Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Devrimden Gunumuze Iran Dis Politikasinin Donusumu - Mulkiyeliler Birligi

    Uploaded by

    bsinkaya
    6 views14 pages

    Original Title

    2005. Devrimden Gunumuze Iran Dis Politikasinin Donusumu - Mulkiyeliler Birligi

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    6 views14 pages

    Devrimden Gunumuze Iran Dis Politikasinin Donusumu - Mulkiyeliler Birligi

    Uploaded by

    bsinkaya

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 14
    Miaalilerin Gindemi e ____Bitfigin Gundemi trak Secimer Terér, Bush ve Putin‘in isine Yariyor 5 eee Irakitlar Demokratik Olmak istiyo! ae i on ne ee __|_ Iran Bir Sonraki Hedef mi pane a alae 4 ____kran’da Yeni iktidar sinifinin Dogugs 20 Demo kratik Dini Devie Sees Karam, Ogu, Torin Cer 400 ee _Tiirkiye'de Demiryolu Ulagim 8 ae ‘i ee 4 7 io Gevirmenter Haklarini Arioy ca sO Ban Dart Sehirle Almany ea 56 = : Diplomat, Tarihg}, Yaza ere 2 EEE Cemiyet Hoberler » 62 : Bitlik'ter bat a a. eet 63 tt ____ Bri oe #1 ~auimac 26 opr Viusiaraas ister Sot Beastume ‘Goren Béldm-!: Kurulustan Termidor’a Bayram Sinkaya Sahip oldugu coBrafi konum itibariyie Aurasya anakarasiain en “Will” bolgelerinden birisine yerlesmis ofan tran, iarth boyunca balgesel ve kuresel ekanomik ve siyast politikaiaen merkezinde olagetmisiir. Zia, dogu te bat, kuzey de giney arasinda baglant noktasin: olusturmaktad. Bu sayededir ki lran'da hakies olan iktidartar tanh sahnesinin Onemli aktoriert arasinda yer alimisty. Yine bu nedetiledie ki Kan, Kuiresel hakimiye! pesinde kosan giigferin hedef tabtasinda clmus, tran'da yerlesik iktidariat zayillaciginda da uke buyuk gliglern kapisma alan olagelmistir, 20 yersitn basiarinds iran'da tespit eden petrol rezervierinin zenginligi ve daha sonratari kesfecilen zengin dojal gaz rezervieri lran'n strates Orem data da artwmistir. Kalkasya, Orta Asya, Gliney Asya, Basra Karfezi ve Ortadoge ile sinlant clan ve bu bolgelerie ayer anda ve kolaybita ethilesin kurulabilecek yegane Uke olan tran, Soguk Savas boyunca ABD ve Sovyetter Birizinin lizerinde noluz kurabimek icin rekabet ettiklen strateyk yeterden biisidir. Dunya dlizeninin yeniden sekilendigi yilarda fran'da inakien iktidaran alacazy ta zengin dogalgaz ve petrol cezervleri de dikkate alindkginds, belgesel poliikalann tespitinde ve ulustararasr sisternin yaplanmasinda Onemi bir unsuru teskil etrnekterii, Aynca, 1979'da popiller bir devrimle ikiidara geen “siyasal islam” performaesinn talenmesi acrsindan kan siyaselinia anlasienasi dah baylk bir nen kazannwstr. O zamana Kader batt edilimih, sekiler ve statukocu bir monarsiein yonelminde olan anda Gevrim, bu eBilirl tersine cevemisti Iceride “otarsik” ekonornik yaps ve yonetimin merkezine Si din adamisan ‘oturtan bir siyasal yap (velayets fakin) teskil ediimistir, Devrinci rejin des politkesm “dumyani butun eztinis tasaniannay Ukistiman falklarme devrin ihrac etme’ ve “antbemperyalist” bir soylemie, “ae dogu, ne bali, yalnizca islam Curniuriyeti® siogariyta "bakmsec 45 politika’ wlernek. olarak tan etmisti. Dahasi dewimci bir deviet olarak ran ‘stam Cumhuriyet: meveut wlustararast sistenan mesrulugurs sorgulayarak ve yakin cesresindeki statekocu devietiert iehdit ederek yeni bir “islam Bunye Hukumet” deri stirmtstur. Ancak, icenide ve disarida bir cok sorurla karstiasan dovrimct rejim L990'ara gelindiginde arlik devriny firacuy bw kenara koyarken ine dogu ne batt slogant da pratikte anemine bayaik orarida yituenistir. Sonucta, 1980'lerin devrimci tran‘, 1990'larda statikocu bir gig haline gelmistir. Devrim Sonrast iran Dig Politikasi'nin Temel Unsurlari Basan asamalarla Ayetullah Ruhullah Humeyni liderliginde olugan “devrimei koalisyon"un devrim sonrasi yonetim icin belirlenmis ortak bir program! yoktu, Sonucta 1979'dan sonra dis politikada koalisyonun en gilt grubu “islameilann’ ideolojk hassasiyetleri belirleyici olmaya basladi. Devrimden sonra yeni rejim herhangi bir devlete karst politika belirlerken sozkonusu devietin biiyik gliclerle liskileri, Sah ile iliskileri ve “islam ddunyasi" ile ilskiterini gozoniinde bulunduruyordu. Ideolojik yaklasimin yant sira ihtiyaclardan dogan, gundbirlik ve siyasi arenadaki ksiler etrafindaki gelismeler dis politikada belirieyici oldu Ancak, Humeyni ve Islameilarin iktidarint pekistirmesinin ardidan, Iran dis politikasi da tamamen devrimci/ideolojk bir eksene girdi. Aruk dis politikanin belirlenmesinde devrimci/ istamei ideolojnin ki fark distincesi etkindir, devrimei realist gorlis ve devrimci idealist grils. Blylk Ayetullah Montazeri'nin liderliginde geng ulemanin bir kismu ve radikal Islami gencleri kapsayan devrimci idealistler, uluslararasi alanda yalnizhgi ve izolasyonu fazilet olarak gorlyorlardi, Devrimei idealistlere gore izolasyon "baskici ve ahlaksiz rejimlerin hakim oldugu bir yerde bulunmaktan Asttindii" Behesti, Nebevi ve Recainin temsil ettigi devrimci realist olarak adlandinlabilecek dusunceyi savunanlar ise “Uciincd dinya” ile ve “Baglantisiziar’la ilisklerin gelistirilmesinden yanaydi, Realistler “super giiclere” karsi olduklari gibi mutlak izolasyona da kars! cikiyorlar, devrimin cikarini gézeten pragmatist politikalar izlenmesini savunuyorlardh, Ayetullah Humeyni kendi déneminde bu iki fraksiyon arasinda bir denge gozetiyordu, baz durumlarda realistleri desteklerken azi durumiarda idealistleri destekliyordu. Kendi politialarint mesrulastirmak icin, Humeyni'nin *bagimsiz olmak icin izole olmaliyiz" sozine dayanan Devrimci idealistler, Humeyninin ".bunun zamanla olacagm umarim" demesine karsin, "islami Dunya Diizeni” kurmakta aceleci davranyorlar ve ne pahasina olursa olsun devrim ihracim savunvyorlardt. Diger taraftan realstler, meveut uluslararast sistemin gerceklerini géz6nunde boulundurarak politika beiirlenmesini savunuyorlardi. Her iki grubun da, istami rejimi benimsiyor olmalanina karsin, uluslararasi sisteme bakislannin yani sir, “iran kimliginin veya “islam kimligin airlig Konusunda da aralarinda uzlasmazlik vardh, “Millete” dayalt yaklasimlari reddedip, “immetei" bir bakisi benimsemis idealstler, islam ‘ncesi iran kiitirind Islami olmadigt icin 6zardi ederken, realistier “iranl” kimligine daha fazla sahip cikiyorlardh Devtim sonrasinda ve Irakdran savasinin baslamasin izleyen yilarda, dis politikanin beiirlenmesinde idealist gruplar daha etkindi. Ozelikle 1984'ten sonra, savasin uzamasi,igeride ve disarida ortaya cikan sorunlar nedeniyle ais poltikada reaiistler belirleyici olmaya basiad Bu gorlis ayriiklanina karsin devrim sonras' iran dis politkasinin temel unsurlars ig bashk altinda incelenebilr: 27 28 Anfi-emperyalist soylem, baglantisizik ve devrim ihraci. Anti-emperyalist Séylem Iran'da devrim sonrasi hem “biiyik Seytan” ABD ve Baty, hem de Sovyetler Birig'ne karsi ant-emperyalist bir sdylemin hakim oldugu gézlenir. Devrim boyunca, Humeyni ve devrimin diger ‘onderleri, hem ABD'yi hem de SSCB'yi Uuslararas! poltikada kota niyetl olmakla suclamislardir. Ancak, ABDYye karst takindiklan tavrin aksine, Sovyetleri, Saha daha az yakin oldugu icin "Kuguk Seytan” olarak gdriyorlard. ABD, Baty! ve kapitaizmi temsil ederken, SSCB doguyu ve komitinizmi temsil ediyordu. iran devrimecllerine gore bu materyalist ideolojiter, Gciincd dunyadaki “emperyalist” hakimiyeti sUrdurebilmek icin hilelerdir. Bundan dolaytdr ki “islam diinyasinin" ve hatta Utne dunyanin liderligine soyunan ve yeni bir “model” 6neren devrim liderleri ant-emperyalist bir sdylem benimsemislerdir. Benimsenen bu antiemperyalist sdylemle, hem devrimci koalisyonu bir arada tutabilmek icin bir ‘tek olusturuluyor, hem de Iran'da 0 gine dek suregelmis, halen de mevcut bitin olumsuzluklardan bu ‘emperyalst' glicler, "otek? sorumlu tutuluyordu. Ayrica, Iran'da devrimle birlkte iktidara gelen “eziimis” Sit kimi, ii vlemanin iran'm yakin tarihinde “emperyalizme" karsi micadele eden bir gecmise sahip olmasi da anti-emperyalist soylemin yerlesmesinde etkil olmustur. Ant-emperyalizmin bir nedeni, belki de en énemlisi, dis politixaya dondk olarak, devrimei rejimin kapitalizme ve Komiinizme alternatit olarak ileri sirduga yeni *model"e mesruiyet ve kredibilite saglama amacidir. Bu yeni modelin hedef kitlesi, soguk savas kosullart altinda iki kamptan birisine zorunlu olarak dafil olmus ve/veya Uedned dinyanin kendilerini ezilmis ve mahrum hisseden halkian, dikeleriir. Biyuk guclere karsi antiemperyaist soyleme baswurarak, ler siirilen bu alternatif modele mesruiyet kazandirmak, hedef kitlenin bu sekilde moralini yoksettip kredibilte saglamak hedeflenmistir. Nitekim bu amacla, Iran‘in devrimei karariliginn géstergesi olarak Anayasa'da bu yonde hikimler konmustur. Anti-emperyalist séylem igeride “korumaci” ve “devletgi" ekonomi politikalarina yol acarken dis politikada da iki énemli sonucu olmustur, Dis politikaya iliskin sonuclardan iki; hem kapitalist hem de koménist rejimlere meydan okuyan, onlarn emperyalist olduklanni iddia eden, zamarin ‘Cumhurbaskani Ali Hamaney'in ifadesiyle “diinya insanlarinmn bist talihsizikleri iki sllper glicten kaynaklanmaktacir" diyen irar‘in, bu sistemlerle dogrudan iliski kurmasi halinde kendisi ie gelisecek olmasidi. Diger taraftan rejimin ileri siirdligi modeli kendilerine tehdit olarak algilayan bélgesel gucler bu yeni rejimi dislayacak, izole edecekti. iran, anti- emperyalist poliikalar dogrultusunda, <éogu ve bat bloku ile iliskilerini sonlandirirken, “dinyanin ezilmis halklari” ve baglantisizlaia iyi iliskiler gelistrime cabasina girecekti. Bu baflamda Iran, Mart 1979'da CENTO'dan cekilmis, ABD iit ae a a er RE TT ile 1959 tarihii giventk anlasmasin feshetmis ve BaBlantisizik Hareket'ne kablmak Uizere basvurmustur. Fakat, dis politixanin diger ayag) olan *Mastiman veya ezilen halklanin dayanismast", veya devrim ihraci, lran'in dis dinyada bir tehdit olarak algianmasina yo! acmisti. Ne Dogu, Ne Batr; Baglantisizlik / izolasyonizm Devrim basarya ulasip, Mehdi Bazergan basbakanliginda Gecici Kabine olusturuldugunda Devrim Konseyi ile Kabine iran'in baglantisiz dis politika izlemesinde hemfikirdiler. Bunun icin atlan ilk adm iran'in *baglantisiz" bir dike oldugunun ilan edilmesidir. Kabinenin ilk Disisleri Bekani Kerim Sencabi bunu syle ifade edecektir; "iran baglantsz kelmali ve tarafstz bir politika izlemelidir" Ayetullah Humeyni de 9 Aralk 1979'daki bir Konusmasinda syle demistir: "Bir millet hep beraber ailyorsa, Islami Cumhuriyeti istedigi icindir, o ne Dogu'yu, ne Bati'yi ister..” Yeni rejime gore, Dogu'nun ve Batnin temsil ettigi ideolojiler, yalnizca Ugiincl dinyadaki emperyalist hareketi siirdirrebilmek igin hilelerdir. Baglantisiz Hareketin basansiz olmasinin nedeni de “tam bagimsiz” olmamasidit. Nitekim, Humeyni baska bir konusmasinda Japonya ve Hindistan' arnek gostererek "entellektiel bagimsizik"tan s6z eder. Mevut ideolojiler emperyalistlerin isine yaradgl ve dclincl diinya icin czim olmadiina g6re yeni, bagimsiz bir ideoloji/model gerekmektedir ve iran liderier de bu modelin “iran Devrim'i olduguna inanmislardr. Nitekim, Ayetullah Talegani, devrimi Dogu'nun ve Bab'nin Ogretilerinden bikmis butun insanliga mesaj olarak gortyordu. Kasim 1979'da bir grup radikal/idealist @Brencinin ABD Buydkelcligini isgali ile baslayan rehine krizini tekiben Babi devietlerin gosterdigi sert tepkiye, Humeyni *baiimstz olmak igin izole olmaliyiz" sozieriyle karsilk verdi Bundan sonra lranitliderler izolasyonu "avantaj* saBlayan bir durum olarak ileri sirmeye basladilar. Humeyni Kasim 1980'de yaptigs bir konusmada da sunlani soyledi; *izolasyondan korkmuyoruz, hatta izolasyon bizi kendi islerimizi diisinmeye zoriadigt icin iyi kersilanmalidr. iran, ancak izole olursa tam bagimsiz olabili." Subat 1981'de, bir baska konusmasinda yine, "Biyilk giiclerle yakin iiskiler sadece onlara hizmet eder .. ran on yi boyunca calismak zorunda kalacak, fakat sonunda tam bagimsiz olacak ve bu veya 3u ilkeye daha fazia el uzatmayacagiz" sézleriyle, tam bagimsizik yolunda izolasyonu bir Kose tas olarak gordiginin attin cizd. Ancak 1983 yllina gelindiginde, Irak ile devam eden savagin ve ic dinamiklerin zorlamasiyla Iran, *acik kapl” politikast izleyerek izolasyondan kurtulmak icin calismaya basladi. Kasim 1985'te Humeyni, zamanin Meclis Baskani Rafsancani'nin karsilikli bagimhik diye yorumlayaca@i, politika degisikligini oldukca net yansitan su ifadeleri sarfett; "dunyanin geri kalanindan soyutlanmis bir uikede yasamak istemiyoruz. Ulkeler diger tikelere smirlani kapatamazlar, bu mantiksiz olur ... Bugiinkii kosullarda izole 29 30 edilmis olmamamiz gerekic” Zemanin Disisleri Bakani Ali Ekber Velayeti de bir konusmasinda soyle demistir: "Ne Dogu, ne Bali sloganinin amaci yabanci hakimiyetini kabul etmemekti,ietisimin kesilmesi dedi." iran-frek savast sona erip yeniden yapilanma sorunu ortaya ciktiinda, Meclis Baskani Rafsancaninin Ekim 1988'deki bir Konusmast da politika degisikligine gitme zoruniulugunu ifade eder niteliktedir; “yurtdisindan yetismis isgucii almaiyiz ve programlar simdi digarida yasayan egitim lraniilarin geri donisiind tesvik edici sekilde olmak.” Ayni sekilde Cumhurbaskari Ali Hamaney, Ekim 1988'deki su sbzleriyle baslangicta izle profilin imkansiz oldugunu itirat ediyordu; “iran kithkla Karsilastiginda yyabanct kaynaklar kullanmalidir . Yeniden yepilanma sorununu yizyilarca uzatamayrz." Baglantsizik politkas, devrimei koalisyonun ant-emperyalist sdyleminin bir sonucudur ve Iran liderlerince bilinerek ve istenilerek kabul cediimistir. Ancak, “izolasyon’, devrim ‘ajiminin “radikal" politikalanna karsi ais eklemlenme; ulustararasi ve bélgesel Grgutiere daha aktif katima” sekinde tanimlamistr. 2, bold gelecek sayimizda yayinianacaktir. ___Birligin Giindemi ___Sholastik Gniversitenin Bayrak Gulgin na Goguntuk Diktatértaga 10 Te _____Keladen Gukutds mi? 16 ee a Keynes Okuyun “uo ot a Televizyonda YerllDizler 2 Bal Satan Kajylindn Hoykel Sevgist 32 Iran ig Potitikasimin Dan agama 39 Rk Yt Asyanin Oacak pen a Dirt Seine Almanya pean 48 =a Susuz Yaz'da Bireycilik ve Yainrziik 2 __ rene Demme Kurun 4 TT emiyet Haberler a 7 Birlik’ten 55 See et a Brig sas cL =e 56 ' Bulmaca Dis Po itikasinmn Dondsimi Béliim-2: Hatemi’den sonra dis politika Bayram Sinkaya 1997 Mayts'inde yapilen Cumburbaskanigi 2 yilan arasinda Kile Ve istanw Irsad Bakanigi yapan "reformcu" Seyi Muhammed Hatemi, oylanin yaklasik ytizde 69'uny alarak kazandk, “iceride retorm, disanda bans" vaat ederek secimi kazanan Hatem, “medeniyetler arast diyalog’ sivla bitn dunyanin dikkatini cekmeyi ‘basards, Hatemi, Humeyainin aksine toplumlar ve ekonomiler arasnida “bagi” kabul elmistir ve dier Ukeler Iran'in baginsizhgin tanidiklan: ve iran'a yonelik saldirgan politikalar iiemedigi strece siddet disi ve dostane iliskiler! One clkaran bir soylem gelistirmistir. Hatemi doneminde, roller Ustlendi ve Avrupa Bir ammamen clizeltt. Iran{m uluslarerast imajira seri devietten” "mec jog” sponsoru bir deviete déndstiirmeye politkasina tie the iyetier arasi diyslog, jetente" ve u Orgiltlerle isbirii Ideolojk ewim ve buna paratel ic siyasat nisira ekonomik ve So 11 donemde iran dis politika belirieyici olmustur. trakila & yi siren savasin ekonamik soruclan 1990'lar boyunca iran siyasetinde etki olmustur. Yuzbinlerce bid ve yaralinn yarisira, savas kon tarafinda yaklasik 8! kaya yol a Devrimei rejimin Gretken olmayan net sektorund genisleten popilist uygulamalarina karsin ulkenin sanayi uretim, devrim oncest dizeyinin neredeyse yizde 40'ma dismosti. Hukametlerin "sosyai harcarnatar!" artim: yaksek dogum oraniaryia birikte “talebi" asin dizeyde yikseltmisti. Savasin yol acts: demografik degisixikier, krdan kente goc, yoksek nus artis, devrimin radial poliikalan ve savas aedeniyle egitim v varlsh Kesimin iran’ terk etmesi, ran'daki ekonomik sorunlanin sure gtmesinin nedeniedi arasindadi. Bevrimei rejimin kendi kencine yeteriigi savunan ekonomik poliikalart da bazi golismeler karsisinda etkisiz Kalmist. Su ortamda iranlilderler ilkenin ekonomik sorunlaninin c6zimd iin ekonomi vyonetiminde ve ekonomi politkalarinda reformlara gitmisler, liberabekonomik politkalar benimsemislerdir. Son olarak, lran’in Irak ile savasta da ortaya cikan asker, cekonomik ve teknolojik zayifig ve modernlesme calismatan Iran'n dis politika secenekleriai siniamistir ve onu Kendi ‘ekonomik ve teknolojik ihtiyaclarim karslayacak poltkalar benimsemeye zorlamistr. Bundan dolayidi ki Rafsancani sbyle demistr: "Bagsiz ve kendi kendine yeterl toplum fantezileriyle mesgul olmayacagm” Boylece 5 yillk kalkinma programiannda kendi kendine yeterli ekonomi ilkesinden ayrlarak "birakiniz yapsiniar" yaklasimma paralel bir acikkapt poiitxasi benimsenmistir. Iran disindaki sanayiciterin ve iyi eitimis insanlarin geri dénmelerini saglayacak politkalar gelstrimeye calsimistr. Bu cercevede Refsancaniliderigindeki ran yonetimi serbest ticaret bélgelerinin kurulmasiyia wme kazanan iran'in ekonomisi ve sanayisini ulislararasilastrmaya gayret etmistr. Hatta Iran 1993'te GATT'a tam Oyelik icin basvurmustur. Diger taraftan iran ve cevresindeki -rak, Kafkasya, Afganistan- calkantii durum iran'da rrlliyetciigin 1990'larda yeniden yikseimesine yol acmistr. Yukselen rriliyetci “iran,” iran," ve "islam" kavramiarini eklemileme gayretlerine yo! ‘acmistr, Nitekim bu egjlim "iran® ve “ran islam arasinda karsiikh bail ve etkilesimi Kabul etmeye ve biri olmadan dderinin zayf ve anlamsiz olacagi ve halkin hislerini yansimayacaginn benimsenmesine ddogru evrilmistir. Cumhurbaskam Hatemi de deviimin ulustesi kimk sdyleminden ayn olarak iran'a yeni bir kimlik kezandirmaya calisarak miliyetciigin yukselisine katkida bulunmustur. Bir defasinda syle demistir, "Biz franhlgimizla gurur duyuyoruz." Hater Islam'n iran'a cok sey borclu oldugunu, batiinihtisamina karsin islarnin iran'da hos karsilandigini ve lran’n potansiyelinden yararlandigi, |slamin lranhiann maharetieri ‘sayesinde gelistigini séylemistir. Aym sekilde Ayetulah Ali Hamaney isiamin "gercek/dogru" dlinin Arapca degit Farsca ‘oldugunu sdylemistir. ran'da miliyeteiigin yyukselsi dis polticasinin de ulus-otesi ve islamin cikarlanni gozeten soylerinin dezismesine yol acmis, artkIran'n ulusal ikarlan Iran dis politikasi belilemeye baslamist. Iran dis poltkasinda artk istamev/ ideoloik olarak tanumlanan cikarlarin ve hedefierin deZil ulusal ¢ikarlanin belreyici olmaya baslamasy, dis diinya ile catismaci séylemin terk ecilerek isbirigi ve diyaloga ack politcalann gelistirimesi ve benimsenmesi sUreci, igeride ve disarida bazi engellerle karsilasmistir. Bu engellerin birncisi Humeyninin oliminden sonra ortaya ¢kan karar verme stirecindeki karmasikikt. Karar verme sirecindeki aktorler, Rehber, Cumhurbaskani, Meclis Baskani ve degsik sgruplardan olusmaktadir. Ancek her bir grubun kendi tercihleri, éncelikler, mittefikleri ve dismanian vardir. Bundan dolay! termidoryen dénemde iran dis politikast tutariik, uyum ve acikiktan uzaktr. Omegin realist kanadin hakim oldugu hukimetin resmi cizgisinin normallesme, diger devietlere liskilerin gelistiiimesi ve ulustararast hukuka sayg} olmasina karsin idealstlerin far bir dis politika gindemi vardir. Idealistler Ozellikle ABD ve Israil karsitigim ‘ne cikararak devrimei soylem ve uygulamalan die getirmeye devam etmektedir. Nitekim, bu gruplar stirgindeki lran muhalfliderlerine karsi suikastlar diizenlemis, Filistin'de bans sirecine karst cikan Grgiiteri desteklemeye devam etmislerdi Baylece iran dis poltikasinda ve igeride iki esas efilim ortaya cikmisti. Cumhurbaskan liderligindeki ve reformeu/pragmatist kanadin hakim oldugu hUkumet termidoryen iran’ limit ve uzlasmaci ylizini sergilerken, Rehber ve radikallerin yogunlukta oldugu Devrim Muhatizian ve yargs devrimci cizeiyi korumaya calismisti. iran dis poltikasinn normallesmesinin niindeki diger engel, diyalog yoluyla bu sureci destekleyen AB'nin aksine, ABD'nin iran’a karsi “catismaci" sdylemi devam ettirmesidir, ABD bu donem boyunca "il" ve "radikal” gruplar arasinda bit fark gozetmeyerek Iran’ terdrist draiitlere destek olmak, kitle imha silahlan imal etmeye calismak ve despotik bir rejimi idame ettiemekle suclamaktadir. ABD Kongresirin ‘ikardilran'a Yaptrimlar Yasastyla, netice olarak -diger bazi nedenlerle bitiste- Iran‘a yabanci sermaye girisinin ve teknoloj transferinin engellenmesi, boylece Iran ekonomisinin dazelmesinin Ondine gecilmesi ve iran ile iy iliskler kurmaya nivetti diger dikeler izerinde caydine! etkisi olmustur. Dahasi ABD'nin bu catismaci tutumu iceride "devrimi" temsil eden idealist/muhafazakar cizginin racikal séylemine mesruiyet saglamis ve onlarin iran i¢ poltikasinda gUclerini korumasin saglamistr. Yeni Jeopotitik Gevre iran dis poltikasinda ideoloji ve sosyal ve ‘ekonomik kosullarin yanisira Iran'in jeopolitik 32 konumu ve bu konumundaki degisiklier her zaman beileyici olagelmistir. Nitekim, Korfez Savasi (1991) ve Sovyetler Briginin

    You might also like