MUÏC TIEÂU

1. Baûn chaát cuûa enzym

ENZYM
2. Naêng löôïng hoaït hoaù - traïng thaùi chuyeån tieáp
3. Caáu taïo - chöùc naêng cuûa TTHĐ
4. Tính ñaëc hieäu cuûa enzym
5. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa enzym
6. Đoäng hoïc vaø söï öùc cheá cuûa enzym
7. Kieåm soaùt hoaït ñoäng cuûa enzym
TS Ngoâ Kieán Ñöùc

1 2

ĐẠI CƯƠNG
ĐẠI CƯƠNG

 Enzym
 Chất xúc tác  Baûn chaát caùc enzym laø nhöõng protein

 Gia tăng vận tốc PƯHH: 107 lần  Vaøi phaân töû ARN cuõng coù taùc ñoäng xuùc taùc

(không thay đổi tiến trình phản ứng)

 Điều kiện phản ứng
(nhiệt độ < 100oC, áp suất khí quyển, pH trung tính)
 Có tính đặc hiệu cao đối với cơ chất

3 4

1
 ĐẠI CƯƠNG

 Taùc ñoäng coù theå ñöôïc ñieàu hoøa  thöôøng nhaïy caûm vôùi
noàng ñoä cô chaát hay vôùi moät soá phaân töû khaùc

5 6

Naêng löôïng hoaït hoùa vaø traïng thaùi chuyeån tieáp

Naêng löôïng hoaït hoùa vaø traïng thaùi chuyeån tieáp
Naêng löôïng töï do

- Moïi phaûn öùng ñeàu phaûi vöôït qua moät haøng raøo naêng löôïng
- Haøng raøo naêng löôïng: naêng löôïng caàn thieát ñeå chuyeån caùc
phaân töû cuûa cô chaát sang traïng thaùi chuyeån tieáp
- Traïng thaùi chuyeån tieáp
 daïng hoùa hoïc khoâng beàn
 traïng thaùi trung gian coù naêng löôïng töï do cao nhaát
S

Söï thay ñoåi naêng löôïng trong moät phaûn öùng hoùa sinh
7 8

2
 S +…….  P +…….
Naêng löôïng töï do

Phaûn öùng khoâng xuùc taùc bôûi

enzym
Traïng thaùi chuyeån tieáp
G* (naêng löôïng töï do hoaït hoùa)
Phaûn öùng xuùc taùc bôûi enzym
S
̵ Naêng löôïng töï do hoaït hoùa cuûa Gibbs (G*)
 Cheânh leäch cuûa möùc naêng löôïng töï do giöõa traïng thaùi
chuyeån tieáp vaø cô chaát
̵ Taùc ñoäng cuûa enzym
 Ổn ñònh traïng thaùi chuyeån tieáp cuûa phaûn öùng hoùa hoïc
vôùi söï giaûm G*

P G (naêng löôïng töï do)

Söï thay ñoåi naêng löôïng trong moät phaûn öùng hoùa sinh
9 10

 Thí duï veà möùc naêng löôïng hoaït hoùa cuûa phaûn öùng
trong ñieàu kieän coù vaø khoâng coù chaát xuùc taùc:  Thí duï veà möùc naêng löôïng hoaït hoùa cuûa phaûn öùng
trong ñieàu kieän coù vaø khoâng coù chaát xuùc taùc :
Saccarose + H2O Glucose + Fructose
H2O2 H2O + 1/2 O2

- Khoâng xuùc taùc : G* = 32.000 calo/mol

- Xuùc taùc voâ cô (H+)
- Enzym (saccarase) :
G* = 11.700 calo/mol
G* = 25.000 calo/mol
- Xuùc taùc Pt :
:
G* = 2.000 calo/mol
G* = 9.400 calo/mol
- Enzym (catalase) :

11 12

3
 Söï thay ñoåi naêng löôïng töï do

Naêng löôïng töï do

Enzym khoâng laøm thay ñoåi möùc naêng löôïng cuûa cô
chaát hay cuûa saûn phaåm.

Enzym laøm gia taêng toác ñoä phaûn öùng nhöng khoâng aûnh S

G ??
höôûng ñeán söï thay ñoåi naêng löôïng chung cuûa phaûn öùng
P

Söï thay ñoåi naêng löôïng trong moät phaûn öùng hoùa sinh
13 14

Söï thay ñoåi naêng löôïng töï do

Söï thay ñoåi naêng löôïng töï do

 G aâm: phaûn öùng thuaän lôïi veà maët nhieät ñoäng hoïc theo chieàu chæ
ñònh (phaûn öùng tieán haønh töï nhieân)

 Cho bieát moät phaûn öùng coù thuaän lôïi veà maët naêng löôïng  G döông: phaûn öùng khoâng thuaän lôïi veà maët naêng löôïng vaø caàn phaûi
hay khoâng. ñöôïc cung caáp naêng löôïng môùi coù theå thöïc hieän theo chieàu chæ ñònh

 Heä thoáng sinh hoïc : naêng löôïng thöôøng ñöôïc cung caáp baèng vieäc keát
 Bieán thieân naêng löôïng toång coäng aâm thì phaûn öùng thuaän
hôïp moät phaûn öùng khoâng thuaän lôïi vôùi moät phaûn öùng thuaän lôïi veà maët
lôïi veà maët naêng löôïng naêng löôïng (caùc caëp phaûn öùng)

Ví duï: Söï thuûy giaûi ATP ñeå thaønh laäp ADP vaø Pi töï do
ATP + H2O ADP + Pi
Go = - 30,5kJ mol –1 (thuaän lôïi)

15 16

4
 Caân baèng hoùa hoïc

10 –4 /giaây
G khaùc vôùi G*.
A B
 G*: aûnh höôûng ñeán vaän toác phaûn öùng
10 –6 /giaây

 G: khoâng cho bieát thoâng tin gì veà vaän toác phaûn
öùng vaø khoâng leä thuoäc vaøo chieàu phaûn öùng ÔÛ traïng thaùi caân baèng, tyû leä cuûa noàng ñoä cô chaát vaø cuûa saûn
phaåm laø moät haèng soá khoâng ñoåi  haèng soá caân baèng K.
Haèng soá K ñònh nghóa theo nhieät ñoäng hoïc laø:

[saûn phẩm] cb [B] cb

K= =
[thuoác thöû ] cb [A] cb
17 18

 Phaûn öùng hoùa sinh: haèng soá caân baèng cuõng baèng vôùi tyû leä giöõa Trung taâm hoaït ñoäng (TTHÑ)
vaän toác cuûa phaûn öùng ban ñaàu kf vaø vaän toác cuûa phaûn öùng ñaûo kb  Vuøng enzym keát hôïp vôùi cô chaát vaø chuyeån ñoåi thaønh saûn phaåm
cuûa phaûn öùng
kf 10-4  Vuøng nhoû cuûa phaân töû enzym ñöôïc thaønh laäp bôûi caùc acid amin
K= = = 100 (coù theå ôû raát xa nhau treân chuoãi polypeptid)
kb 10-6
 Caùc acid amin cuûa TTHÑ: Serin, Histidin, Tryptophan, Cystein,
Lysin, Arginin, Glutamat
 Ở traïng thaùi caân baèng cuûa phaûn öùng treân, noàng ñoä cuûa B gaáp
100 laàn A duø coù hay khoâng coù maët cuûa enzym.
 Enzym khoâng laøm thay ñoåi traïng thaùi caân baèng  thuùc ñaåy
phaûn öùng nhanh choùng ñaït caân baèng
- Khoâng coù enzym, caàn khoaûng moät giôø ñeå ñaït ñeán caân baèng
- Coù maët cuûa enzym, phaûn öùng coù theå ñaït ñeán caân baèng
trong voøng moät giaây.

19 20

5
 Trung taâm hoaït ñoäng (TTHÑ)
 Moät khe nöùt/raõnh treân beà maët phaân töû enzym thaønh laäp moät
Phöùc hôïp enzym – cô chaát
khoaûng khoâng gian (khoâng phaân cöïc) taïo thuaän lôïi cho vieäc
lieân keát giöõa enzym vaø cô chaát Caùc goác xuùc taùc coù hoaït tính/ TTHÑ
 Caùc cô chaát + TTHÑ = töông taùc yeáu
Cô chaát ôû traïng thaùi chuyeån tieáp

Saûn phaåm enzym töï do

(ñöôïc phoùng thích / dd)

+ phaân töû cô
chaát môùi khaùc

21 22

Chìa khoùa/oå khoùa (1894, Emil

Fischer)
(a)
+ Hai daïng naøy ñöôïc xem nhö
khoâng thay ñoåi, coá ñònh vaø hoaøn
toaøn aên khôùp vôùi nhau.
Enzym Cô chaát E-S

Tieáp xuùc caûm öùng (1958 bôûi

(b) + Daniel E. Koshland Jr) trong
ñoù lieân keát cuûa cô chaát caûm
öùng laøm thay ñoåi caáu daïng cuûa
Enzym Cô chaát E-S TTHÑ cuûa enzym.

23 24

6
 Tính ñaëc hieäu cuûa enzym
 Tính ñaëc hieäu roõ reät vaø cao hôn nhieàu so vôùi caùc chaát voâ cô
Tính ñaëc hieäu cuûa enzym
 Theå hieän
+ ñaëc hieäu phaûn öùng: trong kieåu phaûn öùng xuùc taùc
+ ñaëc hieäu cô chaát: trong söï choïn loïc ñoái vôùi cô chaát
tham gia phaûn öùng

25 26

Tính ñaëc hieäu phaûn öùng Tính ñaëc hieäu cô chaát

 Enzym chæ xuùc taùc cho moät trong voâ soá nhöõng chuyeån hoùa  Urease chæ xuùc taùc quaù trình thuûy phaân ure: ñaëc hieäu
coù theå coù ñöôïc ñoái vôùi moät cô chaát. tuyeät ñoái
 Thí duï: 3 phaûn öùng cuûa acid amin  Lactate dehydrogenase ngoaøi vieäc taùc duïng vaøo lactat,
- Acid amin bò oxy hoùa nhôø oxydase cho acid -cetonic vaø NH3
coøn coù theå taùc duïng vaøo nhieàu chaát khaùc cuõng coù nhoùm-
CHOH- nhö lactat: ñaëc hieäu töông ñoái
- Acid amin bò khöû carboxyl nhôø decarboxylase cho amin
töông öùng vaø CO2
- Acid amin :Chuyeån nhoùm amin sang moät acid -cetonic
khaùc nhôø transaminase

27 28

7
 Tính ñaëc hieäu keùp Danh phaùp vaø phaân loaïi
Aminoacyl-synthetase trong quaù trình toång hôïp protein taùc
duïng leân hai cô chaát coù caáu truùc hoaøn toaøn khaùc nhau:
• Gắn với acid amin : hoaït hoùa a.a  Danh phaùp
• Gaén vaøo ARNt : vaän chuyeån a.a  Urease laø enzym xuùc taùc söï thuûy giaûi ureâ
 Fructose 1,6-di phosphatase thuûy giaûi fructose 1,6-di phosphat.
 Moät soá caùc enzym khaùc coù teân goïi khoâng lieân quan gì ñeán cô chaát như
 Tính ñaëc hieäu laäp theå trypsin vaø chymotrypsin laø hai enzym thuûy phaân caùc lieân keát peptid cuûa
chuoãi polypeptid.
Caùc enzym chuyeån hoùa acid amin chæ taùc duïng leân L-acid
 Moät soá caùc enzym laïi ñöôïc goïi döôùi nhieàu teân khaùc nhau.
amin maø khoâng taùc duïng leân D-acid amin.

29 30

Phaân loaïi enzym

 Heä thoáng danh phaùp quoác teá: LOAÏI TEÂN ENZYM KIEÅU PHAÛN ÖÙNG XUÙC TAÙC THÍ DUÏ
1 Oxydoreductase Chuyeån vaän ñieän töû A- + B  A + B- Alcol
- Caùc enzym ñöôïc chia thaønh saùu loaïi chính döïa theo kieåu dehydrogenase
phaûn öùng xuùc taùc cuûa chuùng. 2 Transferase Chuyeån vaän caùc nhoùm chöùc A-B + C  A+ B-C Hexokinase
3 Hydrolase Phaûn öùng thuûy phaân A-B+H2O  A-H + B-OH Trypsine
- Xaùc ñònh bôûi moät maõ soá xeáp loaïi goàm boán soá: 4 Lyase Phaân caét lieân keát C-C, C-O, C-N vaø caùc lieân Pyruvat
•
keát khaùc ñeå thaønh laäp thöôøng laø moät lieân keát decarboxylase
soá thöù nhaát chæ loaïi enzym ñoâi
• soá thöù hai chæ nhoùm A-B  A=B + X-Y
| |
• soá thöù ba chæ phaân nhoùm X Y

• soá thöù tö chæ thöù töï cuûa enzym ñoù trong phaân nhoùm. 5 Isomerase Chuyeån ñoåi caùc nhoùm chöùc noäi phaân töû
(chuyeån ñoàng phaân)
Maleat
isomerase
A-B  A-B
| | | |
X Y Y X
EC 1.17.3.2: Xanthin oxidase 6 Ligase Xuùc taùc caùc phaûn öùng toång hôïp coù keát hôïp vôùi Pyruvat
(hay synthase) söï thuûy giaûi cuûa ATP carboxylase
A+B  A-B
31 32

8
Ví duï:
CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN HOAÏT ÑOÄ CUÛA ENZYM
 Trypsin mang maõ soá EC (Enzyme Classification) 3.4.21.4

 Ñònh löôïng enzym

+ soá ñaàu tieân (soá 3) chæ raèng enzym naøy thuoäc loaïi hydrolase

 Coù theå ñöôïc thöïc hieän döïa theo taùc ñoäng xuùc taùc cuûa chuùng töông
+ soá thöù hai (soá 4) cho bieát noù thuoäc nhoùm protease thuûy phaân
öùng vôùi vieäc chuyeån ñổi moät cô chaát thaønh moät saûn phaåm.
caùc lieân keát peptid
+ soá thöù ba (21) cho bieát ñaây laø moät serin protease coù chöùa goác
serin quyeát ñònh trong trung taâm hoaït ñoäng
(E)
S + ….. P
Ø+ soá thöù tö (4) cho bietá ñaây laø enzym ñöôïc xeáp thöù tö trong
nhoùm naøy.

 Chymotrypsin coù maõ soá EC 3.4.21.1 vaø Elastase EC 3.4.21.36

33 34

CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN HOAÏT ÑOÄ CUÛA ENZYM Ñònh löôïng enzym : ño toác ñoä xuaát hieän cuûa saûn phaåm hoaëc
 Ñeå ñònh löôïng enzym caàn phaûi:
toác ñoä bieán maát cuûa cô chaát .

- bieát phöông trình caân baèng cuûa phaûn öùng ñöôïc xuùc taùc
- thieát laäp qui trình phaân tích cho pheùp ñònh löôïng hoaëc laø
söï maát ñi cuûa cô chaát, hoaëc laø söï xuaát hieän cuûa saûn phaåm.
- chuù yù vai troø cuûa caùc chaát ñoàng phoái hôïp (cofactor), pH,
vaø nhieät ñoä. Ô ûloaøi höõu nhuõ, caùc enzym thöôøng hoïat ñoäng
trong khoaûng nhieät ñoä töø 25 – 37 ñoä C
 Neáu cô chaát (hay saûn phaåm) haáp thu aùnh saùng ôû moät
böôùc soùng nhaát ñònh, söï bieán thieân cuûa noàng ñoä cuûa nhöõng
chaát naøy coù theå ñöôïc ño baèng caùch khaûo saùt söï bieán thieân
cuûa ñoä haáp thu ôû böôùc soùng ñoù.

 Vaän toác cuûa phaûn öùng cuõng aûnh höôûng ñeán vieäc ño löôøng  Maät ñoä quang hoïc tyû leä vôùi noàng ñoä; toác ñoä bieán thieân cuûa
hoaït ñoä cuûa enzym (cung caáp ñaày ñuû cô chaát ñeå vaän toác ñoä haáp thu tyû leä vôùi toác ñoä phaûn öùng enzym ñöôïc bieåu thò
phaûn öùng ban ñaàu tyû leä vôùi noàng ñoä enzym) baèng soá mol cô chaát ñöôïc tieâu thuï (hay soá mol saûn phaåm
ñöôïc taïo thaønh) trong moät ñôn vò thôøi gian.

35 36

9
 Ñònh löôïng enzym keát hôïp

NADH vaø NADPH laø hai phaân töû thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå ño söï thay Glucose + O2 + H2O
ñoåi ñoä haáp thu trong caùc ñònh löôïng hoaït ñoä enzym vaø chuùng haáp thu
trong vuøng töû ngoïai ôû böôùc soùng 340 nm. Glucose oxydase

Thí duï: ño hoaït ñoä cuûa lactat dehydrogenase vôùi cô chaát laø lactat. Acid Gluconic + H2O2

Hoaït ñoä enzym coù theå ñöôïc ñònh löôïng baèng caùch ño söï gia taêng cuûa Hôïp chaát khoâng maøu
ñoä haáp thu ôû 340 nm vôùi phöông trình phaûn öùng sau: Peroxydase

(E)
CH3-CH(OH)-COO- + NAD+ CH3-CO- COO- + NADH + H+ Hôïp chaát coù maøu

Lactat Pyruvat H 2O

Ñònh löôïng keát hôïp enzym giöõa glucose oxydase vaø peroxydase coù
theå ñöôïc söû duïng ñeå ño noàng ñoä glucose trong maùu
37 38

Ñònh löôïng enzym keát hôïp CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN HOAÏT ÑOÄ CUÛA ENZYM

Neáu muoán ñònh löôïng chính xaùc hoaït ñoä cuûa enzym ñaàu tieân
(glucose oxydase) thì enzym thöù hai (peroxydase) vaø nhöõng
ñoàng cô chaát cuõng nhö caùc coenzym cuûa chuùng phaûi coù moät
löôïng thöøa ñeå khoâng rôi vaøo “böôùc chaäm” laøm aûnh höôûng
ñeán vaän toác cuûa enzym keát hôïp.
Trong nhöõng ñieàu kieän naøy, toác ñoä taïo ra hôïp chaát coù maøu tyû
leä vôùi toác ñoä taïo H2O2 vaø chính toác ñoä naøy tyû leä vôùi hoaït ñoä
cuûa glucose oxydase.
 Vaän toác phaûn öùng enzym
 Vaän toác cuûa phaûn öùng ñöôïc xuùc taùc bôûi enzym thöôøng ñöôïc
goïi laø toác ñoä cuûa phaûn öùng.
 Vaän toác phaûn öùng enzym thöôøng lieân quan ñeán giaù trò cuûa
vaän toác khôûi ñaàu, ôû thôøi ñieåm zero (bieåu thò Vo, mol/phuùt)
Vo: vaän toác cao nhaát (chöa coù saûn phaåm ñöôïc thaønh laäp ôû
thôøi ñieåm ñoù)

39 40

10
Saûn phaåm
(mol) Bieåu thò ñôn vò hoaït ñoä enzym
Vo töông öùng vôùi ñoä doác cuûa ñöôøng
Vo thaúng tuyeán tính ñi qua toïa ñoä goác

°
°  Baèng vaän toác ban ñaàu (Vo) cuûa phaûn öùng ñöôïc xuùc taùc
(thí duï: baèng mol cô chaát ñöôïc chuyeån hoùa trong 1 phuùt)
°
°

 Đôn vò tieâu chuaån cho hoaït ñoä cuûa enzym laø ñôn vò enzym (U)
°
°

Đơn vị enzym (U) laø löôïng enzym caàn thieát ñeå xuùc taùc vieäc chuyeån
°
°
t (min)
1 mol cô chaát trong 1 phuùt ôû 25 ñoä C
Söï lieân quan giöõa vieäc taïo thaønh saûn phaåm theo thôøi gian trong phaûn trong nhöõng ñieàu kieän toái öu cuûa enzym naøy.
öùng ñöôïc xuùc taùc bôûi enzym

41 42

Bieåu thò ñôn vò hoaït ñoä enzym

 Xét nghiệm chức năng gan: ASAT, ALAT (GPT, GOT)

- Hoaït ñoä (hay hoaït ñoä toång coäng) laø toång soá ñôn vò hoaït  35-40 U/L
ñoäng enzym cuûa moät maãu.
 400 U/L
Ví dụ: ASAT 40U/L

43 44

11
 Bieåu thò ñôn vò hoaït ñoä enzym
- Katal laø ñôn vò tieâu chuaån quoác teá SI ño hoaït ñoä enzym
ñöôïc ñònh nghóa nhö laø taùc ñoäng xuùc taùc laøm taêng toác ñoä
phaûn öùng cuûa moät mol/giaây trong moät heä thoáng ñaëc hieäu.
Söï chuyeån ñoåi giöõa nhöõng ñôn vò
1 mol/phuùt = 1U = 16,67 nanokat
Bieåu thò ñôn vò hoaït ñoä enzym
- Hoaït ñoä ñaëc hieäu laø soá ñôn vò hoaït ñoäng enzym töông öùng
vôùi 1mg protein (U/mg).
- Hoaït ñoä ñaëc hieäu duøng ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä tinh khieát
cuûa enzym. Trong quaù trình tinh cheá enzym, hoaït ñoä ñaëc
hieäu cuûa noù taêng vaø tieán tôùi toái ña vaø khoâng ñoåi khi
enzym hoaøn toaøn tinh khieát.

45 46

Noàng ñoä cô chaát Noàng ñoä enzym

 Khi noàng ñoä cô chaát baõo hoøa, moät söï taêng gaáp ñoâi noàng ñoä
Ñoái vôùi nhöõng noàng ñoä thaáp cuûa enzym daãn ñeán vieäc taêng gaáp ñoâi Vo.
 Neáu bieåu dieãn baèng ñoà thò söï thay ñoåi cuûa Vo theo noàng ñoä
cô chaát thì khi taêng gaáp ñoâi cô
chaát seõ daãn ñeán vieäc taêng gaáp ñoâi
Vo
toác ñoä ban ñaàu (Vo). enzym, ta seõ coù moät ñöôøng thaúng.
Ñoái vôùi nhöõng noàng ñoä cao cuûa cô
chaát (vaän toác gaàn ñaït Vmax),
° enzym ñaõ bò baõo hoøa vaø söï taêng
°
°
° [S] theâm seõ chæ laøm taêng raát ít Vo.
° Bieåu ñoà bieãu thò moái lieân quan
°
°
giöõa Vo theo [S] laø moät ñoà thò
° daïng hyperbol
°
°

{S}
Moái lieân quan giöõa {S} vaø Vo
47 48

12
 Nhieät ñoä
Vo

Nhieät ñoä
Taùc ñoäng chung cuûa söï gia
taêng nhieät ñoä treân vaän toác
Hai khaû naêng: phaûn öùng cuûa enzym taïo ra
hai hieäu öùng ngöôïc nhau.
 Gia taêng nhieät ñoä: taêng naêng löôïng nhieät cung caáp cho
caùc phaân töû cô chaát  gia taêng vaän toác cuûa phaûn öùng
 ÔÛ nhöõng nhieät ñoä quaù cao  nguy cô phaù vôõ caùc lieân
keát laøm oån ñònh caáu truùc khoâng gian ba chieàu cuûa
enzym  bieán tính enzym.
oC
4 37 50
Taùc ñoäng cuûa nhieät ñoä phaûn öùng treân hoaït ñoä enzym

Ñoái vôùi loaøi höõu nhuõ, nhieàu enzym hoaït ñoäng ôû nhieät ñoä gaàn 37oC.

49 50

AÛnh höôûng cuûa pH

AÛnh höôûng cuûa pH
Nhieàu enzym coù pH toái öu
khoaûng 6,8

 Moãi moät enzym coù moät pH toái öu maø ôû pH naøy vaän toác
Pepsin laø moät enzym tieâu
Enzym 1 hoùa hoaït ñoäng trong daï
daøy ôû pH acid (pH  2)
Vo
cuûa phaûn öùng xuùc taùc seõ ñaït toái ña.
 phuï thuoäc vaøo moâi
 Moät thay ñoåi nhoû cuûa pH so vôùi giaù trò toái öu cuõng daãn tröôøng hoaït ñoäng.

ñeán söï giaûm hoaït ñoä enzym do noù laøm thay ñoåi söï ion hoùa Enzym 2
cuûa caùc nhoùm chöùc trong TTHÑ cuûa enzym.
 Moät söï thay ñoåi lôùn pH coù theå laøm bieán tính protein
enzym do aûnh höôûng ñeán caùc lieân keát yeáu khoâng ñoàng
hoùa trò duy trì caáu truùc 3 chieàu cuûa enzym. pH

4 5 6 7 8 9

Söï thay ñoåi cuûa vaän toác Vo theo pH döôùi daïng hình chuoâng
51 52

13
  Moät soá coenzym, chaúng haïn NAD+ , ñöôïc gaén vôùi enzym roài tieáp
Coenzym vaø caùc nhoùm ngoaïi ñeán laïi ñöôïc giaûi phoùng ra khoûi enzym trong quaù trình xuùc taùc vaø
ñoùng vai troø nhö laø moät chaát ñoàng cô chaát.
Ñeå xuùc taùc moät phaûn öùng, nhieàu enzym caàn coù söï hieän dieän
cuûa nhöõng tieåu ñôn vò khoâng phaûi laø protein ñöôïc goïi laø
chaát coäng taùc hay cofactor.
Caùc chaát coäng taùc naøy coù theå laø moät hay nhieàu ion voâ cô
nhö Zn 2+ hay Fe2+, hoaëc coù theå laø moät phöùc hôïp caùc phaân
töû höõu cô ñöôïc goïi laø coenzym: nhoùm ngoaïi (như hem trong
phaân töû hemoglobin).
Holoenzym: daïng coù hoaït tính xuùc taùc hoaøn chænh cuûa moät
enzym phoái hôïp vôùi coenzym cuûa noù hay vôùi ion kim loaïi
cuûa chuùng.
COENZYM + APOENZYM HOLOENZYM
(Phaàn protein)
53 54

 Nhieàu coenzym laø nhöõng daãn xuaát töø caùc tieàn chaát laø caùc vitamin

Coenzym Tieàn chaát Beänh do thieáu vitamin 2eø + H+

Coenzym A Acid pantothenic Vieâm da

FAD, FMN Riboflavine (vitamin B2) Chaäm lôùn

NAD+, NADP+ Niacine Pellagre

2eø + H+
Thiamine pyrophosphat Thiamine (vitamin B1) Teâ phuø (Beùri-beùri) ADENIN

Tetrahydrofolat Acid folic Thieáu maùu

NADH/NADPH
Desoxyadenosyl Cobalamin Thieáu maùu aùc tính
cobalamin (vitamin B12) NAD+
Ñoàng cô chaát trong söï Vitamin C (acid Scorbut NADP+
hydroxyl hoùa Prolin ascorbic)
thaønh collagen
Nicotinamide adenin dinucleotid (NAD+) & Nicotinamide adenin
Pyridoxal phosphat Pyridoxin (vitamin B6) Vieâm da dinucleotid phosphat (NADP+)
55 56

14
 2eø + H+

 Flavin adenin dinucleotid (FAD) vaø flavin mononucleotid

(FMN) cuõng laø nhöõng chaát chuyeån vaän ñieän töû vaø coù caáu
truùc hoùa hoïc gaàn nhau
2eø + H+  Moãi moät coenzym naøy ñöôïc thaønh laäp bôûi moät ñôn vò flavin
ADENIN mononucleotid coù chöùa trung taâm hoaït ñoäng. FAD coù chöùa
theâm moät nhoùm boå sung glucid (Ribose) vaø Adenin.
 FAD vaø FMN taùc ñoäng vôùi 2 proton vaø 2 ñieän töû ñeå chuyeån
NADH/NADPH

NAD+ luaân phieân töø traïng thaùi khöû sang traïng thaùi oxy hoùa
NADP+

 NADP+ khaùc vôùi NAD+ : theâm moät nhoùm phosphat

FAD + 2H+ + 2eø FADH2

 Chöùc naêng gioáng nhau: hoaït ñoäng nhö nhöõng chaát vaän chuyeån ñieän
töû vaø tham gia vaøo caùc phaûn öùng oxy hoùa khöû. 57 58

2eø + 2H+
ISOENZYM

2eø + 2H+  Isoenzym (isozym) : daïng khaùc nhau cuûa moät enzym xuùc taùc
cuøng moät phaûn öùng
 Tính chaát ñoäng hoïc vaø vaät lyù khaùc nhau
 ñieåm ñaúng ñieän
 pH toái öu
FMN  aùi löïc ñoái vôùi cô chaát hay ñoái vôùi nhöõng taùc ñoäng cuûa
ADENIN caùc chaát öùc cheá
 Nhöõng isoenzym khaùc nhau cuûa moät enzym nhaát ñònh ñöôïc
Caáu truùc cuûa coenzym toång hôïp do nhöõng gen khaùc nhau vaø thöôøng taùc ñoäng trong
FAD FAD vaø FMN nhöõng moâ khaùc nhau cuûa cô theå.
59 60

15
Ví duï:
 Lactat dehydrogenase (LDH): caáu taïo bôûi boán tieåu ñôn vò xuaát phaùt töø
hai loaïi tieåu ñôn vò khaùc nhau goïïi laø H vaø M.
 H vaø M: coù nhöõng khaùc nhau nhoû trong trình töï chuoãi acid amin cuûa Ví duï:
chuùng.
 H vaø M keát hôïp moät caùch ngaãu nhieân ñeå taïo
neân 5 isoenzym: H4, H3M, H2M2, HM3 vaø M4.

 Tyû leä thay ñoåi theo tuoåi vaø beäänh lyù

61 62

YÙ nghóa cuûa isoenzym

 M coù nhieàu trong cô xöông (cô vaân) vaø gan caáu truùc moãi isoenzym ñaëc tröng cho moät moâ ñaëc hieäu

 H coù nhieàu trong tim • yù nghóa to lôùn trong y hoïc

• moät coâng cuï ñeå chaån ñoaùn (duøng chaån ñoaùn nhoài maùu cô
tim, theo doõi tieán trieån cuûa quaù trình trò lieäu)
 H4 : tim
 H3M: hoàng caàu
 H2M2: naõo
 HM3 : gan
 M4: cô xöông

63 64

16
 ÑOÄNG HOÏC VAØ SÖÏ ÖÙC CHEÁ ENZYM
Nghieân cöùu ñoäng hoïc cuûa moät soá enzym
 Ởû nhöõng noàng ñoä cô chaát thaáp: Vo tỉ leä tröïc tieáp vôùi [S]
 Đoái vôùi nhöõng noàng ñoä cao cuûa cô chaát: vaän toác coù xu höôùng
Moâ hình Michaelis-Menten
 Moâ hình Michaelis-Menten toùm taét khaùi nieäm sau ñaây veà ñaït ñeán giaù trò toái ña Vmax (mol.min–1) vaø khoâng phuï thuoäc
söï xuùc taùc cuûa moät phaûn öùng bôûi enzym vaøo [S].

k1 k3 Phöông trình Michaelis vaø Menten:

E+S ES E+P
Vmax. [S]
k2 Vo = Km: haèng soá Michaelis
Km + [S]

 Caùc haèng soá vaän toác k1, k2 vaø k3 bieåu thò cho vaän toác ôû moãi
böôùc khaùc nhau trong quaù trình xuùc taùc. Phöông trình ñöôïc bieåu thò döôùi daïng ñoà thò hyperbol
65 66

Lieân quan giöõa noàng ñoä cô chaát |S] vaø vaän toác ban ñaàu Vo
k1
k3
Vo
E+S ES E+P
k2
Vmax

- Haèng soá Km (haèng soá Michaelis) vôùi ñôn vò laø M (mol)

k2 + k 3
Km =
k1
Vmax/2
- Km duøng ñeå ño ñoä beàn cuûa phöùc hôïp ES vaø baèng toång
vaän toác cuûa söï phaân raõ ES chia vaän toác cuûa söï taïo
Km
thaønh ES.
[S]
67 68

17
  Km coù theå ñöôïc xaùc ñònh baèng thöïc nghieäm döïa vaøo phöông
k1 k3 trình Michaelis vaø Menten : Km chính laø noàng ñoä cô chaát khi
E+S ES E+P toác ñoä phaûn öùng baèng Vmax/2.
k2
Vmax. [S]
Vo =
 Ñoái vôùi moät soá caùc enzym: k2 thöôøng cao hôn nhieàu so vôùi k3. Km + [S]
Trong nhöõng tröôøng hôïp naøy Km trôû thaønh moät haèng soá ño aùi löïc
cuûa enzym ñoái vôùi cô chaát bôûi vì giaù trò cuûa noù luùc naøy phuï thuoäc Vmax. [S]
vaøo giaù trò töông ñoái cuûa k1 vaø k2 , haèng soá vaän toác töông öùng vôùi söï Vmax/2 =
thaønh laäp vaø phaân ly ES.
Km + [S]
[S]
1/2 =
 Moät giaù trò Km lôùn cho thaáy enzym coù aùi löïc yeáu ñoái vôùi cô chaát (k2 Km + [S]
>> k1) vaø Km thaáp cho thaáy enzym coù aùi löïc maïnh ñoái vôùi cô chaát
(k1>>k2).
Km = [S]
69 70

Ñoà thò Lineweaver-Burk

cho pheùp tìm Km vaø Vmax moät caùch deã daøng vaø chính xaùc
Ñoà thò Lineweaver-Burk
 Khoâng theå ñaùnh giaù ñöôïc Vmax (vaø caû cuûa Kmax) töø ñoà thò
1/Vo

hyperbol Ñoä doác= Km/Vmax

 Vmax vaø Kmax coù theå ñöôïc xaùc ñònh baèng thöïc nghieäm
baèng caùch ño Vo vôùi nhöõng noàng ñoä khaùc nhau cuûa cô chaát
döïa vaøo nghòch ñaûo cuûa 2 veá cuûa phöông trình Michaelis vaø
Menten sau:

1 = 1 Km 1 -1/Km 1/Vmax
+ x
Vo Vmax Vmax [S]

1/[S]
71 72

18
Chuù yù:
 Moâ hình cuûa Michaelis vaø Menten ñöôïc xem nhö laø moät moâ ÖÙc cheá enzym
hình raát toát lieân quan ñeán haàu heát caùc soá lieäu thöïc nghieäm
cuûa phaàn lôùn caùc enzym

Caùc chaát öùc cheá taùc ñoäng tröïc tieáp treân enzym
 Vaãn coù moät soá enzym khoâng phuø hôïp vôùi ñoäng hoïc cuûa laøm giaûm vaän toác xuùc taùc cuûa enzym
Michaelis vaø Menten: aspartat transcarbamoylase (ATCase)
ñöôïc goïi laø caùc enzym dò laäp theå (enzym allosteric)

73 74

ÖÙc cheá enzym ÖÙc cheá enzym

 Moät soá chaát öùc cheá enzym laø caùc saûn phaåm chuyeån hoùa cuûa
teá baøo bình thöôøng.
 Caùc saûn phaåm naøy seõ öùc cheá moät enzym ñaëc tröng
---> taùc nhaân kieåm soaùt thoâng thöôøng cuûa söï chuyeån hoùa.
 Nhöõng chaát öùc cheá cuõng coù theå laø nhöõng taùc nhaân laï beân
ngoaøi: caùc loaïi ma tuùy, ñoäc toá
----> gaây ra nhöõng taùc ñoäng öùc cheá enzym coù theå daãn ñeán tình
traïng beänh lyù döõ doäi hoaëc cheát ngöôøi.

75 76

19
 Hai caùch öùc cheá enzym: öùc cheá khoâng thuaän
nghòch hoaëc thuaän nghòch.
- Ức cheá thuaän nghòch : öùc cheá caïnh tranh vaø khoâng caïnh
tranh. Söï öùc cheá thuaän nghòch coù theå ñöôïc ñaûo ngöôïc laïi
baèng caùch loaïi boû chaát öùc cheá enzym baèng con ñöôøng
thaåm taùch chaúng haïn.
- Ức cheá khoâng thuaän nghòch: khoâng theå ñaûo ngöôïc
ÖÙc cheá khoâng thuaän nghòch
 Caùc chaát öùc cheá lieân keát moät caùch khoâng thuaän nghòch vôùi
enzym thöôøng baèng caùc lieân keát coäng hoùa trò vôùi moät goác
acid amin laøm baát hoaït enzym.
 Nhöõng goác acid amin naøy thöôøng laø goác Ser vaø Cys coù caùc
nhoùm chöùc töông öùng laø –OH vaø –SH.

77 78

ÖÙc cheá khoâng thuaän nghòch ÖÙc cheá khoâng thuaän nghòch

 Diisopropylphosphofluoridat (DIPF), moät hôïp chaát khí taùc  Iodoacetamid laøm thay ñoåi goác Cys của enzym
ñoäng höôùng thaàn kinh
O
 DIPF phaûn öùng vôùi goác Ser trong trung taâm hoaït ñoäng cuûa
enzym acetylcholinesterase Enzym-CH2SH + ICH2 C NH2
----> öùc cheá khoâng thuaän nghòch enzym
----> ngaên caûn vieäc daãn truyeàn xung ñoäng thaàn kinh.

Enzym-CH2OH + DIPF O
Enzym-CH2  S  CH2  C  NH2 + HI
-HF
Iodoacetamid coù theå ñöôïc söû duïng nhö laø moät taùc nhaân chaån ñoaùn
Enzym-CH2-O-DIPF để xaùc ñònh soá goác Cys caàn thieát cho taùc ñoäng cuûa enzym
79 80

20
 ÖÙc cheá caïnh tranh thuaän nghòch
ÖÙc cheá khoâng thuaän nghòch

 Chaát öùc cheá caïnh tranh coù caáu truùc gaàn gioáng cô chaát
 Khaùng sinh Penicilline öùc cheá khoâng thuaän nghòch enzym ----> caïnh tranh vôùi cô chaát ñeå lieân keát vôùi TTHĐ enzym.
glycopeptid transpeptidase baèng caùc lieân keát coäng hoùa trò vôùi
goác Serin trong trung taâm hoaït ñoäng cuûa enzym  Enzym coù theå lieân keát vôùi hoaëc laø cô chaát hoaëc laø chaát öùc cheá
nhöng khoâng theå lieân keát ñoàng thôøi caû hai.
(enzym coù vai troø xuùc taùc vieäc thaønh laäp nhöõng lieân keát cheùo
trong thaønh teá baøo vi khuaån)
S
E ES E + P
I

EI
81 82

ÖÙc cheá caïnh tranh thuaän nghòch

S
E ES E + P
I

EI

 Chaát öùc cheá caïnh tranh lieân keát theo caùch thuaän nghòch vôùi trung taâm
hoaït ñoäng.
 Toác ñoä phaûn öùng enzym tuøy thuoäc vaøo noàng ñoä töông ñoái cuûa chaát öùc
cheá vaø cô chaát.
 Neáu taêng noàng ñoä cuûa cô chaát vöôït xa noàng ñoä cuûa chaát öùc cheá thì coù
theå laøm cho phaûn öùng ngöôc trôû laïi, vaø khaéc phuïc ñöôïc hieän töôïng öùc
cheá, ngöôïc laïi neáu taêng noàng ñoä cuûa chaát öùc cheá leân thì coù theå laøm cho
enzym bò öùc cheá hoaøn toaøn.
83 84

21
 Ñoà thò Lineweaver-Burk cho thaáy aûnh höôûng cuûa chaát öùc
cheá caïnh tranh treân Km vaø Vmax
 Succinat dehydrogenase laø moät thí duï ñieån hình cuûa söï öùc
cheá caïnh tranh. - laøm taêng ñoä doác cuûa ñöôøng bieãu dieãn

 Enzym naøy söû duïng cô chaát laø succinat vaø bò öùc cheá caïnh
1/Vo - laøm thay ñoåi giao ñieåm vôùi truïc hoaønh
(bôûi vì Km taêng)
tranh bôûi malonat (khaùc vôùi succinat: chæ coù moät nhoùm - khoâng laøm thay ñoåi tung ñoä goác (vì
metylen trong phaân töû thay vì 2) Vmax vaãn laø moät haèng soá khoâng thay ñoåi)

Öùc cheá caïnh tranh

1/Vmax °
Succinat dehydrogenase
Succinat + FAD Fumarat + FADH2
° °
-1/Km °
Malonat Khoâng phaûn öùng ° °
°° °
Succinat dehydrogenase ° Khoâng öùc cheá

1/[S]
85 86

ÖÙc cheá thuaän nghòch khoâng caïnh tranh

ÖÙc cheá thuaän nghòch khoâng caïnh tranh
 Moät chaát öùc cheá khoâng caïnh tranh lieân keát theo caùch thuaän nghòch S
vôùi moät trung taâm khaùc vôùi trung taâm hoaït ñoäng vaø gaây neân moät söï
thay ñoåi caáu truùc khoâng gian cuûa enzym ñöa ñeán vieäc laøm giaûm hoaït E ES E + P
I I
tính cuûa enzym.
 Enzym coù theå lieân keát vôùi chaát öùc cheá, vôùi cô chaát hoaëc coù theå vôùi caû EI ESI
2 cuøng moät luùc.
S
S
 Taùc ñoäng öùc cheá khoâng caïnh tranh khoâng theå ñöôïc ñaûo ngöôïc laïi
E ES E + P baèng caùch taêng noàng ñoä cô chaát, vaø laøm cho Vmax giaûm
I
 Traùi laïi, trong söï öùc cheá khoâng caïnh tranh, aùi löïc cuûa enzym ñoái
I
vôùi cô chaát laø khoâng ñoåi vaø nhö vaäy Km khoâng ñoåi
EI ESI
 Taùc ñoäng cuûa Pepstatine treân enzym renin laø moät thí duï veà chaát
öùc cheá khoâng caïnh tranh.
S 87 88

22
 Ñoà thò Lineweaver-Burk cho thaáy aûnh höôûng cuûa chaát öùc
cheá khoâng caïnh tranh treân Km vaø Vmax

1/Vo - laøm tăng ñoä doác cuûa ñöôøng bieãu dieãn

- laøm thay ñoåi giao ñieåm vôùi truïc tung
(bôûi vì Vmax giaûm)
- khoâng laøm thay ñoåi giao ñieåm vôùi truïc
hoaønh (vì Km khoâng ñoåi)

Öùc cheá khoâng caïnh

1/Vmax °
tranh

°
° °
-1/Km ° °
°
° °
° Khoâng öùc cheá

1/[S]
89 90

KIEÅM SOAÙT HOAÏT ÑOÄNG CUÛA ENZYM

 Ñieàu hoøa bôûi cô cheá feed-back
 Chaát hoaït hoùa vaø chaát öùc cheá (caùc chaát taùc ñoäng)
 Quaù trình chuyeån hoùa ñöôïc ñieàu hoøa theo phöông thöùc sau:
enzym tham gia ñaàu tieân vaøo quaù trình ñöôïc öùc cheá bôûi saûn Söï ñieàu hoøa enzym:
phaåm cuoái cuøng cuûa quaù trình ñoù: öùc cheá ngöôïc (öùc cheá bôûi cô
cheá feed-back) tieát kieäm ñöôïc naêng löôïng döï trữ cuûa cô theå
traùnh tích tuï moät löôïng lôùn chaát chuyeån hoùa trung
gian voâ ích.
A B C D Z
E1 E2 E3 E4 En

91 92

23
 Quaù trình chuyeån hoùa bò phaân nhaùnh: öùc cheá ngöôïc töøng daõy
 Caùc saûn phaåm cuoái cuøng cuûa moät quaù trình chuyeån
hoùa bao goàm nhieàu phaûn öùng xuùc taùc bôûi caùc
D Y enzym thöôøng ít khi töông ñoàng vôùi hôïp chaát ban
E4’ En’
ñaàu cuûa quaù trình veà maët caáu truùc phaân töû
E3’
A B C
E1 E2
E3 ---> saûn phaåm cuoái cuøng seõ coù theå ñöôïc lieân keát vôùi
E Z enzym ôû moät vò trí kieåm soaùt khaùc vôùi vò trí cuûa
E4 En trung taâm hoaït ñoäng cuûa enzym.
---> enzym loaïi naøy ñöôïc goïi laø caùc enzym dò laäp theå.

ÖÙc cheá bôûi cô cheá feed-back töøng daõy trong quaù trình bieán döôõng

93 94

Ñöôøng bieåu dieãn cuûa vaän toác phaûn öùng ban ñaàu Vo theo [S]
cuûa moät enzym dò laäp theå coù daïng sigma thay vì daïng
hyperbol (Michaelis-Menten)
Vo
Ñöôøng bieåu dieãn naøy cho thaáy moät ñoaïn doác ñöùng ôû khoaûng giöõa cuûa
noàng ñoä cô chaát
---> phaûn aûnh moät söï gia taêng nhanh choùng toác ñoä phaûn öùng cuûa enzym
xaûy ra trong moät khoaûng giôùi haïn cuûa noàng ñoä cô chaát.
---> Ñieàu naøy cho pheùp caùc enzym dò laäp theå ñaëc bieät nhaïy vôùi nhöõng
thay ñoåi nhoû cuûa noàng ñoä cô chaát trong khoaûng giôùi haïn naøy.

Vo

[S] (mM)
10 20 30 40

[S] (mM)
10 20 30 40

95 96

24
 Enzym dò laäp theå: lieân keát cuûa moät phaân töû cô chaát vôùi trung taâm
hoaït ñoäng aûnh höôûng ñeán lieân keát cuûa nhöõng phaân töû cô chaát vôùi
caùc trung taâm hoaït ñoäng khaùc trong phaân töû enzym.  Lieân keát cuûa cô chaát vôùi moät trung taâm hoaït ñoäng laøm caûm
öùng thay ñoåi caáu hình trong phaân töû protein vaø gaây aûnh
 Nhöõng trung taâm hoaït ñoäng khaùc nhau naøy ñöôïc goïi laø ñoàng hoaït höôûng ñeán nhöõng trung taâm taùc ñoäng khaùc
ñoäng ñoái vôùi lieân keát vaø taùc ñoäng treân phaân töû cô chaát.

----> laøm thay ñoåi aùi löïc cuûa caùc trung taâm ñoù ñoái vôùi caùc
----> enzym dò laäp theå thöôøng laø caùc protein caáu taïo bôûi nhieàu tieåu
phaân töû cô chaát.
ñôn vò vôùi moät hay nhieàu trung taâm hoaït ñoäng treân moãi tieåu
ñôn vò.

97 98

 Enzym dò laäp theå: ñöôïc kieåm soaùt bôûi caùc chaát taùc ñoäng (hoaït Aspartat transcarbamoylase
hoùa vaø öùc cheá). (aspartat carbamoyl transferase, ATCase)
---> lieân keát vôùi enzym taïi moät vò trí khaùc vôùi trung taâm hoaït ñoäng
(treân cuøng moät tieåu ñôn vò hay treân moät tieåu ñôn vò khaùc)
---> gaây ra moät söï thay ñoåi caáu hình cuûa trung taâm hoaït ñoäng vaø
Enzym then choát trong quaù trình sinh toång hôïp pyrimidin
laøm thay ñoåi vaän toác cuûa phaûn öùng cuûa enzym. ---> ví duï ñieån hình trong cô cheá ñieàu hoøa dò laäp theå

 Chaát hoaït hoùa dò laäp theå laøm taêng vaän toác phaûn öùng cuûa enzym
coøn chaát öùc cheá dò laäp theå laøm giảm taùc ñoäng cuûa enzym

99 100

25
 CO2 + Glutamin + ATP

ATCase xuùc taùc vieäc taïo thaønh N-carbamoylaspartat töø

Hoaït hoùa
Carbamoyl phosphat
aspartat vaø carbamoyl phosphat
Aspartat

ATCase
H2PO4-
N-carbamoylaspartat
ATCase

Öùc cheá

CTP

Söï thaønh laäp N-carbamoylaspartat bôûi ATCase laø böôùc giôùi haïn söï sinh toång hôïp
pyrimidin vaø laø ñieåm kieåm soaùt chuû yeáu cuûa quaù trình
101 102

Vo
+ATP Söï thay ñoåi caùc lieân keát coäng hoùa trò thuaän nghòch

• Taïo thaønh vaø caét ñöùt moät lieân keát coäng hoùa trò giöõa moät nhoùm
khoâng phaûi laø protein vaø moät nhoùm laø phaân töû enzym.
Khoâng coù taùc ñoäng dò laäp theå
• Nhoùm khoâng phaûi laø protein coù theå lieân keát thuaän nghòch vôùi
enzym vaø taùc ñoäng ñeán hoaït ñoä cuûa enzym thöôøng hay gaëp laø
+CTP
nhoùm phosphat

 söï phosphoryl hoùa vaø söï dephosphoryl hoùa.

Aspartat (mM)
10 20 30 40

103 104

26
 Söï thay ñoåi caùc lieân keát coäng hoùa trò thuaän nghòch
Söï thay ñoåi caùc lieân keát coäng hoùa trò thuaän nghòch

Enzym
Enzym Pi Protein –OH ATP
Pi Protein –OH ATP
Protein Protein
Protein Protein phosphatase kinase
phosphatase kinase O
O H2O
- O- P = O

- -
Protein ADP
H2O
- O- P = O

- -
Protein ADP
O
O

Söï theâm vaøo vaø laáy ñi moät nhoùm phosphat ----> thay ñoåi caáu truùc baäc
Söï phosphoryl hoùa vaø dephosphoryl hoùa thuaän nghòch ôû enzym ba cuûa enzym ----> thay ñoåi taùc ñoäng xuùc taùc

105 106

• GLUCOSE/MÁU: 70-110 MG/DL

– Tế bào sử dụng
Enzym
Protein –OH ATP
– Dự trữ ở gan: GLYCOGEN
Pi

Protein Protein
phosphatase kinase
O
H2O
- O- P = O
- -

Protein ADP
O

• Moät loaïi protein kinase chuyeån nhoùm phosphat ñaëc hieäu ñeán nhoùm OH
cuûa goác Serin hay Threonin cuûa enzym ñích.
• Loại thöù hai chuyeån nhoùm phosphat ñaëc hieäu ñeán nhoùm OH cuûa goác
Tyrosin (Tyrosin kinase).
• Caùc protein phosphatase xuùc taùc söï thuûy giaûi nhoùm phosphat cuûa protein
ñeå taùi taïo laïi nhoùm OH nguyeân thuûy cuûa acid amin vaø phoùng thích Pi
107 108

27
 Ñieàu hoøa ñoàng hoùa trò

ATP
Glycogen
Pi phosphorylase
Protein Protein
phosphatase kinase
O
H2O
- O- P = O

- -
GP ADP

O
Daïng hoaït ñoäng

Söï phosphoryl hoùa vaø dephosphoryl hoùa thuaän nghòch ôû enzym

109 110

Tieàn enzym (Zymogen)

Trypsinogen

Enteropeptidase

Trypsin

Chymotrypsinogen Proelastase

Chymotrypsin Elastase

111 112

28
 Chiết xuất và tinh chế enzym Enzym và thuốc
 Chiết xuất
 Nguyên liệu: mô tế bào ĐV – TV – Môi trường nuôi cấy VSV  Thuốc tác động trên enzym
 Giải phóng enzym khỏi tế bào:  Thuốc hoạt hóa enzym: cảm ứng làm tăng hoạt động
 Phá vỡ TB  Thuốc ức chế enzym: làm giảm hđ
 Hòa tan enzym: điều kiện thích hợp (pH, nhiệt độ...)
 Kết tủa enzym: to < 15oC  Enzym tác động trên thuốc
 Tinh chế  Chuyển hóa thuốc
 Chiết lại nhiều lần
 Sắc ký cột

113 114

Hết

115

29