ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ

Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

1
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

Λοχεία

Σύντομη περιγραφή-ορισμός

Η λοχεία είναι η περίοδος κατά την οποία ο οργανισμός προσπαθεί να επανέλθει

προοδευτικά, εντός ενός διαστήματος περίπου 40 ημερών, στην κατάσταση που
υπήρχε πριν από την εγκυμοσύνη.

Γενικά

Πρόκειται για μία μεταβατική περίοδο κατά την οποία συντελούνται πολλές
μεταβολές, οι σημαντικότερες από τις οποίες αφορούν τα εσωτερικά γεννητικά
όργανα. Οι μεταβολές αυτές ονομάζονται παλίνδρομες. Βέβαια μετά από κάθε
τοκετό τελειόμηνης κύησης εμφανίζονται ορισμένες επιβαρύνσεις της μητέρας, που
αφορούν σε ανατομικές μεταβολές, οι οποίες τελικά δεν αποκαθίστανται πλήρως.
Τέτοιες είναι η ουλοποίηση των ραγάδων της κύησης, η χαλάρωση των κοιλιακών
τοιχωμάτων, των μαστών, του τραχήλου, του κόλπου, του περινέου, καθώς και η
ανάπτυξη φλεβικών κιρσών στα κάτω άκρα. Από τις μεταβολές που επέρχονται, οι
πιο χαρακτηριστικές είναι η παλινδρόμηση της μήτρας, η εμφάνιση των λοχίων και
η γαλουχία.

Γεννητικά όργανα

Η μήτρα παλινδρομεί αμέσως μετά την έξοδο του πλακούντα, καθώς έχει κενωθεί
από κάθε στοιχείο της κύησης. Ωστόσο παρά τη σύσπαστή της, κατά το χρόνο
αμέσως μετά τον τοκετό, ο πυθμένας της βρίσκεται στην απόσταση ανάμεσα στον
ομφαλό και την ηβική σύμφυση και ψηλαφάται εύκολα κάτω από τα κοιλιακά
τοιχώματα. Καθημερινά παρατηρείται κάθοδος του πυθμένα της μήτρας και έτσι
μέσα σε δύο εβδομάδες μήτρα έχει συσπασθεί ικανοποιητικά.
Η παλινδρόμηση της μήτρας συνοδεύεται συνήθως και από ένα κωλικοειδές άλγος
στο υπογάστριο, γνωστό ως υστερόπονος, ο οποίος και γίνεται πιο αισθητός κατά
το θηλασμό ή μετά τη δράση των μητροσυσταλτικών φαρμάκων.
Επίσης ο τράχηλος της μήτρας, ο οποίος μετά τον τοκετό είναι οιδηματώδης και
αιμορραγικός αρχίζει και παρακολουθεί τις μεταβολές επανόρθωσης της μήτρας.
Το περίνεο είναι χαμηλότερο από ότι ήταν πριν τον τοκετό, ενώ οι μύες του
παρουσιάζουν χαλάρωση, η οποία όμως βαθμιαία αποκαθίσταται, εκτός εάν έχουν
υποστεί σοβαρές κακώσεις.

Λόχια

Τα λόχια είναι αιματηρά υγρά, που αποβάλλονται από τη μήτρα και προέρχονται
από τον τραυματισμό, που προκαλείται από το διαχωρισμό του πλακούντα από το
ενδομήτριο. Αποτελούνται από αίμα, υπολείμματα φθαρτού, βλένη και άλλα
κύτταρα της μήτρας, επιθήλια του τραχήλου και του κόλπου. Αρχικά είναι
αιμορραγικά αλλά στη συνέχεια μετατρέπονται σε ορώδη και βλεννώδη, ώσπου
εξαφανίζονται στο τέλος της λοχείας. Ηδη από τη 10η ημέρα και μετά
ελαττώνονται σημαντικά.

Μαστοί

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης εμφανίζεται μία υπεραιμία των μαστών και
γίνεται η αναπτυξη του γαλακτοφόρου συστήματος. Η υπεραιμία αυτή διατηρείται
από τις ορμόνες του πλακούντα. Από το μέσο της κύησης και εξής αρχίζει να

2
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)
παράγεται το πύαρ ή πρωτόγαλα, του οποίου η έκκριση συνεχίζεται μέχρι και τρεις
τέσσερις ημέρες μετά τον τοκετό. Μετά τον τοκετό η έξοδος του πλακούντα έχει
ως αποτέλεσμα την κάθετη πτώση των επιπέδων των ορμονών, γεγονός που
προκαλεί το αντανακλαστικό για την έκκριση της προλακτίνης. Το αντανακλαστικό
αυτό ενεργοποιείται κατά το θηλασμό, με τον ερεθισμό της θηλής. Μέχρι την 3η με
4η ημέρα μετά τον τοκετό εκκρίνεται το πύαρ, το οποίο διαφέρει από το ώριμο
γάλα, καθώς είναι πλουσιότερο σε θρεπτικά υλικά, ιχνοστοιχεία, πρωτείνες,
υδατάνδρακες και αντισώματα, ενώ είναι φτωχότερο σε σάκχαρο, λίπος και
λευκώματα. Η διατροφή του εμβρύου με το πύαρ βοηθά κυρίως στον καθαρισμό
του γαστρεντερικού σωλήνου του νεογνού και στην αποβολή του μυκωνίου. Η
μεγάλη σημασία για τη γυναίκα είναι ότι με το θηλασμό προκαλείται
αντανακλαστική μητροσυσταλτική δράση, που βοηθά στην ομαλότερη και
συντομότερη παλινδρόμηση της μήτρας.

Αλλα συστήματα

Τέλος κατά τη διάρκεια της λοχίας επαναφέρονται στην πρότερη κατάσταση και
όλα τα συστήματα της λεχωίδας, με αποτέλεσμα να συντελούνται πλήθος
μεταβολών στους ηλεκτρολύτες, στο μεταβολισμό και τα ένζυμα, στο ουροποιητικό
σύστημα, στο αναπνευστικό σύστημα, στο καρδιαγγεικό σύστημα, καθώς και
ενδοκρινικές μεταβολές.

Παρατηρήσεις

Η λοχεία είναι μία ευαίσθητη περίοδος της γυναίκας και για το λόγο αυτό απαιτεί
ιδιαίτερη σωματική και ψυχική ηρεμία, καθώς και νοσηλευτική φροντίδα. Η
λεχωίδα πρέπει να σηκώνεται καθημερινά από το πρώτο 24ωρο, ιδίως μετά από
καισαρική τομή, για την ομαλή ούρηση, την κινητοποίηση του εντέρου και την
αποφυγή θρόμβωσης, ενώ πρέπει να ενθαρρύνεται να έχει το πρώτο της μπάνιο
στις πρώτες 48 ώρες.

Επιπλέον πρέπει να γίνει η κατάλληλη διδασκαλία και εκπαίδευση της λεχωίδας

σχετικά με τη γαλουχία και το θηλασμό. Μεγάλη σημασία έχει η καθημερινή
παρακολούθηση της κατάστασης του τραύματος του περινέου και η περιποίηση
των εξωτερικών γεννητικών οργάνων. Η γυναίκα πρέπει να ενθαρρύνεται στην
εκτέλεση γυμναστικών ασκήσεων, κυρίως για την αποκατάσταση των μυών του
πρόσθιου κοιλιακού τοιχώματος. Τις πρώτες ημέρες της λοχείας χορηγούνται
μητροσυσταλτικά σκευάσματα, που ενισχύουν την παλινδρόμηση της μήτρας,
προκαλώντας μητροσύσπαση και αποβολή των λοχίων.

Σημαντικό στοιχείο επίσης αποτελεί η ορθή υγειονοδιαιτητική αγωγή της λεχωίδας,

η οποία θα πρέπει να τρέφεται ικανοποιητικά και να λαμβάνει τις απαραίτητες
θερμίδες, βιταμίνες και θρεπτικά υλικά, που θα της επιτρέψουν να ανταποκριθεί
στις ανάγκες του θηλασμού.

Όσον αφορά τη γενετήσια δραστηριότητα της λεχωίδας, αυτή θα πρέπει να

ενημερωθεί ότι η επανάληψη της γενετήσιας δραστηριότητας συνιστάται να γίνεται
μετά από 4 περίπου εβδομάδες. Η άμβλυνση του σεξουαλικού ερεθισμού, που
εμφανίζεται κατά τους δύο πρώτους μήνες είναι φυσιολογική καθώς οφείλεται
στην συναισθηματική στροφή της μητέρας προς το νεογνό, αλλά και στις
ορμονικές μεταβολές.

3
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΕΣΑΣ

 Από την στιγμή που φεύγετε από το μαιευτήριο σταματάτε τα φάρμακα που
παίρνατε και συνεχίζεται μόνο σίδηρο και ασβέστιο εφόσον θηλάζετε και για όσο
καιρό θηλάζετε (εκτός αν έχετε διαφορετικές οδηγίες από τον / την γιατρό σας)

Αν πονάτε πάρτε ένα παυσίπονο. Συνήθως ένα Depon θα σας βοηθήσει.

 Προσπαθήστε να μην κουράζεστε για 40 ημέρες, ασχοληθείτε μόνο με το μωρό

και προτιμήστε τις ελαφριές δουλειές του σπιτιού. Μην προσπαθήσετε να τα κάνετε
όλα μόνη σας, το μωρό θα απορροφήσει πολύ από τον χρόνο σας και θα πρέπει να
βρίσκεται τον χρόνο για να ξεκουράζεστε. Ζητήστε βοήθεια από τους οικείους σας
και θα την έχετε!

 Σε 40 ημέρες πρέπει να επισκεφθείτε το ιατρείο για να σας εξετάσει ο γιατρός!

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΠΟΥ ΘΗΛΑΖΕΙ

Συγχαρητήρια! Ανήκετε στις μητέρες που θηλάζουν. Όμως, γνωρίζετε τι και πώς
πρέπει να τρώτε αυτή την τόσο ιδιαίτερη περίοδο της ζωής σας; Η αλήθεια είναι ότι
κάθε γεύση, κάθε πιρουνιά χρειάζεται και την «έγκριση» του νεογέννητου.
Συγκεντρώσαμε τις πιο συχνές απορίες των μητέρων που θηλάζουν και δίνουμε τις
απαντήσεις.

«Πόσες θερμίδες χρειάζομαι καθημερινά, για να καλύπτω τις ανάγκες του

μωρού μου;»
Δεν χρειάζεται να υπερσιτίζεστε ούτε να τρώτε για δύο! Οι ανάγκες σας σε
ενέργεια αυξάνουν ημερησίως περίπου κατά 300 - 500 θερμίδες σε σχέση με πριν
από την εγκυμοσύνη ή 200-300 θερμίδες σε σχέση με όσες λαμβάνατε κατά τη
διάρκεια αυτής. Το ποσό αυτό δεν αντιστοιχεί σε μεγάλη αύξηση της ποσότητας
του φαγητού. Για παράδειγμα, ένα ποτήρι -γάλα και ένα τοστ συμπληρώνουν
επαρκώς το γεύμα σας.

«Σε τι συστατικά έχω αυξημένες ανάγκες;»

Κατά τη διάρκεια του θηλασμού απαιτούνται μεγαλύτερες ποσότητες σε
συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά σε σχέση με την περίοδο της εγκυμοσύνης ή
πριν από αυτή. Τέτοια είναι οι πρωτεΐνες, οι βιταμίνες A, C, Ε, αυτές του
συμπλέγματος Β, το φυλλικό οξύ και το ασβέστιο. Σε γενικές γραμμές, ένα
διαιτολόγιο παρόμοιο με της εγκυμοσύνης καλύπτει τις ανάγκες σας.
Εξασφαλίζοντας ποικιλία και ισορροπία στις τροφικές επιλογές, δεν έχετε κανένα
λόγο να ανησυχείτε.

«Τι πρέπει να αποφεύγω;»

Αλκοόλ
Το αλκοόλ μεταφέρεται στο γάλα, γι' αυτό φροντίστε να το αποφεύγετε όσο
θηλάζετε. Έχει βρεθεί ότι ακόμη και μικρή ποσότητα αλκοόλ (ισοδύναμη ενός
κουτιού μπύρας) μειώνει την πρόσληψη γάλακτος από το βρέφος, διότι είτε
αλλάζει τη γεύση του είτε μειώνει την παραγωγή του είτε δεν μεταβολίζεται
επαρκώς από το μωρό. Ωστόσο, ένα ποτήρι κρασί 3 - 4 φορές την εβδομάδα δεν
φαίνεται να βλάπτει το μωρό σας, διότι σε αυτή την περίπτωση ο τοξικός

4
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)
μεταβολίτης του αλκοόλ, η ακεταλδεΰδη, δεν ανιχνεύεται στο μητρικό γάλα.

Κάπνισμα
Τα χημικά που περιέχει το τσιγάρο μεταφέρονται στο γάλα και προκαλούν μείωση
του όγκου του. Αν η μητέρα περιορίζεται σε 1-2 τσιγάρα την ημέρα και φροντίζει
να μην καπνίζει πριν από το θηλασμό, πιθανόν να μην ενοχλήσει το μωρό. Το
κάπνισμα προκαλεί στο βρέφος αποστροφή για το θηλασμό, απάθεια ή ακόμη και
εμετό. Σκεφτείτε επίσης ότι και το παθητικό κάπνισμα μπορεί να βλάψει το μωρό,
αφού η ποσότητα του καπνού που εισπνέει από το περιβάλλον μπορεί να είναι
μεγαλύτερη αυτής που περνά στο μητρικό γάλα.
Καφές
Η καφεΐνη περνά στο μητρικό γάλα και, παρόλο που μεταφέρεται σε μικρή
ποσότητα, φτάνει στο βρέφος και συσσωρεύεται. Η μητέρα πρέπει να προσέχει,
ώστε να μην ξεπερνά τα 1-2 φλιτζάνια οποιουδήποτε ροφήματος περιέχει καφεΐνη.
Κάθε μωρό βέβαια αντιδρά διαφορετικά στις ποικίλες ουσίες που κυκλοφορούν στο
αίμα του. Έτσι, με την ίδια ποσότητα καφεΐνης κάποια μπορεί να μην ενοχληθούν,
ενώ άλλα ίσως παρουσιάσουν νευρικότητα, ευερεθιστότητα ή και αϋπνία.

Τροφές που μπορεί να ενοχλήσουν το μωρό

Ορισμένες τροφές που καταναλώνετε πιθανόν να μην είναι ανεκτές από το μωρό.
Τέτοιες μπορεί να είναι το κουνουπίδι, το σκόρδο και τα όσπρια. Κάθε μωρό
αντιδρά διαφορετικά, γι' αυτό χρειάζεται προσοχή και παρακολούθηση.

«Υπάρχουν τροφές που "φέρνουν" γάλα;»

Σχετικές φήμες οφείλονται στην παράδοση, ενώ οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν
ότι οι τροφές που λέγεται ότι αυξάνουν το γάλα επιδρούν ψυχολογικά: η μητέρα
σκέφτεται ότι το γάλα της θα γίνει καλύτερο, χαλαρώνει και πράγματι παράγει
περισσότερο.

Μάθετε ότι:
Χρειάζονται 4 - 6 ώρες για να μεταφερθούν στο γάλα οι ουσίες των τροφών που
καταναλώνει η μητέρα.
Οι μητέρες που θηλάζουν πρέπει να πλένουν πολύ προσεκτικά τα φρούτα και τα
λαχανικά που καταναλώνουν.
Το τσιγάρο περιέχει περίπου 4.000 βλαβερές ουσίες.

Σωστές διατροφικές συνήθειες

 Προτιμήστε τα φαγητά σας να είναι κυρίως βραστά ή ψητά και ελαφριά

μαγειρευτά φαγητά και να συνοδεύονται από βραστά λαχανικά όπως κολοκύθια
και καρότα ή σαλάτα σε μικρές ποσότητες.
 Το κοτόπουλο, το ψάρι και το μοσχάρι πρέπει να το συμπεριλάβετε στις τροφές
πρώτης επιλογής!
 Τρώτε συχνά σούπες και να πίνετε υγρά και χυμούς διότι βοηθούν στην
παραγωγή του γάλακτος!
 Συμπεριλάβετε στην διατροφή σας τα ζυμαρικά, το ρύζι και τις βραστές πατάτες
για να έχετε ενέργεια!
Αν σας αρέσει ο καφές, πίνετε το πολύ έναν ελαφρύ καφέ την ημέρα πάντα μετά
τον θηλασμό και αποφύγετε οτιδήποτε άλλο περιέχει καφεΐνη όπως κόκα – κόλα ή
τσάι. Πίνετε επίσης ένα με δύο ποτήρια γάλα την ημέρα.
Για καλύτερη παραγωγή γάλακτος να πίνετε 2-3 ποτήρια γλυκάνισο ή
μαραθόσπορο την ημέρα.

5
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

Τι πρέπει να αποφεύγετε

 Αποφεύγετε τα βαριά φαγητά με πολλά καρυκεύματα, μπαχαρικά, κρεμμύδια,

σκόρδα, τις πικάντικες σάλτσες, τα πολλά όσπρια, το κουνουπίδι και οτιδήποτε
ενοχλεί το πεπτικό σύστημα.
 Αποφεύγετε επίσης τα λίπη, τα γλυκά, τα μπισκότα, το πολύ ψωμί, τα
αναψυκτικά.
 Ξεχάστε τα τηγανιτά, τις πίτσες, σουβλάκια, σάντουιτς που δεν έχουν καμία
θρεπτική αξία
 Αποφύγετε τις κονσέρβες, τα θαλασσινά, τα μύδια και τα αλλαντικά.
 Περιορίστε το αλάτι σε μικρές ποσότητες..
 Πλύνετε και μαγειρέψτε πολύ καλά το κρέας, τα ψάρια και τα λαχανικά.
 Πλύνετε τα χέρια σας πολύ καλά πριν το μαγείρεμα.
 Μην ξεχνάτε ποτέ τα φαγητά έξω από το ψυγείο και μην τα ζεσταίνετε 2 και 3
φορές.

ΘΗΛΑΣΜΟΣ

Οι ορμόνες του θηλασμού

Οι ορμόνες που παίζουν βασικό ρόλο στο θηλασμό είναι δύο: η προλακτίνη και η
οξυτοκίνη. Η πρώτη ελέγχει την παραγωγή του γάλακτος και η δεύτερη την
απελευθέρωσή του.       

1.Προλακτίνη(Η ορμόνη της μητρότητας)

Η παραγωγή του γάλακτος στο στήθος ελέγχεται από την ορμόνη προλακτίνη.
Αμέσως μετά τον τοκετό και την αποβολή του πλακούντα, απελευθερώνεται η
παραγωγή της στον οργανισμό της μητέρας. Κάθε φορά που θηλάζετε,
απελευθερώνεται στον οργανισμό σας ένα κύμα από αυτή την ορμόνη, που με τη
σειρά του διεγείρει τον αδένα του στήθους να παράγει αρκετό γάλα για τον
επόμενο θηλασμό. Όσο πιο συχνά θηλάζετε τόσο περισσότερο γάλα θα παράγει το
στήθος σας και η ποιότητα και η ποσότητα του προσαρμόζεται στις ανάγκες του
μωρού σας.

2.Οξυτοκίνη(η ορμόνη της αγάπης)

Μια ακόμη σημαντική ορμόνη για το θηλασμό είναι η οξυτοκίνη.

Η οξυτοκίνη βοηθά στην απελευθέρωση του γάλακτος από το στήθος. Κατά την
περίοδο της γαλουχίας παράγεται, όταν το μωρό θηλάζει στο στήθος, αλλά ακόμα
και στο άκουσμα του κλάματος του μωρού. Αυτό ονομάζεται αντανακλαστικό
έκλυσης της οξυτοκίνης.
Εντείνει τα συναισθήματα αγάπης και στοργής προς το παιδί σας και το κάνει
ευκολότερο για εσάς να προσαρμοστείτε στην νέα κατάσταση και να
αντιμετωπίσετε με μεγαλύτερη υπομονή τις δυσκολίες.

6
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

Εκτός από την επίδρασή της στο θηλασμό, η οξυτοκίνη βοηθά στη σύσπαση της
μήτρας έτσι ώστε να επιστρέψει στην θέση που βρισκόταν πριν την εγκυμοσύνη.
Ο φόβος, το άγχος και ο πόνος αναστέλλουν την παραγωγή της, γι’ αυτό συχνά
όταν ο θηλασμός είναι επώδυνος, το γάλα δεν ρέει. Η ζεστασιά, η χαλάρωση ή ένα
ελαφρύ μασάζ στην πλάτη ή το στήθος, συντελούν στην παραγωγή της. Αυτό είναι
σημαντικό στην περίπτωση που το στήθος είναι πολύ γεμάτο ή όταν το γάλα δεν
ρέει.

Σύσταση του μητρικού γάλακτος

Σε ποσοστό 87% περιέχει νερό, ενώ η υπόλοιπη σύνθεση του αποτελείται από
πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη,άλατα και βιταμίνες.
Το μητρικό γάλα αποτελείται κυρίως από νερό, γι’αυτό το λόγο και κατά την
διάρκεια του θηλασμού δεν υπάρχει κανένας απολύτως κίνδυνος αφυδάτωσης για
το μωρό ακόμα και τις πιο ζεστές μέρες του καλοκαιριού.

Η λακτόζη είναι ο μόνος υδατάνθρακας στο μητρικό γάλα, παράγεται από τον
αδένα του μαστού και η πυκνότητα της δεν εξαρτάται από τη μητρική διατροφή.
Το μητρικό γάλα περιέχει όμως και ένα άλλο είδος υδατανθράκων, τον
παράγοντα Bifidus. Αυτοί οι υδατάνθρακες, ευνοούν την ανάπτυξη των
γαλακτοβακίλων στο έντερο του μωρού. Οι γαλακτοβάκιλοι είναι ένα είδος
«καλών» βακτηριδίων, που προστατεύουν το έντερο από την ανάπτυξη
άλλων βλαβερών βακτηριδίων, που προκαλούν κωλικούς και
γαστρεντερίτιδες.

Το μητρικό γάλα είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, η σχέση και η σύσταση των οποίων,
είναι ιδανική για το ανώριμο ακόμα πεπτικό σύστημα του μωρού. Η περιεκτικότητα
του μητρικού γάλακτος σε πρωτεΐνη δεν εξαρτάται από τη διατροφή της μητέρας.
Η πρωτεΐνη είναι πιο ψηλή στο αρχικό πρωτόγαλα (colostrum) και στο γάλα των
μητέρων που γεννούν πρόωρα.

Οι πρωτεΐνες του μητρικού γάλακτος απορροφώνται εξολοκλήρου από το έντερο

του μωρού, ενώ αυτές του ξένου όχι. Δεν είναι τυχαίο ότι, τα μωρά που τρέφονται
αποκλειστικά με μητρικό γάλα, έχουν μαλακές, σχεδόν υδαρείς κενώσεις, ενώ
αυτά που τρέφονται με ξένο γάλα, έχουν σφιχτά κόπρανα και υποφέρουν πιο
συχνά από κωλικούς.

Στις πρωτεΐνες του γάλακτος ανήκουν και όλα τα αντισώματα, που περνούν από
τη μητέρα στο μωρό και το προστατεύουν από μολύνσεις. Ένα ακόμα πολύ
σημαντικό είδος πρωτεϊνών είναι τα ένζυμα, που παίζουν βασικό ρόλο σε πολλές
αντιδράσεις κατά την πέψη του γάλακτος, έτσι ώστε τα συστατικά του να μπορούν
να αξιοποιηθούν στο έπακρο.

Τα λίπη που αποτελούν το 4,5% της σύστασης του γάλακτος είναι η κυριότερη
πηγή ενέργειας για το μωρό και παίζουν ουσιαστικό ρόλο στην απορρόφηση των
λιποδιαλυτών βιταμινών, την ανάπτυξη του εγκεφάλου, του νευρικού συστήματος
και την καλή λειτουργία της όρασης.Το ποσοστό των λιπών στο μητρικό γάλα
διαφέρει, όχι μόνο από μητέρα σε μητέρα, αλλά ακόμα και στην ίδια γυναίκα είναι
διαφορετικό από ώρα σε ώρα. Για παράδειγμα, κατά τις πρωινές ώρες, το μητρικό
γάλα είναι πλουσιότερο σε λίπος, από ότι κατά τις βραδινές. Επίσης, στην αρχή του

7
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

θηλασμού, το γάλα είναι πλούσιο σε υδατάνθρακες και περιέχει λιγότερο λίπος,

ενώ προς το τέλος του γεύματος είναι πολύ πλούσιο σε λίπος.

Το μητρικό γάλα περιέχει αρκετό ασβέστιο, αλλά πολύ λίγο σίδηρο. Το σίδηρο
όμως που περιέχεται στο μητρικό γάλα απορροφάται πιο εύκολα από αυτό του
αγελαδινού γάλακτος. Τα ποσοστά ασβεστίου και σιδήρου δεν επηρεάζονται από τη
μητρική διατροφή. 

Η περιεκτικότητα των βιταμινών Β12, Α, και Ριβοφλαβίνης στο μητρικό γάλα

εξαρτάται από τη μητρική διατροφή. Για παράδειγμα , έλλειψη της Β12 έχουν
παρουσιαστεί σε βρέφη που θήλαζαν από χορτοφάγους μητέρες.

Η διάρκεια παραγωγής και η ποσότητα του γάλακτος που παράγεται κατά το

θηλασμό μπορεί να μειωθεί αν η μητέρα δεν τρέφεται σωστά.

Γενικά, πάντως, η σύνθεσή του ποικίλλει, ανάλογα με τις διατροφικές συνήθειες

της μητέρας και το χρονικό διάστημα που έχει περάσει από τη μέρα του τοκετού.

Πρωτόγαλα
Την 1η-4η ημέρα μετά τον τοκετό αποβάλλεται από τον μαστό μια 
προγαλακτική ουσία, το πύαρ ή πρωτόγαλα, που είναι άριστη τροφή για το
νεογνό τις πρώτες μέρες. Το πύαρ έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη,
βιταμίνη Α, άλατα νατρίου, φωσφόρου, αντισώματα και λευκοκύτταρα, έχει
ταυτόχρονα μικρή περιεκτικότητα σε λίπη και υδατάνθρακες και χαρακτηρίζεται
από καθαρτική δράση, ενώ συντελεί στον καθαρισμό του γαστρεντερικού σωλήνα
του νεογνού, την αποβολή του μυκωνίου και την εγκατάσταση φυσιολογικής
χλωρίδας στο έντερο. Μετά την 3η ημέρα το πύαρ γίνεται μεταβατικό γάλα και
μετά την 7η-10η ημέρα γίνεται ώριμο γάλα. Παράγεται πλέον σε πιο μεγάλη
ποσότητα και περιέχει μοναδική αναλογία σε λευκώματα , λίπη, υδατάνθρακες,
άλατα, βιταμίνες και αντισώματα και είναι αναντικατάστατη τροφή για το νεογνό.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΘΗΛΑΣΜΟΥ
 Το κάθε μωρό έχει το δικό του ρυθμό, την δική του προσωπικότητα. Δεν
υπάρχει συγκεκριμένο χρονικό διάστημα το οποίο συστήνουμε για το
θηλασμό. Καλό είναι να θηλάζει το μωρό όποτε θέλει και όσο θέλει.Το
μωρό σιγά σιγά θα ρυθμίσει μόνο του πόσο γάλα θέλει και πότε το θέλει. Τα
μωρά άλλες φορές θηλάζουν πολλή ώρα και άλλες λίγη. Η ώρα του
θηλασμού ποτέ δεν είναι ισόχρονη.Μετά το θηλασμό κρατείστε το μωρό
αρκετή ώρα στην αγκαλιά σας, όρθιο στο στήθος σας να ρευτεί αλλά και να
σας απολαύσει.
 Καλό είναι να μην ξυπνάτε το μωρό για να θηλάσει την ημέρα πριν τις 4
ώρες αν δεν έχει ξυπνήσει από μόνο του να το ζητήσει.Το βράδι μην το
ξυπνάτε ακόμα και μετα την πάροδο των 4 ωρών. Αφήστε το να ξυπνήσει
μόνο του την ώρα που θέλει αυτό. Είναι καλή ευκαιρία το βράδυ να
ξεκουραστείτε και εσείς αλλά και το μωρό σας. Εκτός και αν υπάρχει για
κάποιο λόγο οδηγία από τον παιδίατρο να τηρείται ένα συγκεκριμένο
ωράριο όσον αφορά την σίτιση του μωρού σας.

8
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)
 Με το θηλασμό δυστυχώς δεν μπορείτε να ξέρετε με ακρίβεια πόση
ποσότητα γάλακτος τρώει το μωρό σας. Αυτό δεν θα πρέπει να αποτελεί
πηγή ανησυχίας για εσάς. Εφόσον το μωρό σας μετά από κάθε θηλασμό
κοιμάται συνεχόμενα για τις επόμενες 2-2,5 ώρες τότε σημαίνει πως
χορταίνει με την ποσότητα που παίρνει από το στήθος.
 Για να βεβαιωθείτε ότι ο θηλασμός είναι επαρκής, ελέγχετε τις πάνες του
μωρού: πρέπει να βρέχει τουλάχιστον 5-6 πάνες και να λερώνει 3-4 πάνες
μέσα σε ένα 24ωρο. Επίσης μπορείτε να ζυγίζετε το μωρό σας μια φορά την
εβδομάδα κατά τις πρωινές ώρες πριν φάει. Αν το μωρό σας αυξάνει το
βάρος του κατά 150 gr και άνω την εβδομάδα, τότε το μητρικό γάλα το
καλύπτει.
 Συχνό φαινόμενο αποτελεί το άστατο ωράριο,όσον αφορά τον ύπνο και τον
θηλασμό του μωρού σας, στις πρώτες μέρες τις ζωής του.Ενώ το μωρό σας
έχει θηλάσει ικανοποιητικά στο προηγούμενο γεύμα μπορεί να ξυπνήσει
πριν περάσουν 2,5 ώρες. Αυτό σημαίνει πως το μωρό σας είτε δεν έχει
χορτάσει με το προηγούμενο γεύμα και θέλει να θηλάσει πάλι ή αν δεν
θέλει να φάει συντρέχει κάποιος άλλος λόγος που μπορεί να το κάνει
ανήσυχο.

ΣΗΜΑΔΙΑ ΠΩΣ ΤΟ ΜΩΡΟ ΣΑΣ ΧΟΡΤΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΘΗΛΑΣΜΟ

1.Φαίνεται ικανοποιημένο μετά από κάθε θηλασμό.

2.Κερδίζει βάρος συνεχώς μετά την 3η -7η ημέρα μετά την γέννηση.

3.Έχει 6-8 βρεγμένες πάνες την ημέρα

4.Έχει 2-5 ή περισσότερες κενώσεις για αρχή και αργότερα 1-2 την ημέρα. Οι
κενώσεις είναι υδαρείς.

5.Κοιμάται συνεχόμενα μετά τον θηλασμό για τις επόμενες 2-2,5 ώρες.

Μερικοί βασικοί κανόνες που πρέπει να έχετε στο μυαλό σας

o Προσπαθήστε να βάλετε το μωρό στο στήθος σας όσο πιο νωρίς γίνεται.
Μην πιεστείτε, πάντως, να θηλάσετε αν αισθάνεστε ότι πονάτε ή ότι είστε
πολύ εξαντλημένη από τον τοκετό, θα έχετε όλο τον καιρό μπροστά σας για
να χαρείτε το παιδί σας. Μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από την μαία
σας, για να σας δείξει πώς πρέπει να κρατήσετε το μωρό και πώς να το
βάλετε στο στήθος σας.
o Τις πρώτες φορές που θηλάζετε ενδέχεται να πονά η κοιλιά σας. Αυτό
συμβαίνει γιατί η μήτρα σας -χάρη στο θηλασμό- επιστρέφει γρηγορότερα
στο φυσιολογικό της μέγεθος.

o Ζητήστε από το προσωπικό του μαιευτηρίου να μην ταΐσουν καθόλου το

μωρό σας με μπιμπερό, αλλά να σας το φέρνουν μέσα στο δωμάτιο κάθε
φορά που πεινά. Γιατί το πρωτόγαλα -το γάλα που θα δώσετε στο μωρό τις
πρώτες ημέρες- περιέχει όλα τα συστατικά και τις θρεπτικές ουσίες που
χρειάζεται το βρέφος στην αρχή της ζωής του. Θα βάζετε το μωρό στο
στήθος σας όποτε εκείνο θέλει και για όσο χρόνο θέλει μέχρι να χορτάσει.

9
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)
o Στην αρχή οι θηλασμοί θα είναι πολύ συχνοί. Αυτό είναι απαραίτητο για να
κατέβει το γάλα, αλλά και γιατί κάθε νεογέννητο πεινά συχνά, αφού τρώει
λίγο, το στομάχι του είναι πολύ μικρό και δεν χωρά πολύ γάλα. Όταν
πλησιάζει η ώρα του θηλασμού, προσπαθήστε να είστε ήρεμη και να έχετε
ησυχία μέσα στο δωμάτιο. Αν έχουν έλθει συγγενείς και φίλοι για να σας
δουν, εξηγήστε τους ευγενικά ότι θέλετε να μείνετε μόνη με το μωρό.

Πότε απαγορεύεται ο θηλασμός

Ο θηλασμός απαγορεύεται όταν το βρέφος πάσχει από κάποια -πολύ σπάνια- νόσο
του μεταβολισμού (γαλακτοζαιμία ή φαινυλοκετονουρία).Οι παθήσεις αυτές
εντοπίζονται τώρα έγκαιρα χάρη στον προληπτικό έλεγχο που γίνεται σε όλα τα
νεογέννητα στο μαιευτήριο, με λίγο αίμα που παίρνουνε για εξετάσεις από τη
φτέρνα τους. Όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, η μητέρα ενημερώνεται με επιστολή
που φτάνει στο σπίτι της μέσα σε 15-20 ημέρες.

Τροφές που καλό θα ήταν να αποφεύγετε :

Καφές, τσάι, αλκοόλ, τσιγάρο

o Όταν θηλάζετε επιτρέπεται να πίνετε λίγο καφέ. Είναι όμως προτιμότερο

να αποφεύγετε το στιγμιαίο καφέ, γιατί είναι τοξικός για το μωρό. Αυτό
οφείλεται στην επεξεργασία στην οποία υπόκειται προκειμένου να διαλύεται
στο νερό. Κάθε μωρό αντιδρά διαφορετικά στις ποικίλες ουσίες που
κυκλοφορούν στο αίμα του. Αν διαπιστώσετε ότι κάθε φορά που πίνετε
καφέ το μωρό γκρινιάζει και δεν κοιμάται καλά, τότε αποφασίστε τι
προτιμάτε: ένα φλιτζάνι καφέ ή την ηρεμία του μωρού σας;
o Το μεγαλύτερο δώρο που μπορείτε να του χαρίσετε είναι να κόψετε το
κάπνισμα και να το απαλλάξετε έτσι από τις 4.000 περίπου βλαβερές
ουσίες που περιέχει το τσιγάρο.

o Ένα ποτήρι κρασί τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα δεν βλάπτει το
μωρό σας, γιατί ο τοξικός μεταβολίτης του αλκοόλ, η ακεταλδεΰδη, δεν
ανιχνεύεται στο μητρικό γάλα σε τόσο μικρές ποσότητες. Όσο για την
μπύρα βοηθά στην παραγωγή γάλακτος, αφού περιέχει γαλακτογόνες
ιδιότητες. Αυτό δεν σημαίνει πως μπορούμε να καταναλώνουμε
απεριόριστες ποσότητες. Πάντα με μέτρο.

Συχνότητα θηλασμών

Τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν πολλές διαφορετικές απόψεις, σχετικά με το

πόση ώρα θα πρέπει να θηλάζει ένα μωρό, μετά από πόση ώρα πρέπει να αλλάζει
κανείς το στήθος και πόσο συχνά θα πρέπει να θηλάζει η μητέρα.

Σήμερα, έχει πλέον, μετά από πολυάριθμες επιστημονικές έρευνες,

αποδειχθεί, ότι όσο πιο συχνά θηλάζει κανείς, τόσο πιο πολύ γάλα
παράγεται από το στήθος. Όταν κανείς σεβαστεί τους ρυθμούς του παιδιού και
θηλάζει κάθε φορά που το παιδί δείχνει σημάδια πείνας, τότε το στήθος παράγει
αρκετή ποσότητα γάλακτος, για να καλύψει τις ανάγκες του. Αυτό μπορεί να

10
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

απαιτεί από εσάς στην αρχή, μέχρι να έρθει το κανονικό γάλα, να θηλάζετε αρκετά
συχνά, η ανταμοιβή έρχεται όμως με το κανονικό γάλα, όταν το μωρό σας είναι
ικανοποιημένο και κοιμάται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι
προηγουμένως. Είναι πολύ σημαντικό τις πρώτες μέρες να αλλάζετε συχνά στήθος
για να μην κουράζεται το μωρό και να του κρατάτε το ενδιαφέρον του για τον
θηλασμό. Το πρόβλημα των πληγών των θηλών, δεν προκαλείται όταν το παιδί
πίνει συχνά στο στήθος, αλλά όταν το παιδί «πιάνει» λάθος το στήθος.

Όταν το μωρό είναι ικανοποιημένο και έχει χορτάσει, συνήθως αποκοιμιέται και
αφήνει το στήθος από μόνο του. Επειδή το γάλα, μετά από 15 λεπτά
θηλασμού στην ίδια πλευρά, γίνεται παχύτερο και πλουσιότερο σε λίπος,
άρα και πιο χορταστικό, είναι σημαντικό να μην αλλάζετε το στήθος πολύ
γρήγορα. Όταν το μωρό σας αφήσει το στήθος, μπορείτε να το βάλετε να ρευτεί,
κρατώντας το σε όρθια θέση. Εάν δείχνει ακόμα ότι πεινάει, δοκιμάστε να το
θηλάσετε από την άλλη πλευρά. Τις πρώτες ημέρες, με το πρωτόγαλα μπορεί το
μωρό σας να χρειάζεται και τις δύο πλευρές για να χορτάσει. Όταν το γάλα γίνει
περισσότερο, συνήθως αρκεί η μια πλευρά.

Τεχνική θηλασμού
Πολύ σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία του θηλασμού είναι η σωστή
τοποθέτηση του μωρού στο στήθος κάτι το οποίο βοηθάει και στην πρόληψη των
ραγάδων των θηλών.

1.Κλασική στάση θηλασμού

-Καθίστε χαλαρά και άνετα σε μια πολυθρόνα ή στο κρεβάτι. Χρησιμοποιήστε

μαξιλάρια για να στηρίξετε την πλάτη σας ή ένα σκαμνάκι για τα πόδια.

- Τοποθετούμε το μωρό μας στον πήχη του αριστερού μας χεριού έτσι ώστε η
κοιλιά του να είναι σε επαφή με την κοιλιά σας και το στόμα του, να είναι στο ίδιο
ύψος με τη θηλή. Μπορείτε να τοποθετήσετε ένα μαξιλάρι πάνω στα πόδια σας για
να μην κρατάτε με τα χέρια σας όλο το βάρος του μωρού σας.

-Το κεφάλι του μωρού σας βρίσκεται στην έσω πλευρά του χεριού σας στο ύψος
του αγκώνα και κοιτάει προς το στήθος σας για να μην χρειάζεται το μωρό σας να
στρίβει το κεφάλι του για να θηλάσει. Τα δάχτυλα του αριστερού σας χεριού
κρατάνε το πόδι του μωρού σας ή τον γλουτό και το ωθούν κοντά σας.

- Με το δεξί σας χέρι πιάνετε το στήθος έτσι ώστε ο αντίχειρας να βρίσκεται 5

εκατοστά πάνω από την θηλή και τα υπόλοιπα δάχτυλα 5 εκατοστά κάτω από
αυτήν. Σαν να σχηματίζετε δηλαδή με το χέρι σας ένα μισοφέγγαρο. Έτσι
καταφέρνει το μωρό σας να πιάσει όσο το δυνατόν περισσότερο στήθος στο στόμα
του.

-Με την θηλή σας ακουμπήστε απαλά το κάτω χείλος του μωρού σας και
περιμένετε να ανοίξει το στόμα του. Όταν το ανοίξει ικανοποιητικά (σαν να
χασμουριέται) τραβήξτε το κοντά σας έτσι ώστε εκτός από την θηλή να μπορέσει
να πιάσει και ένα μέρος της θηλέας άλου. Έτσι η θηλή φτάνει βαθύτερα μέσα στο
στόμα και ερεθίζει το κέντρο περίπου του ουρανίσκου που βρίσκεται το κέντρο των

11
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

θηλαστικών κινήσεων. Όταν ερεθιστεί αυτό το σημείο από την επαφή με την θηλή
το μωρό αρχίζει αυτόματα να κάνει θηλαστικές κινήσεις(περίπου στο μέσο του
ουρανίσκου).

-Για να διακόψετε το μωρό όταν θηλάζει έτσι ώστε να μην τραυματίσει τις θηλές
σας μπορείτε να βάλετε το μικρό σας δάχτυλο στην γωνία του στοματός του και να
τραβήξετε το μωρό σας από την θηλή.

2.Πλευρική στάση θηλασμού

Για να βάλετε το μωρό σας να θηλάσει σε αυτή τη στάση, χρειάζεστε ένα

αναπαυτικό κάθισμα και ένα τουλάχιστον μαξιλάρι. Παρακάτω περιγράφεται ο
τρόπος θηλασμού για το αριστερό στήθος.

Κάτω από το αριστερό σας χέρι βάλτε ένα μαξιλάρι ώστε να στηρίζεστε καλά και να
μην χρειάζεται να σηκώνετε το σωματάκι του μωρού σας. Πιάστε με το αριστερό
σας χέρι τη βάση από το κεφαλάκι του μωρού σας, ώστε να το στηρίζετε καλά,
ανάμεσα στο δείκτη και τον αντίχειρα, χωρίς να το κρατάτε πολύ σφιχτά. Ο
δείκτης θα πρέπει να δείχνει προς το αριστερό αυτί του μωρού. Τα υπόλοιπα
δάχτυλα του αριστερού χεριού, στηρίζουν απαλά την πλάτη του μωρού σας.
Προσέξτε τα δάχτυλά σας να μην αγγίζουν τα μάγουλα ή το λαιμό του μωρού.

Φροντίστε τώρα, το σώμα του μωρού να στηρίζεται πάνω στον πήχη του αριστερού
σας χεριού και τα ποδαράκια του μωρού σας να δείχνουν προς τα πίσω. Φέρτε το
κοντά στην αριστερή σας πλευρά έτσι ώστε το σωματάκι του, να έχει στενή επαφή
με το σώμα σας. Με το δεξί χέρι σας πιάστε το στήθος σας, όπως περιγράψαμε και
παραπάνω, (λαβή περίπου πέντε εκατοστά πίσω από τη θηλή, με το χέρι σα
μισοφέγγαρο). Ακουμπήστε τη θηλή σας απαλά στα χείλη ή στα μάγουλα του
μωρού και περιμένετε μέχρι να ανοίξει καλά το στόμα του. Μετά σπρώξτε το απαλά
προς το στήθος, ώστε να πάρει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος της θηλαίας
άλου στο στόμα του.  

3.Όταν είστε ξαπλωμένη στο πλάι

Αυτή η στάση θηλασμού είναι πολύ χρήσιμη τη νύχτα, όπου δε χρειάζεται να

σηκωθείτε για να θηλάσετε, ενώ στην περίπτωση που το μωρό σας κοιμάται κοντά
σας, μπορείτε να αποκοιμηθείτε αμέσως μετά τον θηλασμό. Παρακάτω
περιγράφεται ο θηλασμός στο αριστερό στήθος.

Ξαπλώστε αναπαυτικά στην αριστερή πλευρά, με ένα μαξιλάρι κάτω από το

κεφάλι. Το μωρό σας είναι και αυτό ξαπλωμένο στο πλάι αντικριστά σε εσάς, σε
στενή επαφή με το σώμα σας, έτσι ώστε η κοιλίτσα του να αγγίζει την κοιλιά σας.
Το μωρό σας μπορείτε να το στηρίξετε, για να παραμείνει ξαπλωμένο στο πλάι, με
ένα μαξιλαράκι στην πλάτη ή εάν κάνετε μια πετσέτα ρολό και τη σπρώξετε
ανάμεσα στην πλάτη του μωρού σας και το κρεβάτι. Με το δεξί σας χέρι κρατάτε
το στήθος, όπως περιγράψαμε και παραπάνω και ερεθίζετε απαλά τα χείλη και τα
μάγουλα του μωρού σας. Όταν εκείνο ανοίξει καλά το στόμα του, το σπρώχνετε
απαλά με το αριστερό σας χέρι, προς το στήθος.

12
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

Γιατί είναι σημαντικό να εναλλάσσουμε τις στάσεις θηλασμού;

Ο λόγος είναι ότι η περιοχή του στήθους που αδειάζει καλύτερα κατά το
θηλασμό, είναι αυτή πού αντιστοιχεί στο πηγούνι του μωρού σας. Αυτό
γιατί σε αυτή την περιοχή η γλώσσα του μωρού, με τις κυματοειδείς κινήσεις της,
αδειάζει καλύτερα τους γαλακτοφόρους πόρους. Κάθε γαλακτοφόρος πόρος είναι
υπεύθυνος για τη μεταφορά του γάλακτος από μια συγκεκριμένη περιοχή του
αδένα του στήθους. Όταν λοιπόν κανείς θηλάζει μόνο σε μια στάση, αδειάζουν
πάντα καλύτερα οι  ίδιοι γαλακτοφόροι πόροι και κατά συνέπεια η ίδια περιοχή του
αδένα του στήθους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, η περιοχή αυτή να δέχεται
περισσότερα ερεθίσματα για να παράγει γάλα από ότι οι υπόλοιπες και ο αδένας
του στήθους να μη λειτουργεί ομοιόμορφα. Έτσι, η συχνή εναλλαγή των
διαφόρων στάσεων θηλασμού είναι ένα επιπλέον μέτρο για την αύξηση της
παραγωγής γάλακτος από το στήθος.

Εάν έχετε ευαίσθητες ή και πληγωμένες θηλές, η εναλλαγή των

διαφορετικών στάσεων θηλασμού, μπορεί να έχει πολύ ανακουφιστικά
αποτελέσματα, γιατί η θηλή δεν επιβαρύνεται μόνο στα ίδια σημεία αλλά
ομοιόμορφα γύρω - γύρω. Στην περίπτωση που έχετε πολύ γάλα, παίζει σημαντικό
ρόλο να αλλάζετε συχνά τις στάσεις θηλασμού για να αδειάζει ομοιόμορφα το
στήθος σας.

Μερικές συμβουλές για να προστατεύσετε τις θηλές σας:

Για να αποφύγετε τους επώδυνους ερεθισμούς και τις ραγάδες στις θηλές, καλό
είναι να ακολουθήσετε πέντε βασικούς κανόνες:

 Να κρατάτε το μωρό σωστά όταν θηλάζετε, δηλαδή να είναι όλο του το

σώμα γυρισμένο προς το μέρος σας και η κοιλιά του να ακουμπά στο
στομάχι σας.
 Μην καθαρίζετε τη θηλή σας με οινόπνευμα, σαπούνι, χαμομήλι ή ακόμη
και με σκέτο νερό ανάμεσα στους θηλασμούς. Το γάλα περιέχει μια δική
του αντισηπτική ουσία η οποία καθαρίζει το στήθος τέλεια. Οτιδήποτε και
αν βάζετε πάνω στη θηλή θα τη λερώσετε.
 Όταν θηλάζει το μωρό, πρέπει να πιάνει με το στοματάκι του όλη τη θηλαία
άλω και όχι μόνο τη θηλή. Να έχει καλά ανοιγμένο το στόμα του όπως όταν
χασμουριέται.
 Όταν κάνετε μπάνιο να σαπουνίζετε τις μασχάλες και τις πτυχές κάτω από
το στήθος και να σκουπίζεστε καλά. Μην σαπουνίζεται τις θηλές σας.Εάν οι
θηλές σας έχουν ήδη πληγωθεί, ελέγξτε τη στάση σας καθώς κρατάτε το
μωρό πάνω στο στήθος σας και διορθώστε την. Μπορεί, μολονότι
τοποθετείτε στην αρχή το μωρό σωστά, κατόπιν να σας κυλά λίγο προς τα
πίσω, με αποτέλεσμα να τραβά τη θηλή και να σας πληγώνει. Αν
συγχρόνως χρησιμοποιείτε αντισηπτικά, σταματήστε τα.
 Για να επουλωθεί η πληγή απλώστε το γάλα σας αρκετές φορές στη θηλή
σας μεταξύ των θηλασμών, κάντε επάλειψη με αγνό φυτικό λάδι ή
χρησιμοποιήστε μια κρέμα καθαρής λανολίνης (αν έχετε αλλεργία στο
μαλλί, η λανολίνη απαγορεύεται). Σε αυτές τις περιπτώσεις βοηθούν πολύ
τα ειδικά κοχύλια θηλασμού (προστατευτικά θηλών) που επιτρέπουν στην
θηλή να αερίζεται.

13
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

Τεχνική Marmet –Υπερφόρτωση στήθους

Το πέτρωμα είναι ένα λεμφικό οίδημα, ένα πρήξιμο στο στήθος, το οποίο
παρουσιάζεται σε ορισμένες γυναίκες την τρίτη ή την τέταρτη ημέρα μετά τον
τοκετό. Για να υποχωρήσει προσπαθήστε στο διάστημα μεταξύ των θηλασμών να
βάζετε κρύες κομπρέσες στο στήθος σας, όπως θα κάνατε αν είχαν πρηστεί τα
πόδια σας. Λίγο πριν θηλάσετε, καλό είναι να βάζετε μια ζεστή πετσέτα στο στήθος
ή να πηγαίνετε στο μπάνιο και με ζεστό νερό να το τρίβετε πολύ απαλά από την
περιφέρεια προς τη θηλή.

Τη μέθοδο αυτή για μασάζ του στήθους, θα ήταν καλό να γνωρίζει κάθε γυναίκα
που θηλάζει. Σας προσφέρει βοήθεια σε πολλές δύσκολες καταστάσεις, όταν το
γάλα δε ρέει, όταν έχετε πολύ γάλα και θέλετε να ελαφρύνετε λίγο το στήθος σας
ή και όταν το παιδί σας για λίγο καιρό δεν μπορεί να πιει στο στήθος, για να
βγάζετε γάλα και να διατηρείτε την ποσότητά του σταθερή.

Για τις γυναίκες που προτιμούν να βγάζουν το γάλα τους με το θήλαστρο, η

μέθοδος αυτή είναι μια πολύ καλή προετοιμασία, ώστε να αρχίσει να ρέει το γάλα.

Για να κάνετε το γάλα να ρέει (έκλυση του αντανακλαστικού της οξυτοκίνης):

1.  Εαν θέλετε βάλτε πριν το μασάζ μια ζεστή κομπρέσα στο στήθος ή κάντε ένα
ζεστό ντους.

1. Ακουμπήστε τα δύο δάχτυλα ενός χεριού στο επάνω

μέρος του στήθους. Πιέστε ελαφρά με τα δύο δάχτυλα
προς το θώρακα και αρχίστε να κάνετε μικρές κυκλικές
κινήσεις στο ίδιο σημείο. Μετά από δύο τρεις κύκλους,
προχωρήστε λίγο πιο δίπλα και κάνετε το ίδιο. Συνεχίστε
κάνοντας μικρούς κύκλους και ακολουθώντας μια
σπειροειδή τροχιά, μέχρι να φτάσετε στη θηλή

2. Όταν τελειώσετε με τους κύκλους, χαϊδέψτε απαλά

μερικές φορές το στήθος σας με όλο το χέρι,
ξεκινώντας από πάνω προς τα κάτω. Αυτή η
κίνηση χαλαρώνει το στήθος και βοηθά στην
έκκριση της οξυτοκίνης, που με τη σειρά της
απελευθερώνει τη ροή του γάλακτος. Προσοχή: η
κίνηση αυτή είναι πολύ απαλή και ευχάριστη σα
χάδι. Δεν πρέπει να εξασκείτε πίεση στον αδένα
του στήθους.

3. Μετά σκύψτε προς τα μπρος και βάλτε τα χέρια σας κάτω από τα δύο
στήθη. Με ελαφρές κινήσεις ανακινήστε τα μερικές φορές. Μπορεί να
ακούγεται πολύ αστείο, η κίνηση αυτή όμως βοηθά να κατέβει το γάλα
προς τη θηλή με τη βοήθεια της βαρύτητας.

14
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

Πιάστε το στήθος με δείκτη και αντίχειρα  2 ως 3 εκατοστά πίσω από τη θηλή,

ώστε αυτή να βρίσκεται ανάμεσα στον αντίχειρα και το δείκτη. Κάτω από τα
δάχτυλά σας βρίσκονται οι λήκυθοι, χώροι συγκέντρωσης του γάλακτος.

Τα παραπάνω αποτελούν ένα κύκλο: μασάζ, χάδι και ανακίνηση. Το επόμενο βήμα
είναι το βγάλσιμο του γάλακτος με το χέρι . Αυτό γίνεται ως εξής:

Κινήστε τα δάχτυλά σας οριζόντια προς τον θώρακα και τραβήξτε το στήθος προς
τα πίσω.    
 Κινήστε τον αντίχειρα και το δείκτη προς τα μπρος, σαν να θέλατε να αφήσετε το
αποτύπωμα του δείκτη και του αντίχειρά σας επάνω στο στήθος. Το γάλα θα
αρχίσει να ρέει χωρίς ο ευαίσθητος αδένας του στήθους να τραυματιστεί.
 Επαναλάβετε όλα τα παραπάνω βήματα. Κάθε φορά αλλάζετε και λίγο τη θέση
του δείκτη και του αντίχειρα, ώστε να αδειάσει το στήθος ομοιόμορφα.

                                     

Φυσικός απογαλακτισμός

Το για πόσο τελικά θα θηλάσετε, εξαρτάται από εσάς και το μωρό σας και είναι μια
απόφαση εντελώς προσωπική. Καλό θα είναι, όταν αποφασίσετε να σταματήσετε
το θηλασμό, να το κάνετε αργά και σταδιακά, λαμβάνοντας υπ’ όψιν σας πάντα
και τις ανάγκες του μωρού σας.

o Ξεκινήστε αραιώνοντας σταδιακά τα γεύματα του θηλασμού και τον χρόνο

που παραμένει το βρέφος στο στήθος. Αντί για το στήθος, προσφέρετε το
μπουκάλι. Σιγά - σιγά το γάλα θα μειώνεται αφού θα μειώνεται ο χρόνος
του θηλασμού και σταδιακά θα κοπεί. Πολλά μωρά αντιδρούν στην αρχή
όταν πρέπει να μάθουν το μπουκάλι, δώστε τους χρόνο,δείξτε υπομονή και
θα τα καταφέρετε.

Δεν θα πρέπει όμως ποτέ να ξεχνάτε πώς η απότομη διακοπή του θηλασμού
(με χάπια) είναι πολλές φορές συναισθηματικά επώδυνη για ένα παιδί και
δεν πρέπει ποτέ να γίνεται σε περιόδους πού το παιδί είναι άρρωστο ή προσπαθεί
να προσαρμοστεί σε κάποια άλλη δύσκολη κατάσταση.Επίσης, η απότομη
αυξομείωση του στήθους που προκαλεί ο απογαλακτισμός με φάρμακα, συντελεί
στο να χαλαρώσει το στήθος κάτι που καμία γυναίκα δεν θα ήθελε να συμβεί.
Αντίθετα, ο φυσικός τρόπος απογαλακτισμού, βοηθά το στήθος να προσαρμοστεί
σταδιακά με αποτέλεσμα να διατηρείται σε καλύτερη κατάσταση.

15
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)
Επιγραμματικά :

 Ο θηλασμός μπορεί και, καλό θα ήταν, να αρχίσει από την πρώτη μέρα της
γέννησης του μωρού σας (συνήθως αρχίζει μεταξύ της 6ης με 12ης ώρας). Έρευνες
υποστηρίζουν ότι την πρώτη μέρα το ένστικτο του θηλασμού είναι πιο έντονο,
οπότε γιατί να μην εκμεταλλευτείτε αυτό το γεγονός;

Ο θηλασμός της πρώτης μέρας δεν θα πρέπει να σας προκαλέσει άγχος γιατί δεν
θα πρέπει να σας ενδιαφέρει να φάει το μωρό, αλλά να γίνει η πρώτη επαφή, η
πρώτη γνωριμία μεταξύ εσάς και του μωρού σας. Μην δίνεται σημασία στο αν το
μωρό θα πιάσει την θηλή σας για να φάει ή όχι (α και το πιο πιθανό είναι ότι θα
την πιάσει), σημασία έχει να γίνει αυτή η επαφή! Όλα τα άλλα θα έρθουν μόνα
τους σιγά-σιγά!

 Πριν από κάθε θηλασμό πρέπει να πλένετε τα χέρια σας και τις μασχάλες σας
πολύ καλά με χλιαρό νερό. Ενώ το πλένετε μπορείτε, αν θέλετε, να κάνετε απαλές
κυκλικές κινήσεις στο στήθος (μασάζ) για να ρέει το γάλα εύκολα.

 Να θυμάστε ότι όσο πιο συχνά και πιο πολύ θηλάζετε το μωρό σας, τόσο
περισσότερο γάλα θα έχετε. Μετά το θηλασμό στηρίξτε το μωρό στον ώμο σας για
10-15’ έτσι ώστε να ρευτεί και μετά βάλτε το στο κουνάκι του στο πλάι ή
ανάσκελα με το κεφάλι στο πλάι.

 Μετά το θηλασμό πιέστε λίγο γύρω από την θηλή έτσι ώστε να βγουν 2-3
σταγόνες από το πρωτόγαλα που έχετε και απλώστε το πάνω στην θηλή σας. Αυτό
θα προστατέψει το στήθος σας από πιθανόν τραυματισμούς και μολύνσεις. Μην
ξεχνάτε ποτέ να χρησιμοποιείτε επιθέματα μέσα από το σουτιέν σας τα οποία θα τα
αλλάζετε συχνά στην διάρκεια της ημέρας.

 Κάθε θηλασμός θα πρέπει να ξεκινάει με εκείνον τον μαστό που στο

προηγούμενο γεύμα είχε δοθεί τελευταίος έτσι ώστε να αποτραπεί η υπερφόρτωσή
τους.

 Τις πρώτες 3-5 ημέρες δεν έχετε γάλα αλλά πύαρ (το πρωτόγαλα) το οποίο είναι
πάρα πολύ θρεπτικό για το μωρό σας και καλό είναι να το θηλάζετε από την πρώτη
μέρα και όχι να περιμένετε μέχρι να κατέβει το γάλα. Το γάλα θα κατέβει μετά
το 3ο 24ωρο και εφόσον έχετε αρχίσει τον θηλασμό άμεσα.

 Το σημαντικότερο από όλα είναι να μην έχετε άγχος κατά την διάρκεια του
θηλασμού, να είστε ήρεμη και γεμάτη από θετικά συναισθήματα. Ο
θηλασμός, ειδικά κατά τις πρώτες προσπάθειες χρειάζεται υπομονή - είναι μια
διαδικασία την οποία πρέπει να την μάθετε και εσείς αλλά και το μωρό σας, να
είσαστε σίγουρη πάντως ότι θα την μάθετε! Να μην σφίγγετε ασφυκτικά το μωρό
σας πάνω σας, να είναι ντυμένο έτσι ώστε να μην κρυώνει αλλά και να μην
ζεσταίνεται και να είναι καθαρό διαφορετικά θα νιώθει δυσφορία και θα κάνει τον
θηλασμό πιο δύσκολο.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΜΩΡΟΥ ΣΑΣ

16
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

 ΜΠΑΝΙΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ ΑΦΑΛΟΥ:

1. Τις πρώτες ημέρες της γέννησης του μωρού σας, μέχρι να πέσει ο
ομφαλός του και, για 2-3 ημέρες μετά έως ότου ξεραθεί η πληγούλα που
αφήνει πέφτοντας, πρέπει να κάνετε το μπάνιο του σε τρεχούμενο νερό
έτσι ώστε να μην βραχεί ο αφαλός του. Αν πάλι σας βραχεί, μην τρομάξετε,
απλά στεγνώστε το με μία πετσέτα. Ταυτόχρονα μπορείτε να λούσετε και το
κεφάλι του.

Ο αφαλός πέφτει μέσα σε ένα δεκαήμερο περίπου από την ημέρα της
γέννησής του και μέχρι να πέσει, δεν πρέπει να βάλετε το βρέφος μέσα σε
μπανιέρα με νερό αλλά, όπως αναφέρεται παραπάνω, σε τρεχούμενο νερό.
Αφού πέσει ο αφαλός, θα παρατηρήσετε ότι έχει μείνει μια πληγούλα η
οποία θα επουλωθεί στις επόμενες 4-5 ημέρες. Συνεχίζετε το μπάνιο του
μωρού σε τρεχούμενο νερό έως ότου κλείσει και αυτή η πληγούλα. Εάν
δείτε ότι ο αφαλός του μυρίζει, εκκρίνει πύων ή αίμα, ή κοκκινίσει,
ενημερώστε τον παιδίατρό σας.

2. Αφού σκουπίσετε το μωρό με την πετσέτα θα βάλετε λάδι στις πτυχές που
κάνει το δέρμα ανάμεσα στα ποδαράκια του και στο ποπό του.

3. Μετά, θα περιποιηθείτε τον αφαλό του με ένα βαμβάκι ποτισμένο με άσπρο

οινόπνευμα ( 4-5 φορές την ημέρα)

4. Εάν σας δυσκολεύει μπορείτε να πλένετε το μωρό τοπικά, με μια βρεγμένη

πετσέτα, στο λαιμό, τις μασχάλες, τα χέρια και τον θώρακα, τον ποπό και
τα ποδαράκια και να λούζετε μόνο το κεφαλάκι κρατώντας το ανάσκελα και
τυλιγμένο με μια πετσέτα.

5. Μπορείτε να περιποιηθείτε τα ματάκια του μωρού σας με γαζούλα

αποστειρωμένη και φυσιολογικό ορό.

6. Μια φορά την ημέρα μπορείτε να βάζετε 1-2 ml φυσιολογικού ορού στην
μυτούλα του για να την διατηρείτε καθαρή.

 ΚΕΝΩΣΕΙΣ:

Το μωρό σας πρέπει να έχει τουλάχιστον μία κένωση την ημέρα.

Αν μια μέρα δεν ενεργηθεί, μπορείτε να του δώσετε λίγο χαμομήλι για να
το βοηθήσετε!

ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΤΟΥ ΜΩΡΟΥ

Για να είστε σίγουρη για παν ενδεχόμενο, καλό είναι να έχετε πάντα στο σπίτι:

17
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)
 Ένα μπουκάλι οινόπνευμα.
 Ένα θερμόμετρο.
 Χάρτινες μάσκες για να τις φοράτε σε περίπτωση που νιώθετε ότι έχετε
κρυολογήσει. Μπορείτε επίσης να τις δίνετε σε όσους έρχονται να δουν το
μωρό τις πρώτες ημέρες. Έτσι, θα είστε πιο σίγουρη ότι θα το γλιτώσετε
από την έκθεση σε περισσότερα μικρόβια.
 Αμπούλες με ορό για τη μυτούλα του, όταν έχει κλείσει και δυσκολεύεται
να αναπνεύσει.
 Ένα αντιπυρετικό σε υγρή μορφή για βρέφη.
 Δύο έως τρεις σύριγγες (χωρίς τη βελόνα), για να μετρήσετε ακριβώς την
ποσότητα κάποιου φαρμάκου που ίσως χρειαστεί να του δώσετε.

ΚΟΛΙΚΟΙ

Με τον ερχομό νέου μέλους στην οικογένεια και κατά τη διάρκεια των τριών
πρώτων μηνών της ζωής του, οι περισσότεροι γονείς έρχονται πρόσωπο με
πρόσωπο με διάφορες δυσκολίες. Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που
έχουν να αντιμετωπίσουν είναι το έντονο και συνεχές κλάμα του μωρού τους, το
οποίο, πολλές φορές, τους αφήνει άγρυπνους επί μέρες. Η συχνότατη αυτή
κατάσταση, που ονομάζεται "κολικοί του πρώτου τριμήνου", μπορεί να περάσει με
λιγότερο άγχος και προβλήματα αν οι γονείς ακολουθήσουν μερικές απλές και
πρακτικές συμβουλές.

1. Οι κολικοί αφορούν το 1ο τρίμηνο της ζωής και εμφανίζονται συνήθως κατά

την 2η - 3η εβδομάδα της ζωής του. Εκδηλώνονται με έντονη ανησυχία και
κλάμα κυρίως τις απογευματινές ώρες. Μπορεί να παρουσιαστούν ακόμα και
κατά την ώρα του γεύματος όπου το μωρό σταματάει τον θηλασμό και
συσπά τους μηρούς προς την κοιλία του αναζητώντας ανακουφιστική θέση.

2. Εκτός από το να προσέχετε την διατροφή σας όσο καιρό θηλάζετε, μπορείτε
να πίνετε συχνά ένα ρόφημα από τίλιο και γλυκάνισο μαζί όπου,
παίρνοντάς το από εσάς μέσω του θηλασμού, λειτουργεί ευεργετικά και για
το παιδί σας! Το τίλιο είναι γνωστό για τις ηρεμιστικές και χαλαρωτικές του
ιδιότητες και ο γλυκάνισος είναι ένα από τα κυριότερα βότανα κατά των
αερίων, του τυμπανισμού και της διευκόλυνσης της διαδικασίας της πέψης.
Επίσης, διεγείρει την παραγωγή του γάλακτος από τους μαστούς κατά τον
θηλασμό. Όταν το μωρό σας έχει κολικούς, μπορείτε να του δίνετε
απευθείας το ρόφημα αυτό, σε μικρές δοσολογίες, για να το βοηθήσετε!

Ένα άλλο ρόφημα το οποίο μπορείτε να πίνετε είναι ο συνδυασμός

γλυκάνισου με μαραθόσπορου (μάραθο). Ο μάραθος έχει τις ακριβώς τις
ίδιες ιδιότητες με τον γλυκάνισο.
Και αυτό το ρόφημα μπορείτε να το δίνετε απευθείας στο μωρό, πάντα σε
μικρές δοσολογίες και εφόσον υποφέρει από κολικούς. Ένα μωρό που
θηλάζει δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο από το μητρικό γάλα, τα
ροφήματα αυτά είναι απλά μια μικρή βοήθεια για το συγκεκριμένο
πρόβλημα ( τους κολικούς).

Τι είναι οι κολικοί

Τα βασικά χαρακτηριστικά των κολικών του πρώτου τριμήνου είναι η περιοδική

18
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

εμφάνιση, συνήθως το απόγευμα ή αργά το βράδυ, γοερού κλάματος που διαρκεί

δύο έως τρεις ώρες, τραβήγματος των ποδιών προς το στήθος, φουσκώματος και
γουργουρίσματος της κοιλιάς σε ένα, κατά τα άλλα, υγιέστατο μωρό. Για τη
διάγνωση των κολικών οι παιδίατροι χρησιμοποιούν τον "κανόνα των τριών".
Σύμφωνα με αυτό τον κανόνα, για να θεωρηθεί πως ένα μωρό υποφέρει από
κολικούς, πρέπει να κλαίει χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος περισσότερο από
τρεις ώρες τη μέρα, περισσότερο από τρεις μέρες την εβδομάδα και μέχρι την
ηλικία των τριών μηνών.

Πότε ξεκινούν

Οι κολικοί αρχίζουν σε ηλικία τριών έως τεσσάρων εβδομάδων και σταματούν δύο
έως τρεις μήνες αργότερα.
Έχει ιδιαίτερη σημασία να τονιστεί ότι τα μωρά με κολικούς είναι υγιέστατα και
αναπτύσσονται κανονικότατα.

Πού οφείλονται οι κολικοί

Η αιτία των κολικών δεν είναι γνωστή. Ως πιθανότερη αιτία θεωρείται σήμερα η
παροδική νευροαναπτυξιακή ανωριμότητα του μωρού, που καθιστά δύσκολη την
προσαρμογή του στο εξωμήτριο περιβάλλον. Άλλες θεωρίες υποστηρίζουν ότι η
αιτιολογία του κοιλιακού πόνου βρίσκεται στο γαστρεντερικό σύστημα ή σε
αλλεργίες στο γάλα της αγελάδας ή άλλες τροφές. Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι
δεν αποτελεί σημάδι πλημμελούς φροντίδας του μωρού από τους γονείς. Τους
κολικούς επιβαρύνουν (α) η μεταβίβαση του άγχους, του θυμού και της
συναισθηματικής τάσης από τους γονείς στο μωρό και (β) η κατάποση αέρα με το
κλάμα. Προτού τεθεί η διάγνωση των κολικών του πρώτου τριμήνου, θα πρέπει να
αποκλειστούν άλλες γνωστές αιτίες κλάματος, όπως είναι το τσίμπημα από
παραμάνα, η υπερθέρμανση, η δυσκοιλιότητα, η πείνα, το βρέξιμο, το σύγκαμα, η
ανία, η ανάγκη για ψυχοσυναισθηματική επαφή και η κούραση. Σπανιότερα, το
υπερβολικό και παρατεταμένο κλάμα οφείλεται σε διάφορες οργανικές παθήσεις
όπως, π.χ., η ωτίτιδα, η ουρολοίμωξη, η κήλη ή η γαστροοισοφαγική
παλινδρόμηση. Ενδείξεις σοβαρότερου προβλήματος αποτελούν η ελαττωμένη
όρεξη, η δυσκολία στο θηλασμό, η δυσφορία στην αγκαλιά της μητέρας και οι
εμετοί του βρέφους.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς

Για την πρόληψη και την ανακούφιση του μωρού σας από τους κολικούς,
ακολουθήστε τα παρακάτω:

 Προσέχετε να μην υπερσιτίζετε το μωρό σας πιέζοντάς το να αδειάσει το

μπιμπερό.
 Ελέγξτε την τρύπα της πιπίλας του (όχι πολύ ανοικτή ή κλειστή).
 Φροντίστε να ρευτεί καλά πριν, στο μέσο και μετά το γεύμα του.
 Μην ταΐζετε το μωρό σας όταν δεν έχουν ακόμη περάσει δύο ώρες μετά το
μητρικό θηλασμό και δυόμισι ώρες μετά το μπιμπερό.
 Όταν κοιμάται πάνω από τρεις ώρες τη μέρα, ξυπνήστε το.
 Μεταφέρετε το μωρό σας μέσα σε πάνινη θήκη, μπροστά στο στήθος σας,
για τρεις ώρες τη μέρα, όταν δεν κλαίει.
 Όταν το θηλάζετε, αποφύγετε τη λήψη πολλών καφέδων, τσαγιού,
σοκολάτας, κακάο και, επίσης, το κάπνισμα.
 Επίσης, εάν θηλάζετε και είστε αλλεργική σε κάποια τροφή, διακόψτε τη
(συνήθεις αλλεργικές τροφές είναι αυγό, ψάρι, φιστίκια, φιστικοβούτυρο,
κακάο, σοκολάτα, φράουλες).

19
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)
 Κάντε το περιβάλλον του μωρού σας ήσυχο (περιορισμός θορύβων,
ελάχιστο φως, απαλή μουσική, ομιλία και νανούρισμα). Όταν είναι ξύπνιο
και ήσυχο, μιλάτε του απαλά και κοιτάζετέ το στα μάτια σε απόσταση 30
εκατοστών.
 Οι χειρισμοί στο μωρό σας πρέπει να είναι ήπιοι και απαλοί.
 Μην αφήνετε το μωρό σας να κλαίει. Ανταποκριθείτε αμέσως στο κλάμα
του. Δεν κακομαθαίνει με τη στοργή και την αγάπη σας.
 Προσπαθήστε να διαπιστώσετε τι φταίει για το κλάμα του μωρού σας,
γνωρίζοντας ότι μπορεί να κλαίει γιατί (α) πεινάει, (β) θέλει να πιπιλίσει
χωρίς να πεινάει, (γ) θέλει να το κρατήσετε στην αγκαλιά σας, (δ) νιώθει
ανία και επιζητεί ερεθίσματα ή (ε) είναι κουρασμένο και επιθυμεί να
κοιμηθεί.

Δοκιμάστε να εξαλείψετε τις παραπάνω πιθανές αιτίες (αφιερώστε πέντε λεπτά για
καθεμία από αυτές).

Αν αποτύχουν οι προσπάθειές σας, λάβετε τα παρακάτω μέτρα:

1. Τοποθετήστε ένα μπουκάλι ή μια θερμοφόρα με χλιαρό νερό, τυλιγμένα με

μια πετσέτα στην κοιλιά του, με το μωρό μπρούμυτα. Συγχρόνως, χαϊδέψτε
την πλάτη του.
2. Βάλτε το μπρούμυτα στο κρεβατάκι του ή στα γόνατά σας, χαϊδεύοντας την
πλάτη του.
Πιέστε σταθερά την παλάμη σας πάνω στην κοιλιά του.
3. Κάντε του γυμναστικές ασκήσεις, φέρνοντας τα πόδια προς την κοιλιά του
και πιέζοντας τους μηρούς του πάνω σε αυτήν.
4. Κάντε του μασάζ στην κοιλιά (σε σχήμα Π).

Τι αρέσει στα μωρά

 Στα μωρά αρέσουν: (α) Οι ρυθμικές κινήσεις (χορός, απαλό κούνημα

περπατώντας ή με κουνιστή καρέκλα ή με κούνια), (β) το χαλαρό φάσκιωμα
(θυμίζει τις συνθήκες μέσα στη μήτρα) και (γ) η βόλτα με το αυτοκίνητο.
 Χορέψτε μαζί του κρατώντας το στο στήθος σας με κινήσεις εμπρός πίσω,
δεξιά αριστερά, πάνω κάτω, με ρυθμό περίπου 70 κινήσεις ανά λεπτό,
νανουρίζοντάς το.
 Μερικά μωρά ανακουφίζονται με απαλή μουσική ή διάφορους συνεχείς
θορύβους (τρέξιμο βρύσης, πλυντήριο/ηλεκτρική σκούπα, στεγνωτήρας
μαλλιών, θόρυβος ρολογιού).
 Χρησιμοποιήστε την πιπίλα (ορθοδοντική από σιλικόνη).
 Μη χορηγήσετε οποιοδήποτε φάρμακο προτού συμβουλευτείτε τον
παιδίατρό σας.

Φροντίδα χρειάζεστε και εσείς

Μερικές συμβουλές για τους γονείς των οποίων τα μωρά αντιμετωπίζουν

προβλήματα κολικών:

 Ξεκουραστείτε και ηρεμήστε, αφήνοντας την περιποίηση του μωρού σας στο
σύζυγο, σε συγγενείς, στην μπέιμπι σίτερ, και πηγαίνετε μία βόλτα
προκειμένου να χαλαρώσετε.
 Πάρτε έναν υπνάκο όταν κοιμάται το μωρό σας. (Προσοχή: Μην έχετε
ενοχές ότι εγκαταλείπετε το μωρό σας, γιατί, όταν το μωρό κλαίει, δεν ξέρει
ποιος το φροντίζει. Θα είστε καλύτερος γονιός όταν το φροντίζετε με
ηρεμία, όντας ξεκούραστος.)
 Ανακουφιστείτε με τις σκέψεις πως δεν είστε η μόνη μητέρα που έχει το ίδιο

20
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)
πρόβλημα (οι κολικοί εμφανίζονται στο 10-20% των μωρών), δεν φταίει η
απειρία ή η "ανικανότητά" σας και, το κυριότερο, δεν κινδυνεύει το μωρό
σας από τους κολικούς. Τέλος, συνειδητοποιήστε ότι οι κολικοί θα
σταματήσουν το αργότερο τον τρίτο ή τον τέταρτο μήνα, χωρίς να έχουν
προκαλέσει σωματικό ή ψυχικό πρόβλημα στο παιδί σας.
 Προτού αρχίσετε να εκνευρίζεστε και εφόσον το μωρό συνεχίζει να κλαίει,
αφήστε το στην κούνια του, κλείστε την πόρτα, βάλτε ωτοασπίδες, ακούστε
ραδιόφωνο ή κάντε μπάνιο. Αν συνεχίζει να κλαίει, επανέλθετε έπειτα από
15-20 λεπτά και προσπαθήστε να το ηρεμήσετε ξανά.

Καλέστε τον παιδίατρο όταν το μωρό σας (α) κλαίει περισσότερες από τέσσερις
συνεχείς ώρες, (β) έχει πυρετό, συνάχι, βήχα ή, πάλι, (γ) συνεχίζονται οι κολικοί
πέραν της ηλικίας των τεσσάρων μηνών.

ΜΕΤΑ ΤΟ ΓΕΥΜΑ
Το ρέψιμο και ο εμετός στα νεογέννητα είναι δύο φυσιολογικές λειτουργίες που
συνήθως ακολουθούν το γεύμα.

ΤΟ ΡΕΨΙΜΟ

Το στομάχι του μωρού σας είναι σαν ένα μπουκάλι τοποθετημένο οριζόντια, το
οποίο περιέχει γάλα και αέρα μαζί: γιατί το μωράκι (κυρίως όταν τρέφεται με
μπιμπερό) μαζί με το γάλα καταπίνει και αέρα. Ο αέρας αυτός, ο οποίος μαζεύεται
στο στομάχι του, είναι σαν μια φυσαλίδα που διογκώνει το στομάχι του και στη
συνέχεια πιέζει το διάφραγμα. Το μωρό τότε αισθάνεται δυσφορία και έχει ανάγκη
από τη δική σας βοήθεια για να αποβάλλει τον αέρα. Αυτό γίνεται με το ρέψιμο.
Συνήθως τα μωρά που θηλάζουν ρεύονται πριν αλλάξουν στήθος. Όσα τρέφονται
με μπιμπερό, όταν αισθανθούν φουσκωμένα σταματούν από μόνα τους να
ρουφούν το γάλα, κάνουν ένα διάλειμμα μέχρι να ρευτούν και μετά συνεχίζουν.
Για να βοηθήσετε το μωράκι σας να ρευτεί, πρέπει να το σηκώσετε στον ώμο σας
και να του χτυπήσετε απαλά την πλάτη. Αν το παιδί βγάλει και λίγο γάλα, μην
ανησυχήσετε. Αυτό συμβαίνει επειδή ο αέρας, καθώς βγαίνει, παρασύρει και μια
μικρή ποσότητα γάλακτος. Αν το μωράκι σας δυσκολεύεται να ρευτεί, μπορείτε να
δοκιμάσετε και κάποιες άλλες θέσεις. Πολλές μητέρες, για παράδειγμα, έχουν
διαπιστώσει ότι το μωρό τους ρεύεται πιο εύκολα όταν το ξαπλώσουν μπρούμυτα
πάνω στα γόνατα τους. Αν, πάντως, δεν ρευτεί μέσα σε δέκα λεπτά, σημαίνει ότι
δεν έχει καταπιεί αέρα. Άρα, μπορείτε να το ξαπλώσετε στο κρεβατάκι του.

Ο ΕΜΕΤΟΣ

Ο εμετός είναι, επίσης, ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που

αντιμετωπίζουν οι νεαρές μητέρες με τα μωρά τους. Τα περισσότερα κάνουν συχνά
εμετό, μερικά μάλιστα σε κάθε γεύμα. Μολονότι αυτές οι ενοχλητικές γουλιές
γάλακτος συχνά δημιουργούν ανησυχία και ερωτηματικά στους γονείς, ο βρεφικός
εμετός είναι ένα ακίνδυνο φαινόμενο. Συνήθως οφείλεται στο ανώριμο πεπτικό
σύστημα του μωρού, μπορεί να είναι απλώς αποτέλεσμα υπερσιτισμού.
Ωστόσο, ο παιδίατρος θα αξιολογήσει τη σπουδαιότητα του συμπτώματος "εμετός"

21
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)
σε συνδυασμό με την υπόλοιπη γενική εικόνα του παιδιού, την ηλικία και την
ψυχολογική του κατάσταση.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο βρεφικός εμετός έχει παθολογικά αίτια. Μία από τις πιο
συχνές αιτίες είναι η "γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση", η οποία οφείλεται
σε κακή σύγκλιση του σφιγκτήρα, δηλαδή της βαλβίδας που ενώνει τον οισοφάγο
με το στομάχι. Αν, λοιπόν, το μωράκι σας βγάζει συχνά γουλίτσες γάλα (και
μάλιστα μεταξύ των δύο γευμάτων), ο παιδίατρος θα σας συστήσει να του κάνετε
ένα υπερηχογράφημα για να διαπιστώσετε αν παρουσιάζει παλινδρόμηση. Στην
περίπτωση αυτή πρέπει να εφοδιαστείτε με υπομονή για έξι περίπου μήνες. Τόσο,
συνήθως, χρειάζεται για να αρχίσει ο σφιγκτήρας να λειτουργεί φυσιολογικά Σε
όλο αυτό το διάστημα, όμως, μπορείτε να περιορίσετε σημαντικά τους εμετούς με
τους παρακάτω τρόπους. Αποφύγετε να βάζετε το μωράκι σας να ξαπλώνει.
Μπορείτε να το έχετε στην αγκαλιά σας, στο ριλάξ ή στο καροτσάκι, αλλά πάντα με
ανυψωμένο το κεφάλι και το θώρακα σε γωνία τουλάχιστον 30 μοιρών. Ακόμη και
όταν κοιμάται, καλό είναι να βάζετε μαξιλάρια στο κρεβάτι του, για να βρίσκεται
πιο ψηλά το πάνω μέρος του σώματός του. Επίσης, τοποθετήστε κουβέρτες στα
δεξιά και στα αριστερά του για να μη γυρίζει, καθώς και στα ποδαράκια του για να
μη γλιστρά προς τα κάτω.

Πρέπει πάντοτε να σταματάτε το γεύμα του μωρού στη μέση. Κατόπιν, να

σηκώνετε το μωρό πολύ ήρεμα, να περιμένετε να ρευτεί και μετά να του δίνετε το
υπόλοιπο γάλα. Όταν τελειώνει το γεύμα του, θα το κρατάτε ακίνητο πολλή ώρα
στη στάση που περιγράψαμε προηγουμένως. Φροντίστε να είναι πάντα ήρεμο όταν
πλησιάζει η ώρα του φαγητού. Μην περιμένετε να πεινάσει πολύ, με το σκεπτικό
ότι θα φάει με όρεξη. Αυτή η συνήθεια είναι λανθασμένη. Είναι καλύτερα να το
ταΐζετε πιο συχνά και με μικρότερες ποσότητες. Η δική σας διάθεση παίζει επίσης
σημαντικό ρόλο. Το άγχος σας μήπως κάνει εμετό, μεταδίδεται και στο μωρό σας.

Ο ΙΚΤΕΡΟΣ

Τα περισσότερα νεογέννητα, κατά τη δεύτερη ή τρίτη ημέρα της ζωής τους,

παρουσιάζουν στο πρόσωπο μια έντονη χλομάδα, σχεδόν κιτρινίλα. Αυτή ξεκινά
από το κεφάλι και προχωρά προς τα πόδια, ονομάζεται "φυσιολογικός
νεογνικός ίκτερος" και συνοδεύεται από προσωρινή ανορεξία ή κάπως
εντονότερη υπνηλία.

Δεν υπάρχει, όμως, κανένας λόγος ανησυχίας, αφού συνήθως αρχίζει να υποχωρεί
όταν συμπληρώσουν μία εβδομάδα ζωής. Ο ίκτερος αυτός προκαλείται από τη
μεγάλη ποσότητα ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα, τα οποία μετά τη γέννηση δεν
είναι πλέον απαραίτητα στον οργανισμό του για τη μεταφορά του οξυγόνου. Αυτά
τα αιμοσφαίρια, ύστερα από μια επεξεργασία που υφίστανται στο συκώτι,
απομακρύνονται από τον οργανισμό μέσω των ούρων, με τη βοήθεια της χολής.
Επειδή όμως τα νεογέννητα παράγουν πολύ περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια από
όσα τους χρειάζονται, το ανώριμο ακόμη συκώτι δεν προλαβαίνει να τα
επεξεργαστεί γρήγορα και έτσι αποικοδομούνται στο αίμα, προκαλώντας αυτή την
κίτρινη απόχρωση.

Αν, λοιπόν, το μωράκι σας έχει ίκτερο, ο παιδίατρος θα το τοποθετήσει, έτσι

γυμνό όπως γεννήθηκε, αλλά με τα μάτια σκεπασμένα για λόγους προστασίας από
τις ακτίνες, για λίγες ημέρες κάτω από ένα ειδικό μπλε φως.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

22
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)
1. Αύξηση βάρους και ανάπτυξη του νεογνού: το βάρος του νεογνού το μετράμε
μία (1) φορά την εβδομάδα και το μήκος του όποτε κρίνει η μητέρα
απαραίτητο.Εβδομαδιαία, πρέπει να αυξάνεται το βάρος του πάνω από 150 γρ.

2. Ατομική υγιεινή του βρέφους: το λουτρό του βρέφους πρέπει να γίνεται μία (1)
φορά την ημέρα και ο τοπικός καθαρισμός όσο συχνά χρειάζεται ( μετά από κάθε
ούρηση ή αφόδευση). Το μπανάκι πρέπει να γίνεται με απαλές κινήσεις και
προσοχή στη περιοχή του αυχένα.

3. Το κλάμα του μωρού και η σημασία του: το κλάμα του μωρού είναι ο τρόπος
επικοινωνίας με το περιβάλλον του και η μητέρα καλείται να λάβει τα μηνύματα
που στέλνει το παιδί της. Όταν πονάει δηλαδή το παιδί της κλαίει και
κουλουριάζεται όπως ένας ενήλικας, όταν πεινάει ανοίγει τα χεράκια του σα να
προσπαθεί κάτι να πιάσει. Έτσι λοιπόν η μητέρα εξηγώντας κάθε φορά το κλάμα
του μωρού της θα μάθει με ποιο τρόπο θα το ικανοποιεί.

4. Αποφεύγουμε για ένα μήνα να μυρίσει το παιδί χλώριο, νέφτι, παρκετίνη και
ναφθαλίνη.

5. Πρόληψη των λοιμώξεων: - περιορίζουμε τον αριθμό των επισκεπτών -

απομονώνουμε τα μέλη της οικογένειας που είναι ύποπτα για λοιμώξεις -
αναζητάμε την επαρκή τήρηση των κανόνων καθαριότητας ( πλύσιμο των χεριών
πριν και μετά την επαφή με το βρέφος.

6. Επιλογή θερμοκρασίας: η θερμοκρασία του δωματίου να μην υπερβαίνει τους

22-23 βαθμούς

7. Κλινικά συμπτώματα που μας ανησυχούν ότι το παιδί είναι άρρωστο : πυρετός -
εμετοί - διάρροια- άρνηση θηλασμού- περίοδοι άπνοιας ή ταχύπνοιας.

8. Ενδύματα ελαφρά και να αερίζονται εύκολα και να είναι δροσερά ή ζεστά

ανάλογα με την εποχή
Το ύφασμα να είναι λινό ή βαμβακερό τουλάχιστον για τα εσώρουχα. Να είναι
καλοραμμένα , όχι με πολλές ραφές, κουμπιά και σούστες. Τα εσώρουχα να είναι
λευκά
Τα ρουχαλάκια του παιδιού πρέπει να πλένονται μόνα τους με πράσινο σαπούνι και
όχι με κοινό απορρυπαντικό.

9. Τα παιχνίδια του βρέφους: τα παιχνίδια να είναι από υλικό που πλένεται εύκολα
και να μην μαζεύει σκόνη (καουτσούκ)

10. Παρακολούθηση του εντέρου του βρέφους: η μητέρα πρέπει να παρακολουθεί

αν το βρέφος αφοδεύει αβίαστα και τακτικά.(μία σχετική δυσκοιλιότητα είναι
φυσιολογική).

ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΜΟΝΟ ΤΟΥ ΝΑ ΑΠΟΔΕΧΤΕΙ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ

ΟΠΩΣ ΑΓΑΠΗ, ΣΤΟΡΓΗ, ΑΝΕΣΗ.

ΤΟ ΧΑΔΙ ΤΟ ΚΡΑΤΑΕΙ ΑΚΜΑΙΟ ΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΡΥΦΕΡΟΤΗΤΑ. ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ

ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΩΣΤΗΣ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ
ΠΑΙΔΙΟΥ.

23
ΒΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ
Μαία- Ψυχοπροφυλάκτρια
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΛΟΧΕΙΑΣ (ΘΗΛΑΣΜΟΣ-ΝΕΟΓΝΟ)

24