Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS.

Quyeàn Huy AÙnh

CHÖÔNG III

XAÙC ÑÒNH NHU CAÀU ÑIEÄN

3.1. Khaùi nieäm chung

Khi thieát keá cung caáp ñieän cho moät hoä phuï taûi, nhieäm vuï ñaàu tieân laø xaùc ñònh nhu caàu ñieän
cuûa hoää phuï taûi ñoù. Tuøy theo quy moâ cuûa hoä phuï taûi maø nhu caàu ñieän phaûi ñöôïc xaùc ñònh theo phuï
taûi thöïc teá hoaëc phaûi döï kieán ñeán khaû naêng phaùt trieån phuï taûi trong töông lai 5 naêm, 10 naêm hoaëc
laâu hôn nöõa. Nhö vaäy, xaùc ñònh nhu caàu ñieän laø giaûi baøi toaùn döï baùo phuï taûi ngaén haïn hoaëc daøi
haïn.
Döï baùo phuï taûi ngaén haïn töùc laø xaùc ñònh phuï taûi cuûa coâng trình ngay sau coâng trình ñi vaøo
hoaït ñoäng, ñi vaøo vaän haønh. Phuï taûi ñoù laø thöôøng ñöôïc goïi laø phuï taûi tính toaùn. Phuï taûi tính toaùn
ñöôïc söû duïng ñeå choïn caùc thieát bò ñieän nhö: maùy bieán aùp, daây daãn, caùc thieát bò ñoùng caét, baûo
veä... , ñeå tính caùc toån thaát coâng suaát, toån thaát ñieän aùp ñeå choïn caùc thieát bò buø ...
Nhö vaäy, phuï taûi tính toaùn laø moät soá lieäu quan troïng ñeå thieát keá cung caáp ñieän.
Phuï taûi tính toaùn phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö coâng suaát vaø soá löôïng thieát bò, cheá ñoä vaän
haønh cuûa chuùng, quy trình coâng ngheä saûn xuaát, trình ñoä vaän haønh cuûa coâng nhaân… Vì vaäy, xaùc
ñònh chính xaùc phuï taûi tính toaùn laø moät nhieäm vuï khoù khaên nhöng raát quan troïng. Neáu phuï taûi tính
toaùn ñöôïc xaùc ñònh nhoû hôn phuï taûi thöïc teá thì seõ laøm giaûm tuoåi thoï cuûa thieát bò ñieän, coù khi daãn
ñeán chaùy, noå nguy hieåm. Coøn neáu phuï taûi tính toaùn lôùn hôn phuï taûi thöïc teá nhieàu thì caùc thieát bò
ñieän choïn seõ quaù lôùn so vôùi yeâu caàu, do ñoù gaây laõng phí...
3.2. Ñoà thò phuï taûi
1. Ñònh nghóa
Ñoà thò phuï taûi laø quan heä cuûa coâng suaát phuï taûi theo thôøi gian vaø ñaëc tröng cho nhu caàu ñieän
cuûa töøng thieát bò, nhoùm thieát bò, phaân xöôûng hay xí nghieäp.
2. Phaân loaïi
Theo loaïi coâng suaát, ñoà thò phuï taûi goàm coù:
Ñoà thò phuï taûi coâng suaát taùc duïng: P = f(t)
Ñoà thò phuï taûi coâng suaát phaûn khaùng: Q = g(t)
Ñoà thò phuï taûi coâng suaát bieåu kieán: S = h(t)
Theo daïng ñoà thò, ñoà thò phuï taûi goàm coù:
Ñoà thò phuï taûi thöïc teá: ñaây laø daïng ñoà thò phaûn aùnh quy luaät thay ñoåi thöïc teá cuûa coâng
suaát theo thôøi gian (Hình 3.1).
Ñoà thò phuï taûi naác thang: ñaây laø daïng ñoà thò quy ñoåi töø ñoà thò phuï taûi thöïc teá veà daïng
naác thang. Nguyeân taéc quy ñoåi laø trong caùc thôøi khoaûng khaûo saùt, giaù trò coâng suaát
thay ñoåi thöïc teá ñöôïc quy veà giaù trò khoâng ñoåi vaø baèng vôùi giaù trò coâng suaát trung bình.
Ñoà thò phuï taûi naác thang coù öu ñieåm laø ñôn giaûn vaø thuaän tieän cho tính toaùn (Hình
3.2).

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 28

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS. Quyeàn Huy AÙnh

P (kW) P (kW)

24 t(giôø) 24 t(giôø)
Hình 3.1. Ñoà thò phuï taûi haøng ngaøy Hình 3.2. Ñoà thò phuï taûi haøng ngaøy
daïng thöïc teá daïng naác thang

Theo thôøi gian khaûo saùt, ñoà thò phuï taûi goàm coù:
Ñoà thò phuï taûi haøng ngaøy: ñaây laø daïng ñoà thò phuï taûi ñöôïc xaây döïng vôùi thôøi gian khaûo
saùt laø 24 giôø. Nghieân cöùu ñoà thò phuï taûi haøng ngaøy, coù theå bieát ñöôïc tình traïng laøm
vieäc cuûa caùc thieát bò. Töø ñoù, coù theå ñònh ra quy trình vaän haønh hôïp lyù nhaát nhaèm ñaït
ñöôïc ñoà thò phuï taûi töông ñoái baèng phaúng. Khi ñoù seõ ñaït ñöôïc muïc ñích giaûm ñöôïc
coâng suaát cöïc ñaïi maø nguoàn phaûi cung caáp, giaûm coâng suaát ñaët cuûa maùy bieán aùp vaø
ñôn giaûn trong vaän haønh. Ngoaøi ra, ñoà thò phuï taûi haøng ngaøy cuõng laø döõ lieäu ñeå choïn
caùc thieát bò ñieän, tính ñieän naêng tieâu thuï.
Ñoà thò phuï taûi haøng thaùng: ñaây laø ñoà thò phuï taûi ñöôïc xaây döïng theo phuï taûi trung bình
haøng thaùng. Nghieân cöùu ñoà thò phuï taûi haøng thaùng coù theå bieát ñöôïc nhòp ñoä laøm vieäc
cuûa hoä phuï taûi, töø ñoù ñònh ra lòch vaän haønh, söûa chöõa caùc thieát bò ñieän hôïp lyù ñaùp öùng
ñöôïc caùc yeâu caàu saûn xuaát (Hình 3.3)
Ñoà thò phuï taûi haøng naêm: ñaây laø ñoà thò phuï taûi ñöôïc xaây döïng caên cöù vaøo ñoà thò phuï
taûi ñieån hình cuûa moät ngaøy muøa ñoâng vaø moät ngaøy muøa heø. Giaû söû muøa heø goàm n1
ngaøy vaø muøa ñoâng goàm n2 ngaøy. ÔÛ ñoà thò Hình3.4a, möùc P2 toàn taïi trong khoaûng thôøi
gian t2 + t2’; coøn ôû ñoà thò Hình3.4b, möùc P2 toàn taïi trong khoaûng t2’’. Vaäy trong moät
naêm, möùc phuï taûi P2 toàn taïi trong khoaûng thôøi gian laø:
T2 = (t2 + t2’).n2 +t2’’.n1
Töông töï, trong moät naêm, möùc phuï taûi P1 toàn taïi trong khoaûng thôøi gian laø:
T1 = (t1 + t1’).n2

ÔÛ ñaây: n1, n2 laàn löôït laø soá ngaøy muøa heø vaø muøa ñoâng trong moät naêm.
Ñoà thò phuï taûi haøng naêm tieän lôïi trong vieäc döï baùo nhu caàu veà ñieän naêng trong naêm, vaø veà
hieäu quaû kinh teá trong cung caáp ñieän.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 29

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS. Quyeàn Huy AÙnh

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 t (thaùng)
Hình 3.3. Ñoà thò phuï taûi haøng thaùng

P (kW) P (kW) P (kW)

P1
P2

t2 t’’2
t’2
0 24 (giôø)0 24 (giôø) T1 T2 8760 (giôø)
a. b. c.
Hình 3.4. Ñoà thò phuï taûi haøng naêm
a. Ñoà thò phuï taûi ñieån hình cuûa moät ngaøy muøa ñoâng
b. Ñoà thò phuï taûi ñieån hình cuûa moät ngaøy muøa heø
c. Ñoà thò phuï taûi haøng naêm
3. Caùc ñaëc tröng cuûa ñoà thò phuï taûi
Caùc ñaëc tröng cuûa ñoà thò phuï taûi ñöôïc theå hieän qua caùc heä soá vaø caùc ñaïi löôïng nhö sau:
a. Coâng suaát cöïc ñaïi Pmax laø giaù trò coâng suaát cöïc ñaïi trong khoaûng thôøi gian khaûo saùt.
b. Coâng suaát trung bình Ptb laø ñaëc tröng tónh cô baûn cuûa phuï taûi trong khoaûng thôøi gian
khaûo saùt.
T
1
Ptb = P(t )dt
T ∫0
(3.1)
A
= T
T
ÔÛ ñaây: AT laø ñieän naêng tieâu thuï trong khoaûng thôøi gian khaûo saùt T.
c. Coâng suaát cöïc tieåu Pmin laø giaù trò coâng suaát cöïc tieåu trong khoaûng thôøi gian khaûo saùt.
d. Ñieän naêng tieâu thuï AT theå hieän qua phaàn dieän tích giôùi haïn bôûi ñöôøng cong ñoà thò phuï
taûi vaø caùc heä truïc toïa ñoä

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 30

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS. Quyeàn Huy AÙnh
n
Α T = ∑ Pi t i (3.2)
i =1

ÔÛ ñaây: Pi laø coâng suaát trong thôøi ñoaïn khaûo saùt thöù i, ti laø giaù trò cuûa thôøi ñoaïn khaûo saùt thöù i,
T laø thôøi gian khaûo saùt, Pmax laø coâng suaát cöïc ñaïi trong khoaûng thôøi gian khaûo saùt.
e. Heä soá ñieàn kín phuï taûi Kñk laø tyû soá giöõa coâng suaát trung bình vaø coâng suaát cöïc ñaïi.

Ptb
K đk = (3.3)
Pmax
Ñoái vôùi ñoà thò phuï taûi haøng ngaøy, Kñk ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc:

A24
K đk = (3.4)
24.Pmax
Thöôøng Kñk < 1 , Kñk =1 thì ñoà thò phuï taûi coù daïng baèng phaúng.
g. Thôøi gian söû duïng coâng suaát cöïc ñaïi Tmax laø
P
khoaûng thôøi gian lyù thuyeát maø khi söû duïng coâng suaát Pmax
khoâng ñoåi thì trong khoaûng thôøi gian naøy löôïng ñieän naêng Pmax
A baèng ñuùng löôïng ñieän naêng tieâu thuï thöïc teá. Neáu thôøi
gian t1 caøng keùo daøi hôn thôøi gian t2 thì Tmax caøng lôùn, A
tröôøng hôïp t1=T thì Tmax cuõng baèng T. Tmax phuï thuoäc vaøo Pmin

tính chaát cuûa phuï taûi, qui trình cuûa caùc xí nghieäp coâng
nghieäp vaø coù theå tham khaûo töø caùc soå tay thieát keá cung Tmax t
caáp ñieän. t1 t2 T

Tmax =
∑Pt i i
=
AT Hình 3.5. Ñoà thò phuï taûi hai caáp
Pmax Pmax
4. Taàm quan troïng cuûa ñoà thò phuï taûi
Ñoà thò phuï taûi laø soá lieäu ban ñaàu raát quan troïng trong thieát keá cung caáp ñieän. Ngoaøi caùc soá lieäu vaø
ñaïi löôïng tính ñöôïc töø ñoà thò phuï taûi neâu ôû phaàn treân. Ñoà thò phuï taûi haøng ngaøy coøn cung caáp moät
soá thoâng tin nhö:
Soá ca laøm vieäc trong ngaøy
Tính chaát cuûa phuï taûi: phuï taûi coâng nghieäp, phuï taûi daân duïng, …
Tính hôïp lyù trong vieäc tieâu thuï ñieän cuûa phuï taûi nhaèm ñeà ra bieän phaùp giaûm chi phí
tieàn ñieän cho saûn xuaát, …
3.3. Caùc ñaïi löôïng cô baûn
1. Coâng suaát ñònh möùc Pñm
Coâng suaát ñònh möùc laø coâng suaát cuûa thieát bò duøng ñieän ñöôïc ghi treân nhaõn maùy hay trong lyù
lòch maùy, ñöôïc bieåu dieãn baèng coâng suaát taùc duïng P (ñoái vôùi ñoäng cô, loø ñieän trôû, boùng ñeøn, …)
hoaëc bieåu dieãn baèng coâng suaát bieåu kieán S (ñoái vôùi maùy bieán aùp haøn, loø ñieän caûm öùng, …). Coâng
suaát ñònh möùc ñöôïc tính vôùi thôøi gian laøm vieäc laâu daøi.

Ñoái vôùi ñoäng cô ñieän, coâng suaát ghi treân nhaõn maùy chính laø coâng suaát cô ñònh möùc treân truïc.
Do coù toån hao neân coâng suaát ñieän ñònh möùc phaûi lôùn hôn vaø ñöôïc xaùc ñònh bôûi bieåu thöùc:

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 31

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS. Quyeàn Huy AÙnh

Pñm .cô
Pñm .ñieän = (3.5)
η
ÔÛ ñaây: η laø hieäu suaát cuûa ñoäng cô thöôøng η = (0,85 ÷ 0,87).
Ñoái vôùi thieát bò ñieän laøm vieäc ôû cheá ñoä ngaén haïn laëp laïi nhö caàu truïc, thang maùy, maùy bieán
aùp haøn thì khi xaùc ñònh coâng suaát ñieän ñònh möùc phaûi qui veà coâng suaát ñònh möùc laøm vieäc ôû cheá
ñoä daøi haïn:
ε%
Ñoái vôùi ñoäng cô: Pñm
′ = Pñm (3.6)
100
ε%
Ñoái vôùi maùy bieán aùp haøn: S′ñm = Sñm (3.7)
100
ÔÛ ñaây: ε% laø heä soá ñoùng ñieän, thöôøng coù giaù trò tieâu chuaån laø15, 25, 40 hay 60%.
Coâng suaát ñònh möùc cuûa moät nhoùm thieát bò ba pha baèng toång coâng suaát cuûa caùc thieát bò trong
nhoùm:
2
n n Pñm + Q 2ñm
Pñm = ∑ p ñmi ; Q ñm = ∑ q ñmi ; I ñm = (3.8)
i =1 i =1 3 U ñm
Neáu trong maïng ñieän coù caùc thieát bò moät pha thì phaûi phaân boá caùc thieát bò ñoù leân ba pha sao
cho coâng suaát khoâng caân baèng laø nhoû nhaát. Sau ñaây laø moät soá chæ daãn:
a. Neáu taïi moät ñieåm cung caáp (tuû phaân phoái, ñöôøng daây chính) phaàn coâng suaát khoâng caân
baèng nhoû hôn 15% toång coâng suaát (1 pha vaø 3 pha) taïi ñieåm ñoù thì caùc thieát bò moät pha söû duïng
ñieän aùp pha ñöôïc coi nhö thieát bò 3 pha coù coâng suaát töông ñöông.
Pñm 3 pha = ∑ Ptb 3 phai + ∑ Ptb1phaj
i j

ÔÛ ñaây: Ptb3phai laø coâng suaát ñònh möùc cuûa thieát bò 3 pha thöù i, Ptb1phaj laø coâng suaát ñònh möùc
cuûa thieát bò 1 pha thöù j; Pñm3pha laø coâng suaát ñònh möùc qui veà 3 pha cuûa nhoùm thieát bò.
b. Neáu phaàn coâng suaát khoâng caân baèng lôùn hôn 15% toång coâng suaát caùc thieát bò taïi thôøi ñieåm
ñang xeùt thì qui ñoåi veà phuï taûi ñònh möùc 3 pha cuûa caùc thieát bò nhö sau:
Tröôøng hôïp caùc thieát bò moät pha söû duïng ñieän aùp pha cuûa maïng:
Pñm 3 pha = ∑ Ptb3 phai + 3Pñm1pha (max)
i

ÔÛ ñaây: Pñm1pha(max) laø toång coâng suaát ñònh möùc cuûa caùc thieát bò moät pha noái vaøo pha mang taûi
lôùn nhaát.
2. Coâng suaát trung bình Ptb
Coâng suaát trung bình laø ñaëc tröng tónh cuûa phuï taûi trong moät khoaûng thôøi gian khaûo saùt ñöôïc
xaùc ñònh baèng bieåu thöùc sau:
T T

∫ P.dt Ap ∫ Q.dt AQ
Ptb = 0
= ; Q tb = 0
= (3.9)
T T T T
ÔÛ ñaây: AP (kW/h), AQ (kVARh) laàn löôït laø ñieän naêng taùc duïng vaø phaûn khaùng tieâu thuï trong
khoaûng thôøi gian khaûo saùt; T laø thôøi gian khaûo saùt (giôø).

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 32

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS. Quyeàn Huy AÙnh

Phuï taûi trung bình cuûa nhoùm thieát bò ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc:
n n
Ptb = ∑ Ptbi ; Q tb = ∑ Q tbi (3.10)
i =1 i =1

Phuï taûi trung bình laø cô sôû ñaùnh giaù möùc ñoä söû duïng thieát bò vaø laø soá lieäu quan troïng ñeå xaùc
ñònh phuï taûi tính toaùn. Thöôøng phuï taûi trung bình ñöôïc xaùc ñònh öùng vôùi thôøi gian khaûo saùt laø moät
ca laøm vieäc, moät thaùng hoaëc moät naêm.
3. Coâng suaát cöïc ñaïi Pmax
Coâng suaát cöïc ñaïi cuûa thieát bò (hay nhoùm thieát bò) pmax (Pmax) laø trò soá lôùn nhaát trong caùc trò
soá trung bình coù ñöôïc trong moät khoaûng thôøi gian khaûo saùt. Theo khoaûng thôøi gian khaûo saùt, phaân
bieät hai loaïi coâng suaát cöïc ñaïi:

a. Coâng suaát cöïc ñaïi daøi haïn laø coâng suaát trung bình lôùn nhaát trong thôøi gian töông ñoái ngaén
(thöôøng laáy baèng 5, 10 hoaëc 30 phuùt) öùng vôùi ca laøm vieäc coù phuï taûi lôùn nhaát trong ngaøy. Coâng
suaát cöïc ñaïi ñöôïc söû duïng ñeå tính toån thaát coâng suaát cöïc ñaïi, toån thaát ñieän naêng, choïn tieát dieän
daây daãn vaø caùp theo maät ñoä doøng kinh teá.
b. Coâng suaát cöïc ñaïi ngaén haïn hay coøn goïi laø coâng suaát ñænh nhoïn: ñaây laø coâng suaát cöïc ñaïi
trong thôøi gian 1 -2 giaây. Coâng suaát ñænh nhoïn ñöôïc söû duïng ñeå kieåm tra dao ñoäng ñieän aùp trong
löôùi ñieän, kieåm tra ñieàu kieän töï môû maùy cuûa ñoäng cô coâng suaát lôùn, choïn daây chaûy cuûa caàu chì,
tính doøng ñieän khôûi ñoäng cuûa rôle baûo veä, …
4. Coâng suaát tính toaùn Ptt
Coâng suaát tính toaùn Ptt laø coâng suaát giaû thieát laâu daøi khoâng ñoåi, töông ñöông vôùi coâng suaát thöïc
teá bieán ñoåi gaây ra cuøng moät hieäu öùng nhieät treân daây daãn vaø thieát bò ñieän.
Quan heä giöõa coâng suaát tính toaùn vôùi caùc coâng suaát khaùc ñöôïc neâu trong baát ñaúng thöùc sau:
Ptb ≤ Ptt ≤ Pmax
Do quaù trình phaùt noùng cuûa daây daãn coù quaùn tính nghóa laø doøng ñieän chaïy qua daây daãn phaûi
qua moät thôøi gian T nhaát ñònh thì nhieät ñoä daây daãn môùi ñaït ñeán nhieät ñoä oån ñònh. Vôùi daây daãn
thoâng duïng, thöôøng T khoaûng 30 phuùt. Do ñoù, thöôøng laáy giaù trò trung bình cuûa coâng suaát cöïc ñaïi
xuaát hieän trong 30 phuùt ñeå laøm coâng suaát tính toaùn.
Toùm laïi, phuï taûi tính toaùn theo phaùt noùng ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
Khi ñoà thò phuï taûi thay ñoåi: phuï taûi tính toaùn laø phuï taûi trung bình lôùn nhaát trong
khoaûng thôøi gian: 0.5, 0.75, 1, 1.5 hay 2 giôø (tuøy theo côõ daây vaø caùch boá trí)
Khi ñoà thò phuï taûi ít thay ñoåi hoaëc khoâng ñoåi: phuï taûi tính toaùn laáy baèng phuï taûi trung
bình
6. Thí duï tính toaùn
Ví duï 1: Haõy xaùc ñònh caùc heä soá vaø ñaïi löôïng coù theå suy töø ñoà thò phuï taûi haøng ngaøy ñieån hình
trình baøy ôû Hình 3.6.
Giaûi:
1. Caùc coâng suaát vaø ñieän naêng tieâu thuï
Pmax = 200 kW
Pmin = 100 kW

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 33

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS. Quyeàn Huy AÙnh

P kW

200 Pmax
Ptbbp
150 Ptb

100 pmin

50

6 12 18 24 [giôø]
Hình 3.6. Ñoà thò phuï taûi haøng ngaøy

Α Ρ 100 × 6 + 200 × 6 + 150 × 12

Ρtb = = = 150 kW
24 24
Ptt = Pmax30 = 200 kW
A24 = 100 × 6 + 200 × 6 + 150 × 12 = 3600 kWh
2. Caùc ñaïi löôïng khaùc
A24 3600
K đk = = = 0,75
24.Pmax 24.200
A 24 3600
Tmax = 365. = 365. = 6570 giôø
Pmax 200
3.5. Caùc heä soá tính toaùn
1. Heä soá söû duïng ksd
Heä soá söû duïng cuûa thieát bò ñieän ksd, hay cuûa moät nhoùm thieát bò Ksd laø tyû soá giöõa coâng suaát tính
toaùn vaø coâng suaát ñònh möùc:

p ∑k p sdi ñmi
k sd = tt ; K sd =i
(3.11)
p ñm ∑pi
ñmi

Heä soá söû duïng ñaëc tröng cho cheá ñoä laøm vieäc cuûa phuï taûi theo coâng suaát vaø theo thôøi gian vaø
laø soá lieäu ñeå xaùc ñònh phuï taûi tính toaùn.
Töø ñònh nghóa treân coù theå phaân bieät heä soá söû duïng theo coâng suaát taùc duïng, coâng suaát phaûn
khaùng vaø theo doøng ñieän.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 34

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS. Quyeàn Huy AÙnh

Baûng 1.1. Heä soá söû duïng

Taûi Ku
Maùy coâng cuï 0,8
Loø 1
Quaït 1
Ñeøn huyønh quang 1
OÅ caém ngoaøi 1

2. Heä soá ñoùng ñieän kñ

Heä soá ñoùng ñieän kñ cuûa thieát bò laø tyû soá giöõa thôøi gian ñoùng ñieän trong chu trình vôùi toaøn boä
thôøi gian cuûa chu trình tct.
Thôøi gian ñoùng ñieän tñ goàm thôøi gian laøm vieäc mang taûi tlv vaø thôøi gian chaïy khoâng taûi tkt ,
nhö vaäy:
t + t kt
kñ = lv (3.12)
t ct
Heä soá ñoùng ñieän cuûa moät nhoùm thieát bò ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc:
∑k p ñi ñmi
Kñ = i
(3.13)
∑p i
ñmi

Heä soá ñoùng ñieän phuï thuoäc vaøo qui trình coâng ngheä.
3. Heä soá phuï taûi kpt
Heä soá phuï taûi coâng suaát taùc duïng cuûa thieát bò coøn goïi laø heä soá mang taûi laø tyû soá cuûa coâng suaát
taùc duïng maø thieát bò tieâu thuï trong thöïc teá (coâng suaát trung bình Ptb trong thôøi gian ñoùng ñieän tñ)
vaø coâng suaát ñònh möùc:
p
k pt = tb.ñ (3.14)
p ñm
4. Heä soá ñoàng thôøi Kñt
Heä soá ñoàng thôøi laø tyû soá giöõa coâng suaát tính toaùn cöïc ñaïi toång cuûa moät nuùt trong heä thoáng
cung caáp ñieän vôùi toång caùc coâng suaát tính toaùn cöïc ñaïi cuûa caùc nhoùm thieát bò coù noái vaøo nuùt ñoù.
P
K ñt = n nΣ (3.15)
∑ Ptt.i
i =1

Heä soá ñoàng thôøi theå hieän tính chaát khoâng cuøng xaûy ra ôû moät thôøi ñieåm coâng suaát tính toaùn cöïc
ñaïi cuûa caùc nhoùm thieát bò, Kñt 1.
Heä soá ñoàng thôøi cho phaân xöôûng coù nhieàu nhoùm thieát bò:
Ptt .px
K ñt .px = n (3.16)
∑ Ptt.nhoùm.i
i =1

Heä soá ñoàng thôøi cuûa traïm bieán aùp nhaø maùy cung caáp ñieän cho nhieàu phaân xöôûng:

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 35

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS. Quyeàn Huy AÙnh

Ptt .nm
K ñt .nm = n
(3.17)
∑P
i =1
tt . px .i

Heä soá ñoàng thôøi ñöôïc söû duïng ñeå xaùc ñònh coâng suaát tính toaùn toång taïi moïi nuùt cuûa heä thoáng
cung caáp ñieän.
Baûng 1.2. Heä soá ñoàng thôøi cho tuû phaân phoái
Soá maïch Heä soâ ñoàng thôøi Ks
2 vaø 3 0.9
4 vaø 5 0.8
Tuû ñöôïc kieåm nghieäm toaøn boä
6 vaø 9 0.7
10 vaø lôùn hôn 0.6
Tuû ñöôïc kieåm nghieäm töøng phaàn trong moãi tröôøng hôïp 1
Neáu maïch chuû yeáu laø chieáu saùng thì coù theå coi Ks gaàn baèng 1.
Baûng 1.3. Heä soá ñoàng thôøi theo chöùc naêng cuûa maïch
Chöùc naêng maïch Heä soá ñoàng thôøi Ks
Chieáu saùng 1
Söôûi vaø maùy laïnh 1
OÅ caém ngoaøi 0.1 ÷ 0.4 (1)
Thang maùy (2) Ñ/cô coù coâng suaát lôùn thöù nhaát 1
Ñ/cô coù coâng suaát lôùn thöù hai 0.75
Caùc ñoäng cô khaùc 0.6

(1): Trong vaøi tröôøng hôïp, nhaát laø trong coâng nghieäp, heä soá naøy coøn coù theå lôùn hôn
(2): Doøng ñöôïc löu yù baèng doøng ñònh möùc cuûa ñoäng cô vaø taêng theâm moät trò baèng 1/3 doøng khôûi ñoäng cuûa noù
Baûng 1.4. Heä soá ñoàng thôøi trong toøa nhaø daân cö
Soá hoä tieâu thuï Heä soá ñoàng thôøi Ks
2-4 1
5-9 0,78
10-14 0,63
15-19 0,53
20-24 0,49
25-29 0,46
30-34 0,44
35-39 0,42
40-49 0,41
50 hay lôùn hôn 0,40

7. Heä soá phaân taùn Kpt

Heä soá phaân taùn laø tyû soá cuûa toång caùc coâng suaát cöïc ñaïi rieâng leû cuûa töøng nhoùm phuï taûi vôùi
coâng suaát cöïc ñaïi cuûa toaøn heä thoáng.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 36

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS. Quyeàn Huy AÙnh

K pt =
∑P max i
=
1
(3.18)
Pmax K ñt

ÔÛ ñaây: ∑Pmaxi laø toång coâng suaát cöïc ñaïi rieâng leû cuûa töøng nhoùm phuï taûi thöù i, Pmax laø coâng
suaát cöïc ñaïi ñoàng thôøi cuûa toaøn heä thoáng (nuùt heä thoáng, nôi caùc nhoùm phuï taûi i noái vaøo), Kñt laø heä
soá ñoàng thôøi.
Heä soá phaân taùn cuõng coù theå ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc:

K pt =
∑P max i
(3.19)
∑C P
i
i max i

ÔÛ ñaây: Pmaxi laø coâng suaát cöïc ñaïi cuûa phuï taûi thöù i, Ci laø heä soá goùp phaàn cuûa phuï taûi thöù i
8. Heä soá goùp phaàn Ci
Heä soá goùp phaàn Ci laø tyû soá giöõa coâng suaát yeâu caàu cuûa nhoùm thöù i vaøo thôøi ñieåm phuï taûi ñænh
cuûa heä thoáng vôùi coâng suaát cöïc ñaïi khoâng ñoàng thôøi cuûa nhoùm:

Pycit max
Ci = (3.20)
Pmax i
ÔÛ ñaây: Pycitmax laø coâng suaát yeâu caàu cuûa nhoùm thöù i vaøo thôøi ñieåm tmax, khi xuaát hieän phuï taûi
ñænh cuûa heä thoáng; Pmaxi laø coâng suaát cöïc ñaïi cuûa nhoùm thöù i.
3.7. Caùc phöông phaùp xaùc ñònh coâng suaát tính toaùn
1. Phöông phaùp coâng suaát tính toaùn theo heä soá söû duïng vaø heä soá ñoàng thôøi
Theo phöông phaùp naøy, khi heä soá coâng suaát cuûa caùc phuï taûi khaùc nhau thì coâng suaát tính toaùn
cuûa nhoùm n thieát bò ñöôïc xaùc ñònh theo caùc bieåu thöùc sau:
n
Ptt = K dt ∑ k sdi .Pñmi (kW) (3.21)
i =1
n
Qtt = K dt ∑ k sdi .Qñmi (kVar) (3.22)
i =1

Stt = Ptt2 + Q 2tt (kVA) (3.23)

ÔÛ ñaây: ksdi laø heä soá söû duïng cuûa thieát bò thöù i; Pñmi laø coâng suaát ñònh möùc cuûa thieát bò thöù i; n
laø soá thieát bò trong nhoùm.
Heä soá söû duïng cuûa caùc thieát bò khaùc nhau coù theå tra ôû soå tay thieát keá.
Tröôøng hôïp coi heä soá coâng suaát cuûa caùc thieát bò khoâng khaùc nhau nhieàu thì thì coâng suaát tính
toaùn cuûa nhoùm n thieát bò ñöôïc xaùc ñònh theo caùc bieåu thöùc sau:
n
S tt = K dt ∑ k sdi .S ñmi (3.24)
i =1

Phöông phaùp naøy tính toaùn ñôn giaûn, thuaän tieän vaø cho keát quaû khaù chính xaùc.
2. Phöông phaùp coâng suaát tính toaùn theo suaát phuï taûi treân moät ñôn vò dieän tích saûn xuaát
Vôùi caùc phaân xöôûng saûn xuaát coù thieát bò phaân boá ñeàu treân dieän tích saûn xuaát nhö phaân xöôûng
may, phaân xöôûng deät, … thì coâng suaát tính toaùn coù theå xaùc ñònh theo bieåu thöùc:

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 37

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS. Quyeàn Huy AÙnh

Ptt =p0.F (kW) (3.25)

Hay Stt=s0.F (kVA) (3.26)

ÔÛ ñaây: p0, s0 laàn löôït laø suaát phuï taûi taùc duïng treân treân moät ñôn vò dieän tích saûn xuaát (kW/m2)
vaø suaát phuï taûi bieåu kieán treân treân moät ñôn vò dieän tích saûn xuaát (kVA/m2); F laø dieän tích saûn
xuaát (m2).
Giaù trò p0 vaø s0 ñöôïc ñöa ra döïa treân kinh nghieäm vaän haønh vaø thoáng keâ. Phöông phaùp naøy chæ
cho keát quaû gaàn ñuùng vaø thöôøng ñöôïc duøng trong giai ñoaïn thieát keá sô boä.
Baûng 1.5. Chæ tieâu caáp ñieän cho saûn xuaát coâng nghieäp, kho taøng
TT Loaïi coâng nghieäp Chæ tieâu (kW/ha)
1 Coâng nghieäp naëng (luyeän gang, luyeän theùp, saûn xuaát oâtoâ, saûn xuaát 350
maùy caùi, coâng nghieäp hoùa daàu, hoùa chaát, phaân boùn), saûn xuaát xi
maêng
2 Coâng nghieäp vaät lieäu xaây döïng khaùc, cô khí 250
3 Coâng nghieäp cheá bieán löông thöïc, thöïc phaåm, ñieän töû, vi tính, deät 200
4 Coâng nghieäp giaày da, may maëc 160
5 Cuïm coâng nghieäp nhoû, tieåu coâng nghieäp 140
6 Caùc cô sôû saûn xuaát thuû coâng nghieäp 120
7 Kho taøng 50

Baûng 1.6. Chæ tieâu ñieän sinh hoaït (theo hoä)

Ñaëc ñieåm khu daân cö Chæ tieâu (kW/hoä)
Khu nhaø ôû thaáp taàng (1÷2 taàng) caûi taïo hoaëc xaây môùi 2
Khu nhaø lieàn keà hoaëc khu chung cö cao 4÷5 taàng 3
Khu nhaø chung cö cao taàng (≥9 taàng) 4
Khu nhaø ôû bieät thöï 5

Baûng 1.7. Suaát phuï taûi

Chieáu saùng baèng ñeøn huyønh quang (buø cosϕ=0,86)
Daïng taûi Suaát taûi (VA/m2) Möùc chieùu saùng
Ñeøn tuyùt vôùi maùng ñeøn coâng trung bình
nghieäp (khoâng keå Ballast) (Lux)
Ñöôøng vaø xa loä, kho, coâng vieäc khoâng 7 150
lieân tuïc
Coâng vieäc naëng nhö: cheá taïo vaø laép raép 14 300
thieát bò coù kích thöôùc lôùn
Coâng vieäc haønh chính: Vaên phoøng 24 500
Coâng vieäc chính xaùc: 41 800
- Veõ thieát keá
- Cheá taïo, laép raùp chính xaùc cao

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 38

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS. Quyeàn Huy AÙnh

Maïch ñoäng löïc Suaát phuï taûi (VA/m2)

Daïng taûi
Traïm bôm khí neùn 3-6
Quaït 23
Loø söôûi: nhaø rieâng 115-146
115
caên hoä 90
Vaên phoøng 25
Xöôûng kho baõi 50
Xöôûng laép raùp 70
Xöôûng cheá taïo maùy 300
Xöôûng sôn 350
Xöôûng söû lyù nhieät 700

3.9. Xaù
aùc ñònh coâng suaát tính toaùn ôû caùc caáp trong maïng ñieän
Phuï taûi tính toaùn ôû moät nuùt trong maïng phaân phoái ñieän baèng toång phuï taûi tính toaùn cuûa nhoùm
thieát bò noái vaøo nuùt ñoù nhaân vôùi heä soá ñoång thôøi.
Ví duï: Xaùc ñònh phuï taûi tính toaùn ôû caùc caáp trong maïng phaân phoái cuûa moät xí nghieäp sau:

ĐH Sư phạm Kỹ thuậtt Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 39

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS. TS. Quyeàn Huy AÙnh

3.10. Döï baùo phuï taûi ñieän

Döï baùo phuï taûi ñieän laø baøi toaùn cô baûn khi qui hoaïch heä thoáng ñieän phaân phoái. Neáu döï baùo
phuï taûi ñieän quaù thöøa so vôùi nhu caàu thöïc teá thì seõ gaây laõng phí, coøn neáu döï baùo quaù nhoû so vôùi
nhu caàu thöïc teá thì seõ daãn ñeán tình traïng thieáu nguoàn ñieän, aûnh höôûng ñeán toác ñoä phaùt trieån cuûa
neàn kinh teá quoác daân.
Thoâng thöôøng coù ba loaïi döï baùo chuû yeáu:
Döï baùo taàm ngaén : Khoaûng 1 ñeán 2 naêm
Döï baùo taàm vöøa : Khoaûng 3 ñeán 10 naêm
Döï baùo taàm xa : Khoaûng 15 ñeán 20 naêm hoaëc daøi hôn.
Taàm döï baùo caøng ngaén thì ñoä chính xaùc ñoøi hoûi caøng cao. Döï baùo taàm ngaén cho pheùp sai soá
khoaûng 5 ÷ 10%, döï baùo taàm vöøa vaø xa cho pheùp sai soá khoaûng 10 ñeán 20 %. Coù nhieàu phöông
phaùp ñeå döï baùo phuï taûi ñieän nhö: phöông phaùp tính heä soá vöôït tröôùc, phöông phaùp tính tröïc tieáp,
phöông phaùp ngoaïi suy theo thôøi gian…Phöông phaùp ñôn giaûn döïa vaøo suaát taêng tröôûng haøng naêm
cuûa phuï taûi:
Pn = P0 (1 + a)n
ÔÛ ñaây: Pn laø phuï taûi ñieän vaøo cuoái naêm thöù n; P0 laø phuï taûi ñieän ban ñaàu, a laø suaát taêng tröôûng
haøng naêm cuûa phuï taûi, n laø soá naêm khaûo saùt.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM feee.hcmute.edu.vn 40