Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS.

Quyeàn Huy AÙnh

CHÖÔNG 11

NAÂNG CAO HEÄ SOÁ COÂNG SUAÁT VAØ LOÏC SOÙNG HAØI

11.1. Khaùi nieäm chung

Trong quaù trình truyeàn taûi vaø phaân phoái ñieän naêng, coù khoaûng töø 8 ñeán 10% naêng löôïng ñieän
toån thaát treân löôùi ñieän. Do ñoù, vieäc giaûm toån thaát vaø thöïc hieän tieát kieäm ñieän coù yù nghóa raát quan
troïng, ñem laïi lôïi ích raát lôùn cho ngaønh ñieän vaø neàn kinh teá quoác daân.
Heä soá coâng suaát cos  laø moät chæ tieâu ñaùnh giaù khaû naêng söû duïng ñieän hôïp lyù vaø tieát kieäm cuûa
hoä phuï taûi. ÔÛ moät soá nöôùc, giaù tieàn ñieän ñöôïc tính theo giaù trò cuûa cos  . ÔÛ nöôùc ta, heä soá coâng
suaát cos  cuûa caùc hoä phuï taûi coøn thaáp, caàn phaán ñaáu ñeå naâng cao daàn leân treân 0,9.
Vieäc thöïc hieän tieát kieäm ñieän vaø vieäc naâng cao heä soá cos  khoâng phaûi laø bieän phaùp taïm thôøi
ñoái phoù vôùi tình traïng thieáu ñieän, maø coøn phaûi coi ñoù laø moät chuû tröông laâu daøi gaén lieàn vôùi muïc
ñích phaùt huy hieäu quaû cao nhaát ñoái vôùi caùc quaù trình saûn xuaát, phaân phoái vaø söû duïng ñieän naêng.
11.1.1. Ñònh nghóa cos
Heä soá coâng suaát laø tyû soá giöõa coâng suaát taùc duïng P vaø coâng suaát bieåu kieán. Vôùi cuøng moät giaù
trò S, cos  cao thì P lôùn vaø ñieàu naøy caøng coù lôïi.
P
cos   (11.1)
S

S
Q


P
Hình 11.1. Tam giaùc coâng suaát

1. Heä soá coâng suaát töùc thôøi

Heä soá coâng suaát töùc thôøi laø heä soá coâng suaát taïi moät thôøi ñieåm naøo ñoù, ño ñöôïc nhôø duïng cuï
ño cos hoaëc nhôø caùc duïng cuï ño coâng suaát, ñieän aùp vaø doøng ñieän.
P
cos  
3UI
Do phuï taûi luoân luoân bieán ñoäng neân cos töùc thôøi cuõng luoân bieán ñoåi theo. Vì theá, cos töùc
thôøi khoâng coù giaù trò trong tính toaùn.
2. Heä soá coâng suaát trung bình
Heä soá coâng suaát trung bình laø giaù trò trung bình cuûa cos trong khoaûng thôøi gian khaûo saùt (1
ca, 1 ngaøy ñeâm, 1 thaùng…).
T
1
cos t dt
T 0
cos  tb  (11.2)

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 204

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Heä soá costb ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä söû duïng ñieän tieát kieäm vaø hôïp lyù cuûa xí nghieäp.
11.1.2. Caùc tính chaát cuûa cos 
1. Tính tyû leä nghòch cuûa cos  theo coâng suaát phaûn khaùng
Q
cos   cos[arctg ] (11.3)
P
Töø bieåu thöùc 11.3 nhaän thaáy vôùi P khoâng ñoåi, khi Q giaûm thì cos taêng. Ñieàu naøy coù nghóa laø
muoán naâng cao cos taïi moät ñieåm phaûi giaûm löôïng coâng suaát phaûn khaùng Q ñi qua noù.
2. Tính cuïc boä cuûa heä soá cos
Xeùt maïng ñieän coù hai nuùt phuï taûi 1 vaø 2 trình baøy ôû Hình 11.2.

0 (P1 + P2) + j(Q1 + Q2 – Qb) P2 + jQ2 2

1

Qb

P1 + jQ1 P2 + jQ2
Hình 11.2. Sô ñoà maïng ñieän vôùi thieát bò buø boá trí ôû nuùt 1
Giaù trò cos tröôùc vaø sau khi buø ñöôïc trình baøy ôû Baûng 11.1.
Baûng 11.1. Giaù trò cos tröôùc vaø sau khi buø
TT Tröôùc khi buø Sau khi buø Nhaän xeùt
  Q  Q 2    Q  Q 2  Q b 
1 cos 1t  cos artg 1  cos 1s  cos arctg 1  cos 1s  cos 1t
  P1  P2    P1  P2 
  Q    Q 
2 cos 2t  cos arctg 1  cos s2  cos arctg 2  cos s2  cos 1t
  P2    P1 

Töø keát quaû tính toaùn, nhaän thaáy raèng: khi buø taïi moät ñieåm khoâng coù nghóa laø taát caû cos  taïi
caùc ñieåm trong maïng ñieän ñeàu ñöôïc naâng leân. Ñaây chính laø tính cuïc boä cuûa cos.
11.1.3. YÙù nghóa cuûa vieäc naâng cao heä soá cos
Xeùt maïng ñieän trình baøy ôû Hình 11.3.

0 R + jX U 1
P +j(Q – Qb)
Qb

P + jQ

Hình 11.3. Sô ñoà maïng ñieän vôùi moät nuùt phuï taûi
Doøng ñieän, toån thaát coâng suaát, toån thaát ñieän naêng treân ñoaïn löôùi 01 tröôùc vaø sau khi buø ñöôïc
trình baøy ôû Baûng 11.2.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 205

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Baûng 11.2. Keát quaû tính U, I, P vaø A

TT Tröôùc khi buø Sau khi buø Nhaän xeùt
PR  QX PR  Q  Q b X
1 U t  U s  U s  U t
U U
P 2  Q  Q b 
2
t P2  Q2
2 I  s
I  Is  It
3U 3U
P 2  Q  Q b 
2
P2  Q2
3 P t  R P  s
R U s  U t
U2 U2
4 A t  P t . A s  P s . A s  A t

Töø keát quaû so saùnh neâu treân, vieäc naâng cao cos  ñem laïi caùc lôïi ích nhö sau:
1. Lôïi ích veà maët kyõ thuaät
 Giaûm toån thaát ñieän aùp treân ñöôøng daây töùc laø naâng cao chaát löôïng ñieän naêng.
 Giaûm doøng ñieän ñi treân daây daãn töùc laø taêng khaû naêng mang taûi cuûa ñöôøng daây trong
quaù trình vaän haønh hay giaûm tieát dieän daây daãn trong giai ñoaïn thieát keá.
2. Lôïi ích veà maët kinh teá
 Giaûm P vaø A trong maïng ñieän töùc laø giaûm chi phí vaän haønh hay noùi khaùc ñi laø naâng
cao chæ tieâu kinh teá.
 Giaûm giaù tieàn ñieän: hieän nay ôû moät soá nöôùc, giaù tieàn ñieän ñöôïc tính theo giaù trò cos.
Cos caøng cao thì giaù tieàn ñieän caøng thaáp vaø ngöôïc laïi. Thöôøng giaù trò cos = 0,9 ñöôïc
söû duïng laøm cô sôû ñeà ra chính saùch giaù tieàn ñieän.
11.2. Caùc bieän phaùp naâng cao heä soá coâng suaát cos
Caùc bieän phaùp naâng cao heä soá coâng suaát cos ñöôïc chia laøm 2 höôùng chính:
 Giaûm löôïng yeâu caàu tieâu thuï coâng suaát phaûn khaùng cuûa hoä tieâu thuï. Ñaây chính laø bieän
phaùp buø töï nhieân.
 Phaùt löôïng coâng suaát phaûn khaùng taïi choã. Ñaây chính laø bieän phaùp buø nhaân taïo.
1. Bieän phaùp buø töï nhieân
Caùc bieän phaùp buø töï nhieân bao goàm:
 Thay ñoåi vaø caûi tieán quy trình coâng ngheä ñeå caùc thieát bò ñieän laøm vieäc ôû cheá ñoä hôïp lyù
nhaát.
 Thay theá nhöõng ñoäng cô khoâng ñoàng boä laøm vieäc non taûi baèng nhöõng ñoäng cô coù coâng
suaát nhoû hôn.
Coâng suaát phaûn khaùng cuûa ñoäng cô khoâng ñoàng boä khi laøm vieäc non taûi
Q  Q 0  Q ñm  Q 0 K 2pt
ÔÛ ñaây: Q0, Qñm laàn löôït laø coâng suaát phaûn khaùng luùc ñoäng cô laøm vieäc khoâng taûi vaø ñònh möùc,
Kpt laø heä soá phuï taûi.
Heä soá coâng suaát cos  cuûa ñoäng cô ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc:

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 206

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

P 1
cos   
S  Q 0  Q ñm  Q 0 K 2pt 
2

1  
 Pñm .K pt 
 
Töø bieåu thöùc treân, neáu ñoäng cô laøm vieäc non taûi cos cuûa ñoäng cô seõ thaáp.
Thöôøng caên cöù vaøo giaù trò Kpt ñeå coù höôùng söû lyù thích hôïp: Kpt < 0,45 neân thay theá ñoäng cô,
0.45 < Kpt < 0.7 thì caàn so saùnh kinh teá - kyõ thuaät, Kpt > 0,7 khoâng neân thay theá ñoäng cô.
 Giaûm ñieän aùp cuûa nhöõng ñoäng cô laøm vieäc non taûi
Vì coâng suaát phaûn khaùng maø ñoäng cô khoâng ñoàng boä tieâu thuï tyû leä vôùi U2, neân neáu giaûm U thì
Q giaûm ñi roõ reät, do ñoù cos ñöôïc naâng leân. Ñeå giaûm ñieän aùp ñaët vaøo ñaàu cöïc ñoäng cô coù theå
thöïc hieän caùc bieän phaùp nhö: ñoåi noái daây quaán stator töø  sang  hay thay ñoåi caùch phaân nhoùm
cuûa cuoän daây stator .
 Haïn cheá ñoäng cô chaïy khoâng taûi
ÔÛ caùc maùy coâng cuï thoâng thöôøng thôøi gian chaïy khoâng taûi chieám (3565)% thôøi gian laøm
vieäc. Cho neân, haïn cheá ñoäng cô chaïy non taûi laø moät trong nhöõng bieän phaùp toát ñeå naâng cao heä soá
coâng suaát.
 Thay ñoäng cô ñoàng boä thay theá ñoäng cô khoâng ñoàng boä
Ñoäng cô ñoàng boä coù öu ñieåm laø khoâng yeâu caàu nguoàn cung caáp coâng suaát phaûn khaùng maø
ngöôïc laïi coøn coù theå phaùt coâng suaát phaûn khaùng vaøo maïng ñieän. Tuy nhieân, nhöôïc ñieåm chính
cuûa ñoäng cô ñoàng boä laø caáu taïo phöùc taïp vaø giaù thaønh ñaét.
 Naâng cao chaát löôïng söûa chöõa ñoäng cô
Neáu chaát löôïng ñoäng cô khoâng toát thì toån thaát trong ñoäng cô taêng leân vaø cos giaûm. Vì theá,
caàn naâng cao chaát löôïng söûa chöõa ñoäng cô.
 Thay theá maùy bieán aùp laøm vieäc non taûi baèng nhöõng maùy coù dung löôïng nhoû hôn
Maùy bieán aùp thöôøng tieâu thuï löôïng coâng suaát phaûn khaùng raát lôùn. Neáu heä soá phuï taûi cuûa maùy
bieán aùp nhoû hôn 0,3 thì neân thay maùy coù coâng suaát nhoû hôn. Hoaëc neáu coù nhieàu maùy vaän haønh thì
trong thôøi gian non taûi neân caét bôùt soá löôïng maùy bieán aùp ñöa vaøo vaän haønh. Bieän phaùp naøy cuõng
coù taùc duïng lôùn ñeå naâng cao heä soá cos töï nhieân cuûa xí nghieäp.
2. Bieän phaùp buø nhaân taïo
Sau khi ñaõ aùp duïng caùc bieän phaùp buø töï nhieân maø heä soá cos vaãn coøn thaáp hoaëc khi khoâng
theå thöïc hieän caùc bieän phaùp ñoù ñöôïc thì phaûi söû duïng caùc thieát bò buø coâng suaát phaûn khaùng. Hieän
nay thieát bò buø chuû yeáu laø: tuï ñieän tónh, maùy buø ñoàng boä vaø thieát bò buø tónh (SVC).
a. Tuï buø
Hieän nay, thöôøng baûn thaân moät ñôn vò tuï ñieän ñöôïc caáu taïo töø caùc phaàn töû tuï ñieän con ñöôïc
maéc noái tieáp vaø song song. Ñieän moâi cuûa tuï ñieän thöôøng laø caùc lôùp maøng polypropylene, ngaên
caùch caùc laù nhoâm ñieän cöïc moûng, toaøn boä caùc boä phaän treân ñöôïc boá trí trong chaát loûng ñieän moâi.
Khaùc vôùi vôùi ñieän moâi theo coâng ngheä cuõ laø giaáy kraft hay propylene-giaáy kraft, khi coù söï coá xaûy
ra, lôùp maøng ñieän moâi seõ khoâng sinh hoà quang vaø bò chaùy maø seõ haøn dính vôùi nhau vaø noái taét tuï
ñieän bò hoûng. Caùc tuï ñieän con coøn laïi trong ñôn vò tuï coøn laïi vaãn tieáp tuïc laøm vieäc bình thöôøng.
Do lôùp maøng ñieän moâi raát moûng, ñoàng nhaát neân toån thaát coâng suaát cuûa tuï raát thaáp khoaûng
0,5w/kVar ôû taàn soá 50Hz. Beân trong tuï thöôøng coù boá trí ñieän trôû phoùng ñieän beân trong nhaèm giaûm
thieåu ñieän aùp dö ôû hai ñaàu cöïc cuûa tuï xuoáng nhoû hôn 50V trong voøng 5 phuùt. Caùc ñôn vò tuï
thöôøng ñöôïc cheá taïo ôû ñieän aùp ñònh möùc töø 240V ñeán 24940V, dung löôïng ñònh möùc thöôøng töø

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 207

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

0,5  25kVAr ñoái vôùi tuï haï aùp vaø töø 2,5  1000kVAr ñoái vôùi tuï cao vaø trung aùp, theo caùc tieâu
chuaån IEEE Std 18-1992 vaø Std 1036-1992. Tuï coù voû thöôøng baèng hôïp kim nhoâm, coù buloâng vaø
ñai oác ñeå coá ñònh tuï vaø noái voû vôùi ñaát. Tuï ñöôïc thieát keá theo kieåu tuï 3 pha vaø 1 pha. Thöôøng giaù
thaønh 1kVAr cuûa tuï ñieän trung aùp chæ chieám 30% so vôùi giaù thaønh 1kVAr cuûa tuï ñieän haï aùp, neân
vieäc ñaët tuï ôû haï aùp khoâng phaûi luùc naøo cuõng coù lôïi hôn ñaët tuï ôû phía trung aùp hay cao aùp.
Tuï thöôøng ñöôïc baûo veä baèng caàu chì vaø ñöôïc ñoùng caét baèng coâng taéc tô hay dao caét taûi.

Hình 11.4. Tuï buø haï aùp Hình 11.5. Tuû tuï buø
Caùc thoâng soá chính cuûa tuï ñieän laø:
 Dung löôïng ñònh möùc (kVAr)
 Ñieän aùp ñònh möùc (V, kV)
 Sai soá ñieän dung (%)
 Toån thaát ñieän moâi (W/kVAr)
 Doøng ñieän laøm vieäc cöïc ñaïi (A)
 Ñieän aùp thöû nghieäm giöõa 2 cöïc vaø giöõa cöïc vôùi voû (kV)
Tuï buø coù caùc öu ñieåm nhö sau:
 Giaù thaønh thaáp
 Vaän haønh vaø laép ñaët ñôn giaûn
 Toån thaát coâng suaát trong tuï ñieän raát nhoû, khoaûng 0,5 W/kVAr
 Coù theå ñaët ôû nhieàu nôi vaø ôû caáp ñieän aùp baát kyø
Tuï buø coù caùc nhöôïc ñieåm nhö sau:
 Coâng suaát phaûn khaùng phaùt ra phuï thuoäc vaøo ñieän aùp ñaët vaøo tuï: Q  .C.U 2
 Khoâng coù khaû naêng ñieàu chænh trôn dung löôïng buø (ñieàu chænh theo töøng caáp coá ñònh)
 Tuoåi thoï ngaén (8  10 naêm) vaø ñoä beàn keùm (deã hö hoûng)
 Coù khaû naêng phaùt ra coâng suaát phaûn khaùng maø khoâng coù khaû naêng tieâu thuï coâng suaát
phaûn khaùng
b. Maùy buø ñoàng boä

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 208

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Maùy buø ñoàng boä thöïc chaát laø ñoäng cô ñoàng boä laøm vieäc ôû cheá ñoä khoâng taûi. ÔÛ cheá ñoä quaù
kích thích, maùy buø seõ phaùt ra coâng suaát phaûn khaùng cung caáp cho maïng, coøn ôû cheá ñoä thieáu kích
thích, maùy buø tieâu thuï coâng suaát phaûn khaùng cuûa maïng. Maùy buø laø thieát bò raát toát ñeå ñieàu chænh
ñieän aùp, noù thöôøng ñöôïc ñaët ôû nhöõng ñieåm caàn ñieàu chænh ñieän aùp trong heä thoáng ñieän.
Hieän nay, maùy buø ñoàng boä thöôøng ñöôïc cheá taïo vôùi coâng suaát ñònh möùc töø vaøi traêm kVAr ñeán
haøng MVAr.
Maùy buø ñoàng boä coù öu ñieåm nhö sau:
 Coâng suaát phaûn khaùng phaùt ra khoâng phuï thuoäc ñieän aùp cuûa maïng
 Coù theå ñieàu chænh trôn coâng suaát phaûn khaùng baèng caùch thay ñoåi giaù trò doøng kích töø
 Ñoä beàn cô, nhieät cao
 Coù theå phaùt hay thu coâng suaát phaûn khaùng
Maùy buø ñoàng boä coù nhöôïc ñieåm nhö sau:
 Toån thaát coâng suaát trong maùy buø khaù lôùn (15  35)W/kVAr
 Chæ ñaët ñöôïc ôû caáp trung aùp vì maùy buø thöôøng ñöôïc cheá taïo vôùi caáp ñieän aùp naøy.
 Ñaét vaø vaän haønh phöùc taïp
c. Thieát bò buø tónh (SVC – Static Var Compensator)
Ngaøy nay, vôùi söï phaùt trieån cuûa kyõ thuaät baùn daãn coâng suaát lôùn, ngöôøi ta ñaõ ñöa öùng duïng
trong heä thoáng ñieän haøng loaït caùc thieát bò buø tónh vôùi caáu truùc ña daïng, coù theå phaùt vaø thu coâng
suaát phaûn khaùng vôùi toác ñoä nhanh, ñaùp öùng vieäc ñieàu khieån coâng suaát phaûn khaùng töùc thôøi.
Caáu taïo cuûa thieát bò buø tónh goàm caùc phaàn nhö sau:
 Caùc maïch loïc coäng höôûng (Harmonic Filter) LC töông öùng vôùi caùc soùng haøi baäc cao
cuûa doøng ñieän nhö baäc 5, 7, 13; ñoái vôùi thaønh phaàn soùng haøi cô baûn, heä thoáng maïch
loïc coäng höôûng taùc ñoäng nhö tuï buø coâng suaát phaûn khaùng
 Phaàn töû ñieàu chænh coâng suaát phaûn khaùng TCR (Thyristor Controlled Reactor) bao
goàm: maùy bieán aùp giaûm ñieän theá, cuoän khaùng buø vôùi boä bieán ñoåi baùn daãn duøng SCR
 Phaàn töû buø coâng suaát ñieàu chænh daïng nhaûy caáp TSC (Thyristor Switched Capacitor)
 Phaàn töû buø coá ñònh (Fixed Capacitor)

Hình 11.6. Phaàn töû ñieàu chænh TSC Hình 11.7. Phaàn töû ñieàu chænh TCR
vaø phaàn töû buø coá ñònh
Caùc thieát bò buø tónh coù caùc öu ñieåm chính laø:
 Coù khaû naêng phaùt, thu, ñieàu chænh nhuyeãn coâng suaát phaûn khaùng taïi nuùt maø noù noái vaøo

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 209

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

 Coù khaû naêng ñieàu chænh coâng suaát khaû naêng rieâng reõ töøng pha, nhôø ñoù SVC ñaùp öùng
nhieàu chöùc naêng ñoái xöùng hoaù heä thoáng trong cheá ñoä taûi khoâng ñoái xöùng, caûn dòu caùc
quaù trình dao ñoäng vôùi taàn soá coâng nghieäp hoaëc taàn soá cao
 Giöõ ñieän aùp coá ñònh nhôø phaùt vaø thu Q ñuùng luùc, ñuùng thôøi ñieåm caàn. SVC tham gia
höõu hieäu vaøo vieäc giaûi quyeát vaán ñeà giöõ oån ñònh tónh, oån ñònh ñoäng cuõng nhö caùc vaán
ñeà quaù aùp trong heä thoáng
Tuy nhieân khi söû duïng caùc boä nguoàn coâng suaát tónh cuõng coøn toàn taïi nhieàu vaán ñeà kyõ thuaät
caàn nghieân cöùu hoaøn chænh.
11.3. Phaân phoái dung löôïng buø
11.3.1. Xaùc ñònh dung löôïng buø
Dung löôïng buø ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc:
Q b  P tg1  tg 2   P.K kVAr 
ÔÛ ñaây: P laø coâng suaát taùc duïng tính toaùn cuûa hoä tieâu thuï ñieän (kW); tg 1 , tg  2 laàn löôït laø
tang cuûa goùc pha tröôùc vaø sau khi buø; K laø heä soá buø coù theå tra ôû Baûng 11.4.
11.3.2. Vò trí laép ñaët thieát bò buø
Sau khi xaùc ñònh ñöôïc dung löôïng buø vaø choïn thieát bò buø sao cho ñaït hieäu quaû kinh teá nhaát,
caàn xaùc ñònh vò trí laép ñaët thieát bò buø. Thieát bò buø coù theå ñaët ôû phía cao aùp hoaëc ôû phía haï aùp theo
nguyeân taéc boá trí tuï buø sao cho ñaït ñöôïc chi phí tính toaùn nhoû nhaát.
Maùy buø ñoàng boä coù coâng suaát lôùn neân thöôøng ñöôïc ñaët taäp trung ôû nhöõng ñieåm quan troïng
cuûa heä thoáng ñieän. ÔÛ xí nghieäp lôùn, maùy buø ñoàng boä thöôøng ñöôïc ñaët ôû phía thanh goùp cao aùp
cuûa traïm bieán aùp.
1. Tuï buø cao aùp
Tuï buø cao aùp ñöôïc ñaët taäp trung ôû thanh goùp cuûa traïm bieán aùp trung gian, hoaëc traïm phaân
phoái. Do ñoù, vieäc theo doõi vaän haønh caùc tuï ñieän vaø khaû naêng thöïc hieän töï ñoäng hoaù ñieàu chænh
dung löôïng buø seõ deã daøng hôn. Buø taäp trung ôû maïng ñieän ñieän aùp cao coù öu ñieåm laø taän duïng heát
khaû naêng buø cuûa tuï ñieän, vaän haønh lieân tuïc neân chuùng phaùt ra coâng suaát buø toái ña. Nhöôïc ñieåm
cuûa phöông phaùp naøy laø khoâng buø ñöôïc coâng suaát phaûn khaùng ôû maïng ñieän aùp thaáp.
2. Tuï buø haï aùp
Tuï buø haï aùp ñöôïc phaân phoái theo ba caùch: buø taäp trung, buø nhoùm vaø buø rieâng leû
a. Buø taäp trung
Buø taäp trung laø buø taïi thanh goùp haï aùp traïm bieán aùp. Buø taäp trung ñöôïc aùp duïng khi taûi oån
ñònh vaø lieân tuïc.
Buø taäp trung coù öu ñieåm laø: giaûm tieàn phaït do heä soá cos  thaáp, giaûm coâng suaát bieåu kieán yeâu
caàu, do ñoù taêng khaû naêng mang taûi cho maùy bieán aùp.
Nhöôïc ñieåm cuûa buø taäp trung laø:khoâng caûi thieän ñöôïc kích côõ cuûa daây daãn vaø toån thaát coâng
suaát trong maïng haï aùp.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 210

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Q
P

Hình 11.8. Sô ñoà buø taäp trung

b. Buø nhoùm
Buø nhoùm laø buø taïi caùc tuû phaân phoái ñieän. Buø nhoùm ñöôïc söû duïng khi maïng ñieän quaù lôùn vaø
khi cheá ñoä tieâu thuï theo thôøi gian cuûa caùc tuû phaân phoái thay ñoåi khaùc nhau.
Buø nhoùm coù öu ñieåm laø: giaûm tieàn phaït do cos  thaáp, taêng khaû naêng mang taûi cuûa maùy bieán
aùp, taêng khaû naêng mang taûi cuûa caùc caùp noái töø traïm bieán aùp ñeán caùc tuû phaân phoái, giaûm toån thaát
coâng suaát trong maùy bieán aùp vaø treân caùc tuyeán caùp naøy.
Nhöôïc ñieåm cuûa buø nhoùm laø khoâng giaûm ñöôïc doøng ñieän phaûn khaùng tieáp tuïc ñi vaøo taát caû
caùc daây daãn xuaát phaùt töø tuû phaân phoái ñeán caùc thieát bò.
c. Buø rieâng leû
Buø rieâng leû laø maéc boä tuï tröïc tieáp vaøo ñaàu daây noái cuûa thieát bò duøng ñieän coù tính caûm (chuû
yeáu laø ñoäng cô). Buø rieâng chæ ñöôïc xeùt ñeán khi coâng suaát cuûa ñoäng cô ñaùng keå so vôùi coâng suaát
cuûa maïng ñieän.
Öu ñieåm chính cuûa buø rieâng leû laø caùc doøng ñieän phaûn khaùng coù giaù trò lôùn seõ khoâng coøn toàn
taïi trong maïng ñieän.

Q
P

C C

Hình 11.9. Sô ñoà buø nhoùm

Tuy nhieân, khi buø taïi ñaàu cöïc ñoäng cô caàn chuù yù ñeán caùc ñieåm sau:
 Khoâng buø taïi ñaàu cöïc caùc ñoäng cô ñaëc bieät nhö: ñoäng cô thöôøng xuyeân ñaûo chieàu
quay, ñoäng cô böôùc,…
 Ñeå traùnh hieän töôïng quaù aùp do töï kích thích, dung löôïng buø taïi ñaàu cöïc ñoäng cô khoâng
ñöôïc vöôït quaù giaù trò Qbmax
Q b max  0,9I 0 .U n . 3

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 211

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

ÔÛ ñaây: Io laø doøng khoâng taûi cuûa ñoäng cô, Un laø ñieän aùp daây ñònh möùc cuûa ñoäng cô.
Do boä tuï buø thöôøng ñöôïc maéc sau thieát bò ñoùng/caét ñieàu khieån ñoäng cô, cho neân ñeå ñaûm baûo
hieäu quaû baûo veä cuûa caùc thieát bò naøy, caàn chænh ñònh doøng baûo veä quaù taûi theo bieåu thöùc:
 cos  t 
I s  I t  
 cos s 
ÔÛ ñaây: It, Is laàn löôït laø doøng qua thieát bò baûo veä tröôùc vaø sau khi buø; cos  t , cos  s laàn löôït laø
cos  tröôùc vaø sau khi buø.

Q
P

C C C C

Hình 11.10. Sô ñoà buø rieâng leû

11.3.2. Phaân phoái toái öu dung löôïng buø
1. Maïng hình tia
Xeùt maïng hình tia coù n nhaùnh, toång dung löôïng buø laø Qb, caàn phaân boá dung löôïng buø treân caùc
nhaùnh sao cho toån thaát coâng suaát taùc duïng do coâng suaát phaûn khaùng gaây ra laø nhoû nhaát, nghóa laø
hieäu quaû buø ñaït ñöôïc lôùn nhaát.
Giaû söû dung löôïng buø ñöôïc phaân phoái treân caùc nhaùnh laø Qb1, Qb2 … Qbn vaø r1, r2 … rn laø ñieän trôû
caùc nhaùnh (Hình 11.11).
Q
Qb

r1 r2 rn

Q1 Q2 Qn
Qb1 Qb2 Qbn
Hình 11.11. Phaân phoái dung löôïng buø trong maïng hình tia
Vôùi ñieàu kieän raøng buoäc veà caân baèng coâng suaát buø, toån thaát coâng suaát taùc duïng do coâng suaát
phaûn khaùng gaây ra laø:

P 
Q1  Q b1 2 r  Q 2  Q b2 2 r Q n  Q bn 2 r
1 2  ...  n
U2 U2 U2
Q b1 , Q b 2 ,.., Q bn   Q b1  Q b 2  ...  Q bn  Q b  0

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 212

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Ñeå tìm cöïc tieåu haøm nhieàu bieán P = (Qb1, Qb2, …, Qbn), söû duïng phöông phaùp nhaân töû
Lagrange. Choïn nhaân töû  :
2L
 2
U
Vôùi L laø haèng soá seõ ñöôïc xaùc ñònh sau.
Ñieàu kieän ñeå P coù cöïc tieåu laø caùc ñaïo haøm rieâng cuûa haøm F ñeàu baèng khoâng. Vôùi haøm F
ñöôïc xaùc ñònh bôûi bieàu thöùc:
F = f(Qb1, Qb2,…, Qbn) +  (Qb1, Qb2,…, Qbn)
F 2(Q 1  Q b1 ) 2L
 r1  2  0
Q b1 U 2
U
F 2(Q 2  Q b 2 ) 2L
 r2  2  0 (11.1)
Q b2 U 2
U
------------------------------------
F 2(Q n  Q bn ) 2L
 rn  2  0
Q bn U 2
U
Giaûi heä phöông trình (11.1), tìm ñöôïc:
1 1 1
L = [(Q1 + Q2 +… + Qn)–(Qb1 + Qb2 + … + Qbn)] (   ...  ) 1
r1 r2 rn
Vaäy coù theå vieát:
L = (Q – Qb) Rtñ
Thay L vaøo heä phöông trình (11.1), tìm ñöôïc dung löôïng buø toái öu cuûa caùc nhaùnh:
(Q  Q b )
Qb1 = Q1 - R tñ
r1
(Q  Q b )
Qb2 = Q2 - R tñ
r2
---------------------------
(Q  Q b )
Qbn = Qn - R tñ
rn
Ñeå thuaän tieän trong vaän haønh vaø giaûm bôùt thieát bò ñoùng caét, ño löôøng cho caùc nhoùm tuï, thöôøng
quy ñònh neáu dung löôïng buø toái öu cuûa moät nhaùnh naøo ñoù nhoû hôn 30kVar thì khoâng neân ñaët tuï
ñieän ôû nhaùnh ñoù nöõa maø neân phaân phoái sang nhaùnh laân caän.
Ví duï: Moät maïng hình tia coù 4 nhaùnh, ñieän aùp 6kV. Ñieän trôû vaø phuï taûi phaûn khaûng cuûa töøng
nhaùnh nhö sau:
r1  0,1 , Q1 = 400kVAr
r2  0,05 , Q2 = 600kVAr
r3  0,06 , Q3 = 500kVAr
r4  0,2 , Q4 = 200kVAr
Dung löôïng buø Qb = 1200kVAr. Haõy xaùc ñònh dung löôïng buø toái öu cuûa töøng nhaùnh.
Giaûi:

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 213

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Toång phuï taûi phaûn khaùng cuûa maïng:

Q = Q1 + Q2 + Q3 + Q4 = 400 + 600 + 500 + 200 = 1700kVAr
Ñieän trôû töông ñöông cuûa maïng:
1 1
1 1 1 1  1 1 1 1 
R td              0,0194
r r r r
 1 2 3 4  0,1 0,05 0,06 0,2 
Dung löôïng buø toái öu cuûa töøng nhaùnh:
0,0194
Q b1  400  1700  1200   303kVAr
0,1
0,0194
Q b 2  600  1700  1200   406 kVAr
0,05
0,0194
Q b3  500  1700  1200   338kVAr
0,05
0,0194
Q b 4  200  1700  1200   153kVAr
0,2
b. Maïng phaân nhaùnh
Maïng phaân nhaùnh (Hình 11.12) thöïc chaát laø nhieàu maïng hình tia gheùp vôùi nhau. Ví duï, taïi
ñieåm 3 coù hai maïng hình tia coù ñieän trôû laàn löôït laø r3 vaø (r34+ r4), taïi ñieåm 2 coù hai nhaùnh hình tia
coù ñieän trôû laàn löôït laø r2 vaø [r23 + r3//(r34+ r4)].
Dung löôïng buø Qbnk cuûa nhaùnh thöù k ñöôïc tính theo bieåu thöùc sau:

Q bnk  Q k 
Q k1k  Q bk .R tñk
rk
ÔÛ ñaây: Qk laø phuï taûi phaûn khaùng cuûa nhaùnh thöù k; Qbk laø dung löôïng buø ñaët taïi ñieåm k; Q(k-1)k
laø phuï taûi phaûn khaùng chaïy treân ñoaïn töø ñieåm (k-1) tôùi ñieåm k; Rtñk laø ñieän trôû töông ñöông cuûa
maïng keå töø ñieåm k trôû veà sau.
Q
Qb
0 Q01 1 Q12 2 Q23 3 Q34 4
r01 r12 r23 r34

r1 r2 r3 r4

Q1 Q2 Q3 Q4
Hình 11.12. Phaân phoái dung löôïng buø trong maïng phaân nhaùnh
11.4. Ñieàu chænh dung löôïng buø
11.4.1.Buø neàn
Khi dung löôïng buø nhoû hay khi coâng suaát phaûn khaùng cuûa phuï taûi ít bieán ñoäng theo thôøi gian
thì thöôøng söû duïng giaûi phaùp buø neàn. Tröôøng hôïp naøy, caùc boä tuï buø ñöôïc ñoùng thöôøng tröïc vaøo
maïng ñieän.
11.4.2. Buø öùng ñoäng
Khi coâng suaát phaûn khaùng cuûa phuï taûi bieán ñoäng nhieàu theo thôøi gian hay dung löôïng buø lôùn
thì coù theå söû duïng giaûi phaùp buø öùng ñoäng. Tröôøng hôïp naøy dung löôïng buø seõ ñöôïc ñieàu chænh cho

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 214

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

phuø hôïp vôùi taûi phaûn khaùng ñeå ñaït ñöôïc giaù trò cos  mong muoán taïi moïi thôøi khoaûng. Vieäc ñieàu
chænh dung löôïng buø thöôøng ñöôïc thöïc hieän vôùi söï trôï giuùp cuûa caùc boä caûm bieán (hay caùc rô le),
caùc boä ñieàu khieån laäp trình vaø caùc boä phaän chaáp haønh (Hình 11.13).

TR : Bieán aùp cao/haï aùp

QF : Thieát bò ñoùng caét
FU1FU6 : Caùc caàu chì baûo veä tuï
C1C6 : Caùc boä tuï buø
KM1KM6 : Caùc cuoän daây coâng taéc tô
1 : Nguoàn caáp cho caùc cuoän daây coâng
taéc tô
PLC : Boä ñieàu khieån laäp trình
S1, S2 : Tín hieäu doøng cung caáp cho PLC
0, 230 : Tín hieäu aùp cung caáp cho PLC

Caùc kieåu ñieàu khieån laäp trình

Laäp trình 1:1:1. Trong tröôøng hôïp naøy, taát caû caùc caáp
cuøng dung löôïng vaø baèng toång dung löôïng cuûa tuû chia
ñeàu cho caùc caáp cuûa boä ñieàu khieån tuï buø.

LAÄP TRÌNH 1:2:2. Trong tröôøng hôïp naøy, tuï buø ôû caáp
thöù 2 coù dung löôïng gaáp ñoâi caáp thöù nhaát.

LAÄP TRÌNH 1:2:4. Trong tröôøng hôïp naøy, tuï buø caáp
thöù hai coù dung löôïng gaáp ñoâi caáp thöù nhaát, vaø caáp thöù
3 trôû ñi coù dung löôïng gaáp 4 laàn caáp thöù nhaát. Boä ñieàu
khieån seõ phaân tích caùc thoâng soá cuûa taûi ñeå ñoùng caét
PLC
töøng caáp tuï moät caùch toái öu nhaát.

Hình 11.13. Ñieàu khieån caùc boä tuï buø baèng boä ñieàu khieån laäp trình
1. Ñieàu chænh dung löôïng buø theo nguyeân taéc thôøi gian
Phöông phaùp naøy ñöôïc thöïc hieän khi ñoà thò phuï taûi Q haèng ngaøy bieán ñoåi theo moät quy luaät
nhaát ñònh vaø ngöôøi vaän haønh naém vöõng ñoà thò ñoù. Döïa vaøo söï bieán ñoåi cuûa phuï taûi phaûn khaùng
trong moät ngaøy ñeâm maø ngöôøi vaän haønh ñònh ra cheá ñoä ñoùng theâm hoaëc ngaét bôùt tuï ñieän theo caùc
thôøi khoaûng ñònh tröôùc.
2. Ñieàu khieån dung löôïng buø theo nguyeân taéc ñieän aùp
Caên cöù vaøo giaù trò ñieän aùp taïi nuùt khaûo saùt ñeå tieán haønh ñieàu chænh töï ñoäng dung löôïng buø vôùi
phaàn töû ño löôøng laø caùc rô le ñieän aùp. Neáu ñieän aùp cuûa nuùt khaûo saùt giaûm thaáp töùc laø maïng thieáu
coâng suaát phaûn khaùng, caàn ñoùng theâm tuï ñieän ñeå laøm vieäc. Ngöôïc laïi, khi ñieän aùp vöôït quaù giaù
trò ñònh möùc caàn phaûi ngaét bôùt tuï ñieän vì khi ñoù maïng thöøa coâng suaát phaûn khaùng. Phöông phaùp
naøy vöøa giaûi quyeát ñöôïc nhu caàu buø coâng suaát phaûn khaùng, naâng cao heä soá coâng suaát cos  vöøa
coù taùc duïng oån ñònh ñieän aùp neân ñöôïc duøng phoå bieán.
3. Ñieàu chænh dung löôïng buø theo nguyeân taéc doøng ñieän
Nguyeân taéc doøng ñieän ñöôïc duøng khi phuï taûi thöôøng bieán ñoåi ñoät ngoät. Khi doøng ñieän phuï taûi
taêng thì ñoùng theâm tuï vaøo laøm vieäc, ngöôïc laïi khi doøng ñieän phuï taûi giaûm thì caét bôùt tuï ñieän.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 215

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

4. Ñieàu chænh dung löôïng buø theo nguyeân taéc coâng suaát phaûn khaùng
Nguyeân taéc naøy thöôøng ñöôïc söû duïng trong tröôøng hôïp traïm bieán aùp ôû cuoái ñöôøng daây vaø xa
nguoàn. Khi phuï taûi caàn coâng suaát phaûn khaùng cuûa nguoàn, caàn ñoùng theâm tuï ñieän vaøo laøm vieäc,
neáu ngöôïc laïi phaûi caét bôùt tuï ñieän.
11.5. Ñònh möùc dung löôïng buø khi xeùt ñeán aûnh höôûng cuûa soùng haøi
Ngaøy nay, caùc thieát bò ñieän töø coâng suaát ñöôïc söû duïng roäng raõi trong coâng nghieäp ñeå ñieàu
chænh ñieän aùp, ñieàu chænh toác ñoä, thay ñoåi taàn soá vaø bieán ñoåi coâng suaát, do chuùng coù giaù thaønh
thaáp, hieäu quaû cao vaø ít phaûi baûo döôõng. Tuy nhieân, caùc thieát bò ñieän töû coâng suaát naøy laïi laø caùc
nguoàn gaây ra soùng haøi treân löôùi ñieän.
Caùc tuï ñieän thöôøng raát nhaïy caûm vôùi caùc soùng haøi do dung khaùng cuûa tuï ñieän giaûm khi taàn soá
taêng leân. Trong tröôøng hôïp naøy, doøng ñieän qua tuï ñieän coù giaù trò cao laøm noùng quaù möùc tuï ñieän
khieán chaát löôïng ñieän moâi giaûm vaø heä quaû keùo theo laø hoûng tuï.
Caùc bieän phaùp haïn cheá taùc ñoäng cuûa soùng haøi bao goàm:
 Khi thieát keá laáy töø doøng hieäu duïng cuûa tuï baèng 1,3 laàn doøng ñònh möùc vaø taát caû caùc
thieát bò ñoùng caét…cuõng phaûi ñöôïc thieát keá trong khoaûng töø 1,3 ñeán 1,5 laàn doøng ñònh
möùc
 Taêng giaù trò ñieän aùp ñònh möùc cuûa tuï leân 10%
 Söû duïng caùc boä loïc soùng haøi maéc shunt hay cuoän khaùng haïn cheá soùng haøi maéc noái tieáp
vaøo maïch
Goïi GH (kVA) laø coâng suaát toång cuûa caùc thieát bò gaây neân soùng haøi ñöôïc maéc vaøo vò trí thanh
caùi coù ñaáu tuï buø, Ssc (kVA) laø coâng suaát ngaén maïch ba pha taïi vò trí ñaáu tuï, Sn (kVA) laø coâng suaát
toång cuûa taát caû caùc maùy bieán aùp cung caáp nguoàn cho thanh goùp ñang xeùt thì caùc giaûi phaùp thích
öùng nhaèm haïn cheá aûnh höôûng cuûa soùng haøi ñöôïc trình baøy ôû Baûng 11.3.

Baûng 11.3 Chæ daãn caùc giaûi phaùp thích hôïp öùng vôùi tröôøng hôïp cuï theå
Tuï maéc phía haï aùp cuûa maùy bieán aùp
Quy taéc chung aùp duïng vôùi coâng suaát baát kyø cuûa maùy bieán aùp
GH ≤SSC /120 SSC/120 ≤ GH ≤ SSC/70 GH  SSC/70
Ñieän aùp ñònh möùc cuûa tuï taêng leân Ñieän aùp ñònh möùc cuûa tuï taêng leân 10%
Tuï chuaån
10% (ngoaïi tröø loaïi 230V) + cuoän khaùng trieät soùng haøi
Quy taéc ñôn giaûn khi coâng suaát maùy bieán aùp Sn  2 MVA
GH ≤ 0.15Sn 0.15Sn  GH ≤ 0.25Sn 0.25Sn GH ≤ 0.60Sn GH > 0.60Sn

Ñieän aùp ñònh möùc cuûa tuï

Ñieän aùp ñònh möùc cuûa tuï taêng theâm Maïch loïc
Tuï chuaån taêng leân 10 % + cuoän
10 % (Ngoaïi tröø loaïi 230 V) LC thaáp qua
khaùng trieät soùng haøi

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 216

cos  2
Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Baûng 11.4. Heä soá K tính coâng suaát tuï buø

cos1
0,80 0,86 0,90 0,91 0,92 0,93 0,94 0,95 0,96 0,97 0,98 0,99 1,00
cos2
0,50 0,982 1,232 1,248 1,267 1,303 1,337 1,369 0,403 1,441 1,481 1,529 1,590 1,732
0,51 0,936 1,087 1,202 1,23 1,257 1,291 1,323 1,357 1,395 1,435 1,483 1,544 1,686
0,52 0,894 1,087 1,160 1,188 1,215 1,249 1,281 1,315 1,353 1,393 1,441 1,502 1,644
0,53 0,850 1,043 1,116 1,144 1,171 1,205 1,237 1,271 1,309 1,349 1,397 1,458 1,600
0,54 0,809 1,000 1,075 1,103 1,130 1,164 1,196 1,230 1,268 1,308 1,356 1,417 1,559
0,55 0,769 0,959 1,035 1,063 1,090 1,124 1,156 1,190 1,228 1,268 1,316 1,377 1,519
0,56 0,73 0,918 0,996 1,024 1,051 1,085 1,117 1,151 1,189 1,229 1,277 1,338 1,480
0,57 0,692 0,879 0,598 0,986 1,013 1,047 1,079 1,113 1,151 1,191 1,239 1,300 1,442
0,58 0,665 0,841 0,921 0,949 0,976 1,010 1,042 1,076 1,114 1,154 1,202 1,263 1,405
0,59 0,618 0,805 0,884 0,912 0,939 0,973 1,005 1,039 1,077 1,117 1,165 1,226 1,368
0,60 0,584 0,768 0,849 0,878 0,905 0,939 0,971 1,005 1,043 1,083 1,131 1,192 1,334
0,61 0,549 0,733 0,815 0,843 0,870 0,904 0,936 0,970 1,008 1,048 1,096 1,157 1,299
0,62 0,515 0,699 0,781 0,809 0,836 0,870 0,902 0,936 0,974 1,014 1,062 1,123 1,256
0,63 0,483 0,665 0,749 0,777 0,804 0,838 0,870 0,904 0,942 0,982 1,300 1,091 1,233
0,64 0,450 0,633 0,716 0,744 0,771 0,805 0,837 0,871 0,909 0,949 0,997 1,058 1,200
0,65 0,419 0,601 0,685 0,713 0,740 0,774 0,806 0,840 0,878 0,918 0,966 1,007 1,169
0,66 0,388 0,569 0,654 0,682 0,709 0,743 0,775 0,809 0,847 0,887 0,935 0,996 1,138
0,67 0,358 0,538 0,624 0,652 0,679 0,713 0,745 0,779 0,817 0,857 0,905 0,966 1,108
0,68 0,329 0,508 0,595 0,623 0,650 0,684 0,716 0,750 0,788 0,828 0,876 0,937 1,079
0,69 0,299 0,478 0,565 0,593 0,620 0,654 0,686 0,720 0,758 0,798 0,840 0,907 1,049
0,70 0,270 0,449 0,536 0,564 0,591 0,625 0,657 0,691 0,729 0,796 0,811 0,878 1,020
0,71 0,242 0,42 0,508 0,536 0,563 0,597 0,629 0,663 0,701 0,741 0,783 0,850 0,992
0,72 0,213 0,392 0,479 0,507 0,534 0,568 0,600 0,634 0,672 0,712 0,754 0,821 0,963
0,73 0,186 0,364 0,452 0,480 0,507 0,541 0,573 0,607 0,645 0,685 0,727 0,794 0,936
0,74 0,159 0,336 0,425 0,453 0,480 0,514 0,546 0,580 0,618 0,658 0,700 0,767 0,909
0,75 0,132 0,309 0,398 0,426 0,453 0,487 0,519 0,553 0,591 0,631 0,673 0,740 0,882
0,76 0,105 0,282 0,371 0,399 0,426 0,460 0,492 0,526 0,564 0,604 0,652 0,713 0,855
0,77 0,079 0,255 0,345 0,373 0,400 0,434 0,466 0,500 0,538 0,578 0,620 0,687 0,829
0,78 0,053 0,229 0,319 0,347 0,374 0,408 0,440 0,474 0,512 0,552 0,594 0,661 0,803
0,79 0,026 0,202 0,292 0,320 0,347 0,381 0,413 0,447 0,485 0,525 0,567 0,634 0,776
0,80 0,176 0,266 0,294 0,321 0,355 0,387 0,421 0,459 0,499 0,541 0,608 0,750
0,81 0,150 0,240 0,268 0,295 0,329 0,361 0,395 0,433 0,473 0,515 0,582 0,724
0,82 0,124 0,214 0,242 0,269 0,303 0,335 0,369 0,407 0,447 0,489 0,556 0,698
0,83 0,098 0,188 0,216 0,243 0,277 0,309 0,343 0,381 0,421 0,463 0,530 0,672
0,84 0,072 0,162 0,19 0,217 0,251 0,283 0,317 0,355 0,395 0,437 0,504 0,645
0,85 0,046 0,136 0,164 0,191 0,225 0,257 0,291 0,329 0,369 0,417 0,478 0,620
0,86 0,02 0,109 0,14 0,167 0,198 0,23 0,264 0,301 0,343 0,390 0,450 0,593
0,87 0,083 0,114 0,141 0,172 0,204 0,238 0,275 0,317 0,364 0,424 0,567
0,88 0,054 0,085 0,112 0,143 0,175 0,209 0,246 0,288 0,335 0,395 0,538
0,89 0,028 0,059 0,086 0,117 0,149 0,183 0,230 0,262 0,309 0,369 0,512
0,90 0,031 0,058 0,089 0,121 0,153 0,192 0,234 0,281 0,341 0,484

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 217