Allah

FO N ™ê~Ú~åO
JÖÏ¡ JKåÛù Hõ̂~QÍ

'JÖÏ¡ JKåÛù Hõ̂~QÍ— Jx JO@∂ ti_ôÖ’ tkèÅ"≥∞ÿ áê_»∞Ñ¨_#ç =∞ã‘^∞Œ Ö’ J<ÕHõ ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞
x=ã≤Oz XHõ Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© ∞° QÍ J=`«iOz# Ü≥∂y =∞# JO^Œi Ñ¨~=° ∂`«‡ N™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞. Ñ¨~=° ∂`«‡
™ê~Ú Jx XHõ „Ñ¨H¯õ JO@∂ Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© x° XHõ „Ñ¨H¯õ JO@∞<åfl"Õ∞q∞\˜? W^Õ =∂Ü«∞ ! J`«x ¿Ñ~ˆ
â◊O|~°∞_»∞. D q^Œº<Õ âßO|s q^Œº Jx q+¨µã‚ ∂¨ Hõ=Î Ú# 5= â’¡HOõ ''WO„^• q+¨Ø‚ ^Œ$OÇ≤Ï`åó â◊O|~°ãº¨ ....——
Jx q=iOK≥#∞. ÖËxk =Ù#fl@∞¡QÍ, =Ù#flk ÖË#@∞¡QÍ HõxÑ≤OK«∞@ÜÕ∞ =∂Ü«∞. P Pk=∂Ü«∞ „|Ç¨‡^Œ∞Å<Õ
zHÍ‰õΩ Ñ¨~K° ∞« K«∞O_»QÍ =∞#"≥∞O`«? Ü≥∂QÆ∞Å#∞ QÆ∞iÎOK«∞@ J™ê^èºŒ O. „Ñ¨Ü∞« uflOK«QÍ ™êkèOK«#k Un
ÖËÔŒ \Ï~°∞. HÍh „Ñ¨Ü∞« uflOz# =∂Ü«∞#∞ `«ÑÊ≤ OK«Ö=Ë Ú, Ü≥∂QÆ∞Å#∞ QÆ∞iÎOK«#∂ÖË=Ú. J@∞=O\˜ Ü≥∂y
=∞# ™ê~Ú. ÉèQí =Æ næ`« 7= J^è•ºÜ«∞O, 14= â’¡H=õ Ú ''^≥g· ¿ÇÏºëêQÆ∞}=∞~¸ =∞=∞ =∂Ü«∂ ^Œ∞~°`fi« Ü«∂O.
<å =∂Ü«∞„uQÆ∞}Ï`«‡Hõ"∞≥ #ÿ k. JÖ∫H˜H"õ ∞≥ #ÿ k. nxx JkèHqõ ∞OK«∞@ ™ê^èºŒ O HÍ^Œ∞. HÍx <å J#∞„QÆÇÏ¨ O
=Å¡ „Ñ¨Ü∞« uflOz# ™ê^èºŒ =∞QÆ∞#∞. x~°O`«~O° #<Õfl Éèlí OK«∞"åiH˜ ™ê^èºŒ =∞QÆ∞#∞. Ñ¶H¨ ~© ∞° QÍ Hõ#Ñ¨_ç Ñ≤zÛ"åxQÍ
„Ñ¨=iÎã∂¨ ,Î JyæÑÙ¨ Å¡`À#∞, <å}Ë=ÚÅ`À#∞ P_»∞`«∂ Tkáê@#∞ áê_»∞`«∂, =∂ã≤# |@ìÅ`À, ™êfl#"Õ∞
KÕÜ∞« Hõ áê_»∞|_»¤ =∞ã‘^∞Œ # =∞\ì̃ K≥`ÖÎ« ’#∞#fl „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx `«#Ö’ `å#∞ =∂\Ï¡_∞» `«∂ PHÍâ◊=Ú#∞
K«∂ã¨∂Î KÕ`∞« Å#∞ `«=∂ëêQÍ P_çã∂¨ Î =∞#Ö’HõOÖ’ ÖË#@∞¡ HõxÑ≤™êÎ_∞» =∞# ™ê~Ú. =zÛ#"åix ^ŒH}
∆˜
J_çy H˘O^Œix Hõã∞¨ ~°∞‰õΩO@∂ =∞#efl `«# =∂Ü«∞Ö’ =ÚOK≥`∞« `Î å_»∞. =zÛ#"å_»∞ `«ÑÊ¨ Hõ 'JÔ~ W`«#∞
Ñ≤zÛ"å_® UO?— Jx =∞#ã¨∞û# PÖ’K«# Hõe™æ êÎ_∞» . =∞#efl Ñ≤zÛ"åxQÍ KÕ™êÎ_∞» . WÖÏˆQ XHõ =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù}˜fl
XHõ J`«#∞ WÖÏ J<åfl_»@, ''JÜ«∂º! Ö’‰õΩÅ∞ q∞=∞‡efl Ñ≤zÛ"å_»x JO@∞<åfl~°∞—— JÑ¨C_»∞ P =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_»∞
J<åfl~°@, ''P Ö’‰õΩÅ∞ Ñ≤zÛ"åà◊§x <å‰õΩ ZÑ¨C_À `≥Å∞ã¨∞ÖË!—— N™ê~Úx Ñ≤zÛÑ¶H¨ ~© ∞° QÍ `«Å=_»O x[OQÍ
=∞#O Ñ≤zÛ"åà◊§"Õ∞ ! J~Ú`Õ ™ê~Ú Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© ∞° HÍ^Œ∞ HÍ|\ì̃ 'Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞!— =∞i Ñ¨~=° ∂`«‡ JO>Ë
ãïáÈ`«∞O^•? =∞i PÜ«∞<Õ Ñ¨~=° ∂`«‡ (JÖÏ¡) J~Ú`Õ ™ê~Ú, JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ Jx P JÖÏ¡#∞ "Õ~∞° QÍ
K«∂Ñ¨Ù`«∞<åfl_Õ? x^Œ~≈° #O Uq∞\˜? =∂#=Ùx =∞#ã¨∞û ãÖâ◊Ü∂« Å Ñ¨Ù@ì. áê=ÚÑ¨Ù@ìÖ’ KÕ~ÚÃÑ_ç`Õ áê=Ú
HÍ>Ëã∞¨ OÎ k. áê=ÚHÍ@∞‰õΩ q+Ö q~°∞QÆ∞_çH˜ =∞O^≥<· å LOk HÍx =∂#=Ùx =∞#ã¨∞û J#∞ Ñ¨Ù@ì# ãÖâ◊Ü∞« =ÚÅ∞
J<Õ HÍ@∞ Ñ¨_`ç ,Õ =∞O^Õ ÖË^∞Œ . P q+¨=Ú WOHÍ ÃÑH· ˜ ZQÆ„áêH˜ =∞Ô~xfl ãÖâ◊Ü∂« Å∞ #∞~°QÖÆ Ï Hõ‰Ωõ ¯`å=Ú.
^Õ=Ù_»∞<åfl_®? LO>Ë HõxÑ≤OK«_?Õ Ñ¨Ó[ KÕã#≤ HõëêìÅ∞ Uq∞\˜? K«H¯õ QÍ =Ù<åfl_Õ ! WO`«Ö’<Õ =∞~°}=∂?
^Õ=Ù_≥O`« J<åºÜ«∞O KÕâß_»∞. WÖÏO\˜ ãÖâ◊Ü∂« Å∞ H˘Å¡Å∞. =∂Ü«∞#∞ `«ÑÊ≤ OK«∞H˘#∞@ |Ç¨ïHõ+Oì¨ . ™êH∆Í`«∞Î
2
J=∞‡Éè"í åxˆH ™ê^èºŒ Ñ¨_Ö» ^Ë ∞Œ . N~å=Úx q+¨Ü∞« =Ú# ã‘`å^Õq qÜ≥∂QÆ=Ú`À N~å=Ú_»∞ J_»=ÙÅÖ’ Hõ#Ñ¨_#ç
K≥@∞ì#∞ Ñ¨Ù@ì#∞, H˘O_»#∞ K«∂ã≤ ''ã‘`å! ã‘`å!—— Jx Ñï`«ÑO≤ z<å_»@ N~å=Ú_»∞. P Ñ¶∞¨ @##∞ K«∂ã≤#
áê~°fiu `«# Ñü t=Ùx`À ~å=Úx J=ã¨#÷ ∞ QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ xO^≥OK«#@. JÑ¨C_»∞ Dâ◊fi~°∞_»∞ Ç¨Ïi=∂Ü«∞
`«ÑÊ¨ Jk x[O HÍ^Œx <å~åÜ«∞}∞_ç bÖÏqÖÏã¨"∞Õ #x áê~°fiuH˜ ~å=Úx =∞Ç≤Ï=∞#∞, J=`å~° ~°ÇÏ¨ ã¨º=Ú#∞,
~å=∞Hõ^#Œä ∞ =i‚OK≥#∞. P Ç¨Ïi=∂Ü«∞ ™êH∆Í`«∞Î JO| Ñ¨~"° ∞Õ â◊fii<Õ "≥∂ãÿOz#^Õ =∞i Ju ™ê=∂#∞ºÖˇ#·
=∞#=Ú ™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`Õ‡<å? J<Õ ãÖâ◊Ü∞« O ~å=_»O ã¨ÇÏ¨ [O. J=`å~°ÑÙ¨ ~°∞+¨µÅ∞ XHõ HÍ~åºxH˜ =Ù^Œiú OK«∞@ÔH·
J=`«iOK≥^~Œ ∞° . "å~°∞ ™êH∆Í`«∞Î ^≥"· åOâ◊ãO¨ Éè∂í `«∞ÖË HÍh "åi #_»`,« „Ñ¨=~°#Î , K«~º° Ju qz„`«=ÚQÍ
J#∞=∂#ã¨ÊO^ŒOQÍ Ñ≤zÛqQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. <å@HõOÖ’ #@∞_»∞ `«# áê„`«#∞ #\˜™êÎ_∞» . #@#Ö’ rq™êÎ_∞» .
HÍh P #@∞_çH˜ `≥Å∞ã¨∞ Jk Hˆ =ÅO #@<Õ#x x[ rq`«OÖ’ `å#∞ "Õ~∞° Jx. ti_ô™ê~Ú ™êH∆Í`«∞QÎ Í
Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞. HÍh [#∞Å =ÚO^Œ∞ XHõ Ñ≤zÛÑ¶H¨ ~© ∞° áê„`«#∞ Z#∞flH˘x #\˜ã∂¨ ,Î =∂Ü«∞`≥~° HõÑC¨ H˘x
JO^Œi Hõà§◊ #∞ "≥∂ãÿOz "åi áê„`«#∞ áÈ+≤ã∂¨ Î P@ „áê~°OaèOKå~°∞ ti_ô J#∞ „QÍ=∞=Ú#. Éè‰í Ωõ _Î ∞»
ZO`« =∞<Àx+¨ª`À, qâßfiã¨=Ú`À =ÙO\Ï_À, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ JO`« `«fi~°QÍ ^˘iH˜áÈ`å_»∞. ™ê~Ú XHõ
ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’ XHõ Éè‰í Ωõ xÎ `À 'h=Ù ^•xx fã≤"Ü
Õ Ú« =Ú† =∞#‰õΩ =∞^èºŒ #∞#fl J_»∞#¤ ∞ fã≤"Ü
Õ Ú« =Ú. JÑ¨C_»∞
=∞# Ü≥∂Hõi<˘Hõ~∞° =ÚMÏ=Úd K«∂K«∞H˘#QÆÅ=Ú—— Jx J<≥#∞. WO`« HõO>Ë x^Œ~≈° #O UO HÍ"åe?
=∞#‰õΩ =∞^èºŒ #∞#fl J_»∞#¤ ∞ fã≤"Ü
Õ Ú« =Ú— J#QÍ =∂Ü«∞ `≥~#° ∞ `˘ÅyOK«∞@‰õΩ Ü«∞uflOK«=∞x ã¨∂K«#.
'=∞# "≥ÚHõi<˘Hõ~∞° =ÚMÏ=Úd K«∂K«∞H˘#QÆÅ=∞—x J#QÍ Ñ≤zÛÑ¶H¨ ~© ∞° QÍ Hõ#|_»∞`«∞#fl =∂Ü«∞ `≥~#° ∞
`˘Åy¿ãÎ Ö’Ñ¨Å#∞#flk J#O`«HÀ\˜ „|Ç¨‡O_»<åÜ«∞‰õΩ_»∞, ~å*Ïkè~åA, Ü≥∂y~åA, Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ Nã¨zÛ^•#O^Œ
™ê~Úã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ HõxÑ≤™êÎ_∞» Jx J~°Oú .
N™ê~Úã¨KÛ« i„`«=Ú, P ™ê~ÚÑ¨~=° ∂`«∞‡x bÅÅ#∞ 53 J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’ =i‚OK«|_ç#k. N™ê~Ú
ã¨∞=∂~°∞ 1838= ãÖII „áêO`«=ÚÅO^Œ∞ J=`«iOz =ÙO_»=K«∞Û#∞. ã¨∞=∂~°∞ 16 UO_»¡ =Ü«∞ã¨∞û#
ti_ôH˜ =zÛ 3 ãÖIIÅ∞ JK«Û@ #∞O_ç Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í =∂Ü«∞"≥∞ÿ 20 ãÖIIÅ „áêÜ«∞=Ú# KåO^£áê\˜Öò ÃÑO_ç¡
QÆ∞OÑ¨Ù`À ti_ôH˜ =∞m§ KÕi, JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç ã¨∞=∂~°∞ 60 ãÖIIÅ∞ ti_ôx =^ŒÅHõ JK«Û@<Õ =ÙO_ç1918=
ãÖIIÖ’ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥O^•~°∞ N™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞. ã¨∞=∂~°∞ 80 ãÖIIÅ∞ `«# #@rq`åxfl „Ñ¨îŒ ≈OKå~°∞.
Ñ≤zÛÑ¶H¨ ~© ∞° QÍ JQÆ∞Ñ≤ã∂¨ Î 'JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ— JO@∂, Ñ¨~=° ∂`«‡ bÅ#∞ „Ñ¨îŒ ≈ã¨∂Î =∂Ü«∞ J#∞ `≥~Ã° Ñ·
#\ÕKå~°∞ Ñ¨~°=∂`«‡ ™ê~Ú. „Ñü ãÖÑ¶¨∞@# K«∂¿ãÎ Ñ≤zÛ"å_çQÍ HõxÑ≤™êÎ_»∞. „Ñ¨=~°Î# Ñ≤zÛ"å_çQÍ<Õ
3
HõxÑ≤™êÎ_∞» . =∂@ f~°∞ Ñ≤zÛ"å_çQÍ<Õ JQÆ∞Ñ≤™êÎ_∞» . XHõ¯™êiQÍ PK«~}
° K«∂ã¨∂<Î Õ Ñ¨~=° ∂`«‡QÍ |∞∞A=Ù
KÕ™êÎ_»∞.
N™ê~Úã¨KÛ« i„`«=Ú J#∞ =∞Ç¨„QÆO^è=Œ Ú# "≥Ú`«OÎ 53 J^è•ºÜ«∂Å#∞ WHõ¯_» ÑïH˜^∆ •ÌO.
Ñ≤zÛÑ¶¨H©~°∞áê„`«Ö’ HõxÑ≤ã¨∞Î#fl Ñ¨~°=∂`«‡ ™ê~Úx Ñ¨@∞ì‰õΩO^•O. <å ~¸ „Ñ¨Ü«∞`«flO x[OQÍ
|Ç¨ïHõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ ^Õ. Ñ¨~=° ∂`«∞‡x <å É’\˜"å_»∞ Ñ¨@∞ìH˘#∞@ ™êÇ¨Ïã¨H$õ `«º=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#k. =∞m§ 53 J^è•ºÜ«∂Å∞
uiy „"åÜ«∞=Åã≤O^Õ. Ñ¨Ó~°fi ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂#∞™ê~°=Ú D 'JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ— J#∞ „QÆO^è=Œ Ú ã¨~fi° ^Õ=`å
ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥#· N™ê~Ú<å^ä∞Œ x áê^•ÅÃÑ· <å t~°ã∞¨ û#∞Oz ##∞fl J#∞„QÆÇÏ≤ Oz=∞x, nqOz=∞x „áêi÷ã∂¨ Î
D <å ™êÇ¨Ïã¨H$õ `åºxfl ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«O KÕÜ∞« =∞x HÀ~°∞`«∂ „áê~°OaèOK«∞K«∞<åfl#∞ 'N™ê~Ú ã¨KÛ« iù „`«=Ú— J#∞
„QÆO^è=Œ Ú#∞ =∞#‰õΩ JOkOz# NJ<åfl™êÃÇÏÉò ^•Éè’à◊¯~ü (¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü)QÍ~°∞ ÉÏÉÏQÍiH˜ J##º Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞,
"åi HÍ~°}OQÍ =∞#O^ŒiH˜ ™ê~Ú bÅÅ∞ `≥Å∞ã¨∞H˘#∞@‰õΩ J=HÍâ◊q∞zÛ# =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_çH˜ ™êëêìOQÆ
#=∞™ê¯~°=ÚÅOkã¨∞Î<åfl#∞. ™ê~ÚÉèí‰õΩÎÅ∞ <å `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ N=∞u HÀ@O~åA ÉÏÖÏ„uÑ¨Ù~° ã¨∞O^Œi,
NHÀ@O~åA [<å~°#ú ~å=ÙQÍiH˜ "åi k=ºáê^Œ=ÚÅ‰õΩ <å #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞. Ñ¨ÓAºÅ∞, QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ N=∂<£
=∞Ç¨ÉèÏ+¨ºO ~°OQÍKåiH˜ ™êëêìOQÆ#=∞™ê¯~°=ÚÅ∞.
"≥Ú^Œ\ ˜ J^è•ºÜ«∞=Ú
XHõ™êi N™ê~Ú QÀ^è∞Œ =∞Å∞ qã¨∞~°∞@‰õΩ ãÖã≤^∞Œ _ú Q» ∞Æ K«∞O_≥#∞. ÉÏÉÏ aèHÍ∆ @#=ÚKÕ rqOK«∞"å~°∞.
=∞i "åiH˜ QÀ^èŒ∞=∞Å∞ qã¨∞~°∞@Ö’ JO`«~å~°ú"Õ∞q∞\˜? "å~°∞ <ÕÅÃÑ· ‰õÄ~˘Ûx QÀ^èŒ∞=∞Å∞ u~°∞QÆeÖ’
áÈã≤H˘x "åi HõÑfl‘¶ x =∞_çz qã¨~∞° K«∞ ti_ô [#∞Å‰õΩ Pâ◊Û~°ºO HõeyOK≥#∞. K«∂K«∞"åiH˜ Ñ≤zÛ"å_çQÍ
„Ñ¨=iÎOÑ¨KãÕ ∂¨ Î JO^Œix `«# Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© ∞° ~°∂Ñ¨=Ú# "≥∂ã¨ÑÙ¨ K≥Û#∞. aèHK∆õ Ü
Õ Ú« "åxH˜ QÀ^è∞Œ =∞Å`À Ñ¨x
Uq∞? ÉÏÉÏ ãÖ™êi ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. PÜ«∞# áÈ+≤OK« =Åã≤# "åÔ~=~°∞ ‰õÄ_® ÖË~∞° . =∞i D HÍ~°º=Ú#‰õΩ
J~°"ú ∞Õ q∞? ti_ôÖ’x =x`«Å∞ H˘O^Œ~∞° P Ñ¶∞¨ @##∞ K«∂z ÉÏÉÏ#∞ „Ñ¨H¯õ ‰õΩ [iÑ≤ "åˆ~ qã¨~∞° @ „áê~°OaèOzi.
P QÀ^èŒ∞=∞Ñ≤O_çx <åÅ∞QÆ∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ KÕã≤ XH˘Hõ¯~°∞ XH˘¯Hõ¯ ÉèÏQÆ=Ú#∞ fã¨∞H˘#∞@‰õΩ Ü«∞uflOzi.
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ã¨$+≤Oì z#q =∂#=Ù_»∞ J#∞Éèqí OK«∞@ J#∞ ^•xH˜ W^Õ x^Œ~≈° #=Ú. ÉÏÉÏ HÀÑ¨=Ú`À "åix
u\˜ì Z=_»|ƒ ™⁄=∞‡x Å∂\© KÕÜ«ÚK«∞O\˜i? Jx "≥Ú^ŒÅ∞ JiK≥#∞. D ãÖÑ¶¨∞@#Ö’ ÉÏÉÏ Ñ≤zÛ
Ñ¶H¨ ~© ∞° QÍ `«# „Ñ¨=~°#Î Ö’ HÀÑÿOK«∞@Ö’ "≥Ú^Œ@ `«# =∂Ü«∞`À JHõ¯_ç [#∞Å#∞ "≥∂ãÿOz "≥O@<Õ P
4
qãï# Ñ≤O_çx fã≤H˘xáÈ~Ú# ti_ô„QÍ=∞Ñ¨Ù ãïÇ¨Ï^Œ∞ÅÌ ÃÑ· K«Å∞¡_x» P*Ï˝ÑO≤ K≥#@. qã≤i# Ñ≤O_ç ÉÏÉÏH˜
LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ H» õ P Ñ≤O_çx "≥Ú^ŒÅ∞ ÑÖK«∞H˘#fl #Å∞QÆ∞~°∞ ¢ãÅÎ‘ ‰õΩ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ H» õ <ÕÅáêÖˇ#· ^Œ@. Wk
K«∂K«∞@‰õΩ P Ñ¶H¨ ~© ∞° x[OQÍ Ñ≤zÛ"å_Õ Jx JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. HÍx P Ñ¨~=° ∂`«‡ ™ê~Ú P*Ï˝#∞™ê~°=ÚQÍ
K«e#¡ Ñ≤O_ç TiÖ’ HõÅ~å *Ï_»º=Ú âßOuOÑ¨|_ç#^Œ@. ''JÖÏ¡ JKåÛù Hõ̂~QÍ—— JO\Ï~°∞ P Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© ∞° .
P JÖÏ¡ ™êH∆Í`«∞Î N™êÜÕ∞ Jx P Ñ¨~=° ∂`«∞‡x D bÅ ^•fi~å |∞∞A"≥O· k.
~Ô O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú
XHõ¯™êi J<åfl™êÃÇÏ|∞ ^•Éè’à◊¯~ü ÉÏÉÏ bÅÅ#∞ K«∂ã≤# Ñ≤^ÑŒ ¨ '™ê~Ú ã¨KÛ« i„`«— J#∞ „QÆO^è=Œ Ú#∞
„"åÜ«∞=Öˇ#x ãÖHõeÊOz ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ J#∞=∞ux âßº=∂ ^•fi~å ÉÏÉÏ#∞ „áêi÷OÑ¨KÜ
Õ ∞« QÍ ÉÏÉÏ W@¡<#≥ @.
''"å_»∞ xq∞`«Î=∂„`«∞_Õ. <å rq`«K«i„`«#∞ <Õ<Õ „"åã≤ <å Éèí‰õΩÎÅ HÀiHõÅ∞ <≥~°"Õ~°Û=Öˇ#∞. Z=Ô~·`Õ
JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú#∞ q_çz <å áê^Œ=ÚÅÃÑ· ÃÑ>ˇì^Œ~À "åiH˜ <Õ#∞ q∞H˜¯e ã¨Ç¨Ü«∞ Ñ¨_»∞^Œ∞#∞. "åi
QÆ$Ç¨ÏHõ$`«º=ÚÅO^Œ∞ `À_»Ê_≥^Œ#∞. <å Hõ^äŒÅ∞, É’^èŒÅ∞ q#fl Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ ÉèíH˜Î qâßfiã¨=ÚÅ∞ ‰õΩki "åi
P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú#∞ „|Ç¨‡#O^Œ=Ú#∞ á⁄O^≥^~Œ ∞° ——.
QÆ$Ç¨ÏHõ$`«º=ÚÅO^Œ∞ `À_»Ê_Õ"å_»∞, ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_"Õ å_»∞ =∞iÜ«Ú P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú#∞ HõeOæ Ñ¨*¿Ë ã"å~°∞
„|Ç¨‡#O^Œ=Ú#∞ á⁄OkOÑ¨K¿Õ ã"å_»∞ XHõ¯ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_ç̂H ™ê^èºŒ O. ÉÏÉÏ =∂#=Ùx ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ Ñ≤zÛ
Ñ¶¨H©~°∞QÍ #\Õz =∂Ü«∞`≥~°#∞ HõÑ¨C‰õΩ#fl "Õ+¨^è•i. HÍx ÉÏÉÏÃÑ· ÉèíHÎ̃ qâßfiã¨=ÚÅ∞ ‰õΩki# Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ `«#
x[ã¨fi~°∂ÑÖ ^Œi≈OK≥^~Œ ∞° . =∂Ü«∞ `≥~° `˘ÅyáÈ~Ú# Ñ≤^ÑŒ ¨ N™ê~Ú =∂#=Ù_»∞ HÍ^Œ∞, Ñ¶H¨ ~© ∞° HÍ^Œ∞,
ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù Jx P ã¨^Œ∞æ~°∞"Õ Ñ¨~°=∂`«‡ Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. QÆ∞~°∞=Ù ^Õ=Ù_»∞ XHõ¯ˆ~! QÆ∞~°∞=Ùx, ^Õ=Ùx
"Õ~°∞QÍ ÉèÏqOK«∞"å~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çx K«∂_»ÖË~°∞. QÆ∞~°∞=Ùx K«∂_»ÖË~°∞.
D J<åfl ™êÃÇÏÉò ^•Éè’à◊¯~ü ¿ãflÇ≤Ï`«∞x ‰õΩ=∂~°∞xH˜ [|∞ƒ KÕã#≤ Ñ¨C_»∞ "åx QÆ∞~°∞=Ùx Ñ≤eÑ≤OK«∞‰õΩx
„Ñ¨H¯õ ‰õΩ ‰õÄ~°∞ÛO_»ÃÑ@∞ìH˘x##∞ [|∞ƒ #Ü«∞=Ú HÍÖË^∞Œ . P ãÖQÆux q#fl J<åfl™êÃÇÏÉò ''<å ¿ãflÇ≤Ï`«∞x
‰õΩ=∂~°∞x ~°HO∆˜ K«Ö#Ë \ì̃ QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú ^ÕxHõx, ti_ô ÜÕ∞Å áÈ=Öˇ——#x ÉèÏqOK≥#∞. HÍx
<å<å™êÃÇÏÉò KåO^À~°¯~ü J<åfl™êÃÇÏÉò#∞ ti_ô „Ñ¨Ü∂« }=Ú "å~Ú^• "Õã#≤ O^Œ∞Å‰õΩ HÀÑÿOK≥#∞. J^Õ~å„u
J<åfl™êÃÇÏÉò ti_ôH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~Ô #∞. ~Ô Å· ∞ |O_çÖ’ XHõ =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»∞ =zÛ J<åfl™êÃÇÏ|∞‰õΩ `å#∞
ZHõ¯_» kQÍÖ’ ã¨ÅÇ¨ WzÛ "≥o§áÈÜ≥∞#∞. P =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Úx ~°∂ÑÖÖ’ =zÛ ti_ôH˜ ÖÏy#k ™êH∆Í`«∞Î
5
Ñ¨~=° ∂`«‡ N™ê~Ú<å^ä∞Œ _Õ. J<åfl™êÃÇÏ|∞ ti_ôÖ’ =Ù#flÑ¨C_»∞ ÉÏÖÏ ™êÃÇÏÉò`À f„= "åyfi"å^ŒO [iÔQ#∞.
JÑ¨C_»∞ P "å_»Ö’ ÉÏÉÏ ÖËHáõ È~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ =∞ã‘^∞Œ # ‰õÄ~˘Ûx =Ù#fl ÉÏÉÏ HÍHÍ`À, ''"å_®Ö’ Uq∞
[iy#k? Uq∞\Ï q"å^Œ=Ú? D ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü (J<åfl™êÃÇÏÉò) U=∞#∞K«∞<åfl_»∞?—— Jx ãÖÉè’kOK≥#∞.
=∞ã‘^∞Œ P "å_®‰õΩ ^Œ∂~°OÖ’ =Ù#flk. =∞ã‘^∞Œ Ö’ Ñ≤zÛ"å_çQÍ ‰õÄ~˘Ûx L#fl P Ñ¶H¨ ~© ∞° ™ê~Ú "å_®Ö’
[iy#^•xfl =∞ã‘^∞Œ Ö’ K≥ÃÑÊ#∞. PÇ¨ ! N™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞! J<åfl ™êÃÇÏ|∞‰õΩ ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü J<Õ
a~°∞^Œ∞ ÉÏÉÏ XãÖyi. nxH˜ QÆÅ HÍ~°}=Ú J<åfl™êÃÇÏÉòx J_çy#Ñ¨C_»∞ ''<å JÇ¨ÏOHÍ=Ú#∞ K«OÑ¨ÙH˘#∞@ÔH·
WzÛi—— Jx K≥ÃÑÊ#∞. "Õ^•O`« q+¨Ü∞« =ÚÖ’ =∂#=Ù_»∞ ¿ãfiKåÛùÑ~¨ ∞° _»∞ HÍ^Œ<Õ q"å^Œ=Ú =Å# „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú
ÖË^xŒ ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü „QÆÇÏ≤ OK≥#∞. Ñ¨~=° ∂~°=ú Ú x[OQÍ QÆ∞~°∞É’^è#Œ Å=Å#<Õ ^Œ‰Ωõ ¯#x ^•xH˜ #=∞‡Hõ=Ú,
FÑ≤Hõ J<Õ ~Ô O_»∞ Ñ¨q„`«Q∞Æ }=ÚÅ∞ J=ã¨~=° ∞x „QÆÇÏ≤ OK≥#∞. D #=∞‡Hõ=Ú, FÑ≤Hˆ x+ª̈,ã¨|∂i J<Õ ~Ô O_»∞
~°∂áêÜ«∞Å∞. ÉÏÉÏ „Ñü"åix ^ŒH}
∆˜ QÍ ~Ô O_»∞ ~°∂áêÜ«∞Å∞ HÀˆ~q W"Õ! HÍx ÉÏÇ¨Ïº„Ñ¨ÑO¨ KåxH˜ ÉÏÉÏ
^è#Œ =Ú J_»∞QÆ∞`«∞<åflˆ~q∞\˜? ^ŒH}
∆˜ `À Ñ¨x Uq∞\˜? Ñ≤zÛ"åx=Öˇ KÕ~Ú KåÑ≤ HÀ~°∞`«∞<åfl_Õq∞\˜? Jx
`À™êÎ~Ú. x*ÏxH˜ Ö’# JO`«~å~°Oú „QÆÇÏ≤ ¿ãÎ P Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ HÀˆ~q HÍã¨∞Å∞ HÍ=Ù, x+ª̈, ã¨|∂i J<Õ
HÍ#∞HõÅ∞ =∂„`«"Õ∞.
=¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú
N™ê~Úã¨KÛ« i„`« „"åÜ«Ú@‰õΩ ÉÏÉÏ Ñ¨ÓiÎ J#∞=∞u XãÖQÆ∞K«∂ W@¡<#≥ ∞. ''<å bÅÅ∞ „"åã≤#KÀ
Jq^Œº JO`«iOzáÈ=Ù#∞. "åº"≥∂Ç¨Ï=Ú H©}
∆ O˜ K«∞#∞. ÉèHí Î˜ HÔ ~°@=ÚÅ∞ ÖËK∞« #∞. *Ï˝#~°`fl« =ÚÅ∞ ÅaèOK«∞#∞——
Jx ÉÏÉÏ Ñ¨Ö¯ˇ #∞. Jq^Œº#∞ JO`«iOÑ¨KÜ
Õ Ú« "å_»∞ "åº"≥∂Ç¨Ï=Ú#∞ #tOÑ¨KÜ
Õ Ú« "å_»∞ „¿Ñ=∞, ÉèHí xÎ̃
„Ñ¨™êkOK«∞"å_»∞ =∞iÜ«Ú *Ï˝#=∞<Õ ~°`fl« =ÚÅ#∞ JÉèÜ
í ∞« q∞K«∞Û"å_»∞ XHõ¯ Ñ¨~=° ∂`«∞‡xˆH ™ê^èºŒ =ÚHÍx,
Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© ∞° ÅH˜ HÍ^Œ∞. =∞iÜ«Ú ÉÏÉÏ `å#∞ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»x „QÆÇÏ≤ OÑ¨KÜ
Õ Ú« @ÔH· =∞iÜ«Ú W@∞¡ ÑëHÔ #@.
''„¿Ñ=∞`À <å <å=∞=Ú#∞ LK«ÛiOz# "åi HÀiHõÅxflÜ«Ú <≥~"° ~ÔÕ Û^Œ#∞. "åix Jxfl kâ◊Å#∞O_ç HÍáê_≥^#Œ ∞.
Z=~°∞ ##∞fl â◊~}
° ∞"Õ_^≥ ~Œ À <å ~°∂Ñ¨=Ú#∞ `«=∞ =∞#ã¨∞û# xÅ∞Ñ¨ÙH˘<≥^~Œ À "åix ^Œ∞óY|O^è#Œ =Ú #∞O_ç
`«Ñ≤ÊOK≥^Œ#∞. "åix =∞~°}=Ú #∞O_ç Éˇ·\ ˜H˜ ÖÏÔQ^Œ#∞. ã¨HõÅ ~ÀQÆ=ÚÅ#∞ x"åiOK≥^Œ#∞. âßOux
HõÅ∞QÆ*ÃË ã^Œ#∞—— HÀiHõÅ∞ f~°∞Û"å_»∞ HÍáê_Õ"å_»∞, ^Œ∞óY|O^è#Œ =ÚÅ#∞O_ç `«ÑÊ≤ OK«∞"å_»∞, =∞~°}=Ú #∞O_ç
Éˇ@· ‰õΩ ÖÏˆQ"å_»∞, ~ÀQÆ=ÚÅ #∞O_ç x"åiOÑ¨|_»∞"å~°∞ QÆÅ Jf`«"∞≥ #ÿ â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ Ñ¨~=° ∂`«∞‡xH˜ `«ÑÊ¨ =∞Ô~=iH˜
6
HõÅ=Ù. ™ê~Ú Ñ¨~°=∂`«‡ÜÕ∞ ~ÀQÍxfl x"åiOK«∞"å_»∞, "≥·^Œ∞º_»x ÉèÏq™êÎ=Ú. "≥·^Œ∞º_»∞ zH˜`«û KÕÜ«∞QÆÅ"å_»∞
=∂„`«"∞Õ . x"åiOKÕ"å_»∞ P Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞. "åˆ~ N™ê~Ú. JO^Œ∞Hˆ KåÖÏ Pã¨Ê„`«∞Ö’ =∞#=Ú K«∂ã¨∂Î
LO\ÏO. _®Hõ~ì ∞° ¡ (I Treat, But He Cures) J<Õ É’~°∞x¤ ÃÑ@∞ìH˘#∞@ =∞#=Ú „QÆÇÏ≤ ã¨∂<Î Õ
LO\Ï=Ú. Jã¨Ö#·ˇ "≥^· ∞Œ º_»∞ ~ÀQÆx"å~°} KÕÜÚ« "å_»∞ =∞~°}Ï<≥fl· <å `«ÑÊ≤ OK«∞"å_»∞ Ñ¨~=° ∂`«‡ ™ê~ÚÜÕ∞.
ÉèQí =Æ O`«∞x J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú=Å¡ =¸QÆ"åxx =∂\Ï¡_∞» #@∞¡ KÕÜÚ« #∞. ‰õΩO\˜"åxx Ñ¨~fi° `«=Ú ^•@∞#@∞¡
KÕÜÚ« #∞. „Ñ¨ÑO¨ K«=∞#∞ =∞Ç¨ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ D ÉÏÉÏ Hõ^ÅŒä ∞ nÑ¨=ÚÅ=Öˇ "≥Å∞`«∞~°∞ „Ñ¨HÍtOÑ¨KãÕ ≤ ^•i
K«∂Ñ¨Ù#∞. 1916= ãÖ=`«û~°=Ú# J<åfl™êÃÇÏ|∞ `«# L^ÀºQÆ=Ú #∞O_ç q~°q∞Oz ti_ôH˜ KÕi ÉÏÉÏx
J}Ï‚zOz}©H~õ `ü À WOˆH^≥<· å L^ÀºQÆ=Ú WÑ≤ÊOK«=∞x J_»∞QÆQÍ ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. ''"åxH˜ WOH˘Hõ L^ÀºQÆ=Ú
^˘~°‰Ωõ #∞. HÍx "å_»∞ <å ¿ã=Ö’ `«$Ñ≤Î Ñ¨_=» Öˇ#∞. "åi Éè’[#áê„`«Å∞ ZÑ¨C_»∂ Ñ¨Ó~°=‚ ÚQÍ<Õ LO_»∞#∞.
Jq Z#fl\˜Hx˜ xO_»∞H˘#=Ù——.D Pj~°fiK«#=Ú`À N™ê~Ú Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ [~°∞QÆ=Åã≤#q =ÚO^Õ K≥ÑÊ≤ <å~°∞.
L^ÀºQÆ=Ú ^˘~°‰Ωõ #x Éè’[# áê„`«Å‰õΩ Ö’@∞ÖË^xŒ [~°∞QÆÉ’=Ù#k ã¨∂zOK«∞@ ™ê=∞~°ºú =Ú XHõ¯ ^≥"· åxˆH
ãÖÉè=í =Ú. 'JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ— JO\Ï~°∞ XHõ „Ñ¨H¯õ . Éè∂í `« Éèqí +¨º`ü =~°=Î ∂#HÍÅ=ÚÖ’ [iˆQ=hfl K≥ÑÊ¨ QÆÅ
â◊HãÎ̃ O¨ Ñ¨#∞fl_»∞ N™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«‡ (JÖÏ¡) HÍHõ =∞Ô~=~°∞ P ™ê~ÚH˜ JÖÏ¡ Z=~°∞? Jk #@# `«ÑÊ¨ =∞i
Uq∞\˜? =∂Ü«∞`À #\˜ã∂¨ Î P_Õ"å_»∞ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞. JÖÏ¡ JKåÛùH~ˆõ QÍ JO\Ï~°∞ Jhfl `«<Õ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û`å_»∞.
JKåÛù Hõ̂~QÍ J<Õ"å_»∞ ™ê~Ú QÍHõ =∞Ô~=~°∞?
ti_ôÖ’ ~ÀÇ≤ÏÖÏ¡ J<Õ XHõ_∞» ~å„uO|=à◊√§ Y∞~å<£ K«^∞Œ =Ù`«∂ JÖÏ¡ Ç¨ï JHõƒ~ü Jx aQÆ~æ Q° Í
J~°∞K«∞K«∞O_≥#∞. P J~°∞Ñ¨ÙÅ‰õΩ ti_ô „Ñ¨[Å‰õΩ ~å„u x„^•ÉèOí QÆ=Ú HõÅ∞QÆ∞K«∞O_≥#∞. ÉÏÉÏH˜ Ñ¶~≤ åº^Œ∞
KÕÜ«∞QÍ ~ÀÇ≤ÏÖÏ¡‰õΩ XHõ ^Ò~åƒùQÆºÑ¨Ù ÉèÏ~°ºHõÅ^ŒxÜ«Ú `«##∞ ÉÏ^èŒÃÑ@∞ìK«∞#fl^ŒxÜ«Ú `«# „áê~°÷##∞ qx
P"≥∞ Ug∞ KÕÜ∞« ^Œx ÉÏÉÏ K≥ÃÑÊ#∞. x*ÏxH˜ ~ÀÇ≤ÏÖÏ¡‰Ωõ ÉèÏ~°º ÖË^∞Œ . ÉÏÉÏ‰õΩ Jxfl\˜ HõO>Ë ^≥=· „áê~°#÷
JO>Ë W+ì̈O. Z=Ô~<· å „áêi÷¿ãÎ P „áê~°#÷ ‰õΩÖ’<≥· q∞H˜¯e „¿Ñ=∞#∞ JOkOz ~°HO∆˜ KÕ"å_Õ Ñ¨~=° ∂`«‡. JO^Œ∞Hˆ
~ÀÇ≤ÏÖÏ¡ `«~∞° Ñ¶Ù¨ # "åkOKå~°∞ P Ñ¨~=° ∂`«‡ ™ê~Ú. Ñ≤e¿ãÎ Ñ¨Å∞‰õΩ`å J#fl^•xH˜ x^Œ~≈° #O. D ~ÀÇ≤ÏÖÏ¡
Hõ^Õä JÖÏ¡Çï¨ JHõƒ~ü Jx Ñ≤eKå_»∞ ~ÀÇ≤ÏÖÏ¡. D JÖÏ¡(™ê~Ú) ÑëHÍ_»∞, ~°HO∆˜ Kå_»∞.
XHõ™êi =∞ã‘^∞Œ # =∞^è•ºÇ¨Ïfl Ç¨~°u `«~∞° "å`« ÉÏÉÏ D q^èOŒ QÍ ÑëHÔ #∞. ''g∞Ô~Hõ¯_» =Ù#fl#∞ Uq∞
KÕÜÚ« K«∞#fl#∞ <å‰õΩ `≥eÜ«Ú#∞. <Õ #O^Œi Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅ áêeOK«∞"å_»#∞, x=tOK«∞"å_»#∞. K«~åK«~°
r=HÀ\˜Ö’ P=iOzÜ«Ú<åfl#∞. D [QÆ`∞« #Î ∞ #_çÑO≤ K«∞"å_»#∂, ã¨∂„`«^•è ih <Õ<.Õ <Õ<Õ [QÆ<å‡`«#∞.
7
„uQÆ∞}=ÚÅ ™ê=∞~°ãº¨ =Ú#∞ <Õ<.Õ WO„kÜ«∞ KåÅ‰õΩ_»#∞ <Õ<.Õ ã¨$+≤ãì u÷≤ ÅÜ«∞ HÍ~°‰Ωõ _»#∂ <Õ<.Õ Z=Ô~`· Õ
`«=∞ ^Œ$+≤xì <å"≥Ñ· Ù¨ „uÃÑÊ^Œ~À "åiˆH Ç¨x QÍx ÉÏ^èŒ QÍx HõÅ∞QÆ^∞Œ . ##∞fl =∞~°z# "åix =∂Ü«∞
tHÕ∆ K«∞#∞. Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞, p=∞Å∞ `«k`«~° ^Œ$â◊º=∂# K«~åK«~° r=HÀ\˜ JO`«ÜÚ« <å â◊s~°"∞Õ . <å ~°∂Ñ¨"∞Õ .——
D LÑ¨^âÕ =◊ ÚÖ’ „Ñü JHõ~∆ =° Ú Ñ¨^=Œ ÚÅÖ’ N™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»<Õ ã¨`º« O `≥Å∞ã¨∞OÎ k. =∞iÜ«Ú ##∞fl
=∞~°z# "åix =∂Ü«∞ tHÕ∆ K«∞#∞ J<Õ Ñ¨ÔŒ `À ÉÏÉÏ `«# =∂Ü«∞#∞ „Ñ¨îŒ ≈ã¨∞#Î fl@∞¡ ‰õÄ_® ÉÜ«∞@
Ñ¨_ç#k.
<åÅæ= J^è•ºÜ«∞=Ú
ti_ô „QÍ=∞=Ú JÇ¨Ï‡^£#QÆ~lü ÖÏ¡Ö’x HÀÑ¨~Qü ÍO `åÅ∞HÍ‰õΩ K≥Ok#k. HÀÑ¨~Qü ÍO =^ŒÌ QÀ^•=i
^•\˜ ti_ôH˜ áÈ=Öˇ#∞. QÀ^•=i #k Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ k. P Ñ¨Ù}º#kÖ’ [#∞Å∞ ™êfl#=∂_ç# "åi áêÑ¨H~õ ‡° =ÚÅ∞
P QÀ^•=i =∂`« Hõ_yç "ÕÜÚ« #∞. =∞i P =∂`« ã‘fiHõiOz# [#∞Å áêÑ¨=ÚÅ#∞ Hõ_∞» QÆ∞"åÔ~=~°∞? JO^Œ∞Hˆ
HÍÉ’Å∞ QÀ^•=i #k ti_ôH˜ Ju ã¨g∞Ñ¨=Ú# HõÅ^Œ∞. ZO^Œ∞Hõx# P =∂`« `«# #kÖ’ P Ñ¨~=° ∂`«∞‡x
áê^Œ=ÚÅ∞ "≥∂Ñ¨Ù@ÔH· Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î LO_»∞#∞. ã¨^∞Œ ~æ ∞° ™ê~Ú P QÀ^•=i#kH˜ áêÑ¨H~õ ‡° =ÚÅ`À HõÅ∞+≤`"« ∞≥ #ÿ
|O^è Œ = ÚÅ#∞O_ç q=ÚH˜ Î KÕ Ü « ∞ QÆ Å "å_» ∞ . JO^Œ ∞ ˆ H P QÀ^•=i `« e ¡ „Ñ¨ u ~ÀA ÉÏÉÏ ~åHõ Ô H ·
HõxÃÑ@∞ìH˘xÜ«ÚO_»∞#∞.
™ê~ÚÉÏÉÏ =Å# P ti_ô „QÍ=∞=Ú „áê=ÚYº=Ú K≥Ok#k. N ™ê~Ú âßOu`À#∞
P`«‡™êH∆Í`å¯~°=∞O^Œ∞ ZÅ¡Ñ¨C_»∞ x=∞QÆ∞flÖˇ· LO_≥_ç"å~°∞. "åi x„^Œ Ü≥∂QÆx„^Œ. ZÅ¡Ñ¨C_»∞ áê`«|_ç#
=∞j^Œ∞QÀ_»‰õΩ P#∞H˘x xÅ∞K«∞O_≥_ç"å~°∞. ~ÀA‰õΩ =¸_»∞ Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅ∞ ÖˇO\˜`À@"≥·Ñ¨Ù‰õΩ, Kå=_ç"≥·Ñ¨Ù‰õΩ
Ñ¨Kå~°∞¡ KÕÜ«ÚK«∞O_≥_ç"å~°∞. P Ñ¨Kå~°∞¡ KÕÜÚ« @=Å# Éè∂í ^Õq P ã¨^∞Œ ~æ ∞° x áê^ŒãÊ¨ ~°≈KÕ Ñ¨Ùh`«"∞≥ #ÿ k. P
„QÍ=∞=Ú# gKÕ QÍe ÉÏÉÏ â◊s~åxfl `åHõQÍ<Õ ZO`À Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ k. =∞j^Œ∞Ö’ x`«º=Ú "≥eQˆ ^è∞Œ x (Jyfl)
ÉÏÉÏ `Õ[=Ú#∞ K«∂ã≤ ZO`À P#OkOK≥_kç . =∞iÜ«Ú P ã¨^∞Œ ~æ ∞° x „Ñ¨HÍâ◊=Ú =∞j^Œ∞Ö’ "≥Å∞QÆ∞K«∞#fl
^è∞Œ xˆH „Ñ¨HÍâ◊"∞≥ #ÿ ^Œ@. J#O`«"∞≥ #ÿ PHÍâ◊=Ú ã¨^∞Œ ~æ ∞° ™ê~Ú<å^ä∞Œ xH˜ Kè„« `«=ÚÖÏ Ñ¨>#ì̌ @. D q^è=Œ ÚQÍ
ÑÖK«É∂íè `«=ÚÖË P ã¨~ˆ fiâ◊fi~° ™ê~Úx Ñ¨Ólã¨∂Î ^ŒÜ∞« #∞ Ji÷OK≥#@. HÍx ™ê~Ú ã≤^ÑúŒ Ù¨ ~°∞+¨µ_≥#· Ñ¨Ê\˜H˜
™ê=∂#∞ºx=Öˇ #\ÕKÕ"å~°∞. XHõ™êi 95 ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞QÆÅ Q“b|∞"å J#∞ áêO_»∞~°OQÆx Éè‰í Ωõ _Î ∞»
ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ#∞ K«∂ã≤ ''g~°∞ ÑÖ_»s<å^ä∞Œ x J=`å~°"∞Õ !—— Jx ÑëHÔ #∞. ™ê~ÚÉÏÉÏ ÉèQí =Æ <åfl=∞
8
ã¨‡~°}Ü«∞O^Œ∞#∞, ãÖH©~#Î° Ü«∞O^Œ∞#∞ q∞H˜¯e W+¨Ñì _¨ "Õ å~°∞. "åÔ~Å¡ÑC¨ _»∞ JÖÏ¡=∂eH± Jx J#∞K«∞O_≥_"ç å~°∞.
XHõ™êi ^•ã¨Q}
Æ ∞ =∞Ç¨~å*ò#∞ <å=∞ã¨áêÎÇÏ¨ =Ú KÕÜ∞« =∞x q~îÅ° ∞x ^Œ~≈° #=Ú HõÅ∞QÆ∞#x "åQÍÌ^qŒ ∞K≥Û#∞
™ê~Ú. P JÉèÜ
í ∞« =Ú#∞ ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ _Î #·≥ ^•ã¨Q}
Æ ∞‰õΩ |∞∞A=Ù`À x~°∂Ñ≤OK≥#∞. ÉèQí =Æ O`«~å=Ù `«O„_ç
q~îÀÉÏ Éè‰í Ωõ _Î ∞» . J`«_∞» =∞~°}O˜ z# `«~åfi`« "åi H˘_»∞‰õΩ Ñ¨Ó[#∞ ‰õÄ_® =∂<≥#∞. ÉèQí =Æ O`«~å=Ù ti_ôH˜
=zÛ#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ W@¡<#≥ ∞, ''gx `«O„_ç <å ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞. HÍ=Ù# g_çx WK«Û@‰õΩ D_çÛux. g_»∞ <≥"· ^Õ ºŒ =Ú
Z#fl_»∂ ÃÑ@ìÖ^Ë ∞Œ . HÍ=Ù# ##∞fl#∞, q~îÅ° ∞x ‰õÄ_® PHõe`À =∂_çÛ<å_»∞—— Jxi. Q“b|∞"å ÉÏÉÏ#∞ K«∂ã≤
g~°∞ ÑÖ_»s<å^ä∞Œ x J=`å~°"∞Õ J#fl x[O ^•ã¨Q}
Æ ∞ =∞Ç¨Ï~åAH˜ q~îÖ° ^Œ~≈° #O „áêÑ≤OÎ K«∞@ =∞iÜ«Ú
ÉèQí =Æ O`«~å=Ù`À ÉÏÉÏ, ''##∞fl#∞ q~îÅ° ∞x ‰õÄ_® PHõe`À =∂_çÛ<å_»∞—— J#fl ãÖÑ¶∞¨ @#Ö’ |∞∞A"≥#· k.
ÉÏÉÏ Ñ¨~=° ∂`«‡ ™ê~ÚÜÕ∞.
XHõ™êi ^•ã¨Q}
Æ ∞ „Ñ¨Ü∂« QÆ‰Ωõ áÈ~Ú ãÖQÆ=∞=ÚÖ’ ™êfl#=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#x =∞#ã¨∞û# `«ÅK≥#∞.
„Ñ¨Ü∂« QÆ J#QÍ QÆOQÍ Ü«∞=Ú<å #k HõeÜ«Ú KÀ@∞. ÉÏÉÏ ^•ã¨Q}
Æ ∞`À W@¡<#≥ ∞. ''JO`« ^Œ∂~°=Ú
áÈ=Åã≤# J=ã¨~"° ∞Õ ÖË^∞Œ . =∞# „Ñ¨Ü∂« QÆ WK«Û@<Õ HõÅ^Œ∞—— J<≥#∞. Wk q#∞@‰õΩ Pâ◊Û~°º=ÚQÆ#∞, qO`«Q#Æ ∞
`ÀK«∞#∞. QÆOQÍÜ«∞=Ú<å #^Œ∞ÖËq∞\˜? =∞j^Œ∞Ö’ xÅÜ«∞"Õ∞q∞\˜? Ñ≤zÛ"åx=∂@Å∞QÍ `ÀK«∞#∞. HÍx
™ê~Ú<å^äŒ∞_»∞ =∞~°∞Hõ∆}"Õ∞ "åi Ô~O_»∞ áê^Œ=ÚÅ ÉÁ@#„"Õà◊§#∞O_ç QÆOQÍÜ«∞=Ú# [Å=ÚÅ∞
„Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨KÕÃã#∞.
WO`«\ ˜ =∞Ç≤Ï=∂xfi`«∞_»∞ ZK«Û@#∞O_ç =K≥Û#∞? "åi `«e`¡ O« „_»∞Å∞ Z=~°∞? [#‡™ê÷#=Ú ZHõ¯_çk?
Uq∞Ü«Ú `≥eÜ«∞^Œ∞. U~°∞Å [#‡, Ü≥∂QÆ∞Å [#‡ Z~°∞OQÆ∞@ J™ê^èºŒ =Ú."≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ ™êiQÍ ™ê~Ú 16
UO_»¡ ÉÏÅ∞_çQÍ ti_ôÖ’x "ÕÑK¨ @≥ ∞ì „HÕ^Œ „|Ç¨Ï‡*Ï˝xQÍ HõxÑ≤OK≥#∞. Ñ¨QÅÆ ∞, ~ˆ ~Ú, j`À+¨=‚ ÚÅ#∞ ÖˇH¯õ KÕÜ∞« Hõ
Hõi#î `«Ñã¨ ∞¨ û`À ã¨=∂kèÖ’ x=∞QÆ∞fl_≥· Ü«ÚO_≥#∞. JO`«\ ˜ =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µx =ÚO^Œ∞ =∂Ü«∞ P@Å∞ ™êQÆ∞<å?
=∂Ü«∞ ZO`« ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ^ŒO>Ë Hõi#î „|Ç¨Ï‡KåiÜ≥∞ÿ # <å~°^=Œ ∞Ç¨Ïi¬x ‰õÄ_® P =∂Ü«∞ qÖÏã¨=Ú`À
¢ã"Î‘ åº"≥∂Ç≤Ï`«∞_»x KÕã≤ <å~°^=Œ ∞Ç¨Ïi¬ =O\˜ "åi<Õ Ñ¨_"» ãÕ #≤ k. x*ÏxH˜ <å~°^=Œ ∞Ç¨Ïi¬ÃÑ· „Ñ¨Ü∂≥ yOz# P
=∂Ü«∞ q+¨µ=‚ ∂ÜÕ∞. J@∞¡ „Ñ¨Ü∂≥ yOK«∞@=Å#<Õ NÇ¨Ïi ~å=∂=`å~°=Ú#‰õΩ HÍ~°‰Ωõ _®Ü≥∞#∞. ti_ôÖ’
"ÕÑ¨ K≥@∞ì „HÕ^Œ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã∞¨ #Î fl P ™ê~Ú<å^ä∞Œ x P =∂Ü«∞ P ã¨^∞Œ ~æ ∞° KÕuÖ’ P@ÉÁ=∞‡=Öˇ Wq∞_çÜÚ« #flk.
™ê~Ú, =∂Ü«∞Hˆ Jf`«∞_»∞ ™ê~Ú =∂@‰õΩ =∂Ü«∞ [=^•@^Œ∞. HÍ=Ù# ™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞. ti_ô „Ñ¨[Å‰õΩ
„QÍ=∞^Õ=`« YO_ÀÉÏ^Õ=Ù_»∞. XHõ™êi YO_ÀÉÏ ^Õ=Ù_»∞ XHõxx P"ÕtOK«QÍ P "ÕÑK¨ @
≥ ∞ì „HÕ^Œ L#fl
9
ÉÏÅ∞_»∞ Z=~°x „Ñ¨tflOK«QÍ P YO_ÀÉÏ XHõ ã¨Å÷ =Ú#∞ K«∂Ñ≤ „`«=fi=∞<≥#∞. J@∞¡ „`«=fiQÍ „HÕ^Œ XHõ
|O_» HõxÑ≤OK≥#∞. <åÅ∞QÆ∞ nÑ¨=ÚÅ∞ "≥Å∞QÆ∞K«∞O_≥#∞. JO^Œ∞ QÀ=ÚY x~å‡}=Ú, Hõ„~°|Å¡Å∞, [Ñ¨=∂Å
HõxÊOK≥#∞. D ÉÏÅ∞_»KÛ« @ 12 ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕÃã#x K≥ÃÑÊ#∞. D q+¨Ü∞« =Ú#∞ ‰õΩ„~°"åxx
J_»∞QÆQÍ Jk `«# QÆ∞~°∞™ê÷#=∞x "åi ã¨=∂kè JHõ¯_Õ HõÅ^Œx K≥ÃÑÊ#∞.
ÉèQí =Æ næ`« <åÅæ= J^è•ºÜ«∞=Ú 7= â’¡H=õ Ú.
''Ü«∞^• Ü«∞^è•Ç≤Ï ^èŒ~°‡ã¨º QÍ¡x~°ƒù=u ÉèÏ~°`«
JÉèí∞º`åú# =∞^èŒ~°‡ã¨º `«^•`å‡<åO ã¨$*Ï=∞ºÇ¨ÏO—— =∞iÜ«Ú
8= â’¡H=õ Ú
Ñï„`å}ÏÜ«∞ ™ê^è∂Œ <åO q<åâßÜ«∞ K« ^Œ∞+¨µ¯ $`å"£∞
^è~Œ ‡° ãÖ™êúÑ<¨ å~å÷Ü∞« ãÖÉè"í åq∞ Ü«ÚQˆ Ü«ÚQˆ
ÉèÏ==Ú : ^è~Œ ‡° =Ú #tOK«∞#Ñ¨Ù_»∞, J^è~Œ ‡° =Ú =$kú á⁄O^Œ∞#Ñ¨C_»∞ <Õ#∞ (NHõ$+¨µ_‚ ∞» ) J=`«iOK≥^#Œ ∞.
ã¨<å‡~°∞Åæ #∞ ~°HO∆˜ K«∞@‰õΩ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ #∞ tHÕ∆ K«∞@‰õΩ, ^è~Œ ‡° ™ê÷Ñ#¨ H˘~°‰Ωõ Ü«ÚQÆ Ü«ÚQÆ=ÚÅO^Œ∞ J=`«iOK≥^#Œ ∞——.
HÍ|\˜ì ÉèQí =Æ O`«∞x JOâ◊Å∞QÍ Ü≥∂QÆ∞Å∞ J=ã¨~"° Ú≥ zÛ#Ñ¨C_»∞ÖÏ¡ J=`«iOz Hõ~=Î° º=ÚÅ#∞ x~°fiiÎOK«∞^Œ∞~°∞.
S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú
B~°OQÍÉÏ^£, ^è∂Œ Ñπ„QÍ=∞=ÚÅ‰õΩ =∞^èºŒ # XHõ =∂q∞_ç K≥@∞ì=^ŒÌ ÉÏÉÏ `«ÅÃÑ· XHõ \’Ñ≤, á⁄_»∞QÔ #·
K˘Hõ¯, K«OHõÖ’ ã¨@HÍ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x zÅ∞=Ú „`åQÆ∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK«∞K«∞ XHõ qO`« Ñ¨Ù~°∞+¨µx =Öˇ ‰õÄ~°∞Ûx
LO_≥#∞. P ^•i# KåO^£áê\˜Öò J#∞ =∞Ç¨Ï‡=∞‡nÜ«Ú_»∞ ~Ô O_»∞ =∂ã¨=ÚÅ #∞O_ç `«# QÆ∞„~°=Ú `«ÑÊ≤ áÈ=Ù@
=Å# x~åâ◊`À "≥`‰« Ωõ K«∂ P qO`«ÑÙ¨ ~°∞+¨µx K«∂Ãã#∞. KåO^£áê\˜Öò `«# ÉÏ^è#Œ ∞, P Ñ¶H¨ ~© ∞° #‰õΩ K≥ÑÊ¨ QÍ
ÉÏÉÏ P ^ŒQ~æÆ Ö° ’ L#fl HÍÅ∞= „Ñ¨H¯õ # "≥^HŒ =õ ∞x |^Œ∞Å∞K≥ÃÑÊ#∞. KåO^£áê\˜Öò áÈ~Ú K«∂_»QÍ QÆ∞„~°=Ú
HõxÑ≤OK≥#∞. ÉÏÇ¨Ïº^Œ∞ã¨∞ÅÎ #∞, „Ñ¨=~°#Î #∞ K«∂ã≤ KåO^£áê\˜Öò D Ñ¶H¨ ~© ∞° ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ =∞#∞A_»∞ ÖË^•
XHõ Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© ∞° QÍ ÉèÏqOK≥#∞, HÍh D bÖÏ qÖÏã¨=Ú K«∂ã≤# `«~∞° "å`« P Ñ¶H¨ ~© ∞° XHõ ã≤^ÑúŒ Ù¨ ~°∞+¨µ_»x
`«ÅOK≥#∞. zÅ∞=Ú "≥eyOK«∞@‰õΩ xÑ¨C#∞, QÆ∞_»#¤ ∞ `«_∞» Ñ¨Ù@‰õΩ h~°∞#∞ HÍ=Öˇ#∞. P Ñ¶H¨ ~© ∞° `«# ã¨@HÍ#∞
Éè∂í q∞Ö’H˜ QÆ∞K«ÛQÍ xÑ¨C h~°∞ =K≥Û#∞. KåO^£áê\˜Öò Pâ◊Û~°ºO K≥O^≥#∞. ÉÏÇ¨Ïº"Õ+=¨ Ú#∞ K«∂ã≤ P Ñ¶H¨ ~© ∞°
10
Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© ∞° QÍ `«ÅOK≥#∞ HÍx XHõ BeÜ«∂ Jx QÆ∞iÎOK«ÖHË áõ ÈÜ≥∞#x zOuOK≥#∞. ÉÏÇ¨Ïº=ÚQÍ Hõ#|_»∞#k
^ÕÇÏ¨ =Ú =∂„`«"∞Õ HÍx JO`«~O° yHõ=ÚQÍ K«∂ã≤# Ö’# Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ HõÅ_»x ZiOÔQ#∞. P Ñ¶¨H©~°∞#∞ `«#
WO\˜H˜ PÇ¨fixOK≥#∞. ÉÏÉÏ áê\©Å∞ WO\˜H˜ áÈ~Ú H˘O`«HÍÅ=ÚO_≥#∞. `«~∞° "å`« áê\˜Å∞ ÉèÏ~°º `«=Ú‡x
H˘_»∞‰õΩ ÃÑo§ ti_ô„QÍ=∞=Ú# [~°∞QÆ#∞#flk HÍ=Ù# ÃÑo§"åi`À ÉÏÉÏ ti_ôH˜ =zÛi. ti_ôÖ’ YO_ÀÉÏ
=∞Ok~°=Ú#‰õΩ ã¨g∞Ñ¨=Ú# ÃÑO_ç"¡ åi|O_»Ö¡ ’ #∞#fl XHõi `«~∞° "å`« X‰õ~∞° kQÆ∞K«∞O_çi. P Ñ¶H¨ ~© ∞° ‰õÄ_®
kÔQ#∞. YO_ÀÉÏ =∞Ok~°=Ú# #∞#fl =∞Ç¨ÏÖÏûÑü ''P"À ™ê~¸ !—— Jx ™êfiQÆuOK≥#∞. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç P
Ñ¶H¨ ~© ∞° #∞ '™ê~Ú— Jx Ñ≤Å∞= <å~°OaèOzi. ™ê~ÚÉÏÉÏQÍ ¿Ñ~°∞„Ñ¨MÏº`«∞Å∞ QÆ_Oç K≥#∞. JO`«=~°‰Ωõ P
Ñ¶H¨ ~© ∞° ‰õΩ <å=∞=∞#∞#k ÖË^∞Œ . ^ÕÇÏ¨ =Ú J#∞‰õΩO>Ë<Õ <å=∞=Ú, =~°=‚ Ú, QÆ∞}=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#flq J=ã¨~=° Ú.
D Ñ¶¨H©~°∞ ^ÕÇ¨f`«∞_»∞. Ñ¨Ó~°‚ Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ Ñ¨~°=∞Ü≥∂y. ã≤÷`«„ÑÄ˝_»∞. HÍ=Ù# <å=∞ ~°∂Ñ¨ QÆ∞}=ÚÅ‰õΩ
Jf`«∞_»∞. ^ÕÇ¨ xH˜ ¿Ñ~°∞HÍx, P`«‡‰õΩ U ¿Ñ~°∞ ÖË^∞Œ . P P`«‡ÜÕ∞ Ñ¨~=° ∂`«‡. P Ñ¨~=° ∂`«‡ ÑÖK«É∂íè `«=ÚÅ‰õΩ
Jf`«∞_»∞. HÍ=Ù#<Õ P Ñ¶H¨ ~© ∞° <ÕÅÃÑ· ã¨@HÍ`À "≥∂^ŒQ<Æ Õ h~°∞, xÑ¨CÅ∞ L^Œƒqù Oz#q. P Ñ¶¨H©~°∞ Éèí∂`«
Éèqí +¨º`ü =~°=Î ∂# HÍÅ=Ú#∞ ZiyO#"å~°∞. HÍ=Ù#<Õ áê\©Å∞ QÆ∞„~°=Ú `«ÑÊ≤ áÈ~Ú# ^•xx ZHõ¯_» =Ù#fl^Œx
x~åÌiOK≥#∞. W\˜ì JQÀK«~"° ∞≥ #ÿ K«~º° Å∞ P ^≥"· åxˆH `«ÑÊ¨ =∞i U W`«~° r=ÙÅH© ™ê^èºŒ =Ú HÍ^Œ∞. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç
™ê~ÚÉÏÉÏ ti_ôÖ’ XHõ =∞j^Œ∞Ö’ LO_çi. ^Õg^•ã¨∞, *Ï#H©^•ã¨∞ QÀ™ê~Ú, Ñ¨Ù}`«OÉË "≥·â◊ºÜ≥∂y,
P#O^Œ<å^ä∞Œ _»#∞ Ü≥∂yÑ¨ÙOQÆ=ÙÅ∞ P =∞j^è∞Œ ##∞#fl ™ê~Úx ^Œi≈Oz P Ñ¶H¨ ~© ∞° ™ê=∂#º=∂#=Ùx=Öˇ
HõxÊOK«∞K«∞#flÑ¨Ê\˜H˜ PÜ«∞# ~å~ÚHÍ^Œ∞, =„[=∞x P Ñ¶H¨ ~© ∞° =Å# ti_ô <ÕÅ Ñ¨Ù}º=Ú KÕãH≤ ˘#fl^Œx
x~åÌiOzi.
"≥Ú^Œ@ ÉÏÉÏ A@∞ì ÃÑOK«∞H˘x ^Œ∞ã¨∞ÅÎ ∞ "ÕãH≤ ˘<≥_"ç å~°∞. ti_ô #∞O_ç =¸_»∞ "≥∞àÿ §◊ ^Œ∂~°=Ú#
#∞#fl ~°ÇÏ¨ `å‰õΩ áÈ~Ú Ñ¨ÓÅ "≥ÚHõ¯Å#∞ fã¨∞‰õΩ=zÛ JK«Û@ <ÕÅ#∞ K«^∞Œ #∞ KÕã≤ "åxx <å\˜ hà◊√§
áÈÜ«ÚK«∞O_≥#∞. ÉÏÉÏ Hõ$+≤ =Å# JK«Û@ XHõ Ñ¨ÓÅ`À@ ÖËK#≥ ∞. P ã¨Å÷ "Õ∞ WÑ¨C_»∞ ÉÏÉÏ =∞Ç¨ã¨=∂kè.
^•x<Õ ã¨=∂kè=∞Ok~°=Ú JO^Œ∞~°∞.
NQÆ∞~°∞K«i„`« ã¨∞„Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ „QÆO^è=Œ Ú. WO^Œ∞ 1. Náê^Œ N=Å¡É∞íè _»∞ 2. N #$ã≤OÇ¨Ïã¨~ã° fi¨ u
Ü≥ÚHõ¯ bÅÅ∞ =i‚OK«|_≥#∞. g~°∞ ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« x =ÚMÏº=`å~°=ÚÅ∞. N^Œ`∞« xÎ `«~åfi`« J=`å~°=ÚÅ∞
‰õÄ_® HõÅ=Ù. Jq 3. <≥*· ÏO WÖÏMÏÖ’ N=∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù, 4. ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’ N JHõ¯ÖòHÀ\òH~õ ü =∞Ç¨Ï~åAQÍ~°∞,
5. JÇ¨Ï=∞‡^£#QÆ~lü ÖÏ¡Ö’x ti_ôÖ’ N™ê~ÚÉÏÉÏ. ÉèÏ~ÚHõ$ëê‚r J#∞ JHõ¯ÖòHÀ@Hõ~ü =∞Ç¨~åAQÍi
11
Éè‰í Ωõ _Î ∞» P =∞Ç¨~å*òQÍi z„`«Ñ@
¨ =Ú#∞ Ñ¨ÓlOK≥_"ç å~°∞. XHõ™êi =∞Ç¨~å*òQÍi áê^Œ∞HõÅ#∞ JHõ¯ÖòHÀ@
áÈ~Ú ^Œi≈OK«=Öˇ#x J#∞‰õΩ#fl `«# ã¨fiÑ¨fl=Ú #O^Œ∞ JHõ¯ÖòHÀ@=∞Ç¨~å*ò ^Œ~≈° #q∞zÛ, ''„Ñ¨ã∞¨ `Î =« Ú ti_ô
<å x"åã¨ãÅ÷¨ =Ú. JK«Û\˜H˜ áÈ~Ú h Ñ¨Ó[ X#iOÑ¨Ù——=∞<≥#∞. ÉèÏ~ÚHõ$ëê‚r ti_ôH˜ KÕi ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨ÓlOz
*Ï˝Ñ¨HÍ~°ú=ÚQÍ áê^Œ∞HõÅ∞ KÕ~ÚOz "ÕÑ¨K≥@∞ì „HÕ^Œ „Ñü+≤ìOK≥#∞. D ãÖÑ¶¨∞@#`À ™ê~ÚÉÏÉÏ
JHõ¯ÅHÀ@=∞Ç¨~å*ò (N™êfiq∞ ã¨=∞~°)ú QÍˆ~ Jx JO>Ë ™êH∆Í`«∞Î „|Ç¨Ï‡q+¨µ=‚ ∞¿ÇÏâ◊fi~°ãfi¨ ~°∂Ñ¨ÙÖˇ#· N^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« Å
"å~°x `≥eÜ«ÚK«∞#flk ™ê~ÚÉÏÉÏ Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞.
XHõ™êi `åOÉ’o J#∞ XHõ =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Úx`À ÉÏÉÏ‰õΩ Éè^Ë •aè„áêÜ«∞=Ú =zÛ ‰õΩã‘Î Ñ¨\ iì̃ .
JO^Œ∞Ö’ ™ê~ÚÉÏÉÏ F_çáÈÜ≥∞#∞. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç ÉÏÉÏ‰õΩ q~°HHÎ˜ eõ y `«# ^Œ∞ã¨∞ÅÎ #∞, `«# f~°∞#∞ =∂~°∞ÛH˘x
HõÑ¶‘fl ^èŒiOz <≥uÎÃÑ· QÆ∞_»¤ ‰õ@∞ìH˘x XHõ QÀ<≥=ÚHõ¯ÃÑ· ‰õÄ~˘Û<≥_ç"å~°∞. ™ê~Ú<å^äŒ∞_»∞ x*ÏxH˜ q~åˆQ. HÍx
ÉÏÇ¨Ïº„Ñ¨ÑO¨ K«=ÚH˘~°‰Ωõ P `åOÉ’m`À ‰õΩã‘ÑÎ \¨ ì̃ F_çáÈ~Ú#@∞¡ #\ÕK≥#∞. Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ W`«~∞° Å KÕuÖ’
F_çáÈ=@"Õ∞q∞\˜? Wk Hˆ =Å=Ú #@#. J~°∞#˚ ∞_çH˜ ™ê~°kQè Í Hõ$+¨µ_‚ ∞» #\Õz#@∞¡, =∞Ç¨ÏÖÏûÑü ™ê~Ú
Jx ãÖÉè’kOz#Ñ¨Ê\˜ #∞O_ç „Ñü"å~°∞ P Ñ¨~=° ∂`«∞‡x ™ê~Ú Jx Ñ≤eK≥_"ç å~°∞. Wk #@<Õ ! HÍx P
¿Ñ~°∞`À Ñ≤ez LO_»Háõ È`Õ P Ñ¨~=° ∂`«∞‡}˜fl ZÖÏ QÆ∞iÎOKÕ"åà◊§=Ú. ZÖÏ Ñ≤eK≥_"ç å~°=Ú? HÍ=Ù#<Õ P
Ñ¨~=° ∂`«‡ ™ê~Ú `«#‰õΩ ™ê~¸ Jx ¿Ñ~°∞ `å#∞QÍ ã¨$+≤Oì z =∞Ç¨ÏÖÏû <À\˜#∞O_ç ÑëHÕK≥#∞. ™ê~ÚÉÏÉÏ
JÑ¨Ê\˜#∞O_ç [#∞Å`À HõÅã≤"∞≥ Åã≤ uiÔQ_ç"å~°∞ HÍ^Œ∞. Z‰õΩ¯=QÍ =∂\Ï¡_"Õ å~°∞ HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë `«#
ã¨fi~°∂Ñ¨~°Ç¨Ïã¨ºO ÉÜ«∞@Ñ¨_»∞`«∞O^Õ"≥∂#x. HÍ=Ù#<Õ z„`« qz„`«"Õ+¨=ÚÅ`À #@# H˘#™êyOKÕ"å~°∞.
"≥Ú^Œ@ ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«∞@‰õΩ „Ñ¨[Å∞ =KÕÛ_ç"å~°∞ HÍ^Œ∞. "åi HÀÑ¨`åÑ¨=ÚÅ‰õΩ qO`« K«~°ºÅ‰õΩ
ÉèíÜ«∞Ñ¨_≥_ç"å~°∞.
XHõ™êi <å<å™êÃÇÏÉò#‰õΩ Ñ¨Ù„`«ãO¨ `å#=Ú ÉÏÉÏ `«# J#∞„QÆÇÏ¨ =ÚKÕ HõeyOK≥#∞. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç
"åi H©iÎ JO`«@#∞ "≥Å_¡ ç JÜ≥∞º#∞. JÑ¨Ê\˜#∞O_ç ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«∞@‰õΩ „Ñ¨[Å∞ `«O_ÀÑ¨Ò« _®Å∞QÍ
~å™êyi. <å<å™êÃÇÏ|∞#‰õΩ ãÖ`«u ÉÏÉÏ HõeyOK«Háõ È`Õ „Ñ¨[Å∞ #"≥∞‡_ç"å~°∞ HÍ~°∞. „Ñ¨[Å‰õΩ ZÅ¡ÑC¨ _»∞
XHõ Ü≥∂y #∞O_ç HÍOHÕ∆ KÕk K«=∞`å¯~°=ÚÖË. K«=∞`å¯~°=ÚÅ‰õΩ K«H`˜ ∞« Öˇ#· Ñ¨C_»∞ =∂„`«"∞Õ „Ñ¨[Å∞ =∂#=Ù_çx
^Õ=Ù_»∞ Jx ãÖÉè’kOK≥^~Œ ∞° . HÍ=Ù#<Õ N™ê~Ú W@∞=O\˜ K«=∞`å¯~°=ÚÅ∞ KÕÜ∞« Hõ `«ÑÊ¨ ÖË^∞Œ . H˘xfl H˘xfl
HÍ~°º=ÚÅ∞ Ö’Hõ HõàÏº}Ï~°=ú Ú#ÔH· HÍqO==Öˇ##fl Ü≥∂QÆ∞Å∞ K«=∞`å¯~°=ÚÅ∞ K«∂Ñ¨=Åã≤ =ã¨∞OÎ k. ~å„`«∞ÅO^Œ∞
ÉÏÉÏ áê_»∞|_ç# áê`« =∞j^Œ∞Ö’ x„kOK«∞K«∞O_≥"å~°∞. P x„^Œ Hõ#∞`≥izÜÕ∞. zÅ∞=Ú Q˘@ìO, á⁄QÍ‰õΩ,
12
~ˆ ‰õΩ_»ÉÏƒ, HõÑfl‘¶ , `«ÅQÆ∞_»,¤ ã¨\HÍ ™ê~ÚÉÏÉÏ‰õΩ#fl ™ê=∂#∞Å∞. `«=∞ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ #∞ "å~°=ÚÅ∞ `«~|° _ç L`«H‰õ Ωõ O_®
LOKÕ"å~°∞. K≥Ñ¨CÅ#∞ HÍeH˜ `˘_ç̂Q"å~°∞ HÍ~°∞. ^èŒ∞xÔH^Œ∞~°∞QÍ =∞j^Œ∞Ö’ ‰õÄ~˘Û<≥_ç"å~°∞.
N™ê~ÚÉÏÉÏ =∞~˘Hõ K«=∞`å¯~°=Ú „Ñ¨îŒ ≈OK≥#∞. =∞j^Œ∞# nÑ¨=ÚÅ∞ "≥eyOK«∞@ÔH· #∂<≥#∞
^Œ∞HÍ}∞^•~°∞x HÀ~°QÍ ÉÏÉÏ‰õΩ #∂<≥ W=fiÖË^∞Œ . ÉÏÉÏ Uq∞ KÕÜÚ« <ÀJx P #∂<≥ "åºáê~°ã∞¨ Å÷ ∞ Pã¨H`Î̃ À
QÆ=∞xOK«∞K«∞O_çi. J_»∞QÆ∞# ~Ô O_»∞, =¸_»∞ #∂<≥ K«∞Hõ¯Å∞ q∞ye =Ù#fl ~ˆ ‰õΩ_»ÉÏƒÖ’ h\˜x áÈã≤ HõeÜ«∞Éˇ\ ì˜
P h\˜x „q∞Oy"Õãi≤ . #∂<≥ J=âı+=¨ Ú#∞ áê=#=Ú KÕã#≤ Ñ≤=∞‡@ =∞~°Å _»ÉÏƒÖ’ h~°∞ fã¨∞‰õΩx
„Ñ¨q∞^ŒÅÖ’ h~°∞ áÈã≤ nÑ¨=ÚÅ#∞ h\˜`À "≥eyOzi. D Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ ãÖÑ¶∞¨ @#`À J*Ï˝#=∞<Õ pHõ\ Ö˜ ’
*Ï˝#*’ºu "≥eyOK«∞@ W^Õ Jx x~°∂Ñ≤OK≥#∞. nÑ¨=ÚÅ∞ h\˜`À "≥ÅQÆ@"Õ∞q∞\˜? ÉÜ«∞@ „Ñ¨ÑO¨ KåxH˜
nÑ¨=ÚÅÖ’ hà◊√§áÈÜ«∞_»O K«∂¿ãÎ Z=iÔH#· #∞ #∂<≥‰Ωõ |^Œ∞Å∞ hà◊§#∞ áÈÜ«Ú@ Ñ≤zÛ`«#=ÚQÍ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
P "≥eyOKÕ „Ñ¨Ü∞« `«flO ‰õÄ_® Ñ≤zÛÑ¨xQÍ<Õ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. "≥eyOKÕ "å~°∞ ‰õÄ_® Ñ≤zÛ"åxQÆ<Õ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
JO`«QÍ =∂Ü«∞#∞ K«∂Ñ≤ WO`À<Õ P h\˜`À<Õ náêÅ#∞ "≥eyOK«@O Ñ¨~=° ∂`«‡QÍ<Õ ã¨∂zã¨∞OÎ k. PÇ¨
N™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞ !
6= J^è•ºÜ«∞=Ú
™ê~ÚÉÏÉÏ Ç≤ÏO^Œ∞"å? =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_®? Z=fiiH© `≥eÜ«∞^Œ∞. Hõc~°∞ `«# =∞`«=∞<åfl_»∞. ÉèQí "Æ å#∞_»∞
`«# ‰õΩÅ=∞<åfl_»∞. ‰õΩÅ=∞`«=Ú Å#∞#q |^Œ∞úxˆH HÍx ÉèíQÆ"å#∞_çH˜ HÍ^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ K«∂¿ãk ÉèíHÎ̃. P
Éèí‰õΩÎx =∞#ã¨∞û =∂„`«"Õ∞. P =ºHÎ̃ HÍ~°º=Ú#∞ K«∂_»∞#∞. „Ñürq P Ñ¨~°=∞Ñ¨Ù~°∞+¨µx `«$Ñ≤ÎKÕÜ«Ú@‰õΩ
Ñ¨xKÕÜ«∞=Öˇ#∞. „ÉÏÇ¨Ï‡}, Hõ∆„uÜ«∞, "≥·â◊º, â◊¥„^Œ∞Å ^èŒ~°‡=ÚÅ∞ "åi "åi QÆ∞}=ÚÅ ##∞ãïOz
xˆ~tÌ OÑ¨|_ç#q. U rq<≥#· #∞ `«# Ñ¨xKÕ ^Õ=^Õ=Ùx ¿ãqOz# J`«_∞» U ‰õΩÅ"≥∞#ÿ #∞, U =∞`«"∞≥ #ÿ #∞
W|ƒOk ÖË^∞Œ . ÉèQí "Æ å#∞_»∞ ~°HO∆˜ K«∞#∞. "≥∂Hõ=∆ Ú#∞ ‰õÄ_® WK«∞Û#∞. ™ê~ÚÉÏÉÏ ‰õΩÅ=∞`«=ÚÅ‰õΩ ZÑ¨C_»∂
„áê^è•#º`« W=fiÖË^Œ∞. Ç≤ÏO^Œ∞"≥·# XHõ¯>Ë, =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_≥·# XHõ¯>Ë.
™ê~ÚÉÏÉÏ Ç≤ÏO^Œ∞=#flKÀ =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_ç=Öˇ, =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»∞ J#flKÀ Ç≤ÏO^Œ∞=Ù=Öˇ
„Ñ¨=iÎOKÕ"å~°∞. "åi K≥=ÙÅ∞ ‰õΩ@ì|_çÜ«Ú#flq. ^èŒ∞xÜ«Ú#∞ JyflÇ¨ÏŸ„`«=Ú#∞ "≥ÅyOK≥#∞. u~°∞QÆex
„u¿ÑÊ"å~°∞, â◊OYO=Ó^Õ"å~°∞. Éèí[#, J#fl ãÖ`«~°Ê} "≥ÚIIq KÕ¿ã"å~°∞. Ñ¶¨H©~°∞Å`À HõÅã≤ =∂OãÖ
Éè∞í lOKÕ"å~°∞. #=∂*ò KÕ¿ã"å~°∞. =∞ã‘^∞Œ # `å|∂`«∞ #∞OKÕ"å~°∞. ™ê~ÚÉÏÉÏ Ç≤ÏO^Œ∂=∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«ÚÅ
ã¨"∞≥ Yÿ º`« HÀãÖ N~å=∞#=q∞ =∞iÜ«Ú L~°∞ã¨∞ L`«û==Ú#∞ XˆH~ÀA# [~°∞Ñ¨ÙH˘#∞@‰õΩ ãÖHõeÊOz<å~°∞.
13
QÀáêÖò~å=Ù QÆ∞O_»∞ J#∞#`«xH˜ ™ê~Ú Pj~°fiK«#=ÚÅ`À H˘_»∞‰õΩ Ñ¨Ù>ì̌#∞. P P#O^Œ=Ú# J`«_∞» t~°_ô
L~°∞ã¨∞ L`«û=O x~°fiÇ≤ÏOK«=Å#x `«Åz ÉÏÉÏ Pjã¨∞ûÅ`À J#∞=∞ux á⁄O^≥#∞. ÉÏÉÏ ã¨ÅÇ¨`À L~°∞ã¨∞
L`«û==Ú#∞ N~å=∞#=q∞<å_»∞ [~°∞Ñ¨ÙH˘#∞@‰õΩ xâ◊Û~ÚOzi. ti_ôÖ’ h\˜H˘~°`« Z‰õΩ¯=. P „QÍ=∞=Ú#∞
~Ô O_»∞ ÉÏ=ÙÅ∞ HõÅ=Ù. XHõ ÉÏqÖ’ h~°∞ ZO_çáÈÜ≥∞#∞. ~Ô O_»= ^•xÖ’ LÑ¨Chà◊√§ =∂„`«"∞Õ . ÉÏÉÏ H˘xfl
Ñ¨Ù=ÙfiÅ#∞ P LÑ¨Ch\˜ ÉÏqÖ’ "ÕÃã#∞. LÑ¨C hà◊√§ =∞Oz h~°∞QÍ =∂iáÈÜ≥∞#∞. D L`«û==Ú`À áê@∞
K«O^Œ<À`«û==Ú ‰õÄ_® [~°∞Ñ¨Ù@‰õΩ J#∞=∞uxK≥Û#∞. ti_ôÖ’ [~°∞QÆ∞ N~å=∞#=q∞ L`«û==Ú =ÚYº"≥∞#ÿ k.
~å^è•Hõ$+¨=‚ ∂~Ú J#∞ Éè‰í Ωõ ~Î åÅ∞ Ñ¨#∞Åhfl K«∂K«∞H˘<≥_"ç å~°∞. =∞ã‘^∞Œ #∞ â◊√„Éè=í ÚKÕã≤ ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J#fl^•#=Ú
ÉÏÉÏ KÕ~ÚOK≥_"ç å~°∞. H˘xfl ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ `«~∞° "å`Õ N~å=∞#=q∞ k#=Ú# ~å=∞[Ü«∞Ou [~°∞Ñ¨Ù@‰õΩ
x~°~‚ ÚOzi. ÉÏÉÏ ^•xx Pj~°fikOK≥#∞. cè+µ¨ ‡_»∞ J#∞ "åxKÕ`« H©~#Î° Å∞ K≥ÑÊ≤ OKÕ"å~°∞. =∞ã‘^∞Œ # TÜ«∞Å#∞
Hõ\ iì̃ . JO^Œ~∞° XHõiÃÑ· <˘Hõ~∞° Z„~°~O° QÆ∞ á⁄_çx K«Å∞¡H˘xi. P á⁄_ç ÉÏÉÏ HõO\˜Ö’ Ñ¨_Q» Í<Õ XHõ¯™êi
ÉÏÉÏ HÀÑÖ`À u@∞ì@ „áê~°OaèOK≥#∞. JHõ¯_»∞#fl"å~°∞ JO^Œ~∂° ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_iç . ™ê~ÚÉÏÉÏ ZÑ¨C_»∂ âßO`«=ÚQÍ
LO_≥^Œ~À, ZÑ¨C_»∞ HÀÑ¨=Ú`À LO_≥^Œ~À Z=fiiH© `≥eÜ«∞^Œ∞. "å~°∞ J=^èŒ∂`« J#QÍ J=^èŒ∞ÖË
ÖË#@∞=O\˜"å~°∞. "åi „Ñ¨=~°#Î , P J~°∞Ñ¨ÙÅ∞ K«∂ã≤# ÉÏÉÏ ™ê=∂#∞ºÅ =Öˇ HÀÑ¨`åáêÅ∞ Hõey#"å~°x
`«ÅO`«∞~ˆ HÍh P u@¡xflÜ«¸ ÉÏÉÏ u@¡~∂° Ñ¨=ÚQÍ JHõ¯_»∞#fl "åiH˜ Pj~°fiK«#=Ú eK≥Û#x `≥eã≤H˘#ÖË~∞° .
|Ü«∞@‰õΩ HõxÑ≤OK«∞#k XHõ\ .˜ Ö’# ^•y#k =∞i Ü≥ÚHõ\ .˜ Jk `≥Å∞ã¨∞HÀÖËx "åàı§ ™ê=∂#∞ºÖˇ#· =∞#O
P Ñ¨~°=∂`«∞‡x bÅ JQÀK«~°O. ti_ôÖ’ U^≥·<å H˘`«Îk „áê~°OaèOz#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ W@∞¡ HÀÑ≤OK«∞@
[~°∞QÆ∞K«∞O_≥#∞. P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ Hõ\ #ì˜ TÜ«∞Å#∞ qÑ¨CK«∞O_»QÍ ÉÏÉÏ qÑ¨Ê=^ŒxÌ ~å=∞#=q∞ =∞~°∞<å_»∞
QÀáêÅHÍÖ’`«û==Ú`À HÍh P ÑÖ_»∞QÆ Ñ¨ÓiÎHÍ^Œx K≥ÃÑÊ#∞. =∞~°∞ã¨\ ˜ k#=Ú ''HÍÅ Ç¨ïO_ô—— J#∞
L`«û==Ú#∞ [iÑ≤# `«~∞° "å`« ÉÏÉÏ TÜ«∞Å#∞ qÑ¨C@‰õΩ J#∞=∞u xK≥Û#∞. 1914= ãÖII #∞O_ç „Ñ¨f
N~å=∞#=q∞ ÑÖ_»∞QÆ <å_»∞ ti_ôÖ’ ãÖH©~#Î° KÕÜÚ« ÉÏ^èºŒ `«#∞ ÉÏÉÏ N^•ã¨Q}
Æ ∞‰õΩ JÑ¨ÊyOK≥#∞.
H˘<åflà◊§‰õΩ =∞ã‘^∞Œ #∞ =∞~°=∞‡`«∞ KÕÜÚ« @ÔH· Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ã¨=∞‡uOK≥#∞. ÉÏÉÏ ^•xH˜ "≥Ú^Œ@ XÑ¨CH˘#Hõ
`«~∞° "å`« W+¨=ì ÚÖË‰Ωõ O_ç##∞ J#∞=∞u xK≥Û#∞. ZO`À _»|∞ƒ Y~°∞ÛÃÑ\˜ì ÃÑ· HõÑC¨ #∞ "ÕÃã#∞. W#∞Ñ¨ãOÎ¨ Éè=í ÚÅ∞
<å\˜i. P =∞~°∞ã¨\ ˜ ~ÀA ÉÏÉÏ JO`«ÜÚ« K«∂z Ñ‘H˜ áê~°"¿Õ ã"å~°∞. ÉÏÉÏ‰õΩ Z@∞=O\˜ =ã¨∞„Î Ñ‘u,
^èŒ#HÍOHõ∆, P_»O|~°=ÚÅ∞ g∞^Œ „Ñ‘u LO_Õ_çk HÍ^Œ∞. P q~åyH˜ "≥·~åQÆº"Õ∞ Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ∞. Ñ¨~=° ∞t=Ù_»∞
¿Ñ~°∞‰õΩ `«# x"åã¨=Ú HÔ Ö· Ïã¨"∞≥ #ÿ #∞ ZÑ¨C_»∞ ã¨‡âß#=Ú #O^Õ u~°∞QÆ∞K«∞O_≥_"ç å_»@. =O\˜ÃÑ· U PÉè~í }° =ÚÅ∞
14
ÖËHÜ
õ ∞Õ Ñ‘`åO|~° =¢ã=Î̈ ÚÅ#∞ ^èiŒ OÑ¨Hõ <åˆQO„^Œ∞x `«# "≥∞_»Ö’ PÉè~í }
° =ÚQÍ ^èiŒ Oz ~°∞„^•HõÅ∆ ∞ =O\˜ÃÑ·
^èiŒ Oz Ñ¨ÙeK«~‡° =Ú#∞ `˘_çQ˘H˘x XO\˜xO_® |∂_ç^#≥ ∞ =∂„`«=Ú ~åã¨∞‰õΩx ZÅ¡ÑC¨ _»∞ P`«‡^è•º#=ÚÖ’<Õ
`«áÈ=∞QÆ∞fl_≥· LO_≥_"ç å_»@. Dâ◊fi~°∞_Õ N™ê~ÚQÍ ti_ôÖ’ u~°∞QÆ∞K«∞O_≥#∞. JO^Œ∞Hˆ HÍe# Hõ>Åì̌ #∞O_ç
=zÛ |∂_ç^#Œ ∞ qÉè∂í uQÍ `«ÅOz P qÉè∂í k<Õ k=º B+¨=ÚQÆ#∞ JO^ŒiH˜ ÑÖzÃÑ>ì̌_"ç å~°∞. J@∞=O\˜
q~åyH˜ =∞ã‘^∞Œ =∞~°=∞‡`«∞Å∞ qâßÅ"≥∞#ÿ ÃÑ· HõÑC¨ Å∞, W#∞Ñ¨ãOÎ̈ Éè=í ÚÅ∞ K«∂ã≤# HÀÑ¨=Ú ~åHõ =∞ˆ~q∞\˜?
HÍx K«∂K«∞"åiH˜ ÉÏÉÏ XHõ Ñ≤zÛ"å_»∞QÍ Y~°∞ÛÃÑ\ì̃# ^•xx áê_»∞KÕÜÚ« "åxQÆ HõxÑ≤OK«∞<Õ QÍx P
Dâ◊fi~°`«`«fi=Ú „QÆÇ≤ÏOKÕ â◊HÎ̃ ÖË‰õΩO_≥#∞. P =∞j^Œ∞ =∞~°=∞‡`«∞ÎÔH· ÉÏÉÏ XÑ¨CH˘#∞@ `«# H˘~°‰õΩ HÍ^Œ∞.
HÍx Ñ¨k=∞OkH˜ P„â◊Ü∞« xq∞`«=Î Ú#ÔH· P =∞ã‘^∞Œ # ÉÏÉÏ bÅÅ#∞ qx =zÛ Éè‰í Ωõ ÖÎ Oˇ ^Œ~À ~°H~õ H° ÍÅ
Ñ≤O_ç=O@Å#∞ `≥zÛ ÉÏÉÏ‰õΩ ÃÑ@ìQÍ Jq ™ê~ÚÉÏÉÏ ã‘fiHõiOÑ¨Hõ JHõ¯_»∞#fl ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ, Ñ¨â√◊ Ñ¨HÍ∆ º^Œ∞Å‰õΩ,
‰õΩHõ¯Å‰õΩ ÑÖzÃÑ>ì̌_ç"å~°∞.
XHõ™êi ÉÏÉÏ áÈmÅ∞ J#∞ <≥·"Õ^Œº=Ú ÃÑ@ì=∞x K«O^À~°¯~°∞#‰õΩ K≥ÃÑÊ#∞. Jk `«Ü«∂~°∞KÕã≤
™ê~ÚÉÏÉÏ =ÚO^Œ∞ÃÑ@ìQÍ "åxx `åHõ<<·≥ å ÖË^∞Œ . H˘xfl p=∞Å∞, DQÆÅ∞ =∂„`«O "åxÃÑ· „"åÖˇ#∞. K«O^À~°¯~ü
H˘OK≥"∞≥ #ÿ #∞ P <≥"· ^Õ ºŒ =Ú u#=∞x „áêi÷OÑ¨QÍ ÉÏÉÏ <Õ#∞ uO\˜#x ÑëHÔ #@. P Éè‰í Ωõ _Î ∞» ZÑ¨C_»∞? Jx
J_»∞QÆQÍ P HõxÑ≤OKÕ p=∞Å∞, DQÆÅ∞ #O^Œ∞ <Õ#∞ ÖË<å? Jx „Ñ¨tflOK≥#@. nxx |\ì̃ ™ê~ÚÉÏÉÏ ÃÑH· ˜
HõxÊOKÕ D P_»OÉ~åÅ∞, =∞~°=∞‡`«∞Å∞, ~°Hõ~°HÍÅ <≥·"Õ^•ºÅ∞, "åiH˘~°‰õΩ HÍHõ `«# Éèí‰õΩÎx H˘~°‰õΩ `«#ÃÑ·
P^è•~°Ñ_¨ #ç D K«~åK«~r° =ÙÅ H˘~°‰Ωõ =∂„`«"∞Õ . D „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú# =∞#O ã¨$+≤Oì z#k Ug∞Ü«Ú ÖË^∞Œ . =∞\ì̃
#∞O_ç =∂}˜Hºõ =Ú =~°‰Ωõ JO`å Ñ¨~=° ∂`«∞‡x^Õ. D <ÕÅ, h~°∞, xÑ¨C, "åÜ«Ú=Ù, PHÍâ◊=Ú, r=Ù_»∞
~åHõ=Ú#∞Ñ¨Ù#∞O_Õ ÉèQí =Æ O`«∞xKÕ ã¨$+≤Oì Ñ¨|_çÜÚ« #flq. HÍx =∂#=ÙÅ∞ Éè∂í q∞áœ Ñ¨Ù\˜#ì `«~åfi`« Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞
„Ñ¨™êkOz# P <ÕÅ, h~°∞, xÑ¨C, "åÜ«Ú=Ù, PHÍâ◊=Ú `«# Láêkè H˘~°HHõ̂ qxÜ≥∂yOK«∞H˘#∞K«∞<åfl~°∞.
=∞~°=∂`«∞‡_»∞ ã¨$+≤Oì z# h~°∞#∞ ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ Jaè¿+Hõ=Ú KÕÜÚ« K«∞ f~°=÷ ÚQÍ fã¨∞H˘#∞K«∞<åfl~°∞. Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞
ã¨$+≤Oì z# Ñ¶Å¨ =ÚÅ<Õ uiy P ^Õ=ÙxˆH <≥"· ^Õ ºŒ =ÚQÍ ÃÑ_»∞`«∞<åfl~°∞. D Z~°∞Hõ „QÆÇÏ≤ ¿ãÎ r=Ù_»∞ ã¨$+≤Oì z#k
Uq∞Ü«Ú ÖË^∞Œ . Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ ã¨$+≤Oì z#q J#O`«=ÚÅ∞. "å\˜ÃÑ· U JkèHÍ~°=Ú r=Ù_çH˜ ÖË^∞Œ . Hˆ =Å=Ú
P Ñ¨~=° ∂`«∞‡x „áêi÷Oz J#∞=∞ux á⁄Ok qxÜ≥∂yOK«=Öˇ#∞ HÍx ã¨fi`«O„`«º=ÚQÍ KÕã#≤ =∞#=Ú
KÀ~°∞Å"Õ∞. D q+¨Ü«∞=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOz#KÀ „Ñü =∂#=Ù_»∞ ãÖ™ê~° |O^èŒ=ÚÅÖ’ z‰õΩ¯H˘#Hõ
JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú#‰õΩ Ö’#∞QÍHõ ~åQÆ^fiÕ +¨=ÚÅ#∞ g_ç#"å_≥· ^ÕÇ¨ aè=∂#=Ú ÖËx"å_≥· Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ ^Œi≈OÑ¨QÅÆ _»∞.
15
J@∞=O\˜ "åà◊§Hˆ ÃÑ· ÃÑ· HõxÑ≤OK«∞ N™ê~Ú~°∂Ñ¨=Ú x[=ÚHÍ^Œx P ™ê~Ú Ç≤ÏO^Œ∞"å, =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_®
J<Õ ãÖ^ÕÇÏ¨ =ÚÅ∞ áÈ~Ú =∂Ü«∞ `˘Åy Jã¨Ö#·ˇ Ñ¨~=° ∂`«‡ JQÆ∞ N™ê~Úx `≥eã≤H˘#∞#∞.
U_»= J^è•ºÜ«∞=Ú
^ŒH}
∆˜ ~°∂Ñ¨=ÚQÆ =zÛ# ÃÑH· =õ Ú#∞ ÉÏÉÏ ÑÖz ÃÑ\ì̃_"ç å~°∞. =∞iÜ«Ú ti_ô „QÍ=∞=Ú# L#fl
^Õ"åÅÜ«∞=ÚÅ#∞ `å`åºáê\˜Öò ^•fi~å ÉÏÉÏ ÉÏQÆ∞KÕ~ÚOK«∞K«∞O_≥_ç"å~°∞. ÉÏÉÏ H©iÎ #Å∞=¸ÅÅ
"åºÑ≤OK≥#∞. Jxfl k‰õΩ¯Å#∞O_ç Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ti_ôH˜ =K«∞ÛK«∞O_çi. ™ê~Úx ^Œi≈Oz# =∂„`«=Ú# „Ñ¨[Å∞
â◊√Éèí=ÚÅ∞ á⁄O^Œ∞@, ~ÀQÆ∞Å∞ P~ÀQÆº=O`«∞ÅQÆ∞@, HÀiHõÅ∞ <≥~°"Õ~°∞@, „QÆ∞_ç¤"åiH˜ Hõà◊√§, ‰õΩO\˜"åà◊§‰õΩ
HÍà◊√§ =K«∞ÛK«∞O_≥_qç . ÉÏÉÏ H©iÎ qx [#∞Å∞ `«O_ÀÑ¨Ò« _®Å∞QÍ =∞ã‘^∞Œ ‰õΩ =K«∞ÛK«∞O_çi. P =∞j^Œ∞Hˆ
'^•fi~°HÍ=∂~Ú— Jx ¿Ñ~°∞. P [#∞Å ãÖ^Œ_ç "≥∞Ñ¨CÅ∞ ÉÏÉÏH˜ Ñ¨_=» Ù. [#∞Å∞ ÉÏÉÏ ™êH∆Í`«∞Î ÉèQí =Æ O`«∞_Õ
Jx x~åúiOK«∞H˘#flÑ¨C_»ÖÏ¡ ™ê~Ú U^À XHõ qO`« K«~º° `À ÖË^• Ñ≤zÛ KÕ+Åì̈ `À "åix =∞Éèºí Ñ¨>"ìË å~°∞
J#QÍ "åà◊§x =∞m¡ ãÖkQÆÑú ~¨ K° "Õ å~°∞. "åà◊§Ö’ "åà◊√§ ÉÏÉÏ x[OQÍ Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞<å ÖË^• Ñ≤zÛ"å_®?
Jx =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉÏÉÏ K«~º° Å∞ K«∂ã≤# `«~∞° "å`« PÖ’K«#Ö’ =ÚxÔQ_ç"å~°∞. =∞j^Œ∞Ö’ XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞
™ê~ÚÉÏÉÏ =∞Å =¸„`« qã¨~#°̊ JHõ¯_Õ KÕÃã_ç"å~°∞. JHõ¯_Õ ™êfl#O KÕ¿ã"å~°∞. XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ ™êfl#O
ÖË‰Ωõ O_® LO_Õ"å~°∞. W@∞=O\˜ JÉèºí O`«~° K«~º° Å`À [#∞Å#∞ HõqfiOz [#∞Å‰õΩ ãÖHÀK«=ÚÅ#∞ HõeÊOz
"åi =¸~°Pö Kå~°=ÚÅ#∞ xÜ«∞=∞x|O^è#Œ Å#∞ Hõx É’ã≤#=ÙfiÅ`À Ö’Ö’# ‰õΩÅ∞‰õΩ`«∂ P#OkOKÕ"å~°∞.
"≥Ú^Œ@ ™ê~Ú<å^ä∞Œ #∞ Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© x° i. `«~∞° "å`« "å~°∞ "≥^· ºŒ O KÕÜÚ« @ ~ÀyH˜ x"å~°}Ü«∞QÆ∞@ K«∂ã≤
ÉÏÉÏ#∞ Ç¨ÏH©O Jxi. ÉÏÉÏ ^è∞Œ xÖ’ HÍÅÛ|_ç# |∂_ç^#Œ ∞ TkQÍ LÑ¨Ü∂≥ QÆOz ZO^ŒiHÀ Pjã¨∞ûÅ∞
W=fiQÍ #Ü«∞OHÍ#@∞=O\˜ ~ÀQÆ=ÚÖˇ<fl≥ <Àfl P TkKÕ x"å~°}"≥∞#ÿ k.
„Ñü =¸_»∞ ~ÀAÅH˘Hõ™êi =∞j^Œ∞#‰õΩ ^Œ∂~°=ÚQÍ#∞#fl =∞„iK≥@∞ì Hõ_‰» Ωõ áÈ~Ú =ÚY„Ñ¨HÍ∆ à◊#=Ú,
™êfl#=Ú KÕÜÚ« K«∞O_≥_"ç å~°∞. P ã¨=∞Ü«∞=Ú# ÉÏÉÏ `«# „¿Ñ=ÙÅ#∞ |Ü«∞@‰õΩHõH¯˜ "å\˜x h\˜`À â◊√„ÉèÑí ~¨ z°
Ñ¨H¯õ <Õ L#fl <Õ̂~_»∞ K≥@∞ìÃÑ· P~°"¿Õ ã"å~°∞. JÖÏˆQ ÉÏÉÏ XH˘¯Hõ¯™êi `«# â◊s~å=Ü«∞=ÚÅ#∞ "Õ~∞° KÕã≤
=∞j^Œ∞#O^Œ∞ "Õ~°∞ "Õ~°∞ ã¨÷Å=ÚÅÖ’ P J=Ü«∞= ÉèÏQÍÅ#∞ ÃÑ>Ëì"å~°∞. XHõ™êi XHõ ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤ P
J=Ü«∞==Ú#∞ K«∂ã≤ ÉÏÉÏ#∞ Z=~À Y∂hKÕã~≤ x° J#∞H˘<≥#∞. =∞~°∞ã¨\ ˜ k#=Ú P ÃÑ^Œ=Ì ∞x+≤ =∞j^Œ∞#‰õΩ
áÈQÍ ÉÏÉÏ#∞ K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºáÈÜ≥∞#∞. XHõ™êi náê=o ÑÖ_»∞QÆ~ÀA ÉÏÉÏ ^è∞Œ x=^ŒÌ Hõ>Åì̌ ∞ "ÕÜÚ« K«∞,
XHõ¯™êiQÆ `«# KÕux ^è∞Œ xÖ’xH˜ ÃÑ>ì̌#∞. =∂^è=Œ Ù_»<Õ <ÒHõ~∞° , âßº=∂#∞ K«∂ã≤ ÉÏÉÏ#∞ "≥#∞Hõ‰Ωõ ÖÏÔQ#∞.
16
ÉÏÉÏ#∞ ''D Ñ≤zÛ Ñ¨x UÅ?—— Jx „Ñ¨tflOÑ¨QÍ ™ê~ÚÉÏÉÏ W@¡xi. 'KåÖÏ ^Œ∂~°=Ú# XHõ ‰õΩ=∞‡i¢ãÎ‘
H˘eq∞ T^Œ∞K«∞O_»QÍ `«# Éè~í Î° Ñ≤Å∞=QÍ XHõ¯™êiQÍ ÖË=QÍ `«# X_çÖ’x a_»¤ P H˘eq∞Ö’ Ñ¨_#≥ ∞.
"≥O@<Õ <å KÕux H˘eq∞Ö’xH˜ ^Œ∂iÛ P a_»#¤ ∞ ~°HO∆˜ ux—— J<≥#∞. D ^Œ$â◊º=ÚÖ’ Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í ÉÏÉÏ `«#
KÕux ^è∞Œ xÖ’ ÃÑ@∞ì@ K«∂¿ãÎ XHõ =∞uÖËx "åxã≤u÷ =∂„`«"∞Õ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =ã¨∞OÎ k HÍx ™ê~Ú ^•x JO`«~å~°=ú Ú
`≥eÑ≤# `«~∞° "å`« PÖ’z¿ãÎ D ã¨$+≤Öì ’ U =¸Å U „áê}ỖH<· å PÑ¨^HŒ eõ #æ `«#∞ ~°Hã∆˜ ∞¨ <Î åfl_»x |∞∞A"≥#· k.
N ™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞. ™ê~Ú `«# KÕuH˜ Hõey# QÍÜ«∂xH˜ Z@∞=O\˜ "≥^· ºŒ O fã¨∞HÀÖË^∞Œ . P ~ÀA#∞O_ç
ÉèÏQÀr +≤O_Õ J#∞ ‰õΩ+¨µ~ì Ày ÉÏÉÏ HÍe# KÕuH˜ P‰õΩ"Õã≤ Hõ@∞ìK∞« O_≥_"ç å_»∞. Wk ™ê~ÚÉÏÉÏ =∞Ç¨ã¨=∂kè
=~°‰Ωõ [iÔQ#∞. x*ÏxH˜ D "≥^· ºŒ O J=ã¨~"° ∞Õ ÖË^∞Œ . `å#∞ ã¨$+≤Oì z# ÑÖK«É∂íè `«=ÚÅÖ’ XHõ>#ÿ̌ JyflÖ’
™ê~Ú `«# KÕux ÃÑ\ì̃#O`« =∂„`«=Ú# HÍÅ@"Õ∞q∞\˜? P Jyfl ÉÏÉÏ‰õΩ "Õ_Hç ˜ |^Œ∞Å∞ K«Å^¡ #Œ =Ú<Õ WzÛ
`«# |∞∞}=Ú#∞ f~°∞ÛH˘#∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK«∞<Õ HÍx ™ê~ÚH˜ ÉÏ^èŒ HõeOæ K«^∞Œ . ÉèÏQÀr +≤O_Õ #O^Œ∞ QÆÅ
„¿Ñ=∞KÕ ™ê~Ú J`«_∞» KÕ¿ã ¿ã=#∞ QÔ H· ˘#∞<Õ HÍx ™ê~ÚH˜ Z@∞=O\˜ PHõe^ŒÑÊ≤ HõÅ∞, ÉÏ^èÅŒ ∞, <˘Ñ¨CÅ∞
Z~°∞QÆx ã≤`÷ „« ÑÄ_˝ ∞» . ÉèÏQÀr Ü≥ÚHõ¯ D ¿ã=Å∂ J`«x ‰õΩ+¨µ~ì À=Ú#‰õΩ x"å~°}=Ú#ÔH· ™ê~Ú P_ç#
<å@Hõq∞k.
XHõ™êi ^•^•™êÃÇÏÉò YÑ¨~ˆ Ì ÉèÏ~°º `«# H˘_»∞‰õΩ`À ti_ôÖ’ =Ù#flÑ¨C_»∞ `«# H˘_»∞‰õΩH˜ ¿ÑQ¡ ∞Æ [fi~°=Ú
=zÛ#k. ÉÏÉÏ#∞ "Õ_»∞H˘#QÍ ÉÏÉÏ `«# HõÑ¶‘flx ÃÑ·ÔHuÎ K«OHõÖ’ HÀ_ç„QÆ∞_»¡O`« <åÅ∞QÆ∞ ¿Ñ¡QÆ∞ á⁄‰õΩ¯Å#∞
K«∂ÃÑ#∞. ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. <å Éè‰í Ωõ ÅÎ H˘~°‰Ωõ <Õ#∞ Z@∞¡ ÉÏ^èÑŒ _¨ ^≥ <Œ À K«∂_»∞=Ú. "åi Hõ+=ì̈ ÚÅxflÜ«Ú
<å"Õ——. ™ê~ÚÉÏÉÏ#∞ ã¨âs◊ ~°=ÚQÍ L#flÑ¨C_»∞ ZO^Œ~À [#∞Å∞ J<ÕHõ HÀiHõÅ`À ÉÏ^èÅŒ `À "Õ_∞» H˘#QÍ
™ê~Ú "åi HÀiHõÅ#∞, ÉÏ^èÅŒ #∞ f~°∞Û@ÔH· Éè‰í Ωõ ÅÎ ÉÏ^èÅŒ #∞ ™ê~ÚÉÏÉÏ `«#ÃÑ· "Õã∞¨ H˘x ™ê~Ú `«#
â◊s~°=Ú#O`å WÖÏO\˜ ¿ÑQ¡ ∞Æ á⁄‰õΩ¯Å#∞ Zxfl Éèií OK≥<À Hõ^•! ™ê~Ú =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`«
WÑ¨Ê\ỖH<· å [#∞Å∞ ÉÏÉÏ#∞ =∞#™ê "åKå ã¨‡iOz „â◊^QúŒ Í ^Œi≈Oz ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°=ÚÅ`À u~°y
~å=_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOK«=Öˇ#x =∞#q. ã¨=∂kèãu÷≤ Ö’#∞#fl ™ê~ÚH˜ =∞# ~ÀQÆ=ÚÅ#∞, ÉÏ^èÅŒ #∞, ^Œ∞ó
Y=ÚÅ#∞ JO\ÕK«‰Ωõ O_® ™ê~Úx â◊~}
° ∞ "Õ_ç uiy ~å=_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« ufl^•ÌO.
<å<å™êÃÇÏÉò KåO^À~°¯~ü ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ _Î ∞» . J`«_∞» ÑÖ_»i áÈ~Ú L^ÀºQÆ=ÚÖ’ KÕ~=° Åã≤ Ü«ÚO_≥#∞.
=ÚO^Œ∞QÍ ti_ôÖ’x ™ê~Úx ^Œi≈OK«=Öˇ#x ÉÜ«∞Å∞^Õ~Ô #∞. "å~°∞ ~åHõ=Ú#∞¿Ñ ™ê~Ú =∞j^Œ∞Ö’ Éè‰í Ωõ ÅÎ `À
x@¡xi. ''=∞# =∞O^Œ~=° Ú HõÅã≤ Éè[í # KÕÃã^Œ#=Ú. ÑÖ_»i ^•fi~°=ÚÅ∞ `≥~z° <å~°∞. Hõ#∞Hõ P#O^Œ=Ú`À
17
áê_»∞^Œ=Ú ÖˇO_»∞—— J<≥#∞. `«~åfi`« =∞j^Œ∞‰õΩ =zÛ <å<å™êÃÇÏÉò‰Ωõ P q+¨Ü∞« =Ú `À\˜ Éè‰í Ωõ _Î ∞» ™ê~Ú
áê_ç# áê@ ÉèÏ==Ú qx <å<å™êÃÇÏÉò P#OkOK≥#∞. N™ê~Úx "åi`À ~°=∞‡x "Õ_∞» H˘#∞@‰õΩ =zÛ#
<å<å™êÃÇÏÉò ™ê~Ú áê_ç# áê@ÉèÏ=# „QÆÇ≤ÏOz xtÛO`«QÍ =ÙO_≥#∞. ÉÏÉÏ =∞m§ ÑÖ_»s<å^äŒ∞_»x
x~°∂Ñ≤OK≥#∞.
Zxq∞^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú
™ê~ÚÉÏÉÏ XHõKÕ`« ˆ~‰õΩ_»ÉÏƒ Ñ¨@∞ìH˘x Éèí∞*ÏxH˜ XHõ QÆ∞_»¤*’Öˇ `«yeOK«∞‰õΩx aèH∆Í@#‰õΩ
áÈÜ≥∞_ç"å~°∞. „^Œ=Ñ¨^•~°~÷ =° ÚÅ#∞ ~ˆ ‰õΩ_»ÉÏƒÖ’ áÈã≤H˘<≥_"ç å~°∞. Ñ¶∞¨ #Ñ¨^•~°=÷ ÚÅ#∞ *’ÖˇÖ’ "ÕãH≤ ˘<≥_"ç å~°∞.
™ê~ÚÉÏÉÏ H˘xfl Wà◊§‰õΩ =∂„`«"Õ∞ aèH∆Í@#‰õΩ áÈÜ≥∞_ç"å~°∞. ÉÏÉÏ‰õΩ ~°∞z J#∞#k ÖË^Œ∞. "å~°∞
ã¨~ˆ fiO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ ™êfinè#=∞O^Œ∞ LOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍ=Ù# "åiH˜ lÇ¨ÏfiKåÑ¨Åº=Ú Z~°∞QÆ~∞° . aèH`∆õ À =zÛ#
Jxfl Ñ¨^•~°=÷ ÚÅ#∞ XˆH™êi HõeÑ≤"ãÕ ≤ Éè∞í lOK≥_"ç å~°∞. aèHÖ∆õ ’ ^˘iHõ#=xflO\˜x XHõ =∞\ì̃áê„`«Ö’ "ÕÜ∞« QÍ
"å\˜x Ñ¨â◊√Ñ¨H∆Íº^Œ∞Å∞ u#∞K«∞O_≥_çq. "å\˜x `«i"Õ∞"å~°∞ HÍ^Œ∞. ÉÏÇ¨Ïº^Œ$+≤ìH˜ "å~°∞ ã≤÷~°`«fi=ÚÖËx "åiQÍ
HõxÑ≤Oz#Ñ¨Ê\˜H˜ Ö’# "å~°∞ ãÖÑ¨Ó~°‚ ã≤~÷ z° `«=Î Ú`À LO_≥_"ç å~°∞. J~Ú`Õ D aèHÍ∆ @# KÕÜÚ« @, ^ŒH}
∆˜
J_»∞QÆ∞@ ãÖáêkOz# ^è#Œ =Ú#∞, aèH#∆õ ∞ Ñ¨~∞° Å‰õΩ =∞iÜ«Ú Ñ¨â√◊ Ñ¨HÍ∆ º^Œ∞Å‰õΩ ÑÖzÃÑ@∞ì@ K«∂ã≤# ti_ô
[#∞Å∞ ÉÏÉÏ#∞ XHõ Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© ∞° QÆ<Õ ÉèÏqOzi QÍx XHõ Q˘Ñ¨Ê =∞Ç¨`«∞‡_»x "≥Ú^Œ\’¡ QÆ∞iÎOK«Ö^Ë ∞Œ .
"åiÖ’ H˘O^Œ~∞° N™ê~ÚÉÏÉÏQÍi K«~º° Å∞ JO`«∞Ñ¨@=ì x Ziy "åix XHõ Q˘Ñ¨ÊÜ≥∂yQÍ =∞Ç¨`«∞‡xQÍ
QÆ∞iÎOz ¿ãqOz# "å~°∞ HõÅ~°∞.
`å`åºHÀ`Õ áê\˜Öò `«e¿¡ Ñ~°∞ ÉÏ~Ú*ÏÉÏ~Ú. P"≥∞ „Ñü~ÀA =∞^è•ºÇ¨ÏflO XHõ QÆOÑ¨Ö’ J#flO
ÃÑ@∞ìH˘x N™ê~ÚÉÏÉÏ HÀãÖ "≥uHÔ _çk. ZHõ¯_À J_»=ÙÖ’¡ P`«‡^è•º#=ÚÖ’ xâ◊ÛÅOQÍ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã∞¨ ‰õΩO@∞#fl
N™ê~Úx HõxÃÑ\˜ì Éè’[#O ÃÑ@∞ìK∞« O_≥_kç . P"≥∞ ÉèHí Î˜ qâßfiã¨=ÚÅ∞ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ q. â◊|i N~å=∞K«O„^Œ∞xH˜
Ñ¨à§◊ #∞ uxÑ≤Oz#@∞¡ P Ñ¨à√◊ ¡ uÜ«∞ºx"å HÍ"À Jx P â◊|i H˘kÌQÍ ux P ZOye ÑÖ_»∞x ÉèHí Î̃
„¿Ñ=∞Å`À P N~å=∞K«O„^Œ∞xH˜ uxÑ≤OK≥_çk. JÖÏˆQ N™ê~Ú~å=Ú_çH˜ ÉÏ~Ú*ÏÉÏ~Ú ZO`À
„¿Ñ=∂aè=∂#=ÚÅ`À ~˘>ì̌#∞ uxÑ≤OK«∞K«∞O_≥_kç . Jã¨Å∞ ™ê~ÚÉÏÉÏ‰õΩ PHõe J#flk ÖË^∞Œ . ^•Ç¨ÏO`À
ãÖ|O^è"Œ ∞Õ ÖË^∞Œ . HõxÑ≤OKÕ ^Œ$â◊º=ÚÅ`À |O^è=Œ Ú ÖË^∞Œ . ÉÏÇ¨ÏºOQÍ `«# WO„kÜ«∂Å#∞ K«∂K«∞"åiH˜
N™ê~Ú J#∞Éèqí ã¨∞#Î fl@∞¡ HõxÑ≤Oz#Ñ¨Ê\˜H˜ P ™ê~Ú J#∞ x`«º=Ú P`«‡=Ö’Hõ#OÖ’ x=∞QÆ∞fl_≥· LO_»∞@KÕ
^ÕÇÏ¨ ãÖ|O^è=Œ Ú ^ÕÇÏ¨ O`À Ñ¨xKÕÜÚ« ÑÖKÕO„kÜ«∞=ÚÅ`À Z@∞=O\˜ ã¨|O^è=Œ Ú ÖË^∞Œ . aèHÍ∆ @# KÕÜ∞« @O
18
=¸QÆ r=ÙÅH˘~°̂H. =∞iÜ«Ú P `«e¡ ÉÏ~Ú*ÏÉÏ~Ú `«$Ñ≤Î HÀãÖ =∂„`«"∞Õ ™ê~Ú u<Õ"å~°∞.
XHõ™êi ÅH©∆ ‡ÉÏ~Ú J#∞ ™ê~ÚÉè‰í Ωõ ~Î åefl ÉÏÉÏ KåÖÏ PHõe"ÕÜÚ« K«∞#fl^Œx K≥ÑÊ≤ U"≥∞<ÿ å fã¨∞H˘x
~°=∞‡x "Õ_#≥ @. P ÅH©∆ ‡ÉÏ~Ú +≤O_Õ ~˘>ì̌‰Äõ ~°#∞ fã¨∞‰õΩ=zÛ ™ê~Ú =ÚO^Œ~Ã° Ñ>ì̌#∞. N™ê~Ú ^•xx XHõ
‰õΩHõ¯‰õΩ "ÕÃã#∞. P ÅH©∆ ‡ÉÏ~Ú +≤O_Õ HÀÑÖ`À W@¡<≥#∞. ''<Õ#∞ Ñ¨~°∞ÔQ`«∞ÎH˘xáÈ~Ú <å KÕ`«∞ÖÏ~å h H˘~°‰õΩ
~˘>ì̌ KÕãu≤ x. ^•xx H˘OK≥"∞≥ <ÿ å u#Hõ ‰õΩHõ¯‰õΩ "Õãu≤ q? J=#ã¨~O° QÍ <å‰õΩ „â◊=∞ HõeOæ zuq?—— Jx
J#QÍ N™ê~Ú, ''‰õΩHõ¯ PHõe f~°∞Û@ <å PHõe f~°∞Û@ =O\˜k. Z=Ô~`· Õ PHõe`À L#fl"åiH˜ Éè’[#=Ú
ÃÑ>ì̌^~Œ À "å~°∞ <å‰õΩ J#flO ÃÑ\ì̃#>Ë—¡ —. D ãÖÑ¶∞¨ @#`À N™ê~ÚÉÏÉÏ x™êfi~°Ñ÷ ~¨ ∞° _»x `«# Hõ_∞» Ñ¨ÙHÀãÖ
Z@∞=O\˜ PÖ’K«#, „â◊^úŒ ÖËHõ W`«~° r=ÙÅ, Ñ¨â√◊ Ñ¨HÍ∆ º^Œ∞Å PHõex QÆ=∞xOz "å\˜H˘~°HÔ · PÇ¨~°=Ú
fã¨∞H˘x "å\˜H˜ ÑÖK≥_"ç å~°∞. J~Ú<å Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩ PHõe Uq∞\˜? J#fl=Ú ã¨$+≤Oì z#"å_Õ P Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞.
P ã¨$+≤Oì z# J#fl=Ú ã¨~fi° r=ÙÅ LÑ¨Ü∂≥ QÆO HÀã¨"∞Õ HÍx `å#∞ ã¨$+≤Oì z#k `å#∞ J#∞Éèqí K«∞@ H˘~°‰Ωõ
HÍ^Œ∞. ÉÏ~Ú*ÏÉÏ~Ú =∞iÜ«Ú P"≥∞ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ `å`åºáê\˜Öò ÉÏÉÏ‰õΩ Z#ÖËx ¿ã=#∞ KÕãi≤ . "åi=Ùi
¿ã=#∞ z=i=~°‰Ωõ ™ê~ÚÉÏÉÏ =∞~°∞=ÖË^∞Œ . `å`åºHÀ`Õ áê\˜Öò =∞iÜ«Ú ÉèHí =Îõ ∞Ç¨ÏàÏûÑü N™ê~ÚÉÏÉÏ
D =ÚQÆ∞æ~°∞ ^•fi~°HÍ=∂~ÚÖ’ (=∞j^Œ∞) `«=∞ `«ÅÅ#∞ `«∂~°∞Ê, Ñ¨_»=∞~°, L`«Î~°=ÚÅ∞ KÕã≤ =∞^èŒºÖ’
XHõiHÍà◊√§ XHõiH˜ `«Q∞Æ Å∞#@∞¡ Ñ¨_∞» H˘<≥_"ç å~°∞. D q^èOŒ QÍ `å`åº 14 ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ `«# `«e¡ `«O„_»∞Å#∞
q_çz N™ê~ÚÉÏÉÏ`À =∞j^Œ∞Ö’<Õ Ñ¨_∞» H˘x<å~°∞. `å`åº ZO`« J^Œ$+ì̈=O`«∞_À Hõ^•! P J#O`« Ñ¨^‡Œ <åÉèí
™ê~Ú „Ñ¨H¯õ <Õ Nâı+µ¨ xQÍ `å`åº Ñ¨=oOK«∞@ ZO`À K«∂_»=ÚK«Û>ÿ̌#k. `å`åº `«O„_ç =∞~°}O˜ z# `«~∞° "å`«
ÉÏÉÏ P[˝KÕ J`«#∞ `«# QÆ$Ç¨Ï=Ú#O^Õ x„kOK«∞@ „áê~°OaèOK≥#∞.
N™ê~ÚÉÏÉÏ Z=fiix ZÑ¨C_»∞ Ñ≤eK≥^~Œ À Z=fiiH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. `å`åº#∞ K«∂ã≤#>Ë,¡ ~°ÇÏ¨ `åx"åã≤Ü∞« QÆ∞
K«O„^ŒÉÏè #∞ ¿ã~îü J#fl H˘_»∞‰õΩ ‰õΩâßÖòKO« ^£#∞ ‰õÄ_® q∞H˜¯e „¿Ñ=∞`À K«∂K«∞K«∞O_≥_"ç å~°∞. "åi "åi
Ü≥∂QÆHˆ =∆ ∞=ÚÅ#∞ Hõ#∞Q˘#∞@‰õΩ N™ê~Ú ~°ÇÏ¨ `å áÈ=ÙK«∞O_≥_"ç å~°∞. ti_ôH˜ ^ŒH}∆˜ =Ú# ~°ÇÏ¨ `å, L`«~Î =° Ú#
h"£∞QÍO HõÅ=Ù. D ~Ô O_»∞ „QÍ=∞=ÚÅ#∞ ^•\˜ N™ê~ÚÉÏÉÏ Z#fl_»∞ ZK«Û\˜H˜ áÈ~Ú LO_»Ö^Ë ∞Œ . "å~°∞
~Ô Å· ∞|O_çÖ’ „Ñ¨Ü∂« }O KÕã≤ Z~°∞QÆ~∞° . HÍx P ~Ô à· §◊ ~åHõáÈHõÅ∞ YzÛù`=« ÚQÍ "åiH˜ `≥eÜ«ÚK«∞O_≥_qç .
WHõ¯_» N™ê~ÚÉÏÉÏ ~°ÇÏ¨ `å =∞iÜ«Ú h"£∞QÍO ^•\˜ ÉÏÉÏ Z#fl_»∂ ZK«Û@H˜ áÈ~Ú LO_»Ö^Ë ∞Œ J#fl^•xH˜
J~°Oú D ~Ô O_»∞ „QÍ=∂Å∞ ZÑ¨C_»∞ ^•@ÖË^∞Œ . =∞i ZHõ¯_çH© áÈÖË^∞Œ Jx J#∞‰õΩO>Ë Jk JHõ~∆ åÅ `«¿ÑÊ.
Jk Hˆ =ÅO =∂Ü«∞=∂@Å∞. N™ê~Ú ™êH∆Í`«∞Î Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞, ã¨~åfiO`«~åºq∞. XHõ™êi ÉÏÉÏÜÕ∞ W@¡<#≥ ∞.
19
''Z=Ô~`· Õ ÉÏÉÏ#∞ ti_ôÖ’ =∂„`«"∞Õ L<åfl_»x J#∞H˘O^Œ∞~À ÉÏÉÏ#∞ x[OQÍ „QÆÇÏ≤ OÑ¨Ö~Ë x° `≥Å∞ã¨∞HÀ——.
N™ê~ÚÉÏÉÏ XˆH ã¨=∞Ü«∞=Ú# Ü«∂=`ü „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’ ^Œ~≈° #=Ú W=fiQÆÅ~°∞. "åi ~åHõáÈHõ‰Ωõ |ã¨∞ûÅ∞,
~Ô à· √◊ §, q=∂<åÅ∞, <ÒHõÅ∞ =O\˜ "åÇ¨Ï<åÅ`À Z@∞=O\˜ ãÖ|O^è=Œ ÚÅ∞ ÖË=Ù. `«# Éè‰í Ωõ _Î xç K«∂K«∞@‰õΩ
~å„uQÍx, Ñ¨QÅÆ ∞QÍx Jx x¿+^è=Œ ÚÅ∞ ÖË=Ù. `«# Éè‰í Ωõ xÎ WO@ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ "Õã=≤ Ù<åfl, P `«Å∞Ñ¨ÙÅ‰õΩ `åà◊O
L<åfl N™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ _Î ç WO\˜Ö’Ñ¨Å‰õΩ „Ñ¨"tÕ OÑ¨QÅÆ ~°∞. P Ñ¨~=° ∂`«‡™ê~Ú JO`«~åºq∞, ã¨~åfiO`«~åºq∞,
ã¨~fi° "åºÑ≤, ã¨~fi° „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú#O^Œ∞ Ñ¨~=° ∂}∞=ÙÅÖ’ ‰õÄ_® xa_ôH$õ `«"∞≥ ÿ L#fl"å~°∞.
`˘q∞‡^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú
ti_ôH˜ áÈ=Öˇ##fl ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«=Öˇ##fl =∞# KÕuÖ’xk HÍ^Œ∞. Jk P ™ê~Ú J#∞„QÆÇÏ¨ "Õ∞.
J#∞=∞u ÖË‰Ωõ O_® ti_ôH˜ "≥àÏ§Å#fl U P@OHõ"∂≥ Hõey „Ñ¨Ü∂« }O PyáÈ=Ù#∞. JÖÏˆQ ÉÏÉÏ J#∞=∞u
ÖËHõ Z=Ô~<· å ti_ô q_»z "≥o§#KÀ "å~°∞ TÇ≤ÏOK«x Hõ+Oì̈ `≥K∞« ÛH˘#∞#∞. ™ê~ÚÉÏÉÏ |Ü«∞Å∞^Õ~=° ∞x
â‹Å=Ù WzÛ# `«~∞° "å`« ti_ôÖ’ LO_»~å^Œ∞. W@∞=O\˜ Ñ¶∞¨ @#Å∞ N™ê~Ú ã¨∂K«#`À `≥eÜ«∞ÑïKÕ"å~°∞.
XHõ™êi `å`åºáê\˜Öò HÀÑ¨~Qü ÍO áÈ=Öˇ#x ÉÏÉÏ#∞ J_»∞QÆQÍ N™ê~Ú Éˇ@· HÔ Hõ¯_çH˜ áÈ=Å^Œx P*Ï˝ÑO≤ K≥#∞.
HÍx `å`åº ãÖ`«‰Ωõ "≥à§◊ =Öˇ#x P`«∞~°`#« ∞ K«∂Ñ≤ HÀÑ¨~åæO |Ü«∞Å∞^Õ~Ô #∞. H˘O`«^∂Œ ~°O áÈ~Ú# `«~∞° "å`«
`å#∞ ZH˜¯# \ÏOQÍ ‰õÄÅ|_≥#∞. =∞~˘Hõ¯™êi S~Àáê ^Õâã◊ ∞¨ _÷ ∞» ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈Oz â‹Å=Ùá⁄O^Œ∞@‰õΩ HÀ~°QÍ
N™ê~Ú =∞~°∞ã¨\ ˜ k#=Ú á⁄=∞‡x K≥ÃÑÊ#∞. HÍx J`«#∞ N™ê~Ú ã¨ÅÇ¨#∞ LÅ¡OÑ¶∞≤ OK«QÍ J`«#‰õΩ
`å`åºHÀ`Õáê\˜Öò QÆuÜÕ∞ J`«#∂ á⁄O^≥#∞. D ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ N™ê~Ú ã¨âs◊ ~°=ÚQÍ ti_ôÖ’ L#flÑ¨C_»∞
[iy#q. WÑ¨C_»∞ J#QÍ ™ê~Ú ã¨=∂kè `«^#Œ O`«~=° Ú ZO^Œ~À N™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ ‰õÄ_® P J#∞Éè=í =Ú
HõÅ∞QÆ∞K«∞#flq. ti_ôH˜ "≥àÏ§Åx \ỖH@∞ì H˘#fl `«~åfi`« ‰õÄ_® N™ê~Ú WK«ÛÖù ‰Ë áõ È`Õ P „Ñ¨Ü∂« }O "å~Ú^•
Ñ¨_∞» `«∞#fl^Œx JÖÏˆQ ti_ô „Ñ¨Ü∂« }O "≥à^◊ •=∞x J#∞HÀHõáÈ~Ú<å N™ê~Ú J#∞„QÆÇÏ¨ O`À JÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _»∞
ti_ôH˜ "≥o§ ^Œi≈Oz#"å~°∞ ZO^Œ~À HõÅ~°∞.
N™ê~Ú aèHÍ∆ @# KÕÜÚ« "å~°∞ Hõ#∞Hõ "å~°∞ XHõ Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© x° , XHõ "Õà◊ ÉÏÉÏÜÕ∞ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_≥#· KÀ
aèHK∆õ ãÕ ≤ rq`«=Ú#∞ QÆ_∞» Ñ¨<Å≥ J<Õ ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú ZO^ŒiHÀ HõÅ∞QÆ∞#∞. ã¨#ºã≤OK«∞"å~°∞ =∂„`«"∞Õ aèHÍ∆ @#=∞KÕ
rqOK«=K«∞Û#x =∞# âß¢™êÎÅ∞ K≥ÑC¨ K«∞#flq. N™ê~ÚÉÏÉÏ QÆ$Ç¨Ïã¨∞_÷ ∞» HÍ^Œ∞. "å#„Ñ¨ã∞¨ _÷ ∞» HÍ^Œ∞. "å~°∞
z#fl`«#=Ú #∞O_ç „|Ç¨Ï‡K«~º° =Ú<Õ áê\Õzi. PO[<ÕÜÚ« xH˜ N™ê~Ú<å^ä∞Œ xH˜ „|Ç¨Ï‡K«~º° O áê\ÕK«∞@Ö’
W^Œ~Ì ∞° ãïã¨=∂#"Õ∞. XHõ™êi XHõ ™ê~ÚÉè‰í Ωõ _Î ∞» XHõ Ñ¨ÓÅ^ŒO_»#∞ `≥zÛ W=fiQÍ N™ê~Ú P Ñ¨ÓÅ^ŒO_»#∞
20
PO[<ÕÜ«Úx "≥∞_»Ö’ "Õ~ÚOK≥#∞. QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å∞ "åi Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«ÚK«∞#flÑ¨C_»∞ J<ÕHõ „H˜q∞H©@HÍÅ∞
=∞~°}ÕK«∞#∞. U q^èŒOQÍ J#QÍ "å~°∞ ^ŒOz#Ñ¨C_»∞, qã≤i#Ñ¨C_»∞, áê„`«Å∞ `Àq∞#Ñ¨C_»∞ WÅ∞¡#∞
T_çÛ#Ñ¨Ù_»∞ á⁄~Úºx =Ú\ì̃Oz#Ñ¨C_»∞ – g\˜<Õ ÑÖK«ã∂¨ #=ÚÅ∞ JO^Œ∞~°∞. D Ñ¨#∞Å∞ KÕã∞¨ #Î flÑ¨C_»∞
„Ñü QÆ$Ç¨Ïã¨∞_÷ ∞» áêÑ¨=Ú ##∞Éèqí OK«=Öˇ#∞. D áêÑ¨Ñi¨ Ç¨~°=Ú#‰õΩ P~°∞ =∂~°=æ ÚÅ∞ HõÅ=Ù. J"Õ „|Ç¨Ï‡,
"Õ^,Œ Ñ≤`$« , ^Õ=, Éè∂í u, JukäÜ∞« [˝=ÚÅ∞.
nxH˘~°̂H ÉÏÉÏ WO\Õ\˜H˜ "≥o§ aèH∆õ J_»∞QÆ∞@Ö’ P ~ÚO\˜ QÆ$Ç¨Ïã¨∞Å÷ ‰õΩ "å~°∞ KÕÜ∞« =Åã≤#
Hõ~‡° Å#∞ ÉÏÉÏ [˝ÑHÎ≤ ˜ `≥zÛ#@¡~Ú#k. K«∂¿ã"åiH˜ aèHH∆õ ˘~°̂H =KåÛ~°x aèHÃ∆õ Ñ_ç`Õ "≥o§áÈ`å~°x H˘O^Œ~∞°
=∞iH˘O^Œ~∞° aèH∆õ W=fiHõáÈQÍ p^ŒiOK«∞H˘<Õ"å~°∞. S##∞ N™ê~Ú Z=fiix Z‰õΩ¯=QÍ QÍx `«‰Ωõ ¯=QÍ QÍx
Éè^Ë ÉŒ Ïè ==ÚÅ#∞ K«∂Ñ¨Hõ 'JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ— Jx JÉèÜ
í ∞« q∞zÛ "≥o§áÈÜÕ∞"å~°∞. "å~°∞ HÀˆ~k J#fl=Ú, ~˘>ì̌
HÍ^Œ∞. P ~ÚO\˜ QÆ$Ç¨Ïã¨∞Å÷ ‰õΩ "å~°∞ KÕÜ∞« =Åã≤# Hõ~‡° #∞ ÉÏÉÏ [˝ÑKÎ≤ Ü
Õ Ú« @ÔH· "≥à§‹ _ç"å~°∞. HÍx `«#
H˘~°‰Ωõ HÍ^Œ∞. D ÑÖK«ã∂¨ #=ÚÅ∞ QÆ$Ç¨Ïã¨∞_Î ç áêÑ¨=ÚÅ∞ `˘ÅQÆ∞@‰õΩ âß¢ã=Î̈ ÚÅ∞ K≥ÑÊ≤ # Ü«∞[˝=ÚÅÖ’,
Jukä Ü«∞[˝=Ú XHõ\ .˜ N™ê~Ú aèHÍ∆ @# <≥Ñ=¨ Ú`À JukäQÍ P Wà◊§‰õΩ "≥o§ aèH#∆õ ∞ HÀi P ~ÚO\˜
QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷Å áêÑ¨=ÚÅ#∞ `˘Åyã¨∞Î<åfl~°∞. "åiKÕ Hõ~°‡#∞ KÕ~Úã¨∞Î<åfl~°∞. `«=∞ Éèí‰õΩÎ_»∞ U HÍ~°}=Ú KÕ`«<≥·##∞
ÉÏÉÏ ã¨=∞iÊOK«∞H˘#∞^•xx =∞~°z#KÀ J\ì̃"åxH˜ N™ê~Ú *Ï˝ÑH¨ =õ Ú KÕã≤ P x"Õ^#Œ #∞ ã‘fiHõiOz
Pjã¨∞û eKÕÛ"å~°∞. ÉÏÉÏ ™êÃÇÏÉò `«~°¯_£ J#∞#`«_»∞, J`«x ÉèÏ~°º, Ñ¨Ù„`«∞_»∞ ‰õÄ_® ÉÏÉÏ Éèí‰õΩÎÅ∞. `«e¡
H˘_»∞‰õΩ ti_ôH˜ â◊√„Hõ"å~°O |Ü«∞Å∞^Õii. N™ê~ÚÑ¨Ó[#∞ `«O„_ç xÜ«∞=∂#∞™ê~°=ÚQÍ KÕÃã^Œ#x „Ñ¨=∂}=Ú
KÕÜÚ« @KÕ `«eH¡ ˘_»∞‰õΩ ti_ôH˜ =zÛi. `«O„_çÜ∞« QÆ∞ `«~¯° _£ â◊x"å~°O, Pk"å~°O =∞iÜ«Ú ™È=∞"å~°O
ÉÏÉÏ‰õΩ ã¨„Hõ=∞=ÚQÍ Ñ¨Ó[KÕã≤ x"Õ^#Œ ÃÑ\ì̃i. HÍx =∞OQÆà"◊ å~°O <å_»∞ Ñ¨Ó[ KÕÃã#∞ HÍx <≥"· ^Õ ºŒ O
ÃÑ@∞ì@ =∞~°K#≥ ∞. J^Õ =∞OQÆà"◊ å~°O ti_ôÖ’ =∞^è•ºÇ¨Ïfl Ç¨~°uH˜ =ÚO^Œ∞ `«~¯° _£ ÉèÏ~°º`À ÉÏÉÏ W@ì<#≥ ∞.
''`«b!¡ U"≥∞#ÿ #∂ u#=Öˇ#x L^ÕâÌ º◊ O`À h ~ÚO\˜H˜ áÈ~Úux. `åà◊O "Õã≤ L#fl#∞ Ö’Ñ¨Å „Ñ¨"tÕ Ozux.
HÍh JHõ¯_» u#∞@‰õΩ Ug∞ ÖËHáõ È=Ù@KÕ uiy =zÛu—— J<≥#∞. "åi~°∞=Ù~°∞ WO\˜ =^ŒÌ Ö’@∞ [iÔQ#x
„QÆÇ≤ÏOzi. D ãÖÑ¶¨∞@# „Ñ¨HÍ~°O „Ñü Éèí‰õΩÎ_»∞ `«# ~ÚO@ Ñ¨Ó[KÕã≤# Ñ≤^ŒÑ¨ N™ê~Ú <≥·"Õ^ŒºO
`«ÑÊ¨ HõÃÑ@ì=Öˇ#x hux „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞. P Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ U ~°∂Ñ¨=ÚÖ’<≥<· å =zÛ =∞#=Ú x"ÕkOz#
<≥"· ^Õ ºŒ O `«ÑÊ¨ Hõ Éè∞í lOK«∞#∞. P Ñ¨~=° ∂`«∞‡x Éè∞í HõâÎ +ı =¨ Ú#∞ =∞# =∂~°yOz# JO`«HOõ >ˇ =∞#‰õΩ ÉèÏQÆº=Ú
21
WOH˘Hõ\ ˜ HõÅ^•!
XHõ™êi P`å‡~å=Úx P~°º ÉÏÉÏ‰õΩ XHõ =OHÍÜ«∞‰õÄ~° ÃÑ~°∞QÆ∞Ñ¨KÛ« _ç <≥"· ^Õ ºŒ =Ú ÃÑ@∞ì@HÔ · ãÖHõeÊOz
~°ÑÚ¨¶ g~° ÉèÏã¨¯~ü J#∞ J`«_∞» ti_ôH˜ áÈ=ÙK«∞O_»QÍ WzÛ ÑÖÃÑ#∞. ÉÏÉÏ P"≥∞ „¿Ñ=∞Éè‰í Ωõ ÅÎ `À ÑÖÑ≤#"å\˜x
ã‘fiHõiOK≥#∞. JÖÏˆQ QÀqO^Œ|Å~å"£∞ =∂<£H~õ ü ti_ôH˜ áÈ=ÙK«∞#flÑ¨C_»∞ P`å‡~å"£∞ ÉèÏ~°º ÉÏÉÏ H˘~°HÔ · XHõ
¿Ñ_® ÑÖÃÑ#∞. P ¿Ñ_® JÑ¨Ê\˜Hˆ QÀqO^Œ|Å~å"£∞ =∂<£H~õ ü ti_ôH˜ áÈ=ÙK«∞#flÑ¨C_»∞ P`å‡~å"£∞ ÉèÏ~°º
ÉÏÉÏH˘~°HÔ · XHõ ¿Ñ_® ÑÖÃÑ#∞. P ¿Ñ_® JÑ¨Ê\˜Hˆ ™ê~ÚH˜ x"ÕkOÑ¨|_çÜÚ« O_≥#∞. S<å ÉÏÉÏ H˘~°‰Ωõ P
¿Ñ_®#∞ ÑÖÃÑ#∞. =∂<£H~õ ü ti_ôH˜ "≥o§ ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK≥#∞. HÍx P ¿Ñ_® WK«∞Û@ =∞~°K#≥ ∞. N™ê~Ú
QÆ∞~°∞KÎ Ü
Õ ∞« QÍ "≥O@<Õ ¿Ñ_®#∞ `≥zÛ=fiQÍ ™ê~Ú P ¿Ñ_®#∞ QÆ∞@∞‰õΩ¯# q∞OÔQ#∞. ''„â◊^•úÉ‰íè Ωõ ÅÎ `À Z=ˆ~x
Ñ¨„`«=ÚQÍx, Ñ¨Ù+¨Ê=ÚQÍx, Ñ¶Å¨ =ÚQÍx ÖË^• h~°∞QÍx JiÊOz#KÀ <Õ#∞ „QÆÇÏ≤ OK≥^#Œ ——x NHõ$+¨µfl_»∞
ÉèQí =Æ næ`Ö« ’ K≥ÑÊ≤ #^•xx N™ê~Ú Hõ$+¨µ_‚ ∞» |∞∞A=Ù KÕÃã#∞. XHõ™êi P`å‡~å"£∞ `«~¯° _£ÉÏè ~°º ti_ôÖ’
LO_»QÍ XHõ ~˘>ˇ=ì ÚHõ¯#∞ XHõ ‰õΩHõ¯‰õΩ qã≤~Ô #∞. P ‰õΩHõ¯ ZO`À =∞‰õΩ¯=QÍ P ~˘>ˇ#ì ∞ u<≥#∞. P ™êÜ«∞O„`«O
P"≥∞ =∞j^Œ∞‰õΩ áÈQÍ N™ê~Ú P"≥∞`À W@¡<#≥ ∞. ''`«b!¡ <å‰õΩ Hõ_∞» Ñ¨ÙxO_® Éè’[#O ÃÑ\Ïì=Ù. <å r=â◊‰Ωõ ÅÎ ∞
ãÖ`«∞+≤ì K≥Ok#q. ZÅ¡ÑC¨ _»∞ W>Ë¡ KÕÜÚ« =Ú—— J<≥#∞. ^•xH˜ P`å‡~å"£∞ ÉèÏ~°º‰õΩ J~°=ú Ú KÕãH≤ ˘#ÖË^∞Œ .
JÑ¨C_»∞ N™ê~Ú U ‰õΩHõ¯‰õΩ h=Ù ~˘>ì̌ ÃÑ\ì̃u"À JkÜ«Ú, <Õ#∂ XHõ¯>Ë—— Jx J<≥#∞. nxx |\˜ì N™ê~ÚH˜
ãÖ`«∞+≤Qì Í Éè’[#O ÃÑ@∞ì@ J#QÍ r=â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ ãÖ`«∞+≤ì K≥Ok# Ü≥∞_»Å N™ê~ÚH˜ ãÖ`«∞+≤Qì Í Éè’[#O
ÃÑ\ì̃#@¡Q∞Æ #∞. Ñ≤Å∞¡Å∞,‰õΩHõ¯Å∞, ÑÖ^Œ∞Å∞, P=ÙÅ∞, DQÆÅ∞, p=∞Å∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#=xflÜ«Ú P Ñ¨~°=∂`«‡
™ê~Ú JOâ◊=ÚÖË. P ™ê~ÚÜÕ∞ P PHÍ~°=ÚÅÖ’ Hõ#|_»∞K«∞<åfl_»∞. Z=Ô~`· Õ ã¨HÅõ r=HÀ\˜Ö’ ™ê~Ú<Õ
K«∂_»QÅÆ ~À "åˆ~ N™ê~ÚH˜ x["≥∞#ÿ „Ñ≤Ü∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞. JÑ¨C_Õ N™ê~Ú `«$Ñ≤áÎ ⁄O^Œ∞#∞. r=ÙÅ JxflO\˜Ü∞« O^Œ∞#∞
Ñ¨~=° ∂`«∞‡x ^Œi≈OÑ¨Ù=Ú J#∞ hux „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.
10= J^è•ºÜ«∞=Ú
<å<å™êÃÇÏ|∞ _ÕOQÆÖË XHõ Hõé|] Å¡#∞ ™ê~ÚÉÏÉÏ‰õΩ Ñ¨_H» Hõ xõ WK≥Û#∞. ™ê~ÚÉÏÉÏ P |Å¡#∞
^•fi~°HÍ=∂~Ú(=∞j^Œ∞#)Ö’ ^Œ∂Å=ÚÅ‰õΩ TÜ«∞ÅQÍ „"ÕÖÏ_»∞#@∞¡ ÃÑQ· Í zxy# áê`«Q∞Æ _»¤ Ñ‘ÅHõÅ`À QÆ\ ,ì̃
^•xÃÑ· ÑÖ_»∞H˘#∞@ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ>ì̌#∞. PÉÏ P |Å¡ Ü≥ÚHõ¯ <åÅ∞QÆ∞ =¸ÅÅ Ü«∞O^Œ∞ <åÅ∞QÆ∞ nÑ¨=ÚÅ∞
ÃÑ>Ëì"å~°∞. XHõ¯™êi PÖ’zOz# Hõé]|Å¡ Uq∞\˜? ^•xx QÆ∞_»¤Ñ‘eHõÅ`À Hõ@∞ì@ Uq∞\˜? P |Å¡#∞
^Œ∂Å=Ú#‰õΩ TÜ«∞Å=Öˇ „"ÕÖÏ_» fÜ«Ú@, ÃÑQ· Í <åÅ∞QÆ∞"≥Ñ· Ù¨ ÖÏ `≥Å"¡ å~°∞¡ nÑ¨ÑÙ¨ „Ñ¨q∞^ŒÅÖ’ "≥Å∞QÆ∞K«∂Ñ¨Ù@,
22
P Hõé]|Å¡ÃÑ· q∞ye# ã¨÷Å=Ú# P*Ï#∞ÉÏÇ¨ï_»=QÆ∞ ÉÏÉÏ Ñ¨_»∞H˘#∞@ ZO`« q_»∂¤~°O. =ÚO^Œ∞ P
Hõé]|Å¡#∞ ^Œ∂Å=Ú#‰õΩ Hõ\ ì̃# Ñ≤^ŒÑ¨, Jã¨Å∞ ^•xÃÑ· Z@∞¡ Z‰õΩ¯@, Z@∞¡ kQÆ∞@? Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O.
Ü≥∂QÆ∞Å K«~º° Å∞ JO`«∞ Ñ¨@xì q. XH˘¯Hõ¯™êi Ñ≤zÛ"åiQÍ „Ñ¨=iÎã∂¨ Î XHõ¯™êiQÍ K«=∞`å¯~°O XHõ "≥∞~°∞Ñ¨ÙÖÏ
Hõ#∞Ô~Ñ¨Êáê@∞Ö’ qO`« K«∂Ñ≤ Pâ◊Û~°ºÑïK≥^~Œ ∞° . XH˘¯Hõ¯™êi J™ê^èºŒ "≥∞#ÿ K«~º° Å∞ (L^•Ç¨Ï~°}ÃÑ· K≥ÑÊ≤ #
Hõé|] Å¡ ^Œ$â◊ºO) K«∂Ñ≤Oz =∞#O Pâ◊Û~°ºK«H`˜ ∞« Öˇ· "å~°∞ ™ê=∂#∞ºÅ∞ HÍ~°∞, ^≥=· "Õ∞ J#∞H˘x# ã¨=∞Ü«∞=Ú#
"≥O@<Õ P K«=∞`å¯~°=Ú#∞ q~°q∞Oz =∞m¡ ™ê=∂#∞ºxQÍ, Ñ≤zÛ"åxQÍ „Ñ¨=iÎOz P Ü≥∂y KÕ¿ã K«~º°
x["≥∞#ÿ #∞ =∞#O K«∂¿ã Hõà§◊ ‰õΩ „Éè=í ∞ÜÕ∞"≥∂#x HõeÊ™êÎ~∞° . WHõ¯_» N™ê~Ú K«∂Ñ≤# J™ê^èºŒ "≥∞#ÿ Ñ¨x, P
Hõé|] Å¡ ^•xÃÑ· ÑÖ_»∞H˘#∞@ [#∞ÅÖ’ ãÖK«Å#O HõeyOk. ÉÏÉÏ#∞ ^≥=· =∞x „QÆÇÏ≤ OKÕ Ö’Ñ¨Å, N™ê~Ú
qã¨∞QÆ∞K≥Ok XHõ<å_»∞ P Hõé|] Å¡#∞ q~°z áê~°"z·≥ i. P ãÖÑ¶∞¨ @# K«∂z#"åiH˜ =∞m¡ N™ê~Ú Ñ≤zÛ"åxQÍ<Õ
„Ñ¨=iÎOz#@∞¡ Hõ#|_»∞#∞.
N™ê~Ú =∂#=^ÕÇÏ¨ O`À HõxÑ≤ã∞¨ #Î fl#∂, "å~°∞ ™êH∆Í`«∞Î Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡. "åi JO`«~O° QÆ=Ú# Z@∞=O\˜
|O^è=Œ ÚÅ∞, HÀiHõÅ∞ =∞iÜ«Ú WO„kÜ«∞=ÚÅ‰õΩ Ö’#∞ QÍHõ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ ã≤u÷ Ü«∞O^Õ LO_»∞#∞.
HÍh |Ü«∞@‰õΩ ™ê=∂#∞º_ç=Öˇ #\ÕK«∞K«∞O_≥_"ç å~°∞. XH˘¯Hõ¯™êi HÀÑÖ „Ñ¨îŒ ≈OK≥_"ç å~°∞. P HÀÑ¨=Ú
‰õÄ_® `«# #@#Ö’ XHõ ÉèÏQÆ"∞Õ QÍh, x[O HÍ^Œ∞. |Ü«∞@‰õΩ „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú#O^Œ∞ `«Q∞Æ Å∞H˘x#"åi=Öˇ
#\Õz##∞, Ö’# "åiH˜ „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú`À Z@∞=O\˜ ãÖ|O^è=Œ Ú ÖË^∞Œ . x*ÏxH˜ "åiH˜ „Ñ¨ÑO¨ K«"∞Õ Hõ#|_»^∞Œ .
ã¨~°fiO „|Ç¨Ï‡=∞Ü«∞=ÚQÍ HõxÑ≤Oz, Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡ã≤÷uÖ’<Õ =ÚxyÜ«ÚO_»∞#∞. x*ÏxH˜ "åi J=`å~°O
Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ‰õΩ, =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«ÚÅ‰õΩ ã¨"≥∞ÿHõºO <≥ÅH˘Å∞Ê@ˆH "åÔ~Ñ¨C_»∞ N~å=Ú_»∞, ~°Ç‘Ï"£∞ XHõ¯ˆ~#x
K≥ÃÑÊ_ç"å~°∞. N™ê~ÚÉÏÉÏ x*ÏxH˜ ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù, Ñ¨~°=∞QÆ∞~°∞=Ù, HÍh "å~°∞ ZÑ¨C_»∞ `«#QÆ∞iOz "åi
Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú QÆ∞iOz K≥ÑC¨ H˘#ÖË^∞Œ . "å~°∞ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ ã¨ÇÏ¨ [ã≤u÷ Ö’<Õ LO@∂ "åix #=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞
J^Õ ã¨ÇÏ¨ [ã≤u÷ Ö’ Ü«∞O^Œ∞ LO_»∞#@∞¡ KÕã≤ P Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ „Ñ¨ÑO¨ K«ÑÙ¨ LxH˜H˜ Jf`«=ÚQÍ fã¨∞H˘x "≥à§ı "å~°∞.
J@∞=O\˜ N™ê~Ú ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù "åiH˜ Éè^Ë ÉŒ Ïè ==Ú ÖË^∞Œ . Ñ¨ÓlOz# "åix `«##∞ xOkOz# "åix
ã¨=∂#=ÚQÍ K«∂K«∞K«∞O_≥#∞. "å~°∞ â◊s~°=Ú`À HõxÑ≤OK«∞K«∞#fl#∞ "åiH˜ ^ÕÇÏ¨ =ÚÃÑ· Jaè=∂#O ÖË^∞Œ .
"å~°∞ xâ◊≈s~°∞Å∞.
ÉèíQÆ=O`«∞x ÅHõ∆}=ÚÅxfl N™ê~ÚÖ’ HõxÑ≤OK«∞#∞. x*ÏxH˜ "åˆ~ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞. =∞#H˘~°‰õΩ
=∂#=~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^•ÖˇÛ#∞. Z@∞=O\˜ P_»O|~°=ÚÅ∞ N™ê~ÚH˜ ÖË=Ù. "Õ\ Ã˜ Ñ<· å "åº"≥∂Ç¨Ï=Ú ÖË^∞Œ .
XHõ™êi N™ê~Ú "åi QÆ^ÃÌ≥ Ñ· ‰õÄ~°∞Ûx LO_»QÍ <å<å=o J<Õ XHõ qz„`« Éè‰í Ωõ _Î ∞» ™ê~Ú ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =zÛ
23
N™ê~Úx P QÆ^ÃÌ≥ Ñ· #∞O_ç ÖË==Åã≤#^Œx, P QÆ^ÃÌ≥ Ñ· <å<å=oH˜ ‰õÄ~°∞ÛO_»=Öˇ#x |∞kúÑÙ¨ >ì̌#∞. N™ê~Ú
Ug∞ =∂\Ï¡_H» õ `«# QÆ^#Ì≥ ∞O_ç ky <å<å=ox ‰õÄ~ÀÛxzÛ `«# HÀiHõ#∞ fÔ~Û#∞. Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ `«#
Éèí‰õΩÎÅH˘~°‰õΩ ã¨~°fiO Ñ¨~°`«ºkOK≥^Œ~°∞. NHõ$+¨‚Ñ¨~°=∂`«∞‡_»∞, `«# Éèí‰õΩÎ_≥·# UHõ<å^äŒ∞_ç WO\’¡ P Hõ$+¨µ‚_»∞
NYO_»∞_»<Õ ¿Ñ~°∞`À =O@"å_çQÍ UHõ<å^ä∞Œ xH˜ `«# x[ã¨fi~°∂ÑÖ `≥eÜ«∞‰õΩO_»∞#@∞¡ P Éè‰í Ωõ _Î ç „¿Ñ=∞‰õΩ
Ö’<≥· =O@"å_çQÍ Ñ¨xKÕã∂¨ Î Éè‰í Ωõ xÎ WO\’¡<Õ 12 ãÖIIÅ∞ =ÙO_≥#@. UHõ<å^ä∞Œ _»∞ NYO_»∞_»#∞ =∂=¸Å∞
=O@"å_»x „Éèqí ∞Oz y<≥flÅ∞ `Àq∞ã¨∂Î QÆOQÆ #∞O_ç h~°∞ `≥ÑÊ≤ ã¨∂Î =ÙO_Õ"å_»@. Hõ$+¨„‚ áêÑ≤HÎ ÀãÖ XHõ
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ NHõ$+¨µx‚ ~°ÇÏ¨ ã¨º=Ú `≥Å∞ã¨∞H˘x, UHõ<å^ä∞Œ x WO\˜H˜ "≥o¡ x[O K≥ÑÊ¨ QÍ, P UHõ<å^ä∞Œ _»∞
ZO`À ÉÏ^èŒHõey P Ñ¨~°=∂`«∞‡x KÕ`«<Õ ¿ã= KÕ~ÚOK«∞‰õΩ#flO^Œ∞‰õΩ ã≤QÆ∞æÑ¨_ç U_»=™êÔQ#∞. S<å, P
Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡ W@∞=O\˜ J==∂#=Ú#∞, ÉÏ^èÅŒ #∞ `«# =∞#ã¨∞û# ÃÑ@∞ìH˘#Hõ `«# Éè‰í Ωõ xÎ HÀãÖ Éèií OK≥#@.
J>Ë¡ Ñ¨~=° ∂`«‡QÆ∞ N™ê~Ú `«# QÆ^ÃÌ≥ Ñ· ‰õÄ~°∞Û#Ñ¨C_»∞ <å<å=e P ™êfiq∞x Öˇ=∞‡x K≥ÑÊ≤ `å#∞ P QÆ^#Ì≥ ∞
P„Hõq∞Oz##∞, P ™ê~ÚH˜ Z@∞=O\˜ J==∂#=Ú ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆÖ^Ë ∞Œ . `«# Éè‰í Ωõ xÎ H˘~°‰Ωõ `å#∞, J@∞¡
„Ñ¨=iÎOK≥#∞. ^Õ=Ù_çH˜ `«# Éèí‰õΩÎÅO>Ë ZO`« W+ì̈"≥∂ `≥eÜ«ÚK«∞#flk. N<å~åÜ«∞}∞_»∞ `«# Éèí‰õΩÎ_»∞ÃÑ·#
QÆ*ËO„^Œ∞x H˘~°‰õΩ =∞Hõ~°O ÉÏ^èŒ#∞O_ç `«# Éèí‰õΩÎ_≥·# QÆ*ËO„^Œ∞x "≥Ú~° PÅHÕz# "≥O@<Õ `«# ÉèÏ~°º
ÅH©∆ ‡^ÕqH˜ K≥ÑÊ¨ Hõ, P <å~åÜ«∞}∞x PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ∞ J~Ú# â◊OYK«„Hõ=ÚÅ#∞ ^èiŒ OÑ¨Hõ L#fl Ñ¨à=◊ ÚQÍ =\ì̃
KÕ`∞« Å`À<Õ QÆ*OË „^Œ∞xx ~°HO∆˜ K«∞@‰õΩ ÑïQÔ `≥#Î @. P <å~åÜ«∞}∞x "≥O@ ÅH©∆ ‡, â◊OYK«„Hõ=ÚÅ∞ ‰õÄ_®
"≥O|_çOK≥#@. ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ `«# Éè‰í Ωõ _Î O» >Ë ZO`« W+¨"ì ∂≥ , `«# Éè‰í Ωõ xÎ H˘~°‰Ωõ P ^Õ=Ù_»∞ ZO`« „áê=ÚYº`«#∞
WK«∞Û<À ã¨Ê+ì̈=ÚQÍ D ãÖÑ¶∞¨ @#=ÚÅ ^•fi~å |∞∞A=QÆ∞K«∞#flk, ''PÇ¨ ! N™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞!——.
Ñ¨^HŒ ˘O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú
H˘O`«=∞Ok Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ "åi ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À ‰õÄ_ç ti_ôH˜ =K«∞ÛK«∞O_≥_"ç å~°∞. J@∞=O\˜ ¿ãflÇ≤Ï`«∞ÅÖ’
H˘O`«=∞Ok ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨ÓlOK«∞@‰õΩ W+ì̈Ñ_¨ _≥ "ç å~°∞ HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>ˇ ÉÏÉÏ ÃÑ· ÃÑ· PHÍ~°=Ú#∞ |\ì̃
=∞j^Œ∞Ö’ LO_»∞@ |\ì̃ JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ =∂O™êÇ¨~°=Ú u#∞@|\ì̃ N™ê~Ú =Úã¨ÖÏ‡#∞ Jx J\ì̃"åix
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞Öˇ#· "å~°∞ Ñ¨ÓlOK«#KÀ "≥∞Åÿ Ñ¨_∞» #x ÉèÏqOK«∞H˘#∞K«∞ T~°̂H ti_ôH˜ =K≥Û_ç"å~°∞. =∞iH˘O^Œ~∞°
Z\ì̃ ^Œ∞~°∞aè=∂#=Ú ÖË‰Ωõ O_® "åi "åi QÆ∞~°∞=ÙÅ∞QÍ ÉèÏqOz "åi QÆ∞~°∞=Ùx `«ÅOK«∞H˘x N™ê~Úx
H˘eK≥^Œ~°∞. W@∞=O\˜ q∞„`«∞Å`À XHõ~°∞ _®IIÑÖ_ç\ò g~°∞ `å`åº™êÃÇÏÉò #∂Å¯~ü q∞„`«∞_»∞. J`«#∞
XHõ™êi ti_ôH˜ =K≥Û#∞. N™ê~Ú #∞^Œ∞\˜ÃÑ· K«O^Œ#=Ú Ñ¨ÓÃã#∞. JHõ¯_» L#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ O^Œ~∞° Pâ◊Û~°ºK«H`˜ ∞« Öˇi· .
24
ZO^Œ∞HõO>ˇ N™ê~Ú #∞^Œ∞\˜x `åˆH J~°›`« XHõ¯ ÉèHí Îõ =∞Ç¨ÏÖÏûÑüH˜ =∂„`«"∞Õ S##∞ P =∞Ç¨ÏÖÏû K«O^Œ#=Ú#∞
N™ê~Ú HõO~î°=Ú#‰õΩ =∂„`«"Õ∞ Ñ¨ÓÃã_ç"å~°∞. ^•^•Éèí\ò D ãÖÑ¶¨∞@##∞ K«∂ã≤ ™ê~Ú`À W@¡<≥#∞.
''"Õ∞"≥∞=fi~°=Ú K«O^Œ#=Ú Ñ¨ÓÜ«Ú^Œ∞=∞#fl x~åHõiOK≥^=Œ Ù. _®IIÑÖ_ç\ò q+¨Ü∞« =Ú# T~°‰Ωõ O\˜"qÕ ∞?——.
JO^Œ∞‰õΩ ÉÏÉÏ, ''<Õ<˘Hõ =Úã¨ÖÏ‡<£#x `å<˘Hõ ã¨„^•ƒÇ¨Ï‡}∞_»x HÍ=Ù# ##∞fl Ñ¨ÓlOK«∞@ ^•fi~å `å#∞
"≥∞Åÿ Ñ¨_áç È=Ù^Œ∞#x ^Œ∞~°a=è ∂#=Ú ÖË‰Ωõ O_® J`«_∞» <åÖ’ `«# QÆ∞~°∞=Ù#∞ ÉèÏqOK«∞‰õΩx J@∞¡ KÕÃã#∞.
J`«x x+¨¯Å‡+¨"∞≥ #ÿ ÉèHí Î̃ ##∞fl Hõ\ "ì̃ ãÕ #≤ k. ^•^•Éè\í ò _®IIÑÖ_ç\òx W^Õ „Ñ¨tflOK«QÍ J`«#∞ N™ê~Úx `«#
QÆ∞~°∞=ÙQÍ ÉèÏqOz J@∞¡ KÕãu≤ #<≥#∞. N™ê~Ú _®IIÑÖ_ç\òx =∞#ã¨∞Ö’ ^•y# ^•xx „QÆÇÏ≤ Oz J@∞¡
„Ñ¨=iÎOK≥#∞. ‰õΩÅ=∞`«=ÚÅ∞ ^≥=· =Ú#‰õΩ ÖË=Ù. Jq =∂#=ÙÅ∞ HõeÊOK«∞H˘x#q. N™ê~Ú, ~å"£∞, ~°ÇÏ‘ "£∞
XHõ¯~ˆ #x ZÅ¡ÑC¨ _»∞ K≥ÑC¨ K«∞O_≥_"ç å~°∞. Jã¨Å∞ N™ê~Ú =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_®? Ç≤ÏO^Œ∞"å? J#flk Z=fiiH˜x
`≥eÜ«∞^Œ∞. "å~°∞ =∞j^Œ∞Ö’ L#flÑ¨Ê\˜Hx˜ K«∂K«∞@‰õΩ XHõ =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Úx=Öˇ HõxÑ≤OK«∞#Ñ¨Ê\˜H˜ "å~°∞
Ç≤ÏO^Œ∂^è~Œ ‡° PKå~°=ÚÅ#∞ Z#fl_»∂ LÅ¡Ñ∞≤¶ OK«Ö^Ë ∞Œ . ÃÑQ· Í J#fl ãÖ`«~Ê° }=Ú KÕÜÚ« ã¨=∞Ü«∞=ÚÅÖ’
âßMÏÇ¨~°∞Å‰õΩ, =∂O™êÇ¨~°∞Å‰õΩ Z@∞=O\˜ JÉèºí O`«~=° ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ‰Ωõ O_® "Õ~∞° "Õ~∞° ÑÖ‰õΩÅÎ Ö’ ‰õÄ~ÀÛxzÛ
âßMÏÇ¨~°∞Å#∞ Z\ì̃ Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’#∞ =∂O™êÇ¨~°=Úu# xKÕÛ"å~°∞ HÍ^Œ∞. Ç≤ÏO^Œ∞=Ù, =Úã¨ÖÏ‡<£, ¢HÔ ã· =Î̈ ÙÅ∞
"≥Ú^ŒÅQÆ∞ =∞`«=ÚÅ`À PÜ«∂ =∞`«ã¨∞ÎÅ∞ "åi "åi =∞`åKå~°=ÚÅ „Ñ¨HÍ~°=Ú PK«iOK≥^Œ~°∞.
^ÕÇ¨ÏãÖ|O^èŒ=Ú`À =Ú_ç "Õã≤H˘#∞@ =Å# ÉÏÇ¨ÏºOQÍ Hõ#Ñ≤OKÕ „Ñ¨ÑÖK«=Ú, [#∞Å∞, â◊s~°=Ú,
<å=∞~°∂Ñ¨=ÚÅ∞, ãÖ™ê~°|O^èŒ=ÚÅ∞ HõeæOK«∞H˘<≥^Œ~°∞. nxH˜ QÆÅ HÍ~°}=Ú <Õ# ^ÕÇ¨Ï=Ú<Õ J#fl
ÉèÏqOK«∞@=Å# ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ∞, [##=∞~°}=ÚÅ∞ J<Õ K«„Hõ=ÚÖ’ Ñ¨_ç r=Ù_»∞ H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`«∂<Õ
Ü«ÚO_≥^Œ~°∞. HÍx U =∞`«ã¨∞÷Öˇ·##∞ Ç≤ÏO^Œ∞"≥·<å, =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_≥·<å, ¢ÔH·ãÎ̈=Ù_≥·# P`å‡=Ö’Hõ# *Ï˝#^Œ$ëêì º
K«∂z#KÀ P JO^Œi =∞`«ã∞¨ ÅÎ Ö’ x=tOKÕ"å_»∞ Ñ¨~=° ∂`«‡. P Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩ Z@∞=O\˜ ‰õΩÅ=∞`«=ÚÅ∞
ÖË=Ù. _®IIÑÖ_ç\ò N™ê~ÚÖ’ `«# QÆ∞~°∞=Ù#∞ ÉèÏqOK«∞H˘x ™ê~ÚH˜ #∞^Œ∞\˜ÃÑ· K«O^Œ#=Ú Ñ¨ÓÃã#∞. JÖÏˆQ
„Ñü Éèí‰õΩÎ_»∞ ‰õÄ_® „Ñ¨ÑÖK«=ÚÖ’ HõxÑ≤OKÕ U^≥·##∞ J#QÍ r=Ù_»∞, Ñ¨â◊√Ñ¨H∆Íº^Œ∞Å∞ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ K≥@∞ì
H˘O_»HÀ#Å∞ WÖÏ ZO^≥O^Œ∞ "≥uH˜<å P Ñ¨~=° ∂`«‡<Õ ÉèÏqOK«∞‰õΩx PÜ«∂ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ HÍx r=ÙÅ#∞ HÍx
K«∂ã≤#KÀ Ñ¨~=° ∂`«‡<Õ ^Œi≈O`«∞~°∞. JÑ¨C_»∞ â◊`$« =Ù, q∞„`«∞_»∞ Jh Éè^Ë =Œ ÚO_»^∞Œ . XH˘¯Hõ¯™êi N™ê~Ú
q∞H˜¯e z„`«=ÚQÍ „Ñ¨=iÎOK≥_"ç å~°∞. XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ Ñ¨Ó*Ï„^Œ=ºÑ¨à§‹ =ÚÅ#∞ qã≤i"ÕÃã_ç"å~°∞. XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞
âßOu`À „Ñ¨=iÎOKÕ"å~°∞. Z=Ô~·<å N™ê~Ú „Ñ¨=~°Î# K«∂ã≤ ^è≥·~°º=ÚKÕã≤ W@∞=O\˜ „Ñ¨=~°Î##∞ QÆ∂iÛ
„Ñ¨tflOÑ¨QÍ N™ê~Ú W@¡<_≥ "ç å~°∞, ''`«e¡ `«# a_»Å¤ #∞ HÀÑ≤Oz `«iq∞"ÕÜÚ« <å? <≥<Ñ≥ C¨ _»∞ g∞ Hˆ =∆ ∞=ÚÅ#∞
25
HÀÔ~^Œ#∞. <Õ#∞ g∞ ¿ã=‰õΩ_»#∞. <Õ<≥Ñ¨C_»∞ g∞ "≥O@<Õ LO_ç Ñ≤ez# Ñ¨Å∞‰õΩ^Œ∞#∞—— Jx J<≥_ç"å~°∞.
N™ê~Ú ZÑ¨C_»∞ U Éèí‰õΩÎ}˜fl Z@∞¡ Pj~°fikOK≥^Œ~À Z=fiiH© `≥eÜ«∞^Œ∞. Jk "åi WK«ÛùÃÑ·
P^è•~°Ñ_¨ Ü
ç Ú« O_»∞#∞. H˘O^Œix KåÖÏ `˘O^Œ~Q° Í =∞j^Œ∞Ö’ ~åxK≥Û_ç"å~°∞. =∞iH˘O^Œix <≥ÅÅ∞ `«~|° _ç<å
"åiH˜ „áêÑÎ̈=Ú HõÅ∞QÆ*ËÃã_ç"å~°∞ HÍ~°∞. Ç¨rã≤kúH± á¶êÖË¯ J#∞ =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»∞. =∞HÍ¯=∞n<å Ü«∂„`«Å∞
KÕã≤ ti_ôH˜ =zÛ##∞ ÉÏÉÏ "åxx ^•fi~°HÍ=∂~ÚÖ’ ~åx=fi ÖË^∞Œ . JÖÏ 9 =∂ã¨=ÚÅ∞ QÆ_zç áÈ~Ú#q.
J~Ú<å á¶êÖË¯‰õΩ „áêÑÎ̈=Ú HõÅ∞QÆÖ^Ë ∞Œ . D q+¨Ü∞« =Ú#∞ ™ê~Ú =ÚYº Éè‰í Ωõ _Î #·≥ âßº=∂`À q#flqOK«QÍ
Ç¨r `«~Ñ° Ù¨¶ # âßº=∂ N™ê~Úx "Õ_∞» H˘#QÍ, ÉÏÉÏ ''JÖÏ¡ XÑ¨CH˘#xKÀ <Õq∞ KÕÜ∞« QÆÅ#∞. D =∞j^Œ∞Ö’
áê^Œ=Ú ÃÑ@ìQÅÆ "åÔ~=fi~°∞? WHõ¯_» QÆ=∞xOK«=Åã≤# q+¨Ü∞« "Õ∞q∞@O>Ë N™ê~Ú =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥O^ŒHõ
Ñ¨Ó~°fi=Ú, ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« D ~ÀA=~°‰Ωõ ‰õÄ_® ^•fi~°HÍ=∂~ÚÖ’ HÍÅ∞ Z=fiÔ~`· Õ "≥∂Ñ≤<å~À
"å~°∞ P JÖÏ¡ (™ê~Ú) XÑ¨CH˘<≥#x "åi Hõ\ÏHõ=∆ Ú HõÅ^ŒxÜ«Ú HÍ=Ù#<Õ ti_ôÖ’ ^•fi~°HÍ=∂~Ú#
(=∞j^Œ∞#) HÍÅ∞ ÃÑ@ìQeÆ y<å~°∞ J<Õ ã¨`åºxfl „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞. D ~ÀA‰õΩ ti_ôH˜ "≥à§◊ x"å~°∞ ™ê~Ú
^Œ~≈° #=Ú KÕãH≤ ˘#=Öˇ#x ãÖHõeÊOz##∞ "åi HÀiHõ <≥~"° ~Õ x° "å~°∞ P JÖÏ¡ (™ê~Ú) XÑ¨CH˘#ÖË^xŒ
HÍ=Ù#<Õ ti_ôH˜ "≥à§◊ ÖË‰Ωõ O_ç~<° Õ ã¨`åºxfl „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞. N™ê~Ú âßº=∂`À ÉÏq =^Œ#Ì ∞#fl W~°∞‰õΩ
HÍeÉÏ@# ~åQÆÅ_® Jx, ~°∂.40"ÕÅ∞ 4 "å~Ú^•ÅÖ’ W=fiQÆÅ_® Jx, D<å_»∞ "Õ∞Hõ#∞ HÀÃã^Œ=Ú,
=∂Oã¨=Ú HÍ=Öˇ<å? =$+¨}=ÚÅ∞ HÍ=Öˇ<å? Jx Ç¨rx Hõ#∞‰õΩflx ~°=∞‡<≥#∞. Ç¨r ™ê~Ú K≥ÑÊ≤ #
+¨~`° ∞« Åxfl\˜H˜ XÑ¨CH˘<≥^#Œ <≥#∞. N™ê~Ú J_çy#=hfl K«∂K«∞@‰õΩ, q#∞@‰õΩ KåÖÏ z„`«=ÚQÆ#∞ ãÖ|O^è=Œ Ú
ÖËxqQÆ#∞ HõxÑ≤OK«∞#∞. "≥O@<Õ ™ê~Ú H˘ÅOÉÏ, h\˜‰Ωõ O_»Å∞ =∞j^Œ∞Ö’ L#flq, fã≤ Éˇ@
· H˜ qã≤i"ÕÃã#∞.
ÉÏÉÏ „Ñ¨=~°#Î K«∂_»QÍ Z=fiiÔH#· #∞ ÉèÜ
í ∞« =Ú =∞iÜ«Ú Ñ≤zÛ „Ñ¨=~°#Î Jx =∞#ã¨∞û# J#∞HÀHõ `«ÑÊ¨ ^Œ∞.
N™ê~Ú HÀÑ¨=Ú`À Ç¨r ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ "≥o¡ W@¡<#≥ ∞. ''##∞fl QÆ∂iÛ U=∞#∞‰õΩO@∞<åfl=Ù? h=Ù Q˘Ñ¨Ê"å_»=x
ÃÑ^ŒÌ Ç¨r=x Q˘Ñ¨ÊÅ∞ áÈ=ÙK«∞<åfl=Ù. <å ^ŒQ~æÆ å h P@Å∞. Y∞~å<£ K«kq##∞ `≥eã≤H˘#flk W^Õ<å?
=∞HÍ¯=∞n<å Ü«∂„`«Å∞ KÕã#≤ #∞ QÆ~fi° =Ú`À <Õ<=≥ i<À `≥eã≤H˘#ÖË‰Ωõ <åfl=Ù?—— Jx u\ì̃ "≥o§áÈÜ≥∞#∞.
`«~∞° "å`« ÉÏÉÏ H˘xfl QÆOÑ¨Å =∂q∞_ç ÑÖ_»#¡ ∞ Ç¨rH˜ ÑÖÃÑ#∞. Ç¨r =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ 55 ~°∂áêÜ«∞Å∞ Ç¨rH˜
WK≥Û#∞. ZO`« q_»∂~¤ =° Ú! JO`«Ö’ HÀÑ¨=Ú. WO`«Ö’ âßO`«=Ú. XHõ¯™êi ÃÑ^Œ"Ì å# "≥O@<Õ =∞|∞ƒ g_ç
ZO_» HÍz#@∞¡ J=^èŒ∂`«Å ÅHõ∆}=ÚÅ∞ „Ñ¨=~°Î# KåÖÏ `«=∂ëêQÍ z„`« qz„`«=ÚÅ∞QÍ É’^èŒÑ¨_»=Ù.
P<å\˜ #∞O_ç Ç¨r =∞j^Œ∞Ö’ ¿ãfiK«ÛQù Í HÍÅ∞"≥∂Ñ≤ ™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ Ö’ XHõ_<·≥ å_»∞.
26
J~Ú`Õ N™ê~Ú D HÀáê"Õâ◊=ÚÅ∞ P[˝Å∞ XHõ¯ =∞#∞+¨µºÅÃÑ·<Õ<å Jx „Ñ¨tflOÑ¨QÍ ÉÏÉÏ
ÑÖK«É∂íè `«=ÚÅÃÑ· ‰õÄ_® K«∂ÃÑ_ç"å~°∞. ti_ôÖ’ XHõ™êi XHõ ÃÑ^ŒÌ `«∞á¶ê#∞ ãÖÉèqí Oz [#O, Ñ¨â√◊ Ñ¨HÍ∆ º^Œ∞Å`À
ã¨Ç¨ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_#ç Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ =∞j^Œ∞#∞O_ç ÃÑH· ˜ K«∂ã¨∂Î ''PQÆ∞ ! h f„=`« `«yOæ K«∞—— Jx J#QÍ "≥O@<Õ
`«∞á¶ê#∞ PyáÈÜ≥∞#∞. JÖÏˆQ =∞~˘Hõ¯™êi ^è∞Œ xÖ’x =∞O@Å∞ ÃÑH· ˜ ÖË=QÍ JHõ¯_»∞#fl"å~°∞ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_∞» `«∞#fl
ã¨=∞Ü«∞=Ú# N™ê~Ú `«# KÕuÖ’ ã¨@HÍ`À Ñ¨H¯õ ãÎ̈OÉè=í ÚÃÑ· H˘@∞ìK∞« ''kQÆ∞ kQÆ∞ âßOuOÑ¨Ù=Ú—— Jx
J#QÍ<Õ =∞O@Å∞ `«yáæ ÈÜ≥∞#∞.
ÑÖ„_≥_=» J^è•ºÜ«∞=Ú
Z=Ô~<· å ã¨~ˆ "åi =O`«∞~åx^Õ "å~°∞ N™ê~Úx ã¨‡iOK«∞@HÍx, "åi bÅÅ∞ Z~°∞QÆ∞@ QÍx
ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«∞@QÍx HõÅ∞QÆ^∞Œ . J\ì̃ "åiH˜ |∞kú ‰õÄ_® Ñ¨Ù@ì^∞Œ . H˘O^Œ~∞° N™ê~Úx â◊j~°∞Å∞QÍ
L#flÑ¨C_»∞ "å~°∞ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥O^Œ∞Ö’Ñ¨Å ^Œi≈OK«∞H˘#=Öˇ##∞H˘x##∞ "åiH˜ J=HÍâ◊=Ú HõÅ∞QÆÖ^Ë ∞Œ .
Z=i Wëêì#∞™ê~°=Ú [~°∞QÆ^∞Œ . XHõ™êi HÍHÍ=∞Ç¨[x ti_ôH˜ áÈ~Ú ÉÏÉÏ ^Œi≈Oz# "≥O@<Õ N™ê~Ú
''ZÑ¨C_»∞ uiy~ÚO\˜H˜ áÈÜ≥∞^Œ=Ù?—— Jx „Ñ¨tflOK≥#∞. ÉÏÉÏ P[˝ „Ñ¨HÍ~°=Ú JHõ¯_» J`«#∞ XHõ "å~°O
LO^•=∞x J#∞H˘#fl#∂ =∞~°∞<å_Õ t~°_xô q_çK#≥ ∞. "åxH˘~°‰Ωõ `«# Ü«∞[=∂x HõxÃÑ@∞ìH˘xÜ«Ú#fl@∞¡
`≥eÃã#∞. HÍ|\˜ì N™ê~Ú ã¨xflkèÖ’ LO_»=Öˇ##∞H˘#fl#∂ LO_»Ö‰Ë Ωõ O_çi. nxH˜ aè#fl=ÚQÍ ÉÏÑ¨Ó ™êÃÇÏÉò
^èŒ∞=∂Öò J#∞ Ñ‘¡_»~°∞ HÀ~°∞ì̂Hã¨∞ÃÑ· áÈ=Ù^•iÖ’ ti_ôÖ’ ky ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«QÍ ÉÏÉÏ P Ñ‘¡_»~°∞#∞
xá¶ê_£‰Ωõ áÈ=Ù@‰õΩ J#∞[˝ W=fiÖË^∞Œ . ti_ôÖ’ XHõ "å~°O LO_»∞#@∞¡ KÕÃã#∞. `«~åfi`« J`«_∞» xá¶ê_£
HÀ~°∞Öì ’ "Õ∞l¢¿ã@
ì ∞‰õΩ J<å~ÀQÆº=Ú HÍ~°}=ÚKÕ `«# Hˆ ã¨∞ "å~Ú^• Ñ¨_#ç ^Œx `≥eã≤H˘<≥#∞. HÍ|\ì̃ N™ê~Ú
ã¨=∞~°∞_÷ ∞» ~åã≤#@∞¡QÍ [~°∞QÆ#∞#flk [~°∞QÆHõ =∂#^Œ∞, J<Õ ã¨`º« =Ú |∞∞A"≥#· k. <å<å™êÃÇÏÉò x"≥∂OHõ~ü
"≥∞l¢¿ã\ì ò `«# ÉèÏ~°º`À ti_ôÖ’ H˘O`«HÍÅ=ÚO_≥#∞. ÉËÖÏÑ¨Ó~üÖ’#∞#fl "åi ‰õΩ=∂~°∞_»∞ [|∞ƒ Ñ¨_#ç @∞¡
`≥eÜ«∞QÍ `«e¡ ÉËÖÏÑ¨Ó~ü‰Ωõ áÈ~Ú `«# a_»#¤ ∞ K«∂_»êŒ K≥#∞. <å<å™êÃÇÏÉò ‰õΩ=∂~°∞xK«∂ã≤ =∞~°∞<å_Õ `«#
ÉèÏ~°º#∞ ti_ôH˜ ~°=∞‡<≥#∞. P"≥∞ ™ê~Úx J#∞=∞u HÀ~°QÍ N™ê~Ú ÉËÖÏÑ¨Ó~üÖ’ ''<åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅ∞ LO_ç
<≥=∞‡kQÍ WHõ¯_»‰õΩ ~°=Ú‡—— J<≥#∞.
=¸àıâß¢ãÎ≤ J<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ Q˘Ñ¨Ê *’ºu+¨µº_»∞. J`«#∞ ÉÏÑ¨Ó™êÃÇÏÉò |∂\©x HõÅ∞ã¨∞H˘#∞@‰õΩ
tinH˜ =K≥Û#∞. N™ê~Úx ^Œi≈Oz# Ñ≤^ÑŒ ¨ ÉÏÉÏ `«# _»|∞ƒ`À =∂q∞_ç ÑÖ_»#¡ ∞ H˘x =∞j^Œ∞Ö’ #∞#fl
27
"å~°O^ŒiH˜ ÑÖzÃÑ@∞ìK∞« O_»QÍ =¸àıâß¢ãÎ≤ *’ºu+¨µ¯_»Q∞Æ @KÕ ÉÏÉÏ J~°KuÕ x K«∂K«∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK≥#∞
HÍx ÉÏÉÏ J=HÍâ◊=Ú W=fiÖË^Œ∞. ÉÏÉÏ Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ ''Z„~°~°OQÆ∞ `«Ü«∂~°∞QÍ #∞OK«∞_»∞. D<å_»∞
HÍëêÜ«∞=¢ãÎ̈=Ú ^èŒiOK≥^Œ#∞—— J<≥#∞. =∞^è•ºÇ¨ÏflO ÉÏÉÏ =¸àıâß¢ã≤Î ^ŒQÆæ~°‰õΩ |∂\©x ÑÖÑ≤ ^ŒH˜∆} W=∞‡x
J_çQÔ #∞. =¸àıâß¢ãÎ≤ N™ê~ÚH˜ ZO^Œ∞‰õΩ ^ŒH}
∆˜ DÜ«∞=Öˇ#x `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ J#∞H˘<≥#∞. |∂\©Ü∞Õ
ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ =zÛ J_»∞QÆ∞@KÕ HÍ^Œ#ÖËHõ |∂\©`À =∞j^Œ∞‰õΩ áÈ~Ú ÉÏÉÏ#∞ `«^HÕ =õ ÚQÍ K«∂ã¨∂Î XHõ¯™êiQÍ
N™ê~ÚÃÑ· Ñ¨ÓÅ=~°¬=Ú#∞ ‰õΩiÑ≤OK≥#∞. `«=∞ QÆ∞~°∞=QÆ∞ Ñ¶∞¨ ’ÅÑπ™êfiq∞x JHõ¯_» Pj#∞Öˇ· LO_»∞@ K«∂z
Pâ◊Û~°ºÑ¨_≥#∞. QÆ∞~°∞áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_ç ÖËz "≥Ú‰õΩ¯`«∂ xÅ|_≥#∞. JHõ¯_»∞#fl"å~°O^Œ~°∞ ™ê~Ú Ç¨~°u
áê_»∞K«∞O_≥#∞. =¸àıâß¢ãÎ≤ `«# QÆ∞~°∞<å=∞=Ú#∞ LK«Ûiù OK«∞K«∞O_≥#∞. `«# ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú fi#^ŒxÜ«Ú `«#‰õΩ
QÆ∞~°∞ ^Œ~≈° #"≥∞#ÿ ^ŒxÜ«Ú =∞j^Œ∞Ö’#∞#fl "å~°O^ŒiH˜ =¸àıâß¢ãÎ≤ K≥ÃÑÊ#∞. Z„~°~O° QÆ∞ `«Ü∂« ~°∞QÍ LOK«∞_»∞,
D<å_»∞ HÍëêÜ«∞=¢ã=Î̈ Ú ^èiŒ OK≥^#Œ ∞ J<Õ N™ê~Ú Ñ¨Å∞‰õΩÅ‰õΩ J~°=ú Ú `≥eã≤H˘xi. U Éèí‰õΩÎ_≥·##∞ `«#∞
#=Ú‡H˘#fl "åx<Õ J#∞ x`«ºO ÉèHí Î̃ qâßfiã¨=ÚÅ`À UHÍ„QÆ``« À `«#∞ #=Ú‡H˘#fl QÆ∞~°∞"≥#· #∞, ^≥=· "≥∞#ÿ #∞
P =∞Ç¨`«∞‡x áê^Œ=ÚÅ<Õ QÆ\ Qì̃ Í Ñ¨@∞ìH˘x =∞^èºŒ Ö’ WOH˘Hõ~∞° J<Õ ÉèÏ=# `«ÅOÑ¨ÙÖËHõ L#fl Éè‰í Ωõ _Î Hç ˜ U
Ü≥∂y<≥#· #∞ K«∂ã≤##∞ K«∂_»|_»¤ P Ü≥∂y K«∂ã≤# Éè‰í Ωõ xÎ #q∞‡# QÆ∞~°∞=Ù<Õ HÍx ^≥=· =Ú<Õ HÍx P
~°∂Ñ¨=Ú<Õ ^Œi≈OÑ¨KÜ
Õ Ú« #∞. Wk K«∂¿ã"å_»∞ ZO`« Q˘Ñ¨Ê"å_À K«∂_»|_»¤ P =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ ‰õÄ_® JO`«H#õ fl
Q˘Ñ¨Ê"å_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ `å<Õ Q˘Ñ¨Ê"å_»x `«# ~°∂Ñ¨"∞Õ ã¨`º« =∞x `«##∞ K«∂ã≤#
Éè‰í Ωõ _Î xç `«#"≥Ñ· Ù¨ ÖÏH˘¯#∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK«Hõ K«∂ã≤# "åx QÆ∞~°∞~°∂Ñ¨=Ú# ÖË^• ^≥=· ~°∂Ñ¨=Ú# ^Œ~≈° #q∞K«∞Û@
ZO`À Q˘Ñ¨Ê q+¨Ü∞« =Ú. W@∞ K«∂ã≤# Éè‰í Ωõ _Î ∞» ‰õÄ_® `«# qâßfiã¨=Ú#∞ Z#fl_»∂ HÀÖ’ÊHõ`#« ∞ #=Ú‡‰õΩ#fl
QÆ∞~°∞"≥#· #∞ ^≥=· "≥∞#ÿ #∞ `«##∞ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ HÍáê_»∞`«∞ `«# "≥O@ h_»ÖÏ #∞O_ç ^Œ~≈° #=Ú W™êÎ_<» Õ #=∞‡Hõ=Ú
ã≤÷~°Ñ¨_çáÈ=Ù#∞.
XHõ<å_»∞ =∞=∞Å`«^•~°∞ `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»QÆ∞ _®Hõì~°∞`À ti_ôH˜ =K≥Û#∞. P _®Hõì~°∞ `«# W+ì̈^≥·=O
N~å=Ú_»x `å#∞ XHõ =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«ÚxH˜ #=∞ã¨¯iOK«#x K≥ÑÊ¨ QÍ P =∞"£∞Å`«^•~ü `«#`À ã¨~^° •QÍ
QÆ_∞» Ñ¨Ù@‰õΩ ~°=∞‡x HÀ~°QÍ J`«_∞» ti_ôÖ’ ÉÏÉÏx ^Œi≈OK≥#∞. JO^ŒiHõO>Ë =ÚO^Œ∞QÆ P _®Hõ~ì̂ N™ê~Úx
#=∞ã¨¯iOK«∞@ K«∂ã≤ JHõ¯_»∞#fl "å~°O^Œ~∞° Pâ◊Û~°ºáÈ~Úi. HÍ~°}O =¸àıâß¢ãHÎ≤ ˜ `«#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl QÆ∞~°=QÆ∞
Ñ¶¨∞’ÅÑπ™êfiq∞ ~°∂Ñ¨=Ú# N™ê~Ú ^Œ~°≈#q∞zÛ#@∞¡QÍ WHõ¯_» _®Hõì~°∞‰õΩ `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl ^≥·==∞QÆ∞
N~å=∞K«O„^Œ∞x ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ ™ê~Ú ^Œ~≈° #q∞K≥Û#∞. #Å¡x X`≥#ÂÎ A@ì`À hÅ"Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Úx ~°∂Ñ¨=Ú`À
qâßÅ #∞^Œ∞\˜ÉÏè QÆOÃÑ· uÅHõ=Ú, ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å =O\˜ Hõ#∞flÅ`À#∞ á⁄_»"#·≥ JO^Œ"∞≥ #ÿ <åã≤H=õ Ú`À#∞
28
z~°∞#=ÙfiÅ ÃÑ^Œ=ÙÅ`À#∞ J*Ï#∞ÉÏÇ¨ï_»∞ J~°qO^Œ^ŒàÏ‰õ∆Ω_»∞ Ñ¨@∞ìÑ‘`åO|~°=ÚÅ`À ~å~ÚÃÑ·
Pã‘#∞_≥Ü
· Ú« O_»∞@ K«∂ã≤# P _®Hõ~ì ∞° XHõ¯™êiQÆ N™ê~Úáê^Œ=ÚÅÃÑ· ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ KÕÃã#∞.
uiy K«∂_»QÍ JHõ¯_» N™ê~Ú ‰õÄ~˘Û#∞@ K«∂Ãã#∞. =∞i ÉÏÉÏ =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_®? Ç≤ÏO^Œ∞"å? ~å"£∞,
~°ÇÏ‘ "£∞ JO`«∞Ñ¨@#ì k. N™ê~Ú W@¡<#≥ ∞, ''Z=fiÔ~<· å =zÛ xxflHõ¯_»‰Ωõ ~°=∞‡x Ñ≤ezu~å?—— P _®Hõ~ì ü
™ê~Ú„Ñ¨âfl◊ #∞ qx Pâ◊Û~°ºO K≥O^≥#∞. J`«xH˜ P<å\˜#∞O_ç ÉÏÉÏÃÑ· J##º"≥∞#ÿ @∞=O\˜ ÉèHí Î̃ Hõey#k.
Ñ¨^=Œ ¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú

ÉÏÉÏ =∂@Å∞ KåÖÏ Ö’`≥#· ÉèÏ==ÚÅ`À xO_çLO_»∞#∞. Jq J~°Oú KÕãH≤ ˘# ZO`À "Õ∞Å∞#∞
ã¨`º« =Ú#∞ `≥eã≤H˘#QÆÅ∞QÆ∞`å=Ú. ÉÏÉÏ Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ XHõ\ H˜ ˜ ~Ô O_»∞ ™ê~°∞¡ K«kq ^•xÖ’x =∞~°‡=Ú#∞
`≥eã≤H˘#=Öˇ#∞. L^•Ç¨Ï~°} XHõ™êi N™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. ''<Õ#∞ Ñ¶H¨ ~© ∞° #~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ `«ÑÊ≤ OK«∞H˘#ÖËx =∂Ü«∞
##∞fl#∞ ÉÏkèOK«∞K«∞#flk. Ç¨Ïi Ü≥ÚHõ¯ =∂Ü«∞ „|Ç¨‡^Œ∞Å<Õ zHÍ‰õΩ KÕÜ«∞QÍ Ñ¶¨H©~°∞_»#∞ <Õ<≥O`«. Ç¨Ïi
„Ñ¨ã#¨ ∞fl_»~Ú`Õ P =∂Ü«∞#∞ `«ÑÊ≤ OK«∞H˘#∞@‰õΩ ™ê^èºŒ O. x~°O`«~O° Ç¨ÏiÉè[í #ÜÕ∞ ^•xH˜ =∂~°Oæ ——. WO^Œ∞Ö’
N™ê~Ú `«##∞ QÆ∞iOz K≥ÑC¨ ‰õΩ<Õ Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ HÍ=Ù x*ÏxH˜. PÜ«∞# ™êH∆Í`«∞Î q+¨µ"‚ .Õ HÍx =∞#Å#∞
=∞Éèºí ÃÑ@∞ì@HÔ · <Õ#∞ Ñ¶H¨ ~© ∞° J~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ Jx "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜,ì `«ÑÊ≤ OK«∞H˘#ÖËx =∂Ü«∞ ##∞fl#∞ ÉÏkèOK«∞K«∞#flk
J<åfl~°∞. D ##∞fl#∞ J<Õ Ñ¨^=Œ Ú ~Ô O_»~åúÅ∞ ~Ú™êÎ~Ú. XHõ\ ˜ =∞#efl =∞Éèºí ÃÑ>Ëì Ñ¶H¨ ~© ∞° QÍ, ~Ô O_»=k Ju
=ÚYº"≥∞#ÿ k ''##∞fl#∞—— J#QÍ ''XHõ qâı+¨ Ñ¨Ù~°∞+¨µ}˜—‚ — ã¨∂zã¨∞#Î flk. J#QÍ P qâı+Ñ¨ Ù¨ ~°∞+¨µ_Õ Ñ¨~=° ∂`«‡.
Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩ =∂Ü«∞ J#∞#k LO_»^∞Œ .HÍx `å#∞ XHõ J=`å~° ~°∂Ñ¨=Ú# =zÛ#Ñ¨C_»∞ P =∂Ü«∞ `«#‰õΩ#∞
JO\˜#@∞¡ K«∂Ñ≤OK≥^~Œ ∞° . ÉèQí =Æ næ`Ö« ’ NHõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«∞‡_»∞ Hõ~‡° Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ J~°∞#˚ ∞xH˜ Hõ~‡° Å∞ J=ÅOaOK«∞@
QÆ∂iÛ K≥ÑC¨ K«∞#flÑ¨C_»∞ `å#∞ ‰õÄ_® Hõ~‡° Å#∞ PK«iOK≥^#Œ x K≥ÃÑÊ#∞. x*ÏxH˜ Hõ$+¨µ_‚ ∞» Hõ~å‡f`«∞_»∞.
Hõ~‡° =ÚÅ`À Z@∞=O\˜ ãÖ|O^è=Œ Ú ÖË^∞Œ . HÍx Ö’‰õΩÅ∞ "åiHõO>ˇ ÃÑ^Œ"Ì åix `≥eã≤#"åix *Ï˝#∞Å
Éè’^Œ#Å#∞ "åi Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞ J#∞ãïOK≥^~Œ ∞° . Hõ$+¨µ_] O» `«\ "˜ å_Õ Hõ~‡° J=ã¨~O° ÖË^xŒ K≥ÑÊ≤ <å_»∞ Hõ^•!
WOHõ =∞#"≥∞O^Œ∞H© Hõ~‡° KÕÜ∞« =Öˇ#x `«Åz Hõ~‡° #∞ =^Œe"ÕÃã^Œ~x° P Hõ$+¨µ_‚ ∞» Ö’Hõ ãÖ~°H}
∆õ HÀã¨=Ú
Hõ~‡° #∞ qkèOz#@∞¡ #\ÕK≥#∞. J>Ë¡ N™ê~Ú `«#‰õΩ =∂Ü«∞`À Z@∞=O\˜ ãÖ|O^è=Œ Ú ÖËHáõ È~Ú##∞
''##∞fl#∞ P =∂Ü«∞ ÉÏkèOzK«∞#flk—— Jx ZO^Œ∞‰õΩ ãÖÉè’kOz<å~°O>Ë =∞# JO^Œi HÀã¨"∞Õ . Z@∞=O\˜
"åiÔH#· #∞ U Hõ}
∆ =ÚÖ’ =∂Ü«∞ Hõq∞‡"ÕÜÚ« <À P =∂Ü«∂ „Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú Hõey =∂#=Ù_»∞
29
Ñ¨`#« "≥∞áÿ ÈÜÕ∞ ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÅ∞ ~å‰õÄ^Œ<Õ ÉÏÉÏ P =∂Ü«∞Å QÆ∞iOz JO`«QÍ <˘H˜¯ K≥ÑC¨ K«∞<åfl~°∞. P
=∂Ü«∞#∞O_ç `«ÑÊ≤ OK«∞H˘#∞@‰õΩ x~°O`«~=° Ú Ç¨ÏiÉè[í #ÜÕ∞ =∂~°=æ ∞x N™ê~Ú J<åfl~°∞. JO>Ë J#∞x`«º=Ú
^≥·=<å=∞ã¨‡~°}=Ú`À P ÉèíQÆ"å#∞x P~åkèã¨∂Î ã¨‡~°ã¨∂Î ÉèílOKÕ "åxH˜ U =∂Ü«∂ Ug∞ KÕÜ«∞ÖË^Œx
K≥ÑC¨ K«∞<åfl_»∞. ™ê~Ú ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ Z<≥fl<Àfl. ÃÑ· K≥ÑÊ≤ # L^•Ç¨Ï~°} XHõ =∞K«∞Û`«∞#ˆH WÖÏ ÉÏÉÏ
=∂@Ö’¡ ÉèÏ==ÚÅ#∞ J~°Oú KÕã∞¨ H˘#fl ZO`À *Ï˝<åxfl á⁄O^Œ=K«∞Û#∞.
WOH˘Hõ™êi N™ê~Ú W@¡<≥#∞. ''Ñ¨Ó*Ï`«O`«∞`À <å‰õΩ Ñ¨xÖË^Œ∞. ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°=ÚÅ∞ QÍx,
JëêìOQÆÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ QÍx <å‰õΩ Jã¨=~°=Ú ÖË^Œ∞. ÉèíH˜ÎÜ«Ú#flKÀ@ <å x"åã¨=Ú—— Jx J<åfl~°∞. ÃÑ·
L^•Ç¨Ï~°}#∞ D =∂@Å#∞ QÆ=∞x¿ãÎ ÉÏÉÏ Z=~À J~°=ú ∞ø`«∞Ok. ÃÑ#· L^•Ç¨Ï~°}Ö’ ÉÏÉÏ <Õ#∞ Ñ¶H¨ ~© ∞° x
=∂Ü«∞ ÉÏkèã∞¨ OÎ k J<åfl~°∞ =∂=¸Å∞ =∞x+≤=Öˇ. WHõ¯_» Ñ¨Ó[ `«O`«∞`À <å‰õΩ Ñ¨xÖË^∞Œ . ëÈ_»â’Ñ¨Kå~°=ÚÅ∞,
JëêìOQÆÜ∂≥ QÆ=ÚÅ∞ J=ã¨~=° ÚÅ∞ ÖË^<Œ åfl~°∞. Ñ¨Ó[ KÕ¿ãk Z=iH© ÉèQí =Æ O`«∞xˆHQÍ. =∞iÜ«Ú ÉèHí Ü
Î̃ Ú« #fl
KÀ@ <å x"åã¨=∞<åfl~°∞. Éè‰í Ωõ xÎ WO\’¡ x=ã≤OKÕk Z=~°∞? ÉèQí =Æ O`«∞_Õ. ™ê~Ú ™êH∆Í`ü Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞.
cè=∂r áê\˜Öò TÑ≤iu`«∞ÎÅ ~ÀQÆO`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞ N™ê~Úáê^Œ=ÚÅ#∞ P„â◊~ÚOz ~ÀQÆ
x"å~°}=ÚÔH· "Õ_∞» H˘<≥#∞. JO^Œ∞‰õΩ ÉÏÉÏ KÕã#≤ "≥^· ºŒ O Ug∞ ÖË^∞Œ . HÍx ~Ô O_»∞ ã¨fiÑ¨fl=ÚÅÖ’ `«# ÉÏ^è#Œ ∞
x"åiOK≥#∞. "≥Ú^Œ\ ˜ ã¨fiÑ¨flOÖ’ cè=∂ráê\˜Öò XHõ áê~îâ° ßÅ q^•ºi÷QÍ Ñ¨^ºŒ =Ú K≥ÑÊ¨ #O^Œ∞‰õΩ Láê^è•ºÜ«Ú_»∞
^≥|ƒÅ∞ H˘_»∞`«∞#fl@∞¡ HõxÑ≤OK≥#∞. ~Ô O_»= ã¨fiÑ¨flOÖ’ "åx KèåfÃÑ· ÃÑ^ŒÌ |O_»#∞ "≥z· „`ÀÜ«ÚK«∞ ÉÏ^è#Œ ∞
J#∞Éèqí OK«∞K«∞ HõxÑ≤OK≥#∞. D ~Ô O_»∞ ã¨fiÑ¨fl=ÚÅ ÉÏ^èÅŒ `À J`«x [|∞ƒ x"å~°}"≥∞#ÿ k. WÖÏˆQ XHõ
Éè‰í Ωõ xÎ HõO_»∞¡ "åz Z„~°|_ç#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ #Å¡r_çyO[Å#∞ #∂i XH˘¯Hõ¯ HõO\˜Ö’ XH˘¯Hõ¯=∂„`«QÍ `«Ü∂« ~°∞KÕã≤
"å\˜x ÃÑ\ì̃ Hõ@∞ì Hõ\ ì̃i. =∞~°∞<å_»∞ Hõ@∞ì qÑ¨ÊQÍ HõO_»∞¡ =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ =K≥Û#∞. D W^ŒÌi ~ÀQÆ∞Å‰õΩ
ÉÏÉÏ KÕã#≤ "≥^· ºŒ O "Õ~∞° QÍ HõxÑ≤ã∞¨ flÎ k. XHõix `åHõ<<·≥ å `åHõÖ^Ë ∞Œ HÍx ã¨fiÑ¨fl=Ú^•fi~å x"åiOK≥#∞.
WO^Œ∞ `«# Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú K«=∞`å¯~°=Ú Hõ#|_»∞K«∞#flk. HÍx ~Ô O_»=~Ày q+¨Ü∞« OÖ’ Ñ¨ÓiÎ q~°∞^Œ=ú Ú
"åz#q, Z„~°|_ç#q JQÆ∞ ~Ày Hõà§◊ ‰õΩ #Å¡r_ç Ñ≤H¯õ Å#∞ #∂i Hõà§◊ Ö’ ÃÑ@∞ì@ ZO`« Hõi#î "≥^· ºŒ =Ú. Hõà√◊ §
=∞O_çáÈ`å~Ú. K«∂¿ã"åiH˜ "≥^· ∞Œ º_»∞ Ñ≤zÛ"å_® Jx JxÑ≤OKÕ@@∞¡ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. J^Õ N™ê~Ú Ü≥ÚHõ¯
J=`å~°O. Ñ¨@∞ìH˘#∞@‰õΩ ™ê^èºŒ O HÍHõáÈ=_»=Ú.
XHõ™êi ÉÏÖÏQÆ}ÑüH˜ =∞ÖËiÜ«∂ ™ÈH˜#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ "åxH˜ ÅH©∆ ‡=∞Ok~°=Ú =ÚO^Œ∞#fl #Å¡‰Ωõ Hõ¯‰õΩ
ÃÑ~°∞QÆ#flO ÃÑ\ì̃Oz "åx [fi~°=Ú#∞ `«yOæ K≥#∞. =∞~˘Hõ™êi ÉÏÑ¨Ó™ê¿ÇÏ|∞ |∂\© q~ÀK«#=ÚÅ`À#∞,
==∞#=ÚÅ`À#∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_»QÍ N™ê~Ú `«=∞ K«∂Ñ¨Ù_»∞ „"ÕÅ∞#∞ K«∂Ñ≤ã∂¨ ,Î ''*Ï„QÆ`Î« ! hqHõ q~ÀK«#=ÚÅ∞
30
KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ , ==∞#=ÚÅ∞ ‰õÄ_® PQÆ=Öˇ#∞—— J#fl XHõ¯ =∂@`À ~Ô O_»∞ "åº^è∞Œ Å#∞ `«yOæ K≥#∞. |∂\©H˜
HõÅ~å ™ÈH˜#Ñ¨C_»∞ ^ŒÑÊ≤ Hõ`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_»QÍ ÉÏ^ŒOÑ¨ÑC¨ , Ñ≤™êÎ, J„HÀ@∞ <å#Éˇ\ ì̃ áêÅ∞ K«HÔ ¯~°Ö’
L_çHÕz `åyOz `«yæOK≥#∞. x*ÏxH˜ g\˜ ^•fi~å ^ŒÑ≤ÊHõ Z‰õΩ¯"≥· ~ÀQÆ=Ú f„==∞QÆ∞#∞. HÍx ÉÏÉÏ
z„`«"∞≥ #ÿ "≥^· ºŒ =Ú`À Ñ¨ÓiÎQÍ `«QÔ #æ ∞. N™ê~Ú ''JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ—— J<Õ XHõ¯=∂@`À PoOk J#∞ ã¨<åºã≤H˜
K≥qáÈ@∞#∞ `«yOæ K≥#∞. HÍHÍ =∞Ç¨*xH˜ q~ÀK«#=ÚÅ∞ Hõey#Ñ¨C_»∞ P Éè‰í Ωõ _Î ∞» `«# ÉÏ^è#Œ ∞ ÉÏÉÏ‰õΩ
K≥ÑÊ¨ HõáÈ~Ú<å N™ê~Ú ã¨~fi° A˝_∞» _»x #=∞‡Hõ=Ú`À L#flÑ¨C_»∞ ÉÏÉÏ â◊#QÆÑÑ¨ C¨ fã≤ #eÑ≤ Ñ¨ÑC¨ #∞
HÍHÍH˜zÛ u#=∞<≥#∞. q~ÀK«#=ÚÅ‰õΩ â◊#QÆÑ¿¨ ÑÊq∞\˜? x*"≥∞#ÿ *∫+¨^=Œè Ú ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ "åˆH¯. ^Œ`ÀÎÑO¨ `ü
14 ãÖ=`«û~°=ÚÅ #∞O_ç Hõ_∞» Ñ¨Ù<˘Ñ≤ÊÉÏ^è`Œ À L#fl ~ÀQÆ=Ú#∞ ÉÏÉÏ Hˆ =ÅO `«# ^ŒÜ∂« ^Œ$+≤`ì À `«yOæ K≥#∞.
Wxfl q_»∂~¤ Ñ° Ù¨ bÅÅ∞ H˘O^Œix `åHõ<<·≥ å `åHõHõ U =∞O^Œ∞e=fiHõ XHõ"àÕ ◊ =∞O^Œ∞ ~°∂¿Ñ}Ï WzÛ#q P
~ÀQÍxH˜ `«yOæ KÕk HÍ‰õΩO_® ÃÇÏzÛOKÕq JQÆ∞ QÆ∞}=ÚÅ∞ Hõey# "å\˜x WKÕÛ"å~°∞ ÉÏÉÏ. "å\˜`À P
n~°~… ÀQÍÅ#∞ `«yOæ KÕ"å~°∞. H˘O^ŒiH˜ Hˆ =ÅO `«# =∂@Å`À =∞iH˘O^ŒiH˜ =∂>ˇ<ÿ å =∂\Ï¡_H» õ `«# ^Œ$+≤`ì À<Õ
Z<Àfl ~ÀQÍ#∞ `«yæOz =∞#efl Pâ◊Û~°ºÑ¨~°z Ñ≤zÛ"å_»∞ J#∞H˘<Õ Ö’Ñ¨ÖË Q˘Ñ¨Ê Ü≥∂yÑ¨ÙOQÆ=Ù_»∞ Jx
Ü≥∂yÑ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ Jx J#∞‰õΩ<Õ Ö’Ñ¨ÖË XHõ Ñ≤zÛ"å_® Uq∞\˜? J#∞#@∞¡QÍ =∞#efl PÖ’K«#Ö’ Ñ¨_"ç ¿Õ ã"å~°∞
P J=`å~°ÑÙ¨ ~°∞+¨µ_»∞ N ™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞.
Ñ¨^•è flÅæ= J^è•ºÜ«∞=Ú
<åO^Õ_Ö£ ’ ~°`<« r£ J<Õ J`«_∞» Sâ◊fi~°º=ÚÅ`À x=tOK«∞K«∞O_≥_"ç å_»∞. J`«_∞» ^äxŒ ‰õΩ_»∞. ^•#
^è~Œ ‡° =ÚÅ∞ KÕÜÚ« "å_»∞. HÍx Ñ¨Ù„`«ãO¨ `å#=Ú ÖËHõ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_≥#∞. ^•ã¨∞QÆ}∞ =∞Ç¨Ï~å*ò ã¨ÅÇ¨„Ñ¨HÍ~°=Ú
~°`<« r£ ti_ôH˜ "≥o¡ =∞j^Œ∞# ÉÏÉÏ#∞ HõeÃã#∞. `«# ÉÏ^è#Œ ∞ N™ê~ÚH˜ q#flqOK«∞H˘<≥#∞. ÉÏÉÏ 5
~°∂áêÜ«∞Å∞ ^ŒH}∆˜ HÀÔ~#∞. ~°`<« r£ W=fiQÍ ™ê~Ú, ~°∂áêÜ«∞Å∞ 3–14–0 WO`«‰Ωõ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ =Ú\˜Ü
ì Ú« O_≥#x
q∞ye# 1–2–0 =∂„`«"∞Õ `«#‰õΩ W=∞‡<≥#∞. P ~°`<« r£ ™ê~Ú =∂@Å‰õΩ J~°Oú „QÆÇÏ≤ OK«ÖHË áõ ÈÜ≥∞#∞.
S<å, ™ê~Ú P[˝ „Ñ¨HÍ~°O WK≥Û#∞. N™ê~Ú ''kQÆ∞Å∞ Ñ¨_‰» Ωõ ! h H©_∞» ~ÀAÅ∞ =Úyã≤#q. JÖÏ¡ h
=∞#ã¨∞Ö’x HÀiHõ <≥~"° ~Õ ∞° Û——#x K≥ÃÑÊ#∞. ™ê~Ú ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅÖ’ h H©_∞» ~ÀAÅ∞ =Úyã¨#q, J#fl^•#H˜
N™ê~Ú `å#∞ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»<Õ ã¨∂K«# Wã¨∞<Î åfl~°∞. ~°`<« r£ Ñ¨_¤» ÉÏ^èÅŒ ∞ P Hõ}
∆ =Ú #∞O_ç =Úyã≤#>Ë.¡
"≥O@<Õ N™ê~Ú =∞m§ JK«Û@#∞#fl "å~°O^Œ~∞° ÉÏÉÏ#∞ Q˘Ñ¨ÊQÍ `«ÅK≥^~Œ x° ÉÏÉÏÜÕ∞ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»x
„QÆÇÏ≤ ™êÎ~<° Õ ÉèÏ=O`À "≥O@<Õ N™ê~Ú =∞m§ W@¡<#≥ ∞. ''JÖÏ¡ h =∞#ã¨∞Ö’x HÀiHõ <≥~"° ~Õ ∞° Û#∞——. P
31
JÖÏ¡#∞ =∞m§ `«# =∂Ü«∞`À "Õ~∞° QÍ K«∂Ñ≤ã∂¨ Î JO^Œi HÀiHõÅ#∞ <≥~"° ~Õ ∞° Û"å_»∞. P JÖÏ¡Ü∞Õ J<≥#∞.
~°`<« r£ <åO^Õ_£ u~°y=K≥Û#∞. ti_ôH˜ `å#∞ "≥à√◊ §@ "≥Ú^Œ\ ™˜ êi =∞i ÉÏÉÏ‰õΩ `«# ^•fi~å Wk=~°‰Ωõ
H˘O`« ÃÑH· Oõ =Ú@∞ì@ Z@∞¡? Jx ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú HõeQÔ #∞. H˘<åflà◊§‰õΩ PÖ’zOÑ¨QÍ =∞øÖÏ<å™êÃÇÏ|∞ J<Õ
=∞Ç¨`«∞‡_»∞ ~°`<« r£ WO\˜H˜ =zÛ#Ñ¨C_»∞ P<å\˜ Y~°∞Û ãïQÍæ 3–14–0 JQÆ∞@ x~åú~}
° "≥∞#ÿ k. D
q+¨Ü∞« =Ú ZHõ¯_À ^Œ∂~å# =∞j^Œ∞# ‰õÄ~°∞Ûx L#fl P Ü≥∂yH˜ ZÖÏ `≥eã≤#k? JO^Œ∞Hˆ N™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞,
~°∂Ñ¨=ÚÅ∞ "Õ~Ô <· å Jxfl ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’ "Õ~∞° "Õ~∞° <å=∞=ÚÅ`À "Õ~∞° "Õ~∞° „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅÖ’ J=`«iOK≥^~Œ ∞° .
=∞øÖÏ<å™êÃÇÏÉò N™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞ XHõ¯~ˆ Jx „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.
N™ê~Ú =zÛ#"åi ^ŒQÆæ~° ^ŒH˜∆}Ñ¨ÙK«∞ÛH˘#∞K«∞O_≥_ç"å~°∞. Ñ¶¨H©~°∞ J~Ú# ÉÏÉÏH˜ ^ÕxÜ«∞O^Œ∞
Jaè=∂#=Ú LO_»‰Äõ _»^∞Œ Hõ^•! =∞i ^ŒH}
∆˜ J_»∞QÆ∞@‰õΩ HÍ~°}"Õ∞q∞\˜? "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ N™ê~Ú Z=fiih
Ug∞ J_ç̂Q"å~°∞ HÍ^Œ∞. Z=Ô~<· å ~Ô O_»∞ HÍã¨∞Å∞ QÍx ~ÚzÛ#KÀ "å\˜`À #∂<≥, á⁄QÍ‰õΩ H˘<≥_"ç å~°∞.
c_ôQÍx, zÅ∞=Ú QÍx Ñ‘ÖÛˇ _ç"å~°∞. JyæÑÙ¨ Å¡Å#∞ *Ë|∞Ö’ "Õã∞¨ H˘<≥_"ç å~°∞. D JÅ"å@∞ K«∂z#"åiH˜
N™ê~Ú XHõ Ñ≤zÛ"åxQÍ `ÀK≥_kç . ÉÏÉÏ bÅ #Å∞kâ◊ÖÏ "åºÑ≤Oz# `«~∞° "å`« ÉÏÉÏ#∞ K«∂K«∞@‰õΩ
J<Õ‰õΩÅ∞ J<ÕHõ kâ◊Å #∞O_ç =K«∞ÛK«∞O_çi. ÉÏÉÏ JÑ¨C_»∞ =zÛ# "åiÖ’ H˘O^Œix ^ŒH˜∆}#∞
J_»∞QÆ∞K«∞O_≥_"ç å~°∞. H˘O^Œ~∞° J_»∞QÆHáõ È~Ú<å ~ÚzÛ#KÀ =Ú>ì̌_"ç å~°∞ HÍ^Œ∞. Z=~°∞ =∞j^Œ∞=∂`«H˜
|∞∞}Ñ¨_Ü
ç Ú« <åfl~À "åi =^Œ#Ì ∞O_Õ P |∞∞}O f~°∞ÛH˘<≥_"ç å~°∞. |$Ç¨Ï^•~°}ºHÀÑ¨x+¨`∞« ÖÎ ’ „Ñ¨*ÏÑü ^Õ=`«Å‰õΩ,
=∂#=ÙÅ‰õΩ, ~åHõã∆ ∞¨ Å‰õΩ '^Œ— J#∞ JHõ~∆ =° Ú É’kèOzi. nx=Å¡ ^Õ=`«Å∞ '^Œ=∞=Ú—QÍ =∂#=ÙÅ∞ '^•#=Ú—QÍ,
~åHõã∆ ∞¨ Å∞ '^ŒÜ∞« —QÍ „QÆÇÏ≤ Ozi. HÍ|\˜ì =∂#=[#‡ ZuÎ#"å~°∞ ^•#=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞. N™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞
^•#=Ú QÆ∂iÛ `≥eã≤H˘#∞@‰õΩ "å~°∞ ãÖáêkOz# ^è#Œ =Ú #O^Œ∞ Jaè=∂#=Ú áÈQ˘@∞ìH˘#∞@‰õΩ ^ŒH}
∆˜
J_»∞_»∞K«∞O_≥_ç"åˆ~ HÍx ÉÏÉÏ‰õΩ _»|∞ƒÃÑ· Z@∞=O\˜ Pã¨HÎ̃ ÖË^Œ∞. ™ê~Ú WK«∞Û"å_Õ HÍx Ñ¨ÙK«∞ÛH˘<Õ"å_»∞
HÍ^Œ∞. XHõ"àÕ ◊ ™ê~Ú ^ŒH}
∆˜ ~°∂Ñ¨=Ú# `å#∞ Ñ¨ÙK«∞ÛH˘x##∞ ^•xH˜ =O^Œ~Ô @∞¡ uiy W=Ùfi=Åã≤#k. XHõ™êi
QÆ}Ñü~å=Ù É’_®ãπ#∞ ÉÏÉÏ Ñ¶¨∞_çÜ«∞Ñ¶¨∞_çÜ«∞‰õΩ ^ŒH˜∆} J_»∞QÆQÍ "≥Ú`«ÎO ãÖpx N™ê~Ú=ÚO^Œ∞
QÆ∞=∞‡iOK≥#∞. P<å\˜ #∞O_ç QÆ}Ñü~å=Ù É’_®ãπ rq`«=ÚÖ’ ^è#Œ =Ú#‰õΩ Z\ì̃ Ö’@∞ ÖË‰Ωõ O_≥#∞.
N™ê~Ú ^ŒH}∆˜ J_çy#Ñ¨C_»∞ _»|∞ƒ =∂„`«"∞Õ W=fi=Åã≤# Ñ¨xÖË^xŒ l.l.<åˆ~¯ J<Õ Éè‰í Ωõ xÎ q+¨Ü∞« =Ú#
|∞∞A=Ù KÕÃã#∞. l.l.<åˆ~¯#∞ N™ê~Ú 15 ~°∂áêÜ«∞Å∞ ^ŒH}
∆˜ J_»∞QÆQÍ `«#=^ŒÌ ^Œq∞‡_ô ‰õÄ_® ÖË^xŒ
J#flÑ¨C_»∞ N™ê~Ú ''h=^ŒÌ ^è#Œ =ÚÖË^xŒ <å‰õΩ `≥eÜ«Ú#∞. HÍx Ü≥∂QÆ"åt+ì̈=Ú K«^∞Œ =ÙK«∞<åfl=Ù Hõ^•!
^•x #∞Oz <å‰õΩ ^ŒH}
∆˜ x=Ú‡—— J#QÍ ^ŒH}
∆˜ J#QÍ WHõ¯_» P =∞Ç¨ „QÆO^è=Œ Ú #∞O_ç <Õ~∞° ÛH˘x#
32
q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ *Ï„QÆ`QÎ« Í Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÖ’ ^•K«∞H˘#∞=∞x J~°=ú Ú. JÖÏˆQ `«~¯° _£ ÉèÏ~°º#∞ N™ê~Ú 6
~°∂áêÜ«∞Å∞ ^ŒH}
∆˜ `«# P~°∞QÆ∞~°∞ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ HÍ=∞,„HÀ^è,Œ Ö’ÉèÏ^Œ∞Å#∞ ~°∂Ñ¨=ÚÅ#∞ N™ê~ÚH˜ Ñ¨ÓiÎQÍ
ã¨=∞iÊOK«=Öˇ#x HÀÔ~#∞. ^ŒH˜∆} J#QÍ<Õ ^èŒ#=Ú =∂„`«"Õ∞ J<Õ J~åúxfl „QÆÇ≤ÏOz# =∞#=Ú ZO`«
Ñ≤zÛ"åàı§"≥∂ Hõ^•! N™ê~Ú ^ŒH˜∆}~°∂Ñ¨=ÚÖ’ ^èŒ#=Ú =ã¨∂Å∞ KÕã≤#flxfl\˜x U~ÀA HÍ~À*Ë
ÑÖzÃÑ@∞ìK∞« O_≥_"ç å~°∞. =∞~åfl_»∞ =∂=¸Å∞ ¿Ñ^Œ Ñ¶H¨ ~© ∞° QÆ<Õ Hõ#Ñ¨__≥ "ç å~°∞. =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥O^Œ∞<å\˜H˜
N™ê~Ú =^ŒÌ Hˆ =ÅO 7 ~°∂áêÜ«∞Å∞ =∂„`«"∞Õ q∞ye#q. N™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ WHõ¯_» <ÕiÊ#q ^•#=Ú#∞
"≥~· åQÆº=Ú#∞, `åºQÆ=Ú#∞. ^ŒH}
∆˜ J_»∞QÆQÍ<Õ =∂#=Ù_»∞ ^•# |∞kú HõeyÜ«ÚO_»=Öˇ#x P ^•#=ÚKÕ
`å#∞ ãÖáêkOz# ^è#Œ =ÚÃÑ· "≥~· åQÆº=Ú K≥O^Œ∞@‰õΩ <ÕiÊOz `åºQÆ|∞kú`À LO_»=Öˇ#x N™ê~Ú Ü≥ÚHõ¯
L^ÕâÌ =◊ Ú. N™ê~Ú ^ŒH}
∆˜ J_»∞QÆ∞"å~°∞ HÍ~°∞. H˘O^Œi<Õ J_ç̂Q"å~°∞. J_»∞QÆ‰Ωõ O_® WzÛ<å, XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞
Ñ¨ÙK«∞ÛH˘<≥_ç"å~°∞, WOH˘Hõ¯Ñ¨C_»∞ x~åHõiOK«∞"å~°∞. J_çy#KÀ WK≥Û^Œ=∞x J#∞H˘#fl"åi =^ŒÌ
Ñ¨ÓK«∞ÛH˘<≥_ç"å~°∞ HÍ~°∞. `«=∞ W+ì̈=Ú#‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ WzÛ<å, P ^ŒH˜∆}#∞ `åHõ<≥·<å `åˆH"å~°∞ HÍ~°∞.
^ŒH}
∆˜ W=fix "åiÃÑ· HÀÑ¨=Ú LO_≥_kç HÍ^Œ∞. Z=i^•fi~å<≥<· å Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ^ŒH}
∆˜ #∞ ÑÖÑ≤#KÀ "åiH˜ ^•xx
QÆ∂iÛ [˝ÑHÎ≤ ˜ `≥zÛ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞. H˘O^ŒiH˜ H˘xfl ~°∂áêÜ«∞Å∞ uiyWzÛ Ñ¨Ó[Ö’ ÃÑ@∞ìHÀ=∞<Õ"å~°∞.
J#∞‰õΩ#fl^•xHõO>ˇ Z‰õΩ¯= ^ŒH}∆˜ WzÛ#KÀ HÍ=Åã≤#k =∂„`«"∞Õ fã¨∞H˘x q∞ye#^•xx uiy WK≥Û_ç"å~°∞.
^ŒH}
∆˜ ‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ Z=Ô~<· å qÅ∞"≥#· =ã¨∞=Î ÙÅ∞ WzÛ#KÀ "åiÃÑ· =∞O_çÑ_¨ "Õ å~°∞. ãÖáêkOz# ^ŒH}
∆˜ #∞
ÉÏÉÏ zÅ∞=Ú#‰õΩ ^è∞Œ xH˘~°‰Ωõ H˘O`« LÑ¨Ü∂≥ yOz q∞ye# ^•xx ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ ^•#=Ú KÕ¿ã"å~°∞. `«#
Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ∞ H“Ñ‘#=Ú, q_çQÆ∞_»¤, HõÑ¶¨h, `«O|ˆ~Å∞ QÍ¡ã¨∞ Jx K≥ÃÑÊ_ç"å~°∞. =∞# x`«ºrq`«OÖ’ ¢ã‘Î,
^è#Œ =Ú D ~Ô O_»∂ ZO`À P@OHõ=Ú#∞ HõeOæ K«∞#q. N™ê~Ú D ~Ô O_çO\˜ q+¨Ü∞« =ÚÖ’ XHõ\ ˜ ^ŒH}
∆˜ QÍ,
~Ô O_»=k ~å^è•Hõ$+¨=‚ ∂~ÚQÍ. D ~Ô O_»∞ q+¨=ÚÅÖ’ ™ê~Úx #=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ZO`«=~°‰Ωõ =ke"Õ™ê~À
Jx Ñ¨sHÕ∆ K«∞@ÔH· ÉÏÉÏ gxx J=∞Å∞Ö’H˜ ÃÑ>ì̌#∞. Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ~åQÍ<Õ ^ŒH}
∆˜ J_çy ~å^è•Hõ$+¨=‚ ∂~Ú WO\˜H˜
ÑÖÑ¨ÙK«∞O_≥_"ç å~°∞. HÍO`«, Hõ#Hõ=ÚÅÃÑ· "åº"≥∂Ç¨Ï=Ú áÈ~Ú#Ñ¨C_Õ N™ê~Ú "åix Pj~°fikOKÕ"å~°∞.
N™ê~Ú ZO`« Ö’`≥#· ÉèÏ=#`À ZO`« Ö’`«∞QÍ ky#Ñ¨Ê\˜H˜ JO^Œ‰Ωõ O_» ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ J@ì_∞» QÆ∞# ^•yÜ«Ú#fl
~°`fl« =Ú =O\˜"å~°∞. "åi J~°=ú Ú KÕãH≤ ˘#∞@ ZO`À Hõ+=ì̈ Ú. "å~°∞ ^ŒH}
∆˜ J_»∞QÆ∞@Ö’ ZO`« QÆ∂_è®~°=ú Ú
HõÅ^À Hõ#Ñ¨_∞» K«∞#flk. ^ŒH}
∆˜ J_»∞QÆ∞@ =Å# Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ#fl ™ê~ÚH˜ U =∂„`«=Ú LÑ¨Ü∂≥ QÆ=Ú HÍ^Œ∞. HÍx
P ^ŒH}
∆˜ #∞ WKÕÛ"åxH˜ ^•#=Ú, "≥~· åQÆº=Ú, `åºQÆ=Ú J<Õ „u=¸~°∞ÅÎ ∞ ÅÉèºí =∞=Ù`«∞<åfl~°∞. P „u=¸~°∞ÅÎ KÕ
P ^•#=Ú KÕã#≤ =∂#=Ù_»∞ N^Œ`∞« xÎ J=`å~°=∞QÆ∞ N™ê~Ú ã¨=∞~°∞x÷ ãÖÑ¨Ó~°‚ Pjã¨∞ûÅ#∞ á⁄O^Œ∞K«∞<åfl~°∞.
33
HÍ|\ì̃ Ñ¶H¨ ~Ô© #· ÉÏÉÏ‰õΩ ^ŒH}
∆˜ `À Ñ¨x UÅ? Jx J#∞HÀ=@O =∞# á⁄~°áê>Ë.
Ñ¨k¿ÇÏ#= J^è•ºÜ«∞=Ú
™ê^è‰Œ Ωõ #‰õΩ ZO`« ™ê^è#Œ KÕã#≤ #∞ `å#∞ x~å_»O|~°∞_»∞QÍ LO_»=Öˇ#x P_»O|~°=ÚÅ‰õΩ Z@∞=O\˜
KÀ@∞ W=fi‰õÄ_»k ÉÏÉÏ ^•ã¨Q}Æ ∞=∞Ç¨~å*ò q+¨Ü∞« =Ú# QÆ∞iÎOÑ¨KÃÕ ã#∞. =∞Ç¨~å¢+Öì¨ ’ Ç¨ÏiHõ^ÅŒä ∞ K≥ÑC¨ "å~°∞
P_»O|~°"∞≥ #ÿ =¢ã=Î̈ ÚÅ∞ Hõ>"ìË å~°∞. N^•ã¨Q}
Æ ∞=∞Ç¨~å*òx ÉÏÉÏ ti_ôÖ’ [~°∞QÆ∞ „Ñü N~å=∞#=q∞
ÑÖ_»∞QÆ‰Ωõ Ç¨Ïi^•ã¨∞QÍ âßâ◊fi`«=ÚQÍ xÜ«∞q∞OK≥#∞. ^•ã¨Q}
Æ ∞ ‰õÄ_® P_»O|~°"∞≥ #ÿ ^Œ∞ã¨∞ÅÎ ∞ ^èiŒ Oz
ÉÏÉÏ=^ŒÌ â‹Å=Ùfã≤H˘#∞@‰õΩ =zÛ#Ñ¨C_»∞ N™ê~Ú HÀ@∞, HõO_»∞"å, \’Ñ‘ fã≤"Ü
Õ ∞« =∞x â◊s~°=ÚÃÑ· Z@∞=O\˜
JÅOHÍ~°=ÚÅ∞ `«QÆ=x Ç¨ÏiHõ^äŒ K≥Ñ¨C#Ñ¨C_»∞ #_»∞=Ú #∞O_ç `«Å=~°‰õΩ Ug∞ "Õã¨∞HÀ‰õÄ_»^Œx
<å~°^=Œ ∞Ç¨Ïi¬=Öˇ Ç¨ÏiHõ^#Œä ∞ K≥ÑÊ¨ =Öˇ#x "åi=Öˇ x~å_»O~°=ÚQÍ LO_»=Öˇ#x É’kèOK≥#∞. <å~°^=Œ ∞Ç¨Ïi¬
P q^è=Œ ÚQÍ x~å_»O|~°=ÚQÍ Ç¨Ïi<å=∞ ãÖH©~#Î° KÕÜÚ« K«∞#flÑ¨C_»∞ NÇ¨Ïi~°∂Ñ¨=Ú# L#fl N™ê~Ú P
<å~°^=Œ ∞Ç¨Ïi¬x ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ K«∂ã≤<å_»∞ HÍ|>Ëì P ãÖÑ¶∞¨ @##∞ ^•ã¨Q}
Æ ∞=∞Ç¨~å*òH˜ HõO\˜H˜ JQÆ∞Ñ¨_∞» #@∞¡
É’kèOK≥#x „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.
~îå}ÏÖ’ XHõ<å_»∞ =∞Ç¨~å*ò Ç¨ÏiHõ^Œä K≥ÑC¨ K«∞O_»QÍ =zÛ#"åiÖ’ KÀÅ¯~ü J#∞ ¿Ñ^Œ"å_»∞ HÀ~°∞ì
QÆ∞=∂™êÎQÍ Ñ¨xKÕÜ«ÚK«∞#fl"å_»∞ P H©~°Î##∞ „â◊^ŒúQÍ qx `å#∞ ~å¿ã ã¨~å¯~°∞"åi Ñ¨sHõ∆Ö’ LfÎ~°∞‚_≥· ã≤÷~°"≥∞ÿ#
L^ÀºQÆ=Ú ÅaèOK«#KÀ ti_ôH˜ =zÛ ÉÏÉÏ ¿Ñ~°∞# HõÅHõO_» ÃÑ>ì̌^#Œ x „"≥Ú‰õΩ¯H˘<≥#∞. KÀÅ¯~ü c^Œ"å_»∞
Hõ#∞Hõ ti_ôÜ∂« „`«‰Ωõ Y~°∞ÛHÀã¨"∞≥ ÿ `å#∞ H˘O`«ÃÑH· =õ Ú q∞yÅÛ=Öˇ#x L^ÕâÌ º◊ =Ú`À `Õh\˜Ö’ "ÕÜÚ« K«HÔ ¯~°#∞
=∂x q∞ye# „^Œ=º=Ú#∞ ^•K«∞@‰õΩ „áê~°OaèOK≥#∞. ÉÏÉÏ Hõ$Ñ¨KÕ KÀÅ¯~ü Ñ¨sHõ∆ áêºã¨Ü∞≥ º#∞. L^ÀºQÆ=Ú
=K≥Û#∞. "≥O@<Õ ti_ôH˜ "≥à§‹ #∞. ÉÏÉÏ *’Q∑#∞ Ñ≤eÛ ''h JukäH˜ \© HõÑC¨ Ö’ qiqQÍ K«HÔ ¯~° "Õã≤ W=Ú‡——
J<≥#∞. KÀÅ¯~ü ÉÏÉÏ ÑëH˜# ÉèÏ==Ú#∞ „QÆÇÏ≤ Oz Pâ◊Û~°º=Ú K≥Ok "åi Hõ#∞flÅÖ’ ÉèÏ+¨Ê=ÚÅ∞ xeK≥#∞.
*’Q∑ q+¨Ü∞« =Ú#∞ J_»∞QÆQÍ KÀÅ¯~ü `å#∞ "≥Ú‰õΩ¯‰õΩ#fl q^è•#=Ú ÉÏÉÏ „QÆÇÏ≤ OK≥#x uiy \©HÑõ C¨ Ö’
Z‰õΩ¯=QÍ K«HÔ ¯~°"ãÕ ≤ W=fi=∞x K≥ÑÊ≤ #O^Œ∞‰õΩ `«# P#O^Œ=Ú#∞ `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»Q∞Æ *’Q∑‰Ωõ q=iOK≥#∞.
WHõ¯_» ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú#∞ K≥ÑC¨ @ÔH· <å J#∞Éè=í =ÚÅÖ’ XHõ\ ˜ `«ÑÊ¨ xãÔ̈~· =ºHõ=Î Ú
KÕÜ∞« =Åã≤=K≥Û#∞. <å Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú#∞ ÉèÏqOK«Hõ P ™ê~Ú ã¨=∞~°∞x÷ bÅ#∞ „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#x HÀ~°∞`«∂
K≥ÑC¨ K«∞<åfl#∞. KÀÅ¯~ü =Öˇ <å‰õΩ L^ÀºQÆ=Ú ÖËx ã¨=∞Ü«∞=Ú# Ñ¨ÓAºÅ∞ <å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ N=∂<£ =∞Ç¨ÉèÏ+¨ºO
34
~°OQÍKåiQÍ~°∞, ''L^ÀºQÆ=Ú =K«∞Û#O`« =~°‰Ωõ W+¨"ì ∞≥ #ÿ fÑ≤Ñ^¨ •~°=÷ Ú#∞ N™ê~ÚH˜ =^ŒÅ=∞x P*Ï˝ÑO≤ zi.
=∂ ^ŒOÑ¨`∞« e~°∞=Ù~°=Ú lÖËcx u#@O =∂x=ã≤<å=Ú. ÉÏÉÏ Hõ$Ñ¨`À <å‰õΩ#∞ KÀÅ¯~ü =Öˇ L^ÀºQÆ=Ú
ÅaèOK≥#∞. "Õ∞q∞~°∞=Ù~°=Ú XHõ™êi ti_ôÖ’ QÆ∞~°∞™ê÷#=Ú K«∞@∞ì „Ñ¨^HŒ }
∆˜ Å∞ KÕÜÚ« K«∞O_»QÍ XHõ ™ê~Ú
Éè‰í Ωõ _Î ∞» u~°∞QÆ∞`«∞#fl ##∞fl <å KÕ~ÚÑ¨@∞ì‰Ωõ x PÑ≤ JÑ¨C_Õ `å#∞ N™ê~Úã¨KÛ« i„`« Ñ¨ÓiÎKÃÕ ã#x <å KÕuÖ’
lÖËcx ÃÑ>ì̌#∞. N™ê~Ú bÅ Uq∞ K≥ÑÊ¨ QÆÅ=Ú? nxx Ñ¨\ ì̃ ÉÏÉÏ ZO`« =∞Ç≤Ï=∂xfi`«∞_À |∞∞A"≥#· k.
N™ê~Ú W@¡xi. ''<å =ÚO^Œ~° ÉèHí `Î̃ À g∞ KÕ`∞« Å∞ KåÑ≤#KÀ g∞ K≥O`«# <Õ#∞O_≥^#Œ ∞. <å ^ÕÇÏ¨ =Ú WK«Û@
L#flÑ¨Ê\˜H˜ ã¨ÑãÎ̈ =¨ Ú„^Œ=ÚÅ P=Å g∞~°∞ KÕÜÚ« K«∞#fl Ñ¨#∞Å∞ <å‰õΩ `≥eÜ«Ú#∞. „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú# g∞ W+ì̈=Ú
=zÛ# KÀ@∞H˜ áÈ=Ù_»∞. <Õ#∞ g∞ K≥O`«<Õ g∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÖ’<Õ =∞iÜ«Ú ã¨~fi° [#∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#O^Œ∞
L<åflx „QÆÇÏ≤ Oz ##∞fl Ñ¨ÓlOÑ¨Ù_»∞. Z=fi~°∞ ##∞fl D q^èOŒ QÍ QÆ∞iÎOK≥^~Œ À "å~°∞ ^è#Œ ∞ºÅ∞.
XHõ™êi ÉÏÉÏ =∞j^Œ∞Ö’ L#flÑ¨C_»∞ XHõ |e¡ \˜H± \˜H± Jx Ñ¨Å∞HõQÍ "åx ÉèÏ==Ú#∞ JHõ¯_» L#fl
Éè‰í Ωõ _Î ∞» N™ê~Úx „Ñ¨tflOÑ¨QÍ B~°OQÍÉÏ^£#∞O_ç `«# K≥ÖÅ¡ˇ ∞ =K«∞ÛK«∞O_»∞@KÕ`« P |e¡ P#OkOK«∞K«∞#fl^Œx
ÑëH˜# ÉÏÉÏ =∂@Å∞ qx P Éè‰í Ωõ _Î ∞» x~å…O`«áÈÜ≥∞#∞. ti_ôÖ’ =∞j^Œ∞# L#fl |ÖËq¡ ∞\˜? ^•xH˘Hõ
K≥ÖÖ¡ˇ qË ∞\˜? P K≥ÖÅ¡ˇ ∞ B~°OQÍÉÏ^Œ∞ #∞O_ç ~å=@"Õ∞q∞\˜? J~°Oú Ñ¨~Oú° ÖËx =∂@Å∞ Jx `«ÅOK≥#∞ HÍx
ÉÏÉÏ =∞Ç≤Ï=∞#∞ „QÆÇÏ≤ OK«Ö‰Ë Ωõ O_çi. H˘O`«¿ãÑ¨\ H˜ ˜ B~°OQÍÉÏ^£ #∞O_ç XHõ~∞° ÉÏÉÏ ^Œ~≈° #=Ú#ÔH· =zÛ
™êÜ«∞x ^Œi≈Oz `«# QÆ∞„~°=Ú#‰õΩ u#∞@‰õΩ LÅ=Å∞ HÍ=Åã≤ =zÛ `«# Éè∞í [=ÚÃÑ· #∞#fl ãÖzÖ’x
^è∂Œ ox qkeOÑ¨QÍ P ãÖp#∞O_ç XHõ |e¡ „HÕ^ŒÑ_¨ ç JO^Œ~∂° K«∂ã¨∞OÎ _»QÍ =∞j^Œ∞QÀ_» ÃÑ#· ∞#fl `«#
JHõ¯(|e¡) =^Œ‰Ì Ωõ "ÕQ=Æ ÚQÍ "≥à§‹ #∞. JHõ¯K≥ÖO¡ˇ „_»∞ HõÅ∞ã¨∞H˘xi. JkèH„õ ¿Ñ=∞`À QÆ∞O„_»=ÚQÍ uiyi. ÉÏÉÏ
P |e¡x B~°OQÍÉÏ^Œ∞#∞O_ç ti_ôH˜ ÖÏy JHõÛK≥Öà¡ˇ §◊ #∞ HõeÃÑ#∞. W^≥O`« z„`«=ÚQÍ L#fl^À Hõ^•! ÉÏÉÏ
ZO`« ã¨~fi° A˝_À Jx |∞∞A=QÆ∞K«∞#flk.
Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°= / Ñ¨k¿ÇÏ_»= J^è•ºÜ«∞=Ú
^≥"· åxfl P~åkèOKÕ"å~°∞ `«# HÀiHõÅ∞ f~°=Öˇ#x PHÍOHõ`∆ À ™ê^è#Œ KÕÜÚ« "å~°∞ KåÖÏ Z‰õΩ¯==∞Ok
P ã¨fiÉèÏ==Ú`À<Õ LO_≥^~Œ ∞° . U HÀiHÍ ÖË‰Ωõ O_® ^≥"· åxfl P~åkèOKÕ"å~°∞ KåÖÏ J~°∞^Œ∞. ™ê^è#Œ KÕ¿ãk
KåÖÏ `«‰Ωõ ¯= J~Ú<å "≥O@<Õ Ñ¶e¨ `«O ~å"åÅx PHÍOHÕ∆ KÕ"å~°∞ =∞iH˘O^Œ~∞° . Uà◊§ `«~|° _ç ™ê^è#Œ
KÕã#≤ #∞ U Ñ¶e¨ `«=Ú ÖËHáõ È~Ú#^Œx =∞^èºŒ Ö’ q_çzÃÑ>Ë"ì å~°∞ =∞iH˘O^Œ~∞° . ÉèíQÆ=næ`«Ö’ Hõ$+¨‚Ñ¨~°=∂`«∞‡_»∞
U Hõ~‡° <≥#· #∞ KÕ¿ã"å_»∞ Hõ~QÎ° Í ÉèÏqOK«=^ŒxÌ P Hõ~‡° ÉèQí =Æ O`«∞_ç_Õ Jx `«Åz ÉèQí =Æ O`«∞x HÀã¨=∞<Õ P
35
Hõ~‡° #∞ x~°fiiÎOz Ñ¶e¨ `åxfl ÉèQí =Æ O`«∞xˆH JiÊOK«=∞<åfl_»∞. WÖÏ KÕ¿ã"å~°∞ "≥∂Hõ™∆ ê^è#Œ ‰õΩ J~°∞›Åx P
Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ K≥ÃÑÊ#∞. S`Õ JO`«∞ÖËx HÀiHõÅ`À KÕ¿ã ™ê^è#Œ =Å# HÀiHõÅ∞ f~°∞`Õ ÉèQí =Æ O`«∞_»x ÖËHáõ È`Õ
P ÉèQí =Æ O`«∞_Õ ÖË_x» ã¨∞Å∞=ÙQÍ x~åúi™êÎ~∞° . H˘O^Œ~∞° J`åºâ◊`À ™ê^è#Œ Ö’ `å#∞ Ug∞ ™êkèOÑ¨Hõ áÈ~Ú##∞
ÃÑ^ŒHÌ ÀiHõ<Õ HÀ~°∞`å~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O =O\˜k.
XHõ ^èxŒ ‰õΩ_»∞ ÉÏÉÏ H©iqÎ x ÉÏÉÏ#∞ „|Ç¨Ï‡ *Ï˝#=Ú HÀ~°∞@ÔH· ti_ôH˜ =K≥Û#∞. =∞j^Œ∞‰õΩáÈ~Ú
ÉÏÉÏ#∞ K«∂ã≤ #=∞ã¨¯iOz W@¡<#≥ ∞. ÉÏÉÏ WHõ¯_»H˜ =zÛ#"åiH˜ PÅâ◊º=Ú KÕÜ∞« Hõ „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂ÃÑ^Œ~x°
qx <Õ#O`« ^Œ∂~°O#∞O_ç =zÛux. g∞~°∞ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=Ú#∞ „Ñ¨™êkOz#KÀ <Õ#∞ Ñ¨_#ç „â◊=∞‰õΩ Ñ¶e¨ `«=Ú
ÅaèOK«∞#<≥#∞. N™ê~Ú ''P`«∞~°∞`« Ñ¨_»=^Œ∞Ì. WÑ¨C_Õ h‰õΩ „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂ÃÑ^Œ#∞. <å =^ŒÌ‰õΩ =zÛ
„|Ç¨Ï‡*Ï˝#=Ú W=fi=∞x J_»∞QÆ∞~°"å~°∞ KåÖÏ `«‰Ωõ ¯=—— Jx J<≥#∞. N™ê~Ú "åx`À ãÖÉèÏ+¨} "≥Ú^Œe_çi.
`«# „Ñ¨âfl◊ #∞ `å<Õ =∞~°K∞« #@∞¡QÍ KÕãi≤ . XHõ ÉÏÅ∞}˜‚ Ñ≤ez #O^Œ∂ =∂~åfi_ô =^ŒÌ 5 ~°∂áêÜ«∞Å∞ fã¨∞‰õΩ~°=∞‡x
ÑÖÑ≤i. HÍ¿ãÑ¨Ù `«~åfi`« P ‰õΩ„~°"å_»∞ P =∂~åfi_ç WÅ∞¡ `åà◊O "Õã≤ LO^Œx K≥ÃÑÊ#∞. =∞iÜ≥ÚHõi ^ŒQiæÆ H˜
ÑÖÃÑ#∞. P ÉÏÅ∞_»∞ =\ì̃ KÕ`∞« Å`À uiy=K≥Û#∞. WOHÍ W^Œ~Ì ∞° , =ÚQÆ∞~æ ∞° =^Œ‰Ì Ωõ ÑÖÑ≤##∞ ÉÏÉÏH˜ P 5
~°∂áêÜ«∞Å∞ ~åÖË^∞Œ . N™ê~ÚH˜ x*ÏxH˜ P _»|∞ƒ J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . W^ŒO`«ÜÚ« ¿Ñ~åâ◊`À =zÛ# P ^è#Œ =O`«∞x
H˘~°‰Ωõ P_ç# <å@Hõq∞k. J`«x *Ë|∞Ö’ <À@¡H@
õ ∞ìÅ∞ HõÅ=Ù. x[OQÍ J`«xH˜ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O HÍ=Åã≤ÜÚ« #flKÀ
T~°̂H ‰õÄ~°∞ÛO_»_»∞. =∞iÜ«Ú N™ê~ÚÃÑ· x["≥∞ÿ# ÉèíHÎ̃„¿Ñ=∞Å∞ HõÅ"å_≥·`Õ KåÖÏ z#fl "≥Ú`«Î"≥∞ÿ<å 5
~°∂áêÜ«∞Å∞ fã≤ WzÛ Ü«ÚO_≥_ç"å_»∞. J`«#∞ _»|∞ƒ W=fiÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#q∞=fi=∞x `˘O^Œ~°
Ñ¨_∞» K«∞<åfl_»∞. N™ê~Ú PÜ«∞# "≥Y· i K«∂ã≤ W@¡<#≥ ∞. ''„|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂K«∞@‰õΩ S^Œ∞ =ÚYº"≥∞#ÿ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞
ã¨=∞iÊOK«=Öˇ#∞. Jq 1. ÑÖK«„áê}=Ú 3. ÑÖKÕO„kÜ«∞=ÚÅ∞ 3. =∞#ã¨∞û 4. |∞kú 5. JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú.
=∞iÜ«Ú „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=Ú K«∂K«∞@‰õΩ H˘O`« Ü≥∂QÆº`« ‰õÄ_® J=ã¨~=° ∞x Jk U=∞#QÍ J`«#∞ |^Œ∞_ú #» x
`≥eã≤ |O^èŒ#=ÚÅ#∞ `≥OÑ¨ÙH˘#∞@‰õΩ Hõ$+≤KÕã≤ W`«~° ã¨∞Y=ÚÅ#∞ HÀ~°Hõ „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ á⁄O^Œ∞>ˇÿ
„Ñ¨Ü«∞uflOK«∞"å_»∞ J~°∞›_»∞. JÖÏˆQ áê~°=∂iúHõ ~°OQÆ=ÚÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«∞@‰õΩ WÇ¨Ï Ñ¨~°Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞
Q“~°==ÚÅ‰õΩ q+¨Ü∞« =ÚÅ‰õΩ qã¨∞QÆ∞K≥O^Œ=Öˇ#∞. P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú#∞ HÀ~°∞"å_»∞ `«# ~ÚO„kÜ«∞=ÚÅ∞
ÉÏÇ¨Ïº=Ú#∞ K«∂K«∞@ÔH· „Ñ¨Üu« flOÑ¨Hõ `«# ^Œ$+≤xì JO`«~∞° ‡Y=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞. =∞#∞+¨µº_»∞ K≥_∞» =∂~°=æ Ú
#∞O_ç `«# |∞kúx `«ÑÊ≤ Oz =∞#ã¨∞û#∞ K«eOÑ¨‰Ωõ O_» KÕÜ∞« ÖË#Ñ¨C_»∞ =∞iÜ«Ú `«ÑC¨ Å∞ KÕÜÚ« @ =∂##Ñ¨C_»∞
P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú á⁄O^ŒÖ=Ë Ú. ã¨`º« =Ú Ñ¨Å∞‰õΩK«∞ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕÜÚ« K«∞ Ö’# K«∂K«K∞« „|Ç¨Ï‡KåiQÍ #∞O_ç#QÍx
36
P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú ÅaèOK«^Œ∞. =∂#=Ù_»∞ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ Z#∞fl‰õΩ#flÑ¨C_»∞ P =ã¨∞Î=ÙÅ∞ =∞OzqQÆ#∞,
„Ñ‘uHõ~"° ∞≥ #ÿ qQÍ LO_»∞#∞. =∞Ozq "Õ^•O`« q+¨Ü∞« =∞Å‰õΩ ãÖ|OkèOz#^≥`· Õ „Ñ‘uHõ~"° ∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙÅ∞
„áêÑÖzHõ Ö∫H˜Hõ q+¨Ü∂« Å‰õΩ ãÖ|OkèOz#q. `≥e"≥#· =∂#=Ù_»∞ "Õ^•O`« q+¨Ü∞« =ÚÅ‰õΩ ã¨|OkèOz#
=∞Oz =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ Z#∞flH˘#∞#∞. J*Ï˝x „Ñ‘uHõ~"° ∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ HÀ~°∞#∞. =∞#ã¨∞û#∞ WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞
™êfinè#=Ú#O^Œ∞OK«∞H˘#=Öˇ#∞. W^Õ q+¨Ü«∞=Ú NHõ$+¨‚Ñ¨~°=∂`«∞‡_»∞ =∞#ã¨∞û#∞, WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞
™êfinè#=∞O^Œ∞OK«∞H˘#=Å#x J~°∞#˚ ∞xH˜ ''â◊s~°=Ú ~°^=Œè Ú. P`«‡ ^•x Ü«∞[=∂x. |∞kú P ~°^=Œè Ú#∞
#_»∞Ñ¨Ù ™ê~°k.è =∞#ã¨∞û Hõà§‹ =Ú. WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ QÆ∞„~°=ÚÅ∞. WO„kÜ«∞ q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ "åx =∂~°=æ ÚÅ∞——
Jx K≥ÑÊ≤ Ü«Ú<åfl~°∞. Z=fii =∞#ã¨∞û ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ k HÍ^À, Z=i WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ ™êfinè#=Ú#O^Œ∞ ÖË"À "å_»∞
`«# QÆ=∞º™ê÷#=Ú#∞ KÕ~Ö° _Ë ∞» . [## =∞~°} K«„Hõ=ÚÖ’ Ñ¨_áç È=Ù#∞. `å#∞ Ñ¨Ù_»∞`«∂ =∞~°}ã˜ ∂¨ <Î =Õ ÙO\Ï_»∞.
Z=i =∞#ã¨∞û WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ ™êfinè#=Ú#O^Œ∞O_»∞<À "å_»∞ `«# QÆ=∞º™ê÷#=Ú#∞ KÕ~°∞#∞. J#QÍ
q+¨µÑ‚ ^¨ =Œ Ú#∞ ™êkèOK«∞#∞. N™ê~Ú „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂K«∞@‰õΩ Ü≥∂QÆº`« HÍ=Öˇ#x ÃÑ· q+¨Ü∞« =ÚÅ ^•fi~å
É’kèOK«∞K«∞ =∞iH˘x J~°›`Å« ∞ ‰õÄ_® HÍ=Öˇ#x P J~°›`Å« ∞ D q^è"Œ ∞≥ #ÿ =x K≥ÃÑÊ#∞. Jq U=∞#QÍ
=∞#ã¨∞û#∞ áê=#=Ú KÕÜÚ« =∞<≥#∞. J#QÍ q^è∞Œ Å#∞ Ñ¶Ö¨ Ï¿ÑHõ∆ ÖË‰Ωõ O_® x~°fiiÎOÑ¨=∞x K≥ÃÑÊ#∞. JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú,
Ö’Éèí=Ú, HÀiHõÅ∞, q_çzÃÑ@ìÖË#Ñ¨C_»∞ P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú#‰õΩ J~°›`« ÖË^Œx J@∞=O\˜"å_»∞ ^ÕÇ¨Ï"Õ∞
<Õ##∞‰õΩO\Ï_»x P „Éè=í ∞KÕ`<« Õ |^Œ∞_ú ∞» J=Ù`å_»x K≥ÃÑÊ#∞. HÍ|\ì̃ Jaè=∂#=Ú#∞ =keÃÑ@ì=Öˇ#∞.
P`«‡*Ï˝#=Ú#∞ `«# ™⁄O`«OQÍ á⁄O^ŒÖ~Ë x° P`«‡*Ï˝#=Ú á⁄Ok# WOH˘Hõi ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú`À á⁄O^Œ=K«∞Û#x,
P P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú á⁄Ok#=ºHÎ̃<Õ QÆ∞~°∞=x, P QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ P=â◊ºHõ`« ZO`À J=ã¨~=° ∞x K≥ÃÑÊ#∞. P
QÆ∞~°∞=∂~°=æ Ú #O^Œ∞ #_çz# ZO`À "Õ∞Å∞ á⁄O^Œ=K«∞Û#x K≥ÃÑÊ#∞.
„|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂K«∞@‰õΩ z=ik JxflO\˜Ö’ Ju =ÚYº"≥∞#ÿ k ÉèQí =Æ O`«∞x Hõ\ÏHõ=∆ Ú. Wk JxflO\˜
HõO>Ë =ÚYº"≥∞#ÿ ^Œx K≥ÑÊ≤ <å_»∞. ÉèQí =Æ O`«∞x Hõ\ÏHõ=∆ Ú á⁄Ok#"åiH˜ q"ÕH=õ Ú, "≥~· åQÆº=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞#x
J\ì̃"åiH˜ ã¨∞ÅÉèOí QÍ „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂K≥^~Œ x° K≥ÑÊ≤ i.
ÉÏÉÏ, P ÃÑ^Œ=Ì ∞x+≤ ^ŒQ~æÆ ° "≥Ú^Œ\ ˜ ^è#Œ =Ú HÀˆ~"å_çQÍ „Ñ¨=iÎOz P ¿Ñ~åâ◊ HõÅ"å_çH˜ Hõà√◊ §
`≥iÑ≤OK«∞@‰õΩ <å@Hõ =∂_ç „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂K«∞@‰õΩ Ü≥∂QÆº`« QÆ∞iOz ZO`À qÑ¨ÙÅ=ÚQÍ q=iOz
`«∞^Œ‰Ωõ P ^èxŒ ‰õΩx`À W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. ''h *Ë|∞Ö’ „|Ç¨Ï‡=Ú Ü«∂|kO`«Å∞ 5 ~°∂áêÅÜ«∞ <À@¡ ~°∂Ñ¨=ÚÖ’
L#flk. ^•xx Éˇ·@‰õΩ fÜ«Ú—— =∞<≥#∞. P ^èŒx‰õΩ_»∞ *Ë|∞ #∞O_ç <À@¡#∞ Éˇ·@‰õΩ fã≤ ÖˇHõ¯ÃÑ@ìQÍ ãïQÍæ
37
~°∂.250/–Å∞ HõÅ=Ù. J`«_»∞ ÉÏÉÏ áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_≥#∞. N™ê~Ú W@¡<≥#∞. ''h ¿Ñ~åâ◊Ö’Éèí=Ú
=^ŒÅÖË#O`«=~°‰Ωõ h=Ù x["≥∞#ÿ „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂_»Ö=Ë Ù. h „|Ç¨Ï‡Ñ¨Ù <À@¡ Hõ@Åì #∞ K«∞\˜Ãì Ñ@∞ì=Ú. ^è#Œ =∞O^Œ∞
ãÖ`å#=∞O^Œ∞ Sâ◊fi~°º=∞O^Œ∞ =∞#ã¨∞û ÅQÆfl"≥∞ÿ L#fl"å_çH˜ „|Ç¨Ï‡=Úá⁄O^ŒÖ_Ë ∞» . Z=~°∞ HÀiHõÅ∞ ÖËx"å_À
"å_Õ K«∂_»QÅÆ _»∞. Z=~°∞ JÇ¨ÏOHÍ~°ÑÓ¨ i`«∞Ö’ WO„kÜ«∞ q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ QÆ∂iÛ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ zOuOK≥^~Œ À
"å~°∞ P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú á⁄O^Œ∞@‰õΩ J~°∞›Å∞ HÍ~°∞. HÍ=Ù# ^Õxx ri‚OK«∞H˘#QÆÅ_À ^Õxx â◊s~°=Ú#‰õΩ
Ñ¨\ Oì̃ K«∞H˘#QÆÅ_À ^•x<Õ "å_»∞ fã¨∞H˘#=Öˇ#x ''<å Y*Ï<å xO_»∞QÍ =Ù#flk. Z=iˆHk HÍ=Åã≤#
^•xx "åiH˜ W=fiQÆÅ#∞. HÍx "åxH˜ Ñ¨ÙK«∞ÛH˘#∞ Ü≥∂QÆº`« HõÅ^• ÖË^• Jx <Õ#∞ "≥Ú^Œ@ Ñ¨sHÕ∆ K«=Öˇ#∞——.
N™ê~Ú `å#∞ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»x ZO`« ÉÏQÍ |Ü«∞@Ñ¨_®¤~À Hõ^•. „|Ç¨Ï‡=Ú `å<≥· Ü«ÚO_ç „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=Ú#∞
HÀ~°∞"åiH˜ „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ QÆ∞iOz P „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂K«∞@‰õΩ QÆÅ Ü≥∂QÆº`« QÆ∞iOz P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú
Z=fiiH˜ „áêÑ≤OÎ K«∞<À#x q=~°=ÚQÍ K≥ÑÊ≤ z=iH˜ P ¿Ñ~åâ◊ QÆÅ"å_ç`À ''<å Y*Ï<å xO_»∞QÍ L#flk.
Z=iˆHk HÍ=Åã≤# ^•xx "åiH˜=fiQÆÅ#∞—— J#QÍ N™ê~Ú ^ŒQ~æÆ Ö° xË =ã¨∞=Î Ù J#∞#k ÖË^∞Œ . Jk =ã¨∞"Î QÕ Íx
=∞ˆ~^≥<· å HÍx „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=Ú`À ã¨Ç¨ `«# Y*Ï<åÖ’ xO_»∞QÍ á⁄~°∞K¡ ∞« #fl=x J~°=Ì Ú. =∞m§ ™ê~Ú P
^èŒx‰õΩx`À W@¡<≥#∞. ''HÍx "åxH˜ Ñ¨ÙK«∞ÛH˘#∞ Ü≥∂QÆºQÆ HõÅ^• ÖË^• Jx <Õ#∞ "≥Ú^Œ@ Ñ¨sH˜∆OK«=Öˇ#∞——
J#QÍ P ^èxŒ ‰õΩ_»∞ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=Ú H˘~°‰Ωõ ti_ôH˜ =zÛ ™ê~Úx "Õ_∞» H˘x#Ñ¨C_»∞ "åxH˜ Ü≥∂QÆºQÆ HõÅ^À
ÖË^À J#fl^•xÔH· ~°∂.5 =∂~åfi_ô ^ŒQ~æÆ ° #∞O_ç `≥=∞‡x ÉÏÅ∞x ÑÖÃÑ#∞. P 5 ~°∂áêÜ«∞Å∞ ™ê~ÚH˜
~å#Ñ¨C_»∞ P ^èŒx‰õΩ_»∞ `«# *Ë|∞#∞O_ç W=fiÖË^Œ∞ ãïHõ^• „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=Ú H˘~°‰õΩ P„`«∞`« Ñ¨_≥#∞. JÑ¨C_»∞
N™ê~Ú „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂K«∞@‰õΩ Ü≥∂QÆº`« QÆ∞iOz, P Ü≥∂QÆº`«#∞ QÆ∞iOz KåÖÏ qÑ¨ÙÅ=ÚQÍ P ¿Ñ~åâ◊
QÆÅ"å_çH˜ =∞iÜ«Ú =∞j^Œ∞Ö’#∞#fl "å~°O^ŒiH˜ É’kèOK≥#∞. „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ K«∂K«∞@‰õΩ K≥Ñ≤Ê# Ü≥∂QÆº`«
ÅHõ}
∆ =ÚÅÖ’ U XHõ¯\˜ ‰õÄ_® P ^èxŒ ‰õΩx =^ŒÖÌ ^Ë ∞Œ . HÍ|\ì̃ N™ê~Ú "åxH˜ Ñ¨ÙK«∞ÛH˘#∞ Ü≥∂QÆºQÆ`« HõÅ^•
ÖË^• Jx Ñ¨sHÕ∆ z# Ñ≤^ÑŒ ¨ P ^èxŒ ‰õΩ}˜‚ `«# J`åºâ◊ J~Ú#@∞=O\˜ HÀiHõ `«ÑÊ¨ x J`«_∞» J~°∞›_∞» HÍ^Œx
N™ê~Ú `«# P^è•ºu‡Hõ Éè’^Œ#`À JHõ¯_»∞#fl "å~°O^ŒiH˜ É’kèOz N™ê~Ú `å<Õ „|Ç¨Ï‡=∞x Ñ¨~=° ∂`«‡ Jx
|∞∞A=ÙKÕã≤H˘<≥#∞.
Ñ¨^xÌ≥ q∞k, ÑÖ`˘q∞‡k J^è•ºÜ«∂Å∞

D J^è•ºÜ«∞=Ú HõÅHõO_»=Öˇ uÜ«∞ºQÍ#∞O_»∞#∞. ™ê~Ú ã¨KÛ« i„`« Jxfl J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’#∞ D
J^è•ºÜ«∞=Ú KåÖÏ =∞^è∞Œ ~°=ÚQÍ, Q˘Ñ¨Ê ~°ÇÏ¨ ™êºxfl ^•yÜ«Ú#flk. D J^è•ºÜ«∞=Ú#∞ JHõ~∆ =° Ú JHõ~∆ =° Ú
38
KåÖÏ *Ï„QÆ`QÎ« Í <≥=∞‡kQÍ K«kq<å, Z<Àfl =ÚYº q+¨Ü∂« Å∞ WO^Œ∞#∞O_ç „Ñ¨HÍt™êÎ~Ú. P Éè’^Œ##∞
=∞#=Ú `«∂.K«.`«ÑÊ¨ ‰õΩO_® áê\Õz# J^è•ºu‡Hõãu÷≤ Ö’ J„QÆ„âı}Q˜ Í LfÎ~∞° Å‚ O `«ÑÊ¨ Hõ J=Ù`å=Ú. q∞ye#
J^è•ºÜ«∞=ÚÅ∞ =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ q HÍ=x J~°=ú Ú HÍ^Œ∞. q∞~îå~ÚÅ∞ Jxfl ~°H=õ ÚÅ∞ uÜ«∞º^Œ<å<Õfl ~Ú™êÎ~Ú.
JO^Œ∞Ö’ XH˘¯Hõ¯ ~°HÍxH˜ XH˘¯Hõ¯ ¿Ñ~°∞ LO@∞Ok. S`Õ HõÅHõO_» Jxfl\˜Ö’ KåÖÏ =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ k =∞iÜ«Ú
KåÖÏ=∞OkH˜ „Ñ‘uHõ~°"≥∞ÿ#k. Jxfl\˜HõO>ˇ =ÚYºO N™ê~Ú, HõÅHõO_»#∞, N™êÜ«∞ã¨K«Ûi„`« ~åã≤#
¿ÇÏ=∂_£ÑÖ`ü‰õΩ KÕuÖ’ ÃÑ\˜ì D q^èŒOQÍ J<≥#∞. ''D Hõ^èŒ#∞ h=Ù =∞#ã¨∞‰õΩ Ñ¨\ ˜ìOK«∞H˘x
[˝ÑÜ
Î≤ ∞« O^Œ∞OK«∞H˘x#KÀ, h ã≤u÷ HõÅHõO_»=Öˇ uÜ«∞ºQÍ #∞O_»∞#∞.—— nx ^•fi~å D J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ K≥ÑÊ≤ #
Hõ^Œä N™ê~Ú ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ ã¨∂K«# Wã¨∞fl<åfl~°∞ =∞#H˜. D Hõ^äŒ#∞ Ñ¨\ ì̃OK«∞‰õΩx [˝Ñ≤ÎÜ«∞O^Œ∞OK«∞H˘#∞=∞x
J@∞¡ KÕã#≤ Ü≥∞_»Å =∞#O^Œi ã≤u÷ ‰õÄ_® HõÅHõO_»=Öˇ uÜ«∞ºQÍ LO_ç ã¨∞YOQÍ LO_≥^=Œ Ú. D J^è•ºÜ«∞=Ú
<å‰õΩ (~°K~« Ú`«) ZO`À W+ì̈"∞≥ #ÿ k. K«^∞Œ =Ù`«∞#flÑ¨C_»∞ Z#ÖËx J#∞Éè∂í ux Hõeyã¨∞OÎ k.
™êˆ~î J#∞ #`«_∞» "åºáê~°=ÚÖ’ #+ì̈áÈ~Ú =∞iH˘xfl ÉÏ^èÅŒ `À rq`«=Ú QÆ_∞» Ñ¨Ù`«∞#flÑ¨C_»∞ J`«x
q∞„`«∞_»∞ ™êˆ~#î ∞ ti_ôH˜ "≥à§◊ =∞x ã¨ÅÇ¨ xK≥Û#∞. ™êˆ~î "≥O@<Õ ti_ôH˜ "≥o¡ N™ê~Úx ^Œi≈Oz âßOux
á⁄O^≥#∞. J`«#∞ QÆ∞~°∞K«i„`« áê~åÜ«∞}=Ú#∞ 7 ~ÀAÅÖ’ K«kq# `«~∞° "å`« N™ê~Ú Hõ\ÏHÕ∆ z J`«x
ã¨fiÑ¨fl=Ú #O^Œ∞ ÉÏÉÏÜÕ∞ QÆ∞~°Ki« „`«∞#∞ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x ^•xÖ’x q+¨Ü∞« =ÚÅxfl ™êˆ~‰î Ωõ É’kèOK«∞K«∞#fl@∞¡
ã¨fiÑ¨fl=Ú K«∂ÃÑ#∞. ™êˆ~î =∞~åfl_»∞ P ã¨fiÑ¨fl=Ú Ü≥ÚHõ¯ =$`åÎO`«=Ú `≥eã≤H˘#=Öˇ#x XHõ ã¨áêÎÇÏ¨ =Ú
KåÅ∞<å, ÖËHõ =∞iÜ≥ÚHõ ã¨áêÎÇÏ¨ =Ú KÕÜ∞« =Öˇ<å Jx HÍHÍ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ #ü ∞ ™êˆ~î `«# `«~Ñ° Ù¨¶ # HÀ~°∞=∞x
"Õ_∞» H˘<≥#∞. HÍHÍ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü P q+¨Ü∞« =Ú#∞ N™ê~Úx J_»∞QÆQÍ ÉÏÉÏ 'J`«_∞» QÆ∞~°∞K«i„`« WOH˘Hõ
ã¨áêÎÇ¨Ï=Ú KÕã≤# J`«#∞ áê=#∞_»QÆ∞#∞. "Õ∞Å∞ HõÅ∞æ#∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ „Ñ‘u K≥Ok "åxx „Ñ¨ÑÖK«
ÉO^è=Œ ÚÅ#∞O_ç `«ÑÊ≤ OK«∞——#<≥#∞. ÉÏÉÏ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ JHõ¯_Õ =Ù#fl ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü qx `«# =∞#ã¨∞ûÖ’
W@¡#∞H˘<≥#∞. ''™êˆ~î WOH˘Hõ¯ "å~°O =∂„`«"∞Õ áê~åÜ«∞}KÕã≤ Ñ¶e¨ `«=Ú#∞ á⁄O^Œ∞<å, <Õ#∞ 40 ãÖIIÅ
#∞O_ç áê~åÜ«∞} KÕÜÚ« K«∞<åfl#∞, HÍx <å‰õΩ Ñ¶e¨ `«=Ú ÖË^∞Œ Hõ^•! ™êˆ~î 7 ~ÀAÅ∞ =∂„`«"∞Õ x=tOK≥#∞.
<Õ#∞ 7 ãÖIIÅ #∞O_ç Ü«Ú<åfl#∞. <å „Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚÅ∞ Ñ¶e¨ OK«"å—— Jx J#∞H˘<≥#∞. =∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯ =∞#ã¨∞û
ZO`« qHõÅ=Ú KÕÜÚ« <À K«∂zu~å. 40 ãÖIIÅ #∞O_ç áê~åÜ«∞}O KÕÜÚ« K«∞#fl ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `üQÍiH˜ U
~ÀA HõÅ∞QÆx x~åâ◊ P ~ÀA =∂„`«"∞Õ J#QÍ ™êˆ~xî nqOz# ~ÀA =∂„`«"∞Õ HõÅ∞QÆ∞@ QÆÅ HÍ~°}=Ú P
qHõÅ"≥∞#ÿ =∞#¿ãû. U ~ÀE, N™ê~Ú áê^•Å =^ŒÌ 7 ãÖIIÅ∞ L<åfl#∞ Jx J#∞H˘#x N¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `üQÍ~°∞
39
P k#=Ú# J#∞H˘#∞@‰õΩ QÆÅ HÍ~°}=Ú ™êˆ~î WOH˘Hõ¯ "å~°O =∂„`«"∞Õ áê~åÜ«∞}O KÕã#≤ `«#‰õΩ
„Ñ¨ÑO¨ K« |O^è=Œ ÚÅ#∞O_ç ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ J`«xx `«ÑÊ≤ OK«∞#x "Õ∞Å∞á⁄Ok áê=#∞_»Q∞Æ #∞ J<Õ ÉÏÉÏ <À\˜
#∞O_ç =zÛ# =∂@Å∞ qx# Hõ}
∆ =Ú# J@∞=O\˜ PÖ’K«#Å∞ =∞#ã¨∞û#‰õΩ ÖËK#≥ ∞. WHõ¯_» ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü
QÍˆ~ HÍ^Œ∞ =∞i U W`«~° Éèí‰õΩÎÖˇ·##∞ `«# QÆ∞~°∞=Ù^ŒQÆæ~° L#flÑ¨C_»∞ `«# HõO>ˇ `«‰õΩ¯= ã≤÷uÖ’ LO_ç Ju
`«‰Ωõ ¯= HÍÅOÖ’ QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ `«# Hõà§◊ =ÚO^Œ∞ á⁄O^Œ∞K«∞#flÑ¨C_»∞ ZÑ¨Ê\˜#∞O_À `«# QÆ∞~°∞=ÙHõ_» Ñ¨_=ç Ù#fl
t+¨µº_»∞ `«ÑÊ¨ Hõ W@∞=O\˜ PÖ’K«#Å∞ HõÅ∞æ@ ã¨ÇÏ¨ ["Õ∞. W@∞=O\˜q HõÅ∞QÆ∞@ ‰õÄ_® P QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯
„H©_Ö» ’ XHõ ÉèÏQÆ"∞Õ . `«# t+¨µº_»∞ `«# #∞O_ç Ug∞ <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl_»∞ `«# QÆ∞iOz Uq∞ J#∞‰õΩO@∞<åfl_»∞ J<Õ
x*ÏÅ#∞ `≥eã≤H˘#∞@‰õΩ P QÆ∞~°∞=Ù ÃÑ>Ëì Ñ¨sHõ∆ =∂„`«"∞Õ JÖÏˆQ N™ê~Ú ã¨=∞~°∞_÷ ∞» `«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü
=∞#ã¨∞ûÖ’x PÖ’K«##∞ „QÆÇÏ≤ Oz ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü#∞ âßº=∂=^Œ‰Ì Ωõ 15 ~°∂IIÅ∞ ^ŒH}
∆˜ fã¨∞‰õΩx H˘O`«¿ãÑ¨Ù
J`«x`À =ÚK«Û\Õz ~°=∞‡<≥#∞. Jã¨ÖË ÉÏ^è`Œ À Hõ$Oy# ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü `«# ÉÏ^è#Œ ∞ QÆ∞~°∞=QÆ∞ ™ê~Ú
„QÆÇÏ≤ OK«Ö^Ë ∞Œ Hõ^•, ÃÑQ· Í P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ ##∞fl ^ŒH}
∆˜ fã¨∞‰õΩx ~°=∞‡x âßº=∂ =^Œ‰Ì Ωõ ÑÖÑ¨Ù@ =∞iÜ«Ú
P âßº=∂`À =∂\Ï¡_ç ~°=∞‡#∞@ JQÀK«~=° ÚQÍ L#fl^Œx N™ê~Ú W@∞=O\˜ qO`« „Ñ¨=~°#Î ZO^Œ∞‰õΩ
KÕÜÚ« #∞ Jx J~°Oú HÍHõ ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü âßº=∂ =^Œ‰Ì Ωõ "≥à§‹ #∞. âßº=∂ ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü#∞ K«∂_»Q<Æ Õ `«#
~åHõ‰Ωõ HÍ~°}=∞_çQÔ #∞. ™ê~Ú^ŒH}
∆˜ HÀÔ~#x `«#`À =∂\Ï¡_ç ~°=∞‡<≥#x ^•Éè’Å¯~ü K≥ÃÑÊ#∞. âßº=∂ <å=^ŒÌ
^è#Œ O ÖË^∞Œ . HÍx <å 15 ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ ÉÏÉÏ‰õΩ JiÊOK«=∞x "Õ_#≥ ∞. =∞iÜ«Ú âßº=∂ `«#∞
Ñ¨Ö@
¡ˇ ∂~°∞ "å_»x ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü *Ï˝x Jx <å`À =∂\Ï¡_ç ~°=∞‡#∞@ qz„`«=Ú Jx ÑëH˜ N™ê~Ú bÅÅ∞
QÆ∞iOz =ÚK«Û\ÕK«∞@ „áê~°OaOK≥#∞. N™ê~Ú bÅÅ∞ JO`«∞ Ñ¨@=ì x K≥ÑÙ¨ `«∂ âßº=∂ W@¡<#≥ ∞. ''<åH˘Hõ
Hõ^äŒ *Ï˝Ñ¨HõO =K«∞ÛK«∞#flk. Éè‰í Ωõ _Î ∞» ZO`« =∞<Àxâ◊ÛÜ«∞=Ú`À Ñ¨@∞ì^ÅŒ `À LO_»∞<À ÉÏÉÏ JO`« `«fi~°QÍ
"åxH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»∞#∞. XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ Éèí‰õΩÎÅ#∞ Hõiî# Ñ¨H©∆Hõ∆ KÕã≤# `«~°∞"å`« "åxH˜ LÑ¨^Õâ◊q∞K«∞Û#∞.
âßº=∂ ÑëH˜# D Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ qx ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü `«#‰õΩ "≥O@<Õ ™êˆ~Qî Íi QÆ∞~°∞K«i„`« áê~åÜ«∞}=Ú `«#
=∞#ã¨∞û‰õΩ Hõe#æ JâßOuÜ«Ú QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =zÛ PÇ¨! N™ê~Ú `«#‰õΩ âßOu HõeOæ K«∞ L^ÕâÌ º◊ =Ú`À<Õ ÉÏÉÏ
`«##∞ âßº=∂=^Œ‰Ì Ωõ ÑÖÃÑ#x „QÆÇÏ≤ Oz âßº=∂ K≥ÑÊ¨ É’=Ù P =ÚYº"≥∞#ÿ Hõ^#Œä ∞ ZO`À „â◊^`úŒ À q#∞@‰õΩ
‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅ∞_≥· Ü«ÚO_≥#∞. âßº=∂ ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü`À D q^èOŒ QÍ Hõ^#Œä ∞ „áê~°OaèOK≥#∞.
MÏâßÉèÏ ^Õâò=ÚMòQÍi `«e¡ J~Ú# ~å^è•ÉÏ~Ú ^Õâò=ÚMò XHõ™êi ti_ôH˜ =zÛ ™ê~Úx ^Œi≈Oz
P#OkOK≥#∞. P"≥∞‰õΩ ÉÏÉÏ JO>Ë ZO`À W+Öì . N™ê~Úx `«# QÆ∞~°∞=ÙQÍ KÕã∞¨ ‰õΩx LÑ¨^âÕ O◊ á⁄O^Œ=Öˇ#x
40
Ñ¨@∞ì|>ì̌#∞. ™ê~Ú =∞O„`ÀÑ¨^âÕ O◊ W=fixKÀ LÑ¨"åãÖ`À `«# „áê}=ÚÅ#∞ q_»∞K«∞#x Ñ¨@∞ì|>ì̌#∞.
P"≥∞ Éè’[#=Ú, h~°∞ =∂<Õã≤ =¸_»∞ ~ÀAÅ∞ #∞O_ç `«# Ñ¨@∞ì^ÅŒ `À<Õ x~åÇ¨~° nHõ∆ KÕÜ∞« ™êÔQ#∞.
âßº=∂ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_ç ÉÏÉÏ‰õΩ P q+¨Ü∞« =Ú `≥eÃÑ#∞. P"≥∞#∞ J#∞„QÆÇÏ≤ OK«=∞x "Õ_#≥ ∞. P"≥∞#∞ N™ê~Ú
=∞j^Œ∞# Ñ≤ez W@∞¡ É’kèOK≥#∞. ''F `«b!¡ J#=ã¨~=° ÚQÍ Kå=Ù#∞ HÀ~°∞K«∞<åfl=Ù. <Õ#∞ K≥ÑC¨ #k q#∞=Ú.
<å =$`åÎO`«=Ú#∞ „QÆÇÏ≤ Oz# h‰õΩ "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞#∞—— Jx N™ê~Ú ~å^è•ÉÏ~Ú^Õâò=ÚMò`À `«# =$`åÎO`«=Ú
D q^èOŒ QÍ `≥eÃÑ#∞. ''<åH˘Hõ QÆ∞~°∞=Ù LO_≥#∞. "å~°∞ Q˘Ñ¨Ê Ü≥∂wâ◊fi~°∞Å∞. ^ŒÜ∂« Hõ~∞° }Ï=∞Ü«ÚÅ∞. <Õ#∞
"åiH˜ â◊√„â◊¥+¨ KÕãu≤ x. HÍx <å K≥qÖ’ "å~°∞ U =∞O„`«=Ú T^ŒÖ^Ë ∞Œ . S##∞ "åix <Õ#∞ =ke áÈÖË^∞Œ .
"åi ¿ã= KÕÜÚ« @‰õΩ "åi =^ŒÌ H˘xfl LÑ¨^âÕ =◊ ÚÅ#∞ „QÆÇÏ≤ OK«∞@‰õΩ xâ◊Û~ÚOK«∞H˘O\˜x. HÍx "åi
=∂~°=æ Ú# U =∂~°∂ÊÖË^∞Œ . "åi =∂~°=æ Ú "åi^Õ. "å~°∞ <å `«Å#∞ Q˘iyOzi. ##∞fl ~Ô O_»∞ ÃÑã· Å¨ ∞ ^ŒH}
∆˜
J_çyi. x*ÏxH˜ "å~°∞ _»|∞ƒ#∞ HÀ~°Ö^Ë ∞Œ . "å~°∞ HÀi# ~Ô O_»∞ HÍã¨∞Å∞ XHõ\ ˜ x+ì̈. ~Ô O_»∞ Fiq∞. <Õ#∞ P
~Ô O_çO\˜x "åiH˜ WzÛux. 12 ãÖIIÅ∞ "åix ¿ãqOzux. "åˆ~ ##∞fl ÃÑOzi. J#fl=Ú, |@ìÅ∞ WzÛ U
Ö’@∂ ÖËHõ áÈ+≤Ozi. J@∞=O\˜ QÆ∞~°∞"Õ LO_»~∞° . "åix <Õ#∞ K«∂zux. ##∞fl "å~°∞ K«∂zui. "åi
^è•º#=Ú, ¿ã=, `«ÑÊ¨ <å‰õΩ =∞iÜ≥ÚHõ\ ˜ ÖË‰Ωõ O_≥#∞. <å QÆ∞~°∞=Ù <å #∞O_ç Uq∞Ü«Ú HÀ~°Ö^Ë ∞Œ . S##∞ Jxfl
"Õà◊ÖÏ ##∞fl HÍáê_çi. "å~°∞ `«=∞ ^Œ$+≤ìKÕ`«<Õ HÍáê_»∞K«∞ ##∞fl ÃÑOK«∞K«∞O_çi. F `«b¡ ! <å‰õΩ QÆ∞~°∞=Ù U
=∞O„`«=Ú LÑ¨^ÕtOK«ÖË^Œ∞.J@∞=O@Ñ¨C_»∞ <Õ#∞ h‰õΩ U =∞O„`«=Ú K≥Ñ¨ÊQÆÅ#∞. QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯
„¿Ñ=∞=∞Ü«∞=∞~Ú# K«∂¿Ñ =∞#‰õΩ P#O^Œ q∞K«∞Û#k. =∞O„`«=Ú QÍx, LÑ¨^âÕ =◊ Ú QÍx Z=fii =^Œ#Ì ∞O_ç
á⁄O^Œ∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK«‰Ωõ =Ú. h PÖ’K«#Å∞, h=Ù KÕÜÚ« Ñ¨#∞Å∞ <å H˘~°̂H qxÜ≥∂yOz J@∞¡ KÕã#≤
h=Ù Ñ¨~=° ∂~°=÷ Ú#∞ á⁄O^≥^=Œ Ù. <å "≥·Ñ¨Ù ÑïÑ¨Ó~°‚ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú`À K«∂ã≤# <Õ#∞ h "≥·Ñ¨Ù J@¡<Õ K«∂K≥^Œ#∞.
h QÆ∞~°∞=Ù #O^Œ∞ „¿Ñ=∞ qâßfiã¨=Ú#∞ LOK«∞=Ú. QÆ∞~°∞"Õ ã¨~fi° =∞x #=Ú‡=Ú. D =∞j^Œ∞Ö’ ‰õÄ~˘Ûx <Õ#∞
x[=Ú<Õ K≥ÑC¨ ^Œ∞#∞. x[=Ú `«ÑÊ¨ =∞ˆ~q∞Ü«Ú =∂\Ï¡_#» ∞—— ÉÏÉÏ LÑ¨^âÕ =◊ Ú#∞ qx# P ~å^è•ÉÏÜ«∂
^Õâò=ÚMò `«# LÑ¨"åã¨=Ú#∞ q~°q∞OK«∞H˘x ÉÏÉÏ‰õΩ #=∞ã¨¯iOz "≥o§áÈÜ≥∞#∞. D J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ Hõ^#Œä ∞
âßº=∂#∞O_ç qx# ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü ãÖ`À+¨=Ú`À Lá⁄ÊOy Ñ¨ÙÅHõiOz =∂>ÿ̌<å =∂\Ï¡_H» õ xÅzáÈÜ≥∞#∞.
âßº=∂H˜ Ug∞ É’^èŒ Ñ¨_Ö» ^Ë ∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü `å#∞ J#∞H˘x# =∂@Å∞ ™êˆ~î q+¨Ü∞« =Ú
âßº=∂‰õΩ K≥ÑÊ¨ ÖË^∞Œ . HÍ|\ì̃ J`«xH˜ ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü ZO^Œ∞‰õΩ P q^èOŒ QÍ Pâ◊Û~°ºK«H`˜ ∞« Öˇ· LO_ç~À Jx
`≥eã≤H˘#ÖËHõáÈ~Úi.
41
âßº=∂, ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü W^Œ~Ì ∞° =∞^è•ºÇ¨Ïfl Ç¨~°uHÔ · =∞j^Œ∞‰õΩ áÈ~Úi. ÉÏÉÏ âßº=∂ ^ŒH}
∆˜ #∞
J_»∞QÆQÍ |^Œ∞Å∞QÍ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ WK≥Û#x ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`«∞ K≥ÃÑÊ#∞. N™ê~Ú ''g∞i~°∞=Ù~°∞ Uq∞
=∂\Ï¡_∞» H˘xi?—— Jx J_»∞QÆQÍ Ç¨~°u ã¨=∞Ü«∞=Ú HÍ|\ì̃ QÆO@Å K«ÑC¨ à◊§`À =∂~°∞ „"≥∂QÆ∞`«∞#fl#∞
¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü P P@OHõ=ÚÅ#∞ ÖˇH¯˜ OÑ¨Hõ [iy#^ŒO`å N™ê~ÚH˜ K≥ÃÑÊ#∞. =ÚYº=ÚQÍ ~å^è•ÉÏÜü∞^Õâò=ÚMò
Hõ^èŒ#∞ QÆ∞iOz q=iOK≥#∞. N™ê~Ú W@¡<≥#∞. ''P Hõ^èŒ h‰õΩ #zÛ#^•. ^•x „áê=ÚYº=Ú#∞ h=Ù
QÆ∞iÎOu"å—— Jx ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü#∞ J_çQÔ #∞. ^•xx ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü W@¡<#≥ ∞. ''<å =∞#âßÛOK«Åº=Ú q_çz#k.
âßOu ÅaèOz#k. ã¨`º« =∂~°=æ Ú Hõ#∞Q˘O\˜x—— Jx K≥ÃÑÊ#∞. N™ê~Ú ^•xH˜ W@¡<#≥ ∞. ''<å Ñ¨ûúŒ q∞H˜¯e
qt+¨"ì ∞≥ #ÿ k. D XHõ¯ Hõ^#Œä ∞ [˝ÑÜ
Î≤ ∞« O^Œ∞OK«∞H˘#∞=Ú. Jk q∞H˜¯e LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞#∞. P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú#‰õΩ
^è•º#=∞=ã¨~=° Ú. ^•x=Å# âßOu á⁄O^Œ∞#∞. HÀiHõÅ∞ q_çz xëê¯q∞"≥· h=Ù ã¨=∞ãÎ̈ r=~åtÜ«∞O^Œ∞ QÆÅ
ÉèQí =Æ O`«∞x ^è•ºxOÑ¨Ù=Ú. ã¨^• <å x~åHõ~° ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^è•ºxOÑ¨Ù=Ú. J^Õ ^è•º# ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú, K≥`· #« º=Ú,
P#O^Œ=Ú. Wk KÕÜ∞« ÖËxKÀ ~å„uO|=à◊√§ g∞~°∞ K«∂K«∞K«∞#fl <å~¸ PHÍ~°=Ú#∞ ^è•ºxOK«∞=Ú. D
q^è=Œ ÚQÍ KÕÜ∞« QÍ KÕÜ∞« QÍ g∞ =$`«∞ÅÎ ∞ Hˆ O„nHõ$`«=∞QÆ∞#∞. ^è•º`«, ^è•º#=Ú, ^èºÕ Ü«∞=Ú J#∞ =¸_çO\˜H˜
QÆÅ Éè^Ë =Œ Ú áÈ~Ú ^è•ºxOK«∞"å_»∞, K≥`· #« º=Ú`À SHõº"≥∞ÿ „|Ç¨Ï‡`À Jaè#fl=∞QÆ∞#∞——. ÉÏÉÏ D Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞
Ñ¨Å∞HõQÍ<Õ =∂^è•ºÇ¨ÏflÇ¨~°u =ÚyÃã#∞. JO^Œ~°∂ ™ê~Ú<å^äŒ∞xH˜ *Ë*ËÅ∞ ÑëH˜i. =∞j^Œ∞# „Ñ¨™ê^ŒO
ÑÖzÃÑ\ì̃i. ÉÏÑ¨Ó™êÃÇÏÉò*’Q∑ ÉÏÉÏ KÕuÖ’ HõÅHõO_» =ÚHõ¯#∞ ÃÑ>ì̌#∞. N™ê~Ú P HõÅHõO_» =ÚHõ¯#∞
¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü KÕuÖ’ ÃÑ\ì̃, ''D Hõ^#Œä ∞ h=Ù =∞#ã¨∞û#‰õΩ Ñ¨\ Oì̃ K«∞H˘x [˝ÑÜ
Î≤ ∞« O^Œ∞OK«∞H˘x#KÀ h ã≤u÷
HõÅHõO_»=Öˇ uÜ«∞ºQÍ #∞O_»∞#∞. h HÀiHõÅxflÜ«Ú <≥~"° ~Õ ∞° #∞. h=Ù ã¨∞Y=ÚQÍ #∞O^Œ∞=Ù.—— ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü
™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°=ÚKÕã≤ #<≥flÅ¡ÑC¨ _»∞ Pj~°fikOK«∞=Ú, HÍáê_»∞=Ú J#QÍ N™ê~Ú =∞m§ W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞.
''D Hõ^#Œä ∞ q#∞=Ú. nxx =∞##=Ú KÕÜÚ« =Ú. xkè ^è•ºã¨#=Ú KÕÜÚ« =Ú. J@∞¡ KÕã#≤ h=Ù ÉèQí =Æ O`«∞x
ZÅ¡Ñ¨C_»∞ [˝Ñ≤ÎÜ«∞O^Œ∞K«∞H˘x ^è•ºxOK≥^Œ=Ù. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ h =ÚO^Œ~° „Ñ¨`«ºHõ∆=∞QÆ∞#∞.
N™ê~Ú<å^äŒ∞_»∞ ''D Hõ^äŒ#∞ q#∞=Ú. nxx =∞##=Ú KÕÜ«Ú=Ú. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ h =ÚO^Œ~°
„Ñ¨`º« Hõ=∆ ∞QÆ∞#∞—— Jx ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü‰Ωõ K≥ÑÊ≤ i. D Hõ^Œä ZO`« „áê=ÚYº`« HõeyÜ«Ú#fl^À ™ê~Ú<å^ä∞Œ x
=∂@Å∞ KÕ`« „QÆÇÏ≤ OK«=K«∞Û#∞.
D Hõ^ÖŒä ’ `≥eã≤H˘#=Åã≤# =ÚMÏºOâ◊=ÚÅ∞
1. x+ª̈, Fiq∞ D ~Ô O_»∞ ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜ =ÚYº"≥∞#ÿ q.
42
2. QÆ∞~°∞=Ù#‰õΩ ¿ã= KÕÜ«∞=Öˇ#∞. (J#QÍ WOˆHq∞ HÀiHõÅ∞ HÀ~°~å^Œ∞. HÀiHõÔH· QÆ∞~°∞=Ù#∞
¿ãqOK«~å^Œ∞.)
3. =∞#ã¨∞û#O^Œ∞ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ QÆ∞~°∞=Ù<Õ z„fHõiOK«∞H˘#=Öˇ#∞.
4. QÆ∞~°∞=Ù #∞O_ç Ug∞ PtOK«‰Äõ _»^∞Œ .
5. QÆ∞~°∞=Ù ã¨~fi° HÍÅ ã¨~åfi=ã¨Å÷ Ü«∞O^Œ∞ HÍáê_»∞#<Õ #=∞‡Hõ=Ú LO_»=Öˇ#∞.
6. QÆ∞~°∞=Ù `«# ^Œ$+≤ìKÕ`« t+¨µº_»∞x áêeOK«∞K«∞, HÍáê_»∞K«∞, áÈ+≤Oz ÃÑOK«∞#∞. QÆ∞~°∞^Œ$+≤ìÃÑ·#
#=∞‡Hõ=Ú =ÙO_»=Öˇ#∞.
7. QÆ∞~°∞=Ù #∞O_ç U =∞O„`«=Ú QÍx LÑ¨^âÕ =◊ ÚQÍx á⁄O^Œ∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK«‰Äõ _»^∞Œ .
8. =∞#=Ú KÕ¿ã Ñ¨#∞Å∞ HÍx PÖ’K«#Å∞ HÍx QÆ∞~°∞=ÙˆH qxÜ≥∂yOK«=Öˇ#∞.
9. QÆ∞~°∞=Ù#∞ ãÖÑ¨Ó~°Ç‚ Ï¨ $^ŒÜ∞« =Ú`À K«∂_»=Öˇ#∞. J@∞¡ K«∂ã≤# QÆ∞~°∞=Ù ‰õÄ_® JÖÏˆQ t+¨µº}˜fl
K«∂K«∞#∞.
10. QÆ∞~°∞"Õ ã¨~fi° =∞x, ã¨~fi° =Ú KÕÜÚ« =_®x, Hõ~Ü
Î° ∞« x Ñ¨ÓiÎQÍ #=∞‡=Öˇ#∞.
11. QÆ∞~°∞=Ù#∞ „|Ç¨Ï‡, q+¨µ,‚ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å∞QÍ `«ÅOz „u=¸iÎ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»x Z~°∞OQÆ=Öˇ#∞.
12. QÆ∞~°∞=Ùx, ^Õ=Ù}˜‚ "Õ~°∞QÍ ÉèÏqOK«=^Œ∞Ì. QÆ∞~°∞"Õ ^Õ=Ù_»∞. ^Õ=Ù_Õ QÆ∞~°∞=Ù.
13. ã¨^• x~åHÍ~° ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^è•ºxOK«=Öˇ#∞.
14.P x~åHõ~° ã¨fi~°∂Ñ¨"∞Õ *Ï˝#ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú, K≥`· #« º=Ú =∞iÜ«Ú ã¨zÛ^•#O^Œ=Ú.
15. XHõ"àÕ ◊ x~åHÍ~° ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^è•ºxOK«∞@ KÕÜ∞« ÖË#Ñ¨C_»∞, Ñ¨QÅÆ ∞ ~å„u =∞#=Ú W+ì̈Ñ_¨ Õ U
ÉèQí =Æ O`«∞x / QÆ∞~°∞=Ùx ~°∂Ñ¨=Ú<≥#· #∞ ÖË^• PHÍ~°=Ú#∞ ^è•ºxOÑ¨=Öˇ#∞.
16. W@∞¡ ^è•ºxOK«QÍ =∞# =$`«∞ÅÎ ∞ Hˆ O„nHõ$`«=∞QÆ∞#∞.
17. ^è•º`«, ^è•º#=Ú, ^èºÕ Ü«∞=Ú J#∞ =¸_çO\˜H˜ QÆÅ =º`åºã¨=Ú áÈ=Ù#∞.
18. D ã≤u÷ Ö’ ^è•ºxOK«∞"å_»∞ K≥`· #« º=Ú`À SHõº"≥∞ÿ „|Ç¨Ï‡=ÚÖ’ Jaè#fl=∞QÆ∞#∞.
D 18 ã¨∂„`«=ÚÅ∞ KåÖÏ =ÚYº"≥∞#ÿ q. 18 JOÔH‰õΩ KåÖÏ „áê=ÚYº`« HõÅ^Œ∞. ÉèQí =Æ næ`Ö« ’ 18
J^è•ºÜ«∞=ÚÅ∞ HõÅ=Ù. =∞Ç¨ÉèÏ~°`=« ÚÖ’ 18 Ñ¨~fi° =ÚÅ∞ HõÅ=Ù. ÉèÏ~°`« Ü«Ú^ŒOú [iy#k 18 ~ÀAÅ∞.
^Õ"åÅÜ«∞O "≥∞@∞¡ 18. N^Œ∞~åæ^qÕ H˜ QÆÅ Éè∞í [=ÚÅ∞ 18. Ü«∞[˝=ÚÖ’ |∞∞ufi‰õΩ¯Å∞ 18. Dâß"åºã¨=ÚÖ’x
43
=∞O„`«=ÚÅ∞ 18. WÖÏ 18´1{8´9 #=q^èÉŒ Híè HÎ̃ ˜ ã¨∂zã¨∞#Î flq. N™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞ 9 ãÖYº‰õΩ KåÖÏ
„áê=ÚYº`« xK≥Û#∞. ™ê~Ú =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥O^Œ∞@‰õΩ Ñ¨Ó~°fi=Ú `«# Éè‰í Ωõ ~Î åÅQÆ∞ ÅH©∆ ‡ÉÏ~Ú+≤O_Õ‰Ωõ 9
~°∂áêÜ«∞Å∞ ^•#=Ú KÕÃã#∞. HÍ|\ì̃ ÃÑ· 18 ã¨∂„`«=ÚÅ∞ ÉÏÉÏ =∞#‰õΩ É’kèOz#q K«ÖÏ J=¸Åº"≥∞#ÿ q.
Jq Ñ¨\ Oì̃ K«∞H˘x [˝ÑÜ
Î≤ ∞« O^Œ∞OK«∞H˘x#KÀ =∞#ã≤u÷ HõÅHõO_»=Öˇ uÜ«∞ºQÍ #∞O_»∞#∞. =∞#=Ú ã¨∞Y=ÚQÍ
#∞O_≥^=Œ Ú. D 18 ã¨∂„`«=ÚÅ∞ =∞##=Ú KÕÜ∞« QÍ J#∞ x`«º=Ú [˝ÑÜ
Î≤ ∞« O^Œ∞OK«∞H˘#QÍ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
(N™ê~Ú<å^ä∞Œ _Õ) =∞# =ÚO^Œ∞ „Ñ¨`º« Hõ=∆ ∞QÆ∞#∞. Wk ™ê~Ú ZO`À QÆ\ Qì̃ Í =∞s =∞s ã¨∂zOK«∞K«∂ K≥ÑÊ≤ #
Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞. J<å_»∞ ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü‰Ωõ `«# KÕu g∞^Œ∞QÍ N™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ xÎ H˜ HõÅHõO_» „Ñ¨™ê^Œ=Ú xK≥Û#∞.
P<å\˜ HõÅHõO_» „Ñ¨™ê^Œ"∞Õ JHõÜ
∆ ∞« áê„`«QÍ =∞# JO^ŒiH˜ P „Ñ¨™ê^Œ=Ú `«~Q° ‰Æ Ωõ O_® D<å\˜H˜ ‰õÄ_® D
J^è•ºÜ«∞=Ú#∞ Z=Ô~`· Õ ‰õΩ∆ }‚=ÚQÍ „â◊^•úÉ‰íè Ωõ ÅÎ `À JHõ~∆ =° Ú JHõ~∆ =° Ú <≥=∞‡kQÍ K«kq P™êfikOz# Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ
N™ê~Ú KÕu`À ÑÖz# HõÅHõO_» „Ñ¨™ê^Œ=Ú `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® D<å_»∞ ‰õÄ_® ÅaèOz ÉÏÉÏ ãÖÑ¨Ó~°‚ Pjã¨∞ûÅ∞
ÅÉèíº=∞QÆ∞@ `«^äŒº=Ú.
N™ê~Ú XHõ™êi =∂#=ÙÅÜ≥ÚHõ¯ „Ñ¨=~°#Î #∞ ã¨∂zã¨∂Î D q^èOŒ QÍ É’kèOK≥#∞. ''U^≥<· å ãÖ|O^è=Œ Ú
LO_»x^Õ XHõ~∞° WOH˘Hõ~∞° =^Œ‰Ì Ωõ áÈ~°∞. [O`«∞=ÙQÍx =∞i WOÔH=Ô~<· å HÍh h=^Œ‰Ì Ωõ =zÛ# `«iq∞"ÕÜ∞« ‰õΩ=Ú.
PHõe`À J#fl=Ú, |@ìÅ∞ÖËx "åiH˜ =¢ã=Î̈ ÚÅ∞, h ~ÚO@ =ÚOy@ ‰õÄ~˘Û#∞@‰õΩ q„âßOu HõeÊOz#
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ãÖ`«ãO≤ K«∞#∞. h H˜+=ì¨ Ú ÖËHáõ È~Ú# W=fi=^Œ∞.Ì HÍx ‰õΩHõ¯=Öˇ J~°==^Œ∞.Ì W`«~∞° Å∞ xOkOz#
["å|∞ W=fi‰õΩ=Ú. „Ñ¨ÑÖK«=Ú `«Å„HÕ^Œ∞Öˇ·<å K«eOÑ¨‰õΩ=Ú. h =ÚO^Œ~° [~°∞QÆ∞K«∞#fl <å@Hõ=Ú#∞
K«∂_»∞=Ú. h‰õÄ <å‰õÄ =∞^èºŒ QÆÅ QÀ_»#∞ x~°∂‡eOK«∞=Ú. JÖÏ¡Ü∞Õ ã¨~åfikèHÍi——. D J=¸Åº"≥∞#ÿ Ñ¨Å∞‰õΩÅÖ’
N™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞ =∞# „Ñ¨=~°#Î QÆ∞iOz J#QÍ ™ê=∂#º =∂#=ÙÅ QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ # Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞. D Ñ¨Å∞‰õΩÅÖ’
‰õÄ_® =ÚO^Œ∞ =∞# QÆ∞iOz =∞#=Ú KÕÜÚ« Ñ¨#∞Å#∞ QÆ∞iOz K≥ÑC¨ `«∂, XHõ¯™êiQÍ ''h =ÚO^Œ~° [~°∞QÆ∞K«∞#fl
<å@Hõ=Ú#∞ K«∂_»∞=Ú. h‰õΩ <å‰õΩ =∞^èºŒ QÆÅ QÀ_»#∞ x~°∂‡eOK«∞=Ú—— J<åfl~°∞. J#QÍ =∞# =ÚO^Œ∞
[iˆQk <å@Hõ=∞x P <å@Hõ=Ú#‰õΩ ã¨∂„`«^•è i N™ê~Ú<å^ä∞Œ _»x P ™ê~Ú<å^ä∞Œ xH˜ =∞#‰õΩ QÆÅ =∞^èºŒ
QÀ_» J#QÍ P QÀ_»Ü∞Õ =∂Ü«∞`≥~.° P =∂Ü«∞ `≥~#° ∞ x~°∂‡eOK«∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK«=∞x ã¨∂zOK≥#∞. J@∞¡
x~°∂‡eOK«∞@‰õΩ ™ê^èŒ#Ö’ „áêg}º=Ú, WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ x„QÆÇ≤ÏOK«∞@ =Å#, ^ÕÇ¨ÏÉèÏ==Ú
`˘ÅyOK«∞@=Å#, ^Œ$+≤xì ÉÏÇ¨Ïº=Ú#∞O_ç JO`«~∞° ‡Y=Ú KÕÜÚ« @=Å#, P =∂Ü«∞`≥~° `˘Åy qâ◊fi~°∂Ñ¨Ù_»Q∞Æ
N™ê~Ú<å^ä∞Œ x ^Œ~≈° #=Ú ÅaèOK«∞#∞. JÑ¨C_»∞ r=Ù_»∞, Ñ¨~=° ∂`«‡ W~°∞=Ù~°∞ XHõ>ÿˇ áÈ=Ù#∞. D J=¸Åº"≥∞#ÿ
Ñ¨Å∞‰õΩÅÖ’ N™ê~Ú<å^äŒ∞_»∞ ã¨ˆ~fiâ◊fi~°∞_»x |Ü«∞@Ñ¨_®¤~°∞.
44
WOH˘Hõ™êi XHõ Éè‰í Ωõ _Î ∞» WOH˘Hõ Éè‰í Ωõ }Î ‚˜ JO^ŒiÖ’#∞ xOkOK≥#∞. ÉÏÉÏ ã¨~fi° A˝_Q» ∞Æ @=Å# „QÆÇÏ≤ Oz
P xOkOK«∞"åxH˜ XHõ ÑÖkx K«∂Ñ≤, ''h ã¨fiÉèÏ==Ú J\ì̃^—Õ — Jx u>ì̌#∞. P ã¨=∞Ü«∞=ÚÅ# P ÑÖk
JHõ¯_»∞#fl J"Õ∞^èŒº=Ú#∞ P~°yOK«∞K«∞O_≥#∞. W@∞¡ N™ê~Ú XHõ „Ñ¨`ÕºHõã¨÷Å=ÚQÍx, ã¨=∞Ü«∞=ÚQÍx
Éè’kOK«∞@‰õΩ J=ã¨~=° Ú ÖË^xŒ ãÖ^Œ~ƒ° ,ù J=ã¨~=° ÚÅ#∞ |\ì̃ "å~°∞ `«=∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ Éè’kOK«∞K«∞O_≥_"ç å~°∞.
JÖÏˆQ W`«~∞° Å =∞#ã¨∞ûÅ#∞ ÉÏkèOK«=^ŒxÌ "Õ∞Å∞ KÕÜÚ« Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ∞« =∞x ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ qâßfiã¨=Ú`À
#q∞‡#"åiH˜ U ÉèÜ
í ∞« =Ú =Å^Œx "å~°∞ `«ÑÊ¨ Hõ P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú á⁄O^≥^~Œ x° K≥ÑÊ≤ i. H˘O`«=∞OkH˜
<å=∞[Ñ¨=Ú`À#∞, H˘O^ŒiH˜ `«=∞ bÅÅ∞ q#∞@, H˘O^ŒiH˜ áê^ŒÑÓ¨ [, =∞iH˘O^ŒiH˜ Ñ¨q„`« „QÆO^èÑŒ ~¨ #°î =ÚÅ∞,
H˘O^ŒiH˜ ^Õ"åÅÜ«∞ ^Œ~≈° <åÅ∞ KÕÜ∞« =∞x Éè’kOK«∞K«∞O_≥_"ç å~°∞. ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ QÍx, ã¨fiÑ¨fl=Ú#O^Œ∞ QÍx
LÑ¨^âÕ =◊ Ú eK«∞Û"å~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõ `åQÆ∞É’`«∞‰õΩ ã¨fiÑ¨fl=Ú# HõxÑ≤Oz P `åQÆ∞É’`«∞ QÆ∞O_≥ÅÃÑ·
‰õÄ~˘Ûx ZÑ¨C_»∂ „`åQÆ#x =∂@fã¨∞H˘<≥#∞. XHõ_∞» Ç¨Ï~îÜ
° ∂≥ QÆ=Ú KÕÜÚ« K«∞O_»QÍ ^•xx q_çzÃÑ@ì=∞<≥#∞.
N™ê~Ú XHõi Hõ+ì̈=Ú#∞ WOH˘Hõ~°∞ LOK«∞H˘#~å^Œx Éè’kOK≥#∞. nxH˜ |∞∞A=ÙQÍ ~å^è•Hõ$+¨‚=∂~Ú
=∞ÖËiÜ«∂ [fi~°=Ú =zÛ#Ñ¨C_»∞ N™ê~Ú XHõxKÕ xK≥Û# `≥ÑÊ≤ Oz ÉÏÉÏ "å=∞<£QÀO_£H~õ ü WO\˜ ÃÑH· Ñõ C¨
ZH˜¯ ~å^è•Hõ$+¨=‚ ∂~Ú WO\˜ÃÑ· HõÑC¨ #∞ ^•\˜ WOH˘Hõ „Ñ¨H¯õ kÔQ#∞. D `«=∂ëê K«~º° #∞ K«∂z# [#∞Å∞
=∞m§ „ÉèÏOuÖ’ Ñ¨_iç . ZO`« `«`Î« fiÉ’^èŒ KÕã≤ =∞Ç¨*Ï˝x J~Ú# N™ê~Ú XH˘¯Hõ¯™êi z„`«"∞≥ #ÿ „Ñ¨=~°#Î
„Ñ¨îŒ ≈OK«∞@KÕ [#∞Å‰õΩ KÕã#≤ q Jxfl XHõ¯™êiQÍ =∞@∞=∂Ü«∞"≥∞#ÿ @∞¡ J^Õ ™ê~Úx Ñ≤zÛÑ¶H¨ ~© ∞° QÍ `«#
K«~º° #∞ K«∂z# `«~∞° "å`« =∞#ã¨∞ûÖ’ qHõÅÊ=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. P J=^è∂Œ `«Å =∂Ü«∞ W@∞=O\˜^.Õ D xK≥Û#
ÉÏÉÏ Z‰õΩ¯@ WOH˘Hõi WO\˜ HõÑC¨ ÃÑ#· ∞O_ç ^•@∞@ WÖÏ q_»∂~¤ Ñ° Ù¨ K«~º° Å∞ K«∂ã≤# Z=fiiH© Ug∞ J~°Oú
HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ xK≥Û# `≥zÛ#"åiH˜ Ô~O_»∞ ~°∂áêÜ«∞Å∞ ‰õÄb WK≥Û#∞. WO`«Ö’<Õ =∞m§ *Ï˝x =∂@Å∞
ã¨Ê+ì̈=∞QÆ∞#∞. Hõ+Ñì̈ _¨ ç ‰õÄb KÕÜÚ« "åxH˜ =∞#ã¨Ê~°Åú ∞ LO_»=x XHõi Hõ+=ì̈ Ú#∞ WOH˘Hõ~∞° LOK«∞H˘#~å^Œx
Éè’kOzi. D q^èOŒ QÍ ™ê~Ú z„`«"∞≥ #ÿ ãÖÑ¶∞¨ @# KÕã#≤ Ñ≤^ÑŒ ¨ `«# Éè‰í Ωõ ~Î åÅQÆ∞ ~å^è•Hõ$+¨=‚ ∂~Ú =∞ÖËiÜ«∂
[~°fi=Ú N™ê~Ú =∂Ü«∞`À =∂Ü«∞"≥∞#ÿ k. PÇ¨ N™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞!
20= J^è•ºÜ«∞=Ú
LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ∞ Z<Àfl HõÅ=Ù. HÍx =∞#‰õΩ 108 LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ∞ =∂„`«"∞Õ ÖˇH¯õ Ö’xH˜ =KåÛ~Ú. D
108Ö’ 14 LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ∞ „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ q. Jq 1. Dâ◊ 2. Hˆ # 3. Hõ~°î 4. „Ñ¨âfl◊ 5. =ÚO_»Hõ 6. =∂O_»∂Hõº
7. S`«sÜ«∞ 8. `≥`· sÎ« Ü«∞ 9. KåOnQÆº 10. |$Ç¨Ï^•~°}ºHõ 11. âıfi`å â◊fi`«~° 12. H“t`«H© 13. =∞Ç¨<å~åÜ«∞}
45
14."≥∞ÿ„`åÜ«∞}˜. WO^Œ∞Ö’ Dâß"å™ÈºÑ¨x+¨`«∞Î KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ#k. nxx DâßLÑ¨x+¨`ü Jx ‰õÄ_®
JO\Ï~°∞. Wk 18 =∞O„`åÅ`À #∞#fl z#fl^≥#· LÑ¨x+¨`.ü D LÑ¨x+¨`∞« ÖÎ ’ P`«‡ QÆ∞iOz K≥ÑÊ¨ |_ç#k.
*Ï˝#=∂~°=æ Ú#∞, Hõ~‡° Ü≥∂QÆ=Ú#∞ Hõeã≤ K≥ÑC¨ @ D Dâ◊LÑ¨x+¨`ü ™ê~åOâ◊=Ú. D LÑ¨x+¨`#ü ∞ ™ê~ÚÉè‰í Ωõ ÅÎ ∞
'N^•ã¨QÆ}∞ =∞Ç¨~å*ò— =∞~åsî ÉèÏ+¨Ö’ „"åã≤i. HÍx ^•ã¨QÆ}∞ D LÑ¨x+¨`«∞ÎÖ’x ™ê~åOâ◊=Ú#∞
„QÆÇÏ≤ OK«Ö‰Ë Ωõ O_» KÕ`« JãÖ`«$Ñ≤Î K≥Ok `«# =∞#ã¨∞û#∞ xÅHõ_Q» Í LOK«∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOz##∞ qÑ¶Å¨ "≥∞ÿ
qHõÅ=∞#ã¨∞¯_»Ü∞≥ º#∞. D LÑ¨x+¨`∞« Î P`«‡™êH∆Í`å¯~åxfl `≥e¿Ñk. HÍ=Ù# J\ì̃ P`«‡™êH∆Í`å¯~°O á⁄Ok#
=∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÖË nxx q=~°=ÚQÍ J~°=÷ ∞ÜÕ∞@@∞¡ K≥ÑÊ¨ QÆÅ~°x J@∞=O\˜ =∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÖË N™ê~Ú<å^ä∞Œ _»x
„QÆÇÏ≤ Oz ™ê~Úx "Õ_∞» H˘<≥#∞. ÉÏÉÏ Pj~°fikOz W@¡<#≥ ∞. ''D q+¨Ü∞« =ÚÖ’ Z\ì̃ Hõ+=ì̈ Ú ÖË^∞Œ . h
u~°∞QÆ∞ „Ñ¨Ü∂« }=ÚÖ’ qÖËáêˆ~Ö¡ ’x HÍHÍ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨xÑ≤Å¡ h Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞ã¨º#∞ f~°∞Û#∞—— Jx
J<≥#∞. ÉÏÉÏ =∂\Ï¡_#ç =∂@ÅHõ JHõ¯_»∞#fl "å~°O^Œ~∞° ™ê~Ú `«=∂ëê KÕÜÚ« K«∞<åfl_»x ÖË^• ™ê~Ú XHõ
Ñ≤zÛ"å_® Uq∞? Jx ZO^Œ∞HõO>Ë "Õ^=Œ ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ™ê~åOâ◊"∞Õ LÑ¨x+¨`∞« .Î J@∞=O\˜ H˜+¡ "ì¨ ∞≥ #ÿ LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ #∞
É’^èÑŒ _¨ ∞» @ XH˘¯Hõ¯™êi *Ï˝#∞Å‰õΩ ‰õÄ_® J~°=ú Ú HÍ=Ù. J@∞=O\˜ LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ ™ê~åOâ◊=Ú#∞ Ñ¨xÑ≤Å¡
Z@∞¡ K≥ÑÊ¨ QÆÅ^Œ∞ Jx #=ÙfiH˘xi. ^•ã¨Q}
Æ ∞ =∂„`«=Ú ™ê~Ú"å‰õΩ¯ Ñ¨~=° ∂`«∞‡x "åˆH¯ Jx ÉèÏqOz
qÖËáêˆ~‰¡ Ωõ "≥o¡ HÍHÍ™êÃÇÏÉònH˜`∆ ü WO\˜Ö’ kÔQ#∞. t+¨µºxH˜ D q^è"Œ ∞≥ #ÿ #=∞‡Hõ=Ú LO>Ë<Õ QÆ∞~°∞=Ù
J#∞„QÆÇÏ¨ O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. `«# QÆ∞~°∞=Ù Uq∞ K≥ÑÊ≤ ##∞ PÖ’zOK«‰Ωõ O_® J=∞Å∞Ö’ ÃÑ@∞ì@ „Ñ¨^•è #=Ú.
W@∞=O\˜ t+¨µºÖË L`«=Î ∞ t+¨µºÅÖ’xH˜ ÑïQÆ}O˜ Ñ¨|_»∞#∞. =∞~åfl_»∞ ^•ã¨Q}
Æ ∞ x„^ŒÖ=Ë QÍ<Õ XHõ K«H¯õ \˜
áê@ q#Ñ¨_#≥ ∞. P áê@ Z=~°∞ áê_»∞`«∞<åfl~°x K«∂KÕãi¨ H˜ HÍHÍ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü Ñ¨x=∞x+≤ <å=∂º K≥ÖÅ¡ˇ ∞
áê_»∞K«∞O_≥#∞. P"≥∞ KåÖÏ z#flÑ≤Å¡. P"≥∞ zxyáÈ~Ú# QÆ∞_»¤#∞ Hõ@∞ì‰õΩx áê„`«Å∞ Hõ_»∞QÆ∞K«∞O_≥#∞. P"≥∞
áê_ç# áê@Ö’x q+¨Ü∞« =Ú XHõ Z„~° p~° QÆ∞iOz P p~° =~°#‚ =Ú QÆ∞iOz áê_»∞K«∞O_≥#∞. P"≥∞ Ü≥ÚHõ¯
ÉÏÇ¨ÏºOQÍ Hõ#|_»∞K«∞#fl zxy# ^Œ∞ã¨∞ÅÎ ∞ `«# ¿Ñ^ŒiHõ"∞≥ <ÿ å P"≥∞ JO`«iOQÆHOõ QÍ P#O^Œ"∞≥ #ÿ ÉèÏ=##∞
<≥ÅH˘Å∞ÊH˘x P P#O^•xfl `«# QÍ^è~Œ ∂° Ñ¨=Ú# „Ñ¨H\õ O˜ K«∞K«∞#fl P z<åflix K«∂ã≤ ^•ã¨Q}
Æ ∞ *ÏeÑ¨_#≥ ∞.
P =∞~°∞ã¨\ ˜ k#=Ú ^•ã¨Q}
Æ ∞‰õΩ ^èÀ=`«∞Å∞ W=fiQÍ P ¿Ñ^ŒÑÅ≤ ‰¡ Ωõ XHõ z#fl p~°#∞ W=∞‡x ^èÀ=`«∞Å∞
WzÛ# ~å"£ |Ç¨Ï^Œ∂~ü „Ñ¨^•è <£#∞ HÀÔ~#∞. J`«#∞ XHõ =∞Oz p~°#∞H˘x P z<åfliH˜ |Ç¨˙HõiOK≥#∞. P
Ñ≤Å‰¡ Ωõ P#O^Œ=Ú#‰õΩ J_»∞Öì HË õ `«H¯˜ # Ñ≤ÅÅ¡ `À P_»∞`«∂ áê_»∞`«∂ "≥∞=ÿ ∞~°K#≥ ∞. HÍx =∞~°∞ã¨\ ˜ k#=Ú
Ü«∞^è•q^è=Œ ÚQÍ `«# „H˘`«Î p~°#∞ ÃÑ@ìÖ’ ^•K«∞H˘x ZÑ¨Ê\˜ÖÏQÍ zxy# |@ì#∞ Hõ@∞ìH˘x J^Õ P#O^Œ=Ú`À<Õ
Ñ¨xKÕÜ«ÚK«∞O_≥#∞. ^•ã¨QÆ}∞‰õΩ D"≥∞ KÕ+ì̈Å#∞ K«∂ã≤ P"≥∞ x~°∞¿Ñ^Œ HÍx P"≥∞‰õΩ „H˘`«Î p~° HõÅ^Œ∞. ^•xx
46
ÃÑ>ˇÖì ’ ^•K«∞H˘<≥#∞. S##∞ x~åâ◊QÍx qKå~°=∞#∞#k Ñ¨_‰» Ωõ O_® P_»∞K«∂<ÕÜÚ« #flk. HÍ=Ù# ãÖ`À+¨=ÚQÍx
^Œ∞óY=ÚQÍx P ÉèÏ==ÚÅ∞ =∞# =∞<À"≥Y· iÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ Ü
ç Ú« O_»∞#∞. Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ WzÛ#^•x`À =∞#=Ú
ãÖ`«ãO≤ K«=Öˇ#∞. JÑ¨C_»∞ P Ñ¨~=° ∂`«‡ =∞#efl HÍáê_ç HÍ=Åã≤#k WK«∞ÛK«∞O_»∞#∞. HÍ|\ì̃ ^≥=· =Ú
WzÛ#^ŒO`«ÜÚ« =∞#"Õ∞Å∞H˘~°̂H Jx „QÆÇÏ≤ OK≥#∞. Uk =∞#‰õΩ ãÖÉèqí OK«∞K«∞#fl^À Jk JO`«ÜÚ« P
qâıfiâ◊fi~°∞x P[˝KÕ [~°∞QÆ∞`«∞#fl^ŒxÜ«Ú `«∞^ŒHkõ =∞#‰õΩ "Õ∞ÖË [~°∞QÆ∞#x „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞. WHõ¯_» ^•ã¨QÆ}∞
=∞Ç¨~å*ò Dâß"å™ÈºÑ¨x+¨`Ãü Ñ· =∞~åsî ÉèÏ+¨Ö’ "åºYº„"åã≤i. Jk ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ WK«∞Û#k. P "åºYºÖ’x
™ê~åOâ◊=∞#∞ „QÆÇÏ≤ OK«Ö^Ë xŒ ÉèÏ==Ú`À `å#∞ „"åã≤# ^•xH˜ `«$Ñ≤Î K≥O^ŒÖ^Ë ∞Œ . x*ÏxH˜ ^•ã¨Q}
Æ ∞ „"åã≤#k
P ÉèQí =Æ O`«∞x P[˝KÕ [iy#k. ^•xH˜ J`«#∞ ãÖ`«∞+≤ì K≥O^Œ=Öˇ#∞. =∞~åsî ÉèÏ+¨Ö’ DâßLÑ¨x+¨`∞« Î P
Ñ¨~=° ∂`«∞‡x Ü≥ÚHõ¯ Pjã¨∞ûÅKÕ ãÖÉèqí Oz#k. ^•xÖ’x ™ê~åOâ◊=Ú ZO`«=~°‰Ωõ J~°"ú ∞≥ `ÿ Õ Jk JO`«ÜÚ«
P Ñ¨~=° ∂`«∞‡x Ü≥ÚHõ¯ WKåÛù#∞™ê~°=ÚQÍ [iy `«∞^ŒHkõ "Õ∞Å∞ H˘~°̂H Jx „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞ HÍx ^•xH˜
JãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^Œ‰Äõ _»^∞Œ . XHõ¯ ^•ã¨Q}Æ ∞ q+¨Ü∞« "Õ∞ HÍ^Œ∞ =∞# x`«ºrq`«=ÚÖ’ ‰õÄ_® W@∞=O\˜ ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞
Z<Àfl [~°∞QÆ∞`«∂ LO_»∞#∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ Jã¨Å∞ L^ÀºQÆ"∞Õ ÖËx =ºHÎ̃H˜ z#fl L^ÀºQÆ=Ú P ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
Ü≥ÚHõ¯ Hõ$Ñ¨KÕ ÅaèOz#Ñ¨C_»∞ P =ºHÎ̃ H˘<åflà◊√§ J~Ú# `«~åfi`« WOHÍ ÃÑ^ŒÌ L^ÀºQÆ=Ú HÍ=Öˇ#x `åxk
=~°‰Ωõ ~Ô O_»∞ Ñ¨Ó@ÖÏ Hõ_∞» Ñ¨Ù =∂_ç# ~ÀAÅ#∞ =∞~°z `«#‰õΩ ~Ô O_»∞ Ñ¨Ó@ÖÏ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_çzÛ# L^ÀºQÆ=Ú`À
~Ô O_»∞ Ñ¨Ó@ÖÏ u#∞K«∞#flÑ¨Ê\˜H˜ Ñ¨~=° ∂#fl=Ú HÀã¨=Ú áê‰õΩÖÏ_»∞@ J*Ï˝#"Õ∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ Z=iH˜ ZO`«
W=fi^ŒÅK≥<À JO`« =~°‰Ωõ =∂„`«"∞Õ ÅÉèºí =∞QÆ∞#∞ HÍx ^•xH˜ XHõ #Ü«∂ÃÑã· ¨ Z‰õΩ¯=QÍx, `«‰Ωõ ¯=QÍx
ÅaèOK«^∞Œ . D ã¨`º« =Ú =∞=Ú‡@H© x[=Ú. HÍ|\˜ì ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ WzÛ# ^•xH˜ =∂#=Ù_»∞ ãÖ`«∞+≤ì K≥O^Œ=Öˇ#∞.
UÅ##QÍ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ~å~ÚÖ’ L<åfl_»∞. =∂}˜Hºõ =ÚÖ’#∂ L<åfl_»∞. JxflO\˜ Ü«∞O^Œ∂ HõÅ_»∞. `«‰Ωõ ¯=
ãÖáê^Œ#, Z‰õΩ¯= ãÖáê^Œ# J#∞#q =∞#O HõeÊOK«∞H˘x =∞# Ü≥ÚHõ¯ ã¨∞Y=ÚÅ H˘~°‰Ωõ qkèOK«∞H˘#fl"Õ
QÍ# Jxfl\Ï L#fl ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `«‰õΩ¯=Ö’ `«‰õΩ¯=QÍ#∞, Z‰õΩ¯=Ö’ Z‰õΩ¯=QÍ#∞ LO_»_»∞. ~Ô O_çO\˜Ö’#∞
ã¨=∂#=ÚQÍ<Õ L#flÑ¨C_»∞ D ^Œ∞óY=Ú K≥O^Œ∞@ =∞#ˆHÅ? Uk WzÛ##∞ Jk ÉèQí =Æ O`«∞x^Õ Jx Jk `«#
"Õ∞Å∞H˘~°̂H Jx L#fl^•xH˜ ãÖ`«$Ñ≤Î K≥Ok#KÀ U Hõ+ãì̈ ∞¨ Y=ÚÅ∞ LO_»=Ù. Jxfl ã≤`÷ ∞« ÅÖ’#∞ ã≤~÷ =° ÚQÍ#∞
P#O^Œ=ÚQÍ#∞ LO_»∞#∞. N™ê~Ú ^•ã¨Q}Æ ∞ q+¨Ü∞« =ÚÖ’ =∞#‰õΩ É’^èÑŒ _¨ =» Öˇ#x P_ç# Q˘Ñ¨Ê <å@Hõq∞k.
D hux „QÆÇÏ≤ Oz#"å_»∞ `«ÑÊ¨ ‰õ "Õ∞Å∞ á⁄O^≥^~Œ ∞° .
47
21= J^è•ºÜ«∞=Ú
ÉèíQÆ=næ`«Ö’ NHõ$+¨‚Ñ¨~°=∂`«‡ ^èŒ~å‡xfl HÍáê_»∞@‰õΩ J^èŒ~°‡=Ú #tOz#Ñ¨C_»∞ ^èŒ~°‡~°Hõ∆}ÔH· `å#∞
=∞m§ J=`«iOK≥^#Œ x K≥ÑÊ≤ i. P Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡ JOâ◊=ÚÅ∞QÍ J<ÕH=õ ∞Ok Ü≥∂QÆ∞Å∞ J<ÕHKõ À@¡ J<ÕHõ
<å=∞=ÚÅ`À "åiH˜ qkèOÑ¨|_ç# Ñ¨#∞Å#∞ <≥~"° ~Õ ∞° ÛK«∞ "åi Ñ¨x =Úyã≤# `«~∞° "å`« "åi J=`å~°=ÚÅ#∞
KåeOK≥^~Œ ∞° . XHõ~∞° KÕÜÚ« #k WOH˘HõiH˜ `≥eÜ«Ú#∞. =∞iÜ«Ú XHõ~∞° x~°fiiÎOz# ^•xx =∞iÜ≥ÚHõ~∞°
Ñ¨ÓiÎKÃÕ ã^Œ~∞° . L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ JáêÊ J#∞ Hõ#fl_»Ü∂≥ y ÉˇàQ◊ ÍO =^ŒÌ =_£QÍOÖ’ LO_çi. PÜ«∞# Q˘Ñ¨ÊÜ≥∂y.
ZÅ¡ÑC¨ _»∞ Q˘Ñ¨Ê „QÆO^è=Œ ÚÅ#∞ K«^∞Œ =ÙK«∞O_≥_"ç å~°∞. XHõ™êi a.ÃÇÏKü.~îå‰õÄ~ü JHõ¯_»‰Ωõ =zÛ P Hõ#fl_»Ü∂≥ yx
^Œi≈OK≥#∞. "å~°∞ ~îå‰õÄ~ü`À W@¡<#≥ ∞. ''h=Ù L^ÀºQÆs`åº L`«~Î ° k‰õΩ¯#‰õΩ áÈ~Ú#Ñ¨C_»∞ hH˘Hõ Q˘Ñ¨Ê
=∞Ç¨`«∞‡Å ^è~Œ ≈° #ÉèÏQÆºO HõÅ∞QÆ∞#∞—— Jx ÑëH˜ qKå~°™êQÆ~O° J<Õ Ñ¨ÙãÎ̈HÍxfl WzÛ K«^∞Œ ==∞xi.
H˘<Õflà◊‰Ωõ ~îå‰õÄ~ü‰Ωõ A#∂fl~ü |kb JÜ≥∞º#∞. JHõ¯_»‰Ωõ áÈ=Ù@‰õΩ <å<ÕÑ∂¨¶ \òÖ’Ü«∞#∞ ^•\˜áÈ=Öˇ#∞.
J\˜Öì ’Ü«∞#∞ ^•@∞@‰õΩ Z#∞É’`«∞ `«ÑÊ¨ WOˆHq∞Ü«Ú LÑ¨Ü∂≥ yOK«~∞° . ~îå‰õÄ~ü‰Ωõ ‰õàÏº}ü‰Ωõ |kb JÜ≥∞º#∞.
JHõ¯_» ™ê~ÚÉè‰í Ωõ _Î ∞» <å<å ™êÃÇÏÉò KåO^À~°¯~ü`À ÑïK«Ü∞« O Hõey ™ê~Ú ãÖQÆ`∞« Åxfl `≥eã≤H˘x H˘<åflà◊§
`«~∞° "å`« ti_ôH˜ "≥o§ N™ê~ÚÉÏÉÏ#∞ K«∂ã≤ ZO`À P#OkOK≥#∞. N™ê~Ú "åx`À W@¡<#≥ ∞. ''WK«Û\˜
=∂~°=æ Ú JáêÊ É’kèOK«∞ h`«∞ÅO`« ã¨∞ÅÉè=í Ú HÍ^Œ∞. Ñ¶∂¨ \òÖ’ U#∞É’`«∞ ÃÑ#· ã¨"åi KÕÜÚ« @HõO>ˇ Hõ+Oì̈ .
D P^è•º`«‡=∂~°=æ Ú ZO`À Hõi#î "≥∞#ÿ k. nxH˜ ZO`À Hõ$+≤ J=ã¨~=° Ú—— J<≥#∞. ~îå‰õÄ~ü‰Ωõ "≥O@<Õ JáêÊÜ≥∂y
=∂@Å∞ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =K≥Û#∞. ~îå‰õÄ~ü N™ê~Ú Pj~°fiK«#=Ú HÀÔ~#∞. ÉÏÉÏ T~°H<õ Õ „QÆO^ä=Œ ÚÅ∞ K«^∞Œ =Ù@
=Å# „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú ÖË^∞Œ . K«kq# q+¨Ü∞« =Ú#∞ qKåiOz PK«~}
° Ö’ ÃÑ@ì=Öˇ#∞. QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆÇÏ¨ O
ÖËx^Õ x¢+Ê¨ Ü≥∂[#=Ú J<≥#∞. ~îå‰õÄ~ü JáêÊ Ü≥∂y K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ qKå~°™êQÆ~=° ∞#∞ „QÆO^è=Œ Ú#∞ K«k"≥#∞.
HÍx N™ê~Ú<å^ä∞Œ x Éè’^Œ# q#fl `«~åfi`« P „QÆO^èŒ PK«~}
° ti_ôÖ’ <≥~"° ~ÔÕ Û#∞. nxx |\ì̃ JáêÊÜ≥∂y
=_»QÍO J#∞ Ñ¨@}ì =Ú#, ™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞ ti_ô J#∞ „QÍ=∞=Ú# "Õ~∞° "Õ~∞° QÍ J=`«iOz "åiH˜ qkèOÑ¨|_ç#
Ñ¨#∞Å#∞ <≥~"° ~Õ ∞° ÛK«∞ XHõ~∞° KÕÜÚ« #k WOH˘HõiH˜ `≥eÜ«ÚK«∞#flk Hõ#∞Hõ<Õ ZHõ¯_À ÉˇàQ◊ ÍO ã¨g∞Ñ¨=Ú#
=_£QÍO J#∞ Ñ¨@}
ì =Ú# JáêÊÜ≥∂y K≥ÑÊ≤ # =∂@Å#∞ ~îå‰õÄ~ü‰Ωõ WzÛ# „QÆO^ä=Œ Ú#∞ +≤i_ô „QÍ=∞=ÚÖ’
L#fl N™ê~Ú<å^ä∞Œ xH˜ `≥eã≤#k. P>Ë¡ ~îå‰õÄ~ü HõàÏº}ü‰Ωõ |kb J~Ú#Ñ¨C_»∞ <å<ÕÑ∂¨¶ \ò Ö’Ü«∞#∞ ^•@∞@
P Ñ¶∂¨ \ò#∞ ^•@∞@‰õΩ ~îå‰õÄ~ü Z#∞É’`«∞ Z‰õΩ¯@ D q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ ‰õÄ_® N™ê~ÚH˜ `≥eã≤#k. Ü≥∂QÆ∞ÅO`å
XHõ¯>Ë. ™êH∆Í`ü Ñ¨~=° ∂`«‡ÖË. "Õ~∞° "Õ~∞° ~°∂áêÅÖ’ "Õ~∞° "Õ~∞° <å=∂Å`À "Õ~∞° "Õ~∞° KÀ@¡ J=`«iOK≥^~Œ ∞° .
48
=∞#=Ú ‰õÄ_® 'N™ê~Ú ã¨KÛ« i„`«=Ú— J#∞ Ñ¨q„`« „QÆO^è=Œ Ú#∞ „â◊^•ú Éè‰í Ωõ ÅÎ `À K«kq N™ê~Ú ~îå‰õÄ~ü‰Ωõ
K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ PK«~}
° Ö’ ÃÑ@ì=Öˇ#∞.
JÖÏˆQ XHõ™êi J#O`«~å"£ áê@OHõ~ü J#∞ #`«_∞» ÃÑ‰õΩ¯ „QÆO^è=Œ ÚÅ∞ K«kq#Ñ¨Ê\˜H˜ `«# =∞#ã¨∞û‰õΩ
âßOu ÖË^xŒ ÉèÏ=#`À ti_ôH˜ =zÛ ™ê~Úx "Õ_∞» H˘#QÍ ™ê~Ú XHõ Hõ^#Œä ∞ K≥ÃÑÊ#∞. P Hõkä q=~°=ÚÅ∞
W@∞¡O_≥#∞. XHõ =~°‰Î Ωõ _»∞ ti_ôH˜ =zÛ#Ñ¨C_»∞ J`«x =ÚO^Œ∞ XHõ P_»Q∞Æ „~°=Ú `˘q∞‡k LO_»Å`À Å^≥Ì
"ÕÃã#∞. P =~°Î‰õΩ_»∞ P `˘q∞‡k LO_»Å#∞ `«# ÑÖK≥H˘OQÆ∞Ö’ ZuÎ ^•zÃÑ@∞ìH˘<≥#∞ Jx K≥ÃÑÊ#∞.
P#O`«~å"£ áê@OHõ~ü ™ê~Ú K≥ÑÊ≤ #k „QÆÇÏ≤ OK«ÖHË áõ ÈÜ≥∞#∞. `å=Ú J_çy#^•xH˜ `˘q∞‡k LO_»Å Å^≥Ì
Hõ^HŒä ˜ ãÖ|O^è"Œ ∞Õ ÖË^xŒ J#∞H˘<≥#∞. ^•^•ˆHÅ¯~°∞`À D q+¨Ü∞« =Ú J_»∞QÆQÍ ^•^•ˆHÅ¯~ü N™ê~Ú K≥ÑÊ≤ #^•xH˜
J~°=ú Ú P_»Q∞Æ „~°=∞#QÍ ÉèQí =Æ O`«∞x J#∞„QÆÇÏ¨ =∞x `˘q∞‡k LO_»Å Å^≥Ì J#QÍ #=q^èÉŒ ‰íè Ωõ ÅÎ x Jq 1.
q#∞@ 2. „áêi÷OK«∞@ 3. *Ï˝ÑH¨ =õ ÚOK«∞H˘#∞@ 4. áê^Œ¿ã=#=Ú 5. Ñ¨Ó[ KÕÜÚ« @ 6. #=∞ã¨¯iOK«∞@ 7.
¿ã= KÕÜÚ« @ 8. ¿ãflÇ¨Ï=Ú 9. P`«‡#∞ ã¨=∞iÊOK«∞@. g\˜Ö’ U XHõ¯ =∂~°"æ ∞≥ #ÿ #∞ J#∞ãïOz# ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
„Ñ¨`º« Hõ=∆ ∞QÆ∞#∞. ÉèHí ÖÎ˜ ‰Ë Ωõ O_® ZO`« ™ê^è#Œ KÕã#≤ #∞ LÑ¨Ü∂≥ QÆ=Ú ÖË^∞Œ . HÍ|\˜ì P =~°‰Î Ωõ _»∞ =Öˇ #=q^èÉŒ ‰íè Ωõ ÅÎ #∞
„áÈQÆ∞KÕÜ∞« =∞x ™ê~Ú P Hõ^#Œä ∞ K≥ÃÑÊ#x Hˆ Å¯~ü K≥ÃÑÊ#∞. =∞~°∞<å_»∞ áê@OHõ~ü ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈Oz#Ñ¨C_»∞
`˘q∞‡k QÆ∞„~°ÑÙ¨ ÅkÌ LO_»Å#∞ „áÈQÆ∞ KÕãu≤ "å? Jq ™ê~Ú J_çQÔ #∞ N™ê~Ú K≥ÑÊ≤ # Hõ^ÖŒä ’ ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ #q,
q#∞@‰õΩ Jã¨Éèíº=Ú JxÑ≤OK«∞#∞. `˘q∞‡k LO_»Å ÅkÌ Uq∞\˜? QÆ∞„~°"Õ∞q∞\˜? J#∞ ãÖHÀK«#Å∞
=∞#ã¨∞û# HõÅ∞æ#∞. P `˘q∞‡k LO_»Å Å^≥#Ì ∞ ZO`« „áê=ÚYº"≥∂ ÉèHí HÎ̃ ˜ ZO`« Jq `À_»Ê_»∞<À #=q^èŒ
Éèí‰õΩÎÅ ¿Ñ~°∞¡ q#flO`«<Õ `≥eÜ«ÚK«∞#flk. Å^≥Ì J<Õ Ñ¨^•xfl ÉèíHÎ̃QÍ `≥eã≤H˘#∞@ KåÖÏ QÆ"≥∞ÿ‡`≥·Î#q+¨Ü«∞=∞x
Ö’`«∞QÍ PÖ’z¿ãÎ<Õ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. N™ê~Ú Ñ¨~°=∂`«∞‡_Õ HÍ=Ù# #=q^èŒ Éèí‰õΩÎÅ QÆ∞iOz P q^èŒ=ÚQÍ
É’kèOK≥#∞.
ÑÖ_»sÑ¨Ù~°=Ú #∞O_ç XHõ Ñ‘_¡ ~» ∞° ÉÏÉÏ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞H˘x ti_ôH˜ "≥o§ Pj~°fiK«#=Ú HÀ~°QÍ
™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. ''„Ñ¨[ÖˇO`« @Hõ¯~°∞Å∞. áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_^≥ ~Œ ∞° . Kå@∞# xOkOK≥^~Œ ∞° . =∞j^Œ∞Ö’ L#fl"åiH˜
ÉÏÉÏ ÑëH˜# =∂@ÖÖ’x JO`«~å~°Oú `≥eã≤H˘#ÖËHáõ È~Úi. HÍx ÑÖ_»sÑ¨Ù~°O #∞Oz =zÛ# Ñ‘_¡ ~» ∞°
=∂„`«O „QÆÇÏ≤ OK≥#∞. P Ñ‘_¡ ~» ∞° HÍHÍ™êÃÇÏÉònH˜`∆ `ü À ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ #^ŒO`«ÜÚ« `«# QÆ∞iOzÜÕ∞ Jx K≥ÑÊ≤ i.
^•xH˜ QÆÅ HÍ~°}O XHõ™êi ÑÖ_»sÑ¨Ù~°O ã¨Éò[_ç̊QÍ~°∞ J<å~ÀQÆº HÍ~°}OKÕ ti_ôH˜ "≥o§ JHõ¯_Õ |ã¨
KÕÃã#∞. ÑÖ_»sÑ¨Ù~°O HÀ~°∞ì Ñ‘_¡ ~» ¡° q„âßOu QÆkÖ’ nxx QÆ∞iOz K«~Û° [iy#k. J<å~ÀQÆºO LO>Ë
49
B+¨^=Œ Ú fã≤H˘#=Öˇ#∞, HÍx ti_ôH˜ áÈ`Õ J<å~ÀQÆºO áÈ`«∞O^•? Jx H˘O`«=∞Ok Ñ‘_¡ ~» ¡° ™ê~ÚÉÏÉÏ#∞
xOkOzi. P xOkOz# "åiÖ’ XHõ~∞° D Ñ‘_¡ ~» ∞° . HÍHÍ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ‰ü Ωõ [iy# q+¨Ü∞« =Ú#O`å K≥ÑÊ≤
P ÑÖ_»sÑ¨Ù~°O Ñ‘_¡ ~» ∞° WHõ g∞^Œ@ Z=fiih ^Œ∂+≤OK«‰Äõ _»^<Œ Õ x~°Ü
‚ ∂« xfl fã≤H˘x ÉÏÉÏ É’^è#Œ Å#∞
Pj~°fiK«#=ÚQÍ ÉèÏqOz "≥_e» áÈÜ≥∞#∞. ÑÖ_»sÑ¨Ù~°=Ú ZHõ¯_»? ti_ô ZHõ¯_»? N™ê~Ú ã¨~fi° A˝_x» =∞~°Å
|∞∞A=Ù KÕãH≤ ˘<≥#∞. "åiH˜ `≥eÜ«∞#k Uq∞ ÖË^∞Œ . ^Œ$+≤ì #∞O_ç `«ÑÊ≤ OK«∞H˘#∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOz# P
„Ñ¨Ü∞« `«flO qÑ¶Å¨ "Õ∞Ü«ÚQÆ∞#∞. D Hõ^^Œè •fi~å =∞#=Ú ‰õÄ_® <Õ~∞° ÛH˘#=Åã≤#k XHõix xOkOK«~å^Œx
"åi QÆ∞iOz K«∞ÅHõ#QÍ =∂\Ï¡_∞» HÀ~å^Œx N™ê~Ú =∞#‰õΩ hux Éè’kOK≥#∞.
22= J^è•ºÜ«∞=Ú
=∂#=Ù_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞x QÆ∞iOz Z<Àfl ~°HÍÅ∞QÍ =∂\Ï¡_∞» #∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞, XHõ_∞» <åfl_»x =∞iÜ≥ÚHõ_∞»
ÖË_»x XHõ_»∞ LO>Ë HõxÑ≤OK«_Õ=∞x WÖÏ "å^ÀÑ¨"å^•Å`À `«# rq`åxfl =º~°÷O KÕã≤‰õΩO\Ï~°∞.
K«iÛOK«∞H˘#∞KÀ@ q"å^Œ"Õ∞ ^ŒQÆæ~° B`«∞Ok HÍx Jã¨Å∞ q+¨Ü«∞O ^Œ∂~°"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. Jk `≥eÜ«∞Hõ
J#~°àæ =◊ ÚQÍ K«~Û° Ö’H˜ ky JÇ¨ÏOÉèÏ==Ú`À *Ï˝xÖÏQÍ „Ñ¨=iÎ™êÎ_∞» . ÉèQí =Æ næ`Ö« ’ NHõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡ P`«‡ÜÕ∞
`å#x É’kèOz# â’¡H=õ ÚÅ∞ Z<Àfl HõÅ=Ù. x*ÏxH˜ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ „ÑürqÖ’ Ju ^ŒQ~æÆ Q° Í LO\Ï_»∞. P
rqÖ’ P`«‡~°∂Ñ¨=ÚQÍ „Ñ¨HÍt™êÎ_∞» . HÍx rq, ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ZHõ¯_À JÅ¡O`«^∂Œ ~å# H˘O_»ÃÑ<· À Ñ¨q„`«#n
f~°=Ú#<À LO_»∞#x qâ◊fiã≤Oz „Ñ¨Ü∂« ã¨`À ZHõ¯_≥H¯õ _»HÀ "≥o¡ ^Œi≈ã¨∂Î =™êÎ~∞° . J~Ú<å P rq ÉèQí =Æ O`«∞_çx
`«# Hõà§◊ `À x[ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ K«∂_»Ö^Ë Õ J<Õ x~åâ◊ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂<Õ LO@∞Ok. J~°∞#˚ ∞_»O`«\ ˜ =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù_Õ
ÉèQí "Æ å<£ Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡#∞ qâ◊fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ „Ñ¨îŒ ≈OK«=∞x HÀÔ~#∞. NHõ$+¨µ_‚ ∞» ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ J#O`«∞_»∞.
ã¨~åfiO`«~åºq∞ Jx q=iã¨∂Î qÉèí∂k Ü≥∂QÆ=Ú# Ñ¨‰õ∆ΩÅÖ’ QÆ~°∞`«‡O`«∞_»∞`å#x, =∞$QÆ=ÚÅÖ’
ã≤OÇ¨Ï=Ú`å#x, ~åHõ∆ã¨∞ÅÖ’ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞`å#x HÍÅ=Ú`å#x "Õ^Œ=ÚÅÖ’ ™ê=∞"Õ^Œ=Ú#∞, ^Õ=`«ÅÖ’
WO„^Œ∞_»∞#∞, WO„kÜ«∞=ÚÅÖ’ =∞#ã¨∞û, „áê}=ÚÖ’ K≥`· #« º=Ú, ~°∞„^Œ∞ÅÖ’ â◊OHõ~∞° _»∞, =ã¨∞=ÙÅÖ’ JyflÜ«Ú,
Ñ¨~fi° `«=ÚÅÖ’ "Õ∞~°∞=Ù, K≥@Ö¡ ’ ~åqK≥@∞ì, ^Õ=~°∞¬ÅÖ’ <å~°^∞Œ _»∞ Jx ÉèQí "Æ å#∞_»∞ J#O`«∞_»∞ J~Ú LO_»@O
=Å¡ WÖÏ "åi qÉè∂í `«∞Å∞ J#O`«"∞≥ Ü
ÿ Ú« O_»∞#∞. JO^Œ∞Ö’ =ÚYº"≥∞#ÿ q ÉèQí "Æ å#∞_»∞ J~°∞#˚ ∞xH˜ K≥ÃÑÊ#∞.
Wxfl ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’ `å#∞<åfl#x ÉèQí "Æ å#∞_»∞ K≥ÑÊ≤ ##∞ P ã¨~ˆ fiâ◊fi~°∞_»∞ J#O`« =∞Ç¨qÉè∂í ux XHõ¯™êi
HõàÏ§~å K«∂_»=Öˇ#x J~°∞#˚ ∞_»∞ HÀ~°QÍ NHõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz `«# qâ◊fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ K«∂K«∞@‰õΩ P
50
J~°∞#˚ ∞x ~Ô O_»∞ Hõà§◊ `À K«∂K«∞@‰õΩ ã¨=∞O[ã¨=Ú HÍ^Œx *Ï˝#<Õ„`«=ÚÅ#∞ „Ñ¨™êkOz k=º^Œ$+≤xì <˘ãÖy
P NHõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡ `«# qâ◊fi~°∂Ñ¨„Ñ¨^~Œ ≈° #=Ú#∞ „Ñ¨îŒ ≈OK≥#∞. J~°∞#˚ ∞@O`«\ ˜ "åxˆH ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ ã¨fiÜ«∞OQÍ
K«∂¿ãÎ `«Ñ¨Ê P Hõ$+¨‚Ñ¨~°=∂`«‡ qÉèí∂uÜ≥∂QÆ=ÚÖÖ’ `å#∞ L<åfl#x K≥Ñ≤Ê#x ãÖHÀK«=Ú`À
x[~°∂Ñ¨^~Œ ≈° #=Ú#∞ HÀÔ~#∞. ™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ZO^Œ~À ÉÏÉÏ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® ÉÏÉÏ#∞
Ñ¨ÓlOzi. N™ê~Ú ã¨fiÜ«∞OQÍ W@¡<#≥ ∞, ''<Õ#∞ ã¨=∂kè K≥Ok##∞ ##∞fl #=Ú‡H˘#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ <å ã¨=∂kè
#∞O_çÜ∞Õ ã¨=∂^è•#q∞™êÎ#∞. =∞iÜ«Ú Ñ¨ÓiÎÉHíè Î̃ qâßfiã¨=ÚÅ`À L#fl"åiH˜ <Õ#∞ JO_»QÍ xeK≥^#Œ ∞. D
ÉÏÉÏ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ #q∞‡# Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ H˘O^Œ~∞° ÉÏÉÏ HõxÑ≤OK«∞@ÖË^xŒ x~åâ◊`À r=#=Ú QÆ_∞» Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞.
N™ê~Ú „Ñ¨HÍâ◊=Ú#∞ K«∂_»=Öˇ##fl ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ =∞#H˜ WzÛ# D ~Ô O_»∞ Hõà√◊ § KåÅÖË=Ù. J~°∞#˚ ∞_»O`«\"˜ åxˆH
™ê=∂#º"≥∞#ÿ ~Ô O_»∞ Hõà√◊ § KåÅÖË^∞Œ . Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡x K«∂_»\ÏxH˜, =∞#ÖÏO\˜ ™ê=∂#º rqH˜ N™ê~Ú
„Ñ¨HÍâ◊=Ú#∞ K«∂_»=Öˇ##fl ZO`À Hõ+¨ìO. ÉÏÉÏ *Ï˝#<Õ„`«=ÚÅ#∞, k=º^Œ$+≤ìx „Ñ¨™êk¿ãÎ `«Ñ¨Ê. D
*Ï˝#<Õ„`«=ÚÅ∞, k=º^Œ$+≤ì ãÖáêkOK«∞@‰õΩ ‰õÄ_® ZO`À J~°›`« Hõeæ LO_»=Öˇ#∞. ^•xH˜ x~°‡Å ÉèHí Î̃ ZO`À
=ÚYºO. J@¡x ™ê~ÚÉè‰í Ωõ ÅÎ ∞ x~°∞`åûÇ¨ÏÑ¨_‰» Äõ _»^∞Œ . ÉÏÉÏ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ XHõ¯™êi QÆ∞~°∞Î `≥K∞« ÛHÀ=Åã≤O^Õ.
P Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ U=∞#QÍ, ''<å „Ñ¨HÍâ◊=Ú#∞ K«∂_»=Å#O>Ë JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú#∞ q_çz q∞H˜¯e J}‰õΩ=`À
K«∂Ñ¨Ù_»∞ „"ÕÅ∞‰õΩ =∞^èºŒ „"ÕÅ∞‰õΩ =∞^èºŒ #∞#fl ÉÁ@#„"ÕÅ∞ÃÑ· ^Œ$+≤xì ™êiOz#KÀ <å „Ñ¨HÍâ◊=Ú#∞ K«∂_»QÅÆ ~°∞——
Jx ÉÏÉÏ ã¨fiÜ«∞OQÍ K≥ÑÊ≤ <å~°∞. ÉÏÉÏ z„`«Ñ@
¨ =Ú „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`å „Ñü ~ÚO@ `«ÑÊ¨ Hõ LO_Õ LO@∞Ok.
XHõ¯™êiQÍ ÉÏÉÏÑ¨@=Ú#∞ K«∂_»∞=Ú. ÉÏÉÏ ‰õÄ~°∞Û#fl q^è•#=Ú#∞ K«∂_»∞=Ú. "å~°∞ `«=∞ HÍà◊§#∞
XHõ^•xÃÑ· WOH˘Hõ\ ˜ "ÕãÜ
≤ Ú« <åfl~°∞. J#QÍ Z_»=∞`˘_»ÃÑ· ÉèÏQÆ=Ú# ‰õΩ_çHÍÅ∞ =∞_»zÜ«Ú<åfl~°∞. J#QÍ
Z_»=∞KÕu„"Õà◊§ ‰õΩ_çáê^Œ=ÚÃÑ· "Õã≤Ü«Ú<åfl~°∞. *Ï„QÆ`«ÎQÍ `«^ÕHõ^Œ$+≤ì`À ^Œ$+≤ì =∞~°ÅÛHõ ã¨∂\˜QÍ ‰õΩ_çHÍÅ∞
ÉÁ@#„"ÕeÃÑ· Z_»=∞KÕ~Ú K«∂Ñ¨Ù_»∞ „"ÕÅ∞#∞, =∞^èŒº„"ÕÅ∞#∞ Ü«Ú#flq. WHõ¯_Õ Ju =ÚYº=ÚQÍ
QÆ=∞xOK«=Åã≤#k P K«∂Ñ¨Ù_»∞ „"ÕÅ∞‰õΩ, =∞^èŒº „"ÕÅ∞‰õΩ =∞^èŒº#∞#fl Z_»=∞HÍe ÉÁ@#„"ÕeÃÑ· =∞# ^Œ$+≤ìx
ÃÑ\ì̃#KÀ N™ê~Ú „Ñ¨HÍâ◊=Ú#∞ K«∂_»QÅÆ =Ú. „Ñü~ÀA D q^è=Œ ÚQÍ „Ñ¨Ü∞« uflOK«QÍ „Ñ¨Ü∞« uflOK«QÍ P
J#O`«HÀ\˜ „|Ç¨‡O_»<åÜ«∞‰õΩx „Ñ¨`«ºHõ∆ ^Œ~°≈#=Ú `«Ñ¨ÊHõ HõÅ∞æ#∞.
ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ ÅÎ PÑ¨^ÅŒ #∞ Hõ#∞Q˘x ~°Hã∆˜ ∂¨ Î LO_Õ"å~°∞. XHõ™êi ÉÏÖÏ™êÃÇÏÉò q∞sHõ~ü z`«m‰õΩ
áÈ=ÙK«∂ ti_ô =zÛ ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈Oz "≥_Å» ∞K«∞O_»QÍ ÉÏÉÏ `«# Z_»=∞KÕux =¸ã≤ ^•xx ‰õΩ_çKuÕ
=^Œ‰Ì Ωõ `≥zÛ áê=ÚÑ¨_Q» =Æ Öˇ LOz W@¡<#≥ ∞. ''J`«_∞» ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ "å_»∞. HÍx ^•fi~°HÍ=∂~Ú a_»Å¤ #∞
51
Uq∞ KÕÜ∞« QÆÅ_»∞—— ÉÏÉÏ ã¨∂zOz#q „QÆÇÏ≤ OK«Ö‰Ë Ωõ O_çi. ÉÏÉÏ ÉÏÖÏ™êÃÇÏÉò#∞ âßº=∂`À Hõeã≤ z`«mH˜
"≥à§◊ =∞x K≥ÑÊ≤ i. "åi~°∞=Ù~°∞ z`«mH˜ KÕii. Ç¨Ï#∞=∂<£ QÆ∞_çÖ’ XHõ KåÑ¨ÃÑ· ‰õÄ~˘ÛxÜ«ÚO_»QÍ ÉÏÖÏ™êÃÇÏÉò
K«^∞Œ =Ù`«∞#flÑ¨C_»∞ J`«x JOQÆ=¢ã=Î̈ ÚÃÑ· XHõ áê=Ú LO_≥#∞. JHõ¯_» =Ù#fl"å~°∞ =zÛ Hõ>Åì̌ `À H˘\ì̃
^•xx K«OÑ≤i.
XHõ *’ºu+¨µº_»∞ ÉÏÑ¨Ó™êÃÇÏÉò |∂\©H˜ „áê}QÆO_»=Ú#fl^Œx ÃÇÏK«ÛiOK≥#∞. ^•xH˜ ÉÏÉÏ =∞$`«∞º=Ù#∞
Z@∞¡ K«OÑ¨Ù<À K«∂K≥^=Œ ∞<≥#∞. P<å_»∞ ÉÏÑ¨Ó™êÃÇÏÉò |∂\© =∞~°∞QÆ∞^˘_çH¤ ˜ áÈ~Ú#Ñ¨C_»∞ JHõ¯_» áê=Ú
=K≥Û#∞. <ÒHõ~∞° Hõ„~°Å`À H˘>Ëì Ö’Ñ¨Ù Jk =∂Ü«∞=∞Ü≥∞º#∞. D q^èOŒ QÍ ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ =ÚO^Œ∞
~åÉ’ÜÕ∞ PÑ¨^ÅŒ #∞ ã¨∂zã¨∂Î =∞iH˘O^ŒiH˜ PÑ¨^ÅŒ ∞ =zÛ#Ñ¨C_»∞ "åix ~°HO∆˜ KÕ"å~°∞.
XHõ™êi ti_ô #O^Œ∞ XHõ Ñ≤Å"¡ å_çH˜ =_»^|≥ ƒ `«ye =∞~°}O˜ K≥#∞. P Ñ≤Å"¡ åx `«e¡ ÉÏÉÏ#∞
„áêi÷OÑ¨QÍ N™ê~Ú P Ñ≤Å"¡ å}˜‚ „|uHÕK≥#∞. WÖÏ N™ê~Ú `«=∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ HÍáê_»∞`«∂ =∞~°}Ïxfl ‰õÄ_®
kèHõ¯iOz [~ÚOz# ãÖÑ¶¨∞@#Å∞ ‰õÄ_® HõÅ=Ù. Jg∞~üâ◊Hõ¯~ü J#∞#`«_»∞ H©à◊§"å`«O`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∂
ti_ôH˜ =zÛ ÉÏÉÏ#∞ "Õ_#≥ ∞. N™ê~Ú J`«xx Kå=_çÖ’ LO_»=∞x P*Ï˝ÑO≤ K≥#∞. HÍx P ã¨Å÷ =Ú KåÖÏ
`Õ=∞QÍ LO_»∞@=Å# H©à§◊ "å`«~ÀyH˜ ãïÜ≥∞ÿ # ã¨Å÷ =Ú HÍ^Œ∞. HÍx ÉÏÉÏ P[˝#∞ [=^•@Hõ JHõ¯_Õ 9
=∂ã¨=ÚÅ∞ LO_≥#∞. XHõ~ÀA J`«#∞ qã¨∞QÆ∞K≥Ok ÉÏÉÏ‰õΩ K≥ÑÊ¨ Hõ HÀÑ¨~åæO‰õΩ áêiáÈÜ≥∞#∞. JHõ¯_» XHõ
^è~Œ ‡° âßÅÖ’ LO_≥#∞. P ^è~Œ ‡° âßÅÖ’ XHõ Ñ¶H¨ ~© ∞° „áê}=ÚÅ∞ q_»∞K«∞@‰õΩ ã≤^=úŒ ÚQÍ #∞O_≥#∞. hà◊√§ HÀ~°QÍ
P Jg∞~üâH◊ ¯õ ~ü P Ñ¶H¨ ~© ∞° ‰õΩ hà◊√§ „`åyOK≥#∞. hà◊√§ „`åy Ñ¶H¨ ~© ∞° =∞~°}O˜ K≥#∞. Jg∞~ü ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_#≥ ∞. P
Ñ¶H¨ ~© ∞° Kå=Ù‰õΩ `å#∞ HÍ~°‰Ωõ _Ò#x, xOkOK≥^~Œ x° ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_ç WO`« ÃÑ^ŒÌ PÑ¨^‰Œ Ωõ QÆÅ HÍ~°}=Ú `å#∞ ÉÏÉÏ
P[˝#∞ fã≤H˘#Hõ ti_ô q_çzÃÑ\ì̃ =K«∞Û@ KÕ`<« Õ Jx `«ÅOK≥#∞. =∞m¡ J^Õ ~å„u ti_ôH˜ =zÛ"ÕÃã#∞.
ÉÏÉÏ P[˝#∞™ê~°O J^Õ Kå=_çÖ’ Ü«ÚO_ç ~ÀQÆ q=Ú‰õΩ_Î Ü
» ∞≥ º#∞.
N™ê~Ú D q^èOŒ QÍ H˘O^Œix ~°Hã∆˜ ∂¨ Î =∞~°}Ïxfl ‰õÄ_® `«ÑÊ≤ ã¨∂Î JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ JO@∂<Õ P
JÖÏ¡ `å<Õ#x x~°∂Ñ≤OKÕ"å_»∞. WO`«Ö’<Õ XH˘¯Hõ¯™êi `«#Hˆ q∞ Ñ¨@xì "åx=Öˇ „áê~°|HÌ ~õ ‡° =Ú#∞ J#∞Éèqí Oz
f~°=Åã≤#^Õ#x L^ÕâÌ º◊ =Ú`À H˘O^Œi q+¨Ü∞« =ÚÅÖ’ HõÅ∞QÆKãÕ H≤ ˘#ÖË^∞Œ . XHõ™êi XHõ ÉÏÅ∞_çH˜ áê=Ú
HÍ@∞"Õã#≤ Ñ¨C_»∞ P ÉÏÅ∞_»∞ =∞~°}O˜ K≥#∞. P ÉÏÅ∞x `«e¡ =zÛ K«xáÈ~Ú# `«# a_»¤ `«#‰õΩ XHõ¯QÍ<˘Hõ¯
H˘_»∞Hõx, Tkx „Ñ¨™êkOK«=∞x P a_»#¤ ∞ „|uHÕK«=∞x N™ê~Úx„áêi÷OK≥#∞. HÍx N™ê~Ú Tkx
„Ñ¨™êkOK«Ö^Ë ∞Œ . P a_»¤ =∞~°}O˜ K≥#∞. HÍHÍnH˜`∆ ü N™ê~Ú`À P a_»#¤ ∞ „|uHÕÑ¨=∞x "Õ_∞» H˘#QÍ N™ê~Ú
52
W@¡<#≥ ∞. ''ÉèÏ"£ h g q+¨=Ú# *’Hõº=Ú HõeÊOK«∞H˘#‰õΩ=Ú. Ug∞ [iy#^À Jk "Õ∞Å∞H˘~°Hˆ [iy#k.
J`«#∞ #∂`«# `«#∞=Ù# „Ñ¨"tÕ OK≥#∞. D =∞#=Ú K«∂K«∞ `«#∞=Ù# KÕÜ∞« ÖËx Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê Ñ¨#∞Å∞ P
#∂`«# ^ÕÇÏ¨ =Ú KÕÜÚ« #∞. XHõ"àÕ ◊ <Õ#∞ D a_»#¤ ∞ „|uHÕz# #∂`«#^ÕÇÏ¨ =Ú K≥_∞» #∞. hH˘~°‰Ωõ D Ñ¨xx
KÕÃã^Œ#∞. HÍx P ÉÏ^èºŒ `« h=Ù =Ç≤ÏOÑ¨QÅÆ "å?—— Jx ÉÏÉÏ „Ñ¨tflOK≥#∞.
N™ê~Ú =ÚYº Éè‰í Ωõ ÅÎ Ö’ XHõ~Ô #· <å<å™êÃÇÏÉò K«O^À~°¯~ü ‰õΩ=∂Ô~Î "≥∞#ÿ `å~Ú „Ñ¨ã=¨ "Õ^#Œ Ñ¨_∞» K«∞#fl
ã¨=∞Ü«∞=Ú# ÉÏÉÏ Tkx ~å"£∞yi|∞"å`À ÑÖÑ≤ P "≥∞#ÿ `å~Úx ~°HO∆˜ K≥#∞. H˘xfl <≥ÅÅ `«~∞° "å`« J^Õ
a_»#¤ ∞ "≥∞#ÿ `å~Ú HÀÖ’ÊÜ≥∞#∞. <å<å™êÃÇÏÉò K«O^À~°¯~ü ÉÏÉÏ =ÚO^Œ∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ ç K≥ÑÊ¨ QÍ N™ê~Ú W@¡<#≥ ∞.
''a_»Å¤ ∞, áêÑ¨Å∞ |O^è∞Œ =~°=æ ÚÅ#∞ QÆ∂iÛ hq@∞¡ HÍOHõÃ∆ Ñ@∞ìH˘O^Œ∞"Õq∞? "åi H˘~°‰Ωõ <å ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ ~å=Å^Œ∞.
W=xflÜ«Ú <å‰õΩ ™ê^èºŒ =Ú HÍ=Ù. a_»Å¤ ∞ Ñ¨Ù@∞ì@, |O^è∞Œ =ÙÅ∞ =∞~°}O˜ K«∞@ "åi "åi Ñ¨Ó~°fiHõ~‡° ÅÃÑ·
P^è•~°Ñ_¨ Ü
ç Ú« #flk. P Ñ¨~=° ∂`«‡ ‰õÄ_® ^•xx =∂~°∞Ê KÕÜ∞« *ÏÅ_»∞. xÜ«∞q∞`« ã¨Å÷ =Ú#‰õΩ ~Ô O_»∞ ÉÏ~°Å
J=`«Å ã¨∂~°ºÉèíQÆ"å#∞x L^Œ~ÚOK«=∞x ^Õ=Ù_»∞ P*Ï˝Ñ≤OK«QÆÅ_®? XHõ"Õà◊ J@∞¡ KÕã≤#KÀ ã¨~°fiO
`å~°∞=∂~°Q∞Æ #∞.—— WÖÏO\˜ J^Œ∞ƒù`,« JQÀK«~"° ∞≥ #ÿ ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ Z<≥fl<Àfl HõÅ=Ù. "å~°∞ XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ ™ê=∂#∞ºx
=Öˇ =∞~˘HõÑC¨ _»∞ ^≥=· O =Öˇ HõxÑ≤ã∂¨ Î =∂Ü«∞ KÕã∂¨ Î =∞#efl ãÖkQÆOú Ö’ Ñ¨_"» ãÕ ∂¨ Î P@ÖÏ_Õ"å~°∞.
23= J^è•ºÜ«∞=Ú
JÖÏ¡=∂eH± JO@∂ P JÖÏ¡<å=∂xfl JÖÏ¡ JQÆ∞ N™ê~ÚÑ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ x~°O`«~O° QÍ
<å=∂xfl [Ñ≤ã∂¨ Î `«#Ö’HõOÖ’ LO@∂ ^è•º#x=∞QÆ∞fl_≥· |Ü«∞@‰õΩ „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú`À =Ú_çÑ_¨ #ç @∞¡QÍ =∂=¸Å∞
=∞x+≤=Öˇ HõxÑ≤ã∂¨ Î =∞#=Ú J_ç̂Q ^•xH˜ =∞#`À ãÖÉèÏ+≤ã∞¨ #Î fl@∞¡ HõxÑ≤Oz##∞ N™ê~Ú `«# ^èÀ~°}˜
`«#^Õ. "å~°∞ ã¨=∞ãÎ̈ r=ÙÅÖ’ <å~åÜ«∞}∞x K«∂K«∞ K«∞O_≥_"ç å~°∞. ™êH∆Í`«∞Î "åˆ~ Ñ¨~=° ∂`«‡ S##∞ "å~°∞
<Õ#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç#x Z#fl_»∞ K≥Ñ¨CH˘#ÖË^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞x ¿ã=‰õΩ_»#x K≥ÃÑÊ_ç"å~°∞. `«#H˘~°‰õΩ Uq∞ KÕÜ«∞Hõ
W`«~∞° Å H˘~°‰Ωõ áê@∞Ñ¨_"Õ å~°∞. JÖÏ¡=∂eH±, JÖÏ¡ JKåÛù Hõ̂~QÍ JO@∂ P JÖÏ¡#∞ "Õ~∞° QÍ K«∂Ñ≤ã∂¨ Î
r=#=Ú QÆ_ç¿Ñ"å~°∞. ã¨ÉòHÍ=∂eH± UH± Jx J<Õ"å~°∞. x*ÏxH˜ P JÖÏ¡=∂eH± ã¨ÉòHÍ =∂eH± P
™ê~Ú<å^äŒ∞_Õ.
XHõ™êi <å<å™êÃÇÏÉò K«O^À~°¯~ü`À Ü≥∂QÍÉèÏºã¨ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ ^Œ~≈° <åxÔH· =K≥Û#∞. J`«x L^ÕâÌ º◊ =Ú
`«# =∞#ã¨∞û#∞ xÅHõ_» KÕã≤ KåÖÏ¿ãÑ¨Ù ã¨=∂kèãu÷≤ Ö’ LO_»=Öˇ##∞ HÀiHõ`À ™ê~Úx "Õ_∞» H˘#=Öˇ#x
53
ti_ôH˜ =K≥Û#∞. J`«#∞ =zÛ# ã¨=∞Ü«∂xH˜ ÉÏÉÏ ~˘>ì̌#∞ Le¡áêÜ«∞`À u#∞@ K«∂z ~°∞zÖËx ~˘>ì̌#∞
Ñ¨zÛ Le¡áêÜ«∞`À u#∞"å_»∞ <å Hõ+=ì̈ ÚÅ <≥@∞¡ f~°ÛQÆÅ_»∞ Jx J#∞H˘<≥#∞. N™ê~Ú `«# =∞#ã¨∞ûÖ’xk
QÆ=∞xOz W@¡<#≥ ∞. ''<å<å Z=Ô~`· Õ Le¡x ri‚OK«∞H˘#∞ â◊HÎ̃ HõÅ^À "åˆ~ ^•xx u#=Öˇ#∞——. P =zÛ#
Ü≥∂QÍÉèÏºã¨™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ J#∞H˘x#k ÉÏÉÏ K≥ÑC¨ @∞ K«∂ã≤ ™ê~Úáê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_#≥ ∞. W^Õ
Ü≥∂QÆÅ =∞#ã¨∞û#‰õΩ, ™ê=∂#º=∂#=ÙÅ‰õΩ QÆÅ Éè^Ë =Œ Ú. P =zÛ# J`«#∞ Ü≥∂QÆâß¢ã=Î¨ ÚÅ „QÆO^ä=Œ ÚÅxflÜ«Ú
Ñ¨Ò« [e Ü≥∂QÆã∂¨ „`«=Ú`À ã¨Ç¨ K«kq##∞ `«# =∞#ã¨∞û xÅHõ_» ÖË^∞Œ J#∞@‰õΩ `å#∞ =∞j^Œ∞# ÉÏÉÏ#∞
Le¡áêÜ«∞`À ~˘>ì̌#∞ u#∞@ K«∂z WHõ ™ê~Ú `«# ã¨=∞ã¨º#∞ Uq∞ f~°ÛQÆÅ_»∞ J#∞H˘<≥#∞.
J=^è∂Œ `«Å ÉÏÇ¨ÏºÅHõ}
∆ =ÚÅ∞ WÖÏˆQ LO\Ï~Ú. S<å XHõ =∞x+≤x K«∂ã≤#Ñ¨C_»∞ ÉÏÇ¨Ïº=ÚQÍ
`å#∞ KÕÜÚ« Ñ¨#∞Å`À<À `«# ÉÏÇ¨Ïº~°∂Ñ¨=Ú#∞ K«∂™È x[=∞x x~åúiOK«∞H˘#∞@ `«ÑC¨ . ~å=∞Éè‰í Ωõ _Î ∞»
PO[<ÕÜÚ« _»∞ =∞i "å#~°∞_»∞. HõO^Œ=¸Å=ÚÅ#∞ u#∞K«∂ K≥@Ã¡ Ñ#· TQÆ∞`«∂, ^Œ∞q∞ÔH_»∞ P "å#~°∞_Õ
[QÆ<å‡`« ã‘`å^Õq Ü≥ÚHõ¯ *Ï_»#∞ `≥eã≤H˘#∞@‰õΩ ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ ^•\˜ ÅOHõÖ’ „Ñ¨"tÕ Oz `«e¡ ã‘`å^Õq
*Ï_»#∞ Hõ#∞Q˘x ÅOHÍ ^ŒÇÏ¨ #=Ú KÕã≤ XHõ¯_Õ uiy =zÛ `«O„_ç N~å=∞K«O„^Œ∞#‰õΩ ã‘`å^Õq ~°ÇÏ¨ ã¨º=Ú#∞
`≥eÑ≤ ~å=}∞x =^è‰Œ Ωõ HÍ~°‰Ωõ _»Ü∞≥ º#∞. =∞i PO[<ÕÜÚ« _»∞ XHõ "å#~°∞_»∞. ÉÏÇ¨Ïº=ÚQÍ K«∂ã≤# XHõ HÀu
Uq∞ KÕÜ∞« QÆÅ^Œ∞? HÀu KÕ+Öì̈ Ë `«ÑÊ¨ Jx Hõ#|_»∞#∞. HÍ|\ì̃ Éˇ\· H˜ ˜ HõxÊOKÕk x[O HÍ=x Jx x["≥∂
HÍ^À Jx "≥Ú^Œ@ x~åú~}
° KÕã∞¨ H˘x XHõix xOkOK«=Öˇ#∞ HÍx `˘O^Œ~Ñ° _¨ ç xOkOK«~å^Œ∞. JÖÏˆQ
WHõ¯_» ™ê~Ú q+¨Ü∞« =ÚÖ’#∞ P ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ ÉÏÉÏ ÉÏÇ¨ÏºK«~º° Å#∞ K«∂ã≤ =∂@ áêˆ~ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. `«~åfi`«
ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ # Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ qx Hõà√◊ § `≥iKå_»∞.
XHõ™êi âßº=∂‰õΩ q+¨ã~¨ Ê° =Ú HõiK≥#∞. Jk âßº=∂ z\ỖH# "ÕÅ∞#∞ Hõ~K° ∞« @ KÕ`« â◊s~°=∞O`«ÜÚ«
q+¨=Ú "åºÑ≤OK≥#∞. âßº=∂ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ q~îÀÉÏ QÆ∞_çH˜ fã¨∞H˘x"≥à=¡◊ Öˇ#x J#∞H˘xi. HÍx âßº=∂ `«#
q~îÀÉÏÜ«∞QÆ∞ N™ê~Ú =^Œ‰Ì Ωõ "≥à#¡‹ ∞. ÉÏÉÏ âßº=∂#∞ K«∂ã¨∂<Î ,Õ ''áÈ! "≥_e» á⁄=Ú‡! kQÆ∞=‰õΩ á⁄=Ú‡—— Jx
JiK≥#∞. =∞j^Œ∞Ö’ =Ù#fl âßº=∂`À ã¨Ç¨ W`«~° Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ‰õÄ_® Pâ◊Û~°ºÑ¨_iç . âßº=∞ÉÏ ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ
#=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ _Î ∞» . ÃÑQ· Í ÉÏÉÏ#∞ `«# q~îÀÉÏ^Õ=Ù_»x #q∞‡ =∞j^Œ∞ "≥∞@∞¡ ZH˜¯ =zÛ#O^Œ∞‰õΩ ÉÏÉÏ
Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ qx x~åâ◊KO≥ ^≥#∞. âßº=∂ ÉÏÉÏ#∞ `«# q~îÀÉÏ ^Õ=Ù_»x #=Ú‡@‰õΩ QÆÅ HÍ~°}O HÍmÜ«Ú_»∞
J#∞ q+¨ã~¨ Ê° =Ú #kÖ’ ^•y P h~°∞#O`å q+¨=Ú`À xOÑ≤#Ñ¨C_»∞ JK«Û@ „Ñ¨[ÅO^Œ~∞° NHõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡#∞
P q+¨ã~¨ Ê° ÉèÏ~°=Ú#∞ `˘ÅyOÑ¨=∞x "Õ_#ç Ñ¨C_»∞ hÅ"Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Ú_»∞ P ÉèÜ
í ∞« OHõ~° HÍmÜ«∞ q+¨ã~¨ Ê° =ÚÃÑ·
54
HÍà◊§‰õΩ QÆ[˚Å∞ Hõ@∞ì‰õΩx `«# =Ú^Œ∞Ìáê^Œ=ÚÅ`À HÍmÜ«Úx`«ÅÃÑ· Ñ¶¨∞Å∞¡Ñ¶¨∞Å∞¡=∞x QÆ[˚Å K«Ñ¨C_»∞`À
<å@º=∂_≥#∞. P HÍmÜ«Úx XO\˜Ö’x q+¨Ü∞« =Ú#O`å HõH¯˜ Oz =∞~°#Ì KÕã<≤ å_»∞. J@∞=O\˜ Hõ$+¨µ_‚ Õ
N™ê~Ú Jx âßº=∂‰õΩ Ñ¨ÓiÎ qâßfiã¨=Ú.JO`«\ ˜ ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ HÍmÜ«Úx q+¨=Ú#∞ HõH¯˜ Oz# `«#
q~îÀÉÏÜ«∞QÆ∞ ™ê~Ú `«# â◊s~°=ÚÖ’ áê=ÚHÍ@∞KÕ "åºÑ≤Oz# q+¨=Ú HõH¯˜ OK≥^~Œ x° âßº=∂‰õΩ qâßfiã¨=Ú.
HÍx `«# ^Õ=^Õ=Ù_»Q∞Æ N™ê~ÚHõ$+¨_‚ ∞» P q^è=Œ ÚQÍ J~°∞=QÍ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_áç ÈÜ≥∞#∞. ™ê~Ú H˘O`«¿ãÑ¨\ H˜ ˜
âßOuOz W@¡<#≥ ∞. ''ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_‰» Ωõ =Ú. Ñ¶H¨ ~© ∞° x#∞fl ~°HO∆˜ K«∞#∞. WO\˜Há˜ È~Ú T~°Hõ ‰õÄ~°∞ÛO_»∞=Ú. Éˇ@
· ‰õΩ
áÈ=^Œ∞—Ì — Jx K≥ÃÑÊ#∞. ™ê~Ú ã¨ÅÇ¨#∞ âßº=∂ áê\ÕÑ¨QÍ âßº=∂ ÉÏQÆ∞Ñ¨_#≥ ∞. ÉÏÉÏ ÑëH˜# ''áÈ,
"≥_»eá⁄=Ú‡, „HÕ^Œ‰õΩ kQÆ∞—— J#∞#q âßº=∂‰õΩ K≥Ok#q HÍ=Ù. âßº=∂ â◊s~°=ÚÖ’ "åºÑ≤Oz# P
ÉèÜ
í ∞« OHõ~° q+¨=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# =∂@Å∞. XHõ¯=∂@`À ÉÏÉÏ q+¨=Ú#∞ HõH¯˜ OK≥#∞.
ti_ôÖ’ XHõ™êi HõÅ~å ~ÀQÆ=Ú "åºÑ≤OK«QÍ Hõ>Åì̌ |O_»#¡ ∞ „QÍ=∞=ÚÖ’xH˜ ~å‰õÄ_»^xŒ x¿+^Œ=Ú
=∞iÜ«Ú "Õ∞Hõ#∞ P „QÍ=∞=ÚÖ’ HÀÜ«∞~å^Œx x¿+^è=Œ Ú#∞ f~å‡xOzi. ÉÏÉÏ D f~å‡#=Ú#∞ ~°^∞Œ KÌ Ü
Õ Ú« @ÔH·
Hõ>ì̌Å |O_çx =∞j^Œ∞#‰õΩ fã¨∞‰õΩx á⁄=∞‡x L`«Î~°∞fi WK≥Û#∞. =∞iÜ«Ú XHõ "Õ∞‰õ#∞ =∞j^Œ∞‰õΩ `≥zÛ
|_ÕÉÏÉÏ#∞ XHõ Hõu`Î À P "Õ∞Hõ#∞ #~°H=õ ∞x P*Ï˝ÑO≤ K≥#∞. HÍx J#=ã¨~=° ÚQÍ K«OÑ¨Ù@^ÕxHõx |_ÕÉÏÉÏ
„Ñ¨tflOÑ¨QÍ ™ê~ÚÉÏÉÏ P Ñ¨xx âßº=∂#∞ KÕÜ∞« =∞<≥#∞. âßº=∂ HõuÎ `≥K∞« Û@‰õΩ áÈ~Ú~å=Ù@‰õΩ PÅã¨º=Ú
J=fiQÍ ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»Q∞Æ HÍHÍ™êÃÇÏÉònH˜`∆ #ü ∞ P Ñ¨xx KÕÜ∞« =∞x ™ê~Ú P*Ï˝ÑO≤ K≥#∞. P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞
HõuÃÎ ÑHÔ· uÎ "Õ∞Hõ#∞ #~°∞‰õΩ@‰õΩ ã≤^=úŒ ÚQÍ L#fl ã¨=∞Ü«∞=Ú# ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. ''„ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»"·≥ "Õ∞Hõ#∞ K«OÃÑ^Œ"å?——
HÍHÍ™êÃÇÏÉò ^•xH˜ W@∞¡ ["åaK≥Û#∞. ''h J=∞$`«=Ú =O\˜ Ñ¨Å∞‰õΩÖË =∂‰õΩ K«@=ì Ú. =∂HÕH˘Hõ K«@"ì ∞Õ kÜ«Ú
`≥eÜ«∞^Œ∞. h P*Ï˝ áê\Õ`«∞#∞. Wk Lz`«=∂, HÍ^• J#∞#k =∂‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. ^•xx "Õ∞=Ú qKåiOK«=Ú.
QÆ∞~åfi[˝ JHõ~∆ åÅ áê\ÕK«∞@ =∂ qkè——. D HõÖ~å J#∞ <≥Ñ=¨ Ú`À t~°_ô „QÍ=∞=ÚÖ’ ~Ô O_»∞ q+¨Ü∞« =ÚÅ‰õΩ
„áê=ÚYº`« xzÛ x¿+kèOK«|_ç#q Hˆ =ÅO XHõ <≥ÑO¨ =∂„`«"∞Õ . WO^Œ∞Ö’ "≥Ú^Œ\ k˜ Hõ>Åìˇ |O_ç q+¨Ü∞« =Ú#
ÉÏÉÏ x¿+^Œ L#flÑ¨Ê\˜H˜ ÉÏÉÏ‰õΩ ^è∞Œ x "≥eyOK«∞@‰õΩ Hõ>Åì̌ ∞ J=ã¨~=° Ú Hõ#∞Hõ Hõ>Åì̌ ∞ H˘<≥#∞. ÉÏÉÏ‰õΩ
WÅ∞¡ "åH˜e P =∞j^Õ. P =∞j^Œ∞‰õΩ `«Å∞Ñ¨Ù "ÕÜÚ« @ `åà◊O ÃÑ@∞ì@ LO_»^∞Œ . ÉÏÉÏ H˘#fl Hõ>Åì̌ ∞ H˘O^Œ~∞°
=∞j^Œ∞‰õΩ áÈ~Ú `«=∞ qxÜ≥∂QÍxÔH· `≥K∞« ÛH˘#fl#∞ ÉÏÉÏ Ug∞ J<Õ"å~°∞ HÍ~°∞. WO^Œ∞Ö’ <Õ~∞° ÛHÀ=Åã≤#k
`«# H˘~°‰Ωõ , `«# ™êfi~°=÷ Ú H˘~°‰Ωõ UkÜ«Ú LOK«∞H˘#‰õÄ_»^∞Œ . Ñ¨~∞° ÅÔH· áê@∞Ñ¨_∞» "å~°∞ Ñ¨~=° ∂`«∞‡x`À
ã¨=∂#=Ú. `«# ™⁄=Ú‡#∞ Ñ¨~∞° Å J#∞Éèqí Oz##∞ D~°¬ºÑ¨_H» õ T~°‰Ωõ O_»∞@ =∞Ç¨`«∞‡Å ÅHõ}
∆ =Ú. WHõ
55
"Õ∞Hõ#∞ HÀÜ«Ú@ J<Õ x¿+^è=Œ Ú „QÍ=∞=ÚÖ’ qkèOz#Ñ¨Ê\˜H˜ ™ê~Ú XHõ "Õ∞Hõ#∞ HÀÜ«∞=∞x P*Ï˝ÑO≤ z
z=~°‰Ωõ ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x KÕ`« HÀÜ«Ú@ÔH· P*Ï˝ÑO≤ K«QÍ Jk K«∂K«∞@‰õΩ ™ê~Ú K«~º° ZO`À áêÑ¨=ÚQÍ
`ÀK«∞#∞. <À~°∞ÖËx [O`«∞=Ù#∞ J#=ã¨~=° ÚQÍ K«OÑ¨Ù@ ^ÕxHõx =∞iÜ«Ú P "Õ∞Hõ#∞ K«OÑ¨Ù"å_»∞ ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞_Õq∞\˜ J<Õ PÖ’K«#Å∞ ~å=@O`À ÉÏÉÏ x[OQÍ XHõ Ñ≤zÛÑ¶H¨ ~© å Uq∞\˜? Jx `Àã¨∞OÎ k. HÍx
ÉÏÉÏ L^ÕâÌ º◊ =Ú Jk HÍ^Œ∞. QÆ∞~°∞=Ù#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl t+¨µº_»∞ QÆ∞~°∞=Ù P[˝#∞ ZO`«=~°‰Ωõ áê\ÕK≥^~Œ À J#∞
L^ÕâÌ º◊ =Ú`À x|OkèOz# ~Ô O_»= x¿+^è"Œ ∞Õ HÍx x*ÏxH˜ ÉÏÉÏ‰õΩ P "Õ∞Hõ#∞ K«OÑ¨Ù@‰õΩ =∞iÜ«Ú „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x
KÕ`« ^•xx #~°∞‰õΩ@ HÀãÖ HÍ^Œ∞. HÍHÍ™êÃÇÏÉònH˜`∆ ü x[OQÍ `«# QÆ∞~°∞"≥#· N™ê~Úx ÑïÑ¨Ó~°O‚ QÍ
#=Ú‡‰õΩ#fl"å_»∞. Hõ#∞Hõ<Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_≥#· #∞ `«# QÆ∞~°∞=QÆ∞ ™ê~Ú Ñ¨Å∞‰õΩÖË `«#‰õΩ K«@=ì ∞x "Õ̂~ K«@=ì Ú`À
Ñ¨xÖË^xŒ P K«@=ì Ú#∞ P[˝QÍ ÉèÏqOz J=∞Å∞Ö’ ÃÑ@∞ì@ qkèQÍ ÉèÏqOz Jk L`«=Î ∞=∂ HÍ^• Jx
qKåiOK«Hõ `«# QÆ∞~°∞=QÆ∞ ™ê~Ú P[˝#∞ JHõ~∆ åÖÏ áê\ÕK«∞@‰õΩ ã≤^ÑúŒ _¨ #ç L`«=Î ∞"≥∞#ÿ t+¨µº_»∞. t+¨µº_»∞
D q^èOŒ QÍ `«# QÆ∞~°∞=Ù#∞ #=Ú‡H˘#=Öˇ#x QÆ∞~°"å[˝#∞ áê\ÕK«∞@ ^è~Œ ‡° =∞x „Ñü"åà◊√§ D ãÖÑ¶∞¨ @#=Å#
<Õ~°∞ÛH˘#=Öˇ#∞.
™ê~Ú P "Õ∞Hõ#∞ K«OÑ¨x=fiHõ ÉÏÉÏÜÕ∞ ^•xx K«OÃÑ^Œ=∞x `«HÜ
˜ ∂« J#∞KÀ@ fã¨∞H˘x áÈ=ÙK«∞O_»QÍ
P "Õ∞Hõ =∂~°=æ ∞^èºŒ =Ú#<Õ „áê}=ÚÅ#∞ q_çK#≥ ∞. N™ê~ÚH˜ P "Õ∞Hõ JÇ≤ÏOã¨`À QÍHõ ã¨ÇÏ¨ [=ÚQÍ<Õ
=∞~°}O˜ K«∞#x =ÚO^Œ∞QÍ<Õ "åiH˜ `≥Å∞ã¨∞. HÍx Hõ>Åìˇ ∞, "Õ∞Hõ J#∞ ~Ô O_»∞ ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ ã¨$+≤Oì z x¿+^è=Œ ÚÅ#∞
JiHõ@∞ì@HÔ · P_ç# P@.
J^è•ºÜ«∞=Ú - 24
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, [Å=Ú, Éè∂í q∞, PHÍâ◊=Ú ã¨~fi° O `å<≥Ü
· Ú« O_ç ã¨~fi° "åºÑ≤QÎ Í "≥Å∞QÆ∞K«∞<åfl_»∞.
rq Ñ¨Ù@ìHõ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ PÇ¨~°=Ú, h~°∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q ÉèQí =Æ O`«∞x ãÖÑ¨^ÅŒ ∞. P ãÖÑ¨^ÅŒ Ü≥ÚHõ¯ ã¨~fi° Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞
P ÉèQí =Æ O`«∞xˆH K≥Ok#q, rq Ñ¨Ù\ì̃# Ñ≤^ÑŒ ¨ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ã¨$+≤Oì z# h~°∞x, PÇ¨~åxfl, QÍe W=xflÜ«Ú
J#∞Éèqí OK«∞K«∞<åfl_»∞. D <ÕÅÃÑ· Ñ¨Ù\˜#ì U rqS##∞ `å#∞ ã¨$ã≤Oì z#k UnÖË^∞Œ . z=iH˜ <ÕÅÃÑ· Ñ¨Ù\˜#ì "å_çH˜
P <ÕÅ ÉèQí =Æ O`«∞x ™⁄`Õ.Î WÖÏ D „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’ ã¨$+≤Oì z# „Ñün P ÉèQí =Æ O`«∞x ™⁄`«∞Î J~Ú#Ñ¨Ù_»∞
„Ñürq ‰õÄ_® "åÜ«Ú=Ù, h~°∞, PÇ¨~°=Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q J#∞Éèqí OK«∞K«∞#flÑ¨Ù_»∞ =ÚO^Œ∞QÆ ã¨$+≤Hì ~õ Î° J~Ú#
ÉèQí =Æ O`«∞x ^è•ºxOz D ÉèQí =Æ O`«∞x Ü≥ÚHõ¯ J#∞=∞ux á⁄Ok# Ñ≤=∞‡@ J#QÍ "å\˜x x"ÕkOz#
Ñ≤^ÑŒ <¨ Õ P rq "å\˜x J#∞Éèqí OK«=Öˇ#∞. ÖËxKÀ ÉèQí =Æ O`«∞x J#∞=∞u fã¨∞HÀ‰õΩO_® J#∞Éèqí Oz#
rq XHõ KÀ~°∞_»∞QÆ<Õ ÑïQÆ}O˜ Ñ¨|_»∞#∞. =∞#=Ú U^≥<· å u#∞K«∞#flÑ¨C_»∞QÍx h\˜x „`åQÆ∞K«∞#flÑ¨Ù_»∞QÍx
56
=ÚO^Œ∞QÍ P Ñ¨~=° ∂`«‡x ã¨‡iOz PÜ«∞#‰õΩ JiÊOz#Ñ≤^ÑŒ ¨ "å\˜x ã‘fiHõiOK«=Öˇ#x w`«Ö’ ‰õÄ_®
K≥ÃÑÊ#∞.
XHõ ™êi ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü ÉÏÉÏ ^ŒQ~æÆ ° ‰õÄ~°∞Û#flÑ¨Ù_»∞ âßº=∂, ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü HÀ@∞‰õΩ â◊#QÆyO[Å∞
JO\˜ L#fl=x JHõ¯_» L#flî"åiH˜ âßº=∂î K«∂Ñ≤OK≥#∞. ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü K˘HÍ¯KÕ`«∞Å#∞ `«@ìQÍ H˘xfl
â◊#QÆyO[Å∞ „HÕ^ŒÑ_¨ #≥ ∞. JHõ¯_»∞#fl"å~°∞ Pâ◊Û~°ºÑ¨_iç . â◊#QÆÅ∞ K˘HÍ¯Ö’ Z@∞¡O_≥<À#x z=~°‰Ωõ ¿ÇÏ=∂_£
ÑÖ`ü‰Ωõ ‰õÄ_® `≥eÜ«∞‰õΩO_≥#∞. DqO`«#∞ K«∂z# ÉÏÉÏ W@¡<#≥ ∞. '¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü‰Ωõ `å<˘Hõ¯_Õ u#∞
^Œ∞~°∞}
æ =Ú HõÅ^Œ∞. D~ÀA Pk"å~°=Ú HÍ=Ù# ãÖ`«‰Ωõ "≥o§ â◊#QÆÅ∞ ux WHõ¯_»‰Ωõ =zÛ<å_»∞. ^•xH˜
x^Œ~≈° #=Ú Pâ◊#QÆÖ—Ë Jxi. ^•xH˜ ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü W@¡<#≥ ∞ 'ÉÏÉÏ <Õ<Ñ≥ Ê¨ _»∞ XO@iQÍ u##∞ D^Œ∞~°}æ =Ú
<åÃÑ· UÅ "≥∂ÃÑ^Œ=Ù.WO`«=~°‰Ωõ ãÖ`«#∞ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . WHõ <Õ#∞ â◊#QÆÅ∞ Z@∞¡ H˘xÜ«ÚO\˜x. <å ^ŒQ~æÆ °
L#fl"åiH˜ W=fi‰õΩO_® <Õ#∞ ZÑ¨Ê_»∞ ux Z~°∞QÆ#∞ J<≥#∞. "≥O@<≥ N™ê~Ú ''^ŒQÆæ~° ÖË#Ñ¨Ù_»∞ Uq∞
KÕÜ∞« QÆÅ=Ú. HÍx h=Ù u#∞@‰õΩ =ÚO^Œ∞ ##∞fl ã¨‡iO`«∞"å ? ZÅ¡ÑÙ¨ _»∞ h K≥O`«Ö<Ë å ? h"Õ^<·≥ å u#∞@‰õΩ
=ÚO^Œ∞ <å‰õΩ JiÊOK«∞#∞<åfl"å ?—— Jx Jxi. D Ñ¨Å∞‰õΩÅÖ’ ZO`À qâßfiã¨=Ú, #=∞‡Hõ=Ú, ^è~·≥ º° =Ú
ÉÏÉÏ =∞#‰õΩ K«∂Ñ≤ã∞¨ <Î åfl~°∞. ™ê=∂#º=ÚQÍ =∂#=Ùx Ü≥ÚHõ¯ <≥[· O ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ `«# WO\˜ Ñ¨Ó*Ï
QÆkÖ’ =∂„`«"∞Õ , HÀ"≥ÅÖ’ =∂„`«"∞Õ ÖË^• Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `«=ÚÅÖ’ =∂„`«"∞Õ LO\Ï_»x `«ÅOz `«# WO\˜Ö’
Ñ¨Ó*ÏQÆkÖ’ =∂„`«"∞Õ `å#∞ <≥"· ^Õ ºŒ =Ú#∞ ÃÑ@∞ì#∞. ÖË^• QÆ∞_çH˜ "≥o§#Ñ¨Ù_»∞ U q∞~îå~Ú<À fã¨∞‰õΩ"≥o§ P
QÆ∞_çÖ’ x"ÕkOK«∞#∞. J>Ë¡ Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `«=ÚÅÖ’ ‰õÄ_® D q^è=Œ ÚQÆ<Õ KÕÜÚ« #∞. HÍx N™ê~Ú K≥ÑÙ¨ #Î fl =ÚYº"≥∞#ÿ
~°ÇÏ¨ ã¨º "Õ∞=∞#QÍ =∞#=Ú u#∞@‰õΩ =ÚO^Œ∞ ™ê~Úx ã¨‡iã¨∞<Î åfl=∂ ÖË^•. x*ÏxH˜ ã¨‡iOK«∞@ ÖË^∞Œ .
Z=~À Ju `«‰Ωõ ¯= Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ `«ÑÊ¨ . nxH˜ QÆÅHÍ~°}O =∞#=Ú #=Ú‡‰õΩ#fl Ñ¨~=° ∂`«‡ ™ê~Ú =∞# K≥O`« ÖË_x»
ZHõ¯_À ti_ôÖ’ =∂„`«"∞Õ L<åflix J#∞H˘O@∞<åfl=Ú. HÍ|\˜ì =∞#=Ú ã¨‡iOK«H,õ JiÊOK«‰Ωõ O_®<Õ HÍÖÏxfl
QÆ_¿ç Ñã¨∞<Î åfl=Ú. ™ê~Ú K≥ÑÊ≤ #k *Ï„QÆ`QÎ« Í QÆ=∞xOz#KÀ ÉÏÉÏ#∞ ÑïÑ¨Ó~°=‚ ÚQÆ #=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ _Î Hç ˜
™ê~Ú ã¨^• P Éè‰í Ωõ xÎ "≥O@ h_»=Öˇ `«# P`«‡ÜÕ∞ ™ê~ÚQÍ `«#Ö’#∞ =∞iÜ«Ú |Ü«∞@‰õÄ_® LO_»∞#∞.
HÍ=Ù# ÉÏÉÏ KÕ¿ÑÊk U=∞#QÍ U^≥<· å u#∞@‰õΩ =ÚO^Œ∞ `«# Ñ¨H¯õ <Õ L#fl ÉÏÉÏ#∞ ã¨‡iOz, ÉÏÉÏ‰õΩ
JiÊOz u#∞@ JÅ"å@∞ KÕã∞¨ H˘#=Öˇ#∞. D JÅ"å@∞ KÕãH≤ ˘x#KÀ ÉÏÉÏ‰õΩ <≥"· ^Õ ºŒ O ZHõ¯_» L#fl#∞
J#QÍ =∞# ã¨fiQÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ÖË‰õΩ#fl#∞, QÆ∞_çÖ’ ÖË‰õΩ#fl#∞ Ñ¨Ù}ºˆH∆„`«=ÚÅÖ’ ÖË‰õΩ#fl#∞ =∞i U W`«~°
„Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅÖ’ L#fl#∞ D JÅ"å@∞ áê\Õz# P <≥"· ^Õ ºŒ =Ú ÉÏÉÏ ã‘fiHõiOz P Ñ¨~=° ∂`«∞‡x ZOye
57
„Ñ¨™ê^Œ=Ú =∞#‰õΩ ÅaèOKÕ Q˘Ñ¨Ê J=HÍâ◊=Ú HõÅ∞æ`∞« Ok.
D „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú# ã¨=∞ãÎ̈=Ú „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂Ñ¨"∞Õ . D HõxÑ≤OKÕ [QÆ`∞« Î „|Ç¨Ï‡=ÚO^Œ∞ q∞^äºŒ =∂„`«"∞Õ . ÉèQí =Æ næ`«
4= J^è•ºÜ«∞=Ú 24= â’¡HOõ II
„|Ç¨‡~°Ê}O „|Ç¨Ï‡Ç¨Ï q¢~ƒ° Ç¨Q“fl
„|Ç¨Ï‡}Ï Ç¨ï`«"∞£
„|ÃÇÏ· ‡= `Õ# QÆ#=Î ºO
„|Ç¨Ï‡Hõ~‡° ã¨=∂kè<å
U HÍ~°º=Ú<≥#· #∞ „áê~°OaèOK«∞@∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ D â’¡HOõ ÑïOî K«=Öˇ#∞. W@∞¡ KÕã#≤ „|Ç¨‡ÉèÏ=#KÕ
ã¨`Ê« eù `«=ÚÅ∞ `«ÑÊ¨ Hõ HõÅ∞æ#∞. H˘O^Œ~∞° Éè’[#O KÕÜÚ« #Ñ¨Ù_»∞ ‰õÄ_® D â’¡H=õ Ú<Õ K«^∞Œ =Ù^Œ∞~°∞. "≥Ú^Œ@
ÉèQí =Æ O`«∞x ã¨‡iOK«=Öˇ#∞. q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ "≥Ú^Œ@ Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩ JiÊOz#KÀ "å\˜Ü∞« O^Œ∞ Jaè=∂#O
`˘ÅyáÈ=Ù#∞. HÍ=∞„HÀ^èŒÖ’Éèí=ÚÅ`À ‰õÄ_ç# PÖ’K«#Å∞ ‰õΩ_® JiÊOK«=Öˇ#∞. U q+¨Ü«∞=Ú<≥·##∞,
J#∞Éèqí OKÕ =ÚO^Œ∞ ™ê~Ú =∞# K≥O`«<Õ =Ù<åfl_»<Õ #=∞‡Hõ=Ú`À #∞O_ç P =ã¨∞=Î Ù#∞ J#∞Éèqí OK« =K«∞Û<å
ÖË^• J<Õ *Ï˝#O ‰õÄ_® ÅaèOK«∞#∞. QÆ∞~°∞=Ù, ^Õ=Ù_»∞ XHõ¯_Õ "åi~°∞=ÙiH˜ ÉèË^Œ=ÚÖË^Œ∞. HÍ=Ù# QÆ∞~°∞=Ùx
ã¨‡iOÑ¨x^Õ U =ã¨∞=Î Ù#∞ ÑÖKÕO„kÜ«∞=ÚÅ`À J#∞Éèqí OK«~å^Œ∞.
ÉÏÉÏ XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ WO`« `«`fi« Éè’^Œ# KÕã∂¨ Î ™ê~Ú XHõ Q˘Ñ¨Ê Ü≥∂yÑ¨ÙOQÆ=Ù_»x, `«`fi« *Ï˝x Jx
Hõ#|_»∞`«∂ LO_≥_ç "å~°∞. XH˘¯Hõ¯™êi `«# Éè’^Œ#Å∞ Ç¨™êºã¨Ê^Œ=ÚQÍ ã¨~^° •QÍ ‰õÄ_® LO_≥_qç .
XHõ™êi J}Ï‚zOz}©H~õ ü J#∞ "≥∂@∞ Éè‰í Ωõ _Î ∞» ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ Z_»=∞ KÕux `À=Ú`«∂ ¿ã= KÕÜÚ« K«∞O_≥#∞.
‰õ Ω _ç " ≥ · Ñ ¨ Ù # XHõ =Úã¨ e q`« O `« ∞ =Ù =∂qjÉÏ~Ú ÉÏÉÏ #_» ∞ =Ú#∞ "≥ Ú Å#∞ gÑ¨ Ù #∞ `À=Ú
K«∞O_≥#∞.=∂qjÉÏ~Ú =ÚY=Ú „HÕ^Œ‰Ωõ g∞^Œ‰Ωõ JQÆ∞K«∞O_≥#∞. WÖÏ [~°∞QÆ∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú# P"≥∞ =ÚY=Ú
J<åfl=ÚY=Ú#‰õΩ ^ŒQ~æÆ Q° Í áÈÜ≥∞#∞. P =∂qjÉÏ~Ú J}Ï‚ K≥_"¤» å_»∞ ##∞fl=Ú^Œ∞ÃÌ Ñ@∞ì H˘#∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK«∞
K«∞<åfl_»∞ Jx Ç¨ã¨º=∂_≥#∞. Jk q#fl J}Ï‚‰Ωõ HÀÑÖ =zÛ <Õ#∞ =Úãë"å_»#∞, ^Œ∞~å‡~°∞_æ x» J#∞K«∞<åfl=Ù
<Õ#∞ "≥„i"å_»<å HõÅÇ¨Ï=Ú#‰õΩ UÅ HÍÅ∞^Œ∞=ÙfiK«∞<åfl=Ù ? J<≥#∞ D =Úãë [O@ HõÅÇ¨Ï=Ú#∞ K«∂ã≤#
=∞j^Œ∞Ö’x [#∞ÅO^Œ~∞° #∞ #=ÙfiK«∞O_çi. ™ê~Ú JO^ŒiÜ«∞O^Œ∞ ã¨=∂# „¿Ñ=∞ Hõe#æ "å_»∞ HÍ=Ù# "åi~°∞=Ùi
HõÅÇ¨Ï=Ú#∞ F^•~°∞Û@‰õΩ W@¡<#≥ ∞ ''F J<åfl `«ex¡ =Ú^Œ∞ÃÌ Ñ@∞ìH˘x#KÀ `«¿ÑÊ=Ú#flk—— J<≥#∞. JHõ¯_»
L#fl"å~°O^Œ~∞° #qfii ™ê~Ú XH˘¯Hõ¯™êi W@∞=O\˜ K«=∞`å¯~°=ÚÅ∞ ‰õÄ_® KÕÃã_ç "å~°∞.
58
N™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ "åi "åi Wëêì#∞™ê~°=Ú ¿ã= KÕÜÚ« @ÔH· J#∞=∞uxã¨∂Î J_»∞¤ K≥ÃÑÊ_ç"å~°∞
HÍ~°∞. Z=Ô~<· å P_»∞¤ K≥ÑÊ≤ #KÀ ÉÏÉÏ "åiÃÑ· HÀÑÿOK«∞"å~°∞. ™ê~ÚH˜ Éè‰í Ωõ ÅÎ O>Ë JO`« W+ì̈O ÑÖK«ÉHíè ∆õ º
Ñ¨~=° ∂#fl=ÚÅ∞ <≥"· ^Õ ºŒ OÃÑ\˜<ì å Éè‰í Ωõ ÅÎ `«$Ñ≤HÔÎ · `å#∞ x~åHõiOK« ÖË^∞Œ . x*ÏxH˜ `«#Hˆ q∞Ü«Ú J=ã¨~"° ∞Õ ÖË^∞Œ .
P_»O|~°=ÚÅO>Ë Jã¨Å∞ W+ì̈Ñ_¨ ∞» "å~°∞HÍ^•Ü«∞#. HÍx ™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ Wëêì#∞™ê~°=Ú J_»∞¤ K≥¿ÑÊ"å~°∞
HÍ^Œ∞. Ñ¨ÅH¡ ,˜ *ˇO_®Å∞ W=hfl ‰õÄ_® ™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ HÀÔ~¯ÅÃÑ· J#∞=∞u WKÕÛ"å~°∞. HÍx P Ñ¶H¨ ~© ∞°
™ê~ÚH˜ "≥O_ç ã≤OÇ¨Ïã¨#=Ú, H˜s@=Ú, âßÅ∞=Å∞ Jaè¿+HÍÅ∞ ~°H~õ H° ÍÅ <≥"· ^Õ •ºÅ∞ QÆO^è=Œ ÚÅ∞, ã¨∞QÆO^è=Œ ÚÅ∞,
Ñ¨hfl~°∞ WÖÏO\˜q HÀ~°∞"å_»∞ HÍ^Œ∞ P Ñ¶¨H©~°∞ ™ê~Ú. HÍx Éèí‰õΩÎÅÃÑ· „¿Ñ=∞KÕ "åi Wëêì#∞
™ê~°=ÚÅ¿ã=KÕ~ÚOK«∞H˘<Õ"å~°∞. Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ™ê~Ú â◊s~°=Ú#∞ `À=ÚK«∂ HÍà◊#¡ ∞ X`«∞KÎ ∂« KÕu „"Õà§◊ #∞
~åÜ«ÚK«∞ ¿ã=Å∞ KÕã<≤ å "åi`«$Ñ≤HÔÎ · J_»∞¤ K≥¿ÑÊ"å~°∞ HÍ~°∞. XHõ™êi =∂=jÉÏ~Ú ÉÏÉÏ á⁄uÎH_õ ∞» Ñ¨Ù#∞
Ju |Å„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚKÕ `À=ÚK«∞#flÑ¨Ù_»∞ JHõ¯_»∞#fl W`«~° Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ P"≥∞#∞ "≥∞Å¡QÍ `À=∞=∞x "Õ_∞» H˘#QÍ
ÉÏÉÏ‰õΩ "≥O@<Õ HÀÑÖ =zÛ `«# KÕuÖ’ ã¨\ÏHõ#∞ <ÕÅ‰õΩ H˘>ì̌#∞. "åi Hõà√◊ § Z„~°|_ç ÉÏÉÏ ã¨\ÏHõ
z=~°#∞ `«# ~Ô O_»∞ KÕ`∞« Å`À Ñ¨@∞ìH˘x áÈuÎ Hõ_∞» Ñ¨ÙÖ’xH˜ „QÆ∞K«∞ÛH˘#∞K«∞ P ã¨\ÏHõ WOH˘Hõ z=~°
=∞j^Œ∞Ö’x ãÖÎ Éè=í Ú#‰õΩ PxOz `«# á⁄uÎ Hõ_∞» Ñ¨ÙÖ’ „QÆ∞K«∞ÛH˘#∞K«∞O_≥#∞. JHõ¯_»∞#fl "å~°O^Œ~∂° ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_iç .
P Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ÉÏÉÏÃÑ#· ∞#fl „¿Ñ=∞ =Å# =∂qjÉÏ~Úh J\Ï¡ J<≥#∞. HÍx ÉÏÉÏ L^ÕâÌ º◊ =Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ Wëêì#∞™ê~°=Ú
`«#‰õΩ ¿ã= KÕÜÚ« #Ñ¨Ù_»∞ W`«~∞° Öˇ=fi~°∞ P q+¨Ü∞« =ÚÅÖ’ `«Å ^Œ∂~°Û‰õÄ_»^xŒ hux `≥eÃÑ#∞. ™ê~Ú
L„QÆ~°∂Ñ¨=Ú K«∂ã≤# XHõ =∞uÖËx "åx=Öˇ Ñïã≤úu K«∂z#@∞¡ JQÆ∞Ñ≤OK«∞<Õ HÍx ™ê~Ú L^Õúâ◊º=Ú
QÆ=∞xOz# Ñ≤^ÑŒ ¨ ÉÏÉÏ ZO`« „¿Ñ=∞ =¸iÎÜ∂≥ ^ŒÜ∂« =∞Ü«Ú_À `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ Z=Ô~<· å xOkOz##∞ `«#
Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ KÕÜÚ« ¿ã=#∞ Z=Ô~#· P@OHõÑi¨ z#KÀ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ HÀãÖ ÉÏÉÏ Z@∞=O\˜ ÉÏ^è<Œ #·≥ #∞ Éèií OK«∞"å_»x
D =∂qjÉÏ~Ú q+¨Ü∞« =Ú# |∞∞A=Ù KÕÃã#∞. U Éè‰í Ωõ xÎ ¿ã= Z@∞=O\˜^À ™ê=∂#∞ºÅ"≥∞#ÿ =∞#‰õΩ
`≥eÜ«∞^Œ∞ HÍx ã¨~fi° A˝_Q» ∞Æ N™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩ =∂„`«"∞Õ Z~°∞Hõ.
J^è•ºÜ«∞=Ú – 25
=∂#=Ù_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ WzÛ# ^•xH˜ `«$Ñ≤ÎÑ¨_»Hõ WOHÍ Z<Àfl Pâ◊Å#∞ ÃÑOK«∞H˘x U"À"À
TÇ≤ÏOK«∞H˘x PHÍâ◊=Ú# ZQÆ∞~°∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK«∞#∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ~åã≤# #∞^Œ∞\˜ ~å`« „Ñ¨HÍ~°O [~°∞QÆ∞#∞
HÍx =∂#=Ù_»∞ "Õã#≤ Z`«∞Î „Ñ¨HÍ~°O [~°∞QÆ^∞Œ . XHõ =∞x+≤H˜ <≥Å‰õΩ 3,000 ~°∂IIÅ∞ =~°̂H `«# r`«O Jx
59
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ x~°~‚ ÚOz# P =∞x+≤H˜ JO`«=~°̂H =K«∞Û#∞. ^•xH˜ =∞x+≤ ZO`« „Ñ¨Ü∞« uflOz##∞ qÑ¶Å¨ ∞_Õ
JQÆ∞#∞. JxflO\˜H<õ åfl `«$Ñ≤Î J#flk ZO`À =ÚYºO. rq`«O h\˜ |∞_»QÆ =O\˜k. Jk U Hõ}
∆ =Ú#
ÑÿeáÈ=Ù<À Z=fiiH˜h `≥eÜ«∞^Œ∞. J~Ú##∞ =∂#=Ù_»∞ J`åºâ◊`À ^è#Œ O ãÖáêkOK«=Öˇ#x "Õ∞_»Å∞
q∞^≥ÌÅ∞ Hõ\ÏìÅx `«# "åºáê~°=Ú`À WOHÍ Jaè=$kÌ HÍ"åÅx J#∞‰õΩO@∂ qâ◊fi „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕã¨∂Î
x„^•Ç¨~°=ÚÅ∞ =∂x `«#‰õΩ Éè’QÆÉÏè QÆº=ÚÅ∞ Hõe#æ KÀ z=~°‰Ωõ P ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ ‰õÄ_® H˘O`« ÖÏÉè=í Ú
WK«∞Û@‰õΩ `«# „"≥Ú‰õΩ¯Å ^•fi~å „Ñ¨Ü∞« uflOK«∞#∞. ^è#Œ O HÀãÖ Éè∂í `«QÍ^•Å∞ HõeÊOK«∞H˘x J<åºÜ«∞O`À
Éèí∂q∞x P„Hõq∞OKÕ "å~°∞H˘O^Œ~°∞. ~°HõÎãÖ|O^èŒO`À Ñ¨Ù\˜ì# J#fl^Œ=Ú‡Å∞ Ãã·`«O Pã≤Îáêã¨∞ÎÅ HÀãÖ
QÆ$Ç¨Ï=ÚÅHÀãÖ `«QÍ^•Å∞Ñ¨_ç `å#∞ âßâ◊fi`«∞_»∞ HÍ_»∞ J<Õ x*Ïxfl „QÆÇÏ≤ OK«Hõ Jâßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ ãÖÑ¨^ÅŒ HÀãÖ
Ñ¨~∞° QÆ∞ fÜ«ÚK«∞<åfl_»∞. âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ k XHõ¯>Ë. J^Õ Ñ¨~=° ∂`«‡ `«H¯˜ #^ÕkÜ«Ú âßâ◊fi`«=Ú HÍ=Ù. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞
WzÛ# [#‡ ™ê~°÷Hõ=Ú KÕã¨∞H˘#=Öˇ##fl Jâßâ◊fi`«"≥∞ÿ# ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ =kb âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# Ñ¨~°=∂`«‡#∞
Ñ¨@∞ìH˘#∞@‰õΩ `«# rq`« Ñ¨~=° ∂~°=ú ÚQÍ Z~°∞OQÆ=Öˇ#∞. S`Õ ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ =ke ÉèQí =Æ O`«∞x HÀã¨"∞Õ
„áê‰õΩÖÏ_»∞`«∂ LO>Ë rq`«O QÆ_Kç ^Õ Ö≥ Ï ? Jx „Ñ¨tflOK«∞ "åÔ~O^Œ~À. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ WzÛ# ^•xH˜ `«$Ñ≤Î
á⁄O^Œ∞@ÜÕ∞ KåÅ∞. P `«$Ñ≤Î L#flO`«=~°‰Ωõ q∞ye# "å\ỖH· áê‰õΩÖÏ_»Hõ q∞ye# ã¨=∞Ü«∞=∞O`å ÉèQí =Æ `ü
^è•ºã¨Ö’ JiÊ`«O KÕÜ∂« e. ^•Ç¨ÏO "Õ¿ãÎ QÆ∞HÔ ¯_»∞ hà◊√§ „`åy# ^•Ç¨ÏO f~°∞#∞. HÍx ã¨=Ú„^•#flO`å
`åQÍÅx „Ñ¨Ü∞« uflOK«‰Äõ _»^∞Œ .
^•"≥∂^Œ~ü ™ê=Öò~å"£∞ ~å¿ãfl gi<Õ ^•=Ú J<åfl Jx Ñ≤eK≥^~Œ ∞° . J`«x ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞, ^•=Ú
J<åfl‰õΩ „ÑüÎ "åºáê~°=Ú# ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ KÕ~=° ∞x `«^•fi~° ÅHõÅ∆ ∞ ãÖáêkOK«=K«Ûx ÖËY ^•fi~å `≥ÖÊˇ #∞.
^•=Ú J<åfl q+¨Ü∞« O N ™ê~ÚH˜ XHõ ÖËY „"åã≤ ÑÖÃÑ#∞. P ÖËY ÉÏÉÏ =ÚYº Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ âßº=∂ ¿Ñ~°∞#
~åã≤ ÉÏÉÏ ã¨ÅÇ¨#∞ fã¨∞H˘x `≥Å∞Ñ¨=Öˇ#x HÀÔ~#∞. âßº=∂ ^•=Ú J<åfl „"åã≤# ÖËY#∞ ÉÏÉÏ =ÚO^Œ~°
ÃÑ>ˇ#ì ∞. ™ê~Ú ã¨~fi° A˝_Q» ∞Æ @KÕ P ÖËY `≥~∞° =<≥<· å `≥~∞° =Hõ W@¡<#≥ ∞. ''Uq∞ Z`«∞Î "ÕÜÚ« K«∞<åfl_»∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
WzÛ# ^•x`À ãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^ŒHõ PHÍâ◊=Ú#ÔHQÆ∞~° „Ñ¨Ü∞« uflOK«∞K«∞#fl@∞¡#flk—— Jx ÉÏÉÏ ÑëH˜ âßº=∂#∞
L`«~Î =° Ú K«^∞Œ ==∞x HÀÔ~#∞. JÑ¨C_»∞ âßº=∂ ''L`«~Î =° ÚÖ’x ãÖQÆ`∞« Åhfl `≥eã≤ UÅ K«^∞Œ ==∞x J<≥^=Œ Ù——
J<≥#∞. "≥O@<Õ ÉÏÉÏ `«#Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú#∞ `«# =∞Ç≤Ï=∞#∞ =∞j^Œ∞Ö’x [#∞Å∞ QÆ=∞xOK«∞K«∞<åfl~°x =∞m§
Ü«∞^è•q^è=Œ ÚQÍ `«# =∂Ü≥∞#∞ "≥^[Œ e¡ ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. ''<å <À\˜H˜ =zÛ#k <Õ#∞ =∂>ˇ_¡ ^» #Œ ∞. ##∞fl
qâ◊fiã≤OK«∞"åÔ~=~°∞——? Jx âßº=∂#∞ L`«~Î =° Ú K«^∞Œ ==∞#QÍ ^•=Ú J<åfl „"åã≤#^ŒO`å âßº=∂ K«k"≥#∞.
60
™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. ''J`«x QÆ$Ç¨Ï=∞O^Õq∞ Ö’@∞ ÖË^xŒ , `«#‰õΩ#fl ã¨QOÆ ~˘>ˇ`ì À ãÖ`«$Ñ≤Î K≥Ok ÅHõÖ∆ Ïi˚OK«∞@‰õΩ
PÜ«∂ã¨Ñ_¨ =» ^ŒxÌ K≥ÑÙ¨ C=Ú—— Jx ÉÏÉÏ Ñ¨Ö¯ˇ #∞. ÉÏÉÏ XHõ¯ ^•=Ú J<åfl‰õΩ =∂„`«"∞Õ K≥ÑÊ≤ # Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞HÍqq.
„Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ „Ñü XHõ¯iH˜ =iÎOK«∞ k=ºÉ’^è#Œ Wk. „Ñü =∞x+≤ Z`«∞ÅÎ ∞ "ÕÜ∞« ‰õÄ_»^xŒ Ñ¨~=° ∂`«‡ „Ñ¨™êkOz#
^•xH˜ ãÖ`«$Ñ≤Î K≥O^Œ=Öˇ#x =∞#‰õΩ#fl ã¨QOÆ ~˘>ì̌`À `«$Ñ≤Î K≥O^Œ=Öˇ#x , ÅHõÅ∆ H˘~°‰Ωõ áê‰õΩÖÏ_»‰Äõ _»^xŒ
QÆ=∞xOK«=Öˇ#∞. *Ï|∞ JOk# ^•=Ú J<åfl KåÖÏ x~åâ◊ K≥Ok L`«~Î =° Ú „"åÜ«Ú@‰õΩ, ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ
`å<Õ"o≥ § =∂\Ï¡_∞» @‰õΩ ZO`À `Õ_® HõÅ^Œx `«ÅOz ^•=Ú J<åfl ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈Oz `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ =∞m§
`«# HÀiHõ#∞ `«ÅOz XHõ"àÕ ◊ ÉÏÉÏ ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_#ç "åºáê~°=ÚÖ’ H˘O`« ÖÏÉè=í Ú ™ê~ÚH˜ WK≥Û^Œ#x
=∞#ã¨∞ûÖ’ J#∞H˘<≥#@. =∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯ =∞#ã¨∞û ZO`« kQÆ*Ï~°∞`«∞O^ŒO>Ë ^è<Œ å¿ÑHõHÔ∆ · `«# HÀiHõ#∞ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù
Hõ_» K≥ÑC¨ H˘x *Ï|∞ `«#‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ =zÛ##∞ P ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù =∂@ÃÑ· xÅ|_»Hõ =∞m§ J^Õ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ùx
J_»∞QÆ∞@‰õΩ x~°~‚ ÚOK«∞H˘<≥^~Œ ∞° . XHõ™êi J_çy# ^•xH˜ YzÛ`«"∞≥ #ÿ ["å|∞ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =ÙÅ <À\˜ "≥O@
"≥Å∞=_ç# `«~∞° "å`« =∞m§ "≥#‰õΩ¯ áÈ=Ù@‰õΩ J#∞#@∞=O\˜ ãÖÑ¶∞¨ @# LO_»<Õ LO_»^∞Œ . HÍx ™ê=∂#º
=∂#=ÙÅ∞ XHõ™êi J#fl =∂@‰õΩ =∞~Àxq∞+ÖÖ’<Õ P=∂@ =∂iáÈ~Ú =∞m§ WOH˘Hõ Hõ}
∆ =Ú# "Õ̂~
=∂@QÍ HõxÊã¨∞OÎ k. J@∞=O\˜ J`åºâ◊Ñ~¨ ∞° _≥#· =∂#=Ù_»∞ `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù <À\˜#∞O_ç `«#
HÀiHõ‰Ωõ ["å|∞ =ºuˆ~Hõ=ÚQÍ =zÛ#O^Œ∞‰õΩ `«∞^Œ‰Ωõ "å~°∞ ZO`«‰Ωõ kQÆ*Ï~°∞`å~°O>Ë ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_#ç
"åºáê~°=ÚÖ’ H˘O`« ÖÏÉè=í Ú#∞ P ã¨^∞Œ ~æ ∞° =ÙH˜ WK≥Û^Œ#x J#∞H˘O^Œ∞~°∞. WKÕÛ"å_»∞ P ã¨^∞Œ ~æ ∞° "Õ J#QÍ
^•`« P ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù. ^ÕÇÏ≤ =∂#=Ù_»∞. S##∞ HÀiHõ "åº"≥∂Ç¨Ï=ÚÅ`À Hõà√◊ § Éˇ~· ∞° H¡ qõ ∞‡ `å#∞ ãÖáêkOz#k
`å<Õ Hõ~xÎ° ÉèÏqOz P ãÖÑ¨^ÖŒ ’ H˘O`« ÖÏÉè=í Ú x["≥∞#ÿ ^•`« JQÆ∞ ÉèQí =Æ O`«∞_çHˆ WK≥Û^Œ#x JÇ¨ÏOÉèÏ==Ú`À
`«ÅOK≥^~Œ ∞° . N™ê~Ú ã¨~fi° O `≥eã≤#"å~°∞. HÍ=Ù# ^•=Ú J<åfl =∞#ã¨∞û#∞ HõxÃÑ\ì̃ W>¡<#≥ ∞.
''„Ñ¨ÑO¨ K« q+¨Ü∞« =ÚÅÖ’ `«Q∞Æ ÖÁ¯#∞@‰õΩ <åH˜+=ì¨ Ú ÖË^∞Œ —— J<≥#∞. PÜ«∞# Ñ¨~=° ∂`«‡ HÍ|>Ëì „Ñ¨ÑO¨ K«
q+¨Ü∞« =ÚÅ`À PÜ«∞#ÔH\ì̃ ãÖ|O^è=Œ Ú ÖË^∞Œ . =∞#=Ú ™ê=∂#º =∂#=ÙÅ=Ú J*Ï˝#=Ú`À „Ñ¨ÑO¨ K«
q+¨=ÚÅÖ’ `«Q∞Æ ÖÁ¯x HÀi Hõ+,ì̈ #+ì̈ ^Œ∞óY=ÚÅ#∞ `≥ÑÊ≤ OK«∞H˘x HÍ=∞ „HÀ^è•^Œ∞Å`À WO„kÜ«∞ ã¨∞Y=ÚÅ∞
J#∞Éèqí OK«∞K«∞ P WO„kÜ«∞ ã¨∞MÏ#∞Éè=í "Õ∞ ã¨∞Y=∞x „Éèqí ∞Oz rq`«=∞O`å ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ<Õ P@∞áÈ@¡`À
P@ÖÏ_»∞‰õΩO@∂ [## =∞~°}=∞<Õ K«„Hõ=ÚÖ’ u~°∞QÆ∞`«∂ [x‡ã¨∂Î #tã¨∂Î =∞m§ [x‡ã¨∞<Î åfl~°∞. Z@ì̂HÅ
^•=Ú J<åfl ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ ã¨ÅÇ¨#∞ áê\ÕK≥#∞. H˘<åflà◊§‰õΩ =∞m§ J^Õ ^•=Ú J<åflˆH ^è•#º=Ú "åºáê~°=Ú
K≥Ü∞« =Öˇ#x `«ÅÃÑ>ˇ#ì ∞. N™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ Ö’ Pâ◊ L#fl Éè‰í Ωõ _Î #·≥ #∞ P Éè‰í Ωõ }
Î ‚˜ PÑ¨^ÅŒ #∞O_ç HÍáê_»∞@‰õΩ
61
J_»∞Q¤ Í xeK≥^~Œ ∞° . ™ê~Ú ^•=Ú J<åfl‰õΩ ''D "åºáê~°=Ú ‰õÄ_® `«Q^Æ xŒ —— P`«xKÕ =∂xÊOK≥#∞. Wk
[iy# ~Ô O_»∞ =∂ã¨=ÚÅ =~°¬=ÚÅ∞ ÉÏQÍ ‰õΩiÃã#∞. ^è~Œ Å° ∞ Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í Ñ¨_áç ÈÜ≥∞#∞. ^è•#º=Ú KÕÜÚ«
"åºáê~°ã∞¨ ÅÎ O^Œ~∞° #∞ #+ì̈Ñ_¨ iç . JÖÏˆQ „ÑüÎ "åºáê~°=Ú ‰õÄ_® ‰õÄeáÈÜ≥∞#∞. D q^èOŒ QÍ N™ê~Ú `«#
Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ ^•=Ú J<åfl#∞ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ #+ì̈=Ú #∞O_ç `«ÑÊ≤ OK≥#∞.
XHõ™êi ÉÏÉÏ‰õΩ =∂q∞_ç ÑÖ_»∞¡ QÀ"å #∞O_ç XHõ Éè‰í Ωõ _Î ∞» ÑÖÑ¨QÍ JO^Œ∞Ö’ <åÅ∞QÆ∞ Ñ¨à§◊ #∞
^•=Ú J<åflH˜zÛ `«# z#fl ÉèÏ~°º‰õΩ W=∞‡x Pj~°fikOK≥#∞. nxH˜ QÆÅ HÍ~°}O ^•=Ú J<åfl *Ï`«HOõ
„Ñ¨HÍ~°O `«#‰õΩ W^Œ~Ì ∞° ÉèÏ~°ºÅ∞#flÑ¨Ê\˜H˜ ãÖ`å# Ü≥∂QÆO ÖË^∞Œ . ^•=Ú J<åfl ÉÏÉÏ ã¨ÅÇ¨ „Ñ¨HÍ~°O `«#
z#fl ÉèÏ~°º‰õΩ uxÑ≤OK≥#∞. 'JÖÏ¡ JKåÛù Hõ̂~QÍ— P JÖÏ¡ ™ê~Ú Pjã¨∞ûÅ∞ Ñ¶e¨ Oz ^•=Ú J<åfl‰õΩ #Å∞æ~∞°
‰õΩ=∂~°∞Å∞, #Å∞æ~°∞ ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞ Hõeæi. ÉÏÉÏ =∂@ =ÚO^Œ∞ *’ºu+¨ºO ZO`« ?
N™ê~Ú XHõ™êi W@¡<#≥ ∞, ''ã¨=∂kè K≥Ok#Ñ¨Ê\˜H© <å ã¨=∂kèÖ’ #∞Oz <å Z=ÚHõÅ∞ =∂\Ï¡_∞» #∞.
Jq g∞‰õΩ ^è~·≥ º° =Ú#∞, qâßfiã¨=Ú#∞ HõeOæ K«∞#∞. =∞#óÑ¨Ó~°fiHõOQÍ ##∞fl â◊~}
° ∞ *ÁzÛ# "åi`À <å
ã¨=∂kè ‰õÄ_® =∂\Ï¡_∞» #∞. "åi "≥#flO\˜ Hõ^∞Œ Å∞#∞. <Õ#∞ g∞ =^ŒÌ LO_»<"Õ ∂≥ J<Õ PO^Àà◊# Ñ¨_=» ^Œ∞.Ì
<å Z=ÚHõÅ∞ =∂\Ï¡_»∞#∞. g∞ ˆH∆=∞O Hõ#∞Q˘#∞#∞. ZÅ¡Ñ¨C_»∞ #<Õfl [˝Ñ≤ÎÜ«∞O^Œ∞OK«∞H˘#∞#∞.——
D J=¸Åº"≥∞ÿ# Ñ¨Å∞¯Å∞ ZO`À Q˘Ñ¨Êq. ™ê~Ú ™ê=∂#º Ñ¶¨H©~°∞ HÍ^Œx, Jã¨=∂#º"≥∞ÿ#
Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞x `≥Å∞ÊK«∞#flk. ™ê=∂#º=ÚQÍ „Ñü =∞x+≤ `«# ÑÖKÕO„kÜ«∞=ÚÅ`À N™ê~Úx =¸_»∞#fl~°
=¸~°Å =∞x+≤QÍ =∂„`«"∞Õ `«ÅOK≥^~Œ ∞° . N™ê~Ú =∞Ç¨ ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« Jâ◊s~°∞Å∞. HÍ=Ù#
=∂#=Ù_»∞ ™ê=∂#º=ÚQÍ â◊s~°=Ú =ke# `«~∞° "å`« Ug∞ KÕÜ∞« ÖË~x° `«ÅOK≥^~Œ ∞° . `å#∞ J#∞‰õΩ#fl
„Ñ¨HÍ~°=Ú â◊s~°OÖ’ L#flÑ¨C_Õ =∞Ç¨`«∞‡Å∞ "åi bÅÅ#∞, K«=∞`å¯~°=ÚÅ#∞ K«∂ÃÑ^Œ~x° , â◊s~°=Ú KåeOz#
`«~åfi`« "å~°∞ Uq∞ KÕÜ∞« QÆÅ~°x J<Õ XHõ JÑ¨#=∞‡HõO P=Ç≤ÏOK«∞@ =Å# á⁄~°|_≥^~Œ ∞° . HÍx ÉÏÉÏ
K≥ÑÊ≤ #k JHõ~∆ åÖÏ x[=∞=ÙK«∞#flk. N™ê~Úx ÑïÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ #q∞‡# "åiH˜ ™ê~Ú ã¨=∂kè K≥Ok#Ñ¨Ê\˜H˜
"åi Z=ÚHõÅ∞ â◊s~°=Ú`À ãÖ|O^è=Œ Ú ÖË#@∞=O\˜q P ã¨=∂kè#∞O_çÜ∞Õ =∂\Ï¡_∞» #∞. Jq ^è~·≥ åºxfl
qâßfi™êxfl P #=Ú‡‰õΩ#fl "åxˆH „Ñ¨™êkã¨∞#Î flk. x[OQÍ =∞#ã¨∂ÊùiQÎ Í â◊~}
° ∞"Õ_Õ "åiH˜ ™ê~Ú ã¨=∂kè
=∂\Ï¡_∞» K«∞#flk. ZO^Œ~Ô O^Œ~À J#∞Éè=í =ÚÅ∞ Hõey L#fl"å~°∞ HõÅ~°∞. J@∞¡ ã¨=∂kè#∞O_ç =∂\Ï¡_∞» >ËQÍHõ
ÉÏÉÏ `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl "åi "≥#flO\˜ Hõ^∞Œ Å∞#∞. HÍ=Ù# ÉÏÉÏ =∞# =^ŒÌ LO_»~xŒ° J#∞H˘#=^Œ∞.Ì
ÉÏÉÏ#∞ #q∞‡# Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ ÉÏÉÏ Z=ÚHõÅ∞ =∂\Ï¡_ç "åi Ü≥∂QÆ Hˆ =∆ ∞=ÚÅ#∞ Hõ#∞Q˘#∞K«∞#flq. HÍ=Ù#
62
N™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ `≥eÜ«∞ KÕÜ∞« =Åã≤O^Õ XHõ¯>Ë. U ã¨=∞ã¨º J~Ú##∂ U ã¨ÅÇ¨ fã¨∞H˘#=Öˇ#x##∞ ÉÏÉÏ
=∞Ç¨ã¨=∂kè =^ŒÌ ÖË^• ÉÏÉÏ Ñ¨@=Ú =^ŒÌ =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèHí Î̃ qâßfiã¨=ÚÅ`À `«ÅOz =∞#ã¨∂ÊùiQÎ Í â◊~}
° ∞"Õ_ç
ÉÏÉÏ‰õΩ K≥ÑC¨ H˘x# ™ê~Ú `«# ã¨=∂kè #∞O_ç `«ÑÊ¨ Hõ ["å|∞ WzÛ Ñï+¨¯iOK≥^~Œ ∞° . Wk JHõ~∆ ° ã¨`º« O.
ã¨fiÜ«∞OQÍ ™ê~Ú ÉèQí "Æ å#∞_»∞ „Ñ¨=∂}∞=Ú KÕã#≤ @∞¡QÍ K≥ÑÊ≤ # JHõ~∆ ° ã¨`º« =ÚÅ∞.
26= J^è•ºÜ«∞=Ú
ã¨^∞Œ ~æ ∞° ™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞ `«# ^Œ~≈° #=Ú#‰õΩ =zÛ#"åiH˜ TnxzÛ Pjã¨∞ûÅ∞ Wã¨∂Î LO_Õ"å~°∞.
Ñ¨~=° ∂`«‡ XHõ¯_Õ. HÍx XH˘¯Hõ¯iH˜ XH˘¯Hõ¯ ~°∂Ñ¨=Ú# Éè‰í Ωõ }Î ‚˜ PHõi¬Oz Éè‰í Ωõ xÎ Ü≥ÚHõ¯ #=∞‡HÍxfl ‰õΩ^Œ∞~°∞Û@‰õΩ
U Éè‰í Ωõ _Î ∞» U ~°∂Ñ¨=Ú#∞ Ñ¨ÓlOK≥^~Œ À P ~°∂Ñ¨=Ú# P Ñ¨~=° ∂`«‡ `«# HÀiHõÅ#∞ `å#∞ `«Åz#q
<≥~"° ~Õ ∞° ÛK«∞<åfl~°∞. H˘O^ŒiH˜ ~å=Ú_»x# H˘O^ŒiH˜ Hõ$+¨µ_‚ x» # H˘O^ŒiH˜ t=Ù_»x# H˘O^ŒiH˜ q+¨µ=‚ x#
H˘O^ŒiH˜ N ™ê~ÚÉÏÉÏ Jx# WÖÏ "Õ~∞° "Õ~∞° ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’ "Õ~∞° "Õ~∞° <å=∞=ÚÅ`À P #=Ú‡‰õΩ#fl
"åix Ü≥∂QÆ Hˆ =∆ ∞=ÚÅ#∞ K«∂K≥^~Œ ∞° . N™ê~Ú ZÑ¨C_»∞ K≥ÑC¨ #k U=∞#QÍ Z=~°∞ U QÆ∞~°∞=Ù#O^Œ∞
qâßfiã¨=ÚOz<å~À P QÆ∞~°∞=Ù<Õ Ñ¨@∞ì `«ÑÊ¨ ‰õΩO_» xÅHõ_Q» Í "åi<Õ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ ^è•ºxOK«=Öˇ#x JÖÏO\˜
Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ J#QÍ "Õ~∞° QÆ∞~°∞=ÙÅ#∞ #=Ú‡H˘x ti_ôH˜ =zÛ ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈Oz#Ñ¨Ù_»∞ N™ê~Ú `«# ~°∂Ñ¨=Ú`À
"åix PHõi¬OK«Hõ P Éè‰í Ωõ _Î ∞» U QÆ∞~°∞=Ùx Ü≥ÚHõ¯ t+¨µº_À „QÆÇÏ≤ Oz P QÆ∞~°∞ ~°∂Ñ¨=Ú<Õ ^Œ~≈° #=Ú WKÕÛ"å~°∞.
ÑÖ`ü J#∞Éè‰í Ωõ _Î ∞» =∞~˘Hõ ã¨^∞Œ ~æ ∞° x t+¨µº_»∞. J`«#∞ J~Ú+¨=ì Ú`À<Õ ti_ôH˜ =K≥Û#∞. ZO^Œ∞Hõ#QÍ`å#∞
"Õ̂~ QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ t+¨µº_»x L^ÕâÌ º◊ =Ú =Å# WK«ÛÖË‰Ωõ #fl#∞ J<Õ‰Ωõ Å∞ |Å=O`«=Ú ÃÑ@ìQÍ `«# QÆ∞~°∞=Ùx
^Œi≈Oz# Ñ≤^ÑŒ ¨ +≤i_ôH˜ =zÛ ÉÏÉÏ#∞ =∞j^Œ∞Ö’ K«∂Ãã#∞. XHõ¯™êiQÍ ÑÖ`ü‰Ωõ =¸~°Û =zÛ „HÕ^Œ
Ñ¨_áç ÈÜ≥∞#∞. =∞j^Œ∞Ö’ L#fl [#∞Å‰õΩ ÉèÜ
í ∞« =Ú Hõey H˘xfl hà◊§#∞ ÑÖ`ü =ÚY=ÚÃÑ· K«ÅQ¡ Í J`«_∞»
"Õ∞ÖÁ¯<≥#∞. ã¨~fi° A˝_Q» ∞Æ ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. ''U"≥∞#ÿ #∞ HÍxO_»∞ Ñ¨@∞ì q_»∞=~å^Œ∞. h QÆ∞~°∞xÜ«∞O^Õ P„â◊Ü∞« =Ú#∞
xÅ∞Ñ¨Ù=Ú ZÅ¡ÑC¨ _»∞ xÅHõ_Q» Í LO^Œ∞=Ú—— Jx J<≥#∞. ÑÖ`ü, ÉÏÉÏ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ‰õΩ „áê=ÚYº`«#∞
„QÆÇÏ≤ Oz ÉÏÉÏ‰õΩ #=∞ã¨¯iOK≥#∞.
N™ê~Ú D q^è=Œ ÚQÍ WOH˘Hõx QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ t+¨µº_»∞ `«##∞ ^Œi≈OK«∞H˘#∞@‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ P
t+¨µºxH˜ `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl QÆ∞~°∞=Ù#O^Œ∞ Ñ¨@∞ì q_»∞= =^ŒxÌ [˝ÑÎ≤ KÕã∂¨ Î LO_Õ"å~°∞. XHõ¯ ÉÏÇ¨Ïº~°∂Ñ¨=Ú<ÕHÍHõ
H˘O^Œ~∞° Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ U^≥<· å W+¨^ì =·≥ =Ú Ü≥ÚHõ¯ <å=∞ ã¨‡~°}=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#x `«ÅOz#Ñ¨C_»∞ N™ê~Ú PHÍ~°º=Ú#∞
63
‰õÄ_® ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«=Ú KÕÃã_ç"å~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü XHõ QÆ∞~°∞"å~°O ~å=∞ <å=∞ ã¨‡~°}O`À P
k#=∞O`å HÍÅ=Ú QÆ_Ñ» =¨ Öˇ#x J#∞H˘<≥#∞. QÆ∞~°∞"å~°O `≥Å∞¡"å~°∞ ~°≠Ï=Ú# ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨ÓlOK«∞@‰õΩ
áÈ=ÙK«∞O_»QÍ |∂\©"å_® ^•@QÆ<Õ XHõ K«Hõ¯x áê@ q#|_≥#∞. Jk =∞j^Œ∞ #∞O_ç =K«∞ÛK«∞#flk.
¿ÇÏ=∂_£ÑÖ`ü áÈ~Ú K«∂_»QÍ XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ N~å=ÚxÃÑ· áê@áê_»∞K«∞O_»QÍ ™ê~Ú q#∞K«∞O_≥#∞. P
áê@Ö’x ÉèÏ==Ú QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨ JO[#=Ú ÅaèOK«∞@ =Å# J`«x Hõà√◊ § `≥~∞° =|_ç Ö’#, |Ü«∞@ x„^•*Ï„QÆ`ü
ã¨fiÑ¨fl J=ã¨Å÷ Ö’#∞ =∞iÜ«Ú Jxfl KÀ@¡ P N~å=∞K«O„^Œ∞x K«∂zu#x J~°=÷ Ú. =∞i P QÆ∞~°∞"å~°O
N™ê~Ú P Éè‰í Ωõ xÎ KÕ`« ~å=ÚÅ"åi áê@<Õ áê_çOK«∞@ ™êH∆Í`ü N ™ê~Ú KÕã#≤ U~åÊ@∞ ZO^Œ∞=Å#x#
`«# WOH˘Hõ Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü P<å_»∞ ~å=∞ã¨‡~°}O`À HÍÅ=Ú QÆ_∞» Ñ¨=Öˇ#x HÀ~°∞@ =Å# J`«x
ãÖHõÅÊ=Ú <≥~"° ~Õ ∞° Û@ÔH· ÉÏÉÏ P áê@#∞ áê_çOK≥#∞. ™ê~Ú ZO`« B#fl`«º=ÚQÆÅ =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅ∞ "åi
H˘~°‰Ωõ "åi Q˘Ñ¨Ê `«#=Ú#∞ "åi =∞Ç≤Ï=∞Å∞ "å~˘Hõ¯~ˆ Ñ¨~=° ∂‡`« Jx ã¨^∞Œ ~æ ∞° =x Kå\˜ K≥ÑÊ¨ ÖË^∞Œ .
Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ Ñ≤`«àı J#∞#`«xH˜ =¸~°Ûù ~ÀQÆ=Ú`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞#fl H˘_»∞‰õΩ HõÅ_»∞. Zxfl =∞O^Œ∞Å∞
"å_ç<å #Ü«∞=ÚHÍÖË^∞Œ . ti_ôH˜ P ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ a_»h¤ fã¨∞‰õΩx =zÛi. ÉÏÉÏ áê^Œ=ÚÅ =^ŒÌ LOK≥#∞.
™ê~Ú `«^HÕ õ ^Œ$+≤`ì À P a_»"¤ Ñ·≥ Ù¨ K«∂_»Q<Æ Õ Ñ≤Å"¡ å_»∞ ã¨Ê $Ç¨Ï`«ÑÊ≤ <À@ K˘OQÆHÍ~°∞`«∂ „HÕ^ŒÑ_¨ #≥ ∞. `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞
ÉèíÜ«∞Ñ¨_çi. ÉÏÉÏ P ^ŒOÑ¨`«∞e~°∞=ÙiH˜ ^è≥·~°º=Ú K≥ÃÑÊ#∞. H˘O`«¿ãÑ¨\ ˜H˜ P Ñ≤Å¡^•_çH˜ K≥·`«#º=Ú =K≥Û#∞.
^ŒOÑ¨`∞« Å∞ ãÖ`«ãO≤ zi. N™ê~Ú W@¡<#≥ ∞, ''Z=iÔH`· Õ #=∞‡Hõ=Ú FÑ≤Hõ HõÅ^À "åix ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ~°HO∆˜ K«∞#∞——.
"å~°∞ uiy WO\˜H˜ "≥_e» áÈ~Úi. "å~°∞ ti_ôx q_çK=Õ ÚO^Œ∞ ÉÏÉÏ J`«xH˜ =¸_»∞ ~°∂áêÜ«∞eK≥Û#∞.
^•xx Ñ¨Ó[Ö’ LOK«∞H˘x Ñ¨ÓlOK«=∞x K≥ÑÓ¨ Î Wk=~°‰Ωõ ‰õÄ_® ~Ô O_»∞ ~°∂áêÜ«∞Å∞ Ñ≤`à« Hı ˜ WzÛÜ«ÚO\˜#x
QÆ∞~°∞Î KÕÃã#∞. `å#∞ WO\˜H˜ uiy =zÛ# `«~∞° "å`« ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ # ~Ô O_»∞ ~°∂áêÜ«∞Å ãÖQÆu `«# `«eH¡ ˜
K≥ÑÊ¨ QÍ P `«e¡ Ñ≤`à« `ı À W@¡<#≥ ∞, ''h `«O„_ç x#∞fl fã¨∞H˘x JHõ¯ÖòHÀ\òH~õ ü =∞Ç¨~åAQÍi =^Œ‰Ì Ωõ áÈQÍ P
ã≤^úŒ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ h `«O„_çH˜ ~Ô O_»∞ ~°∂áêÜ«∞ezÛ "å~°∞ ‰õÄ_® N™ê~Ú =Öˇ <å}ˇ=ÚÅ#∞ Ñ¨Ó[Ö’ ÃÑ\ì̃
Ñ¨ÓlOK«=∞xi. h `«O„_ç QÆuOz# `«~∞° "å`« Ñ¨Ó[ PyáÈ~Ú P ~Ô O_»∞~°∂áêÜ«∞Å∞ áÈ~Ú#q. HÍ=Ù#
JHõ¯Öò HÀ\òH~õ ü =∞Ç¨~åA N™ê~Ú<å^ä∞Œ x ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ HõxÊOz h Hõ~=Î° º=Ú#∞ *Ï˝ÑH¨ =õ Ú KÕÃã#∞.
QÆ∞~°∞K«i„`«Ö’ JHõ¯Öò HÀ\òH~õ ü =∞Ç¨~åA ™êH∆Í`«∞Î ^Œ`åÎ=`å~°=∞x, N ^Œ`∞« xÎ Ü≥ÚHõ¯ <åÅæ= J=`å~°=Ú
=∞iÜ«Ú =ÚO^Œ∞ K≥ÑÊ≤ # J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’ ‰õÄ_® JHõ¯ÖòHÀ\òH~õ ü =∞Ç¨~åA `«# Éè‰í Ωõ xÎ H˜ ã¨=∂kè K≥Ok#
`«~∞° "å`« ã¨fiÑ¨fl ^Œ~≈° #q∞zÛ `å#∞ ti_ôÖ’ L<åfl#x K≥ÑÊ≤ i. JÖÏˆQ JHõ¯ÖòHÀ\òH~õ ü =∞Ç¨~åA Éè‰í Ωõ _Î ∞»
64
ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«∞@‰õΩ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ JHõ¯ÖòHÀ\òH~õ ü "≥_Å» ∞K«∞O_»QÍ N™ê~Ú ''JHõ¯Öò HÀ\òÖ’ U=Ú#flk.
JHõ¯_ç =∞Ç¨~åA WHõ¯_Õ, P =∞Ç¨~åA <Õ<Õ Jx x~åúiOzi. HÍ=Ù# N™ê~Ú JHõ¯ÖòHÀ\òH~õ ü =∞Ç¨~åA
J=`å~°"∞Õ . JO>Ë N ^Œ`∞« xÎ J=`å~°=Ú. N ^Œ`∞« _Î ∞» q+¨µ=‚ Ù J=`å~°=ÚÖ’ U_»= J=`å~°=Ú. N
=∞Ç¨q+¨µ=‚ Ù 27 J=`å~°=ÚÖˇuiÎ . (1) =~åÇ¨Ï=Ú (2) PkÑ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ (3) ã¨#HÍk ‰õΩ=∂~°∞Å∞ (4)
<å~°^∞Œ _»∞ (5) #~°<å~åÜ«∞}∞Å∞ (6) HõÑÅ≤ ∞_»∞ (7) ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« _»∞ (8) Ü«∞[˝=¸iÎ (9) Ls„Hõ=Ú_»∞ (10)
Ñ¨$^è∞Œ =Ù (11) =∞`«ûº=¸iÎ (12) ‰õÄ~°‡=Ú (13) ^è#Œ fiO`«i (14) "≥∂Ç≤Ïx (15) #$tOÇ¨ï_»∞ (16)
"å=∞#∞_»∞ (17) Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞ (18) "åºã¨∞_»∞ (19) N~å=Ú_»∞ (20) Hõ$+¨µ_‚ ∞» (21) |Å~å=Ú_»∞ (22)
Hõe¯ (23) |∞^Œ∞_Ì ∞» (24) ^è$Œ =Ù_»∞ (25) =$+¨É∞íè _»∞ (26) Ç¨ÏÜ«∞„w=Ù_»∞ (27) =∞#∞=Ù. HÍ=Ù# N™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞
=∞Ç¨q+¨µ=‚ Ù J=`å~°=∞QÆ∞ N ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« Å"å~°∞. JÖÏ¡ JKåÛù Hõ̂~QÍ Z=~À `≥eã≤Ok Hõ^•!
N ™ê~Ú ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« x J=`å~°=∞QÆ∞ JHõ¯ÖòHÀ\òH~õ ü =∞Ç¨~åA Jx x~å÷iOK«∞@‰õΩ =∞iÜ≥ÚHõ
ãÖÑ¶∞¨ @# ‰õÄ_® HõÅ^Œ∞. QÀáêÅ<å~åÜ«∞} JOÉÏ_ÕH~õ ü J#∞#`«_∞» x~°∞^Àºy. KåÖÏ Hõ+=ì̈ ÚÅÖ’ =Úxy
L^ÀºQÆ=Ú „Ñ¨Ü∞« uflOz##∞ ^˘~°HHõ õ 7 ãÖ.Å∞ QÆ_zç áÈÜ≥∞#∞. `«# ÉÏ^è#Œ ∞ „Ñü ãÖ=`«û~°=Ú ti_ôH˜
áÈ~Ú ÉÏÉÏ‰õΩ q#flqOK«∞H˘<Õ"å_»∞. XHõ™êi t~°_Öô ’<Õ J`«#∞ „áê}`åºQÆ=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#x x~°~‚ ÚOK«∞H˘x
XHõ~ÀA ~å„u #∂uÖ’ Ñ¨_ç P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞H˘#=Öˇ#x áÈQÍ H˘O`« ^Œ∂~°=Ú# L#fl XHõ Ç¨ÏŸ@Öò
Ü«∞[=∂x JQÆ∞ ã¨Q∞Æ }"Õ∞~°∞<åÜ«∞H± J<Õ ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ _Î ∞» JOÉÏ_ÕH~õ ‰ü Ωõ JHõ¯ÖòHÀ\òH~õ ü =∞Ç¨~åA QÍi
K«i„`« Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚxzÛ K«^Œ∞==∞<≥#∞. Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú `≥~°∞K«∞ãïH˜ JHõ¯ÖòHÀ\òHõ~ü =∞Ç¨~åAQÍi HÍÅ=ÚÖ’
KåÖÏHÍÅ=Ú#∞O_ç ~ÀQÆ=Ú`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» #\ì̃ XHõ Éè‰í Ωõ _Î ∞» x~åâ◊KO≥ k ÉÏqÖ’ ^Œ∞q∞ÔH#∞. P =∞Ç¨~å*ò
JHõ¯_»‰õΩ =zÛ ÉÏq #∞O_ç `«# Éèí‰õΩÎ_»#∞ Éˇ·@‰õΩ fã≤ W>¡<≥#∞ ''QÆ`« [#‡ áêÑ¨ÑÙ¨ }º=ÚÅ#∞ J#∞Éèqí OK«Hõ
`«Ñ¨Ê^Œ∞. Hõ~å‡#∞Éèí==Ú Ñ¨ÓiÎHÍ‰õΩ#flKÀ „áê}`åºQÆ=Ú `À_»Ê_»Hõ hqOH˘Hõ [#‡=Ú <≥uÎ ÉÏ^èŒ
J#∞Éèqí OK«=Öˇ#x HÍ=Ù# K«K∞« Û@‰õΩ =Ú#∞¿Ñ H˘O`«HÍÅ"Õ∞Å h Hõ~‡° J#∞Éèqí OK«~å^Œ∞. ^•xx âßâ◊fi`«=ÚQÍ
áÈ=Ù#@∞¡ KÕÜÚ« =Ú.—— W\ì̃ ãÖÑ¶∞¨ @# QÆÅ Hõ^#Œä ∞ JOÉÏ_ÕH~õ ü JHõ¯ÖòHÀ\òH~õ ü =∞Ç¨~åA QÍi K«i„`«Ö’
K«kq# `«~åfi`« Pâ◊Û~°ºÑ¨_ç N™ê~Ú Ü≥ÚHõ¯ ã¨~fi° [˝`#« ∞ ã¨=∞Ü≥∂z`«=ÚQÍ `«##∞ D Hõ^#Œä ∞ K«kqOz `«#
Hõà√◊ ¡ `≥iÑ≤OK≥#x P#OkOz JOÉÏ_ÕH~õ ü `«# „áê}`åºQÆ=Ú#∞ q~°q∞Oz N™ê~ÚÃÑ· JK«OK«Å"≥∞#ÿ ÉèHí xÎ̃
^Œ$_èÑ» i¨ z ™ê~Ú Pj~åfi^Œ=Ú á⁄Ok *’ºu+¨º âß¢ã=Î̈ Ú K«kq „áêg}º`« ãÖáêkOz ™ê~ÚHõ$Ñ¨KÕ `«#
Ñïã≤u÷ ÉÏQÆ∞Ñ¨_#≥ ∞. N™ê~Ú „|Ç¨Ï‡ q+¨µ‚ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞ÅQÆ∞ N ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« ÖË.
65
27= J^è•ºÜ«∞=Ú
N ™ê~Ú <å^ä∞Œ _»∞ ti_ôÖ’ L#flÑ¨C_»∞ H˘xfl Ñ¨q„`« „QÆO^ä=Œ ÚÅ#∞ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ KÕ`« x`«º áê~åÜ«∞}=Ú
KÕ~ÚOK«∞K«∞O_Õ"å~°∞. JO^Œ∞Ö’ =ÚYº"≥∞#ÿ q UHõ<å^äŒ ÉèÏQÆ=`«=Ú, ÉèÏ"å~°÷ ~å=∂Ü«∞}=Ú, *Ï˝<âÕ fi◊ i,
q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞=Ú, ÉèQí =Æ næ`.« H˘O^Œ~∞° Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ N ™ê~Ú `«=∞ ã¨fiÇ¨ÏãÎ̈=ÚÅÖ’ ã¨Ê $tOz "åi KÕ`∞« Å
g∞^Œ∞QÍ fã¨∞H˘#=Öˇ#x PHÍOHõÖ∆ ’ ti_ôH˜ =zÛ P „QÆO^è=Œ ÚÅ#∞ ÉÏÉÏ KÕuH˜zÛ "åi Pjã¨∞ûÅ#∞
fã¨∞H˘x"å~°∞. Wk ÉÏÉÏ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥O^ŒHõ Ñ¨Ó~°fi=Ú "å~°∞ ã¨r==ÚQÍ L#flÑ¨C_»∞ [iy#k. S`Õ
=∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« N ™ê~Ú Éè∫uHõOQÍ ÖËHáõ È~Ú##∞ WÑ¨Ê\˜H˜ ‰õÄ_® ™ê~Ú KÕ`∞« Å g∞^Œ∞QÍ
Z=Ô~<· å Ñ¨q„`« „QÆO^ä=Œ Ú#∞ Ñ¨~#°î =Ú KÕÜ∞« =Öˇ##fl N ™ê~Ú J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú „áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ k. U q^è=Œ ÚQÍ#O>Ë
ÉÏÉÏ Ñ¨@=Ú Z^Œ∞~°∞QÍ xÅ|_ç P Ñ¨q„`« „QÆO^ä=Œ Ú#∞ ÉÏÉÏ Ñ¨@=Ú =^ŒÌ LOz =∞#™ê~å ™ê~Ú `«#
Z^Œ∞@ L<åfl~°x ÉèÏqOz `«# "≥Ú~°#∞ q#∞K«∞<åfl~°x "Õ_∞» H˘#QÍ N™ê~Ú =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥O^ŒHõ Ñ¨Ó~°fi=Ú
U q^è=Œ ÚQÍ `«# ã¨fiÇ¨Ï™êÎÅ`À =∞`« „QÆO^ä=Œ ÚÅ#∞ `åH˜#Ñ¨C_»∞ N ™ê~Ú JÉèÜ
í ∞« Ç¨ÏãÎ̈=Ú#∞O_ç P^è•ºu‡Hõ
â◊HÎ̃ ~ˆ YÅ∞ P Ñ¨ÙãÎ̈H=õ Ú# KÀ@∞KÕã∞¨ H˘x K«k"Õ P Éè‰í Ωõ _Î ∞» ZO`«\ ˜ J#∞Éè∂í ux á⁄O^Œ∞K«∞<åfl_À JO`«\ ˜
J^è•ºu‡Hõ â◊HÎ̃ ~ˆ YÅ∞ N ™ê~Ú ã¨=∂kè `«^#Œ O`«~O° `«##∞ ÉèHí Î̃ q™êfiã¨=ÚÅ`À #=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ
WÑ¨Ê\˜H© JÖÏˆQ „Ñ¨ãïOÑ¨KÕÜ«ÚK«∞<åfl~°∞. nxx Z=iÔH·<å ã¨ˆ~ D q^èŒ=ÚQÍ „Ñ¨Ü«∞uflOz U
=∞`«„QÆO^ä=Œ Ú<≥#· #∞ ™ê~Ú J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú á⁄Ok# `«~∞° "å`« „áê~°OaèOz#KÀ Z@∞=O\˜ qÑ¶∞¨ fl=ÚÅ∞ ÖË‰Ωõ O_®
™êÑ¶Q‘ Í J~°=÷ ∞=Ù`«∂ áê~åÜ«∞}=Ú Ñ¨ÓiÎÜ∞« QÆ∞#∞. Wk JHõ~∆ ã° `¨ º« O.
S`Õ N ™ê~Ú =∞ã‘^∞Œ Ö’ L#flÑ¨C_»∞ H˘O`«=∞Ok Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ "å~°∞ U^À XHõ „QÆO^ä=Œ Ú#∞ K«^∞Œ =Öˇ##∞H˘x
P „QÆO^è=Œ Ú#∞ ™ê~Ú KÕ`∞« Å g∞^Œ∞QÍ fã¨∞H˘#=Öˇ#x ÉèÏqOz =zÛ# "åˆ~ N ™ê~Ú KÕuÖ’ LOK«QÍ P
Ñ¨~=° ∂`«‡ ™ê~Ú P „QÆO^ä=Œ Ú#∞ `≥zÛ# "åiH˜ HÍHõ WOH˘HõiH˜ WKÕÛ"å~°∞. XH˘¯Hõ¯™êi `≥zÛ# "åiˆH
WKÕÛ"å~°∞. WÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ KÕÜÚ« ^Œ∞~À P Ñ¨~=° ∂`«‡Hˆ Z~°∞Hõ. Z=iH˜ U „QÆO^è=Œ Ú "Õ∞Å∞ KÕÜÚ« <À P
„QÆO^ä=Œ Ú#∞ =∂„`«"∞Õ "åiH˜ „Ñ¨™êkOKÕ"å~°∞.
XHõ™êi HÍHÍ =∞Ç¨[x UHõ<å^èŒ ÉèÏQÆ=`«=Ú#∞ N ™ê~Ú KÕuÖ’ ÃÑ\˜#ì Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ P Ñ¨Ùã¨HÎ =õ ÚÖ’x
H˘xfl Ñ¨Ù@Å#∞ „uÑ≤Ê âßº=∂‰õΩ WzÛ "ÕÃã#∞. âßº=∂ P Ñ¨ÙãÎ̈H=õ Ú `«#k HÍ^Œx K≥ÑÊ≤ #Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ
W@¡<#≥ ∞ ''<Õ#∞ h‰õΩ WzÛux *Ï„QÆ`QÎ« Í LOK«∞=Ú. Jk h‰õΩ Ñ¨xH˜ =K«∞Û#∞. N ™ê~Ú âßº=∂‰õΩ "Õ∞Å∞
66
KÕÜ∞« ^ŒÅz P ÉèÏQÆ=`« Ñ¨ÙãÎ̈H=õ Ú#∞ D q^è=Œ ÚQÍ „Ñ¨™êkOK≥#∞. JÖÏˆQ âßº=∂‰õΩ q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨ <å=∞=Ú
„Ñ¨™êkOK«∞@ÔH· XHõ~ÀA XHõ Q˘Ñ¨Ê <å@Hõ=Ú P_çi. XHõ ~å=∞^•ã¨∞ ti_ôÖ’ „Ñü~ÀE q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞=Ú
„â◊^ŒÌQÍ K«^Œ∞=ÙK«∞O_≥_ç"å~°∞. P Ñ¨ÙãÎ̈Hõ=Ú#∞ ÉÏÉÏ `«# „Ñ≤Ü«∞Éèí‰õΩÎ_»QÆ∞ âßº=∂‰õΩ W=fi^ŒÅz P ~å=∞^•ã≤`À
`«#‰õΩ Hõ_∞» Ñ¨Ù <˘Ñ≤ÊQÍ #∞#fl^Œx B+¨^=Œè Ú#∞ fã¨∞H˘x ~°=∞‡<≥#∞. ÉÏÉÏ P[˝#∞ t~°™êÇ≤ÏOK«∞@ÔH· P
~å=∞^•ã≤ |*Ï~°∞‰õΩ "≥à§‹ #∞. "≥O@<Õ N ™ê~Ú P q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞ Ñ¨ÙãÎ̈H=õ Ú#∞ âßº=∂H˜KÛ≥ #∞.
Wã¨∂Î N ™ê~Ú XHõ =ÚYº"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« =Ú#∞ K≥ÑÊ≤ i. ''âßº=∂ D „QÆO^ä=Œ Ú qÅ∞"≥#· k Ñ¶Å¨ „Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ k.
hH˜k ÉÇ¨ïHõiOK«∞K«∞<åfl#∞. h=Ù nxx K«^Œ∞=Ù=Ú. XHõÑ¨C_»∞ <Õ#∞ q∞QÆ∞Å ÉÏ^èŒÑ¨_çux. J\˜ì
ãÖkQÆãú u÷≤ Ü«∞O^Œ∞ D Ñ¨ÙãÎ̈H=õ Ú <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#‰õΩ Ç¨Ï`«∞HÎ ˘O\˜x. Jk <å‰õΩ Q˘Ñ¨Ê "Õ∞Å∞ KÕ¿ã#∞.
JÖÏ¡Ü∞Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ =zÛ ÉÏQÆ∞KÕÃã#x J#∞H˘O\˜x. nxx FÑ≤HQõ Í K«^∞Œ =Ù=Ú. ~ÀA# XHõ¯ <å=∞=Ú
K«kq##∞ "Õ∞Å∞ HõÅ∞æ#∞—— J<≥#∞. âßº=∂ PÑ¨ÙãÎ̈H=õ Ú `«#k HÍ^Œx ~å=∞^•ã≤^xŒ ÃÑQ· Í J`«#∞ (âßº=∂)
J<åQÆi‰õΩ_»∞ HÍ=Ù# ^≥"· åxH˜ ãÖ|OkèOz# JHõ~∆ =° ÚÅ∞ K«^∞Œ =ÖË#x J<≥#∞. J~Ú##∞ ÉÏÉÏ âßº=∂ˆH
|Å=O`«=ÚQÍ WK≥Û#∞. ~å=∞^•ã≤ JHõ¯_çH˜ ~å<Õ =KåÛ_»∞. [iy#^ŒO`«ÜÚ« J}Ï‚zOz}©H~õ ü ~å=∞^•ã≤H˜
K≥ÃÑÊ#∞. ~å=∞^•ã¨∞ âßº=∂ÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩ Ñ¨_ç âßº=∂ÜÕ∞ ÉÏÉÏ‰õΩ Hõ_∞» Ñ¨Ù<˘Ñ≤Ê J<Õ <å@Hõ=∂_ç W^ŒO`å
KÕÃã#x u@∞ì@ P~°OaèOK≥#∞. ™ê~Ú "≥O@<Õ W@¡<#≥ ∞ ''J#=ã¨~O° QÍ "åx<ÕÅ u>ì̌^=Œ Ù. âßº=∂ =∞#
"å_»∞ HÍ_® ZO^Œ∞‰õΩ [QÆ_=» Ú „¿Ñ=∞`À =∂\Ï¡_» ÖË"å D Ñ¨q„`« „QÆO^ä=Œ Ú#∞ x`«º áê~åÜ«∞}O KÕã∞¨ #Î flÑ¨Ê\˜H©
h =∞#ã¨∞û JÑ¨q„`«=ÚQÍ#∞ L#flk. ã¨=∞ãÎ̈ q+¨Ü∞« =Ú JO^Œ∞ h=Ù x~°‡Å=Ù_»∞QÍ LO_»=Öˇ#∞. XHõ
Ñ¨ÙãÎ̈H=õ Ú H˘~°‰Ωõ âßº=∂`À áÈ~å_»∞`«∞<åfl=Ù. ^è#Œ q∞zÛ# Ñ¨ÙãÎ̈H=õ Ú Å<ÕH=õ Ú =K«∞Û#∞. HÍx =∞#∞+¨µºÅ∞
~å~°∞. <Õ#∞ ^•xx fã¨∞H˘x "åxH˜zÛux Jx Jxi. WO^Œ∞Ö’ QÆ=∞xOK«=Åã≤# q+¨Ü∞« =Ú U=∞#QÍ
Z=Ô~#· #∞ P ãÖÑ¶∞¨ @# K«^∞Œ =QÆ<Õ XHõ PÖ’K«# =∞#ã¨∞û# ÖËK∞« #∞. Jk U=∞#QÍ ÉÏÉÏ JO`«\ ˜ =∞Ç¨`«∞‡_Õ
`«=∞ Éè‰í Ωõ xÎ HÀãÖ ^˘OQÆ <å@Hõ=∂_ç ÖËx Hõ_∞» Ñ¨Ù<˘Ñ≤Ê HõeÊOK«∞H˘x WOH˘Hõ Éè‰í Ωõ _Î #·≥ ~å=∞^•ã≤x "≥∂ã¨ÑÙ¨ KåÛ_»∞
UÅ ? nxÔH· Ö’`«∞QÍ K«∂ã≤# ÉÏÉÏ‰õΩ âßº=∂ Z‰õΩ¯= HÍ^Œ∞. ~å=∞^•ã≤ `«‰õΩ¯= HÍ^Œ∞. ~å=∞^•ã≤
q+¨µã‚ Ç¨ Ï¨ „ã¨<å=∂xfl J#∞x`«º áê~åÜ«∞}=Ú KÕã<≤ å~°∞. âßº=∂‰õΩ P q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞=Ú QÆ∞iOz
Z~°∞HõÖË^Œ∞. ÉÏÉÏ âßº=∂‰õΩ "Õ∞Å∞ KÕÜ«∞^ŒÅz D q^èŒ"≥∞ÿ# <å@Hõ=∂_ç<å~°∞. âßº=∂‰õΩ q+¨µ‚
ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=ÚÜ≥ÚHõ¯ „áêg}º`« QÆ∂iÛ K≥ÑC¨ `«∂ Jk Ñ¶Å¨ „Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ ^Œx Hõ#∞Hõ ^•xx |Ç¨ïHõiOK«∞K«∞<åflx
ÉÏÉÏ Ñ¨Ö¯ˇ #∞. J#QÍ q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞=ÚÅ#∞ |Ç¨ïHõiOK«∞K«∞<åfl#∞. J<Õ Ñ¨^=Œ ÚÖ’ q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞=ÚÖ’
"≥Ú^Œ\ ˜ â’¡HOõ ''qâ◊fiO q+¨µ‚ ~°fi+¨\Ï¯~À——... J<Õ â’¡H=õ Ú#∞ qâ◊fi J<Õ Ñ¨^=Œ Ú`À „áê~°OÉè=í ∞ø`«∞Ok. qâ◊fi
67
JO>Ë P Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞ J#QÍ ã¨~fi° "åºÑ≤Î J~Ú# ÉèQí "Æ å#∞_»∞ qâ◊fi=∞O`å L#flÑ¨C_»∞ PÜ«∞#H˜ qâ◊fi=∞<Õ
¿Ñ~°∞ ™ê~°H÷ =õ Ú. qâ◊fi=∞O`å `å<≥· Ü«Ú#flÑ¨C_»∞ „Ñ¨fk PÑ¨~=° ∂`«∞‡x^Õ WK«Û@ q+¨µÜ
‚ Ú≥ Hõ¯ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∂Å
Ç¨~°=Ú ÉèíQÆ"å<£ N™êÜÕ∞ P =∂Å N ™ê~Ú^Õ. ~å=∞^•ã≤ HÍ^Œ∞. HÍ=Ù#<Õ P =∂Å#∞ âßº=∂‰õΩ
|Ç¨ïHõiOK«∞K«∞<åfl#∞ Jx J<≥#∞. N™ê~Ú P q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞ Ñ¨ÙãÎ̈HOõ ^˘OyeOz âßº=∂‰õΩ WK«∞Û@
JO>Ë P Ñ¨ÙãÎ̈HOõ ™ê~Ú^Õ, âßº=∂ ÉÏÉÏ‰õΩ J##º Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ @KÕ ÉÏÉÏ =∂@Å‰õΩ „áê^è•#ºq∞K«∞Û"å_»∞
Hõ#∞Hõ âßº=∂‰õΩ ÉÏÉÏ `å#∞ XHõÑC¨ _»∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú H˘@∞ì‰Ωõ #flÑ¨C_»∞ `«# rq`«=∞áêÜ«∞=ÚÖ’#∞O_ç#Ñ¨C_»∞
P q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ãÖ Ç¨Ï`«∞HÎ ˘O\˜x—— Jx ÉÏÉÏ K≥ÑC¨ @Ö’ ‰õÄ_® WOH˘Hõ ~°ÇÏ¨ ã¨ºO ‰õÄ_® L#flk. `«# Éè‰í Ωõ xÎ
#q∞‡OK«∞@‰õΩ ÉÏÉÏ |Ç¨ïâß D q^è=Œ ÚQÍ K≥ÑÊ≤ LO_»=K«∞Û#∞. W`«~∞° Å ÉÏ^èÅŒ #∞ "≥∂¿ã "åxH˜ Ñ¨~=° ∂`«‡
™ê~ÚH˜ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» @, Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú H˘@∞ìH˘#∞@, rq`« =∞áêÜ«∞=ÚÖ’ LO_»∞@ J#∞#q P Ñ¨~=° ∂`«‡
™ê~ÚH˜ Jq ãÖkQÆú ã≤`÷ ∞« Å∞ HÍ=Ù. P =∂@Å∞ q#flKÀ =∞#ˆH ãÖkQÆú ã≤u÷ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. WHõ¯_» N ™ê~Ú
™ê=∂#∞ºx =ÖË K«∂Ñ¨Ù@ÔH· P_ç# <å@Hõ=Ú =∂„`«"∞Õ . J~Ú`Õ ''D Ñ¨ÙãÎ̈H=õ Ú#∞ <å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#‰õΩ
Ç¨Ï`«∞ÎH˘O\˜x Jk <å‰õΩ Q˘Ñ¨Ê "Õ∞Å∞ KÕÃã#∞—— J#∞@Ö’ âßº=∂ J<åQÆi‰õΩ_»x ^≥·= JHõ∆~°=ÚÅ#∞
K«^∞Œ =ÖËx"å_»x JO\Ï_»x L^Õâú º◊ =ÚÖ’ J#fl =∂@Åq. q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∂xfl K«^∞Œ =ÖËx "å~°∞ Z=Ô~<· å
HõhãÖ =∞#™ê~å P q+¨µ=‚ Ùx PeOQÆ#=Ú KÕã∞¨ H˘x#@∞¡ P q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞ Ñ¨ÙãÎ̈HÍxfl Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#∞
Ç¨Ï`«∞HÎ ˘#fl#∞ KåÅ∞#x ÉèÏ==Ú. ÉÏÉÏ WOHõ#∞ W@¡<#≥ ∞. ''FÑ≤HQõ Í K«^∞Œ =Ù=Ú ~ÀA# XHõ¯ <å=∞=Ú
K«kq##∞ "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆ KÕÜÚ« #∞—— „Ñü ~ÀA 1,000 <å=∞=ÚÅ∞ K«^∞Œ =ÖËHõ áÈ~Ú##∞ HõhãÖ XHõ
<å=∞"≥∞#·ÿ #∞ K«^∞Œ ==∞<≥##∞. nxx |\ì̃ N ™ê~Ú <å^è∞Œ _»∞ P_ç# <å@HõO q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞=Ú Ü≥ÚHõ¯
Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl QÆ∞iOz `«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ âßº=∂ˆH HÍHõ „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`«\ HỖ · Kå\˜ K≥ÑC¨ @ÔH· KÕã#≤ <å@Hõ=Ú——.
S`Õ âßº=∂ q+¨Ü∞« =Ú# ã¨~ˆ gi ™ê~Ú Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ ~å=∞^•ã≤ q+¨Ü∞« =Ú# J<åºÜ«∞=Ú [iy#k Jx
J#∞H˘#fl ^•xH˜ Z=fiÔ~#· #∞ ã¨~ˆ U Ñ¨q„`« „QÆO^ä"Œ ∞≥ #ÿ #∞ x`«º áê~åÜ«∞}O KÕã#≤ "åxH˜ HÀÑ¨=Ú [QÆ_=» ∂_»∞@
=∞#ã¨∞û ã≤~÷ =° ÚQÍ ÖË‰Ωõ O_»∞@ ã¨=∞`« ÖË‰Ωõ O_»∞@ LO_ç# x„+¨ÊÜ≥∂[#=Ú Jx K«∂Ñ¨Ù@ÔH· ÉÏÉÏ P_ç#
<å@Hõ=Ú ~å=∞^•ã≤ q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ãÖ x`«º áê~åÜ«∞}O KÕã#≤ Ñ¨Ê\˜H˜ XHõ Ñ¨ÙãÎ̈H=õ ÚHÀãÖ âßº=∂#∞ u\ì̃
[QÆ_=» ∂_≥#∞. HÍ=Ù#<Õ ÉÏÉÏ ~å=∞^•ã≤x ^è#Œ q∞zÛ# Ñ¨ÙãÎ̈H=õ Ú =K«∞Û#∞. HÍx =∞#∞+¨µºÅ∞ ~å~°∞ Jx
K≥ÑÊ≤ âßº=∂‰õÄ_® =∞#"å_Õ Hõ^• Jx ÑëHÔ #∞. ÃÑQ· Í âßº=∂=^ŒÌ #∞#fl ÑÖK«~`° fl« w`«#∞ ~å=∞^•ã≤Hz˜ Û
^•xH˜ |^Œ∞Å∞QÍ q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞=Ú âßº=∂‰õΩ W=fi=∞x ~å=∞^•ã≤H˜ K≥ÑÊ≤ "åi~°∞=Ùix âßOuOÑ¨
*ËÃã#∞. ÉÏÉÏ z=~°‰Ωõ ~å=∞ ^•ã≤`À ''<Õ<Õ ^•xx fã¨∞H˘x "åxH˜zÛux—— ã¨`º« =Ú<Õ K≥ÃÑÊ#∞. ÑÖK«~`° fl«
68
w`« ~å=∞^•ã≤ K«^Œ∞==Öˇ#x L^ÕÌâ◊º=ÚÖ’ ‰õÄ_® ÉÏÉÏ J@∞¡ KÕÃã#∞. J`«#∞Ö’#∞#fl ÉèíQÆ=O`«∞#∞
`≥Å∞ã¨∞H˘#∞@‰õΩ KÕÃã#∞. ~å=∞^•ã≤ ÉÏÉÏ‰õΩ B+¨^=Œè Ú `≥K∞« Û@ÔH· "≥o§#Ñ¨C_»∞ =∞j^Œ∞Ö’ [iy#^ŒO`«ÜÚ«
J}Ï‚zOz}©H~õ ü ~å=∞^•ã≤ =zÛ# `«~∞° "å`« L#flk L#fl@∞¡QÍ K≥ÃÑÊ#∞. `«# QÆ∞~°∞"≥#· ÉÏÉÏ ÃÑ· D
q^è"Œ ∞≥ #ÿ xO^Œ"∂≥ Ñ¨Ù@ ‰õÄ_® `«ÑC¨ Hõ^« • Jx ÉèÏqOK«=K«∞Û =∞iÜ«Ú ™ê~Ú KÕã#≤ Ñ¨xx ~å=∞^•ã≤H˜
K≥ÑÊ¨ ‰õΩO_® LO_»=Ö≥#x ‰õÄ_® J#∞HÀ=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë ™ê~Ú JO^Œi Ü«∞[=∂x HÍ|\ì̃ "åix
QÆ∞iOz WOH˘HõiH˜ K≥ÑÊ¨ ‰õÄ_»^xŒ W@∞=O\˜ PÖ’K«#Å∞ ‰õÄ_® =∞#ã¨∞ûÖ’ =∞#‰õΩ ~å=K«∞Û. W^ŒO`å N
™ê~Ú P J}Ï‚zOz}©H~õ Ãü Ñ· =∂Ü«∂ „Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ [iy# ^ŒO`«ÜÚ« K≥¿ÑÊ@@∞¡QÍ N ™êÜÕ∞ J@∞¡ KÕÃã#∞.
J}Ï‚zOz}©H~õ ü K≥ÑÊ¨ HõáÈ`Õ ~å=∞^•ã¨∞‰õΩ J*Ï˝#=Ú g_Õk HÍ^Œ∞. âßº=∂‰õΩ q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨ <å=∞ *Ï˝#É’^èŒ
HõÖËækHÍ^Œ∞.
XHõ™êi ÉÏÑ¨Ù ™êÃÇÏÉò *’Q∑‰Ωõ N ÉÏÅ QÆOQÍ^è~Œ ü uÅH± „"åã≤# w`å ~°ÇÏ¨ ã¨º Ñ¨ÙãÎ̈H=õ ÚÅ∞ áêi≈Öò
~åQÍ P Ñ¨ÙãÎ̈H=õ ÚÅ#∞ fã¨∞H˘x ÉÏÉÏ =^Œ‰Ì Ωõ `≥zÛ "åi KÕuÖ’ ÃÑ>ì̌#∞. N ™ê~Ú P Ñ¨ÙãÎ̈H=õ ÚÖ’x
¿ÑrÅ#∞ „uÑ≤Ê XHõ ~°∂áê~Ú fã≤ ^ŒHŒ }
∆˜ QÍ Ñ¨ÙãÎ̈H=õ ÚÃÑ· ÃÑ\ì̃ *’Q∑#‰õΩ Wã¨∂Î ''nx# Ñ¨ÓiÎQÍ K«^∞Œ =Ù=Ú.
h‰õΩ "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞#x—— Pj~°fikOzi.
J=∞~å=uÖ’ Q˘Ñ¨Ê Ñ‘_¡ ~» Q° ∞Æ ^•^• ™êÃÇÏÉò HõÑ~ˆ¨ Ì `«# ÉèÏ~°º`À ti_ôH˜ =K≥Û#∞. HõÑ~ˆ¨ Ì QÍi ÉèÏ~°º
ÉÏÉÏ#∞ q∞H˜¯e ÉèHí Î̃ „â◊^ÅÌŒ `À Ñ¨ÓlOK≥_kç . „Ñü~ÀA ÉÏÉÏ H˘~°HÔ · <≥"· ^Õ ºŒ O `≥KÛÕ k. XHõ™êi ÉÏÉÏH˘~°HÔ ·
<≥"· ^Õ ºŒ O =∞j^Œ∞#‰õΩ `ÕQÍ JÑ¨Ê\˜=~°‰Ωõ T~°H<õ Õ L#fl ÉÏÉÏ "≥O@<Õ P"≥∞ `≥zÛ# <≥"· ^Õ ºŒ =Ú#∞ P~°yOK≥#∞.
=∞j^Œ∞Ö’ L#fl"å~°∞ ÉÏÉÏ‰õΩ P"≥∞ÃÑ· QÆÅ Ñ¨Há∆õ ê`«=Ú#∞ QÆ∞iOz „Ñ¨tflOK«QÍ ÉÏÉÏ ^•xH˜ ["åa@∞¡
K≥ÃÑÊ#∞. ''QÆ`« [#‡Ö’ P"≥∞ XHõ P=Ù. `«~∞° "å`« XHõ `À@=∂e WO\’¡, P `«~∞° "å`« XHõ Hõ„∆ uÜ«Úx
WO\’¡, P `«~∞° "å`« XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x WO\’¡H˜ [x‡OK≥#x KåÖÏ HÍÅ=Ú `«~∞° "å`« P"≥∞#∞ K«∂zux——
Jx K≥ÑÊ¨ QÍ JHõ¯_»∞#fl "å~°O^Œ~∞° Pâ◊Û~°ºÑ¨_~ç @
° . N ™ê~Ú P"≥∞ ÉèHí Î̃ „â◊^ÅÌŒ Hˆ "≥∞zÛ ''~å*Ï~å"£∞—— J#∞
=∞O„`«=Ú#∞ [Ñ≤OK«=∞x JÉèÜ
í ∞« q∞K≥Û#∞. ÉÏÉÏH˜ XH˘¯Hõ¯ Éè‰í Ωõ xÎ Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨Ù@∞ì Ñ¨Ó~Àfi`«~Î =° ÚÅ∞ "≥#∞Hõ\ ˜
[#‡Å`À ã¨Ç¨ `≥eã≤ Ü«Ú#fl=x x^Œ~≈° #=Ú. N ™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞.
69
28 = P^è•ºÜ«∞=Ú
N ™ê~Ú ZÅ¡ÑC¨ _»∞ ^è∞Œ xÖ’ HÍe# |∂_ç^#Œ ∞ TnQÍ LÑ¨Ü∂≥ yOz `«# ^Œ~≈° <åxH˜ =zÛ# "åiH˜
Tkxã¨∂Î ''JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ—— JO@∂ H˘O`«=∞OkH˜ QÆ∞Ñ≤Ê@Ö’#∂ H˘O`«=∞OkH˜ #∞^Œ∞@ÃÑ#· #∞ Tkxã¨∂Î
Pj~°fikOKÕ"å~°∞. "å~°∞ t=~°∂áêxH˜ KåÖÏ ^ŒQÆæ~° ãÖ|O^èŒ=Ú`À HõxÊOKÕ"å~°∞. x*Ï<åH˜ N™ê~Ú
„u=¸~°∞ÅÎ QÆ∞ „|Ç¨Ï‡ q+¨µ‚ t=~°∂Ñ¨ÙÅ∞. "å~°∞ t=~°∂áêxH˜ ^ŒQ~æÆ ° ãÖ|O^è=Œ Ú`À #∞#fl@∞¡ HõxÑ≤OKÕ"å~°#∞@
ã¨=∂O[ã¨=Ú HÍ^Œ∞ HÍx ™ê=∂#º=∂#=ÙÅ∞ "Õ~∞° "Õ~∞° ^Õ=Ùà◊§x H˘Å∞ã¨∂Î Z=iH˜ W+ì̈"∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=Ú
L#fl^À P ~°∂Ñ¨=Ú#∞ ™ê~Úx ÉèÏqOKÕ"å~°∞. Ç¨ÏiÉè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ™ê~Úx Ç¨Ïi ~°∂Ñ¨=Ú# ^Œi≈Oz N ™ê~Úx
Ç¨ÏiQÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. JÖÏˆQ â‹=· Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ N ™ê~Úx t=~°∂Ñ¨=ÚQÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞ Hõ#∞Hõ t=~°∂áêxH˜
^ŒQ~æÆ ° ãÖ|O^èOŒ L#fl^Œx ãÖÉè’kOK«∞@ `«ÑÊ¨ ^Œ∞. t=Ù_»∞ XHõ Éˇ~· åy =ÖË U P_»O|~°=ÚÅ∞ ÖËHõ XO\˜ÃÑ·
|∂_ç^#Œ ∞ ~åã¨∞H˘x u~°∞QÆ∞K«∂ LO_Õ"å~°∞. =∞#™ê~Ú ‰õÄ_® Ñ¶H¨ ~© ∞° QÍ Éˇ~· åy =ÖË qÉè∂í kx "å_»∞`«∂
ZÅ¡ÑC¨ _»∞ t=Ùx=ÖË ^è•º# x=∞QÆ∞flÖˇ· LO_≥_ç "å~°∞. ti_ô „QÍ=∞ ^Õ=Ù_»∞ YO_ÀÉÏ J#QÍ â◊OHõ~∞° _»∞.
ÉÏÉÏ ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«∞Å∞ á⁄Ok# `«~∞° "å`« ti_ô „QÍ=∞OÖ’x „Ñ¨[Å∞ N ™ê~Úx YO_ÀÉÏ ^Õ=Ù_çQÍ<Õ
ÉèÏqOKÕ"å~°∞. H˘O`«=∞Ok Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ™ê~Ú ™êH∆Í`«∞Î YO_ÀÉÏ J=`å~°=∞x ‰õÄ_® `«ÅK≥_"ç å~°∞.
Ç¨Ïi q<åÜ«∞Hõ ™ê^èQÕ Íi =O@ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞ "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Ú_»∞. J`«#∞ J=∂Ü«∞HõÑÙ¨ t= Éè‰í Ωõ _Î ∞» .
XHõ¯ FO #=∞ót≈"åÜ«∞ J<Õ <å=∞=Ú `«ÑÊ¨ =∞i U Ñ¨Ó*Ï Ñ¨Ù#™ê¯~°=ÚÅ∞ `≥eÜ«∞=Ù. ™êˆ~î ™ê~ÚÉÏÉÏ
™êH∆Í`«∞Î â◊OHõ~∞° x J=`å~°=∞x "Õ∞Ñ¶∂¨ ‰õΩ K≥ÑÊ≤ ti_ôH˜ ÑÖÑ≤OK≥#∞. HÍx ™ê~Ú =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»x Z=~À
K≥ÑÊ¨ QÍ "Õ∞Ñ¶∂¨ =∞#ã¨∞û zOuOz |Å=O`«=ÚQÍ ti_ôH˜ KÕ~Ô #∞. =∞j^Œ∞Ö’ ÉÏÉÏ#∞ K«∂_»Q<Æ Õ N ™ê~Ú
''D "≥^=Œè #∞ `«xfl `«iq∞ "ÕÜ∞« O_ç. h=Ù Q˘Ñ¨Ê *Ïu „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»=Ù <Õ#∞ `«‰Ωõ ¯= *Ïu =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»#∞.
h=Ù WK«Û@ˆH =zÛ#KÀ h ‰õΩÅ=Ú áÈ=Ù#∞—— Jx ÉÏÉÏ "Õ∞Ñ¶Ú¨ xÃÑ· t=Ù_»∞ =¸_»= Hõ#∞fl `≥~z° # "åx=ÖË
HÀÑÿOK≥#∞. H˘`«Î Éèí‰õΩÎÅ∞ ÖËHõ H˘`«Î =º‰õΩÎÅ∞ ti_ôH˜ =zÛ#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ „Ñ¨=~°Î##∞ K«∂ã≤# ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç ÉÏÉÏ
u@¡‰õΩ Pâ◊Û~°ºÑ¨_ç ÉÏÉÏx XHõ Ñ≤zÛ Ñ¶¨H©~°∞QÆ<Õ `«eKÕ"å~°∞. WHõ¯_» "Õ∞Ñ¶¨∞ âßº=Ú_»∞ `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉÏÉÏ
XHõ =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»x J#∞H˘x# q+¨Ü∞« =Ú ™ê~Ú Z@∞¡ „QÆÇÏ≤ Oz K≥ÑC¨ <À Hõ^•! Jx Pâ◊Û~°ºÑ¨_#≥ ∞.
"Õ∞Ñ¶∞¨ ti_ô#∞O_ç „`«Ü∞« O|H± áÈ~Ú JHõ¯_» P~°∞ =∂ã¨=ÚÅ∞ LO_ç uiy ti_ôH˜ =K≥Û#∞. ™ê~Ú Éè‰í Ωõ _Î ∞»
Hˆ Å¯~ü "Õ∞Ñ¶∂¨ `«~Ñ° Ù¨ # ™ê~Úx "Õ_∞» H˘#QÍ ÉÏÉÏ "Õ∞Ñ¶∂¨ #∞ ti_ôÖ’ LOK«∞@‰õΩ J#∞=∞uOK≥#∞. N ™ê~Ú
"Õ∞Ñ¶∂¨ ‰õΩ Z@∞=O\˜ LÑ¨^âÕ =◊ Ú e=fiÖË^∞Œ . HÍx "Õ∞Ñ¶∂¨ Ö’ =∂~°∞Ê K≥O^Œ∞#@∞¡ KÕã≤ ÉÏÉÏ‰õΩ J`«xH˜ "Õ∞Å∞
70
KÕÃã#∞. "Õ∞Ñ¶∂¨ ™ê~ÚÉÏÉÏ#∞ ™êH∆Í`«∞Î â◊OHõ~∞° xQÍ ÉèÏqOz „Ñü~ÀE aÅfiÑ¨„`«=ÚÅÔH· Z<Àfl"≥∞àÿ √◊ §HÍe
#_»H`õ À "≥o§ aÅfi Ñ¨„`«=ÚÅ∞ `≥zÛ ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨ÓlOz N™ê~Ú áê^Œ=ÚÅ#∞ X`«∞`Î ∂« ÉÏÉÏ áê^Œf~°=÷ Ú#∞
ã‘fiHõiOK≥_"ç å~°∞. "≥#∞Hõ\ ˜ XHõ P^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ ^•ã¨Q}
Æ ∞ =∞Ç¨~åA „Ñ¨Ü∂« QÆ "≥à§◊ ^ŒÅz#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ
ti_ôÖ’<Õ „Ñ¨Ü∂« QÆ HõÅ^Œx N <å~Ú `«# ÉÁ@# „"Õe#∞O_ç QÆOQÍÜ«∞=Ú#Å ^è•~° K«∂Ñ≤OK≥#∞. ^•ã¨Q}
Æ ∞
=∞Ç¨~åAH˜ ZO`À Q˘Ñ¨Ê J=HÍâ◊=Ú Z=fiiH˜ ~åx J=HÍâ◊=Ú =zÛ##∞ ^•ã¨QÆ}∞ =∞Ç¨~åA P
áê^Œf~°=÷ Ú#∞ ã‘fiHõiOK«Ö^Ë ∞Œ . N™ê~Ú =∞Ç¨ ã¨=∂kè `«^#Œ O`«~O° ^•ã¨Q}
Æ ∞ H˘xfl Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `«=ÚÅ‰õΩ "≥o§
H˘O^Œi Ü≥∂QÆ∞Å ^Œ~≈° #=Ú KÕã∞¨ H˘<≥#∞. JO^Œ∞Ö’ XHõ Ü≥∂y ^•ã¨Q}
Æ ∞ =∞Ç¨~å*ò#∞ Ö’xH˜ ~åhÜ«∞Hõ
u>ì̌#@. HÍ~°}O ^•ã¨Q}
Æ ∞ =∞Ç¨~åAH˜ =zÛ# J=HÍâ◊O N ™ê~Ú áê^Œf~°=÷ Ú#∞ ã‘fiHõiOK«Hõ áÈ=Ù@
KåÖÏ á⁄~°áê@x ^•ã¨Q}
Æ ∞‰õΩ K≥ÃÑÊ#∞. "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Ú_»∞ N ™ê~Úx aÅfi Ñ¨„`«=ÚÅ`À Ñ¨ÓlOK«∞>Ë HÍHõ
™ê~Ú áê^Œ=ÚÅ#∞ XuÎ ™ê~Ú áê^Œ f~°=÷ Ú#∞ „`åQÆ∞K«∞OK≥_"ç å~°∞. "Õ∞Ñ¶Ú¨ x [#‡ ^è#Œ ºO. JO^Œ∞Hˆ "Õ∞Ñ¶Ú¨ _»∞
=∞~°}O˜ z# `«~∞° "å`« N ™ê~Ú "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Úx â◊=O "≥O@ "≥O|_çOz "Õ∞Ñ¶Ú¨ x â◊=OÃÑ· Ñ¨Ù=ÙfiÅ∞ K«e¡
^ŒÇÏ¨ # ãÖ™ê¯~°=Ú# áêÖÁæ<#≥ ∞, ÃÑQ· Í N ™ê~Ú "åx Hõà|ı ~°=ÚÃÑ· KÕ`∞« Å∞ ÃÑ\ì̃ ''W`«_∞» <å x["≥∞#ÿ
Éè‰í Ωõ _Î ∞» —— J<≥#∞. ÉÏÉÏ `«# ™⁄O`« Y~°∞ÛÅ`À „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ Éè’[#=ÚÅ∞ ‰õÄ_® ÃÑ\ì̃OKÕ#@. ^•ã¨∞
QÆ}∞Hõ =zÛ# J=HÍâ◊O ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã¨∞H˘#ÖË^Œ∞. HÍx "Õ∞Ñ¶¨∞ âßº=Ú_»∞ P J=HÍâßxfl
qxÜ≥∂yOK«∞H˘<≥#∞. "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Ú_»∞ ÉÏÉÏ#∞ XHõ =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»x ÉèÏ=#`À ti_ôH˜ =zÛ P `«~∞° "å`«
N ™ê~Ú t= J=`å~°=∞x „QÆÇÏ≤ Oz `«# =∞#ã¨∞Ö’x Jxfl PÖ’K«#Å‰õΩ ã¨fiã≤Î K≥ÑÊ≤ =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»∞ Jx
J#‰õΩ#fl P "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Ú_Õ ™ê~Ú áê^Œ f~°=÷ Ú#∞ Z@∞=O\˜ ãÖHÀK«=Ú ÖË‰Ωõ O_® ã‘fiHõiOK≥#∞. JO^Œ∞Hˆ
HÍÉ’Å∞ N ™ê~Ú W`«_∞» <å x["≥∞#ÿ Éè‰í Ωõ _Î <» #≥ ∞.
XHõ™êi ti_ôÖ’x YO_ÀÉÏ =∞Ok~°O =¸ã≤ LO_»∞@KÕ ÉÏÉÏ =^Œ‰Ì Ωõ "Õ∞Ñ¶Ú¨ _»∞ =zÛ#Ñ¨C_»∞
™ê~Ú J`«x Ñ¨Ó[#∞ JOwHõiOÑ¨Hõ uiy ÑÖÑ≤"ÃÕ ã#∞. ÃÑQ· Í YO_ÀÉÏ ^Õ"åÅÜ«∞O `≥~z° L#fl^Œx K≥ÑÊ≤
ÑÖÑ≤OK≥#∞. XHõ =∞Hõ~° ãÖ„HÍOu <å_»∞ "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Ú_»∞ N ™ê~Ú ^ÕÇ¨ xHõO`å K«O^Œ#=ÚÑ¨Óã≤ QÆOQÍ#k
[Å=ÚÖ’ Jaè¿+Hõ=Ú KÕÜ∞« ^ŒeK≥#∞. N ™ê~ÚH˜ W+ì̈OÖËHõ áÈ~Ú##∞ "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Úx HÀiHõ f~°∞Û@‰õΩ
JOwHõiOK≥#∞. HÍx N™ê~Ú Ñ¶H¨ ~© Q° ∞Æ @ KÕ`« QÆOQÍ #k [Å=Ú`À "åiH˜ Z\ì̃ ãÖ|O^è=Œ Ú ÖË^x«Œ S##∞
W@¡<#≥ ∞. ''â◊s~°=Ú#‰õΩ `«Å =ÚYº=ÚHÍ=Ù# `«ÅÃÑ#· hà◊√§áÈÜ«∞=Ú, â◊s~°=∞O`«\ Ã˜ Ñ#· áÈã≤#>Ë¡ Jx
ÉÏÉÏ `«# Éèí‰õΩÎ}˜‚ HÀÔ~#∞. "Õ∞Ñ¶¨∞ âßº=Ú_»∞ t=ÉèíHÎ̃ áê~°°=â◊ºOKÕ ™ê~Ú â◊s~°=∞O`«\ ˜ÃÑ· hà◊§#∞ áÈÜ«∞QÍ P
71
Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»Q∞Æ ™ê~ÚH˜ `«Å=∂„`«"∞Õ `«_ãç ≤ â◊s~°=∞O`«ÜÚ« á⁄_çQÍÜ«ÚO_≥#∞. ÉÏÉÏ `«Å =∂„`«"∞Õ `«_∞» K«∞@
Jk `«Å<å ÖËHõ t=eOQÆ=∂! ÉÏÉÏ P â◊OHõ~∞° x J=`å~°"∞Õ Jx |∞∞A=Ù KÕÃã#∞. "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Ú_»∞
"å_®Ö’ ÉÏÉÏ Ñ¨@=Ú#∞ Ñ¨ÓlOK«∞ K«∞O_≥_"ç å~°∞. 12 <≥ÅÅ∞ N ™ê~Úx ÉèHí `Î̃ À Ñ¨ÓlOÑ¨QÍ N™ê~Ú
XHõ ã¨fiÑ¨fl=Ú#∞ K«∂ÃÑ#∞. ''"Õ∞Ñ¶∞¨ „uâ◊¥Å=Ú wÜ«Ú=Ú Jx JHÕ∆ `«Å∞ K«e¡ J^Œ$â◊º=∞Ü≥∞º#∞. z„`«"∞Õ q∞@O>Ë
"Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Ú_»∞ Hõà√◊ § `≥iz K«∂KÕ ãïH˜ JHõ¯_» JHÕ∆ `«Å∞ Ñ¨_Ü
ç Ú« #flq. "≥O@<Õ =∞j^Œ∞‰õΩ áÈ~Ú ™ê~Úx
J_»QQÆ Í N ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. ''Jk ^Œ$â◊º=Ú HÍ^Œ∞, ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ <Õ#∞ =zÛ K≥ÑÊ≤ ux—— J#QÍ "Õ∞Ñ¶∞¨
âßº=Ú_»∞ `«Å∞Ñ¨ÙÅhfl "Õã≤ LO_»∞@KÕ Jk XHõ HõÅ J#∞‰õΩO\˜x J#QÍ ^•xH˜ ÉÏÉÏ W@∞¡ ["å|∞
K≥ÃÑÊ#∞. ''<å‰õΩ ~°∂Ñ¨=Ú ÖË^∞Œ , <Õ#∞ JxflKÀ@¡ x=ã≤OK«∞K«∞<åfl#∞. „Ñ¨"tÕ OK«∞@‰õΩ <å‰õΩ "åH˜e J=ã¨~=° Ú
ÖË^∞Œ . ##∞fl ^è•ºxOK«∞"å~°∞ Ñ¨#∞Å‰õΩ <Õ<Õ ã¨∂„`«^•~°∞<≥fl· #_çÑO≤ K≥^#Œ ∞. N ™ê~Ú P[˝„Ñ¨HÍ~°=Ú "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Ú_»∞
`å#∞ x`«ºO Ñ¨ÓlOKÕ ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨@=Ú =^ŒÌ QÀ_»ÃÑ· „uâ◊¥Å=Ú Z„~°~O° QÆ∞`À wÃã#∞. P =∞~åfl_Õ XHõ
~å=∞^•ã≤ Éè‰í Ωõ _Î ∞» XHõ eOQÆ=Ú#∞ ÉÏÉÏ‰õΩ W=fiQÍ P eOQÆ=Ú#∞ ÉÏÉÏ "Õ∞Ñ¶∞¨ ∞#H˜ã∂¨ Î ''â◊OHõ~∞° _»∞ =zÛ<å_»∞.
*Ï„QÆ`QÎ« Í Ñ¨ÓlOÑ¨Ù=Ú.—— N ™ê~Ú, „uâ◊¥Å=Ú wÜ«∞=∞x K≥ÑÊ≤ â◊OHõ~∞° }˜‚ `≥ÑÊ≤ Oz# P Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_Õ
ti_ôÖ’x N ™ê~Ú <å^èŒ∞_»∞. "Õ∞Ñ¶¨∞ âßº=Ú_»∞ Ñ¨Ó[ KÕÜ«ÚK«∞#fl ÃÑ^ŒÌ Ñ¨@=Ú =^ŒÌ P eOQÆ=Ú#∞
„Ñü+≤ìOzK≥#∞.
ÖÏÖÏ ÅH©∆ ‡K«O^£ J#∞#`«xH˜ „H˜ãπ=∞ãπ ÑÖ_»∞QÆ‰õΩ =ÚO^Œ∞ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ QÆ_»¤=Ú`À L#fl XHõ
=Úãë"åxx K«∞@∞ì Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ L#fl@∞¡ ^Œi≈OK≥#∞. Wk [iy# H˘<åflà◊§‰õΩ ^•ã¨Q}
Æ ∞ H©~#Î° KÕÜÚ« K«∞#flÑ¨C_»∞
ÖÏÖÏ ÅH©∆ ‡K«O^Œ∞ JHõ¯_» L#fl ÉÏÉÏ Ñ¨@=Ú#∞ K«∂ã≤ `«# ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ =zÛ# P QÆ_Ñ¤» Ù¨ =∞x+≤ N ™ê~Ú
Jx „QÆÇÏ≤ Oz ti_ôH˜ áÈ=Öˇ#x "åi |O^è∞Œ =ÙÅ∞ =^ŒÌ JÑ¨CÑ¨ÙK«∞ÛH˘x =∞j^Œ∞#‰õΩ =K≥Û#∞. N ™ê~Úx
K«∂ã≤ ãÖ`«ãO≤ z áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_Q» Í ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. JÑ¨CÅ∞ fã¨∞H˘x ti_ô ^Œ~≈° #=Ú KÕÜ∞« =Åã≤#
J=ã¨~"° ∞Õ q∞ ? ^•iÖ’ Éè[í # KÕã≤ ##∞fl QÆ∞iOz W`«~∞° Å#∞ qKåiOK«<ÅÕ =∞#Hõà§◊ `À#∞ ã¨=∞ãÎ̈=Ú
K«∂_»=Öˇ#∞ Jx Jxi. x*ÏxH˜ ÖÏÖÏ ÅH©∆ ‡K«O^£ ti_ôH˜ =ã¨∞#Î flÑ¨C_»∞ ~Ô Å· ∞Ö’ `«# `À\˜ „Ñ¨Ü∂« }©‰Ωõ Å#∞
ÉÏÉÏ#∞ QÆ∞iOz J_çQÔ #∞. Jk „QÆÇÏ≤ Oz# ÖÏÖÏ ÅH©∆ ‡K«O^£ ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ ç Pâ◊Û~°º=Ú`À ÉÏÉÏ#∞ uiy Hõ=∆ ∂Ñ¨}
"Õ_#≥ ∞. WO^Œ∞ QÆ=∞xOK«=Åã≤# =ÚYº q+¨Ü∞« =Ú ÉÏÉÏ ^Œ~≈° #=Ú H˘~°‰Ωõ QÍx, ÑÖ_»QÆ KÕã∞¨ H˘#∞@‰õΩ
QÍx, f~°Ü
÷ ∂« „`« áÈ=Ù@‰õΩ QÍx, JÑ¨CKÕÜ∞« ~å^Œ∞. =∞j^Œ∞Ö’ XHõ™êi ÅH©∆ ‡K«O^£ ‰õΩ ™êO*Ïx „Ñ¨™ê^Œ=ÚQÍ
WK≥Û#∞. P ™êO*Ï J`«xH˜ ZO`À #zÛ#k. =∞~°∞<å_»∞ ‰õÄ_® ^•x<Õ PtOz##∞ Jk ^˘~°HÖõ ^Ë ∞Œ .
72
=¸_»= ~ÀA <≥"· ^Õ ºŒ =Ú#ÔH· Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ÉÏÉÏ#∞ J_»∞QÆQÍ ÅH©∆ ‡K«O^£ HÀiHõ#∞ f~°∞Û@ÔH· ™êO*Ï fã¨∞H˘x
~°=∞‡x ÉÏÉÏ K≥ÃÑÊ#∞. N ™ê~Ú K«=∞`å¯~°=ÚÅ#∞ HõàÏ§~å K«∂ã≤# ÅH©∆ ‡K«O^£ XHõ Q˘Ñ¨Ê HÀiHõ J_çQÔ #∞.
P HÀiHõ#∞ =∞#=∞O^Œ~=° Ú ‰õÄ_® ZÅ¡ÑC¨ _»∞ *Ï˝ÑÜ
Î≤ ∞« O^Œ∞OK«∞H˘x ã¨~ˆ fiâ◊fi~°∞_»Q∞Æ ™ê~Úx "Õ_∞» H˘#=Öˇ#∞.
Jk „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’ L#fl ^Õx`À#∞ ã¨=∂#"≥∞#ÿ kHÍ^Œ∞. ^•xH˜ q∞Oz#k Ü«∂=`ü „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ ZHõ¯_»
á⁄O^ŒÖ#Ë @∞=O\˜k P#O^Œ=Ú, âßOu, x~°‡Å`«fi=Ú ÅaèOKÕk J^Õ J@∞=O\˜ HÀiHõ U=∞#QÍ ''<åH©
„Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ h áê^Œ=ÚÅ∞ `«ÑÊ¨ W`«~° ^≥=· =Ú ÖË^∞Œ . <å =∞#ã¨∞û ZÅ¡ÑC¨ _»∞ h áê^ŒÑÓ¨ [Ü«∞O^Œ∞, h Éè[í #
Ü«∞O^Œ∞ „Ñ‘u K≥O^Œ∞#∞QÍHõ. h Hõ\ÏHõ∆=ÚKÕ ##∞fl „Ñ¨ÑÖK« ÉÏ^èŒÅ#∞O_ç HÍáê_»^Œ∞~°∞QÍHõ, ZÅ¡Ñ¨C_»∞ h
<å=∞=ÚÅ#∞ [Ñ≤OK«∞K«∞, ãÖ`À+¨=Ú`À LO_»h QÍHõ Jx „áêi÷OK≥#∞. „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞ N=∞<åfl~°Ü«∞}∞x D
q^è=Œ ÚQÍ#∞ HÀÔ~#∞. W@∞=O\˜ ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ ÉèÏ=#Å#∞ J#∞QÆ∞}=ÚQÍ fã¨∞H˘x "å~°∞ ã¨„`«Ê=~°#Î J_»∞QÆ∞
*Ï_»ÅÖ’ =∞#=Ú ‰õÄ_® "åix P^Œ~≈° =ÚQÍ fã¨∞H˘x „Ñ¨=iÎ^•ÌO. JÑ¨C_Õ =∞#=Ú ‰õÄ_® ÉèÏQÆ=`«∞Å∞
J<Õ x~°∂Ñ≤^•ÌO. =∞#=Ú Ü«∂=`ü „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ ^Õxx PtOK«Hõ XHõ¯ ™ê~Ú áê^Œ=ÚÅ#∞ ™ê~Ú Ñ¨Ó[#∞
™ê~Ú Éè[í #ÃÑ,· =∞#ã¨∞x ÅQÆflO KÕã≤ J#∞x`«ºO ™ê~Ú <å=∞ ã¨‡~°}Ö’ [Ñ≤OK«∞K«∞ HÍÅ=Ú QÆ_∞» Ñ¨Ù@ÜÕ∞
Q˘Ñ¨Ê=~°O.
|∞~°Ç¨ <£ Ñ¨Ó~üÖ’ XHõ =∞Ç≤Ïà◊‰Ωõ N ™ê~Ú HõÅÖ’ ^Œ~≈° #q∞zÛi. H˜z_ô HÍ=Öˇ#x HÀÔ~#∞. H˘<åflà◊§‰õΩ
P ÉèÏ~åº Éè~í ÅÎ° ‰õΩ JHÀÖÏ‰õΩ |kb J~Ú#k. "å~°∞ JHõ¯_ç#∞O_ç ti_ôH˜ =zÛ ÉÏÉÏ‰õΩ H˜z_ô ã¨=∞iÊOK«=Öˇ#x
L^Õâú º◊ =Ú`À L#flÑ¨Ê\˜Hh˜ "åi˜ HÀiHõ 14 ~ÀAÅ =~°‰Ωõ f~°Ö^Ë ∞Œ . z=~°‰Ωõ 15 = ~ÀA# =∞^è•ºÇ¨fl=Ú
12 QÆOIIÅ‰õΩ P"≥∞ =∞ã‘^∞Œ ‰õΩ "≥o§# ã¨=∞Ü«∂xH˜ JO^Œ~∂° Éè’[<åÅ‰õΩ ‰õÄ~˘ÛxÜ«ÚO_»QÍ P"≥∞ J_»∞Q¤ Í
L#fl `≥~#° ∞ `˘ÅyOz Ö’xH˜ „Ñ¨"tÕ Oz ÉÏÉÏ#∞ K«∂_»QÍ ÉÏÉÏ P~ÀA H˜z_ô H˘~°‰Ωõ HõxÃÑ@∞ìH˘xÜ«Ú#fl@∞¡
`ÀK≥#∞. H˜z_ôx ÃÑ@ìQ<Æ Õ N<å~Ú P`«∞~°``« À ãÖ`À+¨=Ú`À H˜z_ôx ã‘fiHõiOK≥#∞.
D q^èŒ=ÚQÍ ÉÏÉÏ XH˘¯Hõ¯ Éèí‰õΩÎxH˜ "åi HÀiHõ J#∞ãïOK«∞#@∞¡QÍ „Ñ¨=iÎOz Éèí‰õΩÎÅ#∞
Pj~°fikOK≥#∞. =∞iÜ«Ú ÉÏÉÏ J<ÕH™õ ê~°∞¡ D q^è=Œ ÚQÍ J<≥#∞. ''<å =∞#∞+¨µº_»∞ ZO`« ^Œ∂~°=Ú#
L#flÑ¨Ê\˜H˜ Ñ≤K∞« ÛHõ HÍà◊§‰õΩ ^•~°=ÚHõ\ ì̃ D_çÛ#@∞¡ J`«xx ti_ôH˜ ÖÏÔQ^Œ<#≥ ∞. J@∞=O\˜ Éè‰í Ωõ ÖÎ Ë D
"Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Ú_»∞ ÖÏÖÏ ÅH©∆ ‡K«O^£, |∞~°Ç¨ <£ÑÓ¨ ~ü =∞Ç≤Ïà◊. gˆ~HÍ^Œ∞ ÉÏÉÏ#∞ ã¨r=OQÍ L#flÑ¨C_»∞ ^Œi≈Oz#
"å~°O^Œ~∂° =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« ^Œi≈Oz# "åà◊§^Œ~∂° Hˆ =ÅO ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ J#∞„QÆÇÏ¨ O =Å#
N ™ê~Ú KÕu`À ÖÏQÆ|_ç# ^•~°=ÚÖ’ z‰õΩ¯|_ç# Ñ≤K∞« ÛHõÅ∞ ZO^Œ~Ô O^Œ~À N ™ê~Úx ^èiŒ ≈Oz<å~°∞.
73
29 = J^è•ºÜ«∞=Ú
QÆ`« J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=∂‰õΩ ÉÏÉÏ ™êH∆Í`«∞QÎ Í Ç¨Ï~°∞_»x x~°∂Ñ≤OKå~°∞. D J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’
N ™ê~Ú Ç¨Ïi ~°∂Ñ¨=Ú#∞ K«∂Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. ™ê=∂#º=ÚQÍ `«O„_çH˘_»∞‰õΩ, ÉèÏ~åºÉè~í ,Î° J#fl `«=Ú‡_»∞, WÖÏ
W^ŒÌiÖ’ U XHõ¯iHÀ ÉèíHÎ̃ LO@∞Ok. Ô~O_»="å~°∞ <åã≤Î‰õΩÅ∞QÍ LO_≥^Œ~°∞. ZHõ¯_À XHõ¯KÀ@ W^ŒÌ~°∞ Éèí‰õΩÎÖË
LO_≥^Œ~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ `«O„_çH˘_»∞‰õΩÅ q+¨Ü«∞OÖ’ Ç≤Ï~°}ºHõtÑ¨Ù_»∞ „Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞ fã¨∞H˘# =K«∞Û#∞.
J#fl^Œ=Ú‡Å`À ~å=}∞_»∞, qcè+}¨ ∞_»∞ JÖÏˆQ ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° `À ~å=∞^•ã≤ ÑÖ^ä•‰õΩ K≥Ok# Éè[í # ã¨=∂[=ÚÖ’
XHõ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ J`«x ÉèÏ~°º ãÖÑ¶∞¨ @# ™ê~Ú K«i„`«Ö’ ÑïQÆ}^˜ •ÌO. g~°∞ HÍjH˜ "≥à¥◊ Î ™ê~Úx QÆ∞iOz
`≥Å∞ã¨∞H˘x "å~°∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ „Ñü~ÀA „^Œ=ºO ÑÖzÃÑ>ì̌^~Œ x° L^Õâú º◊ O`À ti_ôH˜ =zÛ Éè[í # KÕãi≤ . "åiÖ’
=ÚQÆ∞~æ ∞° P`åºâ◊ HõÅ"å~°∞.Ü«∞[=∂#∞~åÅ∞ =∂„`«=Ú ÉÏÉÏÜ«∞O^Œ∞ ÉèHí Î̃ „¿Ñ=∞ Q“~°==ÚÅ∞ HõÅk. P"≥∞
W+ì̈^=·≥ O ~°ÑÚ¨¶ ~å=Ú_»∞. P"≥∞Ü≥ÚHõ¯ ÉèHí Î̃ qâßfiã¨=ÚÅ#∞ "≥∞K«∞ÛH˘x N<å~Ú P"≥∞‰õΩ XHõ~ÀA =∞^è•ºÇ¨Ïfl
Ç¨~°u ã¨=∞Ü«∞=Ú# N~å=Úx =ÖË HõxÊOK≥#∞. ÉÏÉÏ Wk=~°‰Ωõ K≥ÑÊ≤ # H˘xfl J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’ ‰õÄ_®
~å=∞^Œ~Œ ≈° #=Ú K«∂Ñ≤ H˘O^Œi Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ „Ñ¨ã#¨ flO KÕ™ê~°∞. XHõ™êi ™ê~Ú <å^è∞Œ _»∞ =∞j^Œ∞Ö’ L#flÑ¨C_»∞
''N~å=Ú_»∞ ÅOHÍ „Ñ¨Ü∂« }O KÕÜÚ« ã¨=∞Ü«∞=Ú# ã¨=Ú„^Œ=ÚÃÑ· "å~°kè Hõ@∞ì@‰õΩ "å#~°∞Å∞ ZO`À =∞Ok
Éè∂í q∞ÃÑ· *ÏQÍ ÖË#O`« "å#~°∞Å∞ ~å=∞ HÍ~°º=Ú ã¨ÑÅ¨¶ =Ú KÕÜÚ« @ÔH· ¿ã= KÕÜÚ« K«∞O_çi.—— Jx ÉÏÉÏ
K≥Ñ¨C`«∞O_»QÍ XHõ Éèí‰õΩÎ_»∞ g∞~°∞ P "å#~°∞Å QÆ∞OÑ¨Ù#∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ K«∂ã≤#@∞¡ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl~°∞. g∞~°∞ P
ã¨=∞Ü«∞=Ú# JHõ¯_» L<åfl~å? Jx J#QÍ N™ê~Ú ''B#∞ <Õ#∞ JHõ¯_Õ L<åfl#∞. Jx J<åfl~°∞. N™ê~Ú
<å^ä∞Œ _»∞ N ~å=Ú_Õ Jx K≥ÑC¨ @‰õΩ WO`«H<õ åfl x^Œ~≈° #"Õ∞k ? JÖÏˆQ D ~å=∞^•ã≤ ÑÖ^è•‰õΩ K≥Ok#
=∞^Œ~åã¨∞ Éè[í # ã¨=∂[=ÚÖ’x P"≥∞‰õΩ ÉÏÉÏ N~å=∞^Œ~≈° #=Ú K«∂ÃÑ#∞. `«# W+ì̈^=·≥ =Ú#∞ K«∂z P"≥∞
P#O^Œ=Ú K≥Ok [iy#k `«# Éè~í ‰Î° Ωõ K≥ÑÊ¨ QÍ J`«#∞ Jk XHõ „Éè=í ∞ Jx JO^Œ~∞° ÉÏÉÏ#∞ K«∂_»QÍ
N~å=∞ ^Œ~≈° #=Ú HõÅ∞æ@ JãÖÉè=í =∞x K≥ÃÑÊ#∞. P"≥∞‰õΩ N~å=∞^Œ~≈° #=Ú JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ HõÅ∞æ`∂« <Õ LO_Õk.
XHõ~ÀA ~å„u P"≥∞ Éè~í ‰Î° Ωõ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ J`«xx áÈbã¨∞Å∞ |OkèOz XHõ ÑÖ[~°=ÚÖ’ <≥\ #ì̃ @∞¡ P
ÑÖ[~°=Ú |Ü«∞>Ë ™ê~Ú xÅ|_»∞@ K«∂K≥#∞. ÑÖ[~°=ÚÖ’ #∞#fl J`«#∞ ÉÏÉÏ#∞ `«#‰õΩ =zÛ# PÑ¨^Œ
#∞O_ç ~°HO∆˜ Ñ¨=∞#QÍ ÉÏÉÏ W@¡<#≥ ∞. ''h=Ù KÕã#≤ Hõ~‡° Ñ¶e¨ `«=Ú h"Õ J#∞Éèqí OK«=Öˇ#∞——. J#QÍ J`«#∞
74
<Õ#∞ U áêÑ¨=Ú KÕÜ∞« ÖË^∞Œ J<Õ#∞. ^•xH˜ ™ê~Ú D [#‡Ö’ HÍ‰õΩ#fl#∞ QÆ`« [#‡Ö’ KÕã≤ LO_»=K«∞ÛHõ^•.
=∞Oz "åiH˜ HõëêìÅ∞ ^Œ∞óY=ÚÅ∞ Hõe#æ Ñ¨C_»∞ "åi ‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÅ∞QÍx |O^è∞Œ q∞„`«∞Å∞QÍx UáêÑ¨=Ú
KÕÜ«∞x "å_çH˜ D Hõ+¨ì=ÚÖËq∞\˜? ^Õ=Ù_»∞ Uq∞ KÕÜ«ÚK«∞<åfl_»∞. J<Õ J*Ï˝#Ñ¨Ù =∂@Å‰õΩ ãïÜ≥ÿ∞#
ã¨=∂^è•#=Ú ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ D [#‡Ö’ HÍ‰õΩ<åfl QÆ`« [#‡Ö’ áêÑ¨=Ú KÕã≤ LO_»=K«∞ÛHõ^•! „Ñü~ÀA
„Ñü =∞x+≤ U^ÀXHõ HÍ~°º=ÚÅ#∞ KÕã∞¨ Î LO\Ï_»∞. P HÍ~°º=ÚÖË Hõ~‡° Å∞. P Hõ~‡° Å∞ KÕÜÚ« @ =Å# "å\˜H˜
Ñ¶e¨ `«O =ã¨∞OÎ k. „Ñü Hõ~‡° ‰õÄ_® Ñ¶e¨ `åxflã¨∞OÎ k. Hõ~‡° Å∞ =¸_»∞ q^è•Å∞QÍ qÉèlí OK« =K«∞Û#∞. PQÍq∞,
ãÖz`«, „áê~°|Ì Hõ~‡° Å∞. WÑ¨C_»∞ KÕ¿ã Hõ~‡° Åxfl PQÍq∞
Hõ~‡° Å∞. H˘xfl "≥O@<Õ Ñ¶e¨ ™êÎ~Ú. H˘xfl ‰õÄ_» Éˇ@∞ìH˘x LO\Ï~Ú. QÆ`« [#‡Ö’ KÕã≤ ZÑ¨C_À Ñ¶e¨ `åxfl=fi\ÏxH˜
‰õÄ_»É\ˇ #ì˜ XHõ [#‡=Ú#∞O_ç =∞~˘Hõ [#‡‰õΩ =ã¨∂Î =Ù#fl Hõ~‡° Å#∞ ãÖz`« Hõ~‡° Å∞O\Ï~°∞. JÖÏˆQ J@∞=O\˜
ãÖz`« Hõ~‡° Å∞ rq`À „Ñ¨Ü∂« }O KÕã∂¨ Î P rq â◊s~°=Ú q_çzÃÑ@∞ì ã¨=∞Ü«∂# UHõ~‡° Öˇ`· Õ ÑÖ_»∞`åÜ≥∂
"å\˜<Õ „áê~°|Ì Hõ~‡° ÅO\Ï~°∞. JO>Ë „áê~°|HÌ ~õ ‡° Å Ñ¶e¨ `åxfl J#∞Éèqí OK«\ÏxH˜ `«y# â◊s~åxfl "≥`∞« ‰õΩ¯O@∂
"≥o§ =∞m§ „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’H˜ J_»∞y_»∞`å_»∞. P rqH˜ „áê~å|Ì Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ ÏÅ∞ J#∞Éèqí OKÕO`« =~°‰Ωõ â◊s~°=Ú
LO_ç Hõ~‡° Ñ¶Ö¨ Ïxfl J#∞Éèqí Oz Ñ¨Ó~°~Î Ú# =∞~°∞Hõ}
∆ "Õ∞ â◊s~°=Ú XHõ¯ Hõ}
∆ =Ú ‰õÄ_® LO_»^∞Œ . HÍ|\ì̃
=∞#=Ú KÕ¿ã „ÑüHõ~‡° J#∞Éèqí Oz f~°=eã≤O^Õ.
™ê~Ú K≥ÑÊ≤ # =∂@Å∞ QÆ`« [#‡Ö’ áêÑ¨=Ú KÕã≤ LO_»=K«∞Û J<Õ ^•xH˜ P Ü«∞[=∂x J@∞=O\˜
P áêÑ¨=ÚÅ#∞ h K≥O`«# L#flKÀ "å\˜x HÍeÛ "ÕÜ«∞~å^•! Jx "Õ_»∞H˘#QÍ ÉÏÉÏ J`«x#
Hõà√◊ §=¸ã¨∞H˘#=∞#QÍ J`«x Hõà√◊ § =¸ã≤ `≥~=° QÆ<Õ áÈbã¨∞ "å~°∞ ~°H=Îõ Ú HÍ~°∞K«∂ Ñ¨_Ü
ç Ú« O_çi. J`«#∞
|O^èŒ q=Ú‰õΩ_Î ·≥ Ü«ÚO_≥#∞. J`«#∞ WOHõ#∞ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_ç =}∞‰õΩK«∞O_»QÍ ™ê~Ú ''h=Ù WOHÍ Ñ¨@∞ì|_çuq——
Jx K≥ÑÊ¨ QÍ J`«#∞ h=Ù `«ÑÊ¨ ~°HO∆˜ K«∞ "å~°∞ ÖË~∞° J#QÍ =∞m§™ê~Ú Hõà√◊ §=¸Ü«∞=∞<≥#∞. J`«#∞ Hõà√◊ §=¸ã≤
`≥~K° ∞« #O`«Ö’ J`«#∞ ÉÏÉÏ Ñ¨H¯õ # L#fl@∞¡ ÉÏÉÏ‰õΩ „"≥Ú‰õΩ¯`«∞#fl@∞¡ Hõ#|_≥#∞. ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞ ''D
#=∞™ê¯~°=ÚÅ‰õΩ =ÚO^Œ∞ #=∞™ê¯~°=∞#‰õΩ `Õ_® HõÅ^• J#QÍ P`«#∞ D #=∞™ê¯~°=Ú#‰õΩ x#∞fl ^Õ=ÙxQÍ
ÉèÏqOz KÕãu≤ x. h=Ù =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»=x Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ#∞ =∞Éèºí ÃÑ_»∞`«∞<åfl=x J#∞H˘O\˜x. ÉÏÉÏ J`«xx
Hõq∆ ∞Oz Uq∞ HÍ=Öˇ#x HÀ~°QÍ J`«_∞» `«#QÆ∞~°∞=QÆ∞ ~å=∞^•ã¨∞x ^ŒiŒ ≈OÑ¨=∞#QÍ N™ê~Ú ~å=∞^•ã¨™êfiq∞x
K«∂ÃÑ#∞. `«# ã¨fiÑ¨fl=Ú #∞O_ç "Õ∞ÖÁ¯x Pâ◊Û~°ºÑ¨_#ç P Ü«∞[=∂x P Hõ}
∆ =Ú #∞O_ô `«# ãÖâ◊Ü∞« =ÚÅ∞
fi ÉÏÉÏÃÑ· ÉèHí Î̃ =∞à‹§#∞. =∂#=Ùx <≥[· =Ú J=ã¨~=° Ú =zÛ#Ñ¨C_»∞ PÑ¨^Œ Hõe#æ Ñ¨C_»∞ ^Õ=Ù_»∞ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ
75
=™êÎ_∞» . `«# Ñïã≤u÷ J#QÍ `«# Hõ_∞» Ñ¨Ù xO_»∞QÍ L#flÑ¨C_»∞ U^Õ=Ù_»∞ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ ~å_»∞. D Ü«∞[=∂x
q+¨Ü∞« =Ú JO`Õ `«# ÉèÏ~°º ~å=Ú}˜‚ ÉÏÉÏÖ’ K«∂Ãã#x K≥ÑÊ≤ #Ñ¨C_»∞ ZQÆ`åo KÕã#≤ P ÃÑ^ŒÌ =∞x+≤
ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’<Õ PÑ¨^Œ Hõey#O`« =∂„`«=Ú# QÆ[QÆ[=}˜H˜ ÉÏÉÏ HÍà◊§ÃÑ· |_ç HÍáê_»=∞x "Õ_∞» H˘x ÉÏÉÏ#∞
`«# QÆ∞~°∞=QÆ∞ ~å=∞^•ã¨™êfiq∞x ^Œ~≈° #=Ú HÀ~°QÍ ÉÏÉÏ J`«x HÀÔ~¯#∞ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’<Õ fÔ~Û#∞. N™ê~Ú
*Ï„QÆ`ü, ã¨fiÑ¨fl, ã¨∞+¨µÑ¨ÙÎÅÖ’#∞ `«# Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ É’^èŒ#Å#∞ KÕã≤ ^Œ~°≈<åxfl HõeæOKÕ Jf`«"≥∞ÿ# Q˘Ñ¨Ê J=`å~°O
P ^≥=· "Õ∞ =∂#= ~°∂Ñ¨=Ú# =zÛ ti_ôÖ’ u+ì̈ "Õã<≤ å~°∞. P Ñ¨~=° ∂`«∞‡_Õ N™ê~ÚQÍ.
ÉÏO„^•Ö’ `≥O_»∂Å¯~ü ‰õΩ@∞O|=Ú "å~°∞ ZÅ¡Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨ÓlOKÕ"å~°∞. ™ê~Ú„uÉÏ~Ú
>ˇO_»∂Å¯~ü ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ÉÏ|∂ >ˇO_»∂Å¯~ü "≥^· ºŒ Ñ¨sHõ‰∆ Ωõ ‰õÄ~˘Û#=Öˇ#x J#∞H˘#QÍ *’ºu+¨µºÅ∞ J`«x
*Ï`«HOõ „Ñ¨HÍ~°O P ãÖ=`«û~°O =^ŒxÌ ã¨ÅÇ¨xzÛi. J`«x `«e¡ D q+¨Ü∞« =Ú ™ê~Ú =ÚO^Œ∞‰õΩ `ÕQÍ
ÉÏÉÏ W@¡<#≥ ∞. <åÜ«∞O^Œ∞ #=∞‡Hõ=Ú LOz *Ï`«H=õ ÚÅ∞ "åx Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ Ñ¨H¯õ ‰õΩ ÃÑ\ì̃ K«^∞Œ =Ù H˘=∞‡x
ã¨ÅÇ¨xK≥Û#∞. ÉÏÉÏ P[˝„Ñ¨HÍ~°O P"≥∞ H˘_»∞‰õΩ „â◊^ŒúQÍ K«kq Ñ¨sHõ∆Ö’ LfÎ~°∞‚_»Ü≥∞º#∞. ÃÑ·QÍ <À\˜ Ñ¨sHõ∆‰õΩ
‰õÄ_® ~å=Öˇ#x Hõ|∞~°∞ =K≥Û#∞. ÉÏÉÏ k=º Pjã¨∞ûÅKÕ ~Ô O_çO\˜Ö’ LfÎ~∞° Å‚ Ü≥∞º#∞. ÉÏÉÏÃÑ· J##º
ÉèHí Î̃ L#flKÀ *Ï`«H=õ Ú "å\˜ Ñ¶e¨ `åÅ∞ =ºuˆ~HõOQÍ L<åfl N™ê~Ú J@∞=O\˜ K≥_∞» „QÆÇÏ¨ =ÚÅ#∞ ‰õÄ_®
`å~°∞=∂~°∞ KÕã≤ *Ï`«HÍxfl „uÑ≤Ê~åã≤ [~°∞QÆxk [iyOz K«∂Ñ≤OKÕ â◊HÎ̃ ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞ N™ê~Ú ã¨=∞~°∞ÅÌ ∞.
D JÉÏƒ~Ú `«O„_ç =$^Œ∞_Ì Q» ∞Æ @KÕ L^ÀºQÆ=Ú#∞O_ç q~°q∞OK«∞H˘<≥#∞. HõOÃÑh "å~°∞ J`«xH˜ Ñ¶O≤ Kè<« £ WzÛ
q~°=∞}=Ú KÕ~ÚOK«^ÅŒ zi. S`Õ ZO`« Ñ≤OKèx« =fi=Öˇ#∞ J<Õk ã¨=∞ã¨º. >ˇO_»∂Å¯~ü ÉèÏ~°º‰õΩ ÉÏÉÏ
ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ HõxÊOz ''=O^Œ ~°∂áêÜ«∞Å∞ Ñ≤OKè<« £ WzÛ# KåÅ∞<å—— ? Jx J_çQÔ #∞. J`«xH˜ Ñ≤OKè<« £
HõOÃÑh "å~°∞ 110 ~°∂áêÜ«∞Åh x~åÌiOz WzÛi. nxx |\˜ì ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ _Î ∞» J#∞‰õΩ#fl „Ñü "åx~ÚO@
U ã¨=∞ã¨º<≥#· #∞ HõàÏ§~å K«∂ã¨∂Î "å\˜H˜ "Õ∞Å∞ KÕÜÚ« "å_»x |∞∞A"≥#· k. PÇ¨ P Ñ¨~=° ∂`«‡ Z=~ÀHÍ^Œ∞.
ti_ô â◊fi~°∞_»∞ –Dâ◊fi~°∞_»∞ –ã¨ˆ~fiâ◊fi~°∞_»∞–Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞–™ê~Ú.
30 = J^è•ºÜ«∞=Ú
ÉÏÉÏ `«# Éèí‰õΩÎÅ#∞ „¿Ñ=∞, ^ŒÜ«∞, Hõ~°∞}`À K«∂KÕ"å~°∞. Z=Ô~·<å Éèí‰õΩÎÅ∞ U^≥·<å „"≥Ú‰õΩ¯|_»∞Å∞
L#flKÀ P „"≥Ú‰õΩ¯ f~°Û=∞x U ^Õ=ÙxH˜ „"≥Ú‰õΩ¯‰õΩ<åfl~À P ^Õ=Ùx Hõ_‰» Ωõ ÑÖÑ≤Oz „"≥Ú‰õΩ¯ f~°Û=∞x
K≥¿ÑÊ"å~°∞. H˘O^Œ~°∞ "åi„"≥Ú‰õΩ¯Å#∞ W`«~° ^Õ=`«Å‰õΩ „"≥Ú‰õΩ¯‰õΩ#fl#∞, ÉÏÉÏÜÕ∞ ã¨HõÖ^Õ=`åã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»x
ÉèÏqOz "å~°∞ „"≥Ú‰õΩ¯‰õΩ#fl "≥Ú‰õΩ¯Å#∞ ÉÏÉÏ Hõ_‰» Ωõ =zÛ "åi áê^Œ=ÚÅ =^ŒÌ f~°∞ÛH˘#=Öˇ#x `«Åz##∞
76
ÉÏÉÏ ^•xH˜ JOwHõiOK«Hõ U ^Õ=`«‰Ωõ „"≥Ú‰õΩ¯‰õΩ<åfl~À P ^Õ=`« Hõ_‰» Ωõ ÑÖÑ≤OKÕ"å~°∞. S`Õ ^Õ=`«Å∞
`«##∞ Ñ¨ÓlOKÕ Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ ã¨fiÑ¨fl ^Œ~≈° #=Ú WzÛ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ ti_ôH˜ áÈ~Ú ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«=∞x K≥¿ÑÊ"å~°∞.
ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ U ^Õ=`«‰Ωõ "≥Ú‰õΩ¯‰õΩ<åfl~À P ^Õ=`« =^Œ‰Ì Ωõ ÑÖÑ≤OKÕ"å~°x K≥ÑÊ≤ # ^•xH˜ L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
`«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ âßº=∂ q+¨Ü∞« =Ú# K«∂ÃÑ#∞. ^Õ=`«Å∞ `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ ™ê~Ú ^Œi≈OK«∞H˘#=∞x
K≥ÑÊ≤ # q+¨Ü∞« =ÚÖ’ L^•Ç¨~°}‰õΩ HÍHÍr "≥^· ºŒ q+¨Ü∞« =ÚÖ’ x~°∂Ñ≤OK≥#∞. D HÍHÍr "≥^· ºŒ ã¨ÑâÎ̈ $◊ Oy
^Õ=`«ÑÓ¨ *Ïi J`«_∞» J<ÕHõ HõëêìÅÖ’ =Úxy âßOu ÖËHõ xã¨ûÇ¨Ü«Ú_≥· `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl P ã¨ÑÎ̈ â◊$Oy
^Õ=`«#∞ =∞#™ê~å "Õ_∞» H˘#QÍ P ^Õ=`« `«# ã¨fiÑ¨fl=Ú# HõxÑ≤Oz ÉÏÉÏ =^Œ‰Ì Ωõ á⁄=∞‡x J*Ï˝ÑO≤ K≥#∞.
WHõ¯_» `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl ^Õ=`« ~°HO∆˜ Ñ¨Hõ WOH˘Hõi=^ŒHÌ̂ ÑÖÑ¨Ù>UÖÏ? J<Õ „Ñ¨âfl◊ =ã¨∞OÎ k. N ™ê~Ú
ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù ã¨ÑÎ̈â◊$Oy XHõ ^Õ=`« ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù#‰õΩ ^Õ=`«‰õΩ Z@∞=O\˜ ÉèË^Œ=Ú ÖË^Œ∞ W~°∞=Ù~°∞ XHõ¯ˆ~. QÆ∞~°∞"Õ
^≥=· =Ú, ^≥=· "Õ∞ QÆ∞~°∞=Ù ™ê=∂#∞º=∞QÆ∞ =∞#=Ú QÆ∞~°∞=Ù "Õ̂~ ^Õ=Ù_»∞ "Õ̂~ J<Õ ÉèÏ=# LO@∞Ok. W@∞=O\˜
Éè^Ë •aè„áêÜ«∞=ÚÅ#∞ `å~°`=« ∞º=ÚÅ#∞ `˘ÅyOK«∞@ÔH· ^Õ=`«Å∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ=^Œ‰Ì Ωõ `«=∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ ÑÖÑ≤OK≥^~Œ ∞° .
U ^Õ=`«Ö<·ˇ å, ã¨^∞Œ ~æ ∞° =ÙÖˇ<· å KÕÜ∞« x HÍ~°º=ÚÅ∞ ÖË=Ù. XHõ~∞° XHõKÀ@ WOH˘Hõ~∞° WOH˘HõKÀ@ LO_≥^~Œ ∞° .
<å=∂ÅÖ’ ~°∂áêÅÖ’ "Õ~∞° QÍ K«∂Ñ≤™êÎ̂~ HÍx JO^Œ~∂° XHõ¯~ˆ D HÍHÍr q+¨Ü∞« =Ú# `«#∞#=Ú‡‰õΩ#fl
ã¨ÑÎ̈â◊$Oy ^Õ=`« ÉÏÉÏ =^ŒÌ‰õΩ á⁄=∞‡#∞@‰õΩ Ô~O_»∞ HÍ~°}=ÚÖˇ· LO_»=K«∞Û#∞. XHõ\ ˜ QÆ∞~°∞=Ù ^≥=· =Ú "Õ~∞°
HÍ^Œx x~°∂Ñ≤OK«∞@‰õΩ. ~Ô O_»=k HÍHÍl Ü≥ÚHõ¯ HõëêìÅ#∞ f~°∞Û"å_»∞ N™ê~Ú=O`«∞ J<Õ L^Õâú º◊ =Ú`À<Õ
J#QÍ H˘O^Œi HÍ~°º=ÚÅ#∞ H˘O^Œ~∞° "≥∂ã≤ f~°∞Û@ÔH· =ÚO^Õ ed`«"∞≥ ÿ LO_»∞#∞. P QÆ∞~°∞=ÙÖË HÍx ^Õ=`Õ
HÍx =ÚO^Œ∞QÍ<Õ Ñ¶Ö¨ Ï<å"åi HÍ~°º=Ú XHõi^Œx WOH˘Hõik =∞iÜ≥ÚHõi^Œx =ÚO^Œ∞QÍ<Õ x~åÌiOK«∞H˘O^Œ∞~°∞,
HÍ=Ù#<Õ HÍHÍl Ü≥ÚHõ¯ HõëêìÅ#∞ `˘ÅyOK«∞"å_»∞ ti_ôÖ’ L#fl N™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞x Ziy LO_»∞@ =Å#
P ã¨ÑÎ̈ â◊$Oy ^Õ=`« J`«xx ÉÏÉÏ =^Œ‰Ì Ωõ ÑÖÃÑ#∞. D HÍHÍr‰õΩ ÉÏÉÏ Z=~À `≥eÜ«∞^Œ∞. t=Ù_»x
ÉèÏqOz „`«Ü∞« O|HÍxH˜ "≥o§ JHõ¯_» 10 ~ÀAÅ∞ LO_≥#∞. J~Ú##∞ JHõ¯_» t=ÙxH˜ Ñ¨Ó[Å∞ KÕã#≤ Ñ¨Ê\˜H˜
`«#‰õΩ =∞#âß≈Ou ÅaèOK«Ö^Ë ∞Œ . `«=∂ëê Uq∞@O>Ë P „`«Ü∞« O|ˆHâ◊fi~°∞_»∞ ‰õÄ_® `«# =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ#
HÍHÍl Ü≥ÚHõ¯ Ñïã≤u÷ x ÉÏQÆ∞ Ñ¨~∞° K«Ö^Ë ∞Œ . HÍ~°}O P t=Ù_çH˜ ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞ P HÍHÍrÜ≥ÚHõ¯ HõëêìÅ#∞
f~°∞Û"å_»∞ ti_ôÖ’x ™êÜÕ∞ Jx. Jk ™ê~ÚH˜ K≥Ok#k HÍ=Ù#<Õ P Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ =Ú@∞ìH˘#ÖË^∞Œ .
HÍHÍl `«# ã¨fi„QÍ=∞=Ú#‰õΩ uiy =zÛ# `«~∞° "å`« =∞m§ ã¨ÑâÎ̈ $◊ Oy ^Õ=`« ã¨fiÑ¨fl ^Œ~Œ ≈° #q∞zÛ ÉÏÉÏ J#QÍ
ti_ô ™ê~Ú Jx K≥ÑÊ≤ J^Œ$â◊º=∞Ü≥∞º#∞. JÑ¨Ê\˜ #∞Oz HÍHÍrH˜ ti_ôH˜ Z@∂¡ áÈ=Öˇ<À N ™ê~Úx
Z@∂¡ K«∂_»=Öˇ<À Jx `«ÅOK«∞ K«∞O_≥#∞. U^≥<· å ã¨=∞Ü«∞=Ú ~åx^Õ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ãÖHõeÊOK«x^Õ Un
77
[~°∞QÆ^∞Œ . =∞# =O\˜ÃÑ· p=∞áêH˜##∞ ÖË^• XHõ `ÕÅ∞áêH˜##∞ P Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x P[˝˝ LO>Ë<Õ HÍx P
p=∞HÍx, `ÕÅ∞ HÍx ‰õΩ@ìH<õ Õ "≥o§ áÈ=Ù#∞. JO^Œ∞Hˆ t=Ù_®[˝ ÖËx^Õ p"≥∞<ÿ å ‰õΩ@ì^∞Œ . HÍHÍr q+¨Ü∞« =ÚÖ’#∞
JO`Õ ! D q^è=Œ ÚQÍ ™ê~Ú ^Œ~≈° #=Ú HÀãÖ ÉèHí `Î̃ À "Õ^#Œ Ñ¨_∞» `«∞#fl Éè‰í Ωõ xÎ Ñïã≤u÷ x <åã≤H± lÖÏ¡Ö’ L#fl
`«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ HÍHÍr Ñïã≤u÷ x =∞j^Œ∞Ö’ ‰õÄ~˘Ûx =Ù#fl P Ü≥∂y~åA ™ê~Ú K«∂ã≤ ã¨=∞Ü«∂xfl Hõ\ÏHÕ∆ K≥#∞.
`«# Éèí‰õΩÎ_»QÆ∞ HÍHÍrx ~°Ñ≤ÊOK«∞@ÔH· WOH˘Hõ Éèí‰õΩÎ_»QÆ∞ âßº=∂H˜ `«# `«e¡ Ñ¨Ó~°fiO „"≥Ú‰õΩ¯‰õΩ#fl „"≥Ú‰õΩ¯Å#∞
D ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ QÆ∞~°∞KÎ ãÕ ≤ P „"≥Ú‰õΩ¯ P ã¨ÑâÎ̈ $◊ Oy ^Õ=`«‰Ωõ K≥Ok#k. HÍ=Ù# âßº=∂#∞ HÍHÍr =^Œ‰Ì Ωõ
Z@∞¡ ÑÖÑ≤OK≥<À K«∂_»∞_»∞. JHõ¯_» ã¨ÑÎ̈â◊$Oy ^Õ=`« Éèí‰õΩÎ}˜‚ WHõ¯_»‰õΩ (ti_ôH˜) ~°Ñ≤ÊOK«∞@ WHõ¯_» (ti_ô)
Éè‰í Ωõ }
Î ‚˜ (âßº=∂) ã¨ÑÎ̈ â◊$Oy ^Õ=`« =^Œ‰Ì Ωõ ÑÖÑ≤OK«∞@ K«∂ã¨∞OÎ >Ë N™ê~Ú =∞j^Œ∞Ö’ ‰õÄ~˘Ûx K«^~Œ O° QÆO
P@ P_»∞`«∞#fl@∞¡ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
HÍHÍr ti_ôH˜ Z@∞¡ áÈ=Öˇ<À Jx Ü≥∂zOKÕ ã¨=∞Ü«∞=Ú# âßº=∂ti_ô #∞O_ç HÍHÍr WO\˜H˜
=K≥Û#∞. HÍ~°}O âßº=∂ z#fl`«#=ÚÖ’ [|∞ƒÑ¨_#ç Ñ¨C_»∞ "åi `«e¡ ã¨ÑâÎ̈ $◊ Oy ^Õ=`«‰Ωõ [|∞ƒ #Ü«∞"≥∞`ÿ Õ P
^Õ=`« áê^Œ=ÚÅÃÑ· `«# a_»#¤ ∞ ÃÑ>ì̌^#Œ x „"≥Ú‰õΩ¯H˘<≥#∞. JÖÏˆQ P `«e¡ ‰õΩK«=ÚÅÃÑ· `å=∞~° ÖËz#Ñ¨C_»∞
~Ô O_»∞ "≥O_ç ‰õΩK«=ÚÅ#∞ `«y`æ Õ KÕ~ÚOK≥^#Œ x "å\˜x P ã¨ÑâÎ̈ $◊ Oy ^Õ=`«‰Ωõ ã¨=∞iÊOK≥^#Œ x D ~Ô O_»∞
„"≥Ú‰õΩ¯Å∞ „"≥Ú‰õΩ¯H˘#QÍ P „"≥Ú‰õΩ¯Å∞ KåÖÏHÍÅ=Ú #∞O_ç =∞~°K∞« @KÕ =∞m§ *Ï˝ÑH¨ =õ Ú =zÛ# `«~∞° "å`«
P ~Ô O_»∞ „"≥Ú‰õΩ¯Å#∞ f~°∞Û@ÔH· âßº=∂ `«# ã¨ÑÎ̈ â◊$Oy ^Õ=`« N™ê~Ú<å^ä∞Œ _Õ Jx `«ÅOz =∞j^Œ∞áÈQÍ
ÉÏÉÏ ^•xx JOwHõiOK«Hõ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ '=}˜—Ö’x P ^Õ=`«‰Ωõ „"≥Ú‰õΩ¯ K≥eO¡ z ~°=∞‡x ÑÖÑ¨Ù@KÕ âßº=∂
ã¨ÑâÎ̈ $◊ Oy ^Õ=`«‰Ωõ Ñ¨Ó*ÏiÜ≥∞ÿ # HÍHÍr WO\˜H˜ =K≥Û#∞. ZO`«\ ˜ J^Œ∞ƒù`« HõÅ~ÚHÀ Hõ^•. HÍHÍr #q∞‡#
^Õ=`« Éè‰í Ωõ _Î ∞» ti_ôH˜ áÈ=Öˇ#x ™ê~Úx ^Œi≈Oz `«# Hõ+=ì̈ Ú#∞ K≥ÑÙ¨ CH˘#=ÖË#x ã¨ÑâÎ̈ $◊ Oy ^Õ=`« P[˝,
JÖÏˆQ ™ê~ÚÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ _Î ∞» âßº=∂ `«# z#fl`«#=Ú <å\˜ `«#`«e¡ „"≥Ú‰õΩ¯‰õΩ#fl ~Ô O_»∞ „"≥Ú‰õΩ¯Å#∞ =}˜Ö’x
^Õ=`«‰õΩ K≥e¡OK«∞@ÔH· ~å=_»O Wq ÉèQÆŒ=O`«∞x bÅÅ∞. HÍHÍr âßº=∂Ü≥ÚHõ¯ q=~°=ÚÅxfl `≥eûH˘x
P#OkOz =ÚO^Œ∞ âßº=∂„"≥Ú‰õΩ¯Å#∞ ã¨ÑâÎ̈ $◊ Oy ^Õ=`«‰Ωõ K≥eO¡ z W~°∞=Ù~°∞ ti_ôH˜ =zÛ N™ê~Úx
^Œi≈OK«∞H˘xi. HÍHÍr Hˆ =ÅO =∞j^Œ∞Ö’ N™ê~Úx ‰õÄ~˘Ûx =ÙO_»∞@ K«∂ã≤ "åi ^Œ~≈° # =∂„`«=ÚÖ’<Õ
J#O`«"∞≥ #ÿ âßOux á⁄Ok P#O^Œ=Ú`À Lá⁄ÊOy áÈÜ≥∞#∞. <À@ =∂@ ~åHõ ™ê~Úáê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_#≥ ∞.
`«# ÉÏ^èÅŒ xfl =∞iÛ áÈÜ≥∞#∞. ÉÏÉÏ Pj~°fiK«#=Ú á⁄Ok 12 ~ÀAÅ∞ ti_ôÖ’<Õ LO_ç P#O^Œ=ÚQÍ
uiy `«# ã¨fi„QÍ=∞=Ú#‰õΩ KÕ~Ô #∞. N™ê~Ú `«# "åà◊§#∞ ~°ÑÊ≤ OK«∞@‰õΩ Ñ≤K∞« ÛHõ HÍà◊§‰õΩ ^•~°=Ú Hõ\ ì̃
78
ÖÏQÆ∞^Œ∞~°∞ J<Õ ^•xH˜ D HÍHÍr WOH˘Hõ Ñ≤K∞« ÛHõ Jx |∞∞A"≥#· k.
ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ }
Î ‚˜ K«∂_»=Öˇ#x J#∞H˘x#Ñ¨C_»∞ U^À ~°∂¿Ñ}Ï `«# Éè‰í Ωõ _Î Hç ˜ P ãÖ^Õâ=◊ Ú#∞
JOkOÑ¨*ãË ≤ `«#=^Œ‰Ì Ωõ Ñ≤eÑ≤OK«∞H˘<Õ"å~°∞. XH˘¯Hõ¯™êi ã¨fiÑ¨fl=ÚÅÖ’ ‰õÄ_® HõxÊOz ~°=∞‡<Õ"å~°∞. ÉÏÉÏH˜
Éè‰í Ωõ ÅÎ O>Ë JO`« W+ì̈O. P ã¨fiÑ¨fl=ÚÅ∞ ~å„uQÍx `≥Å"¡ å~°∞ *Ï=Ú#QÍx =∞^è•ºÇ¨Ïfl=ÚQÍx J<Õ HÍÅ
xÜ«∞=∞=ÚÅ∞ N™ê~Ú ÉÏÉÏ‰õΩ LO_»=Ù. XHõ™êi ÉÏÉÏ =∞j^Œ∞Ö’ L#flÑ¨C_»∞ ‰õΩâßÖòKO« ^£#∞ K«∂_®Åx
JxÑ≤OzOk. P ‰õΩâßÖòKO« ^£#∞ ~°ÇÏ¨ `åÖ’ LO\Ï~°∞. HÍHÍ™êÃÇÏÉò#∞ fã¨∞H˘x ~°=∞‡x ÉÏÉÏ P*Ï˝ÑO≤ K≥#∞.
=∞~À `«=∂ëê Uq∞@O>Ë =∞j^Œ∞Ö’ ÉÏÉÏ [#∞Å=ÚO^Œ∞ D q^è=Œ ÚQÍ K≥ÑÊ≤ # "åÔ~· HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü
~°ÇÏ¨ `å "≥à§◊ Hõ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ ™ê~Ú ~°ÇÏ¨ `åÖ’ L#fl ‰õΩâßÖò K«O^£ ã¨fiÑ¨fl ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ "≥o§áÈ~Ú
‰õΩâßÖò K«O^£‰Ωõ ã¨fiÑ¨fl ^Œ~≈° #q∞zÛ ti_ôH˜ ~°=∞‡x K≥ÃÑÊ#∞. ‰õΩâßÖòKO« ^£#∞ fã¨∞‰õΩ~å=\ÏxH˜ "≥o§# HÍHÍ
™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ‰ü Ωõ ‰õΩâßÖò K«O^£ ^•fi~å ã¨fiÑ¨fl=Ú QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞H˘x JÖÏˆQ ‰õΩâßÖòKO« ^£ `«##∞ fã¨∞H˘x
~°=∞‡x ÉÏÉÏ HÍHÍ nH˜`∆ #ü ∞ ÑÖÑ≤Oz<å_»x „QÆÇÏ≤ Oz P W~°∞=Ù~°∞ ÉèQí =Æ O`«∞x bÅ‰õΩ P#OkOz uiy
ti_ôH˜ KÕi ™ê~Úx ^Œi≈OK≥#∞.
WÖÏˆQ ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ L#fl ~å"£∞ÖÏÖò J#∞#`«_∞» ÑÖ*Ïc „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞. W`«xH˜ ‰õÄ_® N™ê~Ú
ã¨fiÑ¨fl^Œ~≈° #q∞zÛ "åxH˜ =∞Ç¨ÏO`«∞ =ÖË HõxÊOK≥#∞. P ~å"£∞ ÖÏÖò ™ê~Úx K«∂_»=Öˇ#x HÍx z~°∞<å=∂
ÉÏÉÏ ~°∂Ñ¨Ù ~ˆ YÅ∞ ti_ôH˜ Z@∞¡ "≥à√◊ §@ `≥eÜ«∞‰õΩO_≥#∞. P =∞~åfl_Õ ^Œ∞HÍ}=ÚÖ’ ÉÏÉÏ á¶È\’#∞ K«∂ã≤
ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ K«∂ã≤# =∞Ç¨ÏO`«∞ =ÚYÅHõ}
∆ =ÚÅ∞ áÈeÜ«ÚO_»∞@ QÆ=∞xOz ti_ô q=~°=ÚÅ∞ Hõ#∞H˘¯x
ti_ôH˜ "≥o§ N™ê~Úx ^Œi≈OK≥#∞.
ÉÏÉÏ `«# Éèí‰õΩÎÅ∞ ZHõ¯_»∞<åfl `«∂~°∞Ê, Ñ¨_»=∞~°, L`«Î~°, ^ŒH˜∆} k‰õΩ¯ÅÖ’ U=¸Å ^•yÜ«Ú#fl#∞
"åiH˜ ã¨=∞Ü«∞=Ú =zÛ#Ñ¨C_»∞ `«#"å_»∞ Jx ÉèÏqOz#Ñ¨C¨ _»∞ N™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ U^À ~°∂¿Ñ}Ï
ti_ôH˜ D_çÛ "åix Pj~°fikOKÕ"å~°∞.
31= J^è•ºÜ«∞=Ú
JO`«HÍÖË K« =∂ÜÕ∞"å ã¨‡~°<£ =ÚHÍÎº HõÖ=Ë ~°"∞£
Ü«∞ó „Ñ¨Ü∂« uã¨ =∞^•ƒ=O Ü«∂u <å ãÎ̈ fi„`« ãÖâ◊Ü∞« ó
JO`åºHÍÅ=Ú# #<Õfl ã¨‡iOK«∞K«∞ ^ÕÇÏ¨ `åºQÆ=Ú KÕã#≤ "å~°∞ #<Õfl á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞. WO^Œ∞Ö’ ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú
79
ÖË^∞Œ . D ÉèQí =Æ næ`« â’¡H=õ ÚÖ’x J~å÷xfl K«∂ã≤#@¡~Ú`Õ =∞~°} HÍÅ ã¨=∞Ü«∞=Ú#O^Œ∞ =∞# =∞#ã¨∞û#O^Œ∞
U HÀiHõ LO@∞O^À P HÀiHõ#∞ |\ì̃ P =ºHÎ̃ Ü≥ÚHõ¯ Éèqí +¨º`«∞Î x~°~‚ ÚOK«|_ç=ÙO@∞Ok. HÍ=Ù# N Hõ$+¨‚
Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ JO`«ºHÍÅã¨=∞Ü«∞=Ú# #<Õfl ã¨‡iOK«=∞x K≥áêÊ~°∞. S`Õ „Ñü =∞x+≤H˜ JO`«ºHÍÅ=ÚÖ’
XHõ¯™êiQÍ ^≥=· <å=∞ ã¨‡~°}=Ú KÕÜ∂« Åx JxÑ≤OK«^∞Œ . ^•xH˜ QÆÅ HÍ~°}O "≥Ú^Œ\ #˜ ∞O_ç U Ñ¨Ó*Ï
^≥=· <å=∞ã¨‡~°}=Ú ÖË‰Ωõ O_® XHõ¯™êiQÍ JO`«ºHÍÅ ã¨=∞Ü«∞=Ú# QÆ∞~°∞‰Î Ωõ ~å"åÅO>Ë P ã¨=∞Ü«∞=Ú#
~å^Œ∞. "≥Ú^Œ\ ˜#∞O_ç JÉèÏºã¨=Ú KÕ¿ãÎQÍx ‰õΩ^Œ∞~°^Œ∞. z#fl Ñ≤Å¡"å_çx "≥Ú^Œ\ ˜, Ô~O_»∞ WÖÏ `«~°QÆ`«∞ÅÖ’
‰õÄ~ÀÛÃÑ\˜ì tHõ}
∆ W=fi‰õΩO_® XHõ¯™êiQÍ 10 = `«~Q° uÆ Ñ¨sHõ‰∆ Ωõ ‰õÄ~ÀÛx¿ãÎ U=∞ø`«∞Ok. HÍ=Ù# JÉèÏºã¨=Ú
ZO`À J=ã¨~=° Ú. H˘O^Œ~∞° ÉèQí =Æ næ`Ö« ’x D 8= J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ 5= â’¡HOõ JQÆ∞(JO`«ºHÍÖËK.« .) J<Õ
â’¡HOõ K«kq# Ñ≤^ÑŒ ¨ `«ÑC¨ QÍ J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞. Jk ZÖÏ JO>Ë =∞x+≤ z=i^ŒâÖ◊ ’ J#QÍ `«#
JO`«ºHÍÅ ã¨=∞Ü«∞O ã¨g∞Ñ≤Oz#Ñ¨C_»∞ =∂„`«"∞Õ ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ ã¨‡i¿ãÎ KåÅ#∞H˘x L`«ÑÎ C¨ _»∞ J=ã¨~=° Ú
ÖË^#Œ ∞H˘x ÉèÏq™êÎ~∞° . Jk =Ú=∂‡\˜H˜ `«ÑC¨ . D ÃÑâ· ’¡HOõ Ö’ JO`«ºHÍÖËK« ... D 'K«— J<Õ JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ
KåÖÏ =ÚYº"≥∞#ÿ J~åúxfl ã¨∂zã¨∞OÎ k. N Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«∞‡_»∞ K≥ÑÊ≤ #k JO`«ºHÍÅ=Ú #O^Œ∞ ‰õÄ_® Jx
ã¨∂zOKå~°∞. HÍx JO`«ºHÍÅ=Ú #O^≥#· #∞ JxHÍ^Œ∞. nxx nxx |\˜ì „Ñü =∞x+≤ J#∞x`«ºO ÉèQí =Æ <åfl=∞
ã¨‡~°}=Ú`À HÍÖÏxfl QÆ_Ñç <≤ å JO`«ºHÍÅ=Ú# P Ñ¨~=° ∂`«∞‡}˜ [˝ÑÜ
Î≤ ∞« O^Œ∞OK«∞H˘x ã¨‡~°}=Ú KÕã#≤ KÀ
"å~°∞ ^≥·"åxH˜ ^ŒQÆæ~°QÍ KÕÔ~^Œ~°∞. J@∞¡HÍHõ =∞~˘Hõ ^•xx ^è•ºxOK≥^Œ~À "å~°∞ ^•x<Õ á⁄O^≥^Œ~°∞. x*ÏxH˜
JO`«ºHÍÅ=Ú Z=iH˜ ZÑ¨C_»∞ =ã¨∞OÎ ^À `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍ=Ù# JO`«ºHÍÅ=Ú #O^Œ∞ ã¨‡iOK«∞H˘O^Œ=Ú Jx
J#∞H˘#∞@ =¸~°`ö fi« "Õ∞. J#∞ x`«ºO ^≥=· <å=∞ã¨‡~°}=ÚÖ’ HÍÅ=Ú QÆ_Ñç #≤ ZÑ¨C_»∞ U Hõ}
∆ "≥∞<ÿ å#∞ Uq∞
[iy##∂ Jk =∞Oz^Õ.
ÉÏÉÏ ã¨g∞Ñ¨=Ú# H˘O^Œ~∞° Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ÉÏÉÏ Éè’^ŒÅ#∞ ri‚OK«∞H˘x "åi<≥ÅÑ¡ C¨ _»∞ ã¨‡iOK«∞`å~°∞.
JO`«ºHÍÅ=Ú#O^Œ∞ ™ê~Úx ã¨‡iã¨∂<Î Õ ^ÕÇÏ¨ =Ú#∞ X^Œe ã¨ûæŒ x á⁄Ok<å~°∞. XHõ =∞#∞+¨µºÖË HÍ^Œ∞. XHõ
Ñ¨Ùe ‰õÄ_® ™ê~Ú ã¨xflkèÖ’ ™ê~Úx K«∂ã¨∂Î `«# „áê}Ïefl q_çzOk. N™ê~Ú =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥O^Œ∞@‰õΩ 7
~ÀAÅ∞ =ÚO^Œ∞ XHõ ÃÑ^ŒÑÌ Ù¨ ex XHõ |O_çÖ’ fã¨∞H˘x =KåÛ~°∞. "å~°∞ P Ñ¨Ùex T~°∂~å uÑ¨C`«∂
_»|∞ƒ#∞ ãÖáêkOK«∞H˘#∞K«∂ P =zÛ# _»|∞ƒ`À "å~°∞ r=#O QÆ_¿ç Ñ"å~°∞. "åi r=<ÀáêkèH˜ HÍ~°}"≥∞#ÿ
Ñ¨Ùe #Ü«∞=ÚHÍx ~ÀQÆ=ÚKÕ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_»QÍ "å~°∞ ÉÏÉÏ H©ixÎ qx =∞j^Œ∞ =^Œ‰Ì Ωõ `≥KåÛ~°∞. N™ê~Úx,
P Ñ¨Ùe K«∂ã≤ ZO`À „¿Ñ=∞`À `«# `ÀHõ#∞ <ÕÅÃÑ· =¸_»∞™ê~°∞¡ H˘\ì̃ K«xáÈ~Ú#k. P Ñ¨Ùe `«# JO`«º
80
HÍÅ=Ú# N ™ê~Úx `«Åz L#flk HÍ|\ì̃ ZHõ¯_À T~°∂~å u~°∞QÆ∞`«∂ LO_Õ P Ñ¨Ùe ÉÏÉÏ K«~}
° ÏÅ
=^Œ‰Ì Ωõ =zÛ `«# ÉÏH©x fiÛ „áê}=ÚÅ#∞ q_çz#k. x*ÏxH˜ Jk ~ÀQÆ=Ú`À ÉÏ^èŒ Ñ¨_∞» K«∂ U Hõ}
∆ =Ú<≥<· å
K«K«∞Û@‰õΩ ã≤^ŒÌ=ÚQÍ #∞#fl P Ñ¨Ùe `«#„áê}ÏÅ#∞ QÆ∞ÃÑÊ\’¡ ÃÑ@∞ìH˘x z=iHõ∆}=ÚÅÖ’ ~ÀQÆO`À
ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∂<Õ ti_ô =~°‰Ωõ =zÛ ™ê~Úx ^Œi≈Oz ™ê~Ú Hõà§◊ Ö’xH˜ K«∂ã¨∂<Î Õ `«# Hõà#¡◊ ∞ =¸ã≤"ÃÕ ã#∞.
ã¨^Œ∞æ~°∞ ™ê~Ú `«#=ÚO^Œ∞ J=`å~°=Ú JQÆ∞ JHõ¯ÖòHÀ\òHõ~ü =∞Ç¨~åAQÍ~°∞ ÃÑ^ŒÌ Ñ¨ÙÅ∞Å`À ‰õÄ_®
=∞\Ï¡_Õ"å~°@. XHõ™êi JHõ¯ÖòHÀ\ò =∞Ç¨~å*ò QÍ~°∞ H˘O_» =^ŒÌ W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ`À =∂\Ï¡_»∞`«∞#flÑ¨C_»∞
JHõ™ê‡`«∞QÎ Í XHõ ÃÑ^ŒÑÌ Ù¨ e =zÛ ™êfiq∞ =ÚO^Œ~° xÅ|_≥#@. P ™êfiq∞ "åi „Ñ¨H¯õ #∞#fl W^ŒiÌ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞
X}˜H˜ áÈ=ÙK«∞O_»QÍ "åi~°∞=Ùi =ÚO^Œ∞ P ÃÑ^ŒÑÌ Ù¨ e`À ™êfiq∞ =∞\Ï¡_@
» "Õ∞HÍHõ ^•x Ñ¨Ó~°fi[#‡ =$`åÎO`«O
¿Ñ~°∞ T~°∞`À ã¨Ç¨ K≥ÑÊ≤ <å~°∞. D J=`å~°=ÚÖ’ ‰õÄ_® Ñ¨Ó~°fi=`å~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ "åã¨#Å∞ ZHõ¯_çH˜ áÈ`å~Ú
J#fl@∞¡QÍ N™ê~Ú PÃÑ^ŒÌÑ¨Ùex `«# ^Œ$+≤ì`À<Õ Pj~°fikOz ^•xH˜ ã¨^Œæu HõeæOKå~°∞. P Ñ¨Ùe ZO`«
Ñ¨Ù}º=Ú KÕã∞¨ H˘x#^À Hõ^• !
=∞„^•ã¨∞Ö’ q[Ü«∂#O^£ J<Õ ã¨<åºã≤ Ü«∂„`«∞Å‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~Ô #∞. =∂~°=æ Ú# ti_ôÖ’ ky ™ê~Úx
^Œi≈OK«=Öˇ##∞H˘<≥#∞. ÉÏÉÏ#∞, =∞j^Œ∞#∞ K«∂ã≤ #=∞ã¨¯iOK«QÍ ™ê~Ú ''D Ñ¨xH˜ =∂e# ã¨<åºã≤x
`«iq∞"ÕÜÚ« _»∞"åx ™êOQÆ`º« =Ú =∞#‰õΩÑ¨ÜÚ« Hõ=Î ÚQÍ^Œ∞—— Jxi q[Ü«∂#O^£ KåÖÏ x~°∞`åûÇ¨Ï Ñ¨_iç .
J~Ú##∞ ti_ô =^ŒÅHõ JHõ¯_Õ LO_≥#∞. ~Ô O_»∞ ~ÀAÅ `«~∞° "å`« ÉÏÉÏ =^Œ‰Ì Ωõ "≥o§ `«# `«eH¡ ˜ [|∞ƒQÍ
L#fl^Œx L`«~Î =° Ú K«∂Ñ≤Oz P[˝#∞, "≥à√◊ §@‰õΩ HÀÔ~#∞. ™ê~Ú WÖÏ Jxi ''h `«ex¡ JO`« „¿Ñq∞OK«∞
"å_»"`·≥ Õ ã¨<åºã¨=Ú ZO^Œ∞‰õΩ Ñ¨ÙK«∞ÛH˘O\˜q. HÍëêÜ«∞ =„ãÎ̈=ÚÅ∞ ^èiŒ OK«∞ "åxH˜ ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ Jaè=∂#=Ú
K«∂Ñ¨Ù@ `«Q^Æ ∞Œ . h KÀ\˜H˜ áÈ~Ú Ç¨~ÚQÍ LO_»∞=Ú. "å_®Ö’ ^˘OQÆÅ∞ HõÅ~°∞. "å~°∞ ^ÀK«∞H˘x áÈÜ≥∞^Œ~∞° .
WÇ¨ÏÑ¨~Ö° ’Hõ =ã¨∞=Î ÙÅxflO\˜ Ü«∞O^Œ∞ Jaè=∂#O q_çzÃÑ@∞ì=Ú. Ç¨Ïiáê^Œ=ÚÅ#∞ â◊~}
° ∞"Õ_∞» =Ú h Ñ¨Ó~°fi
Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ =ÚKÕ h=Ù WHõ¯_»‰Ωõ ~åQÆeyuq. ~ˆ Ñ¨\ ˜ #∞O_ç ÉèÏQÆ=`«=Ú#∞ =¸_»∞ ã¨áêÎÇÏ¨ =ÚÅ#∞ KÕã#≤ h
qKå~°=ÚÅ∞ `˘ÅQÆ∞#∞—— Jxi. ÉÏÉÏ `«# J=∞$`«`∞« Åº"≥∞#ÿ "å‰õΩ¯Å∞ ÑëH˜i. D Éè’^Œ# „Ñü =∞x+≤H˜
ZO`À "Õ∞Å∞ KÕ¿ã Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞. g\˜x *Ï„QÆ`QÎ« Í J~°=÷ Ú KÕã∞¨ H˘x áê\Õz# "å~°∞ ™ê~Ú ã¨xflkèH˜ KÕ~Ô ^Œ~∞° .
Wk XHõ Q˘Ñ¨Ê J=HÍâ◊=Ú. N™ê~Ú JO^ŒiH˜ HõeÊOzi. Jk Uq^è=Œ ÚQÍ J#QÍ ã¨#ºã≤OK«∞@ J#QÍ
HÍëêÜ«∞ =„ãÎ̈=ÚÅ∞ "Õã∞¨ H˘x "≥∞_»Ö’ ~°∞„^•Hõ=∆ ∂Å, KÕuÖ’ Hõ=∞O_»Å=ÚÅ∞, HÍà◊§‰õΩ K≥ÑC¨ Å∞ ÖË‰Ωõ O_®
u~°∞QÆ∞@ =∂„`«"∞Õ Jx J#∞H˘#∞@ J*Ï˝#"Õ∞. WHõ¯_» ™ê~Ú K≥ÑÊ≤ #k ã¨#ºã≤OK«∞@ J#QÍ q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞
81
"å\˜ÃÑQ· ÅÆ "åº"≥∂Ç¨Ï=ÚÅ#∞ =^Œ∞Å∞H˘#∞@ JO>Ë ^è#Œ O Sâ◊fi~°ºO WÇ¨ÏÑ¨~Ö° ’Hõ =ã¨∞=Î ÙÅxflO\˜Ü∞« O^Œ∞QÆÅ
=∞=∞HÍ~°=ÚÅ#∞ |O^èŒ=ÚÅ∞ "≥ÚII ã¨#ºã≤OK«=Öˇ#x J#QÍ Jq x`«º=ÚHÍ=Ù. HÍ|\˜ì "å\˜ÃÑ·
Jaè=∂#=Ú#∞ q_çzÃÑ@∞ì@ÜÕ∞ ã¨<åºã≤H˜ Jã¨Ö#·ˇ J~°=÷ Ú. W@∞=O\˜ „Ñ¨=~°#Î `À LO_»∞"å~°∞ U |O^è•Å‰õΩ
ÖÁOy LO_»~∞° . XHõ¯ Ç¨Ïi Ü≥ÚHõ¯ áê^Œ=ÚÅ#∞ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ â◊~}
° ∞"Õ_∞» `«∂ Ç¨Ïi<å=∞ã¨‡~°}`À<Õ HÍÅ=Ú#∞
QÆ_çÑ≤ P Ç¨Ïi áê^Œ=ÚÅ =^ŒÌ<Õ KÕÔ~^Œ~°∞. q[Ü«∂#O^£ ÉÏÇ¨Ïº=ÚQÍ HÍëêÜ«∞ =„ã¨Î=ÚÅ#∞ ^èŒiOz
ã¨#ºã≤Ozux Jx J#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx `«# `«eH¡ ˜ ||∞ƒQÍ L#fl^Œx `≥eû<å "≥O@<Õ, `«ex¡ K«∂KÕO^Œ∞‰õΩ
|Ü«∞Å∞ ^Õ~\° ÏxH˜ ã≤^"úŒ ∞≥ <ÿ å~°∞. PÜ«∞# ÉÏÇ¨ÏºOQÍ ã¨#ºã≤OKåˆ~ HÍx PO`«iHõ=ÚQÍ ã¨#ºã≤OK«Ö^Ë xŒ
ÉÏÉÏ =∞# JO^Œix ‰õÄ_® P q^èOŒ QÍ LO_»‰Äõ _»^xŒ K≥ÑC¨ @ÔH· W^ŒO`å #_çÑO≤ Kå~°∞. =∞iÜ«Ú ÉÏÉÏ
"å_»Ö’ ^˘OQÆÅ∞<åfl~°∞. ^ÀK«∞‰õΩ áÈ=Ù^Œ∞~°∞ J<Õ ÃÇÏK«ÛiHõ KÕâß~°∞. ^•xH˜ QÆÅ HÍ~°}=Ú P ^˘OQÆ
Z=~ÀHÍ^Œ∞. =∞$`«∞º ^Õ=`Õ. P =∞$`«∞º ^Õ=`« `«# ^ÕÇ¨xfl ^ÀK«∞‰õΩ áÈ=Ù@‰õΩ =ã¨∞Î<åfl~°x HÍ~°}=ÚKÕ
Ñ¨sH˜`∆ ∞« Î =∞Ç¨~åA. `å#∞ 7 ~ÀAÅÖ’ âßÑ¨=Ú =Å# =∞~°}O˜ K«∞ K«∞<åfl_»x `≥Å∞ûH˘x â◊√Hõ =∞Ç¨Ïi¬
^•fi~å ÉèÏQÆ=`«=Ú#∞ K≥ÑÊ≤ OK«∞H˘x ã¨ûæŒ á⁄Ok<å_»∞. J@∞=O\˜ ÉèÏQÆ=`«=Ú<Õ N™ê~Ú q[Ü«∂#O^£ 3
ã¨áêÎÇÏ¨ =ÚÅ∞ KÕÜ∞« =∞x K≥ÑÊ≤ Pj~°fikOz<å~°∞. ^è#Œ =Ú Sâ◊fi~°º=Ú =∞i U W`«~° =ã¨∞=Î ÙÅ∞ ã¨`º« =ÚÅ∞
HÍ^Œx „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ ã¨`º« "≥∞#ÿ k P Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ XHõ¯_Õ Jx |∞∞A=Ù KÕÜÚ« @ÔH· ÉèÏQÆ=`« áê~åÜ«∞}O P
q[Ü«∂#O^£H˜ „áêÑÎ̈=Ú HõeÊOz<å~°∞. q[Ü«∂#O^£ ™ê~Ú P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOz ~Ô O_»∞ áê~åÜ«∞}ÏÅ∞
Ñ¨ÓiÎKãÕ ≤ =¸_»= ~ÀA# |_Õ ÉÏÉÏ `˘_»ÃÑ· `«# „áê}=ÚÅ#∞ =kÖˇ#∞. N™ê~Ú q[Ü«∂#O^£‰Ωõ D
q^è=Œ ÚQÍ ã¨ûæŒ x „Ñ¨™êkOKå~°∞.
ÉÏÖÏ~å"£∞ =∂<£H~õ ü ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ _Î ∞» J`«x ÉèÏ~°º K«xáÈ~Ú# Ñ≤^ÑŒ ¨ q~°H`Î̃ À ti_ôH˜ =zÛ™ê~Ú`À
#∞O_≥#∞. ÉÏÉÏ J`«xx =∞zÛO„^ŒQ_Æ Ö£è ’ #∞O_»=∞<≥#∞. ™ê~Úx q_çz WOH˘Hõ KÀ\˜H˜ "≥à√◊ §@‰õΩ J`«xH˜
W+ì̈O ÖË‰Ωõ O_≥#∞. J~Ú<å ÉÏÉÏ P[˝#∞ [=^•@Hõ =zÛ =∞zÛùO„^ŒQ_Æ ‰£ Ωõ "≥o§ ^è•º#=Ú KÕÃã_ç"å~°∞. H˘xfl
~ÀAÅ‰õΩ J`«xH˜ ™ê~Ú k=º ^Œ~Œ ≈° #=Ú ÅaèOz#k. =∂<£H~õ ‰ü Ωõ ZO`À P#O^Œ=Ú Hõe#æ k. ÉÏÉÏ#∞
`«##∞ JK«Û\˜H˜ ZO^Œ∞‰õΩ ÑÖÑ≤u~°x J_»∞QÆQÍ N™ê~Ú W@∞¡KÃ≥ ÑÊ#∞. ''h=Ù ÑÖKÕO„kÜ«∞=ÚÅ`À =¸_»∞#fl~°
=¸~°Å =∞x+≤QÍ ##∞fl ÉèÏqOzuq. <Õ<Å≥ Ñ¡ C¨ _»∞ ti_ôÖ’<Õ =ÙO_≥^#Œ #∞H˘O\˜q. WÑ¨C_»∞ hqHõ¯_» K«∂ã≤#
<å ~°∂Ñ¨=Ú ti_ôÖ’Õ K«∂z# ~°∂Ñ¨=Ú ã¨=∂#=ÚQÍ L#fl^• ÖË^•. WO^Œ∞Hˆ xxflK«Û\˜H˜ ÑÖÑ≤ux Jx
J<≥#∞. ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ti_ôH˜ "≥o§ ™ê~Úx ^Œi≈Oz# Ñ≤^ÑŒ ¨ "åi ã¨fiQÆ$Ç¨Ï=ÚÅ‰õΩ ÖË^• "åi ã¨fi„QÍ=∞=Ú#‰õΩ
82
uiy "≥à√◊ #Î flÑ¨C_»∞ Z=~°∞ ^Œ∞ódOK«~å^Œ∞. ti_ôx =^Œe "Õ̂~ TiH˜ "≥à√◊ OÎ >Ë ™ê~Úx =ke "≥à√◊ <Î åfl#x
ÉèÏ=O `«¿ÑÊ B`«∞Ok. Ñ¨~=° ∂`«‡ ™ê~Ú ÖËxKÀ@ Uk ÃÑQ· Í N™ê~Ú ''<Õ#∞ ti_ôÖ’<Õ L<åfl#x Jx
J#∞‰õΩO>Ë á⁄~°áê@∞ Jx ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ K≥ÑÊ≤ <å~°∞. Ñ¨~=° ∂`«‡ ™ê~Ú ã¨~åfiO`«~åºq∞ HÍ=Ù# ™ê~Ú XHõ¯
ti_ôÖ’<Õ L<åfl~°<Õ „Éè=í ∞#∞ `˘ÅyOz# ™ê~Ú ZHõ¯_» L#fl#∞ "åi ^Œ~≈° #=Ú Hõe™æ êÎ~∞° . Hõ#∞Hõ<Õ =∂<£H~õ ü
q+¨Ü∞« =Ú# =∞pÛO„^ŒQ_Æ ‰£ Ωõ ÑÖÑ≤ JHõ¯_Õ "åi ^Œ~≈° #=Ú HõeOæ Kå~°∞. D =∂<£H~õ ü q+¨Ü∞« O JO^Œ~∂°
„â◊^•Ì Éè‰í Ωõ ÅÎ `À „QÆÇÏ≤ Oz# P ã¨~åfiO`«~åºq∞ JQÆ∞ ™ê~Ú ZHõ¯_»∞#fl#∞ "åi ^Œ~≈° #O Åaèã∞¨ OÎ k. H˘O`«
HÍÖÏxH˜ =∂<£H~õ ü =∞pÛO„^Œ QÆ_#£ ∞ q_çz ÉÏO„^•‰õΩ „Ñ¨Ü∂« }=∞Ü≥∞º#∞. J~Ú`Õ J`«xH˜ ^•^Œ~‰ü Ωõ ^˘~°HÖõ ^Ë ∞Œ .
P ã¨=∞Ü«∞=Ú# HõO|o HõÑC¨ ‰õΩ#fl XHõ J<åQÆi‰õΩ_»∞ `«# ^•^Œ~ü \ỖH¯@∞#∞ =∂<£H~õ ‰ü Ωõ WzÛ =∂<£H~õ Ãü ÑH· Oõ
WzÛ#O`«Ö’<Õ P Ñ¨Ö@
¡ˇ ∂i"å_»∞ =∂Ü«∞=∞Ü≥∞º#∞. ÉÏÉÏ K«∂Ñ≤# J^Œ∞ƒù`« bÅ Wk uiy =∂<£H~õ ü ti_ôH˜
=zÛ ti_ôÖ’<Õ LO_ç ÉÏÉÏ ã¨=ÚY=Ú# `«# „áê}=ÚÅ#∞ q_çK#≥ ∞. N™ê~Ú D q^èOŒ QÍ =∂<£H~õ ‰ü Ωõ
ã¨^ŒæÅ∞ HõeæOK≥#∞.
`å`åº ™êÃÇÏÉò ÑÖ_»sÑ¨Ù~°OÖ’x ã¨Éò[_ô̊. "åiH˜ Ü≥∂QÆ∞ÅÃÑ· #=∞‡Hõ=Ú ÖË^∞Œ . <å<å ™êÃÇÏÉò
J`«x ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ "å~°∞ K≥ÑÊ¨ QÍ ti_ôH˜ =zÛ ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK≥#∞. "≥Ú^Œ@ Ü«∞^è•q^èOŒ QÍ ™ê~Ú "åix
HÀÑ≤Oz##∞ `«~åfi`« "åiH˜ JO`«º^Œâ◊ =~°‰Ωõ ti_ôÖ’<Õ LO_»∞@‰õΩ J=HÍâ◊=Ú HõeÊOK≥#∞. "åi z=i
ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ =∞`« „QÆO^ä=Œ ÚÅ áê~åÜ«∞}=Ú qxi. "Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Úx=ÖË `å`åº™êÃÇÏÉò #∂Å¯~ü ÉÏÉÏ
áê^Œ f~°=÷ Ú#∞ ã‘fiHõiOz# =∞Ç¨J=HÍâ◊=Ú#∞ á⁄Ok# ~Ô O_»= Éè‰í Ωõ _Î ∞» . JO`«ºHÍÅ ã¨=∞Ü«∞=Ú# ÉÏÉÏ
áê^Œ f~°=÷ Ú J`«xH˜zÛi. J`«x =∞~°} "å~°Î qx# ÉÏÉÏ ''`å`åºH˜ Ñ¨Ù#~°̊#‡#=Ú ÖË^∞Œ —— Jx x~åúiOzi.
JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ PÇ¨ H˜`<ü å JKåÛùH~õ̂ ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ ZO`À "Õ∞Å∞ KÕãi≤ . XHõiH˜ ã¨<åºã¨=Ú
QÆ∞iOz q=iOzi. ÉèÏQÆ=`«áê~åÜ«∞}=Ú KÕ~ÚOz ã¨ûæŒ HõeOæ zi. WOH˘HõiH˜ ÉÏÉÏ ti_ôÖ’<Õ L<åfl~°<Õ
„Éè=í ∞#∞ `˘ÅyOz ZHõ¯_À =∞pÛùO„^£Q_Æ Ö£ ’ ‰õÄ_® `«# ~°∂áêxfl K«∂Ñ≤Oz ã¨ûæŒ HõeOæ zi. =∞iÜ≥ÚHõiH˜
Ü≥∂QÆ∞ÅÃÑ· #=∞‡Hõ=Ú ÖËx"åxH˜ ti_ôH˜ ~°ÑÊ≤ Oz ã¨^∞Œ ~æ ∞° =ÙÃÑ· QÆ∞i HõeÊOz =∞`«„QÆO^äŒ áê~åÜ«∞}=ÚÅ
„Ñ¨=K«#=ÚÅ ^•fi~å =∞iÜ«Ú ÉÏÉÏ áê^Œ f~°=÷ Ú J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú ^•fi~å Ñ¨Ù#~°̊#‡#=Ú ÖË‰Ωõ O_® KÕãi≤ .
<À~°∞ÖËx =¸QÆrq „‰õÄ~°"∞≥ #ÿ Ñ¨ÙeH˜ ‰õÄ_®`«# ™êxfl^èºŒ =Ú# Hˆ =ÅO ™ê~Ú `«# k=º ^Œ$+≤`ì À ã¨ûæŒ
HõeyOzi. Wxfl KÕã<≤ å P Ñ¶H¨ ~© ü Uq∞KÕÜ∞« x "åx=ÖË Ug∞ Z~°∞QÆx "åx=ÖË `å=Ú ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ HÍ^Œx
ÉèQí =Æ O`«∞x Ü≥ÚHõ¯ ¿ã=‰õΩ_»#x K≥ÑÙ¨ `«∂ ã¨ÉòHÍ =∂eH± UH± JO@∂ JÖÏ¡ =∂eH±, JÖÏ¡ JKåÛùH~õ̂ QÍ
83
JO@∂ =∞j^Œ∞Ö’ XHõ =¸Å ‰õÄ~°∞Ûx „Ñ¨ÑO¨ Kå#flO`å P_çã∂¨ Î [QÆ<åfl@Hõ ã¨∂„`«^•è ~°Ü∞ÿ≥ `«# P@#∞
K«∂ã¨∂Î =∞ø#=ÚQÍ Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© ∞° QÍ „Ñ¨ÑO¨ KåxH˜ HõxÊ™êÎ_Õ HÍx "åi x[~°∂Ñ¨=Ú "å~°∞ KÕ¿ã bÅÅ∞
XH˘¯Hõ¯\˜ K«∂ã¨∂Î LO>Ë "åˆ~q∞\’ Éˇ@
· Ñ¨_Oç k. "åˆ~ Ñ¨~=° ∂`«‡ "åˆ~ JÖÏ¡ "åˆ~ ~å"£∞ "åˆ~ ~°ÇÏ‘ "£∞ ã¨HÅõ
^Õ=`å ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ N™êÜÕ∞.
32 = J^è•ºÜ«∞=Ú
=∂#=Ù_»∞ ZO`« ÑÖ_ç`∞« _≥#· Ñ¨Ê\˜H© *Ï˝#ãÖÑ¨#∞fl_≥#· Ñ¨Ê\˜H© XHõ QÆ=∂ºxfl KÕ~\° ÏxH˜ `å#∞ XO@iQÍ
P QÆ=∂ºxfl KÕ~∞° HÀÖË_∞» . =∂~°=æ ÚÖ’ J<ÕH"õ ∞≥ #ÿ @∞=O\˜ J_»∞Å¤ ∞ =K«∞Û#∞. P J_»∞Å¤ #∞ `˘ÅyOK«∞H˘x
áÈÖË_∞» .HÍ=Ù# XHõ QÆ=∞º™ê÷<åxfl KÕ~åe JO>Ë P QÆ=∂ºxH˜ fã¨∞‰õΩ "≥à§◊ \ÏxH˜ =∂~°^æ iŒ ≈ J=ã¨~=° Ú. P
=∂~°æ^Œi≈ÜÕ∞ QÆ∞~°∞=Ù. QÆ∞~°∞=O>Ë J*Ï˝<åxfl `˘ÅyOz *Ï˝#=∞#∞ "≥Å∞QÆ∞#∞ K«∂¿Ñ"å_»∞. J@∞=O\˜
QÆ∞~°∞=Ù =∂~°^æ iŒ ≈QÍ LO>Ë =∞#"≥∞OK«∞‰õΩ#fl QÆ=∞º™ê÷#=Ú ã¨∞~°H`∆˜ =« ÚQÍ áÈ=K«∞Û#∞. Z@∞=O\˜ J_»∞Å¤ ∞
=zÛ# QÆ∞~°∞ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú# "å\˜x ^•\˜ ã¨∞<åÜ«∂ã¨=ÚQÍ QÆ=∞º™ê÷<åxfl KÕ~∞° H˘#=K«∞Û#∞. D q+¨Ü∞« =∞<Õ
™ê~ÚÉÏÉÏ `«# J#∞Éè=í =Ú#∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ `å<Õ K≥ÃÑÊ#∞. ÉÏÉÏÜÕ∞ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù J~Ú##∞ "å~°∞ QÆ∞~°∞
P=â◊ºHõ`« ZO`À =ÚYº=∞x =∂~°^æ iŒ ≈ „Ñü"åxH˜ J=ã¨~=° ∞x K≥ÑÙ¨ C@ÔH· HÍÉ’Å∞ ÉÏÉÏ `«# J#∞Éè=í =Ú
D q^è=Œ ÚQÍ K≥ÑÊ≤ Ü«Ú<åfl~°∞.
''XHõ™êi "Õ∞=Ú #Å∞æ~°O =∞`« „QÆO^äŒ=ÚÅ∞ K«^Œ∞=ÙK«∂ "å\˜Ö’x =∞~°‡=ÚÅ#∞ K«iÛOK«∞H˘x
=∂Ö’ XHõ ~ ° ∞ W`« ~ ° ∞ ÅÃÑ· P^è • ~° Ñ ¨ _ Õ J=ã¨ ~ ° = ÚÖË ^ Œ x Ô ~ O_» = "å~° ∞ =∞#ã¨ ∞ û#∞ ™êfinè # =Ú
#O^Œ∞OK«∞H˘#=Öˇ#x =¸_»= "å~°∞ ã¨`åº ã¨`åº qK«H}∆õ J=ã¨~=° ∞x WHõ <Õ#∞ (ÉÏÉÏ) Ñ¨Ùã¨HÎ õ *Ï˝#"≥∞O^Œ∞‰õΩ
Ñ¨xH˜ ~å^Œx =∞#‰õΩ qkèOÑ¨|_ç# Hõ~‡° #∞ Ñ¨ÓiÎ KÕã≤ ÑÖK« „áê}=ÚÅ#∞ QÆ∞~°∞=Ù áê^Œ=ÚÅÃÑ· ÃÑ\ì̃ â◊~}
° ∞
"Õ_=» Öˇ#∞. ZO^Œ∞Hõ#QÍ QÆ∞~°∞"Õ ^≥=· =Ú.
WÖÏ "Õ∞=Ú "åkOK«∞H˘x Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ "≥^∞Œ ‰õΩ@‰õΩ J_»=ÙÅÖ’ uiy<å=Ú. =∂~°=æ Ú# XHõ |O*Ï~å
HõÅã≤ ZHõ¯_çH˜ áÈ=ÙK«∞<åfl~°x J_»∞QÆQÍ =∂ ["å|∞#∞ =∞~°eOz J_»=ÙÅ∞ "≥^∞Œ ‰õΩ@Hõx ["å|∞xzÛux.
HÍx P |O*Ï~å g∞ "≥O@ XHõ =∂~°æ ^Œi≈ÜÕ∞ LO_»=Öˇ#∞. g∞~°∞ Éè’[#=Ú KÕã≤ g∞ J<Õfi+¨}#∞
H˘#™êyOK«=∞x =∞=Ú‡Å#∞ "Õ_#≥ ∞. "Õ∞=Ú "åix x~åHõiOzuq∞. =∂ #_»Hõ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êy##∞ ^•i
`«ÑÊ≤ ZHõ¯_ç#∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õiu"≥∂ JHõ¯_»Hˆ KÕiuq∞. |O*Ï~å uiy =∞=Ú‡Å#∞ HõeÃã#∞. =∞o§ =∞=Ú‡Å#∞
z#fl^•xÔH#· #∞ ÃÑ^Œ^Ì •xÔH#· #∞ =∂~°=æ Ú K«∂Ñ¨Ù@‰õΩ =∂~°^æ iŒ ≈ LO_ç f~°=Öˇ#∞, L`«Î Hõ_∞» Ñ¨Ù`À J<Õfi+¨}
84
[Ü«∞=ÚHÍ^Œx Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ `«Å∞=x^Õ =∞#‰õΩ ^•iÖ’ Z=~°∞ HõÅ=~°∞. ÃÑ\ì̃# Éè’[#O =^Œ#Ì ‰õÄ_»^∞Œ .
Jk Jâ◊√ÉèÏxH˜ ã¨∂K«#. W@∞¡ |O*Ï~å =∞=Ú‡Å#∞ |u=∂e##∞ <å =ÚQÆ∞~æ ∞° q∞„`«∞Å∞ |O*Ï~å =∂@Å#∞
ÅHõ∆ ºÃÑ@ìÖ^Ë ∞Œ . P |O*Ï~å ÃÑ\ì̃# Éè’[#=Ú#∞ u#Hõ "åi „Ñ¨Ü∂« }=Ú H˘#™êyOK«∞@‰õΩ ã≤^"úŒ ∞≥ iÿ .
<Õ#∞ =∂„`«=Ú (ÉÏÉÏ) |O*Ï~å ÃÑ\ì̃# Éè’[<åxfl ã‘fiHõiOz hà◊√§ „`åyux =∂ QÆ∞~°∞=ÙQÍ~°∞ =∂ Z^Œ∞@
xezi. =∂ QÆ∞~°∞=ÙH˜ [iy# ^ŒO`«ÜÚ« K≥ÑÊ≤ ux. =∂ QÆ∞~°∞=Ù <å`À =K«∞Û@‰õΩ W+ì̈Ñ_¨ ^≥ ~Œ å, g∞‰õΩ
HÍ=eû#k <Õ#∞ K«∂ÃÑ^Œ#∞ Jx Jxi. `«H¯˜ # =ÚQÆ∞~æ ∞° =∂QÆ∞~°∞=ÙQÍi =∂@Å∞ q#Hõ "≥o§áÈ~Úi.
=∂QÆ∞~°∞=ÙQÍ~°∞ ##∞fl XHõ ÉÏq =^Œ‰Ì Ωõ fã¨∞H˘xáÈ~Úi. <å HÍà◊§#∞ `å_»∞`À Hõ\ ì̃ `«Å„HÕ^Œ∞Å∞QÍ XHõ
K≥@∞ì‰Ωõ Hõ\ ì̃ ÉÏqÖ’x hà◊§‰õΩ 3 J_»∞QÆ∞Å∞ ÃÑ#· ##∞fl „"ÕÖÏ_» nã≤i. Jk Z@∞=O\˜ Ñïã≤u÷ JO>Ë <å
<À\˜`À HÍx <å KÕ`∞« Å`À HÍx P ÉÏqÖ’x hà◊§#∞ JO^Œ∞H˘#ÖË#∞. "å~°∞ JÖÏ Hõ\ ì̃ ZHõ¯_çHÀ "≥o§áÈ~Úi.
5 QÆO@Å∞ JÖÏˆQ „"ÕÖÏ_çux. P 5 QÆO@Å `«~∞° "å`« =∂ QÆ∞~°∞=Ù QÍ~°∞ =zÛ ##∞fl ÉèÏqÖ’ #∞Oz Éˇ@
· ‰õΩ
fã≤ ZÖÏ L<åfl#x J_çyi. <Õ#∞ J#O^Œ=Ú`À =ÚxyÜ«ÚO\˜#x ã¨=∂^è•#q∞zÛux. <å ["å|∞H˜
QÆ∞~°∞=Ù QÍ~°∞ ãÖ`«ãO≤ z "å~°∞ ##∞fl KÕ~f° ã≤ `«=∞ |_çÖ’ KÕ~∞° ÛH˘xi. <Õ#∞ <å `«e`¡ O« „_»∞Å#∞ =∞~°zux.
"åix `«^HÕ õ ^Œ$+≤`ì À K«∂ã¨∂Î LO_çux. J@∞=O\˜ |_çÖ’ KÕ̂~ "åiH˜ =\ì̃ KÕ`∞« Å`À Éˇ@
· ‰õΩ~å~°∞. <å
ãÖÑ¨^Œ, WÅ∞¡, `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ ã¨~°fiO <å QÆ∞~°∞"Õ <Õ#∞ HÀˆ~k Uq∞Ü«Ú ÖË‰õΩO_≥#∞. `«H˜¯# =ÚQÆ∞æ~°∞ "≥o§#
"å~°∞ HõëêìÅáêÖˇ·<å~°∞. <Õ#∞ QÆ∞~°∞"Õ ^≥·==∞x `≥Å∞ã¨∞H˘O\˜x.
D ÃÑ#· q=iOz# ^•xÖ’ ÉÏÉÏ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖˇ#· #∞ q∞ye# =ÚQÆiæ `À Ñ¨~=° ∂`«‡#∞
"≥^∞Œ ‰õΩ@‰õΩ "≥à√◊ §@ z„`«=ÚQÍ JO^ŒiH˜ HõxÊã¨∞OÎ k. "åˆ~ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ "åÔ~Å¡ÑC¨ _»∞ K≥ÑC¨ #k ã¨~fi° r=ÙÅÖ’
Ñ¨~°=∂`«∞‡_»∞ P`«‡~°∂¿Ñ}Ï LO\Ï_»x J@∞=O\˜ P`«‡*Ï˝<åxfl P`«‡™êHõ∆`å¯~°=Ú QÆ∂iÛ K≥Ñ¨ÊQÆÅ
Ü≥∂yÑ¨ÙOQÆ=Ù_»∞ =∞i Ñ¨~=° ∂`«∞‡x Éˇ@
· "≥^∞Œ ‰õΩ@‰õΩ HÍ~°}"Õ∞"≥∞ÿ LO@∞Ok. ^•xH˜ QÆÅ HÍ~°}ÏÅ∞.
1. ÉÏÉÏ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ =ÚQÆ∞iæ Ö’ XHõ_∞» Hõ~‡° Å#∞ #=Ú‡"å_»∞. ~Ô O_»="å_»∞ `«#‰õΩ#fl *Ï˝#=Ú#‰õΩ
QÆifiOK«∞"å_»∞. =¸_»="å_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ â◊~°}∞ "Õ_Õ"å_»∞. "å~°∞ `«=∞‰õΩ `≥eã≤# q^èŒºÃÑ· "≥^Œ∞‰õΩ`«∂
„Ñ¨Ü«∂}Õzi.
– <åÅæ= "åÔ~#· N™ê~Ú XHõ ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ |O*Ï~å HõxÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞ Q“~°qOz |O[~°∞ ÃÑ\ì̃#
J#fl=Ú#∞ Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡=ÚQÍ `«Åz P |O[ˆ~#∞ Q“~°qOzi.
2. N™ê~Ú `å#∞ Ñ¨~„° ÉÇ¨Ï‡"≥∞#ÿ Ñ¨Ê\˜H˜ q∞ye# =ÚQÆ∞iæ H˜ QÆ∞}áê~îO° K≥ÑC¨ @ÔH· J@∞¡ KÕãi≤ . "åiH˘Hõ
85
L^•Ç¨Ï~°}=ÚQÍ K«∂Ñ¨Ù@ÔH· KÕãi≤ .
3. N ™ê~ÚH˜ x*ÏxH˜ Ñ¨~=° ∂`«‡ Éˇ@
· LO\Ï_»x P Ñ¨~=° ∂`«∞‡x "≥^HŒ ÍÅx KÕã#≤ kHÍ^Œ∞. "å~°∞
=∞Ç¨*Ï˝#∞Å∞ `«#`À L#fl =ÚQÆ∞iæ H˜ U^≥<· å XHõ J<Õfi+¨}‰õΩ "≥à√◊ `«∞#flÑ¨C_»∞ =∞#‰õΩ#fl *Ï˝#=Ú U áê\˜H˜
Ñ¨xH˜ ~å^Œx =∞# =∂~åæxfl K«∂Ñ≤OKÕO^Œ∞‰õΩ XHõ QÆ∞~°∞=Ù J=ã¨~=° ∞x P =ÚQÆ∞iæ `À áê@∞ Ü«∂=`ü
„Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’x „Ñü rqH˜ `≥eÜ«∞Ñ¨~∞° K«∞@ÔH· P_ç# <å@Hõ=Ú P =∂~°^æ iŒ ≈Ü≥∞ÿ # QÆ∞~°∞=Ù =Å<Õ Ñ¨~=° ∂`«‡
JO^ŒiÖ’#∂ LO\Ï_»x *Ï˝#O HõÅ∞æ`∞« Ok.
4. ^•iÖ’ Hõeã≤# |O*Ï~å#∞ ‰õÄ_® ÉÏÉÏ x~åHõiOK«Ö^Ë ∞Œ . ZO^Œ∞Hõ#QÍ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ãÖHõeÊOK«x^Õ
Z=~°∂ WOH˘Hõix ^•iÖ’ HõÅ∞=~°∞. "å~°∞ Hõeâß~°∞ JO>Ë ^≥=· ãÖHõÅÊ# J<Õ ÉèÏ==Ú HõeyÜ«Ú#fl
=∞Ç¨`«∞‡_»∞ N™ê~Ú HÍ=Ù# P |O*Ï~å K≥ÑÊ≤ # ^•xfl P"≥∂kOz, P |O*Ï~å ÃÑ\ì̃# Éè’[<åxfl, hà◊§#∞
„`åyi. P |O*Ï~å#∞ ‰õÄ_» XHõ QÆ∞~°∞=ÙQÍ<Õ ÉèÏqOzi.
5. P #Å∞æiH˜ QÆ∞~°∞^Œ~≈° #=Ú Hõe#æ Ñ¨C_»∞, "åix `«=∞ QÆ∞~°∞=Ù`À =K«∞Û@‰õΩ W+ì̈Ñ_¨ ^≥ ~Œ å Jx#Ñ¨C_»∞
"åi QÆ∞~°∞=Ù "åiH˜ HÍ=eû#k K«∂ÃÑ^Œ#x#Ñ¨C_»∞, `«H¯˜ #"å~°∞ P QÆ∞~°∞ =∂@Å#∞ x~°H¡ ∆õ º=ÚKÕã≤ "≥o§áÈ~Úi.
N ™ê~Ú=∂„`«=Ú P QÆ∞~°∞=Ù QÍi`À "≥o§i. QÆ∞~°∞ ^Œ~≈° #=Ú #Å∞QÆ∞iH˜ Hõe#æ k QÆ∞~°∞ J#∞„QÆÇÏ¨ J=HÍâ◊O
P #Å∞QÆ∞iH˜ Hõey#k. HÍx `«H˜¯# =ÚQÆ∞æ~°∞ `«=∞‰õΩ#fl *Ï˝#"Õ∞ Q˘Ñ¨Ê^Œx JÇ¨ÏOHÍ~°Ñ¨Ói`«∞Öˇ· QÆ∞~°∞=Ùx
ÅHõ∆ ºOKÕÜ∞« Hõ J=HÍâ◊=Ú =zÛ##∞ QÆ∞~°∞=Ùx á⁄O^ŒÖHË õ J=HÍâßxfl *Ï~°q_»∞K«∞H˘x<å~°∞. x`«º rq`«OÖ’
WÖÏO\˜ J=HÍâßÅ∞ JO>Ë QÆ∞~°∞=Ù U^À ~°∂¿Ñ}Ï =∞#‰õΩ HõxÑ≤OKÕ LO\Ï~°∞. =∞#‰õΩ#fl J*Ï˝#=Ú`À
JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À QÆ∞iÎOK«ÖHË õ ZO`«=∞Ok WÖÏ =∂~°^æ iŒ ≈x áÈQ˘@∞ì‰Ωõ <åfl~À Hõ^• !
6. N™ê~Ú P QÆ∞~°∞=Ùx #=∞‡‰õΩx QÆ∞~°∞=Ù `«##∞ `åà◊§`À Hõ\ ì˜ `«Å„HÕ^Œ∞Å∞QÍ XHõ K≥@∞ì‰Ωõ „"ÕÖÏ_»fã≤
ÉÏqÖ’ hà◊§#∞ JO^Œ‰Ωõ O_® Hõ\ ì̃ 5 QÆO@Å `«~∞° "å`« ÉÏÉÏ#∞ |Ü«∞@‰õΩfã≤ Z\Ï¡ LO^Œx J_»∞QÆQÍ ÉÏÉÏ
<À\˜#∞O_ç 'P#O^Œ=Ú— J<Õ =∂@ =zÛ#k. QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ t+¨µºxQÍ ã‘fiHõiOK«∞@ =Ú#∞Ñ¨Ù W@∞=O\˜ Hõi#î
Ñ¨sHõÅ∆ ∞ ÃÑ>ì̌^~Œ ∞° . P Hõi#î K«~º° ÅÖ’ ‰õÄ_® P#O^•xfl K«∂ã≤#Ñ¨C_Õ P QÆ∞~°∞=ÙxH˜ x["≥∞#ÿ t+¨µº_»∞
J=Ù`å_»∞. JO^Œ∞Hˆ ÉÏÉÏ#∞ "åi|_çÖ’ KÕ~∞° ÛH˘xi JO`« „¿Ñ=∞#∞ ÑÖK≥#∞. ÉÏÉÏ ã¨~fi° =Ú =∞iK≥#∞.
XHõ¯ QÆ∞~°∞=Ù#O^Õ ^Œ$+≤xì =∞~°ÖÛˇ #∞. QÆ∞~°∞"Õ ^≥=· =∞x „QÆÇÏ≤ OK≥#∞. W^ŒO`å ‰õÄ_® N™ê~Ú =∞#O^ŒiH˜
QÆ∞~°∞=ÙÃÑ· Z@∞=O\˜ ÉèHí Î˜ Hõey LO_»=Öˇ#x QÆ∞~°∞"å[˝ ZÖÏ t~°™ê=Ç≤ÏOKåÅx QÆ∞~°∞=ÙÃÑ>Ëì Hõi#î Ñ¨sHõÅ∆ Ö’
^Œ∞óY=Ú ‰õÄ_® =∞~°z P#O^Œ=Ú Hõey#"å_»∞ x["≥∞#ÿ t+¨µº_»x J@∞=O\˜ t+¨µº_Õ P QÆ∞~°∞‰õΩÖÏÅÖ’
86
„Ñ¨"ÕâßxH˜ J~°∞›_»x `«~°∞"å`« P t+¨µº_»∞ `«# Pã≤÷áêã¨∞ÎÅ#∞, `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞ JO^Œix =∞~°z QÆ∞~°∞=Ùg∞^Õ
^è•ºã¨xeÑ≤# Z\˜ì „â◊=∞ÖË‰Ωõ O_® P QÆ∞~°∞=Ù `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl t+¨µº#‰õΩ P`«‡™êH∆Í`å¯~°=Ú HõÅ∞QÆ *ËÜÚ« #∞.
t+¨µº_»∞ QÆ∞~°∞"Õ^=·≥ =∞x `≥Å∞ã¨∞H˘#∞#∞ Jx ÉÏÉÏ =∞# JO^ŒiH˜ ã¨∂zOK«∞@ÔH· `«# ã¨fi#∞ÉèÏ==Ú#∞
K≥Ñ≤Êi.
7. Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ "≥^∞Œ ‰õΩ@‰õΩ J_»=ÙÅáêÖˇ#· P =ÚQÆ∞~æ ∞° HõëêìÅáêÖˇ<· å~°∞. N™ê~Ú |O*Ï~å#∞ Q“~°qOz,
QÆ∞~°∞"å[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOz QÆ∞~°∞"Õ ^≥=· OQÍ ÉèÏqOz QÆ∞~°∞"Õ^=·≥ =∞x `≥Å∞ã¨∞H˘x P Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ ^Œi≈Ozi.
WOH˘Hõ =ÚYº"≥∞#ÿ „Ñ¨âfl◊ ÃÑ#· ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ # `«# ™êfi#∞Éè=í =Ú#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x# `«~∞° "å`« JO^ŒiH˜
HõÅ∞æ#k U=∞#QÍ ÉÏÉÏ‰õΩ XHõ QÆ∞~°∞=Ù LO_ç~å ? "å~°∞ P QÆ∞~°∞=Ù ^ŒQiæÆ #∞O_ç tHõ}
∆ á⁄Ok <Õ~∞° ÛH˘x~å?
J<Õ „Ñ¨âfl◊ ã¨ÇÏ¨ [OQÍ JO^ŒiH˜ HõÅ∞æ`∞« Ok. ÉÏÉÏÜÕ∞ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù Hõ^• =∞i "åiH˜ QÆ∞~°∞=Ù Uq∞\˜ ? nxH˜
ã¨=∂^è•#O N ™ê~Ú ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« Å"åi J=`å~°=∞x JO^ŒiH˜ `≥Å∞ã¨∞#∞. N ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« Å "åiH˜ 24
=∞Ok QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ L<åfl~°x "å~°∞ 1 Éè∂í q∞ 2. "åÜ«Ú=Ù 3. PHÍâ◊=Ú 4. [Å=Ú 5. Jyfl 6. ã¨∂~°∞º_»∞
7. K«O„^Œ∞_»∞ 8. Ñ≤K∞« ÛHõÅ∞ 9. J[QÆ~=° Ú 10. ã¨=Ú„^Œ=Ú 11. q∞}∞QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ 12. `Õ<\≥ Q© Æ 13.
U#∞QÆ∞ 14. `Õ<á≥ ÈQÆ∞ KÕ¿ã"å_»∞ 15. ÖË_ç 16. KÕÑ¨ 17. Ñ≤OQÆà◊ 18. Ñ¨H∆˜ 19. Ñ≤Å"¡ å_»∞ 20. Hõ#º 21.
qÅ∞HÍ_»∞ 22. ã¨~Ê° O 23. ™êb_»∞ 24. H©@HõO.
„Ñü XHõ¯i #∞O_ç qÅHõ}
∆ "≥∞#ÿ @∞=O\˜ q*Ï˝# `«`åfixfl J=QÍÇ¨Ï# KÕã∞¨ H˘<åfl~°∞ P ^Œ`∞« _Î ∞» D
24 =∞OkÖ’ H©@Hõ=Ú, Ñ≤Å"¡ å_»∞, Ñ≤K∞« ÛHõ, KÕÑ¨ WÖÏ z#fl z#fl "å\˜x ‰õÄ_® "å\˜Ö’x q*Ï˝#`«`åÎ fixfl
J=QÍÇ¨Ï# KÕãH≤ ˘x# ^Œ`åÎ„`ÕÜ∞« J=`å~°=ÚQÆ∞ N™ê~Ú P #Å∞QÆ∞~°∞ =ÚO^Œ∞ QÆ∞~°∞=Ù „Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ #ÿ Ñ¨C_»∞
P QÆ∞~°∞=Ù #∞O_ç ‰õÄ_® q*Ï˝# `«`åfixfl J=QÍÇ¨Ï# KÕã∞¨ H˘x "åix ‰õÄ_® QÆ∞~°∞=ÙQÍ ã‘fiHõiOKå~°∞
J#@OÖ’ U =∂„`«=Ú `«ÑC¨ ÖË^∞Œ .
™ê~Ú W@∞¡ Jxi. =∂#=Ù_çzÛ#k U^≥#· #∞ `«iyáÈ=Ù#∞ JO>Ë Jk Jâßâ◊fi`«=Ú. HÍh ^≥=· O
WK«∞Û#k ZÅ¡ÑC¨ _»∞ K≥^~Œ H° õ âßâ◊fi`«OQÍ xÅ∞K«∞#∞. ÉÏÉÏ W@∞¡ J<≥#∞ ''<å „Ñ¨É∞íè =Ù fã¨∞HÀ, fã¨∞HÀ
J#∞#∞ HÍx „Ñü"å~°∞ <å =^ŒÌ‰õΩ =zÛ `Õ`Õ J#∞K«∞<åfl_»∞. <Õ<Õq∞ K≥Ñ¨CK«∞#fl<À „QÆÇ≤ÏOK«∞"å_»∞ XHõ¯_»∞
ÖË_∞» . <å ã¨~å¯~°∞ Ü≥ÚHõ¯ Y*Ï<å (P^è•ºu‡Hõ ^è#Œ O) xO_»∞QÍ #∞#flk. Jk JOK«∞=~°‰Ωõ xO_ç á⁄Oy
áÈ=ÙK«∞#flk. <Õ#∞ „`«qfi D ^è#Œ =Ú#∞|O_»`¡ À fã¨∞HõáÈO_»∞. ã¨∞Ñ¨Ù„`«∞_≥#· "å_»∞ D „^Œ=º=Ú#O`«ÜÚ«
^•K«∞H˘#=Öˇ#∞ J#∞K«∞<åfl#∞.
87
™ê~Ú ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅÖ’x JO`«~å~°=ú Ú =∂#=Ù_çzÛ#k U^≥<· å J#QÍ ^è#Œ O =ã¨∞=Î Ù "≥ÚII
Jâßâ◊fi`«=ÚÖˇ#· q ^è#Œ O Hõiy áÈ=Ù#∞. =ã¨∞=Î ÙÅ∞ áê_≥á· È=Ù#∞. ^≥=· O WK«∞Û#k âßâ◊fi`«O. JO>Ë ^≥=· O
WKÕÛk P^è•ºu‡Hõ É’^è,Œ P É’^èÅŒ Ö’ „áêÑÖzHõ q+¨Ü∂« ÅÃÑ· "≥~· åQÆºO QÆeæ JO`«~O° yHõ P`å‡=Ö’Hõ#Hõeæ
`«^•fi~å P`«‡ ™êH∆Í~åxfl Hõeãæ ∞¨ OÎ k. ™ê~Ú ''<å „Ñ¨É∞íè =Ù fã¨∞HÀ fã¨∞HÀ!—— J#∞K«∞<åfl~°∞. J#flk P
J^è•ºu‡Hõ ãÖÑ¨^#Œ ∞ WOHÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=∞O@∞<åfl~°x =∞m§ ™ê~Ú W@∞¡ Jxi ''HÍx „Ñü"å~°∞ <å =^Œ‰Ì Ωõ
=zÛ `Õ`Õ J#∞K«∞<åfl_»∞——. J#∞#k, =∞#O ™ê~Úx HÀ~°∞#k ^è#Œ O, Ñ¨Ù„`«„áêÑ≤,Î WÅ∞¡, "åºáê~åaè=$kÌ,
L^ÀºQÆO WÖÏO\˜ HÀiHõÅx, HÍ=Ù# N™ê~Ú K≥ÑC¨ #k „QÆÇÏ≤ OK«∞"å_»∞ÖË^xŒ J~°O÷ . ™ê~Ú W@∞¡ Jxi.
'<å ã¨~å¯~°∞ Y*Ï<å xO_»∞QÍ #∞#flk P „^Œ=º=Ú#∞ fã¨∞H˘x ^•K«∞H˘#∞=Ú J#flk. HÀi`Õ P^è•ºu‡Hõ
^è<Œ åxfl HÀ~°=∞x, ãÖáêkOz# P P^è•ºu‡Hõ ^è<Œ åxfl Ñ¨kÅOQÍ ^•K«∞H˘x =ÙO_»=∞x K≥áêÊ~°∞. ™ê~Ú
Z<Àfl Éè’^è#Œ Å∞ K≥áêÊ~°∞. J=xfl P^è•ºu‡Hõ ãÖÑ¨^ÖŒ Ë "å\˜x J#QÍ q#flq *Ï„QÆ`QÎ« Í ^•K«∞H˘x JÖÏ
J|ÅOaOK«=∞x K≥áêÊ~°∞. P^è•ºu‡Hõ É’^è#Œ Å∞ ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ Z<Àfl ™ê~Ú K≥áêÊ~°∞. ™ê~Ú K≥ÑÊ≤ # J^ä•ºu‡Hõ
ãÖÑ¨^ÖŒ ’ XHõ\ .˜ QÀYÖËQÍi ÉèÏ~°º LÑ¨"åã¨ nHõ.∆ Pq_» ÉÏÉÏ áê^Œ=ÚÅ =^ŒÌ 3 ~ÀAÅ∞ LÑ¨"åã≤Oz
LO_®Åx =K≥Û#∞. HÍx ÉÏÉÏ P"≥∞#∞ LÑ¨"åãÖ KÕÜ∞« =Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^xŒ ^•^• Éè\í ò WO\˜Há˜ È~Ú
ÉÁ|ƒ@∞¡ KÕã≤ J`«x Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ ÃÑ\ì̃ `«##∞‰õÄ_® ux ~°=∞‡<≥#∞. ÉÏÉÏ P*Ï˝ „Ñ¨HÍ~°O QÀYÖËQÍi ÉèÏ~°º
J>ËK¡ ÃÕ ã#∞. ÉèQí ^Æ nŒ `æ Ö« ’ LÑ¨"åã¨=Ú HÍx, q∞ug∞i# PÇ¨~°=ÚQÍx Éè∞í lOK«∞@ =∞Ozk HÍ^Œx Hõ$+¨µ_‚ ∞»
ã¨∂zOK≥#∞. P =∞j^Œ∞Ö’x ™ê~Ú Hõ$+¨µ_‚ ∞» ÉèQí =Æ O`«∞x HõàÏ§~å K«∂_»\ÏxH˜ `«# J=Ü«∞=ÚÅxfl â◊H`Î̃ À
=∞Oz ã≤u÷ Ö’ L#flÑ¨C_»∞ =∂„`«"∞Õ ÉèHí QÎ̃ Í P Ñ¨~=° ∂`«∞‡x K«∂_»QÅÆ =∞x K≥ÃÑÊ#∞. LÑ¨"åã¨=Ú#flKÀ =∞#ã¨∞û
ã≤~÷ =° ÚQÍ LO_»^∞Œ . â◊HÖÎ̃ xË MÏm Hõ_∞» Ñ¨Ù`À ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ K«∂_»Ö=Ë Ú. HÍ=Ù# P`«‡#∞ âßOuOÑ¨ *ËÜ∞« =∞x
K≥ÑÊ≤ i. N™ê~Ú Z=fiix LÑ¨"åã¨=Ú KÕÜ∞« xK«∞Û"å~°∞ HÍ^Œ∞. `«# Éè‰í Ωõ _Î ∞» UHÍ^Œt~ÀA# LÑ¨"åãÖ
LO_»∞##∞ P LÑ¨"åã¨ nHõ#∆ ∞ q~°q∞OK«∞H˘<Õ@@¡ ÉÏÉÏ KÕ¿ã"å~°∞. N ™ê~Ú ‰õÄ_® Z#fl_»∞ LÑ¨=tOK«Ö^Ë ∞Œ .
LÑ¨"åãÖ J#QÍ ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ ^ŒQ~æÆ Q° Í LO_»@"Õ∞ Jx J~°O÷ . =∞i P ÉèQí =Æ O`«∞x ^ŒQ~æÆ Q° Í LO_»@"Õ∞
Jx J~°O÷ . =∞i P ÉèQí =Æ O`«∞x ^ŒQ~æÆ Q° Í KÕ~åÅO>Ë Hõ_∞» Ñ¨Ù#∞ HÍÅ∞Û‰õΩO>Ë ^ŒQ~æÆ ° J=fi=Ú Hõ^•! WOHÍ
^Œ∂~°"Õ∞ B`å=Ú. ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ LÑ¨=tOKÕk =∞#O u<Õ JÇ¨~°O HÍ^Œ∞. LÑ¨=tOKÕk =∞#
~ÚO„kÜ«∞ã¨∞Y=ÚÅ#∞ JÑ¨C_Õ ÉèQí =Æ O`«∞x J#∞„QÆÇÏ¨ O "≥∂Hõ=∆ Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.HÍ|\ì̃ =∞#=∞O^Œ~=° Ú =∞#
WO„kÜ«∂Å#∞ x„QÆÇÏ≤ OK«∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOKÕ LÑ¨"å™êxfl KÕ^•Ì=Ú. Hõ_∞» Ñ¨ÙxO_® PÇ¨~åxfl Ü«∞^è•q^èOŒ QÍ
uO^•=Ú.
88
33= J^è•ºÜ«∞=Ú
Ü≥∂QÆ∞Å∞ ã¨~fi° A˝Å∞ "åiH˜ `≥eÜ«∞x^ŒO@∂ Ug∞ÖË^∞Œ ¿Ñ~°∞‰õΩ XHõ KÀ@ u+ì̈"ãÕ ≤ LO_≥^~Œ ∞° HÍx
"åi K«∂Ñ¨Ù Ü«∂=`ü „Ñ¨ÑO¨ K«O=ÚÖ’x #Å∞=¸ÅÖÏ Ñ¨_∞» #∞. "å~°∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ ZHõ¯_» L#fl#∞, Uq∞ KÕã∞¨ #Î fl#∞
K«∂K≥^Œ~°∞. `«# Éèí‰õΩÎÅ Hõ+ì̈=ÚÅ#∞ ~°H˜∆OK«∞@‰õΩ "åˆ~ U ~°∂Ñ¨=Ú<≥·##∞ `«~°e "≥o¡ P Éèí‰õΩÎxH˜ ã¨=∞Ü«∂xH˜
~°H˜∆OK≥^Œ~°∞ HÍ=Ù# Éèí‰õΩÎÅ x~åâ◊ K≥O^Œ~å^Œ∞. ZHõ¯_À ‰õÄ~˘Ûx L#fl <å ™êfiq∞ ##∞fl K«∂_»∞<å J<Õ
ãÖâ◊Ü∞« O ÃÑ@∞ìH˘#~å^Œ∞. H˘O^Œi Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ "åix #=Ú‡‰õΩ#fl Ü≥∂QÆ∞Å#∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ ^Œi≈Oz „"≥ÚHõ¯Hõ
áÈ~Ú##∞ "å~°∞ `«=∞ WO\˜Ö’ #∞#fl Ü≥∂y á¶È\’#∞ #=∞ã≤¯iOz##∞ ZHõ¯_À L#fl P Ü≥∂yH˜
#=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ JO^Œ∞#∞.
ÉÏÅ|∞"å ã¨∞`«~ü ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ LO_Õ"å~°∞. J`«#∞ „Ñ¨MÏº`« ãÖH©~<Î° åHÍ~°∞Å∞ – "≥Ú^Œ\ ™˜ êiQÍ
"å~°∞ ti_ôH˜ =zÛ#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ‰õΩ #=∞ã¨¯iOK«QÍ ÉÏÉÏ W@¡<#≥ ∞. ''<Õx`«xx 4ãÖIIÅ #∞O_ç Z~°∞QÆ∞^Œ∞#∞——
Jxi. ÉÏÅ|∞"å Pâ◊Û~°ºÑ¨_ç ÉÏÉÏ ÑëH˜#q JãÖÉè=í =∞x ZO^Œ∞HõO>Ë `å#∞ ti_ôH˜ =zÛ#k "≥Ú^Œ\ ™˜ êiQÍ
`«ÅOK≥#∞. HÍx PÖ’zOÑ¨QÍ J`«_»∞ ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ L#flÑ¨C_»∞ 4ãÖIIÅ „HÕ^Œ@ ÉÏÉÏ á¶È\’‰õΩ
#=∞ã¨¯iOz#@∞¡QÍ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =KÕÛ#∞. "≥O@<Õ P Ü≥∂y ~å[QÆ∞ ™ê~Ú ã¨~fi° A˝Å#∞ „QÆÇÏ≤ OK≥#∞. "åi
á¶È\’#∞ K«∂K«∞@ "åix ^ŒiŒ ≈Oz#@∞¡QÍ ÉèÏ"åxfl ÉÏÉÏ É’kèOK≥#x P ÉÏÅ|∞"å „QÆÇÏ≤ OK≥#∞. nxx |\ì̃
™ê~Ú `«# Éèí‰õΩÎ_»∞ ZHõ¯_» L#fl#∞ Uq∞ KÕÜ«ÚK«∞#fl#∞ `«# Éèí‰õΩÎ}˜‚K«∂Ãã^ŒŒ~°x x~°∂Ñ≤OK≥#∞.
™ê~Ú `«# Éèí‰õΩÎÅ HÀãÖ U~°∂¿Ñ}Ï<≥·<å "≥o§ `«=∞ Éèí‰õΩÎÅ HõëêìÅ#∞ `˘ÅyOz ~°H˜∆OK≥^Œ~°∞.
N™ê~Ú <å<å™êÃÇÏÉò K«O^À`«¯~ü ‰õΩ=∂Ô~Î ti_ôH˜ 100 "≥∞àÿ §◊ ^Œ∂~°=ÚÖ’ #∞#fl#∞. P"≥∞‰õΩ PÑ¨^Œ ã¨=∞Ü«∞=Ú
=K≥Û#x „QÆÇÏ≤ Oz `«# Éè‰í Ωõ xÎ ‰õΩ@∞OÉÏxfl U q^èOŒ QÍ ~°HO∆˜ K≥<À K«∂K≥^=Œ Ú. <å<å™êÃÇÏÉò K«O^À`«¯~ü
‰õΩ=∂Ô~Î "≥∞#ÿ `å~Ú „Ñ¨ã=¨ "Õ^#Œ Ñ¨_∞» K«∞O_»QÍ ÉÏÉÏ ti_ô =∞j^Œ∞Ö’ ‰õÄ~˘Ûx XHõ¯™êiQÍ ~å"£∞yi|∞"å
(ÉÏÑ¨Ùy~üÉÏ"å) Ñ≤ez JÑ¨Ê\˜ˆH P ~å"£∞yiÉÏ|∞ `«# ã¨fi„QÍ=∞=Ú#‰õΩ |Ü«∞Å∞ ^Õ~°∞@‰õΩ ã≤^Œú=ÚQÍ
LO_≥#∞. ÉÏÉÏ P q+¨Ü∞« =Ú#∞ Z@∞¡„QÆÇÏ≤ OK≥<À Z=fiiH© `≥b^Œ∞. ÉÏÉÏ J`«xx =∂~°=æ ∞^èºŒ =Ú# *Ï"Õ∞fl~üÖ’
q„âßOu fã¨∞H˘x <å<å™êÃÇÏÉò‰Ωõ Tnx Ç¨~°ux W=∞‡<≥#∞. HÍx ~å"£∞yi|∞"å `«# =^ŒÌ ~Ô O_»∞~°∂áêÜ«∞Å∞
L#fl=x HÍ|\˜ì JO`« ^Œ∂~°=Ú "≥à√◊ §@‰õΩ Hõ+=ì¨ ∞x K≥ÑÊ≤ i. N™ê~Ú J`«xx Z@∞=O\˜ HõÅ`« K≥O^Œ#=ã¨~=° Ú
ÖË^xŒ K≥ÃÑÊ#∞. ÉÏÉÏ P[˝„Ñ¨HÍ~°=Ú ~å"£∞yi |∞"å [ÅQÍO KÕ~Ô #∞. JHõ¯_» k‰õΩ¯Å∞ K«∂ã¨∞OÎ _»QÍ XHõ
J`«#∞ ÉÏÑ¨Ùy~ü |∞"å Z=~°∞ Jx J`«x<Õ J_»∞ÔQ#∞. |∞"å `«# ã¨=∂Kå~°=Ú K≥ÃÑÊ#∞. P =zÛ#
89
|O„\’`«∞Î |∞"å`À <å<å ™êÃÇÏÉò ÑÖÑ≤Oz<å~°x K≥ÑÊ≤ \ÏOQÍ ÃÑ· „Ñ¨Ü∂« }=Ú H˘#™êyOzi. "åi~°∞=Ù~°∞
`≥Å"¡ å~°∞ ãïH˜ XHõ ÃãÅÜÕ∞~°∞ =^ŒÌ KÕii. |O„\’`«∞Î |∞"å‰õΩ Ñ¶Å¨ Ç¨~°=Ú W=fiQÍ |∞"å P |O„\’`«∞Î
=∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»x L^ÕâÌ º◊ O`À P Ñ¶Å¨ Ç¨~°=Ú#∞ =Ú@ìÖ^Ë ∞Œ . HÍx P |O„\’`«∞ J`«x ãÖâ◊Ü∞« =Ú f~°∞Û@ÔH·
`å#∞ Ç≤ÏO^Œ∞=Ù_»x QÆÅ"å~ü ^ÕâÑ◊ Ù¨ Hõ„∆ uÜ«Ú_»x ÉˇQ· Í <å<å™êÉˇÉò KÕ P Ñ¶Å¨ Ç¨~°=Ú ÑÖÃÑ#x K≥ÑÊ≤ uxÑ≤OK≥#∞.
N™ê~Ú ZHõ¯_À 100 "≥∞àÿ §◊ ^Œ∂~°=ÚÖ’ L#fl Éè‰í Ωõ _Î ç ‰õÄ`«∞ix ~°HO∆˜ K«∞@ÔH· ZÖÏ áê@∞¡ Ñ¨_®¤~À JÖÏˆQ
WOH˘Hõ Éè‰í Ωõ }
Î ‚˜ ÑÖÑ≤Oz#Ñ¨C_»∞ P Éè‰í Ωõ _Î ∞» (~å"£∞yi |∞"å) Ü≥ÚHõ¯ Ü≥∂QÆ̂H=∆ ∞=ÚÅ#∞ PHõex ‰õÄ_®
HõxÃÑ\ì̃ P Éè‰í Ωõ xÎ H˜ ^ŒQ~æÆ ° LO_ç Ñ¶Å¨ Ç¨~°=Ú uxÑ≤OK≥#∞. "åi~°∞=Ù~°∞ *Ï"Õ∞fl~ü KÕii. HÍx |O„\’`«∞HÍx,
\ÏOQÍHÍx P ~å"£∞yi |∞"å XO\˜H˜ áÈã¨∞H˘x =K«∞ÛãïH˜ HõxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . |∞"å <å<å™êÃÇÏÉò QÍi
WO\˜H˜ "≥o≈ ÉÏÉÏ Tkx Ç¨~°u áê@#∞ WzÛi. <å<å ™êÃÇÏÉò ÉÏÉÏ Pj~°fikOz ÑÖÑ≤# Tnx hà◊§Ö’¡
HõeÑ≤ `«# ‰õΩ=∂ˆ~Î H˜zÛ ÉÏÉÏ ÑÖÑ≤# Ç¨~°ux áê_çi. z„`«O JO`«=~°‰Ωõ PO^Àà◊#Hõ~=° ÚQÍ PáêÜ«∞ã≤u÷ Ö’
L#fl P`«e¡ ÉÏÉÏ Tkhà◊√§ „`åy Ç¨~°u q#QÍ<Õ ã¨∞Y=ÚQÍ „Ñ¨ãq¨ Oz#k.ÉÏÑ¨Óyi |∞"å `«#‰õΩ |O„\’`«∞h
Ñ¶Å¨ Ç¨~°=Ú#∞, @OQÍ#∞ ÑÖÑ≤#O^Œ∞‰õΩ <å<å ™êÃÇÏÉò QÍiH˜ Hõ$`«[`˝ « `≥eÑ≤i. <å<å™êÃÇÏÉò XHõ¯™êiQÍ
Pâ◊Û~°º Ñ¨_iç . |∞"å`À `«#‰õΩ ti_ô #∞Oz Z=fi~°∞ =K«∞ÛK«∞#flk `≥eÜ«∞^Œx `å<Õq∞Ü«Ú ÑÖÑ¨Ö^Ë xŒ
K≥ÑÊ≤ i. D J^Œ∞ƒù`« ãÖÑ¶∞¨ @#ÖË ÉÏÉÏ ZHõ¯_À 100 "≥∞àÿ §◊ ^Œ∂~°=ÚÖ’ =∞j^Œ∞Ö’ ‰õÄ~˘Ûx `«# Éè‰í Ωõ _Î ç
‰õÄ`«∞ifl „Ñ¨ã¨="Õ^Œ# #∞O_ç ~°H˜∆OK«∞@ˆH WOH˘Hõ Éèí‰õΩÎ_»QÆ∞ ~å"£∞yi |∞"å#∞ `«# =^ŒÌ ~°∂II 2/–Å∞
=∂„`«"∞Õ L#fl=x `≥eã≤##∞ P Éè‰í Ωõ _Î Hç ˜ Z@∞=O\˜ Hõ+=ì̈ Ú, „Ñ¨Ü∂« }=ÚÖ’ J™œHõ~º° =Ú HõeyOK«Hõ 100
"≥∞àÿ §◊ „Ñ¨Ü∂« }=Ú#∞ ã¨∞Y=∞O`«=ÚQÍ<Õ #_çÑO≤ z *ÏÖÏflÖ’ P Éè‰í Ωõ _Î ∞» HÍÅ∞ ÃÑ@ìQ<Æ Õ U Hõ+=ì̈ ÚÖËHõ `«#
Éè‰í Ωõ _Î ç HÀãÖ =∞xÜ«Ú <å<å™êÃÇÏÉò ‰õΩ@∞O|~°H}
∆õ HÀãÖ XHõ |O„\’`«∞Î ~°∂Ñ¨=Ú# \ÏOQÍ#∞ `≥zÛ
|∞"å#∞ ZH˜¯OK«∞H˘x =∂~°æ =∞^èºŒ =Ú# `«# a_»¤ PHõex „QÆÇÏ≤ Oz XHõ `«e¡ =ÖË |∞"å‰õΩ Ñ¶Å¨ Ç¨~°=Ú
uxÑ≤Oz <å<å™êÃÇÏÉò WO\˜ =^ŒÌ kOÑ≤ =∂Ü«∞=∂Ü≥∞º#∞. <å# ™êÃÇÏÉò ‰õÄ`«∞~°∞x ÉÏÉÏ Pj~°fikOz
qÉè∂í k`À ~°HO∆˜ K≥#∞. N™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ _Î ç ~°H}
∆õ HÔ · `«ÑÊ¨ Hõ U^À XHõ ~°∂Ñ¨=Ú# HÍáê_»∞#∞ Jx x~°∂Ñ≤OK≥#∞.
WÖÏO\˜^Õ WOH˘Hõ `«=∂ëê bÅÅ∞ K«∂K≥^=Œ Ú JáêÊ™êÃÇÏÉò ‰õΩÅHõi‚ ÉÏÉÏ#∞ J#∞ x`«ºO á¶È\’ ~°∂Ñ¨=Ú#
Ñ¨ÓlOK≥_"ç å~°∞. XHõ™êi cè=O_ç áÈ=Åã≤ =zÛ#k. J`«_∞» ÖËx ã¨=∞Ü«∞=Ú# XHõ ~ÀA =∞^è•ºÇ¨ÏflO
12QÆOIIÅ‰õΩ ‰õΩÅHõi‚ WO\˜H˜ XHõ Ñ¶H¨ ~© ∞° =K≥Û#∞. ‰õΩÅHõi‚ ÉèÏ~åº Ñ≤ÅÅ¡ ∞ P Ñ¶H¨ ~© ∞° =ÚYÅHõ}
∆ =ÚÅ∞ "å~°∞
~ÀE Ñ¨Ó[KÕÜÚ« ÉÏÉÏá¶È\’Ö’x =ÚY Hõ=oHõÅ#∞ ã¨=∂#OQÍ L#fl=x `«ÅOz "å~°∞ Ñ¶H¨ ~© ∞° x g∞~°∞
ti_ô ™ê~Ú ÉÏÉÏ<å Jx J_çyi. JÑ¨C_»∞ PÑ¶H¨ ~© ∞° ÖË^∞Œ <Õ#∞ ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ ¿ã=‰õΩ_»#∞ g∞ Hˆ =∆ ∞=Ú#∞
90
Hõ#∞Q˘#∞@‰õΩ =zÛux Jx ÑëH˜ P Ñ¶H¨ ~© ∞° ^èHŒ }
∆˜ J_çQÔ #∞. P"≥∞ XHõ ~°∂áê~Ú WK≥Û#∞. P Ñ¶H¨ ~© ∞° XHõ
á⁄\Ï¡O`À TkxzÛ Ñ¨Ó[Ö’ LOK«∞H˘#=∞x K≥ÑÊ≤ i. JáêÊ ™êÃÇÏÉò `«# Ñ¨~º° @# H˘xfl Ñïã≤`÷ ∞« Å =Å#
=∂#∞H˘x J^Õ~ÀA WO\˜H˜ uiy =K≥Û#∞. `«# WO\˜"åà◊§ =Å¡ Ñ¶H¨ ~© ∞° ~åHõ#∞ „QÆÇÏ≤ Oz P Ñ¶H¨ ~© ∞° ‰õΩ XHõ¯
~°∂áê~Ú |^Œ∞Å∞QÍ 10 ~°∂IIÅ∞ WzÛ#KÀ ÉÏQÆ∞O_≥#x `å#∞ WO@ LO_ç#KÀ J>Ë¡ KÕã≤ LO_≥_"ç å_»#∞
Jx K≥ÃÑÊ#∞. "å~°∞ P Ñ¶¨H©~°∞#∞ "≥`«∞‰õΩ@ÔH· |Ü«∞Å∞ ^Õii. H˘kÌ^Œ∂~°=Ú "≥à◊§QÍ "åi "≥·¿Ñ P Ñ¶¨H©~°∞
Z^Œ∞~°~Úº ^ŒH}
∆˜ J_çQÔ #∞. "å~°∞ XHõ ~°∂áê~Ú WK≥Û#∞. uiy J_»∞QÆQÍ ~Ô O_»∞ =∞m¡ =¸_»∞ WzÛi. P
Ñ¶H¨ ~© ∞° `«$Ñ≤Î K≥O^ŒHõ WOHÍ J_»∞QÆQÍ JáêÊ™êÃÇÏÉò "åix `«# WO\˜H˜ fã¨∞Hõ"o≥ § 10~°∂IIÅ∞ ^ŒH}
∆˜ WzÛi.
JáêÊ™êÃÇÏÉò‰Ωõ Tk á⁄\Ï¡=Ú xK≥Û#∞. JáêÊ ™êÃÇÏÉò HÀ~°∞‰õΩ#fl@∞¡QÍ ÉÏÉÏ 10 ~°∂IIÅ∞ =∂„`«"∞Õ
fã¨∞H˘<≥#∞. N™ê~Ú D q^èOŒ QÍ Ñ¶H¨ ~© ∞° ~°∂Ñ¨=Ú# JáêÊ ™êÃÇÏÉò WO\˜H˜ "≥o§ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz# Ñ≤^ÑŒ ¨
J`«#∞ =∞Oz Ñ¨Å∞‰õΩ|_ç =∞iÜ«Ú JkèHÍ~°=Ú ÅaèOz#k.
ÉÏÉÏ Tn ^ŒH}
∆˜ ^•fi~å q"ÕH=õ Ú "≥~· åQÆº=ÚÅ#∞ Éè’kOK«∞K«∞O_≥_"ç å~°∞. JO^Œ∞Hˆ ÉÏÉÏ =zÛ#
<åi# ^ŒH}
∆˜ J_çy Tnx „Ñ¨™ê^Œ=ÚQÍ WKÕÛ"å~°∞. Tn =Å# Ü«∂=`ü „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’x ã¨=∞ãÎ̈ =ã¨∞=Î ÙÅ∞
Jã¨`«º=∞x =∞# â◊s~°=Ú ã¨∞Y=ÚÅ#∞ J#∞ÉèíqOz# Ñ≤=∞‡@ HÍe |∂_ç^Œ« JQÆ∞#x D q+¨Ü«∂xfl
J#∞Hõ}
∆ O „Ñü =∂#=ÙxH˜ `«# J*Ï˝#=Ú#∞ `˘ÅQÆ∞@ÔH· [˝ÑHÎ≤ ˜ `≥K∞« Û@ÔH· ÉÏÉÏ P q^è=Œ ÚQÍ `«#=^Œ‰Ì Ωõ
=zÛ# Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ TkxKÕÛ"å~°∞. XHõ¯ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_Õ ã¨`º« =∞x [QÆ`∞« Î Pâßâ◊fi`«=∞x U |O^è∞Œ =ÙÅ∞ =∞#"å~°∞
HÍ~°x ÉÏÉÏ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ [˝ÑÎ≤ KÕ¿ã"å~°∞. ÉÏÉÏ Pj~°fikOz WzÛ# Tn`À J<ÕH"õ ∞≥ #ÿ @∞=O\˜ ~ÀQÆ=ÚÅ∞
#Ü«∞=∞=Ù`«∂ LO_Õq. JÖÏˆQ ^ŒH}
∆˜ `À "≥~· åQÆº=Ú#∞ Éè’kOK≥#∞. ^ŒH}
∆˜ =Å# =∂#=Ù_»∞ `«# =^ŒÌ #∞#fl
^è#Œ =Ú#∞ ^ŒH}
∆˜ J_»∞QÆ∞ "åx KÕuÖ’ ÃÑ>ì̌^~Œ ∞° . ^•x =Å# ^•#=Ú KÕÜÚ« @ `≥eÜ«Ú#∞. ZÑ¨C_≥`· Õ
^•#=Ú KÕÜ∞« QÍ "≥~· åQÆº=Ú P=Ç≤ÏOK«∞#∞.
ÉÏÉÏ T^Õ XH˘¯Hõ¯™êi ã¨=∞Ü«∂xH˜ `«#Éè‰í Ωõ xÎ H˜ JO^ŒHõ áÈ~Ú##∞ <å=∞ [Ñ¨=Ú`À QÍx ™ê~Ú
^è•º#=Ú`À QÍx ~åeÑ¨_ç# JQÆ~° |uÎ |∂_ç^ŒJÖÏˆQ ~À_»∞¤ÃÑ·# =∞\ì̃‰õΩ_® ZÑ¨C_≥·`Õ ÉÏÉÏ#∞ „â◊^•ú ÉèíHÎ̃`À
^è•ºxOz <å=∞ [Ñ¨=Ú`À "å\˜x LÑ¨Ü∂≥ yOK«QÍ ÉÏÉÏ TkH˜ QÆÅ â◊HÎ̃ ™ê=∞~°ºú =ÚÅ∞ ã¨=∂#=Ú`À P
JQÆ~|° uÎ |∂_ç^Œ =∞iÜ«Ú ~À_»∞Ã¤ Ñ#· =∞\ì̃H˜ ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞#∞. <å~åÜ«∞} ~å=Ù J#∞ J`«x ¿ãflÇ≤Ï`«∞xH˜
`ÕÅ∞ ‰õΩ\ì̃#Ñ¨C_»∞ Tn ÖË#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ Ñ¨@O =ÚO^Œ~° JQÆ~° |uÎ ~åe Ñ¨_#ç |∂_ç^#Œ ∞ fã¨∞H˘x
ÉÏÉÏ#∞ ã¨‡iOz ~åÜ«∞QÍ <˘Ñ≤Ê `«yáæ ÈÜ≥∞#∞. JÖÏˆQ ÉÏ„^•Ö’ LO_»∞ ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ xÎ H˜ `«# ‰õΩ=∂Ô~Î "Õ~˘Hõ
91
„QÍ=∞=Ú#∞ ¿ÑQ¡ ∞Æ ^Œfi~°=Ú`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∞#flÑ¨C_»∞ J`«#∞ Tnx ÑÖÑ¨=∞x <å<å™êÃÇÏÉò#∞ HÀ~°QÍ P
ã¨=∞Ü«∞=Ú# <å<å™êÃÇÏÉò `«# ÉèÏ~°º`À TiH˜ áÈ=ÙK«∞O_≥#∞. <å<å ™êÃÇÏÉò ~À_»∞Ã¤ Ñ#· =∞\ì̃x fã¨∞H˘x
<å=∞ [Ñ¨=Ú KÕã≤ `«# ÉèÏ~°º #∞^Œ∞\˜ÃÑ· ~åÜ«∞QÍ ZHõ¯_ÀL<åfl ÉÏÉÏ Éèí‰õΩÎx ‰õΩ=∂ÔÔ~Î‰õΩ QÆÅ ¿Ñ¡QÆ∞ [fi~°O
#Ü«∞"≥∞ÿ#k.
D q^è=Œ ÚQÍ ™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ ZHõ¯_» L#fl#∞ Uq∞ KÕÜÚ« K«∞<åfl#∞. "åi Ü≥∂QÆ Hˆ =∆ ∞=ÚÅ#∞
QÆ=∞xã¨∂Î "åix ~°HO∆˜ K«∞@‰õΩ `å<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ "Õ̂~ ~°∂Ñ¨=Ú# "≥à√◊ §@, ÖË^• `å#∞ Pj~°fikOz ÑÖÑ≤#
Tk=Å¡ Tn ã¨=∞Ü«∂xH˜ ÖËx Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ P Éè‰í Ωõ ÅÎ Ü≥ÚHõ¯ #=∞‡HõO =Å¡ ÉÏÉÏ, HÍe# JQÆ~|° uÎ |∂_ç`«
ã¨Ç¨ ÖË^• z=~°‰Ωõ <ÕÅÃÑ#· =∞\ì̃`À ã¨Ç¨ ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ J#flO`«"∞≥ #ÿ â◊HÎ̃ "å\˜Ö’ „Ñ¨ãi¨ OÑ¨ KÕã≤ `«#x
#=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ ~°HO∆˜ K≥_"ç å~°∞ ti_ôÖ’x N ™ê~Ú<å^è∞Œ _»∞.
34= J^è•ºÜ«∞=Ú
QÆ`« J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ ÉÏÉÏ D [QÆ`«∞Î Jâßâ◊fi`«=∞x „Ñ¨ÑÖK«=ÚÖ’ HõxÊOK«∞ U =ã¨∞Î"≥·##∞
ã¨`º« =ÚHÍ^Œx `«∞^Œ‰Ωõ =∞# â◊s~°=Ú ã¨∞Y=ÚÅ∞ J#∞Éèqí OK«∞# `«~åfi`« |∂_ç^Œ JQÆ∞#x D ãÖQÆux
ã¨~fi° [#∞Å‰õΩ [˝ÑÎ≤ KÕÜÚ« @ÔH· ÉÏÉÏ =∞j^Œ∞Ö’x ^è∞Œ x "≥eyOKÕ"å~°∞. P ^è∞Œ x=Å# HÍe# Hõ>Åì̌ =Å#
|∂_ç^#Œ ∞ ÉÏÉÏ Tk=ÖË LÑ¨Ü∂≥ yOKÕ"å~°∞. D Tk=Öˇ#<Õ „|Ç¨Ï‡=Ú x`«º=∞x K≥¿ÑÊ"å~°∞. =∞j^Œ∞‰õΩ
=zÛ# Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ Tnx „Ñ¨™êkOz Pjã¨∞ûÅ`À ÑÖÃÑ_ç"å~°∞. D T^Õ HõxÑ≤OK«∞@‰õΩ |∂_ç^Œ =Å¿ã
L#flÑ¨Ê\˜H˜ P Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡™ê~Ú KÕux `åHõQÍ<Õ P T^Õ k=º B+¨^=Œ ÚQÍ Ñ¨xKÕã≤ J<ÕHõ q^è=Œ ÚÖˇ#·
âßs~°H,õ =∂#ã≤Hõ ~ÀQÆ=ÚÅ#∞ ÉÏÉÏ `«yOæ zi. ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ Tn „Ñ¨™ê^Œ=ÚQÍ WzÛ P Éè‰í Ωõ ÅÎ
#∞^Œ∞\˜ÃÑ· Tnx ~å¿ã"å~°∞. ÉÏÉÏ TnÃÑ· XHõ áê@ ‰õÄ_® áê_≥_"ç å~°∞. P áê@ ''HõàÏº} ~å=∞ ~å~°=Ú‡!
QÀ<≥Å`À Tnx `Õ`=≥ Ú‡!——. D J^è•º=ÚÖ’ N™ê~Ú JÉèÜ
í ∞« Ç¨ÏãÎ̈=Ú#∞O_ç "≥^KŒ e« #¡ Tn=Å¡ Éè‰í Ωõ ÅÎ
ÉÏ^èÅŒ ∞ U q^è=Œ ÚQÍ x"å~°} J~Ú#^À K«∂_»∞_»∞.
W~åh "åx ‰õΩ=∂Ô~‰Î Ωõ „Ñü QÆO@‰õΩ =¸~°Û~ù ÀQÆ=Ú`À ÉÏ^ŒÑ_¨ ∞» K«∞O_≥#∞. ZO`À =∞Ok _®Hõ~ì ∞° ¡
Z<Àfl B+¨^=Œè ÚÅ ^•fi~å LÑ¨Ü∂≥ yOz##∞ P =¸~°Ûù ~ÀQÆ=Ú `«QÖæÆ ^Ë ∞Œ . J`«x ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ ÉÏÉÏ Tnx
LÑ¨Ü∂≥ yOK«=∞<≥#∞. J`«#∞ Tnx h\˜Ö’ HõeÑ≤ `«# ‰õΩ=∂Ô~‰Î Ωõ `åyOK«QÍ H˘xfl ~ÀAÅÖ’ ~ÀQÆO
Ñ¨ÓiÎQÍ `«ÔQæ#∞.
92
Ç¨Ï~åÌÑÙ¨ ~°=ÚÖ’ XHõ =$^Œ∞_Ì ∞» =¸„`«HÀâ◊=ÚÖ’ ~å~Ú`À ÉÏ^èÑŒ _¨ #≥ ∞. "≥^· ∞Œè ºÅ∞ ^•xH˜ x"å~°}Ü«Ú
PÑ¨~ˆ +¨<£ KÕÜ∞« =Öˇ#<≥#∞. P „QÍ=∞Ñ¨Ù W<å=Ú^•~°∞ ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ _Î ∞» . J`«#∞ H˘kÌQÍ Tnx P =$^Œ∞xú H˜zÛ
hà◊§Ö’ HõeÑ≤ „`åyOK«=∞<≥#∞. J@∞¡ KÕÜ∞« QÍ ÉÏÉÏ Hõ~∞° }`À Tn „Ñ¨ÉÏè ==Ú`À ~å~Ú Hõiy =¸„`«=Ú
#∞O_ç Éˇ@
· Ñ¨_#≥ ∞.
™ê~Ú =ÚYº Éè‰í Ωõ _Î ∞» âßº=∂ =∞~°^ÅŒ ∞‰õΩ ¿ÑQ¡ ∞Æ `«yÖˇ#∞. ^•x „Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ K«OHõÖ’ ~Ô O_»∞ ÉÁ|ƒÅ∞
‰õÄ_® ÖËK#≥ ∞. âßº=∂ ÉÏÉÏ#∞ â◊~}
° ∞"Õ_Q» Í ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. ''Tn ÑÖÑ¨Ù=Ú. [fi~°=Ú#∞ ÉÁ|ƒÅ#∞
ÅHõ∆ ºÃÑ@ì‰Ωõ . D ~å„u h=Ù "≥à√◊ §=^Œ∞Ì ~ˆ Ñ¨Ù L^ŒÜ∞« O "≥à√◊ §=Ú—— Jx J<≥#∞. ÉÏÉÏ P*Ï˝#∞ [=^•@x
âßº=∂ Tnx ÉÏáêr ^•fi~å `«#`«=Ú‡x WO\˜H˜ ÑÖÃÑ#∞. ÉÏÉÏ Tnx ÉÁ|ƒÅÃÑ· ~åã≤ hà◊√§ „`åyOzi.
WHõ¯_» âßº=∂ ÉÏÉÏ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ =∞~°∞<å_»∞ L^ŒÜ«∞O `«=Ú‡x WO\˜H˜ "≥à◊§QÍ `«# =∞~°^ŒÅ∞ `Õh~°∞
`«Ü∂« ~°∞KÕ~ÚK«∞O_»∞@ K«∂ã≤ Pâ◊Û~°º=Ú á⁄O^≥#∞.
ÉÁOÉÏ~Ú „ã‘Î XHÍ"≥∞ „Ñ¨ã=¨ ã¨=∞Ü«∞=Ú# ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_≥#∞. P"≥∞#∞ ti_ôH˜ fã¨∞‰õΩ=zÛi.
Ü≥∂xÖ’ J_»∞¤ HõxÑ≤OK≥#∞. ÉÏÉÏ Tnx hà◊§`À HõeÑ≤ WzÛi. Z\ì̃ Hõ+=ì̈ Ú ÖËHõ „Ñ¨ãq¨ OK≥#∞. HÍx
K«xáÈ~Ú# a_»Ñ¤ Ù¨ >ì̌#∞. ÉÏÉÏ Tk ÃÑ^ŒÌ „áê}Ïxfl ~°HO∆˜ z#k.
=∂ÖËQÍOÖ’ XHõ _®Hõ~ì ü `«# "Õ∞#Å∞¡xH˜ #Ü«∞=Ú HÍ#\˜ì ~åK«‰Ωõ ~°∞Ñ¨Ù`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_≥#∞. PÑ¨~ˆ +¨<£
KÕã#≤ #∞ LÑ¨Ü∂≥ QÆ=Ú ÖËHáõ ÈÜ≥∞#∞. "åi `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ ÉÏÉÏ =∞Ç≤Ï=∞#∞ qx ti_ôH˜ =zÛ ÉÏÉÏ#∞
"Õ_#≥ ∞. ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. Z=Ô~`· Õ D=∞j^Œ∞‰õΩ =K≥Û^Œ~À "åÔ~#fl_»∞ D [#‡Ö’ U "åºkè KÕ`#« ∞ÉÏ^èŒ Ñ¨_~» ∞° .
‰õΩ~°∞Ñ¨ÙÃÑ· Tnx „"åÜ«Ú=Ú. XHõ "å~°=ÚÖ’ #Ü«∞=∞QÆ∞#∞. ^Õ=ÙxÜ«∞O^Œ∞ #=∞‡‰õ=ÚOK«∞=Ú. Wk
=∞j^Œ∞ HÍ^Œ∞ ^•fi~å=u. Z=~°∞ WO^Œ∞ HÍÅ∞"≥∂ÃÑ^Œ~À "å~°∞ P~ÀQÆº=Ú#∞ P#O^Œ=Ú#∞ á⁄O^≥^~Œ ∞° Jx
ÉÏÉÏ P ‰õΩ~°∞Ñ¨Ù g∞^Œ `«=∞ KÕu`À „uÃÑÊ#∞. Tnx „"åÃã#∞. H˘kÌ~ÀAÅÖ’ #Ü«∞=∞Ü≥∞º#∞. ÉÏÉÏ
^Õ=ÙxÜ«∞O^Œ∞ #=∞‡Hõ=ÚOK«∞_»∞ Jx XHõ „Ñ¨H¯õ JO@∂<Õ P ~Ày Ü≥ÚHõ¯ ‰õΩ~°∞Ñ¨Ù g∞^Œ ™ê~Ú `«=∞ KÕux
„uÃÑÊ#∞. JO`Õ H˘<åflà◊‰¡ Ωõ P ‰õΩ~°∞Ñ¨Ù =∞@∞=∂Ü«∞ =∞Ü≥∞º#∞. WOÔHHõ¯_ç ^Õ=Ù_»∞ P ^Õ=Ù_Õ ti_ô ™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞.
D ãÖQÆu `≥eã≤# P ‰õΩé]"åx =∂=∞Ü«∞QÆ∞ _®Hõ~ì ü Pâ◊Û~°ºÑ¨_ç ™ê~Úx K«∂_»=Öˇ#x `«ÅK≥#∞.
HÍh [#∞Å∞ H˘O^Œ~∞° ÉÏÉÏ QÆ∞iOz =ºuˆ~‰õOQÍ K≥ÑC¨ @ KÕ`x« ti_ô „Ñ¨Ü∂« }O =∂#∞H˘<≥#∞. ÉÁOÉÏ~ÚÖ’
3 ~å„`«∞Å∞ =~°∞ã¨QÍ WOHõ#∞ ##∞fl #=Ú‡"å! Jx ã¨fi~°O qxÑ≤OK«QÍ J`«#∞ ti_ôH˜ áÈ=Öˇ##∞H˘<≥#∞.
XHõ ~ÀyH˜ #Ü«∞=Ú HÍ#\ì̃ *Ïfi~°=Ú`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_»∞ J`«xH˜ zH˜`º« KÕÜÚ« K«∂ P _®Hõ~ì ü `«#
93
=∞#ã¨∞ûÖ’ ™ê~Úx Ñ¨sHÕ∆ K«^ÅŒ z ''P ~Ày Ü≥ÚHõ¯ "åºkè D <å_»∞ ^Œy#æ , ~ˆ ¿Ñ ti_ôH˜ áÈÜ≥∞^Œx——
„"≥Ú‰õΩ¯H˘<≥#∞. "≥O@<Õ P ~ÀyH˜ [fi~°O `«QÔ #æ ∞. _®Hõ~ì ü ti_ôH˜ "≥o§ ÉÏÉÏ#∞ ^èiŒ ≈OK≥#∞. J`«#∞ ÉÏÉÏ
Éè‰í Ωõ _Î ,·≥ ÉÏÉÏ Tk`À uiy WO\˜H˜ =K≥Û#∞.
N™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ÉÏ^èÅŒ #∞ Ñ¨k [#‡Å =~°‰Ωõ ÉÏ^èŒ Ñ¨_=» Åã≤ÜÚ« #flk J#∞‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ ÉÏ^èÅŒ #∞
N™ê~Ú Ñ¨k~ÀAÅÖ’ x"åiOz<å~°∞. J@∞=O\˜ Éè‰í Ωõ xÎ ÉÏ^èŒ q<≥^=Œ Ú. _®Hõ~ì ü Ñ≤à§ı ÉÏÉÏ‰õΩ Éè‰í Ωõ _Î ∞»
J`«xH˜ yxÜ«∂Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ÅKÕ ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞O_≥#∞. P ÉÏ^èŒ#∞ `«@∞ìHÀÖËHõ Kå=Ù#∞ HÀ~°∞K«∞O_≥#∞. ÉÏÉÏ‰õΩ
`«# ÉÏ^è#Œ ∞ `≥ÅÑ¨=Åã≤#kQÍ =∞iÜ«Ú P ÉÏ^è#Œ ∞ ~åÉ’ÜÕ∞ Ñ¨k [#‡Å‰õΩ ÑÖzÃÑ@ì=Åã≤#kQÍ N™ê~ÚH˜
K≥ÑÊ¨ =∞x HÍHÍ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ #ü ∞ ÉÏÉÏ Hõ_‰» Ωõ ÑÖÃÑ#∞. nH˜`∆ ü ^•fi~å ÉÏÉÏ Ñ≤à§ı ÉÏ^è#Œ ∞ qx W@∞¡ ÑëHÔ #∞
? J`«_ÅÕ Ñ¨k[#‡Å =~°‰Ωõ ÉÏ^èÑŒ _¨ =» Öˇ#∞? Ñ¨k~ÀAÅÖ’ QÆ`« [#‡ áêÑ¨=Ú#∞ Ç¨ÏiOÑ¨*Ü
Ë ∞« QÆÅ#∞.
<ÕxHõ¯_» LO_ç WÇ¨ÏÑ¨~™° œYº=Ú WK«Û@‰õΩ ã≤^=ÌŒ ÚQÍ LO_»QÍ JO`«_ÖÕ Ï Kå=Ù#∞ HÀ~°=Öˇ#∞. Z=Ô~<· å
J`«xx fã¨∞Hõ~O° _»∞ ÉÏ^è#Œ ∞ x~°∂‡eOK≥^#Œ ∞ Jx ÑëH˜i. WHõ¯_» ™ê~Ú ã¨∂\˜QÍ `å#∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»x
ã¨∂zOz<å~°∞. Ñ¨k [#‡Å ÉÏ^è#Œ ∞ 10 ~ÀAÅÖ’ Ç¨ÏiOÑ¨ KÕ™êÎ#<åfl~°∞. Wk Hˆ =ÅO P Ñ¨~=° ∂`«∞‡_çH˜
`«ÑÊ¨ =∞Ô~=fiiH˜ ™ê^èºŒ OHÍ^Œ∞. =∞iÜ«Ú WÇ¨xH˜ Ñ¨~åxH˜ ™œYº=Ú W=fi\ÏxH˜ L<åfl#<åfl~°∞. WÇ¨ÏÑ¨~°
™œYº=Ú eK«∞Û#k Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞ g∞ ÉÏ^è#Œ ∞ âßâ◊fi`«=ÚQÍ x~°∂‡eOK≥^#Œ <åfl~°∞. JO`« xHõ¯K«ÛQÍ ÉÏÉÏ
`å#∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ Ñ¨~°=∂`«‡ÜÕ∞ Jx ã¨∂zOz<å~°∞. J~Ú`Õ Ñ≤àı§#∞ fã¨∞Hõ=zÛ# `«~°∞"å`« PÜ«∞#
ÉÏ^èŒ#∞ KåÖÏ z„`«=ÚQÍ ÉÏÉÏ Ug∞ HõeÊOK«∞H˘#‰õΩO_® K«∂KÕ "åà◊§H˜ WOÔH=i ^•fi~å<À x"å~°}
J~Ú#@∞¡QÍ K«∂Ñ≤Oz<å~°∞. J^≥@#¡ QÍ <å<å ™êÃÇÏÉò _®Hõ~ì ü Ñ≤à§‹ ‰õΩ Hõ@∞ì Hõ@∞ìK∞« O_»QÍ ÉÏÉÏ P Hõ@∞ì
Hõ@=ì ^ŒxÌ Hõ\ #ì̃ KÕ K«KÛ≥ ^Œ_x» =∞iÜ«Ú ÉÏÉÏ W@¡<#≥ ∞. ''JÑ¨C_»∞ XHõ HÍH˜ =zÛ á⁄_»K∞« #∞. JÑ¨C_»∞ h
‰õΩ~°∞Ñ¨Ù #Ü«∞=∞QÆ∞#∞—— Jxi. ™ê~Ú ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ qO>Ë XHõ Ñ≤zÛ"åx Ñ¨Å∞‰õΩÅ=ÖË JxÑ≤™êÎ~Ú.
=∞j^Œ∞Ö’ HÍH˜ ~å=_»"∞Õ q∞\˜ ÃÑQ· Í P HÍH˜ Ñ≤à§ı D Ü≥ÚHõ¯ ‰õΩ~°∞Ñ¨Ù#∞ á⁄_»=_»"∞Õ q∞\˜ Jx JO^Œ~∂° Z=i
Ñ¨xÖ’ "å~°∞ LO_»QÍ J|∞ÌÖÏ¡ J<Õ J`«_»∞ =∞j^Œ∞#∞ `«∂_»∞ã¨∂Î J`«x HÍà◊√§ Ñ≤àı§ ‰õΩ~°∞Ñ¨Ùg∞^Œ Ñ¨_≥#∞.
JO^Œ∞Ö’ #∞O_ç U_»∞ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞ Éˇ@
· ‰õΩ =K≥Û#∞. `«@∞ìHÀÖËHõ ÉÏ^èKŒ Õ Ñ≤à§ı U_»∞=QÍ ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞.
K«∂_»O_ç =∞# J#fl [|∞ƒ ‰õΩki#k. J#QÍ Ñ≤à§ı HÍH˜ ZÑ¨C_»∞ =K«∞Û#∞. Jx „Ñ¨tflOÑ¨QÍ ÉÏÉÏ h=Ù
HÍH˜x K«∂_»Ö^Ë •. J|∞ÌÖÏ¡Ü∞Õ PHÍH˜ Jx J<≥#∞. ÉÏÉÏ „Ñ¨=~°#Î KåÖÏ z„`«=ÚQÍ LO_»∞#∞, J#∞@Ö’ Wk
XHõ L^•Ç¨Ï~°} ™ê~Ú Z@∞=O\˜ zH˜`û« Ñ≤à§ı ‰õΩ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . HõhãÖ P ~Àyx `åHõ<<·≥ å `åHõÖ^Ë ∞Œ . =∞j^Œ∞Ö’
94
L#fl [#∞Å‰õΩ =∂„`«O J|∞ÌÖÏ¡ K«∂_»‰Ωõ O_® `«#HÍÅ∞#∞ Ñ≤à§ı ‰õΩ~°∞Ñ¨ÙÃÑ· Ñ¨_ç X`«∞@
Î =Å# `«#‰õΩ ~ÀQÆ=Ú
x"å~°}"≥∞ÿ#^Œx 7 Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞ Éˇ·@‰õΩ =K≥Û#x `«ÅOKÕ̂~ HÍx J|∞ÌÖÏ¡ ~å=@=Ú, J`«x HÍÅ∞ Ñ≤àı§
‰õΩ~°∞Ñ¨ÙÃÑ· Ñ¨_@
» =Ú, Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞ Éˇ@
· ‰õΩ ~å=@=Ú, W=hfl ™ê~Ú JHõ¯_Õ =∞ø#=ÚQÍ LO_ç #_çÑO≤ z#k.
JO^Œ∞Hˆ ™ê~Ú =ÚO^Œ∞QÍ<Õ XHõ HÍH˜ =zÛ á⁄_»∞K«∞#∞. h ‰õΩ~°∞Ñ¨Ù #Ü«∞=∞ø#∞. Jx [~°QÉÆ ’ÜÕ∞k =ÚO^Œ∞QÍ
`≥eÜ«∞Ñ¨~z° `«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ Ñ≤à§ı H˜ ÉÏ^èŒ x"å~°} KÕÃã#∞. Ñ≤à§ı P QÍÜ«∂ÅÃÑ· Tn Ñ¨ÓÜ«∞@O`À `«# "åºkè
Ñ¨ÓiÎQÍ #Ü«∞=∞Ü≥∞º#∞.
™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÖÎ Åˇ ¡ ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ Tn=∞Ç≤Ï=∞#∞ `≥Å∞û‰õΩ#fl `«~∞° "å`« ti_ôH˜ "≥o§# "å~°O^Œ~∞° ™ê~Ú
Tnx `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® `≥K∞« ÛH˘x „Ñü~ÀA L^ŒÜ∞« O =∞iÜ«Ú ~å„u Tnx ÃÑ@∞ìH˘x hà◊§Ö’ "Õã∞¨ H˘x „`åy#
Z@∞=O\˜ ~ÀQÆ=ÚÖˇ#· #∞ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® x"å~°} B`«∞O^Œx ãÖÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ #=∞‡Hõ=Ú`À D J^è•ºÜ«∞=Ú
K≥ÑÊ≤ # ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ ÅÎ bÅÅ#∞ |\ì̃ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx Tnx J#∞x`«º=Ú ™ê~Ú =∞Ç¨ „Ñ¨™ê^Œ=ÚQÍ ÉèÏqOz
ã‘fiHõiOK« =Öˇ#∞.
35= J^è•ºÜ«∞=Ú
Ü≥∂QÆ∞Å#∞ Ñ¨sHÕ∆ KÕ^∞Œ ‰õΩ ‰õÄ_® H˘O`«=∞Ok ti_ôH˜ "≥à§ı "å~°∞. Jã¨Å∞ XHõ =∞Ç¨Ü≥∂yH˜ XHõ
™ê=∂#∞ºxH˜ xOyH˜ <ÕÅ‰õΩ =∞^èºŒ L#flO`« =º`åºãÖ HõÅ^Œ∞. Z=fiÔ~#· #∞ Z^Œ∞\˜ "åxx Ñ¨sHÕ∆ K«∞@‰õΩ
ã≤^Œú"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞ P Ñ¨sH˜∆OK«∞"å_»∞ P Ñ¨sH˜∆OÑ¨|_Õ "åxHõO>Ë XHõ "≥∞@∞ì Z‰õΩ¯=QÍ Ü≥∂QÆº`« HõeæL#flÑ¨C_Õ
J@∞=O\˜ Ñ¨sHõÅ∆ ∞ KÕÜ∞« =K«∞Û#∞. P Ü≥∂QÆº`« ÖË#Ñ¨C_»∞ J@∞=O\˜ =∞Ç¨HÍ~°º=ÚÅ‰õΩ ã≤^ÑÌŒ _¨ ~» å^Œ∞.
J@∞¡ KÕã#≤ ™ê=∂#∞º_»∞ XHõ =∞Ç¨ Ñ¨~fi° `«=Ú#∞ _èHô ˘x#@∞¡, ã¨=Ú„^ŒHÔ ~°\ÏÅ#∞ PÑ¨Ù@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOz#@∞¡
<ÕÅÃÑ· #∞O_ç PHÍâ◊OÖ’x =∞|∞ƒ#∞ `å‰õΩ@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOz#@∞¡O_»∞#∞. HÍ=Ù# W@∞=O\˜ Ñ¨sHõÅ∆ ∞ `«Q^Æ ∞Œ .
™ê=∂#º=ÚQÍ Ü≥∂QÆ∞Å#∞ Ñ¨sHõO∆ K«∞@‰õΩ =ÚYº HÍ~°}O D Ü≥∂y J~Ú# "å~°∞ ^è<Œ åxfl ZO^Œ∞‰õΩ
^ŒH}
∆˜ QÍ J_çy ^•K«∞H˘O^Œ∞~°x ^è#Œ =ÚÃÑ· Pâ◊Heõ #æ "å~°∞. Ü≥∂y QÆ∞}=ÚÅ∞ Z@∞¡ LO_»∞#x WÖÏO\˜
PÖ’K«#Å`À LO_Õ"åà◊√§ N™ê~Úx ‰õÄ_® WÖÏO\˜ ãÖÑ¶∞¨ @#Å#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@ÔH· ti_ôH˜ "≥o§# "å~°∞
HõÅ~°∞. ÉÏÉÏ XHõ™êi W@¡<#≥ ∞, ''<Õ#∞ XHõ ~°∂áê~Ú ^ŒH}
∆˜ Z=i=^Œ#Ì ∞Oz fã¨∞H˘x#KÀ ^•xH˜ Ñ¨k~Ô @∞¡
W=fi=Öˇ#∞. <Õ#∞ T~°Hõ Uq∞Ü«Ú fã¨∞H˘##∞. Ñ¶H¨ ~© ∞° Z=ix K«∂Ñ¨Ù<À "åi =^Œ<Ì Õ J_çQÔ ^Œ#∞. QÆ`« [#‡Ö’
ÉÏH©ÜÚ« #fl "åx =^Œ<Ì Õ Ñ¨ÙK«∞ÛH˘O^Œ∞#∞—— Jx J<≥#∞. ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ # "åHõº=ÚÅ#∞ H˘O`«=∞Ok ™êfi~°=÷ Ú`À#∞,
Jáê~°=÷ Ú`À#∞ fã≤H˘x ™ê~ÚH˜ XHõ ~°∂áê~Ú ^ŒH}
∆˜ W¿ãÎ áÈÖË, ÖË^• ™ê~ÚQÆ∞_çÖ’ "≥o§#Ñ¨C_»∞ Ç¨ïO_ôÖ’
95
10~°∂IIÅ∞ "Õ¿ãÎ ™ê~Ú K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ "Õã#≤ "åxH˜ 10 ~Ô @∞¡ ÉÏÉÏ „Ñ¨™êk™êÎ_x» L^Õâú º◊ =Ú`À L#fl"å~°∞
HõÅ~°∞. w`«Ö’ Hõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ Ñ¶Ö¨ Ï¿ÑHõ∆ ÖË‰Ωõ O_® LO_»=∞x Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ K≥ÑÊ≤ <å~°∞. ÉÏÉÏ#∞ PHõi¬OK«∞H˘#∞@‰õΩ
H˘O`« =∞Ok ^è#Œ =Ú#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOz `«##∞ ÉÏÉÏ PHõi¬OK«∞‰õΩO\Ï_»x L^Õâú º◊ =Ú`À L#fl"å~°∞ HõÅ~°∞.
HÍx ÉÏÉÏ XHõ Ñ¶¨H©~°x `«#‰õΩ ^èŒ#=Ú, WÅ∞¡, "åH˜e, |O^èŒ∞=ÙÅ∞, =ã¨∞Î=ÙÅ∞, ~°∞zQÆÅ PÇ¨~°=Ú PYiH˜
„`åQÆ∞h~°∞ g\˜`À Z@∞=O\˜ ãÖ|O^è=Œ Ú ÖË^∞Œ . =∞# HÀÔ~¯Å∞ HÀãÖ ÉÏÉÏ#∞ ^è#Œ =Ú`À ÖÁOQÆnã¨∞H˘#=Öˇ#x
ÉèÏ=# x[=ÚQÍ =¸~°"ö ∞≥ #ÿ k ^èŒ<åxH˜ ÖÁOˆQ"å_»∞ =∂#=Ù_»∞. ÉèíHÎ̃ˆH ÖÁOˆQ"å_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞. ÅHõ∆Å∞,
HÀ@∞¡, ~°`åflÅ∞ WÖÏ Z<≥fl<Àfl ÖˇH¯õ ÖËx PÉè~í }
° =ÚÅ∞ H˘O_»O`«QÍ ™ê~Ú =ÚO^Œ~° ‰õΩ=∞‡iOz##∞ ™ê~Ú
"å\˜x `åHõ<<·≥ å `åHõ~∞° . ™ê~Ú K≥ÑÊ≤ #k XHõ¯>Ë. Ñ¶H¨ ~© ∞° Z=ix K«∂Ñ¨Ù<À "åx =^Œ<Ì Õ fã¨∞H˘<≥^xŒ J#QÍ
P Ñ¶H¨ ~© ∞° QÆ`« [#‡Ö’ Z=Ô~<· å ÉÏH©ÜÚ« #fl Z_»Å P =ºHÎ̃<Õ P Ñ¶H¨ ~© ∞° (ÉèQí =Æ O`«∞_»∞) K«∂Ñ¨Ù#x J~°=÷ Ú.
=∞i P Ñ¶H¨ ~© ∞° D Ñ¶H¨ ~© ∞° H˜ (ÉÏÉÏH©) K«∂¿Ñ J@∞=O\˜ "åi =^ŒÌ ^è#Œ =Ú#∞ fã¨∞H˘#=∞x K≥ÑÊ¨ QÍ D Ñ¶H¨ ~© ∞°
ÉÏÉÏ "åi =^ŒÌ#∞O_ç ^ŒH˜∆} Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞. WHõ¯_» ‰õÄ_® ÉÏÉÏ `å<Õ ÉèíQÆ=O`«∞_≥·#Ñ¨Ê\˜H© QÆ`« [#‡Ö’
ÉÏH© Ñ¨_#ç "åix QÆ∞iÎOz ^ŒH}
∆˜ #∞ J_»∞QÆ∞#Ñ¨Ê\˜Hx˜ „Ñ¨ÑO¨ KåxH˜ =∞#ÖÏO\˜ ™ê=∂#º [#∞ÅH˜ ÉÏÉÏ
`«# Ü«∞[=∂x ÉèQí =Æ O`«∞_»x P ÉèQí =Æ O`«∞_»x "Õ~∞° QÍ<Õ K«∂Ñ≤ã∂¨ Î `å#∞ P ÉèQí =Æ O`«∞x ¿ã=‰õΩ_»#x
#q∞‡ã¨∂Î L<åfl~°∞. S`Õ ^ŒH}
∆˜ HÀ~°∞@‰õΩ =ÚYº=ÚQÍ QÆÅ HÍ~°}=Ú Z=fiÔ~#· #∞ ^è#Œ =Ú ãÖáêkOz#Ñ¨C_»∞
^•#=Ú ÖËHõ ^è~Œ ‡° =Ú KÕÜ∞« =Öˇ#x P ^•# ^è~Œ ‡° =ÚÅ H˘~°̂H P ^è#Œ =ÚÅ#∞ ãÖáêkOK«=Öˇ#x ^è•#=Ú
KÕÜ∞« ‰õΩO_® =∞# ™êfi~å÷xH˜ LÑ¨Ü∂≥ yOK«‰Äõ _»^xŒ ÉÏÉÏ K≥¿ÑÊ"å~°∞. D [#‡Ö’ J#∞Éèqí OKÕ „Ñü=ºHÎ̃H˜
‰õÄ_® `«# QÆ`« [#‡Ö’ ^•#=Ú ÖËHõ ^è~Œ ‡° =Ú KÕ¿ãHÎ Íx D [#‡#O^Œ∞ J@∞¡ J#∞Éèqí OK«Ö_Ë ∞» . W`«~∞° ÅH˜¿ãQÎ Íx
^è#Œ =Ú#∞ ãÖáêkOK«Ö=Ë Ú. HÍ=Ù# ^•#=Ú KÕ¿ã<Î Õ ^è#Œ =Ú ãÖáêkOK«QÅÆ =∞x P ^è#Œ =ÚÖËHõ ^è~Œ ‡° =Ú
KÕÜÚ« @ =Å# "≥~· åQÆº=Ú K≥Ok ÉèHí Î˜ HõÅ∞æ#∞. HÍ=Ù#<Õ ÉÏÉÏ ^ŒH}∆˜ J_çQˆ "å~∞. WÖÏ Ü≥∂QÆ∞Å#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@‰õΩ
=zÛ# "åiÖ’ HÍHÍ =∂=∂Ax ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ XHõ~∞° . J`«_∞» ™êHÍ~åxfl #=∞‡_»∞. x~åHÍ~°=Ú<Õ #=Ú‡#∞.
ÃÑQ· Í qO`«Å HÀãÖ ™ê~Úx ^Œi≈OK«=Öˇ#x HÍHÍ =∞Ç¨[x`À ti_ôH˜ =K≥Û#∞. ^•fi~°HÍ=∞~Ú =∞j^Œ∞
"≥∞>ˇHì ¯˜ # ZO^Œ~À Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ ÉÏÉÏ "å~°∞ #=Ú‡‰õΩ#fl ^Õ=Ùà◊§ ~°∂Ñ¨=ÚÅ#∞, QÆ∞~°∞=ÙÅ ~°∂Ñ¨=Ú#∞ K«∂Ñ≤Oz<å~°x
=ÚO^Œ∞ J^è•º=ÚÅÖ’ ‰õÄ_® |∞∞A=Ù KÕÜ∞« |_ç#k. WHõ¯_» HÍHÍ =∞Ç¨^Œx ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ =∞j^Œ∞ "≥∞@∞¡
ZHõ¯QÆ<Õ ™ê~Ú „¿Ñ=∞ Ñ¨Ó~°fiHõ =∂@Å`À PÇ¨fixOK≥#∞. P HõO~î=° Ú HÍHÍ =∞Ç¨[x ¿ãflÇ≤Ï`«∞x Ü≥ÚHõ¯
`«O„_ç HõO~î=° Ú=ÖË LO_≥#∞. J`«#∞ Pâ◊Û~°º=Ú á⁄Ok ÉÏÉÏ‰õΩ ™êëêìOQÆ=Ú Ñ¨_iç . ™ê~Ú HÍHÍ =∞Ç¨[xx
Ô~O_»∞ =¸_»∞™ê~°∞¡ ^ŒH˜∆} J_çÔQ#∞. J`«x ¿ãflÇ≤Ï`«∞x J_»∞QÆÖË^Œ∞. QÆÅ HÍ~°}=Ú J_»∞QÆQÍ ÉÏÉÏ ''h‰õΩ
96
WK«∞Û@‰õΩ W+ì̈=Ú ÖË‰Ωõ O_≥#∞. Hõ#∞Hõ J_»∞QÆÖ^Ë ∞Œ . hH˜+"ì̈ ∞≥ #ÿ W=fi=K«∞Û#∞ Jx JO@∂ =∞#‰õΩ =∞^èºŒ #∞#fl
J_»∞#¤ ∞ fã≤"Ü
Õ Ú« =Ú.JÑ¨C_»∞ =∞#O XHõi<˘Hõ~∞° K«∂ã¨∞H˘#QÆÅ=Ú Jx ÉÏÉÏ ÑëHÔ #∞. HÍHÍ =∞Ç¨[x
¿ãflÇ≤Ï`«∞x ãÖâ◊Ü∞« =ÚÅ∞ `˘ÅyáÈÜ≥∞#∞. ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@ÔH· =zÛ ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç≤Ï=∂xfi`«=Ú
`≥Å∞ã¨∞H˘x ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ #≥ ∞. ÉÏÉÏ "åix Pj~°fikOz uiy „Ñ¨Ü∂« }=Ú#‰õΩ P[˝ WK≥Û#∞. WO\˜Há˜ È~Ú
`«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ fÜ«∞QÍ ~Ô O_»∞ Ñ≤K∞« ÛHõÅ∞ K«zÛ Ñ¨_Ü
ç Ú« #flq. WOH˘Hõ Ñ≤K∞« ÛHõ H˜\ H˜ #© ∞O_ç ZyiáÈÜ≥∞#∞. ÉÏÉÏ
=¸_»= Ñ≤K∞« ÛHõ#∞ ~°HO∆˜ K«∞@ÔH· JHõ¯_»‰Ωõ ÑÖÃÑ#x "å~°∞ „QÆÇÏ≤ OK≥#∞. HÍHÍ =∞Ç¨[x ti_ôH˜ J<ÕH™õ ê~°∞¡
áÈ=Ù@ `«# Ü«∞[=∂xÜ«∞QÆ∞ ~°H¯õ ~ü „QÆÇÏ≤ Oz ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@ÔH· WOH˘Hõix "≥O|_ç ÃÑ@∞ìH˘x HÍHÍ
=∞Ç¨[x`À ti_ôH˜ =K≥Û#∞. "å~°∞ ZO_»∞ „^•Hõ∆ Ñ¨à√◊ §ÃÑQ· Í P ÑÖ_»Ö¡ ’ yO[Å∞ L#flq ÉÏÉÏ‰õΩ WzÛi.
JHõ¯_Õ ÉÏÉÏ ™êÃÇÏÉò `«~¯° _£ LO_≥#∞. ZO_»∞ „^•Hõ∆ Ñ¨à§◊ #∞ ÉÏÉÏ ÑÖz ÃÑ@ìQÍ HÍHÍ =∞Ç¨[xÜ≥ÚHõ¯
Ü«∞[=∂xÜ«∞QÆ∞ ~°H¯õ ~ü H˘xfl W=fiQÍ J`«xH˜ â◊√z â◊√„Éè`í « LO_»∞@KÕ u#ÖË^∞Œ . |Å=O`«=ÚQÍ <À\’¡
"Õã∞¨ H˘<≥#∞. <À\˜Ö’x yO[Å#∞ *Ë|∞Ö’ "Õã∞¨ H˘<≥#∞. ™ê~Ú J`«x J=ã¨#÷ ∞ „QÆÇÏ≤ Oz =∞iH˘xfl ÑÖ_»#¡ ∞
WK≥Û#∞. =∞m§ |Å=O`«=ÚQÍ J`«# <À\’¡ "Õã∞¨ H˘#QÍ Pâ◊Û~°ºHõ~=° ÚQÍ "åxÖ’ yO[Å∞ ÖË‰Ωõ O_»<Õ `å#∞
qO`«Å∞ K«∂K«∞@ÔH· =zÛ<å_»∞. HÍ|\ì̃ ÉÏÉÏ J`«x =∞#ã¨∞û#∞ HõxÃÑ\ì̃ qO`« K«∂ÃÑ#∞ QÍx ™ê~Ú
™ê=∂#º=ÚQÍ qO`«Å∞ K«∂Ñ¨~∞° – J~Ú##∞ WOHÍ K«OK«Å =∞#ã¨∞ûQÆÅ ~°H¯õ ~ü `«# „Ñ¨H¯õ #∞#fl `«~¯° _£‰Ωõ
Z\ì̃ „^•HõÅ∆ ∞ ^˘iH˜#=x J_»∞QÆQÍ `«~¯° _£ yO[Å`À L#fl=x K≥ÃÑÊ#∞. ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@‰õΩ =zÛ# P
HÍHÍ =∞Ç¨[x Ü«∞[=∂x F_çáÈ~Ú##∞ =∞m§ ÉÏÉÏ x["≥∞#ÿ Ü≥∂y J~Ú# „^•HõÑ∆ à¨ #¡◊ ∞ =ÚO^Œ∞ HÍHÍ
=∞Ç¨[#∞xH˜ W=fi=Öˇ#x =∞#ã¨∞ûÖ’ J#∞‰õΩ#fl Hõ}
∆ =Ú<Õ ÉÏÉÏ x^Œ~≈° #=Ú K«∂ÃÑ#∞. âßº=∂ ~°H¯õ ~ü#∞
ÉÏÉÏ‰õΩ ÑïK«Ü«∞O KÕã¨∂Î W@¡<≥#∞. ''HÍHÍ =∞Ç¨[x Ü≥ÚHõ¯ Ü«∞[=∂x W`«#∞—— "≥O@<Õ ÉÏÉÏ
J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ @∞=O\˜ =∂@ ÑëHÔ #∞. Jk U=∞#QÍ ''J`«_@≥ ∞¡ "åxH˜ Ü«∞[=∂x HÍQÆÅ_»∞. J`«x Ü«∞[=∂x
"Õ~˘Hõ~°∞ HõÅ~°∞—— ÉÏÉÏ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ „Ñü"åxH˜ =iÎOK«∞#∞. =∞#O^ŒiH˜ Ü«∞[=∂x ÉèQí =Æ O`«∞_Õ P
Ñ¨~°=∂`«∞‡_»∞ `«Ñ¨Ê Z=fiiH˜ Ü«∞[=∂x J<Õ "å~°∞O_»~°∞. ZHõ¯_» Z=fii ^ŒQÆæ~° UÑ¨x<≥·<å ^èŒ#OHÀãÖ
Ñ¨xKÕã∞¨ <Î åfl P Ñ¨xKÕÜÚ« "åx JkèHÍiH˜ ‰õÄ_® Ü«∞[=∂x ÉèQí =Æ O`«∞_Õ HÍx Ñ¨xx HõeÊOz# "å~°∞ P
Ñ¨xH˜ ^è#Œ =Ú WK«∞Û"å_»∞ Ü«∞[=∂x HÍ_»∞. ~°H¯õ ~ü ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@‰õΩ =zÛ ÉÏÉÏÜ≥ÚHõ¯ ã¨~fi° [˝`#« ∞
„QÆÇÏ≤ Oz# "å_≥· ™ê~Ú XHõ Q˘Ñ¨ÊÜ≥∂y Jx Ziy ÉÏÉÏ‰õΩ 15~°∂IIÅ∞ ^ŒH}
∆˜ WzÛ uiy "≥o§ áÈÜ≥∞#∞.
Ü≥∂QÆ∞Å#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«=Öˇ#fl Zxfl [#‡Öˇ#· #∞ KåÅ=Ù Hõ^•!
97
36= J^è•ºÜ«∞=Ú
=∂ÖÏ Hõ=∞O_»Å∞ ~°^óŒè Hõ~Ñ° ^¨ ‡Œ Ü«ÚQˆ ‡
=∞^èŒºã¨÷ áê}˜Ü«ÚQÆàı _è»=∞~°∞ „uâ◊¥ÖË
Ü«∞ã¨ºãÎ̈ T~°ÌfiHõ~°Ü≥∂ó â◊√Éèí â◊OY∞ K«„ˆH
=O^Õ`« =∞„u=~°ÔŒ Éè∞í [ Ñ¨@¯Ü«ÚHõ"Î ∞£
ÉÏÉÏ N^Œ`∞« xÎ 5= J=`å~°=∞x =ÚO^Œ∞ J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’ K≥ÑÊ¨ |_ç#k. D J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’
™ê~Ú `å#∞ ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« _Õ Jx |∞∞A=Ù K«∂Ñ¨|_ç#k. ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«∞@ÔH· QÀ"å#∞O_ç =zÛ# W^Œ~Ì ∞°
ÃÑ^ŒÌ =∞#∞+¨µºÅ∞ ÉÏÉÏ XHõix 15~°∂IIÅ∞ ^ŒH}
∆˜ J_çQÔ #∞. J`«#∞ W=fiQÍ WOH˘Hõ~∞° ÉÏÉÏ J_»∞QÆHõ
áÈ~Ú##∞. 35~°∂IIÅ∞ ^ŒH}
∆˜ W=fiQÍ ™ê~Ú x~åHõiOK≥#∞. âßº=∂ D q+¨Ü∞« =Ú#∞ ÉÏÉÏ#∞ „Ñ¨tflOÑ¨QÍ
™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. ÉÏH© L#fl"å_»∞ K≥eO¡ K«=Öˇ#∞. <å‰õΩ Ug∞ JHõ¯~°Ö^Ë ∞Œ ''<Õ<Ñ≥ C¨ _»∂ ã¨fi`«O„`«∞_»#∞ |∞∞}=Ú
â◊`$« `«fi=Ú, Ç¨Ï`«º KÕã#≤ ^À+¨=Ú K≥eO¡ zÜÕ∞ f~°=Öˇ#∞. ^•xx `«ÑÊ≤ OK«∞H˘#ÖË=Ú—— Jx Ñ¨Å∞HõQÍ âßº=∂‰õΩ
Ug∞ É’^èÑŒ _¨ Ö» ^Ë ∞Œ . `«~∞° "å`« P W^Œ~Ì ∞° ÃÑ^Œ=Ì ∞#∞+¨µºÅÖ’15 ~°∂IIÅ∞ ^ŒH}
∆˜ WzÛ<å"å~°∞ âßº=∂`À `«#
QÆ∞iOz D q^èŒ=ÚQÍ K≥ÃÑÊ#∞. ''<å‰õΩ L^ÀºQÆ=Ú ÅaèOz#KÀ <å "≥Ú^Œ\ ˜ r`«=Ú#O`«Ü«Ú ^Œ`åÎ
^Õ=ÙxH˜KÛ≥ ^Œ#x „"≥Ú‰õΩ¯‰õΩO\˜x. ^Œ`Î« J#∞„QÆÇÏ¨ =ÚKÕ <å‰õΩ L^ÀºQÆ=Ú ^˘iÔH#∞. "≥Ú^Œ@ <å <≥Å r`«O
15 ~°∂IIÅ∞ „Hõ=∞=ÚQÍ ÃÑiy 700~°∂IIÅ∞ J~Ú#k. <å "≥Ú„‰õΩ¯#∞ =∞~°zux. HÍ=Ù# ÉÏÉÏ <å=^ŒÌ 15
~°∂II fã¨∞H˘xi. Jkáê`« ÉÏH©—— Jx K≥ÑÊ≤ i. `«# W+ì̈ ^Õ=Ù_»Q∞Æ ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« Å "åix „"≥Ú‰õΩ¯‰õΩ<åfl~°∞.
N^Œ`Î« J=`å~°=∞QÆ∞ N™ê~Ú J`«x „"≥Ú‰õΩ¯#∞ =∞~°z##∞ ÉÏH©ÜÚ« #fl"å~°∞ Hõ#∞Hõ |∞∞}=Ú q"≥∂K«#=Ú#ÔH·
N^Œ`™Î« ê~Ú áê`« ÉÏH© Ü«∞QÆ∞ 15~°∂IIÅ∞ =∂„`«"∞Õ ("≥Ú^Œ\ ˜ <≥År`«O) ^ŒH}∆˜ J_çQÔ #∞. J`«#∞ „"≥Ú‰õΩ¯‰õΩ#flk
^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« xH˜ J_çy# "å~°∞ N™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞ ÉÏÉÏ YzÛ`«=ÚQÍ ^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« _Õ Jx ÉÏÉÏ |∞∞A"≥#· k.
ÉÏÉÏ J_»Q‰Æ Ωõ O_® 35~°∂IIÅ∞ ^ŒH}
∆˜ WzÛ#"å_»∞ âßº=∂`À ÉÏÉÏ `«# ^ŒH}
∆˜ #∞ x~åHõiOK«∞@‰õΩ
QÆÅ HÍ~°}=Ú#∞ D q^è=Œ ÚQÍ `≥eÃÑ#∞. <å"≥O@ =∞x+≤ ZÑ¨Ê\˜ #∞O_À <å=^ŒÌ Ñ¨x KÕÜÚ« K«∞O_≥#∞. "åx
=∞#ã¨∞û =∂~°∞@ =Å# <å „^Œ=º=Ú#∞ ^˘OyeOK≥#∞. 30 "ÕÅ ~°∂IIÅ∞ ^˘OyeOz áêiáÈÜ≥∞#∞. XHõ
Ñ¶H¨ ~© ∞° <å ã≤u÷ x QÆ=∞xOz ti_ô ™ê~ÚH˜ „"≥ÚH˜¯ „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ PÇ¨~°=Ú#∞ q_»∞==∞x K≥ÑÊ¨ QÍ <Õ#∞ J#fl=Ú
u#∞@ =∂x<å#∞. 15 k#=ÚÅ `«~∞° "å`« <å=O@"å_»∞ <å_»|∞ƒ#∞ uiy WK≥Û#∞. <Õ#∞ <å „"≥Ú‰õΩ¯#∞
=∞~°zux. XHõ™êi ÉÏÉÏ ã¨fiÑ¨fl ^Œ~Œ ≈° #=Ú W=fiQÍ <å„"≥Ú‰õΩ¯ [˝ÑHÎ≤ ˜ =zÛ ã‘=ì ∞~üÃÑ· ~å^ŒÅz P ã‘=ì ∞~üÖ’
98
*ÏQÍ ÖË‰Ωõ O_»∞@KÕ HÔ ÃÑ<ì £ XÑ¨CH˘#ÖË^∞Œ . JÑ¨C_»∞ ÑïK«Ü∞« =ÚÖËx XHõ =ºHÎ̃ K≥ÑÊ¨ QÍ ##∞fl ZH˜¯OK«∞H˘x
WHõ¯_»‰Ωõ `≥zÛi. D W^ŒiÌ q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ „QÆÇÏ≤ Oz# ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ âßº=∂ q∞H˜¯e Pâ◊Û~°º=Ú K≥Oki.
N™ê~Ú ã¨~fi° A˝_Q» ∞Æ @KÕ gi~°∞=Ù~°∞ âßº=∂‰õΩ "åiÜ≥ÚHõ¯ Hõ^ÅŒä ∞ K≥ÑÊ¨ Hõ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ ÉÏÉÏ P ~Ô O_»∞ Hõ^ÅŒä #∞
=∞ã‘^∞Œ Ö’ L#fl"åi =ÚO^Œ∞ K≥ÑÊ≤ i. S`Õ Jq ã¨∂\˜QÍ 15 ~°∂IIÅ∞ ^ŒH}
∆˜ WzÛ# "åi Hõ^#Œä ∞ `å#∞
„"≥Ú‰õΩ¯‰õΩ#fl "≥Ú^Œ\ <˜ Å≥ r`«O `«# W+ì̈^=·≥ =Ú#‰õΩ WK≥Û^Œ#x „"≥ÚH˜¯# „"≥Ú‰õΩ¯ =∞~°K∞« @KÕ `å#∞ (ÉÏÉÏ)
15 ~°∂IIÅ∞ ^ŒH}
∆˜ J_çy<å#x K≥ÑÊ≤ ~Ô O_»= Hõ^Œä =∂„`«=Ú ™ê~Ú `«# ^ŒQ~æÆ ° L#fl ™⁄=Ú‡ 30 "ÕÅ ~°∂IIÅ∞
`«# <ÒHõ~∞° ^˘OyeOz<å_»x ~Ô O_»= "åx =$`åÎO`«=Ú#∞ `«#‰õΩ (ÉÏÉÏ‰õΩ) [iy#@∞¡QÍ K«∂Ñ≤ã∂¨ Î ÉÏÉÏ
P W~°∞=Ùi QÆ`=« $`åÎO`«=Ú K≥ÑÊ¨ Hõ=Ú#∞¿Ñ K≥ÑÊ≤ <å~°∞. ™ê~ÚH˜ HÍ=Åã≤#k ^è#Œ =Ú HÍ^Œ∞. Éè‰í Ωõ xÎ =∂@
=ÚYº=Ú. `«# Éè‰í Ωõ _Î ∞» „"≥ÚH˜¯# „"≥Ú‰õΩ¯ K≥eO¡ K«∞@ =ÚYº=Ú. JO^Œ∞Hˆ P ÉÏH© f~°∞Û@ÔH· ÉÏÉÏ P
q^è=Œ Ú# <å@Hõ=Ú P_≥#∞.
N™ê~Ú D [#‡Ö’ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ Ü≥ÚHõ¯ ÉÏQÀQÆ∞Å∞ "å~°∞ „"≥Ú‰õΩ¯‰õΩ#fl „"≥Ú‰õΩ¯Å∞ Jq f~°∞Û@ÔH· `«#
Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ =∞j^Œ∞#‰õΩ ÖÏy ÉÏÉÏ KÕ~ÚKåÑ≤ ^ŒH}
∆˜ J_çy |∞∞}=ÚHÍx, â◊`$« `«fi=ÚHÍx, Ç¨Ï`«º KÕã#≤
^À+¨=ÚHÍx K≥e¡OK«=Öˇ#x L^ÕÌâ◊º=Ú`À Éèí‰õΩÎÅ#∞O_ç J_çˆQ"å~°∞. ÉÏÉÏ `«# Éèí‰õΩÎx ÉÏQÀQÆ∞Å∞ D
[#‡=Ú#O^Õ HÍ^Œ∞. =∞Ô~<Àfl [#‡ÅÖ’xq ‰õÄ_® ™ê~ÚH˜ ‰õΩ∆ }‚=ÚQÍ `≥Å∞ã¨∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ N™ê~Ú `«#
=ÚYº Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ âßº=∂`À W@¡<#≥ ∞. ''72 [#‡Å#∞Oz h=Ù <å`À L#flÑ¨Ê\˜H˜ h |∞QÆ#æ ∞ <Õ#∞ yÅ¡Ö^Ë ∞Œ ——.
nxx |\ì̃ ÉÏÉÏ XH˘¯Hõ¯ Éèí‰õΩÎx Ü≥ÚHõ¯ [#‡ [#‡Å |O^èŒOZHõ¯_ç#∞O_ç "≥Ú^ŒÖˇ· ZHõ¯_»‰õΩ JO`«=∞ø`«∞O^À
Ñ¨~=° ∂`«‡ JQÆ∞ P ™ê~ÚH˜ Z~°∞Hõ. D q+¨Ü∂« xfl JÑ¨C_»∞ Ñïje^•ÌO.
ëÈÖÏÑ¨Ó~üÖ’ ã¨MÏ~åO ÉèÏ~°º‰õΩ ãÖ`å#O ÖË^∞Œ . P"≥∞ ti_ôH˜ =zÛ âßº=∂‰õΩ D ãÖQÆu `≥eÑ≤
ÉÏÉÏ‰õΩ `«# `«~Ñ° Ù¨ # "Õ_∞» H˘#=∞x K≥ÑÊ¨ QÍ âßº=∂ P"≥∞#∞ Éè’[# ã¨=∞Ü«∞=Ú# =∞j^Œ∞ "åH˜@ H˘|ƒi
HÍÜ«∞ JQÆ~=° `«∞ÅÎ `À ã≤^=ÌŒ Ú KÕã∞¨ H˘x ã¨=∞Ü«∞=Ú K«∂ã¨∞H˘x `å#∞ ÃãQ· Æ KÕã#≤ Ñ≤^ÑŒ ¨ =∞j^Œ∞Ö’xH˜
~å=Öˇ#x âßº=∂ K≥ÃÑÊ#∞. =∞j^Œ∞Ö’ =∞^è•ºÇ¨Ïfl=Ú Éè’[<åO`«~=° Ú âßº=∂ ÉÏÉÏ KÕ`∞« Å∞ `«∞"åfiÅ∞`À
`«∞_»∞K«∞ K«∞O_»QÍ, ÉÏÉÏ âßº=∂ |∞QÆæ#∞ yÖˇ¡#∞. âßº=∂HÀÑ≤Oz ''=∂ |∞QÆæÅ∞ yÅ∞¡#\ì̃ ÃÑOH˜ ^Õ=Ù_»∞
=∂‰õΩ JHõ¯~°Ö^Ë ∞Œ . "Õ∞=Ú h ÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ Ü
ç Ú« <åfl=∂——? J#fl ãÖ^Œ~ƒ° =ù Ú# ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞. âßº=∂ 72
[#‡Å#∞Oz h=Ù <å`À L#flÑ¨Ê\˜H˜ <Õ#∞ x#∞fl yÅ¡Ö^Ë ∞Œ . W<åflà◊§‰õΩ <Õ#∞ x#∞fl yÅ¡QÍ HÀÑÖ =zÛ#k Jx
ÉÏÉÏ ÑëÔH#∞. gi~°∞=Ùi „¿Ñ=∂#∞ ~åQÆ=ÚÅ∞ D [#‡Ö’x"ÕHÍ=Ù. 72 [#‡Å#∞Oz Jáê~°=ÚQÍ
99
H˘#™êQÆ∞`«∞#fl |O^èOŒ . P HÍ~°}=ÚKÕ ™ê~Ú âßº=∂#∞ KåÖÏ „¿Ñ=∂#∞~åQÆ=ÚÅ`À K«∂K«∞K«∞ âßº=∂‰õΩ
"Õ∞Å∞ HÀi# "åÔ~· âßº=∂KÕ`« Ñ¨q„`« „QÆO^ä=Œ ÚÅ#∞ K«kqOK«∞@ÔH· H˘xfl =ÚYº „QÆO^ä=Œ ÚÅ#∞ ÉÏÉÏ âßº=∂=^ŒÌ
LOK«∞>ËHÍHõ J<åQÆi‰õΩ_≥#· #∞ âßº=∂ "≥∞_»Ö’ ™ê~Ú Pj~°fikOz q+¨µ‚ ã¨ÇÏ¨ „ã¨<å=∞ =∂Å#∞ "ÕÃã#∞.
âßº=∂ JO>Ë ÉÏÉÏ‰õΩ XHõ „Ñ¨`ºÕ Hõ Jaè=∂#O. ÉÏÉÏ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞#∞ âßº=∂H˜ ÉÏÉÏH˜ 72 [#‡Å |O^è=Œ Ú
HõÅ^Œx HÍ=Ù#<Õ ÉÏÉÏ Z=fiix K«#∞=ÙQÍ „Ñ¨=iÎOK«∞@ K«∂_»xq^è=Œ ÚQÍ ÉÏÉÏ âßº=∂#∞ |∞QÆæ yÅ∞¡@
^Œ$â◊º=Ú# ÉÏÉÏ ZO`« K«#∞=ÙQÍ âßº=∂`À „Ñ¨=iÎOK≥<À K«∂_»=K«∞Û#∞. âßº=∂‰õΩ 72 [#‡Å #∞O_ç
ÉÏÉÏ`À ™êOQÆ`º« =Ú L#fl^Œx `«#‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ `«# [#‡ [#‡Å ™êOQÆ`º« |Å=ÚKÕ
ÉÏÉÏx ''=∂ |∞QÆÅæ ∞ yÅ∞¡#\ì̃ ÃÑOH˜ ^Õ=Ù_»∞ =∂HõH¯õ ~°Ö^Ë ∞Œ . "Õ∞=Ú hÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ Ü
ç Ú« <åfl=∂? Jx
`≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ ÑëHÔ #∞. J`«xH˜ Z<Àfl [#‡Å |O^è=Œ Ú L#flO^Œ∞=Å#<Õ `«# QÆ∞~°∞=Ù<Õ ÃÑOH˜ ^Õ=Ù_»∞ Jx
ãÖÉè’kOz<å~°∞. Jxfl [#‡Å ™êOQÆ`º« O L#flO^Œ∞=Å#<Õ âßº=∂‰õΩ P K«#∞=Ù KÕ`<« Õ ÉÏÉÏ#∞ ÃÑOH˜
^Õ=Ù_»∞ Jx ãÖÉè’kOz<å_»∞. âßº=∂‰õΩ `«# 72 [#‡Å |O^èOŒ ÉÏÉÏ`À HõÅ^Œx `≥eÜ«∞Hõ áÈ~Ú##∞
âßº=∂ <À\˜ #∞O_ç =zÛ# =∂@Åq. P K«#∞=Ù =Å# ÑëH˜# =∂@Åq ÃÑQ· Í âßº=∂ ''"Õ∞=Ú hÃÑ·
P^è•~°Ñ_¨ ç Ü«Ú<åfl=∂ —— Jx `≥eÜ«∞Hõ<Õ ÑëH˜<å_»∞. `«#‰õΩ 72 [#‡Å #∞Oz ÉÏÉÏÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ Õ L<åfl_»∞.
P x[O `≥eÜ«∞^Œ∞ HÍ=Ù#<Õ ÉÏÉÏ "åi~°∞=Ùi =∞^èºŒ QÆÅ |O^è=Œ Ú#∞ Éˇ@
· ÃÑ\ì̃<å~°∞. P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’<Õ
âßº=∂ ã¨MÏ~°O ÉèÏ~°º#∞ ÃãQ· Æ KÕã≤ ~°=∞‡<≥#∞. P"≥∞ ÉÏÉÏ‰õΩ #=∞ã¨¯iOz >ˇOHÍÜ«∞Å#∞ JQÆ~=° `«∞ÅÎ
xK≥Û#∞. ÉÏÉÏ P >ˇOHÍÜ«∞#∞ KÕu`À Ñ¨@∞ìH˘x P_çOK«QÍ Jk ZO_»∞k HÍ=Ù# Ö’Ñ¨Å â◊|OÌ qxÑ≤OK≥#∞.
ÉÏÉÏ P â◊|=Ì Ú qx Jk Uq∞ K≥ÑC¨ K«∞#fl^Œx âßº=∂#∞ J_»∞QÆQÍ âßº=∂ ã¨MÏ~°O ÉèÏ~°º#∞ K«∂Ñ≤ã∂¨ Î
P"≥∞ `«# QÆ~ƒ° =ù ∞O^Œ∞ XHõ a_»¤ J@∞ÖË P_»=Öˇ#x "Õ_∞» K«∞#flk HÍ=Ù# J^Õ >ˇOHÍÜ«∞x Pj~°fikOz P"≥∞‰õΩ
W=fi=∞x âßº=∂ HÀ~°QÍ ÉÏÉÏ >ˇOHÍÜ«∞ a_»#¤ ∞ „Ñ¨™êkOK«∞<å ? „Ñ¨[ÖˇO`« J=∂Ü«∞‰õΩÅ∞ ''J<Õ =∞Éèºí
=∂@Å∞ K≥ÑÊ¨ QÍ âßº=∂ ''h =∂@Å =∞Ç≤Ï=∞ Pj~åfi^Œ „Ñ¨ÉÏè ==Ú <å‰õΩ `≥eÜ«Ú#∞—— Jx KåÖÏ ^Œ$_è=» ÚQÍ
#=∞‡Hõ=ÚQÍ `«# ^Õ=Ù_»∞ JQÆ∞ ™ê~Ú ZO`« Q˘Ñ¨Ê"å_»∞ Jx `≥Å∞ã¨∞ QÆ#∞Hõ<Õ JO`« QÆ\ Qì̃ Í ÑëHÔ #∞. ÉÏÉÏ
P >ˇOHÍÜ«∞#∞ H˘@ì=∞<≥#∞. âßº=∂ ^•xx P"≥∞H˜=fi=∞<≥#∞. `«∞^Œ‰Ωõ ÉÏÉÏ âßº=∂ HÀiHõ <≥~"° ~Õ ∞° Û@ÔH·
^•xH˜ P"≥∞‰õΩ ãÖ`å#=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. 12 =∂ã¨=ÚÅÖ’ Jx >ˇOHÍÜ«∞#∞ Ñ¨Q∞Æ ÅQ˘\ì̃ XHõ zÑ¨Ê QÆ∞~°∞
t+¨µºÅQÆ∞ ÉÏÉÏ, âßº=∂, u<≥#∞. ~Ô O_»= zÑ¨Ê#∞ ã¨∞MÏ~°O ÉèÏ~°ºH˜KÛ≥ #∞. =∞m§ WHõ¯_» âßº=∂ `«# QÆ∞~°∞=Ù
™ê~Ú`À 72 [#‡Å #∞Oz Hõeã≤ L<åfl_»x `≥eÜ«∞Hõ<Õ P Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ù ™êOQÆ`º« "åã¨#KÕ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ
K«#∞=Ù`À âßº=∂ P „ã‘`Î À W@¡<#≥ ∞. ''J=∂‡ h=Ù <å =∂@Å‰õΩ ™êH˜q∆ . h‰õΩ 12 =∂ã¨=ÚÅÖ’ ãÖ`å#=Ú
100
HõÅ∞QÆxKÀ D ^Õ=Ùx `«ÅÃÑ· XHõ >ˇOHÍÜ«∞#∞ H˘\ì̃ D =∞ã‘^∞Œ #∞Oz `«iq∞ "ÕÃã^Œ#∞. WO^Œ∞‰õΩ `«ÑÊ≤ #KÀ
<Õ#∞ =∂^è=Œ Ù_»<Õ HÍ#∞. ''âßº=∂ `«#‰õΩ#fl K«#∞=Ù „Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ P K«#∞=Ù [#‡[#‡Å#∞O_ç =zÛ#k
HÍ=Ù@KÕ ÉÏÉÏx K«∂Ñ≤ã∂¨ —Î — D ^Õ=Ùx `«ÅÃÑ· XHõ >ˇOHÍÜ«∞#∞ H˘\ì̃ D =∞j^Œ∞ #∞Oz `«iq∞ "ÕÃã^Œ#∞——.
D =∂@Å∞ q#fl "åiH˜ KåÖÏ ÉèÜ
í ∞« OHõ~=° ÚQÍ JxÑ≤OK«∞#∞. ÃÑQ· Í Pq^è=Œ ÚQÍ ÉÏÉÏx u@∞ì@ áêÑ¨=∞x
ÖË^• âßº=∂H˜ JÇ¨ÏOHÍ~°=∞x J#∞H˘<≥^~Œ ∞° . âßº=∂ WO`« Hõi#î =ÚQÍ u@∞ì@‰õΩ HÍ~°}=ÚÅ∞ ~Ô O_»∞. 1
`«#HÀã¨=Ú HÍ‰õΩO_® W`«~∞° Å ã¨∞YOHÀãÖ, W`«~∞° ÅH˜ ãÖ`å#=Ú HõÅ∞QÆ∞@ =Å# P#OkOK«∞@ HÀã¨=Ú
W`«~∞° Å HÀãÖ ÉÏÉÏ#∞ HÀi =~°=Ú# á⁄Ok XHõ"àÕ ◊ J@∞¡ HÍx Ü≥∞_»Å ÉÏÉÏ#∞ ÃÑ· q^è=Œ ÚQÍ tHÕ∆ K≥^#Œ x
`«# HÀã¨=Ú HÍHõ Ñ¶Ö¨ Ï¿ÑHõ∆ ÖËx HÀiHõ`À HÀi# x™êfi~°,÷ x["≥∞#ÿ ™ê~Ú Éè‰í Ωõ _Î ∞» . 2 Wk =ÚYº"≥∞#ÿ H˜~}
° O
âßº=∂‰õΩ ÉÏÉÏ`À L#fl [#‡[#‡Å |O^èOŒ Jk 72 [#‡IÅ #∞O_ç L#fl^Œx P 72 [#‡Å ™êOQÆ`º«
K«#∞=ÙKÕ âßº=∂‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ Ñ¨Ó~°fi [#‡Å "åã¨#KÕ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞.
Wk [iy# ãÖ=`«û~åxH˜ ã¨MÏ~°O ÉèÏ~°º H˘_»∞‰õΩ#∞ Hõ<#≥ ∞. `«~∞° "å`« 5 <≥ÅÅ∞ QÆ_zç # Ñ≤^ÑŒ ¨
P"≥∞ `«# Éè~í `Î° À H˘_»∞‰õΩ`À ti_ôH˜ =zÛ ÉÏÉÏ‰õΩ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°=Ú KÕãi≤ . P"≥∞ Éè~í Î° 500 ~°∂IIÅ∞
ÉÏÉÏ‰õΩ W=fiQÍ ™ê~ÚHõ_» L#fl QÆ∞„~°=ÚQÍ âßº=∞ Hõ~‰‚° Ωõ âßÅ Hõ\ Oì̃ K≥#∞. HÍ|\ì̃ ™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ
=$`åÎO`«=Ú JO`«Ü«Ú D [#‡Ö’ <≥·##∞ =∞Ô~xfl [#‡ÅÖ’ <≥·##∞ ÉÏÉÏ‰õΩ ‰õ∆Ω}‚=ÚQÍ `≥Å∞ã¨∞#∞.
„Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`«@Ö’ „Ñü rq Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨Ù@∞ì Ñ¨Ù~Àfi`«~Î åÅ∞ ™ê~ÚH˜ `≥Å∞ã¨∞#∞.
37 = J^è•ºÜ«∞=Ú
QÆ`« J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ ™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ Ü≥ÚHõ¯ =$`åÎO`«=Ú „Ñ¨ã∞¨ `Î « [#‡Ö’<Õ HÍHÍ QÆ`« [#‡Ö’x"Õ
HÍHõ =∞Ô~xfl [#‡ÅÖ’x "≥#· #∞ "åiH˜ `≥Å∞ã¨∞. J#QÍ ™ê~Ú Z<Àfl [#‡Å #∞O_ç `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ HÍáê_»∞`«∂
"åi Ü≥∂QÆ̂H=∆ ∞=ÚÅ∞ K«∂K«∞K«∞O_Õ_"ç å~°∞. ÉÏÉÏ `å#∞ Ñ¨~=° ∂`«‡Ü«∞x Ö’HÍxH˜ Z#fl_»∞ Kå\˜ K≥ÑÊ¨ ÖË^∞Œ .
[#∞Å∞ ™ê~Úx Ñ¨~=° ∂`«‡ Jx ÉèÏqOKÕ Ö’Ñ¨ÖË Ju™ê=∂#∞ºx =ÖË W`«~∞° ÅÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ∞» "åi =ÖË
#\ÕK≥_"ç å~°∞. âßº=∂`À `«#‰õΩ 72 [#‡Å #∞Oz `«#‰õΩ ãÖ|O^èOŒ HõÅ^Œx K≥ÑÊ≤ #Ñ¨Ê\˜Hx˜ JO>Ë `«#
Éè‰í Ωõ _Î ∞» x 72 [#‡Å #∞O_ç HÍáê_»∞`«∞#flÑ¨Ê\˜Hx˜ ÉÏÉÏ `«# =∂Ü«∞KÕ XH˘¯Hõ¯™êi Ju ™ê=∂#∞ºx=ÖË
[#∞Å‰õΩ `å#∞ Ñ¨~°=∂`«∞‡_»x „QÆÇ≤ÏOK«‰õÄ_»^Œ<Õ L^Õúâ◊º=Ú`À ÉÏÉÏ W`«~°∞ÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_»∞"åx=Öˇ
#\ÕK≥_"ç å~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ W`«~∞° ÅÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ∞» "åx=Öˇ „Ñü~ÀA ÉÏÉÏ â◊Ü∞« xOK«∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú#
`å`åº J#∞ Éè‰í Ωõ _Î ∞» `«# ~ÚO\˜H˜ áÈ=Ù@‰õΩ ™ê~Ú J#∞[˝ HÀ~°QÍ ÉÏÉÏ J`«x`À W@¡<_≥ "ç å~°∞. ''##∞fl
101
HÍáê_»∞=Ú. hH˜+=ì̈ Ú#flKÀ "≥à√◊ §=Ú. HÍx ~å„u XHõ™êi =zÛ <åQÆ∞iOz Hõ#∞Q˘#∞K«∞O_»∞=Ú—— Jx
™ê=∂#∞ºx =ÖË ÑëHÔ _ç"å~°∞. D Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ q#∞K«∞O>Ë KåÖÏ z„`«=ÚQÍ `«=∂ëêQÍ LO\Ï~Ú. Ü«∂=`ü
„Ñ¨ÑO¨ Kåxfl HÍÑ¨ÙHÍKÕ Ü≥∂yÑ¨ÙOQÆ=ÙxH˜ x„^ŒUq∞\˜? Z<Àfl [#‡Å#∞O_ç „Ñü Éè‰í Ωõ xÎ Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨Ó~°fi =$`åÎO`«=Ú
ÉÏQÆ∞QÍ `≥eã≤# ™ê~ÚH˜ =∞iÜ«Ú Z<Àfl [#‡Å#∞O_ç ™ê~ÚH˜ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ H˜ QÆÅ ™êOQÆ`º« =Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞
„Ñü[#‡Ö’ HÍáê_»∞"å~°∞ JQÆ∞ ''™ê~Ú =∞Ç¨~åA—— ##∞fl HÍáê_»∞=Ú—— Jx J#∞@ ™ê~Ú Ü≥ÚHõ¯
=∂Ü«∞HÍHõ =∞i Uq∞\˜ ? „Ñü rq ™ê~ÚÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç „ÑüHõ}
∆ =Ú ™ê~Ú Pj~åfi^Œ=Ú HÀi `«#
ãÖ™ê~°=Ú# J_»∞QÆ∞"Õã∂¨ Î #_çKÕ r=Ù_»x ÉÏÉÏ <å QÆ∞iOz Hõ#∞Q˘#∞=Ú—— Jx J#∞@Ö’ q_»∂~¤ =° Ú
HÍHõ =∞ˆ~q∞\˜ W^ŒO`å P [QÆ<åfl@Hõ ã¨∂„`« ^è•iÜ«∞QÆ∞ ÉÏÉÏÜ≥ÚHõ¯ #@# HÍHõ WOˆHq∞\˜.
N™ê~Ú XHõ < å_» ∞ ^•fi~° H Í=∞~ÚÖ’ (=∞j^Œ ∞ Ö’) =∞iÜ≥ Ú Hõ < å_» ∞ Kå=_ç Ö ’ x„kOK« ∞
K«∞O_≥_ç"å~°∞.=∞ã‘^Œ∞ „Ñ¨Hõ¯<Õ Kå=_ç HõÅ^Œ∞. Jã¨Å∞ Ü≥∂QÆ∞Å∞ Hõà◊√§ `≥~°z Ñ¨_»∞H˘<≥^Œ~°∞. "å~°∞ =∞#ÖÏQÍ
Hõà√◊ § =¸ã¨∞H˘x ã¨Ê $Ç¨ÏÖË‰Ωõ O_® x„^ŒáÈ~°∞. "åi x„^Œ ã¨=∂kèãu÷≤ Hõà√◊ § `≥iKÕ „Ñ¨ÑO¨ Kåxfl K«∂ã¨∂<Î ,Õ
Éè‰í Ωõ ÅÎ Ü≥ÚHõ¯ Ü≥∂QÆ Hˆ =∆ ∂xfl QÆ=∞xã¨∂<Î Õ â◊Ü∞« xOK≥^~Œ ∞° . _çÃãO|~ü 10 = `Õn 1910= ãÖII=Ú #∞O_ç
Kå=_çÖ’ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ "≥É· =íè =ÚQÍ Ñ¨Ó[Å∞ [iÑ≤ ÉÏÉÏ Kå=_çÖ’<Õ x„kOK«∞K«∞O_≥_ç "å~°∞. P Kå=_ç Ü≥ÚHõ¯
L`«û« ==Ú WÑ¨C_»∞ Hõ#∞Å ÑÖ_»∞QÆQÍ K«∂^•Ì=Ú. D =∞Ç¨ÏŸ`«û==Ú#∞ „Ñü~ÀA =∞#=Ú x„kOK«∞@‰õΩ
=ÚO^Œ∞ =∞# =∞#ã¨∞ûÖ’ Hõà§◊ ‰õΩ Hõ\ #ì̃ @∞¡QÍ ™ê~ÚÉÏÉÏ#∞ z„uOK«∞H˘x "å~°∞ =∞j^Œ∞ #∞O_ç ~å=_»O
Kå=_çH˜ #_»=_»O Kå=_çÖ’ x„kOK«@O WÑ¨C_»∞ K≥ÑÊ¨ É’ÜÕ∞ Kå=_ç L`«û==Ú#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ ã¨‡iOK«∞H˘x
x„kOK«=Öˇ#x ™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ O^ŒiH˜ =∞#q.
=∞j^Œ∞Ö’ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ˜ ÉÏÉÏ ‰õÄ~˘Ûx LO_≥_"ç å~°∞. J<ÕHõ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ P =∞j^Œ∞Ö’ ÉÏÉÏ =ÚO^Œ∞
Éè[í # KÕ¿ã"å~°∞. =∞j^Œ∞Ö’ ~°ÔŒè ã≤^=úŒè ÚQÍ LO_≥_kç . =∞iÜ«Ú =∞j^Œ∞Ö’<Õ ‰õΩ_ç"Ñ·≥ Ù¨ # `«∞Åã≤ =∂`«
|$O^•=#O HõÅ^Œ∞. D ~°^=Œè Ú, `«∞Åã‘ |$O^•=#O =ÚO^Œ~° ÉÏÉÏ nx =∞^èºŒ Éè[í # [~°∞QÆ∞K«∞O_≥#∞.
H˘O^Œ~∞° Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ Ñ¨ÅH¡ x© JÅOHõiOK≥_"ç å~°∞. H˘O^Œ~∞° ™ê~Ú =∞Ç¨~åAH˜ *Ë*ÅË ∞ ÑëHˆ "å~°∞. =∞iH˘O^Œ~∞°
kq\© ãïKÕÜÚ« K«∞O_≥_ç "å~°∞. =∞j^Œ∞ JO`å ~°H~õ H° ÍÅ Ñ¨ÓÅ=∂ÅÖ’<Õ Ñ¨KÛ« x `À~°}=ÚÅ`À<Õ "≥Å∞QÆ∞K«∞#fl
nÑ¨=ÚÅ`À#∞ JÅOHõiOK≥_ç "å~°∞ ÉÏÉÏ‰õΩ „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# âßº=∞Hõ~°‚ QÆ∞„~°=Ú =∞j^Œ∞ Éˇ·@ ÉÏÉÏ~åHõÔH·
HõxÃÑ@∞ìH˘x LO_≥_kç . ™ê~Ú Éè‰í Ωõ _Î ∞» `å`åºáê\˜Öò =∞iH˘O^Œi Éè‰í Ωõ ÅÎ `À =∞j^Œ∞Ö’xH˜ ÉÏÉÏ =ÚO^Œ~°
=zÛ ÉÏÉÏ K«OHõÖ’ KÕ~Ú"Õã≤ ÖË=<≥`"ÎÕ å~°∞ ÉÏÉÏ `«#‰õΩ_ç áê^Œ=Ú ÉÁ@# „"Õe`À ^è∞Œ xÖ’x Hõ>Åì̌ #∞
102
=ÚO^Œ∞‰õΩ „`Àã≤ ‰õΩ_ç KÕu`À =∞O_»∞K«∞#fl nÑ¨=Ú<åiÊ =∞j^Œ∞‰õΩ „Ñ¨H¯õ #∞#fl Kå=_çH˜ |Ü«∞Å∞^Õ̂~"å~°∞.
ÉÏÉÏ áê^ŒO =∞j^Œ∞#∞O_ç Éˇ·@H˜ =K«∞ÛK«∞<åfl~°<Õ P#O^Œ=Ú`À Jxfl ~°HÍÅ "å~Ú^•ºÅ∞ ~°Hõ~°HÍÅ
=∞O^Œ∞QÆ∞O_»¡ ™ê=∂#¡`À ™êfiQÆÒ« ÑëHˆ "å~°∞. H˘O^Œ~∞° P_Õ"å~°∞. =∞i H˘O^Œ~∞° ÉèHí `Î̃ À áê_Õ"å~°∞.
=∞iH˘O^Œ~∞° P#O^Œ=Ú#∞ `«@∞ìHÀÖËHõ <å@º=Ú KÕ¿ã"å~°∞. [O_®Å∞ Ñ¨@∞ìH˘x |Ü«∞Å∞ ^Õ̂~"å~°∞. ÉÏÉÏH˜
W~°∞ „Ñ¨H¯õ Å Kå=∞~°Å`À qã¨∞~°∞K«∞O_Õ_ç "å~°∞. „Ñü WO@ D~ÀA ‰õÄ_® Kå=_ç L`«û= á¶È\’ =∞#=Ú
QÆ=∞xOKÕ LO\Ï=Ú. ÉÏÉÏ‰õΩ Z_»=∞ KÕux `å`åº ‰õΩ_ç KÕux ÉèHí Îõ =∞Ç¨ÏÖÏûÑü =∞iÜ«Ú ÉÏÉÏ#∞
t~°ã∞¨ ûÃÑ· ™êÃÇÏÉò *’Q∑ Kè„« `«=Ú#∞ Ñ¨@∞ìH˘<≥_"ç å~°∞. D „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍ ÉÏÉÏ Kå=_çH˜ HõkÖˇ_ç "å~°∞.
ÉÏÉÏ‰õΩ „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ âßº=∞Hõ~‚° QÆ∞„~°=Ú =ÚO^Œ∞ #_»∞K«∞#∞. Kå=_ç ã¨g∞Ñ≤ã∞¨ OÎ _»QÍ P ™ê~Ú <å^ä∞Œ x
=ÚY=Ú# k=º „Ñ¨HÍâ◊=Ú "≥eQÔ _çk. ™ê~Ú J@∞ L`«~Î =° Ú "≥Ñ· Ù¨ # =ÚY=Ú#∞ ÃÑ\ì̃ ™ê~Ú J@∞#∞O_ç
Z=i<À Ñ≤Å∞ã¨∞#Î fl@∞¡QÍ „Ñ¨=iÎOKÕ"å~°∞. ÃÑQ· Í `«# ‰õΩ_çKuÕ x „HÕkH˜ g∞kH˜ P_çOK≥_"ç å~°∞. HÍHÍ ™êÃÇÏÉò
nH˜`∆ À ™ê~ÚÃÑ· QÆ∞ÖÏÖò K«Ö_¡ˇ "ç å~°∞. =∞Ç¨ÏÖÏû P#O^Œ=Ú`À #$`«º=Ú KÕ¿ã"å~°∞. WO`« HõÖ’¡Å=Ú [~°∞QÆ∞`«∞#fl
"å~Ú^Œº ^èfiŒ #∞Å`À =∂~°∞„"≥∂QÆ∞`«∞<åfl ÉÏ} ãÖKå =∞O^Œ∞Å K«ÑC¨ à◊§`À =∂~°∞ „"≥∂QÆ∞`«∞<åfl Éè‰í Ωõ ÅÎ *Ë*ÅË
J~°∞Ñ¨ÙÅ`À „Ñü^èfiŒ xOK«∞K«∞<åfl P Ü≥∂y ~åA ™ê~Ú<å^è∞Œ x Ü≥ÚHõ¯ ^è•º#=Ú =∂„`«=Ú K≥^~Œ H° õ LO_Õk.
`å`åº ÉÏÉÏ‰õΩ Z_»=∞ „Ñ¨H¯õ # =∞Ç¨ÏÖÏû ‰õΩ_ç"Ñ·≥ Ù¨ # ™ê~Ú Ü≥ÚHõ¯ ÃãÖÏ¡ JOK«∞#∞ Ñ¨@∞ìH˘x #_çK"Õ å~°∞. D
Ñ¨ÅH¡ ˜ L`«û=O K«∂K«∞@‰õΩ z<åfl ÃÑ^ŒÅÌ `À ã¨Ç¨ PHÍâ◊=Ú #∞O_ç ^Õ=`«Å∞ ‰õÄ_® K«∂ã≤ P#O^Œ=Ú`À
Ñ¨ÙëêÊ"å#Å∞ ‰õΩiÑ≤OKÕ"å~°∞. Kå=_ç KÕi# ÉÏÉÏ =^ŒÌ `å`åº =zÛ XHõ Pã¨#=Ú "Õã≤ ÉÏbã¨∞ #∞Oz
ÉÏÉÏ#∞ ‰õÄ~°∞ÛO_»É\ˇ ì̃ P Ñ¨H~© ∞° `«ÅÃÑ· H˜s@=Ú ÃÑ\ì̃ Ñ¨ÓÅ=∂ÅÅ∞ "Õã≤ "≥∞_»Ö’ #QÆÅ∞ ÃÑ\ì̃ ™ê~Ú
k=º=ÚY=Ú#∞ Hõã∂¨ iÎ <å=∞=Ú#∞ =∞^èºŒ ÉÁ@∞ì ÃÑ\ì̃ Ñ¨ÓlOK≥_"ç å~°∞. Ñ¶H¨ ~© ∞° ™ê~ÚH˜ ÃãÖÏ¡ JOK«∞,
H˜s@=Ú, Ñ¨ÓÅ=∂Å, "≥∞_»Ö’ #QÆÅ∞ W@∞=O\˜ P_»O|~° PÉè~í }
° ÏÅ`À ãÖ|O^è=Œ Ú ÖË^∞Œ . HÍx P Ñ¶H¨ ~© ∞°
™ê~ÚH˜ Éè‰í Ωõ ÅÎ O>Ë „¿Ñ=∞. "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩ<Õ q^èOŒ QÍ Z@∞=O\˜ JÉèºí O`«~Ã° Ñ@ìHõ Éè‰í Ωõ ÅÎ „¿Ñ=∞‰õΩ ÖÁOQÆ∞"å_»∞.
ÉÏÑ¨Ó ™êÃÇÏÉò *’Q∑ "≥O_ç Ñ¨à§‹ =ÚÖ’ ÉÏÉÏ áê^Œ=ÚÅ#∞ Hõ_yç ™ê~Ú KÕ`∞« Å‰õΩ QÆO^èOŒ Ñ¨ÓÃã_ç"å~°∞.
ÉÏÉÏ Kå=_çÖ’ ‰õÄ~˘Ûx Ü«ÚO_»QÍ âßº=∂ zÅ∞=Ú#∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕã≤ `å`åº‰õΩ WzÛ J`«#∞ Ñ‘eÛ#
`«~∞° "å`« ÉÏÉÏ H˜zÛ ÉÏÉÏ Ñ‘eÛ# `«~∞° "å`« =∞Ç¨ÏÖÏû WK≥Û_ç"å~°∞. Ñ¨Ù=ÙfiÅ QÆ∞`«∞ÅÎ #∞ ‰õÄ_® ÉÏÉÏ
KÕuH˜KÛ≥ _ç"å~°∞. Éè‰í Ωõ ÅÎ ãÖ`«$Ñ≤Î H˘~°‰Ωõ ™ê~Ú H˜+=ì̈ Ú ÖËHõ áÈ~Ú<å W+ì̈Ñ_¨ #ç @∞¡ HõxÑ≤OKÕ"å~°∞. ÉÏÑ¨Ó
™êÃÇÏÉò *’Q∑ ÉÏÉÏH˜ Ç¨~°uKÕÛ "å~°∞. Ç¨~°u J~Ú# Ñ≤^ÑŒ ¨ XH˘¯Hõ¯~°∞ ™ê~ÚH˜ #=∞ã¨¯iOz `«=∞ WO_»‰¡ Ωõ
"≥o§áÈÜÕ∞"å~°∞. `å`åº ÉÏÉÏ‰õΩ zÅ∞=Ú J`«~Î ∞° Ñ¨hfl~°∞ ã¨=∞iÊOz# Ñ≤^ÑŒ ¨ `«# WO\˜H˜ "≥à√◊ §@ˆH P[˝#∞
103
ÉÏÉÏ#∞ "Õ_Q» Í ™ê~Ú ''##∞fl HÍáê_»∞=Ú. ~å„u XHõ¯™êi =zÛ <å QÆ∞iOz Hõ#∞Q˘#∞=Ú.—— J#QÍ `å`åº
"≥à§◊ ÖËHõ `«# ~ÚO\˜H˜ "≥à§ı "å~°∞. ™ê~Ú `«# Ñ¨~∞° Ñ¨Ùx `å<Õ J=∞~°∞Û‰õΩ<Õ"å~°∞. ã¨∞=∂~°∞ 60 ^Œ∞Ñ¨Ê@∞¡ XHõ
^•xÃÑ· WOH˘Hõ\ ˜ "Õã≤ ^•xÃÑ· x„kOKÕ"å~°∞. D Kå=_ç L`«û=O ÉÏÉÏ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`«
‰õÄ_® ti_ôÖ’ „Ñü~ÀA ÉÏÉÏ á¶È\’#∞ Ñ¨ÅH¡ Ö˜ ’ ÃÑ@∞ìH˘x ÉÏ*Ï |[O„fÅ`À QÍ# Éè[í #Å`À, P@Å`À
áê@Å`À P#O^Œ=Ú`À <Õ\ H˜ ˜ ‰õÄ_® =∞j^Œ∞ #∞O_ç Ñ¨ÅH¡ ˜ |Ü«∞Å∞^Õi Kå=_çH˜ =zÛ Kå=_çÖ’ ÉÏÉÏ
á¶È\’#∞ ã≤OÇ¨ã¨#=ÚÃÑ· ÃÑ\ì̃ qO*Ï=∞~°Å∞ gz ™ê~ÚH˜ Ç¨~°uxzÛ â◊Ü∞« #¿ã= <Õ\ H˜ ˜ [~°∞QÆ∞K«∂<Õ
L#flk. ÉÏÉÏ ã¨r==ÚQÍ ÖËHõ áÈ~Ú##∞ ÉÏÉÏ á¶È\’~°∂Ñ¨=Ú# „Ñü~ÀA =∞j^Œ∞ #∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õi
Kå=_çH˜ =zÛ Ü«∞^•q^è=Œ ÚQÍ x„kOK«∞K«∞<åfl~°∞. Ü≥∂QÆ∞Å‰õΩ [##=∞~°}=ÚÅ∞ LO_»=Ù. HÍ=Ù# ÉÏÉÏ
=∞~°}O˜ K«Ö^Ë ∞Œ . <Õ\ H˜ ˜ Kå=_ç L`«û=OÖ’ áêÖÁæ#∞K«∞<åfl~°∞. ti_ôH˜ "≥o§# „Ñü ™ê~Ú Éè‰í Ωõ _Î ∞» D Kå=_ç
L`«û=OÖ’ áêÖÁæx ÉÏÉÏ Pjã¨∞ûÅ#∞ á⁄O^Œ=eã≤#kQÍ HÀ~°∞`«∞<åfl=Ú „Ñü~ÀA ~å„u Ñ¨_∞» ‰õΩ<Õ=ÚO^Œ∞
P Kå=_ç L`«û=O [˝ÑHÎ≤ ˜ `≥K∞« Û‰õΩx ÉÏÉÏH˜ #=∞ã¨¯iOz x^Œ∞iOK«=Öˇ#x „áê~°#ú .
38 = J^è•ºÜ«∞=Ú
QÆ`« J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ Kå=_ç L`«û==Ú ZO`« Hõ#∞flÅ ÑÖ_»∞QÆQÍ „Ñü~ÀA [~°∞QÆ∞<À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\˜q∞.
D J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ ™ê~Ú =∂`« `«# a_»Å¤ ‰õΩ Uq^è=Œ ÚQÍ =O@KÕã≤ ÃÑ>ì̌_"ç å~À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•=Ú. D
J^è•ºÜ«∞=Ú# ™ê~Ú XHõ `«eQ¡ Í HõxÊ™êÎ~∞° . ™ê~Ú XH˘¯Hõ¯™êi JO^ŒiH˜ Éè’[#O ÃÑ@ì=Öˇ##∞‰õΩ#flKÀ
ÉÏÉÏ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ =O@‰õΩ HÍ=Åã≤# U~åÊ@∞ÅxflÜ«Ú "åˆ~ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ K«∂KÕ"å~°∞. "åˆ~ |*Ï~°∞‰õΩ "≥o§
=O@ ™ê=∂#∞¡ `≥K∞« Û‰õΩ<Õ"å~°∞. ã¨fiÜ«∞OQÍ ÉÏÉÏ<Õ aÜ«∞ºO Ñ¨ÑC¨ Å#∞ qã≤~ˆ "å~°∞. Z=i ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú
fã¨∞H˘#Hõ =∞j^Œ∞# á⁄~Úº "≥eyOz =O@ áê„`«#∞ ÃÑ>Ë"ì å~°∞. ÉÏÉÏ =^ŒÌ ~Ô O_»∞ =O@ áê„`«Å∞ LO_Õq.
XHõ\ ˜ ÃÑ^ŒkÌ . XˆH™êiQÍ =O^Œ =∞OkH˜ ãïáÈ=Ù#k. ~Ô O_»=k 50 =∞OkH˜ =∂„`«=Ú ãïáÈ=Ù#k.
XH˘¯Hõ¯™êi K«HÔ ¯~° á⁄OQÆex WOH˘Hõ¯™êi =∂Oã¨ÑÙ¨ Ñ¨ÙÖÏ"£#∞ =O_≥_"ç å~°∞. =∞™êÅ =ã¨∞=Î ÙÅxfl ÉÏÉÏÜÕ∞
#∂i KåÖÏ ~°∞zQÍ KÕ¿ã"å~°∞. XH˘¯Hõ¯™êi Ñ¨Ñ¨CKå~°∞ L_»HõÉˇ\ ì̃ QÀ^èŒ∞=∞ Ñ≤O_ç aà◊§Å#∞ JO^Œ∞Ö’
104
"Õ¿ã"å~°∞. JO|e ‰õÄ_® =O_Õ"å~°∞. ™ê~Ú =∂`« D q^è=Œ ÚQÍ `«# a_»Å¤ HÀãÖ "åiH˜ Hõ_∞» Ñ¨ÙxO_®
J#fl=Ú ÃÑ@∞ì@HÔ · ZO`À „â◊=∞ fã¨∞H˘<Õ"å~°∞. á⁄~Úº ÃÑ#· ∞#fl ÃÑ^ŒÌ =O@ áê„`« =∞~°∞QÆ∞K«∞#flÑ¨C_»∞ ÉÏÉÏ
J#flO L_çH#˜ ^À ÖË^À K«∂K«∞@ÔH· =∞~°∞QÆ∞K«∞#fl P =O@áê„`«Ö’ `«# KÕux ÃÑ\ì̃ J#fl=Ú#∞ QÆi@`À
HÍ‰õΩO_® `«=∞ KÕu`À HõÅ∞Ñ¨ÙK«∞O_≥_"ç å~°∞. ÉÏÉÏ =∞O_Õ ^è∞Œ xÖ’ XHõ™êi `«#KÕux ÃÑ\ì̃ ZHõ¯_À L#fl `«#
Éè‰í Ωõ xÎ a_»#¤ ∞ H˘eq∞Ö’ Ñ¨_‰» Ωõ O_® WHõ¯_» =∞j^Œ∞# HÍÖË =∞O@Ö’ ÉÏÉÏ "åi KÕux ÃÑ\ì̃ P a_»#¤ ∞
~°HO∆˜ z<å~°x Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ù J^è•ºÜ«∞=Ú# `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\˜q∞. J@∞=O\˜ ™ê~ÚH˜ JyflÖ’ KÕ~ÚÃÑ_ç`<Õ Õ Ug∞
HÍ#Ñ¨C_»∞ "å~°∞ =∞~°∞QÆ∞K«∞#fl _Õy™êÖ’ J#flO L_çH#˜ ^À ÖË^À K«∂K«∞@ÔH· `«# KÕ~Úx ÃÑ\ì̃ HõeÑ≤#KÀ P
Ñ¨~=° ∂`Õ‡ ™ê~ÚH˜ U=∞QÆ∞#∞. =O@ Ñ¨ÓiÎ HÍQÍ<Õ P áê„`«#∞ =∞j^Œ∞‰õΩ `≥zÛ "≥Ú^Œ\ =∞Ç¨ÏÖÏû‰õΩ, `å`åº‰õΩ
„Ñ¨™ê^Œ=ÚQÍ WzÛ q∞QÆ`å ^•xx c^Œ"åà◊§‰õΩ J#flO ÃÑ>Ë"ì å~°∞. P Ñ¨~=° ∂`«∞flx KÕ`∞« Å g∞^Œ∞QÍ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ
"åˆ~ Hõ+Ñì̈ _¨ ç Z=fiiÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ H» õ =O@KÕã≤ P =O@#∞ "åˆ~ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ =_çO¤ K«QÍ P =∞Ç¨„Ñ¨™ê^Œ=Ú
fã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ ZO`« Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Ö’ Hõ^•! ™ê~Ú âßMÏÇ¨~° =∂O™êÇ¨~åÅ#∞ HõeÑ≤ Éè’[#=Ú ÃÑ>ì̌_"ç å~°∞
HÍ^Œ∞. âßMÏÇ¨~°∞Å‰õΩ "Õ~∞° QÍ =∂Oã¨Ç¨ ~°∞Å‰õΩ =∞iÜ≥ÚHõ "≥Ñ· Ù¨ QÍ =_çO¤ KÕ"å~°∞. XH˘¯Hõ¯™êi ÉÏÉÏ `«#
t+¨µºÅ#∞ Ñ¨sH˜∆OKÕ"å~°∞. QÆ∞~°∞=Ù P*Ï˝Ñ≤Oz#k. t+¨µº_»∞ „QÆÇ≤ÏOK«∞<å ÖË^• J<Õ Ñ¨sHõ∆ ÃÑ>ì̌_ç"å~°∞. XHõ
UHÍ^Œt <å_»∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»Q∞Æ ^•^• Hˆ Å¯~ü‰Ωõ ÉÏÉÏ =∂Oã¨=Ú H˘x`≥=∞‡x H˘xfl ~°∂áêÜ«∞Å∞ WzÛ<å~°∞.
^•^• Hˆ Å¯~ü QÆ∞~°∞"å*Ï˝#∞™ê~°O |*Ï~°∞‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~Ô #∞. ^•^• Hˆ Å¯~ü `«# QÆ∞~°∞"å[˝ áê\ÕK«∞@ÜÕ∞
t+¨µºx Ü≥ÚHõ¯ Hõ~=Î° ºO Jx `≥eã≤#"å_≥· Ü«ÚO_»∞@ =Å# ^•^• Hˆ Å¯~ü#∞ áÈx=fi‰õΩO_® PÑ≤ ™ê~Ú
P<å_»∞ =∂Oã¨=Ú =O_»∞@ =∂#∞H˘<≥#∞. JÖÏˆQ XHõ™êi ÉÏÉÏ =∂Oã¨ÑÙ¨ Ñ¨ÙÖÏ"£ =O_»∞K«∞O_çi. ^•^•
Hˆ Å¯~ü#∞ =∞m§ Ñ¨sHÕ∆ K«^ÅŒ z á⁄~Úºg∞^Œ∞#fl Ñ¨ÙÖÏ"£ L_çH#˜ ^À ÖË^À K«∂_»=∞#QÍ Hˆ Å¯~ü Ñ¨sHõO∆ K«HÜ
õ ∞Õ
ÉÏQÆ∞#fl^Œx K≥ÑÊ¨ QÍ ã¨~fi° A˝_Q» ∞Æ ÉÏÉÏ ''h=Ù Hõ#∞Å`À ^•xx K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . <åÅ∞Hõ`À ~°∞zK«∂_»Ö^Ë ∞Œ . =∞i
105
~°∞zQÍ L#fl^Œx Z@∞¡ K≥ÑÊ≤ uq—— Jx ÉÏÉÏ Ñë¯ =¸`« fã≤ J`«x KÕux Ñ¨@∞ìH˘x =∞~°∞QÆ∞K«∞#fl _Õy™êÖ’
ÃÑ>ì̌#∞. ™ê~Ú W@¡<#≥ ∞, ''h KÕ~Úx fÜ«∞=Ú. h PKå~°=Ú „Ñ¨H¯õ ‰õΩ ÃÑ\ì̃ H˘OK≥=Ú ¿Ñ@
¡ ∞Ö’ "Õã∞¨ H˘x
ãïQÍæ L#fln ÖËxn `≥Å∞ã¨∞H˘#∞=Ú——. D q^èOŒ QÍ ™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ Ñ¨sHÕ∆ KÕ"å_»∞. t+¨µº_»∞ `«#
QÆ∞~°∞=Ù#∞ =∞#™ê"åKå Hõ̂~‡}Ï #=∞‡‰õ=Ú#flÑ¨C_»∞ QÆ∞~°∞=Ù K≥ÑÊ≤ # ^•xx JHõ~∆ åÅ áê\ÕK«∞@ÜÕ∞ L`«=Î ∞
t+¨µºx Ü≥ÚHõ¯ ÅHõ∆}=Ú. "å~°∞ QÆ∞~°∞"å[˝#∞ <≥~°"Õ~°∞Û@ÔH· ^ÕxH© "≥#∞HÍ_» ‰õÄ_»^Œ∞. ã¨~°fiO QÆ∞~°∞"Õ Jx
#=∞‡‰õΩ=Ú#flÑ¨C_»∞ *Ïu, =∞`«, ‰õΩÅ PKå~°=ÚÅxflÜ«Ú „Ñ¨H¯õ ‰õΩ ÃÑ\˜ì QÆ∞~°∞=Ù K≥ÑÊ≤ #k JHõ~∆ åÅ áê\ÕK«=Öˇ#∞.
ÉÏÉÏ `«# t+¨µºÅ#∞ U<å_»∞ K≥_∞» =∂~°=æ Ú# fã¨∞H˘x "≥à§◊ ~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ âßMÏÇ¨ix =∂Oã¨=Ú
u#∞#@∞¡QÍ Z#fl_»∞ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . "å~°∞ `«# t+¨µºÅ∞ ZO`« =~°‰Ωõ QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ P[˝#∞ áê\ÕK≥^~Œ À J<Õ
q+¨Ü«∞=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOK«∞@ÔH· Ñ¨sHõ∆ÃÑ>ˇì_ç "åˆ~ HÍx P ãÖ^Œ~°ƒù=ÚÅÖ’ t+¨µº_ç QÆ∞~°∞"å[˝#∞ JHõ∆~åÅ
áê\˜ã∞¨ #Î flÑ¨C_»∞ "≥O@<Õ ÉÏÉÏ `å<Õ ÃÑ\˜#ì Ñ¨sHõ#∆ ∞ q~°q∞OK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. D q^è=Œ ÚQÍ ™ê~Ú XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞
"åˆ~ ^•fi~°HÍ=∂~ÚÖ’ ^•fi~°HÍ =∂`«QÍ `«# a_»Å¤ ‰õΩ PHõe f~°∞Û@ÔH· ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ =O@ =O_ç `«e¡
„¿Ñ=∞#∞ ÑÖKÕ"å~°∞. H˘kÌ HÍÅ=Ú `«~∞° "å`« ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ ¿Ñ~°∞ „Ñü+ì̈Å∞ #Å∞=¸ÅÖÏ "åºÑ≤OK«∞@KÕ
ZO^Œ~À Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ™ê~Ú ^Œ~≈° #=Ú#ÔH· =zÛ ~°H~õ H° ÍÅ PÇ¨~°=ÚÅ#∞ <≥"· ^Õ ºŒ =ÚQÍ ÉÏÉÏ‰õΩ ÃÑ\ì̃ c^ŒÅ‰õΩ
ÑÖzÃÑ>ˇì_ç"å~°∞.
ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ Z=Ô~<· å `«=∞ W+ì̈ ^Õ=`«Å#∞ JQ“~°= Ñïz#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ T~˘¯#Hõ "åix
=∞O^ŒeOKÕ"å~°∞. <å<å ™êÃÇÏÉò K«O^À^Œ¯~ü XHõ™êi QÀ^•=iÖ’ ™êfl#=Ú KÕã≤ Éˇ@

· ‰õΩ =K«∞Û K«∞O_»QÍ XHõ
=ÚÅ∞¡ `«# áê^Œ=ÚÖ’ „QÆ∞K«∞ÛH˘x `«#x ÉÏ^èÃŒ Ñ>ì̌#∞. J`«x „Ñ¨H¯õ # `«# |O^è∞Œ =Ù ‰õÄ_® HõÅ~°∞ "åi~°∞=Ùi
JHõ¯_ç #∞O_ç ti_ôH˜ =zÛ ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«QÍ ÉÏÉÏ W@¡<#≥ ∞. ''<å ã¨ÇÏ¨ "åã¨=Ú W<åflà◊√§ KÕã#≤ #∞ W>ËÅ¡
KÕãu≤ q——. Jx J<≥#∞. <å<å ÉÏÉÏ =∂@Å∞ „QÆÇÏ≤ OK«Ö‰Ë Ωõ O_≥#∞. `«~∞° "å`« `«# `«ÑC¨ #∞ `≥Å∞ã¨∞H˘<≥#∞.
106
Jk ZÖÏ J#QÍ `å#∞ ™ê^è•~°}=ÚQÍ ti_ôH˜ =KÕÛ@Ñ¨C_»∞ HÀÑ¨~åæOÖ’ ky ^Œ`∞« xÎ K«∂ã≤ =KÕÛ"å_»∞.
D™êi PÅâ◊º=∞QÆ∞@KÕ ^Œ`∞« xÎ ^Œi≈OK«Hõ <Õ~∞° QÍ ti_ôH˜ ~å=_»O =Å# ÉÏÉÏ `«##∞ HÀÑ≤Oz<å~°x `«#
`«ÑC¨ #∞ Z~°∞OQÆ∞@ÔH· QÀ^•=iÖ’ ™êfl#=Ú KÕã∞¨ #Î flÑ¨C_»∞ <å<å‰õΩ XHõ =ÚÅ∞¡‰Äõ _® QÆ∞K«∞Û‰õΩ#fl^Œx ZiOy
Jk H˘O`« „áêÜ«∞tÛ`«=Î ÚQÍ `«ÅOK≥#∞.
ÉÏÉÏ `«# Ñ¨q„`« ã¨fiÇ¨ÏãÎ̈=ÚÅÖ’ XHõ™êi N™ê~Ú ã¨KÛ« i„`« „QÆO^èHŒ ~õ Ü

Î° ∞« QÆ∞ ¿ÇÏ=∂O_£ ÑÖ`ü‰Ωõ
y<≥fl_»∞ =∞l˚QÆ `åQÆ∞@‰õΩ WK≥Û#∞. ™ê~Ú ãÖÑ¨Ó~°‚ Pj~°fiK«#=Ú P q^è=Œ ÚQÍ ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü‰Ωõ ÅaèOK«∞#^Œx
=∞#"≥∞Å¡ QÆ=∞xOÑ¨ `«y# q+¨Ü∞« =Ú.
39= J^è•ºÜ«∞=Ú
P J^è•ºÜ«∞=Ú# ÉÏÉÏÜÕ∞ NHõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«∞‡_»x |∞∞A=QÆ∞@ K«∂K≥^=Œ Ú. ™ê^è•~°}=ÚQÍ J*Ï˝#O`À
xO_çÜÚ« #fl r=ÙxH˜ ^≥"· å#∞„QÆÇÏ¨ =Ú =Å# QÆ∞~°∞=Ù ÅaèOK«∞#Ñ¨C_»∞ P t+¨µºxÜ≥ÚHõ¯ J*Ï˝#=∞<Õ_ç pHõ\ Ö˜ ’
QÆ∞~°∞ Hõ\ÏHõ∆ „Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ *Ï˝#*’ºu =Å# P t+¨µºx J*Ï˝#Ñ¨Ù pHõ\ ˜ ~ÀA~ÀAH˜ `«~∞° QÆ∞K«∞ "≥Å∞QÆ∞#∞
K«∂ã¨∂Î LO\Ï~°∞. QÆ∞~°∞=Ù `«# t+¨µºxH˜ Un ~°Ç¨Ïã¨º=∞x `«ÅOK«Hõ ã¨~°fiO Éè’kã¨∂Î LO\Ï~°∞. HÍx
t+¨µºÅ∞ XHõ ã¨=∞Ü«∞=Ú# `å#∞ á⁄Ok# *Ï˝#=∞O`«ÜÚ« `«# QÆ∞~°∞= =Å# Jx ZiOy ‰õÄ_® „uQÆ∞}=ÚÅ‰õΩ
Ö’<≥· LO_»∞@KÕ `«# JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À `«#‰õΩ É’kèOz# QÆ∞~°∞=Ù#‰õΩ H˘xfl q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ `≥eÜ«∞=x `«#H©
(t+¨µºxH˜) `≥Å∞ã¨∞#<Õ JÇ¨ÏOÉèÏ==Ú`À Hõà√◊ § =¸ã¨∞H˘x „Ñ¨=iÎOK≥^~Œ ∞° . L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =∞# q+¨Ü∞« "Õ∞
fã¨∞H˘x# U^≥#· XHõ Q˘Ñ¨Ê „QÆO^è=Œ Ú#∞ K«^∞Œ =Ù`«∞#flÑ¨C_»∞ „QÆO^èHŒ ~õ Î° WÖÏ ~å¿ãÎ ÉÏ=ÙO@∞Ok. ÖË^• XHõ
ãÖÑ¶∞¨ @# D q^è=Œ ÚQÍ q=i¿ãÎ ÉÏQÆ∞O@∞O^Œx =∞#‰õΩ#fl Ñï*Ï˝#=Ú`À JÇ¨ÏOHÍ~°O`À J#∞‰õΩO@∂

107
LO\Ï=Ú. Wk `«ÑC¨ . Uk =∞#=Ú =∞#O`«QÍ KÕ¿ãkHÍ^Œ∞. ã¨~fi° O ^≥=· =Ú Hõ~QÎ° Í LO_ç #_çÑO≤ K«∞#∞. Uk
[iy<å ^≥=· =ÚÜ≥ÚHõ¯ WK«ÛKÕ [iy#^Œx ÉèÏqOz =∞#=Ú xq∞`«Î =∂„`«∞Å=∞x `≥Å∞ã¨∞H˘#=Öˇ#∞. <å
=∞#q U=∞#QÍ ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü QÍ~°∞ „"åã≤# ™ê~Ú ã¨KÛ« i„`« ZO`À J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ „QÆO^ä=Œ Ú. "å~°∞ ZO`À
qÑ¨ÙÅ=ÚQÍ P^è•ºu‡Hõ``« À JO^Œ∞ `«`Î« fi *Ï˝#=Ú#∞ ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ bÅÅ#∞ =∞# Hõà§◊ =ÚO^Œ∞ HõxÑ≤OK«∞#@∞¡QÍ
ÉÏÉÏ ãÖÑ¨Ó~°‚ Pjã¨∞ûÅ∞ á⁄Ok „"åã≤# „QÆO^äqŒ ∞k. P „QÆO^ä=Œ Ú#∞ <Õ#∞ uiy „"åÜ«Ú@‰õΩ ãÖHõeÊOK«@=Ú
¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü QÍ~°∞ ~åã≤# „QÆO^ä=Œ Ú#∞ =∞m§ =∞m§ K«^∞Œ =Ù@ ^•fi~å P#O^•xfl á⁄Ok P ã¨KÛ« i„`«#∞
<å‰õΩ U=∂„`«=Ú J=QÍÇ¨Ï# J~ÚºO^À Jx `≥Å∞ã¨∞H˘#∞@‰õΩ ~åã≤#^Õ QÍx ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü QÍ~°∞ „"åã≤#
„QÆO^ä•xfl <åÜ≥ÚHõ¯ q∞_ç q∞_ç *Ï˝#=Ú`À ãïkkÌ „"åã≤#k HÍ^Œx P ÉèÏ=# HõÅÖ’ ‰õÄ_® ÖË^xŒ <å
=∞#q. ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ Pj~°fiK«#=Ú „¿Ñ~°} ãÖHõÅÊ=Ú KÕ`« ~åã≤#k. <Õ#∞ Hõ~#Î° ∞ HÍ^Œ∞ N™ê~Ú Ü≥ÚHõ¯
WKåÛ#∞ ™ê~°"∞Õ [iy#k. z=~°‰Ωõ „QÆO^è=Œ Ú ¿Ñ~°∞ ''JÖÏÛ JKåÛùH~õ̂ QÍ—— J<Õ <å=∞=Ú ‰õÄ_® N™ê~Ú
„Ñ¨™êkOz#^Õ. "åi P*Ï˝#∞™ê~°"∞Õ P ¿Ñ~°∞. t+¨µº_»∞ ÃÑ· q^è=Œ ÚQÍ `å#∞ ã¨~fi° O `«# QÆ∞~°∞=Ù#∞O_ç
*Ï˝#=Ú#∞ á⁄O^Œ∞K«∞#fl "å_≥#· #∞ `«# JÇ¨ÏOHÍ~°=ÚKÕ H˘xfl ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÅÖ’ `«# QÆ∞~°∞=Ù#‰õΩ H˘xfl
q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ `≥eÜ«∞=x `å<Õ (t+¨µº_»∞) *Ï˝xÜ«∞x `«ÅK≥^Œ~°∞. XHõ™êi <å<å ™êÃÇÏÉò K«O^À`«¯~ü
ÉèQí =Æ næ`Ö« ’x â’¡HÍxfl `«# <À\˜Ö’ K«^∞Œ =Ù`À ÉÏÉÏ HÍà◊§#∞ X`«∞KÎ ∞« O_≥#∞. J`«#∞ "Õ^•O`«=Ú#∞ ÉèQí =Æ næ`#« ∞
‰õΩ∆ }‚=ÚQÍ K«^∞Œ q#"å_»∞. `«#‰õΩ#fl áêO_ç`º« =Ú#‰õΩ QÆifiOK«∞K«∞O_≥_"ç å_»∞. Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞, N~å=Ú_»∞
t=^èŒ#ã¨∞û#∞ q~°z#Ñ¨C_»∞ [#Hõ =∞Ç¨~åA ã¨Éèí‰õΩ Ñ¨~°â◊√~å=Ú_»∞ =zÛ `«=∞ „Ñ¨QÆÅƒù=ÚÅ#∞ `å<Õ
á⁄QÆ_∞» H˘x `«# Ü≥ÚHõ¯ |ÅÑ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ#∞ HÀÑ¨=Ú#∞ QÆ∞iOz qâßfiq∞„`«∞xH˜ P ã¨ÉÖíè ’x "åiH˜
K≥ÑÊ¨ =∞x Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞ qâßfiq∞„`«∞xH˜ K≥ÑÊ¨ QÍ ÅHõ‡}

∆ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ W@¡<#≥ ∞. ''F =Úhâ◊fi~å h H©ixÎ g∞ˆ~
á⁄QÆ_∞» H˘#∞K«∞O_»QÍ W`«~∞° Å`À Ñ¨x Uq∞ ? g∞ Ñ¶∞¨ #HÍ~°º=ÚÅ QÆ∂iÛ g∞ <À\˜ ^•fi~å J<ÕHõ =∂~°∞¡
108
K≥ÑÊ≤ ui. WOHÍ `«$Ñ≤Î ÖËxKÀ =∞iH˘xfl\˜x K≥ÑÊ¨ =∞x—— ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ J<≥#∞. JÖÏˆQ <å<å ™êÃÇÏÉò‰Ωõ `«#‰õΩ#fl
áêO_ç`º« =Ú#∞ `å<Õ QÆifiOK«∞K«∞ `«#‰õΩ ãÖã¨¯ $`«=Ú ÉÏQÍ =K«∞Û#x J#∞H˘#∞K«∞O_≥#∞. WO`«Ö’ Ñ¨ãQ≤ \Æ #ì˜
ÉÏÉÏ <å<å#∞ Uq∞ Q˘}∞QÆ∞H˘#∞K«∞<åfl=x J_çQÔ #∞. <å<å ÉèQí =Æ næ`Ö« ’x â’¡H=õ ∞x ÉÏÉÏ‰õΩ K≥ÑÊ¨ QÍ
™ê~Ú U â’¡Hõ"≥∂ K«^Œ∞==∞<≥#∞. <å<å ™êÃÇÏÉò ÉèíQÆ=næ`«Ö’x <åÅæ= J^èŒºÜ«∞=Ú 34= â’¡Hõ=Ú#∞
K«k"≥#∞.
''`«kfikÌ „Ñ¨}˜ áê`Õ<å Ñï„Ñ¨âflı # ¿ã=Ü«∂
LÑ¨^HÕ ∆õ º∆Ou`Õ *Ï˝#O *Ï˝x# ãÎ̈`fi« ^Œi≈#ó——
™ê~Ú P â’¡H=õ Ú Ü≥ÚHõ¯ „ÑüÑ¨^•~°=÷ Ú#∞ K≥ÑÊ¨ =∞<≥#∞. <å<å ™êÃÇÏÉò Ü≥ÚHõ¯ L^ÕâÌ º◊ =Ú ÉÏÉÏ‰õΩ ãÖã¨¯ $`«=Ú
`≥eÜ«∞^Œx <å<å, ÉÏÉÏ P[˝ áê\Õz „Ñü Ñ¨^•~°=÷ Ú K≥ÃÑÊ#∞. J^è•ºu‡HõKå~°∞ºx J#QÍ QÆ∞~°∞=Ùx P
QÆ∞~°∞=Ù ã¨xflkè ã¨`º« =∞x `≥Å∞ã¨∞H˘#∞@ „Ñ¨Ü∞« uflOK«=Öˇ#x QÆ∞~°∞=Ù#∞ q#Ü«∞ Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ „Ñ¨tflOz
QÆ∞~°∞=Ù ^•fi~å ã¨`åºxfl „QÆÇÏ≤ Oz P QÆ∞~°∞=ÙH˜ ¿ã= KÕÜ∞« =Öˇ#∞. P`«‡ ™êH∆Í`å¯~°=Ú á⁄Ok#"åˆ~ *Ï˝<åxfl
LÑ¨^ÕtOK≥^Œ~°∞.
w`«Ö’ Uq∞ K≥ÃÑÊ#O>Ë J^è•ºu‡Hõ`« KåÖÏ Hõ+"ì̈ ∞≥ #ÿ k. NHõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ ÉèQí =Æ næ`Ö« ’ XHõ
QÆ∞~°∞=Ùx ã¨g∞Ñ≤OÑ¨=∞x S`Õ P QÆ∞~°∞=Ù `«# (Hõ$+¨µx‚ ) #∞O_çÜ∂≥ t+¨ºÑ¨~O° Ñ¨~Q° Í =zÛ# "åÔ~· LO_»=Öˇ#x
J~°∞#˚ ∞#‰õΩÑ¨^tÕ OK≥#∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ Ñ¨~=° ∞ QÆ∞~°∞=Ù. J@∞=O\˜ ÉèQí =Æ O`«∞x #∞O_ç t+¨ºÑ¨~O° Ñ¨~Q° Í
=zÛ# "åix t+¨µº_»∞ ãÖ„Ñ¨kOÑ¨‰Ωõ O_® "Õ̂~ J`«xx QÆ∞~°∞=ÙQÍ ZOK«∞H˘#∞KÀ J`«_∞» J^è•ºu‡HÍKå~°∞º_»∞
HÍ_»∞. QÆ∞~°∞t+¨º Ñ¨~O° Ñ¨~Ö° ’ =zÛ# QÆ∞~°∞=Ù =∂„`«"∞Õ P Ñ¨~=° ∞ QÆ∞~°∞=Ù J~Ú# Ñ¨~=° ∂`«∞‡x ãÖ^Õâ=◊ Ú#∞
`«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl t+¨µºxH˜ U=∂„`«=Ú ~°ÇÏ¨ ã¨º=Ú ÖË‰Ωõ O_® L#flk L#fl@∞¡QÍ t+¨µºxH˜ É’kèOK«∞#∞. HÍx
109
t+¨µº_»∞ J\ì̃ QÆ∞~°∞=Ù =^ŒÌ ã¨`«º=Ú#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘#∞@ÔH· „Ñ¨Ü«∞uflOz P t+¨µº_»∞ P QÆ∞~°∞=ÙH˜ ãÖÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ#
q#Ü«∞=Ú`À „Ñ¨=iÎOz P QÆ∞~°∞=Ù Z^Œ∞@ Z\ì̃ JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú K«∂Ñ¨Hõ QÆ∞~°∞=Ùx ¿ãqOK«=Öˇ#∞. t+¨µº_»∞
QÆ∞~°∞=Ùx „Ñ¨tflOK«=K«∞Û#∞. S`Õ P „Ñ¨âfl◊ P^è•ºu‡Hõ *Ï˝# „áêÑ≤HÎ ˜ ãÖ|OkèOz# „Ñ¨âfl◊ Ü≥∞ÿ LO_»=Öˇ#∞. P
„Ñ¨âfl◊ ‰õÄ_® q#Ü«∞=Ú`À J_çy QÆ∞~°∞=Ù#∞O_ç ["å|∞x á⁄O^Œ=Öˇ#∞. JO`ÕHÍx QÆ∞~°∞=Ù#∞ T~°Hõ „Ñ¨tflOK«∞@
HÍ^Œ∞. ÖË^• ^Œ∞~°∞ƒùk`Ì À „Ñ¨tflOK«‰Äõ _»^∞Œ . D â’¡H=õ Ú Ü≥ÚHõ¯ J~°=÷ Ú Wk.
ÉÏÉÏ, <å<å „Ñü Ñ¨^•~°=÷ Ú K«kq# `«~åfi`« „Ñ¨}á˜ ê`« J<Õ Ñ¨^•xH˜ J~°=÷ Ú K≥ÑÊ¨ =∞#QÍ <å<å
„Ñ¨}á˜ ê`« J#QÍ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°=∞x K≥ÃÑÊ#∞. ^•xH˜ ÉÏÉÏ =\ì̃ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°=Ú KÕã#≤ KÀ
KåÅ∞<å Jx J<≥#∞. <å<å „Ñ¨}á˜ ê`« J#∞ Ñ¨^=Œ Ú#‰õΩ =∞iÜ≥ÚHõ J~°=÷ Ú `≥eÜ«∞^Œ<#≥ ∞. JÖÏˆQ ™ê~Ú
â’¡H¡ =õ ÚÖ’x Ñï„Ñ¨âfl◊ J#QÍ<Õq∞ Jx <å<å#∞ J_çQÔ #∞. <å<å ^•xH˜ „Ñ¨âfl◊ Å_»∞QÆ∞@ Jx ["å|∞ K≥ÃÑÊ#∞.
=∞m§ ÉÏÉÏ Ñï„Ñ¨âfl◊ J#∞ Ñ¨^=Œ ÚÖ’ „Ñ¨âfl◊ J#QÍ<Õq∞ Jx J_çQÔ #∞. <å<å ^•xH˜ „Ñ¨tflOK«∞@ Jx
["å|∞ K≥ÃÑÊ#∞. ™ê~Ú "≥O@<Õ Ñï„Ñ¨âfl◊ , „Ñ¨âfl◊ J#fl#∞ ~Ô O_»∞ XHõ¯>ÿ̌#Ñ¨C_»∞ "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬ Ñï Jx
„Ñ¨â◊fl‰õΩ =ÚO^Œ∞ UÅ LÑ¨Ü≥∂yOK≥#∞ Jx <å<å#∞ J_»∞QÆQÍ <å<å `«#‰õΩ J~°÷=Ú `≥eÜ«∞^Œ<≥#∞.
ãÖã¨$¯`«=ÚÖ’ áêO_ç`∞« º_»∞ Jx J#∞‰õΩ#fl <å<å, ÉÏÉÏ „Ñ¨}á˜ ê`«, Ñï„Ñ¨âfl◊ J<Õ ~Ô O_»∞ Ñ¨^=Œ ÚÅ QÆ∞iOz
<å<å#∞ J_»∞QÆ∞QÍ P ~Ô O\˜H˜ ["å|∞ W=fiÖËHõ áÈÜ≥∞#∞. `«# JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú J}˜QÔ #∞. ÉÏÉÏ‰õΩ ãÖã¨¯ $`«=Ú
`≥eÜ«∞^Œx J`«x Jaè„áêÜ«∞=Ú. ÉÏÉÏ P â’¡Hõ=Ú Ü≥ÚHõ¯ JO`«~å~°÷=Ú#∞ <å<å‰õΩ D q^èŒ=ÚQÍ
K≥ÃÑÊ#∞. *Ï˝#∞Å =ÚO^Œ∞ ã¨~fi° â◊º â◊~}

° ÏQÆu KÕÜ∞« =Öˇ#x ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°=Ú KÕã#≤ KÀ KåÅ^Œx ÉÏÉÏ
K≥ÃÑÊ#∞. QÆ∞~°∞=Ùx P„â◊~ÚOz# t+¨µº_»∞ ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞H˘#∞@‰õΩ J^è•ºu‡HÍaè=$kÌ H˘~°‰õΩ t+¨µº_»∞
QÆ∞~°∞=Ùx D ~Ô O_»∞ ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÅÖ’ „Ñ¨âfl◊ Å∞ J_»∞QÆ =K«Ûx HÍx TiˆH QÆ∞~°∞=Ùx „Ñ¨âfl◊ Oz ^Œ∞~°∞ƒkú`À
QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ `«ÑC¨ Å#∞ K«∂Ñ¨Ù@‰õΩ t+¨µº_»∞ QÆ∞~°∞=Ùx „Ñ¨tflOK«~å^Œx ÉÏÉÏ K≥ÃÑÊ#∞. JÖÏˆQ QÆ∞~°∞=Ùx
110
=∞#™ê"åKå U Ñ¶Ö¨ Ï¿ÑHõ∆ ÖË‰Ωõ O_® t+¨µº_»∞ `«# â◊s~°=Ú QÆ∞~°∞¿ã=ÔH· L#fl^Œx ÉèÏqOz QÆ∞~°∞=Ù#‰õΩ
¿ã=KÕÜÚ« =Öˇ#x t+¨µº_»∞ `«#‰õΩ#fl â◊s~°=Ú `«#k HÍ^Œx P â◊s~°=Ú `«#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl QÆ∞~°∞=Ù QÍi^Õ#x
`«ÅOz QÆ∞~°∞=Ù#∞ ¿ãqOK«=Öˇ#∞. JO`ÕHÍx ¿ã= KÕÜÚ« @ J#QÍ =∞#‰õΩ W+ì̈O L#flÑ¨C_»∞ ¿ã=KÕÜÚ« @,
ÖËxKÀ =∂#∞@ J#∞#k HÍ^Œ∞. =∞iÜ«Ú ÉÏÉÏ *Ï˝#=∞<Õk =∂#=Ùx J*Ï˝#=Ú ZÑ¨C_≥`· Õ #tOK«∞<À
L#fl^Õ *Ï˝#=∞x J*Ï˝#=Ú#∞ #tOÑ¨ KÕÜÚ« @ÜÕ∞ *Ï˝#=∞x K≥ÃÑÊ#∞. ^≥· fi`«=Ú#∞ #tOÑ¨KÜ
Õ Ú« @ J^≥· fi`«=Ú.
pHõ\ ˜x `«~°∞=Ú@ÜÕ∞ "≥Å∞`«∞~°∞. JÖÏˆQ *Ï˝#=∞#QÍ J*Ï˝#=Ú#∞ #tOÑ¨ KÕÜ«Ú#k. ÉÏÉÏ J*Ï˝#
ÅHõ}
∆ =ÚÅ∞ ‰õÄ_® <å<å‰õΩ K≥ÃÑÊ#∞. J*Ï˝x <Õ#∞ rq#x, â◊s~°=∞x ^Õ=Ù_»#∞ HÍ#∞ Jx, ÉèQí #Æ O`«∞_»∞,
„Ñ¨ÑO¨ K«=Ú, r=Ù_»∞ D =¸_çO\˜x "Õ~∞° QÍ K«∂K«∞@ D q^è"Œ ∞≥ #ÿ ÅHõ}

∆ =ÚÅ∞ HõeyÜ«Ú#fl"å_»∞ J*Ï˝x.
D q^è=Œ ÚQÍ ÉÏÉÏ <å<å™êÃÇÏÉò K«O^À`«¯~ü‰Ωõ ÉèQí =Æ nè`æ Ö« ’x â’¡HÍxH˜ J~°=÷ Ú#∞ qâ◊nHõiOz K≥ÑÊ≤ i.
ÉÏÉÏ‰õΩ ãÖã¨∞¯ $`«"∞Õ HÍ^Œ∞. Jxfl ÉÏ+¨Å∞ `≥Å∞ã¨∞#∞. "å~°∞ ™êH∆Í`«∞Î Ñ¨~=° ∂`«‡. "å~°∞ ã¨$+≤Oì K«xk UnÖË^∞Œ .
D „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú# ã¨~fi° O "åˆ~ xa_ô Hõ$`«"∞≥ Ü

ÿ Ú« <åfl~°∞. U ÉÏ+¨Ü∞ÿ≥ # Hõ~"Î° åˆ~. "åiH˜ `≥eÜ«∞Hõ áÈ=Ù@
J#∞#k Un ÖË^∞Œ . D q^è=Œ ÚQÍ NHõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ w`«Ö’ J~°∞#˚ ∞xH˜ â’¡H=õ ÚÅ#∞ Éè’kOz# suQÍ
=∞j^Œ∞# ™ê~Ú „H˜+¨‚ Ñ¨~°=∂`«∞‡_»∞ `«# Éèí‰õΩÎ_»QÆ∞ <å<å™êÃÇÏÉò‰õΩ ÉèíQÆ=næ`«Ö’x â’¡HÍxfl É’kèOz ÉÏÉÏÜÕ∞
=Ú~°m^è~Œ ∞° _»x |∞∞A=Ù KÕÃã#∞.
ÉÏÉÏÜÕ∞ =Ú~°m^è~Œ ∞° _»x J#∞@‰õΩ =∞~À x^Œ~Œ ≈° #=Ú. XHõ™êi ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ ÉÏÑ¨Ó ™êÃÇÏÉò
|∂\© =∞iÜ«Ú âßº=∂‰õΩ XˆH~ÀA XˆH ã¨=∞Ü«∞=Ú# ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ Hõ#|_ç XHõ "å_»#∞ =∞Ok~°=Ú`À ã¨Ç¨
xi‡OK«=∞x K≥ÃÑÊ#∞. P W~°∞=Ù~°∞ x„^Œ#∞O_ç "Õ∞ÖÁ¯x "åi^ŒiÌ H˜ k=º ã¨fiÑ¨fl=ÚÅ∞ XHõ¯@x „QÆÇÏ≤ Oz
P#O^Œ=Ú`À P ãÖÑ¶∞¨ @##∞ K«iÛOK«∞H˘x |∂\© ^è#Œ =O`«∞_»Q∞Æ @KÕ "å_»#∞ =∞Ok~°=Ú`À ã¨Ç¨ xi‡OK«∞@‰õΩ
ãÖã≤^∞Œ _Ì Ü
» ∞≥ º#∞. âßº=∂ ^•xH˜ XHõ áê¡#∞ wã≤ ÉÏÉÏ P*˝#∞ á⁄Ok HÍ~°º=Ú#∞ ã¨HÍÅ=ÚÖ’x Ñ¨ÓiÎ
111
KÕãi≤ . ÉÏÑ¨Ó ™êÃÇÏÉò |∂\©‰Ωõ XHõ PÖ’K«# Hõey K«∞@∞ì`å QÆ^∞Œ Å∞O_ç =∞^èºŒ Ö’ XHõ ÃÑ^ŒÌ Ç¨Å∞Ö’
=Ú~°m^è~Œ ∞° }˜ q„QÆÇÏ¨ =Ú#∞ „Ñü+ì̈ KÕÜ∞« =Öˇ##∞H˘<≥#∞. ÉÏÉÏH© ãÖQÆu K≥ÑÊ¨ QÆ<Õ ÉÏÉÏ W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞.
''^Õ"åÅÜ«∞=Ú Ñ¨ÓiÎ HÍQÍ<Õ <Õ<Õ JK«Û@ x=tOK«∞@‰õΩ =K≥Û^Œ#∞. =∞# =∞O^Œ~=° Ú JK«Û@ LO^Œ∞=Ú.
HõÅã≤ "≥∞Åã≤ P_»∞H˘O^Œ∞=Ú—— Jx ÉÏÉÏ ÑëHÔ #∞. NHõ$+¨µx‚ q„QÆÇÏ¨ =Ú `«Ü∂« ~°Ü∞≥ º#∞. WO`«Ö’<Õ ÉÏÉÏ‰õΩ
[fi~°=Ú =zÛ `«# â◊s~°=Ú#∞ q_»∞K«∞@‰õΩ ã≤^=ÌŒ ÚQÍ LO_≥#∞. |∂\© x~åâ◊ K≥O^≥#∞. ÉÏÉÏ `«#"å_®Ö’
áê^ŒO "≥∂Ñ¨Ö^Ë xŒ WO`«Ö’<Õ q_çzáÈ=Ù^Œ∞~°x PO^Àà◊# K≥O^Œ∞K«∞O_»QÍ ™ê~Ú ã¨=∂kè K≥O^ŒH=õ ÚO^Œ∞
W@∞¡ ÑëHÔ #∞. ''##∞fl ~åu "å_»Ö’ #∞OK«∞=Ú—— ™ê~Ú =∞Ç¨ ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« "åi Ñ¨q„`«
â◊s~°=Ú#∞ |∂\© Hõ\ #ì̃ "å_»Ö’<Õ Hõ$+¨µx‚ „Ñü=∞ „Ñü+ì̈ KÕÜ∞« =Öˇ#x J#∞H˘#fl KÀ@∞# ÃÑ\ì̃ ã¨=∂kè
KÕãi≤ . ÉÏÉÏÜÕ∞ =Ú~°m^è~Œ ∞° _»x =∞m§ |∞∞A"≥#· k.
40 = J^è•ºÜ«∞=Ú
D J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ ÉÏÉÏ `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ HÀãÖ U ~°∂Ñ¨H=õ Ú<≥<· å `«ÑÊ¨ Hõ "≥o§ "åix
Pj~°fikOK≥#x J#∞^•xx QÆ∂iÛ K≥ÑÊ¨ |_ç#k. ™ê~Ú Ñ¨~=° ∂`«∞‡}˜‚ Ñ¨ÓlOKÕ „Ñü Éè‰í Ωõ _Î ∞» ™ê~ÚÃÑ·
ãÖÑ¨Ó~°‚ #=∞‡Hõ=Ú#∞ LOz ÉÏÉÏ#∞ `«#WO\˜H˜ ~å=Öˇ#x J#∞‰õΩ#fl ™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ HÀãÖ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_®
"åi ~ÚO\˜H˜ "≥à§‹ ^Œ~∞° . U"≥<· å XHõ â◊√ÉèHí Í~°º=Ú ~ÚO\˜Ö’ [~°∞QÆ∞`«∞#flÑ¨C_»∞ ÉÏÉÏ#∞ PÇ¨fixOz
K«∂_»O_ç ÉÏÉÏ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® U^À XHõ ~°∂Ñ¨=Ú<≥<· å z=iH˜ XHõ á¶È\’ ~°∂Ñ¨=Ú<≥<· å WO\˜H˜ qKÕÛã≤
Pj~°fikOK«∞#∞. ™ê~Ú W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. ''#<Õfl QÆ∞~°∞OÎ K«∞H˘#∞"åix <Õ#∞ =∞~°∞=#∞. <å‰õΩ |O_ç HÍx @OQÍ
HÍx ~Ô Å· ∞ HÍx q=∂#=Ú HÍx J=ã¨~=° Ú ÖË^∞Œ . ##∞fl „¿Ñ=∞`À Ñ≤Å∞K«∞ "åi =^Œ‰Ì Ωõ ÑïQÔ uÎ áÈ~Ú
112
„Ñ¨`«ºHõ∆=∞Ü≥∞º^Œ#∞——. nxx |\ì̃ Éèí‰õΩÎ_»∞ ZO`« „¿Ñ=∞QÍ `«Åz PiÎ`À Ñ≤Åz#KÀ ÉÏÉÏ `«##∞ PÇ¨fixOz#
Éè‰í Ωõ xÎ ~ÚO@ \ÏOQÍ, ~Ô Å· ∞, q=∂# "ÕQ=Æ Ú HõO\˜ =ÚO^Œ∞QÍ `«# Éè‰í Ωõ xÎ ~ÚO@ „Ñ¨`º« Hõ=∆ ∞Ü≥∞º^Œ~∞° .
a.q. ^Õ"£ QÍi Ü≥ÚHõ¯ `«e¡ <À=ÚÅ∞ KÕã≤ L^è•ºÑ¨#HÔ · „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ Éè’[#O ÃÑ@ì^ÅŒ zi. D
q+¨Ü∞« O ti_ôÖ’x ÉÏÑ¨Ó ™êÃÇÏÉò *’Q∑H˜ L`«~Î =° Ú „"åã≤ ÉÏÉÏ#∞ P â◊√ÉèHí Í~°º=Ú#‰õΩ `«ÑÊ¨ Hõ ~å=Åã≤#kQÍ
„"åÃã#∞. *’Q∑ =∞ã‘^∞Œ Ö’ ÉÏÉÏ =ÚO^Œ∞ L`«~Î =° Ú K«^∞Œ =QÍ ÉÏÉÏ ''#<Õfl QÆ∞~°∞OÎ K«∞H˘#∞ "åix <Õ#∞
=∞~°∞=#∞. <å‰õΩ |O_ç, \ÏOQÍ, ~Ô Å· ∞, q=∂#=ÚÅ∞ HÍx J=ã¨~=° Ú ÖË^∞Œ . ##∞fl „¿Ñ=∞`À Ñ≤Å∞K«∞ "åi
=^Œ‰Ì Ωõ <Õ#∞ Ñ¨~∞° QÔ uÎ áÈ~Ú „Ñ¨`º« Hõ=∆ ∞Ü≥∞º^Œ#∞. J`«xH˜ ["å|∞ „"åÜ«Ú=Ú. h=Ù, <Õ#∞, WOH˘Hõ~∞° ãÖ`«~Ê° }‰õΩ
=K≥Û^Œ——=∞x ÉÏÉÏ ÑëHÔ #∞. ÉÏÉÏ P[˝„Ñ¨HÍ~°=Ú *’Q∑ L`«~Î =° Ú „"åÃã#∞.
L^è•ºÑ¨#‰õΩ H˘xfl ~ÀAÅ∞ =ÚO^Œ∞QÍ XHõ ã¨<åºã≤ ^ŒÇÏ¨ <£Ö’ #∞#fl a.q. ^Õ"£ QÍix Hõeã≤ K«O^•Å
=ã¨∂Å∞ HÀÔ~#∞. ^Õ"£ QÍ~°∞ J^Õ =ÓiÖ’ =∞~˘Hõ~∞° "Õ̂~ K«O^• =ã¨∂Å∞ KÕÜÚ« @ =Å# ~Ô O_»∂ ÖËHõ <åÅ∞QÆ∞
=∂ã¨=ÚÅ `«~∞° "å`« a.q^Õ"£ QÍ~°∞ P ã¨<åºã≤x ~°=∞‡<≥#∞. P ã¨<åºã≤ "≥o§áÈÜ≥∞#∞. Wk [iy# <≥Å
`«~fi° `« ãïQÍæ a.q. ^Õ"£ QÍi WO@ ãÖ`«ÑÊ¨ } [~°∞QÆ∞`«∞#fl ~ÀA# J^Õ ã¨<åºã≤ ^Õ"£ QÍiO\˜H˜ =K≥Û#∞.
L^è•ºÑ¨# Ñ¨#∞ÅÖ’ #∞#fl ^Õ"Q£ Í~°∞ P ã¨<åºã≤x K«∂ã≤ K«O^•Å‰õΩ =K≥Û~°x J#∞H˘xi. P ã¨<åºã≤ `å#∞
K«O^•Å‰õΩ ~åÖË^xŒ Éè’[#=Ú KÕã≤ "≥à√◊ §@‰õΩ=zÛu#x K≥ÑÊ≤ ui. a.q. ^Õ"£ QÍ~°∞ P =∂@Å∞ qx
ãÖ`«ãO≤ zi. ã¨<åºã≤ `«#`À áê@∞ =∞~À W^Œ~Ì ∞° ‰õΩ„~°"åà◊√§ L<åfl~°x K≥ÑÊ¨ QÍ ^Õ"Q£ Í~°∞ WOHÍ ã¨=∞Ü«∞=Ú
L#flk Hõ#∞Hõ "åi H˘~°‰Ωõ ZK«∞Û@‰õΩ ÑÖÃÑ=Öˇ#x J_»∞QÆQÍ P ã¨<åºã≤ Z=fiix ÑÖÑ¨#=ã¨~=° Ú ÖË^xŒ ,
"åˆ~ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ =K≥Û^Œ~x° K≥ÑÊ≤ i. ^Õ"Q£ Í~°∞ ãïQÍæ 12 QÆO@Å‰õΩ ~°=∞‡x K≥ÃÑÊ#∞. P ã¨<åºã≤ =∞~À
W^ŒiÌ `À ãïQÍæ 12 QÆO@Å‰õΩ =zÛ ãÖ`«~Ê° }Ö’ Éè’[#=Ú KÕã≤ "≥o§ áÈ~Úi. L^è•ºÑ¨# Ñ¨ÓiÎ HÍQÍ<Õ ^Õ"£
QÍ~°∞ ti_ôÖ’x *’Q∑ ‰õΩ L`«~Î O° „"åÃã#∞. JO^Œ∞Ö’ ÉÏÉÏ WzÛ# =∂@ `«ÃÑÊ#x „"åÃã#∞. *’Q∑ ÉÏÉÏ
113
=ÚO^Œ∞P L`«~Î =° Ú `≥zÛ `≥~∞° =É’=Ù K«∞O_»QÍ ÉÏÉÏ W@¡<#≥ ∞. ''"åQÍú#=Ú KÕã≤ ^ŒQÍ KÕãu≤ ##∞K«∞<åfl_»∞.
ãÖ`«~Ê° }
ù ‰õΩ <Õ#∞ =∞iW^ŒiÌ Ö’ ã¨Ç¨ Ç¨[Ô~u· x. HÍx ##∞fl áÈÅ∞ÛH˘#ÖËHõ áÈÜ≥∞#∞ J\ì̃ "å_»∞ ##∞fl
Ñ≤Å∞=<ÕÅ? J`«x ãÖâ◊Ü∞« =Ú `˘ÅQÆ∞@ÔH· =∞i W^ŒiÌ `À =zÛux. <å =∂@ xÅÉˇ@∞ìH˘#∞@‰õΩ „áê}=ÚÖˇ<· å
q_çK^≥ #Œ ∞. <å =∂@Å#∞ ZÑ¨C_»∞ á⁄Å∞¡ KÕÜÚ« #∞——. Jx ÉÏÉÏ *’Q∑ =ÚO^Œ~° Ñ¨Å∞HõQÍ JHõ¯_» [iy#
ãÖÑ¶∞¨ @# JO`«ÜÚ« *’Q∑ uiy a.q. ^Õ"£ QÍiH˜ ["å|∞ „"åÜ«∞QÍ ^Õ"£ QÍ~°∞ ÉÏÉÏ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞
qx Ñ¨âßÛ`åÎÑ_¨ ç `å<≥@∞¡"∂≥ ã¨áÈÜ≥∞<À Jx ÉÏ^èÑŒ _¨ iç . Ñ¨~=° ∂`«∞‡x =∂Ü«∞ D q^è=Œ ÚQÍ<Õ JO`«∞ Ñ¨@xì =fiQÍ
#∞O_»∞#∞. Éèí‰õΩÎ_»QÆ∞ ^Õ"£QÍ~°∞ ÉÏÉÏ#∞ `«# HÍ~°º=Ú#‰õΩ PÇ¨fixOz#Ñ¨C_»∞ ÉÏÉÏ `å#∞ =K≥Û^Œ#x
"≥Ú^Œ@ ["å|∞ „"åÃã#∞. P ["å|∞Ö’<Õ ™ê~Ú =∞i W^ŒiÌ `À áê@∞ =K≥Û^Œ#x „"åÃã#∞. ãïQÍæ L^è•ºÑ¨#
~ÀA# XHõ ã¨<åºã≤ ~°∂Ñ¨=Ú# ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ ^Õ"£ QÍiO@ "≥o§ `å#∞ K«O^•à◊‰Ωõ ~åÖË^xŒ Éè’[<åxH˜
=zÛ<å#x ã¨∂K«# WK≥Û#∞. Éèí‰õΩÎ_»∞ ÉÏÉÏ#∞ Éè’[<åxH˜ ~°=∞‡x PÇ¨fixOz<å_»∞. HÍx Ñ¨~°=∂`«∞‡x
=∂Ü«∞KÕ QÆ∞iÎOK«ÖHË õ áÈ~Ú<å~°∞. ÉÏÉÏ JO`«\ ˜ `À PQÆHõ ãïQÍæ 12 QÆO@ÅH˜ =∞i W^ŒiÌ `À ã¨Ç¨ =zÛ
Éè’[#=Ú KÕã≤ "≥à§‹ ^Œ#x P ã¨<åºã≤ ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ L#fl ÉÏÉÏ =∂@ WzÛ ãïQÍæ 12 QÆO@Å‰õΩ =ÚQÆ∞~æ ∞°
=zÛ Éè’[#=Ú KÕã≤ "≥o§áÈ~Úi. ™ê~Ú ^Õ= QÍiH˜ ~åã≤# ["å|∞Ö’ ‰õÄ_® =ÚQÆ∞~æ ∞° ãÖ`«~Ê° }‰õΩ
=K≥Û^Œ=∞x „"åã≤i. D ã¨∂K«# „Ñ¨HÍ~°=Ú ‰õÄ_® a.=Ù. ^Õ"£ QÍ~°∞ ÉÏÉÏ#∞ áÈÅ∞ÛH˘#ÖËHõ áÈÜ≥∞#∞.
ÉèQí =Æ O`«∞x bÅ =∂Ü«∂ qÖÏã¨=Ú ZO`À z„`«=ÚQÍ TÇ≤ÏOK«x q^è=Œ ÚQÍ LO_»∞#∞. ^Õ"£ QÍiH˜ x[O
`≥eã≤# `«~∞° "å`« `å#∞ ZÖÏ "≥∂ã¨áÈÜ≥∞<À Jx Ü≥∂zOz ZO`À ÉÏ^èÑŒ _¨ #≥ ∞. =∞# x`«º rq`«OÖ’
‰õÄ_® ÉÏÉÏ#∞ ãÖÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ #=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ ÉÏÉÏ U^À ~°∂¿Ñ}Ï ^è~Œ ≈° #=Ú WKÕÛ LO\Ï~°∞.=∞#=Ú
‰õÄ_® áÈÅ∞ÛHÀÖËHõ "≥∂ã¨áÈÜÕ∞ LO\Ï=Ú. ÃÑQ· Í WOHÍ ÉÏÉÏ =∞#efl Hõ~∞° }ÕK«Ö^Ë xŒ xO^•~ÀÑ¨} "Õã∂¨ Î
LO\Ï=Ú. HÍ=Ù# W@∞=O\˜ =∂Ü«∞#∞O\˜ `«ÑÊ≤ OK«∞H˘#∞@ÔH· =∞#"≥∞O`À *ÏQÆ$`«`À LO_ç N™ê~Úx
114
Ñ¨Ólã¨∂Î =∞# ~ÚO@ [iˆQ U HÍ~°º=ÚÔH#· #∞ ÉÏÉÏ#∞ XHõ¯™êi =∞#ã¨∞# `«Åz PÇ¨fixOz# ÉÏÉÏ
U^À ~°∂¿Ñ}Ï ~åQÆÅ_»x #q∞‡ P =zÛ# ~°∂áêxfl =∞#=Ú QÆ∞iÎOKÕ@@∞¡ N™ê~Úx =∞#HÍ â◊HxÎ̃
„Ñ¨™êkOK«=∞x "Õ_∞» HÀx ™ê~Ú ~åHõHÔ · "Õz LO^•O.
ÉÏÉÏ á¶È\’ ~°∂Ñ¨=Ú# =zÛ Éè‰í Ωõ xÎ HÀiHõ <≥~"° ~Õ ∞° Û#∞. Jk UÅ J#QÍ Ç¨ÏŸb ÑÖ_»∞QÆ<å_»∞
¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü‰Ωõ XHõ ^Œ$â◊º=Ú =K≥Û#∞. JO^Œ∞ ÉÏÉÏ XHõ ã¨<åºã≤ =ÖË HõxÊOz P<å_»∞ "åiO@ Éè’[#=Ú#‰õΩ
=K≥Û^Œ#x K≥ÃÑÊ#∞. ''¿ÇÏ=∂_£ÑÖ`ü "≥O@<Õ "Õ∞ÖÁ¯x `«# ÉèÏ~°º‰õΩ [iy# ^ŒO`å K≥ÃÑÊ#∞. P ~ÀA
=∞^è•ºÇ¨ÏflO Éè’[# „Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚÅ∞ KÕãi≤ . Ç¨ÏŸ=∂_£ ÑÖ`ü "åi WO\˜e¡ áêk |O^è∞Œ =ÙÅ`À ã¨Ç¨ ~Ô O_»∞
ÑÖ‰õΩÅÎ Ö’ ‰õÄ~°∞ÛO_çi. ÉÏÉÏHÀãÖ PÔ~O_çO\˜ =∞^èºŒ XHõ Ñ‘@ J=∞iÛi. ãïQÍæ 12 QÆO@Å~Ú#k.
Éè’[#=Ú „áê~°OaOK«∞K«∞O_»QÍ Z=~À `«Å∞Ñ¨Ù `«\ iì̃ . ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü `«Å∞Ñ¨Ù fÜ«∞QÍ JbJÇ¨Ï=∞‡^£,
=∞øÖÏ<å Wã¨‡ =Ú*ÏÑ¶~¨ ü J#∞ W^Œ~Ì ∞° =º‰õΩÅÎ ∞ =zÛ XHõ ÃÑ^ŒÌ Ñ¨@=Ú `≥zÛ ^•xÃÑ· HõÑÊ≤ Ü«Ú#fl "å~åÎ
Ñ¨„uHõ#∞ qÑ≤Ê WzÛi. P Ñ¨@=Ú ™ê~ÚÉÏÉÏ QÍik. ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü Hõà§◊ #∞O_ç h~°∞ HÍi#k. "åi~°∞=Ù~°∞
P Ñ¨@=Ú Ü≥ÚHõ¯ q=~åÅ#∞ `«~∞° "å`« K≥ÃÑÊ^Œ=∞x K≥ÑÊ≤ ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü Éè’[#=Ú#‰õΩ "≥à§◊ =∞x "åi~°∞=Ù~°∞
"≥_e» áÈ~Úi. ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü ÉÏÉÏ H˘~°‰Ωõ "Õã#≤ Ñ‘@ÃÑ· P ÉÏÉÏ á¶È\’#∞ ÃÑ\ì̃ =O_ç# Ñ¨^•~°=÷ ÚÅxfl
=_çO¤ z <≥"· ^Õ ºŒè =Ú K«∂Ñ≤ JO^Œ~∂° Éè’[#=ÚÅ∞ KÕãi≤ . ÉÏÉÏ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ K≥ÑÊ≤ # =∂@Å#∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ
"åˆ~ ~åHõáÈ~Ú##∞ XHõ á¶È\’ ~°∂Ñ¨=Ú =Å# `«# Éè‰í Ωõ xÎ ~ÚO@ Ç¨ÏŸb ÑÖ_»∞QÆ Ñ¨~fi° k#=Ú# =zÛ
Pj#∞Öˇ· "åi`À ã¨Ç¨ Éè’[#=Ú KÕãi≤ J<Õ ã¨`åºxfl „QÆÇÏ≤ OK« =Öˇ#∞. =∞#=∞O^Œ~=° Ú ‰õÄ_® ÉÏÉÏ#∞
J#∞ x`«º=Ú x™êfi~°=÷ Ú`À Ñ¨Ólã¨∂Î ÉÏÉÏ U^À XHõ<å_»∞ ÖË^• XHõ ÑÖ_»QÆ Ñ¨~fi° k#=Ú <å_»∞ =∞#
~ÚO@ ‰õÄ_® á¶È\’ ~°∂Ñ¨=Ú# =zÛ =∞#`À áê@∞ Éè’[#=Ú KÕÜ∞« =K«∞Û. H˘O^Œi x[Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ W@∞=O\˜
J#∞Éè=í =Ú HõeQˆ LO_»=K«∞Û#∞. HÍ=Ù# =ÚYº"≥∞#ÿ ~ÀAÖ’ =∞#‰õΩ J#∞HÀ‰õΩO_® ti_ô#∞O_ç áÈãπì
115
^•fi~å<À ÖË^• XHõ =∞x+≤ ^•fi~å<À ÉÏÉÏ „Ñ¨™ê^Œ"∂≥ ÖË^• á¶È\’<À ÖË^• ÉÏÉÏ ã¨KÛ« i„`« WÖÏ =zÛ#KÀ
=∞#Å J@∞=O\˜ q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ `«‰Ωõ ¯=QÍ ÉèÏqOK«Hõ N™ê~Ú <å^ä∞Œ _Õ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ =∞# fO\˜H˜ =KåÛ~°x
`«ÅOK«=Öˇ#∞. W@∞=O\˜ J=HÍâ◊=Ú =zÛ#"åi [#‡ ^è#Œ º=Ú, "åÔ~O`À Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å∞. N ™ê~Ú ãÖÑ¨Ó~°‚
J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú Hõey LO>Ë<Õ W@∞=O\˜ x^è~Œ ≈° #=ÚÅ∞. =∞# x`«º rq`«OÖ’ [~°∞QÆ∞#∞.
41 = J^è•ºÜ«∞=Ú
QÆ`« J^è•º=ÚÖ’ ÉÏÉÏ XHõ ÃÑ^ŒÌ á¶È\’ ~°∂Ñ¨=Ú# `«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü WO\˜H˜ Jb
=∞Ç¨Ï=∞‡^£ =∞iÜ«Ú Wã¨∞‡ =Ú*ÏÑ¶¨~ü ^•fi~å Ç¨ÏŸb ÑÖ_»∞QÆ ~ÀA# =K≥Û#x `≥Å∞ã¨∞H˘O\˜q∞. D
J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ P á¶È\’#∞ ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü‰Ωõ WK«∞Û@‰õΩ QÆÅ HÍ~°}=Ú `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O. XHõ™êi ÉÁOÉÏ~ÚÖ’
™ê~ÚÉÏÉÏ Ñ¨@=Ú#∞ Pb =∞Ç¨Ï=∞‡^£ H˘<≥#∞. ^•xx „¿Ñ"¶ ∞£ Hõ\ Oì̃ z ÉÏO„^• WO\˜Ö’ QÀ_»‰Ωõ `«yeOK≥#∞.
D ÉÏÉÏ á¶È\’ ¿ÇÏ

¿ÇÏ=∂O_£ ÑÖ`ü WO\˜H˜ ~å#∞#fl 3 <≥ÅÅ =ÚO^Œ∞ D Jb JÇ¨Ï=∞‡^£ ‰õΩ HÍÅ∞g∞^Œ
‰õΩ~°∞Ñ¨Ù`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_≥#∞. J`«_∞» ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ `«# ÉèÏ==∞ik #∂~ü JÇ¨Ï=∞‡^Œ∞ Ñ‘Öò ÉÏÜü∞ WO\˜Ö’
|ã¨ KÕÃã#∞. 3 =∂ã¨=ÚÅ∞ `«# ÉÏ==∞ikO\˜# LO_»∞@KÕ ÉÏO„^•Ö’ `«# WÅ∞¡ =¸Ü«∞|_ç =ÙO_≥#∞.
`«# WO\˜Ö’ ÉÏÉÏ á¶È\’ áê@∞ =∞Ô~<Àfl Q˘Ñ¨Ê Ü≥∂QÆ∞Å Ñ¨@=ÚÅ∞ ‰õÄ_® HõÅ=Ù. Jb =∞Ç¨Ï=∞‡^£ Ü≥∂y
Ü«∞QÆ∞ J|∞ÌÖò ~°ÇÏ¨ =∂<£ ÉÏÉÏ z#fl Ñ¨@=Ú#∞ `«# ÉÏ= =∞ikH˜ KåÖÏ Uà◊§ „H˜Ò« WK≥Û#∞. XHõ <å_»∞
J`«_∞» ^•xx K«∂z ÃÑ^ŒkÌ QÍ KÕ~ÚOz ^•x HÍÑ¶Å‘ #∞ |O^è∞Œ =ÙÅO^ŒiH˜ WzÛ XHõ¯\˜ Jb =∞Ç¨Ï=∞‡^£‰Ωõ
‰õÄ_® WK≥Û#∞. P á¶È\’ ‰õÄ_® ÉÏO„^•Ö’ `«# WO\˜Ö’ ÃÑ>ì̌#∞. `«# ÉÏ==∞ik #∂~ü JÇ¨Ï=∞‡^£ Ü≥∂y
Ü«∞QÆ∞ J|∞ÌÖò ~Ô Ç¨Ï=∂<£ QÍi t+¨µº_»∞. XHõ ™êi J|∞ÌÖò ~°ÇÏ¨ =∞<£ QÍ~°∞ ^Œ~åƒ~°∞Ö’ L#flÑ¨C_»∞ #∂~ü
116
=∞Ç¨Ï=∞‡^£ QÆ∞~°∞=Ù QÍiH˜ D ÃÑ^ŒÌ á¶È\’#∞ HÍ#∞HõQÍ W=fiQÍ P Ü≥∂yH˜ HÀÑ¨=Ú =zÛ `«# t+¨µº_»Q∞Æ
#∂~ü =∞Ç¨Ï=∞‡^£ JK«Û\˜#∞O_ç `«iq∞"ÕÃã#∞. QÆ∞~°∞=ÙQÍi J~Ú+ì̈`#« ∞ QÆ=∞xOz# #∂~ü =ÚÇ¨Ï=∞‡^£
ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ P ÃÑ^ŒÌ z„`« Ñ¨@=Ú#∞ =ÚOz "ÕÃã#∞. "åx |O^è∞Œ =ÙÅ =^Œ#Ì ∞O_ç ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å =^Œ#Ì ∞O_ç
Ñ¨@=ÚÅ#∞ `≥ÑÊ≤ Oz =∞s ÉÏO„^• ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ =ÚOz"ÕÃã#∞. P Q˘_»= [~°∞QÆ∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú# Jb
=∞Ç¨Ï=∞‡^£ `«# ÉÏ= =∞ik #∂~ü =∞Ç¨Ï=∞‡^£ WO\˜Ö’<Õ LO_≥#∞. `«# ÉÏ==∞~°k Jb =∞Ç¨Ï=∞‡^£ `À
Ü≥∂QÆ∞Å∞ Ñ¨@=ÚÅ#∞ ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ =ÚOz# `«# HÍÅ∞g∞^Œ ‰õΩ~°∞Ñ¨Ù ÉÏ^Œ x"å~°}=∞QÆ∞#x #∂~ü=∞Ç¨Ï=∞‡^£
Jb JÇ¨Ï=∞‡^£`À K≥ÑÊ≤ `«# "Õ∞<Õ[~°∞#∞ ÉÏO„^• ~ÚO\˜H˜ ÑÖÑ≤ JHõ¯_»∞#fl Ü≥∂QÆ∞Å Ñ¨@=ÚÅxfl\˜x
ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ =ÚOz"Õ~ÚOK≥#∞. Jb JÇ¨Ï=∞‡^£ `«# WO\˜H˜ ~Ô O_»∞ =∂ã¨=ÚÅ `«~∞° "å`« uiy ~åQÍ
ÉÏÉÏ Ñ¨@=Ú ZÑ¨Ê\˜ =Öˇ QÀ_»g∞^Œ LO_≥#∞. D J^è∞Œ ƒù`« ãÖÑ¶∞¨ @# TÇ≤ÏOK«~åxk. ZO^Œ~À Ü≥∂QÆ∞Å
Ñ¨@=ÚÅ∞ Wk=~°‰Ωõ ÉÏO„^• WO\˜Ö’ L#fl =hfl ã¨=Ú„^ŒáêÖˇ#· Ñ¨C_»∞ Ü≥∂y~å[QÆ∞ ™ê~Ú<å^ä∞Œ x Ñ¨@=Ú
Ü«∞^•q^è=Œ ÚQÍ `«# q∞O\˜Ö’ QÀ_»ÃÑ· LO_≥#∞. Ñ¨@=ÚÅ‰õΩ [## =∞~°}=ÚÅ∞#fl@∞¡ LO_≥#∞. HÍx
™ê~Ú<å^ä∞Œ x Ñ¨@=Ú HÍÅK«„Hõ=Ú<Õ `«ÑÊ≤ OK«∞H˘<≥#∞. ÉÏÉÏ HÍÅf`«∞_»∞. Jb JÇ¨Ï=∞‡^£ P Ñ¨@=Ú#∞
WOHÍ WHõ¯_» LOz# `«# ÉÏ= =∞ik P Ñ¨@=Ú#∞ áê_»∞KÕÜÚ« #<Õ L^ÕâÌ º◊ =Ú`À Jb JÇ¨Ï=∞‡^£ P ÉÏÉÏ
Ñ¨@=Ú#∞ ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü‰Ωõ Ç¨ÏŸmÑ¨~fi° k#=Ú# `≥zÛ ~ÚK≥Û#∞. Jk ÉÏÉÏ x~°~‚ ÚOz# ã¨=∞Ü«∞=Ú.
ZO^Œ∞HõO>Ë ÉÏÉÏ ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü‰Ωõ ã¨fiÑ¨fl ^è~Œ ≈° #q∞zÛ P ~ÀA (Ç¨ÏŸb) `«# WO\˜H˜ =K«∞ÛK«∞<åfl_»x
=ÚO^Œ∞QÍ<Õ K≥ÃÑÊ#∞. D á¶È\’~°∂Ñ¨=Ú# ÉÏÉÏ ãïÜ≥∞ÿ # ã¨=∞Ü«∞=Ú# `«# Éè‰í Ωõ xÎ ~ÚO@‰õΩ =K≥Û#∞.
=∞#"Õ∞^≥<· å XHõ „QÆO^ä=Œ Ú K«^∞Œ =Ù`«∞#flÑ¨C_»∞ XH˘¯Hõ¯™êi P „QÆO^ä=Œ Ú É’^ŒÑ_¨ ^» ∞Œ . J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’
=∞#=Ú #=Ú‡‰õΩ#fl QÆ∞~°∞=QÍi ^•fi~å<À P „QÆO^ä=Œ Ú#∞ K«^∞Œ =Ù@‰õΩ P[˝ fã¨∞H˘x K«kq#KÀ ÉÏQÍ
J~°=÷ ∞ø`«∞O^Œx ÉèÏqOz J@∞¡ KÕÜÚ« ^Œ∞=Ú. ÉÏÉÏ =∞Ç¨ ã¨=∂kè K≥O^ŒHõ =ÚO^Œ∞ W@∞=O\˜ ãÖHõÅÊ=ÚÅ∞
117
`«Åz ÉÏÉÏ P[˝#∞ fã¨∞H˘x „QÆO^ä=Œ ÚÅ∞ K«^∞Œ =Ù# "åÔ~O^Œ~À HõÅ~°∞. =∞i =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`«
W@∞=O\˜ HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜ∞« =Öˇ##fl =∞i ZÖÏ? nxH˜ XHõ>Ë ["å|∞. ÉÏÉÏ W@¡<#≥ ∞. ''K«^Œ∞=Ù#Ñ¨C_»∞
h=Ù `˘O^Œ~° Ñ¨_∞» K«∞<åfl=Ù. <å =ÚO^Œ~° K«^∞Œ =Ù=Ú. <å ã¨=∞Hõ=∆ Ú# K«^∞Œ =Ù=Ú—— Jx J<åfl~°∞. ÉÏÉÏ
ã¨r==ÚQÍ ÖË~x° ÉèÏ==ÚÅ#∞ `«∞_çz "Õã≤ ÉÏÉÏ =∞# WO\˜Ö’<Õ =∞# „Ñ¨H¯õ <Õ ‰õÄ~˘Ûx L<åfl_»x ^Œ$_»
#=∞‡Hõ=Ú`À „QÆO^ä=Œ Ú K«^∞Œ =Ù@ „áê~°OaOz# Jk ZO`«\ ˜ Hõ+"ì̈ ∞≥ #ÿ #∞ ã¨∞Å∞=ÙQÍ J~°=÷ ∞QÆ∞#∞. JÖÏˆQ U
„Ñ¨âfl◊ HÔ #· #∞ ã¨=∂^è•#=Ú WK«∞Û@‰õΩ ÉÏÉÏ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ `å=Ú ã≤^=ÌŒ ÚQÍ L<åfl~°x ZiOy W`«~∞° Å <≥=fiix
J_»∞QÆ‰õΩO_® U z#fl „Ñ¨â◊fl<≥·##∞, Z@∞=O\˜ ÉÏ^èŒ<≥·##∞ z=iH˜ ãÖ`À+¨"≥∞ÿ##∞ ÉÏÉÏˆH ã¨~°fiO
`≥Å∞Ñ¨ÙH˘#=Öˇ#∞. WOÔH=fiix U „Ñ¨âfl◊ Å∞ J_çy<å ÉÏ^èÅŒ #∞ K≥ÑÊ≤ <å Ju x„+¨ÊÜ≥∂[#"Õ∞. T^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
a.q. ^Õ"£QÍ~°∞ *Ï˝<Õâ◊fii ÉèíQÆ=næ`«#∞ K«^Œ∞==Öˇ#x "åi HÍOHõ∆. W`«~° „QÆO^äŒ=ÚÅ∞ áê~åÜ«∞}=Ú
KÕÜÚ« K«∞O_≥#∞ HÍx *Ï˝<âÕ fi◊ i q+¨Ü∞« =Ú# J_»∞Å¤ ∞ =K«∞ÛK«∞x_≥#∞. áê~åÜ«∞#=Ú H˘#™êQÆ∞‰õΩO_≥#∞.
J`«#∞ ti_ôH˜ =K≥Û#∞. ÉÏÉÏ `«#‰õΩ P *Ï˝<âÕ fi◊ i Ü«∞O^Œ∞ „â◊^#ÌŒ ∞ HõeOæ z #Ñ¨Ù_Õ áê~åÜ«∞}O "≥Ú^ŒÅ∞
ÃÑ_»`å#x J#∞H˘<≥#∞. ™ê~Ú Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ *’Q∑ XHõ Ñ¨Ùã¨HÎ =õ ÚxzÛ ([˝<âÕ fi◊ i) ÉÏÉÏ KÕ`« Pj~åfi^ŒO Ñ¨ÙK«∞ÛH˘x
K«^∞Œ ==∞x ^Õ"£ QÍiH˜ ã¨ÅÇ¨xK≥Û#∞. HÍx ÉÏÉÏ‰õΩ `«# L^ÕâÌ º◊ =Ú `≥eÜ«Ú#∞. Hõ#∞Hõ `å#@∞¡ KÕÜÚ« #x
^Õ"£ K≥ÃÑÊ#∞. ^Õ"£ ÉÏÉÏ#∞ ^èiŒ t≈OK≥#∞. ÉÏÉÏ 20~°∂II ^ŒH}

∆˜ J_»∞QÔ #∞. ^Õ"£ K≥eO¡ K≥#∞. ^Õ"£ QÍ~°∞
ÉÏÅHõ~å=Ú_»x "åxx Hõeã≤ J`«xH˜ ÉÏÉÏÃÑ· QÆÅ ÉèHí xÎ̃ "åi J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú#∞ U q^è=Œ ÚQÍ ãÖáêkOK≥<À
Jx J_»∞QÆQÍ =∞~°∞<å_»∞ ^•x q=~°} K≥ÃÑÊ^Œ#x ÉÏÅHõ ~å=Ú_»∞ K≥ÃÑÊ#∞. ^Õ"£ ÉÏÉÏ =∞~°∞<å_»∞ =∞b§
^èiŒ ûOK≥#∞. =∞m§ ÉÏÉÏ 20~°∂IIÅ∞ ^ŒH}

∆˜ J_»∞QÆQÍ K≥eO¡ K≥#∞. =∞m§ ^Õ"Q£ Í~°∞ ÉÏÅHõ ~å=Úx J_çy#
„Ñ¨âfl◊ <Õ =∞m§ J_çQÔ #∞. J`«#∞ ["å|∞ K≥¿ÑÊÖ’QÍ =∞j^Œ∞Ö’ #∞Oz ^Õ"£ QÍiH˜ Hõ|∞~°∞ =K≥Û#∞. J`«#∞
ÉÏÉÏ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ áÈQÍ ÉÏÉÏ 25~°∂IIÅ∞ ^ŒH}

∆˜ J_çQÔ #∞. J`«#∞ K≥eO¡ K≥#∞. XHõ¯™êiQÍ ÉÏÉÏ W@¡<#≥ ∞. ''<å
118
QÆ∞_»¤ ¿ÑeHõÅ#∞ <å‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® ^˘OyeOzu"ÕÅ——? J#QÍ ^Õ"Q£ Í~°∞ P q+¨Ü∞« "Õ∞q∞ `≥eÜ«∞^Œ<#≥ ∞.
=∞m§ ÉÏÉÏ HÀÑÿOz W@¡<#≥ ∞. WHõ¯_» WOÔH=fi~°∂ÖË~∞° . h XHõ¯_ç"Õ ^˘OQÆ=Ù. ^˘OyeOK«∞@‰õΩ =zÛu"å
Jx ÉÏÉÏ Ñ≤KÛ« "åx=ÖË ^Õ"#£ ∞ u@∞ì@ „áê~°OaOK≥#∞. J`«#∞ "≥e§ áÈÜ≥∞#∞. J^Õ ™êÜ«∞O„`«O ÉÏÉÏ
^Õ"£ QÍiH˜ =∞m¡ Hõ|∞~°∞ ÃÑ>ì̌#∞. ÉÏÉÏ ^Œ~≈° #=Ú#ÔH· ~åQÍ ÉÏÉÏ =∞m§ 12 ~°∂IIÅ∞ ^ŒH}
∆˜ J_çQÔ #∞.
^Õ"Q£ Í~°∞ K≥eO¡ K≥#∞. JÑ¨C_»∞ ÉÏÉÏ „Ñü ~ÀA *Ï˝<âÕ fi◊ i K«^∞Œ =Ù=Ú. <Õ#∞ h‰õΩ [ÖÏÎ~∞° ÃãÅ¡ WK«∞Û@‰õΩ
WK«Û@ ‰õÄ~˘Ûx Ü«Ú<åfl#∞. W`«~∞° Å =^Œ‰Ì Ωõ áÈ~Ú ^˘OyeOK«^"Œ ÅÕ ? ÉÏÉÏ D qz„`« ãÖÑ¶∞¨ @#Ö’ KåÖÏ
=ÚYº"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« =Ú#∞ `≥eÜ«∞ÑïK≥#∞. Jk „Ñ¨f ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜ =iÎOK«∞#∞. D ãÖÑ¶∞¨ @##∞ ZÅ¡ "ÕàÖ◊ Ï
ZO`« Hõ+ì̈ Ñïãü÷ Ö’ #Ñ¨Ê\˜H˜ [˝ÑÜ

ì≤ ∞« O^Œ∞OK«∞H˘#flKÀ =∞# ã¨=∞ã¨º‰õΩ Ñïëê¯~°O ÉÏÉÏÜÕ∞ f~°∞Û#∞. ^Õ"£
QÍi HÀiHõ „Ñ¨HÍ~°O „Ñü~ÀA *Ï˝<âÕ fi◊ i K«^∞Œ =Ù=Ú Jx ÉÏÉÏ <À\˜ "≥O@ =zÛ ÉÏÉÏ Pjã¨∞ûÅ∞
á⁄Ok<å_»∞. ~Ô O_»=k =ÚYº"≥∞#ÿ k. ÉÏÉÏ W@∞¡ ÑëHÔ #∞. ''<Õ#∞ h‰õΩ [ÖÏÎ~∞° ÃãÖÏ¡ WK«∞Û@‰õΩ WK«Û@
‰õÄ~˘Ûx Ü«Ú<åfl#∞. W`«~∞° Å =^Œ‰Ì Ωõ áÈ~Ú ^˘OQÆeOK«∞^Œ∞"ÕÅ——? J<Õ ÉÏÉÏ Ñ¨Å∞‰õΩÅÖ’ ZO`À
QÆ∞_®~°=ú Ú ^•yÜ«Ú#flk. <å QÆ∞_»¤ ¿ÑeHõÅ∞ <å‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® ^˘OyeOz "ÕÅ J<Õ ÉÏÉÏ u@¡Ö’¡
ÉÏÉÏ#∞ QÆ∞iOz Z=i=^ŒÌ#∞O_ç Hõ#∞H˘¯x `≥Å∞ã¨∞H˘#‰õÄ_»^Œx ÉÏÉÏ L^Õúâ◊º=Ú. WHõ¯_» ^Õ"£QÍ~°∞
ÉÏÅHõ~å=Úx Hõeã≤ J`«_∞» ÉÏÉÏ Ü«∞O^Œ∞ Éè‰í Ωõ xÎ "åi J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú#∞ Z@∞¡ ãÖáêkOK≥#x „Ñ¨tflOK«∞@ÜÕ∞
`«ÑC¨ . ÉÏÅHõ ~å=Úx „Ñ¨tflOK«∞@ÜÕ∞ QÆ∞_»¿¤ ÑeHõÅ∞ ^˘OQÆeOK«∞@. ZO^Œ∞HõO>Ë ÉÏÉÏ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ "åˆ~
ã≤^=ÌŒ ÚQÍ L<åfl~°∞. [ÖÏÎ~∞° ÃãÖÏ¡ xK«∞Û@‰õΩ. Hõ#∞Hõ =∞#=Ú W`«~∞° Å =^Œ‰Ì Ωõ áÈ~Ú ^˘OQÆ `«#=Ú#‰õΩ
JÅ"å@∞ Ñ¨_~» å^Œ∞. Z=fiiÔH#· #∞ ZÑ¨C_≥#· #∞ U „Ñ¨âfl◊ Z^Œ∞~Ô <· å H˜+¡ ì¨ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ =zÛ<å "å\˜x Ñï+¨¯iOK«∞@
W`«~∞° Å <≥=fiix J_»∞QÆHõ P „Ñ¨âfl◊ ‰õΩ ã¨=∂^è•#=Ú WK«∞Û@Hõ ÉÏÉÏ ã≤^=ÌŒ ÚQÍ L<åfl~°x „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.
ÉÏÉÏÜÕ∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ K«ZáêÊ~°∞. `å#∞ ã¨=∂kè K≥Ok#Ñ¨Ê\˜H˜ `«# =∞<åkèÜ∞Õ ã¨=∂^è•# q∞K«∞Û#∞. JO`«
119
QÆ\ ˜ì qâßfiã¨=Ú`À „Ñ¨=∂}=ÚQÍ KÕã≤ K≥Ñ≤Ê#@∞=O\˜ ÉÏÉÏ =∂@Å∞ ã¨~°fi[#∞Å∞ ã¨~°fi "Õà◊ÖÏ
[˝ÑÜ
Î≤ ∞« O^Œ∞OK«∞H˘x Z@∞=O\˜ Hõ+"ì̈ ∞≥ #ÿ #∞, „Ñ¨âfl◊ Ü≥∞ÿ ##∞ ÉÏÉÏ<Õ J_»∞QÆ=Öˇ#∞. ã¨~fi° ÉÏÉÏˆH =ke "ÕÜ∞«
=Öˇ#∞. WOÔH=fiiH˜ K≥ÑÊ≤ ##∞ Jk x„+¨Ê Ü≥∂[#"Õ∞. D ãÖQÆu =∞s =∞s QÆ∞~°∞xÎ K«∞H˘x ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞
™ê~Úx ãÖÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ #=Ú‡H˘x =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ=Öˇ#∞.
^Õ"£ QÍiH˜ ÃÑ· ãÖQÆ@# [iy# H˘<åflà◊§‰õΩ XHõ QÆ∞~°∞"å~°O ÉÏÉÏ ã¨fiÑ¨fl ^è~Œ ≈° #q∞zÛ *Ï˝<âÕ fi◊ i
É’^èŒÑ¨_»∞K«∞#fl^• Jx Hõ#∞Q˘<≥#∞. ^•xH˜ ^Õ"£QÍ~°∞ ÖË^Œ#QÍ ÉÏÉÏ =∞~˘Hõ =ÚYº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞=Ú#∞
É’kèOK≥#∞. ''K«^∞Œ =Ù `«∞#flÑ¨C_»∞ h=Ù `˘O^Œ~Ñ° _¨ ∞» K«∞<åfl=Ù. <å =ÚO^Œ~° K«^∞Œ =Ù=Ú. <å ã¨=∞Hõ=∆ Ú#
K«^∞Œ =Ù=Ú Jx ÑëH˜ J^Œ$â◊º=∞Ü≥∞º#∞. ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ #k XHõ¯ ^Õ"£ QÍiH˜ HÍ^Œ∞. ™ê^è‰Œ Ωõ ÅO^ŒiH˜ Jk
=iÎOK«∞#∞. ÉÏÉÏ L<åfl~°∞. OÅ¡ÑC¨ _»∞ LO\Ï~°∞. =∞# „Ñ¨H¯õ <Õ LO\Ï~°∞. HÍ=Ù# ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ „QÆO^ä=Œ ÚÅ∞
K«^∞Œ =ÙK«∞#flÑ¨C_»∞ Ñ¨Ó[ KÕÜÚ« #Ñ¨Ù_»∞, ^è•º#=Ú KÕÜÚ« K«∞#flÑ¨C_»∞ Ç¨~°u KÕÜÚ« K«∞#flÑ¨C_»∞ ÉÏÉÏ `«#
ã¨=∞Hõ=∆ ÚÖ’#∞ L<åfl~°x, =∞# „Ñ¨H¯õ <Õ L<åfl~°x ÉèÏqOz#KÀ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ KÕ¿ã „ÑüHÍ~°º=Ú#∞ ÉÏÉÏ ã‘fiHõiOz
Pjã¨∞ûÅxK«∞Û#∞.
42= J^è•ºÜ«∞=Ú
D J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ ÉÏÉÏ `«# Éè∫uHõ â◊s~°=Ú#∞ U q^è=Œ ÚQÍ =kÖˇ<À `≥Å∞Ñ¨|_ç#k. D J^è•ºÜ«∞=Ú
K«kq# ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ZO`À ÉÏ^èŒ Ñ¨_^≥ ~Œ ∞° , QÆÅ HÍ~°}O ÉÏÉÏ `«# ^ÕÇ¨ xfl =ke"Õã≤ "≥o§áÈÜ«∂~°x
Ü≥∂QÆ∞Å∞ XHõ HÍ~°º=Ú#∞ <≥~"° ~Õ ∞° Û@ÔH· Éè∞í qÃÑH· ˜ ky P HÍ~°º=Ú <≥~"° iÕ # `«~∞° "å`« "å~°∞ "≥o§áÈÜ≥∞^Œ~∞° .
ÉÏÉÏ XHõ â◊s~åxfl ^èiŒ Oz =∞#ÖÏQÍ<Õ ^ÕÇÏ¨ =Ú =^Œe "≥o§áÈÜ«∂~°<Õ ÉèÏ=# L#fl "åà◊H¡ ˜ ÉÏ^èŒ `«ÑÊ¨ ^Œ∞.
120
ZO^Œ∞HõO>Ë ÉÏÉÏx "å~°∞ XHõ =∂#= ~°∂Ñ¨=ÚQÍ K«∂ã¨∂Î =∂#=ÙxÖÏQÍ ÉèÏqã¨∂Î =Ù<åfl~°∞. XHõ â◊s~°∞Å∞
J<Õ L^ÕâÌ º◊ O`À L#fl"åiH˜ =∞iÜ«Ú ÉÏÉÏ =∞#H˜ =∞ÖË¡ "å~°∞, `«# z=i ^ŒâÖ◊ ’ [fi~°=Ú `«ye J<å~ÀQÆº=Ú`À
áÈ~Ú<å~°∞ HÍ|\ì̃ "å~°∞ ‰õÄ_® ™ê=∂#º =∂#=Ù_»<Õ ÉèÏ=# Hõey# "åà◊√§ J@∞=O\˜ "åà◊‰¡ Ωõ ^Œ∞óY=Ú
`«ÑÊ¨ ^Œ∞. ÉÏÉÏ =∞~°}O˜ z<å~°x ÉÏ^è`Œ À LO_≥^~Œ ∞° . x*ÏxH˜ ÉÏÉÏ Pâ◊s~°∞Å∞. "å~°∞ x~°∞}
æ ã¨fi~°∂Ñ¨=∞QÆ∞
Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞ "å~°∞. Ö’Hõ HõàÏº}=Ú#ÔH· â◊s~°=Ú#∞ ^•eÛ H˘xfl =∞Oz HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜÚ« @ÔH· ã¨Q∞Æ }
ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÖˇ· Éè∞í qÃÑ#· J=`«iOz# Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞ "åi [#‡ =$`åÎO`«=Ú. Z=fiiH© `≥eÜ«∞^Œ∞. ZÑ¨C_»∞
ZHõ¯_» Ñ¨Ù\Ïì~À `≥eÜ«∞^Œ∞. ‰õΩÅ=∞`«=ÚÅ∞ ÖË=Ù. XHõ¯ ™êiQÍ ti_ôÖ’ „Ñ¨`«ºHõ∆=∞Ü«∂º~°∞. Ñ¶¨H©~°∞QÍ Hõ#Ñ¨_ç
"≥^· ∞Œè º_çQÍ `«# bÅÅ`À J<ÕHõ ~ÀQÍÅ#∞ x"åiOz z=iH˜ ti_ôÖ’x „Ñ¨[ÅO^Œ~∞° "≥Ú^Œ@ Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© ∞°
J#fl"åà◊√§ `«~∞° "å`« Ç¨ÏH©"∞£ ("≥^· ∞Œè º_»∞) QÆ#∞ ÉÏÉÏ bÅÅ#∞ K«∂z# `«~∞° "å`« P „Ñ¨[ÖË ÉÏÉÏÜÕ∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»x
x~å÷iOzi. =∞m§™ê~Ú `«# =∂Ü«∞#∞ HõÑÊ≤ "åiH˜ z=i ^ŒâÖ◊ ’ [fi~°=Ú `«ye `«# ^ÕÇ¨ xfl XHõ ™ê=∂#º
=∂#=Ù_ç =∞~°}=Ú K≥Ok#@∞¡QÍ =kÖËâß~°∞. ti_ô [#∞Å<Õ HÍHõ Ü«∂=`ü „Ñ¨ÑO¨ Kå<Õfl ^Œ∞óY ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’
=ÚOKÕâß~°∞. x*ÏxH˜ [#‡"Õ∞ ÖËx"åxH˜ =∞~°}=Ú ZHõ¯_çk. ÉÏÉÏ U<å_»∞ `«# â◊s~åxH˜ U=∂„`«=¸
„áê^è•#º`« W=fiÖË^Œ∞. Jã¨Å∞ `«#∞ XHõ â◊s~°=∞x ÉèÏqOÑ¨ÖË^Œ∞. ZÅ¡Ñ¨C_»∞, P`«‡ x=∞QÆ∞flÖˇ· LO_Õ"å~°∞.
`«# â◊s~°=Ú "å#‰õΩ `«_ãç <≤ å, ZO_»‰Ωõ =∂_ç<å Ug∞ Ñ¨@#ì >Ëì LO_Õ"å~°∞. =∞#ÖÏQÍ „Ñü~ÀA ™êfl#=Ú
KÕÜÚ« @, â◊s~åxH˜ áœ+≤Hì "õ ∞≥ #ÿ PÇ¨~°=Ú#∞ ã‘fiHõiOK«∞@ â◊s~° JÅOHÍ~°=Ú#‰õΩ „áê^è•#º`« WK«∞Û@,
=∞Oz ^Œ∞ã¨∞ÅÎ #∞ ^èiŒ OK«∞@, W@∞=O\˜q Ug∞ ÉÏÉÏ Z~°∞QÆ~∞° . ZÑ¨C_»∞ u<åfl~À, ZÑ¨C_»∞ Ñ¨_∞» ‰õΩ<åfl~À
Z=fiiH© `≥eÜ«∞^Œ∞. Jã¨Å∞ PHõe ^ŒÑÊ≤ HõÅ∞ "åiH˜ L<åflÜ«∂ Jx JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ÉÏÉÏ Z#fl_»∂ ''<Õ#∞—— Jx
J#∞H˘#ÖË^∞Œ . ÉÏÉÏ L^ÕâÌ º◊ =ÚÖ’ ''<Õ#∞—— JO>Ë ÉÏÇ¨ÏºOQÍ HõxÑ≤OKÕ `«# â◊s~°=Ú HÍ^Œx P`«‡ J<Õ
ÉèÏ=#`À LO_Õ"å~°∞. Jã¨Å∞ "å~°∞ `«=∞ ¿Ñ~°∞‰õÄ_® K≥ÑÊ¨ ÖË^∞Œ . ti_ôH˜ =zÛ#Ñ¨C_»∞ =∞Ç¨ÏÖÏû ''P"À
121
™ê~Ú—— Jx ãÖÉè’kOz<å~°∞. HÍ|\ì̃ ÉÏÉÏx ™ê~Ú Jx Ñ≤e¿ãÎ ÑëHˆ "å~°∞. w`«Ö’ Hõ$+¨‚ Ñ¨~=° ∂`«∞‡Å∞
^ÕÇ¨ xH˜ Kå=Ù HÍh P`«‡‰õΩ Kå=ÙÖË^xŒ , P`«‡ JyflÖ’ HÍÅ^Œx, h\˜Ö’ `«_=» |_»^xŒ , WO„kÜ«∞ q+¨Ü∞« =ÚÅ∞
â◊s~°=Ú#ˆHQÍh P`«‡‰õΩHÍ^Œx K≥ÑÊ≤ <å~°∞. ÉÏÉÏ ™êH∆Í`ü Ñ¨~=° ∂`«‡ Kå=Ù Ñ¨Ù@∞ìHÅõ ∞ ÖËx"å~°∞. JÜ≥∂x[
ãÖÉè=í Ù_»∞. HÍ=Ù# "åiH˜ =∞~°}=Ú ÖË#Ñ¨Ù_»∞ =∞#=Ú ^Œ∞ódOK«‰Äõ _»^∞Œ . ÉÏÉÏ x~°∞}
æ Ñ¨~=° ∂`«‡. HÍ=Ù#
"åix QÆ∞iOz =∞#=Ú ^Œ∞óY Ñ¨_~» å^Œ∞. "åiH˜ ¿Ñ~°∞QÍx, "åi `«O„_ç¿Ñ~°∞QÍx, "åi ‰õΩÅ=∞`«=ÚÅ∞QÍx
"åi =Ü«∞ã¨∞ûQÍx Z=fiiH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. nxH˜ XHõ L^•Ç¨Ï~°} XHõ™êi XHõ_∞» ™⁄=Ú‡Å#∞ ^˘OyeOz#Ñ¨Ù_»∞
J`«xÃÑ· ^è∞Œ eÜ«∂ "≥∞l¢¿ã\ì ò HÀ~°∞Öì ’ <Õ~=° Ú P"≥∂kOÑ¨|_ç#k. J`«#∞ P "≥∞l¢¿ã\ì ò‰Ωõ P ^˘OQÆ ™⁄=Ú‡Åhfl
ti_ôÖ’x ™ê~ÚÉÏÉÏQÍ~°∞ "åxH˜ WzÛ<å~°x K≥ÑÊ¨ QÍ P "≥∞l¢¿ã\ì ò ÉÏÉÏ#∞ ^è∞Œ eÜ«∂ HÀ~°∞‰ì Ωõ ~å=Åã≤#kQÍ
"åÔ~O\ò ÑÖÃÑ#∞. "≥Ú^Œ@ =zÛ# ã¨=∞#¡#∞ ÉÏÉÏ ^è∞Œ xÖ’ áê~°"ÃÕ ã#∞. `«~∞° "å`« =zÛ# "åÔ~O\ò#∞ ‰õÄ_®
áê~°"ÃÕ ã#∞. P "≥∞l¢¿ã\ì ò XHõ Hõg∞+¨#~ü#∞ xÜ«∞q∞Oz t~°_Hô ˜ P Hõg∞+¨#~ü#∞ ÑÖÑ≤Oz ™ê~Ú ™êH∆Íºxfl
fã≤H˘#=∞#flÑ¨C_»∞ ÉÏÉÏ WzÛ# "åOQÆ∂‡Å=ÚÖ’ ÉÏÉÏ H˘xfl ~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅ#∞ Éˇ·@ÃÑ\˜ìi. P
~°ÇÏ¨ ã¨º=ÚÖË=∞#QÍ Hõg∞+¨#~ü ÉÏÉÏx `«=∞ ¿Ñ~°∞ U=∞x J_çy#Ñ¨Ù_»∞ ™ê~Ú `«#x ™ê~ÚÉÏÉÏ Jx
Ñ≤Å∞K«∞K«∞O^Œ∞~°x K≥¿ÑÊˆ~QÍx Jã¨Å∞ `«=∞ ¿Ñ~°∞ U^À K≥ÑÊ¨ ÖË^∞Œ . "åi `«O„_ç ¿Ñ~°∞ ‰õÄ_® Hõg∞+¨#~ü
J_çy#Ñ¨Ù_»∞ ÉÏÉÏ "åi ¿Ñ~°∞ ‰õÄ_® ™ê~ÚÉÏÉÏ Jx K≥ÑÊ≤ i. D ~Ô O_çO\˜Ö’ PÜ«∞# Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»x P`«x
Jã¨Å∞ ¿Ñ~°∞ÖË^xŒ =∞#=Ú ™ê~ÚÉÏÉÏ Jx Ñ≤eKå=Ú HÍ|\˜ì ™ê~Ú JO>Ë ÑëHˆ "å~°∞ Ñ¨~=° ∂`«∞‡xH˜
`«e`¡ O« „_»∞Å∞ ZHõ¯_» ? HÍ|\ì̃ `«# `«O„_ç ¿Ñ~°∞ ‰õÄ_® ™ê~ÚÉÏÉÏ<Õ Jx ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ <å~°∞. P Hõg∞+¨#~ü
‰õΩÅ=∞`«=Ú Å_çy#Ñ¨Ù_»∞ ‰õΩÅ=Ú ^≥=· =∞x, =∞`«=Ú Hõc~°x K≥ÑÊ≤ <å~°∞. Hõg∞+¨#~ü ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ =Ü«∞ã¨∞û
#_çy#Ñ¨Ù_»∞ ÅHõÅ∆ ãÖ=`«û~°=ÚÅx K≥áêÊ~°∞. ÉÏÉÏ Ñ¨~=° ∂`«‡ Jx x~åúiOK«∞@‰õΩ WO`«HOõ >Ë x^Œ~≈° #=Ú
Uq∞Ü«Ú#flk ? Hõg∞+¨#~ü P ^˘OyeOz# "åxx K«∂Ñ≤Oz J`«xx Z~°∞QÆ∞^Œ∞~å Jx ÉÏÉÏx J_çy#Ñ¨Ù_»∞

122
™ê~Ú ''<Õ#∞ „Ñü =ºHÎ̃x Z~°∞QÆ∞^Œ∞#∞——. Hõg∞+¨#~ü g∞~°`x« H˜ P ™⁄=Ú‡Å∞ WzÛ<å~°? Jx J_çy#Ñ¨Ù_»∞
ÉÏÉÏ „Ñü =ã¨∞=Î Ù <å^Õ Jx J<åfl~°∞. =∞i WO`« ã¨∂\˜QÍ ™ê~Ú `å#∞ Ñ¨~=° ∂`«‡ Jx `«# ™êHõ∆ º=Ú
^•fi~å K≥áêÊ~°∞. HÍ=Ù# Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩ =∞~°}=Ú ÖË^∞Œ . "å~°∞ Jâ◊s~°∞Å∞. ZÅ¡ÑC¨ _»∞ LO_Õ"å~°∞. WÑ¨C_»∞
‰õÄ_® ÉÏÉÏ L<åfl~°∞. =∞# =∞#ã¨∞ #∞O_ç "å~°∞ =∞~°}O˜ Kå~°<Õ ÉèÏ"åxfl Ñ¨ÓiÎQÍ `«∞_çz"ÕÜ∂« e. U
=∂„`«=Ú ^Œ∞óYÑ¨_‰» Äõ _»^∞Œ . ÉÏÉÏ `«##∞ #q∞‡ =zÛ# "åà◊§H˜ <å Z=ÚHõÅ∞ <å ã¨=∂kè #∞O_ç ã¨=∂^è•#O
Ñ¨Å∞‰õΩ`å~Ú Jx J<åfl~°∞. HÍ=Ù# "å~°∞ ã¨=∂kèÖ’ x^Œ∞iOK«∞K«∞<åfl~°∞. =zÛ# "åiH˜ ã¨=∂^è•#=Ú
Wã¨∞Î<åfl~°∞. Wk JHõ∆~° ã¨`«ºO.
ÉèíQÆ=næ`«Ö’ N Hõ$+¨µ‚_»∞ „Ñü rq P`«‡Ü«∞x P P`«‡ÜÕ∞ `å#x P`«‡=Ö’Hõ# Hõey# "åiH˜
^ÕÇÏ¨ =Ú ^•xÃÑ#· "åº"≥∂Ç¨Ï=Ú LO_»Hõ J#∞x`«ºO P`«‡x=∞QÆ∞flÖˇ· LO_≥^~Œ x° K≥ÑÊ≤ <å~°∞. Z=Ô~`· Õ ^ÕÇÏ¨ "Õ∞
âßâ◊fi`«=∞x ^ÕÇÏ¨ =ÚÃÑ· =∞=∞`å#∞~åQÆ=Ú =∞=∞HÍ~°=Ú ÃÑOK«∞H˘x#"å~°∞ <Õ#∞, h=Ù, `å#∞ J#∞ Éè^Ë =Œ Ú
K«∂ã≤ `«e¡, `«O„_ç, ÉèÏ~°º, Éèí~°Î, Ñ≤Å¡Å∞ J#∞ ãÖ|O^èŒ=Ú`À |^Œ∞Ì_≥· ãÖ™ê~°=ÚÖ’ zH˘¯H˘x ã¨∞Y^Œ∞ó
Y=ÚÅÖ’ D^Œ∞ÖÏ_»∞K«∞ â◊s~åxfl ÃÑOz áÈ+≤Oz z=~°‰Ωõ P â◊s~åxH˜ ~ÀQÆ=Ú =zÛ <˘Ñ≤Ê, ÉÏ^èŒ W=hfl
ZiOy „|uH˜ L#fl<åà◊√§ U^À XHõ HÀiHõ`À rqã¨∂Î HÍÅ=Ú QÆ_∞» Ñ¨Ù`«∂ z=iH˜ =∞~°}=Ú á⁄Ok =∞m§
HÍÅK«„Hõ „Ñ¨ÉèÏ==Ú`À =∞~°Å Ñ¨Ù\ì̃ ÉÏ^èŒÅ#∞ J#∞Éèíqã¨∂Î =∞~°}˜ã¨∂Î Ñ¨Ù_»∞`«∂ LO\Ï~°∞. ^ÕÇÏ¨ =Ú Jx
XHõ¯=∂@ J#∞HÀ=@O =Å¡ WO`« ~å^•úO`«O [~°∞QÆ∞#∞. HÍ=Ù# Hõ$+¨µ_‚ ∞» K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ „Ñürq P`«‡ Jx
â◊s~°=Ú HÍ^Œx P`«‡ÜÕ∞ P Ñ¨~=° ∂`«‡ J<Õ ã¨`º« =Ú#∞ Ziy#KÀ U ÉÏ^è• LO_»^∞Œ . D ã¨`åºxfl =∞m§
Ü≥∂y J=`«~å=Ú# L^Œƒqù Oz# N™ê~Ú <å^ä∞Œ _»∞ „Ñü rq Ñ¨~=° ∂`«‡Ü«∞x „Ñü rqx „¿Ñq∞OK«=∞x
DQÆ, p=∞, ‰õΩHõ¯, ÑÖk, Ñ≤e,¡ HÍH˜ WÖÏ U rqÔH<· å J#flO ÃÑ\ì̃#KÀ ÉÏÉÏ‰õΩ PHõe fiÛ#"å~°Q∞Æ ^Œ∞~°x
™ê~Ú J<ÕHõ Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅ∞ QÆ∞~°∞Î KÕÃã#∞. U rqx ‰õÄ_® Éè^Ë ÉŒ Ïè ==Ú`À K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . =∞iÜ«Ú ÉÏÉÏ
123
J<ÕH™õ ê~°∞¡ „Ñü rqÖ’#∞ Ñ¨~=° ∂`«∞‡x K«∂_»=∞x K≥¿ÑÊ"å~°∞. ÉèQí =Æ næ`Ö« ’ NHõ$+¨µ_‚ ∞» K≥ÑÊ≤ # „Ñü q+¨Ü∞« =Ú
J#QÍ P`«‡`«`Î« fi=Ú QÆ∞iOz Ü≥∂y ~°∂Ñ¨=Ú# J=`«iOz# ™ê~Ú <å^ä∞Œ _»∞ áê\Õz JO^ŒiH˜ K«∂Ñ≤Oz<å~°∞.
=∞# JO^ŒiH˜ `≥eÜ«∂Åx KÕâß~°∞. WÖÏ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =ÙÅ∞ `«=∞ PK«~}

° Ö’ K«∂Ñ≤Oz =∞#H˜ É’^èŒ KÕÜÚ« @ÔH· P
Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ QÆ∞~°∞=Ù ~°∂¿Ñ}Ï =zÛ É’kèOK≥^~Œ ∞° .
HÍ=Ù# =∞#=Ú ‰õÄ_® =∞~°}=Ú Z=iÔH<· å ãÖÉèqí Oz#Ñ¨Ù_»∞ ^Œ∞ódOK«~å^Œ∞. P`å‡=Ö’Hõ#=Ú
`≥eã≤# "åÔ~· P`«‡‰õΩ Kå=ÙÖË^xŒ „QÆÇÏ≤ Oz x|ƒ~°=ÚQÍ LO_»=Öˇ#∞. ÉÏÇ¨Ïº=ÚQÍ â◊s~° ~°∂Ñ¨=Ú HõxÑ≤OK«#O`«
=∂„`«=Ú# =∞#efl =ke =∞# `«e¡^ŒO„_»∞ÖËHÍx, ™È^Œ~°∞ÖËHÍx, ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÖËHÍx, H˘_»∞‰õΩÅ∞, ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞
J~Ú##∞ =∞Ô~=fiÔ~#· #∞ â◊s~åxfl =ke "≥o§áÈ~Ú#O`« =∂„`å# "åiH˜ =∞~°}=Ú ãÖÉèqí Oz#^Œx =∞#Ö’
ÖË~x° J#∞HÀ~å^Œ∞. ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ #q áê\Õz ^è~·≥ º° =Ú`À LO_»=Öˇ#∞. P`«‡‰õΩ |O^è∞Œ `«fi=Ú ÖË^∞Œ . D
[#‡Ö’ XHõ~∞° Ñ¶Ö¨ Ï<å ¿Ñ~°∞QÆÅ `«eÜ

¡ ∂≥ , `«O„_çÜ∂≥ , Éè~í ÀÎ, ÉèÏ~Àº J~Ú LO_»=K«∞Û. HÍx =∞# Ñ¨Ó~°fi
[#‡Ö’ WOHÀ ¿Ñ~°∞`À =∞# `«e^¡ OŒ „_ç "≥Ú^ŒÅQÆ∞QÍ LO_≥^~Œ ∞° . HÍx =∞#‰õΩ P Ñ¨Ó~°fi [#‡Ö’ Z=~°∞ =∞#
`«e¡^ŒO„_»∞Ö’, Z=~°∞ ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÖ’, Z=~°∞ H˘_»∞‰õΩÖ’ WÖÏ =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. J^Õq^èŒOQÍ ~åÉ’ÜÕ∞
[#‡Ö’ =∞#‰õΩ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ∞ WOÔH=~À WOHÀ ¿Ñ~°¡`À ~å=K«∞Û#∞. HÍ=Ù# W=xflÜ«Ú
âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ qHÍ=Ù. U [#‡‰õΩ ãÖ|OkèOz# |O^è∞Œ `«fi=Ú P [#‡ =~°Hˆ ãÖ|OkèOz LO@∞Ok. Wk
=∞#O =∞# ^ÕÇÏ¨ =Ú, =∞# |O^è∞Œ `«fi=Ú Jx HõeÊOK«∞‰õΩ#fl |O^è=Œ ÚÖË. x*ÏxH˜ Z<Àfl [#‡Å #∞O_ç
Ñ¨~O° Ñ¨~Q° Í =K«∞Û#k P`«‡ =∂„`«"∞Õ . P`«‡ XHõ ^ÕÇÏ¨ =Ú #∞O_ç =∞iÜ≥ÚHõ ^ÕÇÏ¨ =Ú#‰õΩ áÈ=ÙK«∞O_»∞#∞.
w`«Ö’ K≥ÑÊ≤ #@∞¡ =∞#∞A_»∞ ziy# =¢ã=Î̈ Ú#∞ =ke #∂`«# =¢ã=Î̈ ÚÅ∞ ^èiŒ OK«∞#@∞¡ P`«‡ XHõ ^ÕÇÏ¨ =Ú#∞
q_çz =∞~À ^ÕÇÏ¨ =Ú Ñ¨@∞ìH˘#∞#∞. HÍ=Ù# P`«‡ÜÕ∞ ã¨`º« =Ú. P`«‡ÜÕ∞ Ñ¨~=° ∂`«‡. ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ
„Ñürq Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞ HÍ=Ù# =∞~°}=∞<Õk D „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’ Z=fiiH© ÖË^xŒ „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.
124
ÉÏÉÏ `«# â◊s~åxfl q[Ü«∞^Œâq◊ ∞ ~ÀA# =ke "≥à√◊ §@‰õΩ xâ◊Û~ÚOz<å~°∞. nxx ã¨∂zã¨∂Î
ÉÏÉÏ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥O^ŒHõ Ñ¨Ó~°fi=Ú 2 ãÖIIÅ Ñ¨Ó~°fi=Ú J#QÍ 1916 = ãÖII=Ú XHõ q[Ü«∞ ^Œâq◊ ∞
~ÀA# ti_ô „QÍ=∞OÖ’x "å~°O^Œ~∞° ã‘"∂≥ Å¡OÑ¶∞¨ # KÕã≤ uiy =K«∞ÛK«∞O_»QÍ ÉÏÉÏ XHõ¯™êiQÍ `«#
=O\˜ÃÑ·#∞#fl |@ìÅ#∞ zOÑ≤ ^èŒ∞xÖ’ qã≤i<å~°∞. kQÆO|~°∞_≥· ^Œ~°≈#q∞zÛ<å~°∞. ''<Õ#∞ Ç≤ÏO^Œ∞=Ù<À
=∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»<À K≥ÑÊ¨ O_ç. D~ÀA <å ã‘"∂≥ Å¡OÑ¶∞¨ #=Ú—— Jx ÉÏÉÏ L„QÆ~∂° Ñ¨Ù_≥· QÆ_Q» _Æ » ÖÏ_çOKå~°∞.
™ê~Ú `å#∞ q[Ü«∞^Œâq◊ ∞ ~ÀA# â◊s~°=Ú#∞ q_»∞K«∞K«∞<åfl~°x ã¨∂zOKå~°∞. ™ê~Ú K≥ÑÊ≤ # ^•xÖ’
kQÆO|~°∞_≥· xezÜ«Ú#fl ™ê~Ú <Õ#∞ Ç≤ÏO^Œ∞=Ù_»<À, =∞Ç¨Ï=∞‡nÜ«Ú_»<À K≥ÑC¨ =∞x =∞#efl „Ñ¨tflOKå~°∞.
‰õΩÅ=∞`«=ÚÅ∞ <å=∞~°∂Ñ¨=ÚÅ∞ â◊s~åxˆH#x kQÆO|~°∞_≥· xÅz `å#∞ â◊s~°=Ú HÍ^Œx Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞#x
|∞∞A=Ù KÕâß~°∞. Wk [iy# 2 ãÖ=`«û~°=ÚÅ `«~∞° "å`« ~å=∞K«O„^Œ áê\˜Öò J<Õ ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ xÎ H˜ [|∞ƒ
KÕã#≤ k. ÉÏÉÏ#∞ „áêi÷OÑ¨QÍ ÉÏÉÏ J`«x Kå=Ù p\© fã≤"ãÕ ≤ `å`åºHÀ>Ë áê\˜Öò‰Ωõ Kå=Ù p\© L#fl@∞¡QÍ
1918 q[Ü«∞^Œâq◊ ∞ ~ÀA# `å`åº =∞~°}O˜ K≥^#Œ x K≥ÃÑÊ#∞. ÉÏÉÏ "å‰õΩ¯ „|Ç¨Ï‡"å‰õΩ¯. HÍ=Ù# ~å=∞K«O„^Œ
áê\˜Öò ~ÀQÆ=Ú#∞O_ç q=Ú‰õΩÎ_≥· =∂=¸Å∞ ã≤÷uH˜ =K≥Û#∞. ÉÏÉÏ K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ `å`åº [|∞ƒ Ñ¨_≥#∞.
q[Ü«∞^Œâq◊ ∞ ~ÀA# `å`åº `«# â◊s~°=Ú#∞ ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ x*ÏxH˜ =ke"ÕÜ∞« =Öˇ#∞. HÍx Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í
XHõ qO`«#∞ ÉÏÉÏ K«∂ÃÑ#∞. `«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ `å`åº HÀãÖ ÉÏÉÏ `«=∞ ^ÕÇÏ¨ =Ú#∞ JHÀì|~ü 15= `Õn
=∞OQÆà"◊ å~°O =∞^è•ºÇ¨ÏflO QÆO. 2.30 x.Å‰õΩ q[Ü«∞^Œâq◊ ∞ =∞Ç¨ Ñ¨~fi° k#=Ú# Éè∫uHõ â◊s~°=Ú q_çz
~å=∞K«O„^Œáê\˜Öò Kå=Ù p\©x `«ÑÊ≤ Oz# "å~°∞ N™ê~Ú. `å`åº Kå=Ù p\©x ‰õÄ_® fã≤"ÃÕ ã#∞. ÉÏÉÏ
`«=∞ Éè∫uHõ â◊s~°=Ú#∞ q[Ü«∞^Œâq◊ ∞ ~ÀA# q_çK^≥ #Œ x ã¨∂zOK«∞@ÔH· ÉÏÉÏ `å`åº ¿Ñ~°∞ K≥ÃÑÊ#∞. z=i
âßfiã¨ q_»∞K«∞#O`« =~°‰Ωõ ™ê~Ú ãÖÑ¨Ó~°‚ K≥`· #« ∞ºÅ∞QÍ LO_çi. "å~°∞ `«=∞ Éè‰í Ωõ ~Î åÅQÆ∞ ÅH©∆ ‡ÉÏ~Ú tO^ÕH˜
9 ~°∂IIÅ∞ ^•#=Ú KÕã≤i. XHõ™êi ÉÏÉÏ ÅH©∆ ‡ÉÏ~Ú`À "åiH˜ KåÖÏ PHõeQÍ L#fl^Œx K≥Ñ¨ÊQÍ P
125
ÅH©∆ ‡ÉÏ~Ú ~˘>ì̌ ‰õÄ~°#∞ fã¨∞‰õΩx=zÛ ÉÏÉÏH˜=fiQÍ ^•xx H˘OK≥"∞≥ <ÿ å u#Hõ ‰õΩHõ¯‰õΩ "Õãi≤ . ÅH©∆ ‡ÉÏ~Ú
`«#‰õΩ J#=ã¨~O° QÍ „â◊=∞#∞ HõeOæ z<å~°x ÉÏÉÏ#∞ „Ñ¨tflOÑ¨QÍ ™ê~Ú ''‰õΩHõ¯ PHõe f~°∞Û@ <å PHõe
f~°∞Û@ =O\˜k. ‰õΩHõ¯‰õΩ ‰õÄ_® P`«‡ HõÅ^Œ∞. „áê}=ÚÅ∞ "Õ~∞° HÍ=K«∞Û#∞. HÍx JO^Œi PHõe XHõ¯>Ë
ÉÏÉÏ P`å‡=Ö’Hõ#O JO^ŒiH˜ `≥eÜ«∞*ËÜÚ« @ÔH· Dq^èOŒ QÍ KÕãi≤ . ÅH©∆ ‡ÉÏ~Ú tO^Õ P<å\˜#∞O_ç ÉÏÉÏ‰õΩ
~˘>ì̌ ÃÑ@∞ìK∞« O_≥#∞. HÍ=Ù#<Õ P"≥∞ Ü≥ÚHõ¯ ¿ã=#∞ QÆ∞iÎOz ™ê~Ú P"≥∞‰õΩ `«# *Ë|∞Ö’#∞O_ç 9 ~°∂IIÅ∞
fã≤ WK≥Û#∞. ÉÏÉÏ Ñ¨H¯õ # ‰õÄ~˘ÛxÜ«Ú#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ Éè’[#=Ú#ÔH· ÑÖÃÑ#∞. "å~°∞ Éè’[#=Ú Ñ¨ÓiÎ KÕÜ∞« Hõ
=Ú#∞¿Ñ N™ê~Ú |Ü«∂r JáêÊ HÀ>ËÃÑ· `«=∞ ^ÕÇÏ¨ =Ú#∞ XiyÜ«ÚO_≥#∞. `«=∞ KÕu`À ^•#=Ú KÕÜÚ« K«∂
â◊s~°=Ú#∞ q_çK#≥ ∞. z=i ^ŒâÜ

◊ ∞« O^Œ∞ ‰õÄ_® ÉÏÉÏ =∞#H˜ "≥~· åQÆº=Ú#∞ QÆ∞~°∞Î KÕÃã#∞. "å~°∞ ^•#=Ú
KÕã∂¨ Î `«=∞ ^ÕÇÏ¨ =Ú#∞ =ke<å~°∞. Ü≥∂QÆ∞Å‰õΩ J=^è∞Œ Å∞ LO_»=Ù. JO^Œ∞Hˆ "å~°∞ J=^è∂Œ `«Å∞. J=^è∞Œ ÖË
ÖË#Ñ¨C_»∞ =∞~°}=Ú ZÖÏ J_»∞Ñ¤ _¨ ∞» #∞. [## =∞~°}=ÚÅ‰õΩ Jf`«∞Öˇ#· "å~°∞ HÍ=Ù# ÉÏÉÏ XHõ¯™êiQÍ
[fi~°=∞#∞ <≥Ñ=¨ Ú`À `«=∞ ^ÕÇÏ¨ =Ú#∞ =ke#O`« =∂„`«=Ú# ™ê~Ú WHõ =∞#‰õΩÖË~∞° , =∞##∞ ~°HO∆˜ K«∞"å~°∞
Z=~°∞ J#fl ÉÏ^èÅŒ #∞ Z=iH˜ K≥ÑC¨ H˘#=Öˇ#∞. WÖÏO\˜=xfl `«∞_çz "Õã≤ ™ê~Ú Jã¨Å∞ =∞~°}O˜ K«Ö^Ë ∞Œ .
Ü«∂=`ü „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`å xO_ç L<åfl~°∞ Jx `≥Å∞û‰õΩx D J^è•ºÜ«∞=Ú#∞ K«kq# `«~∞° "å`« ^Œ∞óY=Ú
Z=fi~°∞ á⁄O^Œ‰Äõ _»^xŒ ™ê~Ú =∞~°}O˜ K«Ö^Ë <Œ Õ ã¨`åºxfl =∞@∞‰õΩ „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#x <å „áê~°#÷ .
43, 44 J^è•ºÜ«∞=ÚÅ∞
QÆ`« J^è•ºÜ«∞=Ú# ÉÏÉÏ `«# Éè∫uHõ â◊s~°=Ú#∞ q_çz<å~°x HÍx ™ê~ÚH˜ =∞~°}=Ú ÖË^xŒ "å~°∞
J=∞~°∞Åx K≥ÑC¨ ‰õΩO\˜q∞. =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ HÍáê_»∞`«∂ L<åfl~°∞.
126
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ – ÉèHí Îõ <å~åÜ«∞}~å=Ù ÉÏÉÏ ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« ti_ôH˜ áÈ=Öˇ#∞ J#∞H˘x##∞
áÈÖËHáõ ÈÜ≥∞#∞. J`«#∞ [|∞ƒ Ñ¨_#≥ ∞. ÉÏÉÏ#∞ J#∞x`«º=Ú ^è•º#=Ú KÕã∂¨ Î HÍÅO QÆ_¿ç Ñ"å~°∞. XHõ~ÀA
ÉÏÉÏ J`«xH˜ ã¨fiÑ¨fl ^Œ~≈° #q∞zÛ W@∞¡ ÑëHÔ #∞, ''PO^Àà◊# Ñ¨_=» ^Œ∞,Ì ~ˆ Ñ¨\ #˜ ∞Oz ÉÏQÆQ∞Æ #∞. "å~°O
~ÀAÅÖ’ #_»∞=QÆÅ=Ù——. ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ # „Ñ¨HÍ~°O <å~åÜ«∞}~å=Ù‰õΩ "å~°O ~ÀAÅ Ö’Ñ¨Å ~ÀQÆ=Ú `«yáæ ÈÜ≥∞#∞.
nxx |\ì̃ ÉÏÉÏ â◊s~°=Ú L#fl<åflà◊√§ „|uH˜ LO_ç~å ÖË^• ? â◊s~°=Ú áÈ~Ú#k Hõ^• =∞~°}O˜ z~å, nxH˜
["å|∞ ÃÑ#· K≥ÑÊ≤ # L^•Ç¨Ï~°} fã¨∞H˘x#KÀ ÉÏÉÏ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ rqOzÜÕ∞ L<åfl~°∞. "å~°∞ J=∞~°∞Å∞.
=∞~°}ÏxH˜ Jf`«∞Å∞. U ~°∂Ñ¨=ÚÖ’<≥#· #∞ ™ê~Úx #=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ `«ÑÊ¨ Hõ HÍáê_≥^~Œ ∞° .
™ê~Ú, `«# ^ÕÇÏ¨ `åºQÆ=Ú `«fi~°Ö’ KÕÜÚ« K«∞<åfl~°x `≥eã≤#"å~°∞ JQÆ∞@KÕ '~å=∞ q[Ü«∞O— J#∞
„QÆO^ä=Œ Ú#∞ =*Ë J#∞#`«xKÕ áê~åÜ«∞} KÕ~ÚOzi. ÉÏÉÏ JHÀì|~ü 15 =ÚO^Œ∞ ~Ô O_»∞ =¸_»∞ k#=ÚÅ
#∞O_ç |Ü«∞\˜H˜ áÈ=Ù@, aèHÍ∆ @# KÕÜÚ« @ =∂#∞H˘xi. JHÀì|~ü 15# Ç¨~°u J~Ú# Ñ≤^ÑŒ ¨ Éè’[#=ÚÅ‰õΩ
JO^Œih ÉÏÉÏ ÑÖÑ≤Ozi. HÍh ÅH©∆ ‡ÉÏ~Ú tO_Õ, ÉèÏQÀr, ÉÏÜ«∂r, ÅHõ∆ ‡}ü, ÉÏÅ +≤OÑ‘, <å<å ™êÃÇÏÉò
x"≥∂<£H~õ ü =∞iÜ«Ú âßº=∂ ÉÏÉÏ =^ŒÌ ‰õÄ~˘Ûx LO_çi. ÉÏÉÏ `˘q∞‡k ~°∂áêÜ«∞Å∞ ÅH©∆ ‡ÉÏ~ÚH˜ WzÛ
`«#‰õΩ P ã¨Å÷ =Ú ÉÏQÍÖË^xŒ |∂\© Hõ\ Oì̃ z# ~åu "Õ∞_»Ö’ fã¨∞‰õΩ"≥à§◊ =∞x K≥ÑÊ≤ |Ü«∂r `å`åº HÀ`ÕÃÑ·
™ê~Ú Xiy `«=∞ „áê}=Ú#∞ q_çK#≥ ∞. ti_ôÖ’x „Ñ¨[Å∞ ÉÏÉÏ =∞~°} "å~°Î qx aQÆ~æ Q° Í U_»=™êyi.
ÉÏÉÏ â◊s~°=Ú#∞ Z@∞¡ ã¨=∂kè KÕÜ∞« =Öˇ#x Q˘Ñ¨Ê q"å^Œ=Ú [iÔQ#∞. H˘O^Œ~∞° P~°∞|Ü«∞@ KÕÜ∞« =Öˇ#x,
=∞iH˘O^Œ~∞° |∂\© Hõ\ Oì̃ z# ~åu "Õ∞_»Ö’<Õ KÕÜ∞« =Öˇ#x "åkOK«∞H˘xi. D q^è=Œ ÚQÍ 36 QÆO@Å∞
HÍÅ=Ú QÆ_zç áÈ~Ú#k. ÉÏÉÏ‰õΩ =∞~°}=Ú ÖË^xŒ ~°∞A=Ù K«∂Ñ¨Ù@ÔH· =∞iÜ≥ÚHõ ãÖÑ¶∞¨ @#, ÉÏÉÏ `«=∞
^ÕÇÏ¨ =Ú#∞ =^Œe# =∞~°∞<å_Õ K«∂ÃÑ#∞. ÅHõ∆ ‡<£ =∂=∞ *’+‘ âßº=∂‰õΩ "Õ∞#=∂=∞ "åiH˜ ™ê~Ú ã¨fiÑ¨fl^Œ~≈° #=Ú
WzÛ W@¡<#≥ ∞. ''Öˇ=Ú‡ ÉÏÑ¨Ó ™êÃÇÏÉò, <Õ#∞ =∞~°}O˜ zux J#∞H˘#∞K«∞<åfl~°∞. JO^Œ∞KÕ J`«_∞» ~å_»∞,
127
h=Ù Ñ¨Ó[KÕã≤ HÍHõ_» Ç¨~°ux W=Ú‡—— Jx ÉÏÉÏ Ñ¨Å∞HõQÍ, ÅHõ∆ ‡<£ =∂=∞ Ñ¨Ó*Ï „^Œ=º=ÚÅ∞ fã¨∞‰õΩx
ÉÏÉÏ Hõ_‰» Ωõ "≥o§ JHõ¯_»∞#fl"å~°∞ JO^Œ~∂° P@OHõ Ñ¨~z° ##∞ Ñ¨Ó[#∞ KÕã,≤ Ç¨~°ux WzÛ áÈÜ≥∞#∞. nxx
|\˜ì ÉÏÉÏ =∞~°}O˜ K«Ö^Ë xŒ ÉÏÉÏÜÕ∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ ÅHõ∆ ‡}ü =∂=∂‰õΩ ã¨fiÑ¨fl^Œ~≈° #=Ú WzÛ `å#∞ =∞~°}O˜ K«Ö^Ë xŒ
ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ K≥ÑÊ≤ i. HÍ=Ù#, ÉÏÉÏ =∞~°}O˜ z<å~°x Z=fi~°∂ J#∞HÀ=^Œ∞.Ì "å~°∞ â◊s~åxfl ^•eÛ ti_ôH˜
=zÛ Z<Àfl bÅÅ#∞ K«∂Ñ≤ `«=∞ HÍ~°º=Ú#∞ <≥~"° iÕ Û# `«~∞° "å`« `«=∞ â◊s~åxfl =∂„`«"∞Õ Éè∫uHõ=ÚQÍ
=kÖÏ~°∞ HÍh P Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡ JQÆ∞ ™ê~Ú =∂„`«O „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`å xa_ôH$õ `«"∞≥ ÿ L<åfl~°x ™ê~Ú ã¨~åfiO`«~åºq∞x,
™ê~Ú ã¨~fi° "åºÑ≤Ü∞« x `≥Å∞ã¨∞H˘#=Öˇ#∞.
„Ñ¨[Å∞ ÉÏÉÏ â◊s~°=Ú#∞ Z@∞¡ ã¨=∂kè KÕÜ∞« =Öˇ#x ~Ô O_»∞ =~°=æ ÚÅ∞QÍ q_çáÈ~Úi. H˘O^Œ~∞°
Éˇ@
· ã¨=∂kè KÕÜ∞« =Öˇ#x =∞iH˘O^Œ~∞° |∂\© "å_®Ö’ ã¨=∂kè KÕÜ∞« =Öˇ#x Ñ¨@∞ì|\ì̃i. z=iH˜ ZxflHõÅ∞
"Õ¿ã^•HÍ =zÛ#k. HÍx ™ê~ÚHõ$Ñ¨`À z=~°‰Ωõ ZxflHõÅ∞ "ÕÜ∞« ‰õΩO_®<Õ „Ñ¨[ÅO^Œ~∂° UHõ„w==ÚQÍ |∂\©
Hõ\ Oì̃ z# ~åu "å_®Ö’<Õ Hõ$+¨µx‚ q„QÆÇÏ¨ O ™ê÷ÑO≤ K«=Öˇ#x J#∞‰õΩ#fl ã¨Å÷ =ÚÖ’<Õ ÉÏÉÏ#∞ ã¨=∂kè KÕãi≤ .
|∞^èŒ"å~°O ™êÜ«∞OHÍÅO ã¨=∂kè KÕã≤i. ÉÏÉÏÜÕ∞ =Ú~°m^èŒ~°∞_»∞. P<å\˜ #∞O_ç |∂\©"å_®
^Õ"åÅÜ«∞=∞Ü≥∞º#∞. J<ÕHõ=∞Ok Éèí‰õΩÎÅ∞ JHõ¯_»‰õΩ "≥o§ ™ê~Úx ^Œi≈Oz `«=∞ ÉÏ^èŒÅ#∞, Hõ+ì̈=ÚÅ#∞
„Ñ¨âfl◊ Å#∞ ÉÏÉÏ ã¨=∂kèH˜ K≥ÑC¨ H˘x ÉÏÉÏ `«=∞ ã¨=∂^è•#=Ú `«# ã¨=∂kè#∞O_çÜ∞Õ ZO^Œ~À Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ
D<å\˜H˜ f~°∞ÛK«∞<åfl~°∞. ÉÏÉÏ â◊s~°=Ú =∞OQÆà"◊ å~°O <å_»∞ q_çzi. |∞^è"Œ å~°O ™êÜ«∞O„`«O ÉÏÉÏx
ã¨=∂kè KÕãi≤ . D QÆ_zç # 36 QÆO@ÅÖ’ ÉÏÉÏ â◊s~°=ÚÖ’ Z@∞=O\˜ =∂~°∞Ê JO>Ë â◊s~°=Ú ayã≤áÈ=Ù@
J=Ü«∞==ÚÅ∞ áê_≥á· È=Ù@ [~°∞QÆÖ^Ë ∞Œ . "å~°∞ "Õã∞¨ ‰õΩ#fl HõÑfl‘¶ ‰õÄ_® U =∂„`«=Ú zOÑ¨‰Ωõ O_® `ÕeHõQÍ
fã≤"ãÕ i≤ . Jã¨Å∞ ÉÏÉÏ XHõ â◊s~°=Ú S`Õ Hõ^• ! =∞#HÀãÖ â◊s~°=Ú ^•eÛ =zÛ#"å~°∞ "å~°∞ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞.
™ê~Ú `«=∞ Éè∫uHõ â◊s~°=Ú q_»∞=Hõ =Ú#∞Ñ¨Ù XHõ JÑ¨â‰◊ Ωõ #=Ú =∞j^Œ∞# [iy#k. ÉÏÉÏ
128
ZÑ¨C_»∞ XHõ áê`« W@∞Hõ ^ŒQ~æÆ ° ÃÑ@∞ìH˘x ^•xÃÑ· KÕ~Ú"Õã≤ ‰õÄ~°∞Û<Õ"å~°∞. XHõ™êi ÉÏÉÏ ÖË#Ñ¨Ù_»∞ XHõ
ÉÏÅ∞_»∞ =∞j^Œ∞#∞ `«∞_»∞K«∞K«∞O_»QÍ P W@∞Hõ „HÕ^ŒÑ¨_ç Ô~O_»∞ =ÚHõ¯ÅÜ≥∞º#∞. ÉÏÉÏ W>¡<≥#∞, ''W@∞Hõ
HÍ^Œ∞, <å J^Œ$+ì̈"∞Õ =Ú‰õ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞ JÜ≥∞º#∞. Jk <å rq`«ÑÙ¨ `À_»∞h_». D ~ÀA Jk q_çz#k——. D
ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ qO>Ë ÉÏÉÏ =∞Ç¨ *Ï˝x Hõ^•! P ~Ú@∞HõÃÑ· JO`« =∞=∞HÍ~°=Ú ^ÕxHõx =∂=¸Å∞
=∞#H˜=∞ÖË¡ ÉÏÉÏ Ñ¨Å∞‰õΩK«∞<åflˆ~q∞\˜ ? J<Õ ãÖ^ÕÇÏ¨ O Z=fiiÔH<· å =K«∞Û#∞. ÉÏÉÏ =∞# JO^Œix HÍáê_»∞@‰õΩ
J=`«iOzi. JO^Œi`À HõÅã≤"∞≥ Åã≤ ™ê=∂#∞ºx =Öˇ rqOz #\Õzi. P#O^Œ=Ú =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ #=Ùfi@
Ñ≤Å¡Å`À P_»∞@ qKå~°"≥∞ÿ# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ@. ÉÏÇ¨Ïº=ÚQÍ HÍ"åÅ<Õ #\Õzi. HÍx "å~°∞
PO`«~O° yHõ=ÚQÍ â◊√^Œú K≥`· #« ∞ºÅ∞. Wk Hˆ =ÅO "å~°∞ `«=∞ ^ÕÇ¨ xfl =^Œ∞Å∞K«∞<åfl~°x =ÚO^Œ∞QÍ<Õ ã¨∂zOK«∞@ÔH·
P W@∞Hõ q~°∞QÆ∞@ [iy#k. ^ÕxHÔ <· å Hõ~Î° ÉÏÉÏÜÕ∞. P Ñ≤Å"¡ å_»∞ KÕã#≤ kHÍ^Œ∞. ÉÏÉÏÜÕ∞ J@∞¡ KÕãi≤ .
=ÚO^Œ∞QÍ =∞#O^ŒiH˜ "å~°∞ `«=∞ ^ÕÇ¨ xfl =ke"Õã∞¨ #Î fl@∞¡ ã¨∂zOzi.
ÉÏÉÏ x*ÏxH˜ 1918 JHÀì|~ü 15 <å_»∞ HõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ 32 ãÖIIÅ‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO J#QÍ 1886
ãÖII# "å~°∞ =∞~°}O˜ z uiy 3 ~ÀAÅ `«~∞° "å`« „|uH˜ =∞#O^Œix Pâ◊Û~°ºÑ¨~z° =∞~°Å 1918 JHÀì|~ü
15 =∞OQÆà"◊ å~°O <å_»∞ q[Ü«∞^Œâq◊ ∞ Ñ¨~fi° k#=Ú# =∞~°}O˜ zi. „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’ W@∞=O\˜ q+¨Ü∞« =Ú
ZHõ¯_≥<· å [iy#^• ? =∞x+≤H˜ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ =∞~°}=ÚO@∞O^• ? JO^Œ∞Ö’x XHõ™êi =∞~°}O˜ z# `«~åfi`«
=∞~°Å 3 ~ÀAÅ `«~åfi`« âßfiã¨ Ü«∞^è•q^è=Œ ÚQÍ P_»∞@ [~°∞QÆ∞<å ? P [QÆ<åfl^è∞Œ _»∞ JQÆ∞™ê~Ú P_ç# P@
`«ÑÊ¨ =∞ˆ~q∞\˜ ? D q+¨Ü∂« xfl WÑ¨C_»∞ K«∂^•ÌO. 1886 ãÖII# XHõ =∂~°tæ ~° áœ~°q‚ ∞<å_»∞ ™ê~Ú L|ƒã¨
"åºkè`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_»QÍ ^•xx x"åiOK«∞@ÔH· `«=∞ „áê}=ÚÅ#∞ ÃÑH· ˜ fã¨∞‰õΩx áÈ=Öˇ#x `«ÅOz ÉèHí Îõ
=∞Ç¨ÏÖÏû`À W@¡xi, ''<å â◊s~°=Ú#∞ 3 ~ÀAÅ =~°‰Ωõ HÍáê_»∞=Ú. <Õ#∞ uiy =zÛ#@¡~Ú`Õ ã¨~ˆ ÖËxÜ≥∞_»Å
<å â◊s~°=Ú Z^Œ∞~°∞QÍ L#fl MÏm ã¨Å÷ =ÚÖ’ áêuÃÑ\ì̃ QÆ∞~°∞QÎ Í ~Ô O_»∞ [O_®Å#∞ áê`«∞=Ú—— Jx ~å„u 10
129
QÆOIIÅ‰õΩ ™ê~Ú TÑ≤i xezáÈÜ≥∞#∞. <å_ç PyáÈÜ≥∞#∞. ÉÏÉÏ `«# â◊s~°=Ú#∞ =∞Ç¨ÏÖÏû X_çÖ’ "åÖˇÛ#∞.
TiÖ’x "å~°O^Œ~∞° qKå~°}KÕã≤ ÉÏÉÏ#∞ ã¨=∂kè KÕÜ∞« =Öˇ#x `«Å∞=QÍ ÉèHí Îõ =∞Ç¨ÏÖÏûÑü `«# ^Õ=Ù_çÃÑ·
#=∞‡Hõ=Ú`À ÉÏÉÏ#∞ ã¨=∂kè KÕÜ∞« ‰õΩO_® J_»∞Ñ¤ _¨ ç `«# X_çÖ’ ÉÏÉÏ â◊s~°=Ú#∞ ÉÏÉÏ P[˝ „Ñ¨HÍ~°=Ú
ÉÏÉÏÃÑ· `«#‰õΩ#fl Jáê~°"∞≥ #ÿ #=∞‡Hõ=Ú`À ~Ô Ñ¨Ê"åÅÛHõ Hõ^ÅŒ Hõ x„^•Ç¨~°=ÚÅ∞ ÖËHõ `«# ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù#∞ `«#
X_çÖ’ 3 ~ÀAÅ∞ J>Ë¡ HÍáê_≥#∞. ZO`«\ ˜ =∞Ç¨ ÉèÏQÆº=Ú. ZO`«\ ˜ Ñ¨Ù}º"≥∂ Hõ^•! ™ê~Ú "å‰õΩ¯ÃÑ· ZO`«
^Œ$_è»qâßfiã¨=Ú HõeyÜ«Ú#fl =∞Ç¨Éèí‰õΩÎ_À Hõ^•! JO^Œ∞Hˆ HÍÉ’Å∞, =∞Ç¨ÏÖÏûÑü =^ŒÌ ÉèHí Î̃ Jáê~°=ÚQÍ
á⁄OQÆ∞`«∂ LO_Õk. ^è#Œ =Ú =∂„`«=Ú ZÑ¨C_»∞ xO_»∞‰õΩO_Õk. `å#∞ rq`«=∞O`å ^•i„^Œº=Ú`À<Õ ÉÏ^èÑŒ _¨ ®¤_∞» .
^è#Œ =Ú ÖËHõ XH˘¯Hõ¯™êi `«# WO\˜eá¡ êk Ñ¨ã∞¨ ÅÎ ∞#fl ~ÀAÅ∞ Z<Àfl. J~Ú<å `å#∞ #=Ú‰õΩ#fl ^Õ=Ù_»Q∞Æ
™ê~Úx Z#fl_»∞ =∞Ç¨ÏÖÏû xOkOK«Ö^Ë ∞Œ . ^è#Œ =Ú ÖË^xŒ ÉÏ^èÑŒ _¨ Ö» ^Ë ∞Œ . XHõ™êi XHõ Éè‰í Ωõ _Î ∞» H˘O`« „^Œ=º=Ú#∞
=∞Ç¨ÏÖÏû‰õΩ W=fi=Åã≤#k Jx L^ÕâÌ º◊ =Ú`À ÑÖÑ≤Oz#Ñ¨Ù_»∞ ÉÏÉÏ P ^è#Œ =Ú#∞ =∞Ç¨ÏÖÏû#∞ =Ú@ìhÜ«∞ÖË^∞Œ .
S##∞ =∞Ç¨ÏÖÏû `«# ÉèHí xÎ̃ U=∂„`«=Ú Ö’@∞ KÕÜ∞« Hõ ãÖÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ ÉÏÉÏ#∞ #"≥∞‡#∞. „â◊^,úŒ F~°∞Ê ~Ô O_»∞
~Ô O_»∞ HÍã¨∞Å∞QÍ P =∞Ç¨ÏÖÏû‰õΩ LO_»_O» KÕ`<« Õ ÉÏÉÏ `«# â◊s~åxfl 3 ~ÀAÅ∞ HÍáê_»=∞x XHõ¯ =∞Ç¨ÏÖÏû<Õ
ZOK«∞H˘x `«=∞ â◊s~åxfl JÑ¨ÊyOz<å~°∞. P ^Õ=ÙxH˜ `«# Éè‰í Ωõ _Î Ãç Ñ· L#fl qâßfiã¨=Ú JÖÏˆQ P Éè‰í Ωõ _Î Hç ˜ `«#
^Õ=ÙxÃÑ· L#fl qâßfiã¨=Ú ~Ô O_»∞#∂ ãïã¨=∂#=Ú. HÍ=Ù#<Õ =∞Ç¨ÏÖÏû P HÍ~°º=ÚÖ’ ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«∞_»Ü∞≥ º#∞.
3= ~ÀA `≥Å¡"å~°∞~°≠Ï=Ú# 3 QÆOIIÅˆH â◊s~°=ÚÖ’ „áê}=Ú#fl@∞¡ JQÆ∞Ñ≤OK≥#∞. TÑ≤i P_»@O
„áê~°OaèOK≥#∞. "≥∞Å¡QÍ ÉÏÉÏ Hõà√◊ § `≥iz ÖËK#≥ ∞. D bÅÅ∞ qO@∞O>Ë ÉÏÉÏ XHõ â◊s~°=∂ ? ÖË^•
P`«‡Ü«∂ ? J<Õ ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú HõÅ∞æ#∞. â◊s~°=Ú Jâßâ◊fi`«=∞x Ö’#∞#fl P`«‡ÜÕ∞ âßâ◊fi`«=Ú, ã¨`º« =Ú,
J=∞~°=∞x P P`«‡ÜÕ∞ „|Ç¨Ï‡=∞x P x~°∞}

æ ~°∂Ñ¨"∞Õ ™ê~Ú Jx ã¨~fi° "åºÑ≤ Jx ã¨~åfiO`«~åºq∞ Jx
`≥eã≤H˘#=Öˇ#∞. HÍ=Ù# ™ê~ÚH˜ =∞~°}O ÖË^∞Œ . "å~°∞ âßâ◊fi`«∞Å∞. J=∞~°∞Å∞.

130
D q^è=Œ ÚQÍ ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ #@∞¡ |∞∞A=Ù`À K«∂Ñ≤#@∞¡ "å~°∞ KÕã≤ K«∂Ñ≤Oz#q „QÆÇÏ≤ Oz P`«‡
ã¨`º« =∞x `≥Å∞ã¨∞‰õΩx P`«‡ <åâ◊#=Ú ÖËx^Œx, â◊s~°"∞Õ =keáÈ~Ú~°x `≥Å∞ã¨∞‰õΩx =∞~°}=Ú ÖËx ^•x
QÆ∞iOz, zOuOz =∞~°}=∞O>Ë ÉèÜ

í ∞« Ñ¨_ç „|`«H‰õ Ωõ O_® Jã¨Å∞ =∞#‰õΩ =∞~°}"Õ∞ ÖË^xŒ ^è~·≥ º° =Ú`À rqã¨∞Î
J#∞x`«º=Ú ™ê~Ú <å=∂xfl Ö’# [Ñ≤ã∂¨ Î P <å=∞^è•º#=Ú`À<Õ â◊s~°=Ú#∞ q_çz ÉÏÉÏ ™êxfl^è•ºxH˜
KÕ~∞° H˘#@"Õ∞ "≥∂Hõ=∆ ∞x „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞. Z=fi~°∞ U „áê}˜ J~Ú##∞ =∞~°}O˜ z# ^Œ∞ódOK«#=ã¨~=° Ú
ÖË^∞Œ . U „áê}˜ J~Ú##∞ P`«‡ ã¨fi~°∂Ñ¨"∞Õ . HÍ=Ù# P`«‡ Z#fl_»∂ =∞~°}O˜ K«^∞Œ . P x*Ïxfl „QÆÇÏ≤ Oz
P`å‡=Ö’Hõ#O`À HõeyÜ«ÚO_»=Öˇ#x <å „áê~°#÷ .
45= J^è•ºÜ«∞=Ú
D J^è•ºÜ«∞=Ú KåÖÏ =ÚYº"≥∞#ÿ k. Wk =∞~˘Hõ HõÅHõO_». „Ñ¨f ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ D J^è•ºÜ«∞=Ú
„â◊^•úÉ‰íè Ωõ ÅÎ `À K«kq D J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’x K≥ÑÊ¨ |_ç# ™ê~åOâ◊=Ú#∞ =∞#ã¨∞û# âßâ◊fi`«=ÚQÍ ã≤~÷ Ñ° ~¨ K° ∞« H˘x
LO_»=Öˇ#∞. QÆ∞~°∞=Ù ÅÉèºí =∞QÆ∞@ ZO`À Ñ¨Ù}ºO KÕ¿ãHÎ Íx [~°∞QÆ^∞Œ . J\˜ì QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ#∞
ZÑ¨Ê\˜H© =∞~°∞=~å^Œ∞. QÆ∞~°∞=Ùx ã¨~fi° â◊º â◊~}° ÏQÆu "Õ_∞» K«∂ x~°O`«~=° Ú ÉèHí `Î˜ À QÆ∞~°∞áê^Œ=ÚÅ#∞ #=Ú‡H˘x
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ QÆ∞~°∞=Ùx „¿Ñq∞OK«=Öˇ#∞. Ç¨Ïi<å=∞ ã¨‡~°}=Ú, QÆ∞~°∞<å=∞ ã¨‡~°}=Ú ~Ô O_»∞#∞
XHõ¯>Ë. D ~Ô O_çO\˜Ö’ Uk ã¨‡iOz##∞ "≥∂Hõ=∆ Ú „áêÑ≤OÎ K«∞#∞. XHõ¯™êi QÆ∞~°∞=Ù ÅaèOz# "åxH˜ `«#
rq`«=ÚÖ’ Z@∞=O\˜ x~åâ◊QÍx, qKå~°=ÚQÍx Ñ¨_‰» Äõ _»^∞Œ . `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl, Ñ¨ÓlOz#, ¿ãqOz#,
QÆ∞~°∞=Ù `«##∞ Éè=í ™êQÆ~=° Ú#∞ ^•\ÕK«∞#x ^Œ$_è» qâßfiã¨=Ú`À LO_»=Öˇ#∞. `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl QÆ∞~°∞=Ù
â◊s~°=Ú`À L#fl#∞ ÖË^• ã¨=∂kè K≥Ok##∞ P QÆ∞~°∞=Ù<Õ x~°O`«~=° Ú ^è•ºxOz Z@∞=O\˜ ãÖÑ¶∞¨ @#Ö’<≥<· å
131
`«# QÆ∞~°∞=Ù#∞ q∞Oz#k „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’ UnÖË^xŒ QÆ∞~°∞"Õ P#O^Œ=∞x Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡=∞x âßâ◊fi`«=∞x âßOu
Jx ZiOy `«# rq`«=ÚÖ’ Uk Z^Œ∞Ô~·##∞ Jk QÆ∞~°∞=Ù `«~°∞"å`«<Õ#x `«#‰õΩ QÆ∞~°∞=Ù L<åfl_»x
xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ qâßfiã¨=Ú#∞ HõeyÜ«ÚO_»=Öˇ#∞.
ti_ô ™ê~Ú<å^ä∞Œ _»∞ Éè∫uHõ=ÚQÍ ÖË‰Ωõ #fl#∞ "åix #=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ ZÑ¨Ê\˜ÖÏQÆ HÍáê_»∞K«∞<åfl~°x
„QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞. ÉÏÉÏ#∞ â◊s~°∞Å∞QÍ =∞Ç¨ ã¨=∂kè K≥O^ŒHõ =ÚO^Œ∞ Z=Ô~`· Õ `«=∞ Hõà§◊ `À K«∂âß~À x[=ÚQÍ
"å~°O`« J^Œ$+¨=ì O`«∞Å∞ ÖË~x° K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. J\˜ì J^Œ$+¨=ì O`«∞ÅÖ’ Z=Ô~<· å Hõ}∆ H˜ "õ ∞≥ #ÿ „Ñ¨ÑO¨ K« ã¨∞Y=ÚÅO^Œ∞
=ã¨∞Î=ÙÅÜ«∞O^Œ∞ WO„kÜ«∞Ö’Å∞_≥· =∞=∞HÍ~°=Ú#∞ áÈQ˘@∞ìH˘x#KÀ "å~°O`« ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=O`«∞Å∞ D
„Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’ ÖË~x° K≥ÑÊ¨ =K«∞Û. J~Ú`Õ ÉÏÉÏ#∞ â◊s~°∞Å∞QÍ K«∂_»x"åi QÆu Uq∞\˜ ? nxH˜ ‰õÄ_®
ã¨=∂^è•#=Ú W^Õ. ÉÏÉÏ Jâ◊s~°∞Å∞. x~°∞}

æ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞. Ñ¨~=° ∂`«‡_»∞ <å=∞~°∂Ñ¨ PHÍ~°=ÚÅ∞ ÖËx"å_»∞.
J#O`«∞_»∞. ã¨~fi° "åºÑ≤. J@∞=O\˜ Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ Z=fi~°∂ K«∂_»Ö~Ë ∞° . P Ñ¨~=° ∂`«‡ H˘xfl HÍ~°º=ÚÅ#∞
KÕÜ«Ú@ÔH· â◊s~°=ÚÅ#∞ ^•eÛ J=`«iOz `«# HÍ~°º=Ú#∞ x~°fiiÎOz# `«~°∞"å`« `«#∞=Ù KåeOz
J^Œ$â◊√ºÅQÆ∞^Œ∞~°∞. HÍ=Ù# ÉÏÉÏ#∞ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ Jx J#∞H˘x#"å~°∞ Z@∞=O\˜ ãÖHÀK«=Ú#∞ qKå~°=Ú#∞
ÃÑ@∞ìHÀ#Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ . Ñ¨~=° ∂`«‡#∞ â◊s~°~∂° Ñ¨=ÚÖ’ K«∂_»Háõ È~Ú##∂ ÉÏÉÏ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ `å#∞ =∞Ç¨ ã¨=∂kè
K≥Ok# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ HÍáê_»∞`å#x `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ „Ñ¨âfl◊ ‰õΩ ã¨=∂^è•#=Ú
`å#∞ ã¨=∂kè #∞O_çÜ∞Õ W™êÎ#x `«##∞ #q∞‡# "åi WO@ H˘Å∞"≥· LO\Ï#x K≥ÑÊ≤ <å~°∞. HÍ=Ù# ÉÏÉÏ#∞
ã¨=∂kè K≥O^ŒHõ Ñ¨Ó~°fi=Ú "åix K«∂_»x"å~°∞ ‰õÄ_® J^Œ$+ì̈=O`«∞ÖË. ÉÏÉÏ#∞ x~°O`«~=° Ú ^è•ºxã¨∂Î ÉÏÉÏ
ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ#∞ [˝ÑÜ

Î≤ ∞« O^Œ∞OK«∞H˘x# "å~°∞ ÉÏÉÏÃÑ· Ñ¨ÓiÎ qâßfiã¨=Ú #=∞‡Hõ=Ú`À rqOK«∞"å~°∞
ÉÏÉÏ#∞ â◊s~°∞Å∞QÍ L#flÑ¨C_»∞ K«∂_»Háõ È~Ú##∞ J\ì̃"å~°∞ K«∂ã≤# "åi`À ã¨=∂#"Õ∞.
ÉÏÉÏ#∞ ãÖÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ #q∞‡# `«~∞° "å`« Z=Ô~#· #∞ „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’QÆÅ SÇ≤ÏHõ ã¨∞Y=ÚÅ H˘~°‰Ωõ ,
132
Jâßâ◊fi`« =ã¨∞=Î ÙÅ H˘~°‰Ωõ =∞=∞HÍ~°=Ú K«∂Ñ≤# J\ì̃"å~°∞ `«=∞ =∞#ã¨∞ûÅ#∞ ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ JiÊOK«‰Ωõ O_®
L#fl"å~°∞ ^Œ∞~°^$Œ +ì̈=O`«∞Å∞. HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü „Ñ¨f~ÀA UHõ<å^è£ ÉèÏQÆ=`«=Ú, ÉèÏ"å~°~÷ å=∂Ü«∞}=Ú
ÉÏÉÏ P^Õâß#∞™ê~°O K«^Œ∞=ÙK«∞O_≥#∞. ÉÏÉÏ ã¨=∂kè K≥Ok# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® P áê~åÜ«∞}=Ú
H˘#™êQÆ∞K«∞O_≥#∞. XHõ™êi HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜∆`ü HÍHÍ =∞Ç¨[x ~ÚO\˜Ö’ UH±<å^è£ ÉèÏQÆ=`«=Ú
K«^∞Œ =ÙK«∞O_»QÍ ÉÏÉÏ =ÚYº Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ‰õÄ_® P áê~åÜ«∞}=Ú#∞ q#∞K«∞O_çi. J`«#∞ =$+¨Éíè ‰õΩ@∞O|=ÚÖ’x
#=<å^ä∞Œ Å∞ ÉèÏQÆ=`« ^è~Œ ‡° ã¨∂„`«=ÚÅ#∞ [#Hõ =∞Ç¨~åA‰õΩ K≥ÑC¨ ãÖÑ¶∞¨ @#Å#∞ K«^∞Œ =ÙK«∞O_≥#∞. [#‰õΩ_»∞
"Õ¿ã „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ XH˘¯Hõ¯~°∞ ãÖ`«$Ñ≤HÎ ~õ "° ∞≥ #ÿ ã¨=∂^è•#=ÚÅ∞ WK«∞Û q^è•#=Ú#∞ #=<å^è∞Œ Å ["å|∞Å#∞
K«^∞Œ =ÙK«∞O_≥#∞. áê~åÜ«∞}=Ú =Úyã≤# Ñ≤^ÑŒ ¨ HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü ÉÏÉÏ =ÚYº Éè‰í Ωõ _Î #·≥ âßº=∂`À
#=<å^è∞Œ Å ÉèHí Î̃ ZO`À Q˘Ñ¨Ê^Œx ^•xx PK«iOK«∞@ Hõ+=ì̈ ∞x P #=<å^è∞Œ Å∞ ãÖÑ¨Ó~°‚ *Ï˝#∞Åx J@∞=O\˜
*Ï˝#∞ÅKÕ =¸~°∞Öö #·ˇ @∞=O\˜ =∞#=Ú ÉèHí xÎ̃ á⁄O^Œ∞@‰õΩ gÅQÆ∞<å Jx Jk Hõ+`ì̈ ~« =° ∞x J<ÕHõ [#‡<≥u#Î #∞
á⁄O^ŒÖ=Ë ∞x HÍ=Ù# "≥∂Hõ=∆ Ú#‰õΩ =∞#=Ú J~°∞›Å=ÚHÍ=∞x J\ì̃ ^•xHÀã¨=Ú HÍOHÕ∆ K«‰Äõ _»^xŒ HÍHÍ
™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü âßº=∂`À K≥ÃÑÊ#∞. âßº=∂ "≥O@<Õ W@¡<#≥ ∞, ''Z=Ô~`· Õ "åi J^Œ$+ì̈=ÚKÕ ÉÏÉÏ=O\˜
PÉè~í }° =Ú#∞ á⁄Ok~À J\˜"ì å~°∞ x~åâ◊KO≥ k U_»∞Û@ qKå~°H~õ "° ∞≥ #ÿ ãÖQÆu. "åiH˜ ÉÏÉÏÜ«∞O^Œ∞ xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ
qâßfiã¨"∞Õ L#flKÀ "å~°∞ x~åâ◊ K≥O^Œ<ÅÕ —— Jx <˘H˜¯ K≥ÃÑÊ#∞. âßº=∂ ÑëH˜# D Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ ~°`åflÅ H˘O_»
‰õΩ=∞‡iOz##∞, HÀ\Ï¡kHÀ@∞¡ ^è#Œ =Ú#∞ ‰õΩÑ¨ÊáÈã≤##∞ P Ñ¨Å∞‰õΩÅ Ü≥ÚHõ¯ qÅ∞= D ^è#Œ ~°`fl« =ÚÅ HõO>Ë
ZO`À J=¸Åº"≥∞#ÿ =x QÆ∞~°∞OÎ K«∞ H˘#=Öˇ#∞. HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ „¿Ñ=∂#∞~åQÆ=ÚÅ#∞
á⁄Ok#"å_»∞. ÉÏÉÏ`À L#fl"å~°∞ J@∞=O\˜ J=HÍâ◊=Ú =zÛ#"åiH˜ ÉÏÉÏ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok#O`«
=∂„`«=Ú# x~åâ◊ K≥Ok XHõ ãÖÑ¶∞¨ @# UHõ<å^è£ ÉèÏQÆ=`«=ÚÖ’ K«kq #=<å^è•Å Ü≥ÚHõ¯ ÉèHí Î̃ "≥∞K«∞ÛH˘x
P Éè‰í Ωõ xÎ PK«iOK«∞@ Hõ+=ì̈ ∞x `å#∞ =¸~°∞_ö x» , `å<ÕHÍHõ =∞#=O\˜ =¸~°∞Åö ‰õΩ Jx ™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞
133
‰õÄ_® HõeÑ≤ J@∞=O\˜ #=<å^è∞Œ Å ÉèHí xÎ̃ á⁄O^Œ∞@‰õΩ gÅ∞HÍ^Œx J<ÕHõ [#‡Å∞ ZuÎ##∞ ãÖáêkOK«Ö=Ë ∞x
HÍ=Ù# "≥∂Hõ=∆ Ú#‰õΩ J#~°∞›Åx x~°~‚ ÚOz# `å#∞ ÉÏÉÏ Éè‰í Ωõ _Î x» =∞~°K#≥ ∞. #=<å^è∞Œ Å ÉèHí ÖÎ̃ ÏQÍ ÉÏÉÏ
=^Œ#Ì ∞#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ O^Œ~∞° JO^ŒiH˜ J##º"≥∞#ÿ ÉèHí Î˜ HõÅ^Œx #=<å^è∞Œ Å ÉèHí Î˜ PK«iOK«∞@ ZO`« Hõ+"ì¨ ∂≥ ™ê~Ú<å^è∞Œ x
ÉèíHÎ̃ PK«iOK«∞@ ‰õÄ_® JO`Õ Hõ+ì̈=∞x, #=<å^èŒ∞Å∞ Ñ¨Ó~°‚ *Ï˝#∞ÖË =∞i =∞# ã¨^Œ∞æ~°∞™ê~Ú<å^èŒ∞_»∞ ‰õÄ_®
ãÖÑ¨Ó~°‚ *Ï˝x. J<ÕHõ [#‡Öˇu#Î #∞ #=<å^è∞Œ Å ÉèHí xÎ̃ ãÖáêkOK«Ö=Ë ∞x JÖÏˆQ Zxfl [#‡Öˇu#Î #∞ ÉÏÉÏ
Ü≥ÚHõ¯ ™êOQÆ`º« =Ú á⁄O^ŒÖ=Ë Ú. ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨Ólã¨∂Î ¿ãqã¨∂Î ^è•ºxOK«_"» ∞Õ "≥∂Hõ=∆ Ú. JO>Ë WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞
x„QÆÇÏ≤ Oz ã¨^∞Œ ~æ ∞° ™ê~Úx x~°O`«~=° Ú ^è•ºxOK«∞@ÜÕ∞ "≥∂Hõ=∆ Ú. XHÀ¯ HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü q+¨Ü∞« "Õ∞
HÍ^Œ∞. „Ñü ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ `«# x`«º rq`«=ÚÖ’ W@∞=O\˜ ãÖÑ¶∞¨ @##∞ K«∂™êÎ~∞° . XHõ ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ `å#∞
#=Ú‡‰õΩ#fl ^≥=· =Ú#∞ ÖË^• QÆ∞~°∞=Ù#∞ XHõ Ñïã≤u÷ Ö’ `«# =∞#ã¨∞û qHõÅ=Ú K≥Ok WOH˘Hõ ^≥"· å<Àfl,
QÆ∞~°∞=Ù<À Ñ¨@∞ì‰Ωõ <ÕÖÏ KÕã∞¨ OÎ k. HÍ~°}O `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl QÆ∞~°∞=ÙQÍx, ^≥=· =ÚQÍx J`«x`À L#flÑ¨C_»∞
=∂„`«"Õ∞ ÖË^• J`«#∞ "åix â◊s~°∞Å∞QÍ L#flÑ¨C_»∞ K«∂ã≤# ãÖÑ¶¨∞@#Å∞, "å~°∞ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞
ã¨`º« =∞x "å~°∞ ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« WHõ ÖË~∞° Hõ^• J<Õ ÉèÏ=# ~å=@O =Å# W`«~∞° Å HÀãÖ =∞#ã¨∞û
ÑïQÔ _»∞`«∞Ok. JÖÏO\˜ Ñïã≤u÷ Ö’<Õ =∞# =∞#ã¨∞û#∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈhHõ "≥#H˜¯ ÖÏy J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOz
=∞#=Ú "≥Ú@ì "≥Ú^Œ@QÍ #=Ú‡‰õΩ#fl QÆ∞~°∞=Ù ÖË^• ^≥=· =Ú<Õ Ñ¨@∞ìH˘x W`«~° q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ WOˆH"≥∞#ÿ #∞ P
QÆ∞~°∞=Ù ÖË^• ^≥·==Ú `«~°∞"å`Õ Jx „QÆÇ≤ÏOK«=Öˇ#∞. HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜∆`ü J\ì̃ x~åâ◊Ö’ H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`«∞#fl
ã¨=∞Ü«∞=Ú# âßº=∂ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ D Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ ÑëHÔ #∞, ''Z=Ô~`· Õ "åi J^Œ$+¨=ì ÚKÕ ÉÏÉÏ=O\˜ PÉè~í }° =Ú#∞
á⁄Ok~À J\ì̃"å~°∞ x~åâ◊KO≥ k U_»∞Û@ qKå~°H~õ "° ∞≥ #ÿ ãÖQÆ`.Õ "åiH˜ ÉÏÉÏ Ü«∞O^Œ∞ xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ qâßfiã¨"∞Õ
L#flKÀ "å_»∞ x~åâ◊ K≥O^Œ<ÅÕ ? #=<å^è∞Œ Å ÉèHí Î̃ |Å"≥∞#ÿ ^Õ J~Ú LO_»=K«∞Û#∞. HÍx =∞#k =∂„`«=Ú
„¿Ñ=∂#∞~åQÆ=ÚÅ`À xO_çÜÚ« O_»Ö^Ë • ? Ç¨Ïi<å=∞ã¨‡~°}=Ú, QÆ∞~°∞<å=∞ã¨‡~°}=Ú "≥∂Hõ∆ „Ñ¨^=Œ ∞x ÉÏÉÏ

134
<˘H˜¯ K≥ÑÊ≤ Ü«ÚO_»Ö^Ë • ? J@¡~Ú# ÉèÜ

í ∞« =Ú#‰õΩ HÍx, PO^Àà◊#‰õΩHÍx J=HÍâ◊"∞Õ k—— Jx âßº=∂ ^Œ$_è»
qâßfiã¨ #=∞‡Hõ=ÚÅ`À HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ‰ü Ωõ K≥ÃÑÊ#∞.
P#O^Œ~å=Ù áêMÏ_Õ J#∞ Éè‰í Ωõ _Î ∞» P =∞~°∞ã¨\ ˜ ~ÀA# ÉèÏQÆ=`«O áê~åÜ«∞}O KÕÜÚ« K«∞O_»QÍ
âßº=∂ =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ J`«x K≥qÖ’ "≥∞Å¡QÍ `å#∞ HÍOz# ã¨fiÑ¨fl=Ú#∞ q=iOK«∞ K«∞O_≥#∞. âßº=∂ "≥O@<Õ
HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ `ü À W>¡<#≥ ∞, ''ÉÏÉÏ áêMÏ_Õ‰Ωõ XHõ ã¨fiÑ¨fl ^Œ$â◊º=Ú K«∂ÃÑ#∞. P ^Œ$â◊º=Ú`Àx#fl h
ãÖâ◊Ü∞« =Ú#‰õΩ ãïÜ≥∞ÿ # ã¨=∂^è•#=Ú K≥ÃÑÊ~°x—— P ã¨fiÑ¨fl=Ú#∞ áêMÏ_Õ D q^è=Œ ÚQÍ K≥ÃÑÊ#∞.
''ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ #_»∞=Ú =~°‰Ωõ ky JK«Û@ LO_»QÍ P ã¨=Ú„^Œ=Ú# ã≤OÇ¨ã¨#=ÚÃÑ· ™ê~ÚÉÏÉÏ
‰õÄ~°∞Ûx LO_»∞@ K«∂zux. HÍx "åi k=º áê^Œ=ÚÅ∞ h\˜Ö’ =Úxy LO_≥#∞. âßº=∂ ‰õÄ_® JHõ¯_Õ
HõÅ_»∞. âßº=∂#<åfl ÉÏÉÏ áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_=» ∞x K≥ÑÊ¨ QÍ <Õ#∞ "åi áê^Œ=ÚÅ∞ h\˜Ö’ L#flq Hõ#∞Hõ <Õ#∞
xã¨ûÇ¨Ü«Ú_»#∞ Jx J#∞@KÕ âßº=∂ ÉÏÉÏ#∞ h\˜Ö’ L#fl `«# áê^Œ=ÚÅ#∞ Éˇ@

· ‰õΩ fÜ«∞=∞x "Õ_Q» Í
™ê~Ú `«=∞ áê^Œ=ÚÅ#∞ Éˇ@

· ‰õΩ fã≤# "≥O@<Õ <Õ#∞ XHõ¯ Hõ}
∆ "≥∞<ÿ å PÅâ◊º=Ú KÕÜ∞« Hõ "åi áê^Œ=ÚÅ‰õΩ
„"≥ÚH˜¯ux ÉÏÉÏ ##∞fl nqOz ÉèÜ

í ∞« =ÚQÍx, PO^Àà◊#HÍx J=ã¨~=° Ú ÖË^xŒ Hˆ =∆ ∞=Ú á⁄O^≥^=Œ x Pj~°fikOz
âßº=∂‰õΩ XHõ Ñ¨@∞ìÑO¨ K≥ ^•#=Ú KÕÜ∞« =∞x—— ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ K≥ÃÑÊ#x áêMÏ_Õ K≥ÃÑÊ#∞. D ã¨fiÑ¨fl=Ú Ü≥ÚHõ¯
J~°=÷ Ú QÆ∞~°∞x áê^Œ=ÚÅ∞ ÉèHí `Î˜ À ^è•ºxOz# KåÅ∞#x ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ Ü«Ú<åfl~°∞. ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ ÉÏÉÏ ~°`fl« =ÚÅ`À
‰õÄ_ç# ã≤OÇ¨ã¨#=ÚÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx LO_»∞@ P#O^Œ~å=Ù‰õΩ Hõ#Ñ¨_#ç k. HÍx ÉÏÉÏ áê^Œ=ÚÅ∞ =∞@∞‰õΩ
h\˜Ö’ L#flq. Jq Hõ#|_»∞@ÖË^∞Œ . ™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ xÎ H˜ ZO`À P#O^Œ"∞≥ #ÿ ™œO^Œ~º° "≥∞#ÿ ^Œ~≈° <åxfl
t~°ã∞¨ û#∞Oz áê^Œ=ÚÅÃÑ· =~°‰Ωõ ~°`fl« ã≤OÇ¨ã¨#=Ú`À ^Œ~≈° #=Ú HõeyOK≥#∞. HÍx ã¨^∞Œ ~æ ∞° x áê^Œ=ÚÅ∞
=∞@∞‰õΩ h\˜Ö’ =ÚxyÜ«Ú#flq. ã¨^∞Œ ~æ ∞° x áê^Œ=ÚÅ∞ q∞Oz#q Un ÖË^xŒ P ã¨^∞Œ ~æ ∞° x áê^Œ=ÚÅ∞
ÉèHí `Î̃ À ^è•ºxOz# KåÅ∞#x Ñ¨sHÕ∆ K«∞@ÔH· ÉÏÉÏ `«# áê^Œ=ÚÅ#∞ HõxÑ≤OK«‰Ωõ O_® q∞QÆ`å `«# â◊s~°=Ú
135
HõxÊOK«∞#@∞¡ Éèí‰õΩÎxH˜ ^Œ~°≈#q∞=fiQÍ ÉÏÉÏ =ÚYº Éèí‰õΩÎ_»∞. P#O^Œ~å=Ù#∞ ÉÏÉÏ áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_=» ∞x
ã¨ÅÇ¨ W=fiQÍ áêMÏ_Õ ‰õÄ_® `«# t~°ã∞¨ û#∞ ÉÏÉÏ áê^Œ=ÚÅÃÑ· LOK«∞@‰õΩ HÀiHõ`À#∞#flÑ¨Ê\˜H© ™ê~Ú
áê^Œ=ÚÅ∞ h\˜Ö’ =ÚxyÜ«ÚO_»∞@KÕ ÉÏÉÏ#∞ h\˜Ö’#∞#fl "åi áê^Œ=ÚÅ#∞ fÜ«∞=∞x "åi áê^Œ=ÚÅ
H˘~°̂H "ÕzÜ«ÚO_çi. ÉÏÉÏ#∞ "Õ_∞» H˘xi. J@∞=O\˜ ÉèHí HÎ̃ ˜ ãÖ`«ãO≤ z# ™ê~Ú `«=∞ áê^Œ=ÚÅ#∞ Éˇ@
· H˜
fÜ«∞QÍ Hõ}∆ "≥∞<ÿ å PÅã¨ºO KÕÜ∞« Hõ P#O^Œ~å=Ù áêMÏ_Õ ÉÏÉÏ áê^Œ=ÚÅ‰õΩ „"≥ÚH˜¯i. D ã¨fiÑ¨fl=Ú =∞iÜ≥ÚHõ
=ÚYº"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« =Ú ™ê^è‰Œ Ωõ ÅH˜ ã¨∂zã¨∞#Î flk. ÉÏÉÏ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« "å~°∞ WHõ HõxÑ≤OK«~∞°
Jx J#∞‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ D ã¨fiÑ¨fl=Ú#∞ Ö’`«∞QÍ ÉèÏ"åxfl „QÆÇÏ≤ Oz#KÀ XHõ =ÚYº q+¨Ü∞« =Ú `≥eÜ«Ú#∞.
ÉÏÉÏ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ P#O^Œ~å=Ù‰õΩ HõxÑ≤OK≥#∞. áêH˜H∆ =õ ÚQÆ<Õ ^Œ~≈° #=Ú HõeyOK≥#∞. `«=∞ áê^Œ=ÚÅ#∞
h\˜Ö’ HõxÊOK«‰Ωõ O_® LOK≥#∞. Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ÉÏÉÏ ã¨=∂kè K≥Ok# `«~∞° "å`« HõxÑ≤OK«∞@ÖË^∞Œ J#∞ ^•xH˜
x^Œ~≈° #=ÚQÍ ™ê~Ú áêH˜H∆ =õ ÚQÆ<Õ ^Œ~≈° #=Ú áêMÏ_Õ‰Ωõ K«∂Ñ≤OK≥#∞. HÍx `«# Éè‰í Ωõ _Î ∞» ÉèHí Î̃ qâßfiã¨=ÚÅ`À
`«# ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù áê^Œ=ÚÖË ~°HH∆õ "õ ∞≥ #ÿ ÉèHí Î˜ Jx ÉèÏqOz ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù áê^Œ=ÚÅ#∞ ÉèHí `Î˜ À ^è•ºxOz# P ã¨^∞Œ ~æ ∞° =Ù
`«=∞ áê^Œ=ÚÅ∞ K«∂Ñ≤OK«∞#x x^Œ~≈° #=ÚQÍ áêMÏ_Õ ÉÏÉÏ áê^Œ=ÚÅ#∞ HÀ~°QÍ ™ê~Ú `«=∞ áê^Œ=ÚÅ#∞
h\˜#∞O_ç Éˇ@
· ‰õΩ fã≤ K«∂Ñ≤OK≥#∞. ™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ‰õÄ_® P Ñ¨~° „|Ç¨Ï‡™ê~Ú Ü≥ÚHõ¯ áê^Œ=ÚÅ#∞ ÉèHí `Î̃ À
x~°O`«~=° Ú ^è•ºxOz#KÀ ™ê~Ú `«ÑÊ¨ Hõ `«##∞ ã¨~fi° "ÕàÅ◊ Ö’ ™ê~Ú `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ `«ÑÊ¨ Hõ K«∂K≥^~Œ ∞° .
âßº=∂ HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ `ü À K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ =∞# J^Œ$+ì̈=â◊OKÕ ™ê~Ú =O\˜ =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨µx á⁄Ok<å=Ú
W@∞¡ á⁄Ok# `«~∞° "å`« =∞#=Ú x~åâ◊KO≥ k qKå~°=Ú`À LO_»∞@ x[=ÚQÍ â’K«hÜ«∞=∞x J@∞=O\˜
™ê~ÚÜ«∞O^Œ∞ xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ ÉèHí Î̃ qâßfiã¨=Ú#flKÀ =∞#=Ú U<å\˜H˜ x~åâ◊ K≥O^Œ=Ú. Z@∞=O\˜ ÉèÜ
í ∞« =Ú#‰õΩ
PO^Àà◊#‰õΩ J=HÍâ◊=Ú LO_»^∞Œ . QÆ∞~°∞áê^Œ=ÚÅ∞ ÉèHí `Î̃ À ^è•ºxOz# P ÉèHí =Î̃ ÚO^Œ∞ WHõ U ÉèHí ‰Î̃ Äõ _®
ãïã¨=∂#=Ú HÍ^Œx =∞#=Ú Z~°∞OQÆ=Öˇ#∞.

136
ÉÏÉÏ XH˘¯Hõ¯™êi =∞#efl "≥∂ãÿOK«∞@ÔH· "å~°∞ Ju ™ê=∂#∞ºx=Öˇ =ã¨∞=Î ÙÅÃÑ· "åº"≥∂Ç¨Ï=Ú
HõÅ"åi =Öˇ „Ñ¨=iÎOK≥^~Œ ∞° . =∂Ü«∂ „Ñ¨ÉÏè ==Ú Wk =~°‰Ωõ J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’ ÉÏÉÏ XHõ H˘Ü«∞º|Å¡ g∞^Œ
<åÅ∞QÆ∞ z=~°Å <åÅ∞QÆ∞ nÑ¨=ÚÅ∞ ÃÑ@∞ìH˘x P H˘Ü«∞º |Å¡ÃÑ· Ñ¨_∞» H˘<Õ "å~°x `«~∞° "å`« P ^Œ$â◊º=Ú#∞
K«∂K«∞@ÔH· J<Õ‰õΩÅ∞ =zÛ K«∂K«∞K«∞O_»QÍ P |Å¡#∞ qiz áê~°"≥·K≥#x K≥Ñ¨C‰õΩO\˜q∞. Wk [iy#
H˘<åflà◊§‰õΩ ÉÏÉÏ P H˘Ü«∞º|Å¡#∞ QÆ∞iOz HÍHÍ ™êÃÇÏÉò‰Ωõ K≥ÑC¨ K«∞O_»QÍ HÍHÍ™êÃÇÏÉò ÉÏÉÏ ÑëH˜#
=∂Ü«∞ =∂@ÅÖ’ Ñ¨_ç ÉÏÉÏ‰õΩ P H˘Ü«∞º|Å¡ÃÑ· WOHÍ =∞=∞HÍ~°=Ú áÈÖË^xŒ `«ÑC¨ QÍ ÉèÏqOz# ãÖ^Œ~ƒ° =ù Ú#
=∞iÜ«Ú HÍHÍ ™êÃÇÏÉò =∞iÜ≥ÚHõ H˘Ü«∞º|Å¡#∞ =∞j^Œ∞Ö’ "ÕÃã^Œ#x K≥ÑÊ¨ QÍ ÉÏÉÏ W@¡<#≥ ∞, ''=∞Ç¨ÏÖÏû#∞
q_çz <Õ<@
≥ ∞¡ ÃÑ#· Ñ¨_∞» H˘<≥^#Œ ∞—— J#QÍ HÍHÍ ™êÃÇÏÉò =∞Ç¨ÏÖÏû‰õΩ =∞iÜ≥ÚHõ |Å¡#∞ WK≥Û^Œ##QÍ ÉÏÉÏ
"≥O@<Õ W@¡<≥#∞, ''|Å¡g∞^Œ JO`« Z`«∞Î# Ñ¨_»∞H˘#∞@ ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# Ñ¨xHÍ^Œ∞. Z=~°∞ Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Ö’, Z=~°∞
HõO_»∞`¡ ~≥ z° x^Œ∞iOK≥^~Œ À "åiˆH Wk ™ê^èºŒ =∞x ™ê~Ú K≥ÃÑÊ#∞. JÑ¨Ê\˜ =~°‰Ωõ ÉÏÉÏ `«# =∂Ü«∞KÕ P
H˘Ü«∞º |Å¡ÃÑ· =∞=∞HÍ~°=Ú#fl@∞¡QÍ K«∂Ñ≤ "≥O@<Õ P H˘Ü«∞º|Å¡ÃÑ· Ñ¨_∞» H˘#∞@ ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ ™ê^èºŒ =Ú
HÍ^Œx JO>Ë Ñ¨~=° ∂`«∞‡xˆH J@∞=O\˜ K«~º° Å∞ ™ê^èºŒ =∞x x~°∂Ñ≤OK≥#∞.
46= J^è•ºÜ«∞=Ú
40 = J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ ÉÏÉÏ ÉÏO„^•Ö’x ¿ÇÏ=∂_£ ÑÖ`ü WO\˜H˜ Ç¨ÏŸb ÑÖ_»∞QÆ ~ÀA# á¶È\’
~°∂Ñ¨=Ú# =zÛ~°x `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\˜q∞. D J^è•ºÜ«∞=Ú# ÉÏÉÏ á¶È\’ ~°∂Ñ¨=Ú#<Õ `«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ âßº=∂
HÍj, QÆÜ∂« , „Ñ¨Ü∂« QÆ Ü«∂„`«Å‰õΩ "≥à√◊ §@‰õΩ ã≤^ÑúŒ _¨ Q» Í ÉÏÉÏ á¶È\’ ~°∂Ñ¨=Ú#<Õ J`«xHõO>Ë =ÚO^Œ∞
"≥à§‹ #∞. nxx |\ì̃ ÉÏÉÏ `«#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ xÎ WO@‰õΩ `å<≥· =zÛ `«# Éè‰í Ωõ xÎ ‰õΩ@∞O|=Ú Ü≥ÚHõ¯
137
ãÖ~°H}
∆õ =Ú#∞ K«∂¿ã"å~°∞. JÖÏˆQ `«# Éè‰í Ωõ _Î ∞» U Ü«∂„`«‰Ωõ "≥o§#Ñ¨Ù_»∞ `«#HõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ ÉÏÉÏ JHõ¯_»
„Ñ¨`«ºHõ∆"≥∞ÿ `«# Éèí‰õΩÎx Pâ◊Û~°ºK«H˜`«∞x KÕ¿ã"å~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =∞# x`«ºrq`«=ÚÖ’ =∞#=Ú ‰õÄ_®
QÆ=∞xã¨∂<Î Õ LO\Ï=Ú. U^≥<· å XHõ HÍ~°º=Ú#ÔH· =∞#=Ú PO^Àà◊#`À |Ü«∞Å∞^Õi#Ñ¨Ù_»∞ Éˇ@

· =∞#‰õΩ
U^À~°∂¿Ñ}Ï ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ z„`«=Ú "åÇ¨Ï<åÅ g∞^Œ<À ÖË^• '"≥· Ñ¶Ü

≤ ∞« ~ü "≥<£ S Ü«∂"£∞ Ç≤ÏÜ«∞~ü— J<Õ
H˘>Ë+<¨ û£ "åÇ¨Ï<åÅ g∞^Œ<À ÖË^• É’~°∞Å¤ g∞^Œ<À Hõ#Ñ¨_∞» `«∂ LO\Ï~Ú. J@∞=O\˜ q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞
`ÕeHõQÍ =∞#=Ú fã¨∞HÀ~å^Œ∞. ™ê~Ú =∞# HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ "å~°∂ áêÅ∞ÑÖK«∞H˘x =ÚO^Õ =∞#‰õΩ P
HÍ~°ºO q[Ü«∞O á⁄O^Œ∞`«∞O^Œx Pjã¨∞ûÅ∞ W=fi\ÏxˆH P q^è"Œ ∞≥ #ÿ ™ê~Ú z„`«=ÚÅ∞ HÍx "åHõº=ÚÅ∞
HÍx =∞#=Ú Ñ¨xg∞^Œ Éˇ\· H˜ ˜ "≥o§#Ñ¨Ù_»∞ Hõ#|_»∞K«∞O_»∞#∞. XHõ>Ë QÆ∞~°∞Î J@∞=O\˜ ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ =∞#
x`«º rq`«OÖ’ [iy#Ñ¨C_»∞ =∞# JO`«\ ˜ J^Œ$+ì̈=O`«∞_»∞ ÖË~x° ÉèÏqOz P#O^Œ=Ú`À LO_»=Öˇ#∞.
ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ ZÅ¡"àÕ Ö◊ Ï Ö’Ñ¨ÖÏ Éˇ\· Ï [QÆ=∞O`«ÜÚ« =∞#efl ~°Hã∆˜ ∂¨ <Î Õ LO\Ï~°∞. =∞#=Ú QÆ=∞xOK«_"» ∞Õ
=ÚYºO.
HÍHÍ ™êÃÇÏÉò `«# ÃÑ^ŒÌ ‰õΩ=∂~°∞_»Q∞Æ ÉÏ|∞ LÑ¨#Ü«∞#O <åQÆÑÓ¨ ~üÖ’ KÕÜÚ« @‰õΩ x~°~‚ ÚOzi.
J^Õ ã¨=∞Ü«∞=Ú# ™ê~Ú Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ <å<å™êÃÇÏÉò K«O^À`«¯~ü `«# ÃÑ^ŒÌ ‰õΩ=∂~°∞x q"åÇ¨Ï=Ú QÍfieÜ«∞~üÖ’
xâ◊Û~ÚOzi. gi~°∞=Ù~°∞ ™ê~Ú Éèí‰õΩÎÅQÆ∞@KÕ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ ti_ôH˜ =zÛ P â◊√ÉèíHÍ~°º=ÚÅ‰õΩ ÉÏÉÏ
~å=Åã≤#kQÍ "Õ_∞» H˘xi. ™ê~Ú `«# =ÚYº Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ âßº=∂#∞ ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ „ÑüxkèQÍ fã¨∞‰õΩ"≥à§◊ =∞x
P*Ï˝ÑO≤ zi. ÉÏÉÏ W@¡xi, ''HÍj, „Ñ¨Ü∂« QÆ Ü«∂„`«Å∞ =ÚyÜ«ÚãïH˜ <Õ#∞ âßº=∂HõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ<Õ
QÆÜ∞« Ö’ Hõeã≤H˘<≥^#Œ x K≥ÑÊ≤ i——. âßº=∂ "≥Ú^Œ@ <åQÆÑÓ¨ ~ü‰Ωõ "≥o§ LÑ¨#Ü«∞# HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÖ’ áêÖÁæxi.
JHõ¯_ç #∞O_ç HÍjH˜ =zÛi. ~Ô O_»∞ =∂ã¨=ÚÅ∞ QÆ_z» # Ñ≤^ÑŒ ¨ QÆÜ∞« ‰õΩ "≥o§i. QÆÜ∞« Ö’ ¿ÑQ¡ ∞Æ HõÅ^Œx qx
QÆÜ«∞ ¿ãì+¨<£Ö’ ky ^èŒ~°‡âßÅÖ’ LO_çi. =∞~°∞<å_»∞ ÑÖ_® =zÛ Ü«∂„u‰õΩÅ∞ QÆÜ«∞‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~°∞`«∞<åfl~°x
138
QÆÜ∞« Ö’ ¿ÑQ¡ ∞Æ ÖË^xŒ K≥ÑÊ≤ âßº=∂#∞ `«# ~ÚO\˜H˜ fã¨∞‰õΩ"≥o§i. ÑÖ_® ~ÚO\˜Ö’ ™ê~ÚÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯
ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ XHõ ÃÑ^ŒÌ Ñ¨@=Ú âßº=∂ K«∂ã≤i. "≥O@<Õ ÉÏÉÏ =∂@Å∞ QÆ∞~°∞OÎ K«∞H˘x HõO_»¡ h~°∞ HÍiÛi.
ÉÏÉÏ ÑëH˜# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ ''HÍj, „Ñ¨Ü∂« QÆ Ü«∂„`«Å∞ =ÚQÆ∞Ü«ÚãïH˜ <Õ#∞ âßº=∂HõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ<Õ QÆÜ∞« ‰õΩ
áÈÜ≥∞^Œ#∞—— J<Õ =∂@Å∞ ÉÏÉÏ |∞∞A=Ù KÕãi≤ . âßº=∂ P ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨@=Ú ZHõ¯_ç^xŒ ÑÖ_®#∞
J_»∞QÆQÍ 12 Uà◊¡ „H˜Ò« ti_ôH˜ ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈Oz âßº=∂ ~ÚO\˜Ö’ L#fl Ñ¨@=Ú#∞ ÑÖ_® HÀ~°QÍ âßº=∂
ÉÏÉÏ P[˝#∞ á⁄Ok P Ñ¨@=Ú#∞ `«#H˜KÛ≥ #x ÑÖ_® âßº=∂`À ÑëHÔ #∞. `«#‰õΩ Ñ¨@=Ú#∞ WzÛ# P
âßº=∂ÜÕ∞ `«# WO@ =zÛ<å~°x „QÆÇÏ≤ Oz ÑÖ_® P#OkOK≥#∞. ti_ôÖ’ âßº=∂ WO\˜Ö’ 12 Uà◊§ „H˜Ò«
ÉÏÉÏ á¶È\’ ~°∂Ñ¨=Ú# LO_çi. ÉÏÉÏ âßº=∂`À HÍj, „Ñ¨Ü∂« QÆ Ü«∂„`«Å∞ =ÚyÜ«ÚãïH˜ <Õ#∞ âßº=∂HõO>Ë
=ÚO^Œ∞QÍ<Õ QÆÜ∞« Ö’ HõeÃã^Œ#∞ Jx K≥ÑÊ≤ i. ti_ôÖ’ âßº=∂ ~ÚO\˜Ö’#∞#fl P á¶È\’ÜÕ∞ QÆÜ∞« ‰õΩ "≥o§
ÑÖ_® ~ÚO\˜H˜ =zÛ#k. âßº=∂ HÍj „Ñ¨Ü∂« QÆ Ü«∂„`«Å∞ =ÚyOK«∞‰õΩx QÆÜ∞« Ö’ ÑÖ_® WO\˜H˜ "≥o§#Ñ¨Ù_»∞
ti_ôÖ’x ÉÏÉÏ á¶È\’ ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ `«#HõO>Ë =ÚO^Õ QÆÜ∞« ‰õΩ "≥o§ ^Œ~≈° #q∞zÛi.
WÖÏˆQ YO_ÀÉÏ Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ =∞Ç¨ÏÖÏû „Ñü U_®k 'lEi—# YO_ÀÉÏ ^Õ"åÅÜ«∞=Ú#‰õΩ "≥à§ı "å~°∞.
D lEiÜ«∞O^Œ∞ YO_ÀÉÏ ^Õ"åÅÜ«∞=Ú ti_ô #∞O_ç 150 "≥∞àÿ √◊ §# HõÅ^Œ∞. XHõ™êi =∞Ç¨ÏÖÏû P
Ü«∂„`«Hˆ "≥o§#Ñ¨Ù_»∞ QÆÜ∞« Ö’ âßº=∂ "≥o§#Ñ¨Ù_»∞ ¿ÑQ¡ ∞Æ LO_»∞#@∞¡ D lEiÜ«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® ¿ÑQ¡ ∞Æ "åºkè P
ãÖ=`«û~°=Ú# "åºÑ≤Oz LOk. =∞Ç¨ÏÖÏû `«# Ü«∂„`«‰Ωõ P@OHõ=Ú Hõey#^Œx ÉÏ^èÑŒ _¨ ç Uq∞ KÕÜ∞« =Öˇ<À
`ÀK«Hõ |O_»#¡ ∞ PÑ¨ÙH˘x XHõ =¸Å ‰õÄ~˘ÛxÜ«ÚO_≥#∞. J`«x "≥#∞Hõ Z=~À L#fl@∞¡QÍ ÉèHí Îõ =∞Ç¨ÏÖÏû‰õΩ
`ÀK≥#∞. =∞Ç¨ÏÖÏûÑü "≥#∞Hõ‰Ωõ uiy K«∂_»Q<Æ Õ JHõ¯_» ÉÏÉÏ xezÜ«ÚO_≥#∞. "≥O@<Õ ™ê~Ú J^Œ$â◊º=∞Ü≥∞º#∞.
=∞Ç¨ÏÖÏû‰õΩ ÉÏÉÏ `«# "≥O@ L<åfl~°x XHõ ^è~·≥ º° =Ú áêOk PÑ≤# |O_»#¡ ∞ uiy lEi "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ =∞~°eÛi.
Z=fiiH˜ Z@∞=O\˜ ¿ÑQ¡ ∞Æ "åºkè ™ÈHõHõ JO^Œ~∂° Hˆ =∆ ∞=ÚQÍ YO_ÀÉÏ#∞ ^Œi≈Oz ti_ôH˜ =zÛi. =∞j^Œ∞Ö’
139
ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«QÍ ™ê~Ú ''ÉèQí `Æ ü P#O^Œ=ÚQÍ f~°Ü

÷ ∂« „`« QÍqOzu"å ? |O_ç<å#∞H˘x qKå~°=ÚQÍ
‰õÄ~˘ÛO\˜q P ã¨=∞Ü«∞=Ú# <Õ#K«Û\˜H˜ =zÛux QÆ=∞xOzu"å?—— ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ bÅÅ∞ K«∂zu~å ? `«#
Éè‰í Ωõ xÎ HÀãÖ âßº=∂HõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ QÆÜ∞« ‰õΩ "≥o§#@∞¡QÍ `«# =∞iÜ≥ÚHõ Éè‰í Ωõ xÎ H˘~°‰Ωõ ÉÏÉÏ =∞Ç¨ÏÖÏûÑüHõO>Ë
=ÚO^Œ∞QÍ lEiH˜ "≥o§ HÍáê_çi. JHõ¯_® ¿ÑQ¡ ∞Æ "åºkè, WHõ¯_» ‰õÄ_® ¿ÑQ¡ ∞Æ "åº^è.Õ HÍx Z"åfiiH˜ U ÉÏ^èŒ
HõeOæ K«‰Ωõ O_® ã¨∞~°H`∆˜ =« ÚQÍ P Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ "åi "åi QÆ=∞º™ê÷#=ÚÅ‰õΩ ÉÏÉÏ KÕiÛ<å~°∞. D ãÖÑ¶∞¨ @#Å
=Å# ÉÏÉÏ ÑëH˜# U =∂@<≥#· #∞ Jq JHõ~∆ åÅ <≥~"° ~Õ ∞° #x ã¨`º« =∞x `≥Å∞ã¨∞H˘#=Öˇ#∞.
ÉÏÉÏ âßº=∂‰õΩ `«#‰õΩ 72 [#‡Å ãÖÉO^èŒ=Ú#fl^Œx "≥#∞Hõ\ ˜ J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’ =∞#=Ú
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\˜q∞. WÑ¨C_»∞ ÉÏÉÏ [O`«∞=ÙÅ [#‡ =$`åÎO`«=Ú#∞ ‰õÄ_® `≥eÑ≤i. XHõ™êi ™ê~Ú "Õ∞HõÅ=∞O^Œ#∞
K«∂Ãã#∞. 32 ~°∂IIÅ‰õΩ ~Ô O_»∞ "Õ∞HõÅ#∞ H˘<≥#∞. Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ÉÏÉÏ "≥∂ã¨áÈÜ«∂~°x P ~Ô O_»∞ "Õ∞HõÅ ^è~Œ ° 8
~°∂IIÅ HõO>Ë JkèH=õ Ú QÍ^Œx xOkOK≥#∞. ÉÏÉÏ P "Õ∞HõÅ =$`åÎO`«=Ú#∞ D q^è=Œ ÚQÍ ÑëH˜i. QÆ`«
[#‡Ö’ "å~°∞ =∂#=ÙÅ∞. <å [`«QÍO„_»∞QÍ LO_≥_"ç å~°∞. "å~˘ˆH `«e¡ a_»Å¤ ∞. "≥Ú^Œ> „¿Ñ=∞`À LO_çi.
`«~∞° "å`« â◊„`«∞=ÙÖˇi· . ÃÑ^Œ"Ì å_»∞ ™È=∞i. z#fl"å_»∞ `≥eq`À ^è#Œ =Ú ãÖáêkOK≥#∞. ÃÑ^Œ"Ì å_»∞ Jã¨∂Ü«∞
K≥O^≥#∞. XHõ™êi W^ŒÌ~°∞ XHõi<˘Hõ~°∞ K«OÑ¨ÙH˘xi. "åi Hõ~°‡Ñ¶¨Å=ÚKÕ "Õ∞HõÅ∞QÍÑ¨Ù\ì̃ <å „Ñ¨Hõ¯#∞O_ç
áÈ=ÙK«∞O_»QÍ "åix QÆ∞iÎOzux. "åix HõxHõiOz uO_çÃÑ\ì̃ q„âßOux=fi^ŒÅz JO^Œ∞Hõ<Õ 32 ~°∂IIÅ∞
Y~°∞Û ÃÑ\ì̃ux Jx ÑëH˜ ÉÏÉÏ P ~Ô O_»∞ "Õ∞HõÅ#∞ "åx Ü«∞[=∂x =^Œ‰Ì Ωõ uiy ÑÖÑ≤"ÃÕ ã#∞. ÉÏÉÏ‰õΩ
QÆ`« [#‡Ö’ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞QÍ L#fl"åiÃÑ· L#fl „¿Ñ=∂#∞~åQÆ=ÚÅ∞ D [#‡Ö’ "å~°∞ "Õ∞HõÅ∞QÍ Ñ¨Ù\ì̃##∞
"å\˜x QÆ∞iÎOz 32 ~°∂IIÅ∞ Y~°∞Û ÃÑ\ì̃ "å\˜x H˘x PáêºÜ«∞OQÍ `«e=¡ Öˇ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ fã¨∞H˘x "å\˜H˜
PÇ¨~°=ÚÃÑ\ì̃ H˘O`«¿ãÑ¨Ù q„âßOu WzÛ =∞~°Å "åx Ü«∞[=∂x =^Œ‰Ì Ωõ ÑÖÑ≤Oz"ÕÃã#∞. ÉÏÉÏ‰õΩ =ÚYºO
„¿Ñ=∞HÍx ^è#Œ =ÚHÍ^Œ∞. =∞#‰õΩ ^è#Œ =∞O>Ë<Õ =ÚYºO. WO`« Y~°∞Û J~Ú#^Œx PÖ’zOz ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∂
140
LO\Ï=Ú. D JÅ"å@∞`À<Õ ÉÏÉÏ#∞ JHõ¯_»∞#fl"å~°∞ 32 ~°∂IIÅ∞ J#=ã¨~=° ÚQÍ "Õ∞HõÅHÔ · Y~°∞Û KÕã~≤ x°
8 ~°∂IIÅ HõO>Ë Z‰õΩ¯= LO_»=x ÖˇH¯õ Å∞Hõ\ ì̃ ÉÏÉÏ#∞ xOkOKå~°∞. HÍx ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ÃÑ#· ∞#fl „¿Ñ=∞
HÍ~°}=ÚKÕ`« 8 ~°∂IIÅ‰õΩ <åÅ∞QÆ∞~Ô @∞¡ Y~°∞ÛÃÑ\ì̃ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ „¿Ñ=∞ ÑÖz `«# ^è#Œ =Ú =$^è• S##∞
uiy "å\˜x "å\˜ Ü«∞[=∂xH˜ WzÛ "Õã<≤ å~°∞. ÉÏÉÏ K«∂_»_®xH˜ WO`« Y~°∞Û KÕã<≤ å~°∞Hõ^• x[OQÍ XHõ
Ñ≤zÛ Ñ¶H¨ ~© ∞° QÍ<Õ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. HÍx D <å@HõO "≥#∞Hõ "Õ̂~ [#‡ P [#‡Ö’x ™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ P Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ D
[#‡Ö’ "Õ∞HõÅ ~°∂Ñ¨=Ú# ÉÏÉÏH˜ HõxÊOz ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ HÀãÖ `«# „¿Ñ=∞#∞ ÑÖK«∞@ÔH· JO`« _»|∞ƒ#∞
Y~°∞Û ÃÑ>ì̌#∞. Ñ≤zÛ"åà◊§=Ú =∞#=∂ ÖËHõ ™ê~ÚÜ«∂ JÖÏ¡ JKåÛù Hõ̂~QÍ. P JÖÏ¡ Z=~À `≥eã≤Ok Hõ^•!
47= J^è•ºÜ«∞=Ú
QÆ`« J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ âßº=∂ HõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ QÆÜ∞« ‰õΩ "≥o§ Pâ◊Û~°ºÑïz#
q+¨Ü∞« =Ú#∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\˜q∞. D J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ ÉÏÉÏ `«# Éè‰í Ωõ xÎ H˜ Ñ¨Ó~°fi [#‡Ö’ WzÛ#=∂@
xÅÉˇ@∞ì@HÔ · `«# Éè‰í Ωõ xÎ „áê}=ÚÅ#∞ HÍáê_»∞@‰õΩ ™ê~Ú K≥ÑÊ≤ # q+¨Ü∞« =Ú#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^Œ=Ú. ™ê~Ú
K≥ÑÊ≤ #^Õ=∞#QÍ Z=iÔH<· å |∞∞}=ÚQÍx, â◊„`«∞`«fi=ÚQÍx L#flKÀ ^•xH˜ `«y# tHõ∆ J#∞Éèqí OK«=Öˇ#x
HÍ=Ù# ÉÏH©ÜÚ« #fl"å_»∞ ÉÏH©x f~°Û=Öˇ#x â◊„`«∞`«fi=Ú#fl"å~°∞ ^•x#∞O_ç q=ÚHÎ̃x á⁄O^Œ=Öˇ#∞. ÉÏH©
J#∞#k ^è#Œ =Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# ÉÏH© =∞iÜ«Ú =∞# QÆ∞~°∞=Ù Jáê~°"∞≥ #ÿ ^ŒÜ∂« ^•H˜}
∆ º=ÚÅ#∞ =∞#ÃÑ·
K«∂¿Ñ |∞∞}=Ú =∞iÜ≥ÚHõ ÉÏH©. ™ê~Ú<å^è∞Œ _»∞ D ã¨$+≤Öì ’x K«~åK«~° r=HÀ\˜ JO^ŒiH˜ `«O„_ç P `«O„_ç
Ü≥ÚHõ¯ |∞∞}=Ú#∞ U rq‰õÄ_® f~°ÛÖË#@∞=O\˜ ÉÏH©. Zxfl [#‡Å∞ ZuÎ##∞ ™ê~Ú Éè‰í Ωõ _Î ∞» ™ê~Ú
|∞∞}=Ú#∞ f~°∞ÛH˘#ÖË_»∞. ^èŒ<åxH˜ ™ê~Ú „¿Ñ=∞`À =Ú_çÃÑ@ì‰õÄ_»^Œ∞. ™ê~Ú „¿Ñ=∞ J#O`«"≥∞ÿ#k.
`«~`° ~« åÅ∞QÍ [#‡[#‡Å∞QÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOK«∞K«∂ `«# „¿Ñ=∞ ã¨=Ú„^Œ=∞#∞ =∞#efl =ÚOz Hõ~∞° }Ï~°ã=¨ Ú#∞
„`åyOKÕ ^•H˜}∆ º=¸iÎ P ™ê~Ú<å^è∞Œ _»∞. HõiyáÈxk ™ê~Ú „¿Ñ=∞. HõiyáÈÜÕ∞k ^è#Œ =Ú. ^è#Œ =Ú Hõ}∆ H˜ =õ Ú.
141
^•x =Å¡ Hõ}∆ H˜ õ ã¨∞Y=Ú, Éè’QÆ=Ú J#∞Éèqí OK«=K«∞Û#∞. ^è#Œ =Ú`À =ã¨∞=Î ÙÅ#∞, |OQÍ~°=ÚÅ#∞ H˘#=K«∞Û#∞.
HÍx Zxfl HÀ@∞¡ ÃÑ\ì̃<å J^Õ ^è#Œ O`À P Ñ¨~=° ∂`«∞‡x H˘#ÖË=Ú. ^è<Œ åxH˜ ÖÁOˆQ"å_»∞ =∂#=Ù_»∞. ^è<Œ åxH˜
ÖÁOQÆx"å_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞. U =ã¨∞=Î Ù<≥<· å H˘#=K«∞Û#∞ ^è#Œ =Ú`À. HÍx P =ã¨∞=Î Ù ‰õÄ_® âßâ◊fi`«=Ú
HÍ^Œx „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’ âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ k UnÖË^∞Œ . XHõ¯ Ñ¨~=° ∂`«‡ÜÕ∞ âßâ◊fi`«=Ú. HÍ=Ù# ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ `«# ÉèíHÎ̃
„¿Ñ=∞Å`À Ñ¨~=° ∂`«‡x =â◊Ñ~¨ K° ∞« HÀ"åeHÍx `«# H©i,Î „Ñü+¨,ª ^è#Œ ãÖÑ¨^ÅŒ `À ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ U<å_»∂ ÖÁOQÆ_∞» .
™ê~ÚÉÏÉÏ XHõ™êi W@∞¡ K≥Ñ≤Êi, ''XHõ<å_»∞ #k X_»∞¤# q„âßOuÔH· ‰õÄ~˘ÛxÜ«ÚO_»QÍ XHõ
„Ñ¨Ü∂« }©‰Ωõ _»∞ <å =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ <å „Ñ¨H¯õ # ‰õÄ~˘Ûx zÅ=Ú "≥eyOz <å‰õΩ WK≥Û#∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞=Ú#
„Ñ¨H¯õ #∞#fl á⁄^ŒÅ #∞O_ç XHõ HõÑÊ¨ ÉˇHÉõ Hˇ =õ ∞#∞@ qxÑ≤OK≥#∞. P „Ñ¨Ü∂« }©‰Ωõ _»∞ Jk Uq∞ Jx J_çQÔ #∞.——
ÉÏÉÏ =∞#∞+¨µºx Ü≥ÚHõ¯ JO`«~O° QÆ=ÚÖ’ Uk ^•y=Ù#fl^À K≥¿ÑÊ"å_»x `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\˜q∞. J^Õq^è=Œ ÚQÍ
„H˜=ÚÅ∞, H©@Hõ=ÚÅ∞, [O`«∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® Uq∞ J#∞H˘#∞<À ÉÏÉÏ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ 15=
J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ QÀ_»ÃÑ· XHõ |e¡ \˜H± \˜H± Jx J#∞#Ñ¨Ù_»∞ ÉÏÉÏ =^Œ#Ì ∞#fl Éè‰í Ωõ _Î ∞» P |e¡ U=∞#∞K«∞#fl^À
Jx J_»∞QÆQÍ ÉÏÉÏ, '`«# K≥e¡ B~°OQÍÉÏ^£ #∞O_ç `«##∞ K«∂K«∞@‰õΩ =K«∞ÛK«∞#fl^Œx, HÍ=Ù# Jk
P#OkOK«∞K«∞#fl^Œx— ÉÏÉÏ K≥ÃÑÊ#∞. WHõ¯_» ‰õÄ_® D „Ñ¨Ü∂« }˜‰Ωõ _»∞ P HõÑÊ¨ U=∞#∞K«∞#fl^Œx J_çQÔ #∞.
'QÆ`« [#‡Ö’ KÕã#≤ ^•x Ñ¶Å¨ =Ú D [#‡Ö’ J#∞Éèqí Ozf~°=Öˇ#∞— Jx ™ê~ÚÉÏÉÏ K≥ÃÑÊ#∞. J`«#∞
zÅ∞=Ú Ñ‘eÛ „Ñ¨H¯õ ‰õΩ áÈ~Ú uiy =zÛ áê=ÚKÕ Ñ¨@∞ìH˘#|_»∞#x 10 x=Ú+¨=ÚÅÖ’ P áê=Ú HõÑÊ¨ #∞
„q∞Oy"ÕÜÚ« #x K≥ÃÑÊ#∞, <Õ#∞ "≥O@<Õ J\Ï¡ [~°Q^Æ xŒ ^•x `«O„_çx <ÕxK«Û@ L<åfl#x <Õ<@≥ ∞¡ q_çÑO≤ K≥^<Œ À
K«∂_»∞=∞x P „Ñ¨Ü∂« }©‰Ωõ xH˜ K≥ÑÊ≤ ux. <Õ#∞ P „áêO`«=Ú#‰õΩ áÈ~Ú F g~°É„íè ^ŒáêÊ h â◊„`«∞=Ù K≥#fl|ã¨ÑÊ¨
HõÑÊ¨ [#‡"≥∞uÎ##∞ h=Ù "åxÜ«∞O^Œ∞ â◊„`«∞`«fi=Ú HõeyÜ«Ú<åfl=Ù. g∞ ^Õfi+¨=ÚÅ#∞ q_»∞=Ù=Ú, âßOuOK«∞=Ú——
Jx Ñ¨Å∞HõQÍ P ã¨~Ê° =Ú HõÑÊ¨ #∞ q_çz "≥_e» áÈÜ≥∞#∞. P ÉÏ@™êi "åi~°∞=Ùi =$`åÎO`«=Ú#∞ K≥ÑÊ¨ =∞x
142
"Õ_Q» Í "åi =$`åÎO`«=Ú D q^è=Œ ÚQÍ K≥ÑÊ≤ ux. =∂ =Ói á⁄e"Õ∞~°Ö’ XHõ Ñ¨Ù~å`«# t"åÅÜ«∞O HõÅ^Œ∞.
^•xx =∞~°=∞‡`«∞Î KÕÜÚ« @ÔH· H˘O`« ^è#Œ =Ú#∞ „áÈQÆ∞KÕã≤ XHõ ^è#Œ =O`«∞x HÀâßkèHÍiQÍ xÜ«∞q∞Oz J`«x
KÕuÖ’ ÃÑ\ì̃uq∞. J`«_∞» Ö’aè. KåÖÏ `«‰Ωõ ¯= ^è#Œ =Ú#∞ ^Õ"åÅÜ«∞=Ú#ÔH· LÑ¨Ü∂≥ yOz q∞ye# ^è#Œ =Ú#∞
J`«#∞ Y~°∞ÛÃÑ@∞ìH˘<≥#∞. P ^Õ"åÅÜ«∞ Jaè=$kú H˘~°HÔ · uiy „QÍ=∞ã¨∞Å÷ ∞ H˘O`« ^è#Œ =Ú#∞ J`«x =^ŒÌ
ÃÑ\ì̃i. J`«_∞» =∞m§ J>Ë¡ ^è<Œ åxfl ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕÃã#∞. H˘<åflà◊§‰õΩ J`«_ç ÉèÏ~°º‰õΩ HõÅÖ’ Ñ¨~=° ∞t=Ù_»∞
HõxÑ≤Oz, ^Õ"åÅÜ«∞ tY~°=Ú#∞ Hõ@=ì ∞x Y~°∞ÛÃÑ\˜#ì ^•xH˜ 100 ~Ô @∞¡ WK≥Û^Œ#x Ñ¨~=° ∞ t=Ù_»∞ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’
P"≥∞‰õΩ K≥ÃÑÊ#∞. P ã¨fiÑ¨fl =$`åÎO`«=Ú#∞ P"≥∞ `«# Éè~í ‰Î° Ωõ K≥ÑÊ¨ QÍ J`«#∞ ZQÆ`åo KÕÃã#∞. H˘<åflà◊§‰õΩ
Ñ¨~=° ∞t=Ù_»∞ uiy ã¨fiÑ¨fl^Œ~≈° #q∞zÛ `«# Éè~í #Î° ∞ |Å=O`«=Ú KÕÜ∞« =Å^Œx h ™⁄O`«=Ú U^≥<· å W=fi=∞x
t=Ù_»∞ P"≥∞‰õΩ K≥ÃÑÊ#∞. D q+¨Ü∞« =Ú P"≥∞ `«# Éè~í ‰Î° Ωõ K≥ÑÊ¨ QÍ P"≥∞ `«# `«O„_ç `«#H˜zÛ# |OQÍ~°∞
#QÆÅ∞ ^•#=Ú KÕÜÚ« @‰õΩ xâ◊Û~ÚOK≥#∞. P"≥∞ Éè~í Î° Ö’aèÜ∞« QÆ∞@KÕ`« P Ñ¨~=° ∞t=Ùx "≥∂ã¨=Ú KÕÜÚ« @ÔH·
`«# ÉèÏ~°º #QÆÅ#∞ `«‰õΩ¯= ^èŒ~°‰õΩ Hõ\ ì̃ "≥~Úº ~°∂áêÜ«∞Å‰õΩ `å<Õ H˘x #QÆ^Œ∞#‰õΩ |^Œ∞Å∞ XHõ ¿Ñ^Œ~åÅQÆ∞
_»∞c¯ Ü≥ÚHõ¯ á⁄Å=Ú#∞ ^Õ=^ÕÜ∞« =ÚQÍ WK≥Û#∞. P á⁄Å=Ú _»∞c¯ 200 ~°∂IIÅ‰õΩ ‰õΩ^Œ∞=ÃÑ\ì̃ ^•xx
f~°ÛÖËHõ áÈÜ≥∞#∞. D Ö’aè `«# ÉèÏ~°º#∞ P _»∞c¯x =∞iÜ«Ú Ñ¨~=° ∞t=Ù}˜‚ ‰õÄ_® "≥∂ãÿOK≥#∞. H˘<åflà◊§‰õΩ
XHõ ÃÑ^ŒÌ `«∞á¶ê<£ ~å=@O`À XHõ Ñ≤_∞» QÆ∞ Ö’aè WO@ Ñ¨_ç ÉèÏ~°º`À ã¨Ç¨ P Ö’aè =∞~°}O˜ K≥#∞. _»∞c¯ ‰õÄ_®
H˘O`« HÍÅ=Ú#‰õΩ =∞~°}O˜ K≥#∞. `«~∞° "å`« [#‡Ö’ P Ö’aè g~°É„íè ^ŒÑÊ¨ QÍ Ñ¨Ù>ì̌#∞. J`«x ÉèÏ~°º XHõ
Ñ¨Ó*Ïi ‰õΩ=∂Ô~Î Q“i J#∞ ¿Ñ~°∞`À Ñ¨Ù>ì̌#∞. _»∞a¯ K≥#fl|ã¨ÑÊ¨ J#∞ <å=∞=Ú`À Ñ¨Ù>ì̌#∞. P Ñ¨Ó*Ïi <å
¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞. J`«x ‰õΩ=∂Ô~Î Q“i <å Éè‰í Ωõ ~Î åÅ∞. <å ã¨=∞‡u „Ñ¨HÍ~°O Q“ix g~°É„íè ^ŒÑÊ¨ ‰õΩ WzÛ q"åÇ¨Ï=Ú
[iÃÑ#∞. D [#‡Ö’ ‰õÄ_® g~°É„íè ^ŒÑÊ¨ ‰õΩ ^è#Œ =ÚÃÑ· Pâ◊áÈÖË^∞Œ . `«#HÔ ‰õΩ¯= ^è#Œ =Ú =K«∞Û#@∞¡ KÕÜ∞« =∞x
##∞fl "Õ_∞» H˘<Õ"å_»∞. H˘<åflà◊§‰õΩ ^è~Œ Å° ∞ ÃÑiÔQ#∞. Q“i á⁄Å=Ú#‰õΩ ^è~Œ ° ÃÑiy HÍ#∞HõQÍ WzÛ# á⁄Å=Ú
143
ÅHõ∆ ~°∂áêÜ«∞Å‰õΩ Jq∞‡i. t=Ù_»∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ P"≥∞ PÉè~í }

° =ÚÅ qÅ∞=‰õΩ 100 ~Ô @∞¡ =K≥Û#∞. JO^Œ∞
ã¨QOÆ #QÆ^∞Œ QÍ q∞QÆ`å ã¨QOÆ "å~Ú^• Ñ¨ûúŒ Ö’ WK«∞Û@‰õΩ xâ◊Û~ÚOzi. ^è#Œ =Ú#ÔH· `«Q=Æ ÙÖÏ_çi. ã¨ÅÇ¨
H˘~°‰õΩ <å =^ŒÌ‰õΩ =zÛi. P Pã≤Î =∞Ç¨^Õ=Ùxk. HÍ|\ì̃ ã¨~°fiÇ¨Ï‰õΩ¯Å∞ P Ñ¨Ó*ÏiˆH =∞iÜ«Ú P Ñ¨Ó*ÏiH˜
H˘_»∞‰õΩÅ∞ ÖË#O^Œ∞KÕ Q“iH˜ K≥O^Œ∞#x P"≥∞ Éè~í ‰Î° Ωõ D ÃÑH· =õ ÚÃÑ· U JkèHÍ~°=Ú ÖË^xŒ K≥ÑÊ≤ ux. g~°É„íè ^ŒÑÊ¨
<åÃÑ· HÀÑ≤OK≥#∞. `«# ÉèÏ~°º#∞ u>ì̌#∞. P"≥∞ #<åfl„â◊~ÚOz ~°HO∆˜ K«=∞x HÀ~°QÍ <Õ<å"≥∞#∞ ~°HO∆˜ K«∞@‰õΩ ã¨ÑÎ̈
ã¨=Ú„^Œ=ÚÖˇ<· å ^•@∞^Œ∞#x "åQÍÌ#q∞zÛux. J^Õ~ÀA ~å„u Q“iH˜ XHõ ã¨fiÑ¨fl ^Œ$â◊º=Ú Hõ#Ñ¨_ç Ñ¨~=° ∞t=Ù_»∞
^è#Œ =∞O`«ÜÚ« Q“i^Õ#x Z=fiiH˜ Uq∞Ü«Ú W=fi=^ŒxÌ =∞Ok~° Q“~°= WO\˜Ö’ Ñ¨Ù\ì̃# K≥#fl |ã¨ÑÊ¨ `À
ã¨ÅÇ¨KÕã≤ ^Õ"åÅÜ«∞Ñ¨Ù =∞~°=∞‡`«∞Î KÕÜ∞« =∞x ZÅ¡ÑC¨ _»∞ =∞j^Œ∞Ö’ #∞#fl ÉÏÉÏ ã¨ÅÇ¨ fã¨∞H˘=∞‡x ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’
K≥ÃÑÊ#∞. P =∞~°∞ã¨\ ˜ k#=Ú Q“i `«# ã¨fiÑ¨fl =$`åÎO`«=Ú#∞ <å‰õΩ K≥ÃÑÊ#∞. Jã¨Å∞ fã¨∞H˘x =_ôÖ¤ ’ ã¨QOÆ
=∂„`«O K≥#fl |ã¨ÑÊ¨ ‰õΩ W=fi=∞x g~°É„íè ^ŒÑÊ¨ ‰õΩ WO^Œ∞Ö’ *’Hõº=Ú ÖË^xŒ <Õ#∞ Q“iH˜ ã¨ÅÇ¨ WzÛux.
g~°É„íè ^ŒÑÊ¨ K≥#fl |ã¨ÑÊ¨ H˘\Ï¡_∞» K«∞ <å =^Œ‰Ì Ωõ =zÛi. <Õ#∞ "åiH˜ Ñ¨~=° ∞t=Ùx ã¨fiÑ¨fl P^Õâ=◊ Ú#∞ K≥ÑÊ≤ ux.
g~°É„íè ^ŒÑÊ¨ HÀÑ≤Oz K≥#fl |ã¨ÑÊ¨ #∞ #iÔH^Œ#x ÉˇkiOK≥#∞. K≥#fl |ã¨ÑÊ¨ Ñ≤iH˜"å_»Q∞Æ @KÕ <å áê^Œ=ÚÅ∞Ñ¨\ ì˜
#<åfl„â◊~ÚOK≥#∞. â◊„`«∞ÉÏi#∞O_ç HÍáê_≥^#Œ x <Õ#∞ "åxH˜ "åQÍÌ#=Ú KÕãu≤ x. H˘<åflà◊§‰õΩ g~°É„íè ^ŒÑÊ¨
K«xáÈ~Ú áê=ÚQÍ [x‡OK≥#∞. K≥#fl|ã¨ÑÊ¨ K«xáÈ~Ú HõÑÊ¨ QÍ [x‡OK≥#∞. K≥#fl |ã¨ÑÊ¨ ÉˇHõ ÉˇHõ ÖÏ_»∞@
qx <å "åQÍÌ#=Ú#∞ xÅÉˇ@∞ì@HÔ · =zÛ "åxx ~°HO∆˜ zux—— Jx ™ê~ÚÃÑ· =$`åÎO`«=Ú K≥ÃÑÊ#∞. ã¨$+≤Hì ~õ Ü
Î° ∞« QÆ∞
ÉèQí =Æ O`«∞x "≥∂ãÖ Z=fi~°∂ KÕÜ∞« ÖË~∞° . `å#∞ KÕã#≤ áêÑÖ `å#∞ J#∞Éèqí OK«Hõ `«ÑÊ¨ ^Œ∞. =∞#=Ú XHõ
`«ÑC¨ #∞ KÕã∂¨ Î Z=fi~°∞ K«∂_»_O» ÖË^∞Œ QÍ Jx Hõà√◊ § =¸ã¨∞H˘x `«ÑC¨ KÕ¿ãÎ =∞#O Hõà√◊ § `≥iKÕÖ’QÍ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
P `«ÑC¨ #∞ K«∂™êÎ_∞» . KÕã#≤ `«ÑC¨ Å∞ ZHõ¯_çH˜ áÈ=Ù. ^è#Œ OÃÑ· Pâ◊ =Ù#fl"å_»∞ `«# WO\˜eá¡ êkx "≥∂ãÖ
KÕÜ∞« _»"∞Õ QÍHõ ÉèQí =Æ O`«∞x ‰õÄ_® "≥∂ãÿOK«∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK«∞#∞. `å#∞ KÕã#≤ Hõ~‡° #∞ `å<Õ J#∞Éèqí OK«Hõ
144
`«Ñ¨Ê^Œ∞. ÉèQí =Æ O`«∞x #=Ú‡‰õΩ#fl "å_çx Z=fi~°∞ "≥∂ãÖ KÕÜ∞« ÖË~∞° . XHõ"àÕ ◊ KÕÜ∞« _®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOz<å
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ~°H˜∆™êÎ_»∞. g~°É„íè ^ŒÑÊ¨ ÉÏi #∞O_ç K≥#fl |ã¨ÑÊ¨ #∞ ™ê~Ú ~°HO∆˜ K«_"» ∞Õ HÍHõ `«~∞° "å`« [#‡Ö’
áê=Ú, HõÑÊ¨ Å∞QÍ [x‡Oz##∞ áê=ÚQÍ [x‡Oz# g~°É„íè ^ŒÑÊ¨ ÉÏi#∞O_ç HõÑÊ¨ QÍ [x‡Oz# K≥#fl |ã¨ÑÊ¨ #∞
™ê~Ú ~°HO∆˜ K≥#∞. QÆ`« [#‡Ö’ K≥#fl |ã¨ÑÊ¨ ‰õΩ WzÛ# "åQÍÌ#O ™ê~Ú xÅÉˇ>#ì̌ ∞.
48= J^è•ºÜ«∞O
™ê^è•~°}=ÚQÍ =∂#=Ùx Ü≥ÚHõ¯ <≥[· =Ú `å#∞ ã¨∞YãÖÑ¨^ÅŒ `À U Hõ+=ì̈ Ú ÖË#Ñ¨C_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
QÆ∞~°∞Î‰õΩ~å_»∞. XHõ¯™êiQÍ Hõ+ì̈O =zÛ Ñ¨_ç#Ñ¨C_»∞ ''F ÉèíQÆ=O`«∞_®, h"Õ k‰õΩ¯—— J#∞‰õΩO\Ï_»∞. H˘O`«=∞Ok
„Ñ¨f HÍ~°º=Ú#∞ ÉèQí =Æ O`«∞xÃÑ· ÉèÏ~°=Ú"Õã≤ `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ `«#x ~°H™∆˜ êÎ_x» ÉèÏq™êÎ~∞° .
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ, J<å~ÀQÆºOQÍ L#fl"å_»∞, `«# ~ÀQÍxfl `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl ^Õ=Ù_»∞ HÍáê_»∞`å_»x, XHõ x~°∞^Àºy,
`«#‰õΩ L^ÀºQÆO, `å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl ^Õ=Ù_»∞ `«#H˜ W™êÎ_x» , JÖÏˆQ XHõ q^•ºi÷ `å#∞ Ñ¨sHõ‰∆ Ωõ "≥o§#Ñ¨C_»∞
`å#∞ Ug∞ K«^∞Œ =Hõ áÈ~Ú##∞ `å#∞ #=Ú‡H˘x# ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ Hõ$Ñ¨`À LfÎ~∞° _‚ =» Ù`å_»x, WÖÏO\˜ Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞
=∞# x`«º rq`«=ÚÖ’ ZO`À =∞Okx K«∂ã¨∂Î LO\ÏO. J~Ú`Õ WÖÏO\˜ Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞, #=Ú‡‰õΩ#fl "åix U
Hõ+=ì̈ Ú ÖËx"å_»∞ ã¨∞MÏÅ`À J#∞Éèqí OKÕ"å_»∞ K«∂ã≤#KÀ J@∞=O\˜ "åix ¿ÇÏà◊# KÕÃã^Œ~∞° .
ã¨Ñ¨`ÕflHõ~ü JHõ¯ÖòHÀ\ò x"åã≤. J`«_»∞, <åºÜ«∞Ñ¨sHõ∆ K«^Œ∞=ÙK«∞O_≥#∞. J`«x `À\˜ q^•ºi÷ âı=_≥
Ñ¨sHõ∆ ~ÀA# JO^Œ~∂° `«=∞ `«=∞ áê~î=° ÚÅ QÆ∂iÛ =∂\Ï¡_∞» H˘#∞K«∞O_»QÍ âı=_≥ Ñ¨sHõ‰∆ Ωõ ãïQÍæ K«^∞Œ =ÖË^xŒ
HÍh `«#Ü«∞O^Œ∞ ™ê~ÚÉÏÉÏ Hõ$Ñ¨ L#fl^Œx HÍ=Ù# `å#∞ LfÎ~∞° _‚ =» Ù`å#x K≥ÃÑÊ#∞. JÑ¨Ê\˜=~°‰Ωõ âı=_≥
Ñïã≤u÷ x K«∂ã≤ ¿ÇÏà◊# KÕã#≤ "åiÖ’ ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü âı=_≥ Ü≥ÚHõ¯ #=∞‡HÍxH˜ Pâ◊Û~°ºáÈ~Ú ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ#∞
145
QÆ∞iOz q=~°=ÚÅ#∞ âı=_≥ ^•fi~å ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü `≥Å∞ã¨∞H˘<≥#∞. HÍh ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»Q∞Æ âı=_≥
^è~·≥ åºxfl K«∂ã≤ #"≥fi#∞. "åxx ÉÏÉÏ#∞ ‰õÄ_® ¿ÇÏà◊# KÕÃã#∞. ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü Ñ¨sHõÖ∆ ’ LfÎ~∞° _‚ ·≥ `«# =$uÎx
JHõ¯ÖòHÀ\òÖ’ <åºÜ«∞"åkQÍ „áê~°OaèOK≥#∞. H˘xfl ãÖ=`«û~°ÖÏ `«~∞° "å`« ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~‰ü Ωõ QÆÅ XHõ¯QÍ<˘Hõ¯
‰õΩ=∂~°∞_»∞ Q˘O`«∞ [|∞ƒ`À K«xáÈÜ≥∞#∞. J`«x =∞#ã¨∞û ÉÏ^èKŒ O≥ k Z<Àfl Ñ¨Ù}ºˆH„∆ `«=ÚÅ‰õΩ "≥o§##∞
J`«xH˜ âßOu ÅaèOK«Ö^ˇ ∞Œ . Hõ+=ì̈ Ú=zÛ#Ñ¨C_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =™êÎ_∞» Jx J#∞#@∞¡QÍ P qKå~°
ã¨=∞Ü«∞=Ú# ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü 10 ãÖ=`«û~°=ÚÅ „H˜Ò« `«# q∞„`«∞_»Q∞Æ âı=_≥ ÉÏÉÏÃÑ· `«#‰õΩ L#fl #=∞‡HÍxfl
K≥ÑÊ≤ # =∂@Å∞ ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~‰ü Ωõ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =zÛ `«# ™È^Œ~∞° _»∞`À ti_ôH˜ "≥o§ ÉÏÉÏ‰õΩ #=∞ã¨¯iOK«QÍ ™ê~Ú
W@¡<≥#∞, '|Ü«∞@‰õΩ á⁄=Ú‡—. ã¨Ñ¨`ÕflHõ~ü ÉÏ^èŒÑ¨_ç ™ê~Ú Éèí‰õΩÎ_»QÆ∞ ÉÏÖÏ+≤OÑ‘`À ÉÏÉÏ =^ŒÌ‰õΩ "≥à◊√§@‰õΩ
„Ñ¨Ü∞« uflOz##∞ J`«x HÍ~°º=Ú qÑ¶Å¨ =∞Ü≥∞º#∞. `«# ã¨fi„QÍ=∞=Ú#‰õΩ uiy "≥o§áÈÜ≥∞#∞.
XHõ ãÖ=`«û~°=Ú `«~°∞"å`« ã¨Ñ¨`ÕflHõ~ü ÉèÏ~°º‰õΩ XHõ ã¨fiÑ¨fl=Ú =K≥Û#∞. P"≥∞ ‰õΩO_» Ñ¨@∞ìH˘x hà◊§‰õΩ
áÈ=ÙK«∞O_»QÍ Z^Œ∞~°∞QÍ XHõ Ñ¶¨H©~°∞ `«# =^ŒÌ‰õΩ =zÛ, ''J#=ã¨~°=ÚQÍ, „â◊=∞ Ñ¨_≥^Œ"ÕÅ? <Õ#∞ ã¨fiK«Ûù
[Å=Ú`À h‰õΩO_»#∞ xOÃÑ^Œ#∞—— Jx J<≥#∞. P"≥∞ ÉèÜ

í ∞« Ñ¨_ç L`«Î ‰õΩO_»`À ÑïQÔ `«QÎ Í P"≥∞ "≥O@ Ñ¶H¨ ~© ∞°
=K≥Û#∞. P"≥∞ ã¨fiÑ¨fl=Ú #∞O_ç "Õ∞Å∞H˘x `«# Éè~í QÎ° ∞Æ ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~‰ü Ωõ K≥ÑÊ¨ QÍ "å~°∞ W~°∞=Ù~°∞ ti_ôH˜ =zÛi.
ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü ÉèÏ~°º "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@™êiQÍ ™ê~Úx ÖˇO_ç `À@Ö’ K«∂Ãã#∞. JK«ÛO `«#‰õΩ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’ Hõ#|_ç#
Ñ¶H¨ ~© ∞° ~°∂Ñ¨=Ú LO_»∞@KÕ q∞QÆ∞Å Pâ◊Û~°ºÑ¨_#≥ ∞. ÉÏÉÏ‰õΩ #=∞ã¨¯iOK«QÍ ™ê~Ú W>¡<#≥ ∞, ''<å KÕ`∞« Å∞
á⁄uÎH_õ ∞» Ñ¨Ù #_»∞=Ú KåÖÏ ~ÀAÅ#∞O_ç <˘Ñ≤ÊQÍ L#flq. <Õ#∞ Z<Àfl B+¨^=Œè ÚÅ#∞ Ñ¨ÙK«∞ÛH˘x##∂ `«QÖæÆ ^Ë ∞Œ .
HÍh WHõ¯_» <˘Ñ¨CÅhfl =∂Ü«∞"≥∞#ÿ q Pâ◊Û~°º=ÚQÍ L#fl^Œx ÉÏÉÏ P"≥∞`À ÑëHÔ #∞. x*ÏxH˜ D <˘Ñ¨CÅhfl
™ê~ÚH˜ ÖË=Ù. D <˘Ñ¨CÅhfl ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü ÉèÏ~°º‰õΩ HõÅ=Ù. P"≥∞ ÉÏ^è#Œ ∞ ÉÏÉÏ D „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍ K≥ÃÑÊ#∞.
JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç P"≥∞ <˘Ñ¨CÅ∞ `«yáæ ÈÜ≥∞#∞. ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü ™ê~Ú ^Œ~≈° #=Ú#ÔH· =∞j^Œ∞‰õΩ "≥à§◊ QÍ =∞~°Å ÉÏÉÏ
146
J`«xx Éˇ·@‰õΩ á⁄=∞‡<≥#∞. ã¨Ñ¨`ÕflHõ~ü JÑ¨C_»∞ „QÆÇ≤ÏOK≥#∞. Wk =~°‰õΩ ÉÏÉÏ Éèí‰õΩÎ_»QÆ∞ ¿+=_Õ‰õΩ =∞iÜ«Ú
ÉÏÉÏ#∞ ¿ÇÏà◊# KÕã#≤ q+¨Ü∞« =Ú QÆ∞~°∞‰Î Ωõ `≥K∞« ÛH˘<≥#∞. ZO`À Ñ¨âßÛ`åÎÑÑ¨ _¨ #≥ ∞.
XHõ™êi ÉÏÉÏ XO\iQÍ L#flÑ¨C_»∞ J`«#∞ `«# t~°ã∞¨ û#∞ ÉÏÉÏ áê^Œ=ÚÅÃÑ· ÃÑ>ì̌#∞. ÉÏÉÏ
JHõ¯_»∞#fl "åi`À XHõ HÀ=∞\˜ QÆ∂iÛ# Hõ^#Œä ∞ K≥ÃÑÊ#∞. "åx rq`«=ÚÖ’ Z<Àfl HõëêìÅ#∞ J#∞Éèqí OK≥#x
z=iH˜ `«#‰õΩ#fl XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ H˘_»∞‰õΩ ‰õÄ_® =∞~°}O˜ K≥#x K≥ÑC¨ K«∞O_»QÍ P Hõ^Œä `«#^Õ#x ÉÏÉÏ‰õΩ Jxfl
q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ Z@∞¡ `≥eÃã<À Hõ^• Jx ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü Pâ◊Û~°ºáÈÜ≥∞#∞. ÉÏÉÏ W@∞¡ K≥ÑC¨ K«∂ XHõ¯™êiQÍ
ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü "≥Ñ· Ù¨ K«∂z ''g_»∞ `«# H˘_»∞‰õΩ#∞ <Õ#∞ K«OÑ≤u#x ##∞fl xOkOK«∞K«∞<åfl_»∞. <Õ#∞ Ö’‰õΩÅ
a_»Å¤ x K«OÃÑ^Œ<å ? J^Õ a_»#¤ ∞ gx ÉèÏ~°º QÆ~ƒ° =ù ÚÖ’xH˜ =∞~°Å `≥KÛ≥ ^Œ#∞—— Jx ÑëH˜ ÉÏÉÏ ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~#ü ∞
Pj~°fikOz `«#Ü«∞O^Õ #=∞‡Hõ=ÚOK«=∞<≥#∞. ÉÏÉÏ XHõ >ˇOHÍÜ«∞#∞ J`«x ÉèÏ~°º p~°H˘OQÆ∞Ö’ ÃÑ@ì=∞x
ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~`ü À K≥ÑÊ≤ "åx<åj~°fikOz WO\˜H˜ ÑÖÃÑ#∞. ãïQÍæ XHõ ãÖII~°=Ú `«~∞° "å`« "åiH˜ H˘_»∞Hˆ
Ñ¨Ù>ì̌#∞. ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ P Ñ≤Å"¡ å_ç`À ti_ôH˜ =zÛ ÉÏÉÏ‰õΩ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°=Ú KÕãH≤ ˘<≥#∞.
"≥Ú^Œ@ ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü <åºÜ«∞"åk Ñ¨sHõ#∆ ∞ „"åã¨∞#Î flÑ¨C_»∞ `«# q∞„`«∞_»Q∞Æ ¿+=_Õ `å#∞ K«kq#q Ug
[˝ÑHÎ≤ ˜ ÖËHáõ È~Ú##∞ `«##∞ ÉÏÉÏ Pj~°fikOz Ñ¨sHõ#∆ ∞ LfÎ~∞° _‚ ∞» KÕ™êÎ_x» Jx#Ñ¨C_»∞ ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü ¿+=_Õ
Ü≥ÚHõ¯ #=∞‡HÍxfl K«∂ã≤ ¿ÇÏà◊# KÕÜÚ« >ËHÍHõ ÉÏÉÏx ‰õÄ_® ¿ÇÏà◊# KÕÃã#∞. ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü <åºÜ«∞Ñ¨sHõÖ∆ ’
LfÎ~∞° _‚ ·≥ <åºÜ«∞"åk =$uÎx JHõ¯ÖòHÀ\òÖ’ x~°fiiÎOK«∞K«∂ ã¨∞YãÖÑ¨^ÅŒ `À `«∞Å`«∂QÆ∞ K«∞O_≥#∞. 10 ãÖIIÅ
`«~∞° "å`« `«#‰õΩ QÆÅ XHõ¯ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ =∞~°}O˜ K«∞@ KÕ`« XHõ¯™êiQÍ Hõ+=ì̈ Ú ~å=Ù@ =Å# Wk=~°‰Ωõ `å#∞
¿ÇÏà◊# KÕã#≤ `«#q∞„`«∞_»∞ ¿+=_Õ Ü≥ÚHõ¯ =∂@Å [˝ÑHÎ≤ ˜ `≥K∞« ÛH˘x ÉÏÉÏÜÕ∞ QÆu J#∞H˘x ti_ôH˜ "≥à§‹ #∞.
U Hõ+¨ì=Ú ÖË#Ñ¨C_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ HõhãÖ QÆ∞~°∞Î‰õΩ~å_»∞. H˘kÌQÍ Hõ+¨ì=Ú =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ ^Õ=Ù_Õ kHõ¯x
"≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰Ωõ O\Ï_»∞. ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü Ñïã≤u÷ ^Œ∞óY=∞Ü«∞=ÚQÍ LO_≥#∞. Hõ#∞Hõ ÉÏÉÏ#∞ #q∞‡ ÉÏÉÏ Hõ_‰» Ωõ
147
"≥à§‹ #∞. ÉÏÉÏ ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~#ü ∞ K«∂_»QÍ<Õ Éˇ@

· ‰õΩ á⁄=Ú‡ Jx JiK≥#∞. Wk x*ÏxH˜ ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ K«~º°
Hõi#î =ÚQÍ HõxÑ≤Oz##∞ J@∞¡ KÕÜÚ« @ÜÕ∞ ãïÜ≥∞ÿ #k. ZO^Œ∞Hõ#QÍ ¿+=_Õ#∞ K«∂ã≤ XHõÑC¨ _»∞ ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü
JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À ¿ÇÏà◊# KÕÃã#∞. XHõ¯ ¿+=_Õ<Õ HÍHõ ÉÏÉÏ#∞ ‰õÄ_® ¿ÇÏà◊# KÕÃã#∞. HÍ=Ù#<Õ ™ê~Ú
J=ã¨~=° Ú ÖË#Ñ¨C_»∞ ^Õ=Ù_çx xOkOK«∞@ J=ã¨~=° Ú. =zÛ#Ñ¨C_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞_çx P„â◊~ÚOK«∞@ `«ÑÊ¨ x
x~°∂Ñ≤OK«∞@ÔH· ÉÏÉÏ ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~#ü ∞ Éˇ@

· ‰õΩ á⁄=∞‡<≥#∞. KåÖÏHÍÅ=Ú ^Œ~≈° #q∞=Ùfi@‰õΩ JOwHõiOK«Ö^Ë ∞Œ .
ÃÑQ· Í ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü =∞#ã¨∞ûÖ’ `«=∞ ‰õΩ=∂~°∞x ‰õÄ_® ÉèQí =Æ O`«∞_Õ K«OÃÑ#x ^Œ∞~°∞^ÕâÌ º◊ =Ú HõÅ^Œ∞. D HÍ~°}=ÚKÕ`«
‰õÄ_® ÉÏÉÏ J`«xH˜ =∞j^Œ∞Ö’ HÍÅ∞ÃÑ@ìx=fiÖË^∞Œ . H˘<åflà◊√§ `«~∞° "å`« ÉÏÉÏ J`«x ÉèÏ~°º‰õΩ =∂„`«"∞Õ
ã¨fiÑ¨fl ^Œ~≈° #q∞zÛ ti_ôH˜ =K«∞Û#@∞¡QÍ J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú HõeÊOK≥#∞. ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü =∞#ã¨∞ûÖ’ L#fl=xfl ÉÏÉÏ
=∞j^Œ∞Ö’ W`«~∞° Å‰õΩ K≥ÃÑÊ#∞. D q^è=Œ ÚQÍ K≥ÑC¨ @Ö’ ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ L^ÕâÌ º◊ =Ú Z=Ô~<· å `«# ^Õ=Ù}˜‚
#=Ú‡‰õΩ#flÑ¨C_»∞ P #=∞‡HÍxfl K«∂ã≤ #=Ú‡‰õΩ#fl Éè‰í Ωõ }

Î ‚˜ =∞iÜ«Ú ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ ¿ÇÏà◊# KÕÜ∞« ‰õÄ_»^xŒ
K≥ÑC¨ @ÔH· ÉÏÉÏ JO^ŒiÖ’# ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü =∞#ã¨∞ûÖ’xq ^•yÜ«Ú#fl ãÖâ◊Ü∞« =ÚÅxfl Éˇ@
· ÃÑ>ì̌#∞. ÃÑQ· Í
ÉÏÉÏ <Õ#∞ Ö’‰õΩÅ a_»Å¤ #∞ K«OÃÑ^Œ<å ? Jx K≥ÑÊ≤ J^Õ a_»#¤ ∞ `«# ÉèÏ~°º QÆ~ƒ° =ù ÚÖ’xH˜ =∞~°Å `≥KÛ≥ ^Œ#x
K≥ÑC¨ @Ö’ ÉÏÉÏ Ñ¨~=° ∂`«∞‡_Õ Jx ã¨Ñ`¨ flÕ Hõ~ü ÉÏÉÏ#∞ ¿ÇÏà◊# KÕÜÚ« @ `«ÑÊ¨ x |∞∞A=Ù KÕÜÚ« @ÔH· ÉÏÉÏ P
W~°∞=Ùi ^ŒOÑ¨`∞« Å#∞ Pj~°fikOK«QÍ ™ê~Ú Pj~°fiK«#=Ú`À XHõ ãÖII=Ú `«~∞° "å`« "åi~°∞=ÙiH˜ H˘_»∞‰õΩ
Ñ¨Ù>ì̌#∞. ã¨Ñ¨`ÕflHõ~ü `å#∞ KÕã≤# xO^Œ‰õΩ Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_ç ÉÏÉÏ ™êH∆Í`«∞Î Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_Õ Jx „QÆÇ≤ÏOz ¿+=_Õ
Ü≥ÚHõ¯ =∂@Å∞ JHõ~∆ ã° `¨ º« =Ú Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. D J^è•ºÜ«∞=Ú ^•fi~å Z=fi~°∂ ‰õÄ_® U ™ê^è‰Œ Ωõ _çh
`å#∞ #=Ú‡‰õΩ#fl ^•xfl K«∂z ¿ÇÏà◊# KÕÜ∞« ‰õÄ_»∞^Œ. JÖÏˆQ ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ ‰õÄ_® Z\ì̃ Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ ¿ÇÏà◊#
KÕÜ∞« ‰õÄ_»^#Œ fl x*Ïxfl „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.

148
49= J^è•ºÜ«∞=Ú
D J^è•ºÜ«∞=ÚÖ’ ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@ÔH· ÉÁOÉÏ~Ú #∞O_ç Ç¨ÏiHÍ<ÀÉÏ J<Õ J`«#∞ ti_ôH˜
=K≥Û#∞. J`«#∞ ÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ bÅÅ∞ qx ÉÏÉÏ#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ `å<Õ Ñ¨sHÕ∆ K«=Öˇ#x =K≥Û#∞. J`«x `«ÅÃÑ·
[ÖÏÎ~∞° áêQÍ LO_≥#∞. =∞iÜ«Ú „H˘`«Î K≥ÑC¨ Å#∞ ^èiŒ Oz ti_ôH˜ =K≥Û#∞. `«# „H˘`«Î K≥ÑC¨ Å#∞ =∞j^Œ∞
=ÚO^Œ~° XHõ =¸ÅÃÑ\˜ì =∞j^Œ∞ Ö’Ñ¨Å‰õΩ "≥o§ ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈Oz Éˇ@· ‰õΩ =K«∞ÛãïH˜ `«# K≥ÑC¨ Å∞ HõxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ .
K≥ÑC¨ Å#∞ "≥uH˜##∞ ^˘~°HÖõ ^Ë ∞Œ . `å#∞ áÈQ˘@∞ì‰Ωõ #fl K≥ÑC¨ Å#∞ QÆ∞iOzÜÕ∞ zOuOK«∞K«∞O_≥#∞. =∂#=Ùx
Ü≥ÚHõ¯ <≥[· =Ú U z#fl =ã¨∞=Î Ù áÈ~Ú##∞ `«@∞ìH˘#ÖË_∞» . Ñ¨QÅÆ ∞, ~å„u ^•xx QÆ∞iOzÜÕ∞ PÖ’zã¨∂Î
=∞#ã¨∞û qHõÅ=Ú KÕãH≤ ˘#∞#∞. JO^Œ∞Hõx Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê Ü≥∂QÆ∞Å∞ "Õ\ ˜ g∞^Œ#∞ Jaè=∂#=Ú, =∞=∞HÍ~°=Ú
LOK«∞H˘#~å^Œx K≥ÃÑÊ^Œ~∞° . XHõ_O≥ `« ÉèHí Î̃ ãÖáêkOz##∞ *Ï˝#=Ú á⁄Ok##∞ XHõ z#fl =ã¨∞=Î Ù WO\˜#
HõxÊOK«HõáÈ~Ú# ^•xHÀãÖ ã¨=∞Ü«∞=∞O`å =$^è• KÕã≤H˘x P =ã¨∞Î=Ù H˘~°ˆH "≥`«∞‰õΩK«∞ LO_»∞#∞.
WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«∞H˘xx W@∞=O\˜ ÉÏ^èÅŒ ‰õΩ Ö’#∞HÍ~°∞. JO^Œ∞Hõ<Õ "≥~· åQÆº=∞<Õk ZO`À
=ÚYºO. „Ñü =∞x+≤ U =ã¨∞=Î Ù<≥<· å ÖË^• `«#‰õΩ ãÖ|OkèOz# |O^è∞Œ =ÙÅÃÑ<· å `«# "åiÃÑ<· å ZO`«
=∞=∞HÍ~°=Ú ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl ^•xH˜ `À_»∞QÆ<Õ JO`« "≥~· åQÆº=Ú =∞#ã¨∞û# LOK«∞H˘#=Öˇ#∞. JÑ¨C_Õ XHõ
=ã¨∞=Î ÙQÍx, ÉOQÍ~°=ÚQÍx, XHõ |O^è∞Œ =ÙQÍx `«#"åÔ~=· fiÔ~#· #∞QÍx áÈ~Ú#KÀ =∞#ã¨∞û ÉÏ^èÑŒ _¨ ^» ∞Œ .
`å#∞ Ü«∞^è•qkèQÍ#∞, xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ#∞ LO_»∞#∞. W@∞=O\˜ JÉèÏºã¨=Ú „Ñü =∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯ x`«º rq`«OÖ’
JÅ=~°K∞« H˘x LO_»=Öˇ#∞.
Ç¨ÏiHÍ<À| `å#∞ áÈQ˘@∞ì‰Ωõ #fl K≥ÑC¨ Å QÆ∞iOz zOuOK«∞K«∞O_≥#∞. XHõ =∞~åsî ‰õΩ„~°"å_»∞ `«#KÕuÖ’
149
XHõ Hõ„~°#∞ Ñ¨@∞ìH˘x P Hõ„~° z=i ÉèÏQÆ=Ú# Ç¨ÏiHÍ<ÀÉÏ K≥ÑC¨ Å [`«#∞ „"ÕÖÏ_»∞ K«∞O_»∞#@∞¡ Hõ\ ì̃ J`«x
=^Œ‰Ì Ωõ =zÛ ÉÏÉÏ J`«xx ÑÖÃÑ#x 'Ç¨ÏiHÍÉË\Ï, [sHÍ ¿Ñ\¶ Ï— Jx J~°==∞x, Z=Ô~`· Õ P K≥ÑC¨ Å∞
`«=∞q J#flKÀ J`«x ¿Ñ~°∞ Ç¨Ïi Jx J`«#∞ HÍ<ÀÉÏ ‰õΩ=∂~°∞_»x `«ÅÃÑ· [sáêQÆ LO_»∞#x K≥ÃÑÊ#x P
ÉÏÅ∞_»∞ Ç¨ÏiHÍ<ÀÉÏ‰õΩ q=iOK≥#∞. "≥O@<Õ P K≥ÑC¨ Å∞ `«#=x J`«x¿Ñ~°∞ Ç¨Ïi Jx `å#∞ HÍ<ÀÉÏ
‰õΩ=∂~°∞_»x =∞iÜ«Ú `«# `«ÅÃÑQ· ÅÆ [sáêQÍ#∞ K«∂Ñ≤ P K≥ÑC¨ Å∞ P Ñ≤Å"¡ åx ^ŒQ~æÆ #° ∞O_ç Ç¨ÏiHÍ<ÀÉÏ
fã¨∞H˘<≥#∞. HÍx J`«#∞ ZO`À Pâ◊Û~°º=Ú K≥O^≥#∞. `«#‰õΩ QÆÅ [ÖÏÎ~∞° áêQÆ JO^ŒiH˜ HõxÑ≤OK«∞#∞. HÍx
J`«x ¿Ñ~°∞ Ç¨Ïi Jx J`«x `«O„_ç ¿Ñ~°∞ HÍ<ÀÉÏ Jx ÉÏÉÏ‰õΩ Z@∞¡ `≥eÃã#x Ç¨Ïi HÍ<ÀÉÏ ãÖâ◊Ü∞« =Ú
Ñ¨_≥#∞. Ü≥∂QÆ∞Å`À ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl "åix Pâ◊Û~°º=ÚÖ’ =ÚOK«∞^Œ∞~°∞ J#∞ x^Œ~°≈#q∞^Õ. Ç¨Ïi HÍ<ÀÉÏ
"≥Ú^Œ\ ™˜ êiQÍ ti_ôH˜ ~å=@O, JO^Œ∞Ö’#∞ `å#∞ ãÖâ◊Ü∞« |∞kú`À `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞x |O^è∞Œ =ÙÅ∞ ÉÏÉÏ#∞
QÆ∞iOz Q˘Ñ¨ÊQÍ K≥ÑÊ¨ QÍ `å#∞ #=∞‡Hõ ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«=Öˇ#x =K≥Û#∞. Hõ#∞Hõ ÉÏÉÏ J`«#∞ TÇ≤ÏOK«x
q^èŒOQÍ `«# ¿Ñ~°∞<ÕHÍHõ `«# `«O„_çÜ≥ÚHõ¯ ¿Ñ~°∞ ‰õÄ_® ÉÏÉÏ K≥Ñ¨ÊQÍ J`«#∞ Pâ◊Û~°ºK«H˜`«∞_»Ü≥∞º#∞.
™ê~Ú<å^ä∞Œ xH˜ XHõ¯ Ç¨ÏiHÍ<ÀÉÏ ¿Ñ~°∞ `«# `«O„_ç¿Ñ~°∞ HÍHõ Ü«∂=`ü [QÆ`Öü ’#∞ „Ñürq Ü≥ÚHõ¯ ¿Ñ~°∞ "åi
`«e^¡ OŒ „_»∞Å`À ã¨Ç¨ "å~°∞ Z~°∞QÆ∞^Œ∞~°∞. "åiH˜ `≥eÜ«∞#^ŒO@∂ D „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú# UkÜ«ÚÖË^∞Œ .
Ç¨ÏiHÍ<ÀÉÏ ÖÏQÍ ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@‰õΩ =∞iÜ≥ÚHõ J`«#∞ =K≥Û#∞. J`«#∞ ™È=∞^Õ=™êfiq∞.
J`«#∞ L`«~Î H° ÍjH˜ K≥Ok#"å~°∞. ÉÏÉÏ bÅÅ∞ qx ti_ôH˜ áÈ=Öˇ#x HÍOHÕ∆ z ti_ôH˜ ã¨g∞Ñ¨=Ú#
~åQÍ<Õ =∞j^Œ∞ÃÑ#· *ˇO_®Å#∞ K«∂ã≤ ''D Ü≥∂yH˜ *ˇO_®ÅÜ«∞O^Œ∞ UÅ =∞‰õΩ¯= K«∂Ñ¨=Öˇ#x Jk Ü≥∂yH˜
`«Q^Æ xŒ Ü≥∂y H©iÎ H˘~°‰Ωõ KÕÜÚ« K«∞<åfl~°x—— J#∞H˘<≥#∞. `«#`À L#fl W`«~° Ü«∂„u‰õΩÅ∞ P ™È=∞^Õ=™êfiq∞H˜
ti_ôÖ’ ~°^=Œä Ú, Ñ¨ÅH¡ ,˜ QÆ∞„~°=Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q HõÅ=Ù Jx K≥ÑÊ¨ QÍ ™È=∞^Õ=™êfiq∞ QÆ∞„~°=ÚÅ`À#∞, Ñ¨ÅH¡ `© À#∞,
[\Ï¯Å`À#∞ QÆÅ ™ê^èŒ∞=ÙÅ#∞ ZHõ¯_® K«∂_»ÖË^Œ#∞H˘x ti_ôH˜ áÈ‰õΩO_® u~°∞QÆ∞ „Ñ¨Ü«∂}=Ú#‰õΩ

150
ã≤^=úŒ ∞Ü≥∞º#∞. HÍx `«#`À\˜ „Ñ¨Ü∂« }˜‰Ωõ Å∞ |Å=O`«=Ú KÕÜ∞« QÍ ti_ôH˜ =K≥Û#∞. =∞j^Œ∞Ö’ ÉÏÉÏ#∞
K«∂_»QÍ<Õ J`«x HõO\˜#∞O_ç hà◊√§HÍi ZO`À âßOux á⁄O^≥#∞. J`«#∞ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ áÈQÍ ™ê~Ú ''=∂
"Õ+=¨ Ú =∂ ^ŒQ~æ̂Æ LO_»h. h WO\˜H˜ h=Ù á⁄=Ú‡. =∞j^Œ∞‰õΩ ~å=^Œ∞—Ì — Jx Ñ¨Å∞HõQÍ ™È=∞^Õ=™êfiq∞
Pâ◊Û~°ºÑ¨_#≥ ∞. `å#∞ ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨sHÕ∆ K«∞@ÔH· ti_ôH˜ =K≥Û#x `å#∞ ti_ôH˜ P=Å L#flÑ¨Ù_»∞ `«# =∞#ã¨∞ûÖ’
ÖËz# K«OK«Å"≥∞#ÿ PÖ’K«#Å#∞ ti_ôÖ’ =∞j^Œ∞Ö’#∞#fl ÉÏÉÏ ZÖÏ „QÆÇÏ≤ OK≥#x ÉÏÉÏ XHõ ™ê=∂#º"≥∞#ÿ
Ü≥∂y HÍ^Œx „QÆÇÏ≤ Oz ™ê~Ú Ü≥ÚHõ¯ HÀÑ¨=Ú#∞ Pj~°fi^Œ=ÚQÍ fã¨∞H˘x `«~∞° "å`« J`«#∞ ÉÏÉÏ‰õΩ Q˘Ñ¨Ê
Éèí‰õΩÎ_»Ü≥∞º#∞.
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨$+≤ìOz# D JO^Œ"≥∞ÿ# „Ñ¨ÑÖK«=Ú#∞ JO^Œ~°∂ P™êfikOK«∞@ÔH· ^•xx K«∂ã≤
ãÖ`À+≤OK«∞@ÔH· =Ù#flq. Hõ#∞Hõ WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ ^•x Ñ¨#∞Å#∞ KÕãH≤ ˘#=K«∞Û#∞. HÍx =∞# =∞#ã¨∞û
=∂„`«O ã¨fiK«Û=ù ÚQÍ LO_»=Öˇ#x =∞#Ö’ K≥_¤» PÖ’K«#Å∞ ÖË#O`« =~°‰Ωõ U `«ÑC¨ ÖË^xŒ |∞∞A=Ù KÕÜÚ« @‰õΩ
ÉÏÉÏ XHõ K«=∞`å¯~°=Ú K«∂ÃÑ#∞. XHõ™êi <å<å™êÃÇÏÉò =∞j^Œ∞Ö’ W`«~° Éè‰í Ωõ ÅÎ `À ™ê~Ú =^ŒÌ LO_»QÍ
Ñ¶∞¨ ’ëê ¢ãÅÎ‘ ∞ ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«∞@ÔH· =K≥Û#∞. „Ñ¨H¯õ #∞#fl <å<å™êÃÇÏÉò ÖË=<≥OK≥#∞. HÍx ÉÏÉÏ J`«xx
x"åiOK≥#∞. JO^Œ∞Ö’ XHõ ¢ãÎ‘ `«# =Úã¨∞QÆ∞ fã≤ ÉÏÉÏ‰õΩ #=∞ã¨¯iOK«∞K«∞O_»QÍ „Ñ¨H¯õ #∞#fl <å<å™êÃÇÏÉò
P"≥∞ =ÚY™œO^Œ~º° =Ú#∞ K«∂ã≤ =ÚQÆ∞_ú Ü

» ∞≥ º#∞. P"≥∞#∞ =∞m§ K«∂_®Åx HÀ~°∞H˘<≥#∞. P Ñ¶∞¨ ’ëê ¢ãÅÎ‘ ∞
"≥o§# `«~∞° "å`« ÉÏÉÏ <å<å =∞#ã¨∞ûÖ’ ^•y# KåOK«Åº=Ú#∞ „QÆÇÏ≤ Oz D q^è=Œ ÚQÍ ÑëHÔ #∞, ''<å<å
J#=ã¨~=° ÚQÍ zHÍ‰õΩ UÅ ? WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ "åx Ñ¨#∞Å#∞ KÕã∞¨ HÀx=Ú‡. =∞#=Ú "åxÖ’ *’Hõº=Ú
HõÅ∞QÆ∞KÕãH≤ ˘#‰õÄ_»^∞Œ . D ã¨∞O^Œ~° „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú#∞ ^Õ=Ù_»∞ ã¨$+≤Oì z<å_»∞. HÍ=Ù# JO^Œix K«∂z ãÖ`«ãO≤ K«∞@
=∞# qkè. „Hõ=∞=ÚQÍ =∞#ã¨∞û ã≤~÷ Ñ° _¨ ç âßOuOK«∞#∞. =ÚO^Œ∞ ^•fi~°=Ú `≥~z° Ü«ÚO_»QÍ "≥#∞Hõ ^•fi~°=Ú
QÆ∞O_® áÈ<ÕÅ. =∞# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú ã¨fiK«Û=ù ÚQÍ L#flO`«=~°‰Ωõ U ^À+¨=Ú ÖË^∞Œ . =∞#Ö’ K≥_¤» PÖ’K«#
151
ÖË#Ñ¨C_»∞ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_<» ÅÕ ?—— Jx ÉÏÉÏ <å<å‰õΩ É’kèOzi. ™ê~Ú K≥ÑÊ≤ # D J=¸Åº"≥∞#ÿ Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞
™ê=∂#º"≥∞#ÿ q HÍ=Ù. Jq q#∞@‰õΩ <å<å#∞ F^•~°∞Û#@∞¡ Hõ#Ñ¨_#≥ ∞ HÍx ™ê~Ú K≥ÑÊ≤ #k WO„kÜ«∞
x„QÆÇÏ¨ =Ú QÆ∞iOz. „Ñü rqH˜ WO„kÜ«∞=ÚÅ =Å# K«∂K«∞@, q#∞@, ã¨Ê~°≈ „QÆÇÏ≤ OK«∞@ WÖÏO\˜q
HõÅ∞æ#∞. HÍx P WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ "å\˜ "å\˜ Ñ¨#∞Å∞ KÕãH≤ ˘#∞K«∞O_»∞#∞. =∞#=Ú "å\˜Ö’ HõeÊOK«∞H˘x
*’Hõº=Ú KÕÜ∞« ‰õÄ_»^xŒ ZO^Œ∞=Å#O>Ë D Ü«∂=`ü „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú#∞ Juã¨∞O^Œ~=° ÚQÍ fiÛkkÌ# "å_»∞
^Õ=Ù_Õ. ^•xx JO^Œ~∂° K«∂z ãÖ`À+≤OK«∞@ÔH· ã¨$+≤Oì K≥#∞. HÍ=Ù# JO^Œ~∂° ^•xx K«∂K«∞@ qkè. K«∂z#O`«
=∂„`«=Ú# `«ÑC¨ ÖË^xŒ HÍx "≥#∞Hõ ^•fi~°=Ú QÆ∞O_® áÈ‰õÄ_»^xŒ =ÚO^Œ∞ ^•fi~°=Ú<Õ ZOK«∞H˘#=Öˇ#x
ÉÏÉÏ K≥ÃÑÊ#∞. =∞# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú =∂„`«=Ú ã¨fiK«Û=ù ÚQÍ L#flKÀ U ^À+¨=Ú ÖË^xŒ =∞# PÖ’K«#Å∞ K≥_q¤»
HÍ‰õÄ_»^xŒ Jq W@∞¡#flKÀ^ÕxH© ÉèÜ

í ∞« Ñ¨_#» =ã¨~=° Ú ÖË^xŒ =∞#‰õΩ#fl Hõ#∞flÅ∞ Uq K«∂ã≤##∞ `«ÑC¨ ÖË^xŒ
ÉÏÉÏ x~°∂Ñ≤OK≥#∞. WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ "å\˜ "å\˜ Ñ¨#∞Å∞ KÕã∞¨ H˘x##∞ =∞#ã¨∞û =∂„`«O =∞# Pnè#=ÚÖ’
LO_»∞@ KåÖÏ =ÚYºO. "å\˜ "≥O@ =∞#ã¨∞û Ñ¨~∞° QÔ `«~Î å^Œ∞. x„QÆÇÏ¨ =ÚQÍ#∞#fl WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ Uq∞
K«∂ã≤##∞ "å\˜ Ñ¨#∞Å∞ Jq KÕãH≤ ˘x##∞ `«ÑC¨ ÖË^xŒ „QÆÇÏ≤ Oz =∞# WO„kÜ«∞x„QÆÇÏ¨ =Ú#‰õΩ ÉÏÉÏ Ju
ã¨∞Å∞"≥#· Ñ¨ûúŒ x =∞#=∞O^ŒiH˜ J~°=÷ ∞ÜÕ∞º@@∞¡QÍ ÃÑz· #fl ãÖÑ¶∞¨ @##∞ ÉÏÉÏÜÕ∞ HõeÊOK≥#∞.
50= J^è•ºÜ«∞=Ú
ÉÏÉÏ QÆ∞iOz `≥eÜ«∞x"å~°∞ Z=Ô~<· å L#flKÀ "å~°∞ XHõ"àÕ ◊ ÉÏÉÏ‰õΩ ^ŒQ~æÆ "° å~°∞ J~Ú#KÀ J`«#∞
ÉÏÉÏ#∞ QÆ∞iOz `≥eÜ«∞HõáÈ~Ú##∞ J`«x HÍeH˜ ^•~°=ÚHõ\ ì̃ Ñ≤K∞« ÛHõ#∞ ÖÏy#@∞¡ ÉÏÉÏ "åi =^Œ‰Ì Ωõ
D_≥Û^Œ~∞° . XHõ"àÕ ◊ "å_»∞ `«#"å_»∞ HÍxKÀ J`«#∞ ™ê~ÚÉÏÉÏKÕ PHõi¬OÑ¨|_»_∞» . ÃÑQ· Í ™ê~Ú ^Œ~≈° #"Õ∞
152
KÕÜ∞« ÖË_∞» . Wk JHõ~∆ ã° `¨ º« O. HÍ=Ù# D „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’ Z=Ô~<· å ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨ÓlOK«#∞ ÉÏÉÏ‰õΩ „"≥ÚHõ¯#∞
J<Õ „Ñ¨QÅÆ ƒù=ÚÅ∞ ÑëHˆ "å_»∞ Wk "å_ç Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú "å_ç K«~º° J<Õ J#∞HÀ‰õÄ_»^∞Œ . J@∞=O\˜ "å_»∞
`«#"å_»∞ HÍ_»∞. HÍ=Ù#<Õ J@∞=O\˜ "å_»∞ ÉÏÉÏKÕ PHõi¬OÑ¨|_»_∞» . D HÍ~°}=ÚKÕ J`«#∞ ÉÏÉÏ#∞
`≥Å∞ã¨∞HÀáÈ=Ù@, P~åkèOK«H,õ ¿ãqOK«H,õ ^è•ºxOK«H,õ ã¨‡iOK«Hõ `«# HÍÅ=Ú#∞ =$^è•QÍ QÆ_∞» Ñ¨ÙK«∞O_»∞#∞.
HÍHÍ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü <åºÜ«∞"åk Ñ¨sHõÖ∆ ’ LfÎ~∞° _‚ ·≥ <åºÜ«∞"åkQÍ KÕÜÚ« K«∞#fl ~ÀAÅÖ’ J`«x
¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ <å<å ™êÃÇÏÉò K«O^À`«¯~ü#∞ HõÅ∞ã¨∞H˘<≥#∞. HÍHÍ™êÃÇÏÉò `å#∞ Ô~·Å∞ |O_ç Z‰õΩ¯K«∞ HÍÅ∞
*ÏiÑ¨_∞» @ =Å# `«# HÍeH˜ <˘Ñ≤Ê, ‰õΩO\˜`#« =Ú Ñ¨@∞ì‰Ωõ #fl q+¨Ü∞« =Ú <å<å ™êÃÇÏÉò‰Ωõ , HÍHÍ™êÃÇÏÉò
K≥ÃÑÊ#∞. Zxfl B+¨^=Œè ÚÅ∞ Ñ¨ÙK«∞ÛH˘#fl#∞ `«QÖæÆ ^Ë xŒ K≥ÑÊ¨ QÍ <å<å ™êÃÇÏÉò K«O^À`«¯~ü HÍHÍ™êÃÇÏÉò#∞
ti_ôH˜ "≥o§ ™ê~Úx ^Œi≈OK«=∞x ã¨ÅÇ¨ WK≥Û#∞. HÍHÍ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü L`«~Î À`«~Î ° ™ê~Ú Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞QÍ =∂~°∞#x
ZiOy# ÉÏÉÏ P Éèí‰õΩÎx Ñ≤K«∞ÛHõ HÍeH˜ ^•~°=Ú Hõ\ ˜ì D_çÛ#@∞¡ <å<å ™êÃÇÏÉò K«O^À~°¯~ü ^•fi~å
ÉÏÉÏ#∞QÆ∞iOz K≥ÑÊ¨ @O HÍHÍ™êÃÇÏÉò ti_ôH˜ ~å=@O [iy#k. HÍHÍ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü ti_ôH˜ =zÛ ÉÏÉÏ#∞
^Œi≈Oz ZO`À P#O^Œ=Ú#∞ á⁄O^≥#∞. `«^∞Œ Ñï Z<Àfl ãÖIIÅ∞ ÉÏÉÏ`À QÆ_Ãç Ñ#∞. ti_ôÖ’ XHõ "å_®#∞
‰õÄ_® Hõ\ ì̃ `«# x"åã¨ ã¨Å÷ =ÚQÍ KÕãH≤ ˘<≥#∞. ÉÏÉÏ, HÍHÍ™êÃÇÏÉò`À ''JO`«ºHÍÅ=Ú# x#∞fl q=∂#=ÚÖ’
fã¨∞‰õΩáÈÜ≥∞^Œ#x—— =∂@ WK≥Û#∞. ÉÏÉÏ P[˝ „Ñ¨HÍ~°=Ú „Ñü x`«º=Ú J`«#∞ UHõ<å^èŒ ÉèÏQÆ=`«=Ú,
ÉèÏ"å~°÷ ~å=∂Ü«∞}=Ú K«^∞Œ =ÙK«∞O_≥_"ç å_»∞. nH˜`∆ ü ~ˆ Ñ¨Ù =∞~°}O˜ K«∞K«∞<åfl_»#QÍ UHõ<å^èŒ ÉèÏQÆ=`«=Ú,
ÉèÏ"å~°~÷ å=∂Ü«∞}=Ú, ã¨∞O^Œ~H° ÍO_», QÆ*OË „^Œ"∂≥ Hõ=∆ Ú K«k"≥#∞. P =∞~åfl_»∞ UHÍ^Œt JÜ≥∞º#∞. HÍHÍ™êÃÇÏÉò
nH˜`∆ ü `«# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ qÖËá¡ êˆ~Ö¡ ’ LO_»∞@KÕ J`«xx K«∂K«∞@‰õΩ ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü`À ~Ô Å· ∞Ö’ |Ü«∞Å∞^Õ~∞° @‰õΩ
ã≤^"úŒ ∞≥ iÿ . ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü =∞iÜ«Ú `≥O_»∂Å¯~üÅ`À HõÅã≤ ~Ô Ö· fiË ¿ã+ì <¨ ‰£ Ωõ H˘OK≥=Ú PÅâ◊º=ÚQÍ =zÛi.
™ê~Ú Hõ$Ñ¨ =Å# P ~ÀA ~Ô Å· ∞#∞ PÅâ◊º=ÚQÍ =K≥Û#∞, ÖËxÜ≥∞_»Å P ~Ô Å· ∞ "åiH˜ JO^ÕkHÍ^Œ∞. ~Ô Å· ∞Ö’
153
ZH˜¯# `«~∞° "å`« HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü W>¡<#≥ ∞, ''J<åfl ™êÃÇÏÉò, ÉÏÉÏ ZO`« ^ŒÜ∂« =∞Ü«Ú_ÀQÆ^•! =∞#=Ú
KÕ~∞° "Õà‰◊ Ωõ ~Ô Å· ∞ =K«∞Û#@∞¡QÍ ÉÏÉÏ KÕÃã#∞. ÖËxKÀ =∞#‰õΩ ~Ô Å· ∞ JO^≥_kç HÍ^Œ∞. N™ê~Ú Hõ~∞° } WkÜÕ∞——.
Jx Hõ#∞Å∞ =¸ã¨∞H˘x x„kOK«∞K«∞#fl@∞¡O_≥#∞. HÍx HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü `«# „áê}=ÚÅ#∞ =ke"ÕÃã#x
¿ÇÏ=∂_£ÑÖ`ü, `≥O^Œ∂Å¯~ü QÆ=∞xOK≥#∞. ÉÏÉÏ K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ ''JO`«ºHÍÅ=Ú# x#∞fl q=∂#=ÚÖ’
fã¨∞‰õΩáÈÜ≥∞^Œ#∞—— J<Õ =∂@#∞ ÉÏÉÏ <≥~"° ~ÔÕ Û#∞. HÍHÍ ™êÃÇÏÉò nH˜`∆ ü UHÍ^Œt<å_»∞ =∞$u K≥O^≥#∞.
N "åã¨∞^Õ"å#O^Œ ã¨~ã° fi¨ u ™êfiq∞ (>ˇOÉË™êfiq∞) ~å[=∞O„_çÖ’ L#flÑ¨C_»∞ "åix ^Œi≈OK«∞@‰õΩ
Ñ¨ÙO_»sHõ~å=Ù <åO^Õ_£ x"åã≤ <åºÜ«∞"åk =∞iH˘kÌ=∞Ok ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À >ˇOÉË™êfiq∞x ^Œi≈Oz ™ê~ÚÉÏÉÏ
QÆ∞iOz „Ñ¨™êÎqOzi. >ˇOÉË™êfiq∞ ÉÏÉÏ¿Ñ~°∞ q#QÍ<Õ KÕ`∞« Å∞ *’_çOz XHõ >ˇOHÍÜ«∞x Ñ¨ÙO_»sHõ~å=Ù‰õΩ
WzÛ W@¡xi, ''nxx <å ™È^Œ~∞° _»Q∞Æ ™ê~ÚH˜ <å „Ñ¨}Ï=∞=ÚÅ`À JiÊOÑ¨Ù=Ú. ##∞fl =∞~°==^ŒxÌ <åÜ«∞O^Œ∞
„¿Ñ=∞K«∂Ñ¨=∞x "Õ_∞» =Ú—— Jx P ™êfiq∞ P >ˇOHÍÜ«∞#∞ J`«xH˜KÛ≥ #∞. Ü≥∂QÆ∞Å∞ J<ÕHKõ À@¡ J<ÕHõ ~°∂Ñ¨=ÚÅ`À
qq^èŒ <å=∞=ÚÅ`À J=`«iOK≥^~Œ x° XHõ~O° >Ë =∞iÜ≥ÚHõ~∞° J#fl^Œ=Ú‡Å=Öˇ LO_≥_"ç å~°∞. XHõ<Å≥ `«~∞° "å`«
P >ˇOHÍÜ«∞#∞ Ñ¨ÙO_»bHõ~å=Ù ti_ôH˜ H˘xáÈ=ÙK«∞O_»QÍ =∂~°=æ ∞^èºŒ =Ú# "å~°∞ J@∞‰õΩÅ#∞ ux á⁄~°áê@∞#
™êfiq∞ WzÛ# >ˇOHÍÜ«∞#∞ Ñ¨Q∞Æ ÅQ˘\ì̃ P J@∞‰õΩÅ`À uxi. ti_ôH˜ =zÛ# Ñ≤^ÑŒ ¨ "å~°∞ KÕã#≤ á⁄~°áê@∞
„QÆÇÏ≤ Oz ÉÏÉÏ‰õΩ ti_ôÖ’ #=∞ã¨¯iOz =^ŒHÌ̂ QÆQÍ JÑ¨Ê\˜Hˆ ÉÏÉÏ P q+¨Ü∞« =Ú#∞ „QÆÇÏ≤ OK≥#∞. `«#
™È^Œ~∞° _»Q∞Æ >ˇOÉË™êfiq∞ WzÛ# >ˇOHÍÜ«∞#∞ `≥=∞‡<≥#∞. Ñ¨ÙO_»bHõ~å=Ù `å#∞ KÕã#≤ `«ÑC¨ #∞ K≥ÑÊ≤ ÉÏÉÏ
áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ñ¨_#≥ ∞. ^•xH˜ |^Œ∞Å∞QÍ =∞iÜ≥ÚHõ >ˇOHÍÜ«∞#∞ WK≥Û^Œ#x, HÍx ÉÏÉÏ JO^Œ∞‰õΩ XÑ¨CH˘#ÖË^∞Œ .
>ˇOÉË™êfiq∞ WzÛ# >ˇOHÍÜ«∞ qÅ∞= ™ê^è•~°} >ˇOHÍÜ«∞ HõO>Ë Z<ÀflÔ~@∞¡ Z‰õΩ¯=x ÉÏÉÏ =∞iÜ«Ú
W@¡<#≥ ∞, ''Jk <å ãÖHõÅÊ=ÚKÕ hH˜=fi|_≥#∞. ^•iÖ’ Ñ¨Q∞Æ ÅQ˘>ì|_≥#∞. ^•xH˜ h"Õ Hõ~=Î° x J#∞H˘#<ÕÅ
? =∞OzQÍx K≥_Q¤» Íx KÕÜÚ« @‰õΩ h=Ù Hõ~=Î° x J#∞H˘#~å^Œ∞. QÆ~åfiÇ¨ÏOHÍ~°~Ç° Ï≤ `«∞_»"·≥ LO_»∞=Ú. JÑ¨C_Õ
154
h Ñ¨~z° O`«# Jaè=$kú K≥O^Œ∞#∞—— Jx ÑëHÔ #∞. ÉÏÉÏ K≥ÑÊ≤ # q+¨Ü∞« =Ú „Ñü =∞x+≤H˜ =iÎOKè∞« #∞. U
HÍ~°º"≥∞#ÿ #∞ =∞#=Ú Hõ~ÅÎ° =ÚHÍ=Ú. Jk =∞Oz HÍ~°º"≥∞<ÿ å K≥_∞» HÍ~°º"≥∞<ÿ å KÕÜÚ« @‰õΩ =∞#=Ú Hõ~ÅÎ° =Ú
HÍ^Œ∞ „Ñün ™ê~Ú Ü≥ÚHõ¯ ãÖHõÅÊ=Ú „Ñ¨HÍ~°"∞Õ [~°∞QÆ∞#∞. =∞#=Ú Zxfl PÖ’K«#Å∞ KÕã<≤ å Zxfl
Ñ¨^HŒä =õ ÚÅ∞ "Õã<≤ å `«∞^Œ‰Ωõ [iˆQq P Ñ¨~=° ∂`«‡ ™ê~Ú Ü≥ÚHõ¯ ãÖHõÅÊ=Ú „Ñ¨HÍ~°"∞Õ . D q+¨Ü∂« xfl
„Ñ¨f"å~°∞ „QÆÇÏ≤ Oz `«=∞ QÆ~åfiÇ¨ÏOHÍ~°=Ú#∞ =^Œ∞Å∞HÀ=Öˇ#∞. =∞# x`«ºrq`«Ö’ [Ü«∞=Ú Hõey`Õ P
[Ü«∞=Ú =Å# HõeQˆ ãÖ`À+¨=Ú P [Ü«∂xH˜ Hõ~ÅÎ° =Ú =∞#=Ú HÍ<ÕHÍ^Œ∞. ™ê~Ú ÉèQí "Æ å#∞x =Å#<Õ
=∞#‰õΩ P q[Ü«∞=Ú „áêÑ≤OÎ zO^Œx J#∞x`«ºO QÆ=∞xOÑ¨=Öˇ#∞. W>Ë¡ JÑ¨[Ü«∞=Ú Hõey<å ^Œ∞óY=Ú
ãÖÉèqí Oz<å Jk ‰õÄ_® ÉÏÉÏ WKÕÛ Jx `«ÅOz x|ƒ~°=Ú`À LO_»=Öˇ#∞.
ÉÏÉÏ =∞j^Œ∞Ö’ LO_ç `«#"å~°∞ Z=Ô~<· å =∞j^Œ∞‰õΩ =ã¨∞OÎ >Ë =ÚO^Œ∞QÍ<Õ W`«~° Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ ÉÏÉÏ
ã¨∂zOKÕ"å~°∞. ÉÁOÉÏ~ÚÖ’#∞#fl |Å~å"£∞ ^Œ∞~°O^è~Œ ü ‰õΩ@∞O|=ÚÖ’x "å~°O^Œ~∞° ™ê~ÚÉè‰í Ωõ ÅÎ ∞. "å~°∞
P^è•ºu‡Hõ zO`«#Ö’ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ x=∞QÆ∞flÖˇ· LO@∂ P^è•ºu‡Hõ „QÆO^ä=Œ ÚÅ#∞ K«k"Õ"å~°∞. "å~°∞ XHõ™êi
ti_ôH˜ "≥o§ ÉÏÉÏ#∞ ^Œi≈OK«=Öˇ#x xâ◊Û~ÚOK«∞H˘xi. "å~°∞ ~åHõ=Ú#∞¿Ñ ™ê~Ú `À\˜ Éè‰í Ωõ ÅÎ `À W@¡xi,
''D ~ÀA# <å ^Œ~åƒ~°∞ [#∞Å∞ =K«∞ÛK«∞<åfl~°∞—. |Å~åO ^Œ∞~°O^è~Œ ü ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ∞ =∞j^Œ∞Ö’ J_»∞y_ç#
`«~∞° "å`« `À\˜ Éè‰í Ωõ ÅÎ ^•fi~å "åi ~åHõ#∞ QÆ∞iOz ÉÏÉÏ =ÚO^Õ ã¨∂zOKå~°x `≥Å∞ã¨∞H˘x P#OkOzi.
"å~°O^Œ~∞° ÉÏÉÏ‰õΩ áê^Œ#=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ KÕãi≤ . =∞j^Œ∞Ö’ Éè’[#=Ú KÕã#≤ `«~∞° "å`« |Å~å"£∞ ÉÏÉÏ‰õΩ
áê^Œ=ÚÅ∞ X`«∞KÎ ∞« O_»QÍ ÉÏÉÏ zÅ∞=Ú „`åQÆ∞K«∞ ^•xx |Å~å=Ú#H˜zÛ Ñ‘ÅÛ=∞<≥#∞. x*ÏxH˜ J`«xH˜
zÅ∞=Ú Ñ‘Å∞Û@ JÅ"å@∞ÖË^∞Œ . HÍx ÉÏÉÏ P[˝ „Ñ¨HÍ~°=Ú ^•xx Hõ+=ì̈ Ú`À Ñ‘ÖÛˇ #∞. D ^≥|ƒ`À#∞ 6
ãÖIIÅ #∞O_ç L|ƒã¨ "åºkè`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞#fl P L|ƒã¨ "åºkè #Ü«∞=Ú J~Ú#k. á⁄QÆ x*ÏxH˜ Ñ‘eÛ#KÀ
L|ƒã¨=Ú`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» ~ÀyH˜ P "åºkè JkèH=õ ∞=Ù#∞. HÍx ÉÏÉÏ KÕ`∞« Å g∞^Œ∞QÍ WzÛ# zÅ∞=Ú |Å~å"£∞
155
Ñ‘ÅÛQÍ<Õ "åºkè x"å~°}"≥∞#ÿ k. Ü≥∂QÆ∞Å Ü≥ÚHõ¯ K«~º° Å∞ KåÖÏ qz„`«=ÚQÍ LO_»∞#∞. ^Œ∞~°O^è~Œ ü ™È^Œ~∞° Å∞
P ~ÀA QÆ∞~°∞"å~°O HÍ=Ù# Kå=_çÖ’ Ç¨~°uH˜ "å~°O^Œ~°∞ Ç¨[Ô~·i. |Å~å"£∞‰õΩ ÉÏÉÏ =ÚY=ÚÖ’
áêO_»∞~°OQÆx `Õ[ã¨∞û QÆ=∞xOzi. |Å~å"£∞ 6 ãÖIIÅ `«~∞° "å`« =∞~°Å J`«xH˜ L|ƒã¨=Ú =K≥Û#∞.
J^Õ~ÀA# J^Õ ã¨=∞Ü«∞=Ú# ÉÏÉÏ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥Oki.
J=^è∂Œ `«Å Ü≥ÚHõ¯ ÅHõ}∆ =ÚÅ∞ JQÀK«~=° ÚÅ∞QÍ LO_»∞#∞. "å~°∞ `«=∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ U^À XHõ HÍ~°}=Ú
LO_»∞#∞ Hõ#∞Hõ<Õ "å~°∞ `«=∞ ^Œ~åƒ~°∞‰õΩ ÖÏÔQ^Œ~°∞. "å~°∞ `«=∞ Éèí‰õΩÎÅ Ü≥ÚHõ¯ Ü≥∂QÆ ˆH∆=∞=ÚÅ∞ "åˆ~
ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ „QÆÇÏ≤ Oz `«=∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ "åix HÍáê_≥^~Œ ∞° . "åiH˜ `«=∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ O>Ë JO`«\ „˜ ¿Ñ=∞,
„â◊^Œú Hõey LO_≥^Œ~°∞.
51 J^è•ºÜ«∞=Ú
D J^è•ºÜ«∞=Ú z=ik. x*ÏxH˜ ™ê~Ú ã¨KÛ« i„`« JO>Ë JO`«=ÚÖËxk. J#O`«"∞≥ #ÿ k. ™ê~Ú
bÅÅ∞ Z<Àfl HõÅ=Ù. "å~°∞ =∞Ç¨ã¨=∂kè K≥O^ŒHõÑ¨Ó~°fi=Ú, ã¨=∂kè K≥Ok# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® ZO`À
J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ @∞=O\˜ bÅÅ#∞ K«∂¿Ñ"å~°∞. N™ê~Ú ã¨KÛ« i„`«Ö’x bÅÅ#∞ ~°K~« Ú`« N ¿ÇÏ=∂_£ÑO¨ `ü
QÍ~°∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ K«∂ã≤ ÉÏÉÏ J#∞=∞ux á⁄Ok "åi Pj~°fiK«#=ÚKÕ D =∞Ç¨„QÆO^ä•xfl „"åâß~°∞.
^Œ`åÎ„`ÕÜÚ« x S^Œ= J=`å~°=∞QÆ∞ N™ê~ÚÉÏÉÏ Ü≥ÚHõ¯ bÅÅ#∞ N ™ê~Ú ã¨KÛ« i„`«Ö’ „"åã≤<å~°∞. QÆ∞~°∞
K«i„`«Ö’ Náê^Œ =Å¡É∞íè x =∞iÜ«Ú #~°ãO≤ Ç¨Ï ã¨~ã° fi¨ u ™êfiq∞ "åi bÅÅ#∞ =i‚OÑ¨|_ç<å~Ú. JÖÏˆQ N
=∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè =Ù =∞iÜ«Ú JHõ¯ÖòHÀ\òH~õ ü =∞Ç¨~åA QÍi bÅÅ#∞ ‰õÄ_® =∂}˜Hºõ „Ñ¨É∞íè K«i„`«QÍ =∞iÜ«Ú
™êfiq∞ ã¨=∞~°K÷ i« „`«QÍ =∞iÜ«Ú NQÆ*Ï## =∞Ç¨~å*ÏQÍi NQÆ*Ï## =∞Ç¨Ï~å*òKi« „`«QÍ =i‚OÑ¨|_®¤~Ú.
156
N™ê~Ú ã¨KÛ« i„`« Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ „QÆO^ä=Œ Ú. D „QÆO^ä=Œ Ú#∞ „â◊^•úÉHíè `Î̃ À K«^∞Œ =QÍ Z<Àfl q+¨Ü∞« =ÚÅ∞
`≥eÜ«Ú#∞ =∞iÜ«Ú „Ñü Éè‰í Ωõ _Î ∞» =∞#™ê"åK« ™ê~Ú áê^Œ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ ÉèHí Î̃ HõÅ∞QÆ∞#∞. N™ê~Ú Ü≥ÚHõ¯
P#O^Œ~∂° Ñ¨=Ú =∞#ã¨∞# =Ú„^ŒÑ_¨ áç È=Ù#∞. ÉÏÉÏ bÅÅ#∞ „Ñü~ÀA K«^∞Œ ==Öˇ#∞. ZO`«Ö’`«∞QÍ K«kq<å
ÖË^• Z=Ô~<· å K«^∞Œ =ÙK«∞#flÑ¨C_»∞ „â◊^QúŒ Í qx# ZO`À P#O^Œ=Ú Hõey ^è~·≥ º° =Ú =∞iÜ«Ú *Ï˝#=Ú ‰õÄ_®
„Ñü Éè‰í Ωõ xÎ H˜ HõÅ∞QÆ∞#∞. D „QÆO^ä=Œ Ú áê~åÜ«∞}=Ú KÕã#≤ KÀ H˘xfl Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞#∞. x*ÏxH˜
™ê~Úx ã¨‡iOK«∞@HõO>Ë ^è•ºxOK«∞@HõO>Ë <å=∞ã¨‡~°}=Ú KÕÜÚ« @HõO>Ë N ™ê~Ú ã¨KÛ« i„`« áê~åÜ«∞}=Ú
KÕÜÚ« @HõO>Ë "Õ̂~ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ WHõ J#=ã¨~=° ∞x <å ÉèÏ=#. ZO`À Ñ¨Ù}º=Ú KÕã∞¨ H˘x# HÍx P ™ê~Ú
ÉèQí "Æ å#∞x =∞#=Ú H˘Å∞=ÖË=Ú. HÍ=Ù# ™ê~ÚH˜ Éè‰í Ωõ _Î ∞» J#fl"å_»∞ P J~°›`#« ∞ JO>Ë ÉÏÉÏ#∞ J#∞x`«º=Ú
ã¨‡iOz, Ñ¨ÓlOz, ^è•ºxOz áê~åÜ«∞}=Ú ÑïOî K«∞@ W@∞=O\˜ J~°›`Å« #∞ ™ê~Ú =Å# á⁄Ok<å=Ú.
Wk KåÅ∞ D [#‡‰õΩ. WkÜÕ∞ HÔ =· Åº=Ú. =∞Ô~xfl [#‡Å∞ =∞#‰õΩ L#fl#∞ P Ñ¨~=° ∂`«‡ ™ê~Úx D [#‡Ö’
=∞#‰õΩ HõeyOz# P J~°›`#« ∞ „Ñü[#‡Ö’ ÉÏÉÏ#∞ Ñ¨ÓlOz ¿ãqOz ^è•ºxOz, ã¨‡iOz ™ê~Ú ã¨KÛ« i„`«
ÑïOî K«=Öˇ#x =∞#™ê "åKå HÀ~°∞‰õΩO^•O. WO`«HOõ >Ë Ñ¶e¨ `«=ÚÅ#∞ WOˆHq∞ Pt^•ÌO. S##∞ D ã¨KÛ« i„`«
áê~åÜ«∞}=Ú KÕã≤# "åiH˜ P^è•ºu‡Hõ rq`«=Ú#O^Œ∞ „â◊^Œú Hõey =∞#‰õΩ#fl Hõ+¨ì=ÚÅ∞ áêÑ¨=ÚÅ∞
`˘ÅyáÈ=Ù#∞. [## =∞~°}=ÚÅ#∞#q XHõ |O_ç K«„Hõ=Ú =O\˜q. Ñ¨Ù@∞ì@, |O^è=Œ ÚÅ`À |OkèOK«∞H˘#∞@,
^•x =Å# ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ#∞ HÀi `≥K∞« ÛH˘#∞@ z=iH˜ #tOK«∞@ uiy =∞# HÀiHõÅ „Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ =∞m§
[x‡OK«∞@ W@∞=O\˜ [## =∞~°} K«„Hõ=ÚÅ #∞O_ç q_çÑ_¨ ∞» @‰õΩ ÉÏÉÏ bÅ#∞ `«ÑÊ¨ Hõ K«^=Œ =Öˇ#∞.
™ê~Ú ã¨KÛ« i„`« ÉèHí Î̃ „â◊^ÅúŒ `À K«kq# P`«‡ ™êH∆Í`å¯~°=Ú#‰õΩ ^•i K«∂Ñ¨Ù#∞. ãÖ™ê~° |O^è=Œ ÚÅ #∞O_ç
‰õÄ_® `«ÑÊ≤ OK«∞H˘O^Œ=Ú. ^è#Œ =Ú HÀi# "åiH˜ ^è#Œ =Ú, "åºáê~åaè=$kú HÀi# "åiH˜ "åºáê~°=Ú Jaè=$kú
Ü«∞QÆ∞#∞, *Ï˝#=Ú „Ñ¨™êkOK«∞#∞ D „QÆO^ä=Œ Ú#∞ „Ñü~ÀA XHõ J^è•ºÜ«∞=Ú<≥#· #∞ áê~åÜ«∞}=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞.
157
D „QÆO^ä=Œ Ú#∞ QÆ∞~°∞"å~°O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\ì̃ ãïQÍæ U_»∞~ÀAÅÖ’ J#QÍ |∞^è"Œ å~°O <å\˜H˜ ãÖÑ¨Ó~°=‚ Ú
KÕã#≤ , ™ê~Ú J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú `«ÑÊ¨ Hõ HõÅ∞QÆ∞#∞. D „QÆO^ä=Œ Ú#∞ =∞Ç¨ Ñ¨~fi° k#=ÚÖˇ#· QÆ∞~°∞áœ~°q‚ ∞, N
Hõ$ëê‚+qì̈ ∞, N~å=∞#=q∞, q[Ü«∞^Œâq◊ ∞ =∞iÜ«Ú ^Œ`Î« [Ü«∞Ou ~ÀAÅÖ’ `«ÑÊ¨ Hõ áê~åÜ«∞} KÕÜ∞« =Öˇ#∞.
N™ê~Ú ã¨KÛ« i„`« áê~åÜ«∞} =Å# ~ÀQÆ∞Å∞ P~ÀQÆº=O`«∞Å∞QÍ, ¿Ñ^Œ"å~°∞ ^è#Œ =O`«∞Å∞QÍ =∂Ô~^Œ~∞° .
ãÖ`å#=ÚÖËx "åiH˜ ãÖ`å#=Ú, x~°∞^ÀºQÆ∞Å‰õΩ L^ÀºQÆ=Ú Åaè™êÎ~Ú. HÍx „Ñü Éè‰í Ωõ _Î ∞» D ™ê~Ú
ã¨KÛ« i„`«#∞ ZO`À ÉèHí `Î̃ À#∞, „â◊^`úŒ À#∞ K«kq ™ê~Ú áê^Œ=ÚÅ#∞ ãÖÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ #=Ú‡‰õΩx ™ê~ÚÃÑ·
ãÖÑ¨Ó~°‚ ÉèHí xÎ̃ ÃÑOá⁄OkOK«∞H˘#=Öˇ#x HÀ~°∞K«∞<åfl=Ú.
ã¨^Œ∞æ~°∞ N™ê~Ú <å^è•~°Ê}=∞ã¨∞Î

â◊√ÉèíO Éèí=O`«∞
Ö’HÍã¨û=∞™êÎ ã¨∞d<ÀÉè=í O`«∞

Allah

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Allah

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

FO N ™ê~Ú~åO

JÖÏ¡ JKåÛù Hõ̂~QÍ

Ñ¨^=Œ ¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú

Ñ¨^xÌ≥ q∞k, Ñ¨O`˘q∞‡k J^è•ºÜ«∂Å∞

q+¨Ü«∞=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOK«∞@ÔH· Ñ¨sHõ∆ÃÑ>ˇì_ç "åˆ~ HÍx P ã¨O^Œ~°ƒù=ÚÅÖ’ t+¨µº_ç QÆ∞~°∞"å[˝#∞ JHõ∆~åÅ

=∞O^ŒeOKÕ"å~°∞. <å<å ™êÃÇÏÉò K«O^À^Œ¯~ü XHõ™êi QÀ^•=iÖ’ ™êﬂ#=Ú KÕã≤ Éˇ@

Jk H˘O`« „áêÜ«∞tÛ`«=Î ÚQÍ `«ÅOK≥#∞.

ÉÏÉÏ `«# Ñ¨q„`« ã¨ﬁÇ¨ÏãÎ̈=ÚÅÖ’ XHõ™êi N™ê~Ú ã¨KÛ« i„`« „QÆO^èHŒ ~õ Ü

=∞#"≥∞Å¡ QÆ=∞xOÑ¨ `«y# q+¨Ü∞« =Ú.

P J^è•ºÜ«∞=Ú# ÉÏÉÏÜÕ∞ NHõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«∞‡_»x |∞∞A=QÆ∞@ K«∂K≥^=Œ Ú. ™ê^è•~°}=ÚQÍ J*Ï˝#O`À

ãÖÑ¶∞¨ @# D q^è=Œ ÚQÍ q=i¿ãÎ ÉÏQÆ∞O@∞O^Œx =∞#‰õΩ#fl Ñï*Ï˝#=Ú`À JÇ¨ÏOHÍ~°O`À J#∞‰õΩO@∂

K≥ÑÊ¨ =∞x Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞ qâßﬁq∞„`«∞xH˜ K≥ÑÊ¨ QÍ ÅHõ‡}

''`«kfikÌ „Ñ¨}˜ áê`Õ<å Ñï„Ñ¨âflı # ¿ã=Ü«∂

LÑ¨^HÕ ∆õ º∆Ou`Õ *Ï˝#O *Ï˝x# ãÎ̈`ﬁ« ^Œi≈#ó——

HÍ^Œ∞. ÖË^• ^Œ∞~°∞ƒùk`Ì À „Ñ¨tﬂOK«‰Äõ _»^∞Œ . D â’¡H=õ Ú Ü≥ÚHõ¯ J~°=÷ Ú Wk.

„Ñ¨â◊ﬂ‰õΩ =ÚO^Œ∞ UÅ LÑ¨Ü≥∂yOK≥#∞ Jx <å<å#∞ J_»∞QÆQÍ <å<å `«#‰õΩ J~°÷=Ú `≥eÜ«∞^Œ<≥#∞.

`≥eÜ«∞^Œx J`«x Jaè„áêÜ«∞=Ú. ÉÏÉÏ P â’¡Hõ=Ú Ü≥ÚHõ¯ JO`«~å~°÷=Ú#∞ <å<å‰õΩ D q^èŒ=ÚQÍ

K≥ÃÑÊ#∞. *Ï˝#∞Å =ÚO^Œ∞ ã¨~ﬁ° â◊º â◊~}

K≥ÃÑÊ#∞. QÆ∞~°∞=Ùx P„â◊~ÚOz# t+¨µº_»∞ ã¨`åºxﬂ `≥Å∞ã¨∞H˘#∞@‰õΩ J^è•ºu‡HÍaè=$kÌ H˘~°‰õΩ t+¨µº_»∞

„Ñ¨ÑO¨ K«=Ú, r=Ù_»∞ D =¸_çO\˜x "Õ~∞° QÍ K«∂K«∞@ D q^è"Œ ∞≥ #ÿ ÅHõ}

D „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú# ã¨~ﬁ° O "åˆ~ xa_ô Hõ$`«"∞≥ Ü

=Ú~°m^è~Œ ∞° _»x |∞∞A=Ù KÕÃã#∞.

KÕãi≤ . ÉÏÉÏÜÕ∞ =Ú~°m^è~Œ ∞° _»x =∞m§ |∞∞A"≥#· k.

=K≥Û^Œ——=∞x ÉÏÉÏ Ñ¨eHÔ #∞. ÉÏÉÏ P[˝„Ñ¨HÍ~°=Ú *’Q∑ L`«~Î =° Ú „"åÃã#∞.

„Ñ¨™êkOK«=∞x "Õ_∞» HÀx ™ê~Ú ~åHõHÔ · "Õz LO^•O.

D ÉÏÉÏ á¶È\’ ¿ÇÏ

#∂~ü =∞Ç¨Ï=∞‡^£ JK«Û\˜#∞O_ç `«iq∞"ÕÃã#∞. QÆ∞~°∞=ÙQÍi J~Ú+ì̈`#« ∞ QÆ=∞xOz# #∂~ü =ÚÇ¨Ï=∞‡^£

Ñ¨@=ÚÅ#∞ `≥ÑÊ≤ Oz =∞s ÉÏO„^• ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ =ÚOz"ÕÃã#∞. P Q˘_»= [~°∞QÆ∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú# Jb

™ê~Ú<å^ä∞Œ x Ñ¨@=Ú HÍÅK«„Hõ=Ú<Õ `«ÑÊ≤ OK«∞H˘<≥#∞. ÉÏÉÏ HÍÅf`«∞_»∞. Jb JÇ¨Ï=∞‡^£ P Ñ¨@=Ú#∞

J_»∞QÆ‰õΩO_® U z#fl „Ñ¨â◊fl<≥·##∞, Z@∞=O\˜ ÉÏ^èŒ<≥·##∞ z=iH˜ ãÖ`À+¨"≥∞ÿ##∞ ÉÏÉÏˆH ã¨~°fiO

`≥Å∞Ñ¨ÙH˘#=Öˇ#∞. WOÔH=ﬁix U „Ñ¨âﬂ◊ Å∞ J_çy<å ÉÏ^èÅŒ #∞ K≥ÑÊ≤ <å Ju x„+¨ÊÜ≥∂[#"Õ∞. T^•Ç¨Ï~°}‰õΩ

^Õ"£ K≥ÃÑÊ#∞. ^Õ"£ ÉÏÉÏ#∞ ^èiŒ t≈OK≥#∞. ÉÏÉÏ 20~°∂II ^ŒH}

^èiŒ ûOK≥#∞. =∞m§ ÉÏÉÏ 20~°∂IIÅ∞ ^ŒH}

ÉÏÉÏ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ áÈQÍ ÉÏÉÏ 25~°∂IIÅ∞ ^ŒH}

ZO`« Hõ+ì̈ Ñ¨iã¨u÷ Ö’ #Ñ¨Ê\˜H˜ [˝ÑÜ

ÉÏÉÏ#∞ QÆ∞iOz Z=i=^ŒÌ#∞O_ç Hõ#∞H˘¯x `≥Å∞ã¨∞H˘#‰õÄ_»^Œx ÉÏÉÏ L^Õúâ◊º=Ú. WHõ¯_» ^Õ"£QÍ~°∞

™ê~Úx ã¨OÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ #=Ú‡H˘x =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ=Öˇ#∞.

É’^èŒÑ¨_»∞K«∞#ﬂ^• Jx Hõ#∞Q˘<≥#∞. ^•xH˜ ^Õ"£QÍ~°∞ ÖË^Œ#QÍ ÉÏÉÏ =∞~˘Hõ =ÚYº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞=Ú#∞

fã≤H˘#=∞#ﬂÑ¨C_»∞ ÉÏÉÏ WzÛ# "åOQÆ∂‡Å=ÚÖ’ ÉÏÉÏ H˘xﬂ ~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅ#∞ Éˇ·@ÃÑ\˜ìi. P

Uq∞Ü«Ú#ﬂk ? Hõg∞+¨#~ü P ^˘OyeOz# "åxx K«∂Ñ≤Oz J`«xx Z~°∞QÆ∞^Œ∞~å Jx ÉÏÉÏx J_çy#Ñ¨Ù_»∞

Ñ¨Å∞‰õΩ`å~Ú Jx J<åﬂ~°∞. HÍ=Ù# "å~°∞ ã¨=∂kèÖ’ x^Œ∞iOK«∞K«∞<åﬂ~°∞. =zÛ# "åiH˜ ã¨=∂^è•#=Ú

Wã¨∞Î<åﬂ~°∞. Wk JHõ∆~° ã¨`«ºO.

ÉèíQÆ=næ`«Ö’ N Hõ$+¨µ‚_»∞ „Ñ¨u rq P`«‡Ü«∞x P P`«‡ÜÕ∞ `å#x P`«‡=Ö’Hõ# Hõey# "åiH˜

=∞# JO^ŒiH˜ `≥eÜ«∂Åx KÕâß~°∞. WÖÏ ã¨^∞Œ ~æ ∞° =ÙÅ∞ `«=∞ PK«~}

Ñ¨~=° ∂`«∞‡_»∞ QÆ∞~°∞=Ù ~°∂¿Ñ}Ï =zÛ É’kèOK≥^~Œ ∞° .

HÍ=Ù# =∞#=Ú ‰õÄ_® =∞~°}=Ú Z=iÔH<· å ã¨OÉèqí Oz#Ñ¨Ù_»∞ ^Œ∞ódOK«~å^Œ∞. P`å‡=Ö’Hõ#=Ú

=∂„`«=Ú# =∞#eﬂ =ke =∞# `«e¡^ŒO„_»∞ÖËHÍx, ™È^Œ~°∞ÖËHÍx, ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÖËHÍx, H˘_»∞‰õΩÅ∞, ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞

[#‡Ö’ XHõ~∞° Ñ¶Ö¨ Ï<å ¿Ñ~°∞QÆÅ `«eÜ

=O\˜ÃÑ·#∞#ﬂ |@ìÅ#∞ zOÑ≤ ^èŒ∞xÖ’ qã≤i<å~°∞. kQÆO|~°∞_≥· ^Œ~°≈#q∞zÛ<å~°∞. ''<Õ#∞ Ç≤ÏO^Œ∞=Ù<À

â◊s~°=Ú#∞ q_çK#≥ ∞. z=i ^ŒâÜ

=∞~°}ÏxH˜ Jf`«∞Å∞. U ~°∂Ñ¨=ÚÖ’<≥#· #∞ ™ê~Úx #=Ú‡‰õΩ#ﬂ Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ `«ÑÊ¨ Hõ HÍáê_≥^~Œ ∞° .

™ê~Ú ã¨~ﬁ° "åºÑ≤Ü∞« x `≥Å∞ã¨∞H˘#=Öˇ#∞.

|∞^èŒ"å~°O ™êÜ«∞OHÍÅO ã¨=∂kè KÕã≤i. ÉÏÉÏÜÕ∞ =Ú~°m^èŒ~°∞_»∞. P<å\˜ #∞O_ç |∂\©"å_®

=ÚO^Œ∞QÍ =∞#O^ŒiH˜ "å~°∞ `«=∞ ^ÕÇ¨ xﬂ =ke"Õã∞¨ #Î ﬂ@∞¡ ã¨∂zOzi.

ZHõ¯_≥<· å [iy#^• ? =∞x+≤H˜ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ =∞~°}=ÚO@∞O^• ? JO^Œ∞Ö’x XHõ™êi =∞~°}O˜ z# `«~åﬁ`«

3= ~ÀA `≥Å¡"å~°∞~°≠Ï=Ú# 3 QÆOIIÅˆH â◊s~°=ÚÖ’ „áê}=Ú#ﬂ@∞¡ JQÆ∞Ñ≤OK≥#∞. TÑ≤i P_»@O

J=∞~°=∞x P P`«‡ÜÕ∞ „|Ç¨Ï‡=∞x P x~°∞}

`≥eã≤H˘#=Öˇ#∞. HÍ=Ù# ™ê~ÚH˜ =∞~°}O ÖË^∞Œ . "å~°∞ âßâ◊ﬁ`«∞Å∞. J=∞~°∞Å∞.

QÆ∞iOz, zOuOz =∞~°}=∞O>Ë ÉèÜ

P`å‡=Ö’Hõ#O`À HõeyÜ«ÚO_»=Öˇ#x <å „áê~°#÷ .

D J^è•ºÜ«∞=Ú KåÖÏ =ÚYº"≥∞#ÿ k. Wk =∞~˘Hõ HõÅHõO_». „Ñ¨f ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ D J^è•ºÜ«∞=Ú

Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ñ¨Ó~°ﬁHõ=ÚQÍ QÆ∞~°∞=Ùx „¿Ñq∞OK«=Öˇ#∞. Ç¨Ïi<å=∞ ã¨‡~°}=Ú, QÆ∞~°∞<å=∞ ã¨‡~°}=Ú ~Ô O_»∞#∞

Jx ZiOy `«# rq`«=ÚÖ’ Uk Z^Œ∞Ô~·##∞ Jk QÆ∞~°∞=Ù `«~°∞"å`«<Õ#x `«#‰õΩ QÆ∞~°∞=Ù L<åﬂ_»x

xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ qâßﬁã¨=Ú#∞ HõeyÜ«ÚO_»=Öˇ#∞.

LÑ¨^HÕ ∆õ º∆Ou`Õ Ï˝#O Ï˝x# ãÎ̈`ﬁ« ^Œi≈#ó——