LEEMOS LOS TEXTOS SOBRE LAS TRADICIONES DE

NUESTRA REGIÓN. SEÑAS Y SEÑALEROS DE SU

LOCALIDAD.

EVALUACIÓN ESCRITA

QICHWA SIMIPI QILLQASQA RIMASQA WILLAKUSQAN

TUPUY
P1. QILLQASQATA ÑAWINCHASPA TAPUKUYKUNATA
KUTICHIY. (6 CHANINMI ALLIN KUTICHISQAQA KANQA).
Llaqtaypiqa warmi hurquyta munaspaqa kimsa kutitam
munasqayki sipaspa tayta mamanpa wasinta purina karqan.
Qhari wawayuqqa sinchitam ñak’arin.
Ñawpaqta chiqappunichus manachus chay yachaqraq rinku.
Chaypaqqa kukata, t’antata, aychata, q’allparata ima apana.
Chay q’allparaqa huk uwiha ñak’asqam, mana qaran
ch’utisqa, ch’unchullnin hurqusqalla.
Hinaspam wasiman chayaspaqa tayta mamapura
wawantinkupiwan haywanakuspa, hayk’apsi hurqunanku
chaykunata rimanakunku. Chaymantaqa iskaykaq kutipiqa
purinallataq; chaypiqa kancha qhipakunapi sayarparichikunku,
mana utqaytachu uyarikamunku/chaskikunku.
Yachanapaq, tutam chaytaqa purina. Wakin tutaqa riki,
manam k’ancha kanchu,”Tutañam” nikamunku. Chayraykum
qharipa tayta mamanqa k’anchananpaq wilantin purinanku.
“Ñuqap wilayqa kachkanmi, kaypi phuspuruypas kachkan”,
nispa hap’iykachina. Chaypiqa waqmanta/kaqmanta

Prof. REGINA CUTIPA TITO

rimanakunku hayk’apsi munasqa warmita hurqunqaku
chaykunata.
Qhipa kutipiqa hurquqllaña purina, chaypiqa achkhata
imatapas: upyanakunata, misk’i rurukunata, mikhuna
wayk’usqakunata apakuna. Warmi hurquy patapiqa
qharitawan warmitawan qunqurichinku.
Allinta llank’ayninkuna, rurayninkuna yachasqankumanta
tapurinku anyarinku.
Hinaspa manaraq pacha paqariyta, warmitaqa qharip
wasinman chayachipunku.
Qillqasqapa nisqanmanhina tapukuykunata kutichiy.
(Allin kutichisqaqa sapa tapukuymi 1 chaninniyuq).
1.1.¿Hayk’a kutitataq warmi hurqunapaqri qhari wawayuq
rinan?
o.- Iskay kutita.
1.-Kimsa kutita.
2.-Tawa kutita.
3.-Ch’ulla kutita
1.2.¿Mayqin kutipitaq tutayaqtahina imatapas warmip
tayta maman qhawarichikun?
0.-Ñawpaq kutipi.
1.-Qhipa kutipi.
2.-Iskay kutipi.
3.-Mana mayqinpipas.

Prof. REGINA CUTIPA TITO

Qillqasqapa nisqanmanhina tapukuykunata kutichiy.
(Allin kutichisqaqa sapa tapukuymi 2 chaninniyuq).
1.3.¿Imapaqtaq kukata, t’antata, aychata, q’allparata ima
apana?
0.-Rimanakuy qallarinankupaq.
1.-Mana qarqumunankurayku.
2.-Qhapaq kasqanku riqsichikuyrayku.
3.-Llapanku mikhunankurayku.
1.4.¿Imatataq aswan kay willakuyri riqsichiwanchik?
0.-Sipas uyakunanpaq upyanakuna, misk’i rurukuna
apasqankumanta.
1.-Sipaspa tayta maman tuta mana tarichikusqankumanta.
2.-Aychatapas, q’allparatapas warmi wawayuqkunaman
apasqanmanta.
3.-Ayllukunapi warmi hurqukuymanta.
P2. QILLQAY (PUNTAJE TOTAL 14 PUNTOS). KAYPIQA
HUNT’ASQATAM QILLQANAYKI.
2.1. Ayllukunapi hamk’aymanta/kanchaymanta
lawakuymantapas, huknillanta akllaspa,qillqay.
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………

Prof. REGINA CUTIPA TITO

………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
……
2.2. Ñawinchaspa yuyaymanayniykita qillqay.
Kay qhipa watakunaqa Lima llaqtaman ayllu
masinchikkuna ripuchkanku. Hinas chay hatun llaqtapiqa
wakinqa llank’ayta tarimunku, wakinkunaqa mana
wasiyuq ima, imakunata ruraspachá kawsanku. Chaysi
machulakuna/awichukuna ninku: “Chhayna kanankupaqri
imapaqtaq Limaman rinku, manachu llaqtankupi
chakrankuta llank’aspa kawsakunkuman” nispa. ¿Qamri,
chaymanta ima ninkitaq? ¿Allinchu manachu?. Qillqay.
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………
………………………………………………………………………

Prof. REGINA CUTIPA TITO

Tarpuypi atuqpa yachayninmanta rimasunchik
Ayllunchikpi awichukunawan atuqpa yachayninmanta
rimanasunchik. Tapukuykunawan yanapachikuspa.
Chaymantataq imachus tarisqanchikmanhina rimasunchik.
1. Awichunchikkuna imatam atuqmanta yachanku.
2. Atuq tarpuy killakunapi imatam ruran.
3. Yachaqkunaqa ninmi: atuqqa chakahinam hanaq pacha,
kay pacha, ukhu pacha ima, yachaykunata apan. Imaynapi.
Atuq panta pantata waqamunqa chayqa, manam allin
watachu kanqa. Maypachachus waqaspa unayta sut’ita,
p’uchukamuptinqa, hinaqa allin wata kanqa. Allin papa hasp'iy
kanqa. Mana qasa kanqachu.
a.-Atuqpa wasinpi huch'uychalla akan huch'uy tullukunapiwan
minusqa kan chayqa mana allin aymuray watan kanqa.
b.-Atuqpa wasinpi hatuchachaq akan millwawan minusqa
tarikun chaytaqmi allinta kawsaykuna urinqa.
c.-Atuqpa waqasqan karuman uyarikun hinaqa mana allin
aymuray watachu kanqa. Waqasqan qayllallaman uyarikun
chayqa allin aymuray watas kanqa.
d.-Atuq quya raymi killapi waqayta qallarin hinaqa allinñam
tarpunapaq.

Atuqpa pantasqa ch'aha chakakuspa waqaynin: waqaq...

waqaq... hinata, chayqa manam allin watachu kanqa, pisillam
parapas chayamunqa aswanmi supay qasa wata kanqa.

Prof. REGINA CUTIPA TITO

Kay tawa k'uchupi lliw yachasqanchikta chaninchasunchik.

Allin yuyaykuna Mana allin yuyaykuna.

Prof. REGINA CUTIPA TITO