Buku Solat

Risalah Tentang ‫ﻣﺬﻛﺮة ﰲ‬
Wudhu’ Nabi, Salatnya, & Zikirnya Selepas Salat
‫ ﻭﺃﺫﻛﺎﺭﻩ ﺑﻌﺪ ﺍﻟﺼﻼﺓ‬،‫ ﻭﺻﻼﺗﻪ‬،  ‫ﻭﺿﻮﺀ ﺍﻟﻨﱯ‬

Sebagaimana Diriwayatkan Dalam Sahih Al-Bukhariy, Muslim, dan Ibnu Hibban; Al-Muwatta’; Musnad Ahmad; Dan
Sunan An-Nasa’iy, Ibnu Majah, At-Tirmizi Dan Abi Dawud
‫اﳌﻮﻃﺄ وﻣﺴـﻨﺪ أﲪﺪ وﺳﲍ اﻟﻨَّﺴﺎﰄ واﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ واﻟﱰﻣﺬي وأﰊ داود‬
َّ ‫ﻛﲈ ورد ﰲ اﻟﺼﺤﻴ َﺤﲔ اﻟﺒﺨﺎري وﻣﺴﲅ واﺑﻦ ﺣﺒَّﺎن و‬
ADÖULINÉ Lacharouphe
Mohd Àdlan MOHD SHARIFFUDDIN
B. Sc. (Kimia) UM (2005), Dip. Ed. (Pengajian Kimia) KPLI-IPSMB (2006)
Guru, SMK Desa Kencana, Felda Bandar Sahabat, Lahad Datu, Sabah, Malaysia
‫ﶊﺪ ﻋﺪﻟـٰﻦ ﺑﻦ ﶊﺪ ﴍﻳﻒ ادلﻳﻦ‬
‫ ﻣﺎﻟﲒاي‬،‫ ﺳﺎﺑﻪ‬،‫ ﻻﺣﺪ داﺗﻮ‬،‫ ﻓﻴدلا ﺑﻨﺪر ﲱﺎﺑﺔ‬،‫ﻣﺪرس ابﳌﺪرﺳﺔ اﻟﺜﻨﻮﻳﺔ دﻳﺴﺎ ﻛﻨﭽﺎن‬
ِّ
Versi 1.05.08 – Disember 2007
١٤٢٨‫א‬L٢٠٠٧–١،٠٥،٠٨‫א‬‫א‬
Adou_Fr@yahoo.com 2 ٢
{zyxwvutsrqp
[٧ :‫]اﳊﴩ‬ ¡~}|
«Dan apa yang Rasul itu datangkan kepada antum maka ambillah ia, dan apa yang dia larang antum daripadanya
maka tinggalkanlah. Dan takutlah Allah. Sesungguhnya Allah adalah dahsyat pembalasan-Nya.» [Al-Hasyr: 7]
* K/ Sahih Al-Bukhariy * M/ Sahih Muslim * H/ Sahih Ibnu Hibban * N/ Sunan An-Nasa’iy * J/ Sunan Ibnu Majah * Z/ Sunan At-Tirmizi * D/ Sunan Abi Dawud * A/ Musnad Ahmad * T/ Al-Muwatta’ *
* -S] Sahih * -H.S] Hasan Sahih * -H] Hasan * -IS] Isnadnya Sahih * -IH] Isnadnya Hasan * -IQ] Isnadnya Qawiy * -IJ] Isnadnya Jayyid *
 G‫א‬LGLG‫א‬LG‫א‬LG‫א‬LG‫א‬LG‫א‬LGLG‫א‬LG
Gx JGx JGx JGx JGx JGxK JGx JG
Adou_Fr@yahoo.com 3 ٣
ADÖULINÉ Lacharouphe ‫ﳏﻤﺪ ﻋﺪﻟ ٰـﻦ ﺑﻦ ﳏﻤﺪ ﴍﻳﻒ اﻟﺪﻳﻦ‬

Mohd Àdlan MOHD SHARIFFUDDIN
Dilahirkan pada 20 Ogos 1981 di Kuala Lumpur, Malaysia. Memulakan
pembelajaran agama dan bahasa Àrab dalam usia 5 tahun di sebuah sekolah tadika,
‫ ﺑـﺪأ‬.‫ ﰲ ﻣﺪﻳﻨـﺔ ﻛـﻮاﻻ ﳌﺒـﻮر ﺑﲈﻟﻴﺰﻳـﺎ‬,‫ ﻣﻦ ﺷﻬﺮ أﻏﺴـﻄﺲ‬٢٠ ‫ﻡ ﰲ‬١٩٨١ ‫ﻣﻦ ﻣﻮاﻟﻴﺪ ﻋﺎﻡ‬
kemudian menyambung pelajarannya di Sekolah Rendah Agama Islam Zahidiah di
Sungai Buloh, kemudian di Sekolah Menengah Agama Persekutuan Kajang ‫ ﺛﻢ ﻭاﺻﻞ ﺗﻌﻠﻴﻤﻪ ﰲ اﳌﺪرﺳﺔ‬,‫ﺗﻌﻠﻴﻤﻪ اﻟﺪﻳﻨﻲ ﻭاﻟﻌﺮﰊ ﰲ اﳋﺎﻣﺲ ﻣﻦ ﻋﻤﺮﻩ ﰲ اﳌﺪرﺳﺔ اﻹﺑﺘﺪاﺋﻴﺔ‬
sehingga tahun 1998. Memasuki Universiti Malaya pada tahun 2000 dalam Jabatan
Kimia di Fakulti Sains dan memperoleh Ijazah Sarjana Muda Sains (Kimia) pada ‫ ﻓﺎﳌﻌﻬـﺪ اﻹﺳـﻼﻣﻲ اﻟﻔـﺪراﱄ ﺑﻜـﺎﺟﻎ إﱃ ﻋـﺎﻡ‬,‫اﻹﺑﺘﺪاﺋﻴﺔ اﻹﺳﻼﻣﻴﺔ اﻟﺰاﻫﺪﻳﺔ ﺑﺴـﻮ ﹶﻏﻲ ﺑﻮﻟـﻮﻩ‬
tahun 2005. Dia bertutur dengan bahasa Melayu standard sebagai bahasa
ibundanya, dan bahasa Inggeris, Perancis serta Àrab. Juga belajar bahasa Itali dan
Portugis di universiti. Sekarang berkhidmat sebagai guru di SMK Desa Kencana,
‫ ﻭﺣﺼـﻞ ﻋـﲆ‬,‫ﻡ ﺑﺠﺎﻣﻌﺔ ﻣﻼﻳﺎ ﰲ ﻗﺴﻢ اﻟﻜﻴﻤﻴـﺎء ﺑﻜﻠﻴـﺔ اﻟﻌﻠـﻮﻡ‬٢٠٠٠ ‫ اﻟﺘﺤﻖ ﰲ ﻋﺎﻡ‬.١٩٩٨
Felda Bandar Sahabat, Lahad Datu, Sabah.
,‫ ﻭاﻹﻧﻜﻠﻴﺰﻳــﺔ‬,‫ ﻳﺘﺤــﺪﱠ ث ﺑﺎﻟﻠﻐــﺔ اﳌﻼﻳﻮﻳــﺔ اﻟﻔﺼــﺤﻰ ﻛﻠﻐﺘــﻪ اﻷﻡ‬.٢٠٠٥ ‫ﺷــﻬﺎدﺗﻪ اﳉﺎﻣﻌــﺔ ﰲ‬
‫ ﻫﻮ اﻵﻥ ﱢ‬.‫ ﻭاﻟﱪﺗﻐﺎﻟﻴﺔ ﺑﺎﳉﺎﻣﻌﺔ‬,‫ ﻭﺗﻌ ﱠﻠﻢ اﻟﻠﻐﺘﹶﻲ اﻹﻳﻄﺎﻟﻴﺔ‬,‫ ﻭاﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬,‫ﻭاﻟﻔﺮﻧﺴﻴﺔ‬

‫ﻣـﺪرس ﺑﺎﳌﺪرﺳـﺔ‬
.‫ ﻣﺎﻟﻴﺰﻳﺎ‬,‫ ﺳﺎﺑﻪ‬,‫ ﻻﺣﺪ داﺗﻮ‬,‫ ﻓﻴﻠﺪا ﺑﻨﺪر ﺻﺤﺎﺑﺔ‬,‫اﻟﺜﻨﻮﻳﺔ دﻳﺴﺎ ﻛﻨﭽﺎﻥ‬
Adou_Fr@yahoo.com 4 ٤
Kandungan
‫א‬
KANDUNGAN .............................................................................................................................. 4 Sebelum Wudhu’ ................................................................................................. 15
‫ﻗﺒﻞ اﻟﻮﺿﻮء‬.............................................................................................................. 15
‫א‬ ......................................................................................................................... 4
Disukaï Mendengus ............................................................................................. 17
MUQADDIMAH ............................................................................................................................ 7 ‫ اﺳـﺘﺤﺒﺎب الاﻧﺘﺜﺎر‬..................................................................................................... 17
Membasuh Muka ................................................................................................. 20
‫ א‬............................................................................................................................................... 7 ‫ ﻏﺴﻞ اﻟﻮﺟﻪ‬............................................................................................................. 20
SIMBOL RUJUKAN ....................................................................................................................10 Membasuh Dua Tangan ....................................................................................... 21
‫ ﻏﺴﻞ اﻟﻴﺪَ ﻳﻦ‬............................................................................................................ 21
‫א‬‫ א‬.............................................................................................................................10 Menyapu Kepala .................................................................................................. 22
WUDHU’ NABI ................................................................. 11 ‫ ﻣﺴﺢ اﻟﺮأس‬............................................................................................................. 22
Menyapu Dua Telinga.......................................................................................... 23
äÛa@õì™ë ........................................................................ 11 ‫ ﻣﺴﺢ اﻷذﻧ َﲔ‬............................................................................................................ 23
Menyela Janggut .................................................................................................. 24
Wudhu’ Untuk Salat ............................................................................................. 12
‫ اﻟﻮﺿﻮء ﻟﻠﺼﻼة‬............................................................................................................ 12 ‫ﲣﻠﻴﻞ اﻟﻠﺤﻴﺔ‬............................................................................................................. 24
Gosok Gigi Sebelum Berwudhu’ ......................................................................... 14 Menyapu Dua Hujung Mata................................................................................. 25
‫ اﻟﺴﻮاك ﻗﺒﻞ اﻟﻮﺿﻮء‬................................................................................................... 14 ‫ ﻣﺴﺢ اﻟْ َﻤ ْﺄﻗَ ْﲔ‬............................................................................................................ 25
Bilangan ............................................................................................................... 14 Membasuh Dua Kaki ........................................................................................... 25
‫اﻟﻌﺪد‬....................................................................................................................... 14 ‫ﻏﺴﻞ ِّاﻟﺮ ْﺟﻠ َ ْﲔ‬........................................................................................................... 25
Air Wudhu’ .......................................................................................................... 15 Menyela Jari......................................................................................................... 27
‫ َاﻟﻮﺿﻮء‬.................................................................................................................... 15 ‫ ﲣﻠﻴﻞ اﻷﺻﺎﺑﻊ‬........................................................................................................... 27
Menyebut Bismi Llah ........................................................................................... 15 Menyempurnakan Wudhu’ .................................................................................. 27
‫ اﻟﺘﺴﻤﻴﺔ‬................................................................................................................... 15 ‫ إﺳـﺒﺎغ اﻟﻮﺿﻮء‬.......................................................................................................... 27
Merenjis Kemaluan .............................................................................................. 28
Adou_Fr@yahoo.com 5 ٥
‫اﻟﻨﻀﺢ ﻋﲆ اﻟﻔﺮج‬....................................................................................................... 28 Ringkasan Riwayat Daripada NuÀym Bin Àbdu Llah, Daripada Abi Hurayrah
............................................................................................................................. 38
Minum Lebihan Air Wudhu’................................................................................ 28
‫ ﴍب ﻓﻀﻞ اﻟ َﻮﺿﻮء‬................................................................................................... 28 ‫ ﳐﺘﴫ رواﻳﺔ ﻋﻦ ﻋﺒﺪ ﷲ ﺑﻦ زﻳﺪ ﺑﻦ ﻋﺎﰡ رﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ‬............................................... 39
Ringkasan Riwayat Daripada Àbdu Llah Bin Zayd Bin Àsim .......................... 39
Berwudhu’ Bersama-sama ................................................................................... 29
‫ اﻟﻮﺿﻮء ﲨﻴ ًﻌﺎ‬............................................................................................................ 29 ‫ ﳐﺘﴫ رواﻳﺔ ﻋﻦ ﻋﲇ ﺑﻦ أﰊ ﻃﺎﻟﺐ رﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ‬......................................................... 41
Ringkasan Riwayat Daripada Àliy Bin Abi Talib .............................................. 41
Pembatalan Wudhu’ ............................................................................................. 29
‫ إﺑﻄﺎل اﻟﻮﺿﻮء‬........................................................................................................... 29 (٢) ‫ ﳐﺘﴫ رواﻳﺔ ﻋﻦ ﻋﲇ ﺑﻦ أﰊ ﻃﺎﻟﺐ رﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ‬.................................................. 43
Ringkasan Riwayat Daripada Àliy Bin Abi Talib (2) ......................................... 43
Mazi ..................................................................................................................... 29
‫ اﳌﺬي‬...................................................................................................................... 29 ‫ ﳐﺘﴫ رواﻳﺔ ﻋﻦ ﻋﺎﺋﺸﺔ أم اﳌﺆﻣﻨﲔ رﴈ ﷲ ﻋﳯﺎ‬.......................................................... 43
Ringkasan Riwayat Daripada À’isyah Ummu L-Mu’minin ............................... 43
Wudhu’ Untuk Sesiapa Yang Tidak Berhadas ..................................................... 32
‫ اﻟﻮﺿﻮء ﳌﻦ ﱂ ﳛﺪث‬.................................................................................................. 32 ِّ ‫ ﳐﺘﴫ رواﻳﺔ ﻋﻦ اﻟﺮﺑﻴِّﻊ ﺑﻨﺖ‬............................................................ 44
‫ﻣﻌﻮذ رﴈ ﷲ ﻋﳯﺎ‬
Ringkasan Riwayat Daripada Ar-Rubayyi` Binti MuÀwwiz ............................. 44
Ingatan.................................................................................................................. 33 Kaifiyyat Wudhu’ Nabi........................................................................................ 45
‫ ﺗﻨﺒﻴﻪ‬........................................................................................................................ 33 ‫ﻛﻴﻔﻴﺔ وﺿﻮء اﻟﻨﱯ‬ ................................................................................................... 45
Kata-Kata Nabi Selepas Wudhu’ ......................................................................... 33
‫ﻗﻮل اﻟﻨﱯ ﺑﻌﺪ اﻟﻮﺿﻮء‬................................................................................................. 33 SALAT NABI .................................................................... 46
‫ ﻋﻦ اﺑﻦ ﻋﺒﺎس رﴈ ﷲ ﻋﳯﲈ‬،‫ ﳐﺘﴫ رواﻳﺔ ﻋﻦ ﻋﻄﺎء ﺑﻦ ﻳﺴﺎر‬....................................... 35 äÛa@ñý• ........................................................................... 46
Ringkasan Riwayat Daripada Àta’ Bin Yasar, Daripada Ibni Àbbas ................ 35
‫ ﻋﻦ ﻋامثن ﺑﻦ ﻋﻔﺎن رﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ‬،‫ ﳐﺘﴫ رواﻳﺔ ﻋﻦ ﲪﺮان ﻣﻮﱃ ﻋامثن‬.............................. 35 Tentang Takbirati l-Ihram .................................................................................... 46
Ringkasan Riwayat Daripada Humran Mawla Ùsman, Daripada Ùsman Bin ‫ ﰲ ﺗﻜﺒﲑة اﻹﺣﺮام‬...................................................................................................... 46
Àffan ................................................................................................................... 35 Tentang Bacaannya .............................................................................................. 60
(٢) ‫ ﻋﻦ ﻋامثن ﺑﻦ ﻋﻔﺎن رﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ‬،‫ ﳐﺘﴫ رواﻳﺔ ﻋﻦ ﲪﺮان ﻣﻮﱃ ﻋامثن‬....................... 37 ‫ ﰲ ﻗﺮاءﺗﻪ‬................................................................................................................. 60
Ringkasan Riwayat Daripada Humran Mawla Ùsman, Daripada Ùsman Bin Bacaannya Ketika Subuh ..................................................................................... 63
Àffan (2) ............................................................................................................. 37 ‫ ﻗﺮاءﺗﻪ ﰲ اﻟﺼﺒﺢ‬........................................................................................................ 63
(٣) ‫ ﻋﻦ ﻋامثن ﺑﻦ ﻋﻔﺎن رﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ‬،‫ ﳐﺘﴫ رواﻳﺔ ﻋﻦ ﲪﺮان ﻣﻮﱃ ﻋامثن‬....................... 37 Bacaannya Ketika Zuhur...................................................................................... 65
Ringkasan Riwayat Daripada Humran Mawla Ùsman, Daripada Ùsman Bin ‫ ﻗﺮاءﺗﻪ ﰲ اﻟﻈﻬﺮ‬......................................................................................................... 65
Àffan (3) ............................................................................................................. 37
Bacaannya Ketika Àsar ...................................................................................... 67
(٤) ‫ ﳐﺘﴫ رواﻳﺔ ﻋﻦ ﻋامثن ﺑﻦ ﻋﻔﺎن رﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ‬....................................................... 38 ‫ ﻗﺮاءﺗﻪ ﰲ اﻟﻌﴫ‬........................................................................................................ 67
Ringkasan Riwayat Daripada Ùsman Bin Àffan (4) ......................................... 38
Bacaannya Ketika Maghrib.................................................................................. 68
‫ ﻋﻦ أﰊ ﻫﺮﻳﺮة رﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ‬،‫ ﳐﺘﴫ رواﻳﺔ ﻋﻦ ﻧﻌﲓ ﺑﻦ ﻋﺒﺪ ﷲ‬....................................... 38
Adou_Fr@yahoo.com 6 ٦
‫ﻗﺮاءﺗﻪ ﰲ اﳌﻐﺮب‬........................................................................................................ 68 Doa Selepas Tahiyyat Akhir .............................................................................. 106
Bacaannya Ketika Ìsya’ ...................................................................................... 69 ‫ ادلﻋﺎء ﺑﻌﺪ اﻟﺘﺸﻬُّﺪ اﻵﺧﺮ‬........................................................................................... 106
‫ ﻗﺮاءﺗﻪ ﰲ اﻟﻌﺸﺎء‬........................................................................................................ 69 Tentang Salam ................................................................................................... 109
Tentang Ruku`nya ................................................................................................ 70 ‫ﰲ اﻟﺴﻼم‬.............................................................................................................. 109
‫ ﰲ رﻛﻮﻋﻪ‬.................................................................................................................. 70 Tentang Anggaran Panjang Salatnya ................................................................. 112
Tentang I`tidalnya ................................................................................................ 75 ‫ ﰲ ﺣﺰر ﻃﻮل ﺻﻼﺗﻪ‬............................................................................................... 112
‫ ﰲ اﻋﺘﺪاهل‬................................................................................................................ 75 Ingatan Bagi Orang Yang Bersalat .................................................................... 114
Tentang Sujudnya ................................................................................................ 80
ِّ ‫ﺗﻨﺒﻴﻪ‬........................................................................................................... 114
‫ﻟﻠﻤﺼﲇ‬
‫ ﰲ ﲭﻮدﻩ‬................................................................................................................. 80 Lupa ................................................................................................................... 122
Di Antara Dua Sujud ............................................................................................ 91 ‫ اﻟﺴﻬﻮ‬................................................................................................................... 122
‫ ﺑﲔ اﻟﺴﺠﺪﺗﲔ‬........................................................................................................... 91 Salat Bersama Jamaàh ...................................................................................... 124
Duduk Ketika Dua Rakaàt Atau Rakaàt Yang Akhir ........................................ 94 ‫اﻟﺼﻼة ﻣﻊ اﶺﺎﻋﺔ‬..................................................................................................... 124
‫ اﳉﻠﻮس ﰲ اﳌﺜﲎ أو اﻟﺮﻛﻌﺔ اﻵﺧﺮة‬................................................................................ 94 Kedudukan Imam-Ma’mum............................................................................... 129
Duduk pada rakaàt pertama dan ketiga ............................................................... 94 ‫ ﻣﻮﻗﻒ اﻹﻣﺎم واﳌﺄﻣﻮم‬............................................................................................... 129
‫اﳉﻠﻮس ﰲ اﻟﺮﻛﻌﺔ اﻷوﱃ واﻟﺜﺎﻟﺜﺔ‬................................................................................... 94 RINGKASAN SALAWAT KE ATAS NABI ................................................... 130
Duduk pada rakaàt kedua .................................................................................... 94 ‫ ﳐﺘﴫ اﻟﺼﻼة ﻋﲆ اﻟﻨﱯ‬........................................................................................... 130
‫ اﳉﻠﻮس ﰲ اﻟﺮﻛﻌﺘﲔ‬................................................................................................... 94 KEDUDUKAN IMAM-MA’MUM ................................................................... 131
Duduk pada rakaàt terakhir ................................................................................. 96 ‫ ﻣﻮﻗﻒ اﻹﻣﺎم واﳌﺄﻣﻮم‬............................................................................................... 131
‫اﳉﻠﻮس ﰲ اﻟﺮﻛﻌﺔ اﻵﺧﺮة‬............................................................................................. 96 ZIKIR NABI SELEPAS SALAT .......................................... 132
At-Tasyahhud (At-Tahiyyat) ................................................................................ 99
‫ اﻟﺘﺸﻬُّﺪ‬.................................................................................................................... 99 ñý–Ûa@†Èi@äÛa@‰b×‡c......................................................... 132
Salawat Ke Atas Nabi ........................................................................................ 102
‫ اﻟﺼﻼة ﻋﲆ اﻟﻨﱯ‬..................................................................................................... 102
Adou_Fr@yahoo.com 7 ٧
Muqaddimah ‫א‬
«Pujian bagi Allah yang telah menurunkan ke atas hamba-Nya sebuah kitab,
dan Dia tidak menjadikan baginya suatu herotan» [Al-Kahfi : 1] . Dan salawat serta , [١ : ‫]اﻟﻜﻬــــــﻒ‬l¹¸¶µ´³²±°¯®¬«m
salam ke atas Muhammad sebagai Nabi, dan ke atas keluarganya dan sahabatnya
yang mulia, dan para pengikut mereka dengan ihsan sehingga ke hari pembalasan. ‫ ﻭاﻟﺘﺎﺑﻌﲔ ﳍﻢ ﺑﺈﺣﺴﺎﻥ إﱃ ﻳـﻮﻡ‬,‫ ﻭﻋﲆ آﻟﻪ ﻭﺻﺤﺒﻪ اﻟﻄﻴﺒﲔ‬,‫ﳏﻤﺪ اﻟﻨﺒﻲ‬
‫ﻭاﻟﺼﻼة ﻭاﻟﺴﻼﻡ ﻋﲆ ﱠ‬
Saya telah mempelajari agama Islam sejak kecil lagi, dan guru-guru saya
telah mengajar saya bagaimana untuk saya menyembah Tuhan saya dalam Islam
selengkapnya, sehingga saya mempunyaï ilmu tentangnya. Kemudian, saya telah
: ‫ أﻣﺎ ﺑﻌﺪ‬.‫اﻟﺪﻳﻦ‬
berjumpa dengan orang-orang yang bukan Melayu, dan saya mendapati bahawa
mereka berlainan daripada saya dalam cara ìbadah mereka. Justeru, saya bertanya ‫ ﻭﻋ ﱠﻠﻤﻨـﻲ أﺳـﺎﺗﺬﰐ ﻛﻴـﻒ أﻋﺒـﺪ رﰊ ﰲ اﻹﺳـﻼﻡ‬,‫درﺳﺖ دﻳﻦ اﻹﺳﻼﻡ ﻣﻨﺬ ﻃﻔﻮﻟﺘﻲ‬
‫ﹸ‬ ‫ﻗﺪ‬
kepada diri saya, dan saya berkata kepada diri saya bahawa mereka bukan
daripada mazhab saya. Dan ia menenangkan hati saya. ‫ﻭﻭﺟﺪﲥﻢ ﳜﺘﻠﻔـﻮﻥ‬
‫ﹸ‬ ,‫ﻟﻘﻴﺖ ﹸأﻧﺎﺳﺎ ﻣﻦ ﻏﲑ ﻣﺎﻟﻴﺰﻳﲔ‬
‫ ﺛﻢ ﹸ‬.‫أﺻﺒﺤﺖ ﻋﲆ ﻋﻠﻢ ﺑﺬﻟﻚ‬
‫ﹸ‬ ‫ ﺣﺘﻰ‬,‫ﺑﺘﲈﻣﻬﺎ‬
Dan dengan peredaran zaman, saya telah membaca buku-buku berkenaan
mazhab, dan saya mendapati terdapat perbezaan di sana sini. Dan saya bertanya
diri saya sekali lagi, dan saya mendapati bahawa saya tidak mengetahuï dari mana
‫ ﻓﺎﻃﻤﺄﻧﻨـﺖ‬,‫ﻭﻗﻠﺖ إﳖﻢ ﰲ ﻣﺬﻫﺐ ﻏـﲑ ﻣـﺬﻫﺒﻲ‬
‫ﹸ‬ ,‫ﺟﻌﺖ إﱃ ﻧﻔﴘ‬
‫ ﻓﺮ ﹸ‬,‫ﻋﻨﻲ ﰲ ﻣﺴﻠﻚ ﻋﺒﺎدﲥﻢ‬
saya mendapat agama saya.
Terdahulu, saya telah mengetahuï bahawa sumber agama adalah Al-Qur’an .‫ﺑﺬﻟﻚ‬
dan As-Sunnah, tetapi saya tidak pernah melihat seorang pun daripada guru-guru
saya yang mengajar saya tentang agama daripada dua sumber ini. Dan ‫ﻓﺮﺟﻌـﺖ‬
‫ﹸ‬ .‫ﻭﻭﺟﺪت اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻫﻨﺎ ﻭﻫﻨﺎﻙ‬
‫ﹸ‬ ‫ﻗﺮأت اﻟﻜﺘﺐ ﰲ اﳌﺬﻫﺐ‬
‫ﹸ‬ ,‫ﻭﻣﻊ ﻣﺮﻭر اﻟﺰﻣﺎﻥ‬
sesungguhnya mereka mengajar kami daripada buku-buku mazhab dengan bahasa
Melayu sahaja, dan tidak ada dalil daripada Al-Qur’an atau sunnah. ‫ﻋﻠﻤـﺖ أﻥ‬
‫ﹸ‬ ‫ ﹺ‬.‫ﻭﺟﺪت دﻳﻨﻲ‬
‫ ﻗﺪ‬,‫ﻭﻣﻦ ﹶﻗﺒﻞ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻓﻮﺟﺪت أﻧﻨﻲ ﻻ أدرﻱ ﻣﻦ أﻳﻦ‬
‫ﹸ‬ ,￯‫إﱃ ﻧﻔﴘ ﻣﺮة أﺧﺮ‬
Dan pada akhir tahun 2004, Tuhan saya telah menganugerahkan saya satu
peluang, yang tidak saya minta atau niatkan, dan saya telah membeli Sahih Al-
Bukhariy dan Muslim, serta kitab-kitab lain, untuk masjid sekolah saya yang
‫ ﻭﱂ أر أﺣـﺪﹰ ا ﻣـﻦ أﺳـﺎﺗﺬﰐ ﻗـﻂ ﻳﻌ ﱢﻠﻤﻨـﻲ اﻟـﺪﻳﻦ ﻣـﻦ ﹶ‬,‫ﻣﺼﺪر اﻟﺪﻳﻦ ﻫﻮ اﻟﻘﺮآﻥ ﻭاﻟﺴﻨﺔ‬
‫ﻫـﺬﻳﻦ‬
dahulu, Masjid Al-Ihsan Sekolah Menengah Agama Persekutuan Kajang. (Dan
duitnya adalah daripada sumbangan para jamaàh masjid pada hari Jumaàt, ‫ ﻭﻻ ﻭﺟـﻮد ﻟﻸدﻟـﺔ ﻣـﻦ‬,‫ ﻭإﻧﲈ ﻳﻌ ﱢﻠﻤﻮﻧﻨﺎ ﻣﻦ اﻟﻜﺘﺐ اﳌﺬﻫﺒﻴﺔ ﺑﻠﻐﻨﺘـﺎ اﳌﻼﻳﻮﻳـﺔ ﻓﻘـﻂ‬,‫ﻣﺼﺪرﻳﻦ‬
‫ﹶ‬
semoga Allah memberkati mereka yang menyumbang).
Pada mulanya, saya berniat agar kitab-kitab itu dapat digunakan untuk .‫اﻟﻘﺮآﻥ أﻭ اﻟﺴﻨﺔ‬
memperbaik kemahiran para pelajar dalam bahasa Àrab, dan sebagai rujukan.
Kemudian, beberapa orang pelajar datang berjumpa saya dan bertanya tentang
masalah agama mereka. Dan saya menunjukkan mereka kepada kitab-kitab Àrab
‫ﺎﺷـﱰﻳﺖ‬
‫ﹸ‬ ‫ ﻓ‬,‫ ﻣـﻦ ﻏـﲑ ﺣﺎﺟـﺔ ﻭﻻ ﻧﻴـﺔ ﻣﻨـﻲ‬,‫ ﻣﻨﺤﻨـﻲ رﰊ ﻓﺮﺻـ ﹰﺔ‬,٢٠٠٤ ‫ﻭﰲ آﺧﺮ ﺳﻨﺔ‬
Adou_Fr@yahoo.com 8 ٨
— antaranya Al-Fiqhu l-Manhajiy dan Fiqhu s-Sunnah — dan saya menjawab
soalan mereka dengan jawaban daripada kitab-kitab itu.
‫ ﻣﺴـﺠﺪ اﻹﺣﺴـﺎﻥ‬,‫ﺼﺤﻴﺤﲔ اﻟﺒﺨﺎرﻱ ﻭﻣﺴﻠﻢ ﻭﻛﺘﺐ أﺧـﺮ￯ ﳌﺴـﺠﺪ ﻣﺪرﺳـﺘﻲ اﻟﻘﺪﻳﻤـﺔ‬
‫ﹶ‬ ‫اﻟ‬
Dan pada masa yang lain, beberapa orang pelajar mendatangi saya dan
bertanya tentang salat. Dan saya mendapati di dalam kitab-kitab itu bahawa Nabi ,‫ )ﻭاﻟﻨﻘﻮد ﻣﻦ اﻟﺼﺪﻗﺔ ﻣﻦ اﳌﺼ ﱢﻠﲔ ﰲ اﳌﺴﺠﺪ ﻳﻮﻡ اﳉﻤﻌﺔ‬.‫ﺑﺎﳌﻌﻬﺪ اﻹﺳﻼﻣﻲ اﻟﻔﺪراﱄ ﺑﻜﺎﺟﻎ‬
membaca dalam salatnya dengan bacaan yang tidak pernah saya baca, bahkan
guru-guru saya juga tidak pernah mengajar saya tentangnya sebelum ini! Dan saya .(‫ﺑﺎرﻙ اﷲ ﳌﻦ ﺗﺼﺪﱠ ﻗﻮا‬
rasa — sedangkan Allah lebih Mengetahuï — bahawa rakyat Malaysia juga tidak
mengetahuïnya seperti saya!
.‫ﻧﻮﻳﺖ أﻥ ﺗﻜﻮﻥ اﻟﻜﺘﺐ ﻟﺘﺤﺴﲔ ﻣﻬﺎرة اﻟﻄﻼب ﰲ اﻟﻠﻐﺔ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ ﻭﻟﻠﻤﺮاﺟﻌـﺔ‬
‫ﹸ‬ ,‫ﰲ اﻟﺒﺪاﻳﺔ‬
Dan atas kejahilan ini, yang telah menyelubungi saya sejak kecil lagi, saya
percaya bahawa wajib ke atas saya untuk memberitahu manusia tentang agama
mereka, daripada dua sumbernya yang asal : Kitab Allah dan sunnah Nabi-Nya. ‫ ﻭأرﻳﺘﹸﻬﻢ ﻟﻜﺘﺐ اﻟﻌﺮﺑﻴﺔ — ﻣﻨﻬـﺎ اﻟﻔﻘـﻪ اﳌﻨﻬﺠـﻲ‬,‫ﺛﻢ ﺟﺎءﲏ ﻃﻼب ﻳﺴﺄﻟﻮﻥ ﻋﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ دﻳﻨﻬﻢ‬
Dan saya menulis buku ini dengan dua bahasa, Melayu dan Àrab, agar mereka
memahaminya dengan bahasa ibunda mereka, dan mengharapkan agar para ‫ ﻭﰲ ﻭﻗـﺖ آﺧـﺮ ﺟـﺎءﲏ ﻃـﻼب ﻳﺴـﺄﻟﻮﻥ ﻋـﻦ‬.‫ﻭﻓﻘﻪ اﻟﺴﻨﺔ — ﻭأﺟﺒﺘﹸﻬﻢ ﺑﺎﳉﻮاب ﻣﻦ اﻟﻜﺘﺐ‬
ilmuwan Islam mentashih dan mentahqiq — dengan bahasa Àrab — segala dalil
dan bukti di dalamnya. ‫ ﻭﻣﺎ ﻋ ﱠﻠﻤﻨﻴﻬﺎ أﺳﺎﺗﺬﰐ‬,‫ ﻗﺮأ ﰲ ﺻﻼﺗﻪ ﺑﻘﺮاءة ﱂ أﻗﺮأﻫﺎ‬ ‫ﻓﻮﺟﺪت ﰲ اﻟﻜﺘﺐ أﻥ اﻟﻨﺒﻲ‬
‫ﹸ‬ ,‫اﻟﺼﻼة‬
Dan saya bersyukur kepada Allah atas hidayah dan kurniaan-Nya, dan
kepada rakan-rakan saya Dr. Abdoul Karim Mingoro Touré dan Muhammad
Irwan Bin Ariffin di atas tunjuk ajar mereka berdua, sehingga saya dapat
!‫ﻣﻦ ﻗﺒﻞ! ﻭأﻇﻦ — ﻭاﷲ أﻋﻠﻢ — أﻥ اﳌﺎﻟﻴﺰﻳﲔ ﱂ ﻳﺪرﻭﻫﺎ ﻣﺜﲇ‬
menyiapkan buku ini. Dan saya memohon keikhlasan niat dan penerimaan amal
kepada Allah, dan agar Dia menjadikan saya pengikut sebenar Rasul-Nya ‫ﻋﲇ أﻥ أﺑ ﱢﻠﻎ اﻟﻨـﺎس دﻳـﻨﹶﻬﻢ‬
‫ أﻋﺘﻘﺪ أﻧﻪ ﻭاﺟﺐ ﱠ‬,‫ﻓﻌﲆ ﻫﺬا اﳉﻬﻞ اﻟﺬﻱ ﻏ ﱠﻄﺎﲏ ﻣﻨﺬ ﻃﻔﻮﻟﺘﻲ‬
Muhammad, amin.
‫ﻭﻛﺘﺒـﺖ ﻫـﺬا اﻟﻜﺘـﺎب ﺑﻠﻐﺘﹶـﻲ اﳌﻼﻳﻮﻳـﺔ‬
‫ﹸ‬ , ‫ ﻛﺘـﺎب اﷲ ﻭﺳـﻨﺔ ﻧﺒﻴـﻪ‬,‫ﻣﺼﺪرﻳﻪ اﻷﺻـﻠ ﹶﻴﲔ‬
‫ﹶ‬ ‫ﻣﻦ‬
— ‫ﻳﺼﺤﺤﻮا ﻭﳛ ﱢﻘﻘﻮا — ﻣﻦ اﻟﻌﺮﺑﻴـﺔ‬
‫ﱢ‬ ‫ ﻭاﻟﺮﺟﺎء ﻟﻠﻌﻠﲈء أﻥ‬,‫ ﻟﻴﻔﻬﻤﻮﻩ ﻣﻦ ﻟﻐﺘﻬﻢ اﻷﻡ‬,‫ﻭاﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬
.‫ﻛﻞ دﻟﻴﻞ ﻭﺑﺮﻫﺎﻥ ﻓﻴﻪ‬
‫ﹺ‬
‫ ﻭإﱃ أﺻﺤﺎﰊ اﻟﺪﻛﺘﻮر ﻋﺒﺪ اﻟﻜﺮﻳﻢ ﻣﻨﹾ ﹸﻐ ﹸ‬,‫ﻭأﺷﻜﺮ اﷲ ﻋﲆ ﻫﺪاﻳﺘﻪ ﻭﻧ ﹶﻌﻤﻪ‬
‫ﻮرﻭ ﺗﻮرﻱ ﻭﳏﻤﺪ‬
‫ ﻭأﺳـﺄﻝ اﷲ ﻋـﲆ إﺧـﻼص‬.‫اﺳﺘﻄﻌﺖ أﻥ أﺗﻢ ﻫﺬا اﻟﻜﺘـﺎب‬
‫ﹸ‬ ‫إرﻭاﻥ ﻋﺎرﻓﲔ ﻋﲆ إرﺷﺎدﳘﺎ ﺣﺘﻰ‬
.‫ آﻣﲔ‬, ‫ ﻭأﻥ ﳚﻌﻠﻨﻲ ﺗﺎﺑ ﹰﻌﺎ ﻟﺮﺳﻮﻟﻪ ﳏﻤﺪ‬,‫اﻟﻨﻴﺔ ﻭﻗﺒﻮﻝ اﻟﻌﻤﻞ‬
Adou_Fr@yahoo.com 9 ٩
Ditulis oleh Al-Faqir Ila Llah, ,‫ﻛﺘﺒﻪ اﻟﻔﻘﲑ إﱃ اﷲ‬

ADÖULINÉ Lacharouphe
Mohd Àdlan MOHD SHARIFFUDDIN ‫ﳏﻤﺪ ﻋﺪﻟـٰﻦ ﺑﻦ ﳏﻤﺪ ﴍﻳﻒ اﻟﺪﻳﻦ‬
Adou_Fr@yahoo.com 10 ١٠
Simbol Rujukan  ‫א‬‫א‬

[<Simbol Kitab> / <Nombor Hadis> - <Hukum Ke Atas
Hadis>]
[<‫ >اﳊﻜﻢ ﻋﲆ اﳊﺪﻳﺚ‬− <‫ >رﻗﻢ اﳊﺪﻳﺚ‬/ <‫]>رﻣﺰ اﻟﻜﺘﺎب‬
K/ Sahih Al-Bukhariy ‫ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎرﻱ‬ /‫خ‬
M/ Sahih Muslim ‫ دار اﺑﻦ رﺟﺐ‬,‫ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‬ /‫ﻡ‬
T/ Al-Muwatta’ ‫ دار اﺑﻦ رﺟﺐ‬,‫ ﲣﺮﻳﺞ ﹸﻣﺴﻌﺪ ﺑﻦ ﻛﺎﻣﻞ‬,‫اﳌﻮﻃﺄ‬ /‫ط‬
A/ Musnad Ahmad ‫ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﹸﺷﻌﻴﺐ اﻷرﻧﺆﻭط‬,‫ﻣﺴﻨﺪ أﲪﺪ‬ /‫أح‬
N/ Sunan An-Nasa’iy As-Sughra ‫ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﳏﻤﺪ ﻧﺎﴏ اﻟﺪﻳﻦ اﻷﻟﺒﺎﲏ‬,￯‫ﺳﻨﻦ اﻟﻨﺴﺎﺋﻲ اﻟﺼﻐﺮ‬ /‫ﻥ‬
J/ Sunan Ibnu Majah ‫ﻧﺼﺎر‬

‫ ﲢﻘﻴﻖ ﳏﻤﻮد ﳏﻤﺪ ﳏﻤﻮد ﺣﺴﻦ ﱠ‬,‫ﺳﻨﻦ اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ‬ /‫ﺟﻪ‬
H/ Sahih Ibnu Hibban ‫ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﹸﺷﻌﻴﺐ اﻷرﻧﺆﻭط‬,‫ﺻﺤﻴﺢ اﺑﻦ ﺣﺒﺎﻥ‬ /‫ﺣﺐ‬
Z/ Sunan At-Tirmizi ‫ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﳏﻤﺪ ﻧﺎﴏ اﻟﺪﻳﻦ اﻷﻟﺒﺎﲏ‬,‫ﺳﻨﻦ اﻟﱰﻣﺬﻱ‬ /‫ذ‬
D/ Sunan Abi Dawud ‫ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﳏﻤﺪ ﻧﺎﴏ اﻟﺪﻳﻦ اﻷﻟﺒﺎﲏ‬,‫ﺳﻨﻦ أﰊ داﻭد‬ /‫ﻭد‬
R/ Sunan Ad-Darimiy ‫ﺳﻨﻦ اﻟﺪارﻣﻲ‬ /‫در‬
Adou_Fr@yahoo.com 11 ١١
WUDHU’ NABI ‫ﻭﺿﻮء ﺍﻟﻨﺒﻲ‬

: ‫ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﷲﹸ ﹶﺟ ﱠﻞ ﹺذ ﹾﻛ ﹸﺮ ﹸﻩ‬
Allah — mulia mengingati-Nya — berkata :
«Wahai orang-orang yang beriman, apabila antum bangun

untuk bersalat, maka basuhlah muka antum dan tangan-tangan
antum sehingga ke siku, dan sapulah kepala antum, dan
LKJIHGFEDCBAm
(basuhlah) kaki antum sehingga ke dua buku lali. Dan jika antum
berjunub, maka bersucilah. \[ZYXWVUTSRQPONM
Dan jika antum sakit, sedang musafir, atau datang seseorang
ml k j i h g f e d c b a ` _ ^ ]
daripada antum dari padang (kerana buang air besar), atau antum
saling bersentuhan dengan perempuan (berjima`), dan antum tidak
mempunyaï air, maka bertayammumlah dengan permukaan bumi
z y x w v u t s r qp o n
yang baik (tanah/ debu yang suci), dan sapulah muka antum dan
tangan antum dengannya.
Tidaklah Allah mahu untuk menjadikan ke atas antum
daripada kesulitan, tetapi Dia mahu untuk menyucikan antum dan
menyempurnakan ni`mat-Nya ke atas antum, semoga antum [٦ : ‫]اﳌﺎﺋﺪة‬ la`_~}|{
bersyukur» [Al-Ma’idah : 6]
Adou_Fr@yahoo.com 12 ١٢
Wudhu’ Untuk Salat
 Nabi telah berwudhu’ untuk setiap salat [D/171-S] [Z/60-S]
@ @ñý–ÜÛ@õì™ìÛa
‫ص[ ﹶﻭ ﹶﺻ ﱠ‬−٧٢٠ /‫ص[ ]در‬−٥٠٩ /‫ص[ ]ﺟـﻪ‬−٦٠/‫ص[ ]ذ‬−١٧١ /‫ﹸـﻞ ﹶﺻـﻼ ﹴﹶة ]ﻭد‬
‫ـﲆ‬ ‫ـﺄ ﻟﹺﻜ ﱢ‬
‫ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫ﻛ ﹶ‬
[J/509-S] [R/720-S], dan dia telah bersalat beberapa salat
kesemuanya dengan satu wudhu’ [H/1706-S] [Z/61-S] [N/131-S]1
‫ات ﹸﻛ ﱠﻠﻬﺎ ﺑﹺﻮ ﹸ ﹴ ﹺ ﹴ‬

[‫ص‬−١٣١/‫ص[ ]ﻥ‬−٦١/‫ص[ ]ذ‬−١٧٠٦/‫ﺿﻮء ﹶﻭاﺣﺪ ]ﺣﺐ‬
‫اﻟﺼ ﹶﻠﻮ ﹺ‬
‫ﹶ ﹸ‬ ‫ﱠ ﹶ‬
٢
1
Dan dalam [N/131-S] (Dan sesungguhnya kami telah bersalat beberapa salat dengan satu wudhu’),
dan dalam [Z/60-S] (Nabi telah berwudhu’ ketika setiap salat),
dan dalam [D/171-S] (Nabi telah berwudhu’ untuk setiap salat, dan kami telah bersalat beberapa salat dengan satu wudhu’),
dan dalam [J/509-S] (Rasulu Llah telah berwudhu’ untuk setiap salat, dan kami telah bersalat beberapa salat kesemuanya dengan satu wudhu’),
dan dalam [Z/61-S] (Nabi telah berwudhu’ untuk setiap salat, maka ketika tahun pembukaan, dia bersalat beberapa salat kesemuanya dengan satu wudhu’),
dan dalam [J/510-S] (Nabi telah berwudhu’ untuk setiap salat, maka ketika hari pembukaan Makkah, dia bersalat beberapa salat kesemuanya dengan satu wudhu’),
dan dalam [H/1707-S] (Rasulu Llah telah berwudhu’ untuk setiap salat, maka ketika hari pembukaan Makkah, dia bersalat beberapa salat kesemuanya dengan satu wudhu’),
dan dalam [N/133-S] (Rasulu Lah Nabi telah berwudhu’ untuk setiap salat, maka ketika hari pembukaan Makkah, dia bersalat beberapa salat dengan satu wudhu’),
dan dalam [H/1706-S] (Dan dia telah bersalat beberapa salat kesemuanya dengan satu wudhu’),
dan dalam [M/277] (Nabi telah bersalat semua salat pada hari Al-Fath dengan satu wudhu’)
‫ات ﺑﹺﻮﺿ ﹴ‬
,(‫ﻮء‬ ‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮ ﹺ ﹸ ﹸ‬ ‫ص[ ) ﹶﻭ ﹶﻗﺪﹾ ﹸﻛﻨﱠﺎ ﻧ ﹶﹸﺼ ﱢﲇ ﱠ‬−١٣١/‫ ﻭﰲ ]ﻥ‬٢
,(‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺄ ﹺﻋﻨﹾﺪﹶ ﻛ ﱢﹸﻞ ﹶﺻ ﹶﻼ ﹴة‬
‫ص[ )ﻛ ﹶ‬−٦٠/‫ﻭﰲ ]ذ‬
,(‫اﺣ ﹴﺪ‬ ‫ﻮء ﻭ ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬
‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮات ﺑﹺ ﹸﻮ ﹸﺿ ﹶ‬
‫ ﹶﻭ ﹸﻛﻨﱠﺎ ﻧ ﹶﹸﺼ ﱢﲇ ﱠ‬,‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺄ ﻟﻜ ﱢﹸﻞ ﹶﺻ ﹶﻼة‬ ‫ص[ )ﻛ ﹶ‬−١٧١/‫ﻭﰲ ]ﻭد‬
,(‫اﺣ ﹴﺪ‬ ‫ﻮء ﻭ ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬
‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮات ﹸﻛ ﱠﻠ ﹶﻬﺎ ﺑﹺ ﹸﻮ ﹸﺿ ﹶ‬ ‫ ﹶﻭ ﹸﻛﻨﱠﺎ ﻧ ﹾﹶﺤ ﹸﻦ ﻧ ﹶﹸﺼ ﱢﲇ ﱠ‬,‫ﻮﻝ اﷲﹺ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺄ ﻟﻜ ﱢﹸﻞ ﹶﺻ ﹶﻼة‬ ‫ﹶﺎﻥ ﹶر ﹸﺳ ﹸ‬ ‫ص[ )ﻛ ﹶ‬−٥٠٩/‫ﻭﰲ ]ﺟﻪ‬
,(‫اﺣ ﹴﺪ‬‫ﻮء ﻭ ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﻠ ﱠﲈ ﻛ ﹶ‬,‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺄ ﻟﹺﻜ ﱢﹸﻞ ﹶﺻ ﹶﻼ ﹴة‬
‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮات ﹸﻛ ﱠﻠ ﹶﻬﺎ ﺑﹺ ﹸﻮ ﹸﺿ ﹶ‬ ‫ﹶﺎﻥ ﹶﻋﺎ ﹸﻡ ا ﹾﻟ ﹶﻔﺘ ﹺﹾﺢ ﹶﺻ ﱠﲆ ﱠ‬ ‫ص[ )ﻛ ﹶ‬−٦١/‫ﻭﰲ ]ذ‬
,(‫اﺣ ﹴﺪ‬ ‫ﻮء ﻭ ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﻠ ﱠﲈ ﻛ ﹶ‬,‫ﹶﺎﻥ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺄ ﻟﹺﻜ ﱢﹸﻞ ﹶﺻ ﹶﻼ ﹴة‬
‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮات ﹸﻛ ﱠﻠ ﹶﻬﺎ ﺑﹺ ﹸﻮ ﹸﺿ ﹶ‬ ‫ﹶﺎﻥ ﹶﻳ ﹾﻮ ﹸﻡ ﹶﻓﺘ ﹺﹾﺢ ﹶﻣ ﱠﻜ ﹶﺔ ﹶﺻ ﱠﲆ ﱠ‬ ‫ص[ )ﻛ ﹶ‬−٥١٠/‫ﻭﰲ ]ﺟﻪ‬
,(‫اﺣ ﹴﺪ‬ ‫ﹴ‬
‫ﻮء ﻭ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﻠ ﱠﲈ ﻛ ﹶ‬,‫ﻮﻝ اﷲﹺ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺄ ﻟﹺﻜ ﱢﹸﻞ ﹶﺻ ﹶﻼ ﹴة‬
‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮات ﹸﻛ ﱠﻠ ﹶﻬﺎ ﺑﹺ ﹸﻮ ﹸﺿ ﹶ‬
‫ﹶﺎﻥ ﹶﻳ ﹾﻮ ﹸﻡ ﹶﻓﺘ ﹺﹾﺢ ﹶﻣ ﱠﻜ ﹶﺔ ﹶﺻ ﱠﲆ ﱠ‬ ‫ﹶﺎﻥ ﹶر ﹸﺳ ﹸ‬ ‫ص[ )ﻛ ﹶ‬−١٧٠٧/‫ﻭﰲ ]ﺣﺐ‬
Adou_Fr@yahoo.com 13 ١٣
[M/224]
 Dan Nabi berkata : Tidak diterima salat tanpa bersuci
3
٥
[٢٢٤/‫]ﻡ‬ ‫ﻼ ﹲة ﺑﹺ ﹶﻐ ﹾ ﹺﲑ ﹸﻃ ﹸﻬ ﹴ‬
‫ﻮر‬ ‫ ﻻﹶ ﹸﺗ ﹾﻘ ﹶﺒ ﹸﻞ ﹶﺻ ﹶ‬:  ‫ ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬
 Dan dalam satu riwayat : Tidak diterima salat sesiapa
yang berhadas sehingga dia berwudhu’ [K/135]4 ٦
[١٣٥/‫]خ‬ ‫ث ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶﻳ ﹶﺘ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ‬ ‫ ﻻﹶ ﹸﺗ ﹾﻘ ﹶﺒ ﹸﻞ ﹶﺻ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
‫ﻼ ﹸة ﹶﻣ ﹾﻦ ﹶأ ﹾﺣﺪﹶ ﹶ‬
(‫اﺣ ﹴﺪ‬ ‫ﹴ‬

‫ﻮء ﻭ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﻠ ﱠﲈ ﻛ ﹶ‬,‫ﻮﻝ اﷲﹺ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺄ ﻟﹺﻜ ﱢﹸﻞ ﹶﺻ ﹶﻼ ﹴة‬
‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮات ﺑﹺ ﹸﻮ ﹸﺿ ﹶ‬
‫ﹶﺎﻥ ﹶﻳ ﹾﻮ ﹸﻡ ا ﹾﻟ ﹶﻔﺘ ﹺﹾﺢ ﹶﺻ ﱠﲆ ﱠ‬ ‫ﹶﺎﻥ ﹶر ﹸﺳ ﹸ‬
‫[ )ﻛ ﹶ‬٢−١٣٣/‫ﻭﰲ ]ﻥ‬
,(‫اﺣ ﹴﺪ‬
‫ﻮء ﻭ ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬
‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮات ﹸﻛ ﱠﻠ ﹶﻬﺎ ﺑﹺ ﹸﻮ ﹸﺿ ﹶ‬ ‫ص[ ) ﹶﻭ ﹶﺻ ﱠﲆ ﱠ‬−١٧٠٦/‫ﻭﰲ ]ﺣﺐ‬
,(‫اﺣ ﹴﺪ‬‫ﻮء ﻭ ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬
‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮات ﹶﻳ ﹾﻮ ﹶﻡ ا ﹾﻟ ﹶﻔﺘ ﹺﹾﺢ ﺑﹺ ﹸﻮ ﹸﺿ ﹶ‬‫[ ) ﹶﺻ ﱠﲆ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﱠ‬٢٧٧/‫ﻭﰲ ]ﻡ‬
3
Demikianlah dalam [Z/1-S], dan dalam [J/671-S], [J/672-S], dan [J/674-S] (Allah tidak menerima salat melainkan dengan bersuci), dan dalam [N/139-S] dan [H/1705-S] (Allah tidak
menerima salat tanpa bersuci), dan dalam [D/59-S] (Allah àzza wajalla tidak menerima sadaqah daripada harta yang haram, dan tidak salat tanpa bersuci)
4
Demikian dalam [M/225] (Tidak diterima salat seseorang daripada antum apabila dia berhadas sehingga dia berwudhu’), dalam [K/6554] dan [D/60-S] (Allah tidak menerima salat
seseorang antum apabila dia berhadas sehingga dia berwudhu’), dan dalam [Z/76-S] (Sesungguhnya Allah tidak menerima salat seseorang antum apabila dia berhadas sehingga dia
berwudhu’). Dan dalam [K/135] Abu Hurayrah berkata, “Dan hadas itu keluar angin atau kentut”
‫ﻼ ﹰة ﺑﹺ ﹶﻐ ﹾ ﹺﲑ ﹸﻃ ﹸﻬ ﹴ‬
[‫ص‬−٥٩/‫ ﻭﰲ ]ﻭد‬,(‫ﻮر‬ ‫ﹶﺻ ﹶ‬ ‫ص[ )ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺒ ﹸﻞ اﷲﹸ‬−١٧٠٥/‫ص[ ﻭ]ﺣﺐ‬−١٣٩/‫ ﻭﰲ ]ﻥ‬,(‫ﻮر‬ ‫ﻼ ﹰة إﹺﻻﱠ ﺑﹺ ﹸﻄ ﹸﻬ ﹴ‬
‫ص[ )ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺒ ﹸﻞ اﷲﹸ ﹶﺻ ﹶ‬−٦٧٤/‫ ﻭ]ﺟﻪ‬,[‫ص‬−٦٧٢/‫ ]ﺟﻪ‬,[‫ص‬−٦٧١/‫ ﻭﰲ ]ﺟﻪ‬,[‫ص‬−١/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ذ‬٥
‫ﻼ ﹰة ﺑﹺ ﹶﻐ ﹾ ﹺﲑ ﹸﻃ ﹸﻬ ﹴ‬
(‫ﻮر‬ ‫ﻮﻝ ﹶﻭﻻﹶ ﹶﺻ ﹶ‬ ‫)ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺒ ﹸﻞ اﷲﹸ ﹶﻋ ﱠﺰ ﹶﻭ ﹶﺟ ﱠﻞ ﹶﺻﺪﹶ ﹶﻗ ﹰﺔ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸﻏ ﹸﻠ ﹴ‬
‫ﻼ ﹶة‬ ‫ﻼ ﹶة ﹶأ ﹶﺣ ﹺﺪ ﹸﻛ ﹾﻢ إﹺ ﹶذا ﹶأ ﹾﺣﺪﹶ ﹶ‬

‫ص[ )إﹺ ﱠﻥ اﷲﹶ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺒ ﹸﻞ ﹶﺻ ﹶ‬−٧٦/‫ ﻭﰲ ]ذ‬,(‫ث ﹶﺣ ﱠﺘﻰ ﹶﻳ ﹶﺘ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ‬ ‫ص[ )ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺒ ﹸﻞ اﷲﹸ ﹶﺻ ﹶ‬−٦٠/‫[ ﻭ]ﻭد‬٦٥٥٤/‫ ﻭﰲ ]خ‬,(‫ث ﹶﺣ ﱠﺘﻰ ﹶﻳ ﹶﺘ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ‬ ‫ﻼ ﹸة ﹶأ ﹶﺣ ﹺﺪ ﹸﻛ ﹾﻢ إﹺ ﹶذا ﹶأ ﹾﺣﺪﹶ ﹶ‬
‫[ )ﻻﹶ ﹸﺗ ﹾﻘ ﹶﺒ ﹸﻞ ﹶﺻ ﹶ‬٢٢٥/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻡ‬٦
‫ﴐ ﹲ‬
‫اط‬ ‫ث ﹸﻓ ﹶﺴﺎ ﹲء ﹶأ ﹾﻭ ﹸ ﹶ‬ ‫ ﹶﻭ ﹾ ﹶ‬: ‫[ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ ﹶأ ﹸﺑﻮ ﹸﻫ ﹶﺮ ﹾﻳ ﹶﺮ ﹶة رﴈ اﷲ ﻋﻨﻪ‬١٣٥/‫ ﻭﰲ ]خ‬.(‫ث ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ‬
‫اﳊﺪﹶ ﹸ‬ ‫ﹶأ ﹶﺣ ﹺﺪﻛ ﹾﹸﻢ إﹺ ﹶذا ﹶأ ﹾﺣﺪﹶ ﹶ‬
Adou_Fr@yahoo.com 14 ١٤
Gosok Gigi Sebelum Berwudhu’
 Nabi berkata : Jika tidak nanti menyusahkan ke atas umat
@ @õì™ìÛa@ÝjÓ@ÚaìÛa
saya, pasti saya menyuruh mereka bersiwak ketika setiap wudhu’ ‫اﻙ ﹺﻋﻨﹾﺪﹶ ﹸﻛ ﱢﻞ ﻭ ﹴ‬
[‫ص‬−٤٧/‫ﺿﻮء ]ﻭد‬
‫ ﹶﻟﻮﻻﹶ ﹶأ ﹾﻥ ﹶأ ﹸﺷ ﱠﻖ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸأﻣﺘﹺﻲ ﻷﹶﻣﺮ ﹸﲥﻢ ﺑﹺﺎﻟﺴﻮ ﹺ‬:  ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
[D/47-S]
7
٨
‫ﹸ ﹸ‬ ‫ﹶﹾ ﹸ ﹾ ﱢ ﹶ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﱡ‬
Bilangan
 Nabi berwudhu’ sekali sekali [K/156] [N/80-S] [Z/42-S]
@ @…†ÈÛa
 Dan dalam satu riwayat: Dia berwudhu’ dua kali dua kali
[K/157] [Z/43-HS] [‫ص‬−٤٢/‫ص[ ]ذ‬−٨٠/‫[ ]ﻥ‬١٥٦/‫]خ‬ ‫ ﹶﻣ ﱠﺮ ﹰة ﹶﻣ ﱠﺮ ﹰة‬ ‫ ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
 Dan dalam satu riwayat: Dia berwudhu’ tiga kali tiga kali
[M/230]
9
[‫ص‬.‫ح‬−٤٣/‫[ ]ذ‬١٥٧/‫]خ‬ ‫ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ ﹶﻣ ﱠﺮﺗ ﹾ ﹺ‬:‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
‫ﹶﲔ ﹶﻣ ﱠﺮﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﹶﲔ‬
 Dan Nabi berkata : Beginilah wudhu’, maka barangsiapa
‫ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ ﹶﺛ ﹶ‬:‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬

menambah terhadap (bilangan) ini, maka sesungguhnya dia telah
[٢٣٠/‫ﻼ ﹰﺛﺎ ]ﻡ‬
‫ﻼ ﹰﺛﺎ ﹶﺛ ﹶ‬
tersilap, melampau dan zalim [N/140-HS]10 ١١
١٢
[‫ص‬.‫ح‬−١٤٠/‫]ﻥ‬ ‫ ﹶﻫﻜ ﹶﹶﺬا ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹸﺿﻮ ﹸء ﹶﻓ ﹶﻤ ﹾﻦ ﹶزا ﹶد ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻫ ﹶﺬا ﹶﻓ ﹶﻘﺪﹾ ﹶأ ﹶﺳﺎ ﹶء ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌﺪﱠ ￯ ﹶﻭ ﹶﻇ ﹶﻠ ﹶﻢ‬:  ‫ ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬
7
Al-Bukhariy menyebutnya dalam Sahihnya secara ta`liq, 36 Kitabu s-Sawm, 27 Bab As-Siwaki r-Ratbi Wal-Yabisi Lis-Sa’im
‫ اﻟﺴﻮاﻙ اﻟﺮﻃﺐ ﻭاﻟﻴﺎﺑﺲ ﻟﻠﺼﺎﺋﻢ‬: ‫ ﺑﺎب‬٢٧ ,‫ ﻛﺘﺎب اﻟﺼﻮﻡ‬٣٦ ,‫ ذﻛﺮﻩ اﻟﺒﺨﺎرﻱ ﰲ ﺻﺤﻴﺤﻪ ﺗﻌﻠﻴ ﹰﻘﺎ‬٨
9
Demikian dalam [A/493-S], [A/919-S], [A/928-S], [A/945-S], [N/81-S], [N/136-S], [J/413-S], [J/414-S], [J/415-S], [Z/44-S], dan [J/418-HS]
10
Juga disebut dalam [J/422-HS] dengan lafaz (Inilah wudhu’. Maka barangsiapa menambah terhadap ini, maka sesungguhnya dia telah tersilap, atau melampau, atau zalim)
[‫ص‬.‫ح‬−٤١٨/‫ ﻭ]ﺟﻪ‬،[‫ص‬−٤٤/‫ ]ذ‬،[‫ص‬−٤١٥/‫ ]ﺟﻪ‬،[‫ص‬−٤١٤/‫ ]ﺟﻪ‬،[‫ص‬−٤١٣/‫ ]ﺟﻪ‬،[‫ص‬−١٣٦/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−٨١/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−٩٤٥/‫ ]أح‬،[‫ص‬−٩٢٨/‫ ]أح‬،[‫ص‬−٩١٩/‫ ]أح‬،[‫ص‬−٤٩٣/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]أح‬١١
(‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻫ ﹶﺬا ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹸﺿﻮ ﹸء ﹶﻓ ﹶﻤ ﹾﻦ ﹶزا ﹶد ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻫ ﹶﺬا ﹶﻓ ﹶﻘﺪﹾ ﹶأ ﹶﺳﺎ ﹶء ﹶأ ﹾﻭ ﹶﺗ ﹶﻌﺪﱠ ￯ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﻇ ﹶﻠ ﹶﻢ‬.‫ح‬−٤٢٢/‫ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﺟﻪ‬١٢
Adou_Fr@yahoo.com 15 ١٥
Air Wudhu’
 Nabi pernah berwudhu’ dengan satu makkuk air [N/73-S]
@ @õì™flìÛa
‫ــﺄ ﺑﹺﻤﻜ ﹴ‬
‫ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸ ﹶ‬ ‫ ﻛــﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺــ ﱡﻲ‬
13
٤,١٢٢ = ‫ص[ )اﳌﻜﱡــﻮﻙ‬−٣٤٥/‫ص[ ]ﻥ‬−٢٢٩/‫ص[ ]ﻥ‬−٧٣/‫ﱡــﻮﻙ ]ﻥ‬

[N/229-S] [N/345-S] (1 makkuk = 4.122 liter)
 Dan dalam satu riwayat : Nabi pernah berwudhu’ dengan
satu mudd air [K/198] [N/346-S] [J/627-S] [J/628-S] [J/629-S] [Z/56-S]
(1 mudd = 0.687 liter = 1 1/3 ritl)
 Nabi berwudhu’ dan dibawakan air di dalam bekas
١٤
(‫ﻟﻴﱰات‬
‫ ﻛ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
sekadar dua pertiga (2/3) mudd [N/74-S] (±0.458 liter)
−٦٢٩/‫ص[ ]ﺟـﻪ‬−٦٢٨/‫ص[ ]ﺟـﻪ‬−٦٢٧/‫ص[ ]ﺟـﻪ‬−٣٤٦/‫[ ]ﻥ‬١٩٨/‫]خ‬ ‫ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺄ ﺑﹺﺎ ﹾﹸﳌﺪﱢ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
(‫ رﻃﻞ‬٣/١ ١ = ‫ ﻟﻴﱰ‬٠,٦٨٧ = ‫ص[ )ا ﹾﹸﳌﺪﱡ‬−٥٦/‫ص[ ]ذ‬
‫ ﹸﻓﺄ ﹺﰐ ﺑﹺﲈ ﹴء ﹺﰲ إﹺﻧ ﹴ‬ ‫ ﺗﹶﻮﺿ ﹶﺄ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
(‫ ﻟﻴﱰ‬٤٥٨,٠±) [‫ص‬−٧٤/‫ﹶﺎء ﻗﺪر ﹸﺛ ﹸﻠ ﹶﺜ ﹺﻲ ا ﹾﹸﳌﺪﱢ ]ﻥ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﱡ‬ ‫ﹶ ﱠ‬
Menyebut Bismi Llah

 Nabi berkata : Tiada wudhu’ bagi sesiapa yang tidak
@ @òîànÛa
‫اﺳ ﹶﻢ اﷲﹺ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹺﻪ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﻻﹶ ﹸﻭ ﹸﺿﻮ ﹲء ﹶﳌ ﹾﻦ ﹶﱂ ﹾ ﹶﻳ ﹾﺬ ﹸﻛ ﹺﺮ ﹾ‬:  ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
menyebut nama Allah ke atasnya [J/397-H] [J/398-H] [J/399-H] [Z/25-
H] −٢٥/‫ح[ ]ذ‬−٣٩٩/‫ح[ ]ﺟـﻪ‬−٣٩٨/‫ح[ ]ﺟﻪ‬−٣٩٧/‫]ﺟﻪ‬
[‫ح‬
Sebelum Wudhu’
 Nabi berwudhu’ dan membasuh mukanya (bukan basuhan
@ @õì™ìÛa@ÝjÓ
yang wajib) [K/140]
13
Mu`jam Lughatu l-Fuqaha’, Àrab-Inggeris-Perancis, Ustaz Dr. Muhammad Rawas Qalàhjiy, Daru n-Nafa’is. (Dan 1 sa` = 4 mudd = 5 1/3 ritl, dan dua kolah (qullah) = 160.5
liter)
(‫ ﻟﻴﱰ‬٥ ,١٦٠ = ‫ ﻭاﻟﻘ ﱠﻠﺘﺎﻥ‬,‫ رﻃﻞ‬٣/١ ٥ = ‫ أﻣﺪاد‬٤ = ‫ )ﻭاﻟﺼﺎع‬.‫ دار اﻟﻨﻔﺎﺋﺲ‬,‫ ﳏﻤﺪ رﻭاس ﻗﻠﻌﻬﺠﻲ‬.‫ د‬.‫ أ‬,‫إﻓﺮﻧﴘ‬−‫إﻧﻜﻠﻴﺰﻱ‬−‫ ﻋﺮﰊ‬,õbèÔÐÛa@òÌÛ@ávÈß ١٤
Adou_Fr@yahoo.com 16 ١٦
[١٤٠/‫]خ‬ (‫ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ )ﻣﻦ ﻏﲑ ﻭاﺟﺐ‬ ‫ ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
(‫ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ )ﻣﻦ ﻏﲑ ﻭاﺟﺐ‬ ‫ ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

 Nabi berwudhu’ dan membasuh dua tangannya (bukan
basuhan yang wajib) [N/101-S] [A/489-IH] [‫إح‬−٤٨٩/‫ص[ ]أح‬−١٠١/‫]ﻥ‬
 Dia menuangkan daripada bekas ke atas dua tangannya,
dan membasuh kedua-duanya [K/188]
‫ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻠ ﹸﻬ ﹶﲈ‬,‫ﺎء ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ‬
[١٨٨/‫]خ‬
‫اﻹ ﹶﻧ ﹺ‬
‫ ﹶأ ﹾﻓ ﹶﺮ ﹶغ ﹺﻣ ﹶﻦ ﹺ‬
 Dia membasuh dua tapak tangannya sehingga dia
‫ﹺ‬
membersihkan kedua-duanya [N/96-S] [A/876-SLg-IH]
[‫إح‬−‫ﻟﻎ‬.‫ص‬−٨٧٦/‫ص[ ]أح‬−٩٦/‫ﺎﳘﺎ ]ﻥ‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻛ ﱠﻔ ﹾﻴﻪ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶأ ﹾﻧ ﹶﻘ ﹸ ﹶ‬
 Dia membasuh tangan kanannya, kemudian dia

[‫ص‬−٤١٨/‫]أح‬ ‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬ ‫اﻹ ﹶﻧ ﹺ‬
‫ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻛ ﱠﻔ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﺛ ﹶ‬,‫ﺎء‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶأ ﹾد ﹶﺧ ﹶﻞ ﹶﻳ ﹺﻤﻴﻨﹶ ﹸﻪ ﹺﰲ ﹺ‬,‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻳ ﹺﻤﻴﻨﹶ ﹸﻪ‬ 
memasukkan tangan kanannya ke dalam bekas, dan dia
membasuh dua tapak tangannya tiga kali [A/418-S]
 Dan dalam satu riwayat : Nabi menuangkan ke atas dua
tapak tangannya tiga kali dan membasuh kedua-duanya [M/226] [‫ص‬−٤٢١/‫[ ]أح‬١٦٢/‫[ ]خ‬٢٢٦/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴـ ﹶﻠ ﹸﻬ ﹶﲈ‬,‫ﹶث ﹺﻣـ ﹶﺮ ﹴار‬ ‫ـﲆ ﹶﻛ ﱠﻔﻴ ﹺ‬
‫ـﻪ ﹶﺛـﻼ ﹶ‬ ‫ﹴ‬
‫ ﹶﻋ ﹶ ﹾ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻓ ﹶﺮ ﹶغ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
[K/162] [A/421-S] [N/84-S] [N/85-S] [N/116-S]
 Dan dalam satu riwayat : Dia menuang daripadanya [‫ص‬−١١٦/‫ص[ ]ﻥ‬−٨٥/‫ص[ ]ﻥ‬−٨٤/‫]ﻥ‬
‫ ﹶأ ﹾﻛ ﹶﻔ ﹶﺄ ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻬﺎ ) ﹺ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬

‫ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻠ ﹸﻬ ﹶﲈ ﹶﺛ ﹶ‬,‫اﻹﻧﹶﺎء( ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ‬
(bekas) ke atas dua tangannya, dan membasuh kedua-duanya tiga
kali [M/235] [K/189] [K/196] [١٩٦/‫[ ]خ‬١٨٩/‫[ ]خ‬٢٣٥/‫]ﻡ‬ ‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬
 Nabi menuang ke atas dua tangannya, dan dia membasuh

dua kali [K/183] [T/34-S] [J/434-S] [N/97-S] [N/98-S] [‫ص‬−٩٨/‫ص[ ]ﻥ‬−٩٧/‫ص[ ]ﻥ‬−٤٣٤/‫ص[ ]ﺟﻪ‬−٣٤/‫[ ]ط‬١٨٣/‫]خ‬ ‫ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻣ ﱠﺮﺗ ﹾ ﹺ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻓ ﹶﺮ ﹶغ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫ﹶﲔ‬
Adou_Fr@yahoo.com 17 ١٧
Disukaï Mendengus
 Nabi berkata : Barangsiapa berwudhu’, maka hendaklah
@ @‰brnãüa@lbjzna
dia mendengus [K/159]15 ‫ ﻣﻦ ﺗﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ ﹶﻓ ﹾﻠﻴ ﹺ‬:  ‫ ﻗﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
[١٥٩/‫ﺴ ﹶﺘﻨﹾﺜ ﹾﺮ ]خ‬ ‫ﹶﹾ‬ ‫ﹶ ﹾ ﹶ‬ ‫ﱡ‬
١٧
 Dan dia berkata : Apabila seseorang antum berwudhu’,
maka hendaklah dia menyedut air dengan dua lubang hidungnya,
‫ﺎء ﹸﺛ ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ إﹺ ﹶذا ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴ ﹾﺴ ﹶﺘﻨﹾﺸ ﹾﻖ ﺑﹺ ﹶﻤﻨﹾﺨ ﹶﺮ ﹾﻳﻪ ﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹶﳌ ﱠ‬: ‫ ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬
[٢٣٧/‫ﻢ ﻟ ﹶﻴﻨﹾﺘﹶﺜ ﹾﺮ ]ﻡ‬
kemudian hendaklah dia mendengus [M/237]16 ١٨
‫ﹺ ﹺ‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨ ﹶﹾﺸ ﹶﻖ ﹶﻭ ﹶﻧ ﹶﺜ ﹶﺮ ﺑﹺ ﹶﻴﺪﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬
‫ﴪ￯ ﹶﻓ ﹶﻔ ﹶﻌ ﹶﻞ ﹶﻫ ﹶﺬا ﹶﺛ ﹶ‬
‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬ ‫ ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ ﹶﲤ ﹶ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
 Nabi berkumur-kumur, menyedut (dengan hidung), dan
mendengus dengan tangannya yang kiri, dan dia melakukan hal [‫ص‬−٩١/‫]ﻥ‬
ini tiga kali [N/91-S]
‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ‬ ‫ ﻳ ﹺﻤﻴﻨﹶﻪ ﹺﰲ ﹺ ﹺ‬ ‫ ﹶأد ﹶﺧ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬

‫ ﹶﻓ ﹶﻤ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬,‫اﻹ ﹶﻧﺎء‬
 Nabi memasukkan tangan kanannya ke dalam bekas, dan
dia berkumur-kumur dan mendengus [M/226] [A/421-S] [‫ص‬−٤٢١/‫[ ]أح‬٢٢٦/‫]ﻡ‬ ‫ﱡ ﹶ ﹸ‬ ‫ﹾ‬
 Dan dalam satu riwayat : Nabi memasukkan tangan
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
[١٦٢/‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ ]خ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﲤ ﹶ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬,‫ ﹶﻳﻤﻴﻨﹶ ﹸﻪ ﹺﰲ ا ﹾﻟ ﹶﻮ ﹸﺿﻮء‬ ‫ ﹶأ ﹾد ﹶﺧ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺸ ﹶﻖ ﹶﻭ ﹾ‬
kanannya ke dalam air wudhu’, kemudian dia berkumur-kumur,
menyedut (dengan hidung) dan mendengus [K/162]
15
Demikian dalam [M/237], [T/36], [N/88-S], [J/409-S], dan [H/1438-S], dan dalam [M/237] dan [T/35] dengan lafaz (Dan apabila seseorang daripada antum berwudhu’, maka hendaklah dia
menjadikan di dalam hidungnya air, kemudian hendaklah dia mendengus), [K/160] dengan lafaz (Apabila seseorang daripada antum berwudhu’, maka jadikanlah di dalam
hidungnya, kemudian hendaklah dia mendengus), dan dalam [H/1436-S], [N/89-S], [J/406-S] dan [Z/27-S] dengan lafaz (Apabila kamu berwudhu’, maka mendenguslah)
16
Demikian dalam [N/86-S] dengan lafaz (Apabila seseorang antum berwudhu’, maka jadikanlah di dalam hidungnya air, kemudian hendaklah dia mendengus) dan [H/1439-S] dengan
lafaz (Apabila seseorang antum berwudhu’, maka jadikanlah air di dalam hidungnya, kemudian hendaklah dia mendengus)
‫[ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ‬١٦٠/‫ ﹸﺛﻢﱠ ِﻟَﻴْﻨَﺘِﺜ ْﺮ( ﻭ]خ‬،‫ﻞ ﻓِﻲ ﹶﺃْﻧ ِﻔ ِﻪ ﻣَﺎ ًﺀ‬ ‫ﺠ َﻌ ﹾ‬ ْ ‫ﺿﹶﺄ ﹶﺃ َﺣﺪُﻛﹸ ْﻢ ﹶﻓِﻠَﻴ‬ ‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) َﻭﹺﺇﺫﹶﺍ َﺗ َﻮ ﱠ‬٣٥/‫[ ﻭ]ط‬٢٣٧/‫ ﻭﰲ ]ﻡ‬،[‫ص‬−١٤٣٨/‫ص[ ﻭ]ﺣﺐ‬−٤٠٩/‫ ]ﺟﻪ‬،[‫ص‬−٨٨/‫ ]ﻥ‬،[٣٦/‫ ]ط‬،[٢٣٧/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻡ‬١٧
(‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ ﹶت ﹶﻓﺎ ﹾﻧ ﹶﺘﺜﹺ ﹾﺮ‬−٢٧/‫ ﻭ]ذ‬,(‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ ﹶت ﹶﻓﺎ ﹾﻧﺜﺮ‬−٤٠٦/‫ ﻭ]ﺟﻪ‬,(‫ﺎﺳ ﹶﺘﻨﹾﺜﹺ ﹾﺮ‬ ‫ﹺﹺ ﹺ ﹺ‬
‫ص[ ﺑﻔﻠﻆ )إﹺ ﹶذا ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ ﹶت ﹶﻓ ﹾ‬−٨٩/‫ص[ ﻭ]ﻥ‬−١٤٣٦/‫ ﻭ]ﺣﺐ‬,(‫ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﹸﻛ ﹾﻢ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴ ﹾﺠ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﰲ ﹶأ ﹾﻧﻔﻪ ﹸﺛ ﱠﻢ ﻟ ﹶﻴﻨﹾﺜ ﹾﺮ‬
(‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴ ﹾﺠ ﹶﻌ ﹺﻞ ا ﹾﹶﳌﺎ ﹶء ﹺﰲ ﹶأﻧ ﹺﹾﻔ ﹺﻪ ﹸﺛ ﱠﻢ ﻟ ﹶﻴﻨﹾﺜﹺ ﹾﺮ‬−١٤٣٩/‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴ ﹾﺠ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﰲ ﹶأﻧ ﹺﹾﻔ ﹺﻪ ﹶﻣﺎ ﹰء ﹸﺛ ﱠﻢ ﹾﻟ ﹶﻴ ﹾﺴ ﹶﺘﻨﹾﺜﹺ ﹾﺮ( ﻭ]ﺣﺐ‬−٨٦/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻥ‬١٨
Adou_Fr@yahoo.com 18 ١٨
‫اﺣﺪﹶ ﹴة‬
‫ ﻣ ﹾﻀﻤ ﹶﺾ ﻭاﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺸ ﹶﻖ ﹺﻣﻦ ﹸﻏﺮ ﹶﻓ ﹴﺔ ﻭ ﹺ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
‫ﻛ ﹶ‬
 Nabi berkumur-kumur dan menyedut (dengan hidung)
‫ﹾ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶ ﹾ‬ ‫ﱡ ﹶ ﹶ‬
٢٠
daripada satu air cedukan [J/403-S] [J/405-S]19 [N/102-HS] [‫ص‬.‫ح‬−١٠٢/‫ص[ ]ﻥ‬−٤٠٥/‫ص[ ]ﺟﻪ‬−٤٠٣/‫]ﺟﻪ‬
 Dan dalam satu riwayat : Nabi berkumur-kumur dan
‫اﺣﺪﹶ ﹴة ﹺﻣﻦ ﻣ ﹴ‬
‫ﺎء‬ ‫ ﻭاﺳ ﹶﺘﻨ ﹶﹾﺸ ﹶﻖ ﹺﻣﻦ ﹶﻏﺮ ﹶﻓ ﹴﺔ ﻭ ﹺ‬ ‫ ﻣ ﹾﻀﻤ ﹶﺾ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬: ‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴﺔ‬
‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﹾ ﹾ ﹶ‬ ‫ﱡ ﹶ ﹾ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
menyedut (dengan hidung), daripada satu cedukan air [K/140]
[N/101-S] [‫ص‬−١٠١/‫[ ]ﻥ‬١٤٠/‫]خ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia berkumur-kumur, dan
menyedut (dengan hidung) daripada satu tapak tangan, dan dia
melakukannya tiga kali [M/235] [K/188] [Z/28-S] −٢٨/‫[ ]ذ‬١٨٨/‫[ ]خ‬٢٣٥/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﻔ ﹶﻌ ﹶﻞ ﹶذﻟﹺ ﹶﻚ ﹶﺛ ﹶ‬,‫اﺣﺪﹶ ﹴة‬
‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬ ‫ﻒﻭ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺸ ﹶﻖ ﻣ ﹾﻦ ﹶﻛ ﱟ ﹶ‬
‫ﹴ‬
‫ ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia berkumur-kumur dan
mendengus tiga kali daripada satu cedukan [K/196] [‫ص‬
‫ات ﹺﻣﻦ ﹶﻏﺮ ﹶﻓ ﹴﺔ ﻭ ﹺ‬
‫ث ﻣﺮ ﹴ‬
‫ﻼ ﹶ ﹶﱠ‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ ﹶﺛ ﹶ‬ ‫ﹴ‬
‫ ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
 Dan dalam satu riwayat : Nabi memasukkan tangannya ke
dalam bekas, dan berkumur-kumur, menyedut (ke dalam hidung) [١٩٦/‫]خ‬ ‫ﹾ ﹾ ﹶ‬
dan mendengus tiga kali dengan tiga cedukan daripada air [K/189]
‫ﻼ ﹺ‬
‫ﻼ ﹰﺛـﺎ ﺑﹺـ ﹶﺜ ﹶ‬
‫اﺳـ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ ﹶﺛ ﹶ‬ ‫ ﻳﺪﹶ ﻩ ﹺﰲ ﹺ ﹺ‬ ‫ ﹶأد ﹶﺧ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬: ‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴﺔ‬
‫ث‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﻤ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬,‫اﻹ ﹶﻧﺎء‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨ ﹶﹾﺸ ﹶﻖ ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ﱡ ﹶ ﹸ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
‫ﹴ‬ ‫ﹴ ﹺ‬
[١٨٩/‫ﻦ ﹶﻣﺎء ]خ‬ ‫ﹶﻏ ﹶﺮ ﹶﻓﺎت ﻣ ﹾ‬
‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺸ ﹶﻖ ﹶﺛ ﹶ‬ ‫ ﹶﺛ ﹶ‬ ‫ ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫ ﹶﻭ ﹾ‬,‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬
 Nabi berkumur-kumur tiga kali, dan menyedut (dengan
hidung) tiga kali [N/96-S] [Z/48-S] [A/436-IH] [‫إح‬−٤٣٦/‫ص[ ]أح‬−٤٨/‫ص[ ]ذ‬−٩٦/‫]ﻥ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia berkumur-kumur tiga kali
dan mendengus tiga kali [N/95-S]
[‫ص‬−٩٥/‫]ﻥ‬ ‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ ﹶﺛ ﹶ‬ ‫ ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﺛ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
‫ﻼ ﹰﺛﺎ ﹶﻭ ﹾ‬
19
Demikian dalam [M/235], [K/188], [Z/28-S], dan [N/93-S] dengan lafaz (Dia berkumur-kumur dan menyedut (dengan hidung) daripada satu satu cedukan, dan dia melakukannya tiga
kali)
‫ ﹶﻓ ﹶﻔ ﹶﻌ ﹶﻞ ﹶذﻟﹺ ﹶﻚ ﹶﺛ ﹶ‬,‫اﺣﺪﹶ ﹴة‬
(‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬ ‫ﹶﻒ ﻭ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬−٩٣/‫ ﻭ]ﻥ‬،[‫ص‬−٢٨/‫ ]ذ‬،[١٨٨/‫ ]خ‬،[٢٣٥/‫ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻡ‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨ ﹶﹾﺸ ﹶﻖ ﻣ ﹾﻦ ﻛ ﱟ ﹶ‬ ٢٠
Adou_Fr@yahoo.com 19 ١٩
‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ ﹶﺛ ﹶ‬
 Dia berkumur-kumur dan mendengus tiga kali
‫ ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬
[M/235]
[K/183] [T/34] [J/434-S] [‫ص‬−٤٣٤/‫[ ]ﺟﻪ‬٣٤/‫[ ]ط‬١٨٣/‫[ ]خ‬٢٣٥/‫]ﻡ‬
‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨ ﹶﹾﺸ ﹶﻖ ﹶﺛ ﹶ‬
‫ ﹶﲤ ﹶ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬
 Dia berkumur-kumur dan menyedut (dengan hidung) tiga
kali [N/97-S] [N/98-S] [N/115-S] [A/872-IH] [‫إح‬−٨٧٢/‫ص[ ]أح‬−١١٥/‫ص[ ]ﻥ‬−٩٨/‫ص[ ]ﻥ‬−٩٧/‫]ﻥ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia berkumur-kumur, kemudian
‫ﹴ‬
‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹾ‬,‫ ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ‬
dia mendengus [M/236]
[٢٣٦/‫]ﻡ‬
‫ث ﻣﺮ ﹴ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﺛ ﹶ‬,‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ‬

‫ﻼ ﹶ ﹶﱠ‬ ‫ ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
 Nabi berkumur-kumur, menyedut (dengan hidung) dan
mendengus. Kemudian dia membasuh mukanya tiga kali [A/489- [‫إح‬−٤٨٩/‫]أح‬ ‫ات‬
IH]
‫ﻼ ﹶ ﹺ‬
‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﺛ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ‬ ‫ ﹶﻭ ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬,‫ث ﻣ ﹶﺮ ﹴار‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia membasuh mukanya tiga
kali, dan dia berkumur-kumur, menyedut (dengan hidung) dan [‫ص‬−٤١٨/‫]أح‬
mendengus [A/418-S]
Adou_Fr@yahoo.com 20 ٢٠
Membasuh Muka
 Nabi membasuh mukanya tiga kali [M/226]
21
[A/876-SLg-
@ @éuìÛa@ÝË
‫ﹶث ﻣﺮ ﹴ‬
‫ات‬ ‫ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﺛﻼ ﹶ ﹶ ﱠ‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
IH]
٢٢
[‫إح‬−‫ﻟﻎ‬.‫ص‬−٨٧٦/‫[ ]أح‬٢٢٦/‫]ﻡ‬
 Nabi mengambil satu cedukan daripada air dan dia

‫ﺎء ﹶﻓ ﹶﺠ ﹶﻌ ﹶﻞ ﹶأ ﹶﺿﺎ ﹶﻓ ﹶﻬﺎ إﹺ ﹶﱃ ﹶﻳ ﹺﺪ ﹺﻩ اﻷﹸ ﹾﺧ ﹶﺮ￯ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹺﲠﹺ ﹶﲈ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ‬ ‫ ﹶﻏﺮ ﹶﻓ ﹰﺔ ﹺﻣﻦ ﻣ ﹴ‬ ‫ ﹶأ ﹶﺧ ﹶﺬ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
menyatukannya ke tangannya yang lain dan membasuh mukanya [١٤٠/‫]خ‬ ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﱡ‬
dengan keduanya [K/140]
‫ﹴ‬ ‫ﹴ‬
[١٩٦/‫ث ﹶﻣ ﱠﺮات ]خ‬ ‫ﻼ ﹶ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﺛ ﹶ‬,‫ﻑ ﹺ ﹶﲠﺎ‬ ‫ﱰ ﹶ‬ ‫ ﹶأ ﹾد ﹶﺧ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ﹶﻓﺎ ﹾﻏ ﹶ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia memasukkan tangannya dan
menceduk dengannya, dan dia membasuh mukanya tiga kali
[K/196]
 Dan dalam satu riwayat : Dia memasukkan tangannya ke
[١٨٩/‫ﻼ ﹰﺛﺎ ]خ‬‫ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﺛ ﹶ‬,‫ﺎء‬ ‫اﻹ ﹶﻧ ﹺ‬
‫ ﹶأ ﹾد ﹶﺧ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ﹺﰲ ﹺ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
dalam bekas, dan membasuh mukanya tiga kali [K/189]
‫ ﹶﻭ ﹶأ ﹾﻟ ﹶﻘ ﹶﻢ إﹺ ﹾ ﹶﲠﺎ ﹶﻣ ﹸﻪ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾﻗ ﹶﺒ ﹶﻞ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬,‫ ﺑﹺ ﹶﻴﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹶﻓ ﹶﺼ ﱠﻚ ﹺﲠﹺ ﹶﲈ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ‬ ‫ ﹶأ ﹶﺧ ﹶﺬ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

 Nabi mengambil dengan dua tangannya dan memukul
mukanya dengan keduanya, dan menutup ibu jarinya pada [‫إح‬−٦٢٦/‫]أح‬
bahagian yang di hadapan daripada dua telinganya [A/626-IH]
21
Juga disebut dalam [K/162], [K/183], [M/235], [T/34], [J/434-S], [N/84-S], [N/85-S], [N/95-S], [N/96-S], [N/97-S], [N/98-S], [N/100-S], [N/115-S], [N/116-S], [A/418-S] dan [A/421-S], dan dalam
[A/489-IH], [A/436-IH], [A/487-IH] dan [A/872-IH]
،[‫ص‬−١١٦/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−١١٥/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−١٠٠/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−٩٨/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−٩٧/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−٩٦/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−٩٥/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−٨٥/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−٨٤/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−٤٣٤/‫ ]ﺟﻪ‬،[٣٤/‫ ]ط‬،[٢٣٥/‫ ]ﻡ‬،[١٨٣/‫ ]خ‬،[١٦٢/‫ ﰲ ]خ‬,‫ ﻛﺬﻟﻚ‬٢٢
[‫إح‬−٨٧٢/‫إح[ ﻭ]أح‬−٤٨٧/‫ ]أح‬،[‫إح‬−٤٣٦/‫ ]أح‬،[‫إح‬−٤٨٩/‫ ﻭﰲ ]أح‬،[‫ص‬−٤٢١/‫ص[ ﻭ]أح‬−٤١٨/‫]أح‬
Adou_Fr@yahoo.com 21 ٢١
Membasuh Dua Tangan
 Nabi mengambil satu cedukan daripada air dan
@ @åífl†îÛa@ÝË
membasuh tangannya yang kanan dengannya. Kemudian dia ‫ ﹸﺛﻢ ﹶأ ﹶﺧ ﹶﺬ ﹶﻏﺮ ﹶﻓ ﹰﺔ ﹺﻣﻦ ﻣ ﹴ‬,‫ﺎء ﹶﻓ ﹶﻐﺴ ﹶﻞ ﹺﲠﺎ ﻳﺪﹶ ﻩ ا ﹾﻟﻴﻤﻨﹶﻰ‬
‫ﺎء ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹺ ﹶﲠـﺎ ﹶﻳـﺪﹶ ﹸﻩ‬ ‫ ﹶﻏﺮ ﹶﻓ ﹰﺔ ﹺﻣﻦ ﻣ ﹴ‬ ‫ ﹶأ ﹶﺧ ﹶﺬ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
mengambil satu cedukan daripada air dan membasuh tangannya ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶ ﹸ ﹸﹾ‬ ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﱡ‬
yang kiri dengannya [K/140] [N/102-HS]
[‫ص‬.‫ح‬−١٠٢/‫[ ]ﻥ‬١٤٠/‫]خ‬ ‫ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬
￯‫ﴪ‬
‫ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹶﻣ ﱠﺮ ﹰة ﹶﻣ ﱠﺮ ﹰة‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

 Nabi membasuh dua tangannya sekali sekali [N/101-S]
[‫ص‬−١٠١/‫]ﻥ‬
 Dia memasukkan tangannya ke dalam bekas, dan ‫ﲔ ﹶﻣ ﱠﺮ ﹶﺗ ﹾ ﹺ‬

‫ﲔ‬ [١٨٩/‫]خ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ إﹺ ﹶﱃ ا ﹾﳌﹺ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹶﻘ ﹾ ﹺ‬,‫ﺎء‬
‫ﲔ ﹶﻣ ﱠﺮ ﹶﺗ ﹾ ﹺ‬ ‫اﻹ ﹶﻧ ﹺ‬
‫ ﹶأ ﹾد ﹶﺧ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ﹺﰲ ﹺ‬
membasuh dua tangannya sehingga ke dua sikunya dua kali dua
kali [K/189]
 Dia membasuh dua tangannya sehingga ke dua sikunya
[‫ص‬−٤٣٤/‫[ ]ﺟـﻪ‬٣٤/‫[ ]ط‬١٩٦/‫[ ]خ‬١٨٨/‫[ ]خ‬١٨٣/‫[ ]خ‬٢٣٥/‫ﹶﲔ ]ﻡ‬ ‫ﹶﲔ ﹶﻣ ﱠـﺮﺗ ﹾ ﹺ‬ ‫ﲔ ﹶﻣ ﱠـﺮﺗ ﹾ ﹺ‬ ‫ ﹶﻏﺴ ﹶﻞ ﻳﺪﹶ ﻳ ﹺ‬
‫ـﻪ إﹺ ﹶﱃ ا ﹾﳌﹺ ﹾـﺮ ﹶﻓ ﹶﻘ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹾ‬
dua kali dua kali [M/235] [K/183] [K/188] [K/196] [T/34] [J/434-S]
[N/97-S] [N/98-S]
[‫ص‬−٩٨/‫ص[ ]ﻥ‬−٩٧/‫]ﻥ‬
‫ﴪ￯ ﹺﻣ ﹾﺜ ﹶﻞ ﹶذﻟﹺ ﹶﻚ‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ إﹺ ﹶﱃ ا ﹾﳌﹺ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹺﻖ ﹶﺛ ﹶ‬

‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬,‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬
 Dia membasuh tangannya yang kanan sehingga ke siku
tiga kali, kemudian yang kiri seperti itu [N/84-S] [N/85-S] [N/116-S] [‫ص‬−١١٦/‫ص[ ]ﻥ‬−٨٥/‫ص[ ]ﻥ‬−٨٤/‫]ﻥ‬
‫ﹶث ﻣﺮ ﹴ‬ ‫ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ إﹺ ﹶﱃ ا ﹾﳌﹺ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹶﻘ ﹾ ﹺ‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

‫ﲔ ﹶﺛﻼ ﹶ ﹶ ﱠ‬
 Nabi membasuh dua tangannya sehingga ke dua siku tiga
kali [M/226] [K/162] [A/421-S] [‫ص‬−٤٢١/‫[ ]أح‬١٦٢/‫[ ]خ‬٢٢٦/‫]ﻡ‬ ‫ات‬
Adou_Fr@yahoo.com 22 ٢٢
Menyapu Kepala
 Nabi menyapu kepalanya dengan air yang bukan lebihan
@ @cŠÛa@|ß
tangannya [M/236] ‫ ﺑﹺﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ ﺑﹺﲈ ﹴء ﹶﻏ ﹺﲑ ﹶﻓ ﹾﻀ ﹺ ﹺ ﹺ‬ ‫ ﻣﺴﺢ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
[٢٣٦/‫ﻞ ﹶﻳﺪﻩ ]ﻡ‬ ‫ﹶ ﹾ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﱡ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶ‬
‫ ﹸﻣ ﹶﻘﺪﱠ ﹶﻣ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹸﻣ ﹶﺆ ﱠﺧ ﹶﺮ ﹸﻩ‬,‫ ﹶﻓ ﹶﻤ ﹶﺴ ﹶﺢ ﺑﹺ ﹺﻪ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ‬,‫ ﹶأ ﹶﺧ ﹶﺬ ﹶﻣﺎ ﹰءا ﹶﺟ ﹺﺪﻳﺪﹰ ا‬

 Dia mengambil air yang baru, dan menyapu kepalanya
dengannya, hadapannya dan belakangnya [J/390-H] [‫ح‬−٣٩٠/‫]ﺟﻪ‬
‫اﺣﺪﹶ ﹰة إﹺ ﹶﱃ ﹸﻣ ﹶﺆ ﱠﺧ ﹺﺮ ﹺﻩ‬
‫ ﹸﺛﻢ ﻣﺴﺢ ر ﹾأﺳﻪ ﻣﺴﺤ ﹰﺔ ﻭ ﹺ‬,‫ ﻭ ﹶﺿﻊ ﻳﺪﹶ ﻩ ﹺﰲ ﻣ ﹶﻘﺪﱠ ﹺﻡ ر ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ‬
 Dia meletakkan tangannya di bahagian hadapan
kepalanya, kemudian dia menyapu kepalanya dengan satu sapuan [‫ص‬−١٠٠/‫]ﻥ‬ ‫ﱠ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹸ ﹶ ﹾ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶ ﹸ ﹸ‬
sehingga ke belakangnya [N/100-S]
 Dia memasukkan tangannya ke dalam bekas, dan

[١٨٩/‫]خ‬
‫ ﹶﻓ ﹶﻤ ﹶﺴ ﹶﺢ ﺑﹺ ﹶﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ ﹶﻓ ﹶﺄ ﹾﻗ ﹶﺒ ﹶﻞ ﺑﹺ ﹶﻴﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶأ ﹾد ﹶﺑ ﹶﺮ ﹺﲠﹺ ﹶﲈ‬,‫ﺎء‬ ‫ ﹶأ ﹾد ﹶﺧ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ﹺﰲ ﹺ‬
menyapu kepalanya, dan menghadapkan dengan dua tangannya
dan membalikkan dengan kedua-duanya [K/189]
‫ ﹶﻓ ﹶﻤ ﹶﺴـ ﹶﺢ ﹶر ﹾأ ﹶﺳـ ﹸﻪ ﹶﻣـ ﱠﺮ ﹰة‬ ‫ ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

 Nabi berwudhu’ dan dia membasuh kepalanya sekali
[J/435-S] [J/436-S] [N/92-S] [N/94-S] [N/95-S] [Z/48-S] [J/444]
23 [‫ص‬−٩٥/‫ص[ ]ﻥ‬−٩٤/‫ص[ ]ﻥ‬−٩٢/‫ص[ ]ﻥ‬−٤٣٦/‫ص[ ]ﺟـﻪ‬−٤٣٥/‫]ﺟـﻪ‬
٢٤
[٤٤٤/‫ص[ ]ﺟﻪ‬−٤٨/‫]ذ‬
 Dia menyapu kepalanya, dan dia menghadapkan ‫ ﹶﻓ ﹶﺄ ﹾﻗﺒ ﹶﻞ ﺑﹺ ﹺﻪ ﻭ ﹶأدﺑﺮ ﻣﺮ ﹰة ﻭ ﹺ‬,‫ ﻣﺴﺢ ﺑﹺﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ‬
‫اﺣﺪﹶ ﹰة‬
dengannya dan membalikkan sekali [M/235] [٢٣٥/‫]ﻡ‬ ‫ﹶ ﹾﹶﹶ ﹶﱠ ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ‬
23
Juga disebut dalam [Z/34-IH] dan At-Tirmizi berkata, “Dan dengannya berkata Ja`far bin Muhammad, Sufyan As-Sawriy, Ibnu l-Mubarak, Asy-Syafiì, Ahmad, dan Ishaq. Mereka
berpendapat menyapu kepala sekali”
‫س ﻣﺮ ﹰة ﻭ ﹺ‬ ‫ ﻭ ﱠ ﹺ ﹺ‬,‫ ﻭاﺑﻦ ا ﹾﹸﳌﺒﺎر ﹺﻙ‬,‫ﺎﻥ اﻟ ﱠﺜﻮ ﹺرﻱ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬
‫اﺣﺪﹶ ﹰة‬ ‫ ﹶر ﹶأ ﹾﻭا ﹶﻣ ﹾﺴ ﹶﺢ ﱠ‬,‫ ﹶﻭإﹺ ﹾﺳ ﹶﺤ ﹸﻖ‬, ‫ ﹶﻭ ﹶأ ﹾﲪﹶﺪﹸ‬,‫اﻟﺸﺎﻓﻌ ﱡﻲ‬
‫اﻟﺮ ﹾأ ﹺ ﹶ ﱠ ﹶ‬ ‫ ﻭ ﹸﺳ ﹾﻔ ﹶﻴ ﹸ ﹾ ﱡ ﹶ ﹾ ﹸ ﹶ ﹶ ﹶ‬,‫ ﻭﺑﹺﻪ ﹶﻳ ﹸﻘﻮ ﹸﻝ ﹶﺟ ﹾﻌ ﹶﻔ ﹸﺮ ﹾﺑ ﹸﻦ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‬:‫إح[ ﻭﻗﺎﻝ اﻟﱰﻣﺬﻱ‬−٣٤/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ذ‬٢٤
Adou_Fr@yahoo.com 23 ٢٣
‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫ ﹸﺛ ﱠ‬,‫ﺐ ﹺﲠﹺ ﹶﲈ إﹺ ﹶﱃ ﹶﻗ ﹶﻔـﺎ ﹸﻩ‬
‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶذ ﹶﻫ ﹶ‬,‫ ﹶﺑﺪﹶ ﹶأ ﺑﹺ ﹸﻤ ﹶﻘﺪﱠ ﹺﻡ ﹶر ﹾأﺳﻪ‬,‫ ﹶﻓ ﹶﺄ ﹾﻗ ﹶﺒ ﹶﻞ ﺑﹺ ﹶﻴﺪﹶ ﹾﻳﻪ ﹶﻭ ﹶأ ﹾد ﹶﺑ ﹶﺮ‬,‫ ﺑﹺ ﹶﺮ ﹾأﺳﻪ‬ ‫ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
 Nabi menyapu kepalanya, dan dia menghadapkan dengan
dua tangannya dan membalikkan, dia bermula dengan bahagian ‫ـﻢ‬
hadapan kepalanya, kemudian dia membawa kedua-duanya ke
‫ﹺ‬
[‫ص‬−٩٧/‫ص[ ]ﻥ‬−٤٣٤/‫[ ]ﺟـﻪ‬٣٤/‫ص[ ]ط‬−٣٢/‫[ ]ذ‬١٨٣/‫[ ]خ‬٢٣٥/‫ﻊ إﹺ ﹶﱃ ا ﹾﹶﳌﻜﹶﺎﻥ ا ﱠﻟـﺬﻱ ﹶﺑـﺪﹶ ﹶأ ﻣﻨﹾـ ﹸﻪ ]ﻡ‬
‫ﹺ ﹺ‬
‫ﳘﺎ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶر ﹶﺟ ﹶ‬ ‫ﹶر ﱠد ﹸ ﹶ‬
tengkuknya, kemudian dia membalas kedua-duanya sehingga dia
kembali ke tempat yang dia telah bermula daripadanya [M/235]
[K/183] [Z/32-S] [T/34] [J/434-S] [N/97-S] [N/98-S]
[‫ص‬−٩٨/‫]ﻥ‬
‫ ﺑﹺ ﹶﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ ﹶﺛ ﹶ‬ ‫ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬
 Nabi menyapu kepalanya tiga kali [A/436-IH]
[‫إح‬−٤٣٦/‫]أح‬
Menyapu Dua Telinga

 Nabi menyapu kepalanya dan dua telinganya satu kali
@ @´flã‡þa@|ß
‫ ﺑﹺ ﹶﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﻣ ﱠﺮ ﹰة‬ ‫ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
[N/101-S]
[‫ص‬−١٠١/‫]ﻥ‬
‫ ﹺذ ﹶرا ﹶﻋ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﺟ ﹶﻌ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹾ ﹸﻟﻜ ﹸﹸﻬ ﹶﲈ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﻤ ﹶﺴ ﹸﺢ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﺑﺎﻃﹺﻨ ﹸﹶﻬ ﹶﲈ‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

 Nabi membasuh dua lengannya, dan menggosok kedua-
duanya, dan dia menyapu dua telinganya yang dalam [N/74-S] [‫ص‬−٧٤/‫]ﻥ‬
 Nabi menyapu dua telinganya, yang dalamnya dengan dua
jari telunjuk, dan dia membalas dua ibu jarinya ke luar telinganya,
dan dia menyapu luar keduanya dan dalam keduanya [J/439-HS]
‫ﻒ إﹺﲠﺎﻣﻴـ ﹺﻪ إﹺ ﹶﱃ ﹶﻇـ ﹺ‬
‫ ﹶﻓ ﹶﻤ ﹶﺴـ ﹶﺢ‬,‫ﺎﻫ ﹺﺮ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴـ ﹺﻪ‬ ‫ ﹶﻭ ﹶﺧـﺎ ﹶﻟ ﹶ ﹾ ﹶ ﹶ ﹾ‬,‫ﲔ‬ ‫ﺎﻟﺴـ ﱠﺒﺎ ﹶﺑ ﹶﺘ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫ ﹶداﺧ ﹶﻠ ﹸﻬ ﹶﲈ ﺑﹺ ﱠ‬,‫ ﹸأ ﹶذ ﹶﻧ ﹾﻴﻪ‬ ‫ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
 Dan dalam satu riwayat : Nabi menyapu kepalanya dan
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
dua telinganya, luar keduanya dan dalam keduanya [Z/36-HS]
 Nabi menyapu kepalanya dan dua telinganya, bahagian
[‫ص‬.‫ح‬−٤٣٩/‫ﳘﺎ ﹶﻭ ﹶﺑﺎﻃﻨﹶ ﹸﻬ ﹶﲈ ]ﺟﻪ‬ ‫ﹶﻇﺎﻫ ﹶﺮ ﹸ ﹶ‬
‫ﳘﺎ ﹶﻭ ﹶﺑﺎﻃﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫ ﹶﻇﺎﻫ ﹺﺮ ﹶ‬,‫ ﺑﹺ ﹶﺮ ﹾأﺳﻪ ﹶﻭ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴﻪ‬ ‫ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
dalam keduanya dengan dua jari telunjuk, dan bahagian luar
keduanya dengan dua ibu jarinya [N/102-HS] [‫ص‬.‫ح‬−٣٦/‫ﻨﻬ ﹶﲈ ]ذ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﺎﻟﺴ ﱠﺒﺎ ﹶﺣﺘ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬

[‫ص‬.‫ح‬−١٠٢/‫ﲠﺎ ﹶﻣ ﹾﻴﻪ ]ﻥ‬ ‫ﳘﺎ ﺑﹺﺈﹺ ﹾ ﹶ‬‫ﹶﲔ ﹶﻭ ﹶﻇﺎﻫ ﹺﺮ ﹶ‬ ‫ ﹶﺑﺎﻃﻨ ﹺﻬ ﹶﲈ ﺑﹺ ﱠ‬,‫ ﺑﹺ ﹶﺮ ﹾأﺳﻪ ﹶﻭ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴﻪ‬ ‫ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
Adou_Fr@yahoo.com 24 ٢٤
‫ ﻭ ﹶأﻣﺮ ﺑﹺﻴﺪﹶ ﻳ ﹺﻪ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻇ ﹺ‬,‫ ﻣﺴﺢ ﺑﹺﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ‬
‫ﺎﻫ ﹺﺮ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬
 Dia menyapu kepalanya, dan dia melalukan dua
tangannya ke luar dua telinganya [A/489-IH] [‫إح‬−٤٨٩/‫]أح‬ ‫ﹶ ﹶﱠ ﹶ ﹾ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ‬
 Nabi berkata : Dua telinga itu adalah daripada kepala

‫اﻟﺮ ﹾأ ﹺ‬
‫س‬ ‫ اﻷﹸ ﹸذ ﹶﻧ ﹸ ﹺ‬:  ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
[J/444-S] [Z/37-S] [‫ص‬−٣٧/‫ص[ ]ذ‬−٤٤٤/‫]ﺟﻪ‬ ‫ﺎﻥ ﻣ ﹶﻦ ﱠ‬ ‫ﱡ‬
 Dia melalukan dua tangannya pada dua telinganya.

Kemudian dia melalukan ke atas dua pipinya [N/100-S] [‫ص‬−١٠٠/‫]ﻥ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻣ ﱠﺮ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹾ‬,‫ ﹶأ ﹶﻣ ﱠﺮ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﺑﹺ ﹸﺄ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬
‫اﳋﹶﺪﱠ ﹾﻳ ﹺﻦ‬
Menyela Janggut
 Nabi berwudhu’ dan menyela janggutnya [J/429-S] [J/430-
@ @òîzÜÛa@ÝîÜ¥
‫ ﹶﻓ ﹶﺨ ﱠﻠ ﹶﻞ ﹺﳊﹾ ﹶﻴ ﹶﺘ ﹸﻪ‬ ‫ ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
S] [Z/29-S] [Z/31-S]
[‫ص‬−٣١/‫ص[ ]ذ‬−٢٩/‫ص[ ]ذ‬−٤٣٠/‫ص[ ]ﺟﻪ‬−٤٢٩/‫]ﺟﻪ‬
‫ﳊ ﹶﻴﺘﹺ ﹺﻪ‬‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫ ﹶﻣ ﱠﺮ ﺑﹺ ﹶﻴﺪﹶ ﹾﻳﻪ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹾ‬
 Dia melalukan dua tangannya ke atas janggutnya [A/489-
IH] [‫إح‬−٤٨٩/‫]أح‬
Adou_Fr@yahoo.com 25 ٢٥
Menyapu Dua Hujung Mata
 Nabi menyapu dua hujung matanya [J/444-S] (hujung mata
@ @åîž Ó d àfl Û a@|ß
: bahagian mata yang berdekatan hidung) ‫ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﹶﻣ ﹾﺄ ﹶﻗ ﹾ ﹺ‬ ‫ﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
(‫ ﻃﺮﻑ اﻟﻌﲔ اﻟﺬﻱ ﻳﲇ اﻷﻧﻒ‬: ‫ص[ )ﻣﺄﻕ‬−٤٤٤/‫ﲔ ]ﺟﻪ‬ ‫ ﹶﻛ ﹶ‬
Membasuh Dua Kaki

 Dia memasukkan tangannya ke dalam bekas, dan
@ @åîž Üuž Šğ Ûa@ÝË
membasuh dua kakinya [K/189]
[١٨٩/‫ﺟ ﹶﻠ ﹾﻴﻪ ]خ‬
‫ ﹶﻓ ﹶﻐﺴ ﹶﻞ ﹺر ﹺ‬,‫ﺎء‬ ‫ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ﹺﰲ ﹺ‬ ‫ ﹶأ ﹾد ﹶﺧ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
 Nabi mengambil satu cedukan daripada air dan menjirus ‫ﹾ‬ ‫ﹶ‬
dengannya ke atas kakinya yang kanan, sehingga dia
‫ﹺﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹸﺛـ ﱠﻢ ﹶأ ﹶﺧـ ﹶﺬ ﹾ‬,‫ ﹶﻏ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹰﺔ ﻣ ﹾﻦ ﹶﻣﺎء ﹶﻓ ﹶﺮ ﱠش ﹺ ﹶﲠﺎ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺر ﹾﺟﻠﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ ﹶﺣﺘﱠـﻰ ﹶﻏ ﹶﺴـ ﹶﻠ ﹶﻬﺎ‬ ‫ ﹶأ ﹶﺧ ﹶﺬ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫ﻏﺮ ﹶﻓـ ﹰﺔ‬
membasuhnya. Kemudian dia mengambil satu cedukan yang lain
dan membasuh dengannya kakinya iaitu yang kiri [K/140]
 Dan dalam satu riwayat : Nabi menceduk dengan satu
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
cedukan dan membasuh kakinya yang kanan. Kemudian dia
menceduk dengan satu cedukan dan membasuh kakinya yang kiri
[١٤٠/‫ﴪ￯ ]خ‬ ‫ﹸأ ﹾﺧ ﹶﺮ￯ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹺ ﹶﲠﺎ ر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹸﻪ ﹶﻳ ﹾﻌﻨﻲ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬
‫ﻑ ﹶﻏ ﹾﺮ ﹶﻓـ ﹰﺔ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶـﻞ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠـ ﹸﻪ‬
‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻏ ﹶـﺮ ﹶ‬,‫ ﹶﻏ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹰﺔ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬ ‫ﻑ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺮ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
[N/102-HS]
 Nabi membasuh dua kakinya sehingga dia membersihkan
kedua-duanya [M/236]
[‫ص‬.‫ح‬−١٠٢/‫]ﻥ‬ ‫ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬
￯‫ﴪ‬
‫ﹺ‬
[٢٣٦/‫]ﻡ‬ ‫ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹾﻴﻪ ﹶﺣ ﱠﺘﻰ ﹶأ ﹾﻧ ﹶﻘﺎ ﹸ ﹶ‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫ﳘﺎ‬
‫ﴪ￯ ﹺﻣ ﹾﺜ ﹶﻞ ﹶذﻟﹺ ﹶﻚ‬

‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬,‫ﻼ ﹰﺛﺎ‬
‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻗﺪﹶ ﹶﻣ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ ﹶﺛ ﹶ‬
 Dia membasuh kakinya yang kanan tiga kali, kemudian
yang kiri seperti itu juga [N/84-S] [N/85-S] [N/116-S] [‫ص‬−١١٦/‫ص[ ]ﻥ‬−٨٥/‫ص[ ]ﻥ‬−٨٤/‫]ﻥ‬
 Nabi membasuh dua kakinya tiga kali [M/226] [K/162]
‫ﹶث ﻣﺮ ﹴ‬ ‫ﹺ‬
‫ات‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹾﻴﻪ ﹶﺛﻼ ﹶ ﹶ ﱠ‬
[A/421-S]
 Dia membasuh dua kakinya sehingga ke dua buku lali tiga [‫ص‬−٤٢١/‫[ ]أح‬١٦٢/‫[ ]خ‬٢٢٦/‫]ﻡ‬
kali [A/418-S] [A/489-IH]
Adou_Fr@yahoo.com 26 ٢٦
[‫إح‬−٤٨٩/‫ص[ ]أح‬−٤١٨/‫]أح‬ @‫ث ﹺﻣ ﹶﺮ ﹴار‬

‫ﻼ ﹶ‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹺﻪ إﹺ ﹶﱃ ا ﹾﻟ ﹶﻜ ﹾﻌ ﹶﺒ ﹾ ﹺ‬
‫ﲔ ﹶﺛ ﹶ‬
Adou_Fr@yahoo.com 27 ٢٧
Menyela Jari
 Nabi berkata : Apabila kamu berwudhu’, maka
@ @Éib•þa@ÝîÜ¥
‫ إﹺ ﹶذا ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ ﹶت ﹶﻓ ﹶﺄ ﹾﺳﺒﹺ ﹺﻎ ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹸﺿﻮ ﹶء ﹶﻭ ﹶﺧ ﱢﻠ ﹾﻞ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬:  ‫ ﻗﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫ﲔ اﻷﹶ ﹶﺻﺎﺑﹺ ﹺﻊ‬
sempurnakanlah wudhu’, dan selalah di antara jari-jari [N/114-S]25 ٢٧
 Nabi berwudhu’ dan menyela jari-jari dua kakinya dengan [‫ص‬−١١٤/‫]ﻥ‬
jari kelengkingnya [J/446-S]26
٢٨
[‫ص‬−٤٤٦/‫]ﺟﻪ‬ ‫ﴫ ﹺﻩ‬
‫ﺨﻨ ﹾ ﹺ ﹺ‬
‫ ﺗﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ ﹶﻓ ﹶﺨ ﱠﻠ ﹶﻞ ﹶأﺻﺎﺑﹺﻊ ﹺرﺟ ﹶﻠﻴ ﹺﻪ ﺑﹺ ﹺ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
‫ﹶ ﹶ ﹾ ﹾ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﱡ‬ ‫ﻛ ﹶ‬
Menyempurnakan Wudhu’
 Nabi telah melihat seorang lelaki tidak membasuh dua
@ @õì™ìÛa@Îbjg
tumitnya, dan dia berkata : Kecelakaan bagi tumit-tumit daripada
api neraka [M/242]
‫ﺎب ﹺﻣ ﹶﻦ اﻟﻨ ﹺ‬
[٢٤٢/‫ﱠﺎر ]ﻡ‬ ‫ ﹶﻭ ﹾﻳ ﹲﻞ ﻟﹺ ﹶ‬: ‫ﻼ ﹶﱂ ﹾ ﹶﻳ ﹾﻐ ﹺﺴ ﹾﻞ ﹶﻋ ﹺﻘ ﹶﺒ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﻓ ﹶﻘ ﹶﺎﻝ‬
‫ﻸ ﹾﻋ ﹶﻘ ﹺ‬ ‫ ﹶر ﹶأ￯ ﹶر ﹸﺟ ﹰ‬ ‫ ﻛﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
 Bahawasanya seorang lelaki telah berwudu’ dan
meninggalkan tempat kuku di atas kakinya, maka Nabi telah
melihatnya dan berkata : Ulangilah dan perbaiklah wudhu’ kamu ‫ ﹾار ﹺﺟـ ﹾﻊ ﹶﻓ ﹶﺄ ﹾﺣ ﹺﺴـ ﹾﻦ‬: ‫ـﺎﻝ‬
‫ ﹶﻓ ﹶﻘ ﹶ‬ ‫ﴫ ﹸﻩ اﻟﻨﱠﺒﹺـ ﱡﻲ‬ ‫ﹺﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﱰ ﹶﻙ ﹶﻣ ﹾﻮﺿ ﹶﻊ ﹸﻇ ﹸﻔ ﹴﺮ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻗﺪﹶ ﻣﻪ ﹶﻓ ﹶﺄ ﹾﺑ ﹶ ﹶ‬ ‫ﻼ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ ﹶﻓ ﹶ ﹶ‬
‫ ﹶأ ﱠﻥ ﹶر ﹸﺟ ﹰ‬
29
[M/243]
٣٠
[٢٤٣/‫]ﻡ‬ ‫ﹸﻭ ﹸﺿﻮ ﹶء ﹶﻙ‬
25
Demikian dalam [J/448-S] dengan lafaz (Sempurnakanlah wudhu’, dan selalah di antara jari-jari), dan dalam [Z/38-S] dengan lafaz (Apabila kamu berwudhu’, maka selalah jari-jari),
dan dalam [Z/39-HS] dengan lafaz (Apabila kamu berwudhu’, maka selalah di antara jari-jari dua tanganmu dan dua kakimu)
26
Demikian dalam [Z/40-S] dengan lafaz (Nabi menggosok-gosok jari-jari dua kakinya dengan jari kelengkingnya)
‫ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ ﹶت ﹶﻓ ﹶﺨ ﱢﻠ ﹾﻞ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬
‫ﲔ ﹶأ ﹶﺻﺎﺑﹺ ﹺﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‬ ‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ ﹶت ﹶﻓ ﹶﺨ ﱢﻠ ﹺﻞ اﻷﹶ ﹶﺻﺎﺑﹺ ﹶ‬−٣٨/‫]ذ‬
[‫ص‬.‫ح‬−٣٩/‫ ﻭﰲ ]ذ‬,(‫ﻊ‬ ‫ ﻭﰲ‬,(‫ﲔ اﻷﹶ ﹶﺻﺎﺑﹺ ﹺﻊ‬
‫ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶأ ﹾﺳﺒﹺ ﹺﻎ ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹸﺿﻮ ﹶء ﹶﻭ ﹶﺧ ﱢﻠ ﹾﻞ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ [‫ص‬−٤٤٨/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﺟﻪ‬٢٧
(‫ﹶﻭ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ‬
(‫ﹾﴫ ﹺﻩ‬
‫ﺨﻨ ﹺ ﹺ‬
‫ ﹶأﺻﺎﺑﹺﻊ ﹺرﺟ ﹶﻠﻴ ﹺﻪ ﺑﹺ ﹺ‬ ‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ )د ﹶﻟ ﹶﻚ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬−٤٠/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ذ‬٢٨
‫ﹶ ﹶ ﹾ ﹾ‬ ‫ﱡ‬ ‫ﹶ‬
29
Juga disebut dalam [A/134-S] dan [A/153-S] dengan lafaz (Dan dia meninggalkan tempat kuku di atas permukaan kakinya), dan [J/665-S] dengan lafaz (Dan dia meninggalkan tempat
kuku tidak mengenaïnya air)
(‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﺮ ﹶﻙ ﹶﻣ ﹾﻮ ﹺﺿ ﹶﻊ اﻟ ﱡﻈ ﹸﻔ ﹺﺮ ﹶﱂ ﹾ ﹸﻳ ﹺﺼ ﹾﺒ ﹸﻪ ا ﹾﹶﳌﺎء‬−٦٦٥/‫ ﻭ]ﺟﻪ‬,(‫ﻇﻬﺮ ﹶﻗﺪﹶ ﹺﻣ ﹺﻪ‬
‫ﱰ ﹶﻙ ﹶﻣ ﹾﻮ ﹺﺿ ﹶﻊ ﻇﻔﺮ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺ‬
‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻓ ﹶ ﹶ‬−١٥٣/‫ص[ ﻭ]أح‬−١٣٤/‫ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]أح‬
٣٠
Adou_Fr@yahoo.com 28 ٢٨
Merenjis Kemaluan
 Nabi berwudhu’ dan menjirus kemaluannya [N/135-S]
@ @xŠÐÛa@óÜÇ@|šäÛa
31
dengan sehafnah air [N/134-S] (hafnah : takungan ‫ ﺑﹺﺤ ﹾﻔﻨ ﹴﹶﺔ ﹺﻣﻦ ﻣ ﹴ‬٣٢[‫ص‬−٤٦١/‫ص[ ]ﺟﻪ‬−١٣٥/‫ ﻭﻧﹶﻀﺢ ﹶﻓﺮﺟﻪ ]ﻥ‬ ‫ ﺗﹶﻮﺿ ﹶﺄ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
‫ﺎء‬ ‫ﱡ ﹶ ﹶ ﹶ ﹾ ﹶ ﹸ‬ ‫ﹶ ﱠ‬
[J/461-S]
dengan dua tapak tangan) [‫ص‬−١٣٤/‫]ﻥ‬ ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
Minum Lebihan Air Wudhu’

 Nabi telah minum lebihan air wudhu’nya dengan berdiri
@ @õì™flìÛa@ÝšÏ@lŠ‘
[N/95-S]
33
‫ ﻳ ﹾﴩب ﹺﻣﻦ ﹶﻓ ﹾﻀ ﹺﻞ ﻭ ﹸ ﹺ ﹺ ﹺ‬ ‫ﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
[‫ص‬−٩٥/‫ﺿﻮﺋﻪ ﹶﻗﺎﺋ ﹰﲈ ]ﻥ‬ ‫ ﹶﻛ ﹶ‬
‫ﹶ‬ ‫ﱡ ﹶ ﹶ ﹸ ﹾ‬
٣٤
 Dan dalam satu riwayat : Apabila dia habis daripada
bersucinya, dia mengambil daripada lebihan air bersucinya
dengan tapak tangannya dan meminumnya [Z/49-S] ‫ﻮر ﹺﻩ ﺑﹺ ﹶﻜ ﱢﻔ ﹺﻪ ﹶﻓ ﹶ ﹺ‬
[‫ص‬−٤٩/‫ﴩ ﹶﺑ ﹸﻪ ]ذ‬ ‫ﻮر ﹺﻩ ﹶأ ﹶﺧ ﹶﺬ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﻓ ﹾﻀ ﹺﻞ ﹶﻃ ﹸﻬ ﹺ‬
‫ﹶﺎﻥ ﹶإ ﹶذا ﹶﻓ ﹶﺮ ﹶغ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸﻃ ﹸﻬ ﹺ‬
‫ ﻛ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
 Dan dalam satu riwayat : Kemudian dia menceduk sedikit
‫ﻑ ﻫﻨﹶﻴ ﹰﺔ ﹺﻣﻦ ﻣ ﹴ‬
‫ﺎء ﺑﹺ ﹶﻜ ﱢﻔ ﹺﻪ ﹶﻓ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹴ‬
daripada air dengan tapak tangannya dan meminumnya [A/876-
‫ﴩ ﹶﺑ ﹸﻪ‬ ‫ﱰ ﹶ ﹸ ﱠ ﹾ ﹶ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ا ﹾﻏ ﹶ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
SLg-IH]
[‫إح‬−‫ﻟﻎ‬.‫ص‬−٨٧٦/‫]أح‬
31
Dengan lafaz (Kemudian dia mengambil seceduk (tapak tangan) daripada air, dan dia menjirus kemaluannya dengannya)
‫ ﺑﻠﻔﻆ )ﺗﹶﻮﺿ ﹶﺄ ﹸﺛﻢ ﹶأ ﹶﺧ ﹶﺬ ﹶﻛﻔﺎ ﹺﻣﻦ ﻣ ﹴ‬٣٢
(‫ﺎء ﹶﻓﻨﹶ ﹶﻀ ﹶﺢ ﺑﹺ ﹺﻪ ﹶﻓ ﹾﺮ ﹶﺟ ﹸﻪ‬ ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶ ﱠ ﱠ‬
33
Juga disebut dalam [N/96-S] dengan lafaz (Kemudian dia berdiri dan mengambil lebihan air bersucinya dan dia minum sedangkan dia berdiri), [N/130-S] dengan lafaz (Kemudian dia
mengambil lebihannya dan minum dengan berdiri), [N/136-S] dengan lafaz (Kemudian dia berdiri dan minum lebihan air wudhu’nya), [A/583-S] dengan lafaz (Kemudian dia minum
sedangkan dia berdiri), [H/1340-S] dengan lafaz (Kemudian dia berdiri dan minum lebihan air wudhu’nya), [H/1341-S] dengan lafaz (Kemudian dia minum lebihannya sedangkan dia
berdiri), dan dalam [A-943-H] dengan lafaz (Kemudian dia minum lebihan air wudhu’nya sedangkan dia berdiri) dan dalam [A/797-SLg-IH] dengan lafaz (Dan dia minum air lebihan
jagnya sedangkan dia berdiri) dan [Z/48-S] dengan lafaz (Kemudian dia berdiri, mengambil lebihan air bersucinya dan meminumnya sedangkan dia berdiri)
,(‫ﻮﺋ ﹺﻪ‬
‫ﴩب ﹶﻓ ﹾﻀ ﹶﻞ ﻭ ﹸﺿ ﹺ‬
‫ﹶ‬ ‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻗﺎ ﹶﻡ ﹶﻓ ﹶ ﹺ ﹶ‬−١٣٦/‫ ﻭ]ﻥ‬,(‫ﴩ ﹶب ﹶﻗﺎﺋ ﹰﲈ‬
‫ﹺ‬ ‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶأ ﹶﺧ ﹶﺬ ﹶﻓ ﹾﻀ ﹶﻠ ﹸﻪ ﹶﻓ ﹶ ﹺ‬−١٣٠/‫ ﻭ]ﻥ‬,(‫ﴩ ﹶب ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﻗ ﹺﺎﺋ ﹲﻢ‬ ‫ﻮر ﹺﻩ ﹶﻓ ﹶ ﹺ‬
‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻗﺎ ﹶﻡ ﹶﻓ ﹶﺄ ﹶﺧ ﹶﺬ ﹶﻓ ﹾﻀ ﹶﻞ ﹶﻃ ﹸﻬ ﹺ‬−٩٦/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻥ‬٣٤
‫ﴍ ﹶب‬ ‫ح[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶ ﹺ‬−٩٤٣/‫ ﻭﰲ ]أح‬,(‫ﴍ ﹶب ﹶﻓ ﹾﻀ ﹶﻠ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﻗ ﹺﺎﺋ ﹲﻢ‬ ‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶ ﹺ‬−١٣٤١/‫ ﻭ]ﺣﺐ‬,(‫ﴩ ﹶب ﹶﻓ ﹾﻀ ﹶﻞ ﹶﻣ ﹺﺎﺋ ﹺﻪ‬ ‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻗﺎ ﹶﻡ ﹶﻓ ﹶ ﹺ‬−١٣٤٠/‫ ﻭ]ﺣﺐ‬,(‫ﴍ ﹶب ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﻗ ﹺﺎﺋ ﹲﻢ‬ ‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶ ﹺ‬−٥٨٣/‫ﻭ]أح‬
(‫ﴩ ﹶﺑ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﻗ ﹺﺎﺋ ﹲﻢ‬

‫ﻮر ﹺﻩ ﹶﻓ ﹶ ﹺ‬
‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻗﺎ ﹶﻡ ﹶﻓ ﹶﺄ ﹶﺧ ﹶﺬ ﹶﻓ ﹾﻀ ﹶﻞ ﹶﻃ ﹸﻬ ﹺ‬−٤٨/‫ﹸﻮز ﹺﻩ ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﻗ ﹺﺎﺋ ﹲﻢ( ﻭ]ذ‬
‫ﴍ ﹶب ﹶﻓ ﹾﻀ ﹶﻞ ﻛ ﹺ‬ ‫إح[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻭ ﹶ ﹺ‬−‫ﻟﻎ‬.‫ص‬−٧٩٧/‫ﻮﺋ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﻗ ﹺﺎﺋ ﹲﻢ( ﻭﰲ ]أح‬ ‫ﹶﻓ ﹾﻀ ﹶﻞ ﻭ ﹸﺿ ﹺ‬
‫ﹶ‬
Adou_Fr@yahoo.com 29 ٢٩
Berwudhu’ Bersama-sama
 Lelaki dan perempuan berwudhu’ bersama-sama pada
@ @bĆÈîº@õì™ìÛa
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﺎﻥ اﻟﺮﺟـ ﹸﺎﻝ ﻭاﻟﻨﱢﺴـﺎء ﻳ ﹶﺘﻮ ﱠﺿـ ﹸﺆ ﹶ ﹺ‬
‫ﻭﻥ ﹶﲨﻴ ﹰﻌــﺎ ﹺﰲ ﹶز ﹶﻣـﺎﻥ ﹶر ﹸ‬
zaman Rasuli Llah [N/71-S] [N/342-S] [H/1265-S]35
 Nabi melarang lelaki daripada berwudhu’ dengan lebihan [‫ص‬−٣٤٢/‫ص[ ]ﻥ‬−٧١/‫ ]ﻥ‬ ‫ﺳــﻮﻝ اﷲﹺ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹸ ﹶ ﹶ‬ ‫ ﹶﻛـ ﹶ ﱢ ﹶ‬
air wudhu’ perempuan [N/343-S] [J/373-S] [H/1260-S] [Z/64-S]
٣٦
[‫ص‬−١٢٦٥/‫]ﺣﺐ‬
‫ ﹶأ ﹾﻥ ﻳﺘﹶﻮﺿ ﹶﺄ اﻟﺮﺟ ﹸﻞ ﺑﹺ ﹶﻔﻀ ﹺﻞ ﻭﺿ ﹺ‬ ‫ ﳖﻰ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬

‫ﻮء ا ﹾﹶﳌ ﹾﺮ ﹶأ ﹺة‬
[‫ص‬−١٢٦٠/‫ص[ ]ﺣـﺐ‬−٣٧٣/‫ص[ ]ﺟـﻪ‬−٣٤٣/‫]ﻥ‬ ‫ﹾ ﹶ ﹸ‬ ‫ﹶ ﹶ ﱠ ﱠ ﹸ‬ ‫ﱡ‬ ‫ﹶﹶ‬
[‫ص‬−٦٤/‫]ذ‬
Pembatalan Wudhu’ õì™ìÛa@Þbİig
Mazi
 Nabi apabila disoal tentang mazi, dia berkata : Padanya
@ @ðˆ½a
‫ ﻓﹺ ﹺﻴﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹸ‬: ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬,‫ إﹺ ﹶذا ﹸﺳ ﹺﺌ ﹶﻞ ﹶﻋ ﹺﻦ ا ﹾﹶﳌﺬﻱ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
wudhu’ [K/132]37
 Dan dia berkata : Berwudhu’lah, dan basuhlah zakarmu
٣٩
[١٣٢/‫ﺿﻮء ]خ‬ ‫ﻛ ﹶ‬
38
[K/266] [N/194-S]
35
Dan di dalam [D/79-S] dengan lafaz (Adalah lelaki dan perempuan berwudhu’ pada zaman Rasuli Llah – berkata Musaddad – daripada bekas yang satu bersama-sama)
(‫اﺣ ﹺﺪ ﹶﲨﹺﻴ ﹰﻌﺎ‬ ‫ – ﻗﺎﻝ ﻣﺴﺪد – ﹺﻣﻦ ﹺ ﹺ‬ ‫ﻮﻝ اﷲﹺ‬
‫ﹶﺎء ا ﹾﻟﻮ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﺎﻥ رﺳ ﹺ‬
‫اﻹﻧ ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻭﻥ ﹺﰲ ﹶز ﹶﻣ ﹶ ﹸ‬
‫اﻟﺮ ﹶﺟ ﹸﺎﻝ ﹶﻭاﻟﻨ ﹶﱢﺴﺎ ﹸء ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺆ ﹶ‬ ‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ )ﻛ ﹶ‬−٧٩/‫ ﻭﰲ ]ﻭد‬٣٦
‫ﹶﺎﻥ ﱢ‬
37
Juga disebut dalam [K/176], [A/618-S], [A/856-SLg] (Rijaluhu siqat, rijalu syaykhayn kecuali Hani’ bin Hani’), [A/870-S], [A/891-S], [N/436-S], dan [J/504-S], dan dalam [A/869-S] dan
[A/893-S] denganlafaz (Pada mazi itu wudhu’), dalam [M/303] dengan lafaz (Daripadanya wudhu’), dan dalam [Z/114-S] dengan lafaz (Daripada mazi wudhu’)
38
Juga disebut dalam [M/303] (Hendaklah dia membasuh zakarnya, dan berwudhu’), [N/439-S] (Hendaklah dia membasuh zakarnya, kemudian hendaklah dia berwudhu’), [M/303] dan
[A/823-S] (Berwudhu’lah dan jiruslah kemaluanmu), [T/97] (Maka hendaklah dia menjirus kemaluannya dengan air, dan hendaklah dia berwudhu’ dengan wudhu’nya untuk salat),
[N/193-S] dan [A/868-S] (Maka basuhlah zakarmu dan berwudhu’lah dengan wudhu’mu untuk salat), dan [N/435-S] (Maka hendaklah dia membasuhnya daripadanya, dan hendaklah
dia berwudhu’ dengan wudhu’nya untuk salat atau wudhu’ seperti wudhu’ salat) dan [A/23859-S] (Hendaklah dia membasuh kemaluannya, dan hendaklah dia berwudhu’ dengan
wudhu’nya untuk salat). Dan tentang mazi yang terkena pakaian, Nabi berkata dalam [Z/115-S] : (Memadaï bagi kamu untuk mengambil air seceduk tapak tangan, dan menjirus
pakaianmu dengannya ketika kamu melihat bahawasanya terkena daripadanya)
Adou_Fr@yahoo.com 30 ٣٠
٤٠
[‫ص‬−١٩٤/‫[ ]ﻥ‬٢٦٦/‫]خ‬ ‫ ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿﺄ ﹶﻭا ﹾﻏ ﹺﺴ ﹾﻞ ﹶذﻛ ﹶﹶﺮ ﹶﻙ‬: ‫ ﻭﻗﺎﻝ‬
‫ إﹺ ﹶذا ﹶﻣ ﱠﺲ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹶذﻛ ﹶﹶﺮ ﹸﻩ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ‬:  ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
 Nabi berkata : Apabila seseorang antum menyentuh ٤٣
zakarnya, hendaklah dia berwudhu’ [T/102] [N/163-S] [J/479-S]41 [‫ص‬−٤٧٩/‫ص[ ]ﺟﻪ‬−١٦٣/‫[ ]ﻥ‬١٠٢/‫]ط‬
 Dan dia berkata : Barangsiapa menyentuh zakarnya, maka
janganlah dia bersalat sehingga dia berwudhu’ [Z/82-S]
 Dan dalam satu riwayat : Apabila ditanya tentang
[‫ص‬−٨٢/‫]ذ‬ ‫ﻼ ﹸﻳ ﹶﺼ ﱢﻞ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ‬
‫ ﹶﻣ ﹾﻦ ﹶﻣ ﱠﺲ ﹶذﻛ ﹶﹶﺮ ﹸﻩ ﹶﻓ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬
‫ـﻮ ﹺﻣﻨﹾـ ﹶﻚ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﹸﺳ ﹺﺌ ﹶﻞ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻣ ﱢﺲ ﱠ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬

menyentuh zakar, maka dia berkata : Tiada padanya wudhu’,
sesungguhnya ia (sebahagian) daripada (diri)mu [J/483-S]42 −٤٨٣/‫]ﺟـﻪ‬ ‫ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺲ ﻓ ﹾﻴﻪ ﹸﻭ ﹸﺿﻮ ﹲء إﹺ ﱠﻧ ﹶﲈ ﹸﻫ ﹶ‬:  ‫ ﹶﻓ ﹶﻘ ﹶﺎﻝ‬,‫اﻟﺬ ﹶﻛ ﹺﺮ‬
٤٤
[‫ص‬
[‫ص‬−٨٦٩/‫ ﻭﰲ ]أح‬،[‫ص‬−٥٠٤/‫ ﻭ]ﺟﻪ‬،[‫ص‬−٤٣٦/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−٨٩١/‫ ]أح‬،[‫ص‬−٨٧٠/‫ ]أح‬,(‫اﻟﺸﻴﺨﲔ ﻏﲑ ﻫﺎﲏء ﺑﻦ ﻫﺎﲏء‬ ‫ﻟﻎ[ )رﺟﺎﻟﻪ ﺛﻘﺎت رﺟﺎﻝ‬.‫ص‬−٨٥٦/‫ ]أح‬،[‫ص‬−٦١٨/‫ ]أح‬،[١٧٦/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬٣٩
(‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺬ ﹺﻱ ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹸﺿﻮ ﹸء‬−١١٤/‫ ﻭﰲ ]ذ‬,(‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹺﻣﻨﹾ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹸﺿﻮ ﹸء‬٣٠٣/‫ ﻭﰲ ]ﻡ‬,(‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹺﰲ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺬ ﹺﻱ ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹸﺿﻮء‬−٨٩٣/‫ﻭ]أح‬
‫[ ) ﹶﻓ ﹾﻠﻴﻨﹾﻀﺢ ﹶﻓﺮﺟﻪ ﺑﹺﺎ ﹾﹶﳌ ﹺ‬٩٧/‫ ﻭﰲ ]ط‬,(‫ص[ )ﺗﹶﻮﺿ ﹾﺄ ﻭاﻧﹾﻀﺢ ﹶﻓﺮﺟ ﹶﻚ‬−٨٢٣/‫[ ﻭ]أح‬٣٠٣/‫ ﻭﰲ ]ﻡ‬,(‫ص[ )ﻳ ﹾﻐ ﹺﺴ ﹸﻞ ﹶذﻛﹶﺮﻩ ﹸﺛﻢ ﹾﻟﻴﺘﹶﻮﺿ ﹾﺄ‬−٤٣٩/‫ ﻭﰲ ]ﻥ‬,(‫[ )ﻳ ﹾﻐ ﹺﺴ ﹸﻞ ﹶذﻛﹶﺮﻩ ﻭﻳ ﹶﺘﻮﺿ ﹸﺄ‬٣٠٣/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻡ‬٤٠
‫ﺎء ﹶﻭ ﹾﻟ ﹶﻴﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹾ ﹾ ﹶ ﹸ‬ ‫ﹶ ﱠ ﹶ ﹶ ﹾ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶﹸ ﱠ ﹶ ﹶ ﱠ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶﹸ ﹶﹶ ﹶ ﱠ‬ ‫ﹶ‬
‫ ﻭﰲ‬,(‫اﻟﺼﻼ ﹺﹶة‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻠﺼﻼﹶة ﹶأ ﹾﻭ ﻛ ﹸﹶﻮ ﹸﺿﻮء ﱠ‬ ‫ص[ ) ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴ ﹾﻐﺴ ﹾﻞ ﹶذﻟ ﹶﻚ ﻣﻨﹾ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹾﻟ ﹶﻴﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ ﹸﻭ ﹸﺿﻮ ﹶء ﹸﻩ ﻟ ﱠ‬−٤٣٥/‫ ﻭﰲ ]ﻥ‬,(‫ﻠﺼﻼﹶة‬ ‫ص[ ) ﹶﻓﺎ ﹾﻏﺴ ﹾﻞ ﹶذﻛ ﹶﹶﺮ ﹶﻙ ﹶﻭﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ ﹸﻭ ﹸﺿﻮ ﹶء ﹶﻙ ﻟ ﱠ‬−٨٦٨/‫ص[ ﻭ]أح‬−١٩٣/‫ ﻭﰲ ]ﻥ‬,(‫ﻠﺼﻼﹶة‬ ‫ﹸﻭ ﹸﺿﻮ ﹶء ﹸﻩ ﻟ ﱠ‬
‫ﻴﻚ ﹶأ ﹾﻥ ﺗ ﹾﹶﺄ ﹸﺧ ﹶﺬ ﻛﹶﻔﺎ ﹺﻣﻦ ﻣ ﹴ‬
‫ﺎء ﹶﻓ ﹶﺘﻨ ﹶﹾﻀ ﹶﺢ ﺑﹺ ﹺﻪ ﹶﺛ ﹾﻮ ﹶﺑ ﹶﻚ ﹶﺣ ﹾﻴ ﹸﺚ ﺗ ﹶﹶﺮ￯ ﹶأ ﱠﻧ ﹸﻪ‬ ‫ ) ﹶﻳﻜ ﹺﹾﻔ ﹶ‬: [‫ص‬−١١٥/‫ ﹺﰲ ]ذ‬ ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬,‫ﻴﺐ اﻟ ﱠﺜ ﹾﻮ ﹶب ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺬ ﹺﻱ‬ ‫ﹺ‬ ‫ص[ )ﻳ ﹾﻐ ﹺﺴ ﹾﻞ ﹶﻓﺮﺟﻪ ﻭﻳ ﹶﺘﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ ﻭ ﹸﺿﻮءﻩ ﻟﹺﻠﺼ ﹶ ﹺ‬−٢٣٨٥٩/‫]أح‬
‫ﹾ ﹶ‬ ‫ ﻭأ ﱠﻣﺎ ﹶﻣﺎ ﹸﻳﺼ ﹸ‬,(‫ﻼة‬ ‫ﹶﹸ ﱠ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﹾ ﹶ ﹸ ﹶﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
(‫ﺎب ﹺﻣﻨﹾ ﹸﻪ‬
‫ﹶأ ﹶﺻ ﹶ‬
41
Juga disebut dalam [N/444-S] (Barangsiapa menyentuh kemaluannya, maka hendaklah dia berwudhu’)
42
Juga disebut dalam [N/165-S] (Dan tidakkah ia melainkan seketul daging daripadamu?), dan dalam [Z/85-S] (Dan tidakkah ia melainkan seketul daging daripadanya?)
(‫ص[ ) ﹶﻣ ﹾﻦ ﹶﻣ ﱠﺲ ﹶﻓ ﹾﺮ ﹶﺟ ﹸﻪ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿﺄ‬−٤٤٤/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻥ‬٤٣
Adou_Fr@yahoo.com 31 ٣١
‫اﺟ ﹺﻪ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹸﻳ ﹶﺼ ﱢﲇ ﹶﻭﻻﹶ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺄ‬

‫ ﹸﻳ ﹶﻘ ﱢﺒ ﹸﻞ ﹶﺑ ﹾﻌ ﹶﺾ ﹶأ ﹾز ﹶﻭ ﹺ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
‫ﻛ ﹶ‬
 Nabi pernah mencium beberapa isterinya, kemudian dia
‫ﱡ‬
٤٦
bersalat dan dia tidak berwudhu’ [N/170-S]45 [‫ص‬−١٧٠/‫]ﻥ‬
‫ إﹺ ﱠﻥ ﹶﻟـ ﹸﻪ ﹶد ﹶﺳ ﹰـﲈ‬: ‫ ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬,‫ ﹶﻟ ﹶﺒﻨﹰﺎ ﹶﻓ ﹶﻤ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ‬ ‫ﴍ ﹶب اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

 Nabi minum susu dan berkumur-kumur, dan berkata :
Sesungguhnya ia mempunyaï lemak [K/208] [N/187-S] [Z/89-S]
47
−٤٩٨/‫ص[ ]ﺟـﻪ‬−٨٩/‫ص[ ]ذ‬−١٨٧/‫[ ]ﻥ‬٢٠٨/‫]خ‬ ‫ ﹶﹶ‬
[J/498-S]
٤٨
[‫ص‬
‫ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺌﻮا ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻬﺎ‬: ‫ ﹶﻓ ﹶﻘ ﹶﺎﻝ‬,‫اﻹﺑﹺ ﹺﻞ‬

‫ﳊﻮ ﹺﻡ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻋ ﹺﻦ ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹸﺿﻮء ﻣ ﹾﻦ ﹸ ﹸ‬ ‫ ﹸﺳﺌ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
 Nabi disoal tentang wudhu’ disebabkan daging unta, dan ٥١
dia berkata : Berwudhu’lah antum disebabkannya [Z/81-S]49 [‫ص‬−٨١/‫]ذ‬
 Dan Nabi disoal tentang wudhu’ disebabkan daging
‫ ﻻﹶ ﹶﺗﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺌﻮا ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻬﺎ‬: ‫ ﹶﻓ ﹶﻘ ﹶﺎﻝ‬,‫ﳊﻮ ﹺﻡ ا ﹾﻟ ﹶﻐﻨﹶ ﹺﻢ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻋ ﹺﻦ ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹸﺿﻮء ﻣ ﹾﻦ ﹸ ﹸ‬ ‫ ﹶﻭ ﹸﺳﺌ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
kambing, dan dia berkata : Jangan antum berwudhu’ ٥٢
disebabkannya [Z/81-S]50 [‫ص‬−٨١/‫]ذ‬
 Nabi telah makan bahu kambing, kemudian dia bersalat
dan tidak berwudhu’ [M/354] [K/204] [T/56]
(‫ص[ ) ﹶﻭ ﹶﻫ ﹾﻞ ﹸﻫ ﹶﻮ إﹺﻻﱠ ﹸﻣ ﹾﻀ ﹶﻐ ﹲﺔ ﹺﻣﻨﹾ ﹸﻪ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﺑ ﹾﻀ ﹶﻌ ﹲﺔ ﹺﻣﻨﹾ ﹸﻪ‬−٨٥/‫ص[ ) ﹶﻭ ﹶﻫ ﹾﻞ ﹸﻫ ﹶﻮ إﹺﻻﱠ ﹸﻣ ﹾﻀ ﹶﻐ ﹲﺔ ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻚ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﺑ ﹾﻀ ﹶﻌ ﹲﺔ ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻚ( ﻭﰲ ]ذ‬−١٦٥/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻥ‬٤٤
45
Juga disebut dalam [J/502-S] dan [Z/86-S] (Bahawasanya Rasula Llah telah mencium beberapa isterinya, kemudian dia keluar untuk bersalat dan tidak berwudhu’). Dan ini dalil
bahawa mencium isteri atau menyentuh perempuan tidak membatalkan wudhu’, waLlahu a`lam
‫ ﻭاﷲ أﻋﻠﻢ‬,‫ ﻭﻫﺬا دﻟﻴﻞ ﻋﲆ أﻥ ﹸﻗﺒﻠﺔ اﻟﺰﻭﺟﺔ ﻭﳌﺲ اﻟﻨﺴﺎء ﻻ ﻳﺒﻄﻞ اﻟﻮﺿﻮء‬.(‫ﻼ ﹺة ﹶﻭ ﹶﱂ ﹾ ﹶﻳ ﹶﺘ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ‬ ‫ﹺ ﹺﹺ‬
‫ ﹶﻗ ﱠﺒ ﹶﻞ ﹶﺑ ﹾﻌ ﹶﺾ ﻧ ﹶﺴﺎﺋﻪ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﺧ ﹶﺮ ﹶج إﹺ ﹶﱃ ﱠ‬ ‫ﻮﻝ اﷲﹺ‬
‫اﻟﺼ ﹶ‬ ‫ص[ ) ﹶأ ﱠﻥ ﹶر ﹸﺳ ﹶ‬−٨٦/‫ص[ ﻭ]ذ‬−٥٠٢/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﺟﻪ‬٤٦
47
Dengan lafaz (Berkumur-kumurlah antum daripada susu, maka sesungguhnya ia mempunyaï lemak)
(‫ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹸﻀﻮا ﹺﻣ ﹶﻦ اﻟ ﱠﻠ ﹶﺒ ﹺﻦ ﹶﻓﺈﹺ ﱠﻥ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹶد ﹶﺳ ﹰﲈ‬٤٨
49
Dan dalam [M/360] Nabi berkata: «Ya, maka hendaklah anta berwudhu’ disebabkan daging unta»
50
Dan dalam [M/360] Nabi berkata: «Jika anta mahu, maka berwudhu’lah, dan jika anta mahu maka janganlah berwudhu’»
‫اﻹﺑﹺ ﹺﻞ‬
‫ﳊﻮ ﹺﻡ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻓﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ ﻣ ﹾﻦ ﹸ ﹸ‬,‫ ﹶﻧ ﹶﻌ ﹾﻢ‬:‫[ ﻗﺎﻝ‬٣٦٠/‫ﻭﰲ ]ﻡ‬
٥١
‫ ﹶﻭإﹺ ﹾﻥ ﹺﺷ ﹾﺌ ﹶﺖ ﹶﻓ ﹶ‬,‫ إﹺ ﹾﻥ ﹺﺷ ﹾﺌ ﹶﺖ ﹶﻓ ﹶﺘ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ‬:‫[ ﻗﺎﻝ‬٣٦٠/‫ ﻭﰲ ]ﻡ‬٥٢

‫ﻼ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ‬
Adou_Fr@yahoo.com 32 ٣٢
[٥٦/‫[ ]ط‬٢٠٤/‫[ ]خ‬٣٥٤/‫]ﻡ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶﻭ ﹶﱂ ﹾ ﹶﻳ ﹶﺘ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ‬,‫ﻒ ﹶﺷ ﹴﺎة‬

‫ ﻛﹶﺘﹺ ﹶ‬ ‫ ﹶأﻛ ﹶﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
 Nabi berkata : Berwudhu’lah antum daripada apa-apa ‫ ﺗﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺌﻮا ﹺﳑﺎ ﻣﺴ ﹺ‬:  ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
‫ﺖ اﻟﻨ ﹸﱠﺎر‬
(makanan) yang disentuh api [M/352] [M/353] [N/171-S] [J/486-S]
[D/195-S]
[‫ص‬−١٩٥/‫ص[ ]ﻭد‬−٤٨٦/‫ص[ ]ﺟﻪ‬−١٧١/‫[ ]ﻥ‬٣٥٣/‫[ ]ﻡ‬٣٥٢/‫]ﻡ‬ ‫ﱠ ﹶ ﱠ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﱡ‬
‫اﻟﺼﻼ ﹺﹶة ﹶﻭ ﹶﱂ ﹾ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ‬
‫ﳊ ﹰﲈ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻗﺎ ﹶﻡ إﹺ ﹶﱃ ﱠ‬
‫ ﹸﺧ ﹾﺒ ﹰﺰا ﹶﻭ ﹶ ﹾ‬ ‫ ﹶأﻛ ﹶﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
 Nabi telah makan roti dan daging, kemudian dia bangkit
untuk bersalat dan dia tidak berwudhu’ [N/184-S] [‫ص‬−١٨٤/‫]ﻥ‬
 Jabir bin Àbdi Llah berkata : Dua perkara yang akhir
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ ﻛ ﹶ ﹺ‬: ‫ـﺪ اﷲﹺ رﴈ اﷲ ﻋـﻨﻬﲈ‬ ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ ﺟﺎﺑﹺﺮ ﺑﻦ ﹶﻋﺒ ﹺ‬
‫ ﺗ ﹾ‬ ‫ﹶـﺎﻥ آﺧ ﹶـﺮ اﻷﹶ ﹾﻣ ﹶـﺮ ﹾﻳ ﹺﻦ ﻣـ ﹾﻦ ﹶر ﹸﺳـﻮﻝ اﷲﹺ‬
‫ﹶـﺮ ﹸﻙ‬ ‫ﹶ ﹸ ﹾ ﹸ ﹾ‬
daripada Rasuli Llah ialah meninggalkan wudhu’ daripada apa-
apa yang disentuh api [N/185-S] [D/192-S]53
‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹸﺿﻮء ﳑ ﱠﺎ ﹶﻣ ﱠﺴﺖ اﻟﻨ ﹸ‬
[‫ص‬−١٩٢ /‫ص[ ]ﻭد‬−١٨٥/‫ﱠﺎر ]ﻥ‬
٥٤
Wudhu’ Untuk Sesiapa Yang Tidak Berhadas @ @t†°@@å½@õì™ìÛa
‫ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹺذ ﹶرا ﹶﻋ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹺﻪ‬ ‫ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﺑﹺ ﹺﻪ‬

 Nabi menyapu dengannya mukanya, dua lengannya,
kepalanya dan dua kakinya [N/130-S] [‫ص‬−١٣٠/‫]ﻥ‬
‫ ﹶﻭ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ‬,‫ ﹶﻭ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﺑﹺ ﹶﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ‬,‫ ﹶﻭ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹺذ ﹶرا ﹶﻋ ﹾﻴ ﹺﻪ‬,‫اﺳ ﹶﺘﻨ ﹶﹾﺸ ﹶﻖ‬ ‫ﹺ‬

‫ ﹶﻓﺘ ﹶﹶﻤ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬,‫ ﻛﹶﻔﺎ‬ ‫ ﹶأ ﹶﺧ ﹶﺬ ﻣﻨﹾ ﹸﻪ‬
 Nabi mengambil daripadanya dengan tapak tangan, dan
berkumur-kumur dan menyedut (dengan hidung), dan menyapu
mukanya dan dua lengannya, dan menyapu kepadanya, dan
[‫ص‬−١٣٤٠/‫ﺟ ﹶﻠ ﹾﻴﻪ ]ﺣﺐ‬
‫ﺑﹺ ﹺﺮ ﹺ‬
‫ﹾ‬
menyapu dua kakinya [H/1340-S]
 Dia berkumur-kumur dan menyedut (dengan hidung), dan
menyapu mukanya, dua lengannya, kepalanya, dan dua kakinya
53
Dan hadis ini memansukhkan hadis-hadis yang di dalamnya Nabi menyuruh berwudhu’ daripada apa-apa yang disentuh api, waLlahu a`lam
‫ ﻭاﷲ أﻋﻠﻢ‬,‫ ﺑﺎﻟﻮﺿﻮء ﳑﺎ ﻣﺴﺖ اﻟﻨﺎر‬ ‫ ﻭاﳊﺪﻳﺚ ﻳﻨﺴﺦ اﻷﺣﺎدﻳﺚ اﻟﺘﻲ ﻳﺄﻣﺮ ﻓﻴﻬﺎ‬٥٤
Adou_Fr@yahoo.com 33 ٣٣
‫ ﹶﻭ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹺذ ﹶرا ﹶﻋ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﻗﺪﹶ ﹶﻣ ﹾﻴ ﹺﻪ‬,‫اﺳ ﹶﺘﻨ ﹶﹾﺸ ﹶﻖ‬

[H/1341-S]
[‫ص‬−١٣٤١/‫]ﺣﺐ‬ ‫ ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬
Ingatan @ @éîjäm
?‫ ﹺﱂ ﹶ? ﹶأ ﹸأ ﹶﺻ ﱢﲇ ﹶﻓ ﹶﺄﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿـﺄ‬:‫ ﹶأﻻﹶ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿﺄ? ﻓﻘﺎﻝ‬:‫ ﹶﻓ ﹺﻘ ﹶﻴﻞ ﹶﻟ ﹸﻪ‬,‫ﰐ ﺑﹺ ﹶﻄ ﹶﻌﺎ ﹴﻡ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻭ ﹸأ ﹺ ﹶ‬,‫ ﻣ ﹶﻦ ا ﹾﻟ ﹶﻐﺎﺋﻂ‬ ‫ ﹶﺟﺎ ﹶء اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
 Nabi telah datang daripada tempat buang air, dan
dibawakan makanan. Maka dikatakan kepadanya, “Adakah anta
tidak berwudhu’?”, Maka Nabi berkata: «Untuk apa? Adakah ana
ingin bersalat maka ana berwudhu’?» [M/374]55 ٥٦
[٣٧٤/‫]ﻡ‬
Kata-Kata Nabi Selepas Wudhu’ @ @õì™ìÛa@†Èi@äÛa@ÞìÓ
[M/234] [٢٣٤/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﻭ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا ﹶﻋ ﹾﺒﺪﹸ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮ ﹸﻟ ﹸﻪ‬,‫ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‬
[N/148-S] [J/470-S] [‫ص‬−٤٧٠/‫ص[ ]ﺟﻪ‬−١٤٨/‫]ﻥ‬ ‫ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮ ﹸﻟ ﹸﻪ‬ŽêŽ†jž Çfl ‫ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا‬Ž†èfl ‘ž cëfl ,‫ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‬
[M/234] [٢٣٤/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮ ﹸﻟ ﹸﻪ‬êŽ †Ž jž Çfl ‫ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا‬Ž†èfl ‘ž cëfl ,ŽéÛ @ÙíŠ‘fl @ü@Žê†fl yž ëfl ,‫ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‬
‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻠﻨﹺـﻲ ﹺﻣـ ﹶﻦ‬ ‫ﱠـﻮاﺑﹺ ﹾ ﹶ‬

‫ ﹶﻭ ﹾ‬,‫ﲔ‬
‫ﹺ ﹺ‬
‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻠﻨـﻲ ﻣـ ﹶﻦ اﻟﺘ ﱠ‬ ‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠ‬,‫ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮ ﹸﻟ ﹸﻪ‬ŽêŽ†jž Çfl ‫ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا‬Ž†èfl ‘ž cëfl ,ŽéÛ @ÙíŠ‘fl @ü @Žê†fl yž ëfl ,‫ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‬
‫ـﻢ ﹾ‬
55
Dan dalam riwayat yang lain [M/374] Nabi berkata: «Bukan ana mahu bersalat, maka ana (perlu) berwudhu’», dan dia berkata: «(Adakah) ana hendak bersalat maka ana (perlu)
berwudhu’?», dan dia berkata: «Untuk apa? Adakah untuk salat?». Dan pengingkaran Nabi ini adalah dalil bahawa wudhu’ itu bukanlah (perlu dilakukan) serta-merta selepas hadas.
‫اﳊﺪﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ » ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹶر ﹾد ﹸت ﹶﺻ ﹶ‬:‫[ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬٣٦٠/‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ ]ﻡ‬٥٦
‫ث‬ ‫ﹶﺎر ﹸﻩ ﹶﻫ ﹶﺬا دﻟﻴﻞ ﻋﲆ أﻥ ا ﹾﻟ ﹶﻮ ﹸﺿﻮ ﹶء ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺲ ﹶﻋ ﹶﲆ ا ﹾﻟ ﹶﻔ ﹾﻮ ﹺر ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹶ ﹾ ﹶ‬ ‫ »ﱂ ﹶ? ﹶأﻟ ﱠ‬:‫ ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬,«?‫ » ﹸأ ﹺرﻳﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﹸأ ﹶﺻ ﱢ ﹶﲇ ﹶﻓ ﹶﺄﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿﺄ‬:‫ ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬,«‫ﻼ ﹰة ﹶﻓ ﹶﺄﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿﺄ‬
‫ ﹶﻭإﹺ ﹾﻧﻜ ﹸ‬,«?‫ﻠﺼﻼﹶة‬
Adou_Fr@yahoo.com 34 ٣٤
[Z/55-S] [‫ص‬−٥٥/‫]ذ‬ ‫ا ﹾﹸﳌ ﹶﺘ ﹶﻄ ﱢﻬ ﹺﺮﻳ ﹶﻦ‬
Adou_Fr@yahoo.com 35 ٣٥
bàèäÇ@a@ï™‰@bjÇ@åia@åÇ@L‰bí@åi@õbİÇ@åÇ@òíaë‰@Š–n«
Ringkasan Riwayat Daripada Àta’ Bin Yasar, Daripada Ibni Àbbas
[N/102-HS] Menyapu kepalanya dan dua
Membasuh tangannya telinganya Membasuh kakinya
[K/140] Berkumur-kumur dan Membasuh
Membasuh mukanya yang kanan, kemudian Menyapu kepalanya yang kanan,
menyedut mukanya
yang kiri Menyapu kepalanya dan dua kemudian yang kiri
[N/101-S] Membasuh dua tangannya
telinganya
−١٠٢/‫]ﻥ‬
‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ ﻭأذﻧﹶﻴﻪ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﻩ‬
[‫ص‬.‫ح‬
‫ ﺛﻢ‬,‫ﻏﺴﻞ رﺟﻠﻪ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬
[١٤٠/‫]خ‬ ‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ‬ ‫ ﺛﻢ‬,‫اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻭﺟﻬﻪ‬ ‫ﻣﻀﻤﺾ ﻭاﺳﺘﻨﺸﻖ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻭﺟﻬﻪ‬
￯‫اﻟﻴﴪ‬
[‫ص‬−١٠١/‫]ﻥ‬ ‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ ﻭأذﻧﹶﻴﻪ‬ ￯‫اﻟﻴﴪ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﹶ ﻳﻪ‬
éäÇ@a@ï™‰@æbÐÇ@åi@æbàrÇ@åÇ@LæbàrÇ@μìß@æaŠ»@åÇ@òíaë‰@Š–n«
Ringkasan Riwayat Daripada Humran Mawla Ùsman, Daripada Ùsman Bin Àffan
[K/162] Berkumur-kumur, menyedut dan Membasuh
Membasuh dua mendengus Membasuh kakinya
tangannya yang
[N/84-S] [N/85-S] [N/116-S] tangannya 3x Membasuh mukanya yang kanan 3x,
Berkumur-kumur dan menyedut kanan 3x, Menyapu kepalanya
3x kemudian yang kiri
Membasuh dua kemudian yang
[M/226] [A/421-S] Berkumur-kumur dan mendengus 3x
tapak tangannya 3x kiri 3x
[١٦٢/‫]خ‬ ‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ‬ ‫ﹶﲤ ﹶ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬
‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬ ‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬
[‫ص‬−٨٥/‫]ﻥ‬ [‫ص‬−٨٤/‫]ﻥ‬ ‫ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﺑﹺ ﹶﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ‬ ×٣ ‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ‬ ×٣ ‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ‬
[‫ص‬−١١٦/‫]ﻥ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬,×٣
×٣ ￯‫ﴪ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬,×٣
×٣ ￯‫ﴪ‬ ‫ﹶﲤ ﹶ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬
‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺸ ﹶﻖ‬
Adou_Fr@yahoo.com 36 ٣٦
[‫ص‬−٤٢١/‫[ ]أح‬٢٢٦/‫]ﻡ‬ ‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ‬
‫ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬ ×٣ ‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻛ ﱠﻔ ﹾﻴ ﹺﻪ‬
Adou_Fr@yahoo.com 37 ٣٧
HRI@éäÇ@a@ï™‰@æbÐÇ@åi@æbàrÇ@åÇ@LæbàrÇ@μìß@æaŠ»@åÇ@òíaë‰@Š–n«
Ringkasan Riwayat Daripada Humran Mawla Ùsman, Daripada Ùsman Bin Àffan (2)
Berkumur-kumur, Membasuh tangannya yang Membasuh kakinya yang
[A/418-S] Membasuh tangan Membasuh dua Membasuh Menyapu
menyedut dan kanan 3x, kemudian yang kanan 3x, kemudian yang
kanannya tapak tangannya 3x mukanya 3x kepalanya
mendengus kiri 3x kiri 3x
−٤١٨/‫]أح‬ ‫ﻏﺴﻞ رﺟﻠﻪ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﻩ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ‫ﻣﻀﻤﺾ ﻭاﺳﺘﻨﺸﻖ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻛ ﱠﻔ ﹾﻴﻪ‬
‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ‬ ×٣ ‫ﻏﺴﻞ ﻭﺟﻬﻪ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﻤﻴﻨﻪ‬
[‫ص‬
×٣ ￯‫ ﺛﻢ اﻟﻴﴪ‬,×٣ ×٣ ￯‫ ﺛﻢ اﻟﻴﴪ‬,×٣ ‫ﻭاﺳﺘﻨﺜﺮ‬ ×٣
HSI@éäÇ@a@ï™‰@æbÐÇ@åi@æbàrÇ@åÇ@LæbàrÇ@μìß@æaŠ»@åÇ@òíaë‰@Š–n«
Ringkasan Riwayat Daripada Humran Mawla Ùsman, Daripada Ùsman Bin Àffan (3)
Berkumur-kumur, Membasuh tangannya Melalukan dua Melintaskan dua Membasuh kakinya
Membasuh dua Membasuh Menyapu
[A/489-IH] menyedut dan yang kanan 3x, tangannya ke atas tangannya di atas yang kanan 3x,
tangannya mukanya 3x kepalanya
mendengus kemudian yang kiri 3x luar telinganya janggutnya kemudian yang kiri 3x
‫ﻏﺴﻞ رﺟﻠﻪ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﻩ‬ ‫ﻣﻀﻤﺾ‬
‫أﻣﺮ ﺑﻴﺪﻳﻪ ﻋﲆ‬
[‫إح‬−٤٨٩/‫]أح‬ ‫ ﺛﻢ‬,×٣ ‫اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ‫ﻣﺮ ﺑﻴﺪﻳﻪ ﻋﲆ ﳊﻴﺘﻪ‬ ‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ‬ ‫ ﺛﻢ‬,×٣ ‫اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ×٣ ‫ﻏﺴﻞ ﻭﺟﻬﻪ‬ ‫ﻭاﺳﺘﻨﺸﻖ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﹶ ﻳﻪ‬
‫ﻇﺎﻫﺮ أذﻧﻴﻪ‬
×٣ ￯‫اﻟﻴﴪ‬ ×٣ ￯‫اﻟﻴﴪ‬ ‫ﻭاﺳﺘﻨﺜﺮ‬
Adou_Fr@yahoo.com 38 ٣٨
@ @HTI@éäÇ@a@ï™‰@æbÐÇ@åi@æbàrÇ@åÇ@òíaë‰@Š–n«
Ringkasan Riwayat Daripada Ùsman Bin Àffan (4)
Membasuh kakinya
Menyapu yang kanan 3x,
[A/487-IH] Berkumur-kumur, dan menyedut
Membasuh tangannya yang kepalanya kemudian yang kiri
Membasuh
kanan 3x, kemudian yang 3x
mukanya 3x
kiri 3x Membasuh kakinya
Menyapu
[A/436-IH] Berkumur-kumur 3x, dan menyedut 3x yang kanan,
kepalanya 3x
kemudian yang kiri
[‫إح‬−٤٨٧/‫]أح‬ ×٣ ￯‫ ﺛﻢ اﻟﻴﴪ‬,×٣ ‫ﻏﺴﻞ رﺟﻠﻪ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ‬ ‫ﲤﻀﻤﺾ ﻭاﺳﺘﻨﺸﻖ‬
‫ ﺛﻢ‬,×٣ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﻩ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻭﺟﻬﻪ‬
,×٣ ‫ﻣﻀﻤﺾ‬
[‫إح‬−٤٣٦/‫]أح‬ ￯‫ ﺛﻢ اﻟﻴﴪ‬,‫ﻏﺴﻞ رﺟﻠﻪ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ×٣ ‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ‬ ×٣ ￯‫اﻟﻴﴪ‬ ×٣
×٣ ‫ﻭاﺳﺘﻨﺸﻖ‬
éäÇ@a@ï™‰@ñŠíŠç@ïic@åÇ@La@†jÇ@åi@áîÈã@åÇ@òíaë‰@Š–n«
Ringkasan Riwayat Daripada NuÀym Bin Àbdu Llah, Daripada Abi Hurayrah
[M/246] Membasuh tangannya(1) yang kanan, Membasuh kakinya(2) yang kanan,
Membasuh mukanya Menyapu kepala
kemudian yang kiri kemudian yang kiri
‫ ﹸﺛ ﱠﻢ‬,‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬
(٤)
[٢٤٦/‫]ﻡ‬ ‫ﴪ￯ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ‬

‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬,‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬
(٣)
‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ‬
‫ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬
￯‫ﴪ‬
(1) sehingga dia membuka pada lengan atas (2) sehingga dia membuka pada betis
‫( ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶأ ﹾﴍ ﹶع ﹺﰲ اﻟﺴ ﹺ‬٤)

‫ﺎﻕ‬ ‫ﱢ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﴍ ﹶع ﹺﰲ ا ﹾﻟ ﹶﻌ ﹸﻀ ﹺﺪ‬
‫( ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶأ ﹾ ﹶ‬٣)
Adou_Fr@yahoo.com 39 ٣٩
éäÇ@a@ï™‰@á•bÇ@åi@†í‹@åi@a@†jÇ@åÇ@òíaë‰@Š–n«
Ringkasan Riwayat Daripada Àbdu Llah Bin Zayd Bin Àsim
Membasuh tangannya yang Menyapu kepalanya
[K/194] kanan 2x, kemudian yang (menghadap dan
Membasuh kiri 2x membalik)
mukanya 3x Membasuh tangannya yang
[M/236] Berkumur, kemudian
kanan 3x, kemudian yang Menyapu kepalanya
mendengus
kiri 3x
[K/188] Berkumur, menyedut
Membasuh dua tangannya *
3x
[K/183] [T/34] Membasuh dua tangannya Berkumur dan
[J/434-S] 2x mendengus 3x
Membasuh kakinya yang
Membasuh tangannya yang kanan, kemudian yang
[N/97-S] [N/98-S] Berkumur, menyedut
kanan 2x, kemudian yang kiri
3x
kiri 2x
Membasuh tangannya yang Menyapu kepalanya
[M/235]
kanan 2x, kemudian yang (menghadap dan
Berkumur, menyedut Membasuh
[K/184] kiri 2x membalik)
dan mendengus(1) 3x mukanya 3x
[K/189]
Membasuh dua tangannya
[M/235] 3x Berkumur dan
[K/196] mendengus 3x
[M/235] Berkumur, menyedut(2)

3x
‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ )أﻗﺒﻞ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﻩ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬
[١٩٤/‫]خ‬
‫ ﹸﺛ ﱠﻢ‬,‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬ (‫× ﻭأدﺑﺮ‬٢ ￯‫ ﺛﻢ اﻟﻴﴪ‬,×٢
×٣ ‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ‬
￯‫ﴪ‬ ‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬
[٢٣٦/‫]ﻡ‬ ‫ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﺑﹺ ﹶﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ‬ ‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ‬
‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹾ‬,‫ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ‬
‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬,×٣
×٣ ￯‫ﴪ‬
Adou_Fr@yahoo.com 40 ٤٠
[١٨٨/‫]خ‬ * ×٣ ‫ﻣﻀﻤﺾ ﻭاﺳﺘﻨﺸﻖ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﹶ ﻳﻪ‬
[٣٤/‫[ ]ط‬١٨٣/‫]خ‬
×٣ ‫ﻣﻀﻤﺾ ﻭاﺳﺘﻨﺜﺮ‬ ×٢ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﹶ ﻳﻪ‬
[‫ص‬−٤٣٤/‫]ﺟﻪ‬
[‫ص‬−٩٧/‫]ﻥ‬ ‫ ﺛﻢ‬,×٢ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﻩ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬

×٣ ‫ﹶﲤﻀﻤﺾ ﻭاﺳﺘﻨﺸﻖ‬
[‫ص‬−٩٨/‫]ﻥ‬
×٢ ￯‫اﻟﻴﴪ‬
‫ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﺑﹺ ﹶﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ ) ﹶأ ﹾﻗ ﹶﺒ ﹶﻞ‬ ‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬
[٢٣٥/‫]ﻡ‬
(‫× ﹶﻭ ﹶأ ﹾد ﹶﺑ ﹶﺮ‬٢ ￯‫ﴪ‬ ‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺸ ﹶﻖ‬
‫ﹶﻣ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ ﹶﻭ ﹾ‬
[١٨٤/‫]خ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬,×٢ ×٣ ‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ‬
×٣ ‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ‬
(٣)
‫ﹶﻭ ﹾ‬
[١٨٩/‫]خ‬
×٣ ‫ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ‬
[٢٣٥/‫]ﻡ‬
×٣ ‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ‬
[١٩٦/‫]خ‬
[٢٣٥/‫]ﻡ‬ ×٣ ‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺸ ﹶﻖ‬

(٤)
(1) Daripada tiga cedukan air (2) Daripada satu cedukan tangan
‫ﹶﻒ ﻭ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫( ﻣ ﹾﻦ ﻛ ﱟ ﹶ‬٤)
‫ﹶث ﹶﻏﺮ ﹶﻓ ﹴ‬
‫ﺎت‬ ‫ﹶ‬
‫( ﹺﻣﻦ ﹶﺛﻼ ﹺ‬٣)
‫ﹾ‬
Adou_Fr@yahoo.com 41 ٤١
éäÇ@a@ï™‰@kÛb@ïic@åi@ïÜÇ@åÇ@òíaë‰@Š–n«
Ringkasan Riwayat Daripada Àliy Bin Abi Talib
[A/872-IH] Berkumur-kumur dan
menyedut 3x Membasuh kakinya yang
[N/96-S] [Z/48-S] Berkumur-kumur 3x, kanan, kemudian yang kiri
Menyapu kepala
Membasuh dua menyedut 3x
tangannya Berkumur-kumur dan Membasuh
[A/876-SLg-IH] tangannya yang
menyedut Membasuh
kanan 3x,
[N/93-S] mukanya 3x Menyapu kepala (menghadap)
kemudian yang kiri Membasuh kakinya yang
Berkumur-kumur dan
[N/115-S] 3x kanan 3x, kemudian yang kiri
Membasuh dua menyedut 3x
[N/92-S] [N/94-S] 3x
tangannya 3x Menyapu kepala
[N/95-S] Berkumur-kumur 3x,
mendengus 3x
[‫إح‬−٨٧٢/‫]أح‬ ×٣ ‫ﻣﻀﻤﺾ ﻭاﺳﺘﻨﺸﻖ‬
‫ ﺛﻢ‬,‫ﻏﺴﻞ رﺟﻠﻪ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬
[‫ص‬−٩٦/‫]ﻥ‬
￯‫اﻟﻴﴪ‬ ×٣ ‫ اﺳﺘﻨﺸﻖ‬,×٣ ‫ﻣﻀﻤﺾ‬
[‫ص‬−٤٨/‫]ذ‬ ‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ‬
‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﹶ ﻳﻪ‬
−‫ﻟﻎ‬.‫ص‬−٨٧٦/‫]أح‬
‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﻩ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ‫ﻣﻀﻤﺾ ﻭاﺳﺘﻨﺸﻖ‬
[‫إح‬
￯‫ ﺛﻢ اﻟﻴﴪ‬,×٣ ×٣ ‫ﻏﺴﻞ ﻭﺟﻬﻪ‬
[‫ص‬−٩٣/‫]ﻥ‬ (‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ )أدﺑﺮ‬
,×٣ ‫ﻏﺴﻞ رﺟﻠﻪ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ×٣
[‫ص‬−١١٥/‫]ﻥ‬
×٣ ￯‫ﺛﻢ اﻟﻴﴪ‬ ×٣ ‫ﻣﻀﻤﺾ ﻭاﺳﺘﻨﺸﻖ‬
[‫ص‬−٩٢/‫]ﻥ‬ ×٣ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﹶ ﻳﻪ‬
[‫ص‬−٩٤/‫]ﻥ‬
‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ‬
[‫ص‬−٩٥/‫]ﻥ‬ ×٣ ‫ اﺳﺘﻨﺜﺮ‬,×٣ ‫ﻣﻀﻤﺾ‬
Adou_Fr@yahoo.com 42 ٤٢
Adou_Fr@yahoo.com 43 ٤٣
HRI@éäÇ@a@ï™‰@kÛb@ïic@åi@ïÜÇ@åÇ@òíaë‰@Š–n«
Ringkasan Riwayat Daripada Àliy Bin Abi Talib (2)
Berkumur- Membasuh tangannya Menyapu
Membasuh Memukul mukanya dengan kedua-dua tangannya, Membasuh kakinya yang
kumur, Membasuh yang kanan 3x, kepalanya
[A/625-IH] dua dan memuatkan ibu jarinya apa yang di hadapan kanan, kemudian yang
menyedut dan mukanya kemudian yang kiri (dan dua
tangannya daripada dua telinganya kiri
mendengus 3x telinganya)
‫ﻏﺴﻞ رﺟﻠﻪ‬ ,‫ﺻﻚ ﺑﻴﺪﹶ ﻳﻪ ﻭﺟﻬﻪ‬ ‫ﻣﻀﻤﺾ‬
−٦٢٥/‫]أح‬ ‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ‬
‫ ﺛﻢ‬,‫اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ×٣ ￯‫ ﺛﻢ اﻟﻴﴪ‬,×٣ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﻩ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻭﺟﻬﻪ‬ ‫ﻭأﻟﻘﻢ إﲠﺎﻣﻪ ﻣﺎ أﻗﺒﻞ‬ ‫ﻭاﺳﺘﻨﺸﻖ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﹶ ﻳﻪ‬
[‫إح‬ (‫)ﻭأذﻧﹶﻴﻪ‬
￯‫اﻟﻴﴪ‬ ×٣ ‫ﻣﻦ أذﻧﻴﻪ‬ ‫ﻭاﺳﺘﻨﺜﺮ‬
bèäÇ@a@ï™‰@´äßû½a@âc@ò’öbÇ@åÇ@òíaë‰@Š–n«
Ringkasan Riwayat Daripada À’isyah Ummu L-Mu’minin
Berkumur- Membasuh tangannya Menyapu kepalanya Melalukan dua Melalukan
[N/100-S] Membasuh
kumur dan yang kanan 3x, (hadapannya dan tangannya pada dua di atas dua *
mukanya 3x
menyedut 3x kemudian yang kiri 3x belakangnya) telinganya pipinya
‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ )ﻣﻘﺪﱠ ﻣﻪ‬ ,×٣ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﻩ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻭﺟﻬﻪ‬ ‫ﲤﻀﻤﺾ‬
[‫ص‬−١٠٠/‫]ﻥ‬ * ‫ﻣﺮ ﻋﲆ اﳋﺪﱠ ﻳﻦ‬
‫ﹼ‬ ‫أﻣ ﹼﺮ ﻳﺪﹶ ﻳﻪ ﺑﺄذﻧﹶﻴﻪ‬
‫ﱠ‬
(‫ﻭﻣﺆﺧﺮﻩ‬ ×٣ ￯‫ﺛﻢ اﻟﻴﴪ‬ ×٣ ×٣ ‫ﻭاﺳﺘﻨﺜﺮ‬
Adou_Fr@yahoo.com 44 ٤٤
bèäÇ@a@ï™‰@‡ğìÈß@oäi@ÉğîiŠÛa@åÇ@òíaë‰@Š–n«
Ringkasan Riwayat Daripada Ar-Rubayyi` Binti MuÀwwiz
Menyapu kepalanya
Membasuh kakinya yang
[J/390-H] Membasuh mukanya Membasuh dua lengannya (hadapannya dan
kanan 3x, kemudian kiri 3x
belakangnya)
[‫ح‬−٣٩٠/‫]ﺟﻪ‬ ×٣ ￯‫ ﺛﻢ اﻟﻴﴪ‬,×٣ ‫ﻏﺴﻞ رﺟﻠﻪ اﻟﻴﻤﻨﻰ‬ ‫ﱠ‬
(‫ﻭﻣﺆﺧﺮﻩ‬ ‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ )ﻣﻘﺪﱠ ﻣﻪ‬ ‫ﻏﺴﻞ ذرا ﹶﻋﻴﻪ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻭﺟﻬﻪ‬
Adou_Fr@yahoo.com 45 ٤٥
Menyebut Nama Allah Membasuh Tangan Membasuh Muka Salat sunat 2 rakaàt
1x, 2x, 3x 1x
Bersiwak Kanan dahulu, kemudian kiri
TIDAK WAJIB Berkumur-kumur Menyedut Mendengus Menyebut Syahadah

1x, 3x
(dengan hidung) 1x, 3x
1x, 3x
Minum Air Lebihan
atau
WAJIB Membasuh Muka Membasuh Tangan Menyapu Kepala Membasuh Kaki
1x, 3x 1x, 2x 3x 1x, 3x 1x, 3x

Kanan dahulu, kemudian kiri Menghadap & membalik Kanan dahulu, kemudian kiri
Kaifiyyat Wudhu’ Nabi Sehingga ke siku Termasuk dua telinga Sehingga ke dua buku lali
Termasuk janggut
@ @@äÛa@õì™ë@òîÐî×
‫ﻏﺴﻞ ﻭﺟﻬﻪ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﹶ ﻳﻪ‬ ‫ذﻛﺮ اﺳﻢ اﷲ‬
‫ﺗﻄﻮ ﹰﻋﺎ‬ ‫ﱠ‬
‫ﺻﲆ رﻛﻌﺘﹶﲔ ﱡ‬ C١ C٣ ،C٢ ،C١
‫א‬،‫א‬ ‫اﻟﺴﻮاﻙ‬
‫ﱢ‬
‫اﻟﺘﺸﻬﺪ‬
‫ﱡ‬ ‫اﺳﺘﻨﺜﺮ‬ ‫اﺳﺘﻨﺸﻖ‬ ‫ﻣﻀﻤﺾ‬ ‫ﻟﻴﺲ ﺑﻮاﺟﺐ‬
C٣،C١ C٣ ،C١ C٣ ،C١
‫ﴍب ﻓﻀﻞ ﹶﻭﺿﻮﺋﻪ‬ 
‫ﻏﺴﻞ رﺟ ﹶﻠﻴﻪ‬ ‫ﻣﺴﺢ ﺑﺮأﺳﻪ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻳﺪﹶ ﻳﻪ‬ ‫ﻏﺴﻞ ﻭﺟﻬﻪ‬ ‫واﺟﺐ‬
C٣،C١ C٣ ،C١ C٣ ،C٢،C١ C٣ ،C١

* -S] Sahih * -H.S] Hasan Sahih *
‫א‬،‫א‬ ‫א‬،‫א‬
-H] Hasan * -IS] Isnadnya Sahih * -IH] Isnadnya Hasan * -IQ] Isnadnya Qawiy * -IJ] Isnadnya Jayyid *
‫א‬ ‫א‬ ‫א‬‫א‬

Adou_Fr@yahoo.com 46 ٤٦
SALAT NABI ‫ﺻﻼﺓ ﺍﻟﻨﺒﻲ‬
Dan bersalatlah antum sebagaimana antum melihat saya bersalat [K/605]

‫ﹶﻭ ﹶﺻ ﱡﻠﻮا ﹶﻛﲈ ر ﹶأ ﹾﻳ ﹸﺘﻤ ﹺ‬
‫ﻮﲏ ﹸأ ﹶﺻ ﱢﲇ‬
[K/5662] [K/6819] [٦٨١٩/‫[ ]خ‬٥٦٦٢/‫[ ]خ‬٦٠٥/‫]خ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹸ‬
Tentang Takbirati l-Ihram @ @âaŠy⁄a@ñjØm@¿
‫ ﹶﻳ ﹾﺴ ـ ﹶﺘ ﹾﻘﺒﹺ ﹸﻞ ا ﹾﻟ ﹺﻘ ﹾﺒ ﹶﻠ ـ ﹶﺔ‬ ‫ﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ـ ﱡﻲ‬

‫ﹶﻛ ـ ﹶ‬
Nabi menghadap Qiblat [M/397] [N/1265-S] [J/803-S] [J/867-S] [H/1865-S] [H/1867-
S] [H/1869-S] [H/1870-S] [H/1871-S] [H/1876-S] [H/1866-IH] [N/1053-HS] [N/1313-HS] [‫ص‬−٨٦٧/‫ص[ ]ﺟــﻪ‬−٨٠٣/‫ص[ ]ﺟــﻪ‬−١٢٦٥/‫[ ]ﻥ‬٣٩٧/‫]ﻡ‬
 Dia berdiri tegak [J/862] [Z/304]
[‫ص‬−١٨٧٦/‫ص[ ]ﺣـﺐ‬−١٨٧١/‫ص[ ]ﺣﺐ‬−١٨٧٠/‫ص[ ]ﺣﺐ‬−١٨٦٩/‫ص[ ]ﺣﺐ‬−١٨٦٧/‫ص[ ]ﺣﺐ‬−١٨٦٥/‫]ﺣﺐ‬
[‫ص‬.‫ح‬−١٣١٣/‫ص[ ]ﻥ‬.‫ح‬−١٠٥٣/‫إح[ ]ﻥ‬−١٨٦٦/‫]ﺣﺐ‬
[٣٠٤/‫[ ]ذ‬٨٦٢/‫]ﺟﻪ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻌ ﹶﺘ ﹺﺪ ﹸﻝ ﹶﻗ ﹺﺎﺋ ﹰﲈ‬
Adou_Fr@yahoo.com 47 ٤٧
‫ﺎذ ﹶﻱ ﹶﻣﻨﹾ ﹺﻜ ﹶﺒ ﹾﻴ ﹺﻪ‬

‫ ﻳﺮ ﹶﻓﻊ ﻳﺪﹶ ﻳ ﹺﻪ ﺣ ﱠﺘﻰ ﹸﳛ ﹺ‬,٥٩‫ﻼ ﹶة‬
‫إﹺ ﹶذا ا ﹾﻓ ﹶﺘ ﹶﺘ ﹶﺢ ﱠ‬
Apabila dia memulakan salat57, dia mengangkat dua tangannya sehingga
‫ﹶ‬ ‫اﻟﺼ ﹶ ﹶ ﹾ ﹸ ﹶ ﹾ ﹶ‬
٦٠
58 - [‫إح‬−٧١٧/‫]أح‬ [٣٩٠/‫]ﻡ‬
setentang dengan dua bahunya [M/390] [A/717-IH]
‫ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬
Berkata Ibnu l-Qayyim Al-Jawziyyah dalam Zadi l-Maàd, Faslu Fi Hadyihi Fi s-Salah : (Nabi apabila berdiri untuk bersalat, dia berkata : «‫ﹾﱪ‬ ‫ﷲ‬
ُ ‫»ﺍ‬, dan dia tidak berkata sesuatu
57
pun sebelumnya, dan dia tidak sekali-kali melafazkan niat. Dan dia tidak berkata : «‫ﹶﻣ ﹾﺄ ﹸﻣﻮ ﹰﻣﺎ‬
‫ﻼ ﹶة ﻛ ﹶﹶﺬا ﻣﺴ ﹶﺘ ﹾﻘﺒﹺ ﹶﻞ ا ﹾﻟ ﹺﻘﺒ ﹶﻠ ﹺﺔ ﹶأرﺑﻊ ر ﹶﻛﻌ ﹴ‬
‫ﺎت إﹺ ﹶﻣﺎ ﹰﻣﺎ ﹶأ ﹾﻭ‬ ‫( » ﹸأ ﹶﺻ ﱢﲇ ﷲﱠﹺ ﹶﺻ ﹶ‬Sahaja saya bersalat kepada
‫ﹾ ﹾﹶ ﹶ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹸ ﹾ‬
‫( » ﹶأ ﹶدا ﹰء ﻭﻻ ﹶﻗ ﹶ‬dengan tunai dan tidak dengan qadha’) «‫» ﹶﻭﻻﹶ ﹶﻓ ﹾﺮ ﹶض ا ﹾﻟ ﹶﻮ ﹾﻗﺖ‬
Allah salat ini menghadap qiblat empat rakaàt menjadi imam atau ma’mum) dan dia tidak berkata : «‫ﻀﺎ ﹰء‬
(dan tidak fardhu sembahyang). Dan ini adalah gandingan yang bidàh, yang tidak dinuqilkan daripadanya (Nabi) oleh seorang pun dengan isnad yang sahih, tidak yang dhaìf, tidak
yang musnad dan tidak yang mursal, satu lafaz pun daripadanya sekali-kali, bahkan dan tidak daripada seorang pun daripada sahabat-sahabatnya, dan tidak disarankan oleh seorang
pun daripada tabiìn, dan tidak imam-imam yang empat. Dan sesungguhnya telah keliru beberapa orang yang muta’akhkhirin (kebelakangan ini) kata-kata Asy-Syafiì berkenaan
salat, “Sesungguhnya ia tidaklah seperti puasa. Dan tidak seorang pun memulakannya melainkan dengan zikir”. Dan dia menyangka bahawa zikir itu ialah seseorang yang bersalat
melafazkan niat! Dan sesungguhnya yang Asy-Syafiì kehendaki dengan zikir ialah takbirata l-ihram, bukan sebaliknya. Dan bagaimana mungkin Asy-Syafiì menyukaï sesuatu
perkara yang tidak dilakukannya oleh Nabi dalam salat sekalipun? dan tidak seorang pun daripada khalifah-khalifahnya dan sahabat-sahabatnya?. Dan ini ialah petunjuk mereka dan
perlakuan mereka. Maka jika seseorang menunjukkan kami dengan satu huruf pun daripada mereka berkenaan hal tersebut, kami akan menerimanya. Dan kami akan mendepaninya
dengan berserah dan menerima. Dan tiada petunjuk yang lebih sempurna daripada petunjuk mereka, dan tiada sunnah melainkan apa yang mereka terimanya daripada sahibu sy-
syarì (pemegang syara`) iaitu Nabi)
58
Juga disebut dalam [K/702], [K/794], [M/390], [Z/304], [N/5040], [N/5041], [N/5042], [N/5094], [N/5106], [N/5107], [N/5156], [J/6023], [J/6025], [J/6027], [H/7052], [H/7055], [H/7056], [T/198], dan
[Z/255]
‫ﷲ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬
‫ أﺻﲇ ﷲﱠﹺ ﺻﻼة ﻛﺬا‬: ‫ ﻭﻻ ﻗﺎﻝ‬,‫ﹾﱪ(( ﻭﱂ ﻳﻘﻞ ﺷﻴ ﹰﺌﺎ ﻗﺒﻠﻬﺎ ﻭﻻ ﺗﻠ ﱠﻔﻆ ﺑﺎﻟﻨﻴﺔ اﻟﺒﺘﺔ‬ ُ ‫ ))ﺍ‬: ‫ إذا ﻗﺎﻡ إﱃ اﻟﺼﻼة ﻗﺎﻝ‬ ‫ ﰲ اﻟﺼﻼة )ﻛﺎﻥ‬ ‫ ﻓﺼﻞ ﰲ ﻫﺪﻳﻪ‬,…bÈ½a@…a‹ ‫ ﻗﺎﻝ اﺑﻦ اﻟﻘﻴﻢ اﳉﻮزﻳﺔ ﰲ‬٥٩
‫ﻋﴩ ﺑﺪع ﱂ ﹶﻳﻨﹾ ﹸﻘ ﹾﻞ ﻋﻨﻪ أﺣﺪ ﻗﻂ ﺑﺈﺳﻨﺎد ﺻﺤﻴﺢ ﻭﻻ ﺿﻌﻴﻒ ﻭﻻ ﻣﺴﻨﺪ ﻭﻻ ﻣﺮﺳﻞ ﹰ‬
‫ﻟﻔﻈﺔ‬ ‫ﹸﻣﺴﺘﻘﺒﹺ ﹶﻞ اﻟﻘﺒﻠﺔ ﹶ‬
‫ ﻭﻫﺬﻩ ﹸ‬,‫ ﻭﻻ ﻓﺮض اﻟﻮﻗﺖ‬,‫ أدا ﹰء ﻭﻻ ﻗﻀﺎ ﹰء‬: ‫ ﻭﻻ ﻗﺎﻝ‬,‫أرﺑﻊ رﻛﻌﺎت إﻣﺎ ﹰﻣﺎ أﻭ ﻣﺄﻣﻮ ﹰﻣﺎ‬
‫ إﳖﺎ ﻟﻴﺴﺖ‬: ‫ﻗﻮﻝ اﻟﺸﺎﻓﻌﻲ رﴈ اﷲﹼ ﻋﻨﻪ ﰲ اﻟﺼﻼة‬ ‫ﺑﻌﺾ اﳌﺘﺄﺧﺮﻳﻦ ﹸ‬ ‫ ﻭإﻧﲈ ﹶﻏ ﱠﺮ ﹶ‬,‫ ﻭﻻ اﻷﺋﻤ ﹸﺔ اﻷرﺑﻌﺔ‬,‫ ﻭﻻ اﺳﺘﺤﺴﻨﻪ أﺣﺪﹲ ﻣﻦ اﻟﺘﺎﺑﻌﲔ‬,‫ ﺑﻞ ﻭﻻ ﻋﻦ أﺣﺪ ﻣﻦ أﺻﺤﺎﺑﻪ‬,‫ﻭاﺣﺪ ﹰة ﻣﻨﻬﺎ اﻟﺒﺘﺔ‬
 ‫أﻣﺮا ﱂ ﻳﻔﻌﻠﻪ اﻟﻨﺒﻲ‬ ‫ﹺ‬ ‫ ﺗﻜﺒﲑ ﹶة ﹺ‬: ‫ ﻭإﻧﲈ أراد اﻟﺸﺎﻓﻌﻲ رﲪﻪ اﷲﹼ ﺑﺎﻟﺬﻛﺮ‬,‫ ﻓﻈﻦ أﻥ اﻟﺬﻛﺮ ﺗﻠ ﱡﻔ ﹸﻆ اﳌﺼﲇ ﺑﺎﻟﻨﻴﺔ‬,‫ ﻭﻻ ﻳﺪﺧﻞ ﻓﻴﻬﺎ أﺣﺪ إﻻ ﺑﺬﻛﺮ‬,‫ﻛﺎﻟﺼﻴﺎﻡ‬
‫اﻟﺸﺎﻓﻌﻲ ﹰ‬
‫ﱡ‬ ‫ﺐ‬
‫ ﻭﻛﻴﻒ ﻳﺴﺘﺤ ﱡ‬,‫اﻹﺣﺮاﻡ ﻟﻴﺲ إﻻ‬
‫ﹺ‬
‫ﻫﺪﻱ ﹸ‬
,‫أﻛﻤﻞ ﻣﻦ ﻫﺪﳞﻢ‬ ‫ﹶ‬ ‫ ﻭﻻ‬,‫ ﻭﻗﺎﺑﻠﻨﺎﻩ ﺑﺎﻟﺘﺴﻠﻴﻢ ﻭاﻟﻘﺒﻮﻝ‬,‫ ﻗﺒﻠﻨﺎﻩ‬,‫ ﻓﺈﻥ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﺟﺪﹶ ﻧﹶﺎ أﺣﺪﹲ ﺣﺮ ﹰﻓﺎ ﻭاﺣﺪﹰ ا ﻋﻨﻬﻢ ﰲ ذﻟﻚ‬,‫ﻭﺳﲑﲥﻢ‬
‫ﹸ‬ ‫ ﻭﻫﺬا ﹸ‬,?‫ﰲ ﺻﻼة ﻭاﺣﺪة? ﻭﻻ أﺣﺪﹲ ﻣﻦ ﺧﻠﻔﺎﺋﻪ ﻭأﺻﺤﺎﺑﹺﻪ‬
‫ﻫﺪﳞﻢ‬
( ‫ﻭﻻ ﺳﻨ ﹶﺔ إﻻ ﻣﺎ ﺗﻠ ﱠﻘﻮﻩ ﻋﻦ ﺻﺎﺣﺐ اﻟﴩع‬
Adou_Fr@yahoo.com 48 ٤٨
‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬
 atau dua telinganya [M/391] [N/879] [N/880] [N/889] [N/1265] [J/867] [H/1945]
[H/1863] [H/1873] [H/1860-IQ] [١٨٦٣/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٩٤٥/‫[ ]ﺣـﺐ‬٨٦٧/‫[ ]ﺟﻪ‬١٢٦٥/‫[ ]ﻥ‬٨٨٩/‫[ ]ﻥ‬٨٨٠/‫[ ]ﻥ‬٨٧٩/‫[ ]ﻥ‬٣٩١/‫]ﻡ‬
 atau cabang dua telinganya [M/391] [N/1024] [N/1085]
 atau lebih rendah daripada dua telinganya [N/932] [‫إﻕ‬−١٨٦٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٣/‫]ﺣﺐ‬
‫ﻭع ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬
 atau (dua ibu jarinya) hampir dengan dua telinganya [N/1102] [J/859] [H1945]
[H/1860-IQ]
[١٠٨٥/‫[ ]ﻥ‬١٠٢٤/‫[ ]ﻥ‬٣٩١/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹸﻓ ﹸﺮ ﹶ‬
[٩٣٢/‫]ﻥ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻔ ﹶﻞ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬
[‫إﻕ‬−١٨٦٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٤٥/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٥٩/‫[ ]ﺟﻪ‬١١٠٢/‫]ﻥ‬ ‫ﻳﺐ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬ ‫ﹺ‬

‫ ﹶأ ﹾﻭ )إﹺ ﹾ ﹶﲠﺎ ﹶﻣ ﹾﻴﻪ( ﹶﻗ ﹺﺮ ﹲ‬
‫ﹺ‬
‫ اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬: ‫ﻮﻝ‬
‫ﹾـﱪ‬ ‫[ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹸﻘـ ﹸ‬٣٩٠/‫ﱪ ]ﻡ‬
‫ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳـﻪ ﹸﺛـ ﱠﻢ ﹸﻳﻜﹶـ ﱢ ﹸ‬
Dia mengangkat tangannya kemudian dia bertakbir [M/390] dan dia berkata
[١٨٦٥/‫[ ]ﺣـﺐ‬٨٦٢/‫[ ]ﺟـﻪ‬٨٠٣/‫]ﺟـﻪ‬
‫[ اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬J/803] [J/862] [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [Z/304]
‫ﹾـﱪ‬
[‫إح‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣﺐ‬٣٠٤/‫[ ]ذ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٦٧/‫]ﺣﺐ‬
[H/1866-IH]
‫ﲔ ﹸﻳ ﹶﻜ ﱢ ﹸ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹺﺣ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬

 Dan dalam satu riwayat : Dia mengangkat dua tangannya ketika dia
bertakbir [N/876] [N/877] [N/880] ‫ﱪ‬
[٨٨٠/‫[ ]ﻥ‬٨٧٧/‫[ ]ﻥ‬٨٧٦/‫]ﻥ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia bertakbir, kemudian mengangkat dua
‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
[١٨٦٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬٨٧٩/‫[ ]ﻥ‬٣٩١/‫ﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ـﻪ ]ﻡ‬ ‫ ﹸﻳ ﹶﻜ ـ ﱢ ﹸ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳــﺔ‬
‫ ﹸﺛ ـ ﱠﻢ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ـ ﹸ‬,‫ﱪ‬
tangannya [M/391] [N/879] [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [H/1866-
IH]
[‫إح‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٦٩/‫]ﺣﺐ‬
،[٧٠٥٢/‫ ]ﺣﺐ‬،[٦٠٢٧/‫ ]ﺟﻪ‬،[٦٠٢٥/‫ ]ﺟﻪ‬،[٦٠٢٣/‫ ]ﺟﻪ‬،[٥١٥٦/‫ ]ﻥ‬،[٥١٠٧/‫ ]ﻥ‬،[٥١٠٦/‫ ]ﻥ‬،[٥٠٩٤/‫ ]ﻥ‬،[٥٠٤٢/‫ ]ﻥ‬،[٥٠٤١/‫ ]ﻥ‬،[٥٠٤٠/‫ ]ﻥ‬،[٣٠٤/‫ ]ذ‬،[٣٩٠/‫ ]خ‬،[٧٩٤/‫ ]خ‬،[٧٠٢/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬٦٠
[٢٥٥/‫[ ﻭ]ذ‬١٩٨/‫ ]ط‬،[٧٠٥٦/‫ ]ﺣﺐ‬،[٧٠٥٥/‫]ﺣﺐ‬
Adou_Fr@yahoo.com 49 ٤٩
‫ﹺ‬
‫ﹶﴩا‬ ‫ﹾﴩ ﹶأ ﹶﺻﺎﺑﹺ ﹶﻌ ﹸﻪ ﹺﰲ ﱠ‬
‫اﻟﺼﻼﹶة ﻧ ﹾ ﹰ‬ ‫ﹶﻳﻨ ﹸ ﹸ‬
Dia merenggangkan jari-jarinya ketika salat [H/1769-H]
 Dan dalam satu riwayat : Dia mengangkat dua tangannya dengan [‫ح‬−١٧٦٩/‫]ﺣﺐ‬
merenggangkan [H/1777] [Z/240]
[٢٤٠/‫[ ]ذ‬١٧٧٧/‫]ﺣﺐ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹶﻣﺪا‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹶﻳ ﹾﻠ ﹶﺘ ﹺﺤ ﹸ‬
‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻳ ﹶﻀ ﹸﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ ﹶﻋ ﹶﲆ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬,‫ﻒ ﺑﹺ ﹶﺜ ﹾﻮﺑﹺﻪ‬
￯‫ﴪ‬
Dia membalut (tubuhnya) dengan bajunya, kemudian meletakkan tangannya
yang kanan di atas yang kiri [M/401] [٤٠١/‫]ﻡ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia membalut (tubuhnya) dan dia memasukkan
tangannya ke dalam bajunya [H/1862]
 Dan dalam satu riwayat : Dia meletakkan tangannya yang kanan di atas
[١٨٦٢/‫]ﺣﺐ‬ ‫ﻒ ﹶﻓ ﹸﻴﺪﹾ ﹶﺧ ﹸﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ﹺﰲ ﹶﺛ ﹾﻮﺑﹺ ﹺﻪ‬ ‫ ﻳ ﹾﻠﺘ ﹺ‬: ‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴﺔ‬
‫ﹶﺤ ﹸ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
(belakang) tapak tangannya yang kiri, pergelangan tangan, dan lengan [N/889]
,‫اﻟﺮ ﹾﺳـ ﹺﻎ‬
‫ ﹶﻭ ﱡ‬,￯‫ﴪـ‬ ‫ـﲆ ) ﹶﻇ ﹾﻬ ﹺ‬
‫ـﺮ( ﹶﻛ ﱢﻔـﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬ ‫ ﹶﻳ ﹶﻀ ﹸ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
‫ـﻊ ﹶﻳـﺪﹶ ﹸﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶـﻰ ﹶﻋ ﹶ‬
[H/1945] [H/1860-IQ]
[‫إﻕ‬−١٨٦٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٤٥/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٨٩/‫اﻟﺴﺎﻋﺪ ]ﻥ‬

‫ﹺﹺ‬
‫ﹶﻭ ﱠ‬
‫ﹶﻳ ﹾﻘﺒﹺ ﹸﺾ ﺑﹺ ﹶﻴ ﹺﻤﻴﻨﹺ ﹺﻪ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺﺷ ﹶﲈﻟﹺ ﹺﻪ‬

Dia menggenggam (tangannya) yang kanan di atas yang kiri [N/887-IS]
 Dan dalam satu riwayat : Dia memegang yang kirinya dengan yang [‫إص‬−٨٨٧/‫]ﻥ‬
kanannya [N/1265] [J/810] [H/1945] [H/1862] [Z/252-HS] [H/1860-IQ]
‫ ﻳ ﹾﺄ ﹸﺧ ـ ﹸﺬ ﹺﺷــﲈ ﹶﻟﻪ ﺑﹺﻴ ﹺﻤﻴﻨﹺـ ﹺ‬: ‫ـﺔ‬
‫ﹴ‬
[١٨٦٢/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٩٤٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬٨١٠/‫[ ]ﺟــﻪ‬١٢٦٥/‫]ﻥ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ﹶ ﹸ ﹶ‬ ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳـ ﹶ‬
[‫إﻕ‬−١٨٦٠/‫ص[ ]ﺣﺐ‬.‫ح‬−٢٥٢/‫]ذ‬
: ‫ﻮﻝ ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹶ اﻟ ﱠﺘ ﹾﻜﺒﹺ ﹺﲑ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ ﹺﻗ ﹶﺮا ﹶء ﹺة ا ﹾﻟ ﹶﻔﺎ ﹺ ﹶﲢﺔ‬

‫ﹶﻳ ﹸﻘ ﹸ‬
Dia berkata selepas takbir sebelum membaca Al-Fatihah :
‫×( ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬٣) ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﷲﹺ ﹶﻛﺜﹺ ﹰﲑا‬

‫ﺎﻥ اﷲﹺ ﹸﺑ ﹾﻜ ﹶﺮ ﹰة ﹶﻭ ﹶأ ﹺﺻﻴ ﹰ‬
‫×( اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋـﻮ ﹸذ‬٣) ‫ﻼ‬ ‫ﹺ‬
‫×( ﹾ ﹶ‬٣) ‫ﱪ ﹶﻛﺒﹺ ﹰﲑا‬
‫ ﹾ ﹶ‬,‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﷲﹺ ﹶﻛﺜ ﹰﲑا‬ ‫ اﷲﹸ ﹶأ ﹾﻛ ﹶ ﹸ‬,‫ﱪ ﹶﻛﺒﹺ ﹰﲑا‬
‫ اﷲﹸ ﹶأ ﹾﻛ ﹶ ﹸ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪٥٠‬‬
‫]ﺟﻪ‪−٨٠٧/‬ص[ ]‪[J/807-S‬‬ ‫ﺨ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﻧ ﹾﻔﺜﹺ ﹺﻪ‬

‫ﺎﻥ اﻟﺮ ﹺﺟﻴ ﹺﻢ‪ ,‬ﹺﻣﻦ ﹶﳘ ﹺﺰ ﹺﻩ ﻭ ﹶﻧ ﹾﻔ ﹺ‬
‫ﹾ ﹾ ﹶ‬ ‫ﱠ‬
‫اﻟﺸﻴ ﹶﻄ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﺑﹺ ﹶﻚ ﻣ ﹶﻦ ﱠ ﹾ‬
‫ـﺰ ﹺﻩ‬
‫ﳘ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ـﻚ ﹺﻣـ ﹶﻦ ﱠ‬
‫اﻟﺸـ ﹾﻴ ﹶﻄﺎﻥ‪ ,‬ﻣـ ﹾﻦ ﹶ ﹾ‬ ‫ﻼ )‪ (×٣‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﷲﹺ ﹶﻛﺜﹺ ﹰﲑا )‪ (×٣‬ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬
‫ﺎﻥ اﷲﹺ ﹸﺑ ﹾﻜ ﹶﺮ ﹰة ﹶﻭ ﹶأ ﹺﺻﻴ ﹰ‬ ‫ﱪ ﹶﻛﺒﹺ ﹰﲑا )‪ (×٣‬ﹾ ﹶ‬
‫‪ ‬اﷲﹸ ﹶأ ﹾﻛ ﹶ ﹸ‬
‫]ﺣﺐ‪−٢٦٠١/‬ص[ ]‪[H/2601-S‬‬ ‫‪éč ‚č Ð ãfl ëfl @éč rč Ð ãfl ëfl‬‬
‫اﻟـﺮ ﹺﺟﻴ ﹺﻢ‪ ,‬ﹺﻣـ ﹾﻦ ‪@êč Œ žàçfl ëfl @čéč‚Ð ãfl‬‬ ‫ﹺ‬ ‫ﻼ )‪ éč ÜÛbič @Ž‡ìŽÇc (×٣‬ﹺﻣ ﹶﻦ ﱠ‬
‫اﻟﺸ ﹾﻴ ﹶﻄﺎﻥ ﱠ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﷲﹺ ﹶﻛﺜﹺ ﹰﲑا )‪ (×٣‬ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬
‫ﺎﻥ اﷲﹺ ﹸﺑ ﹾﻜ ﹶﺮ ﹰة ﹶﻭ ﹶأ ﹺﺻﻴ ﹰ‬ ‫ﱪ ﹶﻛﺒﹺ ﹰﲑا ﹶﻭ ﹾ ﹶ‬
‫‪ ‬اﷲﹸ ﹶأ ﹾﻛ ﹶ ﹸ‬
‫ﻔﺜﻪ ]ﺣﺐ‪−١٧٨٠/‬ح[ ]‪[H/1780-H‬‬
‫ﻭ ﹶﻧ ﹾ ﹺ ﹺ‬
‫ﹶ‬
‫]ﺣﺐ‪−١٧٧٩/‬ح[ ]‪[H/1779-H‬‬ ‫ﺨ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﻧ ﹾﻔﺜﹺ ﹺﻪ‬

‫ﺎﻥ‪ ,‬ﹺﻣﻦ ﹶﳘ ﹺﺰ ﹺﻩ ﻭ ﹶﻧ ﹾﻔ ﹺ‬
‫ﹾ ﹾ ﹶ‬
‫اﻟﺸﻴ ﹶﻄ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﻣ ﹶﻦ ﱠ ﹾ‬
‫ـﻮ ﹸب اﻷﹶ ﹾﺑـ ﹶﻴ ﹸﺾ ﹺﻣـ ﹶﻦ‬

‫ﺎﻱ ﻛ ﹶﹶﲈ ﹸﻳﻨﹶ ﱠﻘـﻰ اﻟ ﱠﺜ ﹾ‬
‫ﹺ ﹺ‬
‫ب‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻧ ﱢﻘﻨﻲ ﻣ ﹾﻦ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳ ﹶ‬ ‫ﴩ ﹺﻕ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹾﻐ ﹺﺮ ﹺ‬ ‫ﲔ ا ﹾﹶﳌ ﹾ ﹺ‬ ‫ﺎﻱ ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺑﺎﻋﹶﺪﹾ ﹶت ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬‫ﲔ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳ ﹶ‬ ‫ﺎﻋﺪﹾ ﹶﺑ ﹾﻴﻨﹺﻲ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠﻬﻢ ﺑ ﹺ‬
‫ﹸ ﱠ ﹶ‬
‫ﺎء ﻭا ﹾﻟ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ ﹺ‬
‫ﱪد ]ﻡ‪] [٥٩٨/‬ﻥ‪−٦٠/‬ص[ ]‪[M/598] [N/60-S‬‬ ‫ﺎﻱ ﺑﹺﺎﻟ ﱠﺜ ﹾﻠ ﹺﺞ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹶ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶﺲ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏﺴ ﹾﻠﻨﻲ ﻣ ﹾﻦ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳ ﹶ‬ ‫اﻟﺪﱠ ﻧ ﹺ‬
‫ـﻮ ﹸب اﻷﹶ ﹾﺑـ ﹶﻴ ﹸﺾ ﹺﻣـ ﹶﻦ‬ ‫ﹺ ﹺ‬

‫ب‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻧ ﱢﻘﻨﻲ ﻣ ﹾﻦ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳﺎ ﹶﻱ ﻛ ﹶﹶﲈ ﹸﻳﻨﹶ ﱠﻘـﻰ اﻟ ﱠﺜ ﹾ‬ ‫ﴩ ﹺﻕ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹾﻐ ﹺﺮ ﹺ‬ ‫ﲔ ا ﹾﹶﳌ ﹾ ﹺ‬ ‫ﲔ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳﺎ ﹶﻱ ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺑﺎﻋﹶﺪﹾ ﹶت ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫ﺎﻋﺪﹾ ﹶﺑ ﹾﻴﻨﹺﻲ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠﻬﻢ ﺑ ﹺ‬
‫ﹸ ﱠ ﹶ‬
‫ﹺ ﹺ ﹺ‬ ‫اﻟﺪﱠ ﻧ ﹺ‬
‫… ]ﻥ‪−٨٩٥/‬ص[ ]ﺣﺐ‪−١٧٧٥/‬ص[ ]‪[N/895-S] [H/1775-S‬‬ ‫ﺎﻱ@‪č Šfl jfl Û aflë@wÜ rŞ Ûaflë@čõbflàÛ bči‬‬‫ﹶﺲ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏﺴ ﹾﻠﻨﻲ ﻣ ﹾﻦ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳ ﹶ‬
‫ﺲ‪,‬‬ ‫ﺾ ﹺﻣـ ﹶﻦ اﻟـﺪﱠ ﹶﻧ ﹺ‬ ‫ب‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻧ ﱢﻘﻨﹺﻲ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳﺎ ﹶﻱ ‪č ìž rŞ Ûb@ ×‬‬
‫‪ l‬اﻷﹶ ﹾﺑـ ﹶﻴ ﹺ‬ ‫ﴩ ﹺﻕ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹾﻐ ﹺﺮ ﹺ‬ ‫ﲔ ا ﹾﹶﳌ ﹾ ﹺ‬ ‫ﲔ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳﺎ ﹶﻱ ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺑﺎﻋﹶﺪﹾ ﹶت ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫ﺎﻋﺪﹾ ﹶﺑ ﹾﻴﻨﹺﻲ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠﻬﻢ ﺑ ﹺ‬
‫ﹸ ﱠ ﹶ‬
‫* ’‪* K/ Sahih Al-Bukhariy * M/ Sahih Muslim * H/ Sahih Ibnu Hibban * N/ Sunan An-Nasa’iy * J/ Sunan Ibnu Majah * Z/ Sunan At-Tirmizi * D/ Sunan Abi Dawud * A/ Musnad Ahmad * T/ Al-Muwatta‬‬
‫* ‪* -S] Sahih * -H.S] Hasan Sahih * -H] Hasan * -IS] Isnadnya Sahih * -IH] Isnadnya Hasan * -IQ] Isnadnya Qawiy * -IJ] Isnadnya Jayyid‬‬
‫‪LG‬א‪LGLG‬א‪LG‬א‪LG‬א‪LG‬א‪LG‬א‪LGLG‬א‪ G‬‬
‫‪Gx JGx JGx JGx JGx JGxK JGx JG‬‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪٥١‬‬
‫ﹺ ﹺ ﹺ‬
‫]ﺟﻪ‪−٨٠٥/‬ص[ ]‪[J/805-S‬‬ ‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏﺴ ﹾﻠﻨﻲ ﻣ ﹾﻦ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳ ﹶ‬
‫ﺎﻱ ‪…č Šfl jfl Û aflë@wÜ rŞ Ûaflë@čõbflàÛ bič‬‬
‫ـﻮ ﹸب اﻷﹶ ﹾﺑـ ﹶﻴ ﹸﺾ ﹺﻣـ ﹶﻦ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﴩ ﹺﻕ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹾﻐ ﹺﺮ ﹺ‬

‫ب‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻧ ﱢﻘﻨﻲ ﻣ ﹶﻦ ‪ b@ flíbİ‚fl Û a‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹸﻳﻨﹶ ﱠﻘـﻰ اﻟ ﱠﺜ ﹾ‬ ‫ﲔ ا ﹾﹶﳌ ﹾ ﹺ‬ ‫ﲔ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳﺎ ﹶﻱ ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺑﺎﻋﹶﺪﹾ ﹶت ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫ﺎﻋﺪﹾ ﹶﺑ ﹾﻴﻨﹺﻲ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠﻬﻢ ﺑ ﹺ‬
‫ﹸ ﱠ ﹶ‬
‫ﺎء ﻭا ﹾﻟ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ ﹺ‬
‫ﱪد ]ﺣﺐ‪−١٧٧٨/‬ص[ ]‪[H/1778-S‬‬ ‫ﺎﻱ@ﺑﹺﺎﻟ ﱠﺜ ﹾﻠ ﹺﺞ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹶ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶﺲ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏﺴ ﹾﻠﻨﻲ ﻣ ﹾﻦ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳ ﹶ‬ ‫اﻟﺪﱠ ﻧ ﹺ‬
‫ـﻮ ﹸب اﻷﹶ ﹾﺑـ ﹶﻴ ﹸﺾ ﹺﻣـ ﹶﻦ‬ ‫ﹺ ﹺ‬

‫ب‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻧ ﱢﻘﻨﻲ ﻣ ﹶﻦ ‪ b@ flíbİ‚fl Û a‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹸﻳﻨﹶ ﱠﻘـﻰ اﻟ ﱠﺜ ﹾ‬ ‫ﴩ ﹺﻕ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹾﻐ ﹺﺮ ﹺ‬ ‫ﲔ ا ﹾﹶﳌ ﹾ ﹺ‬ ‫ﲔ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳﺎ ﹶﻱ ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺑﺎﻋﹶﺪﹾ ﹶت ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫ﺎﻋﺪﹾ ﹶﺑ ﹾﻴﻨﹺﻲ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠﻬﻢ ﺑ ﹺ‬
‫ﹸ ﱠ ﹶ‬
‫ﹺ ﹺ ﹺ‬ ‫اﻟﺪﱠ ﻧ ﹺ‬
‫… ]ﺣﺐ‪−١٧٧٦/‬ص[ ]‪[H/1776-S‬‬ ‫ﺎﻱ@‪č Šfl jfl Û aflë@wÜ rŞ Ûaflë@čõbflàÛ bči‬‬‫ﹶﺲ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏﺴ ﹾﻠﻨﻲ ﻣ ﹾﻦ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳ ﹶ‬
‫ﱪ ﹺد‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ ﹺ‬
‫]ﻥ‪−٣٣٤/‬ص[ ]‪[N/334-S‬‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏﺴ ﹾﻠﻨﻲ ﻣ ﹾﻦ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳﺎ ﹶﻱ ﺑﹺﺎﻟ ﱠﺜ ﹾﻠ ﹺﺞ ﹶﻭا ﹾﹶﳌﺎء ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶ ﹶ‬
‫ﺾ ﹺﻣـ ﹶﻦ اﻟـﺪﱠ ﻧ ﹺ‬ ‫ﱪ ﹺد‪ ,‬ﹶﻭﻧ ﱢﹶﻖ ﹶﻗ ﹾﻠﺒﹺﻲ ﹺﻣ ﹶﻦ ﹾ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫]ﻥ‪−٦١/‬ص[ ]ﻥ‪−٣٣٣/‬ص[‬ ‫ﹶﺲ‬ ‫اﳋﹶ ﹶﻄﺎ ﹶﻳﺎ ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﻧ ﱠﻘ ﹾﻴ ﹶﺖ اﻟ ﱠﺜ ﹾﻮ ﹶب اﻷﹶ ﹾﺑـ ﹶﻴ ﹺ‬ ‫ﺎﻱ ﺑﹺ ﹶﲈء اﻟ ﱠﺜ ﹾﻠ ﹺﺞ ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶ ﹶ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏﺴ ﹾﻞ ﹶﺧ ﹶﻄﺎ ﹶﻳ ﹶ‬
‫]‪[N/61-S] [N/333-S‬‬
‫ـﱪ ﹺد‬ ‫ﹺ‬

‫ـﻢ ﹶﻃ ﱢﻬ ﹾـﺮﲏ ﺑﹺـﺎﻟ ﱠﺜ ﹾﻠ ﹺﺞ ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶ ﹶ‬ ‫اﳋﹶ ﹶﻄﺎ ﹶﻳﺎ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻧ ﱢﻘﻨﹺﻲ ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻬﺎ ﻛ ﹶﹶﲈ ﹸﻳﻨﹶ ﱠﻘﻰ اﻟ ﱠﺜ ﹾﻮ ﹸب اﻷﹶ ﹾﺑ ﹶﻴ ﹸﺾ ﹺﻣ ﹶﻦ اﻟﺪﱠ ﻧ ﹺ‬
‫ﹶﺲ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠ‬ ‫اﻟﺬﻧ ﹺ‬
‫ﹸﻮب ﹶﻭ ﹾ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻃ ﱢﻬ ﹾﺮ ﹺﲏ ﹺﻣ ﹶﻦ ﱡ‬
‫ﻭا ﹾﹶ ﹺ ﹺ ﹺ‬
‫ﳌﺎء ا ﹾﻟ ﹶﺒﺎرد ]ﻥ‪−٤٠٢/‬ص[ ]‪[N/402-S‬‬ ‫ﹶ‬
‫ﹶﺲ ]ﻥ‪−٤٠٣/‬ص[ ]‪[N/403-S‬‬ ‫‪ ŽŠèŞ İ‬اﻟ ﱠﺜ ﹾﻮ ﹸب اﻷﹶ ﹾﺑ ﹶﻴ ﹸﺾ ﹺﻣ ﹶﻦ اﻟﺪﱠ ﻧ ﹺ‬ ‫ﺎر ﹺد‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻃ ﱢﻬ ﹾﺮ ﹺﲏ ﹺﻣ ﹶﻦ ﱡ‬
‫اﻟﺬﻧ ﹺ‬
‫ﹸﻮب ‪ Ží@bflà×‬‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠﻬﻢ ﹶﻃﻬﺮ ﹺﲏ ﺑﹺﺎﻟ ﱠﺜ ﹾﻠ ﹺﺞ ﻭا ﹾﻟﱪ ﹺد ﻭا ﹾﹶﳌ ﹺ‬
‫ﺎء ا ﹾﻟ ﹶﺒ ﹺ‬ ‫ﹶ ﹶﹶ ﹶ‬ ‫ﹸ ﱠ ﱢﹾ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪٥٢‬‬
‫اﺳ ﹸﻤ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌ ﹶﺎﱃ ﹶﺟﺪﱡ ﹶﻙ‪ ,‬ﹶﻭﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ ﹶﻏ ﹾ ﹸﲑ ﹶﻙ‬ ‫ﹺ‬

‫]‪[N/899-S] [J/805-S‬‬ ‫]ﻥ‪−٨٩٩/‬ص[ ]ﺟﻪ‪−٨٠٥/‬ص[‬ ‫ﹶﻚ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤﺪ ﹶﻙ‪ ,‬ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶﺎر ﹶﻙ ﹾ‬
‫‪ ‬ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎﻧ ﹶ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫]‪[N/900-S] [J/804-S‬‬ ‫]ﻥ‪−٩٠٠/‬ص[ ]ﺟـﻪ‪−٨٠٤/‬ص[ ]ذ‪−٢٤٣/‬ص[‬ ‫ـﲑ ﹶﻙ‬ ‫ﹶﻚ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤﺪ ﹶﻙ‪ @Ú‰fl bfljmfl ëfl ,‬ﹾ‬
‫اﺳ ﹸﻤ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌ ﹶﺎﱃ ﹶﺟﺪﱡ ﹶﻙ‪ ,‬ﹶﻭﻻﹶ إ ﹶﻟـ ﹶﻪ ﹶﻏ ﹾ ﹸ‬ ‫‪ ‬ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎﻧ ﹶ‬
‫]‪[Z/243-S‬‬
‫اﻟﺴـ ﹺﻤﻴ ﹺﻊ ا ﹾﻟ ﹶﻌ ﹺﻠـﻴ ﹺﻢ ﹺﻣـ ﹶﻦ‬ ‫اﺳ ﹸﻤ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌ ﹶﺎﱃ ﹶﺟﺪﱡ ﹶﻙ‪ ,‬ﹶﻭﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ ﹶﻏ ﹾ ﹸﲑ ﹶﻙ‪ ,‬اﷲﹸ ﹶأ ﹾﻛ ﹶ ﹸ‬
‫ﱪ ﻛﹶﺒﹺ ﹰﲑا‪ ,‬ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺـﺎﷲﹺ ﱠ‬ ‫‪ Ú‬ﹾ‬‫ﹶﻚ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤ ﹺﺪ ﹶﻙ‪@ ‰fl bfljmfl ëfl ,‬‬
‫‪ ‬ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎﻧ ﹶ‬
‫ﺨ ﹺﻪ ﻭ ﹶﻧ ﹾ ﹺ ﹺ‬
‫ﹺ‬ ‫ﺎﻥ اﻟﺮ ﹺﺟﻴ ﹺﻢ‪ ,‬ﹺﻣﻦ ﹶ ﹺ‬ ‫اﻟﺸﻴ ﹶﻄ ﹺ‬
‫ﻔﺜﻪ ]ذ‪−٢٤٢/‬ص[ ]‪[Z/242-S‬‬ ‫ﳘ ﹺﺰﻩ ﹶﻭ ﹶﻧ ﹾﻔ ﹶ‬ ‫ﹾ ﹾ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﱠ ﹾ‬
‫ﹸﻮت ﻭا ﹾﻟ ﹺﻜ ﹺﱪﻳ ﹺ‬
‫ﺎء ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶﻌ ﹶﻈ ﹶﻤ ﹺﺔ‬ ‫ﻭت ﻭا ﹾﹶﳌ ﹶﻠﻜ ﹺ‬
‫اﳉﱪ ﹺ‬
‫]‪[N/1069-S‬‬ ‫]ﻥ‪−١٠٦٩/‬ص[‬ ‫ﹶ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫‪ ‬اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬
‫ﹾﱪ‪ ,‬ﹶذا ﹾ ﹶ ﹶ ﹸ‬
‫‪ p‬ﻭا ﹾﻟ ﹺﻜ ﹺﱪﻳ ﹺ‬
‫ﺎء ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶﻌ ﹶﻈ ﹶﻤ ﹺﺔ‬
‫]‪[N/1145-S‬‬ ‫]ﻥ‪−١١٤٥/‬ص[‬ ‫‪ ‬اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬
‫ﹾﱪ‪ č ëŽŠjfl vfl Û aflë@čpìØÜàfl Û a@ëŽ‡ ,‬ﹶ ﹾ ﹶ‬
‫ـﺎﻱ ﹶﻭ ﹶﳑ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﴩ ﹺﻛ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹶض‪ ,‬ﹶﺣﻨﹺﻴ ﹰﻔﺎ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾ ﹺ‬ ‫‪ ‬ﻭﺟﻬ ﹸﺖ ﻭﺟ ﹺﻬﻲ ﻟﹺ ﱠﻠ ﹺﺬﻱ ﹶﻓ ﹶﻄﺮ اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ـﺎﰐ ﷲﹺ ﹶر ﱢب‬ ‫ﲔ‪ ,‬إﹺ ﱠﻥ ﹶﺻـﻼ ﹺﹶﰐ ﹶﻭﻧ ﹸﹸﺴـﻜﻲ ﹶﻭ ﹶﳏ ﹾ ﹶﻴ ﹶ‬ ‫ﹶ ﱠﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ ﱠ ﹾ ﹶ ﹾ ﹶ‬
‫ـﺖ‬‫ﹾﺖ ﹶر ﱢﰊ ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹶﻋ ﹾﺒـﺪﹸ ﹶﻙ‪ ,‬ﹶﻇ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸ‬ ‫ﹾﺖ ا ﹾﹶﳌ ﹺﻠ ﹸﻚ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﲔ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺬﻟﹺ ﹶﻚ ﹸأ ﹺﻣ ﹾﺮ ﹸت ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾﺴ ﹺﻠ ﹺﻤ ﹶ‬
‫ﴍ ﹶ‬‫ﲔ‪ ,‬ﻻ ﹶ ﹶ ﹺ‬ ‫ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎ ﹶﳌﹺ ﹶ‬
‫ـﺪ ﹺﲏ ﹺﻷﹶﺣﺴـ ﹺﻦ اﻷﹶ ﹾﺧـﻼ ﹺﹶﻕ‪ ,‬ﻻﹶ ﳞ ﹺ‬ ‫ﹾـﺖ‪ ,‬ﻭاﻫ ﹺ‬ ‫ﹸﻮﰊ ﹶﲨﹺﻴ ﹰﻌﺎ‪ ,‬إﹺ ﱠﻧ ﹸﻪ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻐ ﹺﻔ ﹸـﺮ ﱡ‬ ‫ﱰ ﹾﻓ ﹸﺖ ﺑﹺ ﹶﺬﻧﹾﺒﹺﻲ‪ ,‬ﹶﻓﺎ ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹸذﻧ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ـﺪﻱ‬ ‫ﹶﹾ‬ ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﹸﻮب إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ ﹶ ﹾ‬ ‫اﻟـﺬﻧ ﹶ‬ ‫ﹶﻧ ﹾﻔﴘ‪ ,‬ﹶﻭا ﹾﻋ ﹶ ﹶ‬
‫ﹺ‬
‫اﳋﹶ ﹾ ﹸﲑ ﹸﻛ ﱡﻠ ﹸﻪ ﰲ ﹶﻳـﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﱠ ﱡ‬
‫اﻟﴩـ‬ ‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻟ ﱠﺒ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶﻭ ﹶﺳ ﹾﻌﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﴫ ﹸ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾ ﹺ‬ ‫اﴏ ﹾ‬ ‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴﻨﹺ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹸﻮب إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺲ إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶأﻧﹶﺎ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬
‫]‪[M/771‬‬ ‫]ﻡ‪[٧٧١/‬‬ ‫ﹾﺖ ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌﺎ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺖ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐﻔ ﹸﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶأﺗ ﹸ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪٥٣‬‬
‫ـﺎﻱ ﹶﻭ ﹶﳑ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹶض‪ ,‬ﹶﺣﻨﹺﻴ ﹰﻔﺎ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾ ﹺ‬
‫ﴩ ﹺﻛ ﹶ‬ ‫‪ ‬ﻭﺟﻬ ﹸﺖ ﻭﺟ ﹺﻬﻲ ﻟﹺ ﱠﻠ ﹺﺬﻱ ﹶﻓ ﹶﻄﺮ اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ﹾـﺖ ﹶر ﱢﰊ‬‫‪ ,Ú‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﹾـﺖ‪@ †č žàzfl ič ëfl @Ùãfl bflzjž Ž ,‬‬‫ﹾﺖ ا ﹾﹶﳌ ﹺﻠ ﹸﻚ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﲔ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺬﻟﹺ ﹶﻚ ﹸأ ﹺﻣ ﹾﺮ ﹸت ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾﺴ ﹺﻠ ﹺﻤ ﹶ‬
‫ﴍ ﹶ‬ ‫ﲔ‪ ,‬ﻻ ﹶ ﹶ ﹺ‬ ‫ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎ ﹶﳌﹺ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾاﻫ ﹺﺪ ﹺﲏ ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹺﻦ اﻷﹶ ﹾﺧﻼ ﹺﹶﻕ‪,‬‬ ‫ﹸﻮب إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬‫اﻟﺬﻧ ﹶ‬ ‫ﹸﻮﰊ ﹶﲨﹺﻴ ﹰﻌﺎ‪ ŽŠÐč Ìž ífl @ü ,‬ﱡ‬ ‫ﱰ ﹾﻓ ﹸﺖ ﺑﹺ ﹶﺬﻧﹾﺒﹺﻲ‪ ,‬ﹶﻓﺎ ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹸذﻧ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹶﻋ ﹾﺒﺪﹸ ﹶﻙ‪ ,‬ﹶﻇ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ ﹶﻧ ﹾﻔﴘ‪ ,‬ﹶﻭا ﹾﻋ ﹶ ﹶ‬
‫ـﲑ ‪@ íž †fl flîič‬‬
‫‪,Ù‬‬ ‫اﳋﹶ ﹾ ﹸ‬‫ـﻚ ﹶﻭ ﹶﺳـ ﹾﻌﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳـ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾـﺖ‪ ,‬ﹶﻟ ﱠﺒ ﹾﻴ ﹶ‬ ‫ﴫ ﹸ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾ ﹺ‬ ‫اﴏ ﹾ‬‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ ﹺ‬ ‫ﻻﹶ ﹶ ﹾﳞ ﹺﺪﻱ ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴﻨﹺ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹸﻮب إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶ‬ ‫ﹺ‬ ‫‪ ,o‬ﹶأﻧﹶﺎ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬
‫ﻚ ]ﺣﺐ‪−١٧٧٢/‬ص[ ]‪[H/1772-S‬‬ ‫ﹾﺖ ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌﺎ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺖ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐﻔ ﹸﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶأﺗ ﹸ‬ ‫‪fl íž †fl çfl @žåßfl @şð†č èž àfl Û aflë‬‬
‫ـﺎﰐ ﷲﹺ ﹶر ﱢب‬ ‫ـﻜﻲ ﹶﻭ ﹶﳏ ﹾ ﹶﻴـﺎ ﹶﻱ ﹶﻭ ﹶﳑ ﹶ ﹺ‬‫ﲔ‪ ,‬إﹺ ﱠﻥ ﺻـﻼ ﹺﹶﰐ ﻭﻧﹸﺴ ﹺ‬ ‫ﴩ ﹺﻛ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹶض‪ ,‬ﹶﺣﻨﹺﻴ ﹰﻔﺎ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾ ﹺ‬ ‫‪ ‬ﻭﺟﻬ ﹸﺖ ﻭﺟ ﹺﻬﻲ ﻟﹺ ﱠﻠ ﹺﺬﻱ ﹶﻓ ﹶﻄﺮ اﻟﺴﻤﻮ ﹺ‬
‫ﹶ ﹸ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﱠ ﹶﹶ‬ ‫ﹶ ﱠ ﹾ ﹶ ﹾ ﹶ‬
‫ـﺖ ﹶﻧ ﹾﻔ ﹺﴘـ‪,‬‬ ‫‪ ,Ú‬ﹶﻇ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸ‬ ‫ﹾﺖ ا ﹾﹶﳌ ﹺﻠ ﹸﻚ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟـ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾـﺖ‪@ †Ž žjÇfl @bflãc ,‬‬ ‫ﲔ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺬﻟﹺ ﹶﻚ ﹸأ ﹺﻣ ﹾﺮ ﹸت ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾﺴ ﹺﻠ ﹺﻤ ﹶ‬
‫ـﺪﻱ ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴـﻨﹺ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ‬ ‫ـﻦ اﻷﹶ ﹾﺧـﻼ ﹺﹶﻕ‪ ,‬ﻻﹶ ﳞ ﹺ‬
‫ﹶﹾ‬ ‫ـﺪ ﹺﲏ ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹺ‬ ‫ﹾﺖ‪ ,‬ﻭاﻫ ﹺ‬
‫ﹸﻮب@إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ ﹶ ﹾ‬ ‫اﻟﺬﻧ ﹶ‬ ‫ﹸﻮﰊ ﹶﲨﹺﻴ ﹰﻌﺎ‪ @ŠŽ čÐÌž ífl @ü ,‬ﱡ‬ ‫ﱰ ﹾﻓ ﹸﺖ ﺑﹺ ﹶﺬﻧﹾﺒﹺﻲ‪ ,‬ﹶﻓﺎ ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹸذﻧ ﹺ‬
‫ﹶﻭا ﹾﻋ ﹶ ﹶ‬
‫اﻟﴩ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺲ إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶأﻧﹶﺎ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹶأﻧ ﹶ‬
‫اﳋﹶ ﹾ ﹸﲑ ﹸﻛ ﱡﻠ ﹸﻪ ﰲ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﱠ ﱡ‬
‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻟ ﱠﺒ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶﻭ ﹶﺳ ﹾﻌﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ﴫ ﹸ‬ ‫اﴏ ﹾ‬
‫ﹸﻮب إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﺑﹺ ﹶﻚ ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬
‫ﻚ ]ﻥ‪−٨٩٧/‬ص[ ]‪[N/897-S‬‬ ‫ﹾﺖ ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌﺎ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺖ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐﻔ ﹸﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶأﺗ ﹸ‬
‫ـﻜﻲ ﹶﻭ ﹶﳏ ﹾ ﹶﻴـﺎ ﹶﻱ ﹶﻭ ﹶﳑﹶـ ﹺﺎﰐ ﷲﹺ ﹶر ﱢب‬ ‫ﲔ‪ ,‬إﹺ ﱠﻥ ﺻـﻼ ﹺﹶﰐ ﻭﻧﹸﺴ ﹺ‬ ‫ﴩ ﹺﻛ ﹶ‬‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹶض‪ ,‬ﹶﺣﻨﹺﻴ ﹰﻔﺎ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾ ﹺ‬ ‫‪ ‬ﻭﺟﻬ ﹸﺖ ﻭﺟ ﹺﻬﻲ ﻟﹺ ﱠﻠ ﹺﺬﻱ ﹶﻓ ﹶﻄﺮ اﻟﺴﻤﻮ ﹺ‬
‫ﹶ ﹸ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﱠ ﹶﹶ‬ ‫ﹶ ﱠ ﹾ ﹶ ﹾ ﹶ‬
‫ـﺖ‬‫ﹾﺖ ﹶر ﱢﰊ ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹶﻋ ﹾﺒـﺪﹸ ﹶﻙ‪ @L‬ﹶﻇ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸ‬
‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬‫ﹾﺖ ا ﹾﹶﳌ ﹺﻠ ﹸﻚ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬‫ﲔ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺬﻟﹺ ﹶﻚ ﹸأ ﹺﻣ ﹾﺮ ﹸت ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ‪@ŽÞëŞ c‬ا ﹾﹸﳌ ﹾﺴ ﹺﻠ ﹺﻤ ﹶ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪٥٤‬‬
‫ـﻦ اﻷﹶ ﹾﺧـﻼ ﹺﹶﻕ‪ ,‬ﻻﹶ ﳞ ﹺ‬ ‫ﹾـﺖ‪ @ïčã†č žça@ŞáŽèÜÛa ,‬ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹺ‬ ‫ﹸﻮب@إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﹸﻮﰊ ﹶﲨﹺﻴ ﹰﻌﺎ‪ @ŠŽ čÐÌž ífl @ü ,‬ﱡ‬‫ﱰ ﹾﻓ ﹸﺖ ﺑﹺ ﹶﺬﻧﹾﺒﹺﻲ‪ ,‬ﹶﻓﺎ ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹸذﻧ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ـﺪﻱ‬ ‫ﹶﹾ‬ ‫اﻟـﺬﻧ ﹶ‬ ‫ﹶﻧ ﹾﻔﴘ‪ ,‬ﹶﻭا ﹾﻋ ﹶ ﹶ‬
‫اﻟﴩ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺲ‬ ‫ﹺ‬
‫اﳋﹶ ﹾ ﹸﲑ ﹸﻛ ﱡﻠ ﹸﻪ ﰲ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﱠ ﱡ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻟ ﱠﺒ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶﻭ ﹶﺳ ﹾﻌﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‪ @,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ﴫ ﹸ‬‫• ‪ @žÒŠ‬ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹾﺖ‪ž a ,‬‬ ‫ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴﻨﹺ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹸﻮب إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶ‬ ‫ﹺ‬ ‫إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶأﻧﹶﺎ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬
‫ﻚ ]أح‪−٨٠٣/‬ص[ ]‪[A/803-S‬‬ ‫ﹾﺖ ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌﺎ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺖ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐﻔ ﹸﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶأﺗ ﹸ‬
‫ـﺎﻱ ﹶﻭ ﹶﳑ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹶض‪ ,‬ﹶﺣﻨﹺﻴ ﹰﻔﺎ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾ ﹺ‬
‫ﹾـﺖ ﹶر ﱢﰊ‬‫‪ ,Ú‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﹾـﺖ‪@ †č žàzfl ič ëfl @Ùãfl bflzjž Ž ,‬‬‫ﲔ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ‪ ,†Ž@ žàzfl Û a@ÙÛ‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺬﻟﹺ ﹶﻚ ﹸأ ﹺﻣ ﹾﺮ ﹸت ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾﺴ ﹺﻠ ﹺﻤ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾاﻫ ﹺﺪ ﹺﲏ ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹺﻦ اﻷﹶ ﹾﺧﻼ ﹺﹶﻕ‪,‬‬ ‫ﹸﻮب إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬‫اﻟﺬﻧ ﹶ‬ ‫ﹸﻮﰊ ﹶﲨﹺﻴ ﹰﻌﺎ‪ ŽŠÐč Ìž ífl @ü ,‬ﱡ‬ ‫ﱰ ﹾﻓ ﹸﺖ ﺑﹺ ﹶﺬﻧﹾﺒﹺﻲ‪ ,‬ﹶﻓﺎ ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹸذﻧ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹶﻋ ﹾﺒﺪﹸ ﹶﻙ‪ ,‬ﹶﻇ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ ﹶﻧ ﹾﻔﴘ‪ ,‬ﹶﻭا ﹾﻋ ﹶ ﹶ‬
‫ـﲑ ‪@ íž †fl flîič‬‬
‫‪,Ù‬‬ ‫اﳋﹶ ﹾ ﹸ‬‫ـﻚ ﹶﻭ ﹶﺳـ ﹾﻌﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳـ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾـﺖ‪ ,‬ﹶﻟ ﱠﺒ ﹾﻴ ﹶ‬ ‫ﴫ ﹸ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾ ﹺ‬ ‫اﴏ ﹾ‬‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ ﹺ‬ ‫ﻻﹶ ﹶ ﹾﳞ ﹺﺪﻱ ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴﻨﹺ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﻚ ]ﺣﺐ‪−١٧٧٤/‬ص[ ]‪[H/1774-S‬‬ ‫ﹾﺖ ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌﺎ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺖ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐﻔ ﹸﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶأﺗ ﹸ‬ ‫‪fl íž †fl çfl @žåßfl @şð†č èž àfl Û aflë‬‬
‫ـﺎﻱ ﹶﻭ ﹶﳑ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﴩ ﹺﻛ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹶض‪ ,‬ﹶﺣﻨﹺﻴ ﹰﻔﺎ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾ ﹺ‬ ‫‪ ‬ﻭﺟﻬ ﹸﺖ ﻭﺟ ﹺﻬﻲ ﻟﹺ ﱠﻠ ﹺﺬﻱ ﹶﻓ ﹶﻄﺮ اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ـﺖ‬‫ﹾﺖ ﹶر ﱢﰊ ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹶﻋ ﹾﺒـﺪﹸ ﹶﻙ‪ ,‬ﹶﻇ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸ‬ ‫ﹾﺖ ا ﹾﹶﳌ ﹺﻠ ﹸﻚ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﲔ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺬﻟﹺ ﹶﻚ ﹸأ ﹺﻣ ﹾﺮ ﹸت ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ‪ ÞŽ Şëc‬ا ﹾﹸﳌ ﹾﺴ ﹺﻠ ﹺﻤ ﹶ‬
‫ﹺ‬
‫اﳋﹶ ﹾ ﹸﲑ ﹸﻛ ﱡﻠ ﹸﻪ ﰲ ﹶﻳـﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﱠ ﱡ‬
‫اﻟﴩـ‬ ‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻟ ﱠﺒ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶﻭ ﹶﺳ ﹾﻌﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ﹸﻮب إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫اﻟﺬﻧ ﹶ‬ ‫ﹸﻮﰊ ﹶﲨﹺﻴ ﹰﻌﺎ‪ ŽŠÐč Ìž ífl @ü ,‬ﱡ‬ ‫ﱰ ﹾﻓ ﹸﺖ ﺑﹺ ﹶﺬﻧﹾﺒﹺﻲ‪ ,‬ﹶﻓﺎ ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹸذﻧ ﹺ‬‫ﹶﻧ ﹾﻔﴘ‪ ,‬ﹶﻭا ﹾﻋ ﹶ ﹶ‬
‫ﹺ‬
‫ﹸﻮب إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺲ إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶأﻧﹶﺎ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬
‫]‪[H/1773-S‬‬ ‫]ﺣﺐ‪−١٧٧٣/‬ص[‬ ‫ﹾﺖ ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌﺎ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺖ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐﻔ ﹸﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶأﺗ ﹸ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪٥٥‬‬
‫ـﺎﻱ ﹶﻭ ﹶﳑ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹶض‪ ,‬ﹶﺣﻨﹺﻴ ﹰﻔﺎ ‪ bĆàÜčž ßŽ‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾ ﹺ‬
‫ـﺎﰐ ﷲﹺ‬ ‫ﲔ‪ ,‬إﹺ ﱠﻥ ﹶﺻﻼ ﹺﹶﰐ ﹶﻭﻧ ﹸﹸﺴﻜﻲ ﹶﻭ ﹶﳏ ﹾ ﹶﻴ ﹶ‬ ‫ﹶ ﱠﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ ﱠ ﹾ ﹶ ﹾ ﹶ‬
‫‪ ,Ú‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾـﺖ‬ ‫ﹾﺖ ا ﹾﹶﳌ ﹺﻠ ﹸﻚ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‪@ †č žàzfl ič ëfl @Ùãfl bflzjž Ž ,‬‬ ‫ﲔ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶأﻧ ﹶ‬‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺬﻟﹺ ﹶﻚ ﹸأ ﹺﻣ ﹾﺮ ﹸت ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹸﹾﳌ ﹾﺴ ﹺﻠ ﹺﻤ ﹶ‬
‫ﴍ ﹶ‬‫ﲔ‪ ,‬ﻻ ﹶ ﹶ ﹺ‬‫ﹶر ﱢب ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎ ﹶﳌﹺ ﹶ‬
‫ـﺪ ﹺﲏ ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹺ‬ ‫ﹾـﺖ‪ ,‬ﻭاﻫ ﹺ‬ ‫ﹸﻮﰊ ﹶﲨﹺﻴ ﹰﻌﺎ‪ ,‬إﹺ ﱠﻧ ﹸﻪ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻐ ﹺﻔ ﹸﺮ ﱡ‬ ‫ﱰ ﹾﻓ ﹸﺖ ﺑﹺ ﹶﺬﻧﹾﺒﹺﻲ‪ ,‬ﹶﻓﺎ ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹸذﻧ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ـﻦ‬ ‫ﹸﻮب إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ ﹶ ﹾ‬ ‫اﻟﺬﻧ ﹶ‬ ‫ﹶر ﱢﰊ ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹶﻋ ﹾﺒﺪﹸ ﹶﻙ‪ ,‬ﹶﻇ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ ﹶﻧ ﹾﻔﴘ‪ ,‬ﹶﻭا ﹾﻋ ﹶ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻟ ﱠﺒ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶﻭ ﹶﺳـ ﹾﻌﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‪@ŠŽ@ žî‚fl Û aflë ,‬‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﴫ ﹸ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾ ﹺ‬ ‫اﴏ ﹾ‬‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ ﹺ‬ ‫اﻷﹶ ﹾﺧﻼ ﹺﹶﻕ‪ ,‬ﻻﹶ ‪ ïčäíč†èž ífl‬ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴﻨﹺ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﻚ ]ﺣﺐ‪−١٧٧١/‬ص[ ]‪[H/1771-S‬‬ ‫ﹾﺖ ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌﺎ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺖ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐﻔ ﹸﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶأﺗ ﹸ‬ ‫‪ @ïÏč‬ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹶﻚ‪fl íž †fl çfl @žåßfl @şð†č èž àfl Û aflë ,‬‬
‫ـﺎﻱ ﹶﻭ ﹶﳑ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﴩ ﹺﻛ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹶض‪ ,‬ﹶﺣﻨﹺﻴ ﹰﻔﺎ@‪ @bĆàÜčž Žß‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾ ﹺ‬ ‫‪ ‬ﻭﺟﻬ ﹸﺖ ﻭﺟ ﹺﻬﻲ ﻟﹺ ﱠﻠ ﹺﺬﻱ ﹶﻓ ﹶﻄﺮ اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ـﺖ ﹶﻧ ﹾﻔ ﹺﴘـ‪,‬‬ ‫ﹾﺖ ﹶر ﱢﰊ ﹶﻭ ﹶأ ﹶﻧﺎ ﹶﻋ ﹾﺒـﺪﹸ ﹶﻙ‪ ,‬ﹶﻇ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸ‬ ‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﲔ‪@,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺬﻟﹺ ﹶﻚ ﹸأ ﹺﻣ ﹾﺮ ﹸت ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾﺴ ﹺﻠ ﹺﻤ ﹶ‬ ‫ﴍ ﹶ‬ ‫ﲔ‪ ,‬ﻻ ﹶ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹶر ﱢب ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎ ﹶﳌﹺ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‪,‬‬‫ﹾﺖ‪ @,‬ﹶﻭ ﹾاﻫ ﹺﺪ ﹺﲏ ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹺﻦ اﻷﹶ ﹾﺧﻼ ﹺﹶﻕ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶ ﹾﳞ ﹺﺪﻱ ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴﻨﹺ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﹸﻮب@إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫اﻟﺬﻧ ﹶ‬ ‫ﹸﻮﰊ ﹶﲨﹺﻴ ﹰﻌﺎ‪ @ŽŠÐč Ìž ífl @ü@,‬ﱡ‬ ‫ﱰ ﹾﻓ ﹸﺖ ﺑﹺ ﹶﺬﻧﹾﺒﹺﻲ‪ ,‬ﹶﻓﺎ ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹸذﻧ ﹺ‬ ‫ﹶﻭا ﹾﻋ ﹶ ﹶ‬
‫ﻚ ]أح‪−٧٢٩/‬ص[ ]‪[A/729-S‬‬ ‫ﹾﺖ@ ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌﺎ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺖ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐ ﹺﻔ ﹸﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶأﺗﹸﻮ ﹸب إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶ‬‫ﹾﺖ‪ @,‬ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﴫ ﹸ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾ ﹺ‬ ‫اﴏ ﹾ‬ ‫ﹶﻭ ﹾ ﹺ‬
‫ـﺎﻱ ﹶﻭ ﹶﳑ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﴩ ﹺﻛ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹶض‪ ,‬ﹶﺣﻨﹺﻴ ﹰﻔﺎ@‪ @bĆàÜčž Žß‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾ ﹺ‬ ‫‪ ‬ﻭﺟﻬ ﹸﺖ ﻭﺟ ﹺﻬﻲ ﻟﹺ ﱠﻠ ﹺﺬﻱ ﹶﻓ ﹶﻄﺮ اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ـﺖ ﹶﻧ ﹾﻔ ﹺﴘـ‪,‬‬ ‫ﹾﺖ ﹶر ﱢﰊ ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹶﻋ ﹾﺒﺪﹸ ﹶﻙ‪ @L‬ﹶﻇ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸ‬‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﲔ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺬﻟﹺ ﹶﻚ ﹸأ ﹺﻣ ﹾﺮ ﹸت ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ‪ ÞŽ Şëc‬ا ﹾﹸﳌ ﹾﺴ ﹺﻠ ﹺﻤ ﹶ‬
‫ﴍ ﹶ‬ ‫ﲔ‪ ,‬ﻻ ﹶ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹶر ﱢب ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎ ﹶﳌﹺ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‪ @,‬ﹶﻭ ﹾاﻫ ﹺﺪ ﹺﲏ ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹺﻦ اﻷﹶ ﹾﺧﻼ ﹺﹶﻕ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶ ﹾﳞ ﹺﺪﻱ ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴﻨﹺ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‪,‬‬ ‫ﹸﻮب@إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫اﻟﺬﻧ ﹶ‬ ‫ﹸﻮﰊ ﹶﲨﹺﻴ ﹰﻌﺎ‪ @ŽŠÐč Ìž ífl @ü@,‬ﱡ‬ ‫ﱰ ﹾﻓ ﹸﺖ ﺑﹺ ﹶﺬﻧﹾﺒﹺﻲ‪ ,‬ﹶﻓﺎ ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹸذﻧ ﹺ‬ ‫ﹶﻭا ﹾﻋ ﹶ ﹶ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪٥٦‬‬
‫ﹸﻮب إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﻑ ﹶﻋﻨﱢﻲ ﹶﺳ ﱢﻴ ﹶﺌ ﹶﻬﺎ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹶﻭ ﹾ ﹺ‬
‫]‪[A/729-S‬‬ ‫]أح‪−٧٢٩/‬ص[‬ ‫ﹾﺖ@ ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌﺎ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺖ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐﻔ ﹸﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶأﺗ ﹸ‬
‫ﹾﺖ‪ @,‬ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬ ‫ﴫ ﹸ‬ ‫اﴏ ﹾ‬
‫ﲔ‪ ,‬إﹺ ﱠﻥ ﹶﺻﻼ ﹺﹶﰐ ﹶﻭﻧ ﹸﹸﺴ ﹺﻜﻲ ﹶﻭ ﹶﳏ ﹾ ﹶﻴـﺎ ﹶﻱ‬ ‫ﴩ ﹺﻛ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹶض‪ ,‬ﹶﺣﻨﹺﻴ ﹰﻔﺎ@ ‪ @bĆàÜčžßŽ‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹸﳌ ﹾ ﹺ‬ ‫‪ ,ŽŠjfl × c@ŽéÜÛa ‬ﻭﺟﻬ ﹸﺖ ﻭﺟ ﹺﻬﻲ ﻟﹺ ﱠﻠ ﹺﺬﻱ ﹶﻓ ﹶﻄﺮ اﻟﺴﻤﻮ ﹺ‬
‫ﹶ ﱠ ﹶﹶ‬ ‫ﹶ ﱠ ﹾ ﹶ ﹾ ﹶ‬
‫ﹾـﺖ‪ ãfl bflzjž Ž ,‬‬
‫‪@Ù‬‬ ‫ﹾـﺖ ا ﹾﹶﳌ ﹺﻠ ﹸ‬
‫ـﻚ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟـ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ـﻢ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﲔ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠ‬ ‫ـﻠ ﹺﻤ ﹶ‬‫ﻳﻚ ﹶﻟﻪ ﻭﺑﹺ ﹶﺬﻟﹺ ﹶﻚ ﹸأ ﹺﻣـﺮ ﹸت ‪@ÞŽ ëŞ c@bflãcëfl‬ا ﹾﹸﳌﺴ ﹺ‬
‫ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﴍ ﹶ ﹸ ﹶ‬ ‫ﹶﻭ ﹶﳑ ﹶ ﹺﺎﰐ ﷲﹺ ﹶر ﱢب ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎ ﹶﳌﹺ ﹶ‬
‫ﲔ‪ ,‬ﻻ ﹶ ﹶ ﹺ‬
‫]‪[N/898-S‬‬ ‫]ﻥ‪−٨٩٨/‬ص[‬ ‫‪Ú‬‬

‫‪ †č àž zfl ič ëfl‬‬
‫ﲔ‪@å flyž þ @čïčã†č žça@ŞáŽèÜÛa ,‬‬ ‫ـﻠ ﹺﻤ ﹶ‬
‫ﻳﻚ ﹶﻟﻪ ﻭﺑﹺ ﹶﺬﻟﹺ ﹶﻚ ﹸأ ﹺﻣﺮ ﹸت ﻭ ﹶأﻧﹶـﺎ ﹺﻣـﻦ ا ﹾﹸﳌﺴ ﹺ‬
‫ﹶ ﹾ‬ ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﴍ ﹶ ﹸ ﹶ‬ ‫ﲔ‪ ,‬ﻻ ﹶ ﹶ ﹺ‬ ‫‪ ‬إﹺ ﱠﻥ ﹶﺻﻼ ﹺﹶﰐ ﹶﻭﻧ ﹸﹸﺴ ﹺﻜﻲ ﹶﻭ ﹶﳏ ﹾ ﹶﻴﺎ ﹶﻱ ﹶﻭ ﹶﳑ ﹶ ﹺﺎﰐ ﷲﹺ ﹶر ﱢب ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎ ﹶﳌﹺ ﹶ‬
‫‪] o‬ﻥ‪−٨٩٦/‬ص[‬ ‫ﹾﺖ‪ žþ a@fløîğ flëfl @ÞbflàÇž þ a@fløîğ fl @ïäč Óč ëfl ,‬‬
‫‪fl@ žãc@üg@bflè÷fl îğ fl@ï@ Ôč ífl @ü@LÖ@ ý‬‬ ‫‪ ,Ö ý‬ﻻﹶ ﹶ ﹾﳞ ﹺﺪﻱ ﹺﻷﹶ ﹾﺣ ﹶﺴﻨﹺ ﹶﻬﺎ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫‪ ž þ a@åfl yž cëfl @ÞbflàÇž þ a‬‬
‫]‪[N/896-S‬‬
‫ـﻚ‬ ‫ض ﹶﻭ ﹶﻣ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹺﻴﻬ ﱠﻦ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶ‬‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫ﹾﺖ ﹶﻗﻴﻢ اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬

‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ ﱢ ﹸ ﱠ ﹶ ﹶ‬
‫ﹺ‬
‫ض ﹶﻭ ﹶﻣ ﹾﻦ ﻓ ﹺﻴﻬ ﱠﻦ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫ﹾﺖ ﻧﹸﻮر اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ ﹸ ﱠ ﹶ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫ـﻖ‪,‬‬ ‫ـﻮﻥ ﹶﺣ ﱞ‬‫ـﻖ‪ ,‬ﹶﻭاﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻴ ﹶ‬‫اﳉﻨﱠ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭاﻟﻨ ﹸﱠﺎر ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭاﻟ ﱠﺴـﺎ ﹶﻋ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞ‬ ‫ﺎؤ ﹶﻙ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ ﹶ‬ ‫اﳊ ﱡﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻭﻋﹾﺪﹸ ﹶﻙ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻗ ﹾﻮ ﹸﻟ ﹶﻚ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭﻟﹺ ﹶﻘ ﹸ‬ ‫ﹾﺖ ﹾ ﹶ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﹶ‬
‫ﺎﺻ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶﺣﺎ ﹶﻛ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻓـﺎ ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ‬
‫ﹶﻭ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹲ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﻛ ﹾﻠ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶأ ﹶﻧ ﹾﺒ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ ﹶﺧ ﹶ‬
‫]‪[K/5958‬‬ ‫]خ‪[٥٩٥٨/‬‬ ‫ﹾﺖ ا ﹾﹸﳌ ﹶﺆ ﱢﺧ ﹸﺮ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‬ ‫ﹾﺖ ا ﹾﹸﳌ ﹶﻘﺪﱢ ﹸﻡ ﹶﻭ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﴎ ﹾر ﹸت ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹺﱄ ﹶﻣﺎ ﹶﻗﺪﱠ ﹾﻣ ﹸﺖ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﱠﺧ ﹾﺮ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
‫ض ﹶﻭ ﹶﻣ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹺﻴﻬ ﱠﻦ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶ‬
‫ـﻚ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬‫ﹾﺖ ﹶﻗﻴﻢ اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ ﱢ ﹸ ﱠ ﹶ ﹶ‬
‫ﹺ‬
‫ض ﹶﻭ ﹶﻣ ﹾﻦ ﻓ ﹺﻴﻬ ﱠﻦ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫ﹾﺖ ﻧﹸﻮر اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ ﹸ ﱠ ﹶ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫ـﻖ‪,‬‬ ‫ـﻖ‪ ,‬ﹶﻭاﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻴ ﹶ‬
‫ـﻮﻥ ﹶﺣ ﱞ‬ ‫ﺎؤ ﹶﻙ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬
‫اﳉﹶﻨﱠ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭاﻟﻨ ﹸﱠﺎر ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﱠ‬
‫اﻟﺴـﺎ ﹶﻋ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞ‬ ‫اﳊﹶ ﱡﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻭﻋﹾﺪﹸ ﹶﻙ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻗ ﹾﻮ ﹸﻟ ﹶﻚ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭﻟﹺ ﹶﻘ ﹸ‬
‫ﹾﺖ ﹾ‬ ‫اﳊﹶ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪57‬‬ ‫‪٥٧‬‬
‫ﺎﺻ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶﺣﺎﻛ ﹾﹶﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻓـﺎ ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ‬

‫ﹶﻭ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹲ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﻛ ﹾﻠ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶأ ﹶﻧ ﹾﺒ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ ﹶﺧ ﹶ‬
‫‪] Ú‬خ‪[K/5958] [٥٩٥٨/‬‬ ‫ﹾﺖ ا ﹾﹸﳌ ﹶﺆ ﱢﺧ ﹸﺮ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ ‪ ŽŠîž Ë‬‬
‫ﹾﺖ ا ﹾﹸﳌ ﹶﻘﺪﱢ ﹸﻡ ﹶﻭ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﹺﱄ ﹶﻣﺎ ﹶﻗﺪﱠ ﹾﻣ ﹸﺖ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﱠﺧ ﹾﺮ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
‫ﴎ ﹾر ﹸت ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫اﳊ ﹾﻤـﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬‫ﹾـﺖ ﹶﻗـﻴﻢ اﻟﺴـﲈﻭ ﹺ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫ﹾﺖ ﻧﹸﻮر اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ﹾـﺖ ﹶر ﱡب‬ ‫ـﻚ ﹾ ﹶ‬ ‫ض‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ ﱢ ﹸ ﱠ ﹶ ﹶ‬ ‫ض‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ ﹸ ﱠ ﹶ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫ـﻖ‪,‬‬‫ﱠـﺎر ﹶﺣ ﱞ‬
‫ـﻖ‪ ,‬ﹶﻭاﻟﻨ ﹸ‬ ‫ـﺎؤ ﹶﻙ ﹶﺣ ﱞ‬
‫ـﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ ﹶ‬
‫اﳉﻨﱠـ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞ‬ ‫ـﻖ‪ ,‬ﹶﻭﻟﹺ ﹶﻘ ﹸ‬ ‫اﳊ ﱡﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻗ ﹾﻮ ﹸﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫اﳊ ﱡ‬ ‫اﳊ ﱡﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻭﻋﹾﺪﹸ ﹶﻙ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹾﺖ ﹾ ﹶ‬ ‫ض ﹶﻭ ﹶﻣ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹺﻴﻬ ﱠﻦ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ﱠﹶ ﹶ‬
‫ـﺖ‪,‬‬ ‫ـﻚ ﹶﺣﺎﻛ ﹾﹶﻤ ﹸ‬‫ـﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶ‬ ‫ـﻚ ﹶﺧ ﹶ‬
‫ﺎﺻ ﹾ‬ ‫ـﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶ‬ ‫اﻟﺴﺎ ﹶﻋ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﻛ ﹾﻠ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶ‬
‫ـﻚ ﹶأ ﹶﻧ ﹾﺒ ﹸ‬ ‫ﹶﻭ ﱠ‬
‫]‪[M/769‬‬ ‫]ﻡ‪[٧٦٩/‬‬ ‫ﹾﺖ إﹺ ﹶ ﹺﳍﻲ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‬ ‫ﴎ ﹾر ﹸت ﹶﻭ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﻓﺎ ﹾﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹶﻣﺎ ﹶﻗﺪﱠ ﹾﻣ ﹸﺖ ﹶﻭ ﹶأ ﱠﺧ ﹾﺮ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
‫اﳊ ﹾﻤـﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬‫ﹾﺖ ‪ âŽ@ bŞîÓ‬اﻟﺴـﲈﻭ ﹺ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫ﹾﺖ ﻧﹸﻮر اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ﹾـﺖ ﹶر ﱡب‬ ‫ـﻚ ﹾ ﹶ‬ ‫ض‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶ‬ ‫ﱠ ﹶ ﹶ‬ ‫ض‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ ﹸ ﱠ ﹶ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫ـﻖ‪,‬‬‫ﱠـﺎر ﹶﺣ ﱞ‬
‫ـﻖ‪ ,‬ﹶﻭاﻟﻨ ﹸ‬ ‫ـﺎؤ ﹶﻙ ﹶﺣ ﱞ‬
‫ـﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ ﹶ‬
‫اﳉﻨﱠـ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞ‬ ‫ـﻖ‪ ,‬ﹶﻭﻟﹺ ﹶﻘ ﹸ‬ ‫اﳊ ﱡﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻗ ﹾﻮ ﹸﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫اﳊ ﱡ‬ ‫اﳊ ﱡﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻭﻋﹾﺪﹸ ﹶﻙ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹾﺖ ﹾ ﹶ‬ ‫ض ﹶﻭ ﹶﻣ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹺﻴﻬ ﱠﻦ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ﱠﹶ ﹶ‬
‫ـﺖ‪,‬‬ ‫ـﻚ ﹶﺣﺎﻛ ﹾﹶﻤ ﹸ‬‫ـﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶ‬ ‫ـﻚ ﹶﺧ ﹶ‬
‫ﺎﺻ ﹾ‬ ‫ـﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶ‬ ‫اﻟﺴﺎ ﹶﻋ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﻛ ﹾﻠ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶ‬
‫ـﻚ ﹶأ ﹶﻧ ﹾﺒ ﹸ‬ ‫ﹶﻭ ﱠ‬
‫]‪[M/769‬‬ ‫]ﻡ‪[٧٦٩/‬‬ ‫ﹾﺖ إﹺ ﹶ ﹺﳍﻲ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‬ ‫ﴎ ﹾر ﹸت ﹶﻭ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﻓﺎ ﹾﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹶﻣﺎ ﹶﻗﺪﱠ ﹾﻣ ﹸﺖ ﹶﻭ ﹶأ ﱠﺧ ﹾﺮ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
‫اﳊ ﹾﻤـﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫ﹾﺖ ‪ âŽ@ bŞîÓ‬اﻟﺴـﲈﻭ ﹺ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬‫ﹾﺖ ﻧﹸﻮر اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ﹾـﺖ ﹶر ﱡب‬ ‫ـﻚ ﹾ ﹶ‬ ‫ض‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶ‬ ‫ﱠ ﹶ ﹶ‬ ‫ض‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ ﹸ ﱠ ﹶ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫اﻟﺴﺎ ﹶﻋ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠ‬
‫ـﻢ‬ ‫اﳉﻨﱠ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭاﻟﻨ ﹸﱠﺎر ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﱠ‬ ‫اﳊ ﱡﻖ‪ ,‬ﹶﻭﻟﹺ ﹶﻘ ﹸ‬
‫ﺎؤ ﹶﻙ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ ﹶ‬ ‫اﳊ ﱡﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻭﻋﹾﺪﹸ ﹶﻙ ﹾ ﹶ‬ ‫ض ﹶﻭ ﹶﻣ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹺﻴﻬ ﱠﻦ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ ﹾ ﹶ‬
‫اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫ﱠﹶ ﹶ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪٥٨‬‬
‫ﺎﺻ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶﺣﺎﻛ ﹾﹶﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻓـﺎ ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹶﻣـﺎ ﹶﻗـﺪﱠ ﹾﻣ ﹸﺖ ‪b@ flßëfl‬‬ ‫ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﻛ ﹾﻠ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶأ ﹶﻧ ﹾﺒ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ ﹶﺧ ﹶ‬
‫إﳍﻲ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﹾﺖ ﹶ ﹺ‬
‫ﴎ ﹾر ﹸت ‪ bflßëfl‬ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ ]ﺣﺐ‪−٢٥٩٨/‬ص[ ]‪[H/2598-S‬‬
‫ﹶأ ﱠﺧ ﹾﺮ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
‫ﹾـﺖ ‪,ĞÕ@ fly‬‬ ‫ـﻴﻬ ﱠﻦ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ض ﹶﻭ ﹶﻣـ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹺ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫ﹾـﺖ رب اﻟﺴـﲈﻭ ﹺ‬
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ ﹶ ﱡ ﱠ ﹶ ﹶ‬ ‫ض‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫ﹾﺖ ‪ âŽ@ bŞîÓ‬اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ﱠﹶ ﹶ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫اﻟﺴﺎ ﹶﻋ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ‬
‫اﳉﻨﱠ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭاﻟﻨ ﹸﱠﺎر ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﱠ‬ ‫ﺎؤ ﹶﻙ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ ﹶ‬‫‪ ,ĞÕyfl Ú‬ﹶﻭﻟﹺ ﹶﻘ ﹸ‬ ‫‪ Ž†Çž ëfl ëfl ,ĞÕyfl Ù‬‬ ‫‪ Ûìž Ó ëfl‬‬
‫ﴎ ﹾر ﹸت ‪ b@ flßëfl‬ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠﻨ ﹸ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﻛ ﹾﻠ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶأ ﹶﻧ ﹾﺒ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶﺣﺎﻛ ﹾﹶﻤ ﹸﺖ‪č àfl Û a@Ùîž Û gëfl ,‬‬
‫ﹾـﺖ‪,‬‬ ‫–‪ ŞáèŽ ÜÛa ,Ž‬ا ﹾﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹶﻣﺎ ﹶﻗﺪﱠ ﹾﻣ ﹸﺖ ‪ bflßëfl‬ﹶأ ﱠﺧ ﹾﺮ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻣـﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
‫ﹾﺖ ]ﺣﺐ‪−٢٥٩٩/‬ص[ ]‪[H/2599-S‬‬ ‫إﳍﻲ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﹾﺖ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ض ﹶﻭ ﹶﻣ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹺﻴﻬ ﱠﻦ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ‬ ‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫ﹾﺖ ﹶﻗﻴﺎﻡ اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬

‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ ﱠ ﹸ ﱠ ﹶ ﹶ‬
‫ﹺ‬
‫ض ﹶﻭ ﹶﻣ ﹾﻦ ﻓ ﹺﻴﻬ ﱠﻦ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬ ‫ت ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫ﹾﺖ ﻧﹸﻮر اﻟﺴﲈﻭا ﹺ‬
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ ﹸ ﱠ ﹶ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫ـﻖ‪,‬‬‫ﳉﻨﱠـ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞ‬ ‫ـﻖ‪ ,‬ﹶﻭا ﹾ ﹶ‬ ‫ﺎؤ ﹶﻙ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻭﻋﹾﺪﹸ ﹶﻙ ﹶﺣ ﱞ‬ ‫اﳊ ﱡﻖ‪ ,‬ﹶﻭﻟﹺ ﹶﻘ ﹸ‬
‫ﹾﺖ ﹾ ﹶ‬‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﹺ‬
‫ض ﹶﻭ ﹶﻣ ﹾﻦ ﻓ ﹺﻴﻬ ﱠﻦ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬ ‫ﹾﺖ ﻣ ﹺﻠ ﹸﻚ اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ﱠﹶ ﹶ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ ﹶ‬
‫ﹾﹶ‬
‫ـﺖ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶ‬
‫ـﻚ‬ ‫ـﻚ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﻛ ﹾﻠ ﹸ‬‫ﻮﻥ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹲ ‪ ‬ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳـ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶ‬‫اﻟﺴﺎ ﹶﻋ ﹸﺔ ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭاﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻴ ﹶ‬
‫ﹶﻭاﻟﻨ ﹸﱠﺎر ﹶﺣ ﱞﻖ‪ ,‬ﹶﻭ ﱠ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹾـﺖ ا ﹾﹸﳌ ﹶﻘـﺪﱢ ﹸﻡ ﹶﻭ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾـﺖ‬ ‫ﴎ ﹾر ﹸت ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﹶأ ﹶﻧ ﹾﺒ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ ﹶﺧ ﹶ‬
‫ﺎﺻ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭإ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶﺣﺎﻛ ﹾﹶﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻓﺎ ﹾﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹶﻣﺎ ﹶﻗﺪﱠ ﹾﻣ ﹸﺖ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﱠﺧ ﹾﺮ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
‫]‪[H/2597-S‬‬ ‫]ﺣﺐ‪−٢٥٩٧/‬ص[‬ ‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ ﹶﻏ ﹾ ﹸﲑ ﹶﻙ‬
‫ا ﹾﹸﳌ ﹶﺆ ﱢﺧ ﹸﺮ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪٥٩‬‬
‫ﹾﺖ ﹶ ﹾﲢﻜﹸـﻢ ﺑ ﹶ ﹺ ﹺ ﹺ‬ ‫اﻟﺸ ﹶﻬﺎ ﹶد ﹺة‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﺎﱂ ا ﹾﻟ ﹶﻐ ﹾﻴ ﹺ‬ ‫ض‪ ,‬ﹶﻋ ﹺ‬‫ات ﹶﻭاﻷﹶ ﹾر ﹺ‬‫ﹶﺎﺋ ﹶﻴﻞ ﻭإﹺﴎاﻓﹺ ﹶﻴﻞ‪ ,‬ﹶﻓﺎﻃﹺﺮ اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠﻬﻢ رب ﹺﺟﱪ ﹺاﺋ ﹶﻴﻞ ﻭ ﹺﻣﻴﻜ ﹺ‬
‫ـﲔ ﻋ ﹶﺒـﺎد ﹶﻙ ﻓ ﹶ‬
‫ـﻴﲈ‬ ‫ﹸ ﹶ ﹾ‬ ‫ﺐ ﹶﻭ ﱠ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹸ ﱠ ﹶ ﱠ ﹾﹶ‬
‫ﻢ ]ﻡ‪[M/770] [٧٧٠/‬‬ ‫اط ﹸﻣ ﹾﺴﺘ ﹺﹶﻘﻴ ﹴ‬‫ﱠﻚ ﹶﲥ ﹺﺪﻱ ﻣﻦ ﺗ ﹶﹶﺸﺎء إﹺ ﹶﱃ ﹺﴏ ﹴ‬
‫ﹶ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﹶ ﹾ‬
‫ﹺ‬
‫اﳊ ﱢﻖ ﺑﹺﺈﹺ ﹾذﻧ ﹶﻚ‪ ,‬إﹺﻧ ﹶ ﹾ‬
‫اﺧﺘ ﹺﹸﻠ ﹶ ﹺ ﹺ ﹺ‬
‫ﻒ ﻓﻴﻪ ﻣ ﹶﻦ ﹾ ﹶ‬ ‫ﻮﻥ‪ ,‬ﹾاﻫ ﹺﺪ ﹺﲏ ﹶﳌﹺﺎ ﹾ‬‫ﳜﺘ ﹺﹶﻠ ﹸﻔ ﹶ‬‫ﻛﹶﺎﻧﹸﻮا ﻓﹺ ﹺﻴﻪ ﹶ ﹾ‬
‫ﺎد ﹶﻙ ﻓﹺ ﹶﻴﲈ ﻛﹶﺎﻧﹸﻮا‬

‫ﲔ ﹺﻋﺒ ﹺ‬
‫ﹾﺖ ﹶ ﹾﲢﻜ ﹸﹸﻢ ﹶﺑ ﹾ ﹶ ﹶ‬ ‫اﻟﺸ ﹶﻬﺎ ﹶد ﹺة‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬‫ﺐ ﹶﻭ ﱠ‬ ‫ﺎﱂ ا ﹾﻟ ﹶﻐ ﹾﻴ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫اﻟﺴ ﹶﲈ ﹶﻭات ﹶﻭاﻷ ﹾرض‪ ,‬ﹶﻋ ﹶ‬
‫ﹺ‬
‫ﴎاﻓ ﹶﻴﻞ‪ ,‬ﹶﻓﺎﻃ ﹶﺮ ﱠ‬
‫ﹶﺎﺋ ﹶﻴﻞ ﻭإﹺ ﹺ‬
‫ﹶ ﹾﹶ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠﻬﻢ رب ﹺﺟ ﹺﱪ ﹶﻳﻞ ﻭ ﹺﻣﻴﻜ ﹺ‬
‫ﹶ‬ ‫ﹸ ﱠ ﹶ ﱠ ﹾ‬
‫ﻢ ]ﺣﺐ‪−٢٦٠٠/‬إح[ ]‪[H/2600-IH‬‬ ‫اط ﹸﻣ ﹾﺴﺘ ﹺﹶﻘﻴ ﹴ‬ ‫‪ Ù‬ﹶﲥ ﹺﺪﻱ ﻣﻦ ﺗ ﹶﹶﺸﺎء إﹺ ﹶﱃ ﹺﴏ ﹴ‬
‫ﹶ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﹶ ﹾ‬
‫اﺧﺘ ﹺﹸﻠ ﹶ ﹺ ﹺ ﹺ‬
‫ﻒ ﻓﻴﻪ ﻣ ﹶﻦ ‪  ãŞ h Ï @,Õğ zfl Û a‬ﹾ‬ ‫ﻮﻥ‪ ,‬ﹾاﻫ ﹺﺪ ﹺﲏ ﹶﳌﹺﺎ ﹾ‬ ‫ﳜﺘ ﹺﹶﻠ ﹸﻔ ﹶ‬ ‫ﻓﹺ ﹺﻴﻪ ﹶ ﹾ‬
‫‪Dan ada antara sahabatnya yang berkata :‬‬

‫ﺎﻥ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶأ ﹾﺻ ﹶﺤﺎﺑﹺ ﹺﻪ ﹶﻳ ﹸﻘ ﹸ‬
‫ﻮﻝ ‪:‬‬ ‫ﹶﻭ ﹶﻛ ﹶ‬
‫]‪[N/901-S‬‬ ‫]ﻥ‪−٩٠١/‬ص[‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﷲﹺ ﹶﲪﹾﺪﹰ ا ﻛﹶﺜﹺ ﹰﲑا ﹶﻃ ﱢﻴ ﹰﺒﺎ ﹸﻣ ﹶﺒ ﹶﺎرﻛﹰﺎ ﻓﹺ ﹺﻴﻪ‬
‫‪ ,ŽŠjfl × c@ŽéÜÛa ‬ﹾ ﹶ‬
‫]‪[M/600] [N/932-S] [H/1761-S‬‬ ‫]ﻡ‪] [٦٠٠/‬ﻥ‪−٩٣٢/‬ص[ ]ﺣﺐ‪−١٧٦١/‬ص[‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﷲﹺ ﹶﲪﹾﺪﹰ ا ﹶﻛﺜﹺ ﹰﲑا ﹶﻃ ﱢﻴ ﹰﺒﺎ ﹸﻣ ﹶﺒ ﹶﺎرﻛﹰﺎ ﻓﹺ ﹺﻴﻪ‬
‫‪ ‬ﹾﹶ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫]‪[N/931-H‬‬ ‫]ﻥ‪−٩٣١/‬ح[‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﷲﹺ ﹶﲪﹾﺪﹰ ا ﻛﹶﺜ ﹰﲑا ﹶﻃ ﱢﻴ ﹰﺒﺎ ﹸﻣ ﹶﺒ ﹶﺎر ﹰﻛﺎ ﻓﻴﻪ‪ ,‬ﹸﻣ ﹶﺒ ﹶﺎر ﹰﻛﺎ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴﻪ ﻛ ﹶﹶﲈ ﹸﳛ ﱡ‬
‫ﺐ ﹶر ﱡﺑﻨﹶﺎ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﴇ‬ ‫‪ ‬ﹾﹶ‬
‫]‪[M/601] [N/885-S] [N/886-S‬‬ ‫]ﻡ‪] [٦٠١/‬ﻥ‪−٨٨٥/‬ص[ ]ﻥ‪−٨٨٦/‬ص[‬ ‫ﻼ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﷲﹺ ﻛﹶﺜﹺ ﹰﲑا‪ ,‬ﹶﻭ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬
‫ﺎﻥ اﷲﹺ ﹸﺑﻜ ﹶﹾﺮ ﹰة ﹶﻭ ﹶأ ﹺﺻﻴ ﹰ‬ ‫ﹾﱪ ﻛﹶﺒﹺ ﹰﲑا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ ﹶ‬
‫‪ ‬اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬
Adou_Fr@yahoo.com 60 ٦٠
Tentang Bacaannya @ @émõaŠÓ@¿
‫ﳚ ﹶﻬ ﹸﺮ ﺑﹺﺎ ﹾﻟ ﹶﺒ ﹾﺴ ﹶﻤ ﹶﻠ ﹺﺔ‬
‫ ﻻﹶ ﹶ ﹾ‬ ‫ﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
Nabi tidak menyaringkan basmalah [M/399] 61 ٦٢
[٣٩٩/‫]ﻡ‬ ‫ﹶﻛ ﹶ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia berkata l E D CB A m
kemudian dia membaca Ummi l-Kitab [H/1797-S] ‫ـﺄ ﱢﻡ ا ﹾﻟ ﹺﻜ ﹶﺘـ ﹺ‬
‫ـﺎب‬ ‫ـﻢ ﹶﻳ ﹾﻘـ ﹶـﺮ ﹸأ ﺑﹺـ ﹸ‬
‫ ﹸﺛـ ﱠ‬, lEDCBAm ‫ـﻮﻝ‬
‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳـ ﹴ‬
‫ ﹶﻳ ﹸﻘـ ﹸ‬: ‫ـﺔ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
[‫ص‬−١٧٩٧/‫]ﺣﺐ‬
Nabi membaca Al-Fatihah pada setiap rakaàt [M/451] [N/977-S] [H/1829-S] 63 ‫ ﻳ ﹾﻘﺮ ﹸأ ا ﹾﻟ ﹶﻔﺎ ﹺ ﹶﲢ ﹶﺔ ﹺﰲ ﹸﻛ ﱢﻞ ر ﹶﻛﻌ ﹴ‬ ‫ﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
‫ﺎت‬ ‫ﹶﻛ ﹶ‬
‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﱡ ﹶ ﹶ‬
٦٤
[‫ص‬−١٨٢٩/‫ص[ ]ﺣﺐ‬−٩٧٧/‫[ ]ﻥ‬٤٥١/‫]ﻡ‬
61
Demikian dalam [A/12833], dan [A/13919] daripada hadis Anas dia berkata, “Saya bersalat bersama Rasuli Llah, Abi Bakr, Ùmar dan Ùsman, dan saya tidak mendengar seorang pun
daripada mereka membaca bismi Llahi r-rahmani r-rahim”, dan di dalam [H/1799] dia berkata, “Saya bersalat di belakang Rasuli Llah, Abi Bakr, Ùmar, dan Ùsman, dan saya tidak
mendengar seorang pun menguatkan «bismi Llahi r-rahmani r-rahim»” dan dalam [N/907] dia berkata, “…dan saya tidak mendengar seorang pun daripada mereka menguatkan
«bismi Llahi r-rahmani r-rahim»”, dan dalam [H/1802] dia berkata, “Dan Rasulu Llah, Abu Bakr, dan Ùmar tidak menguatkan «bismi Llahi r-rahmani r-rahim»” dan begitu juga
dalam [A/16833], [A/20564] daripada hadis Ibnu Maghfal, dan hadis tersebut hasan fi sy-syawahid
‫[ ﻗﺎﻝ‬١٧٩٩/‫ ﻭﰲ ]ﺣﺐ‬,‫اﻟﺮ ﹺﺣﻴ ﹺﻢ‬
‫ﲪ ﹺﻦ ﱠ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻓ ﹶﻠ ﹾﻢ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻤ ﹾﻊ ﹶأ ﹶﺣﺪﹰ ا ﻣﻨ ﹸﹾﻬ ﹾﻢ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹾأ ﺑﹺ ﹾﺴ ﹺﻢ اﷲﹺ ﱠ‬,‫ ﹶﻭ ﹶأ ﹺﰊ ﹶﺑﻜ ﹴﹾﺮ ﹶﻭ ﹸﻋ ﹶﻤ ﹶﺮ ﹶﻭ ﹸﻋ ﹾﺜ ﹶﲈ ﹶﻥ‬ ‫ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹸﺖ ﹶﻣ ﹶﻊ ﹶر ﹸﺳﻮﻝ اﷲﹺ‬: ‫ ﻗﺎﻝ‬,‫[ ﻣﻦ ﺣﺪﻳﺚ أﻧﺲ‬١٣٩١٩/‫ ﻭ]أح‬،[١٢٨٣٣/‫ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]أح‬
‫اﻟﺮ ﹾ ﹶ‬ ٦٢
‫ ﹶﻓ ﹶﻠ ﹾﻢ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻤ ﹾﻊ ﹶأ ﹶﺣﺪﹰ ا ﻣﻨ ﹸﹾﻬ ﹾﻢ ﹶ ﹾ‬... : ‫[ ﻗﺎﻝ‬٩٠٧/‫ ﻭﰲ ]ﻥ‬,lEDCBAm ‫ﳚ ﹶﻬ ﹸﺮ ﺑﹺـ‬

‫ﹺ‬ ‫ﻒ رﺳ ﹺ‬
‫ ﹺر ﹾﺿ ﹶﻮ ﹸ‬,‫ ﹶﻭ ﹸﻋ ﹾﺜ ﹶﲈ ﹶﻥ‬,‫ ﹶﻭ ﹸﻋ ﹶﻤ ﹶﺮ‬,‫ ﹶﻭ ﹶأ ﹺﰊ ﹶﺑﻜ ﹴﹾﺮ‬ ‫ﻮﻝ اﷲﹺ‬
‫ﳚ ﹶﻬ ﹸﺮ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﻠ ﹾﻢ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻤ ﹾﻊ ﹶأ ﹶﺣﺪﹰ ا ﹶ ﹾ‬,‫اﻥ اﷲﹺ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹺﻬ ﹾﻢ‬ ‫ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹸﺖ ﹶﺧ ﹾﻠ ﹶ ﹶ ﹸ‬:
‫ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﰲ‬, l E D C B A m ‫ﻭﻥ ﺑﹺـ‬

‫ﳚ ﹶﻬ ﹸﺮ ﹶ‬ ‫ ﹺر ﹾﺿ ﹶﻮ ﹸ‬,‫ ﹶﻭ ﹸﻋ ﹶﻤ ﹸﺮ‬,‫ ﹶﻭ ﹶأ ﹸﺑﻮ ﹶﺑﻜ ﹴﹾﺮ‬ ‫ﻮﻝ اﷲﹺ‬
‫ ﹶﱂ ﹾ ﹶ ﹾ‬,‫اﻥ اﷲﹺ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹺﻬ ﹶﲈ‬ ‫ﹶﺎﻥ ﹶر ﹸﺳ ﹸ‬
‫ ﹶﻭﻛ ﹶ‬: ‫ﻗﺎﻝ‬ [١٨٠٢/‫]ﺣﺐ‬ ‫ ﻭﰲ‬, l E D C B A m ‫ﺑﹺـ‬
‫ ﻭاﳊﺪﻳﺚ ﺣﺴﻦ ﰲ اﻟﺸﻮاﻫﺪ‬,‫[ ﻣﻦ ﺣﺪﻳﺚ اﺑﻦ ﻣﻐﻔﻞ‬٢٠٥٦٤/‫ ]أح‬،[١٦٨٣٣/‫]أح‬
63
Disebut dalam [K/743] dengan lafaz (Bahawasanya Nabi membaca ketika Zuhur pada dua yang awal dengan Ummi l-Kitab dan dua surah, dan dalam dua rakaàt yang akhir dengan
Ummi l-Kitab)
Adou_Fr@yahoo.com 61 ٦١
 Dan apabila dia selesai daripada membaca Al-Fatihah, dia berkata ‫ﹺآﻣـﲔ‬ [‫ص‬−٨٧٩/‫]ﻥ‬ ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ » ﹺآﻣ ﹶ‬,‫ ﹶﻭإﹺ ﹶذا ﹶﻓ ﹶﺮ ﹶغ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹺﻗ ﹶﺮا ﹶء ﹺة ا ﹾﻟ ﹶﻔﺎ ﹺ ﹶﲢ ﹺﺔ‬
‫ﲔ« ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹺ ﹶﲠﺎ ﹶﺻ ﹾﻮ ﹶﺗ ﹸﻪ‬
dia mengangkat suaranya dengannya [N/879-S]
‫ ﹺآﻣـﲔ‬: ‫ـﺎﻝ‬
‫ ﹶﻗ ﹶ‬ldcba`_m ‫ إﹺ ﹶذا ﹶﺑ ﹶﻠ ﹶﻎ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
 Dan dalam satu riwayat : Apabila dia sampai a` _ m
‫إﻕ[ ﹶﻭ ﹶﻣﺪﱠ ﹺ ﹶﲠﺎ ﹶﺻ ﹾﻮ ﹶﺗ ﹸﻪ‬−١٨٠٥/‫ص[ ]ﺣﺐ‬−٢٤٨/‫ص[ ]ذ‬−١٧٩٧/‫]ﺣﺐ‬
ldcb dia berkata : ‫[ ﹺآﻣــﲔ‬H/1797-S] [Z/248-S] [H/1805-IQ] dan dia
[‫ص‬−٢٤٨/‫]ذ‬
memanjang suaranya dengannya [Z/248-S]
‫ﴪ ﹶﻣ ﹶﻌ ﹸﻪ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﻟ ﹸﻘ ﹾﺮآﻥ‬
‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﹶﻣﺎ ﹶﺗ ﹶﻴ ﱠ ﹶ‬
Dia membaca apa-apa yang memudahkan baginya daripada Al-Qur’an [K/760]
[M/397] [N/884] [Z/303] [٣٠٣/‫[ ]ذ‬٨٨٤/‫[ ]ﻥ‬٣٩٧/‫[ ]ﻡ‬٧٦٠/‫]خ‬
 Dan dia memanjang-manjangkan suaranya [N/1014]
[١٠١٤/‫]ﻥ‬ ‫ ﻭﻛ ﹶ‬
‫ﹶﺎﻥ ﹶﻳ ﹸﻤﺪﱡ ﹶﺻ ﹾﻮ ﹶﺗ ﹶﻪ ﹶﻣﺪا‬
‫ﲪ ﹴﺔ ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶ‬
‫ﻒ ﹶﻓﺪﹶ ﹶﻋﺎ‬ ‫ ﹶﻭإﹺ ﹶذا ﹶﻣ ﱠﺮ ﺑﹺﺂ ﹶﻳ ﹺﺔ ﹶر ﹾ ﹶ‬,‫ﻒ ﹶﻭ ﹶﺗ ﹶﻌ ﱠﻮ ﹶذ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﹶﻣ ﱠﺮ ﺑﹺﺂ ﹶﻳ ﹺﺔ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹴ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫اب ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶ‬ ‫ﻛ ﹶ‬
Nabi apabila melintasi ayat àzab, dia berhenti dan bertaàwwuz (memohon
perlindungan), dan apabila dia melintasi ayat rahmat, dia berhenti dan berdoa
[N/1008]
 Dan dalam satu riwayat : Dia tidak melintasi ayat rahmat melainkan dia [١٠٠٨/‫]ﻥ‬
memohonb dan tidak ayat àzab melainkan dia berlindung atau memohon
‫ـﺄ ﹶﻝ ﻭﻻﹶ ﺑﹺﺂﻳ ﹺ‬ ‫ ﻻﹶ ﻳﻤﺮ ﺑﹺﺂﻳ ﹺﺔ ر ﹾ ﹶ ﹴ‬: ‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴﺔ‬
‫اب إﹺﻻﱠ ﹾ‬
‫اﺳـﺘ ﹶﹶﺠ ﹶﺎر ﹶأ ﹾﻭ‬ ‫ـﺬ ﹴ‬
‫ـﺔ ﹶﻋ ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﲪـﺔ إﹺﻻﱠ ﹶﺳ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶﹸﱡ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
perlindungan [N/1009] [N/1132] [H/2604] 65
٦٦
[٢٦٠٤/‫[ ]ﺣﺐ‬١١٣٢/‫[ ]ﻥ‬١٠٠٩/‫]ﻥ‬ ‫ﹶﻳ ﹶﺘ ﹶﻌ ﱠﻮ ﹶذ‬
(‫ ﻭﰲ اﻟﺮﻛﻌﺘﲔ اﻵﺧﺮﻳﲔ ﺑﺄﻡ اﻟﻜﺘﺎب‬,‫ ﰲ اﻷﻭﻟﻴﲔ ﺑﺄﻡ اﻟﻜﺘﺎب ﻭﺳﻮرﺗﲔ‬,‫ ﻛﺎﻥ ﻳﻘﺮأ ﰲ اﻟﻈﻬﺮ‬ ‫[ ﺑﻠﻔﻆ )أﻥ اﻟﻨﺒﻲ‬٧٤٣/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬٦٤
65
Dan dalam [Z/262] dengan lafaz (Dan tidak dia tiba pada ayat rahmat melainkan dia berhenti dan memohon, dan tidak dia tiba pada ayat àzab melainkan dia berhenti dan dia
bertaàwwuz)
Adou_Fr@yahoo.com 62 ٦٢
‫ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹺﻜ ﹾﻦ إﹺ ﹾﻥ ﹶزا ﹶد ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻬﺎ ﹶﻓ ﹸﻬ ﹶﻮ ﹶأ ﹾﻓ ﹶﻀﻞ‬,‫ ﹶﺗ ﹾﻜ ﹺﻔﻲ ﹺﻗ ﹶﺮا ﹶءة ا ﹾﻟ ﹶﻔﺎ ﹺ ﹶﲢﺔ‬: ‫ﻟﻠﻤﺼﲇ‬

‫ﱢ‬
Untuk orang yang bersalat : Mencukupi dengan membaca Al-Fatihah, tetapi ٦٩
jika dia menambah terhadapnya, itulah yang lebih baik [M/396] 67 [٣٩٦/‫]ﻡ‬
Bagi ma’mum : Hendaklah membaca Al-Fatihah dalam dirinya di belakang
imam [M/395] 68 [H/1787]
[١٧٨٧/‫]ﺣﺐ‬
٧٠
[٣٩٥/‫]ﻡ‬ ‫ﺎﲢ ﹶﺔ ﹺﰲ ﹶﻧ ﹾﻔ ﹺﺴ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶرا ﹶء ﹺ‬
‫اﻹ ﹶﻣﺎﻡ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹶأ ا ﹾﻟ ﹶﻔ ﹺ ﹶ‬: ‫ﻟﻠﻤﺄﻣﻮﻡ‬
Bagi ma’mum : Hendaklah mendengar apabila imam sedang membaca [M/404]
‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳﻨﹾ ﹺﺼ ﹶﺖ إﹺ ﹶذا ﹶﻗ ﹶﺮ ﹶأ ﹺ‬: ‫ﻟﻠﻤﺄﻣﻮﻡ‬

[N/921-HS]
[‫ص‬.‫ح‬−٩٢١/‫[ ]ﻥ‬٤٠٤/‫]ﻡ‬ ‫اﻹ ﹶﻣﺎ ﹸﻡ‬
Bagi ma’mum : Hendaklah membaca ‫ ﹺآﻣـﲔ‬apabila imam membaca _m ‫ﻮﻝ » ﹺآﻣ ـﲔ« إﹺ ﹶذا ﹶﻗ ـ ﹶﺎﻝ ﹺ‬
ba`_m : ‫اﻹ ﹶﻣ ـﺎ ﹸﻡ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹸﻘ ـ ﹶ‬: ‫ﻟﻠﻤــﺄﻣﻮﻡ‬
ldcba`[K/749] [M/404] [M/410] [M/415] [T/234] [N/830] [١٠٦٤/‫[ ]ﻥ‬٩٢٩/‫[ ]ﻥ‬٩٢٧/‫[ ]ﻥ‬٨٣٠/‫[ ]ﻥ‬٢٣٤/‫[ ]ط‬٤١٥/‫[ ]ﻡ‬٤١٠/‫[ ]ﻡ‬٤٠٤/‫[ ]ﻡ‬٧٤٩/‫]خ‬ l dc
[N/927] [N/929] [N/1064] [N/1172] [N/1280] [J/846] [H/1804] [H/2167]
[٢١٦٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٠٤/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٤٦/‫[ ]ﺟﻪ‬١٢٨٠/‫[ ]ﻥ‬١١٧٢/‫]ﻥ‬
 Hendaklah mengaminkan apabila imam mengaminkan [M/410] [K/747]
[T/231] [N/925] [Z/250]
Bagi ma’mum : Hendaklah tidak mengangkat suaranya sebelum imam ketika [٢٥٠/‫[ ]ذ‬٩٢٥/‫[ ]ﻥ‬٢٣١/‫[ ]ط‬٧٤٧/‫[ ]خ‬٤١٠/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹶأ ﱠﻣ ﹶﻦ إﹺ ﹶذا ﹶأ ﱠﻣ ﹶﻦ ﹺ‬
‫اﻹ ﹶﻣﺎ ﹸﻡ‬
mengatakan ‫[ آﻣﲔ‬M/415]
[٤١٥/‫]ﻡ‬ ‫اﻹ ﹶﻣﺎ ﹺﻡ ﹺﰲ ﹶﻗ ﹾﻮ ﹺﻝ ﹺآﻣﲔ‬
‫ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹶﻊ ﹶﺻ ﹾﻮ ﹶﺗ ﹸﻪ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ ﹺ‬: ‫ﻟﻠﻤﺄﻣﻮﻡ‬
(‫ﹶﻌﻮ ﹶذ‬ ‫ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﺗﹶﻰ ﹶﻋ ﹶﲆ آ ﹶﻳ ﹺﺔ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹴ‬,‫ﻒ ﹶﻭ ﹶﺳ ﹶﺄ ﹶﻝ‬

‫اب إﹺﻻﱠ ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶ‬
‫ﻒ ﹶﻭﺗ ﱠ‬ ‫ﲪ ﹴﺔ إﹺﻻﱠ ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶ‬
‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﺗﹶﻰ ﹶﻋ ﹶﲆ آ ﹶﻳ ﹺﺔ ﹶر ﹾ ﹶ‬٢٦٢/‫ ﻭﰲ ]ذ‬٦٦
67
Daripada kata-kata Abi Hurayrah, “Jika kamu menambah ke atasnya, maka itulah yang baik. Dan jika kamu berhenti padanya memadaï bagi kamu”. Dan katanya, “Dan sesiapa
membaca Ummi l-Kitab, maka sesungguhnya telah memadaï baginya. Dan barangsiapa yang menambah, maka itulah yang afdhal”
68
Daripada kata-kata Abi Hurayrah apabila dikatakan kepadanya, “Sesungguhnya kami berada di belakang imam”. Dan dia berkata, “Bacalah dengannya di dalam dirimu”
‫ ﻭﻣﻦ زاد ﻓﻬﻮ أﻓﻀﻞ‬,‫ ﻭﻣﻦ ﻗﺮأ ﺑﺄﻡ اﻟﻜﺘﺎب ﻓﻘﺪ أﺟﺰأت ﻋﻨﻪ‬: ‫ ﻭﻗﻮﻟﻪ‬.‫ ﻭإﻥ اﻧﺘﻬﻴﺖ إﻟﻴﻬﺎ أﺟﺰأت ﻋﻨﻚ‬,‫ إﻥ زدت ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻓﻬﻮ ﺧﲑ‬:‫ ﻣﻦ ﻛﻼﻡ أﰊ ﻫﺮﻳﺮة رﴈ اﷲ ﻋﻨﻪ‬٦٩
‫ اﻗﺮأ ﲠﺎ ﰲ ﻧﻔﺴﻚ‬: ‫ ﻓﻘﺎﻝ‬,‫ إﻧﺎ ﻧﻜﻮﻥ ﻭراء اﻹﻣﺎﻡ‬: ‫ إذا ﻗﻴﻞ ﻟﻪ‬,‫ ﻣﻦ ﻛﻼﻡ أﰊ ﻫﺮﻳﺮة رﴈ اﷲ ﻋﻨﻪ‬٧٠
Adou_Fr@yahoo.com 63 ٦٣
Bacaannya Ketika Subuh @ @|j–Ûa@¿@émõaŠÓ
‫ﴫ اﻟ ﱠﺜﺎﻧﹺ ﹶﻴ ﹶﺔ‬
‫اﻟﺮ ﹾﻛ ﹶﻌ ﹶﺔ اﻷﹸﻭ ﹶﱃ ﹶﻭ ﹸﻳ ﹶﻘ ﱢ ﹸ‬
‫ﹸﻳ ﹶﻄ ﱢﻮ ﹸﻝ ﱠ‬
Dia memanjangkan rakaàt yang pertama dan memendekkan yang kedua
[M/451] [K/725] [K/743] [J/819] [٨١٩/‫[ ]ﺟﻪ‬٧٤٣/‫[ ]خ‬٧٢٥/‫[ ]خ‬٤٥١/‫]ﻡ‬
(٥٠−١) ‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﳌﺆﻣﻨﻮﻥ‬

Dia membaca Surah Al-Mu’minun (1-50) [M/455] [N/1007] [J/820] [H/1815]
[١٨١٥/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٢٠/‫[ ]ﺟﻪ‬١٠٠٧/‫[ ]ﻥ‬٤٥٥/‫]ﻡ‬
‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﻮاﻗﻌﺔ‬

Dia membaca Surah Al-Waqiàh [H/1823-IH]
[‫إح‬−١٨٢٣/‫]ﺣﺐ‬
‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﺼﺎﻓﺎت‬

Dia membaca Surah As-Saffat [H/1817-IH]
[‫إح‬−١٨١٧/‫]ﺣﺐ‬
Dia membaca Surah At-Takwir ldcbam[M/456] [٤٥٦/‫]ﻡ‬ ldcbam ‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﺘﻜﻮﻳﺮ‬
 Dia membaca Surah At-Takwir _~} | { z m [٤٧٥/‫]ﻡ‬ l`_~}|{zm ‫ ﹶﻳ ﹾﻘــ ﹶﺮ ﹸأ ﺳــﻮرة اﻟﺘﻜــﻮﻳﺮ‬
l`[M/475] [J/817-H] [H/1819-IJ] [‫إج‬−١٨١٩/‫ح[ ]ﺣﺐ‬−٨١٧/‫]ﺟﻪ‬
 Dia membaca Surah At-Takwir lDCBAm[N/951] [٩٥١/‫]ﻥ‬ lDCBAm ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﺘﻜﻮﻳﺮ‬
Adou_Fr@yahoo.com 64 ٦٤
Dia membaca Surah Qaf lEDCBAm[H/1816-IH] [‫إح‬−١٨١٦/‫]ﺣﺐ‬ lEDCBAm ‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة ﻕ‬

 Dia membaca Surah Qaf (1-10) [M/457]
[٤٥٧/‫]ﻡ‬ (١٠−١) ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة ﻕ‬
 Dia membaca Surah Qaf l ~ }| { z m
l~}|{zm ‫ ﹶﻳ ﹾﻘـــ ﹶﺮ ﹸأ ﺳـــﻮرة ﻕ‬
71
[M/457] [N/950] [J/816] [H/1814] [Z/306]
[٩٥٠/‫[ ]ﻥ‬٤٥٧/‫]ﻡ‬
٧٢
[٣٠٦/‫[ ]ذ‬١٨١٤/‫[ ]ﺣﺐ‬٨١٦/‫]ﺟﻪ‬
Dia membaca Al-Muàwwizatayn (Surah Al-Falaq dan Surah An-Nas) [N/952]

[H/1818-IQ] [‫إﻕ‬−١٨١٨/‫[ ]ﺣﺐ‬٩٥٢/‫]ﻥ‬ ‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ا ﹾﹸﳌ ﹶﻌ ﱢﻮ ﹶذﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﹶﲔ‬
Dia membaca dua surah yang panjang [N/983]

[٩٨٣/‫]ﻥ‬ ‫ﹶﲔ‬ ‫ﻮرﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﹶﲔ ﹶﻃ ﹺﻮﻳ ﹶﻠﺘ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺑﹺ ﹸﺴ ﹶ‬
 Dia membaca 60 – 100 ayat [K/574] [K/737] [M/461] [N/495] [N/252] [N/530]
[N/948] [J/818] [H/1503] [H/1822]
[٩٤٨/‫[ ]ﻥ‬٥٣٠/‫[ ]ﻥ‬٢٥٢/‫[ ]ﻥ‬٤٩٥/‫[ ]ﻥ‬٤٦١/‫[ ]ﻡ‬٧٣٧/‫[ ]خ‬٥٧٤/‫]خ‬ ‫ آﻳــﺔ‬١٠٠ – ٦٠ ‫ ﹶﻳ ﹾﻘــ ﹶﺮ ﹸأ‬
[١٨٢٢/‫[ ]ﺣﺐ‬١٥٠٣/‫[ ]ﺣﺐ‬٨١٨/‫]ﺟﻪ‬
‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﹶأ ﹾﻃ ﹶﻮ ﹶﻝ ﹺﻣ ﹾﻦ ﺳﻮرة اﻟﻠﻴﻞ‬

Dia membaca lebih panjang daripada Surah Al-Layl [M/459] [N/980]
 Dia membaca lebih panjang daripada Surah Al-A`la [M/460] [٩٨٠/‫[ ]ﻥ‬٤٥٩/‫]ﻡ‬
71
Pada rakaàt pertama
‫ ﰲ اﻟﺮﻛﻌﺔ اﻷﻭﱃ‬٧٢
Adou_Fr@yahoo.com 65 ٦٥
[٤٦٠/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﹶأ ﹾﻃ ﹶﻮ ﹶﻝ ﹺﻣ ﹾﻦ ﺳﻮرة اﻷﻋﲆ‬
‫ﳉ ﹸﻤ ﹶﻌــ ﹺﺔ اﻟﺴــﺠﺪة ﻭاﻹﻧﺴــﺎﻥ‬

‫ﺎﻥ ﹶﻳ ﹾﻘــ ﹶﺮ ﹸأ ﹺﰲ ا ﹾ ﹸ‬
‫ﻛﹶــ ﹶ‬
Dia pernah membaca pada hari Jumaàt Surah As-Sajdah dan Al-Insan [K/851]
[M/879] [N/955] [J/821] [H/1820] [٨٢١/‫[ ]ﺟــﻪ‬٩٥٥/‫[ ]ﻥ‬٨٧٩/‫[ ]ﻡ‬٨٥١/‫]خ‬
[١٨٢٠/‫]ﺣﺐ‬
Bacaannya Ketika Zuhur @ @ŠèÄÛa@¿@émõaŠÓ

Dia membaca pada dua rakaàt yang pertama dengan Al-Fatihah dan dua
surah [M/451] [K/725] [K/743] [N/975] [N/977] [H/1831] [٧٤٣/‫[ ]خ‬٧٢٥/‫[ ]خ‬٤٥١/‫]ﻡ‬ ‫ﻮر ﹶﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﲔ‬ ‫ﲔ ﺑﹺ ﹶﻔﺎ ﹺ ﹶﲢـ ﹺﺔ ا ﹾﻟ ﹺﻜﺘﹶـ ﹺ‬
‫ﺎب ﹶﻭ ﹸﺳـ ﹶ‬ ‫ﲔ اﻷﹸﻭ ﹶﻟ ﹶﻴ ﹾ ﹺ‬
‫اﻟﺮ ﹾﻛ ﹶﻌ ﹶﺘ ﹾ ﹺ‬
‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﹺﰲ ﱠ‬
 Dia membaca pada dua rakaàt yang pertama dengan Al-Fatihah dan satu
surah [M/451] [K/728] [١٨٣١/‫[ ]ﺣﺐ‬٩٧٧/‫[ ]ﻥ‬٩٧٥/‫]ﻥ‬
[٧٢٨/‫[ ]خ‬٤٥١/‫]ﻡ‬ ‫ﻮر ﹴة‬ ‫ﲔ ﺑﹺ ﹶﻔﺎ ﹺ ﹶﲢ ﹺﺔ ا ﹾﻟ ﹺﻜ ﹶﺘ ﹺ‬

‫ﺎب ﹶﻭ ﹸﺳ ﹶ‬ ‫ﲔ اﻷﹸﻭ ﹶﻟ ﹶﻴ ﹾ ﹺ‬
‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﹺﰲ ﱠ‬
‫ﴫـ اﻟ ﱠﺜﺎﻧﹺ ﹶﻴـ ﹶﺔ‬ ‫اﻟﺮ ﹾﻛ ﹶﻌـ ﹶﺔ اﻷﹸ ﹶ‬

‫ﻭﱃ ﹶﻭ ﹸﻳ ﹶﻘ ﱢ ﹸ‬ ‫ﹸﻳ ﹶﻄ ﱢﻮ ﹸﻝ ﱠ‬
Dia memanjangkan rakaàt yang pertama dan memendekkan yang kedua
[K/725] [K/743] [M/451] [N/976] [J/819] [H/1857] [٨١٩/‫[ ]ﺟـﻪ‬٩٧٦/‫[ ]ﻥ‬٤٥١/‫[ ]ﻡ‬٧٤٣/‫[ ]خ‬٧٢٥/‫]خ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia memanjangkan rakaàt pertama daripada
salat Zuhur [N/977] [H/1855] [١٨٥٧/‫]ﺣﺐ‬
‫ ﹸﻳﻄﹺ ﹸﻴﻞ ﹶأ ﱠﻭ ﹶﻝ ﹶر ﹾﻛ ﹶﻌ ﹴﺔ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺻﻼ ﹺﹶة اﻟ ﱡﻈ ﹾﻬ ﹺﺮ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬

 Dia memanjangkan dua rakaàt pertama daripada Zuhur dan meringankan
dua rakaàt yang lain [J/827] [١٨٥٥/‫[ ]ﺣﺐ‬٩٧٧/‫]ﻥ‬
[٨٢٧/‫]ﺟﻪ‬ ‫ﻒ اﻷﹸ ﹾﺧ ﹶﺮ ﹶﻳ ﹾ ﹺ‬
‫ﲔ‬ ‫ ﹶﻭ ﹸ ﹶ‬,‫ﲔ ﹺﻣ ﹶﻦ اﻟ ﱡﻈ ﹾﻬ ﹺﺮ‬
‫ﳜ ﱢﻔ ﹸ‬ ‫ ﹸﻳﻄﹺ ﹸﻴﻞ اﻷﹶ ﱠﻭ ﹶﻟ ﹾ ﹺ‬
Adou_Fr@yahoo.com 66 ٦٦
‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻷﻋﲆ ﻭﺳﻮرة اﻟﻐﺎﺷﻴﺔ‬

Dia membaca Surah Al-A`la dan Surah Al-Ghasyiyah [H/1824]
 Dia membaca Surah At-Tariq dan Surah Al-Buruj [H/1827-IH] [١٨٢٤/‫]ﺣﺐ‬
 Dia membaca Surah Al-Layl [M/459] [N/980]
 Dia membaca Surah Al-A`la [M/460] [‫إح‬−١٨٢٧/‫]ﺣﺐ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﻄﺎرﻕ ﻭﺳﻮرة اﻟﱪﻭج‬
 Dia membaca Surah Al-Buruj [Z/307] [N/979-HS]
‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﻠﻴﻞ‬
 Dia membaca Surah At-Tariq [Z/307] [N/979-HS]
[٩٨٠/‫[ ]ﻥ‬٤٥٩/‫]ﻡ‬
[٤٦٠/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻷﻋﲆ‬
[‫ص‬.‫ح‬−٩٧٩/‫[ ]ﻥ‬٣٠٧/‫]ذ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﱪﻭج‬
[‫ص‬.‫ح‬−٩٧٩/‫[ ]ﻥ‬٣٠٧/‫]ذ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﻄﺎرﻕ‬
‫ﲔ آ ﹶﻳ ﹰﺔ ﹺﰲ ﻛ ﱢﹸﻞ ﹶر ﹾﻛ ﹶﻌ ﹴﺔ‬
‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﹶﻗﺪﹾ ﹶر ﹶﺛﻼﹶﺛﹺ ﹶ‬
Dia membaca sekadar tiga puluh ayat dalam setiap rakaàt [N/476]
[٤٧٦/‫]ﻥ‬
‫ﲔ ﻗﺪر ﹺﻗـ ﹶﺮا ﹶءة ﺳـﻮرة اﻟﺴـﺠﺪة‬

‫ﲔ اﻷﹸﻭ ﹶﻟ ﹶﻴ ﹾ ﹺ‬
‫اﻟﺮ ﹾﻛ ﹶﻌ ﹶﺘ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺﹺ‬
‫ﹶﺣ ﹾﺰر ﻗ ﹶﻴﺎﻣﻪ ﹺﰲ ﱠ‬
Anggaran qiyamnya pada dua rakaàt yang awal seqadar bacaan Surah As-
Sajdah [M/452] [N/475] [H/1828] atau 30 ayat [M/452] [N/475] [H/1825] [H/1828] [٤٧٥/‫[ ]ﻥ‬٤٥٢/‫]ﻡ‬
 Anggaran qiyamnya pada dua rakaàt yang akhir seqadar setengah bacaan
Surah As-Sajdah [M/452] [N/475] [H/1828] atau 15 ayat [M/452] [N/475] [H/1825]
[H/1828]
[١٨٢٨/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٢٥/‫[ ]ﺣﺐ‬٤٧٥/‫[ ]ﻥ‬٤٥٢/‫]ﻡ‬ ‫ آﻳﺔ‬٣٠ ‫[ أﻭ‬١٨٢٨/‫]ﺣﺐ‬
‫ﲔ ﻗـﺪر اﻟﻨﱢ ﹾﺼـﻒ ﹺﻗـ ﹶﺮا ﹶءة ﺳـﻮرة اﻟﺴـﺠﺪة‬

‫ﲔ اﻷﹸ ﹾﺧ ﹶﺮ ﹶﻳ ﹾ ﹺ‬
‫اﻟﺮ ﹾﻛ ﹶﻌ ﹶﺘ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺﹺ‬
‫ ﹶﺣ ﹾﺰر ﻗ ﹶﻴﺎﻣﻪ ﹺﰲ ﱠ‬
[١٨٢٨/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٢٥/‫[ ]ﺣﺐ‬٤٧٥/‫[ ]ﻥ‬٤٥٢/‫]ﻡ‬ ‫ آﻳﺔ‬١٥ ‫[ أﻭ‬١٨٢٨/‫[ ]ﺣﺐ‬٤٧٥/‫[ ]ﻥ‬٤٥٢/‫]ﻡ‬
Adou_Fr@yahoo.com 67 ٦٧
,‫ﺐ إﹺ ﹶﱃ ا ﹾﻟ ﹶﺒ ﹺﻘﻴـ ﹺﻊ‬ ‫ ﹶذ ﹶﻫﺐ ﱠ ﹺ‬,‫ﻼ ﹸة‬

‫اﻟـﺬاﻫ ﹸ‬ ‫اﻟﺼ ﹶ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺﹺ‬
‫ إﹺ ﹶذا ﹸﺗ ﹶﻘﺎ ﹸﻡ ﱠ‬: ‫اﻟﺮ ﹾﻛ ﹶﻌﺔ اﻷﹸﻭ ﹶﱃ‬
Anggaran qiyamnya pada rakaàt pertama : Apabila didirikan salat, seseorang
telah pergi ke Al-Baqi`, dan menunaikan hajatnya, kemudian berwudhu’, ‫ﹶ‬
kemudian kembali, sedang Nabi (masih) dalam rakaàt pertama [M/454] [N/973]
[٩٧٣/‫[ ]ﻥ‬٤٥٤/‫ﻌـﺔ اﻷﹸﻭ ﹶﱃ ]ﻡ‬
‫ ﻭاﻟﻨﱠﺒﹺـﻲ ﹺﰲ اﻟﺮ ﹾﻛ ﹺ‬,‫ ﹸﺛـﻢ ﻳـ ﹾﺄ ﹺﰐ‬,‫ـﺄ‬ ‫ﹺ‬
‫ﱠ ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ـﻢ ﹶﻳ ﹶﺘ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹸ ﱠ ﹶ‬
‫ ﹸﺛ ﱠ‬,‫ﺎﺟ ﹶﺘ ﹸﻪ‬
‫ﹶﻓ ﹶﻴ ﹾﻘﴤ ﹶﺣ ﹶ‬
[J/825] [H/1854]
‫ﱡ‬
[١٨٥٤/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٢٥/‫]ﺟﻪ‬
Bacaannya Ketika Àsar @ @Š–ÈÛa@¿@émõaŠÓ

Dia membaca pada dua rakaàt yang pertama dengan Al-Fatihah dan dua
surah [M/451] [K/725] [N/975] [N/977] [H/1831] [٩٧٥/‫[ ]ﻥ‬٧٢٥/‫[ ]خ‬٤٥١/‫]ﻡ‬ ‫ﻮر ﹶﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﲔ‬ ‫ﲔ ﺑﹺ ﹶﻔﺎ ﹺ ﹶﲢـ ﹺﺔ ا ﹾﻟ ﹺﻜﺘﹶـ ﹺ‬
‫ﺎب ﹶﻭ ﹸﺳـ ﹶ‬ ‫ﲔ اﻷﹸﻭ ﹶﻟ ﹶﻴ ﹾ ﹺ‬
‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﹺﰲ ﱠ‬
 Dia membaca pada dua rakaàt yang pertama dengan Al-Fatihah dan satu
surah [M/451] [K/728] [١٨٣١/‫[ ]ﺣﺐ‬٩٧٧/‫]ﻥ‬
[٧٢٨/‫[ ]خ‬٤٥١/‫]ﻡ‬ ‫ﻮر ﹴة‬ ‫ﲔ ﺑﹺ ﹶﻔﺎ ﹺ ﹶﲢ ﹺﺔ ا ﹾﻟ ﹺﻜ ﹶﺘ ﹺ‬

‫ﺎب ﹶﻭ ﹸﺳ ﹶ‬ ‫ﲔ اﻷﹸﻭ ﹶﻟ ﹶﻴ ﹾ ﹺ‬
‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﹺﰲ ﱠ‬
‫ﴫ اﻟ ﱠﺜﺎﻧﹺ ﹶﻴ ﹶﺔ‬ ‫اﻟﺮ ﹾﻛ ﹶﻌ ﹶﺔ اﻷﹸ ﹶ‬

‫ﻭﱃ ﹶﻭ ﹸﻳ ﹶﻘ ﱢ ﹸ‬ ‫ﹸﻳ ﹶﻄ ﱢﻮ ﹸﻝ ﱠ‬
Dia memanjangkan rakaàt yang awal dan memendekkan yang kedua [K/725]
[K/743] [N/976] [٩٧٦/‫[ ]ﻥ‬٧٤٣/‫[ ]خ‬٧٢٥/‫]خ‬
‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﻠﻴﻞ‬

Dia membaca Surah Al-Layl [M/459] [N/980]
 Dia membaca Surah Al-Buruj [Z/307] [N/979-HS] [٩٨٠/‫[ ]ﻥ‬٤٥٩/‫]ﻡ‬
 Dia membaca Surah At-Tariq [Z/307] [N/979-HS]
[‫ص‬.‫ح‬−٩٧٩/‫[ ]ﻥ‬٣٠٧/‫]ذ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﱪﻭج‬
[‫ص‬.‫ح‬−٩٧٩/‫[ ]ﻥ‬٣٠٧/‫]ذ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﻄﺎرﻕ‬
Adou_Fr@yahoo.com 68 ٦٨
‫ﲔ ﹶﻗﺪﹾ ر اﻟﻨﱢ ﹾﺼﻒ ﹺﻗ ﹶﺮا ﹶءة ﺳـﻮرة اﻟﺴـﺠﺪة‬

‫ﲔ اﻷﹸﻭ ﹶﻟ ﹶﻴ ﹾ ﹺ‬
‫اﻟﺮ ﹶﻛ ﹶﻌﺘ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺﹺ‬
Anggaran qiyamnya pada dua rakaàt yang awal seqadar setengah bacaan
Surah As-Sajdah [M/452] [N/475] [H/1828] atau 15 ayat [M/452] [N/475] [N/476] [H/1825] [٤٥٢/‫]ﻡ‬
[H/1828]
 Anggaran qiyamnya pada dua rakaàt yang akhir seqadar suku bacaan
Surah As-Sajdah [M/452] [N/475] [H/1828] atau setengah daripada 15 ayat [M/452] [١٨٢٨/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٢٥/‫[ ]ﺣﺐ‬٤٧٦/‫[ ]ﻥ‬٤٧٥/‫[ ]ﻥ‬٤٥٢/‫]ﻡ‬ ‫ آﻳﺔ‬١٥ ‫[ أﻭ‬١٨٢٨/‫[ ]ﺣﺐ‬٤٧٥/‫]ﻥ‬
[N/475] [H/1825] [H/1828]
[٤٥٢/‫]ﻡ‬ ‫اﻟﺮ ﹾﺑﻊ ﹺﻗ ﹶﺮا ﹶءة ﺳﻮرة اﻟﺴـﺠﺪة‬ ‫ﲔ اﻷﹸ ﹾﺧ ﹶﺮ ﹶﻳ ﹾ ﹺ‬

‫ﲔ ﹶﻗﺪﹾ ر ﱡ‬ ‫اﻟﺮ ﹾﻛ ﹶﻌ ﹶﺘ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺﹺ‬
‫ ﹶﺣ ﹾﺰر ﻗ ﹶﻴﺎﻣﻪ ﹺﰲ ﱠ‬
‫ﹺ‬
[١٨٢٨/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٢٥/‫[ ]ﺣﺐ‬٤٧٥/‫[ ]ﻥ‬٤٥٢/‫ آﻳﺔ ]ﻡ‬١٥ ‫ﻦ‬ ‫[ ﹶأ ﹺﻭ اﻟﻨﱢ ﹾﺼﻒ ﻣ ﹾ‬١٨٢٨/‫[ ]ﺣﺐ‬٤٧٥/‫]ﻥ‬
Bacaannya Ketika Maghrib lŠÌ½a@¿@émõaŠÓ
Dia membaca Surah Al-Mursalat lcbam [M/462] [K/729] [٩٨٥/‫[ ]ﻥ‬٢١٠/‫[ ]ط‬٧٢٩/‫[ ]خ‬٤٦٢/‫]ﻡ‬ lcbam ‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳـﻮرة اﳌﺮﺳـﻼت‬
[T/210] [N/985] [J/831] [H/1832] [Z/308]
[٣٠٨/‫[ ]ذ‬١٨٣٢/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٣١/‫]ﺟﻪ‬
 Dia membaca Surah At-Tur [M/463] [K/731] [T/209] [N/987] [J/832] [H/1833]
 Dia membaca Surah Muhammad l F E D C BA m [١٨٣٣/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٣٢/‫[ ]ﺟﻪ‬٩٨٧/‫[ ]ﻥ‬٢٠٩/‫[ ]ط‬٧٣١/‫[ ]خ‬٤٦٣/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﻄﻮر‬
[H/1835]
 Dia membaca Surah Al-A`raf, dia membahagikannya dalam dua rakaàt
[N/991]
[١٨٣٥/‫]ﺣﺐ‬ lFEDCBAm ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة ﳏﻤﺪ‬
[٩٩١/‫]ﻥ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻷﻋﺮاﻑ ﹸﻳ ﹶﻔ ﱢﺮ ﹸﻗ ﹶﻬﺎ ﹺﰲ ﹶر ﹾﻛ ﹶﻌﺘ ﹾ ﹺ‬
‫ﹶﲔ‬
Dia membaca yang paling panjang daripada dua surah yang panjang (iaitu)
[٩٩٠/‫]ﻥ‬ ‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺑﹺ ﹶﺄ ﹾﻃ ﹶﻮ ﹺﻝ اﻟ ﱡﻄﻮ ﹶﻟ ﹶﻴ ﹾ ﹺ‬
(‫إﻕ[ )اﻷﻋﺮاﻑ‬−١٨٣٦/‫[ ]ﺣﺐ‬٩٨٩/‫ﲔ )اﳌﺺ( ]ﻥ‬
‫[ اﳌﺺ‬N/989] [H/1836-IQ] (Al-A`raf) [N/990]
Adou_Fr@yahoo.com 69 ٦٩
 Dia membaca yang paling panjang daripada dua surah yang panjang
[K/730] (Al-A`raf)
‫ﻮﱃ اﻟ ﱡﻄﻮ ﹶﻟ ﹶﻴ ﹾ ﹺ‬
(‫[ )اﻷﻋﺮاﻑ‬٧٣٠/‫ﲔ ]خ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺑﹺ ﹸﻄ ﹶ‬
‫ﺑﺴﻮرﰐ اﻷﻋﲆ ﻭاﻟﺸﻤﺲ‬ ‫ﹶﻳ ﹾﺄ ﹸﻣ ﹸﺮ‬

Dia menyuruh dengan Surah Al-A`la dan Asy-Syams [N/983]
[٩٨٣/‫]ﻥ‬ ‫ﹶ‬
Bacaannya Ketika Ìsya’ õb’ÈÛa@¿@émõaŠÓ
Dia membaca Surah Al-Insyiqaq lONMLm dan bersujud [٧٣٤/‫[ ]خ‬٧٣٢/‫]خ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﺴ ﹶﺠﺪﹶ‬lONMLm ‫ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻹﻧﺸﻘﺎﻕ‬
(sajadah) [K/732] [K/734]
 Dia membaca Surah Asy-Syams [N/983] [N/999] [Z/309] [٣٠٩/‫[ ]ذ‬٩٩٩/‫[ ]ﻥ‬٩٨٣/‫]ﻥ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﺸﻤﺲ‬
 Dia membaca Surah At-Tin [T/213] [Z/310] [N/1000] [J/834] ketika bermusafir
‫[ ﹺﰲ ﱠ‬٨٣٤/‫[ ]ﺟـﻪ‬١٠٠٠/‫[ ]ﻥ‬٣١٠/‫[ ]ذ‬٢١٣/‫ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹸأ ﺳﻮرة اﻟﺘـﲔ ]ط‬

‫اﻟﺴـ ﹶﻔ ﹺﺮ‬
[K/733] [M/464] [N/1001] [H/1838]
[٤٦٤/‫[ ]ﻡ‬٧٣٣/‫]خ‬
[١٨٣٨/‫[ ]ﺣﺐ‬١٠٠١/‫]ﻥ‬
‫ﹶﻳ ﹾﺄ ﹸﻣ ﹸﺮ ﺑﺴﻮر اﻟﺸﻤﺲ ﻭاﻟﻀﺤﻰ ﻭاﻷﻋﲆ‬

Dia menyuruh dengan Surah-surah Asy-Syams, Adh-Dhuha, dan Al-A`la
[M/465] [H/1839] [١٨٣٩/‫[ ]ﺣﺐ‬٤٦٥/‫]ﻡ‬
 Dia menyuruh dengan Surah-surah Asy-Syams, Al-A`la, Al-Àlaq, dan Al-
‫ ﹶﻳ ـ ﹾﺄ ﹸﻣ ﹸﺮ ﺑﺴــﻮر اﻟﺸــﻤﺲ ﻭاﻷﻋــﲆ ﻭاﻟﻌﻠــﻖ ﻭاﻟﻠﻴــﻞ‬

Layl [M/465] [N/998] [J/836] [J/986]
 Dia menyuruh dengan Surah-surah Al-A`la, Adh-Dhuha, dan Al-Infitar [٨٣٦/‫[ ]ﺟــﻪ‬٩٩٨/‫[ ]ﻥ‬٤٦٥/‫]ﻡ‬
[N/997]
 Dia menyuruh dengan Surah-surah Al-Layl, Al-A`la, dan Al-Buruj [H/1840] [٩٨٦/‫]ﺟﻪ‬
[٩٩٧/‫]ﻥ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﺄ ﹸﻣ ﹸﺮ ﺑﺴﻮر اﻷﻋﲆ ﻭاﻟﻀﺤﻰ ﻭاﻹﻧﻔﻄﺎر‬
Adou_Fr@yahoo.com 70 ٧٠
[١٨٤٠/‫]ﺣﺐ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﺄ ﹸﻣ ﹸﺮ ﺑﺴﻮر اﻟﻠﻴﻞ ﻭاﻷﻋﲆ ﻭاﻟﱪﻭج‬
Tentang Ruku`nya @ @éÇì×‰@¿

Apabila dia hendak ruku`, dia mengeluarkan dua tangannya daripada baju,
kemudian dia mengangkat kedua-duanya, kemudian dia bertakbir dan ruku` [M/401] [٤٠١/‫]ﻡ‬ ‫ﱪ ﹶﻓ ﹶﺮﻛﹶـ ﹶﻊ‬ ‫ﹶﻓ ﹶﻠ ﱠﲈ ﹶأ ﹶرا ﹶد ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻛ ﹶﻊ ﹶأ ﹾﺧ ﹶﺮ ﹶج ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹺﻣ ﹶﻦ اﻟ ﱠﺜ ﹾﻮ ﹺ‬
‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﻛﹶـ ﱠ ﹶ‬,‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶر ﹶﻓ ﹶﻌ ﹸﻬ ﹶﲈ‬,‫ب‬
[H/1862]
[١٨٦٢/‫]ﺣﺐ‬
‫ﺎذ ﹶﻱ ﹶﻣﻨﹾ ﹺﻜ ﹶﺒ ﹾﻴـ ﹺﻪ‬

‫ﻳﺮ ﹶﻓﻊ ﻳﺪﹶ ﻳ ﹺﻪ ﺣﺘﱠﻰ ﹸﳛـ ﹺ‬
Dia mengangkat tangannya sehingga setentang dengan bahunya [M/390]
[K/702] [N/876] [N/877] [N/878] [N/1025] [N/1059] [J/858] [J/862] [H/1861] [H/1864]
[H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [Z/255] [J/864-HS] [H/1866-IH]
[١٠٢٥/‫[ ]ﻥ‬٨٧٨/‫[ ]ﻥ‬٨٧٧/‫[ ]ﻥ‬٨٧٦/‫[ ]ﻥ‬٧٠٢/‫[ ]خ‬٣٩٠/‫]ﻡ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶﹾ ﹸ ﹶ ﹾ ﹶ‬
 atau dua telinganya [M/391] [N/880] [N/889] [N/1265] [J/867] [H/1945] [H/1863] [١٩٦٩/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٤/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦١/‫[ ]ﺣــﺐ‬٨٦٢/‫[ ]ﺟــﻪ‬٨٥٨/‫[ ]ﺟــﻪ‬١٠٥٩/‫]ﻥ‬
[H/1873] [H/1860-IQ]
 atau cabang dua telinganya [N/881] [N/1024] [N/1056] [N/1085] [‫إح‬−١٨٦٦/‫ص[ ]ﺣﺐ‬.‫ح‬−٨٦٤/‫[ ]ﺟﻪ‬٢٥٥/‫[ ]ذ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٠/‫]ﺣﺐ‬
‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴـــ ﹺﻪ‬
 atau berdekatan dengan dua telinganya [J/859]
[١٨٦٣/‫[ ]ﺣـــﺐ‬١٩٤٥/‫[ ]ﺣـــﺐ‬٨٦٧/‫[ ]ﺟـــﻪ‬١٢٦٥/‫[ ]ﻥ‬٨٨٩/‫[ ]ﻥ‬٨٨٠/‫[ ]ﻥ‬٣٩١/‫]ﻡ‬
[‫إﻕ‬−١٨٦٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٣/‫]ﺣﺐ‬
[١٠٨٥/‫[ ]ﻥ‬١٠٥٦/‫[ ]ﻥ‬١٠٢٤/‫[ ]ﻥ‬٨٨١/‫]ﻥ‬ ‫ﻭع ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬

‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹸﻓ ﹸﺮ ﹶ‬
[٨٥٩ /‫]ﺟﻪ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﻗ ﹺﺮﻳ ﹰﺒﺎ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬
Adou_Fr@yahoo.com 71 ٧١
‫ﹶﱪ ﹺﺣ ﹶ‬
Dia bertakbir ketika ruku` [M/392] 73 ٧٤
[٣٩٢/‫]ﻡ‬ ‫ﲔ ﹶﻳ ﹾﺮﻛ ﹸﹶﻊ‬ ‫ﹸﻳﻜ ﱢ ﹸ‬
‫[ اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬K/762] [H/1797]
 Dia berkata : ‫ﹾﱪ‬
[١٧٩٧/‫[ ]ﺣﺐ‬٧٦٢‫]خ‬ ‫ اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬: ‫ﻮﻝ‬

‫ﹾﱪ‬ ‫ ﹶﻳ ﹸﻘ ﹸ‬
Dia ruku` sehingga dia bertama’ninah ketika ruku` [M/397] [K/760] [N/884] ‫ﻳﺮﻛﹶﻊ ﺣﺘﱠﻰ ﻳ ﹾﻄﻤ ﹺﺌﻦ ر ﹺ‬
‫اﻛ ﹰﻌـﺎ‬
[H/1768] [H/1890] [Z/302] [Z/303] [N/1053-HS] [N/1313-HS] [٣٠٢/‫[ ]ذ‬١٨٩٠/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٧٦٨/‫[ ]ﺣـﺐ‬٨٨٤/‫[ ]ﻥ‬٧٦٠/‫[ ]خ‬٣٩٧/‫]ﻡ‬ ‫ﹶﹾ ﹸ ﹶ ﹶ ﹶ ﱠ ﹶ‬
Dia tidak mengangkat kepalanya dan tidak meratakannya, tetapi di antara itu
[M/498] [J/869] [H/1768] [‫ص‬.‫ح‬−١٣١٣/‫ص[ ]ﻥ‬.‫ح‬−١٠٥٣/‫[ ]ﻥ‬٣٠٣/‫]ذ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia tidak mengangkat kepalanya dan dia tidak
mendongakkannya [N/1039] [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876]
[Z/304] [H/1866-IH] [١٧٦٨/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٦٩/‫[ ]ﺟﻪ‬٤٩٨/‫]ﻡ‬ ‫ﲔ ﹶذﻟﹺ ﹶﻚ‬
‫ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹺﻜ ﹾﻦ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬,‫ﺺ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﱂ ﹾ ﹸﻳ ﹶﺼ ﱢﻮ ﹾﺑ ﹸﻪ‬
‫ﹶﱂ ﹾ ﹸﻳ ﹾﺸ ﹶﺨ ﹾ‬
[١٨٦٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٠٣٩/‫]ﻥ‬ ‫ــﺐ ﹶر ﹾأ ﹶﺳــ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﱂ ﹾ ﹸﻳ ﹾﻘﻨﹺ ﹾﻌــ ﹸﻪ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫ ﹶﱂ ﹾ ﹶﻳﻨﹾﺼ ﹾ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳــﺔ‬
[‫إح‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣﺐ‬٣٠٤/‫[ ]ذ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٦٩/‫]ﺣﺐ‬
73
Juga disebut dalam [K/756], [K/770], [N/5092], [N/5152], [H/7006] dan [H/7056], dan dalam [K/785] Dia ruku` dan bertakbir, dalam [K/762] Dia bertakbir ketika dia ruku`, dalam [Z/254] Dia
bertakbir sedangkan dia sedang turun — iaitu untuk ruku` dan sujud, dalam [H/7051] dan [H/7056] Dia mengangkat dua tangannya, kemudian dia ruku`, dalam [M/391] dan [N/5126] Dia
mengangkat dua tangan ketika dia mahu ruku`, dalam [A/702] Apabila dia bertakbir untuk ruku`, dalam [M/390] Sebelum dia ruku`, dan dalam [A/717-IH] dengan lafaz (Dan dia
melakukan seperti itu apabila dia telah menyelesaikan bacaannya dan dia hendak ruku`)
‫ﹶﱪ ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶ ﹾﳞ ﹺﻮﻱ — أﻱ ﻟﻠﺮﻛﻮع‬
‫ﹸﻳﻜ ﱢ ﹸ‬ [٢٥٤/‫]ذ‬ ‫ ﻭﰲ‬,‫ﹶﱪ إﹺ ﹶذا ﹶرﻛ ﹶﹶﻊ‬
‫ﹸﻳﻜ ﱢ ﹸ‬ ‫[ ﹶﻳ ﹾﺮﻛ ﹸﹶﻊ ﹶﻓ ﹸﻴﻜ ﱢ ﹸ‬٧٨٥/‫ ﻭﰲ ]خ‬،[٧٠٥٦/‫[ ﻭ]ﺣﺐ‬٧٠٠٦/‫ ]ﺣﺐ‬،[٥١٥٢/‫ ]ﻥ‬،[٥٠٩٢/‫ ]ﻥ‬،[٧٧٠/‫ ]خ‬،[٧٥٦/‫ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬
[٧٦٢/‫ ﻭﰲ ]خ‬,‫ﹶﱪ‬ ٧٤
‫ ﻭﰲ‬,‫ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹾﺮﻛ ﹶﹶﻊ‬ [٣٩٠/‫]ﻡ‬ ‫ ﻭﰲ‬,‫ﹶﱪ ﻟﹺ ﱡﻠﺮﻛﹸﻮ ﹺع‬

‫إﹺ ﹶذا ﻛ ﱠ ﹶ‬ [٧٠٢/‫]خ‬ ‫ ﻭﰲ‬,‫ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ إﹺ ﹶذا ﹶأ ﹶرا ﹶد ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹾﺮﻛ ﹶﹶﻊ‬ [٥١٢٦/‫[ ﻭ]ﻥ‬٣٩١/‫]ﻡ‬ ‫ ﻭﰲ‬,‫[ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻳ ﹾﺮﻛ ﹸﹶﻊ‬٧٠٥٦/‫[ ﻭ]ﺣﺐ‬٧٠٥١/‫ ﻭﰲ ]ﺣﺐ‬,‫ﻭاﻟﺴﺠﻮد‬
(‫إح[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﺼﻨﹶ ﹸﻊ ﹺﻣ ﹾﺜ ﹶﻞ ﹶذﻟﹺ ﹶﻚ إﹺ ﹶذا ﹶﻗ ﹶﴣ ﹺﻗ ﹶﺮا ﹶء ﹶﺗ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶأ ﹶرا ﹶد ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻛ ﹶﻊ‬−٧١٧/‫]أح‬
Adou_Fr@yahoo.com 72 ٧٢
‫اﻟﺮ ﹶﻛ ـ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﺐ‬ ‫ﹶﻳ ﹶﻀ ـ ﹸﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ـﻪ ﹶﻋ ـ ﹶﲆ ﱡ‬
Dia meletakkan dua tangannya di atas lututnya [M/535] [K/757] [N/889] [N/1265]
75
[J/874] [H/1945] [H/1882] [Z/304] [H/1860-IQ] seolah-olah dia menggenggam ke atas [١٩٤٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬٨٧٤/‫[ ]ﺟــﻪ‬١٢٦٥/‫[ ]ﻥ‬٨٨٩/‫[ ]ﻥ‬٧٥٧/‫[ ]خ‬٥٣٥/‫]ﻡ‬
kedua-duanya, dan dia meluruskan dua tangannya dan dia menjauhkan kedua-
duanya daripada dua rusuknya [Z/260]
 Dan dalam satu riwayat : Kemudian dia meluruskan belakangnya [K/794]
‫ﺎﳘﺎ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﺟﻨﹾ ﹶﺒ ﹾﻴ ﹺﻪ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻭ ﹶﻭﺗ ﹶﱠﺮ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳﻪ ﹶﻓﻨ ﱠﹶﺤ ﹸ ﹶ‬,‫إﻕ[ﻛ ﹶﹶﺄ ﱠﻧ ﹸﻪ ﹶﻗﺎﺑﹺ ﹲﺾ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹺﻬ ﹶﲈ‬−١٨٦٠/‫[ ]ﺣﺐ‬٣٠٤/‫[ ]ذ‬١٨٨٢/‫]ﺣﺐ‬
٧٦
[H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [H/1866-IH] dan dia menjauhkan
dua lengan atasnya [J/874] [٢٦٠/‫]ذ‬
‫ﴫــ ﹶﻇ ﹾﻬــ ﹶﺮ ﹸﻩ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ ﹺ‬

[١٩٦٩/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬٧٩٤/‫]خ‬ ‫ ﹸﺛــ ﱠﻢ ﹶ ﹾﳞ ﹸ ﹸ‬: ‫ ﹶﻭﰲ ر ﹶﻭا ﹶﻳــﺔ‬
[٨٧٤/‫]ﺟﻪ‬ ‫ﳚ ﹺﺎﰲ ﺑﹺ ﹶﻌ ﹸﻀﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ‬
‫إح[ ﹶﻭ ﹸ ﹶ‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٠/‫]ﺣﺐ‬
‫آﻥ ر ﹺ‬
‫ ﹶﺑ ﹾﻞ ﹸﻳ ﹶﻌ ﱢﻈ ﹸﻢ‬٧٨ [١٩٠٠/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٩٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٠٤٥/‫[ ]ﻥ‬٤٧٩/‫اﻛ ﹰﻌﺎ ]ﻡ‬ ‫ﹶﻳ ﹾﺄ ﹸﻣ ﹸﺮ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﺮ ﹶأ ا ﹾﻟ ﹸﻘ ﹾﺮ ﹶ ﹶ‬
Dia menyuruh agar tidak membaca Al-Qur’an ketika ruku` [M/479] [N/1045]
77
[H/1896] [H/1900] tetapi
membesarkan (ta`zim) Tuhan padanya [M/479] [N/1045]
[N/1120] [H/1896] [H/1900]
‫اﻟﺮ ﱠب‬ ‫ﹺ ﹺ‬
[١٩٠٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٩٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١١٢٠/‫[ ]ﻥ‬١٠٤٥/‫[ ]ﻥ‬٤٧٩/‫]ﻡ‬ ‫ﻓﻴﻪ ﱠ‬
Bagi ma’mum : Hendaklah tidak ruku` sebelum imam [M/404] [N/1064] [N/1172]
[N/1280] [H/2167] [٢١٦٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٨٠/‫[ ]ﻥ‬١١٧٢/‫[ ]ﻥ‬١٠٦٤/‫[ ]ﻥ‬٤٠٤/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻛ ﹶﻊ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ ﹺ‬: ‫ﻟﻠﻤﺄﻣﻮﻡ‬
‫اﻹ ﹶﻣﺎ ﹺﻡ‬
75
Disebut dalam [K/794] dengan lafaz (Dan apabila dia ruku`, dia meletakkan dua tangannya di dua lututnya)
(‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻭإﹺ ﹶذا ﹶر ﹶﻛ ﹶﻊ ﹶأ ﹾﻣ ﹶﻜ ﹶﻦ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸر ﹶﻛ ﹶﺒ ﹶﺘ ﹾﻴ ﹺﻪ‬٧٩٤/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬٧٦
77
Dan dalam [Z/264] dengan lafaz (Sesungguhnya Nabi melarang daripada … dan daripada membaca Al-Qur’an ketika ruku`)
‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﻗ ﹶﺮا ﹶءة ا ﹾﻟ ﹸﻘ ﹾﺮآﻥ ﹺﰲ ﱡ‬... ‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶأ ﱠﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱠﻲ ﹶﳖﹶﻰ ﹶﻋ ﹾﻦ‬٢٦٤/‫ﻭﰲ ]ذ‬
(‫اﻟﺮﻛﹸﻮ ﹺع‬ ٧٨
Adou_Fr@yahoo.com 73 ٧٣
: ‫ﻮﻋ ﹺﻪ‬
‫ﻮﻝ ﹺﰲ ر ﹸﻛ ﹺ‬
‫ﹶﻭ ﹶﻳ ﹸﻘ ﹸ ﹸ‬
Dan dia berkata dalam ruku`nya :
‫اﻟﺮ ﹺ‬ ‫ ﺳﺒﻮح ﹸﻗﺪﱡ ﻭس رب ا ﹾﹶﳌ ﹶ ﹺ ﹺ‬

[M/487] [N/1048] [N/1134] [H/1899] [١٨٩٩/‫[ ]ﺣﺐ‬١١٣٤/‫[ ]ﻥ‬١٠٤٨/‫[ ]ﻥ‬٤٨٧/‫]ﻡ‬ ‫ﻭح‬ ‫ﻼﺋ ﹶﻜﺔ ﹶﻭ ﱡ‬ ‫ﹲ ﹶ ﱡ‬ ‫ﹸ ﱡ ﹲ‬
‫ﹺ‬
‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾ‬,‫ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤﺪ ﹶﻙ‬bäfl iŞ ‰fl @á
(membanyakkan) [M/483] [K/761] [١٩٢٩/‫[ ]ﺣﺐ‬١١٢٢/‫[ ]ﻥ‬٧٨٤/‫[ ]خ‬٧٦١/‫[ ]خ‬٤٨٣/‫ﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ )ﻳﻜﺜﺮ( ]ﻡ‬
‫ﹺ‬
Ş èŽ ÜÛa ‫ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶﻧ ﹶﻚ‬
[K/784] [N/1122] [H/1929]
‫ اﻟ ﱠﻠﻬﻢ ا ﹾ ﹺ‬,‫ ﻭﺑﹺﺤﻤ ﹺﺪ ﹶﻙ‬á
(membanyakkan) [J/889] [٨٨٩/‫ﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ )ﻳﻜﺜﺮ( ]ﺟﻪ‬ ‫ﹸ ﱠ‬ ‫ ﹶ ﹶ ﹾ‬Ş èŽ ÜÛa ‫ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶﻧ ﹶﻚ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾ‬,‫ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤﺪ ﹶﻙ‬bäfl iŞ ‰fl ‫ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶﻧ ﹶﻚ‬
(membanyakkan) [N/1047] [H/1930] [١٩٣٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٠٤٧/‫ﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ )ﻳﻜﺜﺮ( ]ﻥ‬
[M/484] [٤٨٤/‫]ﻡ‬ ‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ‬,‫ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤ ﹺﺪ ﹶﻙ‬ïiğ ‰fl ‫ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶﻧ ﹶﻚ‬
(membanyakkan) [M/484] [٤٨٤/‫ﻮب إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴﻚ )ﻳﻜﺜﺮ( ]ﻡ‬

‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐﻔ ﹸﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶأ ﹸﺗ ﹸ‬,‫ﻬﻢ( ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶﻧ ﹶﻚ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤﺪ ﹶﻙ‬
‫ )اﻟ ﱠﻠ ﱠ‬
‫ﹺ‬
(membanyakkan) [M/484] [٤٨٤/‫ﻮب إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴﻪ )ﻳﻜﺜﺮ( ]ﻡ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐﻔ ﹸﺮ اﷲﹶ ﹶﻭ ﹶأ ﹸﺗ ﹸ‬,‫ﺎﻥ اﷲﹺ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤﺪﻩ‬
‫ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬
[M/485] [٤٨٥/‫]ﻡ‬ ‫ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأ ﹾﻧ ﹶﺖ‬,‫ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶﻧ ﹶﻚ )اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ( ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤ ﹺﺪ ﹶﻙ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪٧٤‬‬
‫]ﻡ‪[M/771] [٧٧١/‬‬ ‫ﴫﻱ ﹶﻭ ﹸﳐﱢﻲ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻈ ﹺﻤﻲ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﺼﺒﹺﻲ‬

‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶر ﹶﻛ ﹾﻌ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﺧ ﹶﺸ ﹶﻊ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶﺳ ﹾﻤ ﹺﻌﻲ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶ ﹺ‬
‫]أح‪] [٧٢٩/‬أح‪[٨٠٣/‬‬ ‫‪ ï‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﺼـﺒﹺﻲ‬ ‫ـﻤ ﹺﻌﻲ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶ ﹺ‬

‫ﴫـﻱ ﹶﻭ ﹸﳐﱢـﻲ ‪@ ßč bÄÇč ëfl‬‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶر ﹶﻛ ﹾﻌ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳـ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﺧ ﹶﺸ ﹶ‬
‫ـﻊ ﹶﻟ ﹶ‬
‫ـﻚ ﹶﺳ ﹾ‬
‫]ﺣﺐ‪[A/729] [A/803] [H/1903] [١٩٠٣/‬‬
‫]ﻥ‪[N/1050] [١٠٥٠/‬‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶر ﹶﻛ ﹾﻌ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﺧ ﹶﺸ ﹶﻊ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶﺳ ﹾﻤ ﹺﻌﻲ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶ ﹺ‬
‫ﴫﻱ ‪ ïğ‚ßŽ ëfl ïčßbÄÇč ëfl‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﺼﺒﹺﻲ‬
‫ﳊ ﹺﻤﻲ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻈ ﹺﻤﻲ‬ ‫ﹺ‬

‫ﴫﻱ ﹶﻭ ﹶدﻣﻲ ﹶﻭ ﹶ ﹾ‬ ‫ﹾﺖ ﹶر ﱢﰊ‪ ,‬ﹶﺧ ﹶﺸ ﹶﻊ ﹶﺳ ﹾﻤ ﹺﻌﻲ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶ ﹺ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶر ﹶﻛ ﹾﻌ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﻛ ﹾﻠ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﲔ ]ﻥ‪[N/1051] [١٠٥١/‬‬ ‫ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﺼﺒﹺﻲ ﷲﹺ ﹶر ﱢب ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎ ﹶﳌﹺ ﹶ‬
‫‪ï‬‬
‫‪@ ğ‚ßŽ ëfl ï‬‬ ‫ـﻤ ﹺﻌﻲ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶ ﹺ‬
‫ﴫـﻱ ‪@ čß…fl ëfl @ïčàzž Û ëfl‬‬ ‫ﹾﺖ ﹶر ﱢﰊ‪ ,‬ﹶﺧ ﹶﺸ ﹶﻊ ﹶﺳ ﹾ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶر ﹶﻛ ﹾﻌ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﻛ ﹾﻠ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﲔ ]ﻥ‪[N/1052] [١٠٥٢/‬‬ ‫ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﺼﺒﹺﻲ ﷲﹺ ﹶر ﱢب ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎ ﹶﳌﹺ ﹶ‬
‫ﴫﻱ ‪ ïğ‚ßŽ ëfl‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻈ ﹺﻤﻲ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﺼﺒﹺﻲ‪@éč či@žoÜÔ nfl ža@bflßëfl ,‬‬ ‫ﹾﺖ ﹶر ﱢﰊ‪ ,‬ﹶﺧ ﹶﺸ ﹶﻊ ﹶﺳ ﹾﻤ ﹺﻌﻲ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶ ﹺ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶر ﹶﻛ ﹾﻌ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﲔ ]ﺣﺐ‪[H/1901] [١٩٠١/‬‬ ‫‪ ïčß†fl Ó‬ﷲﹺ ﹶر ﱢب ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎ ﹶﳌﹺ ﹶ‬
‫]‪[N/1008] [N/1046] [N/1069‬‬ ‫]ﻥ‪] [١٠٠٨/‬ﻥ‪] [١٠٤٦/‬ﻥ‪] [١٠٦٩/‬ﻥ‪] [١١٣٣/‬ﻥ‪] [١١٤٥/‬ﺣـﺐ‪] [١٨٩٦/‬ﺣـﺐ‪] [١٩٠٠/‬ﺣـﺐ‪] [٢٦٠٩/‬ذ‪[٢٦٢/‬‬ ‫ﰊ ا ﹾﻟ ﹶﻌﻈﹺـﻴ ﹺﻢ‬ ‫‪ ‬ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬
‫ﺎﻥ ﹶر ﱢ ﹶ‬
‫]‪[N/1133] [N/1145] [H/1896] [H/1900] [H/2609] [Z/262‬‬
Adou_Fr@yahoo.com 75 ٧٥
(3x) [J/888] [٨٨٨/‫×( ]ﺟﻪ‬٣) ‫ﻢ‬

‫ﹺ‬
‫ﰊ ا ﹾﻟ ﹶﻌﻈﻴ ﹺ‬ ‫ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬
‫اﳉﱪ ﹺ‬ ‫ ﺳ ﺒﺤ ﹶ ﹺ‬
[N/1008] [N/1132] [١١٣٢/‫[ ]ﻥ‬١٠٠٨/‫]ﻥ‬ ‫ﹶ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﺎﻥ ذﻱ ﹾ ﹶ ﹶ ﹸ‬ ‫ﹸ ﹾ ﹶ‬
Tentang I`tidalnya
@ @éÛa†nÇa@¿
‫ﺎذ ﹶﻱ ﹶﻣﻨﹾ ﹺﻜ ﹶﺒ ﹾﻴـ ﹺﻪ‬

‫ﻳﺮ ﹶﻓﻊ ﻳﺪﹶ ﻳ ﹺﻪ ﺣﺘﱠـﻰ ﹸﳛـ ﹺ‬
Dia mengangkat tangannya sehingga setentang dengan bahunya [M/390]
[K/702] [T/198] [N/876] [N/877] [N/878] [N/1025] [N/1057] [N/1059] [J/858] [H/1861]
[H/1864] [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [Z/255] [J/864-HS] [A/717-
[٨٧٨/‫[ ]ﻥ‬٨٧٧/‫[ ]ﻥ‬٨٧٦/‫[ ]ﻥ‬١٩٨/‫[ ]ط‬٧٠٢/‫[ ]خ‬٣٩٠/‫]ﻡ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶﹾ ﹸ ﹶ ﹾ ﹶ‬
IH] [H/1866-IH]
[١٨٦٧/‫[ ]ﺣـــﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣـــﺐ‬١٨٦٤/‫[ ]ﺣـــﺐ‬١٨٦١/‫[ ]ﺣـــﺐ‬٨٥٨/‫[ ]ﺟـــﻪ‬١٠٥٩/‫[ ]ﻥ‬١٠٥٧/‫[ ]ﻥ‬١٠٢٥/‫]ﻥ‬
 atau dua telinganya [M/391] [N/880] [N/889] [N/1265] [J/867] [H/1945] [H/1863]
[H/1873] [H/1860-IQ] −١٨٦٦/‫إح[ ]ﺣﺐ‬−٧١٧/‫ص[ ]أح‬.‫ح‬−٨٦٤/‫[ ]ﺟﻪ‬٢٥٥/‫[ ]ذ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٦٩/‫]ﺣﺐ‬
 atau cabang dua telinganya [N/881] [N/1024] [N/1056] [N/1085]
[‫إح‬
 atau berhampiran dengan dua telinganya [J/859]
[١٨٦٣/‫[ ]ﺣـــﺐ‬١٩٤٥/‫[ ]ﺣـــﺐ‬٨٦٧/‫[ ]ﺟـــﻪ‬١٢٦٥/‫[ ]ﻥ‬٨٨٩/‫[ ]ﻥ‬٨٨٠/‫[ ]ﻥ‬٣٩١/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴـــ ﹺﻪ‬

[‫إﻕ‬−١٨٦٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٣/‫]ﺣﺐ‬
[١٠٨٥/‫[ ]ﻥ‬١٠٥٦/‫[ ]ﻥ‬١٠٢٤/‫[ ]ﻥ‬٨٨١/‫]ﻥ‬ ‫ﻭع ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬

‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹸﻓ ﹸﺮ ﹶ‬
[٨٥٩/‫]ﺟﻪ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﻗ ﹺﺮﻳ ﹰﺒﺎ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳﻪ إﹺ ﹶذا ﹶر ﹶﻓ ﹶﻊ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﻣ ﹶﻦ ﱡ‬
‫اﻟﺮ ﹸﻛﻮ ﹺع‬
Dia mengangkat dua tangannya ketika dia bangkit daripada ruku` [K/702]
[M/391] [H/1862] [A/717-IH] [‫إح‬−٧١٧/‫[ ]أح‬١٨٦٢/‫[ ]ﺣﺐ‬٣٩١/‫[ ]ﻡ‬٧٠٢/‫]خ‬
Adou_Fr@yahoo.com 76 ٧٦
‫ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶﻳ ﹾﻌﺘ ﹺﹶﺪ ﹶﻝ ﹶﻗ ﹺﺎﺋ ﹰﲈ‬

Dia bangkit sehingga dia tegak berdiri [K/760] [M/397] [N/884] [H/1890] [Z/302]
[Z/303] [N/1053-HS] [N/1313-HS] sehingga kembali semua tulang belakang ke −١٠٥٣/‫[ ]ﻥ‬٣٠٣/‫[ ]ذ‬٣٠٢/‫[ ]ذ‬١٨٩٠/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٨٤/‫[ ]ﻥ‬٣٩٧/‫[ ]ﻡ‬٧٦٠/‫]خ‬
tempatnya [K/794] 79
 Dan dalam satu riwayat : Dia tegak sehingga semua tulangnya kembali ke ٨٠
[٧٩٤/‫]خ‬ ‫ص[ ﹶﺣ ﱠﺘﻰ ﹶﻳ ﹸﻌﻮ ﹶد ﹸﻛ ﱡﻞ ﹶﻓ ﱠﻘ ﹴ‬.‫ح‬−١٣١٣/‫ص[ ]ﻥ‬.‫ح‬
‫ﺎر ﹶﻣ ﹶﻜﺎ ﹶﻧ ﹸﻪ‬
tempatnya [J/863] [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [Z/304] [H/1866-
‫ﹺ ﹺﹺ‬ ‫ﹴ‬
IH]
‫اﺳ ﹶﺘ ﹶﻮ￯ ﹶﺣ ﱠﺘﻰ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹺﺟ ﹶﻊ ﹸﻛ ﱡﻞ ﹶﻋ ﹾﻈ ﹴ‬

[١٨٦٥/‫[ ]ﺣـﺐ‬٨٦٣/‫ﻢ إﹺ ﹶﱃ ﹶﻣ ﹾﻮﺿﻌﻪ ]ﺟـﻪ‬ ‫ ﹾ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
Bagi ma’mum : Hendaklah tidak bangkit sebelum imam

[N/1172] [N/1280]
[M/404] [N/1064]
[١٢٨٠/‫[ ]ﻥ‬١١٧٢/‫[ ]ﻥ‬١٠٦٤/‫[ ]ﻥ‬٤٠٤/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹶﻊ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ ﹺ‬: ‫ﻟﻠﻤﺄﻣﻮﻡ‬
‫ـﻦ ﹶﲪﹺـﺪﹶ ﹸﻩ‬‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﺳـﻤ ﹶﻊ اﷲﹸ ﹶﳌ ﹾ‬hendaklah
‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹸﻘ ﹶ‬,«‫اﻹ ﹶﻣﺎ ﹸﻡ » ﹶﺳ ﹺﻤ ﹶﻊ اﷲﹸ ﹶﳌﹺ ﹾﻦ ﹶﲪﹺﺪﹶ ﹸﻩ‬
‫ إﹺ ﹶذا ﹶﻗ ﹶﺎﻝ ﹺ‬: ‫ﻟﻠﻤﺄﻣﻮﻡ‬
Bagi ma’mum : Apabila imam membaca
‫ »اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶر ﱠﺑﻨﹶـﺎ ﹶﻟ ﹶ‬: ‫ﻮﻝ‬
‫ـﻚ‬
membaca : ‫اﳊ ﹾﻤـﺪﹸ‬ ‫[ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶر ﱠﺑﻨﹶـﺎ ﹶﻟ ﹶ‬K/763] [M/404] [M/409] [M/414] [M/415] [N/1280]
‫ـﻚ ﹾ ﹶ‬
[H/1907] [H/1911] [H/2107] [H/2167] [N/921-HS] [H/2111-IQ]
[٢١٠٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩١١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٠٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٨٠/‫[ ]ﻥ‬٤١٥/‫[ ]ﻡ‬٤١٤/‫[ ]ﻡ‬٤٠٩/‫[ ]ﻡ‬٤٠٤/‫[ ]ﻡ‬٧٦٣/‫]خ‬ ‫ﹾﹶ‬
« ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ‬
 atau ‫[ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬N/1064] [J/846] [J/877] [H/1907] [H/1911]
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ‬ [‫إﻕ‬−٢١١١/‫ص[ ]ﺣﺐ‬.‫ح‬−٩٢١/‫[ ]ﻥ‬٢١٦٧/‫]ﺣﺐ‬
‫[ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶ‬M/411] [K/657] [K/699] [K/700] [K/701] [K/772] [T/236] « ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ‬  Û ëfl ‫ أﻭ »اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ‬
‫ ﹾﹶ‬Ù
‫ـﻚ ﹾ ﹶ‬
‫اﳊ ﹾﻤـﺪﹸ‬ [١٩١١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٠٧/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٧٧/‫[ ]ﺟﻬﻪ‬٨٤٦/‫[ ]ﺟﻪ‬١٠٦٤/‫]ﻥ‬
 atau
‫ ﹾﹶ‬Ù
« ‫اﳊ ﹾﻤـﺪﹸ‬ @ Ûëfl ‫ أﻭ » ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ‬
[T/360] [N/1061] [N/1063] [J/876] [H/1908] [H/2102] [H/2108] [H/2113] [Z/267] [Z/361]
[٢٣٦/‫[ ]ط‬٧٧٢/‫[ ]خ‬٧٠١/‫[ ]خ‬٧٠٠/‫[ ]خ‬٦٩٩/‫[ ]خ‬٦٥٧/‫[ ]خ‬٤١١/‫]ﻡ‬
 atau ‫[ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬N/794] [N/830] [N/832] [N/1172] [H/1909] [H/2103]
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ‬
[٢٦٧/‫[ ]ذ‬٢١١٣/‫[ ]ﺣـﺐ‬٢١٠٨/‫[ ]ﺣـﺐ‬٢١٠٢/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٩٠٨/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٧٦/‫[ ]ﺟﻪ‬١٠٦٣/‫[ ]ﻥ‬١٠٦١/‫[ ]ﻥ‬٣٦٠/‫]ط‬
79
Juga disebut dalam [K/785] dengan lafaz (Kemudian dia mengangkat kepalanya (daripada ruku`) dan dia berdiri seketika, kemudian dia bersujud), dan [K/787] dengan lafaz (Apabila
dia mengangkat kepalanya daripada ruku`, dia berdiri sehingga seseorang berkata, “Dia telah lupa”)
(‫ ﻗﺪ ﻧﴘ‬:‫[ ﺑﻠﻔﻆ )ﻛﺎﻥ إذا رﻓﻊ رأﺳﻪ ﻣﻦ اﻟﺮﻛﻮع ﻗﺎﻡ ﺣﺘﻰ ﻳﻘﻮﻝ اﻟﻘﺎﺋﻞ‬٧٨٧/‫ ﻭ]خ‬,(‫ ﺛﻢ ﺳﺠﺪ‬,‫ ﻓﻘﺎﻡ ﻫﻨﻴﺔ‬,‫[ ﺑﻠﻔﻆ )ﺛﻢ رﻓﻊ رأﺳﻪ‬٧٨٥/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬٨٠
Adou_Fr@yahoo.com 77 ٧٧
[٣٦١/‫]ذ‬
[٢١٠٣/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٠٩/‫[ ]ﺣﺐ‬١١٧٢/‫[ ]ﻥ‬٨٣٢/‫[ ]ﻥ‬٨٣٠/‫[ ]ﻥ‬٧٩٤/‫]ﻥ‬ ‫ أﻭ » ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬

« ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹶﻭ ﹺﺣ ﹶ‬

: ‫ﻮﻝ‬ ‫اﻟﺮ ﹾﻛ ﹶﻌﺔ ﹶأ ﹾﻭ إﹺ ﹶذا ﹶر ﹶﻓ ﹶﻊ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﻣ ﹶﻦ ﱡ‬
‫اﻟﺮ ﹸﻛﻮ ﹺع ﹶﻳ ﹸﻘ ﹸ‬ ‫ﲔ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﺻ ﹾﻠ ﹶﺒ ﹸﻪ ﻣ ﹶﻦ ﱠ‬
Dan ketika dia mengangkat tulang belakangnya daripada ruku` atau apabila
dia mengangkat kepalanya daripada ruku` dia berkata :
[١٩٦٩/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٩٤٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٧٩٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬١١٥٠/‫[ ]ﻥ‬١١٠٢/‫[ ]ﻥ‬١٠٦٢/‫[ ]ﻥ‬١٠٥٧/‫[ ]ﻥ‬٨٧٧/‫[ ]ﻥ‬٧٧٠/‫[ ]خ‬٧٦٢/‫[ ]خ‬٧٥٦/‫[ ]خ‬٣٩٢/‫[ ]ﻡ‬٣٩١/‫]ﻡ‬ ‫ـﻤ ﹶﻊ اﷲﹸ ﹶﳌﹺـ ﹾﻦ ﹶﲪﹺــﺪﹶ ﹸﻩ‬
‫ﺳـ ﹺ‬
‫ﹶ‬
[M/391] [M/392] [K/756] [K/762] [K/770] [N/877] [N/1057] [N/1062] [N/1102] [N/1150] [H/1797] [H/1945] [H/1865] [‫إﻕ‬−١٨٦٠/‫إح[ ]ﺣـﺐ‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣـﺐ‬٢٦٦/‫[ ]ذ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٧٠/‫]ﺣـﺐ‬
[H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [Z/266] [H/1866-IH] [H/1860-IQ]
‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
[K/702] [T/198] [N/1023] [N/1059] [N/1133] [H/1767] [H/1861] [١٨٦١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٧٦٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١١٣٣/‫[ ]ﻥ‬١٠٥٩/‫[ ]ﻥ‬١٠٢٣/‫[ ]ﻥ‬١٩٨/‫[ ]ط‬٧٠٢/‫]خ‬ ‫ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬,‫ ﹶﺳﻤ ﹶﻊ اﷲﹸ ﹶﳌ ﹾﻦ ﹶﲪﺪﹶ ﹸﻩ‬
Dan dalam satu riwayat : Apabila dia berkata ‫ـﻦ ﹶﲪﹺـﺪﹶ ﹸﻩ‬‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﺳـﻤ ﹶﻊ اﷲﹸ ﹶﳌ ﹾ‬ dia [٣٠٤/‫[ ]ذ‬٤٠١/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﻠ ﱠﲈ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ » ﹶﺳ ﹺﻤ ﹶﻊ اﷲﹸ ﹶﳌﹺ ﹾﻦ ﹶﲪﹺﺪﹶ ﹸﻩ « ﹶر ﹶﻓ ﹶﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ‬: ‫ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
: ‫ﻮﻝ ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﻗ ﹺﺎﺋ ﹲﻢ‬

mengangkat dua tangannya [M/401] [Z/304]
 Kemudian dia berkata ketika dia berdiri : ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻳ ﹸﻘ ﹸ‬
‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
[N/878] [٨٧٨/‫]ﻥ‬ ‫ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬,‫ ﹶﺳﻤ ﹶﻊ اﷲﹸ ﹶﳌ ﹾﻦ ﹶﲪﺪﹶ ﹸﻩ‬
−١٨٦٦/‫[ ]ﺣـﺐ‬٢٦٠٩/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٦٥/‫]ﺣﺐ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ‬  Û ‫ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ‬ŞáèŽ ÜÛa ,‫ ﹶﺳ ﹺﻤ ﹶﻊ اﷲﹸ ﹶﳌﹺ ﹾﻦ ﹶﲪﹺﺪﹶ ﹸﻩ‬
‫ ﹾﹶ‬Ù
[H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [H/2609] [H/1866-IH] [‫إح‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪٧٨‬‬
‫]خ‪] [٧٦٢/‬ﻥ‪[K/762] [N/1060] [١٠٦٠/‬‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬

‫]ﻡ‪] [٣٩٢/‬خ‪] [٧٥٦/‬خ‪[M/392] [K/756] [K/770] [٧٧٠/‬‬ ‫‪ ‬ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫]خ‪] [٧٥٦/‬ﻥ‪] [١٠٥٧/‬ﻥ‪[K/756] [N/1057] [N/1150] [١١٥٠/‬‬ ‫‪ Ù‬ﹾﹶ‬
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ‬ ‫‪ ‬ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ‪ Û‬‬
‫ﺎء ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹾﺠـ ﹺﺪ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶﻣـﺎﻧﹺ ﹶﻊ ﹶﳌﹺـﺎ‬‫ض‪ ,‬ﻭ ﹺﻣ ﹾﻞء ﻣﺎ ﹺﺷـﺌﺖ ﹺﻣـﻦ ﹶﳾ ﹴء ﺑﻌـﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻫـ ﹶﻞ اﻟ ﱠﺜﻨﹶـ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹾ‬ ‫ﹾ ﹾ ﹶﹾ‬ ‫ﹾ ﹶ‬ ‫اﻟﺴ ﹶﲈ ﹶﻭات ﹶﻭﻣ ﹾﻞ ﹶء اﻷﹶ ﹾر ﹺ ﹶ ﹶ ﹶ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﻣ ﹾﻞ ﹶء ﱠ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻄﻴ ﹶﺖ‪ ,‬ﻭﻻﹶ ﻣﻌﻄﹺﻲ ﹶﳌﹺﺎ ﻣﻨﹶﻌ ﹶﺖ‪ ,‬ﻭﻻﹶ ﻳﻨﹾ ﹶﻔﻊ ﹶذا ﹾ ﹺ‬
‫اﳉﺪﱡ ]ﻡ‪] [٤٧١/‬ﺣﺐ‪[M/471] [H/1906] [١٩٠٦/‬‬ ‫اﳉﺪﱢ ﻣﻨﹾ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹸ‬ ‫ﹶ ﹸﹾ ﹶ ﹶ ﹾ‬ ‫ﹾ‬
‫ض ‪ ,bàfl èŽ äfl îž ifl @bßfl ëfl‬ﻭ ﹺﻣ ﹾﻞء ﻣﺎ ﹺﺷﺌﺖ ﹺﻣﻦ ﹶﳾ ﹴء ﺑﻌﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻫ ﹶﻞ اﻟ ﱠﺜﻨﹶ ﹺ‬
‫ﺎء ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹾﺠ ﹺﺪ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶﻣﺎﻧﹺ ﹶﻊ‬ ‫ات ﹶﻭ ﹺﻣ ﹾﻞ ﹶء اﻷﹶ ﹾر ﹺ‬
‫اﳊﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹺﻣ ﹾﻞء اﻟﺴﲈﻭ ﹺ‬
‫ﹶ ﹶ ﹶ ﹾ ﹶ ﹾ ﹾ ﹶﹾ ﹾ‬ ‫ﹶ ﱠﹶ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ ﹾ‬
‫ﹶﳌﹺﺎ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻄﻴ ﹶﺖ ﻭﻻﹶ ﻣﻌﻄﹺﻲ ﹶﳌﹺﺎ ﻣﻨﹶﻌ ﹶﺖ‪ ,‬ﻭﻻﹶ ﻳﻨﹾ ﹶﻔﻊ ﹶذا ﹾ ﹺ‬
‫اﳉﺪﱢ ﻣﻨﹾ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫اﳉﺪﱡ ]ﻡ‪[M/478] [٤٧٨/‬‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹸ‬ ‫ﹾ ﹶ ﹸﹾ ﹶ ﹶ ﹾ‬
‫]‪[M/476‬‬ ‫]ﻡ‪] [٤٧٦/‬ﻥ‪] [١٠٦٦/‬ﺟﻪ‪] [٨٧٨/‬ﺣﺐ‪[١٩٠٤/‬‬ ‫ﳾ ﹴء ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹸ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ات ﻭ ﹺﻣ ﹾﻞء اﻷﹶر ﹺ ﹺ‬
‫ض‪ ,‬ﹶﻭﻣ ﹾﻞ ﹶء ﹶﻣﺎ ﺷ ﹾﺌ ﹶﺖ ﻣ ﹾﻦ ﹶ ﹾ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﻣ ﹾﻞ ﹶء ﱠ‬
‫اﻟﺴ ﹶﲈ ﹶﻭ ﹶ ﹶ ﹾ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫]‪[N/1066] [J/878] [H/1904‬‬
‫]ﻡ‪[M/771] [٧٧١/‬‬ ‫ﳾ ﹴء ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹸ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ات ﹶﻭ ﹺﻣ ﹾﻞ ﹶء اﻷﹶ ﹾر ﹺ‬

‫ض‪ ,bàfl èŽ äfl îž ifl @bßfl @õfl Ýž ßč ëfl ,‬ﹶﻭﻣ ﹾﻞ ﹶء ﹶﻣﺎ ﺷ ﹾﺌ ﹶﺖ ﻣ ﹾﻦ ﹶ ﹾ‬
‫ﹶ ﱠﹶ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ ﹾ‬
‫]ﻡ‪[M/478] [٤٧٨/‬‬ ‫ﳾ ﹴء ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹸ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ات ﹶﻭ ﹺﻣ ﹾﻞ ﹶء اﻷﹶ ﹾر ﹺ‬
‫ض ‪ ,bàfl èŽ äfl îž ifl @bßfl ëfl‬ﹶﻭﻣ ﹾﻞ ﹶء ﹶﻣﺎ ﺷ ﹾﺌ ﹶﺖ ﻣ ﹾﻦ ﹶ ﹾ‬
‫ﹶ ﱠﹶ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ ﹾ‬
‫]ﻥ‪[N/1067] [١٠٦٧/‬‬ ‫ض‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﻣ ﹾﻞ ﹶء ﹶﻣﺎ ﹺﺷ ﹾﺌ ﹶﺖ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺷ ﹾﻰ ﹴء ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹸ‬
‫ات ﹶﻭ ﹺﻣ ﹾﻞ ﹶء اﻷﹶ ﹾر ﹺ‬
‫ﹶ ﱠﹶ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ‪ Û ëfl‬‬
‫‪ Ù‬ﹾﹶ ﹾ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪79‬‬ ‫‪٧٩‬‬
‫]ﺣﺐ‪] [١٩٠٣/‬ذ‪[H/1903] [Z/266] [٢٦٦/‬‬ ‫ﳾ ﹴء ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹸ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫‪ ,bàfl èŽ äfl îž ifl @bßfl @flõÝž ßč ëfl ,‬ﹶﻭﻣ ﹾﻞ ﹶء ﹶﻣﺎ ﺷ ﹾﺌ ﹶﺖ ﻣ ﹾﻦ ﹶ ﹾ‬
‫ات ‪ ‰ž þ aflë‬‬ ‫ﹶ ﱠﹶ ﹶ‬ ‫‪ Ù‬ﹾﹶ ﹾ‬
‫‪ ‬ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ‪ Û ëfl‬‬
‫]أح‪] [٧٢٩/‬أح‪[A/729] [A/803] [٨٠٣/‬‬ ‫ﳾ ﹴء ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹸ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫اﻟﺴ ﹶﲈ ﹶﻭات ‪ ,bàfl èŽ äfl îž ifl @bßfl ëfl @‰ž þ aflë‬ﹶﻭﻣ ﹾﻞ ﹶء ﹶﻣﺎ ﺷ ﹾﺌ ﹶﺖ ﻣ ﹾﻦ ﹶ ﹾ‬
‫ﹺ‬
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﻣ ﹾﻞ ﹶء ﱠ‬
‫‪ Ù‬ﹾﹶ‬
‫‪ ‬ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ‪ Û ëfl‬‬
‫ﺎر ﹺد‪,‬‬ ‫ض‪ ,‬ﻭ ﹺﻣ ﹾﻞء ﻣﺎ ﹺﺷﺌﺖ ﹺﻣﻦ ﹶﳾ ﹴء ﺑﻌﺪﹸ ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠﻬﻢ ﹶﻃﻬـﺮ ﹺﲏ ﺑﹺـﺎﻟ ﱠﺜ ﹾﻠ ﹺﺞ ﻭا ﹾﻟـﱪ ﹺد ﻭا ﹾﹶﳌ ﹺ‬
‫ـﺎء ا ﹾﻟ ﹶﺒـ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶ ﹶﹶ ﹶ‬ ‫ﹸ ﱠ ﱢ ﹾ‬ ‫اﻟﺴ ﹶﲈء ﹶﻭﻣ ﹾﻞ ﹶء اﻷﹶ ﹾر ﹺ ﹶ ﹶ ﹶ ﹾ ﹶ ﹾ ﹾ ﹶ ﹾ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﻣ ﹾﻞ ﹶء ﱠ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫ﺦ ]ﻡ‪[M/476] [٤٧٦/‬‬ ‫اﳋﹶ ﹶﻄﺎ ﹶﻳﺎ ﹶﻛ ﹶﲈ ﹸﻳﻨﹶ ﱠﻘﻰ اﻟ ﱠﺜ ﹾﻮ ﹸب اﻷﹶ ﹾﺑ ﹶﻴ ﹸﺾ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﻟ ﹶﻮ ﹶﺳ ﹺ‬
‫ﻮب ﹶﻭ ﹾ‬ ‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻃ ﱢﻬ ﹾﺮ ﹺﲏ ﹺﻣ ﹶﻦ ﱡ‬
‫اﻟﺬ ﹸﻧ ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫‪] æ‬ﻡ‪[M/476] [٤٧٦/‬‬ ‫اﳋﹶ ﹶﻄﺎ ﹶﻳﺎ ﹶﻛ ﹶﲈ ﹸﻳﻨﹶ ﱠﻘﻰ اﻟ ﱠﺜ ﹾﻮ ﹸب اﻷﹶ ﹾﺑ ﹶﻴ ﹸﺾ ﹺﻣ ﹶﻦ ‪ ‰fl †Ş Ûa‬‬‫ﻮب ﹶﻭ ﹾ‬ ‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻃ ﱢﻬ ﹾﺮ ﹺﲏ ﹺﻣ ﹶﻦ ﱡ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫‪] ‬ﻡ‪[M/476] [٤٧٦/‬‬‫اﳋﹶ ﹶﻄﺎ ﹶﻳﺎ ﹶﻛ ﹶﲈ ﹸﻳﻨﹶ ﱠﻘﻰ اﻟ ﱠﺜ ﹾﻮ ﹸب اﻷﹶ ﹾﺑ ﹶﻴ ﹸﺾ ﹺﻣ ﹶﻦ ‪ ãfl †Ş Ûa‬‬ ‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻃ ﱢﻬ ﹾﺮ ﹺﲏ ﹺﻣ ﹶﻦ ﱡ‬
‫ﻮب ﹶﻭ ﹾ‬
‫ﹶﺎء ﹶﻭا ﹶﹾﳌ ﹾﺠ ﹺﺪ‪ ,‬ﹶﺧ ﹾ ﹸﲑ ﹶﻣﺎ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ ا ﹾﻟ ﹶﻌ ﹾﺒﺪﹸ ﹶﻭ ﹸﻛ ﱡﻠﻨﹶـﺎ‬ ‫ض ﻭ ﹺﻣ ﹾﻞء ﻣﺎ ﹺﺷﺌﺖ ﹺﻣﻦ ﹶﺷﻰ ﹴء ﺑﻌﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻫ ﹶﻞ اﻟ ﱠﺜﻨ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫اﻟﺴ ﹶﻤ ﹶﻮات ﹶﻭﻣ ﹾﻞ ﹶء اﻷﹶ ﹾر ﹺ ﹶ ﹶ ﹶ ﹾ ﹶ ﹾ ﹾ ﹶ ﹾ ﹾ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﻣ ﹾﻞ ﹶء ﱠ‬ ‫‪ ‬ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶﻋﺒﺪﹲ ‪ ,‬ﻻﹶ ﻣﺎﻧﹺﻊ ﹶﳌﹺﺎ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻄﻴ ﹶﺖ‪ ,‬ﻭﻻﹶ ﻳﻨﹾ ﹶﻔﻊ ﹶذا ﹾ ﹺ‬
‫اﳉﺪﱢ ﻣﻨ ﹶﹾﻚ ﹾ ﹶ‬
‫اﳉﺪﱡ ]ﻥ‪[N/1068] [١٠٦٨/‬‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹸ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹾ‬
‫‪ ,‬ﻭ ﹺﻣ ﹾﻞء ﻣﺎ ﹺﺷﺌﺖ ﹺﻣﻦ ﹶﳾ ﹴء ﺑﻌﺪﹸ ‪ ,‬ﹶأﻫ ﹶﻞ اﻟ ﱠﺜﻨﹶ ﹺ‬
‫ﺎء ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹾﺠ ﹺﺪ‪ ,†Ž @ jž Èfl Û a@Þfl b@ Ó @b@ ßfl @Õş @ yfl c ,‬ﹶﻭ ﹸﻛ ﱡﻠﻨﹶـﺎ ﹶﻟـ ﹶﻚ‬ ‫اﳊﹶ ﹾﻤﺪﹸ ‪č aëfl bàfl @ Ş Ûa@flõÝž ßč ,‬‬‫‪ ‬ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ‬
‫‪  ‰ž þ aëfl @p‬ﹶ ﹶ ﹶ ﹾ ﹶ ﹾ ﹾ ﹶ ﹾ ﹾ‬
Adou_Fr@yahoo.com 80 ٨٠
‫ ﻭﻻﹶ ﻳﻨﹾ ﹶﻔﻊ ﹶذا ﹾ ﹺ‬,‫ ﻭﻻﹶ ﻣﻌﻄﹺﻲ ﹶﳌﹺﺎ ﻣﻨﹶﻌ ﹶﺖ‬,‫ ﻻﹶ ﻣﺎﻧﹺﻊ ﹶﳌﹺﺎ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻄﻴ ﹶﺖ‬á
[M/477] [٤٧٧/‫]ﻡ‬ ‫اﳉﺪﱢ ﻣﻨﹾ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫اﳉﺪﱡ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹸ‬ ‫ﹶ ﹸﹾ ﹶ ﹶ ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ ﹶ ﹶ‬Ş èŽ ÜÛa , ‫ﹶﻋ ﹾﺒﺪﹲ‬
‫ ﹶأﻫ ﹶﻞ اﻟ ﱠﺜﻨﹶ ﹺ‬, ‫ض ﻭ ﹺﻣ ﹾﻞء ﻣﺎ ﹺﺷﺌﺖ ﹺﻣﻦ ﹶﺷﻰ ﹴء ﺑﻌﺪﹸ‬
‫ ﹶﻭ ﹸﻛ ﱡﻠﻨﹶﺎ‬,†Ž @ jž Èfl Û a@Þfl bÓ @bßfl @Õş yfl c ,‫ﺎء ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹾﺠ ﹺﺪ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫اﻟﺴ ﹶﻤ ﹶﻮات ﹶﻭﻣ ﹾﻞ ﹶء اﻷﹶ ﹾر ﹺ ﹶ ﹶ ﹶ ﹾ ﹶ ﹾ ﹾ ﹶ ﹾ ﹾ‬ ‫ ﻣ ﹾﻞ ﹶء ﱠ‬, ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ‬‫ ﹾﹶ‬Ù  Û ëfl ‫ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ‬
‫ ﻭﻻﹶ ﻳﻨﹾ ﹶﻔﻊ ﹶذا ﹾ ﹺ‬,‫ ﻭﻻﹶ ﻣﻌﻄﹺﻲ ﹶﳌﹺﺎ ﻣﻨﹶﻌ ﹶﺖ‬,‫ ﻻﹶ ﻣﺎﻧﹺﻊ ﹶﳌﹺﺎ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻄﻴ ﹶﺖ‬, ‫ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶﻋﺒﺪﹲ‬
[H/1905] [١٩٠٥/‫اﳉﺪﱡ ]ﺣﺐ‬ ‫اﳉﺪﱢ ﻣﻨﹾ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹸ‬ ‫ﹶ ﹸﹾ ﹶ ﹶ ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹾ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
[N/1069] [N/1145] [١١٤٥/‫[ ]ﻥ‬١٠٦٩/‫]ﻥ‬ ‫ ﻟ ﹶﺮ ﱢﰊ ﹾ ﹶ‬, ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ‬
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ‬ ‫ ﻟ ﹶﺮ ﱢﰊ ﹾ ﹶ‬
: ‫ﻭﻛﺎﻥ ﻣﻦ أﺻﺤﺎﺑﻪ ﻳﻘﻮﻝ‬

Dan ada antara sahabatnya berkata :
[K/766]
٨٢
[T/567] [N/1062] [H/1910] [١٩١٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٠٦٢/‫[ ]ﻥ‬٥٦٧/‫]ط‬
٨١
[٧٦٦/‫]خ‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﹶﲪﹾﺪﹰ ا ﻛﹶﺜﹺ ﹰﲑا ﹶﻃ ﱢﻴ ﹰﺒﺎ ﹸﻣ ﹶﺒ ﹶﺎرﻛﹰﺎ ﻓﹺ ﹺﻴﻪ‬
‫ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹾ ﹶ‬
Tentang Sujudnya @ @ê…ìv@¿
‫ﹶﱪ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹸ‬
‫ﹸﻳﻜ ﱢ ﹸ‬
Dia bertakbir dan bersujud [N/1102] [H/1862] [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870]
[H/1871] [H/1876] [H/1866-IH] [١٨٧٠/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٦٢/‫[ ]ﺣـﺐ‬١١٠٢/‫]ﻥ‬
 Dia bertakbir kemudian bersujud [H/1797]
 Dia bertakbir ketika bersujud [K/753] [‫إح‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫]ﺣﺐ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia bertakbir ketika dia turun untuk sujud [M/392]
(‫ ﹶأ ﱡ ﹸﳞ ﹾﻢ ﹶﻳ ﹾﻜ ﹸﺘ ﹸﺒ ﹶﻬﺎ ﹶأ ﱠﻭﻝ‬,‫ﲔ ﹶﻣ ﹶﻠ ﹰﻜﺎ ﹶﻳ ﹾﺒ ﹶﺘ ﹺﺪ ﹸرﻭ ﹶﳖﹶﺎ‬

‫ﻼﺛ ﹺ ﹶ‬
‫ ﻭﻗﺎﻝ ) ﹶر ﹶأ ﹾﻳ ﹸﺖ ﺑﹺ ﹾﻀ ﹶﻌ ﹰﺔ ﹶﻭ ﹶﺛ ﹶ‬٨١
82
Dan Nabi berkata : (Saya melihat tiga puluh lebih mala’ikat merebut-rebutnya, siapakah di antara mereka yang menulisnya lebih awal)
Adou_Fr@yahoo.com 81 ٨١
[K/756] [K/770] [N/1023] [N/1150] [H/1767]
‫ﹶﱪ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻳ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹸ‬
‫ ﹸﻳﻜ ﱢ ﹸ‬
‫اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬
[١٧٩٧/‫]ﺣﺐ‬
 Dia berkata ‫ﹾـﱪ‬ [K/770] [H/1797] [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870]
[H/1871] [H/1876] [Z/304] [H/1866-IH]

[٧٥٣/‫]خ‬ ‫ﹶﱪ إﹺ ﹶذا ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ‬
‫ﲔ ﳞــ ﹺﻮﻱ ﺳــ ﹺ‬
‫ﺎﺟﺪﹰ ا‬ ‫ ﻳﻜﹶــ ﹺ‬: ‫ــﺔ‬
‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴ‬
[١٠٢٣/‫[ ]ﻥ‬٧٧٠/‫[ ]خ‬٧٥٦/‫[ ]خ‬٣٩٢/‫]ﻡ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﱪ ﺣــ ﹶ ﹶ ﹾ‬
‫ﹸ ﱢﹸ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
[١٧٦٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١١٥٠/‫]ﻥ‬
[١٨٧٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣﺐ‬١٧٩٧/‫[ ]ﺣﺐ‬٧٧٠/‫]خ‬ ‫ اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬: ‫ﻮﻝ‬
[‫إح‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣﺐ‬٣٠٤/‫[ ]ذ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫]ﺣﺐ‬
Dia tidak mengangkat dua tangannya ketika sujud [N/1088] [H/1861] ‫ﻻﹶ ﻳﺮ ﹶﻓﻊ ﻳﺪﹶ ﻳ ﹺﻪ ﹺﰲ اﻟﺴﺠ ﹺ‬
‫ﻮد‬
 Dalam satu riwayat : Dia mengangkat dua tangannya sehingga setentang [١٨٦١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٠٨٨/‫]ﻥ‬ ‫ﱡ ﹸ‬ ‫ﹶﹾ ﹸ ﹶ ﹾ‬
dengan cabang dua telinganya [N/1085]
 Dalam satu riwayat : Dia bertakbir dan dia mengangkat dua tangannya
[H/1945] [H/1860-IQ]
[١٠٨٥/‫]ﻥ‬ ‫ﻭع ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬ ‫ ﻳﺮ ﹶﻓﻊ ﻳﺪﹶ ﻳ ﹺﻪ ﺣﺘﱠﻰ ﹸ ﹺ‬: ‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴﺔ‬
‫ﳛﺎذ ﹶﻱ ﹺﲠﹺ ﹶﲈ ﹸﻓ ﹸﺮ ﹶ‬
‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶﹾ ﹸ ﹶ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
[‫إﻕ‬−١٨٦٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٤٥/‫]ﺣﺐ‬ ‫ﱪ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ‬ ‫ﹴ‬
‫ ﹸﻳ ﹶﻜ ﱢ ﹸ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ إﹺ ﹶذا ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴ ﹶﻀ ﹾﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳﻪ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ ﹸر ﹾﻛ ﹶﺒ ﹶﺘ ﹾﻴـﻪ ﹶﻭﻻﹶ ﹶﻳ ﹾ ﹸ‬:  ‫ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫ـﱪ ﹾﻙ ﹸﺑ ﹸـﺮ ﹶ‬
‫ﻭﻙ‬
Nabi berkata : Apabila seseorang daripada antum bersujud, maka hendaklah
dia meletakkan dua tangannya sebelum dua lututnya, dan janganlah dia melutut
seperti melututnya unta [N/1091] 83
 Nabi apabila turun ke bumi untuk sujud, dia menjauhkan lengan atasnya
83
Juga disebut dalam [Z/269], lihat Tuhfatu l-Ahwaziy Fi Syarhi Jamiì t-Tirmizi, 198 Bab Ma Ja’a Fi Wadhì l-Yadayn Qabla r-Rukbatayni Fi s-Sujud (198 Bab Apa Yang Datang
Pada Meletakkan Dua Tangan Sebelum Dua Lutut Ketika Sujud), dan di dalamnya terdapat penerangan yang jelas untuk menolak terhadap sesiapa yang berkata, “Hendaklah
meletakkan dua lutut sebelum dua tangan”, seperti pengikut mazhab Hanafi dan Syafiì, Ibnu l-Qayyim dalam Zadi l-Maàd, dan Ibnu Taymiyyah dalam Al-Muntaqa, dan
mendhaìfkan hadis-hadis yang mereka gunakan sebagai dalil
Adou_Fr@yahoo.com 82 ٨٢
‫ا ﹾﻟ ﹶﺒ ﹺﻌ ﹺﲑ‬
daripada dua ketiaknya dan dia membuka jari-jari dua kakinya [N/1101] [Z/304] ٨٤
[١٠٩١/‫]ﻥ‬
‫ﺎﺟﺪﹰ ا ﹶﺟ ﹶﺎﰱ ﹶﻋ ﹸﻀﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹶﻋ ﹾﻦ إﹺ ﹾﺑ ﹶﻄ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﻓ ﹶﺘ ﹶﺢ‬

‫ضﺳ ﹺ‬
‫ إﹺ ﹶذا ﹶأ ﹾﻫ ﹶﻮ￯ إﹺ ﹶﱃ اﻷﹶ ﹾر ﹺ ﹶ‬ ‫ ﻛﹶﺎ ﹶﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
[٣٠٤/‫[ ]ذ‬١١٠١/‫ﺟ ﹶﻠ ﹾﻴﻪ ]ﻥ‬
‫ﹶأﺻﺎﺑﹺﻊ ﹺر ﹺ‬
‫ﹶ ﹶ ﹾ‬
‫ﳚﻨ ﹸﱢﺢ ﹶأ ﹾﻭ ﹸﻳ ﹶﻔـ ﱢﺮ ﹸج ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳـ ﹺﻪ ﹶﻋـ ﹾﻦ إﹺ ﹾﺑ ﹶﻄ ﹾﻴـ ﹺﻪ ﹶﺣﺘﱠـﻰ ﹸﻳ ﹶـﺮ￯ ﹶﺑ ﹶﻴ ﹶ‬

‫ـﺎض إﹺ ﹾﺑ ﹶﻄ ﹾﻴـ ﹺﻪ‬
Dia mengepak atau menjauhkan dua tangannya daripada dua ketiaknya
sehingga kelihatan putih ketiaknya [M/495] [N/1106] [H/1919] 85 [١١٠٦/‫[ ]ﻥ‬٤٩٥/‫]ﻡ‬ ‫ﹸﹶ‬
 Dia meletakkan dua tapak tangannya, dan mengangkat dua sikunya [M/494]
٨٨
dan dia tidak menggenggam dua tangannya [K/794] 86 [١٩١٩/‫]ﺣﺐ‬
‫[ ﹶﻭﻻﹶ ﹸﻳ ﹶﻘﺎﺑﹺ ﹸﺾ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ‬٤٩٤/‫ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹺﻣ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹶﻘ ﹾﻴ ﹺﻪ ]ﻡ‬,‫ ﹶﻳ ﹶﻀ ﹸﻊ ﹶﻛ ﱠﻔ ﹾﻴ ﹺﻪ‬

 Dia tidak membaringkan lengannya seperti baringan anjing [M/493]
[N/1110], dan dia tidak membaringkan dua lengannya [J/891] [H/1924] [N/1103-HS] ٨٩
[٧٩٤/‫]خ‬
seperti pembaringan haiwan pemburu [M/498] [H/1768] 87
‫ ﹶﻭﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻔـ ﹶ ﹺﱰ ﹸش ﹺذ ﹶرا ﹶﻋ ﹾﻴـ ﹺﻪ‬, [١١١٠/‫[ ]ﻥ‬٤٩٣/‫ﺐ ]ﻡ‬ ‫ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﺒ ﹸﺴ ﹸﻂ ﹺذ ﹶرا ﹶﻋ ﹾﻴـ ﹺﻪ ا ﹾﻧﺒﹺ ﹶﺴـ ﹶ‬
 Dia menghalakan hujung-hujung dua kakinya ke qiblat [K/794] [H/1865]
[H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [H/1866-IH] dan dua kakinya ditegakkan ‫ﺎط ا ﹾﻟ ﹶﻜ ﹾﻠـ ﹺ‬
[N/1100]
‫ )أﻥ ﻳﻀﻊ رﻛﺒﺘﻴﻪ‬: ‫ ﻭﻓﻴﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﻭاﺿﺢ ﻻﻋﱰاض ﻋﲆ ﻣﻦ ﻗﺎﻝ‬,‫ ﺑﺎب ﻣﺎ ﺟﺎء ﰲ ﻭﺿﻊ اﻟﻴﺪﻳﻦ ﻗﺒﻞ اﻟﺮﻛﺒﺘﲔ ﰲ اﻟﺴﺠﻮد‬١٩٨ ,ðˆßÛa@Éßbu@Š‘@¿@ð‡ìyþa@òÐ¤ ‫ اﻧﻈﺮ‬،[٢٦٩/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ذ‬٨٤
‫ ﻭﺗﻀﻌﻴﻒ اﻷﺣﺎدﻳﺚ اﻟﺬﻱ اﺳﺘﺪﻟﻮا ﲠﺎ‬,óÔnä½a ‫… ﻭاﺑﻦ ﺗﻴﻤﻴﺔ ﰲ‬bÈ½a@…a‹ ‫ ﻣﺜﻞ اﳊﻨﻔﻴﺔ ﻭاﻟﺸﺎﻓﻌﻴﺔ ﻭاﺑﻦ اﻟﻘﻴﻢ ﰲ‬,(‫ﻗﺒﻞ ﻳﺪﻳﻪ‬
85
Juga disebut dalam [K/774] dengan lafaz (Bahawasanya Nabi apabila dia bersalat, dia menjauhkan di antara dua tangannya, sehingga kelihatan putih dua ketiaknya)
86
Dengan lafaz (Dan apabila dia bersujud, dia meletakkan dua tangannya tanpa membaringkan dan tidak menggenggam keduanya)
87
Disebut dalam [K/788] dengan lafaz (Beri`tidallah antum dalam sujud, dan jangan seseorang antum membaringkan dua lengannya seperti pembaringan anjing), dan dalam [K/509]
dengan lafaz (dan janganlah dia membaringkan dua lengannya seperti anjing), dan dalam [Z/275] dengan lafaz (Apabila seseorang antum sujud, maka hendaklah dia beri`tidal, dan
janganlah dia membaringkan dua lengannya seperti baringan anjing)
(‫ ﺣﺘﻰ ﻳﺒﺪﻭ ﺑﻴﺎض إﺑﻄﻴﻪ‬,‫ ﻛﺎﻥ إذا ﺻﲆ ﻓﺮج ﺑﲔ ﻳﺪﻳﻪ‬ ‫[ ﺑﻠﻔﻆ )أﻥ اﻟﻨﺒﻲ‬٧٧٤/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬٨٨
(‫ ﺑﻠﻔﻆ )ﻓﺈذا ﺳﺠﺪ ﻭﺿﻊ ﻳﺪﻳﻪ ﻏﲑ ﻣﻔﱰش ﻭﻻ ﻗﺎﺑﻀﻬﲈ‬٨٩
Adou_Fr@yahoo.com 83 ٨٣
‫ﹺ‬
‫ﱰ ﹶاش ﱠ‬
‫اﻟﺴ ﹸﺒ ﹸﻊ‬ ‫ص[ ا ﹾﻓ ﹶ‬.‫ح‬−١١٠٣/‫[ ]ﻥ‬١٩٢٤/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٩١/‫]ﺟﻪ‬
٩٠
[١٧٦٨/‫[ ]ﺣﺐ‬٤٩٨/‫]ﻡ‬
‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻳ ﹾﺴــ ﹶﺘ ﹾﻘﺒﹺ ﹸﻞ ﺑﹺــ ﹶﺄ ﹾﻃ ﹶﺮاﻑ ﹶأ ﹶﺻــﺎﺑﹺ ﹺﻊ ﹺر ﹾ‬
[١٨٦٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬٧٩٤/‫ﺟ ﹶﻠ ﹾﻴــﻪ ا ﹾﻟﻘ ﹾﺒ ﹶﻠــ ﹶﺔ ]خ‬
‫ﹺ‬
‫إح[ ﹶﻭ ﹶﻗﺪﹶ ﹶﻣﺎ ﹸﻩ ﹶﻣﻨ ﹸ‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٦٩/‫]ﺣﺐ‬
[١١٠٠/‫ﹾﺼﻮ ﹶﺑﺘﹶﺎﻥ ]ﻥ‬
Dia sujud sehingga dia bertama’ninah ketika sujud [K/760] [M/397] [N/884]
‫ﹶﻳﺴ ﹸﺠﺪﹸ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶﻳ ﹾﻄﻤ ﹺـﺌ ﱠﻦ ﺳ ﹺ‬
‫ـﺎﺟﺪﹰ ا‬
[H/1890] [Z/302] [Z/303] [N/1053-HS] [N/1313-HS] [٣٠٣/‫[ ]ذ‬٣٠٢/‫[ ]ذ‬١٨٩٠/‫[ ]ﺣـﺐ‬٨٨٤/‫[ ]ﻥ‬٣٩٧/‫[ ]ﻡ‬٧٦٠/‫]خ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹾ‬
 Apabila dia sujud, dia sujud di antara dua tapak tangannya [M/401]
 Dan dalam satu riwayat : Dia meletakkan mukanya di antara dua tapak [‫ص‬.‫ح‬−١٣١٣/‫ص[ ]ﻥ‬.‫ح‬−١٠٥٣/‫]ﻥ‬
‫ﲔ ﹶﻛ ﱠﻔ ﹾﻴ ﹺﻪ‬
tangannya [H/1862] [Z/271]
 Dan dalam satu riwayat : Dia meletakkan dua tapak tangannya setentang [٤٠١/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬, ‫ ﹶﻓ ﹶﻠ ﱠﲈ ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ‬
dengan dua telinganya [N/889] [N/1265] [H/1945] [H/1860-IQ]
‫ﲔ ﹶﻛ ﱠﻔ ﹾﻴ ﹺﻪ‬
‫ ﹶﻳ ﹶﻀ ﹸﻊ ﹶﻭ ﹶﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
 Atau dua ibu jarinya dekat dengan dua telinganya [N/1102]
[٢٧١/‫[ ]ذ‬١٨٦٢/‫]ﺣﺐ‬
‫ ﹶﳚﻌ ﹸﻞ ﹶﻛ ﱠﻔﻴ ﹺﻪ ﺑﹺ ﹺﺤ ﹶﺬ ﹺاء ﹸأ ﹸذ ﹶﻧﻴ ﹺ‬: ‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴﺔ‬

‫ـﻪ‬
−١٨٦٠/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٩٤٥/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٢٦٥/‫[ ]ﻥ‬٨٨٩/‫]ﻥ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹾﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
[‫إﻕ‬
[١١٠٢/‫]ﻥ‬ ‫ﻳﺐ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬ ‫ﹺ‬

‫ أﻭ إﹺ ﹾ ﹶﲠﺎ ﹶﻣ ﹾﻴﻪ ﹶﻗ ﹺﺮ ﹲ‬
‫ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ‬ [٢٧٥/‫]ذ‬ ‫ ﻭﰲ‬,(‫ﺑﻠﻔﻆ )ﻭﻻ ﻳﺒﺴﻂ ذراﻋﻴﻪ ﻛﺎﻟﻜﻠﺐ‬ [٥٠٩/‫]خ‬ ‫ ﻭﰲ‬,(‫ ﻭﻻ ﻳﺒﺴﻂ أﺣﺪﻛﻢ ذراﻋﻴﻪ اﻧﺒﺴﺎط اﻟﻜﻠﺐ‬,‫[ ﺑﻠﻔﻆ )اﻋﺘﺪﻟﻮا ﰲ اﻟﺴﺠﻮد‬٧٨٨/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬٩٠
‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
(‫ﺐ‬ ‫ ﹶﻭﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻔ ﹶ ﹺﱰ ﹾش ذ ﹶرا ﹶﻋ ﹾﻴﻪ ا ﹾﻓ ﹶ‬,‫ﹶﺪﻝ‬
‫ﱰ ﹶاش ا ﹾﻟ ﹶﻜ ﹾﻠ ﹺ‬ ‫ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴ ﹾﻌﺘ ﹾ‬
Adou_Fr@yahoo.com 84 ٨٤
‫ ﹶﻭ ﹸ ﹺﳖـ ﹶﻲ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳﻜﹸـ ﱠ‬,‫ﹶﻳ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹸ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﺳـ ﹾﺒ ﹶﻌ ﹺﺔ ﹶأ ﹾﻋ ﹸﻈـ ﹴﻢ‬

‫ﻒ ﹺﺷـ ﹾﻌ ﹶﺮ ﹸﻩ ﹶأ ﹾﻭ ﺛﹺ ﹶﻴﺎ ﹶﺑـ ﹸﻪ‬
Dia bersujud di atas tujuh anggota, dan dilarang menyingkap rambutnya atau
(menyingsing) pakaiannya [M/490] [N/1093] [N/1113] [N/1115] [J/884] [H/1923] [H/1924] [١٠٩٣/‫[ ]ﻥ‬٤٩٠/‫]ﻡ‬
91
[Z/273] — dahi dan hidung, dua tangan, dua lutut, dan dua kaki [M/491] [N/1096]
‫ﳉ ﹾﺒ ﹶﻬـــ ﹸﺔ ﹶﻭاﻷﹶﻧﹾـــ ﹸ‬
,‫ﻒ‬ ‫[ — ا ﹾ ﹶ‬٢٧٣/‫[ ]ذ‬١٩٢٤/‫[ ]ﺣـــﺐ‬١٩٢٣/‫[ ]ﺣـــﺐ‬٨٨٤/‫[ ]ﺟـــﻪ‬١١١٥/‫[ ]ﻥ‬١١١٣/‫]ﻥ‬
٩٢
[١٠٩٦/‫[ ]ﻥ‬٤٩١/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶﻘﺪﹶ ﹶﻣ ﹾ ﹺ‬,‫ﲔ‬
‫ﲔ‬ ‫ ﹶﻭ ﱡ‬,‫ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶﻴﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻦ‬
‫اﻟﺮ ﹾﻛ ﹶﺒ ﹶﺘ ﹾ ﹶ‬
‫ﳚ ﹶﺘ ﹺﻬـﺪﹸ‬ ‫ﹶﻳ ﹾﺄﻣﺮ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻘﺮ ﹶأ ا ﹾﻟ ﹸﻘﺮ ﹶ ﹺ‬

‫[ ﹶﺑ ﹾﻞ ﹶ ﹾ‬١٩٠٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٩٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٠٤٥/‫[ ]ﻥ‬٤٧٩/‫آﻥ ﹶﺳﺎﺟﺪﹰ ا ]ﻡ‬
Dia menyuruh agar tidak membaca Al-Qur’an ketika sujud [M/479] [N/1045]
[H/1896] [H/1900] tetapi bersungguh-sungguh dalamdoa [M/479] [N/1045] [N/1120] ‫ﹾ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹸﹸ‬
[H/1896] [H/1900] dan membanyakkan doa [M/482]
‫ﹺ‬
[٤٨٢/‫ﻋﺎء ]ﻡ‬ ‫[ ﹶﻭ ﹸﻳ ﹾﻜﺜﹺ ﹸﺮ اﻟﺪﱡ ﹶ‬١٩٠٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٩٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١١٢٠/‫[ ]ﻥ‬١٠٤٥/‫[ ]ﻥ‬٤٧٩/‫ﹺﰲ اﻟﺪﱡ ﹶﻋﺎء ]ﻡ‬
Bagi ma’mum : Hendaklah tidak bersujud sebelum imam

[N/1172] [N/1280] [H/2167]
[M/404] [N/1064]
[٢١٦٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٨٠/‫[ ]ﻥ‬١١٧٢/‫[ ]ﻥ‬١٠٦٤/‫[ ]ﻥ‬٤٠٤/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹶ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ ﹺ‬: ‫ﻟﻠﻤﺄﻣﻮﻡ‬
Bagi ma’mum : Hendaklah tidak membengkokkan belakangnya (untuk
bersujud) sehingga imam meletakkan dahinya di atas bumi [M/473] [K/778] 93
91
Disebut dalam [K/776] dengan lafaz (Nabi menyuruh untuk bersujud di atas tujuh anggota, dan tidak menyingkap rambut serta tidak (menyingsing) pakaian : dahi, dua tangan, dua
lutut, dan dua kaki), dan [K/777] dengan lafaz (Dia menyuruh kami agar kami bersujud di atas tujuh anggota, dan agar kami tidak menyingsing pakaian dan tidak (menyingkap)
rambut), dan [K/779] dengan lafaz (Saya diperintahkan agar bersujud di atas tujuh anggota, di atas dahi — dan dia menunjukkan dengan tangannya ke atas hidungnya — dua tangan,
dua lutut, dan hujung dua kaki, dan agar tidak menyingsing pakaian dan (menyingkap) rambut), dan [K/782], [K/783]
‫ﺑﻠﻔﻆ )أﻣﺮﻧﺎ أﻥ ﻧﺴﺠﺪ ﻋﲆ ﺳﺒﻌﺔ‬ [٧٧٧/‫ ﻭ]خ‬,(‫ ﻭاﻟﺮﺟﻠﲔ‬,‫ ﻭاﻟﺮﻛﺒﺘﲔ‬,‫ ﻭاﻟﻴﺪﻳﻦ‬,‫ اﳉﺒﻬﺔ‬: ‫ﻭﻻ ﺛﻮﺑﺎ‬ ‫ ﻭﻻ ﻳﻜﻒ ﺷﻌﺮا‬,‫ أﻥ ﻳﺴﺠﺪ ﻋﲆ ﺳﺒﻌﺔ أﻋﻀﺎء‬ ‫ﺑﻠﻔﻆ )أﻣﺮ اﻟﻨﺒﻲ‬ [٧٧٦/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬٩٢
‫ ﻭﻻ ﻧﻜﻔﺖ اﻟﺜﻴﺎب‬,‫ ﻭأﻃﺮاﻑ اﻟﻘﺪﻣﲔ‬,‫ ﻭاﻟﺮﻛﺒﺘﲔ‬,‫ ﻭاﻟﻴﺪﻳﻦ‬− ‫ ﻭأﺷﺎر ﺑﻴﺪﻩ ﻋﲆ أﻧﻔﻪ‬− ‫ ﻋﲆ اﳉﺒﻬﺔ‬,‫ﺑﻠﻔﻆ )أﻣﺮت أﻥ أﺳﺠﺪ ﻋﲆ ﺳﺒﻌﺔ أﻋﻈﻢ‬ [٧٧٩/‫ ﻭ]خ‬,(‫ ﻭﻻ ﻧﻜﻒ ﺛﻮﺑﺎ ﻭﻻ ﺷﻌﺮا‬,‫أﻋﻈﻢ‬
[٧٨٣/‫ ]خ‬،[٧٨٢/‫ ﻭ]خ‬,(‫ﻭاﻟﺸﻌﺮ‬

93
Dengan lafaz (Tidak seorang pun daripada kami membengkokkan belakangnya sehingga Nabi meletakkan dahinya di atas bumi) dan dalam [Z/281] dengan lafaz (Tidak seorang
lelaki pun daripada kami yang membengkokkan belakangnya sehingga Nabi bersujud, dan kami pun bersujud)
Adou_Fr@yahoo.com 85 ٨٥
 Dan dalam satu riwayat : Sehingga dia sempurna bersujud [H/1819-IJ]
‫ﳛﻨﹺﻲ ﹶﻇ ﹾﻬ ﹶﺮ ﹸﻩ )ﻟﻠﺴـﺠﻮد( ﹶﺣﺘﱠـﻰ ﹶﻳ ﹶﻀـ ﹶﻊ ﹺ‬
‫اﻹ ﹶﻣـﺎ ﹸﻡ ﹶﺟ ﹾﺒ ﹶﻬﺘﹶـ ﹸﻪ ﹶﻋـ ﹶﲆ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ ﹶ ﹾ‬: ‫ﻟﻠﻤﺄﻣﻮﻡ‬
٩٤
[٧٧٨/‫[ ]خ‬٤٧٣/‫]ﻡ‬ ‫اﻷﹶ ﹾر ﹺ‬
‫ض‬
‫ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶﻳﺴﺘﹶﺘﹺﻢ ﺳ ﹺ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
‫ﺎﺟﺪﹰ ا‬
[‫إج‬−١٨١٩/‫]ﺣﺐ‬ ‫ﹾ ﱠ ﹶ‬
: ‫ﻮد ﹺﻩ‬
‫ﻮﻝ ﹺﰲ ﺳﺠ ﹺ‬
‫ﹶﻭ ﹶﻳ ﹸﻘ ﹸ‬
Dan dia berkata dalam sujudnya :
‫ﹸ ﹸ‬
‫اﻟﺮ ﹺ‬ ‫ ﺳﺒﻮح ﹸﻗﺪﱡ ﻭس رب ا ﹾﹶﳌ ﹶ ﹺ ﹺ‬

[M/487] [N/1134] [H/1899] [١٨٩٩/‫[ ]ﺣﺐ‬١١٣٤/‫[ ]ﻥ‬٤٨٧/‫]ﻡ‬ ‫ﻭح‬ ‫ﻼﺋ ﹶﻜﺔ ﹶﻭ ﱡ‬ ‫ﹲ ﹶ ﱡ‬ ‫ﹸ ﱡ ﹲ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾ‬,‫ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶﻧ ﹶﻚ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶر ﱠﺑﻨﹶﺎ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤﺪ ﹶﻙ‬
(membanyakkan) [M/483] [K/761] [١٩٢٩/‫[ ]ﺣﺐ‬١١٢٢/‫[ ]ﻥ‬٧٨٤/‫[ ]خ‬٧٦١/‫[ ]خ‬٤٨٣/‫ﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ )ﻳﻜﺜﺮ( ]ﻡ‬
[K/784] [N/1122] [H/1929]
‫ﹺ‬
‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾ‬,‫ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤﺪ ﹶﻙ‬á
(membanyakkan) [J/889] [٨٨٩/‫ﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ )ﻳﻜﺜﺮ( ]ﺟﻪ‬
‫ﹺ‬
Ş èŽ ÜÛa ‫ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶﻧ ﹶﻚ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾ‬,‫ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤﺪ ﹶﻙ‬bäfl iŞ ‰fl ‫ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶﻧ ﹶﻚ‬
(membanyakkan) [N/1047] [H/1930] [١٩٣٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٠٤٧/‫ﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ )ﻳﻜﺜﺮ( ]ﻥ‬
[M/484] [٤٨٤/‫]ﻡ‬ ‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ‬,‫ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤ ﹺﺪ ﹶﻙ‬ïiğ ‰fl ‫ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶﻧ ﹶﻚ‬
‫ﳛ ﹺﻦ ﹶر ﹸﺟ ﹲﻞ ﹺﻣﻨﱠﺎ ﹶﻇ ﹾﻬ ﹶﺮ ﹸﻩ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶﻳ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹶ ﹶر ﹸﺳ ﹸ‬

( ‫ ﹶﻓﻨ ﹾﹶﺴ ﹸﺠﺪﹶ‬ ‫ﻮﻝ اﷲﹺ‬ ‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﱂ ﹾ ﹶ ﹾ‬٢٨١/‫ ﻭﰲ ]ذ‬,(‫ ﺟﺒﻬﺘﻪ ﻋﲆ اﻷرض‬ ‫ ﺣﺘﻰ ﻳﻀﻊ اﻟﻨﺒﻲ‬,‫ﺑﻠﻔﻆ )ﱂ ﳛﻦ أﺣﺪ ﻣﻨﺎ ﻇﻬﺮﻩ‬
٩٤
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪86‬‬ ‫‪٨٦‬‬
‫ب إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴﻚ )ﻳﻜﺜﺮ( ]ﻡ‪(membanyakkan) [M/484] [٤٨٤/‬‬

‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻬﻢ( ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶﻧ ﹶﻚ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤﺪ ﹶﻙ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐﻔ ﹸﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶأ ﹸﺗﻮ ﹸ‬
‫‪) ‬اﻟ ﱠﻠ ﱠ‬
‫ﻮب إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴﻪ )ﻳﻜﺜﺮ( ]ﻡ‪(membanyakkan) [M/484] [٤٨٤/‬‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫ﺎﻥ اﷲﹺ ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤﺪﻩ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐﻔ ﹸﺮ اﷲﹶ ﹶﻭ ﹶأ ﹸﺗ ﹸ‬
‫‪ ‬ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬
‫]ﻡ‪] [٤٨٥/‬ﻥ‪[M/485] [N/1131] [١١٣١/‬‬ ‫‪ ‬ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶﻧ ﹶﻚ )اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ( ﹶﻭﺑﹺ ﹶﺤ ﹾﻤ ﹺﺪ ﹶﻙ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأ ﹾﻧ ﹶﺖ‬
‫ﹺ ﹺ‬
‫ـﺎر ﹶﻙ اﷲﹸ‬
‫ﴫـ ﹸﻩ‪ ,‬ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶ‬ ‫ـﻤ ﹶﻌ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶ ﹶ‬
‫ـﻖ ﹶﺳ ﹾ‬ ‫ـﻮ ﹶر ﹸﻩ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺷ ﱠ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹾ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬﻲ ﻟ ﱠﻠﺬﻱ ﹶﺧ ﹶﻠ ﹶﻘ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺻ ﱠ‬
‫ﲔ ]ﻡ‪[M/771] [٧٧١/‬‬ ‫اﳋﹶﺎﻟﹺ ﹺﻘ ﹶ‬
‫ﹶأ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹸﻦ ﹾ‬
‫ﹺ ﹺ‬
‫ﴫـ ﹸﻩ‪,‬‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹾ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬﻲ ﻟ ﱠﻠﺬﻱ ﹶﺧ ﹶﻠ ﹶﻘ ﹸﻪ ﹶﻓ ﹶﺼ ﱠﻮ ﹶر ﹸﻩ ‪ ÕŞ ’fl Ï ,Žémfl ‰fl ìŽ•@flåfl yž d Ï‬ﹶﺳ ﹾ‬
‫ـﻤ ﹶﻌ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶ ﹶ‬
‫ﲔ ]أح‪[A/729] [٧٢٩/‬‬ ‫اﳋﹶﺎﻟﹺ ﹺﻘ ﹶ‬
‫‪ Ú‬اﷲﹸ ﹶأ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹸﻦ ﹾ‬
‫‪ ‰fl bfljnfl Ï‬‬
‫ﹺ ﹺ‬
‫ﴫـ ﹸﻩ‪,‬‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹾ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬﻲ ﻟ ﱠﻠﺬﻱ ﹶﺧ ﹶﻠ ﹶﻘ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺻ ﱠﻮ ﹼر ﹸﻩ ‪ ÕŞ@ fl’Ï ,êŽ@ ‰fl ìfl Ž•@flåfl yž d Ï‬ﹶﺳ ﹾ‬
‫ﲔ ]أح‪[A/803] [٨٠٣/‬‬ ‫اﳋﹶﺎﻟﹺ ﹺﻘ ﹶ‬
‫‪ Ú‬اﷲﹸ ﹶأ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹸﻦ ﹾ‬‫‪ ‰fl bfljnfl Ï‬‬
‫ﹺ ﹺ‬
‫ﴫـ ﹸﻩ‪,‬‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹾ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬﻲ ﻟ ﱠﻠﺬﻱ ﹶﺧ ﹶﻠ ﹶﻘ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺻ ﱠﻮ ﹼر ﹸﻩ ‪ ,Žê‰fl ìfl Ž•@flåfl yž d Ï‬ﹶﻭ ﹶﺷ ﱠﻖ ﹶﺳ ﹾ‬
‫ﲔ ]ﺣﺐ‪[H/1977] [١٩٧٧/‬‬ ‫اﳋﹶﺎﻟﹺ ﹺﻘ ﹶ‬
‫‪ Ú‬اﷲﹸ ﹶأ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹸﻦ ﹾ‬
‫‪ ‰fl bfljnfl Ï‬‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪87‬‬ ‫‪٨٧‬‬
‫ﹺ ﹺ‬
‫ﴫـ ﹸﻩ‪,‬‬
‫ـﻖ ﹶﺳ ﹾ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹾ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,ïği‰fl @floãž cëfl ,‬ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬﻲ ﻟ ﱠﻠﺬﻱ ﹶﺧ ﹶﻠ ﹶﻘـ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺻ ﱠ‬
‫ـﻮ ﹶر ﹸﻩ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺷ ﱠ‬
‫ﲔ ]ﻥ‪−١١٢٧/‬إص[ ]‪[N/1127-IS‬‬ ‫اﳋﹶﺎﻟﹺ ﹺﻘ ﹶ‬
‫ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶﺎر ﹶﻙ اﷲﹸ ﹶأ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹸﻦ ﹾ‬
‫ـﺎر ﹶﻙ اﷲﹸ‬
‫ﴫـ ﹸﻩ‪ ,‬ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶ‬ ‫ـﻤ ﹶﻌ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶ ﹶ‬
‫ـﻖ ﹶﺳ ﹾ‬ ‫‪ ,ï‬ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬﻲ ﻟﹺ ﱠﻠ ﹺﺬﻱ ﹶﺧ ﹶﻠ ﹶﻘ ﹸﻪ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺷ ﱠ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹾ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪@ ği‰fl @floãž c ,‬‬
‫ﲔ ]ﺣﺐ‪[H/1978] [١٩٧٨/‬‬ ‫اﳋﹶﺎﻟﹺ ﹺﻘ ﹶ‬
‫ﹶأ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹸﻦ ﹾ‬
‫ـﺎر ﹶﻙ اﷲﹸ ﹶأ ﹾﺣ ﹶﺴـ ﹸﻦ‬ ‫ـﺬﻱ ﹶﺷ ﱠ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠﻬﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﺳﺠﺪﹾ ﹸت‪ ,‬ﻭﺑﹺ ﹶﻚ آﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأﺳ ﹶﻠﻤ ﹸﺖ‪ ,ïği‰fl @floãž c ,‬ﺳﺠﺪﹶ ﻭﺟ ﹺﻬﻲ ﻟﹺ ﱠﻠ ﹺ‬
‫ﴫـ ﹸﻩ‪ ,‬ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶ‬‫ـﻤ ﹶﻌ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶ ﹶ‬
‫ـﻖ ﹶﺳ ﹾ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶ ﹾ‬ ‫ﹾ ﹾ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹸ ﱠ‬
‫ﲔ ]ﺟﻪ‪[J/1054] [١٠٥٤/‬‬ ‫اﳋﹶﺎﻟﹺ ﹺﻘ ﹶ‬‫ﹾ‬
‫ﹺ ﹺ‬
‫ﴫ ﹸﻩ‪,‬‬‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹾ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ آ ﹶﻣﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ‪ ,ïği‰fl @floãž c@ŞáèŽ ÜÛa ,‬ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬﻲ ﻟ ﱠﻠﺬﻱ ﹶﺧ ﹶﻠ ﹶﻘ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺻ ﱠﻮ ﹶر ﹸﻩ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺷ ﱠﻖ ﹶﺳ ﹾﻤ ﹶﻌ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶ ﹶ‬
‫ﲔ ]ﻥ‪−١١٢٨/‬إص[ ]‪[N/1128-IS‬‬ ‫اﳋﹶﺎﻟﹺ ﹺﻘ ﹶ‬‫ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶﺎر ﹶﻙ اﷲﹸ ﹶأ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹸﻦ ﹾ‬
‫ﹺ ﹺ‬
‫ﴫـ ﹸﻩ‪,‬‬ ‫ـﻤ ﹶﻌ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶ ﹶ‬
‫ـﻖ ﹶﺳ ﹾ‬ ‫‪ ,Žoäž ßfl e@Ùič ëfl ,o‬ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬﻲ ﻟ ﱠﻠﺬﻱ ﹶﺧ ﹶﻠ ﹶﻘ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺻ ﱠ‬
‫ـﻮ ﹶر ﹸﻩ ‪ ,éŽ@ mfl ‰fl ìŽ•@flåflyž d Ï‬ﹶﻭ ﹶﺷ ﱠ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﻟ ﹶﻚ ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹾ ﹸت‪Ž àž Üž c@ÙÛ ëfl ,‬‬
‫ﲔ ]ﻥ‪[N/1126] [١١٢٦/‬‬ ‫اﳋﹶﺎﻟﹺ ﹺﻘ ﹶ‬‫ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶﺎر ﹶﻙ اﷲﹸ ﹶأ ﹾﺣ ﹶﺴ ﹸﻦ ﹾ‬
‫]‪[N/1008] [N/1046] [N/1069] [N/1133] [N/1145‬‬ ‫]ﻥ‪] [١٠٠٨/‬ﻥ‪] [١٠٤٦/‬ﻥ‪] [١٠٦٩/‬ﻥ‪] [١١٣٣/‬ﻥ‪] [١١٤٥/‬ﺣﺐ‪] [١٨٩٧/‬ﺣﺐ‪] [٢٦٠٩/‬ذ‪[٢٦٢/‬‬ ‫ﰊ اﻷﹶ ﹾﻋ ﹶﲆ‬ ‫‪ ‬ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬
‫]‪[H/1897] [H/2609] [Z/262‬‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪88‬‬ ‫‪٨٨‬‬
‫ﰊ اﻷﹶ ﹾ‬
‫ﻋ ﹶﲆ )‪] (×٣‬ﺟﻪ‪(3x) [J/888] [٨٨٨/‬‬ ‫‪ ‬ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬
‫اﳉﱪ ﹺ‬ ‫‪ ‬ﺳ ﺒﺤ ﹶ ﹺ‬
‫]ﻥ‪[N/1132] [١١٣٢/‬‬ ‫ﹶ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﺎﻥ ذﻱ ﹾ ﹶ ﹶ ﹸ‬ ‫ﹸ ﹾ ﹶ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫]ﻡ‪] [٤٨٢/‬ﺣﺐ‪[M/482] [H/1931] [١٩٣١/‬‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹶذﻧﹾﺒﹺﻲ ﹸﻛ ﱠﻠ ﹸﻪ‪ ,‬د ﱠﻗ ﹸﻪ ﹶﻭﺟ ﱠﻠ ﹸﻪ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﱠﻭ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹶﻭآﺧ ﹶﺮ ﹸﻩ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋﻼﹶﻧ ﹶﻴ ﹶﺘ ﹸﻪ ﹶﻭ ﱠ‬
‫ﴎ ﹸﻩ‬
‫ﹶـﲈ ﹶأ ﹾﺛﻨﹶ ﹾﻴ ﹶ‬
‫ـﺖ ﹶﻋ ﹶ‬
‫ـﲆ‬ ‫ﺎﻙ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺳ ﹶﺨﻄﹺ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹸﻤ ﹶﻌﺎ ﹶﻓﺎﺗﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸﻋ ﹸﻘﻮ ﹶﺑﺘﹺ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻚ‪ ,‬ﻻﹶ ﹸأ ﹾﺣ ﹺﴢ ﹶﺛﻨﹶﺎ ﹰء ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾـﺖ ﻛ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹺﺮ ﹶﺿ ﹶ‬
‫ﻚ ]ﻥ‪[N/1100] [١١٠٠/‬‬ ‫ﹶﻧ ﹾﻔ ﹺﺴ ﹶ‬
‫ـﺖ‬ ‫ﺎﻙ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺳ ﹶﺨﻄﹺ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹸﻤ ﹶﻌﺎ ﹶﻓﺎﺗﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸﻋ ﹸﻘﻮ ﹶﺑﺘﹺ ﹶﻚ‪ ‡Ž ìŽÇcëfl ,‬ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻚ‪ ,‬ﻻﹶ ﹸأ ﹾﺣ ﹺﴢ ﹶﺛﻨﹶﺎ ﹰء ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶ‬
‫ـﻚ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾـﺖ ﻛ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹺﺮ ﹶﺿ ﹶ‬
‫ﻚ ]ﺣﺐ‪[H/1932] [١٩٣٢/‬‬ ‫ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻧ ﹾﻔ ﹺﺴ ﹶ‬
‫ـﲆ‬ ‫ﺎﻙ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺳ ﹶﺨﻄﹺ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹸﻤ ﹶﻌﺎ ﹶﻓﺎﺗﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸﻋ ﹸﻘﻮ ﹶﺑﺘﹺ ﹶﻚ‪ ‡Ž ìŽÇcëfl ,‬ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻚ‪ ,‬ﻻﹶ ﹸأ ﹾﺣ ﹺﴢ ﹶﺛﻨﹶﺎ ﹰء ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾـﺖ ﻛ ﹶ‬ ‫‪ ‡Ž ìŽÇc@ŞáèŽ ÜÛa ‬ﺑﹺ ﹺﺮ ﹶﺿ ﹶ‬
‫ﻚ ]ﻡ‪[M/486] [٤٨٦/‬‬ ‫ﹶﻧ ﹾﻔ ﹺﺴ ﹶ‬
‫ـﻚ‬ ‫ﺎﻙ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺳ ﹶﺨﻄﹺ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹸﻤ ﹶﻌﺎ ﹶﻓﺎﺗﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸﻋ ﹸﻘﻮ ﹶﺑﺘﹺ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻚ‪ ,‬ﻻﹶ ﹸأ ﹾﺣ ﹺﴢ ﹶﺛﻨﹶﺎ ﹰء ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶأ ﹾﺛﻨﹶ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻧ ﹾﻔ ﹺﺴ ﹶ‬ ‫‪ ‬ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹺﺮ ﹶﺿ ﹶ‬
‫]ﻥ‪[N/169] [١٦٩/‬‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪89‬‬ ‫‪٨٩‬‬
‫ـﲆ‬ ‫ﺎﻙ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺳ ﹶﺨﻄﹺ ﹶﻚ‪ ‡Ž@ ìŽÇcëfl ,‬ﺑﹺ ﹸﻤ ﹶﻌﺎ ﹶﻓﺎﺗﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸﻋ ﹸﻘﻮ ﹶﺑﺘﹺ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻚ‪ ,‬ﻻﹶ ﹸأ ﹾﺣ ﹺﴢ ﹶﺛﻨﹶﺎ ﹰء ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ ﻛ ﹶ‬ ‫‪ ‬ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹺﺮ ﹶﺿ ﹶ‬
‫ﻚ ]ﻥ‪[N/1130] [١١٣٠/‬‬ ‫ﹶﻧ ﹾﻔ ﹺﺴ ﹶ‬
‫]ﺣـﺐ‪[١٩٣٣/‬‬ ‫ﹸـﻞ ﹶﻣـﺎ ﻓﹺ ﹶ‬

‫ﻴـﻚ‬ ‫ﺎﻙ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺳ ﹶﺨﻄﹺ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻌ ﹾﻔ ﹺﻮ ﹶﻙ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸﻋ ﹸﻘﻮ ﹶﺑﺘﹺ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻚ‪ ,‬ﹸأ ﹾﺛﻨﹺـﻲ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶ‬
‫ـﻚ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶأ ﹾﺑ ﹸﻠ ﹸ‬
‫ـﻎ ﻛ ﱠ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹺﺮ ﹶﺿ ﹶ‬
‫]‪[H/1933‬‬
‫ـﻮ ﹺﻗﻲ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﻣ ﹾﻦ ﹶ ﹾﲢﺘﻲ ﻧﹸـﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬
‫اﺟ ﹶﻌ ﹾـﻞ ﻣـ ﹾﻦ ﹶﻓ ﹾ‬ ‫ﴫﻱ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﰲ ﹶﺑ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﰲ ﹶﺳ ﹾﻤﻌﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﰲ ﹶﻗ ﹾﻠﺒﹺﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹾ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹶﺴ ﹺ‬
‫را ]ﻥ‪[N/1121] [١١٢١/‬‬ ‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹶأ ﹶﻣﺎﻣﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬
‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹶﺧ ﹾﻠﻔﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﻋﻈ ﹾﻢ ﹺﱄ ﻧﹸﻮ ﹰ‬ ‫ﺎرﻱ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬
‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺧ ﹾﻠ ﹺﻔـﻲ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬

‫ﴫﻱ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳﻤﻴﻨﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﺷ ﹶﲈ ﹺﱄ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹶﻣﺎﻣﻲ ﹸﻧ ﹰ‬ ‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﰲ ﹶﻗ ﹾﻠﺒﹺﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﹶﺳ ﹾﻤ ﹺﻌﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﹶﺑ ﹶ ﹺ‬‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹾ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻮرا ]ﻡ‪[M/763] [٧٦٣/‬‬ ‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻠﻨﻲ ﹸﻧ ﹰ‬
‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶ ﹾﲢﺘﻲ ﹸﻧ ﹰ‬
‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻓ ﹾﻮﻗﻲ ﹸﻧ ﹰ‬ ‫ﹸﻧ ﹰ‬
‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺧ ﹾﻠ ﹺﻔـﻲ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫ﴫﻱ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳﻤﻴﻨﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﺷ ﹶﲈ ﹺﱄ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹶﻣﺎﻣﻲ ﹸﻧ ﹰ‬ ‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﰲ ﹶﻗ ﹾﻠﺒﹺﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﹶﺳ ﹾﻤ ﹺﻌﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﹶﺑ ﹶ ﹺ‬‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹾ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻮرا ]ﻡ‪[M/763] [٧٦٣/‬‬ ‫‪ ïčÛ@žáÄ‬ﹸﻧ ﹰ‬ ‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶ ﹾﲢﺘﻲ ﹸﻧ ﹰ‬
‫ﻮرا‪č Çž cëfl ,‬‬ ‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻓ ﹾﻮﻗﻲ ﹸﻧ ﹰ‬ ‫ﹸﻧ ﹰ‬
‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶ ﹾﲢﺘﹺـﻲ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹸﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﹶﺳ ﹾﻤ ﹺﻌﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹶﺴ ﹺ‬
‫ﺎرﻱ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻓ ﹾﻮﻗﻲ ﹸﻧ ﹰ‬ ‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﰲ ﹶﻗ ﹾﻠﺒﹺﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﹶﺑ ﹶ ﹺ‬
‫ﴫﻱ ﻧ ﹰ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹾ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪٩٠‬‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫]ﺣﺐ‪[H/2636] [٢٦٣٦/‬‬ ‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﻋﻈ ﹾﻢ ﹺﱄ ﹸﻧ ﹰ‬
‫ﻮرا‬ ‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹶﻣﺎﻣﻲ ﹸﻧ ﹰ‬
‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺧ ﹾﻠﻔﻲ ﹸﻧ ﹰ‬ ‫ﹸﻧ ﹰ‬
‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶ ﹾﲢﺘﹺـﻲ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﴫﻱ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﹶﺳ ﹾﻤ ﹺﻌﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹶﺴ ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹾ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻮرا ]ﻡ‪[M/763] [٧٦٣/‬‬‫‪ á‬ﹺﱄ ﹸﻧ ﹰ‬ ‫‪žÄ‬‬ ‫ﻮرا‪ Çfl ëfl ,‬‬ ‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺧ ﹾﻠﻔﻲ ﹸﻧ ﹰ‬‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹶﻣﺎﻣﻲ ﹸﻧ ﹰ‬ ‫ﹸﻧ ﹰ‬
‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶ ﹾﲢﺘﹺـﻲ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﴫﻱ ﹸﻧﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﹶﺳ ﹾﻤ ﹺﻌﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹶﺴ ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹾ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻮرا ]خ‪[K/5957] [٥٩٥٧/‬‬ ‫ﻮرا‪ Ýž Èfl už aëfl ,‬ﹺﱄ ﹸﻧ ﹰ‬‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺧ ﹾﻠﻔﻲ ﹸﻧ ﹰ‬‫ﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹶﻣﺎﻣﻲ ﹸﻧ ﹰ‬ ‫ﹸﻧ ﹰ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹸﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﹶﺳ ﹾﻤ ﹺﻌﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﹶﺑ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫ﹸﻮرا‪ ,‬ﹶﻭﻣ ﹾﻦ ﹶ ﹾﲢﺘﻲ ﻧ ﹰ‬
‫ﹸﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ‬ ‫ﴫﻱ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭﻣ ﹾﻦ ﹶﻓ ﹾﻮﻗﻲ ﻧ ﹰ‬ ‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﱄ ﹺﰲ ﹶﻗ ﹾﻠﺒﹺﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﻟ ﹶﺴﺎﲏ ﻧ ﹰ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹾ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹶﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹺﺷ ﹶﲈ ﹺﱄ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺑ ﹾ ﹺ‬
‫ﹸﻮرا ]ﻡ‪[M/763] [٧٦٣/‬‬ ‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﰲ ﹶﻧ ﹾﻔﴘ ﻧ ﹰ‬
‫ﹸﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﻋﻈ ﹾﻢ ﹺﱄ ﻧ ﹰ‬ ‫ﹸﻮرا‪ ,‬ﹶﻭﻣ ﹾﻦ ﹶﺧ ﹾﻠﻔﻲ ﻧ ﹰ‬
‫ﹸﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ﲔ ﹶﻳﺪﹶ ﱠﻱ ﻧ ﹰ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﰲ ﹶﺑ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫اﺟ ﹶﻌ ﹾـﻞ ﻣـ ﹾﻦ ﹶﺧ ﹾﻠﻔـﻲ ﻧ ﹰ‬
‫ﹸـﻮرا‪,‬‬ ‫ﴫﻱ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﰲ ﹶﺳ ﹾﻤﻌﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﹺﰲ ﹶﻗ ﹾﻠﺒﹺﻲ ﻧﹸﻮ ﹰرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﻟ ﹶﺴﺎﲏ ﻧ ﹰ‬
‫ﹸﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹾ‬
‫ﹺﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹸﻮرا‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶأ ﹾﻋﻄﻨﻲ ﻧ ﹰ‬
‫ﹸﻮرا ]ﻡ‪[M/763] [٧٦٣/‬‬ ‫ﹸﻮرا‪ ,‬ﹶﻭﻣ ﹾﻦ ﹶ ﹾﲢﺘﻲ ﻧ ﹰ‬
‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻞ ﻣ ﹾﻦ ﹶﻓ ﹾﻮﻗﻲ ﻧ ﹰ‬
‫ﹸﻮرا‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬‫ﹶﻭﻣ ﹾﻦ ﹶأ ﹶﻣﺎﻣﻲ ﻧ ﹰ‬
‫ﴎ ﹾر ﹸت ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠﻨ ﹸﹾﺖ‬ ‫ﹺ‬

‫]ﻥ‪[N/1124] [١١٢٤/‬‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
‫ﴎ ﹾر ﹸت ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠﻨ ﹸﹾﺖ‬ ‫‪ ğ ‰fl ‬ﹺ‬
‫]ﻥ‪[N/1125] [١١٢٥/‬‬
‫‪ l‬ا ﹾﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
Adou_Fr@yahoo.com 91 ٩١
[H/1970- [‫إح‬−١٩٧٠/‫]ﺣﺐ‬ ‫اﳋﹸ ﹾﻠ ﹺﺪ‬

‫ ﹶﺻ ﱠﲆ اﷲﹸ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﺳ ﱠﻠ ﹶﻢ ﹺﰲ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﲆ ﹶﺟﻨ ﹺﱠﺔ ﹾ‬,‫ ﹶﻭ ﹸﻣ ﹶﺮا ﹶﻓ ﹶﻘ ﹶﺔ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤ ﹴﺪ‬, ‫ ﹶﻭﻧ ﹺﹶﻌ ﹰﻴﲈ ﻻﹶ ﹶﻳﻨﹾ ﹶﻔﺪﹸ‬, ‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺄ ﹸﻟ ﹶﻚ إﹺ ﹶﻳﲈﻧﹰﺎ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﺮﺗﹶﺪﱡ‬
IH]
Di Antara Dua Sujud @ @´m†vÛa@í
‫ﲔ ﻳﺮ ﹶﻓﻊ ر ﹾأﺳـﻪ ﹺﻣـﻦ اﻟﺴـﺠ ﹺ‬

‫ﻮد‬ ‫ﻳ ﹶﻜ ﹺ‬
‫ﱪﺣ ﹶ ﹶ ﹾ ﹸ ﹶ ﹶ ﹸ ﹶ ﱡ ﹸ‬
Dia bertakbir ketika dia mengangkat kepalanya daripada sujud [M/392] [K/756]
[K/770] [N/1150] [N/1179-IS]
95 −١١٧٩/‫[ ]ﻥ‬١١٥٠/‫[ ]ﻥ‬٧٧٠/‫[ ]خ‬٧٥٦/‫[ ]خ‬٣٩٢/‫]ﻡ‬ ‫ﹸ ﱢﹸ‬
 Dia berkata ‫[ اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬K/762] [H/1797] [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870]
‫ﹾـﱪ‬ ٩٦
[‫إص‬
‫ اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬: ‫ﻮﻝ‬

‫ ﹶﻳ ﹸﻘ ﹸ‬
[H/1871] [H/1876] [H/1866-IH]
[١٨٧٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣﺐ‬١٧٩٧/‫[ ]ﺣﺐ‬٧٦٢/‫]خ‬ ‫ﹾﱪ‬
[‫إح‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫]ﺣﺐ‬
‫اﻟﺴ ـ ﹾﺠﺪﹶ ﹶﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﲔ‬ ‫ﲔ ﱠ‬ ‫ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ـ ﹸﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ـ ﹺﻪ ﹶﺑ ـ ﹾ ﹶ‬
Dia tidak mengangkat tangannya di antara dua sujud [M/390] [K/702] [N/1057] ٩٨
[N/1144] [A/717-IH]
97
[J/858] [H/1864] [Z/255] [‫إح‬−٧١٧/‫[ ]أح‬١١٤٤/‫[ ]ﻥ‬١٠٥٧/‫[ ]ﻥ‬٧٠٢/‫[ ]خ‬٣٩٠/‫]ﻡ‬
 Dia mengangkat dua tangannya sehingga setentang dengan cabang dua
telinganya [N/1085] [٢٥٥/‫[ ]ذ‬١٨٦٤/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٥٨/‫]ﺟﻪ‬
‫ﻭع ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ‬ ‫ ﻳﺮ ﹶﻓﻊ ﻳﺪﹶ ﻳ ﹺﻪ ﺣﺘﱠﻰ ﹸ ﹺ‬

‫ﳛﺎذ ﹶﻱ ﹺﲠﹺ ﹶﲈ ﹸﻓ ﹸﺮ ﹶ‬
 Atau setentang dengan mukanya [N/1146]
[١٠٨٥/‫]ﻥ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶﹾ ﹸ ﹶ ﹾ ﹶ‬
95
Juga disebut dalam [K/753] dan [K/762] dengan lafaz (Dia bertakbir apabila dia mengangkat kepalanya)
(‫ﹶﱪ إﹺ ﹶذا ﹶر ﹶﻓ ﹶﻊ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ‬
‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹸﻳﻜ ﱢ ﹸ‬٧٦٢/‫[ ﻭ]خ‬٧٥٣/‫ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬
٩٦
97
Dengan lafaz (Dan dia tidak mengangkat dua tangannya pada sesuatu daripada salatnya ketika dia sedang duduk)
‫ﻼﺗﹺ ﹺﻪ ﻭﻫﻮ ﹶﻗ ﹺ‬ ‫ ﺑﻠﻔﻆ )ﻭﻻﹶ ﻳﺮ ﹶﻓﻊ ﻳﺪﹶ ﻳ ﹺﻪ ﰲ ﹶ ﹴ ﹺ‬٩٨
( ‫ﺎﻋﺪﹲ‬ ‫ﳾء ﻣ ﹾﻦ ﹶﺻ ﹶ ﹶ ﹸ ﹶ‬‫ﹾ‬ ‫ﹶ ﹶﹾ ﹸ ﹶ ﹾ‬
Adou_Fr@yahoo.com 92 ٩٢
[١١٤٦/‫]ﻥ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻭ ﺗﹺ ﹾﻠ ﹶﻘﺎ ﹶء ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬ ﹺﻪ‬
‫ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶﻳ ﹾﻄ ﹶﻤ ﹺﺌ ﱠﻦ ﹶﺟﺎﻟﹺ ﹰﺴـﺎ‬

Dia bangkit sehingga dia bertama’ninah ketika sujud [K/760] [M/397] [N/884]
[H/1768] [H/1890] [Z/302] [Z/303] [N/1053-HS] [N/1313-HS] [٣٠٢/‫[ ]ذ‬١٨٩٠/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٧٦٨/‫[ ]ﺣـﺐ‬٨٨٤/‫[ ]ﻥ‬٣٩٧/‫[ ]ﻡ‬٧٦٠/‫]خ‬
 Dia (duduk) tegak sehingga kembali setiap tulang ke tempatnya dengan
tegak [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [Z/304] 99 [H/1866-IH] [‫ص‬.‫ح‬−١٣١٣/‫ص[ ]ﻥ‬.‫ح‬−١٠٥٣/‫[ ]ﻥ‬٣٠٣/‫]ذ‬
‫ـﻌ ﹺﻪ ﻣﻌﺘ ﹺ‬
‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
[١٨٦٧/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٦٥/‫]ﺣـﺐ‬ ‫ﹶـﺪﻻﹰ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻌﺘﹶﺪ ﹾﻝ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹺﺟ ﹶﻊ ﻛ ﱡﹸﻞ ﹶﻋ ﹾﻈـ ﹴﻢ إﹺ ﹶﱃ ﹶﻣ ﹾﻮﺿ ﹸ ﹾ‬
١٠٠
[‫إح‬−١٨٦٦/‫]ﺣﺐ‬ [٣٠٤/‫[ ]ذ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٦٩/‫]ﺣﺐ‬
‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻳ ﹾﻄ ﹶﻤﺌ ﱠﻦ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻓﺨﺬﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬, ‫إ ﹶذا ﹶﻗ ﹶﻌﺪﹶ‬
￯‫ﴪ‬
Apabila dia duduk, dia bertama’ninah di atas pahanya yang kiri [M/497]
[N/1147] [١١٤٧/‫[ ]ﻥ‬٤٩٧/‫]ﻡ‬
 Dia membaringkan kakinya yang kiri [J/893] [H/1945] [H/1860-IQ]
‫ﹺ ﹺ‬
‫ ﹶﻳ ﹾﻔ ﹶﱰ ﹸش ر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬
￯‫ﴪ‬
 Dia melipat kakinya yang kiri [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] ١٠١
[H/1876] [Z/304] [H/1866-IH] dan duduk di atasnya [Z/304] [١٨٦٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٤٥/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٩٣/‫]ﺟﻪ‬
 Dia menindih kakinya yang kiri, dan menegakkan kakinya yang kanan
‫ﹺ‬
‫ ﻳﺜﻨﻲ ر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬
￯‫ﴪ‬
[H/1768]
[١٨٧١/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٦٥/‫]ﺣـﺐ‬
 Dia duduk di atas punggungnya pada salah satu daripada dua kakinya, dan
dia menegakkan kakinya yang lain [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871]
[H/1876] [H/1866-IH]
[٣٠٤/‫]ذ‬ ‫إح[ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹸﻌﺪﹸ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹶﻴﻬﺎ‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣﺐ‬٣٠٤/‫[ ]ذ‬١٨٧٦/‫]ﺣﺐ‬
99
Disebut dalam [K/787] dengan lafaz (…, dan di antara dua sujud sehingga seseorang berkata, “Dia telah lupa”)
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫اﻟﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﹶﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ ﹶﻗﺪﹾ ﹶﻧ ﹶ‬:‫ﻮﻝ ا ﹾﻟ ﹶﻘﺎﺋ ﹸﻞ‬
(‫ﴘ‬ ‫ﲔ ﹶﺣ ﱠﺘﻰ ﹶﻳ ﹸﻘ ﹶ‬ ‫ﲔ ﱠ‬ ‫ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬,...) ‫[ ﺑﻠﻔﻆ‬٧٨٧/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬١٠٠
‫ إﺳﻨﺎدﻩ ﻗﻮﻱ‬١٠١
Adou_Fr@yahoo.com 93 ٩٣
‫ﺐ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
[١٧٦٨/‫]ﺣﺐ‬ ‫ ﹸﻳﻮﺗ ﹸﺮ ر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬
‫ ﹶﻭ ﹶﻳﻨﹾﺼ ﹸ‬,￯‫ﴪ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
[١٨٦٧/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٦٥/‫]ﺣـﺐ‬ ‫ ﹶﻭ ﹶﻳﻨﹾﺼ ﹸ‬,‫ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠر ﹸﻙ إﹺ ﹾﺣـﺪﹶ ￯ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹾﻴـﻪ‬
￯‫ـﺐ ﹶﻗﺪﹶ ﹶﻣـ ﹸﻪ اﻷﹸ ﹾﺧ ﹶـﺮ‬
[‫إح‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٦٩/‫]ﺣﺐ‬
Bagi ma’mum : Hendaklah tidak mengangkat kepalanya daripada sujud ‫ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ ﻳﺮ ﹶﻓﻊ ر ﹾأﺳﻪ ﹺﻣﻦ اﻟﺴﺠ ﹺ‬: ‫ﻟﻠﻤﺄﻣﻮﻡ‬
‫ﻮد ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ اﻹﹾ ﹶﻣﺎ ﹺﻡ‬
sebelum imam [M/404] [N/1064] [N/1172] [N/1280] [H/2167] [١١٧٢/‫[ ]ﻥ‬١٠٦٤/‫[ ]ﻥ‬٤٠٤/‫]ﻡ‬ ‫ﹶﹾ ﹸ ﹶ ﹶ ﹸ ﹶ ﱡ ﹸ‬
[٢١٦٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٨٠/‫]ﻥ‬
Dan dia berkata :

: ‫ﻮﻝ‬
[N/1069] [N/1145] [J/897] [٨٩٧/‫[ ]ﺟﻪ‬١١٤٥/‫[ ]ﻥ‬١٠٦٩/‫]ﻥ‬ ‫ ﹶر ﱢب ا ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ‬,‫ ﹶر ﱢب ا ﹾﻏ ﹺﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ‬
[J/898] [٨٩٨/‫]ﺟﻪ‬ ‫ ﹶﻭ ﹾار ﹶﻓ ﹾﻌﻨﹺﻲ‬,‫ ﹶﻭ ﹾار ﹸز ﹾﻗﻨﹺﻲ‬,‫ﱪ ﹺﲏ‬

‫اﺟ ﹸ ﹾ‬
‫ ﻭار ﹶ ﹾ ﹺ‬,‫ رب ا ﹾﻏ ﹺﻔﺮ ﹺﱄ‬
‫ ﹶﻭ ﹾ‬,‫ﲪﻨﻲ‬ ‫ﹶ ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹶ ﱢ‬
[Z/284] [٢٨٤/‫]ذ‬ ‫ ﹶﻭ ﹾار ﹸز ﹾﻗﻨﹺﻲ‬,ïčã†č çž aflë ,‫ﱪ ﹺﲏ‬
‫اﺟ ﹸ ﹾ‬
‫ ﻭار ﹶ ﹾ ﹺ‬,‫ ا ﹾﻏ ﹺﻔﺮ ﹺﱄ‬ŞáèŽ ÜÛa 
‫ ﹶﻭ ﹾ‬,‫ﲪﻨﻲ‬ ‫ﹶ ﹾ‬ ‫ﹾ‬
Adou_Fr@yahoo.com 94 ٩٤
Duduk Ketika Dua Rakaàt Atau Rakaàt Yang Akhir @ @ñŠŁa@òÈ×ŠÛa@ëc@óär½a@¿@ìÜ¦a
Duduk pada rakaàt pertama dan ketiga

Dia tidak qiyam sehingga dia tegak duduk pada rakaàt yang ganjil daripada
òrÛbrÛaë@μëþa@òÈ×ŠÛa@¿@ìÜ¦a
salatnya [K/789] [N/1152] [H/1934] [Z/287] kemudian dia bangun bertiang pada bumi ‫ﺎﻋﺪﹰ ا ﹺﰲ ﹺﻭ ﹾﺗ ﹴﺮ ﹺﻣﻦ ﺻـ ﹶ ﹺ ﹺ‬
[١٩٣٤/‫[ ]ﺣـﺐ‬١١٥٢/‫[ ]ﻥ‬٧٨٩/‫ﻼﺗﻪ ]خ‬
‫ﻻﹶ ﻳﻨﹾﻬ ﹸﺾ ﺣ ﱠﺘﻰ ﻳﺴ ﹶﺘ ﹺﻮﻱ ﹶﻗ ﹺ‬
[N/1153] [H/1935] ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶﹾ ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia duduk pada rakaàt pertama ketika dia
mengangkat kepalanya daripada sujud yang akhir (sujud kedua) [N/1151]
[١٩٣٥/‫[ ]ﺣﺐ‬١١٥٣/‫]ﻥ‬ ‫[ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻗﺎ ﹶﻡ ﹶﻓﺎ ﹾﻋﺘ ﹶﹶﻤﺪﹶ ﹶﻋ ﹶﲆ اﻷﹶ ﹾر ﹺ‬٢٨٧/‫]ذ‬
‫ض‬
‫[ اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬H/1797]
 Dia berkata ‫ﹾﱪ‬
‫اﻵﺧ ﹶـﺮ ﹺة‬
‫ﲔ ﻳﺮ ﹶﻓﻊ ر ﹾأﺳﻪ ﹺﻣﻦ اﻟﺴﺠﺪﹶ ﹺة ﹺ‬
‫ﻭﱃ ﺣ ﹶ ﹶ ﹾ ﹸ ﹶ ﹶ ﹸ ﹶ ﱠ ﹾ‬
‫ ﻳ ﹾﻘﻌﺪﹸ ﹺﰲ اﻟﺮ ﹾﻛﻌ ﹺﺔ اﻷﹸ ﹶ ﹺ‬: ‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴﺔ‬
‫ﱠ ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
[١١٥١/‫]ﻥ‬
[١٧٩٧/‫]ﺣﺐ‬ ‫ اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬: ‫ﻮﻝ‬

Duduk pada rakaàt kedua

Dia duduk di atas kakinya yang kiri dan menegakkan kakinya yang kanan
ńÈ×ŠÛa@¿@ìÜ¦a
‫ﺐ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬ ‫ﹺ ﹺﹺ‬ ‫ﹶ ﹺ‬
‫ﳚﻠ ﹸﺲ ﹶﻋ ﹶﲆ ر ﹾﺟﻠﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬
‫ﴪ￯ ﹶﻭ ﹶﻳﻨﹾ ﹶﺼ ﹸ‬
[K/794]
 Dan dalam satu riwayat : Dia membaringkan, melipat atau merebahkan [٧٩٤/‫]خ‬ ‫ﹾ‬
kakinya yang kiri dan menegakkan kakinya yang kanan [M/498] [N/1263] [N/1266]
‫ﺼـﺐ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠـ ﹸﻪ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻔ ﹸ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬

‫ﺮش ﹶأ ﹾﻭ ﹶﻳﺜﻨﻲ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﻳ ﹾﻀﺠﻊ ر ﹾﺟ ﹶﻠـ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬
102
‫ ﹶﻭ ﹶﻳﻨﹾ‬,￯‫ﴪـ‬
[Z/292] [N/1159-IS] [H/1943-IQ]
 Dan dalam satu riwayat : Ibnu Àbbas berkata tentang duduk bertinggung ‫ﹸ‬
di atas dua tapak kaki, “Ia sunnah” [Z/283]
 Dan dalam satu riwayat : Dia duduk di atas kakinya yang kiri, sehingga
setiap tulang kembali ke tempatnya, kemudian dia bangun [H/1865] [H/1867] [H/1869]
[‫إﻕ‬−١٩٤٣/‫إص[ ]ﺣﺐ‬−١١٥٩/‫]ﻥ‬
١٠٣
[٢٩٢/‫[ ]ذ‬١٢٦٦/‫[ ]ﻥ‬١٢٦٣/‫[ ]ﻥ‬٤٩٨/‫]ﻡ‬ ‫ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬
102
Disebut dalam [K/793] dengan lafaz (Sesungguhnya sunnah salat ialah kamu menegakkan kakimu yang kanan, dan melipat yang kiri)
‫ﻼة ﹶأ ﹾﻥ ﹶﺗﻨﹾ ﹶ ﹺ‬ ‫[ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﱠﻧ ﹶﲈ ﹸﺳﻨﱠﺔ ﱠ‬٧٩٣/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬١٠٣
‫ ﻭﺗﺜﻨﻲ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬,‫ﺼﺐ ر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹶﻚ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬
(￯‫ﴪ‬ ‫اﻟﺼ ﹶ‬
Adou_Fr@yahoo.com 95 ٩٥
‫اﻹ ﹾﻗﻌ ﹺ‬
‫ﺎء ﹶﻋ ﹶﲆ ا ﹾﻟ ﹶﻘـﺪﹶ ﻣ ﹺ ﹺ‬ ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ ا ﹾﺑ ﹸﻦ ﹶﻋ ﱠﺒ ﹴ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
‫ﺎس رﴈ اﷲ ﻋﻨﻪ ﹺﰲ ﹺ ﹶ‬
[H/1870] [H/1871] [H/1876] [H/1866-IH]
 Dan dalam satu riwayat : Dia bangun dan tidak duduk bertawarruk [H/1865] ‫ـﻲ‬
‫ﻫ ﹶ‬:‫ﲔ‬ ‫ﹶﹾ‬
[H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [H/1866-IH] (Tawarruk : Duduk di atas
‫اﻟﺴﻨﱠ ﹸﺔ‬
punggung)
[٢٨٣/‫]ذ‬ ‫ﱡ‬
,‫ﴪ￯ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹺﺟ ﹶﻊ ﻛ ﱡﹸﻞ ﹶﻋ ﹾﻈ ﹴﻢ إﹺ ﹶﱃ ﹶﻣ ﹾﻮ ﹺﺿ ﹺﻌ ﹺﻪ‬ ‫ﹺ ﹺﹺ‬ ‫ ﹶ ﹺ‬: ‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴﺔ‬
‫ﳚﻠ ﹸﺲ ﹶﻋ ﹶﲆ ر ﹾﺟﻠﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬‫ﹾ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
−١٨٦٦/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٦٥/‫]ﺣﺐ‬ ‫ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻳ ﹸﻘﻮ ﹸﻡ‬
[‫إح‬
‫ﹴ‬
[١٨٧٠/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٥/‫]ﺣــﺐ‬ ‫ ﹶﻗــﺎ ﹶﻡ ﹶﻭ ﹶﱂ ﹾ ﹶﻳ ﹶﺘـ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳــﺔ‬
‫ـﻮ ﱠر ﹾﻙ‬
(‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﻌﺪﹶ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻭ ﹺر ﹺﻛ ﹺﻪ‬: ‫إح[ )ﺗﻮرﻙ‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫]ﺣﺐ‬
‫اﳉ ﹸﻠـ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﱪ ﹺﺣـ ﹶ‬

‫ﻮس‬ ‫ﲔ ﹶﻳ ﹸﻘـﻮ ﹸﻡ ﻣـ ﹶﻦ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺜﻨﹶــﻰ ﹶﺑ ﹾﻌـﺪﹶ ﹾ ﹸ‬ ‫ﹸﻳ ﹶﻜـ ﱢ ﹸ‬
Dia bertakbir ketika dia bangun daripada dua rakaàt selepas duduk (tahiyyat
awal) [M/392] [K/756] [K/770] [N/1023] [N/1150] [J/862] [H/1767] [H/1865] [H/1867] [١٠٢٣/‫[ ]ﻥ‬٧٧٠/‫[ ]خ‬٧٥٦/‫[ ]خ‬٣٩٢/‫]ﻡ‬
[H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [J/864-HS] [N/1179-IS] [H/1866-IH]
 Dia bertakbir ketika dia bangkit daripada dua rakaàt [K/753] [١٨٧١/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٧٦٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬٨٦٢/‫[ ]ﺟــﻪ‬١١٥٠/‫]ﻥ‬
 Dan dia mengangkat dua tangannya sehingga setentang kedua-duanya
[‫إح‬−١٨٦٦/‫إص[ ]ﺣﺐ‬−١١٧٩/‫ص[ ]ﻥ‬.‫ح‬−٨٦٤/‫[ ]ﺟﻪ‬١٨٧٦/‫]ﺣﺐ‬
dengan dua bahunya [N/1181] [J/862] [J/864-HS] [A/717-IH]
‫اﻟﺮ ﹾﻛ ﹶﻌﺘ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﲔ‬ ‫ﹶﱪ إﹺ ﹶذا ﹶﳖﹶ ﹶﺾ ﻣ ﹶﻦ ﱠ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia mengangkat dua tangannya dan bertakbir
[A/717-IH] [٧٥٣/‫]خ‬
‫[ اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬K/762] [H/1797]

 Dan dia berkata : ‫ﹾﱪ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ ﻭﻳﺮ ﹶﻓﻊ ﻳﺪﹶ ﻳ ﹺﻪ ﺣﺘﱠﻰ ﹸ ﹺ‬
−٧١٧/‫ص[ ]أح‬.‫ح‬−٨٦٤/‫[ ]ﺟـﻪ‬٨٦٢/‫[ ]ﺟﻪ‬١١٨١/‫ﻱ ﹺﲠﹺ ﹶﲈ ﹶﻣﻨﹾﻜ ﹶﺒ ﹾﻴﻪ ]ﻥ‬ ‫ﳛﺎذ ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶﹶﹾ ﹸ ﹶ ﹾ ﹶ‬
[‫إح‬
Adou_Fr@yahoo.com 96 ٩٦
‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
[‫إح‬−٧١٧/‫]أح‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳﻪ ﹶﻭ ﹸﻳ ﹶﻜ ﱢ ﹸ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
‫ﱪ‬
[١٧٩٧/‫[ ]ﺣﺐ‬٧٦٢/‫]خ‬ ‫ اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬: ‫ﻮﻝ‬

‫ﹾﱪ‬ ‫ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹸﻘ ﹸ‬
Duduk pada rakaàt terakhir

Pada rakaàt yang akhir, dia mendahulukan kakinya yang kiri, dan
ñŠŁa@òÈ×ŠÛa@¿@ìÜ¦a
‫ﹺ ﹺ ﹺ‬
‫ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﻌـﺪﹸ ﹶﻋـ ﹶﲆ‬,￯‫ﺐ اﻷﹸ ﹾﺧـ ﹶﺮ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺﰲ ﱠ‬
‫ ﹸﻳ ﹶﻘﺪﱢ ﹸﻡ ر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬,‫اﻟﺮ ﹾﻛ ﹶﻌﺔ اﻵﺧ ﹶﺮة‬
‫ ﹶﻭ ﹶﻳﻨﹾ ﹶﺼـ ﹸ‬,￯‫ﴪ‬
menegakkan yang lain, dan dia duduk di atas tempat duduknya [K/794] [H/1865]
[H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [H/1866-IH]
 Dan dalam satu riwayat : Dia melambatkan kakinya yang kiri dan dia
[١٨٧٦/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬٧٩٤/‫ﻌﺪﹶ ﺗ ـﻪ ]خ‬
‫ﻣ ﹾﻘ ﹺ ﹺ‬
‫ﹶ ﹶ‬
duduk di atas kakinya dengan bertawarruk [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870]
[H/1871] [H/1876] [Z/304] [H/1866-IH]
 Dan dalam satu riwayat : Dia duduk di atas sisinya yang kiri dengan
bertawarruk [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [H/1866-IH] [‫إح‬−١٨٦٦/‫]ﺣﺐ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia membaringkan kakinya yang kanan [M/579]
‫ـﲆ ﹺرﺟ ﹺﻠ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ ﹴ‬
 Dia meletakkan kakinya yang kiri di antara dua pahanya dan betisnya
[M/579]
[١٨٦٥/‫]ﺣـﺐ‬ ‫ـﻪ ﹸﻣﺘ ﹶﹶﻮ ﱢرﻛﹰـﺎ‬ ‫ ﹸﻳ ﹶﺆ ﱢﺧ ﹸﺮ ر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭﰲ ر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
‫ﴪ￯ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹸﻌـﺪﹸ ﹶﻋ ﹶ ﹾ‬
[١٨٦٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٥/‫]ﺣــﺐ‬ ‫ــﲆ ﹺﺷــ ﱢﻘ ﹺﻪ اﻷﹶ ﹾﻳ ﹶ ﹺ‬

‫ﴪــ ﹸﻣﺘ ﹶﹶﻮ ﱢرﻛﹰــﺎ‬ ‫ــﺲ ﹶﻋ ﹶ‬
‫ﳚﻠ ﹸ‬ ‫ﹾ‬
‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴ‬
‫ ﹶ ﹺ‬: ‫ــﺔ‬
‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
[‫إح‬−١٨٦٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٦٩/‫]ﺣﺐ‬
[٥٧٩/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻔ ﹸ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬

‫ﺮش ﹶﻗﺪﹶ ﹶﻣ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬
[٥٧٩/‫]ﻡ‬ ‫ﺎﻗ ﹺﻪ‬

‫ﺨ ﹶﺬﻳ ﹺﻪ ﻭﺳ ﹺ‬
‫ ﹶﳚﻌ ﹸﻞ ﹶﻗﺪﹶ ﻣﻪ ا ﹾﻟﻴﴪ￯ ﺑ ﹶ ﹺ‬
‫ﲔ ﹶﻓ ﹾ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ ﹸ ﹸ ﹾ ﹶ ﹶﹾ‬ ‫ﹾﹶ‬
Dia meletakkan tangannya yang kiri di atas lututnya yang kiri [M/579] [N/1269] ‫[ ﺑ ﹺ‬٢٩٤/‫[ ]ذ‬١٢٦٩/‫[ ]ﻥ‬٥٧٩/‫ﻳ ﹶﻀﻊ ﻳﺪﹶ ﻩ ا ﹾﻟﻴﴪ￯ ﹶﻋ ﹶﲆ ر ﹾﻛﺒﺘﹺ ﹺﻪ ا ﹾﻟﻴﴪ￯ ]ﻡ‬
‫ﺎﺳـ ﹸﻄ ﹶﻬﺎ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻬـﺎ‬
[Z/294] membentangkannya di atasnya [M/580] [N/1269] [J/913] [Z/294] ‫ﹶ‬ ‫ﹸ ﹶ ﹸﹾﹶ‬ ‫ﹶ ﹸ ﹶ ﹸ ﹸﹾﹶ‬
Adou_Fr@yahoo.com 97 ٩٧
 Atau dia meletakkannya di atas pahanya yang kiri [M/579] [T/237] [N/1263] [٢٩٤/‫[ ]ذ‬٩١٣/‫[ ]ﺟﻪ‬١٢٦٩/‫[ ]ﻥ‬٥٨٠/‫]ﻡ‬
[N/1265] [N/1266] [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [Z/292] [N/1159-
‫ﹺ ﹺ ﹺ‬
‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﻳ ﹶﻀــ ﹸﻌ ﹸﻪ ﹶﻋــ ﹶﲆ ﹶﻓﺨــﺬﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬
￯‫ﴪــ‬
IS] [H/1866-IH]
 Dan dalam satu riwayat : Dia meletakkan tapak tangannya yang kiri di atas [١٢٦٦/‫[ ]ﻥ‬١٢٦٥/‫[ ]ﻥ‬١٢٦٣/‫[ ]ﻥ‬٢٣٧/‫[ ]ط‬٥٧٩/‫]ﻡ‬
pahanya [N/1267] [H/1945] [H/1942] [H/1860-IQ] [H/1943-IQ] dan lututnya yang kiri
١٠٤
[N/889] [N/1268] [H/1945] [H/1860-IQ] [١١٥٩/‫[ ]ﻥ‬٢٩٢/‫[ ]ذ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١٨٦٥/‫]ﺣﺐ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia menutup lututnya dengan tapak tangannya
١٠٥
yang kiri [M/579] [H/1943-IQ] [١٨٦٦/‫]ﺣﺐ‬
[١٩٤٢/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٩٤٥/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٢٦٧/‫]ﻥ‬‫ـﺬ ﹺﻩ‬

‫ﺨ ﹺ‬‫ـﲆ ﹶﻓ ﹺ‬ ‫ﴪ￯ ﹶﻋ ﹶ‬ ‫ﹺ ﹺ ﹴ‬
‫ ﹶﻳ ﹶﻀ ﹸﻊ ﹶﻛ ﱠﻔ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭﰲ ر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
‫ﹺﹺ‬
[‫إﻕ‬−١٨٦٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٤٥/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٦٨/‫[ ]ﻥ‬٨٨٩/‫ﴪ￯ ]ﻥ‬ ‫إﻕ[ ﹶﻭ ﹸر ﹾﻛ ﹶﺒﺘﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬−١٩٤٣/‫إﻕ[ ]ﺣﺐ‬−١٨٦٠/‫]ﺣﺐ‬
‫ﹺ ﹺ ﹴ‬
‫ﴪ￯ ﹸر ﹾ‬
[‫إﻕ‬−١٩٤٣/‫[ ]ﺣﺐ‬٥٧٩/‫ﻛ ﹶﺒ ﹶﺘ ﹸﻪ ]ﻡ‬ ‫ ﹶﻳ ﹾﻠ ﹶﻘ ﹸﻢ ﹶﻛ ﱠﻔ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭﰲ ر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
‫ﺨـ ﹺﺬ ﹺﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶـﻰ‬
‫ﻳ ﹶﻀﻊ ﻳﺪﹶ ﻩ ا ﹾﻟﻴﻤﻨﹶﻰ ﹶﻋـ ﹶﲆ ﹶﻓ ﹺ‬
Dia meletakkan tangannya yang kanan di atas pahanya yang kanan [M/579]
[M/579] [T/237] [N/1263] [N/1266] [N/1267] [J/911] [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870]
[H/1871] [H/1876] [H/1942] [H/1947] [N/1159-IS] [N/1160-HS] [H/1866-IH]
[١٢٦٦/‫[ ]ﻥ‬١٢٦٣/‫[ ]ﻥ‬٢٣٧/‫[ ]ط‬٥٧٩/‫[ ]ﻡ‬٥٧٩/‫]ﻡ‬ ‫ﹶ ﹸ ﹶ ﹸ ﹸﹾ‬
 Atau di atas lututnya yang kanan [M/580] [Z/294] [١٨٧٦/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٧١/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٧٠/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬٩١١/‫[ ]ﺟــﻪ‬١٢٦٧/‫]ﻥ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia meletakkan dua tangannya di atas dua
lututnya [M/580] [N/1161] [N/1269] [J/913] [‫إح‬−١٨٦٦/‫إص[ ]ﺣﺐ‬−١١٦٠/‫إص[ ]ﻥ‬−١١٥٩/‫[ ]ﻥ‬١٩٤٧/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٤٢/‫]ﺣﺐ‬
[٢٩٤/‫[ ]ذ‬٥٨٠/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸر ﹾﻛ ﹶﺒﺘﹺ ﹺﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ‬
‫ ﺻﺤﻴﺢ اﻹﺳﻨﺎد‬١٠٤
‫ إﺳﻨﺎدﻩ ﺣﺴﻦ‬١٠٥
Adou_Fr@yahoo.com 98 ٩٨
[٩١٣/‫[ ]ﺟﻪ‬١٢٦٩/‫[ ]ﻥ‬١١٦١/‫[ ]ﻥ‬٥٨٠/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﻳ ﹶﻀ ﹸﻊ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸر ﹾﻛ ﹶﺒ ﹶﺘ ﹾﻴ ﹺﻪ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
‫ـﺬ ﹺﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶــﻰ‬
‫ﺨـ ﹺ‬
‫ـﲆ ﹶﻓ ﹺ‬ ‫ﹶﳚﻌـ ﹸـﻞ ﺣــﺪﱠ ﹺﻣﺮ ﹶﻓ ﹺﻘـ ﹺ‬
‫ـﻪ اﻷﹶ ﹾﻳ ﹶﻤـ ﹺ‬
‫ـﻦ ﹶﻋـ ﹶ‬
Dia meletakkan hujung sikunya yang kanan di atas pahanya yang kanan
[N/889] [N/1268] [H/1945] [H/1860-IQ] [N/1264-IS] [١٩٤٥/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٢٦٨/‫[ ]ﻥ‬٨٨٩/‫]ﻥ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹾﹶ ﹶ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia meletakkan dua sikunya di atas dua pahanya
[N/1264-IS] [‫إص‬−١٢٦٤/‫إﻕ[ ]ﻥ‬−١٨٦٠/‫]ﺣﺐ‬
[‫إص‬−١٢٦٤/‫]ﻥ‬ ‫ﺨ ﹶﺬ ﹾﻳ ﹺﻪ‬
‫ ﻳ ﹶﻀﻊ ﹺذرا ﹶﻋﻴ ﹺﻪ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻓ ﹺ‬: ‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴﺔ‬
‫ﹶ ﹶ ﹶ ﹸ ﹶ ﹾ‬ ‫ﹶ‬
‫ﹶﻳ ﹾﻘﺒﹺ ﹸﺾ ﹶأ ﹶﺻﺎﺑﹺ ﹶﻌ ﹸﻪ ﹸﻛ ﱡﻠ ﹶﻬﺎ‬

Dia menggenggam jari-jarinya kesemuanya [M/580] [T/237] [N/1267] [H/1942]
 Dia meletakkan ibu jarinya di atas jarinya yang tengah [M/579] [H/1943-IQ] [١٩٤٢/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٦٧/‫[ ]ﻥ‬٢٣٧/‫[ ]ط‬٥٨٠/‫]ﻡ‬
‫ ﹶﻳ ﹶﻀ ﹸﻊ إﹺ ﹾ ﹶﲠﺎ ﹶﻣ ﹸﻪ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺻ ﹶﺒ ﹺﻌ ﹺﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹾﺳ ﹶﻄﻰ‬
 Atau dia mencantumkan (jarinya) yang ketiga (jari hantu) dan yang kelima
(ibu jari) [M/580] [N/1263]
[‫إﻕ‬−١٩٤٣/‫[ ]ﺣﺐ‬٥٧٩/‫]ﻡ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia membuat bulatan dengan ibu jari dan jari
‫ﲬ ﹺﺴ ﹶ‬
hantu [N/1159-IS]
 Dan dalam satu riwayat : Dia menggenggam dua daripada jari-jarinya dan [١٢٦٣/‫[ ]ﻥ‬٥٨٠/‫]ﻡ‬ ‫ﲔ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﻳ ﹾﻌ ﹶﻘﺪﹸ ﹶﺛ ﹶ‬
‫ﻼ ﹶﺛ ﹶﺔ ﹶﻭ ﹶ ﹾ‬
dia membuat satu bulatan [N/889] [N/1265] [N/1268]
‫ﹴ‬
‫ ﹸ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
‫ﳛ ﱢﻠ ﹸﻖ ﹺ‬
‫اﻹ ﹾ ﹶﲠﺎ ﹶﻡ ﹶﻭا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹾﺳ ﹶﻄﻰ‬
 Dan dalam satu riwayat : Dia mencantumkan dua daripada jari-jarinya dan
dia membuat satu bulatan [H/1945] [H/1860-IQ] [‫إص‬−١١٥٩/‫]ﻥ‬
‫ﹺﹺ‬ ‫ ﻳ ﹾﻘـﺒﹺ ﹸﺾ ا ﹾﺛﻨﹶ ﹶﺘـ ﹺ ﹺ‬: ‫ـﺔ‬

‫ﹴ‬
[١٢٦٥/‫[ ]ﻥ‬٨٨٩/‫]ﻥ‬ ‫ـﲔ ﻣـ ﹾﻦ ﹶأ ﹶﺻــﺎﺑﹺﻌﻪ ﹶﻭ ﹸ ﹶ‬
‫ﳛ ﱢﻠـ ﹸﻖ ﹶﺣ ﹾﻠ ﹶﻘـ ﹰﺔ‬ ‫ﹾ‬ ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳـ ﹶ‬
[١٢٦٨/‫]ﻥ‬
‫ﹺﹺ‬ ‫ ﻳﻌ ﹺﻘﺪﹸ ﺛﹺﻨﹾﺘ ﹺ ﹺ‬: ‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴﺔ‬

[‫إﻕ‬−١٨٦٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٤٥/‫]ﺣﺐ‬ ‫ﹶﲔ ﻣ ﹾﻦ ﹶأ ﹶﺻﺎﺑﹺﻌﻪ ﹶﻭ ﹸ ﹶ‬
‫ﳛ ﱢﻠ ﹸﻖ ﹶﺣ ﹾﻠ ﹶﻘ ﹰﺔ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶﹾ‬ ‫ﹶ‬
Adou_Fr@yahoo.com 99 ٩٩
‫ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ إﹺ ﹾﺻ ﹶﺒ ﹶﻌ ﹸﻪ ﹸ ﹶ‬
‫ﳛ ﱢﺮﻛ ﹶﹸﻬﺎ ﹶﻳﺪﹾ ﹸﻋﻮ ﹺ ﹶﲠﺎ‬
Kemudian dia mengangkat satu jarinya, dia menggerak-gerakkannya, dia
berdoa dengannya [N/889] [N/1268] [H/1945] [H/1860-IQ] [‫إﻕ‬−١٨٦٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٤٥/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٦٨/‫[ ]ﻥ‬٨٨٩/‫]ﻥ‬
 Dalam satu riwayat : Dia menegakkan jarinya untuk doa [N/1159-IS]
‫ ﻳﻨﹾ ﹺﺼﺐ ﹸأﺻﺒﻌﻪ ﻟﹺﻠﺪﱡ ﻋ ﹺ‬: ‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳ ﹴﺔ‬
‫ﺎء‬
 Atau dia mengangkat jarinya yang kanan yang di sebelah ibu jari [M/580]
[N/1269] [J/912] [J/913] [Z/294] dan dia berdoa dengannya [M/580] [N/1269] [J/912]
[‫إص‬−١١٥٩/‫]ﻥ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹸ ﹾ ﹸﹶﹸ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
‫ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ إﹺ ﹾﺻ ﹶﺒ ﹶﻌ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ ا ﱠﻟﺘﹺﻲ ﺗﹶـ ﹺ ﹶﲇ ﹺ‬
[Z/294] [N/1264-IS]
 Dia menunjuk dengan jarinya
jari telunjuk [M/579] [M/580] [T/237]
[M/579] [N/1161] [N/1263] [J/911] [H/1864] iaitu
[N/1265] [N/1266] [N/1267] [H/1865] [H/1867]
[٩١٣/‫[ ]ﺟـﻪ‬٩١٢/‫[ ]ﺟـﻪ‬١٢٦٩/‫[ ]ﻥ‬٥٨٠/‫]ﻡ‬ ‫اﻹ ﹾ ﹶﲠـﺎﻡ‬
[H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [H/1942] [Z/293] [N/1264-IS] [H/1866-IH] [H/1943-IQ]
pada qiblat [H/1947] [N/1160-HS]
 Dan dia melontarkan pandangannya kepadanya [H/1947] [N/1160-HS]
[‫إص‬−١٢٦٤/‫[ ]ﻥ‬٢٩٤/‫[ ]ذ‬٩١٢/‫[ ]ﺟﻪ‬١٢٦٩/‫[ ]ﻥ‬٥٨٠/‫]ﻡ‬ ‫[ ﹶﻓ ﹶﻴﺪﹾ ﹸﻋﻮ ﹺ ﹶﲠﺎ‬٢٩٤/‫]ذ‬
[٥٧٩/‫]ﻡ‬ ‫اﻟﺴـ ﱠﺒﺎ ﹶﺑ ﹺﺔ‬ ‫ﹺﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫[ ﱠ‬١٨٦٤/‫[ ]ﺣــﺐ‬٩١١/‫[ ]ﺟــﻪ‬١٢٦٣/‫[ ]ﻥ‬١١٦١/‫[ ]ﻥ‬٥٧٩/‫ ﹸﻳﺸـ ﹸﲑ ﺑﹺﺈﹺ ﹾﺻـ ﹶﺒﻌﻪ ]ﻡ‬
[١٨٧٠/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٩٦٩/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٦٧/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٨٦٥/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٦٧/‫[ ]ﻥ‬١٢٦٦/‫[ ]ﻥ‬١٢٦٥/‫[ ]ﻥ‬٢٣٧/‫[ ]ط‬٥٨٠/‫]ﻡ‬
‫إﻕ[ ﹺﰲ‬−١٩٤٣/‫إح[ ]ﺣــﺐ‬−١٨٦٦/‫إص[ ]ﺣــﺐ‬−١٢٦٤/‫[ ]ﻥ‬٢٩٣/‫[ ]ذ‬١٩٤٢/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٧٦/‫[ ]ﺣــﺐ‬١٨٧١/‫]ﺣــﺐ‬

‫ﹺ ﹺ‬
[‫ص‬.‫ح‬−١١٦٠/‫[ ]ﻥ‬١٩٤٧/‫ا ﹾﻟﻘ ﹾﺒ ﹶﻠﺔ ]ﺣﺐ‬
‫ ﻭﻳﺮ ﹺﻣﻲ ﺑﹺﺒ ﹺ ﹺ‬

[‫ص‬.‫ح‬−١١٦٠/‫[ ]ﻥ‬١٩٤٧/‫ﴫﻩ إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﻬﺎ ]ﺣﺐ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶﹶﹾ‬
At-Tasyahhud (At-Tahiyyat) @ @†şè’nÛa
‫ﲔ اﻟ ﱠﺘ ﹺﺤ ﱠﻴ ﹶﺔ‬
‫ﻮﻝ ﹺﰲ ﹸﻛ ﱢﻞ ﹶر ﹾﻛ ﹶﻌ ﹶﺘ ﹾ ﹺ‬
‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹶﻳ ﹸﻘ ﹸ‬
‫ﻛ ﹶ‬
Nabi membaca pada setiap dua rakaàt At-Tahiyyat [M498] [H/1768]
[١٧٦٨/‫[ ]ﺣﺐ‬٤٩٨/‫]ﻡ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪١٠٠‬‬
‫ﺎد اﷲﹺ اﻟﺼ ﹺ‬
‫ﻼﻡ ﹶﻋ ﹶﻠﻴﻨﹶﺎ ﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺﻋﺒـ ﹺ‬ ‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶأ ﱡ ﹶﳞﺎ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬ ‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮ ﹸ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﺘ ﹺﺤ ﱠﻴ ﹸ‬
‫ﲔ‪,‬‬
‫ـﺎﳊ ﹶ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﹶ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ ﹸ ﹾ ﹶ‬ ‫ﲪ ﹸﺔ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶﺮ ﹶﻛﺎ ﹸﺗ ﹸﻪ‪ ,‬ﱠ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ‬ ‫ات ﹶﻭاﻟ ﱠﻄ ﱢﻴ ﹶﺒ ﹸ‬
‫ﺎت‪ ,‬ﱠ‬ ‫ﺎت ﷲﹺ ﹶﻭ ﱠ‬
‫]‪[M/402] [K/797] [K/800‬‬
‫‪١٠٧ ١٠٦‬‬
‫]ﻡ‪] [٤٠٢/‬خ‪] [٧٩٧/‬خ‪[٨٠٠/‬‬ ‫ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا ﹶﻋ ﹾﺒﺪﹸ ﹸﻩ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮ ﹸﻟ ﹸﻪ‬
‫ﻼﻡ ﹶﻋ ﹶﻠﻴﻨﹶـﺎ ﻭ ﹶﻋـ ﹶﲆ ﹺﻋﺒـ ﹺ‬ ‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶأ ﱡ ﹶﳞﺎ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬ ‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮ ﹸ‬ ‫ﺎت ا ﹾﹸﳌ ﹶﺒ ﹶﺎر ﹶﻛ ﹸ‬‫‪ ‬اﻟ ﱠﺘ ﹺﺤ ﱠﻴ ﹸ‬
‫ﺎد اﷲﹺ‬ ‫ﹶ‬ ‫اﻟﺴـ ﹶ ﹸ ﹾ ﹶ‬ ‫ﲪـ ﹸﺔ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶﺮ ﹶﻛﺎﺗﹸـ ﹸﻪ‪ ,‬ﱠ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ‬ ‫ﺎت ﷲﹺ ‪ ,‬ﱠ‬ ‫ات اﻟ ﱠﻄ ﱢﻴ ﹶﺒ ﹸ‬ ‫ﺎت ﱠ‬
‫ﻮﻝ اﷲﹺ ]ﻡ‪[M/403] [٤٠٣/‬‬ ‫ﲔ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا ﹶر ﹸﺳ ﹸ‬ ‫ﺎﳊ ﹶ‬ ‫اﻟﺼ ﹺ‬
‫ﱠ‬
‫ﻼﻡ ﹶﻋ ﹶﻠﻴﻨﹶـﺎ ﻭ ﹶﻋـ ﹶﲆ ﹺﻋﺒـ ﹺ‬ ‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶأ ﱡ ﹶﳞﺎ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬ ‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮ ﹸ‬ ‫ﺎت ا ﹾﹸﳌ ﹶﺒ ﹶﺎر ﹶﻛ ﹸ‬‫‪ ‬اﻟ ﱠﺘ ﹺﺤ ﱠﻴ ﹸ‬
‫ﺎد اﷲﹺ‬ ‫ﹶ‬ ‫اﻟﺴـ ﹶ ﹸ ﹾ ﹶ‬ ‫ﲪـ ﹸﺔ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶﺮ ﹶﻛﺎﺗﹸـ ﹸﻪ‪ ,‬ﱠ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ‬ ‫ﺎت ﷲﹺ ‪ ,‬ﱠ‬ ‫ات اﻟ ﱠﻄ ﱢﻴ ﹶﺒ ﹸ‬ ‫ﺎت ﱠ‬
‫‪] ŽéÛìŽ‰‬ﺟﻪ‪[J/900] [٩٠٠/‬‬ ‫ﲔ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا ‪fl ëfl @ŽêŽ†jž Çfl‬‬ ‫ﺎﳊ ﹶ‬ ‫اﻟﺼ ﹺ‬
‫ﱠ‬
‫‪ âć@ ý‬ﹶﻋ ﹶﻠﻴﻨﹶـﺎ ﻭ ﹶﻋـ ﹶﲆ ﹺﻋﺒـ ﹺ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﺘ ﹺﺤ ﱠﻴ ﹸ‬
‫ﺎد اﷲﹺ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﲪـ ﹸﺔ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶﺮ ﹶﻛﺎﺗﹸـ ﹸﻪ‪ fl ,‬‬
‫ـﻲ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴـ ﹶﻚ ﹶأ ﱡ ﹶﳞـﺎ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡ‬‫اﻟﺴ ﹶ‬
‫ﺎت ﷲﹺ‪ ,‬ﱠ‬ ‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮ ﹸ‬
‫ات اﻟ ﱠﻄ ﱢﻴ ﹶﺒ ﹸ‬ ‫ﺎت ﱠ‬ ‫ﺎت ا ﹾﹸﳌ ﹶﺒ ﹶﺎر ﹶﻛ ﹸ‬
‫ﻮﻝ اﷲﹺ ]ﺣﺐ‪] [١٩٥٣/‬ﺣﺐ‪[١٩٥٢/‬‬ ‫ﲔ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا ﹶر ﹸﺳ ﹸ‬ ‫ﺎﳊ ﹶ‬‫اﻟﺼ ﹺ‬
‫]‪[H/1953] [H/1952‬‬
‫‪١٠٩ ١٠٨‬‬
‫ﱠ‬
‫ـﲆ ﹺﻋﺒ ﹺ‬ ‫ـﻚ ﹶأ ﱡ ﹶﳞـﺎ اﻟﻨﱠﺒﹺـ ﱡﻲ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟﺘ ﹺ‬
‫ـﺎد اﷲﹺ‬ ‫‪ âć@ ý‬ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴﻨﹶـﺎ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶ ﹶ‬
‫ﲪـ ﹸﺔ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶﺮﻛﹶﺎﺗﹸـ ﹸﻪ‪ fl ,‬‬ ‫‪ âć@ ý‬ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶ‬‫ـﺎت ﷲﹺ‪ fl ,‬‬ ‫ات اﻟ ﱠﻄ ﱢﻴ ﹶﺒ ﹸ‬ ‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮ ﹸ‬‫ﹶﺎت ﱠ‬ ‫ﺎت ا ﹾﹸﳌ ﹶﺒ ﹶﺎرﻛ ﹸ‬ ‫ﱠﺤ ﱠﻴ ﹸ‬
‫ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻥ‪] ,[١١٦٢/‬ﻥ‪] ,[١١٦٣/‬ﻥ‪] ,[١٢٧٧/‬ﻥ‪] ,[١٢٩٨/‬ﺟﻪ‪] ,[٨٩٩/‬ﺣﺐ‪] ,[١٩٤٨/‬ﺣﺐ‪] ,[١٩٤٩/‬ﺣﺐ‪] ,[١٩٥٠/‬ﺣﺐ‪] ,[١٩٥١/‬ﺣﺐ‪] ,[١٩٥٥/‬ﺣﺐ‪] ,[١٩٦٣/‬ذ‪ [٢٨٩/‬ﻭﰲ ]ﺣﺐ‪−١٩٥٦/‬إﻕ[‬
‫‪١٠٦‬‬
‫‪107‬‬
‫]‪Demikian dalam [N/1162], [N/1163], [N/1277], [N/1298], [J/899], [H/1948], [H/1949], [H/1950], [H/1951], [H/1955], [H/1963], [Z/289] dan dalam [H/1956-IQ‬‬
‫‪ ١٠٨‬إﺳﻨﺎدﻩ ﺣﺴﻦ‪ ,‬ﻭﻫﻮ ﺣﺪﻳﺚ ﺻﺤﻴﺢ‬
‫‪109‬‬
‫‪Isnadnya hasan, dan ia hadis sahih‬‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪101‬‬ ‫‪١٠١‬‬
‫ﲔ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا ﹶر ﹸﺳ ﹸ‬

‫ﻮﻝ اﷲﹺ‬ ‫اﻟﺼ ﹺ‬
‫ﺎﳊ ﹶ‬
‫]ذ‪[Z/290] [٢٩٠/‬‬ ‫ﱠ‬
‫ـﲆ ﹺﻋﺒ ﹺ‬ ‫ـﻚ ﹶأ ﱡ ﹶﳞـﺎ اﻟﻨﱠﺒﹺـ ﱡﻲ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟﺘ ﹺ‬
‫ـﺎد اﷲﹺ‬ ‫‪ âć@ ý‬ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴﻨﹶـﺎ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶ ﹶ‬
‫ﲪـ ﹸﺔ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶﺮﻛﹶﺎﺗﹸـ ﹸﻪ‪ fl ,‬‬ ‫‪ âć@ ý‬ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶ‬
‫ـﺎت ﷲﹺ‪ fl ,‬‬ ‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮ ﹸ‬
‫ات اﻟ ﱠﻄ ﱢﻴ ﹶﺒ ﹸ‬ ‫ﹶﺎت ﱠ‬ ‫ﺎت ا ﹾﹸﳌ ﹶﺒ ﹶﺎرﻛ ﹸ‬
‫ﱠﺤ ﱠﻴ ﹸ‬
‫‪] ŽéÛìŽ‰‬ﻥ‪[N/1174] [١١٧٤/‬‬ ‫ﲔ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا ‪fl ëfl @ŽêŽ†jž Çfl‬‬ ‫اﻟﺼ ﹺ‬
‫ﺎﳊ ﹶ‬ ‫ﱠ‬
‫ﺎد اﷲﹺ اﻟﺼـ ﹺ‬

‫ﻼﻡ ﹶﻋ ﹶﻠﻴﻨﹶـﺎ ﻭ ﹶﻋـ ﹶﲆ ﹺﻋﺒـ ﹺ‬ ‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶأ ﱡ ﹶﳞﺎ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬ ‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮ ﹸ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﺘ ﹺﺤ ﱠﻴ ﹸ‬
‫ﲔ‪,‬‬
‫ﺎﳊ ﹶ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﹶ‬ ‫اﻟﺴـ ﹶ ﹸ ﹾ ﹶ‬ ‫ﲪ ﹸﺔ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶﺮ ﹶﻛﺎ ﹸﺗ ﹸﻪ‪ ,‬ﱠ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ‬
‫ات ﷲﹺ‪ ,‬ﱠ‬ ‫ﺎت ﱠ‬‫ﺎت اﻟ ﱠﻄ ﱢﻴ ﹶﺒ ﹸ‬
‫]ﻡ‪] [٤٠٤/‬ﻥ‪] [١١٧٢/‬ﻥ‪] [١٢٨٠/‬ﺟﻪ‪[M/404] [N/1172] [N/1280] [J/901] [٩٠١/‬‬ ‫ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا ﹶﻋ ﹾﺒﺪﹸ ﹸﻩ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮ ﹸﻟ ﹸﻪ‬
‫ﲔ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ‬ ‫ﺎد اﷲﹺ اﻟﺼ ﹺ‬

‫ﺎﳊ ﹶ‬ ‫‪ âć ý‬ﹶﻋ ﹶﻠﻴﻨﹶﺎ ﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺﻋﺒ ﹺ‬ ‫‪ âć ý‬ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶأ ﱡ ﹶﳞﺎ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬
‫ﲪ ﹸﺔ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶﺮﻛﹶﺎ ﹸﺗ ﹸﻪ‪ fl ,‬‬ ‫ات ﷲﹺ‪ fl ,‬‬ ‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮ ﹸ‬ ‫ﺎت اﻟ ﱠﻄ ﱢﻴ ﹶﺒ ﹸ‬ ‫‪ ‬اﻟﺘ ﹺ‬
‫ﱠ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﺎت ﱠ‬ ‫ﱠﺤ ﱠﻴ ﹸ‬
‫ﻪ ]ﻥ‪[N/1064] [١٠٦٤/‬‬ ‫ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا ﹶﻋ ﹾﺒﺪﹸ ﹸﻩ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮ ﹸﻟ ﹸ‬
‫ـﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟـ ﹶﻪ‬ ‫ﺎد اﷲﹺ اﻟﺼ ﹺ‬
‫ﻼﻡ ﹶﻋ ﹶﻠﻴﻨﹶﺎ ﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺﻋﺒ ﹺ‬ ‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶأ ﱡ ﹶﳞﺎ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬
‫ﲔ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺷ ﹶ‬
‫ﺎﳊ ﹶ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﹶ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ ﹸ ﹾ ﹶ‬ ‫ﲪ ﹸﺔ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶﺮﻛﹶﺎ ﹸﺗ ﹸﻪ‪ ,‬ﱠ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ‬
‫‪ p‬ﷲﹺ‪ ,‬ﱠ‬
‫–‪Ž aflìÜ‬‬
‫‪Ş Ûa@ŽpbŞîzč nŞ Ûa ‬‬
‫]ﺣﺐ‪[H/2167] [٢١٦٧/‬‬ ‫إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا ﹶﻋ ﹾﺒﺪﹸ ﹸﻩ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮ ﹸﻟ ﹸﻪ‬
‫ﻼﻡ ﹶﻋ ﹶﻠﻴﻨﹶـﺎ ﻭ ﹶﻋـ ﹶﲆ ﹺﻋﺒـ ﹺ‬ ‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶأ ﱡ ﹶﳞﺎ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬ ‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮ ﹸ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﺘ ﹺﺤ ﱠﻴ ﹸ‬

‫ﺎد‬ ‫ﹶ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ ﹸ ﹾ ﹶ‬ ‫ﲪ ﹸﺔ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶﺮ ﹶﻛﺎ ﹸﺗ ﹸﻪ‪ ,‬ﱠ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ‬‫ات ﷲﹺ‪ ,‬ﱠ‬ ‫ﺎت ﱠ‬ ‫ﺎت ﷲﹺ‪ ,éč ÜÛč @Žpbflî×č aŞŒÛa ,‬اﻟ ﱠﻄ ﱢﻴ ﹶﺒ ﹸ‬
‫اﷲﹺ اﻟﺼ ﹺ‬
‫ﺳﻮ ﹸﻟ ﹸﻪ ]ط‪[T/242] [٢٤٢/‬‬ ‫ﲔ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا ﹶﻋ ﹾﺒﺪﹸ ﹸﻩ ﹶﻭ ﹶر ﹸ‬‫ﺎﳊ ﹶ‬ ‫ﱠ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪102‬‬ ‫‪١٠٢‬‬
‫ـﺎد اﷲﹺ اﻟﺼ ﹺ‬
‫ﻼﻡ ﹶﻋ ﹶﻠﻴﻨﹶﺎ ﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺﻋﺒ ﹺ‬ ‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹶﻚ ﹶأ ﱡ ﹶﳞﺎ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬ ‫اﻟﺼ ﹶﻠ ﹶﻮ ﹸ‬ ‫‪ ‬اﻟﺘ ﹺ‬
‫ﲔ‪,‬‬
‫ـﺎﳊ ﹶ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﹶ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ ﹸ ﹾ ﹶ‬ ‫ﲪ ﹸﺔ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹶﺮﻛﹶﺎ ﹸﺗ ﹸﻪ‪ ,‬ﱠ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ‬
‫ات ﷲﹺ‪ ,‬ﱠ‬ ‫ﺎت ﱠ‬‫ﺎت ﷲﹺ‪ ,‬اﻟ ﱠﻄ ﱢﻴ ﹶﺒ ﹸ‬
‫ﱠﺤ ﱠﻴ ﹸ‬
‫]ﻥ‪[N/1173] [١١٧٣/‬‬ ‫ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‪ ,ŽéÛ @ÙíŠ‘fl @ü@Žê†fl yž ëfl ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺷ ﹶﻬﺪﹸ ﹶأ ﱠﻥ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪﹰ ا ﹶﻋ ﹾﺒﺪﹸ ﹸﻩ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮ ﹸﻟ ﹸﻪ‬
‫‪Salawat Ke Atas Nabi‬‬ ‫‪@ @äÛa@óÜÇ@ñý–Ûa‬‬
‫آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤ ﹴﺪ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬

‫ﹾﺖ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﱠﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺﳎﻴﺪﹲ ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺑ ﹺ‬
‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏﹶﻤ ﹴﺪ ﹶﻭ ﹺ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬إﹺﻧ ﹶ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹴ ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭآﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﱠﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺ‬
‫ﻴﻢ‪ ,‬إﹺﻧ ﹶ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]ﻥ‪[N/1289] [١٢٨٩/‬‬ ‫ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫]ﻥ‪[N/1292] [١٢٩٢/‬‬ ‫آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤ ﹴﺪ‬

‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏﹶﻤ ﹴﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺ‬
‫ﱠ‬ ‫ﱠ‬
‫ـﲆ ﹺ‬ ‫ـﲆ ﹸﳏﹶﻤ ﹴ‬

‫ـﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶ ﹺ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫آﻝ‬ ‫ﹾـﺖ ﹶﻋ ﹶ‬
‫ﹶـﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬
‫ـﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤـﺪ‪ ,‬ﻛ ﹶ‬ ‫ـﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶ ﱠ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﲔ‪ ,‬إﹺﻧ ﹶ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹺﰲ ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎ ﹶﳌﹺ ﹶ‬ ‫ﹺ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]ط‪] [٤٥٩/‬ﺣﺐ‪[T/459] [H/1958] [١٩٥٨/‬‬ ‫إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﹴ‬ ‫ـﲆ ﹸﳏﹶﻤ ﹴ‬

‫ـﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶ ﹺ‬ ‫ﻴﻢ‪ @,†ć îčvßfl @ć†îčàyfl @ÙãŞ g ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫ﹶـﲈ‬
‫ـﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤـﺪ‪ ,‬ﻛ ﹶ‬ ‫ـﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶ ﱠ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﻴﻢ‪ ,‬إﹺﻧ ﹶ‬ ‫ﹺ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]ﻥ‪[N/1291] [١٢٩١/‬‬ ‫ﹾﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﹶﺑ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪103‬‬ ‫‪١٠٣‬‬
‫آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤ ﹴﺪ‪ ,‬ﻛﹶـ ﹶﲈ‬

‫‪ Ú‬ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶﻤ ﹴﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺ‬
‫ﱠ‬ ‫‪ ‰ b@ ifl @ŞáèŽ ÜÛa@,†ć îvč ßfl @†ć îàč yfl @Ù‬‬
‫ﻴﻢ‪ ãŞ g ,‬‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫اﻫﻴﻢ‪ ,‬إﹺ ﱠﻧ ﹶﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺ‬
‫ﹺ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]خ‪] [٤٥١٩/‬ﺟﻪ‪[K/4519] [J/904] [٩٠٤/‬‬ ‫ﹶﺑﺎ ﹶر ﹾﻛ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮ ﹶ‬
‫آﻝ ﹸﳏ ﹶﻤـ ﹴﺪ‪ ,‬ﻛﹶـﲈ ﹶﺑﺎرﻛﹾـ ﹶﺖ ﹶﻋـ ﹶﲆ ﹺ‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶﻤ ﹴﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫آﻝ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﱠ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﲔ‪ ,‬إﹺ ﱠﻧ ﹶﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹺﰲ ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎ ﹶﳌﹺ ﹶ‬ ‫ﹺ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]ﻡ‪] [٤٠٥/‬ط‪] [٤٥٩/‬ﻥ‪] [١٢٨٥/‬ﺣﺐ‪[M/405] [T/459] [N/1285] [H/1965] [١٩٦٥/‬‬ ‫إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤـ ﹴﺪ‪ ,‬ﻛﹶـ ﹶﲈ‬
‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶﻤ ﹴﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺ‬
‫ﱠ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,†ć@ îvč ßfl @†ć îàč yfl @ÙãŞ g ,‬ﹶﻭﺑﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫اﻫﻴﻢ‪ ,‬إﹺ ﱠﻧ ﹶﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]ﻡ‪[M/406] [٤٠٦/‬‬ ‫ﹶﺑ ﹶﺎر ﹾﻛ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮ ﹶ‬
‫آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤـ ﹴﺪ‪,‬‬
‫ﱠ‬ ‫‪ á‬ﺑﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﻴﻢ‪Ş @ èŽ ÜÛa ,†ć îvč ßfl @†ć îàč yfl @ÙãŞ g ,‬‬
‫اﻫﻴﻢ‪ ,‬إﹺ ﱠﻧ ﹶﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]خ‪] [٥٩٩٦/‬ﻡ‪] [٤٠٦/‬ﻥ‪] [١٢٨٧/‬ﺣﺐ‪[H/1964] [K/5996] [M/406] [N/1287] [١٩٦٤/‬‬ ‫ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎر ﹾﻛ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮ ﹶ‬
‫ـﲆ ﹺ‬ ‫ـﲆ ﹸﳏﹶﻤ ﹴ‬ ‫ﱠﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺﳎﻴﺪﹲ ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬إﹺﻧ ﹶ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫آﻝ‬ ‫ـﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶ‬ ‫ـﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶ ﱠ‬ ‫ﻴﻢ ﹶﻭآﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﱠﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺ‬‫ﻴﻢ‪ ,‬إﹺﻧ ﹶ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤ ﹴﺪ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]ﻥ‪] [١٢٨٨/‬ﻥ‪] [١٢٩٠/‬ﺣﺐ‪[N1288] [N1290] [H/1957] [١٩٥٧/‬‬ ‫ﻴﻢ ﹶﻭآﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﹾﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋـ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤـ ﹴﺪ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬إﹺ ﱠﻧ ﹶﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺﳎﻴـﺪﹲ ‪Ş@ ŽèÜÛa ,‬‬
‫‪ á‬ﹶﺑـ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫اﻫﻴﻢ ‪ @ ÜÇfl ëfl‬ﹺ‬
‫‪ ó‬آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮ ﹶ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪104‬‬ ‫‪١٠٤‬‬
‫]خ‪[K/3190] [٣١٩٠/‬‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬إﹺ ﱠﻧ ﹶﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺﳎﻴﺪﹲ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫ﻴﻢ ‪ óÜÇfl ëfl‬آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺑﺎ ﹶر ﹾﻛ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤ ﹴﺪ ‪ğ@ ğßþ a@ğïčjäŞ Ûa‬‬
‫‪ï‬‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻴﻢ ‪ óÜÇfl ëfl‬آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ‪ ğïğßþ a@ğïjč ŞäÛa‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫اﻫﻴﻢ‪ ,‬إﹺ ﱠﻧ ﹶﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]ﺣﺐ‪−١٩٥٩/‬إح[ ]‪[H/1959-IH‬‬ ‫ﻴﻢ ‪ óÜÇfl ëfl‬آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮ ﹶ‬‫ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺑﺎ ﹶر ﹾﻛ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤ ﹴﺪ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎر ﹾﻛ ﹶﺖ ‪fl îçč aŠfl iž g@óÜÇfl‬‬

‫‪á‬‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶﻤ ﹴﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺ‬
‫ﱠ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻋ ﹾﺒﺪ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮﻟ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫]ﺟﻪ‪[J/903] [٩٠٣/‬‬
‫آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤ ﹴﺪ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎر ﹾﻛ ﹶﺖ ‪fl îçč aŠfl iž g@óÜÇfl‬‬

‫‪@á‬‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶﻤ ﹴﺪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺ‬
‫ﱠ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻋ ﹾﺒﺪ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮﻟ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫]خ‪[K/5997] [٥٩٩٧/‬‬ ‫‪á‬‬
‫‪fl îçč aŠfl iž g@Þ eëfl‬‬
‫ﹴ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ ﹺ‬
‫ﹾـﺖ ‪fl@ îčçaflŠžig@óÜÇfl‬‬
‫‪á‬‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤـﺪ ‪ ,†đ@ Şàzfl Žß@Þeflë‬ﻛ ﹶ‬
‫ﹶـﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻋ ﹾﺒﺪ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮﻟ ﹶﻚ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫]ﻥ‪[N/1293] [١٢٩٣/‬‬
‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑﺎ ﹺر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤ ﹴﺪ ‪ ,†đ àŞ zfl ßŽ @Þ eëfl‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎر ﹾﻛ ﹶﺖ ‪fl îçč aŠfl @ iž g@óÜÇfl‬‬
‫‪@Þ eëfl @á‬‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻋ ﹾﺒﺪ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮﻟ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫]خ‪[K/4520] [٤٥٢٠/‬‬ ‫‪á‬‬
‫‪fl îçč aŠfl iž g‬‬
‫آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤـ ﹴﺪ‪ ,‬ﻛﹶـ ﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛﹾـ ﹶﺖ ‪@ó@ ÜÇfl‬‬
‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶﻤـ ﹴﺪ ﹶﻭ ﹶﻋـ ﹶﲆ ﹺ‬
‫ﱠ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻋ ﹾﺒﺪ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮﻟ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫]خ‪[K/4520] [٤٥٢٠/‬‬ ‫‪á‬‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪105‬‬ ‫‪١٠٥‬‬
‫آﻝ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤ ﹴﺪ‪ ,‬ﻛﹶـ ﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛﹾـ ﹶﺖ ‪@Þ e@ó@ ÜÇfl‬‬

‫ﱠ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻋ ﹾﺒﺪ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮﻟ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫]خ‪[K/4520] [٤٥٢٠/‬‬ ‫‪á‬‬
‫ـﲆ ﹺ‬ ‫ﹺﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹴ‬

‫آﻝ‬ ‫ﹾـﺖ ﹶﻋ ﹶ‬ ‫ﹶـﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭ ﹶأ ﹾز ﹶﻭاﺟﻪ ﹶﻭ ﹸذ ﱢر ﱠﻳﺘﻪ‪ ,‬ﻛ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭ ﹶأ ﹾز ﹶﻭاﺟﻪ ﹶﻭ ﹸذ ﱢر ﱠﻳﺘﻪ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﱠﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬إﹺﻧ ﹶ‬ ‫ﹺ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]خ‪[K/3189] [٣١٨٩/‬‬ ‫إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ـﲆ ﹺ‬ ‫ﹺﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫آﻝ‬ ‫ﹾـﺖ ﹶﻋ ﹶ‬ ‫ﹶـﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭ ﹶأ ﹾز ﹶﻭاﺟﻪ ﹶﻭ ﹸذ ﱢر ﱠﻳﺘﻪ‪ ,‬ﻛ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ ﹶﻭ ﹶأ ﹾز ﹶﻭاﺟﻪ ﹶﻭ ﹸذ ﱢر ﱠﻳﺘﻪ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﱠﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺ‬ ‫´‪ ,‬إﹺﻧ ﹶ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬ﹺﰲ ‪fl àč Û bflÈÛ a‬‬ ‫ﹺ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]ﺟﻪ‪[J/905] [٩٠٥/‬‬ ‫إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﹾﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺ‬
‫آﻝ‬ ‫اﺟ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹸذ ﱢر ﱠﻳﺘﹺ ﹺﻪ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬
‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏﹶﻤ ﹴﺪ ﹶﻭ ﹶأ ﹾز ﹶﻭ ﹺ‬
‫ﱠ‬ ‫‪ ,á‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫اﺟ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹸذ ﱢر ﱠﻳﺘﹺ ﹺﻪ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ‪fl îčçaflŠiž g@Þe@óÜÇfl‬‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏﹶﻤ ﹴﺪ ﹶﻭ ﹶأ ﹾز ﹶﻭ ﹺ‬
‫ﱠ‬ ‫ﱠ‬
‫ﱠﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬إﹺﻧ ﹶ‬ ‫ﹺ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]ط‪] [٤٥٨/‬خ‪] [٥٩٩٩/‬ﻥ‪[N/1294] [K/5999] [T/458] [١٢٩٤/‬‬ ‫إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫اﺟـ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹸذ ﱢر ﱠﻳﺘﹺـ ﹺﻪ‪ ,‬ﻛﹶـ ﹶﲈ‬
‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋـ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶﻤـ ﹴﺪ ‪ ó@ ÜÇfl ëfl‬ﹶأ ﹾز ﹶﻭ ﹺ‬
‫ﱠ‬ ‫‪ ,á‬ﹶﻭ ﹶﺑـ ﹺ‬‫اﺟ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹸذ ﱢر ﱠﻳﺘﹺ ﹺﻪ‪ ,‬ﹶﻛ ﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ‪fl îçč aŠfl iž g@Þ e@óÜÇfl‬‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶﻤ ﹴﺪ ‪ óÜÇfl ëfl‬ﹶأ ﹾز ﹶﻭ ﹺ‬
‫ﱠ‬ ‫ﱠ‬
‫اﻫﻴﻢ‪ ,‬إﹺ ﱠﻧ ﹶﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﹶ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﳎﻴﺪﹲ ]ﻡ‪[M/407] [٤٠٧/‬‬ ‫ﹶﺑ ﹶﺎر ﹾﻛ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮ ﹶ‬
‫]‪[N/1286-IS‬‬ ‫]ﻥ‪−١٢٨٦/‬إص[‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤ ﹴﺪ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬
‫ﹾﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫ﻴﻢ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸﳏ ﹶ ﱠﻤﺪ‪ ,‬ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪106‬‬ ‫‪١٠٦‬‬
‫‪Doa Selepas Tahiyyat Akhir‬‬ ‫‪ŠŁa@†şè’nÛa@†Èi@õbÇ†Ûa‬‬
‫ﻮﻝ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ اﻟ ﱠﺘ ﹾﺴ ﹺﻠﻴ ﹺﻢ ‪:‬‬

‫ﹶﻳ ﹸﻘ ﹸ‬
‫‪Dia berkata sebelum memberi salam :‬‬
‫ﻴﺢ اﻟﺪﱠ ﱠﺟ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ ﹺ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹺ‬

‫اب ا ﹾﻟ ﹶﻘ ﹾ ﹺﱪ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹺ‬
‫]ﻡ‪[M/588] [٥٨٨/‬‬ ‫ﺎﻝ‬ ‫ﴍ ا ﹾﹶﳌﺴ ﹶ‬
‫اب اﻟﻨﱠﺎر‪ ,‬ﹶﻭﻓ ﹾﺘﻨﹶﺔ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺤ ﹶﻴﺎ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹶﲈت‪ ,‬ﹶﻭ ﹶ ﱢ‬
‫]ﻡ‪[M/588] [٥٨٨/‬‬ ‫ﺎﻝ‬ ‫ﴍ ‪ òč äfl nž Ïč‬ا ﹾﹶﳌ ﹺﺴ ﹺ‬
‫ﻴﺢ اﻟﺪﱠ ﱠﺟ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫‪ åž ßč ëfl ,á‬ﹶﻋ ﹶﺬ ﹺ‬
‫اب ‪ åž ßč ëfl ,Š jž Ô Û a‬ﻓ ﹾﺘﻨﹶﺔ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺤ ﹶﻴﺎ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹶﲈت‪ åž ßč ëfl ,‬ﹶ ﱢ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ‪č aflˆÇfl‬‬
‫‪fl äŞ èfl ufl @l‬‬
‫ﺎﻝ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹾﺘﻨ ﹺﹶﺔ‬

‫ﻴﺢ اﻟﺪﱠ ﱠﺟ ﹺ‬ ‫اب ا ﹾﻟ ﹶﻘ ﹾ ﹺﱪ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹾﺘﻨ ﹺﹶﺔ ا ﹾﹶﳌ ﹺﺴ ﹺ‬
‫اب اﻟﻨ ﹺﱠﺎر‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹺ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹺ‬
‫ﻡ ]ﺣﺐ‪−١٩٦٨/‬ص[ ]‪[H/1968-S‬‬ ‫ت‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺄ ﹶﺛ ﹺﻢ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹾﻐ ﹶﺮ ﹺ‬ ‫ا ﹾﹶﳌﺤﻴﺎ ﻭا ﹾﹶﳌﲈ ﹺ‬
‫ﹾﹶ ﹶ ﹶ‬
‫ـﻢ إﹺ ﱢﲏ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫اب ا ﹾﻟ ﹶﻘ ﹾ ﹺﱪ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹾﺘﻨ ﹺﹶﺔ ا ﹾﹶﳌ ﹺﺴ ﹺ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹺ‬
‫ﻴﺢ اﻟﺪﱠ ﱠﺟﺎﻝ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﻣ ﹾﻦ ﻓ ﹾﺘﻨﹶـﺔ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺤ ﹶﻴـﺎ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹶـﲈت‪ ,‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠ‬
‫ﻡ ]ﻡ‪] [٥٨٨/‬ﻥ‪−١٣٠٩/‬ص[ ]‪[M/588] [N/1309-S‬‬ ‫ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺄ ﹶﺛ ﹺﻢ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹾﻐ ﹶﺮ ﹺ‬
‫ﺎﻝ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹾﺘﻨ ﹺﹶﺔ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺤ ﹶﻴﺎ ‪č@ bflààfl Û a@čòäfl nž Ïč ëfl‬‬
‫‪ ,p‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠ‬
‫ـﻢ‬ ‫اب ا ﹾﻟ ﹶﻘ ﹾ ﹺﱪ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹾﺘﻨ ﹺﹶﺔ ا ﹾﹶﳌ ﹺﺴ ﹺ‬
‫ﻴﺢ اﻟﺪﱠ ﱠﺟ ﹺ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹺ‬
‫ﻡ ]خ‪[K/798] [٧٩٨/‬‬ ‫إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺄ ﹶﺛ ﹺﻢ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹾﻐ ﹶﺮ ﹺ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪107‬‬ ‫‪١٠٧‬‬
‫ـﻚ ﹺﻣـ ﹾﻦ‬ ‫اب ا ﹾﻟ ﹶﻘ ﹾ ﹺﱪ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﻓﹺ ﹾﺘﻨ ﹺﹶﺔ ا ﹾﹶﳌ ﹺﺴ ﹺ‬
‫ﻴﺢ اﻟـﺪﱠ ﱠﺟ ﹺ‬
‫ﺎﻝ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋـﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶ‬ ‫اب ﹶﺟ ﹶﻬﻨ ﹶﱠﻢ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹺ‬‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺﻧﱠﺎ ﹶﻧ ﹸﻌﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹺ‬
‫ﻓﹺﻨﹾﺘ ﹺﹶﺔ ا ﹾﹶﳌﺤﻴﺎ ﻭا ﹾﹶ ﹺ‬
‫ﳌ ﹶﲈت ]ﻡ‪[M/590] [٥٩٠/‬‬ ‫ﹾﹶ ﹶ‬
‫ﹾـﺖ‬ ‫ﹾﺖ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠ ﹸﻢ ﺑﹺ ﹺﻪ ﹺﻣﻨﱢـﻲ‪ ,‬ﹶأﻧ ﹶ‬

‫ﹾـﺖ ا ﹾﹸﳌ ﹶﻘـﺪﱢ ﹸﻡ ﹶﻭ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﴎ ﹾﻓ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﴎ ﹾر ﹸت ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠﻨ ﹸﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
‫ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹶﻣﺎ ﹶﻗﺪﱠ ﹾﻣ ﹸﺖ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﱠﺧ ﹾﺮ ﹸت‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
‫]ﻡ‪] [٧٧١/‬ﺣﺐ‪−١٩٦٦/‬ص[ ]‪[M/771] [H/1966-S‬‬ ‫ا ﹾﹸﳌ ﹶﺆ ﱢﺧ ﹸﺮ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬
‫ﹾﺖ‬
‫ﹾـﺖ ا ﹾﻟ ﹶﻐ ﹸﻔ ﹸ‬
‫ـﻮر‬ ‫ﲪﻨﹺـﻲ إﹺﻧ ﹶ‬
‫ﱠـﻚ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫ﹾﺖ‪ ,‬ﹶﻓﺎ ﹾﻏ ﹺﻔﺮ ﹺﱄ ﻣ ﹾﻐ ﹺﻔﺮ ﹰة ﹺﻣﻦ ﹺﻋﻨ ﹺ‬
‫ﹾـﺪ ﹶﻙ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾار ﹶ ﹾ‬ ‫ﹾ ﹶ ﹶ ﹾ‬ ‫ﹸﻮب إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶﻇ ﹶﻠ ﹾﻤ ﹸﺖ ﹶﻧ ﹾﻔ ﹺﴘ ﹸﻇ ﹾﻠ ﹰﲈ ﻛﹶﺜﹺ ﹰﲑا‪ ,‬ﹶﻭﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻐ ﹺﻔ ﹸﺮ ﱡ‬
‫اﻟﺬﻧ ﹶ‬
‫ﻴﻢ ]خ‪] [٧٩٩/‬ﻥ‪−١٣٠٢/‬ص[ ]ﺣﺐ‪−١٩٧٦/‬ص[ ]‪[K/799] [N/1302-S] [H/1976-S‬‬
‫ﹺ‬
‫اﻟﺮﺣ ﹸ‬ ‫ﱠ‬
‫]ﻥ‪−١٣٠٣/‬ص[ ]‪[N/1303-S‬‬ ‫‪ ‬ﹶر ﱢب ﹶأ ﹺﻋﻨﱢﻲ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺذﻛ ﹺﹾﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹸﺷﻜ ﹺﹾﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹸﺣ ﹾﺴ ﹺﻦ ﹺﻋ ﹶﺒﺎ ﹶدﺗﹺ ﹶﻚ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫]ﻥ‪−١٣٠٦/‬ص[ ]‪[N/1306-S‬‬ ‫ﴍ ﹶﻣﺎ ﹶﱂ ﹾ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻤ ﹾﻞ‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﻣ ﹾﻦ ﹶ ﱢ‬
‫ﴍ ﹶﻣﺎ ﹶﻋﻤ ﹾﻠ ﹸﺖ‪ ,‬ﹶﻭﻣ ﹾﻦ ﹶ ﱢ‬
‫]ﻥ‪−١٣٤٧/‬إص[ ]‪[N/1347-IS‬‬ ‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹶﻦ ا ﹾﻟ ﹸﻜ ﹾﻔ ﹺﺮ ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶﻔ ﹾﻘ ﹺﺮ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹺ‬

‫اب ا ﹾﻟ ﹶﻘ ﹾ ﹺﱪ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪108‬‬ ‫‪١٠٨‬‬
‫اﳊ ﹶﻴﺎ ﹶة ﹶﺧ ﹾ ﹰﲑا ﹺﱄ‪ ,‬ﹶﻭﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﻓﻨﹺﻲ إﹺ ﹶذا ﹶﻋ ﹺﻠ ﹾﻤ ﹶﺖ ا ﹾﻟ ﹶﻮ ﹶﻓﺎ ﹶة ﹶﺧ ﹾ ﹰﲑا ﹺﱄ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺳ ﹶ‬
‫ـﺄ ﹸﻟ ﹶﻚ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﺐ‪ ,‬ﹶﻭ ﹸﻗﺪﹾ ﹶرﺗﹺ ﹶﻚ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹾ‬
‫اﳋﹶ ﹾﻠ ﹺﻖ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺣ ﹺﻴﻨﻲ ﹶﻣﺎ ﹶﻋﻠ ﹾﻤ ﹶﺖ ﹾ ﹶ‬
‫ﹺ ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﺑﹺﻌ ﹾﻠﻤ ﹶﻚ ا ﹾﻟ ﹶﻐ ﹾﻴ ﹶ‬
‫ﹺ‬ ‫ـﻴﲈ ﻻﹶ ﹶﻳﻨﹾ ﹶﻔـﺪﹸ ‪ ,‬ﹶﻭ ﹸﻗ ﱠـﺮ ﹶة ﹶﻋ ﹾ ﹴ‬ ‫ﹺ‬ ‫اﻟﺸ ﹶﻬﺎ ﹶد ﹺة‪ ,‬ﹶﻭﻛ ﹺﹶﻠ ﹶﻤ ﹶﺔ ﹺ‬
‫ـﻊ‪,‬‬‫ـﲔ ﻻﹶ ﹶﺗﻨﹾ ﹶﻘﻄ ﹸ‬ ‫ـﺄ ﹸﻟ ﹶﻚ ﻧﹶﻌ ﹰ‬ ‫ـﺐ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺳ ﹶ‬
‫اﻟﺮ ﹶﺿﺎ ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶﻐ ﹶﻀ ﹺ‬ ‫ﹶص ﹺﰲ ﱢ‬ ‫اﻹ ﹾﺧﻼ ﹺ‬ ‫ﺐ ﹶﻭ ﱠ‬ ‫ﹶﺧ ﹾﺸ ﹶﻴﺘ ﹶﹶﻚ ﹺﰲ ا ﹾﻟ ﹶﻐ ﹾﻴ ﹺ‬
‫ـﻮ ﹶﻕ إﹺ ﹶﱃ ﻟﹺ ﹶﻘ ﹺﺎﺋ ﹶ‬ ‫ت‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﱠﺬ ﹶة اﻟﻨﱠ ﹶﻈ ﹺﺮ إﹺ ﹶﱃ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﱠ‬ ‫ﺶ ﺑﻌﺪﹶ ا ﹾﹶﳌﻮ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﴐا ﹶء‬‫ـﻚ‪ åž@ čß@Ùči@Ž‡ìŽÇcëfl ,‬ﹶ ﱠ‬ ‫اﻟﺸ ﹾ‬ ‫اﻟﺮ ﹶﺿﺎ ﹶء ﺑﹺﺎ ﹾﻟ ﹶﻘ ﹶﻀﺎء‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹾﺮ ﹶد ا ﹾﻟ ﹶﻌ ﹾﻴ ﹺ ﹶ ﹾ ﹾ‬ ‫ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺄ ﹸﻟ ﹶﻚ ﱢ‬
‫ﹺ‬ ‫ﻣ ﹺﴬ ﹴة ﻭﻓﹺ ﹾﺘﻨ ﹴﹶﺔ ﻣ ﹺﻀ ﱠﻠ ﹴﺔ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠﻬﻢ ﹶزﻳﻨﱠﺎ ﺑﹺ ﹺﺰﻳﻨ ﹺﹶﺔ ﹺ ﹺ‬
‫ﻦ ]ﻥ‪−١٣٠٥/‬ص[ ]‪[N/1305-S‬‬ ‫اﻹ ﹶﻳﲈﻥ‪ ,‬ﹶﻭا ﹾﺟ ﹶﻌ ﹾﻠﻨﹶﺎ ﹸﻫﺪﹶ ا ﹰة ﹸﻣ ﹾﻬﺘﹶﺪﻳ ﹶ‬ ‫ﹸ ﱠ ﱢ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﹸ ﱠ ﹶ‬
‫‪á‬‬‫ـﲑا ﹺﱄ‪Ş@ ŽèÜÛa ,‬‬ ‫ـﺖ ا ﹾﻟ ﹶﻮ ﹶﻓـﺎ ﹶة ﹶﺧ ﹾ ﹰ‬‫ﹶـﻮ ﱠﻓﻨﹺﻲ إﹺ ﹶذا ﹶﻋ ﹺﻠ ﹾﻤ ﹶ‬ ‫اﳊ ﹶﻴﺎ ﹶة ﹶﺧ ﹾ ﹰﲑا ﹺﱄ‪ ,‬ﹶﻭﺗ ﹶ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫اﳋﹶ ﹾﻠ ﹺﻖ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺣ ﹺﻴﻨﻲ ﹶﻣﺎ ﹶﻋﻠ ﹾﻤ ﹶﺖ ﹾ ﹶ‬ ‫ﺐ‪ ,‬ﹶﻭ ﹸﻗﺪﹾ ﹶرﺗﹺ ﹶﻚ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹾ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﺑﹺﻌ ﹾﻠﻤ ﹶﻚ ا ﹾﻟ ﹶﻐ ﹾﻴ ﹶ‬
‫اﻟﺸـﻬﺎد ﹺة‪ @ Û d žcëfl ,‬ﹺ‬
‫‪,ó‬‬ ‫ـﺐ‪@ čÏ@†fl ž–Ô Û a@ÙÛ d žcëfl ,‬‬
‫‪@ fläÌč Û aflë@ŠÔÐ Û a@ï‬‬ ‫اﻟﺮ ﹶﺿـﺎ ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶﻐ ﹶﻀ ﹺ‬ ‫‪ Ù‬ﻛﹶﻠ ﹶﻤـ ﹶﺔ ‪ Õğ@ flzÛ a‬ﹺﰲ ﱢ‬ ‫ﺐ ﹶﻭ ﱠ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺄ ﹸﻟ ﹶﻚ ﹶﺧ ﹾﺸ ﹶﻴﺘ ﹶﹶﻚ ﹺﰲ ا ﹾﻟ ﹶﻐ ﹾﻴ ﹺ‬
‫ﺶ ﺑﻌﺪﹶ ا ﹾﹶﳌﻮ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺄ ﹸﻟ ﹶﻚ ﻧ ﹺﹶﻌ ﹰﻴﲈ ﻻﹶ ﹶﻳﻨﹾ ﹶﻔﺪﹸ ‪ Ûd ž cëfl ,‬‬
‫‪ Ù‬ﹸﻗ ﱠﺮ ﹶة ﹶﻋ ﹾ ﹴ‬
‫ت‪@ Û d žcëfl ,‬‬
‫‪Ù‬‬ ‫‪ Ù‬ﹶﺑ ﹾﺮ ﹶد ا ﹾﻟ ﹶﻌ ﹾﻴ ﹺ ﹶ ﹾ ﹾ‬ ‫اﻟﺮ ﹶﺿﺎ ﹶء ‪ Ûd ž cëfl ,õč bflšÔ Û a@fl†Èž ifl‬‬‫ﲔ ﻻﹶ ﹶﺗﻨﹾ ﹶﻘﻄ ﹸﻊ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺄ ﹸﻟ ﹶﻚ ﱢ‬
‫اﻟﺸﻮ ﹶﻕ إﹺ ﹶﱃ ﻟﹺ ﹶﻘ ﹺﺎﺋ ﹶﻚ‪ ,‬ﹺﰲ ‪ Š@ žîË‬ﹶﴐاء ﻣ ﹺﴬ ﹴة‪ ü ëfl ,‬ﻓﹺ ﹾﺘﻨ ﹴﹶﺔ ﻣ ﹺﻀ ﱠﻠ ﹴﺔ‪ ,‬اﻟ ﱠﻠﻬﻢ ﹶزﻳﻨﱠﺎ ﺑﹺ ﹺﺰﻳﻨ ﹺﹶﺔ ﹺ ﹺ‬
‫اﺟ ﹶﻌ ﹾﻠﻨﹶﺎ ﹸﻫـﺪﹶ ا ﹰة‬‫اﻹ ﹶﻳﲈﻥ‪ ,‬ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ﹸ ﱠ ﱢ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﱠ ﹶ ﹸ ﱠ‬ ‫ﹶﻟ ﱠﺬ ﹶة اﻟﻨﱠ ﹶﻈ ﹺﺮ إﹺ ﹶﱃ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬ ﹶﻚ‪ ,‬ﹶﻭ ﱠ ﹾ‬
‫ﻦ ]ﻥ‪−١٣٠٥/‬ص[ ]‪[N/1305-S‬‬
‫ﹺ‬
‫ﹸﻣ ﹾﻬﺘﹶﺪﻳ ﹶ‬
‫ـﲑا ﹺﱄ‪@ ğãg@ŞáŽèÜÛa ,‬‬

‫‪ï‬‬ ‫‪ o‬ا ﹾﻟ ﹶﻮ ﹶﻓـﺎ ﹶة ﹶﺧ ﹾ ﹰ‬‫اﳊ ﹶﻴﺎ ﹶة ﹶﺧ ﹾ ﹰﲑا ﹺﱄ‪ ,‬ﹶﻭﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﻓﻨﹺﻲ إﹺ ﹶذا ×‪č ãfl b‬‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫اﳋﹶ ﹾﻠ ﹺﻖ‪ ,‬ﹶأ ﹾﺣ ﹺﻴﻨﻲ ﹶﻣﺎ ﹶﻋﻠ ﹾﻤ ﹶﺖ ﹾ ﹶ‬ ‫ﺐ‪ ,‬ﹶﻭ ﹸﻗﺪﹾ ﹶرﺗﹺ ﹶﻚ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹾ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫‪ ‬اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﺑﹺﻌ ﹾﻠﻤ ﹶﻚ ا ﹾﻟ ﹶﻐ ﹾﻴ ﹶ‬
‫‪ ,b@ fläÌč Û aflë@ŠÔÐ Û a@ï‬ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺳ ﹶ‬
‫ـﺄ ﹸﻟ ﹶﻚ‬ ‫اﻟﺸ ﹶﻬﺎ ﹶد ﹺة‪ ,‬ﹶﻭﻛ ﹺﹶﻠ ﹶﻤ ﹶﺔ ‪fl Ìfl Û a@ïčÏ@ğÕzfl Û aflë@Þ†ž Èfl Û a‬‬
‫‪@ čÏ@†fl ž–Ô Û a@ÙÛ d ž cëfl ,bfl™Šğ Ûaflë@čkš‬‬ ‫ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺄ ﹸﻟ ﹶﻚ ﹶﺧ ﹾﺸ ﹶﻴﺘ ﹶﹶﻚ ﹺﰲ ا ﹾﻟ ﹶﻐ ﹾﻴ ﹺ‬
‫ﺐ ﹶﻭ ﱠ‬
Adou_Fr@yahoo.com 109 ١٠٩
‫ـﺮ إﹺ ﹶﱃ‬
‫ـﺬ ﹶة اﻟﻨﱠ ﹶﻈ ﹺ‬ ‫ﺶ ﺑﻌﺪﹶ ا ﹾﹶﳌﻮ ﹺ‬ ‫@ا ﹾﻟ ﹶﻘﻀ ﹺ‬fl†Èž ifl ‫ ﻭ ﹶأﺳ ﹶﺄ ﹸﻟ ﹶﻚ اﻟﺮﺿﺎء‬,‫ﲔ ﻻﹶ ﹶﺗﻨﹾ ﹶﻘﻄﹺﻊ‬ ‫ ﹶﻭ ﹸﻗ ﱠﺮ ﹶة ﹶﻋ ﹾ ﹴ‬,†Ž îčjífl ‫ﻧ ﹺﹶﻌ ﹰﻴﲈ ﻻﹶ‬
‫ ﹶﻟ ﱠ‬Ù
@ Û d žcëfl ,‫ت‬ ‫ ﹶﺑ ﹾﺮ ﹶد ا ﹾﻟ ﹶﻌ ﹾﻴ ﹺ ﹶ ﹾ ﹾ‬Ù
 Ûd ž cëfl ,‫ﺎء‬ ‫ﹶ‬ ‫ﱢ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹸ ﹶ ﹾ‬
‫ ﻭاﺟﻌ ﹾﻠﻨﹶﺎ ﻫـﺪﹶ ا ﹰة ﻣﻬﺘ ﹺ‬,‫اﻹﻳﲈ ﹺﻥ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬ ‫ﹺ ﹴ‬ fl @Šîž Ë ‫اﻟﺸ ﹾﻮ ﹶﻕ إﹺ ﹶﱃ ﻟﹺ ﹶﻘ ﹺﺎﺋ ﹶﻚ ﹺﰲ‬
‫ﹶـﺪﻳ ﹶﻦ‬ ‫ﹸﹾ‬ ‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶز ﱢﻳﻨﱠﺎ ﺑﹺ ﹺﺰﻳﻨﹶﺔ ﹺ ﹶ ﹶ ﹾ ﹶ ﹸ‬,‫@ﻓ ﹾﺘﻨﹶﺔ ﹸﻣ ﹺﻀ ﱠﻠﺔ‬üëfl ,ñđ@ ŠŞ čšŽß@flõaŞŠ™ ‫ ﱠ‬Ù  Ûd ž cëfl ,‫ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬ ﹶﻚ‬
[H/1971-IQ] [‫إﻕ‬−١٩٧١/‫]ﺣﺐ‬
Tentang Salam âýÛa@¿
‫ﻼ ﹶة ﺑﹺﺎﻟ ﱠﺘ ﹾﺴ ﹺﻠﻴ ﹺﻢ‬

‫اﻟﺼ ﹶ‬ ‫ﹶﹾﹺ‬
‫ﳜﺘ ﹸﻢ ﱠ‬
Dia menamatkan salat dengan salam [M/498] [H/1768-S]
[‫ص‬−١٧٦٨/‫[ ]ﺣﺐ‬٤٩٨/‫]ﻡ‬
‫ﻳ ﹶﻀﻊ ﻳﺪﹶ ﻩ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻓ ﹺ‬
‫ﺨ ﹺﺬ ﹺﻩ‬
Dia meletakkan tangannya di atas pahanya [N/1184-S] [N/1318-S] [H/1880]
 Kemudian memberi salam terhadap saudaranya yang di kanannya dan di [١٨٨٠/‫ص[ ]ﺣﺐ‬−١٣١٨/‫ص[ ]ﻥ‬−١١٨٤/‫]ﻥ‬ ‫ﹶ ﹸ ﹶ ﹸ‬
kirinya [M/431] [N/1318-S]
 Dan berpaling kepada sahabatnya [M/431] [N/1318-S] [N/1323-S]
 Dan dalam satu riwayat : Kemudian dia berpusing sedikit ke sebelah kanan
[‫ص‬−١٣١٨/‫[ ]ﻥ‬٤٣١/‫]ﻡ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹸﻳ ﹶﺴ ﱢﻠ ﹸﻢ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶأ ﹺﺧ ﹺﻴﻪ ﹶﻣ ﹾﻦ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹺﺷ ﹶﲈﻟﹺ ﹺﻪ‬
‫ﺎﺣﺒﹺ ﹺﻪ‬
‫ ﻭﻳ ﹾﻠ ﹶﺘ ﹺﻔ ﹸﺖ إﹺ ﹶﱃ ﺻ ﹺ‬
[Z/296-S]
[‫ص‬−١٣٢٣/‫ص[ ]ﻥ‬−١٣١٨/‫[ ]ﻥ‬٤٣١/‫]ﻡ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶﹶ‬

[‫ص‬−٢٩٦/‫]ذ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻳ ﹺﻤ ﹸﻴﻞ إﹺ ﹶﱃ ﱢ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬
‫اﻟﺸ ﱢﻖ اﻷﹶ ﹾﻳ ﹶﻤ ﹺﻦ ﹶﺷ ﹾﻴ ﹰﺌﺎ‬
‫ﺎر ﹺﻩ‬
‫ﹸﻳ ﹶﺴ ﱢﻠ ﹸﻢ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹶﺴـ ﹺ‬
Dia bersalam ke kanannya dan ke kirinya [N/1083-S] [N/1316-S] [N/1319-S]
[J/914-S] [H/1880-S] [H/1991-S] [H/1992-S] [H/1993-S] [H/1994-S] [Z/295-S]
110
[H/1805-IQ] [‫ص‬−٩١٤/‫ص[ ]ﺟـﻪ‬−١٣١٩/‫ص[ ]ﻥ‬−١٣١٦/‫ص[ ]ﻥ‬−١٠٨٣/‫]ﻥ‬
[H/1990-IQ]
 Sehingga kelihatan putih pipinya [M/582] [N/1142-S] [N/1317-S] [N/1319-S]
110
Dalam [Z/296] Nabi memberi salam dalam salat dengan satu salam ke hadapan mukanya
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪١١٠‬‬
‫]‪[N/1322-S] [J/914-S] [H/1991-S] [H/1992-S] [H/1993-S] [H/1994-S] [H/1990-IQ‬‬ ‫‪١١١‬‬
‫]ﺣﺐ‪−١٨٨٠/‬ص[ ]ﺣﺐ‪−١٩٩١/‬ص[ ]ﺣﺐ‪−١٩٩٢/‬ص[ ]ﺣﺐ‪−١٩٩٣/‬ص[ ]ﺣـﺐ‪−١٩٩٤/‬ص[ ]ذ‪−٢٩٥/‬ص[‬
‫]ﺣﺐ‪-١٨٠٥/‬إﻕ[ ]ﺣﺐ‪−١٩٩٠/‬إﻕ[‬
‫]ﻡ‪] [٥٨٢/‬ﻥ‪−١١٤٢/‬ص[ ]ﻥ‪−١٣١٧/‬ص[ ]ﻥ‪−١٣١٩/‬ص[ ]ﻥ‪−١٣٢٢/‬‬ ‫ﺎض ﹶﺧـﺪﱢ ﹺﻩ‬

‫‪ ‬ﹶﺣ ﱠﺘﻰ ﹸﻳ ﹶﺮ￯ ﹶﺑ ﹶﻴ ﹶ‬
‫ص[ ]ﺟﻪ‪−٩١٤/‬ص[ ]ﺣﺐ‪−١٩٩١/‬ص[ ]ﺣﺐ‪−١٩٩٢/‬ص[ ]ﺣﺐ‪−١٩٩٣/‬ص[ ]ﺣﺐ‪−١٩٩٤/‬ص[ ]ﺣﺐ‪−١٩٩٠/‬إﻕ[‬
‫‪Dia berkata :‬‬ ‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠـ ﹾﻴﻜ ﹾﹸﻢ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬

‫ﲪـ ﹸﺔ اﷲﹺ‬ ‫اﻟﺴـ ﹶ‬
‫]‪ [N/1142] [N/1319] [N/1322] [J/914‬ﱠ‬ ‫]ﻥ‪] [١١٤٢/‬ﻥ‪] [١٣١٩/‬ﻥ‪] [١٣٢٢/‬ﺟﻪ‪] [٩١٤/‬ﺣﺐ‪[١٩٩١/‬‬ ‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴﻜ ﹾﹸﻢ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬
‫ﲪ ﹸﺔ اﷲﹺ‬ ‫ﹶﻳ ﹸﻘﻮ ﹸﻝ ‪ :‬ﱠ‬
‫اﻟﺴ ﹶ‬
‫ﺎر ﹺﻩ(‬
‫]ﺣﺐ‪] [١٩٩٣/‬ﺣﺐ‪] [١٩٩٤/‬ذ‪] [٢٩٥/‬ﻥ‪-١٣٢٠/‬إص[ ]ﺣﺐ‪−١٩٩٠/‬إﻕ[ ) ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺ ﹺﻪ ﻭ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹶﺴ ﹺ‬
‫]‪[H/1991] [H/1993] [H/1994] [Z/295] [N/1320-IS] [H/1990-IQ‬‬ ‫)‪(ke kanan dan ke kiri‬‬
‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠـ ﹾﻴﻜ ﹾﹸﻢ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬

‫ﲪـ ﹸﺔ اﷲﹺ ‪ atau‬‬ ‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠـ ﹾﻴﻜ ﹾﹸﻢ )‪ (ke kanan‬ﱠ‬
‫اﻟﺴـ ﹶ‬ ‫اﻟﺴـ ﹶ‬
‫)‪ (ke kiri‬ﱠ‬
‫]‪[N/1321-HS‬‬ ‫ـﺎر ﹺﻩ(‬
‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴﻜ ﹾﹸﻢ ) ﹶﻋـ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹶﺴ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺﹺ‬ ‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴﻜ ﹾﹸﻢ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬
‫ﲪ ﹸﺔ اﷲﹺ ) ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳﻤﻴﻨﻪ( ﱠ‬
‫اﻟﺴ ﹶ‬ ‫اﻟﺴ ﹶ‬
‫‪ ‬أﻭ ‪ :‬ﱠ‬
‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴﻜ ﹾ‬
‫ﹸﻢ ‪ atau‬‬ ‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴﻜ ﹾﹸﻢ )‪ (ke kanan‬ﱠ‬
‫]‪ (ke kiri) [N/1184‬ﱠ‬ ‫]ﻥ‪−١٣٢١/‬ح‪.‬ص[‬
‫‪ atau‬‬ ‫ﻼ ﹲﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹸﻜ ﹾﻢ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬
‫ﲪ ﹸﺔ اﷲﹺ‬ ‫ﻼ ﹲﻡ ﹶﻋ ﹶﻠـ ﹾﻴﻜ ﹾﹸﻢ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬
‫ﲪـ ﹸﺔ اﷲﹺ )‪ (ke kanan‬ﹶﺳ ﹶ‬ ‫‪ (ke‬ﹶﺳ ﹶ‬ ‫]ﻥ‪[١١٨٤/‬‬ ‫ﺎر ﹺﻩ(‬
‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴﻜ ﹾﹸﻢ ) ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹶﺴ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺﹺ‬
‫ﻼ ﹸﻡ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴﻜ ﹾﹸﻢ ) ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳﻤﻴﻨﻪ( ﱠ‬
‫‪ ‬أﻭ ‪ :‬ﱠ‬
‫ﲪ ﹸﺔ اﷲﹺ ) ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺ ﹺﻪ( ‪ fl‬‬
‫]‪kiri) [H/1865] [H/1867] [H/1869] [H/1870] [H/1871] [H/1876] [H/1866-IH‬‬
‫‪ âć@ ý‬ﹶﻋ ﹶﻠـ ﹾﻴﻜ ﹾﹸﻢ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬
‫ﲪـ ﹸﺔ اﷲﹺ ) ﹶﻋـ ﹾﻦ‬ ‫‪ âć ý‬ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴﻜ ﹾﹸﻢ ﹶﻭ ﹶر ﹾ ﹶ‬
‫‪ ‬أﻭ ‪ fl :‬‬
‫ﺎرﻩ( ]ﺣﺐ‪] [١٨٦٥/‬ﺣﺐ‪] [١٨٦٧/‬ﺣﺐ‪] [١٩٦٩/‬ﺣﺐ‪] [١٨٧٠/‬ﺣﺐ‪] [١٨٧١/‬ﺣﺐ‪] [١٨٧٦/‬ﺣﺐ‪−١٨٦٦/‬إح[‬
‫ﻳﺴ ﹺ ﹺ‬
‫ﹶﹶ‬
‫ﲔ ﹺﰲ ﹶﺟ ﹾﺒ ﹶﻬﺘﹺ ﹺﻪ‬
‫ﲔ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹸﻳ ﹶﺮ￯ ﹶأ ﹶﺛ ﹸﺮ اﻟ ﱢﻄ ﹺ‬ ‫ﹶﺎﻥ ﻳﺼ ﱢﲆ ﻭﻳﺴﺠﺪﹸ ﹺﰲ ا ﹾﹶﳌ ﹺ‬
‫ﺎء ﹶﻭاﻟ ﱢﻄ ﹺ‬ ‫ﻛ ﹶ ﹸ ﹶ ﹶﹶﹾ ﹸ‬
‫‪Dia telah bersalat dan bersujud pada air dan tanah, sehingga kelihatan kesan‬‬
‫]‪tanah pada dahinya [K/801‬‬ ‫]خ‪[٨٠١/‬‬
‫اﺣﺪﹶ ﹴة ﺗﹺ ﹾﻠ ﹶﻘﺎ ﹶء ﹶﻭ ﹾﺟ ﹺﻬ ﹺﻪ‬

‫ﻼ ﹺة ﺗﹶﺴ ﹺﻠﻴﻤ ﹴﺔ ﻭ ﹺ‬
‫اﻟﺼ ﹶ ﹾ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ﹸﻳ ﹶﺴ ﱢﻠ ﹸﻢ ﹺﰲ ﱠ‬
‫‪ ١١١‬ﰲ ]ذ‪ [٢٩٦/‬ﻛ ﹶ‬
Adou_Fr@yahoo.com 111 ١١١
* Dan ini dalil bahawa Nabi tidak menyapu dahinya dan hidungnya selepas
salat, waLlahu a`lam ‫ ﻭاﷲ أﻋﻠﻢ‬,‫ ﻻ ﻳﻤﺴﺢ ﺟﺒﻬﺘﻪ ﻭأﻧﻔﻪ ﺑﻌﺪ اﻟﺼﻼة‬ ‫* ﻭﻫﺬا دﻟﻴﻞ ﻋﲆ أﻧﻪ‬
‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹸﻳ ﹶﺴ ﱢﻠ ﹶﻢ ﹺﺣ ﹶ‬: ‫ﻟﻠﻤﺄﻣﻮﻡ‬
‫ﲔ ﹸﻳ ﹶﺴ ﱢﻠ ﹸﻢ ﹺ‬
‫اﻹ ﹶﻣﺎ ﹸﻡ‬
Bagi ma’mum : Hendaklah memberi salam ketika imam memberi salam
[K/803] [N/1327] [١٣٢٧/‫[ ]ﻥ‬٨٠٣/‫]خ‬
: ‫اﻟﺼﻼ ﹺﹶة‬ ‫ﹺ‬

‫ إﹺ ﹶذا ﹶﺳ ﱠﻠ ﹶﻢ ﻣ ﹶﻦ ﱠ‬ ‫ﻮﻝ‬
Dan Nabi berkata apabila dia memberi salam daripada salat :
‫ ﹶأﻧﹾـ ﹶﺖ ا ﹾﹸﳌ ﹶﻘـﺪﱢ ﹸﻡ ﹶﻭ ﹶأﻧ ﹶ‬,‫ﴎ ﹾﻓ ﹸﺖ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأﻧﹾـ ﹶﺖ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠـ ﹸﻢ ﺑﹺـ ﹺﻪ ﹺﻣﻨﱢـﻲ‬
‫ﹾـﺖ‬ ‫ﴎ ﹾر ﹸت ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻠﻨﹾ ﹸﺖ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
‫ﹺ‬
‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ا ﹾﻏﻔ ﹾﺮ ﹺﱄ ﹶﻣﺎ ﹶﻗﺪﱠ ﹾﻣ ﹸﺖ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﱠﺧ ﹾﺮ ﹸت ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
[A/729] [A/803] [H/2025] [٢٠٢٥/‫[ ]ﺣﺐ‬٨٠٣/‫[ ]أح‬٧٢٩/‫]أح‬ ‫ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ ﹶأﻧ ﹶ‬,‫ا ﹾﹸﳌ ﹶﺆ ﱢﺧ ﹸﺮ‬
‫ﹾﺖ‬
[H/2020] [٢٠٢٠/‫]ﺣﺐ‬ ‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶأ ﹺﻋﻨﱢﻲ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹺذﻛ ﹺﹾﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹸﺷﻜ ﹺﹾﺮ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹸﺣ ﹾﺴ ﹺﻦ ﹺﻋ ﹶﺒﺎ ﹶدﺗﹺ ﹶﻚ‬
‫ ﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣﻦ ﻓﹺ ﹾﺘﻨ ﹺ‬,‫ ﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣﻦ ﹶأ ﹾﻥ ﹸأرد إﹺ ﹶﱃ ﹶأر ﹶذ ﹺﻝ ا ﹾﻟﻌﻤ ﹺﺮ‬,‫اﳉﺒ ﹺﻦ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
,‫ﹶـﺔ اﻟـﺪﱡ ﹾﻧ ﹶﻴﺎ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹸﹸ ﹶ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹶ ﱠ‬ ‫ﹾ‬ ‫ ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﻣ ﹶﻦ ﹾ ﹸ ﹾ ﹶ‬,‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ إﹺ ﱢﲏ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﻣ ﹶﻦ ا ﹾﻟ ﹸﺒ ﹾﺨ ﹺﻞ‬
[H/2024] [٢٠٢٤/‫ﱪ ]ﺣﺐ‬ ‫ﹶﻭ ﹶأ ﹸﻋﻮ ﹸذ ﺑﹺ ﹶﻚ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﻋ ﹶﺬ ﹺ‬
‫اب ا ﹾﻟ ﹶﻘ ﹾ ﹺ‬
Adou_Fr@yahoo.com 112 ١١٢
Tentang Anggaran Panjang Salatnya @ @émý•@Þì @‰Œy@¿
‫ـﺠﺪﹶ ﺗ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫ـﲔ‬ ‫ﹶﲔ = ﹸﺟ ﹸﻠ ﹸ‬
‫ﻮﺳـ ﹸﻪ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫اﻟﺴ ﹾ‬ ‫ـﲔ ﱠ‬‫ـﺠﻮ ﹸد ﹸﻩ = ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫ﻗ ﹶﻴﺎ ﹸﻣ ﹸﻪ = ﹸرﻛﹸﻮ ﹸﻋ ﹸﻪ = ا ﹾﻋﺘﺪﹶ ا ﹸﻟـ ﹸﻪ = ﹸﺳ ﹸ‬
Qiyamnya = ruku`nya = i`tidalnya = sujudnya = di antara dua sujud = duduk
di antara salam dan beredar112
 Qiyamnya = ruku`nya = i`tidalnya = sujudnya = di antara dua sujud113
١١٦ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
 Ruku`nya = i`tidalnya = sujudnya = di antara dua sujud114
 Ruku`nya = sujudnya = di antara dua sujud115
‫ﹾﴫاﻑ‬‫اﻟﺘ ﹾﱠﺴﻠﻴ ﹺﻢ ﹶﻭاﻻﻧ ﹶ‬
١١٧ ‫ﹺ‬
‫اﻟﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﺗ ﹾﹶﲔ‬
‫ﲔ ﱠ‬ ‫ ﻗﻴﺎﻣﻪ = ﹸرﻛﹸﻮ ﹸﻋ ﹸﻪ = ا ﹾﻋﺘﹺﺪﹶ ا ﹸﻟ ﹸﻪ = ﹸﺳ ﹸﺠﻮ ﹸد ﹸﻩ = ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬
١١٨ ‫اﻟﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﹶﲔ‬ ‫ﲔ ﱠ‬ ‫ ﹸرﻛﹸﻮ ﹸﻋ ﹸﻪ = ا ﹾﻋﺘﹺﺪﹶ ا ﹸﻟ ﹸﻪ = ﹸﺳ ﹸﺠﻮ ﹸد ﹸﻩ = ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬
112
Demikian di dalam [M/471] dan [N/1332] (Qiyamnya, ruku`nya, i`tidalnya selepas ruku`nya, sujudnya, duduknya di antara dua sujud, sujudnya, dan duduknya di antara salam dan
bersurai, hampir-hampir sama)
113
Demikian di dalam [N/1069] (Qiyamnya, ruku`nya, apabila dia mengangkat kepalanya daripada ruku`, sujudnya, dan (duduk) di antara dua sujud, hampir-hampir sama)
114
Disebut dalam [K/768] dengan lafaz (Ruku` Nabi, sujudnya, dan apabila dia mengangkat kepalanya daripada ruku`, dan di antara dua sujud, hampir-hampir sama), dan dalam [K/759]
dengan lafaz (Ruku` Nabi dan sujudnya, dan di antara dua sujud, dan apabila dia bangkit daripada ruku`, selain qiyam dan duduk (tahiyyat), hampir-hampir sama), dan dalam [Z/279]
dengan lafaz (Apabila dia ruku`, dan apabila dia mengangkat kepadanya daripada ruku`, dan apabila dia sujud, dan apabila dia mengangkat kepadanya daripada sujud, hampir-
hampir sama), dan dalam [M/471], [N/1065], [N/1148], dan [H/1884] (Ruku`nya, apabila dia mengangkat kepalanya daripada ruku`, sujudnya, dan duduk di antara dua sujud, hampir-
hampir sama)
115
Disebut dalam [K/786] dengan lafaz (Sujud Nabi, ruku`nya dan duduknya di antara dua sujud, hampir-hampir sama)
(‫اﻟﺴ ﹶﻮ ﹺاء‬ ‫ﹺ‬ ‫اﻹ ﹾﻧ ﹺ ﹺ‬
‫ ﹶﻗ ﹺﺮﻳ ﹰﺒﺎ ﻣ ﹶﻦ ﱠ‬,‫ﴫاﻑ‬
‫ﹺ‬ ‫ ﹶﻓ ﹺﺠ ﹾﻠ ﹶﺴ ﹸﺘ ﹸﻪ ﹶﻣﺎ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬,‫ ﹶﻓ ﹶﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﹸﺗ ﹸﻪ‬,‫ﲔ‬
‫ﲔ اﻟ ﱠﺘ ﹾﺴﻠﻴ ﹺﻢ ﹶﻭ ﹺ ﹶ‬
‫اﻟﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﹶﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﲔ ﱠ‬ ‫ ﹶﻓ ﹺﺠ ﹾﻠ ﹶﺴ ﹸﺘ ﹸﻪ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬,‫ ﹶﻓ ﹶﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﹸﺗ ﹸﻪ‬,‫ﻮﻋ ﹺﻪ‬
‫ ﹶﻓﺎ ﹾﻋﺘﹺﺪﹶ ا ﹸﻟﻪ ﺑﻌﺪﹶ ر ﹸﻛ ﹺ‬,‫ ﹶﻓﺮ ﹾﻛﻌ ﹸﺘﻪ‬,‫[ ) ﹺﻗﻴﺎﻣﻪ‬١٣٣٢/‫[ ﻭ]ﻥ‬٤٧١/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻡ‬١١٦
‫ﹸﹶﹾ ﹸ‬ ‫ﹶ ﹸﹸ ﹶ ﹶ ﹸ‬
(‫ﻟﺴ ﹶﻮ ﹺاء‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻗ ﹺﺮﻳ ﹰﺒﺎ ﻣ ﹶﻦ ا ﱠ‬,‫ﹶﲔ‬‫اﻟﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﺗ ﹾ ﹺ‬ ‫ﲔ ﱠ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻭإﹺ ﹶذا ﹶر ﹶﻓ ﹶﻊ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﻣ ﹶﻦ ﱡ‬,‫ ﹶﻭ ﹸرﻛﹸﻮ ﹸﻋ ﹸﻪ‬,‫[ )ﻗ ﹶﻴﺎ ﹸﻣ ﹸﻪ‬١٠٦٩/‫ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻥ‬
‫ ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬,‫ ﹶﻭ ﹸﺳ ﹸﺠﻮ ﹸد ﹸﻩ‬,‫اﻟﺮﻛﹸﻮ ﹺع‬ ١١٧
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪113‬‬ ‫‪١١٣‬‬
‫‪١١٩‬‬ ‫اﻟﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﹶﲔ‬ ‫ﲔ ﱠ‬ ‫‪ ‬ﹸرﻛﹸﻮ ﹸﻋ ﹸﻪ = ﹸﺳ ﹸﺠﻮ ﹸد ﹸﻩ = ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﺐ ﹶﻗ ﹺﺎﺋ ﹰﲈ‪ ,‬ﹶﺣ ﱠﺘﻰ ﹶﻳ ﹸﻘ ﹶ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫ﻮﻝ ا ﹾﻟ ﹶﻘﺎﺋ ﹸﻞ ‪ :‬ﹶﻗﺪﹾ ﹶﻧ ﹶ‬
‫ﴘ‬ ‫إﹺ ﹶذا ﹶر ﹶﻓ ﹶﻊ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﻣ ﹶﻦ ﱡ‬
‫اﻟﺮ ﹸﻛﻮ ﹺع ﹶﻳﻨﹾ ﹶﺘﺼ ﹸ‬
‫‪Apabila dia mengangkat kepalanya daripada ruku`, dia berdiri tegak, sehingga‬‬
‫‪berkata seseorang : Dia telah lupa [M/472] 120 [H/1885] (disebabkan panjangnya‬‬ ‫]ﻡ‪[٤٧٢/‬‬
‫)‪i`tidalnya‬‬
‫‪Apabila dia mengangkat kepalanya daripada sujud, dia berdiam, sehingga‬‬
‫‪berkata seseorang : Dia telah lupa [M/472] [H/1885] (disebabkan panjangnya‬‬
‫ﻮﻝ ا ﹾﻋﺘﹺﺪﹶ اﻟﹺ ﹺﻪ(‬
‫ﺐ ﹸﻃ ﹺ‬ ‫‪] ١٢١‬ﺣﺐ‪) [١٨٨٥/‬ﺑﹺ ﹶﺴ ﹶﺒ ﹺ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫اﻟﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﹺة ﹶﻳ ﹾﻤ ﹸﻜ ﹸﺚ‪ ,‬ﹶﺣﺘﱠـﻰ ﹶﻳ ﹸﻘـ ﹶ‬ ‫ﹺ‬
‫)‪duduknya‬‬
‫]ﻡ‪[٤٧٢/‬‬ ‫ﻮﻝ ا ﹾﻟ ﹶﻘﺎﺋـ ﹸﻞ ‪ :‬ﹶﻗـﺪﹾ ﹶﻧ ﹶ‬
‫ﴘـ‬ ‫إﹺ ﹶذا ﹶر ﹶﻓ ﹶﻊ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﻣ ﹶﻦ ﱠ‬
‫ﻮﺳ ﹺﻪ(‬ ‫ﻮﻝ ﺟ ﹸﻠ ﹺ‬
‫ﺐ ﹸﻃ ﹺ ﹸ‬ ‫]ﺣﺐ‪) [١٨٨٥/‬ﺑﹺ ﹶﺴ ﹶﺒ ﹺ‬
‫ﲔ‬ ‫ﻮع اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ‪ ‬ﹶﻭ ﹸﺳ ﹸﺠﻮ ﹸد ﹸﻩ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫اﻟﺴ ﹶﻮ ﹺاء(‪ ,‬ﻭﰲ ]خ‪ [٧٥٩/‬ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻛ ﹶ‬
‫ﺎﻥ ﹸر ﹸﻛ ﹸ‬
‫ﹺ‬
‫ﲔ‪ ,‬ﹶﻗ ﹺﺮﻳ ﹰﺒﺎ ﻣ ﹶﻦ ﱠ‬ ‫اﻟﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﹶﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﲔ ﱠ‬ ‫اﻟﺮ ﹸﻛﻮ ﹺع‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻮع اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ‪ ,‬ﹶﻭ ﹸﺳ ﹸﺠﻮ ﹸد ﹸﻩ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶذا ﹶر ﹶﻓ ﹶﻊ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﻣ ﹶﻦ ﱡ‬ ‫‪ ١١٨‬ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‪ [٧٦٨/‬ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻛ ﹶ‬
‫ﺎﻥ ﹸر ﹸﻛ ﹸ‬
‫ﻮد ﹶﻗ ﹺﺮﻳ ﹰﺒﺎ ﹺﻣ ﹶﻦ‬‫ﻼ ا ﹾﻟ ﹺﻘﻴﺎﻡ ﻭا ﹾﻟ ﹸﻘﻌﻮد‪ ,‬ﹶﻗ ﹺﺮﻳﺒﺎ ﹺﻣﻦ اﻟﺴﻮ ﹺاء(‪ ,‬ﻭﰲ ]ذ‪ [٢٧٩/‬ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا رﻛﹶﻊ ﻭإﹺ ﹶذا ر ﹶﻓﻊ ر ﹾأﺳﻪ ﹺﻣﻦ اﻟﺮﻛﹸﻮ ﹺع‪ ,‬ﻭإﹺ ﹶذا ﺳﺠﺪﹶ ﻭإﹺ ﹶذا ر ﹶﻓﻊ ر ﹾأﺳﻪ ﹺﻣﻦ اﻟﺴﺠ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫اﻟﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﹶﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹸ ﹶ ﱡ ﹸ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹸ ﹶ ﱡ‬ ‫ﹰ ﹶ ﱠ ﹶ‬ ‫اﻟﺮ ﹸﻛﻮ ﹺع‪ ,‬ﹶﻣﺎ ﹶﺧ ﹶ ﹶ ﹶ ﹸ‬ ‫ﲔ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶذا ﹶر ﹶﻓ ﹶﻊ ﻣ ﹶﻦ ﱡ‬ ‫ﱠ‬
‫اﻟﺴ ﹶﻮ ﹺاء(‬ ‫ﹺ‬ ‫اﻟﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﹶﲔ‪ ,‬ﹶﻗ ﹺﺮﻳ ﹰﺒﺎ ﻣ ﹶﻦ ﱠ‬ ‫ﲔ ﱠ‬ ‫اﻟﺮﻛﹸﻮ ﹺع‪ ,‬ﹶﻭ ﹸﺳ ﹸﺠﻮ ﹸد ﹸﻩ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻣﺎ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﺎﻥ ﹸرﻛﹸﻮ ﹸﻋ ﹸﻪ‪ ,‬ﹶﻭإﹺ ﹶذا ﹶر ﹶﻓ ﹶﻊ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﻣ ﹶﻦ ﱡ‬ ‫اﻟﺴ ﹶﻮ ﹺاء(‪ ,‬ﻭﰲ ]ﻡ‪] ،[٤٧١/‬ﻥ‪] ،[١٠٦٥/‬ﻥ‪ ،[١١٤٨/‬ﻭ]ﺣﺐ‪) [١٨٨٤/‬ﻛ ﹶ‬ ‫ﱠ‬
‫اﻟﺴ ﹶﻮ ﹺاء(‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﲔ‪ ,‬ﹶﻗ ﹺﺮﻳ ﹰﺒﺎ ﻣ ﹶﻦ ﱠ‬ ‫اﻟﺴ ﹾﺠﺪﹶ ﺗ ﹾ ﹺ‬‫ﲔ ﱠ‬ ‫ﹶﺎﻥ ﹸﺳ ﹸﺠﻮ ﹸد اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ‪ ,‬ﹶﻭ ﹸرﻛﹸﻮ ﹸﻋ ﹸﻪ‪ ,‬ﹶﻭ ﹸﻗ ﹸﻌﻮ ﹸد ﹸﻩ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬
‫‪ ١١٩‬ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‪ [٧٨٦/‬ﺑﻠﻔﻆ )ﻛ ﹶ‬
‫‪120‬‬
‫)‪Juga disebut dalam [K/767] dengan lafaz (Dan apabila dia mengangkat kepalanya daripada ruku`, dia berdiri sehingga kami berkata, dia telah lupa‬‬
‫ﹺ‬ ‫‪ ١٢١‬ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‪ [٧٦٧/‬ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻭإﹺ ﹶذا ﹶر ﹶﻓ ﹶﻊ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﹺﻣ ﹶﻦ اﻟ ﱡﺮ ﹸﻛﻮ ﹺع ﹶﻗﺎ ﹶﻡ ﹶﺣ ﱠﺘﻰ ﹶﻧ ﹸﻘ ﹶ‬
‫ﻮﻝ ﹶﻗﺪﹾ ﹶﻧ ﹶ‬
‫ﴘ(‬
Adou_Fr@yahoo.com 114 ١١٤
Ingatan Bagi Orang Yang Bersalat ïÜ–àÜÛ@éîjäm
‫ﹸـﻞ ﹶﺻـﻼ ﹴﹶة‬

‫اﻙ ﹺﻋﻨﹾـﺪﹶ ﻛ ﱢ‬
‫ ﹶﻟﻮﻻﹶ ﹶأ ﹾﻥ ﹶأ ﹸﺷ ﱠﻖ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹸأﻣﺘﹺﻲ ﻷﹶﻣﺮ ﹸﲥﻢ ﺑﹺﺎﻟﺴـﻮ ﹺ‬:  ‫ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
Nabi berkata : Jika tidak nanti menyusahkan ke atas umat saya, pasti saya
menyuruh mereka bersiwak ketika setiap salat [M/252] [N/7] [J/616] [A/607] [Z/22] ‫ﹶﹾ ﹸ ﹾ ﱢ ﹶ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﱡ‬
[Z/23]
 Dan dalam satu riwayat : Pasti saya menyuruh mereka agar menta’khirkan [٢٣/‫[ ]ذ‬٢٢/‫[ ]ذ‬٦٠٧/‫[ ]أح‬٦١٦/‫[ ]ﺟﻪ‬٧/‫[ ]ﻥ‬٢٥٢/‫]ﻡ‬
Ìsya’ dan bersiwak ketika setiap salat [N/534] [D/46] 122
‫ﻼ ﹴة‬ ‫اﻙ ﹺﻋﻨﹾـﺪﹶ ﻛ ﱢ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫ﺎء ﻭﺑﹺﺎﻟﺴـﻮ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
 Dan dalam satu riwayat : Pasti saya menyuruh mereka bersiwak bersama
wudhu’, dan pasti saya akan menta’khirkan Ìsya’ kepada satu pertiga malam, atau
[٥٣٤/‫]ﻥ‬ ‫ﹸـﻞ ﹶﺻـ ﹶ‬ ‫ ﻷﹶ ﹶﻣ ﹾﺮ ﹸ ﹸﲥ ﹾﻢ ﺑﹺﺘ ﹾﹶﺄﺧ ﹺﲑ ا ﹾﻟﻌ ﹶﺸ ﹶ ﱢ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
satu perdua malam [H/1531] ١٢٣
[٤٦/‫]ﻭد‬
‫ﹺ‬
‫ ﻭﻷﹶ ﱠﺧـﺮ ﹸت ا ﹾﻟ ﹺﻌ ﹶﺸـﺎء إﹺ ﹶﱃ ﹸﺛ ﹸﻠ ﹺ‬,‫ﻮء‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹴ‬
‫ـﺚ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹾ‬ ‫ ﻷﹶ ﹶﻣ ﹾﺮ ﹸ ﹸﲥ ﹾﻢ ﺑﹺ ﱢ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
‫ﺎﻟﺴ ﹶﻮاﻙ ﹶﻣ ﹶﻊ ا ﹾﻟ ﹸﻮ ﹸﺿ ﹶ‬
[١٥٣١/‫]ﺣﺐ‬ ‫اﻟ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹺﻞ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﺷ ﹾﻄ ﹺﺮ اﻟ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹺﻞ‬
‫ﻼ ﹸة ﹺﻷﹶ ﱠﻭ ﹺﻝ ﹶﻭ ﹾﻗﺘﹺ ﹶﻬﺎ‬ ‫ﹺ‬

‫ ﱠ‬: ‫ ﹶأ ﱡﻱ اﻷﹶ ﹾﻋ ﹶﲈ ﹺﻝ ﹶأ ﹾﻓ ﹶﻀ ﹸﻞ? ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬:  ‫ﹸﺳﺌ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫اﻟﺼ ﹶ‬
Nabi disoal : Amalan mana yang paling baik? Dia berkata : Salat pada awal ١٢٥
waktunya [Z/170] 124 [١٧٠/‫]ذ‬
122
Juga disebut di dalam [Z/23] dengan lafaz (Dan pasti saya akan menta’khirkan salat Ìsya’ kepada satu pertiga malam) dan dalam [Z/167] dengan (Pasti saya akan menyuruh mereka
agar menta’khirkan Ìsya’ kepada satu pertiga malam atau setengahnya)
(‫ﺚ اﻟ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹺﻞ ﹶأ ﹾﻭ ﻧﹺ ﹾﺼ ﹺﻔ ﹺﻪ‬
‫[ )ﻷﹶﻣﺮ ﹸﲥﻢ ﹶأ ﹾﻥ ﻳ ﹶﺆ ﱢﺧﺮﻭا ا ﹾﻟ ﹺﻌ ﹶﺸﺎء إﹺ ﹶﱃ ﹸﺛ ﹸﻠ ﹺ‬١٦٧/‫ﺚ ا ﱠﻟﻠﻴ ﹺﻞ( ﻭﰲ ]ذ‬ ‫ﻼ ﹶة ا ﹾﻟ ﹺﻌ ﹶﺸ ﹺ‬
‫ﺎء إﹺ ﹶﱃ ﹸﺛ ﹸﻠ ﹺ‬ ‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻭﻷﹶ ﱠﺧ ﹾﺮ ﹸت ﹶﺻ ﹶ‬٢٣/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ذ‬١٢٣
‫ﹶ‬ ‫ﹶﹾ ﹾ ﹸ ﹸ‬ ‫ﹾ‬
124
Juga disebut dalam [Z/173] dan dia berkata (Salat pada waktunya)
(‫ﻮاﻗﻴﺘﹺ ﹶﻬﺎ‬
‫ﻼ ﹸة ﹶﻋ ﹶﲆ ﻣ ﹺ‬
‫ﹶ‬ ‫اﻟﺼ ﹶ‬
‫[ ﻭﻗﺎﻝ ) ﱠ‬١٧٣/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ذ‬١٢٥
Adou_Fr@yahoo.com 115 ١١٥
‫ﹶـﺎﻥ ﹶﻳ ﹸﻤ ﱡـﺮ ﹺﻣـ ﹾﻦ ﹶﻭ ﹶر ﹺاﺋ ﹶﻬـﺎ ا ﹾﹶﳌ ﹾـﺮ ﹶأ ﹸة‬

‫ ﹶﻭﻛ ﹶ‬١٢٨ [٥٠٣/‫ﲔ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹶﻋﻨ ﹶﹶﺰ ﹶة ]ﻡ‬
‫ ﹶﻳ ﹶﻀ ﹸﻊ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
Nabi pernah meletakkan tongkat di hadapannya [M/503] 126 dan berjalan di
belakang tongkat itu perempuan dan keldai [M/503] serta anjing [N/772] ‫ﻛ ﹶ‬
‫ﹺ‬
 Nabi berkata : Jangan kamu bersalat melainkan (menghadap) kepada
sutrah (penghadang) [H/2362] 127
 Nabi berkata : Apabila seseorang antum bersalat kepada sutrah
[٧٧٢/‫]ﻥ‬ ‫[ ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶﻜ ﹾﻠ ﹸ‬٥٠٣/‫ﹶﻭا ﹾﳊ ﹶﲈ ﹸر ]ﻡ‬
‫ﺐ‬
‫ﱰ ﹴة‬
(penghadang), maka hendaklah dia mendekatinya, Syaytan tidak akan memotong
‫ ﻻﹶ ﺗ ﹶﹸﺼ ﱢﻞ إﹺﻻﱠ إﹺ ﹶﱃ ﹸﺳ ﹾ ﹶ‬:  ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
salatnya terhadapnya [N/748] [H/2373-IQ] ١٢٩
[٢٣٦٢/‫]ﺣﺐ‬
 Nabi telah bersalat dan dia menjadikan di antaranya dengan dinding lebih
kurang tiga hasta [N/749] ‫ﹺ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﺻ ﱠﲆ ﹶأﺣﺪﹸ ﻛﹸﻢ إﹺ ﹶﱃ ﺳ ﹾ ﹴ‬:  ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
‫اﻟﺸـ ﹾﻴ ﹶﻄ ﹸ‬
‫ﺎﻥ‬ ‫ـﻊ ﱠ‬‫ﱰة ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴﺪﹾ ﹸﻥ ﻣﻨ ﹶﹾﻬـﺎ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﻘ ﹶﻄ ﹸ‬‫ﹸ ﹶ‬ ‫ﹶ ﹾ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﱡ‬
[‫إﻕ‬−٢٣٧٣/‫[ ]ﺣﺐ‬٧٤٨/‫]ﻥ‬ ‫ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﺻ ﹶ‬
‫ﻼ ﹶﺗ ﹸﻪ‬
[٧٤٩/‫]ﻥ‬ ‫ﻼ ﹶﺛ ﹺﺔ ﹶأ ﹾذ ﹸر ﹴع‬
‫اﳉﺪﹶ ﹺار ﻧ ﹾﹶﺤ ﹰﻮا ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶﺛ ﹶ‬
‫ﲔ ﹾﹺ‬
‫ ﹶﻭ ﹶﺟ ﹶﻌ ﹶﻞ ﹶﺑ ﹾﻴﻨﹶ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫ ﹶﺻ ﱠﲆ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫[ ﹺﻋﻨﹾـﺪﹶ‬٢٢٨٤/‫[ ]ﺣـﺐ‬١٠٤٣/‫[ ]ﺟـﻪ‬١١٩٣/‫ ]ﻥ‬١٣١ [٧١٧/‫اﻟﺴ ﹶـﲈ ﹺء ]خ‬

‫ـﺎر ﹸﻩ إﹺ ﹶﱃ ﱠ‬
‫ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓﻊ ﹶأ ﹾﺑ ﹶﺼ ﹶ‬
130
Hendaklah tidak mengangkat pandangannya ke langit [K/717] [N/1193]
[J/1043] [H/2284] ketika doa [M/429] [N/1276]
[١٢٧٦/‫[ ]ﻥ‬٤٢٩/‫ﻋﺎء ]ﻡ‬

‫اﻟﺪﱡ ﹺ‬
‫ﹶ‬
126
Juga disebut dalam [K/477] dengan lafaz (Dan dia bersalat Zuhur dan Àsar bersama kami, dan di hadapannya tongkat, dan perempuan dan keldai berlalu dari belakangnya)
127
Juga disebut dalam [H/2369] dengan lafaz (Jangan antum bersalat melainkan kepada sutrah)
(‫ ﻭاﳌﺮأة ﻭاﳊﲈر ﻳﻤﺮﻭﻥ ﻣﻦ ﻭراﺋﻬﺎ‬,‫ ﻭﺑﲔ ﻳﺪﻳﻪ ﻋﻨﺰة‬,‫[ ﺑﻠﻔﻆ )ﻓﺼﲆ ﺑﻨﺎ اﻟﻈﻬﺮ ﻭاﻟﻌﴫ‬٤٧٧/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬١٢٨
(‫ﱰ ﹴة‬
‫[ ﺑﻠﻔﻆ )ﻻﹶ ﺗ ﹶﹸﺼ ﱡﻠﻮا إﹺﻻﱠ إﹺ ﹶﱃ ﹸﺳ ﹾ ﹶ‬٢٣٦٩/‫ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﺣﺐ‬
١٢٩
130
Dengan lafaz (Kenapa kaum-kaum mengangkat pandangan mereka ke langit dalam salat mereka?) dan dia mengeraskan kata-katanya dalam hal itu, sehingga dia berkata :
(Hendaklah mereka berhenti dari hal tersebut, atau akan dicabut pandangan mereka)
Adou_Fr@yahoo.com 116 ١١٦
‫ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ ﹸﻳ ﹶﺼ ﱢ ﹶﲇ ﹶﻭ ﹶر ﹾأ ﹸﺳ ﹸﻪ ﹶﻣ ﹾﻌ ﹸﻘ ﹲ‬
‫ﻮص‬
Hendaklah tidak bersalat dengan kepalanya diikat [M/492] [J/1042] [H2280]
[٢٢٨٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٠٤٢/‫[ ]ﺟﻪ‬٤٩٢/‫]ﻡ‬
‫ـﻪ ﹺﻣﻨﹾـ ﹸﻪ‬

‫ـﲆ ﹶﻋﺎﺗﹺ ﹺﻘ ﹺ‬ ‫اﺣ ﹺ‬
‫ـﺪ ﹶﻟـ ﹾﻴ ﹶﺲ ﹶﻋ ﹶ‬ ‫ب ا ﹾﻟﻮ ﹺ‬
‫ﲔ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹺﰲ اﻟ ﱠﺜ ﹾﻮ ﹺ ﹶ‬
‫ ﻻﹶ ﹸﻳ ﹶﺼ ﱢﻠ ﹶ ﱠ‬:  ‫ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
Nabi berkata : Jangan seseorang daripada antum bersalat dengan sehelai kain
tanpa sesuatu di atas bahunya [N/769]
Dan dia berkata : Apabila seseorang daripada antum bersalat dengan sehelai
kain, maka hendaklah dia menyilangkan di antara dua hujungnya di atas bahunya
[H/2304]
[٧٦٩/‫]ﻥ‬ ‫ﳾ ﹲء‬
‫ﹶ ﹾ‬
‫ـﲆ ﹶﻋﺎﺗﹺ ﹺﻘ ﹺ‬
‫ﲔ ﹶﻃ ﹶﺮ ﹶﻓ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﻋ ﹶ‬ ‫اﺣ ﹺﺪ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﺨﺎﻟﹺ ﹾ‬
‫ب ا ﹾﻟﻮ ﹺ‬
‫ـﻪ‬ ‫ﻒ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹺﰲ اﻟ ﱠﺜ ﹾﻮ ﹺ ﹶ‬: ‫ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬
[٢٣٠٤/‫]ﺣﺐ‬
Hendaklah tidak meludah ke kanannya atau ke hadapannya tetapi meludah ke ‫ـﺖ ﹶﻗﺪﹶ ﹺﻣ ﹺ‬
‫ـﻪ‬ ‫ـﺎر ﹺﻩ ﹶأ ﹾﻭ ﹶ ﹾﲢ ﹶ‬
‫ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹺﻜـ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹾﺒ ﹸـﺰ ﹶﻕ ﹶﻋـ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹶﺴ ﹺ‬,‫ـﻪ‬
‫ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ ﻳﺒ ﹸﺰ ﹶﻕ ﹶﻋﻦ ﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺ ﹺﻪ ﹶأﻭ ﹶأﻣ ﹺﺎﻣ ﹺ‬
kirinya atau di bawah kakinya yang kiri [M/548] 132 [N/725] [J/761] [J/1021] ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶﹾ‬
 Dan dalam satu riwayat, dia berkata : Tetapi hendaklah dia meludah ke
￯‫ﴪ‬
kirinya atau di bawah kakinya, dan dia menanamnya [H/1783] [H/2269] ١٣٥
[١٠٢١/‫[ ]ﺟﻪ‬٧٦١/‫[ ]ﺟﻪ‬٧٢٥/‫]ﻥ‬ [٥٤٨/‫]ﻡ‬
Nabi meludah pada bajunya kemudian dia menyapu sebahagiannya ke atas
(‫ أﻭ ﻟﺘﺨﻄﻔﻦ أﺑﺼﺎرﻫﻢ‬,‫ )ﻟﻴﻨﺘﻬﻦ ﻋﻦ ذﻟﻚ‬: ‫ ﺣﺘﻰ ﻗﺎﻝ‬,‫ ﻓﺎﺷﺘﺪ ﻗﻮﻟﻪ ﰲ ذﻟﻚ‬.(‫ ﻳﺮﻓﻌﻮﻥ أﺑﺼﺎرﻫﻢ إﱃ اﻟﺴﲈء ﰲ ﺻﻼﲥﻢ‬,‫ ﺑﻠﻔﻆ )ﻣﺎ ﺑﺎﻝ أﻗﻮﻡ‬١٣١
132
Juga disebut dalam [K/400] dengan lafaz (Apabila seseorang antum meludah, maka janganlah dia meludah ke arah hadapannya, dan jangan ke kanannya, dan hendaklah dia meludah
ke kirinya, atau ke bawah tapak kakinya yang kiri), dan [K/508] dengan lafaz (Sesungguhnya seseorang antum apabila dia bersalat, dia bermunajat kepada Tuhannya, maka janganlah
dia meludah ke kanannya, tetapi ke bawah kakinya yang kiri), (Janganlah dia meludah ke hadapannya atau ke bahagian hadapannya, tetapi ke kirinya atau ke bawah dua kakinya),
(Janganlah dia meludah ke hadapannya dan tidak ke kanannya, tetapi ke kirinya atau ke bawah kakinya), dan (Janganlah dia meludah ke arah qiblat, dan tidak ke kanannya, tetapi ke
kirinya atau ke bawah kakinya), dan [K/1156] dengan lafaz (Maka janganlah dia meludah ke hadapannya, dan tidak ke kanannya, tetapi ke kirinya di bawah kakinya yang kiri), dan
[K/397] dengan lafaz (Maka janganlah seseorang antum meludah ke arah qiblatnya, tetapi ke kirinya atau ke bawah dua kakinya), dan [K/509] dengan lafaz (Dan apabila dia meludah,
maka janganlah dia meludah di hadapannya, dan jangan ke kanannya, maka sesungguhnya dia sedang bermunajat kepada Tuhannya), dan [K/404] dengan lafaz (Kemudian dia
melarang seseorang lelaki daripada meludah ke hadapannya, atau ke kanannya, tetapi ke kirinya atau ke bawah kakinya yang kiri), dan [K/400] dengan lafaz (Apabila seseorang
antum berdiri untuk bersalat, maka janganlah dia meludah ke hadapannya, maka sesungguhnya dia sedang bermunajat kepada Allah selama mana dia di dalam tempat salatnya, dan
jangan ke kanannya, maka sesungguhnya di kanannya ada satu mala’ikat, dan hendaklah dia meludah ke kirinya, atau di bawah kakinya, dan dia menanamnya) dan [N/309] dengan
lafaz (Apabila seseorang antum bersalat, maka janganlah dia meludah ke hadapannya, dan tidak ke kanannya, tetapi ke kirinya, atau bawah kakinya, atau jangan)
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪117‬‬ ‫‪١١٧‬‬
‫‪ ‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ ﻗﺎﻝ ‪ :‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹺﻜ ﹾﻦ ﻟﹺ ﹶﻴ ﹾﺒ ﹸﺼ ﹾﻖ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹺﺷ ﹶﲈﻟﹺ ﹺﻪ ﹶأ ﹾﻭ ﹶ ﹾﲢ ﹶﺖ ﹺر ﹾﺟ ﹺﻠ ﹺﻪ ﹶﻓ ﹶﻴﺪﹾ ﻓﹺﻨﹾ ﹸﻪ‬

‫‪sebahagian yang lain [M/550] 133‬‬
‫‪ Dalam satu riwayat : Nabi telah meludah pada bajunya [K/238] 134‬‬ ‫]ﺣـﺐ‪[١٧٨٣/‬‬
‫]ﺣﺐ‪[٢٢٦٩/‬‬
‫‪١٣٦‬‬
‫]ﻡ‪[٥٥٠/‬‬ ‫ﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ‪ ‬ﹶﻳ ﹾﺘ ﹸﻔ ﹸﻞ ﹺﰲ ﹶﺛ ﹾﻮﺑﹺ ﹺﻪ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻳ ﹾﻤ ﹶﺴ ﹸﺢ ﹶﺑ ﹾﻌ ﹶﻀ ﹸﻪ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﺑ ﹾﻌ ﹴ‬
‫ﺾ‬ ‫ﹶﻛ ﹶ‬
‫‪١٣٧‬‬
‫]خ‪[٢٣٨/‬‬ ‫‪ ‬ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ ‪ :‬ﹶﺑ ﹶﺰ ﹶﻕ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ‪ ‬ﹺﰲ ﹶﺛ ﹾﻮﺑﹺ ﹺﻪ‬
‫ﺑﻠﻔﻆ )إﻥ أﺣﺪﻛﻢ إذا ﺻﲆ ﻳﻨﺎﺟﻲ رﺑﻪ‪,‬‬ ‫‪ ١٣٥‬ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‪ [٤٠٠/‬ﺑﻠﻔﻆ )إذا ﺗﻨﺨﻢ أﺣﺪﻛﻢ‪ ,‬ﻓﻼ ﻳﺘﻨﺨﻤﻦ ﻗﺒﻞ ﻭﺟﻬﻪ‪ ,‬ﻭﻻ ﻋﻦ ﻳﻤﻴﻨﻪ‪ ,‬ﻭﻟﻴﺒﺼﻖ ﻋﻦ ﻳﺴﺎرﻩ‪ ,‬أﻭ ﲢﺖ ﻗﺪﻣﻪ اﻟﻴﴪ￯(‪ ,‬ﻭﰲ ]خ‪[٥٠٨/‬‬
‫ﻓﻼ ﻳﺘﻔﻠﻦ ﻋﻦ ﻳﻤﻴﻨﻪ‪ ,‬ﻭﻟﻜﻦ ﲢﺖ ﻗﺪﻣﻪ اﻟﻴﴪ￯( ﻭ)ﻻ ﻳﺘﻔﻞ ﻗﺪاﻣﻪ أﻭ ﺑﲔ ﻳﺪﻳﻪ‪ ,‬ﻭﻟﻜﻦ ﻋﻦ ﻳﺴﺎرﻩ أﻭ ﲢﺖ ﻗﺪﻣﻴﻪ( ﻭ)ﻻ ﻳﺒﺰﻕ ﺑﲔ ﻳﺪﻳﻪ ﻭﻻ ﻋﻦ ﻳﻤﻴﻨﻪ‪ ,‬ﻭﻟﻜﻦ ﻋﻦ ﻳﺴﺎرﻩ أﻭ ﲢﺖ ﻗﺪﻣﻪ( ﻭ)ﻻ‬
‫ﺑﻠﻔﻆ )ﻓﻼ‬ ‫ﻳﺒﺰﻕ ﰲ اﻟﻘﺒﻠﺔ ﻭﻻ ﻋﻦ ﻳﻤﻴﻨﻪ‪ ,‬ﻭﻟﻜﻦ ﻋﻦ ﻳﺴﺎرﻩ أﻭ ﲢﺖ ﻗﺪﻣﻪ( ﻭﰲ ]خ‪ [١١٥٦/‬ﺑﻠﻔﻆ )ﻓﻼ ﻳﺒﺰﻗﻦ ﺑﲔ ﻳﺪﻳﻪ‪ ,‬ﻭﻻ ﻋﻦ ﻳﻤﻴﻨﻪ‪ ,‬ﻭﻟﻜﻦ ﻋﻦ ﺷﲈﻟﻪ‪ ,‬ﲢﺖ ﻗﺪﻣﻪ اﻟﻴﴪ￯(‪ ,‬ﻭﰲ ]خ‪[٣٩٧/‬‬
‫ﺑﻠﻔﻆ )ﺛﻢ ﳖﻰ أﻥ ﻳﺒﺰﻕ‬ ‫]خ‪[٤٠٤/‬‬ ‫ﺑﻠﻔﻆ )ﻭإذا ﺑﺰﻕ ﻓﻼ ﻳﺒﺰﻗﻦ ﺑﲔ ﻳﺪﻳﻪ‪ ,‬ﻭﻻ ﻋﻦ ﻳﻤﻴﻨﻪ‪ ,‬ﻓﺈﻧﻪ ﻳﻨﺎﺟﻲ رﺑﻪ(‪ ,‬ﻭﰲ‬ ‫]خ‪[٥٠٩/‬‬ ‫ﻳﺒﺰﻗﻦ أﺣﺪﻛﻢ ﻗﺒﻞ ﻗﺒﻠﺘﻪ‪ ,‬ﻭﻟﻜﻦ ﻋﻦ ﻳﺴﺎرﻩ أﻭ ﲢﺖ ﻗﺪﻣﻴﻪ(‪ ,‬ﻭﰲ‬
‫اﻟﺮﺟﻞ ﺑﲔ ﻳﺪﻳﻪ‪ ,‬أﻭ ﻋﻦ ﻳﻤﻴﻨﻪ‪ ,‬ﻭﻟﻜﻦ ﻋﻦ ﻳﺴﺎرﻩ‪ ,‬أﻭ ﲢﺖ ﻗﺪﻣﻪ اﻟﻴﴪ￯(‪ ,‬ﻭﰲ ]خ‪ [٤٠٦/‬ﺑﻠﻔﻆ )إذا ﻗﺎﻡ أﺣﺪﻛﻢ إﱃ اﻟﺼﻼة‪ ,‬ﻓﻼ ﻳﺒﺼﻖ أﻣﺎﻣﻪ‪ ,‬ﻓﺈﻧﲈ ﻳﻨﺎﺟﻲ اﷲ ﻣﺎ داﻡ ﰲ ﻣﺼﻼﻩ‪ ,‬ﻭﻻ ﻋﻦ‬
‫ﲔ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹶﻭﻻﹶ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹺﻜ ﹾﻦ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹶﺴ ﹺﺎر ﹺﻩ ﹶأ ﹾﻭ ﹶ ﹾﲢ ﹶﺖ ﹶﻗﺪﹶ ﹺﻣ ﹺﻪ ﹶﻭإﹺﻻﱠ(‬ ‫ﻳﻤﻴﻨﻪ‪ ,‬ﻓﺈﻥ ﻋﻦ ﻳﻤﻴﻨﻪ ﻣﻠﻜﺎ‪ ,‬ﻭﻟﻴﺒﺼﻖ ﻋﻦ ﻳﺴﺎرﻩ‪ ,‬أﻭ ﲢﺖ ﻗﺪﻣﻪ‪ ,‬ﻓﻴﺪﻓﻨﻬﺎ( ﻭﰲ ]ﻥ‪ [٣٠٩/‬ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹶﻓ ﹶ‬
‫ﻼ ﹶﻳ ﹾﺒ ﹸﺰ ﹾﻕ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬
‫‪133‬‬
‫)‪Juga disebut dalam [K/397] dengan lafaz (Kemudian dia mengambil hujung bajunya, dan meludah padanya, kemudian dia menggosok sebahagiannya ke atas sebahagian yang lain‬‬
‫‪134‬‬
‫)‪Juga disebut dalam dengan lafaz (Nabi meludah begini pada bajunya dan dia menggosok-gosoknya‬‬
‫‪ ١٣٦‬ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‪ [٣٩٧/‬ﺑﻠﻔﻆ ) ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶأ ﹶﺧ ﹶﺬ ﻃﺮﻑ ﹺر ﹶداﺋﻪ‪ ,‬ﹶﻓﺒﺼﻖ ﻓﹺ ﹺﻴﻪ‪ ,‬ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶر ﱠد ﹶﺑ ﹾﻌ ﹶﻀ ﹸﻪ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﺑ ﹾﻌ ﹴ‬
‫ﺾ(‬
‫‪ ١٣٧‬ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻥ‪ [٣٠٩/‬ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻓ ﹶﺒ ﹶﺰ ﹶﻕ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ ‪ ‬ﹶﻫﻜ ﹶﹶﺬا ﰲ ﹶﺛ ﹾﻮﺑﹺ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶد ﹶﻟ ﹶﻜ ﹸﻪ(‬
Adou_Fr@yahoo.com 118 ١١٨
‫ﻒ ا ﹾﹶﳌ ﱡﺎر ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹸﻤ ﱠﺮ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬
‫ﲔ ﹶﻳـﺪﹶ ﹺﻱ ا ﹾﹸﳌ ﹶﺼ ﱢ‬
‫ـﲇ‬ ‫ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹺﻘ ﹶ‬
Hendaklah orang yang lalu berhenti daripada melintas di hadapan orang yang ١٤٠
bersalat [M/507] 138 [T/424] [N/756] [J/944] [H/2366] [٩٤٤/‫[ ]ﺟـﻪ‬٧٥٦/‫[ ]ﻥ‬٤٢٤/‫]ط‬ [٥٠٧/‫]ﻡ‬
Nabi berkata : Apabila seseorang daripada antum sedang bersalat, maka
janganlah dia membiarkan seseorang berjalan di hadapannya. Jika dia ingkar, [٢٣٦٦/‫]ﺣﺐ‬
‫ﲔ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹶﻓﺈﹺ ﹾﻥ ﹶأ ﹶﺑﻰ‬

maka hendaklah dia membunuhnya [N/757] [J/955] [H/2367] 139
Nabi pernah bersalat pada suatu hari, dan seorang kanak-kanak pergi berjalan ‫ﻼ ﹶﻳﺪﹶ ﹾع ﹶأ ﹶﺣﺪﹰ ا ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹸﻤ ﱠﺮ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﻛ ﹶ‬:  ‫ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫ﹶﺎﻥ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹸﻳ ﹶﺼ ﱢﲇ ﹶﻓ ﹶ‬
di hadapannya, dan Rasulu Llah melangkah ke arah Qiblat [J/953]
١٤١ ‫ﹺ‬
[٢٣٦٧/‫[ ]ﺣﺐ‬٩٥٥/‫[ ]ﺟﻪ‬٧٥٧/‫ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﻘﺎﺗ ﹾﻠ ﹸﻪ ]ﻥ‬
‫ ا ﹾﻟ ﹺﻘ ﹾﺒ ﹶﻠـ ﹶﺔ‬ ‫ـﻮﻝ اﷲﹺ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﺒـﺎ ﹶد ﹶر ﹸﻩ ﹶر ﹸﺳ ﹸ‬,‫ﲔ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ‬ ‫ﺐ ﹶﺟﺪﹾ ﹲﻱ ﹶﻳ ﹸﻤ ﱡﺮ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬‫ ﹶﻓ ﹶﺬ ﹶﻫ ﹶ‬,‫ﺎﻥ ﹸﻳ ﹶﺼ ﱢﲇ ﹶﻳ ﹾﻮ ﹰﻣﺎ‬
‫ﹶﻛ ﹶ‬
[٩٥٣/‫]ﺟﻪ‬
‫اﻟﺼﻼﹶة‬ ‫ﹶأ ﹾﻥ ﻳﺒﺪﹶ ﹶأ ﺑﹺﺎ ﹾﻟﻌ ﹶﺸ ﹺ‬

‫ﺎء إﹺ ﹶذا ﺣﴬ اﻟﻌ ﹶﺸﺎء ﻭ ﹸأ ﹺﻗ ﹺ‬
‫ﻴﻤﺖ ﱠ‬
Hendaklah memulakan dengan makan malam apabila disediakan makan
‫ﹶ ﹸ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶﹾ‬
١٤٣
malam dan didirikan salat [M/558] 142 [N/853] [J/933] [Z/353] [٩٣٣/‫[ ]ﺟﻪ‬٨٥٣/‫]ﻥ‬ [٥٥٨/‫]ﻡ‬
[٣٥٣/‫]ذ‬
138
Juga disebut dalam [K/488] dan [Z/336] dengan lafaz (Jika pelintas di hadapan orang yang bersalat tahu apa ke atasnya, untuk dia berhenti 40 lebih baik baginya daripada melintas di
hadapannya)
139
Dengan lafaz (Apabila seseorang antum sedang bersalat, maka janganlah dia membiarkan seseorang berjalan di hadapannya, dan hendaklah dia menahan setakat yang dia mampu.
Dan jika dia enggan, maka hendaklah dia membunuhnya. Maka sesungguhnya dia adalah syaytan)
(‫ﲔ ﹶﻳﺪﹶ ﹺﻳﻪ‬
‫ﻌﲔ ﹶﺧ ﹲﲑ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹸﻤ ﱠﺮ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬‫ﻒ ﹶأر ﹶﺑ ﹶ‬ ‫ﹶﺎﻥ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹺﻘ ﹶ‬
‫ﲔ ﹶﻳﺪﹶ ﻱ ا ﹾﹸﳌ ﹶﺼ ﱢﲇ ﹶﻣﺎ ﹶذا ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﻟﻜ ﹶ‬ ‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻟ ﹾﻮ ﹶﻳ ﹾﻌ ﹶﻠ ﹸﻢ ا ﹾﹶﳌ ﱡﺎر ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬٣٣٦/‫[ ﻭ]ذ‬٤٨٨/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬١٤٠
(‫ﺎﻥ‬‫ ﹶﻓﺈﹺﻧ ﹶﱠﲈ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﺷ ﹾﻴ ﹶﻄ ﹲ‬,‫ ﹶﻓﺈﹺ ﹾﻥ ﹶأ ﹶﺑﻰ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﻘﺎﺗﹺ ﹾﻠ ﹸﻪ‬,‫ﺎع‬
‫اﺳ ﹶﺘ ﹶﻄ ﹶ‬
‫ﻼ ﻳﺪﹶ ع ﹶأﺣﺪﹰ ا ﻳﻤﺮ ﺑ ﹶ ﹺ‬
‫ ﹶﻭ ﹾﻟ ﹶﻴﺪﹾ ﹶر ﹾأ ﹸﻩ ﹶﻣﺎ ﹾ‬,‫ﲔ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳﻪ‬ ‫ﹶﺎﻥ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹸﻳ ﹶﺼ ﱢﲇ ﹶﻓ ﹶ ﹶ ﹾ ﹶ ﹶ ﹸ ﱡ ﹶ ﹾ‬ ‫ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﻛ ﹶ‬١٤١
142
Juga disebut dalam [K/640] dengan lafaz (Apabila dihidangkan makanan, dan didirikan salat, maka hendaklah antum mulakan dengan makan malam)
‫ ﹶﻓﺎﺑﺪﹶ ؤﻭا ﺑﹺﺎ ﹾﻟﻌ ﹶﺸ ﹺ‬,‫ﻼة‬ ‫ ﻭ ﹸأ ﹺﻗ ﹺ‬,‫[ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﻭﺿﻊ ا ﹾﻟﻌ ﹶﺸﺎء‬٦٤٠/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬١٤٣
(‫ﺎء‬ ‫ﹶ‬ ‫اﻟﺼ ﹶ ﹾ ﹸ‬ ‫ﻴﻤﺖ ﱠ‬
‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
Adou_Fr@yahoo.com 119 ١١٩
‫اﻟﺼﻼ ﹺﹶة‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫ إﹺ ﹶذا ﹶﻭ ﹶﺟﺪﹶ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹸﹸﻢ ا ﹾﻟ ﹶﻐﺎﺋ ﹶﻂ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴ ﹾﺒﺪﹶ ﹾأ ﺑﹺﻪ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ ﱠ‬:  ‫ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
Nabi berkata : Apabila seseorang antum terasa ingin buang air besar, maka
hendaklah dia mulakan dengannya sebelum salat [N/852] [J/616] [H/2071] [٦١٦/‫[ ]ﺟﻪ‬٨٥٢/‫]ﻥ‬
 Dan dalam satu riwayat, dia berkata : Apabila didirikan salat, dan
seseorang antum mahu ke tandas, maka hendaklah dia memulakan dengan tandas [٢٠٧١/‫]ﺣﺐ‬
‫ﺎﳋﹶﻼ ﹺﹶء‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹴ‬

[Z/142]
 Dan dia melarang seseorang daripada bersalat sedangkan dia menahan
kencing [J/617]
‫ﻼ ﹶء ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴ ﹾﺒﺪﹶ ﹾأ ﺑﹺ ﹾ‬ ‫ﻼ ﹸة ﹶﻭ ﹶﻭ ﹶﺟﺪﹶ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹸﹸﻢ ﹾ‬
‫اﳋﹶ ﹶ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﹸأﻗ ﹾﻴ ﹶﻤﺖ ﱠ‬: ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬,‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳﺔ‬
‫اﻟﺼ ﹶ‬
 Jika orang yang bersalat ragu-ragu tentang kentut, Nabi berkata : Jangan [١٤٢/‫]ذ‬
berpaling (atau jangan beredar) sehingga dia mendengar satu bunyi atau mendapati
suatu bau [K/137] [M/361] 144 [J/514] 145 ‫ ﻭﳖﻰ ﹶأ ﹾﻥ ﻳﺼ ﱢﲇ اﻟﺮﺟ ﹸﻞ ﻭﻫﻮ ﺣ ﹺ‬
‫ﺎﻗ ﹲﻦ‬
[٦١٧/‫]ﺟﻪ‬ ‫ﹸ ﹶ ﹶ ﱠ ﹸ ﹶ ﹸ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶﹶ‬
‫ﻑ( ﹶﺣﺘﱠﻰ‬
‫ﴫ ﹾ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﹶﺷ ﱠﻚ ا ﹾﹸﳌﺼ ﱢﲇ ﹺﰲ ا ﹾﻟ ﹸﻔﺴ ﹺ‬
‫ ﻻﹶ ﹶﻳﻨﹾ ﹶﻔﺘﹺ ﹾﻞ ) ﹶأ ﹾﻭ ﻻﹶ ﹶﻳﻨﹾ ﹶ ﹺ‬:  ‫ ﹶﻗﺎ ﹶﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬,‫ﺎء‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ‬
١٤٧
[٥١٤/‫]ﺟﻪ‬
١٤٦
[٣٦١/‫[ ]ﻡ‬١٣٧/‫ﳛﺎ ]خ‬ ‫ﹶﻳ ﹾﺴ ﹶﻤ ﹶﻊ ﹶﺻ ﹾﻮ ﹰﺗﺎ ﹶأ ﹾﻭ ﹶ ﹺ‬
‫ﳚﺪﹶ ﹺر ﹰ‬
‫ ﹶﻭﻛ ﹶ‬١٥٠ [١٥٠٣/‫[ ]ﺣـﺐ‬٧٠١/‫[ ]ﺟﻪ‬٥٧٤/‫ﺐ ﹶأ ﹾﻥ ﹸﻳ ﹶﺆ ﱢﺧ ﹶﺮ ا ﹾﻟ ﹺﻌ ﹶﺸﺎ ﹶء ]خ‬ ‫ﹺ‬

‫ ﹶﻳ ﹾﺴﺘﹶﺤ ﱡ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
Nabi suka mengakhirkan Ìsya’ [K/574] [J/701] [H/1503] 148 membenci tidur
sebelumnya dan bercakap-cakap selepasnya [K/574] [N/495] [N/252] [J/701] [H/1503] ‫ﹶـﺎﻥ‬ ‫ﻛ ﹶ‬
149
144
Demikian kata Nabi apabila seorang lelaki mengadu yang dia menyangka bahawasanya dia mendapati sesuatu di dalam salat
145
Juga disebut dalam [N/160] (Jangan beredar sehingga dia mendapati suatu bau atau dia mendengar satu bunyi)
‫اﻟﺼﻼ ﹺﹶة‬
‫اﻟﴚ ﹶء ﹺﰲ ﱠ‬ ‫ﹺ‬ ‫ ﻫﻜ ﹶﹶﺬا ﹶﻗ ﹶﺎﻝ إﹺ ﹶذا ﹸﺷ ﹺﻜﻲ إﹺ ﹶﻟﻴ ﹺﻪ اﻟﺮﺟ ﹸﻞ ﹸ ﹶ ﹺ ﹺ‬١٤٦
‫ﳜ ﱠﻴ ﹸﻞ إ ﹶﻟ ﹾﻴﻪ ﹶأ ﱠﻧ ﹸﻪ ﹶﳚﺪﹸ ﱠ ﹾ‬ ‫ﹶ ﹾ ﱠ ﹸ‬ ‫ﹶ‬
(‫ﳛﺎ ﹶأ ﹾﻭ ﹶﻳ ﹾﺴ ﹶﻤ ﹶﻊ ﹶﺻ ﹾﻮ ﹰﺗﺎ‬ ‫ﻑ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶ ﹺ‬
‫ﳚﺪﹶ ﹺر ﹰ‬ ‫[ )ﻻﹶ ﹶﻳﻨ ﹶ ﹺ‬١٦٠/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻥ‬١٤٧
‫ﹾﴫ ﹾ‬
148
Juga disebut dalam [K/737] dengan lafaz (Dan dia suka menta’khirkan Ìsya’ kepada satu pertiga malam)
149
Juga disebut dalam [Z/167] (Nabi membenci tidur sebelum Ìsya’, dan bercakap-cakap selepasnya), dan dalam [K/737] dengan lafaz (Dan dia tidak suka tidur sebelumnya dan tidak
bercakap-cakap selepasnya), tetapi dalam [Z/169] daripada Ùmar bin Al-Khattab, dia berkata, “Rasulu Llah bercakap-cakap dengan Abi Bakr berkenaan suatu urusan daripada
urusan-urusan orang-orang muslim, dan saya bersama mereka berdua”
Adou_Fr@yahoo.com 120 ١٢٠
١٥١
[١٥٠٣/‫[ ]ﺣﺐ‬٧٠١/‫[ ]ﺟﻪ‬٢٥٢/‫[ ]ﻥ‬٤٩٥/‫[ ]ﻥ‬٥٧٤/‫]خ‬ ‫اﳊ ﹺﺪ ﹶ‬
‫ﻳﺚ ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹶ ﹶﻫﺎ‬ ‫ ﹶﻭ ﹾ ﹶ‬,‫ﹶﻳﻜ ﹶﹾﺮ ﹸﻩ اﻟﻨ ﹾﱠﻮ ﹶﻡ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻠ ﹶﻬﺎ‬
‫ﺎص ﺑ ﹺﻦ اﻟﺮﺑﹺﻴ ﹺﻊ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﻋﺎﺗﹺ ﹺﻘ ﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫ـﻪ‬ ‫ ﹸﻳ ﹶﺼ ﱢﲇ ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﺣﺎﻣ ﹸﻞ ﹸأ ﹶﻣﺎ ﹶﻣ ﹶﺔ ﺑﹺﻨ ﹶﹾﺖ ﹶأ ﹺﰊ ا ﹾﻟ ﹶﻌ ﹺ ﹾ ﱠ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬‫ﻛ ﹶ‬
Nabi pernah bersalat dan dia mendukung Umamah binti Abi l-Às bin Ar-
Rabi` di atas bahunya (atau lehernya), apabila dia qiyam dia mendukungnya,
apabila dia ruku` (atau sujud) dia meletaknya dan apabila dia bangkit daripada
‫ ﻭإﹺ ﹶذا ر ﹶﻓﻊ ﹺﻣﻦ اﻟﺴﺠ ﹺ‬,‫ ﹶﻓﺈﹺ ﹶذا رﻛﹶﻊ ) ﹶأﻭ ﺳﺠﺪﹶ ( ﻭ ﹶﺿﻌﻬﺎ‬,‫ﲪ ﹶﻠﻬﺎ‬ ‫ﹺﹺ‬
‫ﻮد‬ ‫ﹶ ﹶ ﹾ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﹶ ﱡ ﹸ‬ ‫ ﹶﻓﺈﹺ ﹶذا ﹶﻗﺎ ﹶﻡ ﹶ ﹶ ﹶ‬,(‫) ﹶأ ﹾﻭ ﹸﻋﻨﹸﻘﻪ‬
sujud, dia mendukungnya kembali [M/543] [T/473] [N/711] [N/827] [N/1204] [N/1205]
[H/2339] [H/2340-IH]
[‫إح‬−٢٣٤٠/‫[ ]ﺣﺐ‬٢٣٣٩/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٠٥/‫[ ]ﻥ‬١٢٠٤/‫[ ]ﻥ‬٨٢٧/‫[ ]ﻥ‬٧١١/‫[ ]ﻥ‬٤٧٣/‫[ ]ط‬٥٤٣/‫]ﻡ‬ ‫ﹶأ ﹶﻋﺎ ﹶد ﹶﻫﺎ‬
‫ﺎﻥ ﻳﺼ ﱢﲇ ﹶﺗ ﹶﻄﻮ ﹰﻋﺎ ﹶﻓﻤ ﹶﺸﻰ ﹶﻋﻦ ﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺ ﹺﻪ ﹶأﻭ ﹶﻋﻦ ﻳﺴ ﹺ ﹺ‬

‫ ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶﺒ ﹸ‬,‫ﺎب‬
‫ﺎب ﹶﻋ ﹶ‬
‫ـﲆ‬ ‫ﺎرﻩ ﹶﻓ ﹶﻔﺘ ﹶﹶﺢ ا ﹾﻟ ﹶﺒ ﹶ‬ ‫ﹶﻛ ﹶ ﹸ ﹶ‬
Nabi pernah bersalat sunat, dan dia berjalan ke kanannya atau ke kirinya, dan
dia membuka pintu — dan pintu itu di arah qiblat — kemudian dia kembali ke ‫ﹾ ﹾ ﹶﹶ‬ ‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﱡ‬
tempat salatnya [H/2355] [N/1206-H]
[‫ح‬−١٢٠٦/‫[ ]ﻥ‬٢٣٥٥/‫ﻼ ﹸﻩ ]ﺣﺐ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶر ﹶﺟ ﹶﻊ إﹺ ﹶﱃ ﹸﻣ ﹶﺼ ﱠ‬,‫ا ﹾﻟ ﹺﻘ ﹾﺒ ﹶﻠ ﹺﺔ‬
Nabi pernah bersalat dengan berkasut [M/555] [K/379] [K/5512] [N/775] [J/1037]
[١٠٣٧/‫[ ]ﺟﻪ‬٧٧٥/‫[ ]ﻥ‬٥٥١٢/‫[ ]خ‬٣٧٩/‫[ ]خ‬٥٥٥/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶﻳ ﹶﺼ ﱢﲇ ﹺﰲ اﻟﻨﱠ ﹾﻌ ﹶﻠ ﹾ ﹺ‬ ‫ﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫ﲔ‬ ‫ﹶﻛ ﹶ‬
‫ﹺ‬
‫اﻟﺼـ ﹶ‬
‫ﻼ ﹶة‬ ‫ـﺄ ﹶﻣ ﹶﺮ ﹸﻩ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡ‬
‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹸﻳﻌﻴـﺪﹶ ﱠ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ﻒ ﹶﻭ ﹾﺣـﺪﹶ ﹸﻩ ﹶﻓ ﹶ‬
‫اﻟﺼ ﱢ‬
‫ﻒ ﱠ‬ ‫ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶر ﹸﺟ ﹲﻞ ﹶﺧ ﹾﻠ ﹶ‬
Seorang lelaki bersalat di belakang saf seorang diri, maka Nabi menyuruhnya
untuk mengulang semula salat [Z/230] [Z/231] [٢٣٠/‫]ذ‬
(‫ﺚ اﻟ ﱠﻠ ﹾﻴﻞ‬ ‫[ ﺑﻠﻔﻆ )ﻭﻻﹶ ﻳﺒ ﹺﺎﱄ ﺑﹺ ﹶﺘ ﹾﺄ ﹺﺧ ﹺﲑ ا ﹾﻟ ﹺﻌ ﹶﺸﺎء إﹺ ﹶﱃ ﹸﺛ ﹸﻠ ﹺ‬٧٣٧/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬١٥٠

‫ﹶ ﹸﹶ‬
‫ﳊ ﹺﺪ ﹸ‬
‫[ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹸﻋ ﹶﻤ ﹶﺮ ﹾﺑ ﹺﻦ ﹾ‬١٦٩/‫ ﻭﻟﻜﻦ ﰲ ]ذ‬,(‫ﻳﺚ ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹶ ﹶﻫﺎ‬
‫اﳋﹶ ﱠﻄ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫اﳊﹶ ﹺﺪ ﹶ‬ ‫ ﻳﻜﹾﺮﻩ اﻟﻨﱠﻮﻡ ﹶﻗﺒ ﹶﻞ ا ﹾﻟ ﹺﻌ ﹶﺸ ﹺ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
‫ﺎب‬ ‫ﺐ اﻟﻨﱠ ﹾﻮ ﹶﻡ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻠ ﹶﻬﺎ ﹶﻭﻻﹶ ا ﹾ ﹶ‬
‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻭﻻﹶ ﹸﳛ ﱡ‬٧٣٧/‫ ﻭﰲ ]خ‬,(‫ﻳﺚ ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹶ ﹶﻫﺎ‬ ‫ﺎء ﹶﻭ ﹾ‬ ‫ﹶ ﹶﹸ ﹾ ﹶ ﹾ‬ ‫ﱡ‬ ‫[ )ﻛ ﹶ‬١٦٨/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ذ‬١٥١
‫ ﹶﻳ ﹾﺴ ﹸﻤ ﹸﺮ ﹶﻣ ﹶﻊ ﹶأ ﹺﰊ ﹶﺑﻜ ﹴﹾﺮ ﹺﰲ اﻷﹶ ﹾﻣ ﹺﺮ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹶأ ﹾﻣ ﹺﺮ ا ﹾﹸﳌ ﹾﺴ ﹺﻠ ﹺﻤ ﹶ‬ ‫ﻮﻝ اﷲﹺ‬

‫ﲔ ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹶﻣ ﹶﻌ ﹸﻬ ﹶﲈ‬ ‫ﹶﺎﻥ ﹶر ﹸﺳ ﹸ‬
‫ ﻛ ﹶ‬: ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬,‫رﴈ اﷲ ﻋﻨﻪ‬
Adou_Fr@yahoo.com 121 ١٢١
[٢٣١/‫]ذ‬
‫ح[ )أﻱ ﻳـﺮﺑﻂ ﺑﻄـﺮﻑ‬−٩٦٦/‫ﻼ ﹺة ]ﺟـﻪ‬ ‫اﻟﺮ ﹸﺟﻞ ﹶﻓﺎ ﹸﻩ ﹺﰲ ﱠ‬

‫اﻟﺼ ﹶ‬ ‫ أﻥ ﻳﻐﻄﻲ ﱠ‬ ‫ﹶﳖﹶﻰ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
Nabi melarang lelaki daripada menutup mulutnya ketika salat [J/966-H]
(seperti dengan hujung serban)
(‫اﻟﻌﲈﻣﺔ‬
‫اﻟﺼﻼ ﹺﹶة ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹶ‬ ‫اﻟﺼﻼ ﹺﹶة ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹶ ا ﹾﻟ ﹶﻔ ﹾﺠ ﹺﺮ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶﺗ ﹾﻄ ﹸﻠ ﹶﻊ ﱠ‬

‫ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹺﻦ ﱠ‬,‫اﻟﺸ ﹾﻤ ﹸﺲ‬ ‫ ﹶﻋ ﹺﻦ ﱠ‬ ‫ﹶﳖﹶﻰ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
Nabi melarang daripada bersalat selepas salat Fajar sehingga matahari terbit,
dan daripada salat selepas Àsar sehingga matahari terbenam [Z/183]
[١٨٣/‫]ذ‬ ‫اﻟﺸ ﹾﻤ ﹸﺲ‬ ‫ا ﹾﻟ ﹶﻌ ﹾ ﹺ‬

‫ﴫ ﹶﺣﺘﱠﻰ ﹶﺗ ﹾﻐ ﹸﺮ ﹶب ﱠ‬
‫ ﹺﻣـ ﹾﻦ ﹶﻏ ﹾ ﹺ‬,‫ﹶـﺔ‬ ‫ب ﻭا ﹾﻟ ﹺﻌ ﹶﺸ ﹺ‬
‫ﺎء ﺑﹺﺎ ﹾﹶﳌ ﹺﺪﻳﻨ ﹺ‬
‫ـﲑ‬ ‫ﲔ ا ﹾﹶﳌ ﹾﻐ ﹺﺮ ﹺ ﹶ‬ ‫ﲔ اﻟ ﱡﻈ ﹾﻬ ﹺﺮ ﹶﻭا ﹾﻟ ﹶﻌ ﹾ ﹺ‬
‫ ﹶﻭ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬,‫ﴫ‬ ‫ ﹶﺑ ﹾ ﹶ‬ ‫ﲨ ﹶﻊ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
Nabi telah menjama` antara Zuhur dan Àsar, dan antara Maghrib dan Ìsya’
di Madinah, tanpa disebabkan ketakutan dan tidak pula hujan [Z/187] ‫ﹶﹶ‬
[١٨٧/‫ﻄ ﹴﺮ ]ذ‬‫ﻑ ﹶﻭﻻﹶ ﹶﻣ ﹶ‬ ‫ﹶﺧﻮ ﹴ‬
‫ﹾ‬
‫ ﹶﻓﺈﹺ ﱠﳖﹶـﺎ ﹶﻟـ ﹸﻪ‬,‫ـﻢ‬ ‫ﲨﺎ ﹶﻋ ﹴ‬

‫اﻟﺮ ﹸﺟ ﹸﻞ ﹺﰲ ﹺر ﹶﺣﺎﻟﹺ ﹺﻪ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶأ ﹶﺗﻰ ﹶﻣ ﹾﺴ ﹺﺠﺪﹶ ﹶ ﹶ‬
‫ـﺔ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﺼ ﱢ‬
‫ـﲇ ﹶﻣ ﹶﻌ ﹸﻬ ﹾ‬ ‫إﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﱠ‬
Apabila seseorang lelaki bersalat di rumahnya, kemudian dia mendatangi
masjid jamaàh, maka hendaklah dia bersalat bersama mereka, maka sesungguhnya
ia adalah sunat baginya [Z/219]
[٢١٩/‫]ذ‬ ‫ﻧﹶﺎﻓﹺ ﹶﻠ ﹲﺔ‬
Adou_Fr@yahoo.com 122 ١٢٢
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ إﹺﻧ ﹶﱠﲈ اﻟ ﱠﺘ ﹾﻔ ﹺﺮ ﹸ ﹺ‬,‫ﻳﻂ‬
‫ إﹺ ﱠﻧ ﹸﻪ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹶﺲ ﹺﰲ اﻟﻨ ﹾﱠﻮ ﹺﻡ ﹶﺗ ﹾﻔ ﹺﺮ ﹲ‬:  ‫ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫ ﹶﻓـﺈ ﹶذا ﻧ ﹶ‬,‫ﻳﻂ ﰲ ا ﹾﻟ ﹶﻴ ﹶﻘ ﹶﻈـﺔ‬
‫ﹶﴘـ‬
Nabi berkata : Sesungguhnya tiadalah pada tidur kelampauan, sesungguhnya
kelampauan itu ketika berjaga. Maka apabila seseorang daripada antum terlupa
akan salat, maka hendaklah dia bersalatnya apabila dia mengingatinya [Z/177] 152
١٥٣
[١٧٧/‫]ذ‬ ‫ﻼ ﹰة ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﺼ ﱢﻠ ﹶﻬﺎ إﹺ ﹶذا ﹶذﻛ ﹶﹶﺮ ﹶﻫﺎ‬
‫ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹶﺻ ﹶ‬
Lupa ìèÛa
‫ـﻮ ﹶﺟـﺎﻟﹺ ﹲﺲ‬ ‫إﹺ ﹶذا ﱂ ﻳﺪﹾ ﹺر ا ﹾﹸﳌﺼ ﱢﲇ ﻛﹶﻢ ر ﹶﻛﻌ ﹴ‬

‫ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹾ ﹶﺳ ﹾﺠﺪﹶ ﺗ ﹾ ﹺ‬,‫ﺎت ﹶﺻ ﱠﲆ‬
‫ﹶﲔ ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶ‬
Apabila orang yang bersalat tidak tahu berapa rakaàt dia telah bersalat, maka
hendaklah dia sujud dengan dua sujud ketika dia duduk (tahiyyat akhir) [M/569] [٥٦٩/‫]ﻡ‬ ‫ﹾ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ‬
[T/265] sebelum salam
 Nabi berkata : Apabila seseorang antum tidak tahu dia telah bersalat tiga
atau empat, maka hendaklah dia bersalat satu rakaàt, kemudian bersujud setelah
‫[ ﻗﺒﻞ اﻟﺴﻼﻡ‬٢٦٥/‫]ط‬
itu dengan dua sujud ketika dia duduk [N/1239] [H/2663] 154
 Dan dia berkata : Apabila seseorang antum ragu-ragu dalam salatnya, ‫ـﻢ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﹶﱂ ﹾ ﹶﻳﺪﹾ ﹺر ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶﺛ ﹶ‬:  ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫ﻼ ﹰﺛﺎ ﹶأ ﹾﻡ ﹶأ ﹾر ﹶﺑ ﹰﻌـﺎ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﺼ ﱢـﻞ ﹶر ﹾﻛ ﹶﻌـ ﹰﺔ ﹸﺛ ﱠ‬
maka hendaklah dia mencari yang benar, kemudian hendaklah dia memberi salam,
kemudian hendaklah dia bersujud dengan dua sujud [H/2659]
[٢٦٦٣/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٣٩/‫ﺲ ]ﻥ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹶﻳ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹾ ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹶ ﹶذﻟﹺ ﹶﻚ ﹶﺳ ﹾﺠﺪﹶ ﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﹶﲔ ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﺟﺎﻟ ﹲ‬
١٥٥
‫ﹺﹺ‬
‫ ﹸﺛ ﱠ‬,‫ـﻢ ﻟ ﹸﻴ ﹶﺴـ ﱢﻠ ﹺﻢ‬
‫ـﻢ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠ‬,‫اب‬
‫ـﻮ ﹶ‬ ‫ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴﺘ ﹶﹶﺤ ﱠـﺮ ﱠ‬,‫أﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹺﰲ ﹶﺻﻼﹶﺗﻪ‬
‫اﻟﺼ ﹶ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﹶﺷ ﱠﻚ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹶﻗﺎﻝ‬
152
Juga disebut dalam [Z/178] dan [M/680], (Barangsiapa terlupa bersalat, maka hendaklah dia bersalat apabila dia mengingatinya)
(‫ﻼ ﹶة ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﺼ ﱢﻠ ﹶﻬﺎ إﹺ ﹶذا ﹶذﻛ ﹶﹶﺮ ﹶﻫﺎ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫اﻟﺼ ﹶ‬
‫ﹶﴘ ﱠ‬‫[ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ ) ﹶﻣ ﹾﻦ ﻧ ﹶ‬٦٨٠/‫ ﻭﰲ ]ﻡ‬,(‫ﻼ ﹰة ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﺼ ﱢﻠ ﹶﻬﺎ إ ﹶذا ﹶذﻛ ﹶﹶﺮ ﹶﻫﺎ‬
‫ﹶﴘ ﹶﺻ ﹶ‬
‫[ ) ﹶﻣ ﹾﻦ ﻧ ﹶ‬١٧٨/‫ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ذ‬
١٥٣
154
Dengan lafaz (Apabila seseorang antum bersalat, dan dia tidak tahu dia telah bersalat dengan tiga atau empat, maka hendaklah dia bersalat dengan satu rakaàt, dan hendaklah dia
sujud dengan dua sujud sebelum salam)
(‫ﻼ ﹺﻡ‬ ‫ ﹶﻭ ﹾﻟ ﹶﻴ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹾ ﹶﺳ ﹾﺠﺪﹶ ﺗ ﹾ ﹺ‬,‫ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﺼ ﱢﻞ ﹶر ﹾﻛ ﹶﻌ ﹰﺔ‬,‫ﻼ ﹰﺛﺎ ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶأ ﹾﻡ ﹶأ ﹾر ﹶﺑ ﹰﻌﺎ‬
‫ﹶﲔ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ ﱠ‬
‫اﻟﺴ ﹶ‬ ‫ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﹶﻓ ﹶﻠ ﹾﻢ ﹶﻳﺪﹾ ﹺر ﹶﺛ ﹶ‬١٥٥
Adou_Fr@yahoo.com 123 ١٢٣
[٢٦٥٩/‫]ﺣﺐ‬ ‫ﻟ ﹶﻴ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹾ ﹶﺳ ﹶﺠﺪﹶ ﺗ ﹾ ﹺ‬

‫ﹶﲔ‬
‫ﻮس — ﹶﻓـﺈﹺ ﹶذا‬ ‫ﹺ‬ ‫ﻮس ﹶﺑ ﹾﻌﺪﹶ ﹶر ﹾﻛ ﹶﻌ ﹶﺘ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬

‫ﲔ — ﹶأ ﹾﻱ ﹶﻗﺎ ﹶﻡ ﹶﻭ ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴـﻪ ﹾ ﹸ‬
‫اﳉ ﹸﻠـ ﹸ‬ ‫اﳉ ﹸﻠ ﹶ‬
‫ﴘ ا ﹾﹸﳌ ﹶﺼ ﱢﲇ ﹾ ﹸ‬
‫إ ﹶذا ﹶﻧ ﹶ‬
Apabila orang yang bersalat lupa duduk (tahiyyat awal) selepas dua rakaàt
— dia terus qiyam, sedangkan sepatutnya dia duduk — apabila dia telah
menyempurnakan salatnya, hendaklah dia sujud dengan dua sujud sebelum
bersalam, kemudian memberi salam [M/570] [K/795] [K/796] [T/258] [N/1177] [N/1222]
[H/1938] [H/1939] [H/1941] [H/2676] [٧٩٦/‫[ ]خ‬٧٩٥/‫[ ]خ‬٥٧٠/‫]ﻡ‬ ‫ـﻢ ﹸﻳ ﹶﺴـ ﱢﻠ ﹸﻢ‬ ‫ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹶ ﹶﺳ ﹾﺠﺪﹶ ﺗ ﹾ ﹺ‬,‫ﻼ ﹶﺗ ﹸﻪ‬
‫ ﹸﺛ ﱠ‬,‫ﹶﲔ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶـﻞ ﹶأ ﹾﻥ ﹸﻳ ﹶﺴـ ﱢﻠ ﹶﻢ‬ ‫ﹶأ ﹶﺗ ﱠﻢ ﹶﺻ ﹶ‬
[٢٦٧٦/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٤١/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٣٩/‫[ ]ﺣﺐ‬١٩٣٨/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٢٢/‫[ ]ﻥ‬١١٧٧/‫[ ]ﻥ‬٢٥٨/‫]ط‬
Apabila imam bersalat Zuhur lima rakaàt, dan ma’mum memberitahunya

selepas salam, hendaklah mereka bersujud dengan dua sujud [M/572] [N/1255] ‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹾﺴـ ﹸﺠﺪﹸ ﻭا‬,‫ﱪ ﹸﻩ ا ﹾﹶﳌـ ﹾﺄ ﹸﻣﻮ ﹸﻡ ﹶﺑ ﹾﻌـﺪﹶ ﹶﺳـ ﱠﻠ ﹶﻢ‬
‫ ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺧـ ﹶ ﹶ‬,‫ﲬ ﹰﺴـﺎ‬ ‫إﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹺ‬
‫اﻹ ﹶﻣـﺎ ﹸﻡ اﻟ ﱡﻈ ﹾﻬـ ﹶﺮ ﹶ ﹾ‬
[H/2658] dan memberi salam
 Apabila imam bersalat Zuhur atau Àsar dua rakaàt, dan ma’mum ‫ﹶﺳ ﹾﺠﺪﹶ ﹶﺗ ﹾ ﹺ‬
‫[ ﻭﻳﺴ ﱢﻠﻤﻮا‬٢٦٥٨/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٥٥/‫[ ]ﻥ‬٥٧٢/‫ﲔ ]ﻡ‬
memberitahunya selepas salam, hendaklah mereka menambah dua rakaàt dan
bersalam, kemudian bertakbir dan bersujud kemudian bertakbir dan bangkit,
,‫ﱪ ﹸﻩ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺄ ﹸﻣﻮ ﹸﻡ ﹶﺑ ﹾﻌـﺪﹶ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﺳـ ﱠﻠ ﹶﻢ‬ ‫اﻹ ﹶﻣﺎ ﹸﻡ اﻟ ﱡﻈ ﹾﻬ ﹶﺮ ﹶأ ﹺﻭ ا ﹾﻟ ﹶﻌ ﹾﴫ ﹶر ﹾﻛ ﹶﻌ ﹶﺘ ﹾ ﹺ‬
‫ ﹶﻭ ﹶأ ﹾﺧ ﹶ ﹶ‬,‫ﲔ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹺ‬
‫ﹶ‬
kemudian bertakbir dan bersujud kemudian bertakbir dan bangkit [T/249] [N/1224],
dan bersalam [M/573] [T/251] [H/2256] [H/2675]
 Dan jika imam bersalat tiga rakaàt, hendaklah mereka menambah satu
rakaàt kemudian bersalam, kemudian bersujud dengan dua sujud kemudian ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹸﻳ ﹶﻜ ﱢ ﹸ‬,‫ﱪﻭا ﹶﻓ ﹶ ﹾﲑ ﹶﻓ ﹸﻌﻮا‬
‫ﱪﻭا‬ ‫ﱪﻭا ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹸ ﻭا ﹸﺛ ﱠﻢ ﹸﻳ ﹶﻜ ﱢ ﹸ‬ ‫ﹶﻓ ﹾﻠ ﹶﻴ ﹺﺰﻳﺪﹸ ﻭا ﹶر ﹾﻛ ﹶﻌ ﹶﺘ ﹾ ﹺ‬
‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹸﻳ ﹶﻜ ﱢ ﹸ‬,‫ﲔ ﹶﻭ ﹸﻳ ﹶﺴ ﱢﻠ ﹸﻤﻮا‬
bersalam [M/574] [T/254] [N/1237] [N/1331]
 Dan dalam satu riwayat : Hendaklah dia bangun dan bersalat satu rakaàt,
kemudian bersujud dengan dua sujud, kemudian bersalam [H/2654] [٢٢٥٦/‫[ ]ﺣـﺐ‬٢٥١/‫[ ]ط‬٥٧٣/‫]ﻡ‬ ‫[ ﹶﻭ ﹸﻳ ﹶﺴ ﱢﻠ ﹸﻤﻮا‬١٢٢٤/‫[ ]ﻥ‬٢٤٩/‫ﱪﻭا ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹸﻓ ﹸﻌﻮا ]ط‬
‫ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹸ ﻭا ﹸﺛ ﱠﻢ ﹸﻳ ﹶﻜ ﱢ ﹸ‬
[٢٦٧٥/‫]ﺣﺐ‬
‫ث ر ﹶﻛﻌـ ﹴ‬
‫ ﹸﺛـ ﱠﻢ‬,‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹺﺰﻳـﺪﹸ ﻭا ﹶر ﹾﻛ ﹶﻌـ ﹰﺔ ﹸﺛـ ﱠﻢ ﹸﻳ ﹶﺴـ ﱢﻠ ﹸﻤﻮا‬,‫ﺎت‬ ‫ ﹶﻭإﹺ ﹾﻥ ﹶﺻ ﱠﲆ ﹺ‬
‫ﻼ ﹶ ﹶ ﹶ‬ ‫اﻹ ﹶﻣـﺎ ﹸﻡ ﹶﺛـ ﹶ‬
[١٣٣١/‫[ ]ﻥ‬١٢٣٧/‫[ ]ﻥ‬٢٥٤/‫[ ]ط‬٥٧٤/‫ﻤﻮا ]ﻡ‬ ‫ﹶﻳ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹸ ﻭا ﹶﺳ ﹾﺠﺪﹶ ﹶﺗ ﹾ ﹺ‬
‫ﲔ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹸﻳ ﹶﺴ ﱢﻠ ﹸ‬
Adou_Fr@yahoo.com 124 ١٢٤
‫ـﻢ ﹸﻳ ﹶﺴـ ﱢﻠ ﹸﻢ‬ ‫ـﺠﺪﹶ ﺗ ﹾ ﹺ‬ ‫ ﻭ ﹺﰲ ﹺرﻭاﻳـ ﹴ‬

‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹸﻘــﻮ ﹶﻡ ﹶﻓ ﹶﺼـ ﱠ‬: ‫ـﺔ‬
‫ ﹸﺛـ ﱠ‬,‫ﹶﲔ‬ ‫ـﺠﺪﹸ ﹶﺳـ ﹾ‬ ‫ ﹸﺛـ ﱠ‬,‫ـﲆ ﹶر ﹾﻛ ﹶﻌـ ﹰﺔ‬
‫ـﻢ ﹶﻳ ﹾﺴـ ﹸ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
[٢٦٥٤/‫]ﺣﺐ‬
Salat Bersama Jamaàh òÇbà¦a@Éß@ñý–Ûa
‫ﻴﻤﻮا ﹸﺻ ﹸﻔﻮ ﹶﻓ ﹸﻬ ﹾﻢ ﹸﺛ ﱠﻢ ﻟ ﹶﻴ ﹸﺆ ﱠﻣ ﹸﻬ ﹾﻢ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﹸﻫ ﹾﻢ‬ ‫ﹺ‬

‫ﹶأ ﹾﻥ ﹸﻳﻘ ﹸ‬
Hendaklah mereka mendirikan saf-saf mereka, kemudian salah seorang
daripada mereka mengimami mereka [M/404] [N/1172-S] [N/1280-S] [‫ص‬−١٢٨٠/‫ص[ ]ﻥ‬−١١٧٢/‫[ ]ﻥ‬٤٠٤/‫]ﻡ‬
‫ ﹶﻭ ﹾﻟ ﹶﻴ ﹸﺆ ﱠﻣﻜ ﹾﹸﻢ ﹶأ ﹾﻛ ﹶﺜ ﹸﺮﻛ ﹾﹸﻢ ﹸﻗ ﹾﺮآ ﹰﻧﺎ‬:  ‫ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
Nabi berkata : Dan hendaklah yang paling banyak (menghafaz) Qur’an
daripada antum mengimamkan antum [N/636-S] [‫ص‬−٦٣٦/‫]ﻥ‬
 Dan dia berkata : Hendaklah yang paling banyak membaca Al-Qur’an
‫ ﻟﹺﻴ ﹸﺆﻣﻜﹸﻢ ﹶأ ﹾﻛ ﹶﺜﺮﻛﹸﻢ ﹺﻗﺮاء ﹰة ﻟﹺ ﹾﻠ ﹸﻘﺮ ﹺ‬: ‫ ﻭ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬
‫آﻥ‬ ‫ﹶ ﱠ ﹾ ﹸ ﹾ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
daripada antum mengimamkan antum [N/767-S]
 Dan dia berkata : Dan hendaklah yang paling tua daripada antum
[‫ص‬−٧٦٧/‫]ﻥ‬ ‫ﹾ‬
mengimamkan antum [K/605] [K/785] [K/5662] [K/6819] [N/635-S] [H/1658-S] [H1872-S]
‫ــﺆ ﱠﻣﻜ ﹾﹸﻢ ﹶأ ﹾﻛـ ﹶ ﹸ‬
‫ــﱪﻛ ﹾﹸﻢ‬ ‫ ﹶﻭ ﹾﻟ ﹶﻴـ ﹸ‬: ‫ــﺎﻝ‬
‫ ﹶﻭ ﹶﻗـ ﹶ‬
[H/2131-S]
[‫ص‬−٦٣٥/‫[ ]ﻥ‬٦٨١٩/‫[ ]خ‬٥٦٦٢/‫[ ]خ‬٧٨٥/‫[ ]خ‬٦٠٥/‫]خ‬
 Dan dia berkata : Hendaklah mengimami sesuatu kamu yang paling
banyak membaca Kitab Allah dari kalangan mereka, dan jika mereka sama dalam
pembacaan, maka yang paling mengetahuï tentang sunnah dari kalangan mereka, [‫ص‬−٢١٣١/‫ص[ ]ﺣﺐ‬−١٨٧٢/‫ص[ ]ﺣﺐ‬−١٦٥٨/‫]ﺣﺐ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ـﻮ ﹶﻡ ﹶأ ﹾﻗ ﹶـﺮ ﹸؤ ﹸﻫ ﹾﻢ ﻟﹺﻜﺘ ﹺ‬

‫ﹶـﺎب اﷲﹺ ﹶﻓـﺈﹺ ﹾﻥ ﻛﹶـﺎﻧﹸﻮا ﹺﰲ ا ﹾﻟﻘ ﹶـﺮا ﹶءة ﹶﺳ ﹶ‬
dan jika mereka sama tentang sunnah, maka yang paling awal dari kalangan
mereka yang berhijrah, dan jika mereka sama dalam hijrah, maka yang paling tua
umurnya dari kalangan mereka. Dan tidak diimami seseorang lelaki di dalam
,‫ـﻮا ﹶء‬ ‫ـﺆ ﱡﻡ ا ﹾﻟ ﹶﻘ ﹾ‬
‫ ﹶﻳ ﹸ‬: ‫ ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬
‫ ﹶﻓﺈﹺ ﹾﻥ ﻛﹶﺎﻧﹸﻮا ﹺﰲ ا ﹾ ﹺﳍ ﹾﺠ ﹶﺮ ﹺة‬,‫اﻟﺴﻨ ﹺﱠﺔ ﹶﺳﻮا ﹶء ﹶﻓ ﹶﺄ ﹾﻗﺪﹶ ﹶﻣ ﹸﻬ ﹾﻢ ﹺﻫ ﹾﺠ ﹶﺮةﹰ‬
‫ ﹶﻓﺈﹺ ﹾﻥ ﻛﹶﺎﻧﹸﻮا ﹺﰲ ﱡ‬,‫ﺎﻟﺴﻨﱠﺔ‬
‫ﹶﻓ ﹶﺄ ﹾﻋ ﹶﻠﻤﻬﻢ ﺑﹺ ﹺ‬
wilayah kekuasaannya, dan tidak diduduki di atas kehormatannya di dalam
rumahnya melainkan dengan izinnya [Z/235-S] ‫ﹸ ﹾ ﱡ‬
‫ـﻪ‬‫ـﻪ ﹺﰲ ﺑﻴﺘﹺ ﹺ‬ ‫ ﻭﻻﹶ ﹸﳚ ﹶﻠﺲ ﹶﻋ ﹶﲆ ﹶﺗﻜ ﹺﹾﺮﻣﺘﹺ ﹺ‬,‫ ﻭﻻﹶ ﻳ ﹶﺆﻡ اﻟﺮﺟ ﹸﻞ ﹺﰲ ﺳ ﹾﻠ ﹶﻄﺎﻧﹺ ﹺﻪ‬,‫ﺳﻮاء ﹶﻓ ﹶﺄﻛﹾﱪﻫﻢ ﹺﺳﻨﺎ‬
‫ﹶﹾ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﹾ ﹸ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﹶ ﹸ ﱡ ﱠ ﹸ‬ ‫ﹶ ﹶ ﹶﹸﹸ ﹾ‬
[‫ص‬−٢٣٥/‫]ذ‬ ‫إﹺﻻﱠ ﺑﹺﺈﹺ ﹾذ ﹺﻧﻪ‬
Adou_Fr@yahoo.com 125 ١٢٥
‫ﹺ‬
‫ﻒ‬ ‫اﺻﻮا ﹺﰲ ﱠ‬
‫اﻟﺼ ﱢ‬ ‫ﱰ ﱡ‬‫ﻮﻑ اﻷﹶ ﱠﻭﻝ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶأ ﹾﻥ ﹸﻳﺘ ﱡﻤﻮا ﱡ‬
‫اﻟﺼ ﹸﻔ ﹶ‬
Hendaklah mereka melengkapkan saf-saf yang awal dan rapat-rapat dalam saf
[M/430] [J/992-S] [H/2154-S] [H/2162-IH]
156 −٢١٥٤/‫ص[ ]ﺣﺐ‬−٩٩٢/‫[ ]ﺟﻪ‬٤٣٠/‫]ﻡ‬
 Hendaklah berada di saf yang awal orang yang telah baligh dan cerdik
١٥٨
[M/432] [Z/228-S] [‫إح‬−٢١٦٢/‫ص[ ]ﺣﺐ‬
 Sebaik-baik saf lelaki ialah yang awalnya, dan sebaik-baik saf perempuan
ialah yang akhirnya [M/440] [N/820-S] [J/1000-S] [H/2179-S] [Z/224-S] 157
[‫ص‬−٢٢٨/‫[ ]ذ‬٤٣٢/‫]ﻡ‬ ‫ﻒ اﻷﹶ ﱠﻭ ﹺﻝ ﹺﻣ ﹾﻦ ﹸأ ﹾﻭ ﹸﻟﻮ اﻷﹶ ﹾﺣ ﹶ‬
‫ﻼ ﹺﻡ ﹶﻭاﻟﻨﱡ ﹶﻬﻰ‬ ‫ﻮﻥ ﹺﰲ ﱠ‬
‫اﻟﺼ ﱢ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹸﻜ ﹶ‬
‫ ﻭ ﹶﺧﲑ ﺻ ﹸﻔﻮﻑ اﻟﻨﱢﺴـﺎء ﹺ‬,‫ ﹶﺧﲑ ﺻ ﹸﻔﻮﻑ اﻟﺮﺟﺎﻝ ﹶأﻭ ﹸﳍﺎ‬
‫آﺧ ﹸﺮ ﹶﻫـﺎ‬
−٨٢٠/‫[ ]ﻥ‬٤٤٠/‫]ﻡ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﱠ ﹶ ﹶ ﹾ ﹸ‬ ‫ﱢ ﹶ‬ ‫ﹾ ﹸ‬
١٥٩
[‫ص‬−٢٢٤/‫ص[ ]ذ‬−٢١٧٩/‫ص[ ]ﺣﺐ‬−١٠٠٠/‫ص[ ]ﺟﻪ‬
‫اﻹﻣﺎﻡ ﹶﻗ ﹺ‬
‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹸﻳ ﹶﺼ ﱢ ﹶﲇ ا ﹾﹶﳌـ ﹾﺄ ﹸﻣﻮ ﹸﻡ ﹸﻗ ﹸﻌـﻮ ﹰدا‬,‫ﺎﻋﺪﹰ ا‬ ‫إﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹺ ﹶ ﹸ‬
Apabila imam salat dengan duduk, ma’mum hendaklah salat duduk [M/411]
[T/360-S] [N/832-S] [N/1200-S] [J/846-S] [H/579-S] [H/2108-S] [H/2113-S] [H/2103-S] [‫ص‬−٨٣٢/‫ص[ ]ﻥ‬−٣٦٠/‫[ ]ط‬٤١١/‫]ﻡ‬
160
[H/2107-S] [Z/361-S] [H/2111-IQ]
[‫ص‬−٢١٠٣/‫ص[ ]ﺣـــﺐ‬−٢١١٣/‫ص[ ]ﺣـــﺐ‬−٢١٠٨/‫ص[ ]ﺣـــﺐ‬−٥٧٩/‫ص[ ]ﺣـــﺐ‬−٨٤٦/‫ص[ ]ﺟــﻪ‬−١٢٠٠/‫]ﻥ‬
١٦١
[‫إﻕ‬−٢١١١/‫]ﺣﺐ‬ [‫ص‬−٣٦١/‫ص[ ]ذ‬−٢١٠٧/‫]ﺣﺐ‬
156
Dengan lafaz (Mereka melengkapkan saf-saf yang di hadapan, dan mereka rapat-rapat dalam saf)
157
Dengan lafaz (Sebaik-bak saf lelaki ialah yang awalnya, dan seburuk-buruknya ialah yang akhirnya, dan sebaik-baik saf wanita ialah yang akhirnya, dan seburuk-buruknya ialah
yang awalnya)
(‫ﻒ‬ ‫اﺻﻮﻥ ﹺﰲ ﱠ‬
‫اﻟﺼ ﱢ‬ ‫ﱰ ﹸ‬ ‫ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹶ ﹶ‬,‫ﻮﻑ ا ﹾﹸﳌ ﹶﻘﺪﱠ ﹶﻣ ﹶﺔ‬
‫اﻟﺼ ﹸﻔ ﹶ‬
‫ﻮﻥ ﱡ‬‫ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹸﻳﺘﹺ ﱡﻤ ﹶ‬١٥٨
(‫ﴍ ﹶﻫﺎ ﹶأ ﱠﻭ ﹸﳍﹶﺎ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻭ ﹶ ﱡ‬,‫ ﹶﻭ ﹶﺧ ﹾ ﹸﲑ ﹸﺻ ﹸﻔﻮﻑ اﻟﻨ ﹶﱢﺴﺎء آﺧ ﹸﺮ ﹶﻫﺎ‬,‫ﴍ ﹶﻫﺎ آﺧ ﹸﺮ ﹶﻫﺎ‬‫ ﹶﻭ ﹶ ﱡ‬,‫اﻟﺮ ﹶﺟﺎﻝ ﹶأ ﱠﻭ ﹸﳍﹶﺎ‬ ‫ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﺧ ﹾ ﹸﲑ ﹸﺻ ﹸﻔﻮﻑ ﱢ‬
١٥٩
160
Juga disebut dalam [K/656] dan [K/657] dengan lafaz (Dan apabila dia (imam) bersalat dengan duduk, maka hendaklah antum bersalat dengan duduk), dan [K/657] dan [K/701] dengan
lafaz (Dan apabila dia bersalat dengan duduk, maka hendaklah antum bersalat dengan duduk kesemuanya)
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻭإﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶﺟﺎﻟ ﹰﺴﺎ ﹶﻓ ﹶﺼ ﱡﻠﻮا ﹸﺟ ﹸﻠ ﹰ‬٧٠١/‫[ ﻭ]خ‬٦٥٧/‫ﻮﺳﺎ( ﻭ]خ‬
‫ﻮﺳﺎ ﹶأ ﹾ ﹶ‬
‫ﲨ ﹸﻌ ﹶ‬
(‫ﻮﻥ‬ ‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻭإﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶﺟﺎﻟ ﹰﺴﺎ ﹶﻓ ﹶﺼ ﱡﻠﻮا ﹸﺟ ﹸﻠ ﹰ‬٦٥٧/‫[ ﻭ]خ‬٦٥٦/‫ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬
١٦١
Adou_Fr@yahoo.com 126 ١٢٦
Sesungguhnya imam bersujud sebelum ma’mum, dan dia bangkit sebelum
ma’mum [N/830-S] [‫ص‬−٨٣٠/‫]ﻥ‬ ‫إﹺ ﱠﻥ ﹺ‬
‫اﻹ ﹶﻣﺎ ﹶﻡ ﹶﻳ ﹾﺴ ﹸﺠﺪﹸ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺄ ﹸﻣﻮ ﹺﻡ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹸﻊ ﹶﻗ ﹾﺒ ﹶﻞ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺄ ﹸﻣﻮ ﹺﻡ‬
 Hendaklah ma’mum tidak mendahuluï imam [M/415] [N/1363-S] [J/960-S]
‫ ﹶأ ﹾﻥ ﻻﹶ ﻳﺒــ ﹺ‬
‫ﺎد ﹶر ا ﹾﹶﳌــ ﹾﺄ ﹸﻣﻮ ﹸﻡ ﹺ‬
‫ص[ ﹶﻭﻻﹶ ﹸﻳ ﹾﺴــﺒﹺ ﹸﻘ ﹸﻪ‬−٩٦٠/‫ص[ ]ﺟــﻪ‬−١٣٦٣/‫[ ]ﻥ‬٤١٥/‫اﻹ ﹶﻣــﺎ ﹶﻡ ]ﻡ‬ ‫ﹸﹶ‬
dan tidak mendahuluïnya dengan ruku`, dan tidak dengan sujud, dan tidak dengan
qiyam, dan tidak dengan beredar [M/426] [N/1363-S] (dari tempat salat)
‫ﺎﻻ ﹾﻧ ﹺ ﹺ‬‫ﻮد ﻭﻻﹶ ﺑﹺﺎ ﹾﻟ ﹺﻘﻴﺎ ﹺﻡ ﻭﻻﹶ ﺑﹺ ﹺ‬

‫ﹺ‬
[‫ص‬−١٣٦٣/‫[ ]ﻥ‬٤٢٦/‫ﴫاﻑ ]ﻡ‬‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﺎﻟﺴ ﹸﺠ ﹶ‬ ‫ﺎﻟﺮ ﹸﻛﻮ ﹺع ﹶﻭﻻﹶ ﺑﹺ ﱡ‬
‫ﺑﹺ ﱡ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫ﹸﻮﻫـﺎ‬ ‫ﻼ ﺗ ﹾﹶﺄﺗ ﹶ‬
‫ ﹶﻭ ﹶﻟﻜـ ﹺﻦ ا ﹾﺋﺘ ﹶ‬,‫ﹸﻮﻫﺎ ﹶﻭ ﹶأ ﹾﻧﺘ ﹾﹸﻢ ﺗ ﹾﹶﺴ ﹶﻌ ﹾﻮ ﹶﻥ‬ ‫ﻼ ﹸة ﹶﻓ ﹶ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﹸأﻗ ﹾﻴ ﹶﻤﺖ ﱠ‬:  ‫ﹶﻗ ﹶﺎﻝ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
‫اﻟﺼ ﹶ‬
Nabi berkata : Apabila salat didirikan, maka janganlah antum mendatanginya
sedangkan antum bergegas, tetapi datangilah dalam keadaan antum berjalan, dan
ke atas antum ketenangan, maka apa yang antum sempat, maka salatlah, dan apa
‫ ﻭﻣﺎ ﹶﻓﺎ ﹶﺗﻜ ﹺ‬,‫ ﹶﻓﲈ ﹶأدر ﹾﻛﺘﹸﻢ ﹶﻓﺼ ﱡﻠﻮا‬,‫ ﻭ ﹶﻋ ﹶﻠﻴﻜﹸﻢ اﻟﺴ ﹺﻜﻴﻨﹶ ﹸﺔ‬,‫ﻭ ﹶأﻧﺘﹸﻢ ﹶﲤ ﹸﺸﻮ ﹶﻥ‬
[٣٢٧/‫ﹸﻢ ﹶﻓ ﹶﺄﲤ ﱡ ﹶﻮا ]ذ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹶ ﹾﹶ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶ ﹾ ﹾ ﹶ ﹶ ﹾ ﹸ ﱠ‬
yang antum terlepas, maka sempurnakanlah [Z/327]
‫ﹾ‬
‫ ﻭاﻟ ﱠﺘﺼـ ﹺﻔﻴﺢ ﻟﹺﻠﻨﱢﺴـ ﹺ‬,‫ ﹶﻓ ﹾﻠﻴﺴـﺒﺢ‬,‫اﻹﻣـﺎ ﹺﻡ‬ ‫إﹺ ﹶذا ﹶﻧﺎب ا ﹾﹶﳌ ﹾﺄﻣﻮﻡ ﹶﳾء ﹺﰲ ﺻ ﹶ ﹺ ﹺ‬
‫ﺎء‬ ‫ﻼﺗﻪ ﹶﻋ ﹺﻦ ﹺ ﹶ‬
Apabila sesuatu mengganggu ma’mum dalam salatnya terhadap imam, maka
hendaklah dia bertasbih, dan bertepuk untuk perempuan [M/421] [M/422] [T/453] ‫ﹶ‬ ‫ﹸﹶ ﱢ ﹶ ﹾ ﹸ‬ ‫ﹸ ﹶ ﹾ ﹲ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
[N/784] [N/793] [N/1183] [N/1207] [H/2260] [H/2261] [Z/369]
Apabila ma’mum bertasbih, imam hendaklah berpaling (memberi perhatian) [٣٦٩/‫[ ]ذ‬٢٢٦١/‫[ ]ﺣﺐ‬٢٢٦٠/‫[ ]ﺣﺐ‬١٢٠٧/‫[ ]ﻥ‬١١٨٣/‫[ ]ﻥ‬٧٩٣/‫[ ]ﻥ‬٧٨٤/‫[ ]ﻥ‬٤٥٣/‫[ ]ط‬٤٢٢/‫[ ]ﻡ‬٤٢١/‫]ﻡ‬
kepadanya [M/421] [T/453] [N/784]
[٧٨٤/‫[ ]ﻥ‬٤٥٣/‫[ ]ط‬٤٢١/‫]ﻡ‬ ‫اﻹ ﹶﻣﺎﻡ إﹺ ﹶﻟ ﹾﻴ ﹺﻪ‬
‫ﺖ ﹺ‬‫ ﹶأ ﹾﻥ ﻳ ﹾﻠ ﹶﺘ ﹺﻔ ﹺ‬,‫إﹺ ﹶذا ﺳﺒﺢ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺄﻣﻮﻡ‬
‫ﹶ‬ ‫ﹶ ﱠﹶ ﹸ ﹸ‬
‫ ﹶﻭ ﹶذا‬,‫اﻟﻀـ ﹺﻌﻴﻒ‬
‫ ﹶﻭ ﱠ‬,‫ﹸـﻮﻥ ﹺﻣـ ﹾﻦ ﹶﻭ ﹶر ﹺاﺋـ ﹺﻪ ا ﹾﻟ ﹶﻜﺒﹺـﲑ‬
‫ﻼ ﹶة إﹺ ﹾﻥ ﹶﻳﻜ ﹶ‬
‫اﻟﺼـ ﹶ‬ ‫ﻒ ﹺ‬
‫اﻹ ﹶﻣـﺎ ﹸﻡ ﱠ‬ ‫ﹶأ ﹾﻥ ﹸ ﹶ‬
‫ﳜ ﱢﻔ ﹶ‬
Hendaklah imam meringankan salat, jika di belakangnya (ada) orang tua,
dhaìf, yang berhajat, yang kecil, yang sakit, yang lemah [M/466] [M/466] [M/467]
162
[T/357] [N/823] [J/987-HS] [H/1760] dan jika dia mendengar tangisan anak kecil
163
[M/470] [K/1012] [J/989-S]
162
Dengan lafaz (Apabila seseorang antum bersalat bersama manusia, maka hendaklah dia meringankan. Maka sesungguhnya di kalangan mereka terdapat yang lemah, yang dhaìf
dan yang tua. Dan apabila seseorang antum bersalat untuk dirinya, maka hendaklah dia memanjangkan apa yang dikehendaki), juga disebut dalam [H/2136] dengan lafaz (Apabila
seseorang antum bersalat untuk manusia, maka hendaklah dia meringankan. Maka sesungguhnya pada manusia itu ada yang dhaìf, lemah dan yang mempunyaï hajat) dan dalam
[K/670] dengan lafaz (Sesungguhnya di kalangan antum terdapat orang-orang yang bergegas, maka sesiapa antum yang bersalat bersama manusia, maka hendaklah dia bertimbang
Adou_Fr@yahoo.com 127 ١٢٧
‫اﻟﺴــ ﹺﻘﻴﻢ‬ ‫ﹺ‬

‫ ﹶﻭ ﱠ‬,‫ ﹶﻭا ﹾﹶﳌــ ﹺﺮﻳﺾ‬,‫اﻟﺼــﻐﲑ‬
‫ ﹶﻭ ﱠ‬,‫ﺎﺟــﺔ‬‫ا ﹾﹶ‬
‫ﳊ ﹶ‬
 Dan dalam satu riwayat : Nabi menyuruh agar meringankan (salat), dan dia
mengimami manusia dengan As-Saffat [N/826-S] 164 [٨٢٣/‫[ ]ﻥ‬٣٥٧/‫[ ]ط‬٤٦٧/‫[ ]ﻡ‬٤٦٦/‫[ ]ﻡ‬٤٦٦/‫]ﻡ‬
 Hendaklah dia memanjangkan salatnya mengikut kehendaknya apabila dia
‫[ ﹶﻭإﹺ ﹾﻥ ﹶﻳ ﹾﺴ ﹶﻤ ﹶﻊ ﹸﺑ ﹶﻜﺎ ﹶء ﱠ‬١٧٦٠/‫ص[ ]ﺣﺐ‬.‫ح‬−٩٨٧/‫]ﺟﻪ‬
‫اﻟﺼﺒﹺ ﱡﻲ‬
bersalat sendirian [M/466] [T/357-S] [N/823-S] [H/1760-S] 165 ١٦٧ ١٦٦
[‫ص‬−٩٨٩/‫[ ]ﺟﻪ‬٤٧٠/‫]ﻡ‬
‫ﹺ‬ ‫ ﻳ ﹾﺄﻣﺮ ﺑﹺﺎﻟﺘ ﹾ ﹺ ﹺ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬ ‫ ﻛ ﹶ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬

‫ﱠﺎس ﺑﹺ ﱠ‬
−٨٢٦/‫ﺎﻟﺼﺎ ﱠﻓﺎت ]ﻥ‬ ‫ﱠﺨﻔﻴﻒ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹸﺆ ﱡﻡ اﻟﻨ ﹶ‬ ‫ﱡ ﹶ ﹸﹸ‬
١٦٨
[‫ص‬
[‫ص‬−٨٢٣/‫ص[ ]ﻥ‬−٣٥٧/‫[ ]ط‬٤٦٦/‫]ﻡ‬ ‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳﻄﹺــ ﱠﻞ ﹶﺻــ ﹶ‬

‫ﻼ ﹶﺗ ﹸﻪ ﹶﻣــﺎ ﹶﺷــﺎ ﹶء إﹺ ﹶذا ﹶﻗــﺎ ﹶﻡ ﹶﻭ ﹾﺣــﺪﹶ ﹸﻩ‬
rasa, dan sesungguhnya di kalangan mereka ada orang yang lemah, tua dan mempunyaï hajat), [K/671] dengan lafaz (Apabila seseorang antum bersalat untuk manusia, maka
hendaklah dia meringankan, maka sesungguhnya di kalangan mereka orang yang dhaìf, lemah, dan tua), [Z/236] dengan lafaz (Apabila seseorang antum mengimami manusia, maka
hendaklah dia meringankan, maka sesungguhnya di kalangan mereka ada orang yang kecil, tua, lemah dan sakit)
163
Juga disebut dalam [K/676] dengan lafaz (Dan jika dia mendengar tangisan anak kecil, maka dia meringankan, takut-takut ibunya akan terganggu) dan dalam [Z/377-S] dengan lafaz
(Demi Allah, sesungguhnya saya mendengar tangisan anak kecil, sedangkan saya di dalam salat, maka saya meringankan, takut-takut ibunya akan terganggu)
164
Berkata Ibnu Qayyim Al-Jawziyyah dalam Zadu l-Maàd, Qira’atuhu Fi s-Salah : (Dan membaca dengan surah As-Saffat adalah keringanan yang disuruh oleh Nabi dengannya,
waLlahu a`lam)
165
Juga disebut dalam [K/671] dengan lafaz (Dan apabila seseorang antum bersalat untuk dirinya, maka hendaklah dia memanjangkan apa yang dikehendakinya) dan dalam [Z/236-S]
dengan lafaz (Maka apabila dia bersalat seorang dirinya, maka hendaklah dia bersalat sebagaimana yang dikehendakinya)
‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﻟﹺﻠﻨ ﹺ‬−٢١٣٦/‫ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﺣﺐ‬,(‫ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﻄ ﱢﻮ ﹾﻝ ﹶﻣﺎ ﹶﺷﺎ ﹶء‬,‫ ﹶﻭإﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﻟﹺﻨﹶ ﹾﻔ ﹺﺴ ﹺﻪ‬,‫ﻴﻒ ﹶﻭا ﹾﻟﻜﹶﺒﹺ ﹶﲑ‬
‫ﱠﺎس‬ ‫اﻟﻀ ﹺﻌ ﹶ‬
‫ﻴﻢ ﹶﻭ ﱠ‬ ‫ ﹶﻓﺈﹺ ﱠﻥ ﻓﹺ ﹺﻴﻬﻢ ﹺ‬,‫ﻒ‬
‫اﻟﺴﻘ ﹶ‬
‫ﹸ ﱠ‬ ‫ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹾﹸﻢ ﺑﹺﺎﻟﻨ ﹺ‬١٦٦
‫ﱠﺎس ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﺨ ﱢﻔ ﹾ‬
‫اﳊ ﹺ‬ ‫ﻴﻒ ﻭ ﹺ‬ ‫ﱠﺎس ﱠ ﹺ‬
‫ ﹶﻓﺈﹺ ﱠﻥ ﰲ اﻟﻨ ﹺ‬,‫ﻒ‬ ‫ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﺨ ﱢﻔ ﹾ‬
[٦٧١/‫ ﻭﰲ ]خ‬,(‫ ﻓﺈﻥ ﻓﻴﻬﻢ اﻟﻀﻌﻴﻒ ﻭاﻟﻜﺒﲑ ﻭذا اﳊﺎﺟﺔ‬,‫ ﻓﺄﻳﻜﻢ ﻣﺎ ﺻﲆ ﺑﺎﻟﻨﺎس ﻓﻠﻴﺘﺠﻮز‬,‫[ ﺑﻠﻔﻆ )إﻥ ﻣﻨﻜﻢ ﻣﻨﻔﺮﻳﻦ‬٦٧٠/‫ﺎﺟﺔ( ﻭﰲ ]خ‬ ‫ﻴﻢ ﹶﻭ ﹶذا ﹾ ﹶ ﹶ‬
‫اﻟﺴﻘ ﹶ‬
‫اﻟﻀﻌ ﹶ ﹶ ﱠ‬
(‫ﻳﺾ‬ ‫ﻴﻒ ﹶﻭا ﹾﹶﳌ ﹺﺮ ﹶ‬ ‫اﻟﻀ ﹺﻌ ﹶ‬ ‫اﻟﺼ ﹺﻐ ﹶﲑ ﹶﻭا ﹾﻟﻜﹶﺒﹺ ﹶﲑ ﹶﻭ ﱠ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻓﺈﹺ ﱠﻥ ﻓ ﹾﻴ ﹺﻬ ﹸﻢ ﱠ‬,‫ﻒ‬‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ )إﹺ ﹶذا ﹶأ ﱠﻡ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﻛ ﹸﹸﻢ اﻟﻨﱠﺎ ﹶس ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﺨ ﱢﻔ ﹾ‬−٢٣٦/‫ ﻓﺈﻧﻪ ﻣﻨﻬﻢ اﻟﻀﻌﻴﻒ ﻭاﻟﺴﻘﻴﻢ ﻭاﻟﻜﺒﲑ( ﻭﰲ ]ذ‬,‫ﺑﻠﻔﻆ )إذا ﺻﲆ أﺣﺪﻛﻢ ﻟﻠﻨﺎس ﻓﻠﻴﺨﻔﻒ‬
(‫ﻒ ﹶﳐ ﹶﺎ ﹶﻓ ﹶﺔ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﺗ ﹾﻔﺘﹶﺘﹺ ﹶﻦ ﹸأ ﱡﻣ ﹸﻪ‬
‫اﻟﺼﻼ ﹺﹶة ﹸﻓﺄ ﹶﺧ ﱢﻔ ﹸ‬
‫اﻟﺼﺒﹺ ﱢﻲ ﹶﻭ ﹶأﻧﹶﺎ ﹺﰲ ﱠ‬‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻭاﷲﹺ إﹺ ﱢﲏ ﻷﹶ ﹾﺳ ﹶﻤ ﹸﻊ ﹸﺑﻜﹶﺎ ﹶء ﹶ‬−٣٧٧/‫ ﻭﰲ ]ذ‬,(‫ ﳐﺎﻓﺔ أﻥ ﺗﻔﺘﻦ أﻣﻪ‬,‫[ ﺑﻠﻔﻆ )ﻭإﻥ ﻛﺎﻥ ﻟﻴﺴﻤﻊ ﺑﻜﺎء اﻟﺼﺒﻲ ﻓﻴﺨﻔﻒ‬٦٧٦/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬١٦٧
(‫ ﻭاﷲ أﻋﻠﻢ‬,‫ )ﻓﺎﻟﻘﺮاءة ﺑـ )اﻟﺼﺎﻓﺎت( ﻣﻦ اﻟﺘﺨﻔﻴﻒ اﻟﺬﻱ ﻛﺎﻥ ﻳﺄﻣﺮ ﺑﻪ‬: ‫ ﻗﺮاءﺗﻪ ﰲ اﻟﺼﻼة‬,‫ ﻗﺎﻝ اﺑﻦ ﻗﻴﻢ اﳉﻮزﻳﺔ ﰲ زاد اﳌﻌﺎد‬١٦٨
Adou_Fr@yahoo.com 128 ١٢٨
١٦٩
[‫ص‬−١٧٦٠/‫]ﺣﺐ‬
‫ ﹶﻓـ ﹶ‬,‫اﺳ ﹶﺘ ﹾﺄ ﹶذﻧﺖ ﹶأ ﹶﺣﺪﹲ ا ﹾﻣ ﹶﺮ ﹶأﺗ ﹸﻪ إﹺ ﹶﱃ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺴ ﹺﺠ ﹺﺪ‬

‫ﻼ ﹶﻳ ﹾﻤﻨﹶ ﹸﻌ ﹶﻬـﺎ‬ ‫إﹺ ﹶذا ﹾ‬
Apabila isteri seseorang meminta izin ke masjid, maka janganlah dilarangnya ١٧١
[M/442] [K/835]
170
[N/706-S] −٧٠٦/‫]ﻥ‬ [٨٣٥/‫[ ]خ‬٤٤٢/‫]ﻡ‬
 Nabi berkata : Apabila perempuan-perempuan antum meminta izin
daripada antum untuk pergi bersalat, maka janganlah antum melarang mereka [‫ص‬
‫ﻼ ﹺة ﹶﻓ ﹶ‬ ‫اﺳ ﹶﺘ ﹾﺄ ﹶذﻧﺘ ﹸﻜ ﹾﻢ ﻧﹺ ﹶﺴ ﹸ‬
[A/283-S]
 Dan dalam satu riwayat Nabi berkata : Janganlah antum tegah hamba-
hamba Allah yang wanita daripada bersalat di masjid [J/16-S] [A/6351-s]
‫ﻼ ﹶﲤ ﹾﻨﹶ ﹸﻌ ﹸ‬
‫ﻮﻫ ﱠﻦ‬
[‫ص‬−٢٨٣/‫]أح‬ ‫ﺎؤ ﹸﻛ ﹾﻢ إﹺ ﹶﱃ ﱠ‬
‫اﻟﺼ ﹶ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﹾ‬:  ‫ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬
‫ﲔ ﹺﰲ ا ﹾﹶﳌ ﹺ ﹺ‬
[‫ص‬−١٦/‫ﺴـﺠﺪ ]ﺟـﻪ‬ ‫ ﹶﻻ ﹶﲤﹾﻨﹶ ﹸﻌـﻮا إﹺ ﹶﻣـﺎ ﹶء اﷲﹺ ﹶأ ﹾﻥ ﹸﻳ ﹶﺼـ ﱢﻠ ﹶ‬:  ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬
‫ﹾ‬
[‫ص‬−٦٣٥١/‫]أح‬
‫ﲔ ﺑﹺ ﹶﻮ ﹾﺟ ﹺﻬ ﹺﻪ‬ ‫ﻼ ﹰة ﹶأ ﹾﻗﺒ ﹶﻞ ﹶﻋ ﹶﲆ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺄﻣ ﹺ‬

‫ﻮﻣ ﹶ‬ ‫ﹶﺎﻥ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ إﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶﺻ ﹶ ﹶ‬
‫ ﻛ ﹶ‬: ‫ﻟﻺﻣﺎﻡ‬
Untuk imam : Nabi apabila telah bersalat dengan suatu salat, dia menghadap
para ma’mum dengan wajahnya [K/809] [٨٠٩/‫]خ‬ ‫ﹸ‬
‫إﹺ ﹶذا ﹸﺻ ﱢ ﹶﲇ ﹺﰲ ا ﹾﹶﳌ ﹾﺴ ﹺﺠ ﹺﺪ ﹶ ﹶ‬

‫ ﹶأ ﹾﻥ ﹶﻳﺘ ﹺ‬ ‫ ﹶأﻣـﺮ اﻟﻨﱠﺒﹺـﻲ‬,‫ ﹶﻭ ﹶﺟـﺎء ر ﹸﺟ ﹲـﻞ ﹶﱂ ﹸﻳ ﹶﺼ ﱢـﻞ‬,‫ﲨﺎ ﹶﻋ ﹰﺔ‬
‫ﱠﺠ ﹶـﺮ‬
Apabila salat telah didirikan di masjid secara berjamaàh, dan datang seorang
lelaki yang belum bersalat, Nabi menyuruh agar bersadaqah ke atasnya (dengan ‫ﱠ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹶ ﹶ‬
menemaninya bersalat jamaàh), dan bangunlah seorang lelaki dan bersalat
bersamanya [Z/220-S]
[‫ص‬−٢٢٠/‫]ذ‬ ‫ ﹶﻓ ﹶﻘﺎ ﹶﻡ ﹶر ﹸﺟ ﹲﻞ ﹶﻓ ﹶﺼ ﱠﲆ ﹶﻣ ﹶﻌ ﹸﻪ‬,‫ﹶﻋ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹺﻪ‬
‫ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﺼ ﱢﻞ ﹶﻛ ﹾﻴ ﹶ‬,‫ص[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻓﺈﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶﻭ ﹾﺣﺪﹶ ﹸﻩ‬−٢٣٦/‫[ ﺑﻠﻔﻆ ) ﹶﻭإﹺ ﹶذا ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶأ ﹶﺣﺪﹸ ﹸﻛ ﹾﻢ ﻟ ﹺﻨﹶ ﹾﻔ ﹺﺴ ﹺﻪ ﹶﻓ ﹾﻠ ﹸﻴ ﹶﻄ ﱢﻮ ﹾﻝ ﹶﻣﺎ ﹶﺷﺎ ﹶء( ﻭﰲ ]ذ‬٦٧١/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]خ‬١٦٩
(‫ﻒ ﹶﺷﺎ ﹶء‬
170
Dengan lafaz (Apabila perempuan seseorang antum meminta izin, maka janganlah dilarangnya)
(‫ ﺑﻠﻔﻆ )إذا اﺳﺘﺄذﻧﺖ اﻣﺮأة أﺣﺪﻛﻢ ﻓﻼ ﻳﻤﻨﻌﻬﺎ‬١٧١
Adou_Fr@yahoo.com 129 ١٢٩
Kedudukan Imam-Ma’mum @ @âìßd½aë@âbß⁄a@ÑÓìß
,‫ـﺎر ﹺﻩ‬ ‫ات ﹶﻟﻴ ﹶﻠ ﹴ‬

‫ ﹶﻓ ﹶﻘـﺎ ﹶﻡ ﹶﻋـ ﹾﻦ ﹶﻳ ﹶﺴ ﹺ‬,‫ـﺔ‬ ‫ ﹶذ ﹶ ﹾ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ﺎس رﴈ اﷲ ﻋﻨﻪ ﹶﻣ ﹶﻊ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱢ‬ ‫ﹶﺻ ﱠﲆ ا ﹾﺑ ﹸﻦ ﹶﻋ ﱠﺒ ﹴ‬
Ibnu Àbbas bersalat bersama Nabi pada suatu malam, dan dia (Ibnu Àbbas)
berdiri di kirinya (Nabi), maka Nabi memegang kepalanya (Ibnu Àbbas) dari
belakangnya (Ibnu Àbbas), dan meletakkannya di kanannya (Nabi) [Z/232-S]
[‫ص‬−٢٣٢/‫ﻦ ﹶﻳﻤﻴﻨﻪ ]ذ‬
‫ ﺑﹺﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ ﹺﻣﻦ ﻭر ﹺاﺋ ﹺﻪ ﹶﻓﺠﻌ ﹶﻠﻪ ﹶﻋ ﹺ ﹺ ﹺ‬ ‫ﹶﻓ ﹶﺄ ﹶﺧ ﹶﺬ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
Nabi telah bersalat, dan dia menjadikan Anas di kanannya, dan ibunya serta
makciknya di belakang mereka berdua [N/803-S] [J/975-S] [H/2206-S] ‫ﹶ ﹶ ﹸ ﹾ‬ ‫ﹾ ﹶﹶ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﱡ‬
 Nabi telah bersalat di rumah Ummi Sulaym, dan Anas serta Yatim berdiri
‫ـﻪ ﹶﻭ ﹸأ ﱠﻣـ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﺧﺎ ﹶﻟﺘﹶـ ﹸﻪ رﴈ اﷲ‬ ‫ ﹶﻓﺠﻌ ﹶﻞ ﹶأﻧﹶﺴﺎ رﴈ اﷲ ﻋﻨﻪ ﹶﻋﻦ ﻳ ﹺﻤﻴﻨﹺ ﹺ‬ ‫ﺻ ﱠﲆ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬
di belakangnya, dan Ummu Sulaym di belakang mereka berdua [K/833] [Z/234-S]
‫ﹾ ﹶ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﹶ ﹶ‬ ‫ﱡ‬ ‫ﹶ‬
[‫ص‬−٢٢٠٦/‫ص[ ]ﺣﺐ‬−٩٧٥/‫ص[ ]ﺟﻪ‬−٨٠٣/‫]ﻥ‬ ‫ﻋﻨﻬﲈ ﹶﺧ ﹾﻠ ﹶﻔ ﹸﻬ ﹶﲈ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ ﹶﻓ ﹶﻘﺎ ﹶﻡ ﹶأﻧ ﹲﹶﺲ ﹶﻭ ﹶﻳﺘ ﹲ‬,‫ ﹺﰲ ﹶﺑ ﹾﻴﺖ ﹸأ ﱢﻡ ﹸﺳ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹴﻢ‬ ‫ ﹶﺻ ﱠﲆ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬
,‫ﻴﻢ رﴈ اﷲ ﻋـﻨﻬﲈ ﹶﺧ ﹾﻠ ﹶﻔـ ﹸﻪ‬
‫ﹺ‬
[‫ص‬−٢٣٤/‫[ ]ذ‬٨٣٣/‫ﺧ ﹾﻠ ﹶﻔ ﹸﻬ ﹶﲈ ]خ‬ ‫ﹶﻭ ﹸأ ﱡﻡ ﹸﺳ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹴﻢ ﹶر ﹶ‬
‫ﴈ اﷲﹸ ﹶﻋﻨﹾ ﹶﻬﺎ ﹶ‬
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪١٣٠‬‬
‫‪RINGKASAN SALAWAT KE ATAS NABI‬‬

‫«‪@ @äÛa@óÜÇ@ñý–Ûa@Š–n‬‬
‫ﱠﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﳎﹶ ﹺ ﻴﺪﹲ‬
‫إﹺﻧ ﹶ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫ﹾﺖ ﻋ ﹶﹶﲆ‬
‫ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬ ‫آﻝ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫ﹶﻭ ﹺ‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫إﹺﻧﱠﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﳎﹶ ﹺ ﻴﺪﹲ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﻋ ﹶﹶﲆ‬ ‫آﻝ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫ﹶﻭ ﹺ‬ ‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬ ‫‪١‬‬
‫‪٢‬‬
‫ﹺﰲ ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎﳌﹶﹺﲔﹶ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬

‫ﻴﻢ‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫‪٣‬‬
‫آﻝ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫ﹶﻭﻋ ﹶﹶﲆ ﹺ‬ ‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫إﹺﻧ ﹶ‬ ‫ﹾﺖ ﻋ ﹶﹶﲆ‬
‫ﹶﻭﻋ ﹶﹶﲆ ﹺ‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﻋ ﹶﹶﲆ‬ ‫‪٤‬‬
‫ﹺ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫إﹺﻧﱠﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﳎﹶ ﹺ ﻴﺪﹲ‬
‫ﺎر ﹾﻙ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫‪٥‬‬
‫ﹺﰲ ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎﳌﹶﹺﲔﹶ‬ ‫‪٦‬‬

‫ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫ﹾﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ‬
‫ﹶﻭﻋ ﹶﹶﲆ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﻭﻋ ﹶﹶﲆ ﹺ‬ ‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬ ‫‪٧‬‬
‫إﹺﻧﱠﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﳎﹶ ﹺ ﻴﺪﹲ‬
‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫‪٨‬‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﻭﻋ ﹶﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﻭﻋ ﹶﹶﲆ آﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫‪٩‬‬
‫إﹺﻧ ﹶ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﻭﻋ ﹶﹶﲆ ﹺ‬ ‫إﹺﻧﱠﻚ ﹶﲪﹺﻴﺪﹲ ﳎﹶ ﹺ ﻴﺪﹲ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﻭﻋ ﹶﹶﲆ ﹺ‬ ‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﹶﻭآﻝ إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫‪١٠‬‬
‫‪١١‬‬
‫ﹶﻭﻋ ﹶﹶﲆ ﹺ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻴﻢ‬
‫ﹺ‬
‫‪١٢‬‬
‫ﹺ‬ ‫إﹺ ﹾﺑ ﹶﺮاﻫ ﹶ‬
‫ﻴﻢ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫‪١٣‬‬
‫ﹾﺖ ﹶﻋ ﹶﲆ‬
‫ﹶﻭ ﹺ‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﻋ ﹶﹶﲆ‬ ‫ﹶﻋ ﹾﺒ ﹺﺪ ﹶﻙ ﹶﻭ ﹶر ﹸﺳﻮﻟ ﹺ ﹶﻚ‬ ‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫‪١٤‬‬
‫‪١٥‬‬
‫ﹶﻭﻋ ﹶﹶﲆ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻴﻢ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫‪١٦‬‬
‫‪١٧‬‬
‫ﹺ‬
‫ﻴﻢ‬
‫ﹺﰲ ا ﹾﻟ ﹶﻌﺎﳌﹶﹺﲔﹶ‬ ‫اﺟ ﹺﻪ ﹶﻭذ ﱢﹸر ﱠﻳﺘﹺ ﹺﻪ‬
‫ﹶﻭ ﹶأزﹾ ﹶﻭ ﹺ‬ ‫اﺟ ﹺﻪ ﹶﻭذ ﱢﹸر ﱠﻳﺘﹺ ﹺﻪ‬
‫ﹶﻭ ﹶأزﹾ ﹶﻭ ﹺ‬ ‫‪١٨‬‬
‫ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫ﹶﻭ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﻋ ﹶﹶﲆ‬ ‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬ ‫‪١٩‬‬
‫اﺟ ﹺﻪ‬
‫ﹶﻭﻋ ﹶﹶﲆ ﹶأزﹾ ﹶﻭ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫اﺟ ﹺﻪ‬
‫ﹶﻭﻋ ﹶﹶﲆ ﹶأزﹾ ﹶﻭ ﹺ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫‪٢٠‬‬
‫ﹶﻭذ ﱢﹸر ﱠﻳﺘﹺ ﹺﻪ‬ ‫ﹶﻭذ ﱢﹸر ﱠﻳﺘﹺ ﹺﻪ‬
‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺑ ﹶﺎرﻛ ﹶ‬ ‫ﺎر ﹾﻙ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬
‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺑ ﹺ‬ ‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬
‫ﻴﻢ‬ ‫ﻛ ﹶﹶﲈ ﹶﺻ ﱠﻠ ﹾﻴ ﹶﺖ ﻋ ﹶﹶﲆ‬ ‫اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱢﻞ ﻋ ﹶﹶﲆ ﹸﳏ ﱠﹶﻤ ﹴﺪ‬ ‫‪٢١‬‬
Adou_Fr@yahoo.com 131 ١٣١
KEDUDUKAN IMAM-MA’MUM
âìßd½aë@âbß⁄a@ÑÓìß
Qiblat ‫اﻟﻘﺒﻠﺔ‬
IMAM MA’MUM
IMAM MA’MUM IMAM
‫اﻹﻣﺎﻡ‬ ‫اﳌﺄﻣﻮﻡ‬
‫اﻹﻣﺎﻡ‬ ‫اﳌﺄﻣﻮﻡ‬ ‫اﻹﻣﺎﻡ‬
Kes 1 : Apabila seorang imam bersalat
bersama seorang lelaki WANITA 1 WANITA 2 MA’MUM 1 MA’MUM 2
‫ إذا ﱠ‬: ١ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
‫ﺻﲆ اﻹﻣﺎﻡ ﻣﻊ رﺟﻞ‬ ١ ‫اﳌﺮأة‬ ٢ ‫اﳌﺮأة‬ ١ ‫اﳌﺄﻣﻮﻡ‬ ٢ ‫اﳌﺄﻣﻮﻡ‬
‫ﻭاﺣﺪ‬
Kes 2 : Apabila seorang imam bersalat WANITA 1
bersama seorang lelaki, dan beberapa
orang perempuan ١ ‫اﳌﺮأة‬
‫ إذا ﱠ‬: ٢ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
‫ﺻﲆ اﻹﻣﺎﻡ ﻣﻊ رﺟﻞ‬
Kes 3 : Apabila seorang imam
‫ﻭاﺣﺪ ﻭاﻟﻨﺴﺎء‬ bersalat bersama beberapa orang
lelaki, dan seorang perempuan
‫ إذا ﱠ‬: ٣ ‫اﻟﻔﺼﻞ‬
‫ﺻﲆ اﻹﻣﺎﻡ ﻣﻊ‬
‫رﺟﺎﻝ ﻭاﳌﺮأة ﻭاﺣﺪة‬
Adou_Fr@yahoo.com 132 ١٣٢
ZIKIR NABI ‫ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ ﹶﻭ ﹾﺣﺪﹶ ﹸﻩ ﻻﹶ ﹶ ﹺ‬

‫ـﻮ ﹶﻋ ﹶ‬
‫ـﲆ‬ ‫ ﹶﻟ ﹸﻪ ا ﹾﹸﳌ ﹾﻠ ﹸﻚ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹾ ﹶ‬,‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ‬
‫ ) ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶ‬, ‫اﳊ ﹾﻤـﺪﹸ‬ ‫ﴍ ﹶ‬
SELEPAS SALAT 172 ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬
‫ ﹶﻭﻻﹶ ﹶﻳﻨﹾ ﹶﻔ ﹸ‬,‫ ﹶﻭﻻﹶ ﹸﻣ ﹾﻌﻄ ﹶﻲ ﹶﳌﺎ ﹶﻣﻨﹶ ﹾﻌ ﹶﺖ‬,‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬ ﱠﻢ ﻻﹶ ﹶﻣﺎﻧ ﹶﻊ ﹶﳌﺎ ﹶأ ﹾﻋ ﹶﻄ ﹾﻴ ﹶﺖ‬,(‫ﳾء ﹶﻗﺪ ﹲﻳﺮ‬
‫ـﻊ‬ ‫ﻛ ﱢﹸﻞ ﹶ ﹴ ﹺ‬
‫ﹾ‬
‫ﹶذا ﹾ ﹺ‬
١٧٧ ١٧٦
[٨٠٨/‫اﳉﺪﱡ ]خ‬‫اﳉﺪﱢ ﻣﻨ ﹶﹾﻚ ﹾ ﹶ‬ ‫ﹶ‬
‫ﺃﺫﻛﺎﺭ ﺍﻟﻨﺒﻲ ﺑﻌﺪ ﺍﻟﺼﻼﺓ‬

[K/808]
١٧٣
‫ ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﻋ ﹶﲆ ﻛ ﱢﹸﻞ‬, ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ‬ ‫ ﹶﻟ ﹸﻪ ا ﹾﹸﳌ ﹾﻠ ﹸﻚ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹾ ﹶ‬,‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ‬

‫ﴍ ﹶ‬ ‫ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ ﹶﻭ ﹾﺣﺪﹶ ﹸﻩ ﻻﹶ ﹶ ﹺ‬
‫ ﹶﻟ ﹸﻪ‬,‫ ﹶﻭﻻﹶ ﹶﻧ ﹾﻌ ﹸﺒﺪﹸ إﹺﻻﱠ إﹺ ﱠﻳﺎ ﹸﻩ‬,‫ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‬,(‫ )ﻻﹶ ﹶﺣ ﹾﻮ ﹶﻝ ﹶﻭﻻﹶ ﹸﻗ ﱠﻮ ﹶة إﹺﻻﱠ ﺑﹺﺎﷲﹺ‬,‫ﳾ ﹴء ﹶﻗ ﹺﺪ ﹲﻳﺮ‬ ‫ﹶ ﹾ‬
‫ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐ ﹺﻔ ﹸﺮ اﷲﹶ‬,‫ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐ ﹺﻔ ﹸﺮ اﷲﹶ‬,‫ ﹶأ ﹾﺳ ﹶﺘ ﹾﻐ ﹺﻔ ﹸﺮ اﷲﹶ‬
‫ ﹸﳐ ﹾ ﹺﻠ ﹺﺼ ﹶ‬,‫ ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‬,‫اﳊ ﹶﺴ ﹸﻦ‬
[M/591] [٥٩١/‫]ﻡ‬
,‫ـﲔ ﹶﻟـ ﹸﻪ اﻟـﺪﱢ ﻳ ﹶﻦ‬ ‫ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹸﻪ اﻟ ﱠﺜﻨﹶﺎ ﹸء ﹾ ﹶ‬,‫اﻟﻨﱢ ﹾﻌ ﹶﻤ ﹸﺔ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹶﻔ ﹾﻀ ﹸﻞ‬
‫اﳉ ـﻼ ﹺﹶﻝ‬
‫ـﺖ ) ﹶﻳــﺎ( ﹶذا ﹾ ﹶ‬
‫ ﹶﺗ ﹶﺒ ﹶﺎر ﹾﻛـ ﹶ‬,‫ﻼ ﹸﻡ‬
‫اﻟﺴ ـ ﹶ‬
‫ـﻚ ﱠ‬‫ ﹶﻭ ﹺﻣﻨﹾـ ﹶ‬,‫ﻼ ﹸﻡ‬
‫اﻟﺴ ـ ﹶ‬
‫ـﺖ ﱠ‬‫ـﻢ ﹶأ ﹾﻧـ ﹶ‬
‫ اﻟ ﱠﻠ ﹸﻬـ ﱠ‬ ‫ﹶﻭ ﹶﻟ ﹾﻮ ﻛ ﹺﹶﺮ ﹶﻩ ا ﹾﻟﻜﹶﺎﻓﹺ ﹸﺮ ﹶ‬
[M/594] [N/1340-S] [‫ص‬−١٣٤٠/‫[ ]ﻥ‬٥٩٤/‫]ﻡ‬ ‫ﻭﻥ‬
[M/591]
١٧٥ ١٧٤
[٥٩١/‫]ﻡ‬ ‫ﹶﻭ ﹺ‬
‫اﻹﻛ ﹶﹾﺮا ﹺﻡ‬
،[‫ص‬−٩٢٨/‫ ]ﺟﻪ‬،[‫ص‬−٩٢٤/‫ ]ﺟﻪ‬،[‫ص‬−١٣٣٨/‫ ]ﻥ‬،[‫ص‬−١٣٣٧/‫ ]ﻥ‬،[٥٩٢/‫ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻡ‬ ١٧٤
[٢٩٨/‫ ﻭﰲ ]ذ‬،[‫إﻕ‬−٢٠٠٠/‫ ﻭﰲ ]ﺣﺐ‬،[‫ص‬−٢٠٠٣/‫ ]ﺣﺐ‬،[‫ص‬−٢٠٠٢/‫ ]ﺣﺐ‬،[‫ص‬−٢٠٠١/‫]ﺣﺐ‬

172 175
Nabi tidak membaca zikir-zikir ini kesemuanya setelah setiap salatnya. Sesungguhnya Demikian dalam [M/592], [N/1337-S], [N/1338-S], [J/924-S], [J/928-S], [H/2001-S], [H/2002-
dia membaca apa-apa yang dia mahu apabila dia mahu, dan dia meninggalkannya jika S], [H/2003-S],dalam [H/2000-IQ], dan dalam [Z/298-S]
[‫ص‬−٢٠٠٧/‫ ﻭ]ﺣﺐ‬،[‫ص‬−٢٠٠٦/‫ ]ﺣﺐ‬،[‫ص‬−٢٠٠٥/‫ ]ﺣﺐ‬،[‫ص‬−١٣٤١/‫ ]ﻥ‬،[٥٩٣/‫ ﻛﺬﻟﻚ ﰲ ]ﻡ‬١٧٦
dia mahu
‫ ﻭﻳﱰﻛﻬﺎ إﻥ ﺷﺎء‬,‫ إﻧﲈ ﻳﻘﺮأ ﻣﺎ ﺷﺎء إﻥ ﺷﺎء‬,‫ اﻷذﻛﺎر ﻛﻠﻬﺎ ﺑﻌﺪ ﻛﻞ ﺻﻼﺗﻪ‬ ‫ﻻ ﻳﻘﺮأ‬ ١٧٣
177
Juga disebut dalam [M/593], [N/1341-S], [H/2005-S], [H/2006-S], dan [H/2007-S]
‫‪Adou_Fr@yahoo.com‬‬ ‫‪133‬‬ ‫‪١٣٣‬‬
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﻋ ﹶﲆ ﻛ ﱢﹸﻞ‬ ‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ‪ ,‬ﹶﻟ ﹸﻪ ا ﹾﹸﳌ ﹾﻠ ﹸﻚ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹾ ﹶ‬
‫ﴍ ﹶ‬‫‪ ‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ ﹶﻭ ﹾﺣﺪﹶ ﹸﻩ ﻻﹶ ﹶ ﹺ‬ ‫ـﻮ ﻛ ﹺ‬
‫ﹶـﺮ ﹶﻩ‬ ‫اﳊ ﹶﺴ ﹺﻦ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‪ ,‬ﹸﳐ ﹾ ﹺﻠ ﹺﺼ ﹶ‬
‫ـﲔ ﹶﻟـ ﹸﻪ اﻟـﺪﱢ ﻳ ﹶﻦ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹾ‬ ‫ﹶﻭ ﹶﻟ ﹸﻪ ا ﹾﻟ ﹶﻔ ﹾﻀ ﹸﻞ ‪ õŽ@ bflärŞ Ûaflë‬ﹾ ﹶ‬
‫ﹶﺷ ﹾﻰ ﹴء ﹶﻗ ﹺﺪ ﹲﻳﺮ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶﺣ ﹾﻮ ﹶﻝ ﹶﻭﻻﹶ ﹸﻗ ﱠﻮ ﹶة إﹺﻻﱠ ﺑﹺﺎﷲﹺ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‪ ü ,‬ﹶﻧ ﹾﻌ ﹸﺒـﺪﹸ إﹺﻻﱠ إﹺ ﱠﻳـﺎ ﹸﻩ‪Ýfl@ žçc ,‬‬ ‫ﻭﻥ ]ﺣﺐ‪−٢٠٠٨/‬ص[ ]‪[H/2008-S‬‬ ‫ا ﹾﻟﻜﹶﺎﻓﹺ ﹸﺮ ﹶ‬
‫ـﻮ ﻛ ﹺ‬
‫ﹶـﺮ ﹶﻩ‬ ‫ﲔ ﹶﻟ ﹸﻪ اﻟﺪﱢ ﻳ ﹶﻦ‪ ,‬ﹶﻭ ﹶﻟ ﹾ‬ ‫اﳊ ﹶﺴ ﹺﻦ‪ ,‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ‪ ,‬ﹸﳐ ﹾ ﹺﻠ ﹺﺼ ﹶ‬ ‫اﻟﻨﱢ ﹾﻌ ﹶﻤ ﹺﺔ ‪ž Ð Û aflë‬‬
‫‪ õč bflärŞ Ûaflë@Ýš‬ﹾ ﹶ‬
‫]ﻥ‪−١٣٣٩/‬ص[ ]ﺣﺐ‪−٢٠١٠/‬ص[ ]‪[N/1339-S] [H/2010-S‬‬ ‫ا ﹾﻟﻜﹶﺎﻓﹺ ﹸﺮ ﹶ‬
‫ﻭﻥ‬ ‫]ﻡ‪[M/595] [٥٩٥/‬‬ ‫ﺎﻥ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹾ ﹶ‬
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﷲﹺ )‪(×٣٣‬‬ ‫‪ ‬اﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬
‫ﹾﱪ ﹶﻭ ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬
‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﻋ ﹶﲆ ﻛ ﱢﹸﻞ‬ ‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ‪ ,‬ﹶﻟ ﹸﻪ ا ﹾﹸﳌ ﹾﻠ ﹸﻚ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹾ ﹶ‬
‫ﴍ ﹶ‬ ‫‪ ‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ ﹶﻭ ﹾﺣﺪﹶ ﹸﻩ ﻻﹶ ﹶ ﹺ‬ ‫]خ‪[K/807] [٨٠٧/‬‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﷲﹺ ﹶﻭاﷲﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬
‫ﹾﱪ )‪(×٣٣‬‬ ‫ﺎﻥ اﷲﹺ ﹶﻭ ﹾ ﹶ‬
‫‪ ‬ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤ ﹶ‬
‫ﹶﺷ ﹾﻰ ﹴء ﹶﻗ ﹺﺪ ﹲﻳﺮ‪ ,‬ﻻﹶ ﹶﺣ ﹾﻮ ﹶﻝ ﹶﻭﻻﹶ ﹸﻗ ﱠﻮ ﹶة إﹺﻻﱠ ﺑﹺﺎﷲﹺ‪ ü ,‬ﹶﻧ ﹾﻌ ﹸﺒﺪﹸ إﹺﻻﱠ إﹺ ﱠﻳﺎ ﹸﻩ‪,ò@ flàÈž äğ Ûa@ŽéÛ ëfl @şåàfl Û a@ŽéÛ ,‬‬ ‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ‪ ,‬ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﻋ ﹶﲆ ﻛ ﱢﹸﻞ‬ ‫‪ ‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﹸ ﹶﻭ ﹾﺣﺪﹶ ﹸﻩ ﻻﹶ ﹶ ﹺ‬
‫ﻳﻚ ﹶﻟ ﹸﻪ‪ ,‬ﹶﻟ ﹸﻪ ا ﹾﹸﳌ ﹾﻠ ﹸﻚ ﹶﻭ ﹶﻟ ﹸﻪ ﹾ ﹶ‬
‫ﴍ ﹶ‬
‫ﹶ ﹴ ﹺ‬
‫ﻳﺮ ]ﻡ‪] [٥٩٧/‬ط‪−٥٦٤/‬ص[ ]‪[M/597] [T/564-S‬‬ ‫ﳾء ﹶﻗﺪ ﹲ‬
‫ﹾ‬

Buku Solat

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Buku Solat

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Risalah Tentang ‫ﻣﺬﻛﺮة ﰲ‬

Wudhu’ Nabi, Salatnya, & Zikirnya Selepas Salat

‫ ﻭﺃﺫﻛﺎﺭﻩ ﺑﻌﺪ ﺍﻟﺼﻼﺓ‬،‫ ﻭﺻﻼﺗﻪ‬،  ‫ﻭﺿﻮﺀ ﺍﻟﻨﱯ‬

ADÖULINÉ Lacharouphe ‫ﳏﻤﺪ ﻋﺪﻟ ٰـﻦ ﺑﻦ ﳏﻤﺪ ﴍﻳﻒ اﻟﺪﻳﻦ‬

‫ ﻫﻮ اﻵﻥ ﱢ‬.‫ ﻭاﻟﱪﺗﻐﺎﻟﻴﺔ ﺑﺎﳉﺎﻣﻌﺔ‬,‫ ﻭﺗﻌ ﱠﻠﻢ اﻟﻠﻐﺘﹶﻲ اﻹﻳﻄﺎﻟﻴﺔ‬,‫ ﻭاﻟﻌﺮﺑﻴﺔ‬,‫ﻭاﻟﻔﺮﻧﺴﻴﺔ‬

.‫ آﻣﲔ‬, ‫ ﻭأﻥ ﳚﻌﻠﻨﻲ ﺗﺎﺑ ﹰﻌﺎ ﻟﺮﺳﻮﻟﻪ ﳏﻤﺪ‬,‫اﻟﻨﻴﺔ ﻭﻗﺒﻮﻝ اﻟﻌﻤﻞ‬

Ditulis oleh Al-Faqir Ila Llah, ,‫ﻛﺘﺒﻪ اﻟﻔﻘﲑ إﱃ اﷲ‬

Simbol Rujukan  ‫א‬‫א‬

K/ Sahih Al-Bukhariy ‫ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎرﻱ‬ /‫خ‬

M/ Sahih Muslim ‫ دار اﺑﻦ رﺟﺐ‬,‫ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ‬ /‫ﻡ‬

T/ Al-Muwatta’ ‫ دار اﺑﻦ رﺟﺐ‬,‫ ﲣﺮﻳﺞ ﹸﻣﺴﻌﺪ ﺑﻦ ﻛﺎﻣﻞ‬,‫اﳌﻮﻃﺄ‬ /‫ط‬

A/ Musnad Ahmad ‫ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﹸﺷﻌﻴﺐ اﻷرﻧﺆﻭط‬,‫ﻣﺴﻨﺪ أﲪﺪ‬ /‫أح‬

J/ Sunan Ibnu Majah ‫ﻧﺼﺎر‬

H/ Sahih Ibnu Hibban ‫ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﹸﺷﻌﻴﺐ اﻷرﻧﺆﻭط‬,‫ﺻﺤﻴﺢ اﺑﻦ ﺣﺒﺎﻥ‬ /‫ﺣﺐ‬

Z/ Sunan At-Tirmizi ‫ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﳏﻤﺪ ﻧﺎﴏ اﻟﺪﻳﻦ اﻷﻟﺒﺎﲏ‬,‫ﺳﻨﻦ اﻟﱰﻣﺬﻱ‬ /‫ذ‬

R/ Sunan Ad-Darimiy ‫ﺳﻨﻦ اﻟﺪارﻣﻲ‬ /‫در‬

WUDHU’ NABI ‫ﻭﺿﻮء ﺍﻟﻨﺒﻲ‬

«Wahai orang-orang yang beriman, apabila antum bangun

‫ات ﹸﻛ ﱠﻠﻬﺎ ﺑﹺﻮ ﹸ ﹴ ﹺ ﹴ‬

(‫اﺣ ﹴﺪ‬ ‫ﹴ‬

‫ﻼ ﹶة‬ ‫ﻼ ﹶة ﹶأ ﹶﺣ ﹺﺪ ﹸﻛ ﹾﻢ إﹺ ﹶذا ﹶأ ﹾﺣﺪﹶ ﹶ‬

‫ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ ﹶﺛ ﹶ‬:‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬

٤,١٢٢ = ‫ص[ )اﳌﻜﱡــﻮﻙ‬−٣٤٥/‫ص[ ]ﻥ‬−٢٢٩/‫ص[ ]ﻥ‬−٧٣/‫ﱡــﻮﻙ ]ﻥ‬

Menyebut Bismi Llah

[١٤٠/‫]خ‬ (‫ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ )ﻣﻦ ﻏﲑ ﻭاﺟﺐ‬ ‫ ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

(‫ ﹶﻓ ﹶﻐ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ )ﻣﻦ ﻏﲑ ﻭاﺟﺐ‬ ‫ ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

 Dia membasuh tangan kanannya, kemudian dia

‫ ﹶأ ﹾﻛ ﹶﻔ ﹶﺄ ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻬﺎ ) ﹺ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬

 Nabi menuang ke atas dua tangannya, dan dia membasuh

‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ‬ ‫ ﻳ ﹺﻤﻴﻨﹶﻪ ﹺﰲ ﹺ ﹺ‬ ‫ ﹶأد ﹶﺧ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬

‫ث ﻣﺮ ﹴ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﺛ ﹶ‬,‫اﺳ ﹶﺘﻨﹾ ﹶﺜ ﹶﺮ‬

 Nabi mengambil satu cedukan daripada air dan dia

‫ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ ﹶﻣ ﱠﺮ ﹰة ﹶﻣ ﱠﺮ ﹰة‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

 Dia memasukkan tangannya ke dalam bekas, dan ‫ﲔ ﹶﻣ ﱠﺮ ﹶﺗ ﹾ ﹺ‬

‫ﴪ￯ ﹺﻣ ﹾﺜ ﹶﻞ ﹶذﻟﹺ ﹶﻚ‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹶ ﹸﻩ ا ﹾﻟ ﹸﻴ ﹾﻤﻨﹶﻰ إﹺ ﹶﱃ ا ﹾﳌﹺ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹺﻖ ﹶﺛ ﹶ‬

‫ﹶث ﻣﺮ ﹴ‬ ‫ ﹶﻳﺪﹶ ﹾﻳ ﹺﻪ إﹺ ﹶﱃ ا ﹾﳌﹺ ﹾﺮ ﹶﻓ ﹶﻘ ﹾ ﹺ‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

‫ ﹸﻣ ﹶﻘﺪﱠ ﹶﻣ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹸﻣ ﹶﺆ ﱠﺧ ﹶﺮ ﹸﻩ‬,‫ ﹶﻓ ﹶﻤ ﹶﺴ ﹶﺢ ﺑﹺ ﹺﻪ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ‬,‫ ﹶأ ﹶﺧ ﹶﺬ ﹶﻣﺎ ﹰءا ﹶﺟ ﹺﺪﻳﺪﹰ ا‬

 Dia memasukkan tangannya ke dalam bekas, dan

‫ ﹶﻓ ﹶﻤ ﹶﺴـ ﹶﺢ ﹶر ﹾأ ﹶﺳـ ﹸﻪ ﹶﻣـ ﱠﺮ ﹰة‬ ‫ ﹶﺗ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹶﺄ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

‫ ﺑﹺ ﹶﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ ﹶﺛ ﹶ‬ ‫ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

Menyapu Dua Telinga

‫ ﹺذ ﹶرا ﹶﻋ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶﺟ ﹶﻌ ﹶﻞ ﹶﻳﺪﹾ ﹸﻟﻜ ﹸﹸﻬ ﹶﲈ ﹶﻭ ﹶﻳ ﹾﻤ ﹶﺴ ﹸﺢ ﹸأ ﹸذ ﹶﻧ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﺑﺎﻃﹺﻨ ﹸﹶﻬ ﹶﲈ‬ ‫ ﹶﻏ ﹶﺴ ﹶﻞ اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

‫ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ﺎﻟﺴ ﱠﺒﺎ ﹶﺣﺘ ﹾ ﹺ‬ ‫ﹺ ﹺﹺ‬ ‫ﹺ ﹺ‬

 Nabi berkata : Dua telinga itu adalah daripada kepala

 Dia melalukan dua tangannya pada dua telinganya.

‫ﳊ ﹶﻴﺘﹺ ﹺﻪ‬‫ﹺ‬ ‫ﹺ‬

Membasuh Dua Kaki

‫ﴪ￯ ﹺﻣ ﹾﺜ ﹶﻞ ﹶذﻟﹺ ﹶﻚ‬

[‫إح‬−٤٨٩/‫ص[ ]أح‬−٤١٨/‫]أح‬ @‫ث ﹺﻣ ﹶﺮ ﹴار‬

Minum Lebihan Air Wudhu’

(‫ﴩ ﹶﺑ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹸﻫ ﹶﻮ ﹶﻗ ﹺﺎﺋ ﹲﻢ‬

‫ ﹶأ ﹾﻥ ﻳﺘﹶﻮﺿ ﹶﺄ اﻟﺮﺟ ﹸﻞ ﺑﹺ ﹶﻔﻀ ﹺﻞ ﻭﺿ ﹺ‬ ‫ ﳖﻰ اﻟﻨﱠﺒﹺﻲ‬

Pembatalan Wudhu’ õì™ìÛa@Þbİig

‫ـﻮ ﹺﻣﻨﹾـ ﹶﻚ‬ ‫ﹺ ﹺ‬ ‫ إﹺ ﹶذا ﹸﺳ ﹺﺌ ﹶﻞ ﹶﻋ ﹾﻦ ﹶﻣ ﱢﺲ ﱠ‬: ‫ ﹶﻭ ﹺﰲ ﹺر ﹶﻭا ﹶﻳ ﹴﺔ‬

‫اﺟ ﹺﻪ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹸﻳ ﹶﺼ ﱢﲇ ﹶﻭﻻﹶ ﹶﻳﺘ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺄ‬

‫ إﹺ ﱠﻥ ﹶﻟـ ﹸﻪ ﹶد ﹶﺳ ﹰـﲈ‬: ‫ ﹶﻭ ﹶﻗ ﹶﺎﻝ‬,‫ ﹶﻟ ﹶﺒﻨﹰﺎ ﹶﻓ ﹶﻤ ﹾﻀ ﹶﻤ ﹶﺾ‬ ‫ﴍ ﹶب اﻟﻨﱠﺒﹺ ﱡﻲ‬

‫ ﺗ ﹶﹶﻮ ﱠﺿ ﹸﺌﻮا ﹺﻣﻨ ﹶﹾﻬﺎ‬: ‫ ﹶﻓ ﹶﻘ ﹶﺎﻝ‬,‫اﻹﺑﹺ ﹺﻞ‬

‫ ﹶﻭإﹺ ﹾﻥ ﹺﺷ ﹾﺌ ﹶﺖ ﹶﻓ ﹶ‬,‫ إﹺ ﹾﻥ ﹺﺷ ﹾﺌ ﹶﺖ ﹶﻓ ﹶﺘ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ‬:‫[ ﻗﺎﻝ‬٣٦٠/‫ ﻭﰲ ]ﻡ‬٥٢

[٥٦/‫[ ]ط‬٢٠٤/‫[ ]خ‬٣٥٤/‫]ﻡ‬ ‫ ﹸﺛ ﱠﻢ ﹶﺻ ﱠﲆ ﹶﻭ ﹶﱂ ﹾ ﹶﻳ ﹶﺘ ﹶﻮ ﱠﺿ ﹾﺄ‬,‫ﻒ ﹶﺷ ﹴﺎة‬

Wudhu’ Untuk Sesiapa Yang Tidak Berhadas @ @t†°@@å½@õì™ìÛa

‫ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹺذ ﹶرا ﹶﻋ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹺر ﹾﺟ ﹶﻠ ﹾﻴ ﹺﻪ‬ ‫ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﺑﹺ ﹺﻪ‬

‫ ﹶﻭ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ‬,‫ ﹶﻭ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﺑﹺ ﹶﺮ ﹾأ ﹺﺳ ﹺﻪ‬,‫ ﹶﻭ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹺذ ﹶرا ﹶﻋ ﹾﻴ ﹺﻪ‬,‫اﺳ ﹶﺘﻨ ﹶﹾﺸ ﹶﻖ‬ ‫ﹺ‬

‫ ﹶﻭ ﹶﻣ ﹶﺴ ﹶﺢ ﹶﻭ ﹾﺟ ﹶﻬ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹺذ ﹶرا ﹶﻋ ﹾﻴ ﹺﻪ ﹶﻭ ﹶر ﹾأ ﹶﺳ ﹸﻪ ﹶﻭ ﹶﻗﺪﹶ ﹶﻣ ﹾﻴ ﹺﻪ‬,‫اﺳ ﹶﺘﻨ ﹶﹾﺸ ﹶﻖ‬

Kata-Kata Nabi Selepas Wudhu’ @ @õì™ìÛa@†Èi@äÛa@ÞìÓ