Aala Hazrat Say Sawal Jawab

¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ A-1
çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢

¥…G : à¢ñ¶ïG ¼GÚèÜUG¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è, ãG…ÚG ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢
¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢é ã G } }¢Î §Ë²¢„ ¥G œ ¢G ¢ Ú ÜUG ¢ çÎÚè Ú…G ± è L
ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ ²¢ §SH¢}¢è „Ï¢ÜGU ÐÉGÝï „ï ÐãHï …ñGH }¢ïæ Îè ãé§ü
Îé¥G¢ ÐÉG Hèç…²ï V …¢ï ÜéUÀ ÐÉGïæx¢ï ²¢Î Úãïx¢¢ J Îé¥G¢ ²ïã ãñ :
¼…ü}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã ã}¢ ÐÚ §ËG }¢¢ï çãGv}¢¼ ÜïU ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH Îï ¥¢ñÚ
!
ã}¢ ÐÚ ¥ÐÝè ÚãG}¢¼ Ý¢ç…GH ÈUGÚ}¢¢ ! »ï ¥G…}G ¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢éÁ¢G éx¢èü ±¢Hï J
Ý¢ïÅ : ¥Ã±H ¥¢ç¶GÚ »ÜU »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈUG ÐÉG Hèç…²ï J
¼G¢çHÏ¢ï x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢
Ï¢ÜUGè¥G
± }¢x¢GçÈGUÚ¼
13 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1428 çã.
çÜGU²¢}¢¼ ÜïU Ú¢ï…G ãG„Ú¼

ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ 6 : „Ï¢ „ï ç…G²¢Î¢ ãG„Ú¼
çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ ©„ ÜU¢ï ã¢ïx¢è ç…„ï Îé‹²¢ }¢ïæ §GË}¢ ãG¢ç„H ÜUÚÝï ÜU¢
}¢¢ñÜGU¥G ç}¢H¢ }¢x¢Ú ©„ Ýï ãG¢ç„H Ý çÜU²¢ ¥¢ñÚ ©„ à¢wG„ ÜU¢ï ã¢ïx¢è
ç…„ Ýï §GË}¢ ãG¢ç„H çÜU²¢ ¥¢ñÚ Îê„Ú¢ïæ Ýï ¼¢ï ©„ „ï „éÝ ÜUÚ ÝzG¥G
©Æ¢²¢ HïçÜUÝ ©„ Ýï Ý ©Æ¢²¢ (²¢’Ýè ©„ §GË}¢ ÐÚ ¥G}¢H Ý çÜU²¢)
çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ¶GÚèÎ¢Ú }¢é¼±Á…ïã ã¢ïæ

çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼GÏ¢¢¥G¼ }¢ïæ Ýé}¢¢²¢æ ¶GÚ¢Ï¢è ã¢ï ²¢ „ÈGUãG¢¼ ÜU}¢ ã¢ïæ ²¢ Ï¢¢§ô‹Çx¢
}¢ïæ ¥¢x¢ï ÐèÀï ã¢ï x¢» ã¢ïæ ¼¢ï }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï L…ê¥G ÈGUÚ}¢¢§²ï J
www.dawateislami.net
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢

n Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè }¢Á¢çHS¢ “¥H }¢ÎèÝ¼éH
§GçË}¢Ä²¢” Ýï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ “©Îêü” …GÏ¢¢Ý }¢ïæ Ðïà¢ ÜUè ãñ ¥¢ñÚ }¢Á¢çHS¢ï
¼Ú¢çÁ¢}¢ Ýï §„ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ “çã‹Îè” ÚS}¢éH ¶G¼G (HèçÐ²¢æ¼Ú) ÜUÚÝï ÜUè
S¢¥G¢Î¼ ãG¢çS¢H ÜUè ãñ [|¢¢¯¢æ¼Ú (TRANSLATION) Ýãèæ Ï¢çËÜU ç„ÈüUG
HèçÐ²¢æ¼Ú (TRANSLITERATION) ²¢’Ýè …GÏ¢¢Ý ¼¢ï ©Îêü ãè ãñ …Ï¢
çÜU HèçÐ çã‹Îè Ú¶è ãñ] ¥¢ñÚ }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï à¢¢»¥G ÜUÚ±¢²¢ ãñ J
§„ çÜU¼¢Ï¢ }¢ïæ ¥x¢Ú çÜU„è …x¢ã ÜU}¢è-Ï¢ïà¢è ²¢ x¢GH¼Gè Ð¢»æ ¼¢ï
}¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ ÜU¢ï (Ï¢ …GÚè¥G» Sms, Whats App ²¢ E-mail)
}¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ S¢±¢Ï¢ ÜU}¢¢§²ï J
©Îêü „ï çã‹Îè ÚS}¢éH ¶G¼G ÜU¢ HèçÐ²¢æ¼Ú ™¢Åü
¼= ÈU = Ð= |¢ = Ï¢ = ¥ =
Û¢ = …= S¢ = Æ= Å= ƒ=
É= {= Ç= Î= ¶G = ãG =
…G = …G = ÉG = ÇG = Ú= …G =
¥G = …G = ¼G = …G = „= à¢ = „=
x¢ = ¶= ÜU = ÜGU = ÈGUU = x¢G = ’=
²= ã= ±= Ý= }¢ = H= Í¢ =
ì = é= ç= -= è = ê = ¢ =
-: Ú¢çÏ¢¼G¢ :-
}¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢, }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
}¢ÎÝè }¢ÜüU…G, ÜGU¢ç„}¢ ã¢H¢ }¢çS…Î, „õÜU‹Ç zGH¢õÚ,
Ý¢x¢Ú ±¢ÇG¢ }¢õÝ Ú¢õÇ, Ï¢Ú¢ïÇ¢, x¢é…Ú¢¼, ¥H çã‹Î
Mo. + 91 9327776311
E-mail : translation.baroda@dawateislami.net
²ïã çÜU¼¢Ï¢ çS¢ÈüGU §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ 5

ÜïU }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ËÈGUêÁ¢G¢¼ ÜU¢ }¢Á¢}¢ê¥G¢ ãè Ýãè´ Ï¢çËÜU
Ï¢ïà¢Ï¢ã¢ }¢¢’Hê}¢¢¼ ÜU¢ ¶GÁ¢G¢Ý¢ |¢è ãñ
¥Á¢G : ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ¥àà¢¢ã §}¢¢}¢

¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý 5
-: Ðïà¢ÜUà¢ :-
¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
-: Ý¢çà¢Ú :-
}¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢
421, ©Îêü }¢¢ÜïUüÅ, }¢Å²¢ }¢ãGH, …¢}¢ï¥G }¢çS…Î,
ÎïãHè-110006 ÈGU¢ïÝ : 011-23284560
Ý¢}¢ çÜU¼¢Ï¢ : ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ S S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ U
}¢é„ç‹ÝÈG : §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý S
Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢
çS¢Ýï ¼GÏ¢¢¥G¼ : S¢ÈGULH }¢éÁ¢GzGÈGUÚ, ç„. 1436 çã.
Ý¢çà¢Ú : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ÎïãHè - 6
-: }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè }¢éwG¼çHÈGU à¢¢¶Gï´ :-
$$... ¥ãG}¢Î¢Ï¢¢Î : ÈGñUÁ¢G¢Ýï }¢ÎèÝ¢, ¼èÜU¢ïÝè Ï¢¢x¢GèÓ¢ï ÜïU S¢¢}¢Ýï, ç}¢ÚÁ¢G¢ÐêÚ,
¥ãG } ¢Î¢Ï¢¢Î, x¢é Á ¢Ú¢¼ - 1 , ÈG U ¢ï Ý : 9327168200
$$... }¢é}Ï¢§ü : 19-20, }¢éã}G }¢Î ¥GHè Ú¢õÇ, }¢¢æÇ±è Ð¢ïSÅ ¥¢õçÈGUS¢ ÜïU
S¢¢}¢Ýï, }¢é } Ï¢§ü , }¢ã¢Ú¢cÅî, ÈG U ¢ï Ý : 022-23454429
$$... Ý¢x¢ÐêÚ : „ñÈGUè Ýx¢Ú Ú¢õÇG, x¢GÚèÏ¢ Ý±¢…G }¢çS…Î ÜïU „¢}¢Ýï,
}¢¢ïç}¢Ý ÐêÚ¢, Ý¢x¢ÐêÚ, }¢ã¢Ú¢cÅî, ÈGU¢ïÝ : 09373110621
$$.... ¥Á¢}¢ïÚ : 19 / 216 ÈGUH¢ãïG Î¢ÚñÝ }¢çS…Î ÜïU ÜGUÚèÏ¢, ÝËH¢
Ï¢¢Á¢G¢Ú, SÅïà¢Ý Ú¢õÇ, ÎÚx¢¢ã, ÈGU¢ïÝ : (0145) 2629385
$..... ãéÏ¢Hè : A.J }¢é{H ÜU¢ï}ÐHïv„, A.J }¢é{H Ú¢õÇ,
¥¢õ Ë Ç ãé Ï ¢Hè, ÜUÝ¢ü Å ÜU, ÈG U ¢ï Ý : 08363244860
$$... ãñÎG Ú¢Ï¢¢Î : }¢éx¢GH ÐêÚ¢, Ð¢Ýè ÜUè ÅæÜUè, ãñGÎÚ¢Ï¢¢Î,
¥¢‹{í ÐíÎïà¢, ÈGU¢ïÝ : (040) 2 45 72 786
$$... ÜU¢ÝÐêÚ : }¢çSÁ¢Î }¢wGÎ ê } ¢ï çS¢}¢Ý¢Ýè, çÇÐÅè ÜU¢ ÐÇ¢±,
xG¢éÏ¢ü¼ Ð¢ÜüU, ÜU¢ÝÐêÚ, ²ê.Ðè. ÈGU¢ïÝ : 09335272252
$$... Ï¢Ý¢ÚS¢ : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ¥ËHê ÜUè }¢çSÁ¢Î, ¥}Ï¢¢ à¢¢ã ÜUè
¼ÜU²¢, }¢ÎÝ ÐêÚ¢, Ï¢Ý¢ÚS¢, ²ê.Ðè. ÈGU¢ïÝ : 09369023101
E.mail : ilmiapak@dawateislami.net
}¢ÎÝè §çË¼Á¢¢ : çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜU¢ï ²ïã (¼¶GÚèÁ¢ à¢éÎ¢) çÜU¼¢Ï¢ À¢ÐÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´ J
ÜéU¼éÏ¢ï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ¥¢ñÚ ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢

¥Á¢G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè
ÚÁ¢G±è çÁ¢G²¢§ü L
}¢ïÚï ±çHÄ²ï Ýï’}¢¼,
}¢ïÚï ¥¢ÜGU¢ ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, ¥GÁ¢Gè}¢éH Ï¢ÚÜU¼,
¥GÁ¢Gè}¢éH }¢¼üÏ¢¼, ÐÚ±¢Ý» à¢}»G çÚS¢¢H¼, }¢éÁ¢çgÎï ÎèÝ¢ï ç}¢ËH¼,
ãG¢ç}¢²ï S¢é‹Ý¼, }¢¢çãG²ï çÏ¢Î¥G¼, ¥G¢çH}¢ï à¢Úè¥G¼, ÐèÚï ¼GÚèÜGU¼,
Ï¢¢§GS¢ï ¶ñGÚ¢ï Ï¢ÚÜU¼, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥HãG¢Á¢ ¥H
ãG¢çÈGUÁ¢G ¥H ÜGU¢Úè ¥àà¢¢ã §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý S Ï¢ï
ç}¢S¢¢H Á¢Gã¢Ý¼ ± ÈGU¼G¢Ý¼, ÜU}¢¢H ÎÚÁ¢¢ ÈGUÜGU¢ã¼ ¥¢ñÚ ÜGUÎè}¢
± Á¢ÎèÎ ©GHê}¢ }¢ï´ ÜU¢ç}¢H ÎS¼ÚS¢ ± }¢ã¢Ú¢¼ Ú¶¼ï ‰¢ï J ¥¢Ð
I ÜUè ¼ÜGUÚèÏ¢Ý »ÜU ãÁ¢G¢Ú ÜéU¼éÏ¢ ¥¢Ð I ÜïU
ÐÓ¢ÐÝ S¢ï Á¢G¢§Î ©GHê}¢ ± ÈéUGÝêÝ }¢ï´ ¼Ï¢¤GãGéÚï §GË}¢è ÐÚ Î¢ËH ãñ´ J
¥¢Ð I ÜUè çÁ¢Ý ÜGUH}¢è ÜU¢ç±à¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢ñÝH ¥ÜGU±¢}¢è
à¢¢ïã¼ ãG¢çS¢H ãé§ü ©Ý }¢ḯ ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý, ãGÎ¢§ÜïUG Ï¢çwGà¢à¢ ¥¢ñÚ
ÈGU¼¢±¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢ (¼¶GÚèÁ¢ à¢éÎ¢ ¼¢Î}¢ï ¼ãGÚèÚ 30 çÁ¢ËÎï)´ |¢è à¢¢ç}¢H
ãñ´, ¥¢ç¶GLçÁGÁ¢GRU ¼¢ï ©GGHê}¢¢ï ÈéUGÝêÝ ÜU¢ »ïS¢¢ Ï¢ãGÚï Ï¢ïÜUÚ¢æ ãñ Á¢¢ï Ï¢ï
à¢é}¢¢Ú ± }¢éS¼ÝÎ }¢S¢¢§H ¥¢ñÚ ¼ãGÜGUèÜGU¢¼ï Ý¢çÎÚ¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï
¥‹ÎÚ S¢}¢¢ï» ãé±ï ãñ, çÁ¢S¢ï ÐÉG ÜUÚ ÜGUÎíÎ¢Ý §‹S¢¢Ý Ï¢ï S¢¢wG¼¢
ÐéÜU¢Ú ©Æ¼¢ ãñ çÜU §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ I, S¢çÄ²ÎéÝ¢
§}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ I ÜUè }¢éÁ¼çãÎ¢Ý¢ Ï¢S¢èÚ¼
ÜU¢ ÐÚ¼± ãñ´ J ¥¢Ð I ÜUè ÜéU¼éÏ¢ Úã¼è Îé‹²¢ ¼ÜU
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU çH²ï }¢à¥GHï Ú¢ã ãñ´ J ãÚ §SH¢}¢è |¢¢§ü ¥¢ñÚ
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ ÜU¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU S¢ÚÜU¢Úï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ I
ÜUè Á¢é}H¢ ¼S¢¢ÝèÈGU ÜU¢ ãGSÏ¢ï §çS¼¼G¢¥G¼ Á¢GMÚ }¢é¼G¢H¥G¢ ÜUÚï J
n ¼ÏHèx¢Gï ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢ñGÚ
çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU “Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼, §ãG²¢»
S¢é‹Ý¼, ¥¢ñÚ §à¢¢¥G¼ï §GË}¢ï à¢Úè¥G¼ ÜU¢ï Îé‹²¢ |¢Ú }¢ï´ ¥G¢}¢ ÜUÚÝï
ÜU¢ ¥GÁG}¢ï }¢éS¢}}¢}¢ Ú¶¼è ãñ, §Ý ¼}¢¢}¢ ©}¢êÚ ÜU¢ï Ï¢ ãéGSÝï wG¢êÏ¢è
S¢Ú ¥‹Á¢¢}¢ ÎïÝï ÜïU çH²ï }¢é¼¥GçgÎ }¢Á¢¢çHS¢ ÜU¢ çÜGU²¢}¢ ¥G}¢H
}¢ï´ H¢²¢ x¢²¢ ãñ çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï »ÜU }¢Á¢çHS¢ “¥H }¢ÎèÝ¼éH
§GçË}¢Ä²¢” |¢è ãñ Á¢¢ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU ©GH}¢¢ ± }¢éçzG¼²¢Ýï
çÜUÚ¢}¢ l ÐÚ }¢éà¼ç}¢H ãñ, çÁ¢S¢ Ýï ¶G¢çHS¢ §GË}¢è,
¼ãGÜGUèÜGUè ¥¢ñÚ §à¢¢¥G¼è ÜU¢}¢ ÜU¢ Ï¢èÇG¢ ©Æ¢²¢ ãñ J §S¢ ÜïU
}¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢ñGH Àï à¢¢ï’Ï¢ï ãñ´ :
(1) à¢¢ï’Ï¢» ÜéU¼éÏ¢ï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ I (2) à¢¢ï’Ï¢» ÎS¢èü ÜééU¼éÏ¢
(3) à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢ (4) à¢¢ï’Ï¢» ¼Ú¢çÁ¢}¢ï ÜéU¼éÏ¢
(5) à¢¢ï’Ï¢» ¼zG¼èà¢ï ÜéU¼éÏ¢ (6) à¢¢ï’Ï¢» ¼w¢GÚèÁ¢ï ÜéU¼éÏ¢
¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ ÜUè ¥Ã±HèÝ ¼ÚÁ¢èãG S¢ÚÜU¢Úï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ I ÜUè çx¢Ú¢æ }¢¢²¢ ¼S¢¢ÝèÈGU ÜU¢ï ¥GSÚï
ãG¢çÁ¢GÚ ÜïU ¼ÜGU¢Á¢G¢ï ÜïU }¢é¼¢G çÏ¢ÜGU ãGœ¢H ±S¥G S¢ãìH ©S¢HêÏ¢ }¢ḯ Ðïà¢
ÜUÚÝ¢ ãñ J ¼}¢¢}¢ §SH¢}¢è |¢¢§ü ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝḯ §S¢ §GË}¢è,
¼ãGÜUG èÜGUè ¥¢ñÚ §à¢¢¥G¼è }¢ÎÝè ÜU¢}¢ }¢ḯ ãÚ }¢é}¢çÜUÝ ¼¥G¢±éÝ ÈGUÚ}¢¢»æ
¥¢ñÚ }¢Á¢çHS¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï à¢¢»¥G ã¢ïÝï ±¢Hè ÜéU¼éÏ¢ ÜU¢ wG¢Îé |¢è
}¢é¼¢G H¥G¢ ÈGUÚ}¢¢»æ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ḯ ÜU¢ï |¢è §S¢ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢»æ J
n “Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ÜUè ¼}¢¢}¢ }¢Á¢¢çHS¢ Ï¢
à¢é}¢êH “¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” ÜU¢ï çÎÝ x²¢Úã±è´ ¥¢ñÚ
Ú¢¼ Ï¢¢Úã±è´ ¼ÚvGÜGUè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ ã}¢¢Úï ãÚ ¥G}¢Hï ¶ñGÚ ÜU¢ï
Á¢Gï±Úï §wGH¢S¢ S¢ï ¥¢Ú¢S¼¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ Î¢ïÝ¢ï´ Á¢ã¢æ ÜUè |¢H¢§ü ÜU¢
S¢Ï¢Ï¢ Ï¢Ý¢» J ã}¢ï´ Á¢ïGÚï x¢é}Ï¢Îï ¶GÁ¢GÚ¢ à¢ã¢Î¼, Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G
}¢ï´ }¢ÎÈGUÝ ¥¢ñÚ Á¢‹Ý¼éH çÈGUÚÎ¢ñS¢ }¢ï´ Á¢x¢ã ÝS¢èÏ¢ ÈGUÚ}¢¢» J
ÈïGUãçÚS¼
ÈïGUãçÚS¼ }¢Á¢G¢}¢èÝ S¢ÈGUãG¢
Ðïà¢ï HzGÁ¢G 1
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ÜU¢ §Á¢}¢¢Hè ¼¥G¢LÈGU ¥¢ñÚ ÎèÝè ç¶GÎ}¢¢¼ 6
¥¢’H¢ ãGÁ¢ÚG ¼ ¥¢ñÚ çã‹ÎéS¼¢Ý ÜïU }¢éS¢H}¢¢Ý çÜUS¢ }¢SHÜU S¢ï ¼¥GËHéÜUG Ú¶¼ï ãñ´ ? 7
çÈGUÜüGU» x¢ñÚG }¢éÜUG çËHÎèÝ ÜUÏ¢ Á¢G¢çãÚ ãé±¢ ÝèÁ¢G §Ý ÜïU ¥GÜUG ¢§Î v²¢ ãñ́ ? 7
çã‹ÎéS¼¢Ý }¢ḯ ãéGÜêU}¢¼è S¢¼GãG ÐÚ çÜUS¢ }¢SHÜU (}¢Á¢GãÏ¢) ÜU¢ï ¼SHè}¢ çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ ? 9
¥GÚÏ¢¢ï ¥GÁ¢}¢ }¢ḯ x¢GÚñ }¢éÜUG çËHÎèÝ çÜUS¢ Ý¢}¢ S¢ï ÐéÜU¢Úï Á¢¢¼ï ãñ́ ? 9
©GH}¢¢» çã‹ÎéS¼¢Ý ± ãGÚ}¢ñÝï à¢ÚèÈñGUÝ Ýï x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜïU }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU Ï¢é¼GH¢Ý ÐÚ
ÈGU¼¢±¢ Á¢¢Úè ÈGUÚ}¢¢» ²¢ Ýãè´ ? 10
x¢ñÚG }¢éÜUG çËHÎèÝ, ¥ãHï S¢é‹Ý¼ }¢ḯ Î¢ç¶GH ãñ́ ²¢ Ýãè´ ? 10
ÈGU¼¢±H ãGÚ}¢ñÝ çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ́ ? 10
x¢GÚñ }¢éÜUG çËHÎèÝ, ¼vGHèÎ ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU v²¢ ÝÁ¢GçÚ²¢ Ú¶¼ï ãñ́ ? 11
x¢GÚñ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜïU ±¢ïã }¢S¢¢§H çÁ¢S¢ }¢ḯ §‹ã¢ḯ Ýï }¢Á¢G¢çãÏ¢ï ¥ÚÏ¢¥G¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ S¢ï ãÅ
ÜUÚ Á¢éÎ¢ ãéGv}¢ Á¢¢Úè çÜU²ï J 12
çÜU²¢S¢ ÜU¢ï Ý }¢¢ÝÝï ±¢Hï ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU v²¢ ãévG }¢ ãñ ? 12
}¢éS¢ËH¢» ¥ÚÏ¢¥G¢ S¢ï v²¢ }¢éÚ¢Î ãñ ÝèÁ¢G x¢GÚñ }¢éÜUG çËHÎèÝ §S¢ ÜïU }¢é¼¥GçËHÜU v²¢
ÝÁ¢GçÚ²¢ Ú¶¼ï ãñ́ ? 12
x¢GÚñ }¢éÜUG çËHÎèÝ ÜïU Ðïà±¢ Ý±¢Ï¢ çS¢gèÜGU ãGS¢Ý ¶G¢Ý |¢¢ïÐ¢Hè Ýï ¶GHèÈGU» S¢¢Ýè ãGÁ¢GÚ¼ï
©}¢Ú 5 ÜU¢ï x¢é}¢Ú¢ã çH¶¢ ãñ J 13
à¢ñ¶ÝñG ÜU¢ï x¢¢Hè ÎïÝï ±¢Hï ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU ãévG }¢ï à¢Ú§üG 13
ãGÝÈGUè ÜUè Ý}¢¢Á¢G, à¢¢ÈïUG §²G Hé }¢Á¢GãÏ¢ §}¢¢}¢ ÜïU ÐèÀï Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢ Ýãè´ ? 14
ãGÝçÈGU²¢ḯ ÜUè Ý}¢¢Á¢G, x¢ñÚG }¢éÜUG çËHÎèÝ ÜïU ÐèÀï Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢ Ýãè´ ? 14
Ðïà±¢» x¢GÚñ }¢éÜUG çËHÎèÝ “}¢¢ñH±è ÝÁ¢GèÚ ãéSG ¢ñÝ” ÜUè x¢±ÝüÚ çãGÁ¢¢Á¢G ÜïU
ãéÁG G¢êÚ Ðïà¢è ¥¢ñÚ ¼¢ñÏ¢¢ Ý¢}¢¢ 15
©GH}¢¢» }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú }¢¢ñH¢Ý¢ }¢éãG}}¢Î S¢§üGÎ Ï¢¢Ï¢S¢èH ÜU¢ ¥¢’H¢
ãGÁ¢GÚ¼ ÜïU Ý¢}¢ ¶G¼G ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ÈGU¼¢±¢ ÜUè ¼SÎèÜGU 17
Ú±¢çÈGUÁ¢G ÜïU x¢é}¢Ú¢ã ÜéUÝ ¥GÜUG ¢§Î ¥¢ñÚ ÜéUçÈíGUÄ²¢¼ 17
ÝïÓ¢ïçÚ²¢ḯ ÜU¢ S¢æx¢ï Ï¢é‹²¢Î ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ¥GÜUG ¢§Î 18
±ã¢çÏ¢²¢ḯ ÜïU ¶G²¢H¢¼ï Ï¢¢ç¼GH¢ ¥¢ñÚ ¥GÜUG ¢§Îï ÈGU¢çS¢Î¢ 19
x¢GÚñ }¢éÜUG çËHÎèÝ ÜïU ¥GÜUG ¢§Î ± ÝÁ¢GçÚÄ²¢¼ 19
§Á¢}¢¢¥G ± çÜGU²¢S¢ ÜUè ¼¢’ÚèÈGU¢¼ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ 20
¼vGHèÎ ÜUè ¥vGS¢¢}¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ 20
Á¢GMçÚ²¢¼ï ÎèÝ ÜUè ¼¢’ÚèÈGU ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ 21
çÁ¢‹Ý ± à¢²¢¼GèÝ ÜïU Ã¢éÁ¢êÎ ÜU¢ §‹ÜU¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢Îè ÜUè ÜéUGÃ±¼ ÜU¢ Ý¢}¢ çÁ¢‹Ý ²¢
à¢ñ¼G¢Ý Ú¶Ý¢ ÜéUÈíGU ãñ 22
¥ËH¢ã 1 ÜïU çH²ï }¢ÜU¢Ý ± Á¢G}¢¢Ý ²¢ Á¢ã¼ }¢¢ÝÝ¢ ÜéUÈíGU ãñ 23
¼çvG±²¼éH §ü}¢¢Ý ÜUè Ó¢‹Î x¢éS¼¢¶G¢Ý¢ §GÏ¢¢Ú¼¢ḯ ÜU¢ wG¢éH¢S¢¢ 23
¥ç}Ï¢²¢ ÜUè à¢¢Ý }¢ḯ ¥ÎÝ¢ x¢éS¼¢¶Gè |¢è ÜéUÈíGU ãñ 24
çÜUS¢è }¢éS¢H}¢¢Ý }¢éÜGUçËHÎ ÜU¢ï }¢éà¢çÚÜU ÜUãÝ¢ ÜUçH}¢» ÜéUÈíGU ãñ 24
}¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï Ï¢éÚ¢ ÜUãÝï ±¢H¢ ÈGU¢çS¢ÜGU ãñ 25
çÏ¢Î¥G¼è ± ÈGU¢çS¢ÜGU ÜUè §}¢¢}¢¼ }¢ÜUMã ãñ 25
H¢ }¢Á¢GãÏ¢è çÈGUSÜGU ãñ 25
çÏ¢Î¥G¼è ÜUè ÎèÝè ¼¢’Á¢Gè}¢ ãGÚ¢}¢ ãñ 25
x¢GÚñ }¢éÜUG çËHÎèÝ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G, Ý¢Á¢¢§Á¢G ã¢ïÝï ÜUè ±Á¢ã 26
ÈGU¢çS¢ÜGU ÜUè §çvG¼Î¢ çÜUS¢ S¢êÚ¼ }¢ḯ Á¢¢§Á¢G ãñ ¥¢ñÚ §S¢ Á¢±¢Á¢G ÜïU v²¢ }¢¢’Ý¢ ãñ ? 27
çÏ¢Î¥G¼è ÜïU S¢¢‰¢ }¢ñH Á¢¢ïH S¢ï }¢é}¢¢Ý¥G¼ ÐÚ à¢Ú§üG ÎH¢§H 29
çÏ¢Î¥Gç¼²¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ¶¢Ý¢ ÐèÝ¢, à¢¢Îè çÏ¢²¢ã ÜUÚÝ¢, §Ý ÜUè §G²¢Î¼ ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ
§Ý ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉGÝ¢ }¢‹¥G ãñ J 29
}¢éS¢H}¢¢Ý çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ́ ? 30
©}}¢¼ ÜUè çÜGUS}¢ḯ 30
}¢çSÁ¢Î }¢ḯ çÜUS¢ ÜU¢ ãGÜUG }¢éÜUG g}¢ ãñ ? 31
çÜUS¢è }¢çSHãG¼ ÜïU ¼ãìG¼ }¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï }¢çSÁ¢Î S¢ï çÝÜU¢H ÎïÝ¢ ²¢ ¥¢Ýï S¢ï Ú¢ïÜUÝ¢
Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢ Ýãè´ ? 31
S¢éç‹Ý²¢ḯ ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ }¢ḯ çÜUS¢è x¢GÚñ }¢éÜGUçËHÎ ÜU¢ à¢ÚèÜU ã¢ïÝ¢ }¢Á¢GãÏ¢è ãGÚÁ¢
Ú¶¼¢ ãñ J 32
à¢Úè¥G¼ ÜUè M S¢ï ãGÝçÈGU²¢ḯ ÜU¢ï ²ïã ãGÜUG ãG¢çS¢H ãñ çÜU ±¢ïã x¢ñÚG }¢éÜUG çËHÎèÝ ÜU¢ï ¥ÐÝè
}¢S¢¢çÁ¢Î }¢ḯ ¥¢Ýï S¢ï Ú¢ïÜUï ´ 32
ÝS¢¢Ú» ÝÁ¢Ú¢Ý ÜU¢ ±zGÎ }¢çSÁ¢Î à¢ÚèÈGU }¢ḯ çÜUS¢ ãñGçS¢Ä²¼ S¢ï Î¢ç¶GH ãé±¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ
ãéÁ¢G êÚ ÝçÏ¢Ä²ï ÜUÚè}¢ 6 Ýï §‹ãḯ }¢‹¥G v²êæ Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ ? 33
ÜéUzÈG UG ¢Ú ÜU¢ }¢S¢¢çÁ¢Î }¢ḯ ¥¢Ý¢ ÈéUÜG UG ã¢ ÜUè ÝÁ¢GÚ }¢ḯ ÜñUS¢¢ ãñ ? 33
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢S¼¢ç}¢Ý ÐÚ }¢ég§GÄ²¢Ýï §SH¢}¢ ÜU¢ çÜGU²¢S¢ S¢ãGèãG ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ? 34
}¢S¼¢ç}¢Ý çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ́ ? 34
Ï¢¢çÝ²ï }¢çSÁ¢Î ²¢ ¥±H¢Îï Ï¢¢çÝ²ï }¢çSÁ¢Î ÜïU ã¢ï¼ï ãé±ï ÜU¢§ï ü ÎêS¢Ú¢ à¢wGS¢ §çS¼ãGÜUG ¢ÜïU
§}¢¢}¢¼ ÜU¢ Î¢’±¢ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ? 35
§}¢¢}¢ ÜUè ¼ÜGULÚü è }¢ï´ Á¢}¢¢¥G¼ï ÜUS¢èÚ ÜU¢ »’ç¼Ï¢¢Ú çÜU²¢ Á¢¢»x¢¢ Ý çÜU ¥zGÁ¢GçHÄ²¼ ÜU¢ J 35
§}¢¢}¢ ± ¶G¼èG Ï¢ ÜïU ã¢ï¼ï ãé±ï çÜUS¢è ÎêS¢Úï ÜU¢ï §}¢¢}¢¼ ± ç¶G¼¢G Ï¢¼ ÜU¢ ãGÜUG ãG¢çS¢H ãñ ²¢ Ýãè´ ? 35
S¢ï v²¢ }¢éÚ¢Î ãñ ? 36
x¢GÚñ }¢éÜUG çËHÎèÝ S¢ï ¥SH ÝÁ¢G¢¥G (Û¢x¢ÇG¢) çÜUS¢ Ï¢¢¼ ÐÚ ãñ ? 37
Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ¥¢}¢èÝ ÜUãÝ¢ ÜñUS¢¢ ãñ ? 37
ÚÈGU¥G ²ÎñÝ ÜUÚÝ¢ ÜñUS¢¢ ãñ ? 38
à¢è¥G¢ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢ Ýãè´ ? 38
¼Ï¢Ú¢ü§ü çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ́ ? 39
Á¢¢ï à¢wGS¢ Á¢GMçÚ²¢¼ï ÎèÝ ÜU¢ }¢éç‹ÜUÚ ã¢ï ©S¢ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ÜU¢ ãévG }¢ ? 39
“}¢éz¼G ¢ã çÏ¢ã¢” çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ́ ? 39
S¢é±¢H¢¼ï Á¢ãüG ± Á¢±¢Ï¢¢¼ 39
§GË}¢ï ÎèÝ }¢æï ÜU¢Ýñ ÜU¢Ýñ S¢è çÜU¼¢Ï¢ḯ ãñ́ ? 39
ÎS¢ïü çÝÁ¢G¢}¢è S¢ï v²¢ }¢éÚ¢Î ãñ ? 40
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ Ýï ÜU¢Ýñ ÜU¢Ýñ S¢è ÜéU¼éÏ¢ï ¥ãG¢ÎèS¢ ÎS¢ü ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ́ ? 40
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ḯ ÜïU ²ã¢æ }¢Á¢GãÏ¢è çÜU¼¢Ï¢¢ḯ }¢ḯ çÜUS¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï ¥Ã±H ÎÁ¢¢ü ãG¢çS¢H ãñ ? 41
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜïU Ï¢¢’Î çÜUS¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï ¥Ã±H ÎÚÁ¢¢ ãG¢çS¢H ãñ ? 41
ÜéU¼Ïé ¢ï ¥ãG¢ÎèS¢ ÜUè ÎÁ¢¢ü Ï¢‹Îè ¥¢ñÚ ¼Ú¼èÏ¢ v²¢ ãñ ? 41
S¢ãGèãG Ï¢é¶¢G Úè ± S¢ãGèãG }¢éçSH}¢ }¢ḯ çÜUS¢ï ÈGU¢çñ ÜGUÄ²¼ ãG¢çS¢H ãñ ? 42
“¼vGHèÎ ÜUÚÝ¢” çÜUS¢ }¢Á¢Ï¢êÚè ÜïU ¼ãìG¼ Á¢GMÚè ãñ ? 43
¥¢§}}¢» ¥ÚÏ¢¥G¢ çÜUS¢ Á¢G}¢¢Ýï }¢ḯ ÐñÎ¢ ãé±ï ¥¢ñÚ çÜUS¢ Á¢G}¢¢Ýï }¢ḯ §ç‹¼ÜGU¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ ? 44
}¢éÁ¼çãÎ çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ́ ? 44
¥¢§}}¢» ¥ÚÏ¢¥G¢ }¢éÁ¼çãÎ ‰¢ï ²¢ Ýãè´ ? 45
}¢éÁ¼çãÎ ÜU¢ï ¼vGHèÎ Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢ Ýãè´ ? 45
ãGéÁG¢êÚ ÝçÏ¢Ä²ï ÜUÚè}¢ 6 ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ḯ ¥G¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ḯ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ v²¢ ‰¢¢ ? 46
ãéÁG G¢êÚ ÝçÏ¢Ä²ï ÜUÚè}¢ 6 ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ḯ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ḯ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ ãGÝÈGUè, à¢¢ÈïUG §,Gü
}¢¢çHÜUè ¥¢ñÚ ãG}Ï¢Hè ‰¢¢ ²¢ Ýãè´ ? 46
¥à¥GçÚÄ²¢ ¥¢ñÚ }¢¢¼ÚèçÎÄ²¢ ÜU¢Ýñ H¢ïx¢ ãñæ ? 46
“à¢ãïGü }¢éS¢ËH}¢éSS¢éÏ¢ê¼” S¢ï }¢é¼¥GçËHÜGU »ÜU S¢é±¢H 47
S¢±¢Îï ¥¢’Á¢G}¢ S¢ï v²¢ }¢éÚ¢Î ãñ ? 47
“à¢ãïGü }¢éS¢ËH}¢éSS¢éÏ¢ê¼” ÜUè »ÜU §GÏ¢¢Ú¼ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ 48
“ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” }¢ï´ Ï¢¼G¢ñÚï ¼ç¼}}¢¢ à¢¢ç}¢H ÜUè Á¢¢Ýï ±¢Hè Ó¢‹Î
§GÏ¢¢Ú¼¢ï´ ÜUè çÝà¢¢Ý Îïãè J 50
§SH¢}¢ }¢ḯ “ÜGU¢ÝêÝï ¥SHè” v²¢ ãñ ? 52
ãGÎèS¢, ÜGU¢ÝêÝï ¥SHè Ýãèæ Ï¢çËÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜïU ¼¢Ï¢ï¥G ãñ J 52
çÜUS¢è ¥}¢í }¢ï´ ÝÁ¢G¢¥G ¥¢ñÚ §çwG¼H¢ÈGU ±¢ÜïGU¥G ã¢ïÝï ÜUè S¢êÚ¼ }¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï
“ÜGU¢ÝêÝï ¥SHè” ÜUè ¼GÚÈGU LÁ¢ê¥G ÜUÚÝï ÜU¢ ãéGv}¢ ãñ J 52
}¢éS¢H}¢¢Ý ÜUè v²¢ ¼¢’ÚèÈGU ãñ ? 53
v²¢ }¢éS¢H}¢¢Ý ã¢ïÝï ÜïU çH²ï Á¢GMçÚ²¢¼ï ÎèÝ ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢Ý¢ Á¢GMÚè ãñ, ÈGUÜGU¼G
“ÜUçH}¢¢ x¢¢ï§ü” ÜU¢ÈGUè Ýãè´ ãñ ? 53
ÈGUÚ}¢¢Ýï ÜUè ±Á¢ã ? 53
çS¢ãG¢ãG S¢œ¢¢ S¢ï v²¢ }¢éÚ¢Î ãñ ? 54
ÎèÝï §SH¢}¢ çÜUS¢ Á¢G}¢¢Ýï }¢ḯ }¢éÜU}}¢H ãé±¢ ? 55
ãéGÁG¢êÚ 6 ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ ãñ́, Ý }¢¢ÝÝï ±¢H¢ ÜU¢çÈGUÚ ãñ J 56
ãGÎèS¢ï }¢é¼±¢ç¼Ú çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ́ ? 57
“¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼” ÜU¢Ýñ H¢ïx¢ ãñ́ ? 57
¼¢ñÁ¢GèãïG ¼Ë±èãG ÜUè §GÏ¢¢Ú¼ }¢ï´ ÜGU¼G¥G ± Ï¢éÚèÎ ÜUè çÝà¢¢ÝÎïãè ¥¢ñÚ ¥¢’H¢
ãGÁ¢GÚ¼ ÜU¢ ãG¢çÈGUÁ¢G¢ 59
“xG¢é‹²¼éœ¢G¢çHÏ¢èÝ” ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜUG }¢éãçG gS¢ï ÎïãH±è ÜU¢
§Úà¢¢Î çÜU ²ïã ãéÁG G¢êÚ x¢G¢Sñ ¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ J 60
Ï¢¢ç¼GH }¢Á¢GãÏ¢ ±¢H¢ḯ ÜUè ÐãÓ¢¢Ý 61
“¼GãG¼¢G ±è” ÜUè »ÜU §GÏ¢¢Ú¼ }¢ḯ ÜGU¼¥G G ± Ï¢éÚèÎ ÜUè çÝà¢¢Ý Îïãè 64
}¢çSÁ¢Î ¥G¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ïæ ÜïU çH²ï ãñ ²¢ Ýãè´ ? 64
¥Á¢G M» ÜéUGÚ¥¢Ý ± ãGÎèS¢ ±¢ïã ÜU¢ñÝ S¢è }¢çSÁ¢Î ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ çS¢ÈüGU »ÜU ãè çÈGUÜGU¢ü
± }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU }¢éS¢H}¢¢Ý Ý}¢¢Á¢G ÐÉG S¢ÜU¼ï ãñ´ ? 64
¥¢²¼ï ÜéUÚG ¥¢Ýè ÜïU Á¢GÚè»G S¢¢§H ÜU¢ »ÜU }¢éx¢G¢H¼G¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ 65
“çãÎ¢²¢” ÜUè »ÜU §GÏ¢¢Ú¼ ÜïU Á¢GÚè»G S¢¢§H ÜU¢ »ÜU ¥¢ñÚ }¢éx¢G¢H¼G¢ 66
Á¢¢ï H¢ïx¢ “ÜUçH}¢¢ x¢¢ï” ã¢ï´ HïçÜUÝ Á¢GMçÚ²¢¼ï ÎèÝ ÜïU }¢éç‹ÜUÚ ã¢ï´ ©Ý ÜïU ã¢æ à¢¢Îè, çÏ¢²¢ã ÜUÚÝ¢ ÜñUS¢¢ ãñ ? 67
x¢GÚñ }¢éÜUG çËHÎèÝ Ï¢¢Ð ÜU¢ ¼ÜU¢,ü }¢éÜUG çËHÎ Ï¢ïÅï ÜU¢ï ç}¢H¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ? 67
}¢éÜGUçËHÎ Ï¢¢Ð ÜU¢ ¼ÜU¢,ü x¢ñÚG }¢éÜGUçËHÎ Ï¢ïÅï ÜU¢ï ç}¢H¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ? 68
ÜU¢çÈGUÚ ÜU¢ ¼ÜU¢,ü }¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï ç}¢H¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ? 68
}¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ ¼ÜU¢,ü ÜU¢çÈGUÚ ÜU¢ï ç}¢H¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ? 68
Ó¢¢Ú¢ḯ §}¢¢}¢¢ḯ ÜUè ¼vGHèÎ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ çÜUS¢ S¢ï Á¢¢Úè ãé±¢ ? 68
“¼zGS¢èÚï }¢Á¢GãÚè” ÜU¢ »ÜU Ï¢ï S¢‹¢Î ÜGU¢Hñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU }¢é¶¢G ¼GÏ¢ 69
ãGÎèS¢ S¢ï ÈGU¼±¢ ÎïÝ¢ ÜñUS¢¢ ? 70
§}¢¢}¢ à¢¢ÈïUG §üG ÜU¢ »ÜU ÜGU¢Hñ ¥¢ñÚ §S¢ }¢ḯ ÜGU¼¥G G ± Ï¢éÚèÎ ÜUè çÝà¢¢Ý Îïãè 73
§}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý ãG}Ï¢H ÜU¢ ¼vGHèÎ S¢ï }¢é¼¥GçËHÜGU »ÜU ÜGU¢Hñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU }¢é¶¢G ç¼GÏ¢èÝ 74
Ó¢¢Ú¢ḯ §}¢¢}¢¢ïæ S¢ï ÐãHï ¼vGHèÎè }¢Á¢GãÏ¢ Á¢¢Úè ‰¢¢ ²¢ Ýãè´ ? 74
¼vGHèÎ ÜïU S¢éÏ¢ê¼ }¢ḯ ÜéUÚG ¥¢Ýè ¥¢²¢¼ 75
§}¢¢}¢¼ ÜU¢ çÁ¢G²¢Î¢ }¢éS¼çãGÜUG ÜU¢Ýñ ãñ ? 78
}¢vÜU» }¢é¥ÁG ÁG ¢G}¢¢ }¢ï´ Ó¢¢Ú }¢éS¢ËHï çÜUS¢ Ýï ÜGU¢§}¢ çÜU²,ï v²êæ çÜU²ï ¥¢ñÚ ÜUÏ¢ ÜGU¢§}¢ ãé±ï ? 82
Ó¢¢Ú }¢éS¢ËHï ÜGU¢§}¢ ÜUÚÝï ÜïU Á¢±¢Á¢G ÐÚ »ÜU ÎHèH 83
§Á¢}¢¢¥G ÜUè ¼vGHèÎ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ 87
HéÁ¢G }ê ¢ï ÜéUÈGíU ¥¢ñÚ §çË¼Á¢G¢}¢ï ÜéUÈGUí }¢ḯ »ÜU ÝÈGUèS¢ ÈGUÜüGU 88
}¢ÜUMã ²¢ ãGÚ¢}¢ ÜïU ÜGU¢Hñ ÜU¢ï ¼ÜüU ÜUÚÝï S¢ï ‰¢¢ïÇ¢G Ï¢ãé¼ S¢±¢Ï¢ ç}¢H¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ? 88
¥}¢í ÜïU ãGÜUG ÜUG è }¢¢’Ý¢ ±éÁ¢êÏ¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ? 90
HzGÁ¢G ÜïU ãGÜGUèÜGUè }¢¢’Ý¢ À¢ïÇG ÜUÚ }¢Á¢G¢Á¢è }¢¢’Ý¢ }¢éÚ¢Î HïÝ¢ ÜUÏ¢ Á¢¢§Á¢G ãñ ? 91
ãGÜUG èÜGUè ± }¢Á¢¢Á¢Gè }¢¢’Ý¢ ÜUè ¼¢’ÚèÈGU 91
S¢èx¢G» ¥}¢í ã}¢ïà¢¢ ±éÁ¢êÏ¢ ÜïU çH²ï Ýãè´ ã¢ï¼¢ 92
Ï¢S¢êÚ¼ï }¢Á¢Ï¢êÚè, }¢}¢Ýê¥¢G ©}¢êÚ ÜUè LwGS¢¼ ç}¢H Á¢¢¼è ãñ 93
S¢ãGèãG Ï¢é¶¢G Úè ÜU¢ »ÜU Ï¢ï S¢ÝÎ ÜGU¢Hñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ±Á¢G¢ãG¼ 95
ÈGU¢çS¢ÜGU ± }¢éÏ¢¼Îï¥G ÜïU ÐèÀï çÏ¢H¢ }¢Á¢Ï¢êÚè Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝ¢ x¢éÝ¢ã ãñ 96
“¼zGS¢èÚï ¥ãG}¢Îè” ÜUè »ÜU Ï¢ï S¢‹¢Î çãGÜU¢²¼ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU }¢é¶¢G ¼GÏ¢ 96
}¢¢¶GÁ¢G¢ï }¢Ú¢Á¢ï¥G 97
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 1
Ðïà¢ï HzGÁ¢G
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, ¥GÁ¢Gè}¢éH Ï¢ÚÜU¼,
ÐÚ±¢Ý» à¢}»G çÚS¢¢H¼, }¢éÁ¢çgÎï ÎèÝ¢ï ç}¢ËH¼, ¥àà¢¢ã §}¢¢}¢
¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý ÈGU¢çÁ¢GHï Ï¢ÚïH±è 5 »ÜU »ïS¢è
à¢çwGS¢Ä²¼ ãñ´ Á¢¢ï çÜUS¢è ¼¥G¢LÈGU ÜUè }¢¢ïãG¼¢Á¢ Ýãè´, »ÜU »ïS¢è
Á¢HèHéH ÜGUÎí ãS¼è çÜU çÁ¢Ý ÜïU ÈGUã}¢ ± çÈGUÚ¢S¢¼ ± §GË}¢è
Á¢H¢H¼ ÜU¢ï ¥ÐÝï ¼¢ï ¥ÐÝï, x¢GñÚ¢ïæ Ýï |¢è ¼SHè}¢ çÜU²¢ J
»ïS¢è ²x¢¢Ý» Ú¢ïÁ¢Gx¢¢Ú ãS¼è çÜU çÁ¢S¢ï ¼ÜGUÚèÏ¢Ý ÐÓ¢ÐÝ55
S¢ï Á¢G¢§Î ©GHê}¢ ÐÚ }¢éÜU}}¢H ÎS¼ÚS¢ ãG¢çS¢H ‰¢è, çÜUS¢è |¢è
à¢¢ï’Ï¢ã¢» çÁ¢G‹Îx¢è wG±¢ã ¼ãGÚèÚè ã¢ï ²¢ ¼ÜGUÚèÚè, §GË}¢è ã¢ï ²¢
¥ÎÏ¢è ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ 5 ÜUè à¢çwGS¢Ä²¼ Ý çS¢ÈüGU ²ïã
çÜU Îé‹²¢» S¢éç‹ÝÄ²¼ ÜïU çH²ï }¢à¥GHï Ú¢ã ãñ Ï¢çËÜU x¢ñGÚ¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢Î
}¢Á¢GãÏ¢¢ï´ ÜïU çH²ï çãÎ¢²¼ ÜïU »ÜU Ú¢ïà¢Ý }¢Ý¢Úï çÜU ãñGçS¢Ä²¼
Ú¶¼è ãñ J ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ¼ÜGUÚèÏ¢Ý »ÜU ãÁ¢G¢Ú S¢ï Á¢G¢§Î ÜéU¼éÏ¢ ÜïU
}¢éS¢ç‹ÝÈGU |¢è ãñ´, §Ý ÜïU ¥ÈGUÜU¢Ú ± ¶G²¢H¢¼ Ýï Á¢Ï¢ ÜU|¢è
¥ËÈGU¢Á¢G ÜU¢ Á¢¢}¢¢ ÐãÝ¢ ¼¢ï §Ý ÜïU ÜGUH}¢ï ÝêÚï ÈGUÁ¢G¢ Ýï §GË}¢¢ï
¥ÎÏ¢ ÜUè Úç±à¢ ÐÚ »ïS¢ï wG¢éàÝé}¢¢ Úæx¢ x¢éHÏ¢¢ïÅï ç¶H¢ çÎ²ï ãñ´ çÜU
çÁ¢Ý ÜUè }¢ãÜU S¢ï ÜéUH ¥G¢H}¢ ¼¢ ¥Ï¢Î }¢é¥Gœ¢GÚ Úãïx¢¢ J
Á¢Ï¢ ²ïã ÝêÚ Ï¢ÚS¢¢¼¢ ÜGUH}¢ à¢¢§GÚè ÜUè Ú¢ã ÐÚ x¢¢}¢Á¢GÝ
ã¢ï¼¢ ãñ ¼¢ï “ãGÎ¢§ÜGïU Ï¢çwGà¢à¢” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï »ÜU »ïS¢¢ Îè±¢Ý
¼Ú¼èÏ¢ Ð¢¼¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ ãÚ ãÚ à¢ï’Ú ¥ÐÝï ¥‹ÎÚ §GàÜGïU ÚS¢êHéËH¢ã
6 ÜU¢ x¢‹Á¢èÝ¢ çH²ï ãé±ï ãñ J
Á¢Ï¢ §S¢è ÜGUH}¢ï ÝêÚ S¢ï §zG¼¢ Ý±ïS¢è ÜU¢ ÜU¢}¢ ã¢ï¼¢ ãñ ¼¢ï
“ÈGU¼¢±¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï Ï¢¢Úã (¼¶GÚèÁ¢ à¢éÎ¢ 30) çÁ¢ËÎ¢ï´
}¢ï´ x¢¢ï²¢ }¢S¢¢§Hï ÎèçÝ²¢ ÜU¢ »ÜU ¥GÁ¢Gè}¢ S¢}¢‹ÎÚ x¢¢ï²¢ ÜêUÁ¢Gï }¢ï´
Ï¢‹Î ã¢ï¼¢ }¢ãGS¢êS¢ ã¢ï¼¢ ãñ J
¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ²ïãè ÜGUH}¢ï ÐéÚÝêÚ ¼Á¢ü}¢» ÜéUGÚ¥¢Ý ÜU¢ ¥GÁG}¢
Ï¢¢æ{¼¢ ãñ ¼¢ï x¢¢ï²¢ ÜU¢ñS¢Ú¢ï ¼SÝè}¢ }¢ï´ {éH¢ ãé±¢ »ÜU »ïS¢¢ à¢¢ãÜU¢Ú
¼Á¢ü}¢¢ “ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï ¼Ú¢Á¢é}¢ï ÜéUGÚ¥¢Ý ÜïU ©ÈGUÜGU
ÐÚ ©|¢Ú¼¢ ãñ Á¢¢ï Ý çS¢ÈüGU ãGÜGUèÜGUè }¢¢’Ý¢ }¢ï´ §ü}¢¢Ý ÜU¢ ÜU‹Á¢G
(¶GÁ¢G¢Ý¢) ãñ Ï¢çËÜU }¢ÜGU¢}¢ï ©GHêçãÄ²¼ ± çÚS¢¢H¼ ÜU¢ Ï¢ïã¼ÚèÝ
}¢éãG¢çÈGUÁ¢G |¢è ãñ J
¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ²ïãè çÜUHÜïGU ÚÁ¢G¢ ¶G‹Á¢Úï wG¢êæwG±¢Ú, Ï¢ÜGüU Ï¢¢Ú Ï¢Ý
ÜUÚ x¢éS¼¢¶G¢Ý ± à¢¢ç¼}¢¢Ýï ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU ¼¥GvGÜéUGÏ¢ }¢ï´ Ó¢H¼¢
ãñ ¼¢ï Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU S¢èÝ¢ï´ }¢ï´ x¢ãÚ¢ x¢G¢Ú Ç¢H ÜUÚ À¢ïÇG¼¢ ãñ J
Á¢ïÚG ï ÝÁ¢GÚ çÚS¢¢H¢ (¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼
S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢) ÎÚ ãGÜGUèÜGU¼ x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜïU Úg S¢ï
}¢é¼¥GçËHÜGU ãñ, ÐêÚè ©}}¢¼ï }¢éçSH}¢¢ ÜU¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ “§Á¢}¢¢¥G”
ãñ çÜU ¼vGHèÎ Á¢GMçÚÄ²¢¼ï ÎèÝ }¢ï´ S¢ï ãñ, ¥¢ñÚ ãÚ ¥G¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý
ÜU¢ }¢éÜGUçËHÎ ã¢ïÝ¢ çÝã¢²¼ Á¢GMÚè Ï¢çËÜU ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ, ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢
}¢éS¢H}¢¢Ý ÜU}¢¢ï Ï¢ïà¢ »ÜU ãÁ¢G¢Ú S¢¢H S¢ï |¢è Á¢G¢§Î ¥GS¢ïü S¢ï
¼vGHèÎ ÜïU ÜGU¢§H Ó¢Hï ¥¢ Úãï ãñ´, ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼
ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ »ÜU »ïS¢ï çÈGU¼Ýï Ýï S¢Ú ©Æ¢Ý¢ à¢éM¥G çÜU²¢ Á¢¢ï wG¢éÎ
ÜU¢ï “¥ãHï ãGÎèS¢” ÜUã¼ï ‰¢ï, §S¢ çÈGUÜïüGU Ýï ¼vGHèÎ ÜU¢ §‹ÜU¢Ú
çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¥G±¢}¢ }¢ï´ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ÐíÓ¢¢Ú çÜU²¢ çÜU “ÜéUGÚ¥¢Ý ±
ãGÎèS¢ S¢}¢Û¢Ýï ¥¢ñÚ §S¢ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï çÜUS¢è
§}¢¢}¢ ²¢ }¢éÁ¼çãÎ ÜUè ¼vGHèÎ Á¢GMÚè Ýãè´, v²êæçÜU ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ Ýï ãÚ §‹S¢¢Ý ÜU¢ï ¥GvH G S¢ï Ý±¢Á¢G¢ ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã ¥ÐÝè
ÈGUã}¢ ± çÈGUÚ¢S¢¼ ¥¢ñÚ ¥GvH G ÜUè Ï¢é‹²¢Î ÐÚ ÜéUÚG ¥¢Ý¢ï ãGÎèS¢
ÜU¢ï S¢}¢Û¢Ýï ¥¢ñÚ §S¢ S¢ï }¢S¢¢§H §çS¼}Ï¢¢¼G ÜUÚÝï ÜUè
S¢H¢çãGÄ²¼ Ú¶¼¢ ãñ”, Ý¼èÁ¢¼Ý ãÚ à¢wGS¢ ÎèÝè ¥ãGÜU¢}¢ ÜU¢ï
¥ÐÝè ¥GvH G ÜïU ¼¢Ï¢ï¥G ÜUÚÝï Hx¢¢, çÁ¢S¢ S¢ï ©}}¢¼ }¢ḯ §ç‹¼à¢¢Ú ÐñÎ¢
ãé±¢ ¥¢ñÚ ¼ÈGUçÚÜGU¢ Ï¢¢Á¢Gè ÜUè ã±¢ Ó¢H çÝÜUHè, §S¢ çS¢HçS¢Hï }¢ḯ
}¢ÜüUÁ¢Gè çÜUÚÎ¢Ú }¢¢ñH±è §S}¢¢§üH G ÎïãH±è Ýï ¥Î¢ çÜU²¢, çÁ¢S¢ Ýï
¥ÐÝè LS±¢» Á¢G}¢¢Ý¢ çÜU¼¢Ï¢ “¼çvG±²¼éH §ü}¢¢Ý” }¢ḯ ¼ÜïüU
¼vGHèÎ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ Îè J ÜGU¢ñHÝ ¥¢ñÚ ÈïUG ’HÝ ¥G±¢}¢ ÜU¢ï ²ïã Ï¢¢±Ú
ÜUÚ±¢Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè, çÜU ÜéUÚG ¥¢Ý¢ï ãGÎèS¢ S¢}¢Û¢Ýï ÜïU çH²ï ÜU¢ï§ü
¶G¢S¢ §GË}¢ ÎÚÜU¢Ú Ýãè´ J ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ 5 Ýï Ï¢Ú ±vG¼
§S¢ çÈGU¼Ýï ÜUè S¢ÚÜU¢ïÏ¢è ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ¼ãGÚèÚ ÜïU Á¢GÚè»G
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ḯ ÜU¢ï §S¢ çÈGUÜüUG » Ï¢¢ç¼GH¢ S¢ï ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú çÜU²¢ J
¥¢Ð 5 Ýï Úgï x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÐÚ ÜU§ü ÚS¢¢§H
¼S¢¢ÝèÈGU ÈGUÚ}¢¢» J Á¢¢ï S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ ©S¢ }¢¢ñÁ¢ï´ }¢¢Ú¼ï ãé±ï S¢}¢‹ÎÚ
ÜUè ¼GÚãG ãñ´ Á¢¢ï ¥ÐÝè Á¢GÎ }¢ï´ ¥¢Ýï ±¢Hè ãÚ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï ¼ãS¢ ÝãS¢
ÜUÚ ÜïU Ú¶ Îï¼¢ ãñ J §S¢ ÚÁ¢G±è ¶G‹Á¢GÚï wG¢êæwG±¢Ú ÜïU ¥¢x¢ï Á¢Ï¢ x¢GñÚ
}¢éÜGUçËHÎèÝ ÜU¢ï ¥ÐÝè }¢¢ñ¼ ²ÜGUèÝè ÝÁ¢GÚ ¥¢Ýï Hx¢è ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ 5 ÜïU ç¶GH¢ÈGU ¥æx¢íïÁ¢Gè ÜU¢ïÅü }¢ï´ }¢éÜGUg}¢¢
ÜUÚ çÎ²¢, Á¢Ï¢ §S¢ ÜïUS¢ ÜïU çS¢HçS¢Hï }¢ï´ }¢Á¢GèÎ Ðïà¢ ÚzG¼ ãé§ü ¼¢ï
}¢ïçÁ¢SÅîïÅ ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ S¢ï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ 5 ÜU¢ï ÜU¢ïÅü }¢ï´
ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ïÝï ÜïU çH²ï ÜUã¢ x¢²¢ J Ó¢êæçÜU §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼,
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ 5 ¥æx¢íïÁ¢Gè x¢±Ýü}¢ï‹Å ÜUè ÜU¢ïÅüS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ
ã¢ïÝ¢, ç¶GH¢ÈGïU à¢Ú¥G S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï, §S¢ çH²ï ¥¢Ð ±ã¢æ Ý x¢», §S¢
ÐÚ }¢ïçÁ¢SÅîïÅ ÜUè Ýé}¢¢§‹Î¢ Åè}¢ ¥¢Ð ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé§ü,
x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ¥¢ñÚ Îèx¢Ú ©GÝ±¢Ý¢¼ S¢ï }¢é¼¥GçËHÜGU Ó¢‹Î
S¢é±¢H¢¼ çÜU²ï J ¥¢Ð 5 Ýï wG¢éà¢ ©S¢HêÏ¢è S¢ï ¥ÐÝï
}¢¢ñçÜGUÈGU ÜU¢ §Á¢Gã¢Ú çÜU²¢ ¥¢ñÚ çÝã¢²¼ }¢éwG¼S¢Ú }¢x¢Ú Á¢¢}¢ï¥G
¥‹Î¢Á¢G }¢ḯ }¢éÎËHH ± }¢éçSÜU¼ Á¢±¢Ï¢¢¼ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢» J
S¢é±¢H¢ï Á¢±¢Ï¢ ÜïU §S¢ çS¢HçS¢Hï }¢ï´ ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼
5 Ýï ¥ÐÝï çH²ï HzGÁ¢G “}¢éÁ¢GçãÚ” §çS¼’}¢¢H
ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J ²ïã çÚS¢¢H¢ çS¢ÈüGU §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ 5
ÜïU }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ËÈGUêÁ¢G¢¼ ÜU¢ }¢Á¢}¢ê¥G¢ ãè Ýãè´ Ï¢çËÜU Ï¢ïà¢ Ï¢ã¢
}¢¢’Hê}¢¢¼ ÜU¢ ¶GÁ¢G¢Ý¢ |¢è ãñ J ÝèÁ¢G Î¢ñÚ¢Ýï }¢é¼G¢H¥G¢ ¥¢Ð ÐÚ ²ïã
§ç‹ÜUà¢¢ÈGU¢¼ ãñGÚ¢Ýx¢è ÜU¢ Ï¢¢§GS¢ ã¢ï´x¢ï çÜU x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ Ýï çÜUS¢
¼GÚãG ¥ÐÝè wG±¢çãà¢¢¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU çÝã¢²¼ ¥ã}¢ ÜéU¼éÏ¢ }¢ï´
ÜGU¼G¥G ± Ï¢éÚèÎ S¢ï ÜU¢}¢ çH²¢ ãñ J
¥G¢H}¢ï §SH¢}¢ }¢ï´ }¢Á¢çHS¢ “¥H
}¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” ãè ÜU¢ï ²ïã S¢¥G¢Î¼ ÝS¢èÏ¢ ãé§ü çÜU ©S¢ Ýï
§S¢ çÚS¢¢Hï ÐÚ çÝã¢²¼ ¥GÜüGU ÚñÁ¢Gè ¥¢ñÚ Ï¢¢ÚèÜU Ï¢èÝè S¢ï ¼wGÚèÁ¢
± ãG±¢à¢è ÜU¢ ÜU¢}¢ Ð¢²» ¼v}¢èH ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢²¢, çÁ¢S¢ S¢ï §S¢ ÜUè
§ÈGU¢çÎÄ²¼ ± ¥ãç}}¢Ä²¼ }¢ï´ Ó¢¢Ú Ó¢¢æÎ Hx¢ x¢» ãñ´, ¥G±¢}¢é‹Ý¢S¢
ÜïU çH²ï ²ïã çÚS¢¢H¢ çÏ¢H ©G}¢ê}¢ ¥¢ñÚ ¥ãHï §GË}¢ ãGÁ¢GÚ¢¼ ÜïU
çH²ï çÏ¢H wG¢éS¢êS¢ ¥ãç}}¢Ä²¼ ÜU¢ ãG¢ç}¢H ãñ J ¥¢Ð ÜïU Á¢G¢ñÜGïU
}¢é¼G¢H¥G¢ ÜïU }¢ï’²¢Ú ÜU¢ ¶G²¢H ÜUÚ¼ï ãé±ï Î¢ñÚ¢Ýï ÜU}Ð¢ïçÁ¢Gæx¢
ÜU¢õ}¢¢Á¢G, ÜU¢õH¢õÝ, S¢ï}¢è ÜU¢õH¢õÝ ¥¢ñÚ Ï¢íïÜUÅ ±x¢GñÚ¢ |¢è Hx¢¢» x¢»
ãñ´, ÝèÁ¢G ÐíêÈGU ÚèôÇx¢ ÜU¢ |¢è ¶G¢S¢ ¶G²¢H Ú¶¢ x¢²¢ ãñ, ÜGU¢çÚ§üÝ
ÜUè S¢ãêH¼ ÜïU çH²ï ÜéUGÚ¥¢Ýè ¥¢²¢¼ ± ¥ãG¢ÎèS¢ ¥¢ñÚ ¥GÚÏ¢è
§GÏ¢¢Ú¢¼ ÜU¢ ¼Á¢ü}¢¢ ¥¢ñÚ }¢éçàÜUH ¥ËÈGU¢Á¢G ÜïU }¢¥G¢Ýè ±
}¢é¼¥GçËHÜGU¢ ©}¢êÚ ÜU¢ï |¢è ãG±¢à¢è }¢ï´ çH¶ çÎ²¢ x¢²¢ ãñ ¼¢çÜU
}¢éÜU}}¢H Ï¢¢¼ S¢}¢Û¢Ýï }¢ï´ ¥¢S¢¢Ýè Úãï J ÝèÁ¢G §Ý §GÏ¢¢Ú¼¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢
S¢¢‰¢ ¼w¢GÚèÁ¢ ÜU¢ |¢è »ãç¼}¢¢}¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ ¼¢çÜU ©GH}¢¢»
çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï ¥SH }¢¢¶GÁ¢G S¢ï LÁ¢ê¥G ÜUÚÝï }¢ï´ ¥ÐÝ¢ ÜGUè}¢¼è
±vG¼ S¢ÈüGU Ý ÜUÚÝ¢ ÐÇGï J §S¢ çS¢HçS¢Hï }¢ï´ ãG±¢à¢è ± ¼¶GÚèÁ¢
ÜUè ç¶GÎ}¢¢¼ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥GÏÎéÚüà¢èÎ ãé}¢¢²êæ ¥H }¢ÎÝè ¥¢ñÚ }¢¢ñH¢Ý¢
}¢éãG}}¢Î ²êÝéS¢ ¥GHè ¥Gœ¢G¢çÚÄ²éH }¢ÎÝè Ýï ¥‹Á¢¢}¢ Îè ãñ´, Á¢Ï¢
çÜU }¢¢ñH¢Ý¢ ¥GÏÎéÚüÁGÁ¢G¢ÜGU ¥H ¥Gœ¢G¢çÚÄ²éH }¢ÎÝè Ýï §S¢ ÐÚ
ÝÁ¢GÚï S¢¢Ýè ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ J §GH¢±¢ ¥Á¢Gè´ ²ïã çÚS¢¢H¢ §S¢ ãG±¢Hï S¢ï
|¢è §ç}¼²¢Á¢Gè ãñGçS¢Ä²¼ ÜU¢ ãG¢ç}¢H ãñ çÜU ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼,
à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H, }¢éã}G }¢Î
§Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè, ÚÁ¢G±è, çÁ¢G²¢§ü L Ýï §}¢¢}¢ï
¥ãHï S¢é‹Ý¼ 5 S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ §Á¢Gã¢Ú ÜUÚ¼ï ãé±ï Ï¢Á¢G¢¼ï
wG¢éÎ §S¢ ÜU¢ ©Îêü Ý¢}¢ “¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ 5 S¢ï S¢é±¢H
Á¢±¢Ï¢” ¼Á¢±èÁ¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ, Á¢¢ï ²ÜGUèÝÝ §S}¢ï Ï¢¢ }¢éS¢}}¢¢ ãñ J
²¢Î Úãï çÜU “¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” ÜU¢ çÜGU²¢}¢ ¥}¢èÚï
¥ãHï S¢é‹Ý¼ L ãè ÜUè §ç‹ÜGUH¢Ï¢è S¢¢ïÓ¢ ÜU¢ Ý¼èÁ¢¢ ãñ J
Á¢¢ï “Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ÜUè }¢ÜüUÁ¢Gè }¢Á¢çHS¢ï à¢êÚ¢ ÜïU Á¢ñÚG ï »ãç¼}¢¢}¢
ÜU¢}¢²¢Ï¢è S¢ï ¥ÐÝè }¢ç‹Á¢GH ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ x¢¢}¢Á¢GÝ ãñ J Îé¥¢G ãñ çÜU
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ §S¢ï Ú¢ïÁ¢G ¥ÈGUÁG¢êæ ¼ÚvGÜUG è ÝS¢èÏ¢ ÈGUÚ}¢¢» J
}¢Á¢çHS¢ : ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (à¢¢ï’Ï¢» ÜéU¼éÏ¢ï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ 5)
ÝvGH §Á¢Gã¢Ú ãéGÁG¢êÚï ÐéÚÝêÚ, }¢é<à¢Îï Ï¢Ú ãGÜGU, §}¢¢}¢ï ¥ãHï

S¢é‹Ý¼, }¢éÁ¢çgÎï ÎèÝ¢ï ç}¢ËH¼ S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ }¢¢ñH¢Ý¢
à¢¢ã ¥GÏÎéH }¢éS¼GÈGU¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢æ S¢¢çãGÏ¢ çÜGUÏH¢ ÈGU¢çÁ¢GHï
Ï¢ÚïH±è 5 x¢±¢ã Á¢¢çÝÏ¢ }¢ég¥G¢ ¥GHñçã}¢ Ï¢ }¢éÜGUg}¢¢
Ý}Ï¢Ú 28 çS¢. 1902 §üG. ãG¢Á¢è §H¢ãè Ï¢wGà¢ ±x¢ñGÚ¢ }¢ég§G²¢Ý
Ï¢Ý¢}¢ ¥Ï¢éH Ï¢ÚÜU¢¼ ±x¢GñÚ¢ }¢ég¥G¢ ¥GHñçã}¢ }¢¢ïãGìÜU}¢¢ S¢¢çãGÏ¢
Á¢Á¢ Ï¢ã¢ÎéÚ à¢ãÚ¥¢Ú¢ çÝSÏ¢¼ }¢çSÁ¢Î Çê}¢Ú¢ÎH, }¢é‹ÈGUS¢H¢ 17
Á¢êÝ çS¢. 1903 §üG. Á¢¢ï Ï¢Á¢GÚè¥G¢ Ï¢‹Î ÜU}¢èà¢Ý ÜïU ãé±¢ J
}¢éS¢}}¢¢ Ï¢Ý¢}¢ ¼¢Úè¶Gè çS¢. 1320 çã.
S¢é±¢H¢¼ï Ó¢èÈGU Á¢¢çÝÏ¢ï }¢ég¥G¢ ¥GHçñ ã}¢
}¢¥G Á¢±¢Ï¢
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 1 : Ý¢}¢, ©G}¢í, S¢éÜêUÝ¼, Ðïà¢¢ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢éÁ¢GçãÚ(1) ÜU¢ Ý¢}¢ }¢¢ñH±è ãG¢Á¢è ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢æ
S¢¢çãGÏ¢ ±ËÎ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ }¢¢ñH±è ÝÜGUè ¥GHè ¶G¢æ S¢¢çãGÏ¢, ©G}¢í
48 S¢¢H, Ðïà¢¢ Á¢G}¢èÝÎ¢Úè J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 2 : ¥¢Ð ¼}¢¢}¢ ©GHê}¢ï ÎèçÝÄ²¢¼ S¢ï ÐêÚè ¼G¢ñÚ ÐÚ
±¢çÜGUçÈGUÄ²¼ Ú¶¼ï ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢ñ´ ¥¢Ï¢¢¥¢ï ¥Á¢Î¢Î S¢ï ©GHê}¢ï ÎèÝ ÜU¢ ¶G¢çÎ}¢ ãêæ J
Ó¢¢ïãœ¢Ú (74) S¢¢H S¢ï }¢ïÚï ²ã¢æ S¢ï ÈGU¼±¢ Á¢¢Úè ãñ J ¼}¢¢}¢
çã‹ÎéS¼¢Ý ¥¢ñÚ ÜUà}¢èÚ ¥¢ñÚ Ï¢}¢¢ü S¢ï }¢S¢¢§H ÜïU S¢é±¢H¢¼ ¥¢¼ï
ãñ´ J ¥|¢è Ó¢èÝ S¢ï Ó¢¢ñÎã }¢S¥Hï ÎÚ²¢zG¼ çÜU²ï ãñ´, Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï,
çHÈGU¢ÈGU» }¢éS¢üH¢ Ó¢èÝ Î¢ç¶GH ÜUÚ¼¢ ãêæ J
(1).....Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï ±¢H¢ J ²ã¢æ }¢éÚ¢Î ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 3 : ¥¢Ð ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ v²¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢éS¢H}¢¢Ý S¢é‹Ýè }¢éÜGUçËHÎ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 4 : çã‹ÎéS¼¢Ý ÜïU ¥G¢}¢ S¢é‹Ýè }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ v²¢
}¢Á¢GãÏ¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : ²ïãè }¢Á¢GãÏ¢ ãñ Á¢¢ï }¢ïÚ¢ }¢Á¢GãÏ¢ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 5 : x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ Á¢¢ï ¥ÐÝï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ãHï
ãGÎèS¢ ÜUã¼ï ãñ´ çã‹ÎéS¼¢Ý }¢ï´ ÜUÏ¢ Á¢G¢çãÚ ãé±ï ?
Á¢±¢Ï¢ : §Ý ÜU¢ï ÐñÎ¢ ãé±ï ¥|¢è S¢¢ï Ï¢ÚS¢ Ýãè´ x¢éÁ¢GÚï,çS¢. 1233 çã.
}¢ï´ ÎïãHè ÜïU »ÜU à¢wGS¢ §S}¢¢§üGH Ýï ²ïã Ý²¢ }¢Á¢GãÏ¢
çÝÜU¢H¢(1) ¥¢ñÚ çã‹ÎéS¼¢Ý ÜU¢ï Î¢LH ãGÏ¢ü Ï¢¼¢ ÜUÚ çÁ¢ã¢Î
(1).....S¢ÎLàà¢Úè¥G¢ Ï¢ÎLœ¢GÚèÜGU¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥}¢Á¢Î ¥GHè ¥¢’Á¢G}¢è I
§S¢ Ý» }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU “²ïã »ÜU Ý²¢ çÈGUÜGU¢ü
ãñ Á¢¢ï çS¢. 1209 çã. }¢ï´ ÐñÎ¢ ãé±¢ §S¢ ÜU¢ Ï¢¢Ýè }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ±¤ã¢Ï¢
ÝÁ¢Îè ‰¢¢ çÁ¢S¢ Ýï ¼}¢¢}¢ ¥GÚÏ¢ wG¢éS¢êS¢Ý ãGÚ}¢ñÝ à¢ÚèÈñGUÝ }¢ï´ Ï¢ãé¼ à¢ÎèÎ çÈGU¼Ýï
ÈñUH¢», ©GH}¢¢ ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢, S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ± ¥¢§}}¢¢, ©GH}¢¢ ± à¢¢ïãÎ¢
ÜUè ÜGUÏ¢íï´ ¶¢ïÎ Ç¢Hè´, Ú¢ñÁ¢G» ¥‹±Ú ÜU¢ Ý¢}¢ N S¢Ý}¢ï ¥vÏ¢Ú Ú¶¢ ‰¢¢
²¢’Ýè “Ï¢Ç¢ Ï¢é¼” ¥¢ñÚ ¼GÚãG ¼GÚãG ÜïU ÁG¢éË}¢ çÜU²ï Á¢ñS¢¢ çÜU S¢ãGèãG ãGÎèS¢
à¢ÚèÈGU }¢ï´ ãéGÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ 6 Ýï ¶GÏ¢Ú Îè ‰¢è çÜU ÝÁÎ (}¢¢ñÁ¢êÎ¢
Ý¢}¢ “çÚ²¢Á¢G”) S¢ï çÈGU¼Ýï ©Æï´x¢ï ¥¢ñÚ à¢ñ¼G¢Ý ÜU¢ x¢éÚ¢ñã çÝÜUHïx¢¢, ±¢ïã x¢éÚ¢ñã
Ï¢¢Úã S¢¢ï Ï¢ÚS¢ Ï¢¢’Î ²ïã Á¢G¢çãÚ ãé±¢, ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝï ¥G¢çÏ¢ÎèÝ à¢¢}¢è I
Ýï §S¢ï ¶G¢çÚÁ¢è Ï¢¼¢²¢, §S¢ ¥GÏÎéH ±¤ã¢Ï¢ ÜïU Ï¢ïÅï Ýï »ÜU çÜU¼¢Ï¢ çH¶è çÁ¢S¢
ÜU¢ Ý¢}¢ ¥œ¢¢ññãGèÎ Ú¶¢, §S¢ ÜU¢ ¼Á¢ü}¢¢ çã‹ÎéS¼¢Ý }¢ï´ §S}¢¢§üGH ÎïãH±è Ýï
çÜU²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “¼çvG±²¼éH §ü}¢¢Ý” Ú¶¢ ¥¢ñÚ çã‹ÎéS¼¢Ý }¢ï´ §S¢è Ýï
±ã¢çÏ¢Ä²¼ ÈñUH¢§ü J §Ý ±ã¢çÏ¢Ä²¢ ÜU¢ »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ ¥GÜGUèÎ¢ ãñ çÜU Á¢¢ï §Ý
ÜïU }¢Á¢GãÏ¢ ÐÚ Ý ã¢ï ±¢ïã ÜU¢çÈGUÚ, }¢éà¢çÚÜU ãñ ²ïãè ±Á¢ã ãñ çÜU Ï¢¢¼ Ï¢¢¼ ÐÚ
}¢ãìGÁ¢G çÏ¢H¢ ±Á¢ã }¢éS¢H}¢¢Ý ÐÚ ãéGv}¢ï çà¢ÜüU ± ÜéUÈíGU Hx¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢
Îé‹²¢ ÜU¢ï }¢éà¢çÚÜU Ï¢¼¢¼ï ãñ´ J (}¢éHwG¶GS¢ ¥Á¢G : Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, Á¢ãïÁ¢G »Çèà¢Ý,
çãGSS¢¢ ¥Ã±H, S¢. 54-55 }¢¼GÏ¢ê¥G¢ }¢v¼Ï¢» ÚÁ¢Gç±Ä²¢ ÜUÚ¢Ó¢è)
ÜU¢ Û¢‹Ç¢ ÜGU¢§}¢ çÜU²¢ J (1)
(1).....çÜUS¢è |¢è Î¢LH §SH¢}¢ ÜïU Î¢LH ãGÏ¢ü ã¢ïÝï ÜïU çH²ï ²ïã Á¢GMÚè ãñ çÜU
±ã¢æ ¥ãGÜU¢}¢ï çà¢ÜüU »’H¢çÝÄ²¢ Á¢¢Úè ã¢æï ¥¢ñÚ §SH¢}¢è à¢¥G¢§Ú ± ¥ãGÜU¢}¢
}¢é¼GHÜGUÝ Á¢¢Úè Ý ã¢ï´ Á¢Ï¢ çÜU çã‹ÎéS¼¢Ý }¢ï´ »ïS¢¢ ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ Ï¢çËÜU }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´
ÜU¢ï ãÚ ¼GÚãG ÜUè ¥¢Á¢G¢Îè ãG¢çS¢H ‰¢è ¥¢ñÚ ãñ J HïçÜUÝ §S}¢¢§üGH ÎïãH±è Ýï
çã‹ÎéS¼¢Ý ÜU¢ï Î¢LH ãGÏ¢ü ÜGUÚ¢Ú Îï ÜUÚ çÁ¢ã¢Î ÜU¢ Ý¢’Ú¢ Ï¢éH‹Î çÜU²¢ Á¢Ï¢ çÜU
§S¢ ÜïU ÐS¢ï ÐÎ¢ü }¢ÜGU¢çS¢Î ÜU¢ ãéGS¢êH “S¢S¼è à¢¢ïãÚ¼ ¥¢ñÚ S¢êÎ ÜU¢ Á¢¢§Á¢G”
ã¢ïÝ¢ ‰¢¢ v²êæçÜU à¢Úè¥G¼ï }¢é¼G¤ãÚ¢ ÜïU ©S¢êH ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü }¢éS¢H}¢¢Ý
Î¢LH ãGÏ¢ü }¢ï´ ãñ ¼¢ï ©S¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú S¢ï çÁ¢G²¢Î¼è çÏ¢H¢ §G±Á¢G ãG¢çS¢H ÜUÚÝ¢ Á¢¢§Á¢G
ãñ, }¢éS¢H}¢¢Ý ÜïU çH²ï ±¢ïã ãÚçx¢Á¢G S¢êÎ }¢ï´ à¢é}¢¢Ú Ý ã¢ïx¢¢ J ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼
Ýï §S}¢¢§üGH ÎïãH±è ÜïU Úg }¢ï´ »ÜU }¢éS¼çÜGUH çÚS¢¢H¢
(²¢’Ýè çÏ¢H¢ à¢ÜU¢ïà¢éÏ¢¢ çã‹ÎéS¼¢Ý Î¢LH
§SH¢}¢ ãñ) ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ Á¢¢ï çÜU ÈGU¼¢±¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢ (Á¢ÎèÎ) ÜUè Ó¢¢ñÎã±èæ
çÁ¢ËÎ }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ J Î¢LH ãGÏ¢ü }¢ï´ ÚãÝï ±¢Hï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ²ïã |¢è ãéGv}¢ ãñ çÜU
¥x¢Ú §Ý ÜU¢ï ÜéUGÎÚ¼ ± §çS¼¼G¢¥G¼ ã¢ï ¼¢ï ±¢ïã çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU Î¢LH §SH¢}¢
Á¢¢»æ ¼¢çÜU §Ý ÜU¢ï ¥ãGÜU¢}¢ï à¢Úè¥G¼ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚÝï }¢ḯ ¥¢S¢¢Ýè ã¢ï J }¢Á¢GÜêUÚ¢
Ï¢¢H¢ çÚS¢¢Hï }¢ï´ ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ Ýï §S}¢¢§üGH ÎïãH±è ÜU¢ï }¢é¶G¢¼GÏ¢
ÜUÚ ÜïU §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ¥x¢Ú çã‹ÎéS¼¢Ý Î¢LH ãGÏ¢ü ãñ ¼¢ï ²ã¢æ S¢ï
çãÁ¢Ú¼ v²êæ Ýãè´ ÜUÚ Á¢¢¼ï Á¢Ï¢ çÜU ¥æx¢íïÁ¢G x¢±}¢ïü‹Å ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï çÜUS¢è çÜGUS}¢
ÜUè Ú¢ïÜU Å¢ïÜU |¢è Ýãè´ J çã‹ÎéS¼¢Ý ÜïU Î¢LH ãGÏ¢ü Ý ã¢ïÝï ÐÚ }¢Á¢GèÎ ÎH¢§H
Îï¼ï ãé±ï “ÈéUGS¢êHï §G}¢¢çÎÄ²¢” ÜïU ãG±¢Hï S¢ï ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU “Î¢LH §SH¢}¢ }¢ï´
Á¢Ï¢ ¼ÜU ÜéUÀ |¢è ¥ãGÜU¢}¢ï §SH¢}¢ Ï¢¢ÜGUè Úãï´ ±¢ïã Î¢LH ãGÏ¢ü Ý Ï¢Ýïx¢¢ ¥x¢Ó¢ïü
±ã¢æ ¥ãHï §SH¢}¢ ÜU¢ x¢GHÏ¢¢ ¶Gy}¢ ã¢ï Á¢¢»” Á¢Ï¢ çÜU §S¢ ÜïU Ï¢Ú ¥GvS¢
S¢¢çãGÏ¢ï ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú ÜUè “¥H }¢é‹¼ÜGU¢” S¢ï çH¶¢ “çÜU Î¢LH ãGÏ¢ü }¢ï´ Ï¢¢’Á¢G
§SH¢}¢è ¥ãGÜU¢}¢ Ý¢çÈGUÁ¢G ã¢ï Á¢¢»æ ¼¢ï ±¢ïã Î¢LH §SH¢}¢ Ï¢Ý Á¢¢¼¢ ãñ” }¢Á¢GèÎ
Ï¢Ú¥¢æ ²ïã çÜU çÜUS¢è »ïS¢è Á¢x¢ã ÐÚ “Á¢ã¢æ ¥ãGÜU¢}¢ï çà¢ÜüU ± ¥ãGÜU¢}¢ï §SH¢}¢
Î¢ïÝ¢ï´ Ý¢çÈGUÁ¢G ã¢ï´ (Á¢ñS¢¢ çÜU çÈGUH ±vG¼ ¼ÜGUÚèÏ¢Ý ÐêÚè Îé‹²¢ }¢ï´ »ïS¢¢ ãè ãñ) ¼¢ï
±¢ïã Î¢LH ãGÏ¢ü Ýãè´ ã¢ïx¢¢” (}¢éHwG¶GS¢ ¥Á¢G “ÈGU¼¢±¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢” (Á¢ÎèÎ),
çÁ¢. 14, S¢. 105 ¼¢ 109 ÚÁ¢G¢ ÈGU¢ªÝÇïà¢Ý H¢ã¢ñÚ)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 6 : §S¢ S¢ï ÐãHï S¢éç‹Ý²¢ï´ }¢ï´ çã‹ÎéS¼¢Ý ÜïU ¼}¢¢}¢
}¢éS¢H}¢¢Ý çÜUS¢ }¢Á¢GãÏ¢ ÐÚ ‰¢ï ¥¢ñÚ S¢H¢¼GèÝ çÜUS¢ }¢Á¢GãÏ¢ ÐÚ ‰¢ï ?
Á¢±¢Ï¢ : ¼}¢¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý çÚ¥G¢²¢ ± S¢H¢¼GèÝ S¢Ï¢ }¢éÜGUçËHÎ,
S¢é‹Ýè ãGÝÈGUè ‰¢ï J §S¢è çH²ï x¢±}¢ïü‹Å Ýï ãGÝÈGUè }¢Á¢GãÏ¢ ÜU¢ï §S¢
}¢éËÜU ÜïU S¢é‹Ýè }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ }¢¢Ý ÜUÚ §S¢è }¢Á¢GãÏ¢ ÜUè
çÜU¼¢Ï¢ï´ “çãÎ¢²¢, ÜGU¢Á¢Gè ¶G¢æ, ¥G¢H}¢x¢èÚè, ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú”
¥æx¢íïÁ¢Gè }¢ï´ ¼Á¢ü}¢¢ ÜUÚ¢§æü ¥¢ñÚ §‹ãèæ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÐÚ }¢éÜGUg}¢¢¼ ÈñGUS¢H
ã¢ï¼ï ãñ´ J x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ ÜUè ÜU¢ï§ü çÜU¼¢Ï¢ Ý ¼Á¢ü}¢¢ ãé§ü ¥¢ñÚ Ý §S¢
ÐÚ ÈñGUS¢H¢ ãé±¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 7 : S¢H¼GÝ¼ ÜUè ãG¢H¼ï ÜéUGÃ±¼ }¢ï´ ²ïã çÈGUÜüGU» x¢GñÚ
}¢éÜGUçËHÎèÝ ÐñÎ¢ ãé±¢ ²¢ ÜUÏ¢ ? ¥¢ñÚ çÝÜUH ÜUÚ ¥ÐÝ¢ Ý¢}¢
v²¢ Ú¶¢ ?
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã çÈGUÜGU¢ü, Á¢G¢ï’ÈïGU S¢H¼GÝ¼ }¢ï´ ÐñÎ¢ ãé±¢ J ¥ÐÝ¢ Ý¢}¢
}¢é±ç¤GãGÎ ± }¢éãG}}¢Îè ± ¥G¢ç}¢H çÏ¢H ãGÎèS¢ Ú¶¢ ¥¢ñÚ ¥ãHï
S¢é‹Ý¼ Ýï ¥GÚÏ¢¢ï ¥GÁ¢}¢ }¢ï´ §Ý ÜU¢ Ý¢}¢ ±ã¢Ï¢è ¥¢ñÚ x¢ñÚG }¢éÜUG çËHÎ(1)
¥¢ñÚ H¢ }¢Á¢GãÏ¢ Ú¶¢ §‹ã¢ï´ Ýï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ã¢ïÝï ÜU¢ Î¢’±¢ çÜU²¢ J }¢x¢Ú
¥GÚÏ¢¢ï ¥GÁ¢}¢ ÜïU ¥ãHï S¢é‹Ý¼ Ýï §Ý ÜU¢ï “¥ãHï çÏ¢Î¥G¼” Á¢¢Ý¢ J
(1).....Á¢¢ï çÜUS¢è ÜïU ÐñMÜU¢Ú Ý ã¢ï´ J }¢éÜGUçËHÎ ÜU¢ }¢¢’Ý¢ Ð^¢ Ç¢HÝï ²¢
§¼G¢¥G¼ ÜUÚÝï ÜïU ãñ´ J ¥¢§}}¢» ¥ÚÏ¢¥G¢ ²¢’Ýè §}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢
5 §}¢¢}¢ à¢¢ÈïGU§üG 5 §}¢¢}¢ }¢¢çHÜU 5 ¥¢ñÚ §}¢¢}¢
¥ãG}¢Î çÏ¢Ý ãG}Ï¢H 5 ÜUè çÈGUÜGUã ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï
çÏ¢œ¢Ú¼èÏ¢ ãGÝÈGUè, à¢¢ÈïGU§üG, }¢¢çHÜUè, ãG}Ï¢Hè }¢éÜGUçËHÎ ÜUã¼ï ãñ´ J §Á¢}¢¢»G
©}}¢¼ ÜUè M S¢ï Á¢¢ï à¢wGS¢ §Ý Ó¢¢Ú¢ï´ ¥¢§}}¢¢ }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è »ÜU ÜU¢ |¢è
}¢éÜGUçËHÎ Ýãè´ ±¢ïã x¢é}¢Ú¢ã ± Ï¢Î ÎèÝ ãñ J ¼zGS¢èH ÜïU çH²ï }¢éH¢ãGÁ¢G¢
ÈGUÚ}¢¢§²ï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ I ÜUè ¼ãGÚèÚ “¥H ÈGUÁGHéH }¢¢ñçãÏ¢è”
¥H }¢¢’MÈGU Úgï x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 10
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 8 : §S¢ çÈGUÜïüGU ÜïU Á¢G¢çãÚ ã¢ïÝï ÐÚ çã‹ÎéS¼¢Ý ÜïU
©GH}¢¢» ¥ãHï S¢é‹Ý¼ Ýï §S¢ ÜUè ¼ÚÎèÎ ÜUè ²¢ Ýãè´ ¥¢ñÚ
©GH}¢¢» ãGÚ}¢ñÝ à¢ÚèÈñGUÝ S¢ï ÈGU¼¢±¢ §S¢ }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU Ï¢é¼GH¢Ý ÐÚ
¥¢» ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 9 : §S¢ çÈGUÜüGU» Á¢ÎèÎ¢ ÜU¢ çÈGU¼Ý¢, çã‹ÎéS¼¢Ý }¢ï´
ÎzG¥G¼Ý (»ÜUÎ}¢) ÈñUH¢ ²¢ ¥¢çãS¼¢ ¥¢çãS¼¢ ¥¢ñÚ ãÚ Á¢x¢ã
¥¢ñÚ ãÚ }¢ÜGU¢}¢ }¢ï´ §S¢ ÜUè ÜUS¢Ú¼ ãé§ü ²¢ v²¢ ?
Á¢±¢Ï¢ : §S¢ ÜU¢ çÈGU¼Ý¢ Ï¢ ¼ÎÚèÁ¢ ÈñUH¢ J Ï¢ãé¼ Á¢x¢ã ¥|¢è ¼ÜU
§Ý ÜU¢ Ý¢}¢¢ï çÝà¢¢Ý Ýãè´ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G Á¢x¢ã Ó¢‹Î S¢¢H S¢ï çx¢Ý¼è
ÜïU H¢ïx¢ §S¢ }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU ãé±ï ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 10 : x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ, ¥ãHï S¢é‹Ý¼ }¢ï´ Î¢ç¶GH
ãñ´ ²¢ }¢éÏ¢¼Îï¥G(1) ãñ´ ¥¢ñÚ }¢éÏ¢¼Îï¥G ãñ´ ¼¢ï çÜUS¢ ÎHèH S¢ï ?
Á¢±¢Ï¢ : x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ }¢éÏ¢¼Îï¥,G x¢é}¢Ú¢ã ãñ́ J ©GH}¢¢» ¥GÚÏ¢¢ï
¥GÁ¢}¢ ÜU¢ §S¢ ÐÚ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ J Îï¶¢ï ¥GÚÏ¢ à¢ÚèÈGU ÜU¢ ÈGU¼±¢,
“ÈGU¼¢±H ãGÚ}¢ñÝ”(2) çÁ¢S¢ ÐÚ ©GH}¢¢» }¢vÜU¢ ± }¢ÎèÝ¢ ÜUè
(1)......ÎèÝ }¢ḯ Ý§ü Ï¢¢¼ çÝÜU¢HÝï ±¢H¢, çÏ¢Î¥G¼ ÜUÚÝï ±¢H¢ (2)......¥¢’H¢
ãGÁ¢GÚ¼ I Ýï “¥ÜU¢çÏ¢ÚèÝï Îï±Ï¢‹Î” Úà¢èÎ ¥ãG}¢Î x¢æx¢¢ïãè, ÜGU¢çS¢}¢
Ý¢Ý¢ï¼±è, ¶GHèH ¥ãG}¢Î ¥}Ï¢ïÆ±è ¥¢ñÚ ¥à¢ÚÈGU ¥GHè ‰¢¢Ý±è ¥Hñçã}¢
}¢¢¥GHñçã}¢ ÜU¢ï §Ý ÜUè ÜéUçÈíGUÄ²¢ §GÏ¢¢Ú¢¼ ÐÚ }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ §Ý S¢ï ¼¢ñÏ¢¢
Ý¢}¢¢ à¢¢»¥G ÜUÚÝï ÜU¢ }¢é¼¢G HÏ¢¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ HïçÜUÝ §‹ã¢ï´ Ýï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚÝï ÜïU Ï¢Á¢¢» ãGSÏ¢ï
S¢¢çÏ¢ÜGU §Ý ÜéUçÈíUG Ä²¢ §GÏ¢¢Ú¢¼ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H ÜéU¼éÏ¢ ÜUè §à¢¢¥G¼ ÜU¢ çS¢HçS¢H¢ Á¢¢Úè
Ú¶¢, ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ I Ýï ãÚ §GË}¢è }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ §Ý ÜéUçÈíUG Ä²¢ §GÏ¢¢Ú¢¼ ÜU¢ï
Ó¢ïH‹ï Á¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ }¢éÜUG ¢Ï¢Hï ÜUè Î¢’±¼ Îè HïçÜUÝ “¥ÜU¢çÏ¢ÚèÝï Îï±Ï¢‹Î” ÜUè
¼GÚÈGU S¢ï çÜUS¢è çÜGUS}¢ ÜUè Ðïà¢ ÚzG¼ Ý ãé§ü J çÁ¢Ý çÜU¼¢Ï¢¢ḯ }¢ḯ ²ïã ÜéUçÈíUG Ä²¢ §GÏ¢¢Ú¢¼
à¢¢»¥G ãé§ü ©Ý ÜïU Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ (i) ¼ãGÁ¢GèL‹Ý¢S¢ (ii) Ï¢Ú¢ãèÝï ÜGU¢ç¼G¥G¢,
(iii) çãGzÁG ¢G H
é §ü}¢¢Ý J ²ïã ÜéU¼éÏ¢ ¥¢Á¢ |¢è §S¢è ¼GÚãG §Ý ÜéUçÈíUG Ä²¢ §GÏ¢¢Ú¢¼ ÜïU S¢¢‰¢ =
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 11
}¢¢ïãÚï´ ãñ´ ¥¢ñÚ çÜU¼¢Ï¢ “ÈGU¼ãéH
G }¢éÏ¢èÝ” ¥¢ñÚ “Á¢¢}¢ï©àG à¢±¢çãÎ”
çÁ¢Ý ÐÚ ¥GÚÏ¢ ± çã‹Î ÜïU Ï¢ãé¼ S¢ï ©GH}¢¢ ÜUè }¢¢ïãÚï´ ãñ´ ¥¢ñÚ “¼Gã¼G ¢G ±è
ãG¢çà¢²¢ ÎéÚüï }¢éw¼G ¢Ú”(1) }¢ï´ §Ý ÜïU çÏ¢Î¥G¼è ã¢ïÝï ÜUè ¼S¢ÚèãG ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 11 : çÈGUÜüGU» x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ v²êæ ÜUÚ }¢Á¢G¢çãÏ¢ï
¥ÚÏ¢¥G¢(2) ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ S¢ï ¶G¢çÚÁ¢ ãñ´ Á¢¢ï çÏ¢Î¥G¼è
¥¢ñÚ Ý¢Úè ãé±ï Ï¢çËÜU ±¢ïã ¼¢ï çÏ¢H¢ ¼¥GÄ²éÝ Ó¢¢Ú¢ï´ §}¢¢}¢¢ï´ ÜUè
¼vGHèÎ ÜUÚ¼ï ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜU¢ {¢ïÜU¢ ãñ §Ý ÜïU ²ã¢æ ¼vGHèÎ
çà¢ÜüU ãñ J §Ý ÜïU Ðïà±¢ §S}¢¢§üGH ÎïãH±è ¥¢ñÚ çS¢gèÜGU ãGS¢Ý
¶G¢Ý |¢¢ïÐ¢Hè §S¢ï çH¶ x¢» ãñ´, Ó¢¢Ú¢ï´ §}¢¢}¢¢ï´ ÜU¢ï ãGÎèS¢ ÜU¢
}¢é¶G¢çHÈGU Ï¢¼¢¼ï ãñ´ J §‹ãèæ ÜUè çÜU¼¢Ï¢ “Á¢GÈGULH }¢éÏ¢èÝ” §S¢è
Ï¢²¢Ý }¢ï´ ãñ, ²ïã ÜU¢ï§ü }¢S¥H¢ çÜUS¢è §}¢¢}¢ ÜUè ¼vGHèÎ S¢ï Ýãè´
}¢¢Ý¼ï, §çœ¢ÈGU¢çÜGUÄ²¢ ÜU¢ï§ü }¢é±¢ÈGUÜGU¼ ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï ÎêS¢Úè Ï¢¢¼ ãñ
§S¢ï §çœ¢Ï¢¢¥G Ýãè´ ÜUãï´x¢ï J Îï¶¢ï “¼¢ñÁ¢GèãG ± ¼H±èãG J(3)”
= §Ý ÜïU }¢v¼Ï¢¢ï´ S¢ï à¢¢»¥G ã¢ï Úãè ãñ´ ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU §ü}¢¢Ý }¢ï´ ¶GÚ¢Ï¢è ÜU¢ Ï¢¢§GS¢
Ï¢Ý Úãè´ ãñæ J Ï¢ãÚ ãG¢H ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ Ýï “¼ãGÁ¢GèL‹Ý¢S¢” ÜUè
§à¢¢¥G¼ ÜïU ¼èS¢ (30) S¢¢H Ï¢¢’Î, “Ï¢Ú¢ãèÝï ÜGU¢ç¼G¥G¢” ÜUè §à¢¢¥G¼ ÜïU
¼ÜGUÚèÏ¢Ý S¢¢ïHã (16) S¢¢H Ï¢¢’Î ¥¢ñÚ “çãGzGÁG¢éH §ü}¢¢Ý” ÜUè §à¢¢¥G¼ ÜïU
ÜGUÚèÏ¢Ý »ÜU S¢¢H Ï¢¢’Î çS¢. 1320 çã. }¢ï´ }¢Á¢GÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ ¥à¶G¢S¢ ÐÚ §Ý
ÜéUçÈíGUÄ²¢ §GÏ¢¢Ú¢¼ ÜUè ±Á¢ã S¢ï ÜéUÈíGU ÜU¢ ÈGU¼±¢ S¢¢çÎÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÁ¢S¢ ÜUè
¼SÎèÜGU “©GH}¢¢» ãGÚ}¢ñÝï à¢ÚèÈñGUÝ” Ýï ÈGUÚ}¢¢§ü, §‹ãè ¼SÎèÜGU¢¼ ÜU¢ï “ÈGU¼¢±¢
ãGÚ}¢ñÝ” ÜUã¼ï ãñ́ J ²ïã ¼SÎèÜGU¢¼ “ãéSG S¢¢}¢éH ãGÚ}¢ñÝ” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï ©Îêü ¼Á¢ü}¢ï ÜïU
S¢¢‰¢ }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ 421 ©Îêü }¢¢ÜïUü Å, }¢Å²¢ }¢ãGH, Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î, ÎïãHè-6
ÐÚ Ï¢ ¥¢S¢¢Ýè ÎS¼²¢Ï¢ ãñ´ J
.....(1)
(2)..... (i) ãGÝçÈGUÄ²¢ (ii) à¢¢ÈïGU§GÄ²¢ (iii) }¢¢çHçÜUÄ²¢ (iv) ãG}Ï¢çHÄ²¢
(3 )
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 12
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 12 : ²ïã Ï¢²¢Ý ÜUèçÁ¢²ï çÜU x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜïU
}¢S¢¢§H »ïS¢ï |¢è ãñ´ Á¢¢ï }¢Á¢G¢çãÏ¢ï ¥ÚÏ¢¥G¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ }¢ï´ S¢ï
çÜUS¢è ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU Á¢¢§Á¢G Ý ã¢ï´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ï¢ãé¼ }¢S¢¢§H ãñ´ Á¢ñS¢ï »ÜU Á¢ËS¢ï }¢ï´ ¼èÝ ¼GH¢ÜGU¢ï´ S¢ï »ÜU
ãè ¼GH¢ÜGU ÐÇGÝ¢, ±éÁG¢ê }¢ï´ S¢Ú ÜUè Á¢x¢ã Ðx¢ÇGè ÜU¢ }¢SãG, §Ý ÜUè
çÜU¼¢Ï¢ “¼¢ïãGÈGU¼éH }¢¢ï¥ç}¢ÝèÝ” }¢ï´ Á¢¢ï §Ý ÜïU Ðïà±¢ ÝÁ¢GèÚ
ãéGS¢ñÝ ÜïU à¢¢çx¢Îü Ýï Ï¢¢’Îï ÝÁ¢GÚï S¢¢Ýè ÜïU }¢¼GÏ¢¥G Ý¢ñHçÜUà±Ú }¢ï´
Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ÀÐ±¢§ü §S¢ ÜïU S¢ÈGUãG¢ 17 ÐÚ S¢¢ÈGU çH¶¢ ãñ çÜU ÈêUÈUè ÜïU
S¢¢‰¢ çÝÜU¢ãG ÎéLS¼ ãñ §Ý ÜïU ²ã¢æ wG¢êÝ ¥¢ñÚ à¢Ú¢Ï¢ ¥¢ñÚ S¢éÃ±Ú ÜUè
Ó¢Ï¢èü Ý¢Ð¢ÜU Ýãè´ Á¢ñS¢¢ çÜU §Ý ÜUè “Ú¢ñÁ¢G» ÝçÎÄ²¢” S¢ÈGUãG¢ 12
±x¢ñGÚ¢ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 13 : çÜGU²¢S¢ï ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ± Ï¢¢ç¼GH
ÜUãÝï ±¢Hï ÜU¢ï v²¢ çH¶¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÈGU¼¢±¢ ¥G¢H}¢x¢èÚè(1) ±x¢ñGÚ¢ }¢ï´ ãñ “Á¢¢ï à¢wGS¢ §}¢¢}¢
¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ ÜïU çÜGU²¢S¢ ÜU¢ï ãGÜGU Ý }¢¢Ýï ±¢ïã ÜU¢çÈGUÚ ãñ J”
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 14 : x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜïU Ðïà±¢¥¢ïæ Ýï Ï¢éÁG¢éüx¢¢Ýï
ÎèÝ ± ÈéUGÜGUã¢» çÜUÚ¢}¢ ± }¢éÜGUçËHÎèÝï }¢éS¢ËH» ¥ÚÏ¢¥G¢(2) ÜUè
(1 )
(2)..... ¼éÜU¢ïZ ÜïU Î¢ñÚï ãéGÜêU}¢¼ }¢ï´ ãGÚ}¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´ Ó¢¢Ú }¢éS¢ËHï ÜGU¢§}¢ çÜU²ï x¢»
‰¢ï ¼¢çÜU ãGÝÈGUè, à¢¢ÈïGU§üG, }¢¢çHÜUè ¥¢ñÚ ãG}Ï¢Hè çÈGUÜGUã S¢ï ¼¥GËHéÜGU Ú¶Ýï
±¢Hï }¢éS¢H}¢¢Ý ¥ÐÝè ¥ÐÝè çÈGUÜGUã ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´
Ý}¢¢Á¢Gï Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ ¥Î¢ ÜUÚ S¢ÜïU´, ãGÝÈGUè }¢éS¢ËH¢ çà¢}¢¢Hè Á¢¢çÝÏ¢, à¢¢ÈïGU§Gü
}¢éS¢ËH¢ Á¢éÝêÏ¢ }¢à¢çÚÜGUè S¢}¼ }¢ï´, ãG}Ï¢Hè }¢éS¢ËH¢ Á¢éÝêÏ¢ï }¢x¢GçÚÏ¢è ¥¢ñÚ }¢¢çHÜUè
}¢éS¢ËH¢ }¢x¢GçÚÏ¢ ÜUè çS¢}¼ }¢ï´ ±¢ÜïUG¥G ‰¢¢, Ï¢¢’Îï ¥Á¢G¢æ ÝÁ¢Îè ãéGÜêU}¢¼ Ýï §Ý
}¢éS¢ËH¢ï´ ÜU¢ï ©Æ±¢ çÎ²¢ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 13
çÝSÏ¢¼ ¥¢ñÚ ÝèÁ¢G ÜéUGÏÏ¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU (ãéGÁG¢êÚ S¢¢çãGÏ¢ï H¢ñH¢ÜU)
(1)
6 ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ v²¢ çH¶¢ ãñ ?

Á¢±¢Ï¢ : §Ý ÜïU Ðïà±¢ çS¢gèÜGU ãGS¢Ý ¶G¢æ ±x¢ñGÚ¢ Ýï çà¢ÜüU ±
çÏ¢Î¥G¼ ± }¢éà¢çÚÜU çH¶¢ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 15 : Ý±¢Ï¢ çS¢gèÜGU ãGS¢Ý ¶G¢æ Ýï ¶GHèÈGU» S¢¢Ýè ãGÁ¢GÚ¼ï
©G}¢Ú 5 ÜUè à¢¢Ý }¢ḯ v²¢ Ï¢ï ¥ÎÏ¢è ÜïU ÜUçH}¢¢¼ çH¶ï ãñ́ ?
Á¢±¢Ï¢ : ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “§ç‹¼ÜGU¢ÎéÚüÁ¢èãG” ÜïU x¢G¢çHÏ¢Ý S¢ÈGUãG¢
62 ÐÚ S¢ÚèãG x¢é}¢Ú¢ã Ï¢¼¢²¢ ãñ çÜU “§‹ã¢ï´ Ýï Á¢}¢¢¥G¼ï ¼Ú¢±èãG
ÜU¢ï Ú±¢Á¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ wG¢éÎ §S¢ï çÏ¢Î¥G¼ ÜUã ÜUÚ ¥ÓÀ¢ Ï¢¼¢²¢
ãG¢H¢æçÜU ÜU¢ï§ü çÏ¢Î¥G¼ ÜGU¢çÏ¢Hï S¢¼¢§à¢ Ýãè´, S¢Ï¢ x¢é}¢Ú¢ãè ãñ J”
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 16 : à¢ñ¶GñÝ ÜU¢ï Á¢¢ï x¢¢Hè ÎïÝï ±¢H¢ ãñ ©S¢ ÜïU Ï¢¢Úï
}¢ï´ ¥ÜU¢çÏ¢Úï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜUè v²¢ Ú¢» ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢¢ï à¢wGS¢ ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ²¢ ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU 5
ÜU¢ï Ï¢éÚ¢ ÜUãï Ï¢ãé¼ S¢ï ¥¢§}}¢¢Ýï ©S¢ï ÜU¢çÈGUÚ ÜUã¢ ãñ J ¥¢ñÚ §S¢
ÜGUÎÚ ÐÚ ¼¢ï §Á¢}¢¢¥G ãñ çÜU »ïS¢¢ à¢wGS¢ Ï¢Î ÎèÝ ãñ(2) Îï¶¢ï
¼‹±èLH ¥Ï¢S¢¢Ú, ÎéÚüï }¢éw¼G ¢Ú, ÈGU¼¢±¢ ¥G¢H}¢x¢èÚè, ÈGU¼¢±¢ wG¢H é ¢S¢¢,
ÈGUy¢ãéH
G ÜGUÎèÚ, ¥àÏ¢¢ã ± Ï¢ãGLÚü ¢§ÜGU, xG¢çé ÝÄ²¢(3) ©G}¢êÎ<é Ú²¢ ±x¢GÚñ ¢ J
(1)..... ãéGÁG¢êÚï ÐéÚÝêÚ 6 ÜïU Ú¢ñÁ¢G» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜU¢ x¢é}Ï¢Î à¢ÚèÈGU
(2)..... ¥x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU 5 ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú 5
ÜU¢ï x¢¢Hè çÝÜU¢H¼¢ ãñ Á¢Ï¢ ¼¢ï ©S¢ ÜïU ÜU¢çÈGUÚ ã¢ïÝï }¢ḯ çÜUS¢è çÜUS}¢ ÜU¢ à¢ÜU¢ï à¢éÏ¢¢
Ýãè´ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú çS¢ÈüUG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè 5 ÜU¢ï à¢ñ¶ñÝG ï ÜUÚè}¢ñÝ S¢ï ¥zGÁ¢GH
Ï¢¼¢» ¼¢ï çÈUÚ x¢é}¢Ú¢ã ãñ J
(3).....§S¢è ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ²¢ ãGGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú 5 ÜUè

ç¶GH¢ÈGU¼ ²¢ S¢ãG¢çÏ¢Ä²¼ ÜU¢ §‹ÜU¢Ú ÜUÚÝï ±¢H¢ |¢è ÜU¢çÈGUÚ ãñ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 14
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 17 : »ïS¢¢ ÜUãÝï ±¢Hï ÜU¢ï »ãGç¼²¢¼GÝ ÜU¢çÈGUÚ Ý
ÜUãï´ ¼¢ï }¢éÏ¢¼Îï¥G ÜUã S¢ÜU¼ï ãñ´ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢GMÚ }¢éÏ¢¼Îï¥G ± x¢é}¢Ú¢ã ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 18 : ãGÝçÈGU²¢ï´ ÜUè Ý}¢¢Á¢G à¢¢çÈGU§G²éH }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU
ÐèÀï Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : §S¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ §çwG¼H¢ÈGU ãñ ¥¢ñÚ S¢ãGèãG ²ïã ãñ çÜU à¢¢ÈïGU§üG
Ýï ¥x¢Ú ÈGUÚ¢§Á¢G ± à¢Ú¢§¼ïG ãGÝÈGUè ÜUè çÚ¥G¢²¼ Ý ÜUè ¼¢ï ©S¢ ÜïU
ÐèÀï ãGÝÈGUè ÜUè Ý}¢¢Á¢G Á¢¢§Á¢G Ýãè´, Îï¶¢ï “Ï¢ãGLÚ¢ü§ÜGU” ¥¢ñÚ
“ÚgéH }¢éãG¼¢Ú”(1) ±x¢GñÚ¢, ¥¢ñÚ “ÈGU¼¢±¢ ¥G¢H}¢x¢èÚè” ±x¢GñÚ¢
}¢ï´ ²ïã |¢è ÜñGUÎ Hx¢¢§ü çÜU ±¢ïã ãGÝÈGUè ÜïU S¢¢‰¢ ¼¥GSS¢éÏ¢(2) Ý
Ú¶¼¢ ã¢ï, ±ÚÝ¢ ©S¢ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G }¢‹¥G ãñ J(3)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 19 : ãGÝçÈGU²¢ï´ ÜUè Ý}¢¢Á¢G, x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜïU
ÐèÀï Á¢¢§Á¢G ãñ çÜU Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢¢§Á¢G Ýãè´ ãñ §S¢ çH²ï çÜU x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ¥ãHï
ã±¢(4) S¢ï ãñ´ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ¥|¢è x¢éÁ¢GÚ¢, ¥¢ñÚ ¥ãHï ã±¢ ÜïU
ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G Á¢¢§Á¢G Ýãè´ ãñ J” “ÈGUy¢ãéGH ÜGUÎèÚ à¢ãGïü çãÎ¢²¢”
}¢ï´ ãñ çÜU §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î, §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ ¥¢ñÚ §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê
²êS¢éÈGU S¢ï çÚ±¢²¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ¥ãHï ã±¢ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G
(1)
(2).....Îéà}¢Ýè, Ï¢éxGÁ¢G
(3 )
(4).....Ï¢Î }¢Á¢GãÏ¢, çÏ¢Î¥G¼è, wG±¢çãà¢¢¼ï ÝzGS¢¢çÝÄ²¢ ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚÝï ±¢H¢ï´
}¢ï´ S¢ï ãñ´ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 15
Ý¢Á¢¢§Á¢G ãñ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU }¢Á¢GãÏ¢è }¢S¥Hï §S¢ ÜGUÎÚ }¢é¶G¢çHÈGU
(1)
ãñ´ çÜU ã}¢¢Úï }¢Á¢GãÏ¢ }¢ï´ Ý ©Ý ÜUè ¼Gã¢Ú¼ ÆèÜU ã¢ï¼è ãñ ¥¢ñÚ Ý
Ý}¢¢Á¢G, çÜU ²ïã }¢éÎ¢üÚ ¥¢ñÚ S¢éÃ±Ú ÜUè Ó¢Ï¢èü ¼ÜU ÜU¢ï Ý¢Ð¢ÜU Ýãè´
Á¢¢Ý¼ï ãñ́ ¥¢ñÚ ÜUÅ¢ïÚï |¢Ú Ð¢Ýè }¢ḯ Àï }¢¢à¢¢ Ðïà¢¢Ï¢ ÐÇG Á¢¢» ¼¢ï ©S¢ï
Ð¢ÜU S¢}¢Û¢¼ï ãñ́ J §Ý ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ ²ïã ãñ çÜU Á¢Ï¢ ¼ÜU §¼Ýè ÝÁ¢¢S¢¼
Ý ÐÇGï çÜU Ð¢Ýè ÜU¢ Úæx¢, }¢Á¢G¢, Ï¢ê Ï¢ÎH Á¢¢» ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU Ð¢Ýè
Ð¢ÜU Úãïx¢¢ J Îï¶¢ï x¢ñÚG }¢éÜUG çËHÎèÝ ÜUè çÜU¼¢Ï¢ “ÈGUyãéH G }¢éx¢GèS¢”
S¢ÈGUãG¢ 5 ¥¢ñÚ “¼GÚèÜGU» }¢éã}G }¢çÎÄ²¢” S¢ÈGUãG¢ 6 ¼¢ 7 J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 20 : v²¢ ãGÚ}¢ñÝï à¢ÚèÈGñUÝ }¢ï´ Ó¢¢Ú¢ï´ }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU
¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ x¢ñÚG }¢éÜGUçËHÎ¢ḯ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼ï ãñ́ ?
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã }¢ãGìÁ¢G x¢GH¼G ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 21 : }¢¢ñH±è ÝÁ¢GèÚ ãéGS¢ñÝ Ðñà±¢» x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ
Á¢Ï¢ }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ x¢» ‰¢ï ãG¢çÜU}¢ï }¢vÜU¢ Ýï ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ v²¢
}¢é¥G¢}¢H¢ çÜU²¢ ‰¢¢ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÝÁ¢GèÚ ãéGS¢ñÝ ÎïãH±è ÁG¢éH çãGÁÁ¢¢ çS¢. 1300 çã. }¢ï´
}¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ x¢», ±ã¢æ }¢é¶GÏ¢Úè ãé§ü çÜU ²ïã ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢
»ÜU S¢¢‰¢è S¢éHñ}¢¢Ý Á¢êÝ¢x¢ÉGè x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎ ãñ´ ¥¢ñÚ }¢çSÁ¢ÎéH
ãGÚ¢}¢ }¢ï´ x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜïU }¢S¢¢§H Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãñ´, §S¢ ÐÚ Î¢ñÇG
¥¢§ü ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU S¢¢‰¢è çx¢çÚzG¼¢Ú ãé±ï,
¼èÝ çÎÝ ãG±¢H¢¼ }¢ï´ Úãï çÈUÚ Î¢ñH¼ï ©GS}¢¢Ý ÝêÚè Ð¢à¢¢, x¢±ÝüÚ
}¢éËÜïU çãGÁ¢¢Á¢G ÜïU ãéGÁG¢êÚ §Ý ÜUè Ðïà¢è ãé§ü ±ã¢æ §‹ã¢ï´ Ýï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè ¥¢ñÚ
ãGÝÈGUè ãG¢çÜU}¢ Ýï §Ý S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ Ý¢}¢¢ çH¶±¢ çH²¢, ©S¢ ±vG¼
çÚã¢§ü ãé§ü J ²ïã ¶GÏ¢Ú }¢ñ´ Ýï }¢¢ï’¼Ï¢Ú ©GH}¢¢ S¢ï S¢éÝè Á¢¢ï §S¢
±¢çÜGU»G }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢ï, çÈUÚ }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ ÜïU ÀÐï ãé±ï §çà¼ã¢Ú
.....(1)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 16
Îï¶ï Á¢¢ï ±ã¢æ ÜïU }¢¼GÏ¢¥G }¢èÚè }¢ï´ ÀÐï ‰¢ï, ±¢ïã §çà¼ã¢Ú Ðïà¢ ÜUÚ¼¢
ãêæ J çÈUÚ ÎêS¢Ú¢ §çà¼ã¢Ú }¢¥G ¼Á¢ü}¢¢ ±ãè´ }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ }¢ï´
ÀÐ¢ ±¢ïã |¢è Ðïà¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU çS¢±¢ çS¢. 1295 çã. }¢ï´
çÜU }¢éÁ¢GçãÚ(1) ãGÁ¢ ÜU¢ï x¢²¢ ‰¢¢, ÜGU¢çÈGUHï ÜUè Î¢ç¶GHè ÜU¢’Ï¢»
}¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ }¢ï´ ‰¢è, ÜU¢’Ï¢» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ ÜU¢ ÎÚ±¢Á¢G¢ Ï¢ãé¼ Ï¢éH‹Î ãñ,
¶G¢çÎ}¢ ªÐÚ Ï¢ñÆï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ ã¢‰¢ ÐÜUÇG ÜUÚ Î¢ç¶GHè ÜïU çH²ï
¶è´Ó¢ Úãï ‰¢ï, »ÜU }¢éx¢GH ÜUè ±Á¢G¥G ÐÚ ¥ÈGUS¢Ú ÜU¢ï Ï¢Î }¢Á¢GãÏ¢è
ÜU¢ à¢éÏ¢¢ ãé±¢, Á¢Ï¢ ±¢ïã Î¢ç¶GHè ÜïU çH²ï x¢²¢ ¶G¢çÎ}¢ Ýï {}¢ÜU¢
çÎ²¢, §S¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÜU¢ »ÜU x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ ±ã¢Ï¢è çS¢ÈGU¢çÚà¢ ÜU¢ï
Ï¢ÉG¢, ¥ÈGUS¢Ú ÜïU ãéGv}¢ S¢ï ©S¢ ±ã¢Ï¢è ÜïU S¢Ú ÐÚ ¶G¢çÎ}¢ Ýï §S¢
Á¢G¢ïÚ S¢ï Ó¢Ð¼ Hx¢¢§ü çÜU ¼}¢¢}¢ }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¥¢±¢Á¢G ÐãéæÓ¢è ã¢ïx¢è,
²ïã }¢ïÚè ¥¢æ¶ ÜU¢ Îï¶¢ ãé±¢ ãñ, ²ïã H¢ïx¢ Á¢Ï¢ Á¢¢¼ï ãñ´ ¥ÐÝ¢
}¢Á¢GãÏ¢ ÀéÐ¢¼ï Úã¼ï ãñ´ ±ÚÝ¢ S¢Á¢G¢ Ð¢¼ï ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 22 : x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ “ÈGU¼¢±H
ãGÚ}¢ñÝ” ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ¥SH Î¢ï ÈGU¼±ï Ðïà¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ, ÝèÁ¢G »ÜU çÜU¼¢Ï¢
}¢¼GÏ¢ê¥G¢ Ï¢}Ï¢§ü Ðïà¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 23 : ¥¢Ð ¼SÎèÜGU ÜUÚ¼ï ãñ́ çÜU ²ïã }¢¢ïãÚḯ ±ãè´ ÜïU ©GH}¢¢ ÜUè ãñ́ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢ñ´ ¼SÎèÜGU ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU Á¢¢ï }¢¢ïãGÚï´ §Ý ÈGU¼±¢ï´ }¢ï´ ãñ´, ±¢ïã ±ãè´ ÜUè ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 24 : v²êæÜUÚ ¥¢ñÚ çÜUS¢ ±Á¢ã S¢ï ¥¢Ð ¼SÎèÜGU ÜUÚ¼ï ãñ́ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢éÁ¢GçãÚ Ýï ²ïã Ï¢ÇG¢ ÈGU¼±¢ }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ |¢ïÁ¢¢ ‰¢¢
¥¢ñÚ ²ïã ÎêS¢Ú¢ ÈGU¼±¢ }¢ïÚï Î¢ïS¼ }¢¢ñH±è ÝÁ¢GèÚ ãéGS¢ñÝ ¥ãG}¢Î ¶G¢æ
S¢¢çãGÏ¢ }¢ãê}üG ¢ Ýï ¥ãG}¢Î¢Ï¢¢Î x¢éÁ¢Ú¢¼ S¢ï }¢ÎèÝ¢ à¢ÚèÈGU ÜU¢ï ç|¢Á¢±¢²¢
‰¢¢ ±ã¢æ ÜUè }¢¢ïãÚï´ ã¢ï ÜUÚ Ï¢ Á¢GÚè¥G» }¢¢ñH±è ¥GÏÎéH ãGÜGU S¢¢çãGÏ¢
}¢éÁ¢¢±Ú (²¢’Ýè }¢éã¢çÁ¢Ú) ÜïU, §Ý ÜïU Ð¢S¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ §‹ã¢ï´ Ýï
(1).....²¢’Ýè }¢ñ´ (§}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢æ )
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 17
}¢éÛ¢ï |¢ïÁ¢¢ J çÁ¢g¢ ÜU¢ çHÈGU¢ÈGU¢ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ }¢ḯ S¢éË¼G¢Ýè
çÅÜUÅ(1) Hx¢ï ãñæ Ðïà¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ J Ï¢ÇG¢ ÈGU¼±¢ }¢vÜU¢ à¢ÚèÈGU ÜUè
}¢¢ïãÚï´ ã¢ï ÜUÚ Ï¢Á¢GÚè¥G» }¢¢ñH¢Ý¢ ãG¢Á¢è ¥GÏÎéÚÁü ÁG ¢G¢ÜGU S¢¢çãGÏ¢ “}¢é¼ÃG ±ÈGUï
ÜU¢’Ï¢» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢” ÜïU Ï¢}Ï¢§ü }¢¢ñH±è ©G}¢LgèÝ S¢¢çãGÏ¢ ÜU¢ï ¥¢ñÚ
§Ý ÜïU ±¢çS¢¼ïG S¢ï }¢éÛ¢ï ÐãéæÓ¢¢ J çÁ¢g¢ ÜU¢ çHÈGU¢ÈGU¢ Ðïà¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ
¥¢ñÚ §S¢ ÜïU S¢¢‰¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ãG¢Á¢è ¥GÏÎéÚüÁGÁ¢G¢ÜU S¢¢çãGÏ¢ }¢vÜUè ÜU¢
²ïã ¶G¼G Á¢¢ï Ðïà¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ, }¢ïÚï Ý¢}¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ ¶G¼G ¥¢ñÚ Ðïà¢
ÜUÚ¼¢ ãêæ J ²ïã S¢ÚÎ¢Ú ©GH}¢¢» }¢vÜU» }¢é¥ÁG ÁG ¢G}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢éã}G }¢Î
S¢§üGÎ Ï¢¢Ï¢S¢èH Ýï }¢ïÚï Ý¢}¢ ¥ÐÝè }¢¢ïãÚ ÜïU S¢¢‰¢ }¢¥G §S¢è ÈGU¼±¢
ÜïU |¢ïÁ¢¢ J §S¢ ÜUè Ó¢‹Î S¢¼GÚ¢ï´ ÜU¢ wG¢éH¢S¢¢, ¼Á¢ü}¢¢ ²ïã ãñ :
“çÜU ²ïã ¶G¼G ãñ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Á¢ËH(2) ± ¥zGÁ¢GH }¢ïÚï
S¢ÚÎ¢Ú ¥¢ñÚ }¢ïÚï |¢¢§ü ¥¢ñÚ }¢ïÚï }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢
ÜGU¢çÎÚè }¢éãG}}¢Îè ãGÝÈGUè ÜU¢ï çÜU §Ý ÜUè S¢¥G¢Î¼ ¥¢ñÚ Á¢H¢H¼
ã}¢ïà¢¢ Úãï J ±¢ïã ¥¢Î¢Ï¢ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜïU LyÏ¢ï ÜïU H¢§ÜGU ãñ´ ãçÎÄ²¢
|¢ïÁ¢ ÜUÚ ¥GÁ¢üG ãñ çÜU ¥¢Ð ÜU¢ §GÁ¢¢H¢(3) Á¢¢ï ¥¢Ð Ýï Ú¢çÈGUçÁ¢G²¢ḯ (4)
(1).....ãéÜG êU}¢¼è çÅÜUÅ (2).....Á¢HèHéH ÜGUÎí, Ï¢ãé¼ Ï¢éÁ¢G éx¢ü (3).....çÚS¢¢H¢
(4).....Ú¢çÈGUÁ¢Gè ÜUè Á¢}¥G Ú±¢çÈGUÁ¢G ãñ, }¢éÚ¢Î §S¢ S¢ï à¢è¥G¢ ãGÁ¢GÚ¢¼ ãñ́, ²ïã
§ç‹¼ã¢§ü x¢éS¼¢¶G ¥¢ñÚ Ï¢ï Ï¢¢ÜU çÈGUÜGU¢ü ãñ §Ý H¢ïx¢¢ḯ Ýï ¥ÐÝè ÝzGS¢¢Ýè wG±¢çãà¢¢¼
ÜUè ¼v}¢èH ÜUè ¶G¢ç¼GÚ à¢Ú§üG ¥ãGÜU¢}¢ ÜU¢ï ¼¢ïÇG }¢¢ïÇG ÜUÚ ¥¢ñÚ ¥ãG¢ÎèS¢ }¢ḯ Úg¢ï
Ï¢ÎH ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝè çÈGUÜGUã §üÁ¢¢Î ÜUÚ Hè ãñ, §Ý ÜïU ¥GÜUG ¢§Î x¢é}¢Ú¢ã ÜéUÝ ¥¢ñÚ
ÜéUçÈíUG Ä²¢¼ ÐÚ }¢ÏÝè ãñ́ }¢S¢HÝ “(i) }¢éÎïü Î¢ïÏ¢¢Ú¢ Îé‹²¢ }¢ḯ ¥¢»æx¢ï, (ii) MãG ÎêS¢Úï
Ï¢ÎÝ }¢ï´ ¥¢»x¢è (iii) ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè MãG, ¥¢§}}¢» ¥ãHï Ï¢ñ¼ }¢ï´
}¢é‹¼çÜGUH ãé§ü ãñ (iv) §}¢¢}¢ï Ï¢¢ç¼GH wG¢éMÁ¢ ÜUÚï´x¢ï (v) §}¢¢}¢ï Ï¢¢ç¼GÝ ÜïU
wG¢éMÁ¢ ¼ÜU ¥}¢í ± Ýãè ¥ãGÜU¢}¢ }¢¢ï’¼GH Úãï´x¢ (vi) ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH j
S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ }¢éãG}}¢Î 6 ÐÚ ±ãGè H¢Ýï }¢ï´
x¢GH¼Gè ãé§ü ãñ” (N) §‹ãè ÜéUçÈíGUÄ²¢ ¥GÜGU¢§Î ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ §Ý ÜUè
¼vÈGUèÚ çÝã¢²¼ Á¢GMÚè ãñ J ²ïã H¢ïx¢ ç}¢ËH¼ï §SH¢ç}¢Ä²¢ S¢ï ¶G¢çÚÁ¢ ãñ´ ¥¢ñÚ
}¢é¼ügèÝ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ §Ý ÐÚ H¢x¢ê ã¢ï´x¢ï J (}¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G “ÈGU¼¢±¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢”
Á¢ÎèÎ, çÁ¢. 14 S¢. 128 ÚÁ¢G¢ ÈGU¢©‹Çïà¢Ý, H¢ã¢ñÚ)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 18
ÝïÓ¢çÚ²¢ï´(1)
(1).....²ïã çÈGUÜGU¢ü, }¢¢ñH±è §S}¢¢§üGH ÎïãH±è ÜïU }¢¢ï’¼çÜGUÎèÝ ± }¢éœ¢Ï¢ï§üGÝ ÜU¢
»ÜU }¢wGS¢êS¢ Å¢ïH¢ ãñ §S¢ ÜU¢ S¢æx¢ï Ï¢é‹²¢Î S¢Ú S¢çÄ²Î ¥ãG}¢Î ¶G¢Ý ¥GHèx¢ÉGè
Ýï Ú¶¢ ‰¢¢ §S¢ ÜU¢ }¢ÜüUÁ¢G “¥GHèx¢ÉG ÜU¢õHïÁ¢” ÜGUÚ¢Ú Ð¢²¢ }¢¢ñS¢êÈGU ÜïU
}¢é¥G¢ç±ÝèÝ }¢ï´ S¢Ú ¥¢x¢G¢ ¶G¢Ý, wG±¢Á¢¢ ¥Ë¼G¢ÈGU ãéGS¢ñÝ ãG¢Hè, ¥GËH¢}¢¢ çà¢ÏHè
Ý¢ï’}¢¢Ýè ¥¢ñÚ }¢¢ñH¢Ý¢ S¢}¢è©GËH¢ã ¶G¢æ ÎïãH±è ±x¢GñÚ¢ ãGÁ¢GÚ¢¼ ‰¢ï J }¢Á¢GãÏ¢è
}¢é¥G¢}¢H¢¼ }¢ï´ §Ý ÜïU ç}¢à¢Ý ÜU¢ï }¢¢ñH±è çÓ¢Ú¢x¢G ¥GHè, Ú¢§Å ¥¢ÝÚõÏ¢H,
S¢çÄ²Î ¥}¢èÚ ¥GHè Ó¢‹S¢êÚè, ±ÜGU¢LH }¢éËÜU (Ý±¢Ï¢ }¢éà¼¢ÜGU ãéGS¢ñÝ), }¢¢ïãGçS¢ÝéH
}¢éËÜGU (S¢çÄ²Î }¢ïãÎè ¥GHè ¶G¢æ) ¥¢ñÚ çÇÐÅè ÝÁ¢GèÚ ¥ãG}¢Î ±x¢GñÚ¢ Ýï ÐÚ±¢Ý
Ó¢ÉG¢Ýï }¢ï´ ÜU¢ï§ü ÜUS¢Ú Ý À¢ïÇGè, Ï¢çËÜU ã}¢¢ ±vG¼ Ý²¢ }¢Á¢GãÏ¢ Í¢ÇGÝï ¥¢ñÚ
}¢éÜGUgS¢ §SH¢}¢ ÜU¢ï Á¢GÏãG ÜUÚÝï }¢ï´ }¢S¢MÈGU Úãï J ²ïã çÈGUÜGU¢ü, ¥GÜGUèÎ» çÚS¢¢H¼
¥¢ñÚ ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU »ÜU Ó¢ïHï‹Á¢ ãñ J ÜéUGÚ¥¢Ýè ¼¢’Hè}¢¢¼ ÜïU
¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ã¢ïÝï ÜU¢ }¢ég§üG HïçÜUÝ ÜUH¢}¢ï §H¢ãè ÜïU ç¶GH¢ÈGU ÐéÚ ¥S¢Ú¢Ú
S¢¢çÁ¢Gà¢ ãñ,U Î¢’±¢ }¢éS¢H}¢¢Ý ã¢ïÝïU ÜU¢ ãñ HïçÜUÝ §Ý ÜïU ÝÁ¢GçÚÄ²¢¼ §SH¢}¢è
¼¢’Hè}¢¢¼ ÜU¢ï }¢S¶G ÜUÚ¼ï ãñ́, ÝïÓ¢Úè çÈGUÜïüUG ÜïU Ó¢‹Î ¥GÜUG ¢§Î }¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢»æ J
(i) ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè ÜU¢ï§ü ¥¢²¼ ²¢ §S¢ ÜU¢ ãéGv}¢ çÜUS¢è ÎêS¢Úè ¥¢²¼ S¢ï }¢‹S¢ê¶G
Ýãè´ J (ii) §Á¢}¢¢¥G ± çÜGU²¢S¢ ãéÁG Á¢¼ï à¢Ú§üG Ýãè´ J (iii) ¼vGHèÎ ±¢çÁ¢Ï¢ Ýãè´ J
(iv) à¢ñ¼G¢Ý ²¢ §ÏHèS¢ S¢ï }¢éÚ¢Î ÜU¢ï§ü ±éÁ¢êÎ Ýãè´ Ï¢çËÜU §‹S¢¢Ý ÜïU ÝzGS¢ï
¥}}¢¢Ú¢ ²¢ ÜéUGÃ±¼ï Ï¢ãèç}¢²¢ ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ J (v) Ó¢êæçÜU ¶GÏ¢Úï ±¢çãGÎ çS¢ÎìÜGU ±
çÜUÁGÏ¢ ÜU¢ »ãGç¼}¢¢H Ú¶¼è ãñ §S¢ çH²ï §SH¢}¢, ¶GÏ¢Ú §ãG¢Î ÜUè çÏ¢Ý¢ çÜU²ï
Á¢¢Ýï ±¢Hï »’ç¼Ú¢Á¢G¢¼ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ Îïã Ýãè´ J (vi) ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè ±Á¢G¥G ±
ÜGU¼G¥G §çwG¼²¢Ú ÜUÚÝ¢ à¢Ú¥GÝ }¢}¢Ýê¥G Ýãè´ J (vii) }¢ï’Ú¢Á¢ ¥¢ñÚ à¢vGÜïU S¢Îí
ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ wG±¢Ï¢ }¢ï´ Ðïà¢ ¥¢» J (viii) ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢ j }¢H¢§ÜU¢
¥¢ñÚ §ÏHèS¢ ÜU¢ çÜGUSS¢¢ ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ çÁ¢GRU ãé±¢ ±¢ïã çÜUS¢è ±¢çÜGU»G ÜUè
¶GÏ¢Ú Ýãè´ Ï¢çËÜU »ÜU ¼}¢S¢èH ãñ J (ix) }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢, ÝÏ¢éÃ±¼ ÜUè ÎHèH
Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ J (x) L§Ä²¼ï Ï¢¢Úè ¼¥G¢H¢ çÜUS¢è ¼GÚãG |¢è }¢é}¢çÜUÝ Ýãè´ J
(xi) Ðí¢}¢ïSÅÚè Ý¢ïÅ¢ï´ ÐÚ S¢êÎ HïÝ¢ Á¢¢§Á¢G ãñ (xii) à¢éãÎ¢ çÁ¢G‹Î¢ Ýãè´ ã¢ï¼ï J
(xiii) ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÜU¢ çÏ¢Ý Ï¢¢Ð ÜïU ÐñÎ¢ ã¢ïÝ¢ çÜUS¢è ¥¢²¼ S¢ï
S¢¢çÏ¢¼ Ýãè´ J (xiv) Ó¢¢ïÚ ÜïU çH²ï ã¢‰¢ ÜU¢ÅÝï ÜUè S¢Á¢G¢ Á¢¢ï ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ Ï¢²¢Ý
ãé§ü, Á¢GMÚè Ýãè´ J (xv) ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ çÁ¢GRU ÜUÎ¢ü çÁ¢‹Ý¢¼ S¢ï }¢éÚ¢Î S¢ãGÚ¢§ü H¢ïx¢
ãñ´ Ý çÜU Îï±, |¢ê¼ ±x¢GñÚ¢ (}¢éHwG¶GS¢ ¥Á¢G Ï¢Ú¼G¢Ý±è }¢Á¢G¢çH}¢ ÜUè ÜUã¢Ýè
¥GÏÎéH ãGÜUè}¢ ¶G¢æ ¥wG¼Ú à¢¢ãÁ¢ã¢æÐêÚè ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýè, Á¢ÝÚH çÐí‹ÅÁ¢üG, H¢ã¢ñÚ)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 19
±ã¢çÏ¢²¢ï´ x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ¢ï´ x¢é}¢Ú¢ã çÈGUÜGU¢ïZ ÜïU Úg ÜïU çH²ï
(1) (2)
¼¢HèÈGU çÜU²¢, ²ã¢æ ÐãéæÓ¢¢ }¢éÛ¢ï çÝã¢²¼ ÐS¢‹Î ¥¢²¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ Ýï
§S¢ ÜïU ¥¢ç¶GÚ }¢ḯ ±¢ïã çH¶ çÎ²¢ Á¢¢ï §S¢ ÜïU çH²ï H¢çÁ¢G}¢ ‰¢¢ J
¼ãGÚèÚ 22 ÚÏ¢è©GH ¥Ã±H çS¢. 1317 çã. }¢éãG}}¢Î S¢§üGÎ çÏ¢Ý Ï¢¢Ï¢S¢èH
}¢éçzG¼²ï à¢¢ÈGïU§GÄ²¢, S¢ÚÎ¢Úï ©GH}¢¢» }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢
(1).....}¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ±¤ã¢Ï¢ ÝÁ¢Îè ÜïU }¢¢ÝÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï ±ã¢Ï¢è ²¢
ÝÁ¢Îè ÜUã¼ï ãñ´ §S¢ çÈGUÜïüGU ÜïU H¢ïx¢, ¶G²¢H¢¼ï Ï¢¢ç¼GH¢ ¥¢ñÚ ¥GÜGU¢§GÎï ÈGU¢çS¢Î¢
Ú¶¼ï ãñ´, §ÏÝï ¥GÏÎéH ±¤ã¢Ï¢ ÝÁ¢Îè Ýï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ S¢ï ÜGUyH ±
çÜGU¼¢H ÜU¢ï Á¢¢§Á¢G ÜGUÚ¢Ú çÎ²¢, §Ý ÜUè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï H¢ñ´çÇ²¢æ Ï¢Ý¢Ý¢ |¢è Á¢¢§Á¢G
ÜUã¢ J S¢HÈïGU S¢¢çHãGèÝ ÜUè à¢¢Ý }¢ï´ x¢éS¼¢¶Gè ± Ï¢ï ¥ÎÏ¢è ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ ±¼GèÚ»
¶G¢S¢ Ï¢Ý¢²¢, ¼}¢¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢Ýï ¥G¢H}¢ ÜU¢ï }¢éà¢çÚÜU ÜGUÚ¢Ú çÎ²¢ ¥¢ñÚ §Ý S¢ï
§Ý ÜïU ¥}±¢H ÀèÝ HïÝ¢ ãGH¢H ¥¢ñÚ Á¢¢§Á¢G Ï¢çËÜU ±¢çÁ¢Ï¢ ÜGUÚ¢Ú çÎ²¢, §S¢è
¼GÚãG ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ J ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜUã¢ çÜU “±¢ïã }¢Ú ÜUÚ ç}¢^è
ã¢ï x¢», ©Ý ÜU¢ï ÜéUÀ ¶GÏ¢Ú Ýãè´”, “ÝÏ¢è j ÜU¢ Ý}¢¢Á¢G }¢ï´ ¶G²¢H ¥¢
Á¢¢» ¼¢ï Ý}¢¢Á¢G ÅêÅ Á¢¢¼è ãñ ¥¢ñÚ Ï¢ïH x¢{ï ÜU¢ ¥¢» ¼¢ï Ýãè´ ÅêÅ¼è” à¢ñ¼G¢Ý ÜU¢
§GË}¢, ãéGÁG¢êÚ j ÜïU §GË}¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ãñ”, “wG¢éÎ¢ Û¢êÅ Ï¢¢ïH S¢ÜU¼¢ ãñ
v²êæçÜU ±¢ïã ãÚ Ó¢èÁ¢G ÐÚ ÜGU¢çÎÚ ãñ” ±x¢GñÚ¢ ±x¢GñÚ¢ (}¢éHwG¶GS¢ ¥Á¢G ¼¢Úè¶Gï
ÝÁÎ ± çãGÁ¢¢Á¢G ¥Á¢G }¢ézG¼è }¢éãG}}¢Î ¥GÏÎéH ÜGUÄ²ê}¢ ÜGU¢çÎÚè
çÁ¢G²¢©H ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÏHèÜïUà¢‹Á¢G H¢ã¢ñÚ)
(2).....x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHçÎÄ²¼ |¢è ±ã¢çÏ¢Ä²¼ ÜUè »ÜU à¢¢¶G ãñ Ó¢‹Î ¥GÜGU¢§GÎ ÜïU
§GH¢±¢ Ï¢¢ÜGUè ¼}¢¢}¢ ¥GÜGU¢§GÎ }¢ï´ à¢ÚèÜU ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý ãG¢H ÜïU, ¥à¢Î Îï±Ï¢‹Îè
ÜéUÈíGU¢ï´ }¢ï´ |¢è ±¢ïã ²êæ à¢ÚèÜU ãñ´ çÜU §Ý ÜGU¢§H¢ï´ ÜU¢ï ÜU¢çÈGUÚ Ýãè´ Á¢¢Ý¼ï ¥¢ñÚ §Ý
ÜUè çÝSÏ¢¼ ãéGv}¢ ãñ çÜU Á¢¢ï §Ý ÜïU ÜéUÈíGU }¢ï´ à¢ÜU ÜUÚï ±¢ïã |¢è ÜU¢çÈGUÚ ãñ, x¢GñÚ
}¢éÜGUçËHÎèÝ ãGÁ¢GÚ¢¼ Ýï Ó¢¢Ú¢ï´ }¢Á¢GãÏ¢¢ï´ S¢ï Á¢éÎ¢ ¼}¢¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï ¥Hx¢ »ÜU
Ý§ü Ú¢ã çÝÜU¢Hè ãñ çÜU ¼vGHèÎ ÜU¢ï ãGÚ¢}¢ ± çÏ¢Î¥G¼ ÜUã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥¢§}}¢»
ÎèÝ ÜU¢ï x¢¢çH²¢æ Îï¼ï ãñ´ HïçÜUÝ ãGÜGUèÜGU¼Ý ²ïã ¼vHèÎ S¢ï ¶G¢Hè Ýãè´ v²êæçÜU
²ïã ¥¢§}}¢» ÎèÝ ÜUè ¼vGHèÎ ¼¢ï ÜUÚ¼ï Ýãè´ }¢x¢Ú à¢ñ¼G¢Ýï H§GüÝ ÜïU Á¢GMÚ
}¢éÜGUçËHÎ ãñ´ §S¢è ¼GÚãG ²ïã H¢ïx¢ çÜGU²¢S¢ ÜïU |¢è }¢éç‹ÜUÚ ãñ´ ¥¢ñÚ ãéGv}¢ï à¢Ú§üG ÜUè
M S¢ï çÜGU²¢S¢ ÜU¢ }¢é¼H G ÜGUÝ §‹ÜU¢Ú ÜéUÈíUG ãñ J (}¢éHwG¶SG ¢ ¥Á¢G Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼
Á¢ãïÁ¢G »Çèà¢Ý, çãGSS¢¢ ¥Ã±H, S¢. 61 }¢¼GÏ¢ê¥¢G }¢v¼Ï¢¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢ ÜUÚ¢Ó¢è)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 20
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 25 : x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜUè çÏ¢Î¥G¼ HéÁG¢ê}¢ï ÜéUÈíGU
¼ÜU ÐãéæÓ¢è ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ï¢ãé¼ ±Á¢ã S¢ï ÐãéæÓ¢è ãñ, ¼èÝ ±Á¢ãï´ ²ïã çÜU x¢ñGÚ
}¢éÜGUçËHÎèÝ, §Á¢}¢¢¥G(1) ¥¢ñÚ çÜGU²¢S¢(2) ¥¢ñÚ ¼vGHèÎ(3) ÜïU
(1).....§Á¢}¢¢¥G ÜU¢ Héx¢G±è }¢¢’Ý¢ Ðéw¼G ¢ ¥¢ñÚ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ §çS¼H¢ãGï à¢Ú¥G }¢ï´ §S¢
ÜU¢ }¢¢’Ý¢ ²ïã ãñ çÜU ãÚ Á¢G}¢¢Ýï ÜïU ¥G¢çÎH ± }¢éÁ¼çãÎ ©GH}¢¢» ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜU¢
çÜUS¢è ãévG }¢ ÐÚ }¢éœ¢çÈGUÜGU ã¢ï Á¢¢Ý¢, §Á¢}¢¢¥G, Á¢GMçÚ²¢¼ï ÎèÝ” }¢ï´ S¢ï ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÐÚ
¥G}¢H ÜUÚÝ¢ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ, §S¢ ÜU¢ }¢éç‹ÜUÚ ÜU¢çÈGUÚ ãñ J (}¢éHwG¶SG ¢ ¥Á¢G ÈGU¼¢±¢
ÚÁ¢Gç±Ä²¢, Á¢ÎèÎ, çÜU¼¢Ï¢éçSS¢²Ú, çÁ¢. 14 S¢. 288 ÚÁ¢G¢ ÈGU¢©‹Çïà¢Ý H¢ã¢ñÚ)
(2).....çÜGU²¢S¢ ÜU¢ Héx¢G±è }¢¢’Ý¢ : ¥‹Î¢Á¢G¢ Hx¢¢Ý¢ ãñ ¥¢ñÚ §çS¼H¢ãGï à¢Ú¥G
}¢ï´ çÜGU²¢S¢ ²ïã ãñ çÜU çÜUS¢è }¢‹S¢êS¢ ¥GHñã (çÁ¢S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ²¢
ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´ ±¢Á¢ïGã ãéGv}¢ ã¢ï) ÜïU ãéGv}¢ ÜU¢ï ©S¢ }¢¢’Ý¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Î ÐÚ Á¢¢ï §S¢
ãévG }¢ ÜïU çH²ï §GËH¼ Ï¢Ý¼¢ ãñ x¢GÚñ }¢‹S¢êS¢ ÜïU çH²ï S¢¢çÏ¢¼ çÜU²¢ Á¢¢» J }¢S¢HÝ :
ÝSS¢ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ãñ çÜU xG¢éH¢}¢¢ḯ ÜïU çH²ï Í¢Ú }¢ḯ ¥¢Ýï Á¢¢Ýï ÜïU çH²ï §Á¢¢Á¢G¼ ÜUè
Á¢GMÚ¼ Ýãè´ v²êæçÜU §S¢ }¢ḯ ãGÚÁ¢ ÐñÎ¢ ã¢ï¼¢ ãñ ¼¢ï §S¢ ÐÚ çÜGU²¢S¢ ÜUÚ¼ï ãé±ï çÏ¢ËHè
ÜïU Û¢êÅï ÜU¢ï Ý¢Ð¢ÜU ÜGUÚ¢Ú Ýãè´ çÎ²¢ Ï¢çËÜU }¢ÜUMã ÜUã¢ v²êæçÜU §S¢ ÜU¢ |¢è Í¢Ú¢ḯ
}¢ḯ ¥¢Ý¢ Á¢¢Ý¢ ãñ J “ÈGU¼¢±¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢” }¢ḯ ãñ çÜGU²¢S¢ ãéÁG Á¢¼ï à¢Ú§üG ãñ ¥¢ñÚ §S¢
ÜU¢ }¢é¼GHÜGUÝ §‹ÜU¢Ú ÜéUÈíGU ãñ (}¢éHwG¶GS¢ ¥Á¢G ÈGU¼¢±¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢, Á¢ÎèÎ,
çÜU¼¢Ï¢éçSS¢²Ú, çÁ¢. 14, S¢. 292 ÚÁ¢G¢ ÈGU¢©‹Çïà¢Ý H¢ãG¢ñÚ)
(3).....¼vGHèÎ ÜUè Î¢ï çÜGUS}¢ḯ ãñ́ (i) ¼vGHèÎï }¢ãGìÁ¢G (ii) ¼vGHèÎï à¢wGS¢è J
1...¼vGHèÎï }¢ãGìÁ¢G : (²¢’Ýè ¼vGHèÎï }¢é¼GHÜGU) ÜU¢ï ¥¢§}}¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï
Á¢GMçÚÄ²¢¼ï ÎèÝ }¢ï´ à¢é}¢¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢, (¥‹ÝçÁ¢GÚ ÈGU¼¢±¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢ Á¢ÎèÎ,
çÜU¼¢Ï¢éçSS¢²Ú, çÁ¢. 14. S¢. 290-291), ¥¢ñÚ Á¢GMçÚÄ²¢¼ï ÎèÝ ÜU¢ }¢éç‹ÜUÚ
}¢éS¢H}¢¢Ý Ýãè´,
2...¼vGHèÎï à¢wGS¢è : ²¢’Ýè çÜUS¢è x¢GñÚ }¢éÁ¼çãÎ à¢wGS¢ ÜU¢ï ¥¢§}}¢»
¥ÚÏ¢¥G¢, §}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢, §}¢¢}¢ }¢¢çHÜU, §}¢¢}¢ à¢¢ÈïGU§üG ¥¢ñÚ
§}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý ãG}Ï¢H (F) }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è »ÜU §}¢¢}¢ ÜUè
¼vGHèÎ §S¢ ¼GÚãG ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ çÜU ±¢ïã ©S¢ §}¢¢}¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ ¥ãGÜU¢}¢ }¢ï´ ©S¢
ÜU¢ }¢éÜGUçËHÎ ã¢ï, }¢éÜGUçËHÎ à¢wGS¢ ÜïU çH²ï çÜUS¢è }¢S¥Hï }¢ï´ »ÜU §}¢¢}¢
ÜUè ¼vGHèÎ ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ çÜUS¢è }¢S¥Hï }¢ï´ ÎêS¢Úï §}¢¢}¢ ÜUè ¼vGHèÎ ÜUÚÝ¢
ãGÚ¢}¢ ãñ J ¼vGHèÎï à¢wGS¢è ÜU¢ §‹ÜU¢Ú }¢ÜULãï ¼ãGÚè}¢è ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ }¢éç‹ÜUÚ =
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 21
}¢éç‹ÜUÚ ãñ́ Á¢ñS¢¢ çÜU ©Ý ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ḯ S¢ï Á¢G¢çãÚ ãñ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU Ðïà±¢
Ý±¢Ï¢ çS¢gèÜGU ãGS¢Ý ¶G¢æ Ýï çH¶¢ ãñ çÜU : “çÜGU²¢S¢ï Ï¢¢ç¼GH ±
§Á¢}¢¢¥G Ï¢ï ¥S¢Ú ¥¢}¢Î J” ¥¢ñÚ ã}¢¢Úï ¥¢§}}¢¢ ¼S¢ÚèãG ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãñ´ çÜU “§Á¢}¢¢¥G, çÜGU²¢S¢, ± ¼vGHèÎ Á¢GMçÚÄ²¢¼ï ÎèÝ(1) S¢ï ãñ´ J”
= x¢é}¢Ú¢ã ãñ, ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ çÜU “çÜUS¢è x¢GñÚ
}¢éÁ¼çãÎ (²¢’Ýè ¥G¢}¢ ¥¢Î}¢è) ÜU¢ï ²ïã §çwG¼²¢Ú Ýãè´ çÜU ¥ÐÝè Ú¢» S¢ï çÜUS¢è
ãGÎèS¢ï }¢é¼¥GçËHÜGïU ¥ãGÜU¢}¢ï ÈGUÚ§GÄ²¢ }¢Úç±Ä²¢ ÜéU¼éÏ¢ï ãGÎèS¢ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚï”
(¥GÜGU¢§Îï ãGvGÜGU¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼, S¢ÈGUãG¢ 13, ÚÁ¢G¢ »ÜïUÇ}¢è Ï¢}Ï¢§ü)
(1).....Á¢GMçÚÄ²¢¼ï ÎèÝ ±¢ïã }¢S¢¢§H ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï ãÚ ¶G¢S¢¢ï ¥G¢}¢ Á¢¢Ý¼ï ãñ´,
Á¢ñS¢ï ¥ËH¢ã 1 ÜUè ±ãGÎ¢çÝÄ²¼, ¥ç}Ï¢²¢ (J) ÜUè ÝéÏ¢éÃ±¼,
Á¢‹Ý¼ ± Ý¢Ú, ãGàÚ ± ÝàÚ ±x¢GñÚã¢ (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ Á¢ãïÁ¢G »Çèà¢Ý, çãGSS¢¢
¥Ã±H, ¥GÜGU¢§Î ÜU¢ Ï¢²¢Ý, §ü}¢¢Ý ± ÜéUÈíGU ÜU¢ Ï¢²¢Ý çÁ¢. 1 S¢. 44 }¢v¼Ï¢¢
ÚÁ¢Gç±Ä²¢, ¥¢Ú¢}¢ Ï¢¢x¢G ÜUÚ¢Ó¢è), }¢Á¢GÜêUÚ¢ }¢S¢¢§H }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è }¢ï´ |¢è à¢ÜU¢ï
à¢éÏ¢¢ ²¢ ¼¢±èH ÜUè x¢é‹Á¢¢§à¢ ãÚçx¢Á¢G Ýãè´, Á¢¢ï à¢wGS¢ §Ý Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ï ¼¢ï ãGÜGU ÜUãï
¥¢ñÚ §Ý HzGÁ¢G¢ï´ ÜU¢ §ÜGUÚ¢Ú ÜUÚï }¢x¢Ú §Ý ÜïU çH²ï Ý» }¢¢’Ý¢ x¢ÉGï }¢S¢HÝ ²êæ
ÜUãï çÜU Á¢‹Ý¼ ± Î¢ïÁ¢G¶G ± ãàÚ ± ÝàÚ ± S¢±¢Ï¢ ± ¥GÁ¢G¢Ï¢ S¢ï »ïS¢ï }¢¢’Ý¢
}¢éÚ¢Î ãñ´ Á¢¢ï §Ý ÜïU Á¢G¢çãÚ ¥ËÈGU¢Á¢G S¢ï S¢}¢Û¢ }¢ï´ Ýãè´ ¥¢¼ï ²¢’Ýè S¢±¢Ï¢ ÜïU
}¢¢’Ý¢ ¥ÐÝï ãGS¢Ý¢¼ (ÝïçÜU²¢ï´) ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ wG¢éà¢ ã¢ïÝ¢ ¥¢ñÚ ¥GÁ¢G¢Ï¢, ¥ÐÝï
Ï¢éÚï ¥¢’}¢¢H ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ x¢G}¢x¢èÝ ã¢ïÝ¢ ãñ ²¢ ²ïã çÜU ±¢ïã MãG¢Ýè HÁGÁ¢G¼ï´ ¥¢ñÚ
Ï¢¢ç¼GÝè }¢¢’Ý¢ ãñ´, ±¢ïã ²ÜGUèÝÝ ÜU¢çÈGUÚ ãñ v²êæçÜU §Ý ©}¢êÚ ÐÚ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU
¥¢ñÚ ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´ ¶éHï ãé±ï §Úà¢¢Î¢¼ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´ J ²êæãè ²ïã ÜUãÝ¢ |¢è ÜéUÈíGU
ãñ çÜU Ðñx¢G}Ï¢Ú¢ï´ Ýï ¥ÐÝè ¥ÐÝè ©}}¢¼¢ï´ ÜïU S¢¢}¢Ýï Á¢¢ï ÜUH¢}¢, ÜUH¢}¢ï §H¢ãè
Ï¢¼¢ ÜUÚ Ðïà¢ çÜU²¢ ±¢ïã ãÚçx¢Á¢G ÜUH¢}¢ï §H¢ãè Ýãè´ ‰¢¢ Ï¢çËÜU ±¢ïã S¢Ï¢ ©‹ãè´
Ðñx¢G}Ï¢Ú¢ï´ ÜïU çÎH¢ï´ ÜïU ¶G²¢H¢¼ ‰¢ï Á¢¢ï ÈGUÃ±¢Úï ÜïU Ð¢Ýè ÜUè ¼GÚãG ©Ý ÜïU ÜéUGHêÏ¢
S¢ï Á¢¢ïà¢ }¢¢Ú ÜUÚ çÝÜUHï ¥¢ñÚ çÈUÚ ©‹ãè´ ÜïU çÎH¢ï´ ÐÚ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï x¢» J
²êæãè ²ïã ÜUãÝ¢ çÜU Ý Î¢ïÁ¢G¶G }¢ḯ S¢¢æÐ, çÏ¢ÓÀê ¥¢ñÚ Á¢G‹Á¢èÚḯ ãñ́, ¥¢ñÚ Ý
±¢ïã ¥GÁ¢G¢Ï¢ çÁ¢Ý ÜU¢ çÁ¢GRU }¢éS¢H}¢¢Ý¢ḯ }¢ḯ Ú¢§Á¢ ãñ, Ý Î¢ïÁ¢G¶G ÜU¢ ÜU¢ï§ü ±éÁ¢êÎ
¶G¢çÚÁ¢è ãñ Ï¢çËÜU Îé‹²¢ }¢ḯ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè Ý¢ÈGUÚ}¢¢Ýè S¢ï Á¢¢ï ÜéUËÈGU¼
(¼vHèÈGU) MãG ÜU¢ï ãé§ü ‰¢è Ï¢S¢ §S¢è MãG¢Ýè ¥çÁ¢GÄ²¼ ÜU¢ ¥¢’H¢ ÎÚÁ¢ï ÐÚ
}¢ãGS¢êS¢ ã¢ïÝ¢ §S¢è ÜU¢ Ý¢}¢ Î¢ïÁ¢G¶G ¥¢ñÚ Á¢ã‹Ý}¢ ãñ́ ²ïã S¢Ï¢ ÜéUÈíGïU ÜGU¼G§üG ãñ J =
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 22
Îï¶¢ï “ÜUà¢ÈéUH G ¥S¢Ú¢Ú” §}¢¢}¢ ¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G Ï¢é¶G¢Úè(1)
}¢¼GÏ¢¥G ÜéUGSyG¢éÝyG¢éçÝ²¢ ¥¢ñÚ “ÈGUS¢êHéH Ï¢Î¢§¥G” }¢¼GÏ¢¥G
§S¼}Ï¢êH ¥¢ñÚ }¢±¢çÜGUÈGU ± à¢ãïüG }¢±¢çÜGUÈGU ¥¢ñÚ ÈGU±¢ç¼ãG ±x¢GñÚ¢,
¥¢ñÚ Á¢GMçÚ²¢¼ï ÎèÝ ÜU¢ }¢éç‹ÜUÚ }¢éS¢H}¢¢Ý Ýãè´ ãñ J Îï¶¢ï
¼‹±èLH ¥Ï¢S¢¢Ú ¥¢ñÚ ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú ¥¢ñÚ à¢ãïüG çÈGUÜGUãï ¥vÏ¢Ú
¥¢ñÚ ¥ÎH¢}¢ §}¢¢}¢ §ÏÝï ãGÁ¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢ãGLÚ¢ü§ÜGU ¥¢ñÚ ÚgéH
}¢éãG¼¢Ú(2) ±x¢ñGÚ¢ ±x¢GñÚ¢ J Ó¢¢ñ‰¢ï ²ïã çÜU §Ý ÜïU §}¢¢}¢ §S}¢¢§üGH
ÎïãH±è Ýï §üÁ¢G¢ãéGH ãGÜGU }¢ï´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ï }¢ÜU¢Ý ±
Á¢ã¼ S¢ï Ð¢ÜU }¢¢ÝÝï ÜïU ¥GÜGUèÎ» ÎèÝè ÜU¢ï çÏ¢Î¥G¼ï ãGÜGUèÜGUè
= ²êæãè ²ïã S¢}¢Û¢Ý¢ çÜU Ý Á¢‹Ý¼ }¢ï´ }¢ï±ï ãñ´ Ý Ï¢¢x¢G, Ý }¢ãGH ãñ´, Ý ÝãìÚï´ ãñ´, Ý
ãGêÚï´ ãñ´, Ý çx¢GH}¢¢Ý ãñ´, Ý Á¢‹Ý¼ ÜU¢ ÜU¢ï§ü ±éÁ¢êÎ ¶G¢çÚÁ¢è ãñ Ï¢çËÜU Îé‹²¢ }¢ï´
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢ÚÎ¢Úè ÜUè Á¢¢ï Ú¢ãG¼ MãG ÜU¢ï ãé§ü ‰¢è Ï¢S¢ §S¢è
MãG¢Ýè Ú¢ãG¼ ÜU¢ ¥¢’H¢ ÎÚÁ¢ï ÐÚ ãG¢çS¢H ã¢ïÝ¢ §S¢è ÜU¢ Ý¢}¢ Á¢‹Ý¼ ãñ, ²ïã |¢è
ÜGU¼G¥GÝ ÜéUÈíGU ãñ J ²êæãè ²ïã ÜUãÝ¢ çÜU ¥ËH¢ã 1 Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï ¥GÁ¢Gè}¢ }¢ï´
çÁ¢Ý çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜU¢ çÁ¢GRU ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ, Ý §Ý ÜU¢ ÜU¢ï§ü ¥SH ±éÁ¢êÎ ãñ, Ý §Ý ÜU¢
}¢¢ñÁ¢êÎ ã¢ïÝ¢ }¢é}¢çÜUÝ ãñ, Ï¢çËÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝè ãÚ }¢wGHêÜGU }¢ï´ Á¢¢ï
}¢éwG¼çHÈGU çÜGUS}¢ ÜUè ÜéUGÃ±¼ï´ Ú¶è ãñ´ Á¢ñS¢ï Ðã¢ÇG¢ï´ ÜUè S¢wG¼è, Ð¢Ýè ÜUè Ú±¢Ýè,
ÝÏ¢¢¼¢¼ ÜUè çÈGUÚ¢±¢Ýè, Ï¢S¢ §‹ãèæ ÜéUGÃ±¼¢ï´ ÜU¢ Ý¢}¢ çÈGUçÚà¼¢ ãñ, §‹S¢¢Ý }¢ï´ Á¢¢ï
ÝïÜUè ÜUÚÝï ÜUè ÜéUGÃ±¼ï´ ãñ´ Ï¢S¢ ±¢ïãè ©S¢ ÜïU çÈGUçÚà¼ï ãñ´ ²ïã |¢è çÏ¢H ÜGU¼G¥G
±H ²ÜGUèÝ ÜéUÈíGU ãñ J ²êæãè çÁ¢‹Ý ± à¢²¢¼GèÝ ÜïU ±éÁ¢êÎ ÜU¢ §‹ÜU¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢Îè
ÜUè ÜéUGÃ±¼ ÜU¢ Ý¢}¢ çÁ¢‹Ý ²¢ à¢ñ¼G¢Ý Ú¶Ý¢ ÜéUÈíGU ãñ ¥¢ñÚ »ïS¢ï ¥vG±¢H ÜïU
ÜGU¢§H ²ÜGUèÝÝ ÜU¢çÈGUÚ ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢Ú¢ÎÚè S¢ï ¶G¢çÚÁ¢ ãñ´ J
(}¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G »’ç¼ÜGU¢ÎéH ¥ãGÏ¢¢Ï¢ çÈGUH Á¢}¢èH, ¥H }¢¢’MÈGU ÎS¢ ¥GÜUG èÎï,
¥Á¢G ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ . S¢. 77-81 }¢¼GÏ¢ê¥¢G ÈGUÚèÎ Ï¢éÜU SÅ¢ïH H¢ã¢ñÚ)
.....(1)
.....(2)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 23
Ï¢¼¢²¢(1) ¥¢ñÚ ²ïã ÜUçH}¢» ÜéUÈíGU ãñ J Îï¶¢ï ÈGU¼¢±¢ ÜGU¢Á¢Gè ¶G¢æ
± ÈGU¼¢±¢ ¥G¢H}¢x¢èÚè(2) ±x¢GñÚ¢ J Ð¢æÓ¢±è´, §Ý ÜïU §}¢¢}¢ }¢Á¢GÜêUÚ
Ýï “¼çvG±²¼éH §ü}¢¢Ý(3) }¢ï´ ¥ç}Ï¢²¢ J ÜUè à¢¢Ý }¢ḯ
(1).....§üÁ¢G¢ãéGH ãGÜGU (¥Á¢G §S}¢¢§üGH ÎïãH±è) S¢ÈGUãG¢ 35-36 }¢¼GÏ¢»G ÈGU¢MÜGUè }¢ï´ ãñ
(²¢’Ýè
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ï Á¢G}¢¢Ý ± }¢ÜU¢Ý ± Á¢ãì¼ S¢ï Ð¢ÜU Á¢¢ÝÝ¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢
ÎèÎ¢Ú çÏ¢H¢ ÜñUÈGU }¢¢ÝÝ¢ çÏ¢Î¥G¼ ± x¢é}¢Ú¢ãè ãñ) S¢ÎLàà¢Úè¥G¢, Ï¢ÎLœ¢GÚèÜGU¢
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥}¢Á¢Î ¥GHè ¥¢’Á¢G}¢è I §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU :
“¥ËH¢ã ÜU¢ ÎèÎ¢Ú çÏ¢H¢ ÜñUÈGU }¢¢ÝÝ¢ ¥¢ñÚ Á¢G}¢¢Ý ± }¢ÜU¢Ý ± Á¢ãì¼ S¢ï
Ð¢ÜU Á¢¢ÝÝ¢, ¼}¢¢}¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ ¥GÜGUèÎ¢ ãñ ¼¢ï §S¢ ÜGU¢§H
(§S}¢¢§üGH ÎïãH±è) Ýï ¼}¢¢}¢ Ðïà±¢²¢Ýï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜU¢ï x¢é}¢Ú¢ã ± çÏ¢Î¥G¼è
ÜGUÚ¢Ú çÎ²¢, Ï¢ãGLÚ¢ü§ÜGU, ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú, ¥G¢H}¢x¢èÚè }¢ï´ ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
ÜïU çH²ï Á¢¢ï }¢ÜU¢Ý S¢¢çÏ¢¼ ÜUÚï ÜU¢çÈGUÚ ãñ J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, Á¢ãïÁ¢G »Çèà¢Ý,
çãGSS¢¢ ¥Ã±H, çÁ¢. 1. S¢. 55 }¢¼GÏ¢ê¥G¢ }¢v¼Ï¢» ÚÁ¢Gç±Ä²¢ ÜUÚ¢Ó¢è)
.....(2)
(3).....“¼çvG±²¼éH §ü}¢¢Ý” çÝã¢²¼ }¢é¼Ý¢çÁ¢G¥G¢ ¥¢ñÚ LS±¢» Á¢G}¢¢Ý¢

çÜU¼¢Ï¢ ãñ, ²ïã ÎÚ ãGÜGUèÜGU¼ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ±¤ã¢Ï¢ ÝÁ¢Îè ÜUè ¼SÝèÈGU
“çÜUy¢¢Ï¢éœ¢¢ñãGèÎ” ÜU¢ §ü}¢¢Ý S¢¢ïÁ¢G ¼Á¢ü}¢¢ ãñ Á¢¢ï çÜU §S}¢¢§üGH ÎïãH±è ÜU¢
çS¢²¢ã ÜU¢ÚÝ¢}¢¢ ãñ §S¢ “¼çvG±Ä²¼éH §ü}¢¢Ý” ãè ÜUè ±Á¢ã S¢ï Ð¢ÜU ± çã‹Î
}¢ï´ Ý» Ý» çÈGUÜGU¢ïZ Ýï Á¢Ý}¢ çH²¢ ¥¢ñÚ Hï Úãï ãñ´ §S¢ ÜUè Ó¢‹Î »ÜU §GÏ¢¢Ú¼¢ï´
ÜU¢ wG¢éH¢S¢¢ }¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢»æ J (i) çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ }¢éãG}}¢Î ²¢ ¥GHè ãñ ±¢ïã
çÜUS¢è Ó¢èÁ¢G ÜU¢ }¢éwG¼¢Ú Ýãè´ (ii) ãéGÁG¢êÚ j }¢Ú ÜUÚ ç}¢^è }¢ï´ ç}¢H x¢»
(iii) ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´ çÁ¢S¢ ã±¢ ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ x¢²¢ ‰¢¢ çÜU
»ÜU ã±¢ Ó¢Hïx¢è ¥¢ñÚ S¢¢Úï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ©Æ¢ Hïx¢è ±¢ïã ã±¢ Ó¢H Ó¢éÜUè ãñ
çHã¢Á¢G¢ ¥Ï¢ Îé‹²¢ }¢ï´ ÜU¢ï§ü }¢éS¢H}¢¢Ý Ý Úã¢ (HïçÜUÝ §S¢ Ýï ²ïã Ý S¢¢ïÓ¢¢ çÜU
§S¢ S¢êÚ¼ }¢ï´ ¼ê wG¢éÎ |¢è ÜU¢çÈGUÚ ã¢ï x¢²¢) (iv) ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ ± ¥¢ñçH²¢»
©GÁGÁ¢G¢}¢ ÜU¢ï Ó¢¢ïãÇGï ± Ó¢}¢¢Ú S¢ï ¼àÏ¢èã Îï¼ï ãé±ï çH¶¢ çÜU §Ý S¢ï çÜUS¢è ãG¢Á¢¼
Ú±¢§ü ÜUè ¼±vGÜGU¢ï¥G Ýãè´ Ú¶Ýè Ó¢¢çã²ï J (v) çÚÁGÜGU }¢ï´ ±éS¥G¼, ¼‹ÎéLS¼¢ï´
ÜU¢ï Ï¢è}¢¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢è}¢¢Ú¢ïæ ÜU¢ï ¼‹ÎéLS¼ ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ }¢éçàÜUH ÜéUà¢¢§ü, ²ïã S¢Ï¢
¥ËH¢ã ÜUè à¢¢Ý ãñ çÜUS¢è ÝÏ¢è, ±Hè ²¢ |¢ê¼, ÐÚè ÜUè =
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 24
S¢wG¼ x¢éS¼¢¶Gè ÜïU ÜUçH}¢ï çH¶ï ¥¢ñÚ ²ïã ÜéUÈíUG ãñ J Îï¶¢ï “çà¢ÈGU¢
à¢ÚèÈGU” ÜGU¢Á¢Gè §G²¢Á¢G(1) ¥¢ñÚ S¢ñÈéUGH }¢SHêH” §}¢¢}¢ S¢éÏ¢éÜUè
±x¢ñGÚ¢ J ÀÅè §S¢è “¼çvG±²¼éH §ü}¢¢Ý” }¢ï´ ã}¢¢Úï ÝÏ¢è
6 ÜïU }¢é¼¥GçËHÜU }¢Ú ÜUÚ ç}¢^è }¢ï´ ç}¢H Á¢¢Ý¢(2)
çH¶¢ ãñ ¥¢ñÚ §}¢¢}¢¢ï´ Ýï ¼S¢ÚèãG ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ çÜU ²ïã “ÜéUÈíGU” ãñ J
Îï¶¢ï “à¢ãïüG }¢±¢çãÏ¢” ¥GËH¢}¢¢ ÁG¢éÚÜGU¢Ýè, }¢¼GÏ¢¥G ç}¢SÚ J S¢¢¼±èæ
²ïã çÜU S¢¢Ú¢ çÈGUÜGU¢ü ¼vGHèÎ ÜU¢ï çà¢ÜüU ¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý }¢éÜGUçËHÎèÝ
ÜU¢ï }¢éà¢çÚÜU ÜUã¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã ÜUçH}¢» ÜéUÈíGU ãñ J Îï¶¢ï ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú
± ÎÚÚ ± xG¢éÚÚ ± }¢Á¢}¢©GH ¥‹ãÚ ± ¥G¢H}¢x¢èÚè(3) ± à¢ãïüG
çÈGUÜGUãï ¥vÏ¢Ú ±x¢GñÚ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 26 : »ïS¢ï }¢éÏ¢¼Îï¥G ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢
v²¢ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢ãìGÁ¢G Ï¢¢ç¼GH ãñ J Îï¶¢ï à¢ãïüG çÈGUÜGUãï ¥vÏ¢Ú ± ÈGU±¢¼ïãG
à¢ãïüG }¢éS¢ËH}¢, ± ÈGUy¢ãéGH ÜGUÎèÚ à¢ãïüG çãÎ¢²¢(4) ±x¢GñÚ¢ J
= ²ïã à¢¢Ý Ýãè´ J Á¢¢ï §Ý ÜïU çH²ï »ïS¢¢ ¼S¢LüÈGU }¢¢Ýï ±¢ïã }¢éà¢çÚÜU ãñ J
(vi) ãGÚ}¢ï }¢ÎèÝ¢ ÜïU ¥ÎÏ¢¢ï »ãGç¼Ú¢}¢ ÜU¢ï çà¢ÜüU ÜGUÚ¢Ú çÎ²¢ (vii) ãéGÁG¢êÚ
j ÜïU Î¢ñÚ }¢ï´ |¢è ÜU¢çÈGUÚ Ï¢é¼¢ï´ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ýãè´ S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï J
§Ý ÜUè ÝÁ¢íG¢ï çÝ²¢Á¢G ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ }¢‹Ý¼ï´ }¢¢æx¢¼ï ‰¢ï §S¢ çH²ï ±¢ïã }¢éà¢çÚÜU ÆãÚï
S¢¢ï Á¢¢ï ¥¢Á¢ |¢è ÜU¢ï§ü çÜUS¢è ÜU¢ï çS¢ÈGU¢çÚà¢è S¢}¢Û¢ï ²¢ çÜUS¢è S¢ï }¢ÎÎ Ó¢¢ãï x¢¢ï
©S¢ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ÜU¢ Ï¢‹Î¢ S¢}¢Û¢ï, ¥Ï¢ê Á¢ãH ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú }¢éà¢çÚÜU ãñ
(viii) ¥ËH¢ã 1 ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ÜU¢ï x¢GñÏ¢ ÜU¢ §GË}¢ Ýãè´ J (}¢éHwG¶GS¢
¥Á¢G Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ ¥Ã±H, ±ã¢çÏ¢Ä²¢ ÜïU ¥GÜGU¢§Î ± ÜéUçÈíGUÄ²¢¼)
.....(1)
.....(2)
.....(3)
.....(4)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 25
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 27 : }¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï x¢¢Hè ÎïÝ¢ çÈGUSÜGU ãñ çÜU Ýãè´
¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï Ï¢éÚ¢ ÜUãÝï ±¢H¢ ÈGU¢çS¢ÜGU ãñ çÜU Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÈGU¢çS¢ÜGU ãñ “S¢ãGèãG Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU” }¢ï´ §S¢ ÜUè
ãGÎèS¢(1) ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 28 : çÏ¢Î¥G¼è ± ÈGU¢çS¢ÜGU ÜUè §}¢¢}¢¼ }¢ÜUMã ±
}¢}¢Ýê¥G ãñ ²¢ Ýãè´ ? §S¢ ÜUè v²¢ S¢‹¢Îï´ ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ }¢ÜUMã ãñ J Îï¶¢ï ¼GãG¼G¢±è, ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú ¥¢ñÚ ¼GãG¼G¢±è
}¢Ú¢çÜGUH ÈGUH¢ãG ¥¢ñÚ ¼Ï¢Ä²èÝéH ãGÜGU¢§ÜGU §}¢¢}¢ Á¢GñH§üG ¥¢ñÚ
ÚgéH }¢éãG¼¢Ú ¥¢ñÚ xG¢éçÝÄ²¢(2) ¥¢ñÚ S¢x¢GèÚè ¥¢ñÚ ÈGUyãéGH }¢éÏ¢èÝ
±x¢GñÚ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 29 : H¢ }¢Á¢GãÏ¢è çÈGUSÜGU ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : H¢ }¢Á¢GãÏ¢è ãÚ çÈGUSÜGU S¢ï Ï¢Î ¼Ú çÈGUSÜGU ãñ çÜU ²ïã Ï¢Î
}¢Á¢GãÏ¢è ãñ J Îï¶¢ï “xG¢éçÝÄ²¢”J(3) ¼GÏ¥G ÜéUGSyG¢é‹yG¢éçÝ²¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 30 : §}¢¢}¢ Ï¢Ý¢Ý¢ ÎèÝè ¼¢’Á¢Gè}¢ ãñ çÜU Ýãè´ ?
¥¢ñÚ }¢éÏ¢¼Îï¥G ÜUè ÎèÝè ¼¢’Á¢Gè}¢ ãGÚ¢}¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ J Îï¶¢ï ÚgéH }¢éãG¼¢Ú ¥¢ñÚ ÈGUyãG ± ¼GãG¼G¢±è(4) ¥¢ñÚ
Á¢ñGH§üG ±x¢GñÚ¢ ¥¢ñÚ ç}¢àÜU¢¼ à¢ÚèÈGU ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ ãGÎèS¢ ãñ çÜU “Á¢¢ï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 26
çÜUS¢è çÏ¢Î¥G¼ ±¢Hï ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢ ÜUÚï Ï¢ïà¢ÜU ©S¢ Ýï §SH¢}¢ ÜïU
É¢Ýï }¢ï´ }¢ÎÎ Îè”(1)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 31 : ÜU¢ï§ü ãGÎèS¢ S¢ãGèãG Ðïà¢ ÜUÚ S¢ÜU¼ï ãñ´ çÁ¢S¢
S¢ï Á¢G¢çãÚ ã¢ï çÜU }¢éÏ¢¼Îï»G ÈGU¢çS¢ÜGU ÜUè §}¢¢}¢¼ }¢ÜUMã ±
Ý¢ÎéLS¼ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : »ÜU ãGÎèS¢ï S¢ãGèãG Á¢¢ï ¥|¢è x¢éÁ¢GÚè ¥¢ñÚ çS¢ãG¢ãG S¢œ¢¢ S¢ï
S¢éÝÝï §ÏÝï }¢¢Á¢¢ }¢ï´ ãñ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã 6 Ýï
wG¢é¼GÏ¢¢ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ :
ÜU¢ï§ü ÈGU¢çS¢ÜGU çÜUS¢è }¢éS¢H}¢¢Ý ÜUè §}¢¢}¢¼ Ý ÜUÚï }¢x¢Ú

§S¢ ãG¢H¼ }¢ï´ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝè S¢H¼GÝ¼ ÜïU Á¢G¢ïÚ S¢ï ©S¢ï ÎÏ¢¢» çÜU
²ïã ©S¢ ÜUè ¼Ë±¢Ú ¥¢ñÚ ¼¢çÁ¢G²¢Ýï ÜU¢ ¶G¢ñÈGU Ú¶¼¢ ã¢ï J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 32 : çÁ¢S¢ ¼GÚãG Ý}¢¢Á¢G ãGÝÈGUè ÜUè, à¢¢ÈïGU§üG ÜïU ÐèÀï
Á¢¢§Á¢G ãñ ¼¢ï §S¢è ¼GÚãG x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎ¢ï´ ÜïU ÐèÀï v²êæ Ýãè´ Á¢¢§Á¢G ãñ
¥x¢Ú ±¢ïã |¢è çÚ¥G¢²¼ }¢Á¢GãÏ¢ï }¢évG¼Îè ÜUÚ Hï±ï´ ?
Á¢±¢Ï¢ : à¢¢ÈïGU§üGÄ²¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ãñ´, §Ý ÐÚ x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ¢ï´ ÜU¢
çÜGU²¢S¢ Ýãèæ ã¢ï S¢ÜU¼¢ J ²ãèæ Îïç¶²ï, ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ }¢éãG}}¢Î
S¢§üGÎ Ï¢¢Ï¢S¢èH S¢ÚÎ¢Úï ©GH}¢¢» }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ à¢¢ÈïGU§GÄ²éH
}¢Á¢GãÏ¢ ãñ´ §‹ã¢ï´ Ýï ¥¢ñÚ Îèx¢Ú }¢Á¢G¢çãÏ¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜïU }¢éçzG¼²¢Ýï
¥GÚÏ¢ Ýï §Ý x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎ¢ï´ ÜU¢ï çÏ¢H §çœ¢ÈGU¢ÜGU “x¢é}¢Ú¢ã” çH¶¢
ãñ, ¥|¢è }¢ñ´ à¢¢ÈïGU§GÄ²¢ ÜUè çÝSÏ¢¼ |¢è ÈGU¼¢±¢ ¥G¢H}¢x¢èÚè ÜU¢
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 27
ãG±¢H¢ Îï Ó¢éÜU¢ ãêæ çÜU ãGÝÈGUè S¢ï ¼¥GSS¢éÏ¢ Ú¶ï´ ¼¢ï ©Ý ÜïU ÐèÀï |¢è
Ý}¢¢Á¢G }¢‹¥G ãñ Ý çÜU x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ çÜU Ï¢Î }¢Á¢GãÏ¢ ¥¢ñÚ Ï¢Î
}¢Á¢GãÏ¢ |¢è »ïS¢ï çÁ¢Ý }¢ï´ Ï¢ãé¼ ÜéUçÈíGUÄ²¢ çÏ¢Î¥G¼ï´ ãñ´ ¥¢ñÚ ãGÝçÈGUÄ²¢
S¢ï ¼¥GSS¢éÏ¢ §¼Ý¢ çÜU ©Ý ÜU¢ï “}¢éà¢çÚÜU” ÜUã¼ï ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 33 : Ï¢¢’Á¢G §GÏ¢¢Ú¢¼ ÈéUGÜGUã¢ }¢ï´, ç}¢SHï à¢¢}¢è ±x¢GñÚ¢
ÜïU Á¢¢ï }¢Á¢GÜêUÚ ãñ çÜU Ý}¢¢Á¢G, çÏ¢Úü ± ÈGU¢çÁ¢Ú ÜUè §çvG¼Î¢ }¢ï´ Á¢¢§Á¢G
ãñ J ¥GH¢ ã¢Á¢G¢ ãGÎèS¢ §S¢ Á¢±¢Á¢G S¢ï v²¢
}¢éÚ¢Î ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã Á¢±¢Á¢G §S¢ }¢¢’Ý¢ ÐÚ ãñ çÜU ÈGUÁ¢üG ©¼Ú Á¢¢»x¢¢, Ý
²ïã çÜU ÜU¢ï§ü ÜUÚ¢ã¼ Ýãè´ J }¢ñ´ §‹ãè´ à¢¢}¢è ÜïU Î¢ï ¥vG±¢H S¢ï Ï¢²¢Ý
ÜUÚ Ó¢éÜU¢ çÜU “ÈGU¢çS¢ÜGU ± }¢éÏ¢¼Îï¥G ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G }¢ÜUMã ±
}¢‹¥G ãñ J” ¥SH Ï¢¢¼ ²ïã ãñ çÜU Ý}¢¢Á¢Gï ¥G¢}¢ ÜUè §}¢¢}¢¼
S¢H¢¼GèÝ wG¢éÎ ÜUÚ¼ï ãñ´ ²¢ ±¢ïã çÁ¢S¢ï ±¢ïã }¢éÜGUÚüÚ ÜUÚï´, ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G
±vG¼ ãéGvÜU¢}¢ Ï¢Î }¢Á¢GãÏ¢ ²¢ ÈGU¢çS¢ÜGU |¢è ãé±ï, ©Ý ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G
ÐÉGÝï S¢ï ±¢ïãè ¥‹Îïà¢¢ ‰¢¢ ¼Ë±¢Ú ¥¢ñÚ ¼¢çÁ¢G²¢Ýï ÜU¢, Á¢¢ï ãGÎèS¢
}¢ï´ x¢éÁ¢GÚ¢ J §S¢è çÏ¢Ý¢ ÐÚ ²ïã ãGÎèS¢ ¥¢§ü ãñ çÜU Á¢GMÚ¼ ÜïU ±vG¼
§Ý ÜïU ÐèÀï ÐÉG Hï J ¥¢ñÚ ©GH}¢¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU “²ïã ãéGv}¢
§S¢ S¢êÚ¼ }¢ï´ ãñ çÜU ©S¢ ÜU¢ çÈGUSÜGU ãGgï ÜéUÈíGU ¼ÜU Ý ÐãéæÓ¢¢ ã¢ï ¥¢ñÚ
ÜU¢ï§ü }¢Îïü S¢¢HïãG }¢¢ñÁ¢êÎ Ý ã¢ï J” Îï¶¢ï “¥à¥G¼éH H}¢¥G¢¼
à¢ãïüG ç}¢àÜU¢¼”(2) ¥¢ñÚ çÈUÚ §S¢ ãGÎèS¢ ÜïU ÝèÓ¢ï S¢¢ÈGU çH¶ çÎ²¢
(1).....ãGÎèS¢ ÜU¢ ¼Á¢ü}¢¢ : ãÚ ÝïÜU ± ÈGU¢çS¢ÜGU ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¢ï J
.....(2)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 28
ãñ çÜU “§Ý ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G }¢ÜUMã” ãñ J Îï¶¢ï “ç}¢ÜU¢ü¼ à¢ãïüG
ç}¢àÜU¢¼”(1) §GH¢±¢ Ï¢Úè´ §S¢ ãGÎèS¢ ÜUè çS¢¤GãG¼ }¢ï´ |¢è ©GH}¢¢»
}¢éãGçgS¢èÝ, ç}¢SH Î¢Úï ÜéUG¼GÝè ±x¢ñGÚ¢ ÜU¢ï ÜUH¢}¢ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ãGÎèS¢
ÜU¢ à¢éM¥G ÜU¢ ÅéÜUÇG¢ ²ïã ãñ J (2) ²¢’Ýè
ãÚ S¢éË¼G¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ çÁ¢ã¢Î ÜUÚ¢ï Ó¢¢ãï ±¢ïã ÝïÜU ã¢ï ²¢ Ï¢Î J §S¢è
S¢ï Ð¼¢ Ó¢H¼¢ ãñ çÜU ²ã¢æ Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï´ ÜU¢ çÁ¢GRU ãñ J }¢x¢Ú x¢GñÚ
}¢éÜGUçËHÎèÝ §S¢ ãGÎèS¢ ÐÚ ¥ÐÝè ¶G¢S¢ x¢GÚÁ¢G¢ïæ ÜïU çH²ï Á¢G¢ïÚ Îï¼ï
ãñ´ çÜU ¥x¢Ó¢ïü }¢éÏ¢¼Îï¥G ¥¢ñÚ ÈGU¢çS¢ÜGU ãñ´ }¢x¢Ú §Ý ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G
ÐÉGÝè ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Ðïà±¢ §S}¢¢§üGH ÎïãH±è Ýï |¢è ²ïãè
ãGÎèS¢ H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï ±¢’Á¢G }¢ï´ S¢éÝ¢ ÜUÚ çÁ¢ã¢Î ÐÚ ©|¢¢Ú¢ ‰¢¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 34 : Á¢±¢Á¢G ÜU¢ §¼GH¢ÜGU, }¢ÜUMã(3) ÐÚ |¢è
¥¢¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ¥¢¼¢ ãñ Îï¶¢ï ! “ÚgéH }¢éãG¼¢Ú”(4)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 35: }¢çSÁ¢Î Á¢¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ Ï¢Ý¢»æ, ±¢ïã ¶G¢S¢
¥ÐÝï çÈGUÜïüUG ÜïU çH²ï Ï¢Ý¢¼ï ãñ́ ²¢ ¥G¢}¢ ÜUçH}¢¢ x¢¢ï²¢ḯ ÜïU ±¢çS¢¼ïG ?
Á¢±¢Ï¢ : ¶G¢S¢ ¥ÐÝï çÈGUÜGïüU ÜïU çH²ï çÜU ©Ý ÜUè }¢Á¢GãÏ¢è }¢S¥Hï
(3).....}¢ÜUMã, çÈGUÜGUã ÜUè »ÜU §çS¼GH¢ãG ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ãñ
“Ý¢ÐS¢‹ÎèÎ¢ ÜU¢}¢” Á¢±¢Á¢G ÐÚ }¢ÜUMã ÜUè ç}¢S¢¢H Á¢ñS¢ï ¼GH¢ÜGU ÎïÝ¢ Á¢¢§Á¢G
ãñ }¢x¢Ú çÏ¢H¢ ±Á¢ã à¢Ú§üG ã¢ï ¼¢ï “}¢ÜUMã” ãñ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 29
S¢ï }¢éÏ¢¼Îï¥¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝï ÜUè }¢é}¢¢Ý¥G¼ ãñ Îï¶¢ï ¥GÚÏ¢
à¢ÚèÈGU ÜU¢ ÈGU¼¢±¢ S¢ÈGUãG¢ 80(1) Á¢¢ï }¢ñ´ Ýï Î¢ç¶GH çÜU²¢ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 36 : }¢éÏ¢¼Îï¥G ÜïU S¢¢‰¢ }¢ñH Á¢¢ïH ÜUÚÝï S¢ï }¢‹¥G
ã¢ïÝï ÜïU ¥Á¢G M» à¢Ú¥G v²¢ ÎH¢§H ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ãñ
¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¼éÛ¢ï |¢éH¢ Îï à¢ñ¼G¢Ý ¼¢ï ²¢Î ¥¢Ýï ÐÚ Á¢G¢çH}¢¢ï´ ÜïU Ð¢S¢
Ý Ï¢ñÆ J ¼zGS¢èÚï ¥ãG}¢Îè }¢ï´ ãñ çÜU Á¢G¢çH}¢¢ï´ S¢ï }¢éÚ¢Î ÜU¢çÈGUÚ
}¢éÏ¢¼Îï¥G ¥¢ñÚ ÈGU¢çS¢ÜGU S¢Ï¢ ãñ´ ²¢’Ýè §Ý S¢Ï¢
ÜïU Ð¢S¢ Ï¢ñÆÝ¢ }¢‹¥G ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 37 : ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü çÚ±¢²¼ »ïS¢è |¢è S¢¢çÏ¢¼ ãñ çÁ¢S¢
S¢ï }¢éÏ¢¼Îï§üGÝ ÜïU Á¢Ý¢Á¢Gï ÜUè Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝè ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ Ý}¢¢Á¢G
ÐÉGÝè }¢‹¥G ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÈGU¼¢±H ãGÚ}¢ñÝ ÜïU S¢ÈGUãG¢ 80 ÐÚ ²ïã ãGÎèS¢ ãñ J
¥¢ñÚ ²ïã ãGÎèS¢ ãñ J
(5)
¥¢ñÚ ²ïã ãGÎèS¢ ãñ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 30
²¢’Ýè }¢éÏ¢¼Îï¥G H¢ïx¢ Ï¢è}¢¢Ú ÐÇGï ¼¢ï
©Ý ÜU¢ï ÐêÀÝï ÜU¢ï Ý Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢Ú Á¢¢»æ ¼¢ï ©Ý ÜïU Á¢¢Ý¢Á¢Gï
ÐÚ Ý Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ Ý Ï¢ñÆ¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ ¶¢Ý¢
ÐèÝ¢, à¢¢Îè çÏ¢²¢ã Ý ÜUÚ¢ï, ©Ý ÜïU Á¢Ý¢Á¢Gï ÜUè Ý}¢¢Á¢G Ý ÐÉG¢ï ©Ý
ÜïU S¢¢‰¢ Ý}¢¢Á¢G Ý ÐÉG¢ï J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 38 : v²¢ }¢çSÁ¢Î }¢ï´ S¢Ï¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ ãGÜGU
ã¢ï¼¢ ãñ ? ¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢éS¢H}¢¢Ý ±¢ïã ãñ Á¢¢ï ã}¢¢Úï ÝÏ¢è 6 ÜUè
©}}¢¼ ã¢ï J ©}}¢¼ ÜïU Î¢ï }¢¢’Ý¢ ãñ´ J ©}}¢¼ï Î¢’±¼, çÁ¢‹ãï´ ÝÏ¢è
6 Ýï ãGÜGU ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢éH¢²¢ J ²êæ ¼¢ï ¼}¢¢}¢ ¥G¢H}¢,
ã}¢¢Úï ÝÏ¢è 6 ÜUè ©}}¢¼ ãñ´ ¥¢ñÚ ©}}¢¼ï §Á¢¢Ï¢¼,
±¢ïã çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï Ï¢éH¢Ý¢ ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ ¥¢ñÚ ãGÜGU ÜU¢ï ÐêÚ¢ }¢¢Ý¢, Á¢Ï¢
©}}¢¼, }¢é¼GHÜGU Ï¢¢ïH¼ï ãñ´ J ²ïãè ÎêS¢Úï }¢¢’Ý¢ }¢éÚ¢Î ã¢ï¼ï ãñ´ J §S¢
}¢¢’Ý¢ ÐÚ Á¢¢ï }¢éS¢H}¢¢Ý ãñ ©S¢ ÜïU çH²ï }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ãGÜGU ãñ }¢x¢Ú
}¢éÏ¢¼Îï¥G §S¢ }¢¢’Ý¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH Ýãè´ J Îï¶¢ï “¼¢ñÁ¢GèãG” §}¢¢}¢
S¢ÎLàà¢Úè¥G¢(2) ¥¢ñÚ “¼Ë±èãG”(3) §}¢¢}¢ ¼zG¼¢Á¢G¢Ýè
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 39 : v²¢ S¢Ï¢ }¢éS¢H}¢¢Ý Á¢¢ï ©}}¢¼ï §Á¢¢Ï¢¼ ã¢ï´
²¢’Ýè ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ã¢ï´, ©Ý S¢Ï¢ ÜU¢ ãGÜGU }¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ ?
(2)....S¢ÎLàà¢Úè¥G¢ S¢ï }¢éÚ¢Î ²ã¢æ ©GÏ¢ñÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ I ãñ´

.....(3)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 31
Á¢±¢Ï¢ : ©Ý S¢Ï¢ ÜU¢ ãGÜGU |¢è Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ýãè´ J Ï¢çËÜU Á¢¢ï }¢çSÁ¢Î
çÁ¢S¢ ÜGUÏ¢èHï ÜïU çH²ï Ï¢Ýï, ©S¢ ÜU¢ ãGÜGU ©S¢ }¢ï´ }¢éÜGUg}¢ ãñ J ±¢ïã
±vG¼ï ãG¢Á¢¼, ¥¢ñÚ¢ï´ ÜU¢ï §S¢ }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝï S¢ï Ú¢ïÜU S¢ÜU¼ï ãñ´ J Îï¶¢ï´
ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú J(1)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 40 : çÜUS¢è ±Á¢ã ¥¢ñÚ çÜUS¢è }¢SHïãG¼ S¢ï
}¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï, çÁ¢S¢ ÜU¢ ãGÜGU }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ‰¢¢, çÝÜU¢H ÎïÝ¢
Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢ Ýãè´ ? ¥¢ñÚ Ú¢ïÜUÝï ±¢H¢ Ï¢ }¢êçÁ¢Ï¢ ¥¢²¼ à¢ÚèÈGU
ÜïU, Á¢G¢çH}¢ ÜUãH¢»x¢¢ ²¢
Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ï¢ãé¼ S¢è S¢êÚ¼¢ï´ }¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï }¢çSÁ¢Î S¢ï Ú¢ïÜUÝ¢
¥¢ñÚ çÝÜU¢H ÎïÝ¢ à¢Úè¥G¼ Ýï Á¢¢§Á¢G Ú¶¢ ãñ Ï¢çËÜU ãéGv}¢ çÎ²¢ ãñ,
¥Á¢G¢æ Á¢é}H¢ HãS¢Ý ¥¢ñÚ ÜUÓÓ¢è Œ²¢Á¢G ¶¢Ýï ±¢H¢ ¥¢ñÚ ãGÎèS¢
}¢ï´ ãñ Á¢¢ï x¢é‹Á¢¢§à¢ Ð¢» ¥¢ñÚ
ÜéUGÚÏ¢¢Ýè Ý ÜUÚï, ±¢ïã ã}¢¢Úï }¢éS¢ËHï ÜïU Ð¢S¢ Ý ¥¢» J Îï¶¢ï §ÏÝï
}¢¢Á¢¢ J çÈGUÜGUã }¢ï´ ãéGv}¢ ãñ çÜU }¢êÁ¢Gè à¢wGS¢ ÜU¢ï }¢çSÁ¢Î S¢ï çÝÜU¢H
çÎ²¢ Á¢¢» J çÁ¢S¢ ÜïU ¥¢Ýï S¢ï Ï¢Úã}¢è ÐñÎ¢ ã¢ï¼è ãñ J Îï¶¢ï ¥àÏ¢¢ã
¥¢ñÚ ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú, ©G}Î¼éH ÜGU¢Úè à¢ãïüG S¢ãGèãG Ï¢é¶G¢Úè(4) ¥¢ñÚ ¥¢²¼
(2).....¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ §S¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ÜU¢ñÝ Á¢G¢çH}¢ Á¢¢ï
¥ËH¢ã ÜUè }¢çSÁ¢Î¢ï´ ÜU¢ï Ú¢ïÜïU J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 32
à¢ÚèÈGU }¢ï´ ÈGU¢çS¢ÜGU çÏ¢H¢ ±Á¢ãï à¢Ú§üG }¢çSÁ¢Î¢ï´ S¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï
(1)
Ï¢¢Á¢G Ú¶ ÜUÚ §‹ãï´ ±èÚ¢Ý ÜUÚ ÎïÝï ÜUè Ï¢éÚ¢§ü ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ, ±ÚÝ¢
wG¢éÎ §S¢è ¥¢²¼ }¢ï´ }¢éçzGS¢Î¢ï´ ÜUè çÝSÏ¢¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ©‹ãï´
}¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¥¢Ýï ÜU¢ ãGÜGU Ýãè´ ãñ }¢x¢Ú ÇÚ¼ï ãé±ï J(2)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 41 : x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ¥x¢Ú S¢éç‹Ý²¢ï´ ÜUè Á¢}¢¢¥G¼
}¢ï´ ¥¢ ÜUÚ à¢ÚèÜU ã¢ï´ ¼¢ï S¢éç‹Ý²¢ïæ ÜU¢ ÜU¢ï§ü }¢Á¢GãÏ¢è ãGÚÁ¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÜU§ü ãGÚÁ¢ ãñ´ J »ÜU ¼¢ï ²ïã çÜU S¢éç‹Ý²¢ï´ ÜïU }¢Á¢GãÏ¢è
}¢S¥Hï S¢ï §Ý ÜïU S¢¢‰¢ Ý}¢¢Á¢G }¢‹¥G ãñ J Îï¶¢ï “ÈGU¼¢±H
ãGÚ}¢ñÝ” S¢ÈGUãG¢ 80 J(3) ÎêS¢Úï ²ïã çÜU S¢éç‹Ý²¢ḯ ÜU¢ï }¢éà¢çÚÜU ¥¢ñÚ
§Ý ÜïU §}¢¢}¢¢ḯ ÜU¢ï Ï¢éÚ¢ ÜUã¼ï ãñ́, ¼¢ï Ý}¢¢Á¢G }¢ḯ §Ý ÜU¢ Ð¢S¢ ã¢ïÝ¢, §‹ãḯ
x¢GñÁ¢G ¥¢Ýï ÜU¢ Ï¢¢§GS¢ ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥SH }¢vGS¢êÎ Ý}¢¢Á¢G çÜU çÁ¢GRïU
§H¢ãè ãñ §S¢ }¢ḯ ¶GHH ÐÇG¼G ¢ ãñ J ¼èS¢Úï, x¢GñÚ }¢éÜUG çËHÎèÝ Á¢Ï¢
¥ÐÝï ¼GÚèÜïUG S¢ï ±éÁ¢G ê ÜUÚḯ ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGḯ ¼¢ï ã}¢¢Úï }¢Á¢GãÏ¢ }¢ḯ ±¢ïã
Ý}¢¢Á¢G S¢ï Ï¢¢ãÚ ãñ́ v²êæçÜU §Ý ÜUè Ý}¢¢Á¢G ¥¢ñÚ ±éÁ¢G ê ÆèÜU Ýãè´ ¥¢ñÚ
Á¢¢ï Ý}¢¢Á¢G S¢ï Ï¢¢ãÚ ã¢ï ©S¢ï Ý}¢¢Á¢G ÜUè S¢ÈGU¢ï´ }¢ï´ ¶ÇG¢ ÜUÚÝ¢ x¢éÝ¢ã ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 42 : v²¢ ãGÝçÈGU²¢ï´ ÜU¢ï §çS¼ãGÜGU¢ÜGU(4) ¥ÐÝï
}¢Á¢GãÏ¢è }¢S¥Hï ÜUè M S¢ï ãñ çÜU x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝè
}¢S¢¢çÁ¢Î }¢ï´ ¥¢Ýï S¢ï Ú¢ïÜïU´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ ÜU§ü ±Á¢ã S¢ï §çS¼ãGÜGU¢ÜGU ãñ J
(1).....»’H¢çÝÄ²¢ x¢éÝ¢ã¢ï´ }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ÚãÝï ±¢H¢ J
(4).....ãGÜGU
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 33
¥Ã±H : ©Ý ÜïU ¥¢Ýï S¢ï çÈGU¼Ý¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU çÁ¢S¢ ÜïU
S¢Ï¢Ï¢ }¢éËÜU }¢ï´ Ï¢ÜUS¢Ú¼ ÈGU¢ñÁ¢Î¢Úè(1) ÜïU }¢éÜGUg}¢ï ãé±ï ¥¢ñÚ
}¢Ó¢HÜU¢ï´(2) ±x¢GñÚ¢ ¼ÜU Ý¢ñÏ¢¼ ÐãéæÓ¢è ¥¢ñÚ çÈGU¼Ýï ÜU¢ Ï¢‹Î ÜUÚÝ¢,
¥GvGH ± à¢Ú¥G ± ÜGU¢ÝêÝ S¢Ï¢ }¢ï´ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ J
Îé±é}¢ : §Ý ÜïU ¥¢Ýï S¢ï Ý}¢¢çÁ¢G²¢ï´ ÜU¢ï ÝÈGUÚ¼ ã¢ï¼è ãñ ¥¢ñÚ
Á¢¢ï ±Á¢ãï ÝÈGUÚ¼ ã¢ï }¢çSÁ¢Î S¢ï Ú¢ïÜU¢ Á¢¢»x¢¢ J Á¢ñS¢ï Á¢éÁ¢G¢}¢è ²¢ ±¢ïã
çÁ¢S¢ ÜU¢ Ï¢ÎÝ ÐèÐ ã¢ï x¢²¢ ã¢ï, ãG¢H¢æçÜU §Ý ÜU¢ ¥ÐÝ¢ ÜU¢ï§ü ÜéUGS¢êÚ
|¢è Ýãè´ ¼¢ï Ï¢Î }¢Á¢GãÏ¢ Ï¢ÎÚÁ¢» ¥¢ñH¢ Ú¢ïÜU¢ Á¢¢»x¢¢ J
çS¢±é}¢ : ©Ý ÜïU çÈGU¼Ýï ÜïU ¶G¢ñÈGU S¢ï Ý}¢¢Á¢Gè }¢çSÁ¢Î ÜU¢ï À¢ïÇG Ï¢ñÆï
¼¢ï }¢çSÁ¢Î ±èÚ¢Ý ãé§ü ¥¢ñÚ Ý À¢ïÇG¢ ¥¢ñÚ çÈGU¼Ý¢ ©Æï ¼¢ï Á¢ñH
¥¢Ï¢¢Î ãé±ï J }¢çSÁ¢Îï´ ²êæ |¢è ±èÚ¢Ý ãé§æü ¥¢ñÚ x¢G}¢ ± xG¢éSS¢¢ ¶¢²¢
¼¢ï Ý}¢¢Á¢G ¶GÚ¢Ï¢ ãé§ü J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 43 : ÝS¢¢Ú¢» ÝÁ¢Ú¢Ý ÜU¢ ±zGÎ Ï¢ ç¶GÎ}¢¼ï ãGéÁG¢êÚ
S¢Ú±Úï ¥G¢H}¢ 6 }¢çSÁ¢Î à¢ÚèÈGU }¢ï´ ¥¢Ý¢ çÜUS¢
ãñGçS¢Ä²¼ S¢ï ‰¢¢ ¥¢ñÚ ãéGÁG¢êÚ Ýï }¢‹¥G v²êæ Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÝS¢¢Ú¢» ÝÁ¢Ú¢Ý ¥}¢¢Ý Hï ÜUÚ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Á¢¢ï
¥}¢¢Ý Hï ÜUÚ ¥¢» ©S¢ S¢ï ¼¥GLüÁ¢G Á¢¢§Á¢G Ýãè´, §S¢ çH²ï Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ
§S¢ ÜïU çÜU S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï §Ý ÜU¢ï Ú¢ïÜUÝ¢ Ó¢¢ã¢ ÝÏ¢è
6 Ýï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ J Îï¶¢ï “ÁG¢Úé ÜGU¢Ýè à¢ãïGü }¢±¢çãÏ¢”
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 44 : }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢, wG±¢ã ¥¢ñÚ }¢S¢¢çÁ¢Î }¢ï´
ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜU¢ ¥¢Ý¢ §}¢¢}¢ à¢¢ÈïUG §üG ± §}¢¢}¢ }¢¢çHÜU ± §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î
çÏ¢Ý ãG}Ï¢H (F) ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU Á¢¢§Á¢G ãñ çÜU Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : §}¢¢}¢ }¢¢çHÜU ¼¢ï }¢é¼H G ÜGUÝ §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´ Îï¼ï ¥¢ñÚ §}¢¢}¢
à¢¢ÈïUG §üG ± §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î }¢çSÁ¢ÎéH ãGÚ¢}¢ }¢ḯ }¢‹¥G ÜUÚ¼ï ãñ́ ¥¢ñÚ
(1).....HÇG¢§ü Û¢x¢ÇG¢ ²¢ ÈGUS¢¢Î (2).....¼ãGÚèÚè }¢é¥G¢ãÎï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 34
§}¢¢}¢ }¢éã}G }¢Î ÜU¢ |¢è ²ïãè }¢Á¢GãÏ¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã §çwG¼H¢ÈGU çÁ¢Gç}}¢²¢ḯ
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ḯ ãñ, Á¢¢ï S¢H¼GÝ¼ï §SH¢}¢ }¢ḯ }¢é¼Gè»G §SH¢}¢ ã¢ï ÜUÚ Úãḯ J
Îï¶¢ï Á¢¢}¢ï»G S¢x¢GèÚ §}¢¢}¢ }¢éã}G }¢Î, çãÎ¢²¢ ± ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú J(1)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 45 : §}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ I ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU
ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜU¢ }¢çSÁ¢Î }¢ḯ ãGÜUG Î¢Ú Ï¢Ý ÜUÚ ¥¢Ý¢ Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ýãè´ Á¢¢§Á¢G ãñ, Îï¶¢ï çãÎ¢²¢ J(2)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 46 : ÜéUzGÈGU¢Úï }¢éS¼¢ç}¢Ý ÐÚ }¢ég§G²¢Ýï §SH¢}¢ ÜU¢
çÜGU²¢S¢ S¢ãGèãG ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ J ¥|¢è ãGÎèS¢¢ï´ S¢ï x¢éÁ¢GÚ¢ çÜU }¢éS¼¢ç}¢Ý(3)
ÜU¢ï ÝÏ¢è 6 Ýï }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¥¢Ýï S¢ï Ý Ú¢ïÜU¢ ¥¢ñÚ
Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝï Îè ¥¢ñÚ ÜUÓÓ¢¢ HãS¢Ý ¥¢ñÚ Œ²¢Á¢G ¶¢Ýï ±¢Hï
}¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï }¢çSÁ¢Î S¢ï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ÜéUGÚÏ¢¢Ýè À¢ïÇGÝï
±¢Hï ÜU¢ï ãéGv}¢ ãé±¢ çÜU ã}¢¢Úï }¢éS¢ËHï ÜïU Ð¢S¢ Ý ¥¢» ¥¢ñÚ
}¢éÝ¢çÈGUÜUèÝ ÜUçË¢}¢¢ x¢¢ï }¢ég§GÄ²¢Ýï §SH¢}¢ ÜU¢ï ¶G¢S¢ Á¢é}¢é¥G¢
ÜïU }¢Á¢}¢¥G }¢ï´ »ÜU »ÜU ÜU¢ Ý¢}¢ Hï ÜUÚ }¢çSÁ¢Îï ¥vGÎS¢ S¢ï
çÝÜUH±¢ çÎ²¢ çÜU
çÝÜUH Á¢¢ ! »ï ÈéUGH¢æ çÜU ¼ê }¢éÝ¢çÈGUÜGU ãñ J çÝÜUH Á¢¢ ! »ï ÈéUGH¢
çÜU ¼ê }¢éÝ¢çÈGUÜGU ãñ J
(3).....¥}Ý Ó¢¢ãÝï ±¢H¢, ÐÝ¢ã }¢¢æx¢Ýï ±¢H¢ J ²ïã çÈGUÜGUã ÜUè »ÜU §çS¼H¢ãG
ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ }¢éçSH}¢ ãéGÜêU}¢¼ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ¥G¢§Î ÜUÎ¢ü à¢Ú¢§¼G ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè ÜUÚÝï
S¢ï ÜU¢ï§ü x¢GñÚ }¢éçSH}¢ ²¢ x¢ñGÚ }¢éËÜUè ©S¢ ÜUè ÐÝ¢ã }¢ï´ ¥¢ Á¢¢¼¢ ãñ çÈUÚ ©S¢ ÜïU
Á¢¢Ý ± }¢¢H, §ÁGÁ¢G¼, ¥¢Ï¢M ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ãéGÜêU}¢¼ ÜïU çÁ¢G}}¢ï ã¢ï Á¢¢¼è ãñ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 35
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 47 : çÜUS¢è à¢wGS¢ ÜU¢ Î¢’±» §çS¼ãGÜGU¢ÜGïU
§}¢¢}¢¼ ÜU¢ Ï¢¢çÝ²ï }¢çSÁ¢Î ²¢ ¥±H¢Îï Ï¢¢çÝ²ï }¢çSÁ¢Î ÜïU
ã¢ï¼ï ãé±ï ÜGU¢çÏ¢Hï »’ç¼Ï¢¢Ú ãñ ²¢ Ï¢¢ç¼GH ãñ ? ¥¢ñÚ ¥±H¢Îï
Ï¢¢çÝ²ï }¢çSÁ¢Î ÜU¢ï ãGÜGU, §}¢¢}¢ ± }¢é¥çÁGÁ¢GÝ ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ ãG¢çS¢H
ãñ ²¢ ¥¢ñÚ¢ï´ ÜU¢ï ?
Á¢±¢Ï¢ : ¥¢ñÚ¢ḯ ÜU¢ï Î¢’±¢ Ï¢¢çÝ²ï }¢çSÁ¢Î ²¢ ©S¢ ÜUè ¥±H¢Î ÜïU
¥¢x¢ï, ç¶GH¢ÈïUG çÈGUÜGUã ãñ J Îï¶¢ï ¥G¢H}¢x¢èÚè ± ÜGU¢Á¢Gè ¶G¢Ý J(1)
¥¢ñÚ §}¢¢}¢ ± }¢é¥çÁGÁ¢GÝ ÜGU¢§}¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ãGÜGU Ï¢¢çÝ²ï }¢çSÁ¢Î
ÜU¢ï ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã Ý ã¢ï ¼¢ï ©S¢ ÜUè ¥±H¢Î ÜU¢ï J Îï¶¢ï “ãG}¢±è
à¢ãïüG ¥àÏ¢¢ã”J(2)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 48 : ¼ÜGULüÚï §}¢¢}¢ }¢ḯ Ï¢ãG¢H¼ï §çwG¼H¢ÈGU, çÜGUËH¼ï
Ú¢» ÜU¢ »’ç¼Ï¢¢Ú ãñ ²¢ ÜUS¢Ú¼ ÜU¢ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÜUS¢Ú¼ï Ú¢» ÜU¢ »’ç¼Ï¢¢Ú ãñ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥x¢Ú Á¢}¢¢¥G¼ïU
ÜUS¢èÚ çÁ¢S¢ï Ó¢¢ãï, ©S¢ S¢ï ±¢ïã ¥zGÁ¢GH ã¢ï çÁ¢S¢ï Á¢}¢¢¥G¼ï ÜGUHèH
Ó¢¢ãï ¼¢ï ±¢ïãè }¢éÜGUÚüÚ ã¢ïx¢¢ çÁ¢S¢ï Á¢}¢¢¥G¼ï ÜUS¢èÚ Ýï Ó¢¢ã¢, Îï¶¢ï
¥G¢H}¢x¢èÚè ±x¢GñÚ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 49 : }¢çSÁ¢Îï Á¢¢}¢ï¥G }¢ï´ §}¢¢}¢ ± ¶G¼GèÏ¢ ÜïU Úã¼ï
ãé±ï ÎêS¢Úï ÜU¢ï §}¢¢}¢¼ ± ç¶G¼G¢Ï¢¼ ÜU¢ ãGÜGU ãG¢çS¢H ãñ ²¢ Ýãè´ ?
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 36
Á¢±¢Ï¢ : Ýãè´ J Ï¢çËÜU ©S¢ ÜUè çÏ¢x¢GñÚ §Á¢¢Á¢G¼ ÜïU wG¢é¼GÏ¢¢ ÐÉGï ²¢
§}¢¢}¢¼ ÜUÚï ¼¢ï Ý}¢¢Á¢G ãè Ý ã¢ïx¢è J Îï¶¢ï ¥G¢H}¢x¢èÚè ± ÚgéH
}¢éãG¼¢Ú ± ÈGU¼¢±¢ çS¢Ú¢çÁ¢Ä²¢(1) ±x¢GñÚ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 50 :
S¢ï §Á¢}¢¢¥G ± çÜGU²¢S¢ ÜU¢
S¢éÏ¢ê¼ ãñ ²¢ §S¢ ÜU¢ Úg ?
Á¢±¢Ï¢ : S¢éÏ¢ê¼ ãñ J Îï¶¢ï “¼zGS¢èÚï ÜUÏ¢èÚ”(3) §}¢¢}¢ Ú¢Á¢Gè ±x¢GÚñ ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 51 : §S¢ ¥¢²¼ }¢ï´ “ ” S¢ï v²¢ }¢éÚ¢Î ãñ
¥¢ñÚ “ ” ÜïU }¢é¶G¢ç¼GÏ¢ ÜU¢ñÝ H¢ïx¢ ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢éÁ¼çãÎèÝ J Îï¶¢ï “¼zGS¢èÚï ÜUÏ¢èÚ”(4)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 52 : “ ” ÜïU ¥‹ÎÚ ±¢ïã }¢éÈUG çSS¢ÚèÝ ±
}¢éãçG gS¢èÝ Á¢¢ï LyÏ¢» §Á¢ç¼ã¢Î ¼ÜU Ýãè´ ÐãéæÓ¢ï ãñ́ ±¢ïã |¢è Î¢ç¶GH G
ãñ́ ²¢ Ýãè´ ? ©Ý ÜUè |¢è §¼G¢¥G¼ ± ¼vGHèÎ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ çÜU Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ýãè´ J Îï¶¢ï “¼zGS¢èÚï ÜUÏ¢èÚ”(5)
(2).....»ï §ü}¢¢Ý ±¢H¢ï ! ãéGv}¢ }¢¢Ý¢ï ¥ËH¢ã ÜU¢ ¥¢ñÚ ãéGv}¢ }¢¢Ý¢ï ÚS¢êH ÜU¢
¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ Á¢¢ï ¼é}¢ }¢ï´ ãéGÜêU}¢¼ ±¢Hï ãñ´ çÈUÚ ¥x¢Ú ¼é}¢ }¢ïæ çÜUS¢è Ï¢¢¼ ÜU¢ Û¢x¢ÇG¢
©Æï ¼¢ï ©S¢ï ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ÚS¢êH ÜïU ãéGÁG¢êÚ LÁ¢ê¥G ÜUÚ¢ï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 37
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 53 : çÈUÚ »ïS¢ï ãGÁ¢GÚ¢¼ çÜUS¢ ãévG }¢ }¢ḯ Î¢ç¶GH ãñ́ ?
Á¢±¢Ï¢ : ©Ý ÐÚ |¢è ¼vGHèÎ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ J Îï¶¢ï ¼zGS¢èÚï ÜUÏ¢èÚ(1)
¥¢ñÚ }¢éS¢ËH}¢éSS¢éÏ¢ê¼ ¥¢ñÚ ÈGUS¢êHéH Ï¢Î¢§¥G ±x¢GñÚ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 54 : §Ý S¢ï çÝÁ¢G¢¥G, çS¢ÈüGU ¥¢}¢èÝ çÏ¢H
Á¢ãìÚ ± ÚÈGU¥G ²ÎñÝ ÐÚ ãñ ²¢ v²¢ ?
Á¢±¢Ï¢ : x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ¢ï´ S¢ï ¥SH çÝÁ¢G¢¥G §S¢ ÐÚ ãñ çÜU
±¢ï ã ¼vG H èÎ Üï U }¢é ç ‹ÜUÚ ãñ ´ , çÜG U ²¢S¢ Üï U }¢é ç ‹ÜUÚ ãñ ´ ,
}¢éÜGUçËHÎèÝ ÜU¢ï }¢éà¢çÚÜU ÜUã¼ï ãñ´, ¥ç}Ï¢²¢ ± ¥¢ñçH²¢ ÜUè
Á¢Ý¢Ï¢ }¢ï´ x¢éS¼¢ç¶G²¢æ ÜUÚ¼ï ãñ´ J ²ïã ¥¢}¢èÝ çÏ¢H Á¢ãìÚ (2)
(2).....Ï¢éË¢‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ¥¢}¢èÝ ÜUãÝ¢ J ¥ãGÝ¢ÈGU ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU ãÚ Ý}¢¢Á¢Gè

wG±¢ã §}¢¢}¢ ã¢ï ²¢ }¢évG¼Îè ²¢ ¥ÜïUH¢ ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G Á¢ãÚè ã¢ï ²¢ çS¢Úèü ¥¢}¢èÝ
¥¢çãS¼¢ ÜUãï }¢x¢Ú x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ ±ã¢çÏ¢²¢ï´ ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU Á¢ãÚè Ý}¢¢Á¢G }¢ï´ §}¢¢}¢
± }¢évG¼Îè Ï¢éË¢‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ¥¢}¢èÝ ÜUãï´ J ¥¢çãS¼¢ ¥¢}¢èÝ ÜUãÝ¢ ãéGv}¢ï wG¢éÎ¢
± ÚS¢êH ( ) ÜïU }¢é±¢çÈGUÜGU ãñ Ó¢è¶G S¢ï ¥¢}¢èÝ ÜUãÝ¢
ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ ÜïU |¢è ç¶GH¢ÈGU ãñ ¥¢ñÚ S¢é‹Ý¼ ÜïU |¢è }¢é¶G¢çHÈGU ãñ J ÚÏ¢
¼¥G¢H¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : “¥ÐÝï ÚÏ¢ S¢ï Îé¥G¢ ÜUÚ¢ï çx¢Ççx¢ÇG¢¼ï ¥¢ñÚ ¥¢çãS¼¢”
Ó¢êæçÜU ¥¢}¢èÝ |¢è Îé¥G¢ ãñ J çHã¢Á¢G¢ ²ïã |¢è ¥¢çãS¼¢ ÜUãÝè Ó¢¢çã²ï, ÚÏ¢
¼¥G¢H¢ ¼¢ï ¥ÐÝï §GË}¢ ± ÜéUGÎÚ¼ ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï ã}¢¢Úè à¢ã Úx¢ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢
ÜGUÚèÏ¢ ãñ çÈUÚ Ó¢è¶GÝï ÜUè v²¢ Á¢GMÚ¼ ãñ ? Ï¢é¶G¢Úè ± }¢éçSH}¢, ¥ãG}¢Î,
}¢¢çHÜU, ¥Ï¢ê Î¢±êÎ, ç¼<}¢Á¢Gè, ÝS¢¢§ü ¥¢ñÚ §ÏÝï }¢¢Á¢¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢
5 S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè, çÜU ÈGUÚ}¢¢²¢ ÚS¢êHéËH¢ã 6 Ýï
çÜU Á¢Ï¢ §}¢¢}¢ ¥¢}¢èÝ ÜUãï ¼¢ï ¼é}¢ |¢è ¥¢}¢èÝ ÜUã¢ï v²êæçÜU çÁ¢S¢ ÜUè ¥¢}¢èÝ
çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè ¥¢}¢èÝ ÜïU }¢é±¢çÈGUÜGU ã¢ïx¢è ©S¢ ÜïU x¢éÁ¢Gà¼¢ x¢éÝ¢ã Ï¢wGà¢ çÎ²ï
Á¢¢»æx¢ï J §S¢ ãGÎèS¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU x¢éÝ¢ã ÜUè }¢é¥¢G ÈGUè ©S¢ Ý}¢¢Á¢Gè ÜïU çH²ï =
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 38
± ÚÈGU¥G ²ÎñÝ ÜUÚÝ¢ ©Ý ÜU¢ |¢è, çÜUS¢è §}¢¢}¢ ÜUè ¼vGHèÎ
(1)
S¢ï Ýãè´ çÜU ²ïã ¼¢ï ¼vGHèÎ ÜïU ÜGU¢§H Ýãè´ J

S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 55 : v²¢ à¢è¥G¢ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G Á¢¢§Á¢G ãñ çÜU Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : à¢è¥G¢ }¢ï´ Á¢¢ï çS¢ÈüGU ¼zGÁ¢GèHè ãñ çÜU S¢Ï¢ S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ï
¥ÓÀ¢ Á¢¢Ý¼¢ ãñ J ¥ãHï S¢é‹Ý¼ S¢ï ÈGUÜGU¼G §¼Ýè }¢é¶G¢HÈGU¼
Ú¶¼¢ ãñ çÜU }¢¢ñH¢ ¥GHè 5 ÜU¢ï à¢ñ¶GñÝ (E)
= ãñ çÁ¢S¢ ÜUè ¥¢}¢èÝ çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè ¥¢}¢èÝ ÜUè ¼GÚãG ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ Á¢G¢çãÚ ãñ
çÈGUçÚà¼ï ¥¢çãS¼¢ ¥¢}¢èÝ ÜUã¼ï ãñ´ ã}¢ Ýï ©Ý ÜUè ¥¢}¢èÝ ¥¢Á¢ ¼ÜU Ý S¢éÝè
¼¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU ã}¢¢Úè ¥¢}¢èÝ |¢è ¥¢çãS¼¢ ã¢ï ¼¢çÜU çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè }¢é±¢ÈGUÜGU¼
ã¢ï ¥¢ñÚ x¢éÝ¢ã¢ïæ ÜUè }¢é¥G¢ÈGUè ã¢ï, Á¢¢ï H¢ïx¢ Ó¢è¶G ÜUÚ ¥¢}¢èÝ ÜUã¼ï ãñ´ ±¢ïã
çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè ¥¢}¢èÝ ÜUè }¢é¶G¢HÈGU¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ J
(}¢¢wG¢ êÁ¢G ¥Á¢G Á¢¢¥H ãGÜGU }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý Ý§Gü}¢è I
S¢. 518, }¢¼GÏ¢ê¥G¢ çÁ¢G²¢©GH ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÏHèÜïUà¢‹Á¢G ÜUÚ¢Ó¢è)
(1).....ã¢‰¢¢ï´ ÜïU ©Æ¢Ýï ÜU¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ¥ãGÝ¢ÈGU ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU LÜêU¥G
}¢ï´ Á¢¢¼ï ±vG¼ ¥¢ñÚ LÜêU¥G S¢ï ©Æ¼ï ±vG¼ Î¢ïÝ¢ï´ ã¢‰¢ ©Æ¢Ý¢ ç¶GH¢ÈïGU S¢é‹Ý¼ ¥¢ñÚ
}¢}¢Ýê¥G ãñ }¢x¢Ú ±ã¢Ï¢è x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ±vG¼¢ï´ }¢ï´ ÚÈGU¥G ²ÎñÝ ÜUÚ¼ï ãñ´
¥¢ñÚ §S¢ ÐÚ Ï¢ãé¼ Á¢G¢ïÚ Îï¼ï ãñ´ J §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê Î¢±êÎ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý ¥G¢çÁ¢GÏ¢
5 S¢ï çÚ±¢²¼ çÜU²¢ çÜU “ÚS¢êHéËH¢ã 6 Á¢Ï¢ Ý}¢¢Á¢G
à¢éM¥G ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ¼¢ï ¥ÐÝï ã¢‰¢ ¥ÐÝï ÜU¢Ý¢ï´ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ¼ÜU ©Æ¢¼ï ‰¢ï
(çÈUÚ Ý}¢¢Á¢G S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ïÝï ¼ÜU) Ý ©Æ¢¼ï ‰¢ï”
¼GãG¢±è à¢ÚèÈGU }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè 5 S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ¥¢Ð

6 Ý}¢¢Á¢G ÜUè ÐãHè ¼vÏ¢èÚ }¢ï´ ã¢‰¢ ©Æ¢¼ï ‰¢ï çÈUÚ Ý}¢¢Á¢G ÜUè
çÜUS¢è ãG¢H¼ }¢ï´ ã¢‰¢ Ý ©Æ¢¼ï ‰¢ï J
§GH¢±¢ ¥Á¢Gè çÁ¢Ý ¥ãG¢ÎèS¢ }¢ï´ ÚÈGU¥G ²ÎñÝ ÜU¢ ãéGv}¢ ãñ ±¢ïã ¼}¢¢}¢ }¢‹S¢ê¶G ãñ´
(}¢¢wG¢êÁ¢G ¥Á¢G Á¢¢¥H ãGÜGU)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 39
S¢ï ¥zGÁ¢GH Á¢¢Ý¼¢ ãñ J §S¢ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G “S¢wG¼ }¢ÜUMã” ãñ J
Îï¶¢ï “¥ÚÜU¢Ýï ¥ÚÏ¢¥G¢” J ¥¢ñÚ Á¢¢ï ¼Ï¢Ú¢ü§ü(1) ãñ, ©S¢ ÜïU ÐèÀï
Ý}¢¢Á¢G Ï¢ ãévG }¢ï ÈéUÜG UG ã¢» çÜUÚ¢}¢ “}¢ãìÁG ¢G Ï¢¢ç¼GH” ãñ J Îï¶¢ï wG¢H
é ¢S¢¢,
¥G¢H}¢x¢èÚè(2) ±x¢ñÚG ¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ï Á¢GMçÚ²¢¼ï ÎèÝ S¢ï çÜUS¢è Ï¢¢¼ ÜU¢
}¢éç‹ÜUÚ ãñ ±¢ïã çÜUS¢è ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU “}¢éS¢H}¢¢Ý Ýãè´” ©S¢ ÜïU ÐèÀï
Ý}¢¢Á¢G çÏ¢Ë¢ ²ÜGUèÝ S¢Ï¢ ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU “Ï¢¢ç¼GH” ã¢ïx¢è J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 56 : ¥¢ñÚ ãÚ à¢è¥G¢ ÜïU ÐèÀï Á¢¢§Á¢G ãñ çÜU ¼ÈGUÚèÜGU
ãñ ¥¢ñÚ Á¢¢§Á¢G çÏ¢H¢ ÜUÚ¢ã¼ ãñ ²¢ ²ïã ÜUÚ¢ã¼ ¼ãGÚè}¢è ?
Á¢±¢Ï¢ : Ý}Ï¢Ú 55 }¢ï´ §S¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ ¥¢ x¢²¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 57 : ÜGU¢çÏ¢Hï ¥G}¢H }¢S¥H¢, }¢ézG¼¢ çÏ¢ã¢(3)
ã¢ï¼¢ ãñ çÜU x¢GñÚ }¢ézG¼¢ çÏ¢ã¢ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢ézG¼¢ çÏ¢ã¢, Îï¶¢ï “ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú”(4)
S¢é±¢H¢¼ï Á¢ãüG ± Á¢±¢Ï¢¢¼ ¥Á¢G
ãéGÁG¢êÚï ÐéÚÝêÚ ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ çÜGUÏH¢ 5
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 1 : §GË}¢ï ÎèÝ }¢ï´ ÜU¢ñÝ ÜU¢ñÝ S¢è çÜU¼¢Ï¢ï´ ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãÁ¢G¢Úã¢ çÜU¼¢Ï¢ï´ ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 2 : ¥¢Ð Ýï §GË}¢ï ÎèÝ ÜUè ÜU¢ñÝ ÜU¢ñÝ S¢è çÜU¼¢Ï¢ï´
ÎS¢ü ÜUè ãñ´ ?
(1).....ãGÁ¢GÚ¢¼ï à¢ñ¶GñÝ ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ± ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU (E) ÜU¢ï
x¢¢çH²¢æ Ï¢ÜUÝï ±¢Hï ÜU¢ï ¼Ï¢Ú¢ü§ü ÜUã¼ï ãñ´ J
(3).....çÁ¢S¢ ÜGU¢ñH ÐÚ ÈGU¼±¢ çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ã¢ï J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 40
Á¢±¢Ï¢ : ¼}¢¢}¢ ÎS¢ïü çÝÁ¢G¢}¢è J (1)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 3 : ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ± ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU |¢è ©GHê}¢ï

ÎèÝ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ Î¢ç¶GH ãñ´ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 4 : ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´ ÜU¢ñÝ ÜU¢ñÝ S¢è çÜU¼¢Ï¢ï´ ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ï¢ï à¢é}¢¢Ú çÜU¼¢Ï¢ï´ ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 5 : ¥¢Ð Ýï ÜéUÚG ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÎS¢ü çÜU²¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ çÜU²¢ ãñ
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 6 : ¥¢Ð Ýï ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ÜU¢ñÝ
ÜU¢ñÝ S¢è çÜU¼¢Ï¢ï´ ÎS¢ü ÜUè ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢éS‹¢Îï §}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ± }¢é¥œ¢G¢ §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î ±
çÜU¼¢Ï¢éH ¥¢S¢¢Ú §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î ± çÜU¼¢Ï¢éH ç¶GÚ¢Á¢ §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê
²êS¢éÈGU ± çÜU¼¢Ï¢éH ãGÁ¢ §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î ± à¢ãïüG }¢¥G¢Ýè ¥H
¥¢S¢¢Ú, §}¢¢}¢ ¼GãG¢±è ± }¢é¥œ¢G¢ §}¢¢}¢ }¢¢çHÜU ± }¢éS‹¢Îï §}¢¢}¢
à¢¢ÈïGU§üG ± }¢éSÝÎï §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ± S¢éÝÝï Î¢çÚ}¢è ± Ï¢é¶G¢Úè ±
}¢éçSH}¢ ± ¥Ï¢ê Î¢±êÎ ç¼<}¢Á¢Gè ± çÝS¢¢§ü ± §ÏÝï }¢¢Á¢¢ ±
¶GS¢¢§S¢ï çÝS¢¢§ü ± }¢é‹¼ÜGU¢ §ÏÝéHÁ¢¢Ú ± Îê¥GHH }¢é¼Ý¢çãÄ²¢ ±
ç}¢àÜU¢¼, Á¢¢}¢ï»G ÜUÏ¢èÚ ± Á¢¢}¢ï»G S¢x¢GèÚ ± Á¢GñH Á¢¢}¢ï»G S¢x¢GèÚ ±
}¢é‹¼ÜGU¢ §ÏÝï ¼èç}¢Ä²¢ ± Ï¢HêxG¢éH }¢Ú¢}¢ ± ¥G}¢HéH ²¢ñ}¢é ±ËHñHã
§ÏÝéSS¢éÝè ± çÜU¼¢Ï¢éœ¢Úx¢GèÏ¢ ± ¶GS¢¢§S¢ï ÜéUÏ¢í¢ ± çÜU¼¢Ï¢éH ÈGUãüG
(1).....©GHê}¢ï §SH¢ç}¢Ä²¢ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H ¥¢Æ S¢¢H¢ }¢éÚÃ±Á¢¢ ÜU¢ïS¢ü Á¢¢ï çÜU
¼ÜGUÚèÏ¢Ý ¼}¢¢}¢ }¢ÜU¢ç¼Ï¢ çÈGURU }¢ï´ Ú¢§Á¢ ãñ J §S¢ï ¥G¢çH}¢ ÜU¢ïS¢ü |¢è ÜUã¢
Á¢¢¼¢ ãñ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 41
Ï¢¢’Îàà¢Îã ± çÜU¼¢Ï¢éH ¥S}¢¢ ±çSS¢ÈGU¢¼ ±x¢GñÚ¢, ÐÓ¢¢S¢ S¢ï
Á¢G¢§Î ÜéU¼éÏ¢ï ãGÎèS¢, }¢ïÚï ÎS¢ü ± ¼ÎÚèS¢ ± }¢é¼G¢H»G }¢ï´ Úãè´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 7 : ¥¢Ð ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ± ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU S¢ï ÐêÚè
¼GÚãG S¢ï ±¢çÜGUçÈGUÄ²¼ Ú¶¼ï ãñ´ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : HzGÁ¢Gè ¼Á¢ü}¢¢, Ï¢¢H¢§ü }¢¼GHÏ¢, x¢ñGÚ §Á¢ç¼ã¢Îè ¥ãGÜU¢}¢,
ãÚ ¶G¢S¢¢ï ¥G¢}¢ ¥ÐÝè §çS¼’Î¢Î ÜïU H¢§ÜGU S¢}¢Û¢¼¢ ãñ, ¥ãGÜU¢}¢ï
§Á¢ç¼ã¢Î ²ïã S¢}¢Û¢Ýï ÐÚ }¢éÁ¼çãÎ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü ÜGU¢çÎÚ Ýãè´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 8 : }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ²ã¢æ }¢Á¢GãÏ¢è çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ S¢Ï¢ S¢ï ¥Ã±H ÎÚÁ¢ï ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 9 : }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ²ã¢æ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜïU §GH¢±¢
ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ¥Ã±H ÎÚÁ¢ï ÜUè çÜU¼¢Ï¢, ãGÎèS¢ ÜUè
çÜU¼¢Ï¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢é¼Ï¢ÚüÜU ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï »ïS¢¢ ãè ãñ ¥¢ñÚ ¼ãGS¢èHï §GË}¢
ÜUè ÝÁ¢GÚ S¢ï ¥Ã±H ÎÚÁ¢¢, ÜéU¼éÏ¢ï ¥GÜGU¢§Î ãñ´, çÈUÚ ÜéU¼éÏ¢ï çÈGUÜGUã,
çHã¢Á¢G¢ ©GH}¢¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ¥G¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï çÈGUÜGUã ÜïU
Ï¢¢’Î ãGÎèS¢ ÜUè ãG¢Á¢¼ Ýãè´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 10 : }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ²ã¢æ ãGÎèS¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï }¢ï´
ÎÚÁ¢ï ÜUè ¼Ú¼èÏ¢ ²¢’Ýè ²ïã çÜU ãGÎèS¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ÜU¢ñÝ
¥Ã±H ÎÚÁ¢ï ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ãñ J ÜU¢ñÝ Îé±é}¢ ÎÚÁ¢ï ÜUè, ÜU¢ñÝ çS¢±é}¢
ÎÚÁ¢ï ÜUè ?
Á¢±¢Ï¢ : ÜU¢ï§ü ¼Ú¼èÏ¢ S¢ãG¢Ï¢¢ ± ¼¢Ï¢ï§üGÝ ÜïU ²ã¢æ Ý ‰¢è, Ý ©S¢
±vG¼ ¼ÜU ²ïã çÜU¼¢Ï¢ï´ ¼SÝèÈGU ãé§ü ‰¢è´, ¼SÝèÈGU ÜïU Ï¢¢’Î Ï¢¢’Á¢G
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 42
H¢ïx¢¢ḯ Ýï ¥ÐÝï ¶G²¢H ÜïU }¢é¼¢G çÏ¢ÜGU }¢éw¼G çHÈGU ¼Ú¼èÏ¢ḯ ÆãÚ¢ Hèæ Á¢¢ï
}¢¢ïãçG vGÜUG ÜGUèÝ ÜU¢ï ¼SHè}¢ Ýãè´ J Îï¶¢ï ±x¢GñÚ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 11 : }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ²ã¢æ ãGÎèS¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´
¥Ã±H ÎÚÁ¢ï ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ñÝ ãñ J çÈUÚ ÜU¢ñÝ, çÈUÚ ÜU¢ñÝ ?
Á¢±¢Ï¢ : ¥|¢è Ï¢²¢Ý ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 12 : }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ²ã¢æ S¢Ï¢ S¢ï ¥Ã±H ÎÚÁ¢ï ÜUè
çÜU¼¢Ï¢ “S¢ãGèãG Ï¢é¶¢G Úè” çÈUÚ “S¢ãGèãG }¢éçSH}¢” ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ï¢é¶G¢Úè ± }¢éçSH}¢ |¢è ÝÏ¢è 6 ÜïU É¢§ü
S¢¢ï Ï¢ÚS¢ Ï¢¢’Î ¼SÝèÈGU ãé§æü J }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU Ï¢ãé¼ S¢ï çÈGUÜïüGU §‹ãï´
}¢¢Ý¼ï ãè Ýãè´ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU S¢Ï¢Ï¢ ±¢ïã §SH¢}¢ S¢ï ¶G¢çÚÁ¢ Ý ãé»,
}¢¢ÝÝï ±¢H¢ï´ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢ï H¢ïx¢ çÜUS¢è ¶G¢S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï S¢Ï¢ S¢ï
¥Ã±H ÎÚÁ¢ï ÜUè Ýãè´ ÜUã¼ï, §S¢ ÜU¢ }¢Î¢Ú çS¢¤GãG¼ï S¢‹¢Î ÐÚ
Ú¶¼ï ãñ´ J Ï¢¢’Á¢G Á¢¢ï ¼Ú¼èÏ¢ Ú¶¼ï ãñ´ ±¢ïã }¢éwG¼çHÈGU ãñ´ J }¢à¢çÚÜGUè
“S¢ãGèãG Ï¢é¶G¢Úè” ÜU¢ï ¼ÚÁ¢èãG Îï¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ }¢x¢GçÚÏ¢è “S¢ãGèãG
}¢éçSH}¢” ÜU¢ï ¥¢ñÚ ãGÜGU ²ïã ãñ çÜU Á¢¢ï ÜéUÀ Ï¢é¶G¢Úè ²¢ }¢éçSH}¢
¥ÐÝè ¼SÝèÈGU }¢ï´ çH¶ x¢» S¢Ï¢ ÜU¢ï Ï¢ï ¼ãGÜGUèÜGU }¢¢Ý HïÝ¢, ©Ý
ÜUè Ï¢éÚè ¼vGHèÎ ãñ çÁ¢S¢ ÐÚ x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ Á¢}¥G ãé±ï ãñ´
ãG¢H¢æçÜU ¼vGHèÎ ÜU¢ï ãGÚ¢}¢ ÜUã¼ï ãñ´, ©‹ãï´ wG¢éÎ¢ ¥¢ñÚ ÚS¢êH ²¢Î
Ýãè´ ¥¢¼ï J wG¢éÎ¢ ¥¢ñÚ ÚS¢êH Ýï ÜUã¢æU ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU Á¢¢ï ÜéUÀ
“Ï¢é¶G¢Úè” ²¢ “}¢éçSH}¢” }¢ï´ ãñ S¢Ï¢ S¢ãGèãG ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 13 : ¥¢Ð Ýï Á¢¢ï ¥ÐÝ¢ }¢Á¢GãÏ¢ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢
ãñ J §S¢ }¢Á¢GãÏ¢ ÜUè §çÏ¼Î¢ ÜUÏ¢ S¢ï ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢Ï¢ S¢ï §SH¢}¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ãGÜU¢}¢ ©¼Úï J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 43
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 14 : ÚS¢êHéËH¢ã 6 ± S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ F ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ²ïã }¢Á¢GãÏ¢ ‰¢¢ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ‰¢¢ J
çÜUÚ¢}¢ F ÜU¢ ²ïãè }¢Á¢GãÏ¢ ‰¢¢ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÚS¢êHéËH¢ã 6 ãÚ }¢Á¢GãÏ¢ï ãGÜGU ÜïU
}¢éÏÎ¢ ± }¢¢¶GÁ¢G(1) ãñ´, §Ý ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ ÐêÀÝ¢ ©GH}¢¢ ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU
ÜU}¢¢Hï ãG}¢¢ÜGU¼ ãñ J Îï¶¢ï “¼¢ïãGÈGU» ¥S¢Ý¢ ¥Gà¢çÚÄ²¢” S¢ÈGUãG¢
Ý}Ï¢Ú 85 }¢ï´ ²ïã |¢è çH¶¢ ãñ çÜU “ÈéUGÜGUã¢ S¢ãG¢Ï¢¢ |¢è }¢¢¶GÁ¢ïG
}¢Á¢GãÏ¢” ãñ´ J x¢GÚÁ¢G ²ïã çÜU ²ïã }¢Á¢GãÏ¢ ©Ý ÜïU ãñ´ Ý¢ çÜU ±¢ïã §Ý
}¢Á¢GãÏ¢¢ï´ ÜïU, ÝãÚï´ ÎÚ²¢ ÜUè ãñ´ Ý çÜU ÎÚ²¢ ÝãÚ¢ï´ ÜïU J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 16 : ¥¢Ð }¢éÜGUçËHÎ ãñ´ ²¢ x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢éÜGUçËHÎ J(2)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 17 : ¥¢Ð ¼vGHèÎ v²êæ ÜUÚ¼ï ãñ´, ²¢’Ýè çÜUS¢
}¢Á¢Ï¢êÚè S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï ¼vGHèÎ ÜUÚÝè ÐÇGè ?
Á¢±¢Ï¢ : çÁ¢S¢ }¢Á¢Ï¢êÚè S¢ï »ÜU H¢¶ S¢ï Á¢G¢§Î S¢ãG¢Ï¢è }¢éÜGUçËHÎ
ãé±ï ¥¢ñÚ §S¢ Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ¥G¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý }¢éÜGUçËHÎ ãé±ï ²¢’Ýè
}¢‹S¢Ï¢ï §Á¢ç¼ã¢Î ãG¢çS¢H Ý çÜU²¢ J Îï¶¢ï ÈGUyãéGH ÜGUÎèÚ ±
ÈGU¼¢±¢ ¶GñçÚÄ²¢ J(3)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 18 : ¥¢§}}¢» ¥ÚÏ¢¥G¢ çÜUS¢ Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ÐñÎ¢ ãé±ï
¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ §ç‹¼ÜGU¢H ÜUÏ¢ ãé±¢ ?
Á¢±¢Ï¢ : §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ ¥¢ñÚ §}¢¢}¢ï }¢¢çHÜU, Á¢G}¢¢Ý» S¢ãG¢Ï¢¢
F }¢ï´ ÐñÎ¢ ãé±ï ¥¢ñÚ Á¢G}¢¢Ý» ¼¢Ï¢ï§GÝ }¢ï´ §ç‹¼ÜGU¢H
(1).....§çÏ¼Î¢ ÜUÚÝï ±¢Hï ¥¢ñÚ ÐÜUÇGÝï ±¢Hï (2).....¥¢§}}¢» ¥ÚÏ¢¥G¢ }¢ï´
çÜUS¢è |¢è »ÜU §}¢¢}¢ ÜUè ¼vGHèÎ ÜUÚÝï ±¢Hï ÜU¢ï }¢éÜGUçËHÎ ÜUã¼ï ãñ´ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 44
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ §}¢¢}¢ à¢¢ÈïGU§üG ¥¢ñÚ §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î, Á¢G}¢¢Ý» ¼¢Ï¢ï§üGÝ
}¢ï´ ÐñÎ¢ ãé±ï ¥¢ñÚ Á¢G}¢¢Ý» ¼Ï¢»G ¼¢Ï¢ï§üGÝ }¢ï´ §ç‹¼ÜGU¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 19 : }¢éÁ¼çãÎ çÜUS¢ ÜU¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢¢ï ¥¢²¢¼ ± ¥ãGÜU¢}¢ ± ¥S¢¢Ï¢¼ï ¥ãGÜU¢}¢ ± ¼GÚèÜïGU
ãGÎèS¢ ± à¢ÁG¢êÁG¢¢ï ÝÜU¢Ú¼ ± ÝvGÎï çÚÁ¢¢H, ¥SÏ¢¢Ï¢ï Á¢ãüG ± ¼¥G¢ÎèH
± §GHH x¢G¢ç}¢Á¢G¢ ± ±éÁ¢êãï ÝÁG}¢ ± S¢ÝêãïG }¢¢’Ý¢ ± Á¢}¢è¥G
}¢Ï¢¢çÎ²ï ¥ÎçÏ¢Ä²¢ ± ©S¢êçHÄ²¢ ± Ý¢çS¢¶G ± }¢‹S¢ê¶G ± }¢Ý¢çãÁ¢ï
¼ÚÁ¢èãG ± ¼¼GÏ¢èÜGU ± }¢Ý¢çà¢²ï ãéGv}¢ ± }¢ÜGU¢çS¢Îï à¢ãüG ± }¢S¢¢HïãïG
Á¢G}¢Ý ± ¥G±¢§Îï ©}¢}¢ ± ç}¢Á¢G¢Ýï ãéGv}¢ ± ¥ÜGU¢±èHï S¢ãG¢Ï¢¢ ±
}¢±¢Á¢G»G §Á¢}¢¢¥G ± }¢à¢¢çÚ»G ç¶GH¢ÈGU ± ¥GHHï }¢é¥SS¢Úã ±
Á¢±¢}¢ï»G }¢éx¢GèÚã ± }¢S¢¢¥G¢ ¼¢’çÎÄ²¢ ± }¢±¢çÚÎï ÜGUSÚ ±x¢GñÚã¢ ±
Á¢}»G }¢±¢çÚÎï ãGSÚ ÜUè }¢¢’çÚÈGU¼ }¢ï´ ÎÚ²¢» Á¢GwG¶G¢Ú, Ý¢ÐñÎ¢
çÜUÝ¢Ú ã¢ï ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU S¢¢‰¢ Á¢ïGãìÝï S¢¢çÜGUÏ¢ ± çÈGURïU S¢¢§Ï¢ ± ¼GÏ»G
ÝÜGU¢Î, ¥GvGH ± }¢ÜGU¢Î ± ¼¢ñÈGUèÜïGU wG¢éÎ¢Î¢Î Ú¶¼¢ ã¢ï çÜU Á¢é}H¢
ÜïU çHãG¢Á¢G S¢ï }¢‹S¢êS¢ S¢ï }¢SÜêU¼ ÜU¢ ãéGv}¢ ¥ÐÝè Ú¢»
S¢ï ÜGU¢§}¢ ÜUÚ S¢ÜïU J(1)
(1).....}¢éÁ¼çãÎ ±¢ïã ãñ çÁ¢S¢ }¢ḯ §S¢ ÜGUÎÚ §GË}¢è çH²¢ÜGU¼ ¥¢ñÚ ÜGU¢çÏ¢çHÄ²¼ ã¢ï
çÜU ÜéUÚG ¥¢Ýè §à¢¢Ú¢¼ ¥¢ñÚ L}¢êÁ¢G S¢}¢Û¢ S¢ÜïU ¥¢ñÚ ÜUH¢}¢ ÜïU }¢vGS¢Î ÜU¢ï ÐãÓ¢¢Ý
S¢ÜïU ¥¢ñÚ §S¢ S¢ï }¢S¢¢§H çÝÜU¢H S¢ÜïU, Ý¢çS¢¶G ± }¢‹S¢ê¶G ÜU¢ ÐêÚ¢ §GË}¢ Ú¶¼¢
ã¢ï, §GË}¢ï S¢ÈüUG ± Ýãì±G ± Ï¢H¢x¢G¼ ±x¢GñÚ¢ }¢ḯ ©S¢ ÜU¢ï ÐêÚè }¢ã¢Ú¼ ãG¢çS¢H ã¢ï,
¥ãGÜU¢}¢ ÜUè ¼}¢¢}¢ ¥¢²¼¢ḯ ¥¢ñÚ ¥ãG¢ÎèS¢ ÐÚ ©S¢ ÜUè ÝÁ¢GÚ ã¢ï §S¢ ÜïU §GH¢±¢
Á¢GÜUè ¥¢ñÚ wG¢éà¢ ÈGUã}¢ ã¢ï, Á¢¢ï §S¢ ÎÚÁ¢ï ÐÚ Ý ÐãéæÓ¢¢ ã¢ï, ±¢ïã }¢éÁ¼çãÎ Ýãè´ J
}¢éÁ¼çãÎ ÜïU Àï ¼GÏ¢ÜïUG ãñ́ (i) }¢éÁ¼çãÎ çÈGUàà¢Ú¥G (ii) }¢éÁ¼çãÎ çÈGUH }¢Á¢GãÏ¢
(iii) }¢éÁ¼çãÎ çÈGUH }¢S¢¢§H (iv) ¥SãG¢Ï¢ï ¼¶GÚèÁ¢ (v) ¥SãG¢Ï¢ï ¼ÚÁ¢èãG (vi)
¥SãG¢Ï¢ï ¼}¢§üÁ¢G
(i)...... }¢éÁ¼çãÎ çÈGUàà¢Ú¥G : ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¢¼ ãñ´ çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï §Á¢ç¼ã¢Î ÜUÚ ÜïU
ÜGU±¢§GÎ ± ©S¢êH Ï¢Ý¢» Á¢ñS¢ï Ó¢¢Ú¢ï´ ¥¢§}}¢¢, §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢, §}¢¢}¢ à¢¢ÈïGU§üG,
§}¢¢}¢ }¢¢çHÜU, §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý ãG}Ï¢H ( )
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 45
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 20 : Ó¢¢Ú¢ḯ §}¢¢}¢ï }¢Á¢GÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢, }¢éÁ¼çãÎ ‰¢ï ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ‰¢ï J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 21 : }¢éÁ¼çãÎ ÜU¢ï ¼vGHèÎ Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢ Ýãè´ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : §S¢ }¢ï´ }¢éÁ¼çãÎèÝ ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ J
(ii).....}¢éÁ¼çãÎ çÈGUH }¢Á¢GãÏ¢ : ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¢¼ ãñ´ Á¢¢ï ©Ý ©S¢êH }¢ï´ §Ý ÜUè
¼vGHèÎ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ©Ý ©S¢êH S¢ï }¢S¢¢§Hï à¢Ú§GÄ²¢ ÈGUÚ§GÄ²¢ wG¢éÎ §çS¼}Ï¢¢¼G
ÜUÚ S¢ÜU¼ï ãñ´ Á¢ñS¢ï §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ²êS¢éÈGU, §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î, §ÏÝï }¢éÏ¢¢ÚÜU
( ) çÜU ²ïã ÜGU±¢§GÎ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ 5
ÜïU }¢éÜGUçËHÎ ãñ´ ¥¢ñÚ }¢S¢¢§H }¢ï´ wG¢éÎ }¢éÁ¼çãÎ
(iii).....}¢éÁ¼çãÎ çÈGUH }¢S¢¢§H : ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¢¼ ãñ´ Á¢¢ï ÜGU±¢§GÎ ¥¢ñÚ }¢S¢¢§Hï
ÈGUÚ§GÄ²¢ Î¢ïÝ¢ï´ }¢ï´ }¢éÜGUçËHÎ ãñ´ }¢x¢Ú ±¢ïã }¢S¢¢§H çÁ¢Ý ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU
¥¢§}}¢¢ ÜUè ¼S¢ÚèãG Ýãè´ ç}¢H¼è §Ý ÜU¢ï (ÜéUGÚ¥¢Ý ± ãGÎèS¢) ±x¢GñÚ¢ ÎH¢§H
S¢ï çÝÜU¢H S¢ÜU¼ï ãñ´ Á¢ñS¢ï §}¢¢}¢ ¼GãG¢±è ¥¢ñÚ ÜGU¢Á¢Gè ¶G¢æ, à¢}S¢éH ¥¢§}}¢¢
S¢Ú¶GS¢è ±x¢GñÚãé}¢ J
(iv).....¥SãG¢Ï¢ï ¼w¢GÚèÁ¢ : ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¢¼ ãñ´ Á¢¢ï §Á¢ç¼ã¢Î ¼¢ï çÏ¢ËÜéUH Ýãè´
ÜUÚ S¢ÜU¼ï, ã¢æ ¥¢§}}¢¢ }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è ÜïU }¢éÁ¢}¢H ÜGU¢ñH ÜUè ¼zGS¢èH ÈGUÚ}¢¢ S¢ÜU¼ï
ãñ´ Á¢ñS¢ï §}¢¢}¢ ÜU¶Gèü ±x¢GñÚ¢
(v).....¥SãG¢Ï¢ï ¼ÚÁ¢èãG : ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¢¼ ãñ́ Á¢¢ï ¥ÐÝï §}¢¢}¢ S¢¢çãGÏ¢ ÜUè Ó¢‹Î
çÚ±¢²¢¼ }¢ḯ S¢ï Ï¢¢’Á¢G ÜU¢ï ¼ÚÁ¢èãG Îï S¢ÜU¼ï ãñ́ ²¢’Ýè ¥x¢Ú çÜUS¢è }¢S¥Hï }¢ḯ ãGÁ¢GÚ¼ï
§}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ 5 ÜïU Î¢ï ÜGU¢ñH çÚ±¢²¼ }¢ḯ ¥¢» ¼¢ï §Ý }¢ḯ S¢ï çÜUS¢
ÜU¢ï ¼ÚÁ¢èãG Îï´ ? ²ïã ãGÁ¢GÚ¢¼ ±¢ïã ÜUÚ S¢ÜU¼ï ãñ´ §S¢è ¼GÚãG Á¢ã¢æ §}¢¢}¢ S¢¢çãGÏ¢
¥¢ñÚ S¢¢çãGÏ¢ñÝ ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU ã¢ï ¼¢ï çÜUS¢ ÜïU ÜGU¢ñH ÜU¢ï ¼ÚÁ¢èãG Îï S¢ÜU¼ï ãñ´ çÜU
²ïã Ï¢ïã¼Ú ãñ ²¢ ±¢ïã, ±x¢GñÚ¢ J Á¢ñS¢ï S¢¢çãGÏ¢ïU ÜGUÎêÚè ¥¢ñÚ S¢¢çãGÏ¢ï çãÎ¢²¢ ±x¢GñÚ¢ J
(vi).....¥SãG¢Ï¢ï ¼}¢§üÁ¢G : ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¢¼ ãñ´ Á¢¢ï Á¢G¢çãÚ }¢Á¢GãÏ¢ ¥¢ñÚ çÚ±¢²¢¼ï
Ý¢çÎÚ¢, §S¢è ¼GÚãG ÜGU¢ñHï Á¢G§üGÈGU ¥¢ñÚ ÜGU±è ¥¢ñÚ ¥vG±¢ }¢ï´ ÈGUÜüGU ÜUÚ S¢ÜU¼ï ãñ´
çÜU ¥vG±¢Hï }¢ÎêüÎ¢ çÚ±¢²¢¼ï Á¢G§üGÈGU¢ ÜU¢ï ¼ÜüU ÜUÚ Îï´ ¥¢ñÚ S¢ãGèãG çÚ±¢²¢¼ ¥¢ñÚ
}¢¢ï’¼Ï¢Ú ¥vG±¢H ÜU¢ï Hï´ Á¢ñS¢ï çÜU S¢¢çãGÏ¢ï ÜU‹Á¢G ¥¢ñÚ S¢¢çãGÏ¢ï ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú J çÁ¢Ý
}¢ï´ §Ý Àï ±SÈGU¢ï´ }¢ï´ S¢ï ÜéUÀ |¢è Ý ã¢ï ±¢ïã }¢éÜGUçËHÎ }¢ãGìÁ¢G ãñ´ Á¢ñS¢ï ã}¢ ¥¢ñÚ ã}¢¢Úï
Á¢G}¢¢Ýï ÜïU ¥G¢}¢ ©GH}¢¢ çÜU §Ý ÜU¢ çS¢ÈüGU ²ïãè ÜU¢}¢ ãñ çÜU çÜU¼¢Ï¢ S¢ï }¢S¢¢§H
Îï¶ ÜUÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢¼¢ Îï´ J (}¢¢¶GÁ¢G ¥Á¢G Á¢¢¥H ãGÜGU)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 46
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 22 : }¢éÁ¼çãÎ ÜU¢ï ¼vGHèÎ Á¢¢§Á¢G Ýãè´ ¼¢ï v²êæ
Á¢¢§Á¢G Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ¥ÐÝ¢ ãG¢H }¢éÁ¼çãÎèÝ Á¢¢Ýḯ, ã}¢ḯ §S¢ S¢ï v²¢ Ï¢ãGS¢ ?
çÜUÚ¢}¢ ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´, ¥G¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ v²¢ }¢Á¢GãÏ¢ ‰¢¢ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÎèÝ, ÎèÝï §SH¢}¢ ‰¢¢ J ¥GÜGU¢§Î, ¥GÜGU¢§Îï ¥ãHï
S¢é‹Ý¼, ¥SH ¥¢’}¢¢H }¢ï´ çx¢Ý¼è ÜïU S¢ãG¢Ï¢¢ }¢éÁ¼çãÎ ‰¢ï Ï¢¢ÜGUè
S¢Ï¢ }¢éÜGUçËHÎ J
çÜUÚ¢}¢ ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ¥G¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ ãGÝÈGUè, à¢¢ÈïGU§üG,
}¢¢çHÜUè, ãG}Ï¢Hè ‰¢¢ ²¢ Ýãè´ }¢¥G S¢‹¢Î Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢» ?
Á¢±¢Ï¢ : §Ý Ó¢¢Ú¢ï´ }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU }¢¢¶GÁ¢G ±¢ïãè }¢Á¢GãÏ¢ ãñ´ Á¢¢ï Á¢G}¢¢Ý»
çÚS¢¢H¼ ± S¢ãG¢Ï¢¢ }¢ï´ ‰¢ï J ¥x¢Ó¢ïü ÜU¢ï§ü §çS¼H¢ãGè Ý¢}¢ Ï¢¢’Î ÜU¢ï
ãG¢çÎS¢ ã¢ï Á¢ñS¢ï ¥GÜGU¢§Î }¢ï´ ¥à¥GÚè(1) }¢¢¼ÚèÎè J(2) x¢GñÚ
}¢éÜGUçËHÎèÝ ¥ÐÝï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ãHï ãGÎèS¢ ÜUã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ Î¢’±¢
ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU ²ïãè }¢Á¢GãÏ¢, S¢ãG¢Ï¢¢ ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ‰¢¢ J ãG¢H¢æçÜU ©S¢
±vG¼ ÜU¢ï§ü }¢Á¢GãÏ¢ ¥ÐÝï Ý¢}¢ S¢ï Ý ÐéÜU¢Ú¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J
(1).....ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ à¢ñ¶G ¥Ï¢éH ãGS¢Ý ¥à¥GÚè I ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚÝï
±¢H¢ï ÜU¢ï “¥à¥GçÚÄ²¢” ÜUã¼ï ãñ́ J
(2).....§}¢¢}¢éH ãéÎ¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢‹S¢êÚ }¢¢¼ÚèÎè ÜïU }¢¢ÝÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï
“}¢¢¼ÚèçÎÄ²¢” ÜUã¢ Á¢¢¼¢ ãñ J ¥ãGÝ¢ÈGU, ¥GÜUG ¢§Îï ÈGUÚ§GÄ²¢ }¢ḯ §‹ãè´ ÜïU }¢éÜUG çËHÎ
ãñ́ J S¢ÎLàà¢Úè¥G¢, Ï¢ÎLœ¢GÚèÜGU¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥}¢Á¢Î ¥GHè ¥¢’Á¢G}¢è §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ́ çÜU “Î¢ïÝ¢ḯ Á¢}¢¢¥G¼ḯ (¥à¥GçÚÄ²¢, }¢¢¼ÚèçÎÄ²¢) ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ãè
ÜUè ãñ´ ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ ãGÜGU ÐÚ ãñ´ ¥¢ÐS¢ }¢ï´ çS¢ÈüGU Ï¢¢’Á¢G ÈéUGM¥G ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ,
§Ý ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU ãGÝÈGUè, à¢¢ÈïGU§üG ÜU¢ S¢¢ ãñ çÜU Î¢ïÝ¢ï´ ¥ãHï ãGÜGU ãñ´ ÜU¢ï§ü çÜUS¢è
ÜUè ¼Á¢GHèH ± ¼zGS¢èÜGU Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ Á¢ãïÁ¢G »Çèà¢Ý,
çãGSS¢¢ ¥Ã±H, çÁ¢. 1, S¢. 46 }¢¼GÏ¢ê¥G¢ }¢v¼Ï¢» ÚÁ¢Gç±Ä²¢ ÜUÚ¢Ó¢è)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 47
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 25 : çÜU¼¢Ï¢ “à¢ãïüG }¢éS¢ËH}¢éSS¢éÏ¢ê¼” ÜU¢ï ¥¢Ð
Á¢¢Ý¼ï ãñ´ ? ¥¢ñÚ ²ïã ¥¢Ð ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢éS¢ËH}¢éSS¢éÏ¢¼ ÜUè ÜU§ü à¢ãïZG ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý }¢ï´ ã}¢¢Úè ÜU¢ï§ü
¼SÝèÈGU Ýãè´ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ²ïã }¢éÚ¢Î ãñ çÜU §Ý }¢ï´ Á¢¢ï ÜéUÀ çH¶¢
ãñ ±¢ïã S¢Ï¢ ã}¢ï´ ¼SHè}¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ¼¢ï §S¢ ÜU¢ ²ïã ãG¢H ãñ çÜU ã}¢
¥ÐÝï §}¢¢}¢ S¢ï }¢éÜGUçËHÎ ãñ´ §Ý }¢éS¢ç‹ÝÈGU¢ï´ ÜïU }¢éÜGUçËHÎ Ýãè´,
ã}¢ ã}¢ïà¢¢ Á¢}¢ãêÚ S¢±¢Îï ¥¢’Á¢G}¢(1) ÜïU ÐñM ãñ́, Á¢¢ï Ï¢¢¼ çÁ¢S¢
}¢éS¢ç‹ÝÈGU ÜUè wG¢Sé ¢êS¢Ý ãG¢H ÜïU H¢ïx¢¢ḯ, wG¢Sé ¢êS¢Ý çã‹Îè }¢¢ñHç±²¢ḯ ÜUè,
Á¢}¢ãêÚ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ã¢ï, ã}¢ḯ ¼SHè}¢ Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼è J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 26 : “à¢ãïGü }¢éS¢ËH}¢éSS¢éÏ¢ê¼” }¢ï´ §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢GH ñ ÎÁ¢ü ãñ
²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè ±¢çÁ¢Ï¢ ±¢ïãè ãñ çÁ¢S¢
ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ±¢çÁ¢Ï¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ãéGv}¢ ©S¢è ÜU¢ï
S¢Á¢G¢±¢Ú ãñ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã Ýï çÜUS¢è ÐÚ ²ïã ±¢çÁ¢Ï¢ Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU §}¢¢}¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è »ÜU §}¢¢}¢ ÜïU }¢Á¢GãÏ¢ ÜU¢ï H¢çÁ¢G}¢ ÐÜUÇGï,
(1).....Ï¢ÇG¢ x¢éÚ¢ñã, }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇGè Á¢}¢¢¥G¼ï ãGvGÜGU¢ ÜU¢ï S¢±¢Îï
¥¢’Á¢G}¢ ÜUã¼ï ãñ´ J ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´ ãñ J
(²¢’Ýè }¢ïÚè) “²ïã ©}}¢¼ ¼ãœ¢Ú çÈGUÜïüGU ã¢ï Á¢¢»x¢è »ÜU çÈGUÜGU¢ü Á¢‹Ý¼è ã¢ïx¢¢
Ï¢¢ÜGUè S¢Ï¢ Á¢ã‹Ý}¢è” S¢ãG¢Ï¢¢ Ýï ¥GÁ¢üG ÜUè : 6
“±¢ï ã Ý¢Á¢è (ÝÁ¢¢¼ Ð¢Ýï ±¢H¢) çÈG U ÜG U ¢ü ÜU¢ñ Ý ãñ ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
(6) J” ¥¢Ð (6) Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ :
“ ±¢ïã çÁ¢S¢ ÐÚ }¢ñ´ ¥¢ñÚ }¢ïÚï S¢ãG¢Ï¢¢ ãñ´ J” (²¢’Ýè S¢é‹Ý¼ ÜïU
ÐñMÜU¢Ú) ÎêS¢Úè çÚ±¢²¢¼ }¢ï´ ±¢ïã Á¢}¢¢¥G¼ ãñ ²¢’Ýè }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢
Ï¢ÇG¢ x¢éÚ¢ñã çÁ¢S¢ï S¢±¢Îï ¥¢’Á¢G}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ Á¢¢ï §S¢ S¢ï ¥Hx¢ ãé±¢
Á¢ã‹Ý}¢ }¢ï´ ¥Hx¢ ãé±¢ J §S¢è ±Á¢ã S¢ï §S¢ Ý¢Á¢è çÈGUÜïüGU ÜU¢ Ý¢}¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼
± Á¢}¢¢¥G¼ ãé±¢ J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, Á¢ãïÁ¢G »Çèà¢Ý, çãGSS¢¢ ¥Ã±H, çÁ¢. 1, S¢.
47 }¢¼GÏ¢ê¥G¢ }¢v¼Ï¢» ÚÁ¢Gç±Ä²¢ ÜUÚ¢Ó¢è)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 48
ÐS¢ »ÜU §}¢¢}¢ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ ÐÜUÇGÝï ÜU¢ï ±¢çÁ¢Ï¢ ÜUÚÝ¢, »ÜU Ý§ü
à¢Ú¥G ÜGU¢§}¢ ÜUÚÝ¢ ãñ J
Á¢±¢Ï¢ : “}¢éS¢ËH}¢éSS¢éÏ¢ê¼” }¢ï´ ²ïã ÜGU¢ñH “ÜGUèH” ÜUÚ ÜïU
çH¶¢ ãñ ²¢’Ýè Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢¢ïæ Ýï ²êæ ÜUã¢ ¥¢ñÚ ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú ¥¢ñÚ
ÈGU¼¢±¢ wG¢Hé ¢S¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢ãLüÚ¢§ÜGU ¥¢ñÚ ÈGU¼¢±¢ ¶ñçG ÚÄ²¢ ± ©GÜUG Îê gé çÚ²¢
± §ãG²¢©GH ©GHê}¢ ±x¢GñÚ¢ Ï¢ÜUS¢Ú¼ ÜéU¼éÏ¢ï }¢¢ï’¼}¢Î¢ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ãñ
çÜU Á¢}¢ãêÚ ©GH}¢¢ §S¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ÐÚ ãñ´ J(1) Ï¢çËÜU §}¢¢}¢
ãéGÁÁ¢¼éH §SH¢}¢ x¢GÁ¢G¢Hè Ýï §ãG²¢©GH ©GHê}¢ ÜUè Ý±è´ çÜU¼¢Ï¢ ÜïU
¼èS¢Úï Ï¢¢Ï¢ }¢ï´ ¼SÚèãG ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ çÜU ¼}¢¢}¢ ©GH}¢¢» ÜU¢ç}¢HèÝ }¢ï´
ÜU¢ï§ü §S¢ ¼GÚÈGU Ý x¢²¢ J(2)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 27 : ¥¢ñÚ “à¢ãïüG }¢éS¢ËH}¢éSS¢éÏ¢ê¼” }¢ï´ §GÏ¢¢Ú¼ï
Á¢GñH ÎÁ¢ü ãñ ²¢ Ýãè´ ²¢’Ýè “ÜU¢ï§ü
à¢Ú§üG ÎHèH »ïS¢è Ýãè´ ãñ çÁ¢S¢ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï çÜU »ÜU }¢Á¢GãÏ¢ ÜU¢
ÐñM ã¢ï Á¢¢Ý¢ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ J”
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã |¢è Ï¢¢’Á¢G ÜïU ÜGU¢ñH }¢ï´ ²êæ çH¶¢ ãñ çÜU }¢éÜGUçËHÎ
Á¢ã¢æ ÜGU¢ñHï §}¢¢}¢ ÜUè ¼vGHèÎ ÜUÚ Ó¢éÜU¢ ¥Ï¢ §S¢ S¢ï Ýãè´ çÈUÚ
S¢ÜU¼¢, ±ÚÝ¢ çÁ¢S¢ ÜUè Ó¢¢ãï ¼vGHèÎ ÜUÚï J S¢¢§H Ýï Ý¢çÜGUS¢ Ï¢¢¼
ÝvGH ÜUè J ÐêÚè Ï¢¢¼ ²ïã ‰¢è ¥¢ñÚ §S¢ }¢ḯ ãÚ ¼GÚãG x¢ñÚG }¢éÜUG çËHÎ¢ḯ ÜU¢
Úg ‰¢¢, Ï¢¢’Îï ¼vGHèÎ Ýãè´ çÈUÚ S¢ÜU¼¢ J ²ïã ¼¢ï S¢¢ÈGU x¢GñÚ
}¢éÜGUçËHÎ¢ï´ ÜU¢ Úg ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU ÜGUÏH çÁ¢S¢ ÜUè Ó¢¢ãï ¼vGHèÎ
ÜUÚï J ²ïã ¥¢ñÚ çÁ¢G²¢Î¢ x¢ñÚG }¢éÜGUçËHÎ ãè ÜU¢ Úg ãñ J v²êæçÜU ãÚ
}¢S¥Hï }¢ḯ ¥ËH¢ã ± ÚS¢êHéËH¢ã 6
ÜU¢ ãéGv}¢ »ÜU ãè ã¢ïx¢¢ J ±¢ïã }¢éwG¼çHÈGU ãéGv}¢ Ý ÈGUÚ}¢¢»æx¢ï çÜU
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 49
»ÜU ãè Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï Á¢¢§Á¢G |¢è ÈGUÚ}¢¢ Îï´ ¥¢ñÚ Ý¢Á¢¢§Á¢G |¢è ²¢ ±¢çÁ¢Ï¢
|¢è ÈGUÚ}¢¢ Îï´ ¥¢ñÚ ãGÚ¢}¢ |¢è J }¢x¢Ú }¢éÁ¼çãÎèÝ, ²ïã ¥¢ÐS¢ }¢ï´
}¢éwG¼çHÈGU ãñ´ ¼¢ï çÁ¢Ý }¢ïæ Ï¢¢’Á¢G Ýï §çwG¼²¢Ú çÎ²¢ çÜU çÁ¢S¢ ÜïU
ÜGU¢ñH ÐÚ Ó¢¢ãï ¥G}¢H ÜUÚï J §S¢ ÜU¢ S¢¢ÈGU }¢¼GHÏ¢ x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ¢ï´
ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU ²ïã ãé±¢ çÜU “Á¢¢§Á¢G ãñ” Ó¢¢ãï wG¢éÎ¢ ± ÚS¢êH
ÜïU }¢é±¢çÈGUÜGU Ó¢Hï Ó¢¢ãï }¢é¶G¢çHÈGU, ¼¢ï §Ý
}¢ï´ Ï¢¢’Á¢G Ýï x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎ¢ï´ ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ ãÚ }¢éÁ¼çãÎ ÜU¢ï ¥ËH¢ã
± ÚS¢êH ÜïU çS¢±¢ ¥SH ãG¢çÜU}¢ Ï¢Ý¢
çH²¢ çÜU çÜUS¢è }¢éÁ¼çãÎ ÜU¢ ÜGU¢ñH Îï¶ H¢ï ¥¢ñÚ ¥G}¢H ÜUÚ H¢ï J
Ó¢¢ãï wG¢éÎ¢ ± ÚS¢êH ÜïU }¢é±¢çÈGUÜGU ã¢ï ²¢
}¢é¶G¢çHÈGU, ¼¢ï ²ïã Ï¢¢’Á¢G Á¢¢ï x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU
}¢éÜGUçËHÎèÝ, §}¢¢}¢ï ±¢çãGÎ S¢ï |¢è Ï¢ÉG ÜUÚ }¢éà¢çÚÜU ãñ´, §Ý ÜïU
ÜGU¢ñH S¢ï S¢‹¢Î H¢Ý¢ }¢ãìÁG ¢G {¢ïÜU¢ ãñ »ÜU ãè ÜGU¢ñH ÐÚ ã}¢ïà¢¢ ¥G}¢H
ã¢ï ¼¢ï ²ÜGUèÝè }¢é¶¢G HÈGU¼ wG¢éÎ¢ ± ÚS¢êH
ÜUè Ý ãé§ü J }¢é}¢çÜUÝ ãñ §S¢ ÜïU S¢Ï¢ ÜGU¢ñH, }¢é¼G¢çÏ¢ÜGïU ãéGv}¢ï wG¢éÎ¢
¥¢ñÚ ÚS¢êH ã¢ï, HïçÜUÝ Á¢Ï¢ §çwG¼²¢Ú
çÎ²¢ x¢²¢ çÜU ãÚ Ï¢¢¼ }¢ï´ çÁ¢S¢ ÜGU¢ñH ÐÚ Ó¢¢ã¢ï ¥G}¢H ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ
§Ý }¢ï´ }¢é¼G¢çÏ¢ÜïGU ãéGv}¢ï wG¢éÎ¢ ± ÚS¢êH »ÜU
ãè ã¢ïx¢¢ J Ï¢¢ÜGUè }¢é¶G¢çHÈGU ãñ´ ¼¢ï ÎèÎ¢ã ± Î¢çÝS¼¢, ÜGUSÎÝ wG¢éÎ¢
± ÚS¢êH ÜUè }¢é¶¢G HÈGU¼ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ãé§ü J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 28 : çÜU¼¢Ï¢ “ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” ÜU¢ï
¥¢Ð Á¢¢Ý¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ²ïã ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ãñ
²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢±¢Ï¢ }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Ý}Ï¢Ú 25 J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 50
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 29 : “ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” }¢ï´ §GÏ¢¢Ú¼ï
Á¢GñH ÎÁ¢ü ãñ J
²¢’Ýè H¢ïx¢ Ó¢¢ñ‰¢è S¢Îè ÜïU ÜGUÏH çÜUS¢è »ÜU ¶G¢S¢ }¢Á¢GãÏ¢
ÜUè ¶G¢çHS¢ ¼vGHèÎ ÐÚ }¢éœ¢çÈGUÜGU Ý ‰¢ï ?
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ “ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” ÜïU ¥ÜUS¢Ú
ÝéS¶G¢ï´ }¢ï´ Ýãè´ ãñ J çS¢ÈüGU »ÜU ÝéS¶ïG }¢ï´ ãñ Á¢¢ï çÜU ¼ç¼}}¢¢(1) Ï¢Ý¢
ÜUÚ ¥H ãG¢ÜGU ÜUè x¢§ü ãñ, À¢ÐÝï ±¢Hï Ýï ©S¢ï ãG¢çà¢²ï ÐÚ Á¢G¢çãÚ
ÜUÚ çÎ²¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ wG¢Îé §‹ãè´ }¢éS¢ç‹ÝÈGU ÜUè çÜU¼¢Ï¢ï }¢éS¢}}¢¢
çÏ¢ã “§‹S¢¢ÈGU” ÜïU ç¶GH¢ÈGU ãñ J Î¢ï S¢Îè ÜïU Ï¢¢’Î »ÜU §}¢¢}¢ï
}¢é¥ÄG ²Ý ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ HïÝ¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ḯ }¢ḯ à¢¢»¥G ãé±¢, ÜU}¢ ÜU¢ï§ü
»ïS¢¢ Ý ÜUÚ¼¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ±vG¼ ±¢ïãè ±¢çÁ¢Ï¢ ‰¢¢, ¥¢ñÚ §¼Ý¢ ¼¢ï §S¢
“ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” ÜUè §S¢ §GÏ¢¢Ú¼ S¢ï |¢è Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU
¼èS¢Úè S¢Îè ¼ÜU |¢è ¼vGHèÎï à¢wGS¢ï ¶G¢çHS¢ }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢è x¢¢ï §S¢ ÐÚ
§Á¢}¢¢¥G Ý ‰¢¢ çÈUÚ ¼¢ï §S¢ ÐÚ S¢Ï¢ ÜU¢ §Á¢}¢¢¥G ã¢ï x¢²¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 30 : ¥¢ñÚ “ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” }¢ñ´ §GÏ¢¢Ú¼ï
Á¢GH
ñ ÎÁ¢ü ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè çÈUÚ ©Ý Á¢G}¢¢Ý¢ï´ ÜïU H¢ïx¢ ãé±ï Á¢¢ï Î¢çãÝï ¥¢ñÚ Ï¢¢»æ
Ó¢H çÝÜUHï ¥¢ñÚ ©Ý }¢ï´ ÜU§ü Ï¢¢¼ï´ ÐñÎ¢ ã¢ï x¢§æü ?
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã |¢è §S¢è ¼ç¼}}¢¢ }¢ï´ ãñ çÁ¢S¢ S¢ï ¥ÜUS¢Ú ÝéS¶ïG
¶G¢Hè ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 31 : ¥¢ñÚ “ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” }¢ï´ §GÏ¢¢Ú¼ï
Á¢GñH ÎÁ¢ü ãñ ²¢ Ýãè´ ?
(1).....Á¢G}¢è}¢¢ J Ï¢çÜGUÄ²¢ çãGSS¢¢ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 51
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã |¢è §S¢è ¼ç¼}}¢¢ }¢ḯ ãñ J ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ |¢è S¢¢§H Ýï
Ý¢çÜGUS¢ ÝvGH ÜUè ãñ, §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢¢ï ©}¢êÚ }¢éS¢ç‹ÝÈGU Ýï çH¶ï ãñ́,
©Ý S¢ï Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ¶G¢çHS¢ ¼vGHèÎï à¢wGS¢è ÜU¢ï ±¢ïã ÎèÝè Á¢GMÚ¼
Á¢¢Ý¼ï ãñ́ ¥¢ñÚ ²ïã çÜU ©Ý ÜïU »’ç¼Ú¢Á¢G¢ḯ ÜU¢ ¼çSÈGUÄ²¢ ¥¢ñÚ }¢éÜUG g}¢¢¼
ÜU¢ §‹S¢¢ÈGU ÜïU S¢¢‰¢ ÈñUG S¢H¢ ÁG¢éË}¢ ÜU¢ §ç‹S¢Î¢Î ãñ ¥¢ñÚ }¢éS¢ç‹ÝÈGU Ýï
çÚS¢¢H¢ “§‹S¢¢ÈGU” }¢ḯ ¼S¢ÚèãG ÜUè, ²ïã »ÜU Ú¢Á¢G wG¢éÎ¢ ÜU¢ ãñ çÜU
©GH}¢¢ ÜïU çÎH }¢ḯ Ç¢H çÎ²¢ ¥¢ñÚ ©GH G }¢¢ ÜU¢ï §S¢ ÜU¢ ÐñM ÜUÚ çÎ²¢,
¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÎêS¢Úï çÚS¢¢Hï “¥GÜUG ÎéH Á¢çÄ²Î” }¢ḯ »ÜU Ï¢¢Ï¢ §S¢
çH²ï çH¶¢ ãñ çÜU “ÐñÚç±²ï }¢Á¢G¢çãÏ¢ï ¥ÚÏ¢¥G¢ ÐÚ ¼¢ÜUèÎ ¥¢ñÚ ©Ý
S¢ï Ï¢¢ãÚ ã¢ïÝï ÜUè S¢wG¼ }¢é}¢¢Ý¥G¼ ãñ” ¥¢ñÚ çH¶¢ ãñ çÜU §Ý Ó¢¢Ú¢ḯ
}¢Á¢GãÏ¢¢ḯ S¢ï Mx¢Î¢üÝè ÜUÚÝï }¢ḯ Ï¢ÇG¢ ÈGUS¢¢Î ãñ ¼¢ï §‹ãè´ }¢éS¢ç‹ÝÈGU ÜïU
ÜUH¢}¢ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU x¢ñÚG }¢éÜUG çËHÎèÝ Ï¢ÇGï }¢éçzGS¢Î ã¢ï¼ï ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 32 : çÁ¢Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ ãÚ ãÚ }¢S¥Hï }¢ï´
ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï ãGÎèS¢ ²¢’Ýè çÁ¢Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ ²ïã ãñ Á¢¢ï }¢S¥H¢
ÜéUÚG ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ²¢ ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï¼¢ ãñ ©S¢è ÜU¢ï ±¢ïã
}¢¢Ý¼ï ãñ́ ¥¢ñÚ §S¢è ÜU¢ï H¢§ÜïUG Ð¢Ï¢‹Îè Á¢¢Ý¼ï ãñ́ ¥¢ñÚ çÜUS¢è ÚS}¢¢ï
Ú±¢Á¢ ÜU¢ï ²¢ çÜUS¢è ÜïU ÜGU¢ñH ± ÈïUG ’H ÜU¢ï çÁ¢S¢ ÜUè S¢‹¢Î ÜéUÚG ¥¢Ýï
}¢Á¢èÎ ± ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU S¢ï Ý ã¢ï Ýãè´ }¢¢Ý¼ï ¥¢ñÚ Ý H¢§ÜïGU Ð¢Ï¢‹Îè
Á¢¢Ý¼ï ãñ́, ©Ý ÜïU §S¢ }¢Á¢GãÏ¢ ÜUè §çÏ¼Î¢ ÜUÏ¢ S¢ï ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã }¢Á¢GãÏ¢ çÜU ãÚ à¢wGS¢ ¥ÐÝè S¢}¢Û¢ ÐÚ ÜéUÚG ¥¢Ý¢ï
ãGÎèS¢ S¢ï }¢S¥Hï Hï ÜUÚ §}¢¢}¢ ÜïU ÜGU¢ñH ÜUè S¢‹¢Î Ý }¢¢Ýï, ²ïã
ÜéUÚG ¥¢Ý¢ï ãGÎèS¢ S¢Ï¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ãñ J ²ïã }¢Á¢GãÏ¢ Ý Á¢G}¢¢Ý»
çÚS¢¢H¼ }¢ḯ ‰¢¢, Ý Á¢G}¢¢Ý» S¢ãG¢Ï¢¢ }¢ḯ ¥¢ñÚ Ý Á¢G}¢¢Ý» ¼¢Ï¢ï§üÝG }¢ḯ
Ï¢çËÜU Ý» }¢éç‹ÜUÚ Á¢¢çãH¢ḯ ÜïU ÜU¢Ý }¢ḯ à¢ñ¼¢G Ý Ýï ÈêæUÜU¢ çÜU ¼é}¢ v²¢
ÜU}¢ ã¢ï Á¢¢ï »ïS¢ï S¢ãG¢Ï¢¢ ± ¥¢§}}¢¢ ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚ¢ï ? ÜéUÚG ¥¢Ý S¢}¢Û¢Ýï
ÜU¢ï ÜéUÀ §GË}¢ ÎÚÜU¢Ú Ýãè´, ãÚ Á¢¢çãH ¥ÐÝè x¢ÉG¼ ÐÚ Ó¢Hï J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 52
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 33 : »ïS¢ï H¢ïx¢ çÁ¢Ý ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ Á¢±¢Ï¢ Ý}Ï¢Ú 32 }¢ï´
ÎÁ¢ü çÜU²¢ x¢²¢ ãñ }¢éS¢H}¢¢Ý ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ãñ´ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : »ïS¢ï H¢ïx¢ ãÚçx¢Á¢G S¢é‹Ýè }¢éS¢H}¢¢Ý Ýãè´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 34 : §SH¢}¢ }¢ï´ ¥SHè ÜGU¢ÝêÝ v²¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÈGUÜGU¼G ÜUH¢}¢éËH¢ã à¢ÚèÈGU J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 35 : §SH¢}¢ }¢ï´ ¥SHè ÜGU¢ÝêÝ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ±
ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãGÎèS¢ |¢è ¥SHè ÜGU¢ÝêÝ Ýãè´ Ï¢çËÜU ÜéUÚG ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè
¼¢Ï¢ï¥G ãñ J ÜUH¢}¢ï }¢Á¢èÎ ãè Ýï ãévG }¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ãGÎèS¢ ±
§Á¢}¢¢¥G ± ¥¢§}}¢¢ ÜUè §¼G¢¥G¼ ÜUÚ¢ï, §S¢è çH²ï Ó¢¢Ú ©S¢êH ÆãÚï J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 36 : Á¢Ï¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ çÜUS¢è ¥}¢í }¢ï´ ÝÁ¢G¢¥G
¥¢ñÚ §çwG¼H¢ÈGU ±¢ÜGïU¥G ã¢ï ¼¢ï »ïS¢è ãG¢H¼ }¢ï´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ¥SHè ÜGU¢ÝêÝ ÜUè ¼GÚÈGU LÁ¢ê¥G ÜUÚÝï ÜU¢
ãéGv}¢ çÎ²¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÜGU¢ÝêÝï ¥SHè ¥¢ñÚ ÜGU¢ÝêÝï ¼¢Ï¢ï¥G Î¢ïÝ¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU LÁ¢ê¥G
ÜU¢ ãéGv}¢ çÎ²¢ ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã |¢è ãGÜGUèÜGU¼Ý ÜGU¢ÝêÝï ¥SHè ãè ÜUè
¼GÚÈGU LÁ¢ê¥G ãñ çÜU ÜGU¢ÝêÝï ¼¢Ï¢ï¥G, ÜGU¢ÝêÝï ¥SHè ÜUè ¼GÚÈGU LÁ¢ê¥G
ÜUÚ¼¢ ãñ J ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ :
Îï¶¢ï §S¢ ¥¢²¼ Ýï ÜGU¢ÝêÝï ¼¢Ï¢ï¥G, }¢éÁ¼çãÎèÝ ÜUè ¼GÚÈGU LÁ¢ê¥G

ÜU¢ ãéGv}¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ çÜGU²¢S¢ï ¥¢§}}¢¢ ÜU¢ï S¢¢çÏ¢¼ çÜU²¢ ãñ J Îï¶¢ï
}¢é¥G¢çH}¢éH ¼‹Á¢GèH(2) ±x¢GñÚ¢ J x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ §S¢ ÜGU¢ÝêÝï
¼¢Ï¢ï¥G ÜUè ¼GÚÈGU LÁ¢ê¥G ÜïU }¢éç‹ÜUÚ ã¢ï ÜUÚ ¶G¢S¢, ãéGv}¢, ÜGU¢ÝêÝï
¥SHè ÜïU }¢éç‹ÜUÚ ã¢ï Ï¢ñÆï J
(1).....¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢H é §ü}¢¢Ý : ¥x¢Ú §S¢ }¢ï´ ÚS¢êH ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Á¢Gè §çwG¼²¢Ú
H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU LÁ¢ê¥G H¢¼ï ¼¢ï Á¢GMÚ §Ý S¢ï §S¢ ÜUè ãGÜUG èÜGU¼ Á¢¢Ý Hï¼ï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 53
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 37 : }¢éS¢H}¢¢Ý ÜUè v²¢ ¼¢’ÚèÈGU ãñ ¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý
çÜUS¢ ÜU¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢¢ï ¼}¢¢}¢ Á¢GMçÚ²¢¼ï ÎèÝ ÜU¢ï }¢¢Ý¼¢ ã¢ï ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü
¥GH¢}¢¼ ¼ÜUÁ¢GèÏ¢ ÜUè Ý Ú¶¼¢ ã¢ï Îï¶¢ï “}¢±¢çÜGUÈïGU à¢ãüG”(1)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 38 : ²ïã Ï¢¢¼ ÆèÜU ãñ ²¢ Ýãè´ çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢
ÜU¢ §ÜGUÚ¢Ú ÜUÚï ¥¢ñÚ çS¢ÎìÜGU çÎH S¢ï §S¢ ÐÚ
»’ç¼ÜGU¢Î Ú¶ï ±¢ïã }¢éS¢H}¢¢Ý ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ ! çS¢ÎìÜGU çÎH S¢ï }¢¢Ýï ¼¢ï Á¢GMÚ }¢éS¢H}¢¢Ý ãñ ¥¢ñÚ
±¢ïã ²êæ ãè ã¢ïx¢¢ çÜU Á¢GMçÚ²¢¼ï ÎèÝ S¢ï çÜUS¢è Ó¢èÁ¢G ÜU¢ §‹ÜU¢Ú Ý
ÜUÚï ±ÚÝ¢ çÝÚè ÜUçH}¢¢ x¢¢ï§ü ÜU¢ÈGUè Ýãè´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 39 : }¢S¥H¢ Ý}Ï¢Ú 38, ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU ÜU¢
}¢S¥H¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´ S¢¢Ú¢ ÜUçH}¢¢ ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ ¥¢»
ãñ´ ¥¢ñÚ }¢éÚ¢Î ±¢ïãè ãñ Á¢¢ï §S¢ S¢ï ÐãHï Ý}Ï¢Ú }¢ï´ x¢éÁ¢GÚè J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 40 : ãGÎèS¢ï Á¢GñH S¢ãGèãG Ï¢é¶G¢Úè ± S¢ãGèãG }¢éçSH}¢
ÜUè ãGÎèS¢ ãñ ²¢ Ýãè´ J
²¢’Ýè }¢éãG}}¢Î ÚS¢êHéËH¢ã 6 Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢

Á¢¢ï à¢wGS¢ ÜU¢ §ÜGUÚ¢Ú ÜUÚï ¥¢ñÚ çS¢ÎìÜGU çÎH S¢ï
§S¢ ÐÚ »’ç¼ÜGU¢ÎÚ Ú¶ï, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÜU¢ï Î¢ïÁ¢G¶G ÜUè
¥¢x¢ ÐÚ ãGÚ¢}¢ ÜUÚ Îïx¢¢ J
Á¢±¢Ï¢ : ãñ(2) ¥¢ñÚ “ ” §S¢ çH²ï ÈGUÚ}¢¢²¢, çÝÚè
ÜUçH}¢¢ x¢¢ï§ü }¢éS¢H}¢¢Ý ã¢ïÝï ÜU¢ï ÜU¢ÈGUè Ýãè´ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 54
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 41 : Á¢¢ï à¢wGS¢ }¢S¥H¢ 38 ÐÚ S¢¢çÏ¢¼ ÜGUÎ}¢
Úãï, Ó¢¢ãï ©S¢ ÜïU Îèx¢Ú ¥zG¥G¢H ÜñUS¢ï ãè ã¢ï´ ±¢ïã }¢éS¢H}¢¢Ý ãñ ²¢
Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢±¢Ï¢ ªÐÚ ÜïU §‹ãè´ Ý}Ï¢Ú¢ï´ }¢ï´ x¢éÁ¢GÚ¢ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 42 : ¥Ï¢ê Î¢±êÎ çS¢ãG¢ãG S¢œ¢¢ }¢ï´ S¢ï ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãñ J(1)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 43 : çS¢ãG¢ãG S¢œ¢¢, ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè
çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï ãñ´ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜUè ÜéU¼éÏ¢ï ãGÎèS¢ }¢ï´ S¢ï çS¢ãG¢ãG S¢œ¢¢ |¢è ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 44 : ãGÎèS¢ï Á¢ñH G “S¢éÝÝï ¥Ï¢ê Î¢±êÎ” }¢ï´ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè ÚS¢êHéËH¢ã 6 Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : ¼èÝ

Ï¢¢¼ï´ §ü}¢¢Ý ÜUè Á¢ÇG ãñ´ J çÁ¢Ý }¢ï´ »ÜU Ï¢¢¼ ²ïã ãñ çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢
ÐÉG Hï, ©S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ Ú¢ïÜU¢ï Á¢GÏ¢¢Ý ÜU¢ï, ©S¢
ÜU¢ï Ý ¼¢ï ©S¢ ÜïU çÜUS¢è x¢éÝ¢ã ÜUè ±Á¢ã S¢ï ÜU¢çÈGUÚ ÜUã¢ï, Ý ©S¢
ÜU¢ï çÜUS¢è ÈïGU’H ÜUè ±Á¢ã S¢ï §SH¢}¢ S¢ï ¶G¢çÚÁ¢ ÜUÚ¢ï J
(1)..... çS¢ãG¢ãG S¢œ¢¢ S¢ï }¢éÚ¢Î ãGÎèS¢ ÜUè Àï S¢ãGèãG ¼ÚèÝ ÜéU¼éÏ¢ ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU
Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ J (i) Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU ¥Á¢G ¥Ï¢ê ¥GÏÎéËH¢ã }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý §S}¢¢§üGH
Ï¢é¶G¢Úè (ii) }¢éçSH}¢ à¢ÚèÈGU ¥Á¢G ¥Ï¢éH ãGéS¢ñÝ §}¢¢}¢ }¢éçSH}¢ çÏ¢Ý ¥H
ãGÁÁ¢¢Á¢ ¥H ÜéUGà¢ñÚè (iii) ç¼<}¢Á¢Gè à¢ÚèÈGU ¥Á¢ ¥Ï¢ê §üGS¢¢ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý
§üGS¢¢ ç¼<}¢Á¢Gè (iv) ÝS¢¢§ü à¢ÚèÈGU ¥Á¢G ¥Ï¢ê ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý
à¢¢ï»GïÏ¢ ÝS¢¢§ü (v) ¥Ï¢ê Î¢±êÎ à¢ÚèÈGU ¥Á¢G S¢éHñ}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥à¥GS¢ S¢çÁ¢S¼¢Ýè
(vi) §ÏÝï }¢¢Á¢¢ à¢ÚèÈGU ¥Á¢G ¥Ï¢ê ¥GÏÎéËH¢ã }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý ²Á¢GèÎ çÏ¢Ý }¢¢Á¢¢
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 55
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã §‹ãè´ ãGÎèS¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï ãñ çÁ¢Ý ÜU¢ Ï¢²¢Ý Î¢ï ¼èÝ
(1)
Ý}Ï¢Ú ªÐÚ ã¢ï Ó¢éÜU¢ çÜU ²ã¢æ ÈGUÜGU¼G ÜU¢ ãè

çÁ¢GRU Ýãè´, ¥¢ñÚ }¢éÚ¢Î ±¢ïãè ¼SÎèÜïGU Á¢}¢è¥G Á¢GMçÚ²¢¼ï ÎèÝ ãñ
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 45 : ÎèÝï §SH¢}¢, ÚS¢êHéËH¢ã 6
ÜïU ±vG¼ }¢ï´ }¢éÜU}}¢H ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ï¢ïà¢ÜU, ¥¢ñÚ ²êæ ãè ãé±¢ çÜU ÜéUÀ ¥ãGÜU¢}¢ ÜéUGÚ¥¢Ý ±
ãGÎèS¢ }¢ï´ }¢Á¢GÜêUÚ ãé±ï Ï¢¢ÜGUè Ýãè´ J ãGÜGU ¼¥G¢H¢ Ýï Ú¢ãï §Á¢ç¼ã¢Î
¶¢ïHè ¥¢ñÚ }¢éÁ¼çãÎèÝ ÐñÎ¢ çÜU²ï ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ §çœ¢Ï¢¢¥G ÈGUÁ¢üG
çÜU²¢ J ¥x¢Ú ²ïã Ý ã¢ï¼¢ ¼¢ï H¢¶¢ï´ ¥ãGÜU¢}¢ S¢ï ÜéUGÚ¥¢Ý ±
ãGÎèS¢ ¶G¢Hè Úã¼ï ¥¢ñÚ ÎèÝ Ý¢ }¢éÜU}}¢H ÆãÚ¼¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 46 : ¥¢²¼ï ÜUÚè}¢¢ : { } S¢Ï¢
ÜïU ÐèÀï Ý¢çÁ¢GH ãé§ü ²¢ Ýãè´ J ²¢’Ýè §S¢ ¥¢²¼ ÜïU Ï¢¢’Î |¢è ÜU¢ï§ü
Ý²¢ ãéGv}¢ Ý¢çÁ¢GH ãé±¢ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã ¥¢²¼ S¢Ï¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ý¢çÁ¢GH Ý ãé§ü J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
¥¢ñÚ ¥ãGÜU¢}¢ |¢è ©¼Úï Á¢ñS¢ï ¥¢²¼ï ÚÏ¢¢, ¥¢²¼ï ÎèÝ, ¥¢²¼ï
}¢èÚ¢S¢ ¥¢ñÚ à¢¢²Î ÜU¢ï§ü ¥¢ñÚ ãñ(2) §S¢ ±vG¼ }¢ïÚè ²¢Î }¢ḯ Ýãè´ J
Îï¶¢ï ¼zGS¢èÚï §çœ¢ÜGU¢Ý, S¢ãGèãG Ï¢é¶¢G Úè, S¢ãGèãG }¢éçSH}¢(3) ±x¢GñÚ¢ J
(2)..... ¥¢²¼ Á¢¢ï çÜU ±¢’Á¢G ± ÝS¢èãG¼ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H

ãñ, |¢è Ï¢¢’Î }¢ḯ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü J (¶GÁ¢G¢§ÝéH §GÚÈGU¢Ý S¢. 193 Ð¢ÜU ÜU}ÐÝè H¢ã¢ñÚ)
(3).....¼zGS¢èLH §çœ¢ÜGU¢Ý
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 56
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 47 : ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éãG}}¢Î ÚS¢êHéËH¢ã 6
ÐÚ Ðñx¢G}Ï¢Úè ¶Gy}¢ ã¢ï x¢§ü ²¢ Ýãè´ ? ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
}¢éãG}}¢Î ÚS¢êHéËH¢ã 6 ÜU¢ï ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ
ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ï¢ïà¢ÜU ÝÏ¢è 6 ÐÚ Ï¢ÝSS¢ï ÜGU¼G§G²ï
ÜéUGÚ¥¢Ý ÝÏ¢éÃ±¼ ¶Gy}¢ ã¢ï x¢§ü, ¥Ï¢ ÜU¢ï§ü ÝÏ¢è Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ J(1)
çHã¢Á¢G¢ Á¢GMÚè ãé±¢ çÜU ¥¢Ð ÜïU ÎèÝ }¢ï´ }¢éÁ¼çãÎèÝ ã¢ï´ ¥¢ñÚ
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ }¢éÁ¼çãÎ¢ï´ ÜUè ÐñÚ±è ÈGUÁ¢üG ã¢ï çÜU ±¢ïã ±ÜGU¢»¥G(2)
çÁ¢Ý ÜU¢ çÁ¢GRU ÜéUÚG ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ± ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU }¢ḯ Ýãè´ ¥ÐÝè Ú¢»
S¢ï §Ý }¢ḯ ãévG }¢ï à¢Ú§üG ÜGU¢§}¢ ÈGUÚ}¢¢ Hḯ J ±ÚÝ¢ ²ïã ¥ãGÜU¢}¢, }¢éÁ¢}¢H
Úã Á¢¢¼ï çÜU ÜéUÚG ¥¢Ý ± ãGÎèS¢ }¢ḯ çÁ¢GRU Ýãè´ J ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü ¼¢Á¢G¢(3)
ÝÏ¢è ã¢ï Ýãè´ S¢ÜU¼¢ ¼¢ï }¢éÁ¼çãÎèÝ ¥x¢Ú Ý ã¢ï¼ï ²¢ §Ý ÜU¢ ãévG }¢,
ãévG }¢ï à¢Ú¥G Ý ÆãÚ¼¢ ¼¢ï ²ïã ¥ãGÜU¢}¢ v²êæ ÜUÚ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï S¢ÜU¼ï ?
(1)..... ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´ §Úà¢¢Îï Ï¢¢Úè ¼¥G¢H¢ ãñ çÜU
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý à¢ÚèÈGU : “ã¢æ ¥ËH¢ã ÜïU ÚS¢êH ãñ´ ¥¢ñÚ S¢Ï¢
ÝçÏ¢²¢ï´ ÜïU çÐÀHï ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã S¢Ï¢ ÜéUÀ Á¢¢Ý¼¢ ãñ” §S¢ ¥¢²¼ ÜïU ¼ãìG¼
}¢éÈGUçSS¢Úï à¢ãèÚ }¢¢ñH¢Ý¢ S¢çÄ²Î }¢éãG}}¢Î Ý§üG}¢égèÝ }¢éÚ¢Î¢Ï¢¢Îè §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ãéGÁG¢êÚ 6 ÜU¢ ¥¢ç¶GLH ¥ç}Ï¢²¢ ã¢ïÝ¢ ÜGU¼G§üG ãñ,
ÝSS¢ï ÜéUGÚ¥¢Ýè |¢è §S¢ }¢ï´ ±¢çÚÎ ãñ ¥¢ñÚ çS¢ãG¢ãG ÜUè Ï¢ÜUS¢Ú¼ ¥ãG¢ÎèS¢ Á¢¢ï ãGgï
¼±¢¼éÚ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¼è ãñ´ §Ý S¢Ï¢ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ãñ çÜU ãéGÁG¢êÚ 6 S¢Ï¢
S¢ï ¥¢ç¶GÚè ÝÏ¢è ãñ´, ¥¢Ð ÜïU Ï¢¢’Î ÜU¢ï§ü ÝÏ¢è ã¢ïÝï ±¢H¢ Ýãè´ Á¢¢ï ãéGÁG¢êÚ j
ÜUè ÝÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ï¢¢’Î çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜU¢ï ÝÏ¢éÃ±¼ ç}¢HÝ¢ }¢é}¢çÜUÝ Á¢¢Ýï, ±¢ïã
¶Gy}¢ï ÝÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ }¢éç‹ÜUÚ ¥¢ñÚ ÜU¢çÈGUÚ, ¶G¢çÚÁ¢ ¥Á¢G §SH¢}¢ ãñ J
(ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý }¢¥G ¼zGS¢èÚï ¶GÁ¢G¢§ÝéH §GÚÈGU¢Ý, S¢. 63, }¢¼GÏ¢ê¥¢G Ð¢ÜU ÜU}ÐÝè H¢ã¢ñÚ)
(2).....±¢çÜGU¥G¢¼ (3).....Ý²¢
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 57
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 48 : ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè v²¢ ¼¢’ÚèÈGU ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢¢ï S¢±¢Îï ¥¢’Á¢G}¢ }¢éçSH}¢èÝ ÜïU ÐñM ãñ´, çÁ¢S¢ ÜïU
§çœ¢Ï¢¢¥G ÜU¢ }¢é¼±¢ç¼Ú(1) ãGÎèS¢¢ï´ }¢ï´ ãéGv}¢ ãñ, ¥¢ñÚ ãGÎèS¢ Ýï
}¢Á¢GãÏ¢ï ãGÜGU ÜUè ¥G¢}¢ ÈGUã}¢ ¼¢’ÚèÈGU Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ J
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU Ï¢ÇïG x¢éÚ¢ñã
ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚ¢ï, Á¢¢ï §S¢ S¢ï Á¢éÎ¢ ãé±¢, ±¢ïã Á¢ã‹Ý}¢ }¢ḯ Á¢éÎ¢ ãé±¢ J”
ãÚ à¢wGS¢ Á¢¢Ý¼¢ ãñ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý¢ḯ ÜU¢ Ï¢ÇG¢ x¢éÚ¢ñã }¢éÜUG çËHÎ ãñ x¢GñÚ
}¢éÜUG çËHÎèÝ Ï¢ãé¼ ÜGUHèH ãñ́ J wG¢éÎ “ãéÁG Á¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢”
ÜUè §S¢è §GÏ¢¢Ú¼ }¢ï´, çÁ¢S¢ ÜïU Ó¢‹Î Ý¢çÜGUS¢ ÅéÜUÇGï S¢¢§H Ýï ÝvGH
çÜU²ï, S¢¢ÈGU çH¶¢ ãñ çÜU §Ý Ó¢¢Ú }¢Á¢GãÏ¢¢ï´ ÜUè ¼vGHèÎ ÎéLS¼
ã¢ïÝï ÐÚ ¼}¢¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ §Á¢}¢¢¥G ãñ, ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü §S¢ ÜU¢
}¢é¶¢G çHÈGU ãñ |¢è ¼¢ï »ïS¢¢ çÜU ±¢ïã çÜUS¢è çx¢‹¢¼è (à¢é}¢¢Ú) }¢ḯ Ýãè´ J”
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 49 : “à¢ãïüG ¥GÜGU¢§Îï ÝSÈGUè” ÜU¢ï ¥¢Ð Á¢¢Ý¼ï ãñ´
²¢ Ýãè´ ? ¥¢ñÚ ²ïã ¥¢Ð ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ ! ¥¢ñÚ ¥SHï ÜéUËHè }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Ý}Ï¢Ú 25 J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 50 : “à¢ãïüG ¥GÜGU¢§Îï ÝSÈGUè” }¢ï´ ¥ãHï S¢é‹Ý¼
± Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè ¼¢’ÚèÈGU Á¢ñGH ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU çH¶è ãñ ²¢ Ýãè´ ?
(1).....ãGÎèS¢ï }¢é¼±¢ç¼Ú : ±¢ïã ãGÎèS¢ çÁ¢S¢ï »ÜU Á¢}¢¢¥G¼ S¢ï ÎêS¢Úè Á¢}¢¢¥G¼
ÝvGH ÜUÚï ¥¢ñÚ ±¢ïã Á¢}¢¢¥G¼ §¼Ýè Ï¢ÇGè ã¢ï çÜU ©Ý ÜU¢ çÜUS¢è Û¢êÅ ÐÚ }¢éœ¢çÈGUÜGU
ã¢ïÝ¢ }¢é¼S¢çÃ±Ú Ý ã¢ï ¥¢ñÚ ²ïã çS¢HçS¢H¢ ã}¢ ¼ÜU §S¢è ¼GÚãG Ó¢H¢ ¥¢¼¢ ã¢ï
}¢S¢HÝ (i) ÜéUÚG ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜU¢ }¢é‹¼çÜGUH ã¢ïÝ¢ (ii) Úv¥G¢¼ï Ý}¢¢Á¢G ÜUè ¼¢’Î¢Î
(iii) ç}¢vGÎ¢Úï Á¢GÜU¢¼ ±x¢GñÚ¢ ±x¢GñÚ¢
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 58
²¢’Ýè “¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ Ý¢}¢, §S¢ ±Á¢ã S¢ï
¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ãé±¢ ÜUè ©‹ã¢ï´ Ýï S¢é‹Ý¼ï ÚS¢êHéËH¢ã
6 ± Á¢}¢¢¥G¼ï S¢ãG¢Ï¢¢ ÜUè ÐñÚ±è ÜUè J”
Á¢±¢Ï¢ : ÐêÚè §GÏ¢¢Ú¼ Îï¶Ýï S¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ïx¢¢ çÜU §S¢ }¢ï´ ÜéUÀ
HzGÁ¢G Úã x¢» ãñ´ (1) ¥¢ñÚ ²ïã ±Á¢ãï ¼çS}¢Ä²¢ ãñ, ¼¢’ÚèÈGU Ýãè´
¥¢ñÚ Á¢}¢¢¥G¼ ÜïU ¼Á¢ü}¢ï }¢ï´ S¢ãG¢Ï¢¢ ÜUè ÜñGUÎ S¢¢§H Ýï ¥ÐÝè ¼GÚÈGU
S¢ï Hx¢¢ Îè ãñ J çÈUÚ x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ S¢ãG¢Ï¢¢ ÜUè |¢è ¼vGHèÎ Ýãè´
ÜUÚ¼ï, Ý §Á¢}¢¢¥G ÜU¢ï }¢¢Ý¼ï ãñ´, ¼¢ï ²êæ |¢è ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜïU
}¢é¶G¢çHÈGU ãé±ï J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 51 : “¼¢ñÁ¢GèãG ± ¼H±èãG” ÜU¢ï ¥¢Ð }¢¢Ý¼ï ãñ´
²¢ Ýãè´ ? ¥¢ñÚ ²ïã ¥¢Ð ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãñ J Ï¢ÎS¼êÚ Ý}Ï¢Ú 25 J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 52 : “¼¢ñÁ¢GèãG ± ¼H±èãG” }¢ï´ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜUè
¼¢’ÚèÈGU Á¢ñGH çH¶è ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ±
Á¢}¢¢¥G¼ ±¢ïã H¢ïx¢ ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢, ¼GÚèÜGU» ÚS¢êHéËH¢ã
6 ãñ J
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ §S¢ ¼GÚãG “¼¢ñÁ¢GèãG ± ¼H±èãG” }¢ḯ Ýãè´ J
Á¢ã¢æ ¼ÜU }¢éÛ¢ï ²¢Î ãñ ²ïã ÜUH¢}¢ S¢éÏ¢ê¼ï §Á¢}¢¢¥G }¢ï´ çH¶¢ ãñ ¥¢ñÚ
çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î |¢è ãñ çÁ¢S¢ï S¢¢§H Ýï
(1).....¥SH §GÏ¢¢Ú¼ ²êæ ãñ “ ”
Á¢¢ï Ó¢èÁ¢G S¢é‹Ý¼ ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢¢ ± ¼¢Ï¢ï§üGÝ F ÜïU ¥G}¢H S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï
©S¢ ÐÚ S¢¢çÏ¢¼ ÜGUÎ}¢ ÚãÝï ±¢Hï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ Ý¢}¢
çÎ²¢ x¢²¢ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 59
S¢¢çÜGU¼G ÜUÚ çÎ²¢ J ¼¢ï §S¢ §GÏ¢¢Ú¼ ÜUè M S¢ï |¢è x¢GñÚ
(1)
}¢éÜGUçËHÎèÝ çÜU ¼GÚèÜïGU S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ï ãéGÁÁ¢¼ Ýãè´ }¢¢Ý¼ï ¥¢ñÚ ¥ãHï
S¢é‹Ý¼ S¢ï ¶G¢çÚÁ¢ ãé±ï J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 53 : çÜU¼¢Ï¢ “ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” çÁ¢S¢
ÜU¢ Ï¢²¢Ý Ý}Ï¢Ú 28 }¢ï´ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ, §S¢ çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ ¥ãHï S¢é‹Ý¼
± Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè ¼¢’ÚèÈïGU Á¢ñGH ãè ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè “Á¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ¼GÚèÜïGU }¢éwG¼çHÈGU ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ãÚ ¥ãHï
Ú¢» ÜU¢ ¥ÐÝè Ú¢» ÐÚ wG¢éà¢ ã¢ïÝ¢ Á¢G¢çãÚ ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï »ÜU ÜGU¢ñ}¢ Ýï
S¢¢ÈGU S¢¢ÈGU ÜéUGÚ¥¢Ý ± ãGÎèS¢ ÜU¢ï §çwG¼²¢Ú çÜU²¢ ¥¢ñÚ S¢HÈGU ÜïU
¥GÜGU¢§Î ÜU¢ï }¢Á¢GÏ¢ê¼G ÐÜUÇG¢ ²ïãè H¢ïx¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ãñ´”
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ §S¢ ±vG¼ }¢ïÚï ¶G²¢H }¢ḯ Ýãè´, }¢¢’Hê}¢ Ýãè´
S¢¢§H Ýï §S¢ }¢ḯ ÜéUÀ ÜGU¼G¥G ± Ï¢éÚèÎ(2) ÜUè ã¢ï, çÈUÚ |¢è §S¢ S¢ï
x¢GÚñ }¢éÜUG çËHÎ¢ḯ ÜU¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ S¢ï ¶G¢çÚÁ¢ ã¢ïÝ¢ S¢¢çÏ¢¼, çÜU S¢HÈGU
(1).....¼¢ñÁ¢GèãG ± ¼Ë¢±èãG }¢ï´ ¥SH ¼¢’ÚèÈGU ²êæ ãñ çÜU
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜïU ãG¢çÈGUÁ¢Gï ÜU¢ v²¢ ÜUãÝ¢,
Á¢ñS¢ï ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ ±ñS¢¢ ãè çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ |¢è çH¶¢ ãé±¢ Ð¢²¢ J
(2)......ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢ }¢ï´ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè ¼¢’ÚèÈGU
»ÜU Á¢x¢ã ÐÚ ²êæ ç}¢H¼è ãñ çÜU
²¢’Ýè ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ±¢ïã H¢ïx¢ ãñæ Á¢¢ï ¥GÜGU¢§Î¢ï ¥¢’}¢¢H
}¢ï´ ÜéUGÚ¥¢Ý ± S¢é‹Ý¼ ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ §‹ãè ¥GÜGU¢§Î¢ï ¥¢’}¢¢H ÐÚ
¼}¢¢}¢ S¢ãG¢Ï¢¢ ± ¼¢Ï¢ï§üGÝ ÜU¢ |¢è ¥G}¢H Úã¢ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 60
ÜïU ¥GÜUG ¢§Î S¢ï ¼SHè}¢ï §Á¢}¢¢¥G ± çÜGU²¢S¢ ± ¼vGHèÎ |¢è ‰¢è, x¢GñÚ
}¢éÜGUçËHÎ¢ḯ Ýï §‹ãḯ Ý ÐÜUÇG¢, ²ÜU HwG¼ À¢ïÇ¢G J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 54 : “xG¢é‹²y¢éœ¢G¢çHÏ¢èÝ” ÜU¢ï ¥¢Ð Á¢¢Ý¼ï ãñ´ ²¢
Ýãè´ ¥¢ñÚ ²ïã çÜU¼¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ÐèÚ¢Ýï ÐèÚ ²¢’Ýè ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G
¥GÏÎéH ÜGU¢çÎÚ Á¢èH¢Ýè I ÜUè ¼SÝèÈGU ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼SÝèÈGU ãéGÁG¢êÚï ÐéÚÝêÚ 5 S¢ï
ã¢ïÝï }¢ï´ à¢éÏ¢¢ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ²ïã, ãÚçx¢Á¢G S¢¢çÏ¢¼ Ýãè´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 55 : “xG¢é‹²y¢éœ¢G¢çHÏ¢èÝ” }¢ï´ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ±
Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè ²ïã ¼¢’ÚèÈGU çH¶è ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè “ãÚ }¢éS¢H}¢¢Ý ÐÚ H¢çÁ¢G}¢ ãñ çÜU S¢é‹Ý¼ ±

Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚï J S¢é‹Ý¼ S¢ï }¢éÚ¢Î ¼GÚèÜGU» ÚS¢êHéËH¢ã ãñ
¥¢ñÚ Á¢}¢¢¥G¼ S¢ï }¢éÚ¢Î ±¢ïã ¼GÚèÜGU¢ ãñ çÁ¢S¢ ÐÚ ÜéUH S¢ãG¢Ï¢»
ÚS¢êHéËH¢ã }¢éœ¢çÈGUÜGU ã¢ï´” ?
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ |¢è §S¢ ±vG¼ }¢éÁ¢GçãÚ ÜU¢ï ²¢Î Ýãè´ ¥¢ñÚ
§S¢ ÜGUÎÚ S¢ï x¢ñGÚï }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜU¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ S¢ï Ý ã¢ïÝ¢
S¢¢çÏ¢¼ ãñ çÜU §S¢ }¢ï´ ¼vGHèÎï Á¢}¢¢¥G¼ H¢çÁ¢G}¢, §Á¢}¢¢»G S¢ãG¢Ï¢¢
ÜU¢ï ãéGÁÁ¢¼(1) }¢¢ÝÝ¢ H¢çÁ¢G}¢, x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ §Ý Î¢ïÝ¢ï´
Ï¢¢¼¢ï´ ÜïU }¢éç‹ÜUÚ ãñ´, ²êæ çÜU ±¢ïã ÜéUGÚ¥¢Ý ± ãGÎèS¢ ÜïU çS¢±¢
çÜUS¢è ÜUè S¢ÝÎ }¢¢Ý¼ï ãè Ýãè´ J
(1).....ÎHèH
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 61
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 56 : }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU ãGÜUG ã¢ïÝï ÜUè ÜU¢ï§ü à¢Ý¢wG¼ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 57 : ¥x¢Ú }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU ãGÜGU ã¢ïÝï ÜUè à¢Ý¢wG¼ ãñ ¼¢ï
v²¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : S¢±¢Îï ¥¢’Á¢G}¢ }¢éçSH}¢èÝ ÜUè }¢é¼G¢Ï¢ÜGU¼, çÁ¢S¢ ÜU¢
Ï¢²¢Ý ªÐÚ x¢éÁ¢GÚ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 58 : }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU ãGÜGU ã¢ïÝï ÜUè ²ïã |¢è ÜU¢ï§ü à¢Ý¢wG¼
ãñ ²¢ Ýãè´ çÜU »ÜU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ »ÜU }¢éËÜU ÜïU Ï¢¢çà¢‹Îx¢¢Ý ¥¢ñÚ ©S¢
}¢éËÜU ÜUè S¢Ë¼GÝ¼ ÜU¢, ±¢ïã }¢Á¢GãÏ¢ ã¢ï ²¢ ±¢ïã }¢Á¢GãÏ¢ Úã¢ ã¢ï ?
Á¢±¢Ï¢ : çÁ¢S¢ }¢éËÜU ÜïU H¢ïx¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ã¢ï´ ¥¢ñÚ ÜGUÎè}¢ S¢ï
§S¢ }¢ï´ »ÜU ¥GÜGUèÎ¢ Úã¢ ã¢ï ¥¢ñÚ ¥Ï¢ H¢ïx¢ ©S¢ ÜUè }¢é¶G¢HÈGU¼
ÜUÚï´, ¥¢ñÚ wG¢éS¢êS¢Ý Á¢Ï¢ çÜU ±¢ïã }¢é¶G¢HÈGU¼, S¢Ë¼GÝ¼ï §SH¢}¢
Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ã¢ï ¼¢ï ²ïã Á¢GMÚ ÎHèH ãñ çÜU ²ïã Ý§ü }¢é¶G¢HÈGU¼,
Ï¢¢ç¼GH ãñ ¥¢ñÚ }¢Á¢GãÏ¢ï ãGÜGU ±¢ïãè ‰¢¢ J Á¢¢ï ÜGUÎè}¢ S¢ï Ó¢H¢ ¥¢¼¢
‰¢¢ ÚS¢êHéËH¢ã 6 Ýï ã}¢ï´ Ï¢¢ç¼GH }¢Á¢GãÏ¢ ±¢H¢ï´
ÜUè ²ïãè ÐãÓ¢¢Ý Ï¢¼¢§ü çÜU
±¢ïã Ï¢¢¼ḯ ¼é}ã¢Úï Ð¢S¢ H¢»æx¢ï Á¢¢ï Ý ¼é}¢ Ýï S¢éÝè´ ¥¢ñÚ Ý ¼é}ã¢Úï Ï¢¢Ð
Î¢Î¢ Ýï ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU
©Ý S¢ï ÎêÚ |¢¢x¢¢ï ! ©‹ãï´ ¥ÐÝï
S¢ï ÎêÚ ÜUÚ¢ï ! ÜUãè´ ±¢ïã ¼é}ãï´ Ï¢ãÜU¢ Ý Îï´ ÜUãè´ ±¢ïã ¼é}ãï´ çÈGU¼Ýï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 62
}¢ï´ Ý Ç¢H Îï´ J” Îï¶¢ï “S¢ãGèãG }¢éçSH}¢” ²ïã ãGÎèS¢ |¢è ãéGv}¢
ÈGUÚ}¢¢ Úãè ãñ çÜU ¥ãHï S¢é‹Ý¼, x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ¢ï´ S¢ï ÎêÚ Úãï´, ©Ý ÜïU
}¢Á¢}¢¥G }¢ï´ wG¢éÎ Ý Á¢¢»æ, ¥ÐÝè }¢çSÁ¢Î¢ï´ }¢ï´ ©‹ãï´ Ý ¥¢Ýï Îï´ çÜU
çÈGU¼Ýï Ý ©Æïæ, ¥G±¢}¢ ¶GÚ¢Ï¢ Ý ã¢ï´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 59 : “ç}¢àÜU¢¼ à¢ÚèÈGU” ÜU¢ï ¥¢Ð Á¢¢Ý¼ï ãñ´ ²¢
Ýãè´ ? ¥¢ñÚ ²ïã, ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè ãGÎèS¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢,
ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 60 : “ç}¢àÜU¢¼ à¢ÚèÈGU” }¢ï´ »ÜU ãGÎèS¢ ãñ,
}¢Á¢GãÏ¢ï ãGÜGU ÜUè à¢Ý¢wG¼ ÜïU Ï¢²¢Ý }¢ï´, ²ïã ãñ ²¢ Ýãè´ ? çÜU
ÚS¢êHéËH¢ã 6 Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : ²¢’Ýè
“ãGGÜGU }¢Á¢GãÏ¢ ±¢ïã ¼GÚèÜGU¢ ãñ Á¢¢ï }¢ïÚ¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚï ÜéUH ¥SãG¢Ï¢ ÜU¢
¼GÚèÜGU¢ ãñ ?”
Á¢±¢Ï¢ : ãñ (2) ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ÐãÓ¢¢Ý ÜUè M S¢ï |¢è x¢GñÚ }¢éÜUG çËHÎèÝ
¥ãHï ãGÜGU S¢ï Ýãè´ J çÜU §Á¢}¢¢¥G ± çÜGU²¢S¢ ± ¼vGHèÎ ÜU¢
§SÏ¢¢¼ Á¢¢ï ¼GÚèÜGU¢ S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ ‰¢¢, ²ïã ©S¢ S¢ï }¢éç‹ÜUÚ ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 61 : “¼GãG¼G¢±è” ÜU¢ï ¥¢Ð Á¢¢Ý¼ï ãñ´ ²¢ Ýãè´ ?
¥¢ñÚ ²ïã ¥¢Ð ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãñ J }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Ý}Ï¢Ú 25 J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 62 : “¼GãG¼G¢±è” }¢ï´ ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢ñGH, ÎÚÏ¢¢Ú»
à¢Ý¢wG¼ï ãGÜGUèÜGU¼ï }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU ÎÁ¢ü ãñ ²¢ Ýãè´ ?
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 63
²¢’Ýè “¥x¢Ú ¼ê ²ïã S¢é±¢H ÜUÚï çÜU ¼ê ²ïã v²êæ ÜUÚ Á¢¢Ý S¢ÜU¼¢
ãñ çÜU Ú¢ãï Ú¢S¼ ÐÚ ¼ê ãè ãñ, ãG¢H¢æçÜU ãÚ »ÜU çÈGUÜGU¢ü ¥ÐÝï Ú¢ãï
Ú¢S¼ ÐÚ ã¢ïÝï ÜU¢ Î¢’±¢ Ú¶¼¢ ãñ J ¼¢ï §S¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ ²ïã ãñ çÜU
çÜUS¢è çÈGUÜïüGU ÜïU, }¢éÁ¢ÚüÎ(1) »ïS¢¢ Î¢’±¢ ÜUÚ ÎïÝï S¢ï ©S¢ çÈGUÜïüGU ÜU¢
Ú¢ãï Ú¢S¼ ÐÚ ã¢ïÝ¢ S¢¢çÏ¢¼ Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ Ï¢çËÜU Ú¢ãï Ú¢S¼ ÐÚ
ã¢ïÝ¢ §S¢ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ±¢ïã S¢ãGèãG S¢ãGèãG ãGÎèS¢ï´, çÁ¢Ý
ÜU¢ï §}¢¢}¢ Ï¢é¶G¢Úè ± §}¢¢}¢ }¢éçSH}¢ ±x¢GñÚ¢ ãè Ýï ÚS¢êHéËH¢ã
6 ÜïU ãG¢H¢¼, }¢ï´ ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ Á¢}¥G ÜUè´ ©Ý
ÐÚ Ðïà¢ çÜU²ï Á¢¢»æ, çÈUÚ Îï¶¢ Á¢¢» çÜU §Ý ãGÎèS¢¢ï´ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU
©S¢êH ± ÈéUGM¥G }¢ï´ ÚS¢êHéËH¢ã 6 ± S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ F ÜU¢ ÜU¢ñÝ ÐñM ãñ ¥¢ñÚ ÜU¢ñÝ Ýãè´ J Á¢¢ï ÐñM ãñ,
±¢ïã ãGÜGU ãñ ¥¢ñÚ Á¢¢ï »ïS¢¢ Ýãè´ ãñ, ±¢ïã Ï¢¢ç¼GH J
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã Ï¢¢¼ ¼¢ï ²ÜGUèÝÝ ²êæ Ýãè´ ãñ, §S¢ }¢ï´ S¢¢§H Ýï Ï¢ÇGè
ÜGU¼G¥G ± Ï¢éÚèÎ ÜUè ãñ J §S¢ ÜïU }¢éœ¢çS¢H çÏ¢H¢ ÈGU¢çS¢H¢ §S¢ S¢ï
(1).....¥ÜïUH¢ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 64
ÜGUÏH, çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ ãñ çÜU ¥¢Á¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ §Ý Ó¢¢Ú }¢Á¢G¢çãÏ¢(1),
ãGÝÈGUè, à¢¢ÈïGU§üG, }¢¢çHÜUè, ãG}Ï¢Hè, }¢ï´ }¢éÁ¼}¢¥G ãñ´ Á¢¢ï §Ý Ó¢¢Ú S¢ï
¶G¢çÚÁ¢ ãñ, Ï¢Î }¢Á¢GãÏ¢ Á¢ã‹Ý}¢è ãñ ¥¢ñÚ wG¢éÎ §¼Ýï ÅéÜUÇGï }¢ï´, Á¢¢ï
¥|¢è S¢¢§H Ýï çÁ¢GRU çÜU²¢, ¼vGHèÎï S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ çÁ¢GRU }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ
ÝèÁ¢G S¢ãGèãG ãGÎèS¢ï´ ¥¢ñÚ S¢èÚ¼ï S¢ãG¢Ï¢¢ ¥¢ñÚ §Á¢}¢¢¥G ± çÜGU²¢S¢
± ¼vGHèÎ ÜUè çÝSÏ¢¼ ãñ´ ¥¢ñÚ x¢GñÚï }¢éÜGUçËHÎèÝ §S¢ ÜïU }¢éç‹ÜUÚ,
²êæ |¢è ¥ãHï S¢é‹Ý¼ S¢ï ¶G¢çÚÁ¢ ãñæ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 63 : }¢çSÁ¢Î ¥G¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ḯ ÜïU ±¢çS¢¼ïG ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ýãè´ ! çÜU Ï¢ÓÓ¢¢ ¥¢ñÚ }¢Á¢ÝêÝ ¥¢ñÚ }¢Á¢ÁG¢ê}¢ ¥¢ñÚ Ï¢S¢ü
¥¢ñÚ Ï¢Î Ï¢ê ÜïU Á¢GwG}¢ ±¢Hï ¥¢ñÚ ÜUÓÓ¢¢ HãS¢Ý Œ²¢Á¢G ¶¢Ýï ±¢Hï
¥¢ñÚ }¢éçzGS¢Î(2) ¥¢ñÚ }¢êÁ¢Gè ²ïã S¢Ï¢ |¢è }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ Î¢ç¶GH
ãñ´ ¥¢ñÚ à¢Ú¥G Ýï §‹ãï´ }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¥¢Ýï ÜU¢ ãGÜGU Ý çÎ²¢ Ï¢çËÜU
}¢çSÁ¢Î S¢ï ÎêÚ ÜUÚÝï ÜU¢ ãéGv}¢ çÎ²¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 64 : }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¥G¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÜUÚ
S¢ÜU¼ï ãñ´ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : §S¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ ¥|¢è Ï¢²¢Ý ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 65 : }¢çSÁ¢Î ±¢çS¢¼ïG §GÏ¢¢Î¼ï ¥G¢}¢ ÜïU ãñ́ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ï¢à¢ãGïü S¢Îí J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 66 : ¥Á¢G M» ÜéUGÚ¥¢Ý ± ãGÎèS¢ »ïS¢è ÜU¢ï§ü
}¢çSÁ¢Î ãñ ²¢ Ýãè´ çÁ¢S¢ }¢ï´ çS¢ÈüGU »ÜU ãè çÈGUÜGU¢ü ± }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU
}¢éS¢H}¢¢Ý Ý}¢¢Á¢G ÐÉG S¢ÜU¼ï ã¢ï´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜUè S¢Ï¢ }¢çSÁ¢Îï´ »ïS¢è ãè ãñ´ çÁ¢S¢ }¢ï´ §Ý
ÜïU x¢GñÚ¢ï´, }¢éçzGS¢Î¢ï´, }¢êçÁ¢G²¢ï´ ¥¢ñÚ »ïS¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï, çÁ¢Ý ÜïU ¥¢Ýï S¢ï
(1).....¼GãG¼G¢±è (2).....ÈGUS¢¢Î ÜUÚÝï ±¢Hï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 65
}¢çSÁ¢Î ÜïU Ý}¢¢çÁ¢G²¢ï´ ÜU¢ï ÝÈGUÚ¼ ã¢ï ²¢ çÈGU¼Ý¢ ÈGUS¢¢Î ©Æï, ¥¢Ýï
¼ÜU ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´, Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝ¢ ¼¢ï Ï¢ÇGè Ï¢¢¼ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 67 : ¥Á¢G M» ÜéUGÚ¥¢Ý ± ãGÎèS¢ »ïS¢è ÜU¢ï§ü
}¢çSÁ¢Î ãñ ²¢ Ýãè´ çÁ¢S¢ }¢ï´ çÜUS¢è ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝï ¥¢ñÚ §GÏ¢¢Î¼ï
§H¢ãè Ï¢Á¢¢ H¢Ýï S¢ï Ú¢ïÜU S¢ÜU¼ï ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢±¢Ï¢ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú x¢éÁ¢GÚ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 68 : §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢GñH ÜéUÚG ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè ¥¢²¼ ãñ ²¢
Ýãè´ ? ²¢’Ýè ©S¢ à¢wGS¢ S¢ï
Ï¢ÉG ÜUÚ Á¢G¢çH}¢ ÜU¢ñÝ ãñ Á¢¢ï ¥ËH¢ã ÜUè }¢çSÁ¢Î¢ḯ S¢ï, ²¢’Ýè §S¢
Ï¢¢¼ S¢ï çÜU §Ý }¢ḯ wG¢éÎ¢ ÜU¢ çÁ¢GRU çÜU²¢ Á¢¢», }¢‹¥G ÜUÚï ?
Á¢±¢Ï¢ : S¢¢§H Ýï ÐêÚè ¥¢²¼ ÝvGH Ý ÜUè ¥¢ñÚ ¼Á¢ü}¢ï }¢ï´ |¢è
}¢éx¢G¢H¼G¢ çÎ²¢ ãñ, ¥¢²¼ }¢ï´ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ :
¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ ¼Á¢ü}¢¢
²êæ ãñ çÜU “§S¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ Á¢G¢çH}¢ ÜU¢ñÝ ? Á¢¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè }¢çSÁ¢Î¢ï´
ÜU¢ï, §Ý }¢ï´ wG¢éÎ¢ ÜU¢ Ý¢}¢ çH²ï Á¢¢Ýï S¢ï Ú¢ïÜU Îï ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ±èÚ¢Ý
ÜUÚÝï }¢ï´ ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚï, §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ýãè´ ÐãéæÓ¢¼¢ ‰¢¢ çÜU }¢çSÁ¢Î¢ï´
}¢ï´ Á¢¢»æ }¢x¢Ú ÇÚ¼ï ãé±ï” S¢¢§H Ýï ¼Á¢ü}¢¢ ²ïã çÜU²¢ çÜU “}¢çSÁ¢Î¢ï´
S¢ï Ú¢ïÜïU” ãG¢H¢æçÜU ¥¢²¼ }¢ï´ ²ïã §Úà¢¢Î ãé±¢ çÜU “}¢çSÁ¢Î¢ïæ ÜU¢ï
Ú¢ïÜïU” çÜUS¢è à¢wGS¢ ÜU¢ï Ú¢ïÜUÝ¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢¼ ãñ ¥¢ñÚ }¢çSÁ¢Î¢ï´ ÜU¢ï ²¢Îï
wG¢éÎ¢ S¢ï Ú¢ïÜU ÎïÝ¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢¼ ! ¥x¢Ú Ï¢¢’Á¢G ¥à¶G¢S¢ çÜUS¢è ±Á¢ã»
à¢Ú§üG ÜïU S¢Ï¢Ï¢ }¢çSÁ¢Î¢ï´ S¢ï Ú¢ïÜïU x¢» ¥¢ñÚ S¢Îã¢ Ý}¢¢Á¢Gè §Ý }¢ï´
Ý}¢¢Á¢G ÐÉG Úãï ãñ´ ¼¢ï ²ã¢æ §Ý à¢wGS¢¢ïæ ÜU¢ Ú¢ïÜUÝ¢ ãé±¢, }¢çSÁ¢Î¢ï´
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 66
ÜU¢ Ú¢ïÜUÝ¢ Ý ãé±¢, çÁ¢S¢ ÜU¢ §S¢ ¥¢²¼ }¢ï´ çÁ¢GRU ãñ çÜU }¢çSÁ¢Î¢ï´
}¢ï´ ¼¢ï ²¢Îï wG¢éÎ¢ ã¢ï Úãè ãñ, }¢çSÁ¢Î¢ï´ ÜU¢ Ú¢ïÜUÝ¢ ©S¢ ±vG¼ ã¢ï çÜU
çÜUS¢è ÜU¢ï §Ý }¢ï´ §GÏ¢¢Î¼ Ý ÜUÚÝï Îï´ J “}¢çSÁ¢Î¢ï´ ÜUè ±èÚ¢Ýè }¢ï´
ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝï ±¢Hï” ±¢ïãè H¢ïx¢ ãñ´ Á¢¢ï ¥ÐÝè }¢çSÁ¢Î ã¢ï¼ï ãé±ï
ÎêS¢Ú¢ï´ ÜUè }¢çSÁ¢Î ÐÚ ÜGUÏÁ¢G¢ Ó¢¢ãï´ ¥¢ñÚ çÈGU¼Ý¢ ©Æ¢»æ çÜU §S¢
ÜïU ¥‹Á¢¢}¢ }¢ï´ Á¢¢ï ÈGUÚèÜGU ÜGñUÎ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ïx¢¢ ©S¢ ÜUè }¢çSÁ¢Î
±èÚ¢Ý ã¢ïx¢è J ãÚ ÈGUÚèÜGU ¥ÐÝè ¥ÐÝè }¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¢
ÜUÚ¼¢ ¼¢ï S¢Ï¢ }¢çSÁ¢Îïæ ¥}Ý ± ¥}¢¢Ý S¢ï ¥¢Ï¢¢Î Úã¼è´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 69 : “çãÎ¢²¢” ÜU¢ï ¥¢Ð }¢¢Ý¼ï ãñ´ ²¢ Ýãè´ ¥¢ñÚ
²ïã ¥¢Ð ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 70 : çãÎ¢²¢ }¢ï´ §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢ñGH ÎÁ¢ü ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè “}¢çSÁ¢Î »ÜU »ïS¢è Á¢x¢ã ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ çÜUS¢è ÜU¢ï

§GÏ¢¢Î¼ï §H¢ãè S¢ï Ú¢ïÜUÝï ÜU¢ ãGÜGU Ýãè´ ?”
Á¢±¢Ï¢ : ²ã¢æ |¢è S¢¢§H Ýï ÐêÚè Ï¢¢¼ çÁ¢GRU Ý ÜUè J ²ã¢æ §S¢ ÜU¢
çÁ¢GRU ãñ çÜU ¥¢Î}¢è ¥ÐÝï Í¢Ú ÜïU ±S¼G ÜU¢ï }¢çSÁ¢Î ÜUÚï ¥¢ñÚ Ó¢¢Ú¢ï´
¼GÚÈGU ¥ÐÝè ç}¢ËÜU Ú¶ï çÁ¢S¢ ÜïU S¢Ï¢Ï¢ ©S¢ï }¢é}¢¢Ý¥G¼ï ¥G¢}¢ ÜU¢
§çwG¼²¢Ú ã¢ï çÜU ¥SHÝ çÜUS¢è ÜU¢ï Ý ¥¢Ýï Îï(1) »ïS¢¢ ãGÜGU
}¢çSÁ¢Î }¢ï´ çÜUS¢è ÜU¢ï Ýãè´ ã¢ï¼¢ J(2)
.....(1)
(2).....}¢çSÁ¢Î ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU }¢éÜU}}¢H ¥ãGÜU¢}¢ Á¢¢ÝÝï ÜïU çH²ï ¥¢’H¢
ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜU¢ çÚS¢¢H¢
}¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢»æ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 67
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 71 : “ÈGU¼ãGéH ÜGUÎèÚ” ¥¢ñÚ “à¢¢}¢è” ÜU¢ï ¥¢Ð
Á¢¢Ý¼ï ãñ´ ²¢ Ýãè´ ¥¢ñÚ ²ïã ¥¢Ð ÜUè çÜU¼¢Ï¢ï´ ãñ´ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãñ´, Ï¢ ÎS¼êÚ Ý}Ï¢Ú 25 J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 72 : “ÈGUy¢ãéHG ÜGUÎèÚ ¥¢ñÚ à¢¢}¢è” }¢ï´ §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢GHñ ÎÁ¢ü ãñ ?
²¢’Ýè }¢çSÁ¢Î ÜïU ÎÚ±¢Á¢Gï ÜU¢ï ÜéUGzGH Hx¢¢Ý¢ §S¢ çH²ï }¢ÜUMã ãñ
çÜU ²ïã ÜéUGzGH Hx¢¢Ý¢ x¢¢ï²¢ }¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G S¢ï Ú¢ïÜUÝ¢ ãñ ¥¢ñÚ
²ïã ãGÚ¢}¢ ãñ J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ : ¥¢ñÚ ©S¢ S¢ï Ï¢ÉG
ÜUÚ Á¢G¢çH}¢ ÜU¢ñÝ ãñ Á¢¢ï ¥ËH¢ã ÜUè }¢çSÁ¢Î¢ïæ S¢ï ²¢’Ýè §S¢
Ï¢¢¼ S¢ï çÜU §Ý }¢ï´ wG¢éÎ¢ ÜU¢ Ý¢}¢ çÁ¢GRU çÜU²¢ Á¢¢» }¢‹¥G ÜUÚï J”
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã |¢è }¢‹»G ÜéUËHè ÜU¢ çÁ¢GRU ãñ çÜU Á¢Ï¢ ÜéUGzGH ÐÇG¢,
ÜU¢ï§ü Ý ¥¢ S¢ÜïUx¢¢ ¥¢ñÚ ¥SH Ï¢¢¼ ²ïã ãñ çÜU Ý}¢¢Á¢G S¢ï Ú¢ïÜUÝï ÜUè
çÝÄ²¼ ¥¢ñÚ Ï¢¢¼ ãñ, ¥¢ñÚ çÈGU¼Ý¢ ÈGUS¢¢Î ÜU¢ï ±ã¢æ S¢ï Ú¢ïÜUÝï ÜUè
çÝÄ²¼ ¥¢ñÚ J ±¢ïã }¢‹¥G ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ ãéGv}¢ Á¢±¢Á¢G ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 73 : }¢éÜGUçËHÎèÝ ¥¢ñÚ x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ }¢ï´ Ï¢¢
wG¢éÎã¢ à¢¢Îè çÏ¢²¢ã ã¢ï¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢¢ï ÜUçH}¢¢ x¢¢ï ã¢ï ÜUÚ Á¢GMçÚ²¢¼ï ÎèÝ ÜU¢ }¢éç‹ÜUÚ ã¢ï ©S¢
S¢ï à¢¢Îè çÏ¢²¢ã çÜUS¢è ¼GÚãG Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ J(1) ÜU¢ï§ü Á¢¢çãH ¥x¢Ú
ÜUÚ Ï¢ñÆ¢ ¼¢ï §S¢ ÜUè S¢ÝÎ Ýãè´ çÜU H¢ïx¢ ¼¢ï çÁ¢GÝ¢ ¼ÜU ÜUÚ¼ï ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 74 : x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ Ï¢¢Ð ÜU¢ ¼ÜU¢ü, }¢éÜGUçËHÎ Ï¢ïÅï
ÜU¢ï ç}¢H¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ ç}¢H S¢ÜU¼¢ ãñ, Ï¢ ¼GÚèÜGU ¥ÚS¢(2) wG±¢ã Ï¢Ú±Á¢ãï çÈGU»
(1).....}¢éÜU}}¢H }¢‹¥G ÜUÚ ÎïÝ¢ (2).....ç±Ú¢S¢¼
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 68
Á¢Ï¢ çÜU çÈGU» }¢ḯ §S¢ ÜU¢ ãGÜUG ã¢ï ²¢ ÈGUÜGUèÚ ²¢ ¥G¢çH}¢ ±x¢GñÚ¢ J
(1)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 75 : }¢éÜGUçËHÎ Ï¢¢Ð ÜU¢ ¼ÜU¢ü x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ Ï¢ïÅï

ÜU¢ï ç}¢H¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ï¢ ãéGv}¢ï çÈGUÜGUã Ýãè´ ÐãéæÓ¢ S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU çÁ¢S¢ ÜUè
çÏ¢Î¥G¼ ÜéUçÈíGUÄ²¢ ã¢ï, ±¢ïã }¢é¼üÎ(2) ÜïU ãéGv}¢ }¢ï´ ãñ J Îï¶¢ï çãÎ¢²¢
± ÎÚÚ ± xG¢éÚÚ ± }¢Á¢}¢©GH ¥‹ãéÚ(3) ±x¢GñÚ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 76 : }¢éS¢H}¢¢Ý ¥¢ñÚ ÜU¢çÈGUÚ }¢ï´ à¢¢Îè çÏ¢²¢ã
ã¢ï¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ ã¢ï¼¢ ãñ Á¢Ï¢ çÜU ¥G¢ñÚ¼, S¢¢çãGÏ¢ï çÜU¼¢Ï¢ ã¢ï J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 77 : ÜU¢çÈGUÚ ÜU¢ ¼ÜU¢ü }¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï ç}¢H¼¢ ãñ ²¢
Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ç}¢H¼¢ ãñ Á¢Ï¢ çÜU ±¢ïã ÜU¢çÈGUÚ, }¢é¼üÎ ã¢ï çÜU ¥Ï¢ ©S¢
ÜU¢ ÜUSÏ¢ï §SH¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý ±¢çÚS¢¢ï´ ÜU¢ï ÐãéæÓ¢ïx¢¢ J ¥¢ñÚ ÜUSÏ¢ï
çÚg¼(4) ÈéUGÜGUÚ¢» ç}¢SÜUèÝ ÜU¢ï J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 78 : }¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ ¼ÜU¢ü ÜU¢çÈGUÚ ÜU¢ï ç}¢H¼¢ ãñ
²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ýãè´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 79 : Ó¢¢Ú¢ï´ §}¢¢}¢¢ï´ ÜUè ¼vGHèÎ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢, çÜUS¢
S¢ï Á¢¢Úè ãé±¢ ?
(1).....ÈGU§ü : S¢ï }¢éÚ¢Î ±¢ïã }¢¢H Á¢¢ï }¢éà¢çÚÜUèÝ S¢ï çÏ¢x¢GñÚ Á¢æx¢ ÜïU ãG¢çS¢H ã¢ï
}¢S¢HÝ Á¢æx¢ ÜUÚÝï x¢» ‰¢ï HïçÜUÝ ©‹ã¢ï´ Ýï S¢éËãG ÜUÚ Hè ²¢ }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´ ¥ÐÝ¢
}¢¢H ± ¥SÏ¢¢Ï¢ À¢ïÇG ÜUÚ |¢¢x¢ Á¢¢»æ
(¼zGS¢èÚï Ý§üG}¢è, Ð¢Úã Ý}Ï¢Ú 10, S¢êÚ¼éH ¥‹ÈGU¢H, Á¢GñÚï ¥¢²¼ Ý}Ï¢Ú 41)
(2).....§SH¢}¢ S¢ï çÈUÚ Á¢¢Ýï ±¢H¢ J
..(3)
(4)..... }¢é¼üÎ ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î Á¢¢ï }¢¢H ÜU}¢¢²¢ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 69
Á¢±¢Ï¢ : ¥SH }¢Á¢GãÏ¢, S¢ãG¢Ï¢¢ ÜïU ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ¥SH, ãGÎèS¢
¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ¥SH, ÜéUGÚ¥¢Ý J §}¢¢}¢¢ï´ ÜUè ¼vGHèÎ, çÏ¢ »GïçÝãè
§‹ãèæ ÜU¢ §çœ¢Ï¢¢¥G ãñ Á¢¢ï Á¢G}¢¢Ý» çÚS¢¢H¼ S¢ï Á¢¢Úè ãñ, §S¢ çÜGUS}¢
ÜU¢ »’ç¼Ú¢Á¢G Ú¢çÈGUçÁ¢G²¢ï´ Ýï ã}¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÐÚ çÜU²¢ ‰¢¢ J
¥¢ñÚ “¼¢ïãGÈGU» ¥S¢Ý¢ ¥Gà¢çÚÄ²¢” }¢ï´ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜUè
¼GÚÈGU S¢ï §S¢ ÜU¢ ²ïãè Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ Îï¶¢ï “ÜñGUÎ Ý}Ï¢Ú 85”
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 80 : wG¢éÎ Ó¢¢Ú¢ï´ ¥§}}¢¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU à¢¢çx¢Î¢ïZ Ýï
¼vGHèÎ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜéUÀ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ ! x¢GñÚ }¢éÁ¼çãÎ ÜU¢ï ã}¢ïà¢¢ ¼vGHèÎ ÜU¢ ãéGv}¢ çÎ²¢ ãñ,
§GÏ¢¢Ú¼ï }¢Á¢GÜêUÚ¢ “ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” ²ïãè çÁ¢S¢ ÜïU
Ý¢çÜGUS¢ ÅéÜUÇï S¢¢§H Ýï ÝvGH çÜU²ï, §S¢ ÜUè ¼S¢ÚèãG ãñ J ÝèÁ¢G
¥§}}¢¢ ÜU¢ H¢¶¢ï´ }¢S¢¢§H çÝÜU¢HÝ¢ ¥¢ñÚ }¢égç±Ý ÜUÚÝ¢, çÁ¢Ý
ÜUè §‹ãï´ wG¢éÎ |¢è ãG¢Á¢¼ Ý ÐÇG¼è, ¥x¢Ú ÎêS¢Ú¢ï´ ÜïU ¥G}¢H ÜïU çH²ï
Ý ‰¢¢ ¼¢ï v²¢ N HxG± ãGÚÜU¼ ‰¢è, çÁ¢S¢ }¢ï´ §‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝè
¼}¢¢}¢ ©G}¢í çx¢Ú¢æ Ï¢ã¢ ÜU¢ï S¢ÈüGU ÈGUÚ}¢¢²¢ ?
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 81 : wG¢éÎ Ó¢¢Ú¢ï´ §}¢¢}¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝè ¥ÐÝè ¼vGHèÎ
ÜUÚÝï S¢ï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãÚçx¢Á¢G Ýãè´, ã¢æ ¥ÐÝï à¢¢çx¢Î¢ïZ }¢ï´ Á¢¢ï }¢‹S¢Ï¢ï §Á¢ç¼ã¢Î
¼ÜU ÐãéæÓ¢ï, ©‹ãï´ §Á¢ç¼ã¢Î ÜU¢ ãéGv}¢ çÎ²¢ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 82 : ¼zGS¢èÚï }¢Á¢GãÚè }¢ï´ §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢
I ÜU¢ ÜGU¢ñHï Á¢ñGH }¢Á¢GÜêUÚ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè “}¢ïÚï ÜGU¢ñH ÜU¢ï Ï¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ ãGÎèS¢ï ÚS¢êHéËH¢ã

6 ± ÜGU¢ñHï S¢ãG¢Ï¢¢ ÜïU À¢ïÇG Î¢ï J”
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã ÜGU¢ñH Ï¢ï S¢‹¢Î ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU }¢é¶G¢¼GÏ¢ ±¢ïãè
¼H¢ç}¢Á¢G¢ ‰¢ï Á¢¢ï }¢‹S¢Ï¢ï §Á¢ç¼ã¢Î ¼ÜU ÐãéæÓ¢ï, Á¢ñS¢ï ¥Ï¢ê
²êS¢éÈGU ± }¢éãG}}¢Î ± Á¢GÈGUÚ ± ãGS¢Ý çÏ¢Ý çÁ¢G²¢Î J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 70
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 83 : ¼zGS¢èÚï }¢Á¢GãÚè }¢ï´ §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ ÜU¢
ÜGU¢ñHï Á¢GñH }¢Á¢GÜêUÚ ãñ ²¢ Ýãè´ ? ²¢’Ýè
“Á¢Ï¢ ãGÎèS¢ S¢ãGèãG S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï ±¢ïãè }¢ïÚ¢ }¢Á¢GãÏ¢ ãñ J”
Á¢±¢Ï¢ : çS¢¤GãG¼ S¢ï }¢éÚ¢Î çS¢¤GãG¼ï çÈGUÜGUçãÄ²¢ ãñ, çÁ¢S¢ ÜUè M S¢ï
Ï¢ÚÏ¢Ý¢» ãGÎèS¢ §S¢ï ÈGU¼±¢ ÎïÝï ÜU¢ §çwG¼²¢Ú ã¢ï J “ãéÁG Á¢¼éËH¢çãH
Ï¢¢çHx¢G¢” ÜUè §S¢è §GÏ¢¢Ú¼ }¢ï´ ãñ çÜU Á¢¢ï Ó¢¢Ú H¢¶ ãGÎèS¢ïïæ Á¢}¥G
ÜUÚ Ó¢éÜU¢ ã¢ï, ±¢ïã |¢è ãGÎèS¢ S¢ï ÈGU¼±¢ ÎïÝï ÜïU H¢§ÜGU Ýãè´ ¥¢ñÚ
Ð¢æÓ¢ H¢¶ }¢ï´ |¢è çS¢ÈüGU çH²¢ÜGU¼ ÜUè ©}}¢èÎ ãñ, ²ÜGUèÝ Ýãè´, x¢GñÚ
}¢éÜGUçËHÎèÝ çÜU ãGÎèS¢ S¢ï ÈGU¼±¢ çÎ²¢ Ó¢¢ã¼ï ãñ´ J ¥x¢Ú çã‹ÎéS¼¢Ý
|¢Ú ÜïU Á¢}¥G ã¢ï Á¢¢»æ ¼¢ï ²¢Î Ú¶Ý¢ ÜñUS¢¢, ¥ÐÝï Ð¢S¢ ÜUè ¼}¢¢}¢
çÜU¼¢Ï¢ï´ §ÜUn¢ ÜUÚ ÜïU |¢è »ÜU H¢¶ ãGÎèS¢ï S¢ãGèãG Ýãè´ çx¢Ý¢
S¢ÜU¼ï, Ð¢æÓ¢ H¢¶ ¼¢ï Ï¢ãé¼ ãñ´ J
çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ±ÚÜGU¢ï´ }¢ï´ çH¶¢ ã¢ïÝ¢ ÜU¢ÈGUè Ýãè´, ¥ÐÝï çH²ï
ÝÁ¢GÚ ã¢ïÝ¢ Á¢GMÚè ãñ §S¢ ÜU¢ ãG¢H §ç}¼ãG¢Ý S¢ï ¶éH S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU
S¢Ï¢ çÜU¼¢Ï¢ï´ ÎÚ ÜUÝ¢Ú ÈGUÜGU¼G çS¢ãG¢ãG S¢œ¢¢ Ï¢çËÜU §Ý }¢ï´ S¢ï »ÜU ãè
çÜU¼¢Ï¢ ÜUè S¢Ï¢ ãGÎèS¢ï´ |¢è »ÜU ±vG¼ }¢ï´ Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ ã¢ïÝè Îéà±¢Ú
ãñ´, ¥x¢Hï ©GH}¢¢ ÜU¢ï ¥ÜUS¢Ú Ï¢¢Úã¢ {¢ïÜïU ãé±ï çÜU S¢Ï¢ S¢ï }¢àãêÚ
¼Ú çÜU¼¢Ï¢ “S¢ãGèãG Ï¢é¶G¢Úè” }¢ï´ ãGÎèS¢ }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢è, ©Ý ÜUè ÝÁ¢GÚ
Ý ÐãéæÓ¢è ¼¢ï ¥¢Á¢ ÜUH ÜïU Ý¢çÜGUS¢¢ï´ ÜU¢ v²¢ ÆèÜU ãñ ?
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 84 : “ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” çÁ¢S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý,
Ý}Ï¢Ú 28 }¢ï´ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ §S¢ }¢ï´ §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ I
ÜU¢ ÜGU¢ñHï Á¢ñGH }¢Á¢GÜêUÚ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè Á¢¢ï à¢wGS¢ }¢ïÚè ÎHèH ÜU¢ï Ý Á¢¢Ýï, ©S¢ ÜU¢ï H¢§ÜGU Ýãè´ çÜU
}¢ïÚï ÜGU¢ñH ÜïU }¢é±¢çÈGUÜGU ÈGU¼±¢ Îï J”
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 71
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ |¢è ©S¢è ¼ç¼}}¢¢ ÜUè ãñ Á¢¢ï çS¢ÈüGU »ÜU ÝéS¶ïG
}¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ }¢ñ´ ¥ÐÝè ²ÜGUèÝè ²¢Î S¢ï ÜUã¼¢ ãêæ çÜU §S¢ ÜUè ÝvGH
}¢ï´ S¢¢§H Ýï Ï¢ãé¼ ÜGU¼G¥G ± Ï¢éÚèÎ ÜUè J ²ã¢æ ²ïã Ï¢²¢Ý ãñ çÜU
}¢éÁ¼çãÎ }¢é¼GHÜGU §çS¼}Ï¢¢¼G ÜUÚ Hïx¢¢ ²¢’Ýè wG¢éÎ ¥ãGÜU¢}¢
çÝÜU¢Hïx¢¢ ¥¢ñÚ }¢é¶GÚüÁ¢ çÜU ±¢ïã |¢è »ÜU çÜGUS}¢ ÜU¢ }¢éÁ¼çãÎ ãñ,
}¢éÁ¼çãÎ }¢é¼GHÜGU ÜïU çÝÜU¢Hï ãé±ï }¢S¢¢§H }¢ï´ ¼ÚÁ¢èãG ÐÚ ÝÁ¢GÚ
ÜUÚïx¢¢, §Ý ÜïU çS¢±¢ ¼}¢¢}¢ H¢ïx¢ çS¢ÈüGU ¼vGHèÎ ÜUÚï´x¢ï, ¥¢§}}¢¢ Ýï
§S¢è ÜUè ±çS¢Ä²¼ ÜUè ãñ J §S¢ ÜïU Ï¢¢Î §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ ÜU¢ ²ïã
ÜGU¢ñH ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU çS¢±¢ §}¢¢}¢ à¢¢ÈïGU§üG, §}¢¢}¢ }¢¢çHÜU, §}¢¢}¢
¥ãG}¢Î ¥¢ñÚ à¢¢²Î §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ²êS¢éÈGU ±x¢ñGÚ¢, ã}¢¢Úï §}¢¢}¢ ÜïU
Ï¢¢’Á¢G à¢¢çx¢Î¢ïZ ÜïU ¥vG±¢H |¢è §S¢ }¢¢’Ý¢ }¢ï´ ÝvGH çÜU²ï ãñ´, çÁ¢S¢
S¢ï S¢¢ÈGU Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ²ïã ¥vG±¢H }¢éÁ¼çãÎ ÜïU çH²ï ãñ´ Ý çÜU
¥G¢}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çH²ï çÁ¢‹ãï´ wG¢éÎ çH¶¢ çÜU ¼}¢¢}¢ ¥¢§}}¢¢ §Ý ÜU¢ï
¼vGHèÎ ÜUè ±S¢çÄ²¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï Úãï ¥¢ñÚ wG¢éS¢êS¢Ý §S¢ ÜGU¢ñH }¢ï´ ¼¢ï
HzGÁ¢G “§zG¼¢ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ ¥¢ñÚ ©S¢ Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ }¢ézG¼è ÜUã¼ï ‰¢ï,
}¢éÁ¼çãÎ ÜU¢ï ãè Îï¶¢ï”(1)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 85 : ¥¢ñÚ “ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” }¢ï´ §}¢¢}¢
}¢¢çHÜU I ÜU¢ ÜGU¢ñHï Á¢ñGH ÎÁ¢ü ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè Ï¢Á¢éÁ¢G(3) ÚS¢êHéËH¢ã 6 ÜïU ÜU¢ï§ü »ïS¢¢ Ýãè´

ãñ çÁ¢S¢ ÜUè S¢¢Úè Ï¢¢¼ï´ ÜGUÏ¢êH ²¢ S¢¢Úè Ï¢¢¼ïæ ÜGU¢çÏ¢Hï ¼ÚÎèÎ ã¢ï´ J”
(3).....}¢¢çS¢±¢» ÚS¢êHï ÜUÚè}¢ j
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 72
²¢’Ýè çS¢ÈüGU ÚS¢êHéËH¢ã 6 »ïS¢ï ãñ´ çÁ¢Ý ÜUè S¢¢Úè
Ï¢¢¼ï´ ÜGU¢çÏ¢Hï ÜGUÏ¢êH ãñ´, ÎêS¢Ú¢ ÜU¢ï§ü »ïS¢¢ Ýãè´ J
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã §}¢¢}¢ ÜU¢ ±¢ïã ÜGU¢ñH ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU ¥|¢è ãé±¢
¥¢ñÚ ²ïã Á¢GMÚ S¢ãGèãG ãñ, §S¢è çH²ï “}¢ézG¼¢ Ï¢ïã” ÜGU¢ñH ÐÚ
¥G}¢H ã¢ï¼¢ ãñ J
à¢¢ÈïGU§üG I ÜU¢ ÜGU¢ñHï Á¢ñGH }¢Á¢GÜêUÚ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè Á¢Ï¢ ãGÎèS¢ S¢ãGèãG S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï ±¢ïãè }¢ïÚ¢ }¢Á¢GãÏ¢ ãñ
¥¢ñÚ Á¢Ï¢ }¢ïÚï ÜUH¢}¢ ÜU¢ï ãGÎèS¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU Îï¶¢ï ¼¢ï ãGÎèS¢ ãè ÐÚ
¥G}¢H ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ }¢ïÚï ÜUH¢}¢ ÜU¢ï Îè±¢Ú ÐÚ }¢¢Ú Î¢ï ¥¢ñÚ ãÚ Ï¢¢¼
}¢ï´ }¢ïÚè ¼vGHèÎ Ý ÜUÚ¢ï, ¼¢ï wG¢éÎ ãè ¥ÐÝï S¢ï, §S¢ }¢ï´ x¢G¢ñÚ ÜUÚï, §S¢
çH²ï çÜU ²ïã ÎèÝ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢Á¢éÁ¢G ÚS¢êHéËH¢ã 6
ÜïU ¥¢ñÚ çÜUS¢è ÜU¢ ÜGU¢ñH ãéGÁÁ¢¼ Ýãè´ ¥x¢Ó¢ïü ©S¢ ÜGU¢ñH ÜïU ÜGU¢§H
Ï¢ãé¼ ã¢ï´ ¥¢ñÚ Ý çÜUS¢è ÜU¢ çÜGU²¢S¢ ãéGÁÁ¢¼ ãñ ¥¢ñÚ Ý ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G
ãéGÁÁ¢¼ ãñ, ²ã¢æ ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¥¢ñÚ ÚS¢êHéËH¢ã
6 ÜUè ÈGUÚ}¢¢æÏ¢ÚÎ¢Úè ãñ ¥¢ñÚ Ï¢S¢ J”
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã §}¢¢}¢ à¢¢ÈïGU§üG ÜU¢ ±¢ïãè ÜGU¢ñH ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU
¥x¢Hï Ý}Ï¢Ú }¢ï´ x¢éÁ¢GÚ¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢ïÚè ²¢Î x¢GH¼Gè Ýãè´ ÜUÚ¼è ãñ
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 73
¼¢ï §S¢ }¢ï´ S¢¢§H Ýï »ÜU ÜU¢Ú Ú±¢§ü ¥¢ñÚ ÜUè ãñ, }¢éÛ¢ï ²¢Î ãñ çÜU
²ã¢æ S¢ï ÐãHï ÜU¢ HzGÁ¢G ‰¢¢ çÁ¢S¢ï S¢¢§H Ýï ©ÇG¢
çÎ²¢ J §S¢ S¢ï S¢¢ÈGU Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ²ïã ç¶G¼G¢Ï¢ ¥ÐÝï à¢¢çx¢Îüï
(1)
}¢éÁ¼çãÎ, §}¢¢}¢ §Ï¢í¢ãè}¢ }¢ÎÝè S¢ï ãñ Ý çÜU Á¢ñGÎ ± ¥G}¢í S¢ï J ¥¢ñÚ
Ï¢ïà¢ÜU ÝÏ¢è 6 ÜU¢ §Úà¢¢Î ãéGÁÁ¢¼ ãñ J §S¢ çH²ï
§Á¢}¢¢¥G ± çÜGU²¢S¢ ãéGÁÁ¢¼ ãé±ï çÜU §‹ãèæ ÜïU §Úà¢¢Î S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ãñ´
¥¢ñÚ §S¢è çH²ï ÜGU¢ñHï S¢ãG¢Ï¢¢ ¥¢ñÚ ÜGU¢ñHï ¥¢§}}¢¢ ãéGÁÁ¢¼ ãé±¢ ¥¢ñÚ
§‹ã¢ï´ Ýï §Ý ÜUè §çœ¢Ï¢¢¥G ÜU¢ ãéGv}¢ ÐãéæÓ¢¢²¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢, ¥¢ñÚ
²ïã çÜGU²¢S¢ çÁ¢S¢ ÜUè §S¢ ÜGU¢ñHï §}¢¢}¢ à¢¢ÈïGU§üG }¢ï´ ÝÈGUè ãñ çÜGU²¢S¢
x¢GñÚï à¢Ú§üG ãñ Á¢¢ï x¢GñÚ }¢éÁ¼çãÎ ÜU¢ çÜGU²¢S¢ ãñ J
±ÚÝ¢ wG¢éÎ §}¢¢}¢ à¢¢ÈïGU§ü, çÜGU²¢S¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÁ¢S¢ ÜUè
§S¢è §GÏ¢¢Ú¼ “ãéÁG Á¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” }¢ḯ ¼S¢ÚèãG ãñ J §GH¢±¢ Ï¢Úè´
Á¢Ï¢ ²ã¢æ ÜUH¢}¢ }¢éÁ¼çãÎ }¢ḯ ãñ ¼¢ï Á¢GMÚ »ÜU }¢éÁ¼çãÎ ÜU¢ çÜGU²¢S¢
ÎêS¢Úï }¢éÁ¼çãÎ ÐÚ ãéÁG Á¢¼ Ýãè´ J §}¢¢}¢ à¢¢ÈïUG §üG ÜU¢ ²ïãè }¢Á¢GãÏ¢ ãñ
¥¢ñÚ Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ÚS¢êH ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ÜUè §¼G¢¥G¼ Ýãè´,
§‹ãèæ ÜïU ãévG }¢ S¢ï S¢ãG¢Ï¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢§}}¢¢ ± ãévG ÜU¢}¢ ÜUè §¼G¢¥G¼
±¢çÁ¢Ï¢ ãé§ü J x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ »ïS¢ï ¥vG±¢H S¢ï ²ïã Ó¢¢ã¼ï ãñ́ çÜU
§}¢¢}¢¢ḯ ÜïU }¢é¼èG ¥G Úãḯ Ý ãG¢çÜU}¢¢ḯ ÜïU }¢é¼èG ¥G, }¢x¢Ú ²ïã wG¢éÎ §¼G¢¥G¼ï
wG¢éÎ¢ ± ÚS¢êH ÜïU ç¶GH¢ÈGU ãñ J
(1).....ãéGÁÁ¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢ ÜïU çãGSS¢¢ ¥Ã±H, S¢. 157 ÐÚ ²ïã §GÏ¢¢Ú¼
±ñS¢ï ãè ãñ Á¢ñS¢¢ çÜU ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU §S¢ S¢ï
ÐãHï “²¢ §Ï¢í¢ãè}¢” ÜU¢ HzGÁ¢G ‰¢¢ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 74
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 87 : ¥¢ñÚ “ãéÁG Á¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” }¢ḯ §}¢¢}¢
¥ãG}¢Î çÏ¢Ý ãG}Ï¢H ÜU¢ ÜGU¢ñH ÎÁ¢üï Á¢ñH
G ãñ ²¢ Ýãè´ ?
(1)
²¢’Ýè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ± ÚS¢êHéËH¢ã 6 ÜïU

}¢éÜUG ¢Ï¢Hï }¢ḯ çÜUS¢è ÜU¢ ÜU¢ï§ü ÜGU¢ñH }¢¢ï’¼Ï¢Ú Ýãè´, Ý ¼¢ï }¢ïÚè ¼vGHèÎ
ÜUÚ, Ý }¢¢çHÜU ÜUè, Ý ¥¢ñÁ¢G¢§üG ÜUè ¥¢ñÚ Ý Ýw¢G§ü ÜUè ¥¢ñÚ Ý çÜUS¢è
¥¢ñÚ ÜUè J ¥ãGÜU¢}¢ ÜU¢ï ±ãè´ S¢ï Hï, Á¢ã¢æ S¢ï §‹ã¢ï´ Ýï çH²ï ãñ´ J”
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÜU¢ ±¢ïãè ÜGU¢ñH ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU Î¢ï
²¢ ¼èÝ Ý}Ï¢Ú ÐÚ Ðïà¼Ú ÜUÚ Ó¢éÜU¢ ãêæ, “¥¢ñÚ ¼ê |¢è ±ãè´ S¢ï
¥ãGÜU¢}¢ Hï Á¢ã¢æ S¢ï ¥x¢Hï }¢éÁ¼çãÎèÝ Ýï çH²ï” S¢¢ÈGU ÎHèH ãñ
çÜU ç¶G¼G¢Ï¢ }¢éÁ¼çãÎ S¢ï ãñ J
¥Ï¢ê ²êS¢éÈGU ¥¢ñÚ §}¢¢}¢ Á¢GÈGUÚ ÜU¢ ÜGU¢ñHï Á¢ñGH }¢Á¢GÜêUÚ ãñ
²¢ Ýãè´ ? ²¢’Ýè “çÜUS¢è
ÜU¢ï ãGH¢H Ýãè´ çÜU ã}¢¢Úï ÜGU¢ñH ÜïU }¢é¼¢G çÏ¢ÜGU ÈGU¼±¢ Îï, Á¢Ï¢ ¼ÜU ²ïã
Ý Á¢¢Ý Hï çÜU ã}¢ Ýï ÜUã¢æ S¢ï ²¢’Ýè çÜUS¢ ÎHèH S¢ï ÜUã¢ ãñ J”
Á¢±¢Ï¢ : §S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý |¢è ©S¢è Ý}Ï¢Ú }¢ï´ x¢éÁ¢GÚ¢ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 89 : Ó¢¢Ú¢ï´ §}¢¢}¢¢ï´ S¢ï ÐãHï |¢è ÜU¢ï§ü ¼vGHèÎè
}¢Á¢GãÏ¢ Á¢¢Úè ‰¢¢ ²¢ Ýãè´ ? ¥x¢Ú Á¢¢Úè ‰¢¢ ¼¢ï çÜUS¢ §}¢¢}¢ ÜUè
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 75
¼vGHèÎ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ Á¢¢Úè ‰¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ §}¢¢}¢ ÜUè ¼vGHèÎ çÜUS¢
Ý¢}¢ S¢ï ÐéÜU¢Úè Á¢¢¼è ‰¢è ¥¢ñÚ ¥Ï¢ §S¢ §}¢¢}¢ ÜUè ¼vGHèÎ Á¢¢§Á¢G
ãñ ²¢ Ýãè´, ¥x¢Ú Ýãè´ Á¢¢§Á¢G ãñ, ¼¢ï çÜUS¢ Ýï }¢‹¥G çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÜUÏ¢
}¢‹¥G çÜU²¢ ¥¢ñÚ v²êæ }¢‹¥G çÜU²¢ ?
Á¢±¢Ï¢ : Ó¢¢Ú¢ḯ §}¢¢}¢¢ḯ S¢ï ÐãHï ¥¢ñÚ Ï¢¢’Î ã}¢ïà¢¢ ¼vGHèÎ ãé±¢ ÜUè
¥¢ñÚ ã¢ï¼è ãñ J Ó¢¢Ú¢ḯ }¢Á¢GãÏ¢ ÜU¢ §çœ¢Ï¢¢¥G çÏ¢»ïçÝãè §çœ¢Ï¢¢»G S¢ãG¢Ï¢¢
ãñ çÜU ²ïã }¢Á¢G¢çãÏ¢ ©‹ãèæ S¢ï }¢¢wG¢êÁ¢G ãñ́ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè §çœ¢Ï¢¢¥G S¢ï Ý
}¢é}¢¢Ý¥G¼ ‰¢è Ý ãñ, §S¢è §GÏ¢¢Ú¼ “ãéÁG Á¢¼éËH¢çãH Ï¢¢çHx¢G¢” }¢ḯ
¼SÚèãG ãñ çÜU }¢Á¢GãÏ¢ §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ ÜUè ¥SH, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ 5 ÜïU ÈGU¼¢±¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ñH¢ ¥GHè
5 ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU ¥SãG¢Ï¢ ÜïU ÈñUG S¢Hï ãñ́ ¥¢ñÚ ²ïã çÜU ±¢ïã, §S¢
Ú¢ã S¢ï Á¢éÎ¢ Ý ãé±ï J Ó¢¢Ú¢ḯ §}¢¢}¢¢ḯ S¢ï ÐãHï ¥ãHï ãGÜUG çÜUS¢è »ïS¢ï
¶G¢S¢ Ý¢}¢ S¢ï Ý ÐéÜU¢Úï Á¢¢¼ï ‰¢ï, Ý ±¢ïã }¢éã}G }¢Îè ²¢ ¥ãHï ãGÎèS¢
ÜUãH¢¼ï, Ï¢çËÜU ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ÜïU Ý¢}¢ S¢ï |¢è }¢àãêÚ Ý
‰¢ï, ²ïã Ý¢}¢ |¢è ÜU§ü S¢Îè ÜïU Ï¢¢’Î x¢G¢çHÏ¢Ý §}¢¢}¢ ¥Ï¢éH ãGS¢Ý
¥à¥GÚè 5 ÜïU Á¢G}¢¢Ýï S¢ï à¢¢»¥G ãé±¢ ãñ J Îï¶¢ï “à¢ãïüG
¥GÜUG ¢§ïÎ ÝSÈGUè”(1) ±x¢GñÚ¢, ¼¢ï ãGÝÈGUè à¢¢ÈïUG §üG Ý¢}¢¢ḯ ÜU¢ ãGéÎêS¢(2)
»ïS¢¢ ãñ Á¢ñS¢¢ ¥à¥GÚè, }¢¢¼ÚèÎè, ãG¢H¢æçÜU ¥GÜUG èÎï ²ÜGUèÝÝ ±¢ïãè ãñ́
Á¢¢ï ÝÏ¢è 6 ± S¢ãG¢Ï¢¢ S¢ï }¢¢wG¢êÁ¢G ãñ́ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 90 : ¼vGHèÎ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¥¢ñÚ
ÚS¢êHéËH¢ã 6 Ýï |¢è ÜéUÀ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
(2).....Á¢G¢çãÚ ã¢ïÝ¢
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 76
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ ! Ï¢ãé¼ ¥¢²¼¢ḯ ¥¢ñÚ ãGÎèS¢¢ïḯ }¢ḯ ãévG }¢ çÎ²¢ ãñ J ÐãHè
¥¢²¼ :
“»ï §ü}¢¢Ý ±¢H¢ï ! ãévG }¢ }¢¢Ý¢ï ¥ËH¢ã ÜU¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢Ýï ÐÚ Ó¢H¢ï
ÚS¢êHéËH¢ã ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ©GH}¢¢ ÜïU” S¢ãGèãG ²ïã ãñ çÜU §S¢ ¥¢²¼ }¢ḯ
“ ” S¢ï }¢éÚ¢Î “©GH}¢¢” ãñ´ J Îï¶¢ï “ÁG¢Úé ÜGU¢Ýè à¢ãïGü }¢±¢çãÏ¢”
ÎêS¢Úè ¥¢²¼ :
“Á¢¢ï }¢é¥G¢}¢H¢ Ðïà¢ ¥¢¼¢, ¥x¢Ú §S¢ï ÚS¢êH ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥G¢çH}¢¢ï´
ÜUè ¼GÚÈGU LÁ¢ê¥G ÜUÚ¼ï ¼¢ï Á¢GMÚ ±¢ïã Á¢¢ï ¥ÐÝè çÈGURU S¢ï Ï¢¢ÚèÜU
ãéGv}¢ çÝÜU¢H¼ï ãñ´, wG¢éÎ¢ ÜU¢ ãéGv}¢ Á¢¢Ý Hï¼ï J” §S¢ ¥¢²¼ S¢ï
S¢¢ÈGU Á¢G¢çãÚ ãé±¢ çÜU §çS¼}Ï¢¢¼G ÐÚ, }¢éÁ¼çãÎèÝ ãè ÜGU¢çÎÚ ãñ´
¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï §Ý ÜUè ¼GÚÈGU LÁ¢ê¥G ÜU¢ ãéGv}¢ ãñ ¥¢ñÚ ÝèÁ¢G
²ïã çÜU “ ” S¢ï }¢éÚ¢Î “©GH}¢¢” ãñ´ J çÜU §S¢ ¥¢²¼ ÜïU
Ï¢ÇGï ç}¢SÎ¢ÜGU ¥Ï¢ê Ï¢RU ± ©G}¢Ú ãñ´ E ¥¢ñÚ ²ïã ÝÏ¢è
6 ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ãG¢çÜU}¢ Ý ‰¢ï J ¥¢²¼ï çS¢±é}¢ :
}¢éS¢H}¢¢Ý S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ ¼¢ï Á¢¢Ýï S¢ï Úãï, ¼¢ï v²êæ Ý ã¢ï çÜU ãÚ x¢éÚ¢ñã
}¢ï´ S¢ï »ÜU ÅéÜUÇG¢ çÝÜUH¼¢ çÜU ÎèÝ }¢ï´ S¢}¢Û¢ ãG¢çS¢H ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ
±¢ÐS¢ ¥¢ ÜUÚ ÇÚ S¢éÝ¢¼ï, §S¢ ©}}¢èÎ ÐÚ çÜU ±¢ïã ç¶GH¢ÈïGU ãéGv}¢
ÜUÚÝï S¢ï Ï¢Ó¢ï´ J” ¥¢²¼ï Ó¢ã¢L}¢ :
“©GH}¢¢ S¢ï ÐêÀ¢ï ! ¥x¢Ú ¼é}ãï´ §GË}¢ Ý ã¢ï” ã}¢ïà¢¢ ©GH}¢¢ §S¢
¥¢²¼ S¢ï ±éÁ¢êÏ¢ï ¼vGHèÎ ÐÚ §çS¼ÎH¢H ÜUÚ¼ï Úãï ãñ´ J Îï¶¢ï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 77
“}¢éS¢ËH}¢éSS¢éÏ¢ê¼” ±x¢GñÚ¢ ¥¢ñÚ ãGÎèS¢ï´ ¼¢ï §¼Ýè ÜUS¢èÚ ãñ´ çÜU
çÁ¢‹ãï´ }¢ñæ §S¢ ±vG¼ ²¢Î ÐÚ, çH¶¢ ãè Ýãè´ S¢ÜU¼¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 91 : ¥x¢Ú ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ ¼¢ï v²¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ, §GÏ¢¢Ú¼
Á¢ñGH ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè ¥¢²¼ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè “ÐS¢ ¼¢ï }¢ïÚï ©Ý Ï¢‹Î¢ï´ ÜU¢ï wG¢éà¢¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢ Îï, Á¢¢ï ãÚ ¼GÚãG
ÜUè Ï¢¢¼ï´ S¢éÝ¼ï ãñ´ çÈUÚ ©Ý }¢ï´ S¢ï Á¢¢ï ¥ÓÀè Ï¢¢¼ ã¢ï¼è ãñ ©S¢ ÜUè
ÐñÚ±è ÜUÚ¼ï ãñ´, ²ïã ±¢ïã H¢ïx¢ ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï ¥ËH¢ã Ýï Ú¢ãï Ú¢S¼
çÎ¶¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ïãè H¢ïx¢ ¥GvGH}¢‹Î ãñ´ ?”
Á¢±¢Ï¢ : ãñ(1) ¥¢ñÚ §S¢ }¢ï´ }¢éÁ¼çãÎèÝ ÜU¢ï çÏ¢à¢¢Ú¼ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã
çÜU ¥ãGÜU¢}¢ wG¢éÎ ÐãÓ¢¢ÝÝï ÜUè çãÎ¢²¼ ©‹ãèæ ÜU¢ï ç}¢Hè ãñ ¥¢ñÚ
²ïã çÜU ¥GvGHï ÜU¢ç}¢H ±¢ïãè Ú¶¼ï ãñ´ ¼¢ï §S¢ S¢ï |¢è ¼vGHèÎ ÜU¢
S¢éÏ¢ê¼ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 92 : §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢ñGH ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè ¥¢²¼ ãñ
çÜU Ýãè´ ?
²¢’Ýè “çÁ¢S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï §GË}¢ Ý ã¢ï, ©S¢ ÜUè ÐñÚ±è }¢¼ ÜUÚ¢ï J
§S¢ }¢ï´ ÜéUÀ à¢éÏ¢¢ Ýãè´ çÜU ÜU¢Ý ¥¢ñÚ ¥¢æ¶ Î¢ïÝ¢ï´ ¥¢ñÚ çÎH §Ý S¢Ï¢
ÜUè Ï¢¢Á¢GÐéS¢ü ã¢ïx¢è ?”
Á¢±¢Ï¢ : ãñ(2) }¢x¢Ú ÝvGH }¢ï´ Î¢ï Á¢x¢ã x¢GH¼Gè ãé§ü ãñ ¥¢ñÚ §S¢è
çH²ï x¢GñÚ }¢éÁ¼çãÎ ÐÚ ¼vGHèÎ ÈGUÁ¢üG ã¢ï¼è ãñ çÜU ©S¢ï Ï¢ï §çœ¢Ï¢¢»G
}¢éÁ¼çãÎ, ãéGv}¢ï §H¢ãè }¢¢’Hê}¢ Ý ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢ï ãéGv}¢ ÜïU }¢¢’Hê}¢
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 78
çÜU²ï ¥G}¢H ÜUè }¢é}¢¢Ý¥G¼ ÈGUÚ}¢¢§ü J Îïï¶¢ï }¢éS¢ËH}¢éSS¢éÏ¢ê¼ ±
ÈéUGS¢êHéH Ï¢Î¢§¥G ± ÈGU±¢ç¼ãG ±x¢GñÚ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 93 : §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢ñGH ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè ¥¢²¼ ãñ
²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè “¥ËH¢ã Ýï ¼é}¢ ÜU¢ï ¼é}ã¢Úè }¢¢¥¢ïæ ÜïU ÐïÅ¢ï´ S¢ï ÐñÎ¢
çÜU²¢, ¼é}¢ ÜéUÀ Ýãè´ Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¼é}¢ ÜU¢ï ÜU¢Ý çÎ²ï ¥¢ñÚ ¥¢æ¶ï´
Îè´ ¥¢ñÚ çÎH, ¼¢çÜU ¼é}¢ à¢éRU x¢éÁ¢G¢Úè ÜUÚ¼ï Úã¢ï”
Á¢±¢Ï¢ : ãñ(1) ¥¢ñÚ §S¢ï ÝçÈGU²ï ¼vGHèÎ S¢ï ÜéUÀ ¥GH¢ÜGU¢ Ýãè´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 94 : ¥¢²¼ï ÜUÚè}¢¢
²¢’Ýè “¥ãHï çÁ¢GRU S¢ï S¢é±¢H ÜUÚ¢ï ¥x¢Ú ¼é}¢ Ýãè´ Á¢¢Ý¼ï ã¢ï ”
}¢ï´ ¥ËÈGU¢Á¢G Á¢ñGH S¢ï v²¢ }¢éÚ¢Î ãñ ?
Ï¢ çHãG¢Á¢G çS¢²¢ÜGU ± S¢Ï¢¢ÜGU Á¢±¢Ï¢ ÎèçÁ¢²ï J
Á¢±¢Ï¢ : S¢é±¢H : ÎÚ²¢zG¼ ÜUÚÝ¢ ãñ, ÜéUGÚ¥¢Ý ãñ,
“©GH}¢¢” çÜU Ý Á¢¢ÝÝï ÜU¢ §GH¢Á¢ Á¢¢ÝÝï ±¢H¢ï´ ãè S¢ï ÐêÀ ÜUÚ ã¢ï
S¢ÜU¼¢ ãñ J wG¢éS¢êS¢ï S¢Ï¢Ï¢ ÜU¢ »’ç¼Ï¢¢Ú Ýãè´ ©G}¢ê}¢ï HzGÁ¢G ÜU¢ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 95 : §S¢ ¥¢²¼ }¢ï´ Ý Á¢¢ÝÝï S¢ï, çÜUS¢ Ó¢èÁ¢G ÜU¢
Ý Á¢¢ÝÝ¢ }¢éÚ¢Î ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãÚ à¢ñ ÜU¢ï, ÎèÝ }¢ï´ çÁ¢S¢ ÜUè ãG¢Á¢¼ ã¢ï J Îï¶¢ï !
“}¢éS¢ËH}¢éSS¢éÏ¢ê¼”
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 79
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 96 : §}¢¢}¢¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´ v²¢
¼Ú¼èÏ¢ ±¢çÚÎ ãé§ü ãñ, ²¢’Ýè ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU ÜUè M S¢ï ¥Ã±H
Ý}Ï¢Ú ÜU¢ }¢éS¼çãGÜGï §}¢¢}¢¼ ÜU¢ñÝ ãñ Îé±é}¢ Ý}Ï¢Ú ÜU¢ ÜU¢ñÝ ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢éwG¼çHÈGU ¼Ú¼èÏ¢ï´ ¥¢§ü ãñ´, Îï¶¢ï ÈGUy¢ãéGH ÜGUÎèÚ(1) ±
ÈGUS¢êHéH Ï¢Î¢»¥G ±x¢GñÚ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 97 : ãGÎèS¢ï Á¢ñGH “S¢ãGèãG }¢éçSH}¢” ÜUè ãGÎèS¢
ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè “§}¢¢}¢¼ ±¢ïã à¢wGS¢ ÜUÚï Á¢¢ï S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢

ÜéUGÚ¥¢Ý Î¢æ ã¢ï, ¥x¢Ú ÜéUGÚ¥¢Ý Î¢Ýè }¢ï´ S¢Ï¢ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ã¢ï´ ¼¢ï §}¢¢}¢¼
±¢ïã à¢wGS¢ ÜUÚï Á¢¢ï S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ãGÎèS¢ Î¢æ ã¢ï, ¥x¢Ú ãGÎèS¢
Î¢Ýè }¢ï´ S¢Ï¢ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ã¢ï´ ¼¢ï §}¢¢}¢¼ ±¢ïã à¢wGS¢ ÜUÚï Á¢¢ï çãÁ¢Ú¼ }¢ï´
S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ã¢ï, ¥x¢Ú çãÁ¢Ú¼ }¢ï´ S¢Ï¢ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ã¢ï´ ¼¢ï §}¢¢}¢¼ ±¢ïã
à¢wGS¢ ÜUÚï Á¢¢ï çS¢Ý }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ã¢ï J”
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã ãGÎèS¢ |¢è }¢éwG¼çHÈGU ¥ËÈGU¢Á¢G S¢ï ¥¢§ü ãñ ¥¢ñÚ ÝÏ¢è
6 ÜïU ÜGU¢ñHï ¥¢¶GèÚ S¢ï }¢‹S¢ê¶G ã¢ï Ó¢éÜUè ãñ J Îï¶¢ï
ÈGUy¢ãéGH ÜGUÎèÚ ± S¢ãGèãGñÝï Ï¢é¶G¢Úè ± }¢éçSH}¢ J(2)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 98 : §S¢ Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜU¢ï§ü ¥¢²¼ ²¢ ãGÎèS¢ ãñ ²¢ Ýãè´, çÜU
ãGvÜïUG §}¢¢}¢¼, Ï¢¢çÝ²ï }¢çSÁ¢Î ²¢ ¥±H¢Îï Ï¢¢çÝ²ï }¢çSÁ¢Î ãñ, §Ý
ÜïU Úã¼ï ãé±ï çÜUS¢è ÜU¢ï ãGÜUG Ýãè´ ãñ, ¥x¢Ú ã¢ï ¼¢ï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢§²ï ?
(1).....ÈGUy¢ãéGH ÜGUÎèÚ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 80
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã ãéGv}¢ çÈGUÜGUã ÜU¢ ãñ çÜUS¢è ¥¢²¼ ²¢ ãGÎèS¢ }¢ï´ §S¢
ÜU¢ Úg Ýãè´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 99 : §S¢ Ï¢¢Úï }¢ḯ ÜU¢ï§ü ¥¢²¼ ²¢ ãGÎèS¢ ãñ ²¢ Ýãè´
çÜU »ïS¢¢ }¢S¥H¢ Á¢¢ï }¢Á¢G¢çãÏ¢ï ¥ÚÏ¢¥G¢ S¢ï ¶G¢çÚÁ¢ ã¢ï ¥x¢Ó¢ïü ¥ãHï
ãGÎèS¢ ÜïU }¢é¼¢G çÏ¢ÜGU ã¢ï, ±¢ïã }¢S¥H¢ Ï¢¢ç¼GH ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÐÚ ¥G}¢H
ÜUÚÝï ±¢H¢ çÏ¢Î¥G¼è ¥¢ñÚ Ý¢Úè ãñ ¥x¢Ú ã¢ï ¼¢ï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢§²ï ?
Á¢±¢Ï¢ : }¢ñ´ ¥|¢è ãGÎèS¢ S¢ï Ï¢²¢Ý ÜUÚ Ó¢éÜU¢ ãêæ çÜU S¢±¢Îï
¥¢’Á¢G}¢ S¢ï Á¢éÎ¢ ã¢ïÝï ±¢H¢ Ý¢Úè ãñ, ¥¢ñÚ ²ïã |¢è S¢éÏ¢ê¼ ã¢ï Ó¢éÜU¢
çÜU ãÁ¢G¢Ú Ï¢ÚS¢ S¢ï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ S¢±¢Îï ¥¢’Á¢G}¢, §‹ãèæ Ó¢¢Ú }¢Á¢G¢çãÏ¢
}¢ï´ }¢ãGS¢êÚ ãñ, ÝèÁ¢G ²ïã |¢è wG¢éÎ S¢¢§H ÜUè Ðïà¢ ÜUÎ¢ü §GÏ¢¢Ú¼ S¢ï
Ï¢¼¢ çÎ²¢ çÜU §Ý Ó¢¢Ú¢ïæ }¢Á¢GãÏ¢¢ï´ S¢ï Mx¢Î¢üÝè }¢ï´ Ï¢ÇGG¢ ÈGUS¢¢Î ãñ
¥¢ñÚ ÈGUS¢¢Î À¢ïÅ¢ |¢è Ï¢¢ç¼GH ãñ Ï¢ÇG¢ ¼¢ï Ï¢ÇG¢, ¥¢ñÚ Á¢¢ï Á¢G}¢èÝ }¢ï´
ÈGUS¢¢Î ÈñUH¢¼ï ãñ´ ±¢ïã Ï¢ãéGv}¢ï ÜéUGÚ¥¢Ý ± ãGÎèS¢ “Ý¢Úè” ãñ´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 100 : §S¢ Ï¢¢Úï }¢ï´ ¥¢§}}¢» ¥ÚÏ¢¥G¢ ÜU¢ ²¢
¥¢§}}¢¢ }¢ï´ çÜUS¢è ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ ²¢ Ýãè´, çÜU »ïS¢¢ }¢S¥H¢ Á¢¢ï
}¢Á¢G¢çãÏ¢ï ¥ÚÏ¢¥G¢ S¢ï ¶G¢çÚÁ¢ ã¢ï ¥x¢Ó¢ïü ¥¢²¼ ± ãGÎèS¢ ÜïU
}¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ã¢ï ±¢ïã }¢S¥H¢ Ï¢¢ç¼GH ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚÝï
±¢H¢ çÏ¢Î¥G¼è ± Ý¢Úè ãñ ¥x¢Ú ã¢ï ¼¢ï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢§²ï ?
Á¢±¢Ï¢ : §S¢ ÜU¢ ãGÎèS¢ S¢ï S¢éÏ¢ê¼ ã¢ï Ó¢éÜU¢, ¥¢ñÚ ¥¢§}}¢»
¥ÚÏ¢¥G¢ }¢ï´ §}¢¢}¢ }¢¢çHÜU S¢ï S¢Ú¢ãG¼Ý }¢‹ÜGUêH ãñ çÜU ¥ÐÝï
©GH}¢¢ ÜïU ¥G}¢H ÜU¢ï ãGÎèS¢ ÐÚ ¼ÚÁ¢èãG Îï¼ï J Îï¶¢ï “}¢éÎ¶GH”
§}¢¢}¢ §ÏÝéH ãG¢Á¢G }¢vÜUè, }¢¢çHÜUè J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 101 : “à¢ãïüG }¢éS¢ËH}¢éSS¢éÏ¢ê¼” çÁ¢S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý,
Ý}Ï¢Ú 25 }¢ï´ ã¢ï Ó¢éÜU¢ §S¢ }¢ï´ §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢ñGH ãñ ²¢ Ýãè´ ?
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 81
²¢’Ýè “ãGÜU Ï¢¢¼ ²ïã ãñ çÜU çÁ¢S¢ à¢wGS¢ Ýï x¢ñGÚ ¥¢§}}¢»

¥ÚÏ¢¥G¢ ÜUè ¼vGHèÎ S¢ï }¢‹¥G çÜU²¢ ãñ, çS¢ÈüGU §S¢ ±Á¢ã S¢ï
}¢‹¥G çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢éÁ¼çãÎèÝ ÜïU }¢Á¢GãÏ¢ ÜUè Ú¢ç±Ä²¼ }¢ãGÈGUêÁ¢G
Ýãè´ Úãè ãGœ¢¢ ÜïU ¥x¢Ú ÎêS¢Úï }¢éÁ¼çãÎ ÜïU }¢Á¢GãÏ¢ ÜUè ÜU¢ï§ü
S¢ãGèãG çÚ±¢²¼ ç}¢H Á¢¢» ¼¢ï ©S¢ ÐÚ ¥G}¢H Á¢¢§Á¢G ãñ, Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï,
}¢é¼¥çwG¶GÚèÝï ãGÝçÈGUÄ²¢ Ýï }¢éÁ¼çãÎ ÜïU Ï¢Á¢¢» ¼Á¢GçÜUÄ²»
x¢±¢ã¢Ý ÜïU ¼ãGHèÈGU x¢±¢ã¢Ý ÜU¢ ÈGU¼±¢ çÎ²¢ ãñ §ÏÝï ¥Ï¢è
HñH¢ ÜïU }¢Á¢GãÏ¢ ÐÚ(1) Á¢¢ï }¢Á¢G¢çãÏ¢ï ¥ÚÏ¢¥G¢ ÜïU §GH¢±¢ ãñ J”
Á¢±¢Ï¢ : ¥G}¢Hè ¼G¢ñÚ ÐÚ §S¢ }¢ḯ |¢è ¼SHè}¢ ãñ çÜU Ï¢ ÝÁ¢GÚï ±¢ÜïUG ¥G,
}¢Á¢G¢çãÏ¢ï ¥ÚÏ¢¥G¢ ÜUè }¢é¶¢G HÈGU¼ }¢}¢Ýê¥G ãñ çÜU ¥Ï¢ ÜU¢ï§ü çÚ±¢²¼,
¥¢ñÚ }¢Á¢G¢çãÏ¢ ÜUè }¢ãGÈUG Áê ¢G Ýãè´ Úãè´, ÈGUÁ¢Gèü S¢êÚ¼ï x¢GñÚ ±¢ÜïGU¥G }¢ï´ ÈGUÁ¢Gèü
§Á¢¢Á¢G¼, ¥G}¢H ÜïU çH²ï |¢è ÜU¢Ú ¥¢}¢Î Ýãè´ x¢±¢ã¢Ý ÜU¢ }¢S¥H¢
§S¢è S¢êÚ¼ }¢ḯ ãñ Á¢Ï¢ ÜGU¢Á¢è }¢éÁ¼çãÎ ã¢ï J Îï¶¢ï “ÚgéH }¢éã¼G ¢Ú
çÜU¼¢Ï¢éH ÜGUÁ¢G¢”(2) ±ÚÝ¢ ¥x¢Ú Ï¢¢Îà¢¢ãï §SH¢}¢ |¢è ¼ãGHèÈGU
ÜU¢ ãéGv}¢ Îï(3) ¼¢ï ©GH}¢¢ ÐÚ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ çÜU ©S¢ï ÝS¢èãG¼ ÜUÚï´ çÜU
±¢ïã ãéGv}¢ Ý ÜUÚï, çÁ¢S¢ï ã}¢ Ý }¢¢Ýï´ ¼¢ï ¼ïÚ¢ x¢GÁ¢GÏ¢ ã¢ï ¥¢ñÚ }¢¢Ýï´
¼¢ï wG¢éÎ¢ ÜU¢ x¢GÁ¢GÏ¢ ã¢ï, Îï¶¢ï “ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú”(4) ±x¢ñGÚ¢ J
(1).....²¢’Ýè x¢<Îà¢ï Á¢G}¢¢Ý¢ ÜïU Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ x¢±¢ã¢ï´ S¢ï x¢±¢ãè ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢
ÜGUS¢}¢ |¢è Hè Á¢¢»x¢è J
(3).....ãGHÈGU ©Æ¢Ýï ÜU¢ï ÜUãï J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 82
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 102 : ¥¢§}}¢» ãGÎèS¢, Á¢ñS¢ï §}¢¢}¢ Ï¢é¶G¢Úè ±
§}¢¢}¢ ç¼<}¢Á¢Gè ±x¢GñÚãé}¢¢ Ýï ¥ÐÝè ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ¥¢§}}¢»
¥ÚÏ¢¥G¢ ÜïU §GH¢±¢ ÎêS¢Úï }¢éÁ¼çãÎèÝ Á¢ñS¢ï §}¢¢}¢ S¢ézG²¢Ý S¢¢ñÚè
I ¥¢ñÚ §}¢¢}¢ §SãG¢ÜGU çÏ¢Ý Ú¢ãç±Ä²¢ ¥¢ñÚ §}¢¢}¢
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜïU }¢Á¢G¢çãÏ¢ ÜUè S¢ãGèãG S¢ãGèãG çÚ±¢²¼ï´
|¢è }¢¥G S¢‹¢Î Ï¢²¢Ý ÜUè ãñ´ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : x¢GH¼G ãñ J S¢ãGèãG Ï¢é¶G¢Úè ÜU¢ ãÚçx¢Á¢G ²ïã ¼GÚèÜGU¢ Ýãè´
çÜU §Ý S¢¢çãÏ¢¢ï´ ÜïU ¥vG±¢H ÜUè ¼¢§üÎ }¢ï´ S¢ãGèãG ãGÎèS¢ï´ H¢» ¥¢ñÚ
Á¢¢}¢ï»G ç¼<}¢Á¢Gè }¢ï´ |¢è x¢G¢çHÏ¢Ý §Ý ÜïU ¥vG±¢H, Ï¢ï S¢ÝÎ }¢Á¢GÜêUÚ
ãñ´ ¥¢ñÚ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢éÏ¢¢ÚÜU ãGÝçÈGUÄ²éH }¢Á¢GãÏ¢ ãñ´ J Îï¶¢ï
“ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú”(1)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 103 : }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ }¢ï´ Ó¢¢Ú }¢éS¢ËHï çÜUS¢
Ýï ÜGU¢§}¢ çÜU²ï ¥¢ñÚ ÜUÏ¢ ÜGU¢§}¢ ãé±ï ¥¢ñÚ v²êæ ÜGU¢§}¢ çÜU²ï }¢¥G
S¢ÝÎ Ï¢²¢Ý ÜUèçÁ¢²ï ?
Á¢±¢Ï¢ : çÁ¢S¢ ÜGU¢ñ}¢ ²¢’Ýè }¢éS¢H}¢¢Ý Ýï, çÁ¢S¢ x¢GÚÁ¢G ²¢’Ýè ÝzG»G
}¢éçSH}¢èÝ ÜïU çH²ï }¢ÎíS¢ï ÜGU¢§}¢ çÜU²ï ¥¢ñÚ §‹ãḯ ÎèÝè ÜU¢}¢ S¢}¢Û¢¢,
¥¢ñÚ x¢ñGÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ |¢è Ï¢Ú¢Ï¢Ú ©Ý ÜUè ¼vGHèÎ ÜUÚ Úãï ãñ,
ãG¢H¢æçÜU ±¢ïã Á¢G}¢¢Ý» S¢ãG¢Ï¢¢ ± ¼¢Ï¢ï§üGÝ }¢ï´ Ý ‰¢ï, ¥¢ñÚ §S¢è ÜGU¢ñ}¢
Ýï ©S¢è x¢GÚÁ¢G ÜïU çH²ï ²ïã }¢éS¢ËHï ÜGU¢§}¢ çÜU²ï çÁ¢S¢ï S¢Îã¢
Ï¢ÚS¢ x¢éÁ¢GÚï J Îï¶¢ï
à¢éM»G ¼G¢Úè¶G Ý ©Ý }¢ÎíS¢¢ï´ ÜUè ²¢Î ãñ, Ý §Ý }¢éS¢ËH¢ï´ ÜUè J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 83
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 104 : Á¢Ï¢ }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ }¢ï´ Ó¢¢Ú¢ï´ }¢éS¢ËHï
ÜGU¢§}¢ çÜU²ï Á¢¢Ýï Hx¢ï, ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ ÜïU ©GH}¢¢ Ýï §Ý ÜU¢ ÜGU¢§}¢
ÜUÚÝ¢ }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : çÜUS¢è S¢ÝÎï S¢ãGèãG S¢ï S¢¢çÏ¢¼ Ýãè´ çÜU ²ïã }¢éS¢ËHï
çÁ¢S¢ ±vG¼ ÜGU¢§}¢ ã¢ïÝ¢ à¢éM¥G ãé±ï ‰¢ï ©S¢ ±vG¼ ÜïU ©GH}¢¢ Ýï §‹ãï´
}¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢, ã¢æ à¢¢²Î Ï¢¢’Á¢G ÜU¢ ¶G²¢H ç¶GH¢ÈGU ÐÚ x¢²¢ ã¢ï
çÁ¢S¢ ÐÚ ¥G}¢H Ý ãé±¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 105 : }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ }¢ï´ Ó¢¢Ú¢ï´ §}¢¢}¢¢ï´ Ýï
}¢éS¢ËHï ÜGU¢§}¢ çÜU²ï ‰¢ï ²¢ Ýãè´ ? }¢¥G S¢ÝÎ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢§²ï J
Á¢±¢Ï¢ : Ó¢¢Ú¢ḯ }¢Á¢GãÏ¢, Ó¢¢Ú¢ḯ §}¢¢}¢¢ḯ Ýï S¢ãG¢Ï¢¢ S¢ï ¥w¢GÁ¢G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ
à¢¢»¥G çÜU²ï, Á¢¢ï §Ý }¢éS¢ËH¢ḯ ÜUè ¥SH ãñ́ ¥¢ñÚ §Ý }¢éS¢ËH¢ḯ ÜU¢ï Ý
}¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢, Ý ÜU¢ï§ü ¶G¢S¢ ãévG }¢ çÎ²¢, ²ïãè ãG¢H }¢Î¢çÚS¢ ÜU¢ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 106 : }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ }¢ï´ Ó¢¢Ú¢ï´ }¢éS¢ËHï ÜGU¢§}¢
ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜU¢ï§ü ¥¢²¼ ²¢ ãGÎèS¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ? ¥x¢Ú ãñ ¼¢ï
Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢§²ï J
Á¢±¢Ï¢ : ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï ãGÎèS¢ }¢ï´ Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ ãéGv}¢ ãñ, }¢çSÁ¢ÎéH
ãGÚ¢}¢ }¢ï´ }¢éS¢ËHï ÜGU¢§}¢ ã¢ïÝï ÜU¢ ãéGv}¢ ãñ, çÜUS¢è ¶G¢S¢ çx¢Ý¼è ÜU¢
çÁ¢GRU, Ý }¢é}¢¢Ý¥G¼ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 107 : à¢¢}¢è çÁ¢S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý, Ý}Ï¢Ú 17 }¢ï´ ã¢ï
Ó¢éÜU¢ ãñ J §S¢ }¢ï´ §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢ñGH ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè “¥ãHï ãGÚ}¢ñÝ(1) Á¢¢ï }¢é¼¥GçgÎ §}¢¢}¢¢ï´ ¥¢ñÚ }¢é¼¥GçgÎ

(1).....}¢vÜU¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝ¢ ÜU¢ï “ãGÚ}¢ñÝï à¢ÚèÈñUG Ý” ÜUã¼ï ãñ́ }¢vÜU¢ ÜU¢ï ¥ËH¢ã
1 Ýï ãGÚ}¢ ÜGUÚ¢Ú çÎ²¢ ¼¢ï }¢ÎèÝï ÜU¢ï S¢ÚÜU¢Ú j Ýï ãGÚ}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢, ²ã¢æ
ÚãÝï ±¢Hï wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï “¥ãHï ãGÚ}¢ñÝ” ÜUã¢ Á¢¢¼¢ ãñ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 84
Á¢}¢¢¥G¼¢ï´ ÜïU S¢¢}¢Ýï ²ÜïU Ï¢¢’Î Îèx¢Úï Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼ï ãñ´, ²ïã ÈïGU’H
©Ý ÜU¢ çÏ¢H §çœ¢ÈGU¢ÜGU }¢ÜUMã ãñ J”
Á¢±¢Ï¢ : S¢¢§H Ýï §GÏ¢¢Ú¼ }¢ï´ ÜGU¼G¥ ± Ï¢éÚèÎ ÜUè ãñ J à¢¢}¢è ¼¢ï
Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ }¢ïÚï }¢é¼G¢H»G }¢ï´ Úã¼è ãñ, à¢¢}¢è Ýï §S¢ï ÝvGH ÜUÚ ÜïU §S¢
ÜU¢ S¢ÚèãG Úg ÜUÚ çÎ²¢ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ï ¼}¢¢}¢ ©GH}¢¢ ÜïU §Á¢}¢¢¥G
ÜïU ç¶GH¢ÈGU Ï¢¼¢²¢ ãñ J(1)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 108 : ¥¢ñÚ à¢¢}¢è }¢ḯ §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢GñH ÎÁ¢ü ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè “ÝvGH çÜU²¢ x¢²¢ çÜU ã}¢¢Úï Ï¢¢’Á¢G }¢à¢¢§¶G Ýï, çÁ¢Ý }¢ḯ
à¢ÚèÈGU x¢GÁ¢GÝ±è |¢è ãñ́, ¥¢ñÚ |¢è »ÜU Á¢}¢¢¥G¼ ©GH}¢¢» ãGÝçÈGUÄ²¢
à¢¢ÈïUG §GÄ²¢ ± }¢¢çHçÜUÄ²¢ Ýï Á¢Ï¢ çS¢. 551 çã. }¢¢ñçS¢}¢ï ãGÁ¢ }¢ḯ ²ïã
H¢ïx¢ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±ï ‰¢ï ¼¢ï ¥ãHï ãGÚ}¢ñÝ ÜïU ©S¢ ÈïUG ’H ÜU¢ï çÁ¢S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý
Ý}Ï¢Ú 107 }¢ḯ çÜU²¢ x¢²¢, S¢ÚèãGÝ §‹ÜU¢Ú çÜU²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ©GH}¢¢»
}¢¢çHçÜUÄ²¢ Ýï ¼¢ï §S¢ }¢Á¢GÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ ÈïUG ’H ÜU¢ï Ý¢Á¢¢§Á¢G ã¢ïÝï ÜU¢
Ó¢¢Ú¢ḯ §}¢¢}¢¢ḯ ÜïU }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU }¢é¼¢G çÏ¢ÜGU ÈGU¼±¢ çÎ²¢ J”
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã §S¢è §GÏ¢¢Ú¼ ÜU¢ ¼ç¼}}¢¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜïU Ï¢¢’Î à¢¢}¢è Ýï
¼}¢¢}¢ ©GH}¢¢ ÜïU §Á¢}¢¢¥G S¢ï §S¢ ÜU¢ Úg çÜU²¢ ¥¢ñÚ wG¢éÎ §S¢
à¢¢}¢è ± ¥G}¢¢±è ±x¢GñÚ¢ Ýï §Ý Á¢}¢¢¥G¼¢ï´ ÜUè çÝSÏ¢¼ çH¶¢ çÜU
¼}¢¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ Ýï Ï¢ïã¼Ú S¢}¢Û¢¢ ¥¢ñÚ Á¢}¢ãêÚ ¥ãHï §ü}¢¢Ý Ýï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 85
}¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ ± }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Ú¢ ± Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ¥¢ñÚ
ç}¢SÚ ± à¢¢}¢ }¢ï´ §Ý ÐÚ ¥G}¢H çÜU²¢ ¥¢ñÚ ²ïã çÜU à¢¢Á¢G¢ï Ý¢çÎÚ
çÁ¢S¢ Ýï ç¶GH¢ÈGU çÜU²¢, ±¢ïã »’ç¼}¢¢Î ÜïU ÜGU¢çÏ¢H Ýãè´ J(1)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 109 : “¼zGS¢èÚï ¥GÁ¢GèÁ¢Gè” ÜU¢ï ¥¢Ð Á¢¢Ý¼ï ãñ́ ²¢
Ýãè´ ? ¥¢ñÚ ²ïã ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ÎïãHè ÜïU »ÜU ¥G¢çH}¢ Á¢G}¢¢Ý» ãG¢H ÜïU ‰¢ï, ²ïã ¼zGS¢èÚ
§Ý ÜUè ¼SÝèÈGU ãñ, çÁ¢S¢ï ¥¢{è Ó¢ã¢L}¢ |¢è Ý çH¶ Ð¢» ‰¢ï çÜU
§ç‹¼ÜGU¢H ã¢ï x¢²¢, ÝÁ¢GÚï S¢¢Ýè ¼¢ï ÎêS¢Ú¢ ÎÚÁ¢¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥SHï
ÜéUËHè, }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Ý}Ï¢Ú 25 J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 110 : “¼zGS¢èÚï ¥GÁ¢GèÁ¢Gè” }¢ḯ §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢GH
ñ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢ã¢æ ¼ÜU }¢éÛ¢ï ¶G²¢H ãñ ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ §S¢ ¼GÚãG Ýãè´
ãñ Ï¢çËÜU »ÜU §Á¢}¢¢Hè Ï¢¢¼ ÜUÚ ÜïU çH¶è ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè S¢‹¢Î
çÜUS¢è S¢ï Ý Îè ¥¢ñÚ wG¢éÎ S¢¢çãGÏ¢ï ¥GÁ¢GèÁ¢Gè Ýï ¼ÜGUÚèÚï ±Hè}¢¢ }¢ï´
¼S¢ÚèãG ÜUè ãñ, Á¢¢ï çÜUS¢è Ï¢¢¼ ÜU¢ï ²êæ çH¶ï çÜU Á¢G¢çãÚ ²ïã ãñ
±¢ïã |¢è §S¢ }¢ï´ à¢ÜU Ú¶¼¢ ãñ, ¥¢ñÚ wG¢éÎ ãè §S¢ ÜU¢ ÜGU¢§H Ýãè´
ãñ J Îï¶¢ï “Á¢Ï¢Î¼é‹ÝS¢¢§ãG” ¼¢ï Á¢¢ï çÝÚ¢ §Á¢}¢¢H Ï¢¼¢» ±¢ïã
v²êæ ÜUÚ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ÜGU¢§H ÆãÚ S¢ÜU¼¢ ãñ çÈUÚ ¼vGS¢è}¢ ÜïU ²ïã
}¢¢’Ý¢ ãñ´ çÜU »ÜU çãGSS¢ï }¢ï´ ÎêS¢Úï ÜU¢ ãGÜGU Ý ã¢ï J Îï¶¢ï “çãÎ¢²¢”
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 86
Ï¢¢Ï¢ çS¢ÈGU¼éH S¢H¢¼ ¥¢ñÚ çÁ¢ã¢¼ï ÜU¢’Ï¢¢ ÜU¢ ²êæ çãGSS¢¢ Ï¢¢æÅ,
(1)
Ï¢ïà¢ÜU Ý¢Á¢¢§Á¢G ãñ J çÈUÚ “¥GÁ¢GèÁ¢Gè” }¢ï´ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã |¢è ãñ
çÜU ¥ÐÝè ¥ÐÝè çÁ¢ã¼ ÜU¢ï ¥zGÁ¢GH Ï¢¼¢¥¢ïx¢ï ¥¢ñÚ Ï¢ïà¢ÜU ²ïã
|¢è à¢Ú¥GÝ ÐS¢‹Î Ýãè´ ¼¢ï »’ç¼Ú¢Á¢G ©Ý Á¢¢çãH¢ï´ ÐÚ ãñ Á¢¢ï
¼vGS¢è}¢ ¥¢ñÚ ¼zGÁ¢GèH ÜïU ÜGU¢§H ã¢ï´, Ý çÜU ¥SH }¢éS¢ËH¢ï´ ÐÚ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 111 : S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ²ïã Ú¢» çÜUS¢ Ýï ÜGU¢§}¢ ÜUè,
çÜU Ó¢¢Ú¢ï´ §}¢¢}¢¢ï´ ÜïU §GH¢±¢ ¥¢ñÚ çÜUS¢è ÜUè ¼vGHèÎ Á¢¢§Á¢G Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : “¥àÏ¢¢”(2) ± “¼ãGÚèLH ©S¢êH” ±x¢GñÚ¢ ÜéU¼éÏ¢ï
}¢é¼¥GçgÎ¢ }¢ï´ §S¢ ÐÚ §Á¢}¢¢¥G ÝvGH çÜU²¢ ¥¢ñÚ §Á¢}¢¢¥G }¢ï´
²ïã Ýãè´ Îï¶¢ Á¢¢¼¢ çÜU ÐãHï ²ïã Ú¢» çÜUS¢ Ýï çÝÜU¢Hè v²êæ
çÝÜU¢Hè ? Ý §S¢ ÜUè ã}¢ï´ ¼ãGÜGUèÜGU, Ý §S¢ ÜUè ã}¢ï´ ãG¢Á¢¼ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 112 : çÁ¢S¢ à¢wGS¢ Ýï ²ïã Ú¢» ÜGU¢§}¢ ÜUè, çÜUS¢
çÏ¢Ý¢ ÐÚ ÜGU¢§}¢ ÜUè ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢±¢Ï¢ ¥|¢è x¢éÁ¢G¢çÚà¢ ãé±¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 113 : ©S¢ à¢wGS¢ Ýï çÁ¢S¢ Ï¢é‹²¢Î ÐÚ ²ïã Ú¢»
ÜGU¢§}¢ ÜUè, ±¢ïã Ï¢é‹²¢Î S¢ãGèãG ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ¥|¢è x¢éÁ¢GÚ Ó¢éÜU¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 114 : ²ïã Ú¢» Ó¢¢Ú¢ï´ §}¢¢}¢¢ï´ ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ÜGU¢§}¢
ãé§ü ²¢ Ï¢¢’Î }¢ḯ, ¥x¢Ú Ï¢¢’Î }¢ḯ ÜGU¢§}¢ ãé§ü ¼¢ï çÜUS¢ ÜGUÎÚ Ï¢¢’Î }¢ḯ ?
Á¢±¢Ï¢ : §S¢ ÜUè ¼¢Úè¶G }¢ñæ Ýï }¢¢’Hê}¢ Ý ÜUè, Ý §Á¢}¢¢¥G }¢ï´
ÎÚ²¢zG¼ ¼¢Úè¶G ÜUè Á¢GMÚ¼ ãñ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 87
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 115 : çÁ¢S¢ à¢wGS¢ Ýï ²ïã Ú¢» ÜGU¢§}¢ ÜUè, ©S¢ ÜUè
¼vGHèÎ Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢ Ýãè´ ? ¥x¢Ú Á¢¢§Á¢G ãñ ¼¢ï §S¢ ÜUè ¼vGHèÎ
ÜUÚÝï ±¢Hï çÜUS¢ Ý¢}¢ S¢ï ÐéÜU¢Úï Á¢¢¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ wG¢éÎ ±¢ïã à¢wGS¢ v²¢
‰¢¢, çÜUS¢ ÜU¢ }¢éÜGUçËHÎ ‰¢¢ ²¢ }¢éÁ¼çãÎ ?
Á¢±¢Ï¢ : §Á¢}¢¢¥G ÜUè ¼vGHèÎ Á¢¢§Á¢G, Ï¢çËÜU ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ ©S¢ ÜïU ÐñM
¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜUãH¢¼ï ãñ́, §Á¢}¢¢¥G çÜUS¢è ¶G¢S¢ à¢wGS¢ ÜU¢ Ý¢}¢ Ýãè´
çÜU ©S¢ï Ï¢¼¢²¢ Á¢¢» çÜU çÜUS¢ ÜU¢ }¢éÜUG çËHÎ ‰¢¢ ²¢ }¢éÁ¼çãÎ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 116 : »ïS¢è ÜU¢ï§ü ¥¢²¼ ²¢ ãGÎèS¢ï S¢ãGèãG çÜUS¢è
}¢¢ï’¼Ï¢Ú çÜU¼¢Ï¢, ãGÎèS¢ ÜïU ãG±¢Hï S¢ï ¥¢Ð Ï¢¼¢ S¢ÜU¼ï ãñ´ çÁ¢S¢ }¢ï´
²ïã }¢S¥H¢ ã¢ï çÜU x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜïU ÐèÀï ãGÝçÈGUÄ²¢ï´ ÜUè
Ý}¢¢Á¢G Á¢¢§Á¢G Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : §S¢ ÜUè Ï¢ãGS¢, ãGÎèS¢ ±x¢GñÚ¢ S¢ï, }¢ñ´ çH¶ Ó¢éÜU¢ ãêæ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 117 : ¥¢Ð }¢S¥H» Á¢ñGH Á¢¢Ý¼ï ãñ´ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè “ÈGU¢çS¢ÜGU ± }¢éÏ¢¼Îï¥G
ÜïU ÐèÀï |¢è Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝï S¢ï S¢±¢Ï¢ Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ ç}¢H¼¢ ãñ J”
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ ! çÈGUÜGUãè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ »ïS¢¢ çH¶¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜUÚ¢ã¼ S¢Ï¢
}¢¢Ý¼ï ãñ´ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU §‹ãè´ ©GH}¢¢ Ýï S¢¢ÈGU ²ïã |¢è Ï¢¼¢ çÎ²¢ ãñ
çÜU Á¢ã¢æ ÈGU¢çS¢ÜGU §}¢¢}¢ ã¢ï ©S¢ }¢çSÁ¢Î ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ ÎêS¢Úè
}¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGï ²¢’Ýè Á¢Ï¢ çÜU §S¢ ÜïU Ú¢ïÜUÝï ÐÚ ÜéUGÎÚ¼ Ý
ã¢ï, Á¢ñS¢ï çÜU Á¢é}¢é¥G¢ }¢ï´ ãñ çÜU S¢ãGèãG }¢Á¢GãÏ¢ }¢ï´ Á¢é}¢é¥G¢ |¢è »ÜU
à¢ãÚ }¢ï´ ÜU§ü Á¢x¢ã ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ ¼¢ï ©S¢ }¢çSÁ¢Î ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ ÎêS¢Úè
}¢çSÁ¢Î }¢ïæ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ãñ J Îï¶¢ï “ÈGUy¢ãéHG ÜGUÎèÚ ± ÎéÚüï }¢éw¼G ¢Ú”(1)
¼¢ï x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ §Ý ¥vG±¢H S¢ï }¢éx¢G¢H¼G¢ Îï ÜUÚ ²ïã Ó¢¢ã¼ï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 88
ãñ´ çÜU ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜUè }¢çSÁ¢Îï´ ÀèÝ Hï´ §Ý }¢ï´ wG¢éÎ §}¢¢}¢¼ ÜUÚï´
¥¢ñÚ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ Ï¢ ãéGv}¢ï ©GH}¢¢ ¥ÐÝè §Ý }¢S¢¢çÁ¢Î ÜU¢ï À¢ïÇG
ÜUÚ, Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï ¥¢ñÚ }¢çSÁ¢Îï´ ÉêæÇ¼ï çÈUÚï´ J ²ïã }¢S¢¢çÁ¢Î ÜU¢ï
¥ÓÀ¢ ¥G¢}¢ §GÏ¢¢Î¼ ÜïU çH²ï }¢¢Ý¢ çÜU ¥SH çÁ¢S¢ ÜUè Ï¢Ý¢§ü ãé§ü
ãñ´ ©‹ãè´ ÜU¢ï ±ã¢æ S¢ï çÝÜUH Á¢¢Ýï ÜU¢ ãéGv}¢ ãé±¢, §S¢ ÜGU¢ñH }¢ï´ |¢è
çÜU ¥SH Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢, ±¢ïã ÈGU¢çS¢ÜGU ± }¢éÏ¢¼Îï¥G
}¢éÚ¢Î ãñ çÁ¢S¢ ÐÚ HéÁG¢ê}¢ï ÜéUÈíGU(1) Ý ã¢ï, ±ÚÝ¢ Ý}¢¢Á¢G Ï¢¢ç¼GH
}¢ãGìÁ¢G ã¢ïx¢è, Á¢ñS¢ï x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜïU ÐèÀï, Á¢ñS¢¢ çÜU ªÐÚ Ï¢²¢Ý
ã¢ï Ó¢éÜU¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 118 : çÜU¼¢Ï¢ “ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú” ÜU¢ï ¥¢Ð }¢¢Ý¼ï ãñ´
²¢ Ýãè´ ? ¥¢ñÚ ²ïã ¥¢Ð ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ? ¥¢ñÚ ¥¢Ð §S¢
ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚ¼ï ãñ´ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãñ J ¥¢ñÚ ¥G}¢H “}¢ézG¼¢ Ï¢ïã” ÐÚ ã¢ï¼¢ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 119 : Á¢¢ï }¢S¥H¢ S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 117 }¢ï´ Ï¢²¢Ý
çÜU²¢ x¢²¢ ãñ ±¢ïã §S¢ çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : §S¢è ¼zGS¢èH ÜïU S¢¢‰¢ ãñ Á¢¢ï }¢ñ´ Ýï çÁ¢GRU ÜUè J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 120 : }¢ÜUMã ²¢ ãGÚ¢}¢ ÜïU ÜGU¢ñH ÜU¢ï ¼ÜüU ÜUÚÝï
S¢ï ‰¢¢ïÇG¢ Ï¢ãé¼ S¢±¢Ï¢ ç}¢H¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
(1).....HéÁ¢G ê}¢ï ÜéUÈíUG ¥¢ñÚ §çË¼Á¢G¢}¢ï ÜéUÈíUG }¢ḯ ÈGUÜüUG ãñ J HéÁ¢G ê}¢ï ÜéUÈíUG ÜUè
¼¢’ÚèÈGU ÜU¢ wG¢éH¢S¢¢ ²ïã ãñ çÜU ±¢ïã Ï¢¢¼ »ïÝG ï ÜéUÈíUG Ýãè´ }¢x¢Ú ÜéUÈíUG ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢Ýï
±¢Hè ãñ ¥¢ñÚ §çË¼Á¢G¢}¢ï ÜéUÈíUG ²ïã ãñ çÜU Á¢GMçÚ²¢¼ï ÎèÝ }¢ïæ S¢ï çÜUS¢è Ó¢èÁ¢G ÜU¢
S¢Ú¢ãG¼Ý (²¢’Ýè ±¢Á¢GïãG ¼G¢ñÚ ÐÚ) ç¶GH¢ÈGU ÜUÚï J (ÜéUçÈíUG Ä²¢ ÜUçH}¢¢¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ḯ
S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢, S¢. 48) §S¢ }¢S¥Hï ÜUè ¼zGS¢èH ÜïU çH²ï à¢ñ¶ïG ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï
¥ãHï S¢é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H,
}¢éã}G }¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè ÚÁ¢G±è, çÁ¢G²¢§ü L ÜUè }¢¢²¢Ý¢Á¢G çÜU¼¢Ï¢
“ÜéUçÈíUG Ä²¢ ÜUçH}¢¢¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢” S¢ÈGUãG¢ 47 }¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÜUèçÁ¢²ï J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 89
Á¢±¢Ï¢ : Á¢¢ï ÜU¢}¢ ¥ÐÝè ãGgï Á¢G¢¼ }¢ï´ ÝïÜU ã¢ï ¥¢ñÚ ãéGÚ}¢¼ ±
ÜUÚ¢ã¼, çÜUS¢è Ï¢ñMÝè ¥G¢çÚÁ¢Gè Ï¢¢¼ ÜïU Ï¢¢§GS¢ ã¢ï ¼¢ï ¥SH ÈïGU’H
ÐÚ S¢±¢Ï¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ¥G¢çÚÁ¢Gè ÜïU S¢Ï¢Ï¢ §çS¼ãGÜGU¢ÜGïU ¥GÁ¢G¢Ï¢ ±
§GÜGU¢Ï¢ ã¢ï¼¢ ãñ, Á¢ñS¢ï Úïà¢}¢è ÜUÐÇGï ÐãÝ ÜUÚ Ý}¢¢Á¢G ²¢ ÜéUGÚ¥¢Ý
à¢ÚèÈGU ÜUè ç¼H¢±¼, çÏ¢Î¥G¼è ²¢ ÈGU¢çS¢ÜGU ÜUè §çvG¼Î¢ |¢è §S¢è
ÜGUÏ¢èH S¢ï ãñ çÜU ¥SH ÈïUG ’H Ý}¢¢Á¢G ãñ ÝïÜU ¥¢ñÚ ÝzGS¢ï ÈïUG ’H
Á¢}¢¢¥G¼ ãñ ÝïÜU, }¢x¢Ú ²ïã ¥G¢çÚÁ¢Gè Ï¢¢¼ çÜU §}¢¢}¢ çÏ¢Î¥G¼è ²¢
ÈGU¢çS¢ÜGU ãñ, }¢ÜUMã ± }¢}¢Ýê¥,G ¼¢ï §S¢ ¥G¢çÚÁ¢Gè ÜU¢ï Á¢GMÚ }¢‹¥G
çÜU²¢ Á¢¢»x¢¢ J çÜU §S¢ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ ± §GÜUG ¢Ï¢ |¢è ã¢ï¼¢ ãñ J ¥x¢Ó¢ïü ÝzGS¢ï
ÈïUG ’H ÜU¢ S¢±¢Ï¢ ¥Hx¢ ã¢ï J çÈUÚ ²ïã |¢è §S¢ ãG¢H¼ }¢ḯ ãñ çÜU çÈGUSÜGU
± çÏ¢Î¥G¼ HéÁ¢G ê}¢ï ÜéUÈíUG ¼ÜU Ý ÐãéæÓ¢¼è ã¢ḯ, ±ÚÝ¢ ÝzGS¢ï ÈïUG ’H ãè
Ï¢¢ç¼GH ã¢ï Á¢¢»x¢¢ J ¥¢ñÚ ¥Ï¢ ¶G¢çHS¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ Úã Á¢¢»x¢¢, Á¢ñS¢ï
ã}¢¢Úï }¢Á¢GãÏ¢ }¢ḯ x¢ñÚG }¢éÜGUçËHÎèÝ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 121 : ãGÎèS¢ï Á¢ñGH :
²¢’Ýè “ãÚ »ÜU ÝïÜU ± Ï¢Î ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¢” ï ¥}¢í ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : S¢èx¢G¢ Á¢GMÚ ¥}¢í ÜU¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢¢’Ý¢ ±éÁ¢êÏ¢, ²ã¢æ çÜUS¢è
ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU Ýãè´ çÜU ÈGU¢çS¢ÜGU ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝ¢ wG±¢ã }¢wG±¢ã
H¢çÁ¢G}¢ ÜU¢ï§ü Ýãè´ ÜUã¼¢, ãGÎèS¢ }¢ï´ HzGÁ¢G “ ” ÜU¢ ãñ, çÁ¢S¢ ÜïU
}¢¢’Ý¢ ²ïã ÆãÚï´x¢ï ¼}¢¢}¢ ÝïÜU¢ï´, Ï¢Î¢ï´ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÜUÚÝ¢ ãÚ
à¢wGS¢ ÐÚ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ J ²ïã ±¢çÁ¢Ï¢ Ý çÜUS¢è S¢ï ¥Î¢ ãé±¢, Ý ÜU|¢è
çÜUS¢è S¢ï ¥Î¢ ã¢ï S¢ÜïU J §S¢ ÜUè ©G}¢í §S¢è ÜïU çH²ï çÜUÈGU¢²¼ Ý
ÜUÚïx¢è çÜU Îé‹²¢ ÜïU çÁ¢¼Ýï |¢è ÝïÜU ± Ï¢Î ãñ´ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ »ÜU
»ÜU Ï¢¢Ú S¢Ï¢ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ÐÉGï, ¥HÏ¢œ¢¢ ¥x¢Ú ÜUH¢}¢ S¢éË¼G¢Ý
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 90
± Ý¢§Ï¢¢Ýï S¢éË¼G¢Ý }¢ï´ }¢wGS¢êS¢ çÜU²¢ Á¢¢» Á¢ñS¢¢ çÜU Ï¢²¢Ý ÜUÚ
Ó¢éÜU¢ ãê´ ¼¢ï ÎzG»G Á¢GÚÚ ÜïU çH²ï ±éÁ¢êÏ¢ Á¢GMÚ ãñ ²¢’Ýè ¼}¢èÁ¢ïG ÝïÜU
± Ï¢Î ÜUÚ ÜïU ¥¢Ð ¥ÐÝï ÜU¢ï ãH¢ÜU¼ }¢ḯ Ý Ç¢H¢ï, ©GH}¢¢ §S¢ ãGÎèS¢
S¢ï ²ïã }¢¼GHÏ¢ S¢¢çÏ¢¼ ÜUÚ¼ï ãñ́ çÜU ÈGU¢çS¢ÜGU ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ã¢ï Á¢¢¼è
ãñ, ²¢’Ýè ÈGUÁ¢üG ©¼Ú Á¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ S¢¢‰¢ ãè ¼S¢ÚèãG ÈGUÚ}¢¢ Îï¼ï ãñ́ çÜU
}¢ÜUMã ãñ, ¥G¢}}¢» ÜéU¼éÏ¢ï çÈGUÜGUçãÄ²¢ }¢ḯ ²ïã §çS¼ÎH¢H §}¢¢}¢
}¢¢çHÜU ÜïU }¢éÜUG ¢çÏ¢H ãñ çÜU §Ý ÜïU }¢Á¢GãÏ¢ }¢ḯ ÈGU¢çS¢ÜGU ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G
ã¢ï¼è ãè Ýãè´, ¥¢ñÚ |¢è »ÜU çÚ±¢²¼ §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î S¢ï ãñ J Îï¶¢ï
¥¢ñÚ ÜéU¼éÏ¢ï ¥GÜGU¢§Î }¢ï´ ²ïã §çS¼ÎH¢H Ú±¢çÈGUÁ¢G ± ¶GG±¢çÚÁ¢ ÜïU

}¢éÜGU¢çÏ¢H ãñ çÜU Ú¢çÈGUçÁ¢G²¢ïæ ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU §}¢¢}¢ï }¢¢’S¢ê}¢ à¢¼üG ãñ ¥¢ñÚ
¶G¢çÚçÁ¢²¢ï´ ÜïU ²ã¢æ ãÚ ÈGU¢çS¢ÜGU ÜU¢çÈGUÚ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã §çS¼ÎH¢H
Á¢GMÚ S¢ãGèãG ãñ, x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎèÝ §Ý }¢ÜGU¢çS¢Îï ©GH}¢¢ ÜU¢ï ÐS¢ï
Ðéà¼ Ç¢H ÜUÚ ²ïã }¢¼GHÏ¢ çÝÜU¢HÝ¢ Ó¢¢ã¼ï ãñ´ çÜU x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ
¥x¢Ó¢ïü ÈGU¢çS¢ÜGU ± çÏ¢Î¥G¼è ãñ´ }¢x¢Ú ¼é}¢ ÐÚ H¢çÁ¢G}¢ ãñ çÜU wG±¢ãè
Ý wG±G ¢ãè §Ý ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¢ï J ²ïã }¢¼GHÏ¢ ãÚçx¢Á¢G ãGÎèS¢ ÜU¢
ãñ, Ý ©GH}¢¢ ÜU¢ Ï¢çËÜU §Ý ÜUè ¼S¢ÚèãG¢¼ ÜïU S¢¢ÈGU ç¶GH¢ÈGU ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 122 : ¥}¢í ÜïU ãGÜGUèÜGUè }¢¢’Ý¢ ±éÁ¢êÏ¢ ãñ´ ²¢ Ýãè´ J
Á¢Ï¢ ¥ÈGUS¢Ú¢ï ãG¢çÜU}¢ ¥ÐÝï }¢¢¼ãG¼¢ï´ ÜU¢ï çÜUS¢è Ï¢¢¼ ÜUè ¼¢’}¢èH
ÜU¢ ãéGv}¢ Îï´ ¼¢ï §S¢ ãéGv}¢ S¢ï §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ±¢çÁ¢Ï¢ ¥¢ñÚ Á¢GMÚè ã¢ïÝ¢
S¢}¢Û¢¢ Á¢¢¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ ! ã}¢¢Úï ÝÁ¢GÎèÜU ãGÜGUèÜGU¼, ±éÁ¢êÏ¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ãGH ¥¢ñÚ
}¢¢ñÜGU¥G S¢ï }¢éwG¼çHÈGU }¢¢’Ý¢ S¢}¢Û¢¼ï ãñ´ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 91
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 123 : “ÝêLH ¥‹±¢Ú” ÜU¢ï ¥¢Ð Á¢¢Ý¼ï ãñ´ ²¢
Ýãè´ ? çÜU¼¢Ï¢ ¥¢Ð ÜUè ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ã¢æ ! ãñ J Ï¢ÎS¼êÚ Ý}Ï¢Ú 25
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 124 : “ÝêLH ¥‹±¢Ú” }¢ï´ §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢GñH ÎÁ¢ü ãñ
²¢ Ýãè´ ? ²¢’Ýè “ã}¢¢Úï
²ã¢æ }¢¢’Ý¢ ãGÝÈGUè }¢Á¢GãÏ¢ }¢ï´ ±éÁ¢êÏ¢ ãè ¥}¢í ÜïU ãGÜGUèÜGUè }¢¢’Ý¢ ãñ´
¥¢ñÚ ¥}¢í, ±éÁ¢êÏ¢ ãè ÜïU çH²ï ã¢ï¼¢ ãñ J”
Á¢±¢Ï¢ : ÝèÓ¢ï ÜUè çÜU¼¢Ï¢ï´ Îï¶Ýï ÜU¢ }¢éÁ¢GçãÚ ÜU¢ï ÜU}¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU
ã¢ï¼¢ ãñ, ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ §S¢ }¢ï´ ã¢ï Ý ã¢ï }¢x¢Ú }¢S¥H¢ ±¢ïã ãñ Á¢¢ï }¢ñ´
Ýï ¥|¢è Ï¢²¢Ý çÜU²¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 125 : HzGÁ¢G ÜïU Á¢¢ï ãGÜGUèÜGUè }¢¢’Ý¢ ã¢ï´ ©S¢ ãGÜGUèÜGUè
}¢¢’Ý¢ ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ §S¢ ÜïU }¢Á¢¢Á¢Gè }¢¢’Ý¢(1) HïÝ¢ çÜUS¢ ãG¢H¼
}¢ï´ Á¢¢§Á¢G ãñ ¥¢ñÚ çÜUS¢ ãG¢H¼ }¢ï´ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢Ï¢ ãGÜGUèÜGU¼ }¢é¼¥GçÁGÁ¢GÚ(2) ²¢ }¢ãÁ¢êÚ(3) ã¢ï ¼¢ï
çÏ¢H §çœ¢ÈGU¢ÜGU, ¥¢ñÚ }¢x¢GHêÏ¢ ã¢ï ¼¢ï S¢¢çãGÏ¢ñÝ ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU }¢¢’Ý¢
}¢Á¢¢Á¢Gè çH²ï Á¢¢»æx¢ï, ±ÚÝ¢ Ýãè´ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 126 : “ÝêLH ¥‹±¢Ú” çÁ¢S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý Ý}Ï¢Ú
123 }¢ḯ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ, §S¢ çÜU¼¢Ï¢ }¢ḯ §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢ñH
G ÎÁ¢ü ãñ ²¢ Ýãè´ ?
(1).....çÁ¢S¢ HzGÁ¢G ÜïU çH²ï }¢¢’Ý¢ ±Á¢G¥G çÜU²¢ Á¢¢» ¥x¢Ú ©S¢è HzGÁ¢G ÜïU
çH²ï §çS¼’}¢¢H ã¢ï Úã¢ ãñ ¼¢ï ©S¢ï “ãGÜGUèÜGUè }¢¢’Ý¢” ÜUã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú §S¢
S¢ï ãÅ ÜUÚ çÜUS¢è ÎêS¢Úï HzGÁ¢G ÜïU çH²ï §çS¼’}¢¢H ã¢ï ¼¢ï ©S¢ï “}¢Á¢¢Á¢Gè
}¢¢’Ý¢” }¢éÚ¢Î HïÝ¢ ÜUãï´x¢ï J (2).....}¢éçàÜUH (3).....À¢ïÇGè Á¢¢ Ó¢éÜUè ã¢ï ²¢
¼ÜüU ÜUÚ Îè x¢§ü ã¢ï J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 92
²¢’Ýè “Á¢Ï¢ ¼ÜU ãGÜUG èÜGUè }¢¢’Ý¢
ÐÚ ¥G}¢H ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ }¢Á¢¢Á¢Gè }¢¢’Ý¢ S¢¢çÜGUyG¢éH »’ç¼Ï¢¢Ú ãñ´ J”
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã }¢S¥H¢ ¼}¢¢}¢ ÜéU¼éÏ¢ï ©S¢êH }¢ï´ §S¢è ¼zGS¢èH ÜïU
S¢¢‰¢ ãñ Á¢¢ï }¢ñ´ Ýï Ï¢²¢Ý ÜUè ¥¢ñÚ “ÝêLH ¥‹±¢Ú” }¢ï´ |¢è §S¢è
¼zGS¢èH S¢ï ã¢ïx¢¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 127 : ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
²¢’Ýè “LÜêU¥G ÜUÚÝï ±¢H¢ïæ ÜïU S¢¢‰¢ LÜêU¥G
ÜUÚ¢ï J” ²¢’Ýè “Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¢ï Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝï ±¢H¢ḯ ÜïU S¢¢‰¢ J” ²ïã
¥}¢í ãñ ²¢ Ýãè´, ¥¢ñÚ §S¢ ¥¢²¼ }¢ï´ ÝïÜU ± Ï¢Î ÜUè ÜñGUÎ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã ¥}¢í |¢è ±éÁ¢êÏ¢ ÜïU ±¢çS¢¼Gï Ýãè´ ãñ ¥¢ñÚ “ ”S¢ï
}¢éÚ¢Î S¢ãG¢Ï¢¢ ãñ´ (F) Îï¶¢ï “¼zGS¢èÚï Á¢H¢HñÝ”(2)
±x¢GñÚ¢, ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢¢ S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ ÝïÜU ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢²¼ S¢ï Á¢}¢¢¥G¼
ÜïU S¢éÏ¢ê¼ }¢ï´ ÜUH¢}¢ ãñ J Îï¶¢ï “}¢é¥G¢çH}¢”(3) ±x¢GñÚ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 128 : ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH
ÜïU ÜUH¢}¢ }¢ï´ |¢è »ïS¢è Ï¢¢¼ ÜU¢ ¥}¢í ã¢ï¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ Á¢¢ï }¢ÜUMã
²¢ ãGÚ¢}¢ ã¢ï, ¥x¢Ú ã¢ï¼¢ ãñ ¼¢ï §S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü ç}¢S¢¢H Ï¢²¢Ý
ÈGUÚ}¢¢§²ï, }¢x¢Ú Á¢¢ï ç}¢S¢¢H Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢§²ï, ±¢ïã »ïS¢è ç}¢S¢¢H
ã¢ï Á¢¢ï ±¢ÜïGU§üG ¥}¢í ã¢ï, Ý çS¢ÈüGU S¢êÚ¼ï ¥}¢í ?
Á¢±¢Ï¢ : Á¢¢ï Ï¢¢¼ ¥SH }¢ï´ ãGÚ¢}¢ ²¢ }¢ÜUMã ã¢ï ¥¢ñÚ Ï¢ãG¢Hï
Á¢GMÚ¼ ©S¢ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ÈGUÚ}¢¢§ü Á¢¢», ¼¢ï ÜU|¢è ±¢ïã LwGS¢¼
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 93
Ï¢S¢èx¢G» ¥}¢í ¥¢¼è ãñ, Á¢ñS¢ï ¥¢ñÚ ÜU|¢è ±éÁ¢êÏ¢ ¼ÜU |¢è
ã¢ï¼è ãñ, Á¢ñS¢ï }¢¶G}¢S¢¢ }¢ḯ ãGÚ¢}¢ Ó¢èÁ¢G ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Ý ¶¢¼ï
¥¢ñÚ }¢Ú Á¢¢¼ï ¼¢ï ãGÚ¢}¢ }¢¢ñ¼ }¢Úï J Îï¶¢ï “ÚgéH }¢éã¼G ¢Ú”(1) ±x¢GÚñ ¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 129 : “à¢ãïüG ¥GÜGU¢§Îï ÝSÈGUè” çÁ¢S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý,
Ý}Ï¢Ú 49 }¢ï´ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ, §S¢ }¢ï´ §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢GñH ÎÁ¢ü ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè “©GH}¢¢» ©}}¢¼, S¢¢Úï ÜïU S¢¢Úï ÈGU¢çS¢ÜGU¢ï´ ¥¢ñÚ çÏ¢Î¥Gç¼²¢ï´

ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼ï ‰¢ï J”
Á¢±¢Ï¢ : “à¢ãïüG ¥GÜGU¢§Î” }¢ï´ ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ §S¢ ¼GÚãG Ýãè´, Ï¢çËÜU
}¢éÛ¢ ÜU¢ï ²ÜGUèÝÝ ²¢Î ãñ çÜU §S¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ çÜU
ÈGU¢çS¢ÜGU ¥¢ñÚ çÏ¢Î¥G¼è ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G }¢ÜUMã ã¢ïÝï }¢ï´ çÜUS¢è ÜU¢ï
ÜUH¢}¢ Ýãè´, ¥¢ñÚ ²ïã çÜU çÈGUSÜGU ¥¢ñÚ çÏ¢Î¥G¼ ãGgï ÜéUÈíGU ¼ÜU
ÐãéæÓ¢è ã¢ï ¼¢ï çÏ¢ËÜéUH Ï¢¢ç¼GH ãñ J(2)
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 130 : ©GH}¢¢» ©}}¢¼ Á¢¢ï ÈGU¢çS¢ÜGU¢ḯ ¥¢ñÚ çÏ¢Î¥Gç¼²¢ḯ
ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼ï ‰¢ï, ©Ý ÜU¢ ²ïã ÈïGU’H }¢ÜUMã ²¢ ãGÚ¢}¢ ‰¢¢,
²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : “à¢ãïGü ¥GÜUG ¢§Î” S¢ï ÝvGH ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ çÜU ÈGU¢çS¢ÜGU ¥¢ñÚ
çÏ¢Î¥G¼è ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G }¢ÜUMã ã¢ïÝï }¢ï´ çÜUS¢è ÜU¢ï ÜUH¢}¢ Ýãè´, ¼¢ï
²ÜGUèÝÝ ²ïã ©GH}¢¢ |¢è §S¢ï }¢ÜUMã Á¢¢Ý¼ï }¢x¢Ú S¢Ë¼GÝ¼ ÜUè }¢Á¢Ï¢êÚè
S¢ï ÐÉG¼ï J }¢Á¢Ï¢êÚè }¢ï´ }¢}¢Ýê¥G ¼ÜU ÜUè LwGS¢¼ ç}¢H Á¢¢¼è ãñ, §S¢
¼zGS¢èH ÐÚ çÜU “çãÎ¢²¢”(3) ¥¢ñÚ “ÎéÚïü }¢éwG¼¢Ú” }¢ï´ ãñ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 94
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 131 : “à¢ãïüG ¥GÜGU¢§Î” ÜïU “ãG¢çà¢²» Á¢H¢H”
}¢ï´ §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢ñGH ÎÁ¢ü ãñ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè “²ïã Á¢¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ÝïÜU ± Ï¢Î ÜïU ÐèÀï, §à¢¢Ú¢ §S¢
Ï¢¢¼ ÜUè ¼GÚÈGU ãñ çÜU ÝïÜU ± Ï¢Î Î¢ïÝ¢ï´ §}¢¢}¢ ã¢ïÝï }¢ï´ }¢S¢¢±è ãñ´ J
Á¢±¢Ï¢ : “à¢ãïüG ¥ÜGU¢§Î” }¢ïÚè Îï¶è ãé§ü ãñ ¥¢ñÚ “à¢ãïüG ¥GÜUG ¢§Î
ÝSÈGUè” ÜïU S¢¢‰¢ S¢œ¢Ú (70) à¢éMãG ± ãG±¢à¢è }¢ñæ Ýï Îï¶ï ¥¢ñÚ §Ý
}¢ḯ ÜU¢ï§ü “ãG¢çà¢²» Á¢H¢H” Ýãè´ (1) ã¢æ çã‹Îè À¢Ðï }¢ḯ Á¢GñÎ ±
¥}¢í, çÜU¼¢Ï¢ ÐÚ ãG¢çà¢²¢ Ó¢ÉG¢ Îï¼ï ãñ́, ©Ý }¢ḯ ÜU¢ï§ü ã¢ï ¼¢ï }¢éÛ¢ï }¢¢’Hê}¢
Ýãè´, Ý ±¢ïã ÜGU¢çÏ¢Hï §çË¼ÈGU¢¼, Ý ¥G¢H}¢ }¢ḯ ÜU¢ï§ü ¥G¢çH}¢ §S¢ ÜU¢
ÜGU¢§H çÜU §}¢¢}¢¼ ÜïU çH²ï ÝïÜU ± Ï¢Î S¢Ï¢ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñæ J ã¢æ ! ÈGUÁ¢üG ©¼Ú
Á¢¢Ýï }¢ḯ ÜUã¢ï ¼¢ï »ÜU Ï¢¢¼ ãñ Á¢Ï¢ çÜU Ï¢Îè ãGgï ÜéUÈíUG ¼ÜU Ý ã¢ï J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 132 : §GÏ¢¢Ú¼ï Á¢GñH “S¢ãGèãG Ï¢é¶G¢Úè” }¢ï´ ÎÁ¢ü ãñ
²¢ Ýãè´ ? ²¢’Ýè “ãGÁ¢GÚ¼ï ãGS¢Ý
Ï¢S¢Úè I Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : çÜU ¼ê }¢éÏ¢¼Îï¥G ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G
ÐÉG Hï ¥¢ñÚ }¢éÏ¢¼Îï¥G ÜUè çÏ¢Î¥G¼ ÜU¢ ±Ï¢¢H wG¢éÎ ©S¢ ÐÚ ãñ J”
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã ÜGU¢ñH Ï¢ï S¢ÝÎ “Ï¢é¶G¢Úè” }¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ Á¢ã¢æ ¼ÜU }¢éÛ¢ï
²¢Î ãñ ²ã¢æ “Ï¢é¶G¢Úè” Ýï Á¢¢ï ãGÎèS¢ï ÝÏ¢è 6
(1).....ÜéU¼éÏ¢ï ¥GÜGU¢§Î }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è çÜU¼¢Ï¢ ÐÚ |¢è ãG¢çà¢²» Á¢H¢H Ýãè´
¥HÏ¢œ¢¢ }¢ç‹¼GÜGU ÜïU }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ »ÜU çÝã¢²¼ ¥ã}¢ ãG¢çà¢²» }¢éËH¢ Á¢H¢H,
ÜïU Ý¢}¢ S¢ï Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ ¥G¢}¢ ÎS¼²¢Ï¢ ãñ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 95
}¢¥G S¢ÝÎ Ï¢²¢Ý ÜUè, §S¢ S¢ï S¢¢ÈGU ±¢ïãè }¢¼GHÏ¢ ¶éH¼¢ ãñ çÜU
²ïã ©S¢ ±vG¼ ãñ çÜU Á¢Ï¢ ÈGU¢çS¢ÜGU ± }¢éÏ¢¼Îï¥G Ï¢¢Îà¢¢ã ã¢ï ²¢ ©S¢
ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ãG¢çÜU}¢ ãé±¢ ã¢ï J “Ï¢é¶G¢Úè” Ýï ²ïã |¢è ÝvGGH çÜU²¢
ãñ çÜU »ïS¢¢ çS¢ÈüGU Á¢GMÚ¼ ¥¢ñÚ Ý¢Ó¢¢Úè }¢ï´ ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 133 : ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÎè 5 ãGÁ¢GÚ¼ï
©GS}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥GzGÈGU¢Ý 5 ÜïU Ð¢S¢ §S¢ ãG¢H¼ }¢ï´ x¢» çÜU
±¢ïã çÍ¢Úï ãé±ï ‰¢ï, ²¢’Ýè Á¢Ï¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS}¢¢Ý ÜU¢ï Ï¢H±¢§²¢ï´ Ýï
Í¢ïÚ Ú¶¢ ‰¢¢, ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÎè Ýï Á¢¢ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS}¢¢Ý S¢ï
ÜUã¢ çÜU ¥¢Ð Îï¶ Úãï ãñ´ ¥¢ñÚ ã}¢ ÜU¢ï §}¢¢}¢ï çÈGU¼Ý¢ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¢
Úã¢ ãñ ¥¢ñÚ ã}¢ ÇÚ¼ï ãñ´ çÜU ÜUãè´ §S¢ ÜUè ±Á¢ã S¢ï x¢éÝ¢ã }¢ï´ Ý ÐÇG
Á¢¢»æ, ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS}¢¢Ý Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ :
²¢’Ýè “Á¢¢ï H¢ïx¢, Á¢¢ï ÜU¢}¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ ©Ý }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G S¢Ï¢ S¢ï ¥ÓÀ¢
ÜU¢}¢ ãñ J ¼¢ï Á¢Ï¢ H¢ïx¢ ¥ÓÀ¢ ÜU¢}¢ ÜUÚï´ ¼¢ï ¼é}¢ |¢è ©Ý ÜïU §S¢
¥ÓÀï ÜU¢}¢ }¢ï´ à¢ÚèÜU ã¢ï Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ Ï¢éÚ¢ ÜU¢}¢ ÜUÚï´ ¼¢ï ¼é}¢ ©Ý
ÜïU §S¢ Ï¢éÚï ÜU¢}¢ }¢ï´ S¢¢‰¢ Ý Î¢ï”
Á¢±¢Ï¢ :.................................................(1) ÜU¢ çÁ¢GRU
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜUè }¢Á¢Ï¢êÚè wG¢Îé Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU Ï¢H±¢§²¢ḯ
ÜïU S¢ÚÎ¢Ú Ýï §}¢¢}¢ï Ï¢ÚãGÜGU ÜU¢ï ÝÁ¢GÚ Ï¢‹Î ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ wG¢éÎ
§}¢¢}¢¼ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 134 : ²ïã ÜU¢ï§ü à¢wGS¢, çÜUS¢è ¼G¢ñÚ S¢ï §}¢¢}¢ Ï¢Ý
Á¢¢» ¥¢ñÚ H¢ïx¢ §S¢ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ÐÉGï´ ¥¢ñÚ ²ïã ¥}¢í çÜU çÜUS¢è
ÜU¢ï ¥ÐÝï §çwG¼²¢Ú S¢ï §}¢¢}¢ Ï¢Ý¢»æ, §Ý Î¢ïÝ¢ï´ S¢êÚ¼¢ï´ ÜU¢ »ÜU
(1).....ã}¢¢Úï Ð¢S¢ }¢¢ñÁ¢êÎ ÝéS¶G¢ï´ }¢ï´ ²ã¢æ §S¢è ¼GÚãG ãñ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 96
ãéGv}¢ ãñ çÜU Î¢ïÝ¢ï´ ¥}¢í }¢ÜUMã ãñ´ ²¢ Î¢ïÝ¢ï´ x¢GñÚ }¢ÜUMã ²¢ §Ý }¢ï´
S¢ï »ÜU }¢ÜUMã ãñ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ x¢GñÚ }¢ÜUMã ¥¢ñÚ ÜU¢ñÝ }¢ÜUMã ãñ
¥¢ñÚ ÜU¢ñÝ x¢GñÚ }¢ÜUMã ?
Á¢±¢Ï¢ : ÈGU¢çS¢ÜGU ± }¢éÏ¢¼Îï¥G ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝ¢ »ÜU
x¢éÝ¢ã ãñ ¥¢ñÚ ©S¢ï §}¢¢}¢ Ï¢Ý¢Ý¢, ÎêS¢Ú¢ x¢éÝ¢ã ãñ, ¥¢ñÚ çÜUS¢è
¼GÚãG §}¢¢}¢ ã¢ï x¢²¢ ã¢ï ¼¢ï çÏ¢H¢ }¢Á¢Ï¢êÚè ©S¢ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G
ÐÉGÝ¢ »ÜU x¢éÝ¢ã ãñ J
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 135 : çÜU¼¢Ï¢ “¼zGS¢èÚï ¥ãG}¢Îè” ÜU¢ï ¥¢Ð
}¢¢Ý¼ï ²¢ Ýãè´ ? ¥¢ñÚ ²ïã ¥¢Ð ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ?
Á¢±¢Ï¢ : ãñ J }¢é¼¢çÏ¢ÜGU Ý}Ï¢Ú 25
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 136 : “¼zGS¢èÚï ¥ãG}¢Îè” }¢ï´ Á¢¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼
±H Á¢}¢¢¥G¼ ã¢ïÝï ÜïU çH²ï ÎS¢ (10) Ï¢¢¼ï´ Á¢GMÚè çH¶è ãñ´ ©Ý
}¢ï´ Á¢ñGH ÜUè Î¢ï Ï¢¢¼ï´ ²ïã |¢è ãñ´ ²¢ Ýãè´ ?
²¢’Ýè S¢¢HïãG ± ÈGU¢çS¢ÜGU, Î¢ïÝ¢ḯ
ÜïU Á¢Ý¢Á¢ïG ÜUè Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝè ¥¢ñÚ S¢¢HïãG ± ÈGU¢çS¢ÜGU Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU ÐèÀï
Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝè J
Á¢±¢Ï¢ : ²ïã }¢ïÚè ²¢Î }¢ï´ »ÜU Ï¢ï S¢‹¢Î çãGÜU¢²¼ ãñ(1) ¥¢ñÚ §S¢
S¢ï }¢éÚ¢Î ±¢ïãè Ú¢çÈGUçÁ¢G²¢ï´, ¶G¢çÚçÁ¢²¢ï´ ÜU¢ Úg ãñ Á¢ñS¢¢ çÜU }¢ñ´ Ýï
Ï¢²¢Ý çÜU²¢ J
......### ¼}}¢¼ çÏ¢H ¶GñÚ ###......
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 97
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 98
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 99

Aala Hazrat Say Sawal Jawab

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Aala Hazrat Say Sawal Jawab

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ t S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ A-1

çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢

çÜGU²¢}¢¼ ÜïU Ú¢ï…G ãG„Ú¼

çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ¶GÚèÎ¢Ú }¢é¼±Á…ïã ã¢ïæ

¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ S¢ï S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢

²ïã çÜU¼¢Ï¢ çS¢ÈüGU §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ 5

¥Á¢G : ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ¥àà¢¢ã §}¢¢}¢

ÜéU¼éÏ¢ï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ¥¢ñÚ ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢

S¢ï v²¢ }¢éÚ¢Î ãñ ? 36

x¢GÚñ }¢éÜUG çËHÎèÝ S¢ï ¥SH ÝÁ¢G¢¥G (Û¢x¢ÇG¢) çÜUS¢ Ï¢¢¼ ÐÚ ãñ ? 37

Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ¥¢}¢èÝ ÜUãÝ¢ ÜñUS¢¢ ãñ ? 37

ÚÈGU¥G ²ÎñÝ ÜUÚÝ¢ ÜñUS¢¢ ãñ ? 38

à¢è¥G¢ ÜïU ÐèÀï Ý}¢¢Á¢G Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢ Ýãè´ ? 38

¼Ï¢Ú¢ü§ü çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ́ ? 39

“}¢éz¼G ¢ã çÏ¢ã¢” çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ́ ? 39

S¢é±¢H¢¼ï Á¢ãüG ± Á¢±¢Ï¢¢¼ 39

§GË}¢ï ÎèÝ }¢æï ÜU¢Ýñ ÜU¢Ýñ S¢è çÜU¼¢Ï¢ḯ ãñ́ ? 39

ÎS¢ïü çÝÁ¢G¢}¢è S¢ï v²¢ }¢éÚ¢Î ãñ ? 40

ÜéU¼Ïé ¢ï ¥ãG¢ÎèS¢ ÜUè ÎÁ¢¢ü Ï¢‹Îè ¥¢ñÚ ¼Ú¼èÏ¢ v²¢ ãñ ? 41

S¢ãGèãG Ï¢é¶¢G Úè ± S¢ãGèãG }¢éçSH}¢ }¢ḯ çÜUS¢ï ÈGU¢çñ ÜGUÄ²¼ ãG¢çS¢H ãñ ? 42

“¼vGHèÎ ÜUÚÝ¢” çÜUS¢ }¢Á¢Ï¢êÚè ÜïU ¼ãìG¼ Á¢GMÚè ãñ ? 43

}¢Á¢çHS¢ : ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (à¢¢ï’Ï¢» ÜéU¼éÏ¢ï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ 5)

ÝvGH §Á¢Gã¢Ú ãéGÁG¢êÚï ÐéÚÝêÚ, }¢é<à¢Îï Ï¢Ú ãGÜGU, §}¢¢}¢ï ¥ãHï

6 ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ v²¢ çH¶¢ ãñ ?

(3).....§S¢è ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ²¢ ãGGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú 5 ÜUè

(3).....“¼çvG±²¼éH §ü}¢¢Ý” çÝã¢²¼ }¢é¼Ý¢çÁ¢G¥G¢ ¥¢ñÚ LS±¢» Á¢G}¢¢Ý¢

ÜU¢ï§ü ÈGU¢çS¢ÜGU çÜUS¢è }¢éS¢H}¢¢Ý ÜUè §}¢¢}¢¼ Ý ÜUÚï }¢x¢Ú

¥¢ñÚ ²ïã ãGÎèS¢ ãñ J

(2)....S¢ÎLàà¢Úè¥G¢ S¢ï }¢éÚ¢Î ²ã¢æ ©GÏ¢ñÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ I ãñ´

(2).....Ï¢éË¢‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ¥¢}¢èÝ ÜUãÝ¢ J ¥ãGÝ¢ÈGU ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU ãÚ Ý}¢¢Á¢Gè

S¢ï Ýãè´ çÜU ²ïã ¼¢ï ¼vGHèÎ ÜïU ÜGU¢§H Ýãè´ J

¼GãG¢±è à¢ÚèÈGU }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè 5 S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ¥¢Ð

(3).....çÁ¢S¢ ÜGU¢ñH ÐÚ ÈGU¼±¢ çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ã¢ï J

S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 3 : ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ± ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU |¢è ©GHê}¢ï

Îï¶¢ï §S¢ ¥¢²¼ Ýï ÜGU¢ÝêÝï ¼¢Ï¢ï¥G, }¢éÁ¼çãÎèÝ ÜUè ¼GÚÈGU LÁ¢ê¥G

²¢’Ýè }¢éãG}}¢Î ÚS¢êHéËH¢ã 6 Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢

²¢’Ýè ÚS¢êHéËH¢ã 6 Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : ¼èÝ

Ý}Ï¢Ú ªÐÚ ã¢ï Ó¢éÜU¢ çÜU ²ã¢æ ÈGUÜGU¼G ÜU¢ ãè

(2)..... ¥¢²¼ Á¢¢ï çÜU ±¢’Á¢G ± ÝS¢èãG¼ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H

²¢’Ýè “ãÚ }¢éS¢H}¢¢Ý ÐÚ H¢çÁ¢G}¢ ãñ çÜU S¢é‹Ý¼ ±

²¢’Ýè “}¢çSÁ¢Î »ÜU »ïS¢è Á¢x¢ã ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ çÜUS¢è ÜU¢ï

S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 75 : }¢éÜGUçËHÎ Ï¢¢Ð ÜU¢ ¼ÜU¢ü x¢GñÚ }¢éÜGUçËHÎ Ï¢ïÅï

²¢’Ýè “}¢ïÚï ÜGU¢ñH ÜU¢ï Ï¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ ãGÎèS¢ï ÚS¢êHéËH¢ã

²¢’Ýè Ï¢Á¢éÁ¢G(3) ÚS¢êHéËH¢ã 6 ÜïU ÜU¢ï§ü »ïS¢¢ Ýãè´

(3).....}¢¢çS¢±¢» ÚS¢êHï ÜUÚè}¢ j

²¢’Ýè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ± ÚS¢êHéËH¢ã 6 ÜïU

²¢’Ýè “§}¢¢}¢¼ ±¢ïã à¢wGS¢ ÜUÚï Á¢¢ï S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢

²¢’Ýè “ãGÜU Ï¢¢¼ ²ïã ãñ çÜU çÁ¢S¢ à¢wGS¢ Ýï x¢ñGÚ ¥¢§}}¢»

(3).....ãGHÈGU ©Æ¢Ýï ÜU¢ï ÜUãï J

²¢’Ýè “¥ãHï ãGÚ}¢ñÝ(1) Á¢¢ï }¢é¼¥GçgÎ §}¢¢}¢¢ï´ ¥¢ñÚ }¢é¼¥GçgÎ

¥¢ñÚ ÜéU¼éÏ¢ï ¥GÜGU¢§Î }¢ï´ ²ïã §çS¼ÎH¢H Ú±¢çÈGUÁ¢G ± ¶GG±¢çÚÁ¢ ÜïU

²¢’Ýè “©GH}¢¢» ©}}¢¼, S¢¢Úï ÜïU S¢¢Úï ÈGU¢çS¢ÜGU¢ï´ ¥¢ñÚ çÏ¢Î¥Gç¼²¢ï´

You might also like