Ар кандай типтеги тесттер:

Тесттер бир нече ар башкача жол менен түзүлөт. Ар бир тип үчүн ар башка стратегия талап
кылынат, андыктан бир нече жалпы тест түрлөрүнө кандайча мамиле кылуу керектиги жөнүндө
бир нече кеңеш келтирилген:
Бир нече тандоо / Максаттуу тесттер (Multiple Choice/Objective Tests)
1. Нускамаларды кылдаттык менен окуп чыгыңыз. Сизден бир туура эмес жолду тандаңыз же
бир нече жоопту тандаңыз.
2. Суроонун жана жооптордун сөздөрүнө аяр мамиле жасаңыз. Сөз айкашы экстремалдуубу
же орточобу?
3. Адегенде туура эмес болгон жоопторду жок кылыңыз.
4. Мыкты жоопту тандаңыз. Өзүңүздү экинчи божомолдобогонго аракет кылыңыз.
5. Эгер сиз тыгылып калсаңыз, анда "жогоруда айтылгандардын бардыгын" тандаңыз, эгерде
андай мүмкүнчүлүк болсо. Сынактын максаты - үйрөтүү жана тестирлөө, ошондуктан
"жогоруда айтылгандардын бардыгы" сиз күткөндөн бир аз көбүрөөк туура.
Ооба/Жок True / False
1. True / False тесттеринде билдирүү 100% туура болушу керек. Бир эле сөздүн айырмасы
жоопту өзгөртүшү мүмкүн, андыктан жакшылап окуп чыгыңыз.
2. Адатта жалган жооптордогу негизги сөздөр: жок, эч качан, жок, ар дайым, ар бир, толугу
менен, бир гана.
3. Жооптордогу негизги сөздөр, адатта, чын: кээде, көп учурда, тез-тез, адатта, жалпысынан.
4. Күмөн санаганда, "чын" деп божомолдоңуз. Сизде туура 50% мүмкүнчүлүк бар,
экзамендин максаты так маалымат берүү болгондуктан, тесттер чыныгы жоопторго бир аз
салмакташат.
Математика жана илим маселелери (Math and Science Problems)
1. Суроонун эмне экендигин так билүү үчүн көйгөйдү кунт коюп окуп чыгыңыз. Көйгөйдү өз
сөзүңүз менен айта билиңиз.
2. Өзүңүздүн нотацияңызды колдонуп, "белгилүүдерди", "белгисиздерди" жана көйгөйдүн
параметрлерин санап бериңиз. Чогулган фактылар кандай мамиледе? Кайсы бир формула
эске түшөбү? Эгер ошондой болсо, анда аларды жазыңыз. Акыры, аларды колдонбосоңуз
дагы, шилтеме баракчасы кандайча иштөөнү чечкенде жардам берет.
3. Ылайыктуу диаграммаларды же сүрөттөрдү чийип алыңыз.
4. Көйгөй сиздин тексттен же лекциялардан кыскача бир нерсе эсиңиздеби? Эгер ошондой
болсо, анда эмне болгон? Бул көйгөйгө тиешеси барбы?
5. Маселедеги сандарды ойдогудай тегеректеңиз, алар менен иштөө ыңгайлуураак. Эгерде
сиз .00000199 жана .00000398 сандыгын жөн гана 2 жана 4 деп эсептесеңиз, анда эки
сандын ортосундагы мамиле өзү сунуш кылышы мүмкүн.
6. Көйгөйдү көбүнчө ырааттуулукта жасалган бир нече майда маселелерге бөлүп кароого
болот. "Кантип бир кадам менен А дан D ге өтсөм болот?" Деп сурагандын ордуна, А
менен Д ортосундагы кадамдарды белгилеп көрсөңүз болот, эгер сиз А дан В га өтүү
жолдорун иштеп чыксаңыз дагы, сиз дагы эле үчтөн бир бөлүгүн чечтиңиз total problem ..
7. Кээде артка кетип иштеп, көйгөйдү чечсе болот. Мурунку мисалды колдонуп, сиз В үчүн
чечим чыгарган болсоңуз, бирок дагы деле С таба албай жатсаңыз, анда D ден С ден артка
иштеп, маселенин дагы бир бөлүгүн чече алаарыңызды билиңиз.
8. Эгер сиз тыгылып калсаңыз, жаныңызга жылып, башкаларга аракет кылгандан кийин
көйгөйгө кайтыңыз. Жумушуңузду эч качан өчүрбөңүз. Кийинчерээк сизге эмне пайдалуу
болушу мүмкүн экендигин билбейсиз жана кээ бир жумуштарыңыз үчүн жарым-жартылай
насыя алсаңыз болот.
 9. Эгер сиз кандайдыр бир көйгөйгө кайтып келип, дагы деле болсо аны чече албай жатсаңыз,
анда инструкторго баа берүүнү каалаган жумушту тегеректеңиз (беттеги бир нече ыкмаңыз
бар деп). Ашыкча чыгарма дагы окула турган бойдон калтырыңыз.
10. Жумушуңузду текшериңиз. Жообуңуз туура формада экенине шектенбесеңиз болот.
"Чечимдин мааниси барбы? Бул акылга сыярлыкпы?"
Кыска жооп (Short Answer)
1. Тесттин алгачкы сурамжылоосун колдонуп, ар бир жоопко канча убакыт сарптоо
керектигин аныктаңыз.
2. Канча орун берилгенин жана суроонун канчалык деңгээлде баалуу экендигин карап
көрүңүз.
3. Кыска жооптор эч кандай киришүүнү талап кылбайт жана кыска жана так мааниде болушу
керек.
4. Кыска жооп суроосун иштеп чыгуунун тузагына илинбеңиз, анткени сиз өзүңүздүн
жообуңузга ишенесиз. Кыскача жооп берип, андан ары уланта бериңиз.
Дилбаяндар (Essays)
1. Суроонун так берилгенин карап көрүңүз. Сизден талдоо, чечмелөө же сүрөттөө суралабы?
Сиздин жообуңуз тийиштүү алкакта экенине шектенбесеңиз болот.
2. Жазуудан мурун ойлон. Бир аз убакыт бөлүп, жообуңуздун кыскача схемасын түзүңүз. Бул
узак мөөнөттүү убакытты үнөмдөп, дилбаянды тапшырма боюнча аткарууга жардам берет.
3. Эгерде дилбаян сизден бир нече суроого жооп берүүнү суранса, ар бирине системалуу
түрдө жооп бериңиз. Суроо башкача талап кылбаса, жоопторуңузду бирдей таразалап
алыңыз. Эгер сиз эссенин жарымына үч барактан, калган жарымына бир абзацтан жооп
берсеңиз, анда сиз бүт эссе үчүн 60% насыя ала аласыз.
4. Сөзгө жетиңиз. Кыска өткөөл сөздөрдү колдонуп (мисалы, ушуга окшош, окшош, акыры)
сөздү сүйлөгөн, сүйлөбөгөн сүйлөмдөрдөн алыс болуңуз.
5. Жеке пикирлерден алыс болуңуз. Сиздин жоопторуңуз иш жүзүндө болушу керек жана
башкача талап кылынбаса, далилдөөчү далилдерди келтирүү керек.
6. Эгер убактыңыз түгөнүп баратса жана контурун түзө элек болсоңуз, анда дилбаяныңызда
калган ойлорду тизмектеп жазыңыз. Бул түшүнүктөр үчүн эссе түрүндө көрсөтүлбөсө
дагы, жарым-жартылай насыя алсаңыз болот.
7. Бүткөндөн кийин орфографияны жана грамматиканы текшериңиз.
8. Эссеңизди текшерип жатып, суроого (суроолорго) жооп бердиңизби же жокпу деп
сураңыз. Эгерде сизде жок болсо, анда очерктин көңүлүн буруу үчүн кандай ойлорду
кыскача киргизип же кененирээк түшүндүрүп бере аласыз?

Ачык китеп экзамендери (Open Book Exams)

1. Ачык китеп экзамендери кээде окуучунун схемаларга же тексттеги башка материалдарга
кайрылышы керек болгондо берилет. Сиз ачык китеп сынагына жабык китеп экзамениндей
кылдат даярданууңуз керек. Кайра окуп, тест учурунда формулаларды издөөгө убактыңыз
болбойт. Окуу китебиңизди номерлеп, индексиңиз, ошондо сизге кайрылышы керек
болгон бөлүктөр оңой табылат.
Тест тапшыруу көбүктү толтуруудан башка нерсе эмес. Мугалимдер аны студенттердин
муктаждыктары жөнүндө билүү үчүн колдонушат, сиз дагы балаңызга жардам берүү үчүн ушул
эле натыйжаларды колдоно аласыз.

Айрым ата-энелер "тестирлөө" деген сөздү укканда "столуңарды тазалап, No2 карандашыңды
алып чык" деп ойлошот. Алар тестирлөөнү жылдын аягында окуучулар көк китептер жана көбүк
барактар менен бетме-бет келгенде эмне болот деп элестетишет.
Мамлекеттик мектептин мугалими болгондуктан, мен жыл бою тестирлөөнүн ар кандай түрлөрүн
колдонуп келем. Мисалы, мен 2-класстын окуучуларына аналог саат боюнча убакытты кантип
айтуу керектигин үйрөтүп жатканда, мен сааттардын макеттерин таратып, ар кандай убакыттарды
чакырдым. Студенттер ар бирин билдирүү үчүн колду которушту жана мен кимдин
кыйынчылыкка туш болгонун текшерип туруу үчүн сааттарын кармап турушту. Бул тестирлөөнүн
бир түрү. Бул мага сабак учурунда окуучулардын билим алуусу жөнүндө ой-пикирлерди берди
жана менин көрсөтмөлөрүмдү реалдуу убакыт режиминде ылайыкташтырууга жардам берди.
Мугалим катары тестирлөө мага сунуш кылган нерсе - бул окуучулардын билим деңгээли жана
түшүнүктөрү, сабактын пландары менен алдыга умтулганымда, мага багыт берет.Ата-эне катары
мен эки уулум Джейс (13) жана Лука (10) жөнүндө окуу жылынын ичинде тестирлөөнүн
маалыматын алам. Мен тестирлөөнүн ар кандай формаларынан алынган сын-пикирлерди -
тапшырма боюнча бааларды, эталондук тесттин анализин, курстун бааларын, алардын
мугалиминин эскертүүлөрүн жана тестирлөөнүн стандартташтырылган натыйжаларын - алардын
жетишкендиктерин байкоо үчүн колдоном.
Ата-эне катары мага тестирлөөнү сунуш кылган нерсе - бул менин балдарымдын окуудагы
жетишкендиктерин түшүнүү. Бул мага алардын тигил же бул тапшырма боюнча аткарган иштери
жөнүндө түшүнүк берет, балдарымдын жетишкендиктерин алардын максаттуу максаттары менен
салыштырып, кошумча жардамга муктаждыгын баалоого мүмкүнчүлүк берет. Тесттин
натыйжалары - мен жокто деле балдарымдын класстарына көз чаптыруунун жолу. Менин
уулдарым кайда мыкты экендигин жана алар кайда күрөшөрүн билүү мен үчүн абдан маанилүү,
анткени бул маалымат ашкана үстөлүндө үй тапшырмасын аткарууда эмнеге көңүл бураарыбызды
көрсөтөт.
Тестирлөөнүн ар кандай түрлөрүн, алардын натыйжаларын жана бири-бирин кантип толуктап
турарын түшүнүү ата-энелерге бул маалыматты балдарынын билим алуусуна эң жакшы жол менен
колдонууга жардам берет.
Экзамендер университеттерде баалоо жана баалоо инструменти болуп саналат жана экзаменге
байланыштуу суроолордун түрлөрү көп. Бул кеңеш баракчасында сынак суроолорунун жети
түрүнүн кыскача сүрөттөлүшү, ошондой эле алардын ар бирин колдонуу боюнча кеңештер
келтирилген: 1) көп тандоо, 2) туура / жалган, 3) дал келүү, 4) кыска жооп, 5) дил баян, 6) оозеки
жана 7) эсептөө. Кээ бир сынактар коопсуз онлайн чөйрөсүндө проектордук компьютердик
лабораторияда натыйжалуу өткөрүлсө же кагаз түрүндө же онлайн режиминде “үйгө кетүү”
сынактары катары берилсе, эсиңизде болсун.
Бир нече тандоо
Көп жооптуу суроолор бир нече суроолорго жооп берет (тандоолор), анын ичинде туура жооп
жана бир нече туура эмес жооптор (алаксыткан адамдар). Адатта, студенттер туура жоопту
байланышкан номерди же тамганы айланып, же машинада окула турган жооп баракчасында
байланышкан тегеректи толтуруу менен тандашат.

Мисалы: Distractors булар:

A) Суроолордон көңүлдү алаксыткан экзамен макетинин элементтери
B) Бир нече тандоодо берилген суроолордо колдонулган туура эмес, бирок акылга сыярлык
тандоолор
C) Көп суроолордун уңгусуна киргизилген керексиз сүйлөмдөр
Жооп: Б
Студенттер бул суроолорго жалпысынан тез эле жооп бере алышат. Натыйжада, алар көп учурда
окуучунун кеңири алкактагы билимин текшерүү үчүн колдонулат. Бул суроолорду жаратуу көп
убакытты талап кылышы мүмкүн, анткени бир нече акылга сыярлык алаксытуучу нерселерди
жаратуу кыйынга турат. Бирок, алар абдан тез белгилениши мүмкүн.
Көп жолу тандалган жакшы нерселерди жазуу боюнча кеңештер:
Колдонуудан алыс болуңуз
Сабагында: Узун / татаал сүйлөмдөр
Болбогон билдирүүлөр
Терс жана кош терс
Бүдөмүк же белгисиз мөөнөттөр, абсолюттук билдирүүлөр жана кеңири жалпылоо
Бөтөн материал
Туура эмес жоопторго жооп берген нерсенин мүнөздөмөсү
Тандоодо: Туура жоопко өтө жакын билдирүүлөр
Толугу менен акылга сыйгыс жооптор
"Жогоруда айтылгандардын бардыгы", "жогоруда айтылгандардын эч бири"
Жооптор бири-бирине дал келген (мис., "А" туура болсо)
Сабагында:
Өзүңүздүн сөзүңүз - окуу китебинен чыккан сөздөр эмес
Бойдок, так иштелип чыккан көйгөйлөр
Тандоодо:
Ынгайлуу жана бир тектүү алаксытуучу факторлор
Студенттердин жалпы түшүнүктөрүнө негизделген билдирүүлөр
Суроолорго жооп бербеген чыныгы сөздөр
Кыска варианттар - жана бардыгы бирдей узундукта
A, B, C ж.б. бирдей бөлүштүрүлгөн туура параметрлер
Логикалык же сандык болгон "Альтернатива" дагы туура) тартип
Кеминде 3 альтернатива
Сунуш: Семестр ичиндеги ар бир лекциядан кийин, ошол лекциянын материалына негизделген
эки же үч жооптуу суроолорду жазып алыңыз. Дайыма бир нече мүнөттүн ичинде суроолорду
түзүүгө, ал эми материал эсиңизде болсо, сиз тест жана экзамендерди тез жана оңой түзө турган
суроолор банкын иштеп чыгууга мүмкүнчүлүк берет.
True / false
Чыныгы / жалган суроолор билдирүүдөн гана турат. Студенттер суроолорго жооптун туура же
жалган экендигин көрсөтүү менен жооп беришет. Мисалы: Чыныгы / жалган суроолорго эки гана
жооп берилет (Жооп: Чын).
Көптөгөн суроолор сыяктуу, туура / жалган суроолор:
Көбүнчө курстун мазмуну менен тааныштыгын баалоо жана популярдуу жаңылыш түшүнүктөрдү
текшерүү үчүн колдонулат
Студенттерге тез жооп берүүгө мүмкүнчүлүк бериңиз, ошондо экзамендер алардын көпчүлүгүн
колдонуп, ар кандай мазмундагы билимин текшерет
Жеңил жана тез бааланат, бирок жаратуу үчүн көп убакыт талап кылынат
Чыныгы / жалган суроолор студенттерге туура жоопту болжолдоого 50% мүмкүнчүлүк берет.
Ушул себептен, чыныгы / жалган суроолордун ордуна көп тандалган суроолор колдонулат.
Жакшы туура / туура эмес нерселерди жазуу боюнча кеңештер:
Колдонуудан алыс болуңуз
Терс жана кош терс
Узун / татаал сүйлөмдөр
Кичинекей материал
Кеңири жалпылоолор
Бүдөмүк же белгисиз шарттар
Өз сөзүңүз
Ошол эле туура жана жалган билдирүүлөр (50/50) же бир аз көбүрөөк жалган билдирүүлөр (60/40)
- студенттер чындыгында көбүрөөк жооп беришет
Ар бир пунктта бирден бир борбордук идея
Сунуш: Студенттерден жалган билдирүүлөрдү оңдоону сурап, чыныгы / жалган суроолордун
пайдалуулугун арттыра аласыз.
Дал келүү
Студенттер дал келген суроолорго сабактардын ар бир топтомун (мисалы, аныктамалар) экзаменде
берилген тандоолордун бири менен жупташтырып жооп беришет. Бул суроолор көбүнчө таануу
жана эскерүүнү баалоо үчүн колдонулат, ошондуктан көбүнчө деталдуу билим алуу маанилүү
максат болгон курстарда колдонулат. Аларды түзүү жана белгилөө жалпысынан тез жана оңой,
бирок студенттер ушул суроолорго жооп берүү үчүн бир нече тандоонун же чыныгы / жалган
нерселердин санына караганда көбүрөөк убакытты талап кылышат.
Мисалы: Ар бир суроонун түрүн бир атрибут менен дал келтирүү:
Көптөгөн тандоо a) Болгону эки гана жооп
Чыныгы / Жалган б) Сабактардын жана тандоолордун саны бирдей
Дал келүү c) Бир гана туура жооп, бирок кеминде үч тандоо
Жакшы дал келген нерселерди жазуу боюнча кеңештер:
Колдонуудан алыс болуңуз
Узун сабактар жана параметрлер
Гетерогендик мазмун (мисалы, адамдар менен аралашкан курма)
Ишенгис жооптор
Кыска жооптор бир эле бетте 10-15 нерсени
Багыттарды тазалоо
Логикалык иреттелген тандоолор (хронологиялык, алфавиттик ж.б.)
Сунуш: Айрымдарын колдонсоңуз болот

БАШТАЛГЫЧ КЛАССТАР
Билим–тарбия берүүнүн сапатын  өркүндөтүү,   өлкөбүздүн өнүгүшүнө  салым кошуучу 
атуулдарды тарбиялап  өстүрүү бүгүнкү күндө  республикабыздагы   олуттуу  маселелердин бири 
болуп эсептелет.  Эл керегине жараган атуулдарды тарбиялоодо башталгыч мектеп зор
милдеттерди аткарат.
Башталгыч класста  алган билим сапаты  окуучунун  андан аркы билим алуусуна  өбөлгө түзүп,
окуучунун окуудагы ийгилигине түздөн-түз таасир этет. Башталгыч мектептеги окутуу  балада
окуу  билгичтигин үйрөтүү  менен өзгөчөлөнөт. Өмүр бою  үзгүлтүксүз  билим алуу үчүн адамга
окуу билгичтиги эӊ зарыл керектүү сапаттардын бири болуп эсептелет.  Башталгыч мектеп жалпы
билим  берүүчү мектептин пайдубалын түзөт.
Башталгыч мектепте  адамдын мүнөзүн, акылы жана адептик сапаттарын, коомдогу  жүрүм-
турумун аныктоочу  жөндөмү  жана касиеттери түптөлүп  калыптанат.
Кенже мектеп окуучусунун таанып билүү өзгөчөлүгүнө ылайык,  башталгыч мектепте
интеграцияланган  предметтер окутулуп,  окуганга, жазганга үйрөтүү,  эсептөө көндүмдөрүн 
өнүктүрүү, айлана-чөйрөнү  илимий негизде  таанытуу, көркөм өнөр, дене тарбия, музыка 
сабактары  окутулат.   Ошону менен бирге, кенже мектеп окуучусунун  инсандык сапаттарын,
окуу ишмердүүлүгүн  калыптандырууга негизделип өнүктүрүү жана тарбиялоо – көӊүлдүн
борборундагы  маселе.
Окутуунун натыйжалуулугу берилүүчү маалыматтын көлөмүнө эмес, окуу ишмердүүлүгүнүн
таасири астында  окуучунун  рухий дүйнөсүндөгү  сапаттык өзгөрүүлөргө байланыштуу.
2013-2014–окуу жылына карата  бекитилген окуу планына ылайык башталгыч  мектепте
төмөндөгүдөй милдеттерди аткарууга  көӊүл бурулат:
а) маалымат берүүнү азайтып, окуучунун  иш-аракетине жана натыйжага жетүүнү көздөө; б)
курчап турган дүйнөнү илимий негизде таанытуу, элибизге, жерибизге таандык баалуулуктардын
негизинде окуу-тарбияны уюштуруу; в) окуу ишмердүүлүгүн өнүктүрүү; г) базалык
компетенттүүлүктөрдү (маалыматтык, социалдык-коммуникативдик, өзүн-өзү уюштуруу)
калыптандыруу; д) окуучунун  жеке  өзгөчөлүгүнө  ылайыктап,  дифференцирленген билим жана
тарбия   берүү;
е) баа  коюу проблемасы; ж) окуучунун ден-соолугун сактоо жана окуу жүктөмү ж.б.у.с.; з)
инсандын өнүгүшү үчүн ыӊгайлуу шарттарды түзүү жана адамдын  рухий  дүйнөсүн 
калыптандырууну  камсыз  кылган маданиятка багытталган билим берүү.
Окуу жүктөмүн, окуу материалын кыскартуунун максаты эмнеде? Мында кайталанган темалар
кыскартылат.  Материал азайып, ар бир окуучуга өз оюн айтууга, талкууга катышууга шарт
түзүлүшү керек. Окуучу сабакты өздөштүрүүдө анализдөө, суроо берүү, талкууга катышуу
жөндөмдүүлүгүнө ээ болууга тийиш. Ошондой шартта гана окуучу өз жөндөмдүүлүгүнө жараша
сабакка катышууга шарт түзүлөт. Мындай иш-аракеттер маалыматтык, социалдык-
коммуникативдик жана өзүн өзү уюштуруу компетенттүүлүктөрүн калыптандырууну шарттайт.
Кенже мектеп окуучусунун өнүгүшү татаал процесс. Балдар бул курагында абдан дилгир болушат.
Ушу курагында аларды окууга кызыктырууга мүмкүнчүлүктөр арбын. Алардын интеллектуалдык,
социалдык, адептик сапаттары күн санап ыкчам калыптанат. Башталгыч класста окутуу жана
тарбиялоо баланын өнүгүшүнө  терс таасирин  тийгизбеши зарыл. Окуу жүктөмү санитардык-
гигиеналык талапка жооп берүүгө тийиш.
Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2012-жылдын 23 мартындагы №202 токтомунда    окуу
предметтерин  кыскартуу менен окуу жүктөмүн азайтуу  белгиленди.
2013-2014 -окуу жылы башталгыч класстардагы  окуу планында окуу жүктөмү төмөндөгүчө болот:
Кыскартылган окуу планына ылайык башталгыч класстардын окуу программалары кыскартылып,
кайра даярдалды  жана  2012-жылы «Билим» басмасы тарабынан жарыкка чыкты. 2013-2014-окуу
жылына  карата  2012-жылы  жарык көргөн Башталгыч класстардын окуу программасы (кыргыз
тили, математика, мекен таануу) сунушталат. Башталгыч класстын дене тарбия, көркөм өнөр,
музыка, адеп окуу программалары жаӊыртылып түзүлүп, жарыкка чыкты.
Башталгыч мектептер үчүн түзүлгөн Айбилим мультимедиалык программалык-методикалык
комплексин пилоттук долбоорго катышкан  60 мектеп колдонуп жатат

Айбилим (Ibilim) мультимедиалык комплексинде башталгыч мектептин окуучулары үчүн

төмөнкү сабактар боюнча электрондук ресурстар иштелип чыккан:
“Математика” 1-4-класс;
“Мекен таануу” 1-4-класс;
“Кыргыз тили” 2-4-класс;
“Орус тили” 1-4-класс;
“Музыка” 1-4-класс;
“Көркөм сүрөт өнөрү” 1-4-класс;
“Англис тили” 3-4-класс.

Аталган долбоор Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин

тапшырмасы боюнча “Таалим-Форум” коомдук фонду тарабынан ишке ашырылды. Бул
ишке тажрыйбалуу мугалимдер менен маалымат технологиясы боюнча адистер
тартылган. Ошондой эле, белгилүү композиторлор менен сүрөтчүлөр балдарга арналган
керемет сүрөттөрдү, жагымдуу обондор менен ырларды кошуп, программалык-
комплексти толуктап, көркүнө чыгарышты. Интернеттен видео ресурстар тандалып
коюлду, ошондой эле көптөгөн окутуп-үйрөтүүгө арналган жаңы видео-материалдар
иштелип чыкты.
Окутуу материалдары республикабыздын кыргыз жана орус тилдеринде окуган
мектептеринин башталгыч класстарынын окуучуларына арналган билим берүү
стандарттарына жана окуучулардын жаш өзгөчөлүктөрүнө ылайык келет. Мугалимдер
кошумча жана көрсөтмөлүү материал катары жогоруда көрсөтүлгөн 7 сабак боюнча
материалдарды пайдалана алышат. Материалдардын көпчүлүгүндө интерактивдүү
элементтер пайдаланылган. Ар бир темада кызыктуу фактылар,тесттер жана машыгуулар,
ошондой эле 7 сабак боюнча “Айбилим” супер оюну бар. Материалдарды иштеп чыгууда
оюн ишмердүүлүгүнө ылайык келген мультимедиа мүмкүнчүлүктөрү кеңири колдонулду.
Аталган билим берүү комплексин Кыргыз билим берүү академиясынын эксперттери карап
чыгып, КББАнын окумуштуулар кеңешинде бекиткен. Материалдарды көз карандысыз
эксперттер карап чыгып, оң баасын беришкен. Иштелип чыккан комплекс Бишкек
шаарынын мектептеринин башталгыч класстарынын мугалимдери менен директорлоруна
көрсөтүлгөн.
Мультимедиалык комплекстин дарегине Кыргыз Билим берүү академиясынын, көз
карандысыз эксперттеринин жана пилоттук 60 мектеп мугалимдеринин жылуу
пикирлеринен көрүнүп тургандай, аталган комплекс мамлекеттик билим берүү
стандарттары боюнча компетенттүүлүктүн талаптарына, ошондой эле психологиялык
жаш өзгөчөлүктөрүнө жооп берет.
КРнын Билим берүү жана илим министрлигинин демилгеси менен республикабыздын 60
мектеби тандалып алынып, мультимедиалык китепканалар менен жабдылган. Бул
мектептердин башталгыч класстарынын мугалимдери иштелип чыккан электрондук
ресурстарды сабактарда колдонуунун жолдорун бет ачарларга катышышып үйрөнүштү.
Мектептердин жетекчилери менен жолугушуулар өткөрүлүп, талкуулар жүргүзүлдү.
“Айбилим” электрондук ресурсуна www.ibilim.kg. дареги менен кирүүгө болот. Кирүү
акысыз жана каттоону талап кылбайт. «Айбилим» комплексин компьютерде, ноутбукта,
планшетте же смартфондо ачууга болот. Аталган 60 мектептин мультимедиалык
китепканалары интернетке кошулбай эле пайдаланууга боло турган мультимедиалык
комплекстин офлайн версиясын алышкан. Аны мугалимдер компьютер менен
ноутбуктарга толук көчүрүп ала алышат.
Пилоттук 60 мектеп окуу комплексин тажрыйбадан өткөрүү ишин жүргүзүүдө жана өз
аймагына жакын жайгашкан башка мектептерге да семинарларды өткөрүүдө.
Ж.Турпанова, А.Осмонова

Балыкчы шаарындагы Ч.Айтматов атындагы № 5 мектепте өткөн “Электрондук китепкана

мектеп турмушунда” аттуу семинар.

Билим берүү жана илим министрлигинин алдында “Акылдуу мектеп” долбоорунун

негизинде Балыкчы шаарындагы Ч.Айтматов атындагы № 5 жалпы билим берүүчү орто
мектебинин материалдык базасы жаңы технологиялар: 20 компьютер, 4 ноутбук, 1 экран,
4 принтер менен толукталып, мектепте долбоордун негизинде “Электрондук китепкана
мектеп турмушунда” аттуу семинар өткөрүлдү. Семинарга шаардык билим берүү
бөлүмүнөн жана шаардык мектептердин мугалимдери келип катышты.

Семинарда мектеп директору Асанова Күлүмкан электрондук китепкана менен

тааныштырып, семинардын максаты: “Айбилим», «Билим Булагы» электрондук
мультимедиалык ресурстарынын мүмкүнчүлүктөрүн, ченемдерин аныктоо менен
мугалимдердин персоналдык компьютерде иштөө мүмкүнчүлүктөрүн жогорулатып,
изденип эмгектенүүнүн тажрыйбасын өздөштүрүү”, — деп белгиледи.
Электрондук китепканада “Айбилим” мультимедиалык комплексинде башталгыч
класстын 1-4-класстары үчүн кыргыз тили, англис тили, математика, музыка, сүрөт, орус
тили, мекен таануу сабактары, ал эми 5-11-класстар үчүн “Билим булагы” комплекси 9
сабак боюнча: англис тили, биология, география, тарых, кыргыз адабияты, математика,
дүйнөлүк адабият, физика, химия сабактарында мугалимдер изденип эмгектенүү
аракетинде иш жүргүзүп жатышкандыктарына токтолду.

Семинарда информатика мугалими Г.Океева презентация жасады. Ал өз сөзүндө

электрондук китепкана мектептеги предметтерди өздөштүрүүгө окуучуларга мотивация
жаратып, өзөктүү жана предметтик компетенттүүлүктөрдү жакшыртып, билим берүү
процесстеринин натыйжалуулугун жогорулатып, сабакка даярданууда мугалим жана
окуучулардын кошумча материалдарды издөөсүн женилдеткендигин, окуучуларга аталган
предметтер боюнча окуу көйгөйлөрүн өз алдынча, чечүүгө, долбоордук жана
изилдөөчүлүк ишмердикке тартуу менен мультимедиалык комплекс-технологияларын ар
түрдүү чыгармачыл иштерди уюштурууда колдонууга мүмкүнчүлүк берерин баса
белгиледи. Аталган предметтерди өздөштүрүүдө окуучулардын таанып билүү
кызыгууларына түрткү бере тургандыгына токтолду.Мындан тышкары “Мен жана
интернет”, IT технологияларды сабактарда пайдалануу жолдору боюнча топтордо
презентация жасады.
Семинарда англис тили мугалими Г.Ургазиева «Билим Булагы» окуу комплекси боюнча
англис тили сабагынан видео, химия мугалими М.Музаканова «Билим Булагы»
комплексинен химия сабагы боюнча инфографика, кыргыз тили жана адабияты мугалими
Ш.Абдылдаева «Билим Булагы» комплексинен кыргыз адбияты сабагы боюнча слайд,
математика мугалими Г.Океева «Билим Булагы» комплексинен математика сабагы
боюнча тест, биология мугалими Б.Шарыпова «Билим Булагы» комплексинен биология
сабагы боюнча Gif-анимациялар, башталгыч класстын мугалими Э.Токтобекова
Айбилим» окуу комплексинен башталгыч класстардын предметтери боюнча оюн
сабактарын көрсөтүштү.

Предметтик мугалимдер “Айбилим” жана “Билим булагы” методикалык комплекстери

боюнча практикалык иштерди жүргүзүштү. Жыйынтыгында семинардын катышуучулары
электрондук китепканадан “эӊ жакшы” пайдалуу маалыматтарды алып, сабак өтүүдө
колдонсом деген кызыктуу усулдук ыкмалардын бар экендигине токтолушуп,
ыраазычылыгын билдиришти жана “Айбилим” жана “Билим булагы” медодикалык
комплексин түзүүчүлөрдүн иштерине ийгилик каалашты.