Ustanova “Centar za obrazovanje odraslih” Bijeljina

Seminarski rad
Tema: Salmonela

Polaznik: Sanja Stankić Generacija: XVII

Bijeljina, 2020. godina

 Sadržaj:

1. Uvod.............................................................................................................................................3

2. Salmoneloza.................................................................................................................................4

3. Etiologija......................................................................................................................................5

4. Epidemiologija.............................................................................................................................6

5. Klinička slika................................................................................................................................7

6. Dijagnoza......................................................................................................................................8

7. Liječenje.......................................................................................................................................9

8. Zaključak....................................................................................................................................10

Literatura........................................................................................................................................11

1. Uvod

2
 Pod pojmom trovanja hranom podrazumjevaju se gastrointestinalni poremećaji nastali
dejstvom raznih otrova: hemijskog, biljnog ili životinjskog porijekla, raznih vrsta patogenih ili
sparofitnih bakterija, odnosno njihovih toksina.

Među bakterijskim trovanjima hranom treba razlikovati alimentarne toksiinfekcije od

alimentarnih intoksikacija.

Alimentarne toksiinfekcije nastaju pod dejstvom bakterija i njihovih toksina, tj. postoji infkecija
i intoksikacija nastala pod dejstvom njihovih endotoksina (npr. Salmonelozno trovanje hranom.
Kod alimentarnih intoksikacija postoji isključivo dejstvo jakih egzotoksina, stvorenih u
kontaminiranoj hrani (npr. Stafilokokno trovanje, butulizam..)

2. Salmoneloza

3
 Salmoneloze su akutna oboljenja nastala uzimanjem hrane i vode zagađene različitim
tipovima salmonela. Klinički se manifestuju naglim početkom, bolovima u trbuhu, povraćanjem,
prolivom, povećanom temperaturom i glavoboljom.

Salmonelozu izazivaju prvenstveno paraziti životinja, koji se prenose na čovjeka namirnicama

životinjskog porijekla.

Slika 1. Uzročnik salmoneloze – bakterija salmonele

3. Etiologija

4
 Salmonele su velika grupa gram-negativnih bacila iz familije Enterobacteriaceae. Ovi
mikroorganizmi se često mogu izolovati iz prirodnih slatkih i slanih voda, kao i iz hrane.

Danas je poznato preko 2000 vrsta salmonela koje su patogene za životinje, a veliki broj je
patogen i za ljude. Po biološkim karakteristikama slične su salmonelama grupe tifi, dok se po
patogenim i invazivnim karakteristikama razlikuju.

U pojedinim geografskim područjima različita je distribucija i učestalost pojedinih tipova, ali je u

gotovo svima dominantna Salmonelaa typhi murium. Osim nje, kod nas su česte:

s. gertnez, s. Cholere suis, s. Abonuy i s. Wien, s. Enteritis.

4. Epidemiologija

5
Inkubacija je kratka (iznosi obično 10-20 sati).

Izvori infekcije mogu biti životinje i ljudi

Od domaćih životinja izvor infekcije su svinja, goveče, ovca, kokoš, guska, patka, a od glodara
miš i pacov.

Među ljude infekciju mogu prenijeti oboljeli i kliconoše (ali ovaj izor infekcije ima manji značaj).

Salmonele se kod životinja nalaze u fecesu, krvi, mesu, mleku i jajima.

Kod oboljelih ljudi zaraznost traje 3 do 14 dana.

Putevi širenja salmonelozne toksiinfekcije jesu upotreba termički nedovoljno obrađenog mesa
domaćih životinja, koje su inficirane još za života, ili uzimanje mleka i jaja tih životinja.

Meso i druge životne namirnice mogu kontaminirati glodari ili ljudi kliconoše. Do kontaminacije
dolazi i prilikom nehigijenske obrade, trasnporta i čuvanja hrane.

Povoljni uslovi u životnim namirnicama u gotovoj hrani (dugo držanje na povoljnoj temperaturi)
omogućavaju masovno razmnožavanje salmonela, što je od posebnog značaja za nastanak
infekcije.

Ulzano mesto je digestivni trakt.

Epidemiološke karakteristike salmonelnog trovanja hranom su različite. Može se javiti

sporadično ili, češće, u vidu kućnih ili eksplozivnih i masovnih epidemoja, koje nastaj u uslovima
kolektivne ishrane (menze, restorani, zajednički ručkovi i sl.). karakteristične su po kratkom toku
i dobroj prognozi.

Salmonele nemaju sezonski karakter, mada se češće javljaju tokom ljetnih mjeseci.

5. Klinička slika

6
Salmoneloze se mogu klinički manifestovati kao:

- Akutni gastroenteritis

- Tifusni sindrom,

- Setpikemija i

- Kombinacija ovih sindroma

Akutni gastroenteritis se klinički ispoljava karakterističnim trijasom: povraćanjem, porlivom i

bolovima u trbuhu. Može da se jvi sporadično ili u vidu manjih porodičnih epidamija.

Poslije kratke inkubacije, koja traje 10-20 sati, bolst počinje naglo visokom temperaturom,
groznicom, bolovima u trbuhu, gađenjem i prolivom. Stolice su rijetke, smrdljive, akasnije mogu
da postanu zelenkaste i vodnjikave.

Bolesnici su malaksali, uznemireni, osjećaju jaku žeđ. U težim slučajevima kada je povraćanje
jače, a prolivi učestaliji i oblniji, razvija se klička slika poznata kao Cholera nostra, koja se
ispoljava jakom dehidratacijom, grčevima u mišićima, kolapsom i renalnom insuficijenicijom.
Simptomatologija akutnog gestroenteretisa je posljedica infektivno – toksičnog dejstva salmonele
i gubitka elektrolita.

Povraćanje i prolivi dovode do gubitka tečnosti, hemokoncentracije i samnjenja zapremine

cirkulišuće krvi, pojave kolapsa i ishemije bubrega, anurije (prestanak lučenja morkaće) a kasnije
i uremije.

Tifusni sindrom klinički je sličan trbušnom tifusu sam temperaturnom kontuzijom,

meteorizmom i uvećanom slezinom. U toku ovog oblika izuzetno rijetko se mogu javiti crevne
komplikacije, enteroragije i perforacije, obično kod male djece i starijih iznurenih osoba.

Septički oblik se veoma rijetko klinički manifestuje. Javlja se obično kod manje djece. Klinički
se ispoljava remitentnom temperaturom, groznicom, pojavom metastaza, naročito u plućima,
zglobovima, kostima srcu i drugim organima.

Komplikacije

Komplikacije su veoma rijetke, a kada se jave, a kada se jave, onda su to najčešće tromboflebitis i
toksični hepatitis. Izuzetno mogu da se jave gnojni meningitis i artritis.

6. Dijagnoza

7
Dijagnoza je laka kod tipičnih kliničkih oblika, naročito kada se ova trovanja javljaju masovno,
eksplozivno, poslije zajedničkog uzimanja iste hrane, u rok od 24 sata.

Dijagnoza je mnogo teža u sporadičnim slučajevima.

Da bi se utvrdila bakteriološka dijagnoza, treba što prije zasijati preostalu hranu i povraćeni
sadržaj i, prije primjene antibiotika, stolicu i krv.

Serološka dijagnoza je od manjeg značaja

Slika 2. Salmonela

7. Liječenje

8
 Cilj terapije je suzbijanje pratećeg kolapsa i šoka, eliminacija ostataka, unijete hrane,
rehidratacija i antibiotička terapija.

Gastroenteritis se liječi simptomatski, rehidracijom i laganom dijetom. Antibiotici produžuju

izlučivanje organizama i njihova primjena u lakšim slučajevima nije opravdana.

8. Zaključak

9
 Salmoneloze su akutna oboljenja nastala uzimanjem hrane i vode zagađene različitim
tipovima bakterije salmonele. Klinički se manifestuju naglim početkom, bolovima u trbuhu,
povraćanjem, prolivom, povećanom temperaturom i glavoboljom.

Salmonelozu izazivaju prvenstveno paraziti životinja, koji se prenose na čovjeka namirnicama

životinjskog porijekla.

Salmoneloze se mogu klinički manifestovati kao: akutni gastroenteritis, tifusni sindrom,

setpikemija i kombinacija tih sindroma.

Gastroenteritis se liječi simptomatski, laganom ishranom i rehidracijom organizma. Antibiotici se

koriste uglavnom kod težih slučajeva.

Prognoza je uglavnom dobra, rijetko sa smrtnim ishodom, koji se javlja uglavnom kod starijih
osoba.

Literatura

10
1. Dr Dragomir Diklić i dr Božidar Antonijević; Infektivne bolesti sa negom za III ili IV razred
medicinske škole; Dvanaesto izdanje; Zavod za udžbenike, Beograd, 2011.

Internet:

2. https://www.krenizdravo.rtl.hr/zdravlje/bolesti-zdravlje/salmonela-uzroci-simptomi-i-lijecenje

11