Ukrayna'n›n Ankara Büyükelçisi

Sergiy Korsunsky’le Söylefli

21. YÜZYIL: Sayın Büyükelçi, son dönemlerde Türkiye dahil bazı ülkelerin dış politika-
ları konusunda “resetleme”, “eksen kayması” gibi tabirler kullanılmaktadır. Ukrayna dış
politikasında son dönemde yeniden yapılanma süreci yaşanmaktadır. Bunu genel hatlarıyla
nasıl özetleyebiliriz?

CEVAP: Bugün dünyada yaşanan gelişmeler olağan gelişmelerdir ve bunda şaşırmamamız

gerek. Her şey belli aşamalar üzere gelişmektedir. Nitekim Soğuk Savaş bitti, Sovyetler Birliği yı-
kıldı. Bunun ardından dünyada tek kutuplu bir sistem oluştu. Fakat onyıllar geçtikten sonra, 21.
Yüzyıla girdiğimizde bu dünyanın istikrarlı olmadığı ortaya çıktı. Bugüne gelindiğinde dünyadaki
birçok ülkenin, siyasal oluşumların, Avrupa Birliği’nin kendi dış politikalarını yeni bir şekle dö-
nüştürdükleri görülmektedir. Ukrayna da yeni cumhurbaşkanını seçtikten sonra şüphesiz siyasi el-
ti de değişmiştir. Ukrayna yeni dönemde kendi çıkarları doğrultusunda dış politikasından yeninde
yapılanmaya gitmiştir. Ülkemizde kanun kabul edilmiştir: 2 Haziran 2010’da Ukrayna’nın İç ve
Dış Politikasının Temelleri Kanunu kabul edilmiştir. Kanun artık yürürlüğe girmiştir. Bu kanun
Ukrayna’nın kendini dünyada nasıl görmek istediği belirlemektedir. ABD, Rusya, Avrupa Birliği
ile stratejik ortaklık, olan ilişkileri ve “blok dışı statüsü”nü belirlemektedir. Ayrıca sınırlarımız çev-
resindeki devletlerle, yani komşu devletlerle dostluk ilişkileri ve güvenlik arayışları konularını
içermektedir. İyi ilişkiler içinde bulunduğumuz, dost ülkelerle örneğin, Türkiye, Azerbaycan, Po-
lonya gibi ülkelerle ilişkilerimizde her hangi bir değişiklik yok. Bu gibi ülkelerle derin, ciddi iliş-
kiler kurmakta ve geliştirmekteyiz. Bugün Ukrayna dış politikasında iki önemli ilkenin altını çiz-
mek isterdim. Bunlar dengelilik ve pragmatizm ilkeleridir. Önceki dönemlerde Ukrayna iktidarı
Rusya ve ABD arasında dengesiz politika kurmakla eleştiriliyordu. Rusya ve ABD ile ilişkilerde
biri diğerine alternatif olarak görülüyordu. Bu perspektifsiz bir bakış açısıydı. Bence Ukrayna dış
politikasında ABD ve Rusya bir birine karşı konulmuş iki farklı kutup olarak algılanmamalıdır.
Bunlar büyük ülkelerdir. Çin, AB ve Türkiye ile ilişkileri bu çerçevenin neresine oturtacaksın? Bir
ülkenin dış politikası jeopolitik realiteleri, tarihi faktörleri, ekonomik faktörleri dikkate alarak ku-
rulmalıdır. Pragmatizm bunları gerektiriyor. Düşünün bin-bin beşyüz yıllık ilişkileriniz olan Rus-
ya’ya aniden sırtınızı dönüyorsunuz ve artık yeter, ben ilişkilerimiz Rusya ile değil, AB ile kuraca-
ğım diyorsunuz. Bu tamamen anlamsız bir yaklaşımdır. Bu yüzden bugün normal, dengeli bir mo-
dele geri dönüyoruz. Bugün Ukrayna’nın ABD ile ilişkileri yasal mevzuata dayalı bir şekilde ge-
lişmektedir. Biz Rusya ile ilişkilerimizi Ukrayna’nın ulusal çıkarları çerçevesinde geliştiriyoruz.
Yani kendi çıkarlarımızı ihlal ederek Rusya’nın çıkarları lehine her hangi bir şey yapmıyoruz. Biz
sadece Ukrayna’nın ulusal çıkarlarına uygun gelen konularda, projelerde işbirliği yapıyoruz. Ayrı-
ca Rusya ile ilişkilerimizi geliştirirken her hangi başka stratejik partnerimizle ilişkilerimizi göz ar-
dı etmiyoruz.

21. YÜZYIL: Ukrayna hazırda AB-ABD-Rusya arasında nasıl bir denge sağlamaktadır.
Aslında son dönemde AB’nin Ukrayna konusunda sağlıklı bir entegrasyon politikası olma-
dığı söylenmektedir. Rusya ile ilişkiler daha büyük önem verilmektedir.

Eylül ’10 • Sayı: 21 21. YÜZYIL [59]

 Röportaj

CEVAP: Bir ölçüde bu soruya değindik. Sadece şunu vurgulamak isterdim. Bugüne kadar Uk-
rayna’nın Rusya ile ilişkileri “sıfır düzeyinde” olmuştur. Bu yüzden Rusya ile ilişkilerimizi yenin-
den kuruyoruz. Ona göre Ukrayna-Rusya ilişkilerindeki gelişmelerin daha fazla olduğu izlenimi
uyanabilir. Bu aslında kaybolmuş ilişkilerin yeninden canlandırılmasıdır. Rusya büyük ülkedir,
güçlü ülkedir, zengin ülkedir. O da kendi ilişkilerini pragmatizme dayalı bir şekilde kuruyor. Bu
yüzden son dönemde yaşanan yoğun diplomasi trafiğinin, karşılıklı görüşmelerin nedeni de bun-
dan ibarettir. Uzun müddet iletişim kurulamamış. Bugün iki ülke liderleri sıklıkla görüşüyorlar. Av-
rupa Birliğine gelince, Avrupa Birliği’nin kendine özgün sorunları vardır. Avrupa Birliği’nin yeni
modelinin kurulması çok yavaş, çok sancılı bir şekilde gelişmektedir. Avrupa Birliği ülkelerinin
çok ciddi ekonomik sorunları vardır. Yunanistan, İspanya, Portekiz ve Macaristan’da yaşanan eko-
nomik krizler göz önündedir. Biz bugün Avrupa Birliği ile diyalogumuzdan memnunuz. Cumhur-
başkanı ve AB komiserleri düzeyinde yapılmış görüşmelerde çok önemli konular görüşülüyor. Ha-
zırda serbest ticari bölge kurulmasına ilişkin yoğun görüşmeler yapılmaktadır. Vizelerin kaldırılma-
sına ilişkin müzakereler devam etmektedir. Bence sonbaharda bu konuda somut bir ilerleme sağ-
lanacaktır. Avrupa Birliği ile görüşmeler düzenli bir şekilde devam etmektedir. Rusya ile ilişkile-
rimiz ise “sıfır düzeyi”nden başladığı için şüphesiz yoğun temaslar ve müzakereler yapılmaktadır.
Bu ilk bakışta, doğal olarak Ukrayna’nın dış ilişkilerinde denge değişikliği izlenimi bırakmaktadır.
Böyle bir algılama kökünden yanlıştır. Kısacası Rusya Federasyonu ve ABD ile ilişkilerimizde her
hangi bir denge değişimi söz konusu değildir. Rusya ile ilişkilerimizi stratejik çıkarlarımız açısın-
dan yeniden şekillendirmekteyiz. Aynı şekilde ABD ile ilişkilerimiz geliştiriyoruz. Ben kendim
ABD’de çalıştım. Ben ABD-Ukrayna ilişkilerinin nasıl bir gelişim seyri izlediğini yakından biliyo-
rum. ABD ile ticari ilişkilerimiz gelişmektedir. Aynı şeyi Rusya ile ilişkilerimiz için de söyleyebi-
lirim. Rusya Ukrayna ürünlerinin esas alıcısıdır. Bu günkü ticaret hacmimiz kriz öncesi dönemde-
ki seviyeye yükselmiştir. Bu çok iyi bir durumdur.

21. YÜZYIL: Sizce bundan sonra Ukrayna “blok dışı” (vnebloknosti) politikasını ne ka-
dar sürdürebilecek? Ukrayna’da iktidar değişikliği yaşanırsa “blok dışı” politika yine de de-
vam edecek mi?

CEVAP: Ukrayna’nın “blok dışı” politikası yasal çerçeveye oturtulmuştur. Bu kanun yürürlük-
te olduğu müddetçe bu ilkenin değiştirilmesi söz konusu olamaz. Bu ilke kanunla tespit edilmiş-

[60] 21. YÜZYIL Eylül ’10 • Sayı: 21

 Röportaj

tir. Ayrıca bu ilkenin kabulü bir tesadüf değildir. Biz blok sisteminin en iyi sistem olduğuna inan-
mıyoruz. Bugün NATO’da “Akil Adamlar” komitesi oluşturulmuş ve bunlar NATO’nun yeni kon-
septini hazırlayacaklar. NATO’nun sorunları vardır. Biz diplomatlar olarak NATO’nun önemini,
onun siyasi ve askeri bileşenlerini iyi algılıyoruz. Sıradan seçmen için bizim neden diğerlerine sır-
tımızı dönerek NATO’ya girmeye odaklanmamızın nedeni belli değil. Halkın şu anda belki yüzde
yirmisi, belki yüzde otuzu, sonuç itibariyle azınlığı NATO’ya dahil olmamızı istiyor. Kuşkusuz
“blok dışı” ilkesinin kendine özgü artı ve eksileri vardır. Fakat bu ilke düşünülerek kabul edilmiş
ve yasal dayanağa sahiptir. Ama bu NATO ile işbirliğimizi engellemez. Biz önceden olduğu gibi
NATO ile işbirliğimizi devam ettireceğiz. Bizim çok sayıda askeri, bilimsel programlarımız, ola-
ğanüstü durumlarla ilgili projelerimiz vardır. Biz ortak tatbikatlar yapıyoruz. Örneğin kısa süre ön-
ce Türkiye, ABD ve Ukrayna Karadeniz’de Sea Breeze-2010 tatbikatı yapıldı. Bu tür etkinlikler
bundan sonra da devam ettirilecektir. Bunlar “blok dışı” ilkesine aykırı değildir. Sadece bu ilkenin
kabul edilmesiyle her hangi bir birliğe dahil olma yolunu kapatmışız. Biz bundan sonraki süreçte
ordumuzun yenilenmesi, askeri reformların yapılması, yeni işbirliği arayışlarının devam ettirilmesi
ve özellikle Karadeniz bölgesinde güvenliğin sağlanması konusunda çalışmaları devam ettireceğiz.

21. YÜZYIL: 1990’lardan bu yana Ukrayna-Türkiye ilişkilerini değerlendirmiş olursak,

istenilen noktaya ulaşılabilmiş mi?

CEVAP: Ukrayna ve Türkiye arasındaki ilişkileri değerlendirdiğimiz zaman özellikle siyasi

ilişkilerimizde her hangi bir sorun yaşanmadığını söyleyebiliriz. İlişkilerimiz 1990’ların başların-
da kuruldu. O dönemde Türkiye Ukrayna’yı ilk tanıyan devletlerden biriydi. Bu yıl sayın Ahmet
Davudoğlu’nun Ukrayna’ya ziyareti gerçekleşti. Ülkelerimiz arasında ikili ilişkilerin geliştirilme-
sine yönelik "2010-2011 Yılı Eylem Planı" imzalanmış, "Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Kon-
seyi Ortak Bildirisine" paraf atılmıştır. Başbakan Erdoğan’ın Ukrayna’ya ziyareti gündemdedir.
Türk hükümetiyle yapılan temaslar Ukrayna’nın Türkiye açısından nasıl bir önem arz ettiğini, stra-
tejik partner ve dost ülke olduğunu ortaya koymaktadır. Ukrayna Cumhurbaşkanı ve Türk Başba-
kanı arasında eskiden süregelen dostluk ilişkileri bulunmaktadır. Onlar Temmuz ayında İstanbul’da
bir araya geldiler. Ülkelerimiz arasındaki stratejik işbirliğinin somut projelerle desteklenmesini is-
tiyoruz. Enerji alanı başta olmak kaydıyla değişik alanlarda iki taraflı stratejik projelerin yapılma-
sı için görüşmelerimiz sürmektedir. Biz ilişkilerimizin gelişmesinden memnunuz. Türkiye Başba-
kanı’nın Ukrayna’ya yapacağı ziyaret bu sürece önemli bir ivme kazandıracağından eminiz. Yük-
sek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi kurulduktan sonra birçok alanda ve şirketler bazında işbir-
liği için mekanizma oluşturulacaktır. Hükümetler ticarete ne kadar az müdahale ederse o kadar iyi-
dir. Fakat kapıların açılması lazımdır. Biz serbest ticari bölge oluşturulması, vizesiz seyahat konu-
larındaki görüşmeleri başlatacağız. Kısacası ilke olarak işbirliği alanında önemli süreç başlatılmış-
tır ve bu süreci daha da somutlaştıracağız.

21. YÜZYIL: Bugün veya yarın Sevastopol’daki filonun aşırı silahlanması Karadeniz’in
güvenliğini tehlikeye sokabilir. Karadeniz’le ilgili olarak, Rusya’nın Kırım’daki askeri gü-
cünün Ukrayna tarafından her hangi bir kontrol mekanizması var mı?

CEVAP: Öncelikle şunu vurgulamak isterdim. Karadeniz’deki filo ile ilgili Ukrayna ve Rus-
ya arasında devletlerarası anlaşma vardır. Karadeniz filosunda yapılacak değişiklikler anlaşma çer-
çevesinde Ukrayna’nın bilgisi dahilinde gelişebilir. Sözleşmeye aykırı olan her hangi bir gelişmey-
le ilgili Ukrayna’nın kontrol mekanizması bulunmaktadır. Bundan önceki dönemde Karadeniz fi-
losunun bazı birliklerinde mevzuat ihlalleri yaşanmıştır. Bu durumlarda Ukrayna tarafından gere-
ken müdahaleler yapılmıştır. Açıkçası bugün Karadeniz filosunun geniş çaplı bir yeniden teçhizat
süreci yaşandığına dair her hangi bir bilgiye sahip değilim. Burada söz konusu gemi sayısının artı-
rılması, gemilerin yenilenmesi vs. olabilir. Gelin açık konuşalım. Ukrayna için Karadeniz’den na-

Eylül ’10 • Sayı: 21 21. YÜZYIL [61]

 Röportaj

sıl bir tehdit beklenebilir. Karadeniz bölgesindeki ülkeler Ukrayna ile dost ülkelerdir: Romanya,
Bulgaristan, stratejik müttefikimiz olan Türkiye, kardeş ve dost Gürcistan. Bugünkü durum her
hangi bir şekilde ciddi bir silahlanma ve yenilemeyi gerektirmemektedir. Kuşkusuz askeri mühim-
mat, araçlar ve gemiler zaman geçtikçe eskimektedir. Bunların değiştirilmesi veya onarımı doğal-
dır. Karadeniz’le ilgili konular uluslararası anlaşmalarla düzenlenmektedir. Bugün Karadeniz’le il-
gili bölge devletleri arasında gereken düzeyde diyalog ve karşılıklı anlaşma söz konusu. Buradaki
donanmanın bulunma süresi 2042 yılına dek uzatılmıştır. Gelin bekleyelim. 2042’ye dek değil
20107’ye dek bekleyelim. Bakalım o zamana dek dünya nerede olacak ve nasıl görünecektir. Eğer
Karadeniz’le ilgili her hangi bir dış tedit meydana çıkarsa o zaman biz ortak çözüm yollarını ara-
yıp bulmayı başaracağız.

21. YÜZYIL: Son dönemde Rusya’da ve Ukrayna’da bazı çevrelerde Kırım’ın statüsü
gündeme getirilmekte, yarım adanın kanunsuz olarak Hruşev tarafından Ukrayna’ya hibe
edildiğine dair yazılar yayınlanmaktadır. Bunların daha çok spekülatif olduğu söylenmek-
tedir. Bunları da dikkate aldığımızda Kırım’da her hangi statü değişikliği ne kadar müm-
kündür?

CEVAP: Kırım Özerk Cumhuriyeti Ukrayna’nın ayrılmaz bir parçasıdır ve bu şekilde de kal-
maya devam edecektir. Bu statü sadece Kırım’ın statüsüne ilişkin kanunla değil, aynı zamanda Rus-
ya ve Ukrayna arasındaki anlaşmayla da belirlenmiştir. Ukrayna’nın sınırları Rusya Federasyonu
tarafından tanınmıştır. Kırım’ın statüsünün tartışılmaya açılması imkansızdır. Bunun dışında, nihayet
yirmi sene süren görüşmeler sonucunda Ukrayna ve Rusya arasında sınırların demarkasyonuna iliş-
kin anlaşma imzalandı. Sovyetler Birliği döneminde sınırların nasıl belirlendiğini siz de biliyorsu-
nuz. Bunları yeniden düzenlemek çok sancılı bir süreçtir. Düşünün iki ülke arasındaki sınır hattı bir
köyü ikiye ayırarak geçiyor. Bunu nasıl sonuca bağlayacaksın. Köyün bir kısmı bu tarafa, diğer kıs-
mı diğer tarafa bağlanmak istiyor. Köyde referandum yapılacak durumda değiliz. Sadece Rusya ve
Ukrayna arasındaki sınırlar değil, eski Sovyetler Birliği coğrafyasında sınır sorunları çok sancılı ko-
nudur. İki ülkenin diplomatları, yetkililer uzun yıllar boyunca bu sorunların çözümü için çalıştılar
ve nihayet demarkasyon hattı belirlendi. Yeniden Kırım konusuna dönersek, son dönemde Rus-
ya’da bazı siyasilerin Kırım’ın statüsünü gündeme getirmelerini ben bir PR olarak görüyorum. Rus-
ya yönetimi her defasında bu görüşlerin resmi bir açıklama olmadığını ve hükümetin görüşünü ifa-
de etmediğini açıklamak zorunda kalıyor.

Kırım karmaşık bir yapıdır. Ben şu anda orada ne kadar milliyet yaşadığını söyleyemem. Ama
Kırım’da en azından onlarla değişik milliyet ve etnik grup yaşamaktadır. Bunların içinde en kala-
balık topluluklar Ruslar, Ukraynalılar ve Kırım Tatarları’dır. Kırım’ın tarihini Hruşev döneminden
başlatmak pek doğru değildir. Bu yarımadanın Ukrayna’ya devredilmesinin nedenleri siyasi değil,
ekonomiktir.

Ukrayna’nın bugünkü hükümeti Kırım’a büyük önem vermektedir. Biz Kırım’ın sorunlarını bi-
liyoruz. Önemli bir potansiyele sahip bölgede uzun yıllar değişik sorunlar, örneğin toprak sorunu
günümüze dek süregelmiştir. Kırım Tatarlarının sorunları olduğunu söylememiz lazım. Bu sorunla-
rı çözmek lazımdır. Bugünkü Kırım yönetiminin bu yönde çok iyi çalıştığını biliyorum. Beş yıl son-
ra Kırım’ın çok farklı bir yerde olacağından eminim. O zaman artık “Kırım’ın statüsü” sözcüğü unu-
tulacaktır. Siz de biliyorsunuz, Ukrayna bağımsız olduktan derhal sonra dönemin cumhurbaşkanı
Kravçuk Kırım Tatarlarına onların kendi yurtlarına dönmeleri için çağrı yaptı. Elbette biz geri dön-
meyle bağlı sorunları biliyoruz. Altmış altı sene önce büyük bir insani suç işlendiğinin farkındayız.
İnsanlar her şeylerini kaybetmişler. Biz Bahçesaray’da bulunduk, camilerin, tarihi binaların ona-
rıldığı yerlerde bulunduk. Kırım Tatarları Kültür Merkezi faaliyet göstermektedir. Kırım Tatarları
okulları inşa edilmiştir. Tabi ki Türkiye’nin yardımıyla. Ama tabi ki sorunlar vardır. Uzun yıllar bo-
yu toprak birilerinin mülkiyetinde olmuş. Geri dönen insanlar topraklarına yerleşmek isterken so-

[62] 21. YÜZYIL Eylül ’10 • Sayı: 21

 Röportaj

runlar meydana gelmektedir. Kim haklı kim haksız, bunların çözülmesi lazımdır. Bunların kısa sü-
rede çözülmesi gerçekten zor iş. Ayrıca uzun yıllar boyunca sorunların çözümü için gereken adım-
lar atılmamıştır. Hiçbir şey yapılmamıştır. Yıllar geçtikçe sorunlar da birikmeye başlamıştır. Sorun-
ları çözmeye başlarken eski kırgınlıklar patlak veriyor. Bize “On yıldır Büyük Camii inşaatına mü-
saade etmiyorsunuz” diyorlar. Bu sorunu çözmeyen bizler değiliz. Bize zaman verin, durumu araş-
tıralım, çözüme kavuşturalım diyoruz. Çok sayıda kanunsuz toprak işgali var. Sorunlarla ilgili çok
sayıda spekülasyonlar üretiliyor. Ama ben kesinlikle diyorum: Bu sorunları çözeceğiz. Davudoğlu
geldiğinde Refat Çubarov’la teklikte uzun uzadı görüştü. Ben bu insanların acılarını, onların uzun
yıllar boyu çözülmemiş sorunlarının bir an önce çözmeye çabaladıklarını anlıyorum. Bu gün Türki-
ye’nin de yardımıyla birçok sorun çözülmektedir. TİKA’nın bölgeye yönelik aktif çalışmaları var-
dır.

21. YÜZYIL: Ukrayna ve Türkiye arasındaki ilişkilerin ekonomik boyutunu nasıl değer-
lendirebilirsiniz?

CEVAP: 2008 yılında Ukrayna-Türkiye ticaret hacmi 6,583 milyar ABD dolara varmıştır. Bu
çok önemli bir rakamdır. Dikkate alalım ki burada enerji taşıyıcıları yoktur. Türkiye bizim ihracatı-
mızda ikinci ülkedir. Bu sadece Türkiye’ye çok fazla ürün satmağımızdan kaynaklanmamaktadır.
Önemli husus, Türk işadamlarının Ukrayna’dan ürün alarak üçüncü ülkelere satmasıdır. Türkiye bi-
zim ürünlerimiz için hem tüketici hem de transit rolünü oynamaktadır. 2009’da ticaret hacmi yak-
laşık 4.5 milyara gerilemiştir. Fakat bu yıl ticaret hacminde yüzde 35’lik bir artış söz konusudur.
Bu rakam kısa süre sonra ticaret hacminin artarak kriz öncesi düzeye yükseleceğine işaret etmek-
tedir. Biz esasen Türkiye’ye metal ve kimyasallar ihraç etmekteyiz. Türkiye bize otomotiv, tekstil,
beyaz eşya ürünleri, yani hazır ürünler ihraç etmektedir. Amacımız bizim de Türkiye’ye hazır ürün
satmaktır. Türkiye’nin rekabet düzeyi yüksek bir piyasaya sahip olduğunun farkındayız. Fakat bu
yönde çalışmalarımız sürmektedir. İnanıyorum ki en kısa sürede Ukrayna’nın hazır ürünleri Türki-
ye pazarına yol bulacaktır. Serbest ticaret bölgesinin oluşturulmasıyla ticaret hacmimizin iki katına
yükseleceğini tahmin ediyorum. İlişkilerimizin diğer alanlarda gelişeceğini ümit ediyorum. Sayın
Davudoğlu Ukrayna’dayken bulunduğumuz jeopolitik konumu çok güzel tarif etmiştir: Haritaya
baktığımız zaman Ukrayna ve Türkiye’nin jeopolitik ve coğrafi konumunu öyle bir ok oluşturuyor
ki tüm Karadeniz bölgesi bu ok çevresinde dönüşmektedir. Bölgedeki istenilen ulaştırma korido-
ru Türkiye ve Ukrayna’dan geçiyor. Petrol ve doğalgaz hatlarının inşası alanında işbirliği yapabi-
liriz. Ukrayna bu hatları inşa edebilir ve biz Türkiye’nin projelerinde yer almak istiyoruz. Savun-
ma sanayisi alanında uçak, tank, gemi üretimi alanında iyi teknolojilere sahibiz. Bu alanlarda iş-
birliği konusunda Türkiye ile diyaloglarımız sürmektedir. Bence stratejik işbirliğimizin temelini
karşılıklı yardım, ekonomi ve kültür oluşturacaktır. Türkiye’nin büyük firmaları (Ukrayna’nın inşa-
at sektöründe önemli paya sahipler. Doğuş/Alarko İnşaat Borispol’u inşa etmektedir. Onur İnşaat
otoyollarını inşa ediyor. Türkcell (Ukrayna’da Life) Ukrayna’nın iletişim pazarında önemli yere sa-
hiptir. Resmi istatistikler Ukrayna’daki Türk yatırımlarını düşük göstermektedir. Aslında bu yatı-
rımların hacmi 2 milyar doların üzerindedir.

İki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi için büyük potansiyel vardır. Eğer bu sene Başba-
kan Erdoğan’ın Kiev ziyareti gerçekleşirse ve Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi kurulur-
sa daha somut kazanımlar elde edeceğimizi ümit ediyorum.

21. YÜZYIL

Eylül ’10 • Sayı: 21 21. YÜZYIL [63]