නිවන් මඟ

මමන්න
-සම්පාදක : සමන් රත්නායක-

Page 1 of 133
පටුන
1.0 නිවන් දකින්නන් නකාන ාමද? (4 පිටුව)
1.1 දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යය (6 පිටුව)
1.2 දුක්ඛ සත්‍යය (7 පිටුව)
1.3 දුක (7 පිටුව)
1.4.විපාක සැප, දුක් නේදනා (9 පිටුව)
1.5 දුකක් නෙනත් නදන්නන් ප්‍රිය වස්තූන් පමණි (9 පිටුව)
1.6 දුක්ඛදුක්ඛ, විපරිණාමදුක්ඛ, සඞ්ඛාරදුක්ඛ ඇතිවන අයුරු (11 පිටුව)

2.0 විපාක න ෝකය

2.1 පංචස්තකන්ධ න ෝකය විදි ට (13 පිටුව)
2.2 පංච උපාධානස්තකන්ධය (16 පිටුව)
2.3 විපාක න ෝකය ආයත්‍න න ෝකය (20 පිටුව)
2.4 ධාතු ආකාරයට (20 පිටුව)
2.5 නේතු ඵ විභජ්ජය (21 පිටුව)
2.6 නාම රූප (22 පිටුව)
2.7 රූප 28 (24 පිටුව)
2.8 සත්‍ර ම ා භූත්‍ විදර්ශනා කළ යුතුද? (27 පිටුව)
2.9 පංච උපාධානස්තකන්ධනේ අනිච්ච බ න ැටි (28 පිටුව)

3.0 දැනෙත්‍ යුතු මූලික අර්ථදැක්ීම්

3.1 පච්චයා (31 පිටුව)
3.2 අනිච්ච (32 පිටුව)
3.3 අනත්ත්‍ (33 පිටුව)
3.4 නයෝනිනසෝමනසිකාරය (33 පිටුව)
3.5 අවිදයාව (34 පිටුව)
3.6 මිත්‍යා දිට්ඨිය (35 පිටුව)
3.7 අවිදයාව ා නමෝ ය අත්‍ර නවනස (37 පිටුව)
3.8 න ෝක සමුදය, න ෝක නිනරෝධය (38 පිටුව)
3.9 සක්කාය දිට්ඨිය (39 පිටුව)
3.10 අල්පසාවදය, ම ාසාවදය පේ ඳුනාෙනිමු (40 පිටුව)
3.11 උපන්සිත්‍ ප්‍රභාෂ්වර බව (41 පිටුව)
3.12 පච්ුපන්න නමාන ාත්‍ (42 පිටුව)

4.0 සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය (43 පිටුව)

4.1 කානේ කායානුපස්තසනා (46 පිටුව)
4.2 නේදනානේ නේදනානුපස්තසනා (47 පිටුව)
4.3 චිත්නත් චිත්ත්‍ානුපස්තසනා (47 පිටුව)
4.4 ධම්නම් ධම්මානුපස්තසනා (48 පිටුව)
4.5 සත්‍රසතිපට්ඨඨානනේ සප්ත්‍ නබාජ්ජංෙ වඩන අයුරු (49 පිටුව)

5.0 චිත්‍ක්ෂන ා චිත්ත්‍ ීථි (50 පිටුව)

6.0 පටිච්චසමුප්පාදය (56 පිටුව)

6.1 විපාක පටිච්චසමුප්පාදය (58 පිටුව)
6.2 අකුස මූ පටිච්චසමුප්පාදය (60 පිටුව)
6.3 ඉදප්පච්චයත්‍ා පටිච්චසමුප්පාදය (61 පිටුව)
6.4 අභිසංඛාර පටිච්චසමුප්පාදනේ විපාක න ෝකය ා සංඛාර න ෝකය (62 පිටුව)
6.5 න ෝභ පටිච්චසමුප්පාදය (64 පිටුව)

Page 2 of 133
 6.6 රාෙ පටිච්චසමුප්පාදය (65 පිටුව)
6.7 ද්නේෂ පටිච්චසමුප්පාදය (66 පිටුව)
6.8 විචිකිච්චා පටිච්චසමුප්පාදය (67 පිටුව)
6.9 උද්දච්ච පටිච්චසමුප්පාදය (68 පිටුව)
6.10 න ෞකික කුස මූ පටිච්චසමුප්පාදය (68 පිටුව)
6.11 න ෝනකෝත්ත්‍ර කුස මූ පටිච්චසමුප්පාදය (70 පිටුව)
6.12 පටිච්චසමුප්පාද චක්‍ර ව සාරාංශය (70 පිටුව)
6.13 චතුරාර්‍ය සත්‍යයයි පටිච්චසමුප්පාදයයි සම්බන්ධ නවන ආකාරය (72 පිටුව)
6.14 චතුරාර්‍ය සත්‍යය පටිච්චසමුප්පාදය ඇසුනරන් ත්‍වත් ආකාරයකට (74 පිටුව)
6.15 භව නිනරෝධය (76 පිටුව)

7.0 ආර්යෂ්ටාංගික මාර්ෙය (79-84 පිටු)

7.1 ආශ්වාද, ආදීනව, නිස්තසරනය චතුරාර්‍ය සත්‍යානේ නයනදන ත්‍ැන (84 පිටුව)
7.2 සමථ, විදර්ශනා (84 පිටුව)
7.3 හුස්තම දි ා බ න් ධයාන කරන්න එපා කිය ා සඳ න් ත්‍ැන් (86 පිටුව)

8.0 ත්‍රිපිටකනේ වැසී තිනබන න ෝනකෝත්ත්‍ර අර්ථ (92 පිටුව)

8.1 අට්ඨිය සංඥානේ න ෝනකෝත්ත්‍ර අර්ථය (93 පිටුව)
8.2 ඉන්ිය භාවනානේ න ෝනකෝත්ත්‍ර අර්ථය (94 පිටුව)
8.3 මමත්‍රී භාවනානේ න ෝනකෝත්ත්‍ර අර්ථය (94 පිටුව)
8.4 පිළිකුල් භාවනානේ න ෝනකෝත්ත්‍ර අර්ථය (පටිකූ සංඥා) (95 පිටුව)
8.5 අසුභය වැඩීනම් න ෝනකෝත්ත්‍ර අර්ථය (95 පිටුව)
8.6 මරණානුස්තසතිනේ න ෝනකෝත්ත්‍ර අර්ථය (96 පිටුව)
8.7 ආනාපානාසති භාවනානේ න ෝනකෝත්ත්‍ර අර්ථය (97 පිටුව)

9.0 විඥ්ඥානය (101 පිටුව)

9.1 "මන ධම්ම” ක්‍රියාත්මක නවන ැටි (105 පිටුව)
9.2 මන ධම්ම ෙැනටන අයුරු චිත්ත්‍ක්ෂන වලින් (107 පිටුව)
9.3 චක්ු විඥ්ඥ්ඥානය නයන් පසු මන ධම්ම ක්‍රියා නවන ැටි (109 පිටුව)

10.0 උදයවයය ඥානය (111 පිටුව)

11.0 දැනෙත්‍ යුතු නවනත් කරුණු

11.1 මාත්‍ෘකාපාලි (114 පිටුව)
11.2 ශ්‍රද්ධාව, ඥාන, ආ ාර, ප්‍රත්‍යනේක්ෂාව (116 පිටුව)
11.3 නකන ස්ත ප කරන ක්‍රම (119 පිටුව)
11.4 සබ්බාසව සූත්‍රනේ ආස්‍රව නැසීම ආකාර (119 පිටුව)
11.5 උනප්ක්ෂානේ අනිච්ච දකින ැටි (120 පිටුව)
11.6 විපල් ාස (121 පිටුව)

12.0 මරණය ා ුත්‍ීම (125 පිටුව)

13.0 අවසාන කත්‍ාව (127 පිටුව)

14.0 (4 නවනි ධයානය දක්වා යෑමට) නමනනහි ක යුතු කර්මස්තථාන වලින් කිහිපයක් (131 පිටුව)

Page 3 of 133
1.0 නිවන් දකින්මන් ම ොම ොමද?

නිවන් දකින්න කිය ා බන අ න්න ගි ාම පටිච්ච සමුප්පාදය කියනවා, සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය

කියනවා, ආර්යෂ්ඨාංගික මාර්ෙය කියනවා, පංචස්තකන්ධය කියනවා, පංච උපාධානස්තකන්ධය
කියනවා, උදය වැය කියනවා, අනිච්ච දුක්ඛ අනත්ත්‍ කියනවා, ආශ්වාදය ආදීනවය නිස්තසරණය
කියනවා..... ඔහ ාම වචන නොඩයි. ඒ බනට කියන නද් නිවන් මනේ නකාත්‍නට ද අදා නවන්හේ
කිය ා හිත්‍ාෙන්න බෑ. නම් වනේ ආකාර වැඩි නිසා අවුල් නොඩක් වනෙයි මුලින්ම නකනනකුට
හිනත්‍න්නන්. ඒ විත්‍රක් නනනවයි සම ර කියන බර වචන නිසා කියන්නන් නමානවද කිය ා
නත්නරන්නනත් නෑ.

නම් නස්තරම ලි ාෙන නකාත්‍නින්ද ධර්ම මාර්ගය ගැන පටන්ෙන්නන් කියන එක මටත් තිබුණ
ෙැටළුවක්. ඒ නිසා අවුරුද්දක් විත්‍ර එක දිෙට මම බණ අ ාඅ ා නම් අවුල් ජා නේ නකානක්
න ායාෙන අෙටම යනකම් ලි ාෙන ලි ාෙන යන විදි යි මාසයක් විත්‍ර එක දිෙට ටයිප් කර ා
ඔබට නම් කියවන්න ැනබන්නන්.

ඒ නිසා නම් පිටු 133 ම අෙටම යනකම් කියවන්න. එත්‍නකාට මු මැද අෙ නස්තරම ලින යි. ෙැඹුරු
බණ ට කියන වචන ව නත්රුම් නස්තරමත් නමත්‍න තියන නිසා නම් පිටු නස්තරම කිනයේවට පස්තනස්ත
කානේ බනක් ඇහුවත් නත්නරයි. නමාකද අවශය නස්තරම ටික නමත්‍න තියන නිසා.

මුලින් තියන පිටු 8ක විත්‍ර තියන කරුණු ව ඒවා අභිධර්මනේ න ෝ සූත්‍ර පිටකනේ තියා ත්‍ැන්
සඳ න් කර ා නෑ. ඒත් අෙට යන්න යන්න ත්‍රිපිටකනේ තියන ත්‍ැන් පවා සඳ න් කර ා තියනවා.

නම් අවුල් ජා ය ලි ාෙන්න එක සූත්‍රයක් අරෙන බෑ. සූත්‍ර එකින් එකට සම්බන්ධ කරෙන ෙ පෙන
යද්දී ත්‍මයි මාර්ෙය ලින න්නන්. එක සූත්‍රයක නකටිනයන් තිනයන්නන් මාත්‍ෘකාපාලිහයේ. ඒහක්
විස්තත්‍ර තිනයන්නන් ත්‍වත් සූත්‍රයක. ඒ සූත්‍රනේ තියන නද් ත්‍ව විස්තත්‍ර තිනයන්නන් අභිධර්මනේ. ඒකට
අවශය ත්‍ව නකාටසක් ආනේ තිනයන්නන් සූත්‍ර පිටකනේ . ඔන්න ඔය වනේ.

නම් න ෝකනේ ඕනෑම කාම වස්තතුවක් අපිට ැබුන ම ඒක ත්‍නියම ත්‍මයි ඕනෑම නකනනක් භුක්ති
විඳිනන්. මැණිකක් ම්බ වුනත් විකුණ ා න ානරන්ම නපාත්‍ට දාෙන්නවා. ත්‍මන්ට අයිති
කාන්ත්‍ාවක් වුනත් නවන නකනනක් අල් නවටවත් කැමති නෑ. කෑමක් වුනත් නෙදර අය එක්ක
විත්‍රයි නබදාෙන්නන්. ඒත් නම් ධර්මය නකනනක්ට ැබුනම ඒක ත්‍ව නකනනක්ට නදන්නමයි
හිනත්‍න්නන්. ඒක ත්‍මයි නම් ධර්මනේ තියන නවනස.

පටිච්චසමුප්පාදය කිේවම "අවිද්‍යා පච්චයා සංඛාරා" කිය ා චක්‍රය විත්‍රක් නනනවයි

පටිච්චසමුප්පාදය කියන්නන්. ත්‍වත් ආකාර 10-12කින් විත්‍ර පටිච්චසමුප්පාදය තියනවා. මූලික
කරුණු ව ඉඳන් චිත්ත්‍ ීථි දක්වා මු සිට සර ව ත්‍මයි නම් ලිය ා තියන පටුන ත්‍මයි ඔය කලිේ
තිබුහේ.

එන නම් පටන්ෙමු.

බුදුරජානන්ව න්නස්තනේ බණ කියන විදි ත්‍මයි "අනුපිළිමවල තොව" මුලින්ම කර ා, ඊට

පස්තනස්ත " සොමුක් න්ි මේශනොව" කරනවා

අනුපිළිනව කත්‍ා කියන්නන් දාන කත්‍ා, සී කත්‍ා, සේෙ කත්‍ා, කාමයන්නේ ආදීනව,
නකක්ඛම්මනේ ආනිසන්ස

දාන කත්‍ා, සී කත්‍ා වලින් නකනරන්නන් අ ෙන ඉන්න නකනානේ හිනත් අන ෝභ, අද්නේශ, අනමෝ
වැනඩන එකයි. (හ ෝභ, ද්හේෂ, හමෝ දුරු හෙන එකයි)

සේෙ කත්‍ා වලින් කරන්නන් සුෙතිය ෙැන කියන එකයි

Page 4 of 133
ඔය ටික අ ද්දී අ ෙන ඉන්න නකනානේ හිනත් අන ෝභයක්, අද්නේෂයක් න ෞකිකව පැන
නැනෙනවා, එත්‍නකාට සුෙති ෙැන ආසාවක් එනවා. ඒ කියන්නන් කාම න ෝක සැපය ෙැන ආසාවක්.
ඊට පස්තනස්ත කාමයන්නේ ආදීනවය කියනවා. කාමයන්නේ ආදීනවයට අ ද්දී එයාට කාමයන්නෙන්
මිනදන්න හිනත්‍නවා. කාමයන්නෙන් මිනදනවා කියන එකට ත්‍වත් නමක් ත්‍මයි නනක්ඛම්මය
කියන්නන්. ඊට පස්තනස්ත නනක්ඛම්මනේ ආනිසංස කියනවා.

ඔන්න ඔය විදි ට කාමයන්නේ මිදීම ෙැන කියද්දි අ ෙන ඉන්න නකනානේ හිත්‍ පංච නීවරණ වලින්
මිනදනවා. දැන් ඔන්න නනක්ඛම්මනේ ඉද්දී සාමුක්කන්සික නද්ශනාව කරනවා. සාමුක්කන්සික
නද්ශනාව කියන්නන් චතුරාර්ය සත්‍යය ඇසුරිේ කරන නද්ශනාව .

පංච නීවරණ වලින් නත්‍ාරයි කියන්නන් එයා ඒ නවනල් ඉන්නන් න ෞකික 1 නවනි දැ ැනක වනේ. ඒ
නද්ශනාව අ ෙන ඉද්දී එයාට කන් ඇන නවා. ඔන්න එක නමාන ාත්‍ක නමෝර ා තිබුන ම ට හිරු
එළිය වැනටනවා වනේ පංච නීවරණ වලින් නත්‍ාර "විනීවරන නමාන ාත්‍ක" එයාට නසෝත්‍ාපන්න
ඵ ය ැනබනවා. නසෝත්‍ාපන්න මාර්ෙ හිනත්‍න්-> නසෝත්‍ාපන්න ඵ හිත්‍ට යන නමාන ානත්
නිබ්බාන ධාතුව ස්තඵර්ශ කරන්න ැනබනවා.

ඔන්න ඔය විදි ටයි බුදුරජානන්ව න්නස්තනේ කා නේ බන අ ා නසෝවාන් වුනන්

සාමුස්තකන්සික නද්ශනානේදී කරන්න්නන් චතුරාර්‍ය සත්‍යය ෙැනයි. චතුරාර්‍ය සත්‍යය කිේවත්,

පටිච්චසමුප්පාදය කිේවත්, ආශ්වාද ආදීනවය නිස්තසරනය කිේවත්, උදය වැය කිේවත්, සමුදය
නිනරෝධය කිේවත්, අනිච්ච දුක්ඛ අනත්ත්‍ කිේවත් ැම පැත්ත්‍කින්ම කියන්නන් සසර ෙමන් යන
විදි යි, සසර ෙමන නවත්වන විදි යි ෙැනයි

එත්‍නකාට ඇයි ඔය වර්ෙ නොඩක් තිනයන්නන්? ඒක ත්‍මයි නම් ධර්මහේ තියන ආශ්චර්ය.

සුප්‍රබුද්ධ රජතුමානේ බෑනා කිේවත්, යනසෝදරාවනේ ස්තවාමියා කිේවත්, රාහු කුමාරයානේ පියා
කිේවත්,...... ඔය නමාන ආකාරයට විස්තත්‍ර කළත් එකම නකනනක් ෙැනයි ඔය කියන්නන්, අන්න ඒ
වනේ ත්‍මයි නිවනට යන මාර්ෙ ටිකයි ඔය ැම එකකම කියන්නන්. ඔය නමාන ක්‍රමනයන් ගියත්
යන්නන් එකම ත්‍ැනටයි.

මුහුනද් නකාත්‍නින් ඇඟිල් ෙ ා බැලුවත් ලුණු රසයි වනේ මුළු ත්‍රිපිටකය පුරාම නමාන සූත්‍රය
කිනයේවත් තිනයන්නන් ආශ්වාදය ආදීනවය නිස්තසරණයයි. එන මත් නැත්නම් අනිච්ච දුක්ඛ,
අනත්ත්‍යි, එන මත් නැත්නම් පටිච්චසමුප්පාදයයි.

ආශ්වාදය අපි දාෙන්නන් අනප් ඇස, කන, දිව, නාසය, ශරීරය, මනස කියන 6න්. ඒ නිසා ඔය නිවන්
මෙ විස්තත්‍ර කරන ක්‍රම වලින් එක ක්‍රමයක් ත්‍මයි ස ායත්‍න ක්‍රමය. අපි එත්‍නින් පටන්ෙමු

නම් ධර්මය නත්රුම් ෙන්න ඇස්ත නදකක්, කටක්, න යක්, දිවක්, කයක්, මනසක් නදවියන්ටත්
තිනයන්නම ඕනන්. ඔය ආයත්‍න 6යි, ඒවට නෙෝච්චර නවන නදවල් ෙැනයි බුදු ාමුදුරුනවෝ කිේනේ.

බුදු ාමුදුරුනවෝ සූවිසි ප්‍රත්‍ය කිය ා ප්‍රත්‍ය 24ක් නද්ශනා ක ා. "නේතු ප්‍රත්‍ය"ය කියන්නන් ඔය 24න්
එකයි. නේතු ප්‍රත්‍යනයන් ත්‍මයි සත්ත්වයා සසර නෙනියන්නන්

ැබැයි ඇසට රූපයක් ෙැටුනම ඒනක් නේතුව නැති වුනාම ඵ ය නැති නවනවා කියන එක නනනවයි
බුද්ධ නද්ශනාව. එන ම නම් නිවන් දකින්න ඒ නේතු නස්තරම නැති නවන්න ඕනන්. "අන්න ඒ නේතුවත්
ඇති නවන්නත් නේතුවයි" නැති කරන්න ඕනන්

ඒ නේතුව ඇති නවන්නත් නේතුව ත්‍මයි "න ෝභ, ද්නේෂ, නමෝ , අන ෝභ, අද්නේෂ, අනමෝ ". ඔය
නේතු 6න් ත්‍මයි සසර ෙමන යන්නන්. (හේතු තමයි ඔය 6)

Page 5 of 133
1.1 දුක්ඛ ආර්‍ය සතයය

දුක කියනවා, දුක්ඛ සත්‍යය කියනවා, දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යය කියනවා. ඔය තුහේ හෙනස මුලිේම
ඳුනගේන ඕහේ. ඒ නිසා දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යය කියන්නන් නමාකක්ද කිය ා බ මු,

නේදනාව කියන්නන් රිනදනවා කියන එක නනනවයි, දුක් නේදනා, සුඛ නේදනා, අධුක්ඛම අසුඛ
නේදනා කිය ා නේදනා වර්ෙ 3ක් තියනවා. අපි සැප දුක් උනප්ක්ෂා කියන්නනත් ඔය ටිකටමයි. ඔය
නේදනා ටික අපිට ැනබන්නන් අපි නපර සංසාරනේ කරපු නදයක් නිසයි. ඒ නිසා ඒවට විපාක නේදනා
කියනවා ඒ නේදනාවල් විඳින එනක් නකන ස්ත නෑ.

ඒත් ඔය කිේව නේදනා ටික මත්‍ අනප් තියන රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ යන්නෙන් අපි දනවා
• සංඛාර දුක්ඛ,
• විපරිනාම දුක්ඛ,
• දුක්ඛදුක්ඛ කිය ා ත්‍වත් දුක් 3ක්. ඒවට කියන්නන් "ආශ්වාද දුක්"

*** විපාක සැප නේදනාවක් දැනුනම "අනන් නෂෝක්" කිය ා අපි ඒකත් එක්ක රාෙනයන් බැඳි ා, ඒ
කියන්නන් ආශ්වාදනයන් අරන් "විපරිනාම දුක" දාෙන්නවා.

*** දුක් නේදනාවක් ආවම ඒකත් එක්ක ෙැටි ා "දුක්ඛදුක්ඛ" දාෙන්නවා. අපි ඒ දුක
දාෙන්නනත් ආශ්වාදනයන්. නමාකද අපිට නකනනක් නෙදරට ඇවිත් ෙැහුනවාත් අපිත් ආපහු
පන්නෙන ගිහින් රි ෙ නවා. එන ම ැහුවම අපිට සතුටුයි. එන ම ආපහු ෙ ා අපි
බන්නනත් ආශ්වාදයක්. අපි ආපහු ෙ න්න කලින් ඌ දිේවා නම් අපිට න න අවුල්. පහුවදා
නවනකම ඉන්නන් හිනත් අමාරුනවන්. න ට නමත්‍නින් යන්න වනරන්නකෝ නදන්නම් කිය ා ඉන්නන්.

*** ඒ වනේම උනප්ක්ෂා නේදනාවත් එක්ක අවිදයානවන් බැඳි ා "සංඛාර දුක්ඛ" දාෙන්නවා.
නේදනා අර්ථනයන් සැපයි, දුකයි කියන ඔය නස්තරටම ප්‍රඥා අර්ථනයන් දුකක් කිය යි දකින්නන්.
"දුක්ඛ ආර්ය සත්‍යය" කිේනේ ඔන්න ඕකටයි. ආශ්වාදය දුකයි කිය ා ඔන්න ඔය විදි ට කියන්නන්
නේදනා අර්ථනයන් නනනවයි ප්‍රඥා අර්ථනයන්.

ඒ කියන්නන් අපි ආශ්වාදය කිය ා බන්නන් අපිට විපාකනයන් ැනබන "සැප දුක් උප්නක්ෂා" මත්‍
"රාෙ ද්නේෂ නමෝ " වලින් නොඩ නෙන එකක්. බුදු ද නම් උෙන්වන්නන් ඔන්න ඔය කිේව
ආශ්වාදනයන් මිනදන්නයි. ඔන්න ඔය ආශ්වාදනයන් මිදුන නකනා ර ත්.

ඒ කියන්නන් නිවන් දකින්න නම්

"සැප නේදනාවක් එක්ක දාෙන්න රාෙය" අයින් කරන්න ඕනන්
"දුක් නේදනාවක් එක්ක දාෙන්න ද්නේෂය" අයින් කරන්න ඕනන්
"උනප්ක්ෂා නේදනාවක් එක්ක අවිදයානවන් බැනඳන එක" අයින් කරන්න ඕනන්

(නකාන ාමද රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ නැති කරන්නන් කිය ා පසුවට විස්තත්‍ර කරනවා. ඕක එක පාර
කරන්න බෑ. එන ම කරපු නකනා ර ත්‍න්ව න්නස්ත නමක්.)

විපාක සැප/දුක් නැති කරන්න බෑ. ර ත්‍න්ව න්නස්තටත් "විපාක දුක්" තියනවා. කවුරු රි
ෙැහුනවාත් ර ත්‍න්ව න්නස්තටත් රිනදනවා. ඒ වනේම ර ත්‍න්ව න්නස්තත් "විපාක සැප" නේදනා
විඳිනවා.

පංචස්තකන්ධනේ විපාක දුක ට කියනවා "දුක්ඛ සත්‍යය" කිය ා

පංච උපාධානස්තකන්ධනේ නම් අලුනත්‍න් දාෙන්න දුක් 3 ට කියනවා "දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යය" කිය ා

පංච උපාධානස්තකන්ධනේ නම් දුක් 3 ැනදන්නන් මනනෝ මූලිකව. ඒකයි ප්‍රඥා අර්ථනයන් කියන්නන්

Page 6 of 133
1) "ඛන්ධ" සූත්‍රයට අනුව දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යය කියන්නන් "පංච උපාධානස්තක්නධය"
රූපඋපාධානස්තකන්ධය, නේදනාඋපාධානස්තකන්ධය, සංඥාඋපාධානස්තකන්ධය, සංඛාර
උපාධානස්තකන්ධය, විඥ්ඥාන උපාධානස්තකන්ධය

2) "ආයත්‍න" සූත්‍රයට අනුව දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යය කියන්නන් "අධයාත්මික ෂඩායත්‍නය"

චක්ඛායත්‍නය, නසෝත්‍ායත්‍නය, ඝානායත්‍නය, ජිවයායත්‍නය, කායායත්‍නය, මනායත්‍නය

3) ධම්මචක්කප්පවත්ත්‍න සූත්‍රය, ම ා සතිපට්ඨඨාන සූත්‍රය, සච්චවිභඞ්ෙ සූත්‍රය ට අනුව

“ජාතිපි දුක්ඛා, ජරාපි දුක්ඛා, මරණම්පි දුක්ඛං, නසාකපරිනදවදුක්ඛනදාමනස්තසුපායාසාපි දුක්ඛා,
යම්පිච්ඡං න භති ත්‍ම්පි දුක්ඛං; සංඛිත්නත්‍න පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා දුක්ඛා.”

ඔය අන්තිමට කියපු ඉපදීම, මරණය නකාන ාමද දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යයක් නවන්නන් කිය ා 10 පිටුනේ
විස්තත්‍ර කර ා තියනවා

1.2 දුක්ඛ සතයය

අතීත්‍නේ, වර්ත්‍මානනේ, අනාෙත්‍නේ කියන නම් තුන්කා නේම ඉන්න අය දුනකන් මිදුනා නම් ඒ
මිදුනන් නකාන ාමද කිය ා බුදු ාමුදුරුනවෝ කිේවා. ඒ කිේනේ, “නම් න ෝනක් ප්‍රිය ස්තවභාවයක්, මධුර
ස්තවභාවයක් තියනවා නම් (ඒ කියන්නන් ආශ්වාදයක් තියනවා නම්) ඒ ආශ්වාදය අනිච්ච, දුක්ඛ,
අනත්ත්‍, නරෝෙ, භය විදි ට දකින්න, එන ම දැකපු නකනා දුකින් මිනදනවා” කිය යි කිේනේ.

එත්‍නකාට ත්‍ෘෂ්ණාව නැති නවනවා. ත්‍ෘෂ්ණාව නැති වුනාම දුනකන් මිනදනවා. ඔය කිසිම
ආශ්වාදයක් ඔනබ් කැමැත්ත්‍ ඉෂ්ඨ කරන්නන් නෑ. ඒකට කියනවා අනිච්ච කිය ා.

ඔබ කිසියම් වස්තතුවක් නකනරහි ත්‍ෘෂ්ණාවකින්, ඒ කියන්නන් ආශ්වාදයක් විඳිමින් ඉන්නවා

කියමුනකෝ, දුක කියන එක ඒ ආශ්වාදනයන් වැහි ා තිනයන්නන්. ඔබට දුක කවදාවත් නපනනන්නන්
නෑ.

කවදා අරි ඒ ආශ්වාදය නැති වුන දවසට ඔබ කියයි ඒනකන් ැබුන දුක් කන්දරාව. උදා රණයක්
විදි ට ඔබට දරුනවක් ඉන්නවා නම් ඔබ ඒ දරුවනේ ආශ්වාදනයන් මත් නව ා ඉන්නන්. ඒ දරුවා
නවනුනවන් ඔබ නකාච්චර දුක් වින්දත් ඒ ැම දුකක්ම ඔබට ආශ්වාදයක්. කවදා රි ඒ දරුවා
මැරුනනාත්?? (න ෝ දරුවා මැනරන්නනත් නැතුව කවුරු රි ඔබට නකෝල් කර ා කිේනවාත් දරුවා
මැරුණා කිය ා). අන්න ඒ නවනල් ඔබට දුක එනවා. ඔබ විඳපු ආශ්වාදය නැති වුන නිසා. ඒ නවනල්
වනට්ඨ පිනට්ඨ ඉන්න අයට ඔබ අඬ අඬ නම් දුක් ලිස්තට්ඨ එකම කියයි

# මම නකාච්චර දුක් වින්දද නම් ළමයා න ාකු ම ත් කරන්න

# මම නනාකා නනාබී නම් දරුවට ඉෙැන්නුනේ
# මම දවසම මැරි ා නම් ළමයට කන්ඩ අඳින්න දුන්නන්... ඔය වනේ

දරුවා මැනරනකම් ඔබට ඒ ැම නදයක්ම දුකක් විදි ට දැනුනන් නෑ. ළමයා නපාඩි කානල් කැත්‍
කළාමත් ආසානවන් නස්තදුනේ. ඒ ඔබ ළමයා නකනරහි තිබුණු ත්‍ෘෂ්ණාව නිසා. ත්‍වත් විදි කින්
කිේනවාත් ළමයානේ ආශ්වාදනයන් ඔය දුක් නස්තරම වැහි ා තිබුනන්. ඔන්න ළමයා මැරුන දාට ඔබට
දුක නත්රුණා. ඒකට කියනවා "දුක්ඛ සත්‍යය" කිය ා. ඒ කියේහේ අපි එදිනද්‍ා ජීවිතහේ යම් යම්
ආශ්ොද්‍ විඳිේන දුකක් විඳිනො. ඒත් ආශ්ොද්‍ය නිසා ඒො අපිට දුකක් විදි ට ද්‍ැහනේහේ නෑ. ඒක
දුකක් කිය ා හත්රුම් ගේන එක තමයි දුක්ඛ සතයය

1.3 දු

එත්‍නකාට දුක කියන්නන් නමාකක්ද? දුක ැනදන්නන් නකාන ාමද කිය ා අනච කස්තසප සූත්‍රනේ
න ාඳට පැ ැදිලි නවනවා

Page 7 of 133
"භවත් නෙෞත්‍මනයනි, කිම, දුක ත්‍මා විසින් කරන ද්නද් ද? කාශයපය, එනස්ත නනා කියව.
භවත් නෙෞත්‍මනයනි, කිම, දුක අනුන් විසින් කරන ද්දක්ද? කාශයපය, එනස්ත නනාකියව.
භවත් නෙෞත්‍මනයනි, කිම, දුක ත්‍මා විසිනුත් අනුන් විසිනුත් කරන ද්දක් ද? කාශයපය, එනස්ත
නනාකියව.
භවත් නෙෞත්‍මනයනි, කිම, දුක ත්‍මා විසිනුත් අනුන් විසිනුත් නනාකරන ද්නද්, ඉනබ් ටෙත්ත්‍ක්
(අධිච්චසමුප්පන්න ) ද? කාශයපය, එනස්ත නනාකියව.
භවත් නෙෞත්‍මනයනි, කිම, දුක නැත්නත් ද? කාශයපය, දුක ඇත්නත් ම ය.
එනස්ත නම් භවත් නෙෞත්‍ම නත්‍නම් දුක නනාදනී ද? නනාදකී ද? කාශයපය, මම දුක නනාදන්නන්
නනානවමි. නනාදක්නන් නනානවමි. කාශයපය, මම දුක දනිමි. මම දුක දකිමි.
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, නිදාන වර්ෙය, අභිසමය සංයුක්ත්‍ය, අනච කස්තසප සූත්‍රය, 33 පිටුව )

දුක මම ැදුවා කිේනවාත් ඒකට කියනවා "ශාශ්වත්‍ දෘෂ්ිය" කිය ා. එත්‍නකාට දුක නැති වුනාට
පස්තනස්ත මම ඉන්නවා කිය ා දෘෂ්ියක් ෙන්නවා
"මම ඉපදුන නිසා ත්‍මයි නම් දුක ආනේ. ඒ නිසා මම මැනරන්න ඕනන්" කිය ා සම රු හිත්‍නවා. ඒක
එක මිත්‍යා දෘෂ්ියක්

දුක අනනනකක් ැදුවා කිේනවාත් ඒකට කියනවා "උච්නච්ද දෘෂ්ිය" කිය ා. එත්‍නකාට දුක පිට
නකනනක් දුන්නා කිය ා හිතුනවාත් දුක නැති කරන්න පිට උන් නස්තරම නැති කරන්න ඕනන් කිය ා
දෘෂ්ියක් ෙන්නවා. ඒ කියන්නන් "නම් මිනි ා කසාද බැන්ද දා ඉඳන් ත්‍මයි මම දුක් විඳින්නන්, එන ම
නැත්නම් අල්ල් පු නෙදරට මූ ආවා දා ඉඳන් ත්‍මයි අපිට දුක් කරදර ආනේ, නම් ආණ්ඩුව ආව දා ඉඳන්
ත්‍මයි අපිට දුක" වනේ සිතුවිලි අනප් තියනවා. ඒ කියන්නන් බාහිරින් ත්‍මා දුක අපිට ආනේ කිය ා
අපි හිත්‍නවා. ඒක ත්‍වත් මිත්‍යා දෘෂ්ියක්

"ඉස්තසර ඔයත් මමත් නවන නවනම න ාඳට හිටියා අපි නදන්නා එකතු නව ා කසාද බැන්ද දා ඉඳන්
ත්‍මයි දුක ආනේ". ඒ කියන්නන් ත්‍මනුත් නවනත් අයත් නදනොනොල් ම නිසයි දුක ආනේ කිය ා
හිත්‍ාෙන ඉන්නව. ඒකත් මිත්‍යා දෘෂ්ියක්

ඉනබ් ටෙන්නවට කියන්නන් අධිච්ච්සමුප්පන්න. දුක ඉනබ් ටෙන්නවා කිය ා හිත්‍ාෙන ඉන්නවා
කියන එකත් මිත්‍යා දෘෂ්ියක්. නමාකද ඉනබ් ටෙන්නවා නම් ඉනබ්ම නැති නවනකම් ඉන්න ඕනන්

දුක නැද්ද අ පුව ම "දුක තියනවා" කිය ත් කියනවා. ඊට පස්තනස්ත කියනවා "භාෙයවතුන්ව න්ස
මට දුක නද්ශනා කරන නස්තක්වා!" කිේවට පස්තනස්ත කියනවා

"අවිදයා ප්‍රත්‍යනයන් සංස්තකාර නවයි, සංස්තකාර ප්‍රත්‍යනයන් විඥ්ඥානයනවයි...නමනස්ත හුදු දුක් රැනස්ත
ටෙැන්ම නේ. අවිදයාවනේ ම අනවනශ්ෂ විරාෙ නම් වූ නිනරෝධනයන් සංඛාරනිනරෝධය නේ. සංඛාර
නිනරෝධනයන් විඥ්ඥාන නිනරෝධය නේ..... නමස්ත ඒ නම් හුදු දුක් රැනස්ත නිනරෝධය නේ
(සම්මා පටිපදා සූත්‍රනේ වචන ටිකම ආනයත් අනච් කස්තසම සූත්‍රනයත් කියනවා)

ඔය කියන්නන් නමාකක්ද? පටිච්චසමුප්පාදයමයි. ඔන්න ඔන ාම පටිච්චසමුප්පාදව ත්‍මයි අපි දුක

දාෙන්නන්.

අවිදයානවන් සංඛාර කරෙත්ත්‍ම එකට කියනවා ආශ්වාද කිය ා. රාෙනයන් නම් සංඛාර කනල්
රාෙනයන් දාෙන්න දුක. ඒ කියන්නන් "විපරිනාම දුක්ක" (සැප නේදනාවට ආශ්වාදනයන්
බැනඳනවා. ඒ ආශ්වාදයට කියන නමක් ත්‍මයි විපරිනාම දුක්ඛ)

ද්නේශනයන්නම් සංඛාර කනල්, "දුක්ඛ දුක්ඛ" (දුක් නේදනාවට ආශ්වාදනයන් බැනඳනවා. ඒ

ආශ්වාදයට කියන නමක් ත්‍මයි දුක්ඛදුක්ඛ). නමෝ නයන් නම් කනල් "සංඛාරදුක්ක".

ඔන්න ඔය විදි ට පටිච්චසමුප්පන්නවයි දුක දාෙන්නන්. අවිදයාව නිනරෝධ ක ාට පස්තනස්ත ඒ දුක

නැති නවනවා.

Page 8 of 133
1.4 විපො සැප, දුක් මේදනො

පෘත්‍ජනයයි, ආර්යයායි නදන්නම දුක් නේදනා, සුඛ නේදනා, නනාදුක්නනාසුව නේදනා (අධුක්ඛම
අසුඛ නේදනා) කියන නේදනා 3ම විඳිනවා

ැබැයි පෘත්‍ජනයා කායික දුක්, මානසික දුක් කිය ා දුක් 2ක් විඳිනවා, ඒ කියන්නන් කවුරු රි
ෙැහුනවාත් කයත් රිදි ා හිත්‍ත් රිනදනවා. ඒත් ආර්යයා එක දුකයි විඳින්නන්. ඒ කායික දුක විත්‍රයි

නේදනා නස්තරම දුක් නේදනා නනනවයි. විපාක සැප, දුක්, උනප්ක්ෂා වලින් නනනවයි මිනදන්න කිේනේ.
ඒ නේදනාවන්නෙන් දාෙන්න ආශ්වාද වලිනුයි බුද්ධ සාසනනේ මිනදන්න කියන්නන්.

බුදුරජානන්ව න්නස්තනේ කා නේ එක් ස්තවාමින්ව න්නස්ත නමක් සැපත් දුකයි, දුකත් දුකයි,
උනප්ක්ෂාත් දුකයි කිය ා කිේවට පස්තනස්ත එන ම කියන්නන් බා වූ, අවයක්ත්‍ වූ, අනය තීර්ථකනයා
කිය ා බැන ා තියනවා ප ත්‍ තියන ම ාකම්ම විභංෙ සූත්‍රනේ. විපාක සැප නේදනා අයින් කරන්න
කිය ා බුදු ද නම් නෑ

"නමනස්ත වදාළ කල්හි ආයුෂ්මත් උදායී නත්‍රණුනවෝ භාෙයවතුන් ව න්නස්තට නත්‍ සැ කළ :

ව න්ස, ඉදින් ආයුෂ්මත් සමිද්ධි නත්‍රණුවන් විසින් යම් කිසි නේදනාවක් ඇද්ද එය ‘දුක’ යි යන නම්
සඳ ා කියන ද ද?

ඉක්ිති භාෙයවතුන් ව න්නස්ත ආයුෂ්මත් ආනන්ද නත්‍රණුවන් ඇමූනස්තක. ‘ආනන්දය, නත්‍පි නම්
උදායී නමාඝපුරුෂයානේ ප්‍රඥා-උන්මාර්ෙය බ ව. ආනන්දය මම් නම් උදායී නමාඝපුරුෂ නමවිට මැ
හිස නෙනුනේ නුනුවණින් හිස නො’ යයි දතිමි. ආනන්දය, නපාත්‍ලිපුත්‍ර පරිව්‍රාජකයා විසින්
ආදිනයහි ම ත්‍රිවිධ නේදනාව පුළුවුස්තනා ද. ආනන්දය, ඉදින් නම් සමිද්ධි නමාඝපුරුෂ නමනස්ත
පුළුවුස්තනා දුනේ නපාත්‍ලිපුත්‍ර පරිව්‍රාජකයා ට නමනස්ත ප්‍රකාශ නකනේ නම් ‘ඇවැත්‍, නපාත්‍ලිපුත්‍රය,
කයින් වචසින් මනසින් දැන දැන සුඛනේදනීය කර්මය නකාට නේ සුව විඳී. ඇවත්‍ නපාත්‍ලිපුත්‍රය,
කයින් වචසින් මනසින් දැන දැන දුුඃඛනේදනීය කර්මය නකාට නේ දුක් විඳී. ඇවත්‍ නපාත්‍ලිපුත්‍රය,
කයින් වචසින් මනසින් දැන දැන අදුුඃඛමසුඛනේදනිය කර්මය නකාට නේ උනපක්ෂා නේදනාව විඳී’
යයි. ආනන්දය, නමනස්ත විසඳන සමිද්ධි නමාඝපුරුෂ නපාත්‍ලිපුත්‍ර පරිව්‍රාජකයාට නමානනාවට ප්‍රකාශ
කරන්නන් යැ. ත්‍වද ආනන්දය, බා වූ අවයක්ත්‍ වූ අනය තීර්ථක පරිව්‍රාජකනයෝ කවරහු ද? "
(මජ්ිම නිකාය, උපරි පණ්ඩණාසය, විභංෙ වර්ෙය, ම ාකම්ම විභංෙ සූත්‍රය)

1.5 දු ක් මෙනත් මදන්මන් ප්‍රිය වස්තූන් පමණි

අපිට දුකක් නෙනත් නදන්නන් ප්‍රිය වස්තතු විත්‍රයි. ඒ අපි එේවට ජන්දරාෙයක් තියන නිසයි. අපිට
ජන්දරාෙයක් නැති කිසි නදයක් විපරිනාමය වුනාට අපිට දුකක් නෑ. අල් පු නෙදර නකනා අපිත්
එක්ක ත්‍රන න් නම් ඉන්නන් එයා මැරුනත් අපිට දුකක් නෑ

1) දුුඃඛායයසත්‍යය ෙැන ධම්මචක්කප්පවත්ත්‍න සූත්‍රනේ තිනයන්නන් නමන මයි

"ම නණනි, නම් වූකලි දුුඃඛායයසත්‍ය යයි: “ඉපදීමත් දුක් ය. ජරාවත් දුක් ය. වයාධියත් දුක් ය.
මරණයත් දුක් ය. අප්‍රියයන් ා එක්ීමත් දුක් ය. ප්‍රියයන්නෙන් නවන්ීමත් දුක් ය. කැමැති දෑ නනා
ැබීමත් දුක් ය. සැනකවින් පඤ්චච උපාදානස්තකන්‍ධනයෝ දුක් ” යි. ම නණනි, නම් වූකලි
දුුඃඛසමුදයායයසත්‍ය යි:
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, ම ා වර්ෙය, සච්ච සංයුක්ත්‍ය, ධම්මචක්කප්පවත්ත්‍න සූත්‍රය)

පාලි:
ජාතිපි දුක්ඛා, ජරාපි දුක්ඛා, බයාධිපි දුක්නඛා, මරණම්පි දුක්ඛං, අප්පිනයහි සම්පනයානො දුක්නඛා,
පිනයහි විප්පනයානො දුක්නඛා, යම්පිච්ඡං න භති ත්‍ම්පි දුක්ඛං - සංඛිත්නත්‍න
පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා දුක්ඛා

Page 9 of 133
2) දුුඃඛායයසත්‍යය ෙැන සච්චවිභඞ්ෙ සූත්‍රනේ තිනයන්නන් නමන මයි

“ඇවැත්නි, දුුඃඛායයසත්‍යය කවනර යැ: ජාතිය ද දුක් යැ, ජරාව ද දුකැ, මරණ ද දුකැ,
නශාකපරිනදවදුුඃඛනදෞර්‍මනසය - උපායාසනයෝ ද දුක් . රිසි යමක් නනා බා නම් ඒ ද දුකයැ,
සැනකවින් පඤ්චනචාපාදනස්තකන්ධනයෝ දුක් .”
(මජ්ිම නිකාය, උපරි පන්නාසකය, විභඞ්ෙ වර්ෙය, සච්චවිභඞ්ෙ සූත්‍රය)

පාලි:
ජාතිපි දුක්ඛා, ජරාපි දුක්ඛා, මරණම්පි දුක්ඛං, නසාකපරිනදවදුක්ඛනදාමනස්තසුපායාසාපි දුක්ඛා,
යම්පිච්ඡං න භති ත්‍ම්පි දුක්ඛං; සංඛිත්නත්‍න පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා දුක්ඛා.

3) දුුඃඛායයසත්‍යය ෙැන ම ාසතිපට්ඨඨාන සූත්‍රනේ තිනයන්නන් නමන මයි

"ම නණනි, දුුඃඛායයසත්‍යය කවනර් ද යත්: ඉපැද්ම ද දුක් යැ, ජරාව ද දුක් යැ, මරණය ද දුක් යැ,
නශෝකය ද වැ ැප්ම ද කායික පීඩා ද මානසික පීඩා ද දැඩි ආයාස ද දුක් යැ. යමක් කැමැති වන්නන්
එය නනා බන්නන් ද, ඒ ද දුක් යැ. සැනකවින් උපාදාන ස්තකන්ධ පස ම දුක් යැ."
(දීඝ නිකාය, ම ා වර්ෙය, ම ාසතිපට්ඨඨාන සූත්‍රය, 483 පිටුව)

පාලි:
ජාතිපි දුක්ඛා, ජරාපි දුක්ඛා, මරණම්පි දුක්ඛං, නසාකපරිනදවදුක්ඛනදාමනස්තසුපායාසාපි දුක්ඛා,
අප්පිනයහි සම්පනයානොපි දුක්නඛා, පිනයහි විප්පනයානොපි දුක්නඛා (අප්පිනයහි...නප....
විප්පනයානො දුක්නඛාතිපානඨා නචව ත්‍ංනිද්නදනසා ච කත්ථචි න දිස්තසති, අට්ඨඨකථායංපි
ත්‍ංසංවණ්ඩණනා නත්ථි), යම්පිච්ඡං න භති ත්‍ම්පි දුක්ඛං, සඞ්ඛිත්නත්‍න පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා
(පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධාපි (ක.)) දුක්ඛා

ඔය 3 ම එකයි

ඔය තුනන්ම ඉපදීම දුකයි, මරණය දුකයි,.....වනේ ඔත්‍න දුක් 8ක් තියනවා වනෙයි නප්න්නන්. ඉපදීම,
මරණය...වනේ ඒවනෙන් දුකක් එන්නන් නකාන ාමද?

ැම මරණයම දුකක් නෑ, ැම ජාතියම දුකක් නෑ. අපිට දුකක් එන්නන් ඒවට අපි බැඳි ා ඉන්නවා
නම් විත්‍රයි. අන්න ඒ නිසයි ඔය දුක් නස්තරම "යම්පිච්ඡං න භති ත්‍ම්පි දුක්ඛං" යටත්‍ට දා ා ම ා
සතිපට්ඨඨාන සූත්‍රනේ විස්තත්‍ර කරන්නන්. ඒ කියන්නන් ඔය දුක් නස්තරම එන්නන් අනප් කැමැත්ත්‍ට නැති
නිසයි. කැමැති නද් නනා ැනබන්නන් නම් දුකයි කියන එක යටත්‍ට ඔය දා යි නම් වනේ සතිපට්ඨඨාන
සූත්‍රනේ තිනයන්නන්.

>>> "ම නණනි, මැනරන සුලු සත්වයනට ‘අපි මැනරන සුල්න ෝ නනා වන්නනමෝ නම්, අප කරා මරණය
නනා එන්නන් නම් ඉත්‍ා නයන කැ’ යි නමනස්ත ආශානවක් උපදී. එනත්‍කුදු වුවත් නමය ආශානයන්
ැියැ ැක්නකක් නනා නේ. නමය ද ‘යමක් කැමැත්නත් නනා බන්නන් නම් ඒ ද දුකැ’ යි යන්න යැ"

>>> "ම නණනි, නශෝකය පිනයවි නකාට ඇති සත්වයනට ‘අපි නසාවින සුලු නනා වන්නනමෝ නම්, අප
කරා නශෝකය නනා එන්නන් නම් ඉත්‍ා නයන කැ’ යි නමනස්ත ආශානවක් උපදී. එනත්‍කුදු වුවත් නමය
ආශානයන් ැියැ ැක්නකක් නනා නේ. නමය ද ‘යමක් කැමැත්නත් නනා බන්නන් නම් ඒ ද දුක් යැ’
යන්න යැ."

ඒ විත්‍රක් නනනවයි, දුුඃඛායයසතයය ගැන පාලි ෙලිේ ඉ ත තිබුණු ඒො අරේ බැලුෙම පාලි ව "පි"
කියන එක සිං පරිවර්ත්‍නනේ අත්‍ ැර ා දා ා තිනයන්නන්

ජාති "පි" දුක්ඛා, ජරා "පි" දුක්ඛා, බයාධි "පි" දුක්නඛා, මරණම් "පි" දුක්ඛං, අප්පිනයහි සම්පනයානො
දුක්නඛා ("පි" නැත්‍), පිනයහි විප්පනයානො දුක්නඛා ("පි" නැත්‍ )

Page 10 of 133
ජාති"පි" දුක්ඛා කියන්නන් "ප්‍රිය" ජාති වලින් දුකක් එනවා කිය යි.
ප්‍රියජාති වලින් දුකක් එන්නන් ඒවට රාෙනයන් පටිච්ච නව ා (බැඳි ා ) ආශ්වාදයක් දාෙත්ත්‍මයි

ජරා "පි" දුක්ඛා, බයාධි "පි" දුක්නඛා, මරණම් "පි" දුක්ඛං ත් එ වනේම ත්‍මයි

ඒත් "අප්පිනයහි සම්පනයානො දුක්නඛා" වල "පි" නෑ. ඒ නමාකද?

නකාන ාමත් අප්‍රිය කිය ා තියනෙහේ. ඒකයි.....

"පිනයහි විප්පනයානො දුක්නඛා" ව ත් "පි" නෑ... නමාකද ප්‍රිය නද්වල් ෙැනයි නකාන ාමත් කියන්නන්

දුක නෙනත් නදන්නන් ප්‍රිය වස්තූයි. නමාකද අපි ආශ්වාදයක් දාෙන ඉන්නන් ඒවනෙන් නිසා

නම් න ෝනක් "ප්‍රිය රූප" කිය ා ජාතියක් නෑ. රූප ව තිනයන්නන් උනප්ක්ෂා යි. අපි රාෙනයන් ත්‍මයි
ඒවා ප්‍රිය කරෙන්නන්. කාමච්චදනයන් ත්‍මයි ප්‍රිය වස්තතු ැනදන්නන්.

දුක්ඛ ආර්යසත්‍යය කියේහේ ඕකයි

පංචකාම උපධියට නේතු වන සියල් ජාති ධර්මයි. ජාති කියන්නන් ඒවටයි. ජාති ධර්ම ව ට
ත්‍රිපිටකනේ උදා රණ තිනයන්නන් පුත්‍රනයෝ, එලු බැටලුනවෝ, රත්‍රන්, මුතු මැණික්...වනේ නද්වල්. අද
කානල් නම් නමාබයිල් න ෝන්, වයි යි...වනේ. ජාති ධර්ම ෙ ට කාමච්ජේද්‍හයේ බැඳුනම ඒො ප්‍රිය
ජාතියක් හෙනො ජාති කියේහේ භෙ කියන එක හනහෙයි.

ක විවාද සූත්‍රය සූත්‍නර් බ මු,

"න ෝකනයහි ප්‍රියවස්තූහු කාමච්ඡන්දය නිදාන නකාට ඇත්‍. යම් ක්ෂත්‍රියාදි නකනනක් න ෝ න ෝභය
නේතු නකාට න ාේහි ැසිනරත් නම් ඔවුන්නේ ඒ න ෝභයත් කාමච්ඡන්‍දය නිදාන නකාට ඇත්‍,
ආශාවත් ආශාසෘමෘධියත් නම් කාමච්ඡන්‍දයම නිදාන නකාට ඇත්‍. යම් ධර්ම නකනනක් මිනිසාට
පරන ාේහි හිත්‍ පිණිස නවත් නම් උහු ද කාමච්ඡන්‍දය නිදාන නකාට ඇති."
(ුද්දක නිකාය, සුත්ත්‍ නිපාත්‍ය, අට්ඨඨක වර්ෙය, ක විවාද සූත්‍රය)

ප්‍රිය වස්තතු ටෙන්නන් කාමච්ජන්දය නිසයි

1.6 දුක්ඛදුක්ඛ, විපරිණොමදුක්ඛ, සඞ්ඛොරදුක්ඛ ඇතිවන අයුරු

"ම නණනි, නම් දුක්ඛත්‍ා (දුක්බැේ) තුනනකි. කවර තුනනක යත්: දුක්ඛදුක්ඛත්‍ා සඞ්ඛාරදුක්ඛත්‍ා
විපරිණාමදුක්ඛත්‍ා යි. ම නණනි, නම් දුක්ඛත්‍ා තුන යි. ම නණනි, නම් ත්‍රිවිධ දුුඃඛත්‍ාවන්නේ නවනසස්ත
දැනුම පිණිස … පිරිසිඳ දැනුම පිණිස ... නෙීම පිණිස ... පැහීම පිණිස අරීඅටඟිමෙ වැඩිය යුතු යි.
කවර අරීඅටඟිමනෙක යත්: ම නණනි, නමහි ම ණ නත්‍නම් විනේකනිස්තසිත්‍ විරාෙනිස්තසිත්‍
නිනරාධනිස්තසිත්‍ නවාස්තසේෙපරිණාමි වූ සම්මාදිට්ඨිය වඩයි ... සම්මා සමාධිය වඩයි. ම නණනි, නම්
ත්‍රිවිධ දුුඃඛත්‍ාවන්නේ නවනසස්ත දැනුම පිණිස ... පිරිසිඳ දැනීම පිණිස ... නෙීම පිණිස ... පැහීම පිණිස
නම් අරීඅටඟිමෙ වැඩිය යුත්නත් යි."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය 5-1, දුක්ඛත්‍ා සූත්‍රය )

සම්මා සමාධිය දක්වා නම් දුක් තුන තියනවා. කය මූලිකව ැනදන දුක් නනනවයි මනනෝ මූලිකව නම්
දුක් 3 ැනදන්නන්. සම්මා සමාධිනේදී "විශ්කම්භන න ස" නම්වා ප්‍ර ානය නවනවා. ර ත් ඵ නේදී
ත්‍මයි නැති නවන්නන්. නම් දුක්ඛත්‍ා 3 ඉවර වුනාම නකනනක් ර ත් නවනවා.
(ර ත් වුනාම නම් දුක් 3 ඉවර නවනවා නනනවයි )

නපර කුස විපාකයක් නිසා ැනබන සැප නේදනාවක් එක්ක රාෙනයන් බැඳි ා විපරිණොමදුක්ඛ
ඇතිනවන්නන් නමන මයි

Page 11 of 133
"එහි න ෝභඅකුස මූ ය නකායින් උපන්නන් ද යත් : ආ ම්බනය ත්‍රිවිධ යැ : මනාපික යැ අමනාපික
යැ උනප්ක්ෂාස්තථානීය දැයි. එහි මනාපික ආ ම්බනනයන් න ෝභ අකුශ මූ ය උපදී, නමනස්ත මනාපික
වූ ආ ම්බනනයන් සුඛනේදනීය ස්තපර්ශය නවයි, සුඛනේදනීය ප ස නිසා සුඛනේදනාව උපදී,
සුඛනේදනාව නිසා නසාමනස්තසූපවිචාරය උපදී. නසාමනස්තසූපවිචාරය නිසා රාෙය උපදී. රාෙය නිසා
කාමවිත්‍ර්කය උපදී. කාම විත්‍ර්කය නිසා රාෙජපරිදා ය උපදී. රාෙජපරිදා ය නිසා උත්පාද
සංඛත්‍ ක්ෂණය උපදී. උත්පාදසංඛත්‍ ක්ෂණය නිසා විපරිණාමදුක්ඛත්‍ාව උපදී.”
(ුද්දක නිකාය, නපටනකාපනදනස, 318 පිටුව)

ඔය කිේනේ නමාකක්ද?

ඇ ැට රූපයක් ෙට්ඨටනය වුනාම චක්කු විඥ්ඥානය ඇති නව ා මන ධම්ම ක්‍රියාමත්‍ක නවද්දී, ඒ

මනට නපර කුස විපාක ධම්මයක් ෙට්ඨඨනය වුනාට පස්තනස්ත සැප විපාකයක් එනවා.

උදා රණයක් විදි ට පන්තිනේ ඉන්න ළමයින්නෙන් එක ෙැ ැණු ළමනයක් ම ඕනන් කිය ා
හිනත්‍න්නන් ඔය උඩින් කිේව ටික වුනාමයි. ඒ රූපනයන් විත්‍රක් සැප නදනවා වනේ දැනනන්නන්.
එත්‍නකාට අපි හිත්‍නවා නම් රූපනයන් ත්‍මයි මට නම් සැප නෙනත් දුන්නන් කිය ා. ඊට පස්තනස්ත ඒ
රූපයත් එක්ක බැනඳන්න ෙන්නවා. ඊට පස්තනස්ත රාෙපරිදා ය උපදිනවා. නකෝල් කරනවා, SMS
යවනවා. ඊට පස්තනස්ත විපරිණාමදුක්ඛත්‍ාව ඇති නවනවා.

නපර කුස විපාක ධම්මයක් මනට ෙට්ඨටනය නවන නකාටස 105 පිටුනේ “මන ධම්ම” යටනත්
තියනවා

නපර අකුස විපාකයක් නිසා ැනබන දුක් නේදනාවක් ද්නේෂනයන් බැඳි ා දුක්ඛදුක්ඛ
ඇතිනවන්නන් නමන මයි

"ද්නේෂඅකුශ මූ ය නකායින් උපන යත් : අමනාපික වූ ආ ම්බනනයන් නදෝසඅකුස මූ ය උපන,

නමනස්ත අමනාපික වූ ආ ම්බනනයන් දුක්ඛනේදනීය ප ස නවයි, දුක්ඛ නේදනීය එස්තසය නිසා
දුක්ඛනේදනාව උපදී, දුක්ඛනේදනාව නිසා නදෝමනස්තසුපවිචාරය උපදී, නදෝමනස්තසූපවිචාරය නිසා
ද්නේෂය උපදී, ද්නේෂය නිසා වයාපාදවිත්‍ර්කය උපදී. වයාපාදවිත්‍ර්කය නිසා ද්නේෂජ පරිදා ය උපදී,
ද්නේෂජ පරිදා ය නිසා සිටියහුනේ අනයථාත්ව සංඛත්‍ ක්ෂණය උපදී, සිටියහුනේ අනයථාත්ව
සංඛත්‍ ක්ෂණය නිසා දුක්ඛදුක්ඛත්‍ාව උපදී."
(ුද්දක නිකාය, නපටනකාපනදනස, 318 පිටුව)

උනප්ක්ෂානේ අවිදයානවන් බැඳීම නිසා සංඛොරදුක්ඛ ඇතිනවන්නන් නමන මයි

“නමෝ අකුශ මූ ය නකායින් උපන යත් : උනප්ක්ෂාස්තථානීය වූ ආ ම්බනනයන් නමෝ අකුශ මූ ය

උපන, නමනස්ත උනප්ක්ෂාවට කාරණ වූ ආ ම්බනනයන් අදුක්ඛමසුඛ නේදනීය වූ එස්තසය නවයි,
අදුක්ඛමසුඛනේදනීය ඵස්තසය නිසා අදුක්ඛමසුඛනේදනාව උපදී. අදුක්ඛමසුඛනේදනාව නිසා
උනපක්ඛා - උපවිචාරය උපදී, උනපක්ඛා - උපවිචාරය නිසා නමෝ ය උපදී, නමෝ ය නිසා
විහිංසාවිත්‍ර්කය උපදී, විහිංසාවිත්‍ර්කය නිසා නමෝ ජ පරිදා ය උපදී, නමෝ ජ පරිදා ය නිසා
වයසංඛත්‍ ක්ෂණය උපදී, වයසංඛත්‍ ක්ෂණය නිසා සංඛාරදුක්ඛත්‍ාව උපදී. නමනස්ත නම් තුන්
ක්න ශයන්නේ නිර්නදශ යි. නම් අකුශ පක්ෂනයහි තිපුක්ඛ නය යී කියනු ැනබ්.”
(ුද්දක නිකාය, නපටනකාපනදනස, 318 පිටුව)

ඔය දුක් 3 ම ැහද්‍ේහේ රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ නිසයි. ඔය දුක් 3 නැති රෙන්මන් මමම මයි

"ම නණනි, නම් නේදනා තුනනකි. කවර තුනනක් ද යත්: සුව නේදනා ය, දුක් නේදනා ය,
නනාදුක්නනාසුව නේදනා යි. ම නණනි, සුවනේදනානවන් රොනුසයය ප කටයුතු ය.
දුක්නේදනානවන් පටිඝානුසයය ප කටයුතු ය. නනාදුක් නනාසුව නේදනානවන් අවිජ්ජානුසයය
ප කටයුතු යි. ම නණනි, යම් කන ක ම ණ ට සුවනේදනානවන් රාෙනුසයය ප්‍රහීණ වූනේ නේ ද

Page 12 of 133
දුක්නේදනානවන් පටිඝානුසයය ප්‍රහීණ වුනේ නේ ද නනාදුක් නනාසුව නේදනානවන් අවිජ්ජානුසයය
ප්‍රහීණ වූනේ නේ ද ම නණනි, ප වූ රාොනුසයය ඇති නම් ම ණ ත්‍ෘෂ්ණාව සිඳදැම්නම් ය.
සංනයාජන මුලිනුපුටා නේ ය. මැනවින් මනාවනබාධනයන් දුක් නකළවර නකනේ යයි කියනු ැනබ්."
(සංයුත්ත්‍නිකාය 4 , ප ාන සූත්‍රය, 391 පිටුව )

ඔය කිේනේ නමාකක්ද?

විපරිනාමදුක්ඛය නැති කරෙන්න නම් සුවනේදනානවන් රාොනුසයය ප ක යුතුයි.

දුක්ඛදුක්ඛය නැති කරෙන්න නම් දුක්නේදනානවන් පටිඝානුසයය ප ක යුතුයි.
සංඛාරදුක්ඛය නැති කරෙන්න නම් නනාදුක් නනාසුව නේදනානවන් අවිදයානුසයය ප ක යුතුයි.

රාගක්ඛය, හද්හේෂක්ඛය, හමෝ ක්ඛය කළාම දුක නැති නවනවා, නිවන් දකිනවා

රාොනුසයය, ද්නේෂ අනුසය නැති නවනවා 1 වන ධයානනේදී

අවිදයාව අනුසය නැති නවනවා 4 වන ධයානනේදී

ඉඩමක් ෙන්න ගි ාම ඒ ඉඩම න ාඳයි කිය ා හිත්‍ පිහිටන්නනත් මන ධම්ම ෙට්ඨඨනය නව ා. නපර
විපාකයක් නෙවන්න ධම්ම තියන නිසයි ඒ ඉඩම න ාඳයි කිය ා දැනනන්නන්. සම ර විවා කර්ම
ෙනුනදනුව තියනකම් න ාඳයි. ඒ මන ධම්ම වලින් ඒකත් නවන්නන්. ඒ "නපර කර්ම" ඉවර වුනාම
නදන්න රණ්ඩු නව ා "නව කර්ම" දාෙන්නවා. නව කර්ම වලින් සත්‍ර අපානේ යන්නත් පුළුවන්.

යමක් දැක්කම ඒක ඳුනාෙැනීම නකන ස්ත නනනවයි

ඒ කියනන් ඇ ැට නප්න රූපයක් නම්ක පුටුවක්, නම්ක මම හිටපු නෙදර, නම් මනේ අම්මා කිය ා
ඳුනෙන්න එක නකන ස්ත නනනවයි. බුදු ාමුදුරුහෙෝත් රාහු කුමාරයාව ඳුනෙත්ත්‍ා

යනමක් නම් න ෝකනේ නිරන්ත්‍රනයන්ම ඉන්නන් නපලි නපලී නනනවයි. එන ම කියනවා නම් ඒක
අධර්මයක්

2.0 විපො මලෝ ය

විපාක න ෝකය ආකාර 4කට විස්තත්‍ර කරනවා
1) පංචස්තකන්ධ න ෝකය විදි ට (ස්තකන්ධ 5යි )
2) ආයත්‍න න ෝකය විදි ට (ආයත්‍න 12යි )
3) ධාතු ආකාරයට (ධාතු 6යි )
4) නභෞතික න ෝකය විදි ට (4 යි )

2.1 පංචස්ත න්ධ මලෝ ය විදි ට

මුලින්ම පංචස්තකන්ධ න ෝකය බ මු. විපාක න ෝකනේ පංචස්තකන්ධය කියන්නන්
රූපස්තකන්ධ, නේදනාස්තකන්ධ, සංඥාස්තකන්ධ, සංඛාරස්තකන්ධ, විඥ්ඥානස්තකන්ධ
අපි නකටිනයන් රූප නේදනා සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥා කියන්නනත් ඔය ටිකටමයි. ඔය ැම
ස්තකන්ධයක්ම ආයත්‍න 6ත් එක්ක එකතු නව ා 6x5 = 30ක් නොඩනෙනවා.

නපාඩි කානල් ඇස, කන, දිව, නාසය, ශරීරය කිය ා ඇනේ නකාටස්ත ටිකටයි පංචස්තකන්ධය කිේනේ.
ඒවට කියන්නන් ආයත්‍න කිය යි

රූප:
විපාක න ෝකනේ පංචස්තකන්ධනේ රූපස්තකන්ධ 6යි
ඇසට - රූප රූප
කනට - ශබ්ධ රූප
නාසයට - ෙන්ධ රූප

Page 13 of 133
කයට - නකාට්ඨඨබ්බ රූප
දිව - ඝාන රූප
දිවට - ජිේ ා රූප
මනට - ධම්ම රූප

"නාමරූප" කියන්නන් නමානවද කියන එක 22 පිටුනේ විස්තත්‍ර කර ා තියනවා

නාමරූප ව "රූප" කියන්නන් නමානවද කියන එක 24 පිටුනේ විස්තත්‍ර කර ා තියනවා

මේදනො:
විපාක න ෝකනේ පංචස්තකන්ධනේ නේදනාස්තකන්ධයට අයිති වුනන් සැප, දුක්, උනප්ක්ෂා කියන තුනයි

නේදනා කියන්නන් ීමක් දනවන එකයි

ඒ ීම "සැප" නම් ඒ ීම "සැප ීමක්" දනවනවා- ඒක සැප නේදනාවක්

ඒ ීම "දුක" නම් ඒ ීම "දුක් ීමක්" දනවනවා- ඒක දුක් නේදනාවක්
ඒ ීම "උනප්ක්ෂ" නම් ඒ ීම "උනප්ක්ෂා" ීමක් දනවනවා- ඒක උනප්ක්ෂා නේදනාවක්

නේදනා කියන්නන් රිනදන එකක් නනනවයි. අපිට නම්න්න නම් විදි ටයි ආයත්‍න ව ට විපාක
නේදනාවන් දැනනන්නන්

ඇසට - උනප්ක්ෂා නේදනා

කනට- උනප්ක්ෂා නේදනා
දිවට- උනප්ක්ෂා නේදනා
නාසයට- උනප්ක්ෂා නේදනා
කයට- සැප/දුක්/උනප්ක්ෂා
මනට- සැප/දුක්/උනප්ක්ෂා

විපාක න ෝකනේ ආයත්‍න 6න් කයට යි, මනට යි විත්‍රක් සැප දුක් උනප්ක්ෂා පනවන්නන්
අනිත් ඇස, කන, දිව, නාසය කියන නම් 4ට පනවන්නන් උනප්ක්ෂා විත්‍රයි.

සැප/දුක්/උනප්ක්ෂා කයටයි, මනටයි විත්‍රක් පනවන්න නේතු නවන්නන් ස්තඵර්ශනයන් "නේදනාවක්

දැනනන්නන්" ඒ නදකට විත්‍රයි
සමට වඩා රළු එකක් නම් ෙෑවුනනාත් රිනදනවා
සිනිදු එකක් නම් සැපයි
සනම් රළු භාවයට සමාන එකක් නම් ෙෑවුනන් උනප්ක්ෂා

ඇ ැට නප්න රූපයක "උනප්ක්ෂා නේදනා" විත්‍රයි තිනයන්නන් (සැප/දුක් ඒවනේ නෑ )

රාෙනයන් බැඳුනනාත් ත්‍මයි සැප එන්නන්
ද්නේෂනයන් බැඳුනනාත් දුක එනවා

නදහි ින්දුවක් අත්‍ට දැම්මට නමාකුත් දැනනන්නන් නෑ. උනප්ක්ෂා

ඒත් නදහි ින්දුව ඇ ැට දැම්නමාත්? දනවා
ඒ දන්නන් ඇනේ තියන "කය" කියන නකාටසටයි

අනත් තුවා යක් තියන ත්‍ැනකට දැම්නමාත්? ඒත් දනවා

ස්තපර්ශ නවන ත්‍ැන අනුව නේදනාව නවනස්ත
නේදනාවක් විස්තත්‍ර කරන්නන් "ඵස්තස පච්චයා නේදනා" කිය යි. ඒ නිසා නේදනාවක් දැනනන්න
ස්තඵර්ශ නවන්නම ඕනන්

අන්න එකයි ඇස, කන, දිව, නාසය ට සැප/දුක් නේදනා පනවන්නන් නැත්නත්

Page 14 of 133
"මන" ටත් සැප, දුක්, උනප්ක්ෂා 3 ම තියනවා. ඒ ෙැන වැඩි විස්තත්‍ර 105 පිටුනේ "මන ධම්ම" යටනත්
විස්තත්‍ර කර ා තියනවා

සංඥො:
සංඥා කියන්නන්
ඇසට නම්- නිල් පාට, රතු පාට, ැඩත්‍ ,.... වනේ නද්වල්
නාසයට නම්- නරෝසමල් සුවඳ, ොඩිනියා සුවඳ...වනේ නද්වල්
දිවට නම්- අඹ රස, තිත්ත්‍ රස, පැණි රස, ....
ඔය විදි ට ආයත්‍න 6න්ම සංඥා බාෙන්නවා

අඹ රස කියන්නන් සංඥාවක් මිසක් නේදනාවක් නනනවයි (නේදනා තිනයන්නන් 3යි. අඹ නේදනා

කිය ා එකක් නෑ ). එත්‍නකාට "රස කියන්නන් සංඥාවක්

සංඛොර:
සංඛාර කියන්නන් යම් කිසි නදයක් ඉවර නවන්න නදන්නන් නැතුව නැවත්‍ නැවත්‍ නොඩනෙනවා
කියන එකයි
සංඛාර වර්ෙ 3යි- කාය සංඛාර, වාේ සංඛාර (වචී සංඛාර), චිත්ත්‍සංඛාර (මනනෝසංඛාර)

සංඛාර කියන්නන් පාලිනයන්

සංස්තකාර කියන්නන් සංස්තකෘත්‍ වලින්
සංකර කියන්නන් සිං න න්

කාය සංඛාර කියන්නන් නම් අපි කරන වැඩ ටික.

කාය සංඛාර තුලින් කය ක්‍රියාත්මක නවනවා
කනයන් යමක් කරනවා නම් කාය සංඛාරයක්

වචී සංඛාර (වාේ සංඛාර) තුලින් වචනය ක්‍රියාත්මක නවනවා.

චිත්ත්‍ සංඛාර (මනනෝසංඛාර)තුලින් මනස ක්‍රියාත්මක නවනවා

චිත්ත්‍සංඛාර = නච්ත්‍නා
නච්ත්‍නා කියන්නන් චිත්ත්‍ය ත්‍නනවා
චිත්ත්‍ සංඛාර (මනනෝසංඛාර) කියන්නන් හිත්‍න වැඩ ටික )

(බු මුට්ඨටු සංඛාර නනනවයි. ඒවට කියන්නන් "සංඛත්‍" කිය යී

සංඛාර කියන්නන් ඇන න් නම් වර්ණය, ැඩත්‍ ඇන න් ඇතු ට ෙන්න එකයි

කනනන් නම් කුරුල්න කුනේ ඬක්, ගීත්‍යක් අ ෙන ඉඳ ා කනනන් ඇතු ට ෙන්න එකයි
ඔය විදි ට ආයත්‍න 6න්ම සංඛාර කරෙනන්වා

විඥ්ඥොන:
විඥ්ඥාන 6යි
විඥ්ඥානය න වත් සිත්‍ක් උපදින ක්‍රම 6ක් තියනවා. ඔය උපදින විඥ්ඥානය නම් විදි ට ඳුන්වනවා

ඇසට රූපයක් ෙැටුනම සිත්‍ක් උපදිනවා - ඒකට කියනො "චක්ුකාය විඥ්ඥානය" කිය ා
කනට ශබ්ධයක් ෙැටුනම සිත්‍ක් උපදිනවා - ඒකට කියනො " හසෝත විඥ්ඥානය" කිය ා
නාසයට ෙන්ධයක් ෙැටුනම සිත්‍ක් උපදිනවා - ඒකට කියනො "ඝාන විඥ්ඥානය" කිය ා
දිවට රසක් ෙැටුනම සිත්‍ක් උපදිනවා - ඒකට කියනො "ජිේ ා විඥ්ඥානය" කිය ා
කයට ස්තඵර්ශයක් ෙැටුනම සිත්‍ක් උපදිනවා - ඒකට කියනො "කාය විඥ්ඥානය" කිය ා
මනට ධම්මයක් ෙැටුනම සිත්‍ක් උපදිනවා - ඒකට කියනො "මනනෝ විඥ්ඥානය" කිය ා

Page 15 of 133
විඥ්ඥාන ෙැන නවනම විස්තත්‍රයක් 101 පිටුනේ තියනවා

ඔන්න ඔය කිේව රූප, නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන කියන 5 ත්‍මයි පන්චස්තකන්ධයට අයිති.

ඔය රූප නේදනා, සංඥා සංඛාර, විඥ්ඥාන එකක වත් ෙන්න නදයක් නෑ අසාරයි. ඒ ෙැන "නඵණ
පිණ්ඩඩූපම" සූත්‍රනේ නමන මයි තිනයන්නන්.

"රූපය නපණපිඩක් වැන්න, නේදනාව දියබුබුළක් වැන්න, සංඥාව මිරිඟුවක් වැන්න, සංස්තකාර
නකනසල් කඳක් වැන්න, විඥානය මායාවක් වැන්නැ යි ආදිච්චබන්ධු වූ බුදුරජාණන් ව න්නස්ත විසින්
දක්වන දී".
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, ඛන්ධ වර්ෙය, ඛන්ධ සංයුක්ත්‍ය, නඵණ පිණ්ඩඩූපම සූත්‍රය)

රූපය නපන පිඬක් වනේ - අසාරයි ෙන්න නදයක් නෑ

නේදනාව - දිය බුබු ක් වනේ - රයක් නෑ, ෙන්න නදයක් නෑ
සංඥාව මිරිඟුවක් වනේ - පසුපස ගියාට ැනබන නදයක් නෑ. රයක් නෑ
සංඛාර නකනසල් කඳක් වනේ - නකාච්චර පැලුවත් අරටුවක් නෑ. රයක් නෑ
විඥානය මායාවක් වනේ -

2.2 පංච උපොධොනස්ත න්ධය

ඔය කිේව විපාක පංචස්තකන්ධ න ෝකයත් එක්ක "රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ " වලින් පටිච්ච නව ා අපි
ආශ්වාද දාෙන්නවා. ආශ්වාද දාෙන්නවා කියන්නන් නකන ස්ත ටෙන්නවා.

එත්‍නකාට විපාක න ෝකනේ ඉඳන් "සංඛාර න ෝකය" නොඩනැනෙනවා නමන්න නම් විදි ට...
එත්‍නකාට කලින් කිේවා වනේ රාෙනයන් නම්->විපරිනාම දුක්ඛ, ද්නේෂනයන් නම් ->දුක්ඛදුක්ඛ,
උනප්ක්ෂානවන් නම් ->සංඛාර දුක්ඛ ද්‍ාගේනො.

ඒක සිදුනවන්නන් පච්ුප්පන්න වූ වර්ත්‍මාන නමාන ානත්. පච්ුප්පන්න නමාන ාත්‍ ෙැන

විස්තත්‍රයක් 42 පිටුනේ තියනවා. (පටිච්ච= ත්‍න් ා, චන්දරාෙනයන් බැඳීම, ඇලීම, ආශාීම)

එත්‍නකාට සංඛාර න ෝකය නොඩනැනෙන්නන් නමන මයි

පංචස්තකන්ධය -> පංචඋපාධානස්තකන්ධය නවනවා
එත්‍නකාට ස්තකන්ධ නස්තරම උපාධානස්තකන්ධ නවනවා නම් විදි ට

රූප උපාධානස්තකන්ධය, නේදනා උපාස්තකන්ධය, සංඥා උපාස්තකන්ධය, සංඛාර උපාස්තකන්ධය,

විඥ්ඥාන උපානස්තකන්ධය
ඔය නස්තරම නකන ස්ත.

පංචස්තකන්ධය න ෝකනේ තිබුණු

රූප-> අභිරූප,
නේදනා -> රාෙසම්ඵස්තස නේදනා (රාෙනයන් නම් )
සංඥා -> අභිසංඥා
සංඛාර -> අභිසංඛාර (පුණයාභිසංඛාර, අපුණයාභිසංඛාර, ආනඤ්චජාභිසංඛාර)
විඥ්ඥාන -> රාෙ විඥ්ඥාන (රාෙනයන් නම් )

අභිරූප:
උදා රණයක් විදි ට විපාක න ෝකනේ රූපස්තකන්ධයක් දැක්කම, අපි හිත්‍මුනකෝ ම ක් දැක්කා
කිය ා. "අනන් නෂෝක්" කිය ා හිතුවා (ආශ්වාදනයන් බැඳුනම. ඒ කියන්නන් ඒකත් එකක් රාෙනයන්
පටිච්ච වුනාම සැප නේදනාවත් එක්ක "විපරිනාම දුක්ඛයක්" දාෙනන්වා

Page 16 of 133
අයිස්තීම් එකක් ද්දී ඒ දැනනන රස "මාර ර යි" කිය ා ආශ්වාදයක් දාෙත්ත්‍ම ඒත් "විපරිනාම
දුක්ඛයක්" දාෙනන්වා

කවුරු රි අපිට ැහුවම එයත් එකක් ද්නේෂ පටිච්චයක් " දාෙන "දුක්ඛදුක්ඛයක්" දාෙන්නවා
ඔන්න ඔය වනේ දුක් නොඩක් අපි දාෙනන්වා. ඒත් ඒ දුක අපිට නප්න්නන් නෑ. ආශ්වාදනයන්
වැහි ා තිනයන්නන් "දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යය" ෙැන පටන්ෙද්දිම ඔය ටික විස්තත්‍ර ක ා.

එත්‍නකාට කලින් කිේව විදි ට රූපනේ උනප්ක්ෂා නම් තිනයන්නන් උනප්ක්ෂාවත් එක්ක ැනදන්නන්
"සංඛාර දුක්ඛ" නිසා සංඛාර දුක්ඛයක්නන් නමත්‍න ැනදන්න ඕනන්..... නකාන ාමද එත්‍නකාට
"විපරිනාමදුක්කයක්" ැදුනන්?. එන ම නවන්නන් රූපනයන් උනප්ක්ෂා ආවට විඥ්ඥාන ඇති නවද්දී
නපර සංසානර් ධම්මයක් මනට ෙට්ඨටනය නව ා සැප නේදනාවක් නදනවා. එත්‍නකාට ඒ සැප
නේදනාවත් එක්කයි "විපරිනාමදුක්කයක්" ැනදන්නන්.

ආශ්වොද මේදනො:
පංචස්තකන්ධනේ නේදනාස්තකන්ධයට අයිති වුනන් සැප, දුක්, උනප්ක්ෂා කියන තුනයි
ඒ වනේම ත්‍මයි නම් "නේදනා උපාධානස්තකන්ධය"ට අයිති නමානාද? ඒත් සැප, දුක්, උනප්ක්ෂා ම
ත්‍මයි. ැබැයි නම් නදක නදකක්

අන්න ඒකයි ගිරිමානන්ද සූත්‍රනේ පංචස්තකන්ධය "අනිච්ච නස්ත" දකින්නත්, පංච උපාධානස්තකන්ධය
"අනිච්චානුපස්තසනා" කරන්නත් කිේනේ

(පංචස්තකන්ධය "අනිච්ච නස්ත" දකින්න ැටිත්, පංච උපාධානස්තකන්ධය "අනිච්චානුපස්තසනා" කරන

ැටිත් ෙැන 27 පිටුනේ තියනවා )

ැබැයි පංචස්තකන්ධනේ තියන සැප නේදනාවට සැපයි කිය ා කිේවට පංච උපාධානස්තකන්ධනේ සැප
නේදනාවට "දුකයි" කිය යි කියන්නන්.
නමාකද අර පංචස්තකන්ධනේ තියන සැප නේදනාවට රාෙනයන් බැඳි යි නම් සැප දාෙත්නත්. අන්න
ඒ "ආශ්වාදයටයි" දුක කිය ා කිේනේ
නමාන අර්ථනයන්ද කිේනේ? රිනදන අර්ථනයන්ද? නෑ,..ප්‍රඥා අර්ථනයන්

පංචස්තකන්ධ විපාක දුක ට කියනවා "දුක්ඛ සත්‍යය"

පංච උපාධානස්තකන්ධනේ ැනදන නම් දුක් 3 ට කියනවා "දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යය"
පංච උපාධානස්තකන්ධනේ නම් දුක් 3 ැනදන්නන් මනනෝ මූලිකව. ඒකයි ප්‍රඥා අර්ථනයන් කියන්නන්

"උපාධානීය ධර්මයන්නේ ආශ්වාදය නැවත්‍ නැවත්‍ දකිමින් නවනසන්නනකුනේ ත්‍ෘෂ්ණාව වැනේ.

ත්‍ෘෂ්නා ප්‍රත්‍යනයන් උපාධානය නේ. උපාධාන ප්‍රත්‍යනයන් භවය නේ. නමනස්ත නම් හුදු දුක් රැනස්ත
ටෙැන්ම නේ"
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, නිදාන වර්ෙය, අභිසමය සංයුක්ත්‍ය, නිදාන සූත්‍රය)

ඔය දුක කියන්නන් දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යයයයි. එත්‍නකාට දුක කියන්නන් නමාකක්ද? ආශ්වාද ව ට බැඳි
බැඳී යන එකයි දුක

නමත්‍න ත්‍න් ාවට කලින් ආශ්වාදය තියනවා (ආශ්වාදය නැවත්‍ නැවත්‍ දකිමින් නවනසන්නනකුනේ
ත්‍ෘෂ්ණාව වැනේ). ආශ්වාදය දන්නන් නමානකන්ද? නේදනානවන්.
නමාන නේදනාවද? රාෙසම්ඵස්තසජා නේදනානවන්

ර ත්‍න්ව න්නස්තටත් සම්ඵස්තසජානේදනා තියනවා. ඒත් රාෙසම්ඵස්තසජානේදනා නනනවයි

(නිවන කියන්නන් රාගක්ඛහයෝ නිබ්බානං හද්හේෂක්ඛහයෝ නිබ්බානං හමෝ ක්ඛහයෝ නිබ්බානං)

ක්ෂය - නරද්දක කුණු ෙෑවි ා තිනයද්දී ඒක න ෝද ා අයින් කරනවා වනේ අද ස

ක්ඛය - නරද්නද් කුණු ෙෑනවන්න නනාදී තියාෙන්නවා කියන අද ස

Page 17 of 133
"රාෙක්ඛනයෝ නිබ්බානං" කියන්නන් ප්‍රභාෂ්වරව උපන් හිත්‍ රාෙනයන් කිලිටි කරෙන්නන් නැතුව
තියාෙත්ත්‍ම නිවන් දකිනවා කියන අද සයි
(ආස්තවක්ඛය ඥානය කියන්නන් ආස්‍රව ඇසුරු කරන්නන් නැතුව ඉන්න එක ෙැන ඥාණයයි)

ඵස්තස කියන්නන් ස්තපර්ශය. එත්‍නකාට සම්ඵස්තස කිේනේ? ඇ ැයි රූපයි සං නව ා (එකතු නව ා) ත්‍මයි
ැදුනන්

"උපාදානීය ධර්මයන්නේ ආදීනවය නැවත්‍ නැවත්‍ දකිමින් නවනසන්නනකුනේ ත්‍ෘෂ්ණාව නිරුද්ධනේ.

ත්‍ෘෂ්ණා නිනරෝධනයන් උපාධාන නිනරෝධය නේ. නමනස්ත නම් හුදු දුක් රැනස්ත නිනරෝධය නේ"
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, නිදාන වර්ෙය, අභිසමය සංයුක්ත්‍ය, නිදාන [පටිච්චසමුප්පාද] සූත්‍රය)

ඒ කියන්නන් නමාකක්ද? දුක නිනරෝධය කරන්න තියන මාර්ෙය ත්‍මයි ආදිනවය නැවත්‍ නැවත්‍
දකිමින් ඉන්න එක.
ඒ කියන්නන් නමාකක්ද? "අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍"

ආශ්වාදය අනිච්චයි, දුක්ඛයි, අනත්ත්‍යි කිය ා නැවත්‍ නැවත්‍ නමනනහි කරමින් ඉන්න එත්‍නකාට
ත්‍ෘෂ්ණාව නිනරෝධය නවනවා.

සංඛත්‍ ව අනිච්ච දුක්ඛ අනත්ත්‍ නමනනහි කර ා වැඩක් නෑ. (සංඛත්‍ කියන්නන් පධාර්ථ ව )
ආශ්වාදනේ යි අනිච්ච දුක්ඛ අනත්ත්‍යි නමනනහි කරන්න ඕනන්

අභිසංඥො:
සම ර සංඥා තියනවා. ඒ සංඥා ව ට රාෙ/ද්නේෂ වලින් පටිච්ච නව ා සැප නේදනා/දුක් නේදනා
දාෙන්නවා
සංඥාවක් රාෙ,ද්නේෂ, නමෝ යන්නෙන් ෙත්ත්‍ම ඒකට කියනවා අභිසංඥා කිය ා

උදා: ජන්ද කාන ක නෙරය පුරාම නකා පාට දැක්කම UNP කාරනයක්ට මාර සතුටක් එන්නත්, නිල්
පාට නකාඩි දැක්කම ත්‍ද නවන්නත් නේතුව ඒකයි. එකම සංඥාෙක් නිසා එක්කහනකුට රාගයත්,
තෙ හකහනකුට ද්හේෂයත් එනො.

උදා රණයක් විදි ට නකනනක්ට මස්ත මාලු නැත්නම් කන්න බෑ, ිත්ත්‍ර නැත්නම් කන්න බෑ
ිත්ත්‍ර සැප කිය ා එකක් නෑ. ඒත් එයා ිත්ත්‍ර රසය අභිසංඥා කරෙන ඉන්නවා
ඒ කියන්නන් එයා ිත්ත්‍ර රස කියන සංඥාවත් එක්ක රාෙනයන් පටිච්ච නව ා අභිසංඥා කරෙන
ඉන්නවා
සංඥා නනනවයි අයින් කරන්න ඕනන් අභිසංඥායි
සංඥා සියල් ම අත්‍ රින්න ඕනන් කිය ා කියන්නන් බමුනණෝ.
(අභිසංඥා නිනරෝධය ෙැන වැඩි විස්තත්‍ර ඕනන් නම් දීඝනිකාය-1, නපාට්ඨඨපාද සූත්‍රය බ න්න )

අභිසංඛොර
රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ වලින් සංඛාර කරනවා ට කියනවා අභිසංඛාර කිය ා

පුණයොභිසංඛොර, අපුණයොභිසංඛොර, ආනඤ්ජොභිසංඛොර

ඔන්න ඔය සංඛාර රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ වලින් අභිසංඛාර ක ාට පස්තනස්ත අවිදයාව නිසා ඒවා ආනයත්
නබදනවා පුණයාභිසංඛාර, අපුණයාභිසංඛාර, ආනඤ්චජාභිසංඛාර කිය ා 3කට

ර ත්‍න්ව න්නස්ත ඇවිද්දී කාය සංඛාර ක්‍රියාමත්‍ නවනවා, කත්‍ා කරද්දී වචී සංඛාර ක්‍රියාමත්‍ නවනවා,
හිත්‍ද්දී චිත්ත්‍ සංඛාර (මනනෝසංඛාර) ක්‍රියාමත්‍ නවනවා. ඒවනේ පේ පිං නෑ. නමාකද
පුණයාභිසංඛාර, අපුණයාභිසංඛාර, ආනින්ජාභිසංඛාර නවන්නන් අවිදයාව නිසයි.

Page 18 of 133
අවිදයා ප්‍රත්‍යනයන් ටෙන්නා සංඛාර ත්‍මයි පුණයාභිසංඛාර, අපුණයාභිසංඛාර,
ආනඤ්චජාභිසංඛාර
කනයන් පුණාභිසංඛාර, අපුණයාභිසංඛාර කියන 2 ම කරනවා
වචනනයනුත් පුණයාභිසංඛාර, අපුණයාභිසංඛාර කියන 2 ම කරනවා
ැබැයි මනසින් පුණයාභිසංඛාර, අපුණයාභිසංඛාර, ආනඤ්චජාභිසංඛාර කියන 3 ම කරනවා

පුණයාභිසංඛාර කියන්නන්: "දාන, සී , භාවනා" ත්‍රිවිධපුණයක්‍රියා

කරපු පිනක් ෙැන මත්‍ක් කර කර ඉන්න එකත් පුණයාභිසංඛාරයක්
ඒත් ඕවනෙන් නිවන් දකින්න බෑ. ඒකයි "අවිදයාපච්චයා සංඛාර " යටනත් ඕවා තිනයන්නන්
පුණයාභිසංඛාර කියන්නන් න ාඳ එකක්. ඒත් න ාඳම එක නනනවයි

අපුණයාභිසංඛාර කියන්නන්: දස අකුස නච්ත්‍නා (ප්‍රානඝාත්‍, අදත්ත්‍ාදාන, කාමමිත්‍යාචාර,

මුසාවාද, පිසුනාවාච, පරුෂාවාච, අභිජයා, නදෝමනස්තස, මිත්‍යාදිට්ඨටි)

ආනඤ්චජාභිසංඛාර කියන්නන්: බමුනන්නේ දැ ැන් වඩන ක්‍රමය

පුණයාභිසංඛාර වලින් දිවයන ෝකනේ යන්න පුළුවන්

අපුණයාභිසංඛාර වලින් සත්‍ර අපානේ යන්න පුළුවන්
ආනඤ්චජාභිසංඛාර වලින් බ්‍රේමන ෝකනේ යන්න පුළුවන්

ඔය එකකින් වත් නිවන් දකින්න බෑ. නම් හිත් ද ද යන එක නවත්ත්‍න එකයි භාවනාව

අභිසංඛාර වලින් ආශ්වාද තියනවා. TV එකක් බ බ (ඇන න් අභිසංඛාර කර කර) ඉද්දී කවුරු රි
TV එක වැන න්න හිටෙත්ත්‍ම ත්‍ර ා යන්නන් ඒකයි. ශබ්ධය ඇන නවා, ඒත් ඒක ඇහුනට වැඩක්
නෑ ඇන න්ම ඇන න් අභිසංඛාර කරන වැඩපිළිනව යි ඒ නවනල් එයාට ආශ්වාදය. ඒකයි ත්‍ර
ගිනේ

එන ම ත්‍ර ා අරෙන දුක් නේදනාවත් එක්ක ද්නේෂනයන් පටිච්ච නව ා "දුක්ඛදුක්ඛ" යක්

දාෙන්නවා

"සංඛත්‍" අභිසංඛාර කරන්න පුළුවන්. ඒ නකාන ාමද? අවිදයාප්‍රත්‍යනයන්

සං කියන්නන් නකන ස්ත නනනවයි, ර ත්‍න්ව න්නස්තටත් සංඛාර තියනවා

සං කියන්නන් එකතු නවනවා කියන අද සයි.
නනක්ඛම්මසංකල්පනා කියන්නන් කාමනයන් මිනදනපැත්ත්‍ට එකතුනවනවා කියන එකයි.
අභිසං කියන්නන් රාෙ ද්නේෂ නමෝ වලින් එකතු නවන එක

සංඛත ො අසංඛත
සබ්නබ් සංඛාරා අනිච්චාතී කියන එනක් සංඛාර කියන්නන් අනිත්‍ය නවන ද්‍රවය වස්තතු නනනවයි.
සංඛත්‍ කියන්නන් සැකසුන ඒවට. ඒ කියන්නන් පධාර්ථ

සංඛත්‍ ෙ ක්ෂන ත්‍මයි ඉපදීම, පැෙතීම, නවනස්තීම, නැසීම

(උපචය, සංත්‍ති, ජරත්‍ා, අනිත්‍යත්‍ා ).
නිවන කියන්නන් අසංඛත්‍යක්. නිවන ැර සියල් ම සංඛත්‍යි

සංඛාර නිර්මානය නවන්නන් ආයත්‍න වලින් රූප අරෙන කරෙන ඒවා රාෙ ද්නේෂ වලින් බැඳුනාමයි.
අභිසංඛාර කියන්නන් සංඛාර කරපු එක රාෙ, ද්නේෂ නමෝ වලින් ෙන්න එකයි.

පංචස්තකන්ධය ා පංනචෞපාධානස්තකන්ධය ෙැන සම්ූර්ණ විස්තත්‍රයක් ඔය කිේව ටිනක් තියනවා

Page 19 of 133
2.3 විපො මලෝ ය ආයතන මලෝ ය විදි ට
ආයත්‍න න ෝකය ඇතුනල් ආයත්‍න 12ක් තියනවා

අභයන්ත්‍ර 6යි
චක්ඛායත්‍නය, නසෝත්‍ායත්‍නය, ඝානායත්‍නය, ජිේ ායත්‍නය, කායායත්‍නය, මනායත්‍නය

බාහිර 6යි
රූපායත්‍නය, සද්දායත්‍නය, ෙන්ධායත්‍නය, රසායත්‍නය, නඵාට්ඨඨබ්බායත්‍නය, ධම්මායත්‍නය

ඇසට රූපයක් ෙැටුන ම ඒ නදක --> චක්කායත්‍නයයි, රූපායත්‍නයයි නවනවා

කනට ශබ්ධෙැටුන ම ඒ නදක --> නසෝත්‍ායත්‍නයයි, සද්දායත්‍නයයි නවනවා
නාසයට ෙන්ධයක් ෙැටුන ම ඒ නදක --> ඝානායත්‍නයයි ෙන්ධායත්‍නයයි නවනවා
දිවට රසයක් ෙැටුන ම ඒ නදක --> ජිේ ායත්‍නයයි රසායත්‍නයයි නවනවා
කයට ස්තඵර්ශයක් ෙැටුන ම ඒ නදක --> කායායත්‍නයයි නඵාට්ඨඨබ්බායත්‍නයයි නවනවා
මනට ධම්මයක් ෙැටුන ම ඒ නදක --> මනායත්‍නයයි ධම්මායත්‍නයයි නවනවා

ඔය ආයත්‍නම කාය විදි ටත් නම් විදි ට විස්තත්‍ර නකනරනවා

අභයන්ත්‍රනය- චක්ුකාය, නශෝත්‍කාය, ඝානකාය, ජිවයාකාය, කායකාය, මනනෝකාය
බාහිරින්- රූපකාය, ශබ්ධකාය, ෙන්ධකාය, රසකාය, නකාට්ඨටබ්බකාය, ධම්මකාය

විපාක න ෝකනේ ආයත්‍න 6න් කයට යි, මනට යි විත්‍රක් සැප දුක් උනප්ක්ෂා පනවන්නන්
අනිත් ඇස, කන, දිව, නාසය කියන නම් 4ට පනවන්නන් උනප්ක්ෂා විත්‍රයි

2.4 ධොතු ආ ොරයට. (ධොතු 6යි )

පඨවි ධාතු, ආනපෝ ධාතු, නත්නජෝධාතු, වානයෝ ධාතුව, ආකාස ධාතුව, විඥ්ඥාන ධාතුව

මූ පරියාය සූත්‍රනේ නම් ධාතු ආකාරනයන් අරන් ත්‍මයි 31ක් ත්‍ යම විස්තත්‍ර කරන්නන්
(31 ත්‍ ය කිේනේ මනුස්තස න ෝකය, දිවයන ෝක 6, බ්‍රේම න ෝක 20, 4 අපාය)

චක්ු ධාතු, රූප ධාතු, විඥ්ඥාන ධාතු කිය ා 18කට නබදන්නත් පුළුවන්
(අර 6ත් එක්ක නම් 3 අරන් 6x3 විදි ට )

4) නභෞතික න ෝකය විදි ටත් නබදන්න පුළුවන්.

සත්ත්ව පුද්ෙ , ද්‍රවය, වස්තතු විදි ට විදි ට

පුද්ෙ කියන්නන් දුව, පුත්‍ා, මව පියා වනේ

ද්‍රවය කියන්නන් යාන වා න වතු පිටි,..ඔය වනේ

පුද්ෙ යා නකන ස්ත සහිත්‍ වුනාම "සත්ත්ව" කියනවා

ද්‍රවය ව ට නකන ස්ත වලින් බැඳුනම "වස්තතු" කියනවා

සත්ත්ව, පුද්ෙ , ද්‍රවය, වස්තතු. ඔච්චරයි නභෞතික න ෝකනේ තිනයන්නන්

දරුනවකුට "මනේ රත්ත්‍රන් වස්තතුව" කියන්නන් ඒ පුද්ෙ යාට රාෙනයන් බැඳි ා

ර ත් වුනාම "වස්තතු" කෑල් අයින් නව ා පුද්ෙ යා නවනවා

Page 20 of 133
2.5 මේතු ඵල විභජ්ජය
නේතු 3ක් තියනවා. ඒ ත්‍මයි රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ
ඒ නේතු තුන ආනේ 6 ට නබනදනවා

න ෝභ, ද්නේෂ, නමෝ , අන ෝභ, අද්නේෂ, අනමෝ

(ඔය ටික ත්‍මයි පට්ඨඨානප්‍රකරනනේ තිනයන්නන් )

ඔය 6 ආනේ 10ට නබනදනවා. ඒවට කියන්නන් "දස සංනයෝජන ධර්ම" කිය ා

1) න ෝභ + ද්නේෂ+නමෝ වලින්---> සී බ්බත්‍ පරාමාස, විචිකිච්ජා, සක්කායදිට්ඨටි

ඔය ටික නැති කළාම නසෝවාන් නවනවා

(සක්කායදිට්ඨටිය විස්තත්‍ර 39 පිටුනේ තියනවා )

2) අනමෝ වලින් --> වයාපාද+ කාම රාෙ

ඔය වයාපාද+ කාම රාෙ ආනේ නබනදනවා ක්නල්ෂකාම+ වස්තතුකාම කිය ා

වස්තතු කාම කියන්නන් - කය, නාසය, දිව පිනවන්න වස්තතුවක් (පධාර්ථ ධාතුවක් ) ත්‍මානේම
කරෙන්න ඕනන් කියන එක
ක්නල්ෂ කාම කියන්නන් - ත්‍මානේ කරෙන්නන් නැතුව ඒ වස්තතුනවන් ආශ්වාද විඳින එක
(නකනනක්ට ත්‍මන්නේම වා නන් යන්න ඕනන් නෑ. නවන වා නන්ක වුනත් ැබැයි සැපට යන්න
තිනයන්න ඕනන් )

ඇ ැ, කන පිනවන්න ත්‍මන්නේම කරෙන්න ඕනන් නෑ. ඈත්‍ තියා පුළුවන්

අල් පු නෙදර ෙෑණි දි ා බ ා සතුටු නවන එක ක්නල්ෂ කාමයක්. ඒ ෙෑණිත් එක්ක පැන ා යන
එක වස්තතු කාමයක්

වස්තතුකාම නිනරෝධනයන් සකෘදාොමී නවනවා

ක්නල්ෂකාම නිනරෝධනයන් අනාොමී නවනවා

3) අන ෝභ, අද්නේෂ වලින් -- > රූප රාෙ + අරූප රාෙ + (මාන + උද්දච්ච + අවිදයා)

රූප රාෙ කියන්නන් කනනන් ශබ්ධ අ න්නයි, ඇන න් රූප බ න්නයි තියන කැමැත්ත්‍ටයි
නකනනක් බන අ න්න කැමතියි නම් මතු සසනර් කනක් ඕනන් නවනවා
ඒ නිසා සසනර් බැඳි බැඳී යනවා. එත්‍නකාට එයා ඇස්ත, කන් තියන රූපාවචර බ්‍රේම න ෝකයට යනවා
එනේ කය, දිව, නාසය පිනවන ඒවා නෑ

අරූප රාෙ කියන්නන් රූපයක් පනවන්න බැරි බැරි සංකල්ප ව ට තියන කැමැත්ත්‍
මාත්‍ෲත්වය, නිජිම,….

(මාන+උද්දච්ච+අවිදයා) කියන්නන් අස්තමිමානයටයි

ඔය ටිකත් නිනරෝධ ක ාම අරි ත් නවනවා

භවය 2 ආ ොරයි : කර්ම භව, උත්පත්ති භව

උත්පත්ති භව 3 ආකාරයි - කාම භවය, රූප භවය, අරූප භවය

"ත්‍න් ා පච්චයා උපාධාන"

උපොධොන 4යි - කාම උපාධාන, දිට්ඨි උපාධාන, සී බ්බත්‍ උපාධාන, අත්ත්‍වාදඋපාධාන

Page 21 of 133
නසෝවාන් ඵ් ාභියානේ දිට්ඨි උපාධාන, සී බ්බත්‍ උපාධාන, අත්ත්‍වාදඋපාධාන කියන උපාධාන
3ම නෑ…… ඒත් කාම උපාධානය තියනවා

ොම උපොධොන 2යි- වස්තතු උපාධාන, ක්නල්ෂ උපාධාන

(වස්තතුකාම, ක්නල්ෂකාම කියන්නන්ත් ඔය නදකටමයි. වස්තතුකාම, ක්නල්ෂකාම ෙැන විස්තත්‍රයක්
ප ත්‍ තියනවා )

ඔය වස්තතුකාම, ක්නල්ෂකාම තියනකල් නසෝවාන් වුන නකනාට වුනත් "දුක්ඛස්තකධසමුදනයෝ න ෝති"

ම ත්‍මා. දුක තියනවාමයි.

දිට්ඨි උපොධොන කියන්මන්- නම් න ෝනක් නිච්චයි, සුඛයි, අත්ත්‍යි, සුභයි කිය ා හිත්‍ාෙන ඉන්න
දෘෂ්ිය
(ඒනකන් මිනදන්න අනිච්චයි, දුක්ඛයි, අනත්ත්‍යි කිය ා නමනනහි කරන්න ඕනන් )

සීලබ්බත උපොධොන කියන්මන්- සී යක්, වෘත්‍යක් රැක ා ඒනකන් ත්‍මයි මම නිවන් දකින්නන්
කිය ා හිත්‍ාෙන ඉන්න එක

එන මත් නැත්නම් නම් සී ය, වෘත්‍ය රැක ා මම නදවිනයක්, බ්‍රේමනයක් නවනවා කිය ා හිත්‍ාෙන
ඉන්න එක. උම්ම කඩ කෑල් ක් වත් කන්නන් නැතුව ඉඳ ා මම නිවන් දකිනවා කිය ා හිත්‍ාෙන
ඉන්න එක (උම්ම ක්ඩ නනාකා ඉඳ ා නනනවයි, අනිච්ච දුක්ඛ අනත්ත්‍ දැක යි නිවන් දකින්නන්)

අත්තවොදඋපොධොන කියන්මන් - බුදුරජානන්ව න්නස්තනේ කා නේ දෘෂ්ි නොඩක් තිබ්බා.

න ෝකනේ අන්ත්‍යක් ඇත්‍/නැත්‍, ත්‍ථාෙත්‍යන්ව න්නස්ත මරණනයන් පස්තනස්ත ඉන්නවා/නෑ, ආත්මයක්
තියනවා/නෑ, එයම ජීවයයි/එයම ශරීරයයි, ජීවය එකක්/ශරීරය එකක්, මම ඉන්නවා/මම නෑ
"ඉධ නමව සච්චං නමෝඝ මඥ්ඥං" නම්ක ත්‍මයි රි අනිත් නස්තරම නමෝඩයන්නේ මඥ්ඥං කිය ා
හිත්‍ාෙන ඉන්න එක

2.6 නොම රූප

නාමරූප කියන ආකාර 6 කට විස්තත්‍ර කරනවා

1) පංචස්තකන්ධනේ රූප ත්‍මයි "රූප". ඉතුරු 4 ත්‍මයි "නාම" (නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන)
නාම- නේදනා, සංඥා, සංඛාර. විඥ්ඥාන
රූප- සත්‍ර ම ා භූත්‍යන් ා උපාදාය රූපයන් (රූප 28)

2) න ෝකනේ තියන වස්තූන්ට නමක් කියනවා උදා: නබෝත්‍ ය (එක නාම )

ඔය නාමනයන් ඳුන්වපු නද් ැදි ා තිනයන්නන් සත්‍ර ම ා භූත්‍යන් ා උපාදාය රූප (රූප 28)

3) විඥ්ඥාන ප්‍රත්‍යනයන් ටෙන්න නාමරූපත් ඔය වනේ අභයන්ත්‍ර/බාහිර කිය ා 2කට නබනදනවා

අභයන්ත්‍ර නාමරූප ව රූප - ඇස, කන, දිව, නාසය, ශරීරය
අභයන්ත්‍ර නාමරූප ව නාම- නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන

බාහිර නාමරූප ව නාම- සත්‍ර ම ා භූත්‍යන්නෙන් දාෙත්ත්‍ නාම (උදා: නබෝත්‍ ය)

බාහිර නාමරූප ව රූප සත්‍ර ම ා භූත්‍යන් ා උපාදාය රූප (රූප 28 හි නබෝත්‍ යට අයත් ටික)

ඔය විදි ට ෙත්ත්‍ම මුළු න ෝකයම නාමරූප.

නාමරූප නැත්නම් එත්‍න න ෝකය නෑ කිය ා විස්තත්‍ර කරන්නන් එකයි
නාමරූප යම් ත්‍ැනක නිර්මානය නවන්නන් නැද්ද, එත්‍න නිවනයි.

ඔය විදි ට ත්‍ැනට ෙැ නපන විදි ට ෙන්න ඕනන්

Page 22 of 133
4) ුතිපටිසන්ධිය විස්තත්‍ර කරන පටිච්චසමුප්පාදනේදී "කර්මජ රූප පරම්පරාවයි" නාම රූප
කියන්නන්. පටිසන්ධි අවස්තථානේ දසක 3ක් (කර්මජ රූප පරම්පරා 3ක්) ටෙන්නවා.
කාය දසක, භාව දසක, වස්තතු දසක කියන ටිකයි නාමරූප කියන්නන්

ඕපපාතික උත්පත්තියක් නම් දසක 7ක් නොඩනැනෙනවා (ඔය කලින් කිේව 3 ට අමත්‍ව කාය දසක,
චක්ු දසක, නසෝත්‍ දසක, ජිේ ා දසක ත් එක්ක)

5) ඉදප්පච්චත්‍ා පටිච්චසමුප්පාදය විස්තත්‍ර කරද්දී "විඥ්ඥාන පච්චයා නාමරූප" කියද්දී හිනත්

බැසෙත්ත්‍ නාමරූප නකාටසයි එත්‍නට අදා නවන්නන්.

යම් කිසි නකනනක් යම් කිසි කටයුත්ත්‍ක් කරද්දී ඔහුට ජාතිය නමන ාවදීම ිහි නවනවා. ජරා
මරණත් නමන ාවදීම ැනබනවා

(ඒ ඒ නමාන ාත්‍ක් ොනන්, ඒ ඒ චිත්ත්‍ක්ෂණයක් ොනන් නොඩනැනෙන පටිච්චසමුප්පාදයයි

ඉදප්පච්චත්‍ා පටිච්චසමුප්පාදය කිේනේ. නම් ෙැන විස්තත්‍ර 56-76 නවනකම් තියන පටිච්චසමුප්පාදය
යටනත් සර ව විස්තත්‍ර කර ා තියනවා)

උදා රණයක් විදි ට නකනනක් නෙයක් දන්න හිතුවා කියමුනකෝ:

ඉන්න නෙදරට වඩා න ාඳ නෙයක් ඕනන් නවන්නන් අවිදයාව නිසයි

එයා අවිදයාව නිසා සංඛාර කරනවා (නෙයක් දන්න ඕනන් කිය ා හිත්‍නවා)

එන ම හිත්‍ද්දී ඒ අවශය විදි ට හිත්‍ වැනඩනවා

සංඛාර පච්චයා විඥ්ඥාන (රට ගිහින් සල්ලි ටිකක් ම්බ කරෙන ඇවිත් නේ දන්න ඕනන් කිය ා
හිත්‍නවා )

විඥ්ඥාන පච්චයා නාමරූප- ඔත්‍න දැන් "නොමරූප" කියන්නන් නේ දන එක ෙැන නාමරූප යි.
නම් නම් විදි ට කාමර දා ා ව නල් ෙ නවා. නම් විදි ට ජනනල් දානවා කියන එකයි ඔත්‍න
නාමරූප.

නාම රූප පච්චයා ස ායත්‍න කියන්නන් ඔය නේ දනකම් ඇස, කන, දිව, නාසය, ශරීරය කියන නම්
නස්තරම නයාදවන්නන් නේ දාෙන්නයි

ස ායත්‍න පච්චයා ඵස්තස

නකාච්චර රි ඇ ැ ස්තඵර්ශ කරන්නන් ස්තසන නෙයක්
කනනක් ඒකට අදා ශබ්ධය ස්තපර්ශ කරනවා.

ඵස්තස පච්චයා නේදනා

මනසින් ඔහු නේ ෙැන මනනෝ වින්දනයක් කරනවා

නේදනා පච්චයා ත්‍න් ා (ත්‍න් ානවන් නේ දනවා )

(නේ දාෙන්න බැරි වුනා නම් ද්නේෂයක් එන්නන්. එත්‍නකාට නේදනා පච්චයා පටිඝ )

ත්‍න් ා පච්චයා උපාධාන

(නේ දන්න රෑ දවල් නදනක් ෙනඩාල් අදිනවා, ෙල් නේනවා )

උපාධාන පච්චයා භව කියන්නන් "නෙදරක් තිනබන බව"

භව පච්චයා ජාති- "න ාඳ නෙවල් ජාතියක්" ම්බ නව ා තියනවා

අවිදයා පච්චයා වලින් සංඛාර කරන්න ෙත්ත්‍ නවනල් ඉඳන් "සංඛාර දුක්ඛයක්" ැනදනවා

Page 23 of 133
ඒ නේ දාෙන්න බාධක එන එන ොනට "දුක්ඛදුක්ඛ" යක් එනවා
නේ දාෙත්ත්‍ා නම් "විපරිනාම දුක්ඛ" යක් එනවා

අනප් අවිදයා පච්චයා පටිච්චසමුප්පාදනේ විඥ්ඥාන පච්චයා "නාමරූප" තිබුනට

ර ත්‍න්ව න්නස්තනේ පටිච්චසමුප්පාදනේ "නාම" විත්‍රයි තිනයන්නන්. රූප නැ..

පන්චස්තකන්ධ නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන යි, ර ත්‍න්ව න්නසනේ හිනත් ඇතිනවන
පටිච්චසමුප්පාදනේ නාම ව නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන කියන්නනයි එකම ත්‍මා. අභිසංඛාර
කරෙත්නත් නෑ. ඒකමයි ආනේ. අභිසංඛාර නැති නිසා බාහිර න ෝකනේ නමාකක්ද තිනයන්නන් ඒක
ඒ විදි ටම නප්න්න ෙන්නවා.

6) ඇනෙන් පිටවන ඕරා අංශු ව ටත් නාමරූප කියනවා

රාෙයක් ආවම “රාෙ අභිනාමරූප” කියන්නන් ඇනෙන් පිටවන ක පාට ඕරා අංශු
ද්නේශයක් ආවම “ද්නේශ අභිනාමරූප කියන්නන් ඇනෙන් පිටවන රතු පාට ඕරා අංශු

2.7 රූප 28
නාම රූප ව රූප නකාටසට රූප 28යි

ආනපෝ, වානයෝ, නත්නජෝ, පටවි කියන සත්‍ර ම ා භූත්‍ රූප 4යි,

ෙන්ධ රස ඕජා කිය ා නෙෝචර රූප 4යි (ශුද්ධාෂ්ඨක කියේහේ ඔේන ඔය 8 ටයි)
චක්ු, නසෝත්‍. ඝාණ, ජිේ ා, කාය, මනනෝ කිය ා ප්‍රසාද රූප 6යි
මුදුත්‍ා, හුත්‍ා, කම්මඤ්චඤත්‍ා කිය ා 3යි
ස්තත්‍රී, පුරුෂ කිය ා 2යි, ත්‍වත් 9යි

ශුද්ධාශ්ඨකයක් කියන්නන් ආනපෝ, නත්නජෝ, වානයෝ, පඨවි, වර්ණ, ෙන්ධ, රස, ඕජා කියන එක
රූපයක තියන කුඩාම නකාටසටයි

ශුද්ධාශ්ඨකයක වයස මනින්නන් චිත්ත්‍ක්ෂණ වලින්

රූපයට චිත්ත්‍ ීථියක න වත් චිත්ත්‍ක්ෂණ 17ක ආයුෂ තියනවා
එක රූපයක් ඇතිනව ා ිනඳද්දී හිත්‍ 17 වත්‍ාවක් උපදිනවා

වර්ණ, ෙන්ධ, රස, ඕජා කියන 4 ඔය සත්‍ර ම ා භූත්‍ ව කැවි ා තිනයන්නන්

සත්‍ර ම ා භූත්‍ එකට තිනයද්දී වර්ණයක් නප්නවා, ෙන්ධයක් දැනනනවා, රසයක් දැනනනවා,
ඕජාවක් තියනවා ඒ කියන්නන් නක්ක් කෑල් ක් ෙත්ත්‍ම ඒනක් අත්‍ට අහු නවන්නන් සත්‍ර ම ා භූත්‍යී
නක්ක් කෑල් ක වර්ණය නවන් කර ා ෙන්න බෑ, සුවඳත් නවන් කර ා ෙන්න බෑ, රසය ෙන්නත් බෑ...

සනිදස්තසන කියන්නන් : ඇ ැට නප්නවා, (අනිදස්තසන කියන්නන්: ඇ ැට නප්න්නන් නෑ)

එත්‍නකාට ඇ ැ සනිදස්තසනද අනිදස්තසනද?

චක්ු: "සත්‍රම ා භූත්‍යන්නෙන් උපන්, අනිදස්තසන වූ, සප්‍රතිඝ වූ යම් ඇසකින්, සනිදස්තසන වූ
සප්‍රතිඝ වූ රූපයක් දකින්නන්ද එය චක්ු නම් නවයි" ඔන්න ඕකයි ඇනේ අර්ථදැක්ීම

එත්‍නකාට ඇ ැ (නපනන ස්තවභාවය), කන (ඇන න ස්තවභාවය), නාසය...සියල් ම "අනිදස්තසනයි"

(එන ම කිය ා මම අනිදස්තසනයි කිය ා ෙන්නන් නෑ. මම ඇත්‍, මම නැත්‍ අන්ත්‍ නදකම ෙන්නන් නෑ)

"සනිදස්තසන" රූප තිනයන්නන් එකම එකයි. ඒ "වර්ණ" රූපය විත්‍රමයි

නමාකද ඇ ැට නප්න්නන් වර්ණය විත්‍රමයි. ඉතුරු රූප 27ම අනිදස්තසනයි

පධාර්ථ ව (ආනපෝ ධාතුනේ ) ක්ෂණ 4ක් තියනවා "උපචය, සංත්‍ති, ජරත්‍ා, අනිච්චත්‍ා" කිය ා
(විභංෙප්‍රකරණය, පංචස්තකන්ධ විභංෙය, රූපස්තකන්ධය )

Page 24 of 133
උපචය : උපත්‍ක් තියනවා
සංත්‍ති :පැවැත්මක් තියනවා
ජරත්‍ා : දිරායාමක් තියනවා
අනිත්‍යත්‍ා : නැතිීමක් තියනවා

සත්‍ර ම ා භූත්‍ ව තිනයන්නන් ඔය ක්ෂණ 4 තියනවා

ත්‍රි ක්ෂන කිය ා ක්ෂණ 4ක් තිනයන්නන් විශුද්ධි මාර්ෙනේ විත්‍රමයි. අනිත්‍ය, දුක්ඛ, අනාත්ම
කිය ා තිනයන්නන් විශුද්ධිමාර්ෙනේ ක්ෂණ. ත්‍රිපිටකනේ තිනයන්නන් ඔය නස්තරම "සංඥා" කිය යි
ත්‍රිපිටකනේ තීේන්නන් "අනිච්ච සංඥා" කිය ා නවනම සූත්‍රයකුත් තියනවා
ඒ නිසා නබාන ා නදනනක් පධාර්ථනේ ඔය ක්ෂණ 3 බ ා නිවන් යන්න දනවා

උපචය:
ශුද්ධාෂ්ඨක ව ට භූත්‍ කියනවා
භූත්‍ එකතු නව ා ම ා භූත්‍ ැනදනවා
ම ා භූත්‍ එකතු නව ා ධාතු කිය ා ැනදනවා
ඒවට අපි පස්ත, ජ ය, ගින්දර හු ෙ කියනවා.
(ඒ කිේනේ ආනපෝ, නත්නජෝ, වානයෝ, පඨවි කියනවා)
ධාතු එකතු නව ා ැදුනට පස්තනස්ත සත්ත්ව, පුද්ෙ , ද්‍රවය, වස්තතු විදි ට කියනවා
උපචය කියන්නන් කෑලි කෑලි එකතුනව ා නොඩනැඟි ා තියන ක්ෂණය

සංතති:
ඇසට රූප වශනයන්, කනට ශබ්ධ වශනයන්...ඔය වනේ අරමුණු නව ා හිනත්‍න් යමක්
නොඩනොෙත්ත්‍ම ඒවට කියනව සම්මත්‍ කිය ා

වැලිනොඩක් කිය ා සංඥාවක් නපනුනට අපි "වැලි කැට නොඩක්" කියන්නන් නෑ වැලි නොඩට. අන්න
ඒ වනේ

කාන්ත්‍ාවක් දැක්කම කාන්ත්‍ාවක් කිය ා හිත්‍නවා මිසක් නදතිස්තකුණුප කිය ා නප්න්නන් නෑ

ශබ්ධ රෑනක් ආවම කුරුළු ඬක් කිය යි හිත්‍න්නන්

ඒවා ත්‍මයි ස්තකන්ධ විදි ට නප්න්නන්
නම් න ෝක සත්ත්වයා රවට්ඨටන්නන් ඔත්‍නයි.
ඒ නපනනන නද්වල් ව ට සම්මත්‍යක් තියාෙන්නවා (එකතුවට කියන මත්‍ය) ඇති නස්ත නප්න
නොඩවල් මිසක් ඇති නද්වල් නනනවයි

ජරතො - සත්‍ර ම ා භූත්‍ විපරිනාමය නව ා දිර ා යනවා

අනිතයතො- ස්තථිර නෑ. අනිත්‍යයි කියන එක

(අනිච්ච කියන එකට අර්ථ 2ක් තියනවා. නමත්‍න අනිත්‍ය කියන අර්ථයයි කියන්නන්. සබ්නබ් සංඛාරා
අනිච්චාති කිේවම සංඛාර කියන්නන් හිත්‍ මිසක් පධාර්ථයක් නනනවයි. එත්‍නට නම් අර්ථය ෙන්න
බෑ.

නම් අනිච්ච (න වත් ස්තථිර නැති, අනිත්‍ය) එන්නන් සත්‍ර ම ා භූත්‍යන්ට විත්‍රයි. සංඛාර කියන්නන්
සත්‍ර ම ා බූත්‍යක්නෙන් ැදුන එකක් නනනවයි. සිතුවිල් ක්. සිතුවිල්ල්නල් සත්‍ර ම ා භූත්‍නයෝ නෑ)

ඔය අනිච්ච අර අනිච්චත් එක්ක පට වාෙන ත්‍මයි අද නබාන ෝ නදනනක් ඉන්නන්

සත්‍රම ා භූත්‍ ව උත්පාද, තිථි, භංෙ කිය ා 3ක් තියනවා

ඒ කියන්නන් ටෙන්නවා, පවතිනවා, නැති නවනවා

Page 25 of 133
ඇති නවච්ච ත්‍ැනම නැති නවනවා කිේනවාත් ඒත් පරස්තපරයි. නමාකද යම් නකටි කා යක පැවැත්මක්
තියනවා

සත්‍රම ා භුත්‍ නෑ නනනවයි සත්‍ර ම ා භූත්‍යන්නේ ආශ්වාද මාත්‍රයක් වත් නෑ. ආශ්වාදයන්නෙන්
ඒවා ශුනයයි

උදො:1) බල් ා කියන්නන් රූපයක් නනනවයි.

බල් ා කියන ත්‍ැන තිනයන්නන් ආනප්, නත්නජෝ, වානයෝ, පඨවි, වර්න, ෙන්ධ, රස, ඕජා කියන ටිකයි

බල් ා කියන්නන් සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන එක්ක නොඩ නැනෙන ස්තකන්ධ 5ක එකතුවක් මිසක්
රූපය විත්‍රක් නනනවයි

ඇන න් බල් ා දැක්කම ඒක බල් නේ වර්ණය (රූප රූප)

කනනන් ශබ්ධය ඇහුනම ඒක බල් නේ ශබ්ධය (ශබ්ධ රූප)
ෙන්ධයක් දැනුනා නම් ඒක බල් නේ ෙන්ධය (ෙන්ධ රූපා
කයට ස්තපර්ෂයක් දැනුනා නම් ඒක උෂ්ණ, සීත්‍ බව (නකාට්ඨටබ්බ රූප )
ඔය සියල් ම අරෙන බල් ා කිය ා සංඥාවක් අපිට එනවා

බල් ා කියන රූපය ඇසට ෙැටුනම සර්වචිත්ත්‍ සාධරන මචත්‍සික 7ක් උපදිනවා. ඒක විපාකයක්

ඔය සර්වචිත්ත්‍ සාධරන මචත්‍සික 7 ත්‍මයි නේදනා, සංඥා, නච්ත්‍නා, ස්තපර්ශ, මනසිකාර,

ජීවිනත්න්ිය, ඒකාග්‍රත්‍ාව

නේදනාව ත්‍මයි : උනප්ක්ෂා නේදනාව

සංඥා ත්‍මයි: ම ක්, දුඹුරු පාට ම ක්
නච්ත්‍නාව ත්‍මයි: දැකීම, සිත්‍ නොඩ නැඟීම
මනසිකාර ත්‍මයි : නැවත්‍ නැවත්‍ නමනනහි කිරීම (මනස ක්‍රියාත්මක ීම )
ජීවිනත්න්ිය ත්‍මයි චිත්ත්‍ පරම්පරාවක පැවැත්ම
ඒකාග්‍රත්‍ාව ත්‍මයි: එකක් පමණක් අග්‍ර ීම

උදො:2) නකෝප්පයක් ෙත්ත්‍ම නාම රූප නදකම තියනවා

නම්සයක් ෙත්ත්‍ම ඒත් ඒ වනේ, නාම ධර්ම නදකම තියනවා

නකෝප්පය කියන්නන් රූප නනනවයි සංඥා

නකෝප්පයටයි රූපයක් කියන එක වැරදියි

නකෝප්පනේ තියන රූප ත්‍මයි (ආනපෝ, නත්නජෝ, වානයෝ, පඨවි)+(වර්ණ, ෙන්ධ, රස, ඕජා)

නකෝප්පය සුදුයි, රවුම්, උණුසුම් කිය ා ෙන්නවා. ඒ නස්තරම සංඥා

නත්නජෝ කියන්නන් උණුසුම. එත්‍නකාට සීත්‍ -රස්තනන් කිය ා ෙන්නන්. ඒක නබද ා ෙත්ත්‍ම
සංඥාවක්
නකෝප්පය ඇල්ලුව ම ීමක් දනවනවා. සැප ීමක් න ෝ දුක් ීමක්.
ඒ අනුව උෂ්ණයි කියන එක සංඛාරය ඇති නවනවා
ඒක දැනෙන්න හිත්‍ විඥ්ඥාණ

නකෝප්පනේ තිබුන ආනපෝ, නත්නජෝ, වානයෝ පඨවි ස්තවභාවය රූප

නේදනා, සංඥා, සංඛාර විඥ්ඥාන ටික නාම

උදො:3) නකනනක් නෙදරකට KFC එනකන් චිප්ස්ත (French Fries) නෙනාවා කිය ා හිත්‍මු
නෙදර එක්කනනක් ඒනක් රසයට කැමතියි. ඒ කියන්නන් රස රූපයටයි එයා කැමති. (නවන රසක්
ආනවාත් එයා කන්නන් නෑ)

Page 26 of 133
ත්‍ව නකනනක් ඕජාවට (නපෝෂනයට) කැමතියි,
ත්‍ව නකනනක් ආනපෝ ෙතියටයි කැමති (soft ෙතියට). ( යි නව ා තිබුනණාත් එයා කැමති නෑ)

ඒ කියන්නන් එක එක්නකනා ඒ කෑනම් ශුද්ධාෂ්ඨක ව ටයි ජන්දරාෙයක් තිනයන්නන්

සමස්තථ රූපයට නනනවයි. එත්‍නකාට ශුද්ධාශ්ඨක ව ට කැුවා කිය ා ජන්දරාෙනයන් මිනදන්න
පුළුවන්ද? බෑ
අනිච්ච නද් දැක ා නම් දුනකන් මිනදන්න පුළුවන්

මුදුත්‍ා, හුත්‍ා, කම්මඤ්චඤත්‍ා කියන්නනත් රූප 3ක්

ඔලුව රනද් ැදුනම ඔලුව බරයි කිය ා දැනනනවා
ඒක " හුත්‍ා". එන ම ස්තවාභාවයක් කනේ ඇති නවනවා න ඩ වුනාම

භාවනා කරද්දී කය න ාඳටම සැ ැල්ලුයි. ඒ ගුනය ත්‍මයි "මුදුත්‍ා"

"කම්මඤ්චඤත්‍ා" කියන්නන් අනප් ඇනේ තියන "කර්මනය ස්තවාභාවය"

ස්තත්‍රී භාව රූප, පුරුෂ භාව රූප අපිට ැබුනන් කර්මය අනුව
ස්තත්‍රී න ෝ භාවයකට කැමැත්ත්‍ක් තියනවා නම් වඩන කර්මය අනුවයි ස්තත්‍රී, පුරුෂ භාවය ැනබන්නන්

2.8 සතර ම ො භූත විදර්ශනො ළ යුතුද?

ඔය සත්‍ර ම ා භූත්‍ කියන්නන් "ඵ යක්"
නේතු ඵ ව අද නබාන ෝ නදනනක් "ඵ ය" ත්‍මයි විදර්ශනා කරන්නන්
බුදු ාමුදුරුනවෝ කිේනේ "නේතුව විදර්ශනා කරන්න" කිය යි

සත්‍ර ම ා භූත්‍යන්නේ ඇතිීම නැතිීම බ බ ඉන්න එක "ඵ ය විදර්ශනා කිරිමක්." ඒක

ත්‍නිකර බුදු ාමුදුරුහෙෝ කිේව එකට විරුද්ධ නදයක්

ශරීරයක් අපිට ැනබන්න න තුව ත්‍මයි නපර සසනර් අපි ශරීරයක් ැනබන්න කරපු නද්වල් .ඒ
නමානවද?

ඇයි අපිට ඇස්ත ැබුනන්?

රූප දකින්න කැමැත්ත්‍ නිධන්කරෙත්ත්‍ ත්‍න් ානවන් කරපු කුසල් නේතුනවන්
හිත්‍ ැබුනන් දැනෙැනීනම් කැමැත්ත්‍ නිධන් කරෙන ත්‍න් ාව නැමැති කර්මනයන්
ඔය නදකම ආශ්වාදනේ ප්‍රතිඵ යන්. සත්ත්වයා සසර නෙනියන්නන් ඔය ආශ්වාදය නිසයි.
ඒ නේතු ටිකයි විදර්ශනා කරන්න ඕනන්. නේතුවක් නිසා ැබුන නම් ඵ ය විදර්ශනා කිරීමක්
නනනවයි. "ඒ යි ආශ්වොදය විදර්ශනො රන්මන්". ඔය ආශ්වාද ත්‍වමයි නැවත්‍ භවයක් අපිට
අරන් නදන්නන්

භාවනා කරද්දී සමාධි ප්‍රති ාභනයක් බන්න නමනනහි ක යුත්නත් නමාකක්ද? නමනනහි නනාක
යුත්නත් නමාකක්ද කිය ා ආනන්ද ාමුදුරුනවෝ ඇවිත් අ පුව ම බුදුරජානන්ව න්නස්ත කියනවා
නමනනහි කළ යුතු නද් වනේම නමනනහි නනාක යුතු නද්වල් ලිස්තට්ඨ එකක්.

නමාකද න ෝකනේ තියන ඒ නද්වල් නමනනහි කළාම වැනඩන්නන් න ෞකික ධයාන නිසා. ඔය ෙැන
ත්‍වත් දීර්ඝව විස්තත්‍රයක් 86 පිටුනේ විස්තත්‍ර කර ා තියනවා

Page 27 of 133
2.9 පංච උපොධොනස්ත න්ධමේ අනිච්ච බලන ැටි

පංචඋපාධානස්තකන්ධය කියන්නන් පංචස්තකන්ධය "රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ " වලින් පටිච්ච ීනමන්
ආශ්වාද දාෙන විපාක න ෝකනේ ඉඳන් දාෙන්න එකක් කිය ා කලින් පංචස්තකන්ධය යටනත්
විස්තත්‍ර කළා

පංච උපාධානස්තකන්ධය කියන්නන් රූප උපාධානස්තකන්ධය, නේදනා උපාස්තකන්ධය, සංඥා

උපාස්තකන්ධය, සංඛාර උපාස්තකන්ධය, විඥ්ඥාන උපානස්තකන්ධය

ගිරිමානන්ද සූත්‍රනේ පංචස්තකන්ධය "අනිච්ච නස්ත" දකින්නත්, පංච උපාධානස්තකන්ධය

"අනිච්චානුපස්තසනා" කරන්නත් කිය යි තිනයන්නන්

"ආනන්‍දනයනි, නමසස්තනනහි ම ණ ව ට ගිනේ නේවයි රුක්මු ට ගිනේ නේවයි ශූනයාොරයට ගිනේ

නේවයි නමනස්ත නුවණින් ස කන්නන් ය: “රූපය අනිත්‍ය ය, නේදනා අනිත්‍ය ය, සංඥා අනිත්‍ය ය,
සංස්තකාරනයෝ අනිත්‍ය ය, විඥානය අනිත්‍ය ය” යි. නමනස්ත නම් පඤ්චනචෝපාදානස්තන්‍ධයන්හි
අනිත්‍යානුදර්ී ව වසයි. ආනන්‍දනයනි, නම් අනිත්‍යසංඥා යයි කියනු ැනබ්."
පොලි:-
‘‘කත්‍මා චානන්ද, අනිච්චසඤ්චඤා? ඉධානන්ද, භික්ු අරඤ්චඤෙනත්‍ා වා රුක්ඛමූ ෙනත්‍ා වා
සුඤ්චඤාොරෙනත්‍ා වා ඉති පටිසඤ්චචික්ඛති - ‘රූපං අනිච්චං, නවදනා අනිච්චා , සඤ්චඤා අනිච්චා ,
සඞ්ඛාරා අනිච්චා, විඤ්චඤාණං අනිච්ච’න්ති. ඉති ඉනමසු පඤ්චචසු උපාදානක්ඛන්නධසු
අනිච්චානුපස්තසී වි රති. අයං වුච්චත්‍ානන්ද, අනිච්චසඤ්චඤා.
(අඞ්ගුත්ත්‍ර නිකාය, දසක නිපාත්‍ය, සචිත්ත්‍ වර්ෙය, ගිරිමානන්ද සූත්‍රය)

උදා රණයක් ෙමු.

නකානේ රි ෙමනක් යද්දි අපි රූපයක් දකිනවා

(රූප 6 ආකාරයි රූප රූප, ශබ්ධ රූප, ෙන්ධ රූප..ඔය වනේ )

ඕේවනෙන් ඇ ට නප්න රූපයක් ෙමුනකෝ, විකුණන්න තියන අලුත් වා නයක් දකිනවා කිය ා
හිත්‍මු. ඒක දැක්කම "නෂෝක් වා නයක්" කිය ා දකිනවා

අන්න "නෂෝක් එකක්" කිය ා අවිදයා පච්චනයන් සංඛාර කරෙත්ත්‍ා.

එත්‍නකාට පටිච්චසමුප්පාදය ක්‍රියාත්මක නවන්නන් නමන මයි

(පටිච්චසමුප්පාද චක්‍ර 12ක් තියනවා. ඒ ෙැන නවනම 56-79 පිටු ව විස්තත්‍ර තියනවා )

සංඛාර පච්චයා > විඥ්ඥාන

විඥ්ඥාන පච්චයා > නාම රූප
නාම රූප පච්චයා > ස ායත්‍න
ස ායත්‍න පච්චයා > ඵස්තස
ඵස්තස පච්චයා > නේදනා

ඔය නේදනා කියන්නන් "රාෙසම්ඵස්තසජා නේදනා"

ඒ කියන්නන් නමාකක්ද? "ආශ්වාදය"

ඒක ටෙන්නන් ඒ පුද්ෙ යනේ හිනත්‍යි (ඒක වා නන් තිබුණු එකක් නනනවයි. නවන නකනනක්ට
ඔය වා නන්ටම ද්නේෂයක් එන්නත් පුළුවන් )

පස්තනස්ත එත්‍නින් යද්දී ඒ වා නය දි ා බ ා ගියත් ආශ්වාදයක් එන්නන්. අන්න ඒ රූපයට ත්‍න් ා

නවනවා

Page 28 of 133
නේදානා පච්චයා ත්‍න්නා
ත්‍න් ා පච්චයා උපාධාන

ඒ වා නන් උපාධාන කරෙත්ත්‍ම නමාකක්ද නවන්නන්

උපාධාන පච්චයා භව

එයා වා නය අරන් වා න හිමිනයක් බවට පත් නවනවා

ඔත්‍න භව කියනනන "වා න හිමිනයක් බවට " පත් නවන එකයි

රුපයට ඔය වනේම ත්‍මයි ශබ්ධ, ෙන්ධ, රස, ස්තපර්ශ..ව ටත්

ඇසට ඔය වනේම ත්‍මයි අනිත් ආයත්‍න නස්තරටමත් ශබ්ධයක්, ෙන්ධයක්, ස්තපර්ෂයක්, රසයක්
කියන ඔය ටික එක්කත් එක්නකෝ අපි රාෙනයන් බැනඳනවා, නැත්නම් ද්නේෂනයන් ෙැනටනවා. ඔය
ආශ්වාදය, ඒ කියන්නන් ැබුණු විපාක ටිකට අතින් දාෙන්න අයිසින් ටික නැති කරෙන්නයි
බුදුද නම් උෙන්වන්නන්. කලින් කිේනේ

විපාක සැප දුක් උනප්ක්ෂා තියනවා, ඒවා පිළිබඳව පටිච්චසමුප්පන්නව රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ වලින්
උපාධානස්තකන්ධයයි දාෙන්නවා.
උපාධානස්තකන්ධ දන්නන් පටිච්චසමුප්පන්නව. ඒ නිසා පටිච්චසමුප්පන්න නිනරෝධනයන්
උපාධානස්තකන්ධ නිනරෝධ නවනවා. පන්චස්තකන්ධ ඉතුරු නවනවා

(ඒකයි ගිරිමානන්ද සූත්‍රනේ කියන්නන් පන්චස්තකන්ධය අනිච්ච නස්ත දකින්න, උපාධානස්තකන්ධය

අනිච්චානුපස්තසනා කරන්න කිය ා )

පංචඋපාධානස්තකන්ධය කියන්නන් ඒ ඒ නමාන ානත් සිතුවිලි නොඩකින් දන එකක්

පංචස්තකන්ධය නම් අතීත්‍ය, වර්ත්‍මානය, අනාෙත්‍යම 3න් කා යටම පනවන්න පුළුවන්
ඒත් පංචඋපාධානස්තකන්ධයට පනවන්න පුළුවන් වර්ත්‍මානය විත්‍රයි

ඒ නිසා නම් නම් නමාන ාත්‍ දන නකන ස්ත නම් නම් නමාන ානත්ම ප ක යුතුයි.
දැන් දන නකන ස්ත නෙදර ගිහින් ප කරන්න බෑ

වසට නෙදර ගිහින් නා ා කා ා භාවනාවට වාඩි නව ා පංචඋපාධානස්තකන්ධනේ

අනිච්චානුපස්තසනාව කරනවා කිය ා දවස තිස්තනස්ත දපු නකන ස්ත කන්ද වසට ප කරන්න බෑ.
ඒ ඒ නමාන ානත්ම ප කළ යුතුයි.

"සැප නේදනානේ රාෙය" ප්‍ර ානය කළ යුතුයි,

"දුක් නේදනානේ ද්නේෂය" ප්‍ර ානය කළ යුතුයි,
"උනප්ක්ෂා නේදනානේ නමෝ ය" ප්‍ර ානය කළ යුතුයි කිය ා කිේනේ ඒකයි

ඒක කරන්නන් අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ විදි ට නමනනහි කර යි

නම් ආශ්වාදය මනේ කැමැත්ත්‍ ඉෂ්ඨ කරන්නන් නෑ කිය ා නමනනහි කර යි. උදා රණයක් විදි ට
රසම රස අයිස්තීම් එකක් කන නවනල් අපිට සනීනපට ස්තපර්ෂයක් දැනනනවා, දිවට රසයක්
දැනනනවා, නාසයට සුවඳකුත් දැනනනවා. ඔය ටිනකන් ඉස්තසර ම නමනනහිකරන්නන් නමාකක්ද?
අපි නමනනහි කරන්න දද්දී ඕවා දැනි ා ඉවරයි. ඒ නිසයි ධයානයක ඉඳන් නමනනහි කරන්නන්

දුක නිර්මාණය කරන්නා ත්‍මයි රාෙ, ද්නේෂ්, නමෝ . එත්‍නකාට දුක නැති කරන්න නම් නැති
කළයුත්ත්‍ (න වත් නිස්තසරනය කළ යුත්ත්‍) ත්‍මයි රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ

Page 29 of 133
රූපය සමෙ ආශ්වාදනයන් බැනඳන්න නේතුව ත්‍මයි ඒක "සාරයි" කිය ා ෙන්න එක. කැමැත්ත්‍
ඉෂ්ඨ නවයි, සුවයි සාරයි කිය ා ෙන්න නිසා ත්‍මයි ආශ්වාදනයන් බැනඳන්නන්. "අසාරයි" කියන්නන්
"අනත්ත්‍" කියන එක.

ඇනස්ත ආශ්වාද කැමැත්ත්‍ ඉෂ්ඨ නනානවන්න නේතුව ත්‍මයි රූප ව ආශ්වාද මාත්‍රයක් වත් නෑ. රූපය
දි ා බ ා හිනත් ත්‍මයි දාෙන්නන්. ශබ්ධ, ෙන්ධ, රස ව ත් එන ම්මමයි. අනිච්ච නවන්න නේතුව
ඔන්න ඕකයි. රූප, ශබ්ධ, ෙන්ධ, රස, ස්තපර්ශ ව ආශ්වාදයක් නෑ, අපි පටිච්චසමුප්පන්නව හිනත්‍න්
දාෙන විඳින්නන්.

ආශ්වාදනේ ආදීනවය ත්‍මයි අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ කිය ා නමනනහි කරන එක. නසෝත්‍ාපන්න,
සකෘදාොමී, අනාොමී, අරි ත් නවන්නනත් ස්තඵර්ශ ආයත්‍න නේ ආශ්වාදය ආදීනවය, නිස්තසරනය
දැක ා උපාදානයන්නෙන් මිදුනම ත්‍මයි ර ත් නවන්නනත්.

නත් එකක් නබාද්දී රස දැනනන්නන් විපාකයක් නිසයි ඒත්‍නකාටම ඒ රස අනිච්චයි, දුක්කයි කිය ා
හිත්‍න්න ඕනන් ඒනකන් ආශ්වාදයක් නොඩ නැනෙන්න කලින්. සාමානය ජීවිත්‍නේදී පංච
උපාධානස්තකන්ධනේ අනිච්ච බ න එක න ෝද න ෝද මනේ දානවා වනේ වැඩක්. ඒ නිසා ධයානයක
ඉඳ යි ඒක බ න්න ඕනන්.

හිල් 6ක් තියන හුඹ කට ත්‍ නොනයක් රිංහුවා නම් ඌව අල් ෙන්න කරන්නන් හිල් 5ක් ව ා එක
හි කින් අත්‍ දාන එකයි. ඒ වනේම ත්‍මයි අනප් ආත්‍න නස්තරම ඇරෙන් පංච උපාධානස්තකන්ධනේ
අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ බ න්න නල්සි නැති නිසා ඇස්ත පියාෙන ධයානයකට ගිහින් ඒක කරන්නන්.
එත්‍නකාට පංච නීවරන යටපත් නව ා නිසා හිත්‍ විත්‍රයි අපිට දමනය කරන්න තිනයන්නන්

ධයානනිස්තසය සූත්‍රනේ පැ ැදිලිවම කියනවා ධයානයක ඉඳන් ඒ දැ ැනන්ත්, අතීත්‍, වර්ත්‍මාන,

අනාෙත්‍ පංච උපාධානස්තකන්ධනේ රූප, නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥානයන්නන් අනිච්ච, දුක්ඛ,
අනත්ත්‍ නමනනහි කරන්න කියකා. ධයාන බන්නන් නැතුව ආශ්‍රව සියල් ම ක්ෂය කරන්න බෑ.

පංච උපාස්තකන්ධනේ සමුදය නිනරෝධය කියන්නන් පංචස්තකන්ධනේ ආශ්වාද උදාීමයි, නැතිීමයි

ඒ කියනනන උදය-වැය ඥාණයයි. උදය වැය ඥානය යටනත් 111 පිටුනේ ආශ්වාද උදා නවන, වැය නවන
විදි ෙැන දීර්ඝව විස්තත්‍ර කර ා තියනවා

සත්‍ර ම ා භූත්‍නයෝ කියන්නන් "ඵ යක්".

නේතු ඵ ව අද නබාන ෝ නදනනක් "ඵ ය" ත්‍මයි විදර්ශනා කරන්නන්
බුදු ාමුදුරුනවෝ කිේනේ "නේතුව විදර්ශනා කරන්න" කිය යි

ශරීරයක් අපිට ැනබන්න න තුව ත්‍මයි නපර සසනර් අපි ශරීරයක් ැනබන්න අරපු නද්වල්. ඒ
නමාකක්ද? ඒ නේතු ටිකයි විදර්ශනා කරන්න ඕනන්. නේතුවක් නිසා ැබුන නම් ඵ ය විදර්ශනා
කිරීමක් නනනවයි. "ඒකයි ආශ්වාදය විදර්ශනා කරන්නන්". ඔය ආශ්වාද ත්‍වමයි නැවත්‍ භවයක්
අපිට අරන් නදන්නන්

එක සූත්‍රයක් අල් ෙන අර්ථ ෙන්න බෑ... සූත්‍ර එකින් එකට ෙ පන්න ඕනන්. එක සූත්‍රයක තියන නද්
ත්‍ව සූත්‍රයකට දා ා බ න්න ඕනන්. සම ර සූත්‍ර ව තිනයන්නන් මාත්‍ෘකා විත්‍රයි. ඒනක් වැඩි
විස්තත්‍රය තිනයන්නන් නවනත් සූත්‍රයක.

උදා රණයක් විදි ට: සී සූත්‍රනේ තියනවා නසෝවාන්, සකෘදාොමී, අනාොමී, අරි ත් ඔය නස්තරටම
කරන්න ඕනන් පංච උපාධානස්තකන්ධනේ අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ විදි ට බ න එක කිය ා. ඒත්
ත්‍වත් සූත්‍රයක ත්‍මයි තිනයන්නන් එන ම බ න්න ඕනන් ධයානයක ඉඳන් කිය ා. ඒ වනේ

"රූපයක් නිසා සුඛයක් නසාම්නසක් උපදීද එය ආශ්වාදයයි

ඒ රූපය අනිච්චද, දුක්ඛද, විපරිනාම ස්තවභාවයද, නමය රූපනේ ආදීනවයයි

Page 30 of 133
රූපනේ ජන්දරාෙ දුරු කිරීමක් නේද නම් රූපනේ නිස්තසරණයයි"
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, සත්ත්‍ට්ඨඨාන සූත්‍රය)

(ඔත්‍න කිේනේ නැතුවට නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන ව ටත් ඒ වනේමයි)

රූපනේ ආදීනවය පිරිසිඳ දැකීම දුක්ඛ සත්‍යයයි

රූපනේ ආශ්වාදය දැක එය ප්‍ර ානය කිරීම සමුදය සත්‍යයයි
රූපනේ ජන්ද රාෙය දුරුකිරීම නිස්තසරනයයි. නම් තුනනන් නිනරෝධ සත්‍යයි

ආශ්වාදය දුක නනනවයි, ආශ්වාදනේ ආදීනවය දැකීමයි දුක

(ආශ්වාදය දුකක් නවන්නන් නේදනා මචත්‍සිකනයන් නනනවයි ප්‍රඥා මචත්‍සිකනයනුයි )

3.0දැනෙත යුතු මූලි අර්ථදැක්ීම්

3.1 පච්චයො
පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රනේ ැමත්‍ැනම තියනව පච්චයා, පච්චයා කිය ා
අවිදයා -> පච්චයා -> සංඛාරා ඔය වනේ

නමාකක්ද නම් පච්චයා කියන්නන් ? "ප්‍රත්‍ය නවනවා" කියන එකයි

නකාන ාමද ප්‍රත්‍ය නවන්නන්?

අභිධර්මපිටකනේ පට්ඨටානප්ප්‍රකරණනේ තියනවා ප්‍රත්‍ය නවන ක්‍රම 24ක්
• නේතු ප්‍රත්‍යය
• ආරම්මන ප්‍රත්‍යය
• සමනන්ත්‍ර ප්‍රත්‍යය
• අමඥ්ඥමමඥ්ඥ ප්‍රත්‍යය.... ඔය වනේ 24ක් තියනවා

ඒවනෙන් දැනෙත්‍යුතුම එක ත්‍මයි "නේතු ප්‍රත්‍යය"

අවිදයා -> නේතු පච්චයා -> සංඛාරා

නමානවද නම් නේතු? පට්ඨඨානප්‍රකරණයට අනුව නේතු 6යි

න ෝභ, ද්නේෂ, නමෝ (අකුස )

අන ෝභ, අද්නේෂ, අනමෝ (කුස )

ඔය කිේව කුස අකුස නේතු ව ඵ ත්‍මයි "නකන ස්ත" කියන්නන්

ෙ කට ආන ෝකයක් වැටුනම ඇ ැට නපනනනවා....

උඩ පැන්නනාත් ිම වැනටනවා....ඔය නේතු නනනවයි බුද්ධසාසනනේ විස්තත්‍ර කරන්නන්
නකන ස්ත කන්නදන් අයින් නව ා නිවන් දකින ැටියි.

"නේතු ඵ " කියන්නන් නපර ක "කර්ම විපාක" නනනවයි. ඒවා ර ත්‍න්ව න්නස්තටත් තියනවා

නේතුඵ කියන්නන් නකන ස්ත

නේතු නිනරෝධනයන් ඵ නැති කරෙන්න පුළුවන්
නකන ස්ත නැති කර ා නිවන් දකින්න පුළුවන්

විපාක, අභිසසංඛාර කිය ා 2ක් තියනවා

Page 31 of 133
විපාක කියන්නන් නපර ක නේතුනේ ඵ ය
ඒ විපාක අල් ා (අභිසසංඛාර කර ා) අපි නව කර්ම දනවා. "නව නේතු" දන වැඩ පිළිනව
නිසයි සසරෙමනක් යන්නන්
ඒකයි නවත්ත්‍ෙන්න ඕනන්.

3.2 අනිච්ච
අනිච්ච, දුක්ක, අනත්ත්‍ කියන වචන 3 ෙනිමු,

"අනිච්ච" කියන පාලි වචනයට වචනනේ අර්ථ 2ක් තියනවා. නාම රූප ව රූපනේ (පධාර්ථනේ)
ක්ෂණ ෙැන කියද්දී අනිච්ච කිය ා කියන්නන් ස්තථිර නැති, න වත් " අනිත්‍ය "ය කියන අර්ථයයි.
ඔත්‍නට විත්‍රයි "අනිත්‍ය" අර්ථය ෙැ නපන්නන්.

ඒ ැර, මුහුනද් නකාත්‍නින් ඇඟිල් ෙ ා බැලුවත් ලුණු රසයි වනේ ත්‍රිපිටකය පුරාවටම නමාන
සූත්‍රය බැලුවත් තිනයන්නන් ආශ්වාදය, ආදීනවය නිස්තසරනය ෙැන. එන මත් නැත්නම්
පටිච්චසමුප්පාදය ෙැන. එන මත් නැත්නම් අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ ෙැනයි

ආශ්වාදය ෙැන කත්‍ා කරන ැම නවනල්ම අනිච්ච කියන්නන් "ආශ්වාදය කැමැත්ත්‍ ඉෂ්ට කරන්නන්
නෑ" කියන අර්ථයයි
ආශ්වාදය කැමැත්ත්‍ ඉෂ්ට කරන්නන් නැති නිසයි දුක එන්නන්
නමාකද අනිත්‍ය නවන නස්තරම දුක නෑ

දුකක් එන්නන් ඒ අනිත්‍ය නද් ෙැන ආශ්වාදයක් දාෙන ඉන්නවා නම් විත්‍රයි

"යම්පිච්ඡං න භති ත්‍ම්පි දුක්ඛං"

"කැමති යමක් නනා ැනබ්ද, එයද දුකය"
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, ධම්මචක්කප්පවත්ත්‍න සූත්‍රය)

දුක් නේදනාවක් විපරිනාම නවද්දී සැපයි කිය ා ුල් නේදල් සූත්‍රනේ තියනවා
යමක් අනිච්ච නම් දුකයි කිය ා ම ාපුණ්ඩණම සූත්‍රනේ තියනවා.
අනිච්ච කියන එක "අනිත්‍ය" (ස්තථිර නෑ) කියන අර්ථනයන් ෙත්නත්‍ාත් ඔය නදක පරස්තපරයි

නම් තිනයන්නන් ඒ පරස්තපරත්‍ා නදකයි

“ආයයානවනි, සුඛනවදනා කුමක් සුඛ නකාට ඇති නේ ද, කුමක් දුක් නකාට ඇති නේ ද? දුුඃඛනවදනා
කුමක් දුක් නකාට ඇති නේ ද, කුමක් සුඛ නකාට ඇති නේ ද? උනපක්‍ෂානවදනා කුමක් සුඛ නකාට ඇති
නේද, කුමක් දුක් නකාට ඇති නේ ද
ඇවැත්‍ විසාඛනයනි, සුඛනවදනා ස්තථිති (අස්තතිභාවනයහි) සුඛ නවයි. විපරිණාම (නාස්තතිභාවනයහි)
දුුඃඛ නවයි. දුුඃඛනවදනා ස්තථිති දුුඃඛ නවයි. විපරිණාම සුඛ නවයි. උනපක්‍ෂානවදනා ඥාන සුඛ (දන්නාබව
සුව නකාට ඇති) නවයි. අඥාන දුුඃඛ (නනාදන්නාබව දුක්නකාට ඇති) නවයි.”
(මජ්ජිමනිකාය, චූළනවදල් සූත්‍රය)

"ම නණනි, ඒ කිමැයි සිත්‍වු ද, රූපය නිත්‍ය න ෝ අනිත්‍ය න ෝ නේ දැ’යි.

‘ව න්ස, අනිත්‍ය යැ.’
‘යළි යමක් අනිත්‍ය නම් එය දුක් න ෝ සුව න ෝ නේ දැ’යි.
‘ව න්ස, දුක් නවයි.’"
(මජ්ිම නිකාය, ම ාපුණ්ඩණම සූත්‍රය)

Page 32 of 133
3.3 අනත්ත
"අනත්ත්‍" කියන්නන් "අසාරයි" කියන අර්ථයයි.
" අසාරකට්‌හෙන අනත්්‌තා "

ආත්ම අනාත්ම කත්‍ාවක් නකාන ාමටවත් ෙන්න බෑ. නමාකද ආත්මයක් ඇත්‍/නැත්‍ කියන නදකම
මිත්‍යාදිට්ඨි.
බුදු ාමුදුරුනවෝ ඔය අන්ත්‍ 2 ම ප්‍රතිනෂ්ප කළා

අනයෝනිනසෝමනසිකාරය නිසා දෘෂ්ි 6ක් ඇතිනවනවා කිය ා සබ්බාසව සූත්‍රනේ තියනවා. මානේ
ආත්ම ඇත්‍, මානේ ආත්මය නැත්‍ කියන නම් නදකම අඥාන මිත්‍යා දෘෂ්ියක්

ම ාපුණ්ඩණම සූත්‍රනේ රූප, නේදනා, සංඥා, සංඛාර අනාත්ම නම් අනාත්මනේ සිට කරන කර්මනයෝ
කවර ආත්මයක විපාක නදන්නන්ද ඇහුවම අනාත්ම කිේව ාමුදුරුවන්ට "නමෝඝ පුරුෂයා" කිය ත්
බැන ා තියනවා

"එකල්හි එක්ත්‍රා ම ණක් ට නමබඳු චිත්ත්‍පරිවිත්‍ර්කනයක් උපන: ‘භවත්නි, නමනස්ත කලි රූපය
අනාත්ම යැ, නේදනාව අනාත්ම යැ, සංඥාව අනාත්ම යැ, සංස්තකාරනයෝ අනාත්මනයෝ යැ, විඥානය
අනාත්ම යැ, අනාත්මනයහි සිට කළ කර්මනයෝ කවර ආත්මනයකැ සිට විපාක නදන්නාහුදැ’යි.
එකල්හි භාෙයවතුන් ව න්නස්ත ඒ ම ණහුනේ චිත්ත්‍පරිවිත්‍ර්කය ත්‍මන් ව න්නස්තනේ සිතින් දැන
භික්ූන් ඇමැූ නස්තක: ‘ම නණනි, නත්‍ කරුණ වැලිත් විදයමාන නවයි, යම් කරුනණකින් නමන ාවැ
ඇත්‍ැම් නමෝඝපුරුෂනයක් අවිද්වද් වූනේ අවිදයාවට පැමිණිනේ ත්‍ෘෂ්ණාව අධිපති නකාට ඇති සිතින්
යුක්ත්‍ වැ ශාස්තත්‍ෘශාසනය ඉක්මැයායුතු නකාට සිත්‍න්නන් ය: "
මජ්ිම නිකාය, ම ාපුණ්ඩණම සූත්‍රය, 123 පිටුව )

3.4 මයෝනිමසෝමනි ොරය

නසෝවාන් නවන්න අවශය අංෙ 4 ත්‍මයි සත්‍රනසෝත්‍ාපත්ති අංෙ කියන්නන්

ක යානමිත්‍ර නස්තවනය, ශ්‍රද්ධර්ම නස්තවනය, නයෝනිනසෝමනසිකාරය, ධම්මානුධම්මප්‍රතිපදාව

නයෝනිනසෝමනසිකාරය කිේවම "නුවනින් නමනනහි කිරීම" කිය යි ගිරවා දා ා ැනමෝම කියන්නන්.

නමාකක්ද නුවනින් නමනනහි කරන්නන් ඇහුවම කියනවා අ පු බන ටික කිය ා.

"අනයෝනිනසෝමනසිකාර කවනර යත්: අනිත්‍යනයහි නිත්‍ය යනු අනයෝනිනසෝමනසිකාර ය, දුුඃඛනයහි

සුඛ යනු අනයෝනිනසෝමනසිකාර ය, අනාත්මනයහි ආත්ම යනු අනයෝනිනසෝමනසිකාර ය, අශුභනයහි
ශුභ යනු අනයෝනිනසෝමනසිකාර යි, සත්‍යයනට වින ාම විසින් න ෝ චිත්ත්‍යානේ ආවර්ජනනයක්
පුනපුනා ආවර්ජනනයක් ආනභෝෙනයක් සමන්වා ාරනයක් මනසිකාරනයක් නේ ද, නම්
‘අනයෝනිනසෝමනසිකාර’ යි කියනු ැනබ්."
(විභංෙ ප්‍රකරණ -2, බුද්ධක වත්ු විභංෙය, 234 පිටුව)

කිය කිේනේ නමාකක්ද?

අනයෝනිනසෝ මනසිකාරය කියන්නන් "අනිච්ච නද් නිච්ච විදි ට නමනනහිකරන එකත්, දුක්ඛ නද් සුඛ
විදි ට නමනනහිකරන එකත්, අනත්ත්‍ නද් අත්ත්‍ විදි ට නමනනහිකරන එකත් කියන එකයි

එත්‍නකාට නයෝනිනසෝමනසිකාරය කියන්නන්

"අනිච්ච නද් අනිච්ච විදි ට නමනනහිකරන එකත්,
දුක්ඛ නද් දුක්ඛ විදි ට නමනනහිකරන එකත්,
අනත්ත්‍ නද් අනත්ත්‍ විදි ට නමනනහි කරන එකත්" කියන එකයි. ඔන්න නයෝනිනසෝමනසිකාරය.

Page 33 of 133
එත්‍නකාට ක යාන මිත්‍රයත් එක්ක අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ නමනනහි කිරීමයි කළ යුත්නත්

ධම්මොනුධම්මප්‍රතිපදොව:
ධම්මානුධම්මප්‍රතිපදාව කියන්නන් "පන්සිල් රැකෙන ඉන්න එක" කිය යි ගිරවා දා ා ැනමෝම
කියන්නන්.
බ්‍රේමන ෝකනේ බ්‍රේමනයෝ කල්ප ොනක් එක සිල් පදයක් වත් එනේ කඩන්නන් නෑ. ඒත් නිවන්
දකින්නන් නෑ

"ම නණනි, ධර්මානුධර්ම ප්‍රතිපන්න ම ණ ට නම් අනුන ෝමධර්ම නවයි:

යම් න නයකින් රූපනයහි අනිත්‍යානුදර්ී වැ (අනිත්‍ය නුවණින්, දකිමින්) වාස නකනර් ද,
නේදනානයහි … සංඥානයහි … සංස්තකාරයන්හි … විඥානනයහි අනිත්‍යානුදර්ී වැ වාස නකනර් ද, නේ
රූපනයහි අනිත්‍යානුදර්ී වැ වාස කරනුනේ නේදනානයහි ... සංඥානයහි … සංස්තකාරයන්හි …
විඥානනයහි අනිත්‍යානුදර්ී වැ වයාස කරනුනේ රූපය පිරිසිඳ දනියි."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, නදවැනි අනුධම්ම සූත්‍රය)

ධම්මානුධම්මප්‍රතිපදාව කියන්නන් රූපය අනිච්චානුපස්තසී වි රති, නේදනා අනිච්චානුපස්තසී වි රති,

සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන ....ඔය වනේ නස්තරටම
ඒ කියන්නන් පංචස්තකන්ධය, පංඋපාධානස්තකන්ධය අනිච්ච දුක්ඛ විදි ට නමනනහිකරන එකයි
ධම්මානුධම්මප්‍රතිපදාව කියන්නන්

සී සූත්‍රය ට අනුව නසෝවාන්, සකෘදාොමී, අනාොමී, අරි ත් නවන්නත් කරන්න තිනයන්නන් ඕකමයි.
පංචඋපාධානස්තකන්ධය අනිච්ච දුක්ඛ විදි ට නමනනහි කරන එකම ත්‍මයි. ඒක කරන්නන්
නකාන ාමද කිය ා 27 පිටුනේ විස්තත්‍ර කළා.

එත්‍නකාට ඔන ාම කර කර ඉද්දී නකනනක් නසෝත්‍ාපන්න වුනනාත් එන ම වුනා කිය ා දැනෙන්නන්

නකාන ාමද?
සියළු සංඛාර අනිච්චයි, දුක්ඛයි, අනත්ත්‍යි කිය ා එයා දන්නවා
හිත්‍ට එන කිසිම සිතුවිල් ක් නිච්චයි, සුඛයි, සාරයි කිය ා ෙන්නන් නෑ

3.5 අවිදයොව
අවිදයාව කියන්නන් නමාකක්ද? ැනමෝම ගිරවා දැම්මා වනේ කියන්නන් සතුරාර්‍ය සත්‍යය නනාදැනීම
කිය යි.
එන ම එකක් නැතුව නනනවයි, එන ම එකක් නම් වනේ තියනවා

1) "අවිදයා කවර යත්: දුුඃඛසත්‍යනයහි නනා දැනීම ය, දුුඃඛසමුදයසත්‍යනයහි නනා දැනීම ය,

දුුඃඛනිනරෝධසත්‍යනයහි නනා දැනීම ය, දුුඃඛනිනරෝධොමිනීප්‍රතිපදාසත්‍යනයහි නනා දැනීම යි. නම්
අවිදයා යි කියනු ැනබ්.”
(විභංෙප්‍රකරනය-1, පටිච්චසමුප්පාද විභංෙය, 245 පිටුව)

ඒත් ඕනක් වැඩි විස්තත්‍ර අනිත් සූත්‍ර ව තියනවා

ත්‍රිපිටකනේ ඒ ෙැන තියන අනිත් ත්‍ැන් බ මු

2) එකත්පස්ත ව හුන්, ආයුෂ්මත් ම ානකාට්ඨිත්‍ නත්‍රණුනවෝ ආයුෂ්මත් සැරියුත් නත්‍රණුවන්ට නත්‍

කී : “ඇවැත්නි, ශාරිපුත්‍රනයනි, අවිජ්ජා අවිජ්ජා ය යි කියනු ැනබ්. ඇවැත්නි අවිජ්ජා නම් කවර යැ?
නකාපමනණකින් අවිජ්ජා ෙත්‍ත් නේ දැ”යි?
ඇවැත්නි, නමහි අශ්‍රැත්‍වත් පෘථේජන නත්‍නම් රුපයානේ ආස්තවාදයත් ආදීනවයත් නිශ්ශරණයත්
ත්‍තුනස්ත නනා දනීයි. නවදනානේ ... සංඥානේ ... සංස්තකාරයන්නේ ... විඥානනේ ආස්තවාදයත් ආදීනවයත්

Page 34 of 133
නිශ්ශරණයත් ත්‍තුනස්ත නනා දනී. ඇවැත්නි, නම් අවිජ්ජා යි කියනු ැනබ්. නමපමනණකින්
අවිජ්ජාෙත්‍ත් නේ ය යි"
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, පඨම අස්තසාද සූත්‍රය, 307 පිටුව)

ස්තඵර්ශ ආයත්‍න 6නේ ආශ්වාදයත්, ආදීනවයත් ත්‍තු නස්ත නනාදැනීම ත්‍මයි අවිදයාව කියන්නන්

3) "ඇවැත්නි, නමහි අශ්‍රැත්‍වත් පෘථේජන නත්‍නම් රුපයානේ ආස්තවාදයත් ආදීනවයත් නිශ්ශරණයත්

ත්‍තුනස්ත නනා දනීයි. නවදනානේ ... සංඥානේ ... සංස්තකාරයන්නේ ... විඥානනේ ආස්තවාදයත් ආදීනවයත්
නිශ්ශරණයත් ත්‍තුනස්ත නනා දනී. ඇවැත්නි, නම් අවිජ්ජා යි කියනු ැනබ්. නමපමනණකින්
අවිජ්ජාෙත්‍ත් නේ ය යි."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය-1, පඨම අස්තසාද සූත්‍රය )

ඔත්‍න කියන්නනත් කලින් කිේව එකමයි. රුප, නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන ව ආස්තවාදයත්
ආදීනවයත් නිශ්ශරණයත් ත්‍තුනස්ත නනා දනී නම් ඒකටයි අවිදයාව කියන්නන්

ඔත්‍න ආශ්වාදය කියන්නන් නමාකක්ද කිය යි නම් තිනයන්නන්

"ම නණනි, රූපය නිසා යම් සුවනයක් නසාම්නනසක් උපදී ද, නම් රූපනයහි ආස්තවාද යැ.
යම්න නයකින් රූපය අනිච්ච දුුඃඛ විපරිණාමස්තවභාව නේ ද, නම් රූපනයහි ආදීනව යැ. රූපනයහි යම්
ඡන්‍දරාෙවිනනයක් ඡන්‍දරාෙප්‍ර ාණනයක් නේ ද, නම් රූපනයහි නිස්තසරණ යි. ම ණ, නේදනාව නිසා
යම් ... සංඥාව නිසා ... සංස්තකාරයන් නිසා ... විඥානය නිසා යම් සුවනයක් නසාම්නනසක් උපදී ද, නම්
විඥානනයහි ආස්තවාද යැ, යම් න නයකින් විඥානය අනිත්‍ය දුුඃඛ විපරිණාමස්තවභාව නේ ද, නම්
විඥානනයහි ආදීනව යැ. විඥානනයහි යම් ඡන්‍ද රාෙවිනනයක් ඡන්‍දරාෙප්‍ර ාණනයක් නේ ද, නම්
විඥානනයහි නිස්තසරණැ’ යි වදාළ " (මජ්ජිමනිකාය-3, ම ාපුණ්ඩණම සූත්‍රය, 120 පිටුව )

4) "ව න්ස, නකනස්ත දන්නා නකනස්ත දක්නා ම ණහුනේ අවිදු පැනේ ද? විදු උපදී දැ? යි. ම ණ, ඇස
අනිස විසින් දන්නා දක්නා ම ණහුනේ අවිදු පැන යි. විදු උපදි යි. රූ අනිස විසින් දන්නා දක්නා
ම ණහුනේ අවිදු පැන යි. විදු උපදියි. චක්ුවිඤ්චඤාණය අනිස විසින් දන්නා දක්නා ම ණහුනේ
අවිදු පැන යි. විදු උපදියි. ඇස්තප ස අනිස විසින් දන්නා දක්නා ම ණහුනේ අවිදු පැන යි. විදු උපදියි.
ඇස්තප ස නිසා සුව වූ න ෝ දුක් වූ න ෝ නනාදුක් නනාසුව වූ න ෝ යම් නම් විඳුනමක් උපදී නම් එ ද
අනිස විසින් දන්නා දක්නා ම ණහුනේ අවිදු පැන යි විදු උපදියි ..."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, ඛන්ධ වර්ෙය, අවිජ්ජා සූත්‍රය)

ඔන්න අවිදයාව නැති කරෙන්න විදි කිය ා තියනව. "අනිස" කියන්නන් අනිච්ච කියන එක
සිං න න්.

ඇස, රූපය, චක්ු විඥ්ඥාණය අනිච්චයි දුක්කයි අනත්ත්‍යි කිය ා නමනනහි කරන්න ඕනන්
කන, ශබ්ධ, නසෝත්‍
දිව....ඔය වනේ ආයත්‍න 6ම
ආශ්වාදනේ ආදීනවය ත්‍මයි අනිච්ච දුක්ඛ අනත්ත්‍ කියන්නන්
ඔය කිය ා තිනයන්නන් ආශ්වාදනේ ආදීනවය දැක්කම අවිදයාව නැති නවනවා කිය යි

එත්‍නකාට ඔය කිය ා තියන විදි ට ස්තඵර්ශ ආයත්‍න 6නේ ආශ්වාදයත්, ආදීනවයත් ත්‍තු නස්ත
නනාදැනීම ත්‍මයි "අවිදයාව" කියන්නන්

3.6 මිතයො දිට්ඨිය

බුදුරජානන්ව න්නස්තනේ කා නේ මිත්‍යාදිට්ඨි 62ක් තිබුණා
උන්ව න්නස්ත නද්ශනා කරපු සම්මාදිට්ඨිය කියන්නන් 62ක් මිත්‍යා දිට්ඨි අත්‍ර 63වන දිට්ඨිය නනනවයි
62ක් මිත්‍යාදිට්ඨි වලින් මිදීමයි සම්මාදිිය කියන්නන්

Page 35 of 133
න ෞකික සම්මාදිට්ඨිනේ අංෙ 10ක් තියනවනන් මව ඇත්‍, පියා ඇත්‍, දුන් නද් විපාක ඇත්‍,..... කියන
ලිස්තට්ඨ එක.

ඔය 10 විස්තවාස නනාකරන එක ත්‍මයි "දස වස්තතුක මිත්‍යාදිට්ඨිය" කියන්නන්.

දස වස්තතුක මිත්‍යා දිට්ඨිය කිය ා කියන්නන් න ෞකික සම්මාදිට්ඨිනේ අනිත් පැත්ත්‍.

"මිථයාදෘෂ්ටි කවර යත්: දුන් දැය විපාක නැත්‍, යජන දුනයහි විපාක නැත්‍. පුදන දුනයහි විපාක
නැත්‍, සුකෘත්‍ දුෂ්කෘත්‍ කර්මයන්නේ ඵ විපාක නැත්‍. (පරන ාවැ සිටියහුට) නම් න ාව නැත්‍,
(නමන ාවැ සිටියහුට) පරන ාව නැත්‍, මවු නැත්‍, පියා නැත්‍, (සැවැ උපදනා) ඕපපාතික සත්‍වනයෝ
නැත්‍, න ාවැ යම් නකනනක් නම් න ාවත් පර න ාවත් විශිෂ්ටඥානනයන් තුමූ මැ ප්‍රත්‍යක්‍ෂ නකාට දැන
ප්‍රකාශ නකනරත් ද, එබඳු සමයේෙත්‍ සමයක්ප්‍රතිපන්න ශ්‍රමණ බ්‍රාේමණ නකනනක් නැත්‍ැ’යි.
ම නණනි, නම් මිථයාදෘෂ්ටි නම් නවයි."
(මජ්‌ඣිම නිකාය, උපරි පේනාසකය, අනුපද්‍ ෙර්ගය, ම ා චත්ත්‍ාරීසක සූත්‍රය, 215 පිටුව)

යම් අනයක් න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිට්ඨියට පත් වුනාම (ඒ කියන්නන්නසෝවාන් වුනාම) එයා

(ප්‍රානඝාත්‍, අදත්ත්‍ාදාන, කාමමිත්‍යාචාර, මුසාවාද, පිසුනාවාච, පරුෂාවාච, අභිජ්ජා, නදෝමනස්තස,
මිත්‍යාදිට්ඨටි) කියන දස අකුසල් ව "මිත්‍යාදිට්ඨියයි, ආනන්ත්‍රීය පාපකර්මයි" කියන 2 කරන්නන්
නෑ. (අනිත් හේරම එයා අතිේ හකහරේන පුළුෙේ. හෙන මිනිහ ක් මැහරේන වුනත් පුළුෙේ)

නමුත් එයානේ නපා නේ ප්‍රමාණයට තිබුන නකන ස්ත වලින් ඉතුරු නවන්නන් අත්‍ට ෙත්ට පස්තපිඬක්
වනේ ප්‍රමාණයක් ත්‍මයි. (නඛසිඛා සූත්‍රය). නමාකද මිත්‍යායාදිට්ඨිකයා (පෘත්‍ජනයා) හිත්‍න්නනම
අකුස නයන්. න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිට්ඨිකයා (නසෝවාන් පුද්ෙ යා) හිත්‍න්නනම කුස නයන්

ම නපාළව වනේ නකන ස්ත තියාෙනයි සම රු ාල්මැස්තනසක් වත් නනාකා ඉන්නන්. ැබැයි ඔහු
ඉන්නන් මිත්‍යාදිට්ඨියක නවන්න පුළුවන්

එත්‍නකාට නකනනක් අුම ොනන් න ෞකික සම්මාදිට්ඨියට පත් වුනාම ඔය උඩින් කියපු 10 ඇත්‍,
ඇත්‍ කිය ා විස්තවාස කරනවා කියන්නන් එයානේ නමෝ යක් නෑ. නමෝ නයන් කවදාවත් පිනක්
කරන්නන් නෑ. නමෝ ය තියන නකනා සත්‍ර අපාෙත්‍ නවන කර්මයි කරන්නන්

එත්‍නකාට නම් මිත්‍යාදිට්ඨිය කියන්නන් නමාකක්ද?

"ම ණ, ඇස අනිස විසින් දන්නහුනේ දක්නහුනේ මිසදිටුව ප්‍රහීණ නේ. රූප අනිස විසින් දන්නහුනේ
දක්නහුනේ මිසදිටුව ප්‍රහීණ නේ. චක්ුර්විඥානය අනිස විසින් දන්නහුනේ දක්නහුනේ මිසදිටුව
ප්‍රහීණ නේ. ඇස්තප ස අනිස විසින් දන්නහුනේ දක්නහුනේ මිසදිටුව ප්‍රහීණ නේ. ඇස්තප ස නිසා සුව
වූ න ෝ දුක් වූ න ෝ නනාදුක් නනාසුව වූ න ෝ යම් නම් නවදනානයක් උපදී නම් න ද අනිස විසින්
දන්නහුනේ දක්නහුනේ මිසදිටුව ප්‍රහීණ නේ. කන අනිස විසින් ... නැ ැය ... දිව ... කය ... සිත්‍"
(සංයුත්ත්‍ නිකාය 4, මිච්ඡාදිට්ඨිප්ප ාන සූත්‍රය, 291 පිටුව )

රූප, ශබ්ධ, ෙන්ධ, රස, ස්තපර්ෂ කියන ඒවා නිච්චයි, සුඛයි, සාරයි කිය ා ෙන්න එකයි මිච්ජාදිට්ඨිය.
නක්න්දර බ න ඒවා, නැකත් බ න ඒවා මිච්ජාදිට්ඨිය කිය යි අද ැනමෝම හිත්‍න් ඉන්නන්.

"ඇස්තප ස නිසා සුව වූ න ෝ දුක් වූ න ෝ නනාදුක් නනාසුව වූ න ෝ යම් නම් නවදනානයක් උපදී නම්"
කිය ා කියන්නන් ආශ්වාදය කියන එකයි
ආශ්වාදය නිච්චයි, සුඛයි, සාරයි කිය ා ෙන්න එකයි මිච්ජාදිට්ඨිය. (ඇස වනේම ත්‍මයි කන, දිව,
නාසය, කය, මන කියන අනිත් ආයත්‍න ටිකටත්)

එත්‍නකාට මිත්‍යාදිට්ඨිය නැති කරන්න නම් රූප, ශබ්ධ, ෙන්ධ, රස, ස්තපර්ෂ කියන ඒවා අනිච්චයි,
දුක්ඛයි, අනත්ත්‍යි කිය ා ෙන්න එකයි කරන්න තිනයන්නන්

Page 36 of 133
ඇස, කන, නාසය...ඔය ආයත්‍නත්‍න ටිකයි, රූප ශන්ධ ෙන්ධ... ටිකයි, විඥ්ඥා ටිකයි කියන ඔය 18ම
ආනිච්ජ, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ විදි ට ෙන්න එකයි සම්මාදිට්ඨිය නවන්නන්

3.7 අවිදයොව ො මමෝ ය අතර මවනස

කසින භාවනාවක් කරද්දිත් රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ වලින් නත්‍ාරයි. ඒත් අවිදයානවන් මිදි ා නෑ
කසින භාවනා කියන්නන් අවිදයා ප්‍රත්‍යනයන් නොඩනෙන පුණයාභිසංඛාර, ආභින්ජාභිසංඛාර.
න ෞකික සම්මාදිට්ඨිනයන් ඒ වනේ නද්වල් කරන්න පුළුවන්. අසිත්‍ ත්‍වුසා පුණය සෘදිනයන්
දිවයන ෝකනේ ගියා වනේ

නිවන පැත්ත්‍ට තියන බණක්, අනිච්ච දුක්ඛ, අනත්ත්‍ ෙැන කියනවන බනක් අ ෙන ඉද්දී මනස තු
ැනදන්නන් අවිදයා නිනරෝධයට මෙක්.
නසෝවාන් ඵ ය ැනබනනකාට ත්‍මයි, නසෝවාන් චිත්ත්‍නයන් ත්‍මයි න ෞකික සම්මාදිට්ඨිනයන්
න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිට්ඨියට යන්නන්.

4 වන ධයානනේ අවිදයාව නෑ. ඒත් ධයානනයන් එලියට ආවම ආනයත් පෘත්‍ජනනයක් නවන්න පුළුවන්.
අවිදයාව නැති නවන්නන් ර ත් ඵ නේදියි. න ෞකික සම්මාදිිය අවිදයාවට අයිතියි. (අවිදයාව නැති
නවන්නන් න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිියට ආව මයි). ැබැයි න ෞකික සම්මාදිට්ඨිනේ අවිදයාව
තිබුනට පින් කරෙන්න පුළුවන්. ඒකනන් අවිදයා ප්‍රත්‍යනයන් පුණයාභිසංඛාර, අපුණයාභිසංඛාර,
ආනඤ්චජාභිසංඛාර 3 ම සිද්ද නවනවා කිය ා කලින් කිේනේ.

"ආනඤ්චජ" කියන්නන් විරුද්ධ ධර්ම වලින් න නවන්නන් නැති කර්ම න වත් "අරූපාවචර
දැ ැන්සිත්". කාම, ද්නේෂ වලින් න නවන්නන් නෑ. නකාටින්ම අරූපාවචර දැ ැනකර්ට සමවැඳුනම
කනනන් ශබ්ධයක් ආවත් ඇන න්නන් නෑ

අවිදයා ප්‍රත්‍යනයන් භවාොමී කර්ම කරන්නන්

පුණයාභිසංඛාර වලින් දිවයන ෝකනේ යන්න පුළුවන්
අපුණයාභිසංඛාර වලින් සත්‍ර අපානේ යන්න පුළුවන්
ආනඤ්චජාභිසංඛාර වලින් බ්‍රේමන ෝකනේ යන්න පුළුවන්……ඔය එකකි වත් නිවන් දකින්න බෑ

“සුමනාවනි, දන් දිය යුතුය, පිං කළ යුතුය” කිය ා කිේවා. ඒ ඇයි?

නිවන් දකිනකම් මෙ වියදමට. නිවනට උපනිශ්‍රයක් විදි ට දන් පින් කරන්න ඕනන්

බුද්ධ සාසනනේ රාෙ, ද්නේශ නමෝ වලින් මිනදන්නන් අවිදයා නිනරෝධනයන්.

ඒක ත්‍මයි න ෝනකෝත්ත්‍ර විදි ට රාෙ ද්නේෂ නමෝ දුරු කරන විදි

නමෝ නයන් කවදාවත් පිනක් කරන්නන් නෑ

නමෝ ය තියන නකනා සත්‍ර අපාෙත්‍ නවන කර්මයි කරන්නන්
දස වස්තතුක මිත්‍යාදිට්ඨටිය කියන්නන් න ෞකික සම්මාදිට්ඨිනේ විරුද්ධ පැත්ත්‍

නමෝ නයන් මිනදන්න පුළුවන් අුම ොනන් න ෞකික සම්මාදිට්ඨියට වත් ආනවාත්
න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිට්ඨියට ආනවාත් අවිදයානවනුත් මිනදන්න පුළුවන්

අකුසල් සිත් ැම නවනල්ම ද්විනේතුකයි. ඒ කියන්නන් න ෝභ, ද්නේෂ, නමෝ 3ම එක පාර නයනදන්නන්
නෑ. 2යි නයනදන්නන්. ඒ ැම නවනල්ම "නමෝ " හිත්‍ නම් තියනවා නම් වනේ
“නමෝ න ෝභ”, “නමෝ ද්නේෂ” ත්‍මයි නයනදන්නන්

කුසල් සිත් ද්විනේතුක නවන්නත් පුළුවන්, ත්‍රිනේතුක නවන්නත් පුළුවන් (අද්නේෂ, අන ෝභ, අනමෝ )
"ත්‍රිනේතුක උද්කෘෂ්ට" කුස යකින් උපන් නකනාට නසෝවාන් නවන්නත් පුළුවන්

Page 37 of 133
දුන් නද් විපාක තියනවා කිය ා දැනෙන නකනනක් යමක් ත්‍ව නකනනකුට නදයක් නදනවා නම් එත්‍න
"ත්‍රිනේතුකයි". නමාකද එත්‍න අන ෝභය, අද්නේෂය, අනමෝ ය කියන 3 ම තියනවා

අනයාෙමික නකනනක් ආධාර නදන එක ද්නේතුකයි

එත්‍න අන ෝබය, අද්නේෂය තියනවා, ඒත් අනමෝ ය නෑ නමෝ ය තිනයන්නන්. නමාකද එයා න ෞකික
සම්මාදිට්ඨියට ඇවිත් නැති නිසා. අන්න ඒකයි විපාක දැනෙන දන් දීනම් ආනිසන්ස වැඩි

නකාන ාඹ ෙ කුයි, ඉදි ෙ කුයි එකම නපා නේ හිටවපුව ම එකම විදි ට වතුර, නපාන ාර
ැබුනත් රස නවනස්ත. ඒ වනේ ත්‍මයි මිත්‍යාදිට්ඨිකයයි සම්මාදිට්ඨිකයයි (බීජ සූත්‍රය)

ඒ නිසයි එකම නද් සම්මාදිට්ඨිකයා කරනවට වඩා මිත්‍යාදිට්ඨිකයා කළාම අකුස ය වැඩි

නමාකද මිත්‍යාදිට්ඨියකයා හිනත්‍න්නනම නමෝ නයන්

එයානේ ැම සිතුවිල් කම නමෝ ය තියනවා……නමෝ නයන් පින් කරන්න බෑ

"ම නණනි, යම් නස්ත නකාසඹ ිජුවනටක් නේවයි තික්ත්‍ බු ිජුවනටක් නේවයි නත්‍ත් නපානළාේහි
නික්ිප්ත්‍ වූනේ යම් ම නපානළෝරසයක් ා අල්වාෙනී නම්, යම් ම ආනපාරසයක් ා අල්වාෙනී නම්,
එ ැම තික්ත්‍ භාවය පිණිස, කුළුබේ පිණිස, අශාත්‍භාවය පිණිස වැනටයි. එ කවරන යින යත්:
ම නණනි, ිජුවට මුමැයි.

ම නණනි, එපරිද්නදන් ම මිථයාදෘෂ්ටික පුරුෂ පුද්ෙ යා විසින් - මිථයාසංකල්ප ඇති - මිථයාවාක්

ඇති - මිථයා කර්‍මාන්ත්‍ ඇති - මිථයා ආජීව ඇති - මිථයා වයායාම ඇති - මිථයා ස්තමෘති ඇති - මිථයා
සමාධි ඇති - මිථයා ඥාන ඇති - මිථයා විමුක්ති ඇති පුරුෂ පුද්ෙ යා විසින් දෘෂ්ටි වූ පරිද්නදන්
ෙන්නා ද සමාදන්වන ද යම් කායකර්‍මයක් ා - යම් ම වාක්කර්‍මයක් ා දෘෂ්ටි පරිදි ෙන්නා ද
සමාදන් වන ද යම් ම මනුඃකර්‍මයක් ා - යම් ම නච්ත්‍නාවක් ා යම් ම ප්‍රාර්ථනාවක් ා යම් ම
ප්‍රණිධියක් ා යම් ම සංස්තකාර නකනනක් ා නවත් ද එ ැම ද ම්හු අනිටු බව පිණිස, අකාන්ත්‍ය
පිණිස දුක් පිණිස වැනටත්. එ කවර න යින යත්: ම නණනි, දෘෂ්ටිය මු මැයි. (එන යිනි)"
(අඞ්ගුත්ත්‍ර නිකාය, දසක නිපාත්‍ය, සමණසඤ්චඤා වර්ෙය බීජ සූත්‍රය)

3.8 මලෝ සමුදය, මලෝ නිමරෝධය

සම ර අය හිත්‍ාෙන ඉන්නන් න ෝක නිනරෝධය කියන්නන් ඇසට රූපයක් ෙැටුනම ඇසත් ඉතුරු
නැතුවම නිරුද්ධ නවනවා, රූපයත් ඉතුරු නැතුවම නිරුද්ධ නවනවා, හිත්‍ත් (චක්ු විඥ්ඥානයත්)
ඉතුරු නැතුවම නිරුද්ධ නවනවා ඔන්න එත්‍නකාට න ෝකය නිරුද්ධ නවනවා කිය යි.

ඇසට රූපයක් ෙැටි ා චක්ු විඥ්ඥානය ඇති නවන එක නවත්ත්‍න්න බුදු නකනනකුට වත් බෑ... ඒක
නැති කරන්න නදයක් නෑ ඉනබ්ම නැති නවනවාමයි. එන නම් අමුතුනවන් නිනරෝධ කරන්න නදයක්
නැ ැ. එන ම වුනාම න ෝක නිනරෝධය නවනවානම් නම් නවද්දී අපි ැනමෝම නිවන් දකින්න එපැයි.
ඕක සමුදය-නිනරෝධය නනනවයි. ඕක උදය-වැය නනනවයි. ඕක දැක්කා කිය ා නිවන් දකින්නන් නෑ

එන ම බැලුනවාත් ඇසට රූපයක් ෙැටි ා චක්ු විඥ්ඥානය ඇති නව ා නැති නව ා යන්නන් නැතුව
ත්‍ාමත් තියනවා කිය ා හිත්‍ාෙන ඉන්නවා කිය ා හිත්‍න එක අවිදයාව නවන්න ඕනන්. ඕක නනනවයි
සමුදය නිනරෝධය කියන්නන්

අවිදයා, ත්‍න් ා, ජන්දරාෙය (ආශ්වාදය) ඔත්‍නයි අවු තිනයන්නන්

එත්‍නකාට න ෝක සමුදය කියන්නන් නමාකක්ද?

" ම නනනි, න ෝකනේ සමුදයත් අත්ත්‍ංෙමයත් නද්ශනා කරන්නනමි එය අසවු. ම නනනි න ෝකනේ
සමුදය කවනර්ද යත්: ඇසත් රූත් නිසා චක්ු විඥ්ඥාණය උපදී. තිනදනානේම එක්ීම ප සයි. ප ස
නිසා නේදනාව නේ. නේදනාව නිසා ත්‍න් ාේ අනේ. ත්‍න් ාව නිසා උපාධාන නේ. උපාධාන නිසා

Page 38 of 133
භවය නේ. භවය නිසා ජාති නේ. ජාති නිසා නසෝක පරිනද්ව දුක්ඛ නදෝමනස ටෙනිත්. නමය
න ෝකනේ සමුදයයි" (සංයුත්ත්‍ නිකාය, න ෝක සමුදය සූත්‍රය)

ඔය කිේනේ පටිච්ච සමුප්පාදයමයි. ඇස ඇත්‍-නැත්‍ කත්‍ාවක් ඔත්‍න නෑ.

ඇස, රූප චක්ු විඥ්ඥානය ස්තඵර්ශනයන් නේදනාවක් ඇති නවනවා

එත්‍නට එනකම් බුදුවරනයකුට වත් නවත්ත්‍න්න බෑ....නේදනාවක් දැනුනම ඔන්න අපි "අවිදයාව
නිසා" ත්‍න් ාව දාෙන්නවා ඒ නිසා දුක ටෙනන්වා. ඔන්න ඕක ත්‍මයි "න ෝක සමුදය"

එත්‍නකාට න ෝක නිනරෝධය කියන්නන් නමාකක්ද?

"ම නණනි, න ෝකනේ අස්තත්‍ංෙමය කවනර්ද යත්: ඇසත් රූත් නිසා චක්ු විඥ්්නානය උපදී.
තිනදනානේම එක්ීම ප සයි. ප ස නිසා නේදනාව නේ. නේදනාව නිසා ත්‍න් ාව නේ. ඒ ත්‍න් ානේ
ම "නිරවනශ්ෂවිරාෙ නිනරෝධනයන් උපාධාන නිනරෝධ නේ... නමනස්ත නම් හුදු දුක් රැනස්ත නිනරෝධය නේ.
ම නණනි නම් න ෝකනේ අස්තත්‍ංොයයි." (සංයුත්ත්‍ නිකාය, න ෝක සමුදය සූත්‍රය)

ඔන්න න ෝකය නැති නවන ැටි

න ෝකය නැති වුනාම රාෙනයන් ශුනයයි, ද්නේෂනයන් ශුනයයි, නමෝ නයන් ශූනයයි

ඔේවයි ඇත්‍ නැත්‍ නවන්නන්.

සත්‍ර ම ා භූත්‍නයෝ ඇත්‍ නැත්‍ කියන එක නනනවයි. ඒවා දෘෂ්ි.
ඔය වනේ දෘෂ්ි වලින් යන්න පුළුවන් සත්‍ර අපායට ත්‍මයි

3.9 සක් ොය දිට්ඨිය

සක්කායදිට්ඨිය කියන්නන් "මම ය මානේ දෘෂ්ිය" කිය යි ගිරවා දා ා ැනමෝම කියන්නන්. බ මු
ත්‍රිපිටකනේ තිනයන්නන් නමාකක්ද කිය ා. විශාඛාව ගිහින් ධම්මදින්නා නමන ණින්ව න්නස්තනෙන්
අ නවා ඔය ෙැන

"ආයයානවනි, ‘සත්කාය, සත්කාය’ යි කියනු ැනබ්. භාෙයවතුන් ව න්නස්ත විසින් කවර ද නමක්
‘සත්කාය’ යි වදාරන ද්නද් ද?"
"ඇවැත්‍ විසාඛනයනි, භාෙයවතුන් ව න්නස්ත විසින් නම් උපාදානයනට ප්‍රත්‍යය වූ ස්තකන්‍ධ පස
‘සත්කාය’යි වදාරන ද්නද්ය. න නකනස්තය යත්: රූනපාපාදානස්තකන්‍ධය, නවදනනාපාදානස්තකන්‍ධය,
සංනඥාපාදානස්තකන්‍ධය, සංස්තකානරාපාදානස්තකන්‍ධය, විඥානනාපාදානස්තකන්‍ධයි. ඇවැත්‍
විසාඛනයනි, භාෙයවතුන් ව න්නස්ත විසින් නම් පනඤචාපාදානස්තකන්‍ධ ‘සත්කාය’ යි වදාරන දී."
(මජ්ජිමනිකාය, මූ පන්නාසකය, චූ යමක ෙර්ගය, චූළනවදල් සූත්‍රය)

ඒ කියන්නන් නමාකක්ද? පංචේකේධය රාෙ, ද්නේෂ නමෝ වලින් අරන් පංචඋපාධානේකේධය

දාෙන, ඒ ද්‍ාගත්ත “ආශ්වාද කය සත්" කිය ා ෙන්න දෘෂ්ියට කියනවා සක්කායදිට්ඨිය කිය ා.
නම් සක්කායදිට්ඨටිය ඇතිනවන්නන් පංචඋපාධානේකේධය නිසා කිය යි කියන්නන්.

ඔය ආශ්ොද්‍ කය නැති කරගේනයි සත සතිපටොනය ෙඩේහේ. මම හනහෙයි මහේ හනහෙයි

කිේෙට ෙැඩක් නෑ...හ ඩක් ැදුනම මහේ හනහෙයි මහේ හනහෙයි කිය ා ඉේනෙද්‍? හබහ ත්
ගේහේ නැද්ද්‍? බඩගිනි වුනාම මහේ හනහෙයි මම හනහෙයි කිය ා කෑම කේහේ නැද්ද්‍?

යමක් නකනරහි රාෙනයන්, ත්‍න් ානවන් පටිච්ච වුන ෙමන් ැනදන්නන් ආශ්වාදයයි. සක්කාය
දිට්ඨිය කියන්නන් රාෙ, ද්නේෂ නමෝ කත්‍ාවක් ඔත්‍නත් තිනයන්නන්. සක්කායදිට්ඨිය කියන්නන්
මමය මානේ දෘෂ්ිය කියන එක නනනවයි, මමය මානේ දෘෂ්ිය කියන්නන් අරි ත්ඵ ය ූර්ණය
නවද්දී නැතිනවන "අස්තමිමානයට"යි.

Page 39 of 133
20 ආකාර සක්කාය දිටිය කියේහේ පංචේකේධහේ 5ටම හම් ෙහේ දිටි 4 ගාහේ තියන එකයි

මම කියන හකනා ඉේහේ රූපහේ යි

මම කියන හකනා ඉේහේ රූපහේ හනහෙයි
මම කියන හකනා ඉේහේ රූපය ඇතුහ යි
මම ඇතුහේ තමයි රූපය තිහයේහේ……..ඔය දිටි 4 රූපය, හේද්‍නාෙ, සංඥා, සංඛාර , විඥ්ඥාන
කියන හම් 5 ටම ද්‍ාපුෙ ම 4x5 = 20ක් හෙනො. බුදු හකහනක් ප හෙ ා පංච උපාධානේකේධය
ගැන කියනම් ඔය දිටි 20 තියනො

හපාඩි කාහේ තිබුණු රූපය ද්‍ැේ නෑ. හපාඩි කාහේ මම කිේහේ හපාඩි කාහේ තිබුණු රූපයටයි
ඒ ඒ හමාහ ාහත් තිබුණු රූපයටයි, ඒ හමාහ ාහත් ටගත්ත හේද්‍නාෙටයි, ..ඔය ෙහේ ඒ ඒ
හමාහ ාහත් පේචේකේධයටයි මම කිේහේ.

හපර භෙහේ තිබුහේ හපර භෙහේ රූපේකේධය යි, හපරභෙහේ හේද්‍නාේකේධයි,......ඔය ෙහේ. ඒ
එකක් ෙත් හම් භෙයට ආහේ නෑ. මහමක් ආහෙත් නෑ ගිහේත් නෑ හේතු ටිකක් නිසා දුක් විඳිනො,
ඒක නෙත්ෙේන නම් දුක ද්‍න හේතුෙ නෙත්තේන ඕහේ.

එතහකාට ඔය සක්කායදිටිය නැති කරගේහේ හකාහ ාමද්‍?

"ම ණ, ඇස දුක් විසින් දන්නහුනේ දක්නහුනේ සත්කායදෘෂ්ටිය ප්‍රහීණ නේ. රූ දුක් විසින්
දන්නහුනේ දක්නහුනේ සත්කායදෘෂ්ටිය ප්‍රහීණ නේ. චක්ුර්විඥානය දුක් විසින් දන්නහුනේ
දක්නහුනේ සත්කායදෘෂ්ටිය ප්‍රහීණ නේ. ඇස්තප ස දුක් විසින් දන්නහුනේ දක්නහුනේ
සත්කායදෘෂ්ටිය ප්‍රහීණ නේ. ඇස්තප ස නිසා සුව වූ න ෝ දුක් වූ න ෝ නනාදුක් නනාසුව වූ න ෝ යම්
නම් නවදනානයක් උපදී නම් න ද දුක් විසින් දන්නහුනේ දක්නහුනේ සත්කායදෘෂ්ටිය ප්‍රහීණ නේ"
(සංයුත්ත්‍නිකාය 4 , සක්කායදිට්ඨිප්ප ාන සූත්‍රය, 293 පිටුව )

ඇසට ඔය වනේම ත්‍මයි කනට, නාසයට, දිවටත්.....

එත්‍නකාට ඔය කිේනේ නමාකක්ද?

ඇනස්ත ප ස කියන්නන් ආශ්වාදය. එත්‍නකාට ඔය කියන්නන් පංච උපාධානස්තක්නධය ෙැනයි.
පංච උපාධානස්තක්නධය ැනදන්නන් පංචේකේධය රාෙ, ද්නේෂ නමෝ වලින් ෙත්ත්‍මයි

"සක්කායදිට්ඨිය සියළු මිත්‍යාදෘෂ්ියට පදට්ඨඨාන යැ. සක්කායදිට්ඨිය නාමරූපයට පදට්ඨඨාන යැ.

නාමරූපය සක්කායදිට්ඨියට පන්දට්ඨඨාන යැ " (ඛුද්්‌ද්‍ක නිකාය, නපටනකාපනදනස, 222 පිටුව )

ඒ කියන්නන් සක්කායදිට්ඨිනයන් මිදුනාම සියළු මිත්‍යාදිට්ඨි වලින් මිනදනවා

(පදට්ඨඨාන කියන්නන් පාදම, මූලික නවනවා කියන එක)

3.10 අල්පසොවදය, ම ොසොවදය පේ ඳුනොෙනිමු

"ම නණනි, ඉදින් අන්නත්‍ාටු පිරිවැජිනයෝ “ඇවැත්නි, නම් ධර්‍මනයෝ තුන් නදනනකි. කවර තුන් නදනක
යත්: රාෙය, ද්නේෂය, නමා යි. ඇවැත්නි, නම් ධර්‍මනයෝ තුන් නදනය . ඇවැත්නි, නම් ධර්‍මයන් තුන්
නදනානේ විනශ්ෂය කවනර් යැ, අධිප්‍රාය කවනර් යැ, නනස කවනර් යැ?” යි නමනස්ත විචාරන්නාහු නම්,
ම නණනි, නමනස්ත පුළුවුස්තනා ද නත්‍පි ඒ අන්නත්‍ාටු පිරිවැජියනට නමනස්ත ප්‍රකාශ කරව: ඇවැත්නි,
රාෙය අල්පසාවාදය ය, ැසිව ප වන සුලු ය. ද්නේෂය ම ාසාවාදය ය, ව ා ප වන සුලු ය. නමෝ ය
ම ාසාවාදය ය, ැසිව ප වන සුලුය යි."
(අංගුත්ත්‍රනිකාය-1, ම ාවේෙ, අට්ඨඨම සූත්‍රය (අඤ්චඤතිත්ථිය සූත්‍රය*))

ඔය කිේනේ ඔකක්ද?

Page 40 of 133
රාෙය "අල්ප සාවදය" පාපයක්. ඒත් ඒක නැති කරෙන්න එක අමාරුයි
ද්නේෂය "ම ා සාවදය" පාපයක්. ඒත් ඒක නැති කරෙන්න නල්සියි

ඒ නිසා ඉස්තසර ම ද්නේෂයයි නැති කරෙන්න ඕනන්. නමාකද ඒක ම ා සාවදය පාපයක් නිසා.
ද්නේෂය දිගින් දිෙටම වඩන නකනනක් අනිවාර්නයන්ම සත්‍ර අපානේ යන්නන් ඒකයි. රාෙය වැුවට
සත්‍ර අපානේ යන්න පුළුවන්, ඒත් මනුෂය, දිවය නවන්නත් පුළුවන්

"චන්දා නිදානානි ප්‍රියානි න ෝනක් "

"න ෝකනයහි ප්‍රිය වස්තතු කාමය නිධානනකාට ඇත්‍" (ුද්දක නිකාය, පිටනකාපනදනස )

නම් න ෝනක් "ප්‍රිය රූප" කිය ා ජාතියක් නෑ. කලින් 2-3න් පාරක් කිේවා වනේ රූප උනප්ක්ෂා යි. අපි
රාෙනයන් ත්‍මයි ඒවා ප්‍රිය කරෙන්නන්
කාමච්චදනයන් ත්‍මයි ප්‍රිය වස්තතු ැනදන්නන්.
උනප්ක්ෂා රූප ව ප්‍රිය ස්තවාභාවයක් තියනවා කිය ා ෙත්නත්‍ාත් ප්‍රිය ස්තවභාවනයන් මිනදන්න
ඇන න් රූප බ න්නන් නැතුව ඉන්න නවනවා

එත්‍නකාට ඔය "ප්‍රිය රූප" කිය ා ෙන්න ප්‍රිය ස්තවාභාවනයන් මිනදන්නන් නකාන ාමද?

"ම නණනි, අතීත්‍/වර්ත්‍මාන/ අනාෙත්‍ කා නයහි යම් කිසි ම ණ නකනනක් න ෝ බමුණු නකනනක්
න ෝ න ාව යනමක් ප්‍රිය ස්තවභාව මධුර ස්තවභාව ඇත්නත් නම් එය අනිත්‍ය වශනයන් දුටුහු ද, දුක්
වශනයන් දුටුහු ද, අනාත්ම වශනයන් දුටුහු ද, නරෝෙ වශනයන් දුටුහු ද, භය වශනයන් දුටුහු ද, ඔහු
ත්‍ණ්ඩ ාව ළ . යම් නකනනක් ත්‍ෘෂ්ණාව ළහු ද, ඔහු උපධි ළ . යම් නකනනක් උපධි ළහු ද,
ඔහු දුක ළ . යම් නකනනක් දුක ළහු ද, ඔහු ජාතිනයන් ජරාමරණනයන් නසෝකනයන්
පරිනද්වනයන් දුක්ඛනයන් නදෝමනස්තසනයන් උපායාසනයන් මිදුන . (සියලු) දුනකන් මිදුන යි කියමි."
(සංයුත්ත්‍නිකාය 2, සම්මසන සූත්‍රය, 173 පිටුව)

ඔන්න ඔය විදි ට අනිච්ච්, දුක්ඛ, අනත්ත්‍, දුක් විදි ට දැක යි අතීත්‍/වර්ත්‍මාන/අනාෙත්‍ තුන්
කා නේම අය ප්‍රිය ස්තවභාවනයන් මිනදන්නන්. ඒ කියන්නන් දුකින් මිනදන්නන් ඔන්න ඔය විදි ටයි

නකන ස්ත නිනරෝධයක් ත්‍මයි බුද්ධ සාසනන් නැති කරන්නන්. මම නැති කිරිල් ක් නනනවයි
පටිච්චසමුප්පාදය නත්නර්න්නන් නැති අය ෙන්නවා ප්‍රශ්නය තිනයන්නන් "මම ඉන්න එකයි, ඒ නිසා
මම නැති කරන්න ඕනන්” කිය ා". මම නැති කරන්න ගිහින් වරද්දෙන සත්‍ර අපානේ ගියාට පස්තනස්ත
ඇත්ත්‍ටම මම ම ත්‍මයි නැති නවන්නන්

3.11 උපන්ිත ප්‍රභොෂ්වර බව

උපන්සිත්‍ ප්‍රභාශ්වරයි. නම්ක නබාන ෝ නදනනක් වැරදියට නත්රුම් අරන් තියනවා අලුත්‍ උපන්
ළමනයකුනේ හිනත් නකන ස්ත නෑ කිය ා

උපන්සිත්‍ ප්‍රභාශ්වරයි කියන්නන් අපි යමක් දැක්ක ෙමන්ම ඳුනා ෙැනීමක් තියනවා. ඒ චිත්ත්‍නේ
නකන ස්ත නෑ. . යමක් දකින නමාන ානත්ම අනප් හිත්‍ත් ර ත්‍න්ව න්නස්තනේ වනේම ශුද්ධ හිත්‍ක්
අන්න ඒකටයි උපන්සිත්‍ ප්‍රභාශ්වරයි කියන්නන්

ඊට පස්තනස්ත එකත් එක්ක රාෙ, ද්නේෂ නමෝ වලි බැඳි ා ආශ්වාද දාෙන ත්‍මයි කිලිටි අරෙන්නන්

“ම නණනි, නම් සිත්‍ (භවාඞ්ෙ) ප්‍රභාස්තවර ය. එ ද වනාහි ආෙන්තුක උපක්නල්ශයන්නෙන් කිලිටි

වූනය ය. ශ්‍රැත්‍රහිත්‍ පෘත්‍ේජන නත්‍නම් එය ත්‍ත් වූ පරිද්නදන් නනා දනී. එන යින් ‘අශ්‍රැත්‍වත්
පෘත්‍ේජනයා ට චිත්ත්‍භාවනානයක් නැත්‍ැ’යි කියමි.”
(අඞ්ගුත්ත්‍ර නිකාය, එකක නිපාත්‍ය, ප්‍රභාස්තවර වර්ෙය (අච්ඡරාසංඝාත්‍ වර්ෙය), 21 පිටුව)

පාලි:

Page 41 of 133
“භික්ඛනව, චිත්ත්‍ං. ත්‍ඤ්චච නඛා ආෙන්තුනකහි උපක්කින නසහි උපක්කිලිට්ඨඨං. ත්‍ං අස්තසුත්‍වා
පුුජ්ජනනා යථාභූත්‍ං නප්පජානාති. ත්‍ස්තමා ‘අස්තසුත්‍වනත්‍ා පුුජ්ජනස්තස චිත්ත්‍භාවනා නත්ී’ති
වදාමී’’ති. “

බුදු ාමුදුරුනවාත් කිේවා "රාහු ය ආනාපාසතිය වඩන්න" කිය ා. එත්‍නකාට අඳුනෙන

තියනවනන්. ඳුනෙත්ත්‍ට නකන ස්ත නෑ.

ඔන්න ඔය නවනල්, ඒ කියනනන නකන ස්ත ටෙන්න කලින් අනප් ක්‍රියාත්මක නවන්නන් අවයාකෘත්‍
පටිච්චසමුප්පාදයයි. ඒ පටිච්ච්සමුපාදනේ නකන ස්ත නෑ

සංඛාරපච්චයා වලින් පටන්ෙන්නන් (අවිදයා පච්චයා වලින් නනනවයි )

ඒ පටිච්චසමුප්පාදනේ ස ායත්‍න නෑ, ජට්ඨඨායත්‍නය තිනයන්නන්. ඒකියනනන මනායත්‍නය විත්‍රයි
තිනයන්නන්. ඒ පටිච්ච්සමුප්පාදනේ ත්‍න් ා නෑ, උපාධාන නෑ, අවිදයා නෑ, නාමරූප ව රූප නෑ නාම
විත්‍රයි තිනයන්නන්

අවයාකෘත්‍ පටිච්චසමුප්පාදය ෙැන නවනම විස්තත්‍රයක් 56 පිටුනේ තියනවා. උපන්සිත්‍ ප්‍රභාෂ්වරයි

කියන එක 50 පිටුනේ චිත්‍ක්ෂන විස්තත්‍රනේ ත්‍වත් පැ ැදිලි කර ා තියනවා.

භාවනාව කියන්නන් අපිරිසිදු හිත්‍ක් පිරිසිදු කරන එකක් නනනවයි. පිරිසිදුව ටෙන්න හිත්‍ ඒ
විදි ටම පවත්වෙන යන ක්‍රමයයි. දිෙටම නම් පටිච්චසමුප්පාදනේ (විපාකනේ ) ඉන්න පුළුවන් නම්
ඔහු ආර්‍යනයක්

ෙල් වුනවක් ෙ කින් ප්‍රථිමාවක් නනළුනවාත් ඔහු කනල් ප්‍රථිමාවක් දපු එකද, ෙනල් තිබුණු
අනවශය නකාටස්ත අයින් කරපු එකද?
අන ඒ වනේ ත්‍මයි ප්‍රභාෂ්වර චිත්ත්‍යත්. අලුනත්‍න් දන්න නදයක් නෑ අනප් ඇතුනල් තියනවා.

ු පන්ත්‍ක ාමුදුරුවන්ට සුදු නරදිකඩක් දී ා අත්‍ොන්න කිේනේ ඒකයි. අත්‍ොද්දී කිලිටි නවනවා
දැක ා ර ත් වුණා. ශුද්ධ හිත්‍ රාෙ, ද්නේෂ නමෝ වලින් කිලිටි නවනවා දැක්නක්

3.12 පච්ුපන්න මමොම ොත

පච්ුපන්න නමාන ාත්‍ කියනනන වර්ත්‍මානය නනනවයි
සෑම වර්ත්‍මාන නමාන ාත්‍කම ප්‍රත්‍යය ඉපදිච්ච නමාන ාත්‍ (අවිදයා පච්චයා, නේතුව එන ප්‍රත්‍යය
ෙන්න ඕනන් )
න ෝභ, ද්නේෂ නමෝ වලින් පටිච්ච වුන, ප්‍රත්‍ය වුන නමාන ාත්‍ට කියනවා “පච්ුප්පන්න නමාන ාත්‍”

අන්න ඒ නමාන ාත්‍ අරෙන විදර්ශනා කර ා නිවන් දකින විදි යි "භද්නද්කරත්ත්‍ සූත්‍රනේ"
කියන්නන්.

දැන් ැනදන නකන ස්ත නෙදර ගිහින් ප කරන්න බෑ. ඒ ඒ නමාන ානත් ප ක යුතුයි.
බුද්ධසාසනනේ විස්තත්‍ර කරන්නන් එන ම ක්‍රමයක්

"යනමක් ප්‍රත්‍ුත්පන්න වූ (යම් ධර්මනයක් ඇද්ද) ඒ ධර්මය ඒ ඒ ත්‍ැන්හි අනිත්‍යාදි විසින් විදර්ශනා
නකනර් ද විද්වත් නත්‍නම් අසංහීර වූ අසංනකාපය වූ ඒ විදර්ශනාව වඩන්නන් ය. "
(මජ්ිම නිකාය, උපරි පන්නාසකය, විභඞ්ෙ වර්ෙය, භද්නද්කරත්ත්‍ සූත්‍රය)

පන්චස්තකන්ධ නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන යි, ර ත්‍න්ව න්නසනේ හිනත් ඇතිනවන
අවයාකෘත්‍පටිච්චසමුප්පාදනේ නාම ව නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන කියන්නනයි එකම ත්‍මා.
අභිසංඛාර කරෙත්නත් නෑ. ඒකමයි ආනේ. අභිසංඛාර නැති නිසා බාහිර න ෝකනේ නමාකක්ද
තිනයන්නන් ඒක ඒ විදි ටම නප්න්න ෙන්නවා.

Page 42 of 133
අභිසංඛාර කරෙත්ත්‍ නම් රාෙනයන් නප්න්න ෙන්නන්, නැත්නම් ද්නේෂනයන් නප්න්නෙන්නන්
රාෙසම්ඵස්තසජානේදනා දැනනන්නන් එන ම වුනා නම්

මදුරුනවක් ෙම් නොඩක ඇලුනම මදුරුවා කරන්න ඕනන් වනට්ඨ පිනට්ඨ තියන නස්තරම ෙම් අයින් කරන
එක නනනවයි, උනේ කකුල් ටිනක් තියන ෙම් ටික අයින් කරන එකයි.

නිවනත් ඒ වනේමයි. කරන්න ඕනන් න ෝකම තියන රූප විදර්ශනා කර කර ඉන්න එක නනනවයි.
ත්‍මන්නේ හිත්‍ කිලිටි කරෙන්නන් නැතුව (ආශ්වාදය දාෙන්නන් නැතුව) ඒ රූප විදර්ශනා කරන
එකයි

4.0 සතර සතිපට්ඨඨොනය

සිහිනයන් අත්‍ පය න ාල් න එකයි "කායානුපසනා" කිය ා නබාන ෝ නදනනක් වඩන්නන්.
ඕක නනනවයි බුද්ධ ශාසනනේ කරන්න කියන්නන්. "කානේ කායානුපස්තසනා"වයි වඩන්න්න ඕනන්.

කානේ කායානුපස්තසනා, නේදනානේ නේදනානුපස්තසනා, චිත්නත් චිත්ත්‍ානුපස්තසනාවයි, ධම්නම්

ධම්මානුපස්තසනාවයි
(කලින් දුක්ඛදුක්ඛ කිේවා වනේ වචන නදක නදක තිනයන්නන්)

කානේ කායානුපස්තසනා කිේවම කාය 2ක් තියනවා. නමාකක්ද නම් කාය 2?

විපාක කය+ ආශ්වාද කය

(පංචස්තකන්ධ කය + පංච උපාධානස්තකන්ධ කය)

අපි නිනරෝධ කරන්න ඕනන් විපාක කය ආශ්වාදයට නයාදව ා දාෙත්ත්‍ ඔය "නදනවනි කය" යි

ර ත්‍න්ව න්නස්ත පිණ්ඩඩපාත්‍නේ යන්නන් විපාක කය පවත්වෙන්න

අපි චයිනීස්ත නරස්තූරන්ට්ඨ එකකට ගිහින් "නදන්නම් අද බඩ පැන න්න" කිය ා යන්නන් "ආශ්වාද
කයයි, විපාක කයයි නදකම" පවත්වාෙන්නයි

කානේ කායානුපස්තසනා, නේදනානේ නේදනානුපස්තසනා කරන්නන් නකාන ාමද කිය ා බ න්න

කලින් නම් නදනවනි කය ෙැන තියන සූත්‍ර එකින් එක අරන් බ මු නමාකක්ද නම් නදනවනි කය
කියන්නන්, ඒක නකාන ාමද ැනදන්නන්, ඒක නිනරෝධ කරන්නන් නකාන ාමද කිය ා. කානේ
කායානුපස්තසනා කරන්නන් නකාන ාමද කිය ා අන්තිමටම නවන නවනම විස්තත්‍ර කර ා තියනවා

"ම නණනි, යම්නස්ත ආ ාර ප්‍රත්‍යයනයන් සිටුනා නම් කය අ ර නිසා පවතීද, අ ර නැති ව නනා
පවතී ද, ම නණනි, එනසයින්ම ආ ාර ප්‍රත්‍යයනයන් සිටුනා පඤ්චච නීවරණනයෝ අ ර නිසා පවතිත්,
අ ර නැතිව නනා පවතිත්." (සංයුත්ත්‍ නිකාය, ම ා වර්ෙය, නබාජ්ඣඞ්ෙ සංයුක්ත්‍ය, කාය සූත්‍රය)

ඔය කිේනේ නමාකක්ද? නම් කයට ආ ාරය ත්‍මයි "පංචනීවරන"

එත්‍නකාට නම් නදනවනි කය කියන්නන් "පංචනීවරන කයයි"

කාමච්ජන්දයට ආ ාරය "රාෙයයි", වයාපාදයට ආ ාරය "ද්නේෂයයි"

ීනමිද්දය, උද්දච්ජ, විචිකිච්ජාවට ආ ාරය "නමෝ යයි"

"ම නණනි, නූපන් කාමච්ඡන්දය ඉපදීම පිණිස ද උපන් කාමච්ඡන්දයානේ බහු බව විපු බව
පිණිස ද ප්‍රත්‍යය කවනර්ද යත්: ම නණනි, ශුභ නිමිත්නත්‍ක් ඇත්‍. එහි ා නුනුවණින් නමනනහි
කිරීනමක් බහු කිරිනමක් නේ ද නූපන් කාමච්ඡන්දය ඉපදීම පිණිසත්, උපන් කාමච්ඡන්දය නබාන ෝ
ීම පිණිසත් විපු ත්වය පිණිසත් නම් ප්‍රත්‍යයයි." (සංයුත්ත්‍ නිකාය, ම ා වර්ෙය, නබාජ්ඣඞ්ෙ
(සංයුක්ත්‍ය, කාය සූත්‍රය)

Page 43 of 133
ඔය කිේනේ නමාකක්ද?

අනයෝනිනසෝමනසිකාරය නිසා කාමච්ජන්දය උපදිනවා කිය යි කියන්නන්. අනයෝනිනසෝමනසිකාරය

කියන්නන් නමාකක්ද කිය ා කලින් කිේවා. කාමච්ජන්දයට ප්‍රත්‍යය අනයෝනිනසෝමනසිකාරයයි

නරාකට්ඨ එන ම ඳට යවන්නනත් නුවනින් නමනනහි කර ා. එත්‍නකාට ඒවා

නයෝනිනසෝමනසිකාරයද? නෑ

එන නම් නයෝනිනසෝ මනසිකාරය කියන්නන් නමාකක්ද? නයෝනිනසෝමනසිකාරය කියන්නන් "අනිච්ච

නද් අනිච්ච විදි ට නමනනහිකරන එකත්, දුක්ඛ නද් දුක්ඛ විදි ට නමනනහිකරන එකත්, අනත්ත්‍ නද්
අනත්ත්‍ විදි ට නමනනහිකරන එකත් කිය ා කලින් සඳ න් කළා.

කාමච්ජන්දයට වනේම, වයාපාද, ීනමිද්ද, උද්දච්ජ, විචිකිච්ජයටත් ඔය වනේම විස්තත්‍ර කර ා

තියනවා. අනයෝනිනසෝමනසිකාරය නිසයි ඔය නස්තරම උපදින්නන්

ඒ කියන්නන් "කානේ කායානුපස්තසනා" වඩනවා කිය ා කරන්න ඕනන් "ආශ්වාදනයෝ අනිච්චයි,

දුක්ඛයි, අනත්ත්‍යි" කිය ා නමනනහි කරන එකයි

සමුදය සූත්‍රය ඇසුරිනුත් ත්‍වත් බ මු නම් 2 නවනි කය ෙැන

"ම නණනි, සිවුසීවටන් හි සමුදයත් අත්ථෙමයත් නද්ශනා කරන්නනමි. එය අසවු. ම නණනි,

කනයහි සමුදය කිනමක් ද යත්: ආ ාරසමුදයනයන් කනයහි ට ෙැනීම නේ, ආ ාරනිනරාධනයන්
කනයහි අස්තත්‍ඞ්ෙමය නේ. ඵස්තස සමුදයනයන් නවදනාවන්නේ ට ෙැනීම නේ. ඵස්තස නිනරාධනයන්
නවදනාවන්නේ අස්තත්‍ඞ්ෙමය නේ. නාමරූපසමුදයනයන් සිනත් ටෙැනීම නේ. නාමරූපනිනරාධනයන්
සිනත් අස්තත්‍ඞ්ෙමය නේ. මනසිකාරසමුදයනයන් ධර්මයන්නේ ටෙැනීම නේ.
මනසිකාරනිනරාධනයන් ධර්මයන්නේ අස්තත්‍ඞ්ෙමය නේ යි."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, ම ා වර්ෙය, සතිපට්ඨඨාන සංයුක්ත්‍ය, සමුදය සූත්‍රය )

සිවුසීවටන් කියන්නන්- සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය

නම් ආ ාර කියන්නන් කන ආ ාර නනනවයි. බත් පාංකේවුපි මුං ඇට නනනවයි
ආ ාර කියන්නන් බත් පාංකේවුපි මුං ඇට කිය ා ෙත්නත්‍ාත් "ආ ාර නිනරෝධනයන් කනයහි
අත්ත්‍ංෙමය නේ" කියන නිසා කය නිනරෝධය කරන්න නම් කන්නන් නැතුව හිටියම රි නවන්න
ඕනන්.

පංචනීවරනයට ආ ාර ත්‍මයි "ආශ්වාදය" න වත් රාෙ ද්නේෂ නමෝ

(උඩින් කත්‍ා අක ා නම්ක ෙැන )

"ආ ාර නිනරෝධනයන් කනයහි අත්ත්‍ංෙමය නේ" කිය ා කිේනේ නභෞතික කය නනනවයි.

ර ත්‍න්ව න්නස්ත නභෞතික කය තියනවා ආශ්වාද කයයි නැත්නත්

"ඵස්තස සමුදනයන් නේදනානේ ටෙැන්ම නේ. ඵස්තස නිනරෝධනයන් නේදනාවන්නේ අත්ත්‍ංෙමය නේ"
නම් කිේනේ නමාකක්ද
ර ත්‍න්ව නස්තට නේදනා තියනවා, ස්තඵර්ශයත් දැනනනවා. එන නම් නම් කියන්නන් ඔය නේදනා
නනනවයි

රාෙ ද්නේෂ නමෝ වලින් ටෙන්නා නේදනාවයි ඔය කියන්නන්

ඒ කියන්නන් "සංඛාර දුක්ඛ, විපරිනාම දුක්ඛ, දුක්ඛ දුක්කයි"

පංචස්තකන්ධ කයයි, පංච උපාධානස්තකන්ධ කයයි ෙැන ඔය කියන්නන්

Page 44 of 133
ඕක නනාදැන සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය වඩන්නන් නකාන ාමද?
නසෝවාන්, සකෘදාොමී, අනාොමී, අරි ත් නවන්නත් කරන්න තිනයන්නන් එ ම නදයයි. ඒ ත්‍මයි
ආශ්වාදනයෝ අනිච්චයි, දුක්ඛයි, අනත්ත්‍යි කිය ා නමනනහි කරන එකයි. ඒ නැතුව කය දි ා බ න්
ඉන්න එකක් තිනයන්නත් විදි ක් නෑ. නදතිස්ත කුණුප දි ා බ න් ඉන්න එේවත් නෑ, හුස්තම රැල් දි ා
බ න් ඉන්න එේවත් නෑ

"භූමිජ සූත්‍රය" ඇසුරිනුත් ත්‍වත් බ මු නම් 2 නවනි කය ෙැන

"ආනන්ද, කය ඇති කල්හිත් කායසඤ්චනචත්‍නා නේතු නකාට ත්‍මා පිළිබඳ සුවදුක් උපදී. ආනන්ද,
වචනය ඇති කල්හිත් වචීයසඤ්චනචත්‍නා නේතු නකාට ත්‍මා පිළිබඳ සුවදුක් උපදී. ආනන්ද, සිත්‍ ඇති
කල්හිත් මනනාසඤ්චනච්ත්‍නා නේතු නකාට ත්‍මා පිළිබඳ සුවදුක් උපදී. අවිදයාප්‍රත්‍යනයන් ද (සුවදුක්)
උපදි."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, නිදාන වර්ෙය, අභිසමය සංයුක්ත්‍ය, භූමිජ සූත්‍රය)

ඔය කියන්නන් අවිදයා ප්‍රත්‍යනයන් සිත්‍, කය, වචනය මූලික කරනෙන නම් දන සුවදුක් ෙැනයි.
ඒ කියන්නන් ආශ්වාදයක් ෙැනයි. ඔය කියන්නන් නිනරෝධ කළ ැකි "කය" ෙැනයි ඔය කියන්නන්

"යම් ප්‍රත්‍යයකින් ඔහුට ත්‍මා පිළිබඳ ඒ සුවදුක් උපදී ද, ආනන්ද, අවිදයාවනේ ම නිරවනශ්ෂ
විරාෙනිනරෝධනයන් ඒ කය නනානේ. යම් ප්‍රත්‍යය කින් ඔහුට ත්‍මා පිළිබඳ ඒ සුවදුක් උපදී ද, ඒ වචනය
නනා නේ. යම් ප්‍රත්‍යයකින් ඔහුට ත්‍මා පිළිබඳ ඒ සුවදුක් උපදී ද, ඒ සිත්‍ නනානේ. යම් ප්‍රත්‍යයකින්
ඔහුට ත්‍මා පිළිබඳ ඒ සුවදුක් උපදී ද, ඒ නකත්‍ නනා නේ. ... ඒ වාස්තතුව නනා නේ. ... ඒ ආයත්‍නය නනා
නේ. යම් ප්‍රත්‍යයකින් ඔහුට ත්‍මා පිළිබඳ ඒ සුවදුක් උපදී ද, ඒ අධිකරණය නනා නේ."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, නිදාන වර්ෙය, අභිසමය සංයුක්ත්‍ය, භූමිජ සූත්‍රය)

ඔන්න කියනවා "ඒ කය නනානේ" කිය ා අවිදයාව ඉවර නවනනකාට "නැතිනව ා යන කයක්" ෙැන
නකනකන්ක් ර ත් නවද්දී කය වාෂ්ඵ නව ා යනවද? නෑ.
එන නම් නම් කියන්නන් නමාන කය ෙැනද? කානේ කායානුපස්තසනා කය
සිත්‍, කය වචනය කිය ා 3ක් පරි රනය ක ා රාෙ ද්නේෂ නමෝ යන්නෙන්. ඒ 3ම දැන් නෑ

"නෙ ඤ්චඤ සූත්‍රනේ" ත් ඔය ටිකම තියනවා. නදනවනි කය ෙැන

මනා සිහිනයන් වටපිට බ බ , අත් කකුල් න ාල් න ාල් ඉද්දී ඒ කය ෙැන සුව නේදනාවක්
උපන්නනාත් ඒක නදනවනි කයක් නිසයි එන ම සුව නේදනාවක් උපදින්නන්. ඒ කය අනිච්ච විදි ට
දකින්න, ඒත්‍නකාට ඒ කනේ රාෙය නැති නවනවා කිය ා 2 නවනි කය නැතිකරෙන්න විදි ෙැන
කියනවා
වැඩි විස්තත්‍ර ඕනන් නම් නමත්‍නින් බ න්න (සංයුත්ත්‍ නිකාය, සළායත්‍න වර්ෙය, නවදනා
සංයුක්ත්‍ය, නෙ ඤ්චඤ සූත්‍රය)

රි, දැන් කය කියන්නන් නමාකක්ද කියන එක අඳුනෙත්ත්‍ා, ඊ ෙට කානේ කායානුපස්තසනා,

නේදනානේ නේදනානුපස්තසනා කරන්න කලින් නමාකක්ද නම් "අනුපස්තසනා" කියන්නන් බකමු.
නමාකද අනුපස්තසනාව කියන්නන් නමාකක්ද දන්නන් නැතුව කානේ කායානුපස්තසනා කරන්නන්
නකාන ාමද?

අනුපස්තසනාව:

"අනිච්චනත්‍ා අනුපස්තසති නනා නිච්චනත්‍ා,

දුක්ඛනත්‍ා, අනුපස්තසති නනා දුක්ඛනත්‍ා
අනත්ත්‍ති අනුපස්තසති නනා අත්ත්‍නත්‍ා
නිබ්ින්දති, විරජ්ජති, නනා සමුනදති"
(ුද්දක නිකාය, පටිසම්භිදාමේෙප්පකරණ 1, ම ා වර්ෙය, ආනාපානසතිකථා,
සනත්‍ාකාරිඥානනිර්නද්ශය, 334 පිටුව ),

Page 45 of 133
යමක් අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ විදි ට දැක ා රාෙ ද්නේෂ නමෝ ප කරන එකයි අනුපස්තසනාව
කියන්නන් (ඒ කියන්නන් නයෝනිනසෝමනසිකාරයයි")

ඔය විදි ට සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය වැනඩනනකාට සත්‍ර සමයක්ප්‍රධාන, සෘද්ධිපාද, පන්ච ඉන්ිය,

පන්ච බ , සප්ත්‍ නබාජ්ජංෙ, ආර්යෂ්ටාන්ගික මාර්ෙය කියන නම් ටික නස්තරම එක දිෙට වැනඩනවා

4.1 ොමේ ොයොනුපස්තසනො

"ම නණනි, නම් සතිපට්ඨඨානනයෝ සත්‍ර නදනනක් නවති: කවර සත්‍ර නදනනකැ යත්: ම නණනි,
නමසස්තනනහි ම ණ නත්‍ම නකන ස්ත ත්‍වන වැර ඇති වැ සමයේඥාන ඇති වැ සිහි ඇති වැ කාය
සඞ්ඛයාත්‍ න ෝකනයහි අභිධයානදෞර්‍මනසයයන් දුරු නකාට කනයහි කය අනුව බ නසුලු වැ වාසය
නකනරයි. නේදනාවන්හි .. චිත්ත්‍නයහි ... නකන ස්ත ත්‍වන වැර ඇති වැ සමයේඥාන ඇති වැ සිහි ඇති
වැ ධර්‍ම සඞ්ඛයාත්‍ න ෝකනයහි අභිධයානදෞර්‍මනසයයන් දුරු නකාට ධර්‍මයන්හි ධර්‍මයන් අනු වැ
බ නසුලු වැ වාසය නකනර්. ම නණනි, නමාහු සත්‍ර සතිපට්ඨඨානනයෝ“ යි "

කිනසයින් කනයහි කය අනු වැ බ නසුලු වැ වාසය නකනර් ද යත්: නමසස්තනනහි ඇත්‍ැනමක්

පඨීධාතුකාය (පඨවිධාතු සමු ය) අනිත්‍ය න යින් පුනපුනා දක්නන් යැ, නිච්ච න යින් නනා දක්නන්
යැ, දුුඃඛ න යින් පුනපුනා දක්නන් යැ, සුඛ න යින් නනා දක්නන් යැ, අනත්ත්‍ න යින් පුනපුනා දක්නන්
යැ, අත්ත්‍ න යින් නනා දක්නන් යැ, ක කිනරයි, සතුටු නනා නවයි, විරක්ත්‍ නවයි, නනා ඇන යි, නිරුද්ධ
නකනරයි, සමුදය නනා නකනරයි"
(ුද්දක නිකාය, පටිසම්භිදාමේෙප්පකරණ, පඤ්චඤා වර්ෙය, සතිපට්ඨඨාන කථා)

ඔය විදි ට පඨවි, ආනපෝ, නත්නජෝ, වානයෝ සත්‍ර ම ා භූත්‍ ව ටත්, නක්සා, න ෝමා....නදතිස්ත කුණුප
ව ටත් නස්තරටම විස්තත්‍ර කරනවා

නකස්ත කියන්නන් ඵ යක්. ටෙන්න නේතුව ත්‍මයි "නකස්ත අවිදයාව"

ඔය විදි ට නකන ස්ත 4+32 ක් තියනවා
ඔය ටික අතීත්‍ කර්ම. අනාෙත්‍නේ මතු කයක් ැනදන්නන් නැති නවන්න විදර්ශනා කරන එකයි
කරන්න ඕනන්

විපාක කය කියන්නන් ආනපෝ කාය, නත්නජෝ කාය, වානයෝ කාය,

එත්‍නකාට නක්ස කාය, න ෝම කාය, ජවි කාය,....

ඔය ටික අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ විදි ට දකිනවා

ගිරිමානන්ද සූත්‍රනේ තියනවා වනේ නදනවනි කය අනුපස්තසනා කරනවා

අනුපස්තසනා අරනවා කියන්නන් අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ අනුව ප කරනවා කියන එක

ඒ ආශ්වාද කනේ සුඛ නේදනාව අනිච්චානිපස්තසනා කර කර, විරාෙය අනුව බ ද්දී ඒ කනේ සුඛ
නේදනානේ රාොනුසය නැති නවනවා

ප නවනි කය (විපාක කය) අනුපස්තසනා කරන්න බෑ, ඒ නිසා ප නවනි කය අනිච්ච නස්ත දකිනවා,
නදනවනි කය අනුපස්තසනා කරනවා
ඒ කියන්නන් පංචස්තකන්ධය අනිච්ච නස්ත දකිනවා පංච උපාධානස්තකන්ධය අනුච්චානුපස්තසනා
කරනවා

කනේ කය අනුව බ මින් ඉන්න නකාට නකාන ාමද සත්‍ර සතිපට්ඨඨානයම එත්‍න වැනඩන්නන්?

රූප අනිච්චයි දුක්ඛයි අනත්ත්‍යි කිය ා නමනනහි කරනවා

රූප කියන්නන් ආනපෝ නත්නජෝ වානයෝ පඨවි

Page 46 of 133
එත්‍නකාට කානේ කායානුපස්තසනාව වැනඩනවා

4.2 මේදනොමේ මේදනොනුපස්තසනො

"කිනසයින් නේදනාවන්හි නේදනානුදර්ී වැ වාසය නකනර් යැ යත්: නමසස්තනනහි ඇත්‍ැනමක්
සුඛනේදනාව අනිත්‍ය න යින් පුනපුනා දක්නන් යැ නිත්‍ය න යින් නනා දක්නන් යැ ... ැරපියයි
නනාෙනී, අනිත්‍ය න යින් පුනපුනා දක්නන් නිත්‍යසංඥාව දුරු නකනරයි .."
(ුද්දක නිකාය, පටිසම්භිදාමේෙප්පකරණ, පඤ්චඤා වර්ෙය, සතිපට්ඨඨානකථා)

නේදනා අනිච්චයි දුක්ඛයි අනත්ත්‍යි නමනනහි කරනවා

නේදනා කියන්නන් සැප දුක් උනප්ක්ෂා
ඔය නේදනා 7 විදි කට ඇති නවනවා නම් වනේ. ඒ ැම නේදනාවක්ම අනිච්චානුපස්තසන අකරනවා.

"නමසස්තනනහි ඇත්‍ැනමක් දුක් නේදනාව ... නනා දුක් නනාසුව නේදනාව ... සාමිෂ වූ සුඛනේදනාව ...
නිරාමිෂ වූ සුඛනේදනාව ... සාමිෂ වූ දුුඃඛ නේදනාව ... නිරාමිෂ වූ දුුඃඛ නේදනාව ... සාමිෂ වූ
අදුක්ඛමසුඛනේදනාව ... නිරාමිෂ වූ අදුක්ඛමසුඛනේදනාව ... චක්ුසම්පස්තසනයන් උපන් නේදනාව ...
නසාත්‍සම්පස්තසනයන් උපන් නේදනාව .... ඝානසම්පස්තසනයන් උපන් නේදනාව ....
ජීේ ාසම්පස්තසනයන් උපන් නේදනාව ....කායසම්පස්තසනයන් උපන් නේදනාව .... මනනෝසම්පස්තසනයන්
උපන් නේදනාව අනිත්‍ය න යින් අනුදර්‍ශනා නකනරයි නිත්‍ය න යින් නනා නකනරයි. ... ැරපියයි නනා
ෙනී. අනිත්‍ය න යින් අනුදර්‍ශනා කරනුනේ නිත්‍යසංඥාව දුරු නකනරයි ... පටිනිස්තසජනය කරනුනේ
ආදානය දුරු නකනර්. නම් සත් අයුරින් නේදනාව අනුදර්‍ශනා නකනර්.
(ුද්දක නිකාය, පටිසම්භිදාමේෙප්පකරණ, පඤ්චඤා වර්ෙය, සතිපට්ඨඨානකථා)

ක කිනරයි, සතුටු නනානවයි, විරක්ත්‍ නවයි, නනාඇන යි ,නිරුද්ද නකනරයි, සමුදය නනානකනරයි
එත්‍නකාට නේදනානේ නේදනානුපස්තසනාව වැනඩනවා

4.3 චිත්මත් චිත්තොනුපස්තසනො

චිත්නත් චිත්ත්‍ානුපස්තසනාවත් කලින් වනේම තියනවා

"කිනසයින් චිත්ත්‍නයහි චිත්ත්‍ානුදර්ී වැ වාසය නකනර් යැ යත්: නමසස්තනනහි අත්‍ැනමක් සරාෙ සිත්‍
අනිත්‍ය න යින් අනුදර්‍ශනා නකනරයි නිත්‍ය න යින් නනා නකනරයි. ... පටිනිස්තසජනය නකනරයි
ආදානය නනා නකනරයි. අනිත්‍ය න යින් අනුදර්‍ශනා කරනුනේ නිත්‍ය සංඥාව දුරු නකනරයි ..."
(ුද්දක නිකාය, පටිසම්භිදාමේෙප්පකරණ, පඤ්චඤා වර්ෙය, සතිපට්ඨඨානකථා)

"නමසස්තනනහි ඇත්‍ැනමක් ීත්‍රාෙ සිත්‍ ... සනදාස සිත්‍ ... ීත්‍නදාස සිත්‍ ... සනමා සිත්‍ ... ීත්‍නමා
සිත්‍ ... සංක්‍ෂිප්ත්‍ සිත්‍ ... වික්‍ෂිප්ත්‍ සිත්‍ ... ම ද්ෙත්‍ සිත්‍ ... ම ද්ෙත්‍ නනාවූ සිත්‍ ... සඋත්ත්‍ර සිත්‍ ...
අනුත්ත්‍ර සිත්‍ ... සමාහිත්‍ සිත්‍ ... අසම ාහිත්‍ සිත්‍ ... විමුක්ත්‍ සිත්‍ ... අවිමුක්ත්‍ සිත්‍ ...
චක්ුර්විඥානය ... නශ්‍රාත්‍රවිඥානය ... ඝ්‍රාණවිඥානය ... ජීේ ාවිඥානය ... කායවිඥානය ...
මනනෝවිඥානය අනිත්‍ය න යින් අනුදර්‍ශනා නකනරයි, නිත්‍ය න යින් නනා නකරයි ... පටිනිස්තසජනය
නකනරයි, ආදානය නනා නකනරයි. අනිත්‍ය න යින් අනුදර්‍ශනා කරනුනේ නිත්‍යසංඥාව දුරු නකනරයි."
..... ඔය වනේ සිත් නොඩකට වඩන්න කිය ා තියනවා
(ුද්දක නිකාය, පටිසම්භිදාමේෙප්පකරණ, පඤ්චඤා වර්ෙය, සතිපට්ඨඨානකථා)

ීත්‍රාෙ හිත්‍, සනදාස සිත්‍, ීත්‍දූස හිත්‍, සනමාස සිත්‍, විත්‍නමා හිත්‍, සංිප්ත්‍ හිත්‍, ම ද්ෙත්‍ සිත්‍,
.....ඔය විදි ට හිත්‍ නොඩකට වඩන්න කියනවා,

කාය විඥ්ඥානය, චක්ු විඥ්ඥානය, නශෝත්‍ විඥ්ඥානය, විඥ්ඥානය, ජිේ ා විඥ්ඥානය....ඔේවටත්

වඩන්න කියනවා

Page 47 of 133
ඔය විදි ට සරාෙ සිත්‍ක් ආවම නම්වා පස්තනස්ත ගිහින් වැඩක් නෑ කිය ා රාෙ හිත්‍ අනිච්චයි දුක්ඛඉ
අනත්ත්‍යි
ද්නේෂ සිත්‍ක් ආවම ඒ ද්නේෂ හිත්‍ අනිච්චයි, දුක්ඛයි, අනත්ත්‍යි විදි ට දැක්කාම චිත්නත්
චිත්ත්‍ානුපස්තසනාව වැනඩනවා

ටික ක ක් කරෙන යද්දී කාමයන්නෙන් නවන්ව, අකුස ධර්මයන්නෙන් නවන්ව හිත්‍ පිහිටන්න
ෙන්නවා. එත්‍නකාට සවිත්ත්‍ක්කං සවිචාරං විනේකය ප්‍රීති සුඛ කියන ප්‍රථම ධයානනේ ත්‍ත්ත්වයට
හිත්‍ පත් නවනවා

4.4 ධම්මම් ධම්මොනුපස්තසනො

අයින් කරෙන්න තියන ධර්මත්‍ා ටිකක් අයින් කරෙන්න එකක් ෙැන නම් කියන්නන් (අනිච්ච දුක්ඛ,
අනත්ත්‍ අනුව ප කරෙන්න ඕනන් ධර්මත්‍ා ටික)
නමාන ටිකද? ආශ්වාද නිර්මානය වන අවිදයා පච්චයා සංඛාරා කියන පටිච්චසමුපාද චක්‍රනයන්
නිර්මාණය වන සියළුම ධර්මත්‍ා අනුපස්තසනා කරන්න ඕනන්

තියාෙන්න ඕනන් නමානවද? අවයාකෘත්‍ කුස විපාකය තියන අවිදය, ත්‍න් ා, උපාධාන නැති
විපාකස්තකන්ධය විත්‍රක් එත්‍නකාට ඉතුරු නවනවා

"කිනසයින් ධර්‍මයන්හි ධර්‍මානුදර්ී වැ වාසය නකනර යි යත්: නම සස්තනනහි ඇත්‍ැනමක් කය ත්‍බා

නේදනාව සිත්‍ ත්‍බා ත්‍දවශිෂ්ට (මත්‍රභූමක) ධර්‍මයන් අනිත්‍ය න යින් අනුදර්‍ශනා නකනරයි, නිච්චය
න යින් නනා නකනරයි, දුුඃඛ න යින් අනුදර්‍ශනා නකනරයි, සුඛ න යින් නනා නකනරයි, අනත්ත්‍ න යින්
අනුදර්‍ශනා නකනරයි, අත්ත්‍ න යින් නනා නකනරයි. ක කිනරයි සතුටු නනා නවයි, විරක්ත්‍ නවයි, නනා
ඇන යි, නිරුද්ධ නකනරයි, සමුදය නනා නකනරයි,"
(ුද්දක නිකාය, පටිසම්භිදාමේෙප්පකරණ, පඤ්චඤා වර්ෙය, සතිපට්ඨඨානකථා)

සියළු න ෝක අනිච්චයි දුක්කයි අනත්ත්‍යි

ඒ කියන්නන් ධම්මානුපස්තසනා

එත්‍නකාට හිනත්‍න් රාෙනයන් මිනදනවා

රාෙය ඇති වුනන් අනිච්ච විදි ට දැක්නක් නැති නිසයි, අනිච්ච විදි ට දැක්කම රාෙය නැති නවනවා

ක කිනරයි, සතුටු නනානවයි, විරක්ත්‍ නවයි, නනාඇන යි ,නිරුද්ද නකනරයි, සමුදය නනානකනරයි

ඔය විදි ට සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය වැනඩනනකාට සත්‍ර සමයක්ප්‍රධාන වැනඩනවා

සත්‍ර සමයක්ප්‍රධාන වැනඩද්දී සත්‍ර සෘද්ධිපාද වැනඩනවා

නූපන් අකුසල් නූපදීමට කරන ීරිය, උපන් අකුසල් ප්‍ර ාණය කිරීමට කරන ීරිය, නූපන් කුසල්
ඉපදීමට කරන ීරිය,
උපන් කුසල් වැඩිදියුණු කිරීමට කරන ීරිය
ඒ ටික වැනඩද්දී පන්ච ඉන්ිය පන්ච බ වැනඩනවා

ඔය විදි ට සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය වැනඩනනකාට සත්‍ර සමයක්ප්‍රධාන වැනඩනවා

ඒ කියන්නන්
උපන් කුසල් වර්ධනය කිරීම පිණිස ඇති කරන ීර්ය.
නුපන් කුසල් ඇති කර ෙැනීම පිණිස ඇති කරන ීර්ය.
නුපන් අකුසල් ට නනාෙැනීම පිණිස ඇති කරන ීර්ය
උපන් අකුසල් නැති කිරීම පිණිස ඇති කරන ීර්ය.

සත්‍ර සමයක්ප්‍රධාන වැනඩනනකාට සත්‍ර සෘද්ධිපාද වැනඩනවා

ජන්ද, චිත්ත්‍, විරිය, විමංසා

Page 48 of 133
නමාකක්ද ජන්දය? නමාකක්ද චිත්ත්‍ය? නමාකක්ද ෙන්න ීර්යය? නමාකක්ද හිත්‍?
ීර්ය ත්‍මයි අකුසල් දුරු කරනවා කුසල් වැනඩනවා
විමංසාව ත්‍මයි අනිච්ච, දුක්ක විදි ට විමසන එක
චිත්ත්‍ය ත්‍මයි විරාෙ හිත්‍
කැමැත්ත්‍ නමාකක්ද? නිවනට

සත්‍ර සෘද්ධිපාද වැනඩන පන්ච ඉන්ිය වැනඩනවා

ශ්‍රද්ධා, ීර්ය සති සමාධි ප්‍රඥා

පංච ඉන්ිය වැනඩනනකාට පංච බ , සප්ත්‍ නබාජ්ජංෙ වැනඩනවා

සප්ත්‍ නබාජ්ජංෙ කියන්නන්

සති, ධම්මවිජය, ීර්ය, ප්‍රීතිය, පස්තසද්දිය, සමාධි, උනප්ක්ඛා

ඔය ටික වැනඩද්දී මුළු ආර්යෂ්ටාන්ගික මාර්ෙය වැනඩනවා

4.5 සතරසතිපට්ඨඨොනමේ සප්ත මබොජ්ජංෙ වඩන අයුරු

කනයහි කය අනුව බ මින් ඉන්න නකාට සිහිය මු ා වුනන් නැත්නම් සතිසම්නබාජ්ජංෙය වැනඩනවා
ඒ කියන්නන් යම් කිසි ආශ්වාදයක් පස්තනස්ත යන්නන් නැතුව, නම්කට ගියාට වැඩක් නෑ කිය ා හිත්‍න
එක වනේ
(සංයුක්ත්‍ නිකාය 5-2 ආනන්ද සූත්‍රය 123 පිට )

යම් ආශ්වාදයක් ආවම නම්ක ආශ්වාද නේදනාවක්, නම්ක විපාක නේදනාවක් කිය ා දැනන් හිටියම
නම් ආශ්වාද නේදනානවන් මිනදනවා කිය ා හිත්‍න එක

ආශ්වාද පස්තනස්ත යන්නන් නැතුව ඉන්න යම් ධර්මයක් පාවිච්චි කරනවා නම් එත්‍නකාට
ධම්මවිජයසම්නබාජ්ජංෙය වැනඩනවා. ඒ කියන්නන් අනිච්චයි දුක්ඛයි කියන ධර්මය නමනනහි
කරද්දී (සංයුක්ත්‍ නිකාය 5-2, ආනන්ද සූත්‍රය 123 පිට )

ආශ්වාදයන් පස්තනස්ත යන්නන් නැතුව නනායා ඉන්න ීර්යක් දරනවා නම් එත්‍නකාට විරියනබාජ්ජංෙය
වැනඩනවා. විරියනබාජ්ජංෙය කිය ා ීර්යය දා ා කරන්න නදයක් නෑ. කරපු නොංකම් නවත්ත්‍න
එකයි තිනයන්නන් නම්ක වැනඩන්න. (සංයුක්ත්‍ නිකාය 5-2 ආනන්ද සූත්‍රය 123 පිට )

"පිරිපුන් වැර ඇති ම ණය ප්‍රීතිය උපදීද එය ප්‍රීතිසම්නබාජ්ජංෙයයි" කිය ා කියන්නන් 1වන, 2වන
දැ ැන් වඩා එකයි

"ප්‍රීති සිත් ඇත්නත්‍කුනේ කයත් සන්සිනේ, සිත්‍ත් සන්සිනේ"

කය සන්සිනේනවා කියන්නන් ඵස්තසද්දිසම්නබාජ්ජංෙය

සිත්‍ සන්සිනේනවා කියන්නන් සමාධිසම්නබාජ්ජංෙයය

ඒ කියන්නන් 1 වන, 2 වන දැ ැන් ව දියි ඔය සම්නබාජ්ජංෙ වැනඩන්නන්

ඊ ෙට උනප්ක්ඛාසම්නබාජ්ජංෙය වැනඩනවා 4 වන ධයානනේදී

ඔන්න ඔය විදි ට ආනාපානාසතිභාවනානවන් සප්ත්‍නබාජ්ජංෙත් වැනඩනවා,

සත්‍රසතිපට්ඨඨානයත් වැනඩනවා. නම්ක වරද්දෙන හුස්තමක් දි ා බ න් ඉන්නවා

Page 49 of 133
5.0 චිතක්ෂන ො චිත්ත ීථි
ශුද්ධාශ්ඨකයක් කියන්නන් ආනපෝ, නත්නජෝ, වානයෝ, පටවි, වර්න, ෙධ, රස ඕජා කියන එක රූපයක
තියන කුඩාම නකාටසටයි.

ශුද්ධාශ්ඨකයක වයස මනින්නන් චිත්ත්‍ක්ෂණ වලින්.

රූපයට චිත්ත්‍ ීථියක වයස තියනවා
ීථියකට චිත්ත්‍ක්ෂන 17ක ආයුෂ තියනවා
ඒ කියන්නන් එක රූපයක් ඇතිනව ා ිනඳද්දී හිත්‍ 17 වත්‍ාවක් උපදිනවා

චිත්ත්‍ක්ෂණයක ක්ෂණය ත්‍මයි උත්පාද, තිථි, භංෙ (ඇතිනවනවා, පවතිනවා, නැති නවනවා)

ඇතිනවනනකාටම නැති නවනවා නනනවයි. ඇත්ත්‍ටම නම් ඇතිීම නැතිීම න ාඳ එකක්

"අම්මා" කියන එනක් "අ" යන්න කනට ඇහි ා නිරුද්ධ නව ා ගිය නිසයි "ම්" යන්න ඇහුනන්.
නැත්නම් "අ" යන්නම කනන් රැේ පිළිරැේ දිදී තියනවා.
"ම් යන්න ත් නිරුද්ධ නව ා ගිය නිසයි "මා" යන්න අපිට ඇහුනන්.
"මා" යන්නත් නිරුද්ධ වුන නිසයි ඇහි ා ඉවර වුනා කිය ා දැනෙත්නත්

ඒ කියන්නන් ඔය ඇති නව ා නැති නවන එක න ාඳයි. නැත්නම් අපිට වචන අ න්න නවන්නනත් නෑ
ඒ වනේම කසාය නබාන්න නවන්නනත් නෑ. නැත්නම් ිේවම තිත්ත්‍ රස ජීවිත්‍ කා නේම දිනේ
තිනයයි.

චිත්ත්‍ ීථි ව නිධාන කත්‍ාව නමන මයි

හිත්‍ කියන්නන් මුලු 5ක් තියන මකුළු දැ ක මැද නිදාෙන ඉන්න මකුළුනවක් වනේ කිය ා හිත්‍මුනකෝ
මැස්තනසක් දැනල් පැටලුනාම දැ න ල්න නවා
මකුළුවා බ නවා නකාත්‍නටද ආනේ කිය ා. බ ා ඒ සත්‍ාව අල් ෙන්නවා
ඔන්න ඔය වනේ ත්‍මයි ඇස, කන, දිව, නාසය, ශරීරය, මන කියන නම් ආයත්‍න වලින් එක
ආයත්‍නයකට අරමුනක් ආවම ඒකත් එකක් විඥ්ඥානයක් දන වැඩ පිළිනව

ගිනි කූරක් ෙ ද්දී ගින්නක් ෙන්නවා.

ස ජාත්‍ව (නපර පසු නැතුව එකවිටම) ගින්නත් එක්ක උපදිනවා ආන ෝකය, ශබ්ධය, ෙන්ධය,
වර්ණය, අලු,...

හිත්‍ත් ඔය වනේ
ඇ ැත් රූපයත් ෙැටුනම චක්ු විඥ්ඥානය උපදිනවා (ගින්න උපදිනවා වනේ)
ගින්නත් එක්ක ආන ෝකය, ශබ්ධය, ෙන්ධය, වර්ණය, අලු උපදිනවා වනේ ඇ ැත් රූපයත් ෙැටුනම
චක්ු විඥ්ඥානය උපදිනවාත් සමෙම මචත්‍සික 52ක් උපදිනවා

ඔය මචත්‍සික නස්තරමත් නපර පසු නනාී ස ජාත්‍වයි නොඩනැනෙන්නන්.

නම් මචත්‍සික ව ගුණ ත්‍මයි කුසල් සිත්, අකුසල් සිත් කියන්නන්

ඔය මචත්‍සික 52 ත්‍මයි නම් (නම්වා සාමානය දැනීමටයි )

1) සර්වචිත්ත්‍ සාධාරන මචත්‍සික 7යි- සංඥා, නේදනා, ඵස්තස, මනසිකාර, නච්ත්‍නා, ඒකාග්‍රත්‍ා,
ජීවිනත්න්ිය

සර්වචිත්ත්‍ සාධාරන මචත්‍සික කියන්නන් ැම හිත්‍කම නම් ටික තියනවාමයි. නම් ටික නැතිව
හිත්‍ක් නම් 31 ත්‍ නේ උපදින්නන් නෑ

Page 50 of 133
2) ප්‍රකීර්ණක මචත්‍සික 6යි - ප්‍රීතිය, ජන්දය, ීර්ය, අධිනමාක්ක, විත්‍ක්ක, විචාර
3) අකුස මචත්‍සික 14යි -නමෝ , අහිරික, අනනාත්‍ප්ත්‍, උද්දච්ච
න ෝභ , දිට්ඨටි, මාන, නදෝස, උද්දච්ච, ීන, මිද්දය, විචිකිච්ජා, ඉස්තසාව, මච්චරිය

නමෝ , අහිරික, අනනාත්‍ප්ත්‍, උද්දච්ච කියන 4 සියළු අකුසල් සිත් ව තියනවාමයි. ඔය 4 නැතුව
අකුසල් සිත් නෑ
න ෝභය තියන ත්‍ැන නදෝශය නෑ. එකිනනකට විරුද්ධ නිසා

4) නසෝබන සාධාරන මචත්‍සික 17යි - ශ්‍රද්ධා, සතිය, හිරි, ඔත්ත්‍ප්ප, අන ෝභ, අද්නේෂ (නමත්ත්‍ා),
ත්‍ත්‍රමජ්ජත්‍ා (උනප්ක්ෂාව), පස්තසද්දි (කාය, චිත්ත්‍ ), හුත්‍ (කාය, චිත්ත්‍), මුදුත්‍ා (කාය, චිත්ත්‍),
පාගුඥ්ඥත්‍ා (කාය, චිත්ත්‍), කම්මඥ්්නත්‍ා (කාය, චිත්ත්‍), උගුෙත්‍ා (කාය, චිත්ත්‍)

නම්වා කුස පැත්ත්‍ට නයනදන්නන්

5) විරති මචත්‍සික 3යි - සම්මා වාචා, සම්මා ආජීව, සම්මා කම්මන්ත්‍

6) අප්‍රමාන මචත්‍සික 2යි - කරුණා, මුදිත්‍ා
ඒවා අප්‍රමානව පතුරන්න පුළුවන්. ඒකයි අප්‍රමාන මචත්‍සික කියන්නන්

7) ප්‍රඥා මචත්‍සිකය (නම්නකන් ත්‍මයි අපිව සසර නොඩදාන්නන් :) )

අකුසල් මචත්‍සික 14 නැත්නම් එයා ර ත්‍න්ව න්නස්ත නකනනක්. ප්‍රඥා මචත්‍සික අර 14ම දව ා
දානවා. ඔය මචත්‍සික මත්‍ක තියාෙන්න ඕනන් නෑ. දැනෙන්න එක න ාඳයි

ම ක් ඇ ැට නපනනනවා කිය ා උදා රණයකට ෙමු

විපාක අවස්තථාව:

මනල් වර්ණ රූපය (රූපායත්‍නය ) + චක්ු ප්‍රසාදය (චක්ඛායත්‍නය )+ විඥ්ඥානය

ඔය තුන එකතු වුනාට පස්තනස්ත "ස්තපර්ශය නේතුනවන් සර්වචිත්ත්‍ සාධාරන මචත්‍සික ධර්ම 7ක්
ඇති නවනවා කිය ා කලින් කිේවනන්

නේදනා, සංඥා, නච්ත්‍නා, මනසිකාර, ජීවිනත්න්ිය, ඒකාග්‍රත්‍ාව කියන 6යි ස්තඵර්ශයයි එක්කයි 7ක්
නවන්නන්

නේදනාව ත්‍මයි : උනප්ක්ෂා නේදනාව

සංඥා ත්‍මයි: ම ක්, දම් පාට පිච්ච ම ක්
නච්ත්‍නාව ත්‍මයි: දැකීම, සිත්‍ නොඩ නැඟීම
මනසිකාර ත්‍මයි : නැවත්‍ නැවත්‍ නමනනහි කිරීම (මනස ක්‍රියාත්මක ීම )
ජීවිනත්න්ිය ත්‍මයි චිත්ත්‍ පරම්පරාවක පැවැත්ම
ඒකාග්‍රත්‍ාව ත්‍මයි: එකක් පමණක් අග්‍ර ීම

නමත්‍න නවන්නන් අවයාකෘත්‍ පටිච්චසමුප්පාදය.

(අවයාකෘත්‍ පටිච්චසමුප්පාදය ෙැන නවනම විස්තත්‍රයක් 58 පිටුනේ තියනවා )

දැන් නමත්‍න නාම රූප ත්‍මයි,

නාම: නේදනා, සඥ්ඥා, නච්ත්‍නා මනසිකාර
රූප: ආනපෝ, නත්නජෝ, වානයෝ, පඨවි, වර්න, ෙන්ධ, රස, ඕජා

ඔය ටික ැනබන්නන් නපර කර්ම විපාක නිසා

අතීත්‍නේ කර්මය ත්‍මයි: අවිදයා, සන්කාර, ත්‍න් ා උපාධාන

Page 51 of 133
ඔය ටිකයි අද විපාක ැනබන්නන්

අද විපාක ත්‍මයි: විඥ්ඥාන, නාම රූප, ස ායත්‍න, ස්තපර්ශ, නේදනා

(රූපයක් ෙැටුනාම ත්‍මයි ආයත්‍නයක් නවන්නන් )

ඒ ටික එක්ක අවිදයාව නිසා අපි කර්ම දනවා.

ආපහු ැනබන නව කර්ම ත්‍මයි: අවිදයා, සංඛාර, ත්‍න් ා, උපාධාන, භව

මතු විපාක ත්‍මයි: විඥ්ඥාන, නාම රූප, ස ායත්‍න, ස්තපර්ශ, නේදනා (ර ත්‍න්ව න්නස්තනේ නාම
විත්‍රයි. රූප නෑ)

ඕක ත්‍මයි පටිච්චසමුප්පාදය

දැන් චිත්ත්‍ ීති ෙැන බ මු

චිත්ත්‍ ීථියක චිත්ත්‍ක්ෂණ 17 ත්‍මයි නම්
1) විපාක සිත්‍ - අතීත්‍ භවාංෙ
2) විපාක සිත්‍ - භවාංෙ ච න
3) විපාක සිත්‍ - භවාංෙ උපච්නච්දය
4) ක්‍රියා සිත්‍ - පංච ආවර්ජන
5) විපාක සිත්‍ - චක්ු විඥ්ඥාන, ශබ්ධ විඥ්ඥාන,...
6) විපාක සිත්‍ - සංපටිච්චන
7) විපාක සිත්‍ - සං තීරන
8) ක්‍රියා සිත්‍ - නවාත්ත්‍පන
9) කර්ම සිත්‍ - ජවන
10) කර්ම සිත්‍ - ජවන
11)කර්ම සිත්‍ - ජවන
12) කර්ම සිත්‍ - ජවන
13) කර්ම සිත්‍ - ජවන
14) කර්ම සිත්‍ - ජවන
15) කර්ම සිත්‍ - ජවන
16) විපාක සිත්‍ -ත්‍දාරම්භන
17) විපාක සිත්‍ -ත්‍දාරම්භන

ඔය ටිනක් චිත්ත්‍ක්ෂන ව 5 නවනි එක ත්‍මයි කලින් කත්‍ා කනේ. වර්ණයක් දැක්කම ම ක

සංඥාවක් එන ටික

අපි නිදාෙන ඉන්න අවස්තථාව භවාංෙ සිත්‍ කියන අවස්තථාවයි

නිදාෙන ඉද්දී බාහිර ආයත්‍න 5න් එකක් වත් ක්‍රියාත්ම නෑ.
අපි මැරි ා නැති නිසා කර්ම ශක්තිනයන් ත්‍මයි හිත්‍ පවත්වන්නන්. හීනයක් නප්න්නන් නැත්නම්
"මන, ධම්ම" විත්‍රයි ඒ නවනල් ක්‍රියාත්මක

ශරීරය පවතින්නන් කර්මය, ආ ාර කියන නදනකන්

කර්ම ශක්තිනයන් තියන ටික කර්ම ශක්තිනයන් පවත්වනවා, ආ ාර වලින් පවත්වන ටික ආ ාර
වලින් පවත්වනවා
නිදිය ා ඇ ැනරනකම් මැනරන්නන් නැත්නත් කර්මශක්තිනයන් පවත්වන නිසා

නිදාෙන ඉන්න ඒ නවනල් නපර කරපු කර්ම නිසා ැදුන හිත්‍යි තිනයන්නන්
(ඔය නවනල් අනප් හිත්‍ තිනයන්නන් (1) න් කියන අවස්තථානේ. අතීත්‍ භවාංෙ

Page 52 of 133
 රියට ඔය කලින් කියපු උදා ර ණ නේ මකුළුවා නිදාෙන ඉන්නවා වනේ ත්‍මයි (1)න් කියන
අවස්තථානේ. අතීත්‍ භවාංෙ හිත්‍

එක පාරටම එලිනයන් ශබ්ධයක් ඇහුනනාත් භවාන්ෙ ෙත්‍ හිත්‍ ච නය නවනවා. ඒ කියන්නන් (2)
නවනි අවස්තථාව
මැස්තනසක් දැනල් පැටලුනාම දැ න ල්න නවා වනෙයි (2, භවාංෙ ච න)

(3) කියන්නන් භවාංෙ උපච්නච්දය. ඒ කියන්නන් අතීත්‍නයන් නෙනාව හිත්‍ කැනඩනවා. කැඩි ා පංච
ආවර්ජන (4) නවනවා
ඒ (4) නවනි එනක් ඇයි "ක්‍රියා" කිය ා දා ා තිනයන්නන්? ඒක කරන්නන් නපර කර්මයක විපාකනයන්
නනනවයි. හිනත් වැඩක්. පංච ආවර්ජනය
ඒක රියට මකුළුවා බ නවා (3, භවාංෙ උපච්නච්දය) නකාත්‍නටද ආනේ කිය ා (4, පංච
ආවර්ජනය)

ඔය මුල් චිත්ත්‍ ීථි 4 යනම්ම නපනීමක් ැි ා නෑ. නමාකද චක්ු විඥ්ඥානය ඇතිනව ා නැති නිසා

දැන් හිත්‍ බ නවා මට නදාරටු 5ක් තියනවා. නකාන න්ද ඒක ආනේ කිය ා
ආනේ චක්කු විඥ්ඥානනයන් (5) (චක්ු විඥ්ඥානය, නසෝත්‍ විඥ්ඥානය,...ඔය වනේ )
ඒක විපාකයක්. ඇස්ත නපනනන්නන් නැති නකනනක්ට චක්ු විඥ්ඥානය නැත්නත් එකයි

ඔය අවස්තථාව රියට නකාත්‍නටද ආනේ කිය ා බැලුවට පස්තනස්ත ඒ සත්‍ාව අල් ෙන්නවා (5, චක්ු
විඥ්ඥාන, ශබ්ධ විඥ්ඥාන,,..) වනේ ත්‍මයි එක ආයත්‍නයකට අරමුනක් ආවම ඒකත් එක්ක
විඥ්ඥානය දන එක

ඔය (5) නවනි අවස්තථාව ත්‍මයි කලින් විස්තත්‍ර කනල් වර්ණයක් දැක්කම ම ක සංඥාව එන ටික)

ත්‍වම දැකපු රූපය ම ක් කිය ා අඳුරෙන නෑ, ත්‍වම සංඛාර නෑ

ඊට පස්තනස්ත සංපටිච්චන, සංතීරන කිය ා (6), (7) උපදිනවා.

(7) න් ම ක් කිය ා තීරණය ක ාට පස්තනස්ත අන්න (8) නවනියට ක්‍රියාවක් තියනවා "නවාත්ත්‍පන"
කිය ා
එත්‍නින් ත්‍මයි ඇන න්නන් න ෝ ෙැනටන්නන්. ඒක "ක්‍රියා".
ඔන්න ඔය 8 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂනනේදී ත්‍මයි උපන් සිත්‍ කිලිටි කරෙන්නන්

උපන් සිත්‍ ප්‍රභාෂ්වරයි, අපි රාෙ ද්නේෂනයන් ත්‍මයි ඒ හිත්‍ කිලිටි කරෙන්නන් කිය ා පිටු ොනක්
ලිේනේ ඔන්න ඔය 8 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂණනේ නවන නද් ෙැනයි

ඔය 8 වන චිත්ත්‍ක්ෂණනේදී, ඒ කියනන් නවාත්ත්‍පන අවස්තථානේදී අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ නමනනහි

කනළාත් එත්‍නින් පස්තනස්ත එන ජවන් සිත් 7 ම (9,10,11,12,13,14,15 සිත් ) නස්තරම ධයාන සිත් බවට පත්
නවනවා (1 නවනි ධයානයට යනවා )

ඒ සිත් භව නිනරෝධයි. ැබැයි නසෝත්‍ාපන්න ආර්ය ශ්‍රාවකයාට විත්‍රයි ඒක කරන්න පුළුවන්. අනිත්
අයට බෑ එයා ා අනිච්ච දුක්ඛ අනත්ත්‍ දන්නන් නැති නිසා
එයා ා අනිච්ච දුක්ඛ විදි ට හිතුවට පුණයාභිසංඛාර හිත්‍ ත්‍මයි ජවන් සිත් විදි ට යන්නන්
එයා දාෙනත් රූපාවචර දැ ැනක් නම් ආනඤ්චජාභිසංඛාර නේන්වා

(8) වන චිත්‍ක්ෂණනේදී ත්‍මයි ඳුනෙන්නන් ආ නම්ක ම ක්, නම්ක ම ක සුවඳක් නියමයි කිය ා
භාවනා කරද්දී ප්‍රථම ධයානයට යද්දී එක දිෙට අපි උත්සා කරන්නන් ඔන්න ඔය (8) වන
චිත්ත්‍ක්ෂ්ණය අනිච්ච, දුක්ඛ අනත්ත්‍ විදි ටම තියාෙන්න ම න්සි නවන එකයි. යම් අවස්තථාවක
චිත්ත්‍ ීථි 1ක් 2ක් න ෝ ඒ විදි ට ගිනයාත් ඒවා දැ ැන් සිත්.

Page 53 of 133
අසුරු සැනක් අනිච්ච වුනවාත්....කිය ා කියන්නන් ඔන්න ඔය අවස්තථාවයි

පුරුදු කරෙන ගි ාම විනාඩියක් රි එක දිෙට “අනිච්ච, දුක්ඛ අනත්ත්‍” චිත්ත්‍ ීථි යවන්න පුළුවන්
ඊට පස්තනස්ත ජවන් සිත් 7ක් උපදිනවා (9,10,11,12,13,14,15). ඒවා කර්ම
ඒ ජවන සිත් 7 "ක්‍රියා සිත්" කරෙන්න පුළුවන් නසෝත්‍ාපන්න වුන නකනාට විත්‍රයි
ඒවා කුසල් අකුසල් සිත්. ඔය ජවන සිත් වලින් ඒ නවනල්ත් ඇතිකරෙන විඳිනවා. අනාෙනත්ටත් ඉතුරු
කරෙන්නවා
පුණයාභිසංඛාර ද, අපුණයාභිසංඛාර ද, ධයානද, කර්ම ද, සත්‍ර අපානේ ද, දිවයන ෝකනේ ද, නිවන ද
කිය ා තීරණය නවන්නන් ජවන් සිත් 7 න් ත්‍මයි (9,10,11,12,13,14,15 සිත් ටික )

සමාපත්ති අවස්තථානේ (ඒ නවනල් මන ධම්ම විත්‍රයි ක්‍රියාත්මක) ඒ නවනල් එකම චිත්ත්‍ ීථියක් ත්‍මයි
නම් නස්තරනේම යන්නන්. ඒ නස්තරම ධයාන සිත්

කර්මය නිර්මාණය නවන්නන් ඔය කර්ම ජවන් සිත් වලින්. ඒ සිත් ව විශා ශක්තියක් තියනවා.
නසෝවාන් නකනානේ සත්‍රපාෙත්‍ කර්ම ැනදන්නන් නෑ ජවන්සිත් ව .
නකනනක් නන්වසංඥානාසංඥා කර්ම ශක්තියක් නිකුත් කනළාත් කල්ප 84,000ක් ඉන්න ශක්තියක්
තියනවා. වැඩිපුර ම නෙදර සත්‍ර අපායයි

ජවන් සිත් ව මචත්‍සික නොන්නක් නොඩ නැනෙනවා. කුස මූ මචත්‍සික 50කට වැඩියි

ඔය මචත්‍සික ව තියනවා ශ්‍රද්ධා බ , විරිය බ , සති බ , ප්‍රඥ්ඥා බ , හිරි බ , ඔත්ත්‍ප්ප බ

(පවට ඇති අකමැත්ත්‍ )

"ආනස්තවන ප්‍රත්‍යනයන්" ඔය බ නොඩනැනෙන්නන්. "ආනස්තවන ප්‍රත්‍ය" කියන්නන් කලින් "නේතු

ප්‍රත්‍ය" වනේ ප්‍රත්‍ය වලින් එකක්.
ඒනකන් නවන්නන් මුලින් කර ා ආනේ ආනේ ඒකම කළාම ඒනක් බ ය ත්‍ව ත්‍වත් වැඩි නවනවා.

උදා රණයක් විදි ට නරද්දක එක පාරක් තීන්ත්‍ ො ා ආනේ ොන්න ොන්න ඝනකමත් වැඩි
නවනවා. න ාඳ ට තීන්ත්‍ අල් නවා වනේ වැඩක් නවන්නන්

අකුස යක් ආනස්තවන ප්‍රත්‍යනයන් නොඩනැනෙන්න ගිනයාත් ඒත් ඒවනේමයි. විශා අකුස යක්
නවනවා
අන්න ඒකයි මදුරුනවක් මරද්දී වනේ නනනවයි රනකක් මරද්දී එක දිෙට අකුසල් සිත් ම ක්‍රියාත්ම
නවන නිසා මදුරුවට වඩා රකට අකුස ය වැඩි

පිංකමක් කරද්දී වුනත් එන මයි. නකනනක් සල්ලි දී ා අත්‍ පි ෙන ඉන්නවා. ත්‍ව නකනනක් කනේ
ගිහි බු නෙනල් ා, ඒවා උය ා, ූජා කරන්න පැකට්ඨ කර ා ඒවා අරෙන ගිහින් ූජා කරනවා. ඔය
ආනස්තවන ප්‍රත්‍යය නිසා සල්ලි දුන්න නකනාට වඩා කනේ ගිහින් බු නෙනව නකනාට පින වැඩි

මචත්‍සික නයනදනවා කියන්නන් නමාකක්ද? නම් හිත්‍ කර්මයක් බවට පත් නවනවා.
කර්මයක් කියන්නන් නමාකක්ද? ආපහු උත්පත්තියක් අරන් නදන්න පුළුවන් ශක්තියක් ජනිත්‍
කරනවා
ඒනක් නවන්නන් අවිදයා ත්‍න් ා නදකත් එක්ක නයදුන ඒ මචත්‍සික බ නයන්

ජවන් සිත් ව මුල් නදනකන් එකින් එකට ආනස්තවන ප්‍රත්‍ය ැි ා ඊ ෙ නදක බ බවට පත් නවනවා
ඒ කියන්නන් (9),(10) චිත්ත්‍ක්ෂන වලින් ආනස්තවනය නව ා (11),(12) බ බවට පත් නවනවා

ජවන් සිත් වලින් ත්‍ව නදයක් කරනවා. නම් කරන නද් කුස යක් ද අකුස යක් ද කිය ත් තීරණය
කරනවා
චිත්ත්‍ීථි ව ජවන් නොඩනැනෙන්නන් නැති චිත්ත්‍ීථි ත් තිනයන්න පුළුවන්

Page 54 of 133
අන්තිමට ත්‍දාරම්භන කිය ා "විපාක" චිත්ත්‍ක්ශණ 2ක් තියනවා (16,17)
ඔය නදනකන් ත්‍මයි නම් නමාන ානත් අත්විඳින්නන්
විපාක සැපයක්, විපාක දුකක් එත්‍න ැනබන්නන්

ඔය (16,17) නමාන ානත් ස්තකන්ධ ටිකක් නොඩනැනෙනවා

ඒ කියන්නන් සෑම චිත්ත්‍ ීථියක් පාසාම ස්තකන්ධ 5ක් නොඩනැනෙනවා
එක චිත්ත්‍ ීථියක ටෙන්න ස්තකන්ධ ටින ඉතුරු නැතුවම නිරුද්ධ නව ා ආනේ ඊ ෙ චිත්ත්‍ ීථිනේ
ටෙන ආනේ ඉතුරු නැතුවම නිරුද්ධ නවනවා.

දැන් ඕක දැක්කා කිය ා නිවන් දකිනවද? ඕක බ බ ඉඳ ා රියනවද නිවන් දකින්න?

8 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂනනේදී උපන් සිත්‍ කිලිටි කරෙන්නන් නැතුව හිටියමයි නිවන් දකින්නන්

අති විශා කර්මයක් කනළාත් නමාකද නවන්නන්? මනුස්තස කර්මය යටපත් නව ා යන ත්‍රමට
න ෝභයක්, ද්නේෂයක් නැඟුනනාත් කර්මානුරූපව ඊට අදා ස්තවභාවයක් ැනබනවා

ප නක තිරයයි වැටියයි තියනකම් සිළුව පැනනවනවා. ඒ වනේ ත්‍මයි අවිදයාව තියනකම් නම්
ස්තකන්ධ 5 නොඩ නැනෙනවාමයි

තිරයයි නත්‍ලුයි දැම්නම් නැත්නම් තිරය නිනවනවා. වනේ ත්‍මයි අවිදයාවයි ත්‍න් ාවයි නැත්නම් නම්
ස්තකන්ධ 5 නොඩ නැනෙන්නන් නැතුව ර ත්‍න්ව න්නස්ත පිරිනිවන්පානවා. (අනුපාදිනස්තස නිර්වාණය
කියන්නන් නම්කටයි)

ප නට නත්‍ල් දා ා තිනයන්නන්, තිනරත් තියනවා, ැබැයි අලුනත්‍න් නත්‍ලුයි තිරයි එකතු කරන්නන්
නෑ. නපර දාපු නත්‍ල් ටිනකන් දුවන්නන්
අන්න ඒ වනේ ත්‍මයි අවිදයාවයි, ත්‍න් ාවයි ඉවර ක ාම ර ත්‍න්ව න්නස්ත පිරිනිවන්පානකම් ජීවත්
නවන එක. (නසෝපාදිනස්තස නිර්වාණය කියන්නන් නම්කටයි)

නසෝපාදිනස්තස, අනික අනුපාදිනස්තස කිය ා ඔය විදි ට නිවන් 2ක් තියනවා.

ත්‍ව උදා රනයක් තියනවා. කාන්ත්‍ාවක් වතුර බාල්දියක් අරන් යද්දී ඒ වතුනරන් ඳ නපනි ා
බාල්දිනේ අඩිය ෙැ වි ා ගිහින් ඳ නප්න්නන් නැති වුනාම ර ත් වුනා
ඒ උපමානේ නරාු ටික උඩින් අරන් කියනවා " ඳත් නෑ, බාල්දියත් නෑ, වතුරත් නෑ කිය ා දැක ා
ර ත් වුනා" කිය ා

ඳත්, වතුරත් තියනකම් ජායාව පැනනනවා ඒක රියට නත්‍ලුත් තිරයත් තියනකම් සිළුව
පැනනනවා වනේ....අවිදයාවයි, ත්‍න් ාවයි තියනකම් ස්තකන්ධ 5 තියනවා
ඕක නත්රුම් අරන් එදා ර ත් වුනන්

ඔය එක චිත්ත්‍ක්ෂ්ණයක පටිච්චසමුප්පාද චක්‍ර 16ක් ක්‍රියාත්මක නවනවා

ඒක නවන්නන් නමන මයි

බුදුරජානන්ව න්නස්ත නද්ශනා ක ා සූවිසි ප්‍රත්‍යයක් (ප්‍රත්‍ය 24ක්). ඒනකන් 4ක් ත්‍මයි
පච්ච ප්‍රත්‍යය
නේතු ප්‍රත්‍යය
සම්ප්‍රයුක්ත්‍ ප්‍රත්‍යය
අඤ්චඤමඤ්චඤ ප්‍රත්‍යය

ඔය එක ප්‍රත්‍යය කට 4 ොනන් ප්‍රත්‍යය 4 ට පටිච්චසමුප්පාද චක්‍ර 4x4=16 ක් එක චිත්ත්‍ක්ෂණයකදී

ක්‍රියාත්මක නවනවා.
නිවන් යන්න නම්වා දැනෙන්න ඕනන් නෑ. සාමානය දැනීමටයි නම් ටික

Page 55 of 133
පච්ච ප්‍රත්‍යනයන් යටෙන්න පටිච්චසමුප්පාදය කියන්නන් අපි කවුරුත් දන්න එක. ඒක නම් වනේ
අවිදයා පච්චයා > සංඛාරා
සංඛාර පච්චයා > විඥ්ඥානං
විඥ්ඥානං පච්චයා > නාමං
නාමරූප පච්චයා > ස ායත්‍න.... ඔය වනේ

නේතු ප්‍රත්‍යය පටිච්චසමුප්පාදය:

අවිදයා පච්චයා සංඛාරා > අවිදයා නේතුකං
සංඛාර පච්චයා විඥ්ඥානං > සංඛාර නේතුකං
විඥ්ඥාන පච්චයා නාමං > විඥ්ඥාන නේතුකං...... ඔය වනේ

සම්ප්‍රයුක්ත්‍ ප්‍රත්‍යය පටිච්චසමුප්පාදය:

අවිදයා පච්චයා සංඛාරා > අවිදයා සම්ප්‍රයුත්ත්‍ා
සංඛාර පච්චයා විඥ්ඥානං > සංඛාර සම්ප්‍රයුත්ත්‍ා
විඥ්ඥාන පච්චයා නාමං > විඥ්ඥාන සම්ප්‍රයුත්ත්‍ා ...... ඔය වනේ

අඤ්චඤමඤ්චඤ ප්‍රත්‍යය පටිච්චසමුප්පාදය:

අවිදයා පච්චයා සංඛාරා > සංඛාර පච්චයාපි අවිදයා
සංඛාර පච්චයා විඥ්ඥානං > විඥ්ඥාන පච්චයාපි සංඛාරං
විඥ්ඥාන පච්චයා නාමං > නාම පච්චයාපි විඥ්ඥානං...... ඔය වනේ

6.0 පටිච්චසමුප්පොදය
පටිච්චසමුප්පාදය කියන්නන් නමාකක්ද ඇහුවම නබාන ෝ නදනනක් කරන්නන් ගිරවා දා ා තියන
නමන්න නම්ක කියවෙන යන එකයි

1. අවිදයා පච්චයා > සංඛාර

2. සංඛාර පච්චයා > විඥ්ඥාන
3. විඥ්ඥාන පච්චයා > නාම රූප
4. නාමරූප පච්චයා > ස ායත්‍නය
5. ස ායත්‍නය පච්චයා > ඵස්තස
6. ඵස්තස පච්චයා > නේදනා
7. නේදනාපච්චයා > ත්‍න් ා
8. ත්‍න් ා පච්චයා > උපාධාන
9. උපාධාන පච්චයා > භව
10. භව පච්චයා > ජාති
11. ජාති පච්චයා > ජරා, මරණ, නසෝක, පරිනද්ව, දුක්ඛ, නදෝමනස්තස

පටිච්චසමුප්පාද චක්‍ර 10-15 ක් තියනවා

ඔය තිනයන්නන් අවිදයාව නිසා එකින් එක ප්‍රත්‍ය නව ා දුක ටෙන්න ආකාරයයි. (අන්තිමටම දුක
තිනයන්නන් )
නපර භවනේ අවිදයාව නිසා නම් භවනේ අපි දුක දාෙන්න ආකාරයයි.

ඔය තිනයන්නන් "අකුස ය නොඩනැනෙන" පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රයයි. ඕනකන් කවදාවත් නිවන්

දකින්න බෑ
ාමුදුරුනවෝ බණ කිය ා ඉවර නව ා ඔය පටිච්චසමුප්පාදය කිනයේවට පස්තනස්ත ඕකට සාධුකාර
නදන්නත් න ාඳ නෑ
නමාකද දුකක් ත්‍මයි සාධු කිය ා ඒ අනුනමෝදම් නවන්නන්

Page 56 of 133
ඔය පටිච්ච සමුප්පාදනේ විදි ට භවයන් 3ක පටිච්චසමුප්පාදයක් ත්‍මයි ඔය
කලින් භවනේ අවිදයාවයි
නම් භවනේ ස ායත්‍නයි
ඊ ෙ භවනේ ඉතුරු ටිකයි

ඔය පටිච්චසමුප්පාදනයන් නිවන් දකින්න නම් අවිදයාව නැති කරන්න කලින් භවයට යන්න ඕනන්.
ඕක විශුද්ධිමාර්ෙනේ පටිච්චසමුප්පාදයයි.

ඔය කලින් කිේව පටිච්චසමුප්පාදනේ භවය කියන්නන් නමාකක්ද?

"එහි උපාදානප්‍රත්‍යනයන් උපදනා භවය කවනර යත්: භවය ද්විප්‍රකාරනයන් නවයි: කර්මභවනයක්
ඇත්‍, උපප්‍රාප්තිභවනයක් ඇති.
එහි කර්මභව කවනර යත්: පුණයාභිසංස්තකාර ය, අපුණයාභිසංස්තකාර ය, ආනඤ්චඣාභිසංස්තකාර යි.
නම් කර්මභව යි කියනු ැනබ්. ැම භවොමීකර්මය කර්මභව නේ.
එහි උපප්‍රාප්තිභව කවනර යත්: කාමභව ය, රූපභව ය, අරූපභව ය, සංඥාභව ය, අසංඥාභව ය,
මනවසංඥානාසංඥා භව ය, එකනවාකාරභව ය, චතුනවාකාරභව ය, පඤ්චචනවාකාරභව යි, නම්
උපප්‍රාප්තිභව යි කියනු ැනබ්. නම් උපාදානප්‍රත්‍යනයන් උපදනා භව යි කියනු ැනබ්."
(විභංෙප්‍රකරණය - 1, පටිච්චසමුප්පාද විභංෙය )

ඔය කිේනේ නමාකක්ද?

"උපාධාන ප්‍රත්‍යනයන්" උපදනා භවය 2 ආකාරයි. ඒ කියන්නන් කර්ම භවය+උප්පත්ති භවය

කර්ම භවය කියන්නන් :පුණයාභිසංඛාර, අපුණයාභිසංඛාර, ආනඤ්චජාභිසංඛාරයි

උප්පත්ති භවය කියන්නන් : රූප භවය, අරූප භවය, සංඤා භවය, අසංඥා භවය,
නන්වසංඤානාසංඤාභවය, එකනවාකාරභවය, චතුනවාකාර භවය, පංචනවාකාරභවය,

නත්නරන භාෂානවන් කිේනවාත් ඔය කිේනේ නමාකක් ෙැනද?

කර්ම භවය කියන්නන් නමාකක්ද?

කර්ම භවය කියන්නන් නම් නම් නමාන ානත් "නකන ස්ත දන" පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රයයි.
(ඒ කියන්නන් ඉදප්පච්චත්‍ා පටිච්චසමුප්පාදය යි )

අවිදයාපච්චයා සංඛාර වැඩපිළිනව නිස රාෙ ද්නේෂ නමෝ වලින් නම් නම් නමාන ානත් නකන ස්ත
දනවා.
දන්නන් නමානවද? පුණයාභිසංඛාර, අපුණයාභිසංඛාර, ආනඤ්චජාභිසංඛාරයි

පුණයාභිසංඛාර වලින් දිවයන ෝකනේ යන්න පුළුවන්

අපුණයාභිසංඛාර වලින් සත්‍ර අපානේ යන්න පුළුවන්
ආනඤ්චජාභිසංඛාර වලින් බ්‍රේමන ෝකනේ යන්න පුළුවන්

ඔය එකකින් වත් නිවන් දකින්න බෑ

ඒ නිසා ඒ කර්ම අස්තථාන ෙත්‍ කරන වැඩපිලිනව ට කියනවා "කර්මස්තථාන වඩනවා" කිය ා

උප්පත්ති භවය කියන්නන් සත්ත්වයා මරණනයන් පස්තනස්ත ුති නව ා නැවත්‍ භවයක් ෙන්න
පටිච්චසමුප්පාදයයි (පටිච්චසමුප්පාදය කියන්නන් නමාකක්ද ඇහුවම නබාන ෝ නදනනක් කරන්නන්
ගිරවා දා ා තියන පටිච්චසමුප්පාදයයි ඒක)

Page 57 of 133
කලින් කිේවා නන්ද චිත්ත්‍ක්ෂන 17ක් ෙැන. ඔය ැම චිත්ත්‍ක්ෂණයකදීම පටිච්චසමුප්පාදයක්
ක්‍රියාත්මක නවනවා
උදා රණයක් විදි ට නමන ම ෙමු,
එක ත්‍ත්පරයකට චිත්ත්‍ ීථි ක්ෂයක් තියනවා කිය ා හිතුමු, එත්‍නකාට එත්‍න චිත්ත්‍ක්ෂණ
ක්ෂ 17ක් ගිහින් ඉවරයි
ඒ කියන්නන් පටිච්චසමුප්පාද චක්‍ර ක්ෂ 17ක් ැදි ා ඉවරයි
ඒ කියන්නන් එක ත්‍ත්පරයකදී පටිච්චසමුප්පාද චක්‍ර ක්ෂ 17ක් හිනත් ක්‍රියාත්මක නවනවා

එත්‍නකාට නකනනක්ට ප්‍රශ්නයක් ඇතිනවන්න පුළුවන් කලින් "චිත්ත්‍ ීථි" විස්තත්‍රනේදී කිේවා
"ඔය මුල් චිත්ත්‍ ීථි 4 යනම්ම නපනීමක්/ඇසීමක්.දැනීමක් ැි ා නෑ. නමාකද චක්ු
විඥ්ඥානය/නසෝත්‍ විඥ්ඥානය ඇතිනව ා නැති නිසා" කිය ා

එත්‍නකාට මුල් චිත්ත්‍ ීථි ව ක්‍රියාත්මක නවන පටිච්චසමුප්පාද චක්‍ර ව "විඥ්ඥානයක් නැද්ද?"
කිය ා නකනනකුට හිනත්‍න්න පුළුවන්.

ඔත්‍න විඥ්ඥානය කියන්නන් චිත්ත්‍ 9කටයි. ඔය විඥ්ඥානය නොඩනැනෙන්නන් 9 ආකාරයකටයි

(චිත්ත්‍, මනනෝ, මානසං, දයං, පණ්ඩඩරං, මනනෝ මනායත්‍නං, මනන්න්ියං, විඥ්ඥානං,
විඥ්ඥානස්තකන්නධෝ)

ඔය විඥ්ඥාන ෙැන 101 පිටුනේ මු සිට සර ව පැ ැදිලි කර ා තියනවා ඒක කිනයේවම නත්නරයි

ඔය චිත්ත්‍, මනනෝ, මානසං, දයං, පණ්ඩඩරං, මනනෝ මනායත්‍නං, මනන්න්ියං, විඥ්ඥානං,
විඥ්ඥානස්තකන්නධෝ විදි ට විඥ්ඥානය නොඩනැනෙන ැටි ෙැන

8 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂ්ණය නවනකම් නකන ස්ත නෑ. ඒ නිසා ඒ අවස්තථාව ව ක්‍රියාත්මක නවන්නන්
"අවයාකෘත්‍ පටිච්චසමුප්පාදයක්" . ර ත්‍න්ව න්නස්තනේ ැම නවනල්ම ක්‍රියාත්මක නවන්නන් අන්න
ඒ අවයාකෘත්‍ පටිච්චසමුප්පාදයයි

6.1 විපො පටිච්චසමුප්පොදය

ැම චිත්ත්‍ක්ෂණයක් පාසාම පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රයක් ක්‍රියාත්මක නවනවා.
ර ත්‍න්ව න්නස්තනේ ැම නවනල්ම ක්‍රියාත්මක නවන්නන් නමන්න නම් විපාක පටිච්චසමුප්පාදයයි
අවයාකෘත්‍ පටිච්චසමුප්පාදය කියන්නනත් ඕකමයි.

අවයාකෘත්‍ කියන්නන් කුසලුත් නනනවයි අකුසලුත් නනනවයි කියන එකයි. ඒක විපාකයක්

ඇසට රූපයක් ෙැටි ා චක්ු විඥ්ඥානය දාෙන්න අවස්තථාව බ මු.

නම් කියන්නන් අර 5 නවනි චිත්‍ක්ෂනනේ නවන නද්. (ඒ කියන්නන් විපාක චක්ු විඥ්ඥානය නයනදන
අවස්තථනේදීයි)

එත්‍න නයනදන පටිච්චසමුප්පාදය නමන මයි

"අවයාකෘත්‍ධර්මනයෝ කවර යත්: යම් කන ක කාමාවචරකුශ කර්මය කළ බැවින් රැස්ත කළ

බැවින් උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍ වූ රූපා ම්බන වූ විපාකචක්ුර්විඥානය උපදනන් නේ ද, එසමනයහි
සංස්තකාරප්‍රත්‍යනයන් විඥානය නවයි, විඥානප්‍රත්‍යනයන් නාමය නවයි, නාමප්‍රත්‍යනයන් ෂෂ්ඨායත්‍නය
නවයි, ෂෂ්ඨායත්‍නප්‍රත්‍යනයන් ස්තපර්ශය නවයි, ස්තපර්ශප්‍රත්‍යනයන් නේදනාව නවයි, නේදනාප්‍රත්‍යනයන්
භවය නවයි, භවප්‍රත්‍යනයන් ජාතිය නවයි, ජාතිප්‍රත්‍යනයන් ජරාමරණ නේ. නමනස්ත නම් සියලු
දුුඃඛරාශිහුනේ සමුදය නේ."
(අභිධර්මපිටකය, විභංෙප්‍රකරනය-1, පටිච්චසමුප්පාද විභංෙය, 303 පිටුව)

(සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාම > ෂෂ්ඨායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > භව> ජාති > ජරා මරණ)

Page 58 of 133
"යම් කන ක කාමාවචරකුශ කර්මය කළ බැවින්". කියන්නන් නමාකක්ද?
කුසල් සිත් 4යි
කාමාවචර කුසල් සිත්
රූපාවචර කුසල් සිත්
අරූපාවචර කුසල් සිත්
න ෝනකෝත්ත්‍ර කුසල්
කාමාවචරකුශ සිත් වලින් ඉපනදන්නන් මනුස්තසයා, නදවියා, බ්‍රේමයා.

කාටවත් න ෝනකෝත්ත්‍ර හිත් උපදවාෙන්න බෑ.

න ෝනකෝත්ත්‍ර හිත් සියල් ම ධයාන හිත්.
ධයාන වලින් නත්‍ාර සෑම හිත්‍ක්ම කාම න ෝකනේ හිත්.
කාම න ෝකනේ හිත්‍කින් කවදාවත් මාර්ෙඵ බන්න බෑ

"උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍ වූ රූපා ම්බන වූ විපාකචක්ුර්විඥානය උපදනන් නේ ද" කියන්නන් සියළුම රූප
ව යථා ස්තවභාවය "උනප්ක්ෂා". රූප බ ා යම් කිසි නකනනක් සැපයක් න ෝ දුකක් දාෙත්ත්‍ා නම්
ඒක රූපනේ තියන එකක් නනනවයි. රූපනයන් දාෙත්ත්‍ "ආශ්වාදයක්"

රූප ව වනේමයි ශබ්ධ ව ත් තිනයන්නන් උනප්ක්ෂා, ෙන්ධ, රස ව ත් ඔන ාමයි

අපි දන්න පටිච්චසමුප්පාදය පටන්ෙන්නන් "අවිදයා පච්චනයන්"

ඒත් ඔය පටිච්චසමුප්පාදනේ "සංස්තකාරප්‍රත්‍යනයන් විඥානය නවයි" කිය යි පටන්ෙන්නන්

ඒ විත්‍රක් නනනවයි "නාමප්‍රත්‍යනයන් ෂෂ්ඨායත්‍නය" කිය ා තිනයන්නන්

"ස ායත්‍න නනනවයි" ෂෂ්ඨායත්‍නය නම්නක් තිනයන්නන්
ෂෂ්ඨායත්‍නය කියන්නන් "මනායත්‍නය" ටයි
බාහිරන ෝකනේ තියන නදයක් අනප් මනසට ෙන්න ක්‍රමය ත්‍මයි "විපාක" කිය ා කියන්නන්

ඒ විත්‍රක් නනනවයි "නේදනාප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි" කිය යි තිනයන්නන්

ඒත් අපි දන්න පටිච්චසමුප්පාදනේ තිනයන්නන් නේදනා > ත්‍න් ා > උපාධාන > භව විදි ටයි
ත්‍න් ා > උපාධාන කෑලි නදකම නම්නක් නෑ

"විඥානප්‍රත්‍යනයන් නාමය නවයි" කිය යි තිනයන්නන්

නාම රූප නෑ....නාමය විත්‍රයි
ඔත්‍න නාම කියන්නන් "නේදනාස්තකන්ධ ය, සංඥාස්තකන්ධ ය, සංස්තකාරස්තකන්ධ යි"

ඔත්‍න විඥ්ඥානය කියන්නන් චිත්ත්‍ 9 ආකාරයකින් තියනවා ර ත්‍න්ව න්නස්තටත්

(චිත්ත්‍, මනනෝ, මානසං, දයං, පණ්ඩඩරං, මනනෝ මනායත්‍නං, මනන්න්ියං, විඥ්ඥානං,
විඥ්ඥානස්තකන්නධෝ)

ඔය චිත්ත්‍, මනනෝ, මානසං... ෙැන වැඩි විස්තත්‍ර 103 පිටුනේ තියනවා

නම්ක ත්‍මයි සියළු සත්ත්වයන්නේ යමක් දකින නමාන ාත්‍. යමක් ඳුනාෙන්නා නමාන ාත්‍.
නකන ස්ත ටෙන්න කලින් ප්‍රභාෂ්වර චිත්ත්‍නේ ක්‍රියාත්මක නවන පටිච්චසමුප්පාදය.

නමත්‍න "නේදනා" කිය ා තිනයන්නන් පංචස්තකන්ධනේ නේදනාවයි. පංච උපාධානස්තකන්ධනේ

නේදනාව නනනවයි. නම් නේදනානේ සැප/දුක්/උනප්ක්ෂා තියනවා. ඒත් නකන ස්ත නනනවයි

නම්කට කියනවා "අවයාකෘත්‍ පටිච්චසමුප්පාදය" න වත් "විපාක පටිච්චසමුප්පාදය" කිය ා

Page 59 of 133
8 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂ්ණය දක්වා නකන ස්ත නෑ. මුල් චිත්ත්‍ක්ෂණ 7 දක්වා ක්‍රියාත්මක නවන්නන්
"අවයාකෘත්‍ පටිච්චසමුප්පාදය" යි. ර ත්‍න්ව න්නස්තනේ ැම නවනල්ම ක්‍රියාත්මක නවන්නන් නමන්න
නම් අවයාකෘත්‍ පටිච්චසමුප්පාදයයි

ර ත්‍න්ව න්නස්ත නම් ඳුනාෙැනීනමන් එ ාට යන්නන් නෑ.

දැක්කා නම් දැක්කා විත්‍රයි

ඇහුනා නම් ඇහුනා විත්‍රයි
දැනුනා නම් දැනුනා විත්‍රයි කියන්නන් ඒකටයි.

ඒත් පෘත්‍ජනය නමත්‍නින් එ ාට රාෙනයන්, ද්නේෂනයන් බහිනවාම ත්‍මයි

ඔය කිේව විපාක අවයාකෘත්‍ පටිච්චසමුප්පාදය නමන මයි

1. සංඛාර පච්චයා > විඥ්ඥාන

2. විඥ්ඥාන පච්චයා > "නාම "
3. නාම පච්චයා > "ෂෂ්ඨායත්‍න"
4. ෂෂ්ඨායත්‍න පච්චයා > ඵස්තස
5. ඵස්තස පච්චයා > නේදනා
6. නේදනා > භව
7. භව පච්චයා > ජාති
8. ජාති පච්චයා > ජරා, මරණ, නසෝක, පරිනද්ව, දුක්ඛ, නදෝමනස්තස

"ජාති ප්‍රත්‍යනයන් ජරාමරණ නේ" කියන්නන් ඒ ඉපදුන නාම රූප ටික ජරා මරණ නවනවා විත්‍රයි

6.2 අකුසලමූල පටිච්චසමුප්පොදය

ැබැයි 8 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂණනේ ා ඊට පස්තනස්ත ඒවනේ පෘත්‍ජනය නකන ස්ත දාෙන්නවාමයි.
අවිදයාව ටෙන්නන් එත්‍නින්. ඒකයි අවිදයාව අර්ථකථනනේ ස්තපර්ශ ආයත්‍න නේ ආශ්වාදයත්
ආදීනවයත් නනාදැනීම කියන්නන්

ස්තපර්ශ ආයත්‍න 6න් නමාකක් රි රූපයක් ආවම නමන්න නම් විදි ට අකුස මූ
පටිච්චසමුප්පාදයක් දාෙන්නවා. නමන්න නම්ක ත්‍මයි අපි කටපාඩ කරෙන ගිරවා දා ා කිේනේ

“අකුශ ධර්මනයෝ කවර යත්: යම් කන ක රූපා ම්බන නේවයි, ශබ්දා ම්බන නේවයි,
ෙන්ධා ම්බන නේවයි, රසා ම්බන නේවයි, ස්තප්‍රෂ්ටවයා ම්බන නේවයි, ධර්මා ම්බන නේවයි, යම්
යම් අරමුණක් න ෝ ඇරැබැ නසාම්නස්ත ස ෙත්‍ වූ මිථයාදෘෂ්ටිය ා එනකාත්පාදාදි ප්‍රකාරනයන්
යුක්ත්‍ වූ අකුශ චිත්ත්‍ය උපදනන් නේ ද, එසමනයහි අවිදයා ප්‍රත්‍යනයන් සංස්තකාරය නවයි.
සංස්තකාරප්‍රත්‍යනයන් විඥානය නවයි. විඥානප්‍රත්‍යනයන් නාමය නවයි. නාමප්‍රත්‍යනයන් ෂෂ්ඨායත්‍නය
නවයි. ෂෂ්ඨායත්‍නප්‍රත්‍යනයන් ස්තපර්ශය නවයි. ස්තපර්ශප්‍රත්‍යනයන් නේදනාව නවයි. නේදනාප්‍රත්‍යනයන්
ත්‍ෘෂ්ණාව නවයි. ත්‍ෘෂ්ණාප්‍රත්‍යනයන් උපාදානය නවයි. උපාදානප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි.
භවප්‍රත්‍යනයන් ජාතිය නවයි. ජාතිප්‍රත්‍යනයන් ජරාමරණ නවයි. නමනස්ත නම් සියලු දුක්රැස උපදනන් නේ.
(අභිධර්මපිටකය, විභංෙප්‍රකරණය-1, පටිච්චසමුප්පාද විභංෙය, 256 පිටුව )

(අවිදයාව > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාම > ස ායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > ත්‍න් ා > උපාධාන > භව >
ජාති)

Page 60 of 133
6.3 ඉදප්පච්චයතො පටිච්චසමුප්පොදය
පටිච්චසමුප්පාදය කිේවම මත්‍ක් නවන්නන් ඊ ෙ භවනේ සනත්‍ක් ැනදන පටිච්චසමුප්පාදයක්
ෙැනයි. (ඔය උඩින් කිේවා අකුස මූ පටිච්චසමුප්පාදයයි). ඒනකන් නිවන් දකින්න බෑ. නිවන්
දකින්න දැනෙන්න ඕනන් නවන්නන් ඉදප්පච්චයත්‍ා පටිච්චසමුප්පාදයයි.

ත්‍ථාෙත්‍යන්ව න්නස්ත නිවන් දකින්න නද්ශනා කනල් නම් පටිච්චසමුප්පාදයයි.

පටිච්චසමුප්පාදය කියන්නන් සත්ත්වයා නම් නම් නමාන ානත් නකන ස්ත දන චක්‍රයයි. නම්
පටිච්චසමුප්පාදය දැනෙත්ත්‍ම අභිසංඛාර නනාකර ඉන්න පුළුවන්. පංචකාම ආශ්වාදනේ රයක්
නෑ, ෙන්න නදයක් නෑ කිය ා දැනෙන්නන් නම් පටිච්චසමුප්පාදනයනුයි. නම් නම් නමාන ානත්
නකන ස්ත දන යාන්ත්‍රණය (ඉදප්පච්චයත්‍ා පටිච්චසමුප්පාදය) දැනෙන්නන් නැතුව නිවන් දකින්න
බෑ

බුදුවුනාට පේහේ අජපා නුග රුක මු විහේකීෙ උේන බුදුරජානේෙ ේහේට සිතුවිේ ක් ප
වුනා හම් ඉද්‍ප්පච්චයතා පටිච්චසමුප්පාද්‍ය අමාරුයි, කාමහයේ මුසපත් හෙ ා ඉේන හම්
පෘතජනහයෝ හම් ඉද්‍ප්පච්චයතා පටිච්චසමුප්පාද්‍ය හකාහ ාම හත්රුම්ගනීවිද්‍ කිය ා.

එකේි එක ාෙ චිත්තවිහේකහයේ හුේ භාගයෙතුේ ෙ ේහේට හමබඳු චිත්තපරිවිතර්කහයක්

ප ළ විය. මා විසිේ අෙහබෝධ කළ හම් ධර්මය ගැඹුරුය. දුකහේ ද්‍ැක්ක යුතු ය, දුකහේ අෙහබෝධ
කටයුතුය. ශාේත ය. ප්‍රණීත ය. තර්කහයේ බැසගත හනා ැක්ක. සියුම් ය. පණ්ඩඩිතයේ විසිේ
ද්‍ැක්ක යුතු ය. හම් සත්ෙ සමූ යා (පඤ්චකාමගුණ නමැති) ආ හයේ බැඳුහේ ය. ආ හයි ඇලුහේ
ය. ආ හයි සතුටු විය. ආ හයි බැඳුන ආ හයි ඇලුනු ආ හයි සතුටු වූ හම් සත්ෙ සමූ යා
විසිේ ඉද්‍ප්පච්චයතා පටිච්චසමුප්පාද්‍ නම් වූ යම් හම් ද්‍ හමක් හේ ද්‍, එය දුකහේ ද්‍ැක්ක යුතු ය.
සියලු සංේකාරයේහේ සංසිඳීම වූ සියලු උපධිධර්මයේහේ දුරලීම වූ තෘෂ්ණාෙ ක්ෂය කිරීම වූ
විරාගය වූ නිහරෝධය වූ යම් හම් නිෙහණක් හේ නම් හම් ද්‍ ම ද්‍ දුකහේ ද්‍ැක්ක යුතුය. මම ද්‍ ද්‍ ම්
හද්‍සේහනම් නම් පරහුදු මාහේ ධර්මය ද්‍ැන හනාගේනාහු නම් ඒ මට කළකිහරනු හෙයි. ඒ මට
හෙහ හසක් හෙයි.
(සංයුත්්‌ත නිකාය, සගාථා ෙර්ගය, බ්‍රේ්‌ම සංයුත්්‌තය, ආයාචන සූත්‍රය)

ඊට පේහේයි ස ම්පතී බ්‍රේමයා ආරාධනා කහේ ද්‍ ම් හද්‍සේන කිය ා. ඒ විතරක් හනහෙයි
බුදුරජානේෙ ේහේ බුදුහෙේන කලිේ නම් නකන ස්ත නැතිකරෙන්න ැටි ෙැන න ේවා. ඒ කරපු
පර්හේෂණය ගැන සඳ ේ හෙනො අරිය පර්හේෂන සූත්‍රහේ. ඒහකත් තිහයේහේ ඉද්‍ප්පච්චයතා
පටිච්චසමුප්පාද්‍ය ගැනයි

"නම් සත්ව ප්‍රජාව පංචකාමනයහි ඇලී සතුටු වන්නීය. පංචකාමනයහි ආශා ඇත්තීය. පංචකාමනයහි
සතුටු වූවාය. පංචකාමනයහි ඇලී සතුටු වන්නාවූ පඤ්චච කාමයට ආශා කරන්නාවූ පඤ්චචකාමනයන්
සතුටුවන්නාවූ නම් සත්ත්ව සමූ යා විසින් නම් නේතුනවන් නම් ඵ ය ඇති වන්නන්ය යන
ඉදප්පච්චයත්‍ා පටිච්ච සමුප්පාදය දැක ෙැනීම අප සුය.

සියලු සංස්තකාරයන්නේ සංසිඳීමට නේතුවූ සියලු උපධීන්නෙන් මිදීමට නේතුවූ ත්‍ෘෂ්ණාව නැතිීමට
නේතුවූ නකන ස්ත ප කිරීමට නේතුවූද සියලු දුක් නැති කිරීමට නේතුවූ යම් ඒ නිර්වාණයක් නේද
යන නම් කාරණයද දැක ෙැනීම අප සුය."
(මජ්-1, අරියපර්නේෂණ සූත්‍රය, 409 පිටුව)

ඔය 2 නවනි නජ්දනේ තියන ටික පාලිනයන් නම් තිනයන්නන්. කර්මස්තථාන වැඩීමට මනසිකාර
කරන්නන් නම් ටිකයි.

"යදිදං - ඉදප්පච්චයත්‍ා පටිච්චසමුප්පානදා. ඉදම්පි නඛා ඨානං දුද්දසං යදිදං - සබ්බසඞ්ඛාරසමනථා

සබ්බූපධිපටිනිස්තසේනො ත්‍ණ්ඩ ාක්ඛනයා විරානො නිනරානධා නිබ්බානං."

Page 61 of 133
ඔන්න ඔය සූත්‍රනේ පාලි නකාටනස්ත ඉදප්පච්චයත්‍ා පටිච්චසමුප්පානදා කිය ා තිනයන්නන් අන්න
ඒකයි. සිං නකාටනස්ත ඒක ා.

ඉදප්පච්චයත්‍ා පටිච්චසමුප්පාදය යටනත්,

අකුස මූ පටිච්චසමුප්පාද තියනවා න ෝභ, ද්නේෂ නමෝ , විචිකිච්චා, උද්දච්ච කියන අකුස ව ට

කුස මූ පටිච්චසමුප්පාද තියනවා න ෝභ, අද්නේෂ, අනමෝ කියන කුස මූ ව ටත් නවන නවනම
පටිච්චසමුප්පාද චක්‍ර තියනවා

6.4 අභිසංඛොර පටිච්චසමුප්පොදමේ විපො මලෝ ය ො සංඛොර

මලෝ ය
විපාක න ෝකය කියන්නන් අවිදයා, ත්‍න් ා, උපාධාන නැති "විපාක පටිච්චසමුප්පාද" චක්‍රය
(සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාම > ෂෂ්ඨායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > භව)

සංඛාර න ෝකය ත්‍මයි අවිදයා, ත්‍න් ා, උපාධාන තියන පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රය

(අවිදයාව > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාමාරූප > ස ායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > ත්‍න් ා > උපාධාන >
භව)

ඇසට ෙැනටන රූපයක් උදා රණයට ෙමු

එත්‍නකාට පන්චස්තකන්ධය නමන මයි
රූප රූප
රූප නේදනා
රූප සංඥා
රූප සංඛාර
රූප විඥ්ඥාන

ඔය මුල් 3 (රූප රූප, රූප නේදනා, රූප සංඥා) අවිදයාවත් එක්ක එකතු නව ා 4 නවනි එක
"චක්ු අභිසංඛාර" නවනවා.

එත්‍නින් පස්තනස්ත ටික නමන මයි (එත්‍නින් පස්තනස්ත ටිකට කියනවා අභිසංඛාර න ෝකය කිය ා. ඒ
කියන්නන් 8 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂණනයන් පස්තනස්ත නකාටස )

රූප රූප
රූප නේදනා
රූප සංඥා
චක්ු අභිසංඛාර
චක්ු අභිවිඥ්ඥාන
අභි නාමරූප
චක්කායත්‍නය
චක්ුසම්ඵස්තසය
සම්පස්තසජානේදනා (න වත් ආශ්වාදය)
රූප ත්‍න් ා
රූප උපාධාන
කර්ම භව

සම්පස්තසජානේදනා කියන්නන් ආශ්වාදයටයි.

එත්‍නකාට ආශ්වාද ද ා නදන්නන් කවුද? ඊට උඩ තියන
රූප, නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන ටිනකනුයි

Page 62 of 133
සම්පස්තසජානේදනා න වත් ආශ්වාදයට බුද්ධසාසනන් කියනවා "දුක" කිය ා
ඒ රිනදන අර්ථනයන් නනනවයි, ප්‍රඥා අර්ථනයන්.

(ඔය සම්පස්තසජානේදනා කියන්නන් කාටවත් කරදරයක් නැතුව නමාකක් රි දි ා බ ා විඳින

නේදනාවක්. ඒත් ත්‍මන් ත්‍නිනයන් චූන් වුනාට රියන්නන් නෑ ඕනකන් ත්‍මයි සසර නෙනියන්නන් )

නාමරූප ෙැන 22 පිටුනේ විස්තත්‍ර කළා.

නාම කියන එක තිනයන්නන් රූපනේ. රූප ව තිනයන්නන් උනප්ක්ෂා විත්‍රමයි

ඇස, කන, දිව, නාසයටත් ඔන ාම්මමයි

"ආනන්ද, එනසයින්ම උපාධානීය ධර්මයන්නේ ආශ්වාදය නවත්‍ නැවත්‍ දකිමින් නවනසන්නනකුනේ

ත්‍ෘෂ්ණාව වැනේ. ත්‍ෘෂ්ණා ප්‍රත්‍යයනයන් උපාධාන නේ. උපාධාන ප්‍රත්‍යයනයන් භවය නේ.... නමනස්ත නම්
හුදු දුක් රැනස්ත ටෙැන්ම නේ”
(සංයුත්ත්‍ නිකාය-2, සමණබ්‍රාේමණ සූත්‍රය, 5 පිට )

ඔය තිනයන්නනත් පටිච්ච සමුප්පාදයමයි. සමුප්පාද චක්‍රනේ ත්‍න් ාවට කලින් තිනයන්නන් නේදනා.
නමත්‍න ත්‍ෘෂ්නාවට කලින් තිනයන්නන් " උපාධානීය ධර්මයන්නේ ආශ්වාදය" කිය ා

ඔය කියන්නන් "රාෙ සම්ඵස්තසජා නේදනා" කියන එකයි. ආශ්වාදය කියන්නන "රාෙ සම්ඵස්තසජා
නේදනා" ව ටයි

"ආශ්වාදය" කියන එක පටිච්චසමුප්පාදනේ තිනයන්නන් "නේදනා" කියන ත්‍ැනයි

අකුසල් සිත්
අකුසල් මූ 3යි

න ෝභ මූ
ද්නේෂ මූ
නමෝ මූ

නම්වා මූ මිසක් සිත් නනනවයි

ඉස්තසර ා කුසල් සිත් 4යි කිේවනන්. ඒ වනේම අකුසල් සිත් 7යි

1. නසෝමනස්තස ස ෙත්‍ දිට්ඨිෙත්‍ සම්පයුත්ත්‍ සසංඛාරික සිත් - (න ෝභ සිත් )

2. නසෝමනස්තස ස ෙත්‍ දිට්ඨිෙත්‍ විප්පයුත්ත්‍ සසංඛාරික සිත් - (න ෝභ සිත් )
3. උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍ දිට්ඨිෙත්‍ සම්පයුත්ත්‍ සසංඛාරික සිත් - (න ෝභ සිත් )
4. උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍ දිට්ඨිෙත්‍ විප්පයුත්ත්‍ සසංඛාරික සිත් - (න ෝභ සිත් )
5. නදාම්නස්ත ස ගියා වූ ප්‍රතිඝසම්ප්‍රයුක්ත්‍ වූ අකුසල්සිත්‍ - (ද්නේෂ සිත් )
6. උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍ වූ විචිකිත්සා සම්ප්‍රයුක්ත්‍ වූ අකුශ චිත්ත්‍ය - (නමෝ සිත් )
7. උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍ වූ විචිකිත්සා සම්ප්‍රයුක්ත්‍ වූ අකුශ චිත්ත්‍ය - (නමෝ සිත් )

ඔය මුල් 5 ට "අසංකාරික සිත්" කිය ා දා ා අකුසල් සිත් 12ක් තියනවා කියනවා සම ර ත්‍ැන් ව .

"අසසංකාරික සිත්" නම් ත්‍රිපිටකනේ නකානේවත් නෑ. ඒවා විශුද්ධි මාර්ෙනයන් ෙත්ත්‍ ඒවා.
අසංඛාර කියන්නන් "සංඛාරනයන් නත්‍ාරයි"
හිත්‍ක් දන්නන් නැති හිත් තිනයන්න බෑ (චිත්ත්‍ය දන්නන් නැති චිත්ත්‍යක් )
ඒ නිසා අසංකාරික හිත් තිනයන්න බෑ.

Page 63 of 133
6.5 මලෝභ පටිච්චසමුප්පොදය
ඉදප්පච්චයත්‍ා පටිච්චසමුප්පාදය යටනත් අකුස මූ පටිච්චසමුප්පාද තියනවා කිය ා කලින්
කිේවනන් න ෝභ, ද්නේෂ නමෝ , විචිකිච්චා, උද්දච්ච කියන අකුස ව ට. ඒනකන් න ෝභය
ටෙන්නන් එක නමන මයි

න ෝභ පටිච්චසමුප්පාදය ක්‍රියාත්මක නවන නවන්න ඔය කිේව අකුසල් සිත් වලින් මුලින් තියන සිත්
4 න් එකක් ටෙත්ත්‍මයි

ඔය මුල් හිත් නදක (1, 2) යටනත් න ෝභ පටිච්චසමුප්පාදය ක්‍රියාත්මක නවන්නන් නමන මයි

"අකුශ ධර්මනයෝ කවර යත්: යම් කන ක නසාම්නස්ත ස ෙත්‍ වූ දෘෂ්ටිෙත්‍ සම්ප්‍රයුක්ත්‍ වූ

අකුශ චිත්ත්‍ය සංස්තකාර සහිත්‍ ව උපදනන් නේ ද, … නසාම්නස්ත ස ෙත්‍ වූ දෘෂ්ටිෙත්‍විප්‍රයුක්ත්‍ වූ …
රූපා ම්බන නේවයි … ධර්මා ම්බන නේවයි යළි යම් යම් අරමුණක් න ෝ ඇරැබැ නසාම්නස්ත ස ෙත්‍
වූ දෘෂ්ටිෙත්‍විප්‍රයුක්ත්‍ වූ (අකුශ චිත්ත්‍ය) සංස්තකාර සහිත්‍ව උපදනන් නේ ද, එසමනයහි
අවිදයාප්‍රත්‍යනයන් සංස්තකාරය නවයි. සංස්තකාරප්‍රත්‍යනයන් විඥානය නවයි, විඥානප්‍රත්‍යනයන් නාමය
නවයි, නාමප්‍රත්‍යනයන් ෂෂ්ඨායත්‍නය නවයි, ෂෂ්ඨායත්‍නප්‍රත්‍යනයන් ස්තපර්ශය නවයි,
ස්තපර්ශප්‍රත්‍යනයන් නේදනාව නවයි, නේදනාප්‍රත්‍යනයන් ත්‍ෘෂ්ණාව නවයි, ත්‍ෘෂ්ණාප්‍රත්‍යනයන්
අධිනමාක්ෂය නවයි, අධිනමාක්ෂප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි, භවප්‍රත්‍යනයන් ජාතිය නවයි, ජාතිප්‍රත්‍යනයන්
ජරාමරණ නේ. නමනස්ත නම් සියලු දුුඃඛස්තකන්ධයානේ සමුදය නේ.”
(අභිධර්මපිටකය, විභංෙප්‍රකරණය-1, පටිච්චසමුප්පාද විභංෙය, 256 පිටුව )

ඔය කියන්නන් න ෝභමූ පටිච්චසමුප්පාදය ෙැනයි

"නේදනාප්‍රත්‍යනයන් ත්‍ෘෂ්ණාව නවයි,

ත්‍ෘෂ්ණාප්‍රත්‍යනයන් අධිනමාක්ෂය නවයි,
අධිනමාක්ෂප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි"

අධිනමාක්ෂය කියන්නන් මුදුන්පත් නවනවා

"ත්‍ෘෂ්ණාප්‍රත්‍යනයන් අධිනමාක්ෂය නවයි" කියන්නන් ත්‍න් ාව නිසා න ෝභය නැවත්‍ නැවත්‍ මුදුන්පත්
නවනවා

එත්‍නකාට පටිච්චසමුප්පාදය නමන මයි

(අවිදයා > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාම > ෂෂ්ඨායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > ත්‍න් ා > අධිනමාක්ෂය > භව
> ජාති > ජරා මරණ)

නම් පටිච්චසමුප්පාදනේ වචන 12ටම "ත්‍ෘෂ්ණා" කිය ා මු ට දාන්න ඕනන්. (ත්‍ෘෂ්ණා අවිදයා >
ත්‍ෘෂ්ණා සංඛාර.. ඔය වනේ )

කලින් කිේව 3, 4 නදක හිත් නදක යටනත් න ෝභ පටිච්චසමුප්පාදය ක්‍රියාත්මක නවන්නන් නමන මයි

"අකුශ ධර්මනයෝ කවර යත්: යම් කන ක උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍ වූ දෘෂ්ටිෙත්‍ සම්ප්‍රයුක්ත්‍ වූ

අකුශ චිත්ත්‍ය සංස්තකාර සහිත්‍ ව උපදනන් නේ ද … උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍ වූ දෘෂ්ටිෙත්‍විප්‍රයුක්ත්‍ වූ …
රූපා ම්බන නේවයි … ධර්මා ම්බන නේවයි යළි යම් යම් අරමුණක් න ෝ ඇරැබැ උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍
වූ දෘෂ්ටිෙත්‍විප්‍රයුක්ත්‍ වූ (අකුශ චිත්ත්‍ය) සංස්තකාර සහිත්‍ ව උපදනන් නේ ද, එසමනයහි
අවිදයාප්‍රත්‍යනයන් සංස්තකාරය නවයි, සංස්තකාරප්‍රත්‍යනයන් විඥානය නවයි, විඥානප්‍රත්‍යනයන් නාමය
නවයි, නාමප්‍රත්‍යනයන් ෂෂ්ඨායත්‍නය නවයි, ෂෂ්ඨායත්‍නප්‍රත්‍යනයන් ස්තපර්ශය නවයි,
ස්තපර්ශප්‍රත්‍යනයන් නේදනාව නවයි, නේදනාප්‍රත්‍යනයන් ත්‍ෘෂ්ණාව නවයි, ත්‍ෘෂ්ණාප්‍රත්‍යනයන්

Page 64 of 133
අධිනමාක්ෂය නවයි, අධිනමාක්ෂප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි, භවප්‍රත්‍යනයන් ජාතිය නවයි, ජාතිප්‍රත්‍යනයන්
ජරාමරණ නේ. නමනස්ත නම් සියලු දුුඃඛරාශිහුනේ සමුදය නේ.”
(අභිධර්මපිටකය, විභංෙප්‍රකරණය-1, පටිච්චසමුප්පාද විභංෙය, 289 පිටුව )

"නේදනාප්‍රත්‍යනයන් ත්‍ෘෂ්ණාව නවයි,

ත්‍ෘෂ්ණාප්‍රත්‍යනයන් අධිනමාක්ෂය නවයි,
අධිනමාක්ෂප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි"

අධිනමාක්ෂය කියන්නන් මුදුන්පත් නවනවා

"ත්‍ෘෂ්ණාප්‍රත්‍යනයන් අධිනමාක්ෂය නවයි" කියන්නන් ත්‍න් ාව නිසා න ෝභය නැවත්‍ නැවත්‍ මුදුන්පත්
නවනවා

6.6 රොෙ රොෙ පටිච්චසමුප්පොදය

රොෙමේ කියන්මන් පංචකාම ආශ්වාද විඳින්න තියන කැමැත්ත්‍
නදවියන්ටත් පංචකාමය, රාෙය තියනවා
රාෙය කියන්නන් කාම න ෝක ,රූප න ෝක, අරූප න ෝක ව ඉපනදන්න (භව ෙමනට) නේතු වන
සංඛාරයක්

මලෝභය කියන්මන් සත්‍ර අපාෙත්‍ නවන සංඛාරයක්

රාෙනයන් මත් නව ා කරෙන්න විෂමත්‍ාවක් ත්‍මයි න ෝභය
ත්‍මන්නේ සම්පත්තිය අනිත් අයට නදන්නන් නැති එක
අන්සතු සැපත්‍ක් එයාට එපා මට නේේවා කියන එකයි න ෝභය
න ෝභය නිසයි නේත්‍ න ෝකනේ යන්නන්

රාෙ පටිච්චසමුප්පාදනේ "නේදනා" ව ත්‍මයි "රාෙ සම්ඵස්තසජානේදනා" කියන්නන්

ආශ්වාදය කියන්නනත් ඕකටමයි

(අවිදයා > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාම > ස ායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > ත්‍න් ා > උපාධාන > භව > ජාති
> ජරා මරණ)

නම් පටිච්චසමුප්පාදනේ වචන 12ටම "රාෙ" කිය ා මු ට දාන්න ඕනන්. (රාෙ අවිදයා > රාෙ සංඛාර..
ඔය වනේ )

රාෙ අවිදයා
රාෙ අභිසංඛාර
රාෙ අභි විඥ්ඥාණ
රාෙ අභිනාමරූප
රාෙ ස ායත්‍න
රාෙ ඵස්තස
රාෙ සම්ඵස්තසජානේදනා (ආශ්වාද )
රූප ත්‍න් ා (ඇන න් අභිසංඛාර කරපු රූපයත් එක්ක ත්‍න් ා නවනාඅ )
රූප උපාධාන
රුප භව
රූප ජාති (ඒ රූපය අයිති ජාතිකනයක් බවට පත් නවනවා )

"චක්ුංච රූනප්ච පටිච්ච උප්පජ්ජති චක්ු විඥ්ඥානං" කියන්නන්

මුල් 3න් කියනනන ඇ ැයි, රූපයයි රාෙනයන් පටිච්ච නව ා විඥ්ඥාණය දාෙත්ත්‍ා කියන එකයි
රාෙ අභිනාමරූප කියන්නන් ඇනෙන් පිටවන ක පාට ඕරා අංශු

නේදනා > ත්‍න් ා

Page 65 of 133
ඔය තිනයන්නන් විපරිනාම දුක්ඛය දාෙන්න විදි යි
රූපනේ නැති ආශ්වාද නේදනාවක් දාෙන, ඒකත් එක්ක ත්‍න් ා නව ා විපරිනාම දුක්ක
දාෙන්නවා

6.7 ේමේෂ පටිච්චසමුප්පොදය

ඉදප්පච්චයත්‍ා පටිච්චසමුප්පාදය යටනත් අකුස මූ පටිච්චසමුප්පාද තියනවා කිය ා කලින්
කිේවනන් න ෝභ, ද්නේෂ නමෝ , විචිකිච්චා, උද්දච්ච කියන අකුස ව ට. ඒනක්න් න ෝභය
ටෙන්නන් එක නමන මයි. ඒනක්න් ද්නේෂය ටෙන්නන් එක නමන මයි

"අකුශ ධර්මනයෝ කවර යත්: යම් කන ක නදාම්නස්ත ස ගියා වූ ප්‍රතිඝසම්ප්‍රයුක්ත්‍ වූ අකුසල්සිත්‍

උපදනන් නේ ද, … රූපා ම්බන නේවයි … ධර්මා ම්බන නේවයි යළි යම් යම් අරමුණක් න ෝ ඇරැබැ
නදාම්නස්ත ස ගියා වූ ප්‍රතිඝසම්ප්‍රයුක්ත්‍ වූ (අකුසල්සිත්‍) සංස්තකාර සහිත්‍ ව (උපදනන් නේ ද,)
එසමනයහි අවිදයාප්‍රත්‍යනයන් සංස්තකාරය නවයි, සංස්තකාරප්‍රත්‍යනයන් විඥානය නවයි,
විඥානප්‍රත්‍යනයන් නාමය නවයි, නාමප්‍රත්‍යනයන් ෂෂ්ඨායත්‍නය නවයි, ෂෂ්ඨායත්‍නප්‍රත්‍යනයන්
ස්තපර්ශය නවයි, ස්තපර්ශප්‍රත්‍යනයන් නේදනාව නවයි, නේදනාප්‍රත්‍යනයන් ප්‍රතිඝය නවයි,
ප්‍රතිඝප්‍රත්‍යනයන් අධිනමාක්ෂය නවයි, අධිනමාක්ෂ ප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි, භවප්‍රත්‍යනයන් ජාතිය
නවයි, ජාතිප්‍රත්‍යනයන් ජරාමරණ නේ. නමනස්ත නම් සියලු දුුඃඛරාශිහුනේ සමුදය නේ."
(අභිධර්මපිටකය, විභංෙප්‍රකරණය-1, පටිච්චසමුප්පාද විභංෙය, 291 පිටුව )

ඔත්‍න නාම කියන්නන් "නේදනාස්තකන්ධ ය, සංඥාස්තකන්ධ ය, සංස්තකාරස්තකන්ධ යි"

නේදනා ප්‍රත්‍යයන් "ත්‍න් ා" නනනවයි නම්නක් තිනයන්නන්

නේදනාප්‍රත්‍යනයන් "ප්‍රතිඝය" නවයි කිය යි තිනයන්නන්

ත්‍න් ා ප්‍රත්යනයන් "උපාධානත්" නනනවයි

ප්‍රතිඝප්‍රත්‍යනයන් "අධිනමාක්ෂය" නවයි කිය යි තිනයන්නන්

අධිනමාක්ෂ ප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි කිය යි තිනයන්නන්

(අවිදයා > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාම > ෂෂ්ඨායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > ප්‍රතිඝය > අධිනමාක්ෂය > භව
> ජාති > ජරා මරණ)

නම් ද්නේෂය දාෙත්නත් රූපයක් එක්ක නම්, පටිච්චසමුප්පාදය නමන මයි

ද්නේෂ අවිදයා
ද්නේෂ අභිසංඛාර
ද්නේෂ අභිවිඥ්ඥාන
ද්නේෂ අභිනාමරූප
ද්නේෂ අභිස ායත්‍න
ද්නේෂ අභිසංඵස්තස (නම් නේදනාව පිච්නචන එකක් )
රූප පටිඝ (රූපයත් එක්ක ෙැනටනවා, සංඛාර දුක්ඛ දාෙන්නවා)
රූප අධිනමාක්ක
රූප භව
ද්නේෂ භව (ද්නේෂ බව )
ද්නේශ ජාති (ද්නේෂ ජාතිකනයක් නවනවා )

නේදනා > ප්‍රතිඝය >

ඔය තිනයන්නන් දුක්ඛ දුක්ඛ දාෙන්න විදි යි
නේදනා කියනනන පිච්නචන නේදනාවක්. එකත් එක්ක ෙැටිකා ප්‍රතිඝය න වත් දුක්ඛදුක්කය
දාෙන්නවා

Page 66 of 133
අධිනමාක්ෂය කියන්නන් මුදුන්පත් නවනවා
" ප්‍රතිඝප්‍රත්‍යනයන් අධිනමාක්ෂය නවයි" කියන්නන් ප්‍රතිඝය නැවත්‍ නැවත්‍ මුදුන්පත් නවනවා

ඒ දුක් නේදනාවට අපි ෙැනටනවා. ඇයි ඒ? අවිද්යාව තියන නිසා

ඒ නවනල් භවය නමාකක්ද? ද්නේෂස ෙත්‍ සත්ත්වනයක්
සත්‍ර අපාෙත්‍ සනත්‍කුනේ ක්ෂණ අනප් තිනයනනන ඒ නවනල්
නම් අවස්තථානේ මැරුනනාත් ඊට අදා ව සනත්‍ක් නවනවා

මැනරන නමාන ානත් එන කර්ම නිමිති ෙති නිමිති කියන්නන් නමානවද?

ද ා ද ා දාන ඒවනේ කර්මනේ ෙතිය බලුෙතියක් නම් බල්න ක් නවනවා, යක්ෂ ෙතිය, නේත්‍
ෙතිය,,,, නද්වෙතියක් නම් නදවිනයක් නවනවා
ෙතියට අනුව උත්පත්තියක් ැනබනවා

ත්‍ර ා ගි ාම යනකක් වනේ. ඒ නවනල් එයානේ පටිච්චසමුප්පාදය යක්ෂ භවයක්

විචිකිච්ජාව නසෝවාන් වුන නකනාටත් තියනවා. විචිකිච්ජාව ඇතිවුනාම ඒක ෙැන හිත්‍ හිත්‍ ඉන්නවා
මිසක් 1 වන දැ ැනට වත් යාෙන්න බෑ

නමුත් කුසල් ද්විනේතුක නවන්නත් පුළුවන්, ත්‍රිනේතුක නවන්නත් පුළුවන්

(අද්නේෂ, අන ෝභ, අනමෝ )

"ත්‍රිනේතුක උද්කෘෂ්ට" කුස යකින් උපන් නකනාට නසෝවාන් නවන්නත් පුළුවන්අ

කුසල් සිත් ැම නවනල්ම ද්විනේතුකයි. න ෝභ, ද්නේෂ, නමෝ 3ම එක පාර නයනදන්නන් නෑ. 2යි
නයනදන්නන්. ඒ ැම නවනල්ම "නමෝ " හිත්‍ නම් තියනවා. (නමෝ න ෝභ, නමෝ ද්නේෂ ත්‍මයි
නයනදන්නන් )

6.8 විචිකිච්චො පටිච්චසමුප්පොදය

ඉදප්පච්චයත්‍ා පටිච්චසමුප්පාදය යටනත් අකුස මූ පටිච්චසමුප්පාද තියනවා කිය ා කලින්
කිේවනන් න ෝභ, ද්නේෂ නමෝ , විචිකිච්චා, උද්දච්ච කියන අකුස ව ට. ඒනක්න් න ෝභය
ටෙන්නන් එක නමන මයි. ඒනක්න් විචිකිච්චා පටිච්චසමුප්පාදය නමන මයි

දවනස්ත නබාන ෝ නව ාවක් සම රු ඉන්නන් නම් විචිකිච්චා පටිච්චසමුප්පාදනේ. ානවෝ, මුනවෝ

එන ම ඉන්නන්ම නම් විචිකිච්චා පටිච්චසමුප්පාදනේ (නවන ස්තඩනත්‍ක් ත්‍මන්ව නොදුරු කරෙනිද
කිය ා )

"අකුශ ධර්මනයෝ කවර යත්: යම් කන ක රූපා ම්බන නේවයි … ධර්මා ම්බන නේවයි යළි යම්
යම් අරමුණක් න ෝ ඇරැබැ උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍ වූ විචිකිත්සා සම්ප්‍රයුක්ත්‍ වූ අකුශ චිත්ත්‍ය උපදනන්
නේ ද, එසමනයහි අවිදයාප්‍රත්‍යනයන් සංස්තකාරය නවයි, සංස්තකාරප්‍රත්‍යනයන් විඥානය නවයි,
විඥානප්‍රත්‍යනයන් නාමය නවයි, නාමප්‍රත්‍යනයන් ෂෂ්ඨායත්‍නය නවයි, ෂෂ්ඨායත්‍නප්‍රත්‍යනයන්
ස්තපර්ශය නවයි, ස්තපර්ශප්‍රත්‍යනයන් නේදනාව නවයි, නේදනා ප්‍රත්‍යයන් විචිකිත්සාව නවයි,
චිචිකිත්සාප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි, භවප්‍රත්‍යනයන් ජාතිය නවයි, ජාතිප්‍රත්‍යනයන් ජරාමරණ නේ.
නමනස්ත නම් සියලු දුුඃඛස්තකන්ධයානේ සමුදය නේ."
(අභිධර්මපිටකය, විභංෙප්‍රකරණය-1, පටිච්චසමුප්පාද විභංෙය, 293 පිටුව )

නේදනා ප්‍රත්‍යයන් ත්‍න් ා නනනවයි නම්නක් තිනයන්නන්

"නේදනා ප්‍රත්‍යයන් විචිකිත්සාව නවයි"

Page 67 of 133
(අවිදයා > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාම > ෂෂ්ඨායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > විචිකිච්චා > භව > ජාති > ජරා
මරණ)

නම් විචිකිච්චා පටිච්චසමුප්පාදනේ වචන 11ටම "විචිකිච්චා" කිය ා මු ට දාන්න ඕනන්. (විචිකිච්චා
අවිදයා > විචිකිච්චා සංඛාර.. ඔය වනේ )

6.9 උේදච්ච පටිච්චසමුප්පොදය

"අකුශ ධර්මනයෝ කවර යත්: යම් කන ක රූපා ම්බන නේවයි … ධර්මා ම්බන නේවයි යළි යම්
යම් අරමුණක් න ෝ ඇරැබැ උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍ වූ ඖද්ධත්‍ය සම්ප්‍රයුක්ත්‍ වූ අකුසල්සිනත්‍ක් උපදනන්
නේ ද, එසමනයහි අවිදයාප්‍රත්‍යනයන් සංස්තකාරය නවයි, සංස්තකාරප්‍රත්‍යනයන් විඥානය නවයි,
විඥානප්‍රත්‍යනයන් නාමය නවයි, නාමප්‍රත්‍යනයන් ෂෂ්ඨායත්‍නය නවයි, ෂෂ්ඨායත්‍නප්‍රත්‍යනයන්
ස්තපර්ශය නවයි, ස්තපර්ශප්‍රත්‍යනයන් නේදනාව නවයි, නේදනාප්‍රත්‍යනයන් ඖද්ධත්‍ය නවයි,
ඖද්ධත්‍යප්‍රත්‍යනයන් අධිනමාක්ෂය නවයි, අධිනමාක්ෂප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි, භවප්‍රත්‍යනයන් ජාතිය
නවයි, ජාතිප්‍රත්‍යනයන් ජරාමරණ නේ. නමනස්ත නම් සියලු දුුඃඛරාශිහුනේ සමුදය නේ."
(අභිධර්මපිටකය, විභංෙප්‍රකරණය-1, පටිච්චසමුප්පාද විභංෙය, 295 පිටුව )

නාම විත්‍රයි තිනයන්නන් (නාම රූප නදකම නෑ )

"නේදනාප්‍රත්‍යනයන් ඖද්ධත්‍ය නවයි,
ඖද්ධත්‍යප්‍රත්‍යනයන් අධිනමාක්ෂය නවයි,
අධිනමාක්ෂප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි"

සංකෘත්‍ වලින් ඖද්ධත්‍ය කියන්නන් "උද්දච්ච" න වත් උඩඟු බව

මර් වනේ වා නයක් ෙන්නනම උද්දච්චය නිසා.

(අවිදයා > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාම > ෂෂ්ඨායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > උද්දච්ච (ඖද්ධත්‍ය) >
අධිනමාක්ෂය > භව > ජාති > ජරා මරණ)

නම් විචිකිච්චා පටිච්චසමුප්පාදනේ වචන 12ටම "උද්දච්ච" කිය ා මු ට දාන්න ඕනන්. (විචිකිච්චා
අවිදයා > විචිකිච්චා සංඛාර.. ඔය වනේ )

6.10 මලෞකි කුසල මූල පටිච්චසමුප්පොදය

(අමලෝභ ය, අේමේෂ ය, අමමෝ )

ඉදප්පච්චයත්‍ා පටිච්චසමුප්පාදය යටනත් කුස මූ පටිච්චසමුප්පාද තියනවා කිය ා කලින්

කිේවනන් අන ෝභ, අද්නේෂ අනමෝ කියන කුස ව ට. ඒනක්න් ඒ නම්වයි

අවිදයා, ත්‍ෘෂ්නා ප්‍රහීන කිරීම කියන්නන් කුස යයි

ඒක ක්‍රම 2කට කරනවා. එකක් න ෞකික, අනික න ෝනකෝත්ත්‍ර

න ෞකික කුස කියන්නන් අන ෝභ ය, අද්නේෂ ය, අනමෝ නයන් කරන න ෞකික පින්කම්

ඒනකන් ත්‍මයි මනුෂය, දිවය කියන කාම න ෝකනේ යන්නන්

නසාම්නස්ත ස ෙත්‍ වූ ඥානසම්ප්‍රයුක්ත්‍ වූ කාමාවචර වූ කුශ චිත්ත්‍ය ඉපදුනාමයි නම්

පටිච්චසමුප්පාදය නවන්නන්

"කුශ ධර්මනයෝ කවර යත්: යම් කන ක රූපා ම්බන නවවයි … ධර්මා ම්බන නේවයි, යළි යම් යම්
අරමුණක් න ෝ ඇරැබැ නසාම්නස්ත ස ෙත්‍ වූ ඥානසම්ප්‍රයුක්ත්‍ වූ කාමාවචර වූ කුශ චිත්ත්‍ය
උපදනන් නේ ද, එසමනයහි කුශ මූ ප්‍රත්‍යනයන් සංස්තකාරය නවයි, සංස්තකාරප්‍රත්‍යනයන් විඥානය

Page 68 of 133
නවයි, විඥානප්‍රත්‍යනයන් නාමය නවයි, නාමප්‍රත්‍යනයන් ෂෂ්ඨායත්‍න ය නවයි, ෂෂ්ඨායත්‍නප්‍රත්‍යනයන්
ස්තපර්ශය නවයි, ස්තපර්ශප්‍රත්‍යනයන් නේදනාව නවයි, නේදනාප්‍රත්‍යනයන් ප්‍රසාදය නවයි,
ප්‍රසාදප්‍රත්‍යනයන් අධිනමාක්ෂය නවයි, අධිනමාක්ෂ ප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි, භවප්‍රත්‍යනයන් ජාතිය
නවයි, ජාතිප්‍රත්‍යනයන් ජරාමරණ නේ. නමනස්ත නම් දුුඃඛරාශිහුනේ සමුදය නේ."
(අභිධර්මපිටකය, විභංෙප්‍රකරණය-1, පටිච්චසමුප්පාද විභංෙය, 295 පිටුව )

(කුශ මූ > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාම > ෂෂ්ඨායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > "ප්‍රසාදය" > අධිනමාක්ෂය
> භව > ජාති > ජරා මරණ)

"නේදනාප්‍රත්‍යනයන් ප්‍රසාදය නවයි,

ප්‍රසාදප්‍රත්‍යනයන් අධිනමාක්ෂය නවයි,
අධිනමාක්ෂ ප්‍රත්‍යනයන් භවය"

එහි කුශ මූ නයෝ කවර යත්: අන ෝභ ය, අද්නේෂ ය, අනමෝ යි.

"එහි අනමෝ කවනර යත්: යම් ප්‍රඥාවක් ප්‍රජානනාකාරනයක් … අනමෝ නයක් ධර්මවිචයනයක්
සමයේදෘෂ්ටියක් නේ ද, නම් ‘අනමෝ ’ යි කියනු ැනබ්."

න ෞකික සම්මාදිට්ඨිය ෙැන නම් කියන්නන්

අන ෝභ ය, අද්නේෂ ය, අනමෝ නයන් කරන න ෞකික පින්කම්

"යම් කන ක රූපා ම්භන නවවයි, ශබ්ධා ම්භ නවවයි,.....යලි යම් අරමුණක් ඇරනේ
නසාම්නස්තස ෙත්‍ වූ ඥාණසප්‍රයුත්ත්‍වූ කාමාවචරවූ කුස චිත්ත්‍ය උපදනන්නේද, ඒසමනයහි..."
කියන්නන් නමාකක්ද? ආශ්වාදය

ආශ්වාදය එකක්, ආදීනවය ත්‍ව එකක්

ඕවනේ ආදීඅන්වය දකින්න ඕනන්. ඒක කරන්නන් නමන මයි

දැන් ඔය කියන රූපා ම්භන, එක නකාන ාමද කුස චිත්ත්‍යක් කරන්නන්?

යම් නකනනක් උදේවක් ඉල්ලුවා කියමුනකෝ. එයාට ඉල් පු උදේව කරන එක

ශබ්ධා භ්න, එක නකාන ාමද කුස මූ යක් අරෙන්නන්

යම් නකනනකුට න ාඳ වචනයක් කත්‍ා කරන්න පුළුවන්.

ෙන්ධා ම්භන,
නෙදරකට ගි ාම රිම සුවඳයි කියමුනකෝ. නකාන න්ද ඒක ෙත්නත් කිය ා අ ා අපිත් ඒක
ෙන්න දිේනවාත් එත්‍න ජන්දරාෙයක් නොඩනැනෙන්නන්. ඒක අකුසල්
හිත්‍නවා "අනන් නකාච්චර න ාඳද ඔන ාම තියාෙන්න එක" කිය ා හිත්‍නවා
අන ෝභනයන් අද්නේෂනයන්, අනමෝ යක් එත්‍න එත්‍නකාට තිනයන්නන්

රසා ම්භන,
අපිට ැනබන කෑමක් කනට්ඨ තියන්න බැරි නම් ඒක විපාකයක් (අපි ප්‍රනීත්‍නයන් දන් දී ා නෑ )
ඒක රසයි නම් ඒකත් විපාකයක්
ඒක මම විත්‍රක් කනවා කිය හිතුවා නම් ජන්ද රාෙයක්
ඒක දන් නදනවා කිය ා හිතුවා නම් කුස යක්
ඒකට ඇන න්නන් නැතුව කනවා නම් කුස යක්

ඔය විදි ට හිටියම අකුසල් චිත්ත්‍ දාෙන්නන් නැතුව ඉන්න පුළුවන්

Page 69 of 133
6.11 මලෝම ෝත්තර කුසල මූල පටිච්චසමුප්පොදය
"කුශ ධර්මනයෝ කවර යත්: යම් කන ක අරූපභනවාත්පත්තිය පිණිස මාර්ෙය වඩා ද …
දෘෂ්ටිෙත්‍යන්නේ ප්‍ර ාණය පිණිස ප්‍රථමභූමියට පැමිණීම පිණිස මනයයාණික වූ අපචයොමී වූ
න ානකාත්ත්‍රධයානය වඩා ද, කාමයන්නෙන් නවන් ව ම … දුක් වූ ප්‍රතිපත් ඇති දන්ධ වූ අභිඥා ඇති
ප්‍රථමධයානයට පැමිණ නවනස්ත ද, එසමනයහි කුශ මූ ප්‍රත්‍යනයන් සංස්තකාරය නවයි,
සංස්තකාරප්‍රත්‍යනයන් විඥානය නවයි, විඥානප්‍රත්‍යනයන් නාමය නවයි, නාමප්‍රත්‍යනයන් ෂෂ්ඨායත්‍නය
නවයි, ෂෂ්ඨායත්‍නප්‍රත්‍යනයන් ස්තපර්ශය නවයි, ස්තපර්ශප්‍රත්‍යනයන් නේදනාව නවයි, නේදනාප්‍රත්‍යනයන්
ප්‍රසාදය නවයි, ප්‍රසාදප්‍රත්‍යනයන් අධිනමාක්ෂය නවයි, අධිනමාක්ෂප්‍රත්‍යනයන් භවය නවයි,
භවප්‍රත්‍යනයන් ජාතිය නවයි, ජාතිප්‍රත්‍යනයන් ජරාමරණ නේ. නමනස්ත නම් ධර්මයන්නේ සමුදය නේ."
(අභිධර්මපිටකය, විභංෙප්‍රකරණය-1, පටිච්චසමුප්පාද විභංෙය, 301 පිටුව )

(කුශ මූ > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාම > ෂෂ්ඨායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > "ප්‍රසාදය" > අධිනමාක්ෂය
> භව > ජාති > ජරා මරණ)

"දෘෂ්ටිෙත්‍යන්නේ ප්‍ර ාණය පිණිස ප්‍රථමභූමියට පැමිණීම පිණිස මනයයාණික වූ අපචයොමී වූ

න ානකාත්ත්‍රධයානය වඩා ද" කිය යි "ප්‍රථමධයානයට පැමිණ නවනස්ත ද, එසමනයහි" කිය යි
පටන්ෙන්නන්

ඒ කියන්නන් න ෝනකෝත්ත්‍ර කුස මූ පටිච්චසමුප්පාදයයි නම්.

අවිදයා ප්‍රත්‍යනයන් නනනවයි "කුශ මූ ප්‍රත්‍යනයන් සංස්තකාරය නවයි" කිය යි තිනයන්නන්

"නමනස්ත නම් දුුඃඛරාශිහුනේ සමුදය නේ" කිය ා නනනවයි නම්නක් තිනයන්නන්

"නමනස්ත නම් ධර්මයන්නේ සමුදය නේ" කිය යි තිනයන්නන්

එහි කුශ මූ නයෝ කවර යත්: අන ෝභ ය අනදාස ය අනමෝ යි.

එහි අන ෝභ කවනර යත්: … අනදෝෂ … එහි අනමෝ කවනර යත්: මාර්ොඞ්ෙ වූ මාර්ෙපයයාපන්න වූ
යම් ප්‍රඥාවක් ප්‍රජානනනයක් … අනමෝ නයක් ධර්මවිචයනයක් සමයේදෘෂ්ටියක්
ධර්මවිචයසම්නබාධයාඞ්ෙනයක් නේ ද, නම් ‘අනමෝ ’ යි කියනු ැනබ්. නමාහු කුශ මූ නයෝ යි කියනු
ැනබත්.

කුශ මූ වඩනවා කිය ා ධම්මවිජය සම්නබාජ්ජංෙයයි වඩන්න තිනයන්නන්

6.12 පටිච්චසමුප්පොද චක්‍ර වල සොරොංශය

දැන් ඔය කිේව පටිච්චසමුප්පාද ෙැන ආපහු බ මු,

ැම පටිච්චසමුප්පාදයක්ම අවිදයානවන් නනනවයි පටන්ෙන්නන්

සම ර එවවා සංඛාර වලින් පටන්ෙන්නන්
සම ර ඒවා කුස මූ නයන් පටන් ෙන්නන්

එත්‍නකාට ඔය 3න් අවිදයා, සංඛාර නදනකන් පටන්ෙන්න ඒවා නිනරෝධ පටිච්චසමුප්පාදයකුත්

තියනවා
අවිදයා නිනරෝධා සංඛාර නිනරෝනධෝ
සංඛාර නිනරෝධා විඥ්ඥාන නිනරෝනධෝ...කිය ා

සංඛාර නිනරෝධ වුනාම විඥ්ඥ්ඥා නිනරෝධයි කියන්නන් විඥ්ඥාන නෑ කියන එක නනනවයි

විඥ්ඥාන නිනරෝධා නාමරූප නිනරෝනධෝ කියන්නන් නාමරූපත් නෑ කියන එක නනනවයි

Page 70 of 133
නාමරූප නිනරෝධා ස ායත්‍න නිනරෝනධෝ කියන්නන් ඇස්ත, න ය, දිවත් නෑ කියන එකත් නනනවයි

ර ත් නවනනකාට උපාධානස්තකන්ධය නැති නවනවා. විපාක ටික තියනවා.

අවිදයා ප්‍රත්‍යනයන් අපි නොඩනොෙන්න ඔන්න ඔය උපාධානස්තකන්ධ 5යි එත්‍නකාට නැතිනවන්නන්

ප නන් උපමාව ෙමු,

අපි සසනර් යනවා කියන්නන් තිනරත් වැටියත් තියනවා නම් සිළුව තියනවා වනේ වැඩක්
සිළුව ත්‍මයි අනප් ස්තකන්ධ 5
නත්‍ල් තිරය කියන්නන් අවිදයාවයි, ත්‍ෘෂ්ණාවයි

නත්‍ල් දමමින්, වැටි දමමින් තියන ත්‍ාක් සිළුවක් තියනවා

නකනනක් ර ත් වුනාට ත්‍ව කල් ජීවත් නවනනන කලින් දාපු නත්‍ල්, තිර තියන නිසයි
(විපාක, නපර කර්ම වලින්)
පිරිණිවන්පානවා කියන්නන් සිළුව නිවි ා යනවා වනේ

අවිදයා නිනරෝධ වුන නව ාවට නොඩනැනෙන පටිච්චසමුප්පාදය ත්‍මයි ර ත්‍න්ව න්නස්තනේ

පටිච්චසමුප්පාදය. ඒක නම් වනේ කුස මූ පටිච්චසමුප්පාදයක්

කුස මූ පච්චයා සංඛාරා

සංඛාර පච්චයා විඥ්ඥාන
විඥ්ඥාන පච්චයා නාම රූප
නාම රූප පච්චයා ස ායත්‍න
ස ායත්‍න පච්චයා ඵස්තනසෝ
පස්තස පච්චයා නේදනා
*නේදනා පච්චයා ප්‍රසානදෝ
*ප්‍රසාද පච්චයා අධිනමාක්නකෝ
*අධිනමාක්ඛ පච්චයා භනවෝ (භනවෝ කියනනන අරි ත් භවය)
භව පච්චයා ජාති
*ජාති පච්චයා ජරා මරණං තියනවා ැබැයි නසෝක පරිනද්ව දුක්ක නදෝමනස්තස නෑ

නමාකද ර ත්‍න්ව න්නස්ත ත්‍වම ජීවත් නවනවනන්. පිරිණිවන්පානකම් ජරා මරණ තියනවා

"ඒවනම්ත්‍ස්තස ධම්මානං සමුදනයෝ න ෝති" කිය යි ඉවර නවන්නන්

(රූප, නේදනා, සංඥා, සංඛාර කියන නම් ටිකත් අනප් කැමැත්ත්‍ට පවත්වන්න බැරි නද්වල් නිසා
ර ත්‍න්ව න්නස්තට විපාක දුක් තියනවා. ැබැයි දුක්ඛදුක්ඛ, විපරිනාමදුක්ඛ දාෙන්නන් නෑ )

නපානත්‍න් අරෙන ඔය කිේව විස්තත්‍ර ටික නයනදන ප්‍රානයෝගික උදා රණයක් බ මු

පිරිමි ළමනයක් පානර් යනවා. ඒක නෙදරක ඉන්න ෙැ ැණු ළමනයක්ට නප්නවා කිය ා ෙමුනකෝ
ඒ යන පිරිමි ළමයව දැක්කට පස්තනස්ත ෙෑණූ ළමයනේ චක්ු විඥ්ඥානයක් ඇති නවනවා

නාමරූප පච්චයා ස ායත්‍න

නමත්‍න ස ායත්‍න කියේහේ එත්‍නකාට ඇ ැ

ඒ යන ළමයා දිො නම් ෙෑණු මයනේ කැමැත්ත්‍ක් ඇති වුනා නම් නමත්‍න ස ායත්‍න විදි ට දැන්
ැනදන්නන් "රාගික ඇසක්"
දැන් ඒ පානර් යන එකනා නප්න්නනම රාගිකවයි
(රාගික නාම රූප වලින් සැදුනු ඇස රාෙයට ආයත්‍නයක්)

Page 71 of 133
"දැන් ඒ පානර් යන එකනා නප්න්නනම රාගිකවයි කියන එක නත්නරන්න නවන උදා රණයක් ෙමු.
ත්‍ාත්ත්‍ා පුත්‍ත් එක්ක න ාඳට TV බ බ ඉන්නවා. ත්‍ාත්ත්‍ට නකෝල් එකක් ඇවිත් න ාඳටම ත්‍ර ා
ගියාට පස්තනස TV එකත් නප්න්නන් ද්නේෂනයන්. ව පල් ා ඔය TV එක කිය ා කියන්නන් ඒකයි. අත්‍ට
අහු නවන අහු නවන ඒවත් නපා නේ ෙ නවා. ඒවා නප්න්නන්ත් ද්නේෂනයන් යුක්ත්‍වයි )

රාෙ නාම රූපනයන් ැදුන ඇස රාෙ ආයත්‍නය වුනාම ඊට පස්තනස්ත "හිනත්" ඇතිනවන්නන්
රූප රාෙ සංඵස්තස
රූප රාෙ සම්ඵස්තසජා නේදනා
රූප රාෙ ත්‍න් ා
රූප රාෙ උපාධාන
රාගිකව නපනනන බව (න වත් විපරිනාමදුක්ඛය)

පානර් ගිය පිරිමි ළමයා දන්නනත් නෑ. දැන් එයාව බ පු ෙෑණු ළමයා අර පිරිමි ළමයව උපාධානය
කරෙන ආස්තවාදත් විඳිනවා
ඒ ආශ්වාදය පානර් ගිය නකනානේ තිබුණු එකක් නනනවයි, බ න නකනා හිනත් දාෙත්ත්‍ එකක්

පානර් යන නකනා සින්දුවක් කිය කිය යනවා නම් ඒක රාෙසම්ඵස්තසජානේදනා

එයානේ ර්ියුම් එකක සුවඳ එන ම දැනුනනාත් ඒකත් රාෙසම්ඵස්තසජානේදනා
ඔය විදි ට අර පිරිමි ළමයනේ ැම එකක්ම රාෙසම්ඵස්තසජානේදනාවක් විදි ටයි එයාට
දැනනන්නන්.

ටිකක් නව ා ගි ාම එයානේ අම්මා අර ෙෑණු ළමයට කියනවා නේ අතුොපන් කිය ා

දැන් රාෙ පටිච්චය ඉවරයි. ආශ්වාදය ඉවරයි. නේ ඇතු ට ගිහින් නපාල් ොනවා, කුස්තසිය අතුොනවා

ඔය ආශ්වාද උදානවන චක්‍රය ැදුනන් නකාන ද? හිනත්

අම්මා කෑෙැහුවට පස්තනස්ත ආනේ ක්‍රියාත්මක නවන්නන් අවයාකෘත්‍ පටිච්චසමුප්පාදය

ඊ ෙ දවනස්ත යාළුනවක් නෙදරට ඇවිත් කියනවා පානර් ගිය එකා නරක මනුස්තසනයක් ඌට ෙෑණු
10ක් විත්‍ර වනට්ඨ ඉන්නවා කිය ා. එදායින් පස්තනස්ත පානර් ගිය එකාව අර ෙෑණු ළමය නප්න්න බෑ

දැන් එත්‍නින් එ ාට අර ෙෑණු මයට නම් පිරිමි ළමයා ෙැන තිනයන්නන් ද්නේෂ පටිච්චයක්

පහුවදා පානර් යනව දකිද්දී ක්‍රියාත්මක නවන්නන් මීට කලින් "රාෙ" කියපු නස්තරනේම "ද්නේෂ" නව ා

ද්නේෂ චිත්ත්‍, ද්නේෂ මනනෝ, ද්නේෂ මානසං, ............ඔය වනේ

ද්නේෂ නාම රූපනයන් ැදුන ඇස ද්නේෂ ආයත්‍නය වුනාම ඊට පස්තනස්ත "හිනත්" ඇතිනවන්නන්
රාෙ නාම රූපනයන් ැදුන ඇස රාෙ ආයත්‍නය වුනාම ඊට පස්තනස්ත "හිනත්" ඇතිනවන්නන්
රූප ද්නේෂ සංඵස්තස
රූප ද්නේෂ සම්ඵස්තසජා නේදනා
රූප ද්නේෂ ත්‍න් ා
රූප ද්නේෂ අධිනමාක්ක (උපාධාන නනනවයි )*******
ද්නේෂනයන් නපනනන බව (න වත් දුක්ඛදුක්ඛ)

6.13 චතුරොර්‍ය සතයයයි පටිච්චසමුප්පොදයයි සම්බන්ධ මවන

ආ ොරය
"ජරාමරණය දුුඃඛසත්‍ය යැ, ජාතිය සමුදයසත්‍ය යැ, නදනදනානේ මැ නිස්තසරණය නිනරෝධසත්‍ය යැ,
(ආ ම්බනකරණනයන්) නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි. ජාතිය දුුඃඛසත්‍ය යැ, භවය සමුදයසත්‍ය

Page 72 of 133
යැ, නදනදනානේ මැ නිස්තසරණය නිනරෝධසත්‍ය යැ, නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි. භවය
දුුඃඛසත්‍ය යැ, උපදානය සමුදය සත්‍ය යැ, නදනදනානේ මැ නිස්තසරණය නිනරෝධසත්‍ය යැ, නිනරෝධය
දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි. උපදානය දුුඃඛසත්‍ය යැ, ත්‍ෘෂ්ණාව සමුදයසත්‍ය යැ, නදනදනානේ මැ
නිස්තසරණය නිනරෝධ සත්‍ය යැ, නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි. ත්‍ෘෂ්ණාව දුුඃඛසත්‍ය යැ, නේදනාව
සමුදයසත්‍ය යැ, නදනදනානේ මැ නිස්තසරණය නිනරෝධසත්‍ය යැ, නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි.
නේදනාව දුුඃඛසත්‍ය යැ, ස්තපර්‍ශය සමුදයසත්‍ය යැ, නදනදනානේ මැ නිස්තසරණය නිනරෝධසත්‍ය යැ,
නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි. ස්තපර්‍ශය දුුඃඛසත්‍ය යැ, ෂඩායත්‍නය සමුදයසත්‍ය යැ, නදනදනානේ
මැ නිස්තසරණය නිනරෝධසත්‍ය යැ, නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි. ෂඩායත්‍නය දුුඃඛසත්‍ය යැ,
නාමරූප සමුදයසත්‍ය යැ, නදනදනානේ මැ නිස්තසරණය නිනරෝධසත්‍ය යැ, නිනරෝධය දැනෙැනීම
මාර්‍ගසත්‍ය යි. නාමරූප දුුඃඛසත්‍ය යැ, විඥානය සමුදයසත්‍ය යැ, නදනදනානේ මැ නිස්තසරණය
නිනරෝධසත්‍ය යැ, නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි. විඥානය දුුඃඛසත්‍ය යැ, සංස්තකාරනයෝ
සමුදයසත්‍ය යැ, නදනදනානේ මැ නිස්තසරණය නිනරෝධසත්‍ය යැ, නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි.
සංස්තකාරනයෝ දුුඃඛසත්‍ය යැ, අවිදයාව සමුදයසත්‍ය යැ, නදනදනානේ මැ නිස්තසරණය නිනරෝධසත්‍ය යැ,
නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි."
(ුද්දක නිකාය, පටිසම්භිදාමේෙප්පකරණ, යුෙනද්ධ වර්ෙය, සත්‍යකථා)

කිය කිේව නද් නත්නරන බාශානවන් බ මු

පටිච්චසමුප්පාදය කියන්නන් නම්කයි

1. අවිදයා පච්චයා > සංඛාර

2. සංඛාර පච්චයා > විඥ්ඥාන
3. විඥ්ඥාන පච්චයා > නාම රූප
4. නාමරූප පච්චයා > ස ායත්‍නය
5. ස ායත්‍නය පච්චයා > ඵස්තස
6. ඵස්තස පච්චයා > නේදනා
7. නේදනාපච්චයා > ත්‍න් ා
8. ත්‍න් ා පච්චයා > උපාධාන
9. උපාධාන පච්චයා > භව
10. භව පච්චයා > ජාති
11. ජාති පච්චයා > ජරා, මරණ, නසෝක, පරිනද්ව, දුක්ඛ, නදෝමනස්තස

ඔය පටිච්චසමුප්පාදය අෙ ඉඳන් මු ට ෙත්ත්‍ාම නවන නද් ටමයි ඔය කිය ා තිනයන්නන්.

ත්‍වත් නත්නරන බාෂානවන් කිේනවාත් නමන මයි,

11) "ජරා මරණ" දුක්ඛ සත්‍යය නවනනකාට පටිච්චසමුප්පාදනේ "ජාති" ත්‍මයි සමුදය සත්‍යය
නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි, ඔය 2ම නිස්තසරණය "නිනරෝධ සත්‍යය" යි.

10) "ජාති" දුක්ඛ සත්‍යය නවනනකාට පටිච්චසමුප්පාදනේ "භවය" ත්‍මයි සමුදය සත්‍යය
නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි, ඔය 2ම නිස්තසරණය "නිනරෝධ සත්‍යය" යි.

9) "භව" දුක්ඛ සත්‍යය නවනනකාට පටිච්චසමුප්පාදනේ "උපාධාන" ත්‍මයි සමුදය සත්‍යය

නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි, ඔය 2ම නිස්තසරණය "නිනරෝධ සත්‍යය" යි.

8) "උපාධාන" දුක්ඛ සත්‍යය නවනනකාට පටිච්චසමුප්පාදනේ "ත්‍න් ා" ත්‍මයි සමුදය සත්‍යය
නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි, ඔය 2ම නිස්තසරණය "නිනරෝධ සත්‍යය" යි.

7) "ත්‍න් ා" දුක්ඛ සත්‍යය නවනනකාට පටිච්චසමුප්පාදනේ "නේදනා" ත්‍මයි සමුදය සත්‍යය
නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි, ඔය 2ම නිස්තසරණය "නිනරෝධ සත්‍යය" යි.

6) "නේදනා" දුක්ඛ සත්‍යය නවනනකාට පටිච්චසමුප්පාදනේ "ඵස්තස" ත්‍මයි සමුදය සත්‍යය

Page 73 of 133
නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි, ඔය 2ම නිස්තසරණය "නිනරෝධ සත්‍යය" යි.

5) "ඵස්තස" දුක්ඛ සත්‍යය නවනනකාට පටිච්චසමුප්පාදනේ "ස ායත්‍න" ත්‍මයි සමුදය සත්‍යය
නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි, ඔය 2ම නිස්තසරණය "නිනරෝධ සත්‍යය" යි.

4) "ස ායත්‍න" දුක්ඛ සත්‍යය නවනනකාට පටිච්චසමුප්පාදනේ "නාම රූප" ත්‍මයි සමුදය සත්‍යය
නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි, ඔය 2ම නිස්තසරණය "නිනරෝධ සත්‍යය" යි. "

3) "නාම රූප" දුක්ඛ සත්‍යය නවනනකාට පටිච්චසමුප්පාදනේ "විඥ්ඥාන" ත්‍මයි සමුදය සත්‍යය
නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි, ඔය 2ම නිස්තසරණය "නිනරෝධ සත්‍යය" යි.

2) "විඥ්ඥාන" දුක්ඛ සත්‍යය නවනනකාට පටිච්චසමුප්පාදනේ "සංඛාර" ත්‍මයි සමුදය සත්‍යය

නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි, ඔය 2ම නිස්තසරණය "නිනරෝධ සත්‍යය" යි.

1) "සංඛාර" දුක්ඛ සත්‍යය නවනනකාට පටිච්චසමුප්පාදනේ "අවිදයා" ත්‍මයි සමුදය සත්‍යය

නිනරෝධය දැනෙැනීම මාර්‍ගසත්‍ය යි, ඔය 2ම නිස්තසරණය "නිනරෝධ සත්‍යය" යි.

අමුතු ඒක් ඔත්‍න නෑ. පටිච්චසමුප්පාදනේ අවස්තථා නදක නදක නවන නවනම අරන් තිනයන්නන්

ඒ කියන්නන් ඔය අවස්තථා 11 නවන නවනම ෙන්න පුළුවන් චතුරාර්‍ සත්‍යය කිය ා

6.14 චතුරොර්‍ය සතයය පටිච්චසමුප්පොදය ඇසුමරන් තවත්

ආකාරයකට
චතුරාර්‍ය සත්‍යය පටිච්චසමුප්පාදය ඇසුනරන් ත්‍වත් ආකරයකට ත්‍මයි නම් තිනයන්නන්.

ඒ ආකාරය ත්‍මයි ස ායත්‍න වලින් ආශ්වාදය දාෙත්ත්‍ට පස්තනස්ත දුක ඇතිනව ා දුක නිනරෝධ
කරන විදි

"ම නණනි, ම ණුන් විසින් බමුණන් විසින් නුවණැත්ත්‍න් විසින් නිෙන්නට නනා ැකි වූ ... බැ ැර
කරන්නට නනා ැකි වූ නම් අටනළාස්ත මනනෝපවිචාරනයෝ යි ද නමක් මා විසින් නදසන දැ යි නමනස්ත
නමය කියන ද්නද් ම ය. නත්‍ කුමක් සඳ ා කියන ද ය යත්: ඇසින් රූපයක් දැක නසාම්නසට
කරුණු වූ රූපය නෙණ සිත්‍ එළවයි. නදාම්නසට කරුණු වූ රූපය නෙණ සිත්‍ එළවයි. උනප්ක්‍ෂාවට
කරුණු වූ රූපය නෙණ සිත්‍ එළවයි. කණින් ඬක් අසා ... නැ ැනයන් ෙඳක් ආඝ්‍රාණය නකාට ... දිවින්
රසක් විඳ ... කයින් ස්තප්‍රෂ්ටවයයක් ස්තපර්‍ශ නකාට ... මනසින් ද ම් අරමුණක් දැක නසාම්නසට කරුණු
වූ ද ම නෙණ සිත්‍ එළවයි. නදාම්නසට කරුණු වූ ද ම නෙණ සිත්‍ එළවයි. උනප්ක්‍ෂාවට කරුණු වූ
ද ම නෙණ සිත්‍ එළවයි. ම නණනි, ම ණුන් විසින් බමුණන් විසින් නුවණැත්ත්‍න් විසින් නිෙන්නට
නනා ැකි වූ ... බැ ැර කරන්නට නනා ැකි වූ නම් අටනළාස්ත මනපවිචාරනයෝ යි ධර්‍මනයක් මා විසින්
නදසන දැ යි නමනස්ත යමක් කියන ද ද, නමය නත්‍ කරුණ නිසා කියන දී.
(අඞ්ගුත්ත්‍ර නිකාය, තික නිපාත්‍ය, ම ා වර්ෙය, තිත්ථායත්‍න සූත්‍රය, 316 පිටුව )

ඔය කිේනේ නමාකක්ද?

ඔය කියන්නන් ඇසට රූපයක් දැක්කම නසාම්නස, නදාම්නස, උනප්ක්ෂා කියන උපදිනවා

කනටශබ්ධයක් ඇහුනම නසාම්නස, නදාම්නස, උනප්ක්ෂා කියන උපදිනවා
නාසයට ෙන්ධය,........... ඔය වනේ ආයත්‍න ආයත්‍න 6 ට සැප/දුක්/උනප්ක්ෂා දැනුනම නම් නස්තරම 6x3
= 18යි
අටන ාස්ත (18) මනනෝපවිචාරනයෝ කියන්නන් කියන්නන් ඔය 18ටයි.

Page 74 of 133
ඒ කියන්නන් ආයත්‍න 6 ට රූපයක් ෙැටි ා සැප, දුක්, උනප්ක්ෂා විඳිනවා 18 ආකාරයකට

"ම නණනි, ම ණුන් විසින් බමුණන් විසින් නුවණැත්ත්‍න් විසින් නිෙන්නට නනා ැකි වූ ... බැ ැර
කරන්නට නනා ැකි වූ නම් සත්‍ර සත්‍යනයෝ යි ද නමක් මා විසින් නදසන දැ යි නමනස්ත නමය කියන
ද්නද් ම ය. නත්‍ කුමක් සඳ ා කියන ද ය යත්: ම නණනි, ෂේධාූන් නිසා ෙර්‍භාවක්‍රාන්තිය නවයි.
අවක්‍රාන්තිය ඇති කල්හි නාමරූපය නවයි. නාමරූපප්‍රත්‍යයනයන් ෂඩායත්‍නය නවයි. ෂඩායත්‍න
ප්‍රත්‍යයනයන් ස්තපර්‍ශය නවයි. ස්තපර්‍ශප්‍රත්‍යයනයන් නේදනාව නවයි. ම නණනි, විඳුනා ට (- විඳීම්
දන්නා ට) නමනත්‍ක් මැ දුකැ යි පණවමි. නමනත්‍ක් දුකට කාරණායැ යි පණවමි. නමනත්‍ක් (- දුුඃඛ
සමුදය නදනදනානේ නැසීම) දුුඃඛනිනරෝධය යි පණවමි. නමනත්‍ක් (- ආයය අෂ්ටාඞ්ගිකමාර්‍ගය)
දුුඃඛනිනරෝධොමි ප්‍රතිපත්තිය යි පණවමි."
(අඞ්ගුත්ත්‍ර නිකාය, තික නිපාත්‍ය, ම ා වර්ෙය, තිත්ථායත්‍න සූත්‍රය, 316 පිටුව )

ඔය කිේේනේ නමාකක්ද?
ඔේවා සමෙ නකන ස්ත ටෙන්න විදි ත්‍මයි "ෂේ ධාූන් පටිච්ච ීනමන් ෙබ්බස්තසාවක්කන්ති
නවයි" කියන්නන්
(ෙබ්බස්තසාවක්කන්ති කියන්නන් ආශානවන් ෙැබ් කරෙත් න ස වක්‍ර නවනවා කියන අර්ථය )

ඒ කියන්නන් රාෙනයන් නම් පටිච්ච වුනන් ප්‍රථිප ය රාගිකයි

ෂේ ධාූන් පටිච්ච ීනමන් ෙබ්බස්තසාවක්කන්ති නවයි

අවස්තක්‍රාන්තිය ඇතිකල්හි නාම රූප නවයි (සත්‍ර ම ා භූත්‍),
නාමරූප ප්‍රත්‍යනයන් ෂඩායත්‍නය නවයි
ෂඩායත්‍නප්‍රත්‍යනයන් ස්තපර්ශය නවයි
ස්තඵර්ශය ප්‍රත්‍යනයන් නේදනා නවයි

ඔය කිේනේ සත්‍රම ා භූත්‍ වලින් ස ායත්‍න ද ා ආශ්වාද දන විදි යි

"ආශ්වාද විඳී නම් දුක පනවමි". ඒ කියන්නන් ආශ්වාද ීඳින නකනාටයි දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යය
පනවන්නන්.

ඇස, දිව, කන, නාසය, ශරීරය, මන කියන එම ආයත්‍ 6 අරෙන ඒවට සැප, දුක්, උනප්ක්ෂා වලින්
ආශ්වාද ැනදන විදි යි ඔය කිේනේ. ඔය නේදනාවට රාෙනයන් බැඳුනම රාෙසම්ඵස්තසජානේදනා.
ඒ කියනනන ආශ්වාදනේ "රාෙසම්ඵස්තසජානේදනා" වට කියනවා "දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යය" කිය ා

"ම නණනි, දුුඃඛසමුදයායයසත්‍යය කවනර්ය යත්: අවිදයාප්‍රත්‍යයනයන් සංස්තකාරනයෝ නවති.

සංස්තකාරප්‍රත්‍යයනයන් විඥානය නවයි, විඥානප්‍රත්‍යයනයන් නාමරූප නවයි, නාමරූප ප්‍රත්‍යයනයන්
ෂඩායත්‍න නවයි, ෂඩායත්‍න ප්‍රත්‍යනයන් ස්තපර්‍ශ නවයි, ස්තපර්‍ශ ප්‍රත්‍යයනයන් නේදනාව නවයි,
නේදනාප්‍රත්‍යයනයන් ත්‍ෘෂ්ණාව නවයි, ත්‍ෘෂ්ණාප්‍රත්‍යනයන් උපාදානය නවයි, උපාදාන ප්‍රත්‍යයනයන්
භවය නවයි, භවප්‍රත්‍යයනයන් ජාතිය නවයි, ජාතිප්‍රත්‍යයනයන් ජරා - මරණ - නසෝක - පරිනද්ව - දුක් -
නදාම්නස්ත - උපායාසනයෝ නවත්. නමනස්ත නම් සියලු (- අමිශ්‍ර වූ) දුුඃඛ රාීහුනේ ටෙැන්ම නේ.
ම නණනි, නම් දුුඃඛ සමුදයායයසත්‍යය යි කියනු ැනබ්."
(අඞ්ගුත්ත්‍ර නිකාය, තික නිපාත්‍ය, ම ා වර්ෙය, තිත්ථායත්‍න සූත්‍රය, 316 පිටුව )

ඔය කිේේනේ නමාකක්ද?
දුක්ඛ සමුදය ආර්‍ය සත්‍යය ත්‍මයි පටිච්චසමුප්පාදය කියන්නන්

"ම නණනි, දුුඃඛ නිනරෝධායයසත්‍යය කවනර්ය යත්: අවිදයාවනේ ම අනවනශ්ෂ නිනරෝධනයන්

සංස්තකාර නිනරෝධය නවයි, සංස්තකාර නිනරෝධනයන් විඥාන නිනරෝධය නවයි, විඥාන නිනරෝධනයන්
නාමරූප නිනරෝධය නවයි, නාමරූප නිනරෝධනයන් ෂඩායත්‍න නිනරෝධය නවයි, ෂඩායත්‍න
නිනරෝධනයන් ස්තපර්‍ශ නිනරෝධය නවයි, ස්තපර්‍ශනිනරෝධනයන් නේදනා නිනරෝධය නවයි, නේදනා
නිනරෝධනයන් ත්‍ෘෂ්ණානිනරෝධය නවයි, ත්‍ෘෂ්ණානිනරෝධනයන් උපාදාන නිනරෝධය නවයි,
උපාදානනිනරෝධනයන් භවනිනරෝධය නවයි, භවනිනරෝධනයන් ජාතිනිනරෝධය නවයි, ජාති

Page 75 of 133
නිනරෝධනයන් ජරා - මරණ - නසෝක - පරිනද්ව - දුක් - නදාම්නස්ත - උපායාසනයෝ නිරුද්ධ නවත්. නමනස්ත
නම් සියලු දුුඃඛ සකන්‍ධයානේ නිනරෝධය නේ. ම නණනි, නම් දුුඃඛනිනරෝධායය සත්‍යය යි කියනු ැනබ්."
(අඞ්ගුත්ත්‍ර නිකාය, තික නිපාත්‍ය, ම ා වර්ෙය, තිත්ථායත්‍න සූත්‍රය, 316 පිටුව )

"ම නණනි, දුුඃඛනිනරෝධොමී ප්‍රතිපදායයසත්‍යය කවනරය යත්: නම් ආයය අෂ්ටාඞ්ගික මාර්‍ගය ම ය,
ඒ නමනස්ත ය: සමයේ දෘෂ්ටිය, සමයක් සඞ්කල්පය, සමයේ වචනය, සමයක් කර්‍මානත්‍ය, සමයොජීවය,
සමයේ වයායාමය, සමයක්ස්තමෘතිය, සමයක්සමාධිය යන නමාහුය. ම නණනි, නමය
දුුඃඛනිනරෝධොමී ප්‍රතිපදායයසත්‍යය යි කියනු ැනබ්. ම නණනි, නම් සත්‍ර ආයයසත්‍ය නකනනකැ යි
ම ණුන් විසින් බමුණන් විසින් නුවණැත්ත්‍න් විසින් නිෙන්නට නනා ැකි වූ නකන සන්නට
නනා ැකි වූ උපවාද නනා කළ ැකි වූ බැ ැර කරන්නට නනා ැකි වූ ද ම් නදසන දැ යි නමනස්ත
යමක් කියන ද නම්, නත්‍ නම් නිසා කියන දැයි."
(අඞ්ගුත්ත්‍ර නිකාය, තික නිපාත්‍ය, ම ා වර්ෙය, තිත්ථායත්‍න සූත්‍රය, 316 පිටුව )

අන්තිමටම සාරාංශය ෙත්නත්‍ාත් නමාකක්ද ඔය කිය ා තිනයන්නන්?

*****
"ආශ්වාදය" ට කියනවා " දුක්ඛ ආර්‍ය සත්‍යය" කිය ා
"පටිච්චසමුප්පාදය" ට කියනවා "දුක්ඛ සමුදය ආර්‍ය සත්‍යය" කිය ා
"පටිච්චසමුප්පාද නිනරෝධය" ට කියනවා "දුක්ඛ නිනරෝධ ආර්‍ය සත්‍යය" කිය ා
"ආර්යෂ්ඨාංගික මාර්ෙයට කියනවා "දුක්ඛ නිනරෝධොමී පටිපදා ආර්‍ය සත්‍යය" කිය ා

****
6.15 භව නිමරෝධය
"ම නණනි, රූපයානේ සමුදය ( ටෙැන්ම) කවනර් ද, නේදනානේ සමුදය කවනර් ද, සංඥානේ සමුදය
කවනර් ද, සංස්තකාරයන්නේ සමුදය කවනර් ද, විඥානයානේ සමුදය කවනර් ද:
ම නණනි, නම සස්තනනහි ම ණ පත්‍යි. මැනවැයි න ෝභවසනයන් කියයි. බැසැනෙන සීටී, කුමක් පත්‍ා
ද, මැනැවැයි කියා ද, බැසැනෙන සිටී ද: රූපය පත්‍යි. මැනවැ යි කියයි. එහි බැසැනෙන සිටී. රූපය
පත්‍න, මැනවැ යි කියන එහි බැසනෙන සිටින ඔහුට ත්‍ෘෂ්ණාව උපදී. රූපනයහි යම් ත්‍ෘෂ්ණාවක් නේ
නම් ඒ උපාදාන යි. උපාදාන ප්‍රත්‍යනයන් ඔහුට භවය නවයි. භව ප්‍රත්‍යයනයන් ජාතිය නවයි. ජාති
ප්‍රත්‍යනයන් ජරාමරණ නසෝක පරිනද්ව දුක්ඛ නදෝමනස්තස උපායාසනයෝ ට ෙනිත්. නමනස්ත නම් හුදු
දුක් රැනසහි සමුදය නේ."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, ඛන්ධ වර්ෙය, ඛන්ධ සංයුක්ත්‍ය, සමාධිභාවනා සූත්‍රය)

පාලිනයන් නමන මයි තිනයන්නන්

"‘නකා ච, භික්ඛනව, රූපස්තස සමුදනයා, නකා නවදනාය සමුදනයා, නකා සඤ්චඤාය සමුදනයා, නකා
සඞ්ඛාරානං සමුදනයා, නකා විඤ්චඤාණස්තස සමුදනයා? ඉධ, භික්ඛනව, භික්ු අභිනන්දති අභිවදති
අජ්නඣාසාය තිට්ඨඨති.
‘‘කිඤ්චච අභිනන්දති අභිවදති අජ්නඣාසාය තිට්ඨඨති? රූපං අභිනන්දති අභිවදති අජ්නඣාසාය
තිට්ඨඨති. ත්‍ස්තස රූපං අභිනන්දනත්‍ා අභිවදනත්‍ා අජ්නඣාසාය තිට්ඨඨනත්‍ා උප්පජ්ජති නන්දී. යා රූනප
නන්දී ත්‍දුපාදානං. ත්‍ස්තසුපාදානපච්චයා භනවා; භවපච්චයා ජාති; ජාතිපච්චයා ජරාමරණං
නසාකපරිනදවදුක්ඛනදාමනස්තසුපායාසා සම්භවන්ති. එවනමත්‍ස්තස නකව ස්තස දුක්ඛක්ඛන්ධස්තස
සමුදනයා න ාති."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, ඛන්ධ වර්ෙය, ඛන්ධ සංයුක්ත්‍ය, සමාධිභාවනා සූත්‍රය)

ඔත්‍න ඔය කිේනවත් පටිච්චසමුප්පාදයමයි

පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රනේ "ත්‍න් ා පච්චයා උපාධාන" කියන එක නිනරෝධයයි ඔය කිේනේ
උදය වැය කියන්නනත් පටිච්චසමුප්පාදයමයි

Page 76 of 133
"පත්‍යි, මැනවයි න ෝභවශනයන් කියයි" කියන්නන් නමාකක්ද? ආශ්වාදයයි
ත්‍ව වචනයකින් කිේනවාත් අවිදයා ත්‍න් ා
ත්‍ව වචනයකින් කිේනවාත් නිච්ච, සුඛ, අත්ත්‍, සුබ

සැප නේදනාව ආශ්වාදය කියන ැමිනන්ට්ඨ එනකන් වැහි යි තිනයනන්.

සැප, දුක් නේදනාවත් එක්ක තියන ඔය ැමිනන්ෂන් එක නවන් කරෙන්නයි තිනයන්නන්

ආශ්වාදය ආදීනවය නිස්තසරනය කිේවත්, පටිච්චසමුප්පාදය කිේවත්, උදය වැය කිේවත් ඔය නස්තරම
එකයි

මුළු ත්‍රිපිටකයම නපර නපර බැලුවත් තිනයන්නන් එක්නකෝ "ආශ්වාදය ආදීනවය නිස්තසරනය"
එක්නකෝ "පටිච්චසමුප්පාදය" එක්නකෝ "උදය වැය" එක්නකෝ "අනිච්ච දුක්ඛ අනත්ත්‍" එක්නකෝ
"චතුරාර්‍ය සත්‍යය"

ඔය නස්තරම එකයි. පද අප්‍රමානයි, වැංජන අප්‍රමානයි, නිරුක්ති අප්‍රමානයි. ඕක ත්‍මයි බුද්ධ

නද්ශනානේ ආශ්චර්යය

රූප සමුදය කියන්නන් රූපය ඇතිීමයි. ඒක නවන්නන් නකාන ාමද බ මු,

ඇස, කන, නාසය, දිව, කන කියන්නන් රූප ටිකක්

ඒ නිසා රූපනේ "සමුදය" කියන්නන් අභිනන්දති (පත්‍යි ) අභිවදති (මැනවයි න ෝබ වශනයන් සිත්‍යි ),
අජ්නජෝසාය තිට්ඨඨති (බැසෙන සිටියි )
එන නම්ත් ණැත්නම් "අස්තසානුදස්තසී වි රති"
රූප නිච්චයි, සුඛයි, සුබයි කියන්නනත් "අස්තසානුදස්තසී වි රති"

අභිනන්දති (පත්‍යි )
අභිවදති (මැනවයි න ෝබ වශනයන් සිත්‍යි
අජ්නඣාසාය තිට්ඨඨති (බැසෙන සිටියි )

අපි බන අ ද්දි එක්නකෝ රූප ෙැන අ නවා, නැත්නම් ඇස ෙැන අ නවා. බණ ඉවර නවනකම්ම
ඇසයි රූපයයි ෙැන කිේවට අනිත් නස්තරටමත් අපි ඔය අ න ටික දාෙන්න ඕනන්. රූපයට ඕක නම්
නේදනාවටත් ඕකමයි, සංඥාවටත් ඕකමයි, විඥ්ඥානයටත් ඕකමයි කිය ා
එකම නයාය එකකට විත්‍රක් කියනවා. ත්‍රිපිටකනේත් ඔය වනේ එකයි විස්තත්‍ර කරන්නන්.
ත්‍රිරිපිටකනේ "-නප-..." කියන්නන් නපර පරිදි කියන එකයි

රූපනේ "අත්ත්‍ංෙමය" කියන්නන් නමාකක්ද?

රූප නේදනා, සංඥා, සංඛාරනේ නනාපත්‍යි, මැනවයි න ෝභවශනයන් නනාකියයි, බැසෙන නනාසිටියි
කියන එකයි.

ඒක නවන්නන් රූපය නිච්චයි, සුඛයි, අත්ත්‍යි, සුභයි, සාරයි කිය ා ෙත්ත්‍ම ත්‍ෘෂ්නාව (නන්දිය) ඇති
නවනවා
ත්‍ෘෂ්නාව නිසා උපාධාන නව ා භවය ැනදනවා (අවිදයා ත්‍න් ා 2 ම ඔත්‍න ස්තඵර්ශයත් නව ා
තියනවා)

අපිට ඇසක් ැබුනන් රූප දකින්න කැමැත්ත්‍ නිධන් කරෙත්ත්‍ ත්‍න් ාව නිසයි
අන ෝභනයන්, අද්නේෂනයන්, අනමෝ නයන් කරෙත්ත්‍ කුස ය නිසයි මිනිස්ත ඇසක් ැබුනන්
"අවිදයා ප්‍රත්‍යනයන්" කරෙත්ත්‍ පුණයාභිසංඛාර නිසා
මනුස්තස න ෝක, දිවයන ෝක න ාඳයි කිය ා කරෙත්ත්‍ පුණයාභිසංඛාර නිසයි

නිච්ච සුඛ, අත්ත්‍ සුභ කියන අවිදයානවන් මිදුනනාත්?

Page 77 of 133
අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ කියන අද ස ප වුනනාත්?
අවිදයා නිනරෝධා > සංඛාර නිනරෝනධෝ
සංඛාර නිනරෝධා > නවදනා නිනරෝනධෝ

නේදනා කියන්නන් නමාකක්ද? ආශ්වාද

අවිදයාව නිනරෝධ ක ාම ආශ්වාදයයි නිනරෝධ නවන්නන් (සැප නේදනාව තියනවා)

ආශ්වාද නිනරෝධා > ත්‍න් ාව නිනරෝනධෝ

ත්‍න් ාව නිනරෝධා > උපාධාන නිනරෝනධෝ
උපාධාන නිනරෝධා > භව නිනරෝනධෝ

භව නිනරෝනධෝ කියන්නන් නැවත්‍ ඇස්ත, කන් තියන භවයක් ැනදන්නන් නෑ

(නම් නමාන ානත් ඔේවා එකක් වත් නෑ කියන එක නනනවයි ඔය )

න ෝභ, ද්නේෂ, නමෝ වලින් කරපු නද්වල් නිසා සත්‍ර අපානේ රූප ැනබනවා
අන ෝභ, අද්නේෂ, අනමෝ වලින් කළා නම් සුෙතිනේ රූපයක් ැනබනවා
භවය නිසා අපිට ැනබන්නන් ඇසක්, නාසයක්, දිවක්, කනක්, කයක් මනක්

මනස කියනනන නාම ධර්ම

(නේදනා සංඥා සංඛාරා විඥ්ඥා නොඩ නැනෙන ත්‍ැන )

භව නිනරෝධ කරන්නන් > උපාධාන නිනරෝධනයන්

උපාධාන නිනරෝධ කරන්නන් > නන්දිය (ත්‍ෘෂ්නාව ) නිනරෝධනයන්
නන්දිය නිනරෝධ කරන්නන් > නනාපත්‍යි, මැනවයි න ෝභවශනයන් නනාකියයි, බැසෙන නනාසිටියි

***31 ත්‍මනේම භව නිනරෝධය කරනන් ඔන ාමයි

ඒ කියන්නන් 31 ත්‍ නේ පංචස්තකන්ධය නැවත්‍ නනා ැබීමයි
එනම් රූප, නේදනා, සංඥා, සංඛාරා, විඥ්ඥාන නැවත්‍ නනා බයි
භව නිනරෝධය යනු එයයි****

ඔන්න ඔන ාමයි රූපය නිනරෝධ කරන්නන්

**රූපය ඇත්‍ නැත්‍ කිය ාඑකක් කෑලි කඩ කඩ බ න්න කිය ා ඔත්‍න තිබ්බද? නෑ ඒවට කියනනන
දෘෂ්ි කිය ා
මම නෑ මම නෑ කිය කිය හිටියට මම නැති නවයිද?
එ ම කිය කිය හිටියට රියන්නන් නැ නම් වනේ ස්තකන්ධ 5ක් ඇති නවන න තුවයි නැති කරන්න
ඕනන්
රූපයට තියන ජන්ද රාෙයයි නැති කරන්න ඕනන්. බුද්ධ නද්ශනාව ඒකයි

"ම නණනි, උපාදානීය ධර්‍මයන්හි නදාෂ නැවත්‍ නැවත්‍ දකිමින් නවනසන්නහුනේ ත්‍ෘෂ්ණාව නිරුද්ධ
නවයි. ත්‍ෘෂ්ණානිනරාධනයන් උපාදාන නිනරාධය නේ. උපාදානනිනරාධනයන් ... ජරාමරණ නසෝක
පරිනද්ව දුක්ඛ නදාමනස්තස උපායාසනයෝ නිරුද්ධ නවත්. නමනස්ත නම් හුදු දුක්රැනස්ත නිනරාධය නේ."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, අභිසමය සංයුක්ත්‍ය, උපාදාන සූත්‍රය)

"උපාධානීනයසු භික්කනේ ධම්නම්සු ආදීනවානුපස්තසිනනෝ වි රනත්‍ා ත්‍ණ්ඩ ා නිරුජ්ජන්ති, ත්‍න් ා

නිනරෝධා උපාධාන නිනරෝනධෝ උපාධාන නිනරෝධා -නප- "
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, අභිසමය සංයුක්ත්‍ය, උපාදාන සූත්‍රය)

උපාධානීය ධර්මයන් කියන්නන් "රූප, නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන"

නදෝෂය නැවත්‍ නැවත්‍ දකිමින් නවනසන්නනකුනේ

Page 78 of 133
ඔත්‍න නදෝෂය කිේනේ නමාකක්ද?

රූප, නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥා ව නදෝස නමාකුත්ම නෑ ….

ඇස, කන, දිව, මන, ශරීරනේවත් නදෝස නමාකුත්ම නෑ …..
එලිනේ තියන රූප, ශන්ධ, ෙන්ධ, රස, ස්තඵර්ශ ව වත් නදෝශ නෑ…..

එන නම් නදෝසයක් නවන්නන් නකාන ාමද?

ඒවා නිසා නොඩනැනෙන ආශ්වාදය නිච්ච, සුක්ෙ අත්ත්‍ නෑ......
ඒවා අනිච්චයි, දුක්ඛයි, අනත්ත්‍යි. අන්න ඒකයි ඔේවනේ තියන නදෝසය

නිත්‍ර නිත්‍ර ඒවනේ නදෝෂය දකිනවා නම් ත්‍ෘෂ්ණා නිනරෝධය නේ

ඒ කියන්නන් රූප ටික නැති නව ා යන්නන් නෑ
ත්‍න් ාවයි නැති නවන්නන්
(පරිනිර්වාණනේදී පමණයි රූප ටික නැති නවන්නන් )

7.0 ආර්යෂ්ටොංගි මොර්ෙය

ආර්යෂ්ටාංගික මාර්ෙය කියන්නන් භාවනා 4ක්
සී භාවනා
කාය භාවනා
චිත්ත්‍ භාවනා - (සමථ)
ප්‍රඥ්ඥා භාවනා- (විදර්ශනාව)

සී භාවනා කියන්නන් -> සම්මා වාචා, සම්මා වායාම

කාය භාවනා කියන්නන් -> සම්ම කම්මන්ත්‍, සම්මා ආජීව
චිත්ත්‍ භාවනා කියන්නන් -> සම්මා සංකල්ප, සම්මා සමාධි
ප්‍රඥ්ඥා භාවනා කියන්නන් -> සම්මා දිට්ඨි, සම්මා සම්මා සති

සම්මා කම්මන්ත්‍, සම්මා ආජීව කියන්නන් කාය භාවනා වුනත් ඒ නදනක්ම කය නවන ස ා දාඩිය
දාෙන අමුතුනවන් කරන්න නදයක් නෑ . වැරදි න ස මුදල් න ේවා නම් ඒක නවත්ත්‍න එකයි.
න ාරකම් කර කර හිටියා නම් ඒනකන් මිනදන එකයි තිනයන්නන්. ඒ කියන්නන් යම් යම් නොං වැඩ
ටිකක් කර කර හිටියා නම් ඒ නොං වැඩ ටික නත්‍ර කරන එකයි තිනයන්නන්

වන්දනා කර කර ඉන්න එනකන් ආර්යෂ්ටාන්ගික මාර්ෙයට සම්බන්ධයක් නෑ. නම් සාසනනනේ කිසි
නදයක් නත්රුනන් නැත්නම් නවනත් සසනයකදී නිවන් දකින්න ඒක න ාඳයි

සම්මො දිට්ඨිය
"ම නණනි, සමයක්දෘෂ්ටි කවර යත්: ම නණනි, මම සමයේදෘෂ්ටිත් නද පරිදි නකාට කියමි.
ම නණනි, සාස්‍රව වූ පුණයභාගිය වූ උපධි සංඛයාත්‍ විපාකය නදන සමයේදෘෂ්ටියක් ඇත්‍.
ම නණනි, ආයය වූ අනාස්‍රව වූ න ෝනකාත්ත්‍ර මාර්ොඞ්ෙ වූ සමයේදෘෂ්ටියක් ඇති.
(මජ්ිම නිකාය, උපරි පන්නාසකය, අනුපද වර්ෙය, ම ාචත්ත්‍ාරීසක සූත්‍රය)

ඒ කියන්නන් සම්මාදිි 2ක් තියවා

න ෞකික සම්මා දිට්ඨිය
න ානකෝත්ත්‍ර සම්මා දිට්ඨිය

මලෞකි සම්මො දිට්ඨිය

ම නණනි, සාස්‍රව වූ පුණයභාගිය වූ උපධිවිපාකය නදන සමයේදෘෂ්ටිය කවර යත්: දුන් දැය විපාක
ඇත්‍. යජන දුනයහි විපාක ඇත්‍. පුදන දුනයහි විපාක ඇත්‍. සුකෘත්‍ දුෂ්කෘත්‍ කර්මයන්නේ ඵ

Page 79 of 133
විපාක ඇත්‍. නමන ාව ඇත්‍. පරන ාව ඇත්‍. මවු ඇත්‍. පියා ඇත්‍. උපදනා ඔපපාතික සත්‍වනයෝ ඇත්‍.
න ාවැ යම් නකනනක් නමන ාවත් පරන ාවත් විශිෂ්ටඥානනයන් තුමූ මැ ප්‍රත්‍යක්‍ෂ නකාට දැන ප්‍රකාශ
නකනරත් ද, එබඳු සමයේෙත්‍ සමයක් ප්‍රතිපන්න ශ්‍රමණ බ්‍රාේමණනයෝ ඇත්‍ැ’යි. ම නණනි, නම් සාස්‍රව
පුණයභාගී වූ උපධි සංඛයාත්‍ විපාකය නදන සම්මාදිට්ඨි නම් නවයි."
(මජ්ිම නිකාය, උපරි පන්නාසකය, අනුපද වර්ෙය, ම ාචත්ත්‍ාරීසක සූත්‍රය)

"ආස්‍රව සහිත්‍ වූ, පුණයභාගි වූ, උපධි සංකයාත්‍ විපා නදන සම්මා දිට්ඨිය" ත්‍මයි න ෞකික සම්මා
දිට්ඨිය කියන්නන්

ආස්‍රව සහිත්‍ වූ කියන්නන් : කාම ආස්‍රව, භව ආස්‍රව, දිට්ඨි ආස්‍රව

ඒ කියන්නන් සංසාරනේ දිෙටම යන ඒවා

පුණයභාගි වූ : නම් ටික තිනයන්නන් විභංෙප්‍රකරනනේ පටිච්ච්සමුප්පාද විභංෙනේ අවිදයා පච්චයා

සංඛාරා යටනත්

ඔය යටනත් විස්තත්‍ර කරනවා: පුණයාභිසංඛාර, අපුණයාභිසංඛාර, ආනඤ්චජාභිසංඛාර, කාය

සංඛාර, වචී සංඛාර, මනනෝ සංඛාර

පුණයාභිසංඛාර කියන්නන් "දාන, සී , භාවනා" ත්‍රිවිධපුණයක්‍රියා

ඕවනෙන් නිවන් දකින්නන් නෑ. ඒකයි "අවිදයා පච්චයා සංඛාර " යටනත් ඕවා තිනයන්නන්
පුණයාභිසංඛාර කියන්නන් න ාඳ එකක්. ඒත් න ාඳම එක නනනවයි

පුණයාභිසංඛාර : දස අකුස නච්ත්‍නා

ආනඤ්චජාභිසංඛාර: බමුනන්නේ දැ ැන් වඩන ක්‍රමය

උපධි සංකයාත්‍ විපා නදන : කියන්නන් මතු දිවයන ෝක, බ්‍රේමන ෝක ව විපාක නදන, සසර ෙමන
නෙනියන ඒවා. නමාකද ඒවා කර ා තිනයන්නන් රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ වලින්

රාෙය කියන්නන් පාපයක් නනනවයි. රාෙ වස්තතු පරිනභෝජනය (උදා: ඇඳක නිදාෙන්න එක, දාඩිය
දාපුව ම ෑන් එකක් දාෙන්න එක, ...) ද්නේෂයයි පාපය.

රාෙය කියන්නන් භවොමී සංනයෝජනයක්. රාෙනයන් ත්‍මයි බ්‍රේමන ෝකනේ යන්නන්. න ෝභ, ද්නේෂ,
නමෝ නයන් සත්‍ර අපානේ යන්නන්. ඒ වස්තතු එක්ක රාෙනයන් බැඳි ා ආශ්වාද දාෙන්න එකයි
නැතිකරන්න ඕනන්

ඔය කිේනේ න ෞකික සම්මාදිිය අර්ථෙන්වන්න පාවිච්චි කරපු වචන ව නත්රුමයි

න ෞකික සම්මාදිට්ඨිය කියන්නන් ඕපපාතික සත්ත්‍වනයෝ ඇත්‍, මව ඇත්‍, පියා ඇත්‍, දුන් නදනේහි
විපාක ඇත්‍, නමන ාවක් පරන ාවක් ඇත්‍, පුදූජා ව ආනිසන්ස ඇත්‍, ර ත්‍න්ව න්නස්ත ා ඇත්‍
(න ාව යම් නකනනක් නමන ාවත් පරන ාවත් විශිෂ්ට ඥානනයන් ප්‍රත්‍යක්ෂනකාට ප්‍රකාශ නකනරත්ද,
එවැනි එබඳු සමයක්පතිපන්න ශ්‍රමණ බ්‍රාේමණනයෝ ඇත්‍ ) කියන දැක්මයි.

ඒ කියන්නන් මිත්‍යා දිට්ඨිනේ විරුද්ධ පැත්ත්‍යි

මලෝම ෝත්තර සම්මොදිට්ඨිය

න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිට්ඨියට අර්ථ නොඩාක් තියනවා
බුදු ාමුදුරුනවෝ කෑ ෙ ක් උපමාකර ා "කච්චායනගිත්ත්‍ සූත්‍රනේ" කිේනේ ඔන්න ඕකයි

සම්මා කියන්නන් අභිසංඛාර නිනරෝධයයි (ඔය කිේනේ පටිච්චසමුපාද නිනරෝධය)

ආශ්වාදනේන් මිදුනාම සම්මා මාර්ෙය (ඔය කිේනේ අවිදයා නිනරෝධනයන් )

Page 80 of 133
සංඛාර නිනරෝධ කරන්න
අභිනාමරූප නිනරෝධ කරන්න
අභිවිඥ්ඥාන නිනරෝධ කරන්න
ස ායත්‍න, නාම රූප, ජාති ජර මරන ඔය නස්තරම නිනරෝධ කරන්න කිේවත් එකයි

නකනනක් එකක් අල් ෙත්ත්‍ම ඒක විත්‍රයි සම්මාදිට්ඨිය කිය ා හිත්‍ාෙන ඉන්නවා.

සම්මාදිට්ඨිය කියන්නන් අශ්වාදය නිනරෝධ ක යුතුයි කිය ා ැනබන ඥානයක්. ඒක නේදනානවන්
ැනබන එකක් නනනවයි

"ම නණනි, ආයය වූ අනාස්‍රව වූ න ෝනකාත්ත්‍ර මාර්ොඞ්ෙ වූ සම්මාදිට්ඨි කවර යත්: ම නණනි,
ආයය සිත් ඇති අනාස්‍රව සිත් ඇති ආයයමාර්ෙසමඞ්ගී වූ ආයයමාර්ෙය වඩනුවහු නේ යම් ප්‍රඥාවක්
ප්‍රනඥන්ිනයක් ප්‍රඥාබ නයක් ධර්‍මවිචයසම්නබාධයඞ්ෙනයක් සමයේදෘෂ්ටිනයක් මාර්ොඞ්ෙනයක්
ඇද්ද, ම නණනි, නම් ආයය වූ අනාස්‍රව වූ න ෝනකාත්ත්‍ර මාර්ොඞ්ෙ වූ සම්මාදිට්ඨි යයි කියනු ැනබ්.
ඒ ම ණ මිථයාදෘෂ්ටි ප්‍ර ාණය පිණිස සමයේදෘෂ්ටි ප්‍රති ාභය පිණිස වෑයම් නකනරයි"
(මජ්ිම නිකාය, උපරි පන්නාසකය, අනුපද වර්ෙය, ම ාචත්ත්‍ාරීසක සූත්‍රය)

"ආර්‍ය වූ, අනාශ්‍රව වූ, න ෝනකෝත්ත්‍ර මාර්ොංෙවූ සම්මාදිට්ඨිය" කියන්නන් රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ වලින්
නත්‍ාර වූ

මාර්ොංෙවූ කියන්නන් මු නම් සම්මාදිට්ඨියට එන්න නම් දැනෙත්ත්‍ යුත්නත් නමාකක්ද ? ආශ්වාද,
ආදීනව, නිස්තසරන

"ප්‍රඥාව" කියන්නන් ආර්‍ය ප්‍රඥාව. ඒ කියන්නන් ස්තඵර්ශ ආයත්‍ 6නේ ආශ්වාදයත්, ආදීනවයත්,
නිස්තසරනයත් දන්න එක

" ඒ ම ණ මිථයාදෘෂ්ටි ප්‍ර ාණය පිණිස සමයේදෘෂ්ටි ප්‍රති ාභය පිණිස වෑයම් නකනරයි" කියන්නන්
නමාකක්ද?
නසෝත්‍ාපන්න වුන නකනාටත් ආශ්වාදය තියනවා. ඒ නමානකන්ද? කාම රාෙ, පටිෙ වලින්.
නසෝවාන් වුනාට කාමරාෙ පටිය, රූපරාෙ, මාන, උද්ද්ච්ච, අවිදයා තියන නිසා ඒවත් නැති කරන්න
උත්සා කරනවා

න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිට්ඨියට පත්ීමයි, න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිට්ඨිය ූර්ණය ීමයි කියන්නන් 2ක්

න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිට්ඨියට පත්ීම ට කියනවා "නසෝවාන්" කිය ා

න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිට්ඨියට ූර්ණ ීමට කියනව "ර ත්" කිය ා

ආර්යෂ්ටාංගික මාර්ෙනේ 8යි, සම්මාඥාන, සම්මා විමුක්තිත් එක්ක 10ක් තියනවා

ඔය 10න් ම ඉස්තසර ම ැනබන්නන් නවන්නන් "සම්මාදිට්ඨියයි"
ඒක අයිති සී යට නනනවයි ප්‍රඥාවටයි. අන්න එකයි නම් සාසනනේ නිවන් දකින්න මූලික නවන්නන්
සී ය නනනවයි "ප්‍රඥාව" කිය ා කියන්නන්

න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිට්ඨිය කියන්නන් "ආශ්වාදනේ නනාබැඳිය යුතුයි" කියන එකයි

සම්මාදිට්ඨිය කියන්නන් 62ක් මිත්‍යා දිට්ඨි අත්‍ර 63වන දිට්ඨිය නනනවයි

62ක් මිත්‍යාදිට්ඨි වලින් මිදීමයි සම්මාදිිය කියන්නන්

සම්මාදිිනේ නකාටස්ත 4ක් තියනවා

කම්මස්තසෙත්‍ සම්මාදිට්ඨිය- කර්මය, කර්මඵ , විපාක ඇත්‍, පිං කනළාත් විපාක තියනවා කියන
සම්මාදිට්ඨිය
(ඒනකන් ත්‍මයි මුලින්ම වැනේ පටන් ෙත්නත් )

Page 81 of 133
ධයාන සම්මාදිට්ඨිය- ධයාන ටික දැනෙන ඒ ඒ ධයාන ව නමනනහි කරන්න ඕනන් නද් දැනෙන්න
සම්මාදිට්ඨිය

මාර්ෙ සම්මාදිට්ඨිය- මාර්ෙඵ බාෙැනීම සඳ ා සක්ඛායදිට්ඨි, විචිකිච්චා, සී බ්බත්‍, පරාමාස

ප්‍රහින නව ා නසෝවාන් නවන බවත්, කාම රාෙ, පටිෙ දුරුනව ා නසෝවාන් නවන බවත්, කාමරාෙ
සම්ූර්ණනයන්ම ප්‍රහීන නව ා අනාොමී නවන අබ්වත්, රූප රාෙ, අරූප රාෙ, මාන, උද්දච්ච, අවිද්යා
ප්‍රහීන නව ා අරි ත් නවන බවත් (මාර්ෙය දැනෙන්න) දන්න සම්මාදිට්ඨිය

ඵ සම්මාදිට්ඨිය- ප යට පත් නව ා මම දැන් නම් නසෝත්‍ාපන්නයි කිය ා දැනෙන්න ඥානය

සම්මොසං ප්ප
සම්මාසංකප්පය 2 ආකරයි. න ෞකික සම්මාසංකප්ප + න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාසංකප්ප

න ෞකික සම්මා සංකප්පය ආනේ 3 ආකාරයි

නනක්ඛම්ම සංකප්ප (කාමයන් පස්තනස යන්නන් නෑ)
අවයාපාද සංකප්ප (ත්‍ර ා ෙන්නන් නෑ)
අවිහිංසා සංකප්ප (කාටවත් හිංසා කරනනන නෑ)

කාමයන් පස්තනස යන්නන් නතුව, ත්‍ර ා ෙන්නන් නැතුව, හිංසාවක් නනාකර ඉන්න නම් න ෞකික
සම්මාදිට්ඨිය සාශ්‍රවයි. ඒ කියන්නන් ආශ්‍රව සහිත්‍යි. පුණය විපාක සහිත්‍යි උපධි විපාක නදන්නන්ය
ඒ කියන්නන් නමාකක්ද? නැවත්‍ ඉපනදනවා, දිවයන ෝකනේ යන්න න ාඳයි

නමුත් ආර්‍යවූ, අනාශ්‍රව න ෝනකෝත්ත්‍ර මාර්ොංෙවූ ආර්ය මාර්ෙක් තියනවා. න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මා
සක්කප්පය කියන්නන් ඒකයි.
අන්න ඒකයි පටිච්චසමුප්පාදනේ සංඛාර නිනරෝධ කරන එක.

සම්මාසංකප්පය වැනඩද්දී ඒක සම්මාදිට්ඨියයි, සම්මාවායාමයයි, සම්මා සතියයි කියන 3න් පරිවාර

නව ා බැඳි ා තිනයන්නන්. නවන් කරන්න බෑ.

සම්මො වොචො
මිත්‍යාවාචා: මුසාවාද, පිශුනාවාච, පරුෂාවාච, ප්‍ර ාප
සම්මා වාචා 2 ආකරයි. න ෞකික සම්මා වාචා + න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මා වාචා

න ෞකික සම්මා වාචා: සාසහ්‍රව, පුණය වූ උපධි විපාක නදන නමය

මුසාවාදනයන් නවන්ීම, පිසුනු බසින් නවන් ීම, පරුෂ වචනනයන් නවන්ීම, ප්‍ර ාප වලින් නවන් ීම

මුසා වාද කියන්නන් යම් කිසි නකනනක් නම් න ෝනක් තියන නද්වල් "නිච්චයි, සුඛයි, අත්ත්‍යි" කිය ා
කියනවා නම් ඒවා මුසාවාද.

න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මා වාචා: ආරති, විරති, පටිවිරති නේරමනී

ආර්‍යවූ, අනාශ්‍රව න ෝනකෝත්ත්‍ර මාර්ොංෙවූ ආර්ය මාර්ෙසංෙෘහිත්‍වූ ආර්‍ය මාර්ෙය වඩන
නකනනකුනේ සිේ වැදෑරුම් වාේ දුෂ්චරිත්‍නර් දුරුීමක් තියනවා. න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මා වාචා
කියන්නන් ඒකයි

සම්මො ම්මන්ත
මිත්‍යාකම්මන්ත්‍: පරපන නැසුම, අන්සතු නද් ෙැනීම, කාම මිත්‍යාචාරය

Page 82 of 133
කලින් වනේම සම්මාකම්මන්ත්‍ත් න ෞකික, න ෝනකෝත්ත්‍ර කිය ා 2ක් තියනවා

න ෞකික සම්මා කම්මන්ත්‍ ත්‍මයි ඔය කියපු මිත්යා කම්මන්ත්‍ 3න් වැ කීම

න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මා කම්මන්ත්‍: ආර්‍යවූ, අනාශ්‍රව න ෝනකෝත්ත්‍ර මාර්ොංෙවූ ආර්ය මාර්ෙය

වඩන්නනකුනේ කාය දුෂ්චරිත්‍නයන් නවන්ීමක්, නැවැත්ීමක්

ඒ කියන්නන් නමාකක්ද? ආශ්වාද පස්තනස්ත යන්න ගිහින් ත්‍මයි ඔය දුෂ්චරිත්‍ 3 ම කනේ

ආශ්වාදය වැඩක් නැත්නම් පරපන නස ා වැඩක් නෑ. අනිත් ඒවත් එන ම්මමයි. ඒ නිසා යථා
ස්තවභාවය අවනබෝධ නව ා ආශ්වාද වලින් මිනදනවා

සම්මො ආජීව
ජීවිකාව නෙනියන්න කරන නානාප්‍රකාර උපක්‍රමීලී ක්‍රමයි මිත්‍යා ආජීව කියන්නන්: නබාරු OT දාන
ඒවා, නම්ක න ෝකනේ න ාඳම එක කිය ා විකුණන එක, කිරුම් මිණුම් උපකරන ව බර නවනස්ත
කර ා කරන නවළඳාම්

මිත්‍යා ආජීව: ත්‍රිවිධ කු නත්වනයන් න ාව විස්තමයට පත්කිරීම, ාභසත්කාරනයන් ිණීම,

නිෂ්නපසික බව, ාභනයන් ාභ නසීම, නිමිත්ත්‍ීලී බව

ත්‍රිවිධ කු නත්වනයන් න ාව විස්තමයට පත්කිරීම- මිනිස්තසු විශ්මයට පත් කර ා මුදල් න ායන එක

ාභසත්කාරනයන් ිණීම - ාභසත්කාර ව ට බන කියන එක, දානනේ ආනිසංස වලින් විත්‍රක්
බන කියන එක
නිමිත්ත්‍ීලී බව - කවුරු රි එද්දී ිම බ ාෙන ත්‍ැන්පත්ව ඉන්න එක
නිෂ්නපසික බව - (නම්නක් නත්රුම දන්නන් නෑ )
ාභනයන් ාභ නසීම - ත්‍මන්ට නදයක් ැබුනම ඒක ත්‍ව නකනනකුට නද්න්වා ඊට වඩා නදයක්
ැනබයි කිය ා

කලින් වනේම සම්මා ආජීවත් න ෞකික, න ෝනකෝත්ත්‍ර කිය ා 2ක් තියනවා

න ෞකික සම්මා ආජීව - ඉ ත්‍ මිච්ජා ආජීවනයන් වැ නකන එක

න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මා ආජීව: ආර්‍යවූ, අනාශ්‍රව න ෝනකෝත්ත්‍ර මාර්ොංෙවූ ආර්ය මාර්ෙය

වඩන්නනකුනේ මිත්යා ආජීවනයන් නවන්ීමක්, යම් දුරු කිරීමක්

ප්‍රඥා : සම්මා දිට්ඨි, සම්මා සංකප්ප

ඔය නදක ූර්වාංෙමයි නසරටම. ඔය 2 කල්යානමිත්‍රයනෙන් ැනබන්නන්

සම්මා වාචා, සම්මා වාචා, සම්මා කම්මන්ත්‍, සම්මා ආජීව

වඩන්න තිනයන්නන් නම් 3යි. ඔය 3යි නිනරෝධ කරන්න තිනයන්නන්

ඔය 3 නිනරෝධ කරන ක්‍රම ත්‍මයි සම්මා සති, සම්මා සමාධි කියන්නන්

ඒ 3න් නිද ස්ත නවන්නන් ඒ තුනන් මිච්ජා වලින් මිදි යි

සම්මා සති: මිනදන පැත්ත්ත්‍ට හිත්‍ තියාෙන ඉන්න එකයි නම්

ඒ කියන්නන් ආශ්වාදනයන් මිනදන්න සිහිය තියාෙන ඉන්න එකයි. ඒකට තියනවා සම්මා සතිය

සම්මා වායාම කියන්නන් ආශ්වාදනයන් මිනදන පැත්ත්‍ට කරන උත්සා ය, ීර්‍යය

එත්‍නකාට ආර්යෂ්ටාංගික මාර්ෙය වඩන්නන් නකාන ාමද?

රූපයක් දැක්කාම ඉස්තසර නම් අනන් රී නෂෝක් කිය ා හිත්‍න්නන් නැතුව අනිච්ච දුක්ඛ අනත්ත්‍
විදි ට හිත්‍නවා

Page 83 of 133
එත්‍නකාට ඒනක් ප්‍රතිඵ යක් විදි ට සම්මා සමාධිය ූර්ණ නවනවා

නකෝ එත්‍නකාට ඕනක් සම්මා වායාම?

සම්මා වායාම කිය ා අමුතුනවන් කරන්න නදයක් නෑ

ප්‍රභාෂ්වර චිත්ත්‍නයන් දන සිත්‍, රාෙ, ද්නේෂ, නමෝ වලින් කිල්ටි කරෙන්නන් නැතුව ඉන්නයි
තිනයන්නන්. ඒ කියන්නන් කර කර හිටපු නොංකම් ටික නවත්වන්නයි තිනයන්නන්
(න නච්ත්‍නා කරණීය සූත්‍රය අනුව නිවන් මාර්ෙනේ යන්න නච්ත්‍නානවන් ක යුතු නදයක් නෑ )(හිත්‍ ා
කරන්න ඕනන් වැඩ නමාකුත් නෑ)

සම්මො සමොධිය
"ඇවැත්නි, සමයක්සමාධි කවනර යැ යත්: ඇවැත්නි, නමසස්තනනහි ම ණ කාමනයන් නවන්ව මැ
අකුසල් ද මින් නවන් වැ මැ විත්‍ර්ක සහිත්‍ විචාර සහිත්‍ විනේකනයන් ටෙත් ප්‍රීතිසුඛ ඇති පළමු
වන දැ ැන් උපයා වාස නකනරයි. විත්‍ර්ක විචාරයන්නේ වුපශම නයන් සිය සත්‍න්හි පැ ැදීම කරන
චිත්ත්‍යානේ ඒකාග්‍රභාව ඇති විත්‍ර්ක රහිත්‍ විචාර රහිත්‍ සමාධිනයන් උපන් ප්‍රීතිසුඛ ඇති නදවන
දැ ැන් ... තුන් වන දැ ැන් ... සිේ වන දැ ැන් ... උපාය වාස කනරයි. ඇවැත්නි, නම් සමයක් සමාධියයි
කියනු ැනබ්. ඇවැත්නි, නම් දුුඃඛනිනරාධොමිනිප්‍රතිපදා ආයයසත්‍යයයි කියනු ැනබ්."(සච්චවිභංෙ
සූත්‍රය )

7.1 ආශ්වොද, ආදීනව, නිස්තසරනය චතුරොර්‍ය සතයොමේ ො

ආර්යෂ්ටොංගි මොර්ෙමේ මයමදන තැන
"රූපය නිසා යම් සුවනයක් නසාම්නනසක් උපදී ද, නම රූපයානේ ආස්තවාද යි. යම් රූපයක් අනිත්‍ය ද
දුක් ද නපරනළන සැ ැවි ඇත් ද නම රූපයානේ ආදීනව යි. රූප විෂනයහි යම් ඡන්ද රාෙවිනයනයක්
ඡන්දරාෙප්‍ර ාණනයක් ඇත් ද නම රූපයානේ නිශ්ශරණ යි.

නේදනාව නිසා යම් සුඛනයක් නසාම්නනසක් උපදනන් ද, නම නේදනාව පිළිබඳ ආස්තවාද යි. යම්
නේදනාවක් අනිත්‍ය ද, දුක් ද, නපරනළන සැ ැවි ඇත් ද, නම නේදනාව පිළිබඳ ආදීනව යි. නේදනා
පිළිබඳ යම් ඡන්දරාෙ විනනයක් ඡන්දරාෙ ප්‍ර ාණනයක් ඇත් ද, නම නේදනාව පිළිබඳ නිශ්ශරණ යි"
(සංයුත්ත්‍නිකාය, ඛන්ධක වර්ෙය, ඛන්ධක සංයුත්ත්‍ය, උපාය වර්ෙය, සත්ත්‍ට්ඨඨාන සූත්‍රය)

සංඥා නිසා....සංඛාර නිසා.....විඥ්ඥාන නිසා.....ත් ඔන ාම්මමයි තිනයන්නන්

ඔය කිේනේ නමාකක්ද?

1) රූපයක්, නේදනා, සංඥාවක්, සංඛාරයක්, විඥ්ඥානයක් නිසා සුඛයක් නසාම්නසක් උපදිනවා නම්
ඒකට කියනවා ආශ්වාදය කිය ා. ඔය ආශ්වාදයට කියනවා "සමුදය සත්‍යය" කිය ා
දුක ටෙන්නන් ආශ්වාදය නිසයි. ඒකයි ආශ්වාදයට සමුදය සත්‍යය කියන්නන්
දුක ආශ්වාදය නනනවයි

2) ඒ රූපය අනිච්චයි, දුක්ඛයි, අසාරයි, විපරිනාම ස්තවභාවනයන් උක්ත්‍යි. ඔය කිේව ටික ත්‍මයි දුක
එන්නන්.
ඕක ත්‍මයි රූපනේ ආදීනවය. ඕක ත්‍මයි "දුක්ඛ සත්‍යය"
ආශ්වාදය දුක නනනවයි, ආශ්වාදය කියන්නන් සැපක්.
ආශ්වාදනේ ආදීනවය නමන්න නම් විදි ට දැකීමයි දුක
රූපනේ ආදීනවය පිරිසිඳ දැකීම දුක්ඛ සත්‍යයයි කියන්නන් එකයි.
අනිච්ච නම් දුකයි කිය ා දකින එක ත්‍මයි අමාරුම වැනේ.

Page 84 of 133
ඒකයි දුක පිරිසිඳ දකින්න ඕනන් කියන්නන්

3) රූපනේ ජන්දරාෙ දුරු කිරීමක් නේද නම් රූපනේ නිස්තසරණයයි

රූපනේ ජන්ද රාෙය දුරුකිරීම නිස්තසරනයයි.
ඒ කියන්නන් ත්‍න් ාවයි ප්‍ර ානය කරන්න ඕනන්
ඕක ත්‍මයි "නිනරෝධ සත්‍යය"

4) ඔන්න ඔය කලින් කිේව 3 රියට ක ා නම් ඒකත් එකක් නයනදන සම්මා දිට්ඨි, සම්මා
සක්කප්ප,....කියන "මාර්ෙ සත්‍යය" න වත් ආර්යෂ්ඨාංගික මාර්ෙයයි වැනඩන්නන්.

7.2 සමථ, විදර්ශනො

අද නබාන ෝ නදනනක් කියන නදයක් ත්‍මයි ඉස්තසර ාම සමථය වඩන්න ඕනන් ඒ කියනනන
හුස්තමරැල් නාසිකාග්‍රනේ වදින දි ා බ ාෙන සමාධිය වඩන්න ඕනන්. ඒත් ඒනකන් නිවන් දකින්න
බැරි නිසා පස්තනස්ත විදර්ශනාව වඩන්න ඕනන් කියන එක

නම් නස්තරම කරුණු වැරදියි

සමථය කියන්නන් නම්කයි

"එහි ත්‍ෘෂ්ණාමූ ක වූ යම් ත්‍රිවිධ ප්‍රමාදනයක් නූපන් නභෝෙයන්නේ ඉපදීම පිණිස උපාය නසායා ද,
උපන් නභෝෙයන්නේ ආරක්ෂාවත් පරිනභෝෙනිමිත්ත්‍ත් නකනර් ද, ඒ ප්‍රමාදයානේ (ආස්තවාදාදිය)
නමානනාවට දැනීනමන් ස්තවකීය චිත්ත්‍සන්ත්‍ානය රැකීනමන් ප්‍රමාදයට ප්‍රතිපක්ෂවශනයන්
ැකිළීනමක් නේ ද, නම් සමථය යි, ඒ සමථය කිනසයින් නේ යැ යත්: යම් කන ක
වස්තතුකාමක්නල්ශකාමයන්නේ ආස්තවාදය ද ආස්තවාදමාත්‍රනයන් ආදීනවය ද අදීනවනයන් නිස්තසරණය
ද නිස්තසරණනයන් (කාමයන්නේ) ාමකබව ද නකන සිලිබව ද විශුද්ධීම ද මනෂ්ක්‍රමයනයහි
අනුසස්ත ද දැනෙනී. ඒ යනථාක්ත්‍ ශමථය ඇති කල්හි යම් ීමංසා සංඛයාත්‍ ප්‍රඥාවක් විමසීමක් ඇද්ද
නම් විදර්ශනා යි. ශමථය ද විදර්ශනාව ද යන ධර්මනයෝ නදනදන භාවනානයන් පිරීමට නයත්. නම්
ධර්ම නදක වැනඩන කල්හි ත්‍ෘෂ්ණාව ද අවිදයාව ද ධර්මනයෝ නදනදන ප්‍රහීණ නවති. නම් ත්‍ණ්ඩ ා
අවිජ්ජා ධර්මනදක ප්‍රහීණ කල්හි සත්‍ර උපාදානනයෝ නිරුද්ධ නවත්. උපාදාන නිනරෝධනයන්
භවනිනරෝධය නවයි, භවනිනරෝධනයන් ජාතිනිනරෝධය නවයි, ජාතිනිනරෝධනයන් ජරාමරණය ද
නසෝකපරිනද්වදුක්ඛනදාමනස්තසුපායාසනයෝ ද නිරුද්ධ නවත්."
(ුද්දක නිකාය, නනත්තිප්පකරණ, පටිනිද්නද්සවාරය, ආවට්ඨට ාරවිභඞ්ෙය)

ඔය කිේව එනමාකක්ද?

අවිදයාව ත්‍ෘෂ්ණාව ප්‍රහීන නව ා නිවන් මෙ වැනඩන ක්‍රමයක්. ඔය සමථයට හුස්තම සම්බන්ද නෑ.

වස්තතු කාම ක්නල්ෂ කාම කියන්නන් යම් කිසි ද්‍රවයවස්තතු ව ට රාෙනයන් පටිච්ච නව ා දාෙන්න
ත්‍ෘෂ්නාව. ත්‍ෘෂ්නාව නිනරෝධය කරන්නන් ඒ ඇතිවුන ආශ්වාදනේ ආදීනවය න වත් අනිච්ච දුක්ඛ
අනත්ත්‍ විපරිනාම ස්තවභාවය දැක ා.

නිස්තසරණය කියන්නන් නම් ආශ්වාදය ද ා දුන්න රාෙය, ද්නේෂය නිනරෝධය කරන විදි
ඔය ක්‍රමය වඩන ක්‍රමය ත්‍මයි අවිදයා ත්‍ෘෂ්නා ප්‍ර ානය.

බුද්ධ ස ාසනනේ සමථය කියන්නන් නිවන් මෙක්. හුස්තම දි ා බ න් ඉන්න සමථය බ්‍රේමන ෝකනේ
යන මෙක්. න ෝනකෝත්ත්‍ර සමථය කියන්නන් නිවන් මෙක්

හුස්තම දි ා බ න් නිවන් යන ක්‍රමයක් තියනවා (කලින් සඳ න් කළා ඒ ෙැන). ඒක අයත් නවන්නන්

“අනයත්‍ර නච්නත්‍ෝවිමුතියට” යි

Page 85 of 133
සවිතක් සවිචොර
විත්‍ක්ක විචාර කියන්නන් කාමයක් ෙැන හිත්‍ හිත්‍ා ඉන්න එකටයි. සවිත්‍ක්ක සවිචාර කියන්නන්
ඒනක් අනිත් පැත්ත්‍ (නනක්කම්ම පැත්ත්‍යි)

න ෝනකෝත්ත්‍ර සංකල්පනාවක්. ඒ කියන්නන් අනිච්ච දුක්ඛ, අනත්ත්‍ වලින් පටිච්චසමුප්පාදනේ

සංඛාර නිනරෝධ කරන එක වනේ නිවන් දකින්න අවශය "න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මා සංකප්ප" යක්
අරෙන නැවත්‍ නැවත්‍ විත්‍ර්ක කර කර ඉනන්වට කියනවා "සවිත්‍ක්ක" කිය ා

ඒ ෙැඟීනම් හිත්‍ පිහිටවන එක ට කියනවා "සවිචාර" කිය ා. සවිත්‍ක්කය නම් නල්සියි, ඒත් සවිචාරය
ත්‍මයි අමාරු, නමාකද ඒනක් හිත්‍ තියාෙන්න අමාරු නිසා. සවිත්‍ක්කනේම හිත්‍ තියාෙන්න ඕනන්
සවිචාර නවන්න නම්.

ඔන ාම "කාමභූමිය" අසාරයි කිය ා නමනනහි කරනනකාට රාෙනයන් මිනදද්දී ප්‍රථම ධයානනේ හිත්‍
පිහිටනවා

සවිත්‍ක්ක සවිචාර වඩන්න නම් විත්‍ක්ක විචාර නිනරෝධය කරන්න ඕනන්

නදතිස්ත කත්‍ා (රාජ කත්‍ා, නචෝර කත්‍ා,.....) ඔය වනේ න ෝකනේ කත්‍ා නිනරෝධ කරන්න ඕනන්
නනක්කම්ම කත්‍ා, අවයාපාද කත්‍ා, අවිහිංසා කත්‍ා ඒවා න ාඳයි

7.3 හුලං රැල්ල (ම ෝ හුලං රැල්ල වදින තැන) මමමනහි රමින්

ධයොන රන්න එපො කියලොම ත්‍රිපිට මේ සඳ න් වන තැන්
භාවනා කරද්දී සමාධි ප්‍රති ාභනයක් බන්න නමනනහි ක යුත්නත් නමාකක්ද? නමනනහි නනාක
යුත්නත් නමාකක්ද කිය ා ආනන්ද ාමුදුරුනවෝ ඇවිත් අ පුව ම බුදුරජානන්ව න්නස්ත කියනවා
නමනනහි කළ යුතු නද්

ඒ වනේම නමනනහි නනාක යුතු නද්වල් ලිස්තට්ඨ එකකුත් කියනවා.

නමාකද න ෝකනේ තියන ඒ නද්වල් නමනනහි කළාම වැනඩන්නන් න ෞකික ධ්යාන නිසා

“ආනන්දනයනි, නමනස්ත වනාහි යම් පරිද්නදකින් චක්ුස නමනනහි නනා නකනර් නම්, රූපය නමනනහි
නනා නකනර් නම්, නශ්‍රාත්‍ස නමනනහි නනා නකනර් නම්, ශබ්දය නමනනහි නනා නකනර් නම්, ඝ්‍රාණය
නමනනහි නනා නකනර් නම්, ෙන්‍ධය නමනනහි නනා නකනර් නම්, ජිේවාව නමනනහි නනා නකනර් නම්,
රසය නමනනහි නනා නකනර් නම්, කායය නමනනහි නනා නකනර් නම්, ස්තප්‍රෂ්ටවයය නමනනහි නනා
නකනර් නම්, පෘථිවිය නමනනහි නනා නකනර් නම්, ආපය නමනනහි නනා නකනර් නම්, නත්‍ජස නමනනහි
නනා නකනර් නම්, වායුව නමනනහි නනා නකනර් නම්, ආකාසානඤ්චචායත්‍නය නමනනහි නනා නකනර්
නම්, විඤ්චඤාණඤ්චචායත්‍නය නමනනහි නනා නකනර් නම්, ආකිඤ්චචඤ්චඤායත්‍නය නමනනහි නනා
නකනර් නම්, නනවසඤ්චඤානාසඤ්චඤායත්‍නය නමනනහි නනා නකනර් නම්, ඉ න ාකය නමනනහි
නනා නකනර් නම්, පරන ාකය නමනනහි නනා නකනර් නම්, යම් බඳු ප්‍රාප්ත්‍ පර්නේිත්‍, මනසින්
අනුවිචරිත්‍ වූ නම් දිට්ඨඨ, සුත්‍, මුත්‍, විඤ්චඤාත්‍නයක් ද නේ නම් එය ද නමනනහි නනා නකනර් නම්,
නමනනහි කරනුනේ ද නේ නම්, භික්ු ට එබඳු සමාධි ප්‍රති ාභනයක් නේ යයි,
(අංගුත්ත්‍ර නිකාය-6, එකාදසක නිපාත්‍ය, නිස්තසය වර්ෙය, මනසිකාර සූත්‍රය, 607 පිටුව )

නමනනහි නනාකරන්න කියපු ඔය ලිස්තට්ඨ එක බ න්න

වායුව නමනනහි නනානකනර් නම්, "මුත්‍" නමනනහි නනානකනර් නම් කිය යි කියන්නන්

ඒ කියන්නන් හු ං රැල් වත්, ඒක වදින ත්‍ැනවත් නමනනහි කරන්න එපා කිය යි කියන්නන්

Page 86 of 133
නමුත් එක නදයක් නමනනහි කරන්න කියනවා

"ආනන්දනයනි, නම සස්තනනහි ම ණ නමනස්ත නමනනහි කරන්නන් ය: “යම් බඳු නම

සර්‍වසංස්තකාරයන්නේ ශමථනයක් සනර්‍වාධීන්නේ ප්‍රතිනිුඃසර්‍ගනයක්, ත්‍ෘෂ්ණාක්ෂයනයක්, විරාෙනයක්,
නිනරාධනයක් නිර්‍වාණනයක් නේ නම්, නත්‍ ශාන්ත්‍ ය, නත්‍ ප්‍රණීත්‍ ය” (කියා) යි".
(අංගුත්ත්‍ර නිකාය-6, එකාදසක නිපාත්‍ය, නිස්තසය වර්ෙය, මනසිකාර සූත්‍රය, 607 පිටුව )

ඒ කියන්නන් පාලිනයන් නම් ටිකයි නමනනහි කරන්න කිය ා

"එත්‍ං සන්ත්‍ං එත්‍ං පණීත්‍ං, යදිදං සබ්බසඞ්ඛාරසමනථා සබ්බූපධිපටිනිස්තසේනො ත්‍ණ්ඩ ාක්ඛනයා

විරානො නිනරානධා නිබ්බාන’න්ති"

නමන්න ත්‍වත් සූත්‍රයක් (අංගුත්ත්‍ර නිකාය-6, සන්ධ සූත්‍රය, 613 පිටුව )

පුරුෂනයක් රුක් මු ට න ෝ ශුනයාොරයට ගිහින් පංචනීවරනය දුරු කර ා ඉද්දී ධයාන

නනාකළයුතු ඒවා ලිස්තට්ඨ එකක් කියනවා.

ඒනකත් "වායු නිසා නනාම ධයාන නකනරයි" කිය ා තිනයන්නන්. ඒ වනේම හුස්තම රැල් වදින ත්‍ැනක්
"මුත්‍" අල් ා ධයාන නනාකරන්න කිය ත් කියනවා

එන ම ඒවා අරමුණු කර ා න ෞකික ධයාන වඩන්නන් නැති නකනාට නදවිනයාත් වඳිනවා කිය යි
තිනයන්නන් (නදවියන්ටත් නනානපනනන අරමුනක් අල් ා ධ්යාන වඩන නිසා ඒ කියන්නන්,
න ෝනකෝත්ත්‍ර ධයාන වඩන නකනාටයි ඔය වඳිනවා කියන්නන් )

නමන්න ඒ නකාටස

"සන්‍ධනයනි, එ පරිද්නදන් ම භද්‍ර වූ පුරුෂාජානනයයා ව ට ගිනේ නේවයි රුක්මු ට ගිනේ නේව යි

ශූනයාොරයට ගිනේ නේවයි කාමරාෙනයන් ෙත් මඩනා ද සිතින් වාසය නනා කරයි. උපන්නා වූ ද
කාමරාෙයානේ නිුඃසරණය ඇතිසැටිනයන් දන්නන් ය. වයාපාදනයන් මඩනා ද, සිතින් වාසය නනා
නකනරයි -- සත්‍යානමිද්ධනයන් මඩනා ද සිතින් වාසය නනා නකනරයි --
ඖද්ධත්‍යනකෞකෘත්‍යනයන් මඩනා ද සිතින් වාසය නනා නකනරයි -- විචිකිත්සානයන් මඩනා ද
විචිකිත්සානයන් යටකළ සිතින් වාසය නනා කරයි උපන්නා වූ ද විචිකිත්සාවනේ නිුඃසරණය ත්‍තු නස්ත
දන්නන් ය. නේ පෘථිවිය නිසා නනා ම ධයාන නකනරයි, ආපය නිසා නනාම ධයාන නකනරයි, නත්ජස්ත
නිසා නනාම ධයාන නකනරයි, වායු නිසා නනාම ධයාන නකනරයි, ආකාසානඤ්චචායත්‍නය නිසා නනා
ම ධයාන නකනරයි, විඤ්චඤාණඤ්චචයත්‍නය නිසා නනා ම ධයාන නකනරයි, ආකිඤ්චචඤ්චඤායත්‍නය
නිසා නනාම ධයාන නකනරයි, නනවසඤ්චඤානාසඤ්චඤායත්‍නය නිසා නනාම ධයාන නකනරයි,
ඉ න ාකය නිසා නනාම ධයාන නකනරයි, පරන ාකය නිසා නනා ම ධයාන නකනරයි, යම් ප්‍රාප්ත්‍
පර්නේිත්‍ මනසින් අනුීචරිත්‍ වූ දිට්ඨඨ සුත්‍ මුත්‍ විඤ්චඤාත්‍නයක් නේ නම් එ ද නිසා නනා ම ධයාන
නකනරයි. එනත්‍කුදුවත් ධයාන නකනරයි. සන්‍ධනයනි, භද්‍ර වූ පුරුෂාජානනයයා ඉන්ද්‍රයා සහිත්‍ බ්‍රේමයා
සහිත්‍ ප්‍රජාපති සහිත්‍ නදවිනයෝ දුරදී ම නමදනා "
(අංගුත්ත්‍ර නිකාය-6, සන්ධ සූත්‍රය, 613 පිටුව)

නමුත් අංගුත්ත්‍ නිකාය-2, නච්නත්‍ෝවිමුක්ත්‍ සූත්‍රනේ තියනවා

නමසස්තනනහි ම ණ අනයත්‍ර ශාසන නච්නත්‍ෝ විමුක්තියකින් "සත්කාය" නිනරෝධයට (සත්කාය දිට්ඨි

නනනවයි) වෑයම් කරනවා. වැනඩන්නන් නැත්නම් වඩන්න එපා කියානවා. හිත්‍ සමාධියට පත් නව ා
වැනඩනවා නම්, වඩන්න කිය ත් කියනවා

Page 87 of 133
වැනඩන නකනා අවිදයා ප්‍ර ානයට වෑයම් කරද්දී අවිදයා ිඳලීම නමනනහි කරද්දී නවනවා නම් ෙන්න,
නවන්නන් නැත්නම් ෙන්න එපා කියනවා
(අනාර්‍ය භාවණා වලිනුත් නිවන් දකින ක්‍රමයක් ඔය කියන්නන් )

ඒ කියන්නන් හු ං භාවනා වනේ න ෞකික භාවනා වලිනුත් නිවන් දකින ක්‍රමයක් තියනවා

දුටු නිවනන් හිත්‍ තියාෙන නම් කර්මස්තථානයි වඩන්න තිනයන්නන්

"එත්‍ං සන්ත්‍ං එත්‍ං පණීත්‍ං, යදිදං සබ්බසඞ්ඛාරසමනථා සබ්බූපධිපටිනිස්තසේනො ත්‍ණ්ඩ ාක්ඛනයා

විරානො නිනරානධා නිබ්බාන’න්ති"

ඒත්‍ං සන්ත්‍ං ඒත්‍ං පනීත්‍ං- එයා ශාන්ත්‍යි එයම ප්‍රනීත්‍යි

යදිදං සබ්බ සංඛාර සමනත්‍ෝ - සියළු සංඛාරයන්නේ සමථයක් ඇත්නම් එය ශාන්ත්‍යි, ප්‍රනීත්‍යි.
සංඛාර කරන්න ගිනයාට්ඨ ැනදන්නන් ආශ්වාද. එත්‍නකාට දුක්ඛදුක්ඛ, විපරිනාම ශුක්ක්ඛ,
සංඛාරදුක්ක. රාෙ ද්නේෂ නමෝ යන්නෙන් නත්‍ාරව නම් දුක් 3න් මිදුන අනම් නිවන් සුවනට්ඨ ඉන්න
පුළුවන්

සබ්බූපධි පටිනිස්තසේනෙෝ- සියළු උපාධානයන්ට ඇති බැඳීම්, ප\චස්තකන්ධය නකනරහි (රූප නේදනා
සංඛා සංඛාරා නකනරහි ඇති බැඳූම් වලින් මිදුනා නම් නකාච්චර න ාඳයිද

ත්‍ණ්ඩ ක්ඛනයෝ- ප්‍රභාෂ්වර චිත්ත්‍ය ත්‍න් ානවන් කිලිටි කරෙන්නන් නැතුව ඉන්නවා
විරානෙෝ - ප්‍රභාෂ්වර චිත්ත්‍ය රාෙනයන් කිලිටි කරෙන්නන් නැතුව ඉන්නවා
නිනරෝනධෝ - ප්‍රභාෂ්වර චිත්ත්‍ය නරෝන්නද් ෙ න්නන් නැතුව ඉන්නවා
නිබ්බානංතී"

න ෝකනේ තියන කිසිම නදයක් නම්නක් නෑ

ධයාන කිරීමට නමනනහි කරන්න ඕනන් න ෝකනේ තියන නද්වල් නනනවයි "දුටු නිවන" යි

නාසිකාග්‍රය කියන්නන් න නේ අෙ නනනවයි

න ආසික අග්‍ර - ඇසුරු නනාකරන අග්‍ර
ඇනසන් රූප, කනනන් ශබ්ධ, දිනවන් රස (පන්චස්තකන්ධය
ඇසුරු නනාකරන පැත්ත්‍ ත්‍මයි විරාෙ සංඥා, නිනරෝධ සංඥා

සමාධිභාවනානවෝ 4 නදනනකි. ඒ කියන්නන් සමාධි භාවනාවක් කළාම ඒවනෙන් ැනබන නද්වල් 4කි

1 දිට්ඨඨධම්මනේදනීය සුවය
2 දිවයචක්ු ඥානය
3 ස්තමෘති සම්ප්‍රඥානය
4 ආශ්‍රවක්ෂය ඥානය (සමාධි භාවනා සූත්‍රය )

නිවන් ූර්ණය කරන්න ඔය ස්තමෘති සම්ප්‍රඥානයයි, ආශ්‍රවක්ෂය ඥානයයි අවශයයි

රාෙයානේ අභිඥානය පිණිස 11 ද ම් වැඩිය යුතුය (රාොදිනපයපා ය )

ප මු ධයානය, නදවන ධයානය, ත්‍ෘතීය ධයානය, චතුර්ථ ධයානය, නච්නත්‍ෝවිමුක්තිය,
කරුණනච්නත්‍ෝවිමුක්තිය, මුදිත්‍ානච්නත්‍ෝවිමුක්තිය, උනප්ක්ඛානච්නත්‍ෝවිමුක්තිය,
ආකාසඤ්චචායත්‍නය, විඥ්ඥාණඥ්චායත්‍නය, ආකිඤ්චච්ඤායත්‍නය

ධයොන සුවමේදී ලැමබන විතක් විචොර ො සවිතක් සවිචොර

අතර මවනස
Page 88 of 133
විතක් 3යි
කාම විත්‍ක්ක, වයාපාද විත්‍ක්ක්ක, විහිංසා විත්‍ක්ක
විචාර කියන්නන් එහි (විත්‍ක්කනේ) හිත්‍ ැසිරීමයි

සවිතක් 3යි
නනක්ඛම්ම සවිත්‍ක්ක, අවයපාද සවිත්‍ක්ක, අවිහිංසා සවිත්ත්‍ක්ක
සවිචාර කියන්නන් එහි (සවිත්‍ක්කනේ) හිත්‍ ැසිරීමයි

විත්‍ක්ක විචාර අයින් කර ා සවිත්‍ක්ක සවිචාර ත්‍මයි වඩන්න ඕනන්

ප්‍රථම ධයානනේ ඉද්දී සවිත්‍ක්ක සවිචාර ව ඉන්නන්...ඒත් විත්‍ක්ක විචාර එනවා

අධිසී - ආර්ය කාන්ත්‍ සී ය (නසෝවාන් වුන නකනාටයි නම්ක පිහිටන්නන් )

අධි චිත්ත්‍ - ධයාන 4 වඩන එක
අධි ප්‍රඥා - ආශ්‍රව නමානාද කිය ා දැනෙන නිවනට නැඹුරු නව ා ඉන්න එක
(ක විවාද සූත්‍රය)

ධයාන ව ඉඳන් ඇවිදින්න, වාඩි නවන්න, හිටෙන ඉන්න ඇ නවන්න, වනේ සත්‍ර ඉරියේනවන්
ඕනෑම ඉරියේවක ඉන්න පුළුවන්
(අංගුත්ත්‍ර නිකාය-1, ම ාවේෙය )

ධයාන සල්නල්ඛ නනාක යුතුයි

සල් කියන්නන් ත්‍න් ාවට කියන ත්‍වත් නමක් (නනත්තිප්‍රකරණය, යුත්තිබාර විභංෙය)
ධයාන සල්නල්ඛ නනාක යුතුයි කියන්නන් ඒවනේ බැනඳනන්න එපා කියන එකයි. වඩන්න එපා
කියන එක නනනවයි (සල්නල්ඛ සූත්‍රය )

මලෝම ෝත්තර සමොධිය ො විමමෝක්ෂය

න ෝනකෝත්ත්‍ර සමාධිය වඩන විනමෝක්ෂ 3ක් තියනවා
ශුනයත්‍ විනමෝක්ෂය, අනිමිත්ත්‍ විනමෝක්ෂය, අප්‍රණීහිත්‍ විනමෝක්ෂය
(ුද්දක නිකාය, නනත්තිප්‍රකරණය, විනමෝක්ෂ කත්‍ා)

ශුනයත්‍ විනමෝක්ෂය කියන එක අද වැරදියට වැරදියට අරන් තියනවා සියළු පධාර්ථ අනිත්‍යයි, ඇති
නවනනකාටම නැතිනවන නිසා නම් න ෝකය ශූනයයක් කිය ා.

නමුත් පිණ්ඩඩපාත්‍ පාරිශුද්ධ සූත්‍රනේ ත්‍ථාෙත්‍යන්ව න්නස්තයි සැරියුත් ාමුදුරුනවාත් එක්ක කරන
කත්‍ාබනේදී ශුනයත්‍ාවි රනය ෙැන කියනවා. පිණ්ඩඩපාත්‍යට ගිහින් එද්දී රාෙයට, ද්නේෂයට
නමෝ යට හිත්‍කර වූ රූප, ශබ්ධ ෙන්ධ ස්තඵර්ශ ධර්මයක් ඇතිවුනා නම් ඒවා ප්‍රත්‍යනේක්ෂා කරන
එක ෙැන. ආශ්වාදනේ අසාරත්වය දැක ා ආශ්වාදය ශුනය නදයක්කිය ා වඩන එක ෙැන. ඒකයි
බුද්ධ සාසනනේ ශුනයත්‍ාවය

ශුනයත්‍ විනමෝක්ෂය කියන්නන් පංචස්තකන්ධය අනත්ත්‍යි (අසාරයි ) කිය ා වඩන එක

(නනත්තිප්‍රකරණය, විනමෝක්ෂ කත්‍ා )

අනිමිත්ත විමමෝක්ෂය
අනිමිත්ත්‍ විනමෝක්ෂය කියන්නන් අපි නම් න ෝනක් යමක බැනඳනවා නිමිති, අනු නිමිති, වැංජන,
අනුවැංජන ව ට

Page 89 of 133
නිමිති, අනු නිමිති කියන්නන් නදයක තියන ස්තසන, වර්ණ, පාට, දිෙ, ප , සුදු, උස, ම ත්‍ ඔය වනේ
ඒවාට. ඔය වනේ එක නිමිත්ත්‍ක් අල් ා නකනනක් මුළු වස්තතුවකටම බැනඳනවා

නිවන් මාර්ෙනේ යන නකනනක් වුනත් ඒවා දි ා බ නවා, ඒත් නිමිති අනු නිමිති ෙන්නන් නෑ.
එත්‍නකාට ප්‍රභාෂ්වරව ටෙන්න හිත්‍ කිලිටි නවන්නන් නෑ. ඒක ත්‍මයි අනිමිත්ත්‍ විනමෝක්ෂය
කියන්නන්

(පරාසරික බමුණා ත්‍මයි ඉෙැන්නුනේ රූප දි ා බ න්න එපා කිය ා. ත්‍ථාෙත්‍යන් ව න්නස්ත
නද්ශනා කනේ බ න්න ැබැයි ඒවනේ ඇන න්න එපා කිය යි )

අප්‍රණීහිත විමමෝක්ෂය
අප්‍රණීහිත්‍ විනමෝක්ෂය කියන්නන් ප්‍රණීත්‍යි කිය ා ෙන්න නදයක් නෑ
ආශ්වාදය අප්‍රණීහිත්‍යි කිය ා හිත්‍න එක. (අවිත්‍ක්ක අවිචාර භාවනාවත් නම්කට අයිතියි )

ශුනයත්‍ විනමෝක්ෂය කියන්නනත් පංචස්තකන්ධය අනත්ත්‍යි කිය ා වඩන එක කිට යි

නනත්තිප්‍රකරණය, විනමෝක්ෂ කත්‍ා ව තිනයන්නන්)

මලෞකි 1 වන ධයොනමේ අංෙ (දස ින )

විත්‍ක්ක, විචාර
ප්‍රීති, සුඛ,
ඒකාග්‍රත්‍ා (සමාධිය )

ඔය 1 වන ධයානනේ ක්ෂණ විත්‍රයි (ප්‍රධාන මචත්‍සික)

ඵ්ස්තස, නච්ත්‍නා, අධිනමාක්ක වනේ මචත්‍සික නස්තරම 36ක් තියනවා
නච්ත්‍නා, ප්‍රඥා නදකම තියනවා.

ප මු දැ ැන කියන්නන් සවිත්‍ක්ක සවිචාර.

ඒ කියන්නන්, ප නවනි දැ ැන් කියන්නන් නනක්කම්ම, අවයාපාද, අවිහින්සා
නනක්කම්ම, අවයාපාද, අවිහින්සා සංකල්ප තියනවා නම් ඒවට කියනවා සවිත්‍ක්ක සවිචාර.

රූපය අනිච්චයි, දුක්ඛයි අසාරයි කිය ා නමනනහි කරනවා. එත්‍න තිනයනන් නමාකක්ද?
නනක්ඛම්ම අවයාපාදයක් අවිහිසංසාවක් තිනයන්නන්
ඒකට ත්‍මයි කියන්නන් සවිත්‍ක්ක කිය ා

ප නවනි දැ ැනන් විත්‍ක්ක විචාර එනවා. එද්දී ඒවට වැටුනා කියන්නන් ධයානය නෑ. කාම න ෝකය
විත්‍ක්ක විචාර කියන්නන් කාම සංකල්ප, වයාපාද සංකල්ප, අවිහිංසාසසංකල්ප,

ඔය නදනක් (කාම න ෝකයයි ධයානයයි) ත්‍මයි. අපි ප නවනි දැ ැනන් නදෝ නය නවී ඉන්නන්

පළනවනි දැ ැනන් ප්‍රඥා, නච්ත්‍නා නදකම තියනවා

ප්‍රඥා මචත්‍සිකනයන් නච්ත්‍නා නොඩනෙනවා. ඒ නිසා මනනෝ සංඛාර නොඩ නෙනවා
ැබැයි වචී සංඛාර නෑ

නදනවනි ද්යානයට යද්දී නමන ම කිය කිය ඉන්න එක කරදරයක්. ඒ නිසා මනනෝ සංඛාර කරනවා
(හිත්‍නවා). ඒවට සවිත්‍ක්ක සවිචාර කියන්නන් නෑ
මචත්‍සික 36ක් තියනවා

සියළුම ධයාන ව සමාධියක් තියනවා

ඒත් සියළුම සමාධි ව ධයානයක් නෑ

Page 90 of 133
2 වන ධයොනමේ අංෙ
ප්‍රීති, සුඛ,
ඒකාග්‍රත්‍ා (සමාධිය )

නදවන දැ ැනනදී වචී සංඛාර නිනරෝධ නවනවා

ඔය ක්ෂණ (ප්‍රධාන මචත්‍සික ) විත්‍රයි. විත්‍ක්ක විචාර විත්‍රක් අයින් නවනවා
ත්‍ව මචත්‍සික 34ක් තියනවා

3 වන ධයොනමේ අංෙ
සුඛ
ඒකාග්‍රත්‍ා
ප්‍රීතියයි, විරාෙයයි තියනවා ත්‍ෘතීය ධයානනේ
4 වන ධයොනමේ අංෙ
උනප්ක්ෂා

ත්‍ව මචත්‍සික තියනවා නොඩක්

චිත්ත්ත්‍යක් තියනවා කියන්නන් සර්වචිත්ත්‍ සාධරන මචත්‍සික නස්තරම තිනයන්න ඕනන්

කාය සංඛාර, කාය සංනච්ත්‍නා නදකම නැති නව ා මනනෝ සංඛාර, මනනෝසංනච්ත්‍නා විත්‍රක් වැඩ
කරනවා
මනනෝ සංඛාර පටන්ෙන්නන් 2 වන ධයානනේ ඉඳන්
මචත්‍සික 32-33ක් නයනදනව 4 වන ධයානනේ

අ නස්ත ඇවිදින ඒවට කියනනන අභිඥා, ඒක බ යක්

නම් කත්‍ා කරන සවිත්‍ක්ක සවිචාර නනනවයි ඒක

න ෝනකෝත්ත්‍ර සිත් 8ක් තියනවා

නසෝවාන් මාර්ෙ හිත්‍

නසෝවාන් ඵ හිත්‍
සකෘදාොමී මාර්ෙ හිත්‍
සකෘදාොමී ඵ හිත්‍
අනාොමී මාර්ෙ හිත්‍
අනාොමී ඵ හිත්‍
අරි ත් මාර්ෙ හිත්‍
අරි ත් ඵ හිත්‍

ඔය හිත් තිනයන්න පුළුවන් ධයාන 5යි ( 1 වන ධයානය 2කට කඩ ා නිසා )

එත්‍නකාට නස්තරම 8x5 = 40යි

මැදුම් පිළිමවත
මධයම ප්‍රතිපදාව කියන්නන් මැදුම් පිළිනවත්‍ න වත් ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ෙයට අනුව ජීවත් ීම
කිය යි ැනමෝම කියන්නන්

මැදුම් පිළිනවත්‍ කියන්නන් ඇත්‍/නැත්‍ කියන දෘෂ්ි 2ම ෙන්නන් නැති එකයි

"කච්චාන, සියල් ඇත්‍ැයි යන නමය එක් අන්ත්‍නයකි. සියල් නැත්‍ැ යි යන නමය නදනවනි අන්ත්‍ය යි.
කච්චාන, ඒ නම් අන්ත්‍ නදකට නනා පැමිණ මැදුම්පිළිනවතින් ත්‍ථාෙත්‍ නත්‍නම් ද ම් නදසයි."

Page 91 of 133
(සයුත්ත්‍ නිකාය-2, කච්චානනොත්ත්‍ සූත්‍රය)

ඇත්‍, නැත්‍ අන්ත්‍ නදකම ෙන්නන් නැති එකටයි මැදුම් පිළිනවත්‍ කියන්නන්

එත්‍නකාට බ මු සමයක්ප්‍රතිපදාව න වත් සම්මා පටිපදාව කියන්නන් නමාකක්ද කිය ා

"ම නණනි, සමයක්ප්‍රතිපදාව කවනර්ද? අවිදයාවනේ ම අනවනශ්ෂ විරාෙ නම් වූ නිනරාධනයන්

සංස්තකාරනිනරාධය නේ. සංස්තකාරනිනරාධනයන් විඥානනිනරාධය නේ. … නමනස්ත නම් හුදු දුක්රැනස්ත
නිනරාධය නේ. ම නණනි, නම් සමයක්ප්‍රතිපදා යි කියනු ැනබ්"
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, නිදාන වර්ෙය,. අභිසමය සංයුක්ත්‍ය, බුද්ධ වර්ෙය, සමයක්ප්‍රතිපදාව )

ඔන්න සම්මාපටිපදාව. පටිච්ච සමුප්පාද චක්‍රයමයි ඔය කියන්නනත්.

ආර්යෂ්ටාංගික මාර්ෙය වඩනවා කියන්නන් පටිච්චසමුප්පාදය නිනරෝධය කරන මෙක්

ආර්යෂ්ටාංගික මාර්ෙය කියන්නන් සංඛාර නිනරෝධය වන මාර්ෙය වඩන එකයි (අවිදයා නිනරෝධා
සංඛාර නිනරෝනධෝ වැඩපිළිනව යි )

සංඛාර නිනරෝධ නවන වැඩපිළිනව ක් ඇතුනල් සංඛාර කර කර ෙන්න නදයක් තිනයන්නන් බෑ.
ඒකයි ආර්යෂ්ඨාංගික මාර්ෙනේ හිත්‍ හිත්‍ කය නවන ස ා කරන කිසිම වැඩක් නෑ කියන්නන්

පටිච්ච්සමුප්පාද චක්‍රනේ අවිදයානවන් නකන ස්ත දන වැඩ පිළිනව ක් තියනවා. ඒ වැඩ පිළිනව
නත්‍රකරන එකයි කරන්නන් (නිනරෝධ කරන එකයී කරන්නන්. රූප බ බ ඒවට බැඳි බැඳී ගිය එක
නත්‍ර කර ා නනාබැඳී ඉන්න එකටයි ආර්යෂ්ඨාංගික මාර්ෙය වඩනවා කියන්නන්
(කර කර හිටපු නොං කම් නස්තරම නවත්ත්‍ ා දාන එක මිසක් අමුතුනවන් කරන්න නදයක් නෑ )

ආශ්වාද වලින් මිනදන එකයි "සම්මා පටිපදාව " කියන්නන්

8.0 ත්‍රිපිට මේ වැසී තිමබන මලෝම ෝත්තර අර්ථ

එක බුදුවරනයක් න ෝකයට ප නව ා ඇවිත් චතුරාර්‍ය නද්ශනාව කළත් උන්ව න්නස්තනේ
පිරිණිවන්පෑනමන් පස්තනස්ත ඒ නද්ශනා කරපු න ෝනකෝත්ත්‍ර අර්ථ වැහි ා උඩින් නප්න න ෞකික අර්ථ
විත්‍රක් මතුනවනවා. අද නව ා තිනයන්නනත් ඒකයි.

***** මරණ සති භාවනා 2යි, මමත්‍රී භාවනා 2යි, ඉන්ිය භාවනා 2යි, අසුබ භාවනා 2යි, අට්ඨිය
සංඥා භාවනා 2යි, වනේම ආනාපානාසති භාවනාත් 2කුත් තිනයන්නන් එකයි

ඔය විදි ට 2ක් තිනයන්න නේතුව ත්‍මයි බුදුවරු ඇවිල් ා න ෝකයට නිවන් යන මෙ කියනවා.
මාත්‍ෘකා පාලිනයන් කියපු ඒ වාකයපාඨයන් ඒ විදි ටම න ෞකික අර්ථනයන් ෙන්නවා. වචන උඩින්
බැලුවම අර්ථයක් තියනවා. ඒක ෙන්නවා ෙැඹුරු අර්ථය පැත්ත්‍ක තිය ා

නමන්න ත්‍රිපිටකනේ තියන එක උදා රණයක්

ආනරාෙයපරමා ාභා ොථාව බුදුරජානන්ව න්නස්ත කිේව ම මාෙන්ධිය බමුණා අත්‍ උස්තස ා
නපන්නනවා නම් බ න්න මනේ කය නිනරෝගියි කිය ා. එත්‍නකාට බුදුරජානන්ව න්නස්ත කියනවා
නපර බුදුවරනයක් න ෝනකෝත්ත්‍ර අර්ථනයන් කියපු ඔය ොථාව උඹ ා න ෞකික අර්ථනයනුයි අරන්
තිනයන්නන්, ආනරෝෙය දන්න නකනා නිර්වාණය දන්නවා කිය ා

“ආනරාෙයපරමා ාභා නිබ්බානං පරමංසුඛං” යි

නම් ොථාව කියති. මාෙන්‍දිය; නපර විසූ අර්‍හත් සමයක් සම්බුදුන් විසින් නත්‍ :
“ආනරාෙයපරමා ාභා නිබ්බානං පරමං සුඛං
අට්ඨඨඬ්ගගිනකා ච මේොනං නඛමං අමත්‍ොමිනං”

Page 92 of 133
යන ොථාව භාිත්‍ යැ.

ඒ දැන් අනුක්‍රමනයන් පෘථේජනෙත්‍ ී. මාෙන්‍දිය නමය වූකලී නරෝෙයක් වැනි වූනේ ෙණ්ඩඩයක් වැනි
වූනේ ශ යයක් වැනි වූනේ අඝ (දුුඃඛ) යක් වැනි වූනේ ආබාධයක් වැනි වූනේ නවයි. නත්‍පි නරාවක් වැනි
වූ ෙඩක් වැනි වූ හු ක් වැනි වූ දුකක් වැනි වූ ආබාධයක් වැනි වූ නම කය (නෙන): “භවත්
නෙෞත්‍මනයනි, නම් ඒ ආනරෝෙය යැ, නම් ඒ නිර්‍වාණ යැ’යි කිනයහි. මාෙන්‍දිය, නත්‍පි යම් ආයය වූ
ඇනසකින් ආනරෝෙයය දන්නනහි නම් නිර්‍වාණය දක්නනහි නම් නත්‍ාපට ඒ ආයයචක්ුස නැත්‍ැ”යි
වදාළ .

“ ාභනයෝ ආනරෝෙයය පරම නකාට ඇත්ත්‍ා , සුවය නිවන පරම නකාට ඇත්නත් යැ, නිවනට යන
මාර්‍ගයන් අතුනරනුදු අෂ්ටාඬ්ගගිකමාර්‍ගය ක්නෂම නේ”යයි.
(මජ්ජිම නිකාය-2, මාෙන්ධිය සූත්‍රය )

නමන්න ත්‍වත් උදා රණයක්

නකු පිතු කිය ා කාන්ත්‍ාවක් ඇවිත් බුදුරජානන්ව න්නස්තට කියනවා මම නිනරෝගියි කිය .
එත්‍නකාට බුදුරජානන්ව න්නස්ත කියනවා නිනරෝගී බවක් කියන්නන් බා (නමෝඩ) බවක් කිය ා.

“ෙැ ැවි, නත්‍ එනස්ත මැයැ. ෙැ ැවි, නත්‍ එනස්ත මැයැ. ෙැ ැවි, නම් කය නරෝෙ ඇත්නත්‍ක් මැයැ (දුබ
බැවින්) ිජුවටක් වැන්න, සියුම් සිවිනයන් වැසුනණ්ඩ යැ. ෙැ ැවි, යනමක් නම් කය පරි රණය කරමින්
නමාන ාත්‍කුදු නිනරෝගී බවක් පිළින කරන්නන් නම් ඒ බා බව ැර අන් කිනමක්ද? ෙැ ැවි, එන යින්
නත්‍ාප විසින් නමහි ා නමනස්ත හික්මිය යුතු: “ගි න් කය ඇති මානේ සිත්‍ නනාගි න් නවති”
(සංයුක්ත්‍ නිකාය- 3, ඛන්ධ වර්ෙය, ඛන්ධ සංයුක්ත්‍ය, නකු පිතු සූත්‍රය)

නිනරෝගී නවන්න කිය ා "මම ද සියළු සත්ත්වනයෝද නිදුක් නවත්වා නිනරෝගි නවත්වා" කිය ා භාවනා
කරන්නන් ඔය න ෞකික භාවනාවක්. ඒකට බැන යි ඔය තිනයන්නන්

නින්ද යනවා, නපුරු හීන නප්න්නන් නෑ වනේ න ෞකික මමත්‍රී භාවනානේ ආනිසංස 11ක් තියනවා
නමත්ත්‍ානිසංස සූත්‍රනේ. ඒත් ඕනකන් නිවන් දකින්න බෑ

එන නම් බුද්ධ සාසනනේ "නිනරෝගී බව" කියන්නන් නමාකක්ද බ මු

"එහි සත්ත්වයන්ට නරෝෙනයෝ නදනදනනකි. අවිදයාව ද භව-ත්‍ෘෂ්ණාවද යන නම්යි. නම් නරෝෙයන්

නදනදනානේ නැසීම පිණිස භාෙයවතුන්ව නස්ත සමථ යැ විපස්තසනායැ නබන ත් නදකක් වදාරන ද
යැ. නම් නබන ත් නද් නසවනය කරනුනේ රාෙවිරාෙ නච්නත්‍ෝවිමුක්තියද
අවිජ්ජාවිරාෙප්‍රඥාවිමුක්තියද යන ආනරෝෙයත්‍ා නදක ප්‍රත්‍යක්ෂ නකනරයි. එහි ත්‍ෘෂ්නා නරෝෙයට
සමථ නබන ත්‍යැ රාෙවිරාෙ නච්නත්‍ෝවිමුක්තිය ආනරෝෙය යැ අවිදයා නරෝෙයට විදර්ශනාව
නබන ත්‍ යැ"
(ුද්දක නිකාය, පිටනකාපනදනස 160 පිටුව)

ඔන්න නරෝෙ නදකයි නබන ත් නදකයි

නරෝෙ නදක ත්‍මයි අවිදයා ත්‍ෘෂ්ණා.
නබන ත් ත්‍මයි අවිදයානේ අර්ථකථනය ෙන්න.
ස්තඵර්ශ ආයත්‍න 6නේ ආශ්වාද යට අනිච්ච දුක්ඛ අනත්ත්‍ නමනනහි කරන එක
සමථ කියන්නන් - සත් තිස්ත නබෝධිපාක්ික ධර්ම

8.1 අට්ඨිය සංඥොමේ මලෝම ෝත්තර අර්ථය

Page 93 of 133
"ම නණනි, අට්ඨිකසඤ්චඤාව වඩන ද්දී බහු කරන ද්දී ම ත් ප සු වි රණ පිණිස පවතී.
ම නණනි, නකනස්ත වඩන ද නකනස්ත බහු කරන ද අට්ඨිකසඤ්චඤාව ම ත් ප සු වි රණ පිණිස
පවතී ද යත්: ම නණනි, නමහි ම ණ විනවකනිස්තසිත්‍ විරාෙනිස්තසිත්‍ නිනරාධනිස්තසිත්‍
නවාස්තසේෙපරිණාමි නකාට අට්ඨිකසඤ්චඤා ස ෙත්‍ සතිසම්නබාජ්ඣඞ්ෙය වඩයි -ප- අට්ඨික
සඤ්චඤා ස ෙත්‍ උනපඛාසම්නබාජ්ඣඞ්ෙය වඩයි. ම නණනි, නමනස්ත වඩන ද නමනස්ත බහු කරන
ද අට්ඨිකසඤ්චඤාව ම ත් ප සු වි රණ පිණිස පවතීයි."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය 5-1, ජට්ඨඨ අට්ඨික සූත්‍රය, 243 පිටුව )

සතිසම්නබාජ්ජංෙය, උනප්ක්ෂා සම්නබා නබාජ්ජ්ංංෙය,,,,වනේ නබාජ්ජංෙ ටික ට ත්‍මයි

අට්ඨිකසංඥාව කියන්නන්

අභිධර්ම පිටකනේ , විභංෙප්‍රකරණය-2, නබාජ්ඣඞ්ෙය බ න්න

"එහි සප්ත්‍නබාධයඞ්ෙනයෝ කවර යත්: නම සස්තනනහි ම ණ යම් කන ක දෘෂ්ටිෙත්‍යන්නේ

ප්‍ර ාණය පිණිස ප්‍රථමභූමියට පැමිණීම පිණිස මනයයාණික වූ අපචය ොමී වූ
න ෝනකාත්ත්‍රධයානය වඩා ද කාමයන්නෙන් නවන් ව මැ ... දුුඃඛප්‍රතිපදා ඇති දන්ධාභිඥ වූ
ප්‍රථමධයානයට පැමිණ නවනස්ත ද, එසමනයහි සප්ත්‍නබාධයඞ්ෙනයෝ නවති: ස්තමෘතිසම්නබාධයඞ්ෙ යැ
... උනප්ක්ෂාසම්නබාධයඞ්ෙ යි."

සප්ත්‍ නබාජ්ජංෙ කියන්නන් සත්‍ර දැ ැන් වඩන එකටයි.

එත්‍නකාට අට්ඨිකසංඥාව කියන්න්නන් ධයාන 4 වඩන එකටයි

8.2 ඉන්ිය භොවනොමේ මලෝම ෝත්තර අර්ථය

පරාසරික බ්‍රාේමනයා ඇවිත් කියනවා එයා උෙන්වන ඉන්ිය භාවනාව ෙැන
ඇස්ත වලින් රූප බ න්නන් නෑ, කන් වලින් ශබ්ධ අ න්නන් නෑ...ඔය වනේ

"ඇසින් රූ නනා දකී ද, කනින් ශබ්ද නනා අසා ද, භවත් නෙෞත්‍මයන් ව න්ස, නමපරිද්නදන්
පාරාශරිය බ්‍රාේමණ සේවනට ඉන්ියභාවනා නදසා’ යයි."
(මජ්ජිම නිකාය-3, ඉන්ිය භාවනා සූත්‍රය )

ඊට පස්තනස්ත ඔන්න බුදුරජානන්ව න්නස්ත ඉන්ිය භාවනාව නද්ශාන කරනවා නමන ම

"ආනන්දය, කිනසයින් ආයයවිනනයහි අනුත්ත්‍ර ඉන්ියභාවනා නවයි යත්: ආනන්දය, නමසස්තනනහි

ම ණ ට ඇසින් රූ දැක මනාප උපදී, අමනාප උපදී, මනාපාමනාප උපදී. නේ නමනස්ත දැනෙනී: ‘මට
නම් මනාපය උපන, අමනාපය උපන, මනාපාමනාපය උපන න ද සඞ්ඛත්‍ යැ, ඔංෞදාරික යැ,
ප්‍රතීත්‍යසමුත්පන්න යි. යම් උනපක්ෂාවක් ඇද්ද නත්‍ ශාන්ත්‍ යැ, නත්‍ ප්‍රණීත්‍ යැ’ යි කියා යි. ඔහුට
ඒ උපන් මනාපය උපන් අමනාපය උපන් මනාපාමනාපය නිරුද්ධ නවයි. උනපක්ෂාව පිහිටා සිටී.
ආනන්දය, යම්නස්ත ඇස්ත ඇති පුරුෂනයක් ඇස ඇර පියා න්නන් න ෝ නේ ද ඇස පියා ඇර න්නන් න ෝ
නේ ද, එනසයින් මැ ආනන්දය, යම් කිසිවක් ට නමනස්ත ීඝ්‍ර වැ නමනස්ත නවන වි වැ නමනස්ත නිදුකින්
උපන් මනාපය උපන් අමනාපය උපන් මනාපාමනාපය නිරුද්ධ නේ ද, විදර්ශනනානපක්ෂාව පිහිටා
සිටී ද, ආනන්දය, නම් ආයයවිනනයහි චක්ුර්විනඥය රූප විෂනයහි අනුත්ත්‍ර වූ ඉන්ියභාවනා යයි
කියනු ැනබ්."
(මජ්ජිම නිකාය-3, ඉන්ිය භාවනා සූත්‍රය )

ඔය කියන්නන් නමාකක්ද?
ඇසින් රූපයක් දැක්කම මනාප අමනාප උපදී කිය ා ඔය කියන්නන් ආශ්වාදය ෙැනයි.ඒනකන්
දුක්ඛදුක්ඛ, විපරිනාම දුක්ක දාෙන්නා විදි යි. ඇසින් රූප, කනින් ශබ්ධ...ඔය වනේ

ඔේවනෙන් මිනදන ක්‍රමයයි ඔය කියන්නන්

Page 94 of 133
(සම්මුති අර්ථ අරෙන ඇ ැ තිබුනට රූප නනාබ ා ඉන්න කියන්නන් පරාසරිකනේ නෙෝ නයා.
ඒවනේන් ආශ්වාද දාෙන්නන් නැති විදි යි ත්‍ථාෙත්‍ ශාසනනේ උෙන්වන්නන් )

8.3 මමත්‍රී භොවනොව මේ මලෝම ෝත්තර අර්ථය

"සප්ත්‍නබාධයඞ්ෙනයෝ මමත්‍රීචිත්ත්‍විමුක්තියට ආනස්තවනනයෝ නවති

පඤ්චනච්න්ියනයෝ මමත්‍රීචිත්ත්‍විමුක්තියනේ ආනස්තවනනයෝ නවති.
පඤ්චචබ නයෝ මමත්‍රීචිත්ත්‍විමුක්තියට ආනස්තවනනයෝ නවති,
සප්ත්‍නබාධයඞ්ෙනයෝ මමත්‍රීචිත්ත්‍විමුක්තියට ආනස්තවනනයෝ නවති
මාර්ොඞ්ෙනයෝ අට නදන මමත්‍රීචිත්ත්‍විමුක්තියට ආනස්තවනනයෝ නවති,
සප්ත්‍නබාධයඞ්ෙනයෝ මමත්‍රීචිත්ත්‍විමුක්තියට ආනස්තවනනයෝ නවති"
(ුද්දක නිකාය, පටිසම්භිදාමේෙප්පකරණ, මමත්‍රීකථා)

ඒ කියන්නන් පංච ඉන්ිය, පංච බ , ආර්‍යෂ්ඨාංගික මාර්ෙය,සප්ත්‍ නබාජ්ජංෙ වඩන්න කියනවා

කියන්නන් ආර්‍ය මමත්‍රී භාවනාව වඩනව කියන එකයි
(සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය නනාකිේවත් සත් තිස්ත නබෝධිපාක්ිකම වඩන්න කිය යි ඔය කියන්නන් )

නකටිනයන්ම කිේනවාත් සත් තිස්ත නබෝධි පාක්ික ධර්ම වඩන එකටයි ආර්‍ය මමත්‍රී භාවනාව
කියන්නන්. යනමක් නිවන් මෙ වඩනවා නම් ඒකට ත්‍මා ආර්‍ය මමත්‍රී භාවනාව කියන්නන්

8.4 පිළිකුල් භොවනොමේ මලෝම ෝත්තර අර්ථය (පටිකූල සංඥො)

අට්ඨික සංඥාවට ඇටසැකිලි දි ා බ න් ඉනන්වා වනේ, ඉන්ිය භාවනාවට රූප බ න්න එපා වනේ,
පටිකූ සංඥා කියන එක පිලිකුල් කරන්න කිය ා හිත්‍ාෙන ඉන්නවාේ වනේ පටිකූ සංඥා
කියන්නන් පිළිකුල් සංඥා කිය ා අරන් ආ ාර කියන්නන් බලු වමනයක් වනේ පිළිකුල් කරන්න
කිය ා හිත්‍ාෙන ඉන්නවා

නමන්න ප්‍රතිකූ සංඥාව (පාලි වලින් "පටිකූ සංඥා")

"කිනසයින් ප්‍රතිකූ වූ ද අප්‍රතිකූ වු ද ධර්මයන්හි අප්‍රතිකූ සංඥා වැ නවනසයි යත්: (ත්‍තිනය ච

නිබ්බානන යනසන ච කිත්තියා ච අප්පටිකූ සඤ්චීනනා?) එහි ා ආයුෂ්මත් ශාරිපුත්‍රයන් ව න්නස්ත
ආස්තවාදය ද ආදීනවය ද නිස්තසරණය ද ත්‍තුනේ සමයක්ප්‍රඥානයන් දන්නානස්තක් ප්‍රතිකූ වූ ද
අප්‍රතිකූ වූ ධර්මය එ නදක දුරුනකාට අප්‍රතිකූ සංඥා ඇති වැ වාසය කරනනස්තක"
(ුද්දක නිකාය, නපටනකාපනදශ, සප්ත්‍ම භූමි, 249 පිටුව )

ආශ්වාදය ආදීනවය නිස්තසරනය දැක යි පටිකූ නනාී අප්පටිකූ ව ඉන්නන්

පිළිකුල් කියන්නන් ද්නේෂ සංඥාව. ඉතින් ද්නේෂ සංඥාවකින් නිවන් යයිද?

මජ්ජිමනිකාය-3, ඉන්ිය භාවනා සූත්‍රය බ න්න.

ඔය ප්‍රතිකූ වූ ද අප්‍රතිකූ කත්‍ාවම තියනවා. අන්තිමට තිනයන්නන්. උනප්ක්ෂානවන් ඉඳ ා (මනාප
අමනාප අයින් කර ා) සම්මා ඥාන දාෙන්න ැටි.

"ත්‍වද ආනන්දය, ම ණ ට දිවින් රස විඳ මනාප උපදී, අමනාප උපදී, මනාපාමනාප උපදී. නේ
නමනස්ත දැනෙනී. මට නම් මනාපය උපන, අමනාපය උපන, මනාපාමනාපය උපන, න ද සඞ්ඛත්‍ යැ,
ඔංෞදාරික යැ, ප්‍රතීත්‍යසමුත්පන්න යි. යම් විදර්ශනනානපක්ෂාවක් ඇද්ද, නත්‍ ශාන්ත්‍ යැ, නත්‍
ප්‍රණීත්‍ යැ’ යි කියා යි. ඔහුට ඒ උපන් මනාපය උපන් අමනාපය, උපන් මනාපාමනාපය නිරුද්ධ නවයි,
උනප්ක්ෂා පිහිටා සිටී."
මජ්ිම නිකාය-3, උපරි පන්නාසකය, සළායත්‍න වර්ෙය, ඉන්ියභාවනා සූත්‍රය)

Page 95 of 133
8.5 අසුභය වැඩීමම් මලෝම ෝත්තර අර්ථය

නම් ශරීරය නදතිස්ත කුණුපයක්. න ඩ නවන ජරා නවන එකක් කිය ා අසුබය වඩනවා
ආනේ නම් කය නිදුක් නේවා නිනරෝගි නේවා කිය ත් වඩනවා
බමුණන්නේ නම් වැඩිලි නදක එකිනනකට පරස්තපරයි

අසුබ සූත්‍රය තිනයන්නන් නමන මයි,

"ඉක්ිති භාෙයවතුන් ව න්නස්ත ඒ අඩමස ඇවෑනමන් විනවකනයන් නැඟීසිටි නස්තක් ආයුෂ්මත් අනඳ
නත්‍රුන් ඇමූනස්තක: “ආනන්ද, කුමක් න යින් ික්සෙන තුනී වූවාක් නමන් නේ දැ”යි. ව න්ස, ඒ
එනස්තම ය. භාෙයවතුන් ව න්නස්ත භික්ූන්ට නන් අයුනරන් අශුභකථා වදාරන නස්තක, අශුභනයහි
ගුණ වණන නස්තක, අශුභභාවනානවහි ගුණ වණන නස්තක. ව න්ස, ඒ භික්ූහු ද ‘භාෙයවතුන්
ව න්නස්ත නන් අයුරින් අශුභකථා වදාරන නස්තක, අශුභනයහි ගුණ වණන නස්තක, අශුභභාවනානවහි
ගුණ වණන නස්තකැ’යි නනානයක් කරුනණන් ෙැවසුණු අශුභභාවනානවහි නයදුණාහු නවනසත්. ඔහු
නමකයින් පීඩිත්‍ වන්නාහු ජ්ජිත්‍ වන්නාහු පිළිකු උපදවන්නාහු දිවි ෙැ ීනමහි සමත් අවි
නසායත්. දස ම ණ නකනනක් දු එක්දවසින් අවි ෙනිත්. විසි ම ණ නකනනක් දු එක් දවසින් අවි
ෙනිත්. තිස්ත ම ණ නකනනක් දු එක් දවසින් දිවි ෙ වත්. ව න්ස, යමනස්ත නම් භික්‍ෂු සඞ්ඝයා ර ත්
බැේහි පිහිටන්නන් නම් භාෙයවතුන් ව න්නස්ත එබඳු නයක් වදාරන නස්තක් නම් මැනවි”
(සංයුත්ත්‍ නිකාය 5-1, අසුබ සූත්‍රය, 105 පිටුව)

ඔය කියන්නන් නමාකක්ද?

බුදු ාමුදුරුනවෝ වස්ත තුන්මානස්ත ඉඳ ා ආපහු වැඩ ා බ ද්දී ාමුදුරුවරු අු නමාකද කිය ා ආනන්ද
ාමුදුරුවන්නෙන් අ පුව ම කියනවා නම් කය අසුබයි කිය ා වඩ ා කනයන් මිනදන්න අවි අරන්
ාමුදුරුවරු දවසට 10, 20, 30 බැගින්සි යදිවි ානිකරෙන කිය ා. (අද නම් න ාඳයි ඇටකට්ඨටක් දි ා
රි බ න් ඉන්නවා). නම් වනේ නවන්න න තුව ත්‍මයි මාත්‍ෘකාපාලිනයන් කියපුවා නත්රුම් ෙන්න
බැරිකමයි

බුදුරජානන්ව න්නස්ත අසුභය ෙැන කිය ා තිනයන්නන් නමන මයි

"ම නණනි, කනයහි අශුභාකාරය අනුව දක්නනෝ ව වසවු. ආනාපානසතිය ද නත්‍ාපනේ

නොචරාධයාත්මයට අභිමුඛ නකාට නමානනාවට එළැඹ සිටිනේ නේවා. සියලු සංස්තකාරයන්හි
අනිස්ත කුණ අනුව දක්නා සුලු වැ වසවු. ම නණනි, කනයහි අශුභය අනුව දක්නා සුලු වැ වසන්නහුට
ශුභ අරමුනණහි යම් කාමරාොනුශයනයක් නේ නම් එය ප්‍රහීණ නවයි. නොචරාධයාත්මයට අභිමුඛ
ව (ආධයාත්ම අරමුණට නයාමු වැ) ආනාපානසතිය නමානනාවට එළැඹැ සිටි කල්හි දුුඃඛපක්‍ෂනයහි වූ
යම් බාහිර විත්‍ර්‍කාශය (අප්‍රහීණ වූ ආශයානුෙත්‍ වූ කාමවිත්‍ර්‍කාදි) නකනනක් නවත් නම්, ඔහු නනා
නවත්. සියලු සංස්තකාරයන්හි අනිස්ත කුණ අනුව දක්නා සුලු ව වසන්නවුන් ට යම් අවිදයානවක් නේ
ද, එය ප නවයි. යම් විදයානවක් (ර ත්මෙනුවනණක්) නේ ද, එය උපදී."
(ුද්දකනිකාය-1, අසුභානුපස්තසී සූත්‍රය, 427 පිටුව)

ඔය කියන්නන් නමාකක්ද?

සියලු සංස්තකාරයන්හි අනිස්ත කුණ අනුව දක්නා සුලු වැ කියන්නන් සියළු සංස්තකාර අනිච්ච විදි ට
දකින්න කියන එකයි.
ශුභ අරමුනණහි කියන්නන් මන වඩන රූප ශන්ධ ෙන්ධ රස ස්තඵර්ශ
කනයහි අශුභය අනුව දක්නා සුලු වැ කියන්නන් නමාන කයද? ආශ්වාද කර. (නදනවනි කය )

නමත්‍න ආනාපානසතිය කියන්නන් හුස්තම ඇදිලි නනනවයි

(ආනාපානාසතිය කියන්නන් හු ං අදින එක නනනවයි කිය ා විස්තත්‍රය 97 පිටුනේ තියනවා )

Page 96 of 133
විත්‍ක්ක නිනරෝධනයන් කියනනන කාම සංකල්පනා, අවිහිංසාසංකල්පනා, ආවයාආද සංකල්පනා

ඔය කියනනන කනේ අශ්වාදනයන් මිනදන්න කිය යි. අන්තිමටම ර ත් නවනවා කියනවා

ශරීරය කුණු නවනවා, ජරාවක් කිය ා නමනනහි ක ාට ශරීරනයන් මිනදන්නත් බෑ, කුණු
මාලුකෑල් ක් කනර් එල් ෙත්ත්‍ මනුස්තසනයක් වනේ ජිවත් නවන්නයි නවන්නන්.

8.6 මරණොනුස්තසතිමේ මලෝම ෝත්තර අර්ථය

මරණය කියන්නන් මාර නයාය න වත් කාම න ෝකයටයි (මජ් 3, සුනක්කත්ත්‍ සූත්‍රය 75 පිටුව ,
ආනනඤ්චජසප්පාය සූත්‍රය, 677 පිටුව)
සම්මුති මරණය නනනවයි.

"ම නණනි, ඒ ම ණහු විසින් නමනස්ත ප්‍රත්‍යනවක්ෂා කටයුතු: “යම් ම අකුශ නකනනක් දාවල් කලුරිය
කරණ මට අන්ත්‍රාය පිණිස නවත්නම්, මට අප්‍රහීණ වූ එබඳු ාමක අකුශ නයෝ ඇද්දැ?”යි.

ම නණනි, ඉදින් ම ණ ප්‍රත්‍යනවක්ෂා කරණුනේ “දාවල් කලුරිය කරණ මට යම් අකුසල් නකනනක්
අන්ත්‍රාය පිණිස නවත් නම්, එබඳු අප්‍රහීණ ාමක අකුශ ධර්‍මනයෝ මට ඇත්‍ැයි නමනස්ත දන්නන් නම්,
ම නණනි, එ ම ණහු විසින් එ මු අකුසල් ද මුන්නේ ප්‍ර ාණය පිණිස අධිමාත්‍ර ඡන්දය ා
වයායාමය ා උත්සා ය ා උස්තනසාේහිය ා අප්‍රතිවානිය ා ස්තමෘතිය ා සම්ප්‍රඥානය ා
කටයුතු. ම නණනි, ගිනි ඇවිළ ෙත් පිළි ඇතිනයක් නේව යි, ගිනි ඇවිළෙත් හිසි ඇතිනයක් නේව යි,
එ පිළිය න ෝ හිස නිවන්නට අධිමාත්‍ර ඡන්ද ා වයායාම ා උත්සා ය ා උස්තනසාේහිය ා
අප්‍රතිවානිය ා ස්තමෘතිය ා සම්ප්‍රඥානය ා කරන්නන් ය. ම නණනි, එ පරිද්නදන් ම එ ම ණහු
විසින් එ ාමක අකුශ ධර්‍මයන්නේ ප්‍ර ාණය පිණිස අධිමාත්‍ර ඡන්දයත් වයායාමත් උත්සා යත්
උස්තනසාේහීයත් අප්‍රතිවානියත් ස්තමෘතියත් සම්ප්‍රඥානයත් කටයුතු"
(අංගුත්ත්‍රනිකාය-4, දූතියමරණසති සූත්‍රය )

ඔය කියන්නන් නමාකක්ද?
මම ඊ ෙ නමාන ානත් මැනරයි කිය ා හිත්‍ ා මා තු ඇති නකන ස්ත ැකි ඉක්මනින් නැති
කරෙන්න ඕනන් කිය ා හිත්‍ පිහිටවෙන ඉන්නවා නම් ඒකට කියනවා මරණ සතිය කිය ා

නදනවනි කයක් ැනදයි කිය ා අස්තශ්වාද නිනරෝධය කරෙන නදනවනි කනේ සත්‍රසතිපට්ඨඨානය
වඩන එකයි ඔය කියන්නන්

බමුණන්නේ "මරණ සතිය" භය උපදවන එකක් (භය කියන්මන් ක්මල්ශයක්)

ත්‍රිපිටකනේ "මරණ සතිය" අකුස නිනරෝධ මෙක්

මරණ සති භාවනා 2යි, මමත්‍රී භාවනා 2යි, ඉන්ිය භාවනා 2යි, අසුබ භාවනා 2යි, අට්ඨිය සංඥා
භාවනා 2යි, ඔය වනේම ආනාපානාසති භාවනාත් 2ක් තියනවා

ඔය විදි ට 2ක් තිනයන්න නේතුව ත්‍මයි බුදුවරු ඇවිල් ා න ෝකයට නිවන් යන මෙ කියනවා.
මාත්‍ෘකා පාලිනයන් කියපු ඒ වාකයපාඨයන් ඒ විදි ටම න ෞකික අර්ථනයන් ෙන්නවා. වචන උඩින්
බැලුවම අර්ථයක් තියනවා. ඒක ෙන්නවා ෙැඹුරු අර්ථය පැත්ත්‍ක තිය ා

8.7 ආනොපොනොසති භොවනොමේ මලෝම ෝත්තර අර්ථය

"ම නණනි, නත්‍පි ආනාපානසතිය වඩවු දැයි නමනස්ත වදාළ කල්හි ආයුෂ්මත් අරිට්ඨඨ නත්‍රණුනවෝ
භාෙයවතුන් වෙන්නස්තට “ව න්ස, මම ආනාපානසතිය වඩමි”යි නමය සැ කළ . අරිට්ඨඨ, නත්‍පි
නකනස්ත නම් ආනාපානසතිය වඩවු දැයි. ව න්ස, ඉකුත් කාමයන්හි මානේ කාමච්ඡන්දය ප්‍රහීණ
වූනේ ය. මතු කාමයන්හි මානේ කාමච්ඡන්දය ප ව ගිනේ ය. ආධයාත්මිකබාහිර

Page 97 of 133
ද්වාදශායත්‍නයන්හි මානේ ප්‍රතිඝසංඥාව ද ස මුලින් සිඳින ද්දී ය. ඒ මම සිහි ඇති ව ම ආශ්වාස
කරමි. සිහි ඇති ව ම ප්‍රශ්වාස කරමි. ව න්ස, නමනස්ත මම ආනාපානසතිය වඩමි යි.

අරිට්ඨඨ, නමබඳු ආනාපානසතියක් ඇත්‍. නමය නැත්‍ැයි නනා කියමි. අරිට්ඨඨ, යම්නස්ත ආනාපානසතිය
විත්‍රවිසින් පිරිපුන් නේ නම් එය අසවු ... අරිට්ඨඨ, ආනාපානසතිය නකනස්ත නම් විත්‍ර විසින් පිරිපුන්
නේ ද යත්: අරිට්ඨඨ, නමහි ම ණ අරණකට ගිනේ න ෝ රුක්මු කට ගිනේ න ෝ හිස්තනෙයකට ගිනේ
න ෝ ... නිවන අනුව දක්නාසුලු ව ප්‍රශ්වාස කරන්නනමියි හික්නම්. අරිට්ඨඨ, නමනස්ත ආනාපානසතිය
විත්‍ර විසින් පිරිපුන් නේ යි."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, අරිට්ඨඨ සූත්‍රය)

ඔය කියන්නන් නමාකක්ද?

අරිට්ඨඨ ාමුදුරුවන්නෙන් වඩපු ආනාපානාසතිය අ පුව ම කියනව. එත්‍නකාට

ත්‍ථාෙත්‍යන්ව නස්ත කියනවා ඔන ාම ආනාපානාසතියක් නැත්නත් නෑ තියනවා. ඒත් නිවන් යන්න
අවශය ආනාපානාසතිය නම්කයි කිය ා කියනවා

ඒ කියන්නන් ආනාපානාසති භාවනා 2ක් තියනවා

ම ාරාහුන ෝවාද සූත්‍රය බ මු

"ඉක්ිති ආයුෂ්මත් රාහු භද්‍රනයෝ සවස්ත නේන හි සමවතින් නැගී සිටියාහු භාෙයවතුන් ව න්නස්ත
නවත්‍ එළඹ භාෙයවතුන් ව න්නස්ත වැඳ එකත්පස්ත වැ හුන් . එකත්පස්ත වැ හුන් ආයුෂ්මත්
රාහු භද්‍රනයෝ භාෙයවතුන් ව න්නස්තට නත්‍ කී : “ව න්ස, කිනසයින් වඩන ද, කිනසයින් බහු
කරන ද ආනාපානසතිය ම ත්ඵ නේ ද, ම ත් අනුසස්ත නේ දැ?”යි.
(මජ්ජිමනිකාය-2,ම ාරාහුන ෝවාද සූත්‍රය, 143 පිටුව)

“රාහු නයනි, වානයෝධාතු කවර යත්; වානයෝධාතු ආධයාත්මික ද වන්නී යැ බාහිර ද වන්නී යැ,
රාහු නයනි, ආධයාත්මික වානයෝධාතු කවර යත්: අධයාත්ම වූ ප්‍රත්‍යාත්ම වූ වායුනවක්
වානයෝෙත්‍නයක් උපාදින්න වූ වායුනවක් නේ ද, ඒ නකනස්ත යැ යත්: උඩට නැනෙන වාත්‍ යැ, යටට
බස්තනා වාත්‍ යැ, අතුණින් බැ ැර පවත්නා වාත්‍ යැ, අතුණු තුළ පවත්නා වාත්‍ යැ, අෙපසෙ සරනා
වාත්‍ යැ, ආශ්වාස යැ, ප්‍රශ්වාස යැ යන නමාහු යි. යළි අනය වූත් කිසි අධයාත්ම වූ ප්‍රත්‍යාත්ම වූ
වායුනවක් වානයෝෙත්‍නයක් උපාදින්න වායුනවක් ඇද්ද, රාහු නයනි, නම් ආධයාත්මික වානයෝධාතු
යයි කියනු ැනබ්.“
(මජ්ජිමනිකාය-2,ම ාරාහුන ෝවාද සූත්‍රය, 145 පිටුව)

ඔය තිනයන්නන් අභයන්ත්‍ර වායුව, බාහිර වායුව ෙැන කියපු ටික

නම් විදි ටම ආනපෝ, නත්නජෝ, වානයෝ, ආකාස කියන 4 ෙැනම අභයන්ත්‍ර බාහිර විදි ට කියනවා

කිය ා අන්තිමටම නමන්න නමන ම කියනවා

"රාහු නයනි, වායු සම නකාට බවුන් වඩව, රාහු නයනි, වානයෝධාතු සම නකාට බවුන් වඩන නත්‍ාප
නේ සිත්‍ැ උපන් ඉෂ්ටානිෂ්ට වූ ස්තපර්‍ශනයෝ ාත්පසින් මැඩනෙන නනා සිටුනා . යම්නස්ත වායුව පවිත්‍රය
කරාත් මා ද අපවිත්‍රය කරාත් මා ද ගුථය කරාත් මා ද මූත්‍රය කරාත් මා ද නඛළය කරාත්
මා ද ූයා කරාත් මා ද න න ය කරාත් මා ද එයින් වායුව නනා ද නපනේ ද නනා ද ජ්ජිත්‍ නේ
ද නනා ද පිළිකුල් නකනර් ද, එනසයින් මැ රාහු නයනි, නත්‍පි වායු සම නකාට බවුන් වඩව ... නනා සිටිත්
ද (එන යිනි)."
(මජ්ජිමනිකාය-2,ම ාරාහුන ෝවාද සූත්‍රය)

ඔය විදි ටම ආනපෝ, නත්නජෝ, ආකාස ව ටත් කියනවා

Page 98 of 133
ඔය කිේනේ නමාකක්ද?

වායුව පිරිසිදු ත්‍ැන්, ෙඳ ෙ න අපිරිසිදුන් ත්‍ැන් වනේ නකාත්‍නකට ගියත් ඇලීමක් ෙැටීමක් නෑ. ඒ
වනේ රාහු ය, ඇස, කන දිවන් නාසය ශරීරනයන් එන ඉෂ්ඨ අනිෂ්ඨවූ ස්තඵර්ශයන්ටත් ඇලීමක්
ෙැටීමක් නැතුව ඉන්න එකට කියන්වා වායුව සමනකාට බවුන් වඩනවා කිය ා.. වායුව බ ාෙන
බවුන් වඩන්න නනනවයි ඔය කිේනේ.

පෘතුවියටත් ඔය වනේ. කවුරුත් කුණු කස දැමත් ත්‍ර ක් නෑ වනේ ඇලීම් ෙැටීම් නැතුව ඉන්න
කිය ා.

ඔය උපමාවක් කියන්නන්. ඔය උපමාව දන්නන් ණැතුව වායුව දි ා බ න් ඉන්නවා

ඔය සූත්‍රනේ ත්‍ව දුරටත් තියනවා පිරික්ස පිරික්සා කාය කර්ම, වාේ කර්ම, මනුඃ කර්ම කරන්නන්
නැතුව ඉන්න ැටි (ත්‍මන්ටත් අවැඩක් නනාී අනුන්ටත් අවැඩක් නනාී ).

ත්‍මන්ටත් අවැඩක් නනාී අනුන්ටත් අවැඩක් නනාී "හිත්‍ රැකෙන්න ක්‍රමය" තියනවා ධයාන
වඩන්න කිය ා "ම ා දුක්කස්තකන්ධ සූත්‍රනේ "

ආනාපානාසති භාවනානවදී හිත්‍ තියාෙන්න ඕනන් "දුටු නිවනන් " සංයුක්ත්‍ නිකාය 5-2 නබාජ්ඣඞ්ෙ
සූත්‍රනේ නමන ම තියනවා

"ම නණනි, වඩන ද බහු කරන ද ආනාපානසතිය ම ත් ඵ ම ානිසංස නේ. ම නණනි,

නකනස්ත වඩන ද නකනස්ත බහු කරන ද ආනාපානසතිය ම ත් ඵ ම ානිසංස නේ ද යත්:
ම නණනි, නමහි ම ණ ආනාපානසිහිය ස ගිය සතිසම්නබාජ්ඣඞ්ෙය විනවකය ඇසුරු වූවක්
විරාෙය ඇසුරු වූවක් නිනරාධය ඇසුරු වූවක් නිවනට නැනමනසුල් ක් නකාට වඩයි ...
ආනාපානසිහිය ස ගිය උනප්ක්ඛාසම්නබාජ්ඣඞ්ෙය විනවකය ඇසුරු වූවක් විරාෙය ඇසුරු වූවක්
නිනරාධය ඇසුරු වූවක් නිවනට නැනමනසුල් ක් නකාට වඩයි. ම නණනි, නමනස්ත වඩන ද නමනස්ත
බහු කරන ද ආනාපානසතිය ම ත් ඵ ම ානිසංස නේ යි."
(සංයුක්ත්‍ නිකාය 5-2, නබාජ්ඣඞ්ෙ සූත්‍රය )

සතිසම්නබාජ්ඣඞ්ෙය කියන්නන් ධයාන 4ටයි

සංයුක්ත්‍ නිකාය 5-2 ආනන්ද සූත්‍රනේ තිනයන්නන් නමන මයි

“ව න්ස, කවර එක් ද නමක් වඩන ද්නද් බහු කරන ද්නද් (කවර) සිවු ද ම් නකනකුන් පුරවා ද,
සිවු ද ම් නකනනක් වඩන දහු බහු කරන දහු (කවර) සත් ද ම් නකනකුන් පුරවත් ද, සත් ද ම්
නකනනක් වඩන දහු බහු කරන දහු කවර නද ද ම් නකනකුන් පුරවද්දැ”යි. ආනන්ද,
ආනාපානසතිසමාධි නම් එක් ද ම වඩන දුනේ බහු කරන දුනේ සිවු සීවටන් පුරවයි. සිවු
සීවටන්හු වඩන දහු බහු කරන දහු සත් නබාජෙ පුරවත්. සත් නබාජෙහු වඩන දහු බහු
කරන දහු විජ්ජාවිමුත්ති පුරවත්. ආනන්ද, නකනස්ත වඩන ද නකනස්ත බහු කරන ද
ආනාපානසතිසමාධිය සිවු සීවටන් පුරවා ද යත්: ආනන්ද, නමසස්තනනහි ම ණ අරනකට ගිනේ න ෝ
රුක්මු කට ගිනේ න ෝ හිස්තනෙයකට ගිනේ න ෝ ... නිවන අනුව දක්නාසුලු ව ප්‍රශ්වාස කරන්නනමි යි
හික්නම්.”
(සංයුක්ත්‍ නිකාය 5-2, ආනන්ද සූත්‍රය )

ඔය කියන්නන් නමාකක්ද?
1ක් වැුවම 4ක් වැනඩන ක්‍රමය නමාකක්ද අ නවා
4ක් වඩද්දී 7ක් වැනඩන ක්‍රමය නමාකක්ද අ නවා
7ක් වඩද්දී 2ක් වැනඩන ක්‍රමය අ නවා

ආනන්දය, ආනාපානාසතිය නම් එක් ද ම වඩද්දී 4 සතිපට්ඨඨානයම වැනඩනවා

Page 99 of 133
සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය වැඩද්දී සප්ත්‍ නබාජ්ජංෙ වැනඩනවා
සප්ත්‍ නබාජ්ජංෙ වැනඩද්දී විජ්ජාවිමුත්ති පිනරනවා (විජ්ජා + විමුත්ති)

සත් තිස්ත නබෝධිපාක්ික ධර්ම වඩන එකට කියනවා ආනාපානාසතිය වඩනවා කිය ා
සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය වඩන එකටත් කියනවා ආනාපානාසතිය වඩනවා කිය ා

එත්‍නකාට ආනාපානාසතිය කියන්නන් හු ං දි ා බ න් ඉන්න එකක් නනනවයි ප්‍රඥාව වඩන

ක්‍රමයක්. අනිච්ච දුක්ක අනත්ත්‍ වඩන ක්‍රමයක්

එත්‍නකාට නම් "අස්තසාස" කියන්නන් නමාකක්ද? (අස්තසාද නනනවයි නම් කියන්නන් අස්තසාස ගැනයි)

ත්‍රිපිටකය සිං ට පරිෙර්තනය කරද්ී "අේසාස" කියන එක එකට "ආශ්ොස" කිය ා ද්‍ා ා
තියනො. ඊට පේහේ හුේම අදිේන කටටිය පටේගත්තා. අේසාස ප කරන එකට "ප්‍රාශ්ොස"
කිය ා ද්‍ාගන හුේම පිටකරේන ගත්තා

අේසාසය කියේහේ ඇසුරු කරනො කියන එකයි

ආශ්ොද්‍හයෝ අනිච්චයි, දුක්ඛයි, අනත්තයි කිය ා ඇසුරු කරන එකට කියනො "අේසාස" කිය ා

ආශ්ොද්‍හයෝ නිර්මාණය කර ා ීපු රාග, ද්හේෂ හමෝ ප කරන එකට කියනො "පේසාස" කිය ා
ඕක තමයි ිත නිො ේන අේොස, පේසාස

නැතුෙ හුේම ගේන එකයි, හුේම ප ද්‍ාන එකයි හනහෙයි

ආයතන හේ ආශ්ොද්‍යත් ආීනෙයත්, නිේසරනයත් ද්‍ේනෙ නම් ආේසාස ද්‍ේනො කිය යි හම්
කියේහේ

සංයුක්ත්‍ නිකාය 4, අස්තසාස සූත්‍රනේ තිනයන්නන් නමන මයි

"ඇවැත්නි ශාරීපුත්‍රනයනි, අස්තවැසුමට පැමිණිනේ අස්තවැසුමට පැමිණිනේ යි කියනු ැනබ්. ඇවැත්නි

ශාරීපුත්‍රනයනි, නකනත්‍කින් අස්තවැසුමට පැමිණිනේ නේ දැ යි. ඇවැත්නි, ම ණ නත්‍නම් යම් කන ක
ස්තපර්ශායත්‍න සනයහි සමුදයත් අස්තත්‍ඞ්ෙමයත් ආස්තවාදයත් ආදිනවයත් නිශ්ශරණයත් ත්‍තු නස්ත
දකී ද, ඇවැත්නි, නමනත්‍කින් අස්තවැසුමට පැමිණිනේ නේ යි. ඇවැත්නි, නම් අස්තවැසුම පසක් කිරීමට
මනෙක් ඇත් ද පිළිනවනත්‍ක් ඇත්ද දැ යි. ඇවැත්නි, නම් අස්තවැසුම පසක් කිරීමට මනෙක් ඇත්‍.
පිළිනවනත්‍ක් ඇත්‍ැ යි.

ඇවැත්නි නම් අස්තවැසුම පසක් කිරීමට මෙ කවනර් ද පිළිනවත්‍ කවනර් දැ යි. ඇවැත්නි, නම් අස්තවැසුම
පසක් කිරීමට නම් අරී අටඟි මෙ ම ය. එනම් සම්මාදිට්ඨිය … සම්මාසමාධිය යි. ඇවැත්නි, නම්
අස්තවැසුම පසක් කිරීමට නම් මෙ යි. නම් පිළිනවත්‍ යි. ඇවැත්නි, නම් අස්තවැසුම පසක් කිරීමට නසාඳුරු
මනෙකි, නසාඳුරු පිළිනවනත්‍කි. ඇවැත්නි ශාරීපුත්‍රනයනි, නනා පමා ීමට සුදුසු යි."
(සංයුක්ත්‍ නිකාය 4, අස්තසාස සූත්‍රය )

ඔය කියන්නන් නමාකක්ද?

ආයත්‍න නේ ආශ්වාදයත් ආදීනවයත්, නිස්තසරනයත් දන්නව නම් ආස්තසාස දන්නවා

සමථයට තිබුන අර්ථකථනයත් ඕකමයි

සම ර ත්‍ැන් ව තියනවා "දිගු නකාට න ෝ ආශ්වාස කරනුනේ දිගු නකාට ආශ්වාස නකනරමි යි දනී
ද" කිය ා. නම්ක හිත්‍ාෙන ඉන්නවා දීර්ඝව හුස්තම අල් නවා කිය ා. නම් තිනයන්නන් එන ම තිනයන
ත්‍ැන සංයුක්ත්‍ නිකාය 5-2 ආනන්ද සූත්‍රය.

Page 100 of 133

"ආනන්ද, යම් සමනයක ම ණ දිගු නකාට න ෝ ආශ්වාස කරනුනේ දිගු නකාට ආශ්වාස නකනරමි යි
දනී ද, දිගු නකාට න ෝ ප්‍රශ්වාස කරනුනේ දිගු නකාට ප්‍රශ්වාස නකනරමියි දනී ද ... සියලු
ආශ්වාසප්‍රශ්වාසකය දන්නාසුලු ව ... කායසංස්තකාර සන්හිඳුවමින් ආශ්වාස කරන්නනමි යි හික්නම්
ද, කායසංස්තකාර සන්හිඳුවමින් ප්‍රශ්වාස කරන්නනමි යි හික්නම් ද, ආනන්ද එසමනයහි ම ණ
කනයහි කය අනුව දක්නාසුලු ව නකන ස්ත ත්‍වන වැර ඇති ව මනාදනුම් ඇති ව සිහි ඇති ව කාන ේහි
දැඩින ාබ ා නදාම්නස දුරු නකාට නවනස්ත. ඒ කවර න යින යත්: ආනන්ද, යම් නම් ආශ්වාසප්‍රශ්වාස
නේ ද, නමය එක්ත්‍රා කනයකැ යි මම කියමි. ආනන්ද එන යින් නමහි ා ම ණ එසමනයහි කනයහි
කය අනු ව දක්නාසුලු ව නකන ස්ත ත්‍වන වැර ඇති ව මනාදැනුම් ඇති ව සිහි ඇති ව කාන ේහි
දැඩින ාබ ා නදාම්නස දුරු නකාට නවනස්ත."
(සංයුක්ත්‍ නිකාය 5-2, ආනන්ද සූත්‍රය )

දිගු නකාට න ෝ ආශ්වාස කරනුනේ දිගු නකාට ආශ්වාස නකනරමි යි දනී ද කියන්නන් නකනනක් දීර්ෙ
කා යක් යමක් පුරුදු කරෙන ආවා නම් ඒනකන් මිනදන්න අමාරුයි (මත්දර්වය ෙත්ත්‍ නකනනක්
උදා රණයකට ෙන්න පුළුවන්, මේ නසනන ස, දරු නසනන ස.... ). ඒ වනේ නකනනක් දීර කා යක්
නම් අස්තසාදය පුරුදු කරන්න ඕනන්. ඒ කියන්නන් ආ ාර දී ා දීර්ෙ කා යක් පුරුදු කරෙත්ත්‍ නදයක්
නම් දීර්ෙ කා යක් යනවා. ඒ වනේ නකනනක්ට දීෙ කා යක් ආශ්වාදනේ ආදීනවය බ බ ඉන්න
ඕනන්

සම ර නද්වල් නකටිනයන් ප කරෙන්න පුළුවන්

ආනාපානාසති භාවනානේ
ආන - ඇදෙන්න ඕනන් ටික- අනිච්ච දුක්ඛ, අනත්ත්‍
නනක්ඛම්මය, අවයාපාද, ආන ෝකය, ඥානය, ප්‍රනබෝදය

අපාන - ප කරන්න ඕනන් ටික - නිච්චයි සුඛයි අත්ත්‍යි කිය ා අල් ෙන තියන නස්තරම ප
කරන්න ඕනන්
කාමච්චන්ද, වයාපාද, ීනමිත්ත්‍, උද්දච්ච කුක්කුච්ච, අවිදයා

ඕක කන ාත් නම් නිවන් දකිනවා

මැනරන්න ඉන්න නව හුස්තම රැල් ත් අනිච්චයි දුක්කයි අනත්ත්‍යි කිය යි නමනනහි කරන්න ඕනන්

9.0 විඥ්ඥොනය
"සාතිනයනි, ඒ විඥාන කිම?
“ව න්ස, ඒ යනමක් වචන කියන්නන් (කථා කරන්නන්), නවදනා විඳින්නන්, ඒ ඒ (භව නයානි ෙති ආදි)
ත්‍න්හි කුශ ාකුශ කර්‍මයන්නේ විපාක විඳින්නන් නේ ද, නම විඥානය”යි සැළනකනේ ය

නමාඝපුරුෂය, නත්‍ෝ කවරක් ට නම් මා නමනස්ත ද ම් නදසුවා දන්හි? නමාඝපුරුෂය, මා විසින්

නන්අයුරින් විඥානය ප්‍රත්‍යයසමුත්පන්න ය යි, ප්‍රත්‍යය විනා විඥානසම්භවනයක් නැති යි වදාරන
ද්නද් නනා නේ ද? ඒ මතු ද, නමාඝපුරුෂය, නත්‍ෝ ත්‍මා වරදවා ෙත් දැයින් අපට ද අභයාඛයාන
නකනරහි. ත්‍මා ද (ගුණ සාරාලීනමනි) කණිහි. නබාන ෝ අකුසල් ද ප්‍රසව නකනරහි. නමාඝපුරුෂය, ඒ
පවිටු දිටු ත්‍ට දීර්ඝ රාත්‍රනයහි අහිත්‍යට දුුඃඛයට වැනටයී වදාළ "
(මජ්ිම නිකාය, මූ පන්නාසකය, ම ා යමක වර්ෙය, ම ාත්‍ණ්ඩ ාසඞ්ඛය සූත්‍රය, 606 පිටුව )

දැන් වනේම ඉස්තසරත් අද සක් තිබුනා විඥ්ඥානය කියන්නන් භවනයන් භවයට යන යන, කත්‍ා
කරන, නේදනා විඳින" එකක් කිය ා

බුදු ාමුදුරුනවෝ විඥ්ඥානය නමාකක්ද ඇහුවට පස්තනස්ත ාමුදුරු නකනනක් ඔය ටික කිේවට පස්තනස්ත
ඒ ාමුදුරුවන්ට "නමෝඝ පුරුෂයා, නත්‍ාට කවදද මම එන ම එකක් කිේනේ." කිය ා බැන්නා.

Page 101 of 133

එත්‍නකාට එන නම් විඥ්ඥානය කියන්නන් නමාකක්ද?

නම් න ෝක ධාතුනේ තිනයන්නන් ආනපෝ, නත්නජෝ, වානයෝ, පඨවි, ආකාස, විඥ්ඥාන කිය ා ධාතු 6 කට
නබදනවා

ආනපෝ නත්නජෝ වානයෝ වලින් ැදුන ඒවට අපිකියනවා ද්‍රවය කිය ා

ඔන්න ඔය ද්‍රවයයකට විඥ්ඥානයක් ැබුනට පස්තනස්ත, ඔය සත්‍ර ම ා භූත්‍යන්ටම ඇලුනනාත්

කියානවා සත්ත්ව කිය ා. ඇලුනන් නැත්නම් කියනව පුද්ෙ කිය ා. ර ත්‍න්ව න්නස්ත කියනනන
පුද්ෙ

"නයනා" කියන නකනාට,

එයානේ අම්මා කියන්නන් "දුව" කිය ා
එයානේ මල්ලි කියන්නන් "අක්කා" කිය ා කිය ා
එයනේ අයියා කියනනන "නංගි" කිය ා කිය ා
ඔය නකාන ාම කිේවත් කියන්නන් එකම නකනා ෙැනයි

අන්න ඒ වනේ විඥ්ඥානයටත් නම් නොඩාක් තියානවා. ඔය නකෝනකන් කිේවත් කියන්නන් එකම
හිත්‍ ෙැනයි. එකම විඥ්ඥාණය, එකම හිත්‍ එක එක ත්‍ැන් ව එක එක විදි ට ඳුන්ව නවා

ස්තකන්ධ වශනයන් කිේනවාත් "විඥ්ඥානස්තකන්ධය"

ආයත්‍න වශනයන් කිේනවාත් "මනායත්‍නය"
ධාතු විදි ට කිේේනවාත් "මනනෝ ධාතු"
චර්යා වශනයන් කිේනවාත් "විඥ්ඥාන චර්යා, ඥාන චර්යා, අඥාන චර්යා "

ස්තකන්ධ විදි ට ෙත්නත්‍ාත් නමන මයි:

"එහි විඥානස්තකන්ධය කවනර් යත්:

එක් ප්‍රකාරනයකින් විඥානස්තකන්ධය නවයි: ස්තපර්ශය ා සම්ප්‍රයුක්ක වූනේ යි.
ද්විප්‍රකාරනයකින් විඥානස්තකන්ධය නවයි: සනේතුක, අනේතුක වූනයක් ඇති.
ත්‍රිප්‍රකාරනයකින් විඥානස්තකන්ධය නවයි: කුශ , අකුශ , අවයාකෘත්‍ වූනයක් ඇති
චතුෂ්ප්‍රකාරනයකින් විඥාස්තකන්ධය නවයි: කාමාවචර, රූපාවචර, අරූපාවචර, අපරියාපන්න වූනයක්
ඇති.
පඤ්චචප්‍රකාරනයකින් විඥාස්තකන්ධය නවයි.................
ෂට්ඨප්‍රකාරනයකින් විඥානස්තකන්ධය නවයි............
සප්ත්‍ප්‍රකාරනයකින්.................
අෂ්ටප්‍රකාරනයකින්............
නවප්‍රකාරනයකින්............
දශප්‍රකාරනයකින් විඥානස්තකන්ධය නවයි.............”
(අභිධර්ම පිටකය, විභඞ්ෙප්‍රකරණය 1, ස්තකන්ධවිභඞ්ෙය, 87 පිටුව )

ඔන්න ඔය වනේ 10 ආකාරයකට විස්තත්‍ර කරනවා. නොඩක්ම වැදෙත් නවන්නන් 6 ආකාරයකට

විස්තත්‍ර කරපු එකයි

1. එක් ප්‍රකාරනයකින් කියනනන ස්තඵර්ශය නැතුව විඥ්ඥාණයක් ඇතිනවන්නන් නෑ

2. ද්විප්‍රකාරය යටනත් නේතු ත්‍මයි න ඔභ, ද්නේෂ නමෝ , අන ෝභ, අද්නේෂ, අනමෝ
3. ත්‍රිප්‍රකාරනයකින් කියන්නන් විඥ්්නානය කුස නවන්නත් පුළුවන්, අකුස න ෝ අවයාකෘත්‍
නවන්නත් පුළුවන්
4. චතුෂ්ප්‍රකාරනයකින් කියන්නන් කාමාවචර, රූපාවචර, අරූපාවචර කියන ේකික විදි ටත්,
අපරියාපන්න කියන්නන් න ෝනකෝත්ත්‍ර විදි ටත් තිනයන්න පුළුවන්

Page 102 of 133

5. පඤ්චචප්‍රකාරනයකින් කියනනනන් සැප, දුක්,නසෝමනස්තස, නදෝමනස්තස, උනප්ක්ෂා විදි ට තිනයන්න
පුළුවන්

6. ෂට්ඨප්‍රකාරනයකින් කියන්නන්: චක්ුර්විඥාන ය, නශ්‍රෝත්‍ර විඥානය, ඝ්‍රාණ විඥානය, ජිේ ා විඥානය,

කාය විඥානය, මනනෝ විඥානය විදි ට තිනයන්න පුළුවන්

7. සප්ත්‍ප්‍රකාරනයන් කියන්නන්: කලින් 6 ආකරනේ මනනෝ විඥ්ඥානය -> "මනනෝධාතු, මනනෝ

විඥ්ඥාන ධාතු" කිය ා 2 ට නබදනවා

8. අෂ්ටප්‍රකාරනයකින් කියන්නන්: කලින් 7 ආකරනේ කාය විඥ්ඥානය -> සුඛ ස ෙත්‍, දුක් ස ෙත්‍
කිය ා 2 ට නබදනවා

9. නවප්‍රකාරනයකින් කියන්නන්: කලින් 7 ආකරනේ කාය විඥ්ඥානය -> කුස , අකු ස අවයාකෘත්‍
කිය ා 3 ට නබදනවා

10. දශප්‍රකාරනයකින් කියන්නන්: 6 ආකාරනේ තියන

කාය විඥ්ඥාන -> සුඛ, දුක් කිය ා කඩ ා
මනනෝ විඥ්ඥානය -> මනනෝධාතු + මනනෝවිඥ්ඥාන ධාතු ව කුස , අකුස , අවයාකෘත්‍ කිය ා 3 ට
කඩනවා

ආයත්‍ විදි ට ෙත්නත්‍ාත්:

ඔන්න ඔය කිේව වනේම මනායත්‍යත් 1-10 ආකාරයකට විස්තත්‍ර කරනවා. ඒක නමත්‍න විස්තත්‍ර
කරන්නන් ණැත්නත් මන ධම්ම ක්‍රියාත්මක නවන ැටි ෙැන නවනම විස්තත්‍රයක ඒක අඩංගු නවනවා

ස්තකන්ධ විදි ට විස්තත්‍ර කරන්නන් අභිධර්ම පිටකනේ විභඞ්ෙප්‍රකරණය > ස්තකන්ධවිභඞ්ෙනේයි

ආයත්‍න විදි ට තිනයන්නන් අභිධර්ම පිටකනේ විභඞ්ෙප්‍රකරණය > ආයත්‍නවිභඞ්ෙනේයි

ධාතු විදි ට ෙත්නත්‍ාත්:

ඒක තිනයන්නන් අභිධර්ම පිටකනේ විභඞ්ෙප්‍රකරණය > ධාතුවිභඞ්ෙනේ
එත්‍න නපාඩි නවනසක් තියනවා. එත්‍න විස්තත්‍ර කරන්නන් නමන මයි

"එහි චක්ුවිඤ්චඤාණධාතු කවර යත්: ඇස ද රූප ද නිසා චිත්ත්‍නයක් මනනසක් මානසනයක්

සිනත්‍ක් (පණ්ඩඩර වූ) භවාංෙ සිනත්‍ක්, මනනසක් මන සංඛයාත්‍ වූ මනායත්‍නනයක් මනින්ියනයක්
විඥානනයක් විඥානස්තකන්ධනයක් ත්‍දනුරූප වූ චක්ුර්විඥානධාතුනයක් උපදී ද, නම්
චක්ුවිඤ්චඤාණධාතු යි කියනු ැනබ්"
(අභිධර්ම පිටකය, විභඞ්ෙප්‍රකරණය, ආයත්‍නවිභඞ්ෙය)

ඔය ටික පාලිනයන් තිහයේහේ නමන මයි

"චිත්ත්‍ං මනනා මානසං දයං පණ්ඩඩරං මනනා මනායාත්‍නං මනන්න්ියං විඤ්චඤාණං
විඤ්චඤාණක්ඛන්නදා ත්‍ජ්ජා චක්ුවිඤ්චඤාණධාතු"
(අභිධර්ම පිටකය, විභඞ්ෙප්‍රකරණය, ආයත්‍නවිභඞ්ෙය)

නසෝත්‍ විඥ්ඥාන, ඝාන විඥ්ඥාන, කාය විඥ්ඥානත්....ඔය වනේ

ඒ ඒ නව ාවට කරන කාරනානවන් එක එක නම් දානවා

විජානන ක්ෂණය ත්‍මයි “චිත්ත්‍”.

ඒ කියන්නන් චිත්ත්‍ කියන එනකන් නකනරන්නන් දැනෙැනීම පමනයි

ඔය ටික උදා රණයකින් බ මු

Page 103 of 133

නකනනක් පානර් යනවා දැක්කම ඒ නකනා බ න එක්නානේ ඇනසන් දැක ා චක්ු විඥ්ඥානයක්
දනවා. විඥ්ඥානය කියන්නන් නම් 9ටයි
චිත්ත්‍, මනනෝ, මානසං, දයං, පණ්ඩඩරං, මනනෝ මනායත්‍නං, මනන්න්ියං, විඥ්ඥානං,
විඥ්ඥානස්තකන්නධෝ

චිත්ත්‍නේ ඉඳන් පියවර 9කින් ත්‍මයි විඥ්ඥානස්තකන්ධ ය නොඩ නැනෙන්නන්

මනනෝ- ආරම්භනේ මැන මැන බ නවා

මානසං- පානර් යන නකනානේ නකාණ්ඩඩය කලියි, මූන සුදුයි කලුයි වනේ නද්වල් බ නවා
නපර එකත් දැන් දැකපු පාටත් එක්ක සන්සඳ ා නමන්න රතු කියනවා
මැන මැන සං කරනවා. කමිසනේ රතු, නිල් නදකම තියානවා කිය ා දැනෙන්නවා, මනසින් මනිනවා
මනසින් වැඩක් කරන එකයි

ර ත්‍න්ව න්නස්ත සිවුරක් පඬුනපාවද්දී මුලින් පාට එක්ක බ ා මනිනවා රි පාටට නම්ක කිය ා
බ නවා. මදි නම් ආපහු පඬු නපාවනවා.

ර ත්‍න්ව න්නස්ත සිවුර නපාරවද්දී එක නපාටක් උඩ, අනිත් නපාට යන. එත්‍නකාට මනිනවා
රි විදි ට එන්න සිවුනර් නපාට දනවා
එත්‍න රාෙ ද්නේෂ නමෝ නෑ

දයං- මුලින්ම දකිනනකාටම ඔය කලින් කිේවා නස්තරම නප්න්නන් නෑ. නපනීමට දයං නවනවා. ඒ
කියන්නන් ටිකක් නව ා බ න් ඉන්නවා
(රාෙ ද්නේෂ, නමෝ වලින් නනනවයි. ත්‍වම නකන ස්ත නෑ )

පණ්ඩඩරං- පන තියනවා

දයං කියන්නන් මුලින්ම දකිනනකාටම ඔය කලින් කිේවා නස්තරම නප්න්නන් නෑ. නපනීමට දයං
නවනවා. ඒ කියන්නන් ටිකක් නව ා බ න් ඉන්නවා

පානර් යන නකනානේ සංඥා කියන්නන් සුදුද, කලුද, ම ත්‍ද, නකාණ්ඩඩය දිෙද කියන එක
සංඛාර කියන්නන් ඔය ටිනකන් ඇන න් සංඛාර කරෙත්ත්‍ා. ඇන න් බ බ ත්‍මන්නේ මනස
ඇතු ට ෙත්ත්‍ා

ඊට පස්තනස්ත ඇස නපනීමට ආයත්‍නයක් නවනවා (ජට්ඨඨයත්‍නයක් නවනවා )

නපනීමට ආයත්‍නයක් වුනාම රූපස්තපර්ශයක් නවනවා
එත්‍නකාට රූප සම්ඵස්තසජානේදනාවක් ටෙන්නවා

ඒ නේදනාවට රාෙ නෑ, ත්‍න් ා නෑ නිකම්ම නපනනන බව විත්‍රයි

උපන් සිත්‍ ප්‍රභාෂ්වරයි කියන්නන් ඕකයි

ඊට පස්තනස්ත "අනන් නෂෝක්" කිය ා ෙන්නවා. ඒ කියන්නන් රාෙනයන් බැනඳනවා (රාෙ පටිච්චයක් ).
එත්‍නකාට චක්ු විඥ්්නාණයක් ටෙන්නවා
(රාෙ චක්ු විඥ්්නාණයක්)

"චක්ුංච පටිච්ච රූනප්ච උප්පජ්ජති චක්ු විඥ්ඥ්ඥාණං" කියන්නන් ඕකටයි

චක්ුංච රාෙ පටිච්ච රූනප්ච උප්පජ්ජති රාෙ චක්ු විඥ්ඥ්ඥාණං කිය ා නෑ
ඒත් එන ම ත්‍මයි (නපාල් නෙඩි චක්කනර් වනේ )

Page 104 of 133

ඒ "රාෙ චක්ු විඥ්ඥ්ඥාණය" ැනදන්නන් නකාන ාමද?
රාෙ චිත්ත්‍, රාෙ මනනෝ, රාෙ මානසං, රාෙ දයං, රාෙ පණ්ඩඩරං, රාෙ මනනෝ රාෙ මනායත්‍නං,
රාෙ මනන්න්ියං, රාෙ විඥ්ඥානං, රාෙ විඥ්ඥානස්තකන්නධෝ
(කලින් චිත්ට නස්තරම රාෙ නවනවා )

ඊ ෙට ත්‍මයි න ාඳම ටික

"එහි මනනෝධාතු කවර යත්: චක්ුර්විඥානධාූහු ඉපිද නිරද්ධ වූවහුට සමනන්ත්‍ර ව චිත්ත්‍නයක්
මනනසක් මානසනයක් සිනත්‍ක් භවාංෙ සිනත්‍ක් මනනසක් මනායත්‍නනයක් මනින්ියනයක්
විඥානනයක් විඥානස්තකන්ධනයක් ත්‍දනුරූප මනනෝවිඥානධාතුනයක් උපදී ද, නශ්‍රාත්‍රවිඥානධාූහු
… ඝ්‍රාණවිඥානධාූහු … ජිේවාවිඥානධාූහු … කායවිඥානධාූහු ඉපිද නිරුද්ධ වූවහුට
සමනන්ත්‍ර ව චිත්ත්‍නයක් මනනසක් මානසනයක් සිනත්‍ක් භවාංෙ සිනත්‍ක් මනනසක්
මනායත්‍නනයක් මනින්ියනයක් විඥානනයක් විඥානස්තකන්ධනයක් ත්‍දනුරූප වූ මනනෝධාතුනයක්
(උපදී ද) යලි සියලු ද මුන් න ෝ උපදනා කල්හි ප්‍රථම සමන්නා ාරය වූ චිත්ත්‍නයක් මනනසක්
මානසනයක් සිනත්‍ක් භවාංෙ සිනත්‍ක්, මනනසක් මනායත්‍නනයක් මනින්ියනයක් විඥානනයක්
විඥානස්තකන්ධනයක් ත්‍දනුරූප වූ මනනෝධාතුනයක් උපදී ද, නම් මනනෝධාතු යි කියනු ැනබ්.

එහි ධම්මධාතු කවර යත්: නේදනාස්තකන්ධ ය, සංඥාස්තකන්ධ ය, සංස්තකාරස්තකන්ධ ය, අනිදර්ශන වූ

අප්‍රතිඝ වූ ධර්මායත්‍නපයයාපන්න වූ යම් රූපනයකුත් නේ ද, අසංඛත්‍ධාතුව දැ යි."
(අභිධර්ම පිටකය, විභඞ්ෙප්‍රකරණය, ධාතුවිභඞ්ෙය)

ඔය තිනයන්නන් මන ධම්ම ක්‍රියාත්මක නවන ැටි. ඔය උඩ කියන්නන් නමාකක්ද?

"චක්ුර්විඥානධාූහු ඉපිද නිරද්ධ වූවහුට සමනන්ත්‍ර ව චිත්ත්‍නයක් මනනසක් මානසනයක්
සිනත්‍ක් භවාංෙ සිනත්‍ක් මනනසක් මනායත්‍නනයක් මනින්ියනයක් විඥානනයක්
විඥානස්තකන්ධනයක් ත්‍දනුරූප මනනෝවිඥානධාතුනයක් උපදී ද...."

ඒ කියන්නන් ඇසට රූපයක්/ කනට ශබ්ධයක්...වනේ ෙැටි ා විඥ්ඥාන ය ඇති නව ා නැති වුනාට
පස්තනස්ත "මනනස්ත" ඔන්න ඔය කිේව හිත් 9න් එකක් උපදිනවා)
(ඒ හිත් 9 ත්‍මයි චිත්ත්‍, මනනෝ, මානසං, දයං, පණ්ඩඩරං, මනනා මනායාත්‍නං, මනන්න්ියං,
විඤ්චඤාණං විඤ්චඤාණක්ඛන්නදෝ)

ැබැයි මනනෝද්වාරික චිත්ත්‍ ීථි ව නකලින්ම "මනසට ධම්මයක්" ෙැටුන ෙමන් නකලින්ම චිත්ත්‍,
ඔය චිත්ත්‍ 9න් එකක් නොඩ නැනෙනවා

"යලි සියලු ද මුන් න ෝ උපදනා කල්හි ප්‍රථම සමන්නා ාරය වූ චිත්ත්‍නයක් මනනසක්....." කිය ත්
එකක් තියනවා. ඒ කියන්නන් නමාකක්ද?

චක්ු විඥ්ඥානය, නසෝත්‍ විඥ්ඥාන,.... වනේ ඇස, කන සම්බන්ධයක් නැතුව නකලින්ම "මනට
ධම්මයක් එන්නත් පුළුවන්" කිය යි ඔය කියන්නන්.

බනයෝ බ්ූූත් කියන්නන් ඔය වනේ එකකටයි. ඔන්න ඔය විදි ට මන ධම්ම ක්‍රියාත්මක නවන
නකාටස ත්‍මයි ටිකක් රසවත්. දැන් ඒ ෙැන නවනම බ මු

9.1 “මන ධම්ම” ක්‍රියොත්ම මවන ැටි

නකනනක් දැක්කම ප්‍රියමනාම බවක් දැනනනවා. ඒ දැනනන්නන් නපර භවයක ද ා දාපු කර්මයක්
නිසයි
එන ම නවන්නන් නපර සසනර් එයා එක්ක ද ා තිබුණ "ධම්මයක්" අනප් "මන" ට ෙැටුන මයි.
ඔත්‍න රාෙ ද්නේෂ කත්‍ාවක් නෑ.

Page 105 of 133

සම ර අය දැක්කම දිරවන්නන් නෑ. එන ම නවන්නනත් නපර සසනර් එයා එක්ක ද ා තිබුණ
"ධම්මයක්" අනප් "මන" ට ෙැටුන මයි එන ම නවන්නන්. ඔත්‍න රාෙ ද්නේෂ කත්‍ාවක් නෑ.

අපිට ඒ නකනා ප්‍රිය වුනාට ත්‍ව නකනනක්ට එන ම නෑ.

ඒක නවන්නන් නමන මයි

ඇසට : චක්ු ධාතු, රූප ධාතු, චක්ු විඥ්ඥාන ධාතු

කනට : නසෝත්‍ ධාතු, ශබ්ධ ධාතු, නසෝත්‍ විඥ්ඥාන ධාතු
නාසයට : ඝාන ධාතු, ෙන්ධ ධාතු, ඝාන ධාතු
දිවට : ජිේ ා ධාතු, රස ධාතු, ජිේ ා විඥ්ඥාන ධාතු
කයට : කාය ධාතු, නකාට්ඨඨබ්බ ධාතු, කාය විඥ්ඥාන ධාතු
මනට : මනනෝ ධාතු, ධම්ම ධාතු, මනනෝ විඥ්ඥාන ධාතු..... ඔය වනේ ධාතු 18ක් තියනවා

චක්කු විඥ්ඥානධාතු කියන්නන්: චිත්ත්‍, මනනෝ, මානසං, දයං, පණ්ඩඩරං, මනනෝ මනායන්ත්‍ං,
මනින්ියං, විඥ්ඥානං, විඥ්ඥානස්තකන්නධෝ

චක්ුංච පටිච්ච රූනප්ච උප්පජ්ජති චිත්ත්‍ං, මනනෝ, , දයං, පණ්ඩඩරං, මනනෝ මනායන්ත්‍ං,
මනින්ියං, විඥ්ඥානං, විඥ්ඥානස්තකන්නධෝ
(අභිධර්ම පිටකය, විභඞ්ෙප්‍රකරණය 1, ධාතුවිභඞ්ෙය)

(කලින් විස්තත්‍ර කරෙන ඇවිත් නැවැත්තුනේ ඔත්‍නයි )

සාමානයනයන් නම් චක්ු විඥ්ඥානය ැනදන "චක්ුංච පටිච්ච රූනප්ච උප්පජ්ජති

චක්ුවිඥ්ඥානං" නනනවයි නමත්‍න තිනයන්නන්
චිත්ත්‍නේ ඉඳන් විඥ්ඥාණස්තකන්ධය නවනකම් ැනදන අදියර 9ක් නමත්‍න තියනවා

චිත්ත්‍ : නවනස්ත නවනස්ත අරමුණු දැනෙැනීනම් ැකියාව. නදයක් දැක්කම වර්ණ කිහිපයක් තිබීම
මනනෝ : මනිනවා. නිල් පාටයි ක පාටයි ම්නෙන්න බැරි නම් ඒට නප්නවා
මානසං :මැන මැන ෙත්ත්‍ ඒවා එකතු කර ා නපන්නනවා
දයං : ඒකත් එක්ක ඇන න් බ න්න ාද නවන්න ඕනන්. ැබැයි නකන ස්ත නනනවයි
පණ්ඩඩරං : පන තිනයන්න ඕනන්
මනනෝ මනායන්ත්‍ං, මනින්ියං, :නපනුන නද් ඇන න් අරෙන පරන දත්ත්‍ නෙනත් ඇ ැ මනනෝ
ඉන්ියක් කරෙන්න ඕනන්
විඥ්ඥානං : දැක අඳුනෙන තීන්දු කරෙන්නවා
විඥ්ඥානස්තකන්නධෝ

ඇන න් ෙත්ත්‍ දත්ත්‍ය මනනෝ මනායන්ත්‍ං ර ා ගිහින් ත්‍මයි අඳුනාෙත්නත්. ැබැයි ත්‍වම

නකන ස්ත නනනවයි

ර ත්‍න්ව න්නස්තටත් පානර් යද්දී බ න්න සිද්ධ නවනවා. "ඉච්චාව" කියන්නන් ැම නවනල්ම නකන ස්ත
නනනවයි

ඩයිනනමෝ එකකින් කරන්ට්ඨ එක නදන්නන් කැරකුන ම විත්‍රයි කරන්ට්ඨ එක ඩයිනනමෝ එක ඇතුනල්

තිබුනන් නෑ. කරකවද්දී ත්‍මයි ැදුනන්. ඒ වනේම ත්‍මයි "මන නිර්මාණය නවන්න නම් ඵස්තස
සම්ප්‍රයුත්ත්‍යි" ස්තපර්ශයකින් නත්‍ාරව මන නිර්මානය නවනනනන් නෑ

ආයත්‍ විදි ට ෙත්නත්‍ාත්:

විඥ්ඥානය ස්තකන්ධ, ආයත්‍න, ධාතු විදි ට විස්තත්‍ර කරනවා කිය ා ස්තකන්ධ, ධාතු විදි ට විස්තත්‍ර
කරන එක ෙැන උඩින් තිබුනා.

Page 106 of 133

ඒත් ආයත්‍න ෙැන විස්තත්‍ර කනල් නෑ. මනායත්‍යත් 1-10 ආකාරයකට විස්තත්‍ර කරානවා එක ප ත්‍
තියනවා කිේනේ. ඒ නකාටස ත්‍මයි නම්.

"එහි මනායත්‍නය කවනර යත්:

එක් ප්‍රකාරනයකින් මනායත්‍නය නවයි, ස්තපර්ශය ා සම්ප්‍රයුක්ත්‍ වූනේ යි.
ද්ීප්‍රකාරනයකින් මනායත්‍නය නවයි: සනේතුක වූනයක් ඇත්‍, අනේතුක වූනයක් ඇති.
ත්‍රිප්‍රකාරනයකින් මනායත්‍නය නවයි: කුශ , අකුශ , අවයාකෘත්‍ වූනයක් ඇති.
චතුෂ්ප්‍රකාරනයකින් මනායත්‍නය නවයි: ...........
පඤ්චචප්‍රකාරනයකින් මනායත්‍නය නවයි: ...........
ෂට්ඨප්‍රකාරනයකින් මනායත්‍නය නවයි: ..............
සප්ත්‍ප්‍රකාරනයකින් මනායත්‍නය නවයි: ............
අෂ්ටප්‍රකාරනයකින් මනායත්‍නය නවයි: ...............
නවප්‍රකාරනයකින් මනායත්‍නය නවයි: ............
දශප්‍රකාරනයකින් මනායත්‍නය නවයි: ..............."
(අභිධර්ම පිටකය, විභඞ්ෙප්‍රකරණය 1, ආයත්‍නවිභඞ්ෙය)

ද්ීප්‍රකාරනයකින් "සනේතුක වූනයක් ඇත්‍, අනේතුක වූනයක් ඇති" කියන එනක් සනේතුක කියන්නන්
නේතු ඇතුව මනායත්‍නයක් ටෙන්නවා
නේතු ත්‍මයි න ෝභ ද්නේෂ නමෝ , අන ෝභ අද්නේෂ අනමෝ
අනේතුක්ව ත්‍මයි "අවයාකෘත්‍ පටිච්චසමුප්පාදය"

ත්‍රිප්‍රකාරනයකින් මනායත්‍නය නවයි කිය ා 3ක් තියනවා කියන්නන් සැප දුක් උනප්ක්ෂා ර ා
මනායත්‍නය ටෙන්නවා

ඔන්න ඔය විදි ට මනායත්‍නය ටෙත්ත්‍ට පස්තනස්ත ත්‍මයි මනට ධම්ම න ෝකනේ තියන ධම්මයක්
ෙට්ඨටනය නවන්නන්

අන්න ඒනකන් ත්‍මයි සැපයක්, දුකක් නෙනත් නදන්නන්. ඒ කියන්නන් උනප්ක්ෂා රූපයකින් සැපක්
නෙනත් නදනවා (ත්‍වම නකන ස්ත නෑ ). අපි හිත්‍නවා නම් සැප නෙනත් දුන්නන් රූපනයන් කිය ා

අන්න ඒ සැප ට ඇන නවා... ඇලි ා විපරිනාම දුක්ඛ දාෙන්නවා

දුකක් ආනවාත් ෙැනටනාව.. ෙැටි ා දුක්ඛ දුක්ඛ දාෙනන්වා
සැප දුක් නැතුව උනප්ක්ෂා ආනවාත් සංඛාරදුක්ඛ දාොන්නවා

ඇලීම ෙැටීම පටන්ෙන්නන් ඔත්‍නින්

ඇ ැට රූපයක් ෙැටුනම මන නිර්මාණය නවනවා වනේම කනට ශබ්ධයක්, දිවට රසයක් .......වනේ
අනිත් නස්තරටමත් ඔය වනේම මනායත්‍නය නිර්මාණය නවනවා

9.2 මන ධම්ම ෙැමටන අයුරු චිත්ත ීථිය චිත්තක්ෂන වලින්

මනට ධම්ම ෙැනටන්න කලින් ඇසට රූපය නප්නවා. ඒ නිසා ඇසට රූපයක් නපනනන ැටි ෙැන
මුලින්ම දැනෙන්න ඕනන් චිත්ත්‍ ීථි වලින්. (5 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂණනේ ඉඳන් තමයි ඇසට රූපයක්
හප්ේහේ. මනනෝද්වාරික චිත්ත්‍ ීථි ව පටේගේහේ ත් 5 නවනි එනක් ඉඳන්). (මුල් 1,4,3,4 නෑ. )

චක්ුද්වාරික චිත්ත්‍ ීථියක් ෙමු

ද්‍ැනගැනීමට තියන කැමැත්ත නිධේ කරගත්ත කර්මහයේ අපිට ිතක් ැහබනො. ඕනෑම
ආරම්මනයක් ද්‍ැනගැනීහම් ක්ෂණය තමයි "චිත්ත" කියේහේ. භොංග සිත තිහයේහේ හමාකක්
රි ද්‍ැනගැනීහම් අරමුහනේ

Page 107 of 133

1, 2, 3 චිත්තක්ෂණ ෙ "චිත්ත" කියන එක තිහයේහේ. හේද්‍නා සංඥා, චිත්ත සංඛාර කියන 3
විතරයි ඔතන තිහයේහේ. (ිතක් උපදිේහේ නෑ හේද්‍නා සංඥා නැතුෙ)

4 නවනි එක පංච ආවර්ජන කියන්නන් ආයත්‍න 5 ක ඒවා විත්‍රයි ආවරජනය කරන්නන්.

මනස ඒකට අයිති නෑ. 4 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂණය "ක්‍රියා" සිත්‍ක්, 1,2,3 වනේ "විපාක" සිත් නනනවයි

4 හෙනි චිත්තක්ෂනහේත් "චිත්ත" ම තමයි තිහයේහේ. එතන පටිච්චසමුප්පාද්‍ය හමහ මයි

"422. අෙයාකෘතධර්මහයෝ කෙර යත්: යම් කහ ක රූපා ම්බන හේෙයි …්‌ ේප්‍රෂ්ටෙයා ම්බන
හේෙයි යළි යම් යම් අරමුණක් හ ෝ ඇරැබැ උහප්ක්ෂාස ගත වූ හනා ම කුශ වූ අකුශ හනා වූ
හනා ද්‍ කර්මවිපාක වූ ක්‍රියාමහනෝධාතුෙ උපද්‍හේ හේ ද්‍, එසමහයි සංේකාරප්‍රතයහයේ විඥානය
හෙයි, විඥානප්‍රතයහයේ නාමය හෙයි, නාමප්‍රතයහයේ ෂෂ්ොයතය හෙයි, ෂෂ්ොයතනප්‍රතයහයේ
ේපර්ශය හෙයි, ේපර්ශප්‍රතයහයේ හේද්‍නාෙ හෙයි, හේද්‍නාප්‍රතයහයේ අධිහමාක්සය හෙයි,
අධිහමාක්ෂප්‍රතයහයේ භෙය හෙයි, භෙප්‍රතයහයේ ජාතිය හෙයි, ජාතිප්‍රතයහයේ ජරාමරණ හේ.
හමහේ හම් සියලු දුුඃඛරාශිහුහේ සමුද්‍ය හේ."
(අභිධර්ම පිටකය, විභඞ්ගප්‍රකරණය 1, පටිච්්‌චසමුප්්‌පාද්‍විභඞ්ගය)

5 හෙනි චිත්තක්ෂ්නහේී චක්ඛු විඥ්ඥානය උපදිනො. එතන මනිනො. ඇ ැට හප්න එක කනට

ඇහ න එක මනිනො. හම්ක රසයක්, ශබ්ධයක් කිය ා මනිනො. එතන තිහයේහේ "මහනෝ" කියන
එකයි

6, 7 ී තිහයේහේ "මානසං" (හපර හද්ෙේ එක්ක විතක්ක විචාර තියනො. )

එතන තියන පටිච්චසමුප්පාද්‍ය "425. අෙයාකෘතධර්මහයෝ කෙර යත්:...."

8 ීත් මහනෝ විතරයි තිහයේහේ (5 හෙනි එහක් ෙහේ)

9 ඉඳේ (ජෙේ ෙ ී ) තමයි " ද්‍යං" හෙේහේ

එතන ඉඳේ පටිච්චසමුප්පාද්‍ චක්‍ර ෙ අවිද්‍යාෙ තියනො
කලිේ කිේො චර්යා විදි ට විඥ්ඥානය විේතර කරනො කිය ා....හමතන තියේහේ අඥානචර්යා
ඇයි අඥාන හෙේහේ? රාග ද්හේෂ හමෝ හයහද්‍න නිසා

ජෙේ 6 ගිිේ ඉෙර හෙද්ී (9,10,11,12,16,14,15) විඥ්ඥානේකේධයම ැදි ා ඉෙරයි

දැන් බ මු 5 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂනනේ ඉඳන්

5 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂණනේ ඉඳන් ත්‍මයි චක්ු විඥ්ඥානය ඉපනදනවා. ඒක නවන්නන් නමන මයි

එලිනේ තිනයන්නන් "වර්ණ රූපය" යි

ඇතුනල් තිනයන්නන් "චක්ු ප්‍රසාද රූපයයි
(චක්කු ප්‍රසාද රූපය අපිට ැබුනන් නපර කර්මනයන්. ඇස්ත අන්ධ අයට නප්න්නන් නෑ )
ඔය 2 තිබුනට නපනීමක් නවන්නන් නෑ (චක්ුවක් නවන්නන් නෑ). නපනනන්න නම් ඒ රූපය ඇ ැට
පතිත්‍ නවන්න ඕනන් ආන ෝකයක් එක්ක ඇවිල් ා

එන ම පතිත්‍ නවනවාත් එක්කම හිත්‍ උපදිනවා.

ඇනේ පතිත්‍ ීමත් සමෙ උපදින හිත්‍ට කියනවා චක්ු විඥ්ඥානය කිය ා
ඔන්න ඔය 3 ම (ඒ කියන්නන් වර්ණය +චක්ු ප්‍රසාදය+විඥ්ඥානය) එකට ස්තඵර්ශ ීමත් සමෙම
ස ජාත්‍ව සර්වචිත්ත්‍ සාධාරන මචත්‍සික ධර්ම 7ක් ඇති නවනවා
නේදනා, සංඥා, නච්ත්‍නා, මනසිකාර, ජීවිනත්න්ිය, ඒකාග්‍රත්‍ාව කියන 6යි ස්තඵර්ශයයි එක්ක 7යි

"සර්ව චිත්ත්‍ සාධාරන" කිය ා කියන්නන් ැම චිත්ත්‍යකම ( ැම හිත්‍කම ) ඔය ටික තියනවා

Page 108 of 133

1,2,3,4 චිත්ත්‍ක්ෂණ ව ත් ඔය 7 තියනවා. ඒත් චක්ු විඥ්ඥානය ඇතිනව ා නෑ..ඒ නිසා ඒ නව ාවල්
ව නපනීමක් ඇතිනව ා නෑ

නපනීමක් ඇතිවුනාට පස්තනස්ත ඔන්න එත්‍නකාට,

චක්ු ප්‍රසාද රූපය -> චක්කායත්‍නය නවනවා

වර්න රූපය - > රූපායත්‍නයක් නවනවා
විඥ්ඥානය - > චක්ු විඥ්්නානය නවනවා

හිත්‍ උපදින්නම ඕනන් නප්න්න. ඔත්‍න රූපස්තකන්ධයක් විත්‍රයි තිනයන්නන්. පංචස්තකන්ධයක්

ඇතිනව ා නෑ

ස්තපර්ශයත් එක්ක ඇතිනවන අනිත් සර්වචිත්ත්‍ සාධාරන මචත්‍සික ධර්ම 6 නමන මයි
නේදනා - උනප්ක්ෂා
සංඥා - ම , ත්‍වරුව, නපති, දම්පාට, පිච්ච ම
නච්ත්‍නා - දැකීම, සිතීම, සිත්‍ නොඩනැඟීම
මනසිකාර - නැවත්‍ නැවත්‍ නමනනහි කිරීම
ජීවිනත්න්ිය - චිත්ත්‍ මචත්‍සිකයන්නේ පරම්පරා පැවැත්ම
ඒකාග්‍රත්‍ාව - එකක් පමනක් අග්‍ර ීම

ඔය කිේව සර්වචිත්ත්‍ සාධාරන මචත්‍සික ධර්ම ෙැන ත්‍රිපිටකනේ තිනයන්නන් නමන මයි

"432. කවර ධර්‍මනයෝ අවයාකෘත්‍ යත්: යම් කන කැ කාමාවචර කුශ කර්‍මය කළ න යින්, රැස්ත කළ
න යින් රූපා ම්බන වූ උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍ විපාක වූ චක්ුර්විඥානය උපදනන් නේ ද, එසමනයහි
ස්තපර්ශය නවයි, නවදනාව නවයි, සංඥාව නවයි, නචත්‍නාව නවයි, චිත්ත්‍ය නවයි, උනප්ක්ෂාව නවයි,
චිත්මත්‍කාග්‍රත්‍ාව නවයි, මනින්ිය නවයි, උනපක්නෂ්න්ිය නවයි, ජීවිනත්‍න්ිය නවයි. එසමනයහි අනය
වූ ද ප්‍රතීත්‍යසමුත්පන්න වූ යම් අරූපීධර්‍ම නකනනක් ඇද්ද, නම් ධර්‍මනයෝ අවයාකෘත්‍නයෝ යි."
(අභිධර්ම පිටකය, ධම්මසඞ්ෙණීප්‍රකරණය, චිත්නත්‍ාත්පාදකාණ්ඩඩය, අෙයාකෘත විපාක විඥාන, 183
පිටුෙ)

නම් ධර්‍මනයෝ අවයාකෘත්‍නයෝ යි කිේනේ කුසලුත් නනනවයි අකුසලුත් නනනවයි. විපාකයක්

ඔය නවනල් පටිච්චසමුප්පාදය නමන මයි

"404. අවයාකෘත්‍ධර්මනයෝ කවර යත්: යම් කන ක කාමාවචරකුශ කර්මය කළ බැවින් රැස්ත කළ

බැවින් උනප්ක්ෂා ස ෙත්‍ වූ රූපා ම්බන වූ විපාකචක්ුර්විඥානය උපදනන් නේ ද, එසමනයහි
සංස්තකාරප්‍රත්‍යනයන් විඥානය නවයි, විඥානප්‍රත්‍යනයන් නාමය නවයි, නාමප්‍රත්‍යනයන් ෂෂ්ඨායත්‍නය
නවයි, ෂෂ්ඨායත්‍නප්‍රත්‍යනයන් ස්තපර්ශය නවයි, ස්තපර්ශප්‍රත්‍යනයන් නේදනාව නවයි, නේදනාප්‍රත්‍යනයන්
භවය නවයි, භවප්‍රත්‍යනයන් ජාතිය නවයි, ජාතිප්‍රත්‍යනයන් ජරාමරණ නේ. නමනස්ත නම් සියලු
දුුඃඛරාශිහුනේ සමුදය නේ."
(අභිධර්මපිටකය, විභංෙප්‍රකරනය-1, පටිච්චසමුප්පාද විභංෙය, 303 පිටුව)

(සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාම > ෂෂ්ඨායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > භව> ජාති > ජරා මරණ)

අවිදයා පච්චයා > සංඛාර වලින් නනනවයි නම් පටිච්චසමුප්පාදය පටන්ෙන්නන්

"නේදනා පච්චයා ත්‍න් ා", ත්‍න් ා පච්චයා උපාධාන", "උපාධාන පච්චයා භනවෝ" නනනවයි නකලින්ම
"නේදනාපච්චයා භනවෝ" නව ා

නමත්‍න සංඛාර කියන්නන් "අවිදයා පච්චයා සංඛාර" න්නවයි. "විපාක සංඛාර"

Page 109 of 133

නපර භවයකදී අපි "අවිදයා පච්චනයන් සංඛාරනයන් දාෙත්ත්‍ ත්‍න් ා, උපාධාන, භව" වලින්
දාෙත්ත්‍ ඵ ය විදි ට අද ැනබනාඅ සංඛාර,විඥ්ඥාන, නාම රූප, ස ායත්‍ම්න, ස්තඵර්ශ, නේදනා
භව ජාති

ඔත්‍න උදය වැය බ නවා නම් බ න්නන් නමාකක්ද?

නපර අවිදයා, ත්‍න් ා, කර්ම වලින් ැදුනා. ඒ අවිදයා, ත්‍න් ා, කර්ම වලින් නැතිනව ා යනවා කියන
එකයි

ඔය රූපනේ අම්මා ඉන්නවා කිය ා කියමු, ඔත්‍න රූපස්තකන්ධයක් විත්‍රයි තිනයන්නන්.

පංචස්තකන්ධයක් ඇතිනව ා නෑ ත්‍වම
අම්මා කිය ා ඳුනනෙනත් නෑ ( ඳුනෙන්නන් 6, 7 දී තියන සංපටිච්චන, සංතීරන අවස්තථානේදීයි)

5 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂනනේ චක්ු විඥ්ඥානය ඉපදුනාට පස්තනස්ත ඔන්න 6,7 නවනි චිත්ත්‍ක්ෂන ව දී "මන
ධම්ම" ක්‍රියාත්මක නවනවා

9.3 චක්ු විඥ්ඥ්ඥොනය ක්‍රියොත්ම වුනොට පස්තමස්ත මන ධම්ම

ක්‍රියොත මවන ැටි
මන ධම්ම කියන්නන් නාම රූප
ධම්ම කියන්නන් අතීත්‍ භවනේ කර්ම
ධම්මායත්‍නනේ තිනයන්නන් සංඥ්ඥා, සංඛාර, විඥ්ඥ්ඥාන

ස්තපර්ශයක් නව ා මනස -> මනායත්‍නයක් නවනවා, ධම්ම ->ධම්මායත්‍නයක් බවට පත් නවනවා

ඔන්න ඇන න් රූපයක් දැක්කට පස්තනස්ත මන ධම්මත් එක්ක චක්ු විඥ්ඥ්ඥය උපදිනවා

ඊට පස්තනස්ත මන+ධම්ම එක්ක විඥ්ඥ්ඥය ෙැනටන ැටි නමන්න

ධම්ම (ධම්මායත්‍නය) + මනස (මනායත්‍නය)+ විඥ්ඥ්ඥානය

මන න වත් මනස කියන්නන් රූපයක් දැකපු එක
ධම්ම කියන්නන් කලින් කිේවා වනේ “අතීත්‍ භවනේ කර්ම”

ඔය නදක විඥ්ඥ්ඥානයත් එක්ක එකතු වුනාට පස්තනස්ත පස්තනස්ත සංපටිච්චන, සංතීරන අවස්තථානේ (ඒ
කියන්නන් චිත්‍ක්ෂන 6,7 දී) තියනවා විත්‍ක්ක විචාර

නමානවද විත්‍ක්ක විචාර කියන්නන්?

සංපටිච්චන හිනත් රූපයක් දැක්කට පස්තනස්ත විමසනවා. විත්‍ක්ක කරනවා
ඒ නමාකක්ද? ඒ ම ක්ද කිය කිය මනනසන් විමසනවා.

ඔය චිත්ත්‍ ීතිය යනකම් ඇන න් රූපය දැකෙන ඉන්නන්. ඒ නිසා කියනවා "චක්ුද්වාරික

චිත්ත්‍ීථි" කිය ා

"ස්තපර්ශය න තුනවන් සර්වචිත්ත්‍ සාධාරන මචත්‍සික ධර්ම 7ක් ඇති නවනවා කලින් වනේම.
ස ජාත්‍ව උපදින්නන් (නපර පසු නනාී )
(කලින් විස්තත්‍ර කනල් වර්නයත් එක්ක ඇස එකතු නවන එකයි. නම් මන එක්ක ධම්ම එකතුනවන
එකයි )

නේදනා, සංඥා, නච්ත්‍නා, මනසිකාර, ජීවිනත්න්ිය, ඒකාග්‍රත්‍ාව කියන 6යි ස්තඵර්ශයයි එක්ක 7යි

නේදනාව ත්‍මයි : "සැප, දුක්", උනප්ක්ෂා නේදනාව

සංඥා ත්‍මයි: ම ක්, දම් පාට පිච්ච ම ක්

Page 110 of 133

නච්ත්‍නාව ත්‍මයි: දැකීම, සිත්‍ නොඩ නැඟීම ("විත්‍ක්ක, විචාර" නම් කවුද, අම්මද? කිය ා විමසනවා)
මනසිකාර ත්‍මයි : නැවත්‍ නැවත්‍ නමනනහි කිරීම (මනස ක්‍රියාත්මක ීම )
ජීවිනත්න්ිය ත්‍මයි චිත්ත්‍ පරම්පරාවක පැවැත්ම
ඒකාග්‍රත්‍ාව ත්‍මයි: එකක් පමණක් අග්‍ර ීම

සංපටිච්චන හිත්‍ ෙට ආවට පස්තනසයි "සැප, දුක්", උනප්ක්ෂා නේදනා මනසට ැනබන්නන්

අන්න ඒ නවනල් සැප නේදනාවක් නම් රාෙනයන්, දුක් නේදනාවක් නම් ද්නේෂනයන් ෙන්නවා.
නවාත්ත්‍පන අවස්තථානේ අනිච්ච දුක්ඛ අනත්ත්‍ විදි ට ෙත්ත්‍ා නම් කර්ම දන්නන් නෑ. "ත්‍දංෙ
නිබ්බුත්‍" යි

පරිත්ත්‍ාරම්භන, අති පරිත්ත්‍ාරම්භන කිය ා 2ක් තියනවා

අඳුනෙන්න නොඩාක් අමාරු නම් ඒවට කියාන්වා අති පරිත්ත්‍ාරම්භන කිය ා
අස්ත නප්නවා අු නම් න ෝ එළිනේ කරුව නම් න ෝ, වස්තතුව නොඩාක් ඈත්‍ නම් වනේ වුනාමයි
එන ම නවන්නන්

නොඩාක් අඳුරෙන්නම අමාරු නම් අතිපරිත්ත්‍ාරම්භන

වස්තතුව පැ ැදිළි නැත්නම් (ඒ කියන්නන් පරිත්ත්‍ාරම්භන, අති පරිත්ත්‍ාරම්භන නම් ) ජවන් සිත්
නොඩනැනෙන්නන් නෑ.
චිත්ත්‍ක්ෂ්න කිහිපයක් ගිහින් ආනේ මු ඉඳන් පටන්ෙන්නවා (ජවන් සිත් උපදින්නන් නෑ ඒ
නව ාවට)

10.0 උදයවයය ඥොනය

"උදයවය ඥානය දර්ශන භූමියට පදට්ඨඨානය"
(දර්ශන භූමියයි, භාවනා භූමියයි කිය ා භූමි 2ක් තියනවා)

ශෘත්‍මය ඥාණ කියන්නන් අ ා ැනබන ඥාණ ව ටයි

උදයවය ඥානය කියන්නන් ශෘත්‍මය ඥානයක්
ඒ කියන්නන් නම්ක භාවනානවන් ැනබන එකක් නනනවයි

උදය ඥානය කියන්නන් ආශ්වාද උදානවන විදි ,

වැය ඥානය කියන්නන් ආශ්වාද නිනරෝධ නවන විදි .

පධාර්ත්‍ ව ශුද්ධාශ්ඨක ඇතිීම නැතිීම බ න එකටයි උදයවය ඥානය කියන්නන් කිය ා නම්ක
අද වැරදියට අරන් තියනවා.

රූප, නවදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන කියන පංචස්තකන්ධය තුලින් පංච උපාධානස්තකන්ධයක්
දාෙන්න වැඩ පිළිනව ෙැන දැනෙන්න එකයි උදයවය ඥානය කියන්නන්

ඔය පන්චස්තකන්ධයට අයිති 5නේ ැම එකක්ම නවන නවනම

අවිදයාේ,
ත්‍න් ා,
කර්ම,
ආ ාර,
නිබ්බන්ති ක්ඛණ කියන නම් 5ත් එක්ක ප්‍රත්‍ය නව ා 5x5 25ක් විදි ට ආශ්වාද 25 ආකාරයක්
දනවා

උදය/උදාීම- පටිච්චසමුපාද චක්‍රය (උදය ඥානය )

Page 111 of 133

වැය/වැය ීම- පටිච්චසමුප්පද නිනරෝධ චක්‍රය (වැය ඥානය )

නම්කට අද වැරදියට ෙන්නවා නම් නභෞතික න ෝකය ඇතිනවනනකාටම නැතිනවනවා කිය ා

නභෞතික ද්‍රවය වස්තතු ව ඇති නවනවා, නැති නවනවා දැක්කට නිවන් දකින්නන් නෑ

ඔය 25 ැනදන්නන් නමන මයි.

මුල්ම එක අවිදයො කියන එක ෙමු. ඔය අවිදයාව නයනදන්නන් පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රනේ මු යි

අවිදයව කියනනන ස්තඵර්ශ ආයත්‍න නේ ආශ්වාදයත් ආදීනවයත් නිස්තසරනයත් ත්‍තු නස්ත
නනාදැනීමයි

ඒක 5 ආකාරයකට ප්‍රත්‍ය නවන්නන් නමන මයි

සමුදය කියන්නන් ටෙැනීම

1. "අවිදයා සමුදයා රූප සමුදනයා"ති කියන්නන් අවිදයාව නිසා රූපය පිළිබඳව උපාධානයක්
ඇතිකරෙන ආශ්වාදයක් විඳිනවා
2. "අවිදයා සමුදයා නේදනා සමුදනයා"ති කියන්නන් අවිදයාව නිසා නේදනාවක් දැනුනම ඒකත්
එක්කත් ආශ්වාදයක් දාෙන්නවා
3. "අවිදයා සමුදයා සංඥා සමුදනයා"ති කියන්නන් අවිදයාව නිසා යම් කිසි සංඥාවක් එක්කත්
ආශ්වාදයක් දාෙන්වා
4. "අවිදයා සමුදයා සංඛාර සමුදනයා"ති කියන්නන් අවිදයාව නිසා යම් කිසි චිත්ත්‍යක් එක්කත්
ආශ්වාද දාෙන්වා
5. "අවිදයා සමුදයා විඥ්ඥාන සමුදනයා"ති කියන්නන්

පන්චස්තකන්ධනේ රූප කියන්නන් නමානවද?

චක්ු රූප, නසෝත්‍ රූප, ොන රූප, ජිේ ාරූප, කාය රූප, මනනෝ රූප
පංචස්තකන්ධය කියනනන විපාක කයට නනනවයි. ැබැයි විපාක කයත් පංචස්තකන්ධයට අයිතියි

නේදනා කියන්නන් සැප දුක් උනප්ක්ෂා

සංඥා කියනනන වර්ණයක්, රසක්,.. වනේ ඳුනා ෙැනීමට අදා ස්තවභාවයක්

සංඛාර කියන්නන් සංනච්ත්‍නා. සංනච්ත්‍නා කියනනන චිත්ත්‍ය ත්‍නනවා කියන එකයි

විඥ්ඥාන කියන්නන් චිත්ත්‍, මනනෝ, මානසං, දයං, පණ්ඩඩරං, මනනෝමනායාත්‍නං,

මනනෝමනන්න්ියං, විඤ්චඤාණං, විඤ්චඤාණක්ඛන්නධෝ

චිත්ත්‍යක් කියන්නන් මනනෝ මූලිකව ආරම්භන විජානන ක්ෂණයක්. ඒ චිත්ත්‍ය ඔය කිේව 9

ආකාරයට දිෙ ැරි ා ත්‍මයි විඥ්ඥානය නොඩනැනෙන්නන්

බාහිර රූප ශබ්ධ ෙන්ධ ව ට ඒවනේ ණැති එකක් අපි හිනත් දාෙන්න එකමයි අවිදයාව

ඊ ෙට තන් ොව ෙමු. ත්‍න් ා කියන එක නයනදන්නන් පටිච්චසමුප්පාදනේ

අවිදයා > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාමරූප > ස ායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > ත්‍න් ා කියන ත්‍ැනයි

6. "ත්‍න් ා සමුදයා රූප සමුදනයා"ති කියන්නන් ත්‍න් ාව නිසා රූපය පිළිබඳව උපාධානයක්
ඇතිකරෙන ආශ්වාදයක් විඳිනවා
7. "ත්‍න් ා සමුදයා නේදනා සමුදනයා"ති කියන්නන් ත්‍න් ාව නිසා නේදනාවක් දැනුනම ඒකත්
එක්කත් ආශ්වාදයක් දාෙන්නවා

Page 112 of 133

8. "ත්‍න් ා සමුදයා සංඥා සමුදනයා"ති කියන්නන් ත්‍න් ාව නිසා යම් කිසි සංඥාවක් එක්කත්
ආශ්වාදයක් දාෙන්වා
9. "ත්‍න් ා සමුදයා සංඛාර සමුදනයා"ති කියන්නන් ත්‍න් ාව නිසා යම් කිසි චිත්ත්‍යක් එක්කත්
ආශ්වාද දාෙන්වා
10. "ත්‍න් ා සමුදයා විඥ්ඥාන සමුදනයා"ති කියන්නන්

ඊ ලඟ එ " ර්ම"

කර්ම කියන එක පටිච්චසමුප්පාදනේ නයනදන්නන් අවිදයා > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාමරූප >
ස ායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා > ත්‍න් ා > උපාධාන > භව කියන ත්‍ැනයි

ඔය භව නද ආකාරයි. කර්ම භව, උත්පත්ති භව

කර්ම භව නොඩ නෙ ා නොඬනෙ ා ඒ කර්ම නොන්නනන් සම්භාවිත්‍ාව අනුව ත්‍මයි "උත්පත්ති

භවය තීරනය" නවන්නන්

නමන්න නම් කර්ම භවනේ කර්ම ෙැනයි නම් කියන්නන්

11. "කර්ම සමුදයා රූප සමුදනයා"ති කියන්නන් කර්මය නිසා රූපය පිළිබඳව උපාධානයක්
ඇතිකරෙන ආශ්වාදයක් විඳිනවා
12. "කර්ම සමුදයා නේදනා සමුදනයා"ති කියන්නන් කර්මේේ නිසා නේදනාවක් දැනුනම ඒකත්
එක්කත් ආශ්වාදයක් දාෙන්නවා
13. "කර්ම සමුදයා සංඥා සමුදනයා"ති කියන්නන් කර්මය නිසා යම් කිසි සංඥාවක් එක්කත්
ආශ්වාදයක් දාෙන්වා
14. "කර්ම සමුදයා සංඛාර සමුදනයා"ති කියන්නන් කර්මඅේ නිසා යම් කිසි චිත්ත්‍යක් එක්කත්
ආශ්වාද දාෙන්වා
15. "කර්ම සමුදයා විඥ්ඥාන සමුදනයා"ති කියන්නන්

ඊ ලඟට ආ ොර ෙමු. නම් ආ ාර කියන්නන් බත් පාං, කේපි මුං ඇට නනනවයි

ආ ාර වර්ෙ 4යි
*කබලීකාර ආ ාර
*ස්තපර්ශ ආ ාර
*මනනෝසංනච්ත්‍නා ආ ාර
*විඥ්ඥාන ආ ාර

පුත්ත්‍මංස සූත්‍රනේ තියන උදා රන එක්ක නම් ආ ාර ෙැන බ මු.

කබලීකාර ආ ාර කියන්නන් ආශ්වාද කය පවත්වාෙන්න අවශය ආ ාරයි. "නිවන් දකින්න යන

ෙමනන් සසර කියන කාන්ත්‍ාරයක් මැදින් යන යන නදමේපිනයෝ කෑම ඉවර නව ා තුන් නදනාම
මැනරන්න යද්දී ත්‍ම එකම පුත්‍ා මරාෙන කා ා තුන් නදනාම මැනරන්නන් නැතුව නදන්නනක් නබ්රි ා
යද්දී, ඒ මස්ත කෑනේ රස ත්‍ෘෂ්නාවකින් නනනවයි". ඒ ආ ාර ෙන්න එකම අරමුණ ජීවත් ීමයි. ජීවත්
නවන්නන් කාන්ත්‍ාරනයන් එනොඩ නවන්නයි. අන්න ඒ වනේ ආශ්වාද කයක් දාෙන්නන් නැතුව
නිවන් දකින්න යන ෙමනන් කය පවත්වෙන්න පමණක් ෙන්න ආ ාරයයි කබලීකාර ආ ාර
කියන්නන්. නම් ආ ාර ැනබන්නන් රූප, නේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥ්ඥාන කියන පංචස්තකන්ධයටයි

යම් පුද්ෙ නයකුර ප්‍රරබ අරමුනක් ආනවාත් මම නම් සසනරන් එනොඩ නවනවාමයි කිය ා ඒ
නකනාට වස්තතු කාම, ක්නල්ෂ කාම නිනරෝධනයන් අනාොමී නවන්න පුළුවන්.

ස්තපර්ශ කියන එක පටිච්චසමුප්පාදනේ නයනදන්නන් අවිදයා > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාමරූප >
ස ායත්‍න > ඵස්තස කියන ත්‍ැනයි

Page 113 of 133

ස්තපර්ශ ආ ාරය කියන්නන් ම ෙ ා ඉන්න රනකකුට වනට්ඨ පිනට්ඨ ඉන්න සත්තු අනිද්දී
නේදනාවක් එනවා. ඒ වනේ ස්තඵර්ශ ආ ාරය භුක්ති විඳින්නන් නැතුව ස්තපර්ශනයන් ආශ්වාදයක්
නොඩනැනෙනවා කිය ා දැනෙන නම් ආශ්වාදනයන් අයින් නව ා ස්තඵර්ශය ආ ාරයක් කරෙන්නන්
නැතුව ඉන්නවා. ස්තඵර්ශ ආ ාර නිනරෝධනයන් ර ත් නවන්න පුළුවන්.

මනනෝසංනච්ත්‍නා ආ ාරය කියනන් අඟුරු ව කට දාන්න නදන්නනක් ඇදන් යද්දී අඟුරු ව ට

වැටුනනාත් නිවන් යන ෙමන යන්න බැරි නවනවා කිය ා හිත්‍ ා අවිදයා, ත්‍ෘෂ්ණා කියන ඒ
නදන්නනෙන් නබ්රි ා ඉන්න එකවනේ වැඩක්. ත්‍ෘෂ්නාව නිරුද්ද නව ා, උපාධාන නිරුද්ධ නව ා
මනනෝසංනච්ත්‍නා ආ ාර නිනරෝධනයන් අරි ත් නවනවා

විඥ්ඥාන කියන එක පටිච්චසමුප්පාදනේ නයනදන්නන් අවිදයා > සංඛාර > විඥ්ඥාන

විඥ්ඥාන ආ ාර කියන්නන් රජ නකනනකු න ානරක් අල් ෙන උනද් ආවට පස්තනස්ත කස ප රවල්

100ක් ැහුවට පස්තනස්ත දවල් නව ා නකාන ාමද බැලුවමවම න ාඳට ඉන්න නිසා ත්‍ව 100ක් ෙ නවා,
වස්ත නවද්දිත් න ාඳට ඉන්න නිසා වස ත්‍වත් 100ක් ෙ නවා
"විඥ්ඥාන ආ ාරය කියන්නන් එක කස ප රක්" කිය ා හිත්‍න්න කියනවා.

අවිදයාපච්චරා සංඛාරා වැඩපිළිනවනල් විඥ්ඥාන නිසා නාමරූප ැදි ා පටිච්චසමුප්පාද චක්‍රයක්

නෙනියනවා. ඒ නිසා විඥ්ඥාන නිනරෝධනයන් නාම රූප නිනරෝධය කරන්න පුළුවන්. ඒ නිසා
නාමරූප නිර්මණය නවන එක න්වත්ත්‍න්න විඥ්ඥානය නිනරෝධ කරන්න ඕනන්. ඒ නිසා විඥ්ඥාන
ආ ාර නිනරෝධනයන් ර ත් නවන්නත් පුළුවන්

16. "ආ ාර සමුදයා රූප සමුදනයා"ති කිේවට

ස්තඵර්ශ සමුදයා ත්‍මයි නේදනා සමුදයා නවන්නන්,
ස්තඵර්ශ සමුදයා ත්‍මයි සංඥා සමුදයා නවන්නන්,
ස්තඵර්ශ සමුදයා ත්‍මයි සංඛාර සමුදයා නවන්නන්,
නාමරූප සමුදයා ත්‍මයි විඥ්ඥාන සමුදයා නවන්නන්

(අවිදයා > සංඛාර > විඥ්ඥාන > නාමරූප > ස ායත්‍න > ඵස්තස > නේදනා >)

ඒ නිසා කබලීකාර, ස්තපර්ශ, මනනෝසංනච්ත්‍නා, විඥ්ඥාන ආ ාර කියන නම් ආ ාර 4 ඔස්තනස්ත ත්‍මයි

ආශ්‍රවයන් දාෙන්නන්

නිබ්බන්තිලක්ෂන කියන්නන් "අන්ධනයක් වනේ බැඳි බැඳී යන්නන් නෑ" කියන අර්ථයයි
ආශ්වාද වැඩ පිළිනව බැඳි බැඳී වර්ධනය කරෙන යන එක නත්‍ර කරනවා.

21. "නිබ්බන්ති ක්ෂන සමුදයා රූප සමුදනයා"ති ඔය වනේ තිනයන්නන්....

ඒ කියන්නන් රූප, නේදනා, සංඥා, සංඛාර එක්ක නමන ම බැඳි බැඳී සසනර් යනනකාට නක වරක්
නෑ. අන්ත්‍යක් නෑ. ඒ නිසා නිබ්බත්ති ක්ඛන කියනවා

වැය දක්නන් අවිදයා නිනරෝධනයන් රූප නිනරෝධය නේ. නිනරෝධය කියන්නන් නැති නවනවා නනනවයි
එන ම ෙත්ත්‍ම අවිදයා නැති වුනාම රූප නැති නවන්න ඕනන්. ර ත්‍න්ව න්නස්තට නේදනාවත් නැති
නවන්න ඕනන්. රූපය පිළිබඳ අවිදයාවයි නැති නවන්නන්. රූපයත් එක්ක බැඳීම නැති නවනවා කිය යි
කියන්නන්

උදය ඥානය කියන්නන් ඔය විදි ට ආශ්වාද උදානවන විදි යි, වැය ඥානය කියන්නන් ආශ්වාද
නිනරෝධ නවන විදි යි මිසක් පධාර්ත්‍ ව ශුද්ධාශ්ඨක ඇතිීම නැතිීම බ න එක නනනවයි

වැය ීමත් ඔය විදි ටම 25ක් තියනවා

Page 114 of 133

11.0 දැනෙත යුතු මවනත් රුණු

11.1 මොතෘ ොපොලි

උදා රන 1)
"ම නණනි, යම් කන ක පටන් ආර්යශ්‍රාවක නත්‍නම් නම් පඤ්චනචාපාදානස්තකන්ධයන්නේ සමුදයත්
අස්තත්‍ඞ්ෙමයත් ආස්තවාදයත් ආදීනවයත් නිශ්ශරණයත් ත්‍තුනස්ත දනී ද, ම නණනි, නම් නත්‍නම්
සිවුඅපානයහි නනාවැනටන ස්තවභාව ඇති නියත්‍ වූ සම්නබෝධිය පිහිට නකාට ඇති නසෝවන් වූ අරිසවු
යයි කියනු ැනබ් යි." (සංයුත්ත්‍ නිකාය, නසෝත්‍ාපන්න සූත්‍රය )

ඔය කිය ා තිනයන්නන් නමාකක්ද? පටිච්චසමුප්පාදයයි. ආශ්වාදය, ආදීනවය, නිස්තසරනය ෙැනයි

ඔය කියන්නන්.

රාෙ පටිච්චසමුප්පදය ෙත්නත්‍ාත් නමන මයි

1 රාෙ අවිදයා
2 රාෙ සංඛාර
3 රාෙ විඥ්ඥාන
4 රාෙ නාම රූප
5 රාෙ ස ායත්‍න
6 රාෙ ඵස්තස
7 රාෙසම්ඵස්තසජානේදනා
8 රාෙ ත්‍න් ා
9 රාෙ උපාධාන
10 රාෙ භව

ඔය දන වැඩපිළිනව "අනිච්චානුපස්තසනා කිරීමයි" බුද්ධසාසනනේ ඉෙැන්ීම

ඔය කලින් කිේව නසෝත්‍ාපන්න සූත්‍රනේ මාත්‍ෘකාපාලිනේ තිනයන්නන් නම් ටික විත්‍රයි

5 රාෙ ස ායත්‍න
9 රාෙ උපාධාන
7 රාෙසම්ඵස්තසජානේදනා
1 රාෙ අවිදයා

ඔය 5,9 කිේනේ ස්තඵර්ශ ආයත්‍න 6නේ උපාධානස්තකන්ධ 5යි

7 කිේනේ ආශ්වාදයයි
අනිච්චානුපස්තසනා කිරීම ත්‍මයි ආදීනවය
ඔය ටික අනිච්චානුපස්තසනා කළාම රාෙ අවිදයා නැතිනවනවා කිය යි ඔය කියන්නන්
1 රාෙ අවිදයා නැතිීම ත්‍මයි නිස්තසරනය

උදා රන 2) "සබ්නබ් සංඛාරා අනිච්චාති යදා පඤ්චඤාය පස්තසති අථ නිබ්ින්දති දුක්නඛ ඒස

මේනෙෝ විසුද්ධියා" (ම ාවේෙ පාලි)

2 රාෙ සංඛාර
ඔය ටික අනිච්චානුපස්තසනා කළාම
1 රාෙ අවිදයා

සබ්බ සංඛාර අනිච්චයි කිය ා දැක්කම දුක නැති නවනවා කිය යි ඔය කියන්නන්

Page 115 of 133

උදා රන 3) "නය ධම්මා න තුප්පභවා, නත්‍සං න තුං ත්‍ථාෙනත්‍ා ආ , නත්‍සංච නයා නිනරානධා
එවං වාදිම ාසමනණා" (ම ාවේෙ පාලි ) ඔය මාත්‍ෘකා පාලිය අ ා සැරියුත් ාමුදුරුනවෝ එදා
නසෝවාන් වුනා. ඔත්‍න තිනයන්නන් පටිච්චසමුප්පාදයයි

1 රාෙ අවිදයා
2 රාෙ සංඛාර
7 රාෙසම්ඵස්තසජානේදනා

1, 2 කියන්නන් (අවිද්යා පච්චයා සංඛාරා න ෝභ, ද්නේෂ, නමෝ , අන ෝභ, අද්නේෂ, අනමෝ දන
වැඩපිලිනව යි) )ඔය ටික ත්‍මයි නේතුපච්චයා කියන්නන්

ඔය ටික අනිච්චානුපස්තසනා ක ාම නේතුව නිනරෝධය කළ යුතුයි කිය යි ඔය කියන්නන්

නේතුං පටිච්ච සංහුත්‍ා නේතු භංො නිරුජ්ජතී

ඔය කියන්නනත් නම් ටිකම ත්‍මා

4) "යංකිංචි සමුදය ධම්මං සබ්බං ත්‍ං නිනරෝධ ධම්මං" (ම ාවේෙ පාලි )

1 රාෙ අවිදයා
2 රාෙ සංඛාර

යංකිංචි සමුදයධම්මං කියන්නන් අවිදයව නිසා ආශ්වාද දාෙන්න එකයි

ඔය ටික නිනරෝධ කළ යුතුයි

5) "ඇවැත්නි, සිල්වත් ම ණ නම් පඤ්චනචෝපාදානස්තකන්ධයන් අනිත්‍ය විසින් දුක් විසින් ... අනාත්ම
විසින් නුවණින් නමනනහි කරනුනේ නසෝවන්ප පසක් කරන්නන් ය යන යම් කරුනණක් නේ නම්
නත්‍ කරුණ ඇත්නත් යැ."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, ඛන්ධ සංයුක්ත්‍ය, සී සූත්‍රය )

සකෘදාොමී, අනාොමී, අරි ත් නවන්නත් ඔය ටිකම කරන්න කිය යි සී සූත්‍රනේ තිනයන්නන්

ඔය කියන්නන්

9 රාෙ උපාධාන
7 රාෙසම්ඵස්තසජානේදනා
1 රාෙ අවිදයා

රාෙ උපාධාන කියන්නන් පංනචෞපාධානස්තකන්ධය

රාෙසම්ඵස්තසජානේදනා කියන්නන් ආශ්වාදය
අනිච්චානුපස්තසනා කියන්නන් ආදීනවය
රාෙ අවිදයා කියන්නන් උපාධාන නිනරෝධය

6) "නච්ත්‍නා ං භික්ඛනේ කම්මං වදාමි" (නිබ්නබධික සූත්‍රය )

2 රාෙ සංඛාර
10 රාෙ භව

රාෙ සංඛාර කියන්නන් සංනච්ත්‍නා

අනුච්චානුපස්තසනා කියනනන ආදීනවය ඒක කළාම
කම්ම බේව නිනරෝධය ඔය කියන්නන්

Page 116 of 133

ඔය විදි ට ත්‍රිපිටකනේ තිනයන්නන් නිවන් දකින විදි මාත්‍ෘකාපාලිය
ඔය ැම එකකම සැෙවි ා තිනයනනන පටිච්චසමුප්පාදයයි

11.2.1 ආ ොරවතී ශ්‍රේධොව, අමූලි ො ශ්‍රේධොව

ආකාරවතී ශ්‍රද්ධාව ටෙන්නන්:
පංචස්තකන්ධ විදි ට ධර්මය දන්නවා, ස ායත්‍න විදි ට ධර්මය දන්නවා, ධාතු විදි ට දන්නවා,
පටිච්චසමුප්පාද විදි ටත් දන්නවා. ආශ්වාද ආදීනව නිස්තසරනයට දා ා ද ම් විග්‍ර කරන්නත්
පුළුවන්. අන්න ඒක් නකනාට ආකාරවතී ශර්ද්ධාවක් ටෙන්නවා. නනානයක් නනානයක් "ආකාර"
නේ ද ම් දැකීනම් ැකියාව.

එන ම නැති අය අනන් මනේ රත්ත්‍රන් බුදු ාමුදුරුනවෝ කිය ා පපුනේ අත්‍ෙ ෙන ඉනන්වා. ඒක
අමූලිකා ශ්‍රද්ධාව

11.2.2 ශෘතමය ප්‍රඥොව, චින්තොමය ප්‍රඥොව, භොවනොමය ප්‍රඥොව

නද්සනාභාරවිභංෙනේ තියන
ශෘත්‍මය ප්‍රඥාව: නකනනක් අ පු ධර්මය රාගක්ඛය, හද්හේෂක්ඛය, හමෝ ක්ඛය ෙැ නපනවාදැයි
බ නවා

චින්ත්‍ාමය ප්‍රඥාව : ඔය අ පු ධර්මය ත්‍මන්නේ අත්දැකීම් එක්ක දවස ොනන් පිරික්ස පිරික්සා
බ නවා

ශ්‍රත්‍මය ප්‍රඥාව ක යානමිත්‍රයානෙන් අ ා දැනෙන්නවා,

චින්ත්‍ාමය ප්‍රඥාව අපි වැඩිය යුතුයි.

භාවනාමය ප්‍රඥාව: අනනනකකුනේ නද්ශනා නයෝනිනසෝමනසිකාරය කිරීනමන් උපන් නුවන

11.2.3 ආ ොර
"ඇවැත්නි, ඇත්නත් ය. ඇවැත්නි, යම් කන ක පටන් ආර්යශ්‍රාවක නත්‍නම් අ ාරයත් දනී ද,
අ ාරසමුදයත් දනී ද, අ ාරනිනරාධයත් දනී ද, අ ාර නිනරාධොමිනී ප්‍රතිපදාවත් දනී ද, ඇවැත්නි,
නමනත්‍කිනුදු ආර්යශ්‍රාවක නත්‍නම් සමයේදෘෂ්ටික නවයි. ඔහුනේ දෘෂ්ටිය ඍජු නවයි. ධර්මනයහි ගුණ
දැන පැ ැදීනමන් යුක්ත්‍ වූනේ නම් නිර්වාණධර්මයට පැමිණිනේ නවයි."
(මජ්ිම නිකාය, මූ පන්නාසකය, මූ පරියාය වර්ෙය, සම්මාදිට්ඨි සූත්‍රය)

උදය වැය දැනෙැනීම න වත් අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍ දැනෙැනීම ෙැනයි ඔය කියන්නන්

එත්‍නකාට නම් ආ ාරය කියන්නන් නමානවද?

ස්තඵර්ශ ආ ාර, මනනෝ සංනච්ත්‍නා ආ ාර, විඥ්ඥාන ආ ාර, කබලින්කාආ ාර

සත්ත්වයන්ට ඉපදීම පිණිසත්, උපන් සත්ත්වයන්නේ පැවැත්ම පිණිසත් නමන්න නම් ආ ාර 4ම

ඕනන් (බත් පාං, කවුපි මුං ඇට විත්‍රක් නනනවයි )

ත්‍ෘෂ්නාව ටෙැනීනමන් ත්‍මයි නම් ආ ාර ටෙන්නන්

ඇයි ත්‍ෘෂ්නාව ටෙන්නන්? අවිදයාව නිසයි

Page 117 of 133

ඇයි අවිදයාව ටෙන්නන්? නම් ආ ාර පිළිබඳව නිච්චයි සුඛයි අත්ත්‍යි සුබයි කිය ා හිත්‍නනිසා (ඒ
කියන්නන් අනිච්ච දුක්ක අනත්ත්‍ නනාදන්නා කම නිසා )

ත්‍න් ා නිනරෝධ නකනා නම් ටික දැනෙන සම්මා දිට්ඨියට එනවා

11.2.4 ප්‍රතයමේක්ෂොව
රූප ප බ සන්නත්‍ෝස නවන එක අයින් කළාට ස්තවාමින්ව න්නස්ත ාට සිේ පසය අයින් කරන්න බෑ
(ආ ාර, ඇඳුම් , නබන ත් ටික, නස්තනාසනය ). අන්න ඒකයි ඔය ටික ප්‍රත්‍යනේක්ෂා කර ා (රාෙනයන්
නත්‍ාරව ) පරි රනය කරන්න කියන්නන්

කන ආ ාරනේ ෙන්ධයට, වර්ණයට, රසයට ජන්දරෙයක් ඇති කරාත්ත්‍ා නම් නැවත්‍ භවයක
ආ ාර ෙන්න නැවත්‍ත් නම් වනේ කයක් ැනබනවා. ආ ාරයට තිනබන ජන්ද රාෙනයන් මිදුනා නම්
කාම න ෝකනේන් මිනදනවා

ප්‍රත්යනේක්ෂානවන් දුරුක යුතු ආශ්‍රව ෙැන සබ්බාසව සූත්‍රනේ "පටිනස්තවනා ප ාත්‍බ්බා" කියනනන
ඕකයි.

11.2.5 සීලබ්බතපරොමොස

සක්කාය කියේහේ හම් කය "සත්" කිය ා ගේන එක. සක්කාය එකක්. සක්කාය දිටි කියේහේ
තෙ එකක්. සක්කායදිටිය කියේහේ "මම" කියන එකත් එක්ක

සක්කායදිටිය කියන එක බමුහණෝ ගත්හත් ආත්ම ද්‍ෘෂ්ිය කිය යි (අත්තානු ද්‍ෘෂ්ිය)

බමුණේහේ ඒ කාහේ තිබුණු ආත්ම ද්‍ෘෂ්ිය 6 ආකාරයි

1) ධයාන ෙලිේ හපර භෙය ද්‍ැකපු අය ිතනො ශරීරය මාරු කර කර යන ආත්මයක් තියනො
කිය ා. යේහේ, එේහේ, කේහේ, හබාේහේ, කතා කරේහේ ඒ ආත්මය තමා
ඒක තමයි හම් ඉේන "මම" කිය ා ිතනො. ඒකට කියනො “සාේෙත ද්‍ෘෂ්ිය”්‌කිය ා

2) ආත්මයක් නෑ කිය ා ිතනො. ඒ නිසා මැරුනට පේහේ විඳෙේන හකහනක් නෑ කිය ත්

ිතනො. ඒ නිසා පේ කරනො. අද්‍ කාහේ ඉේන හභෞතික ොීේ ඉේහේ ඔය ද්‍ෘෂ්ිහේ. ඒකට
කියනො "උද්හජද්‍ ද්‍ෘෂ්ිය" කිය ා. බමුහණෝ "අනත්ත" කිේහේ ඕකටයි

3) ආත්මහේ ඉඳේ ආත්මය ඳුනනො

4) මැහරනකම් විතරක් හම් ආත්මය තියනො. ඊට පේහේ ආත්මයක් නෑ
5) මැරුනට පේහසයි හම් ආත්මය තිහයේහේ
6) ආත්මය කියේහේ ේිර, නිච්ච එකක්, ඒක සද්‍ාතනිකයි. කෙද්‍ාෙත් ඒ ආත්මය මරණයට පත්
හෙේහේ නෑ…්‌කේහේ හබාේහේ, රස විඳිේහේ යේහේ එේහේ ආත්මයයි

බුදු ාමුදුරුහෙෝ කිේහේ "මම" කියන තැන තිහයේහේ පංචඋපාධානේකේධයක් කිය යි

උපාධානේකේධය කිේෙම රාග, ද්හේෂ හමෝ එතනට ගෑහෙනො කිය ා කලිේ විේතරහේ
හත්හරේන ඇතිහේ.

බමුණේහේ විචිකිච්ජාෙ 16 ආකාරයි (අතීතය ගැන 5යි, අනාගත ගැන 5යි ෙර්තමානය ගැන 6යි)
හපර මම ිටියද්‍/නැද්ද්‍/හකහේද්‍? (කවුරු ොහේද්‍?)/හකාහේ ඉඳේද්‍ හපර මම එතනට ආහේ
මතු භෙහේ මම ඇද්ද්‍?/නැද්ද්‍?/හකාහ ාමද්‍?/මතු ෙහේ මම හකාහ ාම එතනයට යයිද්‍
ද්‍ැේ මම ඉේනෙද්‍?/නැද්ද්‍?/කවුරු ොහගද්‍?/හකහේද්‍?/හකාහේ ඉඳේ ද්‍ හමතනට ආහේ/ හකාහේට
යයිද්‍

Page 118 of 133

කෙද්‍ා රි බුදු හකහනක් ප හෙ ා පටිච්චසමුපාද්‍හයේ "මම" කියන හකනා ැහද්‍න ැටි
ද්‍ැනගේනකම් ඔය ආත්ම ද්‍ෘෂ්ි 6යි විචිකිච්ජා 16යි තියනො. ඔය ආත්ම ද්‍ෘෂ්ි 6යි විචිකිච්ජා 16යි
තියනකම් එයා එක එක ගුරුෙරු ඟට ගිිේ ෙෘත සමාද්‍ම් හෙනො.

ඒකට කියනො සී බ්බත පරාමාස කිය ා. බලු ෙෘත රකිනො, ෙතුහර් බැ ැ ා ඉේනො.

සී බ්බත්‍පරාමාසය නදපරිදි නවයි : සිල් ඇත්ත්‍හුනේ න ෝ ශුද්ධි ඇත්ත්‍හුනේ න ෝ යැ.

එහි සිල්ඇත්ත්‍හුනේ සී බ්බත්‍පරාමාසය කවරැ : මම් නම් ී නයන් න ෝ ව්‍රත්‍නයන් න ෝ ත්‍පසින්

න ෝ බඹසරින් න ෝ නදවිනයකිම් න ෝ නදවානයත්‍රනයකිම් නවමි, එහි පනරවිපා ඇති අප්සරාවන්
සමෙ ීඩා නකනරමි, රමණය නකනරමි, සිත් අ වා නවනසමි එබඳු වූවහුනේ යම් කැමැත්ත්‍ක් රුචියක්
ඇලීමක් රාෙනයක් රාෙපරිවර්ත්‍ක දෘෂ්ටියක් දැක්ීමක් නේ ද නම් සිල් ඇත්ත්‍හුනේ
ී ව්‍රත්‍පරාමර්ශ යි.

එහි ශුද්ධිඇත්ත්‍හුනේ සී බ්බත්‍පරාමාස කවරැ: නමන ාවැ කිසිනවක් ී ය පරාමර්ශ නකනරයි :

ශි නයන් ශුද්ධනවයි, ී නයන් (සුවයට) පමුණුවයි, ී නයන් මිනදයි, සුව ඉක්මවයි, දුක් ඉක්මවයි,
සුවදුක් ඉක්මවයි, උපරිමභාවයට පැමිනණයි. ඒ ී ව්‍රත්‍ නදක පරාමාර්ශ නකනරයි: ඒ ී ව්‍රත්‍ නදකින්
ශුද්ධ නවති, මිනදති, පමුණුවති, සුව ඉක්මවති, දුක් ඉක්මවති, සුවදුක් ඉක්මවති, (නිවනට) පැමිනණත්
යයි. (අවිසුචිකරං ... නමහි සිට වාකය ය වයාක යි.) එබඳු වූවහුනේ යම් කැමැත්ත්‍ක් රුචියක්
මුක්තියක් නප්‍රක්ෂණනයක් ආකාරපරිවත්‍ර්කනයක් දෘෂ්ටිය සිතීනමක් දැකීනමක් නේ ද, නම් විශුද්ධි
ඇත්ත්‍හුනේ සී බ්බත්‍පරාමාස යි.
(ුද්දක නිකාය නපටනකාපනදශ ෂෂ්ඨ භූමි)

11.3 ම මලස්ත ප රන ක්‍රම

නකන ස්ත ප කරන ක්‍රම 5ක් තියනවා
ත්‍දංෙ, විශ්කම්භන, සමුච්නච්ද, පටිපස්තසද්දි, නිස්තසරණ

අනිච්ච දුක්ක විදි ට හිතුවම ත්‍දංෙ විදි ට ප්‍ර ානය නවනවා

ඒ නවනල් රූපරාෙ, අරූප රාෙ, මාන උද්දච්ච, අවිදයා නකන ස්ත තියනවා

ධයානයකට ගිහින් නොඩක් නව ා හිටියම විශ්කම්භන විදි ට ප්‍ර ානය නවනවා

උණ ෙ කට ඇදය අරින්න ටික දවසක් ෙල් පටව ා තිබුනම ටිකක් ඇනදය නකලින් නවනවා,
නොඩක් දවසක් ෙල් පටවපුව ම නොඩක් නකලින් නවනව වනේ

නසෝවාන් නකනා ධයානයකට සම වැදි ා සමුච්නච්ද වශනයන් නකන ස්ත ටිකක් ප්‍ර ානය වුනාට
පස්තනස සකෘදාොමී නවන්න පුළුවන්
(පටිපස්තසද්දි නිස්තසරන නව ා නැති නිසා අනාොමී නෑ. සංනයෝජන ධර්ම නැති නවන්න ඕනන් ඒකට)

සමුච්නච්ද වශනයන් ප්‍ර ානය වුනාට පස්තනස්ත ආනේ නකන ස්ත එන්නන් නෑ
දවස්ත 7ක් සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය වඩන්න කියන්නන් ඒකයි

නසෝවාන් නකනා ධයානයකට සම වැදි ා සමුච්නච්ද වශනයන් නකන ස්ත ටිකක් ප්‍ර ානය වුනාට
පස්තනස සකෘදාොමී නවන්න පුළුවන් (පටිපස්තසද්දි නිස්තසරන නව ා නැති නිසා අනාොමී නෑ.
සංනයෝජන ධර්ම නැති නවන්න ඕනන් ඒකට )

11.4 සබ්බොසව සූත්‍රමේ ආස්‍රව නැසීම

Page 119 of 133

1 ම නණනි නසෝවාන් මෙ නුවනින් ප කළයුතු ආශ්‍රව ඇත්‍ (දස්තසනා ප ාත්‍බ්බා)-

අනිච්ච දුක්ඛ, අනත්ත්‍ නමනනහි කර ා නසෝවාන් ීනමන් (දර්ශනනයන්) නැති නවන නකන ස්ත
(සක්කායදිට්ඨි, විචිකිච්චා, සී බ්බත්‍ පරාමාස නැති හෙේහේ ද්‍ර්ශනහයේ.

2. ස්තමෘති සංඛයාත්‍ සංවරනයන් ප කළයුතු ආශ්‍රව ඇත්‍. (සංවරා ප ාත්‍බ්බා) - සිහිනයන්,

සතිනයන්, මත්‍ක තියාෙන ඉඳ ා ප කරන ආශ්‍රව. ැම නසනසුරාදම නබාන්න යනව නම්
සිහිනයන් මත්‍ක තියාෙන ඉඳ ා නනායා ඉන්න එක වනේ.

3. ඥාන සංවර සංඛයාත්‍ ප්‍රත්‍යනේක්ෂා ප්‍රතිනස්තවනානයන් ප ක යුතු ආශ්‍රව ඇත්‍ (පටිනස්තවනා

ප ාත්‍බ්බා)- ත්‍මන්නේ බුද්ධිනයන් ආ ාර ප්‍රත්‍යනේක්ෂාව, චීවර ප්‍රත්‍යනේක්ෂාව වනේ ත්‍මන්
පරි රනය කරන නද්වල් ප්‍රත්‍යනේක්ෂාව කර ා ප කරන නකන ස්ත

4. ක්ෂාන්ති සංවර සංඛයාත්‍ අධිවාසනානයන් ප ක යුතු ආශ්‍රව ඇත්‍ (අධිනස්තවනා ප ාත්‍බ්බා) -

ධයාන වඩ ා ඒවනේ තියන චිත්ත්‍ ක්ෂාන්තිය නමනනහි කර ා නැති කරන ආශ්‍රව

5. සී සංවර සංඛයාත්‍ අධිවාසනානයන් ප ක යුතු ආශ්‍රව ඇත්‍ (පරිවජ්ජනා ප ාත්‍බ්බා) - සිල්

වත්‍ක් සමාදම් නව ා සී සංවරනයන් ප කරන නකන ස්ත (ඒකට න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිට්ඨිට
තිනයන්න ඕනන් )

6. ීර්‍ය සංවර සංඛයාත්‍ විනනාදනනයන් ප ක යුතු ආශ්‍රව ඇත්‍ (විනනාදනා ප ාත්‍බ්බා) - ීර්‍ය
වඩ ා මම ඒකට නනාගිහින් ඉන්නවා කිය ා උත්සා යක් අරන් නැති කරන ආශ්‍රව

7. උපරිමාර්ෙත්‍රය ා සම්ප්‍රයුක්ත්‍ නබාජ්ජංෙයන්නේ භාවනානවන් ප ක යුතු ආශ්‍රව ඇත්‍

(භාවනා ප ාත්‍බ්බා)- සප්ත්‍ නබාජ්ජංෙ වැඩීනමන් භාවනානවන් නැතිවන නකන ස්ත

11.5 උමප්ක්ෂොමේ අනිච්ච දකින ැටි

නේදන මචත්‍සිකයට අයිති සුඛ නේදනා, දුක් නේදනා අධුක්කම සුඛ නේදනා තියනවා.

ඔත්‍න අධුක්කම සුඛ නේදනා කියන්නන් (අධුක්ක + අසුඛ කියන එක )

ඒ උනප්ක්ෂාවත් ආකාර 3ක් ෙන්නවා

සාමිස උනප්ක්ෂා
නිරාමිස උනප්ක්ෂා
නිරාමිස ත්‍ර උනප්ක්ෂා

සාමිස උනප්ක්ෂා කියන්නන් නේදනා මචත්‍සිකනේ තියන සැප දුක් උනප්ක්ෂා ව උනප්ක්ෂාව
ඇසට, කනට රූපයක් ෙැටුනම සැපත් නැති දුකත් නැති අවස්තථාවක තිනයන්නන් සාමිස
උනප්ක්ෂාවයි

කිසිම සද්දයක් නැතුව භාවනා කරෙන ඉද්දී එක්කනනක් මැින් එකක් ඔන් කරනවා. ඇන න්නනත්
නැතුව ෙැනටන්නන්ත් නැතුව ඉද්දී දුක නේදනාවක් ආවා. උනප්ක්ෂාව නවනස්ත වුනා දුක්ඛ නේදනාවට.
ඒ උනප්ක්ෂා නේදනාවට කැමැත්නත්‍න් හිටියා. ඒක නවනස්ත වුන ෙමන් ෙැටුනා.

එක පාරම ෑන් ඒක් සද්දේක් නැති නව ා නිශ්ශබ්ධත්‍ාවයක් ආවම ඒකට ඇන නවා. අවිදයාව
නිසයි එන ම වුනන්
ඒක අනිච්චයි දුක්කයි කිය හිත්‍න්න ඕනන්. එත්‍නකාට ඇලීමට ෙැටීමට යන්නන් නෑ. ඒ කියන්නන්
උනප්ක්ෂ ත්‍ර උනප්ක්ෂානේ ඉන්නන් (කම න ෝකනයන් න ෝනකෝත්ත්‍ර උනප්ක්ෂාවට යනවා )

Page 120 of 133

ඇසට කාම න ෝකනේ (සත්‍ර අපාය දිවය න ෝක 6 මනුස්තස න ෝක) සත්ත්වනයකුනේ ඇසට යමක්
ෙැටුනා නම් යම් සැපක් දුකක් උපදින ඒවා සාමිසයි
එන ම උපදින උනප්ක්ෂාව සාමිස උනප්ක්ෂාව

නිරාමිස උනප්ක්ෂාව කියන්නන් 4 වන ධයානයට ගි ාම තියන උනප්ක්ෂාව

ඇ ැට, කනට නමාකුත් ෙැටි ා බපු එකක් නනනවයි
එත්‍න සැපත් නෑ, දුකත් නෑ
4 වන ධයානනේ උනප්ක්ෂාවට ඇලි ා හිටිනයාත් භව නිනරෝධ නෑ. බ්‍රේමන ෝකනේ

ඒක “නිරාමිස ත්‍ර” නෑ. නමාකද අවිදයානවන්

ඒ උනප්ක්ෂාවත් අනිච්චයි දුකයි අනත්ත්‍යි කිය ා නිවන නිච්චයි සුඛයි අත්ත්‍යි කිය ා හිතුවම
"නිරාමිස ත්‍ර උනප්ක්ෂා"වට යානවා

ත්‍ව උනප්ක්ෂාවක් තියනවා. නමත්ත්‍ා, කරුනා, මුදිත්‍ා උනප්ක්ෂා ව තියන උනප්ක්ෂාව

ඒක නේදනාවක ෙැන කියන ස්තවභාවයක් නනනවයි
මනනස්ත ස්තවභාවයක් (මනනස්ත ගුනයක් මිසක් නේදනාවක් නනනවයි )

උනප්ක්ෂාව විදර්ශනා කරන්නන් ඔන්න ඔන ාමයි

11.6 විපල්ලොස
විපල් ාස කියන්නන් "විකෘති අද ස" කියන එකයි

"නව පද නකනනක් නවති, යම් ත්‍ැනනක සියලු අකුශ පක්ෂය සංග්‍ර යට එක්ීමට නේ ද ඒ කවර
නව පදනකනනක් යත් : මූ ක්නල්ශනයෝ නදනදනනක, අකුශ මූ නයෝ තිනදනනක, විපල් ාසනයෝ සත්‍ර
නදනනකි.

එහි අවිදයාව ද භවත්‍ෘෂ්ණාව ද යන නදනදන මූ ක්නල්ශනයෝ යැ. න ාභය ද්නවෂය නමා ය ද යන

තිනදන අකුශ මූ නයෝ යැ. අනිත්‍යනයහි නිත්‍යයැ යන සංඥාවිපයයාස චිත්ත්‍විපයයාස
දෘෂ්ටිවිපයයාසය ද දුුඃඛනයහි සුඛ යැ යන සංඥා–චිත්ත්‍–දෘෂ්ටිවිපයයාසය ද අනාත්මනයහි ආත්ම යැ
යන සංඥා–චිත්ත්‍–දෘෂ්ටිවිපයයාසය ද අශුභනයහි ශුභ යැ යන සඤ්චඤා විපල් ාස චිත්ත්‍විපල් ාස
දිට්ඨඨවිපල් ාසය ද යන නමාහු සත්‍ර විපල් ාසනයෝ යි."
(ුද්දක නිකාය,නපටනකාපනදශ, ෂෂ්ඨ භූමි, 153, 155 පිටු )

ඔය කිේනේ නමාකක්ද?

මූ ක්නේෂනයෝ ත්‍මයි අවිදයා, ත්‍ෘෂ්ණා

නකන ස්ත කියන්නන් භව ොමී කර්ම
නමාකද අවිදයානවනුයි ත්‍ෘෂ්නානවනුයි පින් කරන්නත් පුළුවන්

ඔය මූ ක්නල්ෂ නදක නිසා න ෝභ,ද්නේෂ,නමෝ ,අන ෝභ,අද්නේෂ,අනමෝ කියන 6ම ැනදනවා

ඕවා 6ම අකුසල්
"න ාභය ද්නේෂය නමෝ ය ද යන තිනදන අකුශ මූ නයෝ යැ" කියන්නන් ඒකයි
නමෝ ය කියන්නන් අකුස මූ යක්. නමෝ නයන් කවදාවත් කුසල් කරන්න බෑ. කරන්නනම අකුසල්

නමෝ ය ඇතුනල් අවිදයාවත් තියනවා

නමුත් අවිදයාව ඇතුනල් නමෝ ය නෑ

කුසල් කියන එකත් 2 ට නබනදනවා. න ෞකික කුසල්, න ෝනකෝත්ත්‍ර කුසල්

බ්‍රේම නකෝෂ, ඩිම්බ නකෝෂ ව ට යන ඒවා න ෞකික කුසල්

Page 121 of 133

න ෞකික කුසල් කියන්නන් "පින්"
අවිදයා ත්‍න් ා කියන මූ බන්ධන නදක දුරු කරනවා නම් න ෝනකෝත්ත්‍ර කුසල් වඩන්න ඕනන්

ඔත්‍න කියනවා විපල් ාස (විපරීත්‍) 4ක් දාෙන්නවා කිය ා

අනිච්ච නද් නිච්චයි කිය ා
දුක්ඛ නද් සුඛ කිය ා
අනත්ත්‍ නද් අත්ත්‍ කිය ා
අසුබ නද් සුබ කිය ා අරෙන ත්‍මයි ඔය කියන විපල් ාස 4 දාෙන්නන්

සංඥා, චිත්ත්‍, දෘෂ්ටි කියන වස්තතු ටිකයි ඔය උඩින් කිේව විදි ට විපල් ාස නවන්නන්. එත්‍නකාට
විපල් ාස වුනාට පස්තනස්ත ඒවට කියනවා
සංඥාවිපයයාස,
චිත්ත්‍විපයයාස,
දෘෂ්ටිවිපයයාසය කිය ා

විපල් ාස කියන එකට වචන නොඩයි

අවිදයාව, මඥ්ඥනාව, නමෝ ය, ප්‍රපංච, මිත්‍යාදිට්ඨි, අනයෝනිනසෝමනසිකාරය, යථාභූත්‍ය
නනාදන්නාකම

ඔය නස්තරම නවන්නන්
අනිච්ච නද් නිච්චයි කිය ා
දුක්ඛ නද් සුඛ කිය ා
අනත්ත්‍ නද් අත්ත්‍ කිය ා
අසුබ නද් සුබ කිය ා අරෙන

"සත්‍ර විපයයාසවස්තතු කවර : කාය, නවදනා, චිත්ත්‍, ධම්ම යන නම් සත්‍ර විපල් ාස වස්තූහු නවත්."
(ුද්දක නිකාය,නපටනකාපනදශ, ෂෂ්ඨ භූමි, 157 පිටුව )

ඔය කිේව "කාය, නවදනා, චිත්ත්‍, ධම්ම" කියන්න විපල් ාස වස්තූ 4 ටයි බුදුරජානන්ව න්නස්ත සත්‍ර
සතිපට්ඨඨානය පැනනේනේ
ඔය විපල් ාස 4 නැති කරෙන්න සත්‍ර සතිපට්ඨඨානනේත් අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍, දුක්ඛ විදි ට
නමනනහි කරන්න තිනයන්නන් ඒකයි.

කය අනිච්චයි, දුක්ඛයි, අනත්ත්‍යි, අසුබයි - ඕකට කියනවා කායානුපස්තසනා

නේදනාව අනිච්චයි, දුක්ඛයි, අනත්ත්‍යි, අසුබයි - ඕකට කියනවා නේදනානුපස්තසනා
චිත්ත්‍ය අනිච්චයි, දුක්ඛයි, අනත්ත්‍යි, අසුබයි - ඕකට කියනවා චිත්ත්‍ානුපස්තසනා
ධම්ම අනිච්චයි, දුක්ඛයි, අනත්ත්‍යි, අසුබයි - ඕකට කියනවා ධම්මානුපස්තසනා කිය ා

විපරීත්‍ සංඥා, විපරීත්‍ චිත්ත්‍යක්, විපරීත්‍ දෘෂ්ටියක් තියන නිසයි ඔන ාම අනුපස්තසනා කරන්න
කිේනේ
(ඒ කිේනේ සංඥාවිපයයාස, චිත්ත්‍විපයයාස, දෘෂ්ටිවිපයයාසය)

"දිට්ඨි විපල් ාසය" නසෝවාන් ඵ නේදී සම්ූර්ණනයන්ම නැති නවනවා "සක්කාය දිට්ඨිය" කිේනේ
ඒකටයි

"චිත්ත්‍ විපල් ාසයයි", "සංඥා විපල් ාසයයි" නැති කරෙන්න සත්‍රසතිපට්ඨඨානය පැනනේවා
එත්‍නකාට සංඥා, චිත්ත්‍ විපල් ාස නැති නවනවා

ධම්මානුපස්තසනා කරන්නන් ධර්මත්‍ා. නමාන ධර්මත්‍ා ද?

නීවරන ධර්ම, ස්තකන්ධ, සප්ත්‍ නබාජ්ජංෙ, චතුරාර්‍ය සත්‍යය,...කියන ධර්මත්‍ා යි

Page 122 of 133

ඔය ධර්මත්‍ා ෙැන අනප් විපරීත්‍ දෘෂ්ියක් තියනවා
නමාකක්ද දෘෂ්ිය? නිච්චයි, සුඛයි, අත්ත්‍යි, සුබයි

නීවරණ ධර්ම ෙත්නත්‍ාත්

දරුවා ෙන ජන්දරාෙයක් තියනවා. ඒක නිච්චයි, සුඛයි, අත්ත්‍යි සුබයි කිය ා හිත්‍ාෙන ඉන්නවා
ත්‍ර යන එනකන් අපි ආශ්වාදයක් දාෙන්නවා. අල් පි නෙදර වැට නවනස්ත කනළාත් ත්‍ර ා අරන්
බනින්නන් ඒකයි. ඒකත් ඒ වනේ අල් ෙන ඉන්නවා නිච්චයි, සුඛයි අත්ත්‍යි කිය ා

සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය කිය ා වඩනවා කිය ා කරන්න තිනයන්නන් නමාකක්ද?

අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍

ආනාපානාසතිය කිය ා වඩනවා කිය ා කරන්න තිනයන්නන් නමාකක්ද?

අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍

අවිදයාව දුරුනවන්න වඩනවා කිය ා කරන්න තිනයන්නන් නමාකක්ද?

අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍

නසෝවාන් නවන්න වඩනන්න තිනයන්නන් නමාකක්ද?

අනිච්ච, දුක්ඛ, අනත්ත්‍

ඒ ැරුනම අම්මා ඉන්නවද අම්මා නැද්ද?

ෙ තියනවද ෙ නැද්ද?
මනේ තිනයන්නන් ආනපෝ නත්නජෝ පඨවිද? ඕවා නනනවයි වඩන්න ඕනන්
ඕවා කර කර හිටිනයාත් සත්‍ර අපානයම ත්‍මා.

"චිත්ත්‍ විපල් ාසයයි", "සංඥා විපල් ාසයයි" නැති කරෙන්න සත්‍රසතිපට්ඨඨානය පැනනේවා
කිේවානන්.. ඔත්‍න "සංඥා විපල් ාසය" කිේනේ නමාකක්ද? නමන්න නම්කයි

"එහි මනවඩන වස්තතුනයහි ඉන්ියාර්ථනයහි පැ ැසට නනහි න ෝ නිමිත්ත්‍ පිළිබඳව යම් දැඩිව
ෙැනීනමක් නේ ද නම් සංඥාවිපයයාස යැ"
(ුද්දක නිකාය,නපටනකාපනදශ, ෂෂ්ඨ භූමි, 157 පිටුව )

නමාකක්ද ඔය පැ ැසට න කිේනේ? රූප සංඥා, ෙන්ධ සංඥා, රස සංඥා, නකාට්ඨටබ්බ සංඥා

"කාය, නවදනා, චිත්ත්‍, ධම්ම" ව ධම්ම කියන්නන් නේදනා, සංඥා, නච්ත්‍නා,

සංඥා කියන්නන්: රූප සංඥා, ෙන්ධ සංඥා, රස සංඥා, නකාට්ඨටබ්බ සංඥා

හිනත්‍න් ෙන්නන්. ෙන්න සංඥාව ත්‍මයි

වර්ණය (නිල්, ක , රතු, සුදු,... )
ශබ්ධය (නබර ඬ, කට ෙ, කුරුළු ඬ,... )
ෙන්ධ සංඥා (මල් ෙඳ, නක්ක් එනක් ෙඳ,...)

"ඔත්‍න නිමිත්ත්‍" කියන්නන් නමාකක්ද?

ඇන න් ෙෑණු අය දකින්නන් ? නෑ
ඇන න් මල් දකින්නන් ? නෑ
ඇන න් ිත්ති, වටාපත් දකින්නන් ? නෑ

ඇන න් දකින්නන් වර්ණය විත්‍රයි

වර්ණ සංඥා

Page 123 of 133

එත්‍නකාට "නිමිත්ත්‍ පිළිබඳව යම් දැඩිව ෙැනීනමක් නේ ද" කිේනේ නමාකක් රි දැකපු නද් නිච්ච, සුබ,
අත්ත්‍ සුඛ විදි ට ෙන්න එකයි

අනුපස්තසනා කියනනන අනුව ප කරනො කියන එක

නමාකක්ද ප කරන්නන්? ප නවනන්නන් නමාකක්ද?
නමච්චර කල් නිච්චයි සුඛයි අත්ත්‍යි සුබයි කිය ා හිත්‍ාෙන හිටපු එකයි ප නවන්නන්

ඒ කියන්නන් විපරීත්‍ සංඥා ත්‍මයි ප කරන්නන්

රාෙය ප්‍රහීන කිරීමට "දස සංඥා" වඩන්න කිේනේ ඒකයි. නමානවද දස සංඥා?
අනිච්ච සංඥා
අනිච්චනේ දුක්ඛ සංඥා
දුක්ඛනයහි අනත්ත්‍ සංඥා
ප්‍ර ාණ සංඥා
විරාෙ සංඥා
නිනරෝධ සංඥා
අසුබ සංඥා
මරන සංඥා
ආ ාරනේ පටිකූ සංඥා
සර්වන ෝකනයහි අනභිරත්‍ සංඥා
(අංගුත්ත්‍රනිකාය-6, රාෙමපයා ය )

කය පිළිබඳව, චිත්ත්‍ය පිළිබඳව තියන වැරැදි සංඥාව, වැරදි දෘෂ්ිය, වැරදි චිත්ත්‍ය නිසයි වඩන්න
ඕනන්

"එහි සත්‍ර විපයයාස වස්තූන්නේ සමුද්ඝාත්‍නය පිණිස බුදුහු සත්‍ර සත්පට්ඨඨානයන් නදසන නස්තක,
පනවන නස්තක. කනයහි කය අනුව බ මින් වාසයකරනුනේ අශුභනයහි ශුභ යැ යන විපයයාසය
නසයි. නමනස්ත නවදනා චිත්ත්‍–ධර්මයන්හි දු විස්තත්‍ර කළ යුතු යි."
(ුද්දක නිකාය,නපටනකාපනදශ, ෂෂ්ඨ භූමි, 157 පිටුව )

ඔන්න සත්‍ර සතිපට්ඨඨානය පනවනවා නේදනා, චිත්ත්‍ ධර්මයන්ට

පාලිනයන් "අත්ත්‍භාව" කියන්නන් අත් කරෙත්ත්‍ භවය කියන එකයි

ඕක වැරදියට පරිවර්ත්‍නය කර ා තියනවා "ආත්ම භාව" කිය ා
එත්‍නකාට ආත්මයක් තියනවා කිය ා අද සක් එන්නන්.

"එහි අන්ධකාරත්‍මිස්‍ර වූ අවිදයාව අප්‍රතිනවධය ක්ෂණ නකාට ඇත්තී යැ. ඒ අවිදයාවට විපයයාසනයෝ
ආසන්නකාරණය යැ. ත්‍ෘෂ්ණාව බැසනෙන (ගි නෙන) සිටීම ක්ෂණ යැ "

ඔය ටික පාලිනයන් තිනයන්නන් නමන මයි

"ත්‍ත්ථ අන්ධකාරතිමිසා අප්පටිනවධ ක්ඛණා අවිජ්ජා, ත්‍ස්තසා විපල් ාසපදට්ඨඨානං.

අජ්නඣාසාන ක්ඛණා ත්‍ණ්ඩ ා, ත්‍ස්තසා පියරූපසාත්‍රූපං පදට්ඨඨානං.
අත්ත්‍ාසයවඤ්චචනා ක්ඛනණා න ානභා, ත්‍ස්තස අදින්නාදානං පදට්ඨඨානං"
(ුද්දක නිකාය,නපටනකාපනදශ, ෂෂ්ඨ භූමි, 156 පිටුව )

"අවිජ්ජා, ත්‍ස්තසා විපල් ාසපදට්ඨඨානං"

ඒ කියන්නන් අවිදයාවට විපල් ාසය පදට්ඨඨානයි

පදට්ඨඨාන කියනන් පාදම. අවිද්‍යාෙට පාදම ත්‍මයි විපල් ාස

Page 124 of 133

"නම් සත්‍ර විපයයාසනයෝ දෘෂ්ටිසම්පන්න (නසෝවන්) පුද්ෙ යා ට ප්‍රහීණ වූවාහු ද අප්‍රහීණ වූවාහු ද
යත්: කිසි විපයයාස නකනනක් ප්‍රහීණය . කිසි විපයයාස නකනනක් අප්‍රහීණය . අනිත්‍යනයහි නිත්‍ය
යැ යන සංඥාවිපයයාසය චිත්ත්‍විපයයාසය දෘෂ්ටිවිපයයාසය ප්‍රහීණ යැ, දුුඃඛනයහි සුඛ යැ යන
සංඥාව උපදී, චිත්ත්‍ය උපදී. දෘෂ්ටිවිපයයාසය ප්‍රහීණ යැ, අනාත්මනයහි අනාත්ම යැ යන
සංඥාවිපයයාසය චිත්ත්‍විපයයාසය දෘෂ්ටිවිපයයාසය ප්‍රහීණ යැ, අශුභනයහි ශුභ යැ යන සංඥාව
උපදී, චිත්ත්‍ය උපදී. දෘෂ්ටිවිපයයාසය ප්‍රහීණ යි."
(ුද්දක නිකාය, පටිසම්භිදාමේෙප්පකරණ, ම ා වර්ෙය, විපල් ාසකථා)

ඔය කියන්නන් නමාකක්ද?

නසෝවාන් පුද්ෙ යානේ විපල් ාස නමන්න නම් විදි ට ඉවර නව ා තිනයන්නන්

දිට්ඨි විපල් ාස (නිච්ච, අත්ත්‍, සුඛ, සුබ කියන 4 ම) සම්ූර්ණනයන්ම ඉවරයි

සංඥා විපල් ාස ව නිච්ච, අත්ත්‍ ඉවරයි (ඒත් සුඛ, සුබ තියනවා )
චිත්ත්‍ විපල් ාස ව ත් නිච්ච, අත්ත්‍ ඉවරයි (ඒත් සුඛ, සුබ තියනවා )

12.0 මරණය ො ුතීම

මරනාසන්න චිත්ත්‍ ීථිනේ ජවන් සිත් 5 කට පස්තනස්ත එන 13 නවනි චිත්‍ක්ෂණය ත්‍මයි ුතිය
14 නවනි එක පටිසන්ධියයි
15, 16 චිත්ත්‍ක්ෂණ නදනක් කලින් ශරීරනේ ෘධ රූපනේ යනවා

නකනනක් මැනරන මැනරන නව ාවට ුත්‍ නවන්නන් නෑ.

මරණ 4යි
ආයුක්‍ෂය මරණයය
කර්මක්‍ෂය මරණය
උභයක්‍ෂය මරණය
උපච්නේදක මරණය

ආයුක්ඛය මරණය- ජීවිත්‍ය නෙනියන්න අවශය කර්මය තියනවා, ඒත් ජීවිත්‍ය පවත්වෙන්න අවශය
සත්‍ර ම ා ධාතුනේ ශක්තිය නැති නවනවා. ඒ කියනනන ආයුෂ ඉවර නවනවා.

නොඩනැඟිල් ක් ැදුවම අවුරුදු 100ක් තියනවා වුනත් ඒ නොඩනැඟිල් බා සිනමන්ති, බා ෙල්

වලින් දපුව ම කලින් කඩන් වැනටනවා වනේ එකක් නම්ක. න ෝකනේ කාන න් කාන ට ආයුෂ
අුයි. සම ර කා ව ආයුෂ අවුරුදු 80,000ක් විත්‍ර. ඒත් සම ර කා ව කර්මය තිබුනත් කය
දුර්ව නව ා මැරි ා යනවා

කර්මක්‍ෂය මරණය: උපත්‍ නෙනියන්න අවශය කර්මයක් ඇතුවයි උපදින්නන්. කය නකාච්චර

නිනරෝගීව තිබුනත් බෑ කර්ම ශක්තිය නැති වුනාම කය නකාච්චර නිනරෝගී කයක් තිබුනත් ෘදය
වස්තතුව නැවති ා මැනරනවා

උභයක්ෂය මරණය- කය පවත්වන්න තියන ආයුෂයි, කර්මනේ ආයුෂයි නදකම එක පාර ඉවර
වුනාම මැනරනවා (නම්ක නවන්නන් ඉත්‍ාම ක ාතුරකින්)

උපච්ජීදක මරණ- කය පවත්වන්න පුළුවන්, කර්මයත් තියනවා. නම් නදකම තිනයද්දී දිසි
අනතුරකකින් මැනරනව. නම්වා උපච්නච්දක මරණ

ආයුක්ඛය, උපච්නච්දක මරණ නදනක්ම කර්මය ක්ෂය නව ා නනනවයි මැනරන්නන්. ඒ නිසා ඒ ඉවර
නනාවුන කර්මයට අදා ඒ ඇස්තරල් නබාඩි එකම ගිහින් ඊ ෙ භවනේ උත්පත්තියක් බනවා.

Page 125 of 133

නම් භවනේ අවුරුදු 100ක් ඉන්න ආයුෂ අරන් ඇවිත් අවුරුදු 30කදී දිසි මරණයක් (උපච්ජීදක
මරණයක්) වුනනාත් ත්‍ව ආයුෂ 70ක් තියන නිසා ඊ ෙ භනයත් ඒ කර්මයට අදා භවයම ැනබනවා

(මනුස්තසනයක් නම් මැරුනන් ආනයත් මනුස්තසනයක් ම නව ා ඊ ෙ භවයට යනවා. ඒකට කියන්නන්

මරණයක් කිය ා. ුති පටිසන්ධියක් නනනවයි)

නපර අත් භවයයි නම් අත් භවයයි එක්ක සම්බන්ධයක් තිනයන්නන් ුති පටිසන්ධි ව නනනවයි
මරණ ව යි.

මරණයයි, ුති පටිසන්ධියයයි කියන්නන් නදකක්

නපාඩි කා නේ නපර භවය කියන්නන් උපච්නච්ද මරණ ව යි. නපර භවනේ ෙතිය නම් භවයටත්
එනවා
නපර භවනේ මරණය නවද්දී අනතුරින් කැ ක් වුනා නම් ඒ කැ ත් නම් භවයට එන්නන් උපච්ජීදක
මරණ ව යි

කර්මජ කය, චිත්ත්‍ජ කය, උත්ත්‍ජ කය යි කිය ා කයවල් 3ක් තියනවා

ඇස්තරල් නබාඩි කියන්නන් ඔය කර්මජ කයටයි

දිවයමය කය ට සුෙන්ධය ආ ාරයක්

නපනර්ත්‍නයන්ට දුෙන්ධය ආ ාරයක්
ෙන්ධය ඇසුරු කරෙන (අබ්බ කරෙන ) යන ඒවාට කියනවා ෙන්ධබ්බ කිය ා

ඒ සුවඳ ඇසුරු කරෙන යන අය යද්දී සුවඳක් එනනන ඒකයි

සම ර ඉඩම් ව කුණු ෙඳ එන්නන් ඒ සත්ත්වයා දුෙන්ධයක් ඇසුරු කරෙන ඉන්නන්
සම ර නදවි වරු යන නව ාවට සුවඳක් එනවා කියන්නන් ඒ දිවයමය ශරීරය සුෙන්ධය
ඇසුරුකරෙනයි ඉන්නන්

ඒකයි කුණු ෙඳ තියන ත්‍ැන් ව නපනර්ත්‍නයෝ ඉන්නවා, සිවඳවත් ත්‍ැන් ව ට නදවිනයෝ වඩිනවා
කියන්නන්

කර්මජ කය ආවට නපස්තනසයි චිත්ත්‍ජ කය ඒ නමාන ානත් නිර්මාණය නවන්නන්.

ඒ නිසයිඔ මේ කුසකට යද්දී හිත්‍ාෙැනීනම් ැකියාව (මත්‍ක ශක්තිය ) නැති නවන්නන්
එත්‍නකාට හිනත්‍න් ෙත්ත්‍ ැඩත්‍ ය නස්තරම අමත්‍කනවනවා

ෙන්ධබ්බ කියන්නන් සී ෙන්ධය න ෝ දුස්තසී දුර්ෙන්ධය අබ්බ අරෙන ඉන්නවා

ත්‍න් ානවන් ඒ ෙන්ධය උපාධානය කරෙන ජීවත් නවනවා

මනුස්තස ෙන්ධබ්බනයක් වශනයන් හිටිය නම් මේ කුසකට "ඔක්කන්ති" නවන්න යද්දී චිත්ත්‍ජ බ ය
අමත්‍ක නව ා කර්මජ බ ය ප්‍රධාන නවන නිසා හිත්‍ාෙැනීනම් ැකියාේ නැති වුනාම නින්ද ගියා
වනේ

කර්මනයන් පා නය නවන කර්මජ රූපනේ තිනයන්නන් මිනිස්ත ෙතිය (මිනිස්ත රූපය නනනවයි)

නදවියන් දා කට කර්මජ කනයන් ඉඳිකටු තුඩක් ඇතුනල් ඉන්නත් පුළුවන් කියන්නන් ඒකයි

ෙන්ධබ්බයා මිනිස්ත නම් මිනිස්ත ැඩරුවට අදා ව මේ කුනස්ත ැනදනවා

නපර භවය කියන ළමයි ඉපනදන්නන් ඔන ාමයි
අත් බැේ පරිවර්ත්‍නය වුනන් නෑ

Page 126 of 133

සනත්‍ක් නව ා හිටියා කිය ා මනුස්තසනයක් නපර භවය කියන්න න තුවක් නෑ

නිරනේ උත්පත්තිය ැබුනවාත් මැනරන මැනරන නව ාවට ුති පටිසන්ධි බන්නන් නෑ

කර්මජ කයයි මැනරන්නන්, චිත්ත්‍ජ කය තියනවා.
ඒ චිත්ත්‍ජ කයටයි වධ බන්ධන නදන්නන්
කර්මජ කනයන් ආනයත් ප වුනාට පස්තනස්ත එත්‍න ැනදනවා ආපහු චිත්ත්‍ජ කය
ඒ කර්මය නෙනවනකම්ම චිත්ත්‍ජ කය තියනවා

මනුස්තසනයක් වුනාම "චිත්ත්‍ජ කයත්" නනනවයි, "කර්මජ කයත්" නනනවයි "ආ ාරජ කයයි"
මැනරන්නන්

13.0 අවසොන තොව

අද කා නේ නකනනක් නිවන් දකින්න ඕනන් නව ා බන අ න්න ෙත්නත්‍ාත් ඒකට පියවර විදි ට
අ න්න ැනබන්නන් ඉස්තසර ම නසෝවාන් නවන්න ඕනන්. නසෝවාන් නවන්න නම් සක්ඛාය දිට්ඨිය
නැති කරෙන්න ඕනන් කිය යි. එන ම සක්කාය දිට්ඨිය නැති කරෙන්න නම් "මම කියන එක නැති
කරෙන්න ඕනන්" කිය ා කියනවා.....

එන ම බණ අ ෙන යද්දී අන්තිමට අ න්න ැනබනවා ැබැයි ර ත් නවද්දී ත්‍මයි මානය නැති

නවන්න ඕනන් කිය ා...
නසෝවාන් නවද්දී "මම" කියන එක නැති නවනවා නම් ර ත් නවද්දී මානයක් තිනයන්නන් කානෙද?

ඔන්න ඔත්‍නයි සක්කාය කියන එක "මමය මානේ දෘෂ්ිය" කිය ා වැරදියට අරන් කිය ා ම්බ
නවන ත්‍ැන. 39 පිටුනේ තිබුණා සක්කාය දිට්ඨිය කියන්නන් නමාකක්ද කිය ා

මමය මානේ දෘෂ්ිය ආනේ නමන්න නමත්‍නින්

"නන්නසෝ මස්තමි" කියන එනක් ත්‍මා තිනයනන් "ත්‍න් ා මාන දෘෂ්ටිය"

ඒ ටික නැතිනවන්නන් ර ත් නවනනකාටයි
ඔන්න ඔත්‍නයි වරද්දෙන තිනයන්නන්

ත්‍රිපිටකනේ බ පුව ම සක්කායදිට්ඨිය කිය ා නවන එකක්

සබ්බාසවසූත්‍රනේ ආශ්‍රව ක්‍රම 7ක් තියනවා

අසෘත්‍වත් පෘත්‍ජනයා නමනනහි ක යුතු දන්නන් නෑ, නමනනහි නනාකළ යුතු නද් දන්නන් නෑ
නමාකද, නසෝවාන් වුන දවනස්ත ත්‍මයි දන්නන් දන්නන් නමනනහි කරන්න ඕනන් නද් නමාකක්ද නනාකළ
යුතු නද් නමාකක්ද කිය ා

අසෘත්‍වත් පෘත්‍ජනනයක්ට භාවනා කර ා නිවන් දකිනන් පුළුවන් නම් බුදු නකනනක් නමාකටද?
බුදු පනස්ත බුදු අනිත් නස්තරම ශ්‍රාවක. ශ්‍රාවක කියන්නන් කනනන් අ න්න ඕනන්
අ ෙත්ත්‍ට පස්තනස්ත ඔන්න නත්නරනවා.
එත්‍කම් භාවනාවට වාඩි නව ා නමනනහි කළ යුත්ත්‍ දන්නනත් නෑ, නමනනහි නනාක යුත්ත්‍
දන්නනත් නෑ කිය ා සබ්බාසවසූත්‍රනේම තියනවා

භාවනාවට වාඩි නව ා නමනනහි කරන්නන් නමාකක්ද?

ආතීත්‍නේ මම හිටියද නැද්ද?
අනාෙනත් මම නකාන ාම නකනනක් නවයිද
දැන් නම් නමාන ානත් මම නවම්නදෝ නනානවම්නදා කිය ා
මම ඉන්නවද මම අතීත්‍නේ හිටියද? නමත්‍න මනමක් ඉන්නවද නැද්ද? කිය ා නමනනහි කරන්නන්
අසෘත්‍වත් පෘත්‍ජනයායි

Page 127 of 133

ඊට පස්තනස්ත එයා තීරන ටිකක් ෙනන්වා. දෘෂ්ටියක් ෙන්නවා "මානේ ආත්මය ස්තථිරර වශනයන්, සත්‍ය
වශනයන් ඇත්‍" කිය ා

ආත්මය වූ මම අනාත්මය ැඳිනෙනිමි, අනාත්ම වූ මම ආත්මය ැඳිනෙනිමි

ඔය වනේ දෘෂ්ි ෙන්නවා.
නම් කන නබාන කත්‍ා කරන ආත්මය නිච්චයි කිය ා ෙන්නවා
ඔය නස්තරම අසෘත්‍වත් පෘත්‍ජනයනේ දෘෂ්ි

අද අපි ෙන්නන් නමාකක්ද? ආත්මයක් නැත්‍" කිය ා

රූපයක් දැක්කම සත්ත්ව පුද්ෙ සංඥාවක් එනවලු, ඒක නැති කරෙන්න ඕනනලු, ඒක නැති
කරෙත්ත්‍ම නිවන් දකිනවලු
අපි නමච්චර කල් වැුනේ ඕකයි. මම ඉන්නවද නැද්ද බැලුවා

දුක ඇතිනවන ැටි දැක්නකත් නෑ, දුක නැති නවන ැටි දැක්නකත් නෑ

නසෝවාන් වුනන් නැති අසෘත්‍වත් පෘත්‍ජනයනෙන් බණක් අ යි ඔන ාම වුනන්

අසෘත්‍වත් පෘත්‍ජනයනෙන් බන අ ා කවදාවත් සෘත්‍වත් ආර්ය ශ්‍රාවකනයක් නවන්න බෑ
සෘත්‍වත් ආර්ය ශ්‍රාවකයා න ෝනකෝත්ත්‍ර සම්මාදිට්ඨියට ආව නකනනක්

චතුරාර්ය සත්‍යනේ මම කිය ා නකනනක් නකානේවත් නෑ

දුක ඇතිනවන්නන් ත්‍න් ානවන්. දුක ණැති කරන්න නම් ත්‍න් ාව නැති කරන්නයි ඕනන්
කෑලි කෑලි කඩ ා බ ා මම නැති කරන්න කිේනේ නෑ

සබ්බාසව සූත්‍රනේ ත්‍වත් කියනවා දර්ශනනයන් ආශ්‍රව නැති නවන්නන් දුක්නේ ඥානං, දුකඛසමුදනේ
ඥානං, දුක්ඛනිනරෝධ ොමිනීපටිපදා ඥානං වලින්

මම ඉන්නවද, මම නැද්ද කිය ා කත්‍ා කරන්නන් අසෘත්‍වත් පෘත්‍ජනයායි

සබ්බාසව සූත්‍රනේ නමච්චර කල් බන අ න්න ගි ාම උඩින් තියන මාත්‍ෘකා ටික කියනවා, පැය 2ක්
බන අ නවා. ඒත් සූත්‍රනේ තිබුණු නමාකක් වත් බනන් නෑ..

මම කිය ා නකනනක් නැත්නම් මා සතු, අන් සතු කියන පව, පින පාන්වන්න බැරි නවනවා.
එත්‍නකාට අන්සතු නකනනකුනේ නදයක් ෙත්ත්‍ම පවක් නවන්න බෑ

මනේ නනානේ කියන්නන් ත්‍න් ාවයි නැත්නත්

බුදු ාමුදුරුවන්නේ පාත්ත්‍නර් බුදු ාමුදුරුවන්නේ ත්‍මයි. ැබැයි ඒක ෙැන ත්‍න් ාවක් ත්‍මයි
නැත්නත්. මනේ එක න ාඳයි කිය ා ඒක ෙැන මානයක් ත්‍මයි ණැත්නත්
ඒ නමාකද? පාත්ත්‍නර් රත්ත්‍රන් වුනත් ඒක අනිච්චයි

යදනිච්චං ත්‍ං දුක්ඛං යං දුක්ඛං ත්‍දනත්ත්‍ා යදනත්ත්‍ං

ත්‍ං නන්ත්‍ං මම, නන්නසෝ මස්තමි, නනමනසෝ අත්ත්‍ා'

නන්ත්‍ං මම (න ඒත්‍ං මම) කියන්නන් -"මම නෑ නනනවයි" කියන එක නනනවයි,

නන්ත්‍ං මම (න ඒත්‍ං මම) කියන්නන්- "මනේ නනනවයි" කියන එකයි

නන්නසෝ මස්තමි (න ඒනසෝ අ ං අස්තමි) කියන්නන්- "මානය"

මම නෑ මම ඉන්නවා කියන එක නනනවයි

නනමනසෝ අත්ත්‍ා (න ඒනසෝ නම් අත්ත්‍ා) කියන්නන්- "මානේ ආත්මය නනනවයි" කියන එක නනනවයි

Page 128 of 133

ආත්මයක් ඇත්‍ කියන එක ශාශ්වත්‍වාදයයි. ආත්මයක් නැත්‍ කියන එක උච්නේදවාදයයි
නසෝවාන් නවන්න චතුරාර්‍ය සත්‍යය අවනබෝධයක් නනනවයි ෙන්නන්. මම ඉන්නවද මම නැද්ද කියන
එකයි

ඕක අත්ත්‍ අනත්ත්‍ කියන එකට දැම්මා

ඔය විදි ටම අනිච්ච, දුක්ක, අනාත්ම කියන එක ආවා
අනිත්‍ය නිසා දුකයි, දුක නිසා අනාත්මයි කිය ා අරෙත්ත්‍ා

අනිත්‍ය හින්දා දුකයි. දුක හින්දා ආත්මයක් නෑ

ඕනක් ෙැ පීමක් නැ ැනන්

ආපහු යන්නන් මිත්‍යාදෘෂ්ියකට

වතුර ම ක් දි ා නකනනක් බ ාෙන ඉන්නවා. එයාට නප්නවා වතුර මනල් චූටි චූටි වතුර ින්දු උඩට
විද ා ආපහු ප ට වැනටනවා. උඩට ගිය ෙමන් ඒවා ප ට වැනටනවා.
දැන් ඕක දි බ ාෙන ඉන්න නකනා දකිනවා "නේතු නිසා ටෙන නේතු නැතුවම නිරුද්ධ නවනවා"
කිය ා දැකෙන ඔත්‍න වතුර ම ක් නෑ කිය ා හිතුනවාත් රිද?

දුක, දුක නේ. නමුත් දුක්ඛ ආර්‍ය සත්යය නනානේ.

සමුදය, සමුදය නේ, නමුත් සමුදය ආර්‍ය සත්යය නනානේ.
නිීම් තියනවා, ඒත් ඒවා නිවන නනනවයි
ඔන්න ඔය වනේ ත්‍මයි නම්ත්. සමුදයක් නවනවා. වතුර ම ක් ඇති වුනාම සමුදයක් නවනවා.
ඒක සත්‍යයක් ත්‍මා. ඒත් සමුදය ආර්‍ය සත්‍යය නනනවයි
ජන්ද රාෙය තියනවා නම් සසර ෙමන යනවා. ජන්දරාෙය නැත්නම් නිවන් දකිනවා
ඔන්න සමුදය ආර්‍ය සත්යය නවන්නන්

නිනරෝධ ආර්ය සත්‍යය නවන්නන් ජන්ද රාෙය ඉවර නම් සසර ෙමන ඉවරයි

බත්‍ ලිනප් තිබ්බම ඉනදනවා

ස්තවිච් එකක් දැමම යිට්ඨ පත්තු නවනවා
ඔේවට කියන්නන් සමුදය කිය යි. න ෝක සමුදය

සමුදය ආර්‍ය සත්‍යය නනනවයි

අ..ම්..මා කිය ා ඇහුනනාත් ඒ අකුරු ටික අරෙන අපි හිනත්‍න් අම්මා කිය ා දාෙන්නවා
එත්‍න සත්වපුද්ෙ ආත්ම සංඥව අරෙන නැති නදයක් දාෙත්ත්‍ා නනනවයි.
අ..යන්නත් ඇහුනා, ම්...යන්නත් ඇහුනා..මා..යන්නත් ඇහුනා.අම්මා කිය ා වචනයක් තියනවා. ඒක
ත්‍මයි සංඥාව. සංඥාව කියන්නන් පරමාර්ථ ධර්මයක්

පරමාර්ථ ධර්ම කියන්නන් චිත්ත්‍, මචත්‍සික, රූප, නිබ්බාන

අම්මා කියන්නන් සංඥාවක්, සංඥා කියන්නන් මචත්‍සිකයක්

මචත්‍සික කියන්නන් පරමාර්ථ ධර්මයක්.
එන නම් අම්මා කියන්නන් පරමාර්ථ ධර්මයක්

අම්මා කිය ා ඇහුන පලියට අපිට දුකක් ආනේ නෑ. ඉතුරු ටිකත් අ න්න ඕනන්

"අ..ම්..මා... මි…ය ගි…..යා" කිය ා ඇහුනනාත් ත්‍මයි දුක එන්නන්.

Page 129 of 133

92 පිටුනේ කිේවා වනේ බුදු නකනනක් බන කිය ා පිරිනිවන්පෑවට පස්තනස්ත නකනමන් නකනමන්
න ෞකික අර්ථ එලියට එනො. නම් තිනයන්නන් සාසනන් නැති නවන ත්‍වත් ක්‍රමයක්

කවිනයන් බන කියනවා

"ම නණනි, එන යින් ම මතුකා නයහි භික්ූහු වන්නා . (ඔහු) ත්‍ථාෙත්‍යන් ව න්නස්ත විසින්
වදාරණ ද ෙැඹුරු වූ ෙැඹුරු අරුත් ඇති න ාවුතුරා අරුත් දක්වන ශුනයත්‍ාධර්මය පවසන යම් ඒ
සූත්‍රාන්ත්‍ නකනනක් නවද්ද, ඔවුන් නද්ශනා කරණු බන කල්හි අසනු කැමති නනා වන්නා . කන්
නයාමු නනා කරන්නා . අවනබෝධය පිණිස සිත්‍ නනා එළවන්නා . ඒ ද ම් උෙත්‍ යුතු ය යි පිරිවැහිය
යුතු ය යි නනාසිත්‍න්නා . කීන් විසින් කරණ ද කීන් විසින් නිපදවන ද විසිතුරු වයඤ්චජන ඇති
සස්තනනන් පිටත්හි වූ (අන්) සේවන් විසින් නදසන ද යම් ඒ සූත්‍රාන්ත්‍ නකනක් නවද්ද, ඔවුන් කියනු
බන කල්හි අසනු කැමති වන්නා . කන් නයාමු කරන්නා . අවනබෝධය පිණිස සිත්‍ එළවන්නා .
ඒ ද ම් උෙත්‍ යුතු ය යි ද පිරිවැහිය යුතු ය යි ද ඟින්නා . ම නණනි, නමනස්ත ත්‍ථාෙත්‍යන්
ව න්නස්ත විසින් වදාරණ ද ෙැඹුරු අරුත් ඇති න ාවුතුරා අරුත් දැක්නවන ශුනයත්‍ා ධර්මය
පැවනසන සූත්‍රාන්ත්‍යන්නේ අතුරුද න් ීම වන්නන් ය."
(සංයුත්ත්‍ නිකාය, නිදාන වර්ෙය, ඔපම්ම සංයුක්ත්‍ය, ආණි සූත්‍රය)

ඔන්න ඔය විදි ට න ෞකික අර්ථ නස්තරම එලියට ඇවිල් ා නිවන් මෙ වැන නවා

***********************************************************************************
"නිස්තසරණය කරා I Nissaranaya Kara" යූටියුබ් චැන නේ ඇති ඕස්තනේලියානේ ධම්මදින්නා
නමන ණින්ව න්නස්තනේ ධර්ම නද්ශනා

"නිරනප්ක්ෂත්වනේ මෙ | Nirapekshathwaye Maga" යූටියුබ් චැන නේ ඇති

ව ස්තමුල්නල් අභය ස්තවාමින්ව න්නස්තනේ ධර්ම නද්ශනා

ඇසුරින් සකස්ත කනේ

සමන් රත්නායක
saman.jfe@gmail.com

***********************************************************************************

Page 130 of 133

14.0 (4 මවනි ධයොනය දක්වො යෑමට) මමමනහි ල යුතු
ර්මස්තථොන වලින් කිහිපයක්
නමම කර්මස්තථාන සියල් ටම පදනම් ී ඇත්නත් ත්‍රිපිටකනයන් උපුටාෙන්නා ද වාකය කාණ්ඩඩ බව
ස කන්න

1) අනන්ත්‍ වූ සංසාරනේ මා පැමිණි ෙමනන්

මානේ සිත්‍, කය , වචනය යන තුන් නදාරින්
ආර්ය ම ා සංඝ රත්නයටත්, බුද්ධ ශාසනයටත්,
සියළු න ෝක සියළු සත්වයන්ටත්
යම් අවැඩක් අසාධාරණයක්, සිදුීනම්
මට කමා නවත්වා...!!! කමා නවත්වා..!!! කමානවත්වා...!!

2) මානේ ශරීරනයන් පිටවන කිසිදු කිරණයක්

බාහිර පරිසරනේ සිටින කිසිදු සත්වනයකුට
හිංසාවක් පීඩාවක් නනානේවා...

3) ඉතිපී නසෝ භෙවා..(ොථාව 2-3 වරක් නමනනහි කරන්න)

4) උතුරු දිශානේ සත්ත්වනයෝ

නසෝවාන් ඵ නයන් නිදුක් නවත්වා...
සකෘදාොමී ඵ නයන් නිනරාගි නවත්වා...
අනාොමී ඵ නයන් සුවපත් නවත්වා...
අරි ත් ඵ නයන් දුකින් මිනදත්වා...
නිවන් දකිත්වා....///

දකුණු දිශානේ සත්වනයෝ.. (ඉ ත්‍ පරිදි)

බරහිර දිශානේ සත්වනයෝ..(ඉ ත්‍ පරිදි)
නැනෙනහිර දිශානේ සත්වනයෝ..(ඉ ත්‍ පරිදි)
උතුරු අනු දිශානේ සත්වනයෝ..(ඉ ත්‍ පරිදි)
දකුණු අනු දිශානේ සත්වනයෝ..(ඉ ත්‍ පරිදි)
නැනෙනහිර අනු දිශානේ සත්වනයෝ..(ඉ ත්‍ පරිදි)
බටහිර අනු දිශානේ සත්වනයෝ..(ඉ ත්‍ පරිදි)
සියළු න ෝක සියළු සත්වනයෝ..(ඉ ත්‍ පරිදි......////)

5) ඇස අනිච්චයි...දුුඃඛයි...අනත්ත්‍යි....
මම යැයි ෙැනිමට, මනේ යැයි ෙැනීමට
මනේම යැයි ෙැනීමට සුදුසු නනාවන්නනෝමය....

රූපහයෝ අනිච්චයි, දුුඃඛයි අනත්ත්‍යි...

මම යැයි ෙැනිමට, මනේ යැයි ෙැනීමට
මනේමයැයි ෙැනීමට සුදුසු නනාවන්නනෝමය...

චක්ු විඥ්ඥානහයෝ අනිච්චයි, දුුඃඛයි අනත්ත්‍යි...

මම යැයි ෙැනිමට, මනේ යැයි ෙැනීමට
මනේමයැයි ෙැනීමට සුදුසු නනාවන්නනෝමය...

කන/ශබ්ධ/නසෝත්‍ විඥ්ඥානහයෝ....නාසය/ෙන්ධය/ඝාන විඥ්ඥානහයෝ...

Page 131 of 133

දිව/රස/ජිේ ා විඥ්ඥානහයෝ...කය/ස්තපර්ශය/කාය විවිඥ්ඥානහයෝ ...
මන/සිතුවිලි/මනනෝ විඥ්ඥාන ඉ ත්‍ පරිදි.....///// හ ෝකය අනිචයි...දුුඃඛයි...අනත්ත්‍යි...
6) ඇස සමුදුරකී රූපහයේ හනාපිහරනා…
කන සමුදුරකී ශබ්ධහයේ නිපිහරනා…
දිෙ සමුදුරකී රසහයේ හනාපිහරනා…
නාසය සමුදුරකී ගේධහයේ හනාපිහරනා…
කය සමුදුරකී ේපර්ශහයේ හනාපිහරනා…
මන සමුදුරකී ධම්මහයේ හනාපිහරනා…

7) රූපය අසාරයි......හපන පිඬුෙ හේ අසාරයි…

හේද්‍නා අසාරයි......දිය බුබු හේ අසාරයි…
සංඥා අසාරයි......මිරිඟුෙ හේ අසාරයි…
සංඛාර අසාරයි......හකහසේ කඳ හේ අසාරයි…
විඥ්ඥාන අසාරයි......මායාෙ හේ අසාරයි ...

8) ඇස ඇවි ෙත්නත්ය... රූපය ඇවි ෙත්නත්ය...

චක්ු විඤ්චඤානහයෝ ඇවි ෙත්නත්ය...
කුමකින් ඇවි ෙත්නත්ද..
රාෙ ගින්නනන් ඇවි ෙත්නත්ය...
ද්නේෂ ගින්නනන් ඇවි ෙත්නත්ය...
නමෝ ගින්නනන් ඇවි ෙත්නත්ය...
එ ගිනි නිවි නිී නිවන් සුව දැනනනවා...///

කන/ශබ්ධ/නසෝත්‍....නාසය/ෙන්ධය/ඝාන...
දිව/රස/ජිවයා...කය/ස්තපර්ශය/කාය විඤ්චඤානය ...
මනස/සිතුවිලි/මනනෝ විඤ්චඤානය (ඉ ත්‍ පරිදි )

9) රූප නිනරෝධයි නිවන්සුව දැනනනවා...

නේදනා නිනරෝධයි නිවන්සුව දැනනනවා...
සංඥා නිනරෝධයි නිවන්සුව දැනනනවා...
සංඛාර නිනරෝධයි නිවන්සුව දැනනනවා...
විඤ්චඤාන නිනරෝධයි නිවන්සුව දැනනනවා...
න ෝකය නිනරෝධයි නිවන්සුව දැනනනවා....////

10) මටද්‍ සියළු හ ෝක සියළු සත්ත්ෙයේටද්‍

චක්ඛු අේසාද්‍හයෝ
මායාෙකි... මු ාෙකි... මිරිඟුෙකි...
අනිච්චයි... දුක්ඛයි...අසාරයි
අසාරවූ අේසාද්‍හයෝ..
නිහරෝධයි...///
නිෙේ සුෙ ද්‍ැහනනො...///

හසෝත ආසාද්‍හයෝ (ඉ ත්‍ පරිදි )

ඝාන අේසාද්‍හයෝ (ඉ ත්‍ පරිදි )
ජිේ ා අේසාද්‍හයෝ (ඉ ත්‍ පරිදි )
කාය අසාද්‍හයෝ (ඉ ත්‍ පරිදි )
මහනෝ අේසාද්‍හයෝ (ඉ ත්‍ පරිදි )

11) කාම න ෝක අනාථයි.....…. රූප න ෝක අනාථයි.......

ඇරූප න ෝක අනාථයි....... සියළු න ෝක අනාථයි.......
නිවන් සුවම නාථයි...... නිවන් සුව දැනනනවා...////

Page 132 of 133

12) ඒත්‍ං සන්ත්‍ං ඒත්‍ං පනීත්‍ං
යදිදං සබ්බ සංඛාර සමනත්‍ෝ
සබ්බූපධි පටිනිස්තසේනෙෝ
ත්‍ණ්ඩ ක්ඛනයෝ..
විරානෙෝ..නිනරෝනධෝ..නිබ්බානංතී....///

13) රාෙ ගිනි නිවි නිී නිවන් සුව දැනනනවා...

ද්නේෂ ගිනි නිවි නිී නිවන් සුව දැනනනවා...
නමෝ ගිනි නිවි නිී නිවන් සුව දැනනනවා...
සියළු ගිනි නිවි නිී නිවන් සුව දැනනනවා...////

14) නිවන් සුව දැනි දැනි "රාෙ" ගිනි නිනවනවා...

නිවන් සුව දැනි දැනි රාෙ "ද්නේෂ" නිනවනවා...
නිවන් සුව දැනි දැනි රාෙ "නමෝ " නිනවනවා...
නිවන් සුව දැනි දැනි රාෙ "න ෝක" නිනවනවා...////

15) රාෙ ගිනි නිවි නිී ආන ෝක නැනෙනවා......

ද්නේෂ ගිනි නිවි නිී ආන ෝක නැනෙනවා......
නමෝ ගිනි නිවි නිී ආන ෝක නැනෙනවා......
සියළු ගිනි නිවි නිී ආන ෝක නැනෙනවා......

රාෙ ගිනි නිවි නිී ආන ෝක නැනෙනවා......

ආන ෝක නැඟි නැඟී නිවන් සුව දැනනනවා...

ද්නේෂ ගිනි නිවි නිී ආන ෝක නැනෙනවා......

ආන ෝක නැඟි නැඟී නිවන් සුව දැනනනවා...

නමෝ ගිනි නිවි නිී ආන ෝක නැනෙනවා......

ආන ෝක නැඟි නැඟී නිවන් සුව දැනනනවා...

සියළු ගිනි නිවි නිී ආන ෝක නැනෙනවා......

ආන ෝක නැඟි නැඟී නිවන් සුව දැනනනවා...

නිවන් සුව දැනි දැනී ආන ෝක නැනෙනවා..//

ආන ෝක නැඟි නැඟී නිවන් සුව දැනනනවා...

16) නත්ථිනම් සරණං අඤ්චඤං බුද්නධෝ නම් සරණං වරං...

නත්ථිනම් සරණං අඤ්චඤං ධම්නමෝ නම් සරණං වරං...
නත්ථිනම් සරණං අඤ්චඤං සංනඝෝ නම් සරණං වරං...
නත්ථිනම් සරණං අඤ්චඤං නිබ්බානං පරමං සුඛං...////

17) ජනයෝ මුනින්දස්තස සුනබෝධි මූනල්

අන ෝසි මාරස්තස පරාජනයෝහි
උේනඝෝසයුං නද්ව ෙණා පසන්නා
ඒනත්න සච්නංච්න ජයස්තසු මේ ං.....///

Page 133 of 133