Khái niệm cơ bản về liều tia

Một số thuật ngữ liên quan đến liều tia

Về an toàn bức xạ, các thuật ngữ về liều tia và đơn vị đo lường được sử dụng như sau:

Liều chiếu Liều chiếu cho biết khả năng ion hóa của tia X. Đơn vị của liều chiếu là C (coulombs) / kg.
(Ion dose)
Khi tương tác với vật chất, bức xạ ion hóa sẽ bị suy giảm năng lượng Bức xạ đi xuyên qua
Liều hấp thụ cơ thể hoặc các vật thể khác và năng lượng của nó được truyền đến cơ thể hoặc vật thể đó. Vì vậy,
(Energy dose) liều hấp thụ là năng lượng ion hóa được truyền cho một đơn vị khối lượng vật chất xác định. Đơn vị là gray
(Gy)

Các loại bức xạ khác nhau (tia X, tia alpha, tia gamma) cùng năng lượng có tác dụng sinh học khác nhau trên
Liều tương đương mô. Do đó, cần một yếu tố đánh giá "q" là trọng số bức xạ mà trong đó liều tương đương chính là tích của
(Equivalent dose) trọng số bức xạ với liều hấp thụ tùy thuộc vào loại bức xạ được sử dụng. Trong
chẩn đoán hình ảnh, trọng số bức xạ "q" xấp xỉ bằng 1. Đơn vị đo liều tương đương là sievert (Sv).

Tài liệu hướng dẫn sử dụng bổ sung cho kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh
Trang 1/5
Khái niệm cơ bản về liều tia
Một số thuật ngữ liên quan đến liều tia
Về an toàn bức xạ, các thuật ngữ về liều tia và đơn vị đo lường được sử dụng như sau:

Tỷ lệ liều bức xạ Tỷ lệ liều bức xạ là liều xạ (liều hấp thụ, liều tương đương hoặc liều khác) trên mỗi đơn vị thời gian. Theo
(Dose rate) đó, liều bức xạ được tính bằng cách nhân tỷ lệ liều xạ với thời gian - có nghĩa là tổng liều trong quá trình
chụp được nhân lên theo thời gian tiếp xúc với bức xạ.

Khu vực an toàn bức xạ Tùy thuộc vào liều bức xạ đo được ở gần hệ thống phát tia X, quy định về an toàn bức xạ phân loại các khu
vực bảo vệ khỏi bức xạ - ví dụ khu vực cấm, khu vực kiểm soát, khu vực được giám sát hoặc khu vực khác.

Liều cá nhân Liều cá nhân là liều tương đương của mô mềm, được đo tại một vị trí đại diện.

Liều cơ thể Đây là thuật ngữ nói chung cho liều cơ thể và liều hiệu dụng. Liều cơ thể có thể được tính từ liều cá nhân,
trong khi có tính đến thể tích của cơ quan và/ hoặc kích thước vùng da tiếp xúc với bức xạ.

Tài liệu hướng dẫn sử dụng bổ sung cho kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh
Trang 2/5
Khái niệm cơ bản về liều tia
Giám sát an toàn bức xạ
Liều cá nhân của các nhân viên ở trong khu vực kiểm soát cần phải
được đo trong bất kỳ khoảng thời gian nào. Các phép đo phải
được thực hiện ở phần thân, ở khoảng chiều cao
ngang ngực. Nếu có quần áo bảo hộ thì liều phải được đo
phía sau lớp quần áo bảo hộ.
Máy đo liều bỏ túi
Máy đo liều bỏ túi được sử dụng để kiểm tra liều bức xạ mọi lúc
và phải được sạc lại ở khoảng 150 V mỗi ngày. Vào cuối ngày, kiểm
tra liều bức xạ đo được và ghi nhận lại.
Tài liệu hướng dẫn sử dụng bổ sung cho kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh
Trang 3/5
Phim đo liều
Phim đo liều được sử dụng rộng rãi để theo dõi liều bức xạ. Phim
đo liều chứa một số trường, có khả năng thay đổi
thành màu đen ở các mức độ khác nhau khi có bức xạ đi
qua. Vì các trường này có các đặc tính đặc biệt có thể
chuyển thành màu đen, từ đó đưa ra kết luận không chỉ về liều
lượng mà còn về chất lượng bức xạ (ví dụ: mức kV).
Liều kế nhiệt phát quang
(TLD - Thermoluminescence dose)
Những thiết bị này được sử dụng để đo liều của một vùng cơ thể.
Ví dụ, thiết bị đo liều được đeo ở ngón tay cho phép đo liều bức
xạ ở tay.
Khái niệm cơ bản về liều tia
Giám sát an toàn bức xạ
Lưu trữ dữ liệu về liều bức xạ
Lưu ý bắt buộc phải lưu trữ lại mọi lần chụp X-quang. Thông tin lưu
trữ này phải bao gồm thời gian, phương pháp, bộ phận chụp và tất
cả các dữ liệu kỹ thuật liên quan đến mức độ phơi nhiễm bức xạ.
• Đối với soi chiếu huỳnh quang, cần nêu rõ loại hệ thống
Tăng sáng truyền hình được sử dụng, điện áp ống (kV),
cường độ dòng điện (mA), thời gian soi chiếu, và thông tin liều
DAP - dose-area product (cGy x cm2).
• Đối với X-quang kỹ thuật số, cần ghi nhận loại hệ thống
X-quang được sử dụng, kV, mAs (tích số của cường độ
dòng điện và thời gian chiếu), và thông tin liều
DAP - dose-area product (cGy x cm2).
Liều bức xạ được lưu lại trong Protocol chụp có thể được gửi dưới
dạng DICOM SC hoặc DICOM Dose SR (Structured Report - Báo cáo
cấu trúc) đến PACS. Các giá trị liều cũng được chuyển lên khi sử dụng
chức năng DICOM MPPS1 (Modality Performed Procedure Step -
Thực hiện thủ tục theo phương thức).
1
Tài liệu hướng dẫn sử dụng bổ sung cho kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh Tùy chọn
Trang 4/5
Xin lưu ý rằng các tài liệu học tập chỉ dành cho mục đích đào tạo!

Để sử dụng đúng phần mềm hoặc phần cứng, vui lòng luôn sử dụng Hướng dẫn sử dụng cho người vận hành (gọi chung là Hướng dẫn vận hành) do Siemens Healthineers ban hành. Tài liệu này chỉ được
sử dụng làm tài liệu đào tạo và không có nghĩa là sẽ thay thế Hướng dẫn vận hành. Bất kỳ tài liệu nào được sử dụng trong đợt đào tạo này sẽ không được cập nhật thường xuyên và không nhất thiết
phản ánh phiên bản mới nhất của phần mềm và phần cứng có sẵn tại thời điểm đào tạo.
Hướng dẫn vận hành sẽ được sử dụng làm tài liệu tham khảo chính của bạn, đặc biệt cho các thông tin an toàn có liên quan như cảnh báo và cẩn thận.

Lưu ý: Một số chức năng hiển thị trong tài liệu này là tùy chọn và có thể không có ở hệ thống của bạn.
Một số sản phẩm, khiếu nại hoặc chức năng liên quan đến sản phẩm (gọi chung là Chức năng) có thể không (chưa) có sẵn trên thị trường ở nước của bạn. Do các yêu cầu quy định, tính sẵn có trong
tương lai của các Chức năng nói trên không được đảm bảo ở bất kỳ quốc gia cụ thể nào. Vui lòng liên hệ với đại diện bán hàng của Siemens Healthineers tại địa phương để biết thông tin mới nhất.
Không được phép sao chép, truyền tải hoặc phân phối nội dung đào tạo này nếu không có ủy quyền rõ ràng bằng văn bản. Người vi phạm sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Tất cả tên và dữ liệu của bệnh nhân, thông số và cấu hình phụ thuộc những chỉ định là hư cấu và ví dụ.

Bảo lưu tất cả các quyền, bao gồm các quyền được tạo bởi cấp bằng sáng chế hoặc đăng ký của một mô hình hoặc thiết kế tiện ích.
Bản quyền © Công ty TNHH Siemens Healthcare

Trụ sở chính Siemens Healthineers

Công ty TNHH Siemens Healthcare
Henkestr. 127
91052 Erlangen, Đức
Điện thoại: +49 9131 84-0
siemens.com/healthineers

Tài liệu hướng dẫn sử dụng bổ sung cho kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh
Trang 5/5