20 (c)

100 mL HCl 0,10 M à mol = 100 mL × 0,10 M = 10 mmol

100 mL Ba(OH)2 0,08 M à mol = 100 mL × 0,08 M = 8 mmol

2HCl + Ba(OH)2 → BaCl2 + H2 O

10 8
-10 -5 +5
0 3 5
BaCl2 netral, pH ditentukan oleh Ba(OH)2
Ba(OH)2 → Ba2+ + 2OH−
2 × 3 mmol
[OH− ] = = 0,03 M
100 mL + 100 mL
pH = 14 − pOH = 14 + log[OH− ] = 14 − (−log(0,03)) = 12,48

22(a)
60 mL HCN 0,12 M à 7,2 mmol HCN
40 mL NaOH 0,20 M à 8 mmol NaOH
HCN + NaOH → NaCN + H2 O
7,2 8
-7,2 -7,2 +7,2
0 0,8 7,2

Ka 𝐻𝐶𝑁 = 4,9 × 10−10

10−14 10−14
Kb HCN = = = 2,04 × 10−5
Ka HCN 4,9 × 10−10

Hidrolisis garam NaCN:

NaCN → Na+ + CN−
CN− + H2 O ⇌ HCN + OH−

CN− +H2 O → HCN + OH−

7,2 0,8
−𝑥 +𝑥 +𝑥
7,2 − 𝑥 𝑥 0,8 + 𝑥
[HCN][OH− ]
Kb =
[CN−]
(𝑥)(0,8 + 𝑥)
2,04 × 10−5 =
(7,2 − 𝑥)
𝑥 = 1,84 × 10−5

(0,8 + 𝑥) mmol 0,8 mmol

[OH− ] = ≈ = 0,008 M
60 mL + 40 mL 100 mL
(nilai x dapat diabaikan karena 1,84 × 10−5 ≪ 0,8)
pH = 14 − pOH = 14 − (−log(0,008)) = 9,17
22(b)
50 mL NH3 0,06 M à 3 mmol NH3
60 mL HCl 0,05 M à 3 mmol HCl
HCl + NH3 → NH4 Cl
3 3
-3 -3 +3
0 0 3
pH ditentukan oleh NH4 Cl.
Kb NH3 = 1,8 × 10−5
10−14 10−14
Ka NH3 = = = 5,56 × 10−10
Kb NH3 1,8 × 10−5
+ 3 mmol
[H ] = √Ka × [NH4 Cl] = √5,56 × 10−10 × ( ) = 3,89 × 10−6
50 mL + 60 mL
pH = −log(3,89 × 10−6 ) = 5,41

22(c)
40 mL Ba(OH)2 0,15 M à 6 mmol
100 mL HCl 0,12 M à 12 mmol

2HCl + Ba(OH)2 → BaCl2 + H2 O

12 6
-12 -6 +6
0 0 6

BaCl2 merupakan garam netral karena terbuat dari asam kuat dan basa kuat, sehingga larutan
yang terbentuk netral (pH = 7).