ΕΛΠ22

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ:

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ

ΘΕΜΑ 1ης Γραπτής Εργασίας

Όπως προκύπτει από τις διαθέσιμες ιστορικές πηγές η φιλοσοφία στην αρχαία Ελλάδα δεν
αφορά μόνο μία μικρή ομάδα στοχαστών αλλά αποτελεί μέρος του δημόσιου βίου. Για
παράδειγμα, στην κωμωδία του Νεφέλες ο Αριστοφάνης παρουσιάζει τον Σωκράτη ως
εκπρόσωπο μιας σειράς από καινοτόμα ρεύματα διδασκαλίας τα οποία —κρίνοντας από
ανεξάρτητες πηγές, όπως τα αποσπάσματα των πρώιμων φυσικών φιλοσόφων, των
‘Προσωκρατικών’ αλλά και των Σοφιστών— φαίνεται ότι έχουν σημαντική παρουσία στην
πνευματική σκηνή της Αθήνας κατά τα μέσα του πέμπτου αιώνα. Αφού μελετήσετε το
κείμενο του Αριστοφάνη, και λαμβάνοντας υπόψη σας τις πηγές μας για την πρώιμη
φιλοσοφία:

α) να εντοπίσετε τα στοιχεία αυτής της διδασκαλίας –δίνοντας παραπομπές σε συγκεκριμένα

σημεία του κειμένου και σε συγκεκριμένα αποσπάσματα των Προσωκρατικών ή/και των
Σοφιστών.(3 μονάδες)

β) να περιγράψετε συνοπτικά την παρουσία και τις θέσεις του Σωκράτη στην Αθήνα του 5ου
αιώνα π.Χ. , να σχολιάσετε την καταδίκη του και τη στάση του απέναντι σε αυτή. (3 μονάδες)

γ) να αναφερθείτε στις δυσκολίες που ενδεχομένως προκύπτουν από το γραμματειακό είδος

που υπηρετεί ο Αριστοφάνης (κωμωδία) για εκείνον που θέλει να οδηγηθεί σε ασφαλή
συμπεράσματα σε σχέση με τις πληροφορίες που μεταφέρονται, (2 μονάδες)

δ) να εξετάσετε κριτικά την ‘επιλογή’ του συγγραφέα να εμφανίσει τον Σωκράτη ως

επαγγελματία δάσκαλο επί πληρωμή –αποδίδοντάς του τεχνικές που παραδοσιακά
συνδέονται με το όνομα του Πρωταγόρα.(2 μονάδες)

Προθεσμία αποστολής: Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου 2017

Έκταση: ελάχιστη 1500 λέξεις, μέγιστη 3000 λέξεις

Ενδεικτική βιβλιογραφία

ΠΗΓΕΣ
Αριστοφάνης, Νεφέλες. Διαθέσιμες σε αρκετές έγκυρες εκδόσεις. Ενδεικτικά στο διαδίκτυο:
http://sarantakos.com/kibwtos/mazi/sourhs_nefelai.html
http://www.24grammata.com/wp-content/uploads/2011/11/9110952-Nefeles.pdf 2

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ Ε.Α.Π.
Βιρβιδάκης, Σ. & Ιεροδιακόνου, Κ. (επιμ.), Ελληνική φιλοσοφία και επιστήμη: από την
αρχαιότητα έως τον 20ό αιώνα, τ. Α΄: Η ελληνική φιλοσοφία από την αρχαιότητα έως τον 20ό
αιώνα. Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 2000.
Vegetti, M., Ιστορία της αρχαίας φιλοσοφίας, μτφ.-επιστ. επιμ. Γ. Α. Δημητρακόπουλος.
Αθήνα: Εκδ. Π. Τραυλός, 2000.

ΛΟΙΠΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

B. Κάλφας και Γ. Ζωγραφίδης, Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι, Ίδρυμα Μανόλη

Τριανταφυλλίδη 2006, κεφ. 6 http://www.greek-
language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/filosofia/page_002.html?prev=true