Professional Documents
Culture Documents
Alıntı Yapma Ve Kaynakça Gösterme
Alıntı Yapma Ve Kaynakça Gösterme
A LINTI Y APMA
Başka yazarların yazdıklarından alıntı yapmaktaki amacımız, kendi yazımızda savunduğumuz
konumu desteklemektir. Bu yüzden ortaya koyduğumuz görüş ile yaptığımız alıntının ilişkisini
açık seçik ortaya koymak çok önemlidir.
Bu ilişkiyi açık seçik hale getirmek için her zaman izlenmesi gereken üç aşama var: (1)
yapacağınız alıntı hakkında bilgi verin, (2) alıntıyı yapın, (3) yaptığınız alıntıyı açıklayın.
Yapacağınız alıntı hakkında bilgi verirken, okurlarınıza alıntıda neye dikkat etmeleri gerektiğini
söyleyin. Savunduğunuz görüş ile alıntı arasındaki temel ilişkiyi ortaya koyun. Alıntıyı
yaptıktan sonra yaptığınız alıntıyı açıklarken bu ilişkiden daha ayrıntılı bir biçimde bahsedin.
Alıntılanan malzemeyi daha etkin kullanmanın yolu, alıntıyı okurun bakış açısından görmeye
çalışmaktır. Okuduğu metinde karşısına çıkan bir alıntıyı okuma zahmetine niçin katlanacağını
öğrenmek, alıntıyı okurken neye dikkat edeceğini bilmek, okuduktan sonra bu alıntının yazıda
ne anlam ifade ettiğinin geniş bir açıklamasını bulmak her okurun hakkıdır.
Bu üç unsurun her alıntıda mutlaka bir biçimde bulunması gerekir. Ancak kanıta başvurmanın
her zaman bu kadar kesin, basit ve mekanik olması gerekmez. Genel olarak kanıta başvurmanın
iki yolu vardır: (1) kelimesi kelimesine alıntı, (2) açımlama.
Alıntı yapmak ve kaynak göstermek için kullanılan üç ana sistem vardır: APA (American
Psychological Association), MLA (Modern Language Association) ve Chicago. Biz burada
APA sistemi üzerinde duracağız. American Psychological Association’ın resmi sitesi
http://www.apastyle.org’ta yer alan bilgilerden yararlanacağız.
Örneğin hazırlayacağınız bir ödevde Eric Jan Zürcher’in Modernleşen Türkiye’nin tarihi adlı
kitabından yararlanacağınızı, aşağıdaki paragraftan alıntılar yapacağınızı varsayalım ve bu iki
alıntılama yöntemini bu örnek üzerinden inceleyelim.
Dönemleme, yani geçmişi açık seçik şekilde teşhis edilebilen ve birbirinden kolayca
ayırt edilir şekilde farklılaşan dönemlere ayırmak, bitmez tükenmez bir tartışma
konusudur. Aynı durum, dönemleri birbirinden ayırdığı varsayılan dönüm noktalarının
ve kilometre taşlarının teşhisinde de söz konusudur. Tarihçinin bu faaliyetini bir
tartışma konusu haline getiren şey, her dönüm noktasının her kilometre taşının hem yeni
bir gelişmenin başlangıç noktası, hem de bir önceki gelişmenin doruk noktası olmasıdır.
Bununla beraber, dönemleme ne kadar keyfî ve ne kadar tarihçinin kişisel tercihlerine
tâbi olursa olsun, geçmişi anlaşılır şekilde ifade etmenin kaçınılmaz ve hatta
vazgeçilmez bir aracıdır; aksi halde geçmiş, birbirlerinden ayrımlaşmamış olay ve
kişilerin bir yığınından ibaret olacaktır. Bu kitabın adı bile, modern tarih (hatta modern
Türkiye) diye bir şeyin var olduğunu ima etmektedir, ki bu da dönemlemenin bir
sonucudur (Zürcher, 2003, s. 11).
Örnek 1:
Zürcher’e (2003) göre, “[D]önemleme ne kadar keyfî ve ne kadar tarihçinin kişisel tercihlerine
tâbi olursa olsun, geçmişi anlaşılır şekilde ifade etmenin kaçınılmaz ve hatta vazgeçilmez bir
aracıdır” (s. 11).
Örnek 2:
Tarihi anlamlandırmada dönemleme çok önemli bir işleve sahiptir: “[D]önemleme ne kadar
keyfî ve ne kadar tarihçinin kişisel tercihlerine tâbi olursa olsun, geçmişi anlaşılır şekilde ifade
etmenin kaçınılmaz ve hatta vazgeçilmez bir aracıdır” (Zürcher, 2003, s. 11).
40 kelime ve üzerindeki alıntılar için soldan 5 boşluk (ya da bir sekme (tab)) bırakarak blok
alıntı yapmalısınız. Blok alıntı için aşağıdaki örneğe bakalım.
Örnek 4:
her dönüm noktasının her kilometre taşının hem yeni bir gelişmenin başlangıç noktası, hem de
bir önceki gelişmenin doruk noktası olmasıdır. Bununla beraber, dönemleme ne kadar keyfî
ve ne kadar tarihçinin kişisel tercihlerine tâbi olursa olsun, geçmişi anlaşılır şekilde ifade
etmenin kaçınılmaz ve hatta vazgeçilmez bir aracıdır; aksi halde geçmiş, birbirlerinden
ayrımlaşmamış olay ve kişilerin bir yığınından ibaret olacaktır (Zürcher, 2013, s. 11).
Öte yandan dönemleme konusu aynı zamanda resmi tarih anlayışını yansıtması açısından da
değerlendirilebilir.
Yazınızda yalnızca org, edu, gov uzantılı internet sitelerini kullanabilirsiniz. Com uzantılı
internet sitelerindeki bilgilerin güvenilir olduğundan emin olamayacağınız için makalenizde
gazetelerin internet siteleri haricinde com uzantılı sitelerden alıntılara yer vermemelisiniz.
Org, edu, gov gibi güvenilir bir sitede veya bir gazetenin com uzantılı internet sitesinde
yayınlanan ve yazarı belli olmayan bir yazıdan, haberden yararlanıyorsanız, yazınızın içinde
kaynak olarak yazının adının tamamını değil, yazının adından ilk birkaç sözcüğü tırnak içinde
belirtmeniz, ardından yazının tarihini yazmanız yeterli olacaktır. Aşağıdaki örneği inceleyelim.
Örnek 5:
“PISA 2015’e katılan tüm ülkeler dikkate alındığında fen okuryazarlığı alanında ortalama puanı
en yüksek olan ülkeler; Singapur, Japonya, Estonya, Tayvan – Çin ve Finlandiya iken en düşük
olan ülkeler; Tunus, Makedonya, Kosova, Cezayir ve Dominik Cumhuriyeti’dir.” (“Uluslararası
Öğrenci Değerlendirme Programı,” 2016, s.16).
Önemli Not: Kaynak göstermiş olsanız dahi, kelimesi kelimesine yaptığınız alıntıda “çift
tırnak” işaretini koymayı unutmuşsanız, aşırma yapmış sayılırsınız.
2. Açımlama:
Açımlama, gönderme yaptığınız kaynağın vermek istediği anlamı, okuyucuya kendi
sözcüklerinizle anlatmak ya da özetlemektir. Burada önemli olan, bir kaynaktan açımlama ya da
özetleme yaptığınızda kendi sözcüklerinizi kullanmanızdır. Gönderme yaptığınız yazarın
yalnızca bazı sözcüklerini değiştirerek açımlama yapmak ya da yazarın önemli bulduğunuz
sözcüklerini tırnak işareti kullanmadan aynen alıntılamak aşırma olarak değerlendirilir. Bu
nedenle, açımlama yaparken aşırmadan kaçınmak için şunları yapmalısınız:
Kaynağı okuyun.
Örnek 6:
Zürcher’e göre (2003), dönemleme tarihçinin öznel değerlendirme biçimlerini içerse de tarihi
anlamlandırmada kullanılabilen en işlevsel öğelerden biridir (s.11).
Zürcher’e göre (2003) dönemleme ne kadar tarihçinin kişisel tercihlerine bağlı olursa olsun
geçmişi anlamanın vazgeçilmez bir aracıdır.
Yararlı Bilgiler
Alıntı yaparken seçici olun, toptancı olmayın. Görüşünüzü savunmak için ne kadar malzeme
gerekiyorsa o kadarını alın. Okurlarınız uzun bir alıntıyı sabırla okuyup sadece birkaç
sözcüğünün açıkladığınız noktayla ilgili olduğunu fark ettiklerinde, muhtemelen size yönelik
sempatilerini ve savunduğunuz konuya yönelik ilgilerini yitireceklerdir.
yazar
Y AZINIZIN İ ÇİNDE VE K AYNAKÇANIZDA K AYNAK G ÖSTERİRKEN D İKKAT E TMENİZ
G EREKEN K URALLAR
Kendi yazınızda başka birinin yazısından yararlanıyor, alıntı yapıyorsanız, bu yazıyı özetliyor
ya da açımlıyorsanız, KAYNAĞINIZI BELİRTMELİSİNİZ. Kaynak göstermenin iki amacı
vardır: Okura, yazınızdaki bilgilerin nereden alındığını söylemek ve düşüncelerinden, düşünsel
emeğinden yararlandığınız yazara hakkını vermek.
Kaynak göstermeden başka bir yazarın eserini kullanmak, intihal (plagiarism) diye bilinen bir
hırsızlık türüdür, ahlaka ve hukuka aykırı olan bu davranış, ciddi bir akademik suçtur.
APA sisteminde yazılar 12 punto ile “Times New Roman” (ya da “Courier”) yazı
stiliyle, satırlar arasında iki boşluk bırakılarak yazılmalıdır. Ancak bu derste sizden bir
buçuk aralıklı yazmanız istenecektir.
Aşağıda görüleceği gibi, kaynakçada ilk satır sol kenardan başlar. İkinci (ve üçüncü,
dördüncü vb) satıra taşıyorsa, ikinci satır bir sekme (tab) içerden başlamalıdır.
Dipnotlarda ise, tersine, ilk satır bir sekme içeriden başlar, ikinci satır sol kenara yapışık
olarak devam eder.
Bir yazara gönderme yapıldıktan hemen sonra yine o yazardan alıntı yapılıyorsa tekrar
parantez içinde kaynakça bilgileri vermeye gerek yoktur. Sayfa numaralarını vermek
yeterlidir.
Aynı yazarın aynı yılda çıkmış birden fazla yapıtına gönderme yapıldığında ise yapıtın
yayım tarihinden sonra a, b, c... eklenir; Zürcher (2003b) gibi.
Yazarı belli olmayan kitap, metin içinde (Türkiye tarihi, 1970, s. 56) biçiminde
gösterilir.
İki yazarlı bir yapıta gönderme yapıldığında her seferinde metin içinde ve parantez
içerisinde ikisinin adı geçmelidir (Ör: Metin içerisinde alıntı yapıldıktan sonra parantez
içerisinde (Taner ve Bezirci, 1981, s. 63) yazılmalıdır.
Üç-beş yazarlı yapıtlarda ise metin içerisinde bütün yazarların adları, parantez
içerisinde ise ilk yazarın adından sonra “v.d.” (ve diğerleri anlamında) ibaresi
kullanılmalıdır (Ör: Keyder v.d., 1996, s. 34).
Altı yazar ve daha fazlası için ise hem metin hem de parantez içinde “v.d.” ibaresi
kullanılır (Ör: (Patterson v.d., 1997, s. 75).
APA sisteminde kullanılan “&” işareti, Türkçe kaynaklar için “ve” bağlacıyla
gösterilmelidir.
Kaynakçada yer alan kaynakları alfabetik olarak sıralayın. Kaynakları
numaralandırmanıza gerek yoktur.
Y AYIN T ÜRÜNE G ÖRE K AYNAKÇA H AZIRLANMASI
A. KİTAPLAR
Yazarın soyadı, yazarın adının ilk harfi. (yayın tarihi). Kitabın adı. Yayın yeri: Yayınevi.
Macridis, R. C., & Hulliung, M. L. (1996). Contemporary political ideologies: Movements and
regimes. New York: Harper Collins College Publishers.
Oxford essential world atlas. (1996). New York: Oxford University Press.
4) Çeviri Kitap
Singer, I. B. (1998). Shadows on the Hudson (Çev. J. Sherman). New York: Farrarr, Straus and
Giroux.
Parla, J. (Der.) ve Irzık, S. (Der.). (2004). Kadınlar dile düşünce. İstanbul: İletişim Yayınları.
Not: Kitap bir derlemeyse (Der.), yayıma hazırlanan kitapsa (Yay. Haz.) kısaltmaları kullanılır.
B. MAKALELER
Yazarın soyadı, yazarın adının ilk harfi. (Derginin yayın ayı ve yılı). Makalenin adı. Derginin
Adı, Derginin sayısı, makalenin sayfa aralığı.
Çakmur, B. (Güz 2002). Türkiye’de müzik üretimi. Toplum ve Bilim, 94, 50-69.
Erder, S. (2000). Nerelisin hemşerim? Ç. Keyder (Der.), Küresel ile yerel arasında İstanbul
içinde (ss. 190–203). İstanbul: Metis Yayınları.
C. ELEKTRONİK KAYNAKLAR
Yazarın soyadı, yazarın adının ilk harfi. (yayın tarihi). Makalenin adı. (Makalenin siteden alınış
tarihi) tarihinde link’ten alındı.
Bostrom, N. (20 Aralık 2002). Human reproductive cloning from the perspective of the future.
30 Mayıs 2004 tarihinde http://www.nickbostrom.com/views/cloning.html’den alındı.
How embryonic stem cell lines are made. 2 Haziran 2004 tarihinde
http://www.dnalc.org/stemcells.html’den alındı.
Uluslararası öğrenci değerlendirme programı Pisa 2015 ulusal raporu. 27 Eylül 2017 tarihinde
http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2014/11/PISA2015_UlusalRapor.pdf’den
alındı.
Yazarın soyadı, yazarın adının ilk harfi. (yayın tarihi). Makalenin adı. Veritabanındaki Derginin
Adı, sayı numarası, sayfa aralığı. Veritabanının adı. (Makalenin siteden alınış tarihi) tarihinde
(veritabanının linki) veritabanından alındı.
Serttaş, A. (Haziran 2017). Türk televizyonlarında yayınlanan gündüz kuşağı programlarında
mahremiyetin dönüşümü. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 27, 9-27.
Ebscohot. 25 Eylül 2017 tarihinde
http://web.b.ebscohost.com/ehost/detail/detail?vid=2&sid=a2783067-c5cc-405e-8262-
9428587602ea%40sessionmgr4006&bdata=JnNpdGU9ZWhvc3QtbGl2ZQ%3d%3d#A
N=124199381&db=a9h’den alındı.
E. GAZETE YAZILARI
Marriage and your paycheck. (26 Eylül 2017). The New York Times, s.15.
Bolat, Ö. (20 Eylül 2017). Teog sınavı yerine ne yapılmalı? (1). Hürriyet. 26 Eylül 2017
tarihinde http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ozgur-bolat/teog-sinavi-yerine-ne-
yapilmali-1-4058436 ‘den alındı.
G. YAYIMLANMAMIŞ TEZLER
H. FİLMLER
Jackson, P. (Yönetmen). (2002). The lord of the rings: The fellowship of the ring [DVD].
I. TELEVİZYON YAYINLARI
İ. RÖPORTAJLAR
J. SES KAYITLARI
Shocked, M. (1992). Over the waterfall. Arkansas traveler’da [CD]. New York: PolyGram.
10
Ö RNEK M ETIN
Metin Örnek
APA Sistemi Örnek Metni
31 Ağustos 2005
Bireysel yaşam biçimlerinin mimari yapıyla belirlenmesi evin, mimari bir yapıdan çok
daha fazlasına işaret ettiğini gösteriyor. Türkiye’de bu durumu yansıtan en önemli
örneklerden biri Sibel Bozdoğan’ın (2001) Modernizm ve ulusun inşası başlığını taşıyan
kapsamlı incelemesinde değindiği, 1930’lardaki ev ve apartman karşıtlığını konu alan
tartışmalardır. 1 Bozdoğan’ın öncelikle vurguladığı, 1930’lar boyunca “modern” ve
“asrî” kelimelerinin eşanlamlı olarak, modern ev ve apartmanlardaki yaşama kültürünü
belirtmek için kullanılması ve bu kullanımın, “yenilik”, “ilericilik” ve “arzulanır olma”
özelliklerine işaret etmesidir (s. 214):
Çalışan bir koca ve baba, tahsilli bir eş ve anne ile onların sağlıklı çocuk ya da
çocuklarından oluşan küçük çekirdek aile imajı, milli bir ideal mertebesine
1
Bu konudaki tartışmalar için Hüseyin Yalçın’ın Yeditepe dergisindeki Ev ve apartman, Eski
İstanbul ve Ev sevgisi yazılarına da bakılmalıdır.
11
çıkarıldığı için, evin fiziksel mekânı da değişmez biçimde modern (Batılı diye
okuyun) bir ifade içinde temsil ediliyordu . . . . Mimar Behçet Ünsal’ın dediği
gibi hayat tarzları değişiyordu ve “bizim geniş sofaları olan zengin ve büyük
ahşap evleri kullanmak artık ağır gelmekteydi” (ss. 214-215).
Gülsüm Baydar Nalbantoğlu (1999) ise “gündemlerinde Batı referansını kabullenen tüm
mimarlık kültürlerinde konut mimarlığı[nın] 1920’li yılların sonlarından itibaren özel
bir yer al[dığını]” belirtmektedir (s. 305). Gündelik yaşamda modern eve yüklenen
modernizasyon hamlesi, erken dönem Cumhuriyet romanlarında yer alan konut
tiplerinin de modernleşmeye işaret eden birer metafor olarak okunmalarına olanak
tanımıştır. Örneğin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun (2001) Kiralık konak romanı ve
Refik Halit Karay’ın (1996) Üç nesil, üç hayat’ı ev bağlamında, toplumsal dönüşüme
işaret eden birer metafor olarak okunabilir (Gürboğa, 2003, s. 60).
Kaynakça*
KAYNAKÇA i
*
Örnek metne ait kaynakça.
12
Ağaoğlu, A. (1996). Sinema, edebiyatın kapısını çalacaksa…. Süleyman Murat Dinçer (Yay.
Haz.), Türk sineması üzerine düşünceler içinde (s. 311). İstanbul: Doruk Yayınları.
Akbayır, S. (2003). Dil ve diksiyon (2. b.). Ankara: Akçağ Yayınları.
Atabay, N., Kutluk, İ. ve Özel, S. (1983). Sözcük türleri. Ankara: TDK Yayınları.
Bruffee, K. A. (1985). A Short course in writing: Practical rhetoric for teaching composition
through collaborative learning. New York: Harper Collins.
Coşar, S. (Yaz 2007). Akılla duygu arasında bir yerlerde kadın ve politika. Amargi, 5, 16-19.
Hacker, D. A Pocket style manual (3.b.). Boston: Bedford.
Keyman, F. (8 Haziran 2008). Birlikte yaşamak. Radikal İki, 5 Mayıs 2009 tarihinde
http://www.radikal.com.tr/radikal2/birlikte-yasamak-882522/ ‘den alındı.
Moran, B. (1990). Türk romanına eleştirel bir bakış 2. İstanbul: İletişim Yayınları.
Söyleyici, S. Ege kıyılarının en uzun yılı: mübadele 1924. Yayınlanmamış öğrenci yazısı.
Türkçe sözlük. (1998). (C. 1-2). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
i
TLL 001 Ders Kitabının kaynakçası
13