4.06.2021 Kości, które mówią.

Autor: Christian Fogerty | dodano: 2020-08-31

Kości, które mówią.
Fot. Davide Oppo

Kości, które mówią.

Pogrzebane szczątki świadczą o gigantycznym tsunami, które zdewastowało wschodnią Afrykę.

W roku 2004 trzęsienie ziemi pod Oceanem Indyjskim wywołało tsunami pędzące na zachód od Sumatry i niszczące
wybrzeża południowo-wschodniej Azji; gdy dotarło do Afryki, utraciło już znaczną część swojej mocy. Wielu
naukowców twierdziło potem, że ryzyko niszczycielskiego tsunami u brzegów wschodniej Afryki jest niewielkie. Jednak
nowe badania prowadzone w warstwie liczących sobie 1000 lat piasków wypełnionych ludzkimi kośćmi w zatoce
Pangani w północno-wschodniej Tanzanii wskazują, że zagrożenie takimi gigantycznymi falami jest realne.
Prace wykopaliskowe na tym stanowisku prowadzone były od dawna przez archeologów z University of Dar es Salaam,
ale teraz międzynarodowy zespół geologów postanowił powiązać swoje analizy tamtejszych piasków z komputerowymi
symulacjami następstw trzęsień ziemi. Ich praca ukazała się w majowym numerze czasopisma Geology. Badacze
znaleźli dowody, że znajdująca się kiedyś w zatoce Pangani osada rybacka została obrócona w perzynę przez tsunami
wywołane procesami zachodzącymi w sumatrzańsko-andamańskiej strefie subdukcji – tej samej, która była
odpowiedzialna za wielką falę z 2004 roku. Kierującym badaniami był Vittorio Maselli z Dalhousie University w Nowej
Szkocji (Kanada), który wystąpił również w filmie dokumentalnym National Geographic Explorer. W obrębie warstwy
piasku naukowcy znaleźli szczątki drobnej fauny morskiej zniesione z otwartego morza i połamane kości ludzkie,
których stanu nie można było przypisać chorobom, gwałtom czy tradycyjnym pochówkom. „Biorąc wszystkie fakty pod
uwagę, jesteśmy zdania, że najlepszym wyjaśnieniem jest tsunami” – mówi Maselli.
Badanie to może być pierwszym z serii odkryć, potrzebnych do zrozumienia skali zagrożeń tsunami wzdłuż wciąż słabo
przebadanych pod tym kątem wschodnioafrykańskich wybrzeży. Ma też swoje odpowiedniki gdzie indziej: po drugiej
stronie Oceanu Indyjskiego naukowcy odkryli w wielu miejscach podobne, liczące sobie 1000 lat osady zniesione przez
tsunami – w tych samych rejonach wybrzeża, które najbardziej ucierpiały w wyniku kataklizmu z 2004 roku. „Być może
najciekawszym aspektem tej pracy jest, że tak dobrze koresponduje ona z wynikami moich kolegów ze wschodniego
wybrzeża Indii – mówi Emile Okal, sejsmolog z Northwestern University, który nie brał udziału w omawianych
badaniach. – Z geologicznej perspektywy to może mieć istotne znaczenie”.
Chociaż, aby w pełni ocenić skalę zagrożeń wschodnioafrykańskich wybrzeży, potrzeba dalszych badań, naukowcy
uważają, że nawet obecne wyniki ich pracy mogą stanowić istotny powód do namysłu dla deweloperów chcących
inwestować w tym szybko urbanizującym się regionie. „Już teraz można powiedzieć, że planując długoterminowe
projekty infrastrukturalne – mówi Andrew Moore, współautor pracy i geolog z Earlham College – powinni być bardzo
ostrożni” i uważać na podobne osady pozostawione przez tsunami.
Dodatkowe badania powinny pomóc przyszłym wielkim aglomeracjom Afryki Wschodniej w unikaniu nadmiernego
ryzyka, powiada Maselli. „Na razie zbadaliśmy ledwie jedno małe stanowisko w całej Afryce. Ale już możemy
powiedzieć: »zobaczcie, coś znaleźliśmy«. Teraz trzeba wrócić do wschodniej Afryki i szukać dalej’”.

https://www.swiatnauki.pl/8,1894.html 1/1