You are on page 1of 272
Te mt me uy fi PGS. TS. TRINH CHAT - TS. LE VAN UYEN TINH TOAN THIET KE HE DAN DONG CO KHi TAP MOT (Tai ban fan thif s4u) or \ A THU VIEN iy Luar ays” NHA XUAT BAN GIAO DUC LOT NOI DAU Tinh ton thiét ké hé din dong co khi la noi dung khong thé thiéu trong nhiéu chuong trinh dao tao ki su co kh{ nh&m cing cffp cdc kién tht co sd cho sinh vién vé két cfu méy. Noi dung b sach bao g6m nhitng vdn dé co ban trong thist ké méy va hé thong din dong ; tinh todn thiét ké chi tiét may theo cée chi tiéu cha yéu vé kha nang Jam vige ; thiét ké két cfu chi tist may, vd, khung va bé méy ; chon cfip chinh xéc, 4p ghép va phuong phép trinh bay baz vé, trong dé cung cAp nhiéu s6 ligu méi vé phuong phdp tink, vé dung sai ldp ghép va cdc 86 ligu tra citu khdc. Thu@t ngit va ki hiéu ding trong cu6n séch dya theo tiéu chudn Nha nuéc, phi hop véi thuat ng va ki higu quéc te. S4ch duge trinh bay theo huéng tin hoc hda nh&m tao thudn Igi cho ngudi sit dung cd thé lap trinh dé tinh todn thiét ké ting chi tiét may hodc tinh todn thiét ké hop giam t6c trén méy vi tinh. Theo tai ligu nay, céc chuong trinh tinh hé din dgng co kh{ da duge soan thao va Iuu tri tai Trutng Dai hoe Bach khoa Ha NOi. Séch ding lam tai ligu thiét ké mon hoc va thiét ke t6t nghi¢p cho sinh vién nganh co kh{ céc trudng Dei hoc ki thuat, déng thdi cd thé sit dung lam tai liu tham, khdo cho cdc ki su lam viée trong IInh vyc tinh ton thiét ké may. BO séch g6m hai tap, do PGS. TS Trinh Chat viét tap m$t va cAéc chuong 20, 21 va 24 cia tap hai, cing céc phén phy luc tuong tng. TS. Le Van Uyén viet phan ba va cfe chuong 22, 23 cia tap hai cing céc phén phy lyc tvong tng. ‘Mc gid chan thanh c4m on d6ng nghigp trong bd mon Co sé thiét ké méy va khoa Co khi Trudng Dai hgc Béch Khoa Ha Noi vé nhiing déng gép quy bau trong qué trinh bién soan, déng thdi hoan nghénh va chan thanh mong dgi nhitng y kién bé khuyét ‘eda ban dgc xa gén. CAC TAC GIA Phan mét HE DAN DONG CO KHi CO SO THIET KE VA TINH TOAN. DONG HOC 1, NHUNG VAN DE Co’ BAN VE THIET KE MAY VA Hf THONG DAN DONG 1.1. NOI DUNG THIET KE& MAY VA CHI TIET MAY M6i mot may bao gém nhiéu chi tiét may. Céc chi tiét may od cOng dung chung cs mat 6 hdu hét cdc thiét bj va day chuyén cOng nghé. Vi vay thiét ké chi tiét may co vai trd rét quan trong trong thiét ké may ndi chung. Chi tiét may duge thiét ké ra phdi théa man cdc yéu cdu ki thuat, lam viéc én dinh trong suét thai han phuc vu da dinh véi chi phi ché tao va sit dung thap nhdt. Duong nhién céc chi tiét may duge thiét ké ra chi cd thé thyc hien't6t chite nang cha minh trén nhitng may cy thé phi hgp v6i cong dung cia méy trong day chuyén cong nghé. Véi céc may phat va bién déi nang lugng thi chi tiéu hang ddu cia méy 1a higu sudt trong khi dé & cfc méy cAt ktm logi thi nang suft, do chinh xéc gia cong Ia nhiing chi tiéu quan trong nhét, cdn 6 cAc kh{ cu do thi do nhay, dQ chinh xéc va do 6n dinh cia céc s6 do lai quan trong hon cd: Noi khéc di, chi ti¢u kinh té - ki thuat cia chi tiét may duge thiét ké phai phi: hgp véi chi tiéu kinh té - ki thuat cia toan méy. Do truéc hét 1A nang sudt, dO tin cay va tuéi tho cao, kinh té trong ché tao va sit dung, thuan Igi vA an ton trong cham séc bao du@ng, kh6i Ivgng gidm. Ngoai ra cdn c6 céc yéu cfu khéc, thy theo tru’ng hgp cu thé, chéng han nhyv khuOn khé kich thuéc nhé gon, lam viéc 6m, hinh thie dep vwv.. Xuat phat tit cdc chi tiéu kink’ té ki thudt trén day, thiét ké may bao gém cdc ndi dung sau : a) Xée dinh nguyén tde hoat dong va ché do lam vite cia may dy dinh thiét ké. b) Lap so dé chung toan may va cdc bd phan may théa man cdc yéu cfu cho truéc. Dé xudt mot sé phuong 4n thc hién, d4nh gié va so s4nh cdc phuong 4n dé tim ra phuong 4n phi hop nhat dap tng nhiéu nhdt cdc yéu cfu da duge dat ra. ©) Xée dinh lye ho&e momen téc dung Ién céc bo phan méy va dac tinh thay d6i cla tai trong. 4) Chon vat ligu thich hgp nhAm si dung mot céch c6 Igi nhat tinh chét da dang va khée bigt cia vat ligu dé néng cao higu qua va dQ tin cay lam viée cia my, e) Thuc hién céc tinh toén dong hoe, luc, do Bén va céc tink ton khéc nhim xc dinh kich thuéc cia chi tiét m4y, bd phan may va toan may. g) Thiét ké két cfu céc chi tiét may, bo phfn méy vA toan méy théa man cdc chi tieu vé kha nang lam viéc d6ng thdi dap tng céc yeu cfu cong nghé va lap ghép. h) Lap thuyét minh, cée huéng din vé sit dung va sila chita may Voi ni dung nhu trén, ro rang rang thiét ké méy 1a cong viéc rét phic tap, ddi hdi nhitng hiéu biét sau sfc vé I thuyét va thuc hanh. Duong nhién bang viée giao cdc dé tai thiét ké thich hop, cng viée cia ngudi ki su tuong lai sé don gidn hon. Trén h.1.1 la mot thi dy : Thiet ké hé din dong xich tai dé van chuyén than. O day da cho tri s6 va dac tinh tai trong, van t6c va cdc thong s6 cfin thiét khdc, do vay ngudi thiét ké khong c4n thiét phai thyc hién cdc noi dung kh4 phitc tap a) va b) va nhy vay ndi dung thiét ké chi cdn bao g6m céc buéc : tinh todn dong hoc, chon dong co dién va phan ph6i ti s6 truyén, tinh todn thiét ké cae chi tiét may, thiét ké két cu chi tiét may va bd phan méy, thc hién céc ban vé chung, bin vé lép hop giam tc va khung bé, ban vé ché tao va viét thuyét minh. ‘Tat nhien trong qué trinh thiét ké, sau khi da xéc dinh duge mot s6 thong s6 nh cong sudt, ti sé truyén va mOt s6 kich thuée khée, ngudi thiét ké cd thé co nhiing nhan xét va dénh gid xem céc s6 ligu thiét ké da cho cé phir hgp véi.loai hop giam t6c, so d6 hé thong va phuong 4n ddn dong hay khong. Nhu vay tinh 7 todn thiét ké chi tiét 5 méy la phén quan PARTS ey trong cia thiét Ré ii . EK ay Se méy va d6 4n mon es hoc chi tiét may véi noi dung thiét ké cdc he théng din dong bang tai, xich tai, thing tron v.v... chinh la cong viée thiét ke két cfu déu tién cha sinh vién. 6 Nam viing noi dung thiét ké va hoan thanh ¢6 chat Ivong dé 4n nay, sinh vién sé cé diéu kién dé f 7 thyc hien t6t cde a al Co) thigt ké khée cing é qt =) nhu thiét ké t6t nghiép sau nay. 4 1 - Tong co aien I rt 2 n6i trye =>. || ot 3 3 - hep gidm te Ly, Je | 4- be may 5 - xich truyén dong Hink 11. So 46 he din dong xich tai 6 1.2. PHUONG PHAP TINH TOAN THIET K& MAY VA CHI TIET MAY D6i v6i phan lén san phém, hoan thanh thiét ké chi la két qua dau tién cla céng vige thiét ké. Thong qua viée ché thi, cdc nhuge diém vé két cfu, cOng nghé cia ban thiét ké, k8 cd cdc sai sdt vé tinh todn, sy khong pha hop vé kich thu6c, tinh khong cong nghé, céc_khé khan trong cham sdc bao dudng may v. sé duge phat hién va stia chita. Duong nhién viée thay déi két cu 4 cée m&u méy thit nghi¢m ddi héi phuong tién va thdi gian, Chi phi nay cang {t néu thiét ké ddu tién duge nghién cttu, tinh todn cang cfin than, Sy thay déi da la khong déng ké v6 hinh déng va kich thudc cia chi tit nay hoac chi tist khéc cing gay ra nhitng khé khan Ién, vi diéu dé lién quan dén hang loat chi tiét khéc. Vi vay ngudi thiét ké phai ndm ving ting kich thuéc, ting dudng nét cla ban vé, ting yéu t6 két cfu trén co sé cdc tink toan chinh xc va chi y déy di dén dac diém tinh ton chi 'tiét mdy cing nhu phuong phép thiét ké may ndi chung. 1.2.1. DAC DIEM TINH TOAN THIST KE CHI TIT MAY Trong thye té tinh todn chi tist may gap r&t nhiéu kho khan nhu : hinh dang chi tiét_méy khé phitc tap, céc y€u t6 luc ‘khong biét duge chinh xéc, cd nhiéu yéu t6 anh hudng dén kha nang lam viéc cita chi tiét my chia duge phn 4nh ddy du vao cing thie tinh. Vi vay ngudi thiét ké céin Itu y nhitng dac diém tinh todn chi tiét may du6i day dé xit If trong qué trinh thiét ké. a) Tinh toén xée dinh kich thuéc chi tiét may thudng tién hanh theo hai bu6e : tinh thiét ké va tinh kiém nghiém, trong dé do diéu kign lam viée phite tap cia chi tist may, tinh thiét ké thutng duge don gidn hdéa va mang tinh cht gén ding. Ty cdc két cfu va kich thiféc da chon, qua biféc tinh kiém nghiém sé quyét dinh ln cu6i gid tri cila cdc thong 56 va kich thuéc co ban cia chi tiét may. b) Ben canh viée sit dung cdc cong thite chinh xéc d& xéc dinh nhiing yéu t6 quan trong nh&t cia chi tiét may, r&t nhiéu kich thuéc cia cée yéu t6 két cfu khéc duge tinh theo cong thtic kinh nghiém, chang han d6i v6i bénh rang, ngoai dung kinh va chiéu rong vanh rang dugc xéc dinh tit chi tiéu vé do bén, céc kich thuéc cdn lai cia vanh rang va mayo duge xdc dinh theo quan hé két cfu, dya theo ldi khuyén trong tai ligu ki thuat. Céc cong thtic kinh nghiém nay thudng cho trong mot pham vi rong, do dé khi sit dyng cfn cAn nhac. Iya chon cho phi hgp véi tru’ng hyp cu thé cia dé tai thigt ké. : c) Trong tinh todn thiét ké, 66 dn s6 thuéng nhiéu hon s6 phuong trinh, vi vay cin dya vao cac quan hé két cfu a8 chon truéc mot s6 thong s6, trén co sd dé ma xéc dinh céc thong s6 cdn lai. Mat khée nén két hgp tinh toan voi ve hinh, vi rang rét nhiéu kich thuéc c4n cho tinh toén (chang han khoang céch giifa cdc g6i da, vi tri dat luc...) chi cé thé nhan duge tit hinh vé, déng thdi tix céc hinh vé cing ed thé kiém tra va phat hién cAc sai sot trong tinh todn. a) Cung mét noi dung thiét k& co thé 06 nhiéu gidi phép thyc hién. Vi vay trong tinh toén thiét ké chi tiét m4y nén chon d6éng thdi mOt sé phuong én dé tinh ton, so sénh, trén co sé dé x4c djnh phuong 4n co Igi nhat dép tng cdc chi tiéu kinh t& i: Ki thuat. Chon duge phiong dn ket c&u cd Igi nhét dé chinh 1a yéu céu cao nhét trong thigt ké méy, nhiem vy nay doi hdi ngudi thiét ké bist van dung séng tao céc van dé If thuyét két hgp vi céc kinh nghiém rt ra ti thyc tién san xuét. e) Ngay nay, khi ki thugt tin hoc dang xAm nh@p manh mé vao moi nganh khoa hoc va cOng nghé, viée ndm ving va ting dung cdc kién thie tin hoc phuc vu ty dong hoa thiét ké chi tiét méy cdng trd nén efp thiét va ch4c ch4n s6 gdp phén nfng cao chat lugng thiét ké, tiét kim duge thoi gian va cong sic thist ké. Ti mi vé van dé nay xem trong myc 24 (tap hai). 1.2.2. che NGUYEN TAC VA GIAI PHAP TRONG THIET KE rong qué trinh thiét ké may, ngudi thiét k cfin thyc hig¢n ding nhitng quy inh va cin nhdc dé gidi quyét t6t cdc vin dé sau day : a) Thye hign ding nhi¢m vy thiét k6. Céc 96 ligu ki thuat phai duge tuan thi triét 46. Trong qué trinh thyc hign, néu ngudi thiét ké (hode sinh vien) cd nhitng dé xudt gop phén hoan thién ting phan hoac ton bd noi dung va nhiém vy thiét ké thi diéu dé cfin duge sy théa thugn cia ben dat hang (hoac ngudi huéng dfn). b) Két cfu cfin cd sy hai hoa vé kich thuéc cia cdc bO phan may va chi tiét méy, vé hé s6 an toan, tuéi tho va dO tin cay lam viéc. Su hai hda vé mat kich thuéc cia cée bo phén may trong hédén dong cd thé duge thye hign bang nhiéu bign phép nhv chon loai truyén dong (truyén dong thudng, truyén dong hanh tinh, truyén dong truc vit...), logi khép n6i, sy phan ph6i tl 86 truyén trong he d&n dong, chon vat ligu v.v.:. Mat khée yéu cdu vé dO tin cay lam viée khong cho phép tén tai trong hé th6ng di chi la mot yéu t6 khong du bén hodc tuéi tho khong dam bao, béi vi diéu dé lam gidm dO tin cay lam vigc cia cA hé th6ng. Tuy ahién trong thyc té lai gap trudng hgp cdc yéu tO khdc nhau cia két cfu duge tinh theo tuéi tho hoac thdi han lam viée khéc nhau. Chang han, truc cd thé lam viée lau dai, trong khi 6 lan cd tuéi tho xdc dinh. Khi dé néu chon 6 lan cd tuéi tho Ién hon, chang han bang tu6i tho cia may, cd thé gay ra tinh trang lam tang mot cdch khong hgp If trong lygng va kich thuéc toan may. Vi vay gidi phdp 6 dy 1a chon 6 lan cd tudi tho ng4n hon va tién hanh thay 6 trong céc ki dai tu ho&c trung tu méy. Van dé quan trong 6 day la khong cho phép bat ki mot chi tiét nao duge hu héng truéc thdi hen quy dinh. c) B6 tri hop If céc don vj ldp, dam bdo kich thuéc khudn khé nhé gon, théo lap thugn tién, diéu chinh va chim edéc bao duéng don gidn, thuan Igi. Trong céc dau dé thiét ké chi tiét may, thudng cho truéc so dé bé tri cdc don vj lAp va loai don vj lap (xem h.1.1). Trong trudng hop nay ngudi thiét ké cain biét danh gid tu nhuge diém cia s0 d6 b6-tr{ da cho va biét Iya chon s¢ d6 thich hgp nhét vi nhiing diéu ki¢n cu thé. d) Ly¥a chon mt céch od cAn ci vat ligu va phutong phép nhigt luygn, dam bdo gidm duge kh6i Igng san ph&m, giam chi phi cia céc vat ligu dét tién va gidm gid thanh két cfu. Dé ché tao cdc chi tiét cé anh hudng quyét djnh dén kich thuéc va kh6i Ivgng sin ph&m (chang han bénh rang trong hop s6 ot6) nén ‘sit dyng rng rai cc loai thép hgp kim va céc phyong phép nhi¢t luyén nhu t0i, thém cacbon, tham nito... Tréi lei, néu khong yéu cfu kich thuée va kh6i Iugng phai gon, nhe thi nén chon vat ligu ré tién hon, nhigt luyén dat do rén thép hon (HB < 350) nhu thé sé gidm duge chi phi gia cong. 8 e) Chon dang cong nghé gia cOng chi tiét cd xét t6i quy m6 san xudt, phitong phép ché tao phdi va gia cong co. MOt qua trinh cong nghé nao dé (qué trinh ché tao phoi, gia cOng co hay l4p rap) khéng nhitng chi phy thudc vao két cfu cia san phém ma cdn phy thudc vao quy mo sin xudt tic 1A san Jugng trong mot don vj thdi gian. Chang han trong. san xudt don chiéc thudng ding phoi han, trong khi trong sin xudt hang loat lai hay ding phoi dic. Dé gia cong co kh{ cfc chi tiét may, trong sin xudt don chiée thudng ding céc loai méy van nang, dao cAt don gidn va khong cn d6 gé dac biét, cdn trong san xudt hang loat lén cfin cd céc thiét bj chuyén ding va céc d6 ga dac biét. - K6t cfu chi tiét may phy thude vao cong ngh¢ tao phoi va phuong phép gia cong 0, D6i voi phOi rén hinh dang két cfu cfin don gidn, d6i voi phOi dic, yéu edu 6 sy chuyén tiép déu dan gitta cfc chiéu day thanh dic, c&c géc lugn va sy don gin vé khuon miu, d6i véi cdc chi tiét cfin gia cong co, s6 mat gia cOng nén {t nhdt, dang bé mat cfn thuan tién cho viéc gia cOng, chi tiét cé chd dé c6 djnh trén ban méy... g) Sit dung rong rai tiéu chudn Nha nuéc, tiéu chudn nganh, tiéy chun tinh, thanh ph6 va tiéu chudn co sé trong thiét ké. Ding bd phan may va chi tiét may tiéu chudn cho phép giam nhe cong vige thiét ké, giam gid thanh ché tad, sifa chita va bao dudng, mé rong trao d6i trong nuéc va hgp téc quéc t&. Ngoai viée sit dung rong rai cdc chi tiét tigu chudn nhu 6 lan, kh6p néi, céc chi tiét kep chat, tay quay, vd lang v.v., trong tinh todn thiét ké chi tist méy nhét thiét phai sit dung c4c thong s6 tiéu chudn nhu médun bénh rang, chiéu dai dai hinh thang, buéc xich v.v.. Tuy nhién do s6 lugng tiéu chudn cia nuéc ta cdn ft, nhiéu loai vat tu nhu thép, kim Jogi mau, nhiéu chi tiét méy nhu 6 lan, dai v.v... cdn phai nh@p ngogi, vi vay trong nhiéu trudng hgp phai dung cdc tieu chuén khée nhu GOST cia Lién XO truée day, tigu chudn cla Hoi ding tuong trg kinh t& ci (ST SEV), d6ng thdi nuéc ta cing bat ddu nghién ctu 4p dung cdc tiéu chudn cia T6 chic tiéu chudn hdéa Quéc té (ISO). h) Thyc hign sy thOng nhét héa trong thiét ké. Nh’ sy thOng nhét hda, tic la kha nang sit dung voi s6 lugng t6i da cd thé céc chi tiét méy va bo phan méy cb cing quy c4ch kich thuée va cdc yéu t6 cing loai, vat ligu va phOi cing loai dé ché tao céc chi tiét dé, s6 lam giém dugc thdi han va gié thanh thiét ké, ché tao san pham, don gian va ha gid thanb str dyng cing nhv sifa chita. Thi dy th6ng nhét héa modun cia rang 88 gidm duge danh myc dao cét, thing nhét héa bé mat lap ghép sé giim duge danh myc calip kiém tra, théng nhét héa ‘cdc chi tiét ghép cd ren sé lam giam duge bO chia van v.v.. 7 Nhu vay cing nhu tiéu chudn héa, thOng nhét hda cd téc dung nang cao cfc chi tieu kinh té - ki thudt cia két cfu. Ngudi thist ké cfin thyc hign nguyén tdc thing nhét hda trong t&t cA cée giai doan thiét k6. Phan tich Idin cu6i ‘cde két cfu theo nguyén tde thing nhét héa duge tién hanh sau khi hoan thanh cdc ban vé lip. Lic nay cfin xem x6t ching han nhv loai va kich thuée 6 lan, mOdun bénh rang, cfc chi tit lp ghép, kich thuéc céc bé mat l4p ghép, vat ligu v.v.. Neu trong thiét ké sir dung nhiéu phuong én cia mot yéu t6 ndo dé, thi dé thugn ti¢n hay Mp céc ban ké, chAng han ban ké céc chi ti6t od ren ding dé l4p ghép cho trong bang 1.1, ban ke cée kfeh thuée ISp ghép ghi trong bang 1.2. Bang 1.1 $6 lugng tinh theo don vi ‘Ten chi tiét va - l4p ghép 86 higa tiéu chudn Kich thuge ae Tong s6 1 2 3 4 | Buléng, TCVN1889-76 | M8 x 40 8 18 12 = | eset | M8 x 45 4 2 - - 6 M10 x 50 | 6 10 8 6 30 M12 x 50 | - - 2 > 2 Bulong, TCVN 1890-76 | M10 x 50 | - 6 - : 6 Véi quan diém th6ng nhat hoa va khong gay hau qua xdu dén chat Iugng két cfu va do bén cia méi ghép nén thay thé céc bulong M8 x 45 (6 chiéc) bang bulong M8 x 40 (88 chiéc), thay thé bulong M12 x 50 (2 chiéc) bing buléng M10 x 50 (30 chiéc), thay thé cdc bulong nila tinh ddu sdu canh nhé M10 x 50 theo TCVN 1890-76 bing buléng nia tinh ddu sdu canh nhd M10. x 50 theo TCVN 1889-76 (30 chiée). Cang vay, néu cd thé duge, nén thay thé kich thuée ®50f7 (gap 1 lan) bang kich thuée 5018 (gap 11 ln) - xem bang 1.2. Bang 1.2 Kich thuée S6 lugng tinh theo don vi lép ghép | Teng 86 1 2 3 4 50H7 4 - 2 6 12 50H8 2 4 2 - 8 5017 - - 1 - 1 50/8 3 4 4 - ll Sau khi thay déi céc yu 6 két cfu theo quan diém théng nhdt hda, cfn sita chita ban vé tugng ‘ting va ghi lai ban ke cdc chi tiét lp ghép va cdc kich thuéc lp ghép vao thuyét minh. i) Lya chon mét céch cé can cit cdc kidu lMp, dung sai, c&p chinh x4c va cp do nhdém bé mat chi tiét. Can ct 6 day la anh huéng cia cdc yéu t6 vita néu dén tinh chat hoat dong va sit dung cia san-phéim va kha ning céng nghé thyc t& cia noi ché tao. Ti mi hon vé v&n dé nay cd thé xem trong phén III, myc 19 va 20 cia tai ligu nay. k) Boi tron tét cdc yéu t6 lam viée trong diéu kién ma sét (6 lan, co cfu din huéng, an khép bénh rang va truc vit...) nham dam bao tu6i tho, chi, tiét khong bi mdn truéc thdi han quy dinh, khong xay ra hién tugng tréc 16 hogc dinh bé mat tiép xtc. Dam bao b0i tron t6t khong chi bang do tin cay cla hé th6ng bdi tron ma cin bing chét lugng cia vat liéu boi tron. Thyc-té cho'thdy chon dung ch&t b0i tron cd thé nang cao tuéi tho chi tiét may lén vai In. 10 1.3. TAL LIEU THIET KE (THEO TCVN 3819-83) Céc h6 so lign quan dén qué trinh: tinh todn thiét ké may duge goi 1A tai ligu thiét ké, bao gém céc ban vé' va tai ligu bang chi, x4c djnh thanh ph4n va cfu tao sin phim v6i noi dung céin thiét dé nghién citu hode ché tao, kiém tra, nghiém thu, sit dung va sia chita san phdm. Tai ligu thiét ke duoc chia thanh céc dang sau day : - Ban vé (ban vé chi tigt, ban dp, ban chung, ban lép dat...) ; ~ Bang ke ; ~ Ban thuyét minh ; ~ Diéu kign ki thuat 5 Va cée tai ligu khéc lien quan dén sit dung, sta chia, bdo duong méy v.v.. 1.3.1. BAN VE Yéu céu co ban d6i véi cfc ban vé cho trong TCVN 3826-83. Kich thuéc gify vé theo TCVN 2-74, ghi trong bang 1.3 Bang 1.3 Ki hiéu 44 (A0) 21 (AN) 22 (A2) 12 (A3) 11 (A4) | Kich thuéc, mm |1189 x 841| 594 x 841 | 594 x 420 | 297 x 420 | 297 x 210 Ban vé l4p va ban vé ché tqo thudng duge vé v6i tl i¢ 1: 1. Véi céc ban ve chung cing nhu ban vé ché tao céc chi tiét cd kich thuéc 16n (chdng han vo hOp- gidm t6c) 6 thé si dung mt trong cfc ti 1é thu nhé sau day: 1:2;1:2,5;1:4;1:5; 1:10; 1:15; 1:20; 1:25; 1:40; 1: 50) Dé thé hién céc yéu t6 két cfu nhé (ranh thodt d4 mai, géc lugn...) cd thé sit dung mot trong céc ti 1¢ phdng to sau day: 2:154:1;5:15 10:1; 20:1; 40: 2; 60: 1. $6 lugng céc mat cat chi nen di dé dién ta hodn toan két c&u cba cée chi tist hoae bo phan méy. Khung ten bdn ve (theo TCVN 3821-83) Khung tén duge dat 8 phia dudi, géc bon phai ban vé. Theo TCVN 3821-83, ngoai khung tén con ding khung phy va téng s6 6 trén hai khung nay lén dén 29, dé ghi 29 noi dung khée nhau. V6i thiét k& m6n hoc, thiét ké t6t nghiép va trong trudng hop cfin ghi don gidn, cd thé stt dung khung tén cho trong bang 1.4, 6 dé khong ghi khung phu va luge b6t mot s6 6. Noi dung ghi trong c4c 6 cha khung tén (s6 cla 6 ghi trong d&u ngoae don) nh sau (ngoai 8 nOi dung da ghi truc tiép trén khung tén) : 1 - Ten goi san phdm (thi du: hop gidm t6c ; banh rang...) ; 2 - Ki hiéu ban vé ; ding hé th6ng céc con s6 dé ki hiéu. Thi dy trén ban vé chung ghi 03.06.01, thi ki higu nay biéu thi : 03 ~ s6 dé thiét ké, 06 - 96 phuong An, dW 01 - ki higu ban vé chung ; hoac néu trén khung tén cia ban vé lap hOp gidm t6c ghi 03.06.02 thi con sé 02 - ki higu hop gidm téc trén ban vé chung ; 3 - Kf higu vat ligu chi tiét (chi ghi 6 nay trén ban vé chi tiét) ; 4 - SO thi ty cua td (d6i véi cdc tai liéu thiét ké chi cd mét td thi 6 nay dé tréng) ; 5 - 86 lvgng chung ciia cc ban vé (chi ghi 6 nay vao t’thit nhit cia tai ligu thiét ké) ; 6 = Ten trudng va lép sinh vién ; 7 - Ten san phdm theo déu dé hodc dé tai thiét ké. Trong 6 "kh6i lugng" ghi kh6i lvgng san phém tinh bang kg ma khong ghi don vi do Khung tén nay th6ng nhat cho t&t cA céc loai ban vé. Khi ding khé giy 11 (A4) th) Khung tén duge dat 4 canh ngén cla ta gidy. Batig 1.4 (7) | (2) Se Waony [eras lagna] Tye 7 23 5 110. niga =f [chat ning [Ro va Ter [ony si Ta (4) [Sot 20 <5) re 58 (6) Bang 1.5 vi So : a Key higu Tén got wong] Vat liéu Ghi chil & Ben vi lép _ chi tid [ _| [ Chi ti@h tiéu chudh f ‘| (7) (737) | SL Beara re care en ga ea | sw (5) THIBE Re ~| 20 aah deat ——— ~ (1) 2 Duyet a =) 1.3.2. BANG K& (theo TCVN 3824-83) - Bang 1.5, Bang ké duce ghi trén khé gigy 11 (A4) cho titng don vi lap, t6 hop va bO (tai ligu). Thong thutng bang ké bao g6m : tai liéu, t6 hgp, don vj lap, chi tiét, san phdm tiéu chudn, sin pham khdc, vat ligu va bO tai liu kém theo (tai ligu st dung, lp dat, thay thé, dy phong, dung cu va phy ting, bao géi...). Tuy nhién theo TCVN 3824-83, tay theo céu tao cia sin phém, cs thé bé bét cdc noi dung trén. Véi cdc thiét ké mon hoc, ghi bang ké theo mau trén bang 1.5, g6m ba noi dung : don vi lép, chi tiét va san phdm tiéu chudn. ‘Trong phén "Don vj ldp" va "Chi tiét” ghi theo thi tu trong bang chit cdi tén goi cia don vi lép hode chi tiét. ‘Trong phan "San phém tiéu chudn", trude hét ghi tén cdc sin phém theo tiéu chudn Nha nwéc sau dé dén tiéu chudn nganh. Trong pham vi titng loai ti¢u chun, ghi lén lugt tén cdc san phdm cing loai (chang han 6 lan, chi tiét ghép bang ren...). Trong pham vi cia loai san phdm, ghi tén goi sin phém theo van chit cdi (thi du bulong, vit, vit cAy...). Trong cing mot tén goi sin phdm ghi lén lugt theo ki hiéu chi thi tu tigu chudn tang dén va sau cing theo thi ty tang dén cia cdc thong sO hoae kich thuée co ban (thi dy momen d6i véi khép ndi, dung kinh d6i voi bulong...). Ghi cdc cOt trén bang ké nhu sau : a) Trong c6t "Vi tri" ghi sO thi ty cde phn cfu thanh sin phdm (chang han céc chi tiét trong hop giam téc) duge lp trong bang ké (ghi theo sO thi tu da ghi tren ban vé céc don vi ldp). b) Trong cot "Ki higu" ghi ki higu ban vé c4c phén cfu thanh san phém (chang han ghi 03.06.02.01 - ki higu ban vé banh rang trong hop gidm t6c, dé s6 3, phitong an 6). Trong phan "Sin phém tigu chudn" khong ghi edt nay. c) Trong edt "Ten goi" ghi ten sin phém. Riéng phén "San phédm tiéu chudn" con ghi them k{ higu quy wéc tuong tng véi tieu chudn (chang han ghi : bulong M12 x 50.86 TCVN 1890-76). d) Trong cot "S6 lugng" ghi sO lugng cac phén cfu thanh cia sin phdm duge lap bang ke. e) Trong cét "Vat liéu" ghi ki higu vat liéu theo 'TCVN vé vat liéu. g) Trong c6t "Cha thich” ghi céc chi din phy nhim. tao diéu kién thuan lgi cho viée lap ké hoach va té chite sin xudt sin phém. Phan khung tén phia dui bang ghi (bang 1.5) vé co ban gi6ng céch ghi céc 0 6 khung tén ban vé, chi khéc 6 chd khong cd 6 (3), trén 6 4 ghi s6 thit ty cia td bang ké (néu bang ké chi cd 1 té thi khéng ghi 6 nay) va trén 6 5 ghi sé lugng chung cia cae bang ké. Cac ta cha bang ke duge dong thanh t4p riéng hoge ghép voi thuyét minh 1.3.3, BAN THUYET MINH ‘Trén co sé cdc tai liéu ghi chép trong qué trinh thiét ké va sau khi da hoan thanh cdc ban vé, ngudi thiét ké tién hanh viét thuyét minh. 13 Noi dung thuyét minh bao g6m : a) Muc luc. b) Cac s6 ligu ki thuat phuc vu cho dé tai thiét ké (d6i voi thiét ké mOn hoc 1a déu dé thiét ké). + c) Phan tich va trinh bay co sé cia so dé co c&u da duge chon (sinh vién thiét ké sé thuc hién noi dung nay néu mu6n’ thay déi so d6 hé th6ng din dong da cho trong dau dé thist k6). d) Tinh todn dong hoc va tinh lyc co cfu : tinh cOng suét cén thiét, chon dong co, tinh ti s6-truyén chung va phan phéi ti sO truyén chung cho cdc cp, tinh céng sudt va momen téc dong lén céc truc. e) Tinh todn thiét ké céc chi tiét may va bo ph4n méy, bao gém : chi tiéu tinh ton, chon vat liéu va x4c dinh tng sudt cho phép, tinh thiét ké va tinh ki€ém nghiém. V6i ¢6 4n mon hoc chi tiét may, ndi dung nay bao g6m : tinh cdc bd truyén, tinh thiét ké truc, chon 6 lan, tinh cdc yéu t6 cia vo hop giam t6c, chon khép n6i va vat ligu béi tron. g) Lap bang ghi cdc chi tiét tiéu chudn (6 lan, chi tit ghép cd ren...), thOng ké céc méi ghép véi kich thu6c danh nghia va sai léch giéi han, trén co sd dé va d6i chiéu véi cde you céu vé thOng nhét hda trong thist ké, giam.bét ching loai va quy cdch cic m6i ghép va chi tiét titu chuén (xem diém 7, myc 1.2.2). Nhin chung thuyét minh cfin trinh bay déy du va sic tich co sé cia phuong phép tinh, céch Iya chon céc thong s6, két qua bang s6 va cc tai ligu tham khéo. Thuyét minh duge viét trén khé gidy 11 (A4) hode trén gidy viét hoc sinh khé 270 x 180 (d6i véi thiét k& mén hoc), duge déng bang bla cing, ngoai bia ghi céc noi dung, chang han nhu : ‘Trudng Dai hoc Bach Khoa Ha Noi Thuyét minh Dé 4n mon hoc Chi tiét may Sinh vién... - Lép... Gido vien huéng dén... Ha Ni 200 2. DONG CO’ DIEN Chon dong co dién dé din dong may mde hoge cdc thiét bj cng nghé 1a giai doan dau tién trong qué trinh tinh toan thiét ké may. Trong trudng hgp ding hop giam t6c va dong co biét lap, viéc chon dung loai dong co anh huéng rat nhiéu dén vie lya chon va thiét ké hop gidm t6c cing nhu céc bd truyén ngoai hop. Mu6n chon dung dong co cén hiéu rd dac tinh va pham vi st dung cia titng loai, déng thdi céin ché ¥ dén cdc yéu cfu lam viéc cy thé cia thiét bi cfin duge din dong. 14 2.1. CAC LOAI DONG CO DIEN 2.1.1. DONG CO DIEN MOT CHIBU (kich ti mac song song, n6i tiép hoac hén hop) va hé th6ng dong co - méy phat (ding dong dién kich ti diéu chinh) cho phép thay 6i trj s6 cia momen va van t6c géc trong mot pham vi rong (3: 1 dén 4: 1 d6i véi dong co dign mOt chiéu va 100 : 1 d6i v6i dng co - méy phat), dam bao khéi dong m, ham va dao chiéu dé dang, do dé dugc ding rong rai trong céc thiét bj van chuyén bang dién, thang méy, méy truc, cdc thiét bi thi nghiém v.v.. Nhuge diém cia ching 1a dat, riéng loai dong co dig¢n mot chiéu lai khé kiém va phai tang them vn dau tu dé dat céc thiét bj chinh luu. 2.1.2. DONG CO DIRN XOAY CHIEU Bao g6m hai loai : m@t pha va ba pha. Dong co mot pha ed cong sudt tuong déi nhd, cd thé mAc vao mang difn chigu sng, do vay ding thuan tién cho céc dung cy gia dinh, nhung hiéu sudt thap. Trong cong nghiép sit dung rong rai dong co ba pha. Ching gém hai logi : déng bd va khong déng bd. . Déng co ba pha ddng bO 6 van t6c gdc khong d6i, khong phy thud vao tri s6 cla tai trong va thyc t€ khong diéu chinh duge. So véi dong co ba pha khong d6ng bo, dong co ba pha déng bO cé wu diém hitu sudt va cosp cao, hé s qué tai l6n, nhung cd nhuge diém : thiét bj tuong d6i phitc tap, gié thanh tuong d6i cao vi phai cd thiét bj phu dé khdi dong dong co. Vi vay dong co ba pha déng b6 duge sit dyng trong nhitng trudng hgp higu'sudt dong co va tri 86 cosp cé vai trd quyét dinh (thi dy khi yeu cfu cOng sudt dong co lén - trén 100kW, lai it phai md méy va ding méy) cing nhu khi cfin dam bdo chat ché trj 86 khong déi cia van t6c géc. Dong co ba pha khong dong 60 g6m hai’ kiéu : roto day quan va roto ngén mach. Dong co ba pha khong d6ng bd roto day qu&n cho phép diéu chinh van. t6c trong mot pham vi nhé (khodng 5%), cé dong dign mé méy nhé nhung hé s6 cong sust (cosp) thép, gid thanh cao, kich thuéc lén va van hanh phttc tap, ding thich hop khi cin diéu chinh trong m6t,pham. vi hep dé tlm ra van t6c thich hgp cla day chuyén cong nghé d& duge lap dat. Dong co ba pha khong déng bo roto ngén mach co wu diém : két cu don gidn, gid thanh tuong d6i ha, d& bao quan, lam viée tin cAy, cé thé méc tryc tiép vao ludi dién ba pha khong cfin biém déi dong dign. Nhuge diém cia nd la : higu sudt va hé 86 cOng sudt thap (so v6i dong co ba pha déng bO), khong diéu chinh duge van t&c (so véi dong co mOt chiéu va déng co ba pha khong d6ng b0 roto day qu4n). Nhd c6 nhiéu uu diém co ban, dong co xoay chiéu ba pha khong d6ng bp roto ngéin mach duge sit dung rat phé bién trong cdc nganh cong nghigp. Dé din dong cac thist bj van chuyén, bang tai, x{ch tai, thing tron v.v.. nén sit dung logi dong co nay. 15 2.2. DAC TINH Ki THUAT CUA DONG CO DIEN Cae thong 66 Ki thuat cia dong co dign xoay chiéu ba pha khong d6ng bd roto ngdn mech cho trong céc bang P1.1 dén P1.3, (Phy luc) cdn kich thudc lép dat cia céc dong co nay ghi trong céc bang P1.4 dén P1.7. Ngoai tri sé cba cong sut dac treng cho kha nang tai cia dong cd dign, cfn luu ¥ céc thong s6 sau day : a) S6 vong quay dong bb $6 vong quay déng bd cis dng co khong déng'bd, duge xéc dinh khi dong co chay kh6ng tai theo céng thifc sau : . ny, = 60fip (2.1) trong dé : f - tfin s6 cla dong dign xoay chiéu, Hz (thung hey sit dung f = 50 Hz) ; Pp - 86 d0i cue. Khi cd tai t6c dQ ca dong co gidm xuOng. Sy gidm sO vong quay cla dong co dién duge dac trung bing dQ trugt s, tinh theo cOng thie : ib . s= 100% (2.2) Bap trong dé : n 1a s6 vong quay thu cia dong co tng voi tai trong da cho, Tuong tng v6i ché do sit dung danh dinh cla dong co ta co sé vong quay danh nghla ng, va momen danh nghla T,,. V6i ché do 1am viée danh djnh, dong co cé thé lam viéc lau dai ma khong bi nong, trong khi dé tri s6 cla higu sudt g4n bang tri 7 Tr s6 cue dai. Khi md may (n = 0) eo f. dong co sinh ra momen khdi dong ty bd Ty (dO trugt cyc dai s = 1) - xem My Kt FH h2.1, Tuy theo céch khdi dong, Ta momen quay cla dng co lic déu tang Ién dén Tmax (Ung voi 36 vong Dae eRE sO racmmmasc| quay t6i han n,,) sau dé gidm dan dén momen cia tai trong lam viée (chang han dén Ty, ting voi ny,) hoge gidm dfn dén 0 tng voi ny, (Ichi dong co chay khong tai). Doan ti T = 0 (chay khOng tai) dén T_, gn nhu dung thang, ttc la trong giéi han nay momen ti 16 voi d6 trugt hodc dé gidm cia tn s6 quay. ‘Trong cdc bang tra dong co thudng cho trj 86 cha s6 vong quay danh nghla dng voi céng sudt P va s6 vong quay déng bo ng, xdc dinh. Vi vay, bén canh cOng sudt, 86 vong quay déng b6 duge ding lam can et dé chon kich thuéc dong co. Hinh 2.1. Dic tuyén cia dong cd ba pha khong déng 69 roto ngin mach b) Mémen khoi déng va mémen:danh nghia Dac tinh cia dong co (quan hé gitta momen dong co T, va 86 vong quay n) duge git nguyén khéng phy thugc vao viée déng co chay khong tai hay cd tai. Khi chay khong tai, tosn bO mémen quay réto chi phi chi dé gia t6c roto va cdc kh6i lugng bi dan : 16 _ 2.3) Tadytd, @3) trong dé:J, = GD?/4g - momen quan tinh cia kh6i lugng roto dohg co ; GD? - momen vo lang ciia réto (xem bang P1.2 Phu luc) ; g - gia t6c trong trudng ; € = dw/dt - gia t6c géc ; J, - momen quén tinh thay thé (momen quén tinh cla cdc kh6i lugng bi d4n thu gon vé truc roto). Chang han d6i vi hé théng trén h.2.2 co thé tinh duge J,, theo cong thie J. J. 2 =s+ 1S 2 2 yy (42) 3 (2.4) trong d6:u,, u)... — ti s6 truyén ti dong co dén céc khoi Ivong quay tuong tng Cong thiéc (2.4) cho thy anh huéng cia khéi lugng quay dén luc quén tinh cia hé théng giam ti 1¢ véi binh phuong cua ti s6 truyén. TW, 5% Sou, Chang han khi Jy = Jy u, = 5, u, = 4 thi anh huéng cia J, sé bang 400 lan nhé hon so vi Jy. Tu dé suy ra rang khi thiét ké cfin dac biet 4 % cha ¥ gidm kh6i lugng quay ldp trén true quay nhanh. Chang han trong trudng hgp ding néi truc dé n6i dong co véi hop gidm t6c thi nén Himk 2.2. So d6 he vA momen quinitinh thay thé chon loai cs kh6i lvgng nhe Khi chay cé tai Ty = THe (2.5) trong dé T = momen xon cia tai trong (momen tai). Chi y rang khi mé. m4y, mOmen tai khong duge vugt qud mémen khéi dong cia dong co (T < Ty) néu khong dong co sé khong chay. Trong cfc bang tra cia dong co déu cho ti s6 Ty/Ty» dé cing 14 mot s6 ligu c&n duge tham khao khi chon nhan hiéu dOng co, vi diéu kién Tam < Tk/Tan (2.6) trong 46:T,,,, — momen thé méy cla thiét bj cin din dong. Néu dang lam viée & ché do én dinh nao dé (chang han véi Ty, va ny,) ma dong co bj qué tai vi bt ki If do nao, s6 vong quay cla dong co sé gidm. Mémen qué tai du chi téc dong trong thdi-gian ngén khong duge vugt qué momen eve dai T,,, cla dong co, néu khong dong co sé ditng lai hoac bj chay khi khong kip ngdt nguén hoac gidm tai. Vi vay ngoai ti sé Ty/T,, trong mot s6 bang tra dong co cdn cho tri 86 cia TadTan Khi thiét ké, ding tri 86 cia -T,,,/Ty, d8 kiém tra kha nang qué tai cia thiét bj dam bao diéu kién TyT < Trad Tin (2.7) trong dé: Ty, - momen qué tdi, xudt hign khi thiét bj lam vige. 2.TTTK HEDANDONGCK T1-A DRT 17 THy view.) ahd? a c) Dac tinh ki thudt cia mOt sé déng co Tren bang 2.1 ghi pham vi cOng sudt ting voi céc 86 vong quay d6ng bd khé4c nhau cia ba loai dong co # dong co nhan hi¢u DK do nha méy Dign - Co Ha Noi ché tao, dong co nhén hi¢u K do nha may dng co Viet - Hung ché tao va dng co nhan higu 4A do Lien X6 (ci) ché tao. : Bang 2.1. So sénh pham vi cong sudt cia céc logi dong co dign 86 vong quay déng Pham vi cOng sudt, kW, ca dong co BO ny, (ve/ph) DK K ve 3000 0,6 ... 33 0,75 ... 30 0,09 ... 315, 1500 0,6 ... 28 G75ee1 50). 0,06 ... 315, 1000 0,6 ... 40 - 0,18 ... 200 150 - 0,25 ... 160 600 - - 37 2 110 500 : - 45... 90 Ngoai ra dé cé thé so sénh them mot sO tinh nang khdc, trén bang 2.2 gidi thigu mét s6 thong s6 cia ba loai dong cd trén day ung voi s6 vong quay déng bé 1a 3000 vg/ph va 1500 ve/ph. Bang 2.2, Thong 6 cia céc logi dong co dign 86 vong quay dong bd ny, ve/ph 3000 1500 Thong 56 Loai dong co Loai dong co DK K 4A DK K 4A KI higu DK 42-2 | K112M2 |4A90L2Y3| DK 52-4 | K160S4 |4a132S4Y3 Cong suat, kW | 2,8 3 3 1 1,5 15 cosp 0,88 0,9 0,88 0,85 0,86 0,86 Th/Tan 1,9 2,5 2,0 1,5 2,2 2,0 Kh6i lugng, kg 47 42 28,7 104 94 11 Ti cc bang 2.1, 2.2 va cdc bang P1.1 - P1.6 (Phy lyc) cd thé rit ra may nhan xét sau + - Cée dong co 4A duge ché tao theo GOST 19528-74 thay thé céc dong co ci A2, AO1 va AO2 ndi chung cé Kkh6i htgng nhe hon khodng 18% so v6i A2 vA AO2, cing d6ng thdi nhe hon so v6i DK vA K. Mat khaéc ching cd pham vi cOng suat Ién hon va 86 vong quay d6ng bd rong bon so véi DK va K. - Cée dong co K c6 kh6i lugng nhé hon so voi DK va dac bigt cé momen khdi dong cao hon 4A va DK. 18 . 2-TTTKHEDANDONGK T18 2.3. PHUONG PHAP CHON DONG CO Chon dong co dign tién hanh theo cdc bude sau day : - Tinh cong sudt céin thiét cia dong co ; - Xée dinh so bd s6 vong quay déng bd cia dong co ; - Dya vao cong sudt va s6 vong quay déng bd két hgp véi cdc yeu cfu vé qué tai, mémen mé may va phuong phép Iép dat dong co dé chon kich thuée dong co pha hyp voi yeu cfu thiét ké, 2.3.1, XAC DINH CONG SUAT DONG CO Cong suat trén truc dong co din duge xdc dinh theo cong thitc Pa = Pig (2.8) trong dé P., - cong sudt cfin thiét trén truc dong co, kW ; P, - cong sua tinh toén trén tryc ‘may cong téc, kW ; 1 - higu sudt truyén dong . 1 = Mr (2.9) v6l my 1p 73 1A higu sudt cia cée bd truyén va cla céc cép 6 trong he th6ng din dong, chon theo bang 2.3. Bang 2.3. Trj 86 higu su&t cua cfc logi bo truyén va 6 Hieu suét’ 7 cia bd truyén hoac 6 Ten goi Duge, che kin DE hd Bo truyén bénh rang tru 0,96 - 0,98 0,93 - 0,95 BO truyén bénh rang con 0,95 - 0,97 0,92 - 0,94 BO truyén tryc vit - Ty ham 0,30 - 0,40 0,2 - 0,3 - Khong ty ham v6i 2, = 1 0,70 - 0,75 z= 2 0,75 - 0,82 a 34 0,87 - 0,92 BO truyén x{ich 0,95 - 0,97 0,90 - 0,93 BO truyén bénh ma sét 0,90 - 0,96 0,70 - 0,88 BO truyén dai 0,95 - 0,96 Mét cap 6 lan 0,99 - 0,995 Mot cap 6 trugt 0,98 - 0,99 Cha thich : Tri 06 hitu sudt cia céc b6 truytn banh rang cho trong bang tng v6i cp chinh xéc 8 vd 9. Khi ding b¢ truytn kin vi cdp chinh xéc 6 hode 7 thi tang tri 86 trong bang lén 1 - 1,5%. Nhu vay mu6n xéc djnh cOng sudt dong co cfin biét cOng suat tinh tosn P,. Tri s6 cla P, va do dé cong sudt cha dong co duge xéc djnh tiy thudc vao ché dQ lam vic cia dong co va tinh chit tai trong, 19 DOi voi cée dong co lam viée lau dai, chang han dng co kéo méy bom, quat gid, may c&t kim loai, hé thOng dan dong bang tai..., tai trong tac dung co thé Ja tai trong khong d6i hodc thay adi. ~ Tring hop ti trong khong déi : Cong sudt tinh toan la cong sudt lam vite trén tryc méy cong tac P, = Py (2.10) Voi cc hé théng ddn dong bang tdi, xich tai thudng biét trudc luc kéo va van t6c bang tai hode xich tai, khi dé cOng sudt lam viée duge tinh theo cong thitc Fv Py = 7000 (2.11) trong dé: P,, - cong sudt trén truc tang quay hoac dia xich, kW ; F - luc kéo bang tai hoac xich tai, N ; v - van t6c bang tai hoac xich tai, mis. ~ Truong hop tdi trong thay ddi (h.2.3) : Trutng hgp nay nhiét dd dong co tang gidm tay theo sy thay d6i cia 1Ai trong, do dé cfin chon dong eo sao cho trong qué trinh lam viée, Iie chay qué tai, lic chay non tai nhung nhiét dq dong cd dat duge tri sé 6n dinh. Mu6n vay ta coi dong co lam viéc yéi cong sudt tong duong khong déi ma m4t mét nang lugng do no sinh ’ ra tong duong v6i m&t mat nang luong do cong s sudt thay d6i (thi dy nhv trén h.2.3) gay nén trong cing mot thdi gian. Khi d6, theo b.2.3 : Hink 2.3. So d6 tai trong thay di : PL = Pig (2.12) Puy = Vit, + Pity + PAait, +t, + &) . (2.18) hay Py = Py V2(PyP,)*t/24, (2.14) trong ddé:P, - c6ng sudt lén nhft trong cdc cong sudt tac dung lau dai trén truc may cong tac, kW ; P, ~ cOng sudt téc dung trong thi gian t,, kW. 2.3.2. XAC BINH SG BO SO VONG QUAY DONG BO Nhu da biét, v6i déng ca xoay chiéu ba pha khong d6ng bo co thé chon s6 vong quay déng bd khéc nhau ing v6i cling mot pham vi cOng sudt : ng, = 3000, 1500, 2000, 750... vgiph (xem bang 2.1 va bang P1.1 - P1.3, Phu luc) Chu y rang khi s6 vong quay déng b6 cla dong co cang tang thi khudn khé, khdi lugng va gid thanh dong co cing gidm (vi 8S doi cue p gidm), trong khi.dé hiéu sudt va hé s6 cong sudt (cosy) cang tang. Vi vay ngudi sii dung mong muén ding dong co 6 86 vong quay cao Tuy nhién ding dOng cd vi s6 vong quay cao lai yéu cfu gidm téc nhiéu hon, tic la phai sit dung hé théng din dong vdi ti sO trayén lon hon, két qua 1A kich thuéc va gid thanh cdc b6 truyén tang lén. Vi vay trong thiét ké nén ph6i hgp hai yéu t6 20 vita néu, dong thdi céin can ett vao so d6 cia hé thong din. dong cfin thiét ké dé chon 86 vong quay thich hgp cho dong co. Co thé tham khao bang 2.4 du6i day dé. chon ti 86 truyén nén ding cho céc bo truyén cd mat trong hé théng din dong réi dya vao 86 vong quay cia truc may cong téc dé x4c dinh so bO 86 vong quay déng bo cia dong co. Bang 2.4. Ti s6 truyén nén ding cho cfc bo truyén trong hé Logi truyén dong Ti 86 truyén nén ding u Truyén ddng bénh rang tru : 7 - DE ho 4..6 - Hop giam t6c 1 cfp 3... 5 - Hop gidm t6c 2 cap 8... 40 Truyén dong bénh rang con : - DE ho 2.3 - Hop gidm t6c 1 cap 24 - Hop giam t6c con - try 2 cp 10 ... 25 ‘Truy6n dong truc vit : - Dé ho 15 ... 60 - Hop gidm t6c 1 cap 10 ... 40 - Hop gidm t6c 2 cp truc vit 300 ... 800 - Hop gidm t6c 2 cap truc vit - banh rang ho&e banh rang ~ truc vit 60 ... 90 Truyén dong dai det : - Thudng 24 - Cé bénh cang 4.6 Truyén dong dai thang 8.5 Truyén dong xich 2 B Truyén dong bénh ma sét 24 ‘Ti 86 truyén toan bd u, cia hé thong d&n dong duge tinh theo cong thite Uy = Uyty.ty... (2.15) trong dé u,, up, u,... 1a tl 86 truyén cia ting bo truyén tham gia vao hé th6ng ddn dong. $6 vong quay cla tryc may cong téc (truc tang quay hodc dia xich tai) : ny = 60000 vxD) (2.16) hoac my = 60000 v/(zt) (2.17) trong dé = v ~ van t6c bang tai hose xich tai, m/s ; D - dudng kinh tang quay, mm ; z ~ 86 rang dia xich tai ; t - biéc xfch cia x{ch tai, mm. Tu u, vA n,, c6 thé tinh duge sé vong quay so bd cia dong co : Dg, = My.t, (2.18) 21 . CHON QUY CACH DONG CO~ Dua vao cing sudt cn thiét tinh theo (2.8) va sé vong quay so bd cla dong co tinh theo (2.18) két hop véi cée yéu cu v6 momen’ md may va phiong php lap dat dong co dé chon quy cach dong co trong cée bing Pl.1 ... P1.7, Phu luc Dong co duge chon phai cd cOng sudt Py, va s6 vdng quay déng bO théa man diéu kien; Py. > P, an (2.19) Dg, = Bsp| déng thdi cé6 mémen mé méy thda man diéu kién (2.6) : Vom < Ty/Tyy mn Trong céc bang P1.1, P1.2 va P1.3, Phu luc, ghi cdc thong s6 ki thuat cia dong co Guge chori, bao gém cong sudt, sé vong quay danh’ nghia, hé sO oOng suat, Ty/Ty,, va kh6i lugng dong. co. Dudng kinh truc dong co va cdc kich thuée lap dat cla déng co tra trong bang P1.4, P15, P1.6 hoac P1.7, Phy luc, ty thudc vao phudng phdp 4p dat dong co, phi hop v6i hé théng dan dong. 2.3.4. TRUONG HOP DONG CO LAM VI£C NGAN HAN Chon dong co cho trudng hgp lam viée ngan han thutng tién hanh nhu sau : xc dinh cong sudt can thiét cha dong co va thdi gian lam vite thye té cia thiét bi réi ket hop véi diéu kign qua tdi va mé may d8 chon dong co. fe 2 5 ‘Tai trong tac dung cé thé khong déi hoac thay déi nhu trén hinh 2.4, 1. Trutng hop dong co chi lam viéc trong mot thi gian ng&n véi tai trong khong déi : sau do nghi rat lau, chang han dong co dé din dong hé théng ddng mé cita cng cia cfc cong trinh thay loi. O day trong thoi gian lam viée dong co chua kip nong téi mét nhiét do xdc dinh, con Hink 2.4. So db ii tong 465i vai khi ding thi dé thoi gian dé ngudi bingenhi¢t do dong co lam vige gin han mi truéng xung quanh. Cae dong co nay duge san xuft chuyén ding, cd kha nang qué tai 16n va co cong sudt ting voi thdi gian lam viée xéc dinh (10, 15, 30 va 60 phit). Trong truéng hop nay céng sudt dong co duce x4e dinh theo cong sudt tinh todn gén voi dO dai thoi gian lam viée : P= Py (2.20) voi P,, - cong sudt lam viée tng véi thdi gian 10, 15, 80 hose 60 phiit, 22 2. Trudng hop dong co lam vige ng4n han véi tai trong thay d6i': con goi la ché dd ngén han lap lai (h. 2.4). O day dong co lam viée theo chu ki’: 1am viéc - nghi - lam ‘vic. Trong lic lam viée dong co chua kip ndng dén nhiét dO xéc dinh, lic nghl lai chua kip nguOi dén nhiet do moi trugng xung quanh, ching han cfc dong co kéo tdi, dong co ding cho cén truc, may nang... Ché do ngén han lap lai duge dac trung bdi do dai lam vige tuong déi, tic la tl s6 cia thdi gian lam viée cia dong co trén thdi gian cia mot chu ki lam vie (ts%) : ty ty ts% = —~ 100 = ——~— 100 (2.21) tex 1 tt, +ty trong dé:t, = t, +t, - thdi gian lam viée ; ty - thdi gian nghi ; t, ki (xem h. 2.4) DE lam viée theo ché dd nay, dong co cing duge ché tao chuyén ding cd kha nang qué tai lén va mémen quén tinh nhé voi cdc dO dai lam viée tuong déi la 15, 25, 40 va 60%. Tri s6 cia ts cang nhé, cOng suat dong co cang lén. Trong trudng hgp nay, cong sudt tinh toan dugc xéc dinh theo cOng thitc © ick ~ thoi gian chu = Pig Visits, (2.22) ‘vi Pig = Vet, + Po yt, + ty) (2.28) trong d6:P,, ~ cOng suat tong duong, kW ; ts, - tri s6 thuc cia ts theo d6 thi tai trong (thi dy h.'2.4) : : t, +t, ty 1 ts; = ——. 100 = “100; 1 ty Ft, - to tex. ts, - tri s6 cia ts tiéu chuén géin ts, nhat (bang P1.8, Phu luc) Trung hop ts; > 60%, ddng co duge coi nhu lam viéc trong ché d6 dai han véi tai trong thay déi. 3. Chon dong co : - Trudng hgp tai trong khong déi : Sau khi xéc dinh duge cong sudt cfin thiét cia dong co theo (2.8) (2.10) va (2.11), hay chon trong bang P1.8, Phu luc, théi gian lam viée tiéu chuén gén nhat véi thdi gian lam viéc thuc té dé chon dong co. Dong co duge chon phai dam bdo diéu kign Pee td Pe 1, < Teg (2.24) trong dé Py, 1a cong sudt dong co tuong ting v6i thdi gian lam viée tiéu chun da chon ; Ty — momen cyc dai cia dong co ting voi Py, (bang P1.8, Phu luc) ; T, mémen qué tai xudt hién khi thigt bj lam viée. ~ Trudng hop tai trong thay déi : Sau khi xdc dinh duge cong sudt cfin thiét cha dong co theo (2.8), (2.22) va (2.23), tinh ts, theo (2.21), chon ts, gan nhdt véi ts, va dua vao cOng sudt cfin thiét dé tra dong co trong bang P1.8, Phu luc. Dong co duge chon phai cd cong sudt Py, ting vi ts, d9 chon VA Ty ttiong tng, théa man diéu kign (2.24) 23 2.3.5,.THE DU Chon dong co dién-dé dén dong xich tai theo so d6 trén hinh 1.1 v6i cdc s6 ligu sau : lye kéo xich tai F = 11000N, van t6c xich tai v = 0,4 m/s, bude xich t = 80mm, 86 rang dia xich z = 10 ; T/T = 1,4. TAi trong tinh. Gidi : 4. Tu cong thie (2.8), (2.10) va (2.11) ta cd Fy _ 1000.04 ct * 10007 ~ 1000: 0,84 trong U6 theo cong thitc (2.9) P, = 5,238kW 1 = Kay Tere or = 9,99-0,99°.0,977.0,93 = 0,84 vi ny — higu sudt n6i truc di dong ; 7, - higu sudt 1 c&p 6 lan ; 7,, - higu suat 1 cap bénh rang trong hop gidm t6c, d day cfn luu ¥ rang sau khi phan doi, dong cong suat lai duge nh4p lai nén chi tinh hiéu sudt cho mét cap bénh rang 6 c&p phan doi ; 7x ~ higu sudt bd truyén xich ; 7, - higu sudt 1 cAp 6 trugt, tri sé cia cdc hiéu suat trén tra theo bang 2.3. 2. Theo cOng thie (2.17) : ny, = 60000 vizt) = 60000.0,4(10.80) = 30 vg/ph 3. Tir bang 2.4 chon ti s6 truyén cia hOp gidm t6c binh rang hai c&p wu, = 20, i, = 2,2, do dé sO vong quay so bd cia dong ca theo (2.18) : Rey = Dy, = 30.20.2,2 = 1320 vg/ph Chon 8 vong quay déng bd cla dong co ng, = 1500 vgiph 4. Theo bang P1.3, Phu luc v6i P, = 5,238kW va ny, = 1500 vg/ph ding dong co K132M4 c6 Py, = 5,5kW, ng, = 1445 vglph ; Ty/Tyn = 2 > T/T = 14. 3. HOP GIAM TOC VA TINH TOAN DONG HOC Hf DAN DONG CO KHi Trong céc hé din dong co khf thudng sit dung cc bd truyén banh rang hoac truc vit dudi dang mot té hop biét lap, duge goi 1A hép gidm t6c. Hop gidm t6c 1A co cfu truyén dong bang an kh6p truc ti€p,'od ti sO truyén khong d6i va duge ding d@ gidm van t6c géc vA tang momen xodn. Mét loai co cu tuong ty nhung duge ding dé tang van téc géc va giam mémen xodn duge goi 1a hop tang téc. Tuy theo ti sé truyén chung cia hOp gidm téc, ngudi ta phan ra : hop gidm t6c mot c&p va hop gidm t6c nhiéu cép. ‘Tuy theo loai truyén dong trong hdp gidm t6c phan ra : hop giam t6c banh rang try ; hOp giam t6c binh rang cOn hoac cOn - try ; h0p gidm t6c truc vit, true vit - 24 banh rang hoac banh rang - truc vit ; hop gidm téc bénh rang hanh tinh ; hop giam t6c banh rang sdng va dong co - hop gidm t6c. Hop gidm t6c duge sit dung rong rai trong cdc nganh co khi, luyén kim, hda chat, trong cong nghiép dong tau v.v.. Dudi day trinh bay céc loai hOp giam t6c thv@ng ding, phuong phép phan phoi ti s6 truyén trong hOp giam t6c nhiéu c&p va tinh todn dong hoc hé dan dong co khi. 3.1, CAC LOAI HOP GIAM TOC 3.1.1. HOP GIAM TOC BANH RANG TRU Hop gidm t6c baph rang tru duge ding rong rai hon cA nh¥ cdc uu diém : tudi tho va hiéu suat cao, két cfu don gidn, co thé sit dung trong mét pham vi rong cia van t6c vA tai trong. Loai rang banh rang trong hdp gidm téc cd thé la : thang, nghiéng hoac chit V. Phan lén cdc hop gidm t6c c6 cong dung chung ding rang nghiéng nhd kha nang tai lon hon va van t6c lam viée cao hon so véi rang thing. Banh rang chit V do ché tao phic tap nén it st dung hon, chi yéu trong trugng hop tai nang va khong cho phép lye doc truc én téc dung én 6. $6 cap cia hop gidm tée dude chon tiy thudc ti s6 truyén chung cia hop. 1. Hop giam t6éc banh rang tru m6t cfp (h.3.1.a) duge sit dung khi ti s6 truyén u < 7+ 8 (néu dang banh rang tru rang thang thi u < 5). Néu ding ti s6 truyén 1én hon, kich thuée va khoi Iugng hop gidm téc mot cp sé lén hon so véi hop gidm t6c hai cfip. 2. Hop giam téc bénh rang tru hai cp (h.3.1b, c, d, e) duge si dung nhiéu nhét, ti s6 truyén chung cia hop gidm t6c thudng bang tit 8 dén 40. Ching duge b6 tri theo ba so dé sau day : a) So dd Rhai trién (h.3.1b) : Hop gidm t6c kiéu nay don gidn nh&t nhutng cd nhuge diém 1a cdc banh rang b6 tri khong d6i xing voi cdc 6, do dé lam tang sy phan b6 khong déu tai trong trén chiéu dai rang. Vi vay cin cha y thiét ké truc di cting, dac bigt 1a trong trugng hgp cde bénh rang duge nhi¢t luyén dat dO rdn cao va chju tai trong thay déi,‘vi khi dé kha nang chay mdn cia banh rang rat kém. ‘Tuy nhién vi két cfu don gian nén logi so dé nay duge st dung nhiéu trong thyc té. 6) So dd phan doi (h.3.1d, e) : Cong su&t duge phan doi 4 cp nhanh (h. 3.1d) hoac c&p cham (h.3.1e), trong dé hop gidm téc phan doi cp nhanh duge ding nhiéu hon. Voi két cu nay, cép cham chiu tai lon hon es thé ché tao voi chiéu rong vanh rang khé l6n (y,, 2 0,5) nhd vi tri banh rang di xting voi céc 6 cd thé khdc phuc su phan b6 khong déu tai trong trén chiéu rong vanh rang. DE tai trong phn b6.déu cho céc cap banh rang phan doi, ngudi ta ding hai cap banh rang nghiéng co goc nghiéng lén (8 = 30... 40°) va huéng rang nguge nhau (xem n.8.2), déng thdi trong hai truc mang cap bénh rang phan doi, chi mot tryc duge c6 dinh d6i vdi vd hOp, cdn tryc thit hai duge dat trén 6 tuy dong (xem myc 13, phan ba, tap hai) cho phép truc nay tay y di déng doc tryc. Néu céc 6 cla cA hai truc déu 25) la 6 c6 dinh thi do sai s6-khéng tranh khdi vé ché tao va lap ghép, cong sudt sé phan b6 khong d6u cho cdc cap banh rang cia cp phan doi. Hink 3.1, Cac loai sd dé nop gidm we Thudng dat 6 tay dong 6 g6i dé chju tai nhé hon. Kinh nghiém st dung cho thay sai s6 ché tao cd thé lam cho truc di chuyén vai milimet, vi vay dé gidm mdn bé mat l&p ghép giita 6 va vo, thusng ding 6 dita tru ngdn dé co ng&n chan trén vong trong Yam 6 tay dong (xem h. 3.2) hodc ding 6 trugt. Trong hép gidm t6c phan doi cap phanh: (h. 3.2), banh rang cia cp cham cs thé dugc ché tao véi rang thang, rang nghiéng hoac rang chi V. Trusng hop ding rang thang hodc rang nghiéng thi 6 cia truc cham la 6 c6 djnh, cdn khi ding rang chi V, 6 cua truc cham la 6 tay dong. Khi chon so d6 b6 tri 6 lan cdn phai dam bao sao cho tai trong doc truc khong duge cfm bang 6 cap rang ké bén, khong duge tac dong vao truc tay dong cia cfip phan di (hoae bd truyén bénh rang chit V) néu khong thi sy can bang cia tai trong 26 doc tryc 8 cfip phan d0i sé bj phd vo va cong suét sé phan b6 khong déu cho céc cap banh rang phan doi nay. Vi thé, néu d hop gidm t6c phan doi c4p cham (h.3.le) sit dung rang nghiéng cho bQ truyén bénh rang cép nhanh thi 6 cia truc 1 va 2 (cp nhanh) 14 6 c6 dinh cdn 6 cia truc 3 la 6 tay dong. Cing v6i If do dé, 6 hop, gidm t6c trén h.3.2, ding 6 c6 dinh cho tryc 2 va 8 cdn 6 cia truc 1 la 6 tay dong. Hinh 3.2, Hop gidm t6c phan doi cp nhanh So véi sa d6 khai trién, so dé phan di cé uu diém : ~ TAi trong phan b6 déu cho céc 6 ; - Gidm duge sy phan b6 khong déu tai trong trén chiéu rong vanh rang nhd cdc banh rang duge b6 tri d6i xting d6i voi chic 6 ; - Tai céc tiét dign nguy hiém cia tryc trung gian (truc 2) mémen xodn chi tuong Wing voi mot nia cong sudt duge truyén toi tryc. Nhd céc uu diém trén, hop gidm t6c ‘loai nay ndi chung cd thé nhe hon khoang 20% so véi hdp gidm t6c khai trién. ‘Tuy nhién hop gidm t6c phan doi lai cd nhuge diém 1a chiéu rong cia hop tang, cfu tao bd phan 6 phitc tap hon, 66 lugng chi tiét va kh6i lugng gia cOng tang. ¢) So dd dong truc (h.3.1c, g, 1 va-h.3.3) : Loai nay cd dac diém la dudng tam cia truc vao va truc ra tring nhau, nhd dé cd thé giam bét duge chiéu dai cia hop giam t6c va nhiéu khi gitp cho vige b6 tri gon cd cfu (xem hinh 3.4). Tuy nhién so d6 d6ng truc cé mdt s6 nhuge diém sau : - Kha nang tai cia cp nhanh khong ding hét vi, tai trong téc dung vao cp cham lon ‘hon khé nhiéu so v6i c&p nhanh (T, = u,T, voi T,, T, lén ligt la momen xodn trén c&p nhanh va c4p cham, u, - ti s6 truyén cp nhanh) trong khi dé khoang céch truc cha hai cp Igi bang nhau (xem cOng thitc tinh khoang céch truc 6. 15a). 27 Hink 3.3. Hop gidm 16c déng truc Hink 3.4. Dong cd - Hop gidm t6c ding true 28 - Phai b6 tr{ céc 6 cia céc truc déng tam bén trong hOp gidm t6c, lam phic tap két cu g6i dd va gay khé khan cho viéc boi tron cdc 6 nay: - Khoang céch gitta céc géi dé cia truc trung gian l6n, do dé mu6n dam bao truc da bén va di cing cfin phai tang dudng kinh tryc. Nhiing nhuge diém trén han ché pham vi sit dung cla hOp gidm t6c d6ng truc. Ching duge sit dung khi khOng cfin thiét phai cd hai du ra cia tryc quay nhanh va truc quay chém, trong khi dé lai yeu cfu b6 trf gon co cfu (hinh 3.4). Ngoai hOp gidm t6c mOt dong cOng sudt (h.3.3) trong thyc t cdn ding hop gidm t6c hai dong cOng suat (h.3.1g va h.3.5). O day cOng sudt tit truc chi dong duge truyén @¢ ONG © Bos e EATING STN nme 5 Neeree Vike. | Yale | | NEO f p TA BINIIN| We ON). ® Yoel le ENUNIe : 1 Hinh 3.5, Hop gidm t6c hai ddng cong sust t6i truc bj dong theo hai dong nh’ dé cd thé gidm dang ké dung kinh banh rang, van t6c vong cing nhu kich thu6c khudn kh6 theo huéng thing géc véi mat phdng bd tr{ cée dudng tam truc. Viée phan b6 déu tai trong cho hai truc trung gian duge thyc hign bing céc bién ph4p cong nghé va két cu. Ching han trén h.3.5 ding cAc truc xoin 1, trong dé cé mdt truc l4p tai ché véi banh rang sau khi chon khe hé cla céc canh rang lam viée 6 cc bO truyén. 3. Hop gidm t6c bénh rang try ba cfip (h.3.1h, i, k) duge st dyng khi tl s6 truyén u = 87... 250, duge b6 tri theo so dé khai trién (b.3.1h) hoa phan doi 6 c&p trung gian (h.3.1i). Nhu da thdy trén h.3.1, céc dudng tam truc cia hop gidm t6c baénh rang try 1 cp, 2 cp va 3 c&p thudng duge bé tr{ trén mot mat phdng nAm ngang. Tuy nhién céc dudng tam truc cd thé duge b6 tri tren mat phAng nghiéng nhAm tao thuan Igi cho vige boi tron ché an khép bang céch nhing cdc bénh rang trong déu (xem h.3.1k), nhung trong trudng hgp nay két cfu vd hop sé phic tap hon. Hop gidm t6c véi céc truc b6 tr{ trong mat phdng thang ding (h. 3.1m) chiém dién tich mat bing nhé hon, duge si dung khi diéu kién bé tri chung cla méy ddi hdi nhu vay. 29 Dé dan dong cac truc thang ding, trong thuc té cdn gap cdc hép giam téc banh rang tru cd truc thang ding (h.3.1n), loai nay thudng sit dung ddng co co bich (xem muc 2). RO rang ring khi st dung céc hop gidm t6c od so dé vé trén h.8.1l, m, n, viéc bi tron cdc banh rang va 6 phia trén sé gap kho khan. 3.1.2. HOP GIAM TOC BANH RANG CON VA CON-TRU Hop giam téc baénh rang con (h.3.6a, b) dude si dung khi cén truyén momen xoén va chuyén dong quay gitfa céc truc giao nhau, géc gitta céc true thudng 1a 90°. Khi ti sO truyén. u < 3 ding banh rang cOn rang thang, vdi ti s6 truyén lén hon (u < 6) thuéng sti dung banh rang con rang nghiéng hoac rang cung tron. Hinh 3.6. Céic loai sd 46 hop gidm t6c binh ring cOn va con ~ tru 30 Thong thudng céc du’ng tam truc cia hOp gidm t6c banh rang cOn duge b6 tri trong mat phdng ndm ngang (h.3.6a), tuy nhién cing co thé sit dung hop gidm t6c b4nh rang cOn co tryc cham bé6 tr{ thang ding (h.3.6b) hodc tryc. nhanh thang ding, khi dé thutng ding dong ca cd bich dé dfn dong hop gidm t6c. Khi cfin truyén momen xodn va chuyén dong quay gitta cdc truc giao nhau nhung v6i tI s6 truyén lén hon, ngudi ta sit dung hOp gidm t6c bénh rang cn ~ tru hai cp (h.8.6c, d, e) hoc ba effp (h.3.6g, h) trong dé chi b6 tr{ cap banh rang cn 6 cp nhanh. Hop giam t6c bdnh rang con - try hai cfp thudng duge bé tri theo so d6 vé trén h.3.6c, 6 dé cic dudng tam tryc duge s4p xép trong mat phdng ndm ngang. Ciing co “thé sit dung hop giam t6c bénh rang con - try cd true nhanh nAm ngang va hai truc cham thang diing (h.3.6d) hoa hp gidm t6c bénh rang con - tru cé truc nhanh thing ding duge d&n dong bang déng co co bich va hai truc cham n&m ngang (h.8.6e). Hop giam t6c banh rang cdn - tru ba cp v6i mOt cp banh rang con va hai cAp bénh rang tru cd thé bé tri theo so d6 Khai trién (b.3.6g) ho&e d6ng truc (h.3.6h). Hop gidm t6c bénh rang con - tru hai cp thwdng duge sit dung khi ti s6 truyén u = 8... 15, cdn d6i véi hOp gidm t6c con - tru ba cAp, thong thutng u = 25 ... 75. Tuy nhién theo kinh ngki¢ém cia nganh cong nghiép sin xudt hop gidm t6c, cd thé thiét ké hop gidm t6c bénh rang cén - try hai cp va ba cfp véi ti s6 truyén tuong wing bing u = 6,3 ... 27,5 va u = 28,3 ... 182, Thi dy vé hop gidm t6c bénh rang con cho tren h.3.7. Nhuge diém cia hop giam t6c bénh rang con - tru la : - Gié thanh ché tao d4t han (phai cd dao va may chuyén ding dé ché tao bénh rang cOn, ngoai dung sai vé kich thuéc va rang cdn phai dam bao dung sai vé gdc gitta hai tryc). Hink 3.7. Hop gidm t6e binh rang con 31 - L4p ghép- kho khan vi b0.truyén bénh rang con rt nhay voi sy khong tring dink cia céc cén lan do sai sé ché tao va lap ghép, do bién dang cia tryc khi chju tai va do bién dang nhiet. ~ Kh6i lugng va kfch thuéc lén hon so véi hop gidm t6c banh rang try. Mac di co nhitng nhuge diém trén day, hOp giam t6c banh rang cOn va con - tru vin duge st dung trong thc té vi két cdu may nhiéu khi ddi hdi céc true vao va ra phai dug b6 tri thang géc véi nhau. DE giam bét sy phan b6 khong déu tai trong trén chiéu dai rang do bénh cOn nhé phai l4p chia (l4p cOngxon) - xem h.3.7, c6 thé sit dung két c&u lp khong chla nhu trén h.3.8, tuy nhién két cdu nay phic tap hon, do dé chi nén ding khi hop giam t6c chju tai trong \én. Hink 3.8. Hop gikm (6c banh ring cOn - try véi bénh ring con khong lp chia HOP GIAM T6c TRYC ViT Hop gidm t6c truc vit dugc ding dé truyén chuyén dong vA momen xodn giita cfc truc chéo nhau. So dé dong chi yéu cia hop gidm t6c truc yit cho trén h.3.9, gém : hOp giam t6c truc vit mot cp (h.3.9a, b, c, d), hop giam t6c banh rang ~ truc vit (h.3.9e), hop giam t6c truc vit - banh rang (h.3.9g) va hop gidm t6c true vit hai c&p (h.3.9h). Hop gidm thc truc vit mét cdp duge ding khi tl 86 truyén u = 8 ... 63, od thé duge thiét ké voi 4 dang so d6 sau : - Hop gidm t6c mét cap v6i truc vit dat duéi banh vit (h.8.9a) duge sit dung khi van t6c vong cia truc vit v, = 4... 5 m/s, boi tron ch6 an khdp bang c4ch ngam trye vit trong ddu. Véi cach b6 tri theo sa d6 nay, xde sudt roi cla bot kim loai do moh vao ché an khép ft hon. 32 - Hop giam t6c mOt cfip voi truc vit dac trén (h.3.9b) duge st dung khi v, > 5 m/s, béi tron ch6 an khop bang cach ngam bénh vit trong déu. Ding so d6 nay trénh - duge mat mat nhiéu vi khudy ddu do truc vit quay nhanh, nhung diéu kién téa nhiét qua déu kém hon, ngoai ra phai cd thiét bj riéng dé bdi tron 6 cia truc vit. ~ Hop gidm t6c mot cfp véi truc vit thang ding an khép véi banh vit lap trén truc n&m ngang (h.3.9c) thutng duge din dong bang dong co ed bich dat trén vd hop gidm t6c. ~ Hop giam t6c mot cap v6i truc vit ndm ngang an khép véi banh vit lap ‘trén truc thang ding (h.3.9d) duge ding dé din dong cdc truc ding cla co cfu lam viéc, thf dy co cfu xoay cia c&n truc. Hai loai so dé hop giam t6c truc vit mot cdp véi mot truc thang ding é6 nhuge diém 1a b6i tron 6 truc thang ding rét khé khan va phai é p == ding két céu lot kin phite tap dé dam bao cho dau khdi Hink 3.9. So 46 hop gidm t6c truc vit va chay ra ngoai, vi vay trong hop gidm t6c truc vit ~ bénh ring. thuc té {t ding. Hop gidm tc bank ring - truc vit va hop gidm t6c truc vit ~ bank ring duge sit dung khi ti 86 truyén u = 50 ... 130, dac biét co thé ldy u = 480. So véi hop gidm tc bénh rang - truc vit (h.3.9e), hop giam t6c truc vit ~ banh rang (h.3.9g) cd uu diém : higu sudt cao hon, kich thu6c bénh vit nhé hon (bd truyén truc vit dat & cép nhanh nén momen xodn nhé hon) do dé tiét kigm duge kim loai mau quy hiém dé ché tao banh vit. Th nhung hop giam t6c banh rang - truc vit (thi dy vé két cfu vé trén h.3.10) lai cé tu diém : Khuon kh6é kfch thu6c hop gon hon, van t6c trugt nhé hon do dé 6 thé dang dong co quay nhanh hon dé din dong hop gidm t6c, d6ng thdi cd thé ding d6ng thanh khong thiéc ré hon dé ché tao banh vit. Hop gidm t6c truc vit hai cp duge sit dung khi ti s6 truyén u = 70 ... 2500, d&c bigt es thé toi 3600. Ti s6 truyén cp nhanh nén chon nhé hon mot it so v6i cAp cham, nhw thé Khuon khé kich thie hop sé gon hon. Voi cp nhanb, truc vit nén dat trén banh vit cdn d6i véi cAp cham tryc vit nén dat dudi. 7 So véi hp gidm t6c bénh rang, hop gidm t6c truc vit cé uu diém : véi khuon khé kich thuée nhé co thé thyc hign duge ti s6 truyén Jén, lam viée ém nhing cd nhuge diém : hiéu suat thap, nguy hiém vé dinh va mén tang khi b6 truyén lame viée lau S-TTTK HEDANDONGCK THA 33 dai, phai dung kim loai mau hiém va d4t tién d8 ché tao banh vit. Vi vay nén sit _ dung hop giam t6c truc vit lam viée trong nhiing khoang thdi gian ngén, cdn néu cin phai Jam vige lau dai thi chi nén ding hop gidm t6c truc vit dé truyén cOng sudt duéi 40... 50kW. Hink 3.10. Hop gim t6c banh rang ~ true vit \ 3.1.4. HOP GIAM TOC BANH RANG HANH TINH Céc loai hop giam t6c vita trinh bay cé cae banh rang (tryc vit, banh vit) lp tron cée true c6 vi tri c6 dink. Khée vi céc hOp gidm t6c nay, hop gidm t6c banh rang hanh tinh co mot banh rang lp trén tryuc di dong, duge goi la bénh vé tinh. Hop giam t6c banh rang hanh tinh cd thé duge thiét ké theo cdc so d6 cho trén hinh 3.11. Trén h.8.11a,.b, ¢ 1A co cu hanh tinh cé hai baénh trung tam 1 va 3 va cfin 0 mang truc cia banh vé tinh co mot vanh rang 2. Nhd cdc vu diém : két cfu don gidn, Kkhudn khé gon, higu suat cao va quén tinh nhé, cdc, phidng 4n két cfu nay duge ding rong rai hon ca. - Hop gidm t6c hanh tinh véi banh rang cé rang trong 3 c6 dinh (h.3.11a) co thé thyc hign ti s6 truyén uj, = 3 ... 9 va higu sudt q = 0,97 ... 0,99. Thé nhung so d6 nay khogg thich hgp véi s6 vong quay cao cia cén, vi khi dé Ive li tam én han ché 34 ‘S-TTTX HEDANBONGCHT+-8 kha nang tai cia cée 6 cia banh vé tinh. Trung hgp nay thudng ding hop gidm t6c v6i clin 0 c6 dinh dé ghép cac truc cla hai t8 mdy quay theo hai chiéu nguge nhau (h. 3.11c). Truyén dong hanh tinh v6i bénh rang trung tam 1 c6 dinh (h.3.11b) duge ding khi ti s6 truyén nbd (uj, = 1,18 ... 1,5) higu sudt lon (q = 0,99 ... 0,996) chang han dé dn dong chong chong ca dong co méy bay. Hink 3.11. Céc logi so 46 hop gidm t6c bénh ring hanh tinh So d6 cia co cfu hanh tinh cing gém hai bénh trung tam va cfn nhung bénh ve tinh od hai vanh rang duge vé trén h.3.11d, tuy phite tap vé két cfu va Mp rép nhung cho phép tang tri s6 tuyét d6i cia tl s6 truyén dén 15 (khi w, = 0) va 16 (khi w, = 0). So d6 co cau hanh tinh véi ba banh rang trung tam 1, 3, 5 duge vé trén h. 3.11e véi bénh vé tinh cé mOt vanh rang va trén h.3.11g v6i banh vé tinh co hai vanh rang. Cfin 0 trong céc co cfu nay khong tiép nh@n tai trong ngoai va chi ding d& dd. cde banh vé tinh. Véi cdc két cu nay, truyén dong hanh tinh co thé thy hién duge ti s6 truyén ti 20 ... 200 va higu sudt 7 = 0,7 ... 0,9. ‘Trén h.3.12 1a ké6t cdu cia hop gidm t6c banh rang hanh tinh mOt cp gém hai bénh trung tam va cfin theo so d6 h.3.11a. So v6i hop gidm t6c bénh rang, hop gidm t6c banh rang hanh tinh cd kich thuéc gon hon, khéi Ivgng nhé hon nhd cong sudt 35 duge truyén theo mot sé dong (tuong ting vdi sé banh vé tinh) va sit dung banh rang 4n khép trong cd dd bén tiép xuc cao hon so v6i bénh rang an khép: ngoai. a Mu6n thit ké hop giam téc hanh tinh véi ti s6 truyén I6n c6 thé ding so 46 8:11d hoac 3.11e, g, nhung khi do higu sudt truyén dong giam (xem [6]). Vi vay hop If hon ca d6i Oi truong hop tl s6 truyén Ién va hiéu suat cao 1 ph6i hop cae cap truyén dong hanh tinh voi nhau (s0, 46 3.11h, i) ho§e ph6i hgp 1 cép truyén dong bdnh rang cd truc 6 dinh véi mét cap banh rang hanh tinh (h.3.18). O day nha kha nang tai lon hon, truyén dong hanh tinh dat 4 cép cham 1a c&p chiu tai lén hon. Hinh 3.13. Hop gidm t6c banh’ rng thudng va banh rang hank tinh 36 4 Eule SSG Cu6i cing véi hop giam t6c hanh tinh, vin dé pha b6 déu tai trong cho céc bénh vé tinh cAn duge luu y gidi quyét bang céc bién phép két cfu, chAng han trén h.3.12 ding banh rang tay dong b (khong ding 6 dé do-bénh trung tam’ 8 co rang trong). Ti mi hon vé van dé nay cd thé xem thém myc 14,1 va tai ligu [9]. Nhu vay bang’caéch Iva chon mé@t so d6 thich hop, cd thé thiét ké hop gidm t6c hanh tinh dat higu suét cao, pham vi tl 86 truyén rong, két cfu gon, ‘kh6i Ivgng nhd. Nh nhiing wu diém r&t cg ban dé nén di phai nfng cao do chinh xé¢ ché tao va lép ghép, hop giém t6c hanh tinh duge sit dung ngay cang rong rai. Mot kiéu truyén dong hanh tinh voi banh vé tinh 1A banh rang mém dé bién dang duge goi 1a truyén dong song. Trén h.8.14 1a két c&u-cita hop gidm t6c banh rang sing mét cp. Chuyén dong tit truc vao 2 trén dé ldp bo tao sdéng 1 qua bénh rang mém 4 an khép v6i bénh rang cing c6 dinh 3 va bac then hoa 6 t6i tryc ra 5. Nhd tinh chét an khép nhiéu doi, truyén dong bénh rang séng dam bao dQ chinh xéc dong hoc cao, lam vigéc ém, rang {t bj mon, thyc hién duge tl sé truyén lén trong mot c&p (u = 70 ... 400). Tuy nhién higu sudt tuong déi thép (y = 0,8 ... 0,9) han ché pham vi sit dung cla bo truyén nay. Ching ding thfch hop dé truyén chuyén dong quay qua céc thanh kin hoae dé ddn dong céc thiét bj lam viéc trong nhiing khoang thdi gian ngdn. Hink 3.14, Hop gidm t6c banh ring sng 3.1.5. DONG CO - HOP GIAM:T6C Ngoai cic hdp gidm t6c véi tinh ch&t 1a mOt co cfu doc lap, trong thyc té sit dung rét rOng rai dong co - hop gidm’t6c. Dé 1a mot té hgp gém dong co dién va hop gidm t6c c6 vd duge'c6 dinh v6i nhau (hinh 3.4). Két cau nay cd nhiéu vu diém nhu : khong phai ding khép n6i dé n6i céc true cia dong co va hop gidm t6c biét lép, do do két céu gon hon, giam chi ph{ v6 ché tao va dp ghép, thiét bi lam viée én dinh va hidu 37 suat cao hon. Vi vay trong nhiing nam gén day cdc nghién citu vé Dong co - hop gidm t6c duge phat trién r&t manh, nhiéu loai két cfu méi da duge ché tao, pham vi cong sudt va ti sO truyén ngay cang mé rong. Cing nhu hOp gidm t6c biét lap, hién nay da san xudt duge céc loai Dong co - hop giam t6c banh rang try v6i 96 cp ti 1 dén 3, Dong co - hop gidm t6c banh rang con ~ try, Dong co - hop gidm t6c truc vit va bénh rang - truc vit, Dong co - hop giam t6c bénh rang hanb tinh (hinh 3.16), l4p rép v6i céc may Jam viée bang dé (hinh 3.15a), bich (hinh 3.15b) hode cA dé va bich (hinh 3.15c) dat nam ngang hodc thing ding, Ngoai.ra cdn ding Dong co - bién tc cd s6 vong quay cha truc ra duge diéu chinh v6 c&p nhd bién t6c dai hoac bo bién-t4n. y : y Piety © 9g Hinh 3.15. Cac phugng 4n lip dit dong co ~ hop gidm t6c So véi hop giém t6c biét lap, Dong co - hop gidm t6c cd mot 86 diac diém sau day : - Két cfu duge thyc hign theo kiéu bloc, nhd 46 o¢ thé Idp ghép cdc bl6c nay theo nhiéu phuong An, 06 thé IA dong co vA hop gidm toc biet lap, Dong co - hop gidm t6c hoe Dong cd - hop gidm t6c kdm bién t6c - Sit dung bO truyén bénh rang tru v6i quy cfch xéc dinh dé n6i true dong co voi true quay nhanh cia céc loi hop gidm t6c khéc nhau, di dé 1a Dong co - hop giam t6c bénh rang try, bénh rang cOn - try, banh rang - true vit -hay loai Dong co - hop gidm t6c ding bd bién tain ; ~ Vi Dong co - hOp gidm t6c banh rang try cfc bO truyén baénh rang duge ldp lén céc true cd dutng tam nam trong mat phdng thang ding va duge b6 tri theo kiéu d6ng truc (hinh 3.4) nhung véi mOt khodng léch nao dé nhAm mé rong kha nang sit dung ctia ching. Cach b6 tri nay lam cho. hdp gon ca vé chiéu rong va chiéu cao. Kich thuée vé hOp dude thiét ké phi hgp voi kich thuéc vd dong co. Ké6t cfu cia Dong co - hop gidm t6c véi nhiing dac diém trén day da vA dang duge thuc hign ngay cang hoan thién nhd nhiing gidi phép sau day : - Th6ng nhét hda va quy céch hda céc thng s6 co ban cia céc bd truyén va cla cdc loai Dong co - hop gidm téc. 38 - Ding cdc loai vat liu cé dé bén vA dO rdn cao dé ché tao cde chi tiét cua hop nhAm giam kh6i lugng va kich thutéc khu6n khé cia Dong co ~ hOp gidm t6c. - M8 rong pham vi sit dung cia céc loai Dong co - hOp gidm téc, dac bist chi y nang cao do tin cay lam vige vA ha gid thinh d0i: voi cdc loai Dong co - hop gidm t6e 06 sit dung cdc bd bién tan. - Lya chon t6i wu céc thong s6 co bin cia hdp va cla hé truyén dong binh rang trong hop xudt phat ti nhiing chi titu xdc dinh. Day la mot trong nhiing noi dung dang thu hit su cha ¥ cia cdc chuyén gia trong linh vuc thiét ké t6i wu Hink 3.16. Dong co - hop gidm 16c bénh rang hanh tinh Nhu vay dé din dong céc méy cong téc khéc nhau cé thé st dung nhiéu loai hop giam t6c c6 cong dung chung nhung thyc hién theo nhiéu so 6 dng khéc nhau. Chon loai va so d6 nao cia hOp gidm t6c dé ding truéc hét phdi xudt phét tu diéu kién lam vige va yéu céu cu thé cha mdy cong téc, sv thudn tién trong viée b6 tri céc thiét bi cua hé théng din dong, déng thdi cfn cAn ct vao dac diéin két c&u cing mhu uu, nhuge diém cta ting loai, 3.2. PHAN PHOI Ti S6 TRUYEN TRONG HOP GIAM TOC NHIEU CAP Ben cank vat liéu ch® tao bénh rang va diéu kien chju tai, viée phan phéi ti 66 trayén u,, cho céc cfip b truyén trong hop co anh huéng rat lén dén kich thuéc va kh6i lugng cia hop gidm t6c. Cé nhiéu phutong phap phan phdi ti sO truyén, xudt phat ti cdc yéu cfu vé cong nghé, vé kich thuéc vA kh6i lugng gon nhe va van dé boi tron céc banh rang an khép. Song céc phiong phép nay déu dua vao diéu kién sic bén déu : céc célp banh rang trong hop cén cd kha nang tai tiép xtc nhu nhau. 39 3.2.1. HOP GIAM TOC BANH RANG TRY HAI CAP Ti cong thic tinh ting sudt tiép xc trong bd truyén bénh rang (xem cong thtic 6.33) cé thé x4c dinh duge m6émen xodn cho phép trén truc bénh rang chi déng cla bo truyén : (r] | [o,,17 ' FT Cleon hoac Yoder it) = trong 46:4 = Wdyy 5 [Ko] = [oy )Ky(Zy2y32,)) 5 Ki hiéu chi sé 1 cho cdc théng s6 cia bd truyén c&p nhanh va chi s6 2 - cho bd truyén c&p cham, tri sO cia mOdmen xon cho phép trén tryc bénh chi dong d6i voi cp nhanh va cp cham sé la: tn = Pettit w= “30a, +1) 5 B.D py = Vest natal Koad (1 = 2(a, +1) Cho y rang: T I(T eee (8.2) 7, Wy 7 vA u, = u,.u,, ta duge phuong trinh do bén déu sau day (u, + ut a3 = 1 (3.3) (a, + Ua, trong dé: © = dya0/dyar (4) ¥ [Kp,] g = eee, oad (3.5) Year” [Ky] Nhung d,, = 2a,/(u + 1) do dé o6 thé viet phuang trinh do bén déu dudi mot dang khée : ut oy 2w2\3 - a (ay) ( = (3.6) Voi céc hop giam t6c’tiéu-chudn, nhim muc dich th6ng nhét héa t6i da vd hdp, ngudi ta quy dinh ti s6 a,/a,, va thay cho hé s6 yyq ding tri s6 y,, = bla, voi Yoa = (U + Dy y,/2 u, +4 40 Do do tit (3.6) suy ra : av2y3 Mtl ; O(a ara) uy, = 1 (3.7) trong dé : VYra2 (Koa) — eee Baal (3.8) Peat’ TKoy] Tu cdc cng thite (3.3), (3.6) va (3.7).c6 thé thay rang v6i nhing gid tri xdc dinh cua A hoae 6, ti s6 truyén cia cp nhanh u, phy thudc vao cach chon gid tri eta C = dyo/dy>, hoac’ cia ti s6 a,o/a,,. VA vi vay xuat hien nhitng phuong phap phan ti s6 truyén khée nhau : a) Phin w, theo yéu clu gia cong vd hép : V6i céc hop gidm t6c tiéu chudin, nhAm myc dich théng nhat hda t6i da vé hOp tao thuan Igi cho viée gia rie 7 “cong co vo hop, ngudi ta quy dinh ti ielels/eis1s/=1steF s6 cia khodng cach truc cp cham ee ee a.) va cp nhanh a,,, trén co sé do ma phan phdi ti sé truyén u,, cho cdc c&p. Chang han theo GOST 2185-66, Hinh 3.17. Chon w, theo yéu cu gia cng vo hop tay theo u, tl sd aya; = 1,56 ... 1,6 D6 thi xée dinh tri s6 cha u, = flu, ; @ ; (ayp/ay,)°] theo cong thite (3.7) ve tren h3.17m 6 dé chon 9 = 1 va a,/a,, = 1,58. b) Phan u, theo yéu ctu béi tron : Dé boi tron chS An kh6p cla cdc banh rang trong hOp gidm t6c, ngudi ta tinh toén dé céc bénh I6n dude nhing vao ddu dung trong hop. Khi ti sé dudng kinh c = dy,/d,, = 1 cA hai banh 1én cia hOp giam t6c cd céc true duge bé tri trong mat phdng ndm ngang, sé duge nhing nhu nhau trong h6p dau, d6ng thdi kich thuée hép gidm t6c do theo mat phdng thing géc voi mat phang chia dudng tam céc truc, sé nhé nhit. Tuy nhién cfén luu y rang banh rang c&p nhanh quay nhanh hon banh rang c&p cham, do dé néu nhing bénh Ién cp nhanh sau vao trong déu sé lam tang tn that do khudy dau, vi vay nén chon c > 1 ; trong thuc té thugng chon 1 < c < 1,3. D6 thj x4e dinh tri s6 cia u, = f(u, ; Ac?) tinh theo cdng thtic (3.3) cho trén h.3.18, Dung 46 thi nay cd thé phan ti 6 truyén cla hop gidm t6c banh rang tru hai cp theo dy kién két cfu thong qua tl s6 dung kinh c. : ) Phin wu, theo yéu clu. gon nhe : V6i céc hop gidm t6c banh rang tru loai nang thi chi tidu vé kich thu6c va. khéi lugng'lai cé y nghia quan trong. Vi vay trong truéng hop nay ngudi ta phan w, cho céc cp xudt phat tir diéu kién t6ng khoang cach truc la nhé nhét. 41 y Ac%kos 0810 13 16 20 25 10. rect 5 10 m% 1 22 28 30 36 40 42 46 50 54 5B UL Nw Rw Oe ink 3.18. Chon u, theo du kién két cfu va yeu cdo Oi tron Si dung cac cong thie trén ta cd cong thie t{nh t6ng khoang cach truc (Ty) WB aKa) Giai bai toan cyc trj d6i véi a, s& xc dinh duge a,,i, khi: 6 Be = hata = [lee + +O +49) ] ( 28 + y gi u23 + uo) ag 9) trong dé: tinh theo (3.8). Khi 6 = 1 ti (8.9) tinh duge 2/3 u, urs +1 “OD, (3.10) D6 thi u, = f(u,) tinh theo (3.10) cho trén h.3.19. Nhu vay véi cing mt gid tri cla u, tay theo céch phan phi ti s6 truyén, sé nhan duge gif tri u, vA u, khéc nhau. Vi cdc hop gidm t6c ti¢u chun u, ¢6 thé I6n hon hoge nhé hon u,, nhung néu xudt phat tir yeu cfu boi tron va thé tich nhé nhdt cia hop gidm t6éc thi ludn luén.u, > uw, trong khi dé néu mudn dam bao yéu cdu téng khoang cach truc nhé nh&t thi luén ludn u, < up. Trong thuc t& cdn cd nhitng yéu cu khéc, thi dy phan ti s6 truyén u, sao cho hop gitm t6c c6 kich thuée theo chiéu cao nhé nhét, theo chiéu dai hoac chiéu rong nhé nhét, dién tich 14p dat nhd nhét hoac thé tich hop nhé nhét... Cho dén nay 48 cs nhiéu cong trinh gidi bai toén phan phéi ti s6 truyén theo nhiing chi tiéu khée nhau va dé xudt céc cong thie thye nghiém, bang s6 va d6 thi tao thuan Igi cho ngudi thiét ké& [4, 5, 8, 9, 10, 11]. Chang-han khi phan phéi ti s6 truyén cho cée cp trong hop gidm t6c banh rang tru khai trién cd‘ thé ding cong thie thie nghiém sau day [4] : 42 u, = (12 .. 1,8)u, (3.11) trong dé:u,, u, 14n lugt 1a ti s6 truyén c&p nhanh va cép cham, My 5 4 2 mH 3B 8 BD y Hink 3.19. Chon uw, theo yéu cfu téng'khodng céch tryc nhd:nhét Tuy nhién néu ding cong thtic nay, dudng kinh bénh lén cia c&p cham thudng kh4 16n so véi cp nhanh, néu ding phuong phép bdi tron bAng céch nhing'céc bank 1én trong hop dau thi bénh lén c&p cham phai nhing khé s@u trong ddu gay nen tén that lon hon vé khudy dau. Tréi lai néu sit dung d6 thj trén hinh 3.17 thi u, tinh duge sé lon hon va chénh léch cla céc banh rang l6n sé ft hon. Trudng hop muén thu duge hop gidm t6c cé kh6i lugng nho nhét, co thé dung cOng thtc sau day dé tinh u, theo ti sO truyén u, cia hop [9] : uy = 0,732 uf 6438 (3.12) Tuy nhién dé gidi bai todn- phan ph6i tl 86 truyén, hgp If hon ca 1a xudt phat tir mét s6 chi tigu quan trong nh&t dé x@y dung céc ham myc tiéu va chon phugng phap thich hgp dé gidi bai toén t6i wu da muc tiéu théa man d6ng thdi cdc chi tiéu quan trong dé. Trong bang 3.1 la két qua phan ph6i ti 86 truyén cho cdc c&p banh rang trong hop gidm t6c hai cp bénh rang try khai trién va phan doi théa man d6ng thdi 3 chi tiéu : kh6i lugng nhé nh&t, momen quan tinh thu gon nhé nh&t va thé tich cdc bénh én nhiing trong déu ft nbat [11] : Bang 3.1 TST cia | 6 8 10 | 12 | 14 | 16] 18 | 20 | 22 | 24 | 26 | 28 | 30 hop u,, HGT| u, | 2,78 | 3,30 | 3,83 | 4,32 | 4,79 | 5,23 | 5,66 | 6,07 | 6,48 | 6,86 | 7,23 | 7,60 | 7,96 khai trién| uy | 2,20 | 2,42 | 2,61 | 2,78 | 2,92 | 3,06 | 3,18 | 3,29 | 3,39 | 3,50 | 3,59 | 3,68 | 3,77 HGT| u, | 2,54 | 3,08 3,58 | 4,05 | 4,49 | 4,91 | 5,31 | 5,69 | 6,07 | 6,42 | 6,77 | 7,12 | 7,45 phan doi | u, | 2,36 | 2,60 | 2,79 | 2,97 | 3,12 | 3,26 | 3,39 | 3,51 3,63 | 3,74 | 3,84 | 3,94 | 4,03 43 D6i voi hop gidm t6c d6ng truc, ay, = ayy, do dé tit (3.6) tim duge uti, (ara) ‘oh =1 (8.13) Trén h.3.20 la dé thi dé chon tri s6 u, = f(u,) d6i voi hop giam téc déng truc theo (3.13). D6i véi hop gidm t6c déng truc cing cdn ding cach phan u, cho cdc cfip theo céng thttc [4] uy =u, = Va, (3.14) ‘Vi cach phan nay bénh Ion cia hai cép . duge nhting trong déu voi do su nhu nhau. Tuy nhién kich thuéc hop gidm t6éc duge thiét ké theo (3.14) lon hon déng ké so véi truéng hgp sit dung céch phan u, theo (3.13), ngoai 5 ra cén chi y rang trong ca hai phuong 4n, kha nang tdi cla cAp nhanh 4 khong ding hét. o Tren h3.3 la két cfu, Ee cia hép gidm t6c déng truc 6 1 te Be 26 3 34 5B 42.46 50 Sh 58 uy v6i tl s6 truyén cp nhanh duge x4c dinh theo (3.13). © day dung kinh bénh Hinh 3.20. Chon u, cho hop gidm tc d6ng tryc Jon cia cép nhanh Ién hon dudng kinh bénh ign cia cp cham (@y2, > dyz7) do do cén luu y tim bién ph4p gidm t6n that do khudy ddu, chang han 6 phén h6p phia duéi banh Ion cia c&p nhanh dat luéi can d4u 1 (h.3.3) D6 thi trén h.3.20 cting duge sit dung dé chon tri s6 u, d6i voi hop giam t6c déng truc hai dong cong sudt (h.3.5). u, regs 08 10 13 16 20 25 Aw30 + + 3.2.2. HOP GIAM TOC CON - TRY HAI CAP Kich thuéc va kh6i lugng hop gidm t6c cOn - tru sé dat gid tri nhé nhat néu voi cdc tri s6 hop Ii cia cae thong 86 K,, = b/R, va Ypq = b/d,,, tdi trong téc dung trén hai c4p banh rang tuong ting v6i do bén tiép xtc cho phép cia cc mat rang lam viéc. Trén co sd cong thite (6.58) cd thé x4c dinh mémen xodn cho phép trén truc' banh con chi dong 4 e&p nhanh : : 0,85b¢e, u, {0,7 9 oo Auf+1 — Cy2yZoi Ky, 44 = (1'- 0,5K,)4, - (xem bang 6:19)" va cha y rang (oJ? ERE Oy li2diKu, (1 = Ky peril Kor] Thay-b = K,.R. 3 d ml (1 = 0,5Ky_)? = 1,04(1 - Kye), ngoai ra thay = [Kp], 88 duge (T= uw 4,50 Voi bénh rang try 6 c&p cham [theo (3.1)] : Prafiv2dtKoal T= >a 2uj(u, +1) Si dyng cong thie (3.2) va véi u, = u,.u, ta tim duge phuong trinh do bén déu 6i véi hop gidm t6c banh rang con ~ tru hai cdp : aoe (3.15) uy(a, + Uy) trong do : eg = Aypr/deoy . (3.16) 2,25) oh a ‘ala (3.17, «> U=KKimd Thuong chon truée Ay theo Ypg7 VA Kye, cdm cx thudng nam trong khoang l 52: ding hop 4 fp. D6i v6i hop giém t6c bénh rang hanh tinh hai cp cé thé tham khao tai li¢u [5] va [12] dé phan u, cho céc cp. 3.2.4. HOP GIAM TOC TRUC ViT VA TRUC ViT - BANH RANG Tuong ty nhu d6i v6i hop gidm t6c banh rang, d6i véi hop gidm t6c truc vit - bénh rang hodc hop gidm t6c bénh rang ~ tryc vit, cd thé sit dung céc cong thitc tinh tng sudt tiép xic : cOng thitc (6,33) doi voi bd truyén bénh rang va cOng thie (7.19) d6i v6i bO truyén truc vit dé xéc dinh mémen xodn Tj, va T,, trén céc truc. Ti diéu kign Ty = u,T,, va u, = u,.u, sé xéc dinh duge cic phuong trinh sau day [10] : @) DOi véi hop gidm t6c truc vit - bénh rang : 3 Vegiaf(l + ayn) aagy tT = OM (8.20) Kun = dua lay 5 @ = 30,68/K, 5 4, = Yodo Dé thudn tign cho vige bOi tron céc¢ bd truyén trong hop va cing khong lam tang kich thuéc hop giam t8e do dy» qué lén, nén chon c, = 2,5... 3. Voi K, = 77 MPa" (agi voi banh rang thdng) va Ky = 67,5 MPa"? (46i voi bénh rang nghiéng) va c = 2,5... 3, dem thay vao (8.20) va gidi né bing phuong phép xdp xi d&n, 86 xéc dinh duge u,. DS 40 60 8 10 120 140 160 189 200 220 uy thi 4 7 ty 2 ®, val ¢ Hink 3.24, Chon ti s6 truyén u; cla bO truyén true vit lel cats eee ae eo rong hop gidm te trye vit ~ bénh ng a5 My! tgy = 0,2. Anh ct aL 47 hudng cla y dén két qua tinh todn khong ddng ké [10], nhat la véi ti s6 truyén cia hop thay d6i ti u, = 40 dén 120. Khi banh rang duge ché tao bang thép nhém I (HB < 350) cé thé chon c = 2 (d6i v6i rang thang) va c = 2,4 (d6i véi rang nghiéng) dé tra u, theo uy. b) D6i vdi hop gidm téc banh rang - truc vit : 2ui(u, + 1) — e6°A}qu, = 0 (3.21) ou trong dd:cy = dyi/dyoy 5 Ay = 1 ~ higu sudt bo truyén truc vit. Dé banh rang lén khong : nhtung qué sau trong dau, lam tang tén thét vé khudy dau cing nhu dé cé thé bé tri gon hop gidm t6c (xem h.3.10), nén léy c= 1,5... 1,8. D6 thi u, = fay, ©, 7) cho trén h.3.25,' voi © ch, = 0,8... 12 va = 0,8. Khi dung vat ligu thép nhom T dé ché tao banh rang co thé chon c = 0,9 (d6i voi rang thang) va c = 1,1 (d6i voi rang nghiéng) dé tra ra ti s6 truyén u, ofa bd truyén banh rang theo a8 thj tren h.3.25 Doi voi hop gidm t6c hai cap truc vit, két cu chung cla hOp sinh 3.28. Chon ti s6 truyén u, cia 60 tryén bénh rang sé hop If néu khoang céch truc tong hop gldm t6c barn rang ~ true vit cap cham bling khoang hai Ian khoang cach truc ofp nhanh (a, = 2a,;). Mu6n vay cfin chon ti s6 truyén cp nhanh nhé hon mét it so véi c&p cham, tfc la u, < Vu, (3.22) "166180 200 220 U 3.3. TINH TOAN DONG HOC HE DAN DONG CO KHf Sau khi ph4n tich va Iva chon s6 vong quay déng bo dé chon dong co va nghién ctu van dé phan phéi ti sé truyén cho cd4c b6 truyén trong hp, cdn tién hanh tinh todn dong hoc. Tinh toan dong hoc hé dan dong co khi duge thyc hign theo caéc bude sau day 1. Xée dinh ti 96 truy’n u, cha he dan dong : Y= Dg/My : (3.23) trong dé:ny, - s6 vong quay cia déng co da chon, vg/ph ; n,, — s6 vong quay cia truc may cOng thc, vg/ph, xéc dinh theo cong thitc (2.16) hote (2.17) 2. Phan ti 86 truyén cia he dén dong u, tinh theo (3.23), cho cdc b6 truytn : : a, = uu, (3.24) trong dé;u, - ti sO truyén cia cdc bd truyén ngoai hop gidm t6c u, co thé la ti sé truyén cia b6 truyén dai (u,), cla bd truyén x{ch (u,), cia bO truyén bénh rang (u,,), hoac 1a tich cdc ti s6 truyén cua céc bd truyén nay ; u, — ti s6 truyén cua hop giam téc. 48 Dé x4c dinh u, va u, theo cng thie (3.24) cd thé tién hanh nhu sau : a) Dya vao hé dan dong da chon hodc cho trudc va bang 2.4, chon so bé tri 86 u, Chi y rang dung kinh banh dai trong bo truyén dai dude tiéu chudn héa, do do tranh cho sai léch ti s6 truyén khdng qua mot gid tri cho phép (< 4%), nén chon uy theo day s6 sau (tuong ting v6i day duéng kinh tiéu chudn) 2; 2,24; 2,5; 2,8; 3,15; 3,56; 4; 4,5; 5 Do dé tinh duge uy, = u/u, (3.25) b) Phan u, tinh duge theo (3.21) cho cdc c&p bd truyén trong hop gidm t6c (xem muc 3.2). Riéng voi hop giam t6c truc vit - bénh rang hoac banh rang truc vit nén chon uy 1a 86 nguyén, phan Ié cdn lai dén cho ti s6 truyén cia bo truyén banh rang. c) Tinh lai gid tri cia u, theo u, trong hop giam t6c u, =u, / (uy. Up...) 3. Xée dinh cong sudt, mémen va 86 vong quay tren céc truc : Dya vao cong sudt lam viéc P,, va so d6 hé din dong, co thé tinh duge tri sd cla cong sudt, mémen va s6 vong quay trén'céc truc, phuc vu cac bude tinh todn thiét ké caé bO truyén, truc va Chang han véi so d6 dn dong trén h.3.26, ta co : Py = Plot Pe oo ee ee 2 tant dng on ny = ngJug velph ee 1 3 ~ Hap gidm 16 ay = n/u, vg/ph 4 Khdp néi ny = n/a, vg/ph ~~ 5 ~ ‘trig quay T, = 9,55.10° Pin, Nmm voii= 15253. trong ds : P,, - cong suat trén truc lam viéc, kW, tinh theo 2 (2.11) ; uy - ti sé truyén cia bo truyén dai ; u,, u, - th 86, IK] i truyén cp nhanh va cap cham trong hop giam t6c hai cdp ; T h gy Tor Nr Hin lugt 1a higu suat tpt cia 66 truyén dai, mot cap 6 a lan va b6 truyén banh rang, tra theo bang 2.3. Két qua tinh todn nén ghi - . thanh bang. Chang han tuong Hinh 3.26, He din dong bang tai ting véi sd d6 h. 3.26, noi dung bang nhu sau : Truc | Dong co 1 2, 3 | Thong 86 Cong suat P, kW Ti 86 truyén u | | $6 vong quay n, vg/ph Momen xo4n T, Nmm AETTTK HEDANDONGCKTA ie Phin hai ‘TINH TOAN THIET KE CHI TIET MAY 4. TRUYEN DONG DAI Truyén dong dai dic ding dé truyén dong gitfa cdc truc xa nhau. Dai duoc méc len hai banh vai Ive cang ban déu Fy, nhd dé co thé tao ra Ive ma sét trén bé mat tiép xc gita dai va bénh dai va nhd luc ma sat ma tai trong duse truyén di Nhd dai co do déo, bd truyén lam viée ém, khong 6n, thich hop véi van téc lén. Chi ti¢u vé khd nang lam viée cia truyén dong dai la kha nang kéo va tui tho cha dai. Thigt ké truyén dong dai g6m cdc bute : = Chon loai dai. - X&c dinh cdc kich thuéc va thong sé bd truyén. - Xéc'dinh caéc thong s6 cia dai theo chi tiéu vé khd nang kéo cia dai va vé tuéi tho. - Xée dinh Ive cang dai va Iyc téc dung lén truc. Theo hinh dang tiét dién dai, phan ra : dai det (tist di¢n chi nhat), dai binh thang (dai hinh chém), dai nhiéu chém' (dai hinh lyge) wa dai rang, Duéi day trinh bay c4ch tinh todn thiét k@ cdc loai b6 truyén dai do. 4.1. TRUYEN DONG DAI DET 4.1.1. CHON LOAI DAI Trong cong nghiép si dung céc loai dai det sau day : dai da, dai vai cao su, dai vai bong, dai soi len va dai soi t6ng hop. Dai da ed dQ bén mon cao, chiu va dap t6t nhting kh6ng ding duge noi-cé axit. hofe dm uét, gid thanh lai d&t nén {t ding. Dai vai cao su g6m nhiéu lép vai bong va cao su sunfua hda, duge xép ting lép cudn ting vong kin hodc cugn xodn 6c. Nh’ céc dac tinh : bén, déo, ft bi anh hudng cia dd 4m 50 “4.TTTK HEDANDONGCKTY.-B va su thay d6i nhiét do, dai vai cao su duge ding khé rong rai. Dai soi bong nhe, mém, thich hgp voi banh dai dudng kinh nhé va vdi van t6c lén nhung kha nang tai va tuéi tho thap. Dai sgi len nhd cd dO dan héi t6t nén chju duge tai trong va dap, d6ng thdi cing it bi anh hudng cua nhiét do, do 4m, axit v.v., tuy nhién kha nang tai lai thép hon cac loai dai khac. Céc loai dai det trén day duge ché tao thanh nhiing cudn dai, s6 lép, chiéu rong b va chiéu day 6 cia dai duge tiéu chudn héa. Gan day bat dau sit dung cdc loai dai soi téng hyp. Dé 1a cée loai dai bing chat déo trén c6t la soi caprén véi cdc lép phi la nhva poliamit trén véi cao su nitrin (CKH - 40) hode nhya nairit. Dai sgi téng hop c6 gi6i han bén cao (6, = 120 - 150MPa) co thé lam viéc véi van téc v < 60 m/s, cong sudt t6i 3000kW. Ngoai b va 5, dai sgi téng hgp dugc ti¢u chufin hda cA chiéu dai dai (bang 4.5). Chon loai dai nao la tiy thuge vao diéu kién lam viée cu thé (cong suat, van téc, moi trudng lam viéc...). Hién nay dai vai cao su va dai soi téng hop duge ding nhiéu hon ca. ‘ _ Trén cdc bang tit 4.1 dén 4.5 ghi cc kich thuéc cia dai det (theo tiéu chudn Lién X6 ci). Bang 4.1. Kich thuéc cua dai vai cao su Ki hieu dai i B-800 va B-820 BKHJI-65 va BKHJI-65-2 86 16 | Sab cmd Chiéu day dai 5, mm C6 l6p Iét | Khong cd 6p lot | Co lop Ist | Khong cd l6p lot 3 | 20... 112 45 3,75 3,0 3,0 4 20... 250 6,0 5,00 4,8 4,0 5 20... 250 7,5 6,25 6,0 5,0 6 80... 250 9,0 7,50 72 6,0 Chi thich ; Chidu rong ti¢u chuén cia dai nhu sau : 20 ; 25 ; (30) ; 32; 40; 50 ; (60) ; 63 ; (70) ; 71 ; (75) ; 80 ; (86) ; 90 ; 100 ; 112 ; (115) ; (120) ; 125 ; 140 ; (150) ; (160) ; (175) ; 180 ; 200 ; 224 ; (225) ; 250 (Kich thude trong déu | ngogc nén it ding). Bang 4.2. Céc thong s6 cia dai soi bong ; Chiéu day dai Chiéu rong dai b, mm S6 lép ae 30, 40, 50, 60, 75, 90, 100 4 | 4,5 30, 40, 50, 60, 75, 100, 115, 125, 150, 175 6 65 50, 75, 110, 115, 125, 150, 175, 200, 225, 250 8 85 51 Bang 4.3. Céc thong s6 cha dai da Chiéu day dai 6, mm Chiéu rong dai b, mm Loai don Loai kép 10, 16, -20, 25 20 ... 3,5 - 32, 40, 50 35.4 - 63, 71 4... 4,5 - 80, 90,100, 112 + 4,5... 5,0 7,5 .. 8,0 125, 140 5,0... 6,0 9,0 ... 9,5 160, 180, 200, 224, 250, 280, 355, 400, 450, | 5,5 ... 6,0 9,5 ... 10,0 500, 560 Bing 4.4. Céc thong 86 cia dai sgi len Chiéu rong dai b, mm $6 lop Chiéu day 6, mm 50, 60, 75, 90 3 6 100, 115, 125, 150, 175 4 9 200, 225, 250, 800, 400, 500 5 ul Bang 4.5. Cac thong 66 cia dai sgi téng hep Chiéu dai trong Chiéu | Chiéu Loai vat ligu dai day 6, | rong b, Sai léch mini mm Dank nghia 1, mm gidi han, mm Soi capron phi bang 10 | 250, 260, 280, 300, 320, 340; | + 20 mang poliamit tron 15 | 350, 380, 400, 420, 450, 480; | + 20 v6i_cao su nitrin |), | 20 | 500, 580, 560, 600, 630, 670 ; | + 20 CKH-40 14 0.6) 95 | 710, 750, 800, 850, 900, 950 | + 20 30 | 1000, 1060, 1120, 1180, 1250 | + 25 1320, 1400 Soi capron tren cét 40 | 1500, 1600, 1700, 1800, + 40 vai chéo hai sgi 1900, 2000 ngang, phi bang {1,0 ... 1,2| 50,60 | 2120, 2240, 2360, 2500, 2650, | + 45 nhya nairit 2800, 3000, 3150, 3350 80, 100 | 3550, 3750, 4000 + 55 52 4.1.2. XAC DINH CAC THONG SO CUA BO TRUYEN 1. Dung kinh banh dai nhé duge xéc dinh theo cOng thie thyc nghiém sau a, = 62... 64). VR 4.) trong d6;T, - momen xodn trén truc bénh dai nhé, Nmm. Dudng kinh nén chon theo tigu chudn thude day sau : 50, 55, 63, 71, 80, 90, 100, 112, 125, 140, 160, 180, 200, 224, 250, 280, 315... (xem bang 20.15) va phai lén hon d,,,,, ghi trong bang 4.6 Bang 4.6. Tri s6 nhé nhét ca dutng kinh banh dai det Dai vai.cao su B-800, B-820 BKHJI-65, BKHJI-65-2 $6 lép dyin (nén ding/cho phép) dyin (nén ding/cho phép) Co l6p lot Khong co C6 6p lot Khong co lop Ist lop lot 3 180/140 140/112 140/112 125/90 4 224/180 200/140 180/140 160/112, * 5 815/224 250/180 224/180 200/140 6 355/315 815/224 280/200 224/180 Dai soi téng hop Chiguday | 04 | 0,5 | 06 | 067 | 08 | 69 | 10 | 141 ) 12 5, mm dij mm | 28 36 45 56 63 n 80 90 | 100 Duong kinh bénh dai lén 4, = dyu/(1 - €) (4.2) trong dé:u - ti s6 truyén ; £ = 0,01 - 0,02 - hé s6 trugt ;.d, cing nén chon theo gid tri tieu chudn. Tu d, va d, tiéu chudn cén tinh lai ti sé truyén thyc t& cua bo truyén vA s6 vong quay thyc t€ cia banh dai lén. Sai léch ti sé truyén khong duge vugt qué pham vi cho phép so véi ti s6 truyén da cho (khoang 3 ~ 4%). 2. Khoang cach tryuc duge xéc dinh theo cong thttc a> (15... 2)(d, +4) (4.3) trong dé hé s6 1,5 ding cho bO truyén quay nhanh, hé s6 2 ding cho bo truyén van téc trung binh. 53 3. Chiéu dai dai duge xdc djnh Ta khoang cach truc a da chon 1 = 2a + n(d, + 4/2 + @y - d\)7/(4a) (4.4) hoac ti chiéu dai nhd nkat do yéu cfu vé tudi tho Imin 2 vl . 45) trong dé : i ~ s6 Ifin u6n cba dai trong 1 giay, i < 1 = 3 + 5; v = 1d,n,/60000 la van t6c dai, mis ; Néu chiéu dai dai tinh theo (4.4) khéng théa man diéu kién (4.5) cfn tang 1 lén. D6i véi dai cao su (dai da, vai sgi bong) ‘sau khi tinh xong, cfn tang 1 thém khoang 100 + 400mm tay theo cach n6i dai. V6i dai sgi téng hop tri sé cia 1 phai pha hop v6i cdc gid trj tiéu chudn ghi trong bang 4.5. Tu gid tri 1 da chon nay, x4c dinh lai khoang céch tryc a=Q+Vi — eax (4.6) trong dé A = 1 - n(d, + d,)/25 A = (@,- a2; "4, Gée 6m a, trén banh dai nhé duge tinh theo cong thiic a, = 180° - (@, - 4,)57%/a an trong dé a, = 150° d6i véi dai vai cao su vA @ > 120° d6i véi dai soi téng hop. 4.1.8. XAC DINH TIET DIEN DAL Dign tich tist dign dai det duge xdc dinh tit chi titu vé kha nang kéo cia dai A=bé = FKylo,] (4.8) trong dé: b va 6 - chiéu rng va chiéu day dai, mm ; F, - lye vong, N ; Ky - he 86 tai trong déng (bang 4.7) ; [0,] - ting suft c6 ich cho phép, MPa, Lue vong duge xéc dinh ti cong sudt P,, kW va van t6c v, m/s : F, = 1000 Pv (4.9) Chitu day dai 5 duge chon theo tl 86 d/d, sao cho ti s6 nay khong vugt qué mot tri s6 cho phép nhém han ché tng sudt u6n sinh ra trong dai va tang tu6i tho cho dai : 5/4, < (6/4, may Tei 86 cia (5/d,)onqx Cho trong bang 4.8. Theo tri s6 nén ding nay va dudng kinh d,, tinh 5 va ly 6 theo tiéu chufn (xem bang 4.1 ... 4.6 tay loai dai). Bang 4.7. Tej sO cia hé 86 tai trong dong Ky Dac tinh tai trong Loai méy ‘Tai trong tinh, tai trong mé may dn 120% tai trong danh nghla Tai trong dao dong nhe, tai trong md méy dén 150% tai trong danh nghle ‘Tai trong dao dong manh, tai trong mé méy dén 200% tai trong danh nghia Tai trong va dap va rft khong én dinh, tai trong mé méy dén 300% tai trong danh nghia Méy phét dién, quat, may nén va méy bom li tam, bang tai, méy tign, may khoan, méy mai Méy bom va méy nén kh{ kiéu pittOng cé 3 xilanh tré len, x{ich tai, méy phay, méy ti¢n rovonve Thiét bj din dong quay 2 chiéu, méy bao, méy xoc ; m4y bom va m4y nén kh{ mt hodc hai xilanh ; vit van chuyén va mang cao ; méy ép kiéu vit va may 6p léch tam cd v6 lang nang ; méy kéo sgi, may det May 6p kiéu vit va may ép lech tam cd vo lang nhe ; méy nghién dé, méy nghién quang ; may cAt tim, may bia, méy mai bi, cfin truc, may xc d&t He 96 Ky khi d&n dong bang dng co nhém I q 1,0 11 1v 1,25 1,26 1,5 1,5..1,6 | 1,7 Cha thich : 1. Dong co nhém'I gdm : dong co ditn mot chidu, dong co xoay chitu mét pha, dong co khong dong 66 hieu long s60, tuabin nude, tuabin hoi ; dong co nhém II gdm : dong co xoay chitu dong b4, dong co xoay chitu khong ddng bd hidu day quén, dong co dét trong. 2. Tri 80 trong bang tng vdi ché do lam viée 1 ca. Khi' lam vie 2 ca: ly tri 86 trong bang ting them 0,1 ; Khi lam vite 3 ca ~ tang them 0,2. Bang 4.8. Tl 86 cia chi6u day dai vA duéng kinh bénh dai nhé TH 86 (51s) max Loai dai det Nen ding Cho phép Dai vai cao su 1/40 1/30 Dai da 1/35 1/25 Dai sgi bong 1/30 1/25 Dai sgi len 1/30 1/25 Dai sgi téng hgp 1/50 «.. 1/70 1/100 ... 1/150 Ung suét cd ich cho phép (0,] xAc dinh theo cng thitc [op] = [0 p]pC,C,Co (4.10) trong do : [glo - ting suft 6 {ch cho phép x4c dinh bang thyc nghi¢m d6i véi cfc loai dai, wing voi d, = d, (@ = 180°, bd truyén dat nam ngang, v = 10 m/s, tai trong tinh. Tri 86 cita [6,]) duge tinh theo cong thie : [oo = ky - 6/4, (4.11) v6i k, va k, 14 cfc hé 66 cho trong bang 4.9 phy thugc vao tng sudt caing ban déu oy. 1 2 J 0 Bang 4.9. Tri s6 cia hé sé k, va k, trong cong thie (4.11) Ung suét cang ban déu 0, MPa Logi dai 1 16 18 2,0 2,4 Dai vai cao su k, 2,3 25° | 27 3,05 k, 9,0 10,0 11,0 13,5 Dai da k, 2,65 2,9 3,15 3,6 k, 26,5 30,0 33,0 40,0 Dai soi bong k, 1,95 21 2,25 2,5 k, 13,5 15,0 17,0 20,0 Dai sgi téng hgp Ung suat cang ban déu o,, MPa 4,0 5,0 7,5 10,0 - Duge phi bang nhya k, 5,75 7,0 9,6 11,6 poliamit ce tron voi ky 176 220 330 440 cao su nitrin CKH-40 - Duge phi bing nhya k, 6,55 8,0 11,4 14,3 ae ky 124 156 233 311 Dé chon ting suat cng ban déu cd thé dya vao huéng ddn sau day : DOi v6i dai vai cao su, dai da, sgi bong, soi len : 0) = 1,6 MPa - khi bd truyén dat thing ding hoa gén nhu thang ding, khodng cé4ch truc khong lén va khong diéu chinh dude, 0) = 1,8 MPa - khi géc nghiéng cia dung tam bd truyén so voi phuong nim ngang +61 60° va djnh ki diéu chinh khoang céch tryc ; 6) = 2,0 MPa - d6i vi cdc bo truyén ty cang v6i lye cang khong déi va 6) = 2,4 MPa - d6i voi céc bO truyén ty cang voi lye cing thay déi. D6i voi dai‘sgi t6ng hgp : 6, = 4... 5 MPa - khi (6/d,,,) < 1/80 va dinh ki diéu chinh khoang céch truc ; 56 0 = 7,5 MPa - khi (/4,,,) > 1/80 va bé truyén ty cang ; 0) = 10 MPa - khi (d/d,,,,) > 1/100 d6i véi bo truyén tu cang véi I¥c cing thay déi. C, - hé 86 ké dén anh hudng cia géc 6m a, trén bdnh dai nhé dén kha nang kéo “cia dai, tri s6 cla C, cho trong bang 4.10 hoac tinh theo cong thite C, = 1 - 0,005(180 - a) Bang 4.10, Tr} s6 cia h@ 66 ké dén anh huéng cia géc om C, Gée 6m a, ° 110 120 180 140 150 160 170 180 He s6 C, 0,79 0,82 0,85 0,88 0,91 0,94 0,97 1,0 G, - bé s6 ké dén anh hudng cla lye i tam dén do bém cia dai trén bénh dai, trj 86 cia C, cho trong bang 4.11 hoac tinh theo cong thtic C, = 1 - k,(0,0lv? - 1) oO day ky = 0,04 d6i vGi dai vai cao su, dai da, dai soi bong, dai len ; ky, = 0,01 déi v6i dai sgi téng hgp : Bang 4.11. Trj s6 cha hé@ 66 k6 dén anh huéng cia van téc C, Van t6éc dai v, m/s Loai dai ; 5 | 10 | 15 | 20 | 25 } 30 | 35 | 40 | 50 | 70 Vai cao su“) | 1,03 | 1,0 | 0,95 | 0,88 | 0,79 | 0,68} - - o Sgi téng hgp | 1,01 | 1,0 | 0,99 | 0,97 | 0,95 | 0,92 | 0,89 | 0,85 | 0,76 | 0,52 (#) Cling ding cho dai da, dai soi bong, dai sgi len. Cy - hé 86 ké dén anh hudng cia vj tri bd truyén trong khong gian va phiong phép cang dai, trj s6 cho trong bang 4.12 Bang 4.12, Tri 66 cia hé 66 ké dén anh hudng cia vj tri bo truyén C, Gée nghiéng cia dudng’ tam truyé1 i voi Beans bo truyén d6i voi dudng nim ngang tit 0 dén 60° | tir 60° dén 80°| tir 80° dén 90° Ty cang (cang dai ty dong) 1 1 1 Truyén dong thudng 1 0,9 . 08 Truyén dong chéo 0,9" 0,8 0,7 Truyén dong nita chéo 0,8 0,7 0,6 57 Chigu rong dai 6 duge xdc dinh tit (4.8) theo F,, 5 va [6,] vita tinh duge. Tri sd eta b phai lay theo tiéu chudn (bang 4.1 dén 4.5). Tu chiéu rong b tra ra chiéu réng banh dai B (bang 20.16). Két cfu bénh dai xem myc: 13.3. : 4.1.4. XAC DINH LUC CANG BAN DAU VA LUC TAC DUNG LEN TRUC V6i 09 da chon khi xée dinh [o,]y tinh duge lye cang ban déu Fy = 0)6b (4.12) Ive tée dung lén true F, = 2Fgsin(@,/2) (4.13) 4.2. TRUYEN DONG DAI HINH THANG Loai dai nay co tiét dién hinh thang, mat lam viéc la hai mat hai bén tiép xtc véi cdc ranh hinh thang tuong tng trén b4nh dai, nho dé he s6 ma sét gita dai va bénh dai hinh thang lén hon so véi dai det va do dé kha nang kéo cing én hon. Tuy nhién cing do ma sét lén hon nén higu sudt cia dai hinh thang thdp hon dai det. 4.2.1. CHON LOAI DAI VA TIET DIEN DAL C6 3 loai dai hinh thang : dai thang thudng, dai thang hep va dai thang rong. © dai thang thudng, tl s6 gitta chiéu rong tinh todn-b, do theo lép trung hda va chiéu cao h cia tiét di¢n hinh thang bh = 1,4, 6 dai thang hep bh = 1,05 + 1,1 va 6 dai thang rong bh = 2 + 4,5, Dai thang rong thudng ding trong céc bin t6c dai. Nhd I6p sgi cd dO bén cao hon, tai trong phan b6 déu hon trén chiéu rong cba - lép chiu tai trong dai thang hep nén kh nang tai cla né lén hon so v6i dai thang thutng, do dé véi cong mot cong sudt céin truyén, chi ph{f vat ligu lam dai va banh dai gidm xu6ng (~ 2 ln) ; dai thang hep co thé lam viée v6i van t6c cao hon v < 40 m/s, trong khi dai thang thudng thudng duge sit dung voi van t6c v < 30 m/s. Do vay bén canh dai thang thudng duge sii dung phd-bién hién nay, dai thang hep duge si dung ngay cang nhiéu. GOST 1284.1-80 ; 2-80 ; 3-80 (tieu chudn Lién X6 cd) quy dinh 7 loai tiét dign dai thang thuong theo tht ty dién tich tiét di¢n tang din : O, A, B, B, I, JI, E va 4 loai tit dign dai thang hep : YO, YA, YB, YB cing theo thi tu tit dién tang dan (bang 4.13). Tat cA cc loai dai hinh thang déu duge ché tao thanh ving lién, do dé ngoai kich thuéc tiét dién ngang cia dai, chiéu dai dai cing duge tiéu chudn hoa. V6i dai cé chiéu dai t6i 1600mm, chiéu dai dai do theo mat trong cia dai 1a chiéu dai tigu chudn, cdn lai chiéu dai do theo lép trung hda 1a chiéu dai tiéu chun. Gée chém cha dai gy = 40°. 58 “Bang 4.13. Céc thong sé cua dai hinh thang Kich thuéc tiét dien, | Dign tich | Dudng Chiéu dai an Ki mm tigt dien | kink bénh | gidi han higu 7 A, mm? | dai nhé 1, mm Bebe been ive 7 d, mm Dai hinh o | 85] 10 | 6 | a1 AT 70-140 | 400-2500 thang thusng | A | 11 |] 13 | 8 | 28 81 100-200 | 560-4000 B |, 14 | 17 | 10,5] 4,0 138 140-280 | 800-6300 B | 19 | 22 | 13,5) 4,8 230 200-400 | 1800-10600 r | 27 | 32 | 19,0] 69 476 315-630 | 3150-15000 | a | 32 | 38 ) 23,5| 83 692 500-1000 | 4500-18000 | g-| 42 | 50 | 30 | 11 1170 | 800-1600 | 6300-18000 Dai hink yo | 35] 10. 8 | 2 56 63-180 | 630-3550 thang hep vA | 11 | 13 | 10 | 28 95 90-250 | 800-4500 ve | 14 | 17 | 18 | 35 158 140-200 | 1250-8000 vp | 19 | 22 | 18 | 48 278 224-315 | 2000-8000 Tri 86 tiéu chudn cita chitu dai dai (mm) nau sau : | 400, (425), 450, (475), 500, (530), 560, (600), 630, (670), 710, (750), 800, (850), | 900, (950), 1000, (1060), 1120, (1180), 1250, (1320), 1400, (1500), 1600, (1700), 1800, (1900), 2000, (2120), 2240, (2360), 2500, (2650), 2800, (3000), 3150, (3350), 3550, (3750), 4000, (4250), 4500, 5000, 5600, 6300, 7100, 8000, 9000, 10000, 11200, 12500, 14000. Cha thich : Tri s6 trong ngodc it ding. 000 TT &os0 & + 2000 A | Ew 5 | = a pote 8 500 = a Bas A vA 3 200 2.515 5 8 25 20 315 50 89 125 200 #0 Céng suat cain truyén P, KW Hinh 4.1, Chon toai et dign dai hinh thang’ Nhu vay 4 logi tigt di¢n dai thang hep tuong tng véi 7 loai tiét dién dai thang thudng. Chon loai nao la tiy thuge vao diéu kign lam viée cia bé truyén va kich thuéc Khuén “khé mong mu6n. Thong thudng véi van t6c v < 25 m/s ding dai thang thudng va v > 25 m/s ding dai thang hep. Con chon tiét dign nao cia hai loai dai trén thi cd thé dua theo cong sudt va van t6c cén truyén 59 Dai thang thuong, tiét dign O dang khi cong sudt dén 2kW, tiét dién E ding khi cong suét trén 200kW. Con cdc tiét dién khéc cé thé tham khdo hinh 4.1 dé chon, phu thudc vao cong suat cfn truyén vA s6 vong quay cia banh dai nhd. 4.2.2. XAC DINH CAC THONG SO CUA BO TRUYEN 1, Dugng kinh baénh dai nhé d, duge chon theo bang 4.13 theo tiét di¢n dai, trong dé ghi tri sé nhé nh&t va tri s6 nén ding. Chi khi nado yéu cu kich thuée phai that gon méi ding tri s6 dung kinh nhé nhét, trdi lai khi tang dudng kinh sé tang duge tudi tho cho dai, Cé thé tham khao day s6 sau day dé chon dung kinh banh dai nhé dj,,mm : 63, 71, 80, 90, 100, 112, 125, 140, 160, 180, 200, 224, 250, 280, 315... v6i cht ¥ I tri s6 duge chon phai ndm trong khoang dudng kinh nhd nhét va nén dang 6 bang 4.13 Tu dugng kinh banh dai, x4c dinh van t6c dai v = xd,n,/60000, m/s v6i ldi khuyén v < 25 m/s d6i v6i dai thang thudng va v < 40 m/s d6i véi dai thang hep. Néu v lén hon cAc gid tri vita néu thi co thé giam bot dudng kinh d, ‘da chon hoac thay dai thang thudng bang dai thang hep. Tw d,, tin d, theo cong thie (4.2). Chu y rang d, va d, la dutng kinh vong tron qua Iép trung hda cia dai (khi dai vong qua banh dai), d, cing nén lay theo tiéu chudn (xem bang 4.21) ; tit d, va d, tiéu chuén tinh lai ti’s6 truyén u, véi sai léch cia u nAm trong pham vi cho phép (3 ~ 4%). 2. Khoang cfch true a nén ding co thé chon theo bang 4.14 dua vao ti-s6 truyén u va dudng kinh bénh dai d, : Bang 4.14 u 1 2 3 4 5 26 ald, 1,5 1,2 Lo. | 095 09 0,85 Tri s6 a tinh duge edn théa man diéu kién sau 0,55(d, +d) +h < a < 2d, + d,) (4.14) 3. Chiéu dai dai 1 duge x4¢ djnh theo khoang cach truc da chon a theo cong thitc (4.4), sau dé quy tron theo tiéu chudn (bang 4.13) r6i kiém nghiém dai vé tu6i tho i= vl < ing = 10 (4.15) Tu chiéu dai dai tiéu chudn cfn tinh chinh xdc lai khoang c4ch truc a theo cong thitc (4.6) 4. Gée Om a, trén banh dai nhé duge x4c dinh theo cong thite (4.7) voi diéu kién a, > 120° 4.2.3, XAC DINH SO DAI S6 dai z duoc tinh theo cong thitc 2 = PKy((PyIC,C,0,C,) (4,16) 60 trong dé : P, - cong sudt trén true banh dai chi dong, kW ; [Pg] - cong sudt cho phép, kW, xéc djnh bang thyc nghiém tng voi bd truyén cd 86 dai z = 1, chiéu dai dai lp, tl s6 truyén u = 1 va tai trong tinh, trj s6 cia [Po] d6i vGi dai thang thwdng cho trong bang 4.19 va d6i v6i dai thang hep, trong bang 4.20 : Ky - hé 86 tai trong dng, bang 4.7 ; C, - hé s6 ké dén anh hwéng cia géc Om a,, bang 4.15 hodc tinh theo céng thitc 1 ~ 0,0025(180 - @,) khi a, = 150 ... 180°. Bang 4.15. Trj s6 cua hé s6 C, a 180°| 170 | 160 | 150 | 140 | 130 | 120 | 110 | 100 | 90 80 70 Cc. 1 0,98 | 0,95 | 0,92 | 0,89 | 0,86 | 0,82 | 0,78 | 0,73 | 0,68 | 0,62 | 0,56 , - h@ 86 ké dén anh hudng cia chiéu dai dai, tri s6 cda C, cho trong bang 4.16 phy thudc ti s6 chiéu dai-dai cia bd, truyén dang xét | va chiéu dai dai ly ldy lam thi nghiém (ly ghi trong bang 4.19 va 4.20) : Bang 4.16. Tri 86 cia hé 86 C, wy | 45 | o6 | 08 | 10 | 12 | 14 | 4e.| 148 | 20°] 24 C, 0,86 | 0,89 | 0,95 1,0 1,04 1,07 1,10 1,18 1,15 1,20 CO, - he 86 ké dén anh hudng ca ti 86 truyén (u tang lam tang dvdng kinh banh dai lén, do dé dai it bi u6n hon khi vao tiép xdc voi bank dai nay), tri s6 cha C, cho trong bang 4.17 Béng 4.17, Tri s6 ctta hé s6 C, u 1 1,2 1,6 18 2,2 2,4 23 G 1 1,07 4,11 1,12 1,18 1,135 114 C, - h@ 86 ké dén anh hudng cla sy phan b6 khong déu tai trong cho céc day dai, tr} 56 cho trong bang’4.18. Khi tinh cd thé dua vao ti s6 P,/[P] = Z’ dé tra C, trong bang 4.18. Bang 4.18. Tri 86 cha hé s6 C, z 1 2; 3 45 6 C, 1 0,95 0,9 0,85 61 Bang 4.19. Tri s6 cia cOng sudt cho phép [P,] d6i véi dai thang thuang Ki hieu tiét dign | Dugng kinh Van t6c dai, m/s dai va ‘chiéu dai |’ bénh dai nhd dai thf nghiém | d,, mm ly mam 8 5 10. 15 20 25 ° * 63 0,33 0,49 0,83 1,04 1,14 - Twin 90 046 | 064 | 1,17 | 1,54 | 1,80 | 1,88 ° 112 0,48 | 0,75 } 1,38 | 4,78 | 212 | 2:30 112 0,70 | 1,08 | 1,85 | 2,40 | 2,73 | °2,85 A 125 078 | 117 | 20 | 2,75 | 3,08 | 3.26 1 = 1700 140 080 | 1,25 | 2,20 | 292 | 344 | 3,75 160 084 | 1,32 | 234 | 314 | 3,78 | 4,09 180 088 ) 138 | 247 | 337 | 4,06 | 4,46 125 092 | 138 | 2,25 | 2,61 - - B 180 1,20 | 2138 | 338 | 461 | 5,34 | 5,93 ly = 2240 224 1,35 2,30 4,0 5,53 6,46 7,08 \" 280 165 | 251 | 4,47 | 5,57 | 738 | 8,22 | 200 1,83. | 2,73 | 4,55 | 5,75 | 628 | - 250, 2,30 | 3,54 | 602 | 80 | 9,23 | 9,69 B 280 2,46 | 3,77 | 6,59 | 882 | 10,27 | 11,0 ly = 3750 315 2,63 | 3,88 | 7,39 | 9,71 | 11,33 | 12,27 355 2,84 | 4,29 | 7,57 | 10,51 | 12,42 | 13,63 450 308 | 4,74 | 854 | 11,53 | 14,15 | 15,62 355 - 667 | 11,17 | 14,91 | 16,50 | 17,51 r 500 - 9,75 | 15,57 | 20,23 | 24,90 | 26,47 | ly = 6000 630 - | 10,76 | 17,46 | 23,60 | 27,89 | 32,19 800 | 1bi4 | 19,16 | 26,50 | 31,11 | 34,23 | Bang 4.20. Tri s6 cua céng sugt cho phép [P,] déi véi dai thang hep Ki higu tiét | Duong kink Van t6c dai, m/s dién dai va | banh dai chiéu dai nhé 4d, mm dai ly, mm | 3 5 | 10 | 15 | 20 | 25 | 80 | 35 63 0,71 | 0,93 | 1,46 | 1,77 | 1,85 | - - - n 0,77 | 1,15 | 1,85 | 2,46 | 2,72 | 2,69 | - - yo 90 0,93 | 1,46 | 2,74 | 3,74 | 4,28 | 4,82 | 4,54 | - i, = 1600 112 1,15 | 1,73 | 3,15 | 4,26 | 5,23 | 5,85 | 6,15 | 6,0 140 1,29 | 1,88 | 3,54 ) 4,93 | 614.| 7,0 | 7,54 | 7,74 180 1,46 | 2.23 | 4,0 | 5,74 | 6,87 | 7,28 | 8,74 } 8,98 180 2,0 | 3,05 | 5,33 | 7,53 }-9,15 | 10,26 | 11,08) 11 YA 220 *| 212 | 3,14 | 5,77 | 7,93 | 9,7 | 11,15 | 11,92 | 12,07 ly = 2500 224 2,23 | 3,26 | 6,02 | 8,46 | 10,30 | 11,85 | 12,73 | 13,5 250 2,34 | 3,72 | 6,61 | 8,77 | 10,85 | 12,55 | 13,74 | 14,0 62

You might also like