Ο Βόλγας, (Ρωσικά: Во́лга), είναι ποταμός της ευρωπαϊκής Ρωσίας, που εκβάλλει στην Κασπία

θάλασσα και ο μεγαλύτερος ποταμός της Ευρώπης, τόσο σε μήκος όσο και σε ευρύτητα της λεκάνης
απορροής. Κατά την αρχαιότητα ονομάζονταν Ράς, Ρά ή Ρώς και κατά τον μεσαίωνα οι Τάταροι τον
ονόμαζαν Άτελ, Έτελ ή Ίτέλ.
Το μήκος του είναι 3.531 km και με τους παραποτάμους του, πολλοί από τους οποίους είναι μεγάλοι
ποταμοί (Μόσκβα, Σαμάρα κ.α.), σχηματίζει ένα τεράστιο ποτάμιο σύστημα, από τα μεγαλύτερα στη
Γη. Πηγάζει από τα υψώματα Βαλντάι, στη βορειοδυτική Ρωσία. Η λεκάνη απορροής του έχει συνολική
έκταση 1.380.000 km2.
Από τις πηγές του μέχρι το Καζάν ονομάζεται Άνω Βόλγας, από εκεί μέχρι το Βόλγκογκραντ (πρώην
Στάλινγκραντ) Μέσος Βόλγας και από εκεί μέχρι τις εκβολές του στην Κασπία θάλασσα, όπου
σχηματίζει μεγάλο δέλτα, Κάτω Βόλγας. Είναι πλωτός σε όλο του το μήκος και μαζί με τους
παραποτάμους του, που είναι κι αυτοί πλωτοί σε μεγάλο μήκος τους, σχηματίζει πλωτό υδάτινο
σύστημα μήκους 41.000 km. Τα μεγαλύτερα λιμάνια του Βόλγα είναι του Καλίνιν, του Βόλγκογκραντ,
του Γιάροσλαβ, του Καζάν κ.α.
Από την αρχαιότητα έως και σήμερα γύρω από τις όχθες του ιδρύθηκαν πάνω από 1000 πόλεις. Από
τη γεωργία που αναπτύχθηκε στις εύφορες παραποτάμιες περιοχές, την αλιεία και το εμπόριο, όλοι οι
λαοί που ζούσαν γύρω από τον Βόλγα του είχαν αποδώσει μεγάλη σημασία ανά τους αιώνες. Για τους
Ρώσους κυρίως, ο Βόλγας έγινε η κοιτίδα της ανάπτυξής τους σε εθνότητα, γεγονός που εξηγεί και την
περίοπτη θέση που έχει ο ποταμός αυτός στην ποίηση, στα τραγούδια και τη λαϊκή τους παράδοση.
Λόγω της σταθερότητάς της παροχής του και της ελάχιστης κλίσης της κοίτης του έχει τεράστια
σημασία για την εσωτερική ναυσιπλοΐα, που εμποδίζεται από τους πάγους μόνο για 75 περίπου μέρες
στα νότια (συνήθως από τα μέσα Δεκεμβρίου έως το τέλος Φεβρουαρίου) και για 160 μέρες στα βόρεια
(συνήθως από το τέλος Νοεμβρίου έως το τέλος Απριλίου). Πολυάριθμοι παραπόταμοι και αρκετές
διώρυγες συνδέουν τον Βόλγα με όλους τους κυριότερους ποταμούς του ευρωπαϊκού τμήματος της
Ρωσίας και μέσω αυτών με τη Λευκή θάλασσα, τη λίμνη Ονέγκα, τη Βαλτική, την Αζοφική και την
Μαύρη θάλασσα (μέσω του κάτω ρου του Ντον). Το υδροδυναμικό του Βόλγα αποτελεί σημαντική
ενεργειακή πηγή και κατά μήκος του ποταμού έχουν κατασκευασθεί αρκετοί υδροηλεκτρικοί σταθμοί.
Τβερ
Περιφέρεια Τβερ
Ούγκλιτς
Ούγκλιτς
Ρουμπίνσκ
Γιαροσλάβ
Καστρόμα
Νίζνυ Νόβγκαρόντ
Νίζνυ Νόβγκαροντ, συμβολή
του παραποτάμου Οκα
Τσεβοξάρυ
Τσεβοξάρυ
Καζάν
Σιμπίρσκ - Ουλιανόφσκ
Σαμάρα
Σαράτοφ
Βόλγκογκραντ
Αστραχάν