BİLİMSEL ARAŞTIRMA

ve
YAZIM TEKNİKLERİ
Bilimsel Çalışmanın Basamakları
Problem Tespiti

Veri Toplama

Hipotez Kurma

Tahminler Yapma

Kontrollü Deneyler

Teori
Konu Belirlenmesi :

• Araştırmak istediğiniz konuyu belirleyin.

(Hipotezinizi Oluşturun)
Hipotez hiçbir kuşkuya yer vermeyecek şekilde doğrulanırsa, evrensel
gerçek haline gelir. Buna KANUN(YASA) denir.
§ Hipotez kısmen doğrulanır, tamamen reddedilmezse ve yeni
bulgularla desteklenirse TEORİ(KURAM) haline gelir.

§ Hipotez doğrulanmazsa, Hipotez değiştirilir ve kalan basamaklar

yeniden uygulanır.
Konu Belirlenmesi :

• Belirlediğiniz konuyla ilgili daha önce yazılmış

olan kaynakları bulun.

• Bulduğunuz kaynaklar yazacağımız

çalışmanın “kaynakça” dizinini oluşturacaktır.
Kaynak Taraması:

• Web üzerinden bir çok kütüphane

kataloglarına, veritabanlarına erişilebilirsiniz.
Örneğin:
- Scientific Literature Digital Library
http://citeseer.ist.psu.edu/

- Milli Kütüphane
http://www.mkutup.gov.tr

- EBSCO
Literatür okuma :

• Okuduklarınızdan ufak notlar alın.

• Elinizde fotokopi olarak notlar varsa, fosforlu
kalemlerle önemli yerleri işaretleyin.
• Konunuzu ilgilendiren, önemli bulduğunuz
referansları da araştırın.
Konunun gözden geçirilmesi :

• Yapacağınız çalışmanın basılmış başka bir

metnin aynısı olmamasına özen gösterin.

• Konunuzu fazla derine inmeden detaylandırın.

• Değişik bir bakış açısı getirmeye çalışın.

Yapacağınız Çalışmayı planlayın :

• Ana başlıkları ve alt başlıkları çıkartın.

• Bunların sunumunun hangi sırada daha iyi

olabileceğini düşünün.

• Konular arasında bir bütünlük oluşturmaya çalışın.

Okunan Makalelerden notlar çıkartma :

• Her alt başlık için bir boş sayfa ayarlayın.

• Kafanızdaki taslakla ilgili olan makaleleri tekrar
gözden geçirin.
• Önemli noktalar hakkında kaynağı ile beraber
not düşün.
• Bu adımlar araştırmanızın konularının birbiriyle
bağlantısını görmek üzere diyagramlar ve akış
şemaları oluşturmanızı sağlar.
Okunan Makalelerden notlar çıkartma :

• Zihninizde bir resim oluşturduğunuza emin

olun (açık olmayan fulu noktalar varsa daha
fazla okuyun).
• Hipotezler için deneysel kanıtı not alıp
almadığınıza emin olun.
• Çelişen bilgileri netleştirmeye çalışın (fakat
sonuçta ortaya doğru bir cevap
çıkmayabileceğini göz önünde bulundurun.)
Yazmaya başlama :

• Kısa notlarınızı kullanın.

• Giriş ve diğer bölümleri sıra ile yazmanız
gerekli değildir.
• Yazdıkça referansları dahil edin.
• Sizin alanınızda uzmanlığı olmayanlar için bir
resim oluşturmaya çalışıyorsunuz, bu yüzden
yazınıza yeteri kadar açıklama ekleyin.
Yazmaya başlama :

Aristo gibi düşünüp ninenize anlatır gibi anlatın.

Anlatım :

• Açık ve yalın, üçüncü tekil şahıs ağzından,

edilgen (pasif) biçimde yapılır.
• Yazım kuralları konusunda kararsız
kaldığınızda kaynak olarak Türk Dil Kurumu
İmla Kılavuzu ve kurumun internet adresini
http://www.tdk.gov.tr/imla kullanınız.
Anlatım :

•  Bilimsel bir çalışmada duygusal, senli benli

ifadelerden kaçınılır.
• Metni bilimsel yapan nesnel yani objektif
olmasıdır.
• Subjektif ifadeler çalışmanın bilimselliğine
gölge düşürür.
Özet (Abstract)
 Çok uzun tutulmamalı (150-200 kelime)
 Rapordaki önemli bilgilerin tam bir öze= olmalı
 Yapı olarak bilgi verici olmalı ama tanımsal olmamalı
 AnlaCm mümkün olduğunca kişi içermemeli (… yapCm, biz bu çalışmada
… yapmayı düşündük, vb.), edilgen (passive) olmalı
 Cümleler birbirine anlamsal ve yapısal olarak bağlı olmalı, manCksal bir
akış sağlanmalı
 Giriş (Introduction)
 Konunun daha geniş bir bakış açısından yeri ve önemi
 Gerekli ön bilgiler
 Raporun amacı
◦  Raporun yazarı olarak, okuyucuya neyi iletmek (açıklamak, anlatmak,
değerlendirmek, eleş=rmek, tarCşmak, vs.) is=yorsunuz?
 Raporun kapsamı
◦  Amaca yönelik olarak rapor konuyu nasıl ele alıyor, nasıl yaklaşıyor?
Vurgulanmak istenen ne? (Genellikle rapora genel bir bakış şeklindedir) (Eğer
varsa) konunun bilerek işlenmeyen kısımlarından bahsedilebilir
 Odak noktası yazılan rapor olmalı, daha geniş bakış açısı ya da gerekli
ön bilgiler değil…
[Gövde]
 KararlaşCrılan ana başlıklar eşit önem seviyesinde olmalı
 Herhangi bir noktadaki bir alt başlık bir üsUeki başlıkla alakalı olmalı
 Doğrudan alın>ların, kopyalanan çizelge ve şekillerin yanı sıra dolaylı
olarak da a>@a bulunulan bütün kaynakların doğru bir şekilde
belirBlmesi
Sonuç (Conclusion)
 Sonucun belki de en önemli amacı, Girişte belir=len amaç ve kapsamla,
bu noktaya kadar anlaClanların bağlanCsını vurgulamakCr

 Diğer bir deyişle, yazarın başlangıçta okuyucuya iletmek istediklerini

başarıyla anlaXğını vurguladığı bölümdür. Bu işlevi öne çıkarmak için sık
uygulanan bazı yöntemler:

◦  Amacın ve kapsamın tekrar edilmesi

◦  AnlaCmdaki ana bölümlerin gözden geçirilmesi/değerlendirilmesi
◦  Ana noktaların veya bulguların yeniden üstünden geçilmesi
◦  Yaklaşımın veya yorumlamanın uygulanabilirliğinin savunulması
 Sonuçlar
 Daha önce anlaClan gerçeklerden ulaşılan
 İnandırıcı
 (Eğer varsa) öneriler için sağlam bir temel oluşturmalı
 Öneriler:
◦  Sonuçlardan yola çıkmalı
◦  Uygulanabilir olmalı
◦  Çok genel olmamalı, belirgin bir şekilde anlaClmalı
◦  En önemlisi en başta olmak üzere iyi organize edilmeli
Bilimsel Yazım ile ilgili Temel İlkeler

•  Çalışma metninde kullanılan terimlerde birlik sağlanmalıdır.

(Örneğin, çalışma metninde ‘kanun’/ ‘yasa’, ‘tabiat’/’doğa’,
‘teori’/’kuram’ gibi aynı anlama gelen terimlerin hangisi tercih
edilecekse, o terim kullanılmalıdır. Başka kaynaklardan aynen yapılan
aktarmalar, bu kuralın dışındadır.)
Bilimsel Yazım ile ilgili Temel İlkeler

- Üslûp birliği sağlanmalıdır.

- Bir veya birden fazla kaynaktan yapılan aktarma veya alıntılar, birbiri ardı
sıra bir sayfa veya daha fazla yer tutacak şekilde verilmemelidir. Bunun
yerine, ya alıntı/aktarmalar arasında, çalışmayı hazırlayanın eleştiri, yorum
veya açıklamaları da yer almalı veya bu tür uzun aktarmalar, Ekler’
kısmında gösterilmelidir.
Yazıların Font ve Puntoları:

Fontlar:
• Times New Roman (Türkçe), Arial Tur, Courier Tur karakterler
kullanılabilir.

Puntolar:
• Tez metni 12 punto
• Çizelgeler 12 punto (duruma göre 8’e kadar düşürülebilinir.)
•  Alıntılar (münkünse italik tercih edilmelidir) 10 punto
•  Dipnotlar, şekil altı ve resim altı yazılar 10 punto
Alıntılama & atıfta bulunma
 Amaç: dürüstlük
 Başkasının fikirlerinin kullanıldığının belir=lmesi
◦  Genel olarak basılı veya basılı olmayan bir kaynak yoluyla (her zaman fikrin ilk
ortaya çıkCğı orijinal kaynak olmaz)
 Genellikle me=n içerisinde (kaynaktaki bilginin kullanıldığı noktada),
okuyucu, alfanumerik bir kısaltma ile me=n sonunda, kullanılan
kaynaklarla ilgili detayların bulunduğu listedeki bir maddeye
yönlendirilir.
Atıflar:

- Kaynaktan aynen alınan bilgiler (quotation), çift tırnak içinde gösterilirler.

Ör: "Her bilimin konusu ‘buluşlar’ yapmaktır."
-  Çalışmayı hazırlayanın, kaynaktaki bilginin özünü değil, biçimini
değiştirerek yaptığı alıntılar ise, çift tırnak arasına alınmadan gösterilirler.
-  Her iki alıntı türünde de, ilgili kaynağa mutlaka atıf yapılır ve atıfların her
birine, bir birini izleyen numaralar verilir.
Dipnotlar:

Kitaba atıf:
Giovanni Sartori, Demokrasi Kuramı, Çev. Deniz Baykal, Ankara,
Siyasi İlimler Türk Derneği Yayınları, t.y., s. 11.
Talcott Parsons, The Social System, London, Routledge and
Kegan Paul, 1964, pp. 3-23.
Bülent Tanör, Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, 3. bs., İstanbul,
BDS, t.y., s. 43.
Bülent Tanör, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, İstanbul, Der,
1992, s. 25.
Dipnotlar:

Süreli yayında makaleye atıf:

Ernst E. Hirsch, “İktidar ve Hukuk,” Çev. Hayrettin Ökçesiz, Hukuk
Araştırmaları, C.II, No:3 ,Eylül-Aralık 1987, s. 44.
İbrahim Ö. Kaboğlu, “Düşünce Özgürlüğü: Avrupa Ölçütleri ve
Türkiye,” İnsan Hakları Yıllığı, C.XV ,1993, s. 50.

Yukarıda Homans’ın makalesinin aynı sayfasına tekrar atıf:

Homans, loc. cit. veya
Homans, a. y.
Dipnotlar:

Elektronik kaynağa atıf:

John N.Berry , "Educate Library Leaders,” Library Journal,
February 15, 1998 , (Çevrimiçi) http//www.epnet.com/ehost, 3 Nisan
2000.
Bill Crowley-Bill Brace, "A Choice of Futures: Is It Libraries Versus
Information?”, (Çevrimiçi) http//www.epnet.com/ehost, 30 Mart
2000.
Bibliyografya / Kaynakça

Parsons, Talcott: The Social System, London, Routledge and

Kegan Paul, 1964.
Sartori, Giovanni: Demokrasi Kuramı, Çev. Deniz Baykal, Ankara,
Siyasi İlimler Türk Derneği Yayınları, t.y.
Berry, John N.: "Educate Library Leaders,” Library Journal,
February 15, 1998, (Çevrimiçi) http//www.epnet.com/ehost, 3 Nisan
2000.
Bohannan, Paul: “Law and Legal Institutions,” International
Encyclopedia of Social Sciences, Vol.IX, Ed. by., David L. Shils,
w. Place, McMillan and Free Press, © 1968, pp.73-77.