HOÂN MEÂ NHIEÃM CETON AXIT

I- Ñònh nghóa:
Hoân meâ nhieãm ceton axit (HMNCA) ñöôïc ñaëc tröng bôûi ñöôøng
huyeát taêng cao, thöôøng > 3g/lít, pH < 7,2 , döï tröõ kieàm < 15 mEq/L do
söï xuaát hieän cuûa theå ceton trong maùu, vì thieáu Insulin tuyeät ñoái hoaëc
töông ñoái vaø traàm troïng.
II- Chaån ñoaùn:
- Thöôøng xaûy ra treân beänh nhaân tieåu ñöôøng type 1 ñaõ
ñöôïc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò: thöôøng do thieáu, ngöng Insulin ñoät ngoät
hoaëc trong tình traïng stress: nhieãm truøng, chaán thöông
- Coù theå xaûy ra treân beänh nhaân tieåu ñöôøng type 2 gaëp
stress naëng.
- Laâm saøng: aên nhieàu, uoáng nhieàu, tieåu nhieàu, gaày nhanh,
meät moûi, buoàn oùi, oùi, ñau buïng, thôû nhanh, daáu maát nöôùc.
- Xeùt nghieäm: ñöôøng nieäu > 20g/L ; ceton/nieäu (+) maïnh ;
ñöôøng huyeát 3-6 g/L; ceton maùu (+) maïnh vôùi huyeát töông pha loaõng
1:1, pH maùu < 7,2 ; HCO3 < 10 mEq/L, khoaûng troáng anion taêng
III- Xöû trí:
Ñieàu trò HMNCA goàm nhieàu khaâu phaûi giaûi quyeát ñoàng thôøi
nhö sau:
1- Truyeàn dòch: Truyeàn 3 - 8 lít; trong 1 -2 giôø ñaàu coù theå buø 1 -
2 lít, phaàn coøn laïi buø trong khoaûng thôøi gian 16 - 24 giôø tuøy löôïng
nöôùc tieåu vaø ñaùp öùng laâm saøng. Thöôøng buø baèng NaCl 0,9%.
- Theo doõi löôïng nöôùc tieåu, M, HA, nghe phoåi, CVP
- Khi ñöôøng huyeát giaûm ñeán 2,5 - 3 g/L thì phoái hôïp vôùi
DW 5%
2- Ñieàu chænh caùc roái loaïn ñieän giaûi:
- Natri: ñaõ ñöôïc buø trong dòch truyeàn
- Kali: truyeàn khi beänh nhaân coù nöôùc tieåu döïa treân keát
quaû ion ñoà
Löu yù thöôøng coù tình traïng taêng kali maùu giaû do toan maùu
- HCO3: chæ ñònh khi pH < 7,1 ; hoaëc <7,2 keøm choaùng
3- Söû duïng Insulin: Insulin thöôøng 20 ñôn vò TM, sau ñoù TTM
insulin taùc duïng nhanh 0,1 ñôn vò/kg caân naëng neáu ñöôøng huyeát > 2g/L
vaø 0,05 ñôn vò/ kg neáu ñöôøng huyeát < 2 g/L
- Khi ñöôøng huyeát khoâng giaûm phaûi xem laïi ñaõ buø dòch ñuû
chöa, neáu dòch truyeàn ñaõ ñuû maø ñöôøng huyeát coøn cao vaø coøn theå
ceton trong maùu thì phaûi taêng lieàu
4- Tìm vaø ñieàu trò caùc yeáu toá thuaän lôïi
5- Saên soùc beänh nhaân hoân meâ
6- Theo doõi nöôùc tieåu, sinh hieäu, ñöôøng huyeát....