T.C.

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

EKOLOJİ

2020 -2021 Güz dönemi,

Başarılar.
Dr. Veli ŞİMŞEK
 EKOLOJİ
• Geçen hafta(4. hafta)
“Derin Ekoloji
konusunu” işlemiştik.
• Bu hafta(5. hafta) 4.
hafta işlediğimiz ders
hakkında kısaca
bahsedeceğim ve daha
sonra “Endüstriyel
Ekoloji” konusuyla
devam edeceğiz.
DERİN EKOLOJİ
ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
 ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
• Organizmalar enerji
açısından zengin, entropisi
düşük maddeleri (yani
besinleri) yiyerek yaşamsal
fonksiyonlarını yerine
getirebilmekte,
• Aynı zamanda büyüme ve
çoğalma için de fazladan
enerji sağlayabilmektedirler.
ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
Ekolojik Ayak İzi( Ecological footprint/eco-
footprint)
Tüketilen tüm doğal kaynakların üretilmesi
gereken toprak alanını gösteren bir ölçüdür.
Bir eko-ayak izi, tükettiğimiz tüm enerji, su
madde, ürün ve hizmetleri üretmek için
ihtiyacımız olan kara ve denizin ölçümüdür.
Bu ölçümde önemli olan, bildiğimiz gibi sınırlı
olan doğanın kaynaklarıyla bu yükü
desteklemeyi sürdürüp sürdüremeyeceğini
değerlendirilmesidir.
 ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
Simbiyoz ya da Simbiyotik ilişkiler nedir?(Birlikte yaşama)

İki veya daha fazla canlının birlikte yaşama şeklidir. Yararlı birlikleri ve zararlı birlikleri
oluşturur. Ya da farklı türden canlıların, belirli koşullar altında bir arada yaşaması
olarak tanımlanabilir. Bir arada yaşayan bu türler, birbirlerinin varlığından karşılıklı olarak
yarar sağlarlar.
 ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
Doğadaki bu kavramın endüstriyel işletmelere uyarlanmasıdır. Canlılar ve endüstriyel
sistemler arasındaki simbiyotik ilişkileri ifade eder.
Endüstriyel simbiyozun en temel uygulaması birbirine yakın işletmeler arasında madde
(atık, yan ürün, su) ve enerji değişimi ve yeniden kullanılmasıdır.
 ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
2000’li yıllara kadar
Endüstriyel Simbiyoz’un
literatürdeki tanımı da esas
olarak bu çerçeveyi esas
almaktadır: İşletmelerin
rekabet avantajı sağlamaya
yönelik olarak bir araya
gelerek, madde
değişimlerinde bulunması;
işbirliği ve coğrafi yakınlığın
ortaya çıkardığı sinerji
olasılıkları
değerlendirilmesi.
 ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ

Yaşamsal fonksiyonların sonucunda ise entropisi yüksek atık maddeler

oluşturmaktadırlar.
 ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
Sağladığı Kazanımlar:
Kaynak tüketiminde azalma,
Depolamaya giden atık
miktarında,
Tehlikeli atık miktarında azalma
CO2 salımında azalma,
 Su tasarrufu
 Üretim maliyetlerinde düşüş,
Ek satışlar,
Yaratılan iş, istihdam,
 Özel sektör yatırımları,
İnovasyon ve girişimciliğe katkı,
Çevresiyle uyumlu/rekabetçi,
Endüstriyel bölgeler İşbirliği
Kültüründe gelişme,
 Mevzuata uyum,
ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
Endüstriyel işletmelere “sistem”
yaklaşımı getirir.
Bir endüstriyel sistemin bir tür ekosistem
olarak değerlendirildiği bir çalışma
alanıdır.
Doğal ekosistemler gibi endüstriyel
sistemler de madde, enerji ve bilgi
akışının olduğu yapılar olarak
davranabilirler.
 ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
• Biyolojik organizmalar
ve endüstriyel
faaliyetler arasında
çok ilginç bir analoji
bulunmaktadır.
• Her ikisi de hem
serbest enerji akışıyla
maddeyi proses eden
sistemlerdir [2], hem
de kararlı halde
işleyen “dönüştürücü
sistemler”dir[3].
 ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
• Endüstriyel metabolizma
tanımı da ilk olarak Ayres
[4, 5] tarafından ortaya
atılmıştır:
• Endüstriyel metabolizma
hammaddelerin,
enerjinin ve insan
gücünün, nihai ürüne ve
atığa dönüştürüldüğü
prosesler bütünüdür.
ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
 ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
• Tip 1 Sistemi
konvansiyonel endüstri
sistemlerinde, dünyadaki
kaynakların ve atık
sindirme kapasitesinin
“sınırsız” olduğu
varsayılarak yürütülen
doğrusal üretim sürecini;
• Tip 2 kaynakların “sınırlı”
olduğu dikkate alınarak
atıkların kısmen tekrar
kullanıldığı ve bir miktar
da atığın oluştuğu daha
çok günümüz endüstri
uygulamalarını;
ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ

• Tip 3 ise tam

kapalı, tüm
madde ve
enerjinin
çevrim içinde
olduğu “sıfır
atık” yani tam
döngüsel
sistemi ifade
etmektedir.
 ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
• Çevre yönetim sistemleri,
kirlilik önleme / temiz
üretim programları gibi
strateji
• Ve araçlar, sanayilerin
çevresel performanslarını
arttırmakla kalmayıp aynı
zamanda sanayilerin
ekonomik
performanslarını,
• Kurumsal prestijlerini,
olumlu sosyo-ekonomik
etkilerini de büyük ölçüde
etkilemektedir.
ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
• Bu gibi
yaklaşımların
çoğunluğu ana
odak noktasını
firmaların
doğrudan kontrol
sahibi oldukları
tesis içi
faaliyetlerine
yerleştirmektedir.
 ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
• Her ne kadar son derece önemli ve sıklıkla çok
etkin olsa da, bu yaklaşımlar çevresel
performansı sadece belli bir düzeye kadar
geliştirebilmektedir.
• Ek ilerleme elde edebilmek için bireysel firma
sınırlarının ötesine bakmak
• Ve çoğunlukla firmalar arası işbirliği yapmak
gerekli olmaktadır.
 ENDÜSTRİYEL EKOLOJİ
• Gelinen noktada temiz
üretim kavramı ile
birlikte anılan ve temiz
üretim yaklaşımıyla
• Örtüşen pek çok yönü
bulunan farklı kavramlar
da geliştirilmiştir.
• Bu yaklaşımlardan en
ilgi çekici olanlardan biri
de endüstriyel ekolojidir.
 Kaynakça
https://docplayer.biz.tr/6204180-Endustriyel-simbiyoz-kavrami-ve-dunyadan-uygulama-ornekleri.html
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/91844
Næss, Arne (1973) 'The Shallow and the Deep, Long-Range Ecology Movement.' Inquiry 16: 95-100
Akarsu, Bedia, “İnsan ve Çevre”, Cogito, sayı 2, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1994.
Bookchin M., “Özgürlüğün Ekolojisi”, çev: Alev Türker, Ayrıntı Yayınları, 1994.
Bookchin M., Ekolojik Bir Topluma Doğru. Çeviren: Abdullah Yılmaz, Ayrıntı yayınları, İstanbul, 1996. Ceritli, İsmail, "Çevreci Hareketin Siyasallaşma Süreci",
C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2001 Cilt : 25 No: 2.
Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Pradigma Yayınları, İstanbul 2003.
Çüçen, A. Kadir, Felsefeye Giriş, Asa Kitabevi, Bursa, 2001
Gökdayı, İsmail. Çevrenin Geleceği Yaklaşımlar ve Politikalar, Ankara: Türkiye Çevre Vakfı Yayını, 1996.
Günseli Tamkoç, “Derin Ekolojinin genel çizgileri”, Birikim, sayı 57-58, ocak-şubat 1994.
İdem, Şadi, "Toplumsal Ekoloji Nedir? Ne Değildir?" Alıntı yapılan kaynak; http://www.metu.edu.tr/~wwwcevre/Yazilar/ Kant, I., Pratik Aklın Eleştirisi, Çev.:
İ. Kuçuradi, Ü. Gökberk, F. Akatlı, TFK Yayınları, Ankara 1994
Kant, I., Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi, Çev.; İ. Kuçuradi, Hacettepe Üni. Yayınları, Ankara, 1982,
Köktürk, Gökhan, “Ekonomi-Çevre-Yönetim İlişkisi Bağlamında Bir 21.Yüzyıl Fenomeni: Sürdürülebilir Kalkınma”, Ekonomi ve Toplum, Cilt 4, Sayı 2.
Ünder, Hasan, Çevre Felsefesi, Doruk Yayınları, Ankara 1996.
Ünder, Hasan, “Çevre Felsefesi”, Felsefe Ansiklopedisi Editör; Ahmet Cevizci, cilt 3 Babil Yayınları, Ankara 2005.
Ürek, Ogün, Kant’ta Saygı Kavramı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1997.
Uslu, İbrahim, Çevre Sorunları, İnsan Yayınları, İstanbul 1995.
Stephan Elkıns, “Mistik ekolojik politika”, çev: Sevda Alankuş Kural, Telos, Kış 1989-90.
Şahin, Ümit, “Ekolojizmi Çevrecilikten Ayırmak: Bir Yeniden Düşünme Denemesi” alıntı yapılan yer: http://www.geocities.com/ucekoloji/umitsahin.htm.
Tamkoç G., Derin Ekolojinin Temel Çizgileri”. “Derin Ekoloji” içinde, Derleyen: Günseli Tamkoç, Ege Yayıncılık, İzmir, 1994.
Tepe, Harun, “Çevre Etiği: Toprak Etiği mi yoksa İnsan Etiği mi?” Felsefelogos, sayı 1, Bulut Yayınları, stanbul 1999.
Tufan, Hülya, “Kolektif Bellek ve İnsan/Doğa İlişkisi”, Cogito, sayı 2, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1994.
Ünder, Hasan, Çevre Felsefesi, Doruk Yayınları, Ankara 1996.
Ünder, Hasan, “Çevre Felsefesi”, Felsefe Ansiklopedisi Editör; Ahmet Cevizci, cilt 3 Babil Yayınları, Ankara 2005.
Uslu, İbrahim, Çevre Sorunları, İnsan Yayınları, İstanbul 1995.
https://netteders.net/6-sinif-konu-ozetleri/fen-6-konu-ozetleri/1560-hucreden-organizmaya.html
https://www.ekoloji.com/ekoloji/ekolojik-kavramlar/