Professional Documents
Culture Documents
Q4 EsP 10 Week 5 8
Q4 EsP 10 Week 5 8
Sa araling ito, inaasahan na lubos mong mauunawaan ang mga isyung moral tungkol sa kawalan ng paggalang sa
katotohanan. Bilang tao, inaasahang magiging matapat ka at makabuluhan ang buhay mo sa abot ng iyong pagsisikap na
makamit ito.
Ayun sa isang manunulat ang kasinungalingan ay isang lason na humahadlang sa bukas. Ito ay hindi pagkiling o
pagsangayon sa katotohanan. Kapag nagsisinungaling ay nawawalan ng kawalan ng paggalang sa katotohanan. Maraming
dahilan kung bakit nagsisinungaling ang isang tao. Maaring siya ay may gustong protektahan at mayroon ding gustong itago.
Kadalasan hindi nagkakaroon ng kaliwanagan ang isang bagay kung parati na lamang magsisinungaling.
Pagmasdan ang larawan. Ano ang nakikita mo sa larawan? Ano ang maaari mong mahinuha dito? Ano ang
kahalagahan nito sa ating buhay? Paano ito nakakatulong sa pang-araw-araw nating pamumuhay?
Copyright
Panggagaya ng gawa Pagkuha ng ilegal
ng iba . na impormasyon
gamit ang
Teknolohiya.
Ang katotohanan ang nagsisilbing ilaw ng tao sa paghahanap ng kaalaman at layunin niya sa buhay. Ang
pagsukat ng kaniyang katapatan ay nangangailangan ng pagsisikap na alamin ang katotohanan. Ang
sinumang sumusunod dito ay nagkakamit ng kaluwagan ng buhay (comfort of life) na may kalakip na
kaligtasan, katiwasayan, at pananampalataya.
Ang katotohanan din ay ang kalagayan o kondisyon ng pagiging totoo.
Mula sa paglawak ng iyong kaalaman sa halaga ng katotohanan at mga kaakibat na pananagutan dito, hindi pa rin
maipagkakaila na ang sinuman ay may kakayahan na makalikha ng isang kasinungalingan upang pagtakpan ang
pagkakamali at maging malinis ang imahe sa mata ng iba.
Ayon kay Sambajon Jr. et.al (2011), ang pagsisinungaling ay ang hindi pagkiling at pagsang-ayon sa katotohanan. Ito ay isang
lason na humahadlang sa bukas at kaliwanagan ng isang bagay o sitwasyon na nararapat na mangibabaw sa pagitan ng
mga tao sa isang grupo o lipunan
Tatlong uri ng kasinungalingan:
Jocose lies – isang uri na kung saan sinasabi o sinasambit para maghatid ng kasiyahan
lamang. Ipinapahayag ito upang magbigay-aliw ngunit hindi sadya ang
pagsisinungaling.
Halimbawa: Pagkukuwento ng isang nanay tungkol sa Santa Klaus na nagbigay ng
regalo sa isang bata dahil sa pagiging masunurin at mabait nito, na ang katotohanan
ay ang mga magulang ang Santa Klaus sa buhay ng mga kabataan.
Officious lie – tawag sa isang nagpapahayag upang maipagtanggol ang kaniyang
sarili o di kaya ay paglikha ng isang usaping kahiya-hiya upang dito maibaling ang
usapan. Ito ay isang tunay na kasinungalingan, kahit na gaano pa ang ibinigay nitong
mabigat na dahilan.
Halimbawa: Pagtanggi niya sa pagkain ng hita ng pritong manok na nasa malaking
pinggan, na ang katotohanan ay kinain naman niya.
Pernicious lie – ay nagaganap kapag ito ay sumisira ng reputasyon ng isang tao na
pumapabor sa interes o kapakanan ng iba.
Halimbawa: Pagkakalat ng maling pagbibintang kay Pedro tungkol sa nawawalng
wallet ng kaniyang kaklase na hindi naman siya ang kumuha nito, na ang katotohanan
siya ay biktima rin ng pagnanakaw.
Plagiarism
Ang plagiarism ay isang paglabag sa Intellectual Honesty (Artikulo, A. et al, 2003). Ito ay
isyu na may kaugnayan sa pananagutan sa pagpahayag ng katotohanan at katapatan sa mga
datos, mga ideya, mga pangungusap, buod at balangkas ng isang akda, programa, himig, at
iba pa ngunit hindi kinilala ang pinagmulan bagkus, nabuo lamang dahil sa ilegal na pangongopya.
Intellectual piracy
Ang paglabag sa karapatang-ari (copyright infri-ngement) ay naipakikita sa paggamit
nang walang pahintulot sa mga orihinal na gawa ng isang taong pinoprotektahan ng Law on
Copyright mula sa Intellectual Property Code of the Philippines 1987.
Ang piracy ayon sa Dictionary.com website ay isang uri ng pagnanakaw.
Ang theft ay hindi lamang literal na pagnanakaw o pagkuha nang walang pakun-
dangan kundi lubusang pag-angkin sa pag-aari nang iba na walang paggalang sa kara-
patang nakapaloob dito.
Karapatang-ari at ang Prinsipyo ng Fair Use
Kinikilala ng ating batas ang prinsipyo ng Fair Use na magkaroon ng limitasyon sa
pagkuha ng anumang bahagi ng likha o kabuuang gawa ng awtor o manunulat sa kaniyang pag-aari upang
mapanatili ang kaniyang karapatan at tamasahin ito.
Whistleblowing
Ang whistleblowing ay isang akto o hayagang kilos ng pagsisiwalat mula sa tao na karaniwan ay
empleyado ng gobyerno o pribadong organisasyon/korporasyon.
Gawain sa Pagkatuto Bilang 2: Basahin at sagutan ang mga katanungan sa ibaba. Isulat ang sagot sagutang papel.
1. Ano ang tatlong uri ng kasinungalingan? Magbigay ng halimbawa sa bawat isa.
2. Ano ang pagkakaiba ng piracy at theft?
3. Ano ang ibig sabihin ng plagiarism? Magbigay ng halimbawa.
4. Bakit kailangan malaman ang mga isyung tungkol sa paglabag sa katotohanan?
5. Gaano kahalaga ang pagsasabuhay ng mga katotohanan sa buhay ng isang tao?
Gawain sa Pagkak atuto Bilang 3: Gumihit ng isang bagay na sa tingin mo ay sumisimbolo sa katotohanan. Gawin ito sa isang
malinis na papel. Gamiting gabay ang pamantayan ng guro sa pagsasagawa ng gawain.
NAKUHANG
PAMANTAYAN DESKRIPSIYON PUNTOS
PUNTOS
Pagkamalikhain Angkop at akma ang mga larawan na iginuhit 15
upang maging maganda ang pagpapahayag
ng saloobin at pananaw ukol sa paksa.
KABUUANG PUNTOS 30
Gawain sa Pagkakatuto Bilang 4: Suriin at pag-aralan ang sitwasyon sa ibaba pagkatapos ay magbigay ng mga pagpapasiya
hinggil dito. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
Malaki ang utang na loob ni Rudy sa kaniyang Ate Cecil na isang Head Nurse sa malaking ospital sa Maynila. Dahil sa
paghanga rito, kumuha rin siya ng kursong Nursing. Nang siya ay nakatapos, tinulungan siya ng kaniyang ate na makapasok
at mapabilang sa ospital na pinapasukan nito. Lalo siyang nagkaroon ng mataas na pagtingin at respeto sa kaniyang
kapatid dahil sa laki ng naitulong nito sa kaniya. Nagkaroon ng pagkakataon na nagkasama sila sa isang department na
pareho ang shift. Sa mga pang-araw-araw na routine sa ospital, napapansin niya na sa kanilang pag-uwi ay laging may
uwing bag ng mga gamot ang kaniyang ate. Lingid sa kaalaman niya, matagal na palang ginagawa ito ni Cecil mula pa
noong siya ay nag-aaral pa lamang. Ibinebenta ito ni Cecil sa isang maliit na pharmacy malapit sa pamilihan sa kanilang
lungsod. Dumating ang pagkakataon at nalaman niya ang maling gawaing ito ng kaniyang ate. Nang minsan silang
nagharap tungkol sa isyung ito, umamin si Cecil sa kaniya na totoong nagpupuslit ito ng mga gamot at ito rin ang naging
daan at paraan upang makatapos siya ng pag-aaral sa kolehiyo. Dapat bang isiwalat ni Rudy ang maling gawain ng
kaniyang kapatid?
Tanong:
a. Makatuwiran ba ang sitwasyon sa itaas? Tama ba ang ipinahayag na dahilan ni Cecil sa kanyang kapatid?
b. May posibilidad bang gawin mo rin ito? Bakit?
Gawain sa Pagkakatuto Bilang 5: Pag-aralan ang mga sitwasyon sa ibaba. Lagyan ng titik na S ang patlang kung ikaw ay
sumasang-ayon sa pahayag, DS naman kung di-sumasang-ayon at DT kung di ka tiyak sa iyong palagay at saloobin.
Pagkatapos ay magbigay ng dahilan kung bakit ito ang iyong naging kasagutan. Gawin ito sa sagutang papel.
Gawain sa Pagkakatuto Bilang 6: Basahin at unawain ang mga sitwasyon sa ibaba. Bumuo ng mga hakbang na naninindigan
at gumagalang sa katotohanan sa pamamagitan ng pagsagot sa sumusunod na sitwasyon. Isulat ang sagot sa iyong
sagutang papel.
1. May kumakalat na tsismis tungkol sa iyo. Sinabi ng kaibigan mo, na ang kaaway mo ang nagkakalat nito subalit nung
kinompronta mo ang kagalit, ay itinuro naman ang kaibigan mo na siya ang nagsimula ng pangit na balita tungkol
sa iyo. Ano ang iyong magiging aksyon sa iyong natuklasan?
__________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________
2. Palagi mong nakikita ang iyong kapatid na hindi nag- aaral at hindi nagsasagot ng ibinibigay ng kanyang guro. Dahil
may trabaho ang inyong mg magulang lagi lang kayong tinatanong kung nagawa nyo ba ang inyong mga gawain.
Isang araw malapit na ang pasahan ng inyong gawain at dadalhin na ng inyong magulang sa paaralan nakita mo
na kumuha ng mga papel ang iyong kapatid at binuhusan nya ito ng tubig. Biglang sumugaw ang iyong kapatid.
Nanay natapunan po ng tubig ang mga papel nasagutan ko. Ano ang gagawin mo? Sasabihin mo ba ang totoo sa
iyong magulang?
__________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________
Gawain sa Pagkakatuto Bilang 8: Gumawa ng isang slogan hinggil sa pagsugpo ng mga isyung moral tungkol sa katotohanan
na nagaganap sa ating lipunan. Gamiting gabay ang pamantayan sa ibaba. Gumamit ng isang malinis na papel para sa
gawain.
PAMANTAYAN DESKRIPSIYON PUNTOS NAKUHANG
PUNTOS
Pagkamalikhain Angkop at akma ang mga salita na 15
ginamit upang maging maganda ang
pagpapahayag ng saloobin at
pananaw ukol sa paksa.
Kaangkupan sa Angkop sa tema ang ginawang 10
tema slogan.
Kalinisan Malinis ang pagkakagawa ng slogan. 5
KABUUANG PUNTOS 30
Gawain sa Pagkakatuto Bilang 9: Kung ikaw ay bibigyan ng isang posisyon sa pamahalaan o magiging kinatawan ng isang
samahan o organisasyon, upang maging bahagi sa paggawa ng isang batas tungkol sa mga gawaing intelektuwal at etikal
na isyu. Ano ang nais mong ipanukala? Ano ano ang paraan na iyong gagawin upang ito ay maipatupad lalo na ngayong
humaharap tayo sa matinding pagsubok ng pandemya? Unawaing mabuti ang halimbawa gawain sa ibaba at pumili ng
isang paksa na iyong nais. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Abogado
2. Awtor ng libro
3. Opisyal ng gobyerno
4. Non-government organization
Halimbawa :
Pangulo ng “Student Council Government”
Tungkulin ng isang Pangulo ng Student Council Government na pamunuan ang lahat ng mag-aaral sa paaralan. Gumawa
ng batas para sa kabutihan ng mga mag aaral at kaayusan ng paaralan.
Gawain sa Pagkakatuto Bilang 10: Ipaliwanag ang talinghagang hango sa Banal na Kasulatan ng mga Kristiyano na nasa loob
ng kahon sa pamamagitan ng isang sanaysay. Isulat ito sa iyong sagutang papel. Gamiting gabay ang pamantayan sa
pagmamarka sa pagsasagawa ng gawain.
Mamuhay kayo gaya ng nararapat sa mga taong naliwanagan sapagkat ang ibinubunga
ng pamumuhay sa liwanag ay pawang mabuti, matuwid at totoo.
-Efeso 5:8
IV. YUGTO NG PAGKATUTO AT MGA GAWAING PAMPAGKATUTO
PAMANTAYAN DESKRIPSIYON PUNTOS NAKUHANG
PUNTOS
PagkamalikhainAngkop at akma ang mga 15
salita na ginamit upang
maging maganda ang
pagpapahayag ng saloobin
at pananaw ukol sa paksa.
Kaangkupan sa Angkop sa tema ang 10
tema ginawang sanaysay.
Kalinisan Malinis ang pagkakagawa ng 5
sanaysay.
KABUUANG PUNTOS 30
Ang paninindigan at pagsasabuhay ng katotohanan ay isang hamon sa kaganapan ng tao. Mahalagang malaman
ng bawat isa ang pagsuri sa mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa katotohanan. Isa itong daan upang
maisabuhay at maisulong ang pagiging mapanagutan at tapat na nilalang. Dahil sa ganitong pagkakataon higit na
mahalaga ang pagkakaroon ng moral na pagpapasya at matibay na paninindigan sa mga isyung moral. Ang katotohanan
ay napakahalagang batayan ng moralidad. Ang paniniwala ay maaring magbago hindi ang katotohanan. Ang bawat
pagpapasiya at pagkilos ng tao ay mahalaga. Maaari itong magpabuti o makaasira ng ating buhay sa kasalukuyang
hinaharap.
Punan ng tamang salita ang patlang sa bawat pangungusap. Piliin ang tamang sagot sa loob ng kahon.
V. PAGTATAYA
(Ang mga Gawain sa Pagkatuto para sa Pagpapayaman, Pagpapahusay, o Pagtataya ay ibibigay sa ikatlo at ikaanim na
linggo)
VI. PAGNINILAY
Ipabatid ang iyong personal na pagtatasa sa kard ayon sa lebel ng iyong performans.
RODA B. DAVID
CLARIZA G.TERONES
PHILIPS T. MONTEROLA