You are on page 1of 20

GEHIGARRIA // 21.

zenbakia · 2021eko ekaina · Doako alea · Harpidetzak: 944213031 telefonoan · Lege Gordailua: BI - 0371 - 08

Amorebieta-Etxanoko udalak Inguraldeko Zuzendaritza Food 4 Future k etorkizuneko


Zornotzanerosi plataforma Kontsejuak 375.000 euro igon nekazaritzako elikagaien industria
abiarazi dau II. orrialdea dau aurrekontua III. orrialdea erakusten du IV. orrialdea

42 Urduliz: beste igerileku


bat zabalduko da
Bagilaren 7tik uztailaren 2ra tatuak izanez gero, Urduliz
beste igerileku bat zabalduko Dorreko igerilekuan sartuko
dabe 42 Urdulizen. Bizkaiko dira. Bertan, 26 egunez ja-
Foru Aldundiak eta Telefónica rraian, C lengoaian oinarri sen-
Fundazinoak bultzaten daben doa lorteko proiektuak egiten
programazino-campus aitzin- arituko dira, ikaskideekin ba-
dari horretan behin betiko tera lan egiten ikasten daben
onarteko proba. Hautagaiak bitartean. 42 Urdulizen parte
online izena emoteko test bat hartu ahal izeteko, ez da aldez
gainditu beharko dabe. Hau- aurretiko ezagutzarik behar. Eup! atari digital berria abian jarri da 3.500 produkturekin
Bizkaiko erosketa atariak ateak edegi ditu kuntza, online plataforma jente-aurrean jarri au-
www.eup.eus webgunean, plataformari atxikirik rretik. Euskerazko eta gaztelaniazko bersinoak
dagozan lurraldeko lehen 210 saltokiekin. Sektore dituen webguneak 3.500 produktu inguru eskintzen
guztietako saltokiak dira, baita artisautza arlokoak ditu dagoaneko. Erosleak erabagi dezake produktua
be, eta guztiek jaso dabe aholkularitza eta presta- denda fisikoan jaso nahi dauen.

Aludium Amorebietak % 26 handitu zeban ekoizpena


Aludium konpainiak, Zornotzako Inespal-Alcoako
instalazino zaharraren titularrak, eta aluminiozko
produktu laminatu planoen fabrikazioan liderrak,
142.410 tonara igo zuen igaz euskal lantegiko
ekoizpena, 2019ko 112.569 tonak baino % 26
gehiago. Zornotzan (Euskadi), Alacanten (Espainia)
eta Castellsarrasinen (Frantzia) ditu instalazinoak
enpresak, eta 900 langile inguru ditu. Aludiumen
birziklete globalerako ahalmena 200.000 tonara
iritsi da 2020an.
II 2021eko ekaina

Amorebieta-Etxanoko Udalak Zornotzanerosi abiarazo dau


L. G. K. // Dagoaneko udalerriko duktuak sarean saltzeko aukera bat. Gainera, aukera emongo dau
49 establezimendu murgildu dira emongo deutsen plataforma ba- sistema propioa daben saltokien
Zornotzanerosi online platafor- kar baten bidez. Lehiakortasuna online salmenta-zerbitzuekin lo-
man. Tokiko merkataritza txikia handitzeko eta tokiko merkatari- tzeko. Udalak online marketineko
bultzatu nahi dau plataforma ba- tzaren berehalako eta etorkizu- tresna bat jarriko dau tokiko es-
rri honek, berau teknologia ba- neko erronkei aurre egiteko di- tablezimenduen eskura; nabar-
rrietara egokituz eta herritarrak seinauta dago plataforma, eta mentzeko modu bat, teknologia
bertako saltokietan erostera bul- hiru aukera eskintzen ditu: di- barriek posizioneteko orduan
tzatuz, halan nahi daben esta- rektorio-fitxa bat sortea, erakus- gero eta garrantzi handiagoa da-
blezimendu guztiei beren pro- leiho denda bat edo online denda ben honetan. Udalak bere gaine hartuko dau domeinuaren eta hostingaren lehenengo urteko kostua.

Udalerriko enpresentzako Euskera ikasteko


dirulaguntzak
laguntza barriak eskatu ahal eskatzeko epea zabalik
izango dira Getxon L. G. K. // Leioan, bagilaren
1etik uztailaren 7ra arte egon-
L. G. K. // Udalak milioi bat eu- al izango dira. Laguntza-ildo go da zabalik 2020-2021 ikas-
roko partida bideratu dau, 2021. barri horreek COVID-19aren turtean euskera ikasi dabe-
urtean, egoera epidemiologi- ondorio sozioekonomikoak nentzako dirulaguntzak es-
koaren bilakaeraren arabera arintzeko adostutako Getxo Eki- katzeko epea. Eskabideak Udal
agintariak harten dituen neu- nez planaren barrukoak dira. Euskara Zerbitzuan egin be-
Pradalesen esanetan, bidesaria ezartzerakoan “segurtasun juridikorik handiena” izatea bilatuko da.
rriak dirala-eta, beren jardueran Laguntza-eskaerak bide tele- harko dira. Gogoratu behar
eraginen bat jasaten daben uda- matikoz izapidetu beharko dira, da Mastitxu euskaltegian edo
lerriko enpresei laguntzeko. Udalaren www.getxo.eus web- AEKren Lamia euskaltegian
Bizkaia 3,5 tonatik gorako Gainera, 650.000 € inberti-
tuko dira GetxoBonoren beste
gunearen bidez.
Bestalde, Gobernu Batzor-
ikasi dabenek EZ dabela eus-
kaltegiko ziurtagiririk aurkeztu

kamioientzako bidesaria edizino batean. Oraingo honetan,


udalerriko merkataritzaren, tu-
deak ostalaritza-sektorerako la-
guntzen deialdiaren ebazpena
behar.
Dirulaguntza jasotzeko,

ezartzea aztertzen ari da rismoaren, ostalaritzaren eta


osasunagaz, kirolagaz eta sor-
men-industriekin lotutako zer-
onartu dau, COVID-19ak sor-
tutako krisiagaz lotutako itxie-
ra-neurrien eragin ekonomikoa
ezinbestekoa da Leioan errol-
datuta egotea, ikastaroa hasi
baino 6 hilebete lehenago eta
Unai Gandarias // Bizkaiko Imanol Pradales Azpiegitura bitzuen sektoreetan kontsumitu arintzeko. ikastaroa bukatu arte.
Foru Aldundiak planteatzen du, eta Lurralde Garapeneko dipu-
pixkanaka, errepideak erabilt- tatuak iragarri du ekimen hau Santurtziko Udalak abian
zeagatik ordaintzeko sistema bat Bizkaiko Batzar Nagusien Ba-
ezartzea, 3,5 tonatik gorako ka- tzordean, berak eskatuta egin-
jarriko dau STZ Bonua
mioi handiek ahalmen handiko dako agerraldian, eta azpimarratu L. G. K. // 2021eko STZ Bonuak
errepideak erabil ditzaten sus- du “oreka ona aurkitu behar dela 5 euroko deskontua dakar, 15
tatzeko. Horretarako, merkatu- errepide-sarearen erabileraren, eurotik gorako erosketetan
gaiak garraiatzeko ibilgailu horiei haren berrantolaketaren eta Biz- kendu beharrekoa. 18 urtetik
kanon bat aplikatuko zaie, N- kaiko salgai-garraioaren sekto- gorakoek kanpainari atxikitako
240, BI-625, N-636, A-8 eta Txo- rearen lehiakortasunaren artean”. saltokietan egindako eroske-
rierri errepideetan hogeita hamar Eredu berrirantz joateko, “Eu- tetan erabili al izango da. Kan-
kontrol-arku jarrita, eta sistema ropako argi berdea” izatea eta paina maiatzaren 24an hasi
“gutxienez partzialki” martxan Batzar Nagusietan Foru Arau bat eta bonuak agorten diranean
jarri ahal izango da 2022ko eki- tramitatzea beharrezkoa dela ze- bukatuko da, edo, edozein ka-
talditik aurrera. haztu du Pradalesek. GetxoBono 2021 edizinoko bonuak bagilaren amaieran jarriko ditue salgai kontsumitzaileen artean. sutan, 2021eko uztailaren 4an.

LAGUNTZAILEAK: ELKARLANEAN:
HARREMANETARAKO TELEFONOA:
94 421 30 31
E-MAILA: info@ekonomiarenkz.eus
POSTA HELBIDEA: 612 Posta Kutxatila,
48008 Bilbo
EUSKARA ARDURADUNA:
Labayru Fundazioa
Ekintza honek Bizkaiko Foru
Aldundiaren Kultura Sailaren EGILEA: Leizaola Fundazioa - Mediagune
laguntza jaso du. HARPIDETZAK: info@ekonomiarenkz.eus
146. zenbakia · 2021eko ekaina · Doako alea · Harpidetzak: 944213031 telefonoan · Lege Gordailua: BI - 0371 - 08

Jarraitu ezazu
es.scribd.com­en
www.ekonomiarenkz.eus Corrugados Azpeitia, ezinezko berpiztea ELKARRIZKETA

Santiago Niño Becerra


Sare Elektrikoaren Ekonomialaria
986 milioi euroko “Lan eskariak
inbertsioa Euskadin behera egiten du
Sare Elektrikoa (REE) konpai- mundu mailan”
niak funtsezko proiektuetarako 8. orrialdea
986 milioi euro inbertituko ditu
hurrengo urteetan Euskadin. I+G+b
Frantziako Estatuarekiko inter-
konexio elektrikorako eta Euskal
Autonomia Erkidegoko garraio
elektrikoaren sarea garatzeko
eta etorkizun elektrifikatuago
baten eskaera berrietara ego- Eraikuntzaren krisi gogorraren langileak kaleratzea eta soldatak tegiaren alde egin Gipuzkoakoa-
kitzeko beharrezkoak diren bes- ondorioz, Corrugados Azpeitiako murriztea proposatu zuen. Eusko ren alde baino, nahiz eta Getafe-
te azpiegitura batzuetarako, adi- merkatua asko jaitsi zen Estatuan, Jaurlaritza eta Gipuzkoako Foru koa itsasotik urrun egon, kan-
bidez. Lurraldean energia elek- eta galera garrantzitsuak eragin Aldundia enpresak iragarritako po-merkatuari begira. Gatazka
trikoaren hornidura sendotzen zituen. Hori dela eta, Gallardo itxieraren aurka agertu dira. Ga- oso luzea izan da. Zigorren
lagunduko du. 3. orrialdea Taldeak Corrugados Azpeitiako llardok nahiago du Getafeko lan- 10. - 11. orrialdeak berrikuntzaren
aldeko apustua
The Food Global Ecosystem ek 500 7. orrialdea

miloiko inbertsioa aurreikusten du


GRAFIKOAK
Arantxa Tapiak aurkeztu du Donostian PERTE hau (Ekonomia
Suspertzeko eta Eraldatzeko Proiektu Estrategikoa). The Food Salmentak % 3,4 igo
Global Ecosystem izena edukiko du, eta, haren bitartez, hurrengo dira 2021eko lehen
sei urteetan 500 milioi euro inbertitzea aurreikusten da, 60 en- lauhilekoan
presaren hasierako lankidetzarekin. 4. orrialdea 6. orrialdea
2 2021eko ekaina

ADITUAREN GORA BEHERA


IRITZIA
Zener Plusek Iruñeko egoitza itxi
eta 27 langileak kaleratu ditu
L. G. K. // Zener Plusek, telefoniako elementuak instalatzen eta
mantentzen diharduenak eta Berriobeitin egoitza duenak,
Iruñean dituen 27 langileak kanporatuko ditu, UGTk salatu
duenez. Enpresak Vodafonerekiko kontratua galdu du, eta ho-
rregatik hartu du neurri zorrotz hori. EEEa maiatzaren amaieran
Innobasqueren arabera, aurten I+Gri bideratutako diru-kopurua % 4,1 handiagoa da.
aurkeztu zen, eta negoziazio-aldia ekainaren 25ean amaituko
Jabier Larrañaga da. Elkarretaratzea egin dute Iruñean, Vodafoneren dendan,

Gipuzkoako foru diputatua


Euskadik marka berria ezarri du Karlos III.aren etorbidean. Vodafonek kaleratuko gaitu, Zenerrek
ez du negoziatzen.
aurten I+G arloan: 1.600 milioi
Etorkizuna landuz L. G. K. // Euskal Autonomia Erkidegoko enpresa eta zentro
Diru-gosea eta eskrupulurik eza

Euskadik bere egin du Europako teknologikoek 1.607 milioi euro inbertituko dituzte aurten Zener Pluseko UGT FICA sindikatuko ordezkariak eta Industria
Itun Berdea, eta “ibilbide-orri” Ikerketa eta Garapenean (I+G), eta horrek marka historiko berri Federazioko Ekintza Sindikaleko arduradunak, Gabriel Soarezek
propioa onartu du, Basque Green bat ekarriko dio Euskadiri, ekitaldian % 4,1 hazi ostean. Zifra eta Baltasar Garcíak, salatu dutenez, kaleratze horiek “Cableven
Deal ekimena, alegia. Etorkizu- horiek adierazten dute ahalegina egin dela berrikuntzan: EAEko espainiarra erosi zuen CIRCET enpresa frantziarraren diru-go-
neko eredu lehiakorra. Ekonomia BPGaren % 2 baino pixka bat gehiago. Europako batez beste- seagatik eta Vodafoneren eskrupulu faltagatik” gertatu dira.
modernoan, baliabideen erabilera koarekiko diferentziak ezartzen dituen gutxieneko mugaren
efizientean eta lehiakorrean oi- eta Espainiako % 1,47ren oso bestelako zifrak.
narritutako hazkunde-estrategia
Next Generation EU
da. Eredu hori teknologian, be-
rrikuntzan, industrian, ikerketan I+G+b arloko inbertsioaren igoera hori Eusko Jaurlaritzaren eta
eta garapenean aplikatzeko era- Next Generation EU Europako funtsen ekarpenen gorakadari
kundeetatik gidatutako estrate- zor zaio batez ere, baina baita, ikerketaren arabera, “sektore
gia. pribatuaren ahalegin handiari” ere. Berrikuntzaren Euskal
Bide horretan, trantsizio Agentziak, Innobasquek eta Euskadiko enpresa-talde nagusiek
energetiko eta klimatiko jus- egindako I+G arloko inbertsioaren zenbatespen-txostenaren UGTk salatu duenez, Berriobeitin egoitza duen enpresa itxi dute.
tuaren alde egiten da, eta etor- hirugarren edizioan daude jasota aurreikuspen horiek.
kizuneko Trantsizio Energeti-
koaren eta Klima Aldaketaren
Legean islatuko da. Euskadik
planetaren oreka eta berote- Komikia STAFF:
gi-efektuko gasen emisioen HARREMANETARAKO TELEFONOA: 94 421 30 31 Banaketa:
POSTA ELEKTRONIKOA: ekonomiarenkz@ekonomiarenkz.eus
neutraltasuna berreskuratzeko POSTA HELBIDEA: 612 Posta Kutxatila, 48080 Bilbo
egiten duen ekarpena onartzen EUSKARA ARDURADUNA: Labayru Ikastegia
EGILEA: Leizaola Fundazioa - Mediagune
da 2050eko horizontean. Eta
HARPIDETZAK: ekonomiarenkz@ekonomiarenkz.eus
energia berriztagarrien, natu- Aldizkari hau USOA LANTEGIAK eta EGUNON
POSTING ZERBITZU PROFESIONALAK banatu dute
ra-ingurunearen kontserba-
zioaren, biodibertsitatearen eta Egin zaitez harpide!
ekonomia zirkularraren aldeko Ekonomiaren KZ etxean hilero doan jaso nahi baduzu, bidal ezazu ondorengo
apustua egiten da. Laburbilduz, kupoia honako helbidera:
612 Posta Kutxatila. 48080 Bilbo,
iraunkortasunaren potentzial edo idatz ezazu ekonomiarenkz@ekonomiarenkz.eus posta helbidera, zure
osoa aprobetxatzea, zentzurik izen-deiturak, helbidea, telefonoa eta posta elektronikoa adieraziz.
ABIZENAK: _______________________________________________ IZENA:____________________
zabalenean, susperraldi eko- HELBIDEA: ____________________________________________________________________________
nomikoa bizkortzeko: enplegu TELEFONOA: _______________________ E-MAILA: _____________________________________
HERRIA: ____________________________________________________ P.K: _____________________
berdea sortzea.

LAGUNTZAILEAK: ELKARLANEAN:

KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILAK (HIZKUNTZA


POLITIKARAKO SAILBURUORDETZAK) DIRUZ LAGUNDUA
2021eko ekaina 3

ALBISTEAK

Nafarroa eta EAE lotuko dituen


linea elektrikoaren eraikuntza
Libe García Kandina // Sare ruarte (Nafarroa) bitarteko li-
Elektrikoak 90 milioi inberti- nearekiko lotura.
tuko ditu Nafarroan 2021etik
24 hilabetera arteko izapi-
2026ra bitartean, erkidegoan detzea
argindarra indartzeko, berriz-
tagarrien integrazioa errazteko 70 milioi euroko aurrekontua
eta lurraldean lehiakortasun duen linea horren tramitazioa
ekonomikoa hobetzeko. hurrengo asteetan hasiko da,
Aurrekontu hori 2021-2026 eta 18 eta 24 hilabete artean
aldirako argindarra garraia- luzatu ahal izango da, Minis-
tzeko sarearen plangintza be- terioak baimena eman arte.
rriaren zirriborroan jasota Epe horiek betetzen badira,
dago, Beatriz Corredor presi- 2024tik 2026ra bitartean ha-
denteak Nafarroara egindako siko dira linea berria eraikitzen
Ezkerrean, Beatriz Corredor, Sare Elektrikoko presidentea, Arantxa Tapia sailburuarekin eta Iñigo Urkullu lehendakariarekin.
bisitan jakitera eman duenez. –urte horretan jarriko da mar-
Proiektuen artean, zerbi- txan, Gipuzkoa eta Nafarroa
tzuan dauden sareak optimi-
zatzeko jarduketak eta egungo
lotzeko–.
Ia 70 milioi euro horiek
Sare Elektrikoak 986 milioi inbertituko
instalazioen berritze eta ho-
bekuntzak nabarmentzen dira.
obrak irauten duen bitartean
ordainduko dituzte, eta 900
ditu Euskadin, 7.900 lanpostu sortuz
Proiektu nagusia Kantauri isu- lanpostu sortuko dituzte zu- Libe García Kandina // Sare kortasun ekonomikoa, ekoiz- rredor presidentea buru zutela,
rialde osoa Europarekin eta zeneko eta zeharkako langileen Elektrikoa (REE) konpainiak pen-katean onura nabarmenak Ajuria Enean, Gasteizen, egin-
Mediterraneoko ardatzarekin artean. Eraikuntza-lan horre- funtsezko proiektuetarako 986 eta enplegua aktibatzea ekarriko dako bileran.
lotuko duen iparraldeko ar- tarako, Sare Elektrikoak 50 ur- milioi euro inbertituko ditu hu- du. Bileran, REE enpresaren or-
datza da. Azpiegitura horrek tetik gorako, 60 kilometroko rrengo urteetan Euskadin. Esate dezkariek euskal lurraldean
Inbertsioen ondorioak
barne hartzen du Itsaso (Gi- eta 220 kilovolteko (kV) bi baterako, Frantziako Estatua- trantsizio energetikoa bultza-
puzkoa) eta Castejón eta Mu- linea desegingo ditu Nafarroan. rekiko interkonexio elektriko- Inbertsio horiek barne hartzen tzeko konpromisoa berretsi zu-
rako eta Euskal Autonomia Er- ditu Euskadin –zuzenekoen, ze- ten, eta nabarmendu egin zi-
kidegoko garraio elektrikoaren harkakoen eta eragindakoen tuzten Eusko Jaurlaritzaren eta
sarea garatzeko eta etorkizun artean– zenbatetsitako ondorio Espainiako sistema elektrikoa-
elektrifikatuago baten eskaera sozioekonomikoak: 7.900 lan- ren energia operatzeaz eta ga-
berrietara egokitzeko beharrez- postu baino gehiago sortzea rraiatzeaz arduratzen den kon-
koak diren beste azpiegitura modu koiunturalean, eta erren- painiaren arteko koordinazioa
batzuetarako. tan 484 milioi euro inguruko eta lankidetza.
Aipatutako inbertsio-ahale- inpaktua. Bi aldeak guztiz bat etorri
ginak lurraldean energia elek- Datu horien berri eman zu- ziren proiektuak eta inbertsioak
trikoaren hornidura sendotzen ten Eusko Jaurlaritzako ardu- bizkortzeko ahaleginak batzen
lagunduko du, eredu energetiko radunek, Iñigo Urkullu lehen- jarraitzearekin. Proiektu eta in-
deskarbonizatu baterantz iga- dakaria buru zela, eta Sare Elek- bertsio horiek susperraldi eko-
Ezkerrean, Beatriz Corredor, Sare Elektrikoko presidentea, María Chiviterekin. rotzea erraztuko du, eta lehia- trikoa taldekoek, Beatriz Co- nomikorako pizgarri izango dira.
4 2021eko ekaina

ALBISTEAK

Elikadura berritzailea
ekimen berri bati esker
L. G. K. // Arantxa Tapiak aur- erakartzeko eta kalitatezko en-
keztu du Donostian PERTE hau plegua sortzeko”, gastronomia
(Ekonomia Suspertzeko eta Euskadiren garapenerako sek-
Eraldatzeko Proiektu Estrate- tore estrategikoa izan dadin.
gikoa). The Food Global Eco-
Babesa
system izena edukiko du, eta,
haren bitartez, hurrengo sei Asmo handiko plan horrek
urteetan 500 milioi euro in- EAEko sektoreko enpresa na-
bertitzea aurreikusten da, 60 gusien babesa du, balio-katean
enpresaren hasierako lanki- inplikatutako eragile guztiena,
detzarekin. Geroago, beste en- hala nola esneki, arrain, haragi
presa batzuek ere bat egin ahal eta barazkien hornitzaileena,
izango dute. eta nekazaritzako elikagaien
Ezkerretik eskuinera, Gustavo González, kontseilari delegatua, Mikel Irujo sailburua eta Andreas Weidenschlager, lantegiko zuzendaria. Ekimena “enpresa-hauta- sektoreak kontsumitzen dituen
gaitza indartsutzat” jo du Eko- ekipamendu-ondasunak fabri-

Knorr-Bremse Pamplona enpresak nomiaren Garapenerako sail-


buruak, eta Next Generation
katzen dituzten enpresena.
Esparru horretan “mun-

50 milioi euro inbertitzea eta 142 Europako funtsek finantzatzeko


aurkeztutako planteamenduen
parte izango da. Tapiak zehaztu
duan erreferente” izateak be-
rrikuntza lantzea eskatzen du,
eta, horri dagokionez, EAEn
lanpostu sortzea aurreikusi du zuenez, helburua da “nekaza-
ritzako elikagaien ekosistema
egoitza duten eta ikerketa-jar-
duera eremu horretan garatzen
L. G. K. // Mikel Irujo Foru Go- Nafarroako Gobernuak in- enpresaren aurreikuspenek haz- indartzea eta kohesioa ematea, duten teknologia-zentro nagu-
bernuko Ekonomia eta Enpresa teres foraleko inbertsio izendatu kunde esponentziala izaten ja- hazkunde jasangarria bultza- sien lankidetza nabarmentzen
Garapeneko kontseilariak bisita zuen enpresaren etorkizuneko rraituko duela iragartzen dute”, tzeko, sektorearen jarduera da: Neiker, Azti eta Basque Cu-
egin dio trenbide-sektorerako proiektua, 50 milioi eurokoa, gaineratu du kontseilariak, eta ekonomikoa sortzeko, talentua linary Center.
marruskadura-materiala garatu eta, besteak beste, lantegiaren “enpresak planteatzen duen in-
eta ekoizten duen Knorr-Bremse ekoizpen-ahalmena handitzea bertsio-ahaleginari esker, tren-
Pamplona S.L.ri, eta azpimarratu eta enpresaren instalazioak han- bide-sektorerako marruskadu-
egin du “enpresa horrek duen ditzea hartzen ditu barne. Zu- razko materialen ikerketari, ga-
potentziala eta Nafarroako in- zeneko 142 lanpostu sortzea rapenari eta fabrikazioari bu-
dustrian duen eginkizun eragilea, aurreikusten da, egungo plantilla ruzko ezagutza guztia Nafarroan
besteak beste, hazkundean, be- finkatzeaz gain. Lantegiak 213 zentralizatzen da”, gaineratu du.
rrikuntzan edo nazioartekotzean, langile ditu gaur egun Iruñeko Konpainia Knorr-Bremse tal-
enpresa-garapenaren ardatze- lantegian. deak marruskadura materiala
tan, S3 Espezializazio adimen- “Azken hamarkadan, enpre- ekoizteko duen hiru lantegietako
duneko Estrategiak nabarmen- sak hazkunde handia izan du, bat da, Manchesterreko eta West
tzen duen bezala”. bizi dugun egoera gorabehera; Chicagoko fabrikekin batera. Gastronomia Euskadin gero eta garrantzitsuagoa da. Argazkian, Arantxa Tapia.

Euskadik Estatuko ekonomia zirkularreko aliantza sinatu du


L. G. K. // EAEko ekonomia Basque Ecodesign Center Velatia, Orona, Siemens Gamesa
bultzatzen duten 14 enpresak izeneko aliantza horren garran- Renewable Energy, Vicinay Ses-
bat egin dute Eusko Jaurlari- tzia haren dimentsioetan eta tao eta Viuda de Sainzek sinatu
tzarekin, ekonomia zirkularreko hura osatzen duten enpresen zuten ituna. Enpresa horien
eta ekodiseinuko Estatuko alian- pisu espezifikoan islatzen da, urteko fakturazioa 59.000 mi-
tza publiko-pribatu garrantzi- eta proiekzio handia du, bai to- lioi eurokoa da, 148.000 per-
tsuena osatzeko. Helburua izan- kikoa, bai nazioartekoa. tsonari ematen diete lana eta
go da lurraldeko industria-sare 103.000 hornitzailerekin lan
Parte-hartzaileak
osoa eraldatzeko oinarriak ezar- egiten dute. Arantxa Tapia Eko-
tzea, sistema eta jardunbide Arcelor Mittal Sestao, Batz Group, nomiaren Garapenerako sail-
iraunkorragoak lortzeko, Euro- CAF, CIE Automotive, EDP Es- burua euskal konpainia horien
par Batasunak aldarrikatzen paña, Eroski, Grupo Campezo, arduradunekin bildu zen akordio
Arantxa Tapia sailburuak eta Juan María Aburto, Bilboko alkateak, hitzarmena sinatu dute. duen ildotik. Iberdrola, Kutxabank, Ormazabal bat sinatzeko.
2021eko ekaina 5

EKINTZAILETASUNA

Elequele, produktuen diseinua eta merkaturatzea


L. G. K. // 4.0 industriari buruz merkaturatzea eta industria-
hitz egiterakoan, teknologia lizazioa, eta, jakina, beti, beti,
berrien erabileraz harago, be- patentea. Kapitalaren gehiena
rrikuntza ezaugarri duten pro- horretan inbertitzen dut, pa-
duktuen diseinua eta patenteak tente batek eskaintzen duen
funtsezko elementua dira. En- lasaitasun hori beharrezkoa
presetako I+G+b sailek eta tek- baita, negoziazioei eta kon-
nologia-zentroek funtsezko ze- tsultei begira”.
regina dute berrikuntza eta Lehen garapen propioen
ezagutzaren transferentzia bi- artean, kafe-makina italiarren-
latzeko orduan, baina, arlo ho- tzako kafe-aleak ehotzeko sis-
rretan, ekintzailetzarako lekua tema bikoiztu bat nabarmen-
ere badago. tzen da. Arabako enpresa ba-
Hori da Elequele startupa- tekin batera industrializazioari
ren kasua, zeina enpresa tek- eta merkaturatzeari aurre egin-
nologiko gisa definitzen den. go diete, baina, aurretik, Ho-
Merkatuaren beharrei eran- landan merkatu proba bat egin-
tzuteko lan egiten du, produktu Elena Sardiña buru duen Arabako startupak berrikuntzarekin eta iraunkortasunarekin lotutako ideiak garatzearen alde egiten du. go dute. “Fase pilotu bat egitea
berritzaileen lerroak garatzen, da helburua, mundu mailan
hazkunde potentzialean dagoen fortzu handia eskatzen du. Ha- da, baina enpresak laguntzeko geniari mekaniko honek: “Ha- nola hasi ikertzeko”, zehaztu
merkatu-nitxo bat dagoen in- sieran, lanegun baten ondoren edo ideia-lehiaketa publikoe- siera batean, oinarrizko kon- du CEOak.
dustriako sektoreetan. Hasie- hasten nintzen garapenekin, tara aurkezteko atea ere zabalik tzeptua garatzea da helburua. Garatzen ari den beste pro-
rako ideiatik hasi eta produktu baina, azkenean, % 100ean dauka, baldin eta horietan be- Aldi berean, eskala txikiko lehen duktu bat gariaren ordezko
optimizatu eta lehiakorrak lortu zentratu behar zara, bestela rrikuntza funtsezko elementua prototipo funtzional bat egiten masak egiteko sukaldaritza-
arte, oinarri teknologikoko zer- atzeratu egiten delako, eta hori bada. “Landu nahi dudan be- saiatzen naiz, maila mekani- gailu bat da, “dieta osasunga-
bitzu integrala eskaintzen du. ez da egokia. Lehen urratsa harra edo produktua bilatzen koan eta funtzionamenduan rrietara eta kirolarietara” bi-
Elequelek Elena Sardiña in- eman nuen SPRI Taldeari eta dut. Diseinua eta garapena egi- konponbide posible bat dagoela deratua; erabiltzaileari aukera
geniari mekaniko arabarra du BIC Arabari esker, hasierako ten ditut, eta industrializatzeko ikusteko. Halaber, merkatuaren ematen dio zer irin mota eta
buru, zeina Mercedes-Benzek tutoretza egin baitzidaten, in- eta merkaturatzeko modua bi- azterketa bat egiten dut bide- zenbat hautatzeko: “erabiltzai-
Txinan duen lantegiaren Kali- geniari mekanikoa bainaiz, bai- latzen dut. Nire irizpideen ara- ragarritasunari eta egingarri- leak kontsumorako prest da-
tate Kudeaketaren arduraduna na enpresa bat eratzeko kon- berako proiektu bat garatzen tasunari buruzko txosten ba- goen masa lortzen du, esate
izan zen. Ezagutza horrekin, tuei, finantzei edo lege-alderdiei dut, eta, gero, teknologia hori tekin, eskaririk dagoen ikus- baterako, snack edo barra for-
enpresa uztea eta ekitea erabaki buruz ez dudalako ideia han- nola transferitu edo merkatu- teko. Eta, gero, nola edo hala, matuetan. Irin-masen Nespres-
zuen, “jarraibideak markatu dirik. Ekintzailetza-tailerretan ratu ikusi”. industrializazioan sartzen naiz so moduko bat da”.
nahi nituelako eta aspalditik ere izena eman nuen, eta urra- batzuetan. Bestela, aurkezpen Lan ugari ari da izaten azken
Faseak
buruan nituen ideia batzuk tsak ematen joan nintzen ona egin behar da etorkizuneko hilabeteetan ekintzaile hau,
plazaratu nahi nituelako”. “Nire 2020ko irailera arte”. Edozein diseinu-proiektu be- lizentziadun baten arreta era- bandalismoaren aurkako sis-
lana proiektu honekin batera Elena Sardiñaren helburu rriri aurre egiteko, fase ezber- kartzeko. Diseinua, merkatu- tema bat garatzen ari baita
egiten saiatu nintzen, baina es- nagusia bere ideiak garatzea dinak ezarri ditu Arabako in- azterketak, prototipoak eta hiri-elementuetarako.
6 2021eko ekaina

HILEKO GRAFIKOAK

2021eko lehen lauhilekoan % 3,4 igo dira merkataritza-azalera handietako salmentak


L. G. K. // Eustaten datuen arabera, 2021eko apirilean % 10,4ko urte arteko igoera izan
dute EAEko merkataritza-azalera handietako eta elikadura-kate handietako salmentek, pre-
zio finkoetan. 2021eko martxoaren aldean, salmentak, aldiz, % 2,8 murriztu dira. 2020ko
apirilaren aldean, azalera handietan eta elikadura-kate handietan % 10,2ko atzerakada izan
dute elikagaien salmentek 2021eko apirilean. Gainerako artikuluen kasuan, aldiz, urte ar-
teko igoera oso handia izan da, % 160,6koa.
Kontuan izan behar da COVID-19aren pandemiari aurre egiteko martxoaren 14ko
alarma-egoerari buruzko dekretuaren ondorengo murrizketek eragin desberdina izan zu-
tela elikagaien eta gainerako produktuen salmentan.

Iturria: EUSTAT

Euskal AEko BPG % 0,2 hazi da 2021eko lehen hiruhilekoan, eta enplegua % 0,5
L. G. K. // Euskal AEko Barne Produktu Gordina (BPG) % 0,2 igo da 2021eko lehen hiruhi-
lekoan, hiruhilekoen arteko terminoetan, Eustatek landutako datuen arabera. Aurreko ur-
teko hiruhileko berarekin alderatuta, berriz, BPG % 2,9 jaitsiko dela aurreikusten da.
2021eko lehen hiruhileko honetan, hiruhileko arteko BPGk hazkundea erakusten duen ja-
rraiko hirugarren hiruhilekoa finkatu du, 2020ko hirugarren hiruhilekoko % 15,5eko haz-
kundearen, 2020ko laugarren hiruhilekoko % 0,5eko hazkundearen eta 2021eko lehen
hiruhileko honetako % 0,2ko hazkundearen ondoren. Enpleguak, lanaldi osoko lanpostu ba-
liokideen arabera neurtuta, % 0,5 egin du gora urteko lehen hiruhilekoan, aurreko hiruhile-
koarekin alderatuta, hau da, % 2,1 egin du atzera 2020ko lehen hiruhilekoarekin alderatuta.

Iturria: EUSTAT

EAEko eraikuntzaren sektoreko jarduera % 0,3 jaitsi da lehen hiruhilekoan


L. G. K. // EAEko eraikuntzaren jarduerak % 0,3ko urte arteko jaitsiera izan du 2021eko lehen
hiruhilekoan, baldintza nominaletan, egutegiaren eraginak atera ondoren. Hiruhileko honetan,
eraikuntzaren sektorearen urte arteko jaitsiera obra zibilaren jaitsierak eragin du, urte arteko
% 5,7ko beherakada izan baitu, etxegintzak % 0,5eko igoera izan duelako.
2021eko lehen hiruhilekoko sektorearen jarduera aurreko hiruhilekoarekin alderatuz gero,
urtaroen eragina zuzenduta, % 2,8ko hiruhileko arteko hazkundea ikusten da. Etxegintzak hi-
ruhileko arteko % 3,2ko bilakaera positiboa izan du, eta obra zibila % 1,1 murriztu da aurreko
hiruhilekoaren aldean. Eraikuntzaren sektorean lanean aritzen den langileen kopurua % 0,1
igo da 2021ko lehenbiziko hiruhilekoan.

Iturria: EUSTAT

Euskal Autonomi Erkidegoko jaiotzek % 4,4 egin zuten behera 2020an


L. G. K. // EAEn 14.739 jaiotza izan ziren 2020an, aurreko urtean baino % 4,4 gutxiago.
Beherakada, nagusiki, urteko 4. hiruhilekoan gertatu da; 2019ko aldi bereko jaiotza-ko-
puruaren aldean % 10,9 gutxiago egon dira, eta, bereziki, nabarmenagoa izan da behera-
kada azaroan eta abenduan. Hil horietan, % 12,4ko eta % 15,1eko beherakada izan da.
Lurraldearen arabera, Araba da beherakada handiena izan duen lurraldea (–% 6,5), on-
doren Bizkaia (–% 5,2) eta, azkenik, Gipuzkoa (–% 2,1); hala, 2.397, 7.318 eta 5.024 jaiotza
izan ziren, hurrenez hurren. Jaiotza-tasa 6,7 jaiotzakoa izan zen mila biztanleko. Zifrarik al-
tuena Araban izan da (‰ 7,2), ondoren Gipuzkoan (‰ 7,0) eta, azkenik, Bizkaian (‰ 6,4).
Euskal AEn tasak 0,3 egin du behera, 2019aren aldean, eta 3 puntu, 2010etik.
Iturria: EUSTAT
2021eko ekaina 7

I+G+b ALBISTEAK

Zigor Korporazioak berrikuntza


indartu du bere ibilbide-orrian
Libe García Kandina // Po- SPRI Taldearen eta Arabako urteko % 10era iritsi arte”. Zu-
tentziako energia eta elektro- Foru Aldundiaren bidez”, azaldu zendariak adierazi duenez, in-
nikako soluzioetan egiten dituen du Álvaro Díaz de Guereñu Be- bertsio maila hori mantendu
ohiko jarduerez gain, Zigorren rrikuntza Proiektuen zuzenda- egin da azken urteotan, krisiaren
berrikuntzaren aldeko apustua riak. “Zigorren, hasieratik egin eraginik gabe.
Dibal enpresa Europako erreferenteetako bat da retail eta industria sektoreetarako soluzioetan. 2009an sendotu zen, Zigor Re- dugu ikerkuntza-, garapen- eta Enpresak ezagutza berria
search and Development A.I.E berrikuntza-jardueren aldeko sortzen du potentziako elek-
Dibalek fakturazio- (Zigor R&D) enpresa arloko I+G
unitatea sortuta, zeina urte haue-
apustua, ezagutza sortzeko era-
gile gisa eta gure bereizketaren
tronikako eta energia-bihurke-
tako soluzioetan. Gainera, Zi-
software bat garatu du tan handituz joan den. Ordutik,
enpresak esleitutako baliabi-
eta lehiakortasunaren funtsezko
elementua delako”.
gorrek ikertu dituen eta hu-
rrengo urteetan berritzen ja-
TicketBAI integratzeko deak eta inbertsioak handitu
ditu, eta berrikuntza teknolo-
Ahalegin berritzailea
rraituko duen garapen-eremu
estrategikoak bat datoz energia
Libe García Kandina // Dibal zehazteko. Software horrek kode gikoak garatzeko lehentasunez- Díaz de Guereñuren arabera, biltegiratzearekin, energia be-
enpresa bizkaitarra merkata- enkriptatu bat sartuko du, da- ko jardueren plana sistemati- enpresaren ahalegin berritzailea rriztagarriekin eta sare adimen-
ritzarako eta industriarako ba- gokion Ogasunari helaraziko zatuta mantentzen du. “berrikuntza-taldea osatzen du- dunekin. “Berrikuntza estrate-
lantzen estatuko merkatuan li- zaiona, eta salmentak ezkutatzea “Gure sendotzea indartzen ten pertsonen kopuruaren haz- giaren arrakasta epe luze, ertain
derra da, eta Europan errefe- eragotziko du. Gainera, bezeroak ari da Europako Batzordearen kundean ez ezik, arlo horretan eta laburrean garatutako proiek-
renteetako bat da. Software bat momentuan egiaztatu ahal izan- eta Eusko Jaurlaritzaren pro- egindako inbertsioan ere age- tuen arteko oreka mantentzean
garatu du TBAI retaileko pisa- go du legezkoa den ala ez zer- grametan proiektuak lortuz, rian geratzen da, fakturazioaren datza”, azaldu du.
tze-ekipoetan integratzeko; hori bitzu edo produktu baten truke
da bere fakturazioaren % 80 jasotzen duen tiketa, identifi-
baino gehiago hartzen duen seg- katzeko oso erraza den QR kode
mentua. 2022ko urtarrilaren baten bidez.
1etik aurrera, nahitaez ezarriko “Garatu dugun TicketBAIko
da TicketBAI, hiru foru-aldun- softwarearekin Dibal balantzak
diek eta Eusko Jaurlaritzak par- erabiltzen dituzten dendek lasai
tekatutako proiektua. Estatuko lan egin ahal izango dute, Eusko
100 banaketa-kate nagusietatik Jaurlaritzaren eta Foru Ogasunen
65etan eta mundu osoko 250 baldintzak betetzen dituztela
supermerkatu-katetan daude jakinda”, adierazi du Iratxe Be-
presente enpresaren balantzak. rriozabal Dibaleko Marketin zu-
Euskadin jarduera ekono- zendariak. Edozein fakturazio-
mikoak garatzen dituzten en- softwarek ez du balio. “Foru
presa edo autonomoek Ticket- Ogasunetan erregistratuta dau-
BAIrekin bateragarria den fak- dela ziurtatu behar dute, beha-
turazio-softwarea erabili behar- rrezko baldintza teknikoak be-
ko dute fakturazio-sistema berria tetzen dituzten seinale”. Enpresak I+G+b jardueren aldeko apustua egin du hasieratik, eta SPRI Taldearen zenbait programatan parte hartzen du.
8 2021eko ekaina

ELKARRIZKETA

Santiago Niño Becerra Ekonomialaria eta unibertsitateko katedraduna


“Jendea atzean geratzen ari da”
Santiago Niño Becerra (Bartzelona, 1951) ekonomialari katalana da.
Hainbat lanpostu bete ditu siderurgia-sektoreko enpresetan, eta 1994az geroztik
Ekonomia Egituran katedraduna da Bartzelonako Ramon Llull Unibertsitateko Sarriáko
Kimika Institutuan. Komunikabideetan izan duen ohiko presentziak eta batere ona ez
den etorkizunaren iragarpenek oso ezagun egin dute azkenaldian.
Niño Becerraren ustez, nahiz eta herritarren txertaketa masiboa izan,
koronabirusak kezka handia sortzen jarraituko du gizartean, eta ekonomia
baldintzatuko du. 2007an hasitako krisia oraindik ez dela gainditu uste du,
eta eszeptikoa da epe laburrean suspertzeko aukerari buruz
Zein da Europako ekonomia- digula. Iritzi publikoari esan Autoek Espainiako BPGren %
ren egungo egoera? dio birusak Espainiako ekono- 10 sortzen dute. Oztopo oso
Apirilaren 6an aurkeztutako mia hondatu duela, eta ez da garrantzitsua izan da hainbat
Nazioarteko Diru Funtsaren egia. Gaizki zegoen. urtetako batez bestekoan: Es-
udaberriko txostenean, joera painiak egiten dituen 100 au-
geldialdia da Espainiarentzat. Zure azken liburuan, Capi- tomobiletatik, 90 esportatu egi-
talismo 1679-2065 izene- ten ditu. Mendekotasun argia
Zuk esan duzu COVID-19ak koan, enpresek langileak dago. Espainian dauden 18
ez duela krisi berri bat sortu, kontratatzeko behar txikia- plantetatik bat ere ez da es-
baizik eta areagotu egin due- goa dutela azpimarratzen painiarra. Erabakiak kanpoan
la 2007tik daramaguna. duzu. hartzen dira. Renaultek dagoe-
Krisia 2007an hasi zen, eredua Definizioz, mundu mailan, lan- neko esan du sei modelo be-
agortu zenean, eta azpifaseak eskariak behera egiten du. Tek- rriak hurrengo urteetan ez di-
Kapitalismoak beharrezkoa izateari utziko dio teknologiari esker, adituaren ustez.
sortu ziren. Gauzak ondo zi- nologia gero eta merkeagoa, rela Espainian egingo. Denak
hoazela esaten zen urteetan sofistikatuagoa eta erabilerra- Eslovakian eta Marokon egingo dartsuak daude. Hirugarrenik, Duela egun batzuk, sandiaz be-
(2015, 2016 edo 2017), zunda zagoa da. Batez beste, tekno- dira. Bigarrenik, auto elektrikoa gutxieneko bat bermatzen tetako kamioi autonomo bat
batekin bizi ginen, eta zunda logiak sortzen duen enplegu oso ondo dago, baina badirudi bada, adibidez oinarrizko erren- probatu dute Ameriketako Es-
horretan dirua injektatzen zi- bakoitzeko, zazpi suntsitzen ahaztu egin dugula errekun- taren bidez, eta baldintzatzailea tatu Batuetan. Kamioi horre-
guten. Ez geunden ondo, banku ditu. Egia da teknologiak sor- tza-motorra duen automobilak jokabide on batean jartzen tako gidariak zer egingo du?
zentralek sartutako anfetami- tzen duen enplegu hori balio baino % 30 osagai gutxiago di- bada, matxinaden eta aldarri- Ez da inor atzean utzi behar.
nen bidez bizi baikinen. 2018a erantsi handikoa dela. Horri tuela. Elektrikoa orokortzen kapenen gai guztia desmuntatu Zer egingo du bizitza osoan gi-
iritsi zen, eta Nazioarteko Diru bada, Renaultek Sevillan duen da. Epe ertainean, ez dut errei- datzen aritu den gizon batek?
Funtsaren udazkeneko txosten martxa-aldaketen fabrikak itxi bindikazio-mugimendu handi- Zer egingo da pertsona horre-
batek dio anfeten eragina agor- «Teknologiak egingo du, adibidez. rik ikusten. kin? Ez da inor atzean utziko
tzen ari zela, eta aurreikuspe- jendeak berriz ere konfiantza
nak txarrak zirela, ia geldial- sortzen duen Halaber, gizarte-mugimen- Gaur egungo gazteak heldu- izan dezan, eta, batez ere, po-
dikoak. Eta COVID-19a iritsi enplegu duek kapitalarentzat gero tasunera iristen direnean, pulistatzat jo diren gauza horiek
zenean, 2019ko itxieran, Es-
painiako ekonomiaren egoera
bakoitzeko, zazpi eta garrantzi txikiagoa dutela
adierazi duzu.
zure liburuan adierazten du-
zun bezain manipulagarriak
ez entzuteko, ez kolore bate-
koak, ez bestekoak. Baina jen-
oso negatiboa zen. Hazkundea suntsitzen ditu» Hartu dezagun fenomeno berri izango al dira? dea atzean geratzen ari da eten-
% 2koa zen; hazkunde han- bat: Frantziako txaleko horiak. Pribatutasunaren kontzeptuak gabe. Kontzeptu lerroaren ere-
diagotik zetorren, eta % 2,8ko Bai, xanpain efektua, aparra gauza bat esan nahi du 50 ur- muan, gazteen langabezia: %
defizitarekin itxi zuen, Bruse- gehitzen badiogu Espainiaren bezala igo ziren, eta zer gertatu teko pertsona batentzat; be- 80. Nola ematen diozu buelta
larekin egindako konpromiso BPG zerbitzuen sektorearen da txaleko horiekin? Lehen, launaldi honentzat, berriz, guz- honi?
guztiak bete gabe. BPGren % osagai oso indartsua dela, Es- bake soziala erosi behar zen; tiz bestelako zerbait. Ikusten
95,5eko zorrarekin eta % painiak BPG sortuko du turis- izan ere, lehenik eta behin, ez- dut belaunaldi berri horiek 2065. urtea da kapitalismoa
14,1eko langabeziarekin itxi moa datorkigun bitartean. Eta kerreko alderdiak oso indar- oso erraz manipulatuko di- desagertzeko data, dakigu-
du. Birusa iritsi zenean, Espai- uste dut Espainian turismoak tsuak ziren, sindikatuak askoz tuztela, eta horrek erakusten naren arabera. Nola gerta-
nia, zehazki, gaizki zegoen. Europan gertatzen den erren- indartsuagoak, eta lan-eskaria du erantzun soziala gero eta tuko da hori?
Gero, jakina, 2020ko itxiera ta-ezegonkortasuna jasango gero eta handiagoa zen. Gaur txikiagoa dela eta desagertzen Kapitalismoa XVIII. mendearen
hondamendia izan zen: BPGa duela. egun ez dago bake sozial hori ari dela. amaieran eta XIX. mendearen
% 10,8 jaitsi zen, defizita % erosi beharrik, lan-eskaintza hasieran sortu zen. Niretzat ez
10,9koa zen, zorra % 120koa, Gehien kezkatzen zaituen eskaria baino askoz handiagoa Ezagutzen ditugun lanpos- da beharrezkoa, teknologiak
eta abar. Hemen, uste dut Go- sektoreetako bat automobil- baita, eta errepresio pasiboko tuen zati handi bat jango al gauzak beste era batera egiteko
bernu zentralak tranpa egiten gintza da. metodo teknologiko oso in- du teknologiak? aukera ematen duelako.
2021eko ekaina 9
10 2021eko ekaina

ERREPORTAJEA

Corrugados Azpeitia, ezinezkoa izan den berriro irekitzea


Eraikuntzaren krisi gogorraren ondorioz, Corrugados Azpeitiako merkatua asko jaitsi zen
Espainian, eta galera garrantzitsuak eragin zituen. Hori dela eta, Gallardo Taldeak Corrugados
Azpeitiako langileak kaleratzea eta soldatak murriztea proposatu zuen.
Eusko Jaurlaritza eta Gipuzkoako Foru Aldundia enpresak iragarritako itxieraren aurka agertu
dira. Gallardok nahiago du Getafeko lantegiaren alde egin Gipuzkoakoaren alde baino, nahiz
eta Getafekoa itsasotik urrun egon, kanpo-merkatuari begira. Gatazka oso luzea izan da, eta
Azpeitiko Udalaren eskumenak Corrugados berriro irekitzea eragotzi du.
Arantxa Tapiaren arabera, Azpeitiko alkatearena da erantzukizuna. Aldundiak deitoratu du
galdutako aukera historikoa dela, 700 lanpostu baitzeuden jokoan

Libe García Kandina // Uz- deragarritasun-plan serio bat mailegua eskaini zuten taldeak
kurtutako barrak fabrikatzean aurkezteko ere, itxiera saihes- Azpeitiko lantegia ez ixteko
espezializatuta dago Corruga- teko batzordearekin negozia- hartutako konpromisoaren tru-
dos Azpeitia S.L. (Gipuzkoa); zio bat lortzeko. Gallardok bi- ke. Enpresak akordioa onartu
labe elektrikoan altzairua gal- deragarritasun plan txiki bat zuen, baina batzordeak ez.
datu eta beroan ijezten ditu aurkeztu zuen, kaleratzeko Adierazi behar da Gallardo
piezak. Bere helburu nagusia langileak 400 izan beharrean Taldeko (Getafe eta Azpeitia) Miguel Ángel Leal Cristian Lay enpresaren zuzendari nagusia da.
produktuak ahalik eta zerbi- 260 izan zitezen. bi uzkurdura plantek izuga-
tzu-bermerik handienarekin rrizko eragina izan dutela sek- enpresaren Zuzendaritzan, bai- Gallardok aditzera eman
hornitzea da, bezeroen eska- tore osoari eragiten dion erai- na bai kostu oso gogorra gre- zuenez, nahiago du Getafeko
kizunak betetzeko. Alfonso Alfonso Gallardo kuntza geldialdiaren ondorioz. balarien familientzat. lantegiaren alde egin Gipuz-
Gallardo Taldearen egoitza so- Taldeak Eraikuntzaren krisia
Enpresak bere planteamen- koakoaren alde baino. Hala
ziala Jerez de los Caballerosen dua koma bat aldatu gabe, eta guztiz ere, barne-merkatu
(Badajoz) dago. bidegarritasun Eraikuntzaren krisi gogorra grebalariek zazpi hilabeteko hondoratu batekin enpresaren
Alfonso Gallardo Taldea da plan txiki bat (hormigoizko elementuak in- grebari eutsi zioten, eta, az- salbazio-aukera bakarra kan-
enpresa-porrotaren eragile
nagusia. Extremadurako en-
aurkeztu zuen. dartzeko erabiltzen diren al-
tzairuzko barrak), kanpoko
kenean, Magistraturan lortu
zuten kaleratzeak alde baka-
po-merkatura irtetea izanik,
Getafe itsasotik oso urrun ge-
presaburuak holding zabala merkatuetan lehiatu ahal iza- rretik aplikatzea eta soldatak ratzen da, eta Azpeitikoa be-
du, eta lantegia Brasilgo Side- Enplegu Ministerioak teko baldintzei buruzko ezta- jaistea saihestea, eta greba lu- zalako planta baten baldintzak,
rurgia Konpainia Nazionalari 100era murriztu zituen kale- baida eta lan-erreformaren era- zea bertan behera utzi zuen. Pasaiako Portuaren bidez be-
saltzeko zorian egon zen ratzeak, aurreikusitako 140 ka- gin negatiboa direla-eta, mer- rehala kanpoaldera sartzen
2011ko udan. leratzeen ordez, batez ere bo- katu hori urteko 6 milioi tonatik Taldearen zorpetzea dena, ezin ordaindu daitekeen
Operazio hark porrot egin luntarioak, eta Eusko Jaurla- milioi bat tonara jaitsi da Es- abantaila estrategikoa da. Hori
ondoren, ez da gai izan beste ritzak berak eta Gipuzkoako painian, eta horrek galera han- 1.000 milioi da gaur egun oraindik nego-
erosle bat aurkitzeko, ezta bi- Foru Aldundiak 5 milioi euroko diak eragin ditu bi lantegietan. eurokoa izan da. ziazioa posible egiten duena.
Gainera, Taldearen zorpetzea Hain gatazka luzearen on-
1.000 milioi euro ingurukoa Langileei arrazoia ematen doren, non alderdien arteko
da, eta finantza-egoera oso de- zien Euskal Autonomia Erki- konfiantza-mailarik ez dagoen,
likatuan dago. degoko Auzitegi Nagusiaren agian arazoa konpontzeko eta
Lehenengo eskaintza egin epaia garaipen morala baino itxiera saihesteko bide bakarra
eta hilabete gutxira, Gallardok ez zen izan. Printzipioen adie- bitartekaritzaren aukera jo-
proposatu zuen bideragarri- razpen bat izan zen, eta ez katzea izango da, administra-
tasun plana ez zela nahikoa, zuen gaiaren funtsari buruzko zioek proposatuta: kanpoko
eta beharrezkoa zela beste 60 iritzirik ematen. talde batek premiazko salba-
langile kaleratzea eta soldatak Eusko Jaurlaritza eta Gi- zio-plan bat egin dezan pro-
% 35 jaistea, eta, lan-erreforma puzkoako Foru Aldundia en- posatzea, alderdien artean be-
abian zela, kaleratzeak eta sol- presak iragarritako itxieraren harrezko neurri guztiak ados-
datak murriztea alde baka- aurka agertu dira dagoeneko. teko epe bat ematea, eta en-
rretik aplikatu nahi izan zuen. Batzordean dauden sindika- presa eta batzorde ituna lor-
Horren aurrean, batzor- tuek zenbait proposamen par- tzen ez bada, bitartekariak
deak borroka ulergarria baina tzial egin dituzte dagoeneko: ebatzita konpontzea gaia.
eraginkortasun txikikoa egin kaleratzeak borondatezkoak Corrugados Azpeitia
zuen: laster ikusi zuen lan- badira, soldatak jaistea baina 2013an itxi zuten, berriro mar-
kargarik gabeko enpresa ba- ordainsariei bakarrik eragingo txan jartzeko. Eusko Jaurlari-
tean greba mugagabean has- dietenak edo gehienez % 20ra tzari eragiten zioten funtsezko
Gallardok nahiago du Getafeko lantegiaren alde egin Gipuzkoakoarenaren alde baino. teak ez zuela inolako eraginik jaistea. bi baldintza zeuden. Lehenen-
2021eko ekaina 11

ERREPORTAJEA

goa Ingurumen Baimen Bate- Erabaki hori EAJk ere babestu


ratua lortzea zen, aurrekoa be- zuen bere garaian. Tapiaren
rritzeko, iraungita baitzegoen. arabera, Azpeitian “aberats
Ziurtagiri hori Lakuak ematen berriak” dira, euren egoera
du, eta Arantxa Tapia Ekono- ekonomikoa ona dela irizten
miaren Garapenerako sailbu- baitute, “inguruan” eta “Gi-
ruak adierazi duenez, “susta- puzkoako 7.000 langabeen-
tzaileak prest daude” beha- gan” pentsatu gabe.
rrezkoak diren pausoak ema-
Egungo egoera
teko, ingurumen arauak “zo-
rroztasun osoz eta berme guz- Corrugados Azpeitia ez da be-
tiekin betetzeko”. rriro irekiko, udalak ez duelako
Bigarren izapidea Azpeitiko laguntzarik ematen. Cristian
Udalaren eskumena zen, eta, Lay CL Extremadurako taldeak,
azken finean, Corrugados be- Arantxa Tapiaren adierazpenen arabera,“Ezin dugu onartu, herrialde gisa, lanpostuak sortzeko aukera bakar bat ere galtzea”. Corrugados Azpeitiaren jabeak,
rriro irekitzea eragotzi du. Fa- iragarri zuenez, bertan behera
brikak altzairu uzkurtuzko ba-
rrak ekoizten ditu eraikuntza-
Eragile ugari, jarrera kontrajarriak utzi zuen Gipuzkoako lante-
giaren jarduera berreskura-
ren sektorerako, eta ijezketa- Arantxa Tapia Ekonomiaren Garapenerako kitzeko proposamen zehatzik aurkeztu”, gai- tzeko asmoa; 700 lanpostu
eremu bat eta labe-eremu bat sailburuak uste du Corrugados Azpeitia berriro neratu du. Haren ustez, dena ezker abertzaleari sortzea ekarriko zuen proiektu
ditu. 2013an itxi aurretik, biak irekitzeko “proiektu bat” dagoela oraindik, ospea kentzeko kanpaina baten parte da. Aste bat zuen, horietatik 200 zuze-
hiri-ingurunean zeuden, baina eta Gipuzkoako udalari eskatu dio enpresarekin batzuk lehenago, EH Bildu jeltzaleen aurka nak. Bere argudio nagusia da
urte horretan bertan Hiri An- “argi eta garbi” hitz egin dezala, eta, planta oldartu zen Ertzaintzaren gehiegikerien sa- ezinezkoa dela labeen jarduera
tolamenduko Plan Orokorra martxan jartzea ezinezkoa dela uste badu, laketekin; Andoni Ortuzarren alderdiak, berriz, herrigunetik urrun dagoen leku
onetsi zen Azpeitian, Corruga- “behar bezala” azal dezala, baina “aukera bat Batzokien aurkako erasoak geldiarazteko es- batera eramatea, Azpeitiko
dos Azpeitiak okupatutako lur- galduko dugula” uste du. Gezurretan aritzea katu die haren ingurukoei, dagoeneko hogei Udalak eskatzen zuen bezala,
sailen zati bat bizitegi-erabile- eta “gaiari ihes egitea” leporatu zion Nagore bat baitira. inbertsio handia eskatuko lu-
rakotzat jotzen zuena. Alkorta EH Bilduko alkateari, “adierazpen go- keelako, eta, gainera, ekoizpe-
gorrak” erabili zituelako, erakundeen artean Azpeitiko ehunka herritarrek elkarreta- naren hasiera atzeratuko lu-
Labeak kanpora eraman
gertatutakoaren inguruan “akusazio faltsuak” ratzea egin zuten Nagore Alkorta alkateak keelako.
Nagore Alkorta Gipuzkoako ezin direla egin argudiatuta. Sailburuaren (EH Bildu) hartutako jarrera babesteko, CL Horrela, bi hilabete eta er-
udalerriko alkateak jakinarazi ustez, “garrantzitsuena” da “proiektu bat ze- Enpresa Taldeak Corrugados berriro irekitzeko diko aldia amaitu da Azpeitiko
duenez, jarduera Corrugado- goela; oraindik ere proiektu bat dagoela”, eta, iragarpenaren ostean ireki duen polemika EAJko udal-taldeak Corrugados
sera itzultzeko, CL (Cristian xehetasun gehiago behar izanez gero, Eusko instituzionalaren harira. Parte-hartzaileak, berriro irekitzeko proiektu ba-
Lay) taldeak labeak udalerria- Jaurlaritzak “iturrira jotzen du, enpresara”, tartean alkatea bera, herriko plazan bildu ten berri eman zuenetik. Ex-
ren kanpoaldean dagoen Tru- “beti egon baita eskuragarri”. Azaldu duenez, ziren. Mobilizazioaren helburua “gezurrari, tremadurako taldeak proiektu
kutxora eraman behar zituen, bi erabaki “garrantzitsuren” menpe dago presio mediatikoari eta erasoei harresi bat hori berretsi zuen, eta horrek
bertan siderurgia-enpresak guztia, hala nola “enpresa horrek zer inbertsio jartzea” zen, Alkortaren ustez, eta “Corrugados Eusko Jaurlaritzaren eta Gi-
2009an eraikitako pabiloi bat egin behar dituen Ingurumen Sailburuordetzak auzian” defendatzen duen “jarrera” babes- puzkoako Foru Aldundiaren
baitu. EAJk HAPOa aldatzeko eskatuko dizkion ingurumen baldintza guztiak tea. artean aurkako jarrerak eragin
botoak eskaini zizkion arren bete ditzan”, eta, bestalde, “bete beharreko zituen. Izan ere, Eusko Jaurla-
eta PSEk alkateari aldaketa hirigintza baldintzak”. Haren ustez, “benetan Gipuzkoako PSE-EEren esanetan, Cristian ritzak eta Gipuzkoako Foru Al-
hori egiteko eskatu zion arren, borondatea egon izan balitz, irtenbidea aur- Lay Taldeak Corrugados enpresaren Azpeitiko dundiak lantegiaren jarduerara
udal gobernuak uko egin dio kituko genukeen”, baina Azpeitiko Udalaren lantegia irekitzeari uko egin izana “galdutako itzultzearen alde egin zuten,
baldintza hori aldatzeari. iritziz, “hirigintza azterketa” zuen dokumentuak aukera” bat da lurraldearentzat, eta Udalak eta Azpeitiko Udalak, eragiketa
Cristian Layko iturriek azal- “jarduera hori martxan jartzea eragozten “alternatibak negoziatzen saiatu” behar zuela horrekin ados egon arren, ko-
du dutenez, jarduera lekuz al- zuen”. “Udalen autonomia” aitortu ostean, uste du. Eneko Andueza Gipuzkoako PSE- kapen-aldaketa planteatu du.
datzeari ezin dio aurre egin, “hartzen ditugun erabakietan arduratsuak EEko idazkari nagusiak ohar baten bidez dei- Aldundiak deitoratu du gal-
eta, gainera, lau eta sei urte bi- izatea” eskatu zuen. toratu du lantegia ez dela jarduerara itzuliko, dutako aukera historikoa dela,
tartean atzeratuko du irekiera; eta ez dituela “700 lanpostu” sortuko. Corru- 700 lanpostu baitzeuden jo-
aitzitik, labeak gaur egun dau- EH Bilduk “gezurra” esatea egotzi dio sail- gadosek jarduera ekonomiko eta fiskal “handia” koan, gainera, “industria-tra-
den lekuan utzita, fabrika sei buruari. “Corrugadoserako aurkeztu zen bultzatu behar zuen Urola Erdiko udalerrirako dizio handiko” lurraldean. Etor-
hilabete barru hasiko litzateke proiektua publiko egitera gonbidatzen zai- eta Gipuzkoako lurralde osorako. Anduezak kizunerako proiektua zen es-
lanean. tuztegu. Gainerako guztia jendearen itxaro- azaldu duenez, PSE-EEk beti azpimarratu du kualdearentzat, eta Azpeitiko
Tapiaren arabera, EH Bil- penekin jolastea da. Eta jateko gauzekin ez Azpeitia bezalako udalerri batean enpleguak Udalaren esku zegoen hura
duko alkatearena da erantzu- da jolasten”, esan du Unai Urruzuno koalizioko duen garrantzia, “% 8tik gorako langabezia martxan jartzea. Besteak beste,
kizuna, eta eremu horretan buruzagiak. “Tapia sailburuari entzun diogu eta 600 langabe baino gehiago baititu”. So- Gipuzkoan akordioak lortzeko
kutsagarriak izan daitezkeen nahita gezurra esaten. Gezurretan ari da. Eta zialistek “ingurumenaren araudia betetzeko aukerak horrelako gertakarie-
industria jarduerei betoa jar- oso jakitun da gezurretan ari dela, Corruga- bermea bateratzearen alde” egin dute, eta kin islatu nahi direnak baino
tzeko 2013ko hirigintza erre- dosek ez baitu Azpeitiko lantegia berriro ire- erakundeek “batera lan egiteko” eskatu dute. askoz handiagoak dira. Agian,
formari eustea leporatu dio. hori da benetako arazoa.
12 2021eko ekaina

MERKATUAK

Primark hazi egin Norbolsak 13,4 milioi irabazi ditu Axpo Iberiak
da Estatuan, eta Enholek 'PPA' bat
Bilbon denda bat 2020an, negozioaren eta BMEn duen sinatu dute 5 urterako
ireki ondoren partaidetzaren salmentaren ondorioz Axpo Iberiak eta Enhol enpresa
taldeak epe luzerako elektrizi-
Libe García Kandina // Pri- Libe García Kandina // Nor- ren % 72 nazioarteko inberti- tatea salerosteko kontratua si-
markek indartu egin du bere bolsak, Kutxabank taldeko ba- tzaileei esleitu zitzaien. Gizarte natu dute bost urterako, Bu-
presentzia Estatuan; izan ere, lore-sozietateak, 13,4 milioiko Aurreikuspeneko Erakun- ñuelgo udalerrian (Nafarroa)
denda bat ireki du Bilbon, Bizkaia emaitza garbiarekin itxi du deentzako jaulkipen esklusiboa 50 megawatteko (MW) parke
dorrean. Bilboko denda berria 2020a, negozioaren bilakaera ere egin zuen, eta Eusko Jaurla- eolikoa eraikitzeko. Akordioak
Kale Nagusian dago, eta, horrekin, onaren eta BMEn duen partai- ritzarentzako eta Gaztela eta Axpok lantegia ordezkatzeko
Primarkek Espainian dituen es- detzaren salmentaren ondorioz; Leongo Juntarentzako jaulkipen zerbitzuak hartzen ditu barne,
tablezimenduen kopurua 51ra hala, ezohikoak alde batera utzita, pribatuak diseinatu zituen. 'PPA'-ren estalduraren epe osoan.
igo du. Establezimendu horrek proformako emaitza 2,08 milioi Norbolsak azaldu duenez, Axpo Iberiak Berriztagarrien
tokiko 180 enplegu baino gehiago eurokoa izango zatekeen, au- pandemiaren ondorioz gertatu estrategia indartu du epe luzera
sortu ditu, eta bezeroek 4.550 rreko ekitaldian baino % 63 diren errenta aldakorreko mer- eta hamarkada bat baino ge-
metro koadroko denda berriaren handiagoa. Gainera, negozio- katuen “beherakada handiek hiagoko harremana sendotu du.
lau solairuetan eros dezakete. zifra % 16,8 igotzea lortu du. eta aldakortasun handiak” eta
Bilbao Gran Vía denda izango Bilakaera oso positiboa izan Private Equity funtsak erosteko
da Primarkek hirian egingo duen
lehen denda, nahiz eta dagoeneko
da jarduera-eremu guztietan:
tarteko bolumenaren % 5eko Manuel Martín-Muñío, zuzendari nagusia
posizioaren “lehia biziak”
errenta aldakorreko lehen mer-
Mercadona salmenta-
beste denda bat duen Bizkaian, hazkundea izan da, % 14koa katuetan 2.400 milioi eurotik katuan “jarduera oso eskasa” konpainiak bost denda
Portugaleteko Ballonti merka- aktibo zainduetan eta % gorako eskaria egin du. Gaur eragin dute, eta gaineratu du irekiko ditu Euskadin
taritza-gunean, 2008ko apirilean 15ekoa kudeaketa-aginduetan. egun, epe laburreko eta luzeko merkatu nagusian salmenta-es- 2021. urtean
inauguratu zena. 2012ko azaroan, Norbolsak azpimarratu errenta finkoko programetan kaintza publiko bat eta BME
Primarkek denda bat ireki zuen duenez, “bilakaera positiboa” 20 igorle pribaturekin baino ge- Growth-en bederatzi (sei baz- Mercadonak bost denda irekiko
Gasteizen, El Boulevard merka- izan da, eta SIXek egindako sal- hiagorekin lan egiten du, 4.500 kide) erregistratu direla. ditu Euskadin 2021ean, Bara-
taritza-gunean, eta, beraz, denda mentaren ondorioz BMEn parte milioi euro baino gehiagoko Norbolsak Garapen Iraun- kaldo, Iurreta, Leioa, Andoain
berria hirugarrena izango da hartuta, 13,4 milioi euroko zenbatekoarekin. korreko Helburuak atxikita di- eta Lazkaon. Mercadonak gu-
Euskal Autonomia Erkidegoan; emaitza garbia lortu da. Profor- tuela azpimarratu du, eta ESG txienez 27 denda izango ditu
Koordinatzaile globala
gaur egun 400 langile baino ge- mako emaitza, ezohikoak alde inbertsioa plan estrategikoaren Euskadin, horietako bost Araban,
hiago ditu. Hurrengo bi urteetan, batera utzita, 2,08 milioi euro- Norbolsa 2020an koordina- zeharkako ildo bat dela; bere 14 Bizkaian eta zortzi Gipuzkoan.
Primarkek denda berri bat irekiko koa izango zatekeen, aurreko tzaile global gisa aritu zen Eus- jarduera guztiek bat egiten dute 2020an, 286 lanpostu berri sortu
du Donostian, Garbera merka- ekitaldian baino % 63 handia- kal Autonomia Erkidegoko 600 horrekin. Ildo horretan, finantza ditu Euskadin, eta urtea 2.131
taritza-gunearen handitze be- goa. Erakundeak lidergoa sen- milioi euroko zor jasangarria- aktiboen jaulkipenean, enpre- pertsonako plantillarekin amaitu
rrian. Zuzendari nagusia pozik dotu du bere jarduera-eremuko ren bosgarren jaulkipenean; sen kalifikazioan eta diru-zo- du. 33 milioi euro baino gehiago
agertu da Bilbon ireki duten sal- enpresa eta erakundeen artean, guztira, 1.900 milioi euroko es- rroen kudeaketan erreferente inbertitu ditu, batez ere hiru
toki berriarekin. eta errenta finkoko lehen mer- karia lortu zuen, eta jaulkipena- izatea premisa dela esan du. denda berri irekitzeko.

Senerrek Foranen bertsio berria kaleratu du, 40 herrialdetan Grupo Artechek debuta
egingo du BME Growth
erabiltzen den ontzigintzako softwarea burtsa-indizean
L. G. K. //Sener ingeniaritza eta brikazioak eta muntaketak es- kar bati esker. Gainera, Foranek artean honakoak daude: Navan- Grupo Artechek BME Growth
teknologia taldeak Foranen katzen duten informazio guztia ikaskuntza automatikoko, da- tia (Espainia), BAE Systems (lehengo MAB) taldean debuta
V80R4.0 bertsioa merkaturatu automatikoki lor daiteke. tuen analitikako eta adimen ar- (Erresuma Batua), ASC (Austra- egingo du, 224,9 milioi euroko
du, mundu mailan gehien era- Gainera, eredu hori datu-itu- tifizialeko teknologia disrupti- lia), Sanoyas (Japonia) eta ESG balorazioarekin. BME Grow-
biltzen diren itsasontzi eta itsas rri bihurtzen da beste tresna boak aplikatzen ditu (AEB), WSDDI (Txina), Sever- theko administrazio-kontsei-
tramankulu mota guztientzako batzuetarako, hala nola proiek- funtzionalitate gisa. noye DB (Errusia), Rolls-Royce luak ekipo elektrikoen taldea
itsas diseinuko softwarea. tuaren bizi-zikloa kudeatzeko, Ildo horretan, Senerrek Marine nazioarteko taldea eta sartzea onartu du, aurkeztutako
Teknologia horren lehen erosketak kudeatzeko edo pla- azaldu du software aplikazioe- VARD taldea (Norvegia). dokumentazio guztia aztertu
bertsioa 1965ean patentatu zen, nifikatzeko aplikazioetarako. tan eta datuen tratamenduan di- Espainian, lan-tresna estan- eta enpresak aurkeztutako in-
eta mundu osoko 150 ontziola- Horrela, softwareak itsasontzia- tuen ezagutzak ontzien disei- darra da, ia bulego tekniko eta formazioa aztertu ondoren, eta
tan eta bulego teknikotan dago. ren diseinu-fase guztiak modu nuan dituenekin uztar ontziola guztietan erabiltzen Koordinazio eta Inkorporazio
Software horrek aukera ematen integratuan estaltzen ditu, en- ditzakeela, itsas ingeniaritzako baita. Azken urteotan Foranekin Batzordeak aldeko ebaluazio-
du itsasontziaren 3D eredu bir- trega-epean eta itsasontziaren enpresa bat baita. diseinatu eta eraiki diren on- txostena egin ondoren, BMEk
tual zehatz bat eraginkortasunez kostuan murrizketa nabarmena Foran bost kontinenteetan tzien artean S80 nabarmentzen jakinarazi duenez.
sortzeko, eta, hortik abiatuta, fa- bermatzen duen datu-base ba- dago. Bezero garrantzitsuenen da Estatuan.
2021eko ekaina 13

MERKATUAK

Iberdrolak Mitsubishi Powerrekin


lankidetza-hitzarmena sinatu du
Libe García Kandina //Iber-
drolak lankidetza hitzarmena
sinatu du Mitsubishi Powerrekin,
munduko hainbat eskualdetan
industria deskarbonizatzeko ir-
tenbide berriztagarrien garapena
sustatu eta bultzatzeko, bi en- 2014tik, sei proiektu instalatu ditu Filipinetan. Argazkian, Andreas Nauen CEOa.
presek jakitera eman dutenez.
Zehazki, munduko bi liderren
arteko aliantzak, bai sortzeko
Siemens Gamesak 32
eta biltegiratzeko ekipoen arloan,
bai energia berriztagarria sor-
aerosorgailuren eskaera itxi du
tzeari dagokionez, hidrogeno Bi konpainiek aditu talde bat osatuko dute. Argazkian, Ignacio Galán presidentea.
L. G. K. //Siemens Gamesak es- kontratua ere eskatu dute. Filipi-
berdea ekoizteko instalazioak, kaera bat itxi du Filipinetan Balaoi nak dira biztanle gehien dituen
bateriak biltegiratzeko sistemak tasunak batuko ditu: Iberdrola, bina proiektuak garatzen ari & Caunayan parke eolikorako 32 Asiako hego-ekialdeko bigarren
eta bero elektrifikatua ekoizteko berriztagarrien arloan liderra dira, energia sortzearen sekto- aerosorgailu hornitzeko, eta 160 herrialdea, eta urteko elektrizi-
instalazioak garatzea ahalbide- eta ekonomiaren eta enplegua- rean deskarbonizazioa susta- megawatteko (MW) edukiera tate-eskaria % 6ko erritmoan ari
tuko du, karbonoan neutro diren ren susperraldia sustatzeko li- tzeko. izango du. Proiektua UPC Rene- da hazten. Herrialdeak inporta-
industriak sustatzeko epe labur dergo-estrategia garestia duena, “Elkarlaneko proiektu haue- wables eta AC Energyrekin batera tutako erregai fosilekiko mende-
eta ertainean. printzipio berdeetan oinarri- tan lortutako esperientzia eta garatzen ari dira, zeinak Asian kotasuna murriztea proposatu
Akordioa Ken Kawai Mitsu- tuta; eta Mitsubishi Power, gaitasunetan oinarrituta, hidro- energia berriztagarriak sustatzen du, eta behar energetikoen % 35
bishi Powerreko presidenteak energia sortzeko eta biltegira- geno berdeko azpiegiturak, ba- aitzindariak diren. Zerbitzu eta energia berriztagarriekin estaltzea
eta CEOak eta Aitor Moso Iber- tzeko ekipoen hornikuntzan li- terien energia biltegiratzeko mantentze-lanetarako bost urteko jarri du helburu 2030erako.
drolako Negozio Liberalizatuko derra den konpainia (gas- eta sistemak eta beroa elektrifika-
zuzendariak sinatu dute, eta, lurrun-turbinak, sorgailuak, tzeko soluzioak batera garatu Euskaltelek enpresei bideratutako banda
horren arabera, bi konpainie- elektrolisi-unitateak, bateriak eta ezarriko ditugu, industria-
tako adituek osatutako taldeak eta tenperatura handiko lurrun- deskarbonizazioa bizkortzeko”, zabaleko pakete berri bat kaleratu du
sortzea bultzatuko dute, karbo- prozesuen biltegiratze-siste- esan du. Euskaltelek banda zabaleko pakete berri bat kaleratu du enpre-
norik gabeko energia berrizta- mak eta tenperatura handiko Mosok esan zuen akordioa sentzat, eta zerbitzu digital berriak eskainiko ditu zibersegurta-
garriak eskala handian sortzeko lurrun-prozesuak). “mugarri oso garrantzitsua” sunean eta konektatutako gailuetarako euskarri etengabean.
eta biltegiratzeko proiektuen dela industria-sektoreko eragile Euskal operadoreak sarbide-abiadurak hobetuko ditu, eta zi-
Aipamenak
aukerak identifikatzeko, indus- nagusiekin aliantzak garatzeko; bersegurtasun-zerbitzu berriak euskarria, adituen laguntza-zer-
tria deskarbonizatzeko jarduera Kawaik azpimarratu zuenez, “energia-estrategiaren barruan bitzuak, sareko eta webguneko zaurgarritasunaren analisia eta
segmentu zailenetako bat baita. Iberdrola eta Mitsubishi Power elektrifikazioan modu eragin- ekipoen babesa eta konfigurazioa jasoko ditu. Zerbitzuak aukera
Aliantzak munduko energia eraginkortasun handiko gasa- korrean aurrera egitea ahalbi- emango du enpresa-hodeia enkriptatzeko, segurtasun-kopiak
garrantzitsuenetako baten gai- ren ziklo konbinatuetarako tur- detuko digu”. egiteko, eta ahuleziak identifikatu eta konpontzeko.
14 2021eko ekaina

IKUSPEGIAK

«Enpleguaren «Trantsizioak eta


etorkizuna» konpromisoak»
lehia- eta lorpen-gaitasuna, gizar- edo hobetzea espero dute datorren
tearen eskariei erantzuteko gaita- seihilekoan. Pixkanakako prozesua
suna eta profesionalen barne-pres- izango da, eta denbora horretan ak-
takuntzari egokitzea, parte hartzen tibatuko diren tresna eta inbertsio
duten balio-katean duten rola, en- guztiak erabakigarriak izan daitezke
presa eta gizartearen arteko kon- Bizkaiko eta Euskadiko ekonomiak
promisoa, eta balioa eta aliantza aurrerapen aro berri bat izan dezan.
Jon Azua estrategikoak sortzeko edo/eta ha- Ainara Basurko Merkatuak, sektoreak eta negozioak
lakoetan parte hartzeko prestuta- dibertsifikatzea ere lehiakortasuna-
Politikoa eta enpresa- suna eta aukera, hala, erronka be- Bizkaiko Ekonomia ren faktore kritikoa izango da gure
kudeatzailea rriei konponbidea topatzeko espazio Sustapeneko diputatua ekonomiarentzat, eta beharrezkoa
klusterizagarri integratzaileak sor- izango da I+G+b, barne-ekintzailetza
Prospektiba-ariketa mota guztietako tzeko, eta eskaintzen dituzten eran- Txertaketa-erritmoa aurrera doa, eta berrikuntza irekiko prozesuak
kezka handienetako bat lanaren tzun-aukeretan parte hartzea). eta ikusten ziren lehen sendatze- bizkortzea eta nazioartekotzea.
etorkizuna da, batez ere gaur egun zantzuak sendotzen hasi dira. Orain-
Eraldaketa-prozesua Trantsizio energetikoa
gure industriak eta zerbitzuak na- dik ere tentuz ibili behar da pande-
gusi diren “enplegu tradizionalak” Horrela, bada, eraldaketa-prozesu miak konkistatutako eremua sen- Bizkaia hidrogenoaren eta ikerke-
eta teknologien ordezko pisuaren horri gehitu behar zaio enpresen dotzeko, baina baikortasun-sintomak taren bidez trantsizio energetikoa
eta automatizazioaren inguruko ez- negozio-eredu horien birdiseinua, ikusten hasi gara munduko ekonomia zuzentzeko posizionatzen ari da.
tabaidari eta kontrasteari lotuta. administrazio publiko guztiak eta nagusietan, eta euskal ekonomia ez Trantsizio energetikorako berrikun-
Funtsezko zubi gisa: hezkuntza eta “haien industria osagarriak” (sin- da salbuespena. tza-poloekin, IKE kasu. Lurraldean
birkualifikazioa. dikatuak eta alderdi politikoak, bi- Bizkaia hazkundearen bidean ze- proiektu handiak bultzatzen eta ba-
Esanahi berezia hartzen dute tarteko erakundeak eta GKEak) eral- goen pandemiaren aurretik, eta lu- lio-kate berrien garapen teknologiko
bai gizartean benetako eragina izan- datzeko ekimen errealak eta zer- rraldeak dinamika horiek berres- industriala bultzatzen ari da. Energia
go duten arloen garapen poten- bitzu publikoak eta haien gober- kuratuko ditu. Aurreikuspenen ara- berriztagarri eta jasangarrien gara-
tzialak, bai haien portaera baldin- nantza birdefinitu eta berregitea, bera, EAEko ekonomiak aparteko penaren aldeko apustua egiten ari
tzatzaileak. Hala, azterketa eta jar- eta, azkenik, ongizatearen gizarte- hobekuntzak izango ditu urteko bi- gara, eta horrek gure enpresen ga-
duketa holistikoak egin behar dira, egoera eta lan, errenta eta enplegu garren hiruhilekoan, bai BPGari da- rapen teknologiko industrial sendoa
eta, batez ere, honako hauek hartu kontzeptuak birformulatzea. gokionez, bai enpleguari dagokionez. ekarriko du.
behar dira kontuan: pertsonaren Abian den prozesu hori, ertz Industria-sektore nagusiak nahiko Gure ekonomiaren beharrezko di-
eta makinaren arteko harremana guztietan, benetako errealitatea da, baikor daude beren ikuspegietan. gitalizazioan aurrera egiteko eta lu-
eta elkarrekintza, balizko fiskalitate gutxi gorabeherako azterlanetatik Industria Koiunturaren Behatokiaren rraldea egituratzeko asmoz, Bizkai
aplikagarri baten eta etorkizuneko asmatze/loalditik txostenek hala berretsi dute; EAEko osoa azken belaunaldiko banda zaba-
aukera/beharra/kalitatea (berriz haratago, eta lagundu egiten digu sektoreen % 80ko fakturazioa, es- larekin lotzeko bidean aurrera egiten
pentsatuz beren produktibitatea, egunerokotasunean. kaerak, enplegua eta I+G mantentzea dihardugu.

DIRUA

Hipoteka berdeak, beste aukera karen finantza berdeen susta-


penarekin, bai tasa finkoan bai
Libe García Kandina // Kon- tzaketa ekologikoaren alde egi- aldakorrean, 30 urtera arteko
tsumitzaileek eta bankuek gero ten. Etorkizun ez oso urrun epearekin. Hirugarren urtetik
eta kontzientzia handiagoa dute batean handitzea espero da. aurrera, Euriborraren interes
ingurumenarekiko. Etxebizitza Ekosistemaren zaintza sa- hobariduna gehi % 0,69 duen
eraginkor eta jasangarrien es- ritzen dute produktu horiek, lehiakorrenetako bat da, ha-
karia handitzen ari bada ere, ohiko hipotekena baino interes sieran % 1,55eko tasa finkoa
hipoteka berdeen eskaintza ez txikiagoekin. Hobari ekonomi- aplikatzen baitu. Modalitate
da erabat desagertzen. Era- koa izango da etxebizitzak ka- ASUFIN Finantza Erabiltzaileen Eskaintza mistoa edo aldakorra finkoan, UTB % 2,24koa da.
kunde askok uste dute horre- lifikazio energetiko handiena Elkartearen ikerketa baten ara- da, eta prezioen tartea mer- Lotura handia da.
lako maileguak merkaturatzen izatea. Horrela, prezioa mer- bera, “Abiapuntuko diferentziala keenetik (Euriborra + % 1,05 Mediolanum bankuaren
dituztela, energia-eraginkorta- keagoa da eta finantza-baldin- hipoteka estandarrena baino A+ ziurtagirirako) garestienera Freedom Green Hipotekak, bal-
sun handiko higiezinak erostea tzak onuragarriagoak izan ohi handiagoa izaten da”. (Euriborra + % 1,29 g gradu- dintzak betez gero, % 1,99ko
edo birgaitzea sustatzen baitute, dira, baina, beste edozein mai- Triodos Bank aitzindaria rako) doa. interes finkoa eskaintzen du
baina, gaur egun, banku gutxi leguk bezala, lotura behar dute, izan zen 2013an kalifikazio Liberbankek duela gutxi 12 hilabetez, eta, ondoren, %
batzuek baino ez dute finan- eta komisioak egon daitezke. energetikoari interes bat lotzen. egin du bat Oxigeno Hipote- 0,99ko diferentziala.
2021eko ekaina 15

KULTURA LAN ESKAINTZAK

Kultur 2021 programaren 26. edizioa abian da Nafarroan INGENIARI MEKANIKOA


Mantenu mekaniko eta mekaniza-
turako irakaslea behar da. DERRI-
GORREZKO BALDINTZAK: Inge-
Programazioa ostegunetan, ostiraletan niaritza gradua eta euskarazko C1
maila izatea. BALORATUKO DIREN
eta larunbatetan izango da, eta inguruko
BALDINTZAK: Irakaskuntza mas-
turismo arloko jarduerekin osatuko da, terra izatea edo hasita edukitzea.
Turismo, Merkataritza eta Kontsumoko Proiektu eta instalakuntzetan espe-
Zuzendaritza Nagusiarekin elkarlanean. rientzia. ESKAINTZEN DA: 2021-
Foru Komunitateko bideetatik egindako 22 ikasturte osorako lana.

bidaia kulturalak Donejakue bidearen


ERIZAINA
ibilbideak barne hartzen ditu, Xacobeo Erizainak behar dira Zumaiako adi-
2021-22 ekitaldiaren barruan. nekoen egoitzan lan egiteko. BETE
L. G. K. // Kultur 2021 programaren 26. ezagutza bultzatzea; eta ondare historikoa, Hogei Berriro taldearen kontzertu ba- BEHARREKO BALDINTZAK: Eri-
edizioa ekainaren 18tik irailaren 4ra bi- artistikoa eta naturala behar bezala balo- tekin hasiko da, eta Pamplona Jazz Band zaintzako diploma edo gradua. BA-
LORATUKO DIREN BALDINTZAK:
tartean egingo da Nafarroako 38 herri ratzea. taldearen emanaldiarekin amaituko da.
euskara ezagutzea. ESKAINTZEN
eta kokagunetan, kultura, musika eta arte DA: kontratu egonkorra (lanaldi-mu-
eszenikoen eskaintza eta eskaintza turis- rrizketa bat estaltzeko). Lanaldi par-
tikoarekin. Ikuskizunetako Nafarroako 28 tziala; txandaka: aste batean, as-
talde eta artistak egingo dituzte. tearte, asteazken eta ostegunetan,
13:45etik 19:15era; beste aste ba-
Programa honen helburuak honako
tean, larunbat eta igande batzuetan,
hauek dira: Nafarroako lurraldean bana- 07:30etik 14:30era. Ordutegia alda
tutako kalitatezko eta aniztasuneko es- liteke beste lan batekin bateragarri
kaintza artistikoa sustatzea eta zabaltzea; egiteko.
tokiko erakundeekin artea eta kultura
OSASUN LAGUNTZAILEA
hedatzen laguntzea; sektore artistikoaren
Egoitzan sor daitezkeen beharrei
aurre egiteko: oporrak, bajak... EZIN-
BESTEKO BALDINTZAK: Erizain
EKONOMIA HIZTEGIA SUDOKU laguntzaile titulua edota Mendeko-
tasun egoeran dauden pertsonen
arretako lanbide heziketako titulua.
Euskarako B1 titulua. BALORATU-
Euskara - Castellano - English
KO DIREN BALDINTZAK: Euska-
rako B2 titulua eta adinekoen egoi-
tzetan esperientzia izatea baloratuko
Aitzitik – Al contrario – To the contrary
dira. ESKAINTZEN DA: Adminis-
Balizko – Potencial – Potential trazio publikoko lan baldintzak apli-
Berretsi – Corroborar – Corroborate katuko dira.

Biltegiratze – Almacenamiento – Storage KULTURA TEKNIKARIA


Deitoratu – Lamentar – Regret Arabako kultura elkarte batean. Aldi
baterako kontratua (22,5 ordu as-
Eho – Moler – Grind
tero), mugagabe bihurtzeko auke-
Ijeztu – Laminar – Laminate rarekin. EGINBEHARRAK: Oiha-
Izapidetze – Tramitación – Processing neder Euskararen Etxeko kultura
programazioa osatzea eta garatzea:
Jaulkipen – Emisión – Emission publiko segmentu zehatz batzuei
Mugarri – Hito – Milestone zuzendutako kultura jarduerak an-
tolatzea. Kultura programazioaren
Oldartu – Acometer – Undertake ERANTZUNAK ildo nagusien diseinuan parte har-
Prestutasun – Rectitud – Righteousness Zenbat denbora eman duzu tzea. Kultura proiektuak diseinatzea.
sudokua ebazteko? Kultura programazioaren jarraipena
Uzkurdura – Contracción – Contraction
Hona hemen erantzunak. eta ebaluazioa. Hobekuntzak eta
Zantzu – Vestigio – Vestige berrikuntzak proposatzea. Progra-
matutako ekitaldietan aurrez aurre
bertan izatea. Kulturgintzako eta
euskalgintzako eragileekin harre-
Enpresa albisteak eta ekonomiaren bilakaera interesatzen al zaizkizu? mana gauzatzea eta garatzea. El-
karteko eguneroko beharretan la-
Har ezazu parte ekonomiaren eremuko euskarazko lehen elkargo digitalean. guntza ematea. NAHITAEZKOA:
Humanitateen edo irakaskuntzaren
Bultza dezagun euskara!! arloan unibertsitateko ikasketak
amaituta izatea. Kultura teknikari
Aldizkariaren zenbaki guztiak webgune honetan dituzu eskuragarri lanetan 2 urteko esperientzia izatea.
Ofimatika menperatzea.
www.ekonomiarenkz.eus Lan eskaintza gehiago lanbide.euskadi.eus
euskal enplegu zerbitzuko webgunean
2021eko ekaina III

Inguraldek 375.000 euro igon dau Kale-garbitzaile kopurua


bere urteko aurrekontua handitu da Galdakaon
L. G. K. // Alde batetik, kaleak garbitzen diharduten langileen
kopurua gehitu da: asteburuetan lanaldi partzialean aritzen ziran
lau behargin lanaldi osoko langile izetera igaro dira, aste barruko
ordutegira. Horrez gaine, beste lau langile kontratau dira astebu-
ruetarako. Lanaldi partziala izango dabe horreek. Aipatzekoa da
kontratau diran lau behargin barrietatik bi emakumeak dirala,
andrak sarbide zaila izaten daben lanpostuak baitira.

Edegi da trantsizino Bizkaiko Aldundia


digitalerako eskaerak Bizkaia Enpresa
aurkezteko epea 2021 topaketan
L. G. K. // Esparru digitalean L. G. K. // Bizkaia Enpresa 2021
edo ekonomia berdearen alo- topaketan enpresa eta ekintzai-
rrean transformazino-proiektu leekin alkartu zan Bizkaiko Al-
bat jorratu nahi daben Bizkaiko dundia. Baliagarria izan zan ego-
enpresak dagoaneko eska di- kitu beharraz eta aldaketa bul-
tzakete Bizkaiko Foru Aldundiko tzatzeaz berba egiteko, eta ho-
Indartu eta osatu egingo da urian barrikuntza- eta lankidetza-ekosistema bat sortearen aldeko apustua. Argazkian, David Solla zinegotzia.
Ekonomia Susteteko Sailaren la- rretarako foru erakundeak ema-
guntzen programa barrian jaso- ten duen babesaren barri bertatik
Libe García Kandina // Era- ekintza barriak abian jarteko. presei laguntzeko hainbat tako dirulaguntzak. Programa bertara jasotzeko, baita lurraldeko
kundeak aurkeztu dau kreditu Zenbateko horregaz, Barakal- proiektu abiaraztea ahalbide- barriak 4.000.000 euroko au- hainbat erakunde saritzeko eta
gehigarriaren eskaera, lau hi- doko Udalak milioi erdi euro bi- tuko dau, halan nola 2021erako rrekontua izango dau 2021. ur- goraipatzeko be. Aldundiak 120
lean behingo Jarraipen Kon- deratuko ditu guztira 2021ean aurreikusitako kontsumo-bo- terako, eta 5 eta 250 langile milioi euroko inbertsino publikoa
tseiluan, eta, beraz, Barakaldon uriko enpresa-sarea dinamize- nuko bi kanpainak, 250.000 eu- arteko enpresei dago zuzenduta. mobilizauko dau hurrengo hile-
jarduera ekonomikoa susta- teko eta laguntzeko. roko aurrekontu-zuzkidura Programan 100.000 euro arteko beteetan, mobimentua, jarduera
tzera bideratutako guztizko izango dabenak, edo tokiko dirulaguntza aurreikusi da. eta enplegua sortzeko.
Sollaren adierazpenak
zenbatekoa milioi erdi eurokoa kontsumoa dinamizeteko beste
izango da. Kontsumo-bonuen “Barakaldoko Udalaren jar- kanpaina bat, kontsumi-
kanpainek harten dabe aurre- duera garrantzitsuenetako ba- tzaileentzako zuzeneko sarie- Udalak Amorebono 2021 kanpainari
kontuaren zatirik garrantzi-
tsuena, eta, ondoren, uria
ten aurrean gagoz sustapen
ekonomikoaren arloan”, adie-
kin.
Gainera, Inguraldek lokal atxikiteko deia egin deutse negozioei
“smartizatzeko” eta ekintzai- razo dau David Solla Sustapen hutsak berreskuratzeko proiek- L. G. K. // Amorebono 2021, Amorebieta-Etxanoko udalerrian
letza mentorizatzeko proiek- Ekonomikoko zinegotziak. tu bat be aurreikusten dau, jar- jarduera ekonomikoa susteteko kanpaina, abian da. Aurreko
tuek. “Baina oso argi daukagu uriak duerarik bagako eremuetan en- edizinoetan bezala, kanpainaren ardatza udalerrian jarduera
Inguraldeko Zuzendaritza inbertsino mueta hori behar presa-proiektuak kokatzeko; ekonomikoa sustetea izango da, hurbil erostea bultzatuz, hain
Kontsejuak 375.000 euroko dauela pandemia osteko egoera baita “Smart City” ekimenagaz zuzen be, herriko negozioetan eta lehenengo sektoreko ekoizleei.
kreditu gehigarria eskatu dau barrira bermeekin iristeko”. eta ekintzailetzaren mentoriza- Kanpaina honetan, Amorebieta-Etxanon saltokia daben negozio
lau hilean behingo jarraipen- Ildo horretan, eskatutako zioarekin lotutako zenbait guztiek eta lehenengo sektoreko ekoizleak parte har dezakete,
bileran, ekonomia susteteko kreditu barriak udalerriko en- proiektu be. baldin eta 25 langile baino gehiago ez baditue.
IV 2021eko ekaina

JARDUNALDIA Food 4 Future: Euskadi FoodTech LAGUNTZAK


Basque Culinary etorkizuneko industriaren munduan Bizkaiak beste
World Prize L. G. K. // Food 4 Future – Ex-
dirulaguntza-deialdi
L. G. K. // Basque Culinary poFoodTech 2021ek 20 herrial- bat atera dau
World Prize sariak online jar- detik gorako elikaduraren eta L. G. K. // Azpiegituretarako eta
dunaldia antolatu dau, “Gizar- edarien sektoreko 5.000 pro- Lurralde Garapenerako Sailak
tea gastronomiaren bidez fesional biltzea aurreikusten dirulaguntzen deialdi bat onetsi
eraldatzen” izenburupean his- dau, bagilaren 15etik 17ra, BEC- dau, 2021 honetan bide-azpie-
toria inspiratzaileak konteteko Bilbao Exhibition Centren, Ba- gituren barrikuntza susteteko.
dituen gastronomiako profe- rakaldon. Programak milioi bat euroko in-
sionalen lekukotasuna eta jar- “Food 4 Future industriatik bertsino globala izango dau, eta
dunbide egokien barri emo- eta industriarako diseinatutako proiektu bakotxeko 100.000 euro
teko eta gastronomiaren bidez ekitaldia da, hainbat herrialde- arteko dirulaguntzak emotea au-
gizarteagaz bat egitea lortu tako 170 enpresa-erakunderen rreikusi da. Eraikuntza- eta in-
daben esperientziak parteka- baino gehiagoren laguntzeagaz, geniaritza-sektoreetako enpresa
tzeko. elikagaien industriari hurrengo Digitalizazioa, jasangarritasuna eta elikadura osasungarria izango dira hiru ardatzak. bizkaitarrentzat zuzenduta dago,
Jardunaldia Basque Culi- hamarkadan aurrera eroan be- “Ekitaldi hau oso albiste ona da, elikagaien barrikuntzara eta nagusiki.
nary World Prize-n seigarren harko dituen erronkei aurre da BECentzat eta lurraldearen- elikagaien industriaren digita- Dirulaguntza jaso ahal izateko,
edizinorako izendapenak aur- egiten laguntzeko, gero eta he- tzat”, adierazi zeban Arantxa lizaziora zabaltzeko”. barrikuntza-proiektuak kohe-
kezteko prozesu edegian egin rritar gehiagorentzat elikadura Tapia Eusko Jaurlaritzako Eko- Euskadik barrikuntza lan- renteak izan behar dabe erakun-
da. Eusko Jaurlaritzak eta Bas- osasungarriagoa garatzeko”, nomiaren Garapen, Iraunkor- tzen dau elikagaien balio-kate de eskatzailearen jarduera na-
que Culinary Center-ek sustatu adierazi zeban Albert Planas tasun eta Ingurumen sailburuak, osoan, Neiker, AZTI eta Basque gusiagaz, eta aldundiaren bide-
dabe saria 2016tik, sukalda- Food 4 Futureko zuzendari na- eta, azpimarratu zuenez, Eus- Culinary Centre bezalako or- sarean apliketeko modukoak izan
rien lana saritzeko, gizarteak gusiak, BEC-Bilbao Exhibition kadi “bere gastronomiari esker dezkariekin, bai eta EIT Food behar dabe. Horrez gaine, Biz-
eskatzen dituen aldaketen alde Centre erakustazokan egin ze- kokatu da nazioartean, eta ja- edo HAZI bezalako erakundee- kaian kokatutako ekoizpen-zen-
egiten daben sukaldariena. ban aurkezpenean. rrera hori aprobetxeteko garaia kin be. troan garatu behar dira.

You might also like