Professional Documents
Culture Documents
Myanmar Swal Sone Kyam 2018
Myanmar Swal Sone Kyam 2018
pG,fpHkusrf;ESpfcsKyf
(2018)
yxrtBudrf yHkESdyfxkwfa0jcif;? 2018 ckESpf? tkyfa&
039.958
jref jrefrmhpG,fpHkusrf;ESpfcsKyf (2018)^
pDpOfol pmayAdrmef/ ---- &efukef?
pmayAdrmef? 2018/
pm? "mwfyHk? 26 pifwD/
1/ jrefrmhpG,fpHkusrf;
(1) pmayAdrmef - pDpOfol
'dkYwm0efta&;oHk;yg;
jrefrmhpG,fpHkusrf;ESpfcsKyf? pmwnf;tzGJU
pmwnf;rSL; OD;pkd;jrihfoef; (aEGoifEdkif)
pmwnf; a':cif0gaqG (0g0g-tif;pdef)
pmwnf; a':tdcdkifZifxG#f (tdcdkif)
OD;ausmfolpkd; (ukdcufa0)
yHkESdyfuRrf;usif-3 (pmjyif) a':MuLMuLoef; (jrwfE;kd OD;-pmayAdrmef)
tydkif; (1)
2017 ckESpfjzpf&yfrsm; 1
tydkif; (2)
tydkif; (3)
Zefe0g&v
D
1
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
2
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
3
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
4
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
jynf a xmif p k v rf ; rBuD ; &rnf ; oif ; vrf ; yd k i f ; &S d a'gufwm azjrihf? 'kwd,AdkvfcsKyfBuD; ausmfaqG?
a&qif;(1) pyfrsKd;aeMumrsKd;aph pdkufxkwfvkyfonhf jynfaxmifpka&SUaecsKyf OD;xGef;xGef;OD;ESihf v,f,m
pdkufcif;? wyfukef;NrdKUe,f pdkufysKd;a&; okawoe ajrESifh tjcm;ajrrsm; odrf;qnf;cH&rIrsm; jyefvnf
NcH E S i h f aejynf a wmf a umif p D e ,f a jr ysOf ; rem; pdppfa&; A[kad umfrwDtzGUJ 0ifrsm;ukd aejynfawmfü
NrdKUe,f&Sd wef 200 us qmwmau;qefpufwu Ykd dk oD;jcm;pD oGm;a&mufawGUqHkonf/
Munhf½Ippfaq;onf/ tar&duefEikd if \
H 45 OD;ajrmuf or®wtjzpf
ukvor*¾\ jrefrmEdkifiH vlYtcGihfta&; a':e,fx&efu Y atmufvw T af wmf a&SUrsuEf mS pmü
tajctaeqdkif&m txl;tpD&ifcHpmwifoGif;ol usrf;opömusdefqdkcJhNyD; tar&duefjynfolrsm;ukd
rpö , ef [ D v D o nf jynf a xmif p k 0 ef B uD ; rsm; rdefYcGef;ajymMum;onf/
jzpfMuonhf OD;ode;f aqG? 'kwd,AdkvfcsKyfBuD; pdef0if;?
'k w d , Ad k v f c sKyf B uD ; &J a tmif ? a'guf w m
0if ; jrwf a t;? a'guf w m rsKd ; od r f ; BuD ; wd k Y u k d
aejynf a wmf & S d ouf q d k i f & m0ef B uD ; Xmersm;ü
oD;jcm;pD awGUqHkonf/
5
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
6
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
7
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
8
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
9
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
10
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
yk*v ¾ u
d u@ zGUH NzKd ;wd;k wufa&; aumfrwDEiS fh urÇmvHk;qdkif&m obm0ywf0ef;usif&efyHkaiGtzGJU
vk y f i ef ; aumf r wD r sm; nd § E I d i f ; tpnf ; ta0;uk d ( WWF.US Board Member) Mr. Matthew Carey
aejynfawmf&Sd pD;yGm;a&;ESihf ul;oef;a&mif;0,fa&; Harris ESifh WWF rS jrefrmEdik if qH ikd &f m ñTeMf um;a&;rSL;
11
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
12
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
jzpfymG ;cJ&h m vl 100 eD;yg;aoqH;k NyD; trsm;tjym; 20 69 ESpaf jrmuf csi;f trsK;d om;aeYudk zvrf;NrKd U
'Pf&m&&Scd ahJ Mumif; yDwt
D ikd o
f wif;wGif azmfjyonf/ &mjynhf tm;upm;uGif;ü usif;y&m EdkifiHawmf
13
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
22 jref r mEd k i f i H trsKd ; om;,Of a us;rI A [k d 24 Edik if aH wmfor®w OD;xifausmo f nf qD'G ifEikd if H
aumfrwD\ yxrtBudrf vkyfief;nd§EIdif;tpnf; Riksdag vT w f a wmf O uú | H.E.Mr.Urban Ahlin
ta0;ukd aejynfawmf&dS omoema&;ESifh ,Ofaus;rI OD;aqmifaomud, k pf m;vS,t
f zGJUukd aejynfawmf&Sd
0efBuD;Xme tpnf;ta0;cef;rüusif;y&m A[kd Edik if aH wmfor®wtdraf wmf oHwrefaqmif {nhcf ef;rü
aumfrwDOuú| 'kwd,or®w OD;[ife&DAefxD;,l vufcHawGUqHkonf/
wufa&muf trSmpum;ajymMum;onf/ EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvf EdkifiHjcm;a&;
0efBuD;Xme jynfaxmifp0k efBu;D a':atmifqef;
23 Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfrsm; &efyHkaiGqdkif&m pkMunfonf ½k&Sm;-jrefrm cspfMunfa&;ESihfyl;aygif;
aygif;pyfnE§d idI ;f a&;tzGUJ Ouú| Edik if aH wmf\twdik yf ifcH aqmif&u G af &;toif;Ouú| Mr.Mikhail A.Damitriev
yk*Kd¾ vf a':atmifqef;pkMunfonf aejynfawmf&Sd OD;aqmifonhf udk,fpm;vS,ftzGJUukdvnf;aumif;?
trsKd;om;jyefvnfoihfjrwfa&;ESihfNidrf;csrf;a&;A[kd qD'G ifEikd if H Riksdag vTwaf wmf Ouú| H.E.Mr.Urban
Xmetpnf;ta0;cef;rüusi;f yonhf aygif;pyfnE§d idI ;f a&; Ahlin ukd vnf;aumif; aejynfawmf&Sd EdkifiHjcm;a&;
tzGUJ tpnf;ta0;okYd wufa&mufaqG;aEG;onf/ 0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD;\ {nhfcef;rü
trsKd ; om;ynma&;r[mAsL[mpD r H u d e f ; oD;jcm;pD vufcHawGUqHkonf/
(2016-2021) pwif aqmif&Gufjcif;tcrf;tem; oDv0gtxl;pD;yGm;a&;Zkef tydik ;f (c) pDru H ed ;f
uk d aejynf a wmf & S d jref r mtjynf j ynf q d k i f & m wnfaqmufrI pwifjcif;tcrf;tem;ukd oDv0g
uGefAif;&Sif;A[kdXme (2) ü usif;y&m EdkifiHawmf\ txl;pD;yGm;a&;Zkeüf usi;f y&m jrefrmtxl;pD;yGm;a&;Zkef
twdik yf ifcyH *k Kd¾vf a':atmifqef;pkMunf wufa&muf qdik &f mA[kt d zGUJ Ouú| 'kw,d or®wOD;[ife&DAefxD;,l
trSmpum; ajymMum;onf/ wufa&mufzGihfvSpfay;onf/
14
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
15
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
16
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
17
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
A[kXd me (2) ü usi;f yonhf 2017 ckEpS f tjynfjynf 10 awmifu&dk ;D ,m;Edik if \ H zGUJ pnf;yHt
k ajccHOya'
qdik &f m trsK;d orD;rsm;aeYtcrf;tem;okw Yd ufa&muf qdkif&m w&m;½Hk;u or®wywf*Grfa[;ukd t*wd
tzGihftrSmpum;ajymMum;onf/ vdkufpm;rI pG J c suf j zif h or® w &mxl ; rS z,f & S m ;
EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvf EdkifiHjcm;a&; vdkuaf Mumif; ½duk w
f mowif;wGif azmfjyonf/
0ef B uD ; Xme jynfaxmifp0k efBu;D a':atmifqef;
pkMunfonf tar&duefEdkifiH International Asso- 11 Edik if aH wmf\ twdik yf ifcH yk*Kd¾ vaf ':atmifqef;
ciation of Political Consultants (IAPC) \ Ouú| pk M unf o nf &ef u k e f N rd K U jynf v rf ; &S d jyif o pf
a[mif;ESihf RBI Strategies and Research Inc \ ,Ofaus;rIXmeü jyifopfo½H ;kH ESifh jyifopf,Ofaus;rI
Ouú|jzpfol Mr.Rick Ridder ukd aejynfawmf&Sd XmewdkY pDpOfusif;yonhf 9 Budrfajrmuf &efukef
EdkifiHjcm;a&;0efBuD;Xmeü vufcHawGUqHkonf/ "mwfyHkn (YANGON PHOTO NIGHT 2017) qk
wyfrawmfumuG,af &;OD;pD;csKyf Adv k cf sKyrf SL;BuD; csD;jr§ihfyGJ tcrf;tem;okdYwufa&muf trSmpum;
rif;atmifvidI Ef iS t fh zGUJ onf AD,uferfEdkifiH [EdGKif; ajymMum;Ny;D qk&&SMd uolrsm;tm; qkrsm;cs;D jri§ o fh nf/
NrdKUrS uarÇm'D;,m;EdkifiHo k d Y xG u f c G m cJ h & m a'o td E ´ d , Ed k i f i H t v,f y d k i f ; cswpf*&mjynfe,f
pHawmfcsed f eHeuf 11 em&D 15 rdepfwiG f uarÇm'D;,m; bD*sm&ma'oü vuf00J g'Demqmvdu k o
f yl ek f tzGUJ u
Edik if H Pochenlong wyfrawmfavqdyo f Ydk a&muf&NdS yD; &JwyfzUJG 0ifrsm;ukd wdkufcdkufcJh&m &JwyfzGJU0if 11 OD;
bk&ihfwyfrawmfumuG,fa&;OD;pD;csKyf Gen-POL aoqHk;cJhaMumif; qif[Gmowif;wGif azmfjyonf/
SAROEUN udkvnf;aumif;? uarÇm'D;,m;EdkifiH
0efBuD;csKyf H.E.Samdach Matha Sera Pedey Techo 12 2017 ckESpf omoemawmfqdkif&m bGJUwHqdyf
HUN SEN ukdvnf;aumif; oGm;a&mufawGUqHk awmfrsm;qufuyfyal ZmfyEJG iS fh qGr;f qefprd ;f avmif;vSL
onf / yGrJ *Fvm tcrf;tem;ukd aejynfawmfOyÜgwoEdaÅ pwD
*syef? tar&duef? awmifukd&D;,m;EdkifiHwdkY\ y&d 0kPf&Sd omoemhAdrmefawmfBuD;ü usif ; y&m
awmif;qdkrIt& ajrmufudk&D;,m;EdkifiH\ 'Hk;usnf EdkifiHawmfor®w OD;xifausmf? EdkifiHawmf\twdkif
prf;oyfypfvTwfaerIrsm;ukd ta&;,l wkHYjyefa&; yifcHyk*¾dKvfa':atmifqef;pkMunf? 'kwd,or®w
qdkif&mrsm;ukad qG;aEG;&eftwGuf ukvor*¾vNkH cKH a&; OD ; jrih f a qG ? OD ; [if e &D A ef x D ; ,l E S i h f wm0ef & S d o l
aumifpu D ta&;ay: tpnf;ta0;wpf&yf ac:,l rsm;wufa&mufMunfndKNyD; omoemawmfqdkif&m
aqG ; aEG ;cJhaMumif; tifeftdwfcsfauowif ; wG i f bGJUwHqdyfawmf& q&mawmfrsm;tm; bGJUwHqdyf
azmfjyonf/ quf u yf v S L 'gef ; um qG r f ; qef p d r f ; ES i h f v S L zG , f
ypönf;rsm;avmif;vSLonf/
9 Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vaf ':atmifqef;
pkMunfonf aejynfawmf&Sd Kempinski [kw d ,fü 13 2017 ckESpf urÇmha&aeY txdrf;trSwftcrf;
usif;yonhf umuG,fa&;uk d yd k r d k u s,f j yef Y o nh f tem;udk aejynfawmf&Sd jrefrmtjynfjynfqdkif&m
vHkNcHKa&;taetxm;t& pDrHcefYcGJjcif;oifwef; uGefAif;&Sif;A[kdXmeü usif;y&m 'kwd,or®w
(Management of Defences in the Wider Security OD ; [if e &D A ef x D ; ,l wuf a &muf t rS m pum;
Context) rS oifwef;enf;jyrsm;ESihf oifwef;om; ajymMum;onf/
rsm;\ npmpm;yGJ tcrf;tem;okdY wufa&mufum tDoD,dk;yD;,m;EdkifiH t'pftbmbmNrdKU\
EIwcf eG ;f quftrSmpum; ajymMum;onf/ qifajczHk;wGif&Sdaom {&mrtrIdufyHkBuD;twGif;
18
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
trsK;d orD;rsm;ESiu fh av;i,frsm;onf tpm;taomuf Munhf½INyD; jyifO;D vGiNf rKd Ue,f jynfo0Yl efaqmifrI½Hk;ESihf
ESio fh w kd pH rsm; wl;azmf&SmazGaeMupOf trIdufyHk &wemyHNk rKd Uopf pDru
H o H ed ;f vkyif ef;aqmif&uG rf I tajc
½kwfw&ufNydKuscJo h jzifh tenf;qH;k 46 OD; aoqHk; taersm;ukd Munhf½Ippfaq;onf/
cJah Mumif; tifet f w d cf saf uowif;wGif azmfjyonf/
19
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
20
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
'k w d , or® w OD ; [if e &D A ef x D ; ,l wuf a &muf usif ; y&m wyf r awmf u muG , f a &; OD ; pD ; csKyf
zGihfvSpfay;onf/ AdkvfcsKyfrSL;BuD; r[moa&pnfol rif;atmifvIdif
wufa&mufrdefYcGef;ajymMum;onf/
24 w½kwjf ynfoo Yl r®wEdik if H bdak tmNrKd Uü usi;f y EsLuvD;,m;vufeuf ydwfyifwm;qD;rnhf
rnhf 2017 ckEpS f tm&Sa'oqdik &f m bdak tmzk&d rfoYdk w&m;0if pnf;urf;csucf srw S rf q
I ikd &f m oabmwlnrD I
wufa&muf&eftwGuf 'kwd,or®w OD;jrihfaqGESihf &&Sad &; ndE§ idI ;f aqG;aEG;rIueG zf &ihu f dk e,l;a,mufNrKd U&Sd
tzG J U 0if r sm;onf w½k w f j ynf o l Y o r® w Ed k i f i H o k d Y ukvor*¾XmecsKyfü pwifusif;yonf/
xGufcGmonf/
&mxl;rSjzKwcf sccH &hJ onhf tD*spf or®wa[mif; 28 EdkifiHawmf\twdkifyifcHy*k Kd¾ vf a':atmifqef;
[kpd eDrbl m&ufonf ajcmufEpS Mf um zrf;qD;xde;f odr;f pkMunfonf tzGJU0ifrsm;ESihftwl ucsifjynfe,f
cHcJh&NyD;aemuf jyefvnfvGwfajrmufvmaMumif; jrpfBuD;em;NrdKUokdYoGm;a&mufNyD; ucsifvlxktzGJU
½du
k wf mowif;wGif azmfjyonf/ tpnf; acgif;aqmifrsm;? Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;a&;
21
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
tjriftm½kHcsKdU,Gif;aeaomfvnf; b0ukd
t½IH;ray;bJ BudK;pm;cJhol rat;csrf;atmifukd {Nyv
D
azazmf0g&DvtwGuf cs;D usL;*kPjf yKxu kd o
f l tjzpf
a&G;cs,fvdkufaMumif; EdkifiHawmf\ twdkifyifcH
yk*¾dKvf½Hk;u xkwfjyefaMunmonf/ 1 2017 ck E S p f Mum;jzwf a &G ; aumuf y G J u k d
NAw
d ed 0f efBu;D csKyf x&Dpmaronf Oa&myor*¾rS EdkifiHwpf0ef;&Sd vpfvyfrJqE´e,f 19 ae&mü
NAdwdefEdkifiH EkwfxGufonhf pmcsKyfwpfapmifukd wpfNydKifeufusif;y&m vpfvyfrJqE´e,frS jynfol
vufrSwfa&;xdk;vdkufaMumif; ½dkufwmowif;wGif rsm;u rJ½HktoD;oD;ü qE´rJay;cJhMuonf/
azmfjyonf/ ukv
d bH ,D mtaemufawmifyikd ;f &Sd rdku&dk mNrKd UwGif
rd;k onf;xefpmG &GmoGe;f um jrpfa&vQrH aI Mumihf &TUH ESihf
30 Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef; Eke;f ajrrsm;NyKd usc&hJ m vlaygif; 230 ausmf aoqH;k Ny;D
pkMunfonf Edik if aH wmftpk;d &wm0ef,rl I wpfEpS jf ynhf 200 ausmx f cd u
kd 'f Pf&m&&Sad Mumif; tifeftdwfcsfau
txdrf;trSwftjzpf rdefYcGef;ajymMum;onf/ owif;wGifazmfjyonf/
jrefrmEdik if \
H ukeof ,
G rf I u@zGUH NzKd ;wd;k wufa&;
qdkif&m ESpfvwfpDrHudef; (Medium Term Programme
MTP) tpD&ifcHpm xkwfjyefjcif;tcrf;tem;ukd
aejynfawmf&dS Hilton [dw k ,füusi;f y&m 'kw, d or®w
OD;jrihaf qG wufa&muftrSmpum;ajymMum;onf /
22
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
4 EdkifiHawmftpkd;&\ yxrwpfESpfwmtwGif;
aqmif & G u f c J h r I r sm;ES i h f y wf o uf o nh f owif;pm
&Si;f vif;yGuJ dk jyefMum;a&;0efBuD;Xme pkaygif;tpnf;
ta0;cef;rüusif;y&m jyef M um;a&;0ef B uD ; Xme
jynfaxmifp0k efBu;D a'gufwmazjrihf? jynfaxmifpk
w&m;vTwfawmfcsKyfrS ñTefMum;a&;rSL;csKyfrsm;ESihf
wm0ef&Sdolrsm;? jynfwGif;jynfyowif;rD'D,mrsm;
wufa&mufonf/
qD ; &D ; ,m;Ed k i f i H taemuf ajrmufydkif;wGif AifeDZGJvm;EdkifiHü qE´jyolrsm;ESifh
tpkd;&ukd qefYusifwdkufcdkufaeonhf olykefrsm; vHkNcHKa&;wyfzGJU0ifrsm;tMum; y#dyu©jzpfyGm;pOf
xd e f ; csKyf x m;aom td k u f ' vpf b f jynf e ,f ü
23
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
24
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
Edik if aH wmfor®w OD;xifausmEf iS Zfh eD; a':pkpv k iG wf u Ykd dk &JcsKyaf Zmf0if;ESifh wm0ef&Sdolrsm; wufa&mufum
ayusi;f NrKd U jynfocYl ef;r ta&SUbuf&ifjyifü *kPjf yK &Sif;vif;ajymMum;MuNyD; rD'D,mrsm;\ ar;jref;csuf
tcrf;tem;jzihf BudKqdkNyD; jynfolYcef;raqmif&Sd Hei rsm;ukd jyefvnfajzMum;onf/
Bei Hall ü jrefrm-w½kwf ESpfEdkifiHaqG;aEG;yGJukd
qufvufusif;yonf/ 11 w½kwjf ynfoo Yl r®wEdik if oH dYk cspfMunfa&;c&D;
'kwd,or®w OD;jrihfaqGonf &efukefNrdKU oGm;a&mufco hJ nhf Edik if aH wmfor®w OD;xifausmEf iS fh
rif;&Jausmpf mG vrf;&Sd jynfaxmifpo k r®w jrefrmEdik if H ZeD; a':pkpkvGif OD;aqmifaom udk,fpm;vS,ftzGJU
uk e f o nf r sm;ES i h f puf r I v uf r I v k y f i ef ; &S i f r sm; onf aejynfawmfokdY jyefvnfa&muf&Sdonf/
toif;csKyfüusif;yonhf jrefrmhpD;yGm;a&;vkyfief; EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvfESihf aus;vuf
&Sifrsm;ESihf yÍörtBudrf yHrk eS af wGUqHyk o JG Ydk wufa&muf awm&Gmae vli,frsm;pum;0dkif; (Nidrf;csrf;a&;
trSmpum;ajymMum;onf/ pum;0dkif;) ukd aejynfawmf&Sd jrefrmtjynfjynf
EdkifiHawmftpkd;&\ yxrwpfESpfwmtwGif; qdkif&m uGefAif;&Sif;A[kdXme (2) ü usif;yonf/
aqmif & G u f c J h r I r sm;ES i h f y wf o uf í owif ; pm jynfaxmifpktpkd;&tzGJU\ trsK;d om;vHNk cKH a&;
&S i f ; vif ; yG J u k d jyef M um;a&;0ef B uD ; Xme tpnf ; qdkif&m tBuHay;yk * ¾ d K vf OD ; aomif ; xG e f ; onf
ta0;cef;rü usi;f y&m vlr0I efxrf;? u,fq,fa&; &efukefNrdKUtajcpdkuf oHwrefrsm;ESihf ukvor*¾
ESijfh yefvnfae&mcsxm;a&; 0efBu;D Xme jynfaxmifpk tzGJUtpnf;rsm;rS udk,fpm;vS,frsm;ukd &efukefNrdKU&Sd
0efBu;D a'gufwm0if;jrwfat;? jynfxaJ &;0efBu;D Xme? trsKd;om;jyefvnfoihfjrwfa&;ESifh Nidrf;csrf;a&;
ydkYaqmifa&;ES i f h quf o G , f a&; 0efBuD;XmeESihf A[kdXmeü awGUqHkí &cdkifjynfe,f tajctae
aqmuf v k y f a &;0ef B uD ; Xmewd k Y r S tNrJ w rf ; rsm;ESifh vwfwavm jzpfay:wdk;wufrIrsm;ukd
twG i f ; 0ef r sm;? jref r mEd k i f i H & J w yf z G J U &J c sKyf &Sif;vif;ajymMum;onf/
25
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
26
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
27
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
28
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
29
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
30
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
31
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
32
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
33
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
34
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
OD;pD;csKyf AdkvfcsKyfrLS ;Bu;D rif;atmifvidI ?f wdik ;f &if;om; jynfov Yl Twfawmf {nhfcef;raqmifü vufcHawGUqHk
vuf e uf u d k i f t zG J U tpnf ; rsm;ud k , f p m; u&if onf/
trsKd ; om; tpnf ; t½H k ; Ouú | apmrl w l ; ap;zd k ; ? jynf a xmif p k N id r f ; csrf ; a&; nD v mcH - (21)
Edik if aH &;ygwDrsm;ud, k pf m; jynfaxmifpBk uchH ikd af &;ESifh &mpkyifvkH ('kw,d tpnf;ta0;) wwd,aeY aqG;aEG;
zGHUNzdK;a&;ygwDOuú| OD;oef;aX;wdkYu trSmpum; yGJrsm;udk aejynfawmf&Sd jrefrmtjynfjynfqdkif&m
ajymMum;onf/ uGefAif;&Sif; A[kdXme (2) ü usif;yonf/
wyfrawmfumuG,af &;OD;pD;csKyf Adv k cf sKyrf LS ;Bu;D
rif;atmifvIdifonf edyGefazmifa';&Sif;Ouú|ESihf 27 Public Private Partnership tpD t pOf t &
jrefrmEdkifiH\ trsKd;om;&ifMum;apha&;qdkif&m pufr0I efBu;D Xme\ ulnDrIjzihf jrefrmEdkifiHom;ydkif
*syef t pk d ; &\ txl ; oH w ref H.E.Mr.Yohei Mother Industrial Co.,Ltd u wnfaqmufonhf
SASAKAWA ukd aejynfawmf&Sd bk&ifhaemif&dyfom tayghpm; uGefu&pftkwfESihf zdtm;jrihfcH uGefu&pf
{nhfcef;raqmifü vufcHawGUqHkonf/ tkwfpuf½HkzGihfyGJukd &efukefNrdKU tif;pdefNrdKUe,f
azmhuef&yfuGuf&Sd tqdkygpuf½Hkü usi;f y&m 'kw, d
25 jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&; nDvmcH- (21) or®w OD;[ife&DAefxD;,l wufa&mufí puf½Hk
&mpkyifvHk ('kwd, tpnf;ta0;) 'kw, d aeYwGif urÜn;f armfueG ;f ukd pufcvkwEf ydS f zGiv fh pS af y;onf/
Ed k i f i H a &;u@? pD ; yG m ;a&;u@? vl r I a &;u@? tDwvDEdkifiHwGif usif;yvsuf&Sdonhf pufrI
ajr,mESihfobm0 ywf0ef;usifu@ESihf vHkNcHKa&; zGHUNzdK;NyD; ckepf Edik if t
H yk pf k (*s-D 7) xdyof ;D tpnf;
u@aqG ; aEG ; yG J r sm;uk d aejynf a wmf & S d jref r m ta0;wGif *sD-7 acgif;aqmifrsm;u tMurf;zufrI
tjynfjynfqdkif&m uGefAif;&Sif;A[kdXme (2) ü vkyf&yfrsm;ukd tjrpfjywfacsrIef;&ef uwdjyKcJhNyD;
usif;yonf/ tMurf ; zuf w d k u f z suf a &;vk y f i ef ; pOf r sm;ES i h f
ywfoufonhf aMunmcsufwpf&yfukd vufrSwf
26 EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvf EdkifiHjcm;a&; a&;xdk;onf/
0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD; a':atmifqef;
pkMunfonf Oa&myygvDref? ta&SUawmiftm&SESifh 28 11 Budrfajrmuf jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;
tmqD,H qufqHa&;qdkif&m udk,fpm;vS,ftzGJU aqG ; aEG ; rI yl ; wG J a umf r wD ( UPDJC) tpnf ;
Ouú | Dr.Werner Langen OD ; aqmif o nh f ta0;ukd aejynfawmf&Sd jrefrmtjynfjynfqdkif&m
udk,fpm;vS,ftzGJUukdvnf;aumif;? tdE´d,or®w uGeAf if;&Si;f A[kXd me (2) üusi;f y&m UPDJC Ouú|
EdkifiH jynfxJa&;0efBuD;Xme EdkifiHjcm;a&;twGi;f 0ef EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvf a':atmifqef;
Dr.S. Jaishankar ukdvnf;aumif; aejynfawmf&Sd pkMunf wufa&muftrSmpum;ajymMum;onf/
Edik if jH cm;a&;0efBu;D Xmeü oD;jcm;pD vufcHawGUqHk
onf/ 29 jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&; nDvmcH - (21)
jynf o l Y v T w f a wmf O uú | OD ; 0if ; jrih f o nf &mpkyifvHk ('kwd, tpnf;ta0;) jynfaxmifpk
Oa&myygvDref? ta&SUawmiftm&SESihf tmqD,H oabmwlpmcsKyftpdwftydkif; (1) tjzpf oabm
quf q H a &;qd k i f & m ud k , f p m;vS , f tzG J U Ouú | wlnDcsuf 37 csuu f dk vufrw
S af &;xd;k csKyq
f dkMuNyD;
Dr.Werner Langen OD;aqmifaom udk,fpm;vS,f jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&; nDvmcH - (21) &mpkyifvkH
tzGJUukd aejynfawmf&Sd vTwfawmf taqmufttHk ('kw,
d tpnf;ta0;) atmifjrifpmG usi;f y Ny;D pD;onf/
35
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
36
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
37
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
38
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvfa':atmifqef;pkMunf uae'gEdkifiH0efBuD;csKyf
rpöwm *sufpwifx½l;'dk;ESihf awGUqHkpOf
39
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
40
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
41
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
42
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
43
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
44
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
onf xdik ;f Edik if t H vkyform;0efBu;D Xme 0efBu;D Gen. 10 jrefrmEdkifiH EdkifiHh0efxrf; jyKjyifajymif;vJrI
Sirichai Distakul OD;aqmifaom udk,fpm;vS,ftzGJU qdkif&m r[mAsL[mpDrHcsuf xkwfjyefaMunmonhf
ESihf0efBuD;Xme tpnf;ta0;cef;rü awGUqHkum tcrf;tem;ukd aejynfawmf&Sd jrefrmtjynfjynf
xdik ;f Edik if &H dS jrefrma&TUajymif;tvkyo f rm;rsm; jrefrm qdkif&m uGefAif;&Sif;A[kdXme (2) ü usif;y&m
EdkifiHokdY jyefvnfa&muf&SdvmrItajctaersm;ukd Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef;pkMunf
aqG;aEG;onf/ wufa&muftrSmpum; ajymMum;onf/
*smreDEdkifiH [rf;bwfNrdKUü usi;f yonhf *s-D 20 tar&duef? ½k&Sm;ESihfa*smf'efEdkifiHwdkY csKyfqdk
xdyo f ;D tpnf;ta0;wGif tMurf;zufrI qefYusif cJhaom qD;&D;,m;taemufawmifydkif; typftcwf
wdkufzsuf&ef yl;aygif;aqmif&GufrI wdk;jr§ihfa&;ESihf &yfpJa&;oabmwlnDcsufonf Zlvdkifv 9 &uf
b@ma&;qdkif&m udpö&yfrsm;zGHUNzdK;wdk;wuf&ef rGef;wnhf 12 em&D wGif touf0ifNyDjzpfaMumif;
aqG;aEG;cJah Mumif; qif[Gmowif;wGif azmfjyonf/ qif[Gmowif;wGif azmfjyonf/
tD&wfwyfzUJG 0ifrsm;onf rdq k ;l NrKd Uukd tdik t
f ufpf
wdkY\vufrS tjynhft0 jyefvnfxdef;csKyfEdkifcJhNyD 11 Edik if aH wmfor®w OD;xifausmo f nf uarÇm'D;,m;
jzpfaMumif; ½dkufwmowif;wGif azmfjyonf/ EdkifiH\ 0g&ihf0efBu;D ? Edik if jH cm;a&;ESifh tjynfjynf
qd k i f & m yl ; aygif ; aqmif & G uf a&;0ef BuD ; rpö wm
y&wfqw k cf eG ;f OD;aqmifonhf ud, k pf m;vS,t f zGJUukd
aejynfawmf&Sd EdkifiHawmfor®wtdrfawmf oHwref
aqmif{nhfcef;rü vufcHawGUqHkonf/
EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvf EdkifiHjcm;a&;
0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD; a':atmifqef;
pk M unf o nf uarÇ m 'D ; ,m;Ed k i f i H 0g&ih f 0 ef B uD ; ?
Ed k i f i H j cm;a&;ES i h f tjynf j ynf q d k i f & m yl ; aygif ;
aqmif&Gufa&;0efBuD; rpöwm y&wfqkwfcGef;ukd
aejynfawmf&Sd Edik if jH cm;a&;0efBu;D Xme jynfaxmifpk
0efBuD;\ {nhfcef;rü vufcHawGUqHkonf/
2017 ckESpf urÇmhvlOD;a&aeY txdrf;trSwf
tcrf;tem;ukd aejynfawmf[kdw,fZkef&Sd o*F[
[k d w ,f ü usif ; y&m 'k w d , or® w OD ; jrih f a qG
tD&wfEdkifiH rdkql;NrdKUukd tdkiftufpfwdkYvufrS
wufa&muftrSmpum; ajymMum;onf/
tD&wfwyfzGJU0ifrsm; jyefvnfodrf;ydkufNyD;aemuf
awGU&pOf *syef? tar&duefjynfaxmifpkESihf tdE´d,EdkifiH
wdkYonf tdE´d,ork'´&mtwGif;ü yl;wGJa&aMumif;
9 *smreDEdkifiH [rf;bwfNrdKUü usif;yonhf *sD- ppf a &;avh u sih f r I w pf & yf u k d jyKvk y f c J h a Mumif ;
20 xdyfoD; tpnf;ta0;wGif &moDOwkqdkif&m tifeftdwfcsfauowif;wGif azmfjyonf/
rl0g'ESiyfh wfoufí tar&duefor®w a':e,fx&efY
ESi h f urÇ m h a cgif ; aqmif r sm; oabmxm;uG J v G J 12 yk*¾vduu@ zGHUNzdK;wdk;wufa&;aumfrwD\
cJhaMumif; ½dkufwmowif;u azmfjyonf/ pwk w ¬ t Bud r f vk y f i ef ; nd § E I d i f ; tpnf ; ta0;uk d
45
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
46
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
47
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
48
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
49
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
50
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
51
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
52
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
7 Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef; a&;rSL; Mr.Achim Steiner ESihftzGJUukd aejynfawmf&Sd
pkMunfonf rEÅav;wdkif;a'oBuD; rdw¬Dvmc½dkif EdkifiHjcm;a&;0efBuD;Xmeü vufcHawGUqHkonf/
0rf;wGif;NrdKUe,f ajrwdkifuefaus;&Gmü usif;yonhf
aus;vufjynfolrsm; Nidrf;csrf;a&;pum;0dkif;okdY 9 Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef;
wufa&mufum &yfrd&yfzrsm;ESihf aus;&GmzGHUNzdK;a&; pkMunfonf EdkifiHawmfor®wtdrfawmf tpnf;
udpö&yfrsm;aqG;aEG;onf/ ta0;cef;rüusi;f yonhf &cdik jf ynfe,fwiG f vHNk cKH a&;
tD&efEdkifiH&Sd NrdKUBuD;rsm;ESihfbmoma&;t& qdkif&m aqmif&Gufxm;&SdrItajctaeESihfywfouf
txGwftjrwfjyK&mNrdKUBuD;rsm;wGif tMurf;zuf onhf tpnf;ta0;okdYwufa&muftrSmpum;ajym
wdkufcdkufrIjyKvkyf&ef pDpOfvsuf&Sdonhf tpövmr®pf Mum;onf/
EdkifiHawmf xlaxmifa&;tzGJU(tdkiftufpf) tpGef; wyfrawmfumuG,af &;OD;pD;csKyf Adv k cf sKyrf LS ;Bu;D
a&muftzGJU0if 27 OD;ukd tD&efaxmufvSrf;a&;u rif ; atmif vI d i f onf &cd k i f t rsKd ; om;ygwD O uú |
zrf;qD;&rdaMumif; qif[Gmowif;wGif azmfjyonf/ a'gufwmat;armifEiS t fh zGUJ 0ifrsm;ukd aejynfawmf&dS
bk & ih f a emif & d y f o m {nh f c ef ; raqmif ü vuf c H
8 EdkifiHawmfor®w OD;xifausmfonf ESpf 50 awGUqHkum &cdkifa'ownfNidrfat;csrf;a&;ESihf
jynhf a&T&wkEpS yf wfvnf tmqD,aH eYoYdk o0PfvmT zGHUNzdK;wdk;wufa&;qdkif&mrsm; aqG;aEG;onf/
ay;ydkYonf/ w½kwfEdkifiH taemufawmifydkif;&Sd pDcRrf;
EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvf EdkifiHjcm;a&; jynfe,furG v f ef;NrKd U\ taemufajrmufbuf uDvkd
0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD; a':atmifqef; rDwm 200 tuGm&Sd vlaeusJyg;aoma'owGif
pkMunfonf ukvor*¾zGHUNzdK;a&; tkyfpkOuú|ESihf jyif;tm;r*¾eDusK 7 tqihf&Sd ajrivsifvIyfcwfcJh&m
ukvor*¾zGHUNzdK;rItpDtpOf (UNDP) \ tkyfcsKyf urÇmvSnhfc&D;oGm;&SpfOD;tygt0if vl 19 OD;
53
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
aoqH;k Ny;D 247 OD;xdcu kd 'f Pf&m&&Scd ahJ Mumif; qif[mG 15 Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef;
owif;wGif azmfjyonf/ pkMunfonf jrefrmEdkifiH&Sd yk*¾vduydkifbPfrsm;rS
Ouú|rsm;ukd rGef;vGJ (2) em&Du aejynfawmf&Sd
10 EdkifiHawmfor®w OD;xifausmfonf ukd&D;,m; EdkifiHawmftwdkifyifcH½Hk; 0efBuD;Xme tpnf;ta0;
or®wEdik if H trsK;d om;vTwaf wmfOuú| H.E.Mr. Chung cef;rüawGUqHkum pD;yGm;a&;vkyfief;qdkif&mrsm;ukd
Sye-kyun ESit fh zGUJ ukd aejynfawmf&dS Edik if aH wmfor®w aqG;aEG;cJhNyD; nydkif;wGif aejynfawmf&Sd Park Royal
tdraf wmfow H refaqmif{nfch ef;rü vufcaH wG U qH k [kdw,fü usif;yonhf jrefrm-tdE´d, ESpfEdkifiH
onf/ oHwrefqufoG,frI ESpf 70 jynhf txdrf;trSwf
Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef; tcrf;tem;ESihf tdE´d,EdkifiH\ ESpf 70 ajrmuf
pkMunfonf aejynfawmf&Sd Sofitel Hotel (The Lake vG w f v yf a &;aeY txd r f ; trS w f t crf ; tem;ok d Y
Garden Hotel) ü usif;yonhf jrefrm-qGpfZmvef wufa&muf*kPfjyKqkawmif;pum;ajymMum;onf/
ESpfEdkifiHoHwrefqufoG,frI ESpf (60) jynhf txdrf; jynf o l Y v T w f a wmf Ouú | OD ; 0if ; jrih f o nf
trSwftcrf;tem;okdY wufa&mufcsD;jr§ihfonf/ ukvor*¾vufaxmuftwGif;a&;rSL;csKyfESihf tm&S
ypdzdwfqdkif&mpD;yGm;a&;ESihf vlrIa&;aumfr&Sif\
11 jrefrmh'Drdkua&pD ul;ajymif;rIjzpfpOf oHk;oyf trIaqmiftwGif;a&;rSL; Ms.Shamshad Akhtar ukd
aqG;aEG;yGJ (Forum on Myanmar Democratic Transi- eHeuf 11 em&Dcw JG iG f vnf;aumif;? jrefrmEdik if q H ikd &f m
tion) zGihfyGJtcrf;tem;ukd aejynfawmf&Sd jrefrm eDaygoHtrwfBuD; H.E.Mr.Bhim K.Vdas ukd rGef;vGJ
tjynfjynfqikd &f m uGeAf if;&Si;f A[kXd me (2) (MICC- 2 em&DwGifvnf;aumif; aejynfawmf&Sd vTwfawmf
II) ü usif;y&m EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvf taqmuf t tH k jynf o l Y v T w f a wmf {nh f c ef ; rü
a':atmifqef;pkMunf wufa&mufred cYf eG ;f ajymMum; oD;jcm;pDvufcHawGUqHkonf/
onf/ tdE´d,EdkifiH\ ESpf 70 jynhf ESpfywfvnf
jrefrmtxl;pD;yGm;a&;Zkefqdkif&m A[kdtzGJU vG w f v yf a &;aeY t xd r f ; trS w f t crf ; tem;uk d
Ouú| 'kw, d or®wOD;[ife&DAefx;D ,lonf &efuek Nf rKd U e,l;a'vD&Sd cHwyfeDüusif;y&m tdE´d,0efBuD;csKyf
oDv0gtxl;pD;yGm;a&;ZkefpDrHudef;okdY oGm;a&muf e&d`E´mrdk'Dwufa&muf rdefYcGef;ajymMum;onf/
Munhf½Ippfaq;onf/
Mo*kwfv 8 &ufu usif;yonhf tdE´d,EdkifiH 16 aqmufvyk af &;0efBu;D Xme\topfw;kd csUJ zGUJ pnf;
'kwd,or®w a&G;cs,fyGJwGif tEdkif&&SdcJhol tpkd;& aom aus;vufvrf;zGUH NzKd ;a&;OD;pD;Xme½H;k opf zGiyfh t JG crf;
tzGJU0if 0efBuD;a[mif; trfAefuD&efEdkif'l;onf tem;ukd aejynfawmf&dS ½Hk;trSwf (11) aqmufvyk f
'kwd,or®wtjzpf usrf;opömusdefqdkcJhaMumif; a&;0efBu;D Xme pka0;cef;raqmifüusi;f y&m trsK;d om;
qif[Gmowif;wGif azmfjyonf/ vTwaf wmfOuú| ref;0if;cdik o f ef; wufa&mufonf/
Edik *f s;D &D;,m;Edik if H ta&SUajrmufyikd ;f rm'l*&l D NrKd U\
14 tmqD,H ESpf 50 jynhf txdrf;trSwf tcrf; aps;wpfae&mtygt0if 'ku©onfpcef;wpfck\
tem;udk aejynfawmf&Sd jrefrmtjynfjynfqdkif&m *dwaf ygufo;kH ae&mwGif bdu k [dk m&rfppfaoG;<utzGUJ u
uGefAif;&Sif;A[kdXme (2) ü usif;y&m EdkifiHawmf\ taocHAHk;azmufcGJrIrsm; jyKvkyfcJh&m 27 OD;aoqHk;
twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef;pkMunfwufa&muf cJNh y;D 83 OD;ausmf 'Pf&m&&Sad Mumif; tifet f w
d cf saf u
trSmpum;ajymMum;onf/ owif;wGif azmfjyonf/
54
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
rav;&Sm;EdkifiHüusif;yonhf 29 Budrfajrmuf
ta&SUawmiftm&S tm;upm;NydKifyGJ zGihfyGJtcrf;tem;
'kw,
d tBu;D tuJ zefcseaf vmif;u y,fcscJhaMumif; Nird ;f csr;f a&;vkyif ef;pOfrsm;? wdik ;f &if;om;a&;&mrsm;
tifeftdwfcsfauowif;wGif azmfjyonf/ ESihf pyfvsOf;í aqG;aEG;onf/
55
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
56
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
tpövmr®pEf ikd if x
H al xmifa&;tzGUJ (tdik t
f ufp)f bal Education Opportunity rS aumfr&Sief m ukd&D;,m;
u tajcpd k u f w yf p G J x m;onh f tD & wf E d k i f i H or®wEdik if H ynma&;? odyEHÜ iS efh nf;ynm 0efBu;D a[mif;
w,fvftzmNrdKU\ 70 &mcdkifEIef;ukd tD&wftpdk;& ygarmu© Ju.Ho Lee ukd EdkifiHjcm;a&;0efBuD;Xme
wyfzGJUrsm;u jyefvnfodrf;,lEdkifcJhaMumif; qif[Gm jynfaxmifpk0efBuD;\{nhfcef;rü vuf c H a wG U qH k
owif;wGif azmfjyonf/ onf/
yk*v
¾ ud u@zGUH NzKd ;wd;k wufa&;aumfrwD Ouú|
27 &cdkifjynfe,ftwGif; jzpfyGm;vsuf&Sdonhf 'kw, d or®w OD;jrihaf qGonf &efuek Nf rKd U&Sd jrefrmEdik if H
tpGef;a&muf tMurf;zuform;rsm;ESihf ARSA uk e f o nf r sm;ES i h f puf r I v uf r I v k y f i ef ; &S i f r sm;
tMurf ; zuf t k y f p k u k d axmuf c H j cif ; ? tm;ay; toif;csKyf (UMFCCI) tpnf;ta0;cef;rü usi;f y
ulnD&m a&mufapaom jyKrlvkyfaqmifcsufrsm; onhf jrefrmhp;D yGm;a&;vkyif ef;&Sirf sm;ESifh e0rtBurd f
vk y f a qmif j cif ; ? axmuf y H h j cif ; ? rD ' D , mrsm;rS yHkrSefawGUqHkaqG;aEG;yGJtcrf;tem;okdY wufa&muf
axmufcHa&;om;jcif;wdkYukd rjyKvkyf&ef EdkifiHawmf trSmpum;ajymMum;onf/
57
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
tdE´d,ESihf w½kwfESpfEdkifiH e,fpyfa'oü trsKd ; om;,mOf t EÅ & m,f ? vrf ; tEÅ & m,f
ydkifeufe,fajr tjiif;yGm;rIaMumihf ppfa&;t& uif;&Sif;a&;aumifpDOuú| 'kwd,or®w OD;[ife&D
wif;rmrIrsm;jzpfyGm;vsuf&Sd&m oHwrefa&;t& AefxD;,lonf aejynfawmf&Sd ydkYaqmifa&;ESihf
nd§EdIif;aqG;aEG;cJhNyD;aemuf wif;rmrItqHk;owfa&; qufoG,fa&;0efBuD;Xme tpnf;ta0;cef;rü
oabmwlnrD &I &Scd NhJ yjD zpfaMumif; tdE,
d´ Edik if jH cm;a&; usif ; yonh f trsKd ; om;,mOf t EÅ & m,f ? vrf ;
0efBuD;Xmeu xkwfjyefaMunmonf/ tEÅ&m,f uif;&Sif;a&;aumifpD (National Road
Safety Council-NRSC) \ wwd,tBudrfajrmuf
29 v,f,majrrsm;ESihf tjcm;ajrrsm; odrf;qnf; tpnf;ta0;okdY wufa&muftrSmpum;ajymMum;
jcif;cH&rIrsm; jyefvnfpdppfa&;A[kdaumfrwDOuú| onf/
'kw, d or®w OD;[ife&DAefx;D ,lonf aejynfawmf&dS EdkifiHwum tPkjrLpGrf;tifat*sifpDonf
jynfxJa&;0efBuD;Xme tpnf;ta0;cef;rü usif;y tdkifattD;attzGJU0ifEdkifiHrsm;taejzihf tPkjrL
onhf v,f,majrrsm;ESihf tjcm;ajrrsm; odrf;qnf; vQypf pf"mwftm;xkwv f yk rf t
I wGuf vdt
k yfvmygu
cH&rIrsm; jyefvnfppd pfa&;A[kad umfrwD\ (2^2017) a&mif;csEdkif&ef&nf&G,fí ,la&eD,HowåKbPfukd
tpnf;ta0;okdY wufa&muftrSmpum;ajymMum; umZufpwefEdkifiHü pwifzGihfvSpfvdkufaMumif;
onf/ ½dkufwmowif;wGif azmfjyonf/
&cdkifjynfe,f ajrmufydkif;ü jzpfyGm;cJhonhf
ARSA tpG e f ; a&muf t Murf ; zuf o rm;rsm;\
tMurf;zufwdkufcdkufrIjzpfpOfrsm;ESihfywfoufí pufwifbmv
owif;pm&Sif;vif;yGJukd aejynfawmfbk&ihfaemif
&dyfomüusif;y&m umuG,fa&;OD;pD;csKyf½Hk; (Munf;)
rS AdkvfcsKyfoef;xG#fodef;? wyfrawmfowif;rSef 1 Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef;
jyefMum;a&;tzGJUOuú| AdkvfcsKyfpkd;EdkifOD;ESihfwm0ef pkMunfonf rGefjynfopfygwDOuú| Edkif[Hom
&Sdolrsm;? jynfwGif;? jynfyrS owif;axmufrsm; OD;aqmifonhf ud, k pf m;vS,t f zGUJ ukd aejynfawmf&Sd
wufa&mufonf/ trsK;d om;jyefvnf oihjf rwfa&;ESifh Nird f;csr;f a&;A[kd
Xme (NRPC) {nhfcef;rü vufcHawGUqHkonf/
30 EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvf EdkifiHjcm;a&; wyfrawmfumuG,af &;OD;pD;csKyf Akv d cf sKyrf LS ;Bu;D
0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD; a':atmifqef; rif;atmifvIdifonf aejynfawmf&Sd bk&ihfaemif
pkMunfonf tar&duefjynfaxmifpk The Richardson &dyo f müusi;f yonhf &cdik jf ynfe,ftwGi;f EdkifiHawmf
Center Ouú | e,l ; ruú p D u k d j ynf e ,f t k y f c sKyf vHNk cHKa&;ESiu
fh muG,af &;wm0efrsm;ukd aqmif&u G v f suf
a&;rSL;a[mif; Mr.Bill Richardson ukd eHeuf 10 &Sdaom vHkNcHKa&;wyfzGJU0ifrsm;? Xmeqdkif&m 0efxrf;
em&DwGifvnf;aumif;? Gavi-The Vaccine Allicance rsm;ESihf ae&yfpGefYcGm wdrf;a&Smifae&onhf a'ocH
tzGJUtpnf;\ 'kwd,trIaqmift&m&SdcsKyf Mrs. jynfolrsm;twGuf tvSLaiGay;tyfyGJ tcrf;tem;
Anuradha Gupta ESihf 'def;rwfESihfqDG'ifEdkifiHwdkYrS okdY wufa&muftrSmpum;ajymMum;onf/
vTwfawmftrwfrsm;ukd eHeuf 11 em&DwGifvnf;
aumif; aejynfawmf&Sd EdkifiHjcm;a&;0efBuD;Xmeü 2 &cdkifjynfe,f armifawma'owGif ARSA
oD;jcm;pDvufcHawGUqHkonf/ tpGef;a&muf tMurf;zuform;rsm;\ tMurf;
58
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
59
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
60
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
61
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
62
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
63
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
64
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
trsKd;om;vHkNcHKa&;qdkif&m tBuHay;yk*¾dKvf
8 umwmvdkeD;,m;a'oonf wpf z uf o wf
OD;aomif;xGef; &cdkifjynfe,fta&;ESihfywfoufí vGwfvyfa&;aMunmygu ,if;a'o\ udk,fydkif
ukvor*¾vHkNcHKa&;aumifpDwGif tkyfcsKyfcGihf&a'o tqihftwef;ukd qdkif;iHhxm;a&;
&Sif;vif;ajymMum;pOf tygt0if enf;vrf;tm;vHk;ukd vkyfaqmifrnf
jzpfaMumif; pydef0efBuD;csKyf rm&D,mEdka&*dRKif;u
3 jynfaxmifpt k pk;d &tzGUJ \ trsK;d om;vHNk cKH a&; ajymMum;onf[k ½dkufwmowif;wGif azmfjyonf/
qdik &f m tBuaH y;yk*Kd¾ vOf ;D aomif;xGe;f onf ukvor*¾
vHkNcHKa&;aumifpDwGif usif;yonhf jrefrmEdkifiH &cdkif 9 jrefrmEdik if H ab;tEÅ&m,faMumihf xdcu kd q
f ;kH ½I;H
jynfe,fta&;ESihfywfoufonhf tpnf;ta0;ü Ed k i f a jcavQmh c s a&;vk y f i ef ; pD r H c suf (2017)
65
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
66
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
67
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
68
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
69
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
70
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
71
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
72
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
73
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
74
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
75
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
76
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
77
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
78
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
79
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
txd a&eHxkwfvkyfrIukd qufvufavQmhcsxm;&ef eDaygEdik if üH jynfwiG ;f ppfNy;D qH;k cJNh y;D bk&ifpepfudk
oabmwlnDMuaMumif; a'oqdkif&mowif;Xme zsuf o d r f ; cJ h N yD ; csd efaemufydkif; yxrqH k ; tBud r f
rsm;u xkwfjyefonf/ taxG a xG a &G ; aumuf y G J B uD ; uk d tqih f t vd k u f
usif;yvsuf&SdaMumif;? eDaygEdkifiH\ uka#<u,f
5 EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvf EdkifiHjcm;a&; olaX;BuD; bDaemhacsmif'&Donf a&G;aumufyGJü
0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD; a':atmifqef; yg0if,OS Nf yKd i&f ef tmPm&eDayg vdueG *f &ufygwDEiS fh
pkMunfonf bif;rfpwuftwGi;f a&;rSL;csKyf rpöwm yl;aygif;vdkufNyDjzpfaMumif; a'oqdkif&mowif;
trf & S [ D ' l t pö v mrf E S i h f t zG J U uk d aejynf a wmf & S d Xmersm;u xkwfjyefonf/
EdkifiHjcm;a&;0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD;\
{nhfcef;rü vufcHawGUqHkonf/
'kwd,or®w OD;jrihfaqGonf bif;rfpwuf
twG i f ; a&;rS L ;csKyf rpö w mtrf & S [ D ' l t pö v mrf
OD;aqmifaomudk,fpm;vS,ftzGJUukd aejynfawmf&Sd
EdkifiHawmfor®wtdrfawmf oHwrefaqmif{nhf
cef;rü vufcHawGUqHkonf/
jrefrmtxl;pD;yGm;a&;Zkefqdkif&m A[kdtzGJU
(2^2017) vkyfief;nd§EIdif;tpnf;ta0;ukd aejynf
awmf&Sd EdkifiHawmfor®w½Hk; tpnf;ta0;cef;rü
usif;y&m A[kdtzGJU Ouú| 'kwd,or®w OD;[ife&D bk&ifpepfzsufodrf;NyD;aemuf
AefxD;,l wufa&muftrSmpum; ajymMum;onf/ yxrtBudrfusif;yonhf a&G;aumufyGJwGif
trsKd;om;vTwfawmfOuú| ref;0if;cdkifoef; rJay;aeaom eDaygjynfolrsm;
onf vef ' ef t ajcpd k u f International Bar
Association's Human Rights Institute (IBAHRI) td E ´ d , ork ' ´ & mtwG i f ; jzpf a y:cJ h a om
ñTefMum;a&;rSL; Mr.Phillip Tahmindjis ESihftzGJUukd qdkifuvkef;rkefwdkif;wdkufcwfrIaMumihf tif'dkeD;&Sm;
aejynf a wmf & S d trsKd ; om;vT w f a wmf { nh f c ef ; r EdkifiH *sAm;uRef;wGif ajrNydKrIrsm;ESihf a&BuD;rIrsm;
aqmifü vufcHawGUqHkonf/ jzpfyGm;cJh&m vl 41 OD;aoqHk;NyD; 13 OD; xdcdkuf
jynfaxmifpkor®wjrefrmEdkifiHawmftpkd;& 'Pf & m&cJ h a Mumif ; ? vl a xmif a ygif ; rsm;pG m uk d
jyefMum;a&;0efBu;D XmeESifh w½kwjf ynfoo Yl r®wEdik if H ab;vGw&f mokaYd &TUajymif;ay;cJ&h aMumif; trsK;d om;
EdkifiHawmfaumifpDowif;ESihfjyefMum;a&;XmewdkY obm0ab;pDrHcefYcGJa&;at*sifpDrS wm0ef&Sdol
tMum; rD', D myl;aygif;aqmif&u G rf qI ikd &f m em;vnfrI wpfOD;u ajymMum;onf/
pmcRefvTmukd uGrfwHk;jynfe,fuGrfusKd;NrdKU Zhudao
tpk d ; &{nh f a *[mü jyef M um;a&;0ef B uD ; Xme 6 EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvf EdkifiHjcm;a&;
jynfaxmifpk0efBuD; a'gufwmazjrihfESihfw½kwf 0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD; a':atmifqef;
Edik if aH wmfaumifpo D wif;ESihf jyefMum;a&;0efBu;D Xme pkMunfonf aemfa0EdkifiH tajcpdkuf Rafto Foun-
0efBu;D Mr.Jiang Jianguo wdu Yk vufrw S af &;xd;k MuNyD; dation for Human Rights \ trIaqmift&m&Sd Mr.
tjyeftvSefvJvS,fonf/ Jostein Hotel Kobbeltvedt ESihf Norwegian Burma
80
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
81
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
82
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
83
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
84
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
uk d aejynf a wmf & S d jref r mtjynf j ynf q d k i f & m olaX;Bu;D qDbuf&eS yf eD &J m;onf or®w&mxl;wGif
uGefAif;&Sif;A[kdXme (2) ü usif;y&m 'kwd,or®w 2018 ckESpf? rwfvrSpí wm0efxrf;aqmifrnf
OD;jrihfaqG wufa&muf rdefYcGef;ajymMum;onf/ jzpfaMumif; a'oqdik &f mowif;Xmersm;u xkwjf yef
w½kwfEdkifiHü ywf0ef;usifnpfnrf;rI jzpfay: onf/
atmifjyKvyk yf gu jyKvyk o f ul kd avsmfaMu;ay;apjcif; 2017 ckEpS t f wGi;f urÇmwpf0ef;vH;k ü owif;
ok d Y r [k w f jyef v nf j yKjyif a pjcif ; wd k Y & S d a prnh f orm; 65 OD;cefYonf wm0efxrf;aqmifaepOf
pepfwpf&yfukd 2020 jynhfESpfxufaemufrusbJ twGi;f aoqH;k cJMh u&aMumif; e,fpnf;rjcm;owif;
EdkifiHwpf0ef;ü usihfoHk;ap&ef tpkd;&tzGJUu tpD axmufrsm;tzGJUu xkwfjyefaMunmonf/
tpOfrsm; a&;qGJvsuf&SdaMumif; ½dkufwmowif;
Xmeu xkwfjyefonf/ 20 EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvf EdkifiHjcm;a&;
awmiftmz&duEdik if w H iG f tdraf rG;Edw
Yk u kd fowå0g 0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD; a':atmifqef;
ESihf awm½dkif;iSufrsm;rSwpfqihf ul;pufjyefYyGm;onhf pkMunfonf tdE´d,EdkifiH jynfya&;&m0efBuD;XmerS
vpfpwm½dk;qpfAufwD;&D;,m;a&m*gwpfrsKd;aMumihf Foreign Secretary a'guf w mtuf p f * sKd i f & S e f u m
aoqH;k ol 41 OD;xdjrihw f ufvmaMumif; usef;rma&; OD;aqmifaomudk,fpm;vS,ftzGJUukd EdkifiHjcm;a&;
Xmewm0ef&Sdolrsm;u ajymMum;onf/ 0efBuD;Xmeü vufcHawGUqHkonf/
85
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
86
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
87
2 01
0177 ckESEpS f jzpf & yfrsm;
rsm;
29 Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef; tpnf;ta0;cef;rüusi;f y&m 'kw, d or®w OD;jrihaf qG
pkMunfonf wm0ef&o dS rl sm;ESit
fh wl u,m;jynfe,f wufa&muftrSmpum;ajymMum;onf/
vdGKifaumfNrdKUokdYa&muf&SdNyD; jynfe,ftpkd;&tzGUJ ½H;k ü w½kwfEdkifiH\ qif;&JEGrf;yg;rIavQmhcsa&;
a'ocHu, kd pf m;vS,rf sm;ESihf awGUqHo
k nf/ ,if;aemuf tpDtpOf &efyakH iGrsm;rS ravsmrf ueftoH;k jyKco
hJ nhf
EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvfESihf u,m;jynfe,f ,Graf iG oef; 730 ukd tmPmydik rf sm;u odr;f qnf;
a'ocHvil ,frsm; Nird ;f csr;f a&;pum;0dik ;f ukd vdKG iaf umf EdkifcJhaMumif; qif[Gmowif;wGif azmfjyonf/
NrdKU&Sd jynfe,fcef;rü usif;yonf/
jynfaxmifpw k &m;vTwaf wmfcsKyo f nf trd e f Y 31 Ed k i f i H w um\ ta&;,l y d w f q d k Y r I r sm;uk d
aMumfjimpmtrSwf (1018^2017) jzihf jynfaxmifpk csK;d azmufum ajrmufu&kd ;D ,m;okYd a&eHxu G uf ek rf sm;
Oya'qdkif&m taxmuftuljyKay;a&;tzGJUukd wifydkYonf[k oHo,&Sdonhf yem;rm;tvHvTihfxl
jyifqifzGJUpnf;onf/ xm;aom oabFmwpfpif;ukd awmifukd&D;,m;
tdE´d,EdkifiHatmufvTwfawmfu ZeD;r,m; tmPmydkifrsm;u odrf;qnf;vdkufaMumif; ½dkufwm
rsm;ukd uGm&Sif;onhf rGwfqviftrsKd;om;rsm;tm; owif;wGif azmfjyonf/
w&m;pGJqdkEdkifa&; Oya'wpf&yfukd twnfjyKEdkifcJh tD&efEdkifiH ruf&Sf[ufta&SUajrmufydkif;NrdKUü
aMumif; ½dkufwmowif;wGif azmfjyonf/ tvkyv f ufryhJ rmP jrihw
f ufvmrIEiS fh ukeaf ps;EIe;f
Bu;D jrihrf u
I t
dk ajccHí tD&efacgif;aqmift,mwdv k m
30 yk*¾vduu@ zGHUNzdK;wdk;wufa&;aumfrwDESihf cgareDudk qE´jycJMh u&m &JwyfzUJG ESifh y#dyu©jzpfymG ;Ny;D
jrefrmhp;D yGm;a&;vkyif ef;&Sirf sm; 13 Burd af jrmuf yHrk eS f qE´jyolEpS Of ;D xufrenf; aoqH;k cJah Mumif; qif[mG
awGUqHyk u JG dk &efuek Nf rKd U&Sd jynfaxmifpo k r®w jrefrmEdik if H owif;wGif azmfjyonf/
ukeof nfrsm;ESipfh ufrv I ufrv I yk if ef;&Sirf sm; toif;csKyf H
88
tydkif; (2)
rmwdum
1 ESpf 70 jynhf pmayAdrmef csKdjrEG,f 91-100
91
ESpf 70 jynfhpmayAdrmef
92
ESpf 70 jynfhpmayAdrmef
93
ESpf 70 jynfhpmayAdrmef
aqmif&u G u
f m Ekid if w H pf0ef;xkwaf 0rIyrmP\ 80 rsm;ukd zdwaf c:a[majymapcJo h nf/ a[majymcsuf
&mckdifEIef;ukd pmayAdrmefu xkwfa0EkdifcJhonf/ rsm;ukd pmtkyfrsm;xkwfa0cJhNyD; ,Ofaus;rIuyGJ
ok c rd e f t zG J U uk d z G J U pnf ; í a0g[m&bPf rsm;vnf; cif;usif;jyocJhonf/
vkyfief;ukdvnf; 1950 jynhfESpfrSpí ckepfESpf tkyfcsKyfa&;tzGJUonf ukefonfvrf;ESifh 37
twGif; pmvHk;a& 66ç000 ausmfjyKpkEkdifcJhonf/ vrf;axmifh&Sd tvsm;ay 200? teH 57 aycGJ&Sd
pmtkyf 24 tkyf xkwfa0EkdifcJhonf/ ajruGufukd 125ç000d^- (wpfodef;ESpfaomif;
bmomjyefpmaytoif;Bu;D onf jrefrmpmay ig;axmifusyf) jzifh 0,f,lNyD; jynfolYtkd;tdrf
ESifh jrefrmtEkynm&yfrsm;ukd pl;prf;&SmazG&ef jyef v nf x l a xmif a &;tzG J U tif * sif e D , mrsm;u
94
ESpf 70 jynfhpmayAdrmef
95
ESpf 70 jynfhpmayAdrmef
96
ESpf 70 jynfhpmayAdrmef
cJo
h nf/ 2011-2012 ckEpS rf pS í bmomjyef XmecGJ tif*sifeD,mvufpGJ? csdefEIef;jr§ifh'DZ,ftif*sif?
wpf c k oD ; jcm;zG J U pnf ; um ud k & D ; ,m;rD ' D , mES i f h ykpGefarG;jrLenf;? vQyfppfu&d d,mwyfqif toHk;jyKrI
tif'kdeD;&Sm;rD'D,mpmtkyfrsm;ukd bmomjyefqkd ESifhwkdif;wmrI? owåKyHkoGef;enf;? ½kyfjrifoHMum;
xkwfa0cJhonf/ jyKjyifxdef;odrf;enf; ponfhpufrIvufrIqkdif&m
pmtkyfrsm;udk xkwfa0cJhonf/
Ek d i f i H w umES i f h y l ; aygif ; xk w f a 0jcif ;
pmayAd r mef p mtk y f t oif ;
pmayAd r mef o nf *syef E k d i f i H wk d u sd K Nrd K U&S d
,l e uf pukd tm&S,Ofaus;rI&dyfom jrefrmEkdifiH 1960 jynhfESpf? ZlvkdifvwGif pmayAdrmef
ukd,fpm;vS,f tjzpf&yfwnfcJhonf/ pmayAdrmefrS pmwnf;rSL; q&mBuD; OD;pHxGm;\tBuHjyKcsufjzifh
pmwnf;rSL;csKyf? pmwnf;rSL;rsm;onf pDrHudef; pmayAdrmefpmtkyftoif;ukd pwifwnfaxmif
tpnf;ta0;rsm; wufa&muf&Ny;D pmwnf;rsm;onf onf/ 1990 jynhfumvrsm;wGif toif;om;
yHkESdyfxkwfa0a&;qkdif&moifwef;rsm; wufa&muf 20ç000 ausmf&SdcJhonf/ toif;0ifaMu;rSmvnf;
cJhMuonf/ xkd tpDtpOft& tm&S 19 EkdifiHrS pmrl 10 usyf rSpcJo h nf/ pmayAdrmefjynfov
Yl ufppJG mtkyf
rsm;ukd vpOftoif;ay;ESifh oD;jcm;a&mif;ESpfrsdK;
rsm;ukd aygif;í xkwaf om ]]tm&S½;dk &m yHjk yifrsm;}}
twGJ ajcmufwu JG dk jrefrmbmomjyefqx xkwfa0NyD; toif;ay;pmtkyfukd pmtkyftoif;0if
dk w
k af 0cJo
h nf/
rsm;okdY jzefYcsday;onf/ qk&pmrlrsm;ukd yHkESdyf&m
xkdYjyif *syefEkdifiH tjynfjynfqkdif&m pufrI
vufrIenf;ynmtzGJU (Association of International yxrqk&pmtkyo f nf toif;ay;jzpfonf/ toif;
Technical & Education Programme- AITEP ) wnfaxmifpu pmayAdrmefjyu©'defrsm;ukd toif;
tzGJUESifhyl;aygif;í armfawmf,mOfvufpGJ? vQyfppf 0ifrsm;tm; vufaqmifay;onf/
97
ESpf 70 jynfhpmayAdrmef
98
ESpf 70 jynfhpmayAdrmef
99
ESpf 70 jynfhpmayAdrmef
pmayAdrmef
aqmifyk'fESihf
vdk*dk
100
jrefrmh½dk;&m aus;vufodyÜHynm
101
jrefrmh½kd;&maus;vufodyÜHynm
yg[k ynm&Sirf sm;u 0efccH MhJ u\/ wd&pämeftcsKd Uurl NrdKUjy,Ofaus;rIpwifxGef;um;cJhonfh vGefcJh
ivsifvIyfrnfhab;tEÅ&m,fwkdYukd BudKwifod&Sdum aom ESpfaygif; 5000 cefYumvrSpí vlom;
tEÅ&m,fvw G u f if;rnfah e&mokYd ajy;vTm;wdrf;a&Smif wk d Y o nf rd r d w d k Y t wG u f taxmuf t ul j yKrnf h
Ekid cf MhJ uaMumif; jzpf&yfom"ursm;&Sad eonf/ xko d Ydk odyÜHud&d,mtawmfrsm;rsm;ukd wDxGifvmEkdifcJh
BuKd wifo&d EdS idk Mf ujcif;rSm ,if;owå0gwk\ Yd ADZtod onf / ,if ; od y Ü H u d & d , mwk d Y u k d trS D o [J j yKNyD ;
(Instinct) pGrf;&nfaMumifh[kqkdonf/ touf & S i f & yf wnf aexk d i f vmMuaomaMumif h
vG e f c J h a om ES p f a ygif ; 3780 cef Y u ADZtodpGrf;&nfu wjznf;jznf; tm;enf;usqif;
tDwvDjynf yGefyDtkdifNrdKUBuD;teD;&Sd ADqlAD;,yf(pf) vmcJh&onf/ ,cktDvufx&Gef;epfacwfwGifrlum;
rD;awmifBuD; aygufuGJNyD; acsmf&nfESifhjymylrsm; ,if;ADZpGrf;&nfonf aysmufuG,foavmufeD;yg;
atmufepfjrKyfcgeD;wGif wd&pämefrsm;u BudKwif jzpfoGm;&avNyD/ obm0w&m;u vlom;wkdY\
od&SdcJhMu\/ xkdokdYab;tEÅ&m,frusrD wpfn ADZpGr;f &nfudk jyefvnf½yk o f rd ;f vku
d jf cif;jzpfonf[k
tvkdwGif acG;rsm;u tlMuonf/ usD;uef;rsm;u qkd&ayrnf/ wd&pämefwkdYwGifrl ADZtodpGrf;&nf
tkyfpktvkdufatmfMuonf/ csnfwkdifwGifcsnfxm; tm;ukd;jzifhom rsdK;okOf;aysmufuG,froGm;a&;
onfh EGm;rsm;uvnf; BudK;jywfatmif ½kef;xGufNyD; twGuf qufvuftouf&Sif&yfwnfaeMu&\/
xGufajy;vGwfajrmufoGm;cJhMu\/ xkda'owGif a&S ; acwf u mv aus;vuf a 'owk d Y w G i f
aexkdifaom vlom;wkdYurl wd&pämefrsm;jyoae aexkdifcJhMuaom jrefrmawmifolv,form;rsm;
onfh edrw d u f dk teuft"dymÜ ,f razmfwwfMuaom onf ½k d ; &maus;vuf o d y Ü H y nm tm;ud k ; jzif h
aMumifh trIrJhtrSwfrJhaexkdifrdcJhMuojzifh aemuf &moD O wk t ajctaeud k cef Y r S e f ; wG u f c suf
wpfaeYwGif tpkvkduftNyHKvkduf aoyGJ0ifcJhMu&\/ EkdifcJhMu\/ olwkdY t"dutrSDo[J jyKcJhMuonfum;
102
jrefrmh½kd;&maus;vufodyÜHynm
103
jrefrmh½kd;&maus;vufodyÜHynm
rk;d &Gmawmhrnfudk BuKd wifo&d \dS / ,m;em&So d rl sm;ESihf ykpOf;&ifuaJG umifrsm;atmfvQi?f bl;yg;aumif
ayG;&Sdolrsm;uvnf; rkd;&GmcgeD;wGif BudKwifod&SdMu rsm;tjyifxGufvmvQif rkd;usawmhrnf? rkd;&moD
\/ tb,faMumifhqkdaomf olwkdYonf rkd;&GmcgeD;ü a&mufawmhrnfukd odMu\/ 0gqkdykpOf;atmfvQif
rcHr&yfEdkifatmif ,m;,HvmwwfMuaomaMumifh 0gqkdvü 0gqkdrkd;BuD;&Gmwwfonf/ rkd;wGif;ü wGif;
jzpf\/ 'lvmyg'&uform;rsm;url rkd;&GmcgeD;vQif atmif;aom yk&pfrsm;xGufvmvQif rkd;BuD;wwf
rcHr&yfEikd af tmif taMumtjcifrsm;wif;vmMu\/ onf[k od&MdS u\/ pku d yf sKd ;csed üf yk&pfwiG ;f rSy&k pfrsm;
wGi;f atmif;aom yk&u G q
f w
d rf sm;tHzk UJG Ny;D wGi;f jyifoYdk xGufvmvQif aumufyJoD;ESHratmifjrifwwf[k
xGufvmvQif? yvlaumifrsm; awmifykdYtjyifbuf odMu\/
okdY tHkzGJUysHwufvmvQif rkd;&Gmawmhrnfukd BudKwif vxD;aqmif;vQifaeylNyD; &moDOwkom,m
od&SdEdkifMu\/ wwfonf/ aexD;aqmif;vQif rkd;&Gmwwfonf[k
odMu\/ aA'grsm;urf;uyfvmvQif a&BuD;wwf
onf/ yk&Gufqdwfrsm;rkd;wGif;umvü tdrfay:
(okdYr[kwf) tjrifhokdYwufvQif a&BuD;a&vQHwwf
onf[k odMu\/ rkd;wGif;umvü zm;owå0grsm;
tdrfay: (okdYr[kwf) tjrifhykdif;okdYwufMuvQif
a&BuD;wwfonf/ qifESmarmif;yifrsm; rkd;ay:
axmif y G i f h v Qif a&BuD ; wwf o nf [ k od M u\/
refusnf;yifrS toD;tyGifhrsm;rsm;yGifhvQif? oD;vQif
xkdESpfwGif udkif;uRef;v,f,mrsm; oD;ESHtxGuf
aumif;rnf[k odMu\/
'efYuRJyiftoD;oD;NyD; &ifhvmvQif rkd;us&ef
eD;vmNy/D rk;d umvü 'efu Y RyJ iftoD;rsm;auG;vmvQif
]]'efYuRJvnf;auG;? rkd;vnf;ajy;}} [lí odMu\/
us;D uef;rsm; tyifjrifjh rifw h iG f toku d af qmuf
rdk;&Gmrnhf vu©Pmukd BudK;tavsmhtwif;jzihf MuvQif xkdESpfwGif avrkefwkdif;rusEkdif? avrxef
ñTefjyEdkifonhf jrefrmhapmif; Ekid ?f tyiferd efh rd w
hf iG f toku d af qmufvQirf l avxef
rnf? rkefwkdif;usrnf[k odMu\/ o&ufyifrsm;rsm;
uk|ElempGJuyfaeolrsm;onf rkd;&GmcgeD;ü yGifhvQif oD;vQif xkdESpfwGif avxefwwfonf[k
temrsm; xl t rf ; trf ; ysOf ; wG J w G J j zpf v monf / odMu\/
t&nfrsm;vnf;pkd½TJvmonf/ xkdtcg ¤if;wkdYonf oBuF e f u sonf h a eY w G i f &S m ;yif u k d " m;jzif h
rkd;&Gmawmhrnfukd BudKwifod&SdMu\/ jy'g;rlum; wpfxpfcsif; oHk;xpfxpfMunhfonfhtcg yxr
tyl"mwfvGefuJvQif jyefYwefYwefYusJwJwJ jzpfae txpfrS &Sm;ap;txGufrsm;vQif rkd;OD;aumif;rnf/
wwf \ / tat;"mwf & aomtcgü od y f o d y f 'kwd,txpfrS tap;ykdxGufvQif rkd;v,faumif;
onf;onf;usHKUoGm;wwf\/ xkdYaMumifh jy'g;usHKU rnf/ wwd,txpfrS tap;ykdxGufvQif rkd;aESmif;
oG m ;onf u k d awG U jrif & vQif rk d ; &G m awmh r nf [ k aumif ; rnf [ k od M u\/ oBuF e f u sonf h a eY
BudKwifod&SdMu\/ eHeufcif;wGif tdrfMuufu t&ifOD;pGmwGefvQif
104
jrefrmh½kd;&maus;vufodyÜHynm
105
jrefrmh½kd;&maus;vufodyÜHynm
jrefrmh½kd;&maus;vufodyÜHynmtpGrf;jzihf
'Da&twuftus wGufcsufum OD ; ausmf 0 if ; (rEk ó ausmf 0 if ; )
jyefvnfq,f,lEdkifcJhonhf
pOfhul;rif;acgif;avmif;awmf
106
jrefrmha&S;a[mif;qnfBuD;rsm;
107
jrefrmha&S;a[mif;qnfBuD;rsm;
108
jrefrmha&S;a[mif;qnfBuD;rsm;
109
jrefrmha&S;a[mif;qnfBuD;rsm;
a&S;acwfjrefrmbk&ifrsm;vufxuf qnfwnfaqmufaerIukd
bk&ifrif;jrwfudk,fwdkif BuD;Muyfaeonfukd o½kyfazmfxm;yHk
110
jrefrmha&S;a[mif;qnfBuD;rsm;
111
jrefrmha&S;a[mif;qnfBuD;rsm;
112
jrefrmha&S;a[mif;qnfBuD;rsm;
113
jrefrmha&S;a[mif;qnfBuD;rsm;
tvm;wl yk*Hacwfu qnfa&aomuf v,f uef BuD ; rsm;? acsmif ; ajrmif ; BuD ; rsm;? Nrd KU½k d ; ywf
66666 y,fpkdufysdK;EdkifcJhaom uif;wm;a&vTJqnf usHK;BuD;rsm;? a&umwmBuD;rsm;ukd wnfaqmifcJhMu
rSmvnf; 1989-90 ckESpfwGif uif;wm;a&avSmif onfh enf;ynmrsm;onf orkdif;rSwfwkdifBuD;rsm;
wrHwnfaqmufNyD;pD;onfhtcg 201ç500 {u tjzpf txift&Sm;&Sdonf/ ¤if;enf;ynm&yfESifh
txd a&ay;a0pku d yf sKd ;Edik v
f monf/ rlvu 66666 ywfoufí NAdwdoQwkdYuyif csD;usL;cJh&ouJhokdY
y,f (117ç998 {u) pku d yf sKd ;Ekid &f mrS 201ç500 {u ,if;qnfBuD;rsm;? uefacsmif;BuD;rsm;ukd qufvuf
pkdufysdK;Ekdifvmonfhtjyif a&BuD;a&vQHa&epfjrKyf toHk;jyKcJhMuonfrSm jrefrmha&S;a[mif; qnforkdif;
rIrSvnf; umuG,fEdkifcJhonf/ ü txift&Sm;&Sdaeonf/
t&if;ppftjrpfajru[k qko d uJoh Ykd a&S;jrefrm
jrefrmrif;rsm;ac
rsm;acwfwf qnfajrmif;wnfaqmufa&; a&; rif;rsm; vufxufu qnfrsm;wnfaqmufcJhí
enf ; ynmtay:tjrif omvQif ¤if;qnfrsm;ukd tajccHí acwftqufquf
jrefrmwkdif;&if;om;wkdYonf a&S;ya0oPDu jyKjyifrGrf;rHwkd;wufatmif wnfaqmufvkyfukdif
yif a&t&if;tjrpfxdef;odrf;a&;? a&t&if;tjrpf EkdifcJhojzifh ,ckuJhokdY qnfa&aomuf{&d,mrsm;
toH k ; csa&;jzpf a om qnf a jrmif ; uef a csmif ; wkd;wufvmNyD; pm;eyf&du©mrsm; wkd;wufxkwfvkyf
wnfaqmufa&;? jyKjyifxdef;odrf;apmifha&Smufa&; Ekid cf jhJ cif;jzpfonf/ bk;d bGm;tarGppfjzpfonfh jrefrmh
twwfynmrsm;ukd wwfuRrf;cJhMuNyD; jzpfonf/ a&S;a[mif; qnfBuD;rsm;xm0&ckdifcHh wnfNrJap&ef
a&S;jrefrmrif;wkYd acwftqufqufwiG f qnfajrmif; 0kid ;f 0ef;umuG,x f ed ;f odr;f apmifah &SmufMu&ef vdt k yf
uefacsmif;rsm;? a&umwmBuD;rsm;ukd jrefrmrI ayonf/
jrefrm[ef jrefrmhtwwfynmrsm;jzifh wnfaqmuf
cJhMuonf/ yk*HacwfrwkdifrDESifhyk*H? yif;,? tif;0?
[Hom0wD? ukef;abmifacwfwkdYwGif jrefrmrif; xd e f v if ; (ref ; wuú o d k v f )
wk d Y o nf BuD ; us,f c rf ; em;aom qnf B uD ; rsm;?
114
&moDwyk af uG;a&m*g
115
&moDwkyfauG;a&m*g
&moD w k y f a uG ; ul ; puf y sH U ES H U yH k
t"d u tm;jzif h a&m*g&S d o l \ touf ½ S L
vrf;aMumif;rS Akdif;&yfpfykd;rsm;onf ESmacsjcif;?
acsmif;qkd;jcif;wkdYrSwpfqifh avxJodkYysHUESHUa&muf&Sd
oGm;onf/ tqkyd ga&m*g&So d El iS hf eD;eD;uyfuyfaeol
&moDwkyfauG;a&m*gjzpfyGm;aponhf H1N1 rsm;\ touf½SLvrf;aMumif;twGif;odkY 0ifa&muf
Adkif;&yfpfydk;rTm;ukd teD;uyfawGU&pOf um ul;pufEkdifonf/ tqkdygAkdif;&yfpfrsm;onf
ESmacs? acsmif;qkd;jyKvkyfol\ywf0ef;usif&Sd ypönf;
rsm;ay:usa&mufum tcsdeftwkdif;twmwpfck
116
&moDwkyfauG;a&m*g
txd touf&Sifvsufwnf&SdaeEkdifonf/ (Oyrm- wuf j cif ; ? csrf ; wk e f j cif ; ? vnf a csmif ; emjcif ; ?
wHcg;vufudkifrsm;? xkdifcHkrsm;? vlYtoHk;taqmif acsmif;ajcmufqkd;jcif;? ESm&nf,kdjcif;? acgif;ukduf
ypönf;rsm;ponfjzifh) tqkdyg Akdif;&yfpfykd;wnf&Sd jcif;? ukd,fvufukdufcJjcif;? EkH;acGjcif; tp&Sdonfh
aeaomypönf;rsm;ukd vufjzifhukdifwG,frdygu vu©Pmrsm; cHpm;&avh&Sdonf/ omreftm;jzifh
ukdifol\vufwGif Akdif;&yfpfykd;rsm; wG,fuyfvm rd o m;pk q &m0ef E S i f h j youm wk y f a uG ; twG u f
onf / tqk d y gvuf j zif h rsuf E S m ES i f h E S m acgif ; td r f o H k ; aq;0g;rsm;toH k ; jyKjcif ; ? taetxk d i f
ywf0ef;usifukd yGwfrdjcif;jzifh Akdif;&yfpfykd;rsm;onf tpm;taomufrSefuefatmifjyKvkyfjcif;ESifh tem;
touf½LS vrf;aMumif;odYk 0ifaf &mufomG ;avh&o dS nf/ ,ljcif;wkdYjyKvkyfygu wpfywftwGif; oufom
tqkdygenf;jzifh ul;pufrIrsm;ykdrkdrsm;jym;ojzifh aysmufuif;oGm;avh&Sdonf/
(txl;ojzifh trsm;oH;k ypön;f rsm; ukid wf ,G Nf y;D wkid ;f ) od k Y & mwG i f tcsd KUol r sm;wG i f a&m*grS myk d r k d
vufukdrMumcP aq;ay;&efvkdtyfonf/ jyif;xefvmNyD; tqkwfa&mifjcif;? AufwD;&D;,m;
ykd;rsm; xyfqifh0ifa&mufjcif;aMumifh tqkwfa&mif
&moD w k y f a uG ; \a&m*gvu© P mrsm; a&m*g ykdrkdjyif;xefvmjcif;? em;jynf,kdjcif;wkdY
&moDwkyfauG;Akdif;&yfpfykd; 0ifa&mufolwkdif; jzpfvmwwfonf/ txl;ojzifh a&m*gtcH&o dS rl sm;
a&m*gvu©Pmjyjcif;r&Sday/ tcsdKUukd,fcHtm;pepf (Oyrm-yef ; em&if u syf a &m*g? ES v H k ; a&m*g?
aumif;olrsm;wGif 0ifa&mufvmaomAkid ;f &yfpyf ;dk ukd qD ; csd K a&m*g)? aq;vd y f a omuf o l r sm;jzpf y gu
wk d u f c k d u f E S d r f e if ; vk d u f j cif ; jzif h Ak d i f ; &yf p f y k d ; rsm; ykdrkdqkd;&Gm;avh&Sdírjzpfrae aq;½Hkwuffa&muf
apmapmpD;pD;aoqHk;ukefí rnfonfhvu©PmrS uk o rI c H , l & ef v k d t yf o nf / aq;½H k o k d Y tcsd e f r D
rjybJ & S d w wf o nf / tu,f í a&m*gyk d ; rsm; wuf a&muf uk orI r cH ,l r d y gu touf aoqH k ;
quf v uf j zpf y G m ;vmygu ½k w f w &uf tzsm; onftxd jyif;xefaoma&m*gjzpfí rayghqoifah y/
117
&moDwkyfauG;a&m*g
&moD w k y f a uG ; a&m*gumuG , f a q;
umuG,faq;rsm;vnf; xGuf&SdaeNyDjzpfí
vk d t yf r nf h o l r sm; Bud K wif x k d ; ES H j cif ; jzif h &moD
wkyfauG;ukdumuG,fEkdifonf/ umuG,faq;rsm;rSm
wkyfauG;a&m*gydk; wpfrsdK;rS av;rsdK;txd umuG,f
Ekid af omaq;rsm;jzpfonf/ &moDwyk af uG;rSm ESppf Of
ESifhtrQ Akdif;&yfpfykd;trsdK;tpm; ajymif;vJrI&Sdae
ojzifh ykd;trsdK;tpm;rwlnDygu rESpfuxkd;onfh
aq;ukd ,ckEpS w f iG f toH;k jyKír&Ekid af y/ xkaYd Mumifh
wkyfauG;pwifjzpfyGm;NyD; ykd;trsdK;tpm;od&SdNyD;rS
tqkdygykd;twGuf oD;oefYxkwfxm;aom umuG,f
aq;uko d m xk;d ay;&rnfjzpfonf/ umuG,af q;ukd
urÇmhusef;rma&;tzGJUBuD;u xkwfjyefxm;onhf
rjzpfraexkd;oifhaomolrsm;rSm wkyfauG;vlemukd
H1N1 Adkif;&yfpfqdkif&m ynmay;vufurf;pmapmif
jyKpkae&onfh aq;bufqkdif&m0efxrf;rsm;? aq;½Hk
rsm;) jyifyrS tdrfokdYjyefa&mufwkdif; tenf;qHk; aq;cef;rsm;ü vkyfukdifae&olrsm;? a&m*g&Sdolrsm;
vuf a q;ajcaq;jyKvk y f & ef v k d o nf / a&csd K ;NyD ; ESifhtwlaerdom;pk0ifrsm;? wpfaqmifwnf;twl
t0wftpm;vJvS,fay;oifhonf/ t0wftpm; aeolrsm;jzpfonf/ okdY&mwGif umuG,faq;ESifh
rsm;ay:wGif jyifyrSa&m*gykd;rsm;uyfNidygvmEkdif "mwfrwnfholrsm;? OD;aESmufESifh tm½HkaMumqkdif&m
ojzifh tdrf&Sduav;i,frsm;ukd rul;pufap&ef a&m*g&Sdolrsm;? yef;em&ifusyf&Sdolrsm;? MuufObJO
vkyfaqmifoifhonf/ ESifh rwnfholrsm; umuG,faq;xkd;rnfqkdygu
vd k t yf y gu ES m acgif ; pnf ; wyf & rnf / q&m0efEiS w hf idk yf ifNy;D rS xk;d &rnfjzpfonf/ q&m0ef
,if;odw Yk yf&mwGiv f nf; Akid ;f &yfpyf ;dk rsm;r0ifa&muf u xkd;&efroifh[k qHk;jzwfvQif rxkd;oifhay/
f nfh N95 trsKd ;tpm;ukd a&G;cs,t
Ekid o f oH;k jyK&rnf/
txl ; ojzif h vl e mrsm;uk d Munh f ½ I a e&onf h a'gufwmcifarmifvGif (FAME)
118
tmqD,H ESpf 50 c&D;
119
tmqD,H ESpf 50 c&D;
120
tmqD,H ESpf 50 c&D;
rsm;jym;jcif;wdaYk Mumifh ESpEf ikd if t H Mum; Nird ;f csr;f a&; ig;Ed k i f i H r S m tmqD , H t oif ; BuD ; \ yxrqk H ;
aqG;aEG;yGrJ sm;pwifum 1966 ckEpS ?f Mo*kwv f 11 &nfrSef;csuftjzpf ]]tzGJU0ifEdkifiHrsm;\ pkaygif;
&ufwGif ESpfEdkifiHtMum; Nidrf;csrf;a&;oabmwl tm;xk w f B ud K ;yrf ; rI E S i h f a'owG i f ; pD ; yG m ;a&;?
pmcsKyfvufrSwfa&;xdk;jcif;jzifh Confrontasi [k vlrIa&;ESifh ,Ofaus;rIt& zGHUNzdK;wdk;wufa&;udk
vlodrsm;aom wdkufyGJrsm;tqkH;owfcJhonf/ t&Sed jf ri§ w hf ifomG ;&ef? a'owGi;f &Sd Edik if rH sm;tMum;
tif'ekd ;D &Sm;Edik if EH iS hf rav;&Sm;Edik if w H t Ykd Mum; qufq&H mrSm w&m;rQwrIEiS hf w&m;Oya'pd;k rd;k a&;udk
wd k u f y G J r sm;NyD ; qH k ; oG m ;NyD ; aemuf ta&S U awmif av;pm;vdkufemjcif;jzifh a'owGif;Nidrf;csrf;a&;ESifh
tm&Sa'otwGif; yl;aygif;aqmif&Gufa&;twGuf wnfNidrfa&;udk jr§ifhwif&ef? ukvor*¾ y#dnmOf
tcGit hf vrf;opfrsm; ay:aygufvmcJo h nf/ xdpk Ofu pmwrf;ygrlrsm;udk vdkufemusifhokH;oGm;&ef}} [k
xd k i f ; Ed k i f i H j cm;a&;0ef B uD ; jzpf a om a'guf w m azmfjycJhMuonf/
xewfcrkd ef (Dr. Thanat Khoman) onf ta&SUawmif
tm&SEdkifiHrsm;tMum; wpfEdkifiHESihf wpfEdkifiH ydkrdk AD , uf e rf p pf y G J
odem;vnfrI&Sdvmap&ef? a'o\ bkHtusKd;pD;yGm; tmqD,t H oif;Bu;D pwifarG;zGm;vmaom
twG u f twl v uf w G J aqmif & G u f M u&ef E S i h f tcsd e f w G i f AD , uf e rf E d k i f i H ü ppf y G J r sm; t&S d e f
Nidrf;csrf;pGm twl,SOfwGJ aexdkifEdkif&eftwGuf jrifhrm;aeqJjzpfonf/ tmqD,HtzGJU0if ESpfEdkifiH
a'oqdkif&mtzGJUBuD;wpfck wnfaxmifoGm;&ef jzpfaom xdik ;f Edik if EH iS fh zdvpfyikd Ef ikd if wH o Ykd nf ajrmuf
pwiftqdjk yKco hJ nf/ xdpk Ofu tif'ekd ;D &Sm;? rav;&Sm;? AD,uferfEikd if EH iS hf AD,ufaumif;wdt Yk ay: wdu k cf ukd f
xdkif;EdkifiHESifh zdvpfydkif av;EdkifiHtMum; pwif aeMuaom tar&duefEdkifiHESifh awmifAD,uferf
aqmif&Guf&ef pdwful;cJhjcif;jzpfonf/ odkYaomf Edik if t
H ay: wyfzUJG 0ifrsm;apvTwNf y;D wufwuf<u<u
rav;&Sm;EdkifiHrS 1965 ckESpfwGif cGJxGufcJhNyD; axmufct H m;ay;cJMh uouJo h Ydk ¤if;wd\ Yk a&jyifEiS hf
oD;jcm;vGwfvyfonhf EdkifiHwpfEdkifiHjzpfvmaom a0[ifyikd ef ufrsm;? qdyu f rf;rsm;? avwyfpcef;rsm;
pifumylonf ¤if;\Edik if jH cm;a&;0efBu;D tufp&f m udkvnf; tar&duefppfa&,mOfESifh av,mOfrsm;
*smeufoef (Mr. S. Rajanathan) udk befaumufNrKd UokdY tokH;jyKcGifh ay;cJhMuonf/ AD,uferfppfyGJonf
apvTwcf NhJy;D pifumylEikd if u H v kd nf; xnfo h iG ;f zGUJ pnf;&ef ta&SUawmiftm&Sa'oü uGefjrLepf0g'jyefYyGm;
arwåm&yfccH o hJ nf/ xdak rwåm&yfccH sut f ay: usef vmrIudk wm;qD;&ef tar&duefjynfaxmifpk\
av;Edik if pH vk;H u oabmwlco hJ nfth wGuf ig;Edik if H BudK;yrf;tm;xkwfrIrS xGufay:vmaom &v'f
jzifh pwifwnfaxmifco hJ nf/ wpfck[k EdkifiHa&;avhvmolrsm;u ,lqMuonf/
xdkig;EdkifiHrS EdkifiHjcm;a&;0efBuD;rsm;onf 1969 ckEpS w f iG f &pfcswef pfqif tar&duefor®w
xdkif;EdkifiH? befaumufNrdKUESifh yifv,furf;ajcNrdKU jzpfvmNy;D aemuf AD,uferfppfyüJG yg0ifwu kd cf ukd rf rI S
jzpfaom befqefNrKd Uü 1967 ckEpS ?f Mo*kwv f twGi;f tar&duefwyfzUJG rsm;udk pwif½yk o f rd ;f cJo h nf/ 1973
awG U qk H u m ta&SUawmiftm&SEdkifiHrsm;toif ; ckESpfwGif awmifAD,uferf? ajrmufAD,uferfESifh
(tmqD , H ) ( Association of Southeast Asian tar&duefwt Ykd Mum; typftcwf&yfpaJ &;oabm
Nations-ASEAN) udk wnfaxmif&ef oabmwlnD wlncD sucf sKyq f Ekd ikd cf NhJ y;D aemuf tar&duefwyfzUJG rsm;
cJhMuonf/ 1967 ckESpf? Mo*kwfv 8 &ufwGif tm;vk;H AD,uferfEikd if rH S jyefvnf½yk o f rd ;f cJo h nf/
xkwjf yefaom befaumufaMunmcsuüf tmqD,H 1973 ckEpS w f iG f AD,uferfppfyNJG y;D qk;H cJNh y;D uGejf rLepf
toif;Bu;D udk pwifwnfaxmifcMhJ uonhf tzGUJ 0if ajrmufAD,uferfEdkifiHu tEdkif&&SdcJhonf/ uarÇm
121
tmqD,H ESpf 50 c&D;
122
tmqD,H ESpf 50 c&D;
ZlvdkifvwGif tmqD,t H oif;Bu;D \ TAC pmcsKyüf tmqD,\ H tqift h jrifq h ;Hk tpnf;ta0;jzpfonf/
yg0ifvufrw S af &;xd;k cJNh y;D 1995 ckepS ?f Zlvikd v f wGif
tmqD,H\ wpfESpfwmumvtwGif; aqmif&Guf
toif;0iftjzpf pwifyg0ifvmcJo h nf/ AD,uferf
&rnfh udpörsm;ESifhywfoufí tmqD,HtNrJwrf;
Edik if H tmqD,t H oif;okYd r0ifa&mufrD 1984 ckEpS ?f aumf r wD t pnf ; ta0;? tmqD , H t qif h j rif h
Zefe0g&Dvü b½lEikd ;f Edik if u H vnf; toif;0iftjzpft&m&SdBuD;rsm;tpnf;ta0;? tmqD,aH 'oqdik &f m
0ifa&mufcJhNyD;jzpfonf/ b½lEdkif;EdkifiHonf NAdwdef aqG;aEG;yGrJ sm;wGif aqG;aEG;cJah om vkyif ef;pOfrsm;?
EdkifiHvufatmufrS vGwfvyfa&;&&SdNyD; wpfywf tmqD,q H ikd &f moabmwlncD surf sm;? aMunmcsu?f
twGif; tmqD,t H oif;0iftjzpf 0ifa&mufcJhjcif; em;vnfrIpmcRefvTmrsm;ESifhywfoufí tmqD,H
jzpfonf/ tmqD,Htoif;BuD;ü 1997 ckESpf? EdkifiHrsm;rS EdkifiHhacgif;aqmifrsm;ESifh tpdk;&tzGJU
Zlvikd v f wGif jrefrmEdik if EH iS fh vmtdEk ikd if wH yYkd g tzGUJ 0if
acgif;aqmifrsm;tMum; aqG;aEG;twnfjyKvufrw S f
tjzpf yg0if v mcJ h N yD ; yd k r d k u s,f j yef Y v mcJ h o nf /
a&;xd;k onhf tpnf;ta0;BuD;jzpfonf/ tmqD,H
uarÇm'D;,m;EdkifiHonf 1999 ckESpf? {NyDvü toif;BuD;\ yxrqkH;xdyfoD;tpnf;ta0;udk
tzG J U 0if j zpf v mcJ h o nf / wD a rmvuf p f a wEd k i f i H
1976 ckEpS w f iG f tif'ekd ;D &Sm;Edik if ?H bmvDNrKd Uü usi;f y
uvnf; 2011 ckESpf? rwfvü tmqD,HtzGJU0if jyKvkyfcJhonf/ rlvu tmqD,Hacgif;aqmifrsm;
Ed k i f i H t jzpf yg0if c G i f h & &S d & ef avQmuf x m;cJ h N yD ;
ig;ESpw f pfBurd f awGUqkMH u&ef qk;H jzwfcahJ omfvnf;
avQmuf x m;rI t ay: pOf ; pm;aqmif & G u f a eqJ aemufyikd ;f wGif oH;k ESpw f pfBurd f avQmch scNhJ y;D 2001
tqifhüom&Sdaeao;onf/ ck E S p f wG i f ta&S U awmif tm&S a'oud k ½d k uf c wf
tmqD , H E d k i f i H r sm;tMum; rwl u G J j ym;
vmEdik o f nhf ta&;udprö sm;udk tcsed Ef iS w hf pfajy;nD
jcm;em;rIrsm; &Sdaejcif;aMumifh tmqD,H tzGJUBuD; aqG;aEG;ajz&Sif;Edkifa&;twGuf wpfESpfwpfBudrf
twGif; tcsKyftjcmtmPmydkifEdkifiHrsm;twGif; awGUqkMH u&efq;Hk jzwfco hJ nf/ 2008 ckEpS w f iG f pwif
aqG;aEG;ndE§ iId ;f Ny;D wlnq D E´ (Consensus) &,lum touf0ifvmaom tmqD,Hy#dnmOfpmwrf;t&
qkH;jzwfcsuf csrSwfonf/ tmqD,HtzGJUBuD;\ ,ck t cg xd y f o D ; tpnf ; ta0;rsm;ud k wpf E S p f
Ouú|tjzpf tzGUJ 0ifEikd if rH sm;u jyu©'ed Ef pS t f vdu
ESpBf urd u k f
f si;f yvsu&f o dS nf/ tmqD,t H Bu;D tuJrsm;
t*F v d y f tu© & mpOf t & tvS n f h u swm0ef , l taejzifh tmqD,HjyifyEdkifiHrsm;rS acgif;aqmif
xrf;aqmifMuonf/ jrefrmEdik if o H nf 2014 ckEpS f
rsm;ESifh xdyo f ;D tpnf;ta0;rsm; usi;f yjyKvyk v f suf
u tmqD,t H vSnu hf s Ouú|wm0efukd xrf;aqmifchJ &S&d mwGif aqG;aEG;bufo;kH Edik if jH zpfaom *syef? w½kw?f
onf/ 2017 ckEpS w f iG f zdvpfyikd Ef ikd if uH tmqD,\ H
awmifudk&D;,m;wpfEdkifiHcsif;pDESifh tmqD ,H +1
tvSnu hf s Ouú|wm0efukd xrf;aqmifcNhJ y;D 2018 xdyfoD;tpnf;ta0;rsm;&SdouJhodkY xdkoHk;EdkifiHrS
ckEpS w f iG f pifumylEikd if ?H 2019 ckEpS w f iG f AD,uferf
acgif;aqmifrsm;ESifhtwl tmqD,H+3 xdyfoD;
EdkifiHwdkYu tvSnfhusOuú|wm0efudk toD;oD; tpnf;ta0;rsm;vnf; jyKvkyfvsuf&Sdonf/ xdkY
xrf;aqmifoGm;&ef&Sdonf/ tjyif tmqD,H 10 Edik if rH S acgif;aqmifrsm;ESihf *syef?
w½kwf? awmifudk&D;,m;? tdE´d,? MopaMw;vs?
xdyfoD;tpnf;ta0; (ASEAN Summit) e,l;ZDvef? tar&duef? ½k&mS ;Edik if w H rYkd S acgif;aqmif
tmqD,x H yd o
f ;D tpnf;ta0;onf tmqD,H rsm;yg0ifaom ta&SUtm&S xdyfoD;tpnf;ta0;
tzGUJ 0if 10 Edik if u
H Edik if t H Bu;D tuJrsm;ESihf tpd;k & (East Asia Summit-EAS) udv k nf; tmqD,x H yd o
f ;D
tzG J U tBuD ; tuJ r sm; yg0if w uf a &muf M uonf h tpnf;ta0;ESihftwl ESpfpOfusif;yvsuf&Sdonf/
123
tmqD,H ESpf 50 c&D;
124
tmqD,H ESpf 50 c&D;
0efaqmifrq I ikd &f mudp&ö yfrsm;tay: ndE§ idI ;f aqG;aEG; zGUH NzdK;wd;k wufreI nf;yg;aom tzGUJ 0ifEikd if rH sm;
Ed k i f & ef t wG u f tmqD , H p D ; yG m ;a&;0ef B uD ; rsm; twGuf zGHUNzdK;rItqifhay:rlwnfNyD; enf;ynmESifh
tpnf;ta0;udk ESpfpOfusif;yjyKvkyfonf/ zGHUNzdK;wdk;wufa&; yl;aygif;aqmif&GufrItpDtpOf
rsm;ESifh tmqD,Haygif;pnf;a&;udk t&Sdeft[kef
tmqD , H u muG , f a &;0ef B uD ; rsm;tpnf ; ta0; jr§ifhwifoGm;&ef jzpfonf/ xdkYtjyif tmqD,H 6
( ASEAN Defence Ministers Meeting-ADMM) EdkifiHtaejzihf tmqD,Haygif;pnf;a&;tpDtpOfudk
2004 ckESpf? Edk0ifbmvtwGif; usif;y quf v uf t axmuf t yH h a y;&ef E S i f h tmqD , H
jyKvkyfcJhonhf 10 Budrfajrmuf tmqD,HxdyfoD; aygif;pnf;a&;tpDtpOf taumiftxnfazmfa&;
tpnf;ta0;rS twnfjyKcahJ om tmqD,v H NHk cKH a&; twGuf urÇmb h PfEiS hf tm&SzUHG NzKd ;a&;bPfwu Ykd ohJ Ydk
todkuft0ef;\ vkyfief;tpDtpOft& tmqD,H tjynfjynfqikd &f m tzGUJ tpnf;rsm;ESifh aqG;aEG;buf
Edik if rH sm;rS umuG,af &;0efBu;D rsm;\ tpnf;ta0; EdkifiHrsm;rS vkHavmufpGm axmufyHhrI&&Sda&;wdkYudk
rsm;udk 2006 ckEpS rf pS í usi;f yjyKvyk v f suf &So d nf/ aqmif&Gufvsuf&Sdonf/
tmqD,u H muG,af &;0efBu;D rsm;\ tpnf;ta0;rSm tmqD,HtzGJY0ifEdkifiHrsm;tMum; zGHUNzdK;
a'otwGi;f rS umuG,af &;qdik &f m ndE§ iId ;f aqG;aEG; wdk;wufrIuGm[csufrsm; usOf;ajrmif;vmapa&;
rIEiS hf yl;aygif;aqmif&u G rf I tqift h jrifq h ;Hk aqG;aEG;yGJ aqmif&u G &f mwGif IAI Work-plan vkyif ef;pDrcH sut f &
wpf&yfjzpfonf/ ADMM aqG;aEG;yG\ J &nf&, G cf suf t"d u OD ; pm;ay;u@BuD ; 4 &yf & S d & m tajccH
rSm a'owGi;f &ifqikd Bf uKH awGUae&aom umuG,af &;ESifh taqmufttkH? vlYpGrf;tm;t&if;tjrpfzGHUNzdK;a&;?
vkNH cKH a&;qdik &f m pdeaf c:rIrsm;udk ydrk o kd &d edS m;vnfjcif;? owif ; tcsuf t vuf q uf o G , f a &;enf ; ynm?
yGiv hf if;jrifomrI&jdS cif;rSonf tjyeftvSe, f MHk unfrI a'oqdkif&m pD;yGm;a&;aygif;pnf;rIu@wdkYjzpf
wdk;jr§ifhoGm;Edkif&efjzpfNyD; ADMM aqG;aEG;yGJrsm;udk onf / xd k u @BuD ; rsm;rS m zG H U Nzd K ;wd k ; wuf a &;
ESppf Of usi;f yjyKvyk v f su&f o dS nf/ twGuv f yk if ef;pDru H ed ;f rsm;ESihf taumiftxnfazmf
aqmif&Gufvsuf&Sdonf/
tmqD,Haygif;pnf;rIqdkif&m BudK;yrf;aqmif&GufrI IAI tpDtpOft& yl;aygif;aqmif&GufrI
tpDtppOOf (Initiatives for ASEAN Integration-IAI) rsm;aMumifh uarÇm'D;,m;? vmtd?k jrefrmESihf AD,uferf
tmqD,t H zGUJ Bu;D BuKH awGUae&aom pdeaf c:rI Edik if w H \
Ykd pD;yGm;a&; zGUH NzKd ;wd;k wufrrI mS wd;k wufrrI sm;
wpfcrk mS tmqD,t H zGUJ 0ifEikd if rH sm;tMum; &Sad eaom &&Sv d mcJo h nf/ 2006 ckEpS rf S 2015 ckEpS f umv
zGUH NzKd ;rIumG [csuf (Development Gap) yif jzpfonf/ twGi;f xdak v;Edik if \ H ysr;f rQ*s'D yD w D ;kd wufrEI eI ;f rSm
tmqD,HtzGJUBuD;onf tzGJU0ifEdkifiHrsm;tMum; 6 &mcdik Ef eI ;f rS 7 'or 8 &mcdik Ef eI ;f txd &Sv d mcJh
zGHUNzdK ;rIuGm[csuf avsmhenf;vmapa&;twG u f onf/ 2007 ckESpfrS 2015 ckESpfumvtwGif;
tmqD , H a ygif ; pnf ; a&; Bud K ;yrf ; aqmif & G u f r I xdak v;Edik if \ H Edik if jH cm;&if;ES;D jrK§ yEf rHS pI ;D 0ifrrI mS 2007
tpDtpOf (Initiatives for ASEAN Integration–IAI) ckESpftwGif; tmqD,HtzGJUBuD;&&SdcJhaom EdkifiHjcm;
jzih f aqmif & G u f v suf &S d o nf / tzG J U 0if E d k i f i H &if;ES;D jrK§ yEf rHS I pkpak ygif;\ 10 'or 9 &mcdik Ef eI ;f &S&d mrS
topfrsm;jzpfMuaom uarÇm'D;,m;? vmtd?k jrefrm 2015 ckESpfwGif tmqD,HtzGJUBuD; &&SdcJhaom
ESifh AD,uferfEdkifiHrsm;taejzihf zGHUNzdK;rIrSm rlv EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrIpkpkaygif;\ 14 'or 6
tmqD,H tzGJU0if 6 EdkifiHESihf trDvdkufEdkifa&;udk &mcdkifEIef;txd &SdvmcJhNyD; a':vm 17 'or 4
&nfreS ;f azmfaqmif&ef jzpfonf/ bDvsH&&SdcJhonf/
125
tmqD,H ESpf 50 c&D;
,cktcg IAI Work-plan III udk 2016 ckEpS ?ftmqD,t H zGUJ 0ifEikd if rH sm;tMum; ydrk akd ygif;pnf;Edik af &;
pufwifbmvtwGi;f vmtdEk ikd if ?H AD,ifuse;f NrKd Uü
twGuf wpfcw k nf;aom tjrif? wpfcw k nf;aom
usif;yjyKvkyfcJhaom 28 Budrfajrmuf tmqD,H toGifvu©Pm? wpfckwnf;aomtodkuft0ef;
xdyfoD;tpnf;ta0;ü tmqD,HtBuD;tuJrsm;u ( One Vision, One Identity, One Community )
twnf j yKay;cJ h N yD ; IAI Work-plan III onf [lonhf tmqD,\ H aqmify'k Ef iS hf pdwt f m;xufoef
tmqD,HarQmfrSef;csuf 2025 \ tpdwftydkif; rIudkazmfjyNyD; 2007 ckESpf? Edk0ifbmvtwGif;
wpf&yfjzpfvmcJhonf/ pifumylEikd if üH usi;f yjyKvyk cf ahJ om 13 Burd af jrmuf
tmqD , H xd y f o D ; tpnf ; ta0;umvtwG i f ;
tmqD , H y #d n mOf p mwrf ; tmqD,Hacgif;aqmifrsm;onf (20-11-2007)
tmqD,HtzGJUBuD;udk pwifzGJUpnf;cJhaom &ufwiG f tmqD,yH #dnmOfpmwrf; (ASEAN Charter)
tcsed u
f yl;aygif;aqmif&u I qifh (Cooperation) udk vufrw
G rf t S af &;xd;k cJMh uonf/ tmqD,H y#dnmOf
tmqD,HtzGJU0ifEdkifiHrsm; wnfae&mjyajryHk
rSpwifcNhJy;D aemufyikd ;f umvrsm;wGif aygif;pnf;a&; pmwrf;onf tmqD,t H zGUJ Bu;D \ tESpf 40 jynfh
vkyif ef;pOf (Integration) udk OD;wnf avQmufvrS ;f umvwG i f a y:xG u f v maom ord k i f ; rS w f w d k i f
vmonh f t csd e f ü toif ; tzG J U tajccH p nf ; rsOf ; wpf&yfvnf; jzpfonf/
r&Sdao;onfhtwGuf tmqD,Hy#dnmOfpmwrf; tmqD,yH #dnmOfpmwrf;onf tmqD,\ H
(ASEAN Charter) jyKpak &;om;&ef rav;&Sm;Edik if ?H aemufqkH;jzpfay:wdk;wufrI tajctaersm;udk
uGmvmvrfyNl rKd Uü 2005 ckEpS ?f 'DZifbmvtwGi;f xif [ yf a zmf j yaeonh f t jyif tmqD , H t od k u f
usif;yjyKvkyfcJhaom 11 Budrfajrmuf tmqD,H t0ef;udk 2015 ckEpS w f iG f xlaxmifEikd &f eftwGuf
xdyfoD; tpnf;ta0;rS tmqD,Hy#dnmOfpmwrf; taxmuf t ul j yKaom ,EÅ & m;topf r sm;ud k
a&;qG J a &;qd k i f & m uG m vmvmrf y l a Munmcsuf zGJUpnf;ay;cJhonf/ tmqD,Hy#dnmOfpmwrf;onf
(Kuala Lumpur Declaration) udk xkwfjyefcJhonf/ tmqD,t H zGUJ Bu;D pwifxal xmifco hJ nhf befaumuf
126
tmqD,H ESpf 50 c&D;
127
tmqD,H ESpf 50 c&D;
128
tmqD,H ESpf 50 c&D;
129
tmqD,H ESpf 50 c&D;
130
tmqD,H ESpf 50 c&D;
131
tmqD,H ESpf 50 c&D;
ajymif;a&TUvmaeonhftwGuf urÇmhpD;yGm;a&;wGif
tmqD , H t zG J U BuD ; \ ta&;ygrI o nf vmrnf h
q,fpEk pS t f xd qufvufjrihrf m;vmaernfh tae
txm;&Sdonf/
urÇmt h iftm;Bu;D Edik if rH sm;jzpfaom tar&duef?
w½kw?f tdE, d´ ? *syefEiS hf awmifu&dk ;D ,m;Edik if w H rYkd S
acgif ; aqmif r sm;tm;vH k ; uk d ae&mwpf a e&mü
tmqD,Htoif;\ vdk*dk pkpnf;Edkifapjcif;rSm toif;BuD;\ xl;jcm;aom
0daoovu©Pmwpf&yf[q k &kd rnf/ tmqD,aH 'o
tzGUJ 0ifEikd if rH sm;\ enf;ynmzGUH NzKd ;wd;k wufrt I vdu k f qdkif&mzdk&rfwGif ukd&D;,m;'Drdku&ufwpf jynfolY
ydkYukefypönf;rSmvnf; trsKd;trnfpHkvifvSonf/ or®wEdik if H (ajrmufu&kd ;D ,m;Edik if )H tzGUJ 0iftjzpf
ukeyf pön;f xkwv f yk Nf y;D jynfyydu Yk ek w
f ify&Ykd ef yg0ifaeonht f wGuf xl;jcm;&Sm;yg;aom aqG;aEG;yGJ
twGuf t"duusaom txl;pD;yGm;a&;Zkefrsm;rSm wpf&yf jzpfonf/ ,cktcg tm&Sa'o jyifyEdik if H
vnf; ,cifu w½kwEf ikd if u H om Bu;D pk;d xm;cJ&h mrS tcsKdUonf ta&SUtm&SxdyfoD;tpnf;ta0;wGif
,cktcg txl;pD;yGm;a&;Zkefrsm;udk tmqD,HEdkifiH yg0if c G i h f & &S d a &;twG u f tmqD , H E d k i f i H r sm;uk d
rsm;üvnf; yDyjD yifjyifxal xmifvmEdik cf NhJ yD jzpfonf/ csOf;uyfpnf;½Hk;rIrsm; jyKvkyfvsuf&SdaeMuonf/
Oyrmtm;jzihf pifumylESifh tif'dkeD;&Sm;zufpyf xd k tcsuftvufr sm;u tmqD , H tzG J U BuD ; \
bmwrfvGwfvyfpGm ukefoG,frIZkef (Batam Free aqG;aEG;yGrJ sm; ta&;ygrIudk taumif;qH;k xif[yf
Trade Zone)? xdi k ;f Edik if u H awmifyikd ;f a'opufrZI ek f azmfjyaeonhf om"ursm;yif jzpfonf/
( The Southern Regional Industrial Estate )? tmqD,t H zGUJ Bu;D ydrk akd ygif;pnf;vmonfEiS hf
tif'ekd ;D &Sm;u wef*Ret f ;D rm;pf ydu Yk ek x
f wk v f yk af &;Zkef trQ tmqD,EH ikd if rH sm;\ pD;yGm;a&;? vlraI &;tajc
( Tanjung Emas Export Processing Zone )? taewdkYvnf; vdkufygwdk;wufvmrnfjzpfouJhokdY
rav;&Sm;Edik if u H ydu Yk vrf vGwv f yfpmG ukeo f ,G rf ZI ek f Edik if w
H umwGiv f nf; cdik rf maom tzGUJ tpnf;tjzpf
( Port Klang Free Trade Zone )? jref r mEd k i f i H u ay:xGef;vmrnf jzpfonf/ tzGJU0ifrsm;tMum;
oD v 0gtxl ; pD ; yG m ;a&;Zk e f (Thailawa Special tmqD , H e nf ; vrf ; ES i h f t nD aqmif & G u f c J h r I r S m
Economic Zone) ESifh AD,uferfEdkifiHu wefxGrf; toif;BuD;\ &nfrSef;csufrsm; &&SdapcJhaMumif;
yd k Y u k e f x k w f v k y f a &;Zk e f ( Tan Thuan Export tmqD,t H oif;Bu;D \ ESpf 50 wdik w f ikd f &yfwnf
Processing Zone) wdo Yk nf oufqikd &f mEdik if rH sm;\ vmEdik rf uI taumif;qH;k oufaojycJNh y;D jzpfonf/
jynfyydkYukefjr§ihfwifa&;twGuf armif;ESiftm;rsm; tem*wfumvwGiv f nf; þokYd pnf;pnf;vH;k vH;k jzifh
jzpfonf/ vufwaJG qmif&u G of mG ;Murnfqv kd Qif urÇmEh ikd if aH &;
vlO;D a& 635 oef;&SNd y;D pkpak ygif; *s'D yD D 2 ESihf pD;yGm;a&;rsufESmpmwGif xdyfwef;tzGJUtpnf;
'or 6 x&DvsHa':vm&Sdonhf tmqD,HtzGJUBuD; wpf&yftjzpf ay:xGuv f mrnfjzpfaMumif; oH;k oyf
onf zGUH NzKd ;qJEikd if rH sm;tMum; pD;yGm;a&;t& tiftm; wifjytyfayonf/
tBuD;rm;qHk; tzGJUtpnf;wpf&yf jzpfonf/ ,ck
tcsed w f iG f urÇmBu;D \ Edik if aH &;? pD;yGm;a&;ESihf ppfa&; wuú o k d v f [ef p k d ; OD ;
tiftm;rSm Oa&mya'orS tm&S-ypdzw d af 'oqDoYkd
132
EdkifiHwum tMurf;zufrI
tEÅ&m,frsm;
133
EdkifiHwumtMurf;zufrItEÅ&m,frsm;
134
EdkifiHwumtMurf;zufrItEÅ&m,frsm;
[lí ud;k uG,, f MHk unfaom c&pf,mef*P kd ;f ESp*f P kd ;f eu©wåaA'ynm&Sif *,fvDvD,dkonf urÇmu
uGJjym;rI? ordkif;aMumif;t& t*FvdyfwdkYu tdkif;&pf aeuk d v S n h f y wf a eonf [ l a om t,l t quk d
e,fajrukd odrf;ydkufxm;rIponhf aemufcHordkif; xkwfazmfcJhí usrf;pmESihfqefYusifonf[kqdkum
aMumif;rsm;yg0ifonf/ xdkYaMumihf tdkif;&pfwdkYu okwfoifjcif;cHcJh&onf/ trsKd;ZmwfcGJjcm;rIjyif;xef
'kwd,urÇmppfaemufydkif;rSpí cGJxGufa&;twGuf onhf bmomrsm;wGifvnf; Zmwfysufrnfukdpdk;&drf
pwifvyI &f mS ;cJMh uonf/ 1970 jynhv f eG Ef pS rf sm;wGif onh f t wG u f Zmwf r wl o l c sif ; aygif ; zuf y gu
td k i f ; &pf v G w f a jrmuf a &;wyf z G J U \ tMurf ; zuf t&yf r S 0 d k i f ; í *k P f o d u © m twG u f owf j zwf r I
wdkufcdkufrIESihf AHk;cGJrIrsm; t&Sdefjr§ihfvmcJhonf/ (Honour Killing) jyKvkyfwwfMuonf/ bmom
t*Fvefjynh&f iS f bk&ifrBu;D ESifh armifESr 0rf;uGJ ud k ; uG , f , H k M unf o l E S i h f r,H k M unf o l w d k Y t Mum;
awmfpyfonhf AdkvfcsKyfBuD;armihfbufwef onf cGJjcm;rItvGefBuD;rm;onhf bmomrsm;wGifvnf;
yifvQif tdkif;&pfvGwfajrmufa&;wyfzGJU\ AHk;cGJ r,HkMunfrIonfyif tBuD;qHk;bmoma&;jypfrI[k
wduk cf u kd rf aI Mumihf 1979 ckEpS wf iG f uG,v f eG cf o
hJ nf/ ,lqolrsm;u bmom0ifr[kwfolrsm;ukd ypfrSwf
bmoma&;tajccHtm;jzihf tMurf;zuf xm;í wdkufcdkufjcif;? bmomrwlolESihfpHkzufygu
rIrSm bmomw&m;wpfckukd tvGeftuRHpGJvrf; tMurf;zufwdkufcdkufjcif;? rdrdwdkYudk;uG,fonhf
udkif;½Idif;um trSm;trSef ra0cGJEdkifavmufatmif bmomrS bmomajymif;ygu ao'Pfay;jcif;? 0dik ;f 0ef;
t,ljyif;xefvmcsdefwGif jzpfay:avh&Sdonf/ xdkokdY owfjzwfjcif; ponfwdkYukd jyKvkyfwwfMuonf/
aomtMurf;zufrrI sm;rSm vlo Y rdik ;f wpfavQmufwiG f bmoma&;tajccH tMurf ; zuf r I w G i f
vlom;rsm;ukd owfjzwfpaw;í ,pfZfylaZmfonhf vuf0JtajccHESihf vuf,mtajccH[lí cGJjcm;xm;
"avhrsm;rSpí a&wGuv f Qif umv&Snv f sm;cJo h nf aomfvnf; rdrdwdkY\ EdkifiHa&;,HkMunfcsuf atmif
jzpf o nf / om"utm;jzih f tv,f a cwf w G i f jrifa&;twGuf bmrqdkvkyf&J&rnf[laom tpGef;
pkef;r[kpGyfpGJum rD;½IdUowfjzwfypfjcif;rsKd;jzpfonf/ a&muftawG;tac:rSmrl twlwlyifjzpfonf/
tdkiftufpftpjyK&mtpövmrfnDaemiftzGJU0iftcsKdU
135
EdkifiHwumtMurf;zufrItEÅ&m,frsm;
136
EdkifiHwumtMurf;zufrItEÅ&m,frsm;
137
EdkifiHwumtMurf;zufrItEÅ&m,frsm;
138
EdkifiHwumtMurf;zufrItEÅ&m,frsm;
rIrmS t,fvaf u'gtzGUJ ukd urÇmuodomG ;apcJo h nf/ vd k ol r sm;jzih f tif tm;awmih f wif ; oG m;cJ h onf /
tqdyk gwdu k cf u kd rf rI mS vloHk;axmifcefY aoqHk;cJh& ,if;rSm urÇmhordkif;wGif yxrqHk;tBudrftjzpf
ojzihf xdcu kd qf ;kH ½I;H rIBu;D rm;onf[k qdEk ikd af omfvnf; tpk d ; &r[k w f a om tzG J U tpnf ; wpf c k u r[m
pdwfydkif;qdkif&mxdcdkufoufa&mufrIu ½kyfydkif; tiftm;BuD;EdkifiHwpfckukd zufNydKifwdkufcdkufvmcJh
qdkif&mxdcdkufrIxuf tqrsm;pGm rEIdif;omatmif jcif;vnf;jzpfonf/
ydrk Bkd u;D rm;cJo h nf/ e,l;a,mufNrKd U&Sd urÇmu h ek of , G af &; 2001 ck E S p f r S p í tar&d u ef u
XmetaqmufttHkESpfckudk av,mOfjzihf 0ifwdkuf tmz*efepöwefukd wdkufcdkufodrf;ydkufcJhNyD; tdkprm
cJhojzihf rD;avmifNydKusysufpD;yHkukd wpfurÇmvHk;u bifvm'ifudk vufa&mufzrf;qD;Edkifa&;twGuf
½kyfjrifoHMum;rSwpfqihf wdkuf½dkufMunhf½IcJh&NyD; aiGtm;? vltm;oH;k um zdtm;ay;aqmif&u G cf ohJ nhf
rsm;pGmwkefvIyfacsmufcsm; oGm;cJh&onf/ xdkYaMumihf twGuf bifvm'ifonf ygupöwefodkY xGufajy;
wpfurÇmvH;k ukd t,fvaf u'gwdaYk y;vdak om pum; ykef;a&SmifcJh&jyefonf/ xdkYaemufydkif;rSpí 2011
jzpfonhf taMumufw&m;ukd aumif;pGmzefwD;EdkifcJh ckESpfwGif bifvm'ifukd ygupöwefü taozrf;rdcJh
ojzihf ,if;wdkY\&nfrSef;csuf atmifjrifonf[k onftxd t,fvaf u'g\vIy&f mS ;rIrmS wjznf;jznf;
qdkEdkifonf/ avsmhusvmcJhonf/ bifvm'ifaoqkH;NyD;aemuf
t,fvaf u'gwdu Yk ,if;wd\ Yk &efol tjzpf t,fvaf u'gtMurf;zuftzGUJ rSm vH;k 0csKyNf ird ;f oGm;rI
c½l ; qd w f ' g (c&pf , mef b mom0if r sm;ES i h f r&Sdaomfvnf; urÇmhEdkifiHa&;bufpHkwGif arS;rSdef
tar&duefOD;aqmifonhf) taemuftkyfpk? &[l'D avsmhyg;vmonf[k qdkEdkifonf/
(*sL;-tpöa&;EdkifiH) ESihf tjcm;bmom0ifrsm;ukd arS;rSdefoGm;aomt,fvfau'gae&mwGif
owfrw S xf m;onf/ a&&Sn&f nfreS ;f csurf mS urÇmukd tpm;xdk;ae&m,lvmaomtzGJUrSm tdkiftufpftzGJU
BuD;pdk; tkyfcsKyfonhf Nidrf;csrf;e,fajr ('g½kqvrf) ac: tpövmr®pEf ikd if aH wmftrnfcH tMurf;zuftzGUJ
xlaxmif&efjzpfonf/ xdk&nfrSef;csufukd taumif jzpfonf/ tdik t f ufpt
f zGUJ onf t,fvfau'gtzGJUrS
txnfazmf&ef tar&duefuo hJ aYdk om r[mtiftm; qif ; ouf v mjcif ; jzpf N yD ; 2006 ck E S p f w G i f
BuD;EdkifiHukd orm;½dk;us ppftiftm;jzihf rwdkufEdkif t,f v f a u'gtzG J U \ tD & wf t zG J U cG J u k d tD & wf
onhftwGuf udk,faysmuf&efoltjzpf tcsKd;rnD
ppfyq JG ifEu JT m tar&duefjynforl sm; t&dyu f dk &efol
xifvmap&ef enf;AsL[mcsaqmif&GufcJhjcif;jzpf
onf/ pm&Gufjzwfprsm;ukd toHk;jyKí av,mOf
tydik pf ;D um rd;k arQmt f aqmufttHu k dk wdu k cf u kd Nf zKd cs
zsufqD;cJhaom 9^11 tMurf;zufvkyf&yfonf
,if;enf;AsL[mukd azmfaqmifvdkufjcif;jzpfonf/
xdkvkyf&yfaMumihf t,fvfau'gukd wpfurÇmvHk;u
od o G m ;NyD ; aMumuf & G H U rI r sm; zH k ; vT r f ; oG m;onf /
bmoma&;tpG e f ; a&muf tk y f p k r sm;twG i f ; ürl
tdkprmbifvm'ifonf aeYcsif;ncsif; ol&Jaumif;
t,fvfau'gtzGJUrS qif;oufvmonhf
jzpfoGm;cJhonf/ t,fvfau'gtMurf;zuftzGJYrSm
tdkiftufpftzGJUukdxlaxmifol Zmum0D
vnf; aiGaMu;axmufyo hH ?l ud,k w f ikd yf g0ifwu kd cf u kd f
139
EdkifiHwumtMurf;zufrItEÅ&m,frsm;
2006 ckEpS üf tar&duefw\ Ykd avaMumif; wdu k cf u kd f b*¾'ufteD;okYd a&muf&v dS mcJ&h m raeomawmhonhf
rIaMumihf tD&wfwGifaoqHk;oGm;cJhonf/ ,if;ukd tqH;k tar&duefEiS t fh aygif;tygwdu Yk avaMumif;
qufcaH om tblabumt,fvb f *¾'g'D vufxuf ypfut l ygt0if tiftm;jznhpf pfurl sm;ay;tyfum
wGif qD;&D;,m;jynfwGif;ppfESihf tD&wfEdkifiHa&; wGef;vSefcJh&onf/ ½k&Sm;wdkYuvnf; qD;&D;,m;
tm;enf ; csuf w d k Y u k d tcG i h f a umif ; ,l í 2013 tpkd;&ukd av,mOf? wihfum;? tajrmufBuD;rsm;jzihf
ckEpS w
f iG f tD&wfEiS q
fh ;D &D;,m; tpövmr®pEf ikd if aH wmf ypfulay;cJhonf/ xdkokdY EdkifiHwumrS tvHk;t&if;
tzGJUtjzpf wdk;csJUzGJUpnf;um 2014 ckESpfwGif jzihf 0ifa&mufx;kd ESuw f u
kd cf u
kd rf aI Mumihf 2017 ckEpS f
qD ; &D ; ,m;ta&S U yd k i f ; ES i h f tD & wf a jrmuf y d k i f ; ü tukefydkif;wGif tD&wfESihfqD;&D;,m;&Sd tdkiftufpf
vQyfwpfjyufxdk;ppfqif wdkufcdkufodrf;ydkufcJhonf/ wyfzGJUrsm; wyfysufNydKuGJoGm;cJhonf/
xdktcsdefrSpí tdkiftufpftzGJUonf wpf[kefxdk; okdYaomf 2014 ckESpfrS 2017 ckESpftxd
vlodrsm;vmcJhonf/ tdkiftufpftzGJU\ Murf;wrf; oHk;ESpfcefYtwGif; tdkiftufpfwdkY\uGef&ufrSm urÇm
140
EdkifiHwumtMurf;zufrItEÅ&m,frsm;
141
EdkifiHwumtMurf;zufrItEÅ&m,frsm;
142
umwmEdkifiH
umwmESihfywf0ef;usif EdkifiHrsm;jyajryHk
wdkYxHrS vGwv f yfa&;&&dcS í
hJ 1971 ckEpS ?f pufwifbm a'owG i f ; tusyf t wnf ; BuD ; rm;aepOf
1 &ufwiG f umwmEdik if v H w
G v
f yfa&;udk aMunmcJh umwmEdkifiHudk u½kPmoufaMumif; xkwfazmf
onf/ tkycf sKyaf &;rSm pnf;rsO;f cHb&k ifpepfjzpfonf/ ajymqdkol rnfolYudkrqdk axmif'Pf 15 ESpftxd
umwmEdkifiHonf a&eHESifhobm0"mwfaiGU <u,f0 jypf'Pf csrw S cf &H rnfjzpfaMumif; tm&yfapmfbmG ;rsm;
rIaMumifh urÇmay:wGif wpfO;D csi;f 0ifaiG tjrifq h ;kH Edik if H (,lattD;) u owday;xm;onf/ tm&yf
Edik if jH zpfonf/ EdkifiHrsm;u qufqHa&; jzwfawmufvdkufaomfjim;
145
umwmEdkifiH
146
umwmEdkifiH
147
udkeD? OD;
148
udkeD? OD; 9 Budrfajrmufta&SUawmiftm&S ...
149
9 Budrfajrmufta&SUawmiftm&S ... Mum;jzwfa&G;aumufyGJ (2017)
rDwm 400 tvGwu f ;l NyKd iyf üJG eE´p;dk rif;u aMu;wpfck Mum;jzwf a &G ; aumuf y G J (2017) / /
&&SdMuonf/ 2017 ck E S p f ? {NyDv (1) &ufwGifusif;yonfh
pufwifbmv (21) &ufwiG f trsKd;om; Mum;jzwf a &G ; aumuf y G Jü vpf v yf v suf & S d o nf h
oH v H k ; ypf F44 Nyd K if y G J ü rsKd ; aqG u a&T w pf c k ? jynfov Yl w
T af wmfu, kd pf m;vS,f ud;k ae&m? trsK;d om;
trsKd;orD; rDwm 400 T 47 NydKifyGJü reE´vif;u vTwaf wmfu, kd pf m;vS,f oH;k ae&mESihf wdik ;f a'oBu;D
aiGwpfck? a&ul; rDwm 50 tvGwful; S 10 NydKifyGJü odrYk [kwf jynfe,fvw T af wmfu,kd pf m;vS,f ckepfae&m
atmifzkef;u aiGwpfck? trsKd;orD; oHjym;ypf F 55 pkpak ygif; 19 ae&mtwGuf Edik if aH &;ygwD 24 ygwDrS
NydKifyGJü xufxufat;u aiGwpfck &&SdMuonf/ udk,fpm;vS,favmif; 87 OD;ES i f h wpf o D ; yk * ¾ v
pufwifbmv (22) &ufwGif xdkifvsuf udk,fpm;vS,favmif; ckepfOD; pkpkaygif; 94 OD;wdkYu
abmfvDabmNydKifyGJü jrefrmxdkifvsuf abmfvDabm 0ifa&muf,SOfNydKifMuonf/
toif;u uarÇm'D;,m;xdkifvsuf abmfvDabm
toif;ukd oHk;yGJwpfyGJjzihf tEdkif&um a&Twpfck &&Sd
onf/ a&ul;rDwm 200 tpHkul;aq;tqihf SM 6
NydKifyGJü Edkifppfatmifu a&Twpfck? ausmfxl;u aiG
wpf c k &&S d o nf / aq;tqih f SM 10 Nyd K if y G J ü
atmifzkef;u aiGwpfck &&Sdonf/ oHvHk;ypfaq;
tqihf F 55 NydKifyGJü xufxufat;u aiGwpfck
&&Sdonf/ ajy;ckefypfrDwm 200 aq;tqihf T 42/
43/44 NydKifyGJ ü ausmfausmf0if;u aiGwpfck&&Sdonf/
pufwifbmv (23) &ufwGif trsKd;om;
pm;yGJwifwif;epf wpfOD;csif;NydKifyGJü apmazmxl;u Mum;jzwfa&G;aumufyGJ&v'frsm;ukd jynfaxmifpk
aMu;wpfck&&Sdonf/ NydKifyGJyGJpOfrsm;tNyD;wGif jrefrm a&G;aumufyGJaumfr&Sifu xkwfjyefaMunmpOf
EdkifiHroefpGrf;tm;upm;tzGJUu a&ul;NydKifyGJrS
a&TwHqdyf ckepfck? aiGwHqdyfckepfck? aMu;wHqdyf 2017 ckEpS f Mum;jzwfa&G;aumufy&JG v'frsm;
ajcmufck? ajy;ckefypfNydKifyGJrS a&TwHqdyf oHk;ck? aiG ud k aejynf a wmf & d S jynf a xmif p k a &G ; aumuf y G J
wHqdyf ajcmufck? aMu;wHqdyf av;ck? xdkifvsuf aumfr&Siu f {Nyv D (2) &uf eHeuf (9) em&DrS pwif
abmvDabmNydKifyGJrS a&TwHqdyfwpfck? ppfwk&if í xkwjf yefaMunm&m trsK;d om;'Dru kd a&pDtzGUJ csKyf
NydKifyGJrS aiGwHqdyfwpfck? aMu;wHqdyfajcmufck? ygwDu jynfov Yl w
T af wmfu, kd pf m;vS,f ig;OD;? trsK;d om;
tav;r NydKifyGJrS aiGwHqdyf wpfck? pm;yGJwif vTwaf wmf ud, k pf m;vS,o f ;kH OD;ESihf jynfe,fvw T af wmf
wif;epfNyKd iyf rJG S aMu;wHqyd w f pfck pkpak ygif; qkwq H yd f ud,k pf m;vS,f wpfO;D ? &Sr;f wkid ;f &if;om;rsm; 'Dru kd a&pD
43 ckjzihf EdkifiH tvdkuf tqihf 6 wGif &yfwnf tzGJUcsKyfygwDu jynfolYvTwfawmfu, kd pf m;vS,f
vsuf&Sdonf/ 9 Budrfajrmuf ta&SUawmiftm&S ESpOf ;D ESihf jynfe,fvw T af wmfu, dk pf m;vS,f av;OD;?
roefprG ;f tm;upm;NydKifyGJwGif tif'dkeD;&Sm;EdkifiHu jynfaxmifpkBuHhcdkifa&;ESifhzGHYNzKd;a&;ygwDu jynfolY
a&TwHqdyf 126 ck? aiGwHqdyf 75 ck? aMu;wHqdyf vTwaf wmfu, kd pf m;vS,w f pfO;D ESihf jynfe,fvw T af wmf
50 jzihf yxr &&Sdonf/ udk,fpm;vS,fwpfOD;? &cdik t f rsK;d om;ygwDu jynfoYl
pkd;atmif vT w f a wmf u d k , f p m;vS , f w pf O D ; ? vl r sKd ; aygif ; pH k
150
Mum;jzwfa&G;aumufyGJ (2017)
151
Mum;jzwfa&G;aumufyGJ (2017)
u 0ifa&muf,SOfNydKifMuNyD; qE´rJay;ydkifcGifh&dSol
43,964 OD;teuf 21,109 wdYk vma&mufqE´rJ ay;Mu
&m cdkifvHkaomqE´rJ 17,758 rJ &&dSonf/ ¤if;wdkY
teuf jynfolYvw T af wmfu, kd pf m;vS,tf jzpf &Srf;
wdik ;f &if;om;rsm; 'Dru kd a&pDtzGUJ csKyyf gwDrS pdik ;f 0if;at;
(c) pdik ;f xGe;f at;u qE´raJ ygif; 10,216 rJ (57
'or 53 &mcdkifEIef;) jzifh a&G;cs,fcH&onf/
&Srf;jynfe,f aus;oD;NrdKUü jynfov Yl w T af wmf
ud, k pf m;vS,t f wGuf ud, k pf m;vS,af vmif; av;OD;
u 0ifa&muf,SOfNydKifMu&m cdkifvHkaomqE´rJ
2017 Mum;jzwfa&G;aumufyGJü qE´rJay;&ef
24,521 rJ &&do S nf/ ¤if;wdt Yk euf jynfov Yl w T af wmf
rJvufrSwf xkwf,laeonhf jynfolwpfOD;ukd
ud, k pf m;vS,t f jzpf &Sr;f wdik ;f &if;om;rsm; 'Dru kd a&pD
awGU&pOf
tzGJUcsKyfygwDrS pkdif;atmifausmfu qE´rJaygif;
18,882 rJ (77 &mcdkifEIef;) jzifh a&G;cs,fcH&onf/ vma&muf qE´ r J a y;Mu&m cd k i f v H k a omqE´ r J
csi;f jynfe,f trsK;d om;vTwaf wmf rJqE´e,f 92,161 rJ &&dSonf/ ¤if;wdt Y k euf trsK;d om;vTwaf wmf
trS w f (3) twG u f vT w f a wmf u d k , f p m;vS , f ud,k pf m;vS,f tjzpf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyf
avmif;oHk;OD;u yg0if,SOfNydKifMuNyD; qE´rJay; ygwDrS a'gufwmarmifarmifu qE´raJ ygif; 75,299
ydkifcGifh&dSol 28,027 OD;teuf 21,124 OD;wdkY rJ (81 'or 70 &mcdkifEIef;) jzifh a&G;cs,fcH&onf/
vma&mufqE´raJ y;Mu&m cdik v f akH omqE´rJ 20,674 u,m;jynfe,f z½lqdkNrdKUe,f rJqE´e,f
rJ &&dSonf/ ¤if;wdkYteuf trsKd;om;vTwfawmf trSwf (1) ü jynfe,fvw T af wmf udk,fpm;vS,f
udk,fpm;vS,ftjzpf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyf twGuf ud, k pf m;vS,af vmif; oHk;OD;u 0ifa&muf
ygwDrS OD;bGUJ cde;f u qE´raJ ygif; 9,242 rJ (44 'or ,SONf yKd iMf uNy;D qE´raJ y;ydik cf iG &hf o Sd l 9,570 OD;teuf
70 &mcdkifEIef;) jzifh a&G;cs,fcH&onf/ 6,710 wdkY vma&mufqE´rJay;Mu&m cdkifvHkaom
yJ c l ; wd k i f ; a'oBuD ; trsKd ; om;vT w f a wmf qE´rJ 6,286 rJ &&do S nf/ ¤if;wdt Yk euf jynfe,f
rJqE´e,ftrSwf (4) twGuf udk,fpm;vS,af vmif; vTwfawmf u d k , f p m;vS , f t jzpf vl r sKd ; aygif ; pH k
ajcmufO;D u 0ifa&muf,OS Nf yKd iMf uNy;D qE´raJ y;ydik cf iG hf 'Drdkua&pDygwD (u,m;jynfe,f) rS OD;oJ&,fu
&dSol 320,338 OD;teuf 129,187 OD;wdYk vma&muf qE´raJ ygif; 3,351 rJ (53 'or 31 &mcdkifEIef;)
qE´rJ ay;Mu&m cdik v f ak H omqE´rJ 123,960 rJ &&do S nf/ jzifh a&G;cs,fcH&onf/
¤if;wdt Yk euf trsKd;om;vTwfawmfudk,fpm;vS,f &Srf;jynfe,f anmifa&TNrdKUe,f rJqE´e,f
tjzpf trsK;d om;'Dru k d a&pDtzGUJ csKyyf gwDrS a':pef;pef;jrifh trSwf (1) ü jynfe,fvTwfawmf udk,fpm;vS,f
u qE´raJ ygif; 71,042 rJ (57 'or 31 &mcdik Ef eI ;f ) twGuf ud, k pf m;vS,af vmif; oH;k OD;u 0ifa&muf
jzifh a&G;cs,fcH&onf/ Sd l 62,705 OD;teuf
,SONf yKd iMf uNy;D qE´raJ y;ydik cf iG &hf o
&efukefwdkif;a'oBuD; trsKd;om;vTwfawmf 35,077 OD;wdYk vma&mufqE´raJ y;Mu&m cdik v f akH om
rJqE´e,ftrSwf (6) twGuf vTwaf wmfu, kd pf m;vS,f qE´rJ 33,640 rJ &&do S nf/ ¤if;wdt Yk euf jynfe,f
avmif; ajcmufOD;u yg0if,SOfNydKifMuNyD; qE´rJay; vTwaf wmfu, kd pf m;vS,tf jzpf trsKd;om;'Drdkua&pD
ydkifcGifh&dSol 343,600 OD;teuf 93,279 OD;wdkY tzG J U csKyf y gwD r S OD ; cif a rmif 0 if ; u qE´rJaygif;
152
Mum;jzwfa&G;aumufyGJ (2017) urÇmhNidrf;csrf;a&;bmomaygif;pHknDvmcH
17,204 rJ (51 'or 14 &mcdik Ef eI ;f ) jzifh a&G;cs,cf H &Srf;jynfe,f aus;oD ; Nrd K Ue,fü jynfe,f
&onf/ vTwaf wmfrq J E´e,f trSwf (2) twGuf ud, k pf m;vS,f
&Sr;f jynfe,f usKid ;f wHNkrKdUe,fü jynfe,fvw T af wmf avmif; ig;OD;u 0ifa&muf,OS Nf yKd iMf u&m cdik v f akH om
rJqE´e,f trSwf (2) twGuf vTwfawmfu, kd pf m; qE´rJ 11,836 rJ &&do S nf/ ¤if;wdt Yk euf jynfe,f
vS,af vmif; ajcmufO;D u 0ifa&muf,SOfNydKifMuNyD; vTwaf wmf ud, k pf m;vS,t f jzpf &Srf;wdkif;&if;om;rsm;
qE´rJay;ydkifcGifh&dSol 56,136 OD;teuf 22,762 OD; 'D r d k u a&pD tzG J U csKyf y gwD r S OD ; cif a rmif n G e f Y u
wdkY vma&mufqE´rJay;Mu&m cdkifvHkaomqE´rJ qE´raJ ygif; 7,832 rJ (66 'or 17 &mcdkifEIef;)
20,628 rJ &&do S nf/ ¤if;wdt Yk euf jynfe,fvw T af wmf jzifh a&G;cs,fcH&onf/
udk,fpm;vS,ftjzpf jynfaxmifpkMuHYcdkifa&;ESifh jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&SifOuú|
zGHUNzdK;a&;ygwDrS OD;&SmarGv&SJefu qE´raJ ygif; 7,026 u 2017 ckEpS f Mum;jzwfa&G;aumufyJG atmifjrifpmG
rJ (34 'or 16 &mcdkifEIef;) jzifh a&G;cs,fcH&onf/ usi;f yEdik af &;twGuf jynforl sm;ESihf yg0ifaqmif&u G f
&Sr;f jynfe,f rdik ;f ½SL;NrKd Ue,fü jynfe,fvw T af wmf Muolrsm;udk aus;Zl;wif&dSygaMumif;ESifh Mum;jzwf
rJqE´e,f trSwf (1) twGuf ud, k pf m;vS,af vmif; a&G;aumufyGJ atmifjrifpGmusif;yNyD;pD;aMumif;
av;OD;u 0ifa&muf,SOfNydKifMuNyD; qE´rJay;ydkifcGifh aMunmonf/
&dSol 24,008 OD;teuf 10,765 OD;wdkY vma&muf pd k ; atmif
qE´rJay;Mu&m cdkifvHkaomqE´rJ 8,236 rJ &&do S nf/
¤if;wdt Yk euf jynfe,fvw T af wmfudk,fpm;vS,ftjzpf urÇmhNidrf;csrf;a&;bmomaygif;pHknDvmcH/ /
&Srf;wdkif;&if;om;rsm; 'Drdkua&pDtzGJUcsKyfygwDrS jrwfAk'¨onf rdrd&SmazGawGU&dScJhaom opö"r®ESifh
pdkif;vif;jrwfu qE´raJ ygif; 4,764 rJ (57 'or oEdo Å ck udk owå0grsm; od&cSd pH m;Edik &f ef ppfreS af om
84 &mcdkifEIef;) jzifh a&G;cs,fcH&onf/ Nidrf;csrf;enf;jzihf trSefwu,fNidrf;csrf;rI&&Sdap&ef
&Sr;f jynfe,f rdik ;f ½SL;NrKd Ue,fü jynfe,fvw T af wmf rZÑdry#dy'genf;us r*¾iv f rf;udk ñTejf yawmfrcl \ hJ /
rJqE´e,f trSwf (2) twGuf ud, k pf m;vS,af vmif; ,aeY acwfopfvlom;wdkY &SmazGaeaom jyóem
ig;OD;u 0ifa&muf,SOfNydKifMuNyD; qE´rJay;ydkifcGifh aygif;rsm;pGmajz&Si;f enf;ESihf oHo,twm;tqD;Bu;D
&dSol 19,956 OD;teuf 10,344 OD;wdkY vma&muf ausmfjzwfenf;tajzukd twdtus yg&SdaMumif;
qE´rJay;Mu&m cdkifvHkaomqE´rJ 8,605 rJ &&do S nf/ jrwfAk'¨\ "r®pmayrsm;wGif awGUEdkifayonf/
¤if;wdt Yk euf jynfe,fvw T af wmfudk,fpm;vS,ftjzpf
&Srf;wdkif;&if;om;rsm; 'Drdkua&pDtzGJUcsKyfygwDrS bmomaygif ; pH k y g0if r I E S i f h ae&ma&G ; cs,f r I -
a':eef;aumifcrf;u qE´raJ ygif; 5,753 rJ (66 'or jrwf A k ' ¨ \ w&m;awmf t ajcjyK Ak ' ¨ b momü
86 &mcdkifEIef;) jzifh a&G;cs,fcH&onf/ &Sr;f jynfe,f ,if;jyóemajz&Sif;enf;? twm;tqD;ausmfjzwf
aus;oD;NrdKUe,fü jynfe,fvTwfawmf rJ q E´ e ,f enf;rsm;&dSaomfvnf; þurÇmavmuBuD;wpfckvHk;
trSwf (1) twGuf ud, k pf m;vS,af vmif;av;OD;u Nidrf;csrf;a&;? nDnGwfa&;ESifh vHkjcHKa&;twGuf
0ifa&muf,OS Nf yKd iMf u&m cdik v f akH om qE´rJ 13,406 OD;wnfcsux f m;ojzihf ,if;OD;wnfcsuu f kd Ak'b
¨ mom
rJ & &d S o nf / ¤if ; wd k Y t euf jynf e ,f v T w f a wmf wpf c k w nf ; jzih f rnf o d k Y r Qtaumif t xnf a zmf
ud, k pf m;vS,t f jzpf &Sr;f wdik ;f &if;om;rsm; 'Drdkua&pD Ed k i f r nf r[k w f a y/ wpf u rÇ m vH k ; wG i f & d S a om
tzGJUcsKyfygwDrS pdkif;pHrdkif;u qE´rJaygif; 11,542 bmomaygif;pH\ k tm;udk ,lzv Ykd t
dk yfonft h avsmuf
rJ (86 'or 10 &mcdkifEIef;) jzifh a&G;cs,f cH&onf/ bmomaygif;pHyk g0ifaom nDvmcHBu;D jzpfajrmufa&;
153
urÇmhNidrf;csrf;a&;bmomaygif;pHknDvmcH
urÇmhNidrf;csrf;a&;bmomaygif;pHknDvmcHü
oDw*lq&mawmfb'´EÅ&SifÓPdó&tzGihfMo0g'pum;>rufMum;pOf
154
urÇmhNidrf;csrf;a&;bmomaygif;pHknDvmcH
155
urÇmhNidrf;csrf;a&;bmomaygif;pHknDvmcH uG,fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm;
156
uG,fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm;
157
uG,fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm;
158
uG,fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm;
(1378 ckESpf? wydkYwGJvqef; (4) &ufwGif ysHvGef oH C ud k , f p m;vS , f ? Nrd K Ue,f M o0g'gp&d , ?
awmfrlonf/) rEÅ a v;wd k i f ; a'oBuD ; pOf h u d k i f N rd K U zm;vif y d k ;
y&d,wdåpmoifwdkuf y"meem,u
em*? b'´ E Å (1379 ckESpf? e,kefvqef; (8) &ufwGif ysHvGef
oufawmf 73 ESpf? odu©mawmf 54 0g awmfrlonf/)
*E¦0gpu y@dw? Edik if aH wmfoCH or®Kw&d ud,
k pf m;vS,?f
anmifav;yifNrdKUe,f >yefwefqmNrdKU unifESpfyif ynm0H o ? b'´ E Å
aus;&Gm [HompHkausmif;wdkuf y"meem,u oufawmf 90 ESpf? odu©mawmf 70 0g
(1379 ckESpf? uqkefvjynfhausmf (8) &ufwGif t*¾r[my@dw? t*¾r[mo'¨ra® Zmwdu"Z? urÇmh
ysHvGefawmfrlonf/) Ak'¨omoemjyK yDeefq&mawmf? wmarGNrdKUe,f
r[moEdÅokc Ak'¨omoemjyKausmif;q&mawmf
em*d E ´ ? b'´ E Å (1379 ckESpf? ewfawmfvqef; (6) &ufwGif ysHvGef
oufawmf 103 ESpf? odu©mawmf 83 0g awmfrlonf/)
t*¾r[mo'¨r®aZmwdu"Z? rGefjynfe,fESifh u&if
jynfe,f a&Tusif*dkPf;csKyfq&mawmf? acsmif;qHk ynm0H o ? b'´ E Å
NrdKUe,f usKduf'dk;awm&ausmif;wdkuf y"meem,u oufawmf 81 ESpf? odu©mawmf 64 0g
(1379 ckESpf? 0gqdkvqef; (6) &ufwGif ysHvGef r[m*E¦ 0 gpuy@d w ? omoe"Z"r® m p&d , ?
awmfrlonf/) a&TapwDy0g&Pm*dkPf;*Pmp&d,? &cdkifjynfe,f
ausmufawmfNrdKUe,f 'kuúefacsmif;ausmif;wdkufESifh
eE´ 0 H o ? b'´ E Å r*Fvm'HkNrdKUe,f teEÅ*kPf&nfausmif;wdkuf y"me
oufawmf 89 ESpf? odu©mawmf 70 0g em,u
t*¾r[my@dw? yJc;l wdik ;f a'oBu;D aygufacgif;NrKd U (1379 ckESpf? jymodkvqef; (4) &ufwGif ysHvGef
ynmaZmwm½Hkpmoifwdkuf y"meem,u awmfrlonf/)
(1379 ckESpf? ewfawmfvqef; (7) &ufwGif ysHvGef
awmfrlonf/) ynmomrd ? b'´ E Å
oufawmf 86 ESpf? odu©mawmf 65 0g
ynmpuú ? b'´ E Å EdkifiHawmfMo0g'gp&d,? oJukef;NrdKUe,f tif;r
oufawmf 96 ESpf? odu©mawmf 70 wdkufe,f xef;yifarSmftkyfpk aus;om;aus;&Gm
t*¾r[mur®|memp&d,? awmifiNl rKd Ue,f ig;z,ftif; aus;om;ausmif;wdkuf y"meem,u
aus;&Gmtkypf k aomifuek ;f omoemh&yd o
f mr[mem,u (1379 ckESpf? uqkefvqef; (11) &ufwGif ysHvGef
(1379 ckEpS ?f e,kev f jynfah usmf (1) &ufwiG f ysv
H eG f awmfrlonf/)
awmfrlonf/)
ynmom&? b'´ E Å
ynmAv? b'´ E Å oufawmf 94 ESpf? odu©mawmf 74 0g
oufawmf 80? odu©mawmf 60 t*¾r[my@dw? Edik if aH wmfMo0g'gp&d,? taemuf
t*¾r[m*E¦0gpuy@dw? Edik if aH wmfoC H or®Kw&d acsmif;'Gg&*Pm "dywdomoemydkif? {&m0wDwdkif;
159
uG,fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm;
160
uG,fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm;
161
uG,fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm;
162
uG,fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm;
163
uG,fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm;
164
uG,fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm;
165
uG,fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm;
166
uG,fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm;
167
cd k ; vf ? [,f v f r G w f cdkifxl;? OD;
168
cdkifxl;? OD;
169
cdkifxl;? OD; cspfvdIif (Nidrf;)? AdkvfcsKyf
xkwfa0onf/ cdkifxl;wpfu, dk af wmf One Man Show &J & J a wmuf tpnf ; t½H k ; twG i f ; a&;rS L ;tjzpf
ud k qD ' d k ; em;[d k w ,f ü The Best Khine Htoo OD ; aqmif v I y f & S m ;cJ h & m &J & J a wmuf c spf v d I i f [ k
acgif;pOfjzihf usif;y&m cdkifxl;\ oDcsif;rsm;udk ausmif;om;rsm;tMum;wGif xif&Sm;onf/ e,fcsJU
emrnfBuD; tqdkawmfrsm;u oDqdkay;Muonf/ qefYusifa&;pdwf"mwf jyif;xefoljzpfonf/
cdkifxl;wpfudk,fawmfyGJudk 2014 ckESpf? Mo*kwfv Advk cf sKycf spv f idI o f nf 1939 ckEpS ?f Zefe0g&Dv
9 &uf w G i f *D w ouf w rf ; 34 ES p f & d S N yD j zpf í wGif &efukefqdyfurf;½Hk;BuD;\ ynmoifqkjzifh
]cdkifxl;...34} trnfjzifh &efukefNrdKU trsKd;om; tdEd´,EdkifiH? rGrfbkdif; (bHkab) NrdKUü a&aMumif;
uZmwf½Hkü usif;yonf/ a*sarmifarmifESifh wGJzuf ynmudk oHk;ESpfMum oif,latmifjrifonf/ 1942
í ]60-64} trnfjzifh azsmfajzyGJudk usif;yonf/ ckESpfwGif wyfrawmfodkY0ifa&mufcJhNyD; 1945 ckESpf
2015 ckESpf? Zlvdkifv 11 &ufwGif ]owd&aewJh wGif *syefEdkifiHodkY a&aMumif;ynmawmfoiftjzpf
oDcsif;} udk pHvif;? a*sarmifarmif? bdkbdk[ef? apvTwfjcif;cH&onf/ a&aMumif;ynmoifausmif;
cspfaumif;wdkYESifh wGJzufoDqdkonf/ rGef;atmifESifh enf;jytjzpf ppfNy;D qH;k onftxd xrf;aqmifonf/
wGJzufí Two Men Show usif;y&ef pDpOfaeqJjzpf Adv
k cf sKycf spv f iId o f nf 1946 ckEpS ?f Ed0k ifbmv
onf/ (20) &ufwiG f wyfrawmfa&wyfoYkd Adkvt f qifhjzifh
pwD&D,dk udk,fydkifoHpOftqdk&SifwpfOD;jzpfNyD; 0ifa&mufonf/ a&aMumif;ynm uRr;f usio f jl zpfí
aw;oDcsif;aygif;rsm;pGmudk 1979 ckESpfrS 2017 rMumrDEpS rf sm;wGif Adv k Bf u;D tqifo h Ykd wk;d jri§ chf &H onf/
ckESpftxd oDqdkcJhol aw;oH&Sif cdkifxl;onf 2017 1949 ckESpfwGif EdkifiHawmfor®w pyfa&Todkuf\
ckESpf? Mo*kwfv (9) &ufwGif &efukefNrdKUü uG,fvGef ud, k &f aH wmfAv kd Bf u;D ? Advk rf LS ;? tqifjh rifh ppfa&,mOfrLS ;?
onf/ uG,fvGefcsdefwGif ZeD; a':apmEG,fEG,fxGef; ppfOD;pD;rSL;wm0efrsm;udk xrf;aqmif&onf/ 1959
ESifh om;orD;oHk;OD; usef&pfonf/ ckESpfwGif jynfwGif;a&aMumif; o,f,lydkYaqmifa&;
tzGJUü 'kwd,rif;BuD;tjzpf wm0efay;tyfjcif;cH&
aZmf O D ; onf / 1961 ck E S p f ? Mo*k w f w G i f tar&d u ef
jynfaxmifpkü zGifhvSpfaom EdkifiHjcm;a&wyft&m&dS
cspfvdIif? AdkvfcsKyf (Nidrf;) (1924-2017)/ / rsm;twGuf a&wyfuyG u f aJ &;oifwef;odYk wufa&muf
AdkvfcsKyf cspfvdIif(Nidrf;) udk OD;zdk;pH? a':yGJrSDwdkYu onf/
1924 ckESpf? arv (19) &ufwGif ppfudkif;NrKd Ue,f? Adv k cf sKycf spv f iId o f nf 1962 ckEpS w f iG f 'kw, d
v,f B uD ; aus;&G m tk y f p k ? anmif y if v S a us;&G m ü AdkvfrSL;BuD;tqifhjzifh wyfrawmf (a&) avhusifha&;
arG;zGm;onf/ arG;csif;av;OD;teuf ti,fqHk;jzpf oifwef;ausmif; ausmif;tkyBf u;D ? XmecsKyrf LS ;? c½dik f
onf/ vHkjcHKa&;ESifh tkyfcsKyfrIaumfrwD Ouú|? wdkif;vHkjcHK
i,f&G,fpOfuyif rdbESpfyg;uG,fvGefojzifh a&;ESihf tkycf sKyrf aI umfrwD tzGUJ 0if? wdik ;f vHjk cKH a&;ESihf
toufajcmufESpft&G,frSpí rdcif\armifjzpfol tkycf sKyrf aI umfrwD Ouú|wm0efrsm;udk xrf;aqmif
&JtifpyufawmfO;D &deS \ f tkyx f ed ;f rIjzifh &efuek Nf rKd UodYk onf/ 1972-1974 ckEpS w f iG f {&m0wDwikd ;f jynfoYl
ajymif;a&TUaexdkifonf/ &efukefNrdKU NrdKUrtrsKd;om; aumifpDOuú|tjzpf a&G;cs,f wifajr§mufjcif;cH&
txufwef;ausmif;rS 10 wef;atmifjrifonf/ onf/ 1974 ckESpf? rwfv (8) &ufwGif AdkvfrSL;csKyf
ausmif;aumifpDtwGif;a&;rSL;tjzpf aqmif&Guf tqifjh zifh 'kw, d umuG,af &; OD;pD;csKyf (a&) tjzpf
onf / 1936 ck E S p f w G i f ausmif ; om;oyd w f ü cefYtyfjcif;cH&onf/ 1979 ckESpf? Zefe0g&Dv (1)
170
cspfvdIif (Nidrf;)? AdkvfcsKyf 69 Burd fajrmuf wdy#d u"&? wdyd#uaum0d'...
u"&?
vTwfawmftpnf;ta0;ü EdkifiHawmfaumifpD0if
tjzpf a&G;cs,jf cif;cH&Ny;D 1988 ckEpS ?f pufwifbmv
(18) &ufwGif tNidrf;pm;,lcJhonf/
AdkvfcsKyfcspv f iId o f nf wyfrawmf (a&) wGif
35 ESpf wdkif EdkifiHawmfvHkNcHKa&;ESifh EdkifiHawmf
umuG , f a &;wm0ef r sm;ud k Bud K ;yrf ; aqmif & G u f
cJhonfhtjyif EdkifiHawmfwnfaqmufa&;wGifvnf;
pGr;f pGr;f wrHaqmif&u G Ef ikd rf rI sm;aMumifh Edik if aH wmfu
1981 ckESpf? Zefe0g&Dv (4) &ufwGif ppfrIxrf;
aumif;wHqdyfESifh 1982 ckESpf? Zefe0g&Dv (4)
AdkvfcsKyfcspfvdIif (Nidrf;) &ufwGif EdkifihH*kPf&nf (yxrqifh) wdkYudk csD;jr§ifhcJh
?
onf/
&ufwGif AdkvfcsKyftqifhodkY wdk;jr§ifhjcif;cH&onf/ Adv
k cf sKycf spv f iId of nf pmaya&;om;rI 0goem
1979 ckESpfwGif NAdwdoQa&wyfrawmfAdkvfcsKyfBuD; ygol jzpfí 2008 ckEpS w f iG f ]arSmifcw
kd ref} bmomjyef
armifhbufwef\psmyeodkY jrefrmEdkifiHudk,fpm; pmtkyfudk a&;om;xkwfa0cJhNyD; a&wyfr*¾Zif;?
AdkvfcsKyfcspfvdIif (a&) ESifhtzGJUu vku d yf gydaYk qmif ydkYaqmifa&;r*¾Zif;ESifh Mu,fig;yGifhr*¾Zif;wdkYwGif
onf/ 1980 jynfEh pS ?f atmufwb kd mv (15) &uf aqmif;yg;rsm; a&;om;onf/
wGif 'kwd,umuG,fa&; OD;pD;csKyf (a&) wm0efrS AdkvfcsKyfcspfvdIifonf a':cifndrf;ndrf;ESifh
tNidrf;pm;,lonf/ vufxyfcNhJ y;D om;wpfO;D ? orD;av;OD; xGef;um;
Ad k v f c sKyf c spf v d I i f o nf 1980 jynf h E S p f ? onf/ Adv k cf sKycf spv
f iId f (a&) (Nird ;f ) onf 2017 ckEpS ?f
atmufwkdbmv (16) &ufwGif 'kwd,tBudrf azazmf0g&Dv (28) &ufwiG f &efuek Nf rKd Uü uG,v f eG f
jynfov Yl w T af wmfq|rtpnf;ta0;ü vlr0I efxrf; onf/
0efBu;D XmeESihf tvkyo f rm;0efBu;D Xme 0efBu;D tjzpf pd k ; atmif
a&G;cs,jf cif;cH&onf/ wwd,tBurd f jynfov Yl w
T af wmf
1981 ckESpf? Zefe0g&Dv (9) &uf yHkrSeftpnf;
ta0;wGif EdkifiHjcm;a&;0efBuD;Xme 0efBuD;tjzpf 69 Burd fajrmuf wdy#d u
u"&?"&? wdyd#uaum0d'
a&G;cs,fjcif;cH&onf/ 1984 ckEpS ?f pufwifbmv a&G ; cs,f a &;pmar;yG J r S ay:xG e f ; vmonh f
(19) &ufwiG f 38 Burd af jrmuf ukvor*¾taxGaxG wdyd#u"& q&mawmf/ / tm*HkjyefqdkESifh
nDvmcHoYkd jrefrmud, k pf m;vS,t f zGUJ udak cgif;aqmifí oabma&;ajzyGw J iG f &efuek w
f ikd ;f a'oBu;D ? '*HNk rKd Ue,f?
wufa&mufNy;D jrefrmEdik if u H , kd pf m; rdecYf eG ;f ajymMum; pum;0gvrf;? wdy#d uedum, ausmif;wdu k rf S b'´EÅ
onf/ xdkYjyif xdik ;f ? pifumyl? tif'ekd ;D &Sm;? w½kw?f 0D&,
d meE´ (oufawmf 47 ESp?f odum© awmf 27 0g) onf
awmifu&kd ;D ,m;? ajrmufudk&D;,m;? *syef? rav;&Sm; 14 yg;ajrmuf wdy#d u"&? wdy#d u aum0d'tjzpf
ESifh zdvpfydkif ponfhEdkifiHrsm;odkY jrefrmcspfMunfa&; ay:xGe;f vmcJhonf/
udk,fpm;vS,ftzGJUudk acgif;aqmifí oGm;a&muf t&Sif0D&d,meE´udk &Srf;jynfe,fajrmufydkif;?
onf/ Adv k cf sKycf spvf iId of nf 1985 ckEpS ?f Zefe0g&Dv aemifcsKdNrdKUe,f? awmifcrf;aus;&Gmae crnf;awmf
(4) &ufwGifusif;yaom pwkw¬tBudrfjynfolY OD;bausm?f r,fawmfa':wifMunfwu Ykd 1331 ckEpS ?f
171
69 Budrfajrmuf wdy#d u"&? wdyd#uaum0d'a&G;cs,fa&;pmar;yGJrS ...
u"&?
172
69 Burd fajrmuf wdy#d u"&? wdyd#uaum0d'...
u"&? *Pao|d? b'´EÅ
173
*Pao|d? b'´E Å *kPfxl;aqmifbGJU? *kPfxl;aqmif wHqdyfESifh ...
174
*kPfxl;aqmifbGJU? *kPfxl;aqmif wHqdyfESifh *kPfxl;aqmifvufrSwfrsm; csD;jr§ityf
fhtyfEiS ;f jcif;
175
*kPfxl;aqmifbGJU? *kPfxl;aqmif wHqdyfESifh ... *syefEdkifiH
176
*syefEdkifiH
177
*syefEdkifiH pl;prf;? armif
aemufu, G üf omaevdak Mumif; 2016 ckEpS u f ajymMum; *syeftpdk;&u Mo*kwfv (12) &ufwGif Patriot
xm;cJhonf/ 'kH;usnf umuG,fa&;pepfudk wyfjzefYcsxm;vdkuf
onf[k owif;rsm;wGif azmfjyonf/ 'Hk;usnf
EdkifiHwumqufqHa&;- ESpftaygif;ESpf awGUqHkrI oGm;&mvrf;aMumif; wpfavQmufwGif&dSonfh EdkifiH
tjzpf *syefEiS ½hf &k mS ;wdrYk S Edik if jH cm;a&;ESihf umuG,af &; taemufydkif;rS &DSrmeD? [D½dk&DS;rm;? udkcsDwdkYwGif Pa-
0efBuD;rsm;onf rwfv (20) &ufu wdkusKdü triot Advanced Capability (PAC-3) pepfudk wyfjzefY
awGUqHck MhJ uonf/ *syefEikd if jH cm;a&;0efBu;D zlrt D u
kd D cJNh y;D zsuof abFmwpfpif;udv k nf; *syefyifv,fwiG f
&D'S gonf ½k&mS ;Edik if jH cm;a&;0efBu;D qma*;vufa&mh wyfjzefYxm;onf[k owif;rsm;wGif azmfjyonf/
ESiahf wGUqHNk y;D ½k&mS ;umuG,af &;0efBu;D qma*;½dKG i*f l
pl;prf;? armif(1927-2017)/ / 1963 ckEpS w f iG f
tEkynmqdik &f mpmayqk (trsK;d om;pmayqk) Edik if aH &;
qdik &f mpmay yxrqkukd ]abm*aA'vufa&G;pif}
pmrljzihf&&dSol pma&;q&marmifpl;prf;udk OD;vdIif?
a':pdefwdkYu 1927 ckESpf? pufwifbmv (24)
&ufwGif ysOf;rem;NrdKUü arG;zGm;onf/ trnf&if;rSm
OD;wifa&TjzpfNy;D uavmifemrnfrsm;rSm armifp;l prf;?
csrf;at;? armifomZHkwdkY jzpfonf/
i,fpOfu OD;bd;k tdrf uefawmfuav; jrLeDpyD ,f
ausmif;wGifynmoif,lNyD; xdkrSwpfqifh &efukef
[dkufpul;ausmif;? *syefacwf ppfwuúodkvfwdkYwGif
ynmoif,lonf/ ppfNyD;acwfwGif abm*aA'
*syefumuG,fa&;0efBuD;tjzpfrS
*k P f x l ; wef ; jzif h wuú o d k v f w uf a &muf o nf /
EkwfxGufoGm;cJhonhf tdkrdkrDtDem'g
*kPfxl;wef;wufa&mufaepOf ArmjynfuGefjrLepf
u *syef u muG , f a &;0ef B uD ; td k r d k r D t D e m'gES i f h ygwDOD;aqmifonfh vufeufudkifawmfvSefa&;wGif
awGUqHkcJhMujcif; jzpfonf/ *syefESifh½k&Sm;tMum; yg0ifcJhonf/ tvif;0ifNyD;aomtcg wuúodkvf
Nird ;f csr;f a&; oabmwlncD su&f &daS &;wGif twm;tqD; pmar;yGJudk qufvufajzqdkonf/ 1955-56 ckESpf
jzpfaeaom ydkifeuftjiif;yGm;rI? ajrmufudk&D;,m; wGif &efuek w f uúov kd f abm*aA'Xmeü vufaxmuf
jyóemtygt0if a'owGi;f vHNk cHKa&;qdkif&mrsm;udk uxdutjzpf wm0efxrf;aqmifonf/ bDat?
aqG;aEG;cJhMuonf/ ESpftaygif;ESpf awGUqHkrIonf bD t ,f v f b G J U &&d S o nf / vG w f v yf a &;Bud K ;yrf ; rI
½k&Sm;u c½dkif;rD;,m;udk odrf;ydkufNyD;aemufydkif; twGuf vGwfvyfa&;armfuGef;0if 'kwd,tqifh
&yfqdkif;oGm;chJ&mrS yxrqHk;tBudrf jyefvnfawGU csD;jr§ifhjcif;cH&onf/
qHkrIjzpfonf/ vufaxmufuxdutjzpfrS EkwfxGufcJhNyD;
1957 ckESpfwGif jrefrmhtvif;owif;pmü EdkifiHa&;
ppfa&; - ajrmufu&kd ;D ,m;u *syefEikd if aH y:rSjzwfNy;D owif;axmuftjzpfvnf;aumif;? acgif;Bu;D a&;ol
ypdzdwfa'o&dS tar&duefydkif *ltrfuRef;odkY yJhxdef; tjzpfvnf;aumif; aqmif&u G o
f nf/ rSeef ef;*sme,f
'Hk;usnfjzifhypfcwfrnf[k Ncdrf;ajcmufcJhNyD;aemuf udk xkwfa0onf/ q&marmifp;l prf;onf trsK;d om;
178
pl;prf;? armif pdrf;eD? armif
179
pdrf;eD? armif qD;&D;,m;EdkifiH
180
qD;&D;,m;EdkifiH
181
qD;&D;,m;EdkifiH
wd;k csUJ jyKvyk rf nfh ukvor*¾vjkH cKH a&;aumifpD qH;k jzwf oD;jcm;pD aqG;aEG;yGJrsm;usif;ycJhonf/ twdkuftcH
csuu f w kd m;qD;&ef ½k&mS ;tpd;k &u 'kw,
d tBurd af jrmuf rsm;u qD;&D;,m;or®w bwf&Smt,fvftmqwf
ADwdktmPmoHk;í y,fcscJhonf/ qD;&D;,m;EdkifiH udk jzKwfcs&efjzpfNyD; ,if;jzKwfcsrIuom EdkifiHa&;
twGif; y#dyu©rsm; pwifjzpfay:cJhNyD;aemuf ½k&Sm; ajymif;vJrjI zpfrnf[k tcdik t
f rm,lqxm;Muonf/
onf ¤if;\r[mrdwfEdkifiHudk ulnD&eftwGuf ADwdk
tmPmudk toH;k jyKco hJ nfrmS 11 Burd &f cSd NhJ yjD zpfonf/ ppfa&; - qD;&D;,m;Edik if H [kr;f pfjynfe,f tv,fyikd ;f &dS
qD;&D;,m;wyfrawmfEiS hf r[mrdww f u dk cf u
kd af &; qD;&D;,m;wyfzUJG tajcpdu k af e&mrsm;udk avaMumif;
tzGJUrsm;onf qD;&D;,m;&dS tkdiftufpfppfaoG;<u wdu
k cf u
kd rf jI yKvyk cf o
hJ nfh tpöa&;wduk af v,mOf av;pif;
rsm; aemufq;kH xde;f csKyx f m;onfh t,fvb f u l mr,fvf teuf wpfpif;tm; qD;&D;,m;avaMumif; umuG,af &;
182
qD;&D;,m;EdkifiH
183
qD;&D;,m;EdkifiH
184
qD;&D;,m;EdkifiH ql&ifypfql0rf
qD;&D;,m;Edik if \
H NrKd Uawmf 'rwfpuwf&dS rD'ef ajymonf/ taocHAHk;cGJol ESpfOD;teuf wpfO;D rSm
&JXmewGif taocHA;kH aygufurJG I ESpBf urd jf zpfymG ;cJ&h m &JXmetwGif;odkY0ifa&mufum taqmufttHk \
16 OD;aoqH;k cJah Mumif; Edik if yH ikd t
f oHviT Xhf mu aMunm yxrxyfoaYkd &muf&cSd o
hJ nf[k qD;&D;,m; jynfxaJ &;
onf/ qD;&D;,m;EdkifiHwGif jynfwGif;ppftwGif; 0efBuD; rdk[mruf&Sm;u owif;axmufrsm;udk
qD;&D;,m;NrKdUawmfonf tMurf;zufr'I Pfukd tqd;k &Gm;qH;k ajymMum;aMumif;od&onf/
cHpm;cJh&onfhNrdKU jzpfonf/
od e f ; 0if ; aZmf
ql&ifypfql0rf / / tmqD,HtwGif;a&;rSL;csKyf
a[mif; ql&ifypfq0l rfukd 1949 ckEpS ?f atmufwb dk mv
(28) &ufwGif xdkif;EdkifiHü arG;zGm;onf/ xdkif;EdkifiH
orm;qufwuúov kd üf ynmoifMum;cJNh y;D Edik if aH &;
odyÜHbmomjzifh 0dZÆmbGJU&&dSonf/
ql&ifonf 1972 ckESpfwGif tar&duef
jynfaxmifpk? u,fvDzdk;eD;,m;jynfe,f uvJ&m
armifhref;pfaumvdyfü EdkifiHa&;odyÜHbmom&yfudk
qufvufqnf;yl;cJhonf/ xdkYaemuf a&mhcfzJvm;
azmifa';&Si;f \axmufyrhH jI zifh [m;Awfwuúov kd üf
ynmoif,lcJh&m 1974 ckESpfwGif r[m0dZÆmbGJU
&&dSonf/ 1982 ckESpfwGif [m;AwfwuúodkvfrS
yg&*lbGJU&&dSonf/ yg&*lbGJUtwGuf tpövmrfESifh
rav; trsKd;om;a&;0g'usrf;udk wifoGif;cJhonf/
tD*spfEdkifiH udkif½dk? tar&duefwuúodkvfü tm&yf
bmompum;udk oifMum;cJhNyD; okawoevkyfief;
qD;&D;,m;EdkifiHtwGif; um;AHk;aygufuGJrIwGif
rsm; aqmif&GufcJhonf/
xdcdkuf'Pf&m&&SdcJhonhf uav;i,fESpfOD;ukd
1986 ckESpfwGif ecGefqDorm;&ufe,fajr
aq;ukorIay;aepOf
twGuf ygvDreftrwftjzpf yxrqH;k tBurd af &G;cs,f
cH&onf/ 1988 ckESpfwGif jynfxJa&;0efBuD;Xme
tqd k y g taocH A H k ; azmuf c G J r I o nf vufaxmuf twGi;f 0eftjzpf ceft Y yfjcif;cH&onf/
awmifydkif; rD'efc½dkif&dS &JXmeü jzpfyGm;cJh&mwGif 1992 ckESpfrS 1995 ckESpftxd EdkifiHjcm;a&;0efBuD;
t&yfom;rsm;ESifh &Jwyfom;wpfO;D aoqH;k cJo h nf[k Xme? 'kwd,0efBuD;? 1997 ckESpfrS 2001 ckESpftxd
qD;&D;,m; jynfxaJ &; 0efBuD;Xmeu aMunmonf/ xdkif;EdkifiHjcm;a&;0efBuD;tjzpf wm0efxrf;aqmifcJh
taocH A H k ; azmuf c G J r I wG i f aoqH k ; ol r sm;xJ ü onf/ 1999 ckESpfrS 2000 jynfhESpftxd tmqD,H
&J t &m&d S & S p f O D ; yg0if c J h a Mumif ; NAdwdeftajcpdkuf a'oqdik &f mzd&k rf (ARF) wGif Ouú|tjzpf xrf;aqmif
qD;&D;,m;vlt Y cGit hf a&; apmihMf unhaf &; tkyfpku onf/
185
ql&ifypfql0rf qdk&D;? rm&D,dk
186
qdk&D;? rm&D,dk ZifbmabGEdkifiH
ZifbmabGEdkifiH/ / ZifbmabGEdkifiHonf
tmz&duwdkuf\ awmifbufyikd ;f wGi&f NSd y;D ,cifu
½d k ' D ; &S m ;[k trnf w G i f c J h u m NAd w d o Qud k v d k e D
rm&D,dkqdk&D; vufatmufrS vGwv f yfa&;&&dNS y;D aemufrS ZifbmabG
[laom trnfopfajymif;cJjh cif;jzpfonf/ tdref ;D csi;f
tjzpf wm0ef,cl NhJ y;D yifv,f&yfjcm;&dS ay:wl*u D vkd ekd D Edik if rH sm;rSm awmifbufwiG f awmiftmz&duor®w
a'orsm; vGwv f yfa&;&&d&S ef BuKd ;yrf;aqmif&GufcJh EdkifiH? taemufawmifbufwGif abmhp0gemEdkifiH?
onf/
1976 ckESpfwGif zGJUpnf;yHktajccHOya'udk
twnfjyKEdkifcJhNyD; 'Drdku&ufwpftpdk;&wpf&yfudk
xlaxmifcJhonf/ ,if;ESpf {NyDv (25) &ufwGif
a&G;aumufyu J G si;f ycJ&h m qd&k ,
S vf pfygwDu vTwaf wmfwiG f
ae&mtrsm;pktEkid &f &dcS NhJ y;D rm&D,q kd &kd ;D onf 0efBu;D
csKyfjzpfvmcJhonf/ qdk&D;tpdk;&tzGJUonf bwf*suf
vdak iGjyrIukd ajz&Si;f Edik &f eftwGuf NcKd ;jcaH &; rl0g'usio hf ;kH
cJ&h ojzifh ¤if;tay: vlBuKu d ef nf;vmNy;D 1978 ckEpS f
wGif &mxl;rS EkwfxGufay;cJh&onf/
tmz&duwdkufawmifydkif;&Sd ZifbmabGEdkifiHjyajryHk
1983 ckESpf a&G;aumufyGJwGif 0efBuD;csKyf
tjzpf xyf r H a &G ; cs,f c H & NyD ; 1985 ck E S p f t xd taemufajrmufbufwGif ZifbZD ED ikd if ?H ta&SUESihf
xrf;aqmifcJhonf/ 0efBuD;csKyfoufwrf;twGif; ta&SUajrmufbufwiG f rdZk rfbpfEdkifiHwdkY jzpfonf/
t"duatmifjrifrItjzpf Oa&mypD;yGm;a&; todkuf EdkifiH\NrdKUawmfrSm [m&ma&; jzpfonf/
t0ef;odYk ay:wl*ED ikd if H 0ifa&mufciG &hf &daS p&ef aphpyf Edik if \
H ajrrsuEf mS jyifrmS tv,fyikd ;f uke;f jyifjrifh
ndE§ idI ;f ay;Edik cf ohJ nf/ 1986 ckEpS f or®wa&G;aumufyGJ onf rDwm 1000 rS 1600 txdjrifNh y;D ta&SUbuf
wGif or®wtjzpf a&G;cs,cf &H onf/ 1991 ckEpS w f iG f awmifwef;rsm;&dS awmifxdyfonf 2592 rDwm
xyfraH &G;cs,cf &H Ny;D 1996 ckEpS f txd or®wwm0ef jriho f nf/ Edik if {H &d,m\ 20 &mcdik Ef eI ;f rQom&daS om
xrf;aqmifcJhonf/ qdk&D;onf EdkifiHa&;rS tem;,l ajredrfhydkif;onfyifvQif 900 rDwm tjrifhwGif
Ny;D aemuf urÇm'h rD u kd &ufwpf acgif;aqmif 80 ausmf &do S nf/ þuJo h aYkd om uke;f jrifrh sm;onf urÇmvSnfh
yg0ifonfh ruf'&pfuvyftzGUJ wGif tzGJU0ifwpfOD; c&D;oGm;rsm; tvGeEf pS o f ufonfh vSyaom½Icif;rsm;
187
ZifbmabGEdkifiH
188
ZifbmabGEdkifiH b'´EÅÓPrOÆL
189
b'´EÅÓPrOÆL
190
b'´EÅÓPrOÆL wwd,tBudrf Edkb,f-jrefrmpmayyGJawmf ...
191
wwd,tBudrf Edkb,f-jrefrmpmayyGJawmf ... w½kwfEdkifiH
192
w½kwfEdkifiH
aqG;aEG;yGrJ sm;jyKvyk pf OftwGi;f or®wa':e,fx&efY aMunmvdu k of nf/ ayusi;f üusi;f yrnfh ESpyf wfvnf
ESifhvnf; tusOf;½Hk;í aqG;aEG;rIwpf&yfjyKvkyfcJh w½kwfjynfvHk;qdkif&m jynfolYuGef*&uf (tifyDpD)
onf/ EdkifiHawmfaumifpD0if ,ef*sD;csDonf rpöwm rwdkifrD w½kwfEdkifiHu þodkYxkwfjyefvkdufjcif;
x&efY or®w&mxl; w&m;0if&,lNyD;aemufydkif; jzpfonf/
yxrOD;qHk;awGUqHkonfh w½kwftqifhjrifht&m&dS w½kwEf ikd if o
H nf pD;yGm;a&;wd;k csUJ vmonfEiS hf
wpfO;D vnf; jzpfonf/ rpöwm,efonf tar&duef trQ rMumrDuyif w½kwfvufeufudkifwyfrsm;udk
trsKd;om;vHkN cHKa&;tBuHay;opf tdwfcsftmruf acwfraD p&ef aqmif&u G vf su&f o Sd nf/ ESpaf ygif; 20
rmpwmESihf or®w\orufjzpfol *sm;uk&mS emwdEYk iS hf eD;yg; umuG,fa&;toHk;p&dwfudk 10 &mcdkifEIef;ESifh
vnf; vHkjcHKa&;qdkif&mudpörsm;udk aqG;aEG;cJhonf/ txufoHk;pGJNyD;aemuf 10 &mcdkifEIef;atmufodkY
w½kwEf iS th f ar&duef ESpEf ik d if t
H Mum; ukeo
f ,
G af &; oH;k pGv
J m&m ,cktBurd w f k;d jri§ &hf ef xkwjf yefjcif;rSm
ESihf vHNk cKH a&;qdik &f m wif;rmrIrsm;jzpfay:cJNh y;D aemuf 'kw, d tBurd t
f jzpf qufwu kd o f wfrw S jf cif;jzpfonf/
193
w½kwfEdkifiH
xdjYk yif awmifw½kwyf ifv,fwiG f tjcm;Edik if H &JwyfzUJG \vufcsuaf Mumifh w½kwf trsK;d om;
rsm;u ydik q f ikd o
f nfqakd oma&jyifyikd ef ufrS ausmuf wpfOD;aetdrfüaoqHk;cJh&NyD;aemuf jyifopfEdkifiH
wef;rsm;ay:wGif uRef;wkrsm;udk w½kwfEdkifiHu yg&D N rd K Uü &J w yf z G J U ES i f h t m&S E G , f z G m ; qE´ j y
wnfaqmufvsuf&dSonf/ orm;rsm;tMum; y#dyu©jzpfyGm;cJh&m &JwyffzGJU0if
w½kwEf ikd if u H xde;f csKyx
f m;aom awmifw½kwf oHk;OD; 'Pf&m&í qE´jyorm; 35 OD; tzrf;cHcJh&
yifv,fa'o uRef;wpfuRef;ay:wGif tar&duef aMumif; jyifopfwm0ef&o Sd rl sm;u 2017 ckEpS ?f rwf
or®wa':e,fx&efY tmPm&&dScJhNyD;aemufydkif; (28) &ufwGif ajymMum;onf/
yxrqH;k tBurd t f jzpf w½kww f u
kd af v,mOfwpfpif; yg&DwyfzGJU0ifrsm;u tqdkygw½kwftrsKd;om;
axmufvrS ;f awGU&dx S m;aMumif; tar&dueftajcpdkuf udk &ifaoG;ESpfOD;a&SUrSmyif ypfowfcJhonfhowif;
tm&Sa&aMumif;oGm;vma&; yGiv hf if;jrifomrI tzGUJ aMumifh yg&DNrKd UawmfwiG ;f &dS tm&SE, G zf mG ;rsm; trsuf
(attrfwDtdkif) trnf&dS okcrdeftzGJUwpfzGJUu xGufMuonf/
2017 ckEpS f {NyD (6) &ufwiG f ajymMum;onf/ od&Yk mwGif ¤if;w½kwt f rsK;d om;u &JwyfzUJG 0if
tar&duefjynfaxmifpk zavmf&D'gjynfe,f wpfO;D tm; "m;jzihw f u dk cf u kd &f ef BuKd ;yrf;cJjh cif;aMumifh
ü tar&duefor®w a':e,fx&efEY iS hf w½kwo f r®w &JwyfzGJU0ifrsm;u udk,fhudk,fudk,fumuG,fonfh
&SDusifhzsifwdkY\ ESpf&ufMum xdyfoD;tpnf;ta0; taejzihf ypfcwfcJhjcif;jzpfaMumif; yg&D&JwyfzGJUu
owif;xkwfjyefxm;onf/
xdkYaemuf zavmf&D'gjynfe,f&dS rmtmvm½dk
tyef;ajzpcef;wGif w½kwfor®w&DSusifhzsifESifh {NyD
(7) &ufu awGUqHak qG;aEG;pOf awmifu&kd ;D ,m;Edik if H
ü 'Hk;usnfumuG,fa&;pepfcsxm;rIESifh ywfoufí
tar&duefjynfaxmifp\ k oabmxm;udk tar&duef
or®wa':e,fx&efu Y &Si;f jycJo h nf/ a0[iftjrifyh ik d ;f
{&d,m'H;k usnu f muG,af &;pepf (wDtyd cf saf tat'D)
tar&duef\ apmihfMunhfa0zefrIrsm;Mum;rS awmifu&kd ;D ,m;ü csxm;rIEiS yhf wfoufí tar&duef
wnfaqmufvsuf&Sdaom w½kwfuRef;wkwpfckukd \&yf w nf c suf t m; w½k w f o r® w &S D u sif h z sif u k d
awGU&pOf &Sif;jycJhaMumif; awmifudk&D;,m; ,m,Dor®wESifh
zke;f ac:qdak qG;aEG;csed w f iG f a':e,fx&efu Y today;
udk {NyD (6) &ufwGif pwifcsdefrSmyif awmifw½kwf cJhonf/
yifv,fa'o 0l'DuRef;ay:ü w½kwfppfav,mOf ¤if;'Hk;usnfpepfumuG,fa&;pepfjzefYcsrIESifh
wpfpif; a&muf&dSaeonfhowif; xGufay:vmjcif; ywfoufí rauseyfjzpfaeaom w½kwftpdk;&
jzpfonf/ onf w½k w f j ynf w G i f ; tajcpd k u f í pD ; yG m ;a&;
w½kwfavwyf a*s-11 wkdufav,mOfonf vkyfaeonfh awmifudk&D;,m;ukrÜPDrsm;tay:
awmifw½kwyf ifv,fa'oydik q f ikd cf iG Ehf iS hf tjiif;yGm; tuefYtowfrsm;csrSwfí pD;yGm;a&;t& wHkYjyef
uRef;wpfuRef;ay:odkY wpfESpfwmumvtwGif; xm;onf/
yxrqH;k tBurd f qif;oufcjhJ cif;jzpfaMumif; attrf r[mAsL[musonfh tjiif;yGm;awmifw½kwf
wDtdktzGJUu ajymMum;onf/ yifv,ftwGif;&dS EdkifiHwumESifhoufqkdifonfh
194
w½kwfEdkifiH
195
w½kwfEdkifiH
196
w½kwfEdkifiH
19 Budrfajrmuf w½kwfuGefjrLepfygwDnDvmcHwGifawGU&onhf
or®w &SDusihfzsifESihf ygwDacgif;aqmifrsm;
197
w½kwfEdkifiH
198
w½kwfEdkifiH awmifudk&D;,m;EdkifiH
199
awmifudk&D;,m;EdkifiH
200
awmifudk&D;,m;EdkifiH
201
xdkif;EdkifiH
xd k i f ; Ed k i f i H / / EdkifiHa&;
&;- wm0efvpf[if;rIjzihf &ufwGif yxrqHk;tBudrf w&m;0ifajymMum;onf/
pGJcsufwifcHxm;&onfh xdkif;0efBuD;csKyfa[mif; xdik ;f w&m;½H;k csKyu
f pufwifbmv (27) &uf
&ifvwf&iS ef m0yfonf pD&ifcsucf srw S rf nfh Mo*kwv f wGif 0efBu;D csKyaf [mif; &ifvwfukd wm0efvpf[if;rI
(25) &ufwGif w&m;½Hk;odkYvma&muf&ef ysufuGuf pGJcsuftwGuf jypfrIxif&Sm;ojzifh rsufuG,faxmif
cJhojzihf w&m;½Hk;u ¤if;udk zrf;0&rf;xkwfcJhNyD; 'Pf ig;ESpcf srw S v
f ukd o f nf/ qefpyg;0,f,al &; rl0g'
pD&ifcsufcsrnfhaeYudk pufwifbmv (27) &ufoYkd udk taumiftxnfazmf&mwGif qHk;½IH;rIrsm;udk
ajymif;a&TUcJo
h nf/ &ifvwfonf use;f rma&;raumif; BudKwifumuG,fEdkifonfh oifhavsmfNyD; xda&mufrI
ojzifh pD&ifcsufcsrw S rf u
I kd a&TUqdik ;f ay;&ef ¤if;\ &daS om pnf;rsO;f rsm;udk csrw S of ifah Mumif;? &ifvwf
a&SUaeu awmif;qdck ahJ Mumif;? od&Yk mwGif w&m;½H;k u onf ,if;uJhodkY pnf;rsOf;rsm;csrSwf&ef ysufuGufrI
,HkMunfrIr&dSojzifh zrf;0&rf;xkwf&ef qHk;jzwf aMumifh v,form;rsm;? jynfob Yl @mrsm;? b@ma&;
cJhaMumif; OD;aqmifw&m;olBu;D csufcsLvmrGefu 0efBu;D Xme? Edik if EH iS hf jynforl sm;twGuf Bu;D rm;aom
ajymMum;onf/ qH;k ½I;H rIrsm; jzpfay:apcJah Mumif; pD&ifcsuw f iG f azmfjy
202
xdkif;EdkifiH
xdkif;bk&if blrdabmt'lvm'uf\
psmyeyGJokdY wufa&mufvmonhf
xdkif;jynfolrsm;
203
xGe;f wif? OD;? 0PÖausmx
f if a'owGif;xdyfoD;tpnf;ta0;rsm;
204
a'owGif;xdyfoD;tpnf;ta0;rsm;
rsm;? [dkifeefjynfe,f uGefjrLepfygwD taxGaxG ta0;rsm; zGiyhf t JG crf;tem;udk Ed0k ifbmv (13) &uf?
twGi;f a&;rSL;ESihf wm0ef&o
Sd rl sm;? zdwMf um;xm;olrsm; a'opHawmfcsdef eHeuf 9 em&DwGif zdvpfydkifEdkifiH
wufa&mufMuonf/ tcrf;tem;wGif bdak tmzd&k rf reDvmNrKd U&dS Cultural Center of the Philippines (CCP) ü
Ouú| *syefEdkifiH0efBuD;csKyfa[mif; rpöwm,mql&D usif;yonf/ tcrf;tem;odkY tmqD,H tvSnfhus
zlul'gu BudKqdkEIwfcGef;qufpum; ajymMum;onf/ Ouú| zdvpfydkifor®wEdkifiHor®w rpöwm½dk'&D*dk
xdkYaemuf w½kwfjynfolYor®wEdkifiH 'kwd, 'lwmaw;? Edik if aH wmf\twkid yf ifcyH *k Kd¾ v?f tmqD,H
0efBuD;csKyf rpöwmusef;aumif;vD? r'g*gpum; Edik if rH sm;rS Edik if t
H Bu;D tuJrsm;? tpd;k &tzGUJ tBu;D tuJ
or®wEdik if H or®w H.E. Hery Martial Rajao-narima- rsm;ESihf tmqD,EH iS hf qufpyftpnf;ta0;rsm;odkY
mpianina? rdu k cf ½dek ;D &Sm; zuf'&,fjynfaxmifpk or®w wufa&mufvmonfh rdwzf ufEik d if rH sm;rS Edik if t H Bu;D tuJ
H.E. Peter M.Christian? eDaygEdkifiH0efBuD;csKyf H.E. rsm;ESihf tpd;k &tzGUJ tBu;D tuJrsm; wufa&mufonf/
Puspa Kamal Dahal Prachanda ESih f tmz*efepöwefEi kd if H tpDtpOft& tcrf;tem;udk tmqD,H
txufvw T af wmfOuú| H.E. Fazel Hadi Muslimyar txdrf;trSwfoDcsif;jzifh zGifhvSpfNyD; tmqD,H
wduYk rdecYf eG ;f ajymMum;Muonf/ ,if;aemuf 'kwd, tvSnfhusOuú| zdvpfydkifor®wEdkifiH or®wu
or®wOD;jrifhaqGu rdefYcGef;ajymMum;onf/ EIwfcGef;qufpum;ajymMum;onf/
,ckESpf bdkatmzdk&rf\acgif;pOfrSm Global- 31 Burd af jrmuf tmqD,rH suEf mS pHn k D xdyo
f ;D
ization & Free Trade : The Asian Perspectives jzpfNyD; tpnf;ta0; (Plenary Session) udk reDvmNrdKU&dS
Globalization, Growth, Reform ESifh New Economy Philippines International Convention Centre (PICC)
[lí tydkif;av;ydkif;cGJum aqG;aEG;cJhMuonf/ ü qufvufusi;f yonf/ ,if;aemuf ESpf (40) jynfh
31 Budrfajrmuf tmqD,HxdyfoD; tpnf;ta0; txdrf;trSwf tmqD,H-tar&duef xdyfoD;
ESifh qufpyftpnf;ta0;rsm; ta0;rsm;- 31 Budrfajrmuf tpnf;ta0;? 20 Budrfajrmuf tmqD,H-w½kwf
tmqD,HxdyfoD;tpnf;ta0;ESifh qufpyftpnf; xdyfoD;tpnf;ta0;? 19 Budrfajrmuf tmqD,H-
205
a'owGif;xdyfoD;tpnf;ta0;rsm; 'rfrD? *sKdeoef
ud&k ;D ,m; xdyo f ;D tpnf;ta0;ESihf 20 Burd af jrmuf twGi;f tcspZf mwfjrL; Zmwfum;rsm;rSonf txifu&
tmqD,H-*syef xdyfoD;tpnf;ta0;wdkYudk (PICC) yk*¾dKvfrsm;\ rSwfwrf;½kyf&Sifrsm;txd tEkynm
&dS Summit Hall ü usif;yonf/ vuf&mrsm;pGmudk zefwD;cJhonf/ 1991 ckESpfu
Edk0ifbmv (14) &uf eHeufydkif;wGif tBudrf ½dkuful;jzefYcsdcJhonfh onf;xdwf&ifzdkZmwfum; Si-
20 ajrmuf tmqD,H+3 xdyfoD;tpnf;ta0;? ESpf lence of the Lambs jzifh taumif;qHk;'g½dkufwm
(40) jynfhtmqD,H-tD;,l xdyfoD;tpnf;ta0;? atmf p umqk &&d S c J h o nf / ,if ; Zmwf u m;onf
rGef;vGJydkif;wGif 12 Budrfajrmuf ta&SUtm&SxdyfoD;
tpnf;ta0;ESifh 15 Budrfajrmuf tmqD,H-tdE´d,
xdyo f ;D tpnf;ta0;wdu Yk kd PICC ü qufvuf usi;f y
onf/ nydkif;wGif a&TUajymif;tvkyform;rsm;\
tcGifhta&;umuG,fa&;ESifh jr§ifhwifa&;qkdif&m
tmqD,o H abmwlncD suu f kd tmqD,aH cgif;aqmif
rsm;u vufrSwfa&;xdk;Muonf/
xdkYaemuf 31 Budrfajrmuf tmqD,HxdyfoD;
tpnf;ta0;ESifh qufpyftpnf;ta0;rsm; ydwfyGJ
tcrf;tem;ESifh tmqD,HOuú|&mxl; vTJajymif;
ay;tyfjcif; tcrf;tem;rsm;udk qufvufusif;y *sKdeoef'rfrD
onf / 2017 ck E S p f tmqD , H t vS n h f usOuú |
zdvpfyikd o f r®wEdik if o
H r®w rpöwm½d'k &D*'kd w
l maw; taumif;qH;k Zmwfum;qk? taumif;qH;k ZmwfneT ;f qk?
u EI w f q uf p um;ajymMum;NyD ; 2018 ck E S p f taumif;qH;k trsK;d om; o½kyaf qmifq?k taumif;qH;k
tmqD,HtvSnfhus Ouú|wm0ef,laqmif&Gufrnfh trsKd;orD;o½kyfaqmifqkwdkYvnf;&&dScJhNyD; pkpkaygif;
pifumylor®wEdik if H 0efBu;D csKyf rpöwmvD&eS v f eG ;f xH atmfpumqk ig;qk qGwcf ;l &&do S nf/
tmqD , H t vS n f h u sOuú | wm0ef E S i f h taqmif attdik 'f tD ufpaf &m*g cHpm;ae&onfh ¤if;\
ta,mifwil ,fukd vTaJ jymif;ay;tyfonf/ ,if;aemuf oli,fcsi;f wpfO;D udk taMumif;jyKí 1993 ckEpS w f iG f
pifumylor®wEdkifiH 0efBuD;csKyfu EIwfcGef;quf Philadelphia Zmwfum;udk ½duk u
f ;l cJo
h nf/ ¤if;Zmwfum;
pum;ajymMum;onf/ onf attdik 'f t D ufpaf &m*gESiyhf wfoufí ½du k uf ;l
aom atmifjrifonfh ½kyf&SifZmwfum;rsm;teuf
wpfum;jzpfonf/ ,if;Zmwfum;wGif a*;a&SUaetjzpf
'rfrD? *sKdeoef / / atmfpumqk& tar&duef o½kyaf qmifonfh rif;om;wGr[ f ifch u
f taumif;qH;k
½kyf&Sif'g½dkufwm *sKdeoef'rfrDudk 1944 ckESpf trsKd;om;o½kyfaqmif atmfpumqk&&dSonf/
azazmf0g&Dv (22) &ufwiG f tar&duef jynfaxmifpk 'rfrD\tjcm;xif&Sm;aom ½kyf&SifZmwfum;
e,l;a,mufü arG;zGm;onf/ rD,mrDtxufwef; rsm;rSm Melvin and Howard (1980), Swing Shift
ausmif;ESihf zavmf&'D gwuúov kd w f w
Ykd iG f ynmoifMum; (1984), Something Wild (1986), Married to Mob (1988)
cJhonf/ ponfZh mwfum;rsm;jzpfonf/ e,fvfqifrif'v J m;?
'rfroD nf 1970 jynfEh pS 0f ef;usiw f iG f tEkynm or®wa[mif;*sirf u
D mwm? tqdak wmf b½kppf y&if;
avmuod0Yk ifa&mufcNhJy;D tEkynmoufwrf; ESpf 40 pwif;? tqdak wmf *supf wifwif;bm;vdw?f Kenny
206
'rfrD? *sKdeoef eDoif;? armif? ysOf;rem;
207
eDoif;? armif? ysOf;rem; "r®meE´? b'´EÅ
208
ae
aerrsK d;oefY Edkb,fqk
209
Edkb,fqk
210
Edkb,fqk
211
Edkb,fqk Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vEf iS hf aus;vuf...
212
Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vEf iS hf aus;vufawm&G
awm&Gmae vli,frsm;pum;0dkif; (Nidrf;csrf;a&;pum;0dkif;)
jyefvmumaexdik pf m;aomufEik d af &; aqmif&u G af y;ap tcsKUd ae&mrsm;wGif vrf;yef;qufo, G af &; cufcaJ eNy;D
vdkaMumif;? rauG;wdik ;f a'oBu;D atmifvNH rKd Ue,frS vQyfppfrD;r&&dSao;aMumif;? ynma&;taejzifh
udkxdefvif;atmifu rdrdwdkYa'orSm Nidrf;csrf;rI ausmif;om;ESihf q&m^q&mr ta&twGuf rrQw
&do
S nft h wGuf pdwyf ikd ;f qdik &f mudok m jyKjyifajymif;vJ ao;aMumif;? jynfe,f0efBu;D csKyu f tqdyk gvkyif ef;
&efvrkd nfxifaMumif;? xdo k Ydk jyKjyifajymif;vJ&ef w&m; rsm;udk aqmif&u G af y;rnfqo kd nft
h wGuf 0rf;ajrmuf
Oya'pdk;rdk;a&;ESifh xm0&Nidrf;csrf;a&;wnfaqmuf ygaMumif;? Nird ;f csr;f a&;[lonf wpfzufEiS w hf pfzuf
&efvdkygaMumif;? xm0&Nidrf;csrf;a&;rSm wpfaoG; aqG;aEG;ajymqdrk ?I tay;t,lnE§d iId ;f rIrmS eHygwfwpf
wpfoH? wpfpdwfwnf; pnf;pnf;½H;k ½H;k nDnn D w G nf w
G f jzpfNy;D vufeufEiS rhf ajz&Si;f bJ aqG;aEG;rIjzifh ,HMk unfrI
oGm;&rnfxifygaMumif;? rEÅav;wdkif;a'oBuD; wnfaqmufum EdkifiHawmf\twkdifyifcH y*k Kd¾ vf
EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvfa':atmifqef;pkMunfESihf
aus;vufawm&Gmaejynfolrsm; pum;0dkif; usif;yaepOf
213
Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vEf iS hf aus;vufawm&G
awm&Gmae vli,frsm;pum;0dkif; (Nidrf;csrf;a&;pum;0dkif;)
214
Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vEf iS hf aus;vufawm&G
awm&Gmae vli,frsm;pum;0dkif; (Nidrf;csrf;a&;pum;0dkif;)
215
Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vEf iS hf aus;vufawm&G
awm&Gmae vli,frsm;pum;0dkif; (Nidrf;csrf;a&;pum;0dkif;)
udkxdefvif;atmif? rEÅav;wdkif;a'oBuD; tr&yl& rjzpfb;l / Nird ;f csr;f a&;&zdYk tcsed Mf umav Edik if eH mavyJ/
NrdKUe,fae udkcdkifrif;xuf? rGefjynfe,f usKdufra&m EdkifiH jrefjref'Pf&m'PfcsufawGaysmufzdkYqdk&if
NrdKUe,fae rrdat;rGef? ucsifjynfe,f zm;uefY Nidrf;csrf;a&;udk jrefjref&atmif vkyfzdkYvdkw,f}}
NrKd Ue,fae reef;jzLESi;f ouf? {&m0wDwidk ;f a'oBu;D ]]jynf o l j ynf o m;awG u d k t&nf t csif ;
td r f r J N rd K Ue,f a e ud k v I d i f r if ; pd k ; ? &S r f ; jynf e ,f jr§ifhwifzdkYu eHygwf 1 yJ/ 'g[m wefzdk;t&dSqHk;
(ajrmufydkif;) udk;uefYudk,fydkiftkyfcsKyfcGifh&a'o o,HZmwyJ/ a&eHw?Ykd ausmufprd ;f wdv Yk nf; tm;rud;k
avmufudkifNrdKUe,fae udkomarmif? rEÅav;wdkif; eJY/ wpfcsdefrSm ukefoGm;rSm/ jynfolqdkwm tjrJ&dSae
a'oBuD; 0rf;wGif;NrdKUe,fae r0if;rmcdkif? u&if rSmyJ/ rsKd;qufwpfquf yDyDjyifjyif t&nftcsif;
jynfe,f Mumtif;qdyfBuD;NrdKUe,fae rodef;odef;td? jynfph okH mG ;r,fq&kd if aemifrsK;d qufukd jyKpyk sK;d axmif
&Srf;jynfe,f awmifBuD;NrdKUe,fae udkcGefpdk;armif Edkifr,f}} [k jyefvnfaqG;aEG; ajymMum;onf/
wdkYu toD;oD;aqG;aEG;Muonf/ Edik if aH wmf\twkid yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef;
vli,frsm;\ aqG;aEG;csurf sm;ESiyhf wfoufí pkMunfu Online rS ar;jref;onfhar;cGef;rsm;udk
EdkifiHawmftwkdifyifcHyk*¾dKvf a':atmifqef;pkMunf ajzMum;NyD; pum;0dkif;odkYwufa&mufvmMuonfh
u ]]EdkifiHa&;t& ajym&&if vufrSwfrxdk;&ao;wJh vli,frsm;ESifhtwl rSwfwrf;wif"mwfyHk½dkufonf/
tzGJUawGudk vufrSwfxdk;zdkY tjrJwHcg;zGihfxm;w,f/ tqdkygpum;0dkif;odkY jynfaxmifpk0efBuD;
b,fvdktajctaersKd;qdk&if wHcg;ydwfxm;w,f a'gufwmazjrif?h a'gufwm0if;jrwfat;? aejynfawmf
qdkwm r&dSygbl;/ Nidrf;csrf;a&;udk wu,fyJvdkvm; aumifpDOuú| a'gufwmrsKd;atmif? 'kwd,0efBuD;
w,f? Nird ;f csr;f a&;udk tm;ay;csiw f ,fq&kd if Nird ;f csr;f a&; rsm;ESifh Nidrf;csrf;a&;aumfr&SiftzGJU0ifrsm;? Xme
r&rDpyfMum;rSm Nidrf;csrf;a&;r&jcif;aMumifh jzpfae qdkif&mwm0ef&dSolrsm; wufa&mufMuonf/
wJjh yóemawG? 'kua© wGukd wwfEikd o f rQ0ikd ;f Ny;D awmh
ajz&Sif;ay;apcsifw,f}} aus;vuf jynf o l r sm; Nid r f ; csrf ; a&;pum;0d k i f ;-
]]rwlwJhtjrifawGudk nd§EdIif;zdkYu ta&;BuD; Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef;pkMunf
w,f/ rwlyikd cf iG &hf w Sd ,f/ 'gayrJh rwlwt hJ jrifawG ESifh aus;vufjynfolrsm; Nidrf;csrf;a&;pum;0dkif;udk
nd§zdkYu wm0efyJ/ tJ'grS Nidrf;csrf;a&;&EdkifrSm/ Mo*kwv f (7) &uf eHeuf 10 em&Dcw JG iG f rdwvD¬ mc½dik ?f
wpfa,mufeJYwpfa,muf rwlwJhoabmxm;awG 0rf;wGif;NrdKUe,f? ajrwkdifuefaus;&Gm oD[m&mr
tay:rSm tajccHNyD;awmh Nidrf;csrf;a&;twGuf bke;f awmfBu;D ausmif;0if;ü usi;f yonfh Nird ;f csr;f a&;
wl n D w J h p d w f " mwf a wG arG ; &r,f / w&m;Oya' pum;0dkif;wGif EdkifiHawmf\twkdifyifcHyk*¾dKvfu
pdk;rdk;rI&dSrS EdkifiHwpfEdkifiH[m wnfNidrfEdkifrSm/ w&m; tzGit hf rSmpum;ajymMum;&mü ]]uRerf 'D&mG udk vm&
Oya'pdk;rdk;a&;[m tcsif;csif;ajyvnfzdkYtwGuf wJhtaMumif;&if; ESpf&yfuawmh Nidrf;csrf;a&;ESifh
ta&;BuD;wmaMumifh Nidrf;csrf;a&;twGuf t"du vQypf pfr;D &&daS &;yJ jzpfygaMumif;? ud, k b hf 0? ud,
k &hf mG
wefzdk;vdkY ajymcsifygw,f}} av;rSm ud, k b
hf 0eJu
Y , kd f &yfwnfNy;D awmh b0wd;k wuf
]]udk,fhEdkifiHu urÇmhtv,frSm wifhw,fzdkY xGe;f um;atmifvv Ykd yk zf &Ykd m uRerf wdt Yk aeeJY 'D&mG u
twGufqdk&if udk,fhEdkifiHu jynfoljynfom;awGu aeNyD;awmh bmawGoif,lEdkifovJqdkwmvnf;
trsm;em;vnfEikd w f hJ bmompum;eJaY jymEdik ?f qdEk ikd ?f odcsifygw,f/ tJ'gaMumifhrdkYvdkY 'DaqG;aEG;yGJ pum;
a&;Edkif? zwfEdkif&r,f}} Nird ;f csr;f a&;vrf;udk avQmufwh J 0dkif;rSm tm;vHk;yGifhyGifhvif;vif;eJY aqG;aEG;apcsif
tcgrSm wjznf;jznf;qdak yr,fh t&rf;aES;vdv Yk nf; ygw,f}} [k ajymMum;onf/
216
Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vEf iS hf aus;vuf... 29 Burd af jrmuf ta&SUawmiftm&S
tm&Stm;upm;
tm;upm; NydKifyGJ
217
29 Burd af jrmuf ta&SUawmiftm&S
tm&Stm;upm;
tm;upm; NydKifyGJ
218
29 Burd af jrmuf ta&SUawmiftm&S
tm&Stm;upm;
tm;upm; NydKifyGJ
219
29 Burd af jrmuf ta&SUawmiftm&S
tm&Stm;upm;
tm;upm; NydKifyGJ
220
29 Burd af jrmuf ta&SUawmiftm&S
tm&Stm;upm;
tm;upm; NydKifyGJ 2017 ckESpftwGif; ta&;ygaom...
a&TwHqdyfckepfqk? aiGwHqdyf 10 qk? aMu;wHqdyfqk rav;&S m ;Ed k i f i H 0 ef B uD ; csKyf em*spf & mZuf w d k Y u
20 pkpkaygif; qkwHqdyf 37 qk&&dSNyD; NydKifyGJwGif aus;Zl ; wif E I w f q uf p um;ajymMum;Muonf /
&yfwnfrItqifh 7 jzpfonf/ ta&SUawmiftm&S tm;upm;NyKdifyGJtvHtm; 29
Bud r f a jrmuf t a&S U awmif t m&S t m;upm;Nyd K if y G J
29 Budrfajrmuf ta&SUwmiftm&Stm;upm; usif;ya&;aumfrwD wm0ef&dSolrsm;u tBudrf 30
Nyd K if y G J qk w H q d y f & &d S r I ajrmuf ta&SUawmiftm&Stm;upm;NyKd iyf u JG kd tdr&f iS f
pOf EdkifiH a&T aiG aMu; pkpkaygif;
tjzpfvufcHusif;yrnfh zdvpfydkifEdkifiHodkY vTJajymif;
ay;tyf&m zdvpfydkifEdkifiH? EdkifiHjcm;a&;0efBuD;Xme
1 rav;&Sm; 145 92 86 323 twG i f ; a&;rS L ; um&DwmEdkuvufcHNyD; ydwfyGJ
2 xdkif; 72 86 88 246
tcrf;tem;udk ½kyo f rd ;f onf/
3 AD,uferf 58 50 60 168
4 pifumyl 57 58 73 188
pd k ; atmif
5 tif'dkeD;&Sm; 38 63 90 191
6 zdvpfydkif 24 33 64 121
7 jrefrm 7 10 20 37
8 uarÇm'D;,m; 3 2 12 26 2017 ckESpftwGif; ta&;ygaomobm0
9 vmtdk 2 3 21 26 ywf 0 ef ; usif a &;&m jzpf & yf r sm;/ /
10 b½lEdkif; - 5 9 14 ab;tEÅ & m,f a Mumih f qH k ; ½H I ; rI y rmP- rmP-2017
11 wDarmvufpaw - - 3 3 ckESpfwGif urÇmwpf0ef;ü obm0ab;tEÅ&m,fESifh
pkpkaygif; 406 402 526 1334 vlwdkYaMumifh jzpfaomab;tEÅ&m,frsm;aMumifh
pD;yGm;a&;qHk;½IH;epfemrIonf tar&duefa':vm
29 Burd af jrmuf ta&SUawmiftm&S tm;upm; 306 bDvst H xd &dcS o hJ nf/ 2016 ckEpS u f ,if;ab;
NydKifyGJwGif tm;upm;enf; 38 rsKd; xnfhoGif; ,SOf tEÅ&m,frsm;aMumifh tar&duefa':vm 188
NydKifcJh&m tdrf&Sifrav;&Sm;EdkifiHu a&TwHqdyf 145 bDvsrH Qq;kH ½H;I cJ&h m wpfEpS t f wGi;f qH;k ½I;H rI 63 &mcdik Ef eI ;f
ck? aiGwHqdyf 92 ck? aMu;wHqdyf 86 ck pkpkaygif; jrifw h ufchJ aMumif; urÇmausmt f mrcHvyk if ef; Swiss
qkwHqdyf 323 ckjzihf EdkifiHtvdkuf&yfwnfrI yxr Re u 2017 ckEp S f 'DZifbm (20) &ufwiG f xkwjf yef
jzpfonf/ xdkif;EdkifiHu a&TwHqdyf 72 ck? aiGwHqdyf cJo
h nf/ [maA;? tDrmESirhf m&D,m [m&Dued ;f wdt Yk yg
86 ck? aMu;wHqdyf 88 ck pkpkaygif; qkwHqdyf 246 t0if [m&Dudef;rsm;pGmudkBuHKcJh&aom tar&duef
ckjzifh Edik if tH vdu k &f yfwnfrI 'kw,
d ? AD,uferfEikd if H Ed k i f i H onf 2017 ckESpft wGif; urÇ m h EdkifiHrsm;ü
u a&TwHqdyf 58 ck? aiGwHqdyf 50? aMu;wHqdyf txdemqH;k jzpfcNhJ y;D 2005 ckEpS f aemufyikd ;f [m&Dued ;f
60 ck pkpkaygif;qkwHqdyf 168 ckkjzifh EdkifiHtvkduf rsm;aMumifh qHk;½HI;epfemrI 'kwd,trsm;qHk;ESpf
&yfwnfrI wwd,jzpfonf/ jzpfco hJ nf[k Swiss Re u ajymMum;onf/ b@ma&;
29 Burd af jrmuf ta&SUawmiftm&Stm;upm; qH;k ½I;H rIjrifrh m;cJah omfvnf; 2017 ckEpS w f iG f touf
NyKd iyf JG ydwyf t
JG crf;tem;udk Mo*kwv f (30) &ufwiG f qH;k ½H;I rI jrihwf ufcjhJ cif;r&daS Mumif; od&onf/ obm0
rav;&Sm;EdkifiH? uGmvmvrfylNrdKU&dS blupf*smvD ab;tEÅ&m,frsm;aMumihf 2017 ckESpfwGif vlaygif;
trsKd;om;tm;upm;uGif;üusif;y&m ta&SUawmif 11,000 ausmaf oqH;k cJNh y;D 2016 ckEpS u f ude;f *Pef;
tm&Stm;upm;tzGJUcsKyfOuú| wGefultif&efESifh rsm;ESiw l aD eaMumif; Swiss Re u ajymMum;onf/
hf n
221
2017 ckESpftwGif; ta&;ygaomobm0 ywf0ef;usifa&;&m jzpf&yfrsm;
'k w d , tyl q H k ; ES p f
urÇmhysrf;rQtylcsdefrsm;udk pwifwdkif;wmEdkif
cJo
h nfh 1880 ckEpS af emufyikd ;f wGif 2017 ckEpS o f nf
'kwd,tylqHk;ESpfjzpfaMumif; tar&dueftmumo
tzGJUtpnf; (emqm) \ odyÜHynm&Sifrsm;u ajym
onf/ tylqHk;pHcsdefwifonfEh SpfrSm 2016 ckESpf jzpf
onf/ odkYaomf tylcsdefwdkif;wm&mü emqmESifh
uGjJ ym;jcm;em;aom qef;ppfavhvma&;enf;ynmudk
toHk;jyKonfh tar&dueftrsKd;om;ork'´&mESifh
avxkavhvma&;Xme\ rSww f rf;rsm;t&rl tylq;kH umAGef'dkifatmufqdk'f"mwfaiGUxkwfvTwfrI
ESpfrsm;onf 2015 ckESpfESifh 2016 ckESpfrsm; rsm;jym;vsuf&Sdonhf w½kwfEdkifiHrS
jzpfMuum 2017 ckESpfonf wwd,tylqHk;ESpfjzpf puf½Hkwpf½Hkukd awGU&pOf
onf[k qdkonf/
txufygXmeESpcf pk vH;k u wlnpD mG ajymMum; jzpf&jcif;wGif w½kwfEdkifiHonf ,cifESpfrsm;u
onfrSm 1880 ckESpfaemufydkif; tylqHk; 18 ESpf ausmufrD;aoG;toHk;udk avQmhcsEdkifcJhaomfvnf;
teuf 17 ESpfonf 2001 ckESpfaemufydkif;wGif aemufydkif;wGif ausmufrD;aoG;toHk;jyKrI jyefvnf
jzpfay:cJo h nf[k od&onf/ ,cktcg urÇmt h ylcsed f jrifhwufvmjcif;ESifh zGHUNzdK;qJEdkifiHrsm;rS "mwfaiGU
onf 19 &mpkEpS af ESmif;ydik ;f tylcsed Ef iS hf EdiI ;f ,SOvf Qif ydkxGufvmjcif;wdkYaMumifh jzpfonf/
1 'D*&DpifwD*&dwf (1 'or 8 'D*&Dzm&if[dkuf)
jrifhwufcJhonf/ &moD O wk o abmwl n D c suf r S tar&d u ef E d k i f i H
Ek w f x G u f j cif ;
AmbGef'dkifatmufqdk'fxkwfvTwfrIjrifhwufvmjcif; &moDOwkajymif;vJrIqdkif&m yg&Doabmwl
urÇmhumAGef'dkifatmufqdk'f xkwfvTwfrI pmcsKyrf S tar&duefEw k x
f u
G af Mumif; or®wx&efu Y
yrmPonf 2013 ckEpS t f xd qufwu f ufchJ 2017 ckEpS f ZGev
dk jf rihw f u aMunmcJo h nf/ 2015 ckEpS u
f
NyD; 2014? 2015 ESih f 2016 oH;k ESpq f ufwu k d f qufrwuf
awmhrbJ wnfNird af ecJ&h mrS 2017 ckEpS w f iG f jyefvnf
jrihfwufvmrnfh t&dyfta&mifrsm; ay:xGufvmcJh
onf/ ,if;tcsufu urÇmBuD; ylaEG;vmaejcif;?
&moDOwkajymif;vJvmaejcif;wdrYk S oufom&m&ap
&ef umAGef'dkifatmufqkd'f"mwfaiGU xkwfvTwfrIukd
xde;f csKy&f efBuKd ;pm;rIrsm; atmifjrif&ef tvSr;f a0;
aeao;aMumif; jyqdv k u
kd jf cif;yifjzpfonf/ ½ky<f uif;
avmifpmoH;k pufu&d , d mrsm;ESihf tjcm;pufrv I yk if ef;
rsm;rS xGufay:vmaom umAGef'dkifatmufqdk'f urÇmBuD;ylaEG;vmrIaMumihf ajrvTmrsm;
yrmPonf 2016 ckESpfuxuf 2 &mcdik Ef eI ;f cefY tufuGJum pdkufysKd;&eftcuftcJ&Sdaeonhf
wufvm&ef aocsmoavmuf&dSaeonf/ ,if;odkY o½kyfjyyHk
222
2017 ckESpftwGif; ta&;ygaom... ynm0Ho? b'´EÅ
csKyq
f ckd ahJ om yg&DoabmwlncD suo f nf urÇm&h moD &efuek w f ikd ;f a'oBu;D twGi;f oH;k Burd af jrmuf
Owkajymif;vJrI\ t"dutaMumif;&if;jzpfaom avxk t &nf t aoG ; wd k i f ; wmrI j yKvk y f & mwG i f
zefvHktdrf "mwfaiGUxkwfvTifhrIudkavQmhcsNyD; urÇmh vuf&t dS csed pf ;dk &drzf ,
G f avxktEÅ&m,fr&Sad o;aMumif;
tylcsed u f kd 1 'or 5 'D*&Dpifw*D &dwx f uf ydrk wuf &efuek Nf rKd Uawmfpnfyif ywf0ef;usix f ed ;f odr;f a&;ESifh
atmif B ud K ;yrf ; rnf h vk y f a qmif c suf j zpf o nf / oef Y & S i f ; a&;XmerS 'k w d , XmerS L ;u ajymMum;
tar&duefonf w½kwNf y;D vQif urÇmwGif zefvt kH rd f aMumif; 14-2-2018 xkwf 7 Day News wGif azmfjy
"mwfaiGUtrsm;qHk; xkwfvTwfaeaomEdkifiH jzpf&m xm;onf/ urÇmu h se;f rma&;tzGUJ \ avhvmcsurf sm;
tar&duefEkwfxGufjcif;onf &moDOwkajymif;vJrI t& jrefrmEdik if üH avxknpfnrf;rIaMumifh aoqH;k ol
udk wefjyefa&;vIy&f mS ;rItwGuf xd;k ESucf suf jzpfonf/ wpfESpfvQif 22,000 OD;rQ &dSonf/ jrefrmhavxk
npfnrf;&jcif;\ taMumif;&if;rsm;rSm o,f,l
jref r mh a vxk n pf n rf ; jcif ; ydkYaqmifa&;,mOfrsm;\ tif*sifpGrf;&nfedrfhusrI?
jrefrmEdik if &H aSd vxkonf &SL&ef pdwrf cs&onf csufjyKwfjcif;? rD;xGef;jcif;ESifh taEG;"mwf&,ljcif;
omru urÇmwGif tnpfnrf;qHk;avxkxJü yg0if wdw Yk iG f avmifpmwd\ Yk t&nftaoG;edru hf sr?I ausmuf
onf[k urÇmu h se;f rma&;tzGUJ u 2017 ckEpS f twGi;f rD;aoG;oHk; pGrf;tifpuf½Hkrsm;? pdkufysKd;a&;qdkif&m
xkwjf yefonf/ urÇmu h se;f rma&;tzGUJ onf taqmuf pufrIvkyfief;ESifh trdIufrD;½dIUrIwdkYaMumifh jzpfonf/
ttHjk yifyavxkukd tao;pdww f idk ;f wmí npfnrf; jrefrmhtdrfaxmifpktrsm;tjym;onf csufjyKwf&m
trIeyf g0ifru I akd vhvmum tnTe;f ude;f &rSwrf sm;udk wGif opfwo kd pfp? rD;aoG;? EGm;acs; ponfh tpdik t f cJ
xkwjf yefonf/ 10 rSwaf tmuf avxkonf tEÅ&m,f avmifpmudkom toHk;jyKaeMuqJjzpfonf/
r&dSbJ &SLEdkifaomavjzpfaMumif; owfrSwfum 70 OD ; ausmf O D ;
ESihftxuf&dSaomavonf ½SL&ef tvGefpdwfrcs&
aomav jzpfonf/ jrefrmhNrdKUjyESifh aus;vufrsm; ynm0Ho? b'´EÅ (t*¾r[my@dw) (aumZm
wGif ae&ma'oudkvkdufí tedrfhqHk; 31 rSwfESifh 1928-1379) / / t*¾r[my@dw? t*¾r[m
tjrifhqHk; 80 &dSNyD; ysrf;rQ 51 rSwf&onf[k qdk
or'¨r®aZmwdu"Z q&mawmf b'´EyÅ nm0Houdk
onf/ {&m0wDwdkif;a'oBuD;? 0g;c,frNrdKUe,f? usKHwdkif
qiful;aus;&Gm crnf;awmf OD;bwl? r,fawmf
a':Munf w d k Y r S c&pf o uú & mZf 1928 ck E S p f ?
Zefe0g&Dv (10) &uf? Mumoyaw;aeYwiG f zGm;jrifí
arG;csif;oHk;OD;teuf 'kwd,ajrmufom;&wemjzpf
onf/
q&mawmfavmif;vsmonf c&pfouú&mZf
1942 ckESpf? ZGefv (14) &ufwGif 0g;c,frNrdKUe,f?
usKw
H idk q
f ifu;l &Gmausmif; q&mawmfukd OyZÑm,fjyK
í crnf;awmf r,fawmfwdkY\ ypö,mEk*¾[jzifh
urÇmBuD;ylaEG;vmrI\ t"dutaMumif;w&m;wGif &SifomraPtjzpfodkY a&muf&dScJhonf/
yg0ifaeonhf ausmufrD;aoG;toHk;jyKpuf½Hk 1948 ckESpf? {NyDv (16) &ufwGif qiful;
wpf½Hkukd awGU&pOf q&mawmfuykd if OyZÑm,fjyKí usKw H idk q
f ifu;l ausmif;
223
ynm0Ho? b'´EÅ
224
ynm0Ho? b'´EÅ ynmo
ynmodd&Dbd
b0d Ho? b'´EÅ
225
ynmoD&b
d 0d o
H ? b'´EÅ y'krmbd0Ho? b'´EÅ
226
y'krmbd0Ho? b'´EÅ
227
y'krmbd0Ho? b'´EÅ y@0Ho? b'´EÅ
228
y@0Ho? b'´EÅ y@dw? b'´EÅ
229
y@dw? b'´EÅ y@dwmbd0Ho? b'´EÅ
230
y@dwmbd0Ho? b'´EÅ jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;nDvmcH - (21) &mpk...
. ..
231
jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;nDvmcH (21) &mpk yifvHk ('kwd,tpnf;ta0;)
232
jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;nDvmcH (21) &mpk yifvHk ('kwd,tpnf;ta0;)
233
jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;nDvmcH (21) &mpk yifvHk ('kwd,tpnf;ta0;)
yl ; vm;vf , rf a vmf r mwd k Y u tzG i h f t rS m pum; -2 &Sd owfrw S af e&mtoD;oD;üusi;f yonf/ wwd,
ajymMum;um ud k , f p m;vS , f r sm;vd k u f e m&rnh f aeYwGif EdkifiHa&;u@? pD;yGm;a&;u@? vlrIa&;
pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;ukd zwfMum;NyD; ajrm,mESihf u@? ajr,mESio fh bm0ywf0ef;usiu f @ESif h vHNk cKH a&;
obm0ywf0ef;usif u@rl0g'tqdkjyKvTmrsm;ukd u@aqG;aEG;yGrJ sm;ukd qufvufusif;yMuonf/
twGif;a&;rSL;tzGJUu &Sif;vif;NyD; wufa&mufvm arv 27 &ufwGif jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;
onhf ud, k pf m;vS,rf sm;u 0dik ;f 0ef;aqG;aEG;Muonf/ aqG;aEG;rIyl;wGJaumfrwD (UPDJC) twGif;a&;rSL;
vH k N cH K a&;u@aqG ; aEG ; yG J w G i f OD ; aqmif tzGJU tpnf;ta0;ukd jrefrmtjynfjynfqdkif&m
obmywd t jzpf eH e uf y d k i f ; wG i f A d k v f r S L ;csKyf uGefAif;&Sif;A[kdXme -2 ü usif;yNyD; u@tvdkuf?
pdefxGef;vSESifh rGef;vGJydkif;wGif jzm;wefcGefOuúmwdkYu tpktzGJUtvdkuf aqG;aEG;cJhonhftaMumif;t&m
aqmif & G u f N yD ; obmywd t zG J U 0if r sm;tjzpf rsm;ukd jyefvnfoHk;oyfaqG;aEG;Muonf/
p0fabmifac;ESihf yl;Zifcefq Y eG ?f OD;tifxckH g;aemfqrfEiS fh arv 28 &ufwiG f 11 Burd af jrmuf jynfaxmifpk
OD ; apmxG e f ; atmif j rih f w d k Y u aqmif & G u f o nf / Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;rIyl;wGJaumfrwD (UPDJC)
xd k Y a emuf OD ; aqmif o bmywd A d k v f r S L ;csKyf tpnf;ta0;ukd jrefrmtjynfjynfqikd &f m uGeAf if;&Si;f
pdefxGef;vSESifh jzm;wefcGefOuúmwdkYu tzGihftrSm A[kXd me -2 ü usi;f y&m (UPDJC) Ouú|? Edik if aH wmf\
pum; ajymMum;um ud, k pf m;vS,rf sm;vdu k ef m&rnhf twdkifyifcHyk*¾dKvf a':atmifqef;pkMunfwuf
pnf;rsO;f pnf;urf;rsm;ukd zwfMum;Ny;D vHNk cKH a&;u@ a&muftrSmpum;ajymMum;onf/ xdaYk emuf tpnf;
rl 0 g'tqd k j yKvT m rsm;uk d twG i f ; a&;rS L ;tzG J U u ta0;wGif jynfaxmifpNk ird ;f csr;f a&;aqG;aEG;rI yl;wGJ
&Sif;vif;onf/ xdkYaemuf wufa&mufvmonhf aumfrwD (UPDJC) tzGJU0ifrsm;u u@tvdkuf
udk,fpm;vS,frsm;u 0dkif;0ef;aqG;aEG;Muonf/ toD;oD; aqG;aEG;Muonf/
'kwd,tpnf;ta0; wwd,aeYukd arv 26 jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;nDvmcH-(21) &mpk
&ufu jrefrmtjynfjynfqikd &f muGeAf if;&Si;f A[kXd me yifvkH 'kw, d tpnf;ta0;\ jynfaxmifpk oabmwl
234
jynfaxmifpkNidrf;csrf;a&;nDvmcH (21) &mpk yifvHk ('kwd,tpnf;ta0;)
235
b0if ;? OD;
b0if ; ? OD ; ((yef
yef ; csD q &mBuD ; ) (19
(192626
26-- OD;b0if;onf rlvwef;ausmif;om;rsm;rS
2017)/ / yef;csq D &mBu;D OD;b0if;udk OD;b&ifEiS hf txufwef;ausmif;om;rsm;txd yef;csDoabm
a':Zd r f w d k Y u 1926 ck E S p f w G i f {&m0wD w d k i f ; w&m;? ta&mifrsm;\oabmw&m;? rsOf;rsm;\
usKHaysmfNrdKUü arG;zGm;onf/ oabmw&m;rsm;udk tajccHtm;jzifh oifjyay;onf/
i,fpOfuwnf;u yef;csDynmudk pdwf0ifpm; pmayAdrmefyef;csjD yyGüJ yxrqH;k pwifyg0ifco hJ nf/
NyD; pmoifMum;&m &GmOD;bkef;awmfBuD;ausmif;&dS OD;b0if;onf 1956 ckEpS rf S 1967 ckEpS t f xd
ausmif;xdkifbkef;BuD;xHwGif cJyef;csDa&;qGJjcif;udk ynma&;0ef B uD ; Xmeü yef ; csD e nf ; jytjzpf
wpfOD;wnf; avhvmoif,lonf/ aqmif&Gufonf/ 1967 ckESpfrS 1977 ckESpftxd
ynma&;0efBu;D Xme jrefrmEdik if yH nma&;okawoe
tzGJUwGif okawoevufaxmuftjzpf wm0ef
xrf;aqmifonf/ xdkumvrsm;wGif OD;b0if;onf
ydkpwmyef;csDrsm;a&;om;NyD; yef;csDjyyGJrsm;twGuf
yef ; csD a &;jc,f j yonf / ynma&;0ef B uD ; Xme\
yef;csED iS yhf ef;yk jyyGNJ yKd iyf rJG sm; jzpfay:vma&;udv k nf;
OD;pm;ay;aqmif&Gufonf/ 1978 ckESpfwGif jrefrm
EdkifiH ynma&;okawoetzGJUrS tNidrf;pm;,lNyD;
yef;cs'D ZD idk ;f ynm&Sit f jzpf tcsed jf ynfv h yk u
f ikd cf o hJ nf/
OD;b0if;onf 1973 ckESpfwGif yef;csDyef;yk
aumifpD (&efukefwkdif;) Ouú|tjzpfvnf;aumif;?
OD;b0if;
1982 ckESpfwGif jrefrmEdkifiH½dk;&myef;ynm&Sifrsm;
OD;b0if;onf 1948 ckESpfwGif &efukefNrdKUodkY tpnf;t½Hk; ('*HkNrdKUe,f) Ouú|tjzpfvnf;aumif;?
ajymif;a&TUNyD; xdkESpfrSmyif a':wif&DESifh tdrfaxmif 1992 ckESpfwGif jrefrmEdkifiH ½dk;&myef;ynm&Sifrsm;
usum vTqGJjcif;jzifh 0ifaiG&Sm&onf/ wpf&ufwGif tpnf;t½Hk; (A[dk) em,utjzpfvnf;aumif;?
aps;odyYk pön;f oGm;ydpYk Of ½ky&f iS ½f akH &SUu jzwfomG ;cJ&h mrS 2008 ck E S p f w G i f '*H k N rd K Ue,f yef ; ynm&S i f r sm;
½ky&f iS Zf mwfum;ydpk wmudk awGUjrifc&hJ Ny;D aemuf ydpk wm tpnf;t½Hk;Ouú|tjzpfvnf;aumif; aqmif&Guf
yef;csaD &;enf;udk yef;csOD ;D bvGix f H oif,lonf/ onf/
OD;b0if;onf 1952 ckESpfwGif &efukefyef;csD xdkYjyif 1992 ckESpfwGif New Zero Art Space
yef;ykausmif;udk *sLAvDa[mü jyefvnfzGifhvSpf&m 'kwd,Ouú|tjzpfvnf;aumif;? 2008 ckESpfwGif
yxrqHk;oifwef;tywfpOfodkY wufa&mufoif,l New Zero Art Space em,utjzpfvnf;aumif;
onf/ OD;trfwifat;? OD;jrwfausmf? OD;cifarmif aqmif&Gufonf/
(bPf)? OD;cifarmif? OD;odef;[ef? OD;pHazwdkYxHwGif OD ; b0if ; onf touf 70 ausmf o nf h
yef;csDynmudk oif,lonf/ txl;ojzihf yef;csD? wkid af tmif atmuf';kd yef;csu D m;rsm;udk a&;qGo J nf/
ausmif;wufcsdefu rdom;pkpm;0wfaea&;twGuf yef;csrD w d af qGrsm; pkpnf;umvwpfv\ aemufq;kH
pufcsKyfoif&if; BudK;pm;½kef;uefcJh&oljzpfonf/ paeaeYwiG f atmuf';kd yef;csu D m; a&;qGaJ vh&h o Sd nf/
1955 ck E S p f w G i f &ef u k e f y ef ; csD y ef ; yk a usmif ; rS 1999 ckEpS o f nf OD;b0if;\yef;csu D m;rsm; ta&mif;
'Dyvdkrm &&dSonf/ &qHk;ESpftjzpf rSwfwrf;wif&rnfjzpfonf/ 2008
236
b0if ;? OD; bmomjyefpmaypmwrf;zwfyGJESifh aEG&moD...
237
bmomjyefpmaypmwrf;zwfyGJESifh aEG&moD... b*Fvm;a'h&fSEdkifiH
238
b*Fvm;a'h&fSEdkifiH
jynf a xmif p k t pd k ; &tzG J U \ trsKd ; om;vH k jcH Ka&; jynf a xmif p k o r® w jref r mEd k i f i H a wmf E S i f h
qdik &f mtMuaH y;yk*Kd¾ vf OD;aomif;xGe;f onf b*Fvm; b*Fvm;a'h&fSjynfolYor®wEdkifiHwdkYtMum; &cdkif
a'h&fSEdkifiH 'gumNrdKUodkY 2017 ckESpf? Zlvdkif (2) &ufrS jynfe,frS ae&yfpGefYcGmoGm;olrsm;ESifhpyfvsOf;í
(4) &ufxd w&m;0ifc&D; oGm;a&mufcJhonf/ jynfaxmifpkor®wjrefrmEdkifiHawmf? EdkifiHawmf
xdkokdYoGm;a&mufcJhpOf trsKd;om;vHkNcHKa&; twk d i f y if c H ½ H k ; 0ef B uD ; Xme jynf a xmif p k 0 ef B uD ;
qdkif&m tMuHay;yk*¾dKvfu 'Drdkua&pDtpdk;&opf OD;ausmfwifhaqG\zdwfMum;csuft& b*Fvm;a'h&fS
wuf v mNyD ; aemuf jref r mEd k i f i H \ Nid r f ; csrf ; a&;? jynfolYor®wEdkifiH? EdkifiHjcm;a&;0efBuD; rpöwm
jyefvnf&ifMum;apha&;ESifh EdkifiHzGHUNzdK;wdk;wufa&; tblvf[wfqefrmrGwftvD acgif;aqmifaom
twGuf aqmif&GufaerIrsm;? jrefrmEdkifiHtaejzihf b*Fvm;a'h&fSudk,fpm;vS,ftzGJUonf 2017 ckESpf?
EdkifiHwumESifhqufqHa&; txl;ojzihf tdrfeD;csif; Edk0ifbmv (22) &ufrS (23) &uftxd jrefrmEdkifiH
EdkifiHrsm;ESifh qufqHa&;wdk;jr§ifhaqmif&GufrI? jrefrm odkYvma&mufcJhonf/ c&D;pOftwGi;f 2017 ckEpS ?f
Edik if EH iS hf b*Fvm;a'h&ESf ikd if H ESpEf ikd if t
H Mum; qufqaH &; Ed0k ifbmv (22) &uf nae 4 em&DwGif EdkifiHawmf
ESifh yl;aygif;aqmif&GufrIrsm;udk wdk;jr§ifhaqmif&Guf twkdifyifcH½Hk; 0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD;
oGm;&efwdkY aqG;aEG;onf/ OD;ausmw f ifah qGEiS hf b*Fvm;a'h&ESf ikd if ?H Edik if jH cm;a&;
239
b*Fvm;a'h&fSEdkifiH
240
b*Fvm;a'h&fSEdkifiH
ud, k pf m;vS,ftzGUJ ESihf 'DZifbm (19) &ufu 'gumNrKd U rl a bmif r sm;? rl 0 g'a&;&mtpD t rH r sm;ES i f h t nD
wGif awGUqHkaqG;aEG;&mü &cdkifjynfe,frS ae&yf aqmif&GufoGm;rnfjzpfaMumif;od&onf/
pG e f Y c G m oG m ;ol r sm;tm; jyef v nf p d p pf v uf c H a &; b*Fvm;a'h&ESf ikd if ?H Edik if jH cm;0efBu;D Xme0efBu;D
qdik &f myl;wGv J yk if ef;tzGUJ \ vkyif ef;wm0efowfrw S f Mr. Abul Hassan Mahmood Ali zdwfMum;csuft&
csufrsm;tay: oabmwlnDrI&&dScJhNyD; tqdkyg jynf axmif p k tpd k ; &tzG J U \ trsKd ; om;vH k jcH Ka&;
oabmwlncD sut f m; b*Fvm;a'h&ESf ikd if jH cm;a&;0efBuD; qdik &f mtBuaH y;yk*Kd¾ vf OD;aomif;xGe;f onf b*Fvm;
rpöwmtAÁLvf[mqefrmrGwt f vD\ a&SUarSmufwiG f a'h&fSEdkifiH 'gumNrdKUodkY 2017 ckESpf? Zlvdkif (2) &ufrS
tjrJ w ef ; twG i f ; 0ef O D ; jrih f o l E S i f h b*F v m;a'h & f S (4) &ufxd w&m;0ifc&D; oGm;a&mufcJhonf/
Ed k i f i H j cm;a&;twG i f ; 0ef rpö w m rd k [ mruf & S m xdkokdYoGm;a&mufcJhpOf trsKd;om;vHkjcHKa&;
[D'lvf[wfcfwdkYrS vufrSwfa&;xdk;cJhonf/ qdkif&m tMuHay;yk*¾dKvfu 'Drdkua&pDtpdk;&opf
241
b*Fvm;a'h&fSEdkifiH
242
b*Fvm;a'h&fSEdkifiH b,f&D? csuf
243
rkeEd ?´ b'´EÅ rdk;? a&mf*sm
244
rdk;? a&mf*sm rif;ausmfrif;
rd;k onf 'kw, d urÇmppfNy;D cgptcsed f touf Zmwfum;rsm;wGif yg0ifo½kyaf qmifaepOf tjcm;
18 ESpft&G,fwGif ppfrIxrf;cJhonf/ ,if;aemuf ½ky&f iS Zf mwfum; 13 um;wGiv f nf;o½kyaf qmifco hJ nf/
*sdrf;pfbGef;½kyf&Sifrsm;rS tem;,lcJhNyD;aemuf
ig;ESpfwmrQ o½kyfaqmifrIrsm; &yfqdkif;cJhonf/
,if;aemuf ] The Quest (1996)} ? ] In Spice World (1997)}
Zmwfum;wdw Yk iG f t"duo½kyaf qmiftjzpfyg0ifco h J nf/
rdk;onf tEkynmvkyfief;omru vlrIa&;
vkyif ef;rsm;wGiv f nf; wpfwyfwpftm; yg0ifaqmif&u G f
cJo
h nf/ 1991 ckEpS w f iG f ,leq D ufz\
f oHwrefwpfO;D
tjzpfceft Y yfccH &hJ Ny;D uav;rsm;twGuf &efyakH iG&&daS &;
vkyfief;rsm; ulnDaqmif&GufcJhonf/ 2003 ckESpf
wGif qmbGJU csD;jr§ifhjcif;cH&onf/
*srd ;f pfbeG ;f rif;om;Bu;D a&mf*smrd;k onf touf
a&mf*smrdk; 89 ESpft&G,f 2017 ckESpf? arv (23) &ufwGif
uifqma&m*gjzifh qGpZf mvefEikd if üH uG,v f eG o f nf/
1949 ckESpfrSpwifum ½kyfjrifoHMum;tpDtpOfrsm;
wGif yg0ifo½kyaf qmifco h J nf/ ]The Saint} Zmwfvrf;wGJ td c d k i f
wGif pum;ajymaumif;onfh pGefYpm;oGm;vmol
qdkifrGefwefyvmtjzpf yg0ifo½kyfaqmifcJhonf/ rif ;ausmfrif; (OD ;ausmfrif;) (19 35
(1935 -2017)
35-2017)
,if; Zmwfvrf;wGu J kd 1962 ckEpS rf S 1969 ckEpS t f xd / / uefawmhco H ufBu;D pmaynm&Sif OD;ausmrf if;
xkwv f iT jhf yocJo
h nf/ 1970 jynfEh pS rf sm;twGi;f wGif (rif;ausmrf if;) udk OD;at;armif? a':wifO;D wdu Yk 1935
]The Persuaders} ½kyf&SifZmwfum;ü wdkeDum;wpf ck E S p f ? {NyD v (9) &uf w G i f rd w ¬ D v mNrd K Ue,f ?
ESifhtwl o½kyfaqmifcJhonf/ ykyÜm;jrifwdkufaus;&Gmü arG;zGm;onf/ uavmif
1973 ckESpfwGif ½HkwifjyocJhonfh ]Live And trnfrmS rif;ausmrf if;jzpfNy;D tjcm;uavmifcGJrSm
Let Die} ½kyf&SifwGif vQdKU0Sufat;*sifh *sdrf;pfbGef; ol&ausmf jzpfonf/
tjzpf yxrqH;k o½kyaf qmifco hJ nf/ pwifo½kyaf qmif i,fpOfu abmif'&Dvrf; tvGwyf nmoif
pOfu touf 45 ESpt f &G,&f NSd y;D *srd ;f pfbeG ;f rif;om; ausmif;? ynma&;wuúodkvf avhusifha&;ausmif;
rsm;teuf touftBu;D qH;k rif;om;wpfO;D jzpfco hJ nf/ (wDwDpD)? pdef*Ref; a,musfm;av;rsm;ausmif;wdkYü
,if;aemuf *sdrf;pfbGef; ½kyf&SifZmwfum;rsm;wGif ynmoif , l o nf / tvG w f y nmoif a usmif ; ü
qufvufo½kyaf qmifc&h J m 1985 ckEpS t f xd *srd ;f pfbeG ;f q&mr&dSvQif oifMum;ay;onf/ 10 wef;atmifNy;D
Zmwfum;pkpak ygif; ckepfum;wGif yg0ifo½kyaf qmif aemuf &efuek w f uúov kd fEiS hf tar&duefwuúov kd f
cJo
h nf/ *srd ;f pfbeG ;f tjzpf o½kyaf qmifco hJ nfh Zmwfum; wdüYk qufvufynmoif,o l nf/
rsm;rSm ]]Man with the Golden Gun (1974)}}? ]]The rif;ausmrf if;onf pwD;vfb&m;om; tmrcH
Spy Who Loved Me (1977)}}? ]]Moonraker (1979)}}? ukrÜPDü tvkyfvkyfaepOf q&mwufwdk; OD;pD;
]]For Your Eyes Only (1981)}}? ]]Octopussy (1983)}} xkwfa0onfh pmoifom;*sme,fü vkyfudkifaepOf
ESihf ]]A View to a Kill (1985)}} wdjYk zpfonf/ *srd ;f pfbeG ;f pmayAdrmeftzGJUu zGifhvSpfoifMum;onfh owif;
245
rif;ausmfrif;
246
rsKd;nGefY? 'kwd,AdkvfcsKyfBuD; (Nidrf;)
247
rsKd;nGefY? 'kwd,AdkvfcsKyfBuD; (Nidrf;) rsKd;jrif?h a'gufwm
248
rsKd;jrif?h a'gufwm jrefrmEdkifiHpmayqkrsm;
249
jrefrmEdkifiHpmayqkrsm;
250
jrefrmEdkifiHpmayqkrsm;
251
jrefrmEdkifiHpmayqkrsm;
252
jrefrmEdkifiHpmayqkrsm;
q&mBuD ; OD ; omEd k ; (armif o mEd k ; )? q&mBuD ; yk * H a pwD a wmf w pf q l Nyd K usaeonf h " mwf y H k j zif h
OD;odef;oef;xGef; (odef;oef;xGef;) ESifh q&mBuD; "mwfyHkq&m udkpdk;rkd;atmif? taumif;qHk;owif;
OD;ausmf0if; (ndK0if;) wdkYtm; ay;tyfcsD;jr§ifhonf/ umwGe;f qkukd umwGe;f armifarmifav;? taumif;qH;k
2016 ckESpftwGuf trsKd;om;pmayqkrsm; ½kyfoHowif; qkudk DVB owif;XmewdkYu &&dSMu
wGif bmom&yf 16 rsK;d teuf ,Ofaus;rIEiS t fh Ekynm? onf/
bmomjyef (okw)? bmomjyef (&o)? okwya'om td c d k i f
(½dk;½dk;odyÜH)? jyZmwfESifh t*Fvdyfbmom (&o)
253
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
254
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
255
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
0efBu;D ESit hf wl azazmf0g&Dv (6) &uf a'opHawmfcsed f xdaYk emuf Edik if aH wmfor®wESit hf zGUJ onf &Dt S ef;NrKdU
eHeuf 9 em&Dcw J G iG f qD&rf&d (yf) NrKd UtwGi;f &dS aus;vuf Hyatt [dw k ,foaYkd &muf&NSd y;D tqdyk g[dw k ,fü &Se&f ;SD
a'ovlaerIb0rsm;ESifh baEÅq&Dausmif;awmfBu;D jynfe,ftyk cf sKyaf &;rSL; Mr.Hu Heping OD;aqmifaom
odYk oGm;a&mufavhvmonf/ tzGJUESifhawGUqHkonf/
Edik if aH wmfor®wOD;xifausmEf iS hf ZeD;a':pkpv k iG f rGef;vGJydkif;wGif EdkifiHawmfor®wESifh ZeD;ESifh
wdoYk nf qD&rf&d (yf) NrKd UrS jrefrmtrsK;d om;avaMumif; tzGUJ onf &Dt S ef;NrKd U&dS csit f ifyg,m\ wm&mudw k m
jzifhxGufcGm&m aejynfawmfodkY rGef;vGJ 1 em&DcGJwGif (Terracotta Army) ppfonfawmf½yk w f Ek iS hf jrif;½kyw f k
jyefvnfa&muf&dSonf/ jywk d u f o k d Y a &muf &d SN yD ; a&S ; a[mif ; ½k y f w k r sm;\
tEkynmvuf&mrsm;ESihf csit f ifyg,m\ ppftiftm;
w½kwfEdkifiHcspfMunfa&;c&D; - EdkifiHawmfor®w zGUJ pnf;rIordik ;f aMumif;udk avhvmMuum {nfo h nfawmf
OD;xifausmfESifhZeD;a':pkpkvGif OD;aqmifaomtzGJU rSwfwrf;wGif vufrSwfa&;xdk;onf/ 1987 ckEpS f
onf w½kwEf ikd if o H Ykd cspMf unfa&;c&D;oGm;a&muf&ef wGif ,leufpudku urÇm, h Ofaus;rItarGtESpt f jzpf
{Nyv D (6) &uf eHeuf 7 em&Dcw JG iG f aejynfawmfrS owfrSwfcJhonf/
txl;av,mOfjzifh xGucf mG Muonf/ Edik if aH wmfor®w xdkYaemuf EdkifiHawmfor®wESifhZeD;ESifhtzGJU
ESihf ZeD;wdEYk iS t hf wl jynfaxmifp0k efBu;D OD;ausmw f ifah qG? onf &DStef;NrdKUrS avaMumif;c&D;jzifhxGufcGm&m
a'gufwmoef;jrif?h OD;0if;cdik ?f 'kw, d 0efBu;D OD;ausmw f if? a'opHawmfcsdef nae 6 em&DcGJwGif &Sef[dkif;NrdKUokdY
ausmufjzLtxl;pD;yGm;a&;Zkef pDrHcefYcGJrIaumfrwD a&muf&dSonf/ ,if;aemuf EdkifiHawmfor®wESifh
Ouú| a'gufwmpd;k 0if;ESihf wm0ef&o Sd rl sm; vdu
k yf gNy;D ZeD;ESifhtzGJUonf &Sef[dkif;NrdKU\ zGHUNzdK;wkd;wufrIudk
a'opHawmfcsed f eHeuf 10 em&Dcw JG iG f w½kwjf ynfoYl Huangpu Jiang jrpftwGi;f oabFmpD;í Munf½ h aI vhvm
or®wEdkifiH csef'l;NrdKUodkYa&muf&dSonf/ onf/
rGef;vGJydkif;wGif EdkifiHawmfor®wESifhZeD;wdkY Edik if aH wmfor®w OD;xifausmEf iS h f ZeD; a':pkpv k iG f
onf tzGJU0ifrsm;ESifhtwl av&SefNrdKUodkY a&muf&dSNyD; OD;aqmifaomtzGJUonf {NyDv (8) &uf eHeufydkif;
ausmufxiG ;f Ak'½¨ yk yf mG ;awmfBu;D (Giant Buddha) tm; wGif &Se[ f ikd ;f NrKd U&dS ta&SUwkid ;f ykvaJ rQmpf if (Oriental
zl;ajrmfMunfndKonf/ Giant Buddha onf urÇmh Pearl Radio & TV Tower) odkYoGm;a&mufí ykvJ
tBu;D qH;k ausmufxiG ;f Ak'½¨ yk yf mG ;awmftjzpf rSww f rf; arQmpf ifay:rS &Se[ f idk ;f NrKd UjrifuiG ;f tvSukd Munf½h NI y;D
0ifxm;NyD; 1996 ckESpfwGif ,leufpudku urÇmh arQmfpiftwGi;f vSnv fh nfavhvmonf/ xdaYk emuf
,Ofaus;rItarGtESpftjzpf owfrSwfxm;onf/ EdkifiHawmf or®wESifhZeD;onf ta&SUwkdif;ykvJ
naeydkif;wGif EdkifiHawmfor®wonf acwå arQmfpif\ {nfhonfawmfrSwfwrf;wGif vufrSwf
wnf;cdkonfh csef'l;NrdKU *sif*sef;[dkw,fü pDcRrf a&;xd;k onf/ ta&SUwkid ;f ykvaJ rQmpf ifonf &Se[ f ikd ;f NrKd U
jynfe,f ygwDtwGif;a&;rSL; Mr.Wang Dongming [Grzf jl rpfurf;ab;üwnf&SdNy;D a&'D,Ekd iS ½hf yk jf rifoMH um;
udk vufcHawGUqHkonf/ xkwfvTifhay;onfharQmfpifjzpfonf/ arQmfpif\
Edik if aH wmfor®w OD;xifausmEf iS Zhf eD; a':pkpv k iG f tjrifhrSm 468 rDwm (1536 ay) jrihNf y;D vuf&t Sd csed f
OD;aqmifaomtzGJUonf {NyDv (7) &uf eHeufydkif; wGif urÇmq h |rajrmuftjrifhqHk;ESifh w½kwfjynfolY
wGif csef'l;NrdKUrS avaMumif;c&D;jzifhxGufcGm&m or®wEdik if \ H 'kw, d tjrifq h ;kH arQmpf if jzpfonf/
&Sef&DS;jynfe,f &DStef;NrdKUodkY a'opHawmfcsdef eHeuf xdkYaemuf EdkifiHawmfor®wESifh ZeD;ESifhtzGJU
10 em&DcGJwGif a&muf&dSonf/ onf &Sef[dkif;trsKd;om;jywdkufokdY a&muf&dSavhvm
256
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
257
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
258
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
259
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
jrefrmEdkifiH\ 'Drdkua&pDEdkifiH wnfaqmufa&; onf 'DZifbmv (15) &uf a'opHawmfcsed f rGe;f vGJ
vk y f i ef ; twG u f *syef E d k i f i H t pd k ; &ES i f h yk * ¾ v d u 12 em&DcGJwGif usnfqef&xm;jzihf tdkqmumNrdKUodkY
yl;aygif;í ulnDyHhydk;a&;? jrefrmEdik if \ H Universal a&muf&MSd uonf/ xdrk w S pfqifh tdq k mumwuúov kd f
Health Coverage &nfrSef;csufyef;wkdif taumif odaYk &muf&NSdy;D Executive Vice President ygarmu© Tetsuo
txnfazmfa&;twGuf *syefEikd if Hu ulno D mG ;a&;? OGAWA ESihf Center For International Education and
jref r mEd k i f i H p D ; yG m ;a&; zG H U Nzd K ;wd k ; wuf r I t wG u f Exchange at Osaka University rS 'g½du k w f mygarmu©
&efuek Nf rKd UjyzGUH NzKd ;a&;ESihf o,f,yl aYkd qmifa&;? vQypf pf Tomono ARIKAWA wdkYOD;aqmifonfh wuúodkvfrS
"mwftm; ponfu h @rsm;wGif tav;ay;yl;aygif; wm0ef&o Sd rl sm;ESifh awGUqHkonf/ awGUqHkyGJtNyD;wGif
aqmif&Gufa&;? ,Ofaus;rI yl;aygif;aqmif&GufrI Edik if aH wmfor®wESihf tdq k mumwuúov kd rf S ygarmu©
jr§ifhwifa&;twGuf &efukefNrdKUwGif *syef,Ofaus;rI rsm;onf trSwfw&vufaqmifypönf;rsm; tjyef
pifwmwnfaxmifa&;? &cdik jf ynfe,f zGUH NzKd ;wd;k wuf tvSefay;tyfMuonf/
a&;twGuf vrf;yef;qufoG,fa&;? vQyfppfrD;ESifh qufvufí tqdkygwuúodkvfü tdkqmum
pmoifausmif;rsm; wnfaqmufa&;twGuf tultnD wuúov k d jfrefrmpmXmerS q&m q&mrrsm;? ausmif;om;
ay;a&;? vGwfvyfíyGifhvif;aom tdEd´,-ypdzdwf ausmif;olrsm;? jrefrmEdik if rH S ynmawmfoif ausmif;om;
r[mAsL[mtpDtpOfatmufu a'owGi;f csw d q f uf ausmif;olrsm; awGUqHyk t JG crf;tem;odYk wufa&muf
rIrsm;jr§ifhwifí jrefrmEdkifiHESifh a'owpfckvHk;\ NyD; Edik if aH wmfor®wu vrf;nTet f rSmpum; ajymMum;
wnfNird fat;csrf;a&;ESifh zGHUNzdK;wdk;wufrIudk ulnD onf/
oGm;a&;wdu Yk kd aqG;aEG;ajymMum;Ny;D Edik if aH wmfor®w xdkYaemuf usKdwdkNrdKUodkYa&muf&dSMuNyD; urÇmh
OD;xifausmu f *syefEdkifiHu jrefrmEdkifiHwGif &if;ESD; a&S;a[mif;tarGtESpfpm&if;0if Kinkakuji Temple
jr§KyfESHrIrsm; ydkrdkvma&mufa&;? *syefEdkifiH\ tul odo Yk mG ;a&mufavhvmMuonf/ xdkYaemuf EdkifiHawmf
tnDrsm;twGuf aus;Zl;wif&aSd Mumif;? qufvufí or®wESiZhf eD;wdo Yk nf Temple wm0efct H m; trSww f &
ul n D y H h y d k ; ay;a&;? &ck d i f j ynf e ,f t a&;ud p ö E S i f h vufaqmifypönf;ay;tyfonf/
ywfoufí jrefrmEdkifiHtay: em;vnfrIESifh ulnD nydkif;wGif EdkifiHawmfor®wESifhZeD;wdkYonf
yHyh ;kd rIrsm;twGuf aus;Zl;wif&aSd Mumif;ESihf qufvuf Wisteria Flower Room odkYa&muf&dSonf/ xda Yk emuf
yl;aygif;aqmif&GufoGm;vdkaMumif;wdkYudk aqG;aEG; The Kyoto State Guest House ü usKw d dkc½dkif? usKdwdkNrdKUESifh
ajymMum;onf/ usKw d u kd ek o f nfBu;D rsm;ESihf pufrI vufrI vkyif ef;&Sif
xdkYaemuf EdkifiHawmfor®wESifh *syefEdkifiH rsm;toif;u wnfcif;{nfhcHonfh npmpm;yGJodkY
0efBu;D csKyw f o Ykd nf 0efBu;D csKy½f ;kH ü qufvufusi;f y wufa&mufMuonf/
onfh ESpEf ikd if yH ;l wGo J wif;pm &Si;f vif;yGo J w
Ykd ufa&muf Edik if aH wmfor®w OD;xifausmEf iS hf ZeD;a':pkpv k iG f
Muonf/ wdOYk ;D aqmifonfh ud, k pf m;vS,t f zGUJ onf 'DZifbmv
nydik ;f wGif Edik if aH wmfor®wESiZhf eD;wdYk OD;aqmif (16) &uf a'opHawmfcsed f 10 em&Dcw JG iG f usnq f ef
onfh ud, k pf m;vS,t f zGUJ onf tdraf wmfü *syefEikd if H &xm;jzihf usKdwdkNrdKUrS Odawara NrdKUodkY a&muf&dSMu
0efBu;D csKyu f wnfcif;{nfch o H nfh *kPjf yKnpmpm;yGJ onf/ xdaYk emuf a'opHawmfcsed f rGe;f vGJ 1 em&DwiG f
odYk wufa&mufMuonf/ Odawara NrKd U&dS em½kum0gtEkynmjywdu k f (Narukawa
Ed k i f i H a wmf o r® w OD ; xif a usmf E S i f h Z eD ; Art Museum) oda Yk &muf&NSd yD; cif;usi;f jyoxm;onfh
a':pkpkvGifwdkY OD;aqmifaom udk,fpm;vS,ftzGJU yef;csu D m;rsm;ESifh tEkynmvuf&mrsm;udk Munfh½I
260
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
261
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
262
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
263
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
Fallon ESihf arv (8) &uf a'opHawmfcsed f eHeuf 11 0efBu;D Xme 'kw, d 0efBu;D Mr. Rory Stewart ESihf awGUqHk
em&DcwJG iG f vef'efNrKd U&dS umuG,af &;0efBu;D ½H;k {nfch ef;r NyD; jrefrmEdkifiHzGHUNzdK;wdk;wufa&;twGuf NAdwdefEdkifiH
ü awGUqHkonf/ u ulnDaqmif&Gufay;vsuf&dSonfh udpö&yfrsm;?
xdkYaemuf Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vfonf jrefrm-NAdwdefESpfEdkifiHtMum; yl;aygif;aqmif&Guf
a'opHawmfcsdef rGef;vGJ 12 em&DdcGJwGif vef'efNrdKU&dS vsu&f o Sd nfh ynma&;? use;f rma&;? vQypf pfprG ;f tif
Guild hall üusif;yonfh Honorry Freedom of The u@rsm; wd;k jri§ ahf &;udp&ö yfrsm;tay: aqG;aEG;Mu
City Award of London qkcs;D jri § yhf o
JG Ykd wufa&mufum onf/
264
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
265
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
rsm;\ pm;yGJ0dkif;aqG;aEG;yGJodkY wufa&mufonf/ w½k wf jynf ol Y or®wEdik if o H r®w rpöwm&Du S sizhf sif
tqdyk g pm;yG0J ikd ;f aqG;aEG;yGo J Ykd jrefrmEdik if EH iS hf tdr&f iS f wdoY k nf a'opHawmfcsed f nae 4 em&D rdepf 20 wGif
w½kwjf ynfoo Yl r®wEdik if t H ygt0if Edik if aH ygif; 30 w½k w f j ynf o l Y c ef ; rBuD ; (Dongdating Hall) ü
rS Ed k i f i H ^ tpd k ; &tBuD ; tuJ r sm;ES i f h uk vor*¾ vnf;aumif; awGUqHkonf/
twG i f ; a&;rS L ;csKyf ? urÇ m h b Pf t zG J U Ouú | ? xdo k aYkd wGUqHpk Of ESpEf ikd if tH Mum; bufprkH [m
tjynfjynfqikd &f m aiGaMu;&efyakH iGtzGUJ trIaqmif AsL[majrmuf yl;aygif;aqmif&u G rf rI sm;udk ydrk wkd ;kd jri§ hf
ñTeMf um;a&;rSL;wdkY wufa&mufMuonf/ aqmif&Gufa&;? e,fpyfa'o wnfNidrfat;csrf;a&;
tqd k y gaqG ; aEG ; yG J r sm;wG i f Ed k i f iH awmf \ ESifh zGHUNzdK;wdk;wufa&;wdkYtwGuf ESpfEdkifiHyl;aygif;
twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef;pkMunfu tjyef aqmif&Gufa&;? ESpfzuftqihfjrifhacgif;aqmifrsm;
tvSeef m;vnfr?I av;pm;rIut kd ajccHonfh aumif;rGef tMum; cspfMunf&if;ESD;rI wdk;jr§ifhazmfaqmifa&;?
aom jynfoltcsif;csif;qufqaH &;&drS EI iS hf wnfNird f ESpEf ikd if tH Mum; aqmif&u G vf su&f o Sd nfh pDru H ed ;f Bu;D
at;csr;f aom ywf0ef;usiw f pf&yf&rSd w I o Ykd nf &yf0ef; rsm;ESiyhf wfoufí us,u f s,jf yefjY yefY tjrifcsi;f zvS,f
ESifh ydk;vrf;rpDrHcsuf atmifjrifrI&dSapa&;twGuf aqG;aEG;Muonf/
t"dutajccHrrl sm;jzpfaMumif; tav;xm;aqG;aEG; awGUqHyk t JG Ny;D wGif tqdyk gcef;rü jrefrm-w½kwf
ajymMum;onf/ ESpEf ikd if o H abmwlpmcsKyrf sm; vufrw S af &;xd;k yGw J iG f
aqG;aEG;yGt J Ny;D wGif Edik if ^H tpd;k &tBu;D tuJrsm; ]]pD;yGm;a&;ESiehf nf;ynm yl;aygif;aqmif&u G af &;qdik &f m
\ pm;yGJ0dkif;aqG;aEG;rIqdkif&m yl;wGJaMunmcsufudk oabmwlncD supf mcsKy}f }? ]]jrefrm- w½kwfe,fpyf
xkwfjyefonf/ pD;yGm;a&;yl;aygif;aqmif&GufrIZkef wnfaxmifa&;
naeydik ;f wGif Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf oabmwlpmcsKyf}}? ]]pD;yGm;a&;yd;k vrf;r&yf0ef;wpfck
a':atmifqef;pkMunfonf ukvor*¾twGi;f a&; ESihf 21 &mpka&aMumif;qdkif&m ydk;vrf;r&yf0ef;wpfck
rSL;csKyf rpöwmtefwekd ½D *kd w l m&ufpu f kd ausmuf,x k ikd f pwifjcif;qdkif&m yl;aygif;aqmif&u G af &;oabmwl
Edik if aH wmf{nfah *[mü vufcaH wGUqHNk y;D jynfaxmifpk pmcsKy}f }? ]]use;f rma&;u@ yl;aygif;aqmif&Gufa&;
Nird ;f csr;f a&;nDvmcH -(21) &mpkyifvk H 'kw, d tpnf;ta0; oabmwlpmcsKy}f } ESihf ]]ivsit f vGef yk*&H o Sd rdik ;f 0if
odw Yk ufa&muf&ef ukvor*¾twGif;a&;rSL;csKyftm; taqmufttHrk sm; jyKjyifxed ;f odr;f a&;ESihf umuG,f
zdwfMum;xm;ygaMumif; ajymMum;onf/ apmifha&Smufa&;qdkif&m yl;aygif;aqmif&Gufa&;
Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef; oabmwlpmcsKy}f } rsm;udk wm0ef&o Sd rl sm;u Edik if aH wmf
pkMunfonf arv (16) &uf a'opHawmfcsdef \ twdkifyifcHyk*¾dKvf a':atmifqef;pkMunfESifh
eHeuf 7 em&Dcw JG iG f w½kwu f eG jf rLepfygwD Edik if w H um w½kwjf ynfoo Yl r®wEdik if 0H efBu;D csKyf rpöwmvDccse;f wdYk
qufqaH &;Xme0efBu;D rpöwmpkeaf wmif;u wnfcif; a&SUarSmufü vufrSwfa&;xkd;vJvS,fMuonf/
{nfch o H nfh tvkyo f abm eHeufpmpm;yGo J Ykd wufa&muf naeydkif;wGif EdkifiHawmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf
onf/ onf tzGJU0ifrsm;ESifhtwl ayusif;NrdKU&dS Anzhen
Edik if aH wmf\twdik yf ifcyH *k Kd¾ vf a':atmifqef; Hospital odkYoGm;a&mufNyD; jrefrmEdkifiHrSESvHk;a&m*g
pkMunfESifh w½kwfjynfolYor®wEdkifiH 0efBuD;csKyf cHpm;ae&onfh uav;i,frsm;tm; cGJpdwfukorI
rpöwmvDccsef;wdkYonf a'opHawmfcsdef rGef;vGJ 3 tajctaersm;udk vSnv hf nfMunf½h NI y;D tm;ay;pum;
em&DcGJwGif w½kwfjynfolYcef;r&dS Beijing Hall ü ajymMum;onf/ tqdkyg cGJpdwfukorItpDtpOf
vnf;aumif;? EdkifiHawmf\twdkifyifcHyk*¾dKvfESifh onf 2016 ckEpS ?f Mo*kwv f (1) &ufwiG f Edik if aH wmf
266
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
267
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
268
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
269
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &;
270
jrefrmEdik if EH iS hf Edik if w
H umqufqaH &; jrefrmh½yk &f iS x
f ;l cReq
f k
272
,JhAfwl&Sifudk? ,JhAf*sefeD
tpkvdkuftjyKHvdkuf towfcH&onfhtaMumif;udk &Siu f \kd twdu k t f cH pdw"f mwfarS;rSed o f mG ;cJNh y;D tpd;k &
pdwcf pH m;rIjzifah &;zGUJ xm;Ny;D qdAk ,D uf\*sL;qefu Y siaf &; tay: yGiyhf iG v hf if;vif; a0zefajymqdrk I usyJ g;oGm;cJh
oabmxm;udk jypfwif½IwfcscJhonf/ ,if;uAsm onf/ aemufyik d ;f umvrsm;wGif uGejf rLepfygwDtay:
aMumifh ,JAh w f &l iS u f kd udk urÇmwpfvmT ;u todtrSwf wkduf½dkufa0zefrIrsKd;udk a&Smif&Sm;cJhonf/
jyKcJhonf/ uGejf rLepf0g' NyKd vo J mG ;Ny;D aemufyikd ;f wGiv f nf;
,JAh w
f &l iS u f o kd nf tEkynmqdik &f m vGwv f yfciG fh uAsmrsm;udk qufvufa&;om;cJhonf/ ¤if;\
ay;&efawmif;qdck NhJ y;D pwmvif0g'ESihf qdAk , D ufAsL½dk vuf&mrsm;udk pkpnf;xkwfa0onfhpmtkyfESifh 20
ua&pDpepfwu Ykd kd xd;k ESuwf u
kd cf u
kd cf o
hJ nf/ pwmvif &mpk ½k&Sm;uAsmq&mrsm;pmtkyfwdkYrSm xif&Sm;onfh
udk qufcHolMursm; (1962) uAsmwGif pepfudk pmtkyrf sm;jzpfonf/ a*:bmcsuv f ufxuf ratmifjrif
tjyif;txefwdkufcdkufcJhonf/ ,JhAfwl&Sifudkonf onfh tmPmodr;f rItaMumif;udk Don't Die Before
You're Dead trnfjzifh 0w¬K&n S w f pfy'k f a&;om;cJh
onf/ 1990 jynfhvGefESpfrsm;wGif tar&duef
odkYajymif;a&TUaexdkifNyD; tdkuvm[dk;rm;jynfe,f
w,fqmwuúodkvfü ½kyf&SifESifhuAsmtaMumif;
oifMum; ydkYcscJhonf/
,JAh w
f &l iS u f o kd nf ½k&mS ;Edik if o H vYkd nf; rMumcP
oGm;a&mufNyD; pmaytcrf;tem;rsm;ü &Gwfqdkavh
&dSonf/ 2016 ckESpfu &ifjyifeDü jyKvkyfcJhonfh
pmayyGJwGif aemufqHk;yg0ifvIyf&Sm;cJhonf/ 2010
jynf h E S p f w G i f ½k & S m ;or® w 'D r D x &D r uf A D ' uf u
,Ofaus;rIzGHUNzdK;a&;qdkif&m EdkifiHawmf*kPfjyKqk
,JhAf*sefeD,JhAfwl&Sifudk csD;jr§ifhcJhonf/
,JAh wf &l iS u f \ kd vuf&mrsm;onf jrefrmpmzwf
qdkAD,uf,leD,HwpfvTm;omru urÇmtESHYtjym; y&dowfESifhvnf; &if;ESD;cJhonf/ ¤if;\vuf&mrsm;
odkYyg vSnfhvnfoGm;vmNyD; ¤if;\uAsmrsm;udk udk 1960 jynfv h eG Ef pS rf sm;u armifomEd;k bmomjyef
y&dowfa&SUarSmufü &GwfzwfcJhonf/ ol\vuf&m onfh ]]xif½LS ;yif&yd }f } pmtkyw f iG f xnfo h iG ;f cJhonf/
rsm;udk bmompum;aygif;rsm;pGmjzifh jyefqdkcJhMuNyD; 1988 ckESpfrwdkifrDu jrefrmEdkifiHodkY udk,fwdkif
urÇmwpfvTm;ü ol\pmtkyfrsm; oef;aygif;rsm;pGm vma&mufNy;D ½k&mS ;oH½;kH ü jrefrmpma&; q&mtcsKdUESifh
a&mif;cscJh&onf/ awGUqHkcJhonf/
ol\pmayvuf&mrsm;xJrS ¤if;\t,ltqudk ,JhAfwl&Sifudkonf tdrfaxmifav;BudrfjyK
azmfjyonfph maMumif;wpfaMumif;rSm ]]½k&mS ;u uAsm cJNh y;D om;ig;OD;xGe;f um;onf/ touf 84 ESpt f &G,f
q&mwpfa,muf[m uAsmq&mwpfa,muftjzpf 2017 ckESpf {NyDv (1) &ufwGif uG,fvGefonf/
xufydkygw,f}} [líjzpfonf/ uAsmq&monf
acwfwpfacwfudk udk,fpm;jyKNyD; arQmfvifhcsufrsm; td c d k i f
ud k o,f a qmif a y;ol [ k q d k v d k j cif ; jzpf o nf /
od&Yk mwGif b&ufZnuf tpd;k &vufxufwiG f ,JAh w f l
273
&cdik jfynfe,ftwGi;f jzpfymG ;cJo
h nfh tMurf;zu
zuff wdu
k cf u
kd rf t
I ajctaersm; (2017)
tqdyk g armifawma'o tMurf;zufrjI zpfymG ; 18 awmif?h "m; tacsmif; 70? rdik ;f &Spvf ;kH ESihf qufpyf
NyD;aemuf e,fajrwnfNidrfat;csrf;a&;ESifh w&m; ypönf;rsm; odrf;qnf;&rdonf/
Oya'pdk;rdk;a&;twGuf yk'fr 144 xkwfjyefcJhonf/ jzpfpOfwGif &cdkifjynfe,f armifawma'o
2016 ckEpS ?f atmufwb kd mv (9) &ufrS 2017 ckEpS ?f twGif; tMurf;zufwdkufcdkufolrsm;\ zrf;qD;
azazmf0g&Dv (9) &uftxd wyfrawmfEiS &hf w J yfzUJG owfjzwfrIrsm;aMumifh aus;&GmtkyfcsKyfa&;rSL;?
yl;aygif;í e,fajrvHjk cKH a&;vkyif ef;rsm; aqmif&u
G &f m &mtdrfrSL;? pmMunfhwdkufrSL;ESifh ½Hk;pma&;tygt0if
awGUqHkypfcwfrIjzpfpOf tBudrf 20 jzpfyGm;onf/ tjypfrJht&yfom;jynfol 13 OD;aoqHk;NyD; aetdrf
xdjk zpfpOfrsm;aMumifh vufeuf 67 vuf? usnrf sK;d pHk ESifh &Gmrsm;rD;½dIUzsufqD;rI 10 Budrf jzpfyGm;onf/
274
&cdik jfynfe,ftwGi;f jzpfymG ;cJo
h nfh tMurf;zu
zuff wdu
k cf u
kd rf t
I ajctaersm; (2017)
tMurf;zufwdkufcdkufol 585 OD;udk zrf;qD;&rdNyD; aZmfu;D tmarmufEiS hf trnfrodrsK;d om;ESpOf ;D pkpak ygif;
jyefvnfvTwfay;ol 51 OD;? a&m*gjzihfaoqHk;ol tjypfrt hJ &yfom;jynfol 13 OD;udk owfjzwfco hJ nf/
&SpOf ;D &do
S nf/ vuf&t Sd csed t f xd csKyaf ESmif^ w&m;½H;k tMurf;zufwdkufcdkufolrsm;\ owfjzwfrIrsm;ESifh
ppfaq;qJ 526 OD;&dSonf/ vlowfrI? vufeufrI? ywfoufí jrefrmEdik if &H w J yfzUJG u trIreS af y:aygufa&;
0wå&m;aESmifh,SufrI? jynfolydkifypönf; zsufqD;rI? twGuf Oya'vkyx f ;kH vkyef nf;rsm;ESit hf nD trIziG hf
rw&m;toif;jzihf qufo, G rf ?I aygufuaJG prI? w&m; ta&;,laqmif&Gufvsuf&dSonf/
r0if jynfyxGurf ?I vlowf&ef tm;xkwrf EI Sifh rD;½dIUrI armifawma'otwGif; vHkjcHKa&;? wnfNidrf
tygt0if trI 39 rI zGifhvSpfEdkifNyD; ig;rIudk NyD;jywf at;csr;f a&;ESihf w&m;Oya'pd;k rd;k rI &&daS pa&;twGuf
atmif aqmif&GufNyD;jzpfonf/ wyfrawmfESifh vHkjcHKa&;tzGJUtpnf;rsm;u BudK;yrf;
tMurf;zufwu k d cf u
kd o f rl sm;u tjypfrth J &yfom; aqmif&u G cf &hJ m azazmf0g&Dv (9) &ufwiG f ,cifu
jynfolrsm;tm; trSefw&m;azmfxkwfjcif;rjyK&ef? xkwfjyefaom n 7 em&DrS eHeuf 6 em&Dtxd
taMumufw&m;BuD;pdk;ap&ef? wm0ef&dSolrsm;ESifh nrxGu&f trdeu Yf kd n 9 em&DrS eHeuf 5 em&Dtxd
yl;aygif;aqmif&u G rf rI &daS p&ef &nf&, G íf OD;&Snu f s jyefvnfavQmhaygh xkwfjyefay;EkdifcJhonf/
aus;&Gmae armifarmifp;kd (c) ½lemrsm;? rmrwfwmvD? wyfrawmftaejzifh armifawma'otwGi;f
a*:'lom& (taemuf) aus;&Gm &mtdrrf LS ; *smr (c) e,fajrvHkjcHKa&;twGuf aqmif&GufrIr&dSawmhbJ
azmfrm[lqeG ?f ig;cl& (tv,f) &Gm aus;&GmpmMunfh jrefrmEdik if &H wJ yfzUJG u e,fajra'ovHjk cKH a&;? wnfNird f
wduk rf LS ; 'kprf mrwf (c) ½lemrsm? a&wGi;f uRe;f aus;&Gm at;csrf;a&;ESifh w&m;Oya'pdk;rdk;a&;vkyif ef;rsm;
tkyfcsKyfa&;rSL; ½Hk;pma&;a&mfzD? 0ufusdef; (ajrmuf) aqmif&u G rf Iudk yl;aygif;ulnaD qmif&u G v f su&f o
Sd nf/
&Gmq,ftrd rf LS ; (a[mif;) qD&mZl[w G ?f vifbmuke;f &cdkifjynfe,ftwGif; vlYta&;csKd;azmufrI
em;aus;&Gmae aqG'ltmrD? 'Hk;ukvm;aus;&Gmae qdkif&m pGyfpGJcsufrsm;xGufay:aerIESifhywfoufí
pGefwmtmrwf? rmrwfa&SmfzD;ESifh rmrwfplydkif? rpöwmudkzDtmeef OD;aqmifonfh &cdkifjynfe,f
ajymifydkufaus;&Gm acwåaus;&GmtkyfcsKyfa&;rSL; qdik &f m tMuaH y;aumfr&Si?f 'kw, d or®w OD;jrihaf qG
275
&cdik jfynfe,ftwGi;f jzpfymG ;cJo
h nfh tMurf;zu
zuff wdu
k cf u
kd rf t
I ajctaersm; (2017)
276
&cdik jfynfe,ftwGi;f jzpfymG ;cJo
h nfh tMurf;zu
zuff wdu
k cf u
kd rf t
I ajctaersm; (2017)
csed cf gvDpcef;udk eHeuf 4 em&DwiG f tpGe;f a&muf acsmif;0uif;pcef;udk eHeuf 7 em&D 25 rdepfwGif
tMurf ; zuf o rm;rsm;u vma&muf y pf c wf tpGef;a&muf tMurf;zuform;rsm;u vma&muf
wdkufcdkufojzihf wyfzGJU0ifrsm;u jyefvnfypfcwf&m ypfcwf wdkufcdkufonf/
277
&cdik jfynfe,ftwGi;f jzpfymG ;cJo
h nfh tMurf;zu
zuff wdu
k cf u
kd rf t
I ajctaersm; (2017)
278
&cdik jfynfe,ftwGi;f jzpfymG ;cJo
h nfh tMurf;zu
zuff wdu
k cf u
kd rf t
I ajctaersm; (2017)
279
&cdik jf ynfe,ftwGi;f jzpfymG ;cJo
h nfh tMurf;zu
zuff wdu
k cf u
kd rf t
I ajctaersm; (2017)
280
&cdik jf ynfe,ftwGi;f jzpfymG ;cJo
h nfh tMurf;zu
zuff wdu
k cf u
kd rf t
I ajctaersm; (2017)
armifawmNrKdU? trSwf 5 &yfuu G ?f MPT wm0gwdik f &&doS nf/ aus;&Gmaygif; 59 &Gm? tdrf 6842 vHk;
teD;ü naeydkif;wGif rouFmolwpfOD;udk awGU&dS& rD;½dUI zsuq
f ;D cH&Ny;D wHwm;&Sppf if; rdik ;f axmifzsuqf ;D
ojzifh vHjk cKH a&;wyfzUJG 0ifrsm;u oGm;a&mufppfaq;pOf jcif;cH&onf/ xdo k Ykd tMurf;zufrv
I yk &f yfrsm;aMumifh
wm0gwdkif \ ta&SUbufjcHpnf;½dk;teD; tcsif; &cdkifjynfe,f? armifawma'owGif aexdkifolrsm;
ESpvf ufr? t&Snf ud;k vufr&dS oHyu kd v
f ;kH jzihf jyKvyk f onf ae&yfpeG cYf mG í e,fpyf{&d,mtygt0if vHNk cKH &m
xm;aom vufvkyfrdkif;wpf v H k ; ES i f h tjzLa&mif ae&mrsm;wGif cdkvIHaexdkifcJhMu&m pufwifbmv
0dkif,mBudK; t&Snfay 100 cefY wpfacsmif;ESihf teD? (4) &uftxd tMurf;zufrIaMumifh ae&yfpGefYcGm
teuf ESpyf ifvrd 0f ikd , f mBuKd ; t&Snf 45 aycefw Y uYkd kd wdrf;a&Smif&ol wdkif;&if;om; 26,747 OD; &dScJhonf/
vufvkyfrdkif;ESifh qufo, G xf m;onfuakd wGU&ojzifh tqdkygtajctaewGif EdkifiHawmftpdk;&
z,f&Sm;cJh&onf/ taejzifh vlom;csif;pmemaxmufxm;rIqdkif&m
281
vDvDMumñGefeY?f a':
umñG
282
vDvDMumñGefeY?f a':
umñG vGwf
wNf idrf;oufommcGcGifh
rd;k wpfayguf}? ][du k rÇmu BuKd yg}? ]armifBu;D Nird ;f csr;f }? Mo*kwfv (26) &ufwGif &efukefNrdKUü uG,fvGef
aomwarmif\ ]cGe;f MuLvSnu hf ,
G }f ? ]awG;&cufBu;D } onf/ uG,fvGefcsdefwGif cifyGef;OD;atmifausmf
ponfo h cD si;f rsm;udk oDqt kd oHviT jhf zpfonf/ udrk sK;d vdiI f (b0opf) (pma&;q&marmifMumndK)? om;OD;rif;
\ ya'om"mwfjym;ukrÜPDwGif ]awG;&cufBuD;? acgifausm?f orD; a'gufwm&wemausm?f a':tmom
,aeYygqdk&if? vmao;w,fomat;&,f? cGef;MuL 0wDausm?f om;OD;owd;k ausm?f orD;a':ykPrÖ aD usmEf iS hf
vSnu hf , G ?f wcsp&f mS &Sm? arwåma&Tapmif;} ponfo h cD si;f ajr;ckepfO;D wdkY usef&pfonf/
rsm;udk "mwfjym;oGi;f jzpfonf/ atmifvif;a&;onfh pd k ; atmif
]arwåma&Tapmif;} oDcsif;rSm a':vDvDMumnTefY\
tausmfMum;qHk;oDcsif; jzpfcJhonf/
a':vDvDMumñGefYonf at0rf;cifarmif vGwf
wNf idrf;ouf o mmcG
cG iYf/ / Edik if aH wmftpd;k &
wD;0dkif;wGif ]rtdkao;wJhcspfol}? tdyfrufay;vdkY taejzihf jypf'PfuscHaeaom tusOf;om;rsm;udk
cspfa&;qdkovm;}? ]yef;uav;aA'g} ponfhoDcsif; jypf'PfuscaH epOf pnf;urf;vdu k ef mrI? aumif;rGepf mG
rsm;udk oDqo k d nf/ xdaY k emuf &yfem;aeaom csKad w;quf aexdkifrIwdkY tay:tajccHí tusOf;axmifvufpGJ
tzGJU jyefvnfvIyf&Sm;&m uAsmq&marmif,Ofarmf enf;Oya' tydk'f 847 ESifh 848 wdkYt& txl;
u pmom;a&;NyD; udkatmifudk;u toHoGif;onfh avQmh&ufrsm; cHpm;cGifhjyKay;vsuf&dSonf/ 2017
]tdu k ah H umfawm}? ]pHy,fyef;yefO;D r,f} ponfo h cD si;f wdkYrSm ckEpS f jrefrmh ESpo f pfu;l oMueF yf aJG wmfumvrwkid rf D
xif&Sm;onf/ tusO;f axmif pcef;toD;oD;rS pnf;urf;vdu k ef mol?
a':atmifMunf w k d Y x H r S oD c sif ; BuD ; rsm; aumif;rGepf mG aexdik o f l tusO;f om;? tusO;f olrsm;
oif,o l nf/ oDcsi;f Bu;D tyk'f 30 cef&Y Ny;D jrefrmñGeYf udk ESpfopfwGif pdwfopfvlopfjzifh b0opfpwif
oDcsif;BuD;wl&d,mtzGJUu oDcsif;rsm;toHvTifh&m Edik &f ef&nf&, G íf txl;avQm&h ufjzihf vGwNf ird ;f cGijhf yK
"mwfjym; 10 csyf&onf/ vdkufNyD jzpfaMumif; 2017 ckESpf? {NyDv (12) &uf
1987 ckESpfwGif cifyGef;jzpfol tar&duef wGif jynfaxmifpo k r®wjrefrmEdik if aH wmf Edik if aH wmf
jynfaxmifpk? 0g&Sifwef'DpD&dS AGDtdkat jrefrmydkif; twkdifyifcH½Hk;0efBuD;Xme owif;xkwfjyefcsufjzihf
toH v T i f h X meod k Y oG m ;a&muf t rI x rf ; &ojzif h xkwfjyefonf/
a':vDvDMumñGefYvnf; vdkufygoGm;cJhonf/ 1991 (u) &efukefwkdif;a'oBuD;OD;pD;rSL;½Hk;-usm; 391
ckESpfwGif jrefrmEdkifiHodkY jyefvnfa&muf&dSvmNyD; OD;? r 62 OD;? pkpkaygif; 453 OD;
pE´&m;vSx#G f acgif;aqmifaomwD;0dik ;f ESihf Adv k u f av; (c) rEÅav;wdkif;a'oBuD;OD;pD;rSL;½Hk;-usm; 356
wifah tmif\ ]oeyfcg;uRerf b0yHjk yif} ESihf ]tEkynm OD;? r 48 OD;? pkpkaygif; 404 OD;
onfrsm;odkY}? pE´&m;vSxG#f\ ]cspfpdwf} ESifh ]tcspf (*) ppfudkif;wdkif;a'oBuD;OD;pD;rSL;½Hk;-usm; 135
yHk&dyf}? pE´&m;cspfaqG\ ]ncspfol}? csKdaw;quf OD;? r 12 OD;? pkpkaygif; 147 OD;
atmifu;kd \ ]armifarmif}? armifarmifvwf\ ]rcspf (C) {&m0wDwdkif;a'oBuD;OD;pD;rSL;½Hk;-usm; 117
awmhypfaygh}? ]ta0;qH;k od}Yk ESihf ]aemufrsm;rS yefawmh OD;? r 6 OD;? pkpkaygif; 123 OD;
r,f&Sif} oDcsif;wdkYukd toHoGif;cJhonf/ (i) &Srf;jynfe,fOD;pD;rSL;½Hk;-usm; 101 OD;? r 7
1958 ckEpS w f Gif OD;atmifausmEf iS hf vufxyf OD;? pkpkaygif; 108 OD;
cJhNyD; om;ESpaf ,mufEiS hf orD;oH;k a,muf xGe;f um; (p) yJcl;wkdif;a'oBuD;OD;pD;rSL;½Hk;-usm; 139 OD;?
onf / a':vD v D M umñG e f Y o nf 2017 ck E S p f ? r 37 OD;? pkpkaygif; 176 OD;
283
vGwf
wNf idrf;oufommcGcGifh
jynfaxmifpk Nird ;f csr;f a&; nDvmcH-(21) &mpk or®wjrefrmEdik if aH wmf EdkifiaH wmfor®w½Hk;\ trdefY
yifvu
kH BkduKd qakd omtm;jzihf vnf;aumif;? Edik if aH wmf\ trSwf (9^2017) jzihf xkwfjyefonf/
arwåmESifhapwemudkem;vnfNyD; rdrdtusKd;? a'o rEÅav;tusO;f axmifEiS h f tif;pdet
f usO;f axmif
tusKd;? EdkifiHawmftusKd;twGuf trsm;jynfolESifh wdüYk tusO;f uscaH e&aom tusO;f om;? ausmif;om;?
284
vGwf
wNf idrf;oufommcGcGifh vSjrifh? a'gufwm ((pD
pD;yGm;a&;ynm&Sif)
pd k ; atmif
285
vSjrifh? a'gufwm ((pD
pD;yGm;a&;ynm&Sif) 0g,mr? b'´EÅ
Edik if rH sm;) udk txl;jyKavhvmaom zGUNH zKd ;a&;abm*aA' 2017 ckESpf? rwfv (9) &ufwGif xdkif;EdkifiH?
(Development Economics) ynmü urÇmwpf0ef; befaumufNrdKU? bmrGef*&ufaq;½Hkü uG,fvGef
ausmf M um;ol j zpf o nf / xd k Y j yif qif ; &J r GJawrI onf/
avQmch sa&;? zGUH NzKd ;a&; toD;tyGifhudk ydkírQrQww pd k ; atmif
cHpm;a&; ponfwdkYudkvnf; avhvmwifjyonf/
urÇ m h a bm*aA'e,f y ,f w G i f H.Myint 0g,mr? b'´EÅ (t*¾r[my@dw) (jrefrm
[laomtrnfjzifh tjynfjynfqdkif&mukefoG,fa&; 1299 -1378) / / Edik if aH wmfMo0g'gp&d,?
ESifh zGHUNzdK;wdk;wufa&; bmom&yfwGif xif&Sm; yJcl;wkdif;a'oBuD; (taemufydkif;)? ewfwvif;NrdKU?
olvnf;jzpfonf/ ZD;uke;f uav;&yf? &wemyHw k udk ?f uefawmfO;D ausmif;
a'gufwmvSjriho f nf yg&*lbUJG usr;f jzpfaom y"meem,uq&mawmf t*¾r[my@dw b'´EÅ
Theories of Welfare Economics (oufomacsmifcsa d &; 0g,mrudk crnf;awmf OD;a&Taqmhav; r,fawmf
abm*aA'-1948) pmtkyfudk jyKpkxkwfa0onf/ a':tkef;pdefwdkYu 1299 ckESpf? 'kwd,0gqdkvjynfh
1971 ckESpfwGif Economic Theory and the Under- ausmf (15) &uf? Ak'[
¨ ;l aeYwiG f yJc;l wdik ;f ? ewfwvif;
developed Countries (abm*aA'oDtkd&DESifh zGHUNzdK;rI NrdKU? ZD;ukef;uav;&yfuGufü zGm;jrifawmfrlonf/
aemufusaomEdik if rH sm;) pmtkyu f kd jyKpok nf/ 1980
jynfhESpfwGif yÍörtBudrfajrmufyHkESdyfcJhaom The
Economics of the Developing Countries (zGHUNzdK;qJ
Edik if w H \Ykd abm*aA') pmtkyo f nf a'gufwmvSjrih\ f
tatmifjrifqHk;pmtkyf jzpfonf/
a'gufwmvSjrihof nf 1993 ckEpS w f iG f ynma&;
avmurS tem;,lNyD;aemufydkif; 1994 ckEpS w f iG f
UCLA ac: University of California, Los Angeles
[u,fvDzdk;eD;,m;wuúodkvf (avmhpftdef*svdpf)] rS
ygarmu© Deepak Lal ESifhwGJzufí The Political
Economy of Poverty, Equity and Growth (qif;&Jjcif;?
b'´EÅ0g,mr
omwlnDrQjcif;ESifhzGHUNzdK;rI) pmtkyfudk jyKpkonf/
xdkpmtkyfudk 1996 ckESpfwGif Clarendon Press, q&mawmfavmif;vsmonf 1314 ckESpf?
Oxford u xkwa f 0onf/ 0gqdkvjynfhaeYwGif ewfwvif;NrdKU? uefawmfOD;
a'guf w mvS j rif h \ ES p f 50 ausmfumv
ausmif; q&mawmfb'´EÅynm0Houdk OyZÑm,f
vkyaf qmifatmifjrifrrI sm;udk EdkifiHwumrS pD;yGm;a&;
jyKvsuf rdbESpyf g;wd\
Yk ypö,mEk*[¾ jzifh &Sio
f mraP
ynm&SifwdkYu From Classical Economics to Devel- tjzpfodkYa&muf&dScJhNyD; 1319 ckESpf? wefcl;vjynfh
opment Economics : Essays in Honor of H.Myint, ausmf (5) &uf? aomMumaeYwGif ZD;ukef;uav;&yf
Macmillan, London, 1994 pmtkyü
f rSwwf rf;wifazmf OD;cifarmif? a':wifw h \
Ykd ypö,mEk*[
¾ jzifh jrifjh rwf
jycJhonf/ aom&[ef;tjzpfodkY a&muf&dScJhonf/
urÇmausmf jrefrmvlrsKd;pD;yGm;a&;ynm&Sif q&mawmfavmif;vsmonf ewfwvif;NrdKU?
a'gufwmvSjrihfonf touf (97) ESpft&G,f uefawmfOD;ausmif;q&mawmf b'´EÅynm0Ho?
286
0g,mr? b'´EÅ 0dpw
d Ó
å P? b'´EÅ
&wemyHw k udk q
f &mawmf? rEÅav;NrKd U awmifx;D vif; NrdKUe,f? oref;ukef;aus;&Gmü zGm;jrifawmfrlcJhonf/
wkduf oJukef;q&mawmf? tkwfausmif;q&mawmf? q&mawmfavmif;vsmonf 1305 ckESpf?
ol<u,fausmif;q&mawmf? odrfausmif;q&mawmf? 0gqdkvqef; (8) &ufwGif oref;ukef;ausmif;wdkuf
rEÅav;NrKd U a&Ta&;aqmifwu kd q
f &mawmf? ukoed m½Hk q&mawmf b'´EaÅ &0wudk OyZÑm,fjyKí rdbESpyf g;
wkduf aysmfbG,fausmif;wdkufq&mawmfwdkYxHü wd\ Yk ypö,mEk*[ ¾ udck , H ul m &Sio
f mraPtjzpfoYkd
y&d,wdåpmayrsm;udk oif,lqnf;yl;cJhonf/ a&muf&dScJhNyD; 1310 jynfhESpf? aESmif;wefcl;vqef;
q&mawmfonf ewfwvif;NrdKU? &wemyHk (15) &ufwGif &efukefNrdKU? usm;ul;ausmif;wdkuf
wkduf? uefawmfOD;ausmif;wdkuf\y"me em,u q&mawmfb'´EÅpE´udk OyZÑm,fjyKvQuf &[ef;
wm0efudk aqmif&GufawmfrlNyD; omoemawmf 'g,um OD;ygpdef &[ef;'g,dumr a':apmwif
oef Y & S i f ; wnf w H h j yef Y y G m ;a&;wG i f Ek d i f i H w mf A [d k wdkY\ ypö,mEk*¾[udkcH,lum jrihfjrwfaom&[ef;
oHCmh0efaqmiftjzpfvnf;aumif;? EdkifiHawmf tjzpfodkY a&muf&dScJhonf/
oHCr[mem,utzGUJ 0iftjzpf vnf;aumif; 2014 q&mawmfonf NrdKUopfNrdKUe,f? oref;ukef;
ckESpfrSpí ysHvGefawmfrlcsdeftxd EdkifiHawmf Mo0g'g ausmif; rlvOyZÑm,fq&mawmf b'´EÅa&0w?
p&d,wm0efudkvnf;aumif; xrf;aqmifcJhonf/ q&mawmfb'´EaÅ um@n? &efuek Nf rKd U? usm;ul;ausmif;
þodkYvQif omoemawmftusKd;udk o,fydk; q&mawmf b'´EÅa0ykv’? b'´EÅynmAk'¨? b'´EÅ
aqmif&GufawmfrlcJhaom q&mawmfb'´EÅ0g,mr 0g,r? jynfNrKd UaZmwdum½Hk ygVdwuúov kd f q&mawmf
onf 1369 ckESpf? (2008 ckESpf) wGif EdkifiHawmf b'´EaÅ wZed, (t*¾r[my@dw)? q&mawmf b'´EÅ
at;csr;f om,ma&;ESihf zGNYH zKd ;a&;aumifpu D qufuyf okrembd0Ho (t*¾r[my@dw)? b'´EÅok'óe?
vSL'gef;aom t*¾r[my@dwbGJUwHqdyfawmfjrwf b'´EaÅ 0ykv?’ b'´Eu Å @k v (t*¾r[my@dw) paom
udk tvSLcH&&dSawmfrlonf/ pmcsq&mawmfrsm;xHwGif y&dywdåpmayrsm;udk
q&mawmf onf omoemawmftusKd;udk oif,q l nf;yl;cJNh y;D "r®mp&d,pmcswef;udk atmifjrif
o,fy;kd aqmif&u G fawmfrl&if; oufawmf 79 ESpf? cJhonf/
odu©mawmf 59 0gt& 1378 ckEpS ?f 0gacgifvqef; q&mawmfonf jynfNrdKUaZmwdum½Hk ygVd
(14) &uf (17-8-2016) wGif b0ewfxHysHvGef wuúov kd af usmif;wdu k üf 1319 ckEpS rf S 1322 ckEpS f
awmfrlonf/ xd oDwif;oHk;NyD; wynfh&[ef;rsm;udk y&d,wdå
pmayrsm;ud k yd k Y c scJ h o nf / 1323 ck E S p f r S p í
armif n d K xG e f ; (jref r mpm) awmifwGif;BuD;NrdKU? a&Ta&mifawmfbk&m;BuD;ausmif;
wdkufwGif oDwif;oHk;vsuf &SifomraPrsm;udk
0d p d w å Ó P? b'´ E Å (t*¾ r [mo'¨ r ® aysmfydkufatmif a rG ; jrLí y&d , wd å p mayrsm;ud k
aZmwdu"Z) (jrefrm 1289 -1379) / / oifMum;ydkYcsay;um pmoifwdkufBuD;rsm;odkYtyfESHí
rauG;wkid ;f a'oBu;D awmifwiG ;f Bu;D NrKd U? vufy&H n
S f cs;D jri§ ahf xmufyahH y;cJo h nf/ q&mawmfonf aEG&moD
tkyfpk? a&Ta&mifawmf bk&m;BuD;wdkuf OD;pD;y"me ausmif;ydwf&ufrsm;wGif ywf0ef;usifaus;&Gm 30
em,u? EdkifiHawmf Mo0g'gp&d,q&mawmf b'´EÅ ausmfrS &SifomraP 40 cefYESifh ausmif;om;
0dpw
d Ó
å Pudk crnf;awmf OD ; bk d ; rif ; ? r,f a wmf ausmif;ol 100 ausmfwdkYudk ESpfpOfAk'¨bmom
a':aq;wdkYu 1289 ckESpf? aESmif;wefc;l vqef; (5) ,Ofaus;rIoifwef;rsm; zGifhvSpfoifMum;ay;cJh
&uf? Ak'[¨ ;l aeYwiG f rauG;wkid ;f a'oBuD;? NrdKUopf onf/
287
0dpw
d Ó
å P? b'´EÅ 0fdZ,? b'´EÅ
288
0fdZ,? b'´EÅ 0if;rGe?f wuúokdvf
289
0if;rGe?f wuúokdvf od&dE?´ b'´EÅ
wdkYudk a&;om;onf/ 1968 ckESpf trsKd;om;pmay od &d E?´ b'´EÅ (t*¾r[m y@dw? t*¾r[m
[my@d
pmya'om wwd,qkukd acwfopfuAsmrdwzf UJG pmtkyf b'¨r® aZmwdu"Z "Z)) (jrefrm 1290-1378)
jzifh &&do S nf/ tqdyk gpmtkyo f nf aZmf*s?D rif;ok0Pf? / / EdkifiHawmfMo0g'gp&d,? rGefjynfe,f? oxHkNrdKU?
'*kew f m&m? Ek,Of? aiGwm&D? xGP;f aeEG,?f Aef;armf odrfukef;&yfuGuf? v,f0efy&d,wdåpmoifwkdufESifh
ndKEUJG ? rd;k pnf? Munfat;? rif;,ka0ESihf a'gif;EG,af qG rlvrif;uGef;aZw0ef y#dywdåur®|mef;wkdufwdkY\
wdkY\ uAsmrsm;teuf xif&Sm;aom uAsmig;yk'fpD OD;pD;y"meem,u q&mawmfBuD; b'´EÅod&dE´udk
udk uAsmq&mwpfOD;csif;\ tw¬KyÜwt då usO;f ESihf crnf;awmf OD;bxGef; r,fawmf a':zGm;&ifwdkYu
twl t"dymÜ ,fziG q hf akd 0zef&if; pmzwfoEl SifhrdwfzGJU 1290 jynfEh pS ?f e,kev
f qef; (14) &uf aomMumaeY
ay;xm;aompmtkyf jzpfonf/ xdkYjyif atmifcefY wGif rGefjynfe,f? aygifNrdKUe,f? Zif;usKdufaus;&Gmü
uavmifcjJG zifh vlo Y abm vlo Y bm0usr;f ? &r®uf zGm;jrifawmfrlonf/
{u&D? ynm&Sifocifr? ol&d,uAsm? &JaoG;eDeD
wduYk kd bmomjyefa&;om;onf/ 1968 ckEpS f trsK;d om;
pmay bmomjyefpmay wwd,qkudk &JaoG;eDeD
pmtkyfjzifh &&dSonf/
OD;0if;rGefonf 1970 jynfhESpf &efukef
wuúodkvf ESpf 50 a&T&wkobifwGif jrefrmuAsm
(1920-1970) pmwrf;udk vnf;aumif;? 1972
ckEpS f Edik if w
H umpmtkyEf pS w f iG f uReaf wmfzwfcahJ om
0w¬Krsm;ESihf uReaf wmft h jrif pmwrf;udv k nf;aumif;?
1979 ckEpS w f iG f pmayAdrmef0w¬K&n S pf mwrf;zwfyüJG
jrefrm0w¬K&Snf orkdif;pmwrf;udkvnf;aumif; b'´EÅ od&dE´
zwfMum;wifoGif;onf/
OD;0if;rGeo f nf w½kwjf ynfoo Yl r®wEdik if ?H yDuif; q&mawmfavmif;vsmonf touf 16 ESpf
EdkifiHjcm;bmomodyÜHü jrefrmpmayynm&Siftjzpf t&G,w f iG f aygifNrKd U? Zif;usKu
d af us;&Gm? ausmufoabFm
oGm;a&muftrIxrf;onf/ 1999 ckESpf? azazmf ausmif;q&mawmf b'´EÅaerdE´udk OyZÑm,fjyKí
0g&Dv (1) &ufwiG f &efuek w f uúov kd f jrefrmpmXme rdbESpyf g;wd\ Yk ypö,mEk*[ ¾ jzifh &Sio f mraPtjzpf
wGJzufygarmu©XmerSL;tjzpfrS tNidrf;pm;,lonf/ odaYk &muf&aSd wmfrNl y;D 1309 ckEpS ?f wefaqmifrek ;f
OD;0if;rGefonf 2014 ckESpf 14 Budrfajrmuf vqef; (14) &ufwGif q&mawmfb'´EÅZ0eudk
q&m0efwifa&Tpmayqk wpfoufwmpmayqkESifh OyZÑm,fjyKí rdbESpfyg;ESifh OD;cspfvS? a':usifpdef
2015 ckEpS t f wGuf trsK;d om;pmayqk wpfoufwm wd\
Yk ypö,mEk*[ ¾ jzifh ausmufoabFmusi;f O'ukau©y
pmayqkwkdYudk csD;jr§ifhjcif;cH&onf/ odrüf jrifjh rwfaom&[ef;tjzpfoYkd a&muf&cSd o hJ nf/
pma&;q&mwuúov kd 0f if;rGeo f nf 2017 ckEpS ?f q&mawmfonf Zif;usu Kd af us;&Gm? ausmufoabFm
atmufwdkbmv (10) &uf w G i f &ef u k e f N rd K Uü ausmif; q&mawmfb'´EÅaerdE´? oxHkNrdKU v,f0ef
uG,fvGefonf/ uG,fvGef csdefwGif om;oHk;OD;? ausmif;wdkufq&mawmf b'´EÅt*¾0Hombd0Ho?
orD;wpfOD;ESifh ajr;ajcmufOD; usef&pfonf/ &efukefNrdKU tv,fawm&ausmif;wdkuf q&mawmf
pd k ; atmif b'´Eo Å &l ,d mbd0o H (t*¾r[my@dw) xm;0,fNrKd U?
290
od&dE?´ b'´EÅ oDv0Ho? b'´EÅ
291
oDv0Ho? b'´EÅ okcad tmif
292
okcad tmif okpdwå? b'´EÅ
jrefrmowif;pmq&m ig;OD;udkOD;aqmifum *smreD ajymaomtcg (jyZmwf)? wdaYk cwf wdpYk epf wdcYk spw f ahJ jr
EdkifiHü Journalism Diploma oifwef;wufa&muf (jyZmwf)? rd;k jyma&mifay:u Mu,fjzLwpfyiG hf (½ky&f iS )f ?
onf/ 1968 ckESpfwGif jyefMum;a&;0efBuD;Xme tjzLa&mifarwåm (½ky&f iS )f ? tjyefvrf;ucspaf rwåm
owif;pmynmoifwef;ü ausmif;tkyBf u;D wm0efukd (½ky&f iS )f wdjYkzpfNy;D a&;pyfcahJ omoDcsi;f rsm;rSm Nird ;f Nird ;f td
xrf;aqmifonf/ 1974 ckESpfwGif umuG,fa&; oDqdkaom ppfonfudkudka&? pdrf;rdkYrdkYoDqdkaom
OD;pD;csKyf½Hk; (Munf;) okawoeXmeü ppfOD;pD;rSL; pnf;vHk;nDnGwfwJhwdkY&JUwyfrawmf? Munf; a& av
(yxrwef;) 'kw, d Adv
k rf LS ;Bu;D tqifjh zifx
h rf;aqmif wyf r awmf o m;rsm;oD q d k a om opö m av;csuf
onf/ 1979 ckESpfwGif vrf;pOfvli,fpnf;½Hk;a&; oHrdIESuf? Or®mwifoDqdkaom Munfvifaomtjrif?
A[dak umfrwDü wGzJ uftwGi;f a&;rSL;wm0efukd xrf; wuúodkvfaZmfrif;rif;? auwk0if;xG#f? wuúodkvf
aqmifonf/ udkudkaZmf? arqGd? pdrf;rdkYrdkY? Nidrf;Nidrf;tdwdkYoDqdkaom
wdkYwyfrawmfwkdYjzpfonf/
q&mokcad tmif (OD;ausmq f ef;) onf 2017
ckESpf? {NyDv 29 &ufwGif &efukefNrdKUü uG,fvGef
onf/ uG,fvGefcsdefwGif ZeD; a':cifjrjr? orD;
wpfOD;? ajr; ESpfOD;? jrpfwpfOD; usef&pfonf/
pd k ; atmif
okpw
d ?å b'´EÅ (tbd"Z t*¾r[mo'¨raZmwd
a® Zmwdu?
t*¾ r [mo'¨ r ® aZmwd u "Z? t*¾ r [m
okcdatmif ur®|memp&d,) (jrefrm 1293-1379) / /
tbd"Z t*¾r[mo'¨r®aZmwdu? t*¾r[mo'¨r®
1988 ckESpf EdkifiHawmfNidrf0yfydjym;rI wnf aZmwdu"Z? t*¾r[mur®|memp&d,? omoe"Z
aqmufa&;tzGUJ \ ajyma&;qdck iG &hf o Sd El iS hf aemufyikd ;f od&yD 0& "r®mp&d,? rauG;wdik ;f a'oBu;D ? NrKd UopfNrKd U
wGif EdkifiHawmfat;csrf;om,ma&;ESifh zGUH NzKd ;a&; rdk;ukwf 0dyóemwdkufcGJtrSwf (178)? vdIifeHYom
aumifpD owif;xkwjf yefa&;tzGUJ acgif;aqmiftjzpf "r®&dyfom ausmif;wkdufq&mawmf b'´EÅokpdwåudk
cefYtyfjcif;cH&onf/ 1989 ckESpfwGif tpdk;&\ crnf;awmf OD;cspfpdef? r,fawmf a':a&Tqufwu Ykd
owif;xkwfjyefa&;tzGJUudk OD;aqmifí w½kwf 1293 ckESpf? ewfawmfvjynfhausmf (8) &uf
jynfolYor®wEdkifiHodkY oGm;a&mufonf/ 1993 (aomMumaeY) wGif ewfarmufNrKd Ue,f? auR;wl;uef
ckEpS rf S 2002 ckEpS t
f xd jyefMum;a&;0efBu;D XmewGif aus;&Gmü zGm;jrifonf/
tBuHay;t&m&dStjzpf wm0efxrf;aqmifonf/ q&mawmfavmif;vsmonf 1309 ckESpf?
q&mokcdatmif a&;om;xkwfa0cJhaom wefaqmifrek ;f vjynfah usmf (4) &ufwiG f auR;wl;uef
pmtkyrf sm;rSm Morality of Myanmar (1997)? English aus;&Gm? awm&ausmif;q&mawmf b'´EÅokreudk
Speaking & Mass Media (1997-98)? ESpi f g;q,fjynhf OyZÑm,fjyKí &Sio f mraPtjzpfoYkd a&muf&aSd wmfrl
a&T&wkwyfrawmfppfcsDa&; aw;oDcsif;rsm;wdkYjzpf onf/ 1314 ckEpS ?f wefaqmifrek ;f vjynfah usmf (4)
onf/ jyZmwfESifh½kyf&SifZmwfvrf;rsm;rSm aoG;u &ufwGif NrdKUopfNrdKU? "r®modOöem&mrausmif;wdkuf
293
okpdwå? b'´EÅ okremeE´? b'´EÅ
294
okremeE´? b'´EÅ aomif;[ef? OD;
295
aomif;[ef? OD;
296
aomif;[ef? OD; oQifoD&?d wuúokdvf
297
oQifoD&?d wuúokdvf tjynfjynfqikd &f m rl;,pfaq;0g;tvGoH
JokH;rI ....
298
tjynfjynfqikd &f m rl;,pfaq;0g;tvGoH
JokH;rI ....
299
tjynfjynfqikd &f m rl;,pfaq;0g;tvGoH
JokH;rI ....
vli,frsm;\zGUH NzKd ;a&;? use;f rma&;ESirhf ;l ,pfaq;0g; umvaygufaps;t& jrefrmaiGusyf 296,400 oef;
oH;k pGrJ aI vQmch sa&;ponfwu Ydk kd 0dik ;f 0ef;yHyh ;kd aqmif&u G f cefY (tar&duefa':vm 217 'or 94 oef;cef)Y &dS
oGm;Mu&ef wdkufwGef;EdI;aqmfxm;onf/ onf/
tjynfjynfqdkif&m rl;,pfaq;0g;tvGJoHk;rI rl;,pfaq;0g;rsm; rD;½dUI zsuqf ;D jcif;tcrf;tem;
ESih f w&m;r0ifa&mif;0,frw I u k d zf suaf &;aeY tcrf;tem; udk ZGefv (26) &uf eHeufyikd ;f wGif rEÅav;wdik ;f
udk ZGev f (26) &uf eHeuf 9 em&DwiG f aejynfawmf&Sd a'oBuD; atmifajromZHNrdKUe,f a&Tref;awmif
jrefrmtjynfjynfqkdif&m uGefAif;&Sif;A[dkXme (2) tm;upm;uGif;ü usif;yonf/ tcrf;tem;wGif
üusif;y&m 'kwd,or®wOD;jrifhaqG wufa&muf rD;½dIUzsufqD;onfh rl;,pfaq;0g; 31 rsKd;\wefzdk;rSm
trSmpum;ajymMum;onf/ jrefrmusyaf iG 31,960 'or 51,043 oef; (tar&duef
qufvufí ta&SUawmiftm&SEiS h f ypdzw d af 'o a':vm 23 'or 50,037 oef;) jzpfonf/
qdkif&m ukvor*¾r;l ,pfaq;0g;ESifh rIcif;qdkif&m½Hk; rl;,pfaq;0g;rsm; rD;½dUI zsuqf ;D jcif;tcrf;tem;
(UNODC) Xmaeud, k pf m;vS,f Mr.Jeremy Douglas u udk ZGefv (26) &uf eHeufyikd ;f wGif &Sr;f jynfe,f
ukvor*¾twGif;a&;rSL;csKyfxHrS ay;ydkYonfho0Pf (awmifydkif;) awmifBuD;NrdKU ta0&mukef;om,m
vTmudk zwfMum;onf/ rD;yHk;ysHuGif;ü usif;yonf/ tcrf;tem;wGif &Srf;^
xdaYk emuf rl;,pfaq;0g;ESihf pdwu f akd jymif;vJ u,m;a'otwGi;f zrf;qD;&rdcahJ om rl;,pfaq;0g;
apaomaq;0g;rsm;tEÅ&m,f wm;qD;umuG,fa&; 23 rsKd;udk rD;½dIUzsufqD;jcif;jzpfNyD; wefz;kd rSm jrefrm
A[dktzGJUOuú| jynfxJa&;0efBuD;Xme jynfaxmifpk aiGusyf 195,339 oef; (tar&duef a':vm 143
0efBuD; 'kwd,AdkvfcsKyfBuD;ausmfaqGu tjynfjynf 'or 63 oef;) jzpfonf/
qdkif&m rl;,pfaq;0g;tvGJoHk;rIESifh w&m;r0if tqdkygtcrf;tem;rsm;wGif rl;,pfaq;0g;
a&mif;0,frI wdu k zf suaf &;aeYtxdr;f trSwf 0w¬Kw?kd rsm;jzpfonfh bde;f 1323 'or 0343 uDv?kd bde;f jzL
aqmif;yg;? uAsm? aw;oDcsi;f ? "mwfyEkH iS hf uGeyf sLwm 725 'or 1948 uDvdk? pdwf<u½l;oGyfaq;jym;
ydkpwmNydKifyGJrsm;wGif yxrqk&&dSol ajcmufOD;tm; 131,281,290? bdef;qDcJ 56 'or 3447 uDvdk?
qkrsm;ay;tyfonf/ aq;ajcmuf 228 'or 6795 uDv?kd tdu k pf f 1862
tjynfjynfqdkif&m rl;,pfaq;0g;tvGJoHk;rI 'or 6783 uDvdk? pdwf<u½l;oGyfaq;jym; trIefY
ESifh w&m;r0ifa&mif;0,frIwdkufzsufa&;aeY tBudrf 45 'or 0149 uDvdk? tqifhedrfhbdef; 20 'or
30 ajrmuf zrf;qD;&rdonfrh ;l ,pfaq;0g;rsm; rD;½dUI 3731 uDvdk? bdef;ndKrIefY 1009 'or 1809 uDvdk?
zsuq f ;D jcif;tcrf;tem;udk ZGev f (26) &uf eHeufyikd ;f udkuif; 449 'or 875 uDvdk? bdef;pmrIefY 1834
wGif &efuek w f ikd ;f a'oBu;D ajrmufyikd ;f c½dik f vdiI o f m,m 'or 8586 uDvdk? bdef;pm&Guf okn 'or 0891
NrKd Ue,f&Sd &efuek t f aemufyikd ;f ukew f if,mOf&yfem; uDvdk? bdef;pm&nf okn 'or 1712 vpfwm?
uGif;ü usif;yonf/ tcrf;tem;wGif &efukefwkdif; bdef;qD&nf okn 'or 798 vpfwm? bdef;&nf
a'oBuD;tygt0if weoFm&D? yJcl;? {&m0wDwdkif; 796 'or 8197 vpfwm? bde;f jzL&nf okn 'or
a'oBuD;ESifh &ckdif? rGef? u&ifjynfe,f? trSwf (1) 0505 vpfwm? pdwf<u½l;oGyfaq;&nf okn 'or
e,fjcm;apmif&h u J yG uf rJ tI zGUJ ? tjrefvrf;rBu;D &JwyfzUJG 153 vpfwm? pdwfajymif;aq;0g;rsm; jzpfonfh
wdkYu zrf;qD;&rdNyD; w&m;½Hk;NyD;jywfcsuf&&dSNyD;onfh uwf w rif ; 1586 'or 2522 uD v d k ?
rl;,pfaq;0g;rsm;udk rD;½dIUzsufqD;jcif;jzpfonf/ rufo'kef;aq;&nf okn 'or 401 vpfwm?
rD;½dUI zsuq f ;D onfh rl;,pfaq;0g; 25 rsK;d \wefz;kd rSm tuf w uf p D 29 jym;? Phensedyl 575 jym;?
300
tjynfjynfqikd &f m rl;,pfaq;0g;tvGoH
JokH;rI .... tar&duefjynfaxmifpk
x&mra'gvf 588 awmifh? x&mra'gvf xdk;aq; avQmch sEikd jf cif;? bifvm'ifuzdk rf;qD;Edik jf cif;? use;f rma&;
171 ykvif;? AsLy&Daemfzif; xdk;aq; 4779 ykvif;? pepfukd jyKjyifEikd cf jhJ cif;? usL;bm;Edik if EH iS hf qufqaH &;
t,fy&mZdkvrfaq;jym; 6448 jym;? 'dkif,mZDyrf jyefvnfxlaxmifEdkifjcif; ponfhatmifjrifrIwcsKdU
aq;jym; 359,146 jym;? 'dkif,mZDyrfxdk;aq; 789 &&dScJhonf/ tD&wfESifhtmz*efepöwef&dS tar&duef
ykvif;? vdk&mZDyrfaq;jym; 316 jym;? Fentanyl wyfzGJU0ifOD;a&udk 180,000 rS 15,000 txd
xd;k aq; 697 ykvif;? pdwaf jymif; aq;0g; 6620 'or avQmhcsEdkifcJhonf/
5 jym;? udk'if;acsmif;qdk;aysmufaq; udk;ykvif;ESifh 2016 ckESpf or®wa&G;aumufyGJwGif &Dywf
xdef;csKyfaq;0g; 70603 jym;? xdef;csKyf"mwkypönf; bvDuefygwDrS a':e,fx&efYu tEdkif&&dScJhonf/
rsm;jzpfonfh ql'dktufzD'&if;aq;jym; 576742 2017 ckEpS ?f Zefe0g&Dv (20) &ufwiG f a':e,fx&efY
jym;? ql'dktufzD'&if; trIefY 49 'or 995 uDvdk? u usr;f opömused q f ckd NhJ y;D tar&duefEikd if \ H 45 OD;
tufz'D &if; okn 'or 0899 uDv?kd uzif; 7660 ajrmufor®wtjzpf pwifwm0efxrf;aqmifonf/
'or 9417 uDv?kd [du k 'f ½du k vd&k pftufppf 1799 x&ef Y o nf or® w jzpf N yD ; aemuf yxrqH k ;
'or 26 vpfwm? qmvfzsL&pftufppf 2036 'or vkyaf qmifrItaejzifh or®wa[mif;tdkbm;rm;\
6815 vpfwm? tDodkif;tDom 1202 'or 02 usef;rma&;apmifha&SmufrIpepf (Obamacare) udk
vpfwm? rl;,pfaq;0g;xkwv f yk &f mwGif toH;k jyKaom zsufodrf;&ef vufrSwfa&;xdk;cJhonf/
qufpyf ypönf;rsm;jzpfonfh uvdk½dkazmif; 5232 a':e,fx&ef\ Y usr;f opömused q f rk d u
I k d 0g&Siwf ef
'or 5 vpfwm? tufpuft&nf vpfwm 3000? ESifh tjcm;NrdKUBuD;aygif;rsm;pGmü qefYusifqE´jycJhMu
t&ufjyef 29 'or 98 vpfwm? t½d;k rD;aoG; 3024 onf/ ,if;qEj́yyGrJ sm;aMumifh 0g&Siw f efNrKdU&dS tdrjfzLawmf
'or 998 uDv?kd Bornon Nitride 67 'or 5 uDv?kd ESihf ae&Sief ,fazm trsK;d om;yef;jcw H pf0u kd rf S vIy&f mS ;rI
aumhpwpfqdk'g 39 'or 998 uDvdkESifh bdef;rsKd; rsm; &yfqdkif;vkeD;yg; jzpfapcJhonf/
aph 38 'or 0014 uDvw kd uYkd kd zsuq
f ;D Edik Nf y;D tqdyk g yg&D&moDOwkqdkif&m oabmwlnDcsufrS
rl;,pfaq;0g;rsm;ESifh "mwkypönf;rsm;\ pkpkaygif; tar&duefEdkifiH EkwfxGufaMumif; or®wa':e,f
wefz;kd rSm jrefrmaiGusyf 523698 'or 28 oef;ausmf x&efYu ZGefv (2) &ufwGif aMunmvdkufonf/
(tar&duefa':vm 385 'or 07 oef;ausm)f jzpf yg&DoabmwlncD suo f nf tar&duefukd bDvsaH ygif;
onf/ rsm;pGm qHk;½IH;epfemaprnfjzpfNyD; w½kwf? tdEd´,?
pd k ; atmif Oa&my paomNydKifbufrsm;udk tompD;&aponf
[k x&efu Y ajymMum;onf/ tar&duefEikd if o H nf
urÇmay:wGif umAGef"mwfaiGUxkwfvkyfrI 'kwd,
tar&d u ef j ynf a xmif p k/ / EdkifiHa&; - trsm;qHk; jzpfonf/ tar&duefEdkifiHjcm;a&;0efBuD;
2009 ck E S p f r S p í tar&d u ef o r® w tjzpf &ufawvmqifurl tar&duefonf zefvHktdrf
&SpEf pS Mf umxrf;aqmifco hJ nfh bm;&uftb kd m;rm;\ "mwfaiGUxkwfvkyfrIudk qufvufavQmhcsoGm;rnf
&mxl;oufwrf;onf 2017 ckESpf? Zefe0g&DvwGif [k ajymMum;cJhonf/
uk e f q H k ; NyD j zpf o nf / bm;&uf t d k b m;rm;onf
tar&duefjynfaxmifpk\ yxrqHk;vlrnf;or®w vl0ifrIBuD;Muyfa&; - or®wa':e,fx&efYonf
wpfOD;jzpfNyD; oufwrf;ESpfquf wm0efxrf;aqmif 'kuo © nfrsm;ESihf cdv
k cHI iG &hf &efBuKd ;yrf;olrsm; 0ifa&mufrI
EdkifcJhonf/ or®woufwrf;twGif; tvkyfvufrJh udk &yfqikd ;f &efEiS hf rGwpf vifcek pfEikd if rH S c&D;oGm;rsm;
301
tar&duefjynfaxmifpk
tar&duefEdkifiH\ 45 OD;ajrmufor®wtjzpf
a':e,fx&efY usrf;opömusdefqdkpOf
302
tar&duefjynfaxmifpk
303
tar&duefjynfaxmifpk
304
tar&duefjynfaxmifpk tmaZ,s? b'´EÅ
305
tmaZ,s? b'´EÅ tm'dpö? b'´EÅ
306
tm'dpö? b'´EÅ
307
tm&yf-tpöa&; y#dyu©
308
tm&yf-tpöa&; y#dyu©
309
tm&S-Oa&my aqG;aEG;yGJ? (13) Budrfajrmuf tm&S-Oa&my EdkifiHjcm;a&;0efBuD;rsm;...
rsm;...
tm&S-Oa&my aqG;aEG;yGJ? (13) Budrfajrmuf tqifo h mwufa&mufcNhJ y;D 2012 ckEpS ?f vmtdEk ikd if H
tm&S -Oa&my Ed k i f i H j cm;a&;0ef B uD ; rsm; AD,ifusef;NrdKUü usif;yonfh e0rtBudrf xdyfoD;
tpnf ; ta0; ( ASEM)/ / tm&S-Oa&my tpnf;ta0;rSpí Edik if aH wmfor®wtqifh wufa&muf
aqG;aEG;yGo J nf tm&Swu dk Ef iS hf Oa&mywdu k &f Sd Edik if rH sm; onf/
Mum; ESpzf uftusK;d wl udp&ö yfrsm;udk ndE§ idI ;f aqG;aEG; atqrfonf wef;wlrw d zf ufqufqrH I (Equal
yl;aygif;aqmif&GufEdkif&ef &nf&G,fí 1996 ckESpfrS Partnership)? tjyeftvSefav;pm;rI (Mutual Re-
pwif usif;ycJhjcif;jzpf onf/ 1996 ckESpf? rwfv spect)? tjyeftvSeftusKd;jzpfxGef;aprI (Mutual
wGif tm&SrS 10 EdkifiH? Oa&myrS 15 EdkifiHyg0ifonfh Benefit) ponfh tajccHrl (3) &yfjzifh vkyi f ef;rsm;udk
yxrqHk; tm&S-Oa&my xdyfoD;tpnf;ta0;udk taumiftxnfazmf aqmif&Gufonf/
xkid ;f Edik if ?H befaumufNrKd Uü pwifusi;f ycJ&h mrS tm&S- atqrf a qG ; aEG ; yG J r sm;taejzih f xd y f o D ;
Oa&myaqG;aEG;yGJ (Asia-Europe Meeting ASEM) tpnf;ta0;? Edik if jH cm;a&;0efBu;D rsm; tpnf;ta0;?
[lí ay:xGufvmcJhonf/ tjcm;tqift h pnf;ta0;rsm;ESihf tqifjh rift h &m&dS
atqrfudk pwifzGJUpnf;csdefu a'oESpfckrS Bu;D rsm;tpnf;ta0;[lí a,bk,stm;jzifh av;rsK;d
EdkifiH 25 EdkifiHESifh Oa&myaumfr&SifwdkY yg0ifonf/ cGjJ cm;jyKvyk of nf/ xdyo f ;D tpnf;ta0;ESihf Edik if jH cm;a&;
,cktcsed w f iG f tm&SrS 21 Edik if EH iS hf tmqD,t H wGi;f 0efBuD;rsm;tpnf;ta0;udk wpfESpfjcm;pDtvSnfhus
a&;rSL;csKy½f ;kH ? Oa&myrS Edik if H 30 ESihf Oa&myaumfr&Sif usi;f yNy;D tqifjh rift h &m&dBS u;D rsm; tpnf;ta0;udk
wdkYyg0ifMu&m EdkifiHaygif; 51 EdkifiHESifh a'oqkdif&m tcgtm;avsmfpGm ac:,lusif;yonf/
tzGUJ tpnf;ESpcf k pkpak ygif;tzGUJ 0if 53 ck&SdNyD jzpfonf/ atqrfEikd if jH cm;a&;0efBu;D rsm; tpnf;ta0;
vuf&dStzGJU0ifEdkifiHrsm;rSm MopaMw;vs? udk 1997 ckESpf? azazmf0g&DvwGif pifumylEdkifiHü
MopBw;D ,m;? b*Fvm;a'h&?fS b,fv*f s, D ?H b½lEikd ;f ? pwifusif;yonf/ 'kwd,tBudrf tpnf;ta0;udk
blvaf *;&D;,m;? uarÇm'D;,m;? w½kwf? c½dkat;&Sm;? 1999 ckEpS w f iG f *smreDEikd if H bmvifNrKd U? wwd,tBurd f
qdkufy&yfpf? csufor®wEdkifiH? 'def;rwf? tufpf tpnf;ta0;udk 2001 ckESpfwGif w½kwfEdkifiH
wdk;eD;,m;? zifvef? jyifopf? *smreD? *&d? [efa*&D? ayusi;f NrKd U? pwkwt ¬ Burd f tpnf;ta0;udk 2002 ckEpS f
tif'dkeD;&Sm;? tdEd´,? tdkif,mvef? tDwvD? *syef? wGif pydeEf ikd if H ruf'&pfNrKd U? yOörtBurd f tpnf;ta0;
umZufpwef? awmifu&dk ;D ,m;? vmtd?k vufA;D ,m;? udk 2003 ckESpfwGif tif'dkeD;&Sm;EdkifiH bmvDuRef;?
vDoal ,;eD;,m;? vlZifbwf? rav;&Sm;? armfvw f m? q|rtBudrftpnf;ta0;udk 2004 ckESpfwGif
rGef*dkvD;,m;? jrefrm? e,fomvef? e,l;ZDvef? tdkif,mvefEdkifiH umvD'JvfNrdKU? owårtBudrf
aemfa0? ygupöwef? zdvpfykdif? ay:wl*D? ydkvef? tpnf;ta0;udk 2005 ckEpS w f iG f *syefEikd if H usKwd Nkd rKd U?
½dkar;eD;,m;? ½k&Sm;? pifumyl? qvdkaA;uD;,m;? t|rtBudrf tpnf;ta0;udk 2007 ckESpfwGif
qvdkaA;eD;,m;? pydef? qGD'if? qGpfZmvef? xdkif;? *smreDEdkifiH [rf;bwfNrdKU? e0rtBudrftpnf;ta0;
NAdwdef? AD,uferfwdkYjzpfNyD; tzGJUtpnf;ESpfckrSm udk 2009 ckEpS w f iG f AD,uferfEikd if H [EdKG i;f NrKd U? 'or
tmqD,HtwGif;a&;rSL;csKyf½Hk;ESifh Oa&myaumfr&Sif tBudrfajrmuf tpnf;ta0;udk 2011 ckESpfwGif
wdjYk zpfonf/ jrefrmEdik if o H nf 2004 ckEpS ?f AD,uferf [efa*&DEikd if H a*:'dv k NkdrKd U? 11 Burd af jrmuf tpnf;ta0;
EdkifiH [EGdKif;NrdKUüusif;yonfh yOörtBudrfxdyfoD; udk 2013 ckESpfwGif tdEd´,EdkifiH e,l;a'vDNrdKU? 12
tpnf;ta0;rSpwifí atqrftzGJU0if jzpfvmcJh Budrfajrmuf tpnf;ta0;udk 2015 ckESpfwGif
onf/ xdkpOfu tD;,l\uefYuGufrIaMumifh 0efBuD; vlZifbwfEdkifiH vlZifbwfNrdKUwdkYü usif;ycJhonf/
310
tm&S-Oa&my aqG;aEG;yGJ? (13) Budrfajrmuf tm&S-Oa&my EdkifiHjcm;a&;0efBuD;rsm;...
rsm;...
2017 ckEpS f 13 Burd af jrmuf atqrfEik d if jHcm;a&; ESihf ,Ofaus;rIqidk &f mu@rsm;tvdu k f rl0g'rlMurf;
0efBuD;rsm;tpnf;ta0;udk ]]Nidrf;csrf;a&;? pOfquf a&;qGJjcif;? vli,frsm;odkY OD;wnfaom vkyfief;
rjywfzGHUNzdK;wdk;wufa&;twGuf rdwfzufqufqHrI aqG;aEG;yGJusif;yjcif;ESifh EdkifiHudk,fpm;jyK vli,f
udk cdik jf raJ tmifaqmif&u G Mf uygpd}Yk } [lonfah qmify'k f ud,k pf m;vS,rf sm;tvdu k f tjyeftvSeaf qG;aEG;jcif;rsm;
jzifh jrefrmEdik if u
H tdr&f iS t f jzpf vufcu H si;f yonf/ aqmif&Gufonf/
tpnf;ta0;odkY tm&SESifh Oa&my 51 EdkifiHrS 'kw, d aeYaqG;aEG;yGw J iG f ynma&;? uRr;f usif
udk,fpm;vS,f 54 OD;ESifhudk,fpm;vS,ftzGJU0if 500 rIESifh tm&S-Oa&myvli,frsm;u@? tMurf;zufrI
ausmf wufa&mufMuonf/ wdu k zf suaf &;? qif;&JErG ;f yg;rIyaysmufa&;? &moDOwk
qufpyftpnf;ta0;rsm;jzpfMuonfh tmqD,H ajymif;vJjcif;qkid &f m taMumif;t&mrsm;udk aqG;aEG;
a'otvdkuftpnf;ta0;? Northeast and South onf/ vli,frsm;Mum; tjyeftvSefaqG;aEG;yGJrsm;
Asia (NESA) tpnf ; ta0;? European Group jyKvkyfNyD; tkyfpkwpfckcsif;pD\ aqG;aEG;csufrsm;
tpnf;ta0;rsm;ESifh ASEM Pathfinder Group on tay: &&dSonfhxkwfjyefcsufrsm;? twnfjyKjcif;
Connectivity (APGC) Asia Group Coordination vkyfief;pOfrsm;udk aqmif&Gufonf/ wwd,aeY
Meeting ESifh APGC European Group Coordination aqG;aEG;yGJwGif 8th Model ASEM Ouú|\xkwfjyef
Meeting wdkYudk aejynfawmf&dS jrefrmtjynfjynf aMunmcsuftay: aqG;aEG;jcif;? jyifqifjznfph u G f
qdik &f m uGeAf if;&Si;f A[dXk me (1) ü Ed0k ifbmv (17) jcif ; ES i f h tNyD ; owf a qG ; aEG ; jcif ; rsm;jyKvk y f N yD ;
&ufrS pwifusif;yonf/ 11 Budrfajrmuf tm&S- oufqikd &f m ud, k pf m;vS,rf sm;tvdkuf trSmpum;
Oa&my owif;pmq&mrsm; ESD;aESmzvS,fyGJudk ajymMum;onf/ aqG;aEG;yGJudk,fpm;vS,ftzGJUOuú|
Ed0k ifbmv (18) &ufEiS hf (19) &ufwiG f aejynfawmf u aqG;aEG;yGJ&v'fjzpfonfh bHkoabmwlnDrI
&dS wHk*yl&D[w kd ,fü usi;f yonf/ xkwfjyefcsufudk ynma&;0efBu;D Xme jynfaxmifpk
0efBu;D a'gufwmrsK;d odr;f Bu;D xH vTJajymif;ay;tyf
8 Budrfajrmuf tm&S-Oa&mytpnf;ta0;yHkpHwl onf/ ,if;aemuf 8th Model ASEM tcrf;tem;
aqG;aEG;yGJ (8th Model ASEM) - atqrf\vkyfief; owif;pm&Sif;vif;yGJudk ASEM EdkifiHjcm;a&;0efBuD;
obm0udk wuúov kd af usmif;om;vli,frsm; em;vnf rsm; tpnf;ta0;uJhodkY yHkpHwljyKvkyfonf/
Edkif&eftwGuf EdkifiHjcm;a&;0efBuD;rsm;? tqifhjrifh
t&m&dBS u;D rsm;toGiaf qmifapNy;D atqrftpnf;ta0; 13 Budrfajrmuf tm&S-Oa&my EdkifiHjcm;a&;0efBuD;
yHpk t
H wkid ;f atqrfvyk if ef;rsm;tay: aqG;aEG;apaom rsm;tpnf;ta0;- tpnf;ta0;zGiyhf JG tcrf;tem;
pDrcH sujf zpfonfh 8th Model ASEM udk Ed0k ifbmv (17) udk Edk0ifbmv (20) &uf eHeuf 10 em&DwGif
&ufrS (19) &uf t xd aejynf a wmf & d S jref r m aejynfawmf&Sd jrefrmtjynfjynfqikd &f m uGeAf if;&Si;f
tjynfjynfqikd &f m uGeAf if;&Si;f A[dXk me (2) ü usi;f y A[dkXme (1) ywåjrm;cef;rü usif;yonf/
onf/ aqG;aEG;yGJodkY tm&SESifhOa&myEdkifiHrsm;rS tpnf;ta0;obmywd Edik if aH wmf\twkid yf ifcH
vli,f 98 OD;? jrefrmEdik if rH S vli,f 56 OD; pkpak ygif; yk*¾dKvf EdkifiHjcm;a&;0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD;
154 OD; yg0ifwufa&mufonf/ a':atmifqef;pkMunfu tzGirhf ed cYf eG ;f ajymMum;&m
aqG;aEG;yGyJ xraeYwiG f ]]The Role & Influence wGif ,cktcg urÇmvH;k qdik &f m raocsmra&&mrIEiS hf
of New Actor in Public Diplomacy}} acgif;pOfjzihf rwnfrNidrfjzpfrI\ tcsdefumvopfwpf&yfESifh
ynm&SiftqifhaqG;aEG;yGJ? Nidrf;csrf;a&;? ynma&; &ifqdkifae&ygaMumif;? urÇmay:wGifjzpfyGm;onfh
311
tm&S-Oa&my aqG;aEG;yGJ? (13) Budrfajrmuf tm&S-Oa&my EdkifiHjcm;a&;0efBuD;rsm;...
rsm;...
312
tm&S-Oa&my aqG;aEG;yGJ? (13) Budrfajrmuf ... at;armifav;? AdkvfBuD;
313
at;armifav;? AdkvfBuD;
314
at;armifav;? AdkvfBuD; at;jrihf? OD;
315
at;jrih?f OD; atmfpumqk
316
atmfpumqk tHhBuD;? ukd
317
tHhBuD;? ukd t*d¢,? b'´EÅ
udt k BhH u;D oDqckd ahJ omoDcsi;f rsm;rSm yk'af & 30 udk vif;,Ofaus;&Gm bkef;awmfBuD;ausmif;ü pwif
0ef;usifom&dSaomfvnf; rsufarSmufacwfumv ynmoif,lonf/ touf 11 ESpft&G,f 1290
txd emrnfausmfaeqJ jzpfonf/ oDcsif;trsm;pk jynfhESpf? e,kefvjynfhaeYwGif tbd"Zr[m&|*k½k
rSm nDjzpfoOl ;D bode;f a&;pyfaomoDcsi;f rsm;jzpfNy;D a&Tusio f moemydik f oufawmf&n S pf u
H if;q&mawmfBu;D
NrdKUrNidrf;? eef;awmfa&SUq&mwif paomyk*Kd¾ vrf sm; udk OyZÑm,fjyKí pHuif;q&mawmfBuD;\ r,fawmf
a&;pyfonfh oDcsi;f rsm;udv k nf; oDqo kd nf/ ]]vlcRef Bu;D a':rif;xyf\ypö,mEk*[ ¾ udck , H u l m vif;,Of
vlaumif;? ,Ofwpfu, kd rf ,f? yef;ykoZl m? ref;awmif aus;&Gm bke;f awmfBu;D ausmif;ü &Sio f mraPtjzpf
&dyfcdk? wl&d,mvkvif? &efukefol? wl&d,mvHkar? odkY a&muf&dSonf/ bGJUtrnfrSm &Sifauvmojzpf
atmifyifv,f? a&Trif;*H}} ponfo h cD si;f wdrYk mS xif&mS ; onf/ aemifwiG f r[m0do'k g¨ ½Hk pnf&iS q f &mawmfBu;D
onf/ u bGJUawmf\tv,ftu©&m ]C} tm; arG;eH,lí
jrefrmh*Dwavmuü acwftqufqufukd ]&Sift*d¢,yPdå} [k bGJUtrnfopfudk csD;jr§ifhawmfrl
jzwfoef;cJah om *E¦0iftqdak wmfjzpfNyD; jrefrmEdkifiH onf/ 1298 ckESpf? 0gqdkvqef; (12) &ufwGif
*Dwtpnf;t½H;k \uefawmhcH oufBu;D *Dwynm&Sif aus;Zl;&Siftbd"Zr[m&|*k½k omoemydkif pHuif;
udktHhBuD;onf 2017 ckESpf? ZGefv (23) &ufwGif q&mawmfBu;D udk OyZÑm,fjyKí crnf;awmf OD;ykBu;D ?
&efukefNrdKUü uG,fvGefonf/ uG,fvGefcsdefwGif r,fawmf a':wG,frdwdkY\ ypö,mEk*¾[udkcH,lum
ZeD;a':nGefYar? om;ESpfa,muf? orD;wpfa,muf? ppfuikd ;f NrKd Ue,f vif;,Ofaus;&Gm r[m0d[m&ausmif;
ajr;oH;k a,mufEiS hf jrpfwpfa,mufwkdY usef&pfonf/ c@odrfü jrifhjrwfaom&[ef;tjzpfodkY a&muf&dS
awmfrlonf/
pd k ; atmif q&mawmfavmif;vsmonf r[m0d[m&ausmif;
q&mawmf b '´ E Å a uo&? a&T u sif o moemyd k i f
t*d,¢ ? b'´EÅ (tbd"Zr[m&|*k½?k t*¾r[m pHuif;q&mawmf? uefBu;D uke;f aus;&Gm &GmOD;ausmif;
y@dw? tbd"Zt*¾r[mo'¨r®aZmwdu) q&mawmf b'´EaÅ &0w? oNAL;q&mawmf b'´EÅ Owår?
(jrefrm 1279-1378) / / tbd"Zr[m&|*k½?k tr&yl&NrdKU r[m*E¨m½Hkq&mawmf t&SifZeum
t*¾r[my@dw? tbd"Zt*¾r[mo'¨ra® Zmwdu? bd0o H ? rEÅav;pnf&iS q f &mawmf? rif;uGe;f &efuif;
Edik if aH wmfMo0g'gp&d,? r[mjrwfrek b
d &k m; a*gyu acsmifq&mawmfwx Ykd üH y&d,wdpå mayrsm;udk oif,l
tzGJUMo0g'gp&d,? pk'´ora&Tusifomoemydkif? onf/ r[m0dok'¨g½Hktxdrf;trSwfpmar;yGJrsm;?
rEÅav;NrdKU? r[matmifajrNrdKUe,f r[m0dok'¨g½Hk EdkifiHawmftpdk;& ygVdyxrjyefpmar;yGJ? yxri,f?
wdkufopf r[mem,u? Z,ar'eD0gqdkausmif; yxrvwf? yxrBu;D wef;ESihf "r®mp&d,pmar;yGw J iG f
q&mawmfBu;D b'´Et Å *d,
¢ udk crnf;awmf OD;ykBu;D ? *kPfxl;usrf;av;usrf;ESifhwuG usrf;&if;oHk;usrf;
r,fawmf a':wG,frdwdkYu 1279 ckESpf? OD;wefcl; udk ajzqdkatmifjrifawmfrlojzifh 1314 ckESpfwGif
vjynfhausmf (10) &uf (we*FaEGaeY) wGif ppfuikd ;f omoe"Zod&yD 0& "r®mp&d,bGUJ udk &&daS wmfro l nf/
NrKd Ue,f vif;,Ofaus;&Gmü zGm;jrifonf/ arG;csi;f 10 q&mawmfonf 'kw, d urÇmppfumvtwGi;f
a,mufteuf ig;a,mufajrmufjzpfí i,frnfrmS {&m0wDwdkif;? "EkjzLNrdKU *E¨m½Hkausmif;wdkuf (,ck
armifatmifqef; jzpfonf/ a&T[oFmausmif;wdkuf) ü y"mepmcstjzpf pmay
q&mawmfavmif;vsmonf toufajcmuf ydkYcsonf/ bmoEÅ&pmaywdkYudk xdxda&mufa&muf
ESpft&G,fwGif oifykef;BuD;ponfh tajccHpmayrsm; oifMum;Ny;D Edik if jH cm;odYk omoemjyKomG ;&efprD aH epOf
318
t*d¢,? b'´EÅ atmifa&T? AdkvfrSL;csKyf (Nidrf;)
319
atmifa&T? AdkvfrSL;csKyf (Nidrf;)
320
atmifa&T? AdkvfrSL;csKyf (Nidrf;) tdEd´,EdkifiH
Adv k rf LS ;csKyaf tmifa&T (Nird ;f ) onf 1988 ckEpS f Owmy&ma'h&jfSynfe,fwüYkd a&G;aumufyrJG sm; rusi;f yrD
wGif trsKd;om; 'Drdkua&pDtzGJUcsKyfygwD pwif tdEd´,w&m;vTwfawmfcsKyfu txufygtwdkif;
zGUJ pnf;csed u f tvkyt f rIaqmiftzGUJ 0iftjzpf yg0if pD&ifcsufxkwfjyefvdkufjcif; jzpfonf/
NyD; 1989 ckESpf ygwDA[dktvkyftrIaqmiftzGJU axmufcrH J&&d&S eftwGuf bmoma&;ESihf trsK;d
jyefvnfzUJG pnf;&mwGif A[dt k vkyt f rIaqmiftzGUJ 0if? Zmwftqift h wef;toH;k csjcif;rsm;udk t*wdvu kd pf m;rI
pnf;½H;k a&;rSL;wm0ef xrf;aqmifonf/ 1990 jynfh wpfrsKd;tjzpf rSwf,lrnfjzpfaMumif; tdEd´,w&m;
ESpf a&G;aumufyGJwGif r&rf;ukef;NrdKUe,f rJqE´e,f vTwfawmfcsKyf\ pD&ifcsufwGif azmfjyxm;onf/
trSwf (1) rS vTwaf wmfu, k d pf m;vS,t f jzpf a&G;aumuf tdEd´,vlOD;a& 1 'or 25 bDvsH\ &mcdkifEIef; 80
cH&onf/ 1991 ckESpf? rwfvwGif ygwDtvkyf rSm [dE´Lbmom0ifrsm;jzpfonf/ 14 'or 2
trIaqmiftzGUJ ajymif;vJzUJG pnf;&mü ygwDOuú|jzpf &mcdkifEIef;rSm rGwfpvifrsm;jzpfonf/ tvm;wl
vmum 2010 jynfhESpftxd xrf;aqmifonf/ c&pf,mef? qpfcb f mom? Ak'b ¨ momESihf *sed ;f bmom
Adv k rf LS ;csKyaf tmifa&T (Nird ;f ) onf Edik if aH wmfu udk;uG,fol 6 &mcdkifEIef;&dSonf/
csD;jr§ifhaom pnfob l UJG ? Edik if *hH P
k &f nfbUJG (yxrqif)h ? xdkYaemuf tdEd́,EdkifiH\ or®wa&G;aumufyGJ
vGwv f yfa&;armfuGef;0if (yxrtqifh) wdkYudk &&dS udk 2017 ckEpS ?f Zlvikd f 17 &ufwiG f pwifusi;f ycJ&h m
onf/ tmPm& bDa*syyD gwDrS or®wavmif; &rfeufcu f Akd ifh
Adv
k rf LS ;csKyaf tmifa&T (Nird ;f ) onf a':wifwifa&T ESifh NydKifbufuGef*&ufygwDrS or®avmif;rdkif&m
ESifh vufxyfcJhNyD; om;oHk;OD;? orD;oHk;OD;? ajr; ulrm;wdkY tBudwfte,f,SOfNydKifMuonf/
ajcmuf O D ; ES i f h jrpf w pf O D ; xG e f ; um;onf / ZeD ; NyKd ib
f ufor®wavmif;ESpOf ;D teuf wpfO;D udk
a':wifwifa&Tonf uG,fvGefNyD;jzpfonf/ vTwaf wmftrwfrsm;ESijhf ynfe,fu, kd pf m;vS,rf sm;u
Edik if aH wmf vGwv f yfa&;BuKd ;yrf;rIEiS hf Edik if aH wmf qE´rJay;um a&G;cs,fMuonf/ EdkifiHwpf0ef;qE´rJ
umuG,fa&;wm0efrsm;udk BudK;yrf;xrf;aqmif ay;cGifh&dSol vTwfawmftrwfrsm;ESihf jynfe,f
cJah om Adv k rf LS ;csKyaf tmifa&T (Nird ;f ) onf &efuek Nf rKd U&dS ud, k pf m;vS,f pkpkaygif; 4896 OD;&dSonf/ tdEd´,
0dwdk&d,aq;½Hkü 2017 ckESpf? Mo*kwfv (13) &uf Edik if \
H vuf&o Sd r®wrlcg*so D nf 0g&ifEh ikd if aH &;orm;
wGif uG,fvGefonf/ wpfOD;jzpfNyD; vGefcJhaom 2012 ckESpfrSpwifum
EdkifiH\or®wwm0efudk xrf;aqmifcJholjzpfonf/
pd k ; atmif þodkYjzihf or®wa&G;aumufyGJ usif;y&mwGif
trsKd;om;'Drdku&ufwpf r[mrdwfygwDrS or®w
tdEd,Ed
´, Edk i f i H / / EdkifiHa&; - a&G;aumufyGJ0if a&G;cs,cf H &rfeufou H Akd if'h f udk 2017 ckEpS ?f Zlvikd v f
jynf o l Y u d k , f p m;vS , f r sm;taejzih f axmuf c H r J (20) &ufu tdEd´,EdkifiH\ or®wtjzpf a&G;cs,f
&&daS &;twGuf bmoma&;ESihf trsK;d Zmwfpepfwu Ykd dk wifajr§mufcJhMuonf/
toHk;cscGifhr&dSaMumif; tdE, ´d w&m;vTwaf wmfcsKyu f or®wa&G;aumufyGJwGif udkAifh'fonf qE´rJ
2017 ckEpS ?f Zefe0g&Dv (2) &ufwGif pD&ifqHk;jzwf &mcdik Ef eI ;f pkpak ygif; 65 'or 65 &&dcS NhJ y;D ¤if;\NyKd if
vdu
k o f nf/ buf ul;rm;u pkpkaygif;qE´rJ&mcdkifEIef; 34 'or
yef*syfjynfe,f? Owå&cef;jynfe,f? *dktm 35 &mcdik Ef eI ;f &&dcS ahJ Mumif;od&onf/ udAk ift h aejzifh
jynfe,f? rPdy&l jynfe,fEiS hf trsK;d Zmwftqift h wef; *l*sm&ufEiS hf *dt k mwGif cefrY eS ;f xm;onfxuf qE´rJ
jyóemrsm;? bmoma&;jyóemrsm; &ifqikd af e&onfh ydkrdk&&dScJhonf/
321
tdEd´,EdkifiH
322
tdEd´,EdkifiH
323
tdEd´,EdkifiH
tmPmydik rf sm;u rSwcf sucf scMhJ uonf/ tar&duef aejynfawmf&dS EdkifiHawmfor®wtdrfawmfü *kPfjyK
jynfaxmifpu k kd xdyq
f ;kH ae&ma&muf&aSd tmif OD;pm; tcrf;tem;jzifh BudKqdkonf/
ay;aqmif&uG af eonfh x&efo Y nf tdE,
´ d ESih f rajyvnfrI ,if;aemuf Edik if aH wmfor®w OD;xifausmEf iS hf
rsm; BuD;xGm;vmaeonfhtwGuf tcuftcJESifh tdEd́,or®wEdkifiH0efBuD;csKyf &S&Dem&ef'&mrdk'Donf
BuHKvm&onf/ Edik if aH wmfor®wtdraf wmf oHwrefaqmif{nfch ef;r
324
tdEd´,EdkifiH
325
tdEd´,EdkifiH tdEd´,ork'´&murf;ajcEdkifiHrsm;tzGJU (IORA))
326
tdEd´,ork'´&murf;ajcEdkifiHrsm;tzGJU (IORA))
tdEd´,ork'´&m&yf0ef;a'o&dS EdkifiHrsm;jyajryHk
r[mAsL[musonf h tusKd ; pD ; yG m ;wd k Y w G i f rsm;tjzpf owfrw S x f m;onf/ xdjYk yif Blue Economy
rwl u G J j ym;rI rsm;pG m &d S a om awmifESifhta&SU ESih f Women's Empowerment wdu Yk v
kd nf; txl;tav;xm;
tmz&dua'o? at'if yifv,fauGUa'o? tdrk efyifv,f? aqmif&u G &f rnfu h pd &ö yfrsm;tjzpf oabmwlowfrw S f
awmiftm&Sa'o? ta&SUawmif t m&S a 'oES i f h xm;onf/
MopaMw;vsa'o tp&daS oma'ocGJrsm;rS Edik if rH sm; tdE, ´d ork'&´ murf;ajcEdik if rH sm;tzGUJ xlaxmif
pkpnf;yg0ifvsuf &do S nf/ tdE, ´d ork'&´ murf;ajcEdik if H onfEh pS f 20 jynfh txdr;f trSwt f jzpf yxrtBurd f
rsm;tzGJU\ tzGJU0ifrsm;wGif tmqD,HtzGJU (Asso- tzGUJ 0ifEikd if aH cgif;aqmifrsm;\ xdyo f ;D tpnf;ta0;?
ciation for Southeast Asian Nations-ASEAN)? 0efBuD;rsm;aumifpDtpnf;ta0; (COMM) ESifh
yifv,fauGU yl;aygif;aqmif&u G af &;aumifpD (Gulf Co- tqifhjrifht&m&dSrsm;tpnf;ta0; (CSO) wdkYudk
operation Council-GCC)? qmhcf (South Asian Asso- 2017 ckESpf? rwfv (5) &ufrS (7) &uftxd
327
tdEd´,ork'´&murf;ajcEdkifiHrsm;tzGJU (IORA))
tif'ekd ;D &Sm;Edik if ?H *sumwmNrKd Uü usi;f yonf/ xdyo f ;D Jacob Zuma wdkYu OD;aqmifusif;yjcif; jzpfonf/
tpnf ; ta0;od k Y tif ' d k e D ; &S m ;Ed k i f i H o r® w ? yxrtBurd x f yd o
f ;D tpnf;ta0;wGif tdE, ´d
awmiftmz&duEdkifiHor®w? tdEd´,EdkifiH 'kwd, ork'´&m&yf0ef;a'o\ tem*wftwGuf IORA \
or®w? MopaMw;vsEikd if 0H efBu;D csKy?f rav;&Sm;EdkifiH r[mAsL[m &nfrSef;csufrsm;xif[yfNyD; tzGJU0if
0efBu;D csKy?f b*Fvm;a'h&EfS ikd if 0H efBu;D csKyf tygt0if Edik if rH sm;twGuf vrf;nTecf surf sm;yg0ifonfh Jakarta
IORA tzG J U 0if 21 Ed k i f i H r S a cgif ; aqmif r sm;ES i f h Concord ESihf ORA Action Plan 2017-2021 wdu Yk kd csrw
S f
ud,
k pf m;vS,ftzGJUrsm;? aqG;aEG;zufEdkifiHrsm;ESifh oabmwl n D M uonf / xd k Y j yif tpnf ; ta0;ü
qufpyftzGJUtpnf;rsm;rS ud, k pf m;vS,rf sm; yg0if 2017-2019 ckEpS f Ouú|wm0efudk awmiftmz&du
wufa&mufMuonf/ 2015 ckEpS rf S 2017 ckEpS f txd Edik if oH v Ykd nf;aumif;? 'kw, d Ouú|wm0efukd ,lattD;
IORA \Ouú | tjzpf wm0ef x rf ; aqmif a om Edik if o
H v Ykd nf;aumif; vTJajymif;ay;onf/ xdyfoD;
tif'ekd ;D &Sm;or®wEdik if \ H zdwMfum;csut f & Edik if aH wmf\ tpnf;ta0;wGif tzGUJ 0ifEikd if rH sm;rS acgif;aqmifrsm;?
twd k i f y if c H y k * ¾ d K vf E S i f h Ed k i f i H j cm;a&;0ef B uD ; Xme aqG;aEG;zufEdkifiHrsm;ESifh qufpyftzGJUtpnf;rsm;rS
jynfaxmifpk0efBu;D a':atmifqef;pkMunf\ txl; udk,fpm;vS,frsm;u rdefYcGef;ajymMum;Muonf/
udk,fpm;vS,ftjzpf jynfaxmifpktpdk;&tzGJU\ txl;zdwMfum;xm;onfh avhvm oltjzpfwufa&muf
trsK;d om;vHjk cKH a&;qdik &f m tMuaH y;yk*Kdv ¾ f OD;aomif;xGe;f aom jref r mud k , f p m;vS , f t zG J U acgif ; aqmif
(,ck j ynf a xmif p k t pd k ; &tzG J U ½H k ; jynf a xmif p k jynf axmif p k tpd k ; &tzG J U \ trsKd ; om;vH k jcH Ka&;
0efBuD;) OD;aqmifonfh jrefrmud, k pf m;vS,ftzGUJ onf qdkif&mtBuHay;yk*d¾Kvfuvnf; jrefrmEdkifiHtm;
tqdkygxdyfoD;tpnf;ta0;odkY avhvmol t jzpf zdwMf um;rItwGuf aus;Zl;wif&aSd Mumif;? jrefrmEdik if u H
wufa&mufonf/ xdyo f ;D tpnf;ta0;udk tif'ekd ;D &Sm; tdEd´,ork'´&m\ta&;ygrIEiS t hf wl IORA tzGUJ \
H r®w Joko Widodo? MopaMw;vsEikd if H 0efBu;D csKyf
Edik if o aqmif&u G cf surf sm;udk axmufcHaMumif;? tzGJU0if
Malcolm Trunbull ESifh awmiftmz&duEdkifiH or®w jzpfa&;tay: jrefrmEdik if \
H pdw0f ifpm;rIEiS hf jynfwiG ;f
328
tdEd´,ork'´&murf;ajcEdkifiHrsm;tzGJU (IORA)) £`E´d,? b'´EÅ
329
£`E´d,? b'´EÅ
330
£`Ed´,? b'´EÅ £`Ed´,mob
mob?? b'´EÅ
331
£`Ed´,mob
mob?? b'´EÅ Oa&myor*¾Eikd if rH sm;
332
Oa&myor*¾Eikd if rH sm;
cGx
J u
G jf cif;onf cufco
J nfukd uREykf w
f t
Ykd m;vH;k vkdufonf/ touf 39 ESpfom&dSao;aom rpöwm
todyifjzpfaMumif;? odkYaomf cGJxGufNyD;aemuf ruf c &G e f o nf rJ t a&twG u f 66 'or 06
qufqHa&;opfwpf&yfudk jyefvnfwnfaqmuf &mcdkifEIef;jzihf 33 'or 94 &mcdkifEIef;&&dSaom
&efrmS ydí k yifcufcaJ Mumif; Oa&myor*¾acgif;aqmif vDyif;tm; tEkdif&&dSum jyifopfEdkifiH\ touf
a':e,fwyfpfu ajymMum;onf/ ti,fqHk;or®w jzpfvmonf/
NAdwdeftNyD;xGufcGgrnfh 2019 ckESpf rwfv jyifopfEdkifiH\ordkif;wGif pmrsufESmopf
rwdkifrDwGif aqG;aEG;yGJrsm;jyKvkyf&ef wpfESpfcefYom zGifhvSpfvmawmhrnf[kvnf; rpöwmrufc&Gefu
usef&dSawmhrnfjzpfaMumif; ¤if;uajymMum;cJhonf/ ajymonf/
vHkavmufonfhatmifjrifrI&&dSatmif aqG;aEG;Edkif xdkYaemuf trfrefEsL&,frufc&Gefu jyifopf
cJjh cif;u vmrnf&h ufowåywfwiG f usi;f yrnfh Oa&my or®w rJqG,fpnf;½Hk;a&;umvwGif awGUjrifcJh&
or*¾acgif;aqmifrsm;\ xyfo;D nDvmcHukd qufomG ; onfh vlYtzGJUtpnf;rsm; tcsif;csif; nDnGwfjcif;
apEdkifvdrfhrnf[kaumfr&Sifu ajymMum;cJhonf/ r&dSonfhjyóemudk &ifqdkifausmfvTm;&rnfjzpf
aMumif;ESifh tiftm;awmifhwif;aom jyifopfEdkifiH
jyif o pf E d k i f i H wpfck xlaxmifEikd af &;twGuf BuKd ;pm;oGm;&rnf[k
¤if;\rdefYcGef;wGif xnfhoGif;ajymMum;vdkufaMumif;
EdkifiHa&; - 2017 ckESpf? arv (7) &ufu usif;y ½du
k w f mowif;wGif ar (14) &ufü azmfjyxm;onf/
aom 'kwd,tausmhjyifopfor®w a&G;aumufyGJ urÇmBu;D ESihf Oa&myonf tiftm;awmifw h if;
wGif Edik if aH &;tjrifrQwaom or®wavmif; trfref cdkifrmaom jyifopfEdkifiHawmfBuD;udk tvdk&dSaMumif;
EsL&,f r uf c &G e f u vuf , mpG e f ; or® w avmif ; vGwfvyfrIESifh pnf;vHk;nDnGwfrIudk vdkvm;aom
r&if ; vD y if ; ud k rJ t jywf t owf j zih f tEd k i f & &S d rufc&Geu f ajymMum;onf/ xdjYk yif ¤if;\vufxuf
333
Oa&myor*¾Eikd if rH sm;
jyifopfor®wa&G;aumufyGJwGif tNydKiftqdkifrJqG,fpnf;½Hk;aeonhf
or®wavmif; trfrefEsL&,frufc&GefESihf r&if;vDyif;
wGif tvkyo f rm;aps;uGuo f nf ydrk t
kd qifajyvmrnf xdef;odrf;&ef rpGrf;aqmifEdkifojzihf 2017 ckESpf?
jzpfaMumif;? ukrP Ü rD sm;twGuf pD;yGm;a&;vkyaf qmif Zlvdkif (19) &ufwGif yD,H'DADvD&monf &mxl;rS
Edkifonfh tajctaersm;udk zefwD;ay;rnfjzpfNyD; EkwfxGufcJhonf/
vrf;opfwGif pl;prf;vkyfaqmifjcif;onf ¤if;\ xdok &Ykd mxl;rSEw
k x
f uG jf cif;udk or®wrufc&Geu f
ESv;kH om;xJwiG f ude;f 0yfaeonfq h E´yifjzpfaMumif; vufcHcJhonf/ rufc&Geftm; jyifopfor®w tjzpf
ajymMum;cJhonf/ a&G;aumufwifajr§mufcJhNyD; ESpfvcefYtMumwGif
jyifopfor®w a&G;aumufyGJwGif rpöwm rufc&GefESifh 'DADvD&mwdkYtMum; tjyif;txef
rufc&Gef tEdik &f &dNS y;D aemuf oDwif;ywftenf;i,f rausvnfrIrsm; ay:aygufcJhonf/
tMumwGif jyifopfygvDrefa&G;aumufyGJudk jyKvkyf
&m rJ&v'frsm;tm;vHk;eD;yg;udk rufc&GefygwDu Ed k i f i H w umquf q H a &; &;- jyif o pf E k d i f i H o r® w
trwfae&m 577 ae&mwGif trwfae&m 300 rufc&GeEf iS hf ½k&mS ;or®wylwifwo Ykd nf tMurf;zufrI
ausmfudk tEdkif&&dSonf/ ESdrfeif;a&;udpö&yfrsm;wGif ydkrdkyl;aygif;aqmif&GufrI
a&G;aumufyGJ&v'frsm;t& or®wrufc&Gef rsm; vkyfaqmifoGm;&ef bmqkdif;eef;awmfü 2017
taejzih f ¤if ; \tD ; ,l v d k v m;rI E S i f h pD ; yG m ;a&; ckESpf? ar (29) &ufu awGUqHkaqG;aEG;cJhMuonf/
taxmuftuljyK jyKjyifajymif;vJrIpDrHudef;rsm;udk ESpfEdkifiHacgif;aqmifrsm; awGUqHkaqG;aEG;rItNyD;
qufvufvkyfaqmif&eftwGuf ygvDreftwGif; jyKvkyfcJhonfh yl;wGJaMunmcsufwGif rufc&Gefu
cdkifrmaom vkyfydkifcGifhwpf&yfudk &&dSrnfjzpfonf/ jyifopfEdkifiHtaejzihf tMurf;zuf0g'udk wkdufzsuf
touf 60 &dNS yjD zpfaom Advk cf sKyyf ,
D 'H AD v
D &D m a&;wGif ½k&Sm;EdkifiHESifh yl;aygif;aqmif&GufrI wdk;jr§ifh
u ¤if;onf b@ma&;pnf;rsOf; uefYowfcsufrsm; vdkaMumif; ajymMum;cJhonf/
pG m &d S a eonf h t xJ w G i f tif t m;pd k u f xk wf vsuf ½k&Sm;EdkifiHtaejzihfvnf; tMurf;zufESdrfeif;
jyifopfumuG,fa&;tiftm;pkudk pDrHxdef;odrf;&ef a&;udk OD;pm;ay;aqmif&GufoGm;&ef oabmwlNyD;
BudK;pm;cJhaomfvnf; vuf&dStajctaeudk a&&Snf aemuf tMurf;zuf0g'tm; acsrIef;Edkifrnf[k
334
Oa&myor*¾Eikd if rH sm;
,HkMunfaMumif; owif;pm&Sif;vif;yGJwGif ylwif u vH;k 0cGxJ u G &f ef jynfow l u Ykd axmufct H m;ay;aMumif;
ajymMum;cJhonf/ umwmvdkeD;,m;a'otpdk;&u aMunmonf/
xdaYk emuf jynfwiG ;f wGif ½k&mS ;udp?ö jynfywGif pydefvufatmufrS vGwfajrmufa&;&,l&ef
&moDOwkajymif;vJa&;ESifh ukefoG,fa&;udpörsm; atmufwdkbmvwGif jynfolYqE´cH,lyGJ usif;ya&;
acgif;cJaeaom tar&duefor®w a':e,fx&efY umwmvdek ;D ,m;ygvDrefu rJct JG wnfjyKvu dk o
f nf/
onf 2017 ckESpf Zlvdkifv (13) &ufu jyifopf jynfolYqE´cH,lyGJusif;ya&;Oya'udk pydefEdkifiH
or®wtrfrefEsL&,frufc&GeEf iS hf bHt k usK;d pD;yGm;a&; zGUJ pnf;yHt k ajccHOya'w&m;½H;k u &yfqikd ;f vdu k o f nf/
qkdif&m aqG;aEG;rIrsm;jyKvkyf&ef jyifopfEdkifiHodkY 2017 ckEpS ?f atmufwb kd mv (1) &ufwiG f jyKvyk &f ef
a&muf&dScJhonf/ pDpOfcohJ nfh wm;jrpfxm;aom umwmvdek ;D ,m;a'o
vGwfvyfa&;qdkif&m jynfolYqE´cH,lyGJESifh wku d ½f u
kd f
tMurf;zufrI- jyifopfEikd if H yg&D&Sd atmfvaD vqdyf qufE, G af eonfh taxmuftxm; rSww f rf;aygif;
wGif 2017 ckEpS ?f rwfv (18) &uf eHeufu ypfcwfrI rsm;pGmudk pyde&f w J yfzUJG u &SmazGazmfxw k vf u kd o f nf/
jzpfymG ;cJ&h m wpfO;D aoqH;k cJah Mumif;? tjcm;c&D;onf xdkYaemuf pufwifbm (30) &uf naewGif
rsm; 'Pf&m&&dSjcif;r&dSaMumif; jyifopfjynfxJa&; qE´jyolrsm;onf bmpDvdkemNrdKUwGif pka0;cJhMuNyD;
0efBuD;Xmeu ajymcJhonf/ pydefEdkifiHrS cGJxGufa&;twGuf jyKvkyfrnfh jynfolY
xdkYaemuf *sD[wftkyfpkrsm;tm; ,ckjyKvkyfcJh qE´cH,lyGJudk qefYusifaMumif; uefYuGufqE´jycJhMu
onfh ppfqifa&;rsm;wGif ppfaoG;<u 20 cefYudk onf / axmif E S i f h c sD a om qE´ j yjynf o l r sm;u
rmvDEikd if aH jrmufyikd ;f wGif ppfqifa&;jyKvyk af eonfh umwmvdkeD;,m;a'oonf pydefEdkifiHykdifjzpfonf
jyifopfwyfzGJUrsm;u ajymonf/ ,if;tMurf;zuf [laom qdkif;bkwfrsm;udk udkifaqmifa0SY&rf;um
orm; 20 udk &Si;f vif;okwo f ifEikd cf ahJ Mumif; bmcgeD NrdKUawmfcef;r&dS&modkY csDwufqE´jycJhMuonf/
wyffzGJUu aMunmcsufwGifazmfjyonf/ umwmvdek ;D ,m;acgif;aqmif um;vfjyL'Darmifh
ar (28) &ufwiG f pwifco hJ nfh ppfqifa&;rSm vufrw S af &;xd;k xm;aom vGwv f yfa&;aMunmpmwrf;
ZGef (1) &ufwGif NyD;qHk;cJhNyD; vufeufcJ,rf;rsm;ESifh udk pydet f pd;k &uy,fcsvu kd Nf y;D tjiif;yGm;rIrsm;tMum;
tjcm;aomypö n f ; u&d , mrsm; od r f ; qnf ; &rd c J h aphpyfay;&ef awmif;qdck surf sm;udk jiif;y,fvu dk o f nf/
onf /
*smreD E d k i f i H
pyd e f E d k i f i H
Ed k i f i H a &;- *smreDEdkifiHor®wa&G;aumufyGJtzGJUu
EdkifiHa&; - pydefEdkifiHta&SUajrmufydkif; umwmvdk EdkifiHjcm;a&;0efBuD;a[mif; z&efYpfa0:vfwmpwdef;
eD;,m;a'o ygvDrefu 2017 ckESpf atmufwdkbm rD;,m;tm; *smreDor®wtopftjzpf 2017 ckESpf
(1) &ufwGif a'ovGwfvyfa&; jynfolYqE´cH,lyGJ azazmf0g&D (12) &ufu a&G;cs,w f ifajrm§ ufcMhJuonf/
usif;ya&;udk rJcGJtwnfjyKvdkufonf/ ,if;udk azazmf0g&D (11) &uf naeydkif;uvnf;
pydeftpdk;&u w&m;r0ifatmif jyKvkyfrnf[k tdef*svmrmu,fESifh a[mhvdk&rfpD[dkzmwdkYonf
qHk;jzwfvdkufonf/ pydefEdkifiH\ csrf;omaom A[dkvuf0J,drf;ESifh A[dkvuf,m,drf; EdkifiHa&;
umwmvdkeD;,m;a'oonf udk,fydkiftkyfcsKyfcGifh or*¾ r sm;ud k ud k , f p m;jyKí pwd e f ; rD ; ,m;tm;
tmPmrsm;&&dx S m;Ny;D jzpfonf/ odaYk omf pydeEf ikd if rH S axmufcHMu&ef wdkufwGef;cJhMuNyD; ¤if;onf *smreD
335
Oa&myor*¾Eikd if rH sm;
336
Oa&myor*¾Eikd if rH sm;
Oa&myor*¾tzG
tzGJU0if EdkifiHrsm;
337
Oa&myor*¾Eikd if rH sm;
338
Oa&myor*¾Eikd if rH sm;
339
Oa&myor*¾Eikd if rH sm;
340
Oa&myor*¾Eikd if rH sm;
ykvif;rsm;jzifh vHjk cKH a&;wyfzUJG 0ifrsm;udk ypfcwfc&hJ mü e,fomvefEikd if H pupfyikd af vqdyo f Ykd {NyD (19) &uf
vHjk cKH a&;wyfzUJG 0ifrsm;uvnf; rsu&f nf,Akd ;kH rsm;jzihf a'opHawmfcsdef nae 4 em&DcGJwGif a&muf&dScJh
jyefvnfypfcwfcJhMuonf/ xdkYaMumifh &JwyffzGJU0if onf /
tcsKd U wd k Y 'Pf & m&&d S c J h M uonf / wD r D q G m &mNrd K U 2017 ckESpf {NyD (24) &uf eHeuf 11 em&D
tygt0if ½dkar;eD;,m;EdkifiHwpf0ef;&dS tjcm;aom 15 rdepfwiG f avaMumif;c&D;jzihf &efuek o f jYkd yefvnf
NrdKUBuD;rsm;\vrf;rrsm;ay:wGif vltkyfBuD;onf a&muf&dSvmonf/
csDwufuefYuGuf qE´jycJhMuonf/ xdkYaemuf e,fomvefEdkifiH bk&if0DvD,rf
tvufZef;'g; arG;aeYtxdrf;trSwf e,fomvef
e,f o mvef E d k i f i H trsKd;om;aeYtcrf;tem;ESifh jrefrm-e,fomvef
oHwrefqufoG,frI ESpf (70) jynfhtxdrf;trSwf
jynfaxmifpkor®w jrefrmEdkifiHawmf 'kwd, tcrf;tem;udk {NyD (27) &uf naeydkif;wGif
or®w OD;[ife&DAefxD;,l OD;aqmifonfh jrefrm aejynfawmf&dS Lake Garden [dkw,fü usif;y&m
udk,fpm;vS,ftzGJUonf e,fomvefEdkifiH 'kwd, 'kwd,or®w OD;[ife&DAefxD;,lESifhZeD; a'gufwm
0efBu;D csKyEf iS hf vlraI &;&mESithf vkyt
f udik &f &daS &;&m a&TvGrf;wdkY wufa&mufMuonf/
0efBuD; H.E. Mr. Lodeuijk Asscher \ zdwfMum;csuf xd k o d k Y w uf a &muf & mwG i f 'k w d , or® w
t& e,fomvefEikd if o H Ykd tvkyof abmoGm;a&muf&m OD;[ife&DAefxD;,lu jrefrmEdkifiHESifh e,fomvef
341
Oa&myor*¾Eikd if rH sm;
342
jrefrmhpG,fpHkusrf;ESpfcsKyf (2018)
tu©&mpOftñTef;
u
cd k i fxl;? OD; 168-170
u ,m;jynfe,fa'ocHvli,frsm; 88 csm;vfbdk? um'De,f 55
Nidrf;csrf;a&;pum;0dkif; cspfMunfa&;ESihfyl;aygif;aqmif&Gufa&;pmcsKyf 122
um
umwmEdkifiH 145-147 cspfvIdif? AdkvfcsKyf (Nidrf;) 170-171
um
umwmvdkeD;,m;a'o 64? 65? 68 cseftdkcsm? y&m,k 66
um
umbdk;a&vTJqnf 107? 108 69 Budrfajrmuf wdyd#u"&... 171-173
ud ke?D OD; 8? 148-149 q&mawmf
ud kAihf'f? &rfeufof 48
uk drD? *sdrf; 31 *
9 Budrfajrmufta&SUawmiftm&S 149-150
roefpGrf;tm;upm;NydKifyGJ * Pao|d? b'´EÅ 173-174
uif ;wm;qnf 109 * &if;qifoDa&TUajymif;tajcpdkuf 26
uwfpx½dk? a&mvf 86 aexdkifolrsm;pcef;
uefawmfBuD;yJavhpf[kdw,f 68 *g
*g*Gg? trfeef 76
urÇ m hNidrf;csrf;a&;? nDñGwfa&;ESihf 52? 153-156 *lwm&ufpf? tefwdkeD,dk 7? 81
vHkNcHKa&;qdkif&m bmomaygif;pHknDvmcH *s
*syefEdkifiH 176-178
u,fvD? *Ref 5 a*s
a*s½kqvif 79? 85
usD ;rnf;qnf 110 a*s
a*stif;? rGef 31
ausmfwif? OD; 75 *k P fxl;aqmifbGJU...csD;jr§ihftyfESif;jcif; 174-176
ausmfwihfaqG? OD; 47? 75 *sKwf[dGKif? vif 129
ausmfvif;? OD; 38 *G r fa[;? ywf 18? 22
Mum;
Mum;jzwfa&G;aumufyGJ (2017) 22? 150? 153
uG r f ;aq;qnf 111 i
uG , fvGefxif&Sm;yk*¾dKvfrsm; 156-167
i EdkifaoOfqnf 109
c i ajymifqnf 110
Nid r f ;csrf;rI? vGwfvyfrIESihf bufvdkufrI 131
cd k&mrm&SmyJhxdef;'Hk;usnf 63 r&SdonhfZkef
cifarmifvwf? OD; 91 Nid r f ;csrf;a&;wGJvufrsm; Wheel Chair 16
cd k ; vf? [,fvrf w
G f 168 &xm;tzGJU
343
tu©&mpOftñTef;
p ñG e f Yarmif&Sdef? OD; 2
p ae-we*FaEG &efukefpmtkyfvrf; 2 X
p ydefwkyfauG; 116
pm
pmwrf;zwfyGJrsm;ESihfpmayESD;aESm 98? 99 aX;
aX;0if;? OD; 38
zvS,fyGJrsm;
pm
pmaynDvmcH (2017) 83? 84 w
pm
pmayAdrmef usyf 1000d^-(wpfaxmif) qk 98
pm
pmayAdrmef pmMunhfwdkuf 98 w wd,tBurd Ef b kd ,f-jrefrmpmayyGaJ wmf 191-192
pm
pmayAdrmef pmtkyftoif; 97 (2017) &opmay
pm
pmayAdrmef jyyGJrsm; 98 w ½kwfEdkifiH 192-199
pm
pmayAdrmef r*¾Zif; 93 wDrm? rdkufu,f 42
pkpkvGif? a': 4? 7? 25? 47? 69? 77? 84 wDarmvufpfawEdkifiH 123
pl ;prf;? armif 178-179 aw
awvmqif;&ufpf 40
pd k ;rif;? OD; 50 wd k Y&efukefwdkYtdrf&m tEkynm 15
pk d ;odef;? OD; 50 ,Ofaus;rIyGJawmf
pk d ;atmif? OD; 64 wifxGwf? OD; 91
pOf hul;rif;acgif;avmif;awmf 105? 106 awmif bZmaus;&Gm 56
pd r f ;eD? armif 179-180 awmifudk&D;,m;EdkifiH 199-201
13 Budrfajrmuf tm&S-Oa&my 75
q EdkifiHjcm;a&;0efBuD;rsm; tpnf;ta0;
qm
qm'g;? qm½dkAmqnf 62 x
qD ;&D;,m;EdkifiH 180-185
ql &ifypfql0rf 183-184 x ewfcdkref? a'gufwm 121
qd k&D;? rm&D,dk 184-185 x &efY? a':e,f 5? 7? 12? 63
qufatmif? OD; 50 xl ;xl;rGef? r 42
xifausmf? OD;? EdkifiHawmfor®w 2? 3? 4? 7? 9? 20?
Z 25? 26? 36? 42? 47? 59? 60?
69? 73? 77? 84
Zm
Zmum0D? tbl,lqef 139 xd k i f ; EdkifiH 202-203
aZmf *sDjrpf 110? 111? 112 xG e f ; wif? OD;? 0PÖausmfxif 204
ZifbmabGEdkifiH 187-189 '
n a'
a'owGif;xdyfoD;tpnf;ta0;rsm; 204-206
Ó PrÍÆL? b'´EÅ 189-192 'rf rD? *sKdeoef 206-207
344
tu©&mpOftñTef;
345
tu©&mpOftñTef;
346
tu©&mpOftñTef;
vif ;Zif;a&vTJqnf 113 [ife&DAefxD;,l? OD;? 14? 18? 26? 27? 48?
vG w fNidrf;oufomcGihf 283-285 'kwd,or®w
vSjrihf? a'gufwm 285-286 61? 62? 66? 71
0 t
0g
0g,mr? b'´EÅ 286-287 t Ekynmqdkif&m pmayqk 98
0dpdwåÓP? b'´EÅ 287-288 t enf;qHk;tcaMu;aiG 13
0dZ,? b'´EÅ 288-289 owfrSwfa&;qdkif&mtrsKd;om;aumfrwD
a0;
a0;? c&pöwdkzm 51 t jynfjynfqdkif&mrl;,pfaq;0g;tvGJoHk;rI 298-301
0if ;cdkif? OD; 50 t ar&duefjynfaxmifpk 301-305
0if ;cdkifoef;? ref; 4? 9? 10? 26? 31? tm
tmaZ,s? b'´EÅ 305-306
46? 62? 73 tm
tm'dpö? b'´EÅ 306-307
0if ;jrihf? OD; 1? 7? 9? 26? 60? 62 tm
tm&yftpöa&;-y#dyu© 308-309
0if ;jrwfat;? a'gufwm 60 tm
tm&S-Oa&myaqG;aEG;yG?J 13 Burd af jrmuf 310-313
0if ;rGef? wuúokdvf 289-290 tm&S-Oa&myEdkifiHjcm;a&;0efBuD;rsm;...
0rfbD,m? atmfwdk 40 tDem'g? wdkrdkrD 48
at;
at;csrf;atmif? r 22
o at;
at;ZH? a'gufwm 16
at;
at;armifav;? AdkvfBuD; (Nidrf;) 313-315
od&dE´? b'´EÅ 290-291 at;
at;jrihf? OD; 315-316
oDv0Ho? b'´EÅ 291-292 atmf pumqk 316-317
okcdatmif 292-293 tH hBuD;? ukd 317-318
okpdwå? b'´EÅ 293-294 t *¢d,? b'´EÅ 318-319
okwya'ompmapmif 96 atmifa&T? AdkvfrSL;csKyf (Nidrf;) 319-321
ok remeE´ 294-295 atmifqef;pkMunf? a': 1? 12? 14? 16? 18? 20?
aomif ;xGef;? OD; 3? 25? 47? 60? 65? 75 21? 22? 29? 45? 53? 54?
aomif ;[ef? OD; 295-297 56? 59? 62? 65? 66? 75?
oQifoD&d? wuúokdvf 297-298 77? 78? 81
oef Y? OD; 91 atmifxl;? OD; 26
od e f ;aqG? OD; 44 atmif vtefqef 43? 71
tefauma&S;a[mif;tarGtESpfO,smOf 79
[ tdE´d,EdkifiH 321-326
tdE´d,ork'´&murf;ajcEdkifiHrsm;tzGJU 326-329
[Hom? Edkif 58 £ `Ed´,? b'´EÅ 329-331
a[muf'dkqGrf;? OD; 64 £ `E´d,mob? b'´EÅ 331-332
O a&myor*¾EdkifiHrsm; 332-342
347