You are on page 1of 7
NGU AM TIENG VIET VA NHUNG VAY MUQN TU HINH CHU HAN QUA CUON T4M THIEN TU’ if Foone sé nhimg cuén sach gido khoa day tiéng Han (v6i tu cach IA mot ngoai ngit truyén théng kinh dién) cho hoc sinh, va thudng duge xem nhu la nhimg cuén “tir dién vin héa”, 06 Nhdt thién te (Nguyén Dinh Hoa 1963 & 1989], Tam thién tw, Ngit thién uw [Nguyén Dinh Hoa 1973], Tee Diée thénh ché tw hoc gidi nghia ca (Chen 1971; Nguyén Hou Quy 1971; Nguyén Dinh Hoa 1988}. TAt cd nhimg sach gido khoa trén déu ding tho Viét nhur la mét phuong thite ghi nhé dé day chir Han cing nhimg ldi chua nghia bing tiéng ban dia duge ghi bing chit Nom (chit cia phuong Nam hay chit viét binh dan) [Nguyén Dinh Hoa 1959 & 1990]. Trong khi nhiing cudn sich khdc déu ding thé tho lye bat, Tam thién ne ding thé tho bén chit véi so d6 van nhu sau: THIEN troi BIA dat K FS Hh 4 CU cét TON con 38 $5 47 HE TU con TON chau # #6 # #8 LUC sdu TAM ba 7 #4 = ES GIA nha QUOC nude 3 Hi BA TIEN trudc HAU sau Fil WS # NGUYEN BINH HOA"? Trong bai viét nhan dinh vé cuén Ty Dite thanh ché tw hoc gidi nghia ca (cuén Ty dién Han Viét cia vua tridu Nguyén) [Nguyén Dinh Hoa 1988], Nguyén Tran Huan da gidi thiéu mt ban in Hai Phong do Xuan Lan in nim 1911 va mot ban in & Ha N6i do Ninh Ha in nam 1935, TS. Nguyén Trin Huan [1974: 366] viét ring ban in sau do Ng6 Thi Sy (1726 - 1780) 14 soan gia cia bang tir nay vio nam 1776 [377]. Theo sur hiéu biét cita ngudi viét, o6 hai ban in khée: mOt ban bién tip boi hoc gid Petrus Truong Vinh Ky (6ng vn la ngudi thong thao nhiéu thir tiéng) tai Sai Gon nam 1898 va mét ban bién tp boi mot nha Phat hoc Doan Trung Con, do Tri Dire Tong Tho xuét ban tai Sai Gon nam 1959. Lé Van Quan [1981: 168-169] cho biét Thu vién Khoa hgc xa hi (HA N@i) cé dén séu ban mang tén Tam thién te gidi dich quéc ngit khic in duéi tridu Duy Tan, thém vao 1a mét van ban s6ém hon (duge tim thdy 6 cuén Deo gido nguyén leu cia Hoa thugng Phitc Dién). Van ban nay, theo dng, mang “ Dai hoc Southern Illinoise. NGU AM TIENG VIET VA NHUNG CHU’ VAY MUQN TY HiNH... tén Tam thién te todn yéu, dng cting cho biét thoi diém in 1a nién higu Thiéu Tri thir 5 (1845). Trong mét bai viét nam 1973, ching (61 d& sir dyng tu ligu do TS. BB Linh Thong (Vienna, Virginia) giti tang. cudn sich tén la Tam thién tte gidi dich quoc ngit do cha Vii Khoa (nha this Phat Digm) bién tp va xuat ban vao cudi mia thu nm Mau an Duy Tan thir 2 (1908). Trang nhan dé cudn séch xc nhan ring ban nay [a ban in lan thit hai theo bd van luu trit 6 nha tho Phat Diém, véi gid ban la 0.30 ding. Trong Idi gidi thigu dai 52 dong duge viét bing chit Han va chit quéc ngit, cha Vi Khoa [1908: 1-4] nhan la khéng cé théng tin nao vé tc gid cuén tir dién Han Viét nay, ring dé phai 1a mét hoc gia rat uyén tham [Loi ndi dau, dong 1-2]. Nhung thyc ra, Tam thién te khéng phai 1a téc phdm ctia téc gid khuyét danh. Trong bai viét cng bé trén tap chi Nghién citu Lich sit, cb hoc gia Tran Van Gidp, trong khi thao luan vé nguén géc chit Nom [Tran: 1969: 7-24], phat hién ra ring tac gid cia Tam thién tue hay Ty hoc toan yéu 1a Ngo Thi Nh§m (mét hoc gid, thi nhan, nha sit hoc) [Tran 1969: 14-17], chit khong phai 1a than phy cua 6ng nhu theo sach cia Nguyén Tran Huan nim 1974. Diém nay da duge Dao Duy Anh khang dinh trong cudén chuyén Iudn vé chit Ném [1975: 123] cing nhur Tran Van Gidp [1990: myc 215: 14-17]. Ngé Thi Nham (1746- 1803), cing giéng nhu thin phu éng (1726-1780), sinh ra trong mét gia dinh danh tiéng tai lang Ta Thanh Oai (lang Té) - mt King ndi tiéng vé Nho hoc [1984: 324-325]. 2. Mot sé ban quéc ngit la Lé Van Quan dé cap dén trong cuén chuyén lugn nam 1981 [160-170] & [176-177] va mét sé ban ching tdi vira tim thdy tai thu myc quéc gia Paris déu la nhing ban in sau ban Truong Vinh Ky nam 1898, va gin day hon 1a ban Tri Dite Tong Tho nam 1959. Nhu ban phién va bién tap cia Truong Vinh Ky, ban Tri Ditc Tong Tho khéng chua chit Nom ma chi chua chit Han va chit quéc ngit. Vi vay, trong chuyén téi Nakang (Dai Bac) vao théng 1 nim 1989, ching t6i rat mimg khi tim duge m6t ban in nim 1939 tai Thu vién Fu-Tsu-nien cia vién Str Triét - Vign Han lam Sinica (Dai Loan). Khong cé tén téc gia trén bia cuén sich nay, chi thdy ghi 1a duge in 6 nha in Thyy Ky va ban tai higu sich Quang Thinh (115 phd Hang Gai, Ha Noi), gid ban la 1 déng Déng Duong. Sach c6 150 trang, mdi trang ¢6 20 chit Han xép lam bén cét, due doc tir trén xuéng dudi theo chiéu tir trai sang phai. trong mot cét, méi muc tir bao gém: (1). Mot chir Han, nhu X; (2). Am Han Viét, thién; (3). Chit Ném ding dé ghi nghia tiéng Viét; (4). Phan phién 4m quéc ngit, gidi 3; (5). Tir tuong duong trong tiéng Phép, ciel. Vi dy: % Thién J Gidi ciel #2 Dia dH Dat terre Ching t6i so sinh ban 1939 va ban 1908 cha yéu tap trung & phan chit Nom duge ding dé dich sang tiéng Viét va loi giai thich tuong img. TAP CHi HAN NOM sé 3 (88) - 2008 NGUYEN BINH HOA 3. Tuy nhién, ching t6i truéc tién sé nghién ctu loi ndi dau cia Ngo Thi Nham dé thay 16 ¥ dinh cia dng khi bit dau bién soan cuén sdch nay. "Thiéu thdi tdi c6 co hOi hoc van chuong bay gid lic Lam quan, méi khi nghi ngd vé nghia cia mét chit, tdi hi nhimg ngudi hgc rong va cing thao luan, gidi quyét nhimg van dé lién quan. Sau khi lén lam & BO Céng, duge doc nhiing cudn séch hay, t6i thudng tra nhtmg chi khé trong cae tu ligu khac nhau; nhimg gi téi hiéu thi thu thap va chinh ly lai, rdi dich va lam Idi chua, nghia duge dat lién voi chit ghi am. Toi tam goi day 1a mot ban sao dai thé cua Tu hoc todn yéu. Sau khi viét xong, t6i dem khic in thanh sdch.” [Tran: 16; 1990: 14-16]. Da bang tir nay “chi la mét cay gitta ring, mét gigt nude gitta bién” nhu Ngo Thi Nh4m noi [Tran 1969: 16; 1990: 14- 16}, nhung van ban mang tinh Viét tao nay rat khac so véi Tam thién ne cia Chu Hung Ty, khac & ché né sir dung van lung: chir thir tu ciia dong nay bit van véi chir thir hai ctia dong sau (750 cau). 4.1. Trude nat, cudn sach c6 mot sé tir cé ma ngay nay khéng cdn duge sir dyng nita hoge chi ding trong cdc tir ghép. Vi dy: bom 4% (con diém) 28b, bui 4 (chi c6) 36a, chiéu WB (bén trdi) 61b, chin } (rat, thyc 1a) 37a, cheng 7 (4, vi) 26a, da #8, (khéi bm 53b), déing % (c4p), dau déu J) Vi (lo ling) 50a, dium $% (g6i) 27a, ghé #& (chia) 64a, ghin i (kinh cdn) 12b, gin BB (cam gitt) Sla, hen Mf (ho) 56b, kin if (mang, génh) 28a, /ét fl (lie mat) 13a, ludng RE (phi, udng) 38a, médng (3 (nghe) 48b, ndu ff (trén) 27b, nha tro Hi BE (hé ign) 29b, 20 nip #§ (cdi np) 23b, 107 $% (tim kiém) 51b, thay mo 3B iB 24b, tita BF (cita nd, cua anh Ay) 25b, va ti (di xa) 33a, vai 48 (gieo hat) 38b... 4.2. Ban 1908 cé mét sé tir c6 1é la tir dia phuong cia ving céng gido Phat Digm va Bui Chu, vi dy nhu /a #2 (3b, Loi néi dau: 4 ft 58 4B Ht chit sich lai la sdch) v6i la nghia 1a “tra on” chua cho chit bdo $8 (15b); “tra lai” chua cho chit hodn 3 (19a); “dap 18” chua cho chit hiv BH (49b). Dong tir nay r6 rang 1a ciing nhw tir Blé [De Rhodes 1651], [di #& (28a) chua chit qua # [cn. Bldi trong De Rhodes 1651], vudi (3a, 4b, 49a) “cing vii". 43. Tat cd nhimg tir bat dau bing / r-/ duge phién 4m bing nhimng chit c6 am Han Viét 1a / 1 /: ra P5 2b, 4a; rau 15b, 17a; rau J (nhau thai) 27b, ro rang #& Hi 25a; rdn WE 30b; rang fee 29b; rdt #E 49a; rau BE 15a; rét Hl 49b; ré % 11b, 12b; réu #€ 64a; rinh 35b; riu HE 13a; rd Hi 2b, 4a; roi HH 40b; rdm fig 13a; réi 3 (nhan r6i) 34a; réng #8 16b; réng #§ 21b, 27a, 53a; roi #& 24b; rudi && 17b; rudng #i 11b, 28b; rude [HE 14a; ring B 14a. 4.4, Dang chi ¥ 1a cé sy nhdm Hin gitta phy am /I-/va/n-/: ban Vi Khoa ghi Joan cho nodn (trimg) 27. 5. Cac myc tir Han Viét vén da tha vi vi trong mét sé trudng hop, gom ca nhig chit it gap, thi phan giai lai cé nhing nét nghia rong hon so véi nghia g6c trong tiéng Han. Vi dy: hang Mit (kén tim) 52b duoc chua 1a shdn lan ah Biém WE (Hon dd dung dé giat) 53a, duoc chua 1A mai 8; Phdt {i (dudi wai)

You might also like