Professional Documents
Culture Documents
MEGEP
(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN
GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)
AHŞAP TEKNOLOJİSİ
ANKARA 2008
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile
onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak
yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında
amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim
materyalleridir (Ders Notlarıdır).
• Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye
rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve
geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında
uygulanmaya başlanmıştır.
• Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği
kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması
önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
• Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik
kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler.
• Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.
• Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında
satılamaz.
İÇİNDEKİLER
ii
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD 214T00010
ALAN Ahşap Teknolojisi
DAL / MESLEK Ahşap Doğrama İmalatı
MODÜLÜN ADI Ahşap Mekân Düzenleme
Ahşap mekân düzenlemelerinin çizimi ile ilgili bilgi ve
MODÜLÜN TANIMI
becerilerin verildiği öğrenme materyalidir.
SÜRE 40/32
ÖN KOŞUL
YETERLİK Mekânların doğrama düzenlemelerini çizmek
Genel Amaç
Gerekli ortam sağlandığında bu modülle; düzgün, ölçüsünde,
kurallara uygun olarak mekânların ölçekli plan çizimini,
cephe görünüşlerinin çizimini, kesitlerinin çizimini,
detaylarının çizimini ve mekânlara ait konik perspektif
çizimlerini yapabileceksiniz.
Amaçlar
1. Çizim araç ve gereçlerini kullanarak, uluslararası
standartlara uygun ölçekli plan çizimi yapabilecek, plan
üzerinde ahşap doğrama elemanlarını
gösterebileceksiniz.
MODÜLÜN AMACI 2. Çizim araç ve gereçlerini kullanarak, uluslararası
standartlara uygun olarak plan üzerinde gösterilen
yerden ölçekli cephe görünüş çizimi yapabileceksiniz.
3. Çizim araç ve gereçlerini kullanarak, uluslararası
standartlara uygun olarak, cephe görünüşleri üzerinde
gösterilen yerden ölçekli kesit çizimi yapabileceksiniz.
4. Çizim araç ve gereçlerini kullanarak, uluslararası
standartlara uygun olarak, cephe görünüşleri üzerinde
gösterilen yerden ölçekli detay çizimi yapabileceksiniz.
5. Çizim araç ve gereçlerini kullanarak, uluslararası yapı
standartlarına uygun olarak plan üzerinde gösterilen
yerden ölçekli konik perspektif çizimi yapabileceksiniz.
Ortam: Özel olarak düzenlenmiş, teknolojik imkânlarla
EĞİTİM ÖĞRETİM
donatılmış resimhane ortamı.
ORTAMLARI VE
Donanım: Resim masası, çizim araç ve gereçleri, projeksiyon
DONANIMLARI
cihazı, tepegöz, yazı tahtası.
Ø Bu modül içerisinde her öğrenme ve uygulama
faaliyetinden sonra verilen ölçme ve değerlendirmeler ile
ÖLÇME VE kendi kendinizi değerlendirebileceksiniz.
DEĞERLENDİRME Ø Modül sonunda öğretmeniniz tarafından hazırlanacak
uygulamalı testlerle, kazandığınız bilgi ve beceriler
değerlendirilecektir.
iii
iv
GİRİŞ
GİRİŞ
Sevgili Öğrenci,
Ahşap teknolojisi alanı, insanların yaşam alanları olarak ifade edilen ev, iş yeri,
dinlenme, eğitim, sağlık vs. ortamlardaki yaşam standartlarını belirlemede söz sahibidir.
Ahşap teknolojisi alanının çok kapsamlı olması sadece ana materyal olan ahşabın iyi
bilinmesi ve kullanılmasını değil bunun yanında taş ürünler, cam, metal, plastik, kumaş gibi
farklı materyallerin tanınmasını da zorunlu kılmıştır.
Ülkemizin ve sanayimizin nitelikli insan gücü ihtiyacını bir birey olarak karşılamanız
yanında ülkenize, çevrenize, ailenize ve kendinize faydalı olma mutluluğunu ve sevincini
yaşayacaksınız.
1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
AMAÇ
ARAŞTIRMA
Yerleşim planları mimaride kat planları olarak da ifade edilen planlar olup,
mesleğimiz açısından kullanımı, bu planların üzerine yapı ile ilgili iç mekân
düzenlemelerinin gösterilmesi şeklinde olur.
3
Binanın da standart resim kâğıtlarına sığdırılabilmesi için bu ölçeklerden biri
kullanılarak küçültülmesi gereklidir. Bu amaçla binanın da büyüklüğüne bağlı olarak 1/100,
1/50, 1/20 ve 1/10 ölçekleri en fazla kullanılan ölçeklerdir.
Ölçülendirmede ölçü çizgileri, ölçü bağlama çizgileri, ölçü okları veya bu amaçla
kullanılan çeşitli şekiller, rakamlar, işaret ve semboller kullanılır. Ölçü çizgileri ölçünün
nereyi ifade ettiğini açıklar. Çizimden 8–10 mm dışarıda ve ölçü bağlama çizgileri ile
sınırlandırılarak çizilir. Bazı durumlarda çizimin içerisinde de bulunabilir. Kat planlarının
çiziminde ölçü çizgileri çizim alanının içerisinde gösterilebilir. Ölçü bağlama çizgileri
ölçülendirilecek alanı sınırlayan, ölçülendirilecek yüzeye dik olarak çizilen çizgilerdir. Ölçü
çizgisinden 2–3 mm dışarı taşacak şekilde çizilir. Ölçü çizgisi ile ölçü bağlama çizgisinin
kesiştiği yere ölçü oku yerleştirilir. Ölçü oku kurala uygun olarak çizilmelidir. Ölçü okunu
meydana getiren çizgiler arasında 15 derecelik açı olacak şekilde veya uzunluğu, kalınlığının
2,5–3 katı olacak şekilde ince ve sivri, aynı zamanda içerisi dolu olarak çizilmelidir. Ölçü
oku ile aynı amaçla içi dolu daire, içi boş daire veya uçları açık oklar da
kullanılabilmektedir. Rakamlar ölçülendirilecek alanın ortasına, ölçü çizgisinin üzerine ve
ölçü çizgisine 0,5–1 mm mesafede, standart yazı kurallarına uygun ve resmin özelliğine göre
uygun büyüklükte konulur.
Yükseklik ölçüleri, kot ölçüleri olarak da adlandırılır. Binanın zemin üzerinde alınan
belirli bir noktaya göre yüksekliğini ifade eder. Kotlandırmaya başlanan noktada kot 0 olarak
gösterilir. Bu noktadan sonra her katın bu noktaya göre yüksekliği ok işareti ile gösterilip
+5,85
ölçü değeri yazılır. Plan üzerine kot yazılırken ( ) şeklinde ifade edilir.
Çizilen plandaki her bir bölümün genişlik ve uzunluk ölçüleri ile toplam ölçüler de
ölçülendirme kurallarına uygun olarak gösterilir. Ayrıca duvar kalınlıkları da ölçülendirmede
belirtilir. Ölçüler metre cinsinden verilir.
Planda birimlerin isimleri, döşemenin cinsi ve birimin alanı açıklama olarak belirtilir.
Alan (m2) A: 30 m2 şeklinde yazılır. Bazı durumlarda duvar ve tavan kaplama elemanlarının
da açıklanması gerekebilir. Mekân içerisinde uygulanan döşeme şekli uygulandığı mekânda
tamamen veya kısmen gösterilebilir.
4
1,25
1,40
0,90
2,10
Şekil 1.1: Kapı ve pencerelerin plan üzerinde ölçülendirilmesi
Duvar kalınlıkları standart tuğla ve diğer yapı elemanlarının ölçülerine göre belirlenir.
En çok kullanılan tuğlalar normal, modüler ve blok tuğla olarak isimlendirilenlerdir.
Bunların ölçüleri; normal tuğla 190x90x50 mm, modüler tuğla 190x90x85 mm, blok tuğlalar
ise 190 veya 290 mm uzunluğunda, 190 veya 290 mm genişliğinde ve 135 veya 185 mm
kalınlığındadır. Tuğlalar çift kullanılıp aralarında yalıtım amaçlı başka bir malzeme
kullanıldığında duvar kalınlığı da buna göre belirlenecektir. Örneğin 13,5 cm’ lik çift tuğla
ve araya 2 cm yalıtım malzemesi uygulandığında duvar kalınlığı 29 cm olacaktır. Bu ölçüler
ham tuğla olup iki tarafa ortalama 1,5–2 cm sıva kalınlığı da düşünülmelidir. Duvar çizimi
yapılırken duvar kalınlığı ölçeğe uygun olarak hesaplanıp sıva kalınlığını göstermek
amacıyla 1 mm kadar içerden ince çizgi çizilir.
Plan üzerinde kapıların konumu, açılış yönleri ve hareket alanı gösterilir. Kasa ve kapı
kanadı ölçeğe uygun kalınlıkta çizilir. 1/50 ölçekli planda kapı ve pencerelerin konstrüksiyon
(yapım şekli) ayrıntısı gösterilmezken 1/20 ölçekli planlarda kasa kanat ilişkisi gibi
ayrıntılarda gösterilmelidir. Planlarda kapı açık şekilde çizilip hareket alanı yay şeklinde
veya bir çizgi ile gösterilir. Kapının ortasına genişlik ölçüsü/yükseklik ölçüsü şeklinde
ölçüleri yazılır.
5
Döşemenin cinsi, hangi gereçten yapıldığı, döşemeyi (yer kaplaması) meydana getiren
malzemenin ölçüleri ve birleşme şekilleri plan üzerinde tamamen veya belirli bir bölgede
olmak üzere gösterilmelidir.
Kolonların yeri doğrudan duvarlar üzerinde çizilirken kirişler kesik çizgi ile ifade
edilebilir.
Bir mekân içerisinde kullanılabilecek bütün eşyaların simgesel olarak anlatıldığı hazır
şablonlar bu çalışmalar için pratiklik sağlayacaktır. Bu şablonlar ölçekli olarak kartondan
hazırlanarak değişik düzenleme alternatiflerinde kullanılabilir. Bilgisayar destekli tasarım
çalışmalarında örnek olarak çizilmiş mobilya planları mimari planlar üzerine kolayca
yerleştirilebilir. Veya elde yapılan çizimlerde mobilya şablonlarının bulunduğu özel cetveller
(pistoleler) kullanılabilmektedir. Bunların dışında plan üzerine mobilyalar özelliklerine göre
tek tek çizilir.
Eşya çiziminde olduğu gibi merdiven, sundurma, çardak gibi ahşap doğrama
elemanlarının da standart çizim şablonları hazırlanabilir.
Şekil 1.2: Oturma grubu mobilyaları (Üçlü, ikili, tekli koltuk, kanepe, kolçaklı ve kolçaksız
sandalye ve sehpalar)
6
Şekil 1.3: Yemek grubu ve salon mobilyaları (Yuvarlak ve dikdörtgen yemek masası, büyük
piyano, ayaklı lamba)
Şekil 1.4: Yatak odası gurubu mobilyaları (Çift kişilik yatak, tek kişilik yatak, elbise dolabı,
tuvalet masası, komodin)
Şekil 1.5: Mutfak, banyo ve diğer mobilyalar (Küvet, jakuzi, tezgâh, lavabo, klozet, fırın,
buzdolabı, evye, batarya)
7
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
8
Ø Kapı çizimini yapınız.
9
Ø Pencere çizimi yapınız.
Ø Salonun uzun
duvarına 200 cm, kısa
kenarına 70 cm
ölçülerinde iki adet
pencere çiziniz.
Ø Uzun kenara çizilen
pencereyi duvarı
ortalayıp, kısa kenara
çizilecek pencereyi de
kenardan 70 cm
alarak çiziniz.
Ø Küçük pencere tek
kanatlı, büyük
pencere iki kanatlı
olarak çizilecektir.
Ø Denizlik içeri ve
dışarı bir miktar
taşkın olarak
çizilecektir.
Ø Çizimlerinizi ince
sürekli çizgi şeklinde
yapınız.
Ø Temiz çalışınız.
10
Ø Varsa bölme (sabit, hareketli, dekoratif) çizimini yapınız.
11
Ø Varsa duvar kaplaması çiziniz.
Ø Duvar kaplamaları
teknik ve estetik
nedenlerden
yapılmaktadır.
Ø Plan üzerine masif
(ahşap) duvar
kaplaması
çizilecektir.
Ø Duvar kaplaması için
karkas kalınlığını 2
cm (1/20 ölçekte 1
mm) olarak alınız.
Ø Duvar kaplama
kalınlıklarını da 2 cm
olarak alınız.
Ø Duvar kaplama
elemanlarından her
biri 10 cm olarak
çizilecektir.
Ø Duvarın iç kısmına
önce karkas çizgisini,
daha sonra duvar
kaplama çizgisini
çizip, kaplama
genişliklerini
gösteriniz.
Ø Çizimlerinizi ince
sürekli çizgi şeklinde
yapınız.
Ø Temiz çalışınız.
12
Ø Salon eşyalarını plan üzerine yerleştiriniz.
13
Ø Döşemenin (yer kaplamasının) bir bölümünü çiziniz.
14
Ø Duvarı tarama, kapı ve pencereleri ölçülendirme ve
salonun tamamını ölçülendirme işlemini yapınız.
100 20 391 70 71
Ø Duvar taraması 45
17,87
20
şeklinde olur.
Ø Tarama işlemi sıva
çizgisinin iç
200
200/150
kısmından
yapılacaktır.
Ø Salon
ölçülendirilirken
91
760
duvar kalınlıkları,
13
çizimin dışarısına
90/200
çıkartılarak
ölçülendirme
yapılacaktır.
70/200
80/200 Ø Ölçü rakamlarını ölçü
95
çizgisinin üzerine ve
10
200/150
ayrıca orta kısma
genişlik ve yükseklik
ölçüsü yazınız.
Ø Ölçülendirme ve
taramayı ince sürekli
91
15
Ø Plan üzerinde, yapılacak cephe çizimleri ile ilgili bakış
yönlerini gösteriniz. Bakış yönlerine göre oluşan cepheleri
isimlendiriniz.
100 20 391 70 71
17,87
Ø Bakış yönlerini
20
CD 70/150
çizmek için uçları
kalın ince noktalı
95
uygun olmalıdır.
760
13
Ø Cepheleri
isimlendirirken A, B
gibi harflerden
90/200
yararlanabilirsiniz.
350
10
C D
20 180 20 334 82 24
Ø Kalınlaştırma
işlemini sırasıyla
soldan sağa ve
yukarıdan aşağıya
doğru yapınız.
Böylece resmin
Ø Gerekli çizgileri kalınlaştırınız. kirlenmesini
Ø Gerekirse resmi renklendiriniz. engellemiş olursunuz.
Ø Resimle ilgili açıklamaları yapınız ve antedi doldurunuz. Ø Resim üzerindeki
eşyaları düşünülen
gerçek renkleri ile
renklendiriniz.
Ø Antedi 5 mm’ lik dik
standart yazı ile
doldurunuz.
16
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A) B) C) D)
A) 10 mm B) 8 mm C)12 mm D)20 mm
DEĞERLENDİRME
17
B. UYGULAMALI TEST
DEĞERLENDİRME
18
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
AMAÇ
ARAŞTIRMA
Bölmeler yapıldıkları gerecin cinsine göre ahşap bölme, metal bölme, plastik bölme
gibi adlandırılabileceği gibi uygulama konstrüksiyonlarına göre de sabit bölme, hareketli
bölme, sökülebilir bölme, alçak bölme veya dekoratif bölme (seperatör) şeklinde
sınıflandırılabilir.
Sabit bölmelerde karkas adı verilen bir ahşap iskelet oluşturularak alt, üst ve yanlardan
yapıya bağlanır ve daha sonra dış ve iç kısımlar ahşap (masif), kaplanmış levha, cam, deri,
kumaş vb. gereçlerle kapatılır. İç kısma ise genelde bir yalıtım malzemesi konulur.
Hareketli bölmeler adından da anlaşılacağı üzere sabit olmayıp sağa sola hareket
ettirilebilir. Bu amaçla genelde ray sistemleri kullanılır.
Dekoratif bölmelerde amaç, karşı tarafı tamamen kapatmak değil, iki tarafı sembolik
olarak bölmektir. Bu amaçla yapılan bölmeler genelde tavana kadar değil belirli yükseklikte
yapılır ve karşı taraf görülebilecek şekilde işlenmiş dekoratif ve estetik malzemeler
kullanılır.
19
Resim 2.1: Camlı sabit bölme Resim 2.2: Camlı sabit bölme
Lambriler doğrudan duvar yüzeyine değil, duvarda hazırlanmış bir karkas sisteminin
üzerine döşenir. Alt konstrüksiyon adı verilen bu karkas sistemi lambrilerin arka
yüzeylerinin havalandırılmasını, yüzeydeki bozuklukların giderilmesini ve tesisatın
gizlenmesini sağlar. Lambri parçaları hem lambalı veya kinişli olarak birbirine bağlanırken,
hem de alt konstrüksiyon parçalarına çivi ile veya özel bağlantı elemanları ile tutturulurlar.
Tavanlar boşluk verilmeden bir karkas sistemi veya doğrudan ahşap taşıyıcılara
bağlanarak yapılmışsa bitişik tavan, bir askı sistemi oluşturulup buradaki karkas sistemi
üzerine uygulanmışsa asma tavan ismini alır.
Eski iki veya üç katlı Türk evlerinde katlar arası ahşap kirişler ile bölünür, bu
kirişlerin altına tavan, üzerine ise taban döşemesi uygulanırdı. Bazı özel uygulamalarda hâlâ
bu yöntem uygulanmakta ancak bu işlem kâgir yapı üzerine yapılmaktadır.
Bitişik tavanlarda öncelikle tavana 60–80 cm aralıkla karkas döşenir. Bunun üzerine
tavan kaplama parçaları bağlanır. Bu parçalar aynı zamanda birbiri ile de değişik
konstrüksiyonlarda bağlanmalıdır.
Asma tavanlarda öncelikle askı sistemi oluşturulur. Bu amaçla metal parçalar veya
çelik teller tavana sağlamca tutturulur. Tutturma işlemi dübelli, kancalı veya doğrudan
tavandaki metal demirlere kaynatılarak yapılabilir. Bu askı elemanları genelde yükseklik
ayarlıdır. Böylece tavan kaplama yüzeyi su terazisi ile yer düzlemine paralel hale
getirilebilir. Askı elemanlarının alt kısmına da metal veya ahşap karkas yapılır. Burası tavan
kaplama elemanlarının bağlanacağı kot mesafesidir.
21
Tavan kaplamaları uygulanma şekillerine göre çok farklıdır. Biz çizimlerimizde
tamamen ahşaptan (masif) yapılan bitişik tavan kaplamasını inceleyeceğiz.
Yer kaplamaları ahşap ve ahşap ürünlerinden olabileceği gibi, taş ürünler, plastik
ürünler ve halı gibi gereçlerden de olabilmektedir. Biz sadece ahşap (rabıta) kaplamaların
çizim metotları üzerinde duracağız.
Kapı, bir mekâna girip çıkarken içerisinden geçilen, açılıp kapanma düzeni olan yapı
elemanıdır. Kullanım yerlerine göre iç kapılar, dış kapılar, özel kapılar; çalışma sistemlerine
göre dönerek açılan kapılar, sürme kapılar, çarpma kapılar, katlanır kapılar, toplanır (stor)
kapılar ve döner kapılar olarak sınıflandırılabilir.
22
Kapıların yapıya bağlandığı, kapı boşluğuna yapılan doğramaya kasa adı verilir.
Kasalar duvardaki konumlarına göre; telaro kasa, yarım kasa ve tam kasa olarak
isimlendirilirler. Telaro kasalar duvarın ortasında, yarım kasalar duvarın bir kısmında, tam
kasalar ise duvar kalınlığını tamamen kapatacak şekilde yapılır.
Kapı boşluğu; kapının yer aldığı duvardaki boşluktur. Lento; kapı boşluğunun üst
kısmındaki taşıyıcı elemandır. Kasa; kapı boşluğunu çevreleyen ve kapı kanadının takıldığı
sabit taşıyıcı elemandır. Pervaz; kasa ile sıva arasındaki boşluğu kapatmak için kullanılan
elemandır. Kapı kanadı; kapının açılıp kapanmasını sağlayan hareketli elemandır. Seren;
kapı kanadını çevreleyen iki tarafındaki düşey taşıyıcı elemandır. Başlık; kapı kanadında alt
ve üstteki yatay taşıyıcılardır. Kayıt; kapı kanadındaki iki seren arasında ve ortada bulunan
yatay elemandır. Tablalar; serenler, kayıtlar bölmeler ve dar çıtalar tarafından çevrelenen ve
bunların içini dolduran elemandır.
2.1.6. Pencereler
2.1.7. Kamelyalar
Bahçe, park gibi açık alanlarda kullanılan, üzeri kapalı, çevreleri açık, ahşaptan
yapılmış dinlenme alanlarıdır.
Kamelyalar kare, altıgen, sekizgen, ongen veya diğer istenilen çokgen planlarına göre
yapılmaktadır.
24
Çokgenin sayısına göre belirlenen dikey ahşap taşıyıcılar zemin üzerinde hazırlanmış
özel metal ayaklara bağlanırken aynı zamanda birbiri ile alt ve üst kısımdan yatay kirişler
yardımı ile tutturulurlar. En üste ise çatı doğraması yapılır. Bütün bu işlemler yapılırken kaç
kişi için düzenleneceği, büyüklüğünün ne olacağı, ek yerlerinde hangi konstrüksiyonlar
uygulanacağı, içerisine konulacak diğer eşyaların boyutları, dış fiziksel şartlardan nasıl
korunacağı iyi düşünülmelidir.
Sundurma, yağmurdan, güneşten korunmak için yapılan ve arkası bir duvara verilen
çatı olarak tanımlanabilir.
Asma vb. bitkilerin dallarını sardırmak için direklerle yapılmış yerlerdir. Kameriyeler
ve pergolalar de bazen çardak olarak adlandırılmaktadır (TDK).
Bahçelerde, yürüyüş alanları ile diğer alanları veya farklı amaçla kullanılan alanları,
farklı mülkiyetleri birbirinden ayırmak amacıyla yapılmış dekoratif ahşap elemanlardır.
26
Resim 2.17: Bahçe korkuluğu Resim 2.18: Bahçe korkuluğu
27
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
Ø Cephe çizimlerini
1/20 ölçekli olarak
yapınız.
Ø Duvarlar yerden
tavana kadar ahşap
lambri olarak
çizilecektir.
Ø Lambrilerin
A CEPHESİ genişliği 10 cm
ÖLÇEK:1/20 olarak
düşünülebilir.
Ø Çizgi
kalınlıklarına
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
C CEPHESİ
ÖLÇEK:1/20
Ø Cephe çizimlerini
1/20 ölçekli olarak
yapınız.
Ø Bölme çizimi,
duvar kaplamaları
ile aynı mekânda
olması sebebi ile
benzer olacaktır.
Ø Bölme, karkas
sistemi hazırlanıp
dış kısımların
ahşap lambrilerle
kaplanması
B CEPHESİ şeklinde
yapılacaktır.
29
Ø Ahşap tavan çizimini yapınız.
Ø Tavan çizimini
plan üzerinde 1/20
ölçekli olarak
yapınız.
Ø 50x50 cm
ölçülerinde
çerçeve şeklinde
hazırlanmış
modüler tablalar,
alt karkas üzerine
bağlanarak bitişik
tavan uygulaması
yapılacaktır.
Ø Göbek kısmı
kapılarda olduğu
gibi tablaruka
olarak
hazırlanacaktır.
Ø Yüzey
bölümlemesi
yaparken mekânın
ölçülerini dikkate
alınız.
Ø Farklı örneklerde
tavan çizimleri de
yapabilirsiniz.
Ø Çizgi
kalınlıklarına
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
30
Ø Ahşap taban çizimini yapınız.
Ø Çizimi 1/20
ölçekli plan
üzerinde yapınız.
Ø Ahşap yer
döşemesinde 7 cm
genişliğinde ve
200 cm
uzunluğunda
kaplama
elemanları
kullanılacaktır.
Ø Boy ekleme
noktaları şaşırtmalı
olarak çizilecektir.
Ø Kenarda
süpürgelik
kullanılacağından
çizimde dikkate
alınacaktır.
Ø Çizgi
kalınlıklarına
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
31
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
1. Cephe çizimleri ile plan çizimleri arasındaki ölçek ilişkisi için aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
A) Plan 1/20, cephe 1/1 çizilir. B) Plan 1/1, cephe 1/20 çizilir.
C) Plan 1/20, cephe 1/50 çizilir. D) Plan ve cephe aynı ölçekle çizilir.
4. Cephe görünüş çizimlerinde cephede bulunan kapı, pencere gibi elemanlarla ilgili ölçüler
nerden alınır?
5. Mekânda tavan ve yer kaplamaları da ahşaptan yapılmışsa en fazla kaç cephe çizimi
yapılabilir?
A) 4 B) 2 C) 6 D) 5
DEĞERLENDİRME
32
B. UYGULAMALI TEST
DEĞERLENDİRME
33
ÖĞRENME FAALİYETİ–3
ÖĞRENME FAALİYETİ–3
AMAÇ
ARAŞTIRMA
3. KESİT ÇİZMEK
3.1. Mekânların Doğrama Düzenlemelerinde Kesitler
Mekânları, iç mekânlar ve dış mekânlar olarak iki ayrı grupta ele alabiliriz. İç
mekânlardaki donatıların özelliği genelde mekânın zemin, duvar, tavan gibi bir yüzeyinin
kaplanması veya bir açıklığın kapatılması olup, bütün uygulamalar birbiri ile bağlantılıdır.
Dış mekânlarda uygulanan doğrama düzenlemeleri ise genelde tek başına olup başka bir
uygulamadan bağımsız kendine has karakteristik özellik gösterir.
Kesitin çizilebilmesi için öncelikle net resim veya cephe çizimleri üzerinde
işaretlenmesi gerekir. Bu işaretlemeler kesit düzlem çizgisi olarak adlandırılan uçları kalın
noktalı kesik çizgi ile olur. Cephe çizimleri üzerinde gerekli olan yere bu çizgi konulduktan
sonra bakış yönünün de ok ile gösterilmesi ve bu kesitin diğer kesitlerle karışmaması için
isimlendirilmesi gerekir. Bu isimlendirme A kesiti, 1 nu.lı kesit şeklinde olabilir.
Kesitler bakış yönüne göre yan kesit, üst kesit veya ön kesit gibi isimler alır. Böylece
iz düşüm düzlemlerine göre hangi yönden bakılacağı belirtilmiş olur.
34
Kesit çizimleri konstrüksiyonların (yapım şekli), parça ölçülerinin ve parça üzerindeki
kordon, pah gibi ayrıntıların tam olarak açıklanabilmesi için genelde 1/1 ölçekte çizilir.
Ancak bazı durumlarda 1/2 ölçekli kesit çizimlerinin yanında 1/5 veya 1/10 ölçekli kesit
resimleri de yerine göre kullanılabilmektedir. Ancak 1/5, 1/10 veya 1/20 ölçekli kesit
çizimleri sadece simgesel olup bu kesitlerin bazı bölümlerinin detay adı altında yeniden 1/1
ölçekli olarak çizilmesini gerektirir.
Kesit resimlerde malzeme cinsine göre farklı tarama şekilleri kullanılır. Tarama
şekilleri uluslararası standartlara göre belirlenip, kişisel yorumları engeller.
Kesit düzlem çizgisi uçları kalın noktalı kesik ince çizgidir. Kesit düzleminin geçtiği
yeri gösterir. Bakış yönünü gösteren oklar, kesit düzlem çizgisinin kalın olan uç kısımlarına,
bu çizgiye temas edecek şekilde konulur. Kesitlerin adlandırılması harfler veya rakamlarla
olur. Kesit adlarını ifade eden bu rakam veya harfler okun önüne yazılır.
Kesitlerle ilgili açıklama yazılacağı zaman ilgili kısımdan oklu açıklama çizgisi
çıkartılarak bunun üzerine yazılır.
Kesit çizimi tamamlandıktan sonra, kesitin altına kesitin ismi ve ölçeği mutlaka
yazılmalıdır.
Cephe çizimleri veya net resim üzerinden kaç tane kesit alınacağı işin ayrıntısına
bağlıdır. Genelde resim üzerinden en az bir yan kesit ve bir üst kesit alınır. Ancak özellikli
kısımlardan veya farklı konstrüksiyonlar mevcutsa buralardan da kesit alınmalıdır. Kesit
sayısını belirlemek için tasarımcının kesitleri kullanarak, işin yapılabilirliğini ve eksik hiçbir
açıklama kalmaması gerektiğini düşünmesi gerekir.
35
İç mekânlardaki uygulamalarda kaplama elemanlarının, asıl taşıyıcı olan yapıya
sağlamca tutturulması önemli iken dış mekânlarda yatay ve dikey taşıyıcıların nitelikleri ile
zemine bağlanması özem kazanır.
3.2.1. Kamelyalar
Şekil 3.1’de örnek bir kamelya çizimi verilmiştir. Çizime diğerlerinden farklı olarak
üst görünüşten başlanmalı, üst görünüşten taşıyarak ön görünüş oluşturulmalıdır.
Altıgenin çapı kamelyadan kaç kişinin yaralanacağına göre değişir. Ortalama 8 kişilik
bir oturma grubu oluşturulacaksa çapı minimum masa genişliği artı iki oturma derinliği
olmalıdır. Yani 80 cm masa genişliği + 120 cm oturma derinliği =200 cm. Kamelya
içerisinde kişilerin dolaşım alanlarını da dikkate aldığımızda bu ölçüye minimum 60 cm
ilave edilmelidir.
Dikey taşıyıcılar 10x10 veya 12x12 cm kare kesitli olabilir. Dikey taşıyıcılar yere
doğrudan bağlanmamalı, beton içerisine gömülmüş özel bağlantı elemanları kullanılmak
suretiyle yerle doğrudan temas kesilmelidir. Böylece ahşabın su ve nemden etkilenerek kısa
zamanda çürümesi engellenmiş olur. Dikey taşıyıcılar alttan ve üstten yatay ahşap
elemanlarla birbirine bağlanmalıdır.
Altta korkuluk şeklinde bir düzenleme, üstte ise dekoratif kompozisyonlu çerçeve ile
estetik görünüm artırılabilir.
Kamelyaların pergolalardan farklı olarak üzeri kapatılır. Kapatma işlemi için öncelikle
çatı konstrüksiyonu yapılmalı, üzeri ahşap gereçlerle kaplandıktan sonra üzerine dekoratif
kiremit veya özel olarak şekillendirilmiş plastik esaslı malzemelerden konulabilir.
Kamelyadan boydan boya bir yan kesit almak suretiyle parça boyutları,
konstrüksiyonlar ve diğer açıklamalar gösterilebilir. Özellikle dikey taşıyıcılar ile çatı
konstrüksiyonunu birbirine bağlayan kesitin çizilmesi önemlidir.
36
Şekil 3.1: Kamelya net resmi
3.2.2. Sundurmalar
Sundurmanın bir kenarı arka duvara dayandırılır. Bu duvardan öne doğru tek yönlü bir
çatı uygulaması yapılır. Dikey taşıyıcılar yerdeki betona doğrudan gömülebileceği gibi
metal ayaklar yardımıyla da bağlanabilir.
37
Sundurma yerden belirli yükseklikte yapılmışsa taban döşemesine ihtiyaç duyulur.
Taban döşemesi yer döşemeleri konusunda anlatıldığı şekilde altta bulunan karkas yapı
üzerine kendinden kinişli olarak parçaların birleştirilmesi şeklinde yapılır.
Sundurmanın giriş kotundan belirli yüksekliğe korkuluk yapılması hem güvenlik hem
de estetik açıdan uygundur. Bu yükseklik ortalama 80–100 cm’dir.
Çatı konstrüksiyonu makaslı olarak tabir edilen çapraz destekli olabilir. Çatının üst
kısmı ahşap gereç ile tamamen kapatılıp üzerine kiremit veya özel çatı malzemesi konulur.
Çardakların üzeri genelde çatı ile değil sarmaşık ya da asma özellikli değişik bitkilerle
kapatılır veya açık bırakılır. Çardaklara genelde yaygın olarak pergola adı verilmektedir.
Pergola İtalyanca bir kelime olup “Kazıkların ve belli kalınlıktaki dikmelerin üzerine
bindirilmiş bir tür demir veya ahşap çardak.” olarak tanımlanmaktadır (TDK).
Çardak çiziminde diğer benzer dış mekân uygulamalarından farklı olarak çatı çizimi
yoktur. Belirli ölçülerdeki dikey taşıyıcılar üstten ve belirli yükseklikten birbirine
bağlanırken, zıt yöndeki yatay elemanlarla da diğer ayak grubuna bağlanarak çardak
oluşturulur.
Dikey taşıyıcılar 10x10, 12x12 cm kare kesitli veya 8x12 cm gibi dikdörtgen kesitli
olarak yapılabilir.
38
Üstteki yatay parçalar taşıyıcı özellik taşımadığından 5x8 cm gibi ölçülerde
yapılabilir. Bu parçaların birbiri ile bağlantısı kertme geçme şeklinde yapılabilir.
Çardakların zemine bağlantısı diğerlerinde olduğu gibi özel metal ayaklar yardımıyla
olur. Su ve nem ile ilişki kesilmelidir.
Yapıları oldukça basittir. Belirli aralıklarla yere bağlanan dikey ayaklara yatay kayırlar
demonte olarak bağlanır. Daha sonra korkuluk elemanlarından her biri belirli aralıklarla bu
yatay taşıyıcılara tutturulur. Korkulukların bağlanması vidalı veya cıvata somunludur. Bazen
de bu amaçla çiviler kullanılır.
39
Şekil 3.4: Çeşitli bahçe korkuluklarının çizimi
40
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
A A C C
B
Ø Bakış yönlerini çizmek
B için uçları kalın ince
D
noktalı kesik çizgi
kullanınız.
D
A CEPHESİ Ø Yön oklarını bu çizginin
ÖLÇEK:1/20 uç kısmındaki kalın
yerine çiziniz.
Ø Ok büyüklüğü ve şekli
standartlara uygun
G
olmalıdır.
G
Ø Cepheleri
isimlendirirken A, B
gibi harflerden
F
yararlanabilirsiniz.
F
Ø Çizgi kalınlıklarına
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
C CEPHESİ
ÖLÇEK:1/20
41
Ø Kapıya ait A-A üst kesitin çizimini yapınız.
Ø Duvar kalınlığı
standartlara uygun
olmalıdır.
Ø Kapı kasası kör kasaya
L demiri ile arkadan
bağlanabilir veya köpük
ile sıkıştırılabilir.
Ø Kasa ile kapı kanadı
lambalı menteşe ile
bağlanacak.
Ø Duvar kısmına lambri
uygulaması çizilecek.
Ø Çizgi kalınlıklarına
A-A KESİTİ dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
ÖLÇEK:1/1
çalışınız.
B-B KESİTİ
ÖLÇEK:1/1
42
Ø Duvar kaplamasına ait C-C üst kesit çizimini 1/1 ölçekli
olarak yapınız. Ø Karkas, duvara dübel ile
tutturulacaktır. Vida
Dübel çizimi yapıp açıklama
olarak dübel ifadesinin
yazılması yeterli
olacaktır.
Ø Masif lambri parçaları
kinişli olarak
birleştirilip, karkas
Bağlantı elemanı üzerine kiniş içerisinden
çivilenerek
tutturulabileceği gibi,
özel bağlantı elemanı ile
de tutturulabilir.
Ø Çizgi kalınlıklarına
C-C KESİTİ
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
ÖLÇEK:1/1
çalışınız.
Ø Yer kaplamasına ait D-D yan kesit çizimini 1/1 ölçekli Ø Karkas beton zemine
olarak yapınız. dübel ile bağlanacaktır.
Ø Karkas parçaları 50–60
cm aralıklarla
Ahşap Duvar Kaplaması döşenecektir.
Ø Karkas parçalarının
arasına yalıtım
malzemesi konulacaktır.
Ø Ahşap döşeme tahtaları
Dübel kinişli birleştirme ile
birbirine bağlandıktan
sonra çivi ile karkas
üzerine çakılacaktır.
Ø Karkas parçalarının
kalınlığı 30–35 mm,
D-D KESİTİ döşeme tahtalarının
ÖLÇEK:1/1 kalınlığı 20–22 mm
Çivi
olarak düşünülebilir.
Dübel
Ø Zemin ve duvar ilişkisini
gösteren kesitte lambri
ile yer kaplamaları
arasındaki boşluk
süpürgelik ile
kapatılacaktır.
D-D KESİTİ Ø Çizimlerinizde çizgi
ÖLÇEK:1/1
kalınlıklarına, temizliğe
özen gösteriniz.
43
Ø Bitişik tavan kaplamasına ait E-E yan kesit çizimini 1/1
ölçekli olarak yapınız.
Ø Tavan kaplama
modülleri çerçeve
şeklinde hazırlanıp,
tavan bağlanan karkas
sistemine çıtalarla
vidalanarak
E-E KESİTİ
ÖLÇEK:1/1
tutturulacaktır.
Ø Karkas ile tavan
arasında yalıtım
malzemesi
kullanılacaktır.
Ø Lambriler ile tavan
arasındaki boşluk pervaz
çıtası ile kapatılacaktır.
Ø Çerçeve modülleri
mekân içerisindeki diğer
dekorasyon unsurları ile
uyumlu olması açısından
tablaruka olarak
hazırlanmış olup
istenirse düz tabla olarak
da düşünülebilir.
Ø Karkas sistemi tavanda
eşit büyüklükte kareler
oluşturacak şekilde
tavana bağlanacaktır.
Ø Çizim tamamlandığında
kesit adını ve ölçeğini
yazmayı unutmayınız.
Ø Çizgi kalınlıklarına
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
44
Ø Pencereye ait F-F yan kesit çizimini 1/1 ölçekli olarak Ø Pencerenin alt, yan ve
yapınız. üst kısımlarında mermer
kullanılabilir.
Ø Pencerenin ahşap
doğraması ile mermer
F-F KESİTİ
arasında yalıtımı
ÖLÇEK:1/1 güçlendirmek amacıyla
plastik fitil
kullanılabilir.
Ø Pencere doğramalarının
köşeleri zıvanalı olarak
birleştirileceğinden
zıvana çizimi olmalıdır.
Ø Pencerede ısı cam
sistemi kullanılacaktır.
Yalıtım amaçlı olarak
ısı camın çevresine
silikon sürülebilir. Veya
fitil uygulaması
yapılabilir.
Ø Damlalık kavelalı,
yabancı çıtalı veya
kanallı birleştirilebilir.
Ø Pencereye ait G-G üst kesit çizimini 1/1 ölçekli olarak Ø Üst kesit çiziminde iç
yapınız. mekândaki lambri
çizimleri de dikkate
alınmalıdır.
Silikon Ø Isıcam çiziminde 4 mm
cam ile ortada 9 mm’
lik hava boşluğu
oluşturulacaktır. Çevre
kalınlığı biraz daha
artırılarak camların
arasında 12 mm hava
Plastik
boşluğu da bırakılabilir.
Ø Çizgi kalınlıklarına
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
Ø Çizimleri ölçülendiriniz, desenleme ve tarama yapınız, Ø Ölçülendirmeyi
gerekiyorsa renklendirme yapınız. kuralına uygun olarak
yapınız.
Ø Çizgi kalınlıklarına
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
45
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
5. Yandaki şekilde soru işareti ile işaretlenmiş olan bölümde eksik olan nedir?
DEĞERLENDİRME
46
B. UYGULAMALI TEST
DEĞERLENDİRME
47
ÖĞRENME FAALİYETİ–4
ÖĞRENME FAALİYETİ–4
AMAÇ
ARAŞTIRMA
4. MEKÂNLARDA DETAY
4.1. Uygulama Özellikleri
Detay çizimleri, kesit çizimlerinde olduğu gibi işin yapımında kullanılacak
malzemenin cinsini, ölçülerini, şeklini, birleştirme konstrüksiyonlarını açıklamak, yüzeysel
görüntü ve ayrıntıyı göstermek amacı ile yapılır.
Detay kelime anlamı ile ayrıntı anlamına gelmektedir. 1/10, 1/20 ölçekli çizilmiş
resimlerin yüzeysel ayrıntıları ancak büyütülerek ortaya çıkartılabilir. İnce dairesel çizgi ile
net resim, cephe görünüşü veya küçük ölçeklerle çizilmiş kesitler işaretlenerek adlandırılır.
Daha sonra bu kısım 1/1 ölçekli veya gerektiğinde daha da büyük olmak üzere büyütülür.
Büyütme sırasında daha önceden görünmeyen ayrıntılar, işlemler, biçimler açıkça
gösterilmiş olur.
Detay çizimi bir bölgenin olduğu gibi büyütülmesidir. Net resim üzerinde örneğin bir
kapak köşesi daire içerisine alınarak adlandırılmışsa, bu daire içerisine alınan kısmın
büyütülerek çizileceği anlamına gelir. Ancak bu çizimde tarama olmaz. Çünkü herhangi bir
yerden kesit düzlemi geçirilmemiştir. Bu detayın çiziminde dış görünüş gerçek ölçülerde
aynen çizildikten sonra içerideki ayrıntılar kesik çizgiler ile gösterilir ve dış yüzeye de
desenleme yapılır.
Literatürde yaygın olarak kullanılan bir uygulama da küçük ölçekli olarak çizilmiş
kesitler üzerinden detay alınmasıdır. Bu işlem sadece kesitin büyütülmesi anlamına gelir ki
gerçekte kesit çizimidir. Bu tür bir uygulamada kesit işleminde yapıldığı gibi tarama işlemi
yapılmalıdır.
Cephe veya net resimler üzerinden detay almak amacıyla kullanılan ve ince sürekli
çizgi ile çizilmiş daire, noktalı kesik çizgi olarak gösterilmişse bu durumda bakış dıştan değil
48
içeridendir. Yani yapacağımız çizim bir kısmi kesit uygulaması olup yapılan çizimin
taranması gerekir.
Detay çizimleri genelde 1/1 ölçekli olarak yapılır. İsimlendirilen detayların altına
standart yazı ile mutlaka ölçek de yazılmalıdır.
Cephe çizimlerinde detay alınacak kısım daire içerisinde gösterilse bile detay çizimi
yapılırken aynı daireyi büyüterek çizmeye gerek yoktur. Bu uygulamalarda detayı
sınırlandırmak amacıyla serbest elle çizilmiş detay sınırlama çizgisi kullanılır.
Cephe görünüşte detay çizgisi noktalı kesik çizgi ile (eksen çizgisi) daire içerisine
alınmışsa, bunun bir kısmi kesit uygulaması olduğu unutulmamalıdır. Yani buradaki anlam o
bölgeden bir parçanın koparılmış ve içerideki ayrıntının ortaya çıkartılmış olduğudur. Bu
detayda desenleme değil tarama işlemi yapılmalıdır.
2.5x5
49
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
Cephe görünüşler üzerinde gösterilen yerlerden, kapı, pencere, tavan kaplaması, duvar
kaplaması, yer kaplaması ve bölmelere ait detay çizimlerini yapınız.
3 E
Ø Detay alınacak yeri ince
E çizgi ile çizilmiş daire
1 içerisine alınız.
Ø Kapı köşesinden 1 nu.lı
detay işaretleyiniz.
A A C C
B Ø Yer kaplaması ile duvar
ilişkisini gösterecek 2 Nu.lı
B D detayı işaretleyiniz.
Ø Tavan konstrüksiyonlarını
2 gösterecek 3 nu.lı detayı
D
A CEPHESİ
işaretleyiniz.
ÖLÇEK:1/20
Ø Pencere köşesinden 4 nu.lı
detayı işaretleyiniz.
Ø Tavan çizimi üzerinde orta
4
50
Ø Kapı köşesinden alınan 1 nu.lı detayı çiziniz.
Ø Kapı kanadının yan ve üst
tablası, pervaz ve lambriler
görünecektir. Kapı kanadının
köşeleri zıvanalı birleştirme
ile çizilecektir.
Ø Cam çıtalarının çiziminde
kesitlerde kullanılan
profillerden yararlanınız.
Ø Lambriler birbiri ile kinişli
olarak birleştiğinden birleşim
yerleri kesik çizgi ile
gösterilmelidir.
Ø Pervazların üzerine fitil
kanalı açılmıştır.
Ø Çizimi 1/1 ölçekle yapınız.
Gerekiyorsa desenleme
yapınız.
1 Ø Çizgi kalınlıklarına dikkat
ediniz.
Ø Temiz ve itinalı çalışınız.
2
51
Ø 3 nu.lı tavan kaplaması ile lambri birleşimini
gösteren detayı 1/1 ölçekli olarak çiziniz.
Ø Tavan kareler şeklinde
oluşturulmuş karkas sistemi
üzerine tablaruka tablalı
çerçeve konstrüksiyonlu
olarak hazırlanmıştır.
Çerçevelere ait zıvana
çizimlerini yapınız.
Ø Tavan ile tavan kaplaması
arasında yalıtım malzemesi
kullanılmıştır. Kuralına
uygun olarak tarama işlemi
yapınız.
Ø Lambri ile tavan arası
kordonlu çıta ile
kapatılmıştır. Kordonlu
çıtayı yan kesitte verilen
profile uygun olarak çiziniz.
Ø Çizgi kalınlıklarına dikkat
ediniz.
3 NOLU DETAY Ø Temiz ve itinalı çalışınız.
52
Ø Ahşap tavanın birleşimini gösteren 5 nu.lı detay
çizimini 1/1 ölçekli olarak yapınız.
5 NOLU DETAY
53
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A. OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)
1. Görünüş veya cephe çizimlerinde detayın gösterilmesi amacıyla hangi çizgi kullanılır?
A) Kesik çizgi B) Uçları kalın noktalı kesik çizgi
C) Sürekli ince çizgi D) Sürekli kalın çizgi
2. Detay tanımına aşağıdakilerden hangisi tam olarak uymaz?
A) Ölçülendirme yapılır. B) Büyütme vardır.
C) Ayrıntılar gösterilir. D) Desenleme yapılır.
3. Detay çizimleri ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Küçük ölçekle çizilmiş kesitten detay alınabilir.
B) Cephe çizimi üzerinden detay alınabilir.
C) Detay noktalı kesik çizgi ile gösterilmişse kısmi kesit çizimi yapılmalı ve
taranmalıdır.
D) Detay nereden alınırsa alınsın mutlaka tarama yapılmalıdır.
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız konularla ilgili konuyu tekrarlayınız.
Başarılıysanız bir sonraki bölüme geçiniz.
54
B. UYGULAMALI TEST
DEĞERLENDİRME
55
ÖĞRENME FAALİYETİ–5
ÖĞRENME FAALİYETİ–5
AMAÇ
ARAŞTIRMA
5. PERSPEKTİF ÇİZMEK
5.1. Konik Perspektif Çizimleri
5.1.1. Uygulama Özellikleri
Perspektif, tasarladığımız veya gördüğümüz bir cismin veya bir mekânın gözün
gördüğü şekildeki üç boyutlu görüntüsünün resim düzlemi üzerine aktarılmasıdır.
Perspektif çizimler, mekânın veya cismin uzunluk, genişlik ve derinlik boyutları ile
gösterilmesinden dolayı, anlatım zenginliği ve tamamlanmış bütün hakkında yargı
oluşturabilme gücüne sahiptir. Bu bakımdan özellikle kullanıcının görsel olarak ikna
edilmesi ve etkilenmesi söz konusu olduğunda perspektif resimlerden faydalanılır.
Konik perspektifte paralel çizgiler yoktur. Gerçekte de göz eşyaları ve çevreyi paralel
çizgiler şeklinde görmez. Bu açıdan ele alındığında konik perspektif gözün algıladığı şekilde
bir görüntü verir. Konik perspektifte göz, cisim ve resim düzlemi vardır. Gözün bulunduğu
nokta durak noktasıdır. Durak noktasının yeri mekânın veya cismin özelliğine göre değişir.
Mekânda derinliği oluşturan kenarlara ait çizgilerin tamamı belirli bir noktada toplanacak
şekilde görünür. Bu noktaya merkezi perspektifte göz noktası (GN), köşe perspektifinde ise
kaçış noktası veya firar noktası denir. Firar noktaları her zaman ufuk doğrusu üzerinde olur.
Ufuk doğrusu mekân perspektifi çizilirken yer düzlemi üzerinde, ortalama yetişkin bir
insanın göz seviyesi olan 160 cm olarak alınır. Resim düzlemi, perspektif görünüşünün
oluştuğu düzlemdir. Üst görünüşte doğru parçası, ön görünüşte düzlem olarak görünür. Göz
noktasından resim düzlemine dik olarak uzatılan çizgiye esas ışın denir. Perspektif
resimlerinde mekân veya cisimlere ait çizimlerde derinliği oluşturan kenarlar kaçış noktasına
doğru giderken uzaktaki yüzeyler giderek küçülür ve hiçbir zaman paralel olmaz.
Odaların ışınlar metodu ile çizimi yapılmak istendiğinde öncelikle ölçekli bir plan (üst
görünüş) çizilir. Daha sonra plan üzerine resim düzlemi yerleştirilir. Resim düzlemi üstten
bakıldığı için çizgi şeklinde görünür. Plana bitişik olarak yerleştirilebileceği gibi, önüne,
ortasına, arkasına veya herhangi bir noktasına yerleştirilebilir. Bu aşamadan sonra durak
noktasının yeri belirlenir. Durak noktası mekân çizimleri söz konusu olduğunda yaklaşık oda
genişliği mesafesinde işaretlenir. Böylece üst görünüşe ait çizim unsurları tamamlanmış olur.
Ön görünüşü meydana getiren unsurların başında yer çizgisi gelir. Yer çizgisi resim
düzleminin altına veya üstüne çizilebilir. Burada resim kâğıdının büyüklüğü ve çizimin
kaplayacağı alan önemli rol oynar. Sonuçta perspektif birbirinin tamamen aynısı olacaktır.
Yer düzleminden sonra 160 cm yükseklikte (resmin ölçeğine göre belirlenir) ufuk doğrusu
çizilir. Durak noktasından ufuk doğrusuna uzatılan çizgi esas ışındır. Esas ışının ufuk
doğrusunu kestiği noktada göz noktası işaretlenir. Bu noktaya firar noktası da denilir. Çift
firarlı perspektif çizimlerinde firar noktaları planın yerleştirilme açısına bağlı olarak durak
noktasından aynı açıda çizilen çizgilerin resim düzlemini kestiği noktadan ufuk doğrusuna
dik olarak taşınması şeklinde bulunur. Bu şekilde perspektif çizimi için gerekli olan
unsurların yerleştirilme işlemi tamamlanmış olur.
Çizime plan üzerindeki mekâna ait ögelerin durak noktasına ışın olarak taşınması ile
başlanır. Odanın kenarlarını oluşturan çizgilerin resim düzlemini kestiği yerden yer
düzlemine dik olarak çizilen çizgiler ile odanın genişliği bulunur. Ölçü çizgisi üzerinde oda
yüksekliği de işaretlendikten sonra bu köşeler göz noktasına taşınır. Plan üzerinde odanın en
geride kalan kenarından durak noktasına taşınan ışının resim düzlemini kestiği noktadan dik
olarak çizilen çizgi ile de oda derinliği bulunmuş olur. Oda içerisinde bulunan bütün unsurlar
aynı şekilde durak noktasına, resim düzlemini kestiği noktadan da perspektif alanına
taşınarak konumları bulunur.
57
Oda içerisinde kapı, pencere, kolon, kiriş vb. yapı elemanları ile odanın niceliğine
göre değişik eşyalar bulunur. Oda içerisindeki elemanların perspektif çizimlerine öncelikle
yapı elemanlarından başlanır. Bu aşamada pencere ve kapı gibi bölümler çizilir. Işınlar
metodu ile çizimde plan üzerinde gösterilmiş olan kapı ve pencere gibi elemanlar durak
noktasına taşınır. Resim düzlemini kestiği noktadan perspektifin çizileceği yer, ufuk ve tavan
doğrusunun bulunduğu alana taşınır. Taşınan bu çizgiler kapı ve pencereye ait derinlikleri
ifade eder. Kapı ve pencerenin yüksekliği ise ölçü doğrusu üzerinde işaretlenerek göz
noktasına taşınır.
Kapı veya pencere kemer şeklinde ise yer düzlemi üzerinde ve kemer kotunda gerçek
ölçülerinde çizim yapılır. Bu çizimden ölçü doğrusuna, buradan da göz noktasına taşınarak
kemer çizimi tamamlanır.
Kapının veya pencerenin bulunduğu alan boşluk şeklinde değil de burada kapı ve
pencere gibi yapı elemanlarının bulunması durumunda yukarıdaki çizim tekniği aynen
uygulanır. Yani yer doğrusunun üzerine ve uygun olan yan tarafa kapının ölçekli net resmi
çizilmeli ve ölçüler buradan taşınmalıdır.
59
Şekil 5.6: Işınlar metodu ile oda elemanlarının bulunması
Oda içerisinde bulunan eşyaların, perspektif çiziminde de işlem sırasına göre önce
plan üzerinden durak noktasına, resim düzlemini kestiği noktadan da perspektif alanına
taşıma işlemi yapılır. Donatı elemanlarının genişlik ve yüksekliği cephenin en ön kısmında
bulunan ölçü çizgilerinden çıkartılır.
Bazı durumlarda oda içerisindeki donanımların daha iyi görülebilmesi için odanın
planı resim düzlemine göre 45 derece veya 60 derece eğik tutulur. Böylece plan resim
düzleminin arkasında köşe oluşturur. Bu tür perspektif çizimlerinde tek kaçış noktası olmaz.
Odanın duruş açısına göre iki tane firar (kaçış) noktası oluşur. Merkezi perspektiften farklı
olarak ışınlar bu iki firar noktasında toplanır. Bu tür perspektiflere köşe perspektifi veya çift
firarlı perspektif denilir.
Çift firarlı perspektifte çizime merkezi perspektifte olduğu gibi plandan başlanır. Daha
sonra esas ışın ve durak noktası belirlenir. Durak noktası oda genişliğinin resim düzlemine
temas eden miktarı veya bunun 1,5 katı mesafede ve esas ışının üzerinde alınır. Bu aşamadan
sonra durak noktasından resim düzlemini kesinceye kadar ve planın yerleştirilme açısıyla
aynı olan çizgiler çizilir. Bu çizgilerin resim düzlemini kestiği noktadan ufuk doğrusuna
kadar dik olarak indirilen çizgilerle kaçış noktaları (firar) bulunur. Bu noktalar F1 ve F2
olarak adlandırılır. Yer ve tavan doğruları da çizildikten sonra plan üzerinden oda genişliği
taşınarak perspektif alanının çizimine başlanır. Köşelerden firar noktalarına taşınan ışınlar ile
oda köşesi ortaya çıkarılır.
60
Şekil 5.7: Odanın 450 ve 300 olarak resim düzlemi üzerine yerleştirilmesi
Oda içerisinde bulunan yapı elemanlarının veya donanım elemanlarının
perspektiflerinin çizimine de plan üzerinden durak noktasına, çizilecek elemanların kenar
çizgilerinden ışınlar taşınması ile başlanır. Bu ışınların resim düzlemini kestiği noktadan
perspektif alanına indirilen çizgiler ile oda elemanlarının konumu çıkarılır. Yükseklik ve
genişlik ölçüleri yatay ve dikey ölçü çizgilerinden alınır. Merkezî perspektiften farkı ise
perspektif alanında oda elemanlarına ait kenar çizgilerinin göz noktasına değil firar
noktalarına taşınmasıdır.
61
Şekil 5.11: Odanın köşe perspektif çiziminde oda elemanlarının bulunması
Şekil 5.12’de köşe perspektifi verilen odaya ait çizim şablonu verilmiştir. Bu şablon
üzerinde 10 cm’ lik ölçüyü ifade eden kareler bulunmaktadır. Bu karelerin oluşturulmasında
F1 ve F2 kaçış noktaları kullanılır.
Şablon üzerinde herhangi bir noktaya, herhangi bir konumda yerleştirilen mobilya
veya oda elemanının ölçüleri de bu kareler kullanılarak tespit edilir. Mobilyaya ait kenar
çizgileri de F1 ve F2 kaçış noktalarına taşınır. Kaçış noktaları kullanılmadan doğrudan
kareler kullanılarak da işlem yapılabilir.
62
5.1.3. Çizimde Dikkat Edilecek Hususlar
Ø Perspektif çizimine öncelikle plan çizimi ile başlanmalıdır. Plan üzerinde kapı,
pencere, tavan kaplaması ve yer kaplaması gibi ayrıntılar çizilmelidir.
Ø Çizim merkezî perspektif olarak yapılacaksa oda düz, köşe perspektifi olarak
yapılacaksa 45 derece veya bir tarafı 30 diğer tarafı 60 derece olarak çizilmeli
ve resim düzlemi plana bitişik olarak yerleştirilmelidir.
Ø Durak noktası mekânlarda oda genişliği kadar alınmalıdır. Esas ışın odanın
ortasından veya köşe perspektifinde köşe hizasından geçirilebilir.
Ø Oda üzerinde derinliğe ait unsurları bulmak için, plan üzerinden durak
noktasına ışın gönderilirken perspektif çizim alanında çok sayıda çizgi oluşur.
Bu durum çizimi karmaşık hâle getirir ve zorlaştırır. Bunun önüne geçebilmek
için ışınları durak noktasına yönlendirip resim düzlemini kestiği yerden sonrası
çizilmeyebilir.
63
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
Ø Çizgi kalınlıklarına
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
64
Ø Odanın genişliğini ve derinliğini bulunuz.
65
Ø Pencerenin perspektif çizimini yapınız.
Ø Parapet yüksekliğini 80
cm, pencere
yüksekliğini 150 cm
olarak alınız.
Ø Pencerenin duvar
üzerindeki konumunu
plan üzerinden bulunuz.
Ø Çizgi kalınlıklarına
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
66
Ø Yer kaplamasının perspektifini çiziniz.
67
Ø Tavan kaplamalarının perspektifini çiziniz.
Ø Bölümlemeyi önceden
çizdiğiniz tavan planına
uygun olarak yapınız.
Ø Belirli aralıklarla
aydınlatma elemanlarını
çiziniz.
Ø Desenleme yapınız.
Ø Çizgi kalınlıklarına
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
68
Ø Duvar kaplamalarının perspektifini çiziniz.
Ø Duvar kaplama
elemanlarının ölçüsünü
plan üzerinden
taşıyarak bulunuz.
Ø Üstte pervaz, altta
süpürgelik çizimini
unutmayınız.
Ø Çizgi kalınlıklarına
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
69
Ø Bölme çizimi
yapılacaksa plan
üzerinde de
çizilmelidir.
Ø Cephe çizimlerindeki
Ø Gerekiyorsa oda içerisinde bölmenin perspektifini
görünüşlere uygun
çiziniz.
olmalıdır.
Ø Çizgi kalınlıklarına
dikkat ediniz.
Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
Ø Çizgi kalınlıklarına
Ø Perspektif resmi kalınlaştırınız, desenleyiniz ve dikkat ediniz.
renklendiriniz. Ø Temiz ve itinalı
çalışınız.
70
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A) 8 cm B) 16 cm C) 80 cm D) 160 cm
3. Merkezi perspektif çiziminde ışınlar metodu kullanıldığında oda derinliği nasıl bulunur?
A) Planda odanın arkada kalan köşesi durak noktasına taşınır, resim düzlemini kestiği
yerden perspektif alanına indirilir.
B) Planda odanın arka köşesi göz noktasına taşınır, resim düzlemini kestiği yerden
perspektif alanına gönderilir.
C) Doğrudan perspektif alanına taşınır.
D) Odanın genişliği kadar işaretlenir.
5. Merkezî perspektif olarak oda içerisinde pencere çizimi yaparken pencereye ait
yükseklik ölçüleri nasıl bulunur?
A) Çizim alanının yanına pencerenin uygun kotta ölçekli cephe çizimi yapılır, buradan
taşınır.
B) Pencere ile ilgili standart ölçüleri kullanırız.
C) Plan üzerinden taşıyarak buluruz.
D) Ölçüyü rast gele alırız.
DEĞERLENDİRME
71
B. UYGULAMALI TEST
DEĞERLENDİRME
72
MODÜL DEĞERLENDİRME
MODÜL DEĞERLENDİRME
Bu modülde kazandığınız davranışları aşağıdaki ölçütlere göre değerlendiriniz.
73
Detaylar üzerinde malzeme ve gereçleri ifade edebiliyor,
konstrüksiyon uygulamalarını yapabiliyor musunuz?
Detay çizimleri üzerinde gerekli desen, gölge, taramaları yapabiliyor
musunuz?
5. Perspektif Çizmek
Çizimin özelliğine göre uygun perspektif çeşidini tespit edebiliyor
musunuz?
Perspektif çizim alanını oluşturabiliyor musunuz?
Cephe görünüşlerine göre perspektif çizimi yapabiliyor, perspektif
üzerinde kapı, pencere, yer kaplaması, tavan kaplaması ve duvar
kaplaması çizimlerini yapabiliyor musunuz?
Perspektif üzerinde gerekli desenleme, gölgelendirme, tarama ve
renklendirme çalışmalarını yapabiliyor musunuz?
Perspektif çizimlerinde gerekli temizlik, düzen, çizgi kalınlıkları,
standart yazı ve antet doldurma gibi işlemleri yapabiliyor musunuz?
DEĞERLENDİRME
74
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ–1 CEVAP ANAHTARI
1. B
2. C
3. A
4. D
5. B
6. A
7. C
1. D
2. C
3. B
4. A
5. C
1. D
2. A
3. B
4. D
5. C
1. C
2. A
3. D
4. C
5. B
1. C
2. D
3. A
4. B
5. A
75
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
Ø TÜRK Ergün, Yayınlanmamış Ders Notları, Bursa, 2007.
Ø ŞANIVAR Nazım, İrfan ZORLU, Zafer IŞIK, İç mimari ve Dekorasyonda
Konstrüksiyon, Grafik Sanatlar Matbaacılık, İstanbul, 1982.
Ø IŞIK Zafer, Kemal YILDIRIM, Dekorasyonda İnce Yapı, Zirve Ofset Ltd.Şti.
Ankara, 2002.
Ø IŞIK Zafer, Perspektif, Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası,
Ankara, 1995.
Ø www.ahsapdekor.com
Ø www.simpsondoor.com
Ø www.maurer.com.tr
Ø www.marvin.com
Ø www.tacirler.com
Ø www.demparparke.com.tr
76