Kahulugan ng Wika

Ang wika ay bahagi ng ating kultura. Ang wika bilang kultura ay koliktibong kaban ng
karanasan ng tao sa tiyak na lugar at panahon ng kaniyang kasaysayan. Sa isang wika
makikilala ng bayan ang kanyang kultura at matututuhan niya itong angkinin at
ipagmalaki.

Ang wika ay mabisang kasangkapan ng tao sa pakikipag-unawaan sa kanyang kapwa

Ito ay biyayang galing sa Diyos upang ipaabot ng tao ang kanyang iniisip, nadarama,
nakikita at nararanasan sa kanyang kapaligirang ginagalawan. Samakatuwid, ito ay
isang daan sa pakikipagsapalaran at pagsulong ng bansa sa iba’t ibang aspeto ng
buhay.

Ang wika ay isang sistematikong balangkas ng mga sinasalitang tunog na pinipili at

isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong may iisang kultura.
(Henry Gleason)

Itinuturing ang wika bilang saplot ng kaisipan; gayunman, mas angkop marahil sabihing
ang wika ay ang saplot-kalamnan, ang mismong katawan ng kasipan. (Thomas Caryle)

Ang wika ay isang kalipunan ng mga salita at ang pamamaraan ng pagsasama-sama

ng mga ito para magkaunawaan o makipagkomyunikeyt ang isang grupo ng mga tao.
(Pamela Constantino at Galileo Zafra)

Kahalagahan ng Wika

Mahalaga ang wika sapagkat: 

1. ito ang midyum sa pakikipagtalastasan o komunikasyon;

2. ginagamit ito upang malinaw at efektivong maipahayag ang damdamin at kaisipan ng
tao;
3. sumasalamin ito sa kultura at panahong kanyang kinabibilangan;
4. at isa itong mabuting kasangkapan sa pagpapalaganap ng kaalaman.

May iba’t ibang katangian ang wika

1. Ang wika ay likas at katutubo, kasabay ito ng tao sa pagsilang sa mundo

2. May kayarian at nakabubuo ng marming salitang may mga kahulugan ang isang wika
3. May pagbabago ang wika, di napipigilan para umunlad
4. May sariling kakanyahang di-inaasahan, ang wika ay nalilikha ng tao upang ilahad
ang 
    nais ipakahulugan sa kanyang mga kaisipan (nanghihiram sa ibang wika upang 
    makaagapay sa mga pagbabagong nagaganap sa kapaligiran)
5. May kahulugan ang salita na batay sa taglay na ponolohiya, palatunugan at diin
6. Nauuri ang wika sa kaanyuan, kaantasan, ponolohiya at kalikasan.

Iba pang mga katangian ng wika:

1. Ang wika ay isang masistemang balangkas dahil ito ay binubuo ng mga

makabuluhang tunog (fonema) na kapag pinagsama-sama sa makabuluhang sikwens
ay makalilikha ng mga salita (morfema) na bumabagay sa iba pang mga salita
(semantiks) upang makabuo ng mga pangungusap. Ang pangungusap ay may
istraktyur (sintaks) na nagiging basehan sa pagpapakahulugan sa paggamit ng wika.

     a. Ponolohiya o fonoloji – pag-aaral ng fonema o ponema; ang fonema ay tawag sa 
         makabuluhang yunit ng binibigkas na tunog sa isang wika. Halimbawa ay ang
mga
         fonemang /l/, /u/, /m/, /i/, /p/, /a/ at /t/ na kung pagsama-samahin sa
makabuluhang 
         ayos ay mabubuo ang salitang [lumipat].

     b. Morpolohiya o morfoloji – pag-aaral ng morfema; ang morfema ay tawag sa 

         pinamakamaliit na makabuluhang yunit ng salita sa isang wika. Sa Filipino ang
tatlong 
         uri ng morfema ay ang salitang-ugat, panlapi at fonema. 

               Salitang-ugat = tao, laba, saya, bulaklak, singsing, doktor, dentista

               Panlapi = mag-, -in-, -um-, -an/-han
               Fonema = a
                               *tauhan, maglaba, doktora

     c. Sintaksis – pag-aaral ng sintaks; sintaks ay ang tawag sa formasyon ng mga 

         pangungusap sa isang wika. Sa Filipino, maaaring mauna ang paksa sa panaguri
at 
         posible namang pagbaligtaran ito. Samantalang sa Ingles laging nauuna ang
paksa.

               Hal. Mataas ang puno.

                      Ang puno ay mataas.
                      The tree is tall. (hindi maaaring ‘Tall is the tree.’ o ‘Tall the tree.’)

     d. Semantiks – pag-aaral ng relasyon ng salita sa bawat isa sa iisang pangungusap; 

         ang  mga salita sa pagbuo ng pangungusap ay bumabagay sa iba pang salita sa 
         pangungusap upang maging malinaw ang nais ipahayag.

               Hal. Inakyat niya ang puno.

                      Umakyat siya sa puno.

               Makikita na nang ginamit ang pandiwang [inakyat] ang panghalip ng aktor sa 
               pangungusap ay [niya] at ang pantukoy sa paksa ay [ang]. Samantalang sa 
               ikalawang pangungusap ang pandiwa ay napalitan ng [umakyat] kaya
nakaapekto 
               ito sa panghalip ng aktor na dati’y [niya] ngayo’y [siya] na. Imbis na pantukoy
na 
               [ang] ay napalitan na ng pang-ukol na [sa]. Nagkaiba na ang kahulugan ng 
               dalawang pangungusap.

2. Ang wika ay binubuo ng mga tunog. Upang magamit nang mabuti ang wika,
kailangang maipagsama-sama ang mga binibigkas na tunog upang makalikha ng mga
salita. (Tingnan ang ponolohiya)

3. Ang wika ay arbitraryo. Lahat ng wika ay napagkakasunduan ng mga gumagamit

nito. Alam ng mga Ilokano na kapag sinabing [balay], bahay ang tinutukoy nito. Sa
Chavacano naman ay [casa] kapag nais tukuyin ang bahay at [bay] naman sa Tausug
samantalang [house] sa Ingles. Kung sakaling hindi naintindihan ng isang tao ang isang
salita o pangungusap ng isang wika, nangangahulugan na hindi siya bahagi ng
kasunduang pangkaunawaan. Ngunit kung pag-aaralan at matututunan niya ang wika,
nangangahulugang sumasang-ayon siya sa kasunduan ukol sa naturang wika.

4. Ang wika ay may kakanyahan. Lahat ng wika ay may sariling set ng palatunugan,
leksikon at istrukturang panggramatika. May katangian ang isang wika na komon sa
ibang wika samantalang may katangian namang natatangi sa bawat wika.
     Halimbawa:
     Wikang Swahili – atanipena (magugustuhan niya ako)
     Wikang Filipino – Opo, po
     Wikang Subanon – gmangga (mangga)
     Wikang Ingles – girl/girls (batang babae/mga batang babae)
     Wikang Tausug – tibua (hampasin mo), pugaa (pigain mo)
     Wikang French – Francois (pangngalan /fransh-wa/)

     Mapapansin sa wikang Swahili (isang wika sa Kanlurang Afrika) isang salita lamang 
     ngunit katumbas na ng isang buong pangungusap na yunik sa wikang ito. Sa
Filipino 
     lamang matatagpuan ang mga salitang opo at po bilang paggalang. Sa Subanon
naman, 
     mayroong di pangkaraniwang ayos ng mga fonema gaya ng di-kompatibol na
dalawang 
     magkasunod na katinig sa iisang pantig na wala sa karamihang wika. Sa Ingles
naman, 
     isang fonema lamang ang idinagdag ngunit nagdudulot ng makabuluhang
pagbabago. 
     Sa Tausug naman ang pagkabit ng fonemang /a/ ay nagdudulot na ng paggawa sa
kilos 
     na saad ng salitang-ugat. Sa French naman, mayroon silang natatanging sistema
sa 
     pagbigkas ng mga tunog pangwika.

5. Ang wika ay buhay o dinamiko. Patuloy na nagbabago at yumayaman ang wika.

Nagbabagu-bago ang kahulugan ng isang salita na dumaragdag naman sa leksikon ng
wika. 
     Halimbawa: BOMBA
                       Kahulugan:
                       a. Pampasabog
                       b. Igipan ng tubig mula sa lupa
                       c. Kagamitan sa palalagay ng hangin
                       d. Bansag sa malalaswa at mapanghalay na larawan at pelikula
                       e. Sikreto o baho ng mga kilalang tao

6. Lahat ng wika ay nanghihiram. Humihiram ang wika ng fonema at morfema mula sa

ibang wika kaya’t ito’y patuloy na umuunlad. Gaya sa Chavacano, binibigkas na ang ‘ka’
na hiniram sa Visaya bilang kapalit ng ‘tu’ at ‘bo’. Ang Filipino ay madalas manghiram
gaya ng paghiram sa mga salitang [jip, jus at edukasyon] na mula sa Ingles na [juice],
[jip] at Kastilang [educaćion].

7. Ang wika at kultura ay magkabuhol at hindi maaaring paghiwalayin. Maraming salita

na hindi maisalin sapagkat wala silang katumbas sa ibang wika. Dahil sa ganitong
pagkakataon, napipilitang humiram ng salita mula sa isang wika sapagkat hindi komon
ang salita sa kultura ng wikang patutunguhan. Halimbawa, walang katumbas ang
/malong/ sa Tagalog sapagkat hindi bahagi ng kultura ng mga Tagalog ang salitang ito.
Ang /lamaw/ naman ng Cebuano ay hindi rin matutumbasan sapagkat iba ang paraan
ng paghahanda ng buko ng mga Cebuano sa iba pang komunidad sa bansa.

8. Ang wika ay bahagi ng karamihang anyo/uri ng komunikasyon. Sa komunikasyon ng

mga pipi, hindi wika ang kanilang ginagamit kundi mga kilos. Hindi wika ang kanilang
midyum sapagkat hindi nito taglay ang katangian ng isang ganap na wika.

9. Nasusulat ang wika. Bawat tunog ay sinasagisag ng mga titik o letra ng alfabeto. Ang
tunog na “bi” ay sinasagisag ng titik na ‘b’. Ang simbolong ‘m’ ay sumasagisag sa tunog
na “em”.

10. May level o antas ang wika.

Ano ang wika?

Ang wika ay isang sistematikong balangkas ng mga sinasalitang tunog na pinipili at

isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong may iisang kultura. 
~ Henry Gleason

Ang wika ay pagpapahayag ng ideya sa pamamagitan ng mga pinagsama-samang

tunog upang maging salita.
~Henry Sweet (philologist, phonetician at grammarian)

Ang wika ay pormal na sistema ng mga simbolo na sumusunod sa patakaran ng isang

grammar upang maipahayag ang komunikasyon.
~ Ferdinand de Saussure (linguist at semiotician)

Ang wika ay isang institusyong gingamit ng tao sa pakikipagtastasan at pakikipag-

ugnayan sa bawat isa sa pamamagitan ng nakagawiang paraang pasalita-pakikinig na
naaayon sa simbolong arbitraryo.
~Hall (1969)

Ang wika ay arbitraryong sistema ng mga sinasalitang tunog na ginagamit para sa

komunikasyon ng tao.
~Wardaugh (1972)

Ang wika ay sistematikong simbolo na nababatay sa arbitraryong tuntunin na maaring

magbago at mapadali ayon sa pangangailangan ng taong gumagamit nito.
~Robins (1985)

Ang wika ay isang likas at makataong pamamaraan ng paghahatid ng mga

kaisipan,damdamin at mithiin
~Edward Sapir

----Ang wika ay may iba't ibang katangian. Ito ay isa sa mga mahahalagang bagay na
ibinigay ng Diyos sa tao upang mabuhay nang may kabuluhan at makamit niya ang
kanyang mga pangarap at mithiin sa buhay.
1. Ang wika ay masistemang balangkas. Ang wikang ginagamit ng bawat tao sa
daigdig ay sistematikong nakaayos sa isang tiyak na balangkas.

Halimbawa:

           nag-aaral     Sarah       mabuti         makapasa         eksamin

Mapapansing batay sa mga salitang nakalahad sa itaas, tayo ay makabubuo ng isang

pangungusap tulad ng: 

Si Sarah ay nag-aaral nang mabuti upang makapasa sa eksamin.

2. Ang wikang ay sinasalitang tunog. Makabuluhan ang wika sapagkat ito ay

nagtataglay ng tunog. Subalit hindi lahat ng tunog ay wika sapagkat hindi lahat ng tunog
ay may kahulugan. Sa tao, ang pinakamakabuluhang tunog ay may kahulugan. Sa tao,
ang pinakamakabuluhang tunog na nilikha natin ay ang tunog na salita. Ito rin ang
kasangkapan ng komunikasyon sa halos lahat ng pagkakataon. Tanging sinasalitang
tunog lamang na nagmumula sa tao ang maituturing na wika. Nilikha ito ng ating
aparato sa pagsasalita na nagmumula sa hanging nanggagaling sa baga ng nagdaraan
sa pumapalag na bagay na siyang lumilikha ng tunog (artikulador) at minomodipika ng
ilong at bibig (resonador).

3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos. Mahalaga sa isang nakikipagtalastasan na

piliing mabuti at isaayos ang mga salitang gagamitin upang makapagbigay ito ng
malinaw na mensahe sa kausap. Sa lahat ng pagkakataon, pinipili natin ang wikang
ating gagamitin.

4. Ang wika ay arbitraryo. Ang isang taong walang kaugnayan sa komunidad ay hindi

matututong magsalita kung papaanong ang mga naninirahan sa komunidad na iyon ay
nagsasalita sapagkat ang esensya ng wika ay panlipunan.

Halimbawa:

Kung ikaw ay nasa Pangasinan, kailangan ang wikang iyong sinasalita ay ang wikang
gamitin sa Pangasinan upang magkaroon ka ng direktang ugnayan sa lipunang iyong
ginagalawan.

Ang pagiging "arbitrary" ng wika ay maari ring maiayon sa konbensyunal na

pagpapakahulugan ng salitang ginagamit. Walang kaugnayan ang salitang ginagamit sa
ipinakakahulugan nito. Isang halimbawa ay ang salitang "aso" sa ingles ang gamiting
salita ay "dog", sa Ilokano, ito ay "aso", sa Pangasinan ito ay "aso" maaaring pareho
ang mga salitang ginamit dahil ang mga gumagamit ng wika ay napagkayariang ito ang
gamiting salita kaya't ito ang pangkalahatang gamit sa salitang "aso"

5. Ang wika ay ginagamit. Ang wika ay kasangkapan sa komunikasyon at katulad ng

iba pang kasangkapan, kailangang patuloy itong ginagamit. Ang isang kasangkapang
hindi ginagamit ay nawawalan ng saysay.

6. Ang wika ay nakabatay sa kultura. Paanong nagkakaiba-iba ang wika sa daigdig?

Ang sagot ay makikita sa pagkakaiba-iba ng mga kultura ng mga bansa at pangkat. Ito
ang paliwanag kung bakit may mga kaisipan sa isang wika ang walang katumbas sa
ibang wika. Pansinin natin ang pagkakaiba ng wikang Filipino sa Ingles. Anu-ano ang
iba't ibang anyo ng "ice formations" sa Ingles? Ngunit ano ang katumbas ng mga iyon
sa Filipino? Maaring yelo at niyebe lamang, ngunit ano ang katumbas natin sa iba pa?
Wala, dahil hindi naman bahagi sa ating kultura ang "glacier", "icebergs", "forz",
"hailstorm" at iba pa.

7. Ang wika ay nagbabago. Dinamiko ang wika. Hindi ito maaaring tumangging

magbago. Ang isang wika ay maaaring nadaragdagan ng mga bagong bokabularyo.
Bunga ng pagiging malikhain ng mga tao, maaaring sila ay nakalilikha ng mga bagong
salita.

8. Ang wika ay komunikasyon. Ang tunay na wika ay wikang sinasalita. Ang wikang

pasulat ay paglalarawan lamang ng wikang sinasalita. Gamit ito sa pagbuo ng
pangungusap. Walang pangungusap kung walang salita.

9. Ang wika ay makapangyarihan. Maaaring maging kasangkapan upang labanan

ang bagay na salungat sa wastong pamamalakad at pagtrato sa tao. Isang halimbawa
nito ay ang wastong pamamalakad at pagtrato sa tao. Isang halimbawa nito ay ang
walang kamatayang akdang "Uncle Tom's Cabin" na isinulat ni Stowe. Dahil sa
nobelang ito, nagkaroon ng lakas ang mga aliping itim na ipaglaban ang kanilang mga
karapatang pantao laban sa mga Amerikano. Ang salita, sinulat man o sinabi ay isang
lakas na humihigop sa mundo. Ito ay nagpapatino o nagpapabaliw, bumubuo o
nagwawasak, nagpapakilos o nagpapahinto.

10. Ang wika ay kagila-gilalas. Bagama't ang pag-aaral ng wika ay isang agham,

kayraming salita pa rin ang kay hirap ipaliwanag. Pansinin ang mga halimbawa:

       a. may ham nga ba sa "hamburger"? (beef ang laman nito at hindi hamo)
       b. may itlog nga ba sa gulay na "eggplant"?

Ayon muli kay Garcia (2008), mahahati sa tatlong pangkalahatang uri ang mga
kahalagahan ng wika, dito uusbong ang mga detalyadong kahalagahan nito.

1. Kahalagahang PANSARILI. Nakapaloob dito ang individwal na kapakinabangan.

Halos lahat ng teorya ng pinagmulan ng wika ay nag-ugat sa sariling kapakinabangan:
pagpapahayag ng damdamin, iniisip at maging ng mismong pagkatao. Isipin na lamang
kung walang wikang natutuhan ang tao! Ang bunga nito ay kalunos-lunos! Alisin ang
wika sa isang individwal at waring inalis na rin ang pagkatao.

2. Kahalagahang PANLIPUNAN. Walang alinlangang ang tao ay hindi namumuhay ng

mag-isa. Kailangan niya ang kanyang kapwa upang bumuo ng isang lipunang
sasagisag sa kanilang iisang mithiin, sa kanilang natatanging kultura. Ito ang dahilan
kung bakit may iba't ibang lipunan. Wika ang dahilan kung bakit minamahal ng
sinumang nilalang ang kanyang sariling kultura. Ayon kay San Buenaventura (sa aklat
nina Resuma at Semorlan, 2002):

Ang wika ay isang larawang binibigkas at isinulat: isang hulugan, taguan, imbakan, o
deposito ng kaalaman ng isang bansa, isang ingat-yaman ng mga tradisyong nakalagak
dito. Sa madaling salita, ang wika ang kaisipan ng isang bansa kaya't kailanman, ito'y
tapat sa pangangailangan at mithiin ng sambayanan. Taglay nito ang mga haka-haka at
katiyakan ng isang bansa". Bawat salitang ipinahahayag sa isang lipunan ay katumbas
ng kanilang mga tanging pakahulugan sa buhay.

3. Kahalagahang Global Interaksyunal. Ang kahalagahang ito ay kailan lamang

ganap na napag-uukulan ng pansin. Naging mainit ang isyung ito nang magkaroon ng
2001 Revisyon ng Alfabeto. Maraming nagtaas ng kilay sa mga letrang F, J, at Z bilang
mga letrang maaari nang gamiting sa pagbaybay ng mga karaniwang salitang hiram.
Malinaw na nakasaad sa Konstituyon ng 1987 na ang Wikang Filipino ay ang wikang
pambansa at ang Ingles ang wikang internasyunal. Dahil sa nangyaring revision,
lumilitaw na "lumalapit" ang baybay ng maraming salitang Filipino sa mga salitang
Ingles at iba pang banyagang wika.

Tunghayan ang ilan sa mga halimbawa:

      focus     - mula sa focus at mas malapit sa dating pokus

      jornal    - tanging U lamang sa gitna ang nawala.
      varayti  - mas praktikal kaysa sa nakagawiang barayti
      jaket     - tanging C lamang ang nawala
      futbol   - sa Mexico ay gamit na ito at mas praktikal kaysa putbol
      valyu   -  tanging ang E lamang sa huli ang nawala
Antas ng Wika

Antas ng Wika

1. formal at di-formal – di-formal na wika ang wikang ginagamit ng tao sa ka-edad

samantalang formal naman ang wikang gingamit ng tao sa nakatataas o nakatatanda
2. lingua franca – wikang ginagamit ng karamihan sa isang bansa; sa Pilipinas ang Filipino ang
lingua franca ng mga tao
3. lalawiganin – mga wikang ginagamit ng mga tao sa lalawigan gaya ng Chavacano, Tausug,
Cebuano, Ilonggo, Visaya at iba pa. Hindi talamak ang paggamit sa isang bansa ng mga wikang
lalawiganin ngunit nagsasadya ito ng implikasyon ng kultura ng isang lalawigan
4. kolokyal - ito ay ang pakikibagay ng wika sa taong gumagamit nito. Kadalasan napaiikli ang
mga salita ngunit napagkakasunduan ang pagpapaikli nito. Halimbawa: /tena/ para sa
'tara na', /pre/ para sa 'pare'
5. balbal o pangkalye – wikang ginagamit ng tao na halos likha-likha lamang at may kanya-
kanyang kahulugan gaya ng wika ng mga tambay at bakla – halimbawa ang mga salitang
‘eklavush’, ‘erpat at ermat’ at ‘cheverloo’.
6. edukado/malalim – wikang ginagamit sa panitikan, sa mga paaralan at pamantasan, sa
gobyerno, sa korte at iba pang venyung profesyunal

Ang wika ay nahahati sa iba’t ibang katigorya sa antas na ginagamit ng tao batay sa kanyang
pagkatao, sa lipunang kanyang ginagalawan, lugar na tinitirhan, panahon, katayuan at
okasyong dinadaluhan.

Pormal - Ito ay antas ng wika na istandard at kinikilala/ginagamit ng nakararami.

Pambansa. Ito ay ginagamit ng karaniwang manunulat sa aklat at pambalarila

para sa paaralan at pamahalaan
Halimbawa:
Asawa, Anak, Tahanan

Pampanitikan o panretorika. Ito ay ginagamit ng mga malikhain manunulat.

Ang mga salita ay karaniwang malalim, makulay at masining.
Halimbawa:
Kahati sa buhay
Bunga ng pag-ibig
Pusod ng pagmamahalan

Impormal. Ito ay antas ng wika na karaniwan, palasak, pang araw-araw, madalas gamitin sa

pakikipag-usap at pakikipagtalastasan.

Lalawiganin. Ito ay gamitin ng mga tao sa particular na pook o lalawigan, makikilala ito sa

kakaibang tono o punto.
Halimbawa:
Papanaw ka na ? (Aalis ka na?)
Nakain ka na? (Kumain ka na?)
Buang! (Baliw!)

Kolokyal. Pang araw-araw na salita, maaring may kagaspangan nang kaunti,

maari rin itor refinado ayon sa kung sino ang nagsasalita. Ang pagpapaikli ng isa,
dalawa o higit pang titik sa salita.
Halimbawa:
Nasan, pa`no,sa’kin,kelan
Meron ka bang dala?

Balbal. Sa Ingles ito ay slang. Nagkakaroon ng sariling codes, mababa ang antas
na ito; ikalawa sa antas bulgar.
Halimbawa:
Chicks (dalagang bata pa)
Orange (beinte pesos)
Pinoy (Pilipino)

Karaniwang paraan ng pagbuo ng salitang balbal:

1. Paghango sa mga salitang katutubo
Halimbawa:
Gurang (matanda)
Bayot (bakla)
Barat (kuripot)
2. Panghihiram sa mga wikang banyaga
Halimbawa:
Epek (effect)              
Futbol (naalis, natalsik)
Tong (wheels)
3. Pagbibigay ng kahulugan ng salitang tagalog
Halimbawa:
Buwaya (crocodiles – greedy)
Bata (child – girlfriend)
Durog (powdered – high in addiction)
Papa (father – lover)
4. Pagpapaikli
Halimbawa:
Pakialam – paki
Tiyak – tyak
5. Pagbabaliktad 
Buong Salita
Halimbawa:
Etned – bente
Kita – atik
Papantig
Halimbawa:
Dehin – hindi
Ngetpa – Panget
Tipar – Parti
6. Paggamit ng Akronim
Halimbawa:
G – get, nauunawaan
US – under de saya
7. Pagpapalit ng Pantig
Halimbawa:
Lagpak – Palpak – Bigo
Torpe – Tyope – torpe, naduwag
8. Paghahalo ng salita
Halimbawa:
Bow na lang ng bow
Mag-jr (joy riding)
Mag-gimik
Mag-MU
9. Paggamit ng Bilang
Halimbawa:
45 – pumutok
1433 – I love you too
50-50 – naghihingalo
10. Pagdaragdag
 Halimbawa: 
Puti – isputing
Kulang – kulongbisi   
11. Kumbinasyon
 Pagbabaligtad at Pagdaragdag
Halimbawa:
Hiya – Yahi – Dyahi
Pagpapaikli at pag-Pilipino
Halimbawa:
Pino – Pinoy
Mestiso – Tiso, Tisoy
Pagpapaikli at Pagbabaligtad
Halimbawa:
Pantalon – Talon – Lonta
Sigarilyo – Siyo – Yosi
Panghihiram at Pagpapaikli
Halimbawa:
Security – Sikyo
Brain Damage – Brenda
Panghihiram at Pagdaragdag
Halimbawa:
Get – Gets/Getsing
Cry – Crayola

Antas ng Wika
1. Pormal – ito ang mga salitang istandard dahil kinikilala, tinatanggap at ginagamit ng higit na
nakakarami lalo na ng mga nakapag-aral ng wika.
a. Pambansa – ito ang salitang karaniwang ginagamit sa mga aklat pangwika o pambalarila sa
lahat ng mga
paaralan. Halimbawa: Ina
b. Pampanitikan -ito naman ang mga salitang ginagamit ng mga manunulat sa kanilang mga
akdang
pampanitikan. Ito ang mga salitang karaniwang matatayog, malalalim, makulay at masining.
Halimbawa: Ilaw ng tahanan
2. Impormal – ito ang salitang karaniwan, palasak, pang-araw-araw na madalas nating gamitin
sa pakikipag-
usap at pakikipagtalastasan sa mga kakilala at kaibigan.
a. Lalawiganin- ito ang mga bokabularyong dayalektal. Halimbawa: Inang
b. Kolokyal – ito’y mga pang-araw-araw na salita na ginagamit sa mga pagkakataong impormal.
Halimbawa:
Nanay-Nay
c.Balbal -ito ang tinatawag sa Ingles na slang. Ito rin ang pinakamababang antas ng wika na
madalas
marinig sa mga usapang kalye. Halimbawa: Ermat
 Idealism vs. Realism

In order for us to be able to differentiate between idealism and realism, we must first
have a thorough understanding of the two terms. Idealism is when you envision or see
things in an ideal or perfect manner. Realism, on the other hand, tends toward a more
pragmatic and actual view of a situation. The two concepts can, in layman’s terms, be
deemed different in perspectives; with idealism focusing on ‘what could be’, and realism
focusing on ‘what actually is.’

These commonly accepted definitions of the words are rooted in the philosophical uses
of the terms. In philosophy, when discussing the issues of perception, idealism is a
theory that states that our reality is shaped by our thoughts and ideas. Realism, on the
other hand, deals with the fact that reality has an absolute existence independent from
our thoughts, ideas and even consciousness.

Using the classic test of whether the glass is half empty or half full as an example, we
see that idealists tend to be positive thinkers – i.e. those who see the glass as being
half full. Realists many not hold the opposite or negative point of view, but they do view
a situation through less hopeful eyes. Realists are stereotypically seen as people who
are very rational, who think carefully, and weight their options before making a choice.
In this sense, realists make safer and more practical choices when compared to
idealists, who may be willing to make more risky decisions.

These perspectives also have an impact on how individuals deal with success or failure
in their lives. An idealist who is always in search of the ‘good’, might be less affected by
setbacks than a realist. However, being lost in a world of fantasy and unachievable
goals may not always be a good thing, as an idealist may set goals that are impossible
or grandiose. A realist, on the other hand, is more likely to set achievable goals, and
follow their pursuit in a planned manner.

Overall, idealism and realism can be understood as two different perspectives. Some of
the key differences between them include:

1. Idealism causes you to see things in a very hopeful manner, shaping situations with
your own ideas. Realism, on the other hand, causes one to assess a situation as it is,
without overt emotional involvement.

2. Idealists tend to be more positive when compared to realists, in how they perceive
things and carry out tasks.

3. When making decisions, realists are more goal oriented and thorough than idealists,
who may have lofty ambitions, but lack the clarity and focus to put them into action in an
achievable way.
Idealism vs. Realism

There are various definitions of “idealism” and “realism.” The definitions I will be
considering are these:

 Idealism: behavior or thought based on a conception of things as they should be,

or as one would wish them to be, with a tendency to be imaginary or visionary.
 Realism: behavior or thought based on a conception of things as they are,
regardless of how one wants them to be, with a tendency to be practical and
pragmatic.

World Philosophies

The term metaphysics literally means "beyond the physical." This area of philosophy
focuses on the nature of reality. Metaphysics attempts to find unity across the domains
of experience and thought. At the metaphysical level, there are four* broad
philosophical schools of thought that apply to education today. They are idealism,
realism, pragmatism (sometimes called experientialism), and existentialism. Each will
be explained shortly. These four general frameworks provide the root or base from
which the various educational philosophies are derived.

* A fifth metaphysical school of thought, called Scholasticism, is largely applied in

Roman Catholic schools in the educational philosophy called "Thomism." It combines
idealist and realist philosophies in a framework that harmonized the ideas of Aristotle,
the realist, with idealist notions of truth. Thomas Aquinas, 1255-127, was the theologian
who wrote "Summa Theologica," formalizing church doctrine. The Scholasticism
movement encouraged the logical and philosophical study of the beliefs of the church,
legitimizing scientific inquiry within a religious framework.

Two of these general or world philosophies, idealism and realism, are derived from the

ancient Greek philosophers, Plato and Aristotle. Two are more
contemporary, pragmatism and existentialism. However, educators who share one of
these distinct sets of beliefs about the nature of reality presently apply each of these
world philosophies in successful classrooms. Let us explore each of these metaphysical
schools of thought.

Idealism
Idealism is a philosophical approach that has as its central tenet that ideas are the only
true reality, the only thing worth knowing. In a search for truth, beauty, and justice that is
enduring and everlasting, the focus is on conscious reasoning in the mind. Plato, father
of Idealism, espoused this view about 400 years BC, in his famous book, The Republic.
Plato believed that there are two worlds. The first is the spiritual or mental world, which
is eternal, permanent, orderly, regular, and universal. There is also the world of
appearance, the world experienced through sight, touch, smell, taste, and sound, that is
changing, imperfect, and disorderly. This division is often referred to as the duality of
mind and body. Reacting against what he perceived as too much of a focus on the
immediacy of the physical and sensory world, Plato described a utopian society in which
"education to body and soul all the beauty and perfection of which they are capable" as
an ideal. In his allegory of the cave, the shadows of the sensory world must be
overcome with the light of reason or universal truth. To understand truth, one must
pursue knowledge and identify with the Absolute Mind. Plato also believed that the soul
is fully formed prior to birth and is perfect and at one with the Universal Being. The birth
process checks this perfection, so education requires bringing latent ideas (fully formed
concepts) to consciousness.

In idealism, the aim of education is to discover and develop each individual's abilities
and full moral excellence in order to better serve society. The curricular emphasis is
subject matter of mind: literature, history, philosophy, and religion. Teaching methods
focus on handling ideas through lecture, discussion, and Socratic dialogue (a method of
teaching that uses questioning to help students discover and clarify knowledge).
Introspection, intuition, insight, and whole-part logic are used to bring to consciousness
the forms or concepts which are latent in the mind. Character is developed through
imitating examples and heroes.

Realism
Realists believe that reality exists independent of the human mind. The ultimate reality
is the world of physical objects. The focus is on the body/objects. Truth is objective-what
can be observed. Aristotle, a student of Plato who broke with his mentor's idealist
philosophy, is called the father of both Realism and the scientific method. In this
metaphysical view, the aim is to understand objective reality through "the diligent and
unsparing scrutiny of all observable data." Aristotle believed that to understand an
object, its ultimate form had to be understood, which does not change. For example, a
rose exists whether or not a person is aware of it. A rose can exist in the mind without
being physically present, but ultimately, the rose shares properties with all other roses
and flowers (its form), although one rose may be red and another peach colored.
Aristotle also was the first to teach logic as a formal discipline in order to be able to
reason about physical events and aspects. The exercise of rational thought is viewed as
the ultimate purpose for humankind. The Realist curriculum emphasizes the subject
matter of the physical world, particularly science and mathematics. The teacher
organizes and presents content systematically within a discipline, demonstrating use of
criteria in making decisions. Teaching methods focus on mastery of facts and basic
skills through demonstration and recitation. Students must also demonstrate the ability
to think critically and scientifically, using observation and experimentation. Curriculum
should be scientifically approached, standardized, and distinct-discipline based.
Character is developed through training in the rules of conduct.

Pragmatism (Experientialism)
For pragmatists, only those things that are experienced or observed are real. In this late
19th century American philosophy, the focus is on the reality of experience. Unlike the
Realists and Rationalists, Pragmatists believe that reality is constantly changing and
that we learn best through applying our experiences and thoughts to problems, as they
arise. The universe is dynamic and evolving, a "becoming" view of the world. There is
no absolute and unchanging truth, but rather, truth is what works. Pragmatism is derived
from the teaching of Charles Sanders Peirce (1839-1914), who believed that thought
must produce action, rather than linger in the mind and lead to indecisiveness.

John Dewey (1859-1952) applied pragmatist philosophy in his progressive approaches.

He believed that learners must adapt to each other and to their environment. Schools
should emphasize the subject matter of social experience. All learning is dependent on
the context of place, time, and circumstance. Different cultural and ethnic groups learn
to work cooperatively and contribute to a democratic society. The ultimate purpose is
the creation of a new social order. Character development is based on making group
decisions in light of consequences.

For Pragmatists, teaching methods focus on hands-on problem solving, experimenting,

and projects, often having students work in groups. Curriculum should bring the
disciplines together to focus on solving problems in an interdisciplinary way. Rather than
passing down organized bodies of knowledge to new learners, Pragmatists believe that
learners should apply their knowledge to real situations through experimental inquiry.
This prepares students for citizenship, daily living, and future careers.

Existentialism
The nature of reality for Existentialists is subjective, and lies within the individual. The
physical world has no inherent meaning outside of human existence. Individual choice
and individual standards rather than external standards are central. Existence comes
before any definition of what we are. We define ourselves in relationship to that
existence by the choices we make. We should not accept anyone else's predetermined
philosophical system; rather, we must take responsibility for deciding who we are. The
focus is on freedom, the development of authentic individuals, as we make meaning of
our lives.

There are several different orientations within the existentialist philosophy. Soren
Kierkegaard (1813-1855), a Danish minister and philosopher, is considered to be the
founder of existentialism. His was a Christian orientation. Another group of
existentialists, largely European, believes that we must recognize the finiteness of our
lives on this small and fragile planet, rather than believing in salvation through God. Our
existence is not guaranteed in an after life, so there is tension about life and the
certainty of death, of hope or despair. Unlike the more austere European approaches
where the universe is seen as meaningless when faced with the certainty of the end of
existence, American existentialists have focused more on human potential and the
quest for personal meaning. Values clarification is an outgrowth of this movement.
Following the bleak period of World War II, the French philosopher, Jean Paul Sartre,
suggested that for youth, the existential moment arises when young persons realize for
the first time that choice is theirs, that they are responsible for themselves. Their
question becomes "Who am I and what should I do?