lsêeT$»j·T+

eTsê؃eT÷\+
l<Ûäs¡ø£$
‘Ó\T>∑T nqTyê<ä+
kÕsTTHê<∏äTì Hêsêj·TDsêe⁄
(j·Td”«j·T˝Ÿ)

Á|ü#T· s¡D
‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúqeTT\T, ‹s¡T|ü‹,
2013
SREERAMA VIJAYAM
eTT+<äTe÷≥
By
Sainadhuni Narayana Rao (SVL) düHê‘·q uÛ≤s¡rj·T yêvàj·T Á|ü|+ü #·+˝À |üse¡ T|ü$Á‘·‘,· |üP»˙j·T‘·
dü+‘·]+#·T≈£îqï s¡eTD°j·T#·]‘·+ lsêeTø£<∏ä! ø£$ø√øÏ\ Ä~ø£$
T.T.D. Religious Publications Series No.1003 yê©àøÏeTVü≤]¸ leTÁ<ëe÷j·TDeTVü‰ø±yê´ìï eT<ÛTä sêø£så ¡ düeTì«‘·+>±
© All Rights Reserved
˝Àø±ìøÏ n+~+#ês¡T. ÄHê{ÏqT+&ç eTVü≤˙j·TyÓTÆq lsêeT#·]‘·+
X¯‘ø· √{ÏÁ|ü$düsÔ +¡ >± |ü\$¢ dü÷HÔ ˚ ñ+~.
First Edition : 2013
sêe÷j·TDø±e´+˝Àì ñ|ü<X˚ +¯ , sêeTTì |æ‘è· yêø£´ |ü]bÕ\q, ˇπø
Copies: 1000
dü‹, ˇπøe÷≥, ˇπø u≤D+ ` nqï Ä‘·ì ìj·Te÷\T, ùdïVü‰qTs¡ø,ÔÏ
Á|ü‹C≤„bÕ\q, •wüsº ø¡ Då£ , W<ës¡´+ ` n˝≤π> d”‘ê<˚$ bÕ‹Áe‘·´+, z]$T,
Ä<äsÙ¡ <Ûsä à¡ ìs¡«Vü≤D, |ü⁄Á‘·yê‘·‡\´+ ` <äXs¯ <¡ Tä∏ &ç |ü⁄Á‘·Áù|eT ` uÛsÑ ‘¡ ê<äT\
Published by : k˛<äsu¡ øÑÛ ,ÔÏ Áù|eT ` \ø£àå DTì ùde ` sêeTø±s¡´<äTs¡+<Ûsä T¡ &Óq’ Vü≤qTeT+‘·Tì
L.V. SUBRAHMANYAM, I.A.S.,
Executive Officer, kÕ«$TuÛøÑ ,ÔÏ düeTj·T»„‘,· n≈£î+]ƒ‘· ÁãVü≤à#·s´¡ +, uÛøÑ sÔ£ ø¡ Då£ ... Çe˙ï ø£*dæ
Tirumala Tirupati Devasthanams,
Tirupati.
sêe÷j·TDø±e´ |ü$Á‘·‘≈· î£ , Á|ü#êsêìø° <√Vü≤<ä+ #˚XÊsTT.
n+<äTe˝Ò¢ uÛTÑ $ô|’ |üs«¡ ‘ê\T ñqï+‘·ø±\+, q<äT\T Á|üeVæ≤düTqÔ ï+‘·
D.T.P: es¡≈î£ |ü$Á‘·yTÓ qÆ lsêeT>±<∏ä düs«¡ ˝Àø±˝À¢ yê´|æ+∫ e⁄+≥T+<äqï Á|üXd¯ Ôæ
Office of the Editor in Chief, leTÁ<ëe÷j·TDø±yê´ìøÏ ‘·|Œü eTπs Á>∑+<∏ëìøÏ ø±qsê<äT.
T.T.D, Tirupati.

uÛ≤s¡rj·T kÕVæ≤‘·´+˝ÀH˚ø±ø£, s¡w´ü Hé, »s¡à˙, #ÓH’ ê, Ç+&√H˚wj

æ ÷· ,
Printed at : H˚bÕ˝Ÿ, ãsêà, eT\j·÷... Ç˝≤ nH˚ø£ $<˚X¯ uÛ≤cÕdü+düÿè‘·T˝À¢≈L£ &Ü
Tirumala Tirupati Devasthanams Press,
Tirupati - 517 507 $X¯«yÓ÷Vü≤qeT÷]Ô lsêeT#·+Á<äTì>±<∏ä düT+<äs+¡ >± s¡÷|ü⁄~<äTø› =+~.
iv lsêeT$»j·T+
Ç˝≤ $X¯«yê´|æ‘y· TÓ qÆ sêe÷j·TDø±e´+ uÛ≤s¡rj·T uÛ≤wü\ìï+{Ï˝ÀqT
nH˚ø£ Á|üÁøÏjT· ˝À¢ $kÕÔs+¡ >± s¡∫+|üã&ç ø£eT˙j·TyÓTqÆ bÕsêj·TD Á>∑+<∏+ä >±
s¡÷|ü⁄~<äTø› =+~. Ç˝≤ y˚sTT $<Ûë\T>± |ü]&Û$É *¢q sêe÷j·TD>±<∏qä T
17e X¯‘êã›+˝À eTsê؃ uÛ≤wü˝À l<Ûsä ø¡ $£ ªzMμ #Û+· <ädTü ‡˝À eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ
π>j·Tø±e´+>± ªlsêeT$»j·T+μ ù|s¡T‘√ s¡∫+#ês¡T. á Á>∑+<∏ä+
|üse¡ T|üP»˙j·TyÓTqÆ bÕsêj·TD Á>∑+<∏+ä >± eTVü‰sêÁwüeº T+‘·{≤ yê´|æìÔ
bı+~+~.
eTsê؃˝Àì ªlsêeT$»j·T+μ Á>∑+<∏ëìï ‘Ó\T>∑Tyê]øÏ ≈£L&Ü
n+~+#ê\qï dü+ø£\Œ+‘√ s¡#s· TT‘· l Hêsêj·TDsêe⁄>±s¡T düsfi¡ y¯ TÓ qÆ
e#·q+˝À ‘Óì–+#ês¡T.
Á|üdTü ‘Ô +· ªlsêeT$»j·T+μ ‘ÓqT>∑Tùd‘· e#·q Á>∑+<∏ëìï ‹.‹.<˚ekÕúq+
<Ûë]àø£ Á|ü#T· s¡D>± yÓ\Te]+∫+~. Ä+Á<Ûä bÕsƒø¡ ˝£ Àø£+ á düÁ<ä+Z <∏+ä ˝Àì
Á|ü‘´· ø£så +¡ ÄkÕ«~+∫ ‘·<ë«sê ld”‘êsêeTT\yê] nqTÁ>∑V‰ü ìøÏ bÕÁ‘·T\T
ø±>∑\s¡ì Äø±+øÏdå ÷ü .Ô ..
dü<ë lyê]ùde˝À
(m˝Ÿ.$. düTÁãVü≤àD´+)
ø±s¡´ìs¡«Vü≤D≤~Ûø±]
‹.‹.<˚ekÕúqeTT\T
ne‘ê]ø£
uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹øÏ eT÷\ø£+<ë˝…q’ s¬ +&ÉT eTVü≤‘·sÔ ¡ Á>∑+<∏ë\˝À
leTÁ<ëe÷j·TD+ ˇø£{.Ï yÓ~’ ø£ dü+düÿè‹ ‘·sT¡ yê‘· |ü⁄sêD ø±e´ dü+düÿè‹
uÛ≤s¡rj·T »qJ$‘êìøÏ JeHê&ç>± ì*∫+~. dü+düÿè‹ $\Te\qT
kÕe÷qT´ì eTT+–≥ ø£<∏ës¡÷|ü+˝À kÕø屑·ÿ]+|üCÒdæ+~. uÛ≤s¡‘·+
eTùV≤‹Vü ‰ dü dü + Á|ü < ëj· ÷ ìï ì]àùdÔ , sêe÷j· T D+ eTVü ‰ ø±e´
dü+Á|ü<ëj·÷ìøÏ lø±s¡+ #·T{º+Ï ~. ˇø£{Ï dÉeTwüº <Ûsä êàìøÏ <ë] B|üyTÓ ‘Æ ,˚
eTs=ø£{Ï e´wüº <Ûsä êàìøÏ ø£sB¡ |üeTsTT+~. yê©àøÏ qT+&ç yÓTT<ä\Tô|{ºÏ
$$<Ûä uÛ≤wü\˝À $$<Ûä eTVü‰ø£e⁄\T ‘·eT<Óq’ rs¡T˝À sêe÷j·TD >±<∏qä T
<ä]Ù+∫ ‘·eT >=+‘·T‘√ >±q+ #˚dæ neTs¡T\T>± ì*#ês¡T. n˝≤{Ï neTs¡
eTVü‰ø£e⁄\˝À ˇø£sT¡ eTsê؃ uÛ≤wü˝À ªlsêeT$»j·T+μ ù|]≥ sêeTø£<ë∏
eT<ÛTä sêeTè‘·>±q+ #˚dqæ l<Ûsä ø¡ $£ .
17e X¯‘êã›+˝À yÓ\dæq l<Ûsä ø¡ $£ ‘·q≈£î eTT+<äT>± ne‘·]+∫q
nìï sêe÷j·TD≤\ kÕsêìï eT<ÛTä sê‹ eT<ÛTä s¡+>± eTVü‰sêÅwüº ÁbÕø£è‘·+˝À
$s¡∫+#ês¡T. Äj·Tq ù|s=ÿqï sêe÷j·TD≤\ ù|sπ ,¢ n+‘·≈î£ eTTqT|ü⁄qï
nK+&É sêe÷j·TD dü+Á|ü<ëj·T|ü⁄ ù|]àøÏ |üse¡ Tì<äsÙ¡ Hê\T. eTq≈£î yê©àøÏ
sêe÷j·TD+, n<Ûë´‘·à sêe÷j·TD+ e+{Ï ˇø£{Ï s¬ +&ÉT ù|sπ ¢ ‘Ó\TdüT.
l<Ûsä ø¡ $£ #Ó|Œæ q sêe÷j·TD≤\ |üs+¡ |üs¡ #·÷&É+&ç: yê©àøÏ sêe÷j·TD+,
e•w˜ü sêe÷j·TD+, X¯óø£ sêe÷j·TD+, Ä+»H˚j·TT&ÉT $ì|æ+∫q
lsêeT#·]Á‘·, $;ÛwDü T&ÉT |ü*ÿq ÁãVü≤à sêe÷j·TD+, •e⁄&ÉT|ü<•˚ +∫q
•e sêe÷j·TD+, n>∑dü´Ô sêe÷j·TD+, X‚wü sêe÷j·TD+, Ä>∑eT
sêe÷j·TD+, n<Ûë´‘·à sêe÷j·TD+, uÛÑs¡‘· sêe÷j·TD+, <Ûäs¡à
sêe÷j·TD+, ÄX¯Ãs¡´ sêe÷j·TD+... Ç$>±ø£ uÛ≤s¡‘ê+‘·s‘¡Z · yê´düeTVü≤]¸
vi lsêeT$»j·T+
Á|üD‘° · sêeTø£<,ä∏ ø±•ø±K+&É ø£<ä∏ sêeTø£<,ä∏ |ü<àä |ü⁄sêD≤+‘·s‘¡Z · |ü<àä
sêe÷j·TD+... Ç˝≤ mH√ï! yê≥ìï+{Ï˙ ñ≥+øÏ+∫ yê©àøÏ sêe÷j·TD≤ìï
|üs¡e÷<Ûës¡+>± rdæø=ì lsêeT$»j·÷ìï >±q+ #˚düTÔHêïqHêïs¡T
l<Ûsä T¡ &ÉT. ìC≤ìøÏ~ >±qy˚T. eTVü‰sêÁwºæ ÁbÕø£è‘·+ bÕ≥≈£î ô|{º+Ï ~ ù|s¡T.
dü+düÿè‘· Hê≥ø±˝¢À bÕ≥\T eTVü‰sêÁwºæ ÁbÕø£è‘· uÛ<Ò +ä ˝ÀH˚ ñ+{≤sTT.
n+<äT˝À ~«|ü<\ä #·øÿ£ {Ï ÁbÕdü‘√, j·T‹$sêeT+‘√ kÕ–b˛j˚T zM
#Û+· <Ûdä Tü ‡˝À l<Ûsä T¡ &ÉT lsêeT$»j·÷ìï >±q+ #˚XÊ&ÉT.
á zM eTq <ä+|ü⁄&ÉT bÕ≥ e+{Ï~. ˇø£ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ \j·T‘√
ÅXÀ‘·qT ñ˙à\q+ #˚dTü ø=H˚ X¯øÔÏ <ëìøÏ düV≤ü »+>± ñ+≥T+~. X¯ã˝› ≤*‘·´+
‘Ó*dæq ø£$ <ëìì #˚|{ü ≤º &É+fÒ n+‘·ø+£ fÒ ÁX¯eD≤q+<ä+ ø£*–+#˚ eT<ÛTä s¡
Ø‹ eTs=ø£≥T+&É<Tä . ø£$ uÛøÑ ±Ô´y˚X+¯ ˝À ‘˚*b˛j˚Tyê&Ó‘’ ˚ Ç~ ÁXÀ‘·qT
uÛ Ñ ø ±Ô ´ q+<ä dü s ¡ d ü T ‡˝À z\˝≤&ç d ü T Ô + ~. eTT+<˚ eTTeTT≈å £ î e⁄≈£ î
e÷<ÛäTØs¡kÕqï+~+#˚ sêeTø£<∏ä! n+<äT≈£î‘√&ÉT zM #Û·+<√eTè<äT\‘·
n+<äTHê düeTdüÔ |üPs¡« sêe÷j·TD≤\ kÕ+Á<ä‘·. Çø£ lsêeT$»j·T
e÷<ÛTä s¡´eTVü≤‘ê«DÏì e÷≥˝¢À e]í+#·&+É kÕ<Û´ä e÷?
n+‘· nkÕ<Û´ä yÓTqÆ <ëìï ‘˚≥‘˚≥ ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ, n‹ nHêj·÷dü+>±
‘Ó#êÃs¡T lkÕsTTHê<∏Tä ì Hêsêj·TDsêe⁄. <ëìøÏ Á|ü<ëÛ q ø±s¡D+ dü<TäZ s¡T
lkÕsTTHê<∏Tä ì X¯s‘¡ uY ≤ã÷J ø£èbÕø£{≤øåy£ T˚ ! lkÕsTTHê<∏Tä ìøÏ ªC„≤H˚X«¯ ]μ‘√
düe÷q+>± Á|æj·TyÓTÆq ªlsêeT$»j·÷ìïμ eTsê؃ qT+N ‘Ó\T>∑T˝À
nqTe~+#·eTì Ä<˚•+∫+~ l>∑Ts¡Te⁄>±πs! nøås£ e¡ TTàø£ÿ eTsê؃ uÛ≤wüsêì
‘·q≈£î á Ä<˚XÊ*#êÃπs$T{≤? nì nø£ÿ»|ü&ɶ Hêsêj·TDsêe⁄≈£î, eTsê؃
uÛ≤cÕ ø±yê´ìï, ‘·<ë«sê uÛ≤wüqT uÀ~Û+#˚ @sêŒ≥TqT ‘·q ©˝≤$X‚w+ü >±
#˚d,æ Ä s¡÷|ü+˝À sêeTø£<qä∏ kÕ<Ûqä #˚sTT+∫, n\y√ø£>± eT÷\eT+‘·
vii
eT<ÛTä s¡+>± ‘Ó\T>∑T˝À yÓ\sTT+|ü#d˚ +æ ~ l>∑Ts¡Te⁄>±πs! eTsê؃ uÛ≤wü nøås£ +¡
n+‘· ≈£L&Ü sêìyês¡T, nøåj £ T· e÷<ÛTä ØuÛ]Ñ ‘·+>± lsêeT$»j·T+ e+{Ï
ÅbÕNq ø±yê´ìï nqTe~+#·≥+ l>∑Ts¡Te⁄>±] ©\≈£î ≈£è|ü≈£î eTs√
ñ‘·ÿèwºü ì<äsÙ¡ q+.
eT÷\+ bÕ≥s¡÷|üyTÓ HÆ ê nqTyê<ä+ e#·qs¡÷|üyT˚ . H˚{Ï bÕsƒ≈¡ î£ &çøÏ
nqTe⁄>± ñ+≥T+<äqï Äø±+øå‘£ √ #˚dqæ s¡#q· + Vü‰sTT>± n+<ä+>± uÛøÑ ÔÏ
bÕs¡eX¯´+‘√ #˚dqæ e#·q+! lsêeTTì ø±* n+<Ó\ |òTü \|òTü \\≈£î Äø±X¯+
Á|ü‹<Û«ä ìdüT+Ô ~. Ä Á|ü‹<Û«ä ì >∑sq¡® \T $qã&ç ndüTs¡T\ yÓ÷ø±fi¯ófl ø£&TÉ |ü⁄˝ÀøÏ
eTT&ÉT#·T≈£îb˛‘êsTT. #·øÿ£ {Ï Äs¡{Ï dü+Ô uÛ≤˝¢≤+{Ï C≤qTe⁄\T, yÓ÷ø±fi¢ó¯ ,
>∑sT¡ &É |ü#÷ ˝¢≤, Ç+Á<ä˙\eTDT˝¢≤ yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT. y˚sTTyÓTs¡T|ü⁄\T yÓT]dæq≥¢T
lsêeTTì ø£{Ï Á|ü<X˚ +¯ ˝À |üdTü |ü⁄ |ü#÷ ì |”‘ê+ãs¡+ yÓT]dæb˛‘·Tqï~...
ø£{Ï y˚TK\˝Àì ∫s¡T>∑+≥\ düe«&ç »{Ï˝≤súêìï düVæ≤‘·+ ‘·‘Yøå£D+
düTŒ¤]+|üCùÒ d y˚<dä «ü s¡+˝≤ s¡deü ‘·sÔ +¡ >± s¡e[düTqÔ ï~... Ä ˙\y˚T|òTü XÊ´eTTì
≈£î&çuÛ≤>±q le‘·‡eTT, m&ÉeTuÛ≤>±q düT>∑+<ÛäuÛÑ]‘·yÓTÆq lìπø‘·qeTT
n\‘·sês¡T‘·THêïsTT. Ä XÊ´eT˝≤+>∑Tì X¯Øs¡+ô|’ #·]Ñ·yTÓ qÆ #·+<äHêìï
#·÷ùdÔ >∑+>± j·TeTTHê q<äT\˝Àì ìs¡à\ »\+ sêø± bÂs¡$í T Hê{Ï
#·+Á<äTì XÀuÛ‘Ñ √ $\dæ˝¢Ò Äø±X¯+, <˚B|ü´e÷qyÓTqÆ Ç+Á<ä˙\eTDT\ ø±+‹
düTŒ¤sD¡ ≈£î edüTHÔ êïsTT. Äes¡D n+‘ê düT>∑+<Ûä |ü]eTfi¯+‘√ >∑Tu≤[düTqÔ ï~...
n≥T dü+Á|ü<ëj·T+, Ç≥T Ä<ÛTä ìø£‘· n+<ä–+∫q á uÛ≤cÕdüT>∑+<Û+ä
#·<Tä e⁄‘·Tqï bÕsƒ≈¡ î£ \ >∑T+&Ó˝À¢ >∑÷&Ü >∑Tu≤[düT+Ô ~. n+‘· Vü‰sTT>±
kÕ–b˛‘·Tqï nqTyê<ä+, ndü\T nqTyê<ä+>± n>∑T|æ+#·ì Ä+Á<Ûeä #·q+.
l<Ûsä T¡ ì ≈£è‹ì ≈£è‹ nqTyê<ä+˝À á uÛ≤cÕe÷<ÛTä s¡´+‘√ bÕ≥T m<äTs¡T|ü&˚
eTs√ ô|<›ä düeTdü´. n˝≤ u≤s¡T>± kÕ–b˛j˚T ñ|üe÷Hê\T
viii lsêeT$»j·T+
ˇø£ÿ $wüjT· + #Ó|Œü &ÜìøÏ |ü~b˛*ø£\T #ÓãT‘ê&ÉT l<Ûsä T¡ &ÉT. øÏ+∫‘·TÔ
es¡yí TÓ HÆ ê düsπ $$<Û√|üe÷Hê\‘√ Á|üe∫+∫ n‹ $es¡+>±, >∑T+&Ó\ ì+&ÉT>±
m\T¬>‹Ô bÕ&ÉT‘ê&ÉT. bÕ≥˝À nsTT‘˚ ñ|üe÷Hê\ |üs+¡ |üs¡ n+‘· Çã“+~
ô|≥º<äT>±˙, e#·q+˝À e÷Á‘·+ |ü⁄qsêeè‹Ô>± n>∑T|ædü÷Ô, m+‘√uÛÑøÏÔ
bÕs¡eX¯´yÓT‘Æ ˚ @$T{Ï eTØ Ç+‘·>± e]í+#ê˝≤? nH˚ Á|üXï¯ qT ˝ÒeHÓ‘T· ‘Ô T· +~.
<ëìì M\sTTq+‘·es¡≈î£ X¯ã› |ü⁄qsêeè‹Ô >±≈£î+&Ü #·÷#·T≈£î+≥÷, @<√
ˇø£ $<Ûyä TÓ qÆ n+‘·sj ¡¢ T· qT bÕ{Ïd÷ü Ô nqTe~ùdÔ ‘·|Œü , düs¬ q’ kÕ|ò\ü ´+
dæ~+Δ #·<Tä . l Hêsêj·TDsêe⁄ Ç+<äT˝À nbÕs¡yTÓ qÆ C≤Á>∑‘Ô· rdüT≈£îHêïs¡T.
|ü<|˚ <ü ˚ sêdæq<ëH˚ï sêdü÷,Ô Á|ü‹ nøås£ +¡ nøås£ +¡ <ä>s∑Z ¡ bı<äT|ü⁄ kÂ+<äs´¡ +
bÕ{Ïd÷ü Ô nqTe~+#ês¡T. ø£qTπø á ‘Ó\T>∑Tùd‘· ≈£L&Ü eTs√ uÛøÑ sÔÏ k¡ ÕeTè‘·
>∑<´ä ø£$‘·>± e÷]+~. nø£ÿ&Éøÿ£ &É eT÷\+˝À #Û+· <ä' |ü]$T‘·T\e\¢
≈£î~+#·T≈£îb˛sTT ndüŒwºyü TÓ qÆ nsêúìï m+‘√ C≤Á>∑‘>Ô· ±, düsfi¡ ¯ düTuÀ<Û+ä >±
e÷]à ‘ÓqT>∑T˝ÀøÏ ‘Ó#êÃs¡T. n+<äT#˚‘· eTs√ yê´U≤´q+ nedüs+¡ ˝Ò≈î£ +&Ü
me]øÏ yês¡T á lsêeT$»j·T>±<∏ë s¡V≤ü kÕ´súêìï dü«j·T+>± nqTuÛ÷Ñ ‘·+
#˚døæ =ì Äq+~+#˚ neø±X¯+ \_ÛdTü qÔ ï~.
ndü\T @ ø±yê´ì¬ø’Hê |üs¡e÷e~Û n˝≤ nqTuÛÑ÷‹ #Ó+~
ÄkÕ«~+#·&yÉ T˚ . dü«j·T+>± ‘·eT >∑T+&Ó˝À¢ nqTuÛ÷Ñ ‹ì |ü+&ç+#·T≈£îqïyês¡T
<ëìï nøås£ |¡ ⁄ü wŒü Vü‰s¡+>± e÷]à Ǒ·sT¡ \≈£î n+~kÕÔsT¡ . n|ü&ÉT s¡#s· TT‘·‘√
bÕ≥T |ü]‘ƒ \· T ≈£L&Ü ‘·]kÕÔsT¡ . ‘·q >∑Ts¡T Ä»„‘√ lsêeT$»j·T >±Hêìï
#˚ã{ºÏ, l<Ûäs¡T&ÉT ‘·]+∫ ‘·]+|ü#˚kÕ&ÉT. n˝≤π> ‘·q >∑Ts¡Ty껄‘√
lHêsêj·TDsêe⁄ <ëìï ‘Ó\T>∑T˝À s¡∫+∫ ‘êqT ‘·]dü÷Ô ‘·]+|ü#d˚ Tü HÔ êïs¡T.
X¯ã+› Hêe˝À møÏÿ+#·T≈£îì nsúe¡ TH˚ eTVü‰q~˝À düTfi¯óe⁄>± |üjT· ì+|ü#d˚ æ
n<›]ä #˚]Œ+#˚yê&˚ ø£$, s¡#s· TT‘·. lsêeT$»j·T eT<ÛTä sêqTyê<·+‘À
eTq*ï n˝≤π> uÛøÑ sÔÏ k¡ ÕeTè‘· q~˝À |üjT· ì+|ü#d˚ ,æ Äq+<ä|⁄ü n<›]ä ì
ix
#˚sT¡ düTHÔ êïs¡T lHêsêj·TDsêe⁄. n+<äT≈£L, eTs√ uÛ≤wü˝Àì ˇø£ ÁbÕNq
s¡ d ü ‘ êÿyê´ìï eTquÛ ≤ wü ˝ À n+~dü T Ô q ï+<ä T ≈£ î lkÕsTTHê<∏ ä T ì
Hêsêj·TDsêe⁄qT eTqdü÷Œ¤]>Ô ± n_Ûq+~qTÔHêïqT.
á sêe÷j·TD j·T»„+˝À j·T‹ÿ+∫‘Y H˚qT uÛ≤>∑+ bı+<ä&+É ≈£L&Ü
>∑Ts¡Te⁄>±] nbÕs¡©\≈£î ì<äsÙ¡ q+. z e÷s¡T •]&û˝À kÕsTT|ü<ë∏ ìøÏ yÓ[fl
ãj·T≥≈£î edü÷Ô ªn+<äs÷¡ @<√ s¡÷|ü+˝À >∑Ts¡Tùde˝À ìeT>∑ïyÓTÆ e⁄Hêïs¡T.
Hê≈£î ≈£L&Ü @<ÓH’ ê neø±X¯+ \_ÛùdÔ u≤>∑TDTí. Hê≈£î ‘Ó*dæ+~ nøås£ ê\
|üH˚ ø±ã{ºÏ @ Á|ü#T· s¡D ø±s¡´Åøe£ T+˝ÀHÓH’ ê bÕ\T|ü+#·T≈£îH˚ neø±X¯+
\_ÛùdÔ m+‘· u≤>∑T+≥T+~μ nì Á|üøÿ£ qTqï X‚Ks¡T≈£î e÷Á‘·yT˚ $qã&˚˝≤
nHêïqT.
‘·sT¡ yê‘· ôV≤’ <äsêu≤<é e#êÃø£ nqTø√≈£î+&Ü Hêsêj·TDsêe⁄ bò˛qT.
n|üŒ{ÏøÏ H˚HÓes√ yê]øÏ ‘Ó*j·T<äT. nsTTHê nqTyê<ä Á|ü‹ì Hê≈£î
#·÷|üeTì >∑Ts¡Te⁄>±] Ä<˚X¯+. yê]e<›ä≈£î #˚]‘˚ H˚HÓes√ ‘Ó*j·Tì
Hêsêj·TDsêe⁄, $TÁ‘·T&ÉT kÕsTT es¡Á|ükÕ<äsêe⁄ qT+&ç $esê\T ‘Ó\TdüT≈£îì
bò˛qT #˚kÕs¡T. H˚qT nqï e÷≥\T uÛÖ‹ø£+>± >∑Ts¡Te⁄>±]øÏ $qã&˚ neø±X¯+
@e÷Á‘·+ ˝Ò<Tä . nsTTHê Hê |ü≥¢ <äjT· ‘√ n<äèX¯´+>± yÓqï+{Ï e⁄qï
yê]øÏ $qã&ç+~. Ä<˚X+¯ #˚se¡ \dæq rs¡T˝À #˚]+~. Ç+‘·ø+£ fÒ ©\≈£î
eTs√ ì<äsÙ¡ q+ @eTT+≥T+~? Ç˝≤ ©˝≤qTuÛ÷Ñ ‹ì∫Ãq l>∑Ts¡Te⁄>±]
bÕ<ë\≈£î Hê kÕcºÕ+>∑ Á|üD≤e÷\T.
- >∑+–XË{Ϻ \ø°ÎHêsêj·TD
e÷J yÓd’ #t êÛ Hé‡\sY, Á<ä$&çjT· Hé j·T÷ìe]‡{°
≈£î|üŒ+, Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ.

nqTyê<ä≈î£ ì ìy˚<qä
á Á>∑+<∏sä #¡ q· ≈£î dü÷Œ¤],Ô Áù|s¡D n+‘ê Hê >∑Ts¡T<˚e⁄˝q’… lkÕsTTHê<∏Tä ì
X¯s‘¡ uY ≤ã÷J. yêπs Hê düs«¡ dü«+, Hê <Ûë´q+, Hê <Û´˚ j·T+, Hê <Óe’ +.
lkÕsTTu≤u≤qT nqq´+>± Áù|$T+∫, Äsê~Û+∫q lu≤ã÷J lkÕsTT
Áù|eTdü«s¡÷bÕìøÏ ì\TyÓ‘T· Ô s¡÷|üyTÓ Æ ì*∫, lkÕsTT˝À ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+<ës¡T.
yê]øÏ ‹s¡TeT\‘√ ñqï nqTã+<Û+ä Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ ~. yê]øÏ |üdÁæ bÕj·T+˝À
ly˚+ø£fXÒ «¯ s¡kÕ«$T düìï~Û˝À ~e´ kÕø屑êÿs¡+ ø£*–+~. #·<Tä e⁄ø=H˚
s√E˝¢À ‹s¡TeT\˝À m+‘√ø±\+ yês¡T kÕ<Ûqä #˚dTü ø=Hêïs¡T. lkÕsTTu≤u≤
‘·eT >∑Ts¡Te⁄ ªyÓ+≈£LkÕμ nì #ÓbÕŒs¡T. Ä Ø‘ê´ lkÕsTTì düeTsúd¡ <ü TäZ s¡Te⁄>±
uÛ≤$+∫q yê]øÏ ly˚+ø£fÒX¯«s¡kÕ«$T ª|üs¡eT>∑Ts¡Te⁄μ. lkÕsTTu≤u≤
eTVü‰düe÷~Û eTT+<äT ªlsêeT$»j·T+μ Á>∑+<∏ëìï eT÷&ÉTkÕs¢¡T
#·~$+#·Tø=ì $Hêïs¡T. á H˚|ü<∏ä´+˝À á Á>∑+<∏ëìï ly˚+ø£fÒX¯óì
|ü<dä ìü ï~Û˝À, ‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <˚ekúÕq+ düV≤ü ø±s¡+‘√ eTTÁ~+#ê\qï
uÛ≤eq ø£\>∑&+É Hê düTø£è‘·+>± uÛ≤$düTHÔ êïqT.
lsêeT$»j·T+ Á>∑+<∏ä ÁbÕX¯d´Ôü + >∑T]+∫ e÷ >∑Ts¡T<˚e⁄\T Ç˝≤
$e]+#ês¡T: lkÕsTTu≤u≤ bÕsêj·TD #ÓjT· ´eTì Ç‘·sT¡ \≈£î $~Û+∫q
Á>∑+<∏ë\ $wüjT· + ˇø£ m‘Ì‘ÔÓ ,˚ ‘êeTT Çø£ ø=ìï s√E\˝À <˚V≤ü ‘ê´>∑+
#˚kÕÔsq¡ >± eCÒ nqT uÛ≈Ñ î£ ìÔ |æ*∫, ªlsêeT$»j·T+ - #·<Tä e⁄, <ëì e\¢
eTè‘·T´+»j·TT&ÉT dü+Á|”‘T· &Ée⁄‘ê&ÉTμ nì Ä<˚•+∫, Ä Á>∑+<∏ëìï, eCÒ
#˚‘· es¡Tdü>± 3 kÕs¢T¡ #·~$+#·Tø=ì $Hêïs¡T. lùV≤eT<äŒ+‘·T ‘·eT
ªlkÕsTT dü#÷ ]Á‘·μ˝À sT÷$wüj÷· ìï dü$es¡+>± Á>∑+<∏dä +úü #˚XÊs¡T. n˝≤
u≤u≤ ‘êy˚T ø√] #·~$+#·Tø=ì eTØ $ìq Á>∑+<∏+ä eTs=ø£{˝Ï <Ò Tä . Ç~
u≤u≤ eTqø£qTÁ>∑V≤æ +∫q eTè‘·T´+»j·T eT+Á‘·+ e+{Ï<ìä #Ó|Œü e#·TÃ.
xi
lsêeT$»j·T+ eT÷\ Á>∑+<∏ëìï eTsê؃˝À s¡∫+∫q l<Ûsä ø¡ $£ ì
á dü+<äs“¡ +¤ >± düà]+#·Tø√e&É+ düeTT∫‘·+>± ñ+≥T+~. l<Ûsä ø¡ $£ >∑T]+∫
e÷ >∑ T s¡ T e⁄>±s¡ T ˇø£ yê´dü + ˝À Á|ü k ÕÔ $ +∫q $esê*$:
bÕ+&ÉTs¡+>∑uøÑÛ |Ô£ sü +¡ |üs˝¡ À Á|üø±•+∫q dü+‘Y ø£e⁄\˝À l<Ûsä ø¡ $£ ˇø£sT¡ .
áj·Tq 1658˝À »ìà+#ê&ÉT. Á|üU≤´‘· |ü⁄D´πøÁå ‘·yTÓ qÆ |ü+&ÉØ|ü⁄sêìøÏ
düTe÷s¡T 20 yÓTfiÆ ó¯ fl <ä÷s¡+˝À e⁄qï Hê|òTü Ø Á>±eT+ áj·Tq »qàdú\ü +.
‘·+Á&ç ÁãVü‰àq+<ä, ‘·*¢ kÕ$Áru≤sTT. áj·Tq ∫qï‘·q+˝ÀH˚ M]
≈£î≥T+ãeTT |ü+&É]|ü⁄s¡+ yÓ[fl dúsæ |¡ &ü &É +É ‘√ ÁbÕ<∏$ä Tø£ $<ä´ ‘·|Œü $T–*q
$<ë´uÛ≤´düeT+‘ê |ü+&É]˝ÀH˚ >∑&∫ç +~.
dü+düÿè‘·+˝Àì Á>∑+<∏ë\qT <˚Xu¯ ≤Û wü˝ÀøÏ nqTe~+#˚ |üs+¡ |üs˝¡ À
@ø£Hê<ÛTä ì eTqTeT&Óq’ eTTπøXÔ «¯ s¡T&ÉT eTVü‰uÛ≤s¡‘êìï eTsê؃u≤Û wü˝ÀìøÏ
nqTe~+#ê&ÉT. ø±˙, n+<äT˝Àì ◊<äT |üsê«\T e÷Á‘·yT˚ \_ÛdTü qÔ ï$.
eTTπøXÔ «¯ s¡Tì eTsê؃ uÛ≤s¡‘· s¡#H· ê ø±sê´ìï |üP]Ô #˚j÷· \ì m+<äs√
ø£e⁄\T Á|üj·T‹ï+#ês¡T. yê]˝À l<Ûäs¡ø£$ nÁ>∑>∑DT´&ÉT. Äj·Tq
eTVü‰uÛ≤s¡‘·ø£<∏ä Ä<Ûës¡+>± ªbÕ+&ÉeÁ|ü‘ê|ü+μ, ªlsêeT$»j·T+μ,
ªVü≤]$»j·T+μ, ª•e©˝≤eTè‘·eTTμ, ªbÕ+&ÉTs¡+>∑ e÷Vü‰‘·à´eTTμ, ªyÓ+ø£fXÒ ¯
e÷Vü‰‘·à´eTTμ, ªy˚<ë+‘·d÷ü s¡´μ, ªC…$’ T˙ nX¯«y˚T<Ûeä TTμ, ªeT\ΩØe÷Vü‰‘·à´eTTμ,
ªn+_ø±ñ<ä j · T eTTμ, yÓ T Tˆˆq Á>∑ + <∏ ë ˝… H √ï s¡ ∫ +#ês¡ T . yê{Ï ˝ À
ª•e©˝≤eTè‘·eTTμ, ªbÕ+&ÉeÁ|ü‘ê|üeTTμ, ªlsêeT$»j·TeTTμ m+‘√
Á|üU≤´‹#Ó+~, sT÷Hê{Ïø° eTVü‰sêhwü<X˚ +¯ ˝Àì y˚˝≤~>∑èVü‰\˝À ì‘·´+
bÕsêj· T D #˚ j · T ã&É T ‘· T HêïsTT. á Á>∑ + <∏ ä nqTyê<ëìøÏ
ñ|üÁø£$T+∫q|ü&ÉT Hê≈£î eTsê؃ uÛ≤wü ‘Ó*j·T<äT. á s√E≈£L eTsê؃˝À
e÷{¢≤&ÉT≈£î+≥T+fÒ Hê≈£î dü]>± uÀ<Ûä|ü&É<äT. e÷{¢≤&É≥+ ndü˝Ò sê<äT.
n˝≤+{ÏyêDíÏ eTsê؃uÛ≤wü˝À zM #·+<ädüT‡˝À |ü<ä´s¡÷|üø£+>±e⁄qï á
xii lsêeT$»j·T+
Á>∑+<∏ëìï ‘ÓqT–+#·&É+ m˝≤ dü+uÛÑe+? ô|’>± Hê≈£î ‘Ó\T>∑T˝À @eTHêï
Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq n_Ûìy˚X¯eTT+<ë? H˚qT mdt.mdt.m˝Ÿ.dæ es¡≈£î e÷eTT\T>±
ã&ç˝À H˚sT¡ Ã≈£îqï ‘Ó\T>∑T e÷Á‘·yT˚ . ø±ø£b˛‘˚ Hê ∫qï‘·q+˝À sêe÷j·TD,
uÛ≤s¡‘·, uÛ≤>∑e‘ê\T, eTVü‰‘·Tà\ #·]Á‘·\T #·~yêqT. n+‘·e÷Á‘êq á
Á>∑+<∏ëìï ‘ÓqT–+#˚≥+‘· uÛ≤cÕ|ü{ÏeT Hê≈£î ˝Ò<äT. nsTTHê >∑Ts¡Tø£è|ü
$X‚w+ü >±, ~yê´odüT‡\ |ò\ü +>± eTsê؃Á>∑+<∏+ä #·<Tä e⁄‘·Tqï|ü&ÉT e÷Á‘·+
<ëì˝Àì uÛ≤e+‘√bÕ≥T $X‚cÕ\T, ñ|üe÷Hê\˙ï ne>∑‘·eTj˚T´$.
Hêø£ + ‘· { Ï X¯ ø Ï Ô k ÕeTsú ê ´\qT Á|ü k Õ~+∫q >∑ T s¡ T <˚ e ⁄\≈£ î Hê
kÕcºÕ+>∑Á|üD≤e÷\T. yês¡T yÓqï+{Ïe⁄+&ç Hê#˚‘· á ãèVü≤‘Yø±sê´ìï
#˚sTT+∫, qqTï nìï$<Ûë˝≤ r]Ã~<›ës¡T.
H˚qT á s¡#q· #˚dTü HÔ êïqqï nVü≤+ø±s¡+ ñqï+‘·es¡≈î£ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T
Hê nqTyê<ëìï ÄyÓ÷~+#·˝<Ò Tä . H˚qT Hê s¡#q· qT rdüTø¬ [flq Á|ü‹kÕ]
>∑Ts¡Te⁄>±s¡T eTs¡\ #·÷&ÉeTH˚yês¡T. @$T{Ï? H˚qT Áyêdæ+~ #·÷&É≈î£ +&ÜH˚
>∑Ts¡Te⁄>±s¡T eTs¡\ dü]#˚jT· eT+≥THêïs¡T nì nqT≈£îHêïqT. Hê eTqdüT
Á>∑V≤æ +∫ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T H˚qT Áyêdæq <ëì˝Àì ÄKs¡Tù|J #·<eä eTHêïs¡T.
rsê yê] eTT+<äT #·~yêø£ Hêø£+<äT˝À mH√ï ‘·|ü \T >√#·]+#êsTT.
<ë+‘√ yê] X¯øÔÏ Hê ø£se¡ú TsTT´+~. yê]øÏ #·<Tä ee\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä .
yÓ+≥H˚ Á>∑V≤æ +#·>\∑ s¡T. yês¡T Á>∑V≤æ +#·&yÉ T˚ ø±<äT Hê ø£fifl¯ ≈£î ø£{qϺ ≥¢T
#˚jT· >∑\ eTVæ≤e÷ì«‘·T\T. yÓ+≥H˚ yê] bÕ<ë\ô|’ |ü&ç qqTï eTìï+#·eTì
ÁbÕ]ú+#êqT. >∑Ts¡Te⁄>±s¡T ÄyÓ÷~+#˚es¡≈î£ mìïkÕ¬sHÌ¢ ê H˚qT ≈åî£ Dí+>±
dü]~<›>ä \∑ qì #Ó|Œæ Hê nVü≤+ø±sêìï yê] bÕ<ë\ eTT+<äT+#êqT. Ä
‘·s¡Tyê‘· H˚qT Ä Á>∑+<∏ëìï |ü]o*+#·>± mH√ï ndü+ã<ΔäyÓTÆq,
˝À|üu÷ÑÛ sTTwüy˜ TÓ qÆ yêø£´ ìsêàD≤\T >√#·]+#êsTT. yê{Ïqïìï{Ïì dü]#˚dæ
>∑Ts¡Te⁄>±]øÏ q#˚ÃØ‹˝À Bìì ‘·j÷· s¡T #˚XÊqT. á dü+|òTü ≥q‘√ Hê≈£î
xiii
ùV≤e÷&é|+ü ‘Y kÕsTTdü#÷ ]‘·˝À Áyêdæq e÷≥\T >∑Ts=Ô#êÃsTT. ùV≤e÷&é|+ü ‘Y
dü#÷ ]‘· Áyêj·TT≥≈£î XÊ´e÷ <ë«sê u≤u≤ nqTeT‹ì n]ú+#·>± n‘·&ç
nVü≤+ø±s¡+ |üP]Ô>± q•+∫, eT#·TìøH’ ê ø£qã&Éq|ü&ÉT H˚qT n‘·&˝ç À
Á|üy•˚ +∫ Hê #·]Á‘· H˚H˚ ÁyêkÕÔqT nì u≤u≤ nHêïs¡T. Áyêùdyês¡T,
ÁyêsTT+#˚~, Áyêj·T&É+ nH˚ á Á‹|ü⁄{Ï >∑Ts¡Te⁄>±πs nqï $wüj·T+
n#·TÃ>∑T~›q≥¢T uÀ<Û|ä &ü +ç ~.
1987e dü+e‘·‡s¡+˝À >∑Ts¡Te⁄>±]‘√ ø£\dæ s¬ \’ T˝À •]&û qT+&ç
‹]–e#˚Ã≥|ü&ÉT e÷≥\eT<Û´ä ˝À sêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä jÓTTø£ÿ ÁbÕX¯kÕÔ´ìï
$e]+#ês¡T. Ä Á>∑+<∏ä+ eTsê؃˝À ñqï+<äTq n~ ‘Ó\T>∑Tyê]øÏ
n+<äTu≤≥T˝À ˝Ò<Hä êïs¡T. u≤u≤#˚ eT÷&ÉTkÕs¢T¡ ÁX¯eD+ #˚jT· ã&¶É Ä
Á>∑+<∏+ä eTVü≤‘·sÔ y¡ TÓ qÆ <ä˙, á Á>∑+<∏ëìï s¡∫+∫q l<Ûsä ø¡ $£ , Áø°.X¯ 17e
X¯‘êu›≤ìøÏ #Ó+~qyê&É˙, Äj·Tq Ä<Ûë´‹àø£‘q· T ñ|üe÷Hê\˝À CÀ&ç+∫,
dü T uÀ<Û ä ø £ + #˚ X Ês¡ ì #Ó ã T‘· ÷ , <ëìì ‘Ó \ T>∑ T ˝À nqTe~ùdÔ
u≤>∑T+≥T+<ä+≥÷, HêyÓ’|ü⁄ ‹]– Ä eTsê؃ Á>∑+<∏ëìï yÓ+≥H˚
rdüTø√e\dæ+<äHêïs¡T. H˚qT •]&û˝À, q>∑s˝Y À, u§+u≤sTT˝À Á|üjT· ‹ï+#êqT.
ø±˙ <=s¡ø˝£ <Ò Tä . ˇø£s√E ôV≤’ <äsêu≤<äT˝Àì eTsê؃ |ü⁄düøÔ ±\ cÕ|ü⁄˝À
$#ê]+#·>± nø£ÿ&É ˇø£ Á|ü‹ \_Û+∫+~. n~ ‘Ó∫à >∑Ts¡Te⁄>±]øÏ#êÃqT.
yês¡T <ëìì #·÷∫ u≤u≤≈£î qeTdüÿ]+∫ á |ü⁄düÔø±ìï rdüT¬ø[fl
ôV’ ≤ <ä s êu≤<ä T ˝À me¬ s ’ H ê ‘Ó \ T>∑ T -eTsê؃ e∫Ãqyê]‘√ ø£ * dæ
nqTe~+#·eTHêïs¡T. >∑Ts¡Te⁄>±s¡T #ÓbÕŒs¡Tø£<ë! nì H˚qT yÓ+≥H˚
Á|üjT· ‹ï+#·>± lì‘ê´q+<é $C≤|üPs¡ÿsY nH˚ Äj·Tq á ø±s¡´Áø£eT+
#˚|≥ü {º ≤ìøÏ n+^ø£]+#ês¡T. eè‹ÔØ‘ê´ yê´bÕ] jÓTÆ q|üŒ{Ïø,° Ä<Ûë´‹àø£‘|· ≥ü ¢
õC„≤dü ø£*–qyês¡T. n|ü&ÉT yê] ej·TdüT‡ 65-70 e⁄+&Ée#·TÃ. yês¡T
xiv lsêeT$»j·T+
#·~$ nsú+¡ #Ó|⁄ü +Ô fÒ, H˚qT ‘Ó\T>∑T˝À ÁyêdüT≈£îH˚yê&çì. n˝≤ ø=+‘·ø±\+
»]–q ‘·sT¡ yê‘·, yês¡T s√p e+<ä zM\T (eTsê؃ #Û+· <ädTü ‡\˝À Ç~
ˇø£{)Ï #·~$#Óù|Ô H˚qT $ì Ç+{ÏøÏ yÓ[flq ‘·sê«‘· Ä e+<ä zM\qT H˚qT
#·<Tä e⁄‘·÷ ‘Ó\T>∑T˝À nqTe~+∫ #Óù|Ô e÷ Ä$&É Áyêùd~. Á|üøÿ£ s√E
H˚qT Áyêdæq~ yê]øÏ $ì|æ+∫ u≤>∑Tqï<äì #Ó|Œæ q ‘·sê«‘· eTs¡\ ˇø£
e+<ä zM\T #Ó|Œæ +#·T≈£îH˚yê&çì. Ä dü+<äs“¡ +¤ ˝ÀH˚ ˇø£s√E yês¡T e+<ä
zM\T eTsê؃ |ü<´ä #·+<ädTü ‡˝À $ì ‹]– yê{Ïì Ç+{Ïe<›ä ‘Ó\T>∑T˝À
Áyêj·T>∑\T>∑T‘·THêïe+fÒ Çø£ô|’ á |üì ˙e⁄ dü«‘·+Á‘·+>± #˚jT· >∑\e⁄
nHêïs¡T. á e÷≥ m+<äTø£Hêïs√>±˙, ‘·sT¡ yê‘· ø=+‘·ø±˝≤ìπø yês¡T
ø£qTïeT÷kÕs¡T. eT∞fl Hê |üì ≈£î+≥T|ü&+ç ~. n|üŒ{ÏøÏ q\uÛ’… n<Ûë´j·÷\≈£î
>±qT |ü~ n<Ûë´j·÷\T e÷Á‘·yT˚ |üPs¡sÔ TTHêsTT. á $wüjT· + >∑Ts¡Te⁄>±]øÏ
#Ó_‘˚ y˚sπ Ç+¬øe¬sH’ ê <=s¡T≈£î‘êπsyÓ÷ #·÷&ÉeTHêïs¡T. m+‘· ‹]–Hê
düs¬ q’ yês¡T <=s¡ø˝£ <Ò Tä . á $wüj÷· ìï >∑Ts¡Te⁄>±]øÏ ìy˚~+#·>±, ãVüQXÊ
á |üì Çø£ MTπs #˚j÷· \ì u≤u≤ dü+ø£\Œy˚TyÓ÷! MTπs Á|üjT· ‹ï+#·+&ç
nHêïs¡T. Çø£ ‘·ù|Œ<˚eTT+~, H˚qT n˝≤ Á|üjT· ‹ï+#êqT. ˇø√ÿkÕ] ˇø√ÿ
|ü<ëìøÏ nsú+¡ ‘Ó*j·Tø£, ì|òTü +≥Te⁄˝À Ä |ü<+ä <=s¡øø£ £ sêÁ‘·+‘ê n˝≤
Ä˝À∫dü÷Ô ñ+&˚yê&çì. @ sêÁ‹ø√ Ä |ü<ëìøÏ düs¬ q’ nsú+¡ düTŒ¤]+#˚~.
ˇø£kÕ] •]&û yÓ[flq|ü⁄&ÉT >∑Ts¡Te⁄>±s¡T á Á>∑+<∏ëìï ‘Ó\T>∑T Ábıô|dò sü Y
l\ø°ÎHêsêj·TD>±]øÏ #·÷|æ+#·+&ç yês¡T #·÷ùdÔ u≤>∑T+≥T+<äHêïs¡T.
H˚qT yê]ø° $wüjT· + #ÓbÕŒqT. yês¡T n+‘·≈î£ eTT+<˚ >∑Ts¡T|üP]íeT≈£î •]&û
e∫Ãq|ü⁄&ÉT ‘·qT Ç˝≤ nqT≈£îHêïs¡≥: ªn+<äs÷¡ ‘·˝≤ ˇø£ |üì #˚dTü HÔ êïs¡T.
H˚qT @ |üHH’Ó ê #˚<ë› eT+fÒ Hê≈£î @ |ü˙ #˚‘· ø±<äT. ø£˙dü+ @<ÓH’ ê
|ü⁄düøÔ ±ìøÏ Á|üP|ò~t <›˚ |üì nsTTHê >∑Ts¡Te⁄>±s¡T Hê≈£î ÇùdÔ u≤>∑T+&ÉTqTμ
H˚qT á e÷≥ #Ó|Œü >±H˚ yê] Äq+<ä+ esíH¡ êr‘·+. H˚qT eTqdüT˝À
xv
nqT≈£îqï yÓ+≥H˚ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T á $<Û+ä >± Hê ø√]ø£ rπsÃkÕs¡T nì
#ê˝≤ Äq+<ä|&ü ܶ s¡T yês¡T. yê] düV≤ü ø±s¡+‘√ Ä ø±s¡´+ m+‘√ n+<äyTÓ qÆ
s¡÷|ü⁄~<›Tä ≈£î+~. yês¡T ≈£L&Ü >∑Ts¡T Ä<˚X+¯ >± uÛ≤$+∫ m+‘√ ÁX¯<>äΔ ±
|üì#˚XÊs¡T.
á ‘ÓqT>∑Tùd‘·˝À nìï$<Ûë˝≤ düVü≤ø£]+∫q e÷ neTà>±s¡T
>∑Ts¡TdüreTDÏ oeT‹ nqdü÷j·TeTà >±]øÏ, l>∑+–XË{Ϻ \ø°ÎHêsêj·TD,
]f…sÆ Y¶ yÓd’ t #ÛêHé‡\sY, Á<ä$&çjT· Hé j·T÷ìe]‡{Ï, ≈£î|üŒ+ >±]øÏ, e÷ u≤e
&܈ˆ ≈£î+≥TeTT≈£ÿ\ \ø°ÎHêsêj·TD X¯sà¡ , *+–«dºøæ ‡˘ Ä|òd” sü ,Y ‘Ó\T>∑T
nø±&É$T >±]øÏ, Hê <Ûsä à¡ |ü‹ï leT‹ Á|üu≤Û e‹øÏ, ‘√{Ï >∑Ts¡Tã+<ÛTä e⁄\≈£î,
$TÁ‘·T\≈£î Hê ø£è‘·»‘„ ê|üPs¡«ø£ qeTkÕÿs¡eTT\T. á Á>∑+<∏ä eTTÁ<äD≈£î
düVü≤è<äj·T+‘√ düVü≤ø£]+∫q ‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <˚ekúÕq+ yê]øÏ
Vü≤è<äjT· |üPs¡«ø£ n_Ûyê<äeTT\T. á Á>∑+<∏ëqTyê<ä+˝À n≥T uÛ≤cÕ|üs+¡ >±,
Ç≥T $wüjT· |üs+¡ >± m≥Te+{Ï <√cÕ\T <=]¢q≥¢T >∑eTì+∫Hê yê{Ïì
düV≤ü è<äjT· +‘√ ‘Ó*j·T#˚ùdÔ eTs√ eTTÁ<äD˝À düe]+#·>\∑ qì dü$qj·T+>±
eTq$ #˚dTü HÔ êïqT.
` kÕsTTHê<∏Tä ì Hêsêj·TDsêe⁄, •]&û
 $wüj·Tdü÷∫ø£
n<Ûë´j·TeTT dü+K´ |ü⁄≥ dü+K´
u≤\ø±+&É+
n<Ûë´j·TeTT - 1 1
n<Ûë´j·TeTT - 2 18
n<Ûë´j·TeTT - 3 35
n<Ûë´j·TeTT - 4 56
n<Ûë´j·TeTT - 5 75
n<Ûë´j·TeTT - 6 89
n<Ûë´j·TeTT - 7 110
n<Ûë´j·TeTT - 8 129
njÓ÷<Ûë´ø±+&É
n<Ûë´j·TeTT - 9 151
n<Ûë´j·TeTT - 10 167
n<Ûë´j·TeTT - 11 182
n<Ûë´j·TeTT - 12 201
 lsêeT$»j·T+
n<Ûë´j·TeTT dü+K´ |ü⁄≥ dü+K´ n<Ûë´j·TeTT dü+K´ |ü⁄≥ dü+K´
ns¡D´ø±+&É n<Ûë´j·TeTT - 27 450
n<Ûë´j·TeTT - 13 213 n<Ûë´j·TeTT - 28 464
n<Ûë´j·TeTT - 14 228 n<Ûë´j·TeTT - 29 480
n<Ûë´j·TeTT - 15 245 n<Ûë´j·TeTT - 30 494
n<Ûë´j·TeTT - 16 263 n<Ûë´j·TeTT - 31 510
øÏwÿæ +<Ûëø±+&É n<Ûë´j·TeTT - 32 528
n<Ûë´j·TeTT - 17 279 n<Ûë´j·TeTT - 33 547
n<Ûë´j·TeTT - 18 296 ñ‘·sÔ ø¡ ±+&É
j·TT<Δøä ±+&É n<Ûë´j·TeTT - 34 544
n<Ûë´j·TeTT - 19 315 n<Ûë´j·TeTT - 35 559
n<Ûë´j·TeTT - 20 331 n<Ûë´j·TeTT - 36 576
n<Ûë´j·TeTT - 21 347 n<Ûë´j·TeTT - 37 592
n<Ûë´j·TeTT - 22 364 n<Ûë´j·TeTT - 38 608
n<Ûë´j·TeTT - 23 382 n<Ûë´j·TeTT - 39 622
n<Ûë´j·TeTT - 24 399 n<Ûë´j·TeTT - 40 637
n<Ûë´j·TeTT - 25 415
n<Ûë´j·TeTT - 26 434
lsêeT$»j·T+
n<Ûë´j·TeTT - 1
eT+>∑fi≤#·sD¡ +
z+ l>∑DXÒ Êj·T qeT'ˆ ldüsd¡ «ü ‘Ì´Ó qeT'ˆ
l>∑Ts¡TuÛÀ´qeT'ˆ ld”‘êsêeT#·+Á<ëuÛ≤´+ qeT'!
|ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&ÉT, ;Ûe÷qBrs¡yêdæ, ~>∑+ãs¡T&ÉT, HêX¯eTT˝Òìyê&ÉT,
ÁãVü‰àq+<äT&ÉT nsTTq »>∑<TäZ s¡Te⁄q≈£î Á|üD≤eTeTT\T.
|üsê‘·Œs¡ Á|üDT‹
düs«¡ »>∑‘T· ≈Ô î£ e+<ä˙j·TT&ÉT, |üPsíÁ¡ ãVü≤à, »qàs¡V≤æ ‘·T&ÉT, nCÒjT· T&ÉT,
düø£\Je⁄\ Ä‘·à\˝À $ÁX¯$T+#˚yê&ÉT, X¯+ø£s¡Tì Vü≤è<äj·T+˝À dü<ë
ìedæ+#˚yê&ÉT, |üPsíêq+<äT&ÉT nsTTq |üsê‘·Œs¡TìøÏ Á|üD‘·T\T.
e÷j· ÷ #· Á ø£ # ê\≈£ î &É T , e÷j· ÷ r‘· T &É T , $]+∫ »q≈£ î &É T ,
düø\£ ∫‘·|Ô Øü øå≈£ î£ &ÉT, dü«»q s¡ø≈£å î£ &ÉT, ø£sT¡ D≤düeTTÁ<äT&Óq’ |üse¡ ÷‘·à≈£î
$q‘·T\T.
ø£eT\dü+uÛeÑ ⁄&q’Ó ÁãVü≤à, yÓ≈’ î£ +sƒy¡ êdæjTÆÓ q $wíßü eT÷]Ô, ø£s÷¡ Œs¡>ös¡T&Óq’
|üse¡ T•e⁄&ÉT, »>∑Hêà‘·jTÆÓ q n+_ø£, >∑»e<äqT&Óq’ >∑D|ü‹, ~qø£sT¡ &Óq’
dü÷s¡´uÛ>Ñ y∑ êqT&ÉT n+<äs÷¡ ˙ dü«s¡÷bÕ˝Ò. á dü«s¡÷bÕ\ìï{Ï˝À ˙y˚ dü<ë
ì]«ø±s¡T&Éy’Ó yÓ\T>∑T‘·÷ ñHêïe⁄.
>∑C≤qq qT‹
z eT+>∑fiø¯ ±s¡≈î£ &Éyq’Ó >∑D≤~ÛbÕ! X¯óuÛøÑ ±sê´s¡+uÛ≤q ˙πøø£<ë ‘=*
qeTkÕÿs¡+. esíH¡ êr‘·yTÓ qÆ ˙ >∑TD>∑D≤\qT *œ+#˚+<äT≈£î eT+>∑fiÁ¯ |ü<yä TÓ qÆ
á <Û]ä Á‹ ≈£L&Ü #ê\<äT.
2 lsêeT$»j·T+
mÁs¡ø\£ Te\e+{Ï düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ , q÷|ü⁄sd¡ Vü ≤æ ‘·yTÓ qÆ ˙ #Ó+>±$s¡+>∑T
bÕ<ä|<ü ëà\qT uÛ≈Ñ î£ \Ô T ìs¡+‘·s+¡ <Ûë´ìkÕÔsT¡ . ìs›√wæ‘ê«ìøÏ, j·TX¯dTü ‡≈£î,
|ü$Á‘·‘≈· î£ ∫Vü≤ï+>± øås° d¡ eü TTÁ<ëH˚ï eg+>± <Û]ä +#êyê nqï≥ºT>± ˙
X‚«‘ê+ãs¡+ >√#·]düT+Ô ~. ˙ qT<äT≥ dæ+<ä÷s¡+ ns¡TD dü+<Ûë´düeTj·T
dü÷s¡´_+ã+˝≤ n\sês¡T‘·T+~. #·+<äq#·]Ñ·yTÓ qÆ ˙ Hê\T>∑T Vü≤kÕÔ\T
uÛøÑ sÔ£ ø¡ D£å ˝À eT+<äs–¡ ]ì b˛* |òTü q+>± $sêõ\¢T‘·THêïsTT. |ü≥|º >ü ±Z \T˝Òì
nX‚wyü TÓ qÆ nC„≤quÛ≈Ñ î£ \Ô ø√¬sÿ\H˚ @qT>∑T\qT ìj·T+Á‹+#·T≥≈£î ˙e⁄
C„≤Hê+≈£îXÊìï <Û]ä +∫ ñHêïe⁄. n˝≤π> ◊Væ≤ø£ yê+#Û\· ‘√ <ä] #˚sπ uÛ≈Ñ î£ \Ô
nC„≤Hês¡D≤´ìï #Û~˚ +#·&ÜìøÏ >∑C≤qHê! |üsX¡ ó¯ e⁄‘√ düs«¡ <ë dæ<+äΔ >± ñ
Hêïe⁄. mqï{Ïø° edæyê&Éì ©˝≤ø£eT˝≤ìï #˚‘· <Û]ä +∫q ìqTï ìs¡à\yÓTqÆ
n+‘·:ø£s¡D+‘√ uÛÑ≈£îÔ\T |üPõ+#·ø√s¡T‘·THêïs¡T. ø£˝≤Œ+‘·+˝À yÓT]ùd
yÓTs¡T|ü⁄˝¢≤ ˙ n\+ø±sê\T yÓT]dæb˛‘·THêïsTT.
qøå £ Á ‘· ø ±+‘· T \T ≈£ L &Ü yÓ \ yÓ \ b˛j˚ T ≥≥¢ T ˙ yÓ T &É ˝ Àì
eTT‘ê´\Vü‰sê\T ø±+‘·T©qT‘·THêïsTT. Vü≤è<äj÷· ø±X¯+˝À #·+Á<äTì˝≤
yÓ*–b˛‘·Tqï |ü‘·ø£+ <Ûä]+∫Hê øå£j·Ts¡Væ≤‘·+>±, ìwüÿfi¯+ø£+>±
Ä‘êàq+<ä+˝À n\sês¡T‘·THêïe⁄. uÛ≈Ñ î£ \Ô Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ $|ò÷ü ï\qT ˙e⁄
‘=+&É+‘√ ìs√~ÛdTü HÔ êïe⁄. ø£˝≤Œ+‘·+˝Àì yÓTs¡T|ü⁄\ø£+f… m≈£îÿe>± ˙
@ø£<ä+‘·+ Á|üø±•düTÔqï~. eTDÏeTj·T ø£sí¡≈£î+&É˝≤\ ‘˚»:ø±+‘·T\T
dü÷s¡´#·+Á<äT˝Ò Ä s¡÷|ü+˝À ñHêïsê nì|ædTü +Ô ~. Ä ø±+‘·T\T <äX~¯ X¯\≈£î
yê´|æ+#êsTT. s¡‘ï· øÏØ≥+ ø±+‘·T\≈£î Äø±X¯+ ≈£L&Ü XÀ_Û*+¢ ~. n{ºÏ
Ä~|ü⁄s¡Twüß&˚ kÕø±s¡T&Ó’ ø£$øÏ es¡<ëqMTj·T&ÜìøÏ e#êÃ&ÉT. n≥Te+{Ï
>∑C≤qqT&ÉT es¡<äVü≤düÔ+‘√ sêeTø£<∏ë;C≤ìï Hê{Ï+∫ Hê #˚‘·
˙s¡ T b˛sTT+#ê&É T . n˝≤ ñ<ä s TT+∫q es¡ < ä # · + Á<ä T &É T ø£ $
Vü≤è<äjT· düeTTÁ<ëìï ñ˝¢≤dü|sü ∫¡ nbÕs¡yTÓ qÆ kÕVæ≤‘ê´ìï nq÷Vü≤´+>±
≈£îeTà]+#ê&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-1 3
»j·T»j·T >∑»e<äHê! ìs¡T|üe÷qeTT, n>±<Ûyä TÓ qÆ ˙ eTVæ≤eT\T
e]í+|üq\$ ø±e⁄. ˙ >∑TD>∑D≤\ ne<ÛäT\qT ø=\T#·T≥≈£î H˚HÓ˝≤
jÓ÷>∑T´&Éqe⁄‘êqT? H˚qT ÁbÕø£è‘·uÛ≤cÕ |ü<äC≤\+‘√ ˙ eTVæ≤eTqT
e]í+|üã÷qTø=q≥+, y˚Ts¡T|üs«¡ ‘êìï NeT ‘·q #·+ø£˝À ì&ÉTø=ì qè‘·´+
#˚dqæ ≥¢T, ÁãVü‰à+&Üìï <√eT ô|ø¬’ ‹Ôq≥¢T, uÛ÷Ñ >√fi≤ìï á>∑ ø£~*+∫q≥¢T,
#·+Á<äTìøÏ ø£s¡÷Œs¡˝Ò|üq+ #˚dæq≥¢T, dü÷s¡T´ìøÏ n<›ä+ |ü{ºÏq≥¢T,
eT\j·÷#·˝≤ìøÏ <Û÷ä |ü+ y˚dqæ ≥¢T, eT+#·Tø=+&É≈î£ $+C≤eTs¡ M∫q≥¢T,
y˚T|ò÷ü \≈£î ˙{Ïì, ø£\Œeèøå±ìøÏ sπ >∑T|üfifl¯ qT, ø±eT<Ûq˚ Te⁄≈£î m+&ÉT>∑&ìç¶ ,
øå ° s ¡ d ü e TTÁ<ëìøÏ y˚ T ø£ b Õ\qT, ã+>±s¡ T ø=+&É ≈ £ î |ü \ T≈£ î sêsTT
düeT]Œ+∫q≥¢T+≥T+~. ‘·qj·TT&ÉT Vü≤sƒ+¡ #˚ùdÔ ‘·+Á&ç Áù|eT‘√ e\dæq$
n+~+∫q≥¢T, H˚qT eTqkÕsê ÁbÕs¡+_Û+∫q á sêeT$»j·÷ìï ˙ ø£è|ü‘√
dæ~Δ bı+~+#· ÁbÕ]údTü HÔ êïqT.
düsd¡ «ü r düeÔ +
‘·©¢ düsd¡ «ü r! ˙e⁄ ø£e⁄\ Hê\ÿ\+<äT ˝≤dü´+ #˚kÕÔe⁄. ˙ nqTÁ>∑V≤ü +
e\q eT÷>∑yê&ÉT ≈£L&Ü ãèVü≤düŒ‹ ne⁄‘ê&ÉT. Äq+<ädüs√es¡+˝À
sêj·T+#·˝¢≤ ø£$≈£îe÷s¡T\T $Vü≤]düTÔ+{≤s¡T. Äq+<ä düs√es¡+˝Àì
sê»Vü≤+kÕ! #ê‘·Ts¡´#·+|üøø£ [£ ø±! ˙e⁄, ˙ ø£è|ü nH˚ HÍø£˝À ø£$u≤\≈£î\qT
Äe*rsêìøÏ #˚sT¡ düTHÔ êïe⁄. z $]+∫ <˚yØ˚ ! ˙ <äjT· e\¢ »Hêà+<ÛTä &ÉT
≈£L&Ü ì|ü⁄DT&Óq’ s¡‘ï· |üØøå≈£ î£ &ÉT ø±>∑\T>∑T‘·THêï&ÉT. n‹ eT÷&ÛTÉ &ÉT ≈£L&Ü
y˚<ësúêìï #Ó|üŒ>∑\T>∑T‘·THêï&ÉT. eTTwºæyê&ÉT ≈£L&Ü Ç+Á<ä|ü<ä$øÏ
m<ä>>∑ \∑ T>∑T‘·THêï&ÉT. e÷‘ê! ˙e⁄ á ø£$ Vü≤è<äjT· ø£eT˝≤q ÁuÛeÑ Ts¡+˝≤
‹s¡T>∑T‘·÷ ìC≤q+<äkÕ>∑sM¡ ∫ø£\˝À ñÁs¡÷‘·\÷–+#·T. Hê õVü‰«Á>±q
HÓ\e⁄+&ç á ø±yê´ìï dü|©üò ø£è‘·+ #˚sTT. ‘·©!¢ $y˚øe£ TH˚ ‘Ó\ì¢ sê»Vü≤+dü
4 lsêeT$»j·T+
˙ yêVü≤q+. |ü⁄≥+u…{qϺ ìs¡à\yÓTqÆ ã+>±s¡TeHÓï‘√ ˙ <˚V≤ü + n+‘ê
yÓTs¡dbæ ˛‘·Tqï~. ‘Ó\ì¢ e\Te\T <ë*Ã, ~e´yÓTqÆ eTT‘ê´\Vü‰sê\‘√
n\+ø£è‘·y,’Ó ì»uÀ<Ûä nH˚ MDqT MT≥T‘·÷ eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ dü«s¡+‘√ >±q+
#˚d÷ü Ô kÕ«q+<ä+˝À |üse¡ •düT+Ô {≤e⁄. XÊs¡<ë<˚M! ˙ bÕ≥ $ì Á‹eT÷s¡T\Ô T
≈£L&Ü ‘·qàj·TT\e⁄‘ês¡T. ˙ kÂ+<äsê´ìï #·÷∫ eTqà<∏Tä &˚ ìX‚Ãwºßü &Éj÷· ´&ÉT.
s¡+uÛ,Ñ }s¡«•, ‹˝À‘·eÔ T, kÕ$Á‹, \øÏÎ ˙ X‚eTTw”kÕ>∑s|¡ ⁄ü dü]Vü≤<›Tä \˝ÀøÏ
≈£L&Ü sê˝Ò≈£îHêïs¡T. dü÷s¡T´ì õ˝¢Ò&ÉT|üP\‘√ m˝≤ |üPõ+#·>∑\eTT?
Äø±XÊìï ns¡#‹˚ ˝À m˝≤ ÇeTT&ÉÃ>∑\eTT? ãT≥º˝À yêj·TTe⁄qT m˝≤
ã+~Û+#·>\∑ eTT? uÛ÷Ñ >√fi≤ìï ‘·÷ø£+ y˚jT· ˝ÒeTT! düeTTÁ<äeTT˝Àì ˙{Ïì
ø=\e˝ÒeTT! dübÕÔes¡D≤\T #Û~˚ +#·Tø=ì <√eT m˝≤ <ë{Ïb˛>∑\<äT? n˝≤π>
z ‘·©!¢ ˙ >∑TD≤\qT e]í+#·HeÓ ]‘·s+¡ ? nì ø£$ ≈£îe÷s¡T&ÉT ÁbÕ]ú+#·>±,
‘·qj·TTì |ü\T≈£î\T $ì ‘·*¢ Á|”‹‘√ _&¶qÉ T Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ qï≥¢T
ø£sT¡ D‘√ ø£$u≤\Tì õVü‰«Á>±q edæ+∫+~. ne÷yêdü´Hê&ÉT #·+Á<äTì
ø√dü+ ìØøå+Ï #˚ #·ø√s¡+˝≤ Hê eTqdüT‡ n‹ eT÷sây¡ TÓ qÆ ~. ø±ì n‹
ø£èbÕfi¯óyÓq’ düsd¡ «ü r<˚$ Hêô|’ ø£èwí|ü øü £å $~j·T Hê{Ï ‘Ó\ì¢ #·+Á<ä_+ã+˝≤
Á|üdqü ïyÓT+Æ ~. X¯óø¢|£ øü £å $~j·T Hê{Ï qT+&ç #·+Á<äøfi£ \¯ T ô|]π> ø=\~
#·ø√sêìøÏ Äq+<ä+ ~q~q Á|ües¡eÔ ÷qyÓTqÆ ≥¢T á ø±e´+˝À s¡|Tüò THê<∏Tä ì
©\\T eTT+<äTeTT+<äT n‹s¡deü ‘·sÔ +¡ >± ñ+{≤sTT.
>∑Ts¡T|üP»
nq+‘·yTÓ qÆ C„≤q#·≈î£å e⁄\qT |ü]|üPsí+¡ >± ‘Ós∫¡ ~e´C„≤Hêìï Á|üø{£ ‘Ï +·
#˚ùd dü<TäZ s¡Te⁄ bÕ<ä|<ü ëà\≈£î Hê qeTkÕÿs¡+. nC„≤qeTH˚ Nø£≥q¢ T #Û~˚ +∫
y˚<ë+‘· C„≤q dü÷s¡T´ì>± Á|üø£{Ï‘·yÓTÆq ÁãVü‰àq+<ä eTVü‰sêE
n<äT“¤‘e· TVæ≤eTqT #·÷&É+&ç. qs¡Tì>± »ìà+∫ bÕ+&ÉTs¡+>∑u≈ÑÛ î£ ìÔ >± $U≤´‹
n<Ûë´j·TeTT-1 5
bı+~, ;Ûe÷qBrsêq düe÷~Û bı+~q j·TrX¯«s¡T&Ó’q >∑Ts¡T<˚e⁄ì
n<äT“¤‘·eTVæ≤eTqT mes¡T e]í+#·>∑\s¡T? C≤>∑è‹, dü«|üïeTT, düTwüß|æÔ,
‘·TØj·÷edú\ü ≈£î nr‘·T&Ó’ |ü+#·e÷edúj ü TÆÓ q ‘·÷Øj·÷r‘·+˝À dú‘æ T· &Ó’
m|ü&É÷ dü∫Ã<ëq+<ä dú‹æ ˝À ñ+&˚ >∑Ts¡Te⁄q≈£î qeTkÕÿs¡+. #·+Á<äT&ÉT
˝Ò≈î£ +&Ü yÓHïÓ \, dü÷s¡T´&ÉT ˝Ò≈î£ +&Ü yÓ\T>∑T, ˙fi¯ófl ˝Ò≈î£ +&Ü $‘·qÔ +
yÓTT\¬ø‘·&Ô +É , ø£qTï ˝Ò≈î£ +&Ü #·÷|ü⁄, ∫\ø£≈î£ +&Ü yÓqï m˝≤ ndü+uÛeÑ yÓ÷
n˝≤ dü<TäZ s¡Te⁄ ˝Ò≈î£ +&Ü |üse¡ ÷sú+¡ Je⁄q≈£î \_Û+#·<Tä . ô|[flø=&ÉT≈£î ˝Òì
ô|[fl, ‘·\ ˝Òì <˚V≤ü + m+‘· ìÁwüŒjÓ÷»qyÓ÷ >∑Ts¡Tø£è|ü ˝Òì »|ü+ ‘·|+ü
kÕ<Ûqä n+‘˚! n+»q+ ˝Òø£ ì~Û, >±j·TÁ‹ ˝Òø£ Áu≤Vü≤àD‘·«+, Á>±e÷\T
˝Òø£ d”eT \uÛ´Ñ +ø±q≥¢T >∑Ts¡Te⁄ ˝Òø£ C„≤q+ sê<äT. Á‹ø£sD¡ X¯ó~Δ>± Hê
>∑Ts¡TyÓq’ ÁãVü‰àq+<äTì nqq´+>± X¯sD¡ TC§∫à ÁbÕs¡+_Û+∫q á Á>∑+<∏+ä
‘·|Œü ø£ dü+|üPsí¡ dæ~Δ bı+<ä>\∑ <äT. #·ø√sê\ ø√düyT˚ #·+Á<äT&ÉT<äsTT+#ê&Ü
nqï≥¢T, y˚T|ò÷ü ˝Ò #ê‘·ø|£ ≈ü î£å \ <ä>s∑Z ≈¡ î£ yÓ[flq≥¢T, øås° k¡ Õ>∑sy¡ T˚ ≈åî£ <Ûës¡T\Ô
ø¬ <äTs¬ q’ ≥¢T, <ä]Á<äTì Ç+{Ïì yÓ‘T· ≈£îÿ+≥÷ ø£\Œ‘·sT¡ y˚ ø£<*ä e∫Ãq≥¢T,
|üse¡ T<äj÷· fi¯óyÓq’ Hê >∑Ts¡Te⁄ sêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä #·øÿ£ >± s¡∫+|ü>\∑ eì
Hê≈£î nuÛj Ñ T· $T#êÃs¡T.
kÕ<ÛTä dü»q® Á|üX+¯ dü
kÕ<ÛäTdü»®qT\T yÓ’sê>∑´eTH˚ ns¡D´+˝À dü+#·]+#˚ dæ+Vü‰\T,
ñ<äj·÷düÔeTj·÷\T ˝Òø£ dü<ë Á|üø±•+#˚ C„≤Hêø±X¯+˝Àì dü÷s¡T´\T.
uÛøÑ sÔÏ d¡ dü sü √es¡+˝À sê»Vü≤+dü\T. n$<ë´s¡D≤´ìøÏ n–ïe+{Ïyês¡T. |ü<àä
∫Væ≤ï‘·V≤ü düT\Ô T. $X‚w+æ ∫ uÛeÑ s√>∑ yÓ<’ Tä ´\T. |ü+#êøåØ£ eT+Á‘√bÕdüHê
Á|üu≤Û e+‘√ |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\qT |üsT¡ >∑T˝…‹+Ô #·>\∑ s¡T. eTTeTT≈åî£ e⁄\qT #˚sB¡ dæ
yê] uÛ≤e<ë]Á<ë´ìï b˛>={ºÏ yê]ì <Óe’ dü+|ü‹Ô >∑\ uÛ≤>∑´e+‘·T\T>±
6 lsêeT$»j·T+
#˚jT· >∑\s¡T. n<äT“¤‘y· TÓ qÆ yê] <äj÷· >∑TD+‘√ b˛*ùdÔ >√|ü⁄sê\ m‘·TÔ
dü]b˛\<äT. Je⁄ì uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì bÕ<ë\ #Ó+‘· #˚sT¡ Ã≥≈£î eTTVüAs¡+Ô
ìsís¡ TT+#˚ CÀ´‹wüßÿ\T yês¡T. düsd¡ «ü ‹ eTT+<äT eT÷sâT¡ &ÉT ‘·q yêø±Ã‘·Tsê´ìï
Á|ü<]ä Ù+∫q≥¢T, dü÷s¡T´ìøÏ ~${° #·÷|æq≥¢T, >∑+>±<˚$ì ∫qï #Ó+u…&TÉ
˙{Ï‘√ n_ÛùwøÏ+∫q≥¢T, ã+>±s¡Tø=+&ÉqT n+<ä+>± Ç‘·Ô&çq>∑\‘√
n\+ø£]+∫q≥¢T, ø±eT<Ûq˚ Te⁄≈£î y˚Tø£bÕ\T düeT]Œ+∫q≥¢T, o‘·\+ ø√dü+
#·+Á<äTìøÏ ø£s÷¡ Œs¡ ˝Ò|qü + #˚dqæ ≥¢T, ø√]ø£\T rπsà ø£\Œ‘·sT¡ e⁄≈£î y˚||ü +ü &¢TÉ ,
s¡‘êïø£s¡TìøÏ >±EeTTø£ÿ\T düeT]Œ+∫q≥¢T ÁXÀ‘·˝…’q MTeTT+<äT
ÁbÕø£è‘·u≤Û wü˝À á s¡#q· #˚jT· &ÜìøÏ kÕVü≤dædTü HÔ êïqT. nsTT‘˚ $wíßü e⁄≈£î
nuÛsÑ D¡ ≤˝…ìï ñHêï ‘·T\dæô|H’ ˚ m≈£îÿe Á|”‹, bÕs¡«r|ü‹øÏ uÛøÑ ‘ÔÏ √ düeT]Œ+∫q
_\«|üÁ‘·eT+fÒH˚ m+‘√ sTTwº+ü . sêE eTqïq bı+~q <ëdæ n+<ä]ô|’
n~Ûø±s¡+ #Ó˝≤sTTdüT+Ô ~. n\ŒyÓTqÆ nuÛsÑ D¡ ≤\T <Û]ä +∫Hê »q+ eTT+<äT
>=|üŒ\T b˛‘·T+~. ø±˙, eTVü≤s¡T¸˝q’… MT eTVæ≤eT nbÕs¡+. eT÷≥˝À
>±*ì ã+~Û+#·>\∑ s¡T. Äø±XÊìï bÕ<ë\ ÁøÏ+<äøÏ ~+|ü>\∑ s¡T. uÛ÷Ñ >√fi¯+˝Àì
sπ DTe⁄\qT ˝…øÿÏ +#·>\∑ s¡T. düeTTÁ<ä+˝Àì »˝≤\qT ø=\e>∑\s¡T. ø£qø±Á~ì
ã+‹˝≤ Ä&ÉTø=q>∑\s¡T. Ä~X‚wßü e⁄ |ü&>É ô∑ |q’ Tqï eTDÏì øåD£ +˝À ‘˚>\∑ s¡T.
Äø±XÊì¬ø>∑] dü÷s¡T´ì |ü≥Tº ø=q>∑\s¡T. qøåÁ£ ‘ê\qT e÷\>± >∑T#·Ã>∑\s¡T.
#·+Á<äeT+&É\+˝Àì neTè‘êìï ÄkÕ«~+#·>\∑ s¡T. ◊sêe‘·+ jÓTTø£ÿ <ä+‘êìï
$s¡T>∑>=≥º>\∑ s¡T. ~>ZC∑ ≤\qT ˇø£#√≥ #˚]à ø£{yϺ j ˚ T· >∑\s¡T. >∑TÁs¡+ MT<ä
yêj·TTy˚>∑+‘√ Á|ü|ü+#·eT+‘ê ‹]– sê>∑\s¡T. dü<ë ÁãVü‰àq+<ä+˝À
‘˚*j·÷&˚ kÕ<ÛTä e⁄\ eTVæ≤eTqT ‘Ó\TdüTø√˝ÒeTT nqï ø£$ |ü\T≈£î\T $ì
Äq+<ä|Tüò qT˝…q’ ãTTwüß\T e÷≥\T $ì e÷ eTqdüT‡ dü+‘·è|æÔ #Ó+~+~.
n+<äTe\q eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ <äècºÕ+‘ê\‘√ ≈£L&çq sêeTø£<ë∏ ÁX¯eD+ #˚j÷· \ì
y˚TeTT ñ$«fi¯Sfls¡T‘·THêïeTT. n+<äyTÓ qÆ s¡‘êï\‘√ ≈£L&çq y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·+˝≤,
n<Ûë´j·TeTT-1 7
qøåÁ£ ‘ê\‘√ n\sêπs Äø±X¯+˝≤, |ò˝ü ≤\‘√ ì+&çq eèøå+£ ˝≤, XÊ+‹ øåe£ T
<äj÷· >∑TD≤\‘√ XÀ_Û\T¢ ‘·Tqï dü‘T· Œs¡Twüß˝¢≤, |ü]yês¡+‘√ ≈£L&çq uÛ÷Ñ |ü‹˝≤
á Á>∑+<∏+ä s¡deü +‘·yTÓ qÆ ñ|üe÷Hê\‘√ $sê»\¢T‘·Tqï~ nHêïs¡T.
Äø£*>=qï yêìøÏ neTè‘·+ \uÛ´Ñ yÓTqÆ ≥¢T, <ä]Á<äTìøÏ ø£\Œ‘·sT¡ e⁄
<=]øÏq≥¢T, uÛÑ÷eT+&É\eT+‘ê ø£q´ø√dü+ ‹]π>yêìì sê»≈£îe÷]
dü«j·T+>± e]+∫q≥¢T, s√>∑Á>∑düTÔìøÏ dü¬s’q Wwü<Ûä+ nj·÷∫‘·+>±
<=]øÏq≥¢T, sê»Vü≤+dü ÇdüTø£qT e~* eT+∫ eTT‘ê´ìï Äs¡–+∫q≥¢T,
X¯ówüÿ XÊ_›ø£ C≤˝≤ìï e<ä* s¡deü ‘·sÔ y¡ TÓ qÆ sêeTø£<qä∏ T e÷Á‘·+ $ì|ækÕÔqT.
ø√XÊ>±s¡+ qT+∫ s¡‘êï\qT @s¡Tø=qï≥¢T>± kÕ<ÛTä dü»q® T\T á ø±e´+˝Àì
<√cÕ\qT e<ä* dü<TäZ D≤\H˚ d”«ø£]+‘·Ts¡T>±ø£!
n≥Te+{Ï kÕ<ÛTä |ü⁄+>∑e⁄˝…q’ MTs¡T Hê e÷≥\T $qe∫Ãq+<äT≈£î
ÁãVü‰àq+<ä+‘√ l<Ûsä T¡ &ÉT kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+ #˚dTü HÔ êï&ÉT. kÕ<äs+¡ >±
sêeTø£<qä∏ T ne<Û]ä +#·+&ç.
sêeTø£<ë∏ |üs+¡ |üs¡
nq÷Vü≤´yÓTqÆ , n>∑eT´yÓTqÆ X¯‘ø· √{Ï Á>∑+<∏$ä kÕÔsy¡ TÓ qÆ lsêeT#·]Á‘·qT
yê©àøÏ $X‚wü+>± e]í+#ê&ÉT. dü‘·´er |ü⁄Á‘·T&ÉT, |üsêX¯s¡q+<äqT&ÉT,
»>∑<ZäTs¡TyÓ’q yê´düeTVü≤]¸ ø£<∏äq+ #˚dæq sêeTø£<∏äqT yê´k˛ø£Ô
sêe÷j·TDeTì, edæwßü˜ &ÉT e∫+∫q sêe÷j·TD≤ìï edæwü˜ sêe÷j·TDeTì,
X¯ó≈£î&ÉT ø£<∏äq+ #˚dæq sêe÷j·TD≤ìï X¯óø£sêe÷j·TDeTì, n+»˙
Vü≤è<äj÷· s¡$+<äÁuÛeÑ Ts¡yTÓ qÆ Ä+»H˚jT· T&ÉT ø£<ë∏ >±q+ #˚dæ $ì|æ+∫q
lsêeT#·]Á‘·qT Hê≥ø£ sêe÷j·TD+ nì, n≈£î+]ƒ‘$· XÊ«dü+‘√ sêeTTì
X¯s¡DTC£∫Ãq $;ÛwüDT&ÉT ø£<∏äq+ #˚dæq sêeT#·]Á‘·qT $;ÛwüD
sêe÷j·TDeTì, ø£eT˝À<ä“e¤ ⁄&ÉT, $wíßü düT‘·T&ÉT nsTTq ÁãVü≤à Hês¡<Tä ì‘√
8 lsêeT$»j·T+
#Ó|æŒq á #·]Á‘·qT ÁãVü≤àsêe÷j·TDeTì, •e⁄&ÉT ñeT≈£î #Ó|æŒq
sêe÷j·TD≤ìï •esêe÷j·TDeTì, nsíy¡ êìï Ä#·eTq+ #˚dqæ n>∑dTü ´Ô &ÉT
|ü*øÏq sêe÷j·TD≤ìï n>∑d´Ôü sêe÷j·TDeTì, Ä~X‚wßü &ÉT düsêŒ\≈£î
$ì|æ+∫q sêe÷j·TD≤ìï X‚wüsêe÷j·TDeTì, ãTTwüß\+‘ê ø£*dæ
dü+ø£*Œ+∫q sêe÷j·TD≤ìï Ä<Ûë´‘·àsêe÷j·TDeTì n+{≤s¡T.
X‚wsü êe÷j·TD+ dü‘´· eTì ˇø£sT¡ , Ä>∑eTsêe÷j·TD+ dü‘´· eTì
ˇø£s¡T, ≈£Ls¡àsêe÷j·TD+ j·T<∏ësú¡eTì ≈£Ls¡à|ü⁄sêD√øÏÔ>± ˇø£s¡T,
düÿ+<Ûsä êe÷j·TD+ dü‘´· eTì ˇø£sT¡ , bÂ\dü´Ô sêe÷j·TD+ dü‘´· eTì ˇø£sT¡ ,
ø±•ø±K+&É+˝À sêeTø£<ä∏ dü$düèÔ ‘·eTì eTs=ø£sT¡ , s¡$ nq÷s¡T dü+yê<ëìï
ns¡ T Dsêe÷j· T D+>± ˇø£ s ¡ T , n>±<Û ä y Ó T Æ q |ü < ä à |ü ⁄ sêD+˝Àì
|ü<àä sêe÷j·TD+ ÁX‚weü˜ Tì ˇø£sT¡ , uÛsÑ ‘¡ s· êe÷j·TD+ Á|üXd¯ eÔü Tì ˇø£sT¡ ,
<Û ä s ¡ à sêe÷j· T DeTì eTs=ø£ s ¡ T , ãø£ < ë\“¤ ´ ãTTwæ Á|ü D ° ‘ ·
ÄX¯Ãs¡´sêe÷j·TDeTì y˚s=ø£sT¡ , Ç˝≤ eT÷˝≤ìøÏ dü+ã+~Û+∫ mH√ï
ø£<\ä∏ T Á|ü#ês¡+˝À ñHêïsTT. yê≥ìï+{Ï˙ e]í+#·≥+ Hê ‘·se¡ ÷! n+<äTe\¢
H˚qT yê©àøÏ sêe÷j·TD≤H˚ï sêeT$»j·T+˝À ‘Ó*j·TCÒdTü HÔ êïqT.
X¯+ø£s|¡ Pü »
ø£e⁄\+<ä]ø° qeTkÕÿs¡eTT. »>∑<TäZ s¡TyÓq’ lX¯+ø£sT¡ \T HêdæøÔ £ eT‘ê\qT
K+&ç+∫ düeTÁ>∑+>± X¯ó<Δäe÷sZêìï Á|ü‹w˜æ+#ês¡T. |üPs¡«+ dü‘·´er
≈£îe÷s¡T&Ó’q yê´düTìe˝… ø£*j·TT>∑+˝À C„≤qkÕ>∑s¡T&Ó’q X¯+ø£s¡T&ÉT
»>∑ ‘ · T Ô q T<Δ ä ] +#ês¡ T . dü ø £ \ eT‘ê\qT dü e Tq«sTT+∫ dü H êàsZ ê ìï
ô|+bı+~+#ês¡T. düø£\ HêdæÔø£eT‘·yê<äT\H˚ »+ãTø±\ô|’ X¯+ø£s¡T&ÉT
eTè>∑sêE˝≤ >∑]®+#ês¡T. uÛÑ÷$Tô|’qTqï düø£\ eT‘·yê<ä <ä]Á<äT\≈£î
leT+‘·T&Óq’ X¯+ø£sT¡ \T $~ÛjT· Tø£+Ô >± düHê´düBøåì£ #êÃs¡T. Ä eT‘·yê<ä
n<Ûë´j·TeTT-1 9
sêøå£düT\qT Ä~X¯+ø£s¡T\T s¡|òüTTMs¡Tì˝≤ #Û˚~+#ês¡T. øös¡e⁄\qT
e~Û+#·T≥≈£î ñs¡ø˝£ ‹… qÔ lø£èwíßü ì˝≤ düø\£ bÕwü+&É eT‘ê\qT #Û~˚ +∫q
lX¯+ø£sê#ês¡T´\ bÕ<ä|<ü ëà\≈£î l<Ûsä Á¡ uÛeÑ Ts¡+ Á|üD$T\¢T‘·Tqï~.
düTø£$|üP»
leT<들>∑e‘êìøÏ yê´K´qT yÓ\sTT+∫q l<Ûäs¡ |ü+&ç‘·T\≈£î,
leT<ä“>¤ e∑ BZ‘≈· î£ {°øq£ T s¡∫+∫q eT<ÛTä dü÷<äqTì‘√ bÕ≥T u≤\Á>∑+<∏øä s£ ˝Ô¡ q’…
ø£M+Á<äT\+<ä]ø° l<Ûsä ø¡ $£ qeTdüÿ]düTHÔ êï&ÉT. X¯è+>±s¡ eHê˝¢À $Vü≤]+#˚
$Vü≤+>∑+˝≤ ^‘·>√$+<äøs£ ,Ô¡ |ü<ëàers¡eTDT&Óq’ »j·T<˚e⁄ì ø±e´ø£fiq¯ T
>±+∫ |ü+&ç‘»· qT\T n#ÓÃs¡Ty=+<ës¡T. y˚<ë+‘· øås° k¡ Õ>∑s+¡ ˝À MTq+˝≤
$Vü≤]+#˚yê&ÉT, $y˚ød£ +æ <ÛTä Á>∑+<∏ëìï s¡∫+∫qyê&ÉT, >∑TDì~Û nsTTq
eTT≈£î+<äsêE bÕ<ä|<ü ëà\≈£î qeTdüÿè‘·T\T.
^‘êsúêìï $&ÉeTs¡∫ #Ó|Œæ ˝Àø±ìï ‘·]+|üCj Ò T· T≥≈£î Ä s¡e÷es¡T&ÉT
»>∑<TäZ s¡TyÓq’ C„≤H˚X«¯ s¡Tì s¡÷|ü+˝À ne‘·]+#ê&ÉT. uÛ≤qT<ëdü≈î£ \uÛ÷Ñ wüDT&ÉT,
Á|ü‹c˜Õq|ü⁄s¡ìyêdæ, |ü]|üPsíT¡ &Óq’ @ø£Hê<∏Tä &ÉT ªC„≤H˚X«¯ ]μ nH˚ Á>∑+<∏ëìï
mH√ïkÕs¢T¡ Á|üe∫+#ê&ÉT. X‚eTTw” sê»<ÛëìøÏ ø£\X¯ düe÷qyÓTqÆ eTTπøXÔ «¯ s¡
eTT<Z\ä <ëdüT s¡∫+∫q s¡deü ‘·sÔ y¡ TÓ qÆ Á>∑+<∏ëìï #·÷∫ ÁXÀ‘·\T ÁãVü‰àq+<ä+˝À
‘˚*j·÷&Üs¡T. Äø±X¯+˝À #·+&ÉøsÏ D¡ Tì ‘˚»düT‡˝≤, yêeTqkÕ«$Tyê]
n|üPs¡«yÓTqÆ X¢Àø£s#¡ q· \T uÛ÷Ñ eT+&É\eT+‘ê yê´|æ+#êsTT. XÊ+‹ <äjT· \≈£î
HÓ\yÓq’ ø£èwí<ü ëdü »j·TsêeTT&ÉT s¡∫+∫q Á>∑+<∏eä TT |üse¡ TC„≤q uÛ]Ñ ‘·eTT.
Äj·Tq |òTü À≥ø£ ÁãVü≤à#ê]. lsêyÓ÷bÕdü≈î£ \T. ìs¡à\T\T. uÛøÑ dÔÏ sü √es¡+˝Àì
sêj·T+#· nsTTq sêeT<ëdteTVü≤sêCŸ »qT\˝À uÛøÑ ìÔÏ Á|üã\+ >±$+#ês¡T.
ÁãVü‰àq+<äkÕ«$TøÏ dü«j·÷Hê nqï nsTTq ls¡+>∑Hê<∏Tä ì ø£$‘·\qT $ì
ndü+U≤´ø£+>± Á|ü»\T |ü⁄˙‘·T\j·÷´s¡T. ˇø£ÿe÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ
10 lsêeT$»j·T+
ø£$es¡T\+‘ê ìC≤ìøÏ ÁãVü‰àq+<ä dü«s¡÷|ü⁄˝Ò. Hê >∑Ts¡TyÓq’ ÁãVü‰àq+<äTì
nqq´+>± X¯sD¡ T y˚&ç á Á>∑+<∏ëìï Áyêj·TT≥≈£î ‘·–q Áù|s¡D ø£*–+#·eTì
ÁbÕ]údTü HÔ êïqT.
ls¡|Tüò TMs¡T&ÉT s¡$≈£î\+˝À ne‘·]+∫ Á|üuÀ~Û+∫q ©˝≤ø£<ë∏ eTè‘êìï
yê©àøÏeTVü≤]¸ eT<ÛäTs¡+>± >±q+#˚XÊs¡T. mH√ï bÕbÕ\T #˚dæHê,
lsêeT#·]Á‘·qT e]í+∫ yê©àøÏ ‘·]+#ês¡T. Ä ø£<qä∏ T $q+&ç.
yê©àøÏ ø£<ä∏
yê©àøÏ Áu≤Vü≤àD|ü⁄Á‘·T&ÉT. n‘·&ç |üPs¡«HêeT+ yê˝≤´. Ä#êsêìøÏ
$s¡T<Δ+ä >± j·TC„À|üM‘êìï $dü]+® ∫ øÏsê‘·T\‘√ ø£\dæ n‹ ñqà‘·T&Ô ’Ó
|òTü Àsês¡D≤´˝¢À, eTqdüT≈£î ;Û‹ì >=*ù| ø=+&É#]· j·T˝¢À, ‘·q |ü]yês¡+‘√
ìedæd÷ü Ô u≤≥kÕs¡T\qT uÛj Ñ T· ô|{º,Ï <ë]<√|æ&û #˚dæ J$+#˚yê&ÉT. Ä
#·T≥ºTÁ|üøÿ£ \ |üHïÓ +&ÉT Á>±e÷\ y˚Ts¡≈î£ e÷≥Ty˚dæ <ë]<√|æ&\û T #˚XÊ&ÉT.
ndü+U≤´ø£+>± ÁãVü≤àVü≤‘·´\T #˚XÊ&ÉT. Çø£ Ç‘·s¡ Jyê\T ˝…øπ ÿ˝Ò<Tä . #˚|qü T
|ü≥Tº ø=H˚ ø=+>∑˝≤, m\Tø£ø√dü+ ø±|ü⁄ø±ùd |æ*˝¢ ≤, e÷fÒdæ ˝Ò&ìç #·+ù|
y˚≥ø±ì˝≤, Je⁄\qT #·+ù| ìs›j ¡ T· T&ÉT, bÕ|üì~Û yê˝≤´. nbÕs¡+>± JeVü≤‘·´
#˚dæ n+‘·´Eì Ç+{Ï#T· ≥º÷ meTTø£\T ≈£î|üŒ\T |ü&ç ñqï≥¢T bÕ|ü|sü «¡ ‘ê\qT
Áb˛>∑T#˚XÊ&ÉT. eTTdü*‘·q+˝À ≈£L&Ü bÕbÕ\T #˚jT· &É+ e÷q˝Ò<Tä . |ü⁄Á‘·T\T
j·TTø£eÔ j·TdüTÿ˝…H’ ê yê˝≤´ ‘·q ~q#·s´¡ M&É˝<Ò Tä .
Äj·TT<Ûë\T #˚ã÷ì yê˝≤´ <ë] ø±∫e⁄+&É>± |üPs¡«|ü⁄D´+ e\¢
ˇø£Hê&ÉT Hês¡<eä TVü≤]¸ ‘ês¡\‘√ |ü]y˚w+æº #·ã&çq #·+Á<äTì˝≤ ãTTwüß\‘√
ø£\dæ Ä <ë]q e#êÃ&ÉT. #ê˝≤eT+~ ‘ê|üdTü \T edüTHÔ êïs¡qï yês¡Ô yê˝≤´≈£î
#˚]+~. |üsT¡ >∑Tq yê] <ë]øÏ n&¶TÉ e∫à Äj·TT<Ûë\‘√ u…~]+∫ Ä ãTTwüß\qT
ì\BXÊ&ÉT. dü«sZêìøÏ b˛j˚TeTT+<äT j·TeT˝Àø£+ m<äTs¡sTTq≥¢T>±,
n<Ûë´j·TeTT-1 11
eTTì‘·b˛Bøå≈£ î£ ø±eTÁø√<Ûë\T n&¶TÉ e∫Ãq≥¢T>±, Ä ãTTwæ düeTT<ëj·T+
<ë]øÏ yê˝≤´ n&¶TÉ |ü&,ç ªMT <ä>s∑Z e¡ ⁄qï <Ûqä eT+‘ê Ç#˚Ãj·T+&ç, ˝Òøb£ ˛‘˚
ÁbÕD≤\T rkÕÔqTμ nì u…~]+#ê&ÉT.n|ü&ÉT Hês¡<eä TT˙+Á<äT&ÉT Hê e÷≥
$qT. ˙≈£î eè<Δë|ü´+ e∫Ã+~. mH√ï bÕbÕ\T eT÷≥ ø£≥Tº ø=Hêïe⁄. ˙
bÕbÕ˝¢À me¬sH’ ê uÛ≤>∑+ |ü+#·Tø=+{≤sê? nì $#ê]düTHÔ êïqT. ˙≈£î
eTs¡Dø±\+ düMT|æ+∫+~. j·TeTT&ÉT ìqTï <ës¡TD+>± Væ≤+dækÕÔ&TÉ . Ä
düeTj·T+˝À ìqTï $&ç|+æ #˚yê¬ses¡T? u≤>± Ä˝À∫+#·T. uÛ≤s¡´, _&¶\É T,
<ÛäqeTT, j·TÚeq+, düôVA<äs¡T\T, ùde≈£î\T, Ä|ü⁄Ô\T, dü«»qT\T,
X¯ÁkÕÔÁkÕÔ\T, #·‘T· s¡+>∑<fiä ≤\T @M nø£ÿs¡≈î£ sêe⁄. <˚e‘·\T düø\£ ‘·‘êÔ«\˝À
yê´|æ+∫e⁄+{≤s¡T. Je⁄\T #˚ùd ø£sà¡ \ìï{Ï˙ yês¡T ne˝ÀøÏd÷ü Ô |üs˝¡ Àø£+˝À
kÕøå´£ $TkÕÔsT¡ . qs¡ø+£ ˝À ∫Á‘·>T∑ |ü⁄ìÔ e<›ä qyÓ÷<Óq’ ˝…øÿ£ \ Á|üø±s¡+ ˙≈£î
<ä+&Éq $~ÛkÕÔsT¡ . n|ü&ÉT ìqTï $&ç|+æ #˚<eÓ s¡T? |ü⁄D´e÷sZêq #·]+#·ì
qs¡Tì, rsúj ¡ ÷· Á‘·\T #˚ùdyêfi¯flqT ì+~+#˚yê]ì ø±*Ãq sê–πs≈£î\ô|’
yÓT\¢yTÓ \¢>± q&ç|kæ ÕÔsT¡ . |üs√|üø±s¡+ #˚jT· ìyê]ì ø£‘T· \Ô #·Áø£+˝À |ü&yÉ d˚ æ
‹|ü‘·÷ Äj·TT<Ûë\‘√ bı&ÉTkÕÔs¡T. n|ü&ÉT ìHÓïes¡T $&ç|ækÕÔs¡T?
<˚e~«E\≈£î qeTdüÿ]+#·ì yê]ì ø±*Ãq ÇqT|ü dü+Ô uÛ≤\≈£î ø£{Ϻ u≤~ÛkÕÔsT¡ .
kÕ<ÛTä dü+‘·T\qT n>ös¡e|ü]#˚yê] H˚Á‘ê\qT Á>∑<\ä› #˚ ≈£îfi¯flbı&ÉTkÕÔsT¡ .
ø°s¡Ôq #˚j·Tì yê] Hê\Tø£\qT |ü≥ºø±s¡\‘√ N\TkÕÔs¡T, >∑Ts¡T<˚e
Áu≤Vü≤àDT\qT ùd$+#·ø£ wüÁ&Ék˛ù|‘·yÓTÆq uÛÀ»q+ #˚dæq yê]#˚
eTVü‰qs¡ø+£ ˝Àì <äTsZ+¡ <Ûä »˝≤\qT ‘ê–kÕÔsT¡ . rsúk¡ ÕïHê\qT ì+~+#˚yê]ì
eT]π> q÷HÓ˝À |ü&yÉ k˚ ÕÔsT¡ . kÕ<ÛTä dü‘T· Œs¡Twüß\qT |”&+ç #˚ yê] #·sà¡ +
ˇ\TkÕÔsT¡ . >∑Ts¡T, ~«», rsúê\qT neùV≤fi¯q #˚ùdyê] H√{¢À eT÷Á‘·+
b˛kÕÔsT¡ . n<Ûsä à¡ +>± <Ûqä + dü+bÕ~+∫q yê]ì ≈£î+;ÛbÕø£qs¡ø±ìøÏ rdüTø=ì
yÓ[fl, ÄÁø£+<äq\qT ˝…øÿ£ #˚jT· ø£, ø£Dø£D #Ó\sπ >π ì|ü˝¢À |ü&yÉ k˚ ÕÔsT¡ .
12 lsêeT$»j·T+
$wíßü ø£<ä∏ $qìyê] #Óe⁄˝¢À j·TeT<ä÷‘·\T u≤>± ø±*Ãq ø£&\û¶ ‘√ bı&ÉTkÕÔsT¡ μ
nì |ü*øÏq Hês¡<Tä ì e÷≥\T $ì, yê˝≤´ |üXÊÑêÔ|+ü #Ó+~ y˚>+∑ >± ‘·q
Ç+{ÏøÏ yÓ[fl uÛ≤sê´|ü⁄Á‘·T\qT á $<Û+ä >± n&ç>±&ÉT. ªHê≈£î bÕ|ü+ e∫Ã+~
mes¡T m+‘· |ü+#·Tø=+{≤s¡T?μ ã<äT\T>± yês¡T ªe÷≈£î bÕ|üyTÓ qï{Ïø°
dü+uÛ$Ñ +#·<Tä . y˚TeTT |ü⁄D´+˝ÀH˚ bÕ\T|ü+#·Tø=+{≤eTT. bÕ|üeT+‘ê
˙y˚ nqTuÛ$Ñ +#·Tμ nHêïs¡T.
yê˝≤´≈£î @+ #˚j·÷˝À bÕ\Tb˛˝Ò<äT. ªqs¡»qà ñ‘·ÔeTyÓTÆq~.
uÛÑ>∑e<äqTÁ>∑Vü≤+ e\¢ ÁbÕ|æÔdüTÔ+~. H˚qT Ä‘·àVæ≤‘·+ #˚≈£Ls¡TÃø=qø£
Nø£{≈Ï L£ |ü+˝À eTTì–b˛j·÷qT. kÕ>∑T #˚dqæ eT+∫uÛ÷Ñ $T˝À ñyÓTà‘·Ô
$‘·TÔ Hê{Ïq≥¢T, ã+>±s¡TyÓTTø£ÿ Hê{Ï‘˚ n+<äT˝À qT+&ç >∑&¶çyÓTTø£ÿ
yÓTT\∫q≥¢T, neTè‘·ø\£ XÊìï <˚e⁄&çùdÔ <ëìï #Ó‘≈Ô· î£ |üŒ˝À bÕs¡uÀdæq≥¢T,
∫+‘êeTDÏì eTTø£ÿ\T #˚dæ yÓT≥¢≈î£ yê&çq≥¢T, ø±eT<Ûq˚ Te⁄ yÓ‘T· ≈£îÿ+≥÷
Ç+{ÏøÏ eùdÔ <ëìï ø£Ás¡‘√ ø={ºÏ ãj·T≥≈£î ‘·]$Tq≥¢T nsTT+~ Hê |ü]dú‹æ μ
nì $\|æ+#ê&ÉT. ªø£\Œeèøå±ìï ø=fºÒdæ ø£+≥ø£eHêìï ô|+#êqT.
sê»Vü≤+düqT ¬>+fÒdæ >∑T&¢É>∑÷ãqT b˛wæ+#êqT. eTVü‰eT÷sâ¡Tì˝≤
ns¡{‘Ï √≥qT q]øÏ õ˝¢&Ò TÉ #Ó≥T¢ Hê{≤qT. yÓT]ùd eTT‘ê´\qT $&ç∫
eT÷sâ+¡ >± ÇdüTø£qT eT÷≥ø£{≤º qTμ nqT≈£î+≥÷ »]–q<ëìøÏ m+‘√
|ü]‘ê|ü+C…+~ yê˝≤´ Hês¡<eä TTì e<›≈ä î£ ‹]– e∫à Á‹ø£sD¡ X¯ó~Δ>±
kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+#˚d,æ &É>T∑Z ‹Ôø‘£ √ ø£qT\ì+&Ü ˙s¡T ì+&É>± ªkÕ«$T!
ìqTï nqq´+>± X¯sD¡ T y˚&TÉ ‘·THêïqT. MTs¡T <äjT· nH˚ HÍø£‘√ qqTï
bÕ|ükÕ>∑s¡+qT+&ç ‘·]+|üCÒj·T+&ç. eTVü≤ظ! ˙e⁄ <Ûäq«+‘·]$. Hê
uÛeÑ s√>±ìï ìs¡÷à*+∫, ã&Éu≤–ï˝≤ »«*düTqÔ ï Hê ‘êbÕìï y˚T|òTü +˝≤
e]¸+∫ #·˝¢≤s¡Ã+&ç. nVü≤+ø±s¡ eTeTø±sê\ e÷j·÷C≤\+˝À H˚qT
yÓTeÆ Ts¡∫b˛j·÷qT. |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\T Hê‘√ Ä&ÉTø=HêïsTT. $wüjT· yêdüq\T
n<Ûë´j·TeTT-1 13
Hê yÓT&É |ü≥Tº ø=ì e<ä\ø£ |”&dç Tü HÔ êïsTT. á <˚V≤ü +ô|’ M&Éì yÓ÷Vü≤+,
ˇø£ÿøåD£ + ≈£L&Ü M&Éì eTeT‘·, ˝ÀuÛeÑ TH˚ s¡øÿ£ dæ, Áø√<Ûeä TH˚ eTVæ≤cÕdüTs¡T&ÉT,
ø±eTeTH˚ uÛ‘Ò êfi¯ó&ÉT qqTï ø±\sêkÕs¡T. ÄX¯ nH˚ e÷j·÷˝≤&ç qqTï
‘·>∑T\Tø=ì M&É&É+˝Ò<äT. M≥ìï+{Ïe\¢ H˚qT ÁuÛÑwºüß&ÉHÓ’HêqT. z
ÁãVü≤àq+<äHê! ˙e⁄ |ü+#êøå]£ $, düø\£ <äTwºXü ≈¯ î£ \Ô qT bÕs¡Á<√* Hê≈£î
Ä‘·àC„≤Hêìï Á|ükÕ~+#·Tμ nì ø±fi¯flMT<ä|&ü ܶ &ÉT. s√–ì |üØøå+Ï ∫ yÓ<’ Tä ´&ÉT
~yÍ´wü<ëÛ ìï rdæq≥¢T, nwºuü ≤Û yê\T eTT|æŒ]>=q>± ÁãVü≤àdüT‘·T&ÉT Ä˝À∫+∫
eT+Á‘√#êÃs¡D ≈£L&Ü #˚jT· ˝Òì ≈£îdü+kÕÿ] yê˝≤´≈£î ªeTsêμ nH˚ eT+Á‘êìï
Áù|eT‘√ ñ|ü<•˚ +#ê&ÉT. Bìï ˙e⁄ Áù|eT‘√ »|æùdÔ <ëì˝Àì eTs¡à+ ˙≈£î
uÀ<Û|ä &ü TÉ ‘·T+<äHêï&ÉT.
‘·<Tä |ü] yê˝≤´ HêeT»|üyT˚ Jeq+>± nø£ÿ&˚ ≈£Ls¡TÃ+&çb˛j·÷&ÉT.
n‘·&ç <˚V≤ü +ô|’ |ü⁄≥º ô|]– ˝À|ü\qT+&ç <Û«ä ì e÷Á‘·+ $qe#˚Ã~. yê˝≤´
#·T≥º÷ ô|<›eä èøå±\T ô|]>±sTT. #ê˝≤ø±\+ ‘·sT¡ yê‘· Hês¡<ä eTVü≤]¸ nø£ÿ&É≈î£
e#êÃ&ÉT. #Ó≥Tº ˙&É˝À |ü⁄≥ºqT+&ç $qã&ÉT‘·Tqï eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ Ä sêeTHêeT
»|ü<«äÛ ì $ì, »]–q<ä+‘ê ‘Ó\TdüTø=ì, |ü⁄≥ºqT ‘=\–+∫, yê˝≤´qT
‘·{˝Ïº |Ò æ u≤Vü≤´düàè‹ ø£*–+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ yê˝≤´, ~$qT+&ç uÛTÑ $øÏ ~–e∫Ãq
~qø£ s ¡ T ì˝≤ ñqï Hês¡ < ä T ì bÕ<ä | ü < ëà\qT dü Œ è•+#ê&É T .
lsêeTHêeT»|ü+‘√ bÕ|üeT+‘ê q•+∫b˛sTT+~. >∑&|ç¶ sü «¡ ‘ê\T n–ï
‘·>T∑ \>∑H˚ m˝≤ uÛdÑ àü yÓT‘Æ êjÓ÷ n˝≤ sêeTHêeT»|ü+‘√ nq+‘·»qà\ <√cÕ\T
<ä>e∑Δ TÚ‘êsTT. bÕbÕ\qT |üP]Ô>± |ü{≤|ü+#·\T #˚ùd HêeTeTVæ≤eT nbÕs¡+.
HêeT+‘√ uÛdÑ àü +ø±ì bÕbÕ˝Ò ˝Òe⁄. yê©àøÏ #˚dqæ bÕbÕ\˙ï HêeTeTVæ≤eT‘√
uÛdÑ àü eTj·÷´sTT. HêeT+ eTT+<äT $$<Ûä ‘êbÕ\T ‘·T#·Ãy¤ TÓ qÆ $. |üs«¡ ‘·+
MT<ä n–ï #Ó\sπ –‘˚ »+‘·Te⁄\T, |üXó¯ |üø±å ´<äT\T bÕ]b˛‘êsTT. n{¢≤>π
Hêe÷–ï˝À bÕbÕs¡D≤´\T e÷&çb˛‘êsTT. dü«|üï+˝À #˚dqæ <äTwüÿè‘ê´\˙ï
14 lsêeT$»j·T+
yÓT\≈£îe sê>±H˚ $T<∏ë´uÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ ≥¢T, sêeTHêeT+‘√ düeTdüÔ bÕbÕ\T
e÷j·TeTÚ‘êsTT. dü÷s√´<äj÷· ìøÏ eTT+<äT <ä≥yº TÓ qÆ Nø£{˝Ï ≤, dæ+Vü≤+
sêq+‘·es¡≈î£ $»è+_Û+#˚ eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T˝≤, n>∑dTü ´Ô ì sêø£≈î£ eTT+<äT
#Ó\πs–q düeTTÁ<ä+˝≤, uÛÑ÷‘·yÓ’<äT´&ÉT sêø£eTT+<äT ô|ÁfÒπ> uÛÑ÷‘ê˝¢≤,
sêeTHêyÓ÷#êÃs¡D≈£î |üPs¡«+ bÕ|ü|ü+øÏ\yÓTÆq yê˝≤´ sêeTHêeT»|ü
eTVæ≤eT‘√ |ü⁄˙‘·T&Ó’ ‘·]+#ê&ÉT.
>∑Ts¡THê<∏Tä &Óq’ Hês¡<Tä ì‘√ yê©àøÏ ªMTs¡T Hêj·T+<äT <äjT· ‘·*ùdÔ H˚qT
sêeT#·]Á‘· ø£<qä∏ T dü$kÕÔs+¡ >± s¡∫kÕÔqTμ nì y˚&TÉ ø=Hêï&ÉT. Ä e÷≥
$q>±H˚ Hês¡<eä TTì Ä+‘·s´¡ +˝À m+‘√ dü+‘√wæ+∫ ‘·q es¡<Vä ≤ü kÕÔìï
yê©àøÏ •s¡dTü ‡ô|q’ T+∫ @eTHêï&√ ne<Û]ä +#·+&ç.
ªÄs¡yy’Ó \˚ dü+e‘·‡s¡eTT\ |æeTà≥ leTVü‰$wíßü e⁄ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ≈£îe÷s¡T&Ó’
ne‘·]kÕÔ&TÉ . Äj·Tq #·]Á‘·qT eTT+<˚ qTe⁄« s¡∫+#·T. ˙e⁄ s¡∫+∫q
$<Û+ä >±H˚ lsêeTT&ÉT »qàø£sà¡ ©\\T ìs¡«]ÔkÕÔ&TÉ μ nì Äos¡«~+#ê&ÉT.
X¯‘ø· √{Ï nøås£ ¡ ì]à‘·eTsTTq Ä Á>∑+<∏+ä düTeT<ÛTä s¡ s¡duü ]ÑÛ ‘·+. Ä sêeTø£<ë∏
s¡düeT<ÛäTsêeTè‘·<Ûës¡\T eTT˝¢Àø±\qT ø£˝¢À\|üs¡#êsTT. Ä e´eVü‰s¡+
áX¯«s¡Tì es¡≈L£ yÓ[fl+~. |üse¡ T#·‘T· s¡T&Óq’ ø¬ ˝’ ≤düHê<∏Tä &ÉT Ä nøås£ ê\˙ï
n+<ä]ø° |ü+∫ X‚wü+>± $T–*q ¬s+&ÉT nøå£sê\qT ‘·q ø£+sƒ¡+˝À
ÇeTT&ÉTÃø=Hêï&ÉT. Vü‰˝≤Vü≤\+ $T+–q+<äTe\¢ ø£*–q ‘êb˛|üXe¯ THêìøÏ
n+‘·≈î£ |üPs¡«+ #˚dqæ o‘·˝À|ü#êsê\T dü|©üò ø£è‘·+ ø±˝Ò<Tä . #·+Á<ä_+u≤ìï
•s¡dTü ‡q <Û]ä +∫Hê, »{≤p≥+˝À >∑+>∑qT ÇeTT&ÉTÃø=Hêï, o‘·\eTT
düT+<äse¡ TT nsTTq Væ≤eTeqï>∑|⁄ü Á‹ bÕs¡«‹ì nsêΔ+–>± #˚dTü ø=Hêï,
lsêeT$»j·T+ düsŒ¡ sêEqT o‘·\T&Éì ˇ+{Ïô|’ <Û]ä +∫Hê, n‘·´+‘·
o‘·\eTì >∑»#·sêàìï X¯ØsêìøÏ #·T≥ºTø=Hêï, Vü‰˝≤Vü≤\+ XÊ+‹+#·øb£ ˛>±
Á|üã\eTsTT+~. n{ºÏ düeTj·T+˝À sêeTø£<ë∏ Á>∑+<∏+ä ˝Àì s¬ +&ÉT nøås£ ê\qT
n<Ûë´j·TeTT-1 15
@s¡Tø=ì ø£+sƒêq <Ûä]+#·>±H˚ ñe÷es¡Tì X¯Øs¡+ o‘·\eTsTT+~.
Vü≤è<äjT· +˝À s¡|Tüò ÷‘·eÔ TTì <Ûë´q+, eTTK‘ê sêeTHêeTdüàs¡D, eT<Û´ä ˝À
eTVü‰;Û‹ì>=*ù| Vü‰˝≤Vü≤\ ‘ê|ü+, Hê\Tø£ô|’ ªHêeT+μ Ä+‘·s¡´+˝À
ªsêeT+μ‘êbÕqï+‘ê ìs¡÷à*+∫ XÊ+‹ ø£*–+∫+~. Vü‰˝≤Vü≤\+
n\+ø±s¡ÁbÕj·T+>± •e⁄ì ø£+sƒ+¡ ˝À $T–*b˛sTT+~.
HêeT+‘√ yê©àøÏ, ÁãVü‰à<äT\T ‘·]+∫b˛j·÷s¡T. ø¬ ˝’ ≤düHêj·T≈£î&ÉT
o‘·\eTj·÷´&ÉT. n<äT“¤‘y· TÓ qÆ Ä eTVæ≤eT e]í+|üq\$ ø±ì~. neTè‘·+
m+‘· rj·T>±qTHêï, Äø±X¯+ m+‘· $XÊ\+>±qTHêï, dü÷s¡T´&ÉT m+‘·
‘˚»düT‡>±qTHêï @eTì e]í+#·>\∑ +? uÛ÷Ñ $Tì <˚ì‘√ b˛\Ã>∑\+? bÕ‘êfi¯+
˝À‘·T, y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·+ m‘·TÔ m+‘·ì ˝…øÿÏ +#·>\∑ +? $wíßü e⁄ Á|ü‘êbÕìï @eTì
e]í+#·>\∑ +? X¯+ø£sT¡ ì ‘·bÕìï >∑T]+∫ m+‘·ì #Ó|Œü >∑\+? n˝≤π>
sêeTHêeT eTVæ≤eT nq+‘·+, nesí˙¡ j·T+.
ÁbÕø£è‘· kÂ\uÛ´Ñ +
ÁbÕø£è‘·u≤Û wü nì |ü+&ç‘T· \T n\øå´£ + #˚jT· e<›Tä . ø£èwíyü D˚ ° q~øÏ
rsê\T s¬ +&ÉTHêï ˙s¡T ˇø£ÿfÒ. n˝≤π> yê©àøÏ s¡∫+∫q Ä Á>∑+<∏+ä yÓTT‘êÔìï
uÛsÑ <¡ ë«»ãTTwæ eTTK‘ê nH˚øe£ T+~ ãTTwüß\T ÁãVü‰àq+<ä+‘√ ÁX¯eD+
#˚XÊs¡T. á sêeTø£<∏äqT ¬ø’˝≤dü+˝À bÕs¡«‹øÏ •e⁄&ÉT, bÕ‘êfi¯+˝Àì
düsêŒ\ìï+{Ïø° Ä~X‚wüß&ÉT, ø£<ä∞eq+˝À ãTTwüß\+<ä]ø° n>∑düTÔ´&ÉT,
øÏ+|ü⁄s¡TwüK+&É+˝À yêqs¡T\≈£î Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Hês¡<äTìøÏ ÁãVü≤à,
ã~]ø±ÁX¯eT+˝Àì ãTTwüß\+<ä]øÏ yê´düT&ÉT $e]+#ês¡T. n≥Te+{Ï
sêeTø£<∏äqT ÁbÕø£è‘·uÛ≤wü˝À á l<Ûäs¡T&ÉT kÕ<ÛäT|ü⁄+>∑e⁄\sTTq MT
eTT+<äT+#·T‘·THêï&ÉT. ‘·*¢ m<äT≥ u≤\´#ê|ü\´+‘√ _&¶É ndü+<äs“¡ +¤ >±
e÷{¢≤&çHê ‘·*¢ Á|”‹‘√ d”«ø£]+∫q≥¢T, H˚qT #˚ùd á Á|üj·T‘êïìï
16 lsêeT$»j·T+
düV≤ü è<äjT· +‘√ d”«ø£]+#·e\dæ+~. ÁbÕø£è‘·eTsTTHê dü+düÿè‘·yTÓ HÆ ê nsú+¡
ˇø£ÿfÒ. Ç<›sä T¡ uÛ≤s¡´˝…H’ ê Hê<∏Tä &ÉT ˇø£ÿsπ nsTTq≥¢T, s¬ +&ÉT #˚‘T· \THêï
eTìwæ ˇø£ÿsπ nsTTq≥¢T, <äe&É\T s¬ +&ÉsTTHê dü«s¡+ ˇø£ÿfÒ nsTTq≥¢T,
ø£fió¯ fl s¬ +&ÓH’ ê #·÷|ü⁄ ˇø£ÿfÒ nsTTq≥¢T, bÕÁ‘·\T s¬ +&ÉsTTHê bÕ\T ˇø£ÿfÒ
nsTTq≥¢T, Á‹y˚D»° ˝+ s¬ +&ÉTbÕÁ‘·\˝ÀqTHêï e÷<ÛTä s¡´+ ˇø£ÿfÒ nsTTq≥¢T,
sêy˚TX¯«s¡TìøÏ ã+>±s¡T _+<Ó‘√ n_ÛùwøÏ+∫Hê, sê–_+<Ó‘√ n_ÛùwøÏ+∫Hê,
»\+ ˇø£ÿfÒ nsTTq≥¢T, <˚e⁄ìøÏ s¬ +&É÷ düe÷qy˚T. ÁbÕø£è‘·+˝À #Ó|Œæ Hê
dü+düÿè‘·+˝À #Ó|Œæ Hê $wüjT· + ˇø£ÿfÒ. u≤$˝Àì ˙{Ïì #˚<ä düV‰ü j·T+˝Òø£
<ä|Œæ ø£ rs¡TÃø√˝ÒsT¡ . ø±˙ »˝≤X¯jT· + <ä>s∑Z ≈¡ î£ yÓ[‘˚ düT\uÛ+Ñ >± <ä|Œæ ø£
rs¡TÃø√>∑*–q≥¢T, dü+düÿè‘· uÛ≤wü˝À ñqï $wüj·÷ìï bÕeTs¡T\≈£î
nsúe¡ Tj˚T´≥≥¢T ÁbÕø£è‘·u≤Û wü˝À n+~+#êqT. bÕeTs¡T\≈£î ÁbÕø£è‘·u≤Û wü˝À
s¡∫+∫q á Á>∑+<∏+ä »HêyÓ÷<äeTe⁄‘·T+~. eT<ä>C∑ ≤ìï ‘êeTs¡‘÷· +&¢‘É √
ã+~Û+#·˝Òq≥¢T dü+düÿè‘êìï bÕeTs¡T\T Äø£[+|ü⁄ #˚düTø√˝Òs¡T.
dü+düÿè‘·eT+fÒ n+<ä]ø° Ä<äsy¡ T˚ . |üPs¡«|ü⁄D´+ e\¢ø±ì Ä C„≤q+ nã“<äT.
n≥Te+≥|ü&ÉT Äu≤\>√bÕ\+ <ëìï nsú+¡ #˚dTü ø√e&É+ m˝≤? sêE
ñ‘·eÔ T eÁkÕÔ\qT <Û]ä kÕÔ&TÉ . ø±ì BqT&çøÏ >=+>∑fi‚ X¯sD¡ ´+. ô|s¡T>∑TqT
u≤>± ∫*øÏ‘˚ yÓqï e∫Ãq≥¢T, kÕ«‹ ∫qT≈£î˝ÀqT+&ç eTT‘·´+
‘·j÷· s¡sTTq≥¢T, #ÓsT¡ ≈£î>∑&É ‹H˚ø=B› ‹j·T´<äq+ ô|]–q≥¢T, sêE e<›qä Tqï
sê»|ü⁄Á‘·TìøÏ n~Ûø>£ ös¡e+ \_Û+∫q≥¢T, eTsê؃u≤Û wü˝À s¡∫+∫q á Á>∑+<∏+ä
n‘·´+‘·sd¡ uü ]ÑÛ ‘·+>± ñ+≥T+~. ‘˚H{Ó >° ∑ H√{ÏqT+&ç Ádü$+#˚ eT<ÛTä e⁄
s¡deü +‘·+>± ñ+&É<ë! dü+düÿè‘·+ #·+Á<ä_+ãeTsTT‘˚ <ëì yÓHïÓ ˝Ò ÁbÕø£è‘·+.
dü+düÿè‘· Á>∑+<∏ësúêìï |ü+&ç‘T· \T ÁbÕø£è‘·+˝À $e]kÕÔsT¡ . õ˝¢&Ò TÉ #Ó≥T¢ ,
‘˚H‘Ó T· fº\… T mø£ÿ&Éã&ç‘˚ nø£ÿ&É ñ+{≤sTT. yê{Ïø√dü+ ø=+&É>T∑ Vü≤˝¢ÀøÏ
|üsT¡ >¬ ‹Ô ø£w|üº &ü Ü*‡q nedüsy¡ T˚ $T{Ï? Á|üjT· ‘·ï+ ˝ÒøH£ ˚ ÇdüTø£˝À ~e´s¡‘êï\T
<=s¡T≈£î‘·Tqï|ü&ÉT ‘Ó*yÓq’ yês¡T yÓ+≥H˚ yê{Ïì Á>∑V≤æ kÕÔsT¡ ø±ì m+<äT≈£î
n<Ûë´j·TeTT-1 17
Ä\dü ´ + #˚ k ÕÔ s ¡ T ? nHêj· T dü + >± sê»´+ \_Û ù dÔ <ëìì
e<äT\Tø√e&ÉyÓT+<äT≈£î? n˝≤π> ÁbÕø£è‘·uÛ≤wü˝À ø£eq+ #˚j·Tã&¶É á
ø£<ë∏ ˝≤uÛ≤ìï ÁXÀ‘·\T bı+<äe\dæ+~. ndü˝Ò eTT‘ê´\‘√ #˚dqæ e÷\,
ô|>’ ± düTyêdüq\T >∑Tu≤[düTHÔ êïsTT. n≥Te+≥|ü&ÉT #·‘T· s¡T\T m+<äT≈£î
<ëìì Áù|eT‘√ yÓT&É˝À y˚dTü ø√s¡T! eTT+<˚ #ÓsT¡ ≈£î>∑&É r|æ, >∑&É eT<Û´ä ˝À
e÷<ÛTä Øs¡d+ü C≤\Tyês¡T‘·T+~. n<˚ $<Û+ä >± s¡|Tüò THê<∏ä ø£<ä∏ düTKÁ|ü<yä TÓ qÆ ~.
kÕVæ≤‘·´+‘√ ø£*|æ s¡deü +‘·yTÓ Æ XÀ_ÛdTü qÔ ï~.
Ç|ü⁄&ÉT ÁXÀ‘·\T kÕe<ÛëqT\T ø£+&ç. yê©àøÏ ø£<qä∏ +#˚dæ yÓfi≤fls¡T. Ä
dü+|üPsí¡yÓTÆq sêeTø£<∏äqT, ÄeT÷˝≤Á>∑+ $q+&ç. Ä Á>∑+<∏ä+ô|’ <äèwºæ
kÕ]+#·øH£ ˚ <√cÕs√|üD #˚ùd,Ô yê]ì X¯‘e· T÷sâT¡ \+{≤s¡T. |ü+&ç‘T· \T,
$y˚≈î£ \T ø±C≤\s¡T. Á>∑+<∏+ä ù|s¡T sêeT$»j·T+. ìs¡+‘·s+¡ ÁX¯eD+
#˚ùdÔ $»j·T+ bı+<äT‘ês¡T. eTH√s¡<+ä∏ dæ~+Δ #ê\+fÒ ˇø£kÕ] bÕsêj·TD
#˚ j · ÷ *. Ä~|ü ⁄ s¡ T wü ß &É T , lne<Û ä ÷ ‘· , l<Û ä s ¡ e s¡ < ä T \T nsTTq
ÁãVü‰àq+<äeTT˙+Á<äT\ n<äT“¤‘e· TVæ≤eTqT mes¡÷ e]í+#·˝sÒ T¡ . dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&çq~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
dü<ë Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
yÓTT<ä{Ï n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+

n<Ûë´j·TeTT - 2
l>∑DXÒ Êj·T qeT'
e÷qdü düs√es¡+˝À ‹s¡T>±&˚ sê»Vü≤+dü˝≤¢ dü»q® T\sTTq á |üse¡ T
Vü≤+dü\T Ä+‘·s¡ u≤Vü≤´ <äèwºßü \T kÕ]+∫ á sêeTø£<ä∏ $q&ÜìøÏ Ä‘·Ts¡T˝…’
ñHêïs¡T.
|ü⁄qï$THê{Ï #·+Á<√<äj·T+‘√ düeTTÁ<äT&ÉT ñbıŒ+–q≥¢T - á
sêeTø£<qä∏ T #Óe⁄˝≤sê $+≥÷, H√sêsê bÕsêj·TD #˚d÷ü Ô - kÕ<ÛTä dü»q® T\T
Äq+<√‘ê‡Vü‰\‘√ bı+–b˛‘·THêïs¡T.
es¡¸s¡TÔe⁄q Á|üeVæ≤+#˚ >∑+>∑˝≤, y˚T|òüT>∑s®¡q $qï+‘·H˚ |ü⁄]$|æŒ
Hê≥´e÷&˚ HÓeT*˝≤, edü+‘· ø±\+˝À yÓTeÆ Ts¡∫ >±q+#˚ùd ø√øÏ\˝≤,
dü÷s¡´øÏsD¡ düŒs¡Ù‘√ $bÕŒπs ø£eT\+˝≤, <ë‘·qT #·÷∫q+‘·H˚ j·÷#·≈î£ ì˝À
ñbıŒ+π> Äq+<ä+˝≤, á kÕ<ÛTä dü»q® T\qT #·÷∫ düsd¡ «ü r<˚$ eTqdüT‡
|ü⁄\øÏ‘y· TÓ bÆ ˛sTT+~. Ç+Á<äduü ˝ÑÛ À <˚e‘·\T s¡+uÛÑ Hê≥´ øöX¯˝≤ìï ‹\øÏ+∫
Äq+~düTqÔ ï≥¢T>±, sêeTø£<qä∏ T $ì Äq+~düTqÔ ï kÕ<ÛTä dü»q® T\ düuqÑÛ T
#·÷∫ düsd¡ «ü r<˚$ ≈£L&Ü dü+‘·TcºÕ+‘·s+¡ >∑Tsê\sTT+~.
eTùV≤X¯«s¡T&ÉT Vü‰˝≤Vü≤˝≤ìï $T+–q≥¢T>±, düeTTÁ<äT&ÉT ã&Éu≤q˝≤ìï
ÇeTT&ÉTÃø=qï≥¢T>±, ≈£Lsêàe‘ês¡ ø±\+˝À eTVü‰$wíßü e⁄ uÛ÷Ñ $Tì ‘·q
M|ü⁄q <Û]ä +∫q≥¢T>± Hê ‘·|ü \qT kÕ<ÛTä dü»q® T\T eTìï+∫ ø£&TÉ |ü⁄˝À
ñ+#·Tø√e\dæq~.
Ç+‘·≈î£ $T+∫ ‘êsêÿD≤\T @$Te«>∑\qT? Ç+πøMT ‘√#·&+É ˝Ò<Tä .
$~j·THê{Ï #·+Á<äT&çøÏ q÷\Tb˛>∑T düeT]Œ+∫q≥¢T, dü»q® T\ Vü≤è<äjT· +˝À
n<Ûë´j·TeTT-2 19
dü‘´· + Hê≥Tø=qï≥¢T Hês¡<eä TTì#˚ ñ<Δ]ä +#·ã&çq yê©àøÏeTVü≤]¸ s¡∫+∫q
Á|ü<eä∏ ÷<Ûë´j·T sêeTø£<ë∏ $wüjT· + XÊX¯«‘·d‘ü ´· +.
lsêeT ø£<qä∏ T ÁbÕs¡+_ÛdTü HÔ êïqT. sêeTø£<ë∏ ø£eq+ ø£èwíyü D˚ Ï >∑eTq+
e+{Ï~. ø£èwíyü D˚ Ï ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À z |æ\ø¢ ±\Te>± Äs¡+uÛeÑ TsTT, düeTTÁ<äeTT˝À
ø£*ùdeTT+<äT dü+|üPsí‘¡ q· T dü+‘·]+#·Tø=+≥T+~. á sêeTø£<ë∏ ø£<qä∏ +
≈£L&Ü n˝≤+{Ï<.˚
k˛<äsd¡ yü T˚ ‘·+>± sêeD ñ<ä“e¤ +
ÁãVü≤à e÷qdü|⁄ü Á‘·T&Óq’ |ü⁄\düT´Ô &ÉT dü÷s¡T´&ç˝≤ Á|üø±•+#˚yê&ÉT. n‘·&øç Ï
Hê\T>∑T y˚<ë\T ø£+sƒd¡ +üú . ‘·èD_+<äTì ≈£L‘·Ts¡T1 |ü⁄\düT´Ô ì >∑èVæ≤DÏ.
<˚e≈£î\ dü+C≤‘·Tsê\T. M]øÏ |ü⁄{ºÏqyê&˚ $ÁX¯edüT&ÉT. $ÁX¯edüTìøÏ
uÛ≤s¡<ë«»2 |ü⁄Á‹øÏ ≈£îuÒsT¡ &ÉT »ìà+#ê&ÉT. $ÁXÊedüTì |ü⁄Á‘·T&Óq’ +<äTq
≈£îuÒsT¡ ìøÏ yÓÁ’ XÊeDT&Éì ù|s¡T. yÓÁ’ XÊeDT&ÉT |òTü Às¡yTÓ qÆ ‘·|dü Tü ‡‘√ ÁãVü≤àqT
yÓT|æŒùdÔ, ÁãVü≤à dü+‘√wæ+∫ ‘·q eTTìeTqe&Ó’q ≈£îuÒs¡TìøÏ |ü⁄wüŒø£
$e÷Hêìï, düeTTÁ<ä eT<Û´ä +˝À \+ø±q>∑sêìï ì]à+∫ sTT#êÃ&ÉT. ≈£îuÒsT¡ ì
e<›ä ñ+&˚ \+ø±q>∑sêìï sêøåd£ Tü \T ‘·eT ã\+‘√ eX¯|sü #¡ T· ø=Hêïs¡T.
ø=+‘·ø±\+ ‘·sT¡ yê‘· sêøåd£ Tü \qT »sTT+∫ <˚e‘·\T \+ø± q>∑sêìï ‹]–
≈£îuÒsT¡ &çøÏ ø£≥uº {… ≤º s¡T.
ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ bÕ‘êfi¯+˝À ìedæ+#˚ düTe÷[ nH˚ sêøå£düT&ÉT
uÛ÷Ñ ˝Àø±ìøÏ Áu≤Vü≤àD y˚w+ü ˝À e#êÃ&ÉT. n|ü&ÉT n‘·&TÉ \+ø±q>∑s+¡ ô|’
yÓ÷E|ü&ç <ëHÓï˝≤¬>’Hê dü«+‘·+ #˚düTø√yê\ì ìX¯ÃsTT+#·Tø=Hêï&ÉT.
Ç+<äT≈£î>±qT \+ø£qT bÕ*+#˚ sê»e+X¯+ $esê\qT sêã≥ºTø=Hêï&ÉT.
1 ‘·èD_+<äT eTVü≤]¸ ≈£L‘·Ts¡T 2 uÛ≤s¡<ë«Eì |ü⁄Á‹ø£ <˚e|ü]í
20 lsêeT$»j·T+
≈£îuÒsT¡ ì n+<ëìï #·÷dæ, Hê ≈£îe÷¬sqÔ T á‘·ì ‘·+Á&çøÏ sTT∫à $yêVü≤+
#˚ùd,Ô yê] dü+‘·‹‘√ á \+ø£qT ne©\>± eX¯+ #˚dTü ø√e#·TÃî nì
eTqdüT‡˝À <äTsê˝À#·q #˚XÊ&ÉT <äTsê‘·Tà&ÉsTTq düTe÷[. ø£|≥ü y˚w<ü ëÛ ]>±
Á|üXÊ+‘·‘q· T q{Ï+#ê&ÉT. y˚X´¯ jÓTTø£ÿ bÕ≥˝≤, <ë+_Û≈î£ ì uÛ»Ñ q˝≤, ˝À_ÛøÏ
‘·‘«· uÀ<Û˝ä ≤, |üs<¡ HäÛ ê|üV≤ü s¡Dø¬ ’ ñ|üj÷Ó –+#˚ kÂ+<äs´¡ +˝≤, ø=+>∑»|ü+˝Àì
XÊ+‘·d«ü uÛ≤e+˝≤, $≥T\qT Äø£]¸+#·&ÜìøÏ n\+ø£]+#·Tø=H˚ y˚X´¯ ˝≤,
<=+>∑ kÕ<ÛTä e⁄\T #˚ùd rsúê≥q˝≤, ns¡D´eT<Û´ä +˝À eTTì y˚w<ü ëÛ s¡T\sTTq
<√|æ&<û =+>∑˝≤¢ , eTVü‰<äTsêXÊ|üsT¡ &ÉT kÕ«sú+¡ ø√dü+ Ç‘·sT¡ \ ÁbÕD≤\qT
ôd‘’ +· rj·T&ÜìøÏ yÓqTø±&Éì |üj÷Ó eTTK $wü≈î£ +uÛÑ eTqdü‘Ô «· +>∑\ düTe÷[
‘·q ≈£îe÷¬sÔ ø¬ ø’ d£ ìæ $ÁXÊedüTì e<›≈ä î£ rdüTø=ìe∫Ã, H˚qT ˇø£ ;<ä
Áu≤Vü≤àDT&çì. Hê¬øe«s¡÷˝ÒsT¡ . Hê ø£q´qT $yêVü≤e÷&ç qqTï ø£è‘êsúT¡ DíÏ
#˚jT· e\dæ+~! nì ÁbÕ]ú+∫ ø¬ ø’ d£ ìæ n‘·ìøÏ∫à $yêVü≤+ #˚d,æ ø£|≥ü
y˚w<ü ëÛ ] nsTTq düTe÷[ bÕ‘êfi≤ìøÏ ‹]– yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
ˇø£Hê{Ï kÕj·T+dü+<Ûë´y˚fi¯ $ÁXÊedüTe⁄ ôVAeT+ #˚jT· uÀ‘·÷+&É>±
ø¬ ø’ d£ æ uÛsÑ qÔ¡ T düMT|æ+∫ dü+uÛÀ>π #·Ãq¤ T e´ø£+Ô #˚d+æ ~. uÛ≤s¡´ ø√]q|ü⁄&ÉT
dü+uÛÀ–+#·ì uÛsÑ ≈Ô¡ î£ •X¯ó Vü≤‘ê´ <√wü+ dü+Áø£$TdüT+Ô <äH˚ ‘·\+|ü⁄‘√qTqï
$ÁXÊedüTì ôVAe÷ìøÏ yÓfifl¯ ≈£î+&Ü <äTsê‘·Tàsê˝…q’ ø¬ ø’ d£ æ n&¶–É +∫+~.
eTqdüT˝À eT<∏qä |ü&TÉ ‘·÷H˚ uÛ≤s¡´‘√ dü+>∑$T+#ê&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· uÛ≤s¡´‘√,
qTe⁄« Áu≤Vü≤àD ø£q´e⁄ ø±e⁄. bÕ|üs÷¡ |æesTTq ‘ê|üd$æ . ˙ dü+‘·‹
sêøåd£ Tü \sTT |üse¡ T <äTsê#ês¡ es¡qÔ T\e⁄‘ês¡T nì X¯|+æ #·>±, ø¬ ø’ d£ æ uÛsÑ Ô¡
bÕ<ë\MT<ä yê* ‘·q≈£î ˇø£ÿ&ÉsTTHê düT|ü⁄Á‘·T&ÉT ø£*>π ˝≤ ø£sT¡ DÏ+#·eTì
y˚&TÉ ø=+~.
‘·sT¡ yê‘· ø¬ ø’ d£ øæ Ï sêeDT&ÉT, ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT, $;ÛwDü T&ÉT nH˚ eTT>ZT∑ s¡T
ø=&ÉT≈£î\T, ‘ê≥ø£, X¯Ss¡ŒDK nH˚ Ç<›äs¡T ≈£îe÷¬sÔ\T »ìà+#ês¡T.
n<Ûë´j·TeTT-2 21
$ÁXÊedüTe⁄ es¡ $X‚w+ü e\¢ $;ÛwDü T&ÉT kÕ<ÛTä dü«uÛ≤e+‘√ »ìà+#ê&ÉT.
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT |ü⁄{ºqÏ |ü⁄&ÉT _>Zs∑ >¡ ± @&ÜÃ&ÉT. Ä <Û«ä ìøÏ uÛ÷Ñ >√fi¯+ <ä<]ä› *¢+~.
Á|ü»\+<äs÷¡ Á|üfij ¯ T· + e∫Ã+<˚y÷Ó qì uÛj Ñ T· ;Û‘êeVüQ\j·÷´s¡T. ø±≈£î\˝À
ø√øÏ\˝≤, eTT‘·´|ü⁄ ∫|üŒ˝À eTT‘·´+˝≤, <Ó’‘·´ ≈£î\+˝À Á|üV¢ü‰<äT&ç˝≤,
$;ÛwDü T&ÉT sêøåd£ ü e+X¯+˝À »ìà+#ê&ÉT. ø±øÏs¬ ≥º˝À |ü⁄{ºHÏ ê sê$#Ó≥Tº
$wíßü e⁄≈£î m+‘· Á|”‹ bÕÁ‘·y÷Ó <Ó‘’ ´· ≈£î\+˝À |ü⁄{ºHÏ ê Vü≤]øÏ $;ÛwDü T&ÉT
n+‘˚ Á|æjT· T&ÉT. ø=+‘·ø±\+ ‘·sT¡ yê‘· >√ø£sr¡í s¡+˝À Ä eTT>ZT∑ s¡÷ ‘·|dü Tü ‡
#˚jT· kÕ>±s¡T. sêeDT&ÉT n|üsêí s¡eTDT&Óq’ áX¯«s¡Tì, ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT ÁãVü≤àqT,
$;ÛwDü T&ÉT $wíßü e⁄qT Äsê~Û+#·kÕ>±s¡T. yês¡T #˚ùd ;Ûøs£ ‘¡ |· dü Tü ‡≈£î yÓT∫Ã
ÁãVü≤à Á|ü‘´· øåy£ TÓ Æ Ä eTT>ZT∑ ]˙ esê\T ø√s¡Tø=eTàHêï&ÉT. n~Ûø£ dü+|ü<,ä
dü+‘·‹, $<ä´, ã\+, düs«¡ ø£fi≤ÁbÕMD´+‘√bÕ≥T, Ç+Á<ë~<˚e‘·\T, Hê>∑T\T
‘·q ÄC„≤qTes¡T\Ô T>± dü+#·]+#˚˝≤ #˚jT· eTì sêeDT&ÉT ø√s¡Tø=Hêï&ÉT.
≈£î+uÛÑø£sí¡T&ç e+‘·T e#˚Ãdü]øÏ #·sê#·s¡ düèwºæì uÛÑøåÏ+#ê\qï ø√]ø£
ø√s¡T‘ê&˚y÷Ó qì <˚e‘·\T ‘·\&¢ *ç b¢ ˛j·÷s¡T. uÛ÷Ñ >√fi≤ìï Á$T+– eTTqT\qT
ø£s¡ ø£s¡ qeTT\T‘ê&˚y÷Ó qì ;Û‹*¢, <˚e‘·\T düsd¡ «ü r<˚$ì ˝Àø£øfi£ ≤´D≤sú+¡
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì Hê\Tø£ ∫es¡ edæ+∫ Ä|ü<qä T+∫ ø±bÕ&ÉeTì ÁbÕ<Ûj ˚ T· |ü&ܶ s¡T.
ÁãVü≤à ÄC„≤qTkÕs¡+ ≈£î+uÛÑø£sí¡T&ÉT es¡eT&É>∑&ÜìøÏ ñ<äT´≈£îÔ&Éj·÷´&ÉT.
düs¡dü«r<˚$ e÷j·÷ Á|üuÛ≤e+e\¢ dü<ë ìÁ<ä˝À ñ+&çb˛j˚T esêìï
ø√s¡Tø=q>± ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT ‘·<ë∏ düTÔ nHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT X¯e+˝≤
|ü&bç ˛>± n‘·ì C„≤qeT+‘ê düTwüß|æ˝Ô ÀH˚ eTTì–b˛sTT+~. eTVü‰eèøå+£ ˝≤
H˚\≈£L*q ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT ìÁ<ä˝À eTTì– >∑Ts¡ø£ ô|≥ºkÕ>±&ÉT. Ä X¯ã+›
Hê\T>∑T ~≈£îÿ˝≤ yê´|æ+∫+~. ns¡D´+˝À ìedæ+#˚ »+‘·TC≤\eT+‘ê
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT |”˝ÃÒ XÊ«dü≈î£ n‘·&ç Hêdæø± s¡+Á<Ûë\>∑T+&Ü ˝À|ü*øÏ yÓ[fl,
XÊ«dü e<ä*q|ü&ÉT ‹]– uÛ÷Ñ $TMT<ä≈î£ e∫à |ü&TÉ ‘·T+&˚$. <˚V‰ü ìøÏ ìÁ<ä
22 lsêeT$»j·T+
düe÷~Û e+{Ï~. Jyê‘·à≈£î ìÁ<ä eTTdüT>∑T˝≤ e]ÔdTü +Ô ~. ìÁ<ä <Ûë´Hêìï,
ìw˜qü T uÛ+Ñ >∑+ #˚dTü +Ô ~. ÁuÛ≤+‹ #Ó+~qyê]øÏ e÷Á‘·yT˚ ìÁ<ä $ÁXÊ+‹
kúÕq+>± ñ|üø]£ düT+Ô ~. <=+>∑\≈£î yÓ÷dü>±fi¯fl≈£î düV‰ü j·T|ü&TÉ ‘·T+≥T+~.
sêÁ‹, eTs¡D+, ìÁ<ä≈î£ ‘√ãT≥ºTe⁄˝Ò. Je⁄\≈£î $ÁXÊ+‹ ø£\T>∑CdÒ Hæ ê,
dü÷ø£Î+>± |ü]o*+∫q≥¢sTT‘˚ ìÁ<ä Äj·TTwü߸qT Vü≤]düT+Ô ~. ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT
n˝≤ >±&ÛÉìÁ<ä˝À eTTì–b˛j·÷&ÉT. yÓT\≈£îe ˝Ò<äT. nôVAsêÁ‘·T\T
ìÁ<ë+ãT~Û˝À eTTì–b˛sTTq ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í DíÏ #·÷dæ $XÊ«edüTe⁄ - ªá‘·ì
»qà e´súe¡ TsTT+~ ø£<ëμ - nì $#ê]dü÷Ô ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &çøÏ Äs¡T HÓ\\T
ìÁ<ä, ìÁ<ä qT+∫ yÓT\≈£îe sê>±H˚ ˇø£ÿs√E nìï düTU≤\T nqTuÛ$Ñ +#˚≥T¢ >±
nqTÁ>∑Væ≤+#·eTì ÁãVü≤à<˚e⁄DíÏ y˚&ÉTø=Hêï&ÉT. n˝≤π> nì ÁãVü≤à
nqTÁ>∑Væ≤+#ê&ÉT.
|æ<|ä ü $;ÛwDü Tì es¡+ ø√s¡Tø=eTàq>±, dü‘´· o\T&ÉT, |ü$Á‘·T&ÉsTTq
$;ÛwüDT&ÉT dü‘·‡e÷>∑eT+, XÊgdü yÓ’<äTwü´+, uÛÑ»q, ì+<ëyê<ä
<˚«wüsV¡ ≤æ ‘·eTsTTq $wíßü ∫+‘·q+, yÓs’ ê>∑´+ ø£*>π ≥ºT>± es¡+ Á|ükÕ~+#·eTì
n]ú+#ê&ÉT. ÄX¯, $wüjT· yê+#Û\· T, eTH√y˚>+∑ , ÁuÛ≤+‹, yêdüq, ø√]ø£\T,
eT‹#ê+#·\´+, eTeT‘·, n$<ä´ e<ä* $wíßü ∫+‘·q #˚d÷ü Ô n]wü&«É sZê\qT,
nVü≤+ø±sêìï ì]®+#·>\∑ qì uÛ≤$+#ê&ÉT $;ÛwDü T&ÉT. ìX¯Ã˝≤q+<ä+‘√
uÛøÑ dÔÏ «ü s¡÷|ü⁄&ÉsTT lsêeTTì ø°]ìÔ ˝Àø£+˝À yê´|æ+|üCj Ò T· ne‘·]+∫q
<Ûqä ´J$ n‘·&TÉ .
dü÷s√´<äj÷· ìøÏ eTT+<äT ñwüdTü ‡˝≤, C„≤q+ eTT+<äT uÛ»Ñ q˝≤, uÛ»Ñ q≈£î
eTT+<äT yÓs’ ê>∑´+˝≤, ‘·|dü Tü ‡≈£î |üPs¡«+ X¯óÁuÛ‘Ñ ˝· ≤, uÀ<Ûqä ≈£î eTT+<äT
dü‘«· >∑TD+˝≤, dü‘«· >∑TD≤ìøÏ eTT+<äT |ü⁄D´+˝≤, kÕø屑êÿsêìøÏ eTT+<äT
Ä‘·à∫+‘·q˝≤, eTqHêìøÏ eTT+<äT ÁX¯eD+˝≤, ÁX¯eD≤ìøÏ |üPs¡«+ õC„≤dü˝≤,
X¯eT<äe÷\≈£î eTT+<äT $s¡ø˝ÔÏ ≤, Äq+<ëìøÏ eTT+<äT ø£*>π yÓs’ ê>∑´+˝≤,
n<Ûë´j·TeTT-2 23
Ä‘·àdüTU≤ìøÏ eTT+<äT \_Û+#˚ XÊ+‹˝≤, |ò˝ü ≤ìøÏ eTT+<äT |üP#˚ |ü⁄wüŒ+˝≤
lsêeTT&ç sêø£qT $;ÛwDü T&ÉT eTT+<˚ dü÷∫+#ê&ÉT. $;ÛwDü T&ç |ü⁄≥ºTø£e\¢
sêøåd£ eü +X¯+ <Ûqä ´eTe⁄‘·T+<äì ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT e∫+#ê&ÉT.
$;ÛwüDT&çøÏ ñ+&˚ \øå£D≤\˙ï, sêyÓ÷bÕdüq #˚ùd kÕ<ÛäTe⁄\≈£L
ñ+{≤sTT. eTÚq+, <ä+uÛÑ sêVæ≤‘·´+, nVæ≤+dü yÓTT<ä\sTTq >∑TD≤\T mø£ÿ&É
ñ+{≤jÓ÷ nø£ÿ&É sêeTuÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ +{≤&ÉT. me&ÉT Ä‘·àìÁ>∑V≤ü +‘√ XÊ+‹ì
ø£*– ñ+&ç Ä‘·àdüT‹Ô ì ø£\˝À ≈£L&É sê˙j·T&√, Ç‘·sT¡ \ <√cÕ\qT
˝…øÿÏ +#·&+É düV≤æ +#·&√, |üsT¡ \ eT+∫ >∑TD≤\qT >∑T]+∫ >=|üŒ>± #Ó|Œæ
eT]Ãb˛≈£î+&Ü ñ+{≤&√, nDTe÷Á‘·+ >∑s«¡ + ˝Ò≈î£ +&Ü, ìw˜ßü s¡+ Ä&É≈î£ +&Ü,
‘·qTï mes¡sTTHê ‹{ºHÏ ê Äq+<ä+>± d”«ø£]kÕÔ&√, <˚ì˙ nVü≤+ø±s¡+‘√
‹s¡düÿ]+#·≈£î+&Ü ñ+{≤&√ n‘·&˚ ì»eTsTTq sêeTuÛÑ≈£îÔ&ÉT. y˚T|òüT+
ñ|ü˙{Ïì Á>∑V≤æ +∫ eT+∫ ˙{Ïì e]¸dTü +Ô ~. Äe⁄ >∑&ç¶ ‹ì bÕ\ìdüT+Ô ~.
ms¡Te⁄ y˚dqæ bı\+˝À |ü+&çq #Ói≈£îs¡d+ü r|æ>± ñ+≥T+~. nìï bÕbÕ\qT
‘·q˝À ÇeTT&ÉTÃø=ì >∑+>±q~ |ü⁄D´+ Á|ükÕ~düT+Ô ~. |üsT¡ düy~˚ ˝ÀVü≤+
ø£s≈¡ î£ <äHêìï b˛>={ºÏ ã+>±s¡+>± e÷s¡TdüT+Ô ~. n˝≤π> kÕ<ÛTä e⁄\T, dü»q® T\T
‘·eT eT+∫‘·q+‘√ Ç‘·s¡T\ <√cÕ\qT ø£|æŒ|ü⁄∫à dü<ZäTD≤\qT
Á|üø±•+|üCkÒ ÕÔsT¡ . y˚X´¯ ˝≤ nej·Te Á|ü<sä Ù¡ q #˚jT· ≈£î+&Ü ≈£î\ø±+‘· m˝≤
eÁkÕÔ\qT ì+&ÉT>± <Û]ä düT+Ô <√ n˝≤π> dü»q® T\T ‘·eT düTø£è‘ê\qT ˝Àø±ìøÏ
‘Ó*j·T˙j·Ts¡T. |üse¡ T uÛ≈Ñ î£ &Ô sÉ TTq $;ÛwDü T&çøÏ esê*∫Ãq ‘·sT¡ yê‘· ˙≈£î
s¡|Tüò TMs¡T&ç <äsÙ¡ q uÛ≤>∑´+ ø£\T>∑T‘·T+~. dü÷s¡´#·+Á<äT\ $TÁ‘·T&Óq’ lsêeTT&ÉT
ìqTï ∫s¡+J$>± #˚kÕÔ&ìÉ B$+∫ ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT n<äèX¯´eTj·÷´&ÉT.
sêeD ≈£îuÒs¡ düeTs¡+
nq+‘·s¡+ sêeD, ≈£î+uÛÑø£sí¡T\T sêøå£düùdqqT düe÷j·T‘·Ô|üs¡∫
Á|ü<ÛëqT˝…’q Á|üVü≤düTÔ&ÉT, eTôVA<äs¡T&ÉT, <Ûë$qï\T&ÉT ‘√&ÉTsê>±,
24 lsêeT$»j·T+
$<äT´õ®VüQ«&ÉT, »+ãTe÷*, eÁ»<ä+Áwüߺ&ÉT, $s¡÷bÕ≈å£î&ÉT, Ks¡T&ÉT,
<ä÷wüDT&ÉT, Á‹•s¡T&ÉT, $<äT´Hêà*, e÷\´e+‘·T&ÉT, eT‘·T&Ô TÉ , eTVü‰eT‘·T&Ô TÉ ,
j·TT<Δ√qà‘·T&Ô TÉ , düKT&ÉT, kÕs¡DT&ÉT, <äTsΔs¡ T¡ &ÉT yÓTT<ä\>∑T ã˝≤&ÛTÉ ´\qT
‘√&=ÿì, ≈£îuÒsT¡ ì kúÕqyÓTqÆ \+ø£ô|’ <ä+&Ó‘êÔ&TÉ . #ê˝≤s√E\T |òTü Às¡ j·TT<Δ+ä
kÕ–+~. ≈£îuÒsT¡ &ÉT sêeDTì <Ûë{ÏøÏ ‘·≥Tº ø√˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT. ˙ düe‹ ‘·*¢
≈£îe÷s¡T&ÉsTTq sêeDT&çøÏ \+ø±sêC≤´ìï n|üŒ–+#ê*‡+~ nì ‘·+Á&ç
Áyêdæq ˝ÒKqT ∫e]>± ≈£îuÒsT¡ &çøÏ n+~+#ê&ÉT sêeDT&ÉT. ‘·+Á&ç Ä»„qT
y˚<yä êø£´+˝≤ bÕ{Ï+∫ \+ø£qT sêeDT&çøÏ n|üŒ–+∫ ≈£îuÒsT¡ &ÉT ‘·q
dü+|ü<qä +‘ê $e÷q+˝À y˚dTü ø=ì dü‘´· ˝Àø£ bÕ\≈£î&Óq’ ÁãVü≤à<˚e⁄ì <ä>s∑Z ≈¡ î£
yÓfi≤fl&ÉT. ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT ≈£îuÒsT¡ &çøÏ n\ø±|ü⁄]ì ì]à+∫ sTT#êÃ&ÉT.
sêeDT&ÉT sêøåd£ ü sê»sTTq eTj·TTì |ü⁄Á‹ø£\T- eT+&√<ä], X¯ø\ÔÏ qT,
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT ã* eTqTeTsê\sTTq BsÈC¡ ≤«\qT, $;ÛwDü T&ÉT >∑+<Ûsä «¡ ø£q´
nsTTq düse¡ TqT $yêVü≤e÷&Üs¡T. düø\£ sê»q´˝Àø£+ uÛj Ñ ÷· ìøÏ ˝ÀqsTT
\+ø£≈£î e∫à sêeD≤düTs¡T&çøÏ X¯s¡D≤>∑‘·T\sTTHês¡T. sêeDT&ÉT nìï
<˚XÊ\qT »sTT+∫ >√Áu≤Vü≤àDT\qT |”&çdü÷Ô yê]ì HêHêVæ≤+dü\T
ô|&ÉT+Ô &˚yê&ÉT. Á|ü»\T uÛj Ñ T· |ü&ç <ëø√ÿe&ÜìøÏ ≈£L&Ü #√≥T˝Òø£ ≈£îuÒsT¡ &ç‘√
yÓTTs¡ô|≥ºT≈£îHêïs¡T. $wüj÷· \qT Á>∑V≤æ +∫ sêeDT&ç <ä>s∑Z ≈¡ î£ <ä÷‘·qT
|ü+bÕ&ÉT. MTs¡T ãTTwæ |ü⁄Á‘·T\T, y˚<äy˚<ë+>∑ bÕs¡+>∑‘·T\T, nsTTHê
y˚<<ä säÛ êà\q‹Áø£$Tdü÷,Ô K+&çd÷ü ,Ô nXÊÁd”j Ô T· +>± Á|üe]ÔdTü HÔ êïs¡T. XÊg
$<ÛTä \≈£î e´‹πsø£ q&Ée&ç ø£*–e⁄Hêïs¡T. düèwº˝æ À düs«¡ »q |üPE´\sTTq
>√Áu≤Vü≤àDT\qT HêHêVæ≤+dü\T ô|{ºÏ nø£è‘ê´\T ‘·\ô|&ÉT‘·THêïs¡T.
Ç+‘·øH£ êï n<Ûsä à¡ + @B ñ+&É<Tä ø£<ë? XÊgdüC≤„ q+ ñ+&û Ç≥Te+{Ï
yê]øÏ ÇVü≤˝Àø£+˝Àø±ì, |üs˝¡ Àø£+˝Àø±˙ m<äTs¡jT˚ ´$ nqsúê˝Ò. ≈£îs¡÷|æ
n<›+ä ˝À ‘·q s¡÷|ü⁄ #·÷düTø√q+‘·ø±\y˚T ‘·q n+<ä+ô|’ nVü≤+uÛ≤e+
n<Ûë´j·TeTT-2 25
ø£*– ñ+{≤&ÉT. XÊgdüC≤„ q+ ñHêï eTqdüT˝À eT+∫#Ó&TÉ \ $#·øD£å ˝Òø,£
<√wüu÷ÑÛ sTTwüy˜ TÓ qÆ Á|ües¡qÔ ø£*–e⁄+&É≥+ $|üØ‘·yTÓ qÆ dú‹æ ! - nqï ≈£îuÒsT¡ ì
dü+<˚XÊìï <ä÷‘· sêeDT&çøÏ $ì|æ+#ê&ÉT. á e÷≥\≈£î sêeDT&ÉT
eTTwº|æ ÷üò ‘·+ ‹qï u…ãT“*˝≤, <ä+&É‘ê&ç‘· uÛTÑ »+>∑+˝≤, bÕ<ä|Tüò ≥ºq≈£î
˝ÀqsTTq düsŒ¡ +˝≤, ‘=+&É+ yÓT*~|üŒã&çq @qT>∑T˝≤, Ä»´+ b˛dæq
n–ï>∑T+&É+˝≤ eT+&ç|&ü Ü› &ÉT. ø√b˛Á<˚ø+£ ‘√ düø\£ ôdH’ ê´ìï düMTø£]+∫
≈£îuÒsT¡ ì q>∑sêìï #·T≥ºTeTT{º≤&ÉT. düø\£ dü+|ü<\ä qT, |ü⁄wüŒø£ $e÷Hêìï
ã\e+‘·+>± Vü≤]+#ê&ÉT. sêeDT&ç <Ûë{ÏøÏ Ä>∑˝øÒ £ ≈£îuÒsT¡ &ÉT Ç+Á<äTì
X¯sD¡ TC§#êÃ&ÉT. Ç+Á<äT&ÉT ≈£îuÒsT¡ ì ‘·q ø√XÊ~Ûø±]>± ìj·T$T+#ê&ÉT.
≈£îuÒsT¡ ìô|’ <ä+&Ó‹qÔ ø±\+˝À sêeDT&çøÏ Á|ü<eä∏ T |ü⁄Á‘·T&Óq’ y˚T|òTü Hê<∏Tä &ÉT
»ìà+#ê&ÉT. nH˚ø£ y˚\eT+~ j·TTe‘·T\‘√ dü+uÛÀ–+∫Hê sêeDT&çøÏ
‘·è|æÔ ø£\T>∑˝<Ò Tä . ˇø£ \øå£ eT+~ |ü⁄Á‘·T\T, \øåq£ ïs¡eT+~ eTqe\T ø£*>±s¡T.
ncºÕ<äX¯ nøå√Væ≤DÏ ùdq\T sêÁ‹ |ü>\∑ T y˚Tfi¯‘êfi≤\‘√ ø=\TdüT+Ô &˚yês¡T.
uÛ÷Ñ $Tô|q’ z&çq sêE\+<äs÷¡ \+ø±<ë«s¡+ e<›ä #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ ì\ã&ç
ø±|ü˝≤ ø±düT+Ô &˚yês¡T. sêÁ‹+ã>∑fió¯ fl y˚\ ø£s÷¡ Œs¡ ~${°\‘√ ìXÊ#·sT¡ \T
nÁ|üeT‘·T˝Ô ’… dü+#·]düT+Ô &˚yês¡T.
ˇø£Hê&ÉT |üs«¡ ‘ê\˙ï sêeDT&ç düeTøå±ìøÏ e∫à ªÇ+Á<äT&ÉT e÷
s¬ ø£ÿ\qT q]πød˚ Tü HÔ êï&ÉT. eTeTà*ï ø±bÕ&É>*∑ –q düeTsúT¡ &Ée⁄ qTy˚«μ nì
ÁbÕ]ú+#êsTT. sêeDT&ÉT ªMTs¡+‘ê >∑»s¡÷|ü⁄˝’… e]Ô+#·+&çμ nì es¡$T#êÃ&ÉT.
<ë+‘√ Ä |üs«¡ ‘ê\˙ï eT‘·>Ô C∑ ≤\j·÷´sTT.nq+‘·s+¡ sêeDT&ÉT <˚e‘·\ô|,’
y˚T|òüTHê<∏äT&ÉT Ç+Á<äTìô|’ <ä+&Ó‘êÔs¡T. Ç+Á<äT&ÉT ◊sêe‘·+‘√ düVü‰
H˚\≈£L˝≤&ÉT. y˚T|òTü Hê<∏Tä &ÉT Ä $<Û+ä >± |ü~ùV≤&ÉTkÕs¢T¡ Ç+Á<äTì »sTT+∫
ªÇ+Á<äõ‘·TμÔ nj·÷´&ÉT. Ç+Á<äTì ã+~Û+∫ uÛ÷Ñ ˝Àø±ìøÏ rdüT≈£îb˛j˚T
düeTj·T+˝À ÁãVü≤à Á|ü‘´· øåy£ TÓ Æ y˚T|òTü Hê<∏Tä ìøÏ ø±e\dæq esê\T Á|ükÕ~+∫
26 lsêeT$»j·T+
Ç+Á<äTì $&ç|+æ #ê&ÉT. sêeDT&ÉT ÁãVü≤à es¡Á|üu≤Û e+e\¢ <˚e‘·\q+<ä]
˙ »sTT+∫, ‘·q ùde\≈£î ìj·T$T+#ê&ÉT. sêeDT&ç yÓT&É˝À Á|ü‹s√E
Ç+Á<äT&ÉT ˇø£ Vü‰s¡+ y˚j÷· *. #·+Á<äT&ÉT #ÛÁ· ‘êìï |ü{≤º *. dü÷s¡T´&ÉT
<ë«s¡bÕ\≈£î&ÉT. ≈£îuÒsT¡ &ÉT, yêj·TTe⁄ ÁbÕ‘·øí ±\+˝À ‘·q yêøÏ*eTT+<äT
ø£fi≤fl|ü⁄»*¢ eTT>ZT∑ \T y˚j÷· *. n–ï s¡»≈£î&ÉT>±, ÁãVü≤à |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT>±,
ãèVü≤düŒ‹ ÄkúÕq |ü+&ç‘T· &ç>±, Hês¡<ä ‘·T+ãTs¡T\T ÄkúÕq >±j·T≈£î\T>±
e]Ô+#ê*.
sêeDTì •e|üP»
n˝≤ <˚e‘·\qT eX¯|sü T¡ Ãø=Hêï •e⁄&çì eX¯|sü #¡ T· ø√yê\ì sêeDT&ÉT
‘·q 20 #˚‘T· \‘√, 10 Hê\Tø£\‘√ ìs¡+‘·s+¡ •e⁄ì |üPõ+#˚yê&ÉT.
ˇø£kÕ] |ü⁄wüŒø£ $e÷q+˝À sêeDT&ÉT Äø±X¯e÷sZêq yÓfió¯ ‘·÷ ø¬ ˝’ ≤dü–]
eTT+<äT Ä>±&ÉT. <ë«s¡+ e<›ä e⁄+&˚ q+~, |ü⁄wüŒø£+ ~–e∫Ãq sêeDTì
•ebÕs¡«‘·T\T @ø±+‘·+˝À ñHêïs¡T. ˙e⁄ Ç|ü&ÉT Á|üy•˚ +|ü M\T˝Ò<Tä
n+≥÷ n&¶–É +#ê&ÉT. sêeDT&ÉT Ä Ä≥+ø±ìï düV≤æ +#·˝øÒ ,£ ≈£î|æ‘T· &Ó,’
q+~‘√ ªª˙ ø√‹ e÷≥\T H˚qT ˝…ø£ÿ#Ój·T´qT. qHÓïes¡÷ Ä|ü˝Òs¡T.
ã˝≤‘êÿs¡+>±HÓH’ ê Á|üy•˚ kÕÔqTμμnì nHêï&ÉT. n+<äT≈£î eTVü‰q+~øÏ ø√|ü+
e∫Ã, ªªqTe⁄« ñÁ<˚ø$Ï . eT÷&ÛTÉ &ç$. qqTï ø√‹qì ùV≤fi¯q #˚XÊe⁄. s¡D+˝À
ìqTï Ä yêqs¡T˝Ò e~ÛkÕÔsT¡ . <äX¯ s¡TÁ<ë\T #˚dHæ ê, @ø±<äX¯ s¡TÁ<äTì˝≤
e÷s¡T‹ ìqTï dü+Vü≤]kÕÔ&μÉ μì X¯|+æ #ê&ÉT. <ë+‘√ sêeDT&ÉT eT]+‘·
ñÁ<˚ø|£ &ü ç ø¬ ˝’ ≤kÕH˚ï ô|ø£*kÕÔqì ;sê\T |ü\T≈£î‘·÷ ø¬ ˝’ ≤kÕìï m‘·&Ô ÜìøÏ
Á|üjT· ‹ï+#ê&ÉT. á $wüj÷· ìï Á>∑V≤æ +∫q ø¬ ˝’ ≤düHê<∏Tä &ÉT ‘·q bÕ<ä+‘√
¬ø’˝≤kÕìï nD>∑Á<=øÏÿ ñ+#ê&ÉT. n+‘· u≤<Ûä|ü&ÉT‘·÷H˚ yÓj˚T´fi¯ófl
sêeD≤düTs¡T&ÉT ø¬ ˝’ ≤düHê<∏Tä ì düT‹Ô +#ê&ÉT. n‘·ì uÛøÑ øÔÏ Ï yÓT∫à Á|üdqü Tï&Ó’
•e⁄&ÉT Á|ü‘´· øåe£ Tj·÷´&ÉT. Äq+<ä+‘√ sêeDT&ÉT \+ø£≈î£ ‹]– e#êÃ&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-2 27
ˇø£kÕ] πsyêqB rs¡+˝À sêeDT&ÉT ôd’ø£‘· *+>∑+ eTT+<äT
<Ûë´qeT>∑Tï&ÉsTT ñHêï&ÉT. #·T≥º÷ ˙fi¯ófl bı+>∑T‘·T+&˚$. q~˝À #Ó\sπ >π
n\\T ˙{Ï eT≥º+˝À ôV≤#·TÑ·>Z∑T\T ø£*Œdü÷Ô ñ+&˚$. n|ü&ÉT
ø±s¡MÔ sê´s®T¡ qT&ÉT ‘·q uÛTÑ »ã\+‘√ qBÁ|üyêVü‰ìï n&¶TÉ ø=Hêï&ÉT. |ò*ü ‘·+>±
˙{ÏeT≥º+ ô|]– sêeDT&ÉT Äø£+sƒ¡ |üs´¡ +‘·+ eTTì–b˛j·÷&ÉT. Ä #·s´¡ ≈£î
sêeDT&çøÏ ø√|ü+ e∫à ªªmes¡T qTe⁄«? á sπ yê q~˝Àì ˙fi¯flqT Ä|ü&ÜìøÏ
˙¬øes¡T n~Ûø±s¡+ Ç#êÃs¡Tμμ nì Á|ü•ï+#·>± düV≤ü ÁkÕs®T¡ qT&ÉT Áø√<Û+ä ‘√
eT+&ç|&ü ܶ &ÉT. dæ+Vü≤+ @qT>∑T MT~øÏ <ä÷øÏq≥¢T>± sêeDT&ç MT~øÏ <ä÷øÏ,
yÓT&ÉqT >∑{>Ϻ ± |ü≥Tº ø=Hêï&ÉT. <ë+‘√ ñøÏÿ]_øÏÿs¬ q’ sêeDT&ÉT #ê˝≤ø±\+
ø±s¡ÔMsê´s®¡TqT&ç ã+B>± ñHêï&ÉT. Ä dúæ‹˝À $ÁXÊedüTe⁄ e∫Ã
ø±s¡MÔ sê´s®T¡ qTì Áã‹e÷*, ≈£îe÷s¡TDíÏ $&ç|+æ #·Tø=ìb˛j·÷&ÉT.
ã*#˚ sêeDTì |üsêuÛeÑ +
\+ø±BÛXó¯ &ÉT ˇø£kÕ] ã*#·Áø£e]Ô q>∑sêìï #·÷dæ, nVü≤+ø±s¡+‘√
m\Tø£ ÄVü‰s¡+ ø√dü+ bÕeTT |ü⁄≥º˝ÀìøÏ <ä÷]q≥¢T>± Ä sê»´+˝À
Á|üy•˚ +#ê&ÉT. ã*j·T+<äT Áù|eT‘·‘Œ· s¡‘e· \¢ dü÷s¡´#·+Á<äT\ ‘˚»düT‡ ø£*–q
Á‹$Áø£eTT&ÉT <ä+&É<ëÛ ]jÓTÆ q>∑s¡ eTTK<ë«s¡+ e<›ä ø±|ü˝≤>± ñ+&˚yê&ÉT.
Ä Á‹$Áø£eTT&˚ sêeDT&çì q>∑s¡ Á|üyX˚ +¯ #˚jT· ˙j·T≈£î+&Ü n&¶TÉ ø=Hêï&ÉT.
n+<äT≈£î sêeDT&ÉT ÄÁ>∑V≤æ +∫, ªªã*#·Áø£e]Ôì |æ\Te⁄! ˝Òøb£ ˛‘˚ á q>∑sêìï
düeTTÁ<ä+˝À $dæ] bÕπskÕÔqTμμ nì VüQ+ø£]+#ê&ÉT. ªªn˝≤>±, nsTT‘˚
qTy˚« ˝À|ü\≈£î yÓfió¯ fl. ã*Á|ü‘ê|ü+ @$T{À ˙πø ‘Ó\TdüT+Ô ~ nì nHêï&ÉT
Á‹$Áø£eTT&ÉT. sêeDT&ÉT q>∑sÁ¡ |üyX˚ +¯ #˚d,æ düu≤Û d”qT&Ó’ ñqï $s√#·qT&ç
|ü⁄Á‘·T&ÉsTTq ã*ì #·÷XÊ&ÉT. >∑&uç¶ §eTà n–ïì m<äTs=ÿqï≥¢T, m<›Tä dæ+Vü‰ìï
á&ÉÃ&ÜìøÏ eTT+<äT≈£î]øÏq≥¢T, >=i¿… |ü⁄*ì |ü≥Tº ≈£î+{≤qì <ä+uÛ≤\T
|ü*øÏq≥¢T, |ü⁄s¡T>∑T >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì m‘·T≈Ô î£ m>∑sê\ì ô|ø¬’ >∑dqæ ≥¢T, ◊sêe‘·+
28 lsêeT$»j·T+
<ä+‘êìï X¯\uÛ+Ñ $]∫q≥¢T, $TDT>∑Ts¡T dü÷s¡T´&çì ÁøÏ+~øÏ |ü&ÁÉ <√dæq≥¢T,
düsd¡ «ü ‹ eTT+<äT eT÷&ÛTÉ &ÉT yê~+∫q≥¢T - <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT ã*ì j·TT<ΔëìøÏ
ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. ã* q$« eTTqT|ü⁄ qèdæ+Vü‰e‘ês¡ ø±\+˝À Á|üV‰ü¢ <äTì
s¡øåÏ+#·&ÜìøÏ qèdæ+VüQ&ÉT Væ≤s¡D´ø£X¯|ü⁄ì N*à #Ó+&Ü&˚ düeTj·÷q,
>∑<ëÁ|üVü‰sê\≈£î n‘·ì ø£sí¡≈£î+&É˝≤\T øÏ+<ä|ü&¶ÜsTT. #˚‘·HÓ’‘˚ yê{Ïì
m‘·TøÔ =ìb˛ nì >π *#˚XÊ&ÉT. sêeDT&ÉT ø√|ü+‘√ á>∑ @qT>∑T MT~øÏ
<ä + &Ó ‹ Ô q ≥¢ T >±, ã*MT~øÏ \+|ò æ T +#· Á|ü j · T ‹ï+∫ ìùdÔ » +>±
≈£L\ã&çb˛j·÷&ÉT.ã*#·Áø£e]Ô n+‘·:|ü⁄s¡+˝À sêDÏ $+<Ûë´e[‘√ <ä÷´‘·+
Ä&ÉT‘·Tqï düeTj·T+˝À ˇø£ bÕ∫ø£ C≤] ÁøÏ+<ä|&ü +ç ~. ˙e⁄ Ä bÕ∫ø£
‘ÓeTàHêï ‘Ó#Ã˚ X¯ø˝ÔÏ ìÒ yê&ç$, ˙‘√ j·TT<Δ+ä @$T≥ì sêeDTì #·÷dæ
yê]s¡Te⁄s¡÷ |üø|£ øü ± qe⁄«ø=Hêïs¡T. yÓqT~]– bÕ]b˛j˚T Á|üjT· ‘·ï+˝À
ñqï sêeDTì ã* ùde≈£î\T yÓ+ã&ç+∫, |ü≥Tº ø=ì, ã≥º\÷&ÉBdæ, eTTU≤ìøÏ
eTdæ |üPdæ #˚‘T· \qT ø£{,Ϻ ˇø£sT¡ >∑&+ɶ ˝≤–‘˚, ˇø£&TÉ ≈£Ls√Ãu…&‘ç ,˚ ˇø£&TÉ
˝ÒeBùd,Ô ˇø£&TÉ ù|&É‘√ ø=&ç‘˚ - á$<Û+ä >± sêeDTì q>∑se¡ T+‘ê }πs–+∫
nee÷ì+#ês¡T. BqTï+&ç ‘·|æŒ+#·Tø√e&ÜìøÏ ≈£L&Ü sêeDT&çøÏ
kÕ<Û´ä +ø±˝Ò<Tä . ∫e]øÏ e÷sZê+‘·s+¡ ˝Òø£ ˇø£ eTT]øÏ ø±\Te >∑T+&Ü
ãj·T≥|ü&˚ j·T‘·ï+˝À <ë«s¡bÕ\≈£î&ÉsTTq yêeTqT&ÉT n&¶TÉ |ü&,ç uÛTÑ C≤\ô|’
ø={º≤&ÉT. Äø£*‘√ n\eT{Ïd÷ü Ô q>∑ï+>± ‹s¡T>±&˚ sêeDT&ÉT >∑‘´· +‘·s+¡ ˝Òø£
nX¯«XÊ\˝À >∑TÁsê\≈£î ô|fºÒ <ëD≤qT @s¡Tø=ì ‹+≥÷, K+&√u≤ <˚e⁄ìøÏ
n+øÏ‘y· TÓ qÆ X¯óqø£+˝≤ - Ç+{Ï+{ÏøÏ yÓ[fl, ‹q&ÜìøÏ @yÓTHÆ ê ô|≥ºeTì
<˚_]+#·kÕ>±&ÉT. eTqXÊÃ+#·˝≤´ìøÏ ˝ÀHÓ’ ˙fi¯ófl ‘Ó#Ã˚ ˇø£ Ä&ÉT<ëdæì
Ä|æ, Ä ˙fi¯flqT CÀ˝…˝À ≈£îeTà]+#·T≈£îHêï&ÉT. Ä <ëdæ ø√|ü+‘√ $~*+∫+~.
n˝≤ eT‹ ÁuÛ$Ñ T+∫q≥¢T>± ‹]>±&ÉT. Ä düeTj·T+˝À $ÁXÊedüTe⁄ ã*ì
ø£\TdüTø=ì, ªªe÷ sêeDTì MT q>∑s+¡ ˝À ã+~Û+#ês¡T.<äjT· #˚dæ |ü⁄Á‘·_øÛ £å
n<Ûë´j·TeTT-2 29
Á|ükÕ~+#·+&Éì y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT. Á|ü‹>±, ªÇø£ÿ&É me«s¡÷ ã+B\Tø±s¡T. n‘·&TÉ
Çø£ÿ&˚ mø£ÿ&√ ‹s¡T>∑T‘·÷ ñ+{≤&ÉT. yÓ‹øÏ rdüTø=ì b˛e#·TÃμ nì ã*
düe÷<Ûëq+ sTT#êÃ&ÉT. $ÁXÊedüTe⁄ yÓ‹øÏ yÓ‹øÏ sêeDTì nX¯«XÊ\˝À
ø£qT>=Hêï&ÉT. ‘·+Á&çì #·÷&É>±H˚ sêeDT&ÉT <äT:KuÛ≤s¡+‘√ Á≈£î+–b˛j·÷&ÉT.
$ÁXÊedüTe⁄ yêeTqTì ÁbÕ]ú+∫ sêeDTì $&ç|+æ #·Tø=ì yÓfi≤fl&ÉT.
yê*#˚ |üsêuÛ≤e+
\C®≤uÛ≤s¡+‘√ \+ø£≈î£ ‹]–e∫Ãq sêeDT&ÉT ã\+ #˚≈L£ s¡TÃø=ì
sT÷kÕ] yê*ì >¬ \yê\ì ‘·\#ê&ÉT. ˇø£kÕ] düeTTÁ<ärsêq <Ûë´q+˝ÀqTqï
Ç+Á<ä|⁄ü Á‘·T&Óq’ yê*ì |ü≥Tº ø√yê\ì sêeDT&ÉT |ü⁄wüŒø£ $e÷q+ qT+&ç
~>±&ÉT. dæ+Vü≤+ eTT+<äT |æ*˝¢ ≤, |ü+&ç‘T· ì eTT+<äT eT÷&ÛTÉ ì ‘·sÿ¡ +˝≤,
Hês¡<ä eTVü≤]¸ dü+^‘êìï düyê\T #˚dqæ >±&ç<˝ä ≤, ô|<›|ä ⁄ü *eTT+<äT m–]|ü&˚
qø£ÿ˝≤ - <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT yê*ì j·TT<ΔëìøÏ s¡eTàì düyê\T $dæsê&ÉT. yê*
sêeDT&ç <äe&É\T |ü≥Tº ø=ì, #·+ø£˝À Ç]øÏ+#·Tø=ì Hê\T>∑T düeTTÁ<ë\˝À
kÕïq+ #˚sTT+∫, øÏwÿæ +<∏≈ä î£ ‘Ó∫Ã, n+>∑<Tä &ç }j·T\≈£î n\+ø±s¡+>±
ø£{|Ϻ &ü k˚ Õ&ÉT. n+>∑<Tä &ÉT N{ÏøeÏ ÷{ÏøÏ sêeDT&ç >∑&ܶ ìï |ü≥Tº ø=ì ˝≤>∑T‘·÷
u≤\´#˚w\üº ‘√ Ä&ÉT≈£îH˚yê&ÉT. á $wüj÷· ìï $qï $ÁXÊedüTe⁄ yê*ì
y˚&ÉTø=ì sêeDTì e<ä*ô|≥ºeTì ø√sê&ÉT. n|ü⁄&ÉT yê*, sêeDT&ç
yÓTTVü‰ìøÏ eTdæ|Pü dæ, Ç+{ÏqT+∫ \+ø£˝À |ü&≥˚ T¢ >± ˇø£ÿ ‘ê|ü⁄ ‘·qï>±
sêeDT&ÉT nee÷quÛ≤s¡+‘√ eTØ Á≈£î+–b˛j·÷&ÉT.
øödü˝≤´<äXs¯ <¡ Tä∏ \ |ü]Dj·T+ : sêeD Á|ü‹s√<Û+ä
ˇø£|ü &ÉT <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT ‘·q eTs¡Ds¡V≤ü dü´+ ‘Ó\T|üeTì ÁãVü≤àqT
ø√sê&ÉT. <ëìøÏ ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT, <äXs¯ <¡ ä∏ |ü⁄Á‘·T&ÉsTTq losêeTT&ÉT ìqï+‘·+
#˚kÕÔ&ìÉ ôd\$#êÃ&ÉT. Ä yês¡Ô $qï+‘·H˚ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì #·+bÕ\H˚ ìsíj ¡ ÷· ìøÏ
30 lsêeT$»j·T+
e#êÃ&ÉT sêeDT&ÉT. Ä düeTj·T+˝À <äX¯s¡<∏äT&ç $yêVü≤ Á|üj·T‘êï\T
»s¡T>∑T‘·THêïsTT. á $wüj÷· ìï $qï Hês¡<Tä &ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ‘·+Á&çjTÆÓ q
n»eTVü‰sêE‘√, sêeDTì dü+ø£˝≤Œìï $e]+∫, øödü˝≤´$yêVü≤+ uÛ>Ñ ï∑ +
ø±qTqï~ ø£qTø£ C≤>∑s÷¡ ≈£î&Éy’Ó ñ+&ÉeTì ôV≤#·Ã]+#·>± n»bÕ\T&ÉT
øödü\´ $yêVü‰ìï düeTTÁ<äeT<Ûä´+˝À ˇø£ Hêe˝À #˚j·T‘·\ô|{º≤&ÉT.
mì$T<äeHê{Ï sêÁ‹ sêeDT&ÉT á dü+>∑‹ ‘Ó\TdüTø=ì - uÛÀ»q düeTj·T+˝À
Äø±X¯+qT+&ç m–]e∫Ãq |üø˝Ïå ≤ - Äø£dàæ ø£+>± @‘Ó+∫ z&ÉqT eTTø£ÿ\T
#˚d,æ øödü\´qT ˇø£ ô|fº˝… Àñ+∫, düeTTÁ<ä+˝À ˇø£#|˚ ≈ü î£ Äô|fºq… T uÛÁÑ <ä+>±
ñ+#·eTì, ‘·q≈£î #Ó|Œü ≈£î+&Ü me«]øÏ Çe«<›ìä ôV≤#·Ã]+∫ \+ø±q>∑sêìøÏ
‹]– yÓfi≤fl&ÉT.
Ä ô|fºq… T düeTTÁ<äeT<Û´ä +˝À n&ÉT>∑Tq me]ø£+{≤ã&É≈î£ +&Ü <ë∫ô|{ºÏ
‘·q <√eq ‘êqT yÓ[flb˛sTT+~ Ä #˚|.ü @+ $yêVü≤yÓ÷ @yÓ÷, @+
eTTVüAs¡yÔ ÷Ó @yÓ÷ >±ì ô|+&¢øç Ï e∫Ãq yêfi¯fl+<äs÷¡ düeTTÁ<ä+ bÕ\j·÷´s¡T.
<Óe’ ø£è|üe\¢ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT düeTTÁ<ä+ ô|ø’ eÏ ∫Ã, n≥TyÓ|’ ⁄ü ‘˚*edüTqÔ ï z&É
eTTø£ÿ ô|ø¬’ øÏÿ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ≈£î+{Ïyê&ÉT Äø±XÊìøÏ m–]q≥¢T, ô|s¡{˝Ï Àì
r>∑\˙ï ø£\Œ‘·sT¡ e⁄\T>± e÷]q≥¢T>± ñ+~ - <äXs¯ <¡ Tä∏ &ç dú‹æ .
me]øÏ lsêeT#·+Á<äT&ÉT |ü⁄Á‘·T&ç>± »ìàkÕÔ&√ n‘·&øç Ï ndü+uÛyÑ ê\T
≈£L&Ü dü+uÛÑyê˝Ò ne⁄‘êsTT. ø£wºüeTsTTq düeTdü´\˙ï düT\uÛÑ+>±
HÓsy¡ s˚ T¡ ‘êsTT. $wü+ ≈£L&Ü neTè‘·yTÓ Æ nbÕj·÷\˙ï düeTdæb˛‘êsTT.
>±*yê≥T≈£î $]–q z&ÉeTTø£ÿ ø£<*ä b˛kÕ–+~. ÄdüeTj·T+˝À m<äTs¡T>±
ˇø£ ô|fº… ‘˚* e∫Ã+~. düV≤ü »eTsTTq ≈£î‘·÷Vü≤\+‘√ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT Ä
ô|fº…qT ‘Ós¡∫, n+<äT˝ÀqTqï øödü\´qT>±+∫ Äq+<√‘ê‡Vü‰\T
ÇqTeT&ç+#·>± n#ÓÃs¡Ty=+<ë&ÉT. n|ü&ÉT Á‹˝Àø£d+ü #ê]jÓTÆ q Hês¡<eä TTì
nø£kÕà‘·T>Ô ± Á|ü‘´· øåy£ TÓ ,Æ $~ÛjT· Tø£+Ô >± yê]s¡Te⁄]ø° Ä düTeTTVüAsêÔq
n<Ûë´j·TeTT-2 31
$yêVü≤yÓTTq]+#ê&ÉT. yÓ≈’ î£ +sƒ¡ yêdüT&ÉsTTq l eTVü‰$wíßü e⁄ MT >∑sꓤq
»ìàkÕÔ&TÉ . MT≈£î y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~ nì Äos¡«~+∫ yê]<›]ä ˙ n<˚
ô|fº˝… À ñ+∫ Hês¡<eä TTì n+‘·sêΔ qeTj·÷´&ÉT.
<äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT ÁãVü≤àqT <ä]Ù+∫, ªª˙ e÷≥ nã<Δyä TÓ +Æ ~. ndü\T øödü˝≤´
<äXs¯ <¡ Tä∏ \ $yêVü≤y˚T »s¡T>∑˝<Ò Tä . ô|+&¢ç z&É eTTì–b˛sTT+~. øödü\´
Ç|ü&ÉT Hê ã+B>± e⁄+<äì Á|ü>˝∑ ≤“¤\T |ü*ø±&ÉT. n+<äT≈£î ÁãVü≤à Hê
yê≈£îÿ mqï{Ïø° ndü‘´· + ø±<äT. yê]<›]ä ø° m|ü&√ $yêVü≤+ nsTTb˛sTT+~μμ
nì düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT. <ëìøÏ sêeDT&ÉT ªªn˝≤ »s¡>≥∑ + ndü+uÛeÑ +.
n˝≤ »]–‘˚ ˇø£ÿkÕ] MTπs~ #Ó_‘˚ n~ #˚kÕÔqTμμ nì düyê\T #˚XÊ&ÉT.
ô|fºq… T C≤Á>∑‘>Ô· ± ñ+#·eTqï #˚|qü T |æ*∫, ô|fºq… T ‘Ó|Œæ +∫, düu≤Û eTTK+˝À
‘Ós∫¡ #·÷&É>± #·÷|üsT¡ \qT ÄX¯Ãs¡´ #·ø‘Ï T· \qT #˚ùd $<Û+ä >± n+<äT˝ÀqT+&ç
øödü˝≤´ <äXs¯ <¡ Tä∏ \T yÓ\Te&¶Üs¡T. sêeDT&ÉT ÁãVü≤à<˚e⁄ì yêø£´+ ndü‘´· +
ø±ø£ b ˛e&É + Á>∑ V æ ≤ +∫, ø√b˛Á<˚ ø £ + ‘√ yê]<› ä ] ˙ e~Û + #· & ÜìøÏ
ñ<äT´≈£î&Ô j É ÷· ´&ÉT. øödü\´ uÛj Ñ T· +‘√ ø£+|æ+∫b˛sTT+~. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT @
e÷Á‘·+ »+ø£˝<Ò Tä . H˚qT dü÷s¡´e+X¯E&çï. Hê |üsêÁø£eT+ eTT+<äT M&ÉT
<√eT‘√ düe÷q+. M&ç |ü~‘·\\qT øåD£ +˝À K+&çkÕÔqT. qTy˚«$T ø£\‘·
#Ó+<ë*‡q |üì˝Ò<ìä øödü\´qT z<ësêÃ&ÉT. n+‘·˝À ÁãVü≤à sêeDT&ç
Á|üjT· ‘êïìøÏ n&¶TÉ |ü&,ç ªªHê≈£î ˝À>∑&É Ç∫Ãq e÷≥qT HÓsy¡ s˚ á eTμμì ø√sê&ÉT.
ª@+ #Ój·÷´˝À #Ó|üŒeTHêï&ÉTμ <äX¯ø£+sƒ¡T&ÉT. e<Ûä÷es¡T\qT ‘·q≈£î
sTT∫Ãy˚jT· eTHêï&ÉT $]+∫. ªªm|ü&É÷ Ä&çq e÷≥ ‘·|Œü ≈£L&É<Tä . nã<Δ+ä
Ä&É≈L£ &É<Tä . n{¢≤ »]–‘˚ |òTü Às¡$|ü‘T· \Ô T dü+uÛ$Ñ kÕÔsTTμμ nì eT+&√<ä]
<äXø¯ +£ sƒT¡ &çøÏ dü\Vü‰ Ç∫Ã+~. <Óe’ eXÊq sêeDT&çøÏ dü<Tä “~Δ ø£*– yê]ì
e<ä*ô|{º≤&ÉT. #·‘T· s¡TàKT&ÉT yê]ì njÓ÷<Û´ä ≈£î >=+b˛sTT, sê»´kúÕ|üq
>±$+#ê&ÉT. Ä düeTj·T+˝À Ç+Á<äT&ÉT #ÛÁ· ‘·+ |ü{≤º &ÉT. njÓ÷<Û´ä Á|ü»\
32 lsêeT$»j·T+
Vü≤sê¸ìøÏ ne<ÛTä \T ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sTT+~. nq+‘·s+¡ ÁãVü≤à, Ç+Á<äT&ÉT
‘·eT‘·eT dü«kúÕHê\≈£î yÓ[flb˛j·÷s¡T. $~Û©\\T m+‘· $∫Á‘·eTT˝À ø£<ë!
sêeDTì XÊ|üeè‘êÔ+‘·+
ˇø£kÕ] |ü⁄wŒü ø£+˝À yÓfió¯ ‘·÷ <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT n+<äeTsTTq ˇø£ <˚eø£q´qT
#·÷∫ yÓ÷Vü≤+‘√ ã\e+‘·+>± ÄyÓT #˚sTT|ü≥ºTø=ì ndüuÛÑ´+>±
Á|üe]Ô+#ê&ÉT. Ä Ád”Ô s√~dü÷Ô ÁãVü≤à<˚e⁄ì‘√ sêeDT&ç nø£è‘ê´ìï >∑T]+∫
#Ó|Œæ +~. dü‘´· ˝Àø£ bÕ\≈£î&ÉT n~ $ì, |üsÁ¡ d”ìÔ ã˝≤‘·ÿ]+∫q≥¢sTT‘˚ ˙
X¯Øs¡+ e+<äeTTø£ÿ\e⁄‘·T+<äì sêeDT&çøÏ XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT. XÊ|ü+ e\¢
sêeDT&ç dúæ‹ uÀqT˝À |ü&¶É dæ+Vü≤+˝≤ nsTT+~. <äX¯ø£+sƒ¡T&ÉT #˚ùd
<äTcÕÿsê´\T düV≤æ +#·˝≈Ò î£ HêïqT. >√Áu≤Vü≤àDT\qT yê&ÉT $|üØ‘·+>± u≤<Û\ä T
ô|&ÉT‘·THêï&Éì uÛ÷Ñ <˚$ >√e÷‘·s÷¡ |ü+˝À ÁãVü≤à<˚e⁄&çøÏ yÓTTs¡ô|≥ºTø=+~.
ãTTwüß\T, eTTqT\T ≈£L&Ü dü‘´· ˝Àø£bÕ\≈£î&ç‘√ ‘·eT ø£cÕº \qT @ø£sT¡ e⁄
ô|≥ºkÕ>±s¡T. dü‘êÿsê´˝ÒM kÕ>∑˙j·T&É+˝Ò<Tä . ‘ê≥ø£ j·TC„≤\qT <Û«ä +dü+
øπ X¯yê, Vü≤Ø, eTTsêØ, eTTs¡eTs›H¡ ê, s¡e÷e\¢u≤Û , eT<ÛTä dü÷<äHê, düø\£ <äT]‘·
#˚k˛Ô+~. e÷Ø#· düTu≤VüQ\T j·T»„ ø±sê´\qT uÛ+Ñ >∑+ #˚dTü HÔ êïs¡T. eTTì
≈£î≥T+u≤\qT ≈£î+uÛÑø£sí¡T&ÉT uÛÑøåÏdüTÔHêï&ÉT. Ç{¢≤ mH√ï nqsúê\T
»]–b˛‘·THêïj·Tì eTTqT\T ÁãVü≤à≈£î $qï$+#ês¡T. ªme] e÷≥$qø£,
me]ì \øå´£ ô|≥ºø£ ‘·eTqT ã+~Û+∫ Væ≤+dædTü HÔ êï&Éμì, <˚e‘·\T ‘·eT ø£cÕº *ï
#Ó|ü ø=Hêïs¡T. ‘·sT¡ D√bÕj·T+ø√dü+ $]+∫, <˚e‘·\T, eTTqT\T, uÛ÷Ñ <˚$
- n+<äs÷¡ ø£\dæ yÓ≈’ î£ +sƒêìøÏ ‘·s*¡ yÓfi≤fls¡T.
yÓ’≈£î+sƒ¡+˝À dü∫Ã<ëq+<ä dü«s¡÷|ü⁄&Ó’q leTVü‰$wíüße⁄ ø√{Ï
dü÷s¡´Á|üu\ÑÛ ‘√, düsê«\+ø±s¡ uÛ÷Ñ wæ‘T· &Ó,’ \øåq£ ïs¡j÷Ó »q Á|üe÷D+˝À,
ns¡yy’Ó \˚ jÓ÷»Hê\ Ä~X‚wßü e⁄ô|’ X¯jT· ì+∫e⁄Hêï&ÉT. qes¡‘ï· K∫‘·yTÓ qÆ
dü+Ô uÛ≤\T, ã+>±s¡T‘√ ‘ê|ü&+É #˚jT· ã&çq <ä÷˝≤\T, eTDÏeTj·T ø£yê{≤\‘√
n<Ûë´j·TeTT-2 33
yÓ’≈£î+sƒ¡+ yÓTs¡dæb˛‘√+~. me] dü+ø£\Œe÷Á‘·+>± á düø£\»>∑‘·TÔ
»ì+∫+<√ Ä kÕ«$T #·sD¡ ≤\ #Ó+‘· nq+‘·Xø¯ ÔÏ dü«s¡÷|æDj Ï TÆÓ q lo<˚$
Äd”qTsê˝…’ ñ+~. \øå£ jÓ÷»Hê\ |üs´¡ +‘·+ yê´|æ+#˚ ÄyÓT ‘˚»düT‡≈£î
dü÷s¡´#·+Á<äT\T kÕ{Ïsês¡T. yÓ≈’ î£ +sƒy¡ êdüT&ç <äsÙ¡ Hêsú+¡ e∫Ãq ãè+<ä+
leTVü‰$wíüße⁄qT Á|üdüqï+ #˚düTø=H˚+<äT≈£î #˚‘·T\T CÀ&ç+∫ Ç˝≤
ÁbÕ]ú+#ês¡T.
ªª|üPsíÁ¡ ãVü≤à, eqe÷©, uÛøÑ bÔ£ Õ\ø±, düsπ «XÊ, »j·T»j·T nq+‘·
ÁãVü‰à+&ÉHêj·Tø±! y˚<äe+<ë´, y˚<äbÕ\ø±, $X¯«+uÛÑsê, $X¯«yê´|üø±,
$X¯«s¡øø£å ±, |ü⁄sêD|ü⁄s¡TcÕ, |üsê‘·Œsê, |ü+ø£»˝À#·Hê, øås° k¡ Õ>∑s¡ $Vü‰sê,
|üse¡ ÷‘êà, |üse¡ Tñ<ësê, uÛTÑ eHÓø’ £ düT+<äsê, uÛeÑ Vü≤è<äj÷· , ø£sà¡ yÓ÷#·ø±,
ø£s¡TD≤ø£sê, ¬ø’e\´<ëj·Tø±, ø£eT˝≤esê, ø£sêàr‘ê, ¬ø’≥uÛÑdü+Vü‰sê,
ø£qø£edüq, ø£sT¡ D≤uΔ,Ò ø£sT¡ D≤dæ+<Û÷ä , düø\£ ˝Àø£bÕ\ø±, düø\£ <˚ebÕ\ø±,
düø\£ ∫‘·#Ô ê\ø±, düø\£ Vü≤è<äjT· dü+#êØ, ìsZT¡ D≤, ìX¯Ã˝≤, ìdü‡+>±,
ø±qq<äV≤ü Hê, ‘·y÷Ó HêX¯Hê, Á|ü‘ê|üd÷ü sê´, Á|üfij ¯ T· ø±˝≤+‘· eT‘·‡´s¡÷bÕ,
<Ó‘’ ´· dü+Vü‰Ø, »Hês›H¡ ê, y˚<√<Δës¡ø±, ˙e⁄ ≈£Lsêàe‘ês¡ ø±\+˝À eT+<äs¡
|üs«¡ ‘êìï bÕ‘êfi≤ìøÏ nD>∑Á<=ø±ÿe⁄. esêVü‰e‘ês¡ø±\+˝À uÛ÷Ñ uÛ≤sêìï
yÓ÷dæ Væ≤s¡D≤´≈åî£ ì dü+Vü≤]+#êe⁄, qs¡d+æ Vü‰e‘ês¡yTÓ ‹Ô <ëqe dü+Vü‰s¡+
#˚dæ uÛÑ≈£îÔ&ÉsTTq Á|üV¢ü‰<äTì ÁuÀ#êe⁄. yêeTHêe‘ês¡ ø±\+˝À ã*ì
bÕ‘êfi≤ìøÏ nD>∑<=øÏÿ n‘·ì <ë«s¡bÕ\≈£î&Éy’Ó sTT|üŒ{Ïø° ø±e* ø±düTHÔ êïe⁄.
uÛèÑ >∑T≈£î\ ‹\≈£î&ÉsTTq |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT>± Çs¡yˇ’Ó ø£ÿe÷s¢T¡ øåÁ£ ‹j·Te+XÊìï
ìs¡÷à*+#êe⁄. uÛøÑ Ô£ s¡øø£å ±, X¯sD¡ T X¯sD¡ T. Ç|ü&ÉT sêeD ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í \T
eTT˝¢Àø±\qT |”&çdüTÔHêïs¡T. eTeTà*ï m˝≤¬>’Hê ø±bÕ&ÉT ‘·+Á&û!μμnì
yÓTTs¡ô|≥ºTø=Hêïs¡T.
34 lsêeT$»j·T+
n|ü&ÉT øå°s¡kÕ>∑s¡+˝À ˇø£ n<äT“¤‘·yÓTÆq <Ûä«ì $qe∫Ã+~.
Á|üdüqTï&ÉsTTq Vü≤], s¡$≈£î\+˝À <äX¯s¡<∏äT&ç >∑sꓤq lsêeTT&ç>±
ne‘·]kÕÔqT. Ä~X‚wßü e⁄ \ø£ÎDT&ç>±, bÕ+#·»q´+ uÛsÑ ‘¡ T· &ç>±, düT<äsÙ¡ q+
X¯Á‘·T|òüTTï&ç>± ne‘·]kÕÔs¡T. $T~∏˝≤|ü⁄s¡+˝À »qø£sêE |ü⁄Á‹ø£>±
leTVü‰\øÏÎ »ìàdüT+Ô ~. <˚e‘·\T yêqs¡T\T>±, •e⁄&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ç>±,
ÁãVü≤à C≤+ãe+‘·T&ç>±, <Ûqä «+‘·] düTùwDT&ç>±, Ç+Á<äT&ÉT n+>∑<Tä &ç>±,
n~‹ øödü˝´>±, ø£X´¯ |ü⁄&ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ç>± ne‘·]kÕÔsT¡ . dü÷s¡´|ü⁄Á‘·Tì>±
düTÁ^e⁄&TÉ , n–ï|ü⁄Á‘·T&ç>± q\T&ÉT, yêj·TT|ü⁄Á‘·Tì>± ˙\T&ÉT, j·TeT|ü⁄Á‘·Tì>±
ãTTwüuTÑÛ &ÉT ne‘·]kÕÔsT¡ . n|ü&ÉT <ëqe dü+Vü‰s¡+ ‘·|Œü ø£ »s¡T>∑T‘·T+~
nì nuÛj Ñ T· $T#êÃ&ÉT. n+<äs÷¡ Äq+<√‘ê‡Vü‰\‘√ ‘·eT ‘·eT kúÕHê\≈£î
yÓ[flb˛j·÷s¡T. sêeTø£<∏ä s¡düe‘·Ôs¡+. e÷qdü düs√es¡+e˝… ìs¡à\+.
#·‘T· s¡T\sTTq ÁXÀ‘·˝Ò sê»Vü≤+dü\T. n+<äs÷¡ düe÷q nsΩ‘¡ \· T ø£*–qyês¡T.
sêeTø£<ë∏ ÁX¯eD+‘√ nìï bÕbÕ\T q•kÕÔsTT. uÛøÑ ‘ÔÏ √ #·~y˚ yê] eTH√s¡<ë∏ \T
dæ~kΔ ÕÔsTT. á sêeTø£<ä∏ $qïyê]øÏ dü+uÛ$Ñ +#˚ $|ò÷ü ï\qT lsêeTT&˚
ìyê]kÕÔ&ÉT. düs¡«ø±˝≤˝¢À sêeT#·s¡D düìï~Û X¯s¡DTC§∫Ãq yê]øÏ
uÛeÑ ã+<Ûë\qT+&ç $eTTøÏÔ düT\uÛkÑ Õ<Û´ä +. ÁãVü‰àq+<ë! Ä‘êàsêe÷! uÛøÑ Ô£
ø±eT ø£\ŒÁ<äTe÷! l<Ûsä e¡ s¡<ë! |üPsíÁ¡ ãVü‰à! nøåj £ ÷· ! nHêe÷! nuÛ+Ñ >±!
~«rj·÷<Ûë´j·T+ eT<ÛTä s¡+! dü«dæ.Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘·Ts¡T\sTTq uÛÑ≈£îÔ\T
m\¢|ü &É÷ á sêeTø£<qä∏ T Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
~«rj·÷<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n<Ûë´j·TeTT - 3
l>∑DXÒ Êj·T qeT'
XÁ À‘·˝q’… MTs¡T uÛ≤e⁄≈î£ \T, kÕ<ÛTä dü»q® T\T. MTs¡T ø£$ bÕ+&ç‘´· |ü{eÏ T≈£î
s¡‘ï· |üØøå≈£ î£ \T. #·+Á<äTì e+{Ï ÁXÀ‘·\qT #·÷∫ eø£Ô #·+Á<äø±+‘·eTDÏ˝≤
ø£]–b˛‘ê&ÉT. MTs¡T uÀ<Ûä nH˚ düeTTÁ<ä+˝Àì ÄDÏeTT‘ê´\T. #Ó‘’ q· ´eTH˚
Äø±X¯eTT˝À Á|üø±•+#˚ ~e´ qøåÁ£ ‘ê\T. yÓs’ ê>∑´eq+˝À $ø£d+æ ∫q $∫Á‘·
|ü⁄cÕŒ\T. kÕ<ÛTä dü»q® T˝…q’ MTs¡T á sêeT ø£<ë∏ eTè‘êìï ÁX¯eD≤q+<äøs£ +¡ >±
Á>√\T≥≈£î bÕÁ‘·T˝…q’ yês¡T. düd´ü XÊ´eT\ øπ Áå ‘ê\e˝… dü+|üPsíC¡ ≤„ qT\T. uÛ»Ñ q
düs√esêq kÕ<ÛTä s¡÷|ü+˝À $ø£d+æ ∫q düTe÷\T. uÛeÑ ‘ê|üeTH˚ ø±s¡TeTãT“ì
#Ó<äs¡>=fºÒ ô|qT>±*˝≤, nC„≤Hê+<Ûäø±sêìï #Û˚~+#˚ dü÷s¡´øÏs¡D≤˝¢≤,
eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T\ bÕ*{Ï dæ+Vü‰˝¢≤, ás긴s¡D≤´ìï <äV≤æ +|üCùÒ d <ëyê–ï˝≤
ø=\Te⁄r] e⁄Hêïs¡T. ÁuÛeÑ TsêìøÏ ø£eT\+˝À ñ+&˚ ‘˚Hj Ó TÓ Tø£ÿ e÷<ÛTä sê´ìï
$e]+#ê˝≤? sê»Vü≤+dü≈î£ eTT‘ê´\qT uÛøÑ +Ïå #·&+É H˚sêŒ˝≤? o‘·øs£ T¡ ì
o‘·\+>± ñ+&ÉeTì y˚sπ #ÓbÕŒ˝≤? sêeT$»j·T Á>∑+<∏eä TH˚ eÁC≤\ >∑ìqT+∫
neT÷\´ kÕVæ≤‘·´ s¡‘êï\qT dü+‘·è|æ>Ô ± d”«ø£]+#·eTì y˚sT¡ >± ÁbÕ]ú+#ê˝≤?
dü÷s¡T´&çø+£ fÒ eTT+<äT yÓ\T>∑T edüT+Ô <äì, kÕ<ÛTä e⁄\≈£î Ç+{¢À XÊ+‹
øåe£ T ø£*– ñ+&ÉeTì eT‹V”≤qT&ÉT #Ó|Œæ q≥¢T>±, uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ç|≥ü ¢ nqq´
Áù|eT ø£*–q uÛ≈Ñ î£ ìÔ øÏ Áù|eT >∑T]+∫ $e]+∫q≥¢T>±, C„≤q<Ûqä T˝…q’ MT≈£î,
ªá sêeTø£<ë∏ ÁX¯eD+ #˚jT· +&ç!μ nì e÷{Ïe÷{Ïø° #Ó|Œü &É+ <√wü+>±
‘√düT+Ô <√ @yÓ÷?
eTT+<äT n<Ûë´j·T+˝À sêeDT&ç |ü⁄≥ºTø£, øödü˝≤´<äX¯s¡<∏äT\≈£î
$~Û j · T Tø£ Ô + >± $yêVü ≤ +, njÓ ÷ <Û ä ´ ≈£ î @‘Ó + #· & É + $e]+#ê+.
36 lsêeT$»j·T+
dü÷s¡´e+X¯u÷ÑÛ wüDT&ÉT, njÓ÷<Ûë´|ü‹jÓTÆ q <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT, eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ
X¯óuÛÑ \øå£D≤\‘√ Á|üU≤´‹>±+∫q øödü\´qT |ü≥º|ü⁄sêDÏ>±, eT+∫
s¡÷|ü⁄sπ U≤$˝≤kÕ\T >∑\ düT$TÁ‘·, ø¬ øπ’ sTT\qT, ‘·sT¡ yê‘· 700 eT+~
$˝≤düe‘·T\qT |ü]Dj·Te÷&Ü&ÉT.
C„≤qø£fi‘¯ √ øödü\´, uÛøÑ ‘ÔÏ √ düT$TÁ‘·, s¡CÀ‘·y÷Ó >∑TD ø£|≥ü Á|üeè‹Ô‘√
ø¬ øπ’ sTT yÓT\>∑T‘·÷+&˚yês¡T. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT eTVü‰Ms¡T&ÉT, j·TT<Δìä |ü⁄DT&ÉT.
<Ûqä T]«<ä´˝À n‘·&øç ‘£ &· ˚ kÕ{Ï. ø±s¡TNø£{˝Ï ÀqsTTHê dü÷{Ï>± u≤D≤ìï
dü+~Û+#·>∑\ y˚T{Ï. ø±ì dü+‘êq+ ˝Ò<äqï ∫+‘· e÷Á‘·+ m|ü&É÷
u≤~ÛdTü +Ô &˚~. ÁbÕD+˝Òì X¯Øs¡+, yÓ÷Vü≤+˝Òì eT<äqT&ÉT, <äjT· ˝Òì C„≤q+,
XÊ+‹˝Òì yÓs’ ê>∑´+, _&¶\É T˝Òì Ç\¢T e´sú+¡ nì |ü+&ç‘T· \T n+{≤s¡T.
<Ûsä à¡ +˝Òì dü+|ü<,ä |ü+&ç‘T· \T˝Òì düu,ÑÛ ÁøÏj÷· X¯Sq´yÓTqÆ C„≤q+, B|ü+˝Òì
eT+~s¡+, nqTuÛeÑ C„≤q+ ˝Òì XÊgbÕ+&ç‘´· +, nbÕÁ‘·<ëq+, ùdïVü≤o\‘·
˝Òì ã+<ÛTä e⁄, ˙fi¯ófl ˝Òì u≤$, sêE˝Òì q>∑s+¡ , eTT≈£îÿ ˝Òì yÓTTVü≤+,
|ò\ü +˝Òì eèøå+£ , sêeTuÛ»Ñ q ˝Òì eT+~s¡+ m˝≤ ìÅwŒü jÓ÷»Hê˝À n˝≤
|ü⁄Á‘·T\T ˝Òì e+X¯+ ìwüŒ\¤ +.
<äX¯s¡<∏äT&ÉT mìï Á|üj·T‘êï\T #˚dæHê dü+‘êq+ ø£\T>∑˝Ò<äT.
sê»uÛÀ>±\|ü≥,¢ ø£fi≤$H√<ë\|ü≥¢ n_ÛsT¡ ∫ q•+∫+~. |ü⁄Á‘·T\T ˝Òì
<äT:U≤ìï eTs¡∫b˛e&ÜìøÏ y˚≥$Twü‘√ n&Ée⁄˝¢À ‹s¡T>∑T‘·T+&˚yê&ÉT.
ˇø£sêÁ‹ <äXs¯ <¡ Tä∏ &çøÏ ìs¡|sü ê<ÛTä \sTTq Ç<›sä T¡ |ü⁄s¡Twüß*ï, ˇø£ Ád”ìÔ
‘êqT e~Û+∫q≥¢T ø£\ e∫Ã+~. Ä <äTdü‡«|üï+‘√ ø£\‘·H=+~, H˚sT¡ >±
≈£î\>∑Ts¡TesTTq edæwßü˜ ìe<›≈ä î£ yÓ[fl $wüj÷· ìï $qï$+#ê&ÉT. ªÇ~ ì»+>±
<äTdü‡«|üïy˚T. ø£qTø£ ˙e⁄ y˚≥≈£î yÓ[fl Á|ü‘ê´e÷ïj·T+>± eT÷&ÉT »+‘·Te⁄\qT
e~Û+#·T. <√wü+ ìyês¡DeTe⁄‘·T+~μ nì edæwßü˜ &ÉT Äq‹#êÃ&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-3 37
ÁXÊeDe<Ûä
>∑Ts¡Ty껄 Á|üø±s¡+ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT yÓ+≥H˚ y˚≥≈£î ãj·T\T<˚sê&ÉT. n|üŒ{ÏøÏ
dü÷sê´düeÔ Tj·T+ ne⁄‘√+~. y˚{≤&É{≤ìøÏ »+‘·Te⁄˝MÒ <=s¡ø˝£ <Ò Tä . n+‘·{≤
Nø£≥T¢ ø£eTTà≈£îHêïsTT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ˇø£ÿ&˚ n&É$˝À ‹s¡T>∑T‘·÷, $+{ÏHê]ì
#Ó$<ëø± ˝≤– u≤D≤ìï dü+~Û+∫ eTè>±\ ø√dü+ yÓ<Tä ≈£î‘·THêï&ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT
ˇø£ ôd\j˚T{Ï ˇ&¶TÉ q ˇø£ #Ó≥Tº ô|’ <ëø=ÿì #Ó$ˇ–Z ª@<ÓH’ ê »+‘·Te⁄
˙{Ïø√dü+ eùdÔ n*øÏ&ç ne⁄‘·T+~ ø£<ëμ nì y˚∫e⁄Hêï&ÉT. n|ü&ÉT
ÁXÊeDT&ÉT ‘·q ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT rdüTø=ì Ä <ë]H˚ b˛‘·THêï&ÉT. |ü>˝∑ ‘’… ˚
mH√ï Ä≥+ø±\≈£î, m+&É<Ûë{ÏøÏ eè<ΔäT˝…’q ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ‘·≥ºTø√˝Òs¡ì
sêÁ‘·T\+<˚ Á|üj÷· DÏd÷ü ,Ô ‘·q eè<Δä e÷‘ê|æ‘s· T¡ \qT ø±e&ç˝À ≈£Ls¡TÃqu…{,Ϻ
<ëìï uÛTÑ C≤q yÓ÷dü÷Ô rsúj ¡ ÷· Á‘·\T ùd$düT+Ô &˚yê&ÉT. ªªe÷≈£î <ëVü≤+ y˚k˛Ô+~,
ø=+#Ó+ ˙fi¯ófl Å‘ê–+#·eTμμì ÁXÊeDTì ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ø√sês¡T. ÁXÊeDT&ÉT
ø±e&ç ÁøÏ+<äu{… Ϻ #˚‹˝À ø£eT+&É\+ rdüTø=ì ôd\j˚T{Ï <ä>s∑Z ø¡ Ï yÓfi≤fl&ÉT.
ø£eT+&É˝≤ìï ˙fi¯fl˝¢À eTT+#·>±, <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT Ä ª>∑T&É>T∑ &Éμ X¯ã+› $ì @<√
»+‘·TeqTø=ì u≤D+ e~˝≤&ÉT. Ä u≤D+ ÁXÊeDT&ç Vü≤è<äj·T+˝À
>∑T#·TÃø√>±, ø£eT+&É\+‘√bÕ≥T ÁXÊeDT&ç X¯Øs¡+ H˚\ô|’ ˇ]–b˛sTT+~.
ÁbÕD+ b˛j˚T nedú˝ü À ÁXÊeDT&ÉT sêeT HêeTdüàs¡D‘√ $#˚Ãdæq ªá
u≤D+ y˚d+æ <Óes¡T?μ Hê Vü≤è<äjT· + Á|üXÊ+‘·eTsTT+~, qqTï bÕeq+
#˚d+æ ~ nHêï&ÉT. Ä e÷≥\T $ì <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫à sêeTHêeTdüàs¡D
#˚dTü qÔ ï ÁXÊeDTì >±+∫, ªnjÓ÷´! m+‘· |òTü Às¡bÕ|ü+ #˚XÊqT. ÁãVü≤àVü≤‘ê´
H˚sêìøÏ bÕ\Œ&¶ÜμH˚ nì <äT'œ+#·kÕ>±&ÉT. n+<äT≈£î ªsêC≤ qTe⁄«
<äT:œ+#·e<äT.› ˙ <√wü+ @e÷Á‘·+ ˝Ò<Tä . Hê ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T eè<ΔTä \T. BqT\T.
<äjT· ‘√ á ˙fi¯flqT ‘ê–+#·T! n|ü&ÉT >±˙ H˚qT ÁbÕD+ e<ä\˝ÒqT. ˙e⁄
‘·|üŒ yê]¬øe«s¡÷ ˝Òs¡ì >∑Ts¡TÔ+#·Tø√μ nì ÁXÊeDT&ÉT nHêï&ÉT. á
38 lsêeT$»j·T+
dü+|òüT≥q‘√ <äX¯s¡<∏äT&ÉT #·*+∫ <äT'KkÕ>∑s¡+˝À eTTì–b˛j·÷&ÉT.
ÁXÊeDT&ÉT, <äXs¯ <¡ ë∏ ! Ç<›]ä ø° ‘·«s¡>± ˙fi¯ófl Ç∫Ã, ‘·<Tä |ü] »]–q $wüjT· +
yê]øÏ ‘Ó\T|üe\dæ+~. ˝Òøb£ ˛‘˚ yÓ+≥H˚ yês¡T ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚kÕÔsT¡ nHêï&ÉT.
njÓ÷<Û´ä sêE <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT XÀø£+‘√ ˙fi¯ófl rdüTø=ì ÁXÊeDT&ç ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\
<ä>]∑Z øÏ yÓfi≤fl&ÉT. yê[fl<›sä ÷¡ ‘·eT ø=&ÉTøπ e#êÃ&ÉqTø=ì, ªe#êÃyê Hêj·THê!μ
nì |ü\ø£]+#ês¡T. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ô|<ä$ ø£<|ä ˝ü <Ò Tä . ª@+ Hêj·THê |ü\ø£y$˚ T{Ï?
Ç+‘· sêÁ‹ |üP≥ ˙fi¯ófl ‘ÓeTàqï+<äT≈£î ø√|ü+ e∫Ã+<ë @$T{Ï? dü÷s¡T´&ÉT
‘·÷s¡TŒq ndü$Ô T+∫q≥¢T>±, Ä~X‚wßü e⁄ uÛ÷Ñ uÛ≤sêìï yÓ÷j·T˝Òø£ ãs¡Te⁄
~+∫q≥¢T>±, #·+Á<äT&ÉT y˚&ç øÏsD¡ ≤\T Á|üd]ü +|üCdÒ qæ ≥¢T>± - ˙≈£î ø√|ü+
sêe≥+ @$T{Ï? >∑+>±»\+ e˝… ˙ eTqdüT‡ ìs¡à\+. m+<äT≈£î Hêj·THê
e÷{¢≤&Ée⁄?μ nì Á|ü•ï+#ês¡T. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT á Á|üXï¯ \≈£î eTqkÕÔ|+ü #Ó+~,
‘·\&¢ *ç ,¢ ‘·qù|s¡T #Ó|Œæ , ªH˚qT ‘Ó*j·Tø£ ÁXÊeDTì e~Û+#êqT. n‘·&TÉ
ø=qeP|æ]‘√ ñHêï&Éìμ »]–q $wüj·T+ $e]+#ê&ÉT. n|ü&ÉT
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ÁXÊeDT&ç >∑TD≤\qT ‘·\TÃø=ì, ªHêj·THê! á Á|ü|+ü #·+˝À
˙e+{Ï |ü⁄Á‘·T&ÉT <=s¡ø&£ +É <äTs¢u¡ +ÑÛ . >∑+;Ûs¡ >∑TD≤\T ø£\yê&Ü! ˇø£ÿkÕ]
˙ eTTK+ e÷≈£î #·÷|æ+#·T. yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ ˝À \ø°ÎHêsêj·TDT\qT uÛ≈Ñ î£ \Ô T
ùd$+∫q≥¢T e÷≈£î |ü]#·s´¡ \T #˚XÊe⁄. me&ÉT e÷‘ê|æ‘\· qT ùd$+#·&√,
yê&ç ÁãVü≤àC„≤q+ q•düT+Ô ~. wü{ŸXÊÁkÕÔ\ n<Û´ä j·Tq+, »|ü, ‘·|,ü nqTc˜Õq,
n<Û´ä j·Tq, ÁX¯eD, eTqq, ø£fi≤#ê‘·Tsê´\T e´sú+¡ . n≥Te+{Ï yê&ç e÷≥\T,
‘ê>∑TuÀ‘·Tyêì e÷≥˝¢≤ X¯ówüÿ Á|ü˝≤bÕ\T. yê&ÉT #·‘·Twü¸wºæ ø£fi¯\qT
nuÛ´Ñ dæ+∫Hê ìwüŒ\¤ +. ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT ndüV≤æ ´+#·Tø=H˚yê&ÉT #·+&Ü\T&ÉT.
n‘·DíÏ eTT≥ºTø√≈£L&É<äT. e÷‘ê|æ‘·\qT, >∑Ts¡Te⁄qT <Ó’edüe÷q+>±,
ô|<›\ä e÷≥qT y˚<yä ê≈£îÿ˝≤ bÕ{Ï+#˚yê&ÉT |üse¡ TC„≤ìμ nì ÁXÊeDTì
>∑TD>∑D≤\qT ‘·\#·T≈£î+≥÷, ªqTe⁄« ≈£L&Ü e÷˝≤π> |ü⁄Á‘·$jÓ÷>∑+‘√
n<Ûë´j·TeTT-3 39
$\|æd÷ü Ô ÁbÕD≤\T $&ÉTkÕÔe⁄μ nì X¯|+æ ∫ ‘·qTe⁄ #ê*+#ês¡T. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT
eTT>ZT∑ ]ø° j·T<∏ë$~Û>± <äV≤ü q dü+kÕÿsê\T #˚d,æ ñ‘·sÔ ¡ ÁøÏjT· \T ìs¡«]Ô+∫
njÓ÷<Ûä´≈£î ‹]– yÓfi≤fl&ÉT. <äX¯s¡<∏äT&ÉT ˇø£ $<Ûä+>± eTqdüT‡˝À
dü+‘√wæ+#ê&ÉT. XÊ|üyT˚ es¡+>± |ü]D$T+∫+<äqT≈£îHêï&ÉT. |ü⁄Á‘·T&ÉT+fÒ
>∑<ë, |ü⁄Á‘·$jÓ÷>∑+? XÊ|ü+ e\¢HH’Ó ê ‘·«s¡>± |ü⁄Á‘· dü+‘êq+ ø£\>∑˙ -
nì nqTø=ì, $wüj÷· qï+‘ê edæwßü˜ &çøÏ $e]+#ê&ÉT.
<˚e<ëqe j·TT<Δ+ä - <äXs¯ <¡ ä∏ düV‰ü j·T+
|üHïÓ +&˚fió¯ fl >∑&#ç êsTT. uÛ÷Ñ $TMT<ä <äT]“¤ø+£å ‘ê+&É$+∫+~. y˚T|ò÷ü \T
e]¸+#·˝<Ò Tä . dü÷s¡T´&ÉT rø£eíå Te&É+‘√, <Ûëq´+, >∑&,ç¶ ˙s¡T yÓTT<ä\sTTq$
ø=s¡e&É>±, $|üØ‘·yTÓ qÆ ø£sT¡ e⁄ dü+uÛ$Ñ +∫+~. >√Áu≤Vü≤àDT\≈£î mH√ï
ø£cÕº \T ø£*>±sTT. <ëqe >∑Ts¡Te⁄ X¯óÁø±#ês¡T´&ÉT ø£|{ü .Ï y˚T|ò÷ü \qT Äø£]¸+∫
esê¸\T ≈£îs¡e≈£î+&Ü #˚XÊ&ÉT. y˚fi≈¯ î£ yêq ≈£î]ùdÔ >√Áu≤Vü≤àDT\T Äq+<ä+>±
j·T»„ j·÷>±<äT\qT Ä#·]+∫ <˚e‘·\qT yÓT|æŒkÕÔsT¡ . n˝≤ »s¡>≈∑ L£ &É<ìä
X¯óÁø±#ês¡T´&ÉT nH˚ø£ $|ò÷ü ï\qT ø£*Œ+#ê&ÉT. j·T»„j÷· >±<äT\ ã\+‘√
Ç+Á<ë~ <˚e‘·\T j·TT<ΔëìøÏ ekÕÔsì¡ ‘Ó*dæ, <ëqe sê»sTTq eèwü|sü T¡ «&çøÏ
X¯óÁ≈£î&ÉT ‘√&ÉŒ&¶Ü&ÉT. <˚e‘·\T Ç+Á<äT&ç Hêj·Tø£‘«· +˝À eèwü|sü T¡ «&ç‘√
#ê˝≤ø±\+ j·TT<Δ+ä #˚XÊs¡T. X¯óÁ≈£î&ç e÷j·÷C≤\+‘√ Ç+Á<äT&ÉT z&çb˛sTT
<äT'œ‘·T&ÓH’ ê&ÉT. njÓ÷<Û´ä sêE <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT Á|ü‘ê|üsê•, s¡Dø√$<äT&ÉT,
<Ó‘’ T· ´\qT øåD£ +˝À »sTT+#·>*∑ >π X¯Ss¡T&ÉT. n‘·ì düV‰ü j·T+ ø√s¡eTì
<˚e>∑Ts¡Te⁄ ãèVü≤düŒ‹ Ç+Á<äT&çøÏ dü\Vü‰ì#êÃ&ÉT. Ç+Á<äT&ç s¡<kä∏ Õs¡~∏ e÷‘·*
<äXs¯ <¡ Tä∏ &ç <ä>s∑Z ≈¡ î£ yÓ[fl nHêeèwºøæ Ï >∑\ ø±s¡D≤\qT $e]+#ê&ÉT. sêøåd£ ü
nø£è‘ê´\qT $qï <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT yÓ+≥H˚ <˚e‘·\T |ü+|æq s¡<+ä∏ ˝À j·TT<ΔëìøÏ
ãj·T\T<˚sê&ÉT. eTT<›äT\uÛ≤s¡´jÓÆTq ¬ø’πøsTT s¡Ds¡+>±ìøÏ ekÕÔqì
eTT#·Ã≥|ü&+ç ~. ªªqTe⁄« düT≈£îe÷]$. s¡Ds¡+>∑+˝À uÛj Ñ T· +ø£s¡ b˛sê≥+
40 lsêeT$»j·T+
»s¡T>∑T‘·T+~. qTy˚«+ #˚jT· >∑\e⁄μμ nì <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ø¬ ø’ q£ T uÛj Ñ T· ô|≥º>±
ªMTs¡T+&É>± Hêπø+ uÛj Ñ T· +˝Ò<μä ì düe÷<Ûëq+ #Ó|Œæ , s¡<+ä∏ møÏÿ ≈£Ls¡TÃ+~.
Äø±X¯e÷sZêq e÷‘·* s¡<ë∏ ìï yêj·TTy˚>+∑ >± q&çbÕ&ÉT. yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ qT+&ç
>∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT nø£kÕà‘·T>Ô ± bÕ\düeTTÁ<ä+ ˇ&¶TÉ q yê*q≥¢T>±, Ä s¡<+ä∏
düTsêdüTs¡ s¡Ds¡+>∑+˝À Á|üy˚•+#·>±H˚, <äX¯s¡<∏äTì #·÷∫ Ç+Á<äT&ÉT
øö–*+#·Tø=Hêï&ÉT.
<äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT <Ûqä TsΔê]jÓTÆ <˚e‘·\|üø±å q s¡Ds¡+>∑+˝À ì\ã&¶Ü&ÉT. X¯u≤› \T
ˇ≈£îÿeTà&ç>± yÓ\Te&çq≥¢T, y˚T|ò÷ü \T e]¸+∫q≥¢T, <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT u≤Des¡¸+
≈£î]|æ+#·kÕ>±&ÉT. ø£˝≤Œ+‘·+˝À yÓT]ùd yÓTs¡T|ü⁄˝¢≤, Äø±X¯+˝ÀøÏ m–πs
|ü≈î£å ˝¢≤ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì u≤D≤\T sêøåd£ ü düeT÷Vü‰\ •s¡dTü ‡\qT $qTM~Û˝ÀøÏ
m–dæ|&ü ˝˚ ≤ K+&ç+#êsTT. sêøåd£ Tü \ X¯øÔÏ düqï–\¢&+É ‘√ eèwü|sü T¡ «&ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ç
eTT+<äT ø£|≥ü j·TT<Δä øöX¯˝≤ìï Á|ü<]ä Ù+#ê&ÉT. eT÷sâT¡ &ç yê#ê\‘ê«ìï
|ü+&ç‘T· &ÉT ˇπø ˇø£e÷≥‘√ nDÏ∫y˚dqæ ≥¢T>±, X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉsTTq eT+Á‘·>±&ç
eTT+<äT ø=s¡>±ì uÛ÷Ñ ‘·|Xæ Ê#ê\ #˚w˝üº ≤¢ >± eèwü|sü T¡ «&ç j·TT<ΔHä |’Ó ⁄ü D´+
<äXs¯ <¡ Tä∏ &ç eTT+<äT ìÅwŒü jÓ÷»qeTsTT+~. eèwü|sü T¡ «&ÉT s¡<+ä∏ ~– |ü˝≤j·Tq+
∫‘·–Ô +#ê&ÉT. Ä»´+‘√ n–ï s¡–*q≥¢T>± sêøåd£ >ü T∑ s¡Te⁄ X¯óÁ≈£î&ÉT n‘·´+‘·
≈£î|æ‘T· &Ó,’ s¡<ë∏ qï~Ûs√Væ≤+∫ @ø£<ëÛ {Ï>± nÁkÕÔ\qT dü+~Û+#ê&ÉT. yÓTT<ä≥
Äπ>ïj·÷g+ e<ä\>±, <äX¯s¡<∏äT&ÉT yês¡TD≤g+‘√ ã<äT\T #ÓbÕŒ&ÉT.
yêj·Tyê´ÁkÕÔìï X¯óÁ≈£î&ÉT $&ÉTe>±, <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT |üs«¡ ‘ê\‘√ n&¶–É +∫ ng
y˚>±ìï ìs√~Û+#ê&ÉT. eÁC≤g+‘√ X¯óÁ≈£î&ÉT |üs¡«‘ê\qT <Ûä«+dü+
#˚j·T&É+#·÷∫, $s¡T>∑T&ÉT>± <äX¯s¡<∏äT&ÉT •e⁄ì ngyÓTÆq Á‹X¯S˝≤ìï
Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT.
X¯óÁ≈£î&ÉT s√wü ø£cÕj·TH˚Á‘·T&Ó’ ìsê«Du≤D+‘√ <äX¯s¡<∏äT&ç s¡<∏ä+
Çs¡TdüTqT #Û~˚ +#·{≤ìøÏ ng+ dü+~Û+#ê&ÉT. <ëì ‘êøÏ&øç Ï <äXs¯ <¡ Tä∏ &ç
n<Ûë´j·TeTT-3 41
s¡<+ä∏ eTTø£ÿ˝…b’ ˛yê*‡+<˚. ø±ì ø¬ øπ’ sTT n~ #·÷∫, ‘·‘øY D£å y˚T Çs¡TdüTqT
$]–b˛≈£î+&Ü |ü≥Tº ø=+~. |üs«¡ ‘êø±s¡+˝À ñ+&˚ s¡<+ä∏ ø¬ øπ’ sTT #˚‘T· \ô|’
ñ+<äH˚ $wüj·T+ <äX¯s¡<∏äTìøÏ ‘Ó*j·T<äT. yÓ+≥H˚ ìsê«D u≤D+‘√
X¯óÁ≈£îì s¡<+ä∏ eTTø£ÿ\TeTTø£ÿ\T #˚XÊ&ÉT. >∑TÁsê\T H˚\yê*b˛j·÷sTT.
$s¡<Tä∏ &ÉsTTq X¯óÁ≈£îì •s¡dTü ‡ K+&ç+#·{≤ìøÏ dü÷sê´ÁkÕÔìï dü+~Û+∫Hê
Áu≤Vü≤àDT&Éì >∑Ts¡TsÔ êe&É+‘√ øÏØ{≤ìøÏ >∑T]ô|{º≤&ÉT. øåD£ +˝À dü÷sê´g+
X¯óÁ≈£î&ç eT≈£î{≤ìï m>∑Ts¡>={ºÏ+~. uÛÑè>∑T|ü⁄Á‘·T&ÉsTTq X¯óÁ≈£î&ÉT
uÛj Ñ ÷· +<√fi¯q\‘√ yÓqTï#·÷|ü>±, <˚e‘·\T »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚XÊs¡T.
sêøåd£ Tü \+<äs÷¡ ô|qT>±*øÏ ˝Ò∫q <äTeTTà˝≤>± bÕ]b˛j·÷s¡T.
ø¬ øπ’ sTTøÏ es¡<ëq+
j·÷õ„≈î£ &ÉT ôVAe÷ìøÏ Ä#êä<qä #˚dqæ ≥¢T>±, <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT u≤D≤\qT
‘·÷D°s+¡ ˝À ñ+∫, ≈£L*b˛‘·Tqï Ç+{Ïì |ü&≈É î£ +&Ü ã\+‘√ Ä|æq≥¢T>±,
s¡<uä∏ ≤Û sêìï yÓ÷düTqÔ ï ø¬ ø’ q£ T kÕe<ÛëqT&Ó’ |ü]øÏ+#ê&ÉT. |òTü Às¡jT· T<Δ+ä »]–Hê,
$»j·T+ ø¬ øπ’ sTT e\¢H˚ \_Û+∫+<äì ‘Ó\TdüT≈£îì, yÓ+≥H˚ s¡<+ä∏ ~–,
s¡<uä∏ ≤Û s¡+ qT+&ç ÄyÓTqT $eTTøÏ#Ô d˚ ,æ øö>∑*+#·Tø=ì, ª˙øÏw+üº e∫Ãq
esê*ï s¬ +{Ïì ø√s¡Tø=eTàμHêï&ÉT. ø¬ ø’ £ n|ü]$T‘êq+<ä+‘√ eTT]dæb˛sTT,
Ä esê\qT n&ç–q|ü&ÉT rπsÃ≥¢T>± u≤dü #˚sTT+#·T≈£î+~.
á eTVü‰j·TT<Δ+ä ˝À <äXs¯ <¡ Tä∏ &çøÏ $»j·T+ ÁbÕ|æ+Ô #·&ÜìøÏ, ø¬ øπ’ sT÷
es¡Á|ükÕ<ëHêìøÏ >∑\ ø±s¡D≤\T y˚πs! ¬ø’πøsTT ‘·q ‘·+Á&ç sTT+{¢À
ñqï|ü&ÉT nqTø√≈£î+&Ü ˇø£ j·T‹ yê]+{ÏøÏ e#êÃ&ÉT. ø¬ øπ’ sTT ‘·*¢
n‘·&çì ‘·eT Ä‹<∏ä´+ d”«ø£]+#·eTì ø√]+~. Ä j·T‹ nqTc˜Õq+
#˚dTü ø√yê\qTø=Hêï&ÉT. ø¬ ø’ ‘£ *· ¢ ø¬ ø’ q£ T j·T‹øÏ ø±e\dæq ñ|üøs£ D¡ ≤\qT
düeT≈£Ls¡ÃeTqï~. <Û÷ä |ü B|ü HÓy’ <˚ ´ä Äs¡‘T· \qT, |ü⁄cÕŒ\qT j·T‹ <ä>s∑Z ¡
42 lsêeT$»j·T+
ñ+#˚~ ø¬ ø’ .£ Ä j·T‹ ÁbÕD≤j·÷eT+ #˚d÷ü Ô <Ûë´q+˝À ìeT>∑Tï&Ée&É+
#·÷dæ, u≤\´#ê|ü\´+‘√ j·T‹ yÓTTVü≤eT+‘ê eTdæ |üPdæ+~ ø¬ ø’ .£ <Ûë´q+
eTT–dæq ‘·sê«‘· $wüj÷· ìï Á>∑V≤æ +∫, j·T‹ ªª@<√ ˇø£Hê&ÉT ˙ yÓTTVü≤+
≈£L&Ü eTdæu≤s¡T‘·T+~! ˙ MT<ä Á|ü#+· &ÉeTsTTq nuÛ≤+&É+ yÓ÷|üã&ç, ˙
J$‘·+˝À n~ q\¢{Ï e÷j·Tì eT#·Ã ne⁄‘T· +~. ˙ |ü⁄Á‘·T&˚ ìqTï <˚«wæ+∫,
˝Òìb˛ì nuÛ≤+&Ü\T y˚kÕÔ&TÉ μμ nì X¯|+æ #ê&ÉT. ø¬ ø’ £ ‘·*¢ $wüjT· + ‘Ó\TdüTø=ì
j·T‹ì Á|üdqü Tïì #˚jT· Á|üjT· ‹ï+∫+~. ª¬øø’ £ nC„≤qTsê\T. ‘Ó*j·Tø£
#˚d+æ ~ ø£qTø£ eTìï+∫ XÊ|ü |ü]Vü‰sêìï dü÷∫+#·+&çμ nì y˚&TÉ ø=+~.
<ëìø± j·T‹ ªªáyÓT uÛsÑ Ô¡ yÓ+≥ j·TT<ΔëìøÏ yÓ[fl ‘·q düV≤ü ø±s¡+ <ë«sê
$»j·T+ kÕ~Û+|üCdÒ Tü +Ô ~. |üPC≤ kÕeTÁ– düeTdü+Ô ‘·q #˚‘T· ˝ÀÔ Ç∫Ã
Hê≈£î ùde #˚dæq+<äTe\¢, ‘·q #˚‘·T˝ÀÔH˚ uÛÑs¡Ô≈£î n<äT“¤‘·$»j·T+
#˚≈L£ s¡TdüT+Ô <äìμμ ôd\$#êÃ&ÉT.
n~ n˝≤ ñ+&É>± j·TT<Δ+ä ˝À ‘·eT≈£î $»j·T+ kÕ~Û+∫ô|{ºqÏ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì
ãèVü≤düŒ‹, Ç+Á<äT&ÉT |ü\T$<Ûë\ ø°]+Ô #ês¡T. <˚y+˚ Á<äT&ÉT egüu÷ÑÛ wüD≤\qT
Ç∫à dü‘ÿ· ]+#ê&ÉT. ~e´eTsTTq eTDT\qT ø¬ ø’ ≈£ î£ Á|ü<ëq+ #˚jT· >± yê{Ïì
n\+ø£]+#·Tø=ì ø¬ ø’ £ ‘˚»düT‡‘√ XÀ_Û*+¢ ~. ªsêC≤ ˙≈£î dü+‘êqyÓT+<äsT¡ ?μ
nì <˚e>∑Ts¡Te⁄ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì Á|”‹‘√ Á|ü•ï+#ê&ÉT. Ç|üŒ{Ïes¡≈L£ dü+‘êqÁbÕ|æÔ
˝Ò<Hä êï&ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT. ªÁ‹˝Àø±~Û|‹ü jÓTÆ q Ä leTVü‰$wíßü y˚ ˙ >∑sꓤq
ñ<äsTTkÕÔ&TÉ . dü<ë ˙\ø£+sƒT¡ &ÉT me]ì <Ûë´ìkÕÔ&√, düqø£dqü +<äHê<äT\T
ì‘·´+ me]ì ø=\TkÕÔs√, Ä e÷j·÷ #·Áø£d+ü #ê\≈£î&ÉT, nq+‘·ø√{Ï
ÁãVü‰à+&ÉHêj·T≈£î&ÉT, #·‘T· s¡TàKTì ‘·+Á&ç, y˚<|ä ⁄ü s¡Twüß&ÉT, düø\£ e÷j·T\≈£î
n~Û|ü‹, |ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&ÉT, n>√#·s¡T&ÉT, ˙≈£î |ü⁄Á‘·T&ÉT>± »ìàkÕÔ&ÉT.
$uÛ≤+&É≈£î&ç |ü⁄Á‘·T&ÉT, Vü≤]D° >∑s¡“¤ dü+uÛÑ÷‘·T&ÉT, ‘˚CÀsê• nsTTq
ãTTwü´X¯è+>∑Tì Ä<Ûä«s¡´+˝À |ü⁄Á‘·ø±y˚Twºæ #˚sTT+#·T. »qyêdü+‘√
n<Ûë´j·TeTT-3 43
|ü]#·jT· +˝Òì ãTTwü´X¯è+>∑Tì m˝≤¬>H’ ê düsπ eT+∫ e÷≥\‘√ bÕ≥\‘√
s¡+õ+|üCÒdæ, yÓT|æŒ+∫ rdüT≈£îsêe\dæ+<äμì #ÓbÕŒ&ÉT <˚e>∑Ts¡Te⁄.
ªãTTwü´X¯è+>∑T&ÉT ñ+&˚ eq+˝ÀøÏ Ä≥bÕ≥\‘√ eTqà<∏äTì≈£L&Ü
|üse¡ •+|ü#j ˚ T· >∑\ s¡+uÛ,Ñ }s¡«• yÓTT<ä˝q’… X¯óuÛ≤qq\qT |ü+|ü⁄‘êqμì
Ç+Á<äT&ÉHêï&ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT <˚e>∑Ts¡Te⁄ ãèVü≤düŒ‹ ÄC„≤qTkÕs¡+ njÓ÷<Û´ä ≈£î
$#˚ÃXÊ&ÉT. Á|ü»\+<äs÷¡ dü+‘√wü+>± ñHêïs¡T. düT_Ûø+£å >± es¡¸+ ≈£î]dæ+~.
$wíßü düV≤ü ÁdüHêeT+‘√ eTVü‰bÕbÕ\T ‘=\–q≥¢T düd´ü düeTè~Δ ø£*–, <äT]“¤ø+£å
eT≥Te÷j·TeTsTT+~.
ãTTwü´X¯è+>∑Tì Ä>∑eTq+
dü‘«· s¡+ ãTTwü´X¯è+>∑Tì q>∑sêìøÏ |æ\TÃ≈£îe<›ëeTì y˚Tfi¯‘êfi≤\‘√
MD≤yê<ë´\‘√ <˚yê+>∑q\T ns¡D≤´ìøÏ ãj·T\T<˚sês¡T. ãTTwü´X¯è+>∑T&ç
‘·+Á&ç $uÛ≤+&É≈£î&ÉT eTVü‰ ‘·b˛<ÛäqT&ÉT. ñwüíø±\+˝À nqTcÕ˜q+
#˚dTü ø√e&ÜìøÏ C≤Vü≤ïM rsêìøÏ b˛e&É+ Äj·Tq ì‘·´ø£è‘·´+. m‘ÌsÔÓ TTq
Á|ü<X˚ +¯ ˝À, ns¡D´+˝Àì Á≈£Ls¡eTè>±\T sê≈£î+&Ü ñ+&˚˝≤ @sêŒ≥T#˚dqæ
ÄÁX¯eT+˝À, ãTTwü´X¯è+>∑T&ÉT edæ+#˚yê&ÉT. $uÛ≤+&É≈£î&ÉT nqTc˜Õq+
eTT–+∫ edü÷,Ô ≈£îe÷s¡Tì #·÷∫ Äq+~+∫, n<Û´ä j·Tq+ #˚sTT+#˚yê&ÉT.
ãTTwü´X¯è+>∑T&çøÏ Hê\T>∑T y˚<ë\T ø£+sƒd¡ +üú , düø\£ XÊgübÕs¡+>∑‘T· &ÉT, j·T»„
j·÷>±~ø±\T ø£s‘¡ ˝· ≤eT\ø±\T.
$uÛ≤+&É≈î£ &ÉT kÕïq+ #˚jT· &ÜìøÏ yÓfifl¯ >±H˚ <˚yê+>∑q\T Ä eq+˝À
Á|üy•˚ +#ês¡T. ÄÁX¯eT yê{Ïø˝£ ÀqTqï ãTTwü´X¯è+>∑Tì #·÷dæ n|ü‡s¡d\ü T
>±q+#˚jT· kÕ>±s¡T. Ä >±q+‘√ eTqà<∏Tä &çøπ eT‹ ‘·|ü ‘·T+~. yÓTs¡T|ü⁄˝≤+{Ï
eÁkÕÔ\qT <Û]ä +∫q Ä n|ü⁄s¡÷|ü ˝≤eD´e‘·T\qT, n+<ä>‘∑ \ÔÓ qT #·÷ùdÔ
neTè‘·+ ‘êπ> <˚e‘·\T ≈£L&Ü eTT>ΔT∑ ˝…b’ ˛‘ês¡T.
44 lsêeT$»j·T+
Ä HÓs¡C≤D\ n|üPs¡« >±q+, kÂ+<äs¡´+, yê\ZqTï\ #·÷|ü⁄\T,
Vü‰euÛ≤yê\ Á|ü<sä Ù¡ q, $+‘· Á|ües¡qÔ ≈£î ãTTwü´X¯è+>∑T&çøÏ eTqdüT˝À uÛj
Ñ T· +
ø£*–+~. bÕ≥≈£î dü+‘√wæ+∫, ‘·qqT eX¯|sü #¡ T· ø√e&ÜìøÏ mes¡T |ü+|æ
ñ+{≤sê nqï Ä+<√fi¯q‘√ yÓq≈£îÿ ‹]– #·÷&É≈î£ +&Ü |üsT¡ >¬ ‘·kÔ Õ>±&ÉT.
nqTc˜Õq+#˚dæ ‹]–e∫à ‘·eTqT X¯|ækÕÔ&˚yÓ÷qqï uÛÑj·T+‘√
<˚yê+>∑q\T bÕ]b˛sTT, s¬ +&√s¡a≤eTT≈£î $uÛ≤+&É≈î£ &ÉT yÓ[fl+‘·sT¡ yê‘·,
‹]– ÄÁX¯eT+˝À Á|üy•˚ <›ëeTqT≈£îHêïs¡T.
Ç~ Ç˝≤ ñ+&É>± ãTTwü´X¯è+>∑T&ÉT ‘·+Á&ç‘√ n|ü‡s¡d\ü qT >∑T]+∫
$e]dü÷,Ô ªÇø£ÿ&É≈î£ ø=+<äsT¡ ‘ê|üdTü \T e#êÃs¡T. H˚qT yê]ì e]í+#·˝qÒ T.
yêfi¯flqT #·÷dæ <˚V≤ü + MT~ ÄX¯‘√ bÕ]b˛j·÷qT. yês¡T eTs¡˝≤ ‹]–
sêπsyÓ÷qì u…+>∑>± ñ+~μ nì nHêï&ÉT. ªÄÁX¯e÷ìøÏ kÕ<ÛTä dü»q® T\T eùdÔ
yê]øÏ Ä‹<∏´ä + Ç∫Ã, |üPC≤|ü⁄qkÕÿsê\T #˚j÷· *μ nì $uÛ≤+&É≈î£ &ÉT
|ü⁄Á‘·TìøÏ Væ≤‘·e⁄ #Ó|Œæ j·T<∏ëÁ|üø±s¡+>± ‘·q ÁbÕ‘·'ø±\ nqTc˜ÕHêìøÏ
yÓfi≤fl&ÉT. yêfi¯flqT eT∞fl #·÷ùd uÛ≤>∑´+ ø£\T>∑T‘·T+<√ ˝Ò<√ nì ãTTwü´X¯è+>∑T&ÉT
ø£\es¡|&ü ܶ &ÉT. sêj·T≥+, #·<eä ≥+ $düà]+#ê&ÉT. »|ü, ‘·|,ü <Ûë´q,
eTqHê\qT eTs¡∫, nqsú¡ ùV≤‘·TyÓq’ Ád”\Ô MT~ yÓ÷EqT eT~˝À ì*bÕ&ÉT.
dü«|üï+˝À ≈£L&Ü Ád”ìÔ #·÷&Éì ãTTwü´X¯è+>∑T&ÉT s¡eTDT\ <äsÙ¡ q+
e÷Á‘·+ #˚‘·H˚ ‘·qTï ‘êqT eTs¡∫b˛j·÷&ÉT! ø±eT+ ‘ê|üdüT\≈£î
nqsúù¡ V≤‘·Te⁄. ø±eT ˝À\‘ê«ìøÏ ˝§+–qyês¡T m+‘·{Ï ãT~ΔeT+‘·T˝…H’ ê
á uÛeÑ kÕ>∑s+¡ ˝À eTTì–b˛ø£ ‘·|Œü <äqï~ ˝Àø£$~‘·yT˚ ! n$<봻쑷yTÓ qÆ
á ø±eT$ø±s¡+ e÷j·÷ yÓ÷Vü‰\≈£î |ü⁄{ºìÏ \¢T. nìï nqsúê\≈£î Ä≥|ü≥Tº .
ø±eTy˚T ø£\Vü‰ìøÏ eT÷\+. ø±eTT≈£îì ∫‘·+Ô bÕ|üdeü TTÁ<ä+˝À ˝ÒdTü qÔ ï
ndü‘´· eTH˚ n\\T, eTVü‰yÓ÷Vü≤ |üs«¡ ‘ê\T, eT‘·‡s¡eHê\T, eT÷ØÔu$ÑÛ +∫q
n<Ûë´j·TeTT-3 45
<ä+uÛÑs¡÷bÕ\T. nVü≤+ø±s¡+ ì]à+∫q nC„≤q|ü⁄ ø√≥˝≤, eT÷sâ¡Tì
eT+≈£î|ü≥Tº ˝≤, n+‘ê ‘·qøπ #Ó+<ë\H˚ <äTsêX¯˝≤, s¡÷|ü⁄<ë*Ãq uÛeÑ yê´~Û˝≤
- n]w¶&ü «É sZê\‘√ ì+&ç, $wüjT· $ø±sê\≈£î ø±D≤∫jÓTÆ q<˚ ø±eTT≈£î\
eTqdüT‡.
|ü⁄D´eèøå±\qT ≈£L\<√ùd ø±eTeTH˚ á >=&¶*É ì mes¡T düèõ+#ês¡T?
yÓ÷øå<£ ë«sê\≈£î Äqø£≥\º T>±, n$XÊ«düeTH˚ dü+ø¬ fi¯fl‘√ Je⁄ì ø±fi¯flqT
ô|qy˚ùd<˚ á ø±eT+. á ø±eTsêøåd£ æ Á|üu≤Û e+e\¢ Ád”\”Ô <äsÙ¡ q+ #˚‘H· ˚
|ü⁄s¡Twüß\ ∫‘êÔ\T #·*kÕÔsTT, düŒs¡Ù‘√ Ms¡´+ düâ*düTÔ+~, eTVü‰
‘·|Xü Ù¯ øÏeÔ T+‘·T\T ôd‘’ +· ø±eT+ e\¢ düs«¡ + ø√˝ÀŒ‘ês¡T. ø£\T¢ kÕsê ˙sê\H˚
eT÷&ÉT s¡ø±\ eT‘·TÔ bÕ˙j·÷\≈£î ‘√&ÉT>± e⁄+&˚ Hê\T>√~ ø±eT+.
ø±eTT≈£î\ eTqdüT‡\T <äTsZ+¡ <Ûä uÛ÷Ñ sTTwüy˜ TÓ qÆ bÕ|ü≈L£ bÕ\T. $<ä´, »|ü‘b· Õ\T,
C„≤q+ - Çeìï eTqà<∏ä $ø±s¡+ eTT+<äT ìØ«s¡´yÓTbÆ ˛‘êsTT. |üsêHêïìø±•ùdÔ
Hê\Tø£, <ëHêìï Á>∑Væ≤ùdÔ #ÓsTT´ <ä>Δ∑yÓTÆb˛‘êsTT. ø±˙ ø±eT+ e\¢
n+‘·s+¡ >∑yT˚ n+‘·]+∫ b˛‘·T+~. ø±eT$eX¯ó˝…q’ yê]øÏ »|ü‘b· Õ\T,
|üPC≤ |ü⁄qkÕÿsê\T, bÕsêj·TD\T m≥Te+{Ï Á|üj÷Ó »Hêìï #˚≈L£ s¡Ã˝Òe⁄.
ø±eTeX¯ó&Óq’ yê&ÉT m|üŒ{Ïø° <Ûë´qeT>∑Tï&ÉT ø±˝Ò&TÉ . n<Û´ä j·THê\T, ø°sqÔ¡ \T,
|ü⁄sêD ÁX¯eD+, <ëq<Ûäsêà\T - Çe˙ï ø±eT+ e\¢ ìwüŒ¤˝≤\T>±
e÷]b˛‘êsTT. me] ø£fifl¯ ≈£î ø±eTeTH˚ bıs¡\T ø£|Œæ e⁄+{≤jÓ÷, yê¬s+‘·{Ï
C„≤qT˝…’Hê $wüj·÷s¡D´+˝À ∫≈£îÿø=ì <ë]‘·|æŒ ‹s¡T>∑T‘·÷, ∫es¡≈£î
qs¡ø±ìøÏ #˚sT¡ ø=+{≤s¡T. dü«sZêìøÏ <ä÷s¡+#˚d,æ düsêdü] j·TeT˝Àø±ìøÏ
#˚sπ à Á|ü‘´˚ ø£ ªyêVü≤qy˚Tμ ø±eT+. ø±eT+ e\¢ Çìï nqsúê\THêï ÁãVü‰àq+<äTì
(dü<TäZ s¡T) ø£è|ü e⁄+fÒ uÛeÑ ã+<Ûë\T ‘Ó–b˛sTT, Vü≤è<äjT· +˝À dü<√“<Û\ä T
Vü≤‘·T≈Ô î£ +{≤sTT. áX¯«sêqTÁ>∑V≤ü + e\¢ Vü≤] <äsÙ¡ q+ nsTTq »qT\qT,
lsêeTø£{≤øå+£ dü+|üPsí+¡ >± \_Û+∫q yê]ì eTqà<∏uä ≤D+ @MT #ÓjT· ´˝Ò<Tä .
46 lsêeT$»j·T+
yê] eTT+<äT eTqà<∏Tä &˚ q|ü⁄+dü≈î£ &Ób’ ˛‘ê&ÉT. $T<∏´ä ≈£î ñbÕ~Û>± |ü⁄sêD
|ü⁄s¡Twüß&ÉT Ád”Ô |ü⁄s¡Twüß\qT düèõ+#ê&ÉT. me]ô|’ Ä |üsy¡ T˚ X¯«s¡Tì ø£è|ü
ø£\T>∑T‘·T+<√ yês¡T e÷Á‘·yT˚ ‘·|Œü ø£ ‘·]+#·>\∑ s¡T.
Çø£ Á|üdTü ‘Ô · ø£<ë∏ $wüj÷· ìø=ùd,Ô ãTTwü´X¯è+>∑T&ÉT ‘êqT #·÷∫q Ä
s¡÷|üdTü \T Ç+ø± sê˝Ò<e˚ ÷ - nì eTqdüT˝À eT<∏qä |ü&kÉ Õ>±&ÉT. ø=+‘·
‘·&ÉyÓ’q ‘·s¡Tyê‘· s¡+uÛ≤ }s¡«X¯ó\T ÄÁX¯eT+˝ÀøÏ Á|üy˚•+#ês¡T.
düT+<äss¡ ÷¡ |ü+, ø√eT\yÓTqÆ ø£+sƒ+¡ , $XÊ\yÓTqÆ ø£qT<√sTT ø£*–q Ä
n|ü‡s¡dü Ád”\Ô T ãTTwü´X¯è+>∑Tì #·÷dü÷,Ô ôd>’ \∑ ‘√ ‘·eT ø±eTuÛ≤yê\qT
Á|ü<]ä Ù+#ês¡T. HêHê$<Ûä |üø±«Hêï\T, eT<ÛTä s¡|˝üò ≤\T eTTì≈£îe÷s¡T&çøÏ
Ç#êÃs¡T. Äj·Tq yêfi¯flqT ‘·q <ä>s∑Z >¡ ± e∫à ≈£Ls√ÃeTì, ªªMT¬ses¡T? MT
ù|sπ $¢ T{Ï? mø£ÿ&É qT+∫ e#êÃs¡T? MT eøåd£ \üú +˝À m‘·T>Ô ± ã+‘·T˝¢≤>±
ñHêïj˚T, ny˚$T{Ï?μμ nì ≈£î‘·÷Vü≤\+‘√ Á|ü•ï+#ê&ÉT. Ä Á|üXï¯ \≈£î
yês¡T >∑\>∑˝≤ q$« ªª˙≈£î ‘·\ô|’ ¬s+&ÉT ø=eTTà\THêïsTT >∑qTø£
ãTTwü´X¯è+>∑T&ç$. n˝≤π> e÷≈£î eøåd£ \üú +˝À m‘ÌqÔÓ ã+‘·T\THêïsTT >∑qTø£
eTeTà*ï ª>∑\+&Éμ ãTTwüß\ì |æ\TkÕÔsT¡ . e÷ e<›ä nq+‘·yTÓ qÆ düTK+
\_ÛdTü +Ô ~μμ nì ãTTwü´X¯è+>∑T&ç‘√ düsd¡ eü ÷&Üs¡T. <ëìøÏ Ä eTTì ªdüTKe÷?
n~ m˝≤ \_ÛdTü +Ô ~? <ëìï m˝≤ #·$#·÷&Ü*? <ëì ‘·‘«Ô· y˚T$T≥ìμ
Á|ü • ï+#ê&É T . dü T K‘· ‘ êÔ « ìï ‘êeTT uÀ~Û + #· > ∑ \ eTì yês¡ q >±,
eT<äqyÓ÷Væ≤‘·T&Óq’ ãTTwædTü ‘·T&ÉT Ädü≈î£ &Ô ,’Ó ªH˚qT MT nBÛq+˝À ñHêïqT.
mø£ÿ&çøÏ rdüTø¬ &ç‘˚ nø£ÿ&É≈î£ ekÕÔqTμ nì nHêï&ÉT. Ä\dü´+ #˚jT· ≈£î+&Ü
yês¡+<äs¡÷ $e÷q+˝À eTTì≈£îe÷s¡Tì yÓ+≥u…≥ºTø=ì njÓ÷<Ûä´≈£î
‘·s*¡ e#êÃs¡T.
<äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ãTTwü´X¯è+>∑TìøÏ qeTkÕÿs¡+ #˚d,æ Ä<äs¡ dü‘êÿsê\qT
n+~+#ê&ÉT. ªeTVü‰‘êà, MT <äsÙ¡ quÛ≤>∑´+‘√ e÷ »qà #·]‘êsúe¡ TsTT+~μ
n<Ûë´j·TeTT-3 47
nì |ü*øÏ, ‘êqT ô|+∫q ø£q´\˝À ˇø£]ì ãTTwü´X¯è+>∑T&çø∫Ï Ã $yêVü≤+
»]|æ+#ê&ÉT. Ä dü+s¡+uÛ+Ñ Hê\T>∑Ts√E\bÕ≥T »]–+~. \>∑ï düeTj·÷ìøÏ
ãTTwüß\+<äs÷¡ y˚+#˚XÊs¡T. yês¡T es¡, XÊbÕqTÁ>∑V≤ü düeTsúT¡ \T. M]˝À
‘·\e÷ìø£eTT ≈£î\>∑Ts¡Te⁄ edæwßü˜ &ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT me]ø° @ ø=s¡‘ê sê≈£î+&Ü
nìï @sêŒ≥¢T #˚XÊ&ÉT. $uÛ≤+&É≈î£ &ÉT ÄÁX¯e÷ìøÏ ‹]–e∫Ã, |ü⁄Á‘·T&ÉT
˝Òøb£ ˛e&É+ #·÷∫, C„≤q<äèwº‘æ √ »]–+~ Á>∑V≤æ +∫, ø√|ü+‘√ njÓ÷<Û´ä ≈£î
#˚sT¡ ≈£îHêï&ÉT. qøåÁ£ ‘ê\ eT<Û´ä #·+Á<äT&ç˝≤, øÏsD¡ ≤\ eT<Û´ä dü÷s¡T´&ç˝≤,
ãTTwæ ≈£L≥+˝À ñqï ‘·q ≈£îe÷s¡TDíÏ #·÷#ê&ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ‘·{≤\Tq
˝Ò∫ $uÛ≤+&É≈î£ &çøÏ qeTdüÿ]+∫, X¯sD¡ Ty˚&Ü&ÉT. <ëìøÏ eTTì Äq+~+∫,
eTT˝¢Àø±˝¢À düeTsúT¡ \sTTq q\T>∑Ts¡T |ü⁄Á‘·T\T ø£\T>∑T‘ês¡ì Äos¡«~+#ê&ÉT.
j·T»„eT+≥|ü+˝À ãTTwüß\ düeTøå+£ ˝À ãTTwü´X¯è+>∑T&ÉT j·T»„≈î£ +&É+˝À
ªkÕ«Vü‰μø±s¡+‘√ ÄC≤´ìï n]Œdü÷Ô j·÷>∑+ ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT. ÁbÕ‘·:ø±\+˝À
ñ<äsTT+#˚ dü÷s¡T´&ç˝≤, |üPsíêVüQ‹ düeTj·÷q n–ï<˚e⁄&TÉ Á|ü‘´· øåe£ Tj·÷´&ÉT.
Hê\T>∑T ø=eTTà\T, s¬ +&ÉT ‘·\\T, @&ÉT #˚‘T· \T, eT÷&ÉTø±fi¯fl‘√ e⁄qï Ä
~e´|ü⁄s¡Twüßì #·÷dæ eTTqT\+<äs÷¡ |üse¡ ÷q+<ä+ #Ó+<ës¡T.
j·T»„|\üò + : sêDT\≈£î $uÛ»Ñ q
Ä j·T»„|⁄ü s¡Twüß&ÉT eTècºÕqï+‘√ ì+&çq ˇø£ bÕÁ‘·qT ãTTwü´X¯è+>∑T&çøÏ
sTT∫à ‘·«s¡>± uÛ≤>±\T #˚dæ eTT>ZT∑ s¡T sêDT\≈£î |ü+#ê*‡+~. á |üì
‘·‘øY D£å + #˚j÷· *. ˝Ò<ë ø±s¡´Vü‰ì »s¡T>∑T‘·T+~. øås° k¡ Õ>∑sX¡ j ¯ T· qT&ÉT,
ø¬ e’ \´Á|ü<ë‘·jTÆÓ q Ä |üse¡ ÷‘·Tà&˚ ˙≈£î |ü⁄Á‘·T&ç>± ñ<äsTTkÕÔ&ìÉ #Ó|Œæ
n<äèX¯´eTj·÷´&ÉT. ãTTwü´X¯è+>∑T&ÉT Ä j·÷>∑|òü˝≤ìï edæw˜üß&çøÏ#êÃ&ÉT.
edæwßü˜ &ÉT <ëìï eT÷&ÉTuÛ≤>±\T #˚d,æ yÓTT<ä{Ï <ëìï øödü\´≈£î, s¬ +&Ée
uÛ≤>∑+ düT$TÁ‘·≈î£ , eT÷&√ uÛ≤>∑+ ø¬ øπ’ sTTøÏ Ç#êÃ&ÉT. Ç~ #·÷dæ ø¬ ø’ ≈£ î£
48 lsêeT$»j·T+
ø√|ü+ e∫Ã+~. ªH˚qT sêE≈£î Á|æjT· eTsTTq<ëìï. n+<äsT¡ <˚e‘·\T
#·÷düT+Ô &É>± j·TT<Δ+ä ˝À sêE≈£î $»j·T+ #˚≈L£ ]Ãô|{º≤qT. qH˚ï ÁX‚wßü˜ sê*>±
mqTïø√yê*. øπ ‘·ø° |ü⁄wüŒ+˝À ñqï ∫qï Ä≈£î, $T>∑‘ê yê{ÏøH£ êï >=|üŒ>±
ø=ìj·÷&Éã&ÉT‘·T+~. neT÷\´yÓTqÆ ∫qïs¡‘ï· + eTT+<äT ô|<›ä ã+&ÉsêsTT
dü]b˛\<äT ø£<ë! eTèπ>+Á<äTì eTT+<äT eT<ä>»∑ + @bÕ{Ïμ nì eT<∏qä |ü&TÉ ‘·÷,
‘·qqT ô|<›ä>± >ös¡$+#·˝Ò<äì eTTK+ eTT&ÉT#·Tø=ì ≈£Ls¡TÃ+~. Ä
düeTj·T+˝À edæwßü˜ &ÉT, ª$|òTü ï+ ø£\>∑uÀ‘·T+~, Çø£ C≤>∑T#˚jT· ø£ Äs¡–+#·T!μ
nì ôV≤#·Ã]dü÷Ô+&É>±H˚, ˇø£ >∑<›ä e∫à ¬ø’ø£ #˚‹˝Àì uÛ≤>±ìï
‘·qTïø=ìb˛sTT+~. n+<äs÷¡ Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚XÊs¡T. ø¬ ø’ £ øÏ+<ä|&ü ç <=s¢T¡ ‘·÷
@&É«kÕ–+~. ªHê |üPs¡«ø£s¡à\T >∑Vü≤qeTsTTq$. nuÛ≤>∑T´sê*ï.
ô|{º|Ï ⁄ü ≥˝º <Ò Tä . Hê≈£î |ü⁄Á‘·d+ü ‘êqÁbÕ|æÔ mø£ÿ&É?μ nì $\|æ+∫+~. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT
∫+‘êÁø±+‘·T&Éj÷· ´&ÉT. ø¬ ø’ q£ T düe÷<Ûëq|üs#¡ ê\ì j·T‹ï+#ê&ÉT. n|ü&ÉT
øödü\´, düT$TÁ‘·\T ‘·eT yê{≤\˝À #Ó]dü>±ìï |ü+∫ |üPsíu¡ ≤Û >±ìï ø¬ ø’ ≈£ î£
Ç#êÃs¡T. uÛ≤^s¡~∏ eT+<ëøÏ˙ q<äT˝¢≤, dü«|üï+˝À ≈£L&Ü s¡e+‘·sTTHê
ás긴dü÷j·T\T ˝Ò≈î£ +&Ü øödü\´ düT$TÁ‘·\T yÓT\T>∑T‘·T+&˚yês¡T. ≈£î{Ï\Ts¡≈î£
ø£\˝À ≈£L&Ü XÊ+‹kÂU≤´\T+&Ée⁄. yêfi¯flqT ˝Àø£+ düs≈¡ î£ #˚jT· <äT. yês¡T
m|üŒ{Ïø° n|üø]° øÔ Ï ˝Àqe⁄‘ês¡T.
edæwßü˜ &ÉT n+~+∫q Á|ükÕ<ëìï eTT>ZT∑ s¡÷ Á>∑V≤æ +#ês¡T. Ä Á|ükÕ<ä+
>=+‘·T˝À Çs¡Tø√ÿ>± $T+>∑˝øÒ £ ø¬ øπ’ sTT ñøÏÿ]_øÏÿ] nsTT+~. n~ #·÷dæ
edæwßü˜ &ÉT rsú+¡ >=+‘·T˝À b˛XÊ&ÉT. n|ü&ÉT Ä |æ+&É+ >=+‘·T˝À+∫
øÏ+~øÏ ~–+~. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT Äq+<ä+‘√ <ëq<Ûsä êà\T #˚XÊ&ÉT. Áu≤Vü≤àDT\≈£î
egdü<ëHê\T, uÛÑ÷]<äøåÏD\T Ç#êÃ&ÉT. Áu≤Vü≤àDT\T, ãTTwüß\T,
ãTTwü´X¯è+>∑T&ÉT ‘·eT dü«kúÕHê\≈£î yÓ[flb˛j·÷s¡T. ‘·sT¡ yê‘· eTT>ZT∑ s¡T sêDT\T
>∑s“¡ e¤ ‘·T\j·÷´s¡T. Ä yês¡Ô $ì ªHê≈£î uÛ≤>√´<äjT· eTsTT+~μ nì <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT
dü+‘√cÕ‹X¯jT· +‘√ ñbıŒ+–b˛j·÷&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-3 49
lVü≤qTe÷Hé »qàø£<qä∏ +
Ç~˝≤ ñ+&É>±, >∑<ä› ‘·qTïø=ìb˛sTTq |æ+&É uÛ≤>∑+ @yÓT+Æ <äH˚ $wüjT· +
ÄeT÷˝≤Á>∑+>± ‘Ó\T‡ø√yê\qTø=+≥THêïs¡T ø£<ë?...
n+‘·≈£î ø=+‘·ø±\+ ÁøÏ‘·+ yêqs¡T&ÉsTTq πødü] jÓTTø£ÿ uÛ≤s¡´
n+»˙<˚$ ãTTwü´eT÷ø£ |üs«¡ ‘·+ MT<ä |òTü Às¡ ‘·|dü Tü ‡ #˚dTü ø=+≥T+&˚~.
@&ÉTy˚\ dü+e‘·‡sê\T eTÚqBøå£ eVæ≤+∫, ìw˜‘ü √ •e⁄DíÏ Äsê~Û+∫ Á|üdqü ï+
#˚dTü ≈£î+~. •e⁄&ÉT Á|ü‘´· øåy£ TÓ ,Æ ª˙øÏwyüº TÓ T∫Ãq ø√]ø£qT ø√s¡Tø=μeTàHêï&ÉT.
Á|ü‘ê|üe+‘·T&ÉT, nøåj £ T· T&ÉT, ø°]eÔ T+‘·T&ÉT, eÁ»ø±j·TT&ÉT, eTVü‰uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ
nsTTq ø=&ÉT≈£îqT Á|ükÕ~+#·eTì n+»˙<˚$ y˚&ÉT≈£î+~. ªH˚qT
eTVü‰s¡TÁ<äT&çì. @ø±<äXs¯ T¡ Á<äT&ç>± H˚ ˙ >∑sꓤq »ìàkÕÔqTμ nì •e⁄&ÉT
es¡$T#êÃ&ÉT. n+»˙<˚$ dü+‘√wü+‘√ |ü⁄\øÏ+∫b˛sTT+~. ªn+»*
|òTü {Ï+∫ kÕe<Ûëq∫‘·+Ô ‘√ n+‘·sT¡ àœyÓ’ qqTï <Ûë´ìdü÷+Ô &ÉT. ˝Àø±ìπø
ÁbÕDeTsTTq yêj·TT<˚e⁄&TÉ ô|qT>±* s¡÷|ü+˝À ˇø£ Á|ükÕ<ä+ ‘Ó∫à ˙øÏkÕÔ&TÉ .
<ëìï yÓ+≥H˚ uÛTÑ õ+#·Tμ nì ñ|ü<•˚ +∫ dü«kúÕHêìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
n+»˙<˚$ •y껄yT˚ s¡≈î£ n+»* |òTü {Ï+∫ (‘·q <√dæ≥qT ‘Ós∫¡ e⁄+∫)
<Ûë´q+˝À eTTì–b˛sTT+~. Ä düeTj·T+˝ÀH˚ ø¬ ø’ £ #˚‹˝À qT+∫ |æ+&É
Á|ükÕ<ëìï ‘·qTïø=ìb˛‘·Tqï >∑<ä› Äø±X¯e÷sZ+¡ ˝À nfÒ yÓfió¯ ‘√+~. n|ü&ÉT
ô|qT>±* Á|ü#+· &É+>± Mj·T>±, Ä ‘êøÏ&øç Ï Ä |æ+&É+ Á>∑<ä› H√{Ï qT+∫
C≤] dü]>Z± n+»˙<˚$ <√dæ*˝À |ü&~ɶ . ÄyÓT yÓ+≥H˚ •edüàs¡D #˚d÷ü Ô Ä
Á|ükÕ<ëìï uÛTÑ õ+∫+~.
|üPs¡«+ ÁãVü≤à˝Àø£+˝À düTes¡Ãdü nH˚ <˚yê+>∑q qè‘·´+ #˚d÷ü Ô eT<Û´ä ˝À
(n\dü‘«· + e\¢) Ä|æyd˚ +æ ~. n+<äT≈£î ø√|ü+ e∫Ãq ÁãVü≤à ÄyÓTô|’ ø√|æ+∫
Á>∑<›ä>± »ìà+#·eTì XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT. Ä <˚yê+>∑q ‘·q ‘·|üø±∫,
50 lsêeT$»j·T+
XÊ|ü$yÓ÷#·q+ ‘Ó\T|üeTì y˚&TÉ ≈£î+~. ªnjÓ÷<Û´ä H˚˝Ò <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT |ü⁄Á‘·ø±y˚Twæº
j·÷>∑+ #˚dæ, ‘·q uÛ≤s¡´\≈£î j·T»„|æ+&Ü\qT |ü+#·T‘ê&ÉT. n+<äT˝À
ˇø£<ëìì n+»˙<˚$ Á>∑V≤æ +#˚˝≤ #˚ùdÔ ˙e⁄ ˙ ì»s¡÷bÕìï bı+<äT‘êe⁄μ
nì ÁãVü≤à XÊ|ü$yÓ÷#·q $<Ûëq+ ‘Ó*bÕ&ÉT. n~ Ç|ü&ÉT HÓs¡y˚],
XÊ|ü$yÓ÷#·qyÓTÆ Ä Á>∑<ä› ‘·q dü«dü«s¡÷bÕìï bı+~+~.
‘·s¡Tyê‘· n+»˙<˚$øÏ ‘=$Tà~HÓ\\T ì+&ÜsTT. dü÷s¡T´&˚ ñ
<äsTT+∫q≥¢T>± <˚B|ü´e÷q+>± Á|üø±•+#˚ yêqs¡s¡÷|ü+‘√ eTVü‰
ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ |ü⁄Á‘·T&ÉT n+»˙<˚$øÏ »ìà+#ê&ÉT. n‘·ì ≈£î+&É˝≤\ ø±+‹
eTTKeT+‘ê Á|üd]ü düTqÔ ï~. q&ÉTeTTes¡≈î£ y˚˝≤&ÉT‘·Tqï j·TC„À|üM‘·+‘√,
>∑{>Ϻ ± _–+∫q <ä{‘°º √ XÀ_Û\T¢ ‘·THêï&ÉT. |ü>&∑ |É ⁄ü s¡+>∑T eTTKes¡ÃdüT‡‘√
n<äT“¤‘+· >± yÓ*–b˛‘·Tqï e÷s¡T‹øÏ yÓqTø£ ms¡T|ü⁄s+¡ >∑T˝À yÓTTVü‰ìï ‘êø£>\∑
bı&ÉT>±{Ï ‘√ø£ e⁄qï~. |ü⁄≥º>±H˚ e÷s¡T‹ Äø£*>=ì #·+#·\eTsTTq
#·÷|ü⁄\‘√ Hê\T>∑TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ #·÷XÊ&ÉT. n~ >∑eTì+∫q n+»˙<˚$ |ò˝ü ≤\qT
‘Ó<ë› eTì yÓ[fl+~. e÷s¡T‹ Äø£*‘√ s√~+#·kÕ>±&ÉT. n|ü&˚ ñ<äsTTdüTqÔ ï
dü÷s¡´_+u≤ìï #·÷∫ n<˚<√ #ê˝≤ ñ‘·eÔ T|ò\ü + ø±uÀ\ì ÁuÛ$Ñ T+∫ #·+#·\
dü « uÛ ≤ e+‘√ ô|’ ø Ï m–sê&É T . X¯ Ø s¡ + ˝À ñ+&˚ yÓ + Á≥Tø£ \ ˙ï
ìø£ÿu§&ÉT#·T≈£îHêïsTT. dæ+Vü≤+˝≤ >∑]+® #ê&ÉT. Ä <Û«ä qT\≈£î ~≈£îÿ\˙ï
e÷Ås√à–b˛j·÷sTT. uÛ÷Ñ $T ø£+|æ+∫+~. ÁãVü‰à+&ÉyTÓ qÆ dü÷Œ¤]‘Ô √, ‘√ø£qT
Ä&çd÷ü ,Ô n&¶+É e∫Ãq #Ó≥q¢ T |ü&>É =&É÷,Ô ø±fi¯Sfl#˚‘T· \T ø£<*ä dü÷,Ô bÕ≈£î‘·÷
\+|òTü Hê‹ \+|òTü Hê\‘√ dü÷s¡T´ì \øå´£ +>± ô|≥ºTø=ì Äø±X¯+ yÓ|’ ⁄ü ≈£î
<ä÷düT≈£îb˛j·÷&ÉT. uÛ÷Ñ $T qT+&ç >∑sT¡ &ÉT&ÉT yÓ≈’ î£ +sƒêìøÏ m–]q≥¢T>±
n+»˙düT‘·T&ÉT uÛ≤qTeT+&É˝≤ìøÏ m–], yêj·TTy˚>∑ eTH√y˚>±\‘√
|üjT· ìdüTHÔ êï&ÉT. ˝Àø±ìøÏ ÁbÕD<ë‘· nsTTq yêj·TTe⁄ Ç~ >∑eTì+∫,
ªdü÷s¡´eT+&É\+ #ê˝≤ rÁeeTsTT+~. Ä y˚&øç Ï Hê |ü⁄Á‘·T&ÉT ‘·≥Tº ø√˝Ò&TÉ .
n<Ûë´j·TeTT-3 51
H˚qT |ü]>¬ ‹Ô |ü≥Tº ø√yê*. ø±ì, M&ÉT #·|\ü T&˚! düT\uÛ+Ñ >± eX¯|&ü ‘É ê&Ü?μ
nì Ä˝À∫+#ê&ÉT. Væ≤e÷\j·T+ qT+&ç ‘Ó∫Ãq #·\ì¢ eT+#·Tø£D≤\‘√
ì+&çq >±*ì, yêj·TTe⁄ e÷s¡T‹ô|q’ Á|üd]ü +|üCXÒ Ê&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
H√s¡T ‘Ó]∫ dü÷s¡T´ì #˚sê&ÉT.
Ä s√E dü÷s¡´Á>∑V≤ü D+. n<˚ düeTj·T+˝À dü÷s¡T´ì $T+>∑&ÜìøÏ
sêVüQe⁄ ≈£L&Ü |üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. sêVüQe⁄ì #·÷∫ e÷s¡T‹ ÄÁ>∑V≤æ +∫,
ªH˚qT #ê˝≤ Äø£*‘√ |ü+&ÉTqT ‹q&Üìø=ùdÔ Hê Á>±kÕìøÏ n&¶ÉT|ü&¶É
qTyÓ«es¡T?μ nì Á|ü•ïdü÷,Ô eT<ä>»∑ + |æ*ì¢ |ü≥Tº ø=ì ‘=+&É+‘√ @$<Û+ä >±
$dæsπ düT+Ô <√, bÕeTT m\Tø£qT @$<Û+ä >± #·T≥ºTø=ì |”&dç Tü +Ô <√, Ä$<Û+ä >±
‘√ø£‘√ sêVüQe⁄ yÓTTVü‰ìï ã<›\ä Tø={ºÏ øÏ+<ä|&ü X˚ Ê&ÉT. Ä <Óã“≈£î sêVüQe⁄
eT÷]ä˝≤¢ &ÉT. sêVüQ |üø±å ìøÏ #Ó+~q øπ ‘·Te⁄ n~ #·÷∫ ñqà‘·T&Ô ,’Ó dæ+Vü≤+ô|ø’ Ï
qø£ÿ m–]q≥¢T, ‘·q X¯øÏÔ ‘êqT ‘Ó\TdüTø√ø£, eTè‘·T´e⁄qT $düà]+∫
Vü≤qTeT+‘·T&ç ô|ø’ Ï b˛j˚T kÕVü≤dü+ #˚XÊ&ÉT. ‘·q ô|ø’ Ï edü÷qÔ ï øπ ‘·Te⁄qT
#·÷dæ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |æ&øç *Ï ‘√ n‘·ì ˇfi¯fl+‘ê eT]›+#ê&ÉT. Ä <Óã“\≈£î
‘êfi¯˝Òø£ πø‘·Te⁄ bÕ]b˛j·÷&ÉT. HÓ‘·TÔ{Ï‘√ eT]›+∫q |üs¡«‘ê˝¢≤
s¡ødÔ£ øæ <Ô£ V˚ ‰ü \‘√ sêVüQøπ ‘·Te⁄\T Ç+Á<äTì #˚sT¡ ≈£îì, ªqTe⁄« e÷ô|’ ø√|ü+‘√
e÷≈£î m+<äT≈£î $|òü÷ï\T ø£*ŒdüTÔHêïeμì ÄÁø√X¯+‘√ Á|ü•ï+#ês¡T.
ªá$<Ûä+>± $TeTà*ï |æ+&ç #˚dæ+<Óe«s¡T? Ç{¢≤+{Ï $|üØ‘êHÓïes¡T
ø£*–+#ês¡Tμ, nì Á|ü•ïdü÷,Ô <˚e‘·\qT yÓ+≥u…≥Tº ø=ì eÁC≤j·TT<Ûëìï
<Û]ä +∫ Ç+Á<äT&ÉT Ä ñ‘ꌑêìï düèwº+æ ∫qyê&ç <ä>s∑Z ≈¡ î£ ãj·T\T<˚sê&ÉT.
sêVüQe⁄ eTT+<äT>± kÕ>±&ÉT. Ç+‘·˝À|ü\ n+»˙düT‘·T&ÉT dü÷s¡T´ì
$T+>∑uÀ‘·T+&É>± ªá X¯Á‘·Te⁄ Hê¬øø£ÿ&É <ë|ü⁄]+#ê&ÉT! ‹~∏ yês¡+ ˝Ò≈î£ +&Ü
H˚HÓø£ÿ&çø° b˛˝Òì düeTj·T+˝À Hêô|’øÏ e#êÃ&Éμì dü÷s¡T´&ÉT >∑&É>∑&Ü
eDÏøbÏ ˛kÕ>±&ÉT. s¡TÁ<äÁ|ü‘ê|ü⁄&Óq’ e÷s¡T‹, ªÇ~ ã&Éu≤q\+˝≤ Á|üø±•+#˚
52 lsêeT$»j·T+
dü÷s¡´eT+&É\+. ì»+>± |ò\ü + ø±<äTμ nì Á>∑V≤æ +∫, dü÷s¡T´ì $T+π>
Á|üjT· ‘êïìï $s¡$T+#·T≈£îì yÓq≈£îÿ ‹]>±&ÉT. Ä düeTj·T+˝À Ç+Á<äTì‘√
düV‰ü <˚e‘·\qT yÓ+≥u…≥Tº ø=ì edüTqÔ ï sêVüQe⁄qT #·÷∫, ªÇ‘·DÏí e÷Á‘·+
e<ä*ô|≥ºqT. M&ç dü+>∑‹ @$T{À ‘˚*Ãy˚kÕÔqTμ nì nqT≈£îHêï&ÉT.
Á|üfij ¯ T· ø±\+˝À yÓTs¡T|ü⁄\qT #·÷∫ Äø£]¸‘y· TÓ Æ yê{Ï MT~øÏ b˛sTT q•+#˚
X¯\uÛ≤\ e+{Ï<sä TT+~ <˚e‘·\dú‹æ . Ç+Á<äT&ÉT #·÷düT+Ô &É>±H˚ nø£kÕà‘·T>Ô ±
|üs«¡ ‘·yT˚ MT<ä |ü&qç ≥¢T>± e÷s¡T‹ sêVüQe⁄qT |æ&øç {Ï ‘Ï √ ˇø£ÿ b˛≥Tbı&ç∫,
ˇø£ÿ #·sT¡ |ü⁄ #·]#ê&ÉT. sêVüQe⁄≈£î Á>∑V≤ü |üP» j·T<∏ë$~Û>± »]–q≥¢sTT,
ªz neTs¡Hê<∏ë! Ç+ø± n˝≤ #·÷dü÷Ô ì\ã&¶Üy˚$T{Ï? á e÷s¡T‹ qqTï
|æ+&ç #˚dTü HÔ êï&ÉT. qqTï s¡ø+Ïå #·Tμ nì ÄÁø√X¯+>± $\|æ+#ê&ÉT. n|ü&ÉT
Ç+Á<äT&ÉT ◊sêe‘êìï Vü≤qTeT+‘·T&ç MT~øÏ ñdæ>=˝≤Œ&ÉT. ◊sêe‘·+
n&ÉT>∑T\ ãs¡Te⁄≈£î uÛ÷Ñ $T ≈£î+–b˛sTT+~. Vü≤qTeT+‘·Tì yÓ|’ ⁄ü |üsT¡ >∑Tq
\+|òTæ +∫+~. ô|ø’ Ï edüTqÔ ï ◊sêe‘êìï e÷s¡T‹ - eÁC≤j·TT<Û+ä |üs«¡ ‘êìï
#Û~˚ +∫q≥¢T>± eT]›+#ê&ÉT. <ë+‘√ n~ uÛj Ñ T· |ü&ç |üsT¡ >¬ ‘·kÔ Õ–+~. ‘·q
ì»ã\+‘√ <ëìï eX¯|sü T¡ #·Tø√e&É+ Ç+Á<äT&çøÏ ≈£L&Ü kÕ<Û´ä + ø±˝Ò<Tä .
ø±eTT≈£îsê\sTTq Ád”Ô @+ #Ó|Œæ Hê $q≈£î+&Ü ‘·q≈£î ‘√∫qØ‹>± @$<Û+ä >±
Á|üe]ÔdTü +Ô <√, Ä $<Û+ä >± ◊sêe‘·+ ~≈£îÿ‘√#·≈î£ +&Ü n&Ée⁄\ yÓ+≥
|ü]>¬ ‹Ô+~. kÕ<ÛTä |ü⁄+>∑e⁄\T $y˚ø+£ ‘√ ø±eTÁø√<Ûë\qT nD>∑ <=øÏÿq≥¢T>±,
Ç+Á<äT&ÉT ◊sêe‘êìï m˝≤>√ kÕ«BÛq+ #˚dTü ø=ì Vü≤qTeT+‘·T&ç eTT+<äT
ì\ã&¶Ü&ÉT. Ä+»H˚jT· T&ÉT n~ #·÷∫ ◊sêe‘·+ Hê\T>∑T<ä+‘ê*ï |ü≥Tº ø=ì
–s¡–sê ‹|æŒ - <ëìô|q’ Tqï Ç+Á<äT&ç‘√ düV‰ü - øÏ+<ä≈î£ $dæsπ XÊ&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ç #˚‹ #·sT¡ |ü⁄≈£î øÏØ≥+ ÁøÏ+<ä |ü&bç ˛sTT+~. Ç+Á<äT&ÉT eTs√
Á|üøÿ£ q |ü&ܶ &ÉT. E≥ºT }&çb˛sTT+~. øÏ+<ä |ü&qç <˚y+˚ Á<äTì #·÷dæ <˚e‘·\T
uÛj
Ñ T· ø£+|æ‘T· \j·÷´s¡T. eT∞fl ◊sêe‘êìï ñdæ>=*Œ #·÷XÊ&ÉT. ø±˙ n~
n<Ûë´j·TeTT-3 53
ˇø£ÿ n&ÉT>∑T≈£L&Ü eTT+<äT≈£î yÓjT· ´˝Ò<Tä . ô|>’ ± yÓq≈£îÿ ‹]– |ü]>¬ ‘·kÔ Õ–+~.
Ç+Á<äT&ÉT >±uÛÑsê|ü&¶Ü&ÉT. j·TeTT&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&çô|’ <ä+&Ó‹Ô, >∑<ä‘√
Á|üV≤ü ]+#ê&ÉT. <ë+‘√ e÷s¡T‹ j·TeTT&çô|ø’ Ï <ä÷øÏ s=eTTà MT<ä ˇø£ >∑T<›Tä
>∑ T ~› , H˚ \ MT<ä |ü & ˚ X Ê&É T . s=eTTà\ MT<ä ≈£ L s=Ãì yÓ T T<ä ≥
eTTwºæ|òü÷‘ê\‘√q÷, Ä ‘·s¡Tyê‘· j·TeTTì >∑<ä ˝≤ø=ÿì <ëì‘√q÷
ø=≥ºkÕ>±&ÉT. n|ü&ÉT j·TeTT&ÉT e÷s¡T‹ì X¯sD¡ TC§∫à ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.
es¡TDT&ÉT, ≈£îuÒsT¡ &ÉT≈£L&Ü X¯sD¡ ì e÷s¡T‹ì düT‹Ô +#·kÕ>±s¡T. á ˝À|ü\
eT∞fl ◊sêe‘·+ møÏÿ Ç+Á<äT&ÉT m<äTs¡j÷· ´&ÉT. n~ #·÷dæ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
◊sêe‘·+ ‘√ø£qT |ü≥Tº ø=ì Á‹|æŒ H˚\ô|’ ø={º≤&ÉT. <ë+‘√ ˝Àø±\˙ï
ø£+|æ+#êsTT. Ç+Á<äT&ÉT eÁC≤j·TT<Û+ä ‘√ düV‰ü ÁøÏ+<ä|&ü ܶ &ÉT. <˚e‘·\T |üsT¡ >¬ ‹Ô
|üs¡«‘·>∑TVü≤˝¢À <ëø=ÿHêïs¡T. uÛÑ÷$T s¡kÕ‘·˝≤ìøÏ ≈£î+–b˛sTT+<äì
>∑>Z√˝…‘êÔs¡T. Ç+Á<äT&ÉT <ÛÓ’s¡´kÕVü≤kÕ\T ≈£L&É>∑≥ºTø=ì Vü≤qTeT+‘·Tì
eÁC≤j·TT<Û+ä ‘√ yÓTTVü≤+MT<ä ø={º≤&ÉT. <Óã“≈£î Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eT÷]ä*,¢
y˚Ts¡T|üs«¡ ‘ê\ ˝Àj·T˝¢À |ü&bç ˛‘·T+fÒ, yêj·TT<˚e⁄&ÉT ‘·q düT‘·Tì s¡ø+Ïå ∫,
øö>∑*+#·T≈£îì »]–+~ ‘·\#·Tø=ì yÓøÿÏ yÓøÿÏ @&ÉekÕ>±&ÉT. ªneTπs+Á<äT&ÉT
<äTsê‘·Tà&ÉT. |üdøæ +£ <äì ≈£L&Ü ‘·\+#·≈£ eÁC≤j·TT<Û+ä $dæ]q |üse¡ T
ìs›j ¡ T· T&ÉT. á |üdyæ ê&ÉT eTs¡DùÏ dÔ Á|üV‰ü¢ <äT&çì s¡ø+Ïå #·&ÜìøÏ qèdæ+Vü≤eT÷]Ô
<Ó‘’ ´· ≈£î˝≤ìï n+‘·+ #˚dqæ ≥¢T>± n‘·DÏí dü+Vü≤]kÕÔqTμ nì eTqdüT˝À
$‘·]ÿ+#·T≈£îHêï&ÉT. n+<ä] ÁbÕD≤\T yêj·TTe⁄ ÄBÛq+ ø£qTø£, øåD£ +
˝À|ü\ eTT˝¢Àø±˝¢Àq÷ yêj·TTe⁄qT dü+Ô _Û+|üCXÒ Ê&ÉT. Ç+Á<äT&ÉT, Á‹eT÷s¡T\Ô ÷,
<˚e‘·\T yêj·TTe⁄ düeTTàU≤ìøÏ e∫à qeTdüÿ]+#ês¡T. |ü⁄Á‘·T&çø√dü+ düø\£
#· s ê#· s ¡ dü è wº æ ì HêX¯ q + #˚ j · T &É + uÛ ≤ e´+ø±<ä ì ÁãVü ≤ à<˚ e ⁄&É T
düe÷<Ûëq|ü]#ê&ÉT. ªHê |ü⁄Á‘·T&ÉT ìØ®e⁄&sÉ TT‘˚ Ç+Á<ë~ <˚e‘·\÷ q•kÕÔsì¡ μ
yêj·TTe⁄ Äy˚X¯+>± |ü*ø±&ÉT. $wíüße⁄ q$«, ª˙≈£î ø±yê*‡q es¡+
54 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-3 55

ø√s¡Tø=eTàμHêï&ÉT. ªá •X¯óe⁄≈£î #êe⁄ ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· eTμHêï&ÉT yêj·TTe⁄. eTqkÕsê ªsêeT$»j·÷μìï |ü]ùƒ dÔ ø¬ e’ \´|ü<+ä∏ \_ÛdTü +Ô ~. ÁãVü‰àq+<ä
ªÁãVü≤à ø£˝≤Œ+‘·+ es¡≈î£ ∫s¡+J$>± ñ+{≤&Éìμ $wíßü e⁄, ªq&ç$Tø£+{Ï dü<TäZ s√! s¡|Tüò Tesê! ˙\ø£+sƒ¡ Vü≤è<äjT· ìyêkÕ! y˚<eä +<ë´! l<Ûsä e¡ sê!
røå±>í T∑ ï\T, Á‹X¯S˝≤\T ≈£L&Ü @MT #˚jT· ˝Òeμì •e⁄&ÉT, ªÁãVü‰àÁkÕÔ\T, BH√<Δësê! ˙ <äj÷· eTè‘êìï Hêô|’ e]¸+|ü C…sTT´! dü«dæ!Ô
Ç‘·s¡ X¯ÁkÕÔ\T @MT u≤~Û+#·˝eÒ μì ÁãVü≤à, ªHê eÁC≤j·TT<Û+ä ≈£L&Ü @MT ªlsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + μ dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
#˚j·T˝Ò<äT. eÁ»X¯Øs¡T&Ó’ m˝≤+{Ï uÛÑ+>∑bÕ≥T ˝Ò≈£î+&Ü ∫s¡+J$>± loeTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’
ñ+{≤&Éμì Ç+Á<äT&ÉT esê\qT Á|ükÕ~+#ês¡T. ª<äe&É\ô|’ eÁC≤j·TT<Û+ä |ü+&ç‘T· \T ÁX¯eD+ #˚jT· >∑\s¡T.
‘êøÏq+<äTe\¢ Vü≤qTeT+‘·T&ç>± Á|üU≤´‹bı+~, ô|≈£îÿeT+~ sêøåd£ Tü \qT
HêX¯q+ #˚kÕÔ&μÉ ì ≈£îuÒsT¡ &ÉT, ªVü≤qTeT<Δë´q+ e\¢ eTè‘·T´uÛj Ñ T· + ñ+&É<Tä . ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
j·TeTbÕX¯+ ã+~Û+#·<Tä μ nì j·TeTT&ÉT, ªm+‘·ø±\+ j·TT<Δ+ä #˚dHæ ê ‘·èrj·÷<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n\dü≥ ñ+&É<äT. X¯øÏÔ uÛÑ+>∑|ü&É<äìμ es¡TDT&ÉT, esê*∫à e÷s¡T‹ì
ø=ìj·÷&Üs¡T. $X¯«ø£sà¡ ~e´ø£eT\Vü‰sêìï e÷s¡T‹ yÓT&É˝À y˚dæ ªá
e÷\ m+‘· ø±\yÓTHÆ ê edæyê&É<Tä μ nì B$+#ê&ÉT. Ç˝≤ <˚e‘·\+<äs÷¡
mH√ï esê\T Ç∫à yê] yê] dü«kúÕHê\≈£î yÓ[fl b˛j·÷s¡T. yêj·TT<˚e⁄&ÉT
Á|”‹‘√ Ä+»H˚jT· Tì n+»˙<˚$ <ä>s∑Z ø¡ Ï ‘Ó#êÃ&ÉT. n+»˙<˚$ ‘·q _&¶qÉ T
øö>∑*+#·Tø=ì, ‘·\ ìeTTs¡T‘·÷ düHÔ ê´ìï Çdü÷Ô bı+–b˛sTT+~.
ªsêeT$»j·Tμ Á>∑+<∏+ä ˝Àì Vü≤qTeT+‘·T&ç »qq $X‚cÕ\qT ÁX¯<‘äΔ √,
kÕe<Ûëq ∫‘·+Ô ‘√ $qï yê]øÏ Á>∑V≤ü u≤<Û\ä T ø£\T>∑e⁄. Vü≤qTeT‘·ÿ<∏ä dü<들e+‘√
ÁX¯eD+ #˚ùdÔ <äTwºüÁ>∑Vü‰\T ø£*–+#˚ <ës¡TD $|òü÷ï\T u≤~Û+#·˝Òe⁄.
eTTqTà+<äT s¡deü +‘·eTsTTq ø£<ä∏ Ç+ø± m+‘√ e⁄+~! Äq+<ä uÛ]Ñ ‘·T&ÉsTTq
<äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT »qàs¡V≤æ ‘·T&ÉsTTq s¡|Tüò THê<∏Tä &çøÏ »qàì∫Ãq $<Ûeä TT yÓTT<ä˝q’…
ø£<ë∏ +XÊ\T - |ü+≥bı\+˝À |ü+≥ø=#˚à ø=B› ø£+≈£î\T bı≥º $#·TÃ≈£îqï≥¢T
- sêeTø£<∏ëeTè‘·s¡dü <Ûës¡\T dü+<äs√“¤∫‘·+>± C≤\Tyês¡T‘·T+{≤sTT.
|ü⁄Á‘·d+ü ‘·‹ ˝Òìyês¡T, ªsêeT$»j·÷μìï |ü]ùƒ dÔ dü+‘·‹, dæ]dü+|ü<\ä ÷
ø√ø=\¢\T>± eè~Δ bı+<äT‘êsTT.

n<Ûë´j·TeTT - 4
l >∑DXÒ Êj·T qeT'
eT÷&Ée n<Ûë´j·T+˝À Vü≤qTeT+‘·T&ç »qàeè‘êÔ+‘êìï, ~e´#·]Á‘·qT
‘Ó\TdüT≈£îHêï+. |ü⁄sêD≤˝¢À Äj·TqqT >∑T]+∫ mH√ï $_Ûqï ø£<\ä∏ T+&É{≤ìøÏ
>∑\ ø±s¡D≤\T n+<äs≈¡ L£ ‘Ó*j·T#ÓbÕŒ*. #·‘T· s¡T\sTTq ÁXÀ‘·\T Á|üXï¯ \T
y˚kÕÔsT¡ . ÁXÀ‘·\ ÄdüøìÔÏ nqTdü]+∫, ø£$ øöX¯\+‘√ Á|üj÷Ó –+#˚ n‹
s¡deü +‘·yTÓ qÆ X¯ãC› ≤˝≤ìï <äjT· ‘√ Ä\øÏ+#·+&ç.
‘·s¡+>±\≈£î eTT+<˚ ˙s¡T yê´|æ+∫q≥¢T, ‘ês¡\T #·+Á<äT&ÉT
y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·+ #·T≥º÷ |ü]ÁuÛ$Ñ TdüTqÔ ï≥¢T, »|üe÷\˝À |üPdü\T es¡Tdü>±
‹|üŒã&çq≥¢T nHê~>± »>∑BX¯«s¡T&ÉT dü+<äsꓤqTkÕs¡+>± <ë*Ãq
ne‘êsê\T ˇø£<ëìyÓqTø£ ˇø£{Ï düèwº#æ Á· ø£+˝À |ü]ÁuÛ$Ñ TdüT+Ô {≤sTT.
dü‘´· er |ü⁄Á‘·T&Óq’ yê´düeTVü≤]¸ $$<Ûä ø£˝≤Œ\˝À uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT m‹Ôq
$$<Ûä ne‘êsê\ ø£<\ä∏ qT ‘Ó*j·T#ÓbÕŒ&ÉT. Ä |üse¡ ÷‘·à ˇø£ ne‘ês¡+˝À
Á|üe]Ô+∫q≥ºT Ç+ø√ ne‘ês¡+˝À Á|üe]Ô+#·˝<Ò Tä . Á|ü‹ ˇø£ÿ ne‘ês¡+˝Àq÷,
$X‚weü TsTTq ©\\qT Á|ü<]ä Ù+#ê&ÉT. Çe˙ï yêdüyÔ ê˝Ò ø±ì $|üØ‘ê\T
ø±e⁄.
s¡Ds¡+>∑+˝À #·‘T· s¡+>∑ ã˝≤\qT ôdH’ ê´~Û|‹ü ˇø£ÿ&˚ m~]+∫q≥¢T,
kÕ>∑s+¡ e˝… >∑+;Ûs¡ dü«uÛ≤e⁄\T #·‘T· s¡T˝…q’ ÁXÀ‘·\ düeT÷Vü‰ìï á ø£$
m<äTs=ÿ+≥THêï&ÉT. düuÛ≤Hêj·T≈£î&Ó’q ÁXÀ‘· n‘·´+‘· ÁbÕMD´+‘√
dü+<˚V≤ü eTH˚ <Ûqä TdüT‡ m≈£îÿô|{º,Ï Á|üXï¯ \H˚ u≤D≤\qT e<äT\T‘·T+{≤&ÉT. Ä
düeTj·T+˝À ãT~Δ ã\düeTì«‘·T&Óq’ ø£$ Ä X¯sê\H˚ \øå±´\T>± #˚dTü ø=ì,
yê{Ïì H˚s¡TŒ, øå£e÷ãT~Δ nH˚ <ÛäqTdüT‡‘√ XÊÁkÕÔ<Ûësê\H˚ u≤D≤\‘√
K+&çkÕÔ&ÉT. $#·øå£D≤|üPs¡«ø£yÓTÆq Ä Á|üXÀï‘·Ôsê\‘√ ÁXÀ‘·\T, eø£Ô\T
n<Ûë´j·TeTT-4 57
düe÷<Ûëq|ü&,ç <Ûqä T´\eTj·÷´eTì eTdüøÔ ‘£ s· q¡® T\q÷|ü⁄‘·÷ Áù|e÷y˚X+¯ ‘√
HêeT»|ü+ #˚kÕÔsT¡ . Ä |òTü Àwü≈î£ dü+<˚V‰ü \H˚ |üXó¯ e⁄\T bÕ]b˛‘êsTT.
eø£ Ô \ ndü e ÷qeTsTTq yê>Δ ± {Ï nqq´ >ös¡ e |ü P s¡ « ø£ + >±
XÀ_Û\T¢ ‘√+~. |ü<´ä s¡#q· \T s¡+>∑ e\¢T\T ~~›q kÕVæ≤‘·´s¡+>∑+ô|’ qè‘·´+
#˚jT· kÕ>±sTT. XÊÁkÕÔ<ëÛ sê\H˚ X¯sê\T ÁXÀ‘·\ n+‘·s+¡ >∑+˝À Hê≥Tø√e&É+
eT÷˝≤q yês¡T Äq+<ä kÕ>∑s+¡ ˝À eTTì– ‘˚\T‘·T+{≤s¡T. ìs¡à\eTsTTq
eTqdüT‡‘√ ÁXÀ‘·\T Á|ü•ïdüT+Ô &É>±, ìdü‡+ø√#·+>± eø£*Ô #˚à Á|ü‘T· ´‘·sÔ ê\‘√
»]π> dü‘´· j·TT<Δ+ä ˝Àì Ä X¯ãø› öX¯˝≤ìï $y˚≈î£ ˝…q’ |ü+&ç‘T· \T Á>∑V≤æ kÕÔsT¡ .
>∑Ts¡T•wü´ dü+yê<ä+˝≤, uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉTø° uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ ø° eT<Û´ä »]π> dü+yê<ä+˝≤,
eø£\Ô ≈£î ÁXÀ‘·\≈£î eT<Û´ä »]π> á dü+yê<ä+˝À yÓs’ +¡ @e÷Á‘·+ ñ+&É<Tä .
ÁXÀ‘· eø£\Ô eT<Û´ä düeTTÁ<ä eT<∏qä +˝≤ kÕπ> dü+yê<ä ø£fiq¯ T bÕ+&çr
|ü{eÏ T ø£*–q s¡dE ü ˝„ Ò Ä<ä]+#·>\∑ s¡T. >∑èVæ≤DÏ ˇø£ÿ >√<ÛTä eT\‘√H˚
s¡øs£ ø¡ ±˝…q’ |æ+&çe+≥\T ‘·j÷· s¡T #˚dqæ ≥¢T, ˇπø eT{º‘Ï √ ≈£îeTà] s¡øs£ ø¡ ±\
≈£î+&É\T ‘·j÷· s¡T #˚dqæ ≥¢T, ˇπø q÷\Tb˛>∑T‘√ kÕ˝…yê&ÉT $$<Ûä eÁkÕÔ\qT
H˚dqæ ≥¢T, ˇø£ÿ ã+>±s¡+‘√ ø£+kÕ* nH˚ø£ ÄuÛÑs¡D≤\T ‘·j·÷s¡T#˚dæq≥¢T,
ˇπø ø£Ás¡‘√ eÁ&É+– q–w”\T #ÓøÏÿq≥¢T, j·TTøÏÔ‘√ kÕ>∑s¡+ qT+&ç |ü\T
s¡‘êï\qT yÓ*øÏ rdæq≥¢T, X¯ã› kÕVæ≤‘ê´\T y˚Tfi¯$+∫ #·‘·Ts¡‘·‘√ $$<Ûä
ø£eHê\T #˚düTÔ+{≤&ÉT. ÁXÀ‘·\ ø√dü+ Ç+‘· #ÓbÕŒ*‡ e∫Ã+~. Çø£,
sêeTø£<∏äqT ÁX¯<Δä>± $qe\dæ+<äì #·‘·Ts¡T˝…’q ÁXÀ‘·\≈£î l<Ûäs¡ø£$
$qï$+#·T≈£î+≥THêï&ÉT.
sêDT\ >∑s“¡ <¤ ëÛ s¡D
˝À>∑&,É ‘·èrj·÷<Ûë´j·T+˝À, Vü≤qTeT+‘·Tì »qàø£<qä∏ T $e]+#ê+.
Ä ‘·sT¡ yê‘· »]–q ø£<qä∏ T dü+øå|Ï +Ôü >± dæ+Vü‰e˝Àø£q+ #˚<ë› +. eTT>ZT∑ s¡T
58 lsêeT$»j·T+
sêDT\T >∑s¡“¤e‘·T\j·÷´s¡T. X¯ó<Δä$~j·THê{Ï #·+Á<äT&ÉT ~q~q
Á|üesΔe¡ ÷qyÓTqÆ ≥ºT>±, ÁbÕ‘·:ø±\+˝À ñ<äsTT+∫q dü÷s¡T´&ÉT ‘·«s¡‘«· s¡>±
kÕ– |ü•ÃeT ~X¯≈î£ |üjT· ì+∫q≥¢T>±, kÕ<ÛTä dü»q® T\ kÕ+>∑‘´· + e\¢
~q~qeTT Áù|eT bı+– bıs¡ * q≥¢ T >±, W<ës¡ ´ +e\¢ , ~q~q
Á|üesΔe¡ ÷qeTj˚T´ dürÿ]Ô˝≤ - øödü\´, düT$TÁ‘·, ø¬ øπ’ sTT\ >∑sꓤ\T ô|]>±sTT.
n|ü&ÉT ≈£î\>∑Ts¡TyÓq’ edæwßü˜ &ÉT sêDT\ ÇcºÕìcºÕ\qT ø£qTø=ÿì XÊg$~Û
qqTdü]+∫ d”eT+‘·+ »]|æ+#·eTì <äXs¯ <¡ Tä∏ &çøÏ dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT
>∑Ts¡TbÕ<ë\≈£î n_Ûe+<äq+ #˚dæ X¯N<˚$ e<›≈ä î£ Ç+Á<äT&ÉT yÓ[flq≥¢T>±
eTT+<äT>± ø¬ øπ’ sTT n+‘·:|ü⁄s¡+˝À Á|üy•˚ +#ê&ÉT. bÕj·Tdü+ |ü+|üø+£ ˝À
e∫Ãq ø√bÕìï #·˝≤¢ s¡Ã&ÜìøÏ ˝À>∑&É ø¬ øπ’ sTT n+‘·:|ü⁄sêìøÏ ˇø£kÕ] yÓfi≤fl&ÉT.
Ä ‘·sT¡ yê‘· ÄyÓT n+‘·:|ü⁄s+¡ ˝À n&ÉT>∑Tô|≥º&+É Ç<˚ yÓTT<ä{kÏ Õ]! #Ó*ø£‘\ÔÓ T
yÓ[fl sêC≤>∑eTq yês¡qÔ T, sêø£ ø±s¡D≤ìï ø¬ øπ’ sTTøÏ X¯óuÛ+Ñ |ü\T≈£î‘·÷
‘Ó*bÕs¡T. kÂ+<äs´¡ e‹ nH˚ n_Ûe÷q+, Ä_ÛC≤‘·´+‘√ ì+&çq ø¬ øπ’ sTT
>∑s“¡ e¤ ‹ >∑qTø£ ÄyÓT <ë«s¡+ e<›≈ä î£ e∫à ÄVü‰«ì+#·ø£ b˛sTTHê <äXs¯ <¡ Tä∏ &˚
dü«j·T+>± yÓfi≤fl&ÉT. n\Œ$<ä´ >∑\yê&çøÏ Ä&É+ãs¡+ ôV≤#·TÃ>± e⁄qï≥¢T,
>±s¡&û yê&çøÏ ‘Ó*dæ+~ ø=+#·eTsTTHê Á|ü>˝∑ ≤“¤\T m≈£îÿesTTq≥¢T, eTTøÏÿ&ç
‘·q ø£+f… n+<ä>±&ÉT ˝Ò&ìÉ &É+uÛ≤\T |ü*øÏq≥¢T, $wü+ ø=+&Ó˝À ñHêï
‘˚\T ‘√¬ø‘·TøÔ =ì ‹]–q≥¢T, eTVü‰eT÷sâT¡ ìøÏ ñ+&˚ C„≤q+ n\ŒyÓTHÆ ê
ãèVü≤düŒ‹ì ≈£L&Ü ˝…øÿ£ #˚jT· q≥¢T, e{ºÏ b˛sTTq Äe⁄ bÕ\T |æ‹øπ yê&çì
‘·ìïq≥¢T, ≈£î+&É˝À dü>+∑ es¡øπ ñ+&˚ ˙fi¯ófl ô|ø¬’ –¬s–] |ü&qç ≥¢T - ø¬ øπ’ sTT
<äXs¯ <¡ Tä∏ ì sêø£qT >∑eTì+∫ ≈£L&Ü, #·÷d”#÷· &Éq≥¢T+&çb˛sTT+~. Ád”,Ô
ùde≈£î&ÉT, dü+‘êq+, <ëdæ, ≈£îø£ÿ, ø√‹, ≈£î∫Ñ·T&ÉT yÓTT<ä˝q’… yêfi¯flqT
ne<ÛTä ˝¢À ñ+#·≈î£ +fÒ Ä|ü<ä ‘·|Œü <äT. <äXs¯ <¡ Tä∏ ì #·÷dæ ≈£L&Ü ø¬ øπ’ sTT ø£˙dü
eTsê´<ä\T #˚jT· ø£b˛sTTq|üŒ{Ïø,° eTVü‰sêE ø¬ ø’ £ qT<›•˚ +∫, ª˙πø+ ø±yê˝À
n<Ûë´j·TeTT-4 59
ø√s¡Tø√! ˙ eTqdüT˝À ñ+&˚ yê+∫Û‘ê*ï HÓsy¡ s˚ T¡ kÕÔqT. Á|æj÷· , <äjT· #˚dæ
Hê‘√ e÷{¢≤&ÉTμ nì ãT»®–+∫, ªz düT≈£îe÷Ø! ˙ ø√dü+ ÁbÕD≤\sTTHê
n]Œ+#·&ÜìøÏ dæ<+äΔ >± ñHêïqμì <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ‹]– Vü‰MT Ç#êÃ&ÉT. n|ü&ÉT
¬ø’ø£ ªnsTT‘˚ z eTVü‰sêC≤, $qT! øödü\´, düT$TÁ‘·\≈£î ø£\>∑uÀj˚T
dü+‘êHêìï ~>∑+‘ê\≈£î |ü+|æ+#ê*. yêfi¯ófl ns¡D≤´˝¢À n\eT{Ï+#ê*.
yêfi¯fl Ä#·÷ø° ≈£L&Ü eTq≈£î ‘Ó*j·T≈£L&É<Tä . Hê |ü⁄Á‘·T&˚ dæ+Vü‰düq+
n~Ûw+˜æ #ê*. Ç<˚ Hê ø√]ø£! MTs¡T n<Ûsä à¡ +>± uÛ≤$+#·e#·TÃ. ø±˙ <√wü+
Hê~ ø±<äT. nìï ˝Àø±\T qqTï ì+~+#·˙! ø±ì ás¡ø+£ >± #˚ùdHÔ ˚ Hê≈£î
Äq+<ä+. ˝Àø£<Tä :Ky˚T Hê Vü≤s¡¸+. n<˚ Hê n;Ûw+üº μ nì nqï~. X¯S˝≤˝¢≤+{Ï
Ä e÷≥\T $ì eTVü‰sêE Vü≤‘êX¯ó&Éj÷· ´&ÉT. <äT:KeTH˚ r>∑\≈£î ø±∫q
|òü˝≤\qT Äs¡–+∫q≥¢T ¬ø’ø£ $wü|üP]‘·yÓTÆq e÷≥\≈£î u≤<Ûëe´~∏‘·
Vü≤è<äjT· T&Éj÷· ´&ÉT. ø=+&É#]· j·T $]– MT<ä |ü&≥ɶ T¢ , ø±\düsŒ¡ $wüC≤«\˝¢À
∫≈£îÿ≈£îqï≥¢T, nø£kÕà‘·TÔ>± rÁe X¯ÁkÕÔÁkÕÔ\T u≤~Û+∫q≥¢T, y˚<ë\T
<=+>∑‘·q+ »]–q|ü&ÉT ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT e´<∏ä #Ó+~q≥¢T, n>∑düTÔ´ì
Äb˛X¯q+‘√ düeTTÁ<äT&ÉT ø£≥ø£≥ |ü&qç ≥¢T - <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT <äT:œ‘·T&Éj÷· ´&ÉT.
ø£s√ƒ s¡yTÓ qÆ ø¬ øπ’ sTT ø√¬sÿ\T <äXs¯ <¡ Tä∏ &çï $eX¯óDÏí #˚XÊsTT. HÓeTà~>±
nø£ÿDíT+&ç kÕ– düT$TÁ‘ê eT+~sêìï düMT|æ+#ê&ÉT. dü+kÕs¡‘ê|ü
<ä>T∑Δ &Óq’ yê&ÉT kÕ<ÛTä dü»q® düe÷>∑eT+ e\¢ bı+<˚ XÊ+‹ì eTVü‰sêE
düT$TÁ‘ê eT+~s¡+˝À bı+<ë&ÉT. düT$TÁ‘· kÕsúø¡ £ HêeT<Ûs˚ TT. ù|s¡T ø£sT¡í &ÉT,
ø±˙ ø±D° sê\Ã&ÉT! ù|s¡T≈£î ãèVü≤düŒ‹, H√≥e÷≥sê<äT! ù|s¡T ø£eT\qj·Tq.
ø±˙, yÓT\¢ ø£fió¯ fl! ù|s¡T ªøås° d¡ +æ <ÛTä e⁄μ, #·Tø£ÿ eTõ®>¬ H’ ê Ç+{¢À e⁄+&É<Tä .
ù|s¡T≈£î eTè>∑sêE, qø£ÿqT #·÷ùdÔ eDT≈£î! eTVü‰sêE nì ù|s¡T ô|≥ºTø=ì
Ç+{Ï+≥ _#·ÃyÓT‘·TøÔ √e&É+, ªeT<äqT&ÉTμ eTT≈£îÿ ˝Ò≈î£ +&Ü ñ+&É≥+ -
yÓTT<ä\sTTq e˙ï ˝Àø£+˝À dü«uÛ≤e $s¡T<Δ+ä >± ø£ì|ædTü +Ô {≤sTT. ø±˙,
60 lsêeT$»j·T+
düT$TÁ‘· Ç+<äT≈£î $s¡T<Δ+ä >±, ùdïVü≤uÛ≤e+‘√ dü‘«· >∑TD+‘√ dü+#·]düT+Ô ~.
eTVü‰sêE Ä>∑eTq+ ‘Ó*j·T>±H˚ Vü≤+dü >∑eTq+‘√ yÓ[fl, m<äTπs–
bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚d+æ ~.
Ád”\Ô ≈£î |ü‹j˚T Á|ü‘´· øå£ <Óe’ +. |ü⁄Á‘·T&çøÏ e÷‘ê|æ‘˝· Ò <Óe’ düe÷qT\T.
•wüß´ìøÏ >∑Ts¡Ty˚ <Óe’ +. n+<äTe\¢ düT$TÁ‘· <äXs¯ <¡ Tä∏ &çøÏ c˛&ÉXÀ|ü#êsê\T
#˚dæ, #˚‘·T\T CÀ&ç+∫ \»®‘√ ‘·\e+#·T≈£î+~. dü<√“<Ûäe\¢ nC„≤q+
q•+∫q≥¢T>±, düT$TÁ‘· |ü]#·s¡´\ e\¢ ¬ø’ø£ dü<äq+˝À ø£*–q e´<∏ä
<äXs¯ <¡ Tä∏ &çøÏ ‘=\–b˛sTT+~. ∫s¡Tqe⁄«‘√ dæ>T∑Z ‘√ ‘·\e+#·T≈£îì e⁄qï
düT$TÁ‘·qT #·÷dæ eTVü‰sêE eTqdüT ñ˝¢≤dü|Pü ]‘·eTsTT+~. ª@<äsTTHê
ø√]ø£ ø√s¡Tø=eTàμì n&ç>±&ÉT. ªeTVü‰sêC≤! øödü\´ >∑sꓤq |üse¡ ÷‘·Tà&ÉT
»>∑<«ä +<äT´&ÉT »>∑<ë‘·àjÓTÆ q uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ñ<äsTT+#·uÀ‘·THêï&ÉT. H˚qT
n‘·Hï˚ |ü⁄Á‘·T&ç>± uÛ≤$kÕÔqT. Äj·Tqπø Vü‰s¡‘T· *∫à Äq+~kÕÔqT. ùde
ø£+fÒ >=|üŒ kÕ<Ûqä ˝Ò<+ä {≤s¡T>∑qTø£ ô|<›yä ê]ì ùd$+#·{≤ìøÏ H˚qT dü<ë
dæ<+äΔ >±e⁄HêïqT. eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ neTè‘êìï $&ç∫ $wü ùdeHêìøÏ mes¡T
Çwº|ü &ü ‘É ês¡T? eT+∫ _j·÷´ìï e~* ÇdüTø£HeÓ s¡T e+&ÉT‘ês¡T? eT+∫
ns¡{|Ï +ü &¢qÉ T ø±<äì õ˝¢&Ò TÉ |ü+&¢É HÓes¡T uÛTÑ õkÕÔsT¡ ? Hê≈£î »ìà+#·uÀj˚T
|ü⁄Á‘·T&ÉT ‘·q CÒ´w˜ßü ì ùd$+#·>\∑ &ÉT. ô|<›\ä ùdeeTT+<äT #·‘T· ]«<Ûä eTT≈£î\Ô T,
Á‹uÛTÑ eHê\T ‘·èDÁbÕj·÷\T. ø£\Œeèøå+£ ô|’ $Vü≤]+#˚ |üøÏå ‘·TeTà#Ó≥Tº MT<ä
yê˝≤\ì ø√s¡Tø=+≥T+<ë? e÷qdü düs√es¡+˝À dü+#·]+#˚ Vü≤+dü
>∑T&¢>É ÷∑ ã >∑÷{ÏøÏ b˛<äTø£<ë? øås° ê_Δ˝À eTTì– e⁄+&˚yê&ÉT eT+&˚ n&É$øÏ
e\düb˛‘ê&Ü? q+<äqeq+˝À ‹s¡T>±&˚ ‘˚HÓ{°>∑ õ˝¢Ò&ÉT |ü⁄e⁄«ô|’
yê\T‘·T+<ë? Ç+Á<äueÑÛ q+˝À X¯jT· ì+#˚yê&ÉT, ì|üŒ+≥Tø=qï bı\+˝À
|üsT¡ +{≤&Ü? s¡+uÛ˝Ñ ≤+{Ï uÛ≤s¡´qT e<›ìä X¯yêìï mes¡T øö>∑*+#·T≈£î+{≤s¡T?
uÛøÑ ÔÏ uÛ»Ñ q\ |ü≥¢ ÄdüøÔÏ ñ+&˚yês¡T $wüj÷· dü≈î£ ˝Ô ˝… ≤ ø±>∑\s¡T?μ nì düT$TÁ‘·
n<Ûë´j·TeTT-4 61
düe÷<Ûëq+ #Ó|Œæ +~. ô|<›\ä |ü≥¢ Äsê<Ûqä qT, ùdyêuÛ≤yêìï rj·Tì |ü\T≈£î\‘√
düT$TÁ‘· e´ø£+Ô #˚dqæ rs¡T eTVü‰sêE eT≈£îÿeqT n~Ûø+£ #˚d+æ ~. eTT˝¢Àø±\T
»sTT+∫q+‘· Äq+<ä+‘√ neTè‘·+ ‘ê–q+‘· dü+‘√wü+‘√, düT$TÁ‘·qT
Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. nH˚ø£ ÄuÛsÑ D¡ ≤\‘√ ÄyÓT≈£î ~wºæ rdæ j·÷#·≈î£ \≈£î
düT$TÁ‘· <ë«sê <ëq+ Ç|æŒ+∫, ª#·+|üø£ |ü⁄wüŒ+˝≤ ñ+&˚ z düT≈£îe÷Ø! ˙
n_ÛeT‘·+ ‘·|Œü ø£ HÓsy¡ s˚ T¡ ‘·T+~!μ nì nHêï&ÉT.
øödü˝≤´<˚$ eTq'dú‹æ
‘·s¡Tyê‘· |ü≥º|ü⁄sêDÏ, C„≤qì~Û, |ü⁄sêD |ü⁄s¡Twüßì ø£qï‘·*¢,
eT÷ØÔ u Û Ñ $ +∫q Ä<Û ë ´‹àø£ X¯ ø Ï Ô , dü « j· T + Á|ü ø ±X¯ s ¡ ‘ · ï Kì,
ÁãVü≤à$wíüßeTùV≤X¯«s¡T\T, Ç+Á<äT&ÉT me] ÄC„≤qTes¡TÔ˝…’ e⁄+{≤s√ Ä
|üse¡ ÷‘·Tàì >∑sꓤq <Û]ä +∫, eTT˝¢Àø±˝¢À ø°]eÔ T+‘·Tsê˝…q’ øödü˝≤´<˚$
eT+~sêìøÏ düø£\ sê»yÓ’uÛÑyê\‘√ <äX¯s¡<∏äT&ÉT ãj·T\T<˚sê&ÉT.
C„≤qø£fi≤eT÷]Ô, düø\£ #·sê#·s¡ düèwºøæ Ï eT÷\ø±s¡D+, düø\£ Jes¡÷|üyTÓ qÆ
|üse¡ ÷‘·Tàì >∑sꓤq <Û]ä +#·&+É e\¢ u≤Vü‰´uÛ≤´+‘·sê\˝À Ä øödü\´ Vü≤è<äjT· +
ÁãVü‰àq+<äu]ÑÛ ‘·eTsTT+~. ùde≈£î\T <ë«s¡+ e<›ä eTsê´<ä\T #˚dæ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì
˝Àq≈£î ÄVü‰«ì+#ês¡T. #êe&ç˝Àq÷, nuÛ´Ñ +‘·s¡ eT+~s¡+˝Àq÷ øödü\´
ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. ÄX¯Ãs¡´+‘√ m+‘· yÓ~øÏHê eT+~s¡+˝À ÄyÓT C≤&˚
‘Ó*j·T˝Ò<Tä !
∫es¡>±, eT+~s¡+ yÓqø£ #Ó≥Tº ÁøÏ+<ä ≈£Ls¡TÃì ì]«ø£\Œ düe÷~Ûd‹æú ˝À
n+‘·sT¡ àœjÓTÆ n<Ì«Ó ‘· ÁãVü≤à ‘·<ëø±s¡ eè‹Ô˝À, <˚V≤ü uÛ≤yêìï $dü]+® ∫
ÁãVü‰àq+<ä+˝À ‘˚*j·÷&ÉT‘·Tqï øödü\´qT ø£qT>=Hêï&ÉT. ìwüÿfi¯+ø£
dü«dü«s¡÷|ü <Ûë´q+˝À ©qyÓTqÆ øödü\´ dü÷s¡´‘˚»+‘√ Á|üø±•dü÷,Ô eTVü‰
jÓ÷–ì e˝… uÛ≤dædTü qÔ ï~. Ä dú‹æ ˝À Ç+Á~j·T C„≤q+ sTT+øÏb˛‘·T+~.
62 lsêeT$»j·T+
ø£˝≤Œ+‘·+˝À ø£*>π yÓTs¡T|ü⁄\qT ˇø£ <√eT $T+>∑&+É , NeT y˚Ts¡T|üs«¡ ‘êìï
‘√ùdj·T&É+, Äe⁄ dæ+Vü‰ìï ø£ã[+#·&É+, ÁXÀÁ‹j·TT\ j·T»„XÊ\˝À
|ü+#·eTT&ÉT Á|üy•˚ +#·&+É - Çe˙ï dü+uÛyÑ ê\T ø±e#·TÃ. ø±˙, Ä dú‹æ ˝À
nqTuÛeÑ eTj˚T´ Ä $X¯«s¡÷|ü⁄ì esíq¡ <äècºÕ+‘ê\‘√ ìsΔê]+#·˝+Ò . ã&Éu≤–ïøÏ
ø£s÷¡ Œs¡+ yÓ*–+∫q≥¢T, düeTTÁ<ëìøÏ ñ|ü düeT]Œ+∫q≥¢T, eTH√ ãT<ΔTä \qT
◊ø£´+ #˚dæ øödü\´ dü«düTU≤q+<ä+˝À ìeT>∑ïyÓTÆ e⁄+~.
ÄyÓTqT Ä dú‹æ ˝À #·÷dæq <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ìX‚Ãwºßü &Éj÷· ´&ÉT. eTqdüT‡˝À
@<√ øÏqTø£ eVæ≤+∫ ‘·q‘√ e÷{¢≤&É≈î£ +&Ü ñ+<äqTø=ì, œqTï&Éj÷· ´&ÉT.
ÄyÓT <ä>s∑Z ¡ ≈£Ls=Ãì ùdïVü≤uÛ≤e+‘√ }s¡&+ç #·kÕ>±&ÉT. nsTTHê ÄyÓT
ø£fi¯ófl ‘Ós¡Te˝Ò<äT. <˚Vü≤düŒèVü≤ ˝Ò<äT. düTesíê\+ø±s¡ s¡Væ≤‘·jÓÆT,
Jeìà<∏ë´uÛ≤e+‘√, $X¯«eT+‘ê Äq+<ä|Tüò qT&ÉsTTq Ä |üse¡ ÷‘·à yê´|æ+∫
ñHêï&Éqï nqTdü+<Ûëq+˝À ÄyÓT eTTì–e⁄+~. Ä dú‹æ ˝À bÕ+#·uÖÛ ‹ø£yTÓ qÆ
<˚V‰ü ìï eTs¡∫ ÁbÕ|ü+∫ø£ ã+<Ûë*ï ‘Ó+#·Tø=+~. Ád”,Ô |ü⁄sT¡ wü uÛ<Ò +ä $düà]+∫
øödü\´ n˝≤ n#˚‘q· +>± ñ+&çb˛sTT+~.
Ä~|ü⁄s¡Twüß&Óq’ leTVü‰$wíßü e⁄ lsêeT#·+Á<äT&ç>± ne‘·]kÕÔ&qÉ ï
$wüjT· + <˚e ãTTwüß\T, dæ<TäΔ \T |üPs¡«y˚T ‘Ó*j·TCÒXÊs¡qï $wüjT· + n|ü&ÉT
eTVü‰sêE≈£î C„≤|üø+£ e∫Ã+~. lsêeT HêeTdüàs¡D‘√ øödü\´ ø£qTï\T
‘Ó]∫+~. ÄyÓT≈£î Á|ü|ü+#·eT+‘ê düs¡«yê´|üø£yÓTÆq sêeTdü«s¡÷|ü+
ø£ì|æ+∫+~. Ä düeTj·T+˝À <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT øödü\´‘√ ªVü≤]D≤øå!Ï° eT+<ä>e∑ THê!
dü+<˚V≤ü |ü&≈É î£ +&Ü ˙ eTH√s¡<ë∏ ìï ‘Ó*j·TC…sTT´ rs¡TkÕÔqTμ nì nHêï&ÉT.
ªe÷j·÷r‘·T&ÉsTTq Ä »>∑Á<äø≈£å î£ &˚ Hê >∑s“¡ +¤ ˝À Á|üy•˚ +#·&+É eT÷\+>±
Hê nC„≤q+ q•+∫+~. ‘·s∫¡ #·÷ùdÔ dú÷ü \+>± ø£q|ü&˚ s¡÷bÕ\ø£ìï+{Ïø°
Ä<Ûës¡eTsTTq Ä »>∑<ø˚ e£ T÷]Ôì, Ä Ä‘êàsêeTTì ø±+#·>\∑ T>∑T‘·THêïqT.
Hê dú æ ‹ y˚ s ¡ T . <Ì Ó « ‘ê<Ì Ó « ‘ê\≈£ î _Û q ïyÓ T Æ , esí ¡ H êr‘· T &É s TTq Ä
n<Ûë´j·TeTT-4 63
dü∫Ã<ëq+<äeT÷]Ôì H˚H!˚ Je⁄&ÉT, •e⁄&ÉT, <Ûë´ì, <Ûë´q+, \j·T \øå±´\≈£î
kÕøåu° ÷ÑÛ ‘·T&ÉT, n∫+‘·T´&ÉT, n>√#·sT¡ &ÉT ◊q Ä lsêeTTìøÏ H˚qT ‘·*ì¢
ø±uÀ‘·THêïqTμ nì øödü\´ düe÷<Ûëq$T∫Ã+~.
<ëìøÏ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT, ªz X¯XÊ+ø£e<äHê! >∑TDdü]‘ê! |ü<àä qj·THê! ndü\T
H˚HeÓ s√ >∑T]Ô+#êyê? d”eT+‘· düeTj·T+˝À ø£*>π ø√]ø£\qT rs¡Ã&ÜìøÏ
e∫Ãq ˙ |ü‹ìμ nì nqTqj·T+>± nHêï&ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT. ªC„≤‘·, C„sÒ TT,
C„≤q+ ˇø£≥sTTq yê]øÏ Ád”Ô |ü⁄s¡Twü uÛ<Ò +ä ñ+&É<Tä . n≥Te+≥|ü&ÉT
˙eP, H˚qT nH˚ uÛ<Ò +ä e÷Á‘·+ mø£ÿ&ç~μ nì n+~ øödü\´.
á |ü\T≈£î\≈£î eTVü‰sêE ˇøÏ+‘· $#ês¡|ü&ç, áyÓTqT @<√
eTVü‰uÛÑ÷‘·+ Äe]+∫+~. >∑‘·+˝À »]–q dü+|òüT≥q\qT ≈£L&Ü
eT]∫b˛sTT+~. áyÓTqT ãT»®–+∫ eTTqT|ü⁄ »]–q $wüj·÷\qT
>∑Ts¡T≈Ô î£ ‘ÓkÕÔqT - nì nqTø=ì, ª eTq $yêVü≤ dü+<äs“¡ +¤ ˝À sêeDT&ÉT
eTq\HÓ‘T· ≈Ô î£ b˛sTTq dü+>∑‹ C„≤|üøe£ TT+<ë?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. n+<äT≈£î
øödü\´ X¯Á‘·T HêyÓ÷#êÃs¡D $q>±H˚, _>Zs∑ >¡ ± øπ ø£yd˚ æ uÛTÑ C≤\T #·]∫
ª<Ûqä Tsê“D≤\qT ‘Ó+&ç! yÓ+≥H˚ sêeDT&ç |ü~‘·\\qT K+&çkÕÔqT. ‘ê≥ø£ì
dü+Vü≤]+∫ ãTTwüß\ j·÷>±\qT dü+s¡økÏå ÕÔqT. eTVü‰sêøåd£ Tü \qT j·TT<Δ+ä ˝À
dü+Vü≤]+∫ $XÊ«$TÁ‘·Tì dü+‘√wæ+|üCkÒ ÕÔqT. Á|ü#+· &ÉeTsTTq •e<Ûqä TdüT‡qT
¬s+&ÉT>± $]∫ nK+&ÉeTsTTq C„≤qX¯øÏÔ‘√ dü«j·T+es¡+˝À d”‘·qT
>¬ \T#·T≈£î+{≤qT. øåÁ£ ‹j·T $CÒ‘· |üsX¡ ó¯ sêeTTì >∑sê«ìï ‘·T<äeTT{º+Ï ∫
@ø£|rü ïÁe‘·T&ÉT>± |æ‘è· yêø£´|ü]bÕ\q #˚kÕÔqT. |òTü Àsês¡D´+˝À dü+#·]dü÷Ô
Á‹•s¡ Ks¡ <ä÷wüD≤<äT\qT - ‘·èD≤\qT n–ï <äVæ≤+∫q≥¢T>± -
q•+|üCkÒ ÕÔqT. uÛ\Ñ ÷¢ ø£, yêqsê\‘√ ø£*dæ \+ø£qT ‘·\ÁøÏ+<äT\T #˚kÕÔqT.
n|ü&ÉT eÁ»<˚V≤æ eTVü‰Ms¡T&ÉT |ü⁄s¡TcÕ]újTÆÓ q e÷s¡T‹ øåD£ +˝À \+ø£qT
ø±*Ã sêøåd£ Tü \qT dü+Vü≤]kÕÔ&TÉ . düeTTÁ<ëìøÏ ùd‘·Te⁄ ì]à+∫ \+ø£ ô|ø’ Ï
64 lsêeT$»j·T+
<ä+&Ó‘·TÔ‘êqT. n‹ø±j·TT&ÉsTTq ≈£î+uÛÑø£sí¡Tì ns¡øå£D+˝À e~ÛkÕÔqT.
dü|ü]yês¡+>± <äX¯ø£+sƒ¡Tì ‘·T<äeTT{ºÏ+∫ Hê uÛÑ≈£îÔ&ÉsTTq $;ÛwüDT&çøÏ
sê»´|ü{≤º _Ûùwø£+ #˚kÕÔqT. njÓ÷<Û´ä ≈£î e∫à Hê Á|ü»\≈£î eTè‘·T´uÛj Ñ T· +,
s√>∑uj ÑÛ T· + ˝Ò≈î£ +&Ü #˚kÕÔqT. e÷j·÷#·Áø£ dü+#ê\≈£î&ÉH,’Ó *+>∑u<ÒÛ +ä ˝Òø,£
ìwüÿfi¯+ø£+>±, nuÛ<Ò +ä >±, ÁãVü‰àq+<ä+˝À ˝Àø±ìï ñ+#·T‘êqT. Á|üfij ¯ T· ø±\
XÊdüqø£s,Ô¡ Ä~e÷j·T≈£î eT÷\yÓT,Æ düsê«ìø° ø£s,Ô¡ uÛsÑ ,Ô¡ nsTTqyê&ÉT Hêø£+fÒ
_Ûqï+ø±<äT. düs«¡ + Hê˝ÀH˚ ◊ø£´+ bı+<äT‘êsTT. #·sê#·sê\ìï+{Ï˝À H˚H˚
e⁄HêïqT. H˚H˚ düπs«X¯«s¡T&çì, n~«rj·TT&ÉqT nì n+~. ìs¡+‘·s¡
sêeTHêeTdüàs¡D+e\¢ ø£*–q ‘·qàj·T‘·«+˝À øödü\´ sêeTTì‘√ ‘ê<ë‘·à´+
bı+~ n˝≤ e÷{¢≤&ç+~.
Ä e÷≥\T $ì <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT áyÓT≈£î ì»+>± <äjT· ´+ |ü{+Ϻ ~. |æ∫Ã
u≤>± eTT~]b˛sTT+~. @<˚<√ yê>∑T‘·Tqï~ nqTø=ì, m\¢|ü &É÷ |ü+#êøå]£
»|æd÷ü Ô e⁄+&˚yê&ÉT, dü<TäZ s¡Te⁄, C„≤qKì nsTTq edæweü˜ TVü≤]¸ì ‘√&=ÿì
sêe\dæ+<äì ùde≈£î\≈£î Äq‹#êÃ&ÉT. <äs“¡ ô¤ |’ uÛ÷Ñ $Tì ì\u…≥>º *∑ –qyê&ÉT,
ø£eT+&É\+ MT<ä dü÷s¡T´ì ≈£Ls√Ãu…{Ϻ Ç+Á<äduü ≈ÑÛ î£ rdüTø=ìb˛>∑*–q
n<äT“¤‘· X¯økÔÏ ÕeTsúê´\T ø£*–qyê&ÉT, nsTTq edæwßü˜ &ÉT yÓ+≥H˚ e#êÃ&ÉT.
ª>∑Ts¡T<˚yê! #·øÿ£ >±, Äs√>∑´+>± e⁄qï øödü\´≈£î Vü≤sƒê‘·T>Ô ± @<√ eTVü‰
uÛ÷Ñ ‘·+ |ü{+Ϻ ~! eT+∫ |ü⁄Á‘·T&ÉT ø£\>±\ì j·T»„j÷· >±\T #˚XÊqT. Ç+‘·˝À
ø£w+üº ÁbÕ|æ+Ô ∫+~. Ç|ü&ÉT H˚H+˚ #˚j÷· ˝À ø£seÔ¡ ´+ ìπs•› +#·+&Éμì edæwßü˜ ì
n&ç>±&ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT.
ªøå°s¡kÕ>∑sêìøÏ Äø£* |ü⁄&ÉT‘·T+<ë? ø£\Œeèøå±ìøÏ <ë]Á<ä´+
ø£\T>∑T‘·T+<ë? ø£qø±Á~ sê–HêDÒ\T ø√s¡T‘·T+<ë? Áu≤Vü≤àD eT+~s¡+˝À
|ü+#·eTT&ÉT Á|üy•˚ kÕÔ&Ü? o‘·\ø£sT¡ &ÉøÏ ‘ê|ü+ ø£\T>∑T‘·T+<ë? Nø£{Ï u≤$˝À
dü÷s¡T´&ÉT+{≤&Ü? neTè‘·+ #˚<Tä >± ñ+≥T+<ë? n–ïôVAÁ‘·TìøÏ n+<Û‘ä «· +
n<Ûë´j·TeTT-4 65
ø£\T>∑T‘·T+<ë? ∫+‘êeTDÏ ‹]|üyTÓ ‘êÔ*‡ edüT+Ô <ë? Á‹ø±˝≤˝¢À Ç≥Te+{Ï$
ndü+uÛyÑ ê\Tμ nì n+≥÷ edæwßü˜ &ÉT øödü\´qT |ü]øÏ+∫ #·÷dæ, áyÓT
>∑sꓤq s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT »ìàkÕÔ&TÉ . áyÓT lsêeTTì‘√ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+~+~.
Ád” Ô e T÷]Ô > ± Hê≈£ î >√#· ] +#· & É + ˝Ò < ä T . <Û ä q Tsê“D≤\T <Û ä ] +∫q
»>∑<«ä +<äT´&ÉsTTq Ä lsêeT#·+Á<äT&˚ áyÓT˝À kÕø屑·ÿ]düTHÔ êï&Éì uÛ≤$+∫
ÁãVü‰àq+<ä+‘√, nwºuü ≤Û yê\T Vü≤è<äjT· +˝À Vü≤‘·TøÔ =ì b˛>± ‘·q <˚V≤ü uÛ≤yêìï
$düà]+#ê&ÉT. øödü\´, edæweü˜ TVü≤]¸ Ç<›sä ÷¡ |ü]|üø«£ eTsTTq ÁãVü‰àq+<ä+‘√
n#˚‘q· T\j·÷´s¡T. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT á |ü]dú‹æ #·÷∫ uÛj Ñ T· |ü&ܶ &ÉT. eTT˝¢Àø±˝¢À
me]ø° á uÛ÷Ñ ‘êìï ‘=\–+#˚ X¯øÔÏ ˝Ò<Tä . H˚qT ìsꓤ>T∑ ´&çì. Hê≈£î |ü⁄Á‘·
dü+‘êq+ m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~? øödü\´ eT÷]ä‘T· sê\sTT+~. ìs¡|sü ê~Û
Áu≤Vü≤àD ≈£îe÷s¡T&ÉsTTq ÁXÊeDTì e~Û+∫q bÕ|ü+ }]πøb˛‘·T+<ë?
n+<äTøπ Hêø° <ës¡TD <äT'K+ ø£*– e⁄+≥T+~ nì eTVü‰sêE ˝À˝À|ü˝Ò
≈£î$T*b˛j·÷&ÉT.
Ç+‘·˝À edæwßü˜ &ÉT ÁãVü‰àq+<ä+ qT+∫ ‘˚sT¡ ø=ì ø£fió¯ fl ‘Ó]#ê&ÉT. Ç~
>∑eTì+∫q <äX¯s¡<∏äT&ÉT ‘·q ≈£î\>∑Ts¡Te⁄ bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+#ê&ÉT.
düsŒ¡ Vü≤‘·Tì e<›≈ä î£ >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT e∫Ãq≥¢T, @qT>∑Te\¢ |”&bÉ ı+<äT‘·Tqï
yê&ç <ä>s∑Z ≈¡ î£ dæ+Vü≤+ e∫Ãq≥¢T, ≈åî£ <Ûës¡T&Ô ç #Ó+‘·≈î£ bÕ\düeTTÁ<ä+ e∫Ãq≥¢T,
n+<Ûøä ±s¡≈L£ |ü+˝À Á|üy•˚ +#˚yê&çøÏ dü÷s¡T´&ÉT #˚jT· ÷‘·ì∫à s¡ø+Ïå ∫q≥¢T,
<ëyê–ïì Äs¡Œ&ÜìøÏ nø£kÕà‘·T>Ô ± es¡¸+|ü&≥ɶ T¢ , ù|<äyê&ç Ç+{ÏøÏ \øÏÎ
$#˚ à dæ q ≥¢ T , Ä øå £ D +˝À edæ w ˜ ü ß ì #· ÷ dæ q <ä X ¯ s ¡ < ∏ ä T &É T Äq+<ä
eTqdüTÿ&Éj÷· ´&ÉT. ªkÕ«MT! qTe⁄« düeTsúT¡ &ç$. Ç<ä+‘ê Hê≈£î ø=‘·>Ô ±
ñ+~. ˙≈£î ≈£L&Ü Ä uÛ÷Ñ ‘·+ Äe]+∫+<ë @$T? H˚qT ìsꓤ>T∑ ´&çì!
Hê≈£î dü+‘êqÁbÕ|æ˝Ô <Ò Tä μ nì $#ês¡+ e´ø£+Ô #˚XÊ&ÉT.
66 lsêeT$»j·T+
ªáX¯«s¡Tì Vü≤è<äj·T+˝À ìedæ+#˚ neT÷\´s¡‘·ï+, ÁãVü≤à
düqø£dqü +<äHê<äT\T ì‘·´+ Vü≤è<äjT· |”s+¡ƒ ˝À Á|ü‹w˜+æ ∫, düà]+#˚ yÓ≈’ î£ +sƒy¡ êdæ
øödü\´ >∑sꓤq Á|üy•˚ +#ê&ÉT. <äTwºßü \sTTq <Ó‘’ T· ´*ï ‘·Tì$T, <˚e‘·\qT
ã+<Ûä $eTT≈£î*Ô ï #˚kÕÔ&TÉ . øödü\´ <Ûë´qbÕs¡eX¯´+‘√ |ü*øÏq |ü\T≈£î\˙ï
j·T<∏ësúê\T. ˙≈£î q\T>∑Ts¡T |ü⁄Á‘·T\T ø£\T>∑T‘ês¡T. Ç~ dü‘´· +. z sêCÒ+Á<ë!
Ä leTHêïsêj·TDT&ÉT X¯+KeTT, #·Áø£eTT, Ä~X‚wßü e⁄\‘√ düV‰ü ˙≈£î
≈£îe÷s¡T&ÉT>± »ìàkÕÔ&TÉ . Ä |üPsíÁ¡ ãVü≤à, »>∑<TäZ s¡Te⁄ $T≥ºeT<Ûë´Vü≤ï+ |ü⁄w´ü MT
qøå£Á‘·+˝À lsêeT#·+Á<äT&ç>± ne‘·]kÕÔ&Éμì edæw˜üß&ÉT $e]+#ê&ÉT.
Ä‘êàq+<ëø±X¯+˝À yÓT]ùd ‘ês¡˝≤¢ dü‘ê´\ Kì˝Àì s¡‘êï˝¢≤ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ç
yÓ÷eTT n$T‘êq+<ä+‘√ yÓ*–b˛sTT+~. edæw˜üß&ç bÕ<ä ø£eT˝≤\≈£î
$qj·T+‘√ yÓ÷ø£]˝¢≤&ÉT. edæwßü˜ &ÉT n|ü&ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ ì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT
ªeTVü ‰ sêC≤! øödü ˝ ≤´<˚ $ øÏ qee÷kÕ\T ì+&ç q ‘· s ¡ T yê‘·
edü+‘·ãTT‘·Te⁄˝À #Ó’Á‘·e÷dü+ X¯óø¢£|üøå£+ qe$T uÛ≤qTyês¡+Hê&ÉT
$T≥ºeT<Ûë´Vü≤ï+ |ü⁄wü´MT qøåÁ£ ‘·+˝À dü÷s¡´e+X¯E&ÉT>± Ä »>∑Hêï<∏Tä &ÉT,
|üPsíÁ¡ ãVü≤à, »>∑<TäZ s¡TyÓq’ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ne‘·]kÕÔ&TÉ . á yês¡Ô $ì dü»q® T\T,
eTTqT\T, ‘·‘«Ô· C„≤qT\÷ Äq+~kÕÔsT¡ . me]©\\T $ì, <ë≥X¯ø´£ +>±ì
»qq eTs¡D #·Áø±qTï+∫ $eTTøÏÔ bı+<äT‘ês√, n≥Te+{Ï ~e´eT÷]Ô á
|üè~∏«˝À ne‘·]+#·&+É ˇø£ $X‚w+ü . »qà ø£sà¡ \T˝Òì øås° k¡ Õ>∑s¡ X¯jT· qT&Óq’
leTHêïsêj·TDT&ÉT, ˝Àø£+˝À n+<ä]˝≤π> øödü˝≤´ e÷‘·≈î£ |ü⁄Á‘·T&ç>±
ne‘·]kÕÔ&TÉ . uÛ≈Ñ î£ \Ô qT ‘·]+|üCj Ò T· &ÜìøÏ ìwüÿfi¯+≈£î&ÉT, ø£fi≤´D<ëj·T≈£î&ÉT
nsTTq Ä |üse¡ ÷‘·à lsêeTT&ç>± ‘·s*¡ ekÕÔ&TÉ . sêøåd£ Tü \qT e~Û+∫
˝À≈£î\qT <äT'K$eTT≈£î*Ô ï #˚jT· &ÜìøÏ ne‘·]+∫q lsêeTT&çì #·÷∫
<˚e‘·\T »j·T»j·T <Ûë«Hê\T #˚kÕÔs¡T. njÓ÷<Ûë´q>∑sêq <˚e‘·\T
$e÷Hê˝¢ÀqT+&ç $»j·T<äT+<äTuÛTÑ \T yÓ÷–dü÷Ô |ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|ækÕÔsT¡ .
n<Ûë´j·TeTT-4 67
øödü\´ @ø±+‘·+˝À ≈£Ls=Ãì ñ+&É>± ncºÕ<äX¯ es¡¸ÁbÕj·TT&Ó’q
lsêeT#·+Á<äeT÷]Ôì >∑eTìdüTÔ+~. Äj·Tq es¡ÃdüT‡‘√ Ä eT+~s¡+
yÓ*–b˛‘·T+~. Ä ø±+‹øÏ dü÷s¡´#·+Á<äT˝Ò kÕ{Ïsês¡T! @ |ü]dú‘æ T· ˝¢ÀqT
˝À_Û <ÛHä êìï e<ä*ô|≥ºq≥¢T>±, dü<ë eTø£s+¡ <ëkÕ«<äq+ #˚ùd ÁuÛeÑ Ts¡+
eT<ÛTä e⁄qT e<ä* b˛q≥¢T>± \øÏÎ lVü≤] #·sD¡ ø£eT˝≤*ï m|ü&É÷ e<ä*
ñ+&É<Tä . ÁbÕ‘·'ø±\+˝À Á|üø±•+#˚ dü÷s¡T´&ç˝≤, ~e´s¡‘ï· uÛ÷Ñ wæ‘T· &Ó,’
|ü<àä ∫Væ≤ï‘· Vü≤düT&Ô ,’Ó yÓT]ùd u≤\T&ÉT lsêeTT&˚ ø£èwí|ü øü +£å ‘·sT¡ yê‘· #·+Á<äT&ÉT
X¯óø¢£|üøå£+˝À ‘·q c˛&ÉX¯ø£fi¯\‘√ Ä eT÷]Ô˝À ©qeTj·÷´&ÉT. lVü≤]
#·sD¡ ≤\qT dü<ë ÄÁX¯sTT+∫q \øÏÎ #Ó+‘·≈î£ #·+Á<äT&ÉT e∫à XÊX¯«‘·+>±
ì*∫b˛j·÷&ÉT. <Ûä«», eÁC≤+≈£îX¯, |ü<äà, }s¡Δ«πsK, #·Áø±~ ∫Vü‰ï\T
ñ‘·eÔ TeTsTTq$. M{Ïì nsú+¡ #˚dTü ≈£îqï ø=B› uÛ≈Ñ î£ \Ô T düTK|üse¡ X¯ó\e⁄‘ês¡T.
dü‘«· >∑TD+ Áù|eTuÛ≤e+ ø£\yê]øÏ á }sΔ«¡ sπ K\T+{≤sTT. dü‘«· o\T]øÏ,
<Ûë]à≈£î\≈£î, uÛ≤$≈£î\≈£î ô|’ <äX¯\T ø£\T>∑T‘·T+{≤sTT. <ÛäqeT<ä+‘√,
$<ë´eT<ä+‘√ ‹]π>yê]øÏ Ç$ nkÕ<Û´ä +. eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T\qT n+≈£îX¯+‘√
nDÏ∫q≥ºT eÁC≤\e+{Ï lsêeT#·sD¡ ≤\qT ÄÁX¯sTTùdÔ X¯sD¡ ≤>∑‘T· \ u≤<Û\ä T
‘=\–, nVü≤+ø±s¡ |üs«¡ ‘ê\T ìs¡÷à*+|üã&ç, ~e´<ÛëeT+ düT\uÛ+Ñ >±
\uÛ´Ñ eTe⁄‘T· +~. n>±<Ûeä TsTTq uÛeÑ kÕ>∑sêqTï+∫ ‘·]+|üCj Ò T· &ÜìøÏ z&É˝≤¢
sêeT#· s ¡ D ≤\T|ü j Ó ÷ –kÕÔ s TT. Äj· T q eTVæ ≤ eT\es¡ í ˙ j· T +.
ø±eTÁø√<Û˝ä ÀuÛyÑ ÷Ó Vü‰<äT\H˚ <Ó‘’ ´· düeT÷Vü‰ìï ì]®+#·&ÜìøÏ n‘·ì ns¡#‘˚ ·
#·Áø£+ $sêõ\¢T‘·T+~. dü«#·Ã¤eTsTTq eTè<äTbÕ<ë\T Á‹ø√D≤ø±s¡+˝À
Ç+Á<ä˙˝≤˝¢≤ yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT. Ä bÕ<ë\ ø¬ +C≤j·T#Ûêj·T˝À ˇø£ bÕ<ä+˝À
düsd¡ «ü ‹ n\+ø£è‘· nsTT+~. eTs√ bÕ<ëìøÏ n+<Ó>± düs«¡ »qbÕ|üV≤ü ]DÏ
>∑+>∑ neT]+~. düMT|ü+˝ÀH˚ #êeTq#Ûêj·T‘√ düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ }s¡Te⁄\‘√
‘·q≈£î e∫Ãq n|üyê<äT ‘=\–+#·Tø√e&ÜìøÏ j·TeTTì k˛<ä]jÓTÆ q j·TeTTq
68 lsêeT$»j·T+
ÄÁX¯jT· + bı+~+~. e÷|òTü e÷dü+˝À uÛ≤>∑´eXÊq e÷qe⁄\T ÁbÕ‘·:ø±\+
kÕïHêìøÏ uÛÑøÏÔ‘√ Á‹y˚DÏ dü+>∑eTeTsTTq Á|üj·÷>∑≈£î yÓ&ÉT‘·T+{≤s¡T.
sê»Vü≤+dü˝≤¢ $Vü≤]+#˚ Ä uÛ≈Ñ î£ \Ô T, eTTeTT≈åî£ e⁄\T, kÕ<Û≈ä î£ \T, dü»q® T\T
lsêeTTì #·sD¡ düìï~Ûì ÄÁX¯sTT+∫q yês¡e⁄‘·THêïs¡T. Ä dü+>∑eT+˝À
düqø£dqü +<äHê<äT\÷ $>∑‘· <˚VQü \j·÷´s¡T. uÛ≈Ñ î£ \Ô T Á|üj÷· >∑˝À <˚V≤ü ‘ê´>∑+
#˚ùdÔ yÓ÷øå+£ dæ~dΔ Tü +Ô ~. HêeTÁX¯eD+ #˚ùdÔ <˚V≤ü +‘√H˚ ø¬ e’ \´+ ø£s‘¡ ˝· ≤eT\ø£
eTe⁄‘T· +~. Á|üj÷· >∑ Á|üj÷· Dy˚T ø£wküº Õ<Û´ä +. Ä j·÷Á‘· #Ój÷· ´\qï ‘·\+|ü⁄
ø£\>∑&yÉ T˚ n|ü⁄s¡÷|ü+. Ä uÛ≤eq ø£*–qyêπs dü<“ä ≈¤ î£ \Ô T.
lsêeTTì ø±*>∑C\…® , eTTe«\T @ø£ø±\+˝À #˚ùd |òTü s¡sÈ ¡ <Û«ä qT\T
‘ê+&Éeqè‘·´+ #˚dqæ ≥¢T>± Äø±X¯+˝À e÷s√à>∑T‘·T+{≤sTT. #·øÿ£ {Ï ns¡{Ï
düÔ+uÛ≤˝¢≤+{Ï C≤qTe⁄\T, yÓ÷ø±fi¯ófl, >∑s¡T&É|ü#·Ã˝¢≤, Ç+Á<ä˙\eTDT˝¢≤
yÓ*–b˛‘·THêïsTT. yÓsTT´ yÓTs¡T|ü⁄\ ø±+‹‘√ yÓT]ùd |”‘ê+ãs¡+ lsêeTTì
ø£{ìÏ Äe]+∫ ñ+~. Ä <äèX¯´+ ÄV¢‰ü <äøs£ +¡ . yÓTT\‘ê&ÉT˝Àì eTDT\T
ˇø=ÿø£ÿ{Ï ˇø=ÿø£ÿ dü÷s¡T´&ç˝≤ yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT. ø£{yÏ T˚ K\˝Àì ∫s¡T>∑+≥\
düe«&ç »{Ï˝≤súêìï ôd’‘·+ düTŒ¤]+|üCÒùd y˚<ädü«s¡+˝≤, s¡düe‘·Ôs¡+>±
s¡e[düTqÔ ï~. düT≈£îe÷s¡eTsTTq Äj·Tq ø£{ìÏ #·÷∫ eTè>∑sêE dæ>T∑Z |ü&ç
<äTsZ≈¡ î£ yêVü≤q+>± e÷sê&ÉT. ÁãVü≤à |ü⁄{ºqÏ Äj·Tq Hê_Û ÁbÕ+‘·eTT ø£&TÉ
>∑+;Ûs¡eTT. s¡»düÔyÓ÷dü‘·«>∑TD≤˝¢≤ eT÷&ÉT πsK\T Äj·Tq ñ<äs¡+ô|’
$sêõ\¢T‘·T+{≤sTT. Äj·Tq øödüTuÔ ÑÛ øÏØ≥+ jÓTTø£ÿ ‘˚»+ nyÓ÷|òTü +. Ä
‘˚»düT‡≈£î dü÷s¡´#·+Á<äT\T kÕ{Ïsês¡T.
Ä s¡|òüTT|ü‹ eøå£'dúü\+˝À Áy˚˝≤&˚ eTT‘ê´\ Vü‰sê\T nq+‘·
ÁãVü‰à+&É+˝Àì qøåÁ£ ‘ê\ neT]ø£˝≤ ñ+{≤sTT. Ä eTT‘ê´\ ø±+‹ øÏsD¡ ≤\T
s¡|Tüò THê<∏Tä ì <˚V≤ü +MT<ä Á|ü‹_+_+∫ Ç+Á<ä ˙˝≤\T>± e÷s¡T‘·T+{≤sTT.
˙˝≤ø±X¯ ìs¡à\ eT+<ëøÏ˙ Á|üyêVü≤ $ø£d‘æ · |ü⁄cÕŒ\‘√ ≈£L]Ãq e÷\
n<Ûë´j·TeTT-4 69
s¡ | ò ü T T|ü ‹ >∑ fi ¯ d ” e TqT n\+ø£ ] +∫ ñ+≥T+~. Äø±X¯ + ˝À yÓ * π >
Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡˝À, y˚T|ò÷ü \T dúsæ +¡ >± ñqï|ü&ÉT nø£kÕà‘·T>Ô ± yÓT]ùd yÓTs¡T|ü⁄˝≤
yÓ»’ j·T+re÷\ XÀ_Û\T¢ ‘·Tqï~.
Ä ~e´eT+>∑fie¯ T÷]Ô yÓu’ eÑÛ esíq¡ Ä~X‚wßü e⁄≈£î >∑÷&Ü kÕ<Û´ä +ø±<äT!
nq+‘·uøÑÛ øÔ£ √{ÏøÏ kúÕqyÓTqÆ Äj·Tq eøå'£ dú\ü + n‹ $XÊ\+. dü+|üPsí¡
ÁãVü‰àq+<ä ì\j·T+. Ä XÊ´eT\esíT¡ ì ≈£î&çu≤Û >±q le‘·‡+, m&ÉeTuÛ≤>±q
lìπø‘·q+ n\sês¡T‘·THêïsTT. >∑+>±, j·TeTTq\ »\+˝≤, |ü⁄qï$THê{Ï
#·+Á<äT&ç ø±+‹˝≤, <˚B|ü´e÷qeTsTTq Ç+Á<ä˙\ #Ûêj·T>∑\ lsêeTTì
X¯Øs¡+ô|’ #·]Ñ·yTÓ qÆ #·+<äq+‘√ Ä Äes¡DeT+‘ê düT>∑+<Ûä |ü]eTfi≤\‘√
>∑Tu≤[düTqÔ ï~. XÊ´eT\ esíêìï #·÷∫ Vü‰˝≤Vü≤\eTì ÁuÛ$Ñ T+∫ |üsT¡ >¬ ‹Ôq
ø£s÷¡ Œs¡>ös¡T&Óq’ X¯+ø£sT¡ &ÉT lsêeTTì #˚] #·+<äq˝Ò|qü +>± uÛ≤dæ+#ê&ÉT.
Hê\T>∑T Vü≤kÕÔ\˝À X¯+K, #·Áø£, <Ûqä Tsê“D≤\T neT]e⁄+&É>±, ìwüÿfi¯+ø£+>±
yÓT]ùd eT+∫ eTT‘ê´\T, Ç+Á<ä˙˝≤\‘√ n\+ø£è‘·yTÓ qÆ lsêeTTì #·+<äq
#·]Ñ· <˚V≤ü + |ü⁄qï$THê{Ï #·+Á<äT&ç˝≤ XÀ_Û\T¢ ‘·Tqï~. Äj·Tq Vü≤düsπÔ K\T
ñbÕdüHêj·T+Á‘ê˝¢≤, Äø±XÊq yÓT]ùd yÓTs¡T|ü⁄r>∑˝≤¢ ñHêïsTT. ø£+{¢À
Á|üfi¯j·÷>∑Tï\T yÓ\T>∑T‘·T+&É>± ìwüÿfi¯+≈£î&Ó’q s√Væ≤D°s¡eTDT&ÉT
Vü≤è<äjT· |”s+¡ƒ ô|’ $\dæ˝≤¢ &ÉT. ø√{Ï eTqà<∏Tä \≈£î Vü‰s¡‘T· *∫Ãq≥¢T>± e⁄+&˚,
Ä eTTKes¡ÃdüT‡, X¯+K+ e+{Ï yÓT&É, düT≈£îe÷s¡eTsTTq Hêdæø,£ |ü>&∑ Ü\e+{Ï
ô|<äe⁄\T, ˇø£ es¡Tdü˝À <Ûeä fi¯ø±+‘·T ©qT‘·Tqï <ä+‘ê\T - Ä s¡÷|ü+
eTT+<äT mes¡÷ kÕ{Ïsês¡T. eTT˝¢Àø±˝¢À e⁄+&˚ Äq+<ä+ Ä eT÷]Ô
eTTKø£eT\+˝À eT÷ØÔuÛÑ$+∫ e⁄+≥T+~. #Óe⁄\ es¡≈£L $düÔ]+∫q
ø£qT<√sTT, n+<äT˝À ø£èbÕ<äèwº,æ Áù|eTqT $s¡õy˚Tà uÛ≤eq, $XÊ\eTsTTq
<Ûqä Tsêø£è‹ ø£*–q ÁuÛTÑ ≈£î{Ï, dü÷s¡´#·+Á<äT˝¢≤ yÓTs¡TdüTqÔ ï eTø£s¡ ≈£î+&É˝≤\‘√
Äj·Tq XÀ_Û\T¢ ‘·THêï&ÉT. X¯óÁø£ãèVü≤düŒ‘·T*s¡Te⁄s¡÷ lsêeTTì ≈£îX¯\+
70 lsêeT$»j·T+
$#ê]kÕÔs¡T. ÁX¯ó‹ kÕ>∑sêq »ìà+∫q s¡‘·ïCÀ´‘·T˝¢≤ |üPs¡«, ñ‘·Ôs¡
MTe÷+dü˝¢≤ Äj·Tq ≈£î+&É˝≤\T $X‚cÕsúê\qT ‘Ó*j·TCÒdüTÔ+{≤sTT.
lsêeTTì <˚ V ü ≤ + dü T ≈£ î e÷s¡ + . eTTK+ #· + <ä q |ü ⁄ ‹\ø£ + ‘√,
ìs¡T|üe÷qeTsTTq ‘˚»düT‡‘√, }sΔ«¡ sπ K\‘√ $sêõ\¢T‘·Tqï~. ˙\–]
Á|üøÿ£ q>∑\ ã+>±s¡T q~øÏ es¡<˝ä e∫Ãq|ü&ÉT ø£ìŒ+#˚ Ç+|üsTTq <äèX¯´+˝≤,
˙\y˚T|òTü XÊ´eTTì H=dü≥ Ä #·+<äq ‹\ø£+ n‹ eTH√Vü≤s¡+>± ñqï~.
lsêeTTì øÏØ≥ ø±+‘·T\T ø£˝≤Œ+‘·+˝Àì dü÷s¡´ Á|üø±X¯+˝≤ ñHêïsTT.
kÕe÷q´ dü÷s¡´#·Áø£+˝À n~ ÇeT&É<Tä . m+<äTø£+fÒ lsêeTTì ø£+{Ïø±+‹øÏ
ndüeÔ Tj·T+˝Ò<Tä . <ëyê–ï C≤«˝≤ø±+‘·T\T $s¡õy˚Tà ñ‘·ØÔ j·T+ n+#·T\˝À
eTT‘ê´\ø±+‘·T\‘√ ø£è‹Ôø±|ü⁄+»+˝≤ yÓT]dæb˛‘·Tqï~. dü«#·Ã+¤ >±, ‘Ó\>¢ ±,
dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ ø£s÷¡ Œs¡+˝≤ yÓT]ùd eÁkÕÔ*ï <Û]ä +∫, Ä ø£s÷¡ Œs¡ >ös¡Tìe˝…,
bÕ<äsd¡ +ü ˝≤ #·+#·\+>± e⁄+&˚ yÓ+&çø=+&É˝≤ XÀ_Û\T¢ ‘·THêï&ÉT. dü÷s¡´e+X¯
‹\≈£î&ÉT nsTTq lsêeTT&ÉT >∑+>± »˝≤ìï ø¬ ˝’ ≤düHê<∏Tä &çøÏ n]Œ+#ê&ÉT.
lsêeTTì #Ûêj·T dü÷s¡´ø±+‘·eTDÏ, ø£\Te\ $TÁX¯eT#êäj·T>±,
Äø±X¯ # êä j · T ‘√ ø£ \ dæ , y˚ T |ò ü ÷ \ô|’ q $dü Ô ] +∫ Ç+Á<ä ˙ ˝≤\qT
‘·\<äqTï‘·Tqï~.n<äT“¤‘· kÂ+<äs´¡ +˝À, >∑sT¡ &É|#ü ÷ s¡‘êï\qT $T+∫q
Á|üø±X¯+ >∑\ Ä s¡|Tüò TsêeTTì øödü˝≤´<äXs¯ <¡ Tä∏ \T dü+<ä]Ù+#ês¡T.
yÓ≈’ î£ +sƒÁ¡ |æjT· T&ÉT, uÛøÑ »Ô£ qeT+~sê+>∑D eT+<ës¡eTT, ÁãVü‰à+&Ü\qT
ã<›ä\T #˚dæ <äèXÊ´\qT ne©\>± düèwºæ+#˚yê&ÉT, ø√{Ïdü÷s¡´Á|üuÛÑ\‘√
yÓ\T>=+<˚ ©˝≤e÷qTwü $Á>∑VQü &ÉT, \ø°Î Vü≤è<äjT· ìyêdæ, Áù|e÷qTsê>∑
Vü≤è<äj·T |üPsí¡ÁãVü‰àq+<äT&ÉsTTq s¡|òüTTHê<∏äTì j·TTe≈£î&ç>± øödü\´
<ä]Ù+∫+~. ªuÛÑø£Ôe‘·‡˝≤! eT<ÛäT¬ø’≥uÛ≤Ø! øödü˝≤´ |ü⁄Á‘·T&ÉeqT ø°]Ô
‘Ó#T· Ãø=H˚˝≤, dü<ë ∫s¡Tqe⁄«\‘√, sêJe ˝À#·Hê\‘√ düy÷Ó àVü≤q+>±
q&Éj÷· &˚ u≤\T&ç˝≤ Hê >∑sꓤq ne‘·]+#·Tμ nì ÁbÕ]ú+∫+~.
n<Ûë´j·TeTT-4 71
lsêeT »qq+
˙{Ï‘√ ì+&çq y˚T|ò÷ü ìï b˛*q <˚V≤ü #êäjT· ‘√ øås° k¡ Õ>∑s¡ ìyêdæjTÆÓ q
$wíßü eT÷]Ô |ü⁄wü´ qøåÁ£ ‘êq øödü\´≈£î •X¯óe⁄>± »ìà+#ê&ÉT. uÛ≈Ñ î£ \Ô +<äs÷¡
eTè<äT eT<ÛTä s¡+>± ø°]dÔ ÷ü Ô Ä u≤\TìøÏ #·sD¡ ≤+øÏ‘T· \j·÷´s¡T. M]øÏ y˚&TÉ ø£
ø£*–+#˚+<äTø±qï≥¢T>± s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ‘·q ø±*u≤≥q Áy˚\TqT H√{Ï‘√
#·|Œü ]+#·kÕ>±&ÉT. øödü\´≈£î sêeTT&ÉT »ìà+∫q düeTj·T+˝À Äq+<ä
dü÷#·ø£+>± »j·T <äT+<äTuÛÑT\T ÁyÓ÷>±sTT. <˚e‘êdüeT÷Vü≤+‘√ düVü‰
<˚y+˚ Á<äT&ÉT »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚XÊ&ÉT. njÓ÷<Ûë´ q>∑s+¡ MT<ä |ü⁄wüŒeèwºæ
≈£î]|æ+#ês¡T. <äT+<äTuÛTÑ \ yÓ÷‘·\T Äø±XÊìï <ë{Ïb˛j·÷sTT. n|üŒ{Ï
eT+>∑fi¯ yê<ë´\ôVAs¡TqT e]í+#·&ÜìøÏ Ä~X‚wßü e⁄≈L£ n\$ø±<äH˚ #ÓbÕŒ*.
eTT‘Ì<ÔÓ Tä e⁄\T n‹y˚>+∑ >± |üdTü |ü⁄ ≈£î+≈£îeT\qT M~Û M~Ûq |ü+#·T‘·÷
øödü\´ n+‘·'|ü⁄s¡+ #˚sês¡T.
eTVü‰|üs«¡ ø±\+˝À Á|üj÷· >∑≈î£ uÛ≈Ñ î£ \Ô T #˚]q≥¢T, eT÷sâT¡ \T ÇqTeTTqT
rdüTø=ì |üsT¡ düy~˚ ø√dü+ eP] ãj·T≥≈£î |ü]>¬ ‹Ôq≥¢T, y˚d$ü ˝À >∑+>±
»˝≤ìï Á‘ê>∑{≤ìøÏ Ä\eT+<ä |üsT¡ >∑Trdæq≥¢T, |üfifl¯ ‘√ ì+&çq eèøå+£ ô|’
|ü≈î£å \T <ë&ç#d˚ qæ ≥¢T, øås° k¡ Õ>∑sêìï #·÷∫ Äø£*‘√ n\eT{Ï+#˚ yês¡T
|üs¡T¬>‹Ô e∫Ãq≥¢T>±, Hê\ZT ~≈£îÿ\Tï+∫ Áu≤Vü≤àDT\+<äs¡÷ lsêeT
»qqyês¡Ô $ì ‘·«]‘·+>± øödü˝≤´<˚$ n+‘·:|ü⁄sêìøÏ $#˚ÃXÊs¡T. Ä
düeTj·T+˝ÀH˚ |ü⁄Á‘·TDíÏ #·÷&É{≤ìøÏ n+‘·:|ü⁄s¡+˝À Á|üy•˚ +∫q <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT
MTπø+ ø±yê˝À ø√s¡Tø√+&ç. ‘·‘øY D£å y˚T rs¡TkÕÔqT. ø√XÊ>±s¡+ ‘Ó]#˚ e⁄+~.
MT≈£î ø±e\dæq+‘· <Ûqä + rdüTø=ì bı+&ç nì Ä j·÷#·≈î£ \ qT<›•˚ +∫
|ü*ø±&ÉT.
kÕïq+ #˚dæq ‘·sê«‘·, |ü⁄D≤´Vü≤e#·q+#˚dæ ≈£îe÷s¡Tì <ä]Ù+∫,
dü+‘√cÕ+‘·s+¡ >∑T&Ó’ sêeTT&çH√≥ ˇø£ ‘˚HuÓ §≥ºT y˚XÊ&ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT. u≤\Tì
72 lsêeT$»j·T+
C≤‘·ø£ #·Áø£+ sêsTT+∫, j·÷#·≈î£ \≈£î uÛ÷Ñ ]>± uÛ÷Ñ <ëq+, >√<ëq+ #˚dæ
s¡‘êï\qT |ü+#ê&ÉT. s¡‘ï· K∫‘· dæ+Vü‰düq+ MT<ä øödü\´ sêeTTì ˇ&ç˝À
ô|≥ºTø=ì e⁄+&É>±, ÄyÓT≈£î s¬ +&ÉT yÓ|’ ⁄ü ˝≤ |ü⁄qï$T yÓHïÓ \ #Ûêj·Te+{Ï
‘Ó\{¢ Ï #êeTsê\T |ü≥Tº ø=qï <ëd”»q+, Á|üøÿ£ >± ñ$Tà bÕÁ‘·‘√ eTs√
#Ó*ø£‘ÔÓ ì\ã&çe⁄+~. ø£qø±+ãs¡+ s¡+>∑T Ns¡ <Û]ä +∫ øödü\´ ø£&TÉ kı>∑dTü >±
e⁄+~. ÄyÓT #·T≥º÷ eTVü‰ e÷j·T »>∑‘·TÔqT Äe]+∫ ñqï≥ºT>±,
dü÷s¡T´ì#·T≥º÷ øÏsD¡ ≤˝¢≤>∑, $<äT´\¢‘˝· ≤¢ yÓT]ùd õ\T>∑T eÁkÕÔ\T <Û]ä +∫q
700 eT+~ sêDT\T Äd”qT˝…’ ñHêïs¡T. Ms¡Tø±ø£ uÛ÷Ñ ‘·, uÛ$Ñ wü´<ä«s¡eÔ ÷Hê\T
‘Ó\dæq |ü+&ç‘√‘·eÔ TT\T yê] düeTøå+£ ˝À ñHêïs¡T. Ä düeTj·T+˝À ≈£î\>∑Ts¡Te⁄
edæwßü˜ &ÉT eTT+<äT≈£î e∫à sêeTTì s¡÷bÕìï ‹\øÏ+∫, ª»qà ø£sà¡ \qT
ìyê]+#˚ øås° k¡ Õ>∑s¡ ìyêdæjTÆÓ q Ä |üse¡ ÷‘·Tà&˚ øödü˝≤´ >∑sꓤq »ìà+#ê&ÉT.
»qT\qT ñ<Δ]ä +#·&ÜìøÏ ne‘·]+∫q ne‘ês¡|⁄ü s¡Twüß&ÉT. áj·Tq≈£î
|üHï˚ +&˚fifl¯ ÁbÕj·T+˝À nø£kÕà‘·T>Ô ± ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT e∫Ã, eTVü‰sêEyÓq’
ìqTï ÁbÕ]ú+∫ lsêeTTì yÓ+≥u…≥Tº ø=ì b˛‘ê&ÉT. yÓTT≥ºyTÓ T<ä≥ u≤D+‘√
sêøåd£ Tü ì e~Û+∫ >√Áu≤Vü≤àDT\qT, j·T»„j÷· >±<äT\qT dü+s¡økÏå ÕÔ&TÉ . ˙
|ü⁄Á‘·T&ÉT #˚jT· uÀj˚T eTVü≤‘êÿsê´\qT $|ü⁄\+>± $qT! z eTVü≤sêC≤!μ
nì edæwßü˜ &ÉT uÛ$Ñ cÕ´súê\qT $ì|æ+#ê&ÉT.
ªm+&çq eHêìï eT+&ç+#˚ <ëyêq\+˝≤ sêøåd£ Tü \qT sêeTT&ÉT <ä>+∑Δ
#˚kÕÔ&ÉT. bÕ<ädüŒs¡Ù‘√ sê‹ì Hê‹>± e÷s¡TkÕÔ&ÉT. uÛÑT»ã\+‘√
Á|ü#+· &ÉeTsTTq ø√<ä+&Üìï $s¡∫ e<Û÷ä s¡‘êïìï #˚|{ü Ϻ @ø£|rü ïÁe‘·T&ÉsTT
eTT˝¢Àø±˝¢À ‹s¡T>∑T˝Òì Ms¡T&ç>± U≤´‹ bı+<äT‘ê&ÉT. eTVü‰jÓ÷<ÛTä &ÉsTTq
Áu≤Vü≤àD≤Áπ>düsT¡ ì øåD£ +˝À ì]®+∫ dü«»q düyT˚ ‘·+>± njÓ÷<Û´ä ≈£î eTs¡*
ekÕÔ & É T . lsêeT |ü { º ≤ _Û ù wø£ dü e Tj· ÷ q dü + uÛ Ñ $ +#˚ Çø£ ÿ ≥º T ‘√
njÓ÷<Ûë´yêdüT\T <äT'KeT>∑Tï\e⁄‘ês¡T. |æ‘·èyêø£´ |ü]bÕ\q ø√dü+
n<Ûë´j·TeTT-4 73
lsêeTT&ÉT uÛ≤sê´ düyT˚ ‘·+>± |ü<ëÛ ï\Tπ>fi¯ófl ns¡D´yêdü+ #˚kÕÔ&TÉ . Ä ø±\+˝À
Äj·Tq ˝Òì düeTj·T+ #·÷∫ ˇø£ sêøåd£ Tü &ÉT, uÛ≤s¡´ q|üV≤ü ]kÕÔ&TÉ . uÛ≤sê´
$jÓ÷>∑ø±\+ Äs¡T HÓ\\T uÛ]Ñ +#ê*‡ e⁄+≥T+~. ns¡D´+˝À uÛ≤s¡´qT
yÓ~øπ ≥|ü&ÉT yêqsê\‘√ dü+ã+<Û+ä ø£\T>∑T‘·T+~. n+<äT˝À ˇø£ ñqà‘·Ô
yêqsêìï, n‘·ìøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #ê≥T>± qT+&ç e~ÛkÕÔ&TÉ . >√{Ï‘√H˚
ÁãVü‰à+&Üìï m‘·>Ô \∑ ã\eTsTTq eTs√ yêqs¡ ÁX‚wßü &˜ TÉ düeTTÁ<ä eT<Û´ä +˝À
ñ+&˚ \+ø£qT #˚s‘¡ ê&ÉT. n+<äs÷¡ ø£\dæ düT\uÛ+Ñ >± <ë≥&ÜìøÏ düeTTÁ<ä+
MT<ä ùd‘·Te⁄qT ì]àkÕÔsT¡ . n|ü&=ø£ sêøåd£ Tü &ÉT sêeTTì X¯sD¡ Ty˚&TÉ ‘ê&ÉT.
n‘·ìøÏ »s¡>u∑ Àj˚T düeTs¡+˝À eTè‘·T´uÛj Ñ T· + ˝Ò≈î£ +&Ü ∫s¡+Je⁄ì>±
#˚kÕÔ&TÉ . sêøåd£ Tü \qT n+<ä]˙ e~Û+∫, U…B’ \T>± e⁄qï <˚e‘·\qT $&ç|+æ ∫
‹]– ‘·q dü«kúÕHêìøÏe∫Ã, »j·T»j·T<Ûë«Hê\‘√ njÓ÷<Û´ä Á|üy•˚ kÕÔ&TÉ .
|ü⁄Á‘·T\‘√ $H√<ä|Pü s¡«ø£+>± j·TT<Δ+ä #˚kÕÔ&TÉ . |ü<øä =+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡sê\T
sêC≤´ìï bÕ*+∫ nekÕq ø±\+˝À yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ #˚sT¡ ø=+{≤&ÉT.μ Çe˙ï
$qï <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT dü+‘√wü+‘√ ñbıŒ+–b˛j·÷&ÉT. yê©àøÏ s¡∫+∫q ø£<qä∏ T
dü+|üPsí¡+>± edæw˜üß&ÉT <äX¯s¡<∏äTìøÏ $e]düTÔ+&É>± bÕ\T Á‘ê>∑T‘·÷
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT edæwßü˜ &ç e+ø£ #·÷&ÉkÕ>±&ÉT.
øå°s¡kÕ>∑s¡+˝À X¯j·Tì+#˚ Ä~X‚wüße⁄ u≤\ø£ s¡÷|ü+˝À düT$TÁ‘·
Á|üøÿ£ ˝ÀøÏ e#êÃ&ÉT. düT$TÁ‘· dü«bÕïedú˝ü À Ä $wüjT· + >∑eTì+∫, n~
eTVü‰sêE≈£î ‘Ó*|æ+~. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT $Á|ü⁄\‘√ e∫à #˚jT· e\dæq $<ÛTä \qT
ìs¡«]Ô+#ê&ÉT. $wíßü e⁄ X¯+K, #·Áø±\T ø¬ øπ’ sTTøÏ |ü⁄Á‘·T\T>± »ìà+#ês¡T.
düTwüß|æ˝Ô À ìeT>∑ïyÓTqÆ ø¬ øπ’ sTTøÏ~ ‘Ó*j·T<äT. <ë~ e∫à ø¬ øπ’ sTTøÏ |ü⁄Á‘·T\ÁbÕ|æÔ
dü+>∑‹ ‘Ó*|æ+~. dü÷s¡´#·+Á<äT˝¢≤ yÓ\T>=+<˚ |ü⁄Á‘·T*ï #·÷dæ ÄyÓT $TøÏÿ*
Äq+~+∫+~. $wüjT· + ‘Ó\TdüTø=ì e∫Ãq eTVü‰sêE |ü⁄Á‘·T\qT #·÷dæ,
dü+‘·è|æ‘Ô √ j·÷#·≈î£ \≈£î eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤\qT |ü+∫ ‘·è|æ|Ô sü #¡ ê&ÉT.
74 lsêeT$»j·T+
njÓ÷<Û´ä ˝À ñ‘·‡yê\˙ï |üHïÓ +&ÉT s√E\bÕ≥T »]– |ü<eä T÷&Ée
Hê&ÉT HêeTø£s¡D eTôVA‘·‡e+‘√ eTT–kÕsTT. øödü\´ ‘·qj·TT&çøÏ
lsêeTT&Éì, düT$TÁ‘· |ü⁄Á‘·T&çøÏ \ø£ÎDT&Éì, ¬ø’πøsTT düT‘·T\≈£î
uÛsÑ ‘¡ X· Á¯ ‘·T|òTü Tï\ì ≈£î\>∑Ts¡Te⁄ edæwßü˜ &ÉT ìsís¡ TT+#ê&ÉT. düT&ç>±*øÏ y˚T|ò÷ü \T
e÷j·TeTsTTq≥¢T>± <äXs¯ <¡ Tä∏ \ »qàø£sà¡ ©\\T $qï yÓ+≥H˚ düs«¡ bÕbÕ\T
Vü≤]+#·Tø=ìb˛‘êsTT.
ÁXÀ‘·˝≤sê! dü+‘·T˝…’q MTs¡T sêeTø£<∏ë düs√es¡+˝À $Vü≤]+#˚
sê»Vü≤+dü\T kÕVæ≤‘·´eTT‘ê´\qT @s¡Tø=ì ìs¡+‘·s+¡ Ä<äs+¡ ‘√ ùd$+#˚
MTs¡T #·‘T· s¡T\T, dü»q® T\T. e÷ ùde ìs¡+‘·s+¡ d”«ø£]+∫ sêeTø£<ë∏
düT<Ûës¡kÕìï ÄkÕ«~+#·+&ç. <˚e‘ê düe÷qT˝…q’ MTs¡T s¡deü +‘·eTsTTq
Á>∑+<∏ëìï ì+bÕ~>± ne<Û]ä +#·+&ç.
|ü⁄sêD |ü⁄s¡Twüß&ÉT, ÁãVü‰àq+<äT&ÉT, lo<Ûsä ¡ Á|”‹bÕÁ‘·T&ÉT njÓ÷<Û´ä ˝À
ne‘· ] +#ê&É T . n‘· ì #· ] Á‘· q T eTT+<ä T eTT+<ä T $|ü ⁄ \+>±
‘Ó\TdüTø=+<ëeTT. dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘· l
oeTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. $E„˝q’… uÛ≈Ñ î£ \Ô T
dü<ë Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
Hê\T>∑e n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
d d d
n<Ûë´j·TeTT - 5
l >∑DXÒ Êj·T qeT'
l d”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
sêeTø£<ä∏ qe$<Ûuä ≈ÑÛ î£ \Ô H˚ ‘=$Tà~ >∑<Tä \T >∑\ ~e´eTsTTq Hêe.
ˇø=ø£ÿ >∑~˝À Ä<Ûë´‹àø£ nqT‘ê|ü+>∑\ uÛ≈Ñ î£ \Ô T Äd”qT˝…’ e⁄Hêïs¡T. Áù|eTj·TH˚Ó
‘Ós#¡ ê|ü s¬ |üs¬ |ü˝≤&ÉT‘·T+&É>±, eTTeTT≈åî£ e⁄\sTTq lsêeT<ëdüT\qT dü+kÕs¡
ã+<Ûë\qT+∫ ø£&‘É ]˚ à eTTøÏj Ô T· H˚ rsêìøÏ rdüTø=ì b˛‘·T+~. sêeTHêeT+
eT<ÛTä s¡+. me] ø£<ä∏ e]í+#·&ÜìøÏ (X¯ã› dü«s¡÷|üyTÓ qÆ ) Äø±X¯+ ≈£L&Ü
#ê\<√, me] ©\ $q&É+e\¢ eTqdüT‡ ‘·è|æÔ #Ó+<äT‘·T+<√, @ ø£<ä∏ $qï
‘·sT¡ yê‘· Ç+ø√ ø£<ä∏ $qqedüs+¡ ˝Ò<√- n<˚ sêeTø£<.ä∏ sêeTø£<ë∏ s¡d+ü
|ü⁄wüÿ\+. #·+Á<äTì ø±+‹øÏ #·+Á<äø±+‘· •\\T ø£]–b˛‘êsTT. n˝≤π>
sêeTø£<ë∏ ÁX¯eD+‘√ ø£]qƒ ø£sÿ¡ X¯yTÓ qÆ eTqdüT‡\T ø£]–b˛‘êsTT. $H˚yêfi¯fl˝À
uÛÑøÏÔÁX¯<Δä\T ˝À|æ+∫Hê, $H˚yêfi¯ófl eT+<äãT<ΔäT\sTTHê, yêfi¯fl≈£î á
sêeTø£<qä∏ T ãèVü≤düŒ‹j˚T dü«j·T+>± $e]+∫Hê ≈£L&Ü e´súy¡ T˚ ne⁄‘·T+~.
eT+<äãT<ΔTä \eTT+<äT sêeTø£<ë∏ Á|üe#·q+ #ÓjT· ´&É+ ns¡D´s√<äq+˝≤
e´sú ¡ + . uÛ À ø£ Ô \ T s√–wº æ y ês¡ s TT‘˚ ø£ w º ü | ü & ç e+&ç q eTècº Õ Hêï\T
ìs¡sø¡ú e£ Te⁄‘êsTT. Ä Ç˝¢≤* ÁX¯eT ãTs¡<˝ä À |ü&qç eÁ»+˝≤ ìÅwŒü jÓ÷»q+.
wüÁ&Ék˛ù|‘·yTÓ qÆ uÛÀ»q+ >±&ç<\ä ≈£î Ç+|ü⁄ #˚≈L£ s¡TdüT+Ô <ë? ø£$‘·«kÕ>∑s¡
eT<∏äÛq+ |ü+&ç‘·T\πø kÕ<Ûä´+ø±˙ eT+<äãT<ΔäT\≈£î ne>±Vü≤qø±<äT.
ù|&É≈î£ |üŒô|’ neTè‘·+ ˇ*øÏ+∫q≥¢T, |ü⁄≥Tº >∑T&¶øç Ï n<›+ä |ü{qϺ ≥¢T, X¯àXÊq+˝À
yÓT‘·ìÔ X¯jT· ´ y˚dqæ ≥¢T, ø±øÏøÏ neTè‘·|˝üò ≤\T s¡T∫ #·÷|æq≥¢T, ˇ+f…≈î£
ns¡{|Ï +ü &ÉT e*∫ô|{ºqÏ ≥¢T, eTè‘·<V˚ ‰ü ìï n+<ä\yÓTøÏÿ+∫q≥¢T, >∑T&¢>É ÷∑ ã≈£î
s¡‘ï· Vü‰s¡+ y˚dqæ ≥¢T, |ü+~øÏ ø£d÷ü ]Ô ‹\ø£+ ~~›q≥¢T>± eT+<äãT<ΔTä \≈£î
76 lsêeT$»j·T+
eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ sêeTø£<qä∏ T $e]ùdÔ düsd¡ «ü ‹ <äT'œ‘· ne⁄‘·T+~. Ä Á|üjT· ‘·ï+
|ü~à˙ C≤‹ø£q´qT q|ü⁄+dü≈î£ &çøÏ <Ûësê<ä‘+Ô· #˚dqæ ≥¢T, ∫*¢#<˚ ‘ä √ ˙fi¢ó¯
‘√&çq≥¢e⁄‘T· +~. MTs¡+<äsT¡ uÛ≈Ñ î£ \Ô T, #·‘T· s¡T\T ø£qTø£ n‘·´+‘· ñ‘ê‡Vü≤+‘√
sêeTø£<qä∏ T $e]düTHÔ êïqT! $q ÁbÕsúq¡ !
ndü˝Ò eTT‘·´+ ô|>’ ± düTyêdüq ø£\~ nqï≥¢T, ndü˝Ò eÁ»+ ô|>’ ±
neT÷\´ ø±+#·q+ ‘√&Ó+’ ~ nqï≥¢T>± ÁXÀ‘·˝q’… MTs¡+<äs÷¡ #·‘T· s¡T\T,
Áù|eTs¡dE ü \„ T. ô|ô’ |#·Tà lsêeTTìøÏ Çwºßü \T. #·‘T· súê<Ûë´j·T+ ∫es¡ MT≈£î
sêeTTì »qàø£<∏äqT dü$düÔs¡+>± $e]+#êqT. njÓ÷<Ûä´˝À øödü˝≤´
<äXs¯ <¡ Tä∏ \≈£î |ü⁄Á‘·T&ÉT>± ÁãVü≤à»q≈£î&ÉsTTq lsêeTT&ÉT ne‘·]+#ê&ÉT.
Ä <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ø£<ë eTVü‰uÛ≤>∑´XÊ*! |ü<eä T÷&Ée s√Eq sê≈£îe÷s¡T&ÉsTTq
lsêeT#·+Á<äTì, $T–*q eTT>ZT∑ s¡T sê≈£îe÷s¡T\qT s¡‘ï· K∫‘·eTsTTq
düT+<äs¡ &√*ø£\˝À |üsT¡ +&Éu{… Ϻ y˚<ä |ü⁄sêD≤\qT CÀ\bÕ≥>± bÕ&ÉkÕ>±s¡T.
düqø£dqü +<äHê~ eTTqT\T ì‘·´+ ø=*#˚ Äsê<Û´ä <Óe’ eTT, |üse¡ T•e⁄&ÉT
dü<ë <Ûë´ì+#˚ |üsÁ¡ ãVü≤à‘·‘«Ô· eTT, #·‘T· s¡TàKT&ÉT dü<ë n]Ã+#˚ |üse¡ ÷‘·à,
Ä~e÷j·T≈£î ì»|ü‹, |ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&ÉT, |üsê‘·Œs¡T&ÉT, e÷j·÷
»>∑‘‡· +#ê\≈£î&ÉT ◊q sêeTTìøÏ bÕ&˚ Ä CÀ\bÕ≥ yÓu’ yÑÛ êìï e]í+#·&ÜìøÏ
düV≤ü Ádüosê¸\T ø£*–q Ä~X‚wßü e⁄≈£L nkÕ<Û´ä y˚T.
Ä lsêeT#·+Á<äTì }j·T\ <ä>s∑Z T¡ qï eTT‘·sÔ TT<äTe⁄\T eTTøÏøÔ ±+øå‘£ √
ì»dúæ‹ H=+<ä&ÜìøÏ Bøå£ eVæ≤+∫q eTTeTT≈å£îe⁄\T. ìcÕÿeTø£s¡Tà˝…’
düe÷~Ûd‹æú ˝À dü<‹äZ bı+<ä&ÜìøÏ CÀ\qT kÕ«q+<ä+‘√ >±q+ #˚dTü HÔ êïs¡T!
|üsê, |üX´¯ +r, eT<Û´ä e÷, yÓK’ Ø nH˚ #·‘T· ]«<Ûä düsd¡ «ü r ø£fi\¯ ‘√ q\T>∑Ts¡T
Ád”\Ô T, kÕ˝Àø£´, kÕMT|ü´, kÕs¡÷|ü´, kÕj·TT»´eTH˚ #·‘T· ]«<Ûä eTT≈£î˝Ô ≤¢
uÛ≤dæd÷ü Ô q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ ì\T#·Tì e⁄Hêïs¡T. C≤>∑è‹, dü«|üï, düTwüß|ü⁄\Ô H˚ Ád”\Ô ≈£î
nø£ÿ&É Á|üyX˚ +¯ <äTs¢u¡ +ÑÛ . sêeT<äsÙ¡ q+ nkÕ<Û´ä +. ndü+uÛ≤eq, $|üØ‘·
n<Ûë´j·TeTT-5 77
uÛ≤eq, $πø|å ‘ü ,· >∑‘êj·TT‘· uÛ≤eq\qT ‘Ó\TdüTø√yê*. ‘·TØj·÷edúü ˇø£ÿfÒ
#·øÿ£ ì e÷sZ+¡ . Ä&É+ãsêìøÏ nø£ÿ&É Á|üyX˚ +¯ ˝Ò<Tä . ø£qTø£ j·TÚeqc˛&ÉX¯
ø£fi\¯ ‘√ XÀ_Û˝Ò¢ j·TTe‘·T\T, ns¡yH’Ó ê\T>∑T ø£fi\¯ ‘√ $\dæ˝Ò¢ düT+<äsê+>∑T\T
ãj·TfÒ ñ+&çb˛j·÷s¡T. e∫Ãq yês¡+<äs÷¡ |ü⁄D´Ád”\Ô T. j·T<∏√∫‘·+>±
eÁkÕÔ\‘√, ãVüQeT‘·T\‘√ øödü\´ ˇ&çì+|æ ‘·eT dü«kúÕHê\≈£î ‹]–
yÓfi≤fls¡T.
lsêeT»qq y˚fi˝¯ À sêøåd£ Tü \≈£î <äTX¯Ù≈£îHê\T s¡|Tüò T|ü‹ njÓ÷<Û´ä ˝À
ne‘·]+∫qy˚fi¯ sêøå£düT\≈£î nH˚ø£ $|òü÷ï\T >√#·]+#êsTT. \+ø£˝À
|æ&TÉ >∑T\T |ü&ܶ sTT. uÛ÷Ñ $T ø£+|æ+∫+~. sê»#·ÃÁ¤ ‘·+ neq‘·eTsTT+~.
sê»düu≈ÑÛ î£ Áù|‘·øfi£ ¯ |ü{+Ϻ ~. eTVü‰<ë«s¡+ ;≥\T yê]+~. sêeDT&ç |ü~
•s¡dTü ‡\ô|’ ñ+&˚ øÏØ{≤\T øÏ+~øÏ C≤]|ü&ܶ sTT. dü«#·Ãe¤ TsTTq n<›+ä ˝À
≈£L&Ü sêeDT&çøÏ ‘·q •s¡dTü ‡ ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . >∑T&¢>É ÷∑ ã\T sê»eT+~s¡+
<ä>s∑Z ¡ ns¡Tdü÷Ô ‹s¡>k∑ Õ>±sTT. ø√‘·T\T ‘·q eT+>∑fid¯ ÷ü Á‘·+ ‘Ó+∫q≥¢T,
uÀdæyTÓ &É‘√ $<Ûeä >± e÷]q≥¢T, eT{º‘Ï √ ˇ&ç ì+&çq≥¢T eT+&√<ä]øÏ ø£\
e∫Ã+~. düT˝À#·q qT<äT{Ï MT<ä ≈£î+≈£îeT ˝Òø£ uÀdæ>±qTqï≥¢T eT+&√<ä]øÏ
ø£ì|æ+∫+~. sêeDT&ÉT ∫+‘êÁø±+‘·T&Éj÷· ´&ÉT. áX¯«s¡T&ÉT ÄÁ>∑V≤æ +#ê&Ü?
nì uÛ≤$+#ê&ÉT. Ä X¯+ø£sT¡ &ÉT $eTTKT&ÉsTT‘˚H˚ ø±qsêì $|ò÷ü ï\˙ï
Ç+{¢ÀøÏ Á|üy•˚ kÕÔsTT. eTVü‰s¡‘ï· + ≈£L&Ü >±E ô|+≈£î>± e÷]b˛‘·T+~.
mes¡÷ |ü{+Ϻ #·Tø√s¡T. &ÉãT“ ˝À≈£î\bÕ\e⁄‘T· +~. ˝≤uÛ+Ñ sêø£b˛>± n|ü\˝À
eTTì–b˛‘ês¡T. n|ü\yêfi¯ófl yêøÏ{¢ÀH˚ &ÉãT“ø√dü+ ˇ≥ºTô|≥ºTø=ì
≈£Ls¡TÃ+{≤s¡T. eTq $wüj÷· \˙ï X¯Á‘·Te⁄\≈£î ‘Ó*dæb˛‘êsTT. X¯Á‘·Te⁄\≈£î
nBÛqT\+ ne⁄‘ê+. n|üø]° øÔ Ï ˝ÀqsTT <Ûsä à¡ + #Ó&bç ˛‘·T+~. ø±eTÁø√<Ûë\T
$»è+_ÛùdÔ <˚e⁄&ç ø£è|ü˝<Ò ìä ‘Ó\TdüTø√yê*. <Óy’ êqTÁ>∑V≤ü + ˝Òøb£ ˛‘˚ X¯Á‘·Te⁄\
ø±fi¯ófl |ü≥Tº ø=H˚ <äTsZ‹¡ ø£\T>∑T‘·T+~. ˝≤uÛ+Ñ nù|øå+Ï ∫ yê´bÕs¡ì$T‘·+Ô
78 lsêeT$»j·T+
ãj·T\T<˚]‘˚ qwº+ü ø£\T>∑T‘·T+~. mø£ÿ&É eTq+ ì‘·´+ >ös¡$+|üã&É‘êyÓ÷
nø£ÿ&É nee÷q+ m<äTs¡sTT‘˚ <˚e⁄ì <äj÷· Vü≤dü+Ô ˝Ò<ìä ‘Ó\TdüTø√yê*.
düV≤ü è<äjT· T\T, Ä|ü⁄˝Ô q’… yês¡T ≈£L&Ü <˚«wækÕÔsT¡ . nqedüs¡ u≤<Û´ä ‘·\T
HÓ‹qÔ |ü&‘É êsTT. eTqdüT˝À dü<ë Ä+<√fi¯q #√≥T#˚dTü ø=+≥T+~. sêC≤´ìï,
dü+|ü<qä T, <ÛHä êìï X¯Á‘·Ty˚ uÛÀ–kÕÔ&TÉ . <˚V≤ü + @ C≤&É´+ ˝Òø£ nHês√>∑´+‘√
|”&+ç #·ã&ÉT‘·T+~. <ë∫ô|{ºqÏ kıeTTà <=s¡øÿ£ b˛sTTHê, nø±s¡D+>± uÛj Ñ T· +
ø£*–Hê, eè<Δë|ü´+˝À ;<ä]ø£+ e∫ÃHê, uÛ≤s¡´ #·ìb˛sTTHê, ø£fió¯ flb˛sTTHê,
ø=&ÉT≈£î ùV≤fi¯q>± #·÷∫Hê, <Óy’ êqTÁ>∑V≤ü + eTqMT<ä ˝Ò<ìä ‘Ó\TdüTø√yê*.
\+ø£˝À <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT eT+Á‘·T\qT sê$+∫ sêÁ‹+ãefi¯ófl nÁ|üeT‘·+Ô >±
ñ+&ÉeTì Äq‹#êÃ&ÉT.
lsêeT»qq+ ‘· s ¡ T yê‘· njÓ ÷ <Û ä ´ ˝À eèøå ± \T |ü ⁄ wü Œ ,
|òü\uÛÑ]‘·eTj·÷´sTT. >√e⁄\T eT÷&ÉTy˚fi¯˝≤ bÕ*düTÔ+&˚$. me]ø°
eTqkÕÔ|+ü ˝Òø,£ yê´<ÛTä \Tsêø£, ;<ä]ø£+˝Òø,£ bı˝≤\T n|ü]$T‘·eTsTTq
|ü+≥\‘√ $sêõ\¢T‘·T+&˚$. sê»´+˝Àì Á|üC≤˙ø£+ ‘·eT˝À eè<Δë|ü´
dü÷#·q\qT >∑eTì+#·˝<Ò Tä . j·TTe≈£î\T n$<ë´ bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T\j·÷´s¡T.
ndüe÷q bÕ+&çr Á|ü‹uÛqÑ T bı+<ës¡T. ≈£îs¡÷|ü⁄\T s¡÷|üe+‘·T\T, $TøÏÿ*
‘˚»düT«\T nj·÷´s¡T. lsêe÷e‘·s¡D+‘√ ø±eTÁø√<Ûë\T q•+#êsTT.
njÓ÷<Ûë´yêdüT\T Äq+<ä+‘√ düT_Ûøå£+>± e]ú˝¢≤s¡T. dü÷s¡T´&ÉT
Á|üø±•+#˚≥|ü&ÉT Nø£{Ï ñ+≥T+<ë? Ç+{Ï j·T»e÷ì sêø£qT #·÷dæq
‘·sê«‘· <=+>∑\T+{≤sê? C„≤qT\T y˚<ë+‘·+ e÷{¢≤&˚≥|ü&ÉT ≈£î‘·sêÿ˝ÒM
ì\Tee⁄. dü~«y˚ø+£ ÁbÕ|æ+Ô ∫q|ü&ÉT dü+kÕs¡ <äT'U≤\T n+≥e⁄. XÊ+‹
yÓs’ ê>±´\T bı+~q yê]ì #·÷∫ ø±eTÁø√<Ûë\T |ü]>¬ ‹Ô b˛‘êsTT. á
s¡ø+£ >± sêe÷e‘ês¡+‘√ <√cÕ\T, <äT]“¤ø±å \T HêeTs¡÷bÕ\T ˝Ò≈î£ +&Ü
q•+∫b˛j·÷sTT.
n<Ûë´j·TeTT-5 79
Ç~˝≤ ñ+&É>± <äXs¯ <¡ ä∏ ≈£îe÷s¡T\T ˇø£]yÓ+≥ ˇø£sT¡ Ä&ÉT‘·÷
bÕ&ÉT‘·÷+&É>± ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T #·÷∫ dü+‘√wü |üse¡ X¯ó\j˚T´yês¡T. |ü#÷ \‘√
ø£{qϺ ÁbÕ+>∑D+˝À sê≈£îe÷s¡T\T ‘·|Œü ≥&ÉT>∑T\‘√ Ä&ÉT‘·T+&É>±, øödü\´
uÛÀ»HêìøÏ |æ*∫Hê, <ä÷s¡+>± |ü]>¬ ‘˚yÔ ês¡T. <ä÷s¡+>± yÓfifl‚ yê]ì ãT»®–+∫
>√s¡ T eTT<› ä \ T ‹ì|æ + #˚ ~ , ‘· s ê«‘· q\T>∑ T ] yÓ T TVü ‰ \T ø£ & ç –
≈£Ls√Ãu…≥Tº ø=H˚~. ªø=+&É+‘· |ü⁄D´+ #˚XÊqT ø£qTø£ dü÷s¡T´ìe˝… Á|üø±•+#˚
q\T>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\T |ü⁄{º≤s¡μì <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ñbıŒ+–bıj˚T´yê&ÉT.
\|òTü Ts¡÷bÕ\‘√, ∫qï <Ûqä Tsê“D≤\‘√ ∫s¡T>∑C\…® ‘√ ø£qTï\ |ü+&ÉT>∑>±
‹s¡T>∑T‘·T+&É>± yê]øÏ mì$T<˚+&¢É ÁbÕj·T+ e∫Ã+~. n+<äs¡T ˇπø
s¡øe£ TsTTq eÁkÕÔ\T, n\+ø±sê\T <Û]ä +∫, ∫qï <Ûqä TdüT‡\T #˚|{ü Ϻ u≤D≤\T
y˚ùdyês¡T. |”‘ê+ãs¡+ q&ÉTeTT≈£î ø£{,Ϻ ∫qï |ü‘ø· +£ ø£*–q eTT‘ê´\e÷\‘√
#·T≥º÷ |ü]yês¡ düeTT<ëj·T+‘√ sêeTT&ÉT XÀ_Û\T¢ ‘·T+&˚yê&ÉT. ùde≈£î\T
#ÛÁ· ‘·+|ü{,Ϻ #êeTs¡+M∫ sêCÀ|ü#êsê\qT #˚ùdyês¡T. yÓTT<ä≥ sêeTT&ÉT
u≤D+ y˚ùd,Ô \ø£ÎDT&ÉT y˚>+∑ >± eTs√u≤D+ y˚ùd,Ô uÛsÑ ‘¡ · X¯Á‘·T|òTü Tï\T
yÓ+≥H˚ yê{Ïì K+&ç+#˚yês¡T. Ms¡T&ÉsTTq <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ≈£îe÷s¡T\ Ä≥qT
<ä÷s¡+qT+∫ #·÷dæ, ndüTs¡T\ •s¡dTü ‡˝Ò Ä u≤D≤\≈£î ‘Ó–q≥¢T uÛ≤$+∫
dü+‘√wæ+#˚yê&ÉT. y˚<ë+‘·T\T kÕ~Ûø±]ø£+>± #Óù|Œ y˚<+ä ˝≤ sêeTT&ÉT
n≈£î+]ƒ‘· Bøå‘£ √ u≤D≤\T dü+~Û+#˚yê&ÉT.
lsêeT ñ|üqj·Tq+
Ç~˝≤ e⁄+&É>±, ˇø£ düTeTTVüAsêÔq <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ≈£î\>∑Ts¡TesTTq
edæw˜üßì nqTeT‹‘√ y˚<ä Áu≤Vü≤àDT\qT ÄVü‰«ì+∫ ñ|üqj·Tq+
>±$+#ê&ÉT. Hê\T>∑T s√E\T @ ˇ&ç<Tä &ÉT≈£î\T ˝Òø£ Ä eTôVA‘·‡e+
»j·TÁ|ü<ä+>± »]–+~. j·T»„uÛÀø£Ô, y˚<äe+<äT´&ÉsTTq lsêeTTìøÏ
80 lsêeT$»j·T+
Áu≤Vü≤àDT\T j·TC„À|üM‘êìï <Û]ä +|üCXÒ Ês¡T. lsêeTT&ÉT >±j·TÁ‹ »|æ+#ê&ÉT.
Áe‘·düe÷|æÔq q\T>∑Ts¡T Hê\T>∑T y˚<ë\T |ü]ƒ+#ês¡T. y˚<ë\πø
e]í+|üq\$ø±ì s¡|Tüò TsêeTT&ÉT >∑Ts¡Te⁄ e<›ä y˚<ë\T |ü]+ƒ #ê*‡ e∫Ã+~.
Ä düeTj·T+˝À m≥Te+{Ï ø¢wÏ üº düeTdü´\T m<äTs¡Tø±˝Ò<Tä . á $<Û+ä >±
|üHïÓ +&ÉT @+&¢TÉ #·<Tä e⁄ |üPs¡sÔ TT+~. ≈£î\>∑Ts¡Te⁄, eTVü‰sêE\ nqTeT‹‘√
rsúê≥q≈£î ãj·T\T<˚sê&ÉT. XÊgüÁ|üø±s¡+ ÁãVü≤à#ê] rsúj ¡ ÷· Á‘·\T #˚j÷· *
ø£qTø£ lsêeTT&ÉT nbÕs¡yTÓ qÆ ôdq’ ´+‘√, |ü+∫ô|≥º&ÜìøÏ <Ûqä sêdüT\‘√,
˝Ò><∑ ÷ä &É\‘√ ≈£L&çq <Ûq˚ Te⁄\‘√, HêHê eÁkÕÔ\‘√ düTeT+‘· Á|ü<ëÛ ì
yÓ+≥sê>± ãj·T\T<˚sê&ÉT. rsúÁ¡ |ü<X˚ Ê˝¢À j·÷#·≈î£ \qT düHêàì+∫, $~Û
$<ÛëHê\qT bÕ{Ï+#ê&ÉT. me]e\¢ rsúê˝Ò |ü$Á‘·eTe⁄‘êjÓ÷ Ä
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ˝Àø£ ø£fi≤´D≤sú+¡ , ˝À≈£î\ nC„≤q ìyês¡D≤sú+¡ rsúj ¡ ÷· Á‘·
#˚XÊ&ÉT. Äj·÷ rsúê\˝À kÕ<ÛTä e⁄\T, dü»q® T\T, uÛ≈Ñ î£ \Ô T yÓTT<ä˝q’… yê]ì
<ä]Ù+∫ yê] uÀ<Ûqä \qT ÁX¯eD+ #˚XÊ&ÉT.
lsêeTTì rsúj ¡ ÷· Á‘·
ø±o$X‚«X¯«s¡Tì, Á‘·´+ã≈£îì, ñ»®sTT˙ eTVü‰ø±\Tì, z+ø±s¡Tì,
eTVü‰ã˝ÒX«¯ s¡Tì, C≤X¯«˙\, ã<äØ, øπ <ës¡, |òTü èùwXí «¯ s¡, Hê>∑Hê<∏,ä yÓ<’ ´ä Hê<∏,é
eT*¢ø±s®T¡ Hé, ;ÛeTX¯+ø£s,¡ k˛eTHê<∏,ä sêy˚TX¯«s¡, <ë«<äX¯ CÀ´‹]¢+>±\T,
njÓ÷<Ûë´, eT<∏Tä sê, Vü≤]<ë«sY, ø±o, ø±+N, ne+‹ø£, <ë«sêe‹, >√eTr
rsúê\qT <ä]Ù+#ê&ÉT. rsús¡ êC≤\˝À eTTK´eTsTTq Á‹y˚DìÏ , |ü⁄D´Kì
|ü+#·Á|üj÷· >∑\qT, bÕ|üV‰ü ]DÏ ÁãVü≤àø£s¡í Á|üj÷· >∑\qT, düeTsúe¡ +‘·eTsTTq
>∑T|üÔ Á|üj÷· >∑qT, bÕ|üV≤ü s¡D≤sú+¡ <˚e, •e Á|üj÷· >∑\qT, <Ûsä êàs¡D´eTsTTq
HÓ$’ TXÊìï, ÁãVü‰às¡D´, y˚<ës¡D≤´\qT, bÕeq ã<ä]ø±ÁX¯e÷ìï, j·TeTTq,
düsd¡ «ü ‹, uÛ≤^s¡~,∏ >ö‘·$T, >√eT‹, ø£èwí,ü ;ÛeT, ‘ê|”, qs¡à<ë, ‘·|rü ,
uÛÀ>∑er, Á|ües¡, eT\Á|üV‰ü s¡, ø£è‘·e÷\, ø±y˚Ø, dü«síe¡ TTœ, eT+<ëøÏì,
n<Ûë´j·TeTT-5 81
Äq+<äesúì¡ nsTTq |üj÷Ó wí,ü |æHêøÏì, ‘·T+>∑, y˚D,Ï y˚<eä ‹, |òTü ≥Á|üV‰ü s¡,
q+~˙, q[ì, >∑+&Éø,° düsj ¡ T· ÷, yÓ‘’ s· D¡ ,Ï k˛eTq<ä, •eq<ä, k˛eTuÛÁÑ <ä,
ns¡TD, es¡TD, y˚Á‘·e‹, ø£|\æ , ‘êÁeT|ü],í X¯sêe‹, ‘·T+>∑uÁÑÛ <ä, k˛eTe‹,
kÕ$Á‹, ≈£î+≈£îeTe‹, sπ yê, y˚D≤eT\, Á|üV‰ü s¡, ÁbÕN, |ü⁄s¡+<äØ, düb˛Ôs>¡ ,∑
ø£s≈¡í î£ e÷], kÕ«$Tø±]Ôø,° |ü+#·|Tüò è‘êN, eÁ»ø±[ø£, eTùV≤+Á<äø±[, Á‹X¯S*,
eT+Á‘·e]úì, ˙sêe‹, düTs¡q~ nsTTq X¯+UÀ<Δë]DÏ, »j·T+‹, nMTsí$¡ ,
Hê≥øÏ, n\ø£q+<ä, |ò\ü TZ D, Á‹|ü<,ä XÊ+‘·, u≤D, düTK<ë, nqTÁø£eT
yÓTT<ä\sTTq q<äT\qT es¡Tdü>± dü+<ä]Ù+#ê&ÉT. X‚cÕÁ~, ÁãVü‰àÁ~, eT÷\|”s¡ƒ
|üs¡«‘·eTsTTq düVü‰´Á~ì, $+<Ûë´Á~ì, ùV≤e÷Á~ì <ä]Ù+∫ e÷qdü
düs√es¡+˝À kÕïqe÷&ç, ns¡TD≤#·˝≤ìï, Äq+<äeHêìï, ∫<ä+ãsêìï,
bÕeq n>∑kÕÔ´ÁX¯e÷ìï, XÀuÛ≤ø£se¡ TsTTq ls¡+>∑ |ü≥Dº ≤ìï, ø£Hê´≈£îe÷]ì,
»Hês›q¡ Tì, •eø£+∫, $wíßü ø£+∫, eT‘·‡´, |üørÏå súê\qT, X¯+UÀ<Δës¡, y˚<√<Δës¡,
Væ≤s¡D´q~, dü+<Ûë´e{≤ìï, ÁãVü‰àes¡+Ô ˝À <Ûsä à¡ dü+Ô uÛ,Ñ düTuÛ{Ñ ≤ìï, ÁãVü≤àjÓ÷ì,
|üè<∏÷ä <äø,£ yê]w˜,ü ≈£îs¡Tøπ Áå ‘·, _+<äTrsú,¡ <Ûsä êà\j·TeTsTTq ø£˝≤|üÁ>±e÷ìï,
>∑+>±kÕ>∑s,¡ dæ+<ÛTä dü+>∑eT+, øö+&çq´|ü⁄s+¡ ˝Àì n+_ø£, Áù|eT|üPsíT¡ &ÉsTTq
e÷sêÔ+&ÉTì, u≤\ø£˝À¢ \ ø£eT˝ÒX«¯ ]ì, $sê{Ÿ dü«s¡÷|æDÏ nsTTq s¡ø±Ô+ã]ì,
düT+<äs¡ C≤«˝≤eTTœ nsTTq ÁuÛeÑ Tsê+_ø£qT, |”‘ê+ã] nsTTq eTVü‰X¯øìÔÏ ,
uÛs’… $¡ nsTTq CÀ>∑˝≤<˚$ì, ø£sM¡ s¡yêdæì nsTTq XÊ+uÛ$Ñ ì, dü|XÔü è¯ +–jÓTÆ q
eTVü‰s¡TÁ<ë<˚$ì, Væ≤+>∑Tfi¯»qT, ø£eT\»qT, #ê+>∑<e˚ ⁄ì, yÓ÷sπ X¯«s¡Tì,
>∑T|üÔ øπ <ës¡+˝Àì efÒX«¯ s¡Tì, nøåj £ T· e≥ ≈£îX¯rsúê\qT, Á‹≈£L{≤#·˝≤ìï,
qèdæ+Vü≤|ü⁄s¡ Vü≤]Vü≤sπ X¯«s¡Tì, eT÷\e÷<Ûeä ⁄&ÉsTTq C„≤H˚X«¯ s¡Tì, uÛ÷Ñ ˝ÒX«¯ s¡
ø£<ä+ãeTsTTq #·Áø£bÕDÏì, >ö‘·y˚TX¯«s¡+˝À C≤Hê≥ Hêπ>+Á<äTì,
dü|j Ôü ÷Ó »Hê\Tqï ø√fÒX«¯ s¡Tì, dæ<eäΔ {≤ìï, sêy˚TX¯«sêìï, <äøDÏå Á|üj÷· >∑
nsTTq e÷<Ûäy˚X¯«sêìï, |üPs¡«kÕ>∑s¡ rsú¡sêC≤\qT, yÓ’sê>∑´ |ü⁄wüÿs¡
82 lsêeT$»j·T+
eTVü‰ã˝ÒX«¯ sêìï, Hêsêj·TD|ü⁄s+¡ ˝Àì <Û÷ä \πø≥ø£ X¯+ø£sT¡ &çì, eT\j˚TX¯«s¡,
bÕ+#ê˝Ò X ¯ « s¡ T \qT, dü ‘ · ´ Hê<∏ ä |ü P sí ê \j· ÷ ìï, dæ + <Û ä T |ü ⁄ s¡ + ˝Àì
eTVü‰eTT+&˚X¯«s¡Tì, jÓ÷^X¯«s¡T&Ó’q ;ÛeTX¯+ø£s¡Tì, k˛s¡{Ï˝Àì
k˛eTHê<∏*ä +>±ìï, ;ÛeT#·+&ç, >√s¡øe£å Tsƒêìï, y˚<|ä ⁄ü ], >∑jT· , neTsêe‹,
ñ&ç|,æ X‚wXü ÊsTTì, nôVAã\ Á‹|ü‹ì, kÕ«$Tø±]Ôø£ dü‘´· düTÁãVü≤àDT´ì,
øÏwÿæ +<Ûä e÷‘·+>∑ |üs«¡ ‘ê\qT, Vü≤+|” $s¡÷bÕ≈åî£ ì, ìs¡à\ |ü+bÕ düs√esêìï,
∫Á‘·≈L£ ≥, s¡Tø£à≈£L{≤\qT, eTVü≤+ø±|ü⁄sêìï, ø±\#·+Á~ø£qT, >√ø£sêí ìï,
ø£èwíükÕ>∑sêìï, Vü≤]Vü≤s¡rsú¡eTsTTq »+ãTπøX¯«sêìï, $eT˝ÒX¯«s¡+˝À
nq+‘·XÊsTTì, eT<ÛäTsê $ø£sí¡T&ÉsTTq Á|üuÛ≤ø£s¡Tì, $ÁXÊ+‹eHêìï,
‘· b ˛eHêìï, ≈£ î +uÛ Ñ ø √D, eT+»s¡ < ∏ ä , e÷‘· T *+>∑ , <Û ä ÷ \π ø ≥
Á‹$Áø£eTrsúê\qT, eTT<Z\ä , e÷+<Ûë‘·, Hê>∑Hê<∏,ä |ü+&É], #·+Á<äu≤Û >∑, Á‹ø√DÏ,
ø£se¡í T÷\, Hê>∑s>¡ ös¡, ÄXÊ|ü⁄], H˚bÕ\, Á‹eT\¢ eT+<Ûqä ø±fi‚X«¯ s¡+˝À
≈£îX¯‘·s¡TŒì, MTHêøåÏ, ø±e÷øåÏ dæ‘êdæ‘·T&ÉsTTq ∫<ä+ãπsX¯«s¡T&çì,
ÁãVü≤àø£{≤Vü≤ Vü≤]<ë«s¡, Ä~‘·´, yÓX’ Ê«qs¡ eTVü‰rsúê\qT s¡|Tüò TMs¡T&ÉT
ÁãVü‰àq+<ä+‘√ dü+<ä]Ù+#ê&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· Ä Bq»H√<Δës¡≈î£ &ÉT njÓ÷<Ûë´
q>∑s¡ Á|üy˚X¯+ #˚dæ edæwü̃ßìøÏ <äX¯s¡<∏äTìøÏ kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿs¡+ #˚dæ
nuÛ<Ò ‘ä «· +‘√ eTT>ZT∑ s¡T e÷‘·\≈£î Á|üD≤eT+ #˚XÊ&ÉT.
j· ÷ Á‘· # ˚ d æ q nq+‘· s ¡ + lsêeTT&É T $s¡ ø £ Ô ‘ · ‘ √ ÁbÕ|ü + ∫ø£
$wüj÷· \|ü≥¢ nHêdüø‘Ô£ ‘· √ yÓT\>∑kÕ>±&ÉT. wüÁ&Ék˛ù|‘·eTsTTq uÛÀ»q+,
ñ‘·eÔ ÷düq+, Vü‰dü´$H√<ë\T, X¯è+>±s¡ dü+^‘ê\T, y˚≥ yÓTT<ä˝q’… yê{Ï|≥ü ¢
$eTTKT&Éj÷· ´&ÉT. Ád”\Ô ‘√ dü+uÛ≤wæ+#·ø£ #·÷&Éø£ <Ûë´q‘·‘Œ· s¡T&Ó’ HêkÕÁ>∑+ô|’
<äèwºæ ì*|æ @ø±+‘ê_Û˝≤wæ>± Äq+<äkÕ>∑s+¡ ˝À ‘˚*j·÷&ÉkÕ>±&ÉT. eTT>ZT∑ s¡T
k˛<äsT¡ \T ≈£L&Ü eTVü‰ $s¡≈î£ \Ô sTT ìcÕÿeTT˝…’ kÕ<ÛTä e⁄˝…’ sêeTùde˝À
dü<ë Äq+<äu]ÑÛ ‘·T\j·÷´s¡T.
n<Ûë´j·TeTT-5 83
njÓ÷<Û´ä ≈£î $XÊ«$TÁ‘·Tì sêø£
Ä düeTj·T+˝ÀH˚ düèwºøæ Ï Á|ü‹düèwºæ #˚ùd düeTsúT¡ &É÷, dæ<ëΔ ÁX¯eT yêdæ
eTVü‰‘·|üdæ« >±~Û |ü⁄Á‘·T&ÉsTTq $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT njÓ÷<Ûë´ q>∑s¡+˝À
Á|üy•˚ +#ê&ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT eTTìsêø£ ‘Ó\TdüTø=ì m<äTsπ – kÕcºÕ+>∑ <ä+&É
Á|üD≤e÷˝≤#·]+∫ øö–*+#·Tø=Hêï&ÉT. Áu≤Vü≤àDTì #·÷∫ ˝Ò∫ eTsê´<ä
#˚j·Tø£b˛‘˚ Äj·TTwü߸ øå°DÏdüTÔ+~. yê&çøÏ eTs¡D+ ÄdüqïeTsTT+<äì
Á>∑Væ≤+#ê*. mes¡sTTHê Áu≤Vü≤àDT\≈£î ‘·>∑T eTsê´<ä #˚j·Tø£b˛‘˚
eTs¡T»qà˝À ≈£îø£ÿ>± |ü⁄&‘É ês¡T. Áu≤Vü≤àD eTsê´<ä #˚jT· ìyê]+{ÏøÏ $|ò÷ü ï\T
ekÕÔsTT. á $wüj÷· \˙ï ‘Ó*dæq <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT Áu≤Vü≤àDuÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ ø£qTø£
$XÊ«$TÁ‘·Tì #˚sTT |ü≥ºTø=ì ‘·q dæ+Vü‰düq+ MT<ä ≈£Ls√Ãu…{º≤&ÉT.
eÁkÕÔ\+ø±sê\T n]Œ+∫ |üP»\T ñ|ü#êsê\T #˚dæ »qà <Ûqä ´+ nsTT+<äì
uÛ≤$+#ê&ÉT. ªHêø° s√E #ê˝≤ dü+‘√wü+>± ñ+~. MT eTH√s¡<∏ä+
á&˚sT¡ kÕÔqT. ø√]ø£ ôd\$e«+&çμ nì qeTdüÿ]+#ê&ÉT.
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT <äXs¯ <¡ ä∏ eTVü‰sêEqT #·÷dü÷,Ô ªdü÷s¡´e+X¯u÷ÑÛ wüDT&Ée⁄
ñ<ës¡T&Ée⁄ ◊q ˙≈£î nq+‘· X¯óuÛ≤\T ø£\T>∑T>±ø£μ nì Äos¡«~+#ê&ÉT.
ªdü+‘√wü+ ã\+ n~Ûøe£ TsTT kÕsúø¡ e£ TsTTq J$‘·+‘√ düeTdüdÔ Tü U≤\T
#˚≈L£ s¡T>±ø£! $y˚ø£ $C„≤Hê\T düeTè~Δ>±, dü<ë $Á|ü, $wíßü uÛøÑ ÔÏ ø£*–, ãT~Δ
Á|ü‘ê|ü j·TX¯dTü ‡\‘√ ˙≈£î düeTdüÔ X¯óuÛ≤\T #˚≈L£ s¡T>±ø£! X¯Á‘·Te⁄\+<äs÷¡
q•+∫ XÊX¯«‘·|<ü +ä ÁbÕ|ædÔ Tü +Ô ~. n‘·´+‘· uÛ÷Ñ ‘·<j ä T· ø£*– ñ+{≤e⁄. ˙
e+X¯+ n_Ûeè~Δ #Ó+<äT‘·T+~. ‘·\ô|{ºqÏ ø±sê´\˙ï $»j·Te+‘·eTsTT
düsê«]cºÕ\T XÊ+‹+∫ düsê«;ÛcÕº \T dæ~kΔ ÕÔsTT. z <äXs¯ <¡ ä∏ eTVü‰sêC≤!
˙≈£î <√wüsV¡ ≤æ ‘·eTsTTq ø°]Ô ø£\T>∑T‘·T+~. kÕ<ÛTä dü»q® T\T ìqTï ø°]kÔ ÕÔsT¡ .
˙ e\q j·÷#·≈î£ \ ø√]ø£\T rs¡T‘êsTT. nHê#êsê\qT e~* kÕ<ÛTä ,
uÛÑ»q, dü+ø°s¡Ôqø±s¡T\qT Ä<äsê_Ûe÷Hê\‘√ dü‘·ÿ]+#·T. n|ü&˚ Hê
84 lsêeT$»j·T+
Äosê«<ë\˙ï düeTÁ>∑+>± dü‘Œ· *¤ ‘ê*ï ÇkÕÔsTT. ˙ eTqdüT˝À dü<Tä “~Δ
ô|+#·Tø√! Áu≤Vü≤àDT\ Äosê«<ë\T rdüTø√! qqTï ‘·\T#·Tø√! ˙ ø±sê´\˙ï
dæ~kΔ ÕÔsTTμ nì Äos¡«~+#ê&ÉT.
H˚qT <ÛHä êìï, dü+|ü<qä T ø√s¡&+É ˝Ò<Tä . sê»dæ+Vü‰düq+ n&É>&∑ +É ˝Ò<Tä .
sêøå£düT\T j·TC„≤\≈£î n+‘·sêj·T+ ø£\T>∑CÒdüTÔHêïs¡T. ˙ |ü⁄Á‘·T&ÉsTTq
sê|òüTe⁄ì Hê≈£î ‘√&ÉT>± |ü+|ü⁄. j·TC„≤\T dæ~Δ+#·&É+ ˝Ò<äT. e÷Ø#·
düTu≤VüQ\T, ‘ê≥ø£ sêøåd£ ãü è+<ä+ ôVAeTÁ<äyê´\qT uÛøÑ dÏå Tü HÔ êïs¡T. yê]
qT+&ç s¡øD£å ≈£î s¡|Tüò TsêeTTì Hê‘√ |ü+bÕ*‡+~. j·T»„y~˚ ø£qT <Û«ä +dü+#˚d,æ
j·T»„bÕÁ‘·\qT uÛ>Ñ ï∑ +#˚d,æ eT+≥bÕ\≈£î ì|üŒ+{ÏdTü HÔ êïs¡T. e÷qe s¡øÔ£
e÷+kÕ\qT j·÷>∑deü Tj·T+˝À ôVAeT≈£î+&É+˝À ô|q’ T+∫ b˛düTHÔ êïs¡T.
˝…øÿ£ ˝Òq+‘· eT+~ Áu≤Vü≤àDT\qT $T+π>XÊs¡T. Ç≥Te+{Ï nø£è‘ê´\qT
Ä|æ j·÷>∑d+ü s¡øD£å #˚jT· &ÜìøÏ sê|òTü e⁄&ç n+&É ‘·|Œü <äì $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT
‘·q ø√]ø£qT ‘Ó*j·TC…bÕŒ&ÉT.
eTTì |ü\T≈£î\≈£î eTVü‰sêE uÛj Ñ T· ÁuÛ≤+‘·T&Éj÷· ´&ÉT. nø£kÕà‘·T>Ô ±
ø=+&É $]– MT<ä |ü&≥ɶ sº TT+~. $<äT´<Èë‘·+ ‘·–*q≥¢sTT+~. u≤>± ø±*Ãq
u≤D≤\T >∑T+&Ó˝À¢ >∑T#·TÃ≈£îqï≥¢T, nø£kÕà‘·T>Ô ± n+<Û‘ä «· + e∫Ãq≥¢T, ˝À_Û
>∑èVü‰ìï <äT+&É>T∑ \T <√#·T≈£îqï≥¢T nì|æ+∫+~. n<Û√e<äqT&Éj÷· ´&ÉT.
e÷s¡Te÷≥ sê˝Ò<äT. $y˚ø£ #ê‘·Tsê´\T q•+#êsTT. uÛÑj·T+‘√
dü+Ô _Û+#ê&ÉT. ªz ‘·|dü «” ! j·T»„j÷· >±<äT\qT <Û«ä +dü+ #˚ùd~ eTVü‰sêøåd£ Tü \T.
Hê ≈£îe÷s¡T&Ü |üdyæ ê&ÉT. $+{Ï‘√ ©˝≤$H√<ä+>± Áø°&+ç #·≥y˚T n‘·ìøÏ
‘Ó\TdüT. j·TT<Δsä +¡ >±ìï ms¡T>∑&TÉ . <Ûqä T]«<ë´uÛ≤´düyT˚ Ç+ø± |üP]Ôø±˝Ò<Tä .
Ç≥Te+{Ï |üdyæ ê&çì j·TT<Δëì¬ø˝≤|ü+ù|~? Hê sêC≤´ìï, düø\£ dü+|ü<\ä T,
>∑èVü‰\T yÓTT‘·Ô+ düeT]Œ+#·>∑\qT. ø±˙, lsêeTTì |ü+|ü˝ÒqT. H˚qT
düôdq’ ´+>± e∫à düeTdüÔ sêøåd£ dü +ü Vü‰s¡+ #˚dæ j·÷>∑ dü+s¡øD£å #˚kÕÔqT.
n<Ûë´j·TeTT-5 85
˝À_Û <ÛHä êìï e<ä\q≥¢T, #˚|ü ˙{Ï ãj·T≥ J$+#·q≥¢T>± sê|òTü e⁄ì e<ä*
H˚qT ñ+&É˝qÒ T. nB>±ø£ j·TT<Δuä ÷ÑÛ $TøÏ n˝¢≤s¡T eTT<›Tä >± ô|+∫q _&¶qÉ T,
m+&É ø£HïÓ s¡T>∑ì |üdyæ ê&çì |ü+|ü˝qÒ Tμ nì »+≈£î‘·÷H˚ $XÊ«$TÁ‘·T&çøÏ
düe÷<Ûëq+ #Ó|æŒ ø£˙ïs¡T eTT˙ïs¡T>± $\|æ+#·kÕ>±&ÉT. <äX¯s¡<∏äT&ç
düe÷<ÛëHêìøÏ $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ø√|ü+‘√ eT+&ç|&ü ܶ &ÉT. ªqTy˚« e÷≥ Ç#êÃe⁄.
ø±e\dæq ø√]ø£qT ‘Ó\T|üeTHêïe⁄. á e+X¯+˝ÀH˚ Vü≤]X¯Ã+Á<äT&ÉT
‘·qø=∫Ãq dü«bÕïH˚ï dü‘´· +>± uÛ≤$+∫ Hê≈£î sê»´+ Ç∫à ‘êqT ø±{Ïø±|ü]
nj·÷´&ÉT. n≥Te+{Ï e+X¯+˝À »ìà+∫ e÷≥ m˝≤ ‘·|Œü >∑\T>∑T‘·THêïe⁄!
˙ e\¢ dü÷s¡´e+X¯+ ø£\Twæ‘e· Te⁄‘·T+~. •_ #·Áø£e]Ô á e+X¯+˝ÀH˚
»ìà+∫ Ç∫Ãq e÷≥ø√dü+ bÕe⁄s¡+ ãs¡Te⁄≈£î düe÷q+>± ‘·q
X¯Øs¡+˝Àì+∫ e÷+kÕìï ø√dæ Ç#êÃ&ÉT. s¡Tø±à+>∑<Tä &ÉT |ü$Á‘· @ø±<äo
Áe‘·+ dü+|üP]Ô ø√dü+ |ü⁄Á‘·T&çH˚ e~Û+#ê&ÉT. ˙ e+X¯+˝ÀH˚ dæ]j·÷fi¯ó&ÉT
X¯+ø£sT¡ &çø∫Ï Ãq e÷≥ ø√dü+ |ü⁄Á‘·e<Ûä >±$+#ê&ÉT. ˙≈£î lsêeTTì >∑T]+∫
@$T ‘Ó\TdüTqì Ç{¢≤ e÷{¢≤&ÉT‘·THêïe⁄? ø±˝≤ìï XÊdæ+#˚yê&ÉT,
Ä~e÷j·TH˚ e]+∫qyê&ÉT, ÁãVü≤à»q≈£î&ÉT, yÓ’≈£î+sƒ¡Hê<∏äT&ÉT, dü<ë
dü<ë•e⁄&TÉ me]ì <Ûë´ìkÕÔ&√, mes¡T düqø£dqü +<äHê<äT\≈£î Äsê<Û´ä <Óe’ yÓ÷,
me] X¯Øs¡+˝À Ç+Á<äT&ÉT+{≤&√, y˚<ë+‘· XÊÁkÕÔ˝…]–q ìsZ¡TD
|üsÁ¡ ãVü≤àeTsTTq yê&çì |üduæ ≤\T&ÉT>± m+#·T‘êyê? uÛ≈Ñ î£ \Ô Vü≤è<äj÷· s¡$+<ä
ÁuÛeÑ Ts¡+, MTe÷+kÕ ø£sà¡ e÷sZê#·sD¡ ≤\ \øå´£ +, yê´ø£sD¡ ø±s¡T\T X¯u≤› sú¡
XÀ<Ûqä #˚dæ HêHêsúê\ HêeTdü+<Ûëq+˝À Á>∑V≤æ +#˚ \øåD£ +, kÕ+K´ XÊg+˝À
Á|üøè£ ‹ |ü⁄sT¡ wü $uÛ≤>∑+, C„≤qjÓ÷>∑+˝À XÊX¯«‘·T&ÉT, nuÛ+Ñ >∑T&ÉT, á sê|òTü e⁄&!˚
n≥Te+{Ïyê&ÉT u≤\T&Ü? HÓj ’ ÷· sTT≈£î\T Je+ nXÊX¯«‘·eT˙ áX¯«s¡T&˚
dü‘´· + ì‘·´eT˙ n+{≤s¡T. n≥Te+{Ï ì‘·T´&ÉT lsêeTT&ÉT. |ü‘+· »©
XÊÁdüÔ+˝À #Ó|æŒq jÓ÷>∑kÕ<Ûäq\T ncºÕ+>∑ jÓ÷>±\T Ä#·]+∫ me]
86 lsêeT$»j·T+
düeTøå+£ ˝À yÓ÷øå+£ kÕ~Û+#ê\ì jÓ÷>∑T\T m+#·T‘ês√ n≥Te+{Ï lsêeTTì
|üdyæ ê&É+{≤yê? nsTTHê sêeTT&çøÏ ø£˝≤´Dy˚T »s¡T>∑T‘·T+~. H˚qT Hê
ÄÁX¯e÷ìøÏ yÓ[flb˛‘·THêïqTμ nì ø√|ü+‘√ yÓfifl¯ &ÜìøÏ ñ<äT´≈£î&Ô j É ÷· ´&ÉT.
á e÷≥\≈£î <äX¯s¡<∏äT&ÉT ø£\‘·#Ó+<ë&ÉT. yÓ+≥H˚ ≈£î\>∑Ts¡Te⁄
düeTøå±ìøÏ yÓ[fl düeTdü´qT ìy˚~+#ê&ÉT. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ø√|ü+‘√ ñHêï&ÉT.
s¡|Tüò THê<∏Tä ì yÓ+≥ |ü+|üeTHêï&ÉT. MTs¡T e÷ ≈£î\ >∑Ts¡Te⁄\T, düeTsúT¡ \T.
á ‘·sT¡ D+˝À Hê ø£seÔ¡ ´ìπsX› +¯ #˚dæ MT nqTÁ>∑V≤ü |ò\ü yÓTqÆ sêeTTì j·TeTTì
e+{Ï Ä $XÊ«$TÁ‘·Tì u≤]qT+&ç ø±bÕ&É+&ç. $XÊ«$TÁ‘·T&çøÏ @eTsTTHê
Ç#·TÃø=+{≤qT. sêeTT&çøÏ ÁbÕD_Ûøå£ ô|{ºÏ qqTï ø£&É‘˚s¡Ã+&çμ nì
y˚&ÉTø=Hêï&ÉT.
n|ü&ÉT edæw˜üß&ÉT eTVü‰sêE‘√ ª$XÊ«$TÁ‘·Tì |ü≥ºT<ä\ MT≈£î
‘Ó*j·T<äT. ÁãVü≤àqT >¬ \e&ÜìøÏ düèwºøπæ Á|ü‹düèwºæ #˚XÊ&ÉT. ˝ÀVü≤+‘√ #˚dqæ
|æ+&çì uÛøÑ +Ïå ∫ ns¡yy’Ó \˚ dü+e‘·‡sê\T >±j·TÁ‹ì »|æ+#ê&ÉT. eTT˝¢Àø±˝¢À
n‘·ì ù|s¡+fÒ n+<ä]ø° uÛj Ñ T· +. dü<ë <Ûqä Tsê“D≤\qT <Û]ä +∫q eTVü‰
jÓ÷<ÛTä &ÉT. Äj·Tq e÷≥qT ø±<ä+fÒ |òTü Às¡XÊ|ü+‘√ ˙ ≈£î˝≤H˚ï uÛdÑ àü +
#˚kÕÔ&TÉ . Ç~ ì»+. n+<äT#˚‘· Äj·Tq yÓ+≥ sêeT\ø£ÎDT\qT |ü+|æ
uÛsÑ ‘¡ · X¯Á‘·T|òTü Tï\qT ˙ e<›ä ñ+#·Tø√e&ÉyT˚ ˙ Á|üdTü ‘Ô · ø£seÔ¡ ´+μ nì
$e]+#ê&ÉT. ≈£î\>∑Ts¡Te⁄ $es¡D≈£î <äXs¯ <¡ Tä∏ &çøÏ $#ês¡+ Ä>∑˝<Ò Tä . _>Zs∑ >¡ ±
$\|æ+#ê&ÉT. edæwßü˜ &ÉT sêE •s¡dTü ‡ ìeTTs¡T‘·÷, ªeTVü‰sêC≤! lsêeTTì
‘·<˚ø£+>± >∑eTì+#·T. X¯+K#·Áø£ >∑<ë<Ûäs¡T&ÉsTTq Ä~Hêsêj·TDT&ÉT
n>∑T|ækÕÔ&TÉ . yê©àøÏ eTVü≤]¸ qT&ç$q uÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À »s¡>u∑ Àj˚T $wüj÷· \≈£î
nqT>∑TD+>±H˚ lsêeTT&ÉT ne‘·]+#ê&ÉT. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT yê≈£îÿ j·T<∏ësú+¡ .
\ø£ÎDT&˚ Ä~X‚wüß&ÉTμnì <ÛÓ’s¡´+ #ÓbÕŒ&ÉT. Mfi¯ófl e÷qe⁄˝Ò ø±˙
<Óy’ ê+X¯d+ü uÛ÷Ñ ‘·T\qï n_ÛÁbÕj·÷ìøÏ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT e∫à >∑Ts¡Ty껄Á|üø±s¡+
n<Ûë´j·TeTT-5 87
sêeT\ø£ÎDT\qT $XÊ«$TÁ‘·Tì yÓ+≥ |ü+|ü ìX¯Ãj·T+ #˚dTü ø=ì n‘·ì
düeTøå±ìøÏ e∫à bÕ<ä Á|üD≤eT+ #˚dæ ªsêeT\ø£ÎDT\qT MT yÓ+≥
rdüTø=ìbı+&çμ nì nHêï&ÉT. Ç+<äT≈£î $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT eT]+‘·
dü+‘√wæ+#ê&ÉT. ªm+‘· eT+∫ $wüjT· + #ÓbÕŒe⁄. H˚qT ø√]+~ sêeTT&çH.˚
ø±˙ qTe⁄« \ø£ÎDTì ≈£L&É |ü+|ü⁄‘·THêïe⁄. Hê uÛ≤>∑´+ |ü+&ç+~. Hê≈£î
s¬ +&ç+‘·\ ˝≤uÛ+Ñ #˚≈L£ ]+~. Hê |ü⁄D´+ y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·+ ø£Hêï $Tqï>±
|ò*ü +∫ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT á s√E Hê≈£î ÁbÕ|æ+Ô #ê&ÉTμ nì dü+‘·è|æ‘Ô √ ‹]–
e∫à j·T<∏ëkúÕq+˝À Äd”qT&Éj÷· ´&ÉT. Ä düeTj·÷ìøÏ ≈£î\>∑Ts¡Te⁄ Ç‘·s¡
eTTqT\T eTVü‰‘·Tà\÷ düu≤Û dú*ü ˝À ñHêïs¡T. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT dü+‘·Twºßü &Éj÷· ´&ÉT.
ªø√{Ï eTqà<∏Tä \≈£î kÕ{Ïsêì lsêeTTì kÂ+<äs´¡ + #·÷dæ <Ûqä T´&çqe⁄‘êqT.
Çø£ lsêeT eTTU≤s¡$+<ä <äsÙ¡ q+ #˚sTT+#·eTμì eTVü‰sêEqT ø√sê&ÉT
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT.
ª$XÊ«$TÁ‘· eTVü≤]¸ yÓ+≥ b˛e&ÜìøÏ dæ<yäΔ TÓ Æ düu≈ÑÛ î£ sêe*‡+~μ nì
eTVü‰sêE ≈£îe÷s¡T\≈£î ø£ãTs¡T|ü+bÕ&ÉT. yês¡Ô $qï yÓ+≥H˚ eTT‘ê´\‘√
n\+ø£]+∫q n+>∑eÁdü+Ô <Û]ä +∫ Á‹uÛTÑ eq düT+<äsT¡ &ÉsTTq lsêeTT&ÉT
ñ<äj·÷Á~q dü÷s√´<äj·T+˝≤ sê»düuÛÑ˝À Á|üy˚•+#ê&ÉT. Ä øödü\´
Vü≤è<äj·÷s¡$+<ä ÁuÛÑeTs¡+ ø£ì|æ+#·>±H˚ düuÛÑ˝À »j·T»j·T<Ûë«Hê\T
e÷s¡TÁyÓ÷>±sTT. lsêeTT&ÉT $XÊ«$TÁ‘·Tì düMT|æ+∫ Áù|eT‘√ Äj·Tq
#·sD¡ ≤\≈£î Á|üD$T˝¢≤&ÉT. Ä eTTì lsêeTTì ˝ÒeBdæ, ˙\y˚T|òTü XÊ´eTTì
Vü≤‘·TøÔ =ì »qàqT kÕsúø¡ +£ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· ≈£î\ >∑Ts¡TesTTq
edæw˜üßìøÏ ø√<ä+&ÉbÕDÏ qeTdüÿ]+#ê&ÉT. n+<ä] Äos¡«#·q+ bı+~
y˚<eä +<äT´&ÉsTTq lsêeTT&ÉT dü«kúÕq+˝À ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ªsê≈£îe÷sê! Hê
j·TC„≤ìï ndüTs¡T\T $<Û«ä +dü«+ #˚dTü HÔ êïs¡T. eTT˝¢Àø±˝¢Àq÷ j·÷>∑sø¡ D£å ≈£î
ìqTï $T+∫q yês¡T ˝Òsμ¡ ì Ä>∑eTq ø±s¡D≤ìï lsêeTTìøÏ $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT
88 lsêeT$»j·T+
$e]+#ê&ÉT. eTTì|ü\T≈£î\≈£î s¡|òüTTMs¡T&ÉT eT+<äVü‰dü+ #˚XÊ&ÉT.
dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\≈£î $bÕŒ]q ø£eT\+˝≤ ‘·j÷· s¡sTT+~ Äj·Tq e<äq+.
á s¡deü ‘·ÿ<∏ä kÕ<ÛTä dü»q® T\T $+fÒ eTVü‰bÕ‘·ø±\T ‘=\–b˛‘êsTT.
y˚<ë+‘·XÊÁkÕÔ\ n<Û´ä j·Tq+‘√ |ü⁄˙‘·T˝…q’ ≥¢T s¡duü ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ á Äs¡e
n<Ûë´j·÷ìï ÁX¯eD+#˚ùdÔ |üse¡ TbÕeqeTÚ‘ês¡T. á n<Ûë´j·T+˝À X¯ó<Δä
y˚<ë+‘· C„≤Hêìï sêeTT&çøÏ dü<ë ÁãVü‰àq+<ä+˝À z\˝≤&˚ edæwü̃ß&ÉT
ñ|ü<•˚ kÕÔ&TÉ . Ç~ ÁXÀ‘·\≈£î Ä‘·àC„≤q+ ø£*–düT+Ô ~. lsêeTTì ø√]ø£yT˚ s¡≈î£ ,
|üse¡ T düT+<äse¡ TT, C„≤quÛ]Ñ ‘·yTÓ qÆ y˚<ë+‘·‘‘· êÔ«ìï edæwßü˜ &ÉT ñ<ës¡yTÓ qÆ
y˚T|òTü +˝≤ e]¸+#ê&ÉT.
‘·q C„≤qdü+|ü<ä‘√ edæw˜üß&˚ eT∞fl ne‘·]+#ê&Ü nqï≥¢T>±
edæw>ü˜ √Á‘√<ä“e¤ ⁄&sÉ TTq |üPsíÁ¡ ãVü‰àq+<äkÕ«$T e÷ e+X¯+˝À ne‘·]+#ê&ÉT.
n≥Te+{Ï eTVü‰‘·Tà&ÉT, l<Ûsä e¡ s¡<Tä &ÉT nsTTq ÁãVü‰àq+<äTì bÕ<ä|<ü ëà\qT
ìs¡+‘·s+¡ ùd$kÕÔqT.
lsêeT$»j·T Á>∑+<∏+ä düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~. yê©àøÏ $s¡∫‘· leTÁ<ëe÷j·TD
eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T\sTTq uÛ≈Ñ î£ \Ô T dü<ë Bìì
ne˝ÀøÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
nsTT<äe n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
fff
n<Ûë´j·TeTT - 6
l d”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
l>∑DXÒ Êj·T qeT'
»>∑<ä55«+<äT´&ÉT, y˚<äy˚<äT´&ÉT, |üsê‘·Œs¡T&ÉT, n>√#·s¡T&ÉT,
ø£eT˝À<ä“e¤ ⁄ì »q≈£î&ÉT, düsê«ìøÏ ñbÕ~Û ‘êH˚ nsTTqyê&ÉT, eTqà<∏Tä ì
<äV≤æ +∫q Ä |üse¡ T•e⁄ì Vü≤è<äjT· eTT˝À $Vü≤]+#˚yê&ÉT, dü+ø£\Œ e÷Á‘êq
e÷j·÷ |üPsíy¡ TÓ qÆ á ÁãVü‰à+&Üqï+‘ê düèwº+æ ∫, düø\£ #·sê#·s¡ düèwº˝æ Àì
mquÛH’… ê\T>∑T \øå\£ s¡ø±\ JesêdüT\ Vü≤è<äj÷· \˝À ì+&çqyê&ÉT nsTTq
ÁãVü‰à+&ÉHêj·T≈£îq≈£î qeTkÕÿsê\T.
düs«¡ JesêdüT\ Vü≤è<äj÷· \˝À ˙e⁄ ìedæ+∫e⁄Hêï, nVü≤+ø±s¡
eT<ë+<ÛTä ˝…,’ Je⁄\T ‘·eT dü«dü«s¡÷bÕìï eTs¡∫ yÓ÷düb˛‘·THêïs¡T. X¯ã+›
$qï+‘·H˚ ˝Ò&ç >∑T+&Ó\T n$dæb˛sTTq≥¢T, n+≈£îX¯+ b˛≥T≈£î @qT>∑T
e+–q≥¢T, ÁbÕDT\˙ï $wüjT· düTU≤\˝À eT–Z q•düTHÔ êïsTT. s¡÷bÕìï
#·÷∫ ÁuÛ$Ñ T+∫ X¯\uÛ≤\T n–ïøÏ ÄVüQ‹ ne⁄‘·THêïsTT. #˚|\ü T ˙{Ï˝ÀH˚
|ü⁄{Ϻ n+<äT˝ÀH˚ n+‘·eTe⁄‘T· HêïsTT. |ü⁄bıŒ&ç Äø£s¸¡ D≈£î ÁuÛeÑ Ts¡+ ø£eT\+˝À
∫øÏÿ ‘·q eTs¡D≤ìï ‘êH˚ ø=ì ‘Ó#T· Ã≈£îqï≥¢T, |ü+#˚+Á~j·÷\ e÷j·T˝À|ü&ç
e÷qe⁄\T n<Û√>∑‹ bÕ\e⁄‘·THêïs¡T. z lsêe÷! ìqTï $düà]+∫ Je⁄\T
<Ûäq,ø£qø£, ø±e÷+<ÛäT˝…’ #·]düTÔHêïs¡T. z |üPsí¡ÁãVü‰à! n{ºÏ Je⁄\qT
‘·]+|üCj Ò T· &ÜìøÏ ˙e⁄ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ≈£îe÷s¡T&Éy’Ó ne‘·]+#êe⁄.
jÓ÷>∑yêdæwkü˜ Õs¡+
|ü+#·e÷<Ûë´j·T+ ∫e] ø£<∏ë uÛ≤>∑+˝À <äX¯s¡<∏äT&ÉT, sêeTTì
$XÊ«$TÁ‘·Tq≈£î n|üŒ–+#ê&ÉT. ‘·sT¡ yê‹ ø£<qä∏ T kÕe<ÛëqT˝…’ $q+&ç. á
90 lsêeT$»j·T+
ø£<∏äqT yê©àøÏ n<äT“¤‘·+>± s¡∫+#ê&ÉT. n~ jÓ÷>∑yêdæw˜ü+˝Àì
eTT|üŒ~¬s+&ÉTy˚\ X¢Àø±\˝À ñqï~. kÕ>∑s¡ >∑+;Ûs¡‘·qT ø£*–q á
ñÅ<+äZ <∏ä kÕsê+XÊìï e÷Á‘·yT˚ Çø£ÿ&É $e]düTHÔ êïqT. <ä|Œæ ø£>=qïyê&ÉT
<√dæ*‘√ >∑+>±»˝≤ìï ùd$+∫q≥¢T, >∑» á‘·>±fi¯ófl düeTTÁ<ä>s∑ ꓤqTï+&ç
eT+∫eTT‘ê´\qT j·T<∏ëX¯ø>ÔÏ ± yÓ*øÏrdæq≥¢T, nbÕs¡ <Ûqä sêdüT\ qT+&ç
_#·Ã>±&ÉT yÓ÷j·T>∑*–q+‘· eT÷≥ >∑{qϺ ≥¢T, ≈åî£ <Ûës¡TìÔ øÏ m+‘· nqï+
\_Û+∫Hê, ‘·q Äø£* rπs+‘· e÷Á‘·yT˚ Á>∑V≤æ +∫q≥¢T, á ªjÓ÷>∑yê•w˜+ü μ
˝Àì >∑÷&ÛÜsúê\qT @‘·eTT‘√ bı\eTT˝ÀìøÏ ˙s¡Tô|{ºqÏ ≥¢T Hê X¯øÔÏ y˚Ts¡≈î£
#ÓãT‘êqT! ne<Û]ä +#·+&ç.
yê©àøÏ ñ∫äweüº TsTTq á Á>∑+<∏ëìï kÕ<äse¡ TT>± ne˝ÀøÏ+#·+&ç.
<ëìøÏ #·‘T· s¡T˝…q’ ÁXÀ‘·\T ñ∫äweüº Tqï <ëìì ‹]– MTs¡T #Ó|Œü &É+ m+<äT≈£î?
ˇø£] ñ∫äcÕº \qT y˚TeTT n+^ø£]+#·eTTî nì dü+<˚V‰ü \H˚ <Ûqä TdüT‡‘√
Á|üXï¯ \H˚ u≤D≤\qT e<ä\>±, eø£j Ô TÆÓ q l<Ûsä T¡ &ÉT dü÷Œ¤]Ô j·TH˚ $\¢T‘√
XÊÁkÕÔ\H˚ X¯sê\qT >¬ ø’ =ì yê{Ïì K+&ç+#ê&ÉT.
n<Ó˝≤>√ ÁXÀ‘·˝≤sê, kÕe<ÛëqT˝…’ $q+&ç. Á|ü|ü+#·+˝À @~
ñ∫äw+üº ø±<äT? <˚e⁄ìøÏ ‘˚H{Ó >° \∑ eT<ÛTä e⁄ #ê˝≤ Çwº+ü . n~ ñ∫äw+üº
ø±<ë? <ä÷&ÉÁ‘ê–q bı<äT>∑TqT+&ç bÕ\T |æ‘T· ≈£î‘ê+. |ü⁄e⁄« |ü]eT[+#·>±H˚
‘·TyÓTà<ä eTø£s+¡ <ëìï Á>√\T‘·T+~. düeTTÁ<ä»˝≤ìï |”*à y˚T|ò÷ü \T ì+&ÉT>±
e]¸kÕÔsTT. >ö‘·eTT&ÉT >√<ëe]ì yÓ+≥ô|≥ºTø=ì edü÷Ô ‘êH˚ eTT+<äT>±
Ä »˝≤\˝À kÕïqbÕHê<äT\T ø±$+#ê&ÉT. Çe˙ï ñ∫äw+üº ø±yê? ø±˙
Ç$ ñ∫äcÕº \Tø±eì ìsís¡ TT+#ês¡T. j·÷õ„≈î£ \T ≈£L&É yê{Ïì |ü$Á‘·eTì
n+^ø£]+#ês¡T. yê´k˛∫äwyüº TÓ qÆ |ü⁄sêD≤\T m+–* ne⁄‘êj·÷? mqï{Ïø°
ø±e⁄! ø±C≤\e⁄!
n<Ûë´j·TeTT-6 91
uÛ>Ñ e∑ +‘·TìøÏ ìy˚~+∫+~ m+–* ne⁄‘T· +<ë? n~ |üse¡ T bÕeqyÓTqÆ
<Óe’ Á|ükÕ<äeTe⁄‘·T+~. yê©àøÏ ø±e´+ mqï{Ïø° ñ∫äw+üº ø±C≤\<äT. |ü⁄*,
˝Ò&ç #·sêà\T >∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ $. >=i¿… øπ XÊ\T #ê\ eTè<äTe⁄>± ñ+{≤sTT.
@qT>∑T <ä+‘ê\T, Äe⁄ ø=eTTà\÷ - Çe˙ï Áu≤Vü≤àDT\≈£î |ü$Á‘ê˝Ò.
Çø£ ‘·sT¡ yê‹ ø£<ë∏ Áø£e÷ìø=<›ë+! $XÊ«$TÁ‘·Tì‘√ j·÷>∑ dü+s¡øD£å ≤sú+¡
ãj·T\T <˚sπ ≥|ü&ÉT sêeTT&ÉT, z eTVü≤ظ! MTπsyÓ÷ qqTï j·TT<ΔëìøÏ
rdüTø=ì yÓfió¯ HÔ êïs¡T. á <˚V≤ü + øåD£ uÛ+Ñ >∑Ts¡+. á j·TT<Δ+ä e\q HêπøyÓTHÆ ê
Ä‘·àÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+<ë? Ä‘·àÁbÕ|æÔ H=+<äì kÕ<Ûäq+ e´sú¡+ø±<ë!
ø£+sƒêuÛsÑ D¡ + ˝Òì n\+ø±s¡eTT, B|ü+˝Òì Ç\¢T, ˙s¡T˝Òì @s¡T, ÁbÕD+˝Òì
X¯Øs¡+, eT≈£îÿe ˝Òì eTsê´<ä\T, Ç+Á~j·TìÁ>∑V≤ü +˝Òì Ä#ês¡+.... n˝≤
Ä‘·àÁbÕ|æÔ H=+~+#·ì kÕ<Ûqä e´sú+¡ ! uÛsÑ ˝Ô¡ ìÒ Ád”,Ô #·+Á<äT&ÉT ˝Òì sêÁ‹,
Ä‘·àÁbÕ|æÔ ø£\T>∑ì J$‘·+ ìÅwŒü jÓ÷»q+.
>∑Ts¡TeTVæ≤eT
ªªÄ‘·àÁbÕ|æÔø√dü+ >∑Ts¡T#·s¡D≤\ HêÁX¯sTT+#ê*. >∑Ts¡Tø£è|ü ˝Òì<˚
j·TT>±+‘·yTÓ HÆ ê C„≤q+ ø£\T>∑<Tä . ø£qTï\T ˝Òì<˚ @MT #·÷&É˝eÒ TT. ˙fi¯ófl
˝Òì J$‘·+ ìkÕ‡s¡+. |üsT¡ düy~˚ ˝Òì<˚ mìï j·TT>±\sTTHê ÇqTeTTqT
ã+>±s¡+>± e÷s¡Ã˝ÒeTT. >∑Ts¡TùdeqT ìwü‘˜ √, uÛøÑ ÔÏ uÛ≤e+‘√ $qÁeTT&Ó’
ùd$+#˚yê&çøÏ Ä‘·àÁbÕ|æÔ \_ÛdTü +Ô ~. >∑Ts¡Tùdej·T+<ëdüøÔÏ ˝Òìyê&ç C„≤HêìøÏ
#Ó<\ä T|ü{qϺ f¢!Ò yê&ÉT á »qqeTs¡D #·Áø±qTï+&ç ãj·T≥|ü&˝É &Ò TÉ . yê&çøÏ
yÓ÷øåÁ£ bÕ|æÔ ø£*>π Á|üdøπü ˝Ô <Ò Tä .
me]¬ø’‘˚ >∑Ts¡Tùdej·T+<äT Á|”‹ ˝Ò<√ yê&ÉT #·‘·Twü¸wºæø£fi¯\˝À
ìcíÕ‘·T&ÓH’ ê, wü{Ÿ XÊgkÕ\T e*¢+∫Hê, Vü≤]ø£<ä∏ #Ó|Œæ Hê, m+‘· <ä+É uÛ+Ñ >±
n_ÛqsTT+∫Hê, ã+<Û+ä qT+&ç $eTT≈£î&Ô TÉ ø±˝Ò&TÉ . n{ºyÏ ê&ç Á|ü‹uÛ≤bÕ≥yê\T
92 lsêeT$»j·T+
e´sú+¡ . $<Ûeä sê* j·TÚeq+e˝… yêì ‘·|+ü ìwüŒ\¤ +. »Hêà+<ÛTä ìøÏ $XÊ\
H˚Á‘ê\Tqï≥¢T, <ëq<Ûsä êà\ j·T+<äT Á|”‹˝Òìyê&ÉT >∑Tfi¯ófl>√|ü⁄sê\T ø£{+Ϻ ∫q≥¢T,
˝À_Û ‘·‘«Ô· $#ês¡+ #˚dqæ ≥¢T, n<Ûeä TT&çøÏ n+<äyTÓ qÆ uÛeÑ q+ ñqï≥¢T, yêì
$<ä´ e´sú+¡ . ÁuÛwÑ ßüº ìøÏ ≈£î\>√Á‘ê\T |ü≥qº ≥¢T, |ü$Á‘ê|ü$Á‘ê\T ≈£îø£ÿ≈£î
˝Òq≥¢T, Á‘ê>∑TuÀ‘·Tyêì bÕÁ‘·qT ÁXÀÁ‹j·TT\T n+≥q≥¢T - >∑Ts¡Tø£è|ü
˝Òìyê&ÉT qs¡<V˚ ≤ü + <Û]ä +∫q >±&ç<‘ä √ düe÷q+. dü<ë $wüjT· ˝À\T&Ó’
ñ+&˚ yê&çì ÇVü≤|üsê\˝À me«s¡÷ ˝…øÿÏ +|üsT¡ . ñ‘·eÔ TyÓTqÆ qs¡»qàyÓT‹Ô,
Ä‘·àC„≤q+ ø√dü+ kÕ<Ûqä #˚jT· ìyê&ÉT eT÷sâT¡ &ÉT, C„≤qV”≤qT&ÉT. n{ºyÏ ê&ÉT
|òüTÀs¡qs¡ø£+ bÕ\e⁄‘ê&Éîqïμμ sêeTTì e÷≥\T $ì, $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT
dü+‘√cÕ+‘·s+¡ >∑T&Éj÷· ´&Éì l<Ûsä ø¡ $£ #Ó|Œü >±, ÁXÀ‘·\T |üse¡ ÷q+<ä+
#Ó+<ës¡T. sêeTTì e÷≥\≈£î $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT |üse¡ ÷q+<äu]ÑÛ ‘·T&Ó’ edæwßü˜ ì‘√,
ªª»>∑<ä«+<äT´&ÉT, Çq≈£î\ uÛÑ÷wüDT&ÉT, ÁãVü≤à+&Üqï+‘ê ‘·q˝À
ÇeTT&ÉTÃø=qïyê&ÉT, ©˝≤e÷qTwü $Á>∑VQü &ÉT nsTTq lsêeT#·+Á<äTìøÏ
~e´C„≤qeTT qT|ü<•˚ +#·Tμμ nì nHêï&ÉT.
edæwßü˜ ì#˚ sêeT#·+Á<äTìøÏ ~e´C„≤quÀ<Ûä
n|ü&ÉT ø£eT˝À<ä“e¤ ⁄ìπø ‘·+Á&çjTÆÓ q lsêeT#·+Á<äT&ÉT edæwßü˜ ìøÏ
kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿs¡+ #˚d,æ ªª$TeTTà X¯sD¡ Ty˚&TÉ #·THêïqTμμ nì Á‹ø£sD¡
X¯ó~Δ>± X¯sD¡ ≤>∑‹ H=+<ë&ÉT. edæwßü˜ &ÉT lsêeT#·+Á<äTì ˝ÒeHÓ‹Ô Vü≤è<äj÷· ìøÏ
Vü≤‘·TøÔ =ì ªª»>∑<«ä +<ë´! lsêe÷! ne‘ês¡|⁄ü sT¡ cÕ! |üsÁ¡ ãVü‰à! dü∫Ã<ëq+<ë!
|üse¡ ÷‘êà! ˙≈£î H˚H$˚ T ñ|ü<X˚ +¯ #˚jT· >∑\qT? ˙e⁄ Ä~Hêsêj·TDT&Ée⁄!
ìwüÿfi¯+≈£î&Ée⁄! X‚wüXÊsTT$! y˚<äXÊÁkÕÔ\T >∑÷&Ü ìqTï e]í+#·˝Òø£
düãÔ eΔ Tj·÷´sTT. ˙ Hêe÷ìï »|æ+∫ n|üsêí s¡eTDT&Óq’ X¯+ø£sT¡ &ÉT o‘·\‘·«+
bı+<ë&ÉT. n{ºÏ ˙e⁄ >∑Ts¡TeTVæ≤eTqT á »>∑‘T· ≈Ô î£ Á|üø{£ +Ï #·&Üìπø qqTï
X¯s¡DTC§#êÃe⁄.
n<Ûë´j·TeTT-6 93
j·÷#·≈£î\qT sêE <ëqeT&É>∑&É+, kÕ>∑s¡+ düs√esêìï Á|”‹‘√
düT‹Ô +#·&+É , eT÷>∑yêìì yê#·dŒü ‹ dü\Vü‰ n&É>&∑ +É , ~qø£sT¡ &ÉT ndü÷j·T‘√
BbÕìï yÓ\T>∑T ø√s¡&+É , #·+Á<äT&ÉT #·ø√sê\qT Äq+~+|üCj Ò T· eTq&É+,
ø£\Œ‘·sT¡ e⁄ BqTì <ëqeT&É>&∑ +É , y˚T|ò÷ü \T #ê‘·ø±\qT ˙fi¯fl&É>&∑ +É ,
#·Áø£yêø±ìï <äsÙ¡ q+ Çe«eTì dü÷s¡T´&ÉT ø√s¡&+É , ‘·q _&¶qÉ T ‘·*¢ #·qTu≤\T
n&É>&∑ +É , >∑+>±q~ <ä|Œæ ø=qï yêìì ˙fi¯fl&É>&∑ +É , edü+‘·T&ÉT eqdüŒ‘·T\qT
‘·q ø√]ø£ ©&˚sá eTì n&É>&∑ +É , Çe˙ï m{¢≤ ndü+uÛyÑ ê˝À, n{¢≤>π uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT
uÛ≈Ñ î£ ìÔ X¯sD¡ Ty˚&&É +É ndü+uÛeÑ +! nsTTHê, »>∑<TäZ s¡Te⁄yÓq’ ˙e⁄ qqTï
X¯sD¡ TC§#êÃe⁄! n~ øπ e\+ Hê n<äèwº+ü μμn+≥÷ ÁãVü≤àq+<äqT&Óq’ edæwßü˜ &ÉT
Äq+<ä+>± lsêeTTì ‘·q m<äT≥ ≈£Ls¡TÃ+&Éu{… Ϻ >∑Ts¡T dü+Á|ü<ëj·÷qTkÕs¡+
XÊgüÁ|üe÷D≤qïqTdü]+∫ eTVü‰yêø£´ Bøå£ ì#êÃ&ÉT. n|ü&ÉT »>∑eT+‘ê
e÷j·T#˚ s¡$T+|üCj Ò T· >∑\ »>∑<÷ä “¤wDü T&Óq’ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT edæwßü˜ ì yÓ|’ ⁄ü
#Óe⁄\T kÕ]+#·>±, #·‘T· sπ «<ä kÕs¡yTÓ qÆ eTVü‰yêø±´ìï >∑Ts¡Te⁄|ü<•˚ +#ê&ÉT.
|æ<|ä ü edæwßü˜ &ÉT lsêeTTì‘√ ˙e⁄ düs«¡ yê´|ü≈î£ &Ée⁄, düs«¡ Á<äweºü ⁄, |üPsíÁ¡ ãVü≤àe⁄,
Ä‘êàsêeTT&Ée⁄, nr+Á~j·TT&Ée⁄, ‘·TØj·÷r‘·T&Ée⁄, »>∑‘·Ô+‘·j·TT
yê´|æ+∫e⁄qï e÷j·T ˙ ∫~«˝≤düyT˚ . m+&Ée÷e⁄\e˝… ˙ e÷j·T mqï{Ïø°
dü‘´· +ø±<äT. z sê|òTü yê! yêdüyÔ êìøÏ ˙e⁄ nìï+≥ n*|ü+Ô >± ñHêïe⁄.
ˇπø dü÷s¡T´&ÉT y˚sT¡ y˚sT¡ ≈£î+&É\˝À Á|ü‹_+_+∫q≥¢T, ø£f\…º ˝À ìÁ<ëD+>±
n–ï e⁄qï≥¢T, yê<ë´\qT+&ç <Ûä«ì Á|üø£≥yÓTÆq≥¢T, ø£+sƒ¡+˝À dü«s¡+
ìøåÏ|üÔyÓTÆj·TTqï≥ºT ˙e⁄ n+‘·{≤ e⁄Hêï dúü÷\<äèwºæøÏ n>√#·s¡T&Ée⁄.
düs«¡ uÛ÷Ñ ‘ê\j·T+<äT ˙y˚ yê´|æ+∫ ñHêïe⁄. n<›+ä ˝À ø£qã&˚ _+ã+
ñHêï ˝Òqf¢.Ò n˝≤ z sêe÷! á $X¯«+˝À ˙ ñìøÏ n{º<Ï !˚ $X¯«eT+‘ê
˙e⁄ yê´|æ+∫ ñHêï ø£qT>=q˝ÒeTT.
94 lsêeT$»j·T+
ªª$‘·T˝Ô À #Ó≥Tº <ë–q≥¢T, q÷\Tb˛>∑T˝À eg+ <ë–ñqï≥¢T, ˙{Ï˝À
n\\T Ç$T&ç ñqï≥¢T, düø\£ »>∑‘T· Ô ˙˝À <ë– ñ+~. á nq+‘· ÁãVü‰à+&É
»>∑‘T· qÔ ˙ e÷j·÷©˝≤ $H√<ä+‘√ yÓ÷Væ≤‘·T˝…’ $wüj÷· \H˚ düT&ç>T∑ +&Ü\˝À
eTTì–‘˚\T‘·T+{≤s¡T. á e÷j·÷ $ø±sê\H˚ m+&Ée÷e⁄\ yÓ+≥
‹s¡T>∑T‘·T+{≤s¡T. >∑+<Ûsä «¡ q>∑s+¡ ø£qã&¶Ü n~ $T<∏´ä . á Á|ü|+ü #·yT˚ e÷j·T
>±s¡&.û dü«|üï+˝À dæ+Vü‰düq eT\+ø£]+#·&+É , ∫Á‘·+˝À n–ïC≤«\\T
Á|ü»«]\¢&+É , n<›+ä ˝À ø£ì|æ+#˚ ~e´Vü‰sê\qT n\+ø£]+#·Tø√e&É+ n+‘ê
ndü+uÛyÑ ê\T. m+&Ée÷$˝À ˙s¡T, >=Á&Ü*øÏ dü+‘êq+, eTT‘·´|ü⁄ ∫|üŒ‘√
#˚dqæ yÓ+&çbÕÁ‘·, Nø£{˝Ï À |ü{qϺ #˚|\ü T, Çe˙ï m{¢≤ dü+uÛeÑ +ø±y√ n{¢≤
á ø£qã&˚ Á|ü|+ü #·eT+‘ê $T<∏´ä j˚T!μμ
ø£+{Ï˝Àì u§eTà |ü⁄≥ºT>∑T&¶øç Ï nuÛj Ñ T· $Te«&É+, Á|üfij
¯ T· ø±\+˝Àì
yÓTs¡T|ü⁄\qT <√eT Á$T+>∑&+É , ≈£î+{Ïyê&ÉT n+‘·]øå±ì¬ø–] Äø±X¯+ ‘√\T
ˇ\e&É+, Á|üu+ÑÛ »Hêìï ∫+|æ ù|*ø£\T #˚jT· &É+, ne÷yêdü´ Nø£{øÏ Ï
eTdæ|Pü j·T&É+, B|ü+‘√ m+&É≈î£ Äs¡‹ã≥º&+É , ÇdüTø£‘√ <ës¡+#˚dæ bÕeTT
ø±fi¯ófl ø£{yϺ j ˚ T· &É+, B|ü+˝Àì s¡+>∑Trdæ eÁkÕÔìøÏ n<›øä +£ y˚jT· &É+,
ã&Éu≤q\+˝À ø±øÏ á<äT˝≤&É&+É - Ç$ n˙ï m{¢≤ ndü‘ê´˝À nf¢Ò
ø£ì|æ+#˚ sT÷ »>∑‘T· Ô jÓTTø£ÿ dü‘êÔ ≈£L&Ü øπ e\+ $T<∏´ä . e÷j·÷ ô|qTuÛ÷Ñ ‘·+
eTsêàìï ‘Ó\TdüTø√e&É+ ÁãVü‰à~<˚e‘·\≈£L ‘·s+¡ ø±<äT.
e÷j·T eTVæ≤eT - >±~Û ø£<ä∏
á e÷j·÷ øöX¯\´+ eTVü‰ eTVü‰yê]πø dü+|üPsí+¡ >± ‘Ó*j·T<äT.
nsTTHê e÷j·T jÓTTø£ÿ ø£<∏äqT $e]kÕÔqT. kÕe<Ûëq+>± $qT.
Hê´j·TXÊÁkÕÔìï dü+|üPsí+¡ >± s¡∫+∫q >ö‘·eTeTTì ãVüQÁbÕMDT´&ÉT.
Ä‘·ì •wüß´&ÉT >±~Û ù|s¡TÁ|üU≤´‘·T\T >±+∫qyê&ÉT. Ä‘·&TÉ #·‘T· sπ «<ë\T,
n<Ûë´j·TeTT-6 95
wü{Ÿ XÊÁkÕÔ\T #·øÿ£ >± HÓ]–qyê&ÉT. n‘·&TÉ ~yê´qTc˜Õq dü+<ÛëqT&ÉT.
Ä‘·&çøÏ $wíüße⁄ Á|üdüqïyÓTÆ @$T es¡+ ø±yê˝À ø√s¡Tø=eTàHêï&ÉT. Ä
Áu≤Vü≤àDT&ÉT yÓ≈’ î£ +sƒH¡ ê<∏Tä ì‘√ ªªz Vü≤èw”øπ XÊ! ˙ e÷j·T m{º<Ï √ Hê≈£î
‘Ó\T|üe\dæ+~. n+<äs÷¡ e÷j·T jÓTTø£ÿ e÷j·T˝À |ü&bç ˛‘·THêïs¡T. Ä
e÷j·T dü«s¡÷bÕìï Hê≈£î ‘Ó*j·TC…j·T´eTq>±, Hêsêj·TDT&ÉT q$«,
ªªe÷j·÷bÕX¯+ eTVü‰<ës¡TDyÓTqÆ ~. BìøÏ X¯sD¡ qï yê]øÏ uÛ+Ñ >∑bÕ≥T‘·|Œü <äT.
<ëìï ˙e⁄ #·÷&É>\∑ yê? á Á|ü|+ü #·+˝À n~ ndü‘´· +>± >√#·]düT+Ô ~.
Ç<˚ e÷j·T j·T<∏ësú¡dü«s¡÷|ü+. ‘ê&ÉTqT #·÷∫ bÕeTT nqTø=qï≥¢T
eTT‘·´|ü⁄∫|üŒ yÓTs¡T|ü⁄qT #·÷∫ yÓ+&ç nqTø=qï≥¢T Bì Á|üu≤Û e+e\¢ <=+>∑
≈£L&É dü»q® T&ÉT>± ø£q|ü&‘É ê&ÉT. dü«|üï+˝Àì ôdq’ ´+ yÓT\≈£îe sê>±H˚ m˝≤
$T<∏´ä ne⁄‘·T+<√ e÷j·T≈£L&É n+‘˚μμ nì e÷j·÷‘·‘êÔ«ìï $e]+#ê&ÉT.
n|ü&ÉT >±~Û Ä yÓ≈’ î£ +sƒH¡ ê<∏Tä ì‘√ ªªe÷j·TqT >∑÷]à >=|üŒ>± #ÓbÕŒe⁄.
e÷j·T $T<∏´ä n+≥THêïe⁄. e÷s¡ÿ+&˚jT· eTVü‰eTTì ÁãVü‰à~<˚e‘·\qT
>∑÷&É ÁuÛ$Ñ T+|üCXÒ Ê&ÉT. Á|üu÷ÑÛ ! ø£qTï˝≤sê ˇø£ÿ øåD£ + Ä e÷j·TqT Hê#˚
<ä]Ù+|üCs… TT´μμ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. <ëìøÏ Ä düsπ «X¯«s¡T&ÉT ˇø£ÿ qe⁄«q$« -
e÷j·TqT #·÷&É>±H˚ ˙e⁄ |üP]Ô>± ÁuÛ≤+‹˝À|ü&ç ñøÏÿ]_øÏÿs¡e⁄‘êe⁄. n|ü&ÉT
ìHÓïes¡T $&ç|kæ ÕÔsT¡ ? ˙ ‘Ó*$‘˚≥\T |üP]Ô>± q•+∫b˛‘êsTT. ˙e⁄
|òTü Às¡yTÓ qÆ e÷j·÷ düT&ç>T∑ +&É+˝À ∫≈£îÿ≈£î+{≤e⁄ nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.
yÓ+≥H˚ >±~Û z »>∑‘·Œr! Hê≈£î ˇø£ es¡$TsTT´, H˚qT ñøÏÿ]_øÏÿ]
nsTTq|ü⁄&ÉT, ìqTï Hê≈£î C„≤|üø+£ #ÓsTT´. H˚qT ˙ HêeTdüàs¡D #˚jT· >±H˚
e÷eT÷\Tdúæ‹ bı+<˚≥¢T nqTÁ>∑Væ≤+#·Tî nì ø√sê&ÉT. ‘·<∏ëdüTÔ nì
»>∑ìïyêdüT&ÉT ‘·q dü«kúÕHêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
z sê|òTü yê! $qT. ˇø±H=ø£s√E >±~Û ≈£î≥T+ã düyT˚ ‘·+>± >∑+>±q~
ˇ&¶TÉ q $&ç~#˚XÊ&ÉT. $T≥ºeT<Ûë´Vü≤ï+ >∑+>±q~˝À kÕïqe÷#·]+#·&ÜìøÏ
96 lsêeT$»j·T+
ˇ+≥]>± b˛‘·÷ eTqdüT˝À ªªá #·Áø£bÕDÏ HêøÏ+ø± m+<äT≈£î e÷j·TqT
#·÷|æ+#·˝Ò<äT? Äj·Tq ©˝≤ eTs¡ày˚T$T{Àμμ nì nqT≈£î+≥÷
bÕ|ü|]ü Vü‰sêsú+¡ >∑+>±q~˝À eTTq>∑>±H˚ e÷j·TbÕX¯+˝À ∫≈£îÿ≈£îHêï&ÉT.
>±~ÛøÏ eTs¡D+ ÄdüqïeTsTTq≥¢T ‘√∫+~. <ä'K+ ô|\¢T_øÏ+~.
Ç+‘·˝À j·TeTuÛ≥Ñ T\T e∫à j·TeTbÕX¯+‘√ >±~Û˙&ÉTÃ≈£îì b˛j·÷s¡T.
ndæ|Áü ‘· eq+˝À qT+&ç ø£‘T· \Ô u≤≥ô|’ q&ç|dæ ÷ü ,Ô ≈£î+;ÛbÕø±q, ø±*Ãq
ÇqT|ü dü+Ô uÛ≤\≈£î ø£{yϺ X˚ Ês¡T. Ç+‘· <äT'U≤ìï nqTuÛ$Ñ dü÷Ô ≈£L&Ü Ä
Áu≤Vü≤àDT&ÉT >∑+>±q~˝À ì\ã&ç ñHêï&ÉT. n≥T |æeTà≥ #·+&Ü\jÓ÷ì˝À
ø£+≥E&ÉH˚ HêeT<Ûj ˚ T· +‘√ »ìà+#ê&ÉT. uÛ≤sê´ |æ\\¢ ‘√ Çs¡Te~jÓTÆ <äT
dü+e‘·‡sê\T ø±|ü⁄s¡+ CÒXÊ&ÉT. HêHê$<Ûë˝…q’ Væ≤+dü\T, >√Áu≤Vü≤àDT\
Vü≤‘·´\T, <ë]<√|æ&\û T #˚d,æ #ê˝≤ &ÉãT“ ≈£L&Éu{… ≤º &ÉT. Ç+‘·˝À ø±\eXÊq
≈£î≥T+ãeT+‘ê dü«sZd¡ Tüú \j·÷´s¡T. ‘·+Á&ç, ‘·*,¢ uÛ≤sê´_&¶\É T n+<äs÷¡
ˇπøkÕ] eTs¡D+Ï #ês¡T. Ä ø£+≥E&ÉT #ê\ <äT:K|ü&,ç $s¡≈î£ &Ô ’Ó á dü+kÕs¡+
HêøÏø£ nø£ÿsπ <¢ Tä nì ‘Ó–+∫ <äTsê#êsê\qT $T≈£îÿ≥+>± CÒd÷ü Ô <˚XÁ¯ ~eTà¬s’
ˇø£kÕ] øπ s¡fi¯ <˚XÊìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. Ä düeTj·÷q Ä <˚X|¯ ⁄ü sêE Vü≤sƒê‘·T>Ô ±
eTs¡D+Ï #ê&ÉT. n‘·&øç Ï |ü⁄Á‘·d+ü ‘·‹ ˝Ò<Tä . eT+Á‹ Ä˝À∫+∫ q÷‘·q
sêC≤H˚«wüD≈£î |ü≥º|ü⁄ @qT>∑T≈£î Vü‰sêìï∫à |ü≥ºD M<∏äT\+<äT
$Vü≤]+|üCj Ò T· >± n~ ø£+≥Eì yÓT&É˝À Vü‰s¡+ y˚d+æ ~. Ä $<Û+ä >±
ø£+≥E&ÉT eTVü‰sêC…’ Äs¡T dü+e‘·‡sê\T sê»´y˚T* Á|ü»\q+<ä]ì
ÁuÛwÑ ßüº \>±$+∫ s¡øs£ ø¡ ±˝…q’ yê]‘√ dü+ã+<Û+ä ø£\T|ü⁄≈£îHêï&ÉT. ˇø£s√E
ø£+≥E&ÉT dæ>T∑Z , _&çjT· + ˝Òø£ ˇ+≥]>± sê»M~Ûq b˛‘·T+&É>±, Á|ü<ëÛ ì
yÓTT<ä\>∑T ùde≈£î\T yÓ+≥sêkÕ>±s¡T. yê]ì #·÷∫ ø£+≥E&ÉT ø√|æ+∫
ªªHê‘√ me«s¡÷ sêe<›Tä . yÓ+≥H˚ yÓq≈£îÿ yÓ[flb˛+&çμμ nì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT.
ø±˙ Á|ü<ëÛ ì, sêE mø£ÿ&É≈î£ b˛‘ê&Ü nì ø£ìô|≥º&ÜìøÏ s¡V≤ü dü´+>±
n<Ûë´j·TeTT-6 97
yÓ+ã&ç+#ê&ÉT. ø£+≥E&ÉT b˛sTT nHêeT≈£î\T, ‘ê>∑TuÀ‘·T˝…q’ yê]ì
ø£*kÕ&ÉT. yêfi¯ófl ø£+≥Eì >∑T]Ô+∫ M&ÉT eTq ã+<ÛTä y˚! á sê»´+ ÁuÛwÑ +üº
ø±e{≤ìøÏ M&˚ ø±s¡≈î£ &ÉT. á dü+>∑‹ me]ø° ‘Ó*j·T<äT nHêïs¡T. ø£+≥E&ÉT
yê]ì røåD£ +>± #·÷∫ ªªá e÷≥\T mø£ÿ&Ü nqø£+&ç. n+fÒ ø£]qƒ #·s´¡
rdüTø=+{≤qTμμ nì nHêï&ÉT. eT+Á‹ yÓTT<ä\>∑T yês¡T Ä e÷≥\T $ì
sê»´+ yÓTT‘·+Ô Mìe\¢ ÁuÛwÑ eüº TsTT´+<äì ø£+≥Eì ø={ºÏ ‘·]$Ty˚XÊs¡T.
‘·sê«‘· @$T #˚jT· &Ée÷ nì Á|ü»\‘√ Ä˝À∫+∫, XÊÁkÕÔ\qT |ü]XÀ~Û+∫
ÁbÕD‘ê´>∑yT˚ |ü]Vü‰s¡eTì ìsís¡ TT+∫ Á|ü»\+<äs÷¡ n–ï Á|üyX˚ +¯ #˚XÊs¡T.
düø\£ eT+Á‘·T\T, Ád”\Ô T, |ü⁄sT¡ wüß\T n–ïC≤«\˝À uÛdÑ àü eTj·÷´s¡T. q>∑se¡ T+‘ê
»qX¯Sq´yÓT+Æ ~. Ç~ #·÷∫ ø£+≥E&ÉT ‘êqT #˚dqæ |òTü Às¡ bÕbÕ\≈£î
#ê˝≤ ∫+‹+∫, ‘êqT ≈£L&Ü n–ï˝À <ä÷ø±&ÉT. n|ü&ÉT ø£+≥Eì
yêeTuÛ≤>∑+ ø±*b˛>± u≤<Û‘ä √ yÓÁ]πøø£yd˚ æ n–ï qT+&ç ãj·T≥≈£î <ä÷ø±&ÉT.
<ë+‘√ >±~Û ì»dúæ‹øÏ e#êÃ&ÉT. >∑+>±q~ qT+&ç yÓ\T|ü\≈£î e∫Ã,
ø±*b˛sTTq ‘·q m&ÉeTuÛ≤>±ìï >∑eTì+#ê&ÉT!
ªªH˚qT Áu≤Vü≤àDT&ÉqT. >±~Ûì. bÕ|ü|]ü Vü‰sêsú+¡ >∑+>±kÕïq+ #˚dTü +Ô &É>±
sTT+‘· <äT'K+ ø£*–+~. j·TeTT&ÉT qqTï #ê˝≤ ø£wôüº |{º≤&ÉT. #·+&Ü\
jÓ÷ì˝À |ü&yÉ d˚ æ Äs¡T dü+e‘·‡sê\T sê»´+ #˚sTT+#ê&ÉT. ˝Àø±qï+‘ê
ÁuÛwÑ yüº TÓ TqsêÃqT. ˝…øÿ£ ˝Òq+‘· eT+~ì eTè‘·T´e⁄ bÕ\T #˚XÊqT. »]–+~
dü«|üïeTì, ndü‘´· eTì m˝≤ ‘·\#˚~?μμ n+≥÷ >=\¢Tq @&ÉekÕ>±&ÉT.
»|ü ‘·bÕ\qT $dü]+® ∫, y˚<ë<Û´ä j·Tq+ e÷ì ÄÁX¯e÷ìøÏ ‹]–e∫Ã
<äT'KkÕ>∑s+¡ ˝À eTTì>±&ÉT. n|ü&ÉT uÛsÑ qÔ¡ T p∫, ªª˙ m&ÉeT uÛ≤>∑+ m˝≤
ø±*b˛sTT+~?μμ nì uÛ≤s¡´ n&ç–+~. ªHê≈£î Ä $wüjT· + C„≤|üø+£ #˚jT· e<›Tä μ
nì >±~Û $\|æ+#·kÕ>±&ÉT. ˇø£Hê&ÉT rsúê≥q #˚dü÷Ô >∑Ts¡Tã+<ÛäTe⁄
nø£kÕà‘·T>Ô ± >±~Ûì ø£*XÊ&ÉT. >±~Û yêì jÓ÷>∑øπ eå ÷\T $#ê]+∫, ªªm+<äT≈£î
98 lsêeT$»j·T+
ø£è•+∫b˛j·÷eμμì n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ Ä >∑Ts¡Tã+<ÛTä e⁄ sTT˝≤ ã<äT*#êÃ&ÉT,
ªªH˚qT <ës¡TDyÓTqÆ bÕ|ü+ #˚XÊqT. øπ s¡fi<¯ X˚ +¯ ˝Àì ˇø£ q>∑s+¡ ˝À •~∏\yÓTqÆ
e÷qe <˚V≤ü neX‚cÕ\T ‘·|Œü Ç+πøMT ˝Òe⁄. nø£ÿ&É ˇø£]+{Ï˝À H˚qT
uÛTÑ õ+#êqT. yêfi¯flqT $#ê]+∫ »]–+~ ‘Ó\TdüT≈£îHêïqT. Ä |ü≥Dº ≤ìï
ø£+≥E&ÉqT n+‘·´E&ÉT e∫à ÁuÛwÑ yüº TÓ TqsêÃ&Éì, n+<ä] ÁbÕD≤\T rdæ
nø£ÿDí+Ï ∫ yÓ[flb˛j·÷&Éì ‘Ó*bÕs¡T. n≥Te+{Ï bÕ|æwq˜ü >∑s+¡ ˝À H˚qT
uÛÑTõ+#êqT. Ä bÕ|ü+ b˛e&ÜìøÏ |üHÓï+&ÉT dü+e‘·‡sê\T rsúê≥q
#˚dTü HÔ êïqTμμ nì Ä >∑Ts¡Tã+<ÛTä e⁄ ø±oj·÷Á‘· yÓfi≤fl&ÉT.
>∑ T s¡ T ã+<Û ä T e⁄ #Ó | æ Œ q $wü j · ÷ \T j· T <∏ ë sú ¡ e ÷, ø±<ë nì
|ü]o*+#·&ÜìøÏ øπ s¡fi¯ <˚X+¯ ˝Àì Ä q>∑sêìøÏ >±~Û yÓfi≤fl&ÉT. n‘·&TÉ
#Ó|Œæ q≥¢T n+‘ê j·T<∏ësúe¡ Tì Á>∑V≤æ +#ê&ÉT. mø£ÿ&É n+‘·´E&ç>± »ìà+#ê&√
nø£ÿ&É≈î£ yÓfifl¯ >± Äu≤\>√bÕ\+, ªªø£+≥E&ÉT Çø£ÿ&˚ ìedæ+#ê&ÉT. n‘·&TÉ
Äs¡T dü+e‘·‡sê\T sê»´+#˚d,æ q>∑sêìï |üP]Ô>± ÁuÛwÑ yüº TÓ Tq]Ã, yÓTTVü≤+
#Ó\ø¢ £ m{À yÓ[flb˛j·÷&ÉTμμ nì ‘Ó*bÕs¡T.
>±~Û ÄÁX¯e÷ìøÏ ‹]–e∫à ªªHê˝À Áu≤Vü≤àD‘·«+ Ç+ø± mø£ÿ&É
$T–*+~? sös¡yê~ qs¡ø±\ bÕ\j·÷´qT nì HÓ‹Ô H˚\øπ dæ ø=≥ºTø=+≥÷,
»>∑~«U≤´‘·T&Óq’ >ö‘·eTTì •wüß´&Óq’ Hê¬ø+<äTø° >∑‹ |ü{+Ϻ ~? BìøÏ ø±s¡D+
me]ì n&É>±*? ndü‘·´eTì nqTø√e&ÜìøÏ, n˙ï Á|ü‘·´øå£+>±
ø£qã&É‘T· HêïsTT. »qà, ø£sà¡ , <äTwüÿè‘· |ò˝ü ≤\T Á|ü‘´· øå+£ >± #·÷XÊqT>∑<ë!
Ç~ dü‘´· e÷! ndü‘´· e÷! Hê≈£î mes¡T $|æŒ #Ó|Œü >∑\s¡T! me]ì X¯sD¡ Ty˚&~˚ ?
Hê Áu≤Vü≤àD´+ eT+≥>∑*dæ+~. H˚qT Ç|ü&˚+ #˚ùd~. z yÓ≈’ î£ +sƒy¡ êkÕ,
qqTï s¡ø+Ïå #·T! ø£sT¡ D≤ø£sê, ÄÁ•‘·e‘·‡˝≤, düsπ «X¯«sê, sêJe˝À#·Hê |üsT¡ >∑Tq
e∫à qqTï s¡ø+Ïå #·T!μμnì »>∑<TäZ s¡Tì X¯sD¡ Ty˚&Ü&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-6 99
n|ü&ÉT Ä »>∑<ë<Ûës¡T&ÉT Á|ü‘´· øåy£ TÓ Æ ªªz >±BÛ, kÕe<Ûëq+>± $qT.
Hê e÷j·T ãVüQ »{Ï\yÓTqÆ ~. ÁãVü‰à~ <˚e‘·\øπ n~ n>√#·s+¡ , n‘·sÿ¡ ´+.
˙e⁄ n˙ï ‘Ó\Tdü+{≤yé! Ç|ü&ÉT #Ó|ü . e÷j·T dü‘´· e÷? ndü‘´· e÷?
m+<äs√ ãTTwüß\T Bìì >∑÷]Ã ãVüQ ‘·sÿ¡ $‘·sêÿ\T #˚dæ ≈£L&Ü ˇø£
ìsíj¡ T· + #˚jT· ˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. dü<ë C„≤quÀ<Ûä #˚dTü +Ô &˚ eTVü‰C„≤qT\T ≈£L&É
e÷j·T $T<∏´ä j·Tì n+{≤s¡T. n{ºÏ yês¡T ôd‘’ +· á e÷j·T nH˚ es¡<˝ä À
ø=≥ºT≈£îb˛sTT œqTï\e⁄‘·THêïs¡T. Ç|ü&ÉT á e÷j·TqT ˙≈£î ø=+#Ó+
s¡T∫ #·÷|æ+#êq+‘˚! Ç+ø± eTT+<äT eTT+<äT mH√ï n<äT“¤‘ê\T #·÷kÕÔe⁄μμ
nHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ >±~Û |üsT¡ >∑Tq Ä »>∑BX¯óì #·sD¡ ≤\ô|ã’ &ç, ªªkÕ«MT!
HêøÏ~ #ê\T. qqTï Çø£ e<ä*ô|≥ºT!μμ nì y˚&ÉT≈£îHêï&ÉT. n|ü&Ü
es¡<Vä ≤ü düT&Ô TÉ ‘·q nuÛjÑ T· Vü≤kÕÔìï >±~Û •s¡dTü ‡ô|’ ñ+∫ Ä‘·àuÀ<Ûä >±$+#ê&ÉT.
dü«|üï+˝À qT+&ç C≤>∑è‹øÏ e∫Ãq≥¢T Nø£{Ï b˛>±H˚ dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+∫q≥¢T,
Ä‘· à uÀ<Û ä ‘· s ê«‘· yÓ ÷ Vü ≤ , uÛ Ñ j · T , $ø£ ˝ ≤Œ\˙ï ‘=\–, >±~Û
kÕe<Ûëq∫‘·T&Ô j É ÷· ´&ÉT.
ªªÄ$<Û+ä >± >±~Û ñ<Δ]ä +|üã&ç, ‘·q ì»dú‹æ ì ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. z
sêe÷! e÷j·TqT >∑T]+∫ ‘Ó\Œ&ÜìøÏ á ø£<qä∏ T $e]+#êqTμμ nì edæwßü˜ &ÉT
|ü\Tø£>±, sêeTT&ÉT ªªá e÷j·T˝À ã&É{≤ìøÏ ø±s¡Dy˚T$T{Ï? ì]«ø±s¡eTT,
ìsZT¡ DeTT nsTTq e÷j·T≈£î dü«s¡÷|ü+˝À düTŒ¤sD¡ mø£ÿ&ç~? n+&É|+æ &É
ÁãVü‰à+&É+˝À HêHê$<Ûä jÓ÷qT\T, esíê\T, ‹qTã+&Üsê\T, n˙ï
e÷j˚THê? n+‘ê $T<∏´˚ Hê? ìsZT¡ D+ dü>T∑ Ds¡÷|ü+ ‘ê\TdüT+Ô ~. ne´ø£+Ô
e´ø£eÔ Te⁄‘·T+~. nHêeTø£+ HêeT+ <Û]ä düT+Ô ~. nq+>∑T\≈£î n+>±\T
ekÕÔsTT. Çe˙ï e÷j·÷©\˝ÒHê?μμ nqï lsêeTTì Á|üXï¯ $ì $TøÏÿ*
Äq+~+∫q edæwßü˜ &ÉT Ç≥¢Hêï&ÉT: ªªHêj·THê! ˙e⁄ |ü]|üPsíy¡ TÓ qÆ #Ó‘’ q· ´
ÁãVü≤àe⁄. n˙ï ‘Ó*dæ≈L£ &Ü qqTï Á|ü•ïdüTHÔ êïe⁄. z sêe÷! ~e´C„≤qy˚T
100 lsêeT$»j·T+
˙e⁄. n{ºÏ ˙πø H˚qT ‹]– #Ó|Œü e\dæ e∫Ã+~. ø£\Œ‘·sT¡ e⁄ qT+&ç ø√dæq
|ü+&¢TÉ <ëìπø HÓy’ <˚ ´ä + ô|{ºqÏ ≥ºT, ø£qø±Á~ qT+&ç ã+>±s¡+ Bdæ <ëìπø
n\+ø£]+∫q≥¢T, øå°s¡kÕ>∑s¡+˝Àì bÕ\qT rdæ <ëìπø n]Œ+∫q≥¢T,
düeTTÁ<ä+˝Àì ˙{Ïì y˚T|ò÷ü \T |”*à es¡¸s÷¡ |ü+˝À <ëìπø düeT]Œ+∫q≥¢T,
C„≤q Á|ü<ë‘·yq’Ó ˙≈£î H˚qT @+ #Ó|Œü >∑\qT? nsTTq|üŒ{Ïø° ˙e⁄ Á|ü•ï+#êe⁄
ø£qTø£ #ÓãT‘êqT. z sêe÷! dü«s¡÷|ü+˝À e÷j·T jÓTTø£ÿ düTŒ¤sD¡ >∑÷]Ã
˙≈£î ø=ìï <äècºÕ+‘ê\T $e]kÕÔqT $qT. ªªme«¬sH’ ê, ìÁ~+#˚≥|ü&ÉT
|üP]Ô>± ∫+‘ês¡V≤æ ‘·T&Ó’ ñ+{≤&ÉT. dü«Ç#·Ã‘¤ √ yÓT\≈£îe #Ó+~qyê&ÉT,
#˚jT· e\dæq ø±sê´\>∑÷]à u≤>± C„≤|üø+£ ‘Ó#T· Ã≈£î+{≤&ÉT. düeTTÁ<ä+˝À
‘·s+¡ >±\ ôVAs¡T, Äø±X¯+˝À |ü⁄{ºqÏ <Û«ä ì, ô|<›ä |òTü Àwü>± e÷s¡T‘·T+~.
Ç~ ìX¯Ãj·T+! Ç<˚ e÷j·T. z ÁãVü‰àq+<ë! $qT. ìX¯Ùã›+˝À qT+&ç
X¯ã+› |ü⁄&ÉT‘·T+~. Ä <Û«ä ìH˚ e÷j·T nì y˚<ë+‘·XÊÁkÕÔ\T |òTü ÀwædTü HÔ êïsTT.
y˚<ë+‘·u≤Û >∑ ìs¡÷|üD
ªª<˚HïÓÌ ‘˚ eT÷\ Á|üøè£ ‹ n+{≤yÓ÷ n<˚ Ä~|ü⁄s¡Twüßì ∫‘Y - X¯ø.ÔÏ Ä
eT÷\ Á|üøè£ ‹ ‘·q uÛsÑ sÔ¡ TTq Ä~|ü⁄s¡Twüßì‘√ X¯jT· ì+∫ düèwºøæ ±sê´ìï
ÁbÕs¡+_Û+∫+~. yê] ø£\sTTø£#˚ á ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê düèwº+æ #·ã&ç+~. Ä
≈£î{Ï\yÓTqÆ eT÷\Á|üøè£ ‹ Ä~|ü⁄sT¡ wüßì ø£qTï>∑|Œæ ˝Òì <Óy’ ê\qT düèwº+æ ∫+~.
Á‹eT÷s¡T\Ô qT ìj·T$T+∫+~. n+<ä]ì ‘·q e÷j·T˝À |ü&yÉ ∫’Ó ‘·q
dü«s¡÷bÕìï #·÷&É{≤ìøÏ ≈£L&É M\T˝Ò≈î£ +&Ü #˚k˛Ô+~. ÁãVü≤àdüTKeTH˚
düeTTÁ<ä+˝À á JesêdüT\˙ï eTTì–b˛j·÷sTT. <ëì˝À e÷<ÛTä sê´ìï
nqTuÛ$Ñ +#·&ÜìøÏ me«]øÏ neø±X¯+ ∫ø£ÿ˝Ò<Tä . #Ó‘’ H· ê´ìï ãVæ≤sZ‘¡ +·
ø±˙j·Tø£ s¡÷|ü+˝Òì yê{ÏøÏ s¡÷bÕìï∫à ù|s¡T ˝Òì yê{ÏøÏ ù|s¡TqT
ÄbÕ~+∫+~.
n<Ûë´j·TeTT-6 101
á nq+‘· ÁãVü‰à+&É+˝Àì Jeø√{Ïì u§eTà\e˝… ˇø£ dü÷Á‘·+‘√
Á|üøè£ ‹ Ä&çdTü qÔ ï~. ìsZT¡ D≤ìøÏ >∑TD≤HêïbÕ~+|üCdÒ +æ ~. áyÓT ìsêø±sêìøÏ
Äø±sêìï∫à J$+|ü CÒd+æ ~. uÛsÑ ≈Ô¡ î£ ‘Ó*j·TC…|Œü ø£H˚ >∑s“¡ e¤ ‹ nsTT á
|üs¡eT|ü‹Áe‘· ÁãVü‰à+&Üqï+‘ê s¡∫+∫, HêHê $ø±sê\T ø£*–+∫,
nq+‘·ø√{Ï JesêdüT\qT ˇø£ Á‘ê{Ïô|’ Ä&çdTü qÔ ï ÄyÓT Á|ü‹uÛÑ nyÓ÷|òTü +.
n‹ H˚s¡TŒ‘√ sT÷ e÷j·T ø£s¡Ôè‘·«y˚T ˝Ò≈£î+&Ü >±~ÛøÏ nqTuÛÑyêìï
#ê{Ï#|Ó Œæ +~!
me¬sH’ ê n+‘·sT¡ àKT&Ó’ ‘·q ì» dü«s¡÷bÕìï ‘Ó\TdüTø√<ä*ùdÔ n‘·ìøÏ
˝Òìb˛ì Çø£ÿ≥¢T ø£*–+∫, ˝Ò<ë dü«sZd¡ Tü U≤\+~+∫, <Ûqä $T∫Ã, n‘·ì
\øå±´ìï+∫ eTs¡|dæ Tü +Ô ~. Ä‘·àHÓ]– XÊX¯«‘êq+<ëìï bı+<ë\qTø=H˚
Je⁄ìøÏ <ëìì nÁ|æjT· + #˚d,æ ÁuÛ$Ñ T+|üCdÒ æ $wüj÷· <äT\˝À yÓ÷Vü‰ìï
ø£*ŒdüTÔ+~. >∑TDøå√_ÛDÏjÓÆTq Ä~X¯πøÔ Á‹>∑TD≤\qT düèwºæ+∫+~. ny˚
dü‘·«s¡»düÔyÓ÷ >∑TD≤\T. ny˚ ÁãVü≤à $wíüß eTùV≤X¯«s¡T\T. Ä Ä~X¯øÏÔ
Á‹X¯≈£îÔ\T>± e÷] Ä eTT>Z∑T]˝À #˚]b˛sTT+~. C„≤qX¯øÏÔ |ü{ÏeTe\¢
C„≤q|ü+#·ø±\T ì]à‹ bı+<ësTT. yê{ÏH˚ n+‘·:ø£sD¡ #·‘T· wºj ü ÷· \T nì
‘·‘«Ô· y˚‘\Ô· +{≤s¡T. ÁøÏj÷· X¯øÔÏ e\¢ s¡CÀ>∑TD+ ñ<ä“$¤ +∫+~. n~ eT÷&ÉT
|ü+#·øe£ TT\T. 1) C„≤H˚+Á~j·T|ü+#·øe£ TT 2) ø£sπ à+Á~j·T |ü+#·øe£ TT 3)
yêj·TT|ü+#·øe£ TT. ‘·eTdüT‡ Ä<Ûës¡+‘√ $wüjT· |ü+#·øe£ TT ì]à‹ bı+~+~.
yê{Ïì |ü+#·‘H· êàÁ‘·\+{≤s¡T. Ç≥Te+{Ï Çs¡y◊’Ó <äT ‘·‘êÔ«\qT ‘·>T∑ bÕfi¯fl˝À
$T[‘·+#˚dæ ÁãVü‰à+&Üìï düèwºæ+∫+~. ÁãVü‰à+&É uÛ≤+&Üqï+‘ê
|ü\T$<Ûë\T>± ÁãVü≤à, $$<Ûä edüTeÔ ⁄\qT >∑qT\qT+&ç yÓ*øÏ rdæq≥¢T,
mqTã~Hê\T>∑T \øå\£ JesêdüT\qT düèwº+æ #ê&ÉT.
ÁãVü≤à á Á|üø±s¡+ ÁãVü‰à+&Üìï düèwº‘æ √ ì+|ü>± $wíßü e⁄ yê{Ïì
dü+s¡ødÏå Tü +Ô {≤&ÉT. düeTjÓ÷∫‘·+>± <äXÊe‘êsê˝…‹Ô uÛ≈Ñ î£ \Ô qT dü+ø£{≤\
102 lsêeT$»j·T+
qT+&ç ìeè‹Ô #˚kÕÔ&TÉ . düèwº˝æ Àì <√cÕ\ìï+{Ïì ìyê]+#·{≤ìøÏ \j·T
ø±s¡≈î£ &Óq’ áX¯«s¡T&ÉT m|üŒ{Ïø|£ ü &ÉT øå±fi¯q #˚kÕÔ&TÉ . Ä $sê{Ÿ dü«s¡÷|ü⁄ì
s¡#H· ˚ ÁãVü‰à+&É+. •e⁄ì dú÷ü \bÕ<ädŒü s¡Ù ÁøÏ+<ä bÕ‘êfi¯+, <ëìÁøÏ+<ä
s¡kÕ‘·\eTTqï<äì ìs›T¡ wºyü TÓ qÆ C„≤qÁbÕ|æÔ ø£*–q kÕ<ÛTä dü‘T· Œs¡Twüß\T #·øÿ£ >±
‘Ó * j· T C… | ü Œ >∑ \ s¡ T . Ç~ $ì kÕ<Û ä T dü » ® q T\ dü e TT<ëj· T +
|üse¡ ÷q+<äu]ÑÛ ‘·eTsTT+~.
$sê{Ÿd«ü s¡÷|ü esíq¡
ªªÄ $sê{Ÿ dü«s¡÷|ü⁄ì bÕ<ä<«ä j·T+˝À eTVü‰‘·\eTT, |æøÿ£ ˝¢À ‘=&É˝À¢
es¡Tdü>± ‘·˝≤‘·\eTT, $‘·\eTT, q&ÉTeTTq eTV”≤‘·\eTT, >∑T<äkÕú qeTTq
HÓs’ T¡ ‘·´ ˝Àø£eTT, <äøÁ£å |üC≤|ü‹ •X¯ïeTTq, |üs>¡ &∑ TÉ |ü⁄q quÛÀeT+&É\eTT,
eTVü‰ ø£˝À¢ \uÛ÷Ñ sTTwüe˜ TsTTq ã&Éu≤q\y˚T »sƒs¡ ê–ï. dü|Ôü düeTTÁ<ë\T
ñ<äsêq, eøå£'dúü\ CÀ´‹s¢√ø£eTT, ø£+sƒ¡+˝À eTVü≤s¢√ø£eTT, e<äq+˝À
»q˝Àø£eTT, Hê\Tø£˝À es¡TD˝Àø£eTT, ∫>∑Tfi¯fl˝À j·TeT˝Àø£eTT, eTT≈£îÿq
nX¯«˙ <˚e‘·\T, uÛèÑ ≈£î{Ï˝À uÛTÑ es¢√ø£eTT, ø£bÕ\+˝À ‘·b˛˝Àø£eTT, •s¡dTü ‡˝À
ÁãVü≤à˝Àø£eTT, ø£fifl¯ ˝À dü÷s¡´˝Àø£eTT ñ+&É>± Á|üø±X¯e÷q+>± ÁãVü‰à+&ÉeTT
ì+&çe⁄+~! ø£fió¯ fl ‘Ó]ùdÔ yÓ\T>∑T, ø£fió¯ fl eT÷ùdÔ Nø£{.Ï nìï|üqT\T #˚jT· T
s¬ +&ÉT #˚‘T· \j·T+<äT neTs¢√ø£eTT ì+&çe⁄+~. eTqdüT‡ #·+Á<äT&ÉT>∑, düø\£
eèøåC£ ≤‘·T\T s√e÷\T>±, #·sà¡ eTT Á|üu+ÑÛ »qeTT>∑, ã+ø£eT{ºj Ï T˚ e÷+düeTT>∑,
Hê&û#·Áø£eTT >∑+>∑>±, |üèw˜üuÛ≤>∑eT+‘ê n<Ûäs¡àeTT>∑, dü<äT“~Δ ø£*–q
•s√uÛ≤>∑eTT ã+>±s¡T ø=+&É>,∑ meTTø£\T bÕcÕDeTT>∑ ‘Ó\TdüTø√! mÁs¡ì
s¡ø+Ô£ qTs¡T>∑T>±, eT+#·T eT÷Á‘·eTT, ˙s¡T s¡øeÔ£ TT, bÕcÕD>∑s“¡ y¤ T˚ eT»®.
es¡¸+ •e⁄ì sπ ‘·dTü ‡. ø£sT¡ e⁄ Äø£* nì ‘Ó\TdüTø√! »\+ Ç+øÏb˛e≥y˚T
<ëVü≤+>±, o‘êø±\+ n\dü‘·«+>±, esê¸ø±\+ ìÁ<ä, m+&Üø±\+
yÓT<Æ Tä∏ q+>± ñ+{≤sTT. Ä ñcíÕìøÏ yêq\T ≈£îs¡TkÕÔsTT.
n<Ûë´j·TeTT-6 103
s¡a+s¡a≤e÷s¡T‘·+>± Mj·T&É+ >±* HÓ»’ +. Ä düT&ç>±\T\T <äX~¯ X¯\≈£î
yê´|æ+∫ yê{Ï <Ûäsêàìï HÓs¡y˚s¡TkÕÔsTT. yêj·TTe⁄ düÔ+_ÛùdÔ düs¡«+
eTT≈£î[düT+Ô ~. yêj·TT ìs√<Û+ä e\q ñø£ÿb˛düT+Ô ~. »&çyêq ø±eT|üPsí+¡ .
Áø√<ÛXä Àø±˝Ò eTVü‰nqsúê\T. yÓ÷Vü≤+ düèwºìæ bÕ*+#·&+É . uÛj Ñ T· + eTè‘·T´eì
‘Ó\TdüTø√.
z sê|òTü yê! y˚<yä T˚ $sê{Ÿ |ü⁄s¡Twüßì ì»dü«s¡÷|ü+. |”‘ê+ãs¡+
n+‘·'ø£sD¡ ≤ìøÏ , #·+Á<äT&ÉT eTqdüT‡≈£î, ÁãVü≤à ãT~Δø,Ï ∫‘·+Ô Hêsêj·TDTìøÏ
Á|ürø£\ì ‘Ó\TdüTø√. <˚e<ä‘+Ô· eTTK´ÁbÕD+. <Ûqä T+»j·TT&ÉT bÕ‘êfi¯+.
~≈£îÿ˝Ò #Óe⁄\T, yêj·TTe⁄ n‘·ì #·sà¡ +, n–ïj˚T n‘·ì e<äq+, #·sD¡ ≤\T
bÕ‘êfi¯+˝Àì yêeTqT&ÉT. Ä $<Û+ä >± $sê{Ÿ |ü⁄s¡Twüß&ÉT dü+|üPsí+¡ >±,
dübÕÔes¡D≤\˝À ì+&çñ+{≤&ÉT.
uÛÑ÷>√fi¯eTT <äX¯>∑TDeTT\‘√ Á|üã*ñ+~. ô|’øÏ ø£q|ü&˚<ä+‘ê
|üèB∏«‘·‘«· eTT. <ëìøÏ |ü~+‘·\T düeTTÁ<ä»\eTT Äe]+#·Tø=ì ñ+~.
ñ<äø+£ ø£+f… |ü~+‘·\T eTVü‰q\+ Á|ü»«]\¢T‘√+~. <ëìøÏ |ü~+‘·\T
nì\+ (yêj·TTe⁄) ì+&ç ñ+~. yêj·TTe⁄≈î£ |ü~+‘·\T Äø±X¯+, Äø±XÊìøÏ
|ü~+‘·\T <ä≥+º >± nVü≤+ø±s¡+ |ü]y˚w+æº ∫ e⁄HêïsTT. nVü≤+ø±sêìøÏ
|ü~+‘·\T eTVü≤‘·‘Ô «· + ì+&ç e⁄+~. ‘·T<ä≈î£ <ëìøÏ |ü~+‘·\T e÷j·T
Äe]+#·T≈£îì ñ+~. Ä e÷j·T≈£î ≈£L&Ü Äe\ @eTT+~? dü«s¡÷|ü
ìsê«Dy˚T! n~ Ç+‘· n+‘· nì, ∫qï ô|<›ä nì e]í+#· M\T˝Òì~. Ä
e÷j·T©\ e]í+#·q\$ø±ì~ - ∫es¡>± <ëìX¯øìÔÏ eTs√kÕ] $e]kÕÔqT.
<ëìH˚ y˚<ë+‘·XÊÁkÕÔ\˙ï |ü+#·Á|üfij ¯ ÷· \HêïsTT.
á Je⁄ìøÏ Á|ü‹ì‘·´+ Á|üfij ¯ T· + dü+uÛ$Ñ düT+Ô ~! n<˚ ìÁ<ä! nìï
‘·‘êÔ«\T düeT+>± ≈£L&çq dú÷ü \*+>∑ <˚V‰ü \T ìÁ<ä nH˚ düeTTÁ<ä+˝À
104 lsêeT$»j·T+
eTTì–b˛‘êsTT. Ç<˚ ì‘·´Á|üfij ¯ T· +. eTVü‰Á|üfij
¯ T· eTH˚~ eTs¡D+. eTs¡D+
e\¢ á dú÷ü \ <˚V≤ü + q•düT+Ô ~. Ç~ n+<äs÷¡ #·÷#˚<!˚ ÁãVü‰à+&É Á|üfij ¯ T· +
≈£L&É ‘·|Œü <äT. Hê\ZT j·TT>±\T y˚sTTe÷s¢T¡ Äeè‘·+Ô nsTTq ‘·sT¡ yê‘·
Á|üfi¯j·T+ edüTÔ+~. n|ü&ÉT ÁãVü≤à ìÁ<ëedúüj·T+<äT+{≤&ÉT. n|ü&ÉT
düèwºÁæ ø£eT+ Ä–b˛‘·T+~. düèwºæ q•+∫q ‘·sT¡ yê‘· ˇø£ øåD£ +˝À düs«¡ +
»\eTj·TeTe⁄‘·T+~. ÁãVü‰à+&ÉeTTq+<ä* eTT|üŒ~¬s+&ÉT \øå\£ Á>±e÷\÷
˙{Ï˝À eTTì–b˛‘êsTT. @&ÉT>∑Ts¡T ∫s¡+Je⁄\T ≈£L&É n+<äT˝À
eTTì–b˛‘ês¡T. dü‘´· ˝Àø£+ ≈£L&É ˙{Ï‘√ ì+&çb˛‘·T+~. n|ü&ÉT Ä
|üsê‘·Œs¡T&ÉT e≥|üÁ‘·XÊsTT ne⁄‘ê&ÉT. ÁãVü≤à Äj·Tq Hê_Û ø£eT˝≤q
ìÁ~düT+Ô {≤&ÉT. ˙s¡+‘ê ‘·–,Z j·T<∏ëdú‹æ øÏ e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘· ÁãVü≤à y˚T˝§ÿì
‹]– düèwºæ #˚jT· Hês¡+_ÛkÕÔ&TÉ . á $es¡D y˚<+ä ˝À ñqï<˚. j·T<∏ë$~Û
düèwºæ ø±s¡´+ q&ÉTdüT+Ô ~. n+‘ê j·T<∏ë|üPs¡«ø£+>± yÓTT<ä\e⁄‘·T+~. Ä
$wíüßeT÷]Ô ≈£L&Ü |üPs¡«+e˝… ne‘êsê˝…‘·TÔ‘ê&ÉT. ì‘·´ Á|üfi¯j·T+
dü+|üPsíy¡ TÓ qÆ ‘·sê«‘·, <ës¡TDyÓTqÆ eTVü‰Á|üfij
¯ T· + edüT+Ô ~. n|ü&ÉT q÷s¡T
dü+e‘·‡sê\T y˚T|ò÷ü \T e]¸+#·e⁄. n+<äTe\¢ Jedüèwºæ n+‘·]+∫b˛‘·T+~.
yÓ+≥H˚ <ë«<äX¯ ($TÁ‘·T\T) dü÷s¡T´\T ñ<äsTTkÕÔsT¡ . rÁeyÓTqÆ ã&Éu≤q\+
uÛ÷Ñ eT+&É˝≤qï+‘ê ø±*Ãy˚dTü +Ô ~. Ä uÛ÷Ñ $T ‘ê|ü+ Hêπ>+Á<äTì eTTK‘ê
C≤«˝≤s¡÷bÕq yÓ\Te&ç bÕ‘êfi¯˝Àø±\ìï+{Ïì uÛdÑ àü + #˚dTü +Ô ~.
Ä ‘·<Tä |ü] q÷s¡T dü+e‘·‡sê\T »\bÕ‘·+qT+&ç m&É‘>Ó ø∑ £ ˙s¡T
e∫Ãq≥¢T @ø£<Ûës¡>± y˚T|òü÷\T e]¸kÕÔsTT. Ä Á|üø±s¡+ »>∑‘·Ô+‘ê
ø£ ] –b˛‘· T +~. ‘˚ C ÀeTj· T eTsTTq n–ï øå £ D ø±\+˝À »˝≤ìï
Ç+øÏ+|üCdÒ Tü +Ô ~. n–ï‘˚C≤ìï yêj·TTe⁄ øåD£ +˝À Á$T+>∑T‘ê&ÉT. n<äT“¤‘y· TÓ qÆ
Ä >±*ì Äø±X¯+ $T+–y˚düTÔ+~. <ëìì ‘·yÓ÷>∑TD+ Á>∑Væ≤düTÔ+~.
‘·yÓ÷>∑TD≤ìï s¡CÀ>∑TD+ Á>∑Væ≤düTÔ+~. s¡CÀ>∑TD+ dü‘·«>∑TD+˝À
n<Ûë´j·TeTT-6 105
©qeTe⁄‘·T+~. dü‘«· + eTVü‰dü‘«· +˝À ø£\dæ e÷j·T˝À düeTs¡deü Te⁄‘·T+~.
e÷j·T dü«s¡÷|ü+˝À ©qeTe⁄‘·T+~. dü«s¡÷bÕìøÏ dü«s¡÷|üyT˚ düe÷<Ûëq+.
|ü]|üPsíy¡ TÓ qÆ Ä ÁãVü‰àq+<ä ‘·‘êÔ«ìï y˚<Xä ÊgkÕ\T >∑÷&É e]í+#·˝eÒ ⁄.
ìsZT¡ D, ì]«ø±s¡, ìs¡T|üeT, |üPsí,¡ XÊ+‹ jÓ÷>∑øπ eå ÷\‘√ |ü]|üPsí+¡ >±
ì+|æ, ÄX¯Ãs¡´ø£s+¡ >± ‹]– düèwºÁæ ø£e÷ìï s¡∫düT+Ô ~. z sê|òTü yê! ˙e⁄
|ü]|üPsíy¡ TÓ qÆ q≥HêøöX¯˝≤´ìï Á|ü<]ä ÙdüTHÔ êïe⁄. dü∫Ã<ëq+<äyT˚ dü‘´· +.
<ëìì e]í+#·&ÜìøÏ e÷≥\T #ê\e⁄. z lsêe÷! düsê«\+ø±sê*ï
$dü]®+∫ ì]«ø±s¡T&ÉyÓ’Hêe⁄. n+&É, |æ+&É, ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê ˙˝À
ÇeTT&ÉTÃ≈£îHêïe⁄. Çø£ mø£ÿ&ç yÓ’≈£î+sƒ¡+? mø£ÿ&ç ¬ø’˝≤dü+? e÷j·÷
$˝≤kÕ\˙ï ˙˝ÀH˚ e⁄HêïsTT. X‚wXü ÊsTTeì »>∑ìïyêdüT&ÉeH˚ ÁuÛeÑ T ≈£L&Ü
‘=\–b˛sTT+~. Á|ü‹ düèwº˝æ À ø£˝≤Œ+‘êq ˙y˚ Ä e≥|üÁ‘·XÊsTTeì,
düsπ «X¯«s¡T&Éeì, Ä y˚<ë\T |òTü ÀwædTü HÔ êïsTT. ÁãVü≤à, $wíßü , eTùV≤X¯«s¡T\T
≈£L&Ü ˙˝À uÛ≤>±˝Ò. ˙ ì]«ø±s¡d«ü s¡÷|üyT˚ ∫es¡≈î£ $T–˝Ò~! - n+<äTe\q
z sê|òTü yê! ˙e⁄ ì]«ø£\TŒ&Ée⁄, nuÛ<Ò Tä ´&Ée⁄, ìsêø±s¡T&Ée⁄, |ü]|üPsíy¡ TÓ qÆ
Ä‘êàsêeTT&Ée⁄.
n˝≤ ‘·q dü«s¡÷bÕìï edæw˜üß&ÉT |üP]Ô>± ìsêΔs¡D #˚dæq |æ<ä|ü
lsêeT#·+Á<äT&ÉT ø£qTï\T eT÷düT≈£îì ÁãVü‰àq+<ä kÕ>∑s+¡ ˝À ©qeTj·÷´&ÉT.
edæwßü˜ &ÉT ≈£L&É Äq+<äkÕ>∑s+¡ ˝À z\˝≤&Ü&ÉT. e÷≥\T eTs¡∫ >∑Ts¡T
•wüß´\T @ø£s÷¡ |ü⁄˝j·÷´s¡T. >∑Ts¡T •wü´ã+<Û+ä <Óe’ uÛøÑ Ô£ dü+ã+<Ûeä TsTT´+~.
lsêeTT&ÉT sê»kÕìï e<ä* ‘·q dü«s¡÷|ü+˝À $ÁXÊ+‹ bı+<ë&ÉT.
edæwü˜eTVü≤]¸ Ä‘·àdúæ‹, s¡|òüTTHê<∏äTì Ä‘·àdúæ‹ì Á|ü‹_+_+∫+~.
|ü<Tä HÓì$T~ ~Hê\T n˝≤ lsêeTT&ÉT düe÷~Ûd‹æú ˝À e⁄Hêï&ÉT. ‘·q ne‘ês¡
ø±s¡D≤ìï eTs¡∫ ì]«ø£\Œ dü«s¡÷|ü+‘√ düeTs¡düeTj·÷´&ÉT. X¯Øs¡+
n#˚‘q· eTsTT+~. Vü≤è<äjT· + ÁbÕD≤ìï Äø£]¸+∫+~? Ç<ä+‘ê #·÷∫
106 lsêeT$»j·T+
<äX¯s¡<∏äT&ÉT >=|üŒ nqsú¡+ dü+uÛÑ$+∫+<äì $TøÏÿ* ø£\es¡|ü&¶Ü&ÉT!
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ≈£L&Ü ªªne‘ês¡ düe÷|æÔ nsTT+<ë @$T? ã+~Û+#·ã&çq
<˚ e ‘· \ qT $&ç | æ + #· me]‘· s ¡ + ? Çø£ Hê j· ÷ >∑ s ¡ ø å £ D m≥¢ T ?
lsêeT#·+Á<äT&ÉT n#˚‘q· T&Ó’ Çyê*ºøÏ |ü<Tä HÓì$T~ s√E\T >∑&#ç êsTT.
s¡|Tüò THê<∏Tä &ç+ø£qT kÕe<ÛëqT&ÉT ø±˝Ò<Tä !μμ nì ˝À˝Àq eT<∏qä |ü&kÉ Õ>±&ÉT.
ÁãVü≤àC„≤Hêìï >∑Ts¡TeTTK‘ê $qï sêeTT&ÉT ì]«ø±s¡T&Éj·÷´&ÉT.
n|ü&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT edæw˜üß&çøÏ qeTdüÿ]+∫ ªªz eTVü‰qTuÛ≤yê!
ÁãVü≤àdüT‘ê! s¡|Tüò THê<∏Tä ì kÕe<Ûëq|üs#¡ T· . sêeTT&ÉT mH√ï ne‘ês¡ ø±sê´\T
#˚jT· e\dæ ñqï<äì ˙≈£L ‘Ó\TdüTqT >∑<ë!μμ nHêï&ÉT. n|ü&ÉT edæwßü˜ &ÉT
ªªz sêe÷! kÕe<ÛëqT&Ée⁄ø±! z y˚T|òTü XÊ´e÷ ∫<ëq+<ë! |üPsíÁ¡ ãVü‰à!
j·÷>∑sø¡ D£å ≈£î ãj·T\T<˚sT¡ ! ˙ dü«s¡÷bÕìï ‘Ó\TdüTø√! düTK+>± <Ûsä à¡ e÷sZ+¡ ˝À
q&ç#˚ dü»q® T\qT s¡ø+Ïå #·T! <äTwºøü j £å T· + >±$+#·T. yÓ+Á≥Tø£\T, >√fi¯ófl
e<›Hä êï ô|s¡T>∑T‘êsTT. yê{Ïì #Û~˚ +∫q ‘·sT¡ yê‘· m˝≤ düTK+ ø£\T>∑T‘·T+<√,
n˝≤ <äTwºßü \sTTq á sêøåd£ Tü \qT e~Û+#·T, düe÷~Û ‘·TØj·T ñqà˙ dú‘æ T· \qT
<ë{Ï, Äq+<ä|Tüò qT&Éy’Ó e]Δ\T¢ . ‘·≥dúü dú‹æ ì e<ä*, düe÷~Û qT+&ç y˚T˝§ÿì,
uÛÀ–$, sê»jÓ÷–$, düs«¡ dü+>∑T&Ée⁄, ìdü‡+>∑T&Ée⁄ nsTTq ˙e⁄ u≤Vü≤´düàè‹øÏ
sê!
ÁuÛÑeT j·T+<äT+&˚ yêìøÏ, »>∑‘·Ô+‘ê ÁuÛÑeT>±H˚ uÛ≤dædüTÔ+~.
ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê ÁuÛeÑ T>± ø£ì|ædTü +Ô ~. ∫e]øÏ Ä ÁuÛeÑ Tj˚T eTè‘·T´ee⁄‘T· +~.
áX¯«s¡Tì dü«s¡÷|üy˚T ìsê«DeTT. á ÁuÛÑeT#˚ BqT&ÉHÓ’q Hê≈£î @MT
‘Ó*j·T<äT. H˚HeÓ ]ì? á »>∑‘T· ˝Ô À me]øÏ mes¡T? ÁuÛeÑ T˝À eTq+ <˚ìì
‘Ó\TdüTø√˝Ò+. ÁuÛeÑ T#˚‘H· ˚ »qqeTs¡D≤\T ø£\T>∑T‘·T+{≤sTT. ÁuÛeÑ T e\¢H˚
n<Û:ä |ü‘q· eTÚ‘êeTT. Ä ÁuÛeÑ T qT+&ç ãj·T≥|ü&>É *∑ –‘˚ $T–˝Ò~ H˚qT?
n~>±ø£ s¬ +&Ée~ ˝Ò<Tä ! ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+ H=+~q ‘·sê«‘· Á‹uÛTÑ eqeT+‘ê
n<Ûë´j·TeTT-6 107
ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü+>±H˚ ø£qã&ÉT‘·T+~. X¯Á‘·Te⁄\T, $TÁ‘·T\T, ô|<›$ä , ∫qï$
n+‘ê ÁãVü≤às¡÷|ü+>±H˚ ø£qã&ÉT‘êsTT. ˙{Ï‘√ ì+&çq _+<Ó\T, ≈£î+&É\T,
u≤q\T mqTïHêï nìï+{Ï˝À dü÷s¡T´&ÉT düe÷q+>± Á|ü‹_+_kÕÔ&ÉT.
uÛ<Ò eä TT+&É<Tä . ø£˝≤Œ+‘êq >∑÷&É dü÷s¡T´ìøÏ *+>∑u<ÒÛ eä TT ˝Ò<Tä . ã+>±s¡+
ì»yÓTqÆ ~. Ä ã+>±s¡T‘√ #˚dqæ n\+ø±s¡ ÄuÛsÑ D¡ ≤\T ø£*Œ‘ê\T. n\\T
$T<∏´ä . kÕ>∑sy¡ T˚ dü‘´· +. eg+ $T<∏´ä . b˛>∑T\T dü‘´· +. nf¢Ò #·sê#·s¡ düèwºæ
n+‘ê ÁãVü≤às¡÷|ü+. Ç~ ì»+. |òTü {≤\T y˚sπ «s¡T ø±ì Äø±X¯+ ˇø£ÿfÒ.
<ës¡+ ˇø£ÿfÒ ø±ì |üPdü\T yÓT+&ÉT. e÷‘·èø£\T mH√ï>±ì z+ø±s¡yTÓ Tø£ÿfÒ.
n˝≤π> Ä |üsÁ¡ ãVü≤à ˇø£ÿ&˚ ì‘·´eTT, dü‘´· eTT - Vü≤è<äjT· +˝À Á>∑+<∏Tä \˙ï
düŒ+~+∫q y˚fi¯ dü+X¯jT· ìeè‹Ô bı+<äT‘·T+~. C„≤q |üPsíy¡ TÓ qÆ ø£sà¡ #˚‘H· ˚
ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+~. eTT˝¢Àø±\˙ï ÁãVü≤às¡÷|üyT˚ . ø£sà¡ C„≤Hê\H˚ s¬ +&ÉT
s¬ ø£ÿ\‘√ Je⁄&ÉH˚ |üøÏå ÁãVü‰àq+<äeTH˚ Äø±XÊq m>∑Ts¡T‘·T+~. ø£sà¡ qT,
ÁãVü≤àqT ˇø£{Ï #˚dæ kÕ«q+<äeTH˚ eq+˝À $Vü≤]+#ê*. z lsêe÷!
eTqdüT‡˝À ø£*>π düø\£ <äTU≤\qT ìyê]ùdÔ n<˚ |üPsíd¡ eü ÷~Û! ‘·≥dú‘ü j · T˚
ñbÕ~Û. Ç~ ‘Ó\TdüTø√. á nqTuÛeÑ + ø£*–‘˚ n+‘ê @ø£yTÓ Æ ‘√düT+Ô ~.
n+‘·s+¡ >±q ÁãVü≤àC„≤q+‘√ ì+&ç, u≤Vü≤´+˝À _Ûqï+>± ø£qã&ÉT‘·÷
n+‘·s+¡ >±q uÀ<Ûqä T |üPsí+¡ >± ì+|æ, yÓ\T|ü\ »&É‘ê«qï_ÛqsTT+#ê*.
n+‘·s+¡ >±˝¢À |üPsí‘¡ ê´>∑eTj·TT&Ó’ ãj·T≥ ˝ÖøÏø£ e´eVü‰s¡+ #˚dTü +Ô &Ü*.
n+‘·s+¡ >∑+˝À ìdü‡+>∑T&Ó,’ $wüjT· eTT\+<äT $s¡øÔÏ ø£*– q&Éyê*.
ªªz lsêe÷! ãj·T≥≈£î ˝À_Ûe˝… ñ+≥÷ ˝Àq düeTdüeT‘·«+
ø£*–qyê&˚ ì»yÓTqÆ kÕ<Û≈ä î£ &ÉT. n{ºyÏ ê&ÉT ˝Àø£+˝À ñ+&ç>÷∑ &É ˝Òqf¢.Ò
;»+ qT+&ç >=|üŒ>± ø=+&É+‘· eTi¿#Ï ≥Ó Tº m˝≤ ô|ø’ Ï edüT+Ô <√ n˝≤ Ä‘·à
qT+&ç á #·sê#·s¡ düèwºj æ T· +‘ê ñ‘·ŒqïyÓT+Æ <äì Á>∑V≤æ +∫ yÓT\>±*. b˛>∑T\T
eÁdü+Ô ˇø£f.Ò eT{ºÏ ≈£î+&Ü s¬ +&É÷ ˇø£f.Ò Ä s¬ +&ç+{ÏøÏ ‘˚&Ü ˝Ò<Tä . n˝≤π>
108 lsêeT$»j·T+
»>∑‘T· Ô »>∑BX¯«s¡T&ÉT _Ûqï+ ø±e⁄. z sê|òTü yê! á C„≤Hêìï ‘Ó\TdüTø=ì
ì]«ø±s¡T&Éy’Ó dü<ë e]Δ\T¢ .μμ
ªªz sêe÷! n$<ä´ ˇø£ eTVü‰|òTü Às¡ sêøåd£ .æ ì»yÓTqÆ Ä‘·à<Ûqä T&çøÏ Ç~
n+‘·sêj·T+. <ëìì nK+&ÉyTÓ qÆ >∑Ts¡Tø£è|ü‘√ #˚~+Û #ê*. z s¡|Tüò Tsêe÷!
dü+kÕs¡eTH˚ düeTTÁ<ëìøÏ rs¡+ ø£q|ü&<É Tä . Ä‘·à $#ês¡+ #˚ùd kÕ<Û≈ä î£ &ÉT
>∑Ts¡Tø£è|ü nH˚ Hêe˝À ìeè‹Ô nH˚ rs¡+ #˚], düeTs¡duü ≤Û e+‘√ Ä‘·à
Á|üø±X¯+ bı+<ë*. nuÛ≤´dü+ ˝Òì $<ä´ m+‘· >=|üŒ<ÓH’ ê m+<äT≈£L ø=s¡>±<äT.
C„≤qø£fi¯ n˝≤+{Ï~ø±<äT. m+‘·{Ï ã\V”≤qT\HÓq’ n~ ‘·q düŒs¡Ù #˚‘·
‘·]+|üCdÒ Tü +Ô ~. ˝ÀVü‰ìøÏ |üsT¡ düy~˚ ‘·–*‘˚ ã+>±s¡+>± e÷s¡T‘·T+~.
eT∞fl n~ ˝ÀVü≤+>± e÷s¡˝<Ò Tä ø£<ë? n˝≤π> Ä‘·àC„≤q+ bı+~qyê]øÏ
Çø£ »qqeTs¡D≤˝…øÿ£ &Óq’ ñ+{≤j·÷? ñ+&ÉH˚ ñ+&Ée⁄!
C„≤qe÷]®+∫ kÕ<Û≈ä î£ &ÉT >∑Ts¡Te#·Hêìï ìs›T¡ wº+ü >± bÕ{Ïd÷ü Ô nø±sê´\T
#˚jT· ø£ düHêàsZêq e]Ô+#ê*. z sêe÷! >∑Ts¡Te+fÒ mes¡T? >∑Ts¡Te⁄
‘·‘«Ô· y˚‘jÔ· TÆÓ , |üPsíêqTuÛeÑ + ø£*– ñ+&Ü*. •wüß´&ÉT $#·øD£å ≤ C„≤q ì|ü⁄DT&Ó’
dü<äT“~Δ ø£*– ñ+&Ü*. Ä‘·àuÀ<Ûäj·TH˚ eÁ»+‘√ »qq eTs¡D
<ä T :K|ü s ¡ « ‘ê\qT |æ + &ç # ˚ j · ÷ *. Çeìïj· T T yÓ ÷ øå £ e TH˚ #Ó ≥ º T ≈£ î
;C≤\e+{Ï$. ø£sà¡ \Hê#·]dü÷HÔ ˚ Ä+‘·s´¡ +˝À n<Ì«Ó ‘·C≤„ q+ ø£*– <äTsZ‘¡ T· \qT
e<ä* <Ûäs¡àe÷sZêq |üj·Tì+#ê*. me¬s’‘˚ ìs¡à\ eTqdüTÿ&√ yê&ÉT
|üse¡ T|ü$Á‘·T&ÉT. dü<dä ~ü «y˚ø+£ ø£\yê&˚ |ü+&ç‘T· &ÉT. >∑Ts¡TuÛøÑ ˝ÔÏ ìÒ yê&ÉT $wü+
‘ê–qyê&ç‘√ düe÷q+. y˚˝≤~ Á>∑+<∏ë\ e\¢ @+ Á|üj÷Ó »q+? |üs√|üø±s¡yT˚
|üse¡ T<Ûsä à¡ +. |üsT¡ \qT |”&+ç #·TfÒ n<Ûsä à¡ +. á ø±s¡D≤\ e\¢, Hêj·THê!
lsêe÷! düe÷~Û qT+&ç ˝Ò∫ <ÛäqTsê“D≤\T ¬>’ø=ì j·÷>∑s¡øå£D≈£î
ãj·T\T<˚sT¡ !μμ
n<Ûë´j·TeTT-6 109
dü<TäZ s¡T e#·Hê\T $ì sêJeqj·TqT&Óq’ lsêeTT&ÉT ∫s¡Tqe⁄«‘√
ø£qTï\T ‘Ós∫¡ $qï<ä+‘ê eTqq+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. dü<TäZ s¡Te⁄≈£î qeTdüÿ]+∫
eTTe÷às¡T Á|ü<äøåÏD+ >±$+∫ nwºüuÛ≤yê\T eTT|æŒ]>=q>± >∑<Zä<ä
ø£+sƒT¡ &Éj÷· ´&ÉT. n|ü&ÉT edæwßü˜ &ÉT ªªz sêe÷! Çø£ ˙ ©\\T #·÷|æ+#·T!μμ
nHêï&ÉT. >∑Ts¡Ty껄qT •s¡kÕeVæ≤+∫, >∑Ts¡Te⁄≈£î Á|üD$T*¢ ø±s¡´kÕ<Ûqä ≈£î
Äj·T‘·TÔ&Ó’, \ø£ÎD $XÊ«$TÁ‘· düy˚T‘·T&Ó’, s¡|òüTTHê<∏äT&ÉT ~e´s¡<∏ä+˝À
düTeTTVüAsêÔq dæ<ΔëÁX¯e÷ìøÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT. <äX¯s¡<∏äT&ÉT, edæw˜üß&ÉT
>∑+>±rs¡+ ei≈£î kÕ>∑q+bÕs¡T. lsêeTT&çøÏ eT+∫ X¯≈£îHê\T
m<äTs¡j÷· ´sTT. edæwßü˜ &ÉT sêC…q’ <äXs¯ <¡ Tä∏ ìøÏ X¯≈î£ Hê\ u≤>√>∑T\ >∑T]+∫
$e]+∫, sêeTT&ÉT $»j·T\øÏΑ√ düTKÁ|ü<+ä >± njÓ÷<Û´ä ≈£î ‹]– ekÕÔ&ìÉ
|ü*ø±&ÉT.
eTT+<äT ø£<ä∏ neTè‘·+ ø£+fÒ eT<ÛTä s¡+. ªªsêeT$»j·T+μμ eÁC≤\Kì.
Äs¡e n<Ûë´j·T+ n˝ÖøÏøy£ TÓ qÆ neT÷\´eÁ»+. Ç~ ÁX¯<ëΔ fi¯óe⁄˝…q’ ÁXÀ‘·\
Vü≤è<äjT· |ò\ü ø£+ô|’ ‘·fi‘¯ fi· ≤ yÓTs¡TdüT+Ô ~. n+<äTe\¢ dü»q® T˝…q’ ÁXÀ‘·\T
Äq+<ä+˝À z\˝≤&ÉT‘ês¡T! lsêeT#·+Á<ë! l<Ûsä e¡ s¡<ë! dü<TäZ D kÕ>∑sê!
s¡|Tüò Tesê! á Äs¡e n<Ûë´j·T+ m|üŒ{Ïø° Hê Vü≤è<äjT· eT+<äT edæ+#·T>±ø£
dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘·Ts¡T˝…’q
|ü+&ç‘T· \T dü<ë ne˝ÀøÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
Äs¡e n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+

n<Ûë´j·TeTT - 7
l>∑DXÒ Êj·T qeT'
dü÷s¡´e+X¯ Á|üø±X¯ø±! ø£eT\qj·THê! $]+∫»qø±! |ü‹‘·bÕeHê!
lsêe÷! |üsy¡ T˚ X¯«s¡ <Ûë´q>∑e÷´! uÛøÑ eÔ£ ‘·‡˝≤! nq+‘·s÷¡ bÕ! Á‹uÛTÑ eqbÕ\ø±!
Bq<äj÷· fi¯S! s¡|Tüò T|ür! n$<ë´s¡D´<äV≤ü Hê! øödü\´ >∑s“¡ ¤ »ì‘· nqsÈs¡ ‘¡ êï!
»>∑<Tä <Δës¡ø±! eTTì»qs¡+»Hê! <äTs®q¡ uÛ+Ñ »Hê! sê|òTü y˚XÊ! ˙≈£î »j·TeTT
»j·TeTT.
‘ê≥øÏ e<Ûä
>∑‘· n<Ûë´j·T+˝Àì ø£<∏ëÁø£eTeTT qqTdü]+∫ $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT
sêeT\ø£ÎDT\qT j·÷>∑ dü+s¡øD£å ≤sú+¡ yÓ+≥u…≥Tº ø=ì yÓfi≤fl&ÉT>∑<ë? <ë]˝À
yês¡T >∑+>±kÕïq+#˚dæ y˚<√ø£Ô+>± dü‘·ÿs¡à\qT, ì‘ê´qTc˜ÕHê\qT
Ä#·]+#ês¡T. <ÛäqT]«<ë´ dü+ã+<ÛäyÓTÆq HêHê$<ÛäeT+Á‘ê\T, nÁkÕÔ\T
dü+~Û+#˚ düeTj·T dü+<äsꓤ\T, düø\£ X¯ÁkÕÔ\T j·TT<Δ+ä ˝À Á|üj÷Ó –+#˚
HêHê$<Ûäs¡Vü≤kÕ´\T, düø£\ øöX¯˝≤\T $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT lsêeTTq
≈£î|ü<•˚ +#ê&ÉT. uÀ~Û+∫q yÓ+≥H˚ lsêeTT&ÉT yê{Ïì ø£s‘¡ ˝· ≤eT\ø£+
ø±$+#·Tø=Hêï&ÉT. Äj·÷ nÁkÕÔ~ <˚e‘·\T Á|ü‘´· øåy£ TÓ ,Æ sêeTTì #·sD¡ ≤\≈£î
yÓ÷ø£]*¢, düs√es¡»\+˝Àì #·\<¢ qä +˝≤, sêeTTì˝À ©qyÓTHÆ ês¡T.
BÛeT+‘·T&Óq’ losêeTTì eTH√<Ûs’Ó ê´ìï |üØøå+Ï #˚+<äT≈£î >±<Ûj ˚ T· T&ç˝≤
nHêï&ÉT: ªªz lsêe÷! eTq$T|ü&ÉT dæ<ëΔ ÁX¯e÷ìøÏ b˛j˚T e÷sZe¡ T<Û´ä +˝À
e⁄Hêï+. eTT+<äT e÷sZêìï ‘ê≥ø£ ÄÁø£$T+∫e⁄+~. uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ á
e÷sZêìï ‘·|Œæ +∫, y˚sπ Á‘√e˝À dæ<ëΔ ÁX¯e÷ìøÏ b˛<ëeTT.μμ Ä e÷≥\≈£î
lsêeTT&ÉT ∫s¡Tqe⁄« q$«, ªªkÕ«MT! ˙ ø£è|üe\¢ eTè‘·T´y˚ m<äTs¬ H’ ê N*Ã
n<Ûë´j·TeTT-7 111
#Ó+&Ü&˚ X¯øÔÏ Hê≈£î e∫Ã+~. ‘ê≥ø£ ˇø£˝ø… ÿ£ ˝Àì~ ø±<äT. á øåD£ y˚T
<ëìì dü+Vü≤]kÕÔqTμμ nì eTVü≤]¸øÏ dü+‘·è|æÔ ø£*>π ˝≤ düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT.
<ë+‘√ á u≤\≈£î\T sêøåd£ Tü \HÓ˝≤ m<äTs=ÿ+{≤s¡qï eTTì dü+X¯jT· +
düeT÷\+>± düeTdæb˛sTT+~. eTT>Z∑Ts¡÷ s¡<∏ëHÓïøÏÿ ‘ê≥ø£ $Vü≤]+#˚
Væ ≤ +<√[ø±eHêìøÏ b˛kÕ>±s¡ T . Vü ≤ ]ø£ < ∏ ä $qï+‘· H ˚ bÕbÕ\T
|ü{≤|ü+#·˝q’… ≥¢T>±, Ä s¡<+ä∏ ‘êøÏ&øç Ï uÛ÷Ñ $T <ä<]ä› *¢+~. yêj·TTy˚>+∑ ‘√
#·]+#˚ Ä nX¯«dü´+<äq+ |òTü Àsês¡D´+˝À n>∑eT´ Á|ü<X˚ +¯ ˝À Á|üj÷· DÏ+∫
Çø£ #=s¡&ÜìøÏ M\T˝Òì#√≥ Ä–b˛sTT+~. n|ü&ÉT ªªz sê|òTü yê! Ç<˚
‘ê≥ø£ ìyêdükúÕq+. qs¡yêdüq k˛ø£>±H˚ n~ eTq*ï uÛÑøåÏ+#˚+<äT≈£î
edüT+Ô <äμμì $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT lsêeTTì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. Ç+‘·˝ÀH˚ j·TeTT&ÉT
≈£L&É ñ*øÏÿ|ü&≥˚ Tº >± ‘ê≥ø£ ô|&Éu§ã“y˚d+æ ~. $XÊ«$TÁ‘·T&É+<äT≈£î uÛj Ñ T· |ü&,ç
ªz lsêe÷! s¡ø+Ïå #·Tμ nì øπ ø£yX˚ Ê&ÉT.|ü~y˚\ eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T\ ã\+>∑\£
X¯øXÔÏ Ê*ì, |üs«¡ ‘√<ä], ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì k˛<ä]jÓTÆ q Ä |òTü Às¡ sêøåd£ æ $»è+_Û+∫
e+<ä\y˚\ dü+K´˝À >√Áu≤Vü≤àDT\qT ˇø£ |ü+{ÏÁøÏ+<ä ø£s¡ø£sê
qeT*y˚düTÔ+~. ì‘·´+ eq#·s¡T\qT, Á‘√eqb˛‘·÷ ø£qã&¶Éyê]ì
$T+–y˚jT· &É+ ‘ê≥ø£≈î£ n\yê≥T. Ä X¯yê\ô|q’ Tqï s¡ødÔ£ øæ yÔ£ TÓ qÆ ã≥º\qT
q&ÉTeTT≈£î #·T≥ºT≈£î+≥T+~. e÷qeø£+ø±fi≤\qT ø£s¡í ≈£î+&É˝≤\T>±, s¡ø+Ô£
z&ÉT‘·Tqï e÷qe ø£bÕ˝≤\qT yÓT&É˝À e÷\>± y˚dTü ø=ì, ‘·\≈£î s¡ø+Ô£
|ü⁄\TeTTø=ì, |üHïÓ +&ÉT }fi¯fl $d”sÔ +¡í >∑\ eTTK+‘√, ◊<äT }fi¯fl bı&Éyq’Ó
eøå√C≤\‘√ n~Ûød£ +ü K´˝À sêøåd£ ü düeT÷Vü≤+ yÓqï+{Ïsê>± sêeTTìô|ø’ Ï
<ä+&Ó‹Ô e∫Ã+~. ªá e÷sZ¡+˝À edüTÔqï e÷qe⁄\qT e~Û+∫, yê]
s¡øeÔ£ ÷+kÕ\‘√ $+<äT#˚kÕÔqTμ nì ‘ê≥ø£ ‘·q sêøåd£ ü düeT÷Vü‰ìøÏ yê>›±q+
#˚d+æ ~.
112 lsêeT$»j·T+
n~ >∑eTì+∫ lsêeTTì‘√ $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ªz ø√<ä+&ÉbÕDÏ! á
sêøåd£ æ eTVü‰eèøå+£ ˝≤ $Tqï+≥T‘√+~. sêøåd£ eü T÷ø£\T $XÊ\yÓTqÆ eèøå±\‘√
‘ê≥ø£‘√ düVü‰ Äø±XÊq Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚düTÔHêïsTT. ˇø£kÕ] n≥T
>∑eTì+#·T!μ nì nHêï&ÉT.
sêÁ‹ nsTTq ‘·sê«‘· dü÷s¡T´&ÉT Á|üø±•+∫q≥¢T, j·T»„≈î£ +&É+˝À
j·÷»„≈î£ \T n–ïì s¡>T∑ ˝§ÿ*|æq≥¢T, lsêeTT&ÉT ø√<ä+&Üìï rdæ Hê]ì
kÕ]+#ê&ÉT. n|ü&=ø£ Á|üfij ¯ T· ø±\ yÓTs¡|⁄ü \ <Û«ä ì |ü⁄{+Ϻ ~. ns¡#Δ +· Á<ëø£è‹>±
<Ûqä TdüT‡qT kÕ>∑Bdæ yêj·TTy˚>±ìï $T+∫q >∑eTq+ ø£*–q ˇø£ u≤D≤ìï
dü + ~Û + #ê&É T . n~ m<ä T s=#˚ Ã eèøå ± \qT N\TÃø=+≥÷ ‘ê≥ø£
Vü≤è<äjT· #˚Ã<¤ qä + ø±$+∫+~. Ä <Óã“≈£î ‘ê≥ø£ |òTü Às¡+>± ô|qTπøø£\T
y˚d÷ü ,Ô ÁøÏ+<äøÏ ˇ]–b˛sTT+~. á X¯u≤› \≈£î $e÷q+˝À >∑>q∑ ‘·\+ qT+∫
MøåÏdüTÔqï <˚eãè+<ä+ ñ*øÏÿ|ü&ç+~. sê|òüTe⁄ìøÏ »j·T»j·T<Ûë«Hê\T
|ü\T≈£î‘·÷ |ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|æ+∫+~. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ÁãVü‰àq+<äu]ÑÛ ‘·T&Ó’
lsêeTTì Ä*+>∑q+ #˚düT≈£îHêï&ÉT. ªs¡$≈£î\uÛÑ÷wüD≤! sêJeH˚Á‘ê!
düT≈£îe÷sê! ˙ <Ûqä T]«<ë´ øöX¯˝≤ìï ø£qTï\|ü+&ÉTe⁄>± Á|ü<]ä Ù+#êe⁄.
s¬ +&ÉTs¡a≤eTT\ sêÁ‹y˚fi¯ e÷+düuøÑÛ ≈£å î£ ˝…q’ e÷Ø#·dTü u≤VüQ\T, Çs¡Te~
ˇπø HêeT»|ü+‘√ ø√{ÏbÕbÕ\T uÛdÑ àü yÓTqÆ ≥ºT>±, ˇø£ÿ u≤D+‘√ ‘ê≥ø£qT
uÛdÑ àü + #˚XÊe⁄μ nì Á|üdTü ‹Ô +#ê&ÉT. ‘ê≥øÏ e<Ûeä \¢ bÕ]q HÓ‘T· sÔ T¡ eT&ÉT>∑T
Ç+‘·ì #Ó|Œü ˝Ò+! uÛ÷Ñ $T n+‘ê s¡ødÔ£ øæ eÔ£ TsTT+~. >∑>H∑ êq <˚e<äT+<äTuÛTÑ \T
yÓ÷>±sTT.
$XÊ«$TÁ‘·j÷· >∑bÕ\q : ndüTs¡d+ü Vü‰s¡+
sêeTT&ÉT dæ<ëΔ ÁX¯e÷ìøÏ $#˚ÃXÊ&ÉT. ‘ê≥ø£ eTs¡Dyês¡qÔ T, lsêeT
Ä>∑eTqyês¡ÔqT $qï eTTìãè+<ä+ esê¸ø±\+Hê{Ï es¡<ä>∑+>∑˝≤
ñbıŒ+–b˛‘·÷ e#êÃs¡T. n+<ä]ì ø£\TdüTø=ì lsêeTT&ÉT n_Ûyê<ä+
n<Ûë´j·TeTT-7 113
#˚XÊ&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· XÊÁk˛Ôø+Ô£ >± Hê\T>∑T ~≈£îÿ\T, mì$T~eT÷\\T
Á|üdTü Œ¤≥eTj˚T´˝≤ j·T»„yê{Ïøq£ T ìsêàD+ #˚XÊs¡T. dü+uÛ≤sê\ìï dæ<+äΔ #˚dæ
j·÷>±ìï ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ä düeTj·T+˝À lsêeTTì düMT|æ+∫
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT, ªy˚TeTT j·÷>±ìï ÁbÕs¡+_ÛdTü HÔ êïeTT. nÁ|üeT‘·‘Ô ‘· √ #·]+∫,
j·÷>∑dü+s¡øå£D #˚j·Te\dæ+~. á bÕ{ÏøÏ ‘ê≥ø£ eTs¡Dyês¡Ô $ì
sêøåd£ eü TTKT´˝…q’ e÷Ø#· düTu≤VüQ\T e∫à $\j·T+ düèwºkæ ÕÔsT¡ . sêøåd£ Tü \T
ãVüQø£|≥ü T\T. ø=+&Ésêfi¯flqT Á|üV≤ü ]kÕÔsT¡ . Hê\T>∑T ~≈£îÿ\qT C≤>∑s÷¡ ≈£î&Éy’Ó
ø±bÕ&Ée\dæ+~μ nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. ªz eTVü≤ظ! MT¬s˝≤+{Ï $#ês¡eTT
ô|≥ºTø√qedüs¡+ ˝Ò<äT. $|òü÷ï\T düèwºæ+#˚yê]ì $<Ûä«+dü+#˚dæ j·÷>∑
dü+s¡øå£D #˚kÕÔqTμ nì lsêeTT&ÉT düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT. lsêeTTì
|ü\T≈£î\≈£î nø£ÿ&ÉTqï eTTìãè+<ä+ Äq+<äu]ÑÛ ‘·T\j·÷´s¡T. >±~ÛdTü ‘·T&ÉT
Bøå£ >¬ ø’ =ì j·÷>∑+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ‘ês¡\ eT<Û´ä #·+Á<äT&ç˝≤, øÏsD¡ ≤\
eT<Û´ä dü÷s¡T´&ç˝≤, eTTìãè+<ä+ eT<Û´ä $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT XÀ_Û˝≤¢ &ÉT. z+ø±s¡
kÕ«Vü‰ø±sê\‘√ Ä»´+b˛dæ, <˚e‘·\≈£î ÄVüQ‘·T\ìdü÷Ô j·T»„+
#˚jT· kÕ>±&ÉT. Ä eT+Á‘ê\ ewü{≤ÿs¡|Tüò Àwü $Tqï+{Ï+~. dü÷sê´düeÔ Tj·TyÓTqÆ ,
ø√≥¢ sêøå£dü düeT÷Vü≤+‘√, ª‘ê≥ø±μ nì ÄÁø√•dü÷Ô dæ<ΔëÁX¯eT+yÓ’|ü⁄
sêkÕ>±s¡T. á øπ ø£\≈£î eTTqT\+<äs÷¡ $ÁuÛ≤+‘·T\j·÷´s¡T. Ä»´+b˛ùd
#˚‘T· \T eDÏø±sTT. H√s¡T ‘·&ãÉ &É>± ªsê|òTü yê! s¡ø+Ïå #·T! >√$Á|übÕ\ø±!
bÕVæ≤ e÷+μ nì ÁbÕ]ú+#·kÕ>±s¡T.
ªz eTVü≤s¡T¸˝≤sê! MTπs+ uÛÑj·T|ü&Ée<›äT!μ nì nuÛÑj·T$T#êÃ&ÉT
lsêeTT&ÉT. ªj·÷>∑sø¡ D£å ≈£î |üPqTø=qï sêeT\ø£ÎDT\T u≤\Ts¡T. yês¡T
b˛sê&Ée\dæq~ |üs«¡ ‘êø±s¡T˝…q’ Çs¡Te~ ø√≥¢ eT+~ sêøåd£ Tü \‘√! b˛˙
Ms¡T ˇø£ <ë«sêìï s¡økÏå ÕÔsq¡ Tø=+fÒ, $T–*q <ë«sê\>∑T+&Ü Á|üy•˚ +#˚
114 lsêeT$»j·T+
sêøåd£ Tü \qT @$<Û+ä >± m~]+#·>\∑ s¡T?μ nì ˇø£ Áu≤Vü≤àDT&ÉT dü+<˚V‰ü ìï
yÓ*ãT#êÃ&ÉT. n+<äT≈£î $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ªz Áu≤Vü≤àDT˝≤sê! dü«dúü ∫‘·T\Ô T
ø£+&ç! lsêeTT&ÉT kÕ<Ûës¡D e÷qe⁄&ÉT ø±<äT. kÕø屑·÷Ô Ä~Hêsêj·TDT&˚!
sêøå £ d ü dü + Vü ‰ sêìπ ø Äj· T q á ˝Àø£ + ˝À ne‘· ] +#ê&É T μ nì
düe÷<Ûëq|üs#¡ ê&ÉT. ªÄ sêøåd£ Tü \T #Óe⁄\T <ä<]ä› ˝¢Ò øπ ø£\‘√, |üs«¡ ‘ê\e+{Ï
sêfi¯flqT j·T»„yê{Ïøô£ |ø’ Ï $dæ]‘˚, s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT Ä ñ‘ꌑêìï m˝≤
ìs√~Û+#·>\∑ &ÉT?μ nì eT]ø=+‘·eT+~ Áu≤Vü≤àDT\T dü+<˚V≤æ +#ês¡T.
ªs¡|Tüò TMs¡T&ÉT ø√<ä+&É+ kÕ]+∫ X¯s|¡ sü +¡ |üs‘¡ √ sêøåd£ Tü \ •s¡dTü ‡\qT,
ø±fi¯ófl #˚‘T· \qT ‘·T‹Ôìj·T\T #˚kÕÔ&TÉ μ nì <Ûs’Ó ´¡ + #ÓbÕŒ&ÉT øö•≈£î&ÉT.
sêøåd£ Tü \T n‹ ã˝≤&ÛTÉ ´\T. <˚e‘·\ øÏØ{≤\qT øÏ+<ä |ü&d˚ ,æ yê{Ï‘√ Äø±X¯+˝À
>∑>Z√\T>± ã+‘ê&ÉT‘·T+{≤s¡T. n≥Te+{Ï Ms¡T j·÷>∑eT+&ÉbÕìï
#·T≥ºTeTT{º≤s¡T. Äø±X¯+˝À m>∑Ts¡T‘·÷ ˇø£&÷É , j·T»„≈î£ +&É+ô|’ m>∑Ts¡T‘·÷
ˇø£&÷É , Áù|‘ê\qT $düsk¡ Õ>±s¡T. n|ü&ÉT düs√«‘·eÔ TT&Óq’ lsêeTT&ÉT
n+‘·{≤ ‘êH˚ ø£ìŒ+∫, Hê\T>∑T <ë«sê\ e<›,ä nwºü ~≈£îÿ\˝ÀqT yê´|æ+∫,
X¯sd¡ +ü <Ûëq+ #˚dæ yê{Ïì ìs√~Û+#·kÕ>±&ÉT. eT+&É|ü •Ksêq ì\ã&ç,
Hê\T>∑TeT÷\\ u≤Des¡¸+ ≈£î]|æ+∫ sêøåd£ Tü \qT n+‘·yTÓ T+~+#ê&ÉT.
#·T≥º÷, ô|q’ , ÁøÏ+<ä, m≥T #·÷∫Hê ‘êH˚ nsTT lsêeTT&ÉT X¯se¡ s¡¸+
≈£î]|æ+∫ X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡+ #˚XÊ&ÉT. sêeTT&ç ‘·÷D°s¡+˝ÀqT+∫ e#˚Ã
u≤D≤\qT ˝…øÿÏ +#·&ÜìøÏ Ä Ä~X‚wßü e⁄ ‘·s+¡ ≈£L&Ü ø±<äT. Ä düìïy˚X+¯
e]í+#·&ÜìøÏ X¯ãC› ≤\eT÷ dü]b˛<äT. y˚T|ò÷ü \qT+&ç yÓ\Te&˚ es¡¸<ëÛ s¡\qT,
eTVü‰ø£e⁄\ eTTK‘ê e#˚à X¯ãC› ≤˝≤ìï, ≈£îuÒsT¡ ì <ÛHä ê>±s¡+˝Àì <ÛHä êìï,
y˚Ts¡T|üs¡«‘·+ ÁøÏ+<ä e⁄+&˚ >∑qT\˝Àì s¡‘êï\qT, uÛÑ÷$Tô|’ yÓTT*#˚
>∑&¶çb˛#·\qT, XÊÁdüÔyêø±´\≈£î |ü+&ç‘·T\T #Óù|Œ $$<Ûä nsúê\qT
˝…øÏÿ+#·˝Òq≥¢T>±, lsêeTTì X¯s¡|üs¡+|üs¡qT>∑÷&É ˝…øÏÿ+#·˝ÒeTT. n~
n<Ûë´j·TeTT-7 115
nøåj £ T· +. y˚T|ò÷ü \T ‘·qqT+&ç m+‘· »˝≤ìï dü+Á>∑V≤æ +∫Hê düeTTÁ<ä+
XÀwæ+#·<Tä . $wíßü eTVæ≤eT esíq¡ ≈£î ø£˝≤Œ+‘ê\T dü]b˛e⁄, n˝≤π> sêeTTì
‘·÷D°s+¡ mqï{Ïø° ‘·s>¡ <∑ Tä . ø√{≤qTø√≥¢ u≤D≤\‘√ s¡DBÛsT¡ &Óq’ lsêeTT&ÉT
sêøå£düT\qT |ü]e÷s¡TdüTÔHêï&ÉT. ‘Ó\¢yês¡Ts¡a≤eTTq |ü≈å£î\T >∑T+|ü⁄\T
>∑T+|ü⁄\T>± #Ó≥ô¢ |’ qT+&ç >∑>H∑ êìøÏ m–]q≥¢T, sêøåd£ Tü \ •sê\T sêeTTì
X¯sê|òü÷‘ê\‘√ $Tqï+{≤sTT. ndü+U≤´ø£ düs¡Œ düeT÷Vü≤+ >∑s¡T&ÉTì
ô|ø¬’ >∑dqæ ≥¢T, Á|üfij ¯ ÷· –ï ô|ø’ Ï X¯\uÛ≤\T <ä÷düTø¬ [flq≥¢T, $TDT>∑Ts¡T\T
dü÷s¡T´ì ô|ø’ Ï <ä+&Ó‹qÔ ≥¢T, NeT\T y˚Ts¡T|üs«¡ ‘êìï ˝ÒeHÓ‘Ô· |üPìq≥¢T,
qø£ÿ\T dæ+Vü≤+ ô|ø’ Ï \+|òTæ +∫q≥¢T, eTVü‰‘˚»XÊÙ*jÓTÆ q lsêeTTìMT<ä≈î£
Ä Çs¡Te~ø√≥¢ sêøåd£ dü eü T÷Vü≤+ <ä+&Ó‹+Ô ~. |üsX¡ ó¯ sêeTT&=ø£ÿ&˚ øåÁ£ ‹j·T
düeT÷Vü‰ìï ‘·è{Ï˝À ìØ«s¡´+ #˚dqæ ≥¢T, Hês¡d+æ VüQ&=ø£ÿ&˚ <Ó‘’ ´· ≈£î˝≤ìï
<äTìe÷&çq≥¢T, \øå\£ dü+K´˝À ñ+&˚ sêøåd£ Tü \ •s¡d‡ü eT÷Vü‰ìï lsêeTT&ÉT
uÛ÷Ñ <˚$øÏ ø±qTø£>± düeT]Œ+#·kÕ>±&ÉT. Bìï >∑eTì+∫ e÷Ø#·dTü u≤VüQe⁄\T
‘·eT >∑<ä\qT rdüTø=ì sêeTTì ô|’øÏ |üs¡T>∑T|üs¡T>∑Tq e#êÃs¡T.
dü÷s¡´Hêsêj·TD≤geTH˚ ìsê«Du≤D≤ìï lsêeTT&ÉT düTu≤VüQe⁄ ø£+sƒêìøÏ
>∑T]#·÷dæ e~˝≤&ÉT. m–πs|üøÏå ∫{≤s¡Tø=eTàq ñ+&˚ |ò˝ü ≤ìï >∑T]Ô+∫
m>∑sπ düT≈£îb˛j˚T $<Û+ä >± Ä u≤D+ düTu≤VüQì •s¡dTü ‡qT m>∑sπ düT≈£î
b˛sTT+~. X¯sy¡ >˚ +∑ ‘êøÏ&ç Ä Á|üøÿ£ H˚ e⁄qï e÷Ø#·T&çø≈Ï L£ &Ü ‘·–*+~.
>∑sT¡ &ÉTì s¬ ø£ÿ\ y˚>±ìøÏ |üs«¡ ‘ê\T Äø±X¯+˝À m–]q≥¢T, sêeT X¯sê|ò÷ü ‘êìøÏ
e÷Ø#·T&ÉT >±˝¢ÀøÏ m–] <ä÷s¡+>± düeTTÁ<ä+˝À |ü&,ç lsêeTT&ÉT Ç+ø±
yÓ+ã&çdüTÔHêï&˚yÓ÷qqï uÛÑj·T+‘√ yÓqT‹]– #·÷&É≈£î+&Ü \+ø£yÓ’|ü⁄
|üsT¡ >∑TrXÊ&ÉT. e÷Ø#·T&ÉT \+ø£˝À Á|üy•˚ +∫, sêøåd£ Áü X‚wßü˜ &Óq’ sêeDTìøÏ
»]–q eè‘êÔ+‘·+ $e]+∫, Ä sêeTT&ÉT e÷qee÷Á‘·T&ÉT ø±&ÉT.
Ä~|ü⁄sT¡ wüß&ç ne‘ês¡+ nì nHêï&ÉT. á dü+>∑‹ $ì sêeDT&ÉT eTqdüT‡˝À
116 lsêeT$»j·T+
ø£\‘·#+Ó <ë&ÉT. >∑sT¡ &ÉTì Á|ü‘êbÕìøÏ düsêŒ\T bı+<˚ dü+‘ê|ü+˝≤>±, dü»q® T\
>=|üŒ<äq+ $ì <äTs®q¡ T\T ø£≥ø£≥ |ü&qç ≥¢T>±, |ü‹Áe‘ê <Ûsä êà\T $ì
yÓ\j·÷\T u≤<Û|ä &ü qç ≥¢T>±, lsêeTTì XÖs¡´Á|ü‘êbÕ\qT >∑T]+∫ $ì
sêeDT&ÉT $TøÏÿ* Ä+<√fi¯q #Ó+<ë&ÉT.
sêøå£düT\+<ä]˙ dü+Vü≤]+∫ j·TT<ΔäuÛÑ÷$T˝À ˇø£ÿ&ç>± $T–*q
s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT, eTVü‰ø£˝≤Œ+‘·+˝À ˇ+≥]>± $T–*q |üsÁ¡ ãVü≤à+ e˝…,
qøåÁ£ ‘ê\˙ï \T|üeÔ TsTTq |æ<|ä ü ñ<äsTT+#˚ dü÷s¡T´ìe˝…, eTT‘·´|ü⁄∫|üŒ
qT+&ç $&çe&çq eTT‘·´+e˝…, Á|ü|+ü #êìï ‘·´õ+∫q jÓ÷^X¯«s¡Tìe˝…
<˚B|ü´e÷q+>± Á|üø±•+#ê&ÉT. Çø£ÿ&É dæ<ëΔ ÁX¯eT+˝À s¡|Tüò TMs¡Tì dü+s¡øD£å ˝À
j·÷>∑+ X¯óuÛÁÑ |ü<+ä >± eTT–dæ+~. ªlsêe÷! Ä Ä~X‚wßü e⁄≈£L ˙ eTVæ≤eT
esí¡Hêr‘·+μ nì n+‘·T˝Òì Äq+<ä+‘√ $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT lsêeTTì
eT÷s=ÿHêï&ÉT. ªsêeT\ø£ÎD*s¡Te⁄s¡÷ ∫qïyês¡sTTHê |üs«¡ ‘êø±s¡T\sTTq
sêøåd£ Tü \qT ‘·è{Ï˝À ìs¡÷à*+∫ j·÷>∑sø¡ D£å #˚XÊs¡Tμ nì eTTqT\T dü+‘√wü+
yÓ*ãT#êÃs¡T. n+<äT≈£î $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ∫s¡Tqe⁄« q$«, ªdü÷s¡´_+ã+ ∫qï>±
ñHêï uÛ÷Ñ $T n+‘·{øÏ ° yÓ\T>∑TìdüT+Ô ~. n>∑dTü ´Ô &ÉT bı{ºyÏ ê&ÓH’ ê düeTTÁ<ëìï
ne©\>± Äb˛X¯q |ü≥˝º <Ò ë! yêeTqT&Óq’ $wíßü e⁄ ‘·q s¬ +&ÉT bÕ<ë\‘√
ÁãVü‰à+&Üìï ÄÁø£$T+#ê&ÉTø£<ë? Ç+Á<äTì eÁC≤j·TT<Ûä+ ∫qï<äsTTHê
ø=+&É*ï≈£L&Ü |æ+&ç#d˚ Tü +Ô ~. |ü+&ç‘T· &çøÏ y˚T<Ûdä Tü Äe–+»+‘· e⁄Hêï Ä
y˚T<ÛëX¯øÏÔ Á|ü‹uÛÑ Á‹˝Àø£ yê´|üÔeTe⁄‘·T+~. n˝≤π> lsêeTT&ÉT ≈£L&Ü
∫qïyê&ÉT>± ø£ì|æ+∫Hê ÁãVü‰à<äT\πø n‘·ì eTVæ≤eT ‘Ó*j·T<äT. n‘·&˚
|üse¡ ÷‘·à, |ü⁄sêD|ü⁄sT¡ wüß&ÉT uÛøÑ sÔ£ ø¡ D£å ø¬ ’ uÛTÑ $ô|’ ne‘·]+#ê&ÉTμ nì lsêeTTì
eTVü≤‘êÔ«ìï $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT $e]+#ê&ÉT. Ç~ Ç˝≤ e⁄+&É>± j·÷>∑eT+&É|+ü
#·T≥ºT |ü&eç ⁄qï sêøåd£ ü ø£fiã‚ sê\qT uÛ÷Ñ ‘·>D∑ ≤\T uÛøÑ +Ïå ∫ Ä Á|ü<X˚ Êìï
X¯óÁuÛ+Ñ #˚XÊsTT.
n<Ûë´j·TeTT-7 117
»q≈£îì |æ\T|ü⁄
Ä düeTj·T+˝À $T~∏˝ÒX¯«s¡T&ç <ä>Z∑s¡ qT+&ç ˇø£ ˝ÒK e∫Ã+~.
ª$Á|üdyü T˚ ‘·+>± $XÊ«$TÁ‘·T\yê]ì ‘êeTT @sêŒ≥T#˚dqæ dü«j·T+esêìøÏ
$#˚Ãj·TeTμH˚ Ä ÄVü‰«Hêìï dü«j·T+>± #·~yê&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT. Äs√E
dæ<ëΔ ÁX¯eT+˝À |ü+&ÉT>∑s√E. n+<ä]ø° $+<äT#˚dæ Áu≤Vü≤àDT\≈£î eg<ëq+
#˚XÊ&ÉT. uÛÑ÷] <äøåÏD*∫à dü+‘√wü|ü]#ê&ÉT. mø£ÿ&É lsêeTT&ÉT,
düV‰ü j·Tø±]>± ñ+{≤&√ Ä dú\ü +˝À m≥Te+{Ï ˝À≥T »s¡><∑ Tä . Ç+‘·˝À
sêÁ‹ nsTT+~. $XÊ«$TÁ‘·Tì øÏsT¡ Á|üøÿ£ ˝≤ sêeT\ø£ÎDT\T |üsT¡ +&ç düTK+>±
X¯jT· ì+#ês¡T. Ä~X‚wßü e⁄, leTHêïsêj·TDT&ÉT ñ+&É&+É e\¢ $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT
dü+|üPsí¡düe÷~Û dúæ‹ì, ñqà˙ nedúüqT $T+∫q Ä<Ûë´‹àø£dúæ‹˝À
ñ+&çb˛j·÷&ÉT. lsêeTTì <Ûë´ì+#·ø£ ìÁ~+∫qyê&çøÏ |üXó¯ e⁄≈£î ‘˚&Ü
˝Òqf¢.Ò n{ºyÏ ês¡T qs¡s÷¡ |ü |æXÊ#ê\ì ‘Ó\TdüTø√! lsêeTTì eTqkÕsê
<Ûë´ì+#·ø,£ ìy˚<qä #˚jT· ø£ #˚dqæ uÛÀ»qeTT, j·T»„|⁄ü s¡TwüßìøÏ düeT]Œ+#·ø£
y˚ùd ÄVüQ‘·T\e˝… m+<äT≈£L ø=s¡>±<äT. sêeTTì <Ûë´ì+#·≈î£ +&Ü @
ø£sà¡ Hê#·]+∫Hê n~ ìÅwŒü jÓ÷»qy˚T. ∫es¡≈î£ >∑]ø£, eT{º,Ï ˙s¡T ≈£L&Ü
q•+∫b˛‘êsTT. sêeTTì ÁbÕ|ü⁄˝Òø£ \_Û+∫q C„≤q+ nC„≤q+‘√ düe÷q+.
$<ä´≈£L&É n$<˚´ ne⁄‘·T+~. <Ûäs¡à+#˚dæq|üŒ{Ïø° n~ n<Ûäs¡à+˝≤π>
|ü]D$TdüTÔ+~. nsTTHê $XÊ«$TÁ‘·T&ç uÛ≤>∑´y˚T uÛ≤>∑´+. ô|ìï~ÛjÓÆTq
lsêeTTì‘√ X¯jT· ì+#˚ uÛ≤>∑´+ ø£*–q yêìøÏ yêdüeÔ +>± @ ~>∑T\T
ñ+&É<Tä . $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ìÁ<äb˛j·÷&Éì s¡÷&Ûç #˚dTü ø=ì yÓT\≈£îe>± ñqï
sêeT\ø£ÎDT\T Ç˝≤ dü+uÛ≤wæ+#·Tø=Hêïs¡T. ªk˛<äsê, \øå£àD≤! eTq+
njÓ÷<Û´ä ≈£î ‹]– m|ü&ÉT #˚sT¡ ø√>∑\+. |æ‘è· <˚e⁄\ eTTU≤s¡$+<ä+ <ä]Ù+#˚
uÛ≤>∑´+ m|ü&ÉT ø£\T>∑T‘·T+~? düø£\ sê»q´˝Àø£+ eTVü‰sêE≈£î
Á|üD$T*¢q|ü⁄&ÉT yê] øÏØ{≤\T k˛øÏq >∑Ts¡TÔ\T >∑\ Ä eTVü‰sêE
118 lsêeT$»j·T+
bÕ<ä|<ü ëà\qT m+‘·ø±˝≤ìøÏ #·÷kÕÔqT? ~e´s¡‘êï\T bı~–q Äj·Tq
bÕ<äsø¡ \£å qT |ü≥Tº ø=ì Äj·Tq#Ó+‘· H˚H|Ó ü &ÉT ì\TkÕÔqT. |ü≥eº TVæ≤wæ
øödü\´e÷‘· Hê sêø£ø√dü+ m<äTs¡T#·÷dæ Ç+ø± mHêïfi¯ófl ø£è•+#ê*μ nì
lsêeTT&ÉT yÓøÿÏ yÓøÿÏ @&ÜÃ&ÉT. á |ü\T≈£î\T $ì ìÁ~düTqÔ ï $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT
˝Ò∫, lsêeTTì Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ Hêï&ÉT. ªªHêj·THê! H˚&˚ $T~∏˝≤|ü⁄]
eTVü‰sêE ÄVü‰«q+ n+~+~. ñ<äj÷· H˚ï eTq+ Á|üj÷· D+ ø±yê*.
nø£ÿ&É ìqTï $»j·T\øÏÎ e]düT+Ô ~. »qø£|⁄ü Á‹ d”‘· ˙≈£î es¡e÷\ y˚dTü +Ô ~.
˙ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ìqïø£ÿ&˚ ø£\TkÕÔsT¡ . lsêeT#·+Á<ë! ˙e⁄ »>∑<TäZ s¡Te⁄esTTHê
˝ÖøÏø+£ >± á ©\\T Á|ü<]ä ÙdüTHÔ êïe⁄.μμ nì }s¡&+ç #ê&ÉT. Ç+‘·˝À ‘=*ø√&ç
≈£Ldæ+~. dü÷s¡T´&ÉT<äj÷· Á~q ñ<äsTT+#ê&ÉT. ì‘ê´qTc˜Õq+ #˚ùd eTTì
ãè+<ä + ‘√ dü V ü ‰ sêeT\ø£ Î DT\T yÓ + ≥sê>±, $T~∏ ˝ ≤q>∑ s êìøÏ
|üjT· q+ø£{≤º &ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT. eTTqT\+<äs÷¡ bÕ<ä#ês¡T˝…’ sêe&É+ #·÷∫
lsêeTT&ÉT ≈£L&Ü s¡<+ä∏ ~– yê]‘√ q&ÉekÕ>±&ÉT. Ç~ >∑eTì+∫q
eTTqT\T ªªz sêe÷! ˙e\¢ »>∑‘T· Ô <Ûqä ´eTsTT+~μμ nì ø=ìj·÷&Üs¡T.
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT \ø£ÎDT&çs¡TyÓ’|ü⁄\ ñ+&É>± eT<Ûä´>± »>∑<ä«+<äT´&ÉT,
sêJeH˚Á‘·T&ÉT, ø£+ãTø£+sƒT¡ &ÉT ◊q lsêeTT&ÉT q&ÉTdü÷Ô #·÷|üsT¡ \≈£î n‘·´+‘·
XÀuÛqÑ T #˚≈L£ sêÃ&ÉT. øås° k¡ Õ>∑se¡ T<∏qÛä düeTj·T+˝À ÁãVü≤à, eTùV≤X¯«s¡T\T
XÀ_Û*q¢ ≥¢T, #·+Á<äTì #·T≥º÷ X¯óÁ≈£î&ÉT, >∑Ts¡Te⁄ neT]q≥¢T, X¯+K#·Áø±\
eT<Ûä´ eTVü‰$wíüße⁄ XÀ_Û*¢q≥¢T yÓ’uÛÑy√ù|‘·+>± lsêeT#·+Á<äT&ÉT
yÓ*–b˛j·÷&ÉT.
nVü≤˝À´<Δäs¡D
$T~∏˝≤q>∑sêìøÏ |üj·TqyÓTÆq $XÊ«$TÁ‘· sêeT\ø£ÎDT\qT
e÷sZe¡ T<Û´ä +˝À m<äTs¡sTTq eTTqT\T ‘·eT‘·eT ÄÁX¯e÷\≈£î sê$+∫ Ä<äs¡
düe÷àHê\‘√ |üPõ+#ês¡T. n+<ä]˙ ñ<Δä]dü÷Ô, »>∑<äT<Δës¡≈£î&ÉsTTq
n<Ûë´j·TeTT-7 119
sê|òTü e⁄&ÉT <ë]˝À ˇø£ ô|<›•ä \qT >∑eTì+#ê&ÉT. Ç+‘·˝À >±*yê≥Tq
sê|òTü e⁄ì #·sD¡ <Û÷ä [ Ä •\ô|’ |ü&>É ±, n~ >ö‘·eT |ü‹ï nVü≤\´>±
s¡÷bı+~+~! ø±*düŒs¡Ùøπ •\ j·TTe‹>± e÷s¡&+É n‘·´+‘· ÄX¯Ãs¡´ø£s+¡ .
BìøÏ $es¡D eTVü≤s¡T¸˝Ò #Ó|Œü >∑\s¡T. ø=+<äsT¡ ø£e⁄\T lsêeTTì #·sD¡ düŒs¡Ù
k˛ø£>±H˚ nVü≤\´ ñ<Δ]ä +|üã&ç+~ nì ÁyêkÕs¡T. ø±ì ÁãVü≤àø£q´, >ö‘·eT|ü‹ï
nsTTq nVü≤\´e+{Ï Áu≤Vü≤àD|ü‹ï, eTVü‰dü‹ì ø±\T‘√ lsêeTT&ÉT
‘êø£&eÉ TH˚~ ø£˝≤Œ+‘·+˝À ≈£L&Ü »s¡T>∑<Tä . lsêeTTì #·sD¡ <Û÷ä [ k˛ø£>±H˚
Ä ô|qT•\ ø£+|æ+∫+~. n~ >∑eTì+∫q lsêeTT&ÉT Ä Á|üø+£ |üHê\≈£î
>∑\ ø±s¡D≤\qT $XÊ«$TÁ‘·Tì ‘Ó\TdüTø√>√sê&ÉT. Áø£yT˚ |” #·+Á<√<äjT· +
nsTTq≥¢T, Ä •\ ~e´ Ád”Ô s¡÷|ü⁄ <ë\ÃkÕ–+~. |ü>&∑ Ü\ e+{Ï ô|<äe⁄\T,
#·+|üøe£ sí¡ XÀuÛ‘Ñ √ düT≈£îe÷s¡+>± ñ+&ç, q\¢ì ì&ÉTbÕ{Ï øπ XÊ\T, #·øÿ£ ì
egdü<ëÛ s¡D‘√ ª<˚e‘·\øπ »qàì∫Ã+<ë?μ - nH˚ dü+<˚V≤ü + ø£*–+#˚≥T¢ ,
s¡+uÛ≤ }s¡«X¯ó\ kÂ+<äsê´ìï ‘·\<äHï˚ nVü≤\´>± s¡÷|ü⁄ ~<›Tä ≈£î+~. Ä~X¯øÔÏ
uÛyÑ êì Á|ü‘´· øåe£ TsTT+<ë? mes√ ãTTwæ|‹ü ï ìÁ<ä qT+&ç ˝Ò∫+<ë? eT÷s¡Ã≈¤ î£
˝ÀqsTT+<ë? Hê>∑˝Àø£ ìyêdæHê? me¬sH’ ê Çø£ÿ&É |ü&ç ñ+&ÉeTì áyÓTqT
XÊdæ+∫q+<äTe\¢ eTqdüT‡ H=#·TÃø=ì ÄyÓT Çø£ÿ&É e⁄+<ë, MT ‘·|Xü Ù¯ øÏÔ
#˚‘· Ç˝≤ s¡÷bı+~+<ë @$T{Ï? - nqï dü+<˚V‰ü \≈£î düe÷<Ûëq+>±
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ªlsêe÷! áyÓT Áu≤Vü≤àDÁd”.Ô |üse¡ T |ü‹Áe‘·. |ü‹ XÊ|üeXÊq
•\>± s¡÷bı+~+~μ nì nHêï&ÉT. n+<äT≈£î lsêeTT&ÉT ªªeTVü≤ظ! áyÓT
•\>± e÷]q eè‘êÔ+‘êìï $e]+#·+&çμμ nì ≈£î‘·÷Vü≤\+>± Á|ü•ï+#ê&ÉT.
n|ü&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT nVü≤\´ ø£<ìä∏ ˝≤ $e]+#ê&ÉT.
|üsy¡ T˚ w˜æ ‘·q düèwºæ s¡#q· ‘·sê«‘· nVü≤\´qT düø\£ kÂ+<äs´¡ e‹>±,
n|ü⁄s¡÷|üyÓTÆqs¡÷|ü+‘√ $X‚wü+>± r]Ã~<›ë&ÉT. ÄyÓTqT e]+#·&ÜìøÏ
m+<äs√ eTT+<äT≈£î e#êÃs¡T. n|ü&ÉT ÁãVü≤à Ä˝À∫+∫ dü«j·T+es¡+
120 lsêeT$»j·T+
@sêŒ≥T #˚XÊ&ÉT. ª¬s+&ÉT s¡a≤eTT˝¢À uÛ÷Ñ Á|ü<øä DÏå #˚dqæ yê&çøÏ á nVü≤\´qT
bı+<˚ n<äèwºü+ \_ÛdüTÔ+~μ nì Á|üø£{Ï+#ê&ÉT. dü«j·T+esêìøÏe∫Ãq
<˚e‘·\T, eTTqT\T, j·Tøå,£ >∑+<Ûsä «¡ , øÏqïs¡, ‘ê|üdTü \H˚≈î£ \T uÛ÷Ñ Á|ü<øä DÏå ≤ìøÏ
ãj·T\T<˚sês¡T. Ç+Á<äT&ÉT ◊sêe‘·+ô|’Hê, Ç‘·s¡ <˚e‘·\T yê]yê]
yêVü≤Hê\ô|’Hê oÁ|òüT>∑‹˝À kÕ–b˛j·÷s¡T. ø=+<äs¡T Äø±X¯e÷sZêq,
eT]ø=+<äsT¡ yêj·TTy˚>±q, eT]ø=+‘·eT+~ ‘·&ãÉ &ÉT‘·÷ |ü]>¬ ‘·kÔ Õ>±s¡T.
Ä düeTj·T+˝À >ö‘·eTT&ÉT >∑+>±kÕïq+ #˚dæ Äe⁄ <ä÷&ÉqT áH˚ düeTj·T+˝À
s¬ +{Ï˙ #·÷XÊ&ÉT. >±j·TÁ‹ì »|æ+∫ $~ÛjT· Tø£+Ô >± Ä s¬ +{Ï#T· ≥º÷ eTTe÷às¡T
Á|ü<øä DÏå #˚dæ ì‘ê´qTc˜Õq+ >±$+#ê&ÉT. dü‘´· ˝Àø£+˝À ÁãVü≤à ‘·q C„≤q<äèwº‘æ √
á $wüjT· + Á>∑V≤æ +∫, nVü≤\´ uÛ≤>±´ìøÏ >ö‘·eTT&˚ dü]CÀ&Éì yÓ+≥H˚
Çs¡Te⁄]øÏ $yêVü≤+ »]|æ+#ê&ÉT. Ç+‘·˝À neTsê~Û|‹ü neTπs+Á<äT&ÉT
‘·«s¡>± uÛ÷Ñ Á|ü<øä DÏå + >±$+∫ e#êÃ&ÉT. e<Û÷ä es¡T˝…q’ >ö‘·e÷Vü≤\´\qT
>±+∫ Á≈£î<ΔTä &Ój ’ ÷· ´&ÉT. eTTdü* eTTìøÏ∫à ø£˝≤´D+ #˚dæ e÷≥‘·bÕŒe⁄!î
nì Ç+Á<äT&ÉT ÁãVü≤à‘√ ø√|ü+>± |ü*ø±&ÉT. <ëìøÏ ÁãVü≤à, Hêe÷≥ ndü‘´· +
ø±<äT. >ö‘·eTT&ÉT eTTe÷às¡T uÛ÷Ñ Á|ü<øä DÏå >±$+#ê&ÉT. u≤>± Ä˝À∫+#·T!
dü»q® T\qT nø±s¡D+>± <ä÷wæ+#·sê<äT. n˝≤ #˚ùdyê&ÉT X¯‘e· T÷sâT¡ \˝À
nÁ>∑>D∑ T´&Éì y˚<ë\T |òTü ÀwædTü HÔ êïsTTî nì düe÷<Ûëq $T#êÃ&ÉT. ø±˙,
áyÓTqT @s¡ø+£ >±HÓH’ ê nqTuÛ$Ñ +#ê*‡+<˚ nì ìsís¡ TT+∫, Ç+Á<äT&ÉT
Äy˚X+¯ >± dü«kúÕHêìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. >ö‘·eTT&ÉT nVü≤\´qT yÓ+≥u…≥Tº ø=ì
ÄÁX¯e÷ìøÏ ‹]– e#êÃ&ÉT. #ê˝≤ø±\+ >∑&∫ç Hê nVü≤\´ <Ûë´dü˝ÀH˚ Ç+Á<äT&ÉT
s√E\T >∑&|É kü Õ>±&ÉT. Ç+‘·˝À dü÷s¡´Á>∑V≤ü D+ e∫Ã+~. >ö‘·eTT&ÉT, nVü≤\´
q~øÏ kÕïHêìøÏ yÓfi≤fls¡T. ‘·sê«‘· >ö‘·eTT&ÉT <Ûë´qeTTÁ<ä˝À ñ+&É≥+
>∑eTì+∫, nVü≤\´ ÄÁX¯e÷ìøÏ #˚sT¡ ≈£î+~. nVü≤\´ ˇ+≥]>± ñqï<äì
Á>∑V≤æ +∫, neTπs+Á<äT&ÉT >ö‘·eTs¡÷|ü⁄&’Ó nVü≤\´‘√ dü+uÛÀ–+#ê\ì nø£ÿ&É≈î£
n<Ûë´j·TeTT-7 121
#˚sê&ÉT. ÄyÓT ‘·\T|ü⁄\T eT÷dæ ÄÁX¯eT+˝À ñ+~. ø£|≥ü y˚w<ü ëÛ ] Ç+Á<äT&ÉT
<ë«s¡+#Ó+‘· ì\ã&ç, ªnVü≤˝≤´! ‘·«s¡>±sê!μ nì |æ*∫ H˚\ô|’ X¯jT· ì+#ê&ÉT.
ÄyÓT ÄÁ‘·T‘·>± <ë«s¡+ e<›≈ä î£ e∫à uÛsÑ qÔ¡ T Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ +~.
ø£˝≤¢ ø£|≥ü + ‘Ó*j·Tì >∑+>∑e˝… ìs¡à\ eTqdüTÿsê\sTTq nVü≤\´ ø£+≥
ø£˙ïs¡÷]+~. n‘·ìì ô|’øÏ˝Ò|æ eT+#·+ô|’ |üs¡T+&Éu…{ºÏ+~. e÷j·÷$
Ç+Á<äT&ÉT, ªÁ|æjT˚ ! H˚qT ‘ê|ü+‘√ y˚–b˛‘·THêïqT. ˙ n+>∑dŒü s¡Ù‘√ qqTï
|üse¡ X¯óì #ÓsTT´μ nì ‘=+<äsô¡ |{º≤&ÉT. n+<äT≈£î nVü≤\´, ªkÕ«MT! á
s√E Á>∑V≤ü D+. ô|>’ ± eT<Ûë´Vü≤ï düeTj·T+. MTs¡T XÊgü+ ‘Ó*dæqyês¡T.
Ä˝À∫+#·+&çμ nì nuÛ´Ñ +‘·s+¡ ‘Ó*|æ+~. ªXÊÁkÕÔ\ dü+>∑‹ Ç|ü&Ó+<äT≈£î?
Hêe÷fÒ ˙≈£î Á|üe÷D+μ nì ãTø±sTT+#ê&ÉT >ö‘·eTs¡÷|æ. ‘·|Œü ìdüs¬ ’
nVü≤\´ X¯jT· ´q #˚]+~. Ä düeTj·T+˝ÀH˚ >ö‘·eTT&ÉT kÕïHêqTc˜ÕHê\T
eTT–+#·Tø=ì ÄÁX¯e÷ìøÏ ‹]–e#êÃ&ÉT. ªnVü≤˝≤´! ÄÁX¯eT<ë«s¡+ ‘ÓsT¡ e⁄μ
nì øπ ø£ô|{º≤&ÉT. nVü≤\´ ñ*øÏÿ|ü&ç ˝Ò∫ yêdüeÔ + Á>∑V≤æ +∫, Ns¡ düe]+#·T≈£îì,
ª<äTsê#êØ! mes¡T ˙e⁄?μ nì X¯jT· ´ô|q’ Tqï Ç+Á<äTì Á|ü•ï+∫+~. ªH˚qT
neTπs+Á<äT&çìμ nì düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT. ªn|ü$Á‘·T&Ü! m+‘·|ìü #˚XÊe⁄?
düÅ<ë“Vü≤àDTì dü‹ì m+<äT≈£î eTT≥ºT≈£îHêïe⁄? ˙ >=|üŒ‘·q+ H˚{Ï‘√
eT+≥>∑*dæb˛sTT+~. #Ój·T´≈£L&Éì ø±sê´ìøÏ ˇ&ç>∑{º≤e⁄. ˙ ø√¬sÿ
r]+~>±? Çø£ yÓ+≥H˚ Çø£ÿ&É qT+&ç yÓfió¯ flμ nì ‘·\T|ü⁄ ‘Ó]∫+~ nVü≤\´.
Ç+Á<äT&ç b˛ø£qT >ö‘·eTT&ÉT >∑eTì+#ê&ÉT. ª|üsÁ¡ d”ìÔ #Ós∫¡ q |ü‹‘·T&Ü! ˙
ˇfi¯fl+‘ê jÓ÷qT˝…,’ q|ü⁄+dü≈î£ &çee⁄‘êe⁄!μ nì bÕ]b˛‘·Tqï Ç+Á<äTì
X¯|+æ #ê&ÉT >ö‘·eTT&ÉT.
nVü≤\´≈£î >ö‘·eTTì #·÷&É>±H˚ ø£˝≤Œ+‘êq $»è+_Û+∫q dü÷s¡T´&ç˝≤,
eT÷&√ø£qTï ‘Ós∫¡ q eTTø£ÿ+{Ï˝≤ ‘√∫+~. ô|qT>±*øÏ ø£eT\+ ø£<˝ä ≤&çq≥¢T
>∑&>É &∑ Ü eDÏø+Ï ~. Á>∑V≤ü D+ |ü{qϺ |ü⁄&ÉT dü÷s¡T´&ÉT ø±+‹ $V”≤qT&Óq’ ≥¢T
122 lsêeT$»j·T+
nVü≤\´ eTTK+ ø±+‹V”≤qyÓT+Æ ~. ª˙ X¯Øs¡+ •\>± e÷] |òTü Àsês¡D´+˝À
»&ÉyTÓ Æ ns¡y’Ó y˚\ dü+e‘·‡sê\T eT÷]ä‘T· sê\T>± ñ+&ÉTμ nì ø√bÕy˚X+¯ ˝À
nVü≤\´≈£î XÊ|ü+ Ç#êÃ&ÉT >ö‘·eTT&ÉT. Ä XÊ|ü+ $ì nVü≤\´ ªneTπs+Á<äT&ÉT
<äTsêàsZ+¡ ‘√ e÷j·T #˚XÊ&ÉT. Ç+Á<äT&Éì ‘Ó*dæ H˚qT bı+<äT ø√] ñ+fÒ Hê
X¯Øs¡+ y˚sTT eø£ÿ˝…’ ñ+&˚~. Ä |ü‹‘·T&ç yÓ÷kÕìøÏ ˝Àqj·÷´qTμ nì
eTTì ø±fi¯flMT<ä |ü&ç y˚&ÉT≈£î+~. ª˙ ø√]ø£ HÓs¡y˚]+~ ø£qTø£ Çø£
ìÅwÿü $T+#·e#·TÃ!μ- nì ˙e⁄ Ç+Á<äT&ç‘√ nqï+<äTq Hê≈£î ø√|ü+ e∫Ã+~.
ªH˚qT nø±s¡D+>± X¯|+æ #·˝<Ò Tä μ nì nVü≤\´‘√ nHêï&ÉT >ö‘·eTT&ÉT. n+<äT≈£î
|ü]‘·|dæ ÷ü Ô nVü≤\´ ªz ‘·b˛<ÛHä ê! H˚qT ‘Ó*dæ @‘·|ü #˚jT· ˝Ò<Tä . |üXÊÑ·|Ô Ôü
qj·÷´qT. Hê≈£î XÊ|ü$yÓ÷#·q+ ø£*–+#·e\dæ+~μ nì y˚&ÉT≈£î+~.
>ö‘·eTT&ç eTqdüT‡ Á<ä$+∫, ªHê XÊ|ü+e\q ˙e⁄ •\>± e÷s¡ø£ ‘·|Œü <äT.
dü÷s¡´e+X¯+˝À øödü˝≤´ ‘·qj·TT&ç>± leTHêïsêj·TDT&ÉT ne‘·]kÕÔ&TÉ .
Äj·Tq bÕ<ä<Ûä÷[ k˛øÏ ˙e⁄ ˙ s¡÷bÕìï ‹]– bı+<äT‘êe⁄μ nì
‘·sD¡ √bÕj·÷ìï $e]düT+Ô &É>±H˚, nVü≤\´ X¯Øs¡+ #˚‘q· ‘·«+ ø√˝ÀŒsTT
n+>±\˙ï bÕcÕD+>± e÷]b˛j·÷sTT! ÄyÓT øπ XÊ\T, H˚Á‘ê\T, eTT≈£îÿ,
eøå√C≤\T n˙ï ã+&Éu≤sêsTT. X¯Øs¡eT+‘ê ñ+&É#T· ≥ºT≈£îì ã+&ÉsêsTT>±
e÷]q nVü≤\´qT #·÷∫ ÄyÓT dü<ZäTD≤\qT ‘·\#·T≈£îì $\|æ+#ê&ÉT
>ö‘·eTT&ÉT. ªnVü≤\´ e+{Ï >∑TDe+‘·Tsê*ì e~* m˝≤ yÓfifl¯ >∑\qT. ÄyÓT≈£î
‘Ó*j·Tø£H˚ á nqs¡+ú »]–Hê, H˚qT |òTü Às¡ XÊbÕìï Á|ükÕ~+#êqT. Çø£
H˚qT ‘·b˛eHêìøÏ b˛yê*‡+<˚μ nì eT<∏qä |ü&ܶ &ÉT. áyÓT #Ó+‘· mes¡÷˝ÒsT¡
Çø£ÿ&É düsêŒ\T, |ü⁄\T\T, yÓTT<ä\>∑T Á≈£Ls¡»+‘·Te⁄\T dü+#·]dü÷Ô •\
nqTø=ì á |ü⁄e⁄« ˝≤+{Ï Ád”ì |”&kç ÕÔsTT nì $‘·]ÿ+#·Tø=ì, ªmes¡÷
á •\yÓ|’ ⁄ü ø£HïÓ ‹Ô #·÷&É&ÜìøÏ M˝¢<Ò Tä . eTT≥ºT≈£î+fÒ eTs¡D+ ‘·|Œü <äTμ nì
Ä Á|ü<X˚ Êìï XÊdæ+#ê&ÉT. <ë+‘√ eq#·sê\˙ï Ä Á|ü<X˚ +¯ e~*yÓfi≤flsTT.
n<Ûë´j·TeTT-7 123
‘·sT¡ yê‘· >ö‘·eTT&ÉT ø±e÷+<ÛTä &Óq’ Ç+Á<äTìøÏ XÊ|ü+ Çe«&É+ e\q ø£*–q
‘·|'ü øåj
£ ÷· ìï ìyê]+#·Tø√e&Üìø°, uÛ≤sê´ $jÓ÷>∑ <äT'K+ eTs¡∫b˛e&ÜìøÏ,
ã<ä]ø±ÁX¯eT+ yÓfi≤fl&ÉT. Ç+Á<äT&ÉT HÓeT*>± e÷] ns¡D´+˝À ‹s¡T>±&ÉT‘·÷,
<˚e ãè+<ëìï yÓ+≥u…≥Tº ø=ì >ö‘·eTT&ç e<›≈ä î£ yÓ[fl |ü]|ü] $<Ûë\
XÊ|ü$yÓ÷#·Hêìï n]ú+#ê&ÉT. >ö‘·eTT&ÉT Á|üdüqTï&Ó’ ª˙e⁄ Çø£ô|’
düVü≤ÁkÕ≈å£î&ç>± e÷s¡T‘êe⁄μ nì XÊbÕìï düe]+#ê&ÉT. Ç+Á<äT&ÉT
ì»dú‹æ H=+~ <˚e˝Àø±ìøÏ |üjT· qyÓTbÆ ˛j·÷&ÉT. ÄHê{ÏqT+∫ nVü≤\´ ‘·q
XÊ|ü$yÓ÷#·q+ ø√dü+ m<äTs¡T #·÷dü÷Ô Ç˝≤ •\>± |ü&ç ñ+~μμ nì
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT nVü≤\´ ø£<qä∏ T eTT–+#ê&ÉT.
ªªsêe÷! ˙ #·sD¡ <Û÷ä [ Á|üu≤Û e+e˝¢Ò ÄyÓT ‘·q ~e´s¡÷|ü+ ‹]–
bı+~+~. ˙ <äsÙ¡ Hêsú+¡ ñ‘˚»Ô +‘√ düJeyÓT+Æ ~ nì |ü*øÏq $XÊ«$TÁ‘·T&ç‘√
Ä eè‘êÔ+‘·+ $ì ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· &Ó’ Hê bÕ<ä<÷äÛ [ e\¢ áyÓT J$‘· nsTT+<ë?
ªH˚q˝≤+{Ï |ü⁄D≤´#·s¡D @+ #˚XÊqT?μ nì lsêeTT&ÉT Á|ü•ï+#ê&ÉT.
ìdü‡+<˚V≤ü +>± ˙ #·sD¡ s¡»' Á|üu≤Û e+e˝¢Ò Ç~ kÕ<Û´ä |ü&+ç <äì n+≥÷
lsêeTTì nVü≤\´ #Ó+‘·≈î£ rdüT≈£î yÓfi≤fl&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT. ÄyÓT ‘·q
øπ X¯bÕXÊìï ã+~Û+#·Tø=ì, ø=+>∑T ø£|ü ø=ì ˝Ò∫ s¡|Tüò TMs¡T&çøÏ m<äTs=∫Ã,
kÂ+<äs¡´sê•, »>∑<ä«+<äT´&ÉT, »>∑<ZäTs¡Te⁄, <äX¯s¡<∏äTì ã+>±s¡Tø=+&É,
Ç+Á<ë~<˚e‘·\≈£î |üP»˙j·TT&ÉT, áX¯«s¡Tì Vü≤è<äjT· s¡‘ï· +, ÁãVü≤à≈£î ≈£L&Ü
\øå´£ kúÕq+ nsTTq yê&çì, Hês¡<ë~ eTTqT\≈£î ≈£L<ë n+‘·T|ü≥ìº yê&ÉT,
düqø£düq+<äqT\≈£î Äsê<Ûä´eT÷ØÔ, #·‘·Tπs«<ä, wü{≤äg e]í‘·T&ÉT ◊q
lsêeTTì ‘·ì$rsê #·÷dæ+~. Äq+<√Á<˚ø±ìï Ä|ü⁄ø√˝Òø£ nwºuü ≤Û yê\T
eTT|æŒ]>=q>± Ä ÁãVü≤à|ü⁄Á‹, sêJe˝À#·qqT&ÉsTTq sêeT#·+Á<äTìøÏ
kÕcºÕ+>∑ <ä+&É Á|üD≤eT+ #˚jT· >± lsêeTT&ÉT, ªe÷‘ê! ô|ø’ Ï ˝Òee\dæ+~μ
nHêï&ÉT. Ä e÷≥\T $ì nVü≤˝´ yÓ+≥H˚ ô|ø’ Ï ˝Ò∫, edü+‘·ø±\+˝À
124 lsêeT$»j·T+
ø√sTT\˝≤ Ç˝≤ ø°]+Ô ∫+~ : ª»j·T»j·Tsêe÷! ø£sT¡ D≤düeTTÁ<ë, <ëX¯sB¡ ,∏
Á|ü‘ê|üsT¡ Á<ë, »>∑<TäZ s√. sêeT#·+Á<ë! #·+Á<√<äj÷· ìï #·÷dæq #·ø√s¡+˝≤
˙sêø£qT >∑eTì+∫ H˚qT |üse¡ X¯ósê\qj·÷´qT. z sê|òTü yê! |ü⁄sêD |ü⁄sT¡ cÕ!
ùV≤ »>∑‘êŒ\ø±! nq+‘·yc˚ Õ! ùV≤ øödü˝≤´‘·àC≤! uÛ≤qT‘˚C≤! ˙ sêø£‘√
Nø£≥¢T ‘=\–b˛j·÷sTT. $<ä«<é Vü≤è<äj·Tù|{Ïø± ìyêkÕ, ‘ê≥ø£qT
|ü]e÷]Ãq Á|ü‘ê|üd+æ Vü≤e÷, ˙ bÂs¡Twü#êäjT· \T |ü&>É ±H˚, Á|ü‘ê|ü|Tüò Àwü
$q>±H˚ @qT¬>‘·TÔ bÕ|ü|ü⁄>∑T≥º\T≈£L&Ü ∫{Ϭø˝À q•kÕÔsTT. ˙e⁄
uÛeÑ s√>∑y<’Ó Tä ´&Ée⁄. ˙ #·sD¡ s¡»'düŒs¡Ù‘√ <√wüeTH˚ øåj
£ T· s√>∑+ ‘=\–b˛sTT+~.
qqTï HêX¯+ ˝Òì dúæ‹øÏ #˚sêÃe⁄. ˙y˚ |ü+#êøå£]$. ns¡Te~y˚\
dü+e‘·‡sê\T>± u≤~Û+∫q uÛ÷Ñ ‘·Áù|‘·>D∑ ≤\ìï qTe⁄« ø±\TyÓ÷|æq øåD£ y˚T
bÕ]b˛j·÷sTT. ns¡yy’Ó \˚ dü+e‘·‡sê\T>± »«*düTqÔ ï ‘êbÕ–ïô|’ y˚T|òTü +˝≤
e]¸+#êe⁄. sêe÷, Hê øπ XÊ\‘√ ˙ bÕ<ë\qT düŒè•+#·˙, Hê X¯Øs¡+‘√
˙≈£î Vü‰s¡‹ Çe«˙!μ nì düT‹Ô +∫+~. á $wüjT· + ‘Ó*dæ nø£ÿ&çøÏ e∫Ãq
>ö‘·eTT&ÉT ø√<ä+&ÉsêeTT&çøÏ qeTdüÿ]+#ê&ÉT. dü÷s¡T´ì˝≤ yÓ\T>∑T‘·Tqï
lsêeTTì #·÷∫ #·Áø£yêø±˝¢≤ Äq+~düTqÔ ï Ä eTTì<ä+|ü‘T· \≈£î eTTìãè+<ä+
eT+>∑fi¯‹\ø£+ ~<›ës¡T. nVü≤\´ ªsêe÷! nq+‘·ø£˝≤´DeTdüTÔ! •e⁄ì
n+‘·s¡+>∑+˝À ìe•+#˚ z <˚yê! |üsê‘·Œsê! |üPsí¡ÁãVü‰à! lsêe÷!
d”‘êdü«j·T+es¡+˝À $»j·T+ ˙<˚. d”‘· ìH˚ï e]düT+Ô ~. Ç~ ìX¯Ãj·T+.
dü‘´· +!μ nì B$+∫+~. eTTì<ä+|ü‘T· \T lsêeTTì ‘·eT ÄÁX¯e÷ìøÏ
‘√&√ÿìb˛sTT |ü P õ+#· > ±, yê] nqTeT‹ ¬ > ’ ø =ì, $XÊ«$TÁ‘·
sêeT\ø£ÎDT\T $T~∏˝≤Á|üj÷· D+ ø=qkÕ–+#ês¡T.
nVü≤˝≤´|ü⁄Á‘·T&ÉT X¯‘êq+<äT&ÉT »qø£eTVü‰sêE ÄkúÕq |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT.
lsêeTT&çøÏ m<äTs=∫Ã, ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. $T~∏\ yÓ\T|ü\ ñ|üeq+˝À
eTTì‘√ lsêeTT&ÉT ãdü#X˚ Ê&ÉT. •e<Ûqä TdüT‡ n‹ãs¡TyÓq’ ~, Ä <Ûqä Te⁄qT
n<Ûë´j·TeTT-7 125
ne©\>± m‘·Ô>∑*–q Ms¡T&ç‘√ d”‘·≈£î |ü]Dj·TeTe⁄‘·T+~ - nì
dü«j·T+es¡+ >∑T]+∫ nqTø=H˚ e÷≥\T lsêeTT&ç #Ó$qã&¶ÜsTT. ªC≤qøÏ
m˝≤ »ìà+∫+~? dü«j·T+es¡+˝À <Ûqä TdüT‡qT mes¡T+#ês¡T? Ä <Ûqä TdüT‡
me]~?μ nì lsêeTT&ÉT $XÊ«$TÁ‘·Tì ≈£î‘·÷Vü≤\+>± Á|ü•ï+#ê&ÉT.
<ëìøÏ øö•≈£î&ÉT C≤qøÏ »qq eè‘êÔ+‘ê˙ï$<Û+ä >± $e]+#ê&ÉT.
C≤qøÏ »qqeè‘êÔ+‘·+
|üPs¡«+ |ü<ëà≈åî£ &ÉH˚ eTVü‰sêE Ä~\øÏÎ ø√dü+ ‘·|dü Tü ‡ #˚dæ ‘·q
Ç+≥ ø£q´>± yÓ*j·Te\dæ+~>± ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. yÓ≈’ î£ +sƒ¡ |ü‹øÏ dü‹ nsTTq
\øÏÎ, ªz sêC≤! H˚qT ˙ Ç+≥ yÓ*dæq|ü⁄&ÉT ø£*>π $|ò÷ü ï\T nH˚ø+£ ! ø£qTø£
Ä Ä˝À#·q e÷qTø√e\dæ+~μ nì ôV≤#·Ã]+∫+~. sêE dúsæ +¡ >± eTs√kÕ]
\øÏÎì ‘·q ≈£îe÷¬s>Ô ± »ìà+#·eTì n]ú+#ê&ÉT. \øÏÎ ªH˚qT eTTsê]
nBÛqqTμ n+~. $wíßü eT÷]Ô Á|ü‘´· øåy£ TÓ Æ sêEqT es¡+ ø√s¡Tø√eTHêï&ÉT. Ä
sêE n<˚ es¡+ ø√s¡Tø√>±, lVü≤] n‘·&øç Ï ˇø£ ñdæ]ø£ |ü+&ÉT Ç#êÃ&ÉT.
|ü<ëà≈åî£ &ÉT <ëìï eT+~s¡+˝À ‘=$Tà~ HÓ\\T+#ê&ÉT. n+<äT˝ÀqT+&ç ˇø£
u≤*ø£ nq+‘· ‘˚»düT‡‘√ Ä$s¡“$¤ +∫, ~q~q Á|üesúe¡ ÷qeTe⁄‘·÷ ø£q´>±
e÷]+~. ÄyÓT kÂ+<äsê´ìï>±+∫ ÄyÓTqT Ä•+#˚ es¡T˝…≈î£ ÿej·÷´s¡T.
eTTqT\T, >∑+<Ûäs¡«, j·Tøå£, øÏqïs¡, #·s¡D, $<ë´<Ûäs¡T\+<äs¡÷ ÄyÓT
dü+<äsÙ¡ Hêù|øå‘£ √ eT+~sêìøÏ e#˚Ãyês¡T. |ü<ëà≈åî£ &ÉT ‘·q ≈£îe÷¬sÔ n+<ëìøÏ
eTT]dæb˛sTTHê, Ç+‘·eT+~ es¡T\qT #·÷dæ ≈£î|æ‘·T&Éj·÷´&ÉT. Ä
˙\y˚T|òüTXÊ´eTT&çπø á ø£q´ <Ûësê<ä‘·Ô+ nì Á|üø£{Ï+#·>±, Ä
sê»q´˝Àø£eT+‘ê ø√b˛Á<˚ø+£ ‘√ ø£j÷· ´ìøÏ ø±\T <äTyê«s¡T. @&ÉT s√E\T
b˛sê&ç |ü<ëà≈åî£ ì n+‘·+ #˚dæ dü+|ü<ä n+‘ê <√#·Tø=ì q>∑sêìï <Û«ä +dü+
#˚XÊs¡T. Ä düeTj·T+˝À Ä~\øÏÎ n–ï>∑T+&É+˝À <ë– ÁãVü‰às¡D´+˝À
Á|üø£≥eTsTT+~.
126 lsêeT$»j·T+
Ä düeTj·T+˝À sêeDT&ÉT ndüe÷q kÂ+<äs´¡ +‘√qTqï Ä ˝≤eD´
düT+<ä]ì #·÷dæ ˇø£ÿ e⁄<äT≥Tq n–ï>∑T+&Üìï Ä]Œy˚XÊ&ÉT. nø£ÿ&É Á‘·e«>±
nsTT<äT s¡‘êï\T <=]ø±sTT. yê{Ïì uÛÁÑ <ä+>± ˇø£ ô|fº˝… À ñ+#ê&ÉT.
ˇ+≥]>± ñqï düeTj·÷q eT+&√<ä]‘√ ª˙ø√dü+ neT÷\´yÓTqÆ s¡‘êï\T
‘Ó#êÃqTμ nì sêeDT&ÉT #Ó|Œü >± eT+&√<ä] |ü]>¬ ‹Ô ô|fº… ‘ÓsT¡ euÀsTT+~.
ø±ì kÕ<Û´ä |ü&˝É <Ò Tä . Çs¡Te~ Vü≤kÕÔ\‘√ #˚dqæ <äXø¯ +£ sƒT¡ &ç Á|üjT· ‘·ïeT÷
e´súe¡ TsTT+~. Ç<›sä ÷¡ ÄX¯Ãs¡´ #·ø‘Ï T· \j·÷´s¡T. eT+&√<ä] eT+Á‹ì sê$+∫
ô|fºq… T ‘Ó]|æ+#·>±, n+<äT˝À Äs¡Te÷kÕ\Tqï u≤*ø£ e⁄+~. eT+&√<ä]
Ä u≤*ø£qT #·÷dæ ªsêC≤! á $|òü÷ïìï Ç+{Ϭø+<äT≈£î ‘Ó#êÃs¡T?
e÷j·÷r‘·T&Óq’ , #Ó‘’ q· ´|òTü qT&Óq’ Ä |òTü qXÊ´eTTH˚ á $|òTü ïÁ|ü<ësTTì
ô|fi≤fl&ÉT‘·T+~. Ç‘·sT¡ \≈£î n–ïC≤«\>± |ü]D$TdüT+Ô ~. áyÓT |ü<ëàøå£
eTVü‰sêEqT n+‘·yTÓ T+~+∫+~. #ê˝≤eT+~ sêE\T áyÓT eT÷\+>±
e~Û+#·ã&¶Üs¡T. áyÓT Çø£ÿ&É ñ+fÒ \+ø£≈î£ #˚≥T ‘·|Œü <äT. <äXÊqHê!
áyÓT |üse¡ T $|òTü ïø±]DÏμ nì n+~. yÓ+≥H˚ ùde≈£î\qT |æ*∫ ô|fºq… T
‘·\MT<ä ô|≥ºTø=ì ãj·T≥≈£î rdüT¬øfi¯fleTqï~. ª|ü]yês¡ düVæ≤‘·+>±
sêeD≈£î\ ìs¡÷à\q ì$T‘·+Ô eT∞fl \+ø£˝À Á|üy•˚ kÕÔqH˚ e÷≥\T Ä
ô|fº˝… ÀqT+&ç $ìŒ+#êsTT. áe÷≥˝ÀÔ sêeDT&ç eTqdüT‡ $ø£\eTsTT+~.
Ä e÷j·÷ •X¯óe⁄qT e~Û+|üã÷Hê&ÉT. m|ü&√ sêuÀj˚T nqsúêìøÏ Ç|ü&˚
ÄVü‰«q+ m+<äT≈£î |ü\ø±*μ nì eT+&√<ä] sêeDTì bÕ<ë\T |ü≥Tº ø=ì
yê]+∫+~. $T–*qyês¡T ≈£L&Ü sêeDTì XÊ+‹+|üCXÒ Ês¡T. ªá |æXÊ∫ì
$T~∏˝≤q>∑s+¡ bı*y˚Ts¡˝À¢ »q≈£î&ç ø£+≥|ü&˝˚ ≤ bÕ‹ô|≥º+&ç.μ nì sêeDT&ÉT
ùde≈£î\≈£î Ä»„ì#êÃ&ÉT. ùde≈£î\T sêC≤»„qT sêÁ‹øÏsêÁ‘˚ bÕ{Ï+#ês¡T.
»q≈£î&ÉT ˇø±H=ø£ y˚<bä Õs¡+>∑‘T· &ÉsTTq Áu≤Vü≤àDT&çøÏ <ëq$T∫Ãq
H˚\˝À Äô|fº… bÕ‹ô|≥º ã&ç+~. Ä Áu≤Vü≤àDT&˚ |üPs¡«»qà˝À |ü<ëà≈åî£ &ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-7 127
ˇø£ düTeTTVüAs¡+Ô ˝À Hê>∑*‘√ bı\+ <äTqTï‘·T+&É>± Hêπ>{Ïø=Ás¡T≈£î Ä
ô|fº… ‘·–*+~. Áu≤Vü≤àDT&ÉT dü‘´· yê~, düHêàsZT¡ &ÉT ø£qTø£ ô|fºq… T »q≈£îì
e<›≈ä î£ rdüTø¬ fi≤fl&ÉT. Ç~ MT kıeTTà rdüTø√+&ç eTVü‰sêC≤! nì nHêï&ÉT.
n+<äT˝À @eTT+<äì Á|ü•ï+#ê&ÉT »q≈£î&ÉT. Hê≈£î ‘Ó*j·T<äì Ä $Á|ü⁄&ÉT
düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT. eT+Á‘·T\+<äs÷¡ >∑eTìdü÷+Ô &É>± Ä ô|fºq… T ‘Ó]#ês¡T.
n+<äT˝À nsTT<äT dü+e‘·‡sê\ u≤*ø£qT #·÷dæ ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· \j·÷´s¡T.
»q≈£î&çøÏ Ä u≤*ø£|ü≥¢ yê‘·‡\´ uÛ≤e+ ñbıŒ+–+~. ªkÕ«MT! á
ø£Hê´s¡‘êïìï Hê≈£î Á|ükÕ~+#·+&çμ nì n&ç>±&ÉT. ªáyÓT MTkı‘˚Ô MTπs
>¬ ø’ =q+&çμ nHêï&ÉT Ä $Á|ü⁄&ÉT. ªÁ|ü|+ü #·+˝À ñ+&˚ kÂ+<äsê´ìøÏ |ü⁄{º\Ï T¢
nsTTq \øÏÎ kÕø屑·÷Ô Hê Ç+{ÏøÏ e∫Ã+<äìμ Äq+~+#ê&ÉT »q≈£î&ÉT.
|üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT Çs¡y’Ó ˇø£ÿ e÷s¢T¡ øåÁ£ ‹j·TT\qT e~Û+∫ ø±s¡MÔ sê´s®T¡ ì
e~Û+∫ πsDTø£ |ü>∑ #·˝¢≤]à Á‘·´+ãø£eTH˚ <ÛäqTdüT‡qT ¬>’ø=ì »q≈£îì
#Ó+‘·≈î£ e#êÃ&ÉT. »q≈£î&ÉT uÛ≤sZe¡ sêeTT&çøÏ düø˝£ À|ü#êsê\T #˚dæ uÛÀ»HêìøÏ
ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. •eø±s¡Tàø£+ ãj·T≥ ñ+#·>± <ëìMT<˚ C≤qøÏ
kÕ«]#˚j·TkÕ–+~. |üs¡X¯ósêeTT&ÉT uÛÀ»Hêq+‘·s¡+ $\¢T yÓ~øÏ‘˚
ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . eTqdüT˝À œqTï&Éj÷· ´&ÉT. @qT>∑T\ düeT÷Vü≤+ ≈£L&Ü
Bìï ø£<\ä Ã˝Ò<Tä . BHÓïes¡T rXÊs¡ì $#ê]dü÷Ô <ë«s¡+ #Ó+‘·≈î£ e#êÃ&ÉT.
ø√<ä+&É+‘√ >∑TÁs¡+ Ä≥ Ä&ÉT‘·Tqï C≤qøÏì #·÷dæ ÄX¯Ãs¡´+‘√ eTT≈£îÿq
y˚˝dÒ Tü ø=Hêï&ÉT. |üsX¡ ó¯ sêeTTì, ‘·+Á&çì #·÷dæ dæ>T∑Z ‘√ C≤qøÏ bÕ]b˛sTT+~.
<Ûqä TdüT‡ H˚\ô|’ |ü&>É ±, mes¡÷ <ëìï ø£<\ä Ã˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. eTVü‰Ms¡T\T
ôd‘’ +· $|ò\ü eTj·÷´s¡T. n|ü⁄&TÉ |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT ªd”‘· ‘·|Œü BìHÓes¡÷ m‘·˝Ô sÒ T¡ μ
nì nHêï&ÉT. »q≈£îì Ä»„ô|’ d”‘· <ëìì eT∞fl ñqï#√≥ ô|{º+Ï ~. |üsX¡ ó¯
sêeTT&ÉT, ªHê ne‘ês¡ ø±s¡´+ dü+|üPsíe¡ TsTT+~μ nì eTqdüT˝À nqTø=ì
$+{Ïì nø£ÿ&˚ ñ+#ê&ÉT. ªsêC≤! me¬s‘’ ˚ á <Ûqä Te⁄qT m≈£îÿô|&ÜÔ&√
128 lsêeT$»j·T+
n‘·ìøπ d”‘ì· ∫à $yêVü≤+ »]|æ+#·e\dæ+~μ. nì »q≈£î&çøÏ dü\Vü‰ì∫Ã
ã<ä]ø±ÁX¯e÷ìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. nì $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT |üPs¡«ø£<qä∏ T lsêeTTìøÏ
‘Ó*j·TC…bÕŒ&ÉT. á ø£<+ä∏ ‘ê ˙≈£î ‘Ó*j·Tì<ë sêe÷! nsTTHê Hê H√{ÏqT+&ç
$Hê\H˚ ø£<÷ä ˙ ≈£î‘·÷Vü≤\+!μ nì øö•≈£î&ÉT lsêeTTì‘√ nHêï&ÉT.
lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä ø£&TÉ düT+<äs+¡ . sêuÀj˚T nwºeü ÷<Ûë´j·T+˝À
d”‘ê dü«j·T+es¡+ »]– lsêeTT&ÉT $»j·T+ bı+<äT‘ê&ÉT, Äj·Tq ‘·|Œü
mes¡÷ d”‘q· T e]+#·˝sÒ T¡ . ÁãVü‰àq+<ë! s¡|Tüò TMsê! ø£eT˝À<ä“e¤ »qø±!
l<Ûsä e¡ sê! |ü⁄sêD|ü⁄s¡TcÕ! |üsê‘·Œsê! nøåj
£ T· +>± ˙ ø°sqÔ¡ #˚ùd uÛ≤>∑´+
Á|ükÕ~+#·T! dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. dü<ë ÁXÀ‘·\T
ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
dü|üÔe÷<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n<Ûë´j·TeTT - 8
l >∑DXÒ Êj·T qeT'
kÕ<ÛTä dü»q® T˝≤sê! MTs¡T <Ûqä T´\T. sêeT eTVæ≤eT nH˚ düeTTÁ<ä+˝À
#˚ | ü ˝ ¢ ≤ $Vü ≤ ]dü ÷ Ô |ü P sí ê qTuÛ Ñ e + >∑ & ç + ∫q ÄDÏ e TT‘ê´\T.
sê»uÛ≤+&Ü>±s¡+˝Àì neT÷\´ s¡‘êï\ $\Te ø√XÊ~Ûø±]πø ‘Ó*dæq≥¢T
dü÷s¡T´ì ‘˚»düT‡ nq÷s¡TìøÏ, uÛ÷Ñ $T ãs¡Te⁄ Ä~X‚wßü ìøÏ, Äø±X¯+ $d”sÔ +¡í
>±*øÏ, ø£$ s¡#H· ê|ü{eÏ T düsd¡ «ü ‹øÏ, #·+Á<äTì o‘· øÏsD¡ düŒs¡Ù #·ø√sêìøÏ,
Áù|eTø£<\ä∏ nyÓ÷|òTü eT<ÛTä s¡sT¡ ∫ ne÷j·Tø£ uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î, sêeTø£<ë∏ yÓ•’ wº´ü +
yê©àøÏø,Ï sêeTbÕ<ä<÷äÛ [ |ü{eÏ T nVü≤\´≈£î, n<äT“¤‘y· TÓ qÆ sêeTHêeT eTVæ≤eT
áX¯«s¡TìøÏ ‘Ó\TdüTÔ+~. sêeTø£<∏ä˝À e÷<ÛäTs¡´+ yÓT+&ÉT. <ëì˝Àì
neTè‘·sk¡ Õìï kÕ<ÛTä »qT˝Ò ùd$kÕÔsT¡ .
dü|eÔü ÷<Ûë´j·T+˝Àì ø£<˝ä∏ À sêeTT&ÉT $T~∏\ düMTbÕq $&ç~ #˚XÊ&ÉT.
<ä÷‘·\qT |ü+|æ $T~∏˝ÒX¯ó&ÉT <˚X¯<˚XÊ\≈£î #Ó+~q sê≈£îe÷s¡T\qT
ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. #ê˝≤eT+~ sêE\T $#˚ÃXÊs¡T. <äXs¯ <¡ Tä∏ &çø° ÄVü‰«q|üÁ‹ø£
n+~+~. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT lsêeT düVæ≤‘·T&Ó’ yÓfi≤fl&ÉT >∑qTø£, Äj·Tq
ãj·T\T<˚s˝¡ <Ò Tä . Äj·Tq |ü⁄Á‘·$jÓ÷>∑ u≤<Ûä uÛ]Ñ +|üsêì<äsTT+~. Hê sTT<›sä T¡
ø=&ÉT≈£î*ï øö•≈£î&ÉT yÓ+≥ rdüT≈£îyÓfi≤fl&ÉT. ≈£îe÷s¡T\ HÓ|Œü {ÏøÏ #·÷kÕÔH√?
@yÓ÷? nH˚ $jÓ÷>∑u≤Û s¡+‘√ sêÁ‹+ãefi¯ófl <äT'œ+∫ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ø£è+–
ø£è•+∫b˛j·÷&ÉT. $T~∏\≈£î sêø£b˛e&ÜìøÏ n<˚ ø±s¡D+.
sêeT\ø£ÎDT\ $T~∏˝≤Á|üyX˚ +¯
Çø£ÿ&É $T~∏˝≤BÛXó¯ &ÉT q>∑s+¡ yÓ\T|ü\ $&ç~#˚dñæ qï $XÊ«$TÁ‘·
>∑D≤ìï dü«j·T+es¡ dü+s¡+uÛ≤ìøÏ ÄVü‰«ì+#·&ÜìøÏ yÓ[,¢ dü÷s¡´Hêsêj·TDT˝¢≤
130 lsêeT$»j·T+
>√#·]+#˚ eTTì |ü⁄+>∑e⁄\≈£î kÕcºÕ+>∑ Á|üD≤e÷\T Ä#·]+#ê&ÉT.
n<äT“¤‘e· TsTTq Hê uÛ≤>∑´|ò\ü + ø=B› eTTqT\T eTVü‰‘·Tà\T Hê >∑èVü‰ìøÏ
$#˚ÃXÊs¡T. H˚qT |ü⁄˙‘·T&Éqj·÷´qT. |üPs¡«»qà |ü⁄D´|ò\ü + e˝¢Ò Ç~ kÕ<Û´ä +
nì #·T≥º÷ ne˝ÀøÏ+∫, sêeT \ø£ÎDT\qT >∑eTì+∫, ªá Ç<›äs¡T
u≤\≈£î˝…e«s¡T? dü÷s¡´#·+Á<äT˝≤? Ç+Á<ä ãèVü≤düŒ‘·T˝≤? s¡e÷|ü‹
ñe÷|ü‘T· ˝≤? M] s¡÷|ü⁄sπ K\ eTT+<äT ø√{Ï eTqà<∏Tä \÷ rdæøf£ .Òº #·÷&É>±H˚
ñ˙à\ eTsTTb˛‘·T+~ eTqdüT‡μ nì Ä‘·è‘·>± n&ç>±&ÉT. eTVü‰sêC≤!
ªMs¡T <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ≈£îe÷s¡T\T. M]ì e]í+#·&ÜìøÏ Ä~X‚wßü e⁄≈£L ‘·s+¡
ø±<äT. e÷sZe¡ T<Û´ä +˝À ‘ê≥ø£qT dü+Vü≤]+∫ j·÷>±ìøÏ dæ~Δ ø£*Œ+#ês¡T.
düTu≤VüQ düV≤æ ‘·+>± Çs¡Te~ ø√≥¢eT+~ sêøåd£ Tü \qT dü+Vü≤]+#ês¡T.
e÷sZ+¡ ˝À sêeTTì bÕ<ä<÷äÛ [πø ÁãVü≤à|ü⁄Á‹ nVü≤\´ dü«s¡÷|ü+ bı+~+~.
•e<Ûqä TdüT‡qT Møå+Ï #ê\ì Çø£ÿ&É≈î£ e#êÃs¡T. X‚wßü e⁄, $wíßü e⁄ @ Á|üjT· ‘·ï+
#˚jT· ≈£î+&ÜH˚ ÄVü‰«q+ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ Ç+{ÏøÏ e#êÃs¡T. nqTø√≈£î+&Ü >=|üŒì~Û
<=]øÏq≥¢T, ∫+‘êeTDÏ m<äTs=∫Ãq≥¢T, <ä]Á<äTì yêøÏ≥ ø£\Œ‘·s¡Te⁄
dü«j·T+>± ì*Ãq≥¢T, Äø£*>=qïyê]øÏ øå°s¡dæ+<ÛäTe⁄ <=]øÏq≥¢T
sêeT\ø£ÎDT\T MT >∑èVü≤Á|üy˚X¯+ #˚XÊs¡T. qTe⁄« >=|üŒ uÛ≤>∑´XÊ*$.
XÊÁkÕÔu≤Û ´dü+ ˝Ò≈î£ +&ÜH˚ uÛ≤>∑´+e\¢ ‘·‘«· C„≤q+ n_“q≥ºT, eT{ºÏ ‘·e⁄«‘·T+fÒ
nø£kÕà‘·T>Ô ± <Ûqä + \_Û+∫q≥¢T, j·T»e÷ì sêC…‘’ ˚ <ëdæøÏ ≈£L&Ü n+‘·dTü Ô
ô|]–q≥ºT, yÓ÷&ÉT yê]q #Ó≥Tº ø√]q |ò˝ü ≤\T n+~+∫q≥¢T, #˚‹˝Àì
>±EeTTø£ÿ ∫+‘êeTDÏ>± e÷]q≥¢T, |üP]\¢T ã+>±s¡T eT+~s¡yTÓ qÆ ≥¢T,
e{ºbÏ ˛sTTq Äe⁄ bÕ*e«&É+ yÓTT<ä\T ô|{ºqÏ ≥¢T, yÓs’ T¡ \T≈£L&Ü $TÁ‘·T˝…q’ ≥¢T,
‘·q ãT~Δ $X‚w+ü >± Á|üø±•+∫q≥¢T, sêCÒ Ç+{ÏøÏ e∫à >ös¡$+∫q≥¢T,
düeTjÓ÷∫‘· dü÷Œ¤]Ô ø£*–q≥¢T, á s√E‘√ ˙ ø°]ÁÔ |ü‹w˜\ü T q\T~X¯\÷
$düÔ]kÕÔsTT.μ
n<Ûë´j·TeTT-8 131
ªeTVü‰sêC≤! ás√E ì»+>± ˙≈£î uÛ≤>√´<äjT· yÓT+Æ ~. ˙ Ç+{ÏøÏ
•e⁄ì $TÁ‘·T&ÉT n]Ms¡ uÛj Ñ T· +ø£sT¡ &ÉT nsTTq lsêeT#·+Á<äT&ÉT y˚+#˚XÊ&ÉT.μ
nì $XÊ«$TÁ‘· T &É T »q≈£ î ì‘√ nHêï&É T . »q≈£ î &É T kÕ<ä s ¡ + >±
sêeT\ø£ÎDT\qT, $XÊ«$TÁ‘·Tì ñ∫‘·ÄdüHê\ô|’ Äd”qT\ >±$+#ê&ÉT.
dü«j·T+esêìøÏ $#˚Ãdæq nH˚ø£ <˚XÊ\ sêE\+<äs÷¡ lsêeTT&ç dü«s¡÷bÕìï
#·÷dæ ÄX¯Ãs¡´|ü&,ç d”‘≈· î£ ‘·–q es¡T&û‘&· ˚ nì ˝À˝Àq ‘·\b˛XÊs¡T.
dü«j·T+es¡ Á|üø≥£ q u≤>∑T+~ ø±˙ |üsX¡ ó¯ sêeTTì <Ûqä TdüT‡qT m≈£îÿô|≥º&+É
lsêeTTìø£sTTHê kÕ<Ûä´y˚THê! nì ˇø£ sêE dü+<˚Vü≤|ü&¶Ü&ÉT.
nyê+‘·sê\qT n~Û>$∑ T+∫ á lsêeTT&˚ Hê n\¢T&Ó‘’ ˚ Hê uÛ≤>±´ìøÏ
n+‘·T+&É<Tä ø±ì #˚jT· e\dæq |üì n‹ ø¢wÏ yüº TÓ qÆ <˚ nì »q≈£î&ÉT eTqdüT˝À
‘·\b˛j·TkÕ>±&ÉT. n<˚ düeTj·T+˝À ø=+‘·eT+~ #Ó*ø£‘\ÔÓ T $+C≤eTs¡\T
Mj·T>± ˇø£ #Ó*ø£‘ÓÔ ‘ê+ã÷\eT+~+#·>± nqTøå£D+ kÂ+<äsê´ìï
düe]+#·Tø=+≥Tqï d”‘· |ü⁄wüŒe÷*ø£qT #˚ã÷ì ‘·fi‘¯ fi· ¯ yÓT]ùd @qT>∑T
n+u≤ØHÓøÏÿ düuÛ≤eT+&ÉbÕq ø=\Te⁄B]q sêE\qT, eTTìãè+<ëìï
$˝ÀøÏ+∫+~. Ä eT+≥|ü+˝À »qø±‘·à» kÂ+<äs´¡ +‘√ b˛\Ã&ÜìøÏ kÕ{Ï
y˚¬se«s¡÷˝Òs¡T. X¯ó~Δ#˚dæq ã+>±s¡T esí¡+‘√ C≤qøÏ XÀ_Û\¢T‘√+~.
Äø£s|¡í sü ´¡ +‘·+ $dü]Ô +∫q $XÊ\ qj·THê\T, #·+Á<ä_+ã+ e+{Ï eTTK+,
dü+uÛ≤wæ+#˚≥|ü&ÉT yÓT]ùd |ü\Tes¡Tdü, <ëì<ë«sê q\T~≈£îÿ˝≤ $s¡õy˚Tà
ø±+‹øÏ bÕcÕD+≈£L&Ü |ü<äàsê>∑+ ne⁄‘·T+~. e÷{¢≤&ç‘˚ eTT‘ê´\T
sê\T‘êj·÷? nqï≥¢T+&˚ ÄyÓT |ü*πø rs¡T, X¯Øs¡˝≤eD´ düT>∑+<Ûä+
eTVü≤<ëø±XÊìï N\TÃ≈£îb˛sTT+~. ‘·q dü«s¡÷|ü $˝≤kÕ\‘√ Ä~|ü⁄s¡Twüßì
e÷j·T|ü⁄∫Ã+~. eTT˝¢Àø±~Û|‹ü |ü≥eº TVæ≤wæ, Ä~e÷j·T, Á|üDes¡÷|æD,Ï
dü+ø£\Œe÷Á‘·+>±H˚ ÁãVü‰à+&Üìï s¡∫+∫ ÁãVü‰à~<˚e‘·*ï ì»>∑s“¡ +¤ ˝À
ñ+∫ bÕ*+#·T≈£îH˚ X¯øÔÏ >∑\ ÄyÓT dü«s¡÷|ü+ nbÕs¡+, n<äT“¤‘+· . ÄyÓTqT
132 lsêeT$»j·T+
e]í+#·&ÜìøÏ me] ‘·se¡ Te⁄‘·T+~? ‘·\+|ü⁄ e÷Á‘êq düs«¡ X¯≈î£ \Ô T me]
m<äT≥ kÕø屑êÿs¡+ bı+~ Á|üD$T\¢T‘êjÓ÷ Ä Ä~X¯øÔÏ Ä~|ü⁄s¡Twüßì
y˚T˝§ÿ*|æ dü>T∑ Ds¡÷bÕìï∫Ã+~. d”‘· bÕ<äeTTÁ<ä\ |ü<dä Tü >∑+<ÛëìøÏ edü+‘·T&ÉT
ôd‘’ +· yÓTeÆ Ts¡∫ b˛‘ê&ÉT. qT<äT≥ ø£d÷ü ]Ô u§≥ºT, $XÊ\H˚Á‘ê\≈£î ø±≥Tø£,
#Óe⁄\ eTT‘ê´\ ø£è‹Ôø±|ü⁄+C≤\ ø±+‹, dü÷s¡´#·+Á<ä Á|üu\ÑÛ eTTKes¡ÃdüT‡
d”‘· n+<ëìï ~«>∑TD°øè£ ‘·+ #˚d+æ ~. eTT‘ê´\düsê\‘√ ì+&çq ÄyÓT |üjT· ´<ä,£
#˚‹øÏ s¡e«\>±E\T, |ü‘ø· ±\‘√ ñqï eTT‘ê´\ ø£+sƒV¡ ‰ü s¡+, y˚fifl¯ ≈£î s¡e«\
ñ+>∑sê\T, q&ÉTeTT≈£î s¡e«\ e&¶ÜD+, ø±fi¯fl≈£î >∑\>∑\eTì #·|ü &ÉT#˚ùd
n+<Ó\‘√, Äø±XÊq ‘=\ø£] yÓTs¡T|ü⁄r>∑˝≤ ñ+&˚ ÄyÓT s¡÷bÕìøÏ
ø√{ÏeTqà<∏Tä \÷ kÕ{Ïsês¡T. Ç≥Te+{Ï s¡÷|üdæ d”‘· ‘·q ∫‘YXø¯ ‘ÔÏ √ düuqÑÛ T
|ü]øÏ+∫ eTTì|ü+≈£î\Ô ˝À Äd”qT&Óq’ |òTü qXÊ´eTT&ÉT |üsÁ¡ ãVü≤à nsTTq
lsêeTTì >∑eTì+∫+~. ªÄ eTT>∑Δ eTH√Vü≤s¡eT÷]Ô MT<ä Hê≈£î eTqdüT
ø£*–+~. Äj·Tq ‘√&ÉT \_ÛùdÔ H˚qT <Ûqä T´sê*ì ne⁄‘êqT. »qà»qà\
|üs´¡ +‘·+ ñÁ>∑‘|· +ü #˚ùdøÔ ±ì Ç≥Te+{Ï Ms¡T&ÉT Hê≈£î \_Û+#·&TÉ . n‘·&TÉ
Hê≈£î »+≥>± \_ÛùdÔ eTT˝¢Àø±˝¢À qqTï $T+∫q yês¡T+&ÉsT¡ . H˚HeÓ ]ì
y˚&TÉ ø=H˚~? Äj·TqqT mqTïø=H˚ X¯øÔÏ Hê¬øes¡T Á|ükÕ~kÕÔsT¡ ? n+<ä]˝À
kÂ+<äsê´~Û≈î£ &ÉT, |òTü qXÊ´eTT&ÉT nsTTq, Ä sêJeH˚Á‘·Tq≈£î Hê #˚‘T· ˝ÀÔ
Vü‰s¡+y˚dæ e]kÕÔqT. n|ü&˚ ñ‘·‡e+ dü+|üP]Ô ne⁄‘·T+~.μ nì d”‘· ‘·q
#Ó*ø£‘ÔÓ nsTTq $»j·T‘√ n+~. Ä düeTj·T+˝À $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT »q≈£î&ç‘√
ªÇ+ø± Ä\dü´+ <˚ìøÏ? sê»|ü]yês¡+ düuÛÑ˝À ñHêïs¡T. n+<äs¡÷
X¯økÔÏ ÕeTsúê´\Tqïyês¡T. ‘·«s¡>± ø√<ä+&Üìï ‘Ó|Œæ ùdÔ eT+∫~μ nHêï&ÉT.
mì$T~ #·Áø±\T+&˚ ã+&ç˝À ø√<ä+&Üìï ñ+∫ y˚˝≤~ Ms¡T\T ‘·eT
uÛÑT»X¯øÏÔ‘√ ø£<ä|ü˝Òø£ @qT>∑T\‘√ á&çŒ+#·Tø=ì e∫à eT+≥|ü+˝À
ñ+#ês¡T. n~#·÷∫ sê»|ü]yês¡+˝À ø£\es¡+ yÓTT<ä\sTT+~. Ç<Óes¡sTTHê
n<Ûë´j·TeTT-8 133
m‘·>Ô \∑ sê? nì ˇø£s+¡ fÒ, Ç~ •e⁄ì <Ûqä TdüT‡. BìHÓ‘>Ô· \∑ sêC…es¡÷˝ÒsT¡
nì eTs=ø£sT¡ , y˚&TÉ ø£qT |ü]øÏ+#·e*‡+<˚ nì Ç+ø=ø£sT¡ , »q≈£îìøÏ
ùdïVü≤Vü≤dü+Ô n+~+#ê\ì e#êÃ+ nì y˚s=ø£sT¡ nqkÕ>±s¡T. ˇø£ sêE
Ä •e<Ûqä TdüT‡ #·÷∫ ø£\es¡+‘√ >∑s«¡ eT&ç– yÓ[flb˛j·÷&ÉT. »q≈£î&ÉT
düuqÑÛ T<›•˚ +∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªdüu≤Û dü<Tä ˝≤sê! Ç~ $s¡÷bÕ≈åî£ ì $\¢T. Bìï
>¬ ø’ =ì dü«Vü≤kÕÔ\‘√ áX¯«s¡T&ÉT <ä≈î£å ì •øå+Ï #ê&ÉT. Ç+Á<äT&ÉT ≈£L&Ü Bìï
m‘·˝Ô øÒ b£ ˛j·÷&ÉT. á #êbÕìï dü+~Û+∫qyê] >∑fid¯ e” T˝À düø\£ >∑TDì~Û
nsTTq C≤qøÏ dü«j·T+es¡e÷\ y˚dTü +Ô ~.μ
á Á|üø£≥q $ì n+<äs¡÷ ‘·≥dúü+>± ñ+&çb˛j·÷s¡T. mes¡÷
eTT+<äT≈£î sê˝Ò<Tä . ø=+‘·eT+~ Ms¡T\T uÛTÑ C≤\T düe]+#·Tø=ì ã˝≤ìï
Á|ü<]ä Ù+#˚ j·T‘·ï+ #˚jT· uÀj·÷s¡T. n+‘·˝À |æ\eì ù|s¡+≥+˝≤ sêeDT&ÉT
eT+Á‹dü V æ ≤ ‘· + >± dü u Û Ñ ˝ À dü T &ç > ±*˝≤ Á|ü y ˚ • +#ê&É T . dü u Û Ñ + ‘ê
ø£˝À¢ *‘·eTsTT+~. @<√ $|òTü ï+ dü+uÛ$Ñ düT+Ô ~. á düeTj·T+ dü]ø±<äT.
•e#êbÕìï dü+~Û+∫ ã˝≤‘êÿs¡+>± d”‘q· T m‘·Tø¬Ô fi≤Ô&TÉ nì ø=+<äsT¡
uÛ≤$+#·kÕ>±s¡T. Ä düeTj·T+˝À sêeDT&ÉT »q≈£îì ñ<›•˚ +∫ ªá <Ûqä TdüT‡
m‘êÔ\H˚ ˇø£ HÓ|+ü ô|{º≤e⁄. øåD£ +˝À $]∫ ‘·T‘·TìÔ j·T\T #˚kÕÔqT. ø¬ ˝’ ≤kÕH˚ï
ø£~*à <˚e‘·\qT ã+B\T>±#˚dæ, j·TT<Δäs¡+>∑+˝À ◊sêe‘·+‘√ düVü‰
Ç+Á<äT&çH˚ ‘·\øÏ+<äT\T>± #˚XÊqT. n≥Te+{Ï eTVü‰Ms¡T&çøÏ á $\¢T ˇø£
˝…ø±ÿ! y˚Ts¡TeT+<äs|¡ sü «¡ ‘ê\qT ô|ø£*Ã ã+‹˝≤ m>∑Tsπ j·T>∑\qT. ñqï|üfi+¯ >±
uÛ÷Ñ $Tì düeTTÁ<ä+˝À $dæsπ j·T>∑\qT. n>∑dTü ´Ô &ç˝≤ düeTTÁ<ëìï ˇø£ÿøåD£ +˝À
XÀwæ+|ü#j ˚ T· >∑\qT. n+<äs÷¡ #·÷düT+Ô &É>± ne©\>± <Ûqä TdüT‡ $]∫ ˙
n\¢ T &É q e⁄‘êqTμ nì Á|ü ‹ »„ # ˚ d æ ‘· q n\+ø±sê\T, eÁkÕÔ \ T
düe]+#·Tø=+≥÷ <Ûqä TdüT‡e<›≈ä î£ yÓfi≤fl&ÉT.
134 lsêeT$»j·T+
sêeDTì Ä>∑eTq+‘√ C≤qøÏ eTqdüT‡˝À $TøÏÿ* ø£\es¡|&ü ç &É>T∑Z ‹Ôø‘£ √
ª|üsy¡ T˚ X¯«sê! Á‹qj·THê! Á‹|ü⁄sê+‘·ø±! eT<äq<äV≤ü Hê! ˙ #êbÕìï sêeDT&ÉT
m‘·≈Ô î£ +&Ü #·÷&ÉT. |üse¡ T•yê! Ä <äTsê‘·TàìøÏ ‘·\e+|ü⁄\T ø£*>π ˝≤ #ÓsTT´.
$+{Ïô|’ Á|ü#+· &É ã\dü+|üqTï˝…q’ <˚e‘·\qT ≈£Ls¡TÃ+&Éu≥… eº Tμì •e⁄ì
ÁbÕ]ú+∫+~. $+{Ïô|’ ≈£Ls=Ãì Ä <äTs®q¡ T&ÉT $eTTKT&ÉjT˚ ´˝≤ #·÷&ÉeTì
<˚e‘·\qT ø√]+~. ª<˚M! eT÷\|”s¡ƒ düTyêdæ˙! eT+>∑fiø¯ ±]ø±! Ä~»q˙!
sêeDX¯øÏÔì ñ|üdü+Vü≤]+#·Tμ nì bÕs¡«‹ì ÁbÕ]ú+∫+~. n|ü&ÉT
<˚e‘·\+<äs¡÷ >∑T|üÔs¡÷bÕ\‘√ <ÛäqTe⁄qT ÄeVæ≤+#ês¡T. ‘=$Tà~ø√≥¢
ø±‘ê´j·TqT\T, ns¡Te~Hê\T>∑T ø√≥¢ jÓ÷–qT\‘√ ø±∞e÷‘· <ÛäqTe⁄qT
ÄeVæ≤+∫+~. <äX¯ø£+sƒ¡T&ÉT ˝Ò∫ ‘·q Çs¡Te~ #˚‘·T\‘√ $\¢T m‘·ÔuÀ‘˚
X¯Øs¡+ n\dæ+<˚ ‘·|Œü ø£<\ä ˝Ò<Tä . |ü+{Ï _>∑Te⁄q X¯øqÔÏ +‘ê ≈£L&ÉBdüTø=ì
Á|üj·T‘·ï+ #˚j·T>±, ˇø£ nqsú¡+ »]–+~. eTVü‰eèøå£+ ô|ø£*+#·ã&¶É≥¢T
Ä $\¢T ˇø£ bıs¢¡T bı]¢+~. sêeDT&ÉT yÓ\¢øÏ\ <ëì ÁøÏ+<ä|ü&ç >±e⁄πøø£
ô|≥º>± düu+ÑÛ ‘ê ø£\es¡bÕ≥T #Ó+~+~. >∑j÷· düTs¡T&ÉT |üPs¡«+ |üs«¡ ‘êìï
m‘·ÔuÀsTT yÓ\¢øÏ\ <ëì øÏ+<ä |ü&¶É≥ºT>± nsTT+~ sêeDTì |ü]dúæ‹.
yÓ\¢øÏ\|ü&É>±H˚ eøå£'dúü\+MT<ä <ÛäqTdüT‡ |ü&É>± düuÛ≤dúü*ì+&Ü <äTeTTàπs–
sêeDTì |ü~ eTTU≤\ô|’ |ü&ç+~. n~ #·÷∫ C≤qøÏ Äq+~+∫+~. |ü~
H√fi¯flì+&Ü s¡ø+Ô£ <Ûës¡˝’… ø±]b˛‘·T+&É>± sêeDT&ÉT Ä $+{Ïì yÓ÷j·T˝Òø£
ñøÏÿ]_øÏÿ] nj·÷´&ÉT. ‘·«s¡>± á <ÛäqTdüT‡qT ˝Ò|ü+&ç nì πøø£\T
y˚j·TkÕ>±&ÉT. Hê ÁbÕD≤\T b˛e&É+ ìX¯Ãj·T+. n<˚ »]–‘˚ Ç+Á<äõ‘·TÔ,
≈£î+uÛÑø£sí¡T&ÉT MT e+XÊìï ìs¡÷à*kÕÔs¡T nì »q≈£îì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.
ø£˝¢À*‘·+>± ñqï düuÛÑqT #·÷∫, ªªÇ+‘· düuÛÑ˝À mes¡÷ ã\e+‘·T˝Ò
˝Òsê? á nqsú¡+qT+&ç qqTï s¡øåÏ+#˚ yêπs˝Òsê? |üs¡X¯ósêeTT&ÉT Çs¡Te~
ˇø£ÿ |üsê´j·÷\T <ä+&Ó‘·Ô&É+‘√ øå±Á‘·+ n+‘·]+∫+<ë?μμ nì »q≈£î&ÉT
n<Ûë´j·TeTT-8 135
Äy˚<äq‘√ Á|ü•ï+#ê&ÉT. Ç~ $ì øö•≈£î&ÉT n–ïøÏ Ä»´+ b˛dæq≥¢T>±,
ìÁ~düTÔqï dæ+Vü‰ìï y˚T˝§ÿ*|æq≥¢T sêeTT&çe+ø£ #·÷dæ ªªz qs¡dæ+Vü‰!
Á‹uÛÑTeq e+<ë´! sêJeqj·THê! |ü⁄sêD|ü⁄s¡TcÕ! s¡|òüTTq+<äHê!
n]eTs›¡Hê! ‘·«s¡>± ˝Ò! ø£eT˝À<䓤e »qø±! ñ<ësê! ‘ê≥ø±+‘·ø±!
nVü≤˝À´<Δësê! j·÷>∑dü+s¡øå£ø±! düeTsê+>∑DBÛsê! ndüTs¡dü+Vü‰sê! ˝Ò∫
sê!μμ nì |æ\Tdü÷Ô ôd’>∑#˚XÊ&ÉT. |üPsíêVüQ‹ düeTj·÷q Á|ü‘·´øå£eTj˚T´
Äsê<Ûä´<Ó’e+˝≤, ñ<äj·÷Á~q ñ<äsTT+#˚ dü÷s¡T´&ç˝≤, $wíüßs¡÷|ü⁄&ÉsTTq
sêeTT&ÉT ‘·q Ädüq+qT+&ç ô|ø’ Ï ˝Ò#ê&ÉT. Á|üV‰ü¢ <äTì s¡ø+Ïå #·&ÜìøÏ ‘·{≤\Tq
Á|ü ‘ · ´ øå £ e TsTTq qs¡ d æ + Vü Q &ç ˝ ≤ ñqï sêeTTì sê»|ü ] yês¡ +
‘˚ ] bÕs¡ # · ÷ dæ + ~. n+‘· s ¡ + >±q y˚ < ë+‘· $C„ ≤ q+ dü V ü ≤ »+>±
bı≥eT]+#·>± lsêeTT&ÉT ì*∫ >∑Ts¡T#·s¡D≤\≈£î Á|üD$T˝¢≤&ÉT. |üPsí¡
ÁãVü‰àq+<äT&ÉsTTq sêeTT&ÉT y˚<ä |ü⁄sêDe+<äT´&ÉT. $s¡≈î£ &Ô TÉ , ÁãVü≤à#ê],
düs¡j·T÷ rs¡$Vü‰Ø ˝Ò∫ ì\ã&É>±H˚ Ä s¡eT á sêeTTì ‘·|üŒ y˚s=ø£]ì
e]+#·<Tä nì sê»˝Àø£+ n_ÛÁbÕj·T|ü&+ç ~. n+<äs÷¡ yê]yê] ÄdüHê˝¢À
düs›¡Tø=ì ≈£Ls=Ãì ñ‘·ÿ+sƒ¡‘√ >∑eTì+#·kÕ>±s¡T. <˚e‘·\˝À Ç+Á<äT&ç˝≤,
XÊgkÕ\˝À y˚<ë+‘·+˝≤ düeTsú¡T&ÉsTTq lsêeTTì#·÷∫ C≤qøÏ eTqdüT‡
dü+‘√wü+‘√ ñbıŒ+–+~. ø√{Ï eTqà<∏Tä \≈£î kÕ{Ïsêì ˙\ y˚T|òTü #êäjT· ‘√
$sêõ˝¢Ò s¡÷|ü+‘√ ñqï sêeTT&ÉT >∑» düeT÷Vü‰ìï N˝Òà dæ+Vü≤+˝≤,
<Û ä q Te⁄qT \øå £ ´ +>± e⁄+#· T ø=ì, eT+≥|ü + ˝À n&É T –&É & É +
ø£qTï\|ü+&ÉTe⁄>± ñ+~. á sêeTT&ÉT düT≈£îe÷s¡ø√eT\T&ÉT, <ÛäqTe⁄
‘êuÒ{Ï ∫|üŒe˝… Á|ü#·+&É+. n{ºÏ eTH√Vü≤s¡T&ÉT •e<ÛäqTdüT‡qT m‘·Ô&É+
kÕ<Ûä´|ü&ÉT‘·T+<ë? ø√eT\Vü≤kÕÔ\T ø£+~b˛‘êj˚TyÓ÷! |òüTqXÊ´eTT&ÉT,
ø√eT\>±Á‘·T&ÉT, sê≈£îe÷s¡T&ÉT, sêJeH˚Á‘·T&ÉT, á‘·ìj·T+<˚ Hê eTqdüT‡
\>∑ïeTsTT´+~. <äTwüÿs¡eTsTTq sT÷ ø±s¡´+ dü|òü©ø£ è‘· eTj˚T´˝≤ #·÷&ÉT
136 lsêeT$»j·T+
‘·+Á&û! nì n+‘·s+¡ >±q uÛj Ñ ÷· +<√fi¯q\‘√ C≤qøÏ $<Ûë‘·qT ÁbÕ]ú+∫+~.
ì]«ø±s¡ T &É s TTq lsêeTTì ‘· | ü Œ y˚ s =ø£ ] ì e]+#· ˝ Ò q T nì
ìX¯ÃsTT+#·Tø=+~. #Ó*ø£‘ÔÓ $»j·T‘√ ªªHê ‘·+Á&ç dü«j·T+es¡+˝À sêeTTì
¬>\e˙j·T≈£î+&Ü Ç≥Te+{Ï ø¢Ïwºü|ü]dúæ‹ @s¡Œs¡∫ Hê≈£î X¯Á‘·TesTTHê&ÉT.
losêeTTì ‘·|Œü y˚s¬ e]ì e]+#·e\dæ e∫ÃHê H˚qT <˚V≤ü ‘ê´>∑+ #˚kÕÔqT.μ
nì Äy˚<äq‘√ ì+~+∫+~.
•e <Ûqä Ts¡“+¤ >∑+
d”‘· eTqdüT˝À eT<∏qÛä |ü&˚ düeTj·÷q »>∑<Tä <Δës¡≈î£ &ÉT, ÄC≤qTu≤VüQe⁄,
~>Z»∑ yÓTqÆ lsêeTT&ÉT düs√es¡+˝Àì |ü<ëà\ô|’ @qT>∑T bÕ<ä‘ê&Éq+˝≤,
sêeDT&ç #˚‘T· \qT ‘=≈£îÿ‘·÷ Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ <Ûqä TdüT‡qT düMT|æ+#ê&ÉT.
lsêeTT&ÉT ø√<ä+&Üìï #ÓsT¡ ≈£î>∑&˝É ≤ s¬ +&ÉTeTTø£ÿ\T #˚kÕÔ&TÉ . $»j·T+
kÕ~Û+∫ dü<TäZ De‹ d”‘· es¡e÷\qT >∑fid¯ e” T˝À y˚sTT+#·T≈£î+{≤&ÉT nì
eTTqT\T, lsêeTT&ÉT ne©\>± <Ûqä TdüT‡qT K+&çkÕÔ&TÉ . $»j·Tø£fi≤´D
ÁbÕ|æsÔ d¡ Tü Ô nì Áu≤Vü≤àDT\T Äos¡«~+#ês¡T. ˙˝À‘·Œ\+ e+{Ï X¯Øs¡#êäjT· >∑\
düT≈£îe÷s¡T&ÉT ø√<ä+&É+ m‘·>Ô \∑ &Ü? nì ˇø£sT¡ , lsêeTT&ÉT u≤\T&Éì
eTs=ø£s¡T, dæ+Vü≤+ ∫qï~>± ø£ì|æ+∫Hê eT‘·Ô>∑» ≈£î+uÛÑdúü˝≤ìï
N*Ã#Ó+&Ü&çq≥ºT>± $+{Ïì $s¡TkÕÔ&ìÉ Ç+ø=ø£sT¡ , bı{ºyÏ ê&Óq’ n>∑dTü ´Ô &ÉT
∫{Ïø¬ ˝À düeTTÁ<äbÕq+ #˚dqæ ≥ºT>± sêeTT&ÉT ne©\>± ø±s¡´dæ~Δ kÕ~ÛkÕÔ&ìÉ
y˚s=ø£sT¡ , Äø±X¯+˝À dü÷s¡T´&ÉT ∫qï>± ø£ìŒ+∫Hê Á|ü‹uÛÑ nbÕs¡yTÓ qÆ ≥ºT>±,
lsêeTT&ÉT nkÕe÷qT´&Éì ‘·\ø=ø£sø¡ +£ >± nqTø√kÕ>±s¡T.
<Ûqä TdüT‡qT düMT|æ+∫q lsêeTT&ÉT yÓTs¡T|ü⁄˝≤ yÓT]ùd ñ‘·ØÔ j·÷ìï
q&ÉTeTT≈£î #·T≥ºT≈£îHêï&ÉT. •s¡dTü ‡q Á|üu\ÑÛ ‘√ ≈£L&çq øÏØ≥+ ñ+~.
øπ X¯bÕX¯+ Hê_Ûes¡≈î£ $dü]Ô +∫+~. Äø£sêí +‘·+ $dü]Ô +∫q $XÊ\H˚Á‘ê\T
n<Ûë´j·TeTT-8 137
s¡ø+Ô£ ˝≤ mÁs¡u≤sêsTT. Ä düT≈£îe÷s¡Tì ≈£îs¡T\yÓ+≥ yÓ\Te&çq düTyêdüq\T
dübÕÔes¡D≤\qT #Û~˚ +#·Tø=ìb˛‘·THêïsTT. Ä düTyêdüq\≈£î ‘˚H{Ó >° \∑ T #·T≥º÷
‹s¡T>∑T‘·THêïsTT. e+– •e<ÛäqTdüT‡qT ‘êø£>± lsêeTTì ˙\πøXÊ\T
<äXø¯ +£ sƒT¡ ì Vü≤è<äj÷· ìï ‘êø±sTT. X¯+ø£sê]Ñ·T&ÉsTTq sêeTT&ÉT øπ XÊ\T
düe]+#·Tø=ì, <Ûqä TdüT‡ >∑+≥\T yÓ÷>∑T‘·T+&É>±, $+{Ï <Û«ä »+ yÓTs¡T|ü⁄˝≤
yÓTs¡TdüT+Ô &É>± @qT>∑T #ÓsT¡ ≈£îqT #·T{ºÏ ˝Ò|qæ ≥ºT Ä $+{Ïì ne©\>±
˝ÒbÕ&ÉT. ‘·q≈£î n\$>±ì ø±sê´ìï sêeTT&ÉT ne©\>± |üP]Ô#j ˚ T· &É+
#·÷∫ Á|ü#+· &ÉeTsTTq sêeT |üsêÁø£e÷ìøÏ sêeDT&ÉT œqTï&ÓH’ ê&ÉT. ªz
qs¡Ms¡ ÁX‚cÕ˜ ! lsêe÷! dü‘«· s¡+>± n+<ä] nqTe÷Hê\T ‘=\–+#·Tμ @
<ÛäqTdüT‡qT m‘·Ô˝Òø£ sêeDT&ÉT H˚\ø=]–b˛j·÷&√, n≥Te+{Ï <ëìì
lsêeTT&Ó˝≤ ne©\>± m‘·>Ô *∑ >±&√ $es¡+>± #Ó|Œü eTì »q≈£î&ÉT øö•≈£îì
ø√sê&ÉT.
ªªeTVü‰sêC≤! lsêeTT&ÉT yÓ≈’ î£ +sƒê~Û|‹ü . mH√ï n<äT“¤‘ê\T #˚jT· >∑\
düeTsúT¡ &Éì MTπs #·÷kÕÔsμ¡ μì $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT. Ç+‘·˝À
<äsV¡ ‰ü düe<äqT&Óq’ lsêeTT&ÉT Hê]ì Äø£sêí +‘·+ kÕ]+#ê&ÉT. lsêeTTì
ã\+ Á|ü#+· &É+. Ä X¯øìÔÏ <Ûqä TdüT‡ Ä|ü˝øÒ £ y˚sTT |æ&TÉ >∑T\T |ü&≥ɶ Tº ,
ÁãVü‰à+&É+ <ä<]ä› *q≥ºT <Ûqä TdüT‡ ô|fi¯ófleTì $]–+~. ô|fi¯ô|fi¯eTH˚ <Û«ä qT\T
|æ&TÉ >∑T\j·÷´sTT. ø£˝≤Œ+‘·eTsTT+~ nì Ç+Á<ë~<˚e‘·\T uÛ≤$+#ês¡T.
uÛÑ÷eT+&É\+ ø£+|ædüTÔ+fÒ Ä~X‚wüße⁄ •s¡düT‡ düe]+#·Tø=+≥THêï&Ü!
Ä~esêVü≤+ ‘·q ø√s¡\‘√ uÛÑ÷$THÓ‘·TÔ‘·THêï&Ü! uÛÑ÷$T s¡kÕ‘·˝≤ìøÏ
ø£è+–+<ë! nH˚ dü+<˚V‰ü \‘√ sê»q´˝Àø£+ ÁuÛ$Ñ T+∫+~. sêeTT&ÉT $+{Ïì
s¬ +&ÉT K+&Ü\T>± #˚XÊ&ÉT. ÁãVü‰à+&É+ sêeTTì Á|ü‘ê|ü+‘√ |òTü Àwæ*+¢ ~.
<˚e‘·\T |ü⁄wŒü eèwºæ ≈£î]|æ+#ês¡T.Ç~ #·÷dæ düuÑÛ eT÷]ä*+¢ ~. •e<Ûqä TdüT‡qT
¬s+&ÉT ‘·T+≥\T #˚j·T&É+ kÕe<Ûëq+>± »q≈£î&ÉT, $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT,
138 lsêeT$»j·T+
\ø£ÎDT&ÉT, d”‘· >∑eTì+#ês¡T. j·÷õ„≈î£ \T |ü+#·eTT&Éì u…{’ øÏ Ï >¬ +{Ïq≥¢T,
ÁuÛwÑ ßüº ì Áu≤Vü≤àDT\T, |ü+&ç‘T· \T yÓ*y˚dqæ ≥¢T, |üPs¡«|ü⁄D´+e\¢ qø£ÿ dæ+Vü≤+
|ü≥Tº qT+∫ u…≥’ |ü&qç ≥¢T, |ü⁄D´+ øåD° +Ï ∫q ‘·sê«‘· dü«sZêìï M&çq≥¢T
sêeDT&ÉT ‘·q Á|ü<ëÛ ì‘√ •øå|£ &ü qç <=+>∑˝≤, s¡D+˝À z&çb˛sTTq Ms¡T&ç˝≤,
ndü‘´· yê~˝≤ q\T>∑T]øÏ yÓ÷Vü≤+ #·÷|æ+#·˝øÒ £ >∑T≥ºT>± dü«kúÕHêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
ìs¡à\yÓTÆq Äø±X¯+˝À yÓ*π> dü÷s¡T´&ç˝≤, $»j·T+bı+~q
˙\y˚T|òTü XÊ´eTTì, dü>T∑ Ds¡÷|ü⁄ì, uÛøÑ »Ô£ qT\T, eTTqT\+<äsT¡ Äq+<ëÁX¯ó
e⁄\T ñbıŒ+–sê>± Ä lsêeTT&É T $+{Ï H Ó ˝ ≤ $]#ê&Ü nì
n#ÓÃs¡Te+<ës¡T. ñbıŒ+–e#˚à Áù|eT‘·s+¡ >±\qT Ä|ü⁄ø√˝Òø£ düT≈£îe÷s¡T&Óq’
lsêeTTì ˇø£ÿ |üsT¡ >∑T˝À yÓ[fl $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
Ä~|ü⁄s¡Twüß&ÉT! |üPsíÁ¡ ãVü‰àq+<äT&ÉT X¯+ø£s$¡ TÁ‘·T&ÉT! Ä‘êàsêeTT&ÉT!
uÛ≈Ñ î£ \Ô ø√¬sÿ\˙&˚sπ à ø£\Œeèøåy£ TÓ qÆ lsêeTT&ÉT n<äT“¤‘· ©\qT Á|ü<]ä Ù+#ê&ÉT.
#˚‘T· \T#ê∫ ˝≤eD´Kì d”‘‘· √düV‰ü Ä s¡|Tüò TMs¡TìøÏ Vü‰s¡‹ |ü≥eº \dæ+<˚qì
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT Á|üX+¯ dæ+#ê&ÉT. Ç+‘·˝À ej·÷´] d”‘· @qT>∑T n+u≤Ø~–
Vü≤+dü >∑eTq+‘√, e÷\ #˚‘· ã÷ì e∫Ã+~. H˚{øÏ Ï Hê »qà <Ûqä ´yÓT+Æ ~.
Hê ≈£L‘·Ts¡T lsêeTTì e]k˛Ô+~. »>∑<«ä +<äT´&ÉT, eTH√Vü≤s¡T&ÉT, düT>∑TDT&ÉT,
»>∑‹Œ‘· nsTTq lsêeTT&ÉT Hê≈£î n\¢T&ÓH’ ê&Éì uÛ÷Ñ <˚$ eTT]dæb˛sTT+~.
»>∑Hêà‘˚ C≤qøÏ. ñuÛj Ñ T· T\T uÛ≈Ñ î£ \Ô qT ‘·]+|üCj
Ò T· &ÜìøÏ dü>T∑ Ds¡÷|ü+˝À
ne‘·]+#ês¡T. dü∫Ã<ëq+<ä+‘√ ˙\y˚T|òTü XÊ´eTT&ÉT, Ä~|ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&ÉT,
|üPsíêe‘ês¡T&ÉT, |üPsíÁ¡ ãVü≤à, düø\£ Jesê•øÏ kÕøåu° ÷ÑÛ ‘·T&ÉT Ä~, n+‘·eTT
‘êH˚ nsTTq d”‘ê|ü‹ n+<ä] sêE\qT ì]®+∫ d”‘≈· î£ Á|æjT· ø£sT¡ &Éj÷· ´&ÉT
nì »q≈£î&ÉT eTT]dæb˛j·÷&ÉT.
n+<äyTÓ qÆ eTTe«\T düe«&ç #˚dTü +Ô &É>± s¡|Tüò T|ü‹ yÓT&É˝À e÷\y˚dæ
bÕ<ë\≈£î Á|üD$T*¢+~ Vü≤+dü>e∑ TqjÓTÆ q d”‘ê<˚$. n+<äs÷¡ Äq+<äu]ÑÛ ‘·T˝…’
n<Ûë´j·TeTT-8 139
Ä düTeTTVüAsêÔq <˚e >∑+<Ûsä T¡ «\T #˚dqæ $$<Ûä yê<ä´ |òTü Àwü $Tqï+{Ï+~.
Hê uÛ≤>∑´+ nbÕs¡+. uÛTÑ eq düT+<äsT¡ &ÉT. y˚T|òTü XÊ´eTT&ÉT, s¡|Tüò TMs¡T&˚
Hê≈£î n\¢T&ÉT>± \_Û+#ê&Éì »q≈£î&Ó+‘√ dü+‘√wæ+#ê&ÉT.
<äXs¯ <¡ Tä∏ ìøÏ X¯óuÛ˝Ñ KÒ |ü+|ü&+É
»q≈£î&ÉT, $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ø£\dæ ¬s+&ÉT X¯óuÛÑ˝ÒK\qT <ä÷‘·<ë«sê
<äXs¯ <¡ eä∏ TVü‰sêE≈£î |ü+bÕs¡T. $XÊ«$TÁ‘·Tì#˚ Áyêj·Tã&çq Hê\T>∑TyÓ|’ ⁄ü ˝≤
≈£î+≈£îeTsêdæq, Ä X¯óuÛ˝Ñ KÒ qT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ‘Ó]∫ #·÷∫ edæwßü˜ &ç øÏ#êÃ&ÉT.
s¬ +&ÉT ˝ÒK\˝À yê] n_ÛÁbÕj·T+ ˇø£ÿfÒ. n+<äT˝À ñ+&˚ $X‚cÕsúê\qT,
#ê‘·Ts¡´+‘√ ≈£L&çq yês¡\Ô qT ≈£î\>∑Ts¡Te⁄ $e]+#ê&ÉT. •e<Ûqä TdüT‡ $]∫
sêeTT&ÉT $»j·T+ kÕ~Û+#ê&ÉT. BìøÏ X¯+ø£sT¡ &ÉT dü+‘√wæ+#ê&ÉT. ÁãVü≤à
Ä#·+Á<ës¡ÿeTT e<Û÷ä es¡T\T düTK+>± e⁄+&Ü\ì Äos¡«~+#ê&ÉT. d”‘·
sêeTT&ç Á|ü‘êbÕìøÏ |üs¡eX¯ósê˝…’+~. d”‘êsêeTT\T @ø£yÓTÆ n+<ä]
Äosê«<ë\T bı+<ës¡T. MTs¡T ‘·«s¡>± sêe*‡+~ nì ˝ÒK˝À ñ+&˚
kÕsê+XÊìï $e]+#ê&ÉT edæwßü˜ &ÉT. Á‹|ü⁄sêdüTs¡Tì e~Û+∫q X¯S\bÕDÏøÏ
|üè<∏«˚ s¡<eä∏ TT, dü÷s¡´#·+Á<äT˝Ò s¡<#ä∏ Á· ø±\T, ø£qø±Á<˚ $\¢T, Ä~X‚wßü &ÉT
Hê], ÁãVü≤à kÕs¡~.∏ n˝≤π> #·Áø£bÕDÏ u≤D+. Á|üdTü ‘Ô +· s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
‘êH˚ u≤DyÓTÆ •e<Ûqä TdüT‡ $]∫ s¡<>ä∏ s∑ “¡ +¤ ˝ÀqTqï s¡‘êï\sê• d”‘q· T
kÕ~Û+#ê&ÉT nì eTVæ≤eTïdü÷ø£Ô+˝À s¡<∏äøå√DÏj·T+‘· nH˚ X¢Àø±ìï
sêeT|üs+¡ >± nq«sTT+∫ #ÓbÕŒ&ÉT.
n~ $ì eTVü‰sêE Äq+<ä+‘√ »j·T<Ûë«q+ #˚d÷ü Ô c˛&ÉX|¯ <ü ëà\T
>∑\ #·‘T· s¡+>∑ã˝≤*ï dæ<+äΔ #˚jT· eTì ñ‘·sÔ T¡ « Ç#êÃ&ÉT. düTeT+‘·T&ÉT,
yÓTT<ä˝…’q Á|ü<ÛëqT\T yÓ+≥sê>±, sê≈£îe÷s¡T\T uÛÑs¡‘·, X¯Á‘·T|òüTTï\T
ãj·T\T<˚sês¡T. øödü\´, düT$TÁ‘·, ø¬ øπ’ sTT düeTT∫‘· yêVü≤Hê\T møÏÿsê>±
140 lsêeT$»j·T+
<äX¯s¡<∏äTì $T–*q @&ÉTe+<ä\eT+~ uÛ≤s¡´\T lsêeTTì $yêVü≤+
#·÷<›ëeTì ñ‘ê‡Vü≤+‘√ Á|üj÷· DeTj·÷´s¡T. M]‘√ ã+>±s¡T <ä+&Ü\T
#˚‘ã· ÷ìq y˚Á‘·V≤ü düT\Ô THêïs¡T. y˚˝≤~ ôdq’ ´+ ‘√&ÉT>±ñ+~. |ü⁄s¡Á|ü»\T
yÓ+ã&ç+#ês¡T. n+<äs÷¡ ≈£L&Ü edüT+Ô &É>± <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ‘·q s¡<ë∏ HÓïøÏÿ
$T~∏˝≤e÷sZêq y˚>+∑ >± Á|üj÷· DÏ+#ê&ÉT.
s¡<+ä∏ ô|’ dü÷s¡´<Û«ä »+, s¬ +&ÉTÁ|üøÿ£ \ #·+Á<äesí+¡ >∑\ $+C≤eTs¡\T eTT+<äT
eTø£s<¡ «äÛ »+ m>∑Ts¡T‘·T+&É>± #ÛÁ· ‘·<ëÛ ]jÓTÆ eTVü‰sêE s¡<+ä∏ ô|’ $sêõ˝¢≤&ÉT.
yÓ+ã&ç $$<Ûä yê<ë´\T, u≤C≤ uÛ»Ñ +Ár\ |òTü Àwü n≥ºV‰ü dü+>± e⁄+~.
X¯eT<äe÷\H˚ |ü<ë‹<äfi¯+ eTT+<äT q&ÉTe>±, yÓqTø£ dü~«y˚ø£eTH˚
Ä•«ø£<fiä ≤\T nbÕs¡+>± ñHêïsTT. yê{Ï yÓqTø£ ì»uÀ<Ûä nH˚ @qT>∑T\T
sêeTHêe÷ìï |òT” +ø£]dü÷Ô kÕ>∑T‘·THêïsTT. Ä‘êàqTuÛeÑ eTH˚ ~e´|ü<+ä∏ ˝À
Ä }πs–+|ü⁄ kÕ–b˛‘·Tqï~. Ä s¡<ë∏ ìøÏ |üPìÃq #·‘T· ]«<Ûä |ü⁄s¡TcÕsúê\H˚
j·TT<ΔëXÊ«\T düe÷q>∑‹˝À kÕ–b˛‘·THêïsTT. ìC≤ìøÏ C≤Á>∑<eä dú˝ü À dü‘´· +
‘=*yÓT≥ºT. dú÷ü \+>± nìï+{Ïì >∑eTì+#·e#·TÃ. ø±˙ <äXs¯ <¡ Tä∏ &û nedú˝ü À
˝Ò&TÉ . n‘·ì ∫‘·+Ô s¡|Tüò THê<∏Tä ìMT<˚ e⁄+~. C≤>∑è‹ ø£+f… dü÷ø£ÎyÓTqÆ
kúÕsTT˝À dü«bÕïedúü ñ+~. Ä dú‹æ ˝ÀqT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ˝Ò&TÉ . Äj·Tq≈£î+&˚<˝ä ≤¢
sêeTTì #˚s¡Tø√yê\qï Ä‘·è‘· e÷Á‘·y˚T. ‘·<äT|ü] düTwüß|üÔ´edúü
ø±s¡DuÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ ~. nø£ÿ&É n+‘ê ìsêàqTwü´+. n+<Ûøä ±s¡+. nø£ÿ&É qT+&ç
sêyÓ÷bÕdü≈î£ \T ‘·«s¡>± eTT+<äT≈£î kÕ–b˛j·÷s¡T. @ Ä≥+ø±\T ˝Òø£
sêyÓ÷bÕdü≈î£ \‘√ Ä }πs–+|ü⁄ $T~∏\ yÓ\T|ü* ñ|üeqeTT #˚]+~. jÓ÷–
‘·TØj·÷edú˝ü À bı+<˚ ~e´C„≤q+˝≤ n+<äs÷¡ s¡|Tüò THê<∏ä ÁbÕ|æøÔ √dü+ Ä>±s¡T.
m<äTs¡T>± $sêõ\¢T‘·Tqï<˚ $<˚V≤ü q>∑s+¡ . eT+>∑fiy¯ ê<ë´\‘√ $<˚V‰ü ~Û|‹ü
nHêVü≤‘· yê<ä´ãè+<ë\‘√ ôdq’ ´+>± m<äTs=∫à <äXs¯ <¡ Tä∏ ìøÏ, $&ç$&ç>±
n+<ä]ø° kÕ«>∑‘+· |ü*ø±&ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT j·T<∏ë$~Û>± »q≈£îì jÓ÷>∑øπ eå ÷\T
n<Ûë´j·TeTT-8 141
$#ê]+#ê&ÉT. uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï*ï #·÷dæ sêeT\ø£ÎDT\T>± ÁuÛ$Ñ T+#ê&ÉT
»q≈£î&ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ‘·q |ü⁄Á‘·T\qT |ü]#·jT· + #˚jT· >± »q≈£î&ÉT n+<ä]˙
y˚Tfi¯‘êfi≤\‘√ düu≤Û eT+≥bÕìøÏ ‘√&=ÿì ‘Ó#êÃ&ÉT. Ms¡T\T ø=+<äsT¡ $]–q
$+{Ïì #·÷dæ >∑>T∑ sêŒ≥T #Ó+<ës¡T. $+{Ï ‘·T+≥\qT pdæ ˇø£&TÉ ø£˙ïs¡T
ø±sêÃ&ÉT.
uÛøÑ Ô£ ø£\ŒÁ<äTeTT&Óq’ lsêeTT&ÉT ‘·*¢ øödü\´ #Ó+‘·#]˚ >±&ÛÜ*+>∑q+
#˚düTø=ì Áù|eT‘√ yÓTÆeTs¡∫ b˛j·÷&ÉT. øödü\´ sêeTT&çì ˇ&ç˝ÀøÏ
rdüTø=+≥÷ ªsêe÷! düT≈£îe÷s¡T&ÉT$ - Ç+‘· ô|<›ä <Ûqä TdüT‡ m˝≤ $]#êe⁄?μ
nì Á|ü•ï+∫+~. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT sêeTTì ‘·q n≈£îÿq #˚sT¡ Ãø=Hêï&ÉT. uÛsÑ ‘¡ ,·
X¯Á‘·T|òTü Tï\T nqï bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+∫ Äosê«<ë\T rdüT≈£îHêïs¡T.
»q≈£î&ÉT ‘·q ~e´eT+~s¡+˝À es¡T&çøÏ neT÷\´yÓTqÆ ø±qTø£˝H… √ï Ç#êÃ&ÉT.
eT+>∑fiy¯ ê<ë´\ ôVAs¡T˝À Çs¡T|üø±å \yês¡T ô|[fl eT+≥bÕìï #˚sT¡ ≈£îHêïs¡T.
»q≈£î&ÉT Ms¡T˝…q’ \ø£ÎD, uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\ e+ø£ #·÷dü÷-Ô ªC≤qøÏì
lsêeTTìøÏ#êÃqT, M]øÏ es¡Tdü>± }]àfi¯, e÷+&É$, ÁX¯ó‘·øs° T¡ \Ô ì∫Ã
$yêVü≤+ »]|æ+#ê\ì ñ+~. Ç+<äT≈£î n+^ø£]+#·+&çμ nì <äXs¯ <¡ Tä∏ ì
ø√s¡>±, <äXs¯ <¡ Tä∏ &É+^ø£]+#ê&ÉT.
≈£î\<Ó’yêìï |üPõ+∫ n+<ä]ø° |üdüT|ü⁄≈£î+≈£îeT\T |ü+#ês¡T.
ô|[fl≈£îe÷s¡T\T eT+>∑fi¯kÕïHê\T #˚XÊs¡T. ‘·<äq+‘·s¡+ »q≈£î&ÉT
sê≈£îe÷s¡T\qT |”≥\MT<ä ≈£Ls√Ãô|≥º&ÜìøÏ yê<ë´\ |òüTÀwü‘√
ãj·T\T<˚sT¡ ‘·Tqï düìïy˚XÊìï <˚e‘·\T Møå+Ï #·kÕ>±s¡T. XÊ+‹, <äjT· ,
øåe£ T, ñqà˙, dü<Tä “~Δ, dü~«<ä´, ø±eT˙, ‹røå,£ eTTeTTøå,£ $˝≤dæì, ‘·Ts¡´,
ñ|üs‹¡ , düT©q‘·, düe÷~Û, dü<‹äZ >∑TD≤\‘√ ø£fi≤´DeT+~s¡+ Á|üø±•k˛Ô+~.
uÀ<Û,ä Äq+<ä+, dü~«y˚ø+£ , C„≤q+, yÓs’ ê>∑´+ |üse¡ ÷sú+¡ , ìcÕÿeT+, nÁø√<Û+ä ,
nqT‘ê|ü+ nH˚ |ü$Á‘·u≤Û yê\T>∑\ lsêeTTì »q+ ne˝ÀøÏdTü HÔ êïs¡T.
142 lsêeT$»j·T+
eTDÏeTj·÷\+ø£è‘ê\sTTq |”]øƒ \£ ô|’ eT<ÛTä |üsêÿ\‘√ ≈£Ls=Ãì es¡T\T
es¡|üP» #˚XÊs¡T. s¡|òüTTHê<∏äTì düT+<äs¡bÕ<ë\qT ã+>±s¡T|üfiËfls¡+˝À
ñ+∫ |ü$Á‘·yTÓ qÆ »˝≤\qT, düTy˚T<Ûä b˛düT+Ô &É>± »q≈£î&ÉT ø£&>ç ±&ÉT. y˚<ë\H˚
ì]à+∫q lsêeTT&çøÏ j·TC„À|üM‘· <Ûës¡D+ #˚XÊs¡T. c˛&ÉXÀ|ü#ês¡ ùde≈£î
dæ<+äΔ >± ñ+&É+&ç nì düÅ<ë“Vü≤àDT\ ôV≤#·Ã]ø£‘√ q\T>∑Ts¡T sê≈£îe÷¬s\Ô T
ô|[fl eT+≥bÕq Á|üy˚•+#ês¡T. ~e´eÁkÕÔ\+ø£è‘·T\sTTq ø√&Éfi¯flqT
>∑eTì+∫ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ÄX¯Ãsê´q+<äu]ÑÛ ‘·T&Éj÷· ´&ÉT. ‘·q n\¢Tfi¯flqT #·÷∫
»q≈£îì |ü≥eº TVæ≤wæ, |ü⁄D´sê• nsTTq düTy˚T<Ûä Äq+<ä+ |ü≥˝º øÒ b£ ˛sTT+~.
lsêeTTì eTTU≤s¡$+<ä+ eTT+<äT ø√{Ï eTqà<∏Tä \T ≈£L&É ~>∑<Tä &ÉTù|.
d”‘u· ≤Û >∑´+ |ü+&ç+<äì düTy˚T<Ûä Äq+<ä+‘√ |üse¡ •+∫b˛sTT+~.
ld”‘êsêeT ø£fi≤´D+
|ü+&ç‘T· \T kÕe<ÛëqeTì eT+>∑fi≤wºøü +£ #·<Tä e⁄‘T· +&É>± düTeTTVüAs¡+Ô
düMT|æ+∫+~. z+ |ü⁄D≤´ nH˚ Ä#ês¡T´\ eT+Á‘√#êäsD¡ ‘√ e<Û÷ä es¡T\
eT<Ûä´ ‘Ós¡ ‘=\–+~. d”‘· lsêeTTìô|’ nøåÏ+‘·\T y˚dæ bÕ<ë\≈£î
qeTdüÿ]+∫+~. lsêeTT&ÉT ÄyÓT •s¡düT‡q eT+>∑fi≤ø壑·\T #·*¢
X¯óuÛ≤odüT‡*#êÃ&ÉT. q\T>∑T] $yêVü≤+ n<˚ düeTj·T+˝À »]–+~. eT+>∑fi¯
yê<ë´\ ôVAs¡T $Tqï+{Ï+~. Ä $yêVü≤ yÓu’ eÑÛ + e]í+#·&+É Ä~X‚wßü e⁄
‘·s+¡ ≈£L&É ø±<äT. Ä düeTj·T+˝À »q≈£î&ÉT $X‚wyü TÓ qÆ neT÷\´ø±qTø£\qT
<ëq<Ûsä êà\T #˚XÊ&ÉT. e<Û÷ä es¡T\qT ôVAeT>∑T+&É+ yÓ|’ ⁄ü ≈£î rdüTø¬ fi≤fl*‡q
düeTj·T+ e∫Ã+~. Á|ü|+ü #·+˝À ñ+&˚ $|üØ‘·|⁄ü Ø‘·T\T Hê¬ø+<äT≈£î?
nì lsêeTT&ÉT qyê«&ÉT. ≈£î\>∑Ts¡Te⁄ lsêeTT&ç e+ø£#÷· dü÷Ô d”‘q· T
nqTdü]+#·eTì Ä<˚•+#ê&ÉT. sêeTT&ÉT Ä Ä<˚XÊìï ìs¡«]Ôùd,Ô $T–*q
es¡T\T ôVAeT>∑T+&É+ #·T≥º÷ n+<äs÷¡ ≈£Ls=Ãì ˝≤»ôVAeT+‘√ bÕ≥T
j·T<∏ë$~Û>± nìï ø±s¡´Áø£e÷\T »]bÕs¡T. ‘·s¡Tyê‘· sêeTT&ÉT >öØ
n<Ûë´j·TeTT-8 143
|üP»≈£î>±qT d”‘·qT n+‘·sY >∑èVü‰ìøÏ rdüT¬øfi≤fl&ÉT. |üP» düe÷|æÔ ø±>±H˚
q\T>∑Ts¡T neTàyê]øÏ e÷$T&ç Ä≈£î\‘√ mÁs¡˙fi¯ófl #·\¢>± eTT‘ÌÓÔ<äTe⁄\T
~wºæ rkÕs¡T. eÁdüÔ Á|ü<ëq+ #˚dæ eT+≥bÕq ≈£Ls√Ãu…{º≤s¡T. q\T>∑Ts¡T
ø√&Éfifl¯ qT #·÷∫ eTT>ZT∑ s¡T sêDT\÷ Äq+~+#ês¡T. á y˚&TÉ ø£\‘√ »q≈£î&ç
n+‘·s¡+>∑+ Äq+<ä+‘√ ì+&çb˛sTT+~.
ªªHêj·THê! lsêe÷! Hê\T>∑Ts√E\T Çø£ÿ&É ñ+&ç n|üŒ–+‘·\ ‘·sê«‘·
njÓ÷<Û´ä yÓfió¯ flμμ nì ø√sê&ÉT »q≈£î&ÉT. »s¡T>∑uÀj˚T~ ‘Ó*dæqyê&ÉT ø£qTø£,
lsêeTT&ÉT n+<äT≈£î n+^ø£]+#·˝<Ò Tä . Ç|ü&˚ ãj·T˝›sÒ ê\ì nHêï&ÉT.
lsêeT#·+Á<äTì ‘=+<äsb¡ Õ≥T »q≈£îìøÏ nsú+¡ ø±˝Ò<Tä . Á|ü#+· &ÉMs¡T&ÉT
uÛ≤sZe¡ sêeTT&ÉT á düeTj·T+˝À j·TT<ΔëìøÏ sêe#·TÃ. Äj·Tq ø√bÕìøÏ
$T~∏˝≤q>∑s¡+ <äVü≤q+ ø±e#·TÃqì lsêeTT&ÉT |ü]yês¡+‘√ b˛
dü+ø£*Œ+#ê&ÉT. sêeDdü+Vü‰s¡+ #˚j÷· \ì \+ø£≈î£ #˚sê\ì ÄÁ‘·T‘·>± ñ
+~. ndü+U≤´ø£+>± sêøåd£ Tü \qT dü+Vü≤]+∫ $;ÛwDü T&çøÏ sê»´+ #˚≈L£ sπ Ã
Ä˝À#·q ñ+<äì, sêeTT&ç n+‘·s+¡ >±ìï edæwßü˜ &ÉT $e]+#ê&ÉT. ‘·<Tä |ü]
»q≈£î&ÉT njÓ÷<Ûä´yêdüT\≈£î, <äX¯s¡<∏äT&çøÏ, sêDT\≈£î, e<Ûä÷es¡T\≈£î
uÛÀ»Hê~ø±\ ‘·sê«‘· n+|üø±\T #˚sTT+∫, eÁkÕÔ\T #·~$+∫, nbÕs¡yTÓ qÆ
ø±qTø£*∫Ã, nX¯«>∑»|ü<ë‹ <äfi≤\T Á‹ø£sD¡ X¯ó~Δ>± ùd$düT+Ô &É>±, lsêeTTì
yÓ+≥ »q≈£î&ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ç‘√ düV‰ü ãj·T\T<˚sê&ÉT.
n<˚ düeTj·÷q Hês¡<Tä &ÉT ã<ä]ø±ÁX¯e÷ìøÏ ‘·«]‘·+>± yÓ[fl uÛèÑ >∑T
e+X¯E&Óq’ |üsX¡ ó¯ sêeTTì düMT|æ+∫ ªªÁu≤Vü≤àD√‘·eÔ ÷! ˙ •e<Ûqä TdüT‡qT
$]∫, lsêeTT&ÉT ˙≈£î #ê˝≤ n|üø°]Ô ‘Ó∫à nbÕs¡yÓTÆq j·TX¯düT‡qT
>∑&+ç #ê&ÉTμμ nì s¬ #·Ã>={º≤&ÉT. ã<äT\T>± |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT Hê ne‘ês¡ø±s¡´+
|ü]düe÷|æÔ nsTT+<äì düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT. n+<äT≈£î Hês¡<Tä &ÉT, ª˙≈£î
Ç|ü&ÉT @e÷Á‘·+ ø√|ü+ sêe&É+˝Ò<Tä . ø√bÕìï $dü]+® ∫q øåD£ y˚T ˙
144 lsêeT$»j·T+
‘·+Á&ç eTè‘·T´yê‘·|&ü ܶ &ÉT. ˙≈£L Ä düeTj·T+ e∫Ã+~. lsêeTT&ÉT ìqTï
$&ç∫ô|≥º&TÉ . •ees¡Á|ükÕ<äyTÓ qÆ <Ûqä TdüT‡‘√ øåÁ£ ‹j·T dü+Vü‰s¡+ #˚XÊe⁄μ
nì Ç+ø± @<√ nquÀ‘·T+&É>± »eT<ä–ï ø=&ÉT¬ø’q |üs¡X¯ósêeTT&ÉT
øå√_Û+#ê&ÉT. n–ï˝À Ä»´+ |ü&≥ɶ Tº , ìÁ~düTqÔ ï dæ+Vü‰ìï ø±*‘√ ^]q≥ºT,
|ü⁄*eTT≈£îÿ MT<ä ø±*‘√ ‘·ìïq≥ºT, ã\e+‘·+>± bÕeTTì s¬ #·Ã>={ºqÏ ≥ºT,
eTVü‰•e⁄&çøÏ ø√|ü+ e∫Ãq≥ºT>±, dü+Ô uÛ+Ñ qT+&ç qs¡d+æ Vü≤kÕ«$T eTs¡˝≤
Á|üø≥£ eTsTTHê&Ü nqï≥¢THêï&ÉT |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT.
$wíßü #ê|ü+ <Û]ä +∫ Hês¡<Tä &ÉT yÓ+≥sê>± njÓ÷<Û´ä ≈£î |üjT· qeTe⁄‘T· qï
lsêeTTì n&¶É–+#ê&ÉT. >√<ÛäTeT eHÓï ø£*– $XÊ\H˚Á‘ê\‘√,
<äs¡Vü‰düe<äq+‘√, ‘·\+‘ê »&É\‘√ <˚B|ü´e÷q+>± yÓ*–b˛‘·÷,
j·TC„À|üM‘·+ yÓT]dæb˛‘·T+&É>±, q&ÉTeTT≈£î |”‘ê+ãs¡+ ø£{,Ϻ <Ûqä TdüT‡≈£î
u≤D+ dü+~Û+∫, s√wüøc£ ÕsTT‘· H˚Á‘·T&Ó,’ dü÷s¡T´ì˝≤ yÓ*–b˛‘·÷ |üsX¡ ó¯
sêeTT&ÉT n&¶ÉTe#êÃ&ÉT. n‘·ìì #·÷&É>±H˚ c˛&ÉX¯ |ü<äà<äfi¯ ôd’q´+
ìØ«s¡´eTsTT+~. Çs¡Te~ˇø£ÿ |üsê´j·÷\T ˝Àø£eT+‘ê ‹]– uÛ÷Ñ $Tô|q’ Tqï
sêE\+<ä]ô|’ <ä+&Ó‹Ô yê]ì ì]®+#ê&ÉT. s¬ +&Ée Á|üfij ¯ ÷· –ï e˝… |üsX¡ ó¯
sêeTT&ÉT øåÁ£ ‹j·T y˚T|òTü düeTT<ëj·÷ìï düT&ç>±*e˝… #˚‘· >∑+Á&É>=&¶*É <Û]ä +∫
Msês¡D≤´\qT ìs¡÷à*+#ê&ÉT. ô|<›|ä ⁄ü *ì #·÷dæ y˚Tø£\eT+<ä |üsT¡ >¬ ‹Ôq≥¢T,
yês¡T X¯ÁkÕÔÁkÕÔ\T $dü]+® ∫ |üsT¡ >¬ ‘êÔsT¡ . y˚T|ò÷ü \qT ‘√˝Ò ô|qT>±*˝≤,
Á|üfij ¯ ÷· –ïì b˛*q |üsX¡ ó¯ sêeTTì #·÷∫, Ç|ü&ÉT m≥Te+{Ï nqsú+¡
sêqTqï<√ nì $T~∏˝XÒ «¯ s¡T&ÉT uÛj Ñ T· |ü&ܶ &ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT Ád”\#ê≥Tq <ë>±&ÉT.
yÓs’ ê>∑´eTH˚ @qT>∑Tô|’ <Ûèä &É∫‘·eÔ TH˚ n+<äyTÓ qÆ n+u≤Ø˝À, nqTuÛeÑ eTH˚
e÷e{Ïyêì˝≤ lsêeTT&ÉT $y˚ø±+≈£îX¯+‘√ XÀ_Û˝≤¢ &ÉT. C„≤q<Û«ä »+ m>∑Ts¡>±,
$C„≤q _s¡T<ë+øÏ‘T· &ç˝≤ $Ts¡T$T≥¢T>=˝ÒŒ ‘˚»+‘√, <äè&Û+É >±, dü+‘√wü+>±
sêeTT&ÉT eTT+<äT≈£î kÕ>±&ÉT. ìeè‹Ô |ü‘ø· ±\‘√ eTTeTT≈åî£ e⁄\T kÕ<Ûøä £
n<Ûë´j·TeTT-8 145
sêeTHêeT ∫Vü‰ï\qT #·÷dü÷Ô kÕ>∑T‘·THêïs¡T. yêj·TTy˚>+∑ ‘√ nX¯«<äfi+¯
|üsT¡ –&ÉT‘√+~. eTH√M∫ø£\H˚ nXÊ«\T nqTdü+<Ûëq+ nH˚ |ü>±Z \‘√
$s¡øÔÏ JqT ø£|ü ø=ì nqTuÛyÑ ê\H˚ eTT‘ê´\ düsê\T y˚˝≤&ÉT‘·T+&É>±
|üsT¡ >¬ &ÉT‘·THêïsTT. ∫Á<ä‘êï\T bı~–q ~e´s¡<+ä∏ ˝À |üs,¡ |üX´¯ +‹, eT<Û´ä eT,
yÓK’ s¡T\T Hê\T>∑T #·Áø±\T>± #·‘T· ]«<Ûä |ü⁄s¡TcÕsúê\T >∑TÁsê\T>± |üPìÃ,
Äq+<äeTH˚ kÕs¡~‘∏ √ yÓfió¯ HÔ êï&ÉT sêeTT&ÉT. HêeT+ nH˚ X¯g+ <Û]ä +∫
ªk˛Vü≤+μ nì |òTü Àwæd÷ü Ô Ä Ms¡T\T øåD£ +˝À Á|ü|+ü #êìï $<Û«ä +dü+ #˚kÕÔsT¡ .
yê]ì m~]+#·&+É ndü+uÛeÑ +. n<Û´ä j·TqeTH˚ #ÛÁ· ‘·+, kÕ«q+<äeTH˚
Ä‘·|Áü ‘·+, ‘·qàj·TeTH˚ #êeTsê\T XÀ_ÛdTü +Ô &É>± Áù|eT nH˚ $+C≤eTs¡
Mj·TT#·T+&É>±, X¯ó<Δä dü‘·«>∑TD+ ì»uÛÑøÏÔ nH˚ ‘ê+ã÷\$TdüTÔHêïs¡T.
nwºuü ≤Û yê\H˚ ùde≈£î\T sêeTTì eTT+<äT y˚>+∑ >± |üsT¡ >∑T*&ÉT‘·THêïs¡T.
Äj·Tq eTTU≤e˝Àø£q+ e\¢ nqT‘ê|üeTH˚ s¡Te÷\T‘√ e÷j·T#˚≈L£ &ÉT≈£îqï
<äTeTTà<Û÷ä [ ìyês¡D bı+<äT‘·T+~. sêeTe<äHêìï $˝ÀøÏd÷ü Ô ‘·sêÿr‘·
dú‹æ ˝À ôdq’ ´+ kÕ–b˛‘√+~. \ø£ÎD, uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\T dü∫Ã<ëq+<ä
ã+<ÛTä ‘·«+‘√ nuÛ<Ò +ä >± dü«s¡÷|ü ÁbÕ|æÔ nH˚ kÕÁe÷C≤´ìï n~Ûs√Væ≤+#ês¡T.
eÁC≤\T bı~–q <ä+‘ê\T, eTT‘ê´\T, düsê\T yÓTs¡Tdü÷+Ô fÒ ø±eTÁø√<Ûä
eèøå±\qT qs¡T≈£î‘·÷ düV≤ü »dú‹æ ˝À kÕ>∑T‘·THêïs¡T. ÄX¯, ‘·èwí,ü ø£\Œq,
ÁuÛ≤+‹ yÓTT<ä˝q’… Ä≥+ø±\T m<äTs¡sTTHê #Û~˚ +∫, |üfifl¯ ‘√ >∑{>Ϻ ± ø=]øÏ,
$wüjT· •\\qT |ü>\∑ >={º≤s¡T. eT<ä, e÷‘·‡s¡´, <ä+uÛÑ |üs«¡ ‘ê\qT s¡<ä∏
#·Áø±\ øÏ+<ä |æ+&ç#d˚ æ <äTs¡T“<ΔTä ˝…q’ bÕcÕD≤\qT HêX¯q+ #˚d÷ü ,Ô yÓT‘·>Ô ±
q÷], <Ûs’Ó ´¡ eTH˚ >∑TÁsê\MT<ä <ä&<É &ä Ü b˛‘·THêïs¡T. ø£*ø±\+˝À ≈£L&Ü
Á|üã\eTsTTq e÷j·÷yÓTs¡T|ü⁄\T s¡Ds¡+>∑+˝À yÓT]dæHê, ìs¡à\eTsTTq
sêyÓ÷bÕdü≈î£ \T yê{Ïì ˝…øÿ£ ô|≥ºsT¡ . yês¡T X¯eT, <äeT nH˚ ø±\“˝≤\‘√
ìcÕÿeTÁ|ü<X˚ +¯ #˚] }>∑T‘·THêïs¡T. yês¡T |üPsíu¡ øÑÛ ˝ÔÏ À eTTì– bÕs¡eX¯´+‘√
146 lsêeT$»j·T+
ìX¯Ùã›+>± kÕ>∑T‘·T+fÒ, ñ#êä«düìXÊ«kÕ\H˚ yê<ë´\ ôVAs¡T$+≥÷
yÓT≥ºy<˚ ë+‘·T\T ø£sà¡ C≤\eTH˚ eq#·sê\qT Ç+{Ï<ëø± ‘·]$Tø={º≤s¡T.
#· ‘ · T π s «<ë\T, wü { ≤ä Á kÕÔ \ T, ncº Õ <ä X ¯ | ü ⁄ sêD≤\T sêeTTìπ ø
e+~e÷>∑<ÛäT\j·÷´sTT. kÕ˝Àø£´, kÕMT|ü´, kÕs¡÷|ü´, kÕj·TT»´eTH˚
#·‘·T]«<Ûä yÓ÷øå£eì‘·\T Äq+<ä+‘√ Hê≥´+ #˚j·TkÕ>±s¡T. ôd’q´+<Ûë{ÏøÏ
e÷sZ¡+˝À ñ+&˚ n$<ä´ nH˚ @s¡T Ç+øÏb˛sTT+~. ìX¯Ã\uÛ≤e+‘√ yês¡T
lsêeTTì eTT+<äT kÕ>±s¡T. k˛Vü≤+ »|ædü÷Ô, <ÌÓ«‘êìï K+&çdü÷Ô,
Ä‘êàq+<ä+‘√ sêeTTìeTT+<äT >∑+‘·T\T y˚dü÷Ô sêeTTì >∑TD>∑D≤\qT
ø°]Ôdü÷Ô kÕ–b˛‘·THêïs¡T. n+<äT˝À ˇø£s¡T eT÷>∑yê&Éj·÷´&ÉT. eTs=ø£&ÉT
yê#ê\‘·«+ #·÷|æ+#ê&ÉT. eTs=ø£&ÉT düe÷~Ûdúæ‹˝À ñHêï&ÉT.
øödü\´ Vü≤è<äjT· ù|{Ïø±s¡‘ï· + nsTTq s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ôdH’ ê´ìï Ä|æ,
>∑»ã˝≤ìøÏ eTT+<äT>± yÓ[fl, øåÁ£ ‹j·TVü≤+‘·≈î£ &ÉT, »eT<ä–ïdüT‘·T&ÉT nsTTq
|üsX¡ ó¯ sêeTTìøÏ qeTkÕÿs¡+ #˚XÊ&ÉT. n~#·÷dæq Hês¡<Tä &ÉT |üsX¡ ó¯ sêeTT&ç‘√
ª#·÷XÊyê ìqTï #·÷dæ ≈£L&Ü sêeTT&ÉT @qT>∑TMT<ä qT+&ç ~>∑˝<Ò Tä .
Ms¡T˙, Áu≤Vü≤àDT˙ >ös¡$+#˚ $<Ûëq+ Ç<˚Hê!μ nì s¬ #·Ã>={º≤&ÉT. ì»eTì
uÛ≤$+∫ uÛèÑ >∑Tq+<äqT&ÉT ñÁ>∑T&Ó’ $+{Ïì kÕ]+∫, ªª˙e⁄ øåÁ£ ‹j·TT\˝À
$Tqï nì nqTø√e#·TÃ. n<Ûeä TTsê˝…q’ ‘ê≥ø£ nH˚ nã\qT #·+|æ n<Ûsä êàìøÏ
bÕ\Œ&¶Üe⁄. Ád”,Ô s√–, eT÷sâT¡ &ÉT, u≤\T&ÉT, jÓ÷–, j·÷#·≈î£ &ÉT, ã\V”≤qT&ÉT,
≈£î+{Ïyê&ÉT, >∑T&¶yç ê&ÉT, eè<ΔTä &ÉT, Áu≤Vü≤àDT&ÉT, >√e⁄, >∑Ts¡Te⁄, CÒ´wü㘠+<ÛTä e⁄,
‘·*,¢ ‘·+Á&ç, yÓìï]∫ bÕ]b˛j˚Tyê&ÉT - M]ô|’ X¯ÁkÕÔÁkÕÔ\qT Á|üj÷Ó –+#·&+É
eTVü‰<√wü+. Ms¡T\˝À n<Ûeä TT&ç$, Ád”Ô Vü≤+‘·≈î£ &ç$, C≤qøÏ yÓ÷Vü≤ã<ΔTä &ç$,
˙y˚+ e÷{¢≤&É‘êe⁄?μμ nì ø√|ü+>± |ü*ø±&ÉT. ã<äT\T>± lsêeTT&ÉT
ªª‘ê≥ø£ Hê ‘·*ø¢ ±<äT, ‘·*ì¢ #·+|æq <ëìø£+fÒ ˙#·‘«· + @eTT+≥T+~!
ñqï‘· e+X¯ Áu≤Vü≤àDT&ç$, nqTc˜Õq+, »|ü‘b· Õ<äT\qT e<ä* X¯ÁkÕÔ\qT
n<Ûë´j·TeTT-8 147
<Û]ä +∫, sêE\qT dü+Vü≤]+∫ sê»Væ≤+dü≈î£ bÕ\Œ&˚ n~Ûø±s¡+ ˙¬øø£ÿ&É
ñ+~? ˙e⁄ Áu≤Vü≤àDT&Ée⁄, |ü$Á‘·T&Ée⁄. ˙ô|’ X¯g Á|üj÷Ó >∑+ #˚ùdÔ Ä ø£sà¡
e÷≈£î n|ü$Á‘·yT˚ μμ nì düe÷<Ûëq+ Ç#êÃ&ÉT. n+<äT≈£î ã<äT\T>± |üsX¡ ó¯
sêeTT&ÉT ìsê«Du≤D+ Á|üj÷Ó –+#ê&ÉT. lsêeTT&ÉT u≤D+ dü+~Û+#ê&˚
‘·|Œü e<ä\˝Ò<Tä . ô|qT>±*øÏ BbÕ\T Ä]q≥¢T, eTTø£ÿ+{Ï røå£ yÓTqÆ #·÷|ü⁄≈£î
D
eT<äqT&ÉT uÛdÑ àü yÓTqÆ ≥¢T, Ä‘·àC„≤q+ ø£\T>∑>±H˚ eT<äeT‘·‡sê\T e÷j·TyÓTqÆ ≥¢T,
eT+∫esê¸ìøÏ ì|ü Ä]q≥¢T, ø£˝≤Œ+‘·+˝À yÓT]ùd yÓTs¡T|ü⁄˝≤ yÓTs¡TdüTqÔ ï
X¯g+ü sêeTTì røå£ yÓTqÆ #·÷|ü⁄≈£î ø£]–+~. mìï nÁkÕÔ\qT |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT
D
Á|üj÷Ó –+∫Hê e÷sZe¡ T<Û´ä +˝ÀH˚ lsêeTT&ç #·÷|ü⁄≈£î ÄVüQ‹ nj·÷´sTT.
n|ü&ÉT |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT øås° ê_Δìyêdæ Hêsêj·TDT&˚ lsêeTT&Éì Á>∑V≤æ +∫,
‘·q X¯øÔÏ ‘·]–b˛sTT+<äì >∑T]Ô+∫ <Ûqä Tsê“D≤\qT øÏ+<ä ô|{ºÏ düeTTÁ<ä+˝À
n\\T ˇø£≥sTTq≥¢T>±, n<Ì«Ó ‘·XÊg |ü+&ç‘T· \ ÁX¯ó‹ ø£*dæq≥¢T>± lsêeTTì
ø£\TdüTø√e&ÜìøÏ n‹y˚>+∑ >± yÓfi≤fl&ÉT. s¬ +&ÉTBbÕ\T @ø£yTÓ qÆ ≥¢T lsêeT
|üsX¡ ó¯ sêeTT\T ˇø£≥j·÷´s¡T. Á‹ø±\+˝À _Ûqï‘·«+ ˝Òøb£ ˛e&É+, øåÁ£ ‹j·TT\qT
dü+Vü≤]+∫q Áø√<ÛäCÀ´‹ s¡|òüTT|ü‹ eTTK+˝À ø£\dæb˛e&É+ n+<äs¡÷
>∑eTì+#ês¡T. n|ü&ÉT lsêeTT&ÉT H˚qT dü+~Û+∫q u≤D+ m≥Te<ä˝≤\ì
|üs¡X¯ósêeTTì Á|ü•ï+#ê&ÉT. dü«sZ¡e÷sZ¡+˝À Bìì e<ä˝≤*‡+~. H˚qT
∫s¡+J$>± ‘·|+ü #˚dTü ø√&ÜìøÏ ìÅwÿü $TkÕÔqT nì düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT.
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT n˝≤π> u≤D+ e~* |üsX¡ ó¯ sêeTTì ∫s¡+J$>± CÒXÊ&ÉT.
njÓ÷<Û´ä ‘ê‹«ø£d«ü s¡÷|ü+
nqTeT‹ bı+~q uÛ≤sZ¡esêeTT&ÉT ã<ä]ø±ÁX¯e÷ìøÏ, »q≈£î&ÉT
$T~∏\≈£î, qs¡øÏXÀs¡eTT s¡|òüTTHê<∏äT&ÉT ôd’q´düy˚T‘·+>± njÓ÷<Ûä´≈£î
‘·s*¡ yÓfi≤fls¡T. q>∑s+¡ #˚]q lsêeTTì, Á|ü»\T ø£fi≤flsê ‹\øÏ+#ês¡T.
Ä~X‚wßü &ç‘√ Hêsêj·TDT&ÉT q>∑sÁ¡ |üyX˚ +¯ #˚XÊ&ÉT.
148 lsêeT$»j·T+
Á|ü<eä∏ T e÷sZ+¡ dú÷ü \<˚V≤ü düe÷q+. s¬ +&Ée~ dü÷ø£Î+. eT÷&Ée~
ø±s¡D+. ÄK]~ eTVü‰ø±s¡D <äTsZ¡+. wü&ÉÃÁø±\T >√|ü⁄sê\T, Ç<˚
Ä‘·àÁbÕ|ækÔ Õú q+, <˚B|ü´e÷q+. q>∑s+¡ yÓ\T|ü\ Hê\T>∑T <äTsZê\T. Hê\T>∑T
nedúü\T>±, Hê\T>∑T n_Ûe÷Hê\T>± ~e´‘˚»+‘√ yÓTs¡TdüTÔHêïsTT.
nH˚ø£dúü÷\, dü÷ø£Î ‘·sêÿ\‘√ e÷sZ¡+˝À |üj·Tìdü÷Ô, |ü+#·ÁbÕD≤\T,
<äX+‚ Á~j·÷\T Ms¡T˝¢≤ nø£ÿ&Éøÿ£ &É q]ÔdTü HÔ êïsTT. |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\T #ê˝≤
$\TyÓq’ $. $XÊ\yê´|æÔ ø£\$. X¯eT<äeT eèøå±\ø£qï $\Teø£*– ìs¡à\eTsTT
m˝≤ $]#êe⁄? nì Á|ü•ï+∫+~. <äX¯s¡<∏äT&ÉT sêeTTì ‘·q n≈£îÿq
#˚sT¡ Ãø=Hêï&ÉT. uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\T nqï bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+∫ Äosê«<ë\T
rdüT≈£îHêïs¡T. »q≈£î&ÉT ‘·q ~e´eT+~s¡+˝À es¡T&çøÏ neT÷\´yÓTÆq
ø±qTø£˝H… √ï Ç#êÃ&ÉT. eT+>∑fiy¯ ê<ë´\ ôVAs¡T˝À Çs¡T|üø±å \yês¡T ô|[fl
eT+≥bÕìï #˚sT¡ ≈£îHêïs¡T. »q≈£î&ÉT Ms¡T˝…q’ \ø£ÎD, uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\
e+ø£ #·÷dü÷Ô- C≤qøÏì lsêeTTìøÏ#êÃqT, M]øÏ es¡Tdü>± }]àfi¯,
e÷+&É$, ÁX¯ó‘·ø°s¡TÔ\ì∫à $yêVü≤eTT »]|æ+#ê\ì ñ+~. Ç+<äT≈£î
n+^ø£]+#·+&ç nì <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ø√s¡>±, <äXs¯ <¡ Tä∏ &É+^ø£]+#ê&ÉT.
≈£î\<Ó’yêìï |üPõ+∫ n+<ä]ø° |üdüT|ü⁄≈£î+≈£îeT\T |ü+#ês¡T.
ô|[fl≈£îe÷s¡T\T eT+>∑fi¯kÕïHê\T #˚XÊs¡T. ‘·<äq+‘·s¡+ »q≈£î&ÉT
sê≈£îe÷s¡T\qT |”≥\MT<ä ≈£Ls√Ãô|≥º&ÜìøÏ yê<ë´\ |òüTÀwü‘√
ãj·T\T<˚sT¡ ‘·Tqï düìïy˚XÊìï <˚e‘·\T Møå+Ï #·kÕ>±s¡T. XÊ+‹, <äjT· ,
øåe£ T, ñqà˙, dü<Tä “~Δ, dü~«<ä´, ø±eT˙, ‹‹øå,£ eTTeTTøå,£ $˝≤dæì, ‘·Ts¡´,
ñ|üs‹¡ , düT©q‘·, düe÷~Û, dü<‹äZ >∑TD≤\‘√ ø£fi≤´DeT+~s¡+ Á|üø±•k˛Ô+~.
uÀ<Û,ä Äq+<ä+, dü~«y˚ø+£ , C„≤q+, yÓs’ ê>∑´+ |üse¡ ÷sú+¡ , ìcÕÿeT+, nÁø√<Û+ä ,
nqT‘ê|ü+ nH˚ |ü$Á‘·u≤Û yê\T>∑\ lsêeTTì »q+ ne˝ÀøÏdTü HÔ êïs¡T.
eTDÏeTj·÷\+ø£è‘ê\sTTq |”]øƒ \£ ô|’ eT<ÛTä |üsêÿ\‘√ ≈£Ls=Ãì es¡T\T
n<Ûë´j·TeTT-8 149
es¡|üP» #˚XÊs¡T. s¡|òüTTHê<∏äTì düT+<äs¡bÕ<ë\qT ã+>±s¡T|üfiËfls¡+˝À
ñ+∫ |ü$Á‘·yTÓ qÆ »˝≤\qT, düTy˚T<Ûä b˛düT+Ô &É>± »q≈£î&ÉT ø£&>ç ±&ÉT. y˚<ë\H˚
ì]à+∫q lsêeTT&çøÏ j·TC„À|üM‘·<ëÛ s¡D+ #˚XÊs¡T. c˛&ÉXÀ|ü#ês¡ ùde≈£î
dæ<+äΔ >± ñ+&É+&ç nì düÅ<ë“Vü≤àDT\ ôV≤#·Ã]ø£‘√ q\T>∑Ts¡T sê≈£îe÷¬s\Ô T
ô|[fl eT+≥bÕq Á|üy•˚ +#ês¡T. ~e´eÁkÕÔ\+ø£è‘·\sTTq ø√&Éfifl¯ qT >∑eTì+∫
<äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ÄX¯Ãsê´q+<äu]ÑÛ ‘·T&Éj÷· ´&ÉT. ‘·q n\¢Tfi¯flqT #·÷∫ »q≈£îì
|ü≥ºeTVæ≤wæ, |ü⁄D´sê• nsTTq düTy˚T<Ûä Äq+<ä+ |ü≥º˝Òø£b˛sTT+~.
lsêeTTì eTTU≤s¡$+<ä+ eTT+<äT ø√{Ï eTqà<∏Tä \T ≈£L&É ~>∑<Tä &ÉTù|.
d”‘u· ≤Û >∑´+ |ü+&ç+<äì düTy˚T<Ûä Äq+<ä+‘√ |üse¡ •+∫b˛sTT+~.
l d”‘êsêeT ø£fi≤´D+
|ü+&ç‘T· \T kÕe<ÛëqeTì eT+>∑fi≤wºøü +£ #·<Tä e⁄‘T· +&É>± düTeTTVüAs¡+Ô
düMT|æ+∫+~. z+ |ü⁄D≤´ nH˚ Ä#ês¡T´\ eT+Á‘√#êÃs¡D‘√ e<Û÷ä es¡T\
eT<Ûä´ ‘Ós¡ ‘=\–+~. d”‘·, lsêeTTìô|’ nøåÏ+‘·\T y˚dæ bÕ<ë\≈£î
qeTdüÿ]+∫+~. lsêeTT&ÉT ÄyÓT •s¡düT‡q eT+>∑fi≤ø壑·\T #·*¢
X¯óuÛ≤odüT‡*#êÃ&ÉT. q\T>∑T] $yêVü≤+ n<˚ düeTj·T+˝À »]–+~. eT+>∑fi¯
yê<ë´\ ôVAs¡T $Tqï+{Ï+~. Ä $yêVü≤ yÓu’ eÑÛ + e]í+#·&+É Ä~X‚wßü e⁄
‘·s+¡ ≈£L&É ø±<äT. Ä düeTj·T+˝À »q≈£î&ÉT $X‚wyü TÓ qÆ neT÷\´ø±qTø£\qT
<ëq<Ûsä êà\T #˚XÊ&ÉT. e<Û÷ä es¡T\qT ôVAeT>∑T+&É+ yÓ|’ ⁄ü ≈£î rdüTø¬ fi≤fl*‡q
düeTj·T+ e∫Ã+~. Á|ü|+ü #·+˝À ñ+&˚ $|üØ‘·|⁄ü Ø‘·T\T Hê¬ø+<äT≈£î?
nì lsêeTT&ÉT qyê«&ÉT. ≈£î\>∑Ts¡Te⁄ lsêeTT&ûe+ø£ #·÷dü÷Ô d”‘q· T
nqTdü]+#·eTì Ä<˚•+#ê&ÉT. sêeTT&ÉT Ä Ä<˚XÊìï ìs¡«]Ôùd,Ô $T–*q
es¡T\T ôVAeT>∑T+&É+ #·T≥º÷ n+<äs÷¡ ≈£Ls=Ãì ˝≤»ôVAeT+‘√ bÕ≥T
j·T<∏ë$~Û>± nìï ø±s¡´Áø£e÷\T leT‘Y ;Ûe÷‘·≥$˝≤kÕ! ÁãVü‰àq+<ë!
150 lsêeT$»j·T+
|ü⁄+&ÉØø±! l<Ûsä e¡ s¡<ë! |ü⁄sêD|ü⁄s¡TcÕ! nuÛ+Ñ >±! n$HêXÊ! nCÒj÷· ! n<Ûë´j·TeTT - 9
˙≈£î qeTkÕÿs¡eTT. dü«dæ!Ô l>∑DXÒ Êj·T qeT' lsêeT#·+<Á ëj·T qeT' l>∑Ts¡y˚
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘· qeT' l<ä‘êÔ‘Á j
˚ ÷· j·T qeT' l>∑Ts¡T ãÁ Vü‰àq+<ä qeT'
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
dü<ë Ä\øÏkÕÔsT¡ . »>∑T<äT‘·Œ‹ÔøÏ ø±s¡DuÛ÷Ñ ‘·yTÓ Æ ‘·q uÛ≈Ñ î£ \Ô qT ‘·]+|üCùÒ d ø¬ e’ \´Á|ü<ë‘ê!
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ düTKkÕ>∑sê! $$<Ûä jÓ÷>∑T\≈£î ÄÁX¯jT· yÓTqÆ yê&Ü! yÓs’ ê>∑´\‘·≈î£ |üP∫q
nwºüe÷<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+ |ü⁄wŒü e÷! y˚<ë+‘· düeTTÁ<ä+˝À eTT‘ê´\e+{Ï Ä‘·à\qT Á|üø±•+|ü#ù˚ dyê&Ü!
<Ûäs¡àeTH˚ y˚Ts¡T|üs¡«‘·•Ks¡e÷! ∫<ëø±X¯+˝À Á|üø±•+#˚ y˚T|òüTe÷!
u≤\ø±+&É+ düe÷|ü+Ô ø£èbÕkÕ>∑s+¡ ˝À yÓT]ùd düT+<äs¡ ~e´s¡‘ï· e÷! XÊ+‹ yÓHïÓ \\T $s¡õ˝¢Ò
#·+Á<ä_+ãe÷! dü‘´· ‘˚CÀ uÛ≤qTeT+&É\e÷! dü‘´· düs√es¡+˝À ø£eT\e÷!
dü‘Œ· ˝¤ ≤\qT Ç#˚à Äq+<äeèøåe£ ÷! øåe£ T nH˚ ì]«ø±s¡ eT\j·T |üs«¡ ‘·e÷!
eTTeTT≈åî£ e⁄\H˚ düsêŒ\‘√ dü<ë |ü]y˚w+æº #·ã&çq ~e´ #·+<äqeèøåe£ ÷! X¯ó
<Δä ÁãVü≤àe÷! ìs¡à\yÓTqÆ uÛøÑ ÔÏ C„≤q yÓs’ ê>∑´ ‘·s+¡ >±\‘√ ì+&çq >∑+>±q~
e+{Ï rsús¡ ê»e÷! qyÓ÷yêø£eTT\T!
dü<TäZ s¡Te⁄ - >∑Ts¡TuÛ≈Ñ î£ \Ô T
Ç≥Te+{Ï >∑Ts¡THê<∏Tä ì |üsT¡ düy~˚ ‘√ b˛\TkÕÔeTqT≈£î+fÒ |üsT¡ düy~˚
ÇqTeTTqT ã+>±s¡+>± e÷s¡Ã>∑\<˚>±ì eTs√ |üsT¡ düy~˚ >± #˚jT· C≤\<äT.
ø±eT<Ûq˚ Te⁄, ∫+‘êeTDÏ, ø£\Œeèøå+£ Çe˙ï ø√]q$ e÷Á‘·yT˚ ÇkÕÔsTT.
ø±˙ yê{Ïe˝… ‘·j·÷s¡T#˚j·T˝Òe⁄. >∑Ts¡Te⁄ @B ø√s¡≈£î+&ÜH˚ •wüß´ì
ø£{≤øåkÏ ÕÔ&TÉ . >∑Ts¡Te⁄qT ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\‘√ b˛\Ã˝Ò+! m+<äTø£+fÒ, ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T
»qà<ë‘·˝Ò ø±˙, >∑Ts¡Te⁄ »qàsêVæ≤‘ê´ìï ø£*–kÕÔ&TÉ . düèwºæ #·Áø£+˝À
mquÛH’… ê\T>∑T\øå\£ JesêdüT\≈£L ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\THêïs¡T. ø±˙ mìï »qà˝…‹HÔ ê
∫‘Yd«ü s¡÷|ü⁄&Óq’ dü<TäZ s¡Te⁄ <=s¡ø&£ +É e÷Á‘·+ <äTs¢u¡ +ÑÛ . mes¡T uÛeÑ ø±c˜Õìï
152 lsêeT$»j·T+
<äV≤æ +#˚ yÓX’ Ê«qs¡T&√, nC„≤q‹$Ts¡ #˚Ã<¤ ≈ä î£ &√, <äT'K|üs«¡ ‘ê\qT K+&ç+#˚
Ç+Á<äT&√, n{ºÏ >∑Ts¡Te⁄ Ä‘·àuÀ<Ûä nH˚ eÁC≤j·TT<Û+ä ‘√ Á|üø±•düTHÔ êï&ÉT.
n≥Te+{Ï eTVü‰‘·Tà&ÉsTTq >∑Ts¡THê<∏Tä &çøÏ $s¡≈î£ &Ô sÉ TTq •wüß´&ÉT X¯sD¡ ≤>∑‘T· &Ó’
Ä >∑Ts¡T bÕ<ä|<ü àä #·sD¡ s¡C≤dü≈î£ &Ô ,’Ó ÁuÛeÑ Ts¡+>± |ü]ÁuÛ$Ñ TdüT+Ô {≤&ÉT. n–ï˝À
ì|üø£D+˝≤, düs√es¡+˝À ˙{Ï_+<äTe⁄˝≤, kÕ>∑s+¡ ˝À ◊ø£´eTj˚T´ q~˝≤
uÛÑ≈£îÔ\T >∑Ts¡T#·s¡D≤˝¢À ©qeTe⁄‘ês¡T. n+<ä+˝À n\+ø±s¡+˝≤,
»˝≤X¯jT· +˝À »\+˝≤, ˙{Ï˝À ‘·s+¡ >±˝¢≤, >∑Ts¡T#·sD¡ ≤˝¢À ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+~,
Äj·Tq bÕ<äùde #˚dü÷Ô, bÕ\düeTTÁ<ä+˝À ñ|üeTqT´&ç˝≤, >∑+>∑˝À
eTDÏø]£ øí ˝£ ≤, ;Ûe÷q~˝À #·+Á<äu≤Û >∑˝≤, uÛ»Ñ q>∑+>∑˝À eTTì–‘˚˝Ò >∑Ts¡TuÛ≈Ñ î£ \Ô T
e+<ä ˙ j· T T\T. á >∑ T s¡ T e÷Vü ‰ ‘· à ´+ $ì ÁXÀ‘· \ T
|üse¡ ÷q+<äu]ÑÛ ‘·T\j·÷´s¡T. eTVü‰‘·Tà\T Äq+<ä+‘√ ‘·\\T }|ü⁄‘·÷
ø£\dæ <Ûqä ´yê<ë\]Œ+#ês¡T. Ç~ #·÷dæq l<Ûsä T¡ &ÉT n+<ä]ø° Ä<äsu¡ ≤Û e+‘√
qeTdüÿ]düTHÔ êï&ÉT. ªªMTs¡+<äs÷¡ sêeTø£<ë∏ eTè‘êìï Á>√˝Ò+<äT≈£î Ädü≈î£ \Ô T.
C„≤q>∑+>± Á|üyêVü≤+˝≤ ìs¡à\T\T. $y˚ø£+ eT÷ØÔuÛÑ$+∫qyês¡T.
ø£èbÕdüeTTÁ<ä+˝À øå£eT nH˚ ‘Ós¡#ê|ü‘√ ‘˚˝≤&˚ z&É\T, øå£e÷ãT~Δ‘√
Á|üø±•+#˚yês¡T. qe$<Ûä uÛ≈Ñ î£ \Ô T>± uÛ≤dæ˝Ò¢ düT+<äsB¡ «bÕ\T. nqTuÛeÑ
XÊgeT+~sê\T. q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ dü]düeT+>± |üø±«ìø=∫Ãq Äq+<ä øπ Áå ‘ê\T.
|üs√|üø±s¡eTH˚ ìs¡à˝≤ø±X¯+˝Àì ‘êsê>∑D≤\T. dü<TäZ D≤\H˚ y˚T*eTT‘ê´\qT
Äø±+øå+Ï #˚ sê»Vü≤+dü\T. á X¯ãk› Õ>∑s+¡ ˝Àì X¯ãs› ‘¡ êï\qT Á>∑V≤æ +#˚+<äT≈£î
MTs¡+<äs÷¡ ø£<ë∏ ÁX¯eD≤ìøÏ $#˚ÃXÊs¡T. MTs¡T sêeTø£<ë∏ ø£eT\+˝Àì |üsê>±ìï
ÄkÕ«~+#˚ ÁuÛeÑ Tsê\T. sêeT‘·‘«Ô· +‘√ nqTdü+<Ûëq+ #˚ùd y˚T|ò÷ü \T. Hê
e÷≥\˙ï ÁbÕø£è‘ê\T. nsTTHê MTs¡T Á|”‹‘√ Ä\øÏdTü HÔ êïs¡T! X¯óø£eTVü≤]¸
eq#·s¡ $Vü≤+>∑eTsTTHê Äj·Tq uÀ<Ûqä \qT $q&ÜìøÏ >=|üŒ XÊgE„\T,
|ü+&ç‘·T\T, ãTTwüß\T, m<äTs¡sTTq≥¢T MTs¡+<äs¡÷ Hê n<äèwºü+ø=B›
n<Ûë´j·TeTT-9 153
‘ês¡dæ˝¢≤s¡T. ∫qï|æ\¢yê&ç eTT<›äTe÷≥\≈£î ‘·+Á&ç Äq+~+∫q≥¢T>±,
|ü d æ y ê&ç H Ó ’ H ê qqTï Ä<ä s ¡ + ‘√ eTìï+#· e #êÃs¡ T . Hê e÷≥*ï
Ä\øÏ+#·e\dæ+~. sêeTø£<ë∏ s¡#q· nH˚ øπ Áå ‘êìï kÕ>∑T#˚dæ dæ<+äΔ #˚XÊqT.
y˚T|ò÷ü \e+{Ï ÁXÀ‘·\T kÕ<äs+¡ nH˚ esê¸ìï ≈£î]|æ+#·øb£ ˛‘˚ ∫‘·Ô yê´≈£î\‘·
e\¢ yÓTT\ø£\T m+&çb˛‘êsTT. n˝≤π> ÁXÀ‘·\qT Äq+~+|ü#ù˚ d Á|üjT· ‘·ï+
ìwüŒ¤\eTe⁄‘·T+~μμ nqï ø£$yê≈£îÿ\T $qï #·‘·Ts¡T˝…’q ÁXÀ‘·\T
ªª#·+Á<äTìe+{Ï o‘·\øÏsD¡ düŒs¡Ù ø£*–q e÷≥\‘√ y˚TeTT #·ø√sê\˝≤
Äq+<ä uÛ]Ñ ‘·T\eTj·÷´eTTμμ nì nHêïs¡T. düT+<äsy¡ TÓ qÆ yêπ>$› sT÷
qee÷<Ûë´j·T+˝À njÓ÷<Ûë´ø±+&ÉeT+≥bÕìï n\¢Tø=ì dü‘Œ· *¤ ‘ê\qT
Çk˛Ô+~, ÁX¯<ëΔ fi¯óe⁄\sTTq uÛ≈Ñ î£ \Ô T ùd$+#·+&ç.
>∑ ‘ · n<Û ë ´j· T +˝À sêeTT&É T ø√<ä + &Üìï $]∫ C≤qøÏ ì
|ü]Dj·Te÷&É&+É , |üsX¡ ó¯ sêeTTì <äsŒ¡ + nD∫ njÓ÷<Û´ä ≈£î ‹]–sêe&É+
yÓTT<ä˝q’… ø£<ë∏ +XÊ\T $Hêï+ø£<ë? ô|[fløÏ ø¬ ø’ £ ‘·eTTà&ÉT ≈£L&Ü e#êÃ&ÉT.
$T~∏\˝À $yêVü≤ yÓ’uÛÑe+ #·÷∫q ‘·sê«‘· ‹]– njÓ÷<Ûä´≈£î e∫Ã
ø¬ ø’ q£ T<›•˚ +∫ ªªuÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\qT e÷ }]øÏ rdüT≈£îì yÓfi‘¯ êqT. nHêï&ÉT.
eTVü‰sêE>±]ì n&ç– n˝≤π> rdüTø¬ fi¯ófl!μμ nì düe÷<Ûëq$T∫Ã+~ ø¬ ø’ .£
<äXs¯ <¡ Tä∏ &ç e<›≈ä î£ yÓ[fl ªª¬øø’ |£ ⁄ü Á‘·T*ï e÷<ä>s∑Z ¡ ˇø£ HÓ\s√E\T ñ+#·Tø=ì
|ü+|ü⁄‘êqTμμ nì ø√sê&ÉT. n+<äT≈£î n+^ø±sêìï ‘Ó*bÕ&ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT.
ø¬ ø’ £ uÛsÑ ‘¡ T· &ç‘√ ªqTe⁄« e÷eT Ç+{ÏøÏ ‘·eTTà&ç‘√ ≈£L&Ü ø£\dæ yÓfifl¯ eTμì
Ä<˚•+∫+~. lsêeTTì e~* ˇø£ÿøåD£ + ≈£L&Ü ñ+&É˝qÒ T. Äj·Tq ùde‘·|Œü
Hê≈£î eTπsB s¡T∫+#·<Tä . Äj·Tq #·+Á<äT&ÉT, H˚qT #·ø√s¡+. Äj·Tq y˚T|òTü +,
H˚qT #ê‘·ø£+. Äj·Tq <Û˚qTe⁄, H˚qT ˝Ò>∑<ä÷&ÉqT. e÷ $jÓ÷>∑+
düV≤æ +|üsêì~. Äj·Tq ùde e<ä* Ç‘·s¡ düTU≤\qT mes¡T ø√s¡T‘ês¡T?
neTè‘·+ e+{Ï nqï+ e~* ø£øÿÏ q ≈£L{ÏøÏ mes¡T ÄX¯|&ü ‘É ês¡T? #·∫Ãb˛j˚T
154 lsêeT$»j·T+
düeTj·T+˝À ≈£L&É sê»Vü≤+dü eTT‘ê´\qT e~* eTj·÷ìï eTT≥ºTø√<äT.
ø£\Œeèøå±ìï ÄÁX¯sTT+∫q |üøåÏ eTÁ]#Ó≥ºT MT<äøÏ <äèwºæ eTs¡\Ã<äT.
|ü+#êeTè‘·+‘√ ì+&çq düs√es¡+ ñHêï »\#·sê\T ˙{Ïì e~*ô|{ºÏ
m|üŒ{Ïø° b˛˝Òe⁄.μ nì nÁX¯óqj·THê\‘√ $e]+#ê&ÉT. ø¬ ø’ £ ˇø£ÿ HÓ\s√E˝Ò
ø£<ë ñ+&ç e#ÓÃj·T´eTì ø√]+~. e÷‘·èyêø±´ìï ø±<äq˝Òø£ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT
lsêeTT&ç ÄqTeT‹ì n]ú+#ê&ÉT. sêeTT&ç Äq‹ >¬ ø’ =ì lsêeT#·sD¡ ø£eT\
ÁuÛÑeTsê˝…’q uÛÑs¡‘·, X¯Á‘·T|òüTTï\T Äj·Tq bÕ<ä|ü<ëà\≈£î qeTdüÿ]+∫
#·‘T· s¡+>∑ã\düyT˚ ‘·T˝…’ e÷eT Ç+{ÏøÏ #˚sT¡ ø=Hêïs¡T.
lsêeTTì $\T$<ë´ Á|ü<sä Ù¡ q
Çø£ÿ&É njÓ÷<Û´ä ˝À <äXs¯ <¡ Tä∏ &ç Ä»„yT˚ s¡≈î£ sêeT \ø£ÎDT\T dü<ë
>∑Ts¡Tùde˝À ìeT>∑ïeTj·÷´s¡T. edæw˜üß&ç e<›ä C„≤quÀ<Ûä bı+<äT‘·÷
#·‘T· wü¸wøæº fi£ \¯ ˝À ìcíÕ‘·T\j·÷´s¡T. sêeTT&ÉT <Ûqä T]«<ä´‘√ düV‰ü düø\£
j·TT<Δøä fi£ \¯ qT nuÛ´Ñ dæ+#ê&ÉT. yÓ<Tä s¡Tu§+>∑T yÓTT<ä{À¢ ø=+#Ó+ N\Ã>±H˚
∫e]ø£+{≤ m{¢≤ N*b˛‘·T+<√ Ä s¡ø+£ >± sêeTT&ÉT m+‘·{Ï »{Ï\eTsTTq
‘·sêÿqïsTTHê ne©\>± ne>±Vü≤q #˚düT≈£îH˚yê&ÉT. edæw˜üß&ÉT
<Ûqä Tsê“D≤\qT @ kúÕHê\˝À dü÷{Ï>± Á|üj÷Ó –+#ê˝À dü÷∫ùd#Ô ê\T n‹
düeTsú¡e+‘·+>± dü+~Û+#˚yê&ÉT. lsêeTTì <ÛäqT]«<ë´ bÕ≥yêìï
|ü]øÏ+#·&ÜìøÏ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT s¡+>∑eT+≥bÕìøÏ $#˚ÃXÊ&ÉT. Ä s¡+>∑eT+≥|ü+
yÓ’uÛÑyêìï Ä~X‚wüße⁄ ≈£L&Ü e]í+#·˝Ò&ÉT. Ä ‘˚»düT‡≈£î dü÷s¡T´&˚
$#·*‘·T&Ée⁄‘ê&ÉT. Ä eT+≥|ü+ #·T≥º÷ ø±oàs¡+ qT+∫ ‘Ó∫Ãq ø±+‘·T©H˚
|ü>&∑ |É ⁄ü s¡+>∑Tsê‹‘√, @&ÉTs¡+>∑T\T Á|üd]ü düTqÔ ï #·‘T· s¡ÁkÕø±s¡+˝À #·Áø£
C≤\s¡T ø£*– #·÷&É&ÜìøÏ ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–düT+Ô ≥T+~. |ü#÷ ì Äes¡D+˝À,
>∑sT¡ &É |ü#÷ \‘√ #·øÿ£ ì ˙˝≤\‘√ #˚dqæ @qT>∑Tu§eTà\qT düe÷q+>±
#Óø±ÿs¡T. yê{Ïô|q’ eÁC≤\ dü+Ô uÛ≤\T, yÓ&’ ÷É sê´\‘√ #ÓøÿÏ q |ò\ü ø±\T yê{Ïô|’
n<Ûë´j·TeTT-9 155
ã+>±s¡T |ü\ø£\T, Ä eT+≥|ü+ n+#·T n+‘ê ˇπørs¡Tq r]Ã~~›e⁄+~.
>∑sT¡ &É |ü#÷ \T ‘êeTs¡ ‘·÷fi¯fle˝… y˚˝≤&ÉBj·Tã&ç e⁄HêïsTT. dü÷s¡´ø±+‹‘√
yÓT]ùd mÁs¡{Ï e÷DÏø±´\T >=\TdüTø£≥Tº >± Ä~X‚wßü &ç |ü&>É ˝∑ ≤ neTsêsTT.
ˇø£<ëì $T+∫ eTs=ø£{Ï yÓT]ùd Ä ÁbÕ+>∑D+˝À sêÁ‹øÏ neø±X¯yT˚ ˝Ò<Tä .
>∑sT¡ &É |ü#÷ \‘√ #˚dqæ ∫\ø£\T düJe+>± |ü*øπ ˝≤ ñ+&˚ Ä ø£fi≤HÓ|’ ⁄ü D´+
n‘·´<äT“¤‘+· . ˙˝≤\‘√ #ÓøÿÏ q eTj·T÷sê\T Hê≥´+#˚dTü qÔ ï≥¢T, s¡‘êï\‘√
#˚dqæ eTs¡ÿ{≤\T |ü]>¬ &ÉT‘·Tqï≥¢T ñHêïsTT. düø\£ sê»q´ ˝Àø£|⁄ü ∫Á‘·|{ü ≤\T
>√&É\MT<ä ∫Á‹‘·yTÓ Æ ñHêïsTT. ‘√\Tu§eTà\T |ü©\º T ø=&ÉT‘·÷ Hê≥´+
#˚dTü HÔ êïsTT. qèdæ+Vü≤eT÷]Ô dü+Ô uÛ+Ñ qT+&ç e∫à øåD£ øåD£ + VüQ+ø£]düTqÔ ï≥¢Tqï
s¡+>∑eT+≥|ü+˝À edæwßü˜ &ÉT, Ç‘·s¡ eTTìãè+<ä+‘√ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT mì$T~eT+~
n~Ûø±s¡ j·T+Á‘ê+>∑+, Á|ü»\‘√ ø£\dæ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. øödü\´, düT$TÁ‘·,
ø¬ øπ’ sTT Ç‘·s¡ sêDT\T yê]yê] kúÕHê˝¢À ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. lsêeTT&ÉT nuÛ≤´dü+
#˚dqæ düø\£ $<ë´HÓ|’ ⁄ü D≤´ìï ‹\øÏ+#·&ÜìøÏ n+<äs÷¡ $#˚ÃXÊs¡T.
#·Tø£ÿ˝¢À #·+Á<äT&ç˝≤ Ä düu≤Û ~Û|‹ü <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT, Ç+Á<äduü ˝ÑÛ À ãèVü≤düŒ‹˝≤
edæwßü˜ \T Äd”qT\sTT ñHêïs¡T. |ü#÷ \‘√ yÓT]ùd ÁbÕ+>∑D+˝À s¡+>∑eT+≥|ü+
m<äTs¡T>± dü÷s¡´#·+Á<äT˝¢≤, •ebÕs¡«‘·T˝¢≤, \ø°ÎHêsêj·TDT˝¢≤, y˚Ts¡TeT+<äs¡
|üs«¡ ‘ê˝¢≤, s¡D≤+>∑q+˝À Ms¡T˝¢≤, sêeT\ø£ÎDT\T ì\ã&¶Üs¡T. yê]<›sä ÷¡
kÕø屑·÷Ô Ä~X‚wßü e⁄, Hêsêj·TDT&ç ne‘êsê˝Ò. mH√ï»qà\ ‘·|:ü |ò\ü +>±
<äX¯s¡<∏äT&çøÏ~ #·÷ùd uÛ≤>∑´+ ø£*–+~. ø√{Ï eTqà<∏äT\ kÂ+<äs¡´Kì,
dü÷s¡´‘˚»dæ«>±, ø£˝≤Œ+‘·+˝À yÓT]ùd yÓTs¡T|ü⁄\ düeT÷Vü≤+˝Àì ø±+‹‘√
lsêeTT&ÉT ne‘·]+#ê&ÉT. n≥Te+{Ï ˝≤eD´kÕ>∑sT¡ &ÉT, ÄC≤qTu≤VüQe⁄,
lsêeTT&ÉT >∑Ts¡T, |æ‘ê, X¯g e+<äq+ #˚XÊ&ÉT. nH˚ø£ s¡ø±\sTTq yêVü≤Hê˝…øÿÏ
j· T T<Δ ä e Tsêà\qT ‘Ó \ T|ü ⁄ ‘· ÷ s¡ < ∏ ë ìï HêHê$<Û ë \T>± ‹|ü  ‘· ÷
Á|ü<]ä Ù+#·≥+#·÷dæ, |ü⁄s¡»qT\T $düàj·T+ #Ó+<ës¡T. @qT>∑T n+u≤Ø
156 lsêeT$»j·T+
møÏÿ, >∑TÁs¡+ kÕ«Ø#˚d,æ &Ü\T, #·Áø£+ ‹|üŒkÕ>±&ÉT. ø±\“\+˝≤ ø=+‘·ùd|ü⁄,
$_Ûqï j·TT<ΔØä ‘·T\T, eT\¢jT· T<Δ+ä , bıfºfiÒ fl¯ ≈£îd”,Ô ø£Ás¡jT· T<Δ+ä , yê´Á|òTü dæ+Vü‰\
»>∑&+É , ≈£Ls¡à eèwüu,ÑÛ eTø£sê\b˛s¡T, »\eT+&É\j·TT<Δ+ä , Äø±X¯+˝ÀqT,
uÛ÷Ñ $T˝ÀqT j·TT<Δ+ä #˚jT· &É+ Ç˝≤ düø\£ ø£fi\¯ ‘√ ≈£L&çq j·TT<Δuä +ÑÛ –eT\qT
Á|ü<]ä Ù+#ê&ÉT. X¯ø,ÔÏ bÕX¯ó|ü‘,· ‘√eTs¡, X¯S\, |ü]|òTü , n˝≤‘·#Á· ø£, ø£+<äTø£,
_Û+&çe÷\, eÁ» bÕX¯, K&ZÉ n•\‘·, eTT<Z\ä , X¯‘|· Tæò ï, |ü]XÊ+≈£î\, ≈£î+‘·,
düsfi¡ ,¯ j·TeT<ä+h yÓTT<ä˝q’… X¯ãj › T· T<Δë\˙ï, j·T+Á‘· eT+Á‘· j·TT<Δ>ä ‘∑ T· \H˚
ng$<ä´\qT Á|ü<]ä Ù+#ê&ÉT. ø£fió¯ fl eT÷düTø=ì eTT+<äT#·÷dü÷Ô yÓqTø£≈î£
u≤D+ y˚jT· &É+, düeTTÁ<ä+ e+{Ï ùdqqT <ë{Ï Äe\øÏ yÓfifl¯ &É+ yÓTT<ä˝q’…
j·TT<ΔØä ‘·T\qT Ä sêJeH˚Á‘·T&ÉT ø£qTï\ |ü+&ÉTe>± Á|ü<]ä Ù+#ê&ÉT. ˇπø
u≤D+ ø√{¢≤~ u≤DdüeT÷Vü‰\T>± e÷s¡&+É , düø\£ ôdH’ ê´ìï ì]®+#·&+É ,
Äπ>ïj·T, yês¡TD, yê‘·, |üs«¡ ‘·, eÁ», e÷j·T, ÁãVü≤à, eTùV≤X¯«s¡, uÛ÷Ñ ‘·,
uÛ…’s¡e, dæ+Vü≤, düs¡Œ, >∑s¡T&É,ø±eT, yÓ’sê>∑´, ‘ês¡ø±düTs¡, bÕ|üHêeT
>∑+<Ûäsê«ÁkÕÔ\qT dü+~Û+∫ #·÷bÕ&ÉT. ÁãVü≤à•s√ $X¯«õ‘Y yÓTT<ä˝…’q
nÁkÕÔ\>∑‹ ≈£L&Ü Á|ü<]ä Ù+#ê&ÉT. \ø£ÎDT&É÷ nìï$<Ûë\T>± #˚XÊ&ÉT. |ü⁄Á‘·T\
$<ë´øöX¯\+ >±+∫ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ø£qT\T #ÓeTsêÃsTT. nìï+{Ïì edæwßü˜ \
yês¡÷ >∑eTì+#ês¡T. ˝Ò∫ •wüß´\qT øö–*+#·Tø=Hêïs¡T. Ç~ #·÷dæq
<äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT Äq+<ä+‘√ ñbıŒ+–b˛j·÷&ÉT. düuqÑÛ T eTT–+∫ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT
>∑Ts¡T, •wü´düV≤æ ‘·+>± ‘·eT ‘·eT ìyêkÕ\≈£î yÓ[flb˛j·÷s¡T.
‘·sT¡ yê‘· ˇø£Hê&ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT n<›+ä ˝À ‘·q Á|ü‹_+ã+ #·÷dæ >∑&+ɶ ˝À
HÓ]dæq yÓ+Á≥Tø£qT >∑eTì+∫, ≈£î\>∑Ts¡Te⁄qT, eTTqT\qT, yê´bÕs¡y‘˚ \Ô· sTTq
yÓX’ ó¯ ´\qT, $y˚ø£ dü+|üqTï\qT @ø±+‘· dú\ü +˝À düe÷y˚X|¯ ]ü ∫ eTH√uÛ≤yêìï
ãVæ≤sZ‘¡ |· ]ü #ê&ÉT. sê»´uÛ≤sêìï $&ÉHê&ç, jÓ÷>∑T´&ÉT, >∑TDdü+|üqTï&ÉT,
Á|ü‘ê|üd÷ü s¡T´&ÉT, BÛsT¡ &ÉT, Ms¡T&ÉT, ñ<ës¡d«ü uÛ≤e⁄&ÉT, ˝≤eD´kÕ>∑sT¡ &ÉT
n<Ûë´j·TeTT-9 157
nq+‘· »qà‘·|'ü |ò\ü +e\¢ »ìà+∫q yê&Óq’ s¡|Tüò TsêeTT&çøÏ düTeTTVüAs¡+Ô ˝À
sê»´uÛ≤sêìï n|üŒ–+#ê\ì ñ+<äH˚ Ä˝À#·q e´ø£+Ô #˚XÊ&ÉT. edæwßü˜ &ÉT
Ç‘·sT¡ \÷ Ç+<äT≈£î n+^ø£]+∫ dü+‘√wæ+#ês¡T. <äXs¯ <¡ Tä∏ ì »qà <Ûqä ´yÓT+Æ <äì
ø=ìj·÷&Üs¡T. edæcÕ˜ ~ ãTTwüß\+‘ê eT+∫ eTTVüAs¡+Ô #·÷dæ #ÓÁ’ ‘·e÷dü
>∑Ts¡T |ü⁄wü´jÓ÷>±ìï dúsæ |¡ ]ü #ês¡T. n˝≤ lsêeT |ü{≤º _Ûùwø±ìøÏ n‘·´+‘·
X¯óuÛÁÑ |ü<eä TsTTq eTTVüAs¡+Ô ìsís¡ TT+∫, Hê\T>∑T <ä+‘ê\Tqï @qT>∑T,
‘Ó\¢{Ï>∑TÁs¡+, |ü⁄qï$TyÓHÓï\ ø±+‘·T©H˚ #êeTsê\T, |ü+#·˝ÀVü‰\‘√,
dü|eÔü Tè‹Ôø± |ü]ø£sê˝ÀÔ Hê\T>∑T düeTTÁ<ë\ »\+ ‘Ó|Œæ +∫ <ëìøÏ ‘·–q
@sêŒ≥¢T >±$+∫, ~e´eTsTTq dæ+Vü‰düq+MT<ä ø=‘·Ô #ÛÁ· ‘·+ ì]à+∫,
dæ+Vü‰düHêìï n\+ø£]+#ês¡T. ~e´‘˚»düTÿ\sTTq Áu≤Vü≤àDT\qT ªy˚<√
Hêsêj·TD: kÕø屑Yμ nH˚ nqTX¯è‹qqTdü]+∫ y˚<ë\qT e*¢+#·&ÜìøÏ
≈£Ls√Ãu…{≤º s¡T.
lsêeT|ü{≤º _Ûùwø£ düe÷s¡+uÛ+Ñ
j·÷uÛÄ’… s¡T <˚XÊ\qT+&ç $$<Ûä sê≈£îe÷s¡T\T, ‘=+uÛÄ’… s¡T øåÁ£ ‹j·TC≤‹
‘Ó>∑\ Á|üeTTKT\÷ yÓ÷j·T˝Òì ø±qTø£\‘√ $#˚ÃXÊs¡T. Äq+<ëìøÏ
|üsê´j·T+>± njÓ÷<Û´ä qT, $X‚w+ü >± sê»eT+~sêìï n\+ø£]+#ês¡T.
Nø£{˝Ï À Á|üø±•+#˚ ‘ês¡\T ôd‘’ +· ∫qïuÀj˚T≥ºT s¡‘êï\‘√ #ÓøÿÏ q ø£\XÊ\T
yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT sêeTTì @ø±+‘· Á|ü<X˚ ÊìøÏ |æ*∫ eTqdüT˝À
>∑T|ü+Ô >± ñ+&˚ Ä˝À#·qqT yÓ\Te]+#ê&ÉT. ªªlsêe÷! eTT+<äT sêuÀj˚T
ø±\+ >∑&Tɶ ~. HêπøyÓ÷ Á>∑V≤ü |”&É e<ä\&É+˝Ò<Tä . X¯ì nwºeü TkúÕq+˝À
ñHêï&ÉT. ãèVü≤düŒ‹ <ë«<äX¯kúÕq+˝À ñHêï&ÉT. Hê≈£î eTè‘·T´∫Vü‰ï\T
>√#·]düTHÔ êïsTT. n+<äTe\q ˙≈£î dæ+Vü‰düq+ n|üŒC…bÕŒ\ì|æk˛Ô+~.
nB>±ø£ ˙>∑T]+∫ Hêø√ $#ês¡+ ñ+~. qTy˚«yÓ÷ qqTï e<ä* <ä÷s¡+
yÓfi≤Ôq+≥THêïe⁄? <ëìe\q Á|üj÷Ó »q+ ˝Òøb£ ˛>± Hê≈£î u≤<Ûä ø£\T>∑T‘·T+~.
158 lsêeT$»j·T+
kÂ+<äsê´eTè‘·kÕ>∑sê! ‘·e÷\˙˝≤! sêJeH˚Á‘ê! lsêe÷! |òTü qXÊ´e÷,
sê»´uÛ≤sêìï eVæ≤+#·T!μμ nHêï&ÉT. lsêeTT&ÉT ‘·+Á&ç bÕ<ë\≈£î yÓ÷ø£]˝¢≤&ÉT.
<äX¯s¡<∏äT&ÉT d”‘êsêeTT\qT ñ|üyêkÕìøÏ ñ‘·Ôs¡T«*#êÃ&ÉT. ≈£î\>∑Ts¡Te⁄
d”‘êsêeTT\‘√ nbÕs¡<ëHê\qT Ç|æŒ+#ê&ÉT. X¯jT· ì+#·&ÜìøÏ <äsꓤdHü êìï
dæ<+äΔ #˚sTT+#ê&ÉT. |ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&ÉT, |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT&ÉT ◊q lsêeTT&ÉT
ãTTwæôVAeT+ #˚dæ ÄVüQ‹ y˚jT· &É+, #·+Á<äT&ÉT #·ø√s¡+ô|’ neTè‘·<ëÛ s¡
e]¸+#·Tq≥¢T, Äe⁄ ‘·q <ä÷&É≈î£ bı<äT>∑Tq+~+∫ ø£&TÉ |ü⁄ì+|æq≥¢T, ‘·*¢
_&¶≈É î£ düHÔ ê´ìï∫à dü+‘·è|æÔ |ü]∫q≥¢T>± #ê‘·ø+£ ô|’ ø£sT¡ D‘√ y˚T|òTü +
e]¸+∫q≥¢Tqï~. lsêeTT&ÉT j·T»„≈£î+&ÜìøÏ Ç∫Ãq ÄVüQ‹e\¢
j·T»„Hêsêj·TDT&ÉT dü+‘·Twºüß&Éj·÷´&ÉT. >√<ëe] >∑+>∑\e˝… øödü\´,
düT$TÁ‘·\T n|ü]$T‘êq+<ä+‘√ $Á|ü⁄\≈£î nbÕs¡<ëHê*#êÃs¡T. lsêeTT&ç
ùde#˚ùd+<äT≈£î nqTeT‹ ø√sê&ÉT \ø£ÎDT&ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT á ø√]ø£≈î£
Äq+~+∫ kÂ$TÁ‹e<äHêìï ‘·ì$rsê ì$Tsê&ÉT. lsêeT |ü{≤º _Ûùwø£+
dü+s¡+uÛ≤ìï <ä]Ù+#·{≤ìøÏ ø√{¢≤~ <˚e‘·\T Äø±X¯+˝À $e÷Hê\ qT+∫
#·÷&ÉkÕ>±s¡T. njÓ÷<Û´ä #·T≥º÷ $&ç~ #˚dqæ ˝…øÿ£ ˝Òq+‘· ôdq’ ´+, #·÷#˚yê]
ø£qT\qT $Ts¡T$T≥¢T >=˝≤ŒsTT. #·‘T· ]«<Ûä yê<ä´|òTü Àwü\T $Tqï+{≤sTT.
<˚e‘·\ $cÕ<ä+
düTs¡T\+<äs÷¡ ∫+‘êÁø±+‘·T\j·÷´s¡T. düèwºøæ s£ Ô¡ e<›≈ä î£ yÓ[fl, ªª<äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT
sêeTT&çøÏ sêC≤´_Ûùwø£+ #˚dTü HÔ êï&ÉT. e÷ ã+<Ûë\qT $eTTøÏ#Ô ù˚ d ñ<›X˚ ´¯ +
MT≈£î @ e÷Á‘·+ ñqï≥¢T ˝Ò<Tä . n|üPs¡«eTsTTq Ç+Á<ä|<ü $ä e+{Ï sêC≤´ìï
e<ä* sêeDdü+Vü‰sêìøÏ lsêeTT&ÉT m+<äT≈£î |üPqTø=+{≤&ÉT?
\ø°Îes¡T&Óq’ lsêeTT&ÉT uÛ≈Ñ î£ \Ô ø√dü+ ne‘·]+#ê&ÉT. ø£qTø£ m˝≤>∑sTTHê
lsêeTTì ‘·b˛eHê\≈£î ‘·s*¡ +#ê*.μ nì y˚&TÉ ø=Hêïs¡T. n|ü&ÉT ÁãVü≤à
$ø£\TŒì njÓ÷<Ûë´q>∑s+¡ ˝À Á|üy•˚ +∫ ø¬ øπ’ sTT eTqdüT‡ HêÁø£$T+∫
n<Ûë´j·TeTT-9 159
$|ò÷ü ï\T ø£*Œ+#·eTì ìπs•› +#ê&ÉT. njÓ÷<Û´ä ˝À |ü$Á‘·eTsTTq ñ‘·‡yê\T
»s¡T>∑T‘·THêïsTT. <äT'K+ ø£\>∑CÒj·T&É+ Hêe\¢ ø±<äT. H˚qT ø£ì|æùdÔ
ÁbÕD≤+‘·ø+£ ne⁄‘·T+~. yÓTT‘·+Ô nqsú+¡ yê{Ï\T¢ ‘·T+~. H˚qT n&ÉT–&ç‘˚
o‘·\+ ã&Éu≤q\+ ne⁄‘·T+~. neTè‘·+ Vü‰˝≤Vü≤\eTe⁄‘·T+~. Hê X¯øÔÏ
ø£˝≤Œ+‘·+es¡≈£î ‘·s¡>∑<äT n+<äTø£ì H˚qT b˛˝ÒqT.μμ nì $ø£\TŒ&ÉT
ôd\$#êÃ&ÉT. ªqTe⁄« ‘·|Œü á ø±sê´ìï Ç+¬øes¡÷ kÕ~Û+#·˝sÒ T¡ . eTeTà*ï
ã+<Ûä $eTT≈£î\Ô #ÓjT· ´&ÜìøÏ á e÷Á‘·+ düV≤ü ø£]+∫ ñ|üø±s¡+ #˚j÷· *.μ
nì <˚e‘·\T n+<äs÷¡ $ø£\TŒ&çì ã‹e÷\T≈£îHêïs¡T. $ø£\TŒ&ÉT Á|üdqü Tï&Ó’
njÓ÷<Û´ä ≈£î ãj·T\T<˚sê&ÉT. njÓ÷<Ûë´yêdüT\T |ü⁄D´o\Ts¡T, dü‘´· yê<äT\T,
kÕ‹Ô«≈£î\T, Áù|yÓTøÆ e£ T÷s¡T\Ô T. yê]e+ø£ eTè‘·T´e⁄ ≈£L&Ü ‘=+–#·÷&É&ÜìøÏ
»+≈£î‘·T+~. n≥Te+≥|ü&ÉT $ø£\TŒ&çøÏ ≈£L&Ü q>∑s¡ Á|üyX˚ +¯ düTkÕ<Û´ä +
ø±˝Ò<Tä . y˚<뻄qT Á|üe÷D+>± uÛ≤$+#˚yê]ì, |üsì¡ +<ä düV≤æ +#·ìyê]ì,
eT+∫#Ó&¶É\ >∑T]+∫ ÁX¯eD+ #˚ùdyê]ì nq+‘· >∑Ts¡TuÛÑ≈£îÔ\qT,
‘·*¢<ä+Á&ÉT\qT |üPõ+#˚yê]ì, Áu≤Vü≤àDT\qT Ä<ä]+#˚yê]ì, dü<ë
Vü≤]uÛ»Ñ q˝À >∑&ùç |yê]ì, Vü≤]ø°sqÔ¡ ÁX¯eD eTqq ‘·‘Œ· s¡T\qT, Ç‘·sT¡ \
<ÛHä êìï ‘·èDÁbÕj·T+>± #·÷ùdyê]ì, BqT\qT #·÷&É>±H˚ <äjT· #·÷ù|
yê]ì, ≈£î+{Ï, >∑T&¶,ç eTTdü* yÓTT<ä˝q’… nX¯≈î£ \Ô ≈£î nqïeÁkÕÔ\T Ç∫Ã
ø±bÕ&˚yê]ì, |üsÁ¡ d”\Ô qT e÷‘·èeT÷s¡T\Ô T>∑ uÛ≤$+#˚yê]ì, yê<äÁ|ü‹yê<ë\T
eTÚq+>± >∑eTì+#˚yê]ì, eTVü‰‘·Tà\qT áX¯«s¡u≤Û e+‘√ Ä<ä]+#˚yê]ì,
düø\£ JesêdüT˝¢À sêeTuÛ≤eq|ü≥¢ ms¡Tø£ ø£*–e⁄+&˚ yê]ì, Á|ü|+ü #·+˝À
J$dü÷Ô $s¡≈î£ \Ô T>± ñ+&˚yê]ì, ÁãVü‰àq+<ä+˝À ì+&ç ‘·qqT ‘êqT
eTs¡#y˚ ê]ì $ø£\TŒ&ÉT @ s¡ø+£ >±q÷ uÛ≤~Û+#·˝&Ò TÉ . Ç≥Te+{Ïyê]‘√
ì+&çq njÓ÷<Û´ä ˝À Á|üy•˚ +#·&ÜìøÏ $ø£\TŒìøÏ kÕVü≤dü+ #ê\˝Ò<Tä .
160 lsêeT$»j·T+
eT+<∏sä ¡ <äTs¡T“~Δ
ø¬ ø’ £ <ëdæ eT+<∏sä ≈¡ î£ lsêeTT&É+fÒ m|ü&ÉT <˚«wüyT˚ . sêeTT&ç|≥ü ¢
bÕ|üu≤Û ey˚T ñ+&˚~. |üse¡ TbÕ|æjTÆÓ q ÄyÓT d”‘ês¡eTDTì m\¢|ü &É÷
ì+~düT+Ô &˚~. ñ<äj÷· q ìÁ<ä˝#Ò ˚ y˚fi≈¯ î£ sêeTTì yÓTTVü‰q <äTeTTà |ü&≥˚ Tº >±
ø£düTe⁄ }&˚Ã~. Ä <äTeTTà ô|’q|ü&ç‘˚ <˚y˚+Á<äT&ÉsTTHê <äTs›¡X¯
nqTuÛ$Ñ +#ê*‡+<˚. Ç~ #·÷dæq sêeTT&ÉT n|ü$Á‘·Tsê˝…q’ Ä <ëdæì ≈£îã®>±,
≈£îs¡÷|æ>±, düsê«+>±\T e+ø£s¡ {Ï+ø£s>¡ ± e÷]b˛‘êj·Tì XÊ|ü$T#êÃ&ÉT.
eT+<∏sä ¡ XÊ|ü$yÓ÷#·q+ ø√dü+ sêeTT&çì Áã‹eT˝≤&ç+~. eTT+<äT »qà˝À
ø£+düe<Ûä ì$T‘·+Ô eT<ÛTä s¡≈î£ ekÕÔqT. n|ü&ÉT ˙ ≈£îs¡÷|ü+ ~e´s¡÷|ü+>±
e÷]b˛‘·T+<äì ‘·sT¡ D√bÕj·T+ ‘Ó*bÕ&ÉT.
Ç~˝≤ e⁄+&É>± njÓ÷<Ûä´ yÓ\T|ü\ düT+<äs¡ |ü⁄wüŒyê{Ïø£˝À
|ò\ü e+‘·eTsTTq |ü⁄cÕŒ\Tqï #√≥ $ø£\TŒ&ÉT Á|üyX˚ +¯ #˚XÊ&ÉT. ùdïVü≤
ø£s÷¡ Œsêìï <äV≤æ +#˚ ì|ü, Á|”‹ nH˚ y˚T|ò÷ü \qT #Ó˝≤¢ #Ó<Tä s¡T #˚ùd ô|qT>±*,
uÛÑøÏÔe÷sZ¡+˝À |üj·Tì+#˚yê]ì u≤~Û+#˚ ˙#·T&ÉT, |üs¡eT<√wæ, ø±øÏ˝≤
eT\uÛøÑ ≈£å î£ &ÉT, <˚«wü e©àø£+˝Àì $wüdsü Œ¡ +, eT‘·‡s¡eq+˝À ‘√&˚\T, ìs›j ¡ T·
kÕ>∑s+¡ ˝À eTø£s+¡ , |üsì¡ +<ä #˚ùd n\TŒ&ÉsTTq >±&ç<,ä $ø£\Œ\øåD£ T&ÉT,
Á|ü|+ü #êìï #Û~˚ +#·&ÜìøÏ >=&¶*É e+{Ïyê&ÉT nsTTq |òTü Às¡s÷¡ |ü⁄&q’Ó $ø£\TŒ&ÉT
njÓ÷<Ûä´˝Àì Äq+<ëìï øå£D+˝À ‘ês¡Te÷s¡T #˚j·T>∑\ X¯óqø£+.
eT+#·T|ü&qç #Ó≥Tº øÏ+<ä $ø£\TŒ&ÉT ≈£Ls¡TÃì ñ+&É>± bÕ|üs÷¡ |æjTÆÓ q
eT+<∏äs¡ |üP\T ø√<›ëeTì e∫à nø£ÿ&É ≈£Ls¡TÃq>±H˚ ≈£îeT‹ nsTTq
$ø£\TŒ&ÉT ÄyÓT˝À Á|üy•˚ +#ê&ÉT.
ìs›j ¡ T· T\T, Ä#ês¡V≤” qT\T, Vü≤]ø£<ë∏ ÁX¯eD+ –≥ºìyês¡T, m|ü&É÷
|üsì¡ +<ä #˚ùdyês¡Tqï#√≥, sêÁ‹+ãefi¯ófl kÕ<ÛTä dü»q® T\qT <˚«wæ+#˚yê]
n<Ûë´j·TeTT-9 161
e<›,ä y˚<ä $s¡T<Δä es¡qÔ T\ <ä>s∑Z ,¡ ø±s¡D+ ˝Ò≈î£ +&Ü <˚«wæ+#˚ ≈£îeT‘·T\
∫‘·eÔ T+<äT, $XÊ«dü+˝Òì yê]#Ó+‘· $ø£\TŒ&ÉT ìedækÕÔ&TÉ .
eT+<∏sä ¡ eTqdüT‡˝À $ø£˝≤Œ\T #Ó\sπ >±sTT. |ü⁄#·Ãø±j·T\T Á|”‹‘√
uÛøÑ +Ïå ∫, <äTwºuü ≤Û e+‘√ |ü⁄e⁄«\T @], eTqdüT˝À ø£˝À¢ \+‘√, ø£\Vü≤Á|æjT· jÓTÆ
Ç+{ÏøÏ #˚sT¡ ≈£î+~. ø¬ ø’ £ eT+~s¡+˝À ñ‘·‡e dü+ãsê\T »s¡T>∑T‘·THêïsTT.
Äø±X¯eT+‘· |ü+~] y˚XÊs¡T. n+<äs÷¡ ì•Ã+‘·‘√ y˚&TÉ ø£\T »s¡T|ü⁄‘T· Hêïs¡T.
edü+‘·+˝À ø√sTT\ dü«sêìøÏ ø±øÏ ás¡¸´ #Ó+~q≥¢T, n+<ä]˙ #·÷dæ
eT+<∏sä ˝¡ À ás긴<˚«cÕ\T Á|ü»«]˝¢≤sTT. |ü+&çq e÷$T&ç |ü+&¢qÉ T #·÷&É>±H˚
ø±øÏ H√{ÏøÏ s√>∑+ e∫Ãq≥¢T, eTVü‰‘·Tà\ Á|ü‘êbÕìï >∑eTì+∫
|üs¡ì+<ë|üs¡T\T dü+‘ê|ü+ #Ó+~q≥¢T, |ü+&ç‘·T\ kÕeTsúê´ìï #·÷dæ
njÓ÷>∑T´\T <˚«wü+ ô|+bı+~+#·Tø=qï≥¢T, dæ+Vü≤+ Á|ü‘ê|ü+ >∑eTì+∫
qø£ÿ\T $#ê]+∫q≥¢T, leT+‘·T&ç ◊X¯«sê´ìøÏ <äTs®q¡ T\T ≈£î$T*q≥¢T,
<Ûsä à¡ Á|üeè‹Ô ø£*–qyê]ì #·÷dæ n|ü$Á‘·T&çøÏ UÒ<+ä ø£*–q≥¢T, |ü‹Áe‘·qT
#·÷dæ e´_Û#ê] ndüV≤æ ´+#·Tø=qï≥¢T, #·+Á<äTì <=+>∑\T N<ä]+#·Tø=qï≥¢T,
>∑T&¢>É ÷∑ ã≈£î dü÷s¡T´&ÉT n>∑T|ü&qÉ ≥¢T, Væ≤+dü≈î£ \≈£î ‘·‘«Ô· $#ês¡+ Çwº+ü
˝Òq≥¢T>± Ä yÓ’uÛÑe+ eT+<∏äs¡≈£î –≥º˝Ò<äT. ∫+‘êÁø±+‘·jÓÆT sêeTTì
n+‘·yTÓ T+~+#ê\ì <äT'K <˚«wüu≤Û e+‘√ sêDÏyêdü+˝À n&ÉT>∑T ô|{º+Ï ~.
<ä T 'KÁ|ü y êVü ≤ ø£ ˝ ¢ À *‘· , ø£ \ Vü ≤ |” s ƒ ¡ + nsTTq eT+<∏ ä s ¡ , Ç+{Ï ø Ï
ì|üŒ+≥Tø=qï≥¢T>± eT+~s¡Á|üyX˚ +¯ #˚d+æ ~. >∑T+&Ó\T u≤<äT≈£î+≥÷ ø¬ ø’ ‘£ √
qTe⁄« nuÛ≤>∑T´sê\$, ‘Ó*$‘·≈î£ ÿe <ëì$. ˙≈£î y˚T\T, ø°&TÉ ‘˚&Ü ‘Ó*j·T&É+
˝Ò<Tä . y˚Tqe÷eT Ç+{ÏøÏ düss¡ TTq düeTj·T+˝À ˙ ø=&ÉT≈£îì |ü+ù|XÊe⁄.
Çø£ÿ&˚y÷Ó sêeT sêC≤´_Ûùwø£+ »s¡T>∑T‘√+~. kÂuÛ≤>∑´+ #˚C≤] ˙≈£î <äTsZ‹¡
|ü&TÉ ‘√+~. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT <˚X+¯ ˝À ˝Òøb£ ˛e&É+ e\¢ ˙≈£î nqsú+¡ dü+uÛ$Ñ k˛Ô+~.
n~ ˙≈£î ‘Ó*j·T&É+ ˝Ò<Tä . sêeTT&ÉT sêC…‘’ ˚ ˙≈£î |ü⁄Á‘·e´<∏ä ‘·<´äÛ +. ˙ø°
162 lsêeT$»j·T+
$wüjT· + H˚qT ‘·|Œü y˚sπ mes¡T #ÓbÕÔsT¡ ? nì ÄÁø√•+∫+~. ªªHê≈£î
uÛsÑ ‘¡ T· &Ó+‘√, sêeTT&É÷ n+‘˚. á $wüjT· + |ü<|˚ <ü ˚ $#ê]+∫ ˝Òìb˛ì
}Vü≤\T ø£*Œ+∫ nqsú+¡ ‘˚e<›μä μì eT+<∏sä q¡ T ôV≤#·Ã]+∫ yÓT&É˝Àì
eTT‘ê´\ Vü‰sêìï ø±qTø£>± Ç∫Ã+~ ø¬ ø’ .£ eT+<∏sä ¡ Ä eTT‘ê´\ Vü‰sêìï
‘Ó+ù|dæ+~. yÓTTVü≤+ eTT&ÉT#·T≈£î+~. ªsê»´eT+‘ê eTTì–b˛sTTqfºμÒ nì
n+~. ø¬ ø’ £ ùdïVü≤uÛ≤e+‘√ eT+<∏sä q¡ T øö>∑*+#·T≈£î+~. n<˚ düeTj·÷q
$ø£\TŒ&ÉT ø¬ ø’ ˝£ À Á|üy•˚ +#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ ø¬ ø’ £ ªªeT+∫ Ä˝À#·q #ÓbÕŒe⁄.
qTe⁄« ì»+>± Hê≈£î ÁbÕDdüœ$. Ç|ü⁄&ÉT @+ #˚j÷· ˝À ñbÕj·T+ ≈£L&Ü
$e]+#·T. uÛsÑ ‘¡ T· &Ü Hê <ä>s∑Z ¡ ˝Ò&TÉ . sπ ù| sêeT |ü{≤º _Ûùwø£+. Á|ü»\+<ä]ø°,
edæwßü˜ &çø,° <äXs¯ <¡ Tä∏ &çø° sêeTT&É+fÒH˚ Çwº+ü . H˚qT #Óù|Ô Hê e÷≥ $H˚
yê¬ses¡T?μμ nì Á|ü•ï+∫+~.
eT+<∏sä ¡ Ç+<äT≈£î düe÷<Ûëq+>± ªªH˚qT #Óù|Œ~ ÁX¯<>äΔ ± $qT. |üPs¡«+
Ç+Á<äT&ç‘√ b˛s¡T #˚dqæ dü+<äs“¡ +¤ ˝À s¬ +&ÉT esê\T Ç#êÃ&ÉT eTVü‰sêE.
n≥Te+{Ï nÁkÕÔ\T ˙ <ä>s∑Z ¡ ñqï|ü&ÉT ˙¬ø+<äT≈£î uÛj Ñ T· +? ˙ |ü⁄Á‘·T&çøÏ
sêC≤´_Ûùwø£+ #˚sTT+∫ sêeTT&çøÏ |ü<Tä Hê\Tπ>fi¯fl eqyêdü+ $~Û+|üCsÒ TT.
á ˝À|ü\ ˙ |ü⁄Á‘·T&ÉT #·‘T· s›X¡ ¯ ˝Àø±\qT »sTTkÕÔ&TÉ . sêeT eqyêkÕìøÏ
‘√&ÉT>± kÂ$TÁ‹ yÓfi≤Ô&TÉ . sêøåd£ Tü \T ˙#·T\T. sêeT, \ø£ÎDT\qT uÛøÑ +Ïå #·ø£
e÷qs¡T. n|ü&ÉT düV≤ü »+>±H˚ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT sê»´ yês¡dTü &Ée⁄‘ê&ÉT. n+<äTe\¢
á ñbÕj·÷ìï neT\T|üs¡∫ esê\qT ø√s¡Tø√. sêeT eqyêdü+‘√
eTVü‰sêE ÁbÕD≤\‘√ ñ+&É&TÉ . n~ ≈£L&Ü uÛsÑ ‘¡ T· &çøÏ dúsæ +¡ >± sê»´+
#˚≈L£ s¡&ÜìøÏ ñ|üø]£ düT+Ô ~. sêeTTì |ü≥¢ Á|”‹ ñ+&˚ uÛ≈Ñ î£ \Ô T ãj·T{ÏøÏ
yÓfifl¯ >±H˚ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ˙ #Ó+‘·≈î£ sêe&É+ U≤j·T+. Ç|ü&˚ á nø±sê´ìï
ÁbÕs¡+_Û+#·Tμμnì ñ|ü<•˚ +∫+~. eT+<∏sä ¡ e÷≥\T ø¬ ø’ £ Vü≤è<äj÷· ìøÏ
Vü≤‘·TøÔ =HêïsTT. ≈£îø£ÿ ‘·q yê+‹ ‘·H˚ uÛøÑ +Ïå ∫q≥¢T, á‘· #Ó≥Tº eT<Û´ä qT+&ç
n<Ûë´j·TeTT-9 163
C≤s¡T‘·Tqï ø£\T¢ #·÷∫ ‘ê>∑TuÀ‘·T≈£î H√s¡÷]q≥¢T>± eT+<∏sä ¡ |ü\T≈£î\qT
ø¬ ø’ £ yÓ+≥H˚ ÄyÓ÷~+∫+~. ø£\T¢ ‘ê– ñqï ø√‹ì ‘˚\T ≈£î{ºqÏ ≥¢T>± ø¬ ø’ £ Ä
dú‹æ ˝À ø£+sƒêuÛsÑ D¡ ≤\qT ‘=\–+∫, ‘·\ $s¡uÀdæø=ì ø√|ü+‘√ X¯jT· ´
e<ä* H˚\MT<ä |ü&TÉ ≈£î+~. $˝≤dü düeTj·T+ ø±>±H˚ ø¬ ø’ £ eT+~s¡+˝ÀøÏ
<äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT $#˚ÃkÕ&ÉT. eT+<∏sä q¡ T ªMT sêDÏ mø£ÿ&É?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT.
bÕbÕ\≈£î Ä≥|ü≥sº TTq eT+<∏sä ¡ ªÄ |üøÿ£ q ñ+~ MT sêDÏ, ÄyÓT eTqdüT˝À
@eTT+<√ ‘Ó*j·T<äTμ nì ô|&Édsü +¡ >± »yê_∫Ã+~. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ø¬ ø’ q£ T
düMT|æ+∫ ãT>ZM∑ T<ä #˚sTT y˚jT· >± ÄyÓT NÛ‘ÿ· ]+∫+~. ªqTe⁄« yÓ+≥H˚
‘=\–b˛, sêE>± ñ+&É{≤ìøÏ nsΩT¡ &ç$ ø±e⁄. nã<Δë\ ø√s¡Te⁄. ÁøÏj÷·
ÁuÛwÑ ßüº &ç$. ˙ eTqdüT˝À n˙ï ‘·|ü &ÉT Ä˝À#·q˝Ò ñHêïsTT. Çe«˙ï H˚qT
u≤>± Á>∑V≤æ +#êqTμ nì ‘√ùddæ+~. á ø£s√ƒ s¡ e#·Hê\T $qï <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT
Ä+<√fi¯q‘√ ‘·&ãÉ &¶Ü&ÉT. ø±fi¯ófl |ü≥Tº ≈£îHêï&ÉT. ø¬ ø’ £ eT∞fl ‘√ùddæ+~.
ªsêeTsêC≤´_Ûùwø£ dü+s¡+uÛdÑ eü Tj·÷q m˝≤+{Ï $|ò÷ü ï\T ø£*–+#·e<›Tä .
˙≈£î ø±e\dæq eÁkÕÔ\T, ÄuÛsÑ D¡ ≤\T, @~ ø±yê\+fÒ n~ #˚≈L£ s¡TkÕÔqT.
ÁbÕD≤\T ˙πø <Ûës¡b˛kÕÔqT. H˚qT J$+∫ ñ+&É>±H˚ eT+>∑fid¯ ÷ü Á‘ê\T
‘Ó+|ü&+É Hê´j·T+ø±<äT. ìqTï X¯sD¡ T y˚&TÉ ‘·THêïqTμ nì ø±fi¯ófl |ü≥Tº ≈£îHêï&ÉT.
nsTTHê ø¬ ø’ £ ø£d]æ , $dæ]ø={º+Ï ~. ø±eT+ m+‘√eT+~ì n<Û√>∑‹ bÕ˝®dÒ +æ ~.
»qq eTs¡D #·Áø£ ã+<Û+ä ˝À |ü&yÉ d˚ +æ ~. ø±eT˝À\‘·«+ |üse¡ T <ës¡TD+.
eTT+<äT m+<äs√ C„≤qT\T Bì˝À ∫≈£îÿø=ì Vü≤‘·eTj·÷´s¡T. dü+kÕs¡+
nqsúê\≈£î eT÷\+. ø±eTyÓ÷Vü≤+˝À |ü&ç düø£\bÕbÕ\T eT÷≥
ø£≥Tº ≈£î+{≤s¡T. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT Ád”Ô yÓ÷Vü≤eTH˚ e÷j·T˝À |ü&ܶ &ÉT. ø¬ ø’ ‘£ √ ªª˙πø+
ø±yê˝À ø√s¡Tø√ ‘·|Œü ø£ HÓsy¡ s˚ T¡ kÕÔqTμμ nì e÷≥ Ç#êÃ&ÉT. eTT+<äT
nqT≈£îqï Á|üø±s¡+ ¬s+&ÉTesê\T ø√s¡Tø=qeTì, sêeTTì ns¡D≤´\≈£î
|ü+|üeTì eT+<∏sä ¡ ø¬ øπ’ sTTøÏ ôd>’ \∑ T #˚d+æ ~. ªªeTVü‰sêC≤! eTT+<äT dü«sZ+¡ ˝À
164 lsêeT$»j·T+
Hê≈£î Ç∫Ãq esê\qT rs¡Ãø£b˛‘˚ e+XÊìπø ø£fi+¯ ø£+ edüT+Ô ~μμ nì ø¬ ø’ £
eTVü‰sêEqT ôV≤#·Ã]+∫+~. ªyÓ+≥H˚ esê\T ø√s¡Tø√ rs¡TkÕÔqTμ nì
eTs√e÷s¡T e÷≥ Ç#êÃ&ÉT eTVü‰sêE. ªªsêeTT&çøÏ ns¡D´yêdü+ $~Û+∫,
uÛsÑ ‘¡ T· &ÉTøÏ sêC≤´_Ûùwø£+ #˚j÷· *. sêeTT&ÉT <ä>s∑Z T¡ +fÒ, »q+ sêeTT&çyù’Ó |
ñ+{≤s¡T. ø£qTø£ sêeTTì |ü<Tä Hê\Tπ>+&¢TÉ <ä÷s¡+>± eqyêkÕìøÏ |ü+bÕ*.
Hê |ü⁄Á‘·T &û ø±\+˝À sê»´+ #˚kÕÔ&TÉ . nq+‘·s+¡ sêeTTì |æ*|æ+#·T.
˝Ò<ë nø£ÿ&˚ e⁄+#·Tμμ nì ‘·q ø√]ø£\qT yÓ*ãT∫Ã+~ ø¬ ø’ .£ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT
$<äT´<Èë‘·+ ‹qïyê&ç˝≤ Vü≤‘êX¯ó&Éj÷· ´&ÉT. X¯Øs¡+ ì|ü˝¢À |ü&≥ɶ s¢ TT+~.
Ä˝À#·Hê rÁe‘·˝À X¯Øs¡+ q\¢u≤]+~. e+{ÏMT<ä |üs«¡ ‘· Á|üe÷D+˝À
sêfi¯ófl|ü&ÉT‘·THêïj·÷ nqï≥¢sTT+~. Á|üfi¯j·÷–ïe+{Ï ¬ø’ø£ e÷≥\T
Äj·TTwü´eTH˚ ns¡D≤´ìï ø±*Ãy˚XÊsTT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ø¬ ø’ £ bÕ<ë\ #Ó+‘·
#˚sê&ÉT. ªªqTe⁄« @ ø√]ø£\T ø√]Hê rs¡Ã&ÜìøÏ düeTà‘·y˚T. ø±ì
düT≈£îe÷s¡T&ÉsTTq sê|òTü e⁄ì n&Ée⁄\≈£î |ü+bı<›Tä . H˚qT á <˚XÊ~Û|‹ü ì.
H˚H˚ ˙≈£î X¯sD¡ ≤>∑‘T· &ÉHH’Ó êqT. |ü≥|º ⁄ü sêDT\qT ˙ <ëd”\T>± #˚kÕÔqT.
˝≤eD≤´eTè‘· kÕ>∑sT¡ &ÉT, ñ<ës¡T&ÉT, BÛsT¡ &ÉT, s¡D>∑+;ÛsT¡ &ÉT, ø√eT\>±Á‘·T&Óq’
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT ˙πø+ nHê´j·T+ #˚XÊ&ÉT? ˙¬ø+<äT≈£î n‘·&Mç T<ä ø√|ü+?
kÕø屑·÷Ô $wíßü eT÷]Ôe+{Ï sêeTTì n&Ée⁄\≈£î |ü+bÕ\qï jÓ÷#·q ˙¬ø˝≤
e∫Ã+~? uÛsÑ ‘¡ T· &çø+£ fÒ Nø£{Ï #Ó≥Tº #Ûêj·T>∑\ sêeTT&É+fÒH˚ ˙≈£î #ê\
eTT<›Tä . Ç|ü&ÉT ˙ ø¬ +<äT ø° ø±]ƒq´+? bıs¡bÕfÒ+ »]–+<√ $e]+#·T.
Ä ø£eT\qj·TqTì ø±qHê\≈£î |ü+bı<›Tä μμ nì <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ˇ&ç #ê∫
|ü<|˚ <ü ˚ y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT.
ªªeTVü‰sêC≤! qTe⁄« n<Ûeä TT&ç$. e÷≥ Ç∫Ã, esê\T ø√s¡Tø=eTàì
rs¡Ã˝Òøb£ ˛‘·THêïe⁄. e÷≥ø√dü+ ÁbÕD≤H˚ï ‘·´õ+#˚ e+X¯+ MT~. n≥Te+{Ï
≈£î\+˝À »ìà+∫ ≈£î˝≤ìπø ø£fi+¯ ø£+ ‘ÓdTü HÔ êïe⁄μμ nì ø√|ü+>± n+~ ø¬ ø’ .£
n<Ûë´j·TeTT-9 165
eÁC≤\ e+{Ï ø£]ƒqeTsTTq Ä yêø±´\T $ì <äX¯s¡<∏äTì Vü≤è<äj·T+
Áej·T´\sTT+~. eT÷]ä˝≤¢ &ÉT. Ä sêÁ‹ ø£sêfi¯sêÁ‹ nsTT+~. ÁbÕ‘·:ø±˝≤q
düTeT+‘·T&ÉT sê»<äsÙ¡ q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. ªªdüs«¡ + düe÷j·T‘·eÔ TsTT´+~.
edæwßü˜ &ÉT MTø√dü+ m<äTs¡T #·÷düTHÔ êï&ÉT. dü÷s√´<äjT· + ø±uÀ‘·Tqï~. nø£ÿ&çøÏ
MTs¡T e∫à sêeTTì sêC≤´_Ûw≈æ î£ ìÔ #˚j÷· *μμ nHêï&ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT @MT
e÷{¢≤&É˝<Ò Tä . düTeT+‘·T &û eTÚq+ #·÷dæ ìX‚Ãwºßü &Éj÷· ´&ÉT. ªH˚qT Ä»„
ÇùdÔ sêeTT&çøÏ eqyêdü+ ‘·|Œü <äT. n+<äTe\¢ >=|üŒeTT|ü yê{Ï\T¢ ‘·T+~.
Ç|üŒ&Ó˝≤?μ nì $‘·]ÿ+#·T≈£î+≥THêï&ÉT <äX¯s¡<∏äT&ÉT. á˝À>± ¬ø’ø£
düTeT+‘·T&ç‘√, ªsêeTTì rdüT≈£îs¡eTàμì ÄC„≤|æ+∫+~. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT yÓTøÆ +£ ˝À
ñ+&ç e÷{¢≤&É˝<Ò Tä . ªnø£ÿ&É edæwßü˜ &ÉT n+‘ê dæ<+äΔ #˚dæ ñ+{≤&ÉT. yÓ+≥H˚
sêeTTì rdüTø=ì e#˚ÃsTTμ nì eTs√e÷s¡T nqï~ ø¬ ø’ .£ ªsêE uÛ÷Ñ $Tô|’
X¯j·Tì+∫ $#ês¡+‘√ ñ+&É{≤ìøÏ ø±s¡Dy˚T$T{Ï?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT
düTeT+‘·T&ÉT. <ëìøÏ eTVü‰sêCÒ düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT. ªHê e÷≥ $qT.
Hê≈£î eTs¡D+ ÄdüqïeTsTT+~. Çø£ÿ&ç $wüjT· + @MT #Ó|Œü ≈£î+&Ü sêeTTì
rdüT≈£îsêμ nì nHêï&ÉT. Á>∑V≤ü Dø±\+˝À ø£fi≤V”≤qeTsTTq dü÷s¡T´&ç˝≤
bÕ*b˛sTTq yÓTTK+‘√ $cÕ<äu]ÑÛ ‘·T&ÉsTT düTeT+‘·T&ÉT sêeTTì eT+~s¡+
#Ó+‘·≈î£ yÓfi≤fl&ÉT. eTTeTT≈åî£ e⁄ dü+kÕs¡ ‘ê|ü+‘√ y˚–b˛‘·÷ kÕ<ÛTä dü»q® T\
#Ó+‘·≈î£ yÓ[flq≥¢T sêeTeT+~s¡+ #˚s>¡ ±H˚ Ä‘·àkÕø屑êÿs¡+ ø£*–q uÛ≤e+
ø£*–+~. Hê\T>∑T eTVü‰<ë«sê\T <ë{Ï sêeTT&çì ø£fifl¯ ‘√ #·÷&É{≤ìøÏ
yÓTT<ä≥ dúü÷\ <˚Vü≤<ë«sêìï, sêeTTì ‘·‘êÔ«ìï Äø£[+|ü⁄ #˚düT≈£îqï
düTeT+‘·T&ÉT s¬ +&Ée<äsTTq dü÷ø£Î düT+<äs¡ <ë«sêìï, eT÷&Ée<äsTTq ø±s¡D
<ë«sêìï, ‘·sê«‘· <˚B|ü´e÷q+>± yÓ*–b˛‘·Tqï eTVü‰ø±s¡D <ë«sêìï
#·÷&É>± ÁãVü‰àq+<ä+ ø£*–+~. ‘·TØj·÷edúü <ë{Ï eTT+<äT≈£î b˛j·÷&ÉT.
eTDÏeTj·T Á|üu\ÑÛ ‘√ yÓ*–b˛‘·Tqï eT+≥bÕìï #·÷dæ ÁX¯eD, ø°sqÔ¡ , eTqq,
166 lsêeT$»j·T+
bÕ<äùdeq, ns¡Ãq, e+<äq, <ëdü´, düK´eTH˚ nwºuü ≤Û yê\T eTT|æŒ]>=q>±,
Äq+<ä+‘√ edüTqÔ ï Á|ü<ëÛ qT\˝À nÁ>∑>D∑ T´&ÉsTTq düTeT+‘·Tì kÕ«q+<ä
eT+&ÉbÕìï n~Ûs√Væ≤+∫q s¡|Tüò TMs¡T&ÉT >∑eTì+#ê&ÉT. qe$<Ûuä ≈ÑÛ î£ \Ô ˝À
ÄKs¡T<Óq’ Ä‘·àìy˚<qä +‘√ düTeT+‘·T&ÉT sêeTT&çøÏ bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚XÊ&ÉT.
ªªdüTeT+‘ê! ˙e⁄ Á|ü<ëÛ qT\˝À eTTKT´&ç$. nqïe+{Ïyê&ç$. ˙ ìs¡à\
>∑TD+ #·÷dæ Hê≈£î #ê\ Äq+<äeTsTT+~μμ nì ø£eT\|üÁ‘ê≈åî£ &ÉT sêeTT&ÉT
∫s¡Tqe⁄«‘√ Á|ü‹yê<ä+ #˚XÊ&ÉT. düTeT+‘·T&ÉT ¬s+&ÉT#˚‘·T\T CÀ&ç+∫
sê|òTü e⁄&ç m<äT≥ ì\ã&ç <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT yÓ+≥H˚ $TeTà*ï ø¬ øπ’ sT÷ dü<Hä êìøÏ
s¡eTàì ø£ãTs¡+bÕs¡ì ìy˚~+#ê&ÉT.
Ä |üPsíÁ¡ ãVü≤à lsêeTT&ÉT ø¬ øπ’ sTT eT+~sêìøÏ m˝≤ yÓfi≤fl&√ eTTqTà+<äT
>∑eTì+#·+&ç!
lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~. uÛøÑ ÔÏ C„≤q yÓs’ ê>∑´ uÛ≤+&Ü>±s¡+˝À
nbÕs¡yTÓ qÆ <äècºÕ+‘· s¡‘êï\‘√ <Û>ä <∑ >äÛ ± Á|üø±•düTqÔ ï~. ÁãVü‰àq+<ë!
l<Ûsä e¡ sê! leTB“¤e÷‘·≥$Vü‰sê! |ü⁄sêD|ü⁄s¡TcÕ! ì]«ø±sê! »>∑<«ä +<ë´!
nuÛ+Ñ >±! dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘·Ts¡T˝…’q
|ü+&ç‘T· \T dü<ë Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
qee÷<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
bbb
n<Ûë´j·TeTT - 10
l>∑DXÒ Êj·T qeT' l d”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
øÁ øÏ ÿÏ ]dæ ñ+&˚ kÕ<ÛTä dü»q® düuqÑÛ T #·÷dæ düsd¡ «ü ‹ |üsT¡ >∑Tq X¯ãs› ‘¡ êï\
uÛ≤+&Üs¡+‘√ bÕ≥T Ä uÛÑø£Ô |”sƒêìøÏ y˚>∑+>± e∫Ã+~. Á>±Vü≤≈£î\
ÇcºÕsTTcºÕ\qT ã{ºÏ |üØøå≈£ î£ \T ø±e\dæq s¡‘êï\qT #·÷|æq≥¢T, Äø£*øÏ
‘·>≥∑Z Tº >± nqï+ e&¶+ç ∫q≥¢T, n‹e\T nej·Tq kÂ+<äsê´ìøÏ ‘·–q
n\+ø±s¡+ #˚düT≈£îqï≥¢T, nqT~q+ dü÷s¡T´&ÉT düeTj·÷qT>∑TD+>±
ñ<äsTT+∫q≥¢T, #·+Á<äT&ÉT yÓHïÓ \ Á|üd]ü +∫q≥¢T, esê¸ø±\+˝À y˚T|ò÷ü \T
e]¸+∫q≥¢T, ãTT‘·T dü+Áø£eTD≤ìï ã{ºÏ ‘·sT¡ e⁄\T |ü⁄wüŒ |ò˝ü ≤\qT Ç∫Ãq≥¢T,
dü‘‡· eTj·÷q dü‘T· Œs¡Twüß\T |ò˝ü ≤ù|øå£ ˝Ò≈î£ +&Ü dü‘êÿsê´\T #˚dqæ ≥¢T, y˚<ä
uÛ≤yê\≈£î nqT>∑TD+>± |ü+&ç‘T· \T XÊÁdü‘Ô s· ÿ¡ + #˚dqæ ≥¢T, ñ|üqT #·÷dæ
˙s¡T Äø£]¸+∫q≥¢T ÁXÀ‘·\ eTH√uÛ≤yê\≈£î nqT>∑TD+>± eTVü≤]¸ yê©àøÏ
düÁø£eT+>± sêeTø£<qä∏ T e]í+∫q Áø£e÷ìï ne<Û]ä +#·+&ç.
X¯ãu› eÑÛ kÕ>∑s+¡ ñbıŒ+– bıs¡\T‘√+~. BìøÏ dü÷Œ¤]Ô yêj·TTe⁄. Ä
yêj·TTã\+‘√ ªsêeT $»j·T+μ nH˚ z&É ø£$‘·« ‘·s+¡ >±\ô|’ dü<TäZ s¡Tø£è|ü
nH˚ \øå´£ +yÓ|’ ⁄ü y˚>+∑ >± kÕ–b˛‘√+~. Ä sπ e⁄˝À X¯ãs› ‘¡ êï\T nbÕs¡+.
eTVü‰Á>±Vü≤≈£î˝…’q kÕ<ÛäTdü»®qT\T uÛ≤+&Ü>±sê\ ì+&ÉT>± yê{Ïì
ì+|ü⁄≈£î+≥THêïs¡T. Ä<äsu¡ ≤Û e+‘√ X¯ãs› ‘¡ êï\qT |üØøå+Ï ∫ Äq+~+#·+&ç.
<äXs¯ <¡ Xä∏ Àø£+
Ç+‘·≈£î eTT+<äT n<Ûë´j·T+˝À düTeT+‘·T&ÉT sêeT eT+~sêìøÏ
$#˚ÃkÕ&Éì ‘Ó\TdüT≈£îHêï+. nø£ÿ&É ø¬ øπ’ sTT dü<qä +˝À <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT n–ïq|ü&ɶ
eTT‘·´+˝≤ XÀø±≈£î*‘· eTqdüTÿ&Ó’ ñHêï&ÉT. Á>∑Vü≤D düeTj·÷q
168 lsêeT$»j·T+
ø£fi≤V”≤qT\sTTq s¡$ #·+Á<äT˝¢≤, n&ÉTdüT˝À Çs¡T≈£îÿqï n+&É»+˝≤
<äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT XÀø£Á>∑dTü &Ô ’Ó lsêeTTì |æ\eeTì düTeT+‘·Tì ìj·T+Á‹+#ê&ÉT.
dü T eT+‘· T &É T lsêeTTì dü M T|æ + ∫, ª|ü ⁄ sêD|ü ⁄ s¡ T cÕ! dü s ê«‘êà!
eTVü‰sêE>±s¡T $TeTà*ï ¬ø’ø£ eT+~sêìøÏ s¡eTàì ø£ãTs¡+bÕs¡μì
ìy˚~+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ ˙\y˚T|òTü XÊ´eTT&ÉT, ø√<ä+&É<säÛ T¡ &ÉT, uÛøÑ Ô£ ø¬ y’ ê],
¬ø’e\´<ë‘·, y˚<ä|ü⁄sêDe+<äT´&ÉT dæ<Δä+>± ñqï dü´+<äq+ mø±ÿ&ÉT.
düsê«\+ø±s¡ uÛÑ÷wæ‘·T&ÉsTTq lsêeTTì >±+∫ njÓ÷<Ûë´ìyêdüT\T
ø√{≤qTø√≥¢ eTqà<∏Tä \T ≈£L&Ü Äj·Tq n+<ä+ eTT+<äT ~>∑<Tä &ÉTù|qì
nqT≈£îHêïs¡T. sêeT eT≈£î≥ø±+‘·T\‘√ dü÷s¡´eT+&É\+ Á|üø±•+∫+~.
Ä øÏØ≥ø±+‘·T\T dü÷s¡T´ì Á|üu≤Û $‘·+ #˚dæ ‹]– uÛ÷Ñ $TøÏ Á|üd]ü düTHÔ êïsTT.
Á|üfij¯ ÷· –ï C≤«\\T, ø£˝≤Œ+‘·+ yÓTs¡T|ü⁄\T lsêeTT&ç eTø£s¡ ≈£î+&É˝≤\
ø±+‹øÏ o‘·\eTj·÷´sTT. nq+‘· u≤\ dü÷s¡´Á|üu\ÑÛ ‘√ $\dæ˝Ò¢ ÁãVü‰àq+<ä
s¡deü Tj·T dü>T∑ D©˝≤<Ûë]jÓTÆ q lsêeTTì dü«s¡÷|ü+. y˚Ts¡T |üs«¡ ‘· e]Ô‘·
ìs¡à\ düTesí»¡ \ Á|üyêVü≤+˝≤ qT<äT≥ yÓT]ùd ≈£î+≈£îeT‹\ø£+ XÀ_Û*+¢ ~.
njÓ÷<Ûë´q>∑se¡ T+‘ê düTyêdüq\T $s¡»\¢T‘·Tqï ~e´#·+<äq #·]Ñ· <˚V≤ü +,
Ä düTyêdüq\qT ÄkÕ«~+∫ <˚e‘·\T Ä‘êàq+<ä+‘√ Hê≥´+ #˚dTü HÔ êïs¡T.
n+<ë\T∫+<˚ yÓT&É˝Àì eTT‘ê´\e÷\qT #·÷ùdÔ ÁãVü‰à+&É+˝Àì qøåÁ£ ‘ê\˙ï
e÷\>± }>∑T‘·Tqï≥¢THêïj·÷ nqï≥¢T+~. uÛÑø£Ô düeTT<ëj·÷ìøÏ
Äq+<ë‹X¯jT· + ø£*–+#˚ $XÊ\eTsTTq eøå'£ dú\ü +, Vü≤è<äjT· |ò\ü ø£ø±+‘·T\T
Äø±XÊqï+≥>±, #˚‹q ø√<ä+&É+‘√, q&ÉTeTTq |”‘ê+ãs¡+ ø±+‘·T©q>±
eTVü‰$wíßü ne‘ês¡eTsTTq lsêeTT&ÉT s¡<+ä∏ ˝À kÕ>∑>±, j·÷u~Äs¡T
<˚XÊBÛX¯ó\÷ dü+‘√wæ+#ês¡T. eTT+<äT #·‘·Ts¡+>∑ã˝≤\T q&ç#êsTT.
yê<ë´\ôVAs¡T $Tqï+{Ï+~. bÂs¡T\T, sêE\T lsêeTTì eTTU≤s¡$+<ä+
<äs¡Ùq+ #˚düT≈£îì $wíüßdü+<äs¡Ùq uÛ≤>∑´+>± uÛ≤$+#ês¡T. lsêeTTìøÏ
»qàì∫Ãq ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T <Ûqä T´\T. lsêeTT&ÉT sêC≤´_Ûw≈æ î£ &Ô jÉ T˚ ´ dü+‘√wü
n<Ûë´j·TeTT-10 169
dü+s¡+uÛ+Ñ ˝À bÕ˝§Zì Äô|’ ‘·eT ìyêkÕ\≈£î yÓfi≤› eTì |ü⁄s¡»qT\T uÛ≤$+#˚
düeTj·÷q lsêeTT&ÉT ø¬ ø’ £ dü<qä + düMT|æ+#ê&ÉT.
\ø£ÎD düTeT+‘· düyT˚ ‘·T&Ó’ lsêeTT&ÉT »q düeT÷Vü‰ìï HÓ≥Tº ≈£îì
nÁX¯ó<Ûës¡\‘√ eT÷]ä‘· dú‹æ ˝À ñqï <äXs¯ <¡ Tä∏ ì, Á|üøÿ£ H˚ ñqï ø¬ ø’ q£ T #·÷dæ
qeTdüÿ]+#ê&ÉT. ªdü<ë $»j·T+ ø£\T>∑T>±ø£!μ nì Äos¡«~+∫+~ ø¬ ø’ .£
ªe÷‘ê! ‘·+Á&ç>±] <äT:U≤ìøÏ>\∑ ø±s¡Dy˚T$T{Ï? H˚\ô|’ m+<äT≈£î |üsT¡ Hêïs√
$e]+#ê*‡+~μ nì ø¬ ø’ q£ T n]ú+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. ª|üPs¡«+ eTVü‰sêE
Hê≈£î s¬ +&ÉT esê\T Á|ükÕ~+#ê&ÉT. yê{Ïì #Ó*+¢ #·eTì ø√]q+<äT≈£î
<äT'œdüTHÔ êï&ÉTμ nì n+~ ø¬ ø’ .£ Ä e÷≥ $ì ªÄ esê\qT H˚qT #Ó*k¢ ÕÔqT.
n$ @$T{À ôd\$e«+&çμ nì ø¬ ø’ ≈£ î£ e÷≥ Ç#êÃ&ÉT lsêeTT&ÉT. ª˙e⁄
|ü<ëï˝ZfiÒ ó¯ fl eqyêdü+ #ÓjT· ´&É+μ, \ø£ÎDTì yÓ|’ ⁄ü #·÷dü÷,Ô ªHê |ü⁄Á‘·T&ÉT
uÛsÑ ‘¡ T· &çøÏ sêC≤´_Ûùwø£+ »s¡>±\μì nqï~ ø¬ ø’ .£ XÊg $~‘·+>± ‘·*¢ Ä»„qT
~Ûøÿ£ ]+#·≈L£ &É<Tä . düHê´dü+ Á>∑V≤æ +∫Hê ‘·*ø¢ Ï qeTdüÿ]+#ê*‡+<˚. Hê
ÁbÕD+ ø£Hêï uÛsÑ ‘¡ T· &˚ $Tqï. n‘·&øç Ï sêC≤´_Ûùwø£+ #˚ùdÔ Hê ø£cÕº \T
XÊX¯«‘·+>± ‘=*– b˛‘êj·Tì lsêeTT&ÉT uÛ≤$+#ê&ÉT. ø±ì Ä~X‚wßü ì
ne‘ês¡eTsTTq \ø£ÎDTìøÏ Áø√<Û+ä ô|\¢T_øÏ ì•‘·<èä ≈£îÿ\T kÕ]+∫Hê,
$y˚ø£+‘√ ø√bÕìï nD#·T≈£îHêï&ÉT. lsêeTT&ÉT ¬ø’ø£≈£î qeTdüÿ]+∫
|üs¡e÷q+<ä+>± ‘·b˛eHêìøÏ yÓfi¯fl&ÜìøÏ ñ<äT´≈£îÔ&Ó’ $Hêj·T≈£î&ÉT,
≈£îe÷s¡kÕ«$T <Ó‘’ ´· ≈£î\ dü+Vü‰sêìøÏ eTT+<äT>± bÕs¡«‹øÏ yÓTTøÏÿq≥¢T>±,
>∑sT¡ &ÉT&ÉT neTè‘·+ ‘˚e&ÜìøÏ eTT+<äT ‘·*¢ $q‘·≈î£ qeTdüÿ]+∫q≥¢T>±
lsêeTT&ÉT øödü\´ Äos¡«#·q+ø√dü+ øödü˝≤´dü<Hä êìøÏ e#êÃ&ÉT.
øödü\´ dü+‘ê|ü+
»]–q<ä+‘ê lsêeTT&ç <ë«sê $ì, Vü≤è<äj·T+˝À u≤D+
>∑T#·TÃ≈£îqï≥¢T>±, HêHê$<Ûä Á<äe´qwº+ü ø£*–q ˝À_Û˝≤ øödü\´ u≤<Û‘ä √
170 lsêeT$»j·T+
$\$\˝≤&ÉT‘·÷ øÏ+<ä|&ü ç eT÷]ä*+¢ ~. ªª|òTü qXÊ´e÷! sêJeH˚Á‘ê! qqTï
e~* eqyêkÕìøÏ @ $<Û+ä >± yÓ[flb˛<ëeTqTø=Hêïe⁄? Hê |ü⁄wüŒyê{Ïø˝£ À
me]ø° ø£q|ü&≈É î£ +&Ü |ü<Tä Hê\T>∑T @+&¢TÉ eqyêdü+ #ÓsTT´μμ nì ‘·q
nqTeT‹ ø√]q lsêeTT&ç‘√ øödü\´ nqï~. n+<äT≈£î sêeTT&ÉT
ªeqyêdübÕ\q Ä $<Ûä+>± HÓs¡y˚s¡<äT. |æ‘·è yêø£´bÕ\q nøå£sê\
bÕ{Ï+#·&ÜìøÏ <ä+&Éø±s¡D´+˝À ìedækÕÔqT. dü÷s¡T´&ÉT |ü&ÉeT≥
ñ<äsTT+#·e#˚ÃyÓ÷ ø±˙, H˚qT Ä&çqe÷≥ ‘·|Œü qT. Ç+<äT˝À @e÷Á‘·+
nqTe÷q+ ˝Ò<äT. yêdüÔe+˝À Ä#·]+∫ #·÷|ü⁄‘êqT. dü‘·Œ‹Áe‘·≈£î
dü+‘êq+>± dü+uÛ$Ñ +∫q H˚qT Ä&çq e÷≥ ‘·|Œæ ‘˚ düèwºæ ñqï+‘·ø±\+ Ä
n|üø]° Ô ‘·|Œü <äT. uÛsÑ Ô¡ b˛sTTq nq+‘·s+¡ uÛ≤s¡´ kÂ+<äs´¡ +˝≤, <ë+_Û≈î£ ì
C„≤q+˝≤, #·|\ü T&ç X¯Ss¡‘«· +˝≤, nC≤>∑fid¯ qÔü +˝≤, Ád”Ô y˚w<ü ëÛ ] q≥q˝≤,
‘ê>∑TuÀ‘·T #˚‹˝À ñ+&˚ n|ü$Á‘·eTsTTq bÕÁ‘·˝≤, »Hêà+<ÛTä &çøÏ $XÊ\
H˚Á‘ê\˝≤, <ëqyÓTs¡T>∑ìyê&çøÏ dü+|ü<˝ä ≤, |æ‘è· yêø£´ bÕ\q #˚jT· ìyê&ç
»qà e´sú¡+. ø±ã{ºÏ e÷‘ê |æÁ‘êC„≤qTe]Ô>± n&Ée⁄\≈£î yÓfi¯fl&ÜìøÏ
Äq‹j·T´+&çμμ nì ‘·*¢ bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+∫, #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ #˚sT¡ e>±
ì*#ê&ÉT. øödü\´ >∑T+&Ó ãs¡Te⁄‘√ sêeTTì Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£î+~.
d”‘êsêeT\ø£ÎD eqyêdü Á|üj÷· D düHêïVü≤+
lsêeTTì eqyêdüyês¡Ô q>∑s¡+˝À bÕøÏb˛sTT+~. ˝À≈£î\T
∫+‘êÁø±+‘·T\j·÷´s¡T. ∫e]>± øödü\´ ªHêj·THê s¡|òüTTq+<äHê!
düT≈£îe÷sê! »>∑H√àVü≤Hê! Hê Ä»„≈î£ e´‹πsø£+>± eqyêkÕìøÏ @ $<Û+ä >±
yÓfi≤Ôe⁄?μ nì Á|ü•ï+∫+~. ªnHêï! qTe⁄« Äq‹ùdÔ ‘·è{Ï˝À ø¬ øπ’ sTT ìs¡÷à\q+
ø±$+∫ n+<ä]˙ dü+‘√wü|üs¡TkÕÔqT. ˙ eqyêdü yês¡Ô <äX¯s¡<∏äT&ç
ÁbÕD‘ê´>±ìøÏ <ë]rdüT+Ô ~. njÓ÷<Û´ä nHê<∏ä ne⁄‘T· +~. ˙j·T+<˚ Á|”‹>∑\
uÛÑs¡‘·T&ÉT sê»´‹s¡kÕÿs¡+ #˚kÕÔ&ÉT. ¬ø’πøsTT e<Ûä uÛÑs¡‘·T&çøÏ Äq+<äy˚T.
n<Ûë´j·TeTT-10 171
<äTsê«düq\ HêX¯qy˚T kÕ<Û≈ä î£ \≈£î Ä‘·àÁbÕ|æÔ ø£*–düT+Ô ~. sêÁ‹ eTT–dæq
yÓ+≥H˚ dü÷s√´<äjT· + n+<ä]ø° Á|”‹ bÕÁ‘·+ ne⁄‘·T+~. Ç+<äT≈£î nqT»„
Çe«+&çμ nì \ø£ÎDT&ÉT y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT. Ä e÷≥\qT nÁ|æjT· +>± $Hêï&ÉT
lsêeTT&ÉT. ªk˛<äsê! \ø£ÎD≤! J$‘·+˝À Ç≥Te+{Ï <äTwüÿs¡à\T mqï&É÷
#˚jT· ≈£L&É<Tä . øödü\´, düT$TÁ‘·\˝≤>±H˚ ø¬ øπ’ sTT ≈£L&Ü eTq≈£î e÷‘·èeT÷πs.Ô
ÄyÓTqT e~Û+#·&+É e\¢ n|üø]° Ô ø£\T>∑T‘·T+~ ‘·|Œü y˚sπ Ç+πøs¡ø+£ >±qT
y˚T\T »s¡><∑ μä ì $e]+#ê&ÉT. ªnsTT‘˚ qqTï ˙yÓ+≥ eqyêdü+ #˚jT· &ÜìøÏ
nqTeT‹+#·T. ìsêø£]ùdÔ ÁbÕD‘ê´>∑+ ‘·|Œü y˚sπ >∑‘´· +‘·s+¡ ˝Ò<Tä μ nì
nHêï&ÉT \ø£ÎDT&ÉT. ªsêe÷! \ø£ÎDT&ÉT ìqT $Hê øåD£ + ≈£L&Ü eTq˝Ò&TÉ .
eqyêdü ø±\+˝À ˙s¡T, |üfi¯ófl, ‘Ó∫à ‘·èDX¯j·T´ @sêŒ≥T#˚dæ ìqTï
ùd$düT+Ô {≤&ÉT, ø±ã{ºÏ n‘·ìï yÓ+≥rdüTø¬ fi¯fle\dæ+~μ nì u≤wüŒqj·THê\‘√
düT$TÁ‘· lsêeTTì ø√]+~. \ø£ÎDT&ÉT }]àfi¯qT düe÷<Ûëq|üs¡∫
dü+dæ<TäΔ &Éj÷· ´&ÉT. ªs¡|Tüò Tq+<äHê! qqTï e<ä* eqyêkÕì¬ø+<äT≈£î b˛‘êe⁄?
e÷sZ+¡ ø£+≥ø£ÁbÕj·T+, <Û÷ä [ <Û÷ä dü]‘· $kÕÔs¡ ÁbÕ+‘·+, |”‘ê+ãsê\qT
e~* Hês¡Ns¡\T @ s¡ø+£ >± <Û]ä kÕÔe⁄? |ü≥Tº |üsT¡ |ü⁄ e~* H˚\ô|’ @ $<Û+ä >±
X¯jT· ìkÕÔe⁄? s¡‘ï· eT≈£î{≤ìï e<ä* »{≤p≥+ @ s¡ø+£ >± ô|+#·T≈£î+{≤e⁄?
˙ ‘·qTe⁄ düT≈£îe÷s¡+. o‘√cíÕ\≈£î ‘·≥Tº ø√>∑\<ë? düT>∑+<Ûä |ü]eTfi≤\qT
e~* uÛÑdüà uÛÑ]‘·T&Ée⁄ ne⁄‘êyê? sêøå£düT\T ô|fºÒ ø£cºÕ\qT m{¢≤
m<ä T s=ÿ+{≤e⁄?μ nì <ä T 'K+‘√ øödü \ ´ $\|æ + #· k Õ–+~.
Wwü<ÁäÛ bÕj·TeTsTTq yÓTTVü≤s¢T¡ eqeT÷*ø£\T ø£*|æ s¡ø>£å ± øπ XÊ\≈£î ø£{+Ϻ ~.
~wº,æ |”&É ‘·>\∑ ≈£î+&É ñ+&˚+<äT≈£î s¡ø£å sπ ≈£î uÛTÑ C≤\≈£î ø£{+Ϻ ~. Ä~|ü⁄sT¡ wüß&çøπ
‘·*¢ nsTTq øödü\´ lsêeTT&ç ø√dü+ dü<들eq‘√ |ü+#·uÛÑ÷‘ê\≈£î
qeTdüÿ]+∫+~. ªz ‘·©¢ uÛÑ÷e÷‘·! lsêeTT&ÉT ˙≈£î n\¢T&ÉT. eTq
ùdïVü≤ã+<Û+ä ‘√ Ç‘·ìï s¡ø+Ïå #ê*. ø£eT\|üÁ‘˚≈î£å &ÉT b˛j˚T u≤≥˝À dü‘Œ· ˝¤ ≤\‘√
172 lsêeT$»j·T+
≈£L&çq eèøå±\T ñ+&˚˝≤ #·÷&ÉT. áX¯«s¡T&ÉT Ç‘·ìï düø\£ dü+ø£{≤\
qT+∫ ø±bÕ&ÉT>±ø£! ø£eT\ <äfi≤\e˝… eTè<äTyÓq’ mÁs¡ì lsêeT bÕ<ë\≈£î
sêfi¯ófl, s¡|Œü \T >∑T#·TÃø√≈£î+&Ü s¡ø+Ïå #·Tμ nì uÛ÷Ñ $Tì, ªsêeTT&ÉT yÓfifl‚ <ë]˝À
<ëVü≤+ rs¡Ã&ÜìøÏ qBq<ë\T, ‘·{≤ø±\T, ø±kÕsê\T ì+&ÉT>± ˙fi¯fl‘√
ì+|æ ñ+#·eTμì ˙{Ïì, ª$X¯«Á|üø±X¯+ ø£*Œ+#˚ #·+&Ü+X¯ó&Ü, ˙ e+X¯+˝À
»ìà+∫q sêeTT&çøÏ røå£ øÏsD¡ düŒs¡Ù ø£\>∑≈î£ +&Ü s¡ø+Ïå #·Tμ nì dü÷s¡T´&çì,
D
ª˝Àø£ÁbÕDÒXÊ! Á|üu+ÑÛ »Hê! ˙ <Û÷ä [ ø£+{Ï˝À |ü&≈É î£ +&Ü s¡ø+Ïå #·T, rÁeeTsTTq
‘ê|ü+e\¢ ø£*>π n\dü≥qT ˙ eT\j·Te÷s¡T‘·+‘√ rs¡Ãe\dæ+<äμì >±*ì,
ªz Äø±X¯e÷! qTe⁄« ì]«ø±s¡+>± e]Ô+#·T. ˙˝À ì_&ÉeTsTT ñqï
X¯ãC› ≤\+˝À eT+E\ <Û«ä qT\qT e÷Á‘·yT˚ <Û«ä ì+|üCj Ò T· îeTì Äø±XÊìï,
Á‹eT÷s¡T\Ô T, nwº~ü ø±Œ\≈£î\T, @ø±<äX¯ s¡TÁ<äT\T, qeÁ>∑V‰ü \T, nwºeü düTe⁄\T,
<ë«<äX¯ dü÷s¡T´\T, düø\£ <˚e‘ê düeT÷Vü≤+,bÕ‘êfi¯ düsêŒ\qT, »\#·sê\qT,
düeTTÁ<ë\qT, q\T~≈£îÿ\qT ñ<ä“$¤ +|üCdÒ ,æ #·sê#·s¡ ÁbÕDT\qT ÄBÛq+˝À
ñ+#·Tø=qï düø\£ |ü⁄sêD, XÊÁkÕÔ\qT yê≈£îÿ˝À <ë#·Tø=qï ÁãVü≤àqT lsêeTT&ç
s¡øD£å ø√dü+ ÁbÕ]ú+∫+~. Çìï ÁbÕsúq¡ \ ‘·sT¡ yê‘· ≈£L&É s¡|Tüò T|ü‹øÏ
eqyêkÕqT»„ Çe«&ÜìøÏ øödü\´ Çwºü|ü&É˝Ò<äT. kÕ<ÛäT Vü≤è<äj·Tø£eT\
ÁuÛeÑ Ts¡+, <ëqe≈£î\ yÓX’ Ê«qs¡+ nC„≤Hê+<Ûøä ±sêìï ‘=\–+#˚ dü÷s¡T´&ÉT
nsTTq lsêeTTì e÷‘·èyê‘·‡\´+‘√ øödü\´ ne÷j·T≈£î&Éì ‘·\∫+~.
sêeTT&ÉT X¯Á‘·Te⁄\H˚ @qT>∑T\≈£î dæ+Vü≤eTì, <äT'K|üs«¡ ‘ê\qT #Û~˚ +#˚
düV≤ü ÁdüøsÏ D¡ T&Éì, $|òTü ïdüsêŒ\≈£î >∑sT¡ &ÉT&Éì, dü»q® #·ø√sê\≈£î #·+Á<äT&Éì,
uÛ Ñ ø £ Ô # ê‘· ø ±\≈£ î y˚ T |ò ü T eTì, kÕ<Û ä T ø£ e T˝≤\≈£ î dü ÷ s¡ T ´&É ì ÄyÓ T
eTs¡∫b˛sTT+~. |ü<ëÛ ï\ZT dü+e‘·‡sê\T Je#·Ãe¤ +˝≤ X¯Øsêìï b˛wæ+∫
ø£sà¡ |ò˝ü ≤ìï @ $<Û+ä >± nqTuÛ$Ñ +#ê* nì eqyêkÕìøÏ dæ<+äΔ >± ñqï
sêeTTì #·÷dæ $#ê]+∫+~. ªsêe÷! ˙y˚ Hê Ä\+ãq. ˙ eqyêdü
n<Ûë´j·TeTT-10 173
yês¡‘Ô √ Hê düqÔ ´+ >∑&ɶ ø£{bϺ ˛sTT+~. eTTì»qs¡+»Hê! >∑TDì<ÛëHê! uÛTÑ eq
düT+<äsê! qTe⁄« njÓ÷<Û´ä $&ÉTee<›Tä . qTe⁄«˝Òì Vü≤è<äjT· + dü+|ü‹Ô
$|ü‘T· \Ô qT, ø£fi¯ neø£fi\¯ qT ˝…øÿÏ +#·<Tä . dü+|üPsí¡ $<ë´e+‘·T&ÉsTTHê
nC„≤ì>±H˚ #Ó˝≤eTDÏ ne⁄‘ê&ÉT. #˚ùd ø£sà¡ \˙ï ÁuÛeÑ T\T>± ‘√kÕÔsTT.
dü∫Ã<ëq+<ë! qqTï e<ä\ø£ ‘·|Œü <ë!μ nì $\|æ+∫+~. ªsêeTT&ÉT düs«¡ Á‘ê
$»j·TT&ÉT. ø£˝≤Œ+‘·+ ≈£L&Ü Äj·TqqT @MT #˚jT· ˝Ò<Tä . leTVü‰$wíßü e⁄
ne‘ês¡yT˚ á lsêeTT&ÉTμ nì eTè‘·T´eTTK+˝À ñ+&˚yê&çøÏ yÓ<’ Tä ´&ÉT
<Ûs’Ó ´¡ + q÷]b˛dæq≥¢T Äø±X¯yêDÏ øödü\´≈£î <Ûs’Ó ´¡ + #Ó|Œæ +~.
ì]«ø±s¡T&ÉT, Ä~|ü⁄s¡Twüß&Óq’ lsêeTT&ÉT øödü\´≈£î Á|ü<øä DÏå + #˚dæ
‘·*¢ e+ø£ #·÷&É>±H˚, Ä n>√#·sT¡ &ç ø£fió¯ fl nÁX¯ó|üP]‘ê\j·÷´sTT. ‘·‘øY D£å y˚T
e÷j·T øödü\´qT Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£î+~. á düìïy˚X¯ esíq¡ ø£$ ø£\Œq\≈£î
n+<äì~. ª‘·+Á&ç e÷≥qT Ä<ä]+∫ ø¬ øπ’ sTT Ä»„qT bÕ*düTHÔ êïe⁄ ø±˙, Hê
e÷≥ eTìï+#·y+˚ ?μ nì øödü\´ Á|ü•ï+∫+~. ªe÷‘ê ∫+‹+#·≈î£ . H˚qT
‘·«s¡˝ÀH˚ ‹]– ekÕÔqTμ nì »>∑<«ä +<äT´&ÉT ã<äT\T |ü*ø±&ÉT. nq+‘·s+¡
sêeTT&ÉT d”‘ê eT+~s¡+ Á|üy•˚ +#ê&ÉT. ÄyÓT uÛsÑ Ô¡ sêø£≈î£ dü+‘√wæ+∫
nqï+‘√ ~wºæ rùddæ+~. ªÄs¡´|ü⁄Á‘ê! MT]˝≤ ˇ+≥]>± e#êÃπs$T{Ï?
sê»∫Vü‰ï˝ÒM MT X¯Øs¡+MT<ä ø£ìŒ+#·&É+ ˝Ò<äTμ nì nqTe÷q+>±
Á|ü•ï+∫+~. sêeTT&ÉT »]–q eè‘êÔ+‘·+ $e]+∫, ªH˚qT, \ø£ÎDT&ÉT
n&Ée⁄\≈£î b˛e\dæq düeTj·T+ e∫Ã+~. qTe⁄« n‘·>Ô ±s¡sTTq øödü\´
ùde #˚d÷ü Ô düT$TÁ‘ê, ø¬ øπ’ sTT\qT |üP»˙j·T\T>± uÛ≤$+∫, $T~∏\≈£î
b˛≈£î+&Ü Çø£ÿ&˚ ñ+&Ée\dæ+~. <ä+&Éø±s¡D´+ <äTsZ¡eT+. nø£ÿ&ç
o‘√wíüdúæ‘·T\T ˙≈£î dü]|ü&Ée⁄μ nì ‘·q n_ÛÁbÕj·T+ $e]+#ê&ÉT.
ª»>∑<«ä +<ë´! lsêe÷! uÛ≈Ñ î£ \Ô bÕ*{Ï ø£\Œeèøåe£ ÷! »>∑»q® ø±! »\<ä>±Á‘ê!
»\#·sê\≈£î »\+, |ü≈î£å \≈£î Äø±X¯+ nedüs+¡ . B|ü+ ˝Ò≈î£ +&Ü yÓ\T>∑T,
174 lsêeT$»j·T+
ã+>±sêìï M&ç eHÓï, X¯+ø£sT¡ &ÉT ˝Òì bÕs¡«‹, øÏsD¡ ≤\T˝Òì dü÷s¡T´&ÉT,
kÕ<ÛTä Vü≤è<äjT· + M&ç $y˚ø+£ , s¡‘êï\T e~* ø£fi,¯ u…˝≤¢ ìï e~* rj·T<äq+,
ø£d÷ü ]Ô ì e~* |ü]eTfi¯+ eTq˝Òe⁄. Ä $<Û+ä >± ìqTï e~* H˚qT eTq˝ÒqT.
qqTï e~* b˛e<›Tä . s¡|Tüò T|ür! ø√eT˝≤+>± ! <äj÷· fi¯S! Hê Vü≤è<äjT· ø£eT\
ÁuÛeÑ Ts¡e÷! ‘ê≥ø±+‘·ø±! dæ+Vü≤+ e+{Ï düKT&ÉTe⁄ ˙e⁄ yÓ+≥e⁄+&É>±
n&Ée⁄\˝À ˙yÓ+≥ ‹s¡>&∑ ÜìøÏ uÛj Ñ T· + <˚ìøÏ?μ nì sê»Vü≤+dü, >∑TDdü]‘·,
#·+|üøy£ TÓ T>Z∑ e+{Ï d”‘· »yêãT #Ó|Œæ +~. »>∑<ë‘·à nsTTq lsêeTT&ÉT
eTqdüT˝À düT<Ûëø£sT¡ ì #·÷∫q #·ø√s¡+˝≤ dü+‘√wæ+#ê&ÉT. y˚T|òTü >∑sq¡®
e+{Ï d”‘· |ü\T≈£î\‘√ s¡|Tüò TsêeTT e÷qdü eTj·T÷s¡+ Äq+<ä qè‘·´+
#˚d+æ ~. ªÇ+<äTe<äHê! ≈£î\>∑Ts¡Te⁄qT y˚&TÉ ø=ì eqyêkÕìøÏ nqT»„ rdüTø√!
á |üfi+¯ >± eHê\≈£î ìqTï yÓ+≥u…≥Tº ø=ì yÓ[‘˚ Á|ü»\T HêHê$<Ûë\T>±
ì+~kÕÔsT¡ . n+<äTe\¢ Äj·Tq nqTeT‹ bı+<ä&yÉ T˚ uÛ≤e´+μ nì sêeTT&ÉT
nHêï&ÉT. n|ü&ÉT d”‘· yÓ[fl edæwßü˜ &ç bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+∫ eqyêkÕìøÏ
nqTeT‹ ø√]+~. ≈£î\>∑Ts¡Te⁄ sêeTT&ç e+ø£ #·÷dü÷,Ô ª˙yÓ+≥ C≤qøÏì,
˙ u≤>√>∑T\T >∑eTì+#·&ÜìøÏ \ø£ÎDTì rdüTø¬ fi¯ófl!μ nì Ä<˚•+#ê&ÉT.
sêeTT&ÉT \ø£ÎDTì edæw˜üß\yê] Ç+{¢À ñ+&˚ <ÛäqTdüT‡qT, nøå£j·T
‘·÷D°sêìï, ~yê´gkÕ\qT ‘Ó#Ã˚ +<äT≈£î ìjÓ÷–+#ê&ÉT. ≈£L&Éu{… qϺ <ÛHä êìï
j·÷#·≈î£ \+<ä]ø° |ü+∫, >∑Ts¡Te⁄≈£î nX‚wü Á<äe´ø±qTø£\qT |ü+bÕ&ÉT.
>∑Ts¡Te⁄≈£î HêHê edüTÔ dü+|ü<qä T #Ó*+¢ #·ì yê&ÉT ìdü‡+<˚V≤ü +>± nuÛ≤>∑T´&˚.
Á‹ø£sD¡ X¯ó~Δ>± >∑Ts¡Te⁄ X¯sD¡ Tbı+~ uÛõÑ +#·ìyê&ÉT XÊgÁ|üMDT&ÓH’ ê
‘· ] +#· ˝ Ò & É T . n≥Te+{Ï y ê&ç ‘· | ü d ü T ‡ e´sú ¡ + . n‘· ì »|ü +
eT+≥ø£\dæb˛‘·T+~. >∑Ts¡Te#·Hê\|ü≥¢ Á|”‹˝Òì Á|ü‘ê|ü+ ìwüŒ¤\+.
düs¡«düTU≤\qT nqTuÛÑ$dü÷Ô >∑Ts¡Te⁄ ø£cºÕ\qT Ä<äTø√˝Òìyê&ç eTTK+
ø£˝≤Œ+‘·+˝À ≈£L&Ü #·÷&É≈L£ &É<Tä . s¡|Tüò TsêeTT&ÉT Ç+<äT≈£î _Ûqï+>± ‘·>T∑
n<Ûë´j·TeTT-10 175
$<Ûëq >∑Ts¡Te⁄ ãTTD+ rs¡TÃ≈£îHêï&ÉT. Ä<äsu¡ ≤Û e+‘√ >∑Ts¡T|ü⁄Á‘·Tì |æ*∫
‘·q egkÕ\T, uÛ÷Ñ wüD≤\T rdæ dü+|üPsí+¡ >± n‘·&øç Ï ‘=&ç>±&ÉT. d”‘· ‘·q
eÁkÕÔ\T, n\+ø±sê\qT ‘=\–+#·T≈£î+~. n˙ï >∑Ts¡T|ü⁄Á‘·T&çøÏ Ç∫à s¡<+ä∏ ˝À
n‘·ìï Ç+{ÏøÏ |ü+|æ+~. $XÊ«$TÁ‘·, ndæ‘,· ø£D«, <äTsê«dü, uÛèÑ >∑T, yêeT<˚e,
n+^s¡kÕ~ eTTì»HêìøÏ |ü<ëÛ ï\T>∑T @+&¢≈É î£ dü]|ü&˚ ‘·s>¡ ì∑ <ÛHä êìï
|ü+bÕ&ÉT. n+<ä]˙ >ös¡$+∫, Á|”‹‘√, Hêô|’ ùdïVü≤uÛ≤e+ M&Éø£ n+<äs÷¡
düTK+>± J$+#·+&Éì ø√sê&ÉT. njÓ÷<Û´ä |ü⁄s¡»qT\T ø£˝≤Œ+‘·yT˚ e∫Ã+~
nqT≈£îHêïs¡T. ø¬ øπ’ sTT dü<Hä êìøÏ #˚sê&ÉT sêeTT&ÉT. njÓ÷<Û´ä ˝À Ád”,Ô |ü⁄sT¡ wüß\T,
>√ Áu≤Vü≤àDT\T n+<äs÷¡ nÁX¯óqj·THê\‘√ ‘êeT÷ sêeTTì‘√ eqyêdü+
yÓfi≤fl*‡+<˚qì ìsís¡ TT+#·Tø=Hêïs¡T. sêeTT&ÉT ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î Á|ü<øä DÏå +
#˚XÊ&ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT sêeTT&çe+ø£ #·÷dü÷Ô ªHêj·THê, s¡|Tüò Tq+<äHê! qTe⁄«
eqyêkÕìøÏ b˛‘·THêïe+fÒ ÁbÕD+ ì\Te˝Òøb£ ˛‘·T+~. ≈£L&Ü ôdq’ ´+
rdüTø£b˛, düTK+>± |ü<Tä Hê\T>∑T @+&¢TÉ >∑&TÉ |ü⁄μ nHêï&ÉT. ªeTVü‰sêC≤!
H˚qT n&É$øÏ b˛‘·Tqï~ ‘·|dü Tü ‡ #˚dTü ø√e{≤ìøÏ. Hês¡ Ns¡˝Ò <Û]ä kÕÔqT.
ôdq’ ´+‘√ nedüs+¡ ñ+&É<Tä μ nì ã<äT*#êÃ&ÉT sêeTT&ÉT. Ä e÷≥\T
$qï ø¬ ø’ £ Hês¡ Ns¡\+~+∫+~. n$ ø£≥Tº ø=ì ‘·q ˙\y˚T|òTü XÊ´eT\
X¯ØsêìøÏ $uÛ÷Ñ ‹ sêdüT≈£îHêï&ÉT. düT>∑+<Ûä øπ XÊ\qT eTT&çø{£ ≤º &ÉT. nqï>±]
C≤&É˝À \ø£ÎDT&ÉT n<˚$<Û+ä >± #˚dæ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ç Äosê«<ä+ Á>∑V≤æ +#ê&ÉT.
ø¬ ø’ £ d”‘‘· √, ªqTeP« eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤\T $&ç#j
Ó T· ´μeTì ø√]+~. yÓ+≥H˚ d”‘≈· L£ &Ü
n‘·>Ô ±] Ä»„qT bÕ{Ï+∫+~. ø¬ ø’ £ n+~+∫q Hês¡Ns¡\T ø£≥Tº ø√e{≤ìøÏ
dü‘e· T‘·eTsTT+~. lsêeTT&ÉT kÕj·T|ü&ܶ &ÉT. ÄyÓT ø√eT\ X¯ØsêìøÏ n~
neùdú nsTT+~. ≈£î\>∑Ts¡Te⁄ ø¬ ø’ q£ T #·÷dæ, ªqTe⁄« |üse¡ T ìs›j ¡ T· e⁄, bÕ|æ$.
d”‘q· T+∫ eÁkÕÔ\qT ˝≤≈£îÿHêïe⁄. sêC≤´ìï V”≤q‘·«+ bÕ\T#˚dTü HÔ êïe⁄.
sêeTTì Á≈£Ls¡uÛ≤e+‘√ n&Ée⁄\≈£î |ü+|ü⁄‘·THêïe⁄μ nì ìs¡“¤j·T+>±
176 lsêeT$»j·T+
eT+<ä*+#ê&ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ø¬ ø’ £ e+ø£ #·÷∫, ªqTe⁄« Hê ø£fifl¯ eTT+<äT
qT+∫ ãj·T≥≈£î bò˛! rdüT≈£îqï eÁkÕÔ\qT neTTàø√! düu´ÑÛ ‘·˝ìÒ <ëHê! Hê
_&¶\É qT ìs›j ¡ T· >± ãj·T≥≈£î |ü+|ü⁄‘·THêïe⁄. e÷≥≈£î ø£≥Tº ã&¶ÜqT ø£qTø£
dü]b˛sTT+~. ˝Ò≈î£ +fÒ ˙≈£î •s¡X <¤ yä T˚ >∑‹, u≤$˝À |ü&qç dæ+Vü≤+˝≤,
uÀqT˝À |ü&ɶ |ü⁄*˝≤, eT+≥˝¢À ∫øÏÿq düsŒ¡ +˝≤, >=+‘·Tø£˝À n&¶TÉ |ü&ɶ
#˚|˝ü ≤, eT+∫yê&ç düs«¡ kÕ«ìï Vü≤]+∫q <=+>∑˝≤ H˚qT ˙#˚‘· ∫ø±ÿqTμ
nì ndüVæ≤´+#·Tø=Hêï&ÉT. d”‘·qT Vü≤‘·TÔ≈£îì, ªu≤˝≤, qTe⁄« ø£cºÕ\
bÕ\e⁄‘·THêïe⁄. #·+|üø£ |ü⁄wüŒ+ e+{Ï <ëì$, düT≈£îe÷]$, qTe⁄« nø£ÿ&ç
o‘√cíÕ\≈£î ‘·≥Tº ø√˝Òe⁄. Çe˙ï me]øÏ #Ó|ü ø=ì m˝≤ uÛ]Ñ +#·>\∑ e⁄?μ
nì u≤<Û|ä &ü ܶ &ÉT. düTeT+‘·Tì |æ*∫ d”‘≈· î£ dü+ã+~Û+∫q ÄuÛsÑ D¡ ≤\qT
Ç∫Ãy˚ j · T eTì »>∑ H êà‘· q T >ös¡ $ +#· e Tì #Ó b ÕŒ&É T . ‘· s ¡ T yê‘· ,
eT+>∑fiø¯ ±]DÏjTÆÓ q d”‘· ‘·q e÷eT>±] #·sD¡ ≤\≈£î ÁyÓTTøÏÿ+~. edæwßü˜ \≈£î
qeTdüÿ]+∫, ø£è|ü>± ñ+&ÉeTì, $~j·THê{Ï #·+Á<äT&ÉT ~q~q
Á|üesΔe¡ ÷qT&ÉsTTq≥ºT Hêô|’ ùdïVü‰<äsê\T ô|+bı+<ä˙j·TeTì y˚&TÉ ≈£î+~.
ªdü÷s¡´#·+Á<äT\Tqï+‘·ø±\+ nøå£j·T+>± ñ+&ç sê»´bÕ\q #˚kÕÔs¡μì
edæwßü˜ &ÉT Äos¡«~+∫, ªqTe⁄« |üPsíd¡ ‹ü $. eTT˝¢Àø±˝¢À ˙ ø°]Ô ô|s¡T>∑T‘·T+~.
s¡|Tüò T|ü‹ eHê+‘·sê˝¢À $»j·T+ kÕ~Û+#·&+É ‘·<´ä∏ +μ nì ù|s=ÿHêï&ÉT.
lsêeTT&ÉT @&ÉTe+<ä\eT+~ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì sêDT\≈£î, ‘·*¢ øödü\´≈£î
qeTdüÿ]+∫ ôd\e⁄ rdüTø=+≥÷ Hêô|’ Áù|eT uÛ≤yêìï ô|+bı+~+#·Tø√+&Éì
y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT.
n|ü&ÉT ˇø£ÿkÕ]>± ‘·\T¢ \T >∑T+&Ó\T u≤<äT≈£îHêïs¡T. ˇø±yÓT eT{ºrÏ dæ
eTTU≤ìøÏ |üPdüT≈£î+~. ˇø±yÓT E≥ºT |”≈î£ ÿ+~. eTs=ø±yÓT ns¡Tdü÷,Ô ªz
sêe÷ qT$«ø£ÿ&˚ ñ+&çb˛!μ n+~. Çe˙ï #·÷dæq <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT, ªsêe÷
qTe⁄« q&É∫b˛≈£î. düsj ¡ T· ÷ rs¡+ es¡≈î£ wü&TÉZ DÏs<¡ +ä∏ ˝À yÓfió¯ flμ nì ø√sê&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-10 177
eTVü‰sêE≈£î qeTdüÿ]+∫ düTeT+‘·T&ÉT ‘Ó∫Ãq s¡<∏ëìï sêeTT&ÉT
n~Ûs√Væ≤+#·>± \ø£ÎDT&ÉT, d”‘· nqTdü]+#ês¡T. ãj·T≥ |ü⁄s¡»qT\
ø√˝≤Vü≤\+ ô|]–+~. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT <äT'K+ |ü≥˝º øÒ b£ ˛j·÷&ÉT. <ë«s¡+ yÓ\T|ü*øÏ
e∫à Á|ü»\ qT<›•˚ +∫ >∑<<äZ ä dü«s¡+‘√, ªMTs¡+<äs÷¡ düe÷<Ûëq|ü&+É &ç.
sêeTT&ÉT ‘·«s¡˝À ‹]–ekÕÔ&TÉ . Hê _&¶É mø£ÿ&çøÏ b˛j·÷&√, m≥Tb˛j·÷&√
Hê≈£î #·÷&Ü\ì e⁄+~. rdüTø=ìs¡+&ç. H˚q÷ n&Ée⁄\≈£î b˛‘êqT!μ nì
$\|æ+#ê&ÉT. ªs¡<+ä∏ ø£qTø£ ‹]–eùdÔ <ëìï n&¶–É +∫ sê|òTü e⁄&çì CÀ˝…|{ü Ϻ
n]ú+∫ nsTTHê düsπ eqyêkÕìøÏ yÓfifl¯ ìe«qT. Hê sêeTT&çì #·÷|æ+#·+&ç.
sêeTT&ÉT ˝Òø£ eT*qeTsTTq á njÓ÷<Û´ä ≈£î ì|üŒ+{Ï+#·+&ç. Hê ÁbÕD+
ø£&‘É ]˚ b˛‘√+~. njÓ÷<Û´ä ÁbÕD+˝Òì ø£fiã‚ s¡+˝≤ ñ+~. ‘·«s¡>± <ëìøÏ
ì|üŒ+{Ï+∫ <ëì‘√ bÕfÒ qq÷ï uÛdÑ àü + #˚jT· +&ç. <äX~¯ X¯\÷ ~>∑T\T>±
ø£qã&ÉT‘·THêïsTT. sê|òTü e⁄&ç eqyêdü+‘√ njÓ÷<Û´ä bÕ&ÉTã&ç+~. ˝Àø±ìøÏ
eTdæu≤]q Hê eTTU≤HÓï˝≤ #·÷|æ+#˚~. yÓ+≥H˚ »&ÉeTsTTq á X¯Øsêìï
e~* n&Ée⁄˝¢À sêeTTì yÓ‘·ø£{≤ìøÏ yÓfi¯‘êqT!μ nì ô|’ n+>∑eg+
C≤]b˛‘·T+&É>± >√|ü⁄sêìï møÏÿ n≥÷ Ç≥÷ ‹s¡T>∑T‘·÷ HÓ‹uÔ ≤<äTø=+≥÷
|ü⁄Á‘·$s¡V≤ü +‘√ ñqà‘·T&Ô sÉ TT, dü+#·]dü÷Ô ˝À≈£î\e+ø£ #·÷dü÷,Ô ªHê XÊ´eT\
esíT¡ &ÉsTTq sêeTTì #·÷|æ+#·+&çμ nì <äT:œ+#ê&ÉT. ª˙ Ä»„‘√H˚ ø£<ë
sêeTT&ÉT eqyêkÕìøÏ yÓ[fl+~μ nì |ü]yês¡+ z<ësêÃs¡T. n|ü&=ø±yÓT,
ªlsêeTT&ÉT s¡<+ä∏ ˝À <ë«s¡+ e<›øä =#êÃ&ÉTμ, n+fÒ yÓ+≥H˚ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT |üsT¡ >∑T
|üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. ª<Û«ä »+ ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä μ nì n+≥÷ øödü\´ _>Zs∑ >¡ ±
ns¡Tdü÷Ô |ü]>¬ ‘·T‘Ô ÷· , ªn~>√ sêeTT&ÉT ì\ã&ç ñHêï&ÉT. ˙ eTTK+ #·÷&É˙
‘·+Á&û!μ n+≥÷ ÁuÛÑeT˝À s√~+∫+~. ª¬ø’πøsTT e÷≥\T ne÷yêdü´
Nø£ { Ï ˝ ≤+{Ï $ . n|ü Œ {Ï q T+#˚ sêeT#· + Á<ä T &É T ø£ q ã&É ≥ + ˝Ò < ä T .
sêeT$jÓ÷>∑eTH˚ ∫+‘ê–ï˝À |ü&ɶ #·ø√s¡+˝≤ ñ+~ yê] |ü]dú‹æ . ø¬ øπ’ sTT
178 lsêeT$»j·T+
nH˚ πø‘·Te⁄ sêeT dü÷s¡T´ì $T+– y˚dæ+~. Çø£ |ü<äTHê\Tπ>+&¢ÉT
nqïbÕ˙j·÷\T ˝Ò≈î£ +&Ü m<äTs¡T#·÷&Ü*. sêeTT&ÉT y˚T|òTü + nsTT‘˚ ø¬ ø’ £
ô|qT>±*. á ô|qT>±*‘√ Ä y˚T|òTü + <ä÷s¡yTÓ +Æ ~. JeHê<Ûës¡+ ˝Òø£ y˚TeTT
≈£î$T*b˛‘·THêï+. n+<ÛTä ìø£ }‘·øÁ£ s¡˝≤ ñ+&˚ Hê sêeTT&çì n&É$øÏ
me«s¡T |ü+bÕs¡T? <ä]Á<äT&ç kı‘·TÔ ìs›j ¡ T· >± Á>∑V≤æ +∫q≥ºT Hê düs«¡ kÕ«ìï
mes¡T ‘·]y˚TkÕs¡T? Hê ∫+‘êeTDÏì, |üsT¡ düy~˚ ì mes¡T bÕπsXÊs¡T? Hê
#·+{Ï_&¶É ˝Òø£ Hê düHÔ ê´\T >∑&øɶ {£ ≤º sTT. Hê _&¶qÉ T Hê≈£î #·÷|æ+#·+&ç.
düT≈£îe÷s¡T&Óq’ sêeTT&ÉT n&É$˝À uÛÀ»q+ me]ì n&ÉT>∑T‘ê&ÉT? Hês¡Ns¡\T
<Ûä]+#ê&˚, eT+>∑fi¯kÕïq+ m˝≤ #˚kÕÔ&ÉT? mÁs¡ ø£\Te\ø£+fÒ ø√eT\
#·sD¡ ≤\≈£î ø£+≥ø±\T, ø£]qƒ •\\T >∑T#·TÃø=+fÒ m˝≤ uÛ]Ñ +#·>\∑ &ÉT?
>∑T&¶yç êìøÏ eq+˝À ‘√&ÉT ˝Òq|ü&ÉT ø£*>π |ü]dú‹æ Hê≈£L dü+uÛ$Ñ +∫+~.
#·+{Ï_&¶qÉ T |üs<¡ X˚ +¯ ˝À e~* ‘·*¢ düV≤ü >∑eTq+#˚ùdÔ eTqdüT yê´≈£î\
|ü&qç ≥¢T>± sêeTT&ÉT ˝Òì |ü]dú‹æ Hê ø£˝≤π> ñ+~μ nì ∫+‹+∫+~.
s¡$≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&ÉT n&É$øÏ ãj·T\T<˚s>¡ ±H˚ bÕcÕD≤\T <äT:K+‘√
ø£]qƒ ‘ê«ìï ø√˝ÀŒj·÷sTT. >∑», ‘·Ts¡>,∑ |üXó¯ |üø±å ´<äT\T, ÄVü‰s¡+, ˙s¡T
eTT≥º˝<Ò Tä . n&É$˝À |ü≈î£å \T s√~+#êsTT. njÓ÷<Û´ä »Hêe[, Áu≤Vü≤àDT\T,
uÛ≈Ñ î£ \Ô T, $TÁ‘·T\T, ùde≈£î\T, #·sà¡ ø±s¡T\T,n+≥sêìyês¡T yÓTT<ä\>∑Tyês¡T
n+<äs¡÷ ≈£î≥T+ãdüVæ≤‘·+>± lsêeTTì nqTdü]+#ês¡T. njÓ÷<Ûä´
bÕ&ÉTã&ç+~. Äu≤\>√bÕ\+ sêeT#·+Á<äT&ç‘√ u≤≥T kÕ–+~. Á|ü»\+<äs÷¡
|ü\Ts¡ø±\T>± nqTø√kÕ>±s¡T. ª¬øøπ’ sTT |üse¡ T #·+&Ü\ j·TTe‹. d”‘·
eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤\qT n|üV≤ü ]+∫q ø¬ øπ’ sTT #˚‹øÏ+<ä |üì#˚jT· &ÜìøÏ mes¡T
n+^ø£]kÕÔsT¡ ? <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT eTs¡DùÏ dÔ njÓ÷<Û´ä bÕ&ÉTã&ÉT‘·T+~. sêC…es¡sTTHê
¬ø’ø£≈£î πøX¯eTT+&Éq+ #˚sTT+∫ bÕ&ÉTã&¶É njÓ÷<Ûä´≈£î me&ÉT ÁbÕD+
b˛j·T>∑\&ÉTμ nì ˇø£sT¡ , ª<äXs¯ <¡ Tä∏ &ç |ü⁄s¡TcÕsú+¡ M–b˛sTT+~. ø¬ ø’ q£ T
n<Ûë´j·TeTT-10 179
e~Û+∫ sêeTTì#˚‘· sê»´kúÕ|üq #˚jTÓ T#·TÃqT ø£<ë?μ nì ˇø£sT¡ , ªÁd”Ô
yê´yÓ÷Vü≤+˝À |ü&ç sêE BqT&Éj÷· ´&ÉT, njÓ÷<Û´ä ô|ìï~Ûì eqyêkÕìøÏ
|ü+bÕ&Éμì eTs=ø£sT¡ , ªeTqeT÷ eqyêkÕìøÏ ‘·|Œü ìdü]>± b˛e*‡+<˚μ
nì y˚s=ø£sT¡ Ç˝≤ s¡øs£ ø¡ ±\T>± nqTø=Hêïs¡T.
njÓ÷<Ûë´|ü⁄s¡yêdüT\ |üsT¡ >∑TqT yÓqT~]– #·÷∫q sêeTT&ÉT s¡<+ä∏
ì*bÕ&ÉT. n+<ä]ø° n_Ûyê<ä+ #˚d,æ ª<äXs¯ <¡ ä∏ eTVü‰sêE eTq≈£î ‘·\e÷ìø£+.
y˚T+ ns¡D´yêdü+ #˚dæ ekÕÔeTT. MTs¡+<äs÷¡ nø£ÿ&çøÏ sêe&É+ ndü+uÛeÑ +.
|ü<Tä Hê\T>∑T@+&¢TÉ |üP]Ô ø±>±H˚ ‘·«s¡>± ‹]– e#˚ÃkÕÔ+. MTs¡T MT Çfi¯fl˝À
düTK+>± ñ+&É+&çμ nì $qï$+#ê&ÉT. >ös¡e+‘√ ìùdE Ô \sTT <äT'KuÛ≤s¡+‘√
n+<äs÷¡ yÓqT~]>±s¡T. sêeTuÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î, Áu≤Vü≤àDT\≈£î, n–ïôVAÁ‘·T\≈£î,
|ü+&ç‘T· \≈£î, C„≤qT\≈£î, yÓTT<ä\sTTq yê]øÏ Á|üfij ¯ T· + e∫Ãq≥¢sTT+~.
sê|òTü e⁄&çH˚ ÁbÕD+ ø£+fÒ m≈£îÿe>± uÛ≤$+∫q yês¡+‘ê ‘êeT÷ ns¡D≤´ìøÏ
ekÕÔeTì |ü≥Tº ã{º≤s¡T. nsTTHê yÓfifl¯ &ÜìøÏ yê]øÏ neø±X¯+ ø£\T>∑˝<Ò Tä .
sêeTT&ÉT s¡<+ä∏ ~– Áu≤Vü≤àDT\ bÕ<ë\qT |ü≥Tº ≈£îì yÓqT~]– yÓfifl¯ eTì
n]ú+#ê&ÉT.
nsTTHê yêfi¯fl+<äs÷¡ ªsêe÷! ìqTï e<ä* yÓfifl¯ ˝Ò+μ nì ‹]– ‹]–
ÁbÕ]ú+#ês¡T. ªnVü≤˝À´<Δësê! sê|òTü yê! á Áu≤Vü≤àDT\T #ê˝≤ n\dæb˛j·÷s¡T.
dü÷sê´düeÔ Tj·T+ ne⁄‘√+~! ø±ã{ºÏ yê]ø√dü+ Çø£ÿ&˚ mø£ÿ&√ $ÁX¯$T+#ê*μ,
nì nqï>±]ì \ø£ÎDT&ÉT nqT»„ ø√sê&ÉT.
nø£ÿ&É njÓ÷<Û´ä ˝À Ád”\Ô +<äs÷¡ <äXs¯ <¡ Tä∏ ìøÏ ‘√&ÉT>± ø¬ øπ’ sT÷ dü<Hä êìøÏ
yÓfi≤fls¡T. øödü\´, düT$TÁ‘· yÓTT<ä˝q’… sêDT\T, <äXs¯ <¡ Tä∏ ì <ä>s∑Z >¡ ± »]–
≈£Ls¡TÃHêïs¡T. eT+~s¡+˝À BbÕ\T yÓ\yÓ\uÀ‘·THêïsTT. sêeTT&ç eqyêdü
ø±s¡D≤q q>∑s+¡ ˝À Áù|‘·øfi£ ¯ Äe]+∫+~. ãT~ΔHêX¯q+ ‘·sT¡ yê‘· nC„≤q+
180 lsêeT$»j·T+
ø£eTTàø=qï≥ºT, sêDT\T, <äX¯s¡<∏äT&ÉT ÁbÕD‘ê´>±ìøÏ dæ<Δä|ü&ç, ‘êøÏ‘˚H˚
ÁbÕD≤\qT Vü≤]+#˚ |òTü Às¡ $cÕìï ‘Ó|Œæ +#ês¡T. ≈£î\>∑Ts¡Te⁄, edæwßü˜ &ÉT
yÓ+≥H˚ Á|üy˚•+∫, dü|ü]yês¡+>± sêeDTì Vü≤‘·e÷]Ã, <˚e‘·\qT
$eTT≈£î\Ô qT #˚d,æ |ü<ëÛ ï˝ZfiÒ fl¯ nq+‘·s+¡ »>∑~«U≤´‘·T&Ó’ sêeTT&ÉT ‹]–
ekÕÔ&TÉ . Ç~ dü‘´· +. sêeTT&ç ô|q’ ªÄqμ, ªMTs¡T ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚jT· ≈£L&É<Tä μ
nì <Ûs’Ó ´¡ e#·Hê\qT uÀ~Û+#ê&ÉT. >∑Ts¡Te⁄ e÷≥qT Á|üe÷D+>± rdüTø=ì
yês¡T $wübÕHêìï e]®+#ês¡T.
»>∑Á<äø≈£å î£ &ÉT, ÁãVü≤à»q≈£î&ÉT, áX¯«s¡$TÁ‘·T&ÉT eq+˝À Áu≤Vü≤àD
|ü]y˚w‘æº T· &ÉsTT ñHêï&ÉT. sêÁ‹ eT÷&ÉT s¡a≤eTT\sTT+~. qøåÁ£ ‘ê\ #·T≥º÷
#·+Á<äT&ç˝≤, dü÷s¡T´ì#·T≥º÷ øÏsD¡ ≤˝¢≤ s¡<+ä∏ #·T≥º÷ Áu≤Vü≤àDT\+<äs÷¡
ìÁ~+#ês¡T. \ø£ÎDTì |æ*∫ s¡<+ä∏ dæ<+äΔ #˚jT· eTì Ä<˚•+#ê&ÉT sêeTT&ÉT.
eTs¡TøåD£ +˝À >∑sT¡ &ÉT&ÉT neTè‘êìï n|üV≤ü ]+∫q y˚>+∑ ‘√, Äø±XÊq
sê»Vü≤+dü\T e÷qdü düs√es¡+ #˚]q≥¢T, s¡<+ä∏ n~Ûs√Væ≤+∫ yêj·TTy˚>∑
eTH√y˚>±\‘√ njÓ÷<Û´ä y˚|⁄ü >± |üsT¡ >∑TrsTT+∫ >∑TVüQ&ç ÄÁX¯eT+ #˚]
>∑+>±rs¡+˝À lsêeTT&ÉT kÕïHêìøÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT. ªdü÷s¡´e+X¯+˝À
uÛ^Ñ s¡<Tä∏ &ÉT ìqTï HêHê$<Ûë\ ÁbÕ]ú+∫ »>∑<Tä <äsΔ D¡ ≈£î >∑+>∑qT uÛTÑ $øÏ
‘Ó#êÃ&ÉT. n&É>+∑ >±H˚ •e⁄ì »{≤p≥+˝À $sêõ˝¢Ò >∑+>∑qT Ä |üsÁ¡ ãVü≤à
uÛÑT$øÏ Á|ükÕ~+#ê&ÉT. ÁãVü≤à, Ç+Á<ä, •e, >∑+<Ûäs¡«, düs¡Œ, eTTì»q
düeT÷Vü‰\T >∑+>±q~ì nbÕs¡+>± k˛ÔÁ‘·+ #˚XÊs¡T. >∑+>∑qT #·÷ùdÔ
y˚sTT»qà\ bÕ|ü+ uÛdÑ àü eTsTT b˛‘·T+~μ nì Ç˝≤ dü>s∑ ≈¡ î£ ˝≤ìï ‘·]+|üCdÒ qæ
Ä C≤Vü≤ï$ì sêeT\ø£ÎDT\T düeÔ + #˚dæ n+<äT˝À eTTì– kÕïq+ #˚XÊs¡T.
d”‘· düTeT+‘·T\‘√ ø£*dæ ì‘ê´qTc˜Õq ø£sà¡ \T |üP]Ô#d˚ æ <äsꓤdqü +ô|’ sêeTT&ÉT
Äd”qT&Éj÷· ´&ÉT. eTÁ]bÕ\‘√ ‘·\qT s¡T~› øπ XÊ\qT eTT&çyd˚ Tü ø=qï sêeTT&ÉT
uÛdÑ àü + |üPdüTø=qï X¯+ø£sT¡ &ç˝≤ >√#·]+#ê&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-10 181
nø£ÿ&É Áu≤Vü≤àDT\T ìÁ<ä˝Ò#ês¡T. s¡<∏ä+‘√ düVü‰ s¡|òüTTsêeTT&ÉT
ìÅwÿü $T+#ê&Éì ‘Ó*dæ, ªìÁ<ä‘√ nqsú+¡ »]–+<äì, #˚õøÏÿq neø±X¯+
e<ä* Äq+<ä|òüTqT&ÉT, »>∑<ZäTs¡Te⁄ nsTTq sêeTTì e~˝ÒkÕ+μ nì
<äT'œ+#ês¡T. nC„≤q+ ø£|Œæ y˚d+æ ~. Ä‘êàsêeTT&ÉT nqTuÛyÑ êìπø sê˝Ò<Tä .
ø£w‘üº s· y¡ TÓ qÆ e÷j·T yÓ÷dü+ #˚d+æ <äì ˇø£sT¡ , <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ÁbÕD≤\T e<äT˝≤Ô&ìÉ ,
n+<äTø£H˚ d”‘êHê<∏Tä &ÉT njÓ÷<Û´ä øπ ‹]– yÓfi≤fl&ÉT, n+<äTø£H˚ #·Áø±\ >∑Ts¡T\Ô T
njÓ÷<Ûä´yÓ’ù| ø£ì|ædüTÔHêïj·Tì n+<äs¡÷ dü+‘√wæ+∫ Äq+<ä+>±
yÓqT~]>±s¡T. nsTT‘˚, uÛeÑ ã+<Ûä #˚Ã<¤ ≈ä î£ &ÉsTTq sêeTT&ÉT njÓ÷<Û´ä ˝À ˝Ò&TÉ !
Áu≤Vü≤àDT\+<äs÷¡ $#ês¡+˝À düø\£ eT+>∑fiu¯ ÀÛ >±\T $dü]+® ∫ @ø±+‘·+>±
≈£Ls=Ãì sêeT<äsÙ¡ q+ ø±≈£î+&Ü Çfi¯fl≈£î yÓfifl¯ ≈£L&É<ìä ìX¯ÃsTT+#ês¡T.
>∑+>∑qT sêeTT&ÉT <ë{Ïq yÓq’ + Ä<äsu¡ ≤Û e+‘√ dü»q® T˝…q’ ÁXÀ‘·\T øö‘·Tø£+>±
ÁX¯eD+ #˚j·T+&ç. sêeT$»j·TÁ>∑+<∏ä+ πøe\+ dü«j·T+>± Á>√˝≤*‡q
neTè‘·+. Bìï dü‘·TŒs¡Twüß\T, <˚e‘·\T ÁãVü‰àq+<ä+>± ùd$kÕÔs¡T.
s¡$≈£î\uÛ÷Ñ wüD≤, sê|òTü y˚+Á<ë! ÁãVü‰àq+<ë! C„≤qdüeTTÁ<ë! l<Ûsä e¡ s¡<ë!
n‹ ñ<ësê! ì]«ø±sê! nuÛ+Ñ >±! qeTdüT‡\T.
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. Bìï
#·‘T· s¡T\sTTq ÁXÀ‘·\T dü<ë ÁX¯eD+ #˚d÷ü HÔ ˚ ñ+{≤s¡T. dü«dæ!Ô
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
<äX¯e÷<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
nnn

n<Ûë´j·TeTT - 11
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
á sêeT$»j·T Á>∑+<∏+ä ˝À ˇø£ n<Ûë´j·T+ ø£Hêï eTs=ø£{Ï eT]+‘·
eT<ÛTä s¡+. Áø£eTÁø£eT+>± dü÷s¡T´&ÉT ô|ø’ Ï e∫Ãq≥¢T, X¯óø¢|£ øü +£å ˝À #·+Á<äøfi£ ¯
nqT~q+ ô|]–q≥¢T, nuÛ≤´dü+e\¢ C„≤q+, jÓ÷>∑kÕ<Ûqä e\¢ eTqXÊÙ+‹
ÇqTeT&ç+∫q≥¢T, u≤\´+qT+∫ bÕ+&ç‘·´+ ~q~Hê_Ûeè~Δ#Ó+~q≥¢T
e≥eèøå+£ ;» <äXq¯ T+∫ Áø£yT˚ |” eTVü‰eèøå+£ >± $dü]Ô +∫q≥¢T, yÓTT<ä{À¢
∫qïbÕj·T>± ñqï ø£èwíyü D˚ Ï b˛qTb˛qT n‹$düèÔ ‘·eTsTTq≥¢T, #Ós≈¡ î£ >∑&˝É À
r|æ sêqTsêqT n‹X¯sTT+∫q≥¢T, >∑Ts¡TuÛ»Ñ qe\¢ C„≤qø£fi,¯ \øå´£ X¯ó~Δe\¢
‘·|üdüT‡, kÕ<ÛäTdü+>∑eT+e\¢ øå£eT, <äj·÷~ dü<ZäTD≤\T ~q~Hê_Ûeè~Δ
bı+<äT‘êsTT. ìcÕÿeT<ëq+e\¢ Á‹˝Àø£ø]° ,Ô Ms¡\øÏÎì ÄÁX¯sTT+#·&+É e\¢
$X‚wü Á|ü‘ê|ü+, ùdïVü≤ Ä<äs¡ uÛ≤e+e\¢ yÓTÆÁ‹, |üs√|üø±s¡+e\¢ ø°]Ô
ô|s¡T>∑T‘êsTT. ùd$+#˚ ø=B› e÷<ÛTä s¡´s¡d+ü ÇqTeT&çdTü +Ô ~. esê¸ø±\+˝À
>∑+>∑ ~q~qÁ|üesΔe¡ ÷q+>± ñbıŒ+– ˇ&¢qÉ T ˇs¡TdüTø=ì Á|üeVæ≤+∫q≥¢T,
#·‘T· s¡ s¡dEü ˝„ q’… ÁXÀ‘·\qT #·÷dæ eø£Ô Äq+<ä+ n‹X¯sTT+∫ ne<ÛTä *ï
<ë≥T‘· T +~. ÁXÀ‘· \ T eT+<ä ã T<Δ ä T ˝… ’ ‘ ˚ eø£ Ô $<ä « ‘· T Ô , Äq+<ä +
dü÷sê´düeÔ Tj·T+˝À ø£eT˝≤˝¢≤ eTT≈£î[+#·Tø=ìb˛‘êsTT.
>∑+>∑qT <ë{Ï+∫q >∑TVüQì Hêe
>∑‘· n<Ûë´j·T+˝À $e]+∫q≥¢T, >∑+>∑ˇ&¶ÉTq e≥eèøå£+ ÁøÏ+<ä
<äsꓤdqü +ô|’ $ÁX¯$T+∫q Ä s¡|Tüò TsêeTT&ÉT e÷j·T M&çq @ø±+‘·j÷Ó –˝≤
ìX¯Ã\T&Ó’ $sêõ\¢T‘·THêï&ÉT. |ü$Á‘·yTÓ qÆ sêeTHêeTeTH˚ HÍø£˝À <äTdüsÔ y¡ TÓ qÆ
uÛeÑ kÕ>∑sêìï <ë{Ï+#·>\∑ Ä sê|òTü y˚+Á<äT&ÉT q~ Äe*rsêìøÏ #˚sá eTì
n<Ûë´j·TeTT-11 183
>∑TVüQì n]ú+#ê&ÉT. øå°s¡kÕ>∑s¡+ <ä]Á<äTì j·÷∫+∫q≥¢T, ãèVü≤düŒ‹
eT÷sâT¡ ìe<›ä dü+<˚V‰ü \T rs¡TÃ≈£îqï≥¢T, >∑+>±q~ ∫qï>∑T+≥e<›≈ä î£ yÓ[fl
<ä|Œæ ø£ rs¡ÃeTqï≥¢T, ø£\Œ‘·sT¡ e⁄ ìsꓤ>T∑ ´DíÏ n]ú+∫q≥¢T sê|òTü e⁄&ÉT‘·eTqT,
‘·q HÍø£˝À >∑+>∑qT <ë{Ï+#·eTì >∑TVüQì ø√sê&ÉT. >∑TVüQ&ÉT lsêeTTì
>±+∫ ≈£î‘·÷Vü≤\+‘√ ªMT HêeT<Ûj ˚ T· + @$T{Ï? MTsêø£≈î£ ø±s¡Dy˚T+~?
MT¬sø£ÿ&çøÏ b˛‘·THêïs¡T?μ nì Á|ü•ï+#·>± ªs¡$≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&Óq’ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT
Hê ‘·+Á&ç. qqTï lsêeTT&Éì »qT\+‘ê n+{≤s¡Tμnì s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
»yê_#êÃ&ÉT. Ä e÷≥ $qï >∑TVüQì ‘·*¢ s√~dü÷,Ô ªø£]qƒ •\ ˙ bÕ<ä+
‘·–* eTVü‰\øÏÎe+{Ï eT>∑Te>± e÷]+<äì uÛøÑ Ô£ »Hêe[, kÕ<ÛTä dü»q® T\T
#Ó|Œü >± $HêïqT. ˙ ø±\TyÓ÷|æ‘˚ e÷ Hêe ≈£L&Ü Ád”>Ô ± e÷s¡T‘·T+<˚y÷Ó qì
uÛj
Ñ T· +>± ñqï~μ n+≥÷ lsêeTTì Hêe mø£ÿ˙j·Te<›ìä >∑TVüQ&ç‘√
nqï~. ªñqï ˇø£ÿ uÛ≤s¡´H˚ b˛wæ+#·&+É ø£w+üº >± ñ+~. á Hêe ≈£L&Ü
Hê‹ nsTT‘˚ ˙ Jeq+ m˝≤ kÕ>∑T‘·T+<äμì >∑TVüQDíÏ Á|ü•ï+∫+~. ø±ì
‘·*¢ e÷≥ >∑TVüQ&ÉT #Ó$q ô|≥ºø£ ªdüs√«‘·eÔ ÷! ˙ #·sD¡ eTVæ≤eT nbÕs¡+.
yê{Ïì H˚qT eTT+<äT>± n_ÛùwøÏkÕÔqT. ˙ #·sD¡ <Û÷ä [ k˛øÏq+<äTe\¢H˚ ø£<ë
•\ Ád”>Ô ± e÷]+~. n+<äTø£ì bÕ<ë_Ûùwø±q+‘·s+¡ Hê HêeHÓøÿ£ e\dæ+<äμì
nuÛ´Ñ ]ú+#ê&ÉT. ‘·<Tä |ü] Ä »>∑H√àVü≤qT&ÉT, e÷j·÷r‘·T&ÉT, X¯ó<Δ#ä ‘’Ó q· T´&ÉT,
|ü<ëàøås° e¡ TDT&ÉT, »>∑<TäZ s¡TesTTq lsêeTTì ‘·q ≈£î{°sêìøÏ rdüT≈£îì
yÓ[fl düTU≤d”dTü ì >±$+∫, ÁãVü≤às¡TÁ<ë<äT\T me] bÕ<ä s¡C:ø£D≤ìï
yê+∫ÛkÕÔs√, düqø£dqü +<äHê<äT\T dü<ë @ bÕ<ä|<ü àä düìï~Û ø√dü+ ìs¡+‘·s+¡
kÕ<Ûqä #˚kÕÔs√, C≤Vü≤ï$ @ bÕ<ë\qT+&ç Ä$s¡“$¤ +∫+<√, Ä #·sD¡ ≤\qT
‘·q dü«Vü≤kÕÔ\‘√ >∑TVüQ&ÉT >∑+>±»\+‘√ n_ÛùwøÏ+∫, eq|ò˝ü ≤\‘√,
|ü⁄cÕŒ\‘√, ø£+<äeT÷˝≤\‘√ »qø£ C≤e÷‘·qT |üPõ+#ê&ÉT. Ä düeTj·T+˝À
>∑TVüQì Äq+<ä+ esí¡Hêr‘·+. sêeTbÕ<ë\qT >∑{ºÏ>± |ü≥ºTø=ì
184 lsêeT$»j·T+
Áù|eTu≤cÕŒq+<äuÛÑ]‘·T&ÉsTT yÓøÏÿfi¯ófl ô|{ºÏ @&ÉTdü÷Ô, ªs¡$≈£î\‹\ø±!
<äj÷· kÕ>∑sê! e÷j·÷#·Áø£#ê\ø±! njÓ÷<Ûë´|ür! ‘ê≥ø£ dü+Vü‰sê! ‘·«s¡>±
‹]– sê kÕ«MT! qTe⁄« ‹]– sêq+‘·ø±\+ H˚qT uÛTÑ õ+#·qT. ˙e⁄ e#˚Ães¡≈î£
uÛÀ>∑u≤Û >±´\T, eT+>∑fik¯ ÕïHê\T $&ÉHê&Ó<qä Tμ nì nHêï&ÉT. Ä uÛ≈Ñ î£ ìÔ
Áù|eT≈£î |üse¡ X¯ó&Óq’ lsêeTT&ÉT >∑TVüQì >±&ÛÜ*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
‘·<Tä |ü] >∑TVüQ&ÉT HêeqT ‘Ó|Œæ +∫ sêeTTì ≈£Ls¡TÃ+&Éu{… ≤º &ÉT.
d”‘ê\ø£ÎDT\T Hêe˝À ≈£Ls¡TÃqï ‘·sT¡ yê‘· lsêeTT&ÉT düTeT+‘·Tì‘√
ª˙e⁄ ‘·«s¡>± ‹]– yÓ[fl eTVü‰sêE≈£î nìï dü+>∑‘·T\T $qï$+#·T.
≈£î\>∑Ts¡Te⁄≈£î, ‘·+Á&ç>±]øÏ Á|üD≤e÷\T ‘Ó\T|ü⁄. |ü<Tä Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T
ì+&É>±H˚ H˚qT ‹]– ekÕÔqì #Ó|Œæ Á|ü»\+<ä]˙ düe÷<Ûëq|üs#¡ T· . ˙e⁄
‘·«s¡>± ãj·T\T<˚sT¡ . ˝Òøb£ ˛‘˚ q+~ Á>±e÷qTï+&ç e∫Ãq uÛsÑ ‘¡ T· ì, eTVü‰sêE
ø√bÕy˚ X ¯ + ‘√ e~Û k ÕÔ π s yÓ ÷ ! yê]+#· T , Çø£ ˙e⁄ yÓ + ≥H˚
ãj·T\T<˚se¡ \dæ+<äμì lsêeTT&ÉT Äqrj·T>± düTeT+‘·T&ÉT s¡<+ä∏ ~–
lsêeTTìøÏ bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚d,æ ø£˙ïfi¯fl‘√ lsêeTTì bÕ<ë\T ø£&–ç ,
ªªH˚qT njÓ÷<Û´ä ≈£î yÓ[fl n+<ä]ø° <äT:K+ ø£*–+#·˝qÒ T! MT‘√ ø£*dæ ekÕÔqT.
˝Ò<ë ÁbÕD≤\qT ‘·´õkÕÔqT. MTs¡T ˝Òì á X¯Sq´s¡<ë∏ ìï #·÷∫ eTVü‰sêE,
øödü\´e÷‘· ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚kÕÔsT¡ . $TeTà*ï n&É$˝À m+<äT≈£î e~*ô|{ºÏ
e#êÃeì qqTï ì+~kÕÔsT¡ μμ nì ÄÁø√•+#ê&ÉT. lsêeTT&ÉT düTeT+‘·Tì
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ ì ªHê Ä»„ bÕ*+∫ njÓ÷<Û´ä ≈£î yÓfió¯ fl! ∫+‹+#·≈î£ μ
nì es¡<Vä ≤ü kÕÔìï düTeT+‘·Tì •s¡dTü ‡ô|’ qT+∫ Äos¡«~+#·>± y˚T|ò÷ü \T
e]¸+#· > ±H˚ eT+≥\T #· ˝ ¢ ≤ ]q≥¢ T dü T eT+‘· T ì XÀø£ e T+‘ê
eT≥Te÷j·TeTsTT+~. lsêeTTì Ä»„ >¬ ø’ =ì düTeT+‘·T&ÉT, yês¡T Äe*
ˇ&¶TÉ #˚sπ <ëø± #·÷dü÷Ô ì\T#·THêï&ÉT. Äe* ˇ&¶TÉ #˚]q lsêeTT&ÉT
ìeè‹ÔH=+~q jÓ÷–˝≤ düTeT+‘·Tì yÓ|’ ⁄ü #·÷∫ ‘·«s¡>± ‹]– yÓfifl¯ eTì
#˚sTT }|ü⁄‘·÷ kÂ+»„ #˚XÊ&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-11 185
eTTì»q düe÷>∑eT+
lsêeTT&ÉT |ü⁄wüÿ]DÏ <ä>s∑Z ¡ ˇø£ sêÁ‹ >∑&|ç æ Á|üj÷· >∑ #˚sê&ÉT. sêeTTì
<äèwºæ k˛ø£>±H˚ Á|üj÷· >∑ bÕeqyÓT+Æ ~. nø£ÿ&ÉqT+&ç Ä s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
uÛsÑ <¡ ë«C≤ÁX¯eT+ #˚sT¡ ø√>± lsêe÷>∑eTqyês¡Ô $ì uÛsÑ <¡ ë«»eTTì lsêeTTì
e<›ä≈£î |üs¡T>∑Tq e#êÃ&ÉT. lsêeTT&ÉT ãTTwæøÏ qeTdüÿ]+#·>± eTTì
øπ eå ÷*+>∑q+ #˚dTü ≈£îì, ªá s√E Hê »qà <Ûqä ´+. Á‹˝Àø±~Û|‹ü j˚T Hê
ÄÁX¯eT+ bÕeq+ #˚XÊ&ÉT. Hê |üPs¡«|ü⁄D´ |üs«¡ ‘ê\T ∫<ëø±XÊe<ÛTä \qT
<ë{Ï yÓfi≤flsTT. n+<äTøπ s¡|Tüò T|ü‹ |æ\eø£H˚ Hê Ç+{ÏøÏ e#êÃ&ÉTμ n+≥÷
uÛÑs¡<ë«» eTTì Áù|eT‘√, düø£\eT+>∑fi¯Á|ü<ëj·T≈£î&ÉT, d”‘êHê<∏äT&ÉT,
»>∑<äT<Δës¡≈£î&Ó’q s¡|òüTTq+<äqTìøÏ Á|ü<äøåÏD+ #˚XÊ&ÉT. <˚e‘·\qT
ã+<Ûä$eTT≈£îÔ\ #˚j·TT≥≈£î Ä<ë]q yÓ&ÉT‘·÷ s¡$≈£î\uÛÑ÷wüDT&Ó’q
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT uÛsÑ <¡ ë«C≤ÁX¯e÷ìøÏ e#êÃ&Éì ‘Ó*j·T>±H˚ ãTTwüß\+<äs÷¡
|üsT¡ >∑Tq e#êÃs¡T. yês¡+<äs÷¡ Ç+Á<äTì #·T≥º÷ <˚e‘·˝≤¢ , dü÷s¡T´ì #·T≥º÷
øÏsD¡ ≤˝¢≤, #·+<äq+ #·T≥º÷ eT\j·Te÷s¡T‘·+˝≤, •e⁄ì #·T≥º÷ yÓs’ ê>∑´+˝≤,
es¡T&ç#T· ≥º÷ eT÷–q ô|[flyê]˝≤, kÕ<Û≈ä î£ ìøÏ düeT≈£L]q dü+|ü<˝ä ≤,
neT÷\´s¡‘êïìï |üØøå+Ï #·&ÜìøÏ #·T≥º÷ #˚]q ì|ü⁄DT˝¢≤, y˚Ts¡T|üs«¡ ‘êìï
Äe]+∫q ∫\¢s¡ |üs«¡ ‘ê˝¢≤, #·+Á<äTì #·T≥º÷ ‘ês¡˝≤¢ , e÷qdü düs√es¡+˝À
sê»Vü≤+dü˝¢≤, eTTqT\+<äs¡÷ sêeTTì #·T≥º÷ #˚sês¡T. uÛÑs¡<ë«E&ÉT
s¡|Tüò Tq+<äqTì |üPõ+∫, ªªsêe÷! MTs¡T eqyêdüø±\+ |ü<Tä Hê\Tπ>fi¯ófl
Çø£ÿ&˚ Á|üXÊ+‘·+>± >∑&TÉ |üe\dæ+~. <ä+&Éø±s¡D≤´ìøÏ nqedüs+¡ >± m+<äT≈£î
yÓfifl¯ &É+?μμ nì n]ú+#ê&ÉT. ªÇø£ÿ&É e⁄+fÒ njÓ÷<Û´ä Á|ü»\T, Áu≤Vü≤àDT\T,
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T n+‘ê Çø£ÿ&É≈î£ ekÕÔsT¡ . y˚T+ nC„≤‘·+>± eTVü‰s¡D´+˝À
Á|üy•˚ kÕÔ+. eTT+<äT @+ »s¡>u∑ À‘·T+<√ MT≈£î düŒwº+ü >± ‘Ó\TdüTμ n+≥÷
nø£ÿ&É eTs√s√E >∑&ç|æ, ªy˚TeTT eTT+<äT≈£î yÓfi¯fl&ÜìøÏ e÷sZ¡+
#·÷|æ+#·e\dæ+~!μ nì sêeTT&ÉT ‘·q ìX¯Ãj·÷ìï düŒwº+ü #˚XÊ&ÉT.
186 lsêeT$»j·T+
ªeTT+<äT ∫Á‘·≈£L≥+ edüTÔ+~, nø£ÿ&É ñ+&˚ $<ë«+düT\‘√
ø=~›s√E\T >∑&|É eü \dæ+<äμì #Ó|Œæ , uÛsÑ <¡ ë«»eTTì lsêeTTì yÓ+≥ dæ<eäΔ ≥+
es¡≈L£ yÓ[fl Äj·Tqe<›ä ôd\e⁄ rdüT≈£îì, Á|üj÷· >∑≈î£ ‹]– e#êÃ&ÉT.
dæ<eäΔ {≤ìï #·÷∫ lsêeT#·+Á<äT&ÉT qeTdüÿ]+#ê&ÉT. dæ<eäΔ ≥+˝À kÕ$Á‹øÏ
d”‘· qeTdüÿ]+∫, ªeqyêkÕq+‘·s+¡ $»j·Te+‘·+>± s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ‹]–
eùdÔ s¬ +&ÉT \øå\£ >√e⁄\‘√ Áu≤Vü≤àD dü+‘·sŒ¡ D >±$kÕÔqTμ nì yÓTT≈£îÿ≈£î+~.
düsj¡ T· ÷rs¡$Vü‰] lsêeTT&ÉT eTT+<äT>± ∫Á‘·≈L£ {≤ìï n~Ûs√Væ≤+#ê&ÉT.
nø£ÿ&É yê©àøÏ eTTì»qãè+<ä+‘√ ‘·|dü Tü ‡ #˚dTü ≈£î+≥THêï&ÉT. Ä eTVü‰eTTì
Hês¡<ä ø£èbÕø£{≤øå£+ e\q sêe÷e‘ês¡+ »s¡>∑ø£ eTT+<˚ uÛÑ$wü´‘·TÔ
s¡∫+#ê&ÉT. #·+Á<√<䓤yêìøÏ eTT+<˚ $ø£dæ+∫q ø£eT˝≤˝¢≤ sêeTT&ÉT
»ìà+#·≈£î+&ÜH˚ X¯‘·ø√{Ï $kÕÔs¡yÓTÆq sêeT#·]Á‘· s¡∫+∫q yê©àøÏ
s¡|Tüò TMs¡Tì sêø£H]Ó – |üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. lsêeTT&ÉT yê©àøÏ bÕ<ë\≈£î
yÓ÷ø£]\¢uÀ>±, yê©àøÏ ˝ÒeHÓ‹Ô Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. ‘·<Tä |ü] lsêeTT&ÉT
nø£ÿ&É ñ+&˚ eTTì»Hêìï ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT. Ä düeTj·T+˝À \ø£ÎDT&ÉT
|üsX¡í Ê\ ì]à+#·>± lsêeTT&ÉT ãTTwüß\‘√ düV‰ü nø£ÿ&É ãdü #˚XÊ&ÉT.
‘·<Tä |ü] >∑TVüQì yÓqTø£≈î£ |ü+bÕ&ÉT.
düTeT+‘·Tì eTs¡* sêø£
lsêeTT&ÉT ∫Á‘·≈L£ ≥+˝À $&ç~ #˚XÊ&Éqï yês¡Ô >∑TVüQ&ç <ë«sê
düTeT+‘·TìøÏ ‘Ó*dæ+~. lsêeT$jÓ÷>±ìï ‘·≥Tº ø√˝Òø£ Çs¡Te⁄s¡÷ m+‘√
<äT:œ+#ês¡T. >∑TVüQ&ÉT düTeT+‘·Tì ‘·q Ç+{ÏøÏ rdüTø¬ fiÓ ≤fl&ÉT. ªH˚qT lsêeTTì
mqï&ÉT #·÷&É>\∑ qT?μ nì düTeT+‘·T&ÉT $\|æd÷ü ,Ô yÓqTø£≈î£ eTs¡*, Áù|‘·øfi£ ¯
ÄeVæ ≤ +∫q njÓ ÷ <Û ä ´ ˝ÀøÏ , ‘· q eTTK+˝Àì <ä T 'K#êä j · T \T
ø£q|ü&˙É j·T≈£î+&Ü, s¡<ë∏ ìï ‘√\Tø=ì yÓfi≤¢ &ÉT. ªHê˝≤+{Ï nuÛ≤>∑T´ìøÏ Hê
‘·*¢ m+<äT≈£î »qàì∫Ã+~?μ nì u≤<Û|ä &ü ܶ &ÉT. ø¬ øπ’ sTT eT+~s¡+ eTT+<äT
n<Ûë´j·TeTT-11 187
s¡<+ä∏ ì*|æ n<Û√e<äqT&Ó’ eT+~s¡+˝À Á|üy•˚ +#ê&ÉT. X¯Sq´+>± s¡<+ä∏
eTs¡* e∫Ã+<äqï yês¡Ô n|üŒ{Ïøπ njÓ÷<Û´ä +‘ê bÕøÏb˛sTT+~. n+<äs÷¡
sêeT $jÓ÷>±ìï ‘·≥Tº ø√˝Òø£ ÄÁø£+<äq\T #˚XÊs¡T. Çø£ÿ&É ø¬ øπ’ sTT dü<qä +˝À
ø=q}|æ]‘√ ñqï <äXs¯ <¡ Tä∏ ì #·÷∫ <äT'U≤ìï ~>∑$T+– qeTdüÿ]+#ê&ÉT
düTeT+‘·T&ÉT. düTeT+‘·Tì‘√ <äX¯s¡<∏äT&ÉT ô|\¢T_øÏq <äT'K+‘√ ªHê
sêJeqj·TqTì eq+˝À mø£ÿ&É e~˝≤e⁄? Hê≈£î ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚ùd
düeTj·Te÷düqïeTsTT´+~. Hê düs¡«dü«yÓTÆq Ä »>∑<ä«+<äT´ì mes√
<=+–*+∫ n&É$øÏ m‘·Tø¬Ô fi¢≤s¡T. sê»Vü≤+dü e+{Ï s¡|Tüò TsêeTTì ãTs¡<˝ä À
Ç]øÏ+#ês¡T. Hê ÄDÏeTT‘ê´ìï mø£ÿ&√ $dæ] bÕπsXÊs¡T. nqï|üPsπ Xí «¯ s¡T&Óq’
X¯+ø£sT¡ ì Vü≤è<äjT· s¡‘êïìï ˙ø£|Œü –ùdÔ |òTü Àsês¡D´+˝À e<ä*sêe&ÜìøÏ
eTqôd˝≤ ˇ|æŒ+~? >∑T&¶yç êìøÏ }‘·øÁ£ s¡˝≤ Hê≈£î Ä<Ûës¡yTÓ qÆ Hê sêeTTì
ã\e+‘·+>± mes¡T rdüTø¬ fiÓ ≤fls√ ‘Ó*j·T<äT. Hê _&¶\É T ns¡D´+˝À nqï+˝Òø£
ñ|üyêkÕ\‘√ n\eT{ÏdTü +Ô {≤s¡T. Hê ø√&É\T düT+<äsd¡ Tü ≈£îe÷s¡yTÓ qÆ yÓTT>Z.∑
Ä »qø£sê» |ü⁄Á‹ s¡<+ä∏ ~– m˝≤ q&ÉTe>∑\T>∑T‘·Tqï~? n˙ï $e]+#·T!
ns¡D´+˝À eTT>ZT∑ s¡÷ mø£ÿ&É uÛÀ+#˚XÊs¡T? mø£ÿ&É |ü&TÉ ≈£îHêïs¡T? dü‘«· s¡+
á $esê\˙ï Hê≈£î ‘Ó*j·TC…sTT´! Hê ÁbÕD≤\T ø£&‘É ]˚ b˛‘·THêïsTTμ nì
Á|üXï¯ \ es¡¸+ ≈£î]|æ+#ê&ÉT.
$wüDeí <äq+‘√ düTeT+‘·T&ÉT Ç˝≤ $e]+#ê&ÉT ªªyês¡T eT÷&ÉTs√E\T
ìsêVü‰s¡+>± ñHêïs¡T. Äø±X¯y˚T ø£|ü>± <äsꓤdüq+ MT<ä |ü&ÉT≈£îqï
|òTü qXÊ´eTT&Óq’ lsêeTTì ÄbÕ<äeTdüøÔ +£ H˚qT #·÷XÊqT. s¡|Tüò TMs¡Tì
Äq‹‘√ X¯è+>∑|⁄ü s¡+ es¡≈î£ yÓfi≤¢ qT. ‘·<Tä |ü] me] HêeTe÷Á‘·+#˚‘· »>∑‘T· Ô
‘·]+∫b˛‘·T+<√ Ä lsêeTTì >∑TVüQ&ÉT >∑+>±q~ Äe* ˇ&¶TÉ ≈£î #˚sêÃ&ÉT.
e÷j·÷q~ì <ë{Ï dü«dü«s¡÷|ü+˝À ©qyÓTqÆ ≥¢T>±, >∑+>±q~ Äe*rs¡+
#˚] <˚B|ü´e÷q+>± yÓ\T>=+<äT‘·Tqï lsêeTTì ø£qT˝≤sê ø±+#êqT.
188 lsêeT$»j·T+
j·T»„≈£î+&É+˝À Ä#êä~‘·yÓTÆq n–ï˝≤, |ü•Ãe÷Á~ #ê≥T≈£î #˚]q
~qø£sT¡ ì˝≤ uÛ≤dædTü qÔ ï sê|òTü e⁄ìøÏ Ç≥TqT+&ç H˚qT kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿsê\T
düeT]Œ+#·>±, Ä ø£sT¡ D≤≈£sT¡ &ÉT, »>∑<Tä <Δës¡≈î£ &ÉT qqTï yÓq≈£îÿ yÓfifl¯ eTì
ôd>’ #∑ d˚ æ bÕ<ä#ê]jÓTÆ eqyêkÕìøÏ eTT+<äT≈£î kÕ–b˛j·÷&ÉTμ.
<äXs¯ <¡ ä∏ ÁbÕD‘ê´>∑+
düTeT+‘·T&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥\T $q>±H˚ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT <äT:K+‘√ >∑T+&Ó\T
u≤<äT≈£îHêï&ÉT. ªn≥Te+{Ï |ü]dú‘æ T· ˝¢À sêeTTì e<ä* sêe&ÜìøÏ ˙≈£î
eTqôd˝≤ ˇ|æŒ+~. ˙e⁄ ø£]Hƒ ê‘·Tà&ç$. ˙ ÁbÕD+ Ç+ø± m+<äT≈£î b˛˝Ò<Tä .
qTe⁄« ì»+>± #ê˝≤ <Ûs’Ó ´¡ XÊ*y˚. eÁ»+ ø£+f… ø£]qƒ + ˙ Vü≤è<äjT· +.
n+<äTøπ ˙e⁄ lsêeTTì eHê\˝À e~* Çø£ÿ&çøÏ sê>∑*>±e⁄μ nì >=+‘·T˝À
#˚|eü TT\¢T Çs¡T≈£îÿqïyêì˝≤ $\$\˝≤&ÉT‘·÷ ªá sêeT$jÓ÷>±–ï Hê
n+>±+>±\qT <äVæ≤k˛Ô+~. ‘·«s¡>± sê! s¡|òüTTq+<äHê, düs√»H˚Á‘ê!
düTVü‰dü´e<äHê! ø√eT˝≤+>±! Hê ÁbÕDe÷! qqTï e~* ˙e⁄ eHêìøÏ
yÓ[flb˛j·÷yê?μ nì uÀs¡Tq >±e⁄πøø£ ô|{º≤&ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT. ªs¡|Tüò THê<∏ë!
Hê ‘·+Á&û! ˙ _&¶HÉ q’Ó qqTï e~* <ä÷sês¡D≤´\≈£î yÓfi≤fly˚ Çø£ Hê ÁbÕD≤\T
ø£&‘É s˚ T¡ ‘·THêïsTT. n+‘·´düeTj·T+˝ÀqsTTHê ˙ eTTK<äsÙ¡ Hêìï ø£sT¡ DÏ+#·T!μ
nì ÄÁø√•dü÷Ô ø£fió¯ fl ‘˚˝kÒ Õ&ÉT. sêeTdüàs¡D‘√ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ªsêeT sêeTμ
nì ∫+‹dü÷,Ô ‘êH˚ sêeTT&ÉsTT düeTdüÔ <äT:Kø±s¡D≤\T, yê≈£îÿ\T dü+Ô _Û+#·>±
ÁbÕD≤\T e~˝≤&ÉT.
X¯Øs¡ ø£sà¡ >∑‹ nq÷Vü≤´+. <äXs¯ <¡ Tä∏ &çøÏ q\T>∑Ts¡T |ü⁄Á‘·T\THêï ˇø£ÿs¡÷
<ä>s∑Z ¡ ˝Ò≈î£ +&Ü ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚XÊ&ÉT. yÓ+≥H˚ düTeT+‘·T&ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫Ã
eTVü‰sêE •s¡dTü ‡qT ‘·q ‘=&ÉMT<ä ô|≥ºT≈£îHêï&ÉT. düT$TÁ‘·, øödü\´,
‘·øÿÏ q @&ÉTe+<ä\eT+~ sêDT\T, |ü]yês¡+ >=\¢Tq @&ÜÃs¡T. njÓ÷<Û´ä q>∑s¡
n<Ûë´j·TeTT-11 189
yêdüT\+‘ê n‘·˝≤≈£î‘·\+>± nbÕs¡yTÓ qÆ <äT'KkÕ>∑s+¡ ˝À eTTì–b˛j·÷s¡T.
øödü\´, düT$TÁ‘· uÛÀs¡Tq $\|ædTü HÔ êïs¡T. ndü˝Ò sêeT$jÓ÷>∑ <äT'K+˝À
ø£è•+∫b˛‘·Tqï yê]øÏ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì eTs¡D+‘√ XÀø±ìøÏ n+‘·T˝Ò≈î£ +&Ü
b˛sTT+~. eTVü‰düsŒ¡ + ø±≥T‘√ u≤<Û|ä &ü y˚ êìøÏ ‘·\ô|’ ‘˚\T ≈£î{ºqÏ ≥¢T,
ã&Éu≤q\+˝À ∫≈£îÿ≈£îqï yêìì <=+>∑\T <√#·T≈£îqï≥¢T, uÛj Ñ T· |ü&˚ yêìô|’
ã+&É |ü&≥ɶ T¢ , $wü»«s¡+‘√ u≤<Û|ä &ü y˚ êìøÏ $wü+ Á‘ê–+∫q≥¢T, ì|üŒ+≥Tø=qï
Ç+{ÏøÏ düT&ç>±* ‘√&Óq’ ≥¢T, |ü⁄*ì #·÷∫ uÛj Ñ T· |ü&ç bÕ]b˛‘·T+fÒ m\T>∑Tã+{Ï
m<äTs¬ ’ øö–*+#·T≈£îqï≥¢sTT+~ øödü\´ |ü]dú‹æ . qT<äT{Ïì H˚\ô|’ ø=≥ºTø=ì
XÀøÏ+#·kÕ–+~. n|ü&ÉT ≈£î\>∑Ts¡Te⁄ edæwßü˜ &ÉT ªe´sú+¡ >± XÀøÏ+#·e<›Tä ,
‘·«s¡>± uÛÑs¡‘·Tì |æ*|æ+∫ sê»´ Á|ü‹w˜ü #˚j·÷*. sê» ìj·÷eTø£+
»s¡>≈∑ î£ +&Ü, |ü⁄Á‘·T&ÉT Á|üøÿ£ q ˝Ò≈î£ +&Ü <äV≤ü q dü+kÕÿsê\T #˚jT· ˝ÒeTT.
‘Ó\’ ù|{Ïø˝£ À <äXs¯ <¡ Tä∏ ì X¯Øsêìï ñ+#·+&çμ nì #Ó|Œæ ªdüTeT+‘ê! yÓ+≥H˚
s¡<+ä∏ rdüT≈£îìyÓ[fl dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#˚˝À>± uÛsÑ ‘¡ T· ì rdüT≈£îìsê! sêeT
eqyêdü+, <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ÁbÕD‘ê´>∑+ #Ó|Œü ≈£î+&Ü yÓ+≥u…≥Tº ø=ìsê! uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT
Á|ü>±&ÛÉ sêeTuÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ . á yÓ|’ Øü ‘ê´ìï $+fÒ yÓ+≥H˚ <˚V≤ü ‘ê´>∑+ #˚kÕÔ&TÉ .
ø±ã{ºÏ @MT #Ó|Œü e<›Tä !μ nì düTeT+‘·Tì Ä<˚•+#ê&ÉT. ªuÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ , $s¡≈î£ &Ô TÉ ,
#·‘T· s¡T&ÉT, eTVü‰‘·Tà&ÉT ìs¡à\yÓTqÆ C„≤q >∑+>±Á|üyêVü≤+ e+{Ïyê&ÉT, $y˚ø£
s¡‘êï\˝À ‘·\e÷ìø£eTsTTqyê&ÉT, ˇπø <Û˚´j·T+>∑\ eTVü‰Ms¡T&ÉT,
|ü]|üPsíy¡ s’Ó ê>∑´Kì, Äq+<äì~Û, $s¡øÔÏ nH˚ \‘·≈î£ |üP∫q |ü⁄wŒü + e+{Ïyê&ÉT,
dü‘´· kÕ>∑sT¡ &ÉT, XÊ+‹j·TH˚ eèøå±ìøÏ |ü+&çq |üø«£ yÓTqÆ |ò\ü +e+{Ïyê&ÉT,
<äj÷· Áπ>düsT¡ &ÉT, ìs¡à\ yÓs’ ê>∑´eTH˚ |üPsí≈¡ î£ +uÛ+Ñ ‘√ yÓTs¡dbæ ˛j˚Tyê&ÉT,
düs¡«>∑TDXÀ_Û‘·T&Ó’q uÛÑs¡‘·Tì ‘·«s¡>± rdüTø=ì sêe*‡+<äμì ø√sê&ÉT
edæw˜üß&ÉT. >∑Ts¡T#·s¡D≤\≈£î qeTdüÿ]+∫ düTeT+‘·T&ÉT yêj·TTy˚>∑+‘√
ãj·T\T<˚sê&ÉT.
190 lsêeT$»j·T+
nø£ÿ&É ‘·q y˚Tqe÷eT>±]+{¢À uÛsÑ ‘¡ T· ìøÏ ˇø£ <äTdü‡«|üï+ e∫Ã+~.
ˇø£ Ád”Ô q\¢{Ï eg+ <Ûä]+∫ q÷HÓ‘√ ‘·\+≥T≈£î+{À+~. yÓ+≥H˚
ñ*øÏÿ|ü&ç ˝Ò∫ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT uÛÀs¡Tq $\|æd÷ü Ô Ç~ ø£\ ø±<äT, @<√ nqsú+¡
»]–+~. e÷ q\T>∑Ts¡T nqï<äeTTà\T, ‘·+Á&ç <äX¯s¡<∏äT&ÉT J$+∫
ñHêï&√ ˝Ò&√ nì _>Z∑s¡>± ÄÁø£+<äq\T #˚j·TkÕ>±&ÉT. y˚Tqe÷eT
dü+Á>±eTõ‘·TÔ uÛsÑ ‘¡ T· ì Áù|eT‘√ øö–*+#·T≈£îì XÁ·‘T· |òTü Tïì ≈£L&Ü <ä>s∑Z ≈¡ î£
rdüT≈£îì, ãT»®–+∫ ªe´sú+¡ >± <äT'œ+∫ Á|üj÷Ó »qy˚T$T? ‘Ó\y¢ ês¡>±H˚
#·‘·Ts¡+>∑ ã˝≤\qT dæ<Δä+ #˚dæ ìqTï njÓ÷<Ûä´≈£î |ü+|ü⁄‘êqTμ nì
}s¡&+ç #ê&ÉT. Ç+‘·˝À ‘Ó\y¢ ê]+~. uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\T }] ãj·T≥≈£î
e∫à njÓ÷<Ûä´ e÷sZ¡+ #˚] #·ø√sê\T #·+Á<äT&ç ø√dü+ ìØøåÏdüTÔq≥¢T,
y˚T|òü÷\ø√dü+ eTj·T÷sê\T m<äTs¡T #·÷düTÔqï≥¢T njÓ÷<Ûë´ ~X¯yÓ’|ü⁄
#·÷&ÉkÕ>±s¡T. Ç+‘·˝À Vü≤sƒê‘·T>Ô ± s¡<ë∏ ìï, <ëì q~Ûs√Væ≤+∫ edüTqÔ ï
düTeT+‘· Á|ü<ëÛ qTì #·÷#ês¡T. Ä s¡<+ä∏ eT+<ä>e∑ Tq+‘√ edüTqÔ ï~. nXÊ«\
ø£+≥ ø£˙ïs¡T ø±s¡T‘·Tqï~. $<äT´\¢‘· e˝… yÓTs¡ee\dæq <Û«ä »egü+ n$T‘·+>±
e÷dæb˛sTT e⁄+~. ô|>’ ± düTeT+‘·T&ÉT e¢÷qe<äqT&Ó’ ø£fifl¯ qT+&ç ˙s¡T
ø±s¡T‘·T+&É>±, sê|òTü e⁄ì #˚‘\· qT ‘·\+#·Tø=ì |ü<|˚ <ü ˚ ø£fió¯ fl ‘·T&ÉT#·T≈£î+≥÷
yÓøÿÏ yÓøÿÏ @&ÉTdüTHÔ êï&ÉT. á <äT'Kdü+øπ ‘ê\qT >∑eTì+∫ uÛsÑ ‘¡ X· Á¯ ‘·T|òTü Tï\T
|üsT¡ >∑T |üsT¡ >∑Tq s¡<+ä∏ e<›≈ä î£ #˚sT¡ ≈£îHêïs¡T.
uÛsÑ ‘¡ d· +ü ‘ê|ü+
uÛsÑ ‘¡ T· ì >∑eTì+∫ düTeT+‘·T&ÉT ‘·«s¡>± s¡<+ä∏ ~– nqï<äeTTà*<›]ä ˙
>±&ÛÜ*+>∑q+ #˚dTü ≈£îì ªeTVü‰sêE $TeTà*ï ‘·«s¡>± rdüTø=ìs¡eTàì qqTï
|ü+bÕs¡Tμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT nqTøåD£ + düTeT+‘·T&ç eTTK+˝À s¡+>∑T\T
e÷s¡&+É #·÷∫ ª$TÁ‘·e÷! ˙ mÁs¡u≤]q ø£fifl¯ qT #·÷ùdÔ @<√ $|ü‘T· Ô
dü+uÛ$Ñ +∫+<äì|æk˛Ô+~. njÓ÷<Û´ä ˝À $X‚cÕ˝Ò$T{Ï? s¡|Tüò TMs¡T&ÉT düTK+>±
n<Ûë´j·TeTT-11 191
ñHêï&ÉT ø£<ë! <äXs¯ <¡ eä∏ TVü‰sêE øπ eå Ty˚T ø£<ë?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. n+<äT≈£î
düe÷<Ûëq+>± ªlsêeTT&ÉT düTK+>± ñHêï&ÉT. oÁ|òTü +>± $TeTà*ï ‘√&=ÿì
s¡eTàHêï&Éμì #ÓbÕŒ&ÉT. yÓ+≥H˚ uÛÑs¡‘·X¯Á‘·T|òüTTï\T s¡<∏ä+˝À y˚>∑+>±
ãj·T\T<˚sês¡T. düTeT+‘·T&ÉT H=>∑\Tô|’ ≈£Ls¡TÃì n|ü&É|ü &ÉT ø£+{Ï ‘·&ç
ˇ‘·T≈Ô î£ +≥T+fÒ #·÷∫ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT >∑<<äZ ä ø£+sƒT¡ &ÓH’ ê&ÉT. Ç+‘·˝À njÓ÷<Û´ä
ÁbÕD+ ˝Òì <˚V≤ü +˝≤, ˙fi¯ófl ˝Òì düs√es¡+˝≤, ‘·*¢ ˝Òì nHê<∏•ä X¯óe⁄˝≤,
eTT≈£îÿ ˝Òì eTTK+˝≤, uÛÑs¡Ô ˝Òì uÛ≤s¡´˝≤, ø±*b˛sTTHê n&É$˝≤
>√#·]+∫+~. njÓ÷<Û´ä ˝À sê»eT+~s¡|⁄ü >√|ü⁄sê\T ø£fi\¯ T ‘·|Œæ ñ+&É&+É ,
eT+>∑fiy¯ ê<ä´|òTü Àwü≈î£ ã<äT\T>± Ç+{Ï+{≤ Ä&É, eT>± n+‘ê ø£*dæ XÀø±\T
ô|≥º&+É $ì|ædTü +Ô &É>± <äXs¯ <¡ Tä∏ ì X¯Øs¡+ ñqï#√≥ düTeT+‘·T&ÉT s¡<+ä∏
ì*bÕ&ÉT. $]–q sê»#·ÃÁ¤ ‘·+ #·÷dü÷HÔ ˚ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT s¡<+ä∏ qT+&ç ~– ÁøÏ+<ä
H˚\ô|’ |ü&ç <=s¢ê&ÉT. <äXs¯ <¡ Tä∏ ì Áù|‘êìï >±+∫ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ø£˙ïs¡T eTT˙ï¬s’
nbÕs¡yTÓ qÆ XÀø£+‘√ H˚\ô|ã’ &ç <=s¢T¡ ‘·T+&É>±, XÀø£‘|· ⁄ü ˝Ô q’… Á|ü»\T >∑T$T>∑÷&ç
uÛsÑ ‘¡ T· ì z<ës¡ÃkÕ>±s¡T. Ä düeTj·T+˝À düTeT+‘·T&ÉT ≈£L&Ü uÛsÑ ‘¡ T· ì
z<ë]à ˝ÒeHÓ‘êÔ&TÉ . yÓ+≥H˚ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT sêeTTì ø£fi≤flsê #·÷&Ü\ì ‘·\#ê&ÉT.
ªdü+kÕs¡ e÷j·TqT <ë{Ï <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT dü«sZêìï n\+ø£]+#ê&ÉT. H˚ìø£
lsêeTTì bÕ<ë\qT uÛøÑ uÔÏ ≤Û e+‘√ <äè&Û+É >± ÄÁX¯sTTkÕÔqT. Äj·Tq eTTK
dü+<äsÙ¡ q+ #˚ùdÔ Hê <äT'K+ <ä÷s¡eTe⁄‘·T+~. qqTï rdüTø¬ [Ó fl lsêeTTì
bÕ<ë\ô|’ |ü&yÉ j ˚ T· e\dæ+~μ nì Á|ü<ëÛ ì‘√ n+≥÷ |æ‘è· ‘·T\T´&Óq’ nqï>±]
eT+~sêìøÏ ‘·\e+#·Tø=ì ‘·s¡*b˛kÕ>±&ÉT uÛÑs¡‘·T&ÉT. lsêeTT&ÉT
eqyêkÕìøÏ yÓfi≤fl&Éqï yês¡Ô me«s¡÷ #Ó|Œü ˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. d”‘ês¡eTDTì
#·÷&Éø£b˛‘˚ uÛÑs¡‘·T&ÉT ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚j·T&É+ U≤j·T+ nì »q+
>∑Tdü>T∑ dü˝≤&ÉkÕ>±s¡T. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT @&ÉTdü÷Ô ‘·*¢ øödü\´ bÕ<ë\ô|ã’ &ç ªne÷à!
lsêeTT&Óøÿ£ &É? Hê≈£î ‘·«s¡>± #·÷|æ+#·Tμ nì yêb˛j·÷&ÉT. ªlsêeTT&ÉT
192 lsêeT$»j·T+
‘·b˛eHêìøÏ yÓfifl¯ >± Ä <äT'K+‘√ <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚XÊ&ÉTμ nì
e÷≥˝¢À #Ó|Œü ˝Òø£ #Ó|Œæ øödü\´ eT÷]ä*+¢ ~. á e÷≥\T $qï uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT
qT<äTs¡T ø=≥ºT≈£î+≥÷ esíH¡ êr‘·yTÓ qÆ y˚<qä qqTuÛ$Ñ +#·kÕ>±&ÉT. Á|üfij ¯ T· +
<ë|ü⁄]+∫q≥¢T+~ nø£ÿ&ç |ü]dú‹æ . ªs¡|Tüò TMsê! sêJeH˚Á‘ê! qey˚T|òTü esíê!
X¯+ø£s¡ düU≤! »>∑<«ä +<ë´! ø√eT\>±Á‘ê! eTeTà*ï m˝≤ eT]∫b˛>∑*>±e⁄?μ
nì n+≥÷ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT H˚\ô|’ <=s¢T¡ ‘·÷ ªHê ‘·+Á&ç nsTTq s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
eTeTà\ï+<ä]˙ e~* yÓfi≤fl&ÉT. d”‘êø±+‘·T&Óq’ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ns¡D≤´ìøÏ
yÓfifl¯ >±H˚ Hê ‘·+Á&ç <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚XÊ&ÉT. Hê≈£î n˝≤ eTs¡D+
m+<äT≈£î dü+uÛ$Ñ +#·˝<Ò Tä ? qqTï eTè‘·T´e⁄ ø£ã[+#·˝<Ò +ä fÒ, eTè‘·T´y˚
ì»+>± bÕ]b˛sTT+<˚y÷Ó ? sêeT$jÓ÷>∑ <äT:K+ uÛ]Ñ +#·sêì~. <ëìì
eTè‘·T´e⁄ ≈£L&É düV≤æ +#·˝<Ò Tä . ø√eT\Vü≤è<äjT· T&ÉT, Áù|eTeTj·TT&Óq’ Hê
‘·+Á&ç <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT <ÛHä ê´‹ <Ûqä T´&ÉT, <˚V≤ü ‘ê´>∑+ #˚dæ ‘·«s¡>± n<äèX¯´s¡÷|ü+˝À
sêeTTì e<›≈ä î£ #˚sê&ÉTμ nì $\|æ+#·kÕ>±&ÉT.
Ç+‘·˝À nø£ÿ&É≈î£ ≈£î\>∑Ts¡TyÓq’ edæwßü˜ &ÉT sêe&É+ >∑eTì+∫ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT
m<äTsπ –, bÕ<ë\≈£î Á|üD$T*¢ ªHê≈£î s¡|Tüò THê<∏Tä ì #·÷|æ+#·e\dæ+~μ nì
y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· ì n+‘·s+¡ >∑+ Á>∑V≤æ +#·{≤ìøÏ edæwßü˜ &ÉT, ìqTï sêE>±
ìj·T$T+#·≈î£ +&Ü <äXs¯ <¡ Tä∏ ìøÏ n–ïdü+kÕÿs¡+ #˚jT· sê<äT. ˙≈£î sê»´+
dü+ÁbÕ|æ+Ô #ê\qï ˙ ‘·*¢ ø√]ø£ y˚Ts¡≈î£ sêeTT&ÉT eqyêkÕìøÏ yÓfi≤fl&ÉTμ
nì ‘Ó*bÕ&ÉT. á yês¡Ô $qï+‘·H˚ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT <äT'K+ |ü≥˝º øÒ £ ªqqTï sê»´+
#Ój·T´eT+{≤sê!μ nì ô|<›ä>± ÄÁø√•+#ê&ÉT. |æ&ÉT>∑TbÕ≥T≈£î >∑T¬s’q
düT≈£îe÷s¡ #·+|üøø£ [£ ø£ e˝…, @qT>∑T ‘=+&É+‘√ yÓ÷<äã&çq ns¡{Ï |æ\ø£e˝…,
X¯ÁkÕÔ\‘√ >±j·T|ü&ɶ u≤\Tìe˝…, eÁC≤|ò÷ü ‘·+‘√ #·÷síe¡ TsTTq ø£bÕ\+e˝…,
n–ï˝À |ü&ɶ eTT‘·´+ e˝… nsTT+~ uÛsÑ ‘¡ T· ì dú‹æ . ªs¡|Tüò TsêeTT&ÉT eHê+‘·s+¡
yÓ[flq ‘·sT¡ yê‘· á sê»´+ @*‘˚ uÛ÷Ñ $T MT<ä ìedæ+#˚ Áu≤Vü≤àDT\q+<ä]ì
n<Ûë´j·TeTT-11 193
Hê dü«Vü≤kÕÔ\‘√ #·+|æq bÕ|ü+ #·T≥ºT≈£î+≥T+~. sêeTTì ns¡D´+˝À
e<ä* H˚qT dæ+Vü‰düHêìï n+^ø£]ùdÔ $<ÛäejÓÆTq e´_Û#ê]DÏ >∑sꓤq
»ìà+#ê*‡edüTÔ+~. sêC≤´_Ûùwø£ düeTj·÷q b˛ùd ñ<äø£+ s¡»dü«\
XÀDÏ‘·+‘√ düe÷q+. qqTï dæ+Vü‰düHêìï n~Ûw˜æ+#·eT+fÒ X¯ÁkÕÔ\‘√
ÁbÕD≤|ò÷ü ‘·+ #˚dTü ø√ø£ ‘·|Œü <äT. ì‘·´+ X¯+ø£sT¡ &ÉT <Ûë´q+ #˚ùd sêeTT&ç<q’Ó
á njÓ÷<Ûë´ sê»<Ûëìì nqTuÛ$Ñ ùdÔ eTVü‰#·+&Ü\ jÓ÷>∑+ ‘·|Œü <äT. sêeTT&ÉT
n&Ée⁄˝À¢ ñ+&ç H˚ìø£ÿ&É sê»´+ #˚ùdÔ Hê Hê\Tø£ ‘Ó–b˛sTT H√{Ï˝À |ü⁄sT¡ >∑T\T
|ü&É‘êsTT. >∑Ts¡Te<Ûä >±$+∫q+‘·, eT<ä´bÕq+ #˚dæq+‘·, ‘·*¢ì
dü+>∑$T+∫q+‘· bÕ|ü+ dü+Áø£$TdüT+Ô ~. dü÷s¡T´ìøÏ ø£fi+¯ ø£+ yê{Ï*‘¢ ,˚
>∑+>∑ bÕbÕ\‘√ ø£\Twæ‘e· TsTT‘˚, m+&Ée÷e⁄˝¢À n>∑dTü ´Ô &ÉT eTTì–b˛‘˚,
dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\ yÓ+≥ NeT\<ä+&ÉT e\düb˛‘˚, ã&Éu≤q\+ ô|q’ $TDT>∑Ts¡T
|ü⁄s¡T>∑T\T Hê≥´+ #˚ùd,Ô kÕ©&ÉT ‘·+‘·Te⁄\T <Û]ä Á‹ì m‹Ô|&ü ‘ç ,˚ >∑&bç¶ ˛#·\T
dæ+Vü‰ìï ã+~Ûùd,Ô <√eT uÛ÷Ñ uÛ≤sêìï yÓ÷ùd,Ô ø°≥ø£+ >∑sT¡ &ÉTì u≤~Ûùd,Ô
B|ü|⁄ü yÓ\T>∑T ø√dü+ #·+Á<äT&ÉT øÏ+~øÏ ~–eùd,Ô ÁãVü≤àq+<äHê! Hê≈£î
sê»´ø±+øå£ ø£\T>∑T‘·T+~μ nHêï&ÉT uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT.
uÛsÑ ‘¡ T· ì e÷≥\≈£î edæwßü˜ &ÉT Äq+<ä+‘√ |üse¡ •+#ê&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· ì
e÷≥\T yÓs’ ê>∑´\‘ê |ü⁄cÕŒ˝¢≤, C„≤Hêø±X¯+˝À ø±+‹‘√ $sêõ˝¢Ò ‘ês¡˝≤¢ ,
uÛøÑ ÔÏ e÷sZ+¡ ˝À Á|üeVæ≤+#˚ düs√es¡+˝≤, ìX¯Ã\C„≤qeTH˚ $ÁXÊ+‹ eT+~s¡+˝≤
>√#·]+#êsTT. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT edæwßü˜ ì bÕ<ë\T ‘êøÏ ªlsêeTTìô|’ Á|üe÷D+
#˚dTü HÔ êïqT. Hê≈£î sêC≤´_Ûùwø£+ e<›Tä . eT*qyÓTqÆ ø¬ ø’ £ eTTK+ #·÷ùdHÔ ˚
bÕ|ü+. ÄyÓT ‘·*¢ ø±<äT. |æXÊ∫. yÓ<’ eäÛ ´+ Çwº+ü ø£qTπø |ü‹ ÁbÕD≤\T
rdæ+~μ nì @e–+#·T≈£îHêï&ÉT. ª<ëdæjTÆÓ q eT+<∏sä ¡ dü\Vü‰˝Ò düs«¡ HêX¯HêìøÏ
eT÷\ø±s¡D+. ø£\Vü≤ø±]DÏ, <äTwºãü T~› nsTTq eT+<∏sä ¡ <äTs√“<Û˝ä Ò MT ‘·*¢
#˚‘· Ç+‘· |üì #˚sTT+∫+~μ nì edæwßü˜ &ÉT uÛsÑ ‘¡ T· &çøÏ »]–q eè‘êÔ+‘·eT+‘ê
194 lsêeT$»j·T+
$X¯Bø£]+#ê&ÉT. edæwßü˜ ì e÷≥\T $q>±H˚ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl eT+<∏sä ¡
»&É |ü⁄#·TÃ≈£îì ÄyÓTqT e~Û+#˚+<äT≈£î ø£‹Ô <ä÷XÊ&ÉT. Ç+‘·˝À edæwßü˜ &ÉT
|üsT¡ >∑Tq e∫à uÛsÑ ‘¡ T· ì #˚sTT |ü≥Tº ≈£îì ªÁd”Ô Vü≤‘·´ eTVü‰bÕ‘·ø+£ . n≥Te+{Ï
$|üØ‘·+ mqï&É÷ #˚jT· e<›Tä !μ nì yê]+#ê&ÉT. ø±ì uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ø±*‘√
eT+<∏äs¡qT ‘·ìïq ‘·qTï\≈£î eT+<∏äs¡ X¯Øs¡+˝Àì meTTø£\T $]–
eT÷&ÉTe+ø£s\¡ ‘√ e+–b˛sTT+~. n|üŒ{ÏqT+∫ ÄyÓT≈£î Á‹eÁø£≈î£ ã® nH˚
ù|s¡T e∫Ã+~.
yÓ+≥H˚ edæw˜üß&ÉT eTDÏeTj·TuÛÑ÷wæ‘·yÓTÆq sêeTbÕ<äTø£\qT
~e´s¡‘ï· K∫‘· dæ+Vü‰düq+ô|’ kúÕ|æ+∫ #ÛÁ· ‘·+ |ü{≤º &ÉT. Ä ‘·sê«‘· <äXs¯ <¡ Tä∏ &ç
<˚V‰ü ìøÏ <äV≤ü q dü+kÕÿsê\T, ñ‘·sÔ ¡ ÁøÏjT· \T uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT >±$+#ê&ÉT. ndüeÔ Tj·T
düeTj·T+˝À dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\T dü÷s¡T´&ç˝À ©qyÓTqÆ ≥¢T @&ÉTe+<ä\eT+~
sêDT\T, n–ï Á|üyX˚ +¯ #˚XÊs¡T. düT$TÁ‘·, øödü\´ ≈£L&Ü düV≤ü >∑eTHêìøÏ
dæ<eäΔ Tj·÷´s¡T. ø±ì ≈£î\>∑Ts¡Te⁄ XÊgüØ‘ê´, |ü⁄Á‘·e‘·T˝…q’ Ád”\Ô T düV≤ü >∑eTq+
#˚jT· sê<äì yê]+#ê&ÉT. ã<äT\T>± øödü\´ ªy˚T+ J$+#·&+É e´sú+¡ .
lsêeTT&ÉT eqyêdü+ yÓfi≤fl&ÉT. eTVü‰sêE ~e+>∑‘T· &Éj÷· ´&ÉT. Çø£ y˚T+
Áã‹≈£î+&ç @+ Á|üjÓ÷»q+? y˚TeT÷ n–ï˝À ø£*dæb˛‘ê+!μ nqï~.
ªlsêeTTì ø£*ùd neø±X¯+ MT≈£î ø£*ŒkÕÔqT. sêøåd£ eü <Ûëq+‘·s+¡ njÓ÷<Û´ä ≈£î
sêeTT&ÉT ‹]– ekÕÔ&TÉ . yê©àøÏ ø±e´+˝À Ç~ Á|ü<ëÛ Hê+X¯+. eTVü≤]¸
yêø£´+ ‘·|Œü ø£ dü‘´· eTe⁄‘·T+~. Bìï $X¯«dæ+#·+&ç!μ nì n–ïkÕøå>Ï ±
Á|üe÷D+ #˚XÊ&ÉT edæw˜üß&ÉT. >∑Ts¡Te#·Hêìï Á|üe÷D+>± Á>∑Væ≤+∫
∫Á‘·≈£L≥+˝À lsêeTTì ø£\e>∑\eTH˚ qeTàø£+‘√ n–ïÁ|üy˚XÊìï
$s¡$T+#·T≈£îHêïs¡T.
n|üŒ{ÏøÏ sêÁ‹ s¬ +&ÉT s¡a≤eTT˝…+’ ~. ø¬ ø’ £ ‘·«s¡>± uÛsÑ ‘¡ T· ì e<›≈ä î£ e∫Ã
@ø±+‘·+>±, ª≈£îe÷sê! C≤Á>∑‘>Ô· ± $qT! mH√ï ø£cÕº \T |ü&ç sêC≤´ìï
n<Ûë´j·TeTT-11 195
kÕ~Û+#êqT. m+‘√ Á|üj÷· dü‘√ sêeTTì eHê\≈£î |ü+bÕqT. sêeT\ø£ÎDT\
ìÅwÿü eTD ˙≈£î X¯óuÛÁÑ |ü<eä Tì ‘Ó\TdüTø√. m˝≤+{Ï nb˛Vü≤\÷ ˝Ò≈î£ +&Ü
Äq+<ä+>± s¡‘·ïdæ+Vü‰düHêqï~Ûs√Væ≤+#·T. |æ‘·èyêø£´bÕ\q¬ø’ sêeTT&ÉT
ns¡D≤´\≈£î yÓfi≤fl&ÉT. Ä XÀø±ìï uÛ]Ñ +#·˝øÒ £ sêE eTs¡D+Ï #ê&ÉT. nB
eT+∫πø »]–+~. sêeTT&ÉT ˙≈£î düe‹ ‘·*¢ ø=&ÉT≈£î. n‘·ìï e+∫ùdÔ
<√wü+ @MT˝Ò<Tä . <˚e‘·\T-<Ó‘’ T· ´\T, >∑sT¡ &ÉT&ÉT-düsêŒ\T ≈£L&Ü <ëj·÷<äT˝Ò.
ø±ì Ms¡T |üsd¡ Œü s¡ $s√<ÛTä \T. Ç~ nHê~>± edüTqÔ ï<˚. ˙e⁄ Hêø=&ÉT≈£îyÓ‘’ ˚
Hê e÷≥ $qTμ nqï~. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT Ä e÷≥\T $qï+‘·H˚ ~>ZT∑ q ˝Ò∫
ª#·+&Ü\Tsê˝≤! Çø£ÿ&ç qT+∫ yÓ[¢ b˛! ‘·*$¢ ø±ø£b˛‘˚ á øåD£ y˚T ìqTï
Çø£ÿ&˚ e~Û+#˚yê&çì. ˙ n+‘· ìs›j ¡ T· Tsê\T, bÕ|æ mes¡÷ ñ+&ÉsT¡ .
neT+>∑fiø¯ ±]DÏ$, sêøåd£ $æ . <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ÁbÕD≤\T ø£ã[+#êe⁄. C≤qø°se¡ TDTì
eqyêkÕìøÏ |ü+bÕe⁄. <äX¯s¡<∏äTì $wüHê>∑T˝≤ ø±fÒdæ #·+bÕe⁄. Hê
Á|æjT· k˛<äsT¡ ì <ä÷s¡+>± ø±q\≈£î |ü+bÕe⁄. Hê ‘·+Á&ç, nqï @ Á‘√e˝À
yÓfi≤fls√ H˚q÷ Ä Á‘√eH˚ nqTdü]kÕÔqT. bÕ|ü≈L£ bÕì$. ˙e⁄ yÓ+≥H˚
Çø£ÿDíT+∫ yÓ[flb˛μ nì N<ä]+#·Tø√>± ø¬ ø’ £ yÓ[flb˛sTT+~.
lsêeTTì dü+<äsÙ¡ q¬ø’ uÛsÑ ‘¡ T· ì eqÁ|üj÷· D+
Ç+‘·˝À dü÷s√´<äjT· eTsTT+~. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT Hês¡Ns¡\T <Û]ä +∫ <˚V‰ü ìøÏ
uÛdÑ àü + |üPdüT≈£îì düsê«\+ø±sê\T $dü]+® ∫ eTÁ]bÕ\‘√ »&É\T ô|qy˚dTü ≈£îì
eHêìøÏ bÕ<ä#ê]>± ãj·T\T<˚sê&ÉT. yÓ+≥ c˛&ÉX|¯ <ü ëà\ ôdq’ ´+, njÓ÷<Û´ä
Á|ü»\+‘ê ãj·T\T<˚sês¡T. njÓ÷<Ûë´ |ü≥ºD+ ìØ®eeTsTT+~.
øödü˝≤´düT$TÁ‘·\T y˚T*eTTdüT>∑T\T <Û]ä +∫ |ü\ø¢ ˝Ï À ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. |ü\ø¢ ø° Ï
≈£L&Ü |üs<¡ ë y˚XÊs¡T. edæwßü˜ &ÉT ‘·~‘·s¡ Áu≤Vü≤àDT\T, #·‘T· s¡«síê\yês¡T,
njÓ÷<Û´ä Á|üC≤˙ø£+ n+‘ê ãj·T\T<˚sês¡T. ø¬ øπ’ sTT ‘·|Œü njÓ÷<Û´ä ˝À
Ç+¬øes¡÷ $T>∑\˝Ò<Tä . n|ü$Á‘·Tsê\T, bÕ|æ nsTTq ø¬ ø’ H£ ˚ njÓ÷<Û´ä qT
196 lsêeT$»j·T+
@\Tø√˙, Ä bÕ|æ ø£&TÉ |ü⁄q uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT, ø±øÏ s¬ ≥º˝À nX¯«‘úe· èøå+£ yÓTT\¬ø‹Ôq≥¢T,
ø±øÏ >∑÷{Ï˝À ø√øÏ\ »ìà+∫q≥¢sTT+<äì Á|ü»\T uÛ≤$+#ês¡T.
ªsêeTT&ÉT yÓ[q¢ e÷sZ+¡ ˝À kÕ>∑T. ìqTï nqTdü]kÕÔ+μ nì uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT
düTeT+‘·Tì y˚&ÉT≈£îHêï&ÉT. düôd’q´+>± uÛÑs¡‘·T&ÉT >∑TVüQì ìyêkÕìï
düMT|æ+#ê&ÉT. yê<ë´\ ôVAs¡T $Tqï+{Ï+~. >∑TVüQ&ÉT <ä÷s¡+ qT+∫
á dü+s¡+uÛ≤ìï >∑eTì+#ê&ÉT. Ä eTVü‰‘·*¢ ¬ø’ø£ sêeT\ø£ÎDT\qT
e~Û+#·&ÜìøÏ ø=&ÉT≈£î*<›]ä ˙ düôdq’ ´+>± |ü+|æ+~ ø±uÀ\T nì ‘·\∫ y˚\
ø=\~ kÕj·TT<ÛTä ˝…q’ øÏsê‘·T\qT >∑+>± rsêq $\¢+ãT\‘√ düe÷j·T‘·+Ô
#˚XÊ&ÉT. >∑+>∑qT me«]˙ ‘êø£ìj·T´q+≥÷, >∑TVüQ&ÉT b˛s¡T≈£î
dæ<eäΔ Tj·÷´&Éqï yês¡,Ô #ês¡T\ e\¢ ‘Ó*dæ X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT, ùdHê~Û|‹ü , uÛsÑ ‘¡ T· ì‘√
düe÷˝À#·q\T »]bÕs¡T. ‘·eTs¡T nqTeT‹ùdÔ >∑TVüQì •øåkÏ ÕÔ+ nHêïs¡T
ùdHê~Û|‘ü T· \T. yÓ+≥H˚ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT ª>∑TVüQ&ÉT sêeTuÛ≈Ñ î£ &Ô ìÉ
$HêïqT. ndü\T $wüjT· + ‘Ó\TdüTø√≈£î+&Ü n‘·ì‘√ j·TT<Δ+ä #˚jT· ≈£L&É<μä ì
yê]+#ê&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT eTT+<äT yÓ[fl >∑TVüQì‘√ ªMTs¡T uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ
j·TT<ΔëìøÏ dü+dæ<TäΔ \T ø±e&ÜìøÏ ø±s¡Dy˚T$T{Ï?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. ªqTe⁄«
ôdq’ ´düyT˚ ‘·+>± sêeTTì Vü≤‘·e÷s¡ÃuÀ‘·THêïe⁄. H˚qT sêyÓ÷bÕdü≈î£ &ÉqT.
kÕ«$Tùde˝À ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚j·TT≥≈£î dæ<Δä+>± ñHêïqT. Hê kÕ«$T
sêeT#·+Á<äT&ÉT ìsêVü‰]>± ø£cÕº \T |ü&TÉ ‘·T+&É>± yê]ì #·+|ü&ÜìøÏ MTs¡T
ôd’q´+‘√ ãj·T\T<˚sês¡T. s¡|òüTTsêeTTì <˚«wæ+#˚yês¡T #·+&Ü\Ts¡T,
<äTs¡“\T\T, <äTwºßü \T. yês¡T eTVü‰ì+<ä\ bÕ\e⁄‘ês¡T. n≥Te+{Ïyê]
•s¡dTü ‡ #Û~˚ +∫ yÓ+≥H˚ j·TeT˝Àø±ìøÏ |ü+|ü⁄‘êqT. ‘·*¢ #Ó|ü &ÉT e÷≥\T
$ì eq+˝À ñqï sêeTTì e~Û+|ü<*ä ùdÔ á >∑+>∑qT s¡e«+‘· ≈£L&Ü
‘êø£ìe«qT!μ nqï >∑TVüQì e÷≥\T $ì uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ô|<›>ä ± $\|æ+#ê&ÉT.
ªqTe⁄« u≤D+ e<ä* Hê •s¡dTü ‡qT K+&ç+#·T. bÕ|ü|+ü øÏ\yÓTqÆ á <˚V‰ü ìï
n<Ûë´j·TeTT-11 197
#Û~˚ +#·T. C≤qø°Hê<∏Tä ì n&Ée⁄\≈£î |ü+|æ ø¬ ø’ £ nqsú+¡ >±$+∫+~. Ä ø¬ ø’ £
ø£&TÉ |ü⁄q |ü⁄{ºqÏ bÕbÕq »qT\+‘ê qqTï sêeT$s√~Û>± uÛ≤$düTHÔ êïs¡T.
n+<äTe\¢ >∑TVü‰! ‘·«s¡>± Hê <˚V‰ü ìï ‘·T‘·TìÔ j·T\T #ÓsTT´. sêeT$jÓ÷>∑
<äT:K+ H˚qT øå£D+ ≈£L&Ü uÛÑ]+#·˝ÒqT. ˇø£ÿ ìsê«Du≤D+‘√ qqTï
sêeTbÕ<ë\ #Ó+‘·≈î£ #˚sT¡ Ã!μ nì y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT.
uÛsÑ ‘¡ T· ì eTqdüT‡ Á>∑V≤æ +∫q >∑TVüQ&ÉT n‘·ìøÏ bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚XÊ&ÉT.
ˇø£]H=ø£sT¡ Ä*+>∑q+ #˚dTü ø=ì <˚V≤ü uÛ≤yêìï eTs¡∫ @ø£eTj·÷´s¡T.
Çs¡Te⁄] ø£+≥ nÁX¯ó<Ûës¡\T es¡<˝ä ≤¢ Ádü$+#·kÕ>±sTT. Ç<›sä ÷¡ lsêeT
uÛ≈Ñ î£ ˝Ô ,Ò jÓ÷>∑T\T, $s¡≈î£ ˝Ô !Ò Ç<›]ä ø° sêeTT&É+fÒ Çwºyü T˚ . Hês¡Ns¡\T <Û]ä +∫,
uÛdÑ àü <Ûës¡D #˚d,æ »&É\T eTT&ç∫qyês¡T. sêeT<äsÙ¡ qeTj˚T´+‘·es¡≈î£ nqï
bÕ˙j·÷\T eTT≥ºs¡T. ªuÛÑs¡‘ê! lsêeTT&ÉT ∫Á‘·≈£L{≤ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
‘·«s¡>±yÓ[‘˚ Äj·TqqT ø£\ee#·TÃμ nì >∑TVüQ&ÉT nHêï&ÉT. >∑TVüQì
e÷≥\T $ì uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT >∑TVüQì bÕ<ë\T |ü≥Tº ø=qT≥≈£î eTT+<äT≈£î yÓfifl¯ >±,
>∑ T Vü Q &É T uÛ Ñ s ¡ ‘ · T ìøÏ kÕcº Õ +>∑ Á|ü D ≤eT+ #˚ X Ê&É T . uÛ Ñ s ¡ ‘ · T &É T
kÕïqdü+<Ûë´qTc˜ÕHê\T eTT–+∫ Áù|eT>± >∑TVüQ&ç e+ø£ #·÷dæ Hê
lsêeT#·+Á<äT&ÉT Çø£ÿ&É ˇø£ sêÁ‹ >∑&|ç qæ #√≥T Hê≈£î #·÷|æ+∫e\dæ+~
nì ø√sê&ÉT. düe÷<Ûëq+>± ªme]ì dü<ë•e⁄&ÉT dü<ë <Ûë´ìkÕÔ&√, me]ì
Ç+Á<äT&ÉT X¯sD¡ T y˚&Ü&√, Ä ø£eT\|üÁ‘ê≈åî£ &ÉT |ü<àä qj·TqT&ÉT á ‘·èDX¯jT· ´ô|’
e≥eèøå£+ øÏ+<ä X¯j·Tì+#ê&ÉT. á e÷sZ¡+˝À e∫à >∑+>±kÕïq
e÷#·]+#ê&ÉT. d”‘· ø£≥Tº ø=qï Hês¡Ns¡ <Û÷ä [ ≈£L&Ü Ä ìs¡à\yÓTqÆ ‘·èDX¯jT· ´
q+≥˝Ò<Tä μ nì $e]+#ê&ÉT >∑TVüQ&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT Ä Á|ü<X˚ +¯ ˝Àì sêeT
bÕ<ä e TTÁ<ä \ T #· ÷ dæ Äq+<ä + ‘√ Ä <Û ä ÷ [ì HÓ ‹ Ô q #· \ ¢ T ≈£ î ì
kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+ #˚XÊ&ÉT.
198 lsêeT$»j·T+
ø±øÏøÏ •øå£ - düT<äsÙ¡ qTì ø£<ä∏
nø£ÿ&ÉqT+&ç yês¡T düôdq’ ´+>± y˚sTT |ü&eÉ ˝¢À Á|üj÷· >∑ yÓ[fl uÛsÑ <¡ ë«»
eTVü≤]¸ì dü+<ä]Ù+#ês¡T. nø£ÿ&ÉqT+&ç ∫Á‘·≈L£ ≥+ ~X¯>± >∑TVüQ&ÉT, uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT
ãj·T\T<˚sês¡T. Ä düeTj·T+˝À \ø£ÎDT&ÉT |ò˝ü ≤\T ‘˚e&ÜìøÏ ø=+&É
#·]j·T˝ÀøÏ e#êÃ&ÉT. |üsí¡XÊ\˝À sêeTT&ÉT j·÷>∑+ #˚j·T{≤ìøÏ
dü+dæ<TäΔ &ÓH’ ê&ÉT. j·÷>±ìøÏ ø±e\dæq ñ|üøs£ D¡ ≤\T d”‘· düeT≈£L]Ã+~.
#·ø√sê\≈£î #·+Á<äT&˚ dü«j·T+>± neTè‘·+ n+~+∫q≥¢T, sêeTT&ÉT
dü«Vü≤kÕÔ\‘√ y˚dqæ ÄVüQ‘·T\≈£î n–ï dü+‘·è|ü⁄&Ô j É ÷· ´&ÉT. Ä düeTj·÷q
>∑+<Ûsä T¡ «&ÉT d”‘q· T #·÷∫ yÓTeÆ T]#ê&ÉT. ÄyÓT n+<ä#+· <ë\≈£î yÓ÷Væ≤+∫
dæ>T∑Z _&çj÷· \T e~* ø±e÷‘·Ts¡T&ÉsTT ≈£î{°s+¡ yÓqTø£ ø±s¡´ìeT>∑ïjÓTÆ
#·]düTqÔ ï Ä eT+>∑fis¯ ÷¡ |æDìÏ neT+>∑fiy¯ TÓ qÆ ø±øÏ s¡÷|ü+˝À yÓ+ã&ç+#ê&ÉT.
BbÕìï #·÷∫q X¯\uÛ+Ñ eTè‘·T´e⁄qT eTs¡∫ n+<äT˝À <ä÷øÏq≥¢T, n–ï
e<›≈ä î£ e∫à ‘˚\T ø=+&Ó‘√ ø±fÒjT· ã÷ìq≥¢T d”‘· yÓ+≥|ü&ܶ &ÉT >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT.
Ç+{¢À <ë∫ô|{ºqÏ HÓy’ <˚ ë´ìï ≈£îø£ÿ eTT≥ºTø=qï≥¢T, j·T»„XÊ\˝ÀøÏ bÕbÕ‘·Tà&ÉT
yÓ[fl eT*q+ #˚dqæ ≥¢T, C≤qøÏ eøå√C≤\qT |ü≥Tº ø√e&ÜìøÏ ø±øÏ s¡÷|ü+˝À
|ü‹‘·T&ÉsTTq Ä >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT Á|üjT· ‹ï+#ê&ÉT. C≤qøÏ ‘·«s¡>± |üsT¡ >¬ ‹Ô ‘·qTï
‘êqT s¡ø+Ïå #·Tø√e&ÜìøÏ H˚\ô|’ uÀs¢ê |ü&TÉ ø=ì ªsêe÷ ‘·«s¡>± sê! s¡ø+Ïå #·T!
á ø±øÏ Hê X¯Øsêìï eTT≥ºTø=ì n|ü$Á‘·+ #˚k˛Ô+~μ nì ÄÁø£+~+∫+~.
Ä øπ ø£\T $ì s¡|Tüò TsêeTT&ÉT \ø£ÎDT&ÉT <ë|ü⁄q ˝Ò&ìÉ Á>∑V≤æ +∫ j·÷>∑+˝À
ÄVüQ‹ Çe«uÀ‘·Tqï <äs“¡ q¤ T eT+Á‹+∫ e~˝≤&ÉT. ø£˝≤Œ+‘·+˝À yÓTs¡T|ü⁄˝≤
e#˚à <äs“¡ q¤ T #·÷dæ u≤D√|üV≤ü ‘·T&ç˝≤ Ä ø±øÏ uÛj Ñ T· |ü&ç |üsT¡ >¬ ‘·kÔ Õ–+~.
<ëqTï+∫ ‘·|ü ø√e&ÜìøÏ Ä >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT düèwºæ düeTdü+Ô ‹]>±&ÉT. ø±ì
mes¡÷ yêìì Ä<äTø√˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. ‹]– ‹]– Ä <äTsê‘·Tà&çøÏ <äT:Ky˚T
m<äTs¡sTT+~. Ç+Á<ë~ <˚e‘·\+<ä]˙ X¯sD¡ Ty˚&Ü&ÉT. ª<äTwºßü &Ü ˙ yÓTTVü≤+
n<Ûë´j·TeTT-11 199
e÷≈£î #·÷|æ+#·≈î£ ‹]– yÓfió¯ flμ nHêïs¡T. Ç+‘·˝À Hês¡<eä TTì m<äTs¡T|ü&>É ±
ø±øÏ Äj·Tq bÕ<ë\ HêÁX¯sTT+∫ u≤D+ Hê yÓ+≥|ü&TÉ ‘√+~. eTT˝¢Àø±\˝À
Hê¬øes¡÷ ÄÁX¯jT· $Te«˝Ò<ìä u≤<Û|ä &ü +ç ~. ªeT÷&ÛTÉ &Ü, sêeTTH˚ X¯sD¡ T
y˚&TÉ , ˙ eTs¡D+ ‘·|Œæ +#·>\∑ yê&ÉT Äj·TH˚μ nì Hês¡<Tä &ÉT dü˝Vü‰ Ç#êÃ&ÉT.
n|ü&ÉT ø±øÏ sêeTT&ç #Ó+‘·≈î£ e∫à ª»>∑<«ä +<ë´! sêeT#·+Á<ë! H˚qT
ìqTï X¯s¡DT y˚&ÉT‘·THêïqT. ø£èbÕkÕ>∑sê! ñ<ësê! Bqs¡øå£ø±! H˚qT
bÕeTs¡T&ÉqT. qqTï #·+|ü≈î£ ! kÕ«MT! ø£eT\+ô|’ eÁ»+ Á|üj÷Ó –+∫q≥¢T,
ø°≥ø±\ô|’ >∑sT¡ &ÉT&ÉT <ë&ç#d˚ qæ ≥¢T, >∑&bç¶ ˛#·\qT ã&Éu≤–ï ‘·>T∑ \u…{qϺ ≥¢T,
|üP\qT yÓ÷j·TT≥≈£î Ä~X‚wüß&ÉT @‘Ó+∫q≥¢T, >∑&¶çb˛#·qT ˝Ò|ü⁄≥≈£î
≈£î+uÛeÑ èwºæ ≈£î]dæq≥¢T, |ü⁄&çôd&ÉT ˙{Ï‘√ n>∑dTü ´Ô ì ‘·è|æ|Ô sü ∫¡ q≥¢T, y˚T|ò÷ü \T
‘·eT Á|ü‘ê|ü+‘√ ∫qï≈£î+&É\˝À ˙{Ïì ì+|æq≥¢T, |ü⁄* Äe⁄<ä÷&É‘√
‘·\|ü&≥ɶ Tº s¡|Tüò Tsêe÷! Hê˝≤+{Ï n\TŒìô|’ eTVü‰gÁ|üj÷Ó >∑+ #˚XÊe⁄.
Bìe\¢ ˙ ø°]Ô sêDÏ+#·<Tä . ‘·*b¢ Õ*+&¢‘É √ _&¶É Ä&ÉTø=+fÒ ‘·*¢ _&¶qÉ T
#·+ù|düT+Ô <ë! eTVü‰sêC≤! s¡$≈£î\uÛ÷Ñ wüD≤! ‘ê≥ø£d+ü Vü‰sê! nVü≤˝À´<Δësê!
<äXø¯ +£ sƒ¡ <äsŒ¡ eTs›H¡ ê! á X¯sD¡ ≤>∑‘T· ì #·+|üe<›Tä μ nì y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT. ªzØ
eT*qT&Ü! ø£˝≤Œ+‘·+˝Àq÷ Hê u≤D+ eè<∏ë b˛<äT. Ç~ ìX¯Ãj·T+μ nì
ø±øÏ‘√ #Ó|Œæ u≤D≤ìï Ç˝≤ ÄC„≤|æ+#ê&ÉT, ªn‘·ì ÁbÕD≤ìï s¡ø+Ïå ∫ ≈£î&çø+£ {Ïì
e÷Á‘·+ #Û~˚ +#·T. Ç‘·ìøÏ<˚ •øå.£ ø£qTïeT÷dæ ‘Ó]#˚ ˝À|ü\ Ä <äs“¡ ¤ ≈£î&çø+£ {Ïì
#Û˚~+∫+~. yÓ+≥H˚ ø±øÏ ˇπø ø£+{Ï‘√ ¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄˝≤ #·÷ùd X¯øÏÔ
Á|ükÕ~+#·eTì y˚&TÉ ≈£î+~. n+<äTøπ ø±øÏ <äèwºæ #·|\ü eTì düø\£ »qT\T
uÛ≤$kÕÔsT¡ . ª<äTsê‘êà! ˙e⁄ d”‘q· T #·T+_+#ê\H˚ <äTs¡T“~Δ‘√ e#êÃe⁄.
n+<äTe\¢ ˙e⁄ eT\uÛøÑ D£å #˚d÷ü Ô |ü≈î£å \˝À V”≤Hê‹V”≤q+>± #·÷&Éã&ÉT‘êe⁄.
nsTTHê X¯sD¡ Ty˚&Üe⁄ ø£qTø£, Áù|‘ê‘·à |æ+&Ü\qT qTe⁄« uÛøÑ ùÏå dÔ ‘·|Œü
Áù|‘ê‘·à\≈£î |ü⁄D´>∑‘T· \T ø£\>∑eì ˙≈£î es¡$TdüTHÔ êïqTμ nHêï&ÉT sêeTT&ÉT.
200 lsêeT$»j·T+
>∑+<Ûsä T¡ «&ÉsTTq düT<äsÙ¡ qT&ÉT ì» dü«s¡÷bÕìï bı+~ sê|òTü e⁄ìøÏ kÕcºÕ+>∑
Á|üD≤eT+ #˚dæ Äq+<ä+>± dü«kúÕHêìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
ÁbÕDdüeTT&Óq’ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT sêeTTì‘√ ø£*dæq yÓq’ + $q+&ç. n+<äTe\¢
uÛeÑ s√>∑+ q•düT+Ô ~. sêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä Á|ü#+· &É+. s¡duü ]ÑÛ ‘·eTsTTq
njÓ÷<Û´ä ø±+&É $+fÒH˚ HêdæøÔ ‘£ · q•düT+Ô ~. $|ò÷ü ï\T ‘=\–b˛‘êsTT.
njÓ÷<Ûë´BÛXÊ! sêeT#·+Á<ë! ÁãVü‰àq+<ë! C„≤qdüeTTÁ<ë! l<Ûsä e¡ s¡<ë!
Á|ü‘ê|üsT¡ Á<ë! ˙ HêeTeTTÁ<äqT Hê≈£î nK+&É+>± Á|ükÕ~+#·T! dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T\sTTq
uÛ≈Ñ î£ \Ô T dü<ë Bìï Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
@ø±<äXÊ<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n<Ûë´j·TeTT - 12
l>∑DXÒ Êj·T qeT'
ãèVü≤düŒ‹ì b˛*q #·‘T· s¡T\sTTq ÁXÀ‘·\ ø£+sƒd¡ e” T˝À kÕVæ≤‘·´
düTeTH√Vü‰sêìï n\+ø£]<›ë+. Á|üø±X¯e+‘·yTÓ qÆ neT÷\´ X¯ãs› ‘¡ êï\qT
Á>∑V≤æ +#˚ H˚sT¡ Œ>∑\ |ü+&ç‘T· \T, $X‚w+æ ∫ yÓs’ ê>∑´ dü+|üqTï˝…q’ sêeTuÛ≈Ñ î£ \Ô T
Áù|eTkÕ>∑s+¡ ˝À z\˝≤&ÉT‘·THêïs¡T. ÁXÀ‘·\T eT+<äeT‘·T\sTT‘˚ ã÷&ç<˝ä À
b˛dæq Ä»´+˝≤ ø±e´s¡d+ü eè<∏ë. s¡‘ï· |üØøå≈£ î£ #·‘T· s¡T˝Ò |üìøÏekÕÔsT¡ .
|ü⁄≥ºT >∑T&¶çyês¡T |üìøÏsês¡Tø£<ë? dü+^‘·C„≤q+ ø£\yês¡T bÕ≥$ì
Äq+~kÕÔs¡T. ã~Ûs¡T&ÉT Ç+<äT≈£î |üìøÏsê&ÉT. ÁuÛÑeTs¡+ ø£eT\+˝Àì
eTø£s+¡ <ëìï ùd$düT+Ô ~. <ëì s¡T∫ ø£|Œü ≈£î ‘Ó*j·T<äT. Vü≤+dü eTT‘ê´\qT
ÄVü‰s¡+>± Á>∑V≤æ düT+Ô ~. ø±˙ ø=+>∑≈î£ M\T|ü&<É Tä . >√e⁄bÕ\T |æ~øÏq|ü&ÉT
n+<ä]ø° \_ÛkÕÔsTT. ø±ì bı<äT>∑T <ä>sπ∑Z e⁄+&˚ |ü⁄s¡T>∑T≈£î <ëì s¡ø+Ô£ ‘·|Œü
bÕ\T \_Û+#·e⁄. edü+‘·sT¡ ‘·Te⁄˝À ø√øÏ\ |ü+#·eT+˝À e÷$T&ç ø=eTàMT<ä
bÕ&É>\∑ <äT. ø±≈£î\T, $T–*q |ü≈î£å \T n˝≤ >=+‘Ó‹Ô bÕ&É˝eÒ ⁄. esê¸ø±\+˝À
y˚T|òTü >∑sq¡® $ì eTj·T÷sê\T q]ÔkÕÔsTT. nsTT‘˚ á $<ä´ eèwüu≤Û \≈£î
e+≥ã&ÉTÔ+<ë? #·+Á<ëeTè‘·+ $\Te #·ø√sê\≈£î ‘·|üŒ ø√&çøÏ @+
‘Ó\TdüT+Ô ~? eT+<äeT‘·T˝…q’ ÁXÀ‘·\qT yÓ*y˚j÷· *. >=|üŒMs¡T\T ˇø£#√≥
ø£*ùdÔ s¡Ds¡+>∑+˝À X¯Ss¡‘«· #êäjT· \T ñ{ºÏ |ü&≥ɶ T¢ eT+∫ ÁXÀ‘·\T ø£*ùdÔ
ø±e´s¡d+ü ô|+bı+<äT‘·T+~.
lsêeTuÛsÑ ‘¡ · düe÷>∑eT+
|ü<øä =+&√ n<Ûë´j·T+ ∫es¡ lsêeTT&ÉT ∫Á‘·≈L£ ≥+˝À ãdü#d˚ qæ
dü+>∑‹, düT<äsÙ¡ qT&ÉH˚ >∑+<Ûsä T¡ «&çì ø±øÏ s¡÷|ü+qT+∫ ñ<Δ]ä +∫q dü+>∑‹
202 lsêeT$»j·T+
$es¡+>± ‘Ó\TdüT≈£îHêï+. ôdq’ ´+>± uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ∫Á‘·≈L£ {≤ìï #˚sT¡ ø√e&É+,
<Û«ä »dü+øπ ‘ê\qT >∑T]Ô+∫ uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\ sêø£qT |üs«¡ ‘·+ ~>∑Teq
|üfió¯ fl @s¡Tø=+≥÷ \ø£ÎDT&ÉT >∑eTì+#ê&ÉT. ìdü‡+ø√#·+>± ø¬ ø’ £ Mfi¯flqT
sêeTTì e~Û+#·{≤ìπø eHêìøÏ |ü+|æ ñ+≥T+~. Mfi¢ó¯ j·TT<ΔëìøÏ düqï<Δ+ä >±
e#êÃs¡ì lsêeTTì‘√ ìy˚~+#·&+É ñ∫‘·+ ø±<äT. Äj·Tq ˇ+≥]>±
ñHêï&ÉT. Mfi¯ófl ôd’q´düy˚T‘·+>± e#êÃs¡T. nsTTHê ns¡D´+˝À n–ï
s¡>T∑ ˝§ÿqï≥¢T eTVü‰<äT“¤‘+· >± j·TT<Δ+ä #˚dæ H˚qT á ôdH’ ê´ìï uÛdÑ àü + #˚kÕÔqT.
s¡$øÏsD¡ ≤\>∑T+&Ü |æ|*” ø£+ dü÷s¡´eT+&É\+ #˚s>¡ \∑ <ë? ø£˝≤Œ+‘·+˝Àì
yÓTs¡T|ü⁄\qT á>∑ ‘·q H√{Ï˝À ìÁ>∑V≤æ +#·>\∑ <ë? Á|üfij ¯ ÷· –ï •K\ô|’
düsŒ¡ + m˝≤ qè‘·´+ #˚dTü +Ô ~? kÕ˝…|⁄ü s¡T>∑T qT+∫ yÓ\Te&˚ ‘·+‘·Te⁄\T
@qT>∑TqT m˝≤ ã+~ÛkÕÔsTT? >∑&bç¶ ˛#·\T dæ+Vü‰ìï ã+~ÛkÕÔj÷· ? ∫qï,
∫qï |ü⁄s¡T>∑T\T >∑sT¡ ‘·à+‘·T&çe˝… Äø±XÊìøÏ m>∑s>¡ \∑ yê? B|ü+ yÓ\T>∑T˝À
dü÷s¡T´&ÉT y˚&ç bı+<ä>\∑ &Ü? n{¢≤ Ms¡T&Óq’ á \ø£ÎDTì >¬ \e&É+ M]øÏ
kÕ<Û´ä e÷? nì Äy˚X+¯ ˝À ôdq’ ´+ düMT|æ+#·>±H˚ $+{Ïì dü+~Û+∫ u≤D≤\T
e~˝≤&ÉT. ô|<›|ä ⁄ü * >∑sq¡® ≈£î y˚Tø£\T bÕ]b˛sTTq≥¢T>± |ü<Vä ‰ü s¡T nøåöVæ≤DT\
ôdq’ ´+ ;Û‹*¢+~. Ä u≤D≤\T mes¡T dü+~ÛdTü HÔ êïs√ ‘Ó*j·Tø£ yê{Ïì
m<äTs=ÿH˚+<äT≈£î X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT dü+dæ<TäΔ &Éj÷· ´&ÉT. Ç<›sä ÷¡ u≤D≤\T düeT+>±
dü+~Û+#ês¡T. ˇø£sT¡ dü÷s¡T´&ÉsTT‘˚, eTs=ø£sT¡ #·+Á<äT&ÉT. ˇø£sT¡ ñe÷es¡T&ÉT
eTs=ø£sT¡ s¡e÷es¡T&ÉT. y˚Ts¡T eT+<äsê\e˝… yês¡T &Ûøû =Hêïs¡T. ˇø£sT¡
düeTTÁ<ä+ eTs=ø£sT¡ Äø±X¯+. ˇø£sT¡ <ëyê–ï eTs=ø£sT¡ ã&Éu≤q\+. ˇø£sT¡
yêdüTøÏ, eTs=ø£sT¡ uÛÀ^+Á<äT&ÉT. ˇø£sT¡ edæwßü˜ &ÉT, eTs=ø£sT¡ $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT.
ˇø£sT¡ >∑<,ä eTs=ø£sT¡ #·Áø£+. $wíßü e⁄ Äj·TT<Ûë\T ≈£L&É n+‘· rÁe+>±
b˛sê&ÉT‘êjÓ÷ ˝Ò<√ ø±ì \ø£ÎD X¯Á‘·T|òTü Tï\T e÷Á‘·+ @ø£<ëÛ {Ï>± nÁkÕÔ*ï
dü+~Û+#ês¡T. n$ q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ #Ó<]ä u≤D≤\‘√ eT+≥|ü+ ‘·j÷· s¬ +’ ~.
n<Ûë´j·TeTT-12 203
u≤D≤\ <Ûë{ÏøÏ dü÷s¡T´&ÉT ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . sêeTHêeT ;C≤+øÏ‘y· TÓ qÆ Ä
dü‘»˚ u≤D≤\T s¡|Tüò THê<∏ä Hêe÷+øÏ‘+· >± n‹ y˚>+∑ >± kÕ–b˛‘·THêïsTT.
Á|üfij ¯ T· + e∫Ã+<äH˚ ÁuÛeÑ T‘√ eq#·sê\T <ë]‘ÓqTï ‘√#·ø£ |üsT¡ >¬ ‘·kÔ Õ>±sTT.
eTTqT\+‘ê ÁbÕD≤\T ns¡ # ˚ ‘ · T ˝¢ À ô|≥º T ≈£ î ì ø=+&É > ∑ T Vü ≤ ˝¢ À
‘·\<ë#·Tø√e&ÜìøÏ |üsT¡ >∑T\T rXÊs¡T. j·÷>∑ dü+s¡øD£å + ø√dü+ ø√{¢≤~
<ëqe>∑D≤ìï dü+Vü≤]+#· ‘·\ô|{ºqÏ lsêeTT&çMT<ä yÓs’ +¡ ‘√ <Ó‘’ ´· >∑D+
ø√|ü+‘√ <ä+&Ó‘êÔsì¡ ø=+‘·eT+~ uÛ≤$+#ês¡T. \ø£ÎDT&ÉT nqedüs+¡ >±
|üsêÁø£eT+ #·÷|æ ∫≈£îÿ\T ‘Ó#T· Ã≈£îHêï&Éì eT]ø=+‘·eT+~ uÛ≤$+#ês¡T.
eTTqT\+‘ê uÛÑj·T+‘√ ‘·&Éã&ÉT‘·÷ lsêeTTì düMT|æ+∫ dü+>∑‹
$e]+#ês¡T. ˇø£sT¡ _>Zs∑ >¡ ± ÄÁø£+~dü÷Ô ªsêe÷! ‘·«s¡|&ü TÉ . C≤>∑s÷¡ ≈£î&Éy’Ó
d”‘q· T düTs¡ø‘Ïå · Á|ü<X˚ ÊìøÏ ‘·s*¡ +#·T!μ nì y˚&TÉ ≈£îHêïs¡T. lsêeTT&ÉT <Ûqä TdüT‡
#˚‘ã· ≥ºTø=ì ñ<äjT· øÏsD¡ Á|üuyÑÛ ê~‘·T´&ç˝≤ yÓ\T|ü*øÏ e∫à eTTqT\
qT<›•˚ +∫ ªMTπsMT ~>∑T\T |ü&øÉ +£ &ç. ø±\T&ÓH’ ê eTVü≤s¡T¸\ ‘·b˛$|òTü ï+
#˚jT· dü+ø£*ŒùdÔ ‘·T‘·TìÔ j·T\T ø±e*‡+<˚. Äø±X¯ |ü‘H· êìï dü+Ô _Û+|ü CÒkÕÔqT.
uÛ÷Ñ $T s¡kÕ‘·˝≤ìøÏ Á≈£î+–‘˚ dü«kúÕq+˝À ì\T|ü⁄‘êqT. Hê´j·TMTe÷+dü,
‘·sÿ¡ eTVü‰uÛ≤wü´ |üsH¡ƒ êìï $dü]+® #·e<›Tä . ì•Ã+‘·>± ‘·|dü Tü ‡ #˚dTü ø√+&ç!μ
nì #Ó|Œæ ãj·T\T<˚] <ä÷s¡+>± ñ+&˚ <Û«ä » ∫Vü‰ï\qT >∑T]Ô+∫ uÛsÑ ‘¡ T· &ç
sêø£qT m]– X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT u≤D+ y˚jT· &É+ >∑eTì+∫, ‘·‘øY D£å + \ø£ÎDT&ç
<ä>s∑Z ≈¡ î£ yÓ[fl ªHêj·THê! uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT eTq\qT ø£\yê\H˚ ñ‘·ÿ+sƒ‘¡ √ e#êÃ&ÉT.
qTyÓ«+<äT≈£î j·TT<Δ+ä #˚dTü HÔ êïy√ øåD£ + Ä˝À∫+#·Tμ nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.
ø±ì kÂ$TÁ‹ì Äe]+∫q Msêy˚X+¯ #·˝≤¢ s¡ø£ u≤D≤\qT dü+~Û+#·&+É
e÷q˝Ò<Tä . $|ü‘T· Ô ìyê]+#ê\ì, #˚‹qT+&ç <Ûqä TdüT‡ ˝≤ø=ÿq>± \ø£ÎDT&ÉT
sêeTT&çøÏ yÓ÷ø£]˝¢≤&ÉT. lsêeTTì eT+<ä*+|ü⁄‘√ e÷j·T M–b˛sTT
kÕ<Ûës¡D |ü]dúæ‹ n\eTTø=+~. sêÁ‹ nsTTq ‘·s¡Tyê‘· dü÷s¡T´&ÉT
204 lsêeT$»j·T+
ñ<äsTT+∫q≥¢T>± ñ+~ dúæ‹. uÛÑs¡‘·T&ÉT sêeTTì düMT|æ+∫ |ü<˚|ü<˚
qeTkÕÿsê\T #˚d÷ü ,Ô ˇø£ÿ ñ<äT≥q e∫à sêeT#·sD¡ ≤\T düŒè•+#ê&ÉT.
#ê˝≤ø±˝≤ìøÏ ‘·*ø¢ Ï #˚sT¡ esTTq _&¶˝É ≤, y˚T‘·≈î£ yÓ[flq Äe⁄ yê‘·‡\´+‘√
<ä÷&ÉqT <ä]#˚sT¡ Ãø=qï≥¢T, m+&Ée÷$ì #·÷dæ eTè>∑+ |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =∫Ãq≥¢T,
ø£\Œeèøå+£ ô|’ |ü≈î£å \T m–]q≥¢T, ˝À_ÛøÏ J$‘ê+‘·+ <ë#·T≈£îqï <Ûqä + b˛sTT
eT∞fl <=]øÏq≥¢T>± ñ+~ uÛsÑ ‘¡ T· &ç dú‹æ . uÛøÑ ÔÏ Áù|eT˝Ò Äq+<äu≤cÕŒ\T>±
bÕ<ë\qT ø£&>ç ±&ÉT. |ü⁄Á‘·T&ÉsTTq »j·T+‘·Tì Áù|eT>± Ç+Á<äT&ÉT Ä*+>∑q+
#˚dTü ≈£îqï≥¢T, lsêeTT&ÉT ‘·eTTàì s¬ +&ÉT #˚‘T· \‘√ ˝ÒeHÓ‹Ô Ä<äs+¡ >±
n≈£îÿq #˚sT¡ Ã≈£îHêï&ÉT. Ç+‘·˝À X¯Á‘·T|òTü Tï&É÷ kÕcÕº+>∑Á|üD≤eT+ #˚jT· >±
s¡|òüTTsêeTT&ÉT n‘·ìì |üs¡eT Á|”‹‘√ Vü≤è<äj·÷ìøÏ Vü≤‘·TÔ≈£îHêï&ÉT.
øås° k¡ Õ>∑s+¡ ˝À ˝Ò∫q n\\T es¡Tdü>± ˇø£<ëì˝ÀH=ø£{Ï ©qeTsTTq≥¢T,
y˚<ë+‘·+˝À X¯è‘·T\T ø£*dæb˛sTTq≥¢T+~ M]<›]ä dú‹æ . njÓ÷<Û´ä qT+&ç
e∫Ãq Áu≤Vü≤àDT\T, ôdq’ ´+, Á|ü»\T lsêeTT&çøÏ Áù|eT‘√ qeTkÕÿsê\T
#˚XÊs¡T. \ø£ÎD, uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\T |üsd¡ Œü s¡+ n_Ûyê<ë\T ‘Ó\TŒ≈£îHêïs¡T.
düTeT+‘·T&ÉT lsêeTT&çøÏ n_Ûyê<ä+ #˚XÊ&ÉT. ªlsêe÷! q~<ë{Ï ≈£î\>∑Ts¡Te⁄,
MT Ç<›sä T¡ e÷‘·\T e#êÃs¡Tμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. sêeTT&ÉT eTT+<äT q&ÉTe>±
njÓ ÷ <Û ë ´ Á|ü » \T nqTdü ] +#ês¡ T . y˚ < ë\T leTHêïsêj· T DTì
|ü]y˚w+æº ∫q≥¢T>± ñ+~ n|üŒ{Ï dú‹æ . áX¯«s¡T&ç #·sD¡ ≤\≈£î düÿ+<äT&ÉT
yÓTTøÏÿq≥¢T>± >∑Ts¡T#·sD¡ ≤\≈£î yÓ÷ø£]˝¢≤&ÉT lsêeTT&ÉT. øödü˝≤´düT$TÁ‘·\
|ü\ø¢ \° qT #·÷∫ sêeT\ø£ÎDT\T |üsT¡ –&É>± düT$TÁ‘ê øödü\´\T |ü\ø¢ \° T
~>±s¡T. lsêeTT&ÉT yê]øÏ yÓTTøÏÿ ª<äj÷· kÕ>∑sT¡ &Óq’ Hê »q≈£î&ÉT <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT
øπ eå Ty˚T ø£<ë?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. Ä Á|üXï¯ ‘√ ø£˝À¢ \+ #Ó\sπ –+~. ô|<›ôä |≥ºTq
@&ÉTdü÷Ô n+<äs¡÷ n+‘·T˝Òì XÀø£+˝À eTTì–b˛j·÷s¡T. ªlsêe÷!
<äX¯s¡<∏äT&ÉT ˙ m&Éu≤≥T düVæ≤+#·˝Òø£ ˙ ù|πs ø£\e]dü÷Ô yÓ÷øå£|ü<∏ä+
n<Ûë´j·TeTT-12 205
#˚sT¡ ≈£îHêï&Éμì edæwßü˜ &ÉT ndü\T yês¡qÔ T HÓeTà~>± ‘Ó*j·T#˚XÊ&ÉT. á
yês¡Ô $ì ø£sT¡ D≤kÕ>∑sT¡ &ÉT, yÓ÷øåÁ£ |ü<ë‘· dü»\ qj·THê\‘√ kúÕDTej·÷´&ÉT.
ªHê‘·+Á&ç dü‘ê´ìπø Ä<äs¡Ù+. e÷ ‘·+Á&ç j·TT<ΔäøöX¯\+ esí¡Hêr‘·+.
Ç+Á<ë~<˚e‘·\T dü«j·T+>± #·÷#ês¡T. eèwü|sü T¡ «&ÉT, X¯óÁ≈£î&ÉT, yÓTT<ä\>∑T
sêøåd£ Tü \qT j·TT<Δ+ä ˝À »sTT+∫q |üsêÁø£eTXÊ*μ nì ‘·\#·T≈£î+≥÷ yÓøÿÏ
yÓøÿÏ @&É«kÕ>±&ÉT.
|ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&ÉT, »>∑<«ä +<äT´&ÉT, Ä‘êàsêeTT&ÉT, nœ\ $XÊ«ìøÏ
ø±s¡DuÛÑ÷‘·T&ÉT nsTTq lsêeTT&ÉT ‘·+Á&çø√dü+ $\|æ+#·&Éy˚T$T≥ì
ÁXÀ‘·\≈£î ÄX¯Ãs¡´+>± ñ+&=#·TÃ. ˙\ø£+sƒT¡ &ÉT øås° k¡ Õ>∑s+¡ Á|üy•˚ +#·>±H˚
#·+Á<äT&ÉT ‘·|+æ ∫q≥¢T, >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT düsêŒ\‘√ u≤<Û|ä &ü qç ≥¢T, ∫+‘êeTDÏøÏ
<ë]Á<ä´+ ø£*–q≥¢T, ø£\Œeèøå+£ yÓ÷&ÉTyê]q≥¢T, Á|üfij ¯ ÷· –ïøÏ n+<Û‘ä «· +
e∫Ãq≥¢T Ç<˚+ XÀø£+? nH˚ Á|üXï¯ ≈£î ø£$ sTT˝≤ $e]düTHÔ êï&ÉT. q≥T&ÉT
@ y˚w+ü y˚ùdÔ <ëìøÏ ‘·>≥∑Z T¢ >± q{Ï+∫q≥¢T, |üPsí¡ ÁãVü‰àq+<ä dü«s¡÷|ü⁄&Óq’
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT e÷qe˝Àø£+˝À ne‘·]+#ê&ÉT. Ä »>∑<TäZ s¡Te⁄ <˚yê~Û<e˚ ⁄&ÉT
‘·q ne‘ês¡ ø±s¡D+ ‘Ó*dæ e÷j·T≈£î˝ÀHÓ’ ˝ÖøÏø+£ >± e´eVü≤]+#ê&ÉT.
»>∑<ë‘·àjÓTÆ q Ä~|ü⁄sT¡ wüß&ÉT n˝≤ ‘·q e÷j·TqT Á|ü<]ä Ù+#ê&ÉT. n+<Ûøä ±s¡+
dü÷s√´<äj·T+‘√ n+‘·]+∫q≥¢T, n˝≤ X¯ã›s¡‘·ïuÛ≤+&Üsêìï ‘Ós¡∫
n+<äT˝Àì s¡‘êï\qT ≈£îeTà]+∫ >∑TDÁ>±VüQ\sTTq ÁXÀ‘·\qT dü+‘√wüô|{ºÏ
ø£$ yê] dü+<˚Vü‰\qT ‘=\–+#ê&ÉT. \+¬ø_+<Ó\ ø√dü+ ÄX¯|ü&ç‘˚
ø±\düs¡Œ+ ø±fÒdæq≥ºT yÓ’sê>∑´+ e\¢ ø±eT+, C„≤q+ e\¢ ÁuÛÑeT\T
‘=\–b˛‘êsTT. dü+<˚V≤ü ìeè‹Ô‘√u≤≥T ø=ìï $wüj÷· \qT nqTdü+<Ûëq+>±
$e]+#ê*. Ç~ <ä÷wüDe÷Á‘·+ ø±<äT. nqï+ eTT<›ä˝À sêsTTeùdÔ
ÄkÕ«~+#·{≤ìøÏ Ä\dü´eTsTTq≥¢T, ôd\e⁄s√E s¡deü +‘·yTÓ qÆ y˚<ë<Û´ä j·Tq+
≈£î+≥T|ü&¶É≥¢T, n&¶É<ë]q b˛‘˚ ˇø£s√E Ä\dü´+>± #˚]q≥¢sTT+~,
206 lsêeT$»j·T+
dü+<˚V≤ü ìeè‹Ô ø±s¡D+>± kÕ>∑‘T· qï á ø±e´|üsq¡ƒ +. n+<äTe\¢ á
ø£<∏ë>√wæ̃ì <ä÷wædüTÔHêïqqTø√e<›äT. sêÁ‘·T\˝À ì*Ãb˛sTTq dü‘·ÿs¡à\T
dü÷s√´<äj·T+‘√ yÓTT<ä\e⁄‘êsTT. #Ó≥ºT ˙&Éq $ÁX¯$T+∫q u≤≥kÕ]
n\dü≥ rs¡>±H˚ ˝Ò∫ ‘·q e÷sZêq ‘êqT yÓ[flq≥¢T, düeTTÁ<ä+˝À ‘·s+¡ >±\T
|ü⁄{ºÏ ñyÓ«‘·TqÔ ˝Ò∫ ˇ&¶TÉ qT ‘êøÏ y˚>+∑ >± yÓq≈£îÿ yÓ[flq≥¢T, y˚T\T C≤‹
nX¯«+ yÓTTsêsTT+∫Hê $ÁXÊ+‹ nq+‘·s+¡ CÀs¡T>± |üsT¡ >∑Trdæq≥ºT, ˇøÏ+‘·
$ÁXÊ+‹‘√ y˚>∑+>± eTT+<äT »s¡T>∑uÀj˚T Ä ø£<∏ëuÛ≤>±ìï Ä<äs¡+‘√
Ä\øÏ<ë› +.
»qø£C≤e÷‘· lsêeTT&ÉT <äX¯s¡<∏äTì C„≤|üø±\‘√ XÀø±≈£î*‘·
∫‘·T&Ô jÉ ÷· ´&ÉT. ‘·<Tä |ü] »s¡T>∑e\dæq ø±s¡´Áø£e÷ìï >∑÷]à Á|ü•ï+#·>∑ ±,
≈£î\>∑Ts¡Te⁄ düMT|æ+∫ ªlsêe÷! <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT dü«kúÕHêìøÏ yÓfi{¢¯ ≤ìøÏ Á|üj÷· >∑
yÓ[fl ñ‘·sÔ Á¡ øÏjT· \T ìs¡«]Ô+#·Tμ nì Ä<˚•+#ê&ÉT. Bìï >∑T]+∫ eTsê؃
ø£e⁄˝¢À _ÛHêï_ÛÁbÕj·TeTT+~. <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT >∑‹+#ê&Ü ˝Ò<ë nqï $wüjT· +ô|’
#·sá nqedüs+¡ . <ëìe\¢ nqsúy¡ T˚ ø£\T>∑T‘·T+~. me] ~e´ Hêe÷ìï
Áù|eT‘√ düà]ùdÔ düeTdüÔ JesêdüT\T ñ<Δ]ä |üã&É‘êjÓ÷ n≥Te+{Ï |üse¡ ÷‘·Tàì
‘·+Á&ç |üse¡ T|ü~+#·&+É Á‹ø±˝≤˝¢Àq÷ ndü+uÛeÑ y˚T. lsêeTT&ÉT >∑jT· ≈£î
yÓ[fl ñ‘·sÔ Á¡ øÏjT· \T »]|æ ‹]– ∫Á‘·≈L£ {≤ìøÏ e#êÃ&ÉT. eTTqT\T, njÓ÷<Ûë´
»qT\T Äq+<ä+‘√ sêeTTì #·T≥º÷ #˚sês¡T. lsêeTT&çøÏ uÛÑs¡‘·T&ÉT
kÕcºÕ+>∑<+ä &ÉÁ|üD≤eT+ #˚d,æ Ç˝≤ $C„≤|üq #˚XÊ&ÉT. ª»j·TeTT! »j·TeTT!
|ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ ÷! e÷j·÷ #·Áø£ dü+#ê\ø±! |üPsíÁ¡ ãVü‰à! $]+∫ »qø±! düTK
$ÁXÊe÷! eT+>∑fi¯<Ûëe÷! s¡|òüTTsêe÷! sêe÷! ø£s¡TD≤düeTTÁ<ë!
s¡$≈£î\uÛ÷Ñ wüD≤! sê|òTü y˚+Á<ë! düsê«q+<ä dü<Hä ê! sêeT#·+Á<ë! Á|ü‘ê|üsT¡ Á<ë!
»>∑<TäZ s√! uÛeÑ Vü≤è<äjT· $yÓ÷#·Hê! nVü≤˝À´<Δës¡ø±! eTKs¡øø£å ±! d”‘ê<Ûyä ê!
øödü\´ >∑s¡“¤s¡‘êï! e÷j·÷bÕs¡ ÁX¯eT $yÓ÷#·Hê! düqø£düq+<äq
n<Ûë´j·TeTT-12 207
e÷qdüs¡+»Hê!ìs¡+»Hê! ì»s¡÷bÕ! <ëqe dü+Vü‰s¡ø±! eTeT
Vü≤è<äj÷· s¡$+<ä ÁuÛeÑ Tsê! nC„≤q ‹$Ts¡ #˚Ã<¤ øä £ ~yêø£s¡ düe÷! »>∑BXÛ Ê!
düsπ «XÊ! uÛøÑ Ô£ #ê‘·ø£ »\<Ûsä ê! Áù|eT #·ø√s¡ y˚<øäÛ #£ +· Á<ë! dü+kÕs¡ >∑»$#˚Ã<¤ øä £
eTèπ>+Á<ë! nq+>∑y÷Ó Vü≤Hê! nq+>±! #·ø√sêìï #·÷dæ #·+Á<äT&ÉT |üsT¡ >∑Tq
e∫Ãq≥¢T, nø±\+˝À »\<Ûäs¡+ #ê‘·ø£+ô|’ e]¸+∫q≥¢T, <ä]Á<äT&çøÏ
∫+‘êeTDÏ \_Û+∫q≥¢T, ;<äyê&ç Ç+{ÏeTT+<äT ø£\Œeèøå+£ yÓTT\∫q≥¢T,
|ü‹Áe‘· <˚XÊ+‘·s¡+ yÓ[flq |ü‹ì ø£\TdüT≈£îqï≥¢T, Äø£*>=qï yêìøÏ
bÕ\düeTTÁ<ä+ m<äTs¡sTTq≥¢T, kÕ<Û≈ä î£ ìøÏ C„≤qì~Û <=]øÏq≥¢T, mø£ÿ&Óøÿ£ &√
‹]– sê»Vü≤+dü e÷qdüdüs√es¡+ #˚]q≥¢T, bÕs¡«‹ X¯+ø£s¡Tì
ø£\TdüT≈£îqï≥¢T, ndü+ø£*Œ‘·+>± nbÕs¡ <Ûqä + ìs¡Tù|<ä≈î£ <=]øÏq≥¢T, MT
<äsÙ¡ q+ e÷≈£î Äq+<ä+ ø£*–k˛Ô+~. dü‘«· s¡+ MTs¡T njÓ÷<Û´ä ≈£î sêyê*.
<äXs¯ <¡ ä∏ eTVü‰sêE bÕ*+∫q≥ºT, eTeTà*ï @\Tø=ì, >√Áu≤Vü≤àD dü+s¡øD£å
#˚dæ e÷ n;Ûw+üº HÓsy¡ s˚ êÃ*. •s¡X <¤ qä #˚dæ eTT+>±fi¯fl≈£î |üP» #˚dqæ ≥¢T,
|üP»´eT÷]Ôì e<ä* >=Á¬s ø±fi¯ófl |ü≥Tº ≈£îqï≥¢T, sê»≈£îe÷s¡Tì $&ç∫
ø£q´qT |üXó¯ \ø±|ü]øÏ Ç∫Ãq≥¢T, <˚yê\j·T •Ksêìï |ü&ÁÉ <√dæ Á|üV≤ü Ø>√&É
ø£{qϺ ≥¢T, rsúj ¡ ÷· Á‘· H=\¢ø£ nqïdü+‘·sŒ¡ D #˚dqæ ≥¢T, |üqdüqT bÕπsdæ
ñyÓTà‘·qÔ T Äs¡–+∫q≥¢T, eTT‘ê´ìï e<ä* >∑T]$+<ä H˚]q≥¢T, e&¢–É +»qT
Á>∑V≤æ +∫ eÁC≤ìï bÕπsdæq≥¢T, Nø£{ìÏ >¬ ø’ =ì yÓ\T‘·Ts¡TqT $dü]+® ∫q≥¢T,
s¡‘êïìï e~* >±Eô|+≈£îqT Á>∑V≤æ +∫q≥¢T, |üsT¡ düy~˚ ì ø±<äì eT{ºôÏ |fi¯fl
‘Ó#T· Ã≈£îqï≥¢T, |ü+&ç‘T· ì $&ç∫ |æ∫Ãyê&çì dü‘ÿ· ]+∫q≥¢T, ∫+‘êeTDÏì
bÕπsdæ ñ*¢bÕj·T\T @s¡T≈£îqï≥¢T, neTè‘·+ e<ä* >∑+C≤sTT ‘ê–q≥¢T,
ø£\Œeèøå±ìï ô|]øÏ ≈£Ls¡>±j·T bÕ<äT\T y˚dqæ ≥¢T, ø±eT<Ûq˚ Te⁄qT ø±<äì
y˚Tø£qT |üPõ+∫q≥¢T, düTU≤ìï e<ä* <äT:U≤ìï Á>∑V≤æ +∫q≥¢T, ø£d÷ü ]Ô ì
bÕπsdæ ã÷&ç<qä T b˛>∑T#˚dqæ ≥¢T, |üfifl¯ qT e<›ìä õfi‚flfi¯flqT ‹qï≥¢T, C„≤HêìøÏ
208 lsêeT$»j·T+
ã<äT\T nC„≤Hêìï eT÷≥>∑≥Tº ø=qï≥¢T Hê ‘·*¢ ø¬ ø’ £ n‹‘Ó*$‘√ $TeTà*ï
n&É$øÏ |ü+|æ Hê≈£î sê»´uÛ≤s¡+ n|üŒ–+#ê\ì #·÷dæ+~. e÷ n|üsê<Û+ä
eTìï+∫ njÓ÷<Û´ä ≈£î sêe\dæ+~μ.
lsêeTT&ÉT ‘·eTTàì e÷≥\T kÕe<Ûëq+>± $ì, ªdü÷s¡´&Ó|ü &ÉsTTHê
>∑‹ ‘·bÕŒ&Ü? n–ïøÏ n+<Û‘ä «· +, <√eT\T &Ûû ø=q&É+ e\¢ y˚Ts¡Te⁄ ˇs¡>&∑ +É ,
sêsTT ‘·–* yêj·TTe⁄ ø±\T $s¡>&∑ +É , |æ|*” ø£ bÕq+ e\¢ dæ+<ÛTä q~
X¯ówæÿ+#·&É+, yÓTs¡T|ü⁄qT á>∑ |ü≥ºTø√e&É+, ø£Dø£DeT+&˚ eT+≥\T
ø£s÷¡ Œs¡+‘√ XÊ+‹+#·&+É yÓTT<ä\sTTq$ »s¡>=#˚ÃyÓ÷ ø±ì Hê e÷≥≈£î
e÷Á‘·+ ‹s¡T>∑T˝Ò<Tä . Hê~ ˇπø e÷≥, ˇπø u≤D+, ˇπø |ü‹ï. |ü<ëÛ ï˝ZfiÒ ó¯ fl
ì+&Éø£ njÓ÷<Û´ä ˝À n&ÉT–&É&+É ndü+uÛeÑ +!μ nì ‘·q ìX¯Ãj·÷ìï ‘Ó˝≤Œ&ÉT.
n–ï˝À |ü&ɶ |ü⁄wüŒ+ e˝… Ä e÷≥\≈£î uÛsÑ ‘¡ T· &ç e<äq+ e÷&çb˛sTT+~.
n–ïì s¡–*à ÁbÕjÓ÷|üyX˚ ÊìøÏ dæ<|äΔ &ü ,ç ªsêeTTì m&Éu≤≥T düV≤æ +#·˝qÒ T.
<˚V‰ü ìï ‘·´õkÕÔqTμ nì n+≥Tqï+‘·˝À yê©àøÏ @‘Ó+∫ uÛsÑ ‘¡ T· ì Äe\≈£î
rdüT¬ø[fl ø±e´ eT÷˝≤súêìï, uÛÑ$cÕ´súêìï ‘Ó*bÕ&ÉT. uÛÑs¡‘·T&É~ $ì
ìX‚Ãw˜ßü &Éj÷· ´&ÉT. ‹]– sê>±H˚ lsêeTT&ÉT uÛsÑ ‘¡ T· ì Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ ì,
z<ë]Ã ª<˚e‘·\qT ã+<Ûä $yÓ÷#·q+ #˚dæ |ü<Tä Hê\T>∑T dü+e‘·‡s¡eTT\
|ü<Tä Hê\T>∑T s√E\ ‘·sT¡ yê‘· |ü~ùV≤qe s√E eT<Ûë´Vü‰ïìø£˝≤¢ H˚qT
ìqTï ø£\TdüTø=+{≤qμì u≤dü#X˚ Ê&ÉT. ªe÷≥ »e<ë{Ï‘˚ Hê≈£î X¯Øs¡ ‘ê´>∑yT˚
X¯sD¡ ´+μ n+≥÷ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT Áù|eT bı+– sê>± sêeTbÕ<ë\≈£î yÓ÷ø£]˝¢≤&ÉT.
lsêeT bÕ<äTø±Á|ü<ëq+: uÛsÑ ‘¡ T· ì q+~Á>±eTìyêdü+
ªnHêï! H˚qT njÓ÷<Û´ä ≈£î ‹]– yÓfifl¯ qT. eT+>∑fi¯ kÕïHê\T, uÛÀ>∑u≤Û >±´\T
e<ä * q+~Á>±eT+˝À ìedæ k ÕÔ q Tμ nì nHêï&É T . eTDÏ e Tj· T
uÛ÷Ñ wæ‘e· TT\sTTq ‘·q bÕ<äTø£\qT uÛsÑ ‘¡ T· &çøÏ Ç∫à n˝≤π>qì ‘·q düeTà‹ì
n<Ûë´j·TeTT-12 209
lsêeTT&ÉT ‘Ó*j·TCÒkÕ&ÉT. •e⁄&ç •s¡dTü ‡q HÓ\e+ø£˝≤ uÛsÑ ‘¡ T· &ç HÓ‹qÔ
bÕ<äTø£\T $sêõ˝¢≤sTT. sêeTbÕ<äTø£\T •s¡dTü ‡qT ‘êø£>±H˚ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT <äT:K+
eTs¡∫ Á|üXÊ+‘· ∫‘·TÔ&Éj·÷´&ÉT. sêeTHêeT+˝À bÕs¡«r s¡eTDT&Ó’q
>∑s¡fi¯ø£+sƒ¡T&ÉT o‘·\‘·«+ bı+~q≥¢T>± Áù|eTeTj·TT&Ó’q uÛÑs¡‘·T&ÉT
n+‘·s¡+>∑+˝À dü+|üPsí¡ dü«dúü‘· bı+<ë&ÉT. ‘·<äT|ü] X¯Á‘·T|òüTTïì‘√
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ªªqTe⁄« düTeT+‘·T&ç‘√ ø£*dæ j·T<∏ë$~Û>± Hê´j·TdüeTà‘·+>±
sê»´bÕ\q #ÓsTT´. eTVü‰‘·Tà\qT ø°]Ô+#·&É+, >∑Ts¡TuÛÑ»q #˚j·T&É+
e÷qe<›Tä . <äTwºßü \≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&ÉT. ÁbÕD≤ìï ≈£L&Ü ˝…øÿ£ #˚jT· ø£ y˚<ä
eTsê´<äqT ø±bÕ&ÉT. n\$>±ì ø£cÕº \˝À ≈£L&Ü <Ûs’Ó ´¡ + M&=<›Tä . >∑Ts¡TuÛ»Ñ H˚
|ü⁄D´e÷sZ+¡ ø£qTø£ <ëìï m|ü&É÷ e<ä\e<›Tä . |üsd¡ ‘ü T· \qT, |üs<¡ HäÛ êìï
Ä•+#·≈£î!μμ nì dü\Vü‰ì#êÃ&ÉT. ªªkÕ<ÛäT düHê´düT\qT Áu≤Vü≤àDT\qT
m|ü&É÷ Ä<ä]+#·T. <äTwºßü \qT ì]®+∫ dü«<Ûsä à¡ s¡øD£å #˚dæ ø£<ë∏ ø°sqÔ¡ |ü⁄sêD
ÁX¯eD+‘√ ø±\+ >∑&bÉ Õ*. esíêÁX¯eT <Ûsä êà\≈£î uÛ+Ñ >∑+ sê≈£î+&Ü eTVü‰‘·Tà\
>ös¡yêìï ô|+#·T‘·÷ Vü≤]uÛ»Ñ q˝À ‘·]+#ê*. #Ó&TÉ e<ä* düHêàsZêq ãTTwüß\
ÄodüT‡\T bı+<äT. e´øÏ>Ô ‘∑ y· TÓ qÆ dü+>∑‘T· \+<ä]‘√ @ø£sT¡ e⁄ ô|≥ºe<›Tä .
$X¯«+ |üs¡e÷‘·à dü«s¡÷|üy˚T. dü‘·‡+>∑+˝À ñ+&ç <äTsê˝À#·q\qT
<ä]#˚sì¡ e«≈£î. dü«X¯ø‘ÔÏ √ n]wü&Ü«sZê\T »sTT+#·T. H˚H˚ C„≤ìqH˚ uÛ≤e+
sêìe«<›Tä . $H√<ä+ ø√düyTÓ HÆ ê Ç‘·sT¡ \qT u≤~Û+#·≈L£ &É<Tä . X¯eT<äe÷~
kÕ<Ûqä \‘√ kÕ<Û≈ä î£ &ÉT »Hêe[ì n&¶TÉ Á‘√eì+∫ düHêàsZêìøÏ eT[fl+#ê*.
ø±eT Áø√<Ûä eT<ä e÷‘·‡sê´~ #√s¡T\qT X¯Øs¡+˝ÀøÏ #=s¡˙j·T≈£î+&Ü $y˚ø£
$C„≤Hê\H˚ X¯ÁkÕÔ\‘√ ìs√~Û+#ê*. J$‘·+ øåD£ uÛ+Ñ >∑Ts¡+ nì ‘Ó\TdüT≈£îì
Ä‘·à$#ês¡+‘√ $wüj÷· düøìÔÏ M&Ü*. dü<TäZ s¡T e#·Hê\|ü≥¢ Ä<äsu¡ ≤Û e+
ñ+#ê*. <Óy’ êqTÁ>∑V≤ü + e˝¢Ò e÷qe»qà kÕ<Û´ä +. n+<äTe\¢ >∑s«¡ + ≈£L&É<Tä .
m{º|Ï ]ü dú‘æ T· \˝À <Ûs’Ó ê´ìï $&ÉHê&Ée<›Tä μ nì ø£eT\|üÁ‘ê≈åî£ &ÉT, ø£èbÕì~ÛjTÆÓ q
210 lsêeT$»j·T+
lsêeTT&ÉT eTT‘·´|ü⁄ ∫|üŒ˝Àì kÕ«‹ _+<äTe⁄\ e+{Ï yêø±´\qT uÛsÑ ‘¡ T· &çøÏ
ñ|ü<˚•+#ê&ÉT.
n˝≤ X¯u≤› eTè‘·eTH˚ es¡¸<ëÛ s¡\‘√ lsêeTT&ÉT ø£s#¡í ø· √s¡yTÓ qÆ uÛsÑ ‘¡ T· ì
XÊ+‹+|ü#˚XÊ&ÉT. sêeTe#·Hê\T øå°s¡kÕ>∑s¡+ e+{Ï$. uÛÑs¡‘·T&ÉT
ñ|üeTqT´&ç˝≤ n˙ï $Hêï&ÉT. dü÷s√´<äjT· +‘√ Nø£{Ï ‘=\–q≥¢T sêeTTì
e#·Hê\‘√ uÛsÑ ‘¡ T· &ç n+‘·s+¡ >∑+ ìs¡à\yÓT+Æ ~. yÓ+≥H˚ q+~ Á>±eT+
ãj·T\T<˚sê&ÉT. ‘·\¢T\qT düe÷<Ûëq|üs¡∫ #·÷&Ée∫Ãq Á|ü»\qT,
düTeT+‘·Tì, X¯Á‘·T|òTü TïìøÏ q#·ÃC…|Œæ , ‹]– njÓ÷<Û´ä ≈£î |ü+bÕ&ÉT sêeTT&ÉT.
sêeT bÕ<äTø£\qT dæ+Vü‰düq+ MT<ä ñ+∫ #ÛÁ· ‘·+ |ü{Ϻ X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT nqT~q+
sê»´+ #˚düTÔ+&˚yê&ÉT. q+~Á>±eT+˝À ñqï uÛÑs¡‘·T&ç‘√ dü+Á|ü~+∫
X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT düø\£ sê»q´ ˝Àø£+ô|’ Ä~Û|‘ü ´· + dü+bÕ~+#ê&ÉT, ì]«ø±s¡+>±
ñqï uÛ Ñ s ¡ ‘ · T &É T sêE\≈£ î $~Û , u≤<Û ä ´ ‘· \ T ‘Ó * j· T C… ù |Œyê&É T .
q+~Á>±eTeq+˝Àì |üsX¡í Ê\˝À uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ìedæd÷ü ,Ô ìs¡+‘·s+¡ sêeT
bÕ<äTø£\qT •s¡düT‡q <Ûä]+#˚yê&ÉT. sêeTuÛÑ≈£îÔ\+<äs¡÷ uÛÑs¡‘·T&ç˝≤
uÛÀ>∑u≤Û >±´\qT uÛ≤sê´_&¶\É qT e<ä* eTÁ]bÕ\‘√ »&É\T eTT&çø{£ Ϻ Hês¡
Ns¡\T <Û]ä +∫ <äsꓤdqü + MT<ä sêeT<Ûë´q+˝À ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. nôVAsêÁ‘ê\T
sêeT#·]Á‘˚ M] bÕsêj·TD. M] eT<Û´ä uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT qøåÁ£ ‘ê\ eT<Û´ä #·+Á<äT&ç˝≤,
e÷qdüdsü √es¡+˝Àì sê»Vü≤+dü˝≤ yÓ*–b˛j·÷&ÉT.
lsêeTT&ÉT ∫Á‘·≈L£ ≥+ e<ä*yÓfifl¯ &É+
á dü+<äs“¡ +¤ ˝À l<Ûsä ¡ ø£$ Ç˝≤ n+≥THêï&ÉT, ªªÁXÀ‘·\T eTT+<äT
#Ó|Œü uÀj˚T $wüjT· + MT<ä <Ûë´q+ ñ+#·+&ç. s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ∫Á‘·≈L£ ≥+˝À
ñ+&É>± @+ »]–+~? ≈£îeT‘·T\T eT+<äeT‘·T\T X¯ãs› ‘¡ ï· |üØøå≈£ î£ ‘·>s∑ T¡ .
X¯ã› s¡‘ï· uÛ≤+&Üsêìï |ü+&ç‘T· ˝…q’ MTs¡T Äq+~kÕÔsT¡ . kÕe<ÛëqT˝…’ $q+&ç.μμ
n<Ûë´j·TeTT-12 211
∫Á‘·≈L£ ≥+˝À |üsX¡í Ê\˝À ìedædTü qÔ ï lsêeTT&çì düMT|æ+∫ bÕeTs¡
Áu≤Vü≤àDT\T ‘·eT >√&ÉT $qï$+#·T≈£îHêïs¡T. ªªqT$«ø£ÿ&É ìedæùdÔ e÷≈£î
$|ò÷ü ï\T dü+uÛ$Ñ kÕÔsTT. ˙ uÛ≤s¡´ kÂ+<äs´¡ e‹. sêøåd£ Tü \T ÄyÓTqT #·÷&É>±H˚
yÓ÷Væ≤kÕÔsT¡ . Á‹•s¡Ks¡ <ä÷wüD≤<äT\T düôdq’ ´+>± <ä+&Ó‘T· ‘Ô ês¡T. Ç˝≤
»s¡T>∑T‘·T+<äqï yê©àøÏ uÛ$Ñ wü´<ë«DÏ yê´|æ˝Ô À ñ+~. ø£qTø£ qTM« Á|ü<X˚ Êìï
e~* yÓfi≤fl*‡+~. ˝Òøb£ ˛‘˚ y˚T+ e÷ ÄÁX¯e÷\T e~* yÓ&‘É ê+μμ nì
nHêïs¡T. ªªMTs¡T ì•Ã+‘·>± ñ+&É+&ç. j·TeTT&çHH’Ó ê ì]®kÕÔqT. á sêøåd£ Tü \T
Hêø√ ˝…ø£ÿ˝Àì yêπs ø±s¡T!μμ nì sêeTT&ÉT Vü‰MT Ç#êÃ&ÉT. Äj·Tq
|ü\T≈£î\qT yês¡T $X¯«dæ+#·˝Ò<äT. ªªÇø£ÿ&É <ës¡TDyÓTÆq $|òü÷ï\T
dü+uÛ$Ñ kÕÔsTT. Ä düeTj·T+˝À ˙e⁄ ˙ ªÁd”μÔ ì s¡ø+Ïå #·T≈£î+{≤yê? ˝Òø£
eTeTà*ï s¡økÏå ÕÔyê? á Hê\T>∑T u≤D≤\T nsTTb˛‘˚ @+ #˚kÕÔe⁄? ˙
e÷≥\MT<ä $XÊ«dü+‘√ eTq˝Ò+!μμ nì n+≥÷, sêÁ‹øÏ sêÁ‘˚ yêfi¯ófl y˚sπ
#√≥T≈£î ‘·s¡*b˛j·÷s¡T. ñ<äj·÷q lsêeTT&ÉT eTTì»q+ ˝Òs¡ì
‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. sêeTT&ÉT e÷Á‘·+ @+ #˚jT· >∑\&ÉT? ‘·b˛<Ûqä T&ÉT, Á‹ø±\y˚‘Ô·
nsTTq yê©àøÏ e÷Á‘·+ $T–˝≤&ÉT. ∫qï>±*øÏ >∑&bç¶ ˛#· m>∑Ts¡T‘·T+~ ø±ì
ø=+&É ‘·q kúÕq+ qT+&ç ø£<\ä <äT. s¡Ds¡+>∑+˝À Ms¡T&ÉT yÓqTï #·÷|ü&TÉ .
n+<äTøπ yê©àøÏ eTVü‰eTTì e÷Á‘·+ $T–˝≤&ÉT. Ç<ä+‘ê eTT+<˚ yê©àøÏ
sêdæHê, sêeTeTVæ≤eT ‘Ó*j·Tì bÕeTs¡T\T |ü˝≤j·TqeTj·÷´s¡T.
sêeTTì eTVæ≤e÷qTuÛeÑ + ‘Ó*j·Tì yês¡T m+‘· Ä#ês¡e+‘·T˝…H’ ê
nHê#ês¡T˝Ò. ø£sà¡ #˚dTü HÔ êïeTqï ÁuÛeÑ T˝À eTTì–‘˚˝Ò qs¡s÷¡ |ü |æXÊ#ê\T.
sêeTTì X¯sD¡ T y˚&øÉ £ y˚<|ä sü q¡ƒ + #˚dHæ ê, XÊgwü≥ÿ+ #·~$Hê n$ ‘ê>∑TuÀ‘·T
e÷≥\‘√ düe÷q+. >±&ç<≈ä î£ |üPdæq >∑+<Û+ä , |ü‹uÛøÑ ÔÏ ˝Òì kÂ+<äs´¡ +
m+<äT≈£L ø=s¡>±e⁄. wüÁ&Ék˛ù|‘·eTsTTq e+≥ø±\˝À >∑]≥‘√ m+‘· ‹|æŒHê,
<ëìøÏ s¡T#˚+ ‘Ó\TdüT+Ô ~? n˝≤ d”‘êsêeTT\ ø£è|ü˝ìÒ ‘·‘«Ô· $#ês¡+ e\¢
212 lsêeT$»j·T+
Á|üj÷Ó »q+ X¯Sq´+. n$ ∫\ø£ |ü\T≈£î˝Ò. n≥Te+{Ïyês¡T rsúê≥q\T
#˚dHæ ê, #·‘T· wü¸wæº ø£fi\¯ ˝À ÁbÕMD´+ dü+bÕ~+∫Hê, mìï ø°sqÔ¡ \T bÕ&çHê
n$ <=eTàsê≥\‘√ düe÷q+. ˝À>∑&É $e]+∫q≥ºT, Áu≤Vü≤àDT\T
»>∑<«ä +<äT´&Óq’ sêeTTì eTVæ≤eT ‘Ó*j·Tø£ bÕ]b˛j·÷s¡T. ‘·sê«‘· lsêeTT&ÉT
d”‘ê düyT˚ ‘·+>± yê©àøÏøÏ qeTdüÿ]+∫ ∫Á‘·≈L£ ≥+ e~* <ä+&Éø±s¡D≤´ìøÏ
yÓfi≤fl&ÉT. lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏ä+ Á|ü#·+&É+. Ç+‘·{Ï‘√ njÓ÷<Ûä´ø±+&É
düe÷|ü+Ô . ‘·sê«‘· e#˚à #ÓsT¡ ≈£î>∑&É e+{Ï ns¡D´ø±+&É eT]+‘· s¡deü ‘·sÔ +¡ .
sêeT$»j·T+ øås° k¡ Õ>∑s+¡ ˝Àì s¡‘êï\˝≤ eT+∫ <äècºÕ+‘ê\‘√ ì+&ç
ñ+~. n»sêeTs¡T\T dü»q® T˝…q’ ÁXÀ‘·\T dü<ë Bìï Ä<ä]kÕÔsT¡ . ÁãVü‰àq+<ë!
s¡$≈£î\ uÛÑ÷wüD≤! l<Ûäs¡es¡<ë! d”‘ê JeHê<Ûësê! eTT+<äT eTT+<äT
ns¡D´ø±+&É ìy˚~kÕÔqT.
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
dü<ë Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
<ë«<äXÊ<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
njÓ÷<Û´ä ø±+&É düe÷|ü+Ô
n<Ûë´j·TeTT - 13
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
dü+düÿè‘√<ä“e¤ yÓTqÆ ÁbÕø£è‘· eTsê؃ uÛ≤wü s¡deü +‘·+. kÕ«‹ »\+qT+&ç
yÓ\Te&˚ eTT‘·´+˝≤ á uÛ≤wü $sêõ\¢T‘√+~. #·+Á<äT&ç yÓHïÓ \˝≤, dü÷s¡T´ì
øÏsD¡ ≤˝¢≤, y˚Ts¡Te⁄˝À ã+>±s¡+˝≤, bÕ\˝À yÓqï˝≤, nuÛ≤´dü+ e\¢ n\sêπs
ãT~Δ˝› ≤, #Ós≈¡ î£ qT+&ç e#˚à rj·T{Ï |ü+#·<ës¡˝≤, |üP\qT+&ç yÓ\Te&˚
düTyêdüq˝≤, #·øÿ£ ì ns¡{Ï #Ó≥q¢ T+&ç e#˚Ã ø£eTàì yêdüq˝≤, eTè>∑+ Hê_Û
qT+∫ ñ<ä“$¤ +#˚ ø£d÷ü ]Ô |ü]eTfi¯+˝≤, eTT+<äT sêuÀj˚T ø£<ë∏ uÛ≤>∑+
ÄV¢‰ü <äøs£ +¡ . düeTTÁ<ä+˝À ˇπø kúÕsTT˝À ‘˚*j·÷&˚ n\˝¢≤, á n<Ûë´j·T+˝À
ndü+U≤´ø£ kÕVæ≤‘·´‘·s+¡ >±\T ÁXÀ‘·\≈£î Äq+<ä+ #˚≈L£ s¡TkÕÔsTT.
neTè‘·+ ø£+fÒ nqï+ eT<ÛTä s¡+, nsTTHê ≈£Ls¡\T ˝Òø£ nHêïìøÏ
s¡T∫ ñ+&É<Tä . dü<들eq ˝Òì ø°sqÔ¡ , n\+ø±s¡V≤” q nsTTq Ád”,Ô Äø±XÊìï
n\]+#·ì ‘ês¡\T, Vü≤+dü\T ˝Òì e÷qdü düs√es¡+, eTqq+ ˝Òì ÁX¯eD+,
|ü+&ç‘· X¯Sq´yÓTqÆ düu,ÑÛ X¯è‹ ˝Òì bÕ≥, X¯ó∫ ˝Òì ‘·|dü Tü ‡, ø£eT˝≤\T ˝Òì
düs√es¡+, s¡‘ï· Kì ˝Òì y˚Ts¡Te⁄ m˝≤ ìwüŒ˝¤ ≤˝À, n˝≤π> <äècºÕ+‘ê\T ˝Òì
Á>∑+<∏eä T÷ XÀ_Û+#·<Tä . yÓs’ ê>∑´+ ˝Òì C„≤q+, uÛøÑ ÔÏ ˝Òì uÛ»Ñ q, <ëq>∑TD+
˝Òì <Ûqä e+‘·T&ÉT, ñ|üe÷Hê\T ˝Òì Á>∑+<∏+ä ˇø£ÿfÒ.ns¡D´ø±+&É ns¡D´+
e+{Ï ~ . ñqï‘· + >± $sêõ˝¢ Ò eèøå ± ˝Ò Bì˝Àì ñ|ü e ÷Hê\T.
|ò\ü e+‘·eTsTTq Ä eèøå£ |ò˝ü ≤\qT Äs¡–+∫ |ü+&ç‘T· \T s¡kÕkÕ«<äq˝À
‘˚*b˛‘·T+{≤s¡T. ns¡D´ø±+&É ˇø£ edü+‘·eq+. nø£ÿ&É düsd¡ «ü ‹ ∫‘YXø¯ ‘ÔÏ √
ñ˝¢≤dü+>± Áø°&dç Tü +Ô ≥T+~.
214 lsêeT$»j·T+
lsêeT <ä+&Éø±s¡D´ Á|üyX˚ +¯
Ç~˝≤ ñ+&É>±, ∫Á‘·≈L£ ≥+ qT+&ç ãj·T\T<˚]q »>∑Hêï<∏Tä &Óq’
lsêeTT&ÉT d”‘ê kÂ$TÁ‹ düVæ≤‘·T&Ó’ uÛÑ≈£îÔ\ qT<Δä]dü÷Ô <ë]˝Àì
ãTTcÕ´ÁX¯e÷\T dü+<ä]Ùdü÷Ô <ä+&Éø±s¡D´+˝À |ü<eä T÷&ÉT dü+e‘·‡sê\T
>∑&bç Õ&ÉT. ˇø£#√≥ dü+e‘·‡s¡+, ˇø£#√≥ Äs¡THÓ\\T, eTs=ø£ #√≥ HÓ\,
Ç+ø√#√≥ |üøå£+, ˇø£#√≥ sêÁ‹, eTs√#√≥ eT÷&ÉT sêÁ‘·T\T ˝Ò<ë
nsTT<äTsêÁ‘·T\T - n˝≤ edæd÷ü Ô <äøDÏå ≤|ü<+ä∏ yÓ|’ ⁄ü ≈£î kÕ>±&ÉT.
<ä‘êÔÁ‘˚jT· <äsÙ¡ q+
n˝≤ nÁ‹ ÄÁX¯eT+ düMT|æ+∫q n#·T´‘·T&ÉT nø£ÿ&É <ä‘êÔÁ‘˚jT· eT÷]Ôì
<ä]Ù+∫ Ä |üPsí¡ÁãVü≤à dü«s¡÷bÕìï >±&ÛÜ*+>∑q+ #˚düT≈£îHêï&ÉT.
sπ DTø±<˚$ dü+<äsÙ¡ q+
bÕ\ø£&É*˝Àì n\˝¢≤ >∑+>±j·TeTTq dü+>∑eT+˝≤, s¡|òüTTsêeTT&ÉT -
<ä‘êÔÁ‘˚jT· T&ÉT ø£*dæb˛j·÷s¡T. ne‘êsê˝…H√ï ñHêï ø±\>∑s“¡ +¤ ˝À n$
ø£\dæb˛j·÷sTT. <ä‘êÔÁ‘˚jT· ne‘ês¡+ ø£˝≤Œ+‘·+˝Àq÷ q•+#·<Tä . n~
|üPsíÁ¡ ãVü≤à+. Á‹eT÷s¡T\Ô ≈£î @ø£s÷¡ |ü+. Äj·Tq <äsÙ¡ q e÷Á‘êq eTT˝¢Àø±˝¢À
düø\£ Je⁄\T ‘·]kÕÔsT¡ . dæ<TäΔ \T, eTTqT\T ÁãVü‰à~ <˚e‘·\T yÓTT<ä˝q’… yês¡T
Á‹ø±˝≤˝¢ÀqT Äj·TqqT <ä]Ùdü÷HÔ ˚ ñ+{≤s¡T. ÁãVü‰à+&É+˝Àì <˚e‘·\+<äs÷¡
|üs¡T>∑T |üs¡T>∑Tq #˚] düVü‰´Á~MT<ä $&ç~ ñ+&˚ Ä n<äT“¤‘·eT÷]Ôì
#·÷ùd+<äT≈£î ñã˝≤≥|ü&‘É ês¡T. Äj·Tq <äsÙ¡ q+ #˚‘· X¯øÔÏ ô|]– n;Ûwüº dæ~Δ
ø£\T>∑T‘·T+~. Äj·Tq ì‘·´+ ñ<äj·Ty˚T Á|üj·÷>∑˝À kÕïq+ #˚dæ,
bÕ+#ê˝Ò X ¯ « s¡ T ì n]Ã+∫, ø£ s ¡ M s¡ | ü ⁄ s¡ + ˝À eT<Û ë ´Vü ≤ ï _Û ø å £ # ˚ d æ
dü÷sê´düeÔ Tj·÷ìøÏ düV‰ü ´Á~ #˚sT¡ ≈£î+{≤s¡T. nø£ÿ&É <˚e‘ê düeT÷Vü≤+
Äj·Tqø√dü+ #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ m<äTs¡T#·÷ùd~. á ~>∑+ãs¡Tì <äsÙ¡ q+ø±>±H˚
yês¡T nX‚wü+>± »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚j·T&É+ uÛÑ≈£îÔ\T Ç|üŒ{Ïø°
$+≥T+{≤s¡T. M] <äèwºæ k˛øÏ‘˚ #ê\T <˚e‘·\T bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚dTü +Ô {≤s¡T.
n<Ûë´j·TeTT-13 215
<ä ‘ êÔ Á ‘˚ j · T dü à s¡ D ‘√ uÛ Ñ ÷ ‘· Á ù|‘· |æ X Ê#ê\T bÕ]b˛‘êsTT.
<ä‘√ÔbÕdü≈î£ \≈£î $|òTü ï+ ø£*–+#·&+É me]øÏ kÕ<Û´ä +? n{ºÏ nyÓ÷|òTü eTVæ≤eT
>∑\ ne<Û÷ä ‘·kÕ«$TøÏ, nÁ‹‘·qj·TT&Óq’ <ä‘T· ìÔ øÏ, lsêeTT&ÉT qeTdüÿ]+∫
Äô|’ nÁ‹ì <ä]Ù+#ê&ÉT. n|ü&ÉT nÁ‹ uÛ≤s¡´jÓTÆ q nqdü÷j·T≈£î d”‘êsêeTT\T
qeTdüÿ]+#·>± ÄyÓT d”‘q· T Áù|e÷*+>∑q+ #˚dTü ≈£îì, ‘·q H=dü≥qTqï
≈£î+≈£îeT rdæ d”‘· H=dü≥ ~~›, ø£˝≤Œ+‘·+ es¡≈î£ dü«#·Ã+¤ >±, ì‘·´q÷‘·q+>±
ñ+&˚ ˇø£ Ns¡qT d”‘≈· î£ ãVüAø£]+∫+~. s¡$‘˚»düT‡‘√ yÓT]ùd, yê&Éì
|üPe÷\qT ø£+sƒ+¡ ˝À n\+ø£]+∫+~. Äø±X¯+ ñ+&˚+‘· es¡≈î£ Ä e÷\
|ü]eTfi¯+ yê´|æ+∫e⁄+≥T+~. <ëìï <Ûä]ùdÔ, <äTs¡“¤s¡T˝…’q sêøå£düT\T
düMT|æ+∫Hê ìs¡“j ¤ T· +>± dü+#·]+#·>\∑ eqï es¡+ Á|ükÕ~+∫+~.
eTs¡Tdü{sÏ √E ñ<äjT· + me] es¡+#˚‘· uÛ≤sZe¡ ⁄&TÉ øåÁ£ ‹j·TT\qT ìX‚Ùwü+
#˚XÊ&√ Ä Ä~X¯øj ÔÏ TÆÓ q sπ DTø£qT <ä]Ù+∫, s¡$≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&Óq’ sêeTT&ÉT
qeTdüÿ]+#ê&ÉT. ÄyÓT sêeTTì Á|üøè£ ‹. Ä~ e÷j·T. Ä~ e÷j·Tj˚T
Á|ü<eÛä∏ ÷e‘êsêìøÏ ø±s¡DuÛ÷Ñ ‘·Tsê\T. Äy˚T s¬ +&Ée ne‘ês¡+˝À øödü\´.
lsêeTT&ÉT uÛøÑ ÁÔÏ X¯<\äΔ ‘√ ÄyÓTqT Ç˝≤ düT‹Ô +#ê&ÉT. ÁXÀ‘·\T Ä<äs+¡ ‘√ Ä
k˛ÔÁ‘êìï $q+&ç! ªªz Ä~≈£îe÷Ø, »j·TeTT! eT÷\|”sH¡ƒ êsTTø£yq’Ó ˙≈£î
qeTkÕÿs¡+. düø\£ ø£fi≤´D kÂuÛ≤>±´\qT Á|ükÕ~+#·T. »>∑<+ä u≤! eT÷\
Á|üøè£ r, uÛ≤sZe¡ Á|æjT· ‘·eT e÷‘ê! ˙≈£î »j·T+. uÛeÑ HêX¯˙! uÛøÑ Ô£ es¡<ëj·T˙!
eT+>∑ fi ¯ ø ±]ø±! Væ ≤ eT|ü ⁄ Ár! Á‹|ü ⁄ s¡ dü T +<ä Ø ! eTVü ‰ e÷j˚ T !
Äq+<ädsü √es¡eTsêfi¯e÷! #ê‘·Ts¡´ #·+|üø£ ø£[ø±! X¯ó+uÛìÑ X¯ó+uÛ≤+‘·ø!°
düs«¡ yê´|æø±! eTèD≤*˙! •e e÷qdü ø£qø£\‹πø! |ü<àä qj·THê! ø£cÕº s¡D´
<äV≤ü Hê! $$<Ûä ‘ê|üHêX¯˙! ì»»Hê<äsD¡ !° nqï|üPsíê! ˙ eTTKes¡ÃdüT‡≈£î
#·+Á<ä_+ã+ ∫qïb˛sTT+~. ÁãVü‰à<äT\qT •X¯óe⁄\T>± e÷]à kÕ«q+<äeTH˚
216 lsêeT$»j·T+
}j·T\˝À |üsT¡ +&Éu{… ≤º e⁄. Je⁄ì, •e⁄ì ˙ Ç#·Ã‘¤ √ düèõ+#êe⁄. Je⁄&ÉT
˙ dü«s¡÷bÕìï >∑T]Ô+#·˝øÒ £ »qqeTs¡D #·Áø£+˝À ‹s¡T>∑T‘·T+{≤&ÉT. •e⁄&ÉT
‘·<ø˚ +£ >± ˙ <Ûë´q+˝À ñ+&ç ì‘·´eTT≈£î&Ô j É ÷· ´&ÉT. ˙ ø£è|üe˝¢Ò •e⁄&ÉT
ÁãVü‰àq+<ä|<ü +ä∏ #˚|{ü ≤º &ÉT. |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\ $TÁX¯eT+‘√ á ÁãVü‰à+&Üìï
düèwº+æ #êe⁄. ˙ Ç#êäqTkÕs¡+ øåD£ +˝À dü+|üPsí+¡ >± á ÁãVü‰à+&Üìï
ìs¡÷à*+#·>\∑ e⁄. ˙≈£î »j·TeTT!μμ nì düT‹Ô +∫, düV‰ü ´Á~ô|’ eT÷&ÉT sêÁ‘·T\T
edæ+∫ nÁ‹eTTì nqT»„‘√ <äøDÏå ≤|ü<+ä∏ yÓ|’ ⁄ü ≈£î yÓfi≤fl&ÉT.
Ä düeTj·T+˝À nÁ‹ sêeTT&çqT<›•˚ +∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªz sêe÷!
á eq+˝À #ê˝≤eT+~ sêøåd£ Tü \T dü+#·]düT+Ô {≤s¡T. #ê˝≤ C≤Á>∑‘>Ô· ± ˙
dü‹ d”‘q· T s¡ø+Ïå #·Tø√yê* düTe÷! yÓqøÏÿ ‹]– sêe<›Tä μμ nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.
nÁ‹ e<›ä X¯\e⁄ rdüT≈£îì X‚cÕe‘ês¡T&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT, Vü≤+dü>e∑ Tq+‘√
»>∑Hêà‘·, eT+>∑fi¯Á|ü<ësTTì jÓÆTq d”‘· es¡Tdü>± nqTdü]+#·>±
»\C≤≈å £ î &É s TTq sêeTT&É T Á|ü j · ÷ DeTj· ÷ ´&É T . d” ‘ · q&É ø £ ˝ À
yÓqTø£+»y˚jT· &É+ >∑eTì+∫q \ø£ÎDT&ÉT, ªnHêï! C≤qø°<$˚ yÓqTø£|&ü √Ô+~.
ø=+‘·ùd|ü⁄ $ÁX¯$TùdÔ u≤>∑T+≥T+<˚y÷Ó !μ nì dü÷∫+#ê&ÉT. sêeTT&ÉT øåD£ +
ì\ã&ç ∫s¡TVü‰dü+‘√ eT+<ä>e∑ TqjÓTÆ q d”‘y· |’Ó ⁄ü #·÷XÊ&ÉT. »qø£ sê»|ü⁄Á‹
HÓeTà~>± yê]ì #˚]+~. dü~«#ês¡+‘√ Ä‘êàq+<ä+‘√ XÀ_Û\T¢ ‘·Tqï Ä
|ü‹Áe‘ê •s√eTDÏ sêeTTì eTTU≤s¡$+<ëìï >±+#·>± ø√{Ï eTqà<∏Tä \T
kÕ{Ïsês¡T. lsêeTTì #·÷dæ <äs¡Vü‰düe<äqjÓÆT, dæ>Z∑T|ü&ÉT‘·÷ |ü*øÏq
eT<ÛäTs¡yÓTÆq e÷≥\T ÁX¯eD≤q+<ä+ ø£*–+#êsTT. ª»>∑<ä«+<ë´!
s¡$≈£î\uÛÑ÷wüD≤! •eVü≤è<äj·T ìyêkÕ! ∫qàj·T˝À#·Hê! ø±*q&Éø£‘√
|üjT· ì+∫ #ê˝≤ ÁX¯$T+#êe⁄. |üse¡ T düT≈£îe÷s¡T&ÉT \ø£ÎDT&ÉT q&É∫
q&É∫ n\dæb˛j·÷&ÉT. #Ó≥ºT˙&Éq ˇøÏ+‘· $ÁX¯$T<›ë+. >∑TDkÕ>∑sê!
mÁs¡ø\£ Te\ø£Hêï eTè<äTyÓq’ MT #·sD¡ ≤\T ns¡TDsê>∑ $TÁ•‘·yTÓ qÆ ø¬ +C≤$
n<Ûë´j·TeTT-13 217
s¡+>∑T˝À Á|üø±•düTHÔ êïsTT. >∑+>∑≈î£ »qàì∫Ãq á #·sD¡ ≤\qT Hê øπ XÊ\‘√
X¯óÁuÛ+Ñ #˚dæ #·\{¢ Ï ˙{Ï‘√ ø£&–ç bÕ<äd+ü yêVü≤q #˚kÕÔqT. Ç+¬ø+‘·<÷ä s¡+
Á|üj÷· DÏ+#ê˝À ‘Ó*j·T<äT ø£qTø£ Ç|ü&˚ MT X¯óÁX¯Swü #˚kÕÔqT. Ä neø±X¯+
ø£*Œ+#·+&çμ nì y˚&ÉT≈£î+~. á |ü\T≈£î\≈£î sêeTTì Vü≤è<äj·T+
Á<ä$+∫+~. ªz düT≈£îe÷Ø! qTeP« ø±*q&ÉøH£ ˚ edüTHÔ êïe⁄>±, qTeP«
#ê˝≤ n\dæb˛sTT ñ+{≤e⁄μ nì Ä ø£eT˝≤≈åî£ &ÉT dü»\qj·TqT&Éj÷· ´&ÉT.
d”‘· >∑&+ɶ øÏ+<ä ìeTTs¡T‘·÷ ‘·\ô|’ nuÛj Ñ T· Vü≤kÕÔqTï+∫, ‘·q Vü≤düdÔ Œü s¡Ù‘√
d”‘· n\dü≥qT eT]|æ+∫ Äq+~+|ü #˚XÊ&ÉT. sêeTTì bÕ<ë\qT ‘·q
yÓ+Á≥Tø£\‘√ X¯óÁuÛ+Ñ #˚dæ d”‘· ø±fi¯ófl ˇ‹Ô+~. eTT>ZT∑ s¡÷ eT∞fl Á|üj÷· D+
ø=qkÕ–+#ês¡T. Ä düeTj·T+˝À eq#·sê\T |üsd¡ Œü s¡+ $s√<Ûuä ≤Û e+ e<ä*
dü+#·]+#êsTT.
$sê<Ûeä <Ûä
n|ü&ÉT $sê<ÛTä &ÉT $XÊ\ X¯Øs¡+‘√ ì|ü\T #Ó]>π ø£fifl¯ ‘√, ‘·\ô|’
≈£î+≈£îeT‘√ ‘·\ $]j·TuÀdüTø=ì, eTVü‰ uÛj Ñ T· +ø£s+¡ >±, n–ïC≤«\\T ô|’
ø¬ >∑dqæ ≥¢T Hê\Tø£ ˝À|ü*øÏ, ãj·T≥≈£î Ä&çd÷ü Ô q\¢{Ï X¯Øs¡+‘√ ø=+&˚
ø£<ä* e∫Ã+<ë nqï≥¢T yÓT&É˝À ø£+ø±fi≤\ e÷\ <Ûä]+∫, X¯S\+
m‹Ô|ü≥ºTø=ì dæ+Vü≤, >∑», eq#·s¡ düeT÷Vü‰ìï ì]®dü÷Ô, e+<ä˝≤~
Áu≤Vü≤àDT\qT |üfifl¯ øÏ+<ä qeTT\T‘·÷, eèøå±\qT ô|øÏ*dü÷Ô uÛ÷Ñ $T n~πs˝≤
e#êÃ&ÉT. Ç+{¢À <=+>∑\T |ü&ç uÛÀcÕD+ ø=\¢>={ºqÏ ≥ºT, |ü⁄* nø£kÕà‘·T>Ô ±
õ+ø£qT ø£ã[+∫q≥ºT, j·T»„XÊ\˝Àì H˚‹–HÓïqT ≈£îø£ÿ rdüT≈£îb˛sTTq≥ºT
$sê<ÛTä &ÉT sêeTTì yÓqTø£ q&ÉTdüTqÔ ï d”‘q· T n|üV≤ü ]+#ê&ÉT. ªdü÷s¡´e+X¯
uÛ÷Ñ wüD≤! njÓ÷<Ûë´Hê<∏ë! Bqã+<Û÷ä ! ‘·«s¡>± e∫à á <Û÷ä s¡T&Ô ç u≤]qT+&ç
qqTï s¡ø+Ïå #·T!μ nì d”‘· Äs¡HÔ ê<ë\T #˚d+æ ~. n|ü&ÉT Ä sêJeH˚Á‘·T&ÉT
eèøå ± \‘√ ì+&ç e ⁄qï Ä ns¡ D ´+˝À ÄyÓ T qT ø±qø£ ‘· ¡ ‘ Y ø å £ D +
218 lsêeT$»j·T+
ns¡#Δ +· Á<ëø£è‹˝À $+{Ïì kÕ]+∫ eHêìï ìs¡÷à*+#ê&ÉT. dæ+Vü≤+ @qT>∑T
≈£î+uÛdÑ \üú + ô|øÏ’ \+|òTæ +∫q≥¢T>± lsêeTT&ÉT $sê<ÛTä ìô|’ $s¡T#·Tø£|&ü ܶ &ÉT.
\ø£ÎDT&ÉT dæ+Vü≤+˝≤ ªz sêøåd£ Tü &Ü! ì\T. Hê u≤D+ ˙ Äj·TTdü‡eTTÁ<ëìï
Ç+øÏ+|ü#d˚ Tü +Ô ~!μ nì >∑]+® #ê&ÉT. ô|<›|ä ⁄ü * ø£+≥ã&¶É ‘·sê«‘· qø£ÿ m˝≤
J$düT+Ô ~? dü÷s¡´ øÏsD¡ ≤\qT <√eT m˝≤ #Û~˚ düT+Ô ~? j·TeT<ä+&Üìï
|æXÊ#·+ m˝≤ uÛ+Ñ >∑|sü T¡ düT+Ô ~? yêdüTøÏ ø√s¡\qT mes¡T |”øπ j·T>∑\s¡T?
ø±ì n≥Te+{Ï|Hü ˚ $sê<ÛTä &ÉT #˚jT· uÀj·÷&ÉT. ªz e÷qee÷Á‘·T&Ü! ˝…øÿ£ ˝Òì
Á|ü>˝∑ ≤“¤\T |ü\T≈£î‘·THêïe⁄, ˇø£ÿ eTTwæ|º ÷üò ‘·+‘√ ìqTï qT>ZT∑ qT>ZT∑ #˚kÕÔqT!μ
nì n+≥÷H˚ d”‘q· T øÏ+~øÏ ~+|æ eTTK+ CÒe⁄]+#·T≈£îì sêeT\ø£ÎDT\
MT~≈£î]ø±&ÉT. #˚‘T· \‘√ >±*ì #Û~˚ +#·T≈£îì edüTqÔ ï $sê<ÛTä ì u≤VüQe⁄\qT
sêeTT&ÉT u≤D≤\‘√ K+&É K+&Ü\T #˚j·T>± n$ >∑>∑qe÷sZ¡+˝À
m–dæ|&ü ܶ sTT. dü÷s¡´eTTK u≤D+‘√ •s¡dTü ‡qT K+&ç+#·>± >∑>q∑ + qT+&ç
<˚e‘·\T |ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|æ+∫ »j·T»j·T<Ûë«Hê\T |ü*ø±s¡T.
yÓ+≥H˚ $sê<ÛTä ìøÏ ~e´X¯Øs¡+ ÁbÕ|æ+Ô ∫+~. sêeTT&ç eTT+<äT $qÁeTT&Ó’
ì*∫, ªsêe÷! H˚qT ‘·T+ãTs¡HêeT >∑+<Ûsä T¡ «&ÉqT. ˇø£s√E Hê bÕ≥
$q&ÜìøÏ j·Tøå|£ ‹ü jÓTÆ q ≈£îuÒsT¡ &ÉT |æ*|æ+#ê&ÉT. eT~sêbÕq eT‘·T˝Ô À
ˇfi¯ófl‘Ó*j·Tø£ Hê ø£+sƒ+¡ ã\V”≤qeTsTT+~. n~ >∑eTì+∫q ≈£îuÒsT¡ &ÉT
|òüTÀsês¡D´+˝À sêøå£düT&ç>± »ìà+#·eTì Hê≈£î XÊ|ü$T#êÃ&ÉT. ‹]–
y˚&TÉ ø√>±, eqyêdüø±\+˝À lsêeTT&ÉT ˙≈£î XÊ|ü$eTTøÏÔ ø£*–kÕÔ&ìÉ
ìyês¡D #ÓbÕŒ&ÉT. H˚qT |ü~y˚\ dü+e‘·‡sê\T>± Çø£ÿ&É #·]düTHÔ êïqT.
sêeDT&çøÏ Hê ù|s¡+fÒH˚ Vü≤&É\T. Ç|üŒ{ÏøÏ Hê≈£î MT <äjT· e\¢ $eTTøÏÔ
\_Û+∫+~μ nì lsêeTTìøÏ bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚XÊ&ÉT. dü‘êŒÁ‘·TìøÏ
<ëq$TùdÔ uÛÑ÷˝Àø£+˝À ø°]Ô yê´|æ+∫q≥¢T, <äTs®¡qTìøÏ s¡Vü≤dü´+ #Óù|Ô
q\T~≈£îÿ˝≤ bÕøÏb˛sTTq≥¢T, dü‘‡· e÷>∑+e\¢ ~e´C„≤q+ Á|üø≥£ yÓTqÆ ≥¢T,
n<Ûë´j·TeTT-13 219
>∑TDe+‘·TìøÏ ñ|üø±s¡+ #˚ùdÔ ø°]Ô ô|]–q≥¢T $sê<ÛTä &ç eTs¡Dyês¡Ô ˙{ÏMT<ä
q÷HÓ _+<äTe⁄˝≤ q\T~X¯˝≤ yê´|æ+∫+~. Ç+‘·˝À C≤qøÏ e∫à lsêeTTì
bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+∫, á s√E Hê≈£î MT |üsêÁø£eT+, X¯sd¡ +ü <Ûëq+
ø£qT˝≤sê >±+#˚ uÛ≤>∑´+ ø£*–+<äîì #Ó|Œæ +~. $sê<ÛTä &ÉT ôd\e⁄ rdüT≈£î+≥÷
kÕ«MT MT <äsÙ¡ q uÛ≤>±´ìï X¯su¡ +ÑÛ >∑TìøÏ ø£*–+#·e\dæ+~. MT <äsÙ¡ q+
ø±ø£ Ä eTVü≤]¸ mqï{Ïø° ÁãVü≤à|ü<+ä bı+<ä˝&Ò TÉ . #·+Á<ä<sä Ù¡ HêìøÏ #·ø√s¡+
m<äTs¡T#·÷dæq≥¢T, sêeT<äsÙ¡ HêìøÏ X¯su¡ +ÑÛ >∑ ãTTwæ ‘·V≤ü ‘·V≤ü ˝≤&ÉT‘·THêï&ÉT
nì $qï$+∫ dü«kúÕHêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
X¯su¡ +ÑÛ >∑eTTì $yÓ÷#·q+
n+‘·≈î£ eTT+<äT $sê<ÛTä &ÉT #Ó|Œæ q≥ºT>± X¯su¡ +ÑÛ >±ÁX¯eT+ ~X¯>±, @
düeTj·T+˝ÀqsTTHê sêøåd£ Tü \qT m<äTs√ÿe*‡ sêe#·Ãì $+{Ïì m≈£îÿô|{ºÏ
d”‘êsêeTT\≈£î s¡øD£å >± \ø£ÎDT&ÉT q&ÉekÕ>±&ÉT. #Ó≥Tº ˙&É˝À n|ü&É|ü &É÷
$ÁX¯$Tdü÷Ô q&ÉTdüTqÔ ï d”‘· ªeTq+ áyêfi¯ mø£ÿ&É $&ç~#˚kÕÔ+?μ nì \ø£ÎDTì
Á|ü•ï+∫+~. #·sê#·s¡ düèwº˝æ Àì Je⁄\ ∫‘êÔ\T |üØøå+Ï #˚ sêeTT&ÉT ˇø£ÿ
øå£D+ d”‘· ì\ã&ç d”‘· m˝≤ q&ÉTdüTÔqï<ë! nì >∑eTì+#ê&ÉT. Ä
<äj÷· kÕ>∑sT¡ &ÉT X¯su¡ +ÑÛ >±ÁX¯eT+ düMT|æ+#·>±H˚ >∑+>∑≈î£ e∫Ãq es¡<˝ä ≤
eTTqT\T düe÷~Û, ‘·|Xü ï s¡D e<ä* q\TyÓ|’ ⁄ü \qT+&ç |üsT¡ >∑T |üsT¡ >∑Tq
lsêeTTì#·T≥º÷ #˚sês¡T. ≈£îw˜üyê´~Û |”&ç‘·T&Ó’q X¯s¡uÛÑ+>∑T&É÷ e∫Ã
qeTdüÿ]+#ê&ÉT. Äj·Tq ‘·q yê´~Û|&” ‘ç · X¯Øsêìï e<ä* ~e´<˚V≤ü +‘√
sêeT<äsÙ¡ Hêsú+¡ e#êÃ&ÉT. Ä eTTì>∑D≤ìøÏ sêeT\ø£ÎDT\T n_Ûyê<ä+
#˚XÊs¡T. sêeTT&ÉT X¯su¡ +ÑÛ >∑Tì‘√ düV‰ü n+<ä]˙ Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
X¯su¡ +ÑÛ >∑Tì ÄÁX¯eT+˝À eTT>ZT∑ s¡÷ $&ç~ #˚XÊs¡T. sêeTT&ÉT X¯su¡ +ÑÛ >∑Tì
|üPõ+#ê&ÉT. ªÄ >=+>∑&ç ÁøÏ+<ä eDÏøπ ~ @$T{Ïμ nì \ø£ÎDT&ÉT Á|ü•ï+#ê&ÉT.
X¯s¡uÛÑ+>∑T&ÉT >=+>∑&ç m‹Ô, ªÇ~ Hê ø£s¡àX¯Øs¡+. n~ nqTuÛÑ$+#·ø£
220 lsêeT$»j·T+
<˚Vü≤ã+<ÛäHê\T ‘Ó>∑e⁄. sêE, ¬s’‘·T, kÕ<ÛäTe⁄, düTC„≤ì me]ø£sTTHê
ø£sêàqTuÛeÑ + ‘·|Œü <äTμ nì düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT. Ä X¯Øsêìï #·÷∫ \ø£ÎDT&ÉT
düV≤æ +#·˝øÒ £ nqïqT es¡+ Á|ükÕ~+#·eTì ø√sê&ÉT. n+<äT≈£î X¯su¡ +ÑÛ >∑T&ÉT,
ªø±e*‡q|ü&ÉT Hê≈£î y˚&ç˙fi¯ófl <=s¡ø£e⁄, Á|ü‹s√E #·˙ï{Ï kÕïq+
#˚j·T&É+e\¢ X¯Øs¡+ ∫{¢Ïb˛sTT+~μ nì ‘·q ø√]ø£ $qï$+#ê&ÉT.
ªñ<äj·÷H˚ï ˙fi¯ófl Ç∫à yÓ[flb˛‘ê+μ nì nuÛÑj·T$T#êÃ&ÉT sêeTT&ÉT.
dü÷s√´<äj÷· q eTTìøÏ∫Ãq e÷≥ eTs¡∫ >ö‘·MTrsêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT lsêeTT&ÉT.
>ö‘·$T˝À kÕïq+ #˚düTÔqï|ü&ÉT Ä e÷≥\T >∑Ts¡TÔ≈£îe∫à yÓ+≥H˚
Äπ>ïj·÷g+ e~˝≤&ÉT. Ä u≤D+ ãTTcÕ´ÁX¯eT+ e<›ä bÕ‘êfi¯+˝À Á|üy•˚ +∫
ñcí˛<äø±ìï yÓ\Te]+∫+~. Ä kÕïq+‘√ eTTì ~e´ X¯Øs¡T&Ó’ Ç+Á<äT&ÉT
‘Ó∫Ãq $e÷q+˝À neTs¡˝Àø±ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. <ë]˝À m+‘√eT+~ eTTqT\qT
ùd$dü÷Ô düTr≈£åîìí ÄÁX¯eT+ ~≈£îÿ>± kÕ>±&ÉT lsêeTT&ÉT. |òü˝≤\qT
u≤VüQe⁄\‘√ yÓT‘·Ô>± #˚dæ Äs¡–+#˚ eè<ΔäT\qT, eèøå±Á>∑yêdüT\qT,
eTÚqÁe‘·T\qT, ~>∑+ãs¡ »{≤p≥<Ûës¡T\qT, bÕ\T |ü+&¢TÉ e÷Á‘·yT˚
uÛTÑ õ+#˚yê]ì e÷sZe¡ T<Û´ä +˝À #·÷XÊ&ÉT. düTr≈£îå ìí ÄÁX¯eT+˝À ãTTwüß\T
|üse¡ ÷q+<ä+‘√ lsêeTTì ø£*kÕs¡T. nø£ÿ&É eT÷&ÉT s√E\T+&ç eTT+<äT≈£î
kÕ>±&ÉT.
bÕeq >ö‘·MT rs¡+˝À bÕ+#êfi‚X¯«s¡+ e<›ä uÛÑ÷$TqT+∫ e#˚Ã
s¡eT´yÓTqÆ dü+^‘êìï lsêeTT&ÉT Ä\øÏ+#ê&ÉT. sêeTT&É<e˚ Tì Á|ü•ï+#·>±
nø£ÿ&ç eTTqT\T, ªsêe÷! Çø£ÿ&É eT+<äø]£ í nH˚ eTTì ñ+&˚yê&ÉT. |üse¡ T
‘·|dü ‡ü +|üqTï&ÉT. dü÷s¡T´&ç˝≤ ‘˚CÀe+‘·T&ÉT. Äj·Tq ‘·b˛uÛ+Ñ >±ìøÏ Ç+Á<äT&ÉT
◊<äT>∑Ts¡T ø£q´\qT |ü+|ü>±, yê]ì #·÷∫ eTTì yÓTeÆ Ts¡∫ >∑èVü≤+˝À
e⁄+≥÷ bÕ≥\T $H˚yê&ÉT. Ä <Ûä«H˚ Ç|üŒ{Ïø° $ì|ædüTÔ+≥T+~μ nì
$e]+#ê&ÉT. eT+<äø£sí¡T&ÉT sêeTTì sêø£ m]– uÛÑ÷<ë«s¡+ ‘Ós¡∫
n<Ûë´j·TeTT-13 221
ãj·T≥≈£îsê>± sêeTT&ÉT qeTdüÿ]+#ê&ÉT. Ä<äsê_Ûe÷Hê\ ‘·sê«‘· ãTTwæ
ÄÁX¯e÷ìøÏ rdüT¬øÓ[fl |üP»#˚XÊ&ÉT. nø£ÿ&=ø£ sêÁ‹ >∑&ç|æ sêeTT&ÉT
eTT+<äT≈£îkÕ>±&ÉT. Ä ˙\y˚T|òTü XÊ´eTT&ÉT düTr≈£îå ìí ÄÁX¯eT+ #˚sê&ÉT.
n>∑dTü ´Ô ì <ä]Ù+#ê\H˚ ø√]ø£ sêeTT&ç˝À e⁄+<äì Á>∑V≤æ +∫ düTr≈£îå &í TÉ
Äj·TqqT >∑T]+∫ $es¡+>± #ÓbÕŒ&ÉT.
n>∑d´Ôü eè‘êÔ+‘·+
Ä‘ê|æ, yê‘ê|æ, Ç\«\T&ÉT nH˚ eTT>ZT∑ s¡T |üse¡ T <äTsêàsZy¡ TÓ qÆ sêøåd£ Tü \T
≈åî£ Á<ä$<ä´\˝À ì|ü⁄DT\T. ˇø£sT¡ nqï<ë‘·, eTs=ø£sT¡ nqï+, eTs=ø£sT¡
˙s¡T>± e÷] eqeT<Û´ä +˝À dü+#ês¡+ #˚dTü +Ô &˚yês¡T. Ä‘ê|æ Áu≤Vü≤àDT\≈£î
|üP»#˚dæ yê]øÏ nqï<ëq+, ñ<äø£ düeTs¡ŒD Ä<äsu¡ ≤Û e+‘√ #˚ùdyê&ÉT.
uÛÀ»Hêq+‘·s+¡ n‘·&TÉ yê‘ê|æ nì |æ\e>±H˚ Áu≤Vü≤àDT\ bı≥º N\TÃø=ì
yê‘ê|æ ãj·T≥≈£î e#˚Ãyê&ÉT. Ä$<Û+ä >± ndü+U≤´≈£î˝…q’ Áu≤Vü≤àDT\qT
Ç˝≤ #·+|æ‹q&É+ #·÷dæq $T–*qyês¡T ≈£î+uÛÑdü+uÛÑe⁄&Ó’q n>∑düTÔ´ì
X¯sD¡ Ty˚&Üs¡T. n|ü&Ü eTVü‰‘·Tà&ÉT, <äj÷· kÕ>∑sT¡ &ÉT <˚e‘·\≈£î ôd‘’ +·
e+<ä˙j·TT&Óq’ n>∑dTü ´Ô &ÉT Ä sêøåd£ Tü \ ìyêdü kúÕHêìøÏ #˚sT¡ ≈£îHêï&ÉT.
n|ü&Ü sêøåd£ Tü \T n>∑dTü ´Ô ìøÏ n_Ûe+<äq+ #˚dæ e÷ ÄÁX¯eT+ bÕeq+
#˚d,æ nqï+, |ò\ü +, eT+∫˙s¡T M{Ï˝À¢ @<äsTTHê rdüTø√eTì ÁbÕ]ú+#ês¡T.
<ÛäqTsê“D≤\T M|ü⁄q <Ûä]+#˚ ø£|ü≥s¡÷|ü⁄˝…’q Ä sêøå£düT\T dü‘·‘·+
y˚<ë<Û´ä j·Tq+ #˚dTü qÔ ïyê]˝≤ X¯óÁuÛyÑ TÓ qÆ ‘·&<ç √Û e‹, j·TC„À|üM‘·+, <äs“¡ \¤ T
>¬ ø’ =ì uÛøÑ ÔÏ q{Ïd÷ü Ô ì\T#·THêïs¡T. ˝Àq+‘ê <äTsê˝À#·q‘√ y˚X´¯ ø£|≥ü Áù|eT˝≤,
ø£|≥ü $TÁ‘·Tì ùdïVü≤+˝≤ r|æì q{Ïd÷ü Ô yês¡T rj·Tì e÷≥\T |ü*ø±s¡T.
<=+>∑ }fiÀfl n+<ä]‘√ yÓTT<ä≥ ùdïVü≤+>± e⁄qï≥¢T, $wü≈î£ +uÛ≤\e+{Ï
yês¡T ô|ô’ |q’ neTè‘·+ ∫*øÏd÷ü ,Ô •wüß´˝≤, $s¡≈î£ ˝Ô ≤ yÓT\T>∑T‘·÷ >∑Ts¡TùdeqT
222 lsêeT$»j·T+
n_ÛqsTT+#ês¡T. eTTìô|’ ø£|{ü ≤<äsu¡ ≤Û yêìï #·÷|ü⁄‘÷· Á|æjT· yÓTqÆ yê≈£îÿ\‘√
e÷j·÷$jÓTÆ q Ä‘ê|æ n>∑dTü ´Ô ì ÄÁX¯eT+˝ÀìøÏ rdüTø¬ fiÓ ≤fl&ÉT. á ˝À|ü\
yê‘ê|æ |òü\s¡÷|ü+ <ë˝≤Ã&ÉT. n>∑düTÔ´&ÉT |òü\uÛÑøå£D #˚dæ eT+∫˙fi¯ófl
‘ê>∑≈î£ +&ÜH˚ ø£|≥ü ‘ê«ìï Á>∑V≤æ +#ê&ÉT. bı≥ºqT ìeTTs¡Tø=+≥÷ ñ<äs+¡ ˝À
sêøåd£ Tü &çì uÛdÑ àü + #˚XÊ&ÉT. Ç<›sä ÷¡ eT÷&√yê&çì ù|s¡Tô|{ºÏ ãj·T≥≈£î
s¡eTàHêïs¡T. ø±˙ »yêãT ˝Ò<Tä . <ë+‘√ Ä Ç<›sä ÷¡ uÛj Ñ ÷· qø£ s¡÷bÕ\‘√
eTTìô|’ |ü&ܶ s¡T. eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q n>∑dTü ´Ô &ÉT $+{Ïì kÕ]+∫ ˇπø
u≤D+‘√ Ä‘ê|æ •s¡dTü ‡ì #Û~˚ +∫ >±*˝À m>∑sπ XÊ&ÉT. Ç\«\T&ÉT bÕ]b˛sTT
eTT˝¢Àø±\T ‹]– düeTTÁ<ä+˝À <ë≈£îÿHêï&ÉT. n>∑dTü ´Ô &ÉT yê&çì e<ä\ø£
yÓ+ã&çd÷ü Ô ø√|ü+‘√ ‘·q <√dæ{‘Ï √ düeTTÁ<ëìï Äb˛düq |ü{≤º &ÉT. n≥Te+{Ï
eTVü‰‘·Tà&Óq’ n>∑dTü ´Ô ì <ä]Ù+∫ eTT+<äT≈£î kÕ>±*‡+~ nì düTr≈£îå &í TÉ
lsêeTTìøÏ dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT.
düTr≈£îå ìí Ä»„qT bÕ{Ï+∫ sêeTT&ÉT ø£s∞¡› eq+ ~X¯>± yÓfi≤fl&ÉT. n>∑dTü ´Ô &ç
nqï eTVü‰eT‹ >=|üŒ ‘·|üdæ‡+<ÛäTe⁄. Äj·TqqT d”‘êe\¢uÛÑT&ÉT,
Äq+<äø+£ <äT&Óq’ lsêeTT&ÉT ø£\TdüT≈£îì ˇø£ sêÁ‹ >∑&|ç ,æ ‹]– Á|üj÷· D+
ø=qkÕ–+#ê&ÉT.
n>∑d´Ôü eTVü≤]¸ dü+<äsÙ¡ q+
Ä ‘·sT¡ yê‘· n+<äyTÓ qÆ |ò˝ü ≤\‘√ ì+&çq n>∑dTü ´Ô ì eq+˝À yês¡T
Á|üy˚•+#ês¡T. dü÷s¡´øÏs¡D≤\T #=s¡sêì Ä eq+˝À ns¡{Ï, ø=ã“],
u§bÕŒsTT, nXÀø£, Ks®÷¡ s¡, ñdæ]ø£, ìeTà, |æ|Œü *, eTÁ] yÓTT<ä˝q’… #Ó≥T¢ ñ
HêïsTT. <ëìeTà, ã÷s¡T>∑T, bÕ]C≤‘·+, eT+<ës¡+, #·+<äq+, yÓ÷Vü≤q,
y˚T&ç, #·+|üø,£ C≤õ, düqïC≤õ, e≈£îfi¯eT*¢, ‘·T\dæ, ø√$<ës¡, #˚eT+‹,
ø£qø£e*¢, Hê>∑e*¢, mÁs¡|>ü &∑ +É , ø£\Œeèøå+£ , >∑sT¡ &Éeèøå+£ , ns®T¡ qeèøå±\‘√
n<Ûë´j·TeTT-13 223
n\sês¡T‘·÷, kÕ\, ‘·e÷\, bÕ]C≤‘·, •Øwü, sêj·T#·+|üø,£ nXÀø£, |üqdü,
ì+uÀ[, e÷‘·T\T+>∑ yÓTT<ä˝q’… |ü⁄cÕŒ\‘√ düTyêdüq\T yÓ<»ä \¢T‘·÷, n>∑sT¡ ,
ø£ècíÕ>∑sT¡ yêdüq\‘√, |ü∫Ãø£;fi¯fl‘√, HÓeTfi¯ófl, u≤‘·T\T, #ê‘·ø±\T, ø£d÷ü ]Ô
eTè>±\T, »yê«~ |æ\T¢ \T, sê»Vü≤+dü\T, q≈£î\#·Áø£yêø£\T, ø√sTT\\T
$˝≤dü+>± $Vü≤]+#˚ Ä Á|ü<˚X¯+ #·÷∫ n>∑düÔ´eTTìì <Ûäq´J$>±
uÛ≤$+#ês¡T. nø£ÿ&É »+‘·Te⁄\≈£î düK´‘˚ ‘·|Œü yÓs’ +¡ ‘Ó*j·T<äT. |ü≈î£å \T
|ü+&ç‘T· ˝¢≤ XÊg#·sá #˚kÕÔsTT. Ä eq+˝À dü+#·]+#˚ •wü´>∑D+ y˚<+ä ,
Hê´j·TMTe÷+dü ‘·sêÿ\T, |ü‘·+»* yê´ø£s¡DeTT, HêHê XÊÁkÕÔ\T,
|ü⁄sêD≤\T |ü]ƒdüTÔ+{≤s¡T. yê]˝À ncºÕ+>∑ jÓ÷>∑kÕ<Ûäq #˚ùdyês¡T
ø=+‘·eT+~. Ä •wü´>∑D+˝À ø=+<äs¡T ‘·eT >∑Ts¡Te⁄ e<›ä≈£î b˛sTT
dü+‘√cÕ‹X¯jT· +‘√ sêeT\ø£ÎD d”‘ê>∑eTq yês¡qÔ T ìy˚~+#ês¡T. Ä
yês¡Ô $qï n>∑düTÔ´&ÉT ne<ÛäT\T ˝Òì Äq+<ä+‘√ ì»|ü‘·|ü dü‡e÷~Û
nqTc˜ Õ Hê\T Ä|æ »>∑ < ä « +<ä T ´&É T , Ä~ã+<Û ä T e⁄, n>∑ e TT´&É T ,
•eÁãùV≤à+Á<ë<äT\≈£î |üP»˙j·TT&Ó’q lsêeTT&ÉT |üPs¡«|ü⁄D´+e\¢
|æ\Te≈£î+&ÜH˚ eTq ÄÁX¯e÷ìï bÕeq+ #˚jT· {≤ìøÏ e#êÃ&ÉT n+≥÷
ì+&ÉTq<äT\T düeTTÁ<ëìï #˚]q Ø‹˝À •wü´>∑D+‘√ ˝Ò∫ m<äTs¬ [fl lsêeTTì
ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. sêeT\ø£ÎDT\T eTTqT\≈£î n_Ûyê<ä+ #˚XÊs¡T. n>∑dTü ´Ô &ÉT
‘·«s¡>± eTT+<äT≈£î yÓ[fl, •eπøX¯e⁄\T Á|”‹>± ø£*düTqï≥ºT, Ç+Á<ä ãèVü≤düŒ‘·T\T
Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îqï≥ºT>± sêeTTì >±&Û+É >± ø±e*+#·T≈£îHêï&ÉT. ªás√E
#ê˝≤ düT~q+. øödü˝≤´düT‘·Tì ø£fi≤flsê #·÷XÊ+!μ nì eTTì»q+ -
<ë‘·ì j·÷#·≈î£ \T #·T≥ºTeTT{ºqÏ ≥ºT, >∑+<Ûëìï |òDü X° «¯ s¡T&ÉT #·T≥ºT≈£îqï≥ºT,
sêE yÓ+≥ ôdq’ ´+ #·T{ºÏ ñqï≥ºT, #·ø√s¡ düeT÷Vü‰\T #·+Á<äT&ç #·T≥º÷
#˚]q≥ºT sêeTTì #·T≥º÷ eT÷>±s¡T. ñs¡TeTT\T yÓTs¡T|ü⁄\T #·÷dæ
HÓeTfi¯ófl Äq+<äqè‘·´+ #˚dqæ ≥ºT, eTVü‰yÓ<’ Tä ´ì #·÷dæ s√>∑T\T dü+‘·è|æÔ
224 lsêeT$»j·T+
#Ó+~q≥ºT, dü÷s√´<äjT· + ø±>±H˚ #·Áø£yêø±\T dü+‘√wæ+∫q≥ºT sêeTTì
#·÷dæ yês¡T dü+‘√wæ+#ês¡T.
ãTTwæ düeT÷Vü‰ìï >∑eTì+∫q d”‘· dæ>T∑Z ‘√ <ä÷s¡+>± ì\ã&ç b˛sTT+~.
n|ü&ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫Ãq eTTì|ü‘T· ï\T Ä eTTì»qdü+<√Vü≤+˝À sêeTTì
‘Ó\TdüTø√˝Òø£ b˛j·÷s¡T. »>∑‘T· ˝Ô À ñ+&˚ e÷j·÷C≤\+ e\¢ »>∑BX¯«s¡Tì
‘Ó\TdüTø√˝Òø£ b˛sTTq≥ºT>± eTTqT\ eT<Û´ä ñ+&˚ sêeTTì ø±q˝Òø,£ kÕ<Û≈ä î£ &ÉT
dü<ZäTs¡Te⁄qT y˚&çq≥¢T, yês¡T Ä~e÷j·TjÓÆTq uÛÑ>∑e‹ nq+‘·X¯øÏÔì
Äe]+∫q≥ºT, eTTì|ü‘T· ï\+<äs÷¡ d”‘q· T |ü]y˚w+æº ∫, ª»{≤p{≤\‘√
ñ+&˚ Ä eTTqT\T ˇø£]ø£+fÒ ˇø£sT¡ ‘˚»düT«\T. ˙ H˚Á‘·#ø· √sê\≈£î X¯•e+{Ï
˙ sêeTT&ÉT ˙≈£î ‘·«s¡>± >√#·]kÕÔ&TÉ . Ä sêeT#·+Á<äT&ÉT e÷ düMT|ü+˝À
e⁄Hêï≈£L&Ü Ä düeT÷Vü≤+˝À >∑T]Ô+#·˝øÒ £ b˛‘·THêï+. z eT+>∑fi<¯ ësTT˙!
eT+>∑fi¯ Á|ü<Tä &ÉsTTq ˙ eTH√Vü≤s¡Tì e÷≈£î #·÷|æ+#·T! mqTã~Hê\T>∑T
\øå\£ JesêdüT\˝À yÓ*>π Ä |üse¡ ÷‘·àqT yÓ<øä Ï yÓ<øä Ï n\dæb˛j·÷+!
j·TT>∑sø¡ ≈£å î£ &ÉT, düsπ «X¯«s¡T&ÉT, Ä~|ü⁄s¡Twüß&ÉT mø£ÿ&É ñHêï&√ #·÷|æ+#·T!
Hê_Û qT+&ç edüTqÔ ï ø£d÷ü ]Ô |ü]eTfi¯+ Ä eTè>±ìπø ‘Ó*j·Tq≥ºT, |ü⁄≥ºT
>∑T&¶øç Ï s¡‘êïuÛsÑ D¡ ≤\T <ä>s∑Z T¡ Hêï ø£qã&Éq≥ºT, y˚<eä *¢ jÓTTø£ÿ ~e´|ò\ü +,
düs¡dæCÀ<䓤e⁄ìπø eT÷\yÓTÆq Ä nHê~|òüTqXÊ´eTT&ÉT, Hês¡<ë<äT\πø
Á>±Vü≤´yÓTqÆ Ä |üPsíÁ¡ ãVü≤à+, >∑sfi¡ ¯ ø£+sƒT¡ ì <Ûë´q>∑eT´+ mø£ÿ&ÉTHêï&ÉT?μ
nì s¡øs£ ø¡ ±\T>± Á|ü•ï+#ês¡T. $$<Ûä eTTqT\ >∑Ts¡T\Ô T #Ó|Œæ Hê d”‘· e´‹πsø£
düe÷<Ûëq+ #Ó|Œæ +~. >√#·se¡ Tj˚T´ »>∑‘T· Ô |üsÁ¡ ãVü≤à ø±<äì ÁX¯ó‘·T\T ªH˚‹
H˚‹μ nì |òTü Àwæ+∫q≥ºT, ø£qã&˚$ q•kÕÔjT˚ ‘·|Œü ∫qàj·÷\T ø±e⁄.
nXÊX¯«‘ê\T. y˚<äXÊÁkÕÔ˝Ò uÛÑ>∑e+‘·Tì e]í+#·˝Òø£ eT÷>∑b˛j·÷sTT.
n≥Te+{Ï |üs+¡ <ÛëeTTì X¯u≤› \‘√ d”‘· e÷Á‘·+ m{¢≤ e]í+#·>\∑ <äT? n+<äTøπ
‘·\e÷Á‘·+ n&¶É+>± |ü+øÏ+∫ }s¡T≈£î+~. ìsZ¡TDTì, ì]«ø±s¡Tì
n<Ûë´j·TeTT-13 225
dü+øπ ‘ê\‘√ #·÷|ü˝øÒ b£ ˛sTT+~. kÕ<Û≈ä î£ \T jÓ÷>∑kÕ<Ûqä #˚dHæ ê |üse¡ ÷‘·Tàì
ø£qTø√ÿ˝Òq≥ºT>± eTTì|ü‘T· ï\T sêeTTì >∑Ts¡T|Ô ≥ü ˝º øÒ b£ ˛j·÷s¡T. y˚<|ä sü q¡ƒ +‘√
|üs¡e÷‘·Tà&ÉT ne>∑‘·+ nsTTq≥¢T>± Ä eTTì|ü‘·Tï\T nø£kÕà‘·TÔ>±
˙\y˚T|òüT#êäj·T >∑\yê&ÉT, Äø£síê+‘· H˚Á‘·T&ÉT, düTVü‰dü´ e<äqT&ÉT,
ÁãVü‰àq+<äeT÷]Ô, ∫qàj·Tdü«s¡÷|ü+˝Àe⁄+&˚ lsêeTTì ø£qT>=Hêïs¡T.
ª»{≤p≥<Ûë], ÄC≤qTu≤VüQe⁄, e\ÿ˝≤\qT <Û]ä +∫q yê&˚Hê ˙ |ü‹?μ
nì eTTì|ü‘T· ï\T Á|ü•ïùdÔ d”‘· ∫s¡Tqe⁄« q$« ñ˙à*‘· H˚Á‘ê\‘√ ‘·\
}|æ+~. sêeTTì s¡÷|ü+ #·÷∫ n+<äs÷¡ ÁãVü‰àq+<ä+˝À eTTì–b˛j·÷s¡T.
d”‘· #·s¡D≤\qT düŒè•+∫ ªy˚<ë\T eTÚq+>± ñ+&˚ eTVü‰‘·Tà\≈£î
ÁãVü≤à|ü<ëìï∫Ãq≥ºT ˙ <äjT· e\¢ lsêeT <äsÙ¡ q+ e÷≈£î dü+ÁbÕ|üyÔ TÓ +Æ ~.
ì»+>± <Ûqä T´\eTj·÷´+!μ nì nHêïs¡T.
n>∑dTü ´Ô &ÉT lsêeTTì ÄÁX¯e÷ìøÏ rdüTø¬ [fl j·T<∏ë$~Û>± dü‘ÿ· ]+#ê&ÉT.
nøåj £ T· #ê|ü, ‘·÷D°s,¡ ø£e#·, X¯ÁkÕÔÁkÕÔ\qT eT+Á‘· düV≤æ ‘·+>± s¡|Tüò TsêeTT&çøÏ
Á|ü<ëq+ #˚dü÷Ô, qeÁ>∑Vü‰˝¢À dü÷s¡T´ìe˝… Á|üø±•+#˚ ˇø£ u≤D≤ìï
sêeTTìøÏ∫à ªá u≤D+‘√ sêeDT&ÉT |üs¡eT|ü<ä+ #˚s¡T≈£î+{≤&Éμì
$e]+#ê&ÉT. HÓ\s√E\T n>∑kÕÔ´ÁX¯eT+˝À >∑&ç|æq nq+‘·s¡+, y˚T+
yÓfifl¯ e\dæq ~X¯ ìsΔê]+#·+&Éì lsêeTT&ÉT n>∑dTü ´Ô ì ø√sê&ÉT. >√<ëe]
rsêq |ü+#·e{Ï MT≈£î ‘·–q ìyêdü kúÕq+. d”‘q· T C≤Á>∑‘>Ô· ± s¡ø+Ïå #·Tø√eTì
dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT n>∑dTü ´Ô &ÉT.
|ü+#·e{Ï Á|üyX˚ +¯
n>∑dTü ´Ô &ç <ä>s∑Z ¡ ôd\e⁄ rdüT≈£îì |ü+#·e{Ï e÷sZ+¡ |ü{≤º s¡T. <ë]˝À
»{≤j·TTe⁄ ø£ì|æ+∫+~. á‘·&TÉ sêøåd£ Tü &ÉT ø±uÀ\T, ‘·«s¡>± <Ûqä Tsê“D≤\T
dæ<Δä+ #˚j·TeTì sêeTT&ÉT \ø£ÎDTì Ä<˚•+#ê&ÉT. ‘·÷D°sê\qT+∫
226 lsêeT$»j·T+
u≤D≤\qT rdæ Á|üj÷Ó >∑+ #˚jT· uÀj˚T düeTj·T+˝À ªá eq+˝À dü+#·]+#˚
˙yÓes¡T? HêMT<ä u≤D Á|üj÷Ó >∑+ m+<äT≈£î #˚dTü HÔ êïe⁄? ˙ù|s¡T, >∑Ts¡T\Ô T
#Ó|ü ?μ nì »{≤j·TTe⁄ ÁbÕ]ú+∫+~. ªs¡|Tüò T≈£î\ uÛ÷Ñ wüDT&Óq’ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì
≈£îe÷s¡T&ÉqT. Hê ù|s¡T lsêeTT&ÉTμ nì ‘·q |ü]#·jT· + #˚dTü ≈£îHêï&ÉT
lsêeTT&ÉT. »{≤j·TTe⁄ <ä>s∑Z >¡ ± e∫Ã, ªø£X´¯ |ü|⁄ü Á‘·T&ÉT ns¡TDT&ÉT Hê
‘·+Á&ç. Hê ô|<ä‘+· Á&ç düT|üsT¡í &ÉT. Hê ù|s¡T »{≤j·TTe⁄. e÷ nqï dü+bÕ‹.
<äøDÏå düeTTÁ<ä+ <ä>s∑Z ¡ ìedækÕÔ&TÉ . ˙ ‘·+Á&ç <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT Hê≈£î ã+<ÛTä
düe÷qT&ÉT. X¯óÁø£ b˛sê≥+˝À n‘·ìøÏ kÕj·T+ #˚XÊqT. n+<äTe˝¢Ò H˚q+fÒ
>ös¡e+μ nì ‘·q >∑T]+∫ $e]+#ê&ÉT. sêeTT&ÉT >±<Z<ä ´ä +‘√ ª˙e⁄ Hê
‘·+Á&çøÏ Ä|ü⁄&Ô $ç >∑qTø£ Hê≈£î ô|<ä‘+· Á&ç$!μ nì øö–*+#·T≈£îHêï&ÉT.
»{≤j·TTe⁄ nqTeT‹‘√ |ü+#·e{Ï Á|üy•˚ +#ês¡T. nø£ÿ&É \ø£ÎDT&ÉT |üsX¡í Ê\
ì]à+#ê&ÉT. ø£+<äeT÷˝≤\T ‘Ó∫à d”‘êsêeTT\≈£î düeT]Œ+∫ ‘êqT e÷Á‘·+
eqyêdü ø±\+˝À ìsêVü‰s¡T&ç>± ñ+&˚yê&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT eq dü+#ês¡+˝ÀH˚
|ò˝ü ≤\qT uÛTÑ õ+#ê&Éì uÛ≤$+∫ d”‘· ≈£L&Ü @MT Ç#˚Ã~ ø±<äT. ÄyÓT ÇùdÔ
‘·|Œü ‹q&ÉT ø£qTø£ \ø£ÎDT&ÉT ñ|üyêdü+ ñ+&˚yê&ÉT. »]π>e˙ï ‘Ó\TdüT
ø£qTø£ sêeTT&É÷ \ø£ÎDT&çøÏ @MT Ç#˚Ãyê&ÉT ø±<äT. Ä $<Û+ä >± \ø£ÎDT&ÉT
ñ|üyêdü+ ñ+&˚yê&ÉT. Ä~X‚wßü &Óq’ kÂ$TÁ‹ ìs¡+‘·s+¡ <Ûqä Tsê“D≤\T
<Û]ä +∫ kÕe<ÛëqT&Ó’ ìÁ<ëVü‰sê\T e÷ì, ìs¡à\yÓTqÆ $TÁ‘·T&ç˝≤ uÛøÑ ‘ÔÏ √
|üs≈¡í î£ {°sêìøÏ <ë«s¡bÕ\≈£î&ç˝≤ ñ<ë‘·yÔ TÓ qÆ ùde #˚ùdyê&ÉT. s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT
|ü+#·e{Ï˝À HÓ\ø=qï $wüjT· + _Û\C¢ ≤‹ Ád”\Ô T ‘Ó\TdüT≈£îì Äj·Tq <äsÙ¡ Hêsú+¡
ãj·T\T<˚sês¡T. njÓ÷<Ûë´sêeTT&ç ø°]Ô $q&ÉyT˚ ø±ì #·÷&É˝<Ò Tä . @ø£|‹ü ï
@ø£u≤D+ nH˚ dü÷Á‘·+ >∑\ eTVü≤˙j·TT&ÉT, X¯Á‘·T eT<ä |”&≈É î£ &ÉT, d”‘êHê<∏Tä &ÉT,
ìs¡+»qT&ÉT, ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß&ÉT, ÁX¯ó‘·T\≈£î ôd’‘·+ nesí¡˙j·TT&ÉT,
|üPsí¡ø±eTT&ÉT, XÊ´eT\esí¡T&Ó’q |üs¡ÁãVü≤à @ $<Ûä+>± ñ+{≤&√qH˚
n<Ûë´j·TeTT-13 227
ñ‘ê‡Vü≤+‘√ _Û\¢ Ád”\Ô T eT+∫ |ò˝ü ≤\‘√ sêeTTì düT‹Ô dü÷Ô e#êÃs¡T.
#·sD¡ s¡»+ e\¢ nVü≤\´qT ‘·]+|üCdÒ qæ yê&ÉT, <äXø¯ +£ sƒT¡ ì <äsŒ¡ eT&É+∫q
yê&ÉT, j·÷>∑ dü+s¡ø≈£å î£ &ÉT, j·÷>∑uÀÛ ø£,Ô me] HêeTdüàs¡D‘√ ˙\ø£+sƒT¡ &ÉT
o‘·\T&Éj÷· ´&√, n≥Te+{Ï lsêeTT&ÉT e∫Ãq yÓq’ + m]– |üPs¡« |ü⁄D´+
e\¢ |üsÁ¡ ãVü≤à dü+<äsÙ¡ q+ ÁbÕ|æ+Ô ∫+<äì, ‘·eT »qà dü|\üò + #˚dTü ≈£îH˚+<äT≈£î
|ü+#·u÷ÑÛ ‘ê‘·àø£yTÓ qÆ |ü+#·e{Ïì #˚] Ä düèwºøæ s£ ≈Ô¡ î£ kÕcºÕ+>∑ Á|üD≤eT+
#˚XÊs¡T. |ò˝ü ≤\qT düeT]Œ+#ês¡T. yê] uÛøÑ ÔÏ ÁX¯<\äΔ T #·÷∫ d”‘êsêeTT\T Ä
|ò˝ü ≤\qT uÛøÑ +Ïå #ês¡T. Ä _Û\T¢ \T ì‘·´+ yê]øÏ |ò˝ü ≤\qT düeT]Œ+#˚yês¡T.
ø=+‘·eT+~ Bìì $|üØ‘·+>± yê´U≤´ì+∫ d”‘êsêeTT\T m+–* |ü+&¢TÉ
‹Hêïs¡Hy˚ êfi¯ófl. ø±˙, _Û\C¢ ≤‹ yês¡T e÷Á‘·+ eT+∫ |ò˝ü ≤\H˚ @] sêeTTìøÏ
düeT]Œ+#˚yês¡T. ì»+ ‘Ó*j·Tø£ ì+<ä\T yÓ÷ù|yê]øÏ Ä#·+Á<ës¡ÿ+ dü<‹äZ
ñ+&É<Tä .
lsêeT$»j·T+ j·T<∏ësú+¡ >± neTè‘·eèøå+£ . Bì |ò˝ü ≤\T sêeTuÛ≈Ñ î£ \Ô T
Á|”‹‘√ m\¢yfi˚ ˝¯ ≤ uÛøÑ kÏå ÕÔsT¡ . ÁãVü‰àq+<ë! »>∑<Tä <Δës¡ø±! |ü+#·e{Ï ìyêkÕ!
l<Ûsä e¡ sê! Ä~|ü⁄sT¡ cÕ! ì]«ø±sê! n#·˝≤! nuÛ+Ñ >±! nøåj £ ÷· ! ˙≈£î »j·TeTT
»j·TeTT!
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
dü<ë Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
|ü<äeT÷&Ée n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
c c c

n<Ûë´j·TeTT - 14
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
X¯XÊ+≈£îì #·÷∫ kÕ>∑s+¡ bı+– bıs¡*q≥¢T, kÕ<äs+¡ >± lsêeTø£<ä∏
$qï ÁXÀ‘·\ Vü≤è<äj÷· \˝À düTKkÕ>∑s+¡ ñbıŒ+>∑T‘·T+~. dü÷s√´<äjT· +‘√
ø£eT\+ $ø£d+æ ∫q≥¢T, <ä]Á<äTìøÏ <Ûqä + \_Û+∫q≥¢T, dü<TäZ s¡TeH˚ y˚T|òTü +
e]¸ùdÔ •wüß´&ÉT #ê‘·ø|£ øü ˝Ïå ≤ kÕ«q+<ä»˝≤\˝À eTTì– ‘˚\T‘ê&ÉT. eT+&˚
n&É$ô|q’ y˚T|òTü + e]¸+∫q≥¢T, edü+‘· ø±\+˝À yÓ÷&ÉTyê]q ø=eTà\T
∫>∑T]+∫q≥¢T, á ø£<ä∏ $+fÒ <äT'K‘·|⁄ü ˝Ô q’… ÁXÀ‘·\≈£î düTK+ \_ÛdTü +Ô ~.
@ sêeTø£<qä∏ T $ì ø¬ ˝’ ≤düHê<∏Tä &ÉT |üse¡ •+∫b˛j·÷&√, bÕs¡«rdüyT˚ ‘·T&Ó’
Áù|eT‘√ @ sêeTø£<qä∏ T Vü≤è<äj÷· q <Û]ä +#ê&√, @~ yÓ÷øå‘£ s· T¡ e⁄≈£î ;»yÓ÷,
@~ uÛeÑ kÕ>∑sêìï <ë{Ï+#˚ ‘ês¡øH£ Íø£j÷Ó , @~ nC„≤q‹$TsêìøÏ Á|üø±X¯y÷Ó ,
n≥Te+{Ï CÀ´‹ì yê©àøÏeTVü≤]¸ Á|üø±•+|üCkÒ Õ&ÉT. á ø£<ä∏ nC„≤Hês¡D≤´ìï
<ä>+∑Δ #˚ùd n–ïe+{Ï~, eTVü‰\øÏÎe˝… düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~, eTH√s¡<ä∏ ø£\Œ\‘·\≈£î
Äq+<ä»\~Ûe+{Ï~. á ø£<ä∏ |ü⁄D´, yÓs’ ê>±´\ >∑ì. <Ûsä êàsú,¡ ø±eT, yÓ÷øå±\≈£î
|ü⁄{ºìÏ \¢T, Äø±X¯>+∑ >∑˝≤ ‘·‘øY D£å + bÕ|ü‘êbÕ\qT Vü≤]+|üCdÒ Tü +Ô ~.
X¯+ãs¡Tì eTs¡D+
n≥Te+{Ï |üse¡ TbÕeqyÓTqÆ sêeTø£<qä∏ T |ü+&ç‘T· ˝…q’ MTs¡T ÁX¯eD+
#˚jT· +&ç. |ü<eä T÷&Ée n<Ûë´j·T+˝À ø£<ë∏ Áø£e÷qïqTdü]+∫ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
|ü+#·e{ÏøÏ #˚sê&ÉT. |ü~‘·\\ sêeDTì >∑s¡«uÛÑ+>∑+ #˚dæqyê&ÉT,
dü÷s¡´≈£î\uÛÑ÷wüDT&ÉT, uÛÑ÷C≤‘· ÁbÕDHê<∏äT&ÉT nsTTq s¡|òüTTsêeTT&ÉT
|ü+#·e{Ï˝À edæ+#ê&ÉT. n]Ms¡T\≈£î dæ+Vü≤dü«|üï+>± Ä~X‚wüßì
ne‘ês¡yTÓ qÆ \ø£ÎDT&ÉT s¡deü +‘·yTÓ qÆ ‘êC≤ |ò˝ü ≤\qT ns¡D´+ qT+&ç
n<Ûë´j·TeTT-14 229
‘Ó # ˚ à yê&É T . Ç˝≤ ñ+&É > ± ˇø£ s √E ns¡ D ´+˝À \ø£ Î DT&É T
Äø±XÊqï+≥T‘·Tqï yÓ<äTs¡T bı<ä\T >∑\ Á|ü<˚XÊìï #·÷XÊ&ÉT. nø£ÿ&É
<äXø¯ +£ sƒT¡ ì y˚Tq\¢T&Óq’ X¯+ãs¡T&ÉT ø±\X¯gÁü bÕ|æÔ ø√dü+ áX¯«s¡Tì Äsê~Ûd÷ü Ô
ns¡y’Ó y˚\ dü+e‘·‡sê\qT+&ç me]ø£+{≤ |ü&≈É î£ +&Ü <ës¡TDyÓTqÆ ‘·|dü Tü ‡
#˚düTÔHêï&ÉT. $T≥ºeT<Ûë´Vü≤ï düeTj·T+˝À nø£kÕà‘·TÔ>± ø±\K&ZÉ+
Äø±X¯+qT+&ç ~>∑T‘·÷ düT$TÁ‘êdüT‘·Tì #·÷dæ Ä X¯g<˚e‘· ‘·q eTqdüT‡˝À,
ªH˚qT Ä X¯+ãs¡T&ç Vü≤dü>Ô ‘∑ +· ø±qT. á düT$TÁ‘êdüT‘·Tì X¯sD¡ T y˚&TÉ ‘êqT.
n‘·&˚ á X¯+ãs¡Tì u≤]qT+&ç qqTï s¡øåÏ+#·>∑\&Éμì ‘·\b˛dæ+~.
nj·÷∫‘·+>± ∫+‘êeTDÏ uÛ≤>∑´e+‘·TìøÏ \_Û+∫q≥¢T ø±\X¯g+ \ø£ÎDTì
<ä]#˚]+~. \ø£ÎDT&ÉT Ä X¯ÁkÕÔìï >¬ ø’ =ì ªÁ‹H˚Á‘·T&ÉT m+‘√ <äj÷· fi¯óe⁄μ
nì |üse¡ X¯ó&Éj÷· ´&ÉT. }]àfi≤ ÁbÕDHê<∏Tä &Óq’ \ø£ÎDT&ÉT Ä ø±\X¯ÁkÕÔìï
egü+‘√ X¯óÁuÛ|Ñ sü ∫¡ nyÓ÷|òTü yÓTqÆ <ëì Á|ü‘ê|ü+ |üØøå+Ï #ê\qT≈£îHêï&ÉT.
uÛ÷Ñ $Tì ne©\>± ˝ÒeHÓ‘>Ô· \∑ Ä~X‚wßü &ç ne‘ês¡yTÓ qÆ \ø£ÎDT&ÉT ‘·q
ã˝≤qï+‘ê ñ|üj÷Ó –+∫, Ä K&Z+É ‘√ yÓ<Tä fi¯flqT qs¡øk£ Õ>±&ÉT. Ä K&Z+É
X¯+ãs¡T&çøÏ ‘·>∑\>±H˚ yê&ÉT ¬s+&ÉTeTTø£ÿ˝…’Hê&ÉT. s¡ø£Ô+ es¡<ä˝≤
Á|üeVæ≤+#·kÕ–+~. mes√ $Á|ü⁄ì ‘Ó*j·Tø£ dü+Vü≤]+#êH˚y÷Ó qì \ø£ÎDT&ÉT
Ä+<√fi¯q #Ó+<ë&ÉT. ‘·|dü «æ ì e~ÛùdÔ ø√eT\ Vü≤è<äjT· T&Óq’ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
ø√|ækÕÔ&ìÉ ∫+‘êÁø±+‘·T&ÓH’ ê&ÉT kÂ$TÁ‹.
Ç~˝≤ ñ+&É>± ≈£î{°s+¡ ˝À C≤qøÏ eT<Ûë´Vü≤ïy˚fi¯ <ë{Ï+<˚ kÂ$TÁ‹
Ç+ø± sê˝Ò<e˚ ÷ nì m<äTs¡T#·÷düT+Ô &É>± ≈£î{°sêìï düMT|ædTü qÔ ï \ø£ÎDT&ÉT
X¯g+‘√ sêe&É+ >∑eTì+∫, ÁbÕDHê<∏Tä ì‘√ ªkÕ«MT! á s√E \ø£ÎDT&ÉT
$#ês¡ e <ä q T&Ó ’ |ü s ¡ < Û ë ´q+>± q&É T dü T Ô H êï&É T . MTs¡ T dü s ¡ « kÕøå Ï .
|üPsí#¡ ‘’Ó q· ´|òTü qT\T. n+<ä] Ä+‘·s´¡ + u≤>± m]–qyês¡Tμ nì n+~.
Ç+‘·˝À eTVü‰Ms¡T&Ó’q \ø£ÎDT&ÉT s¡|òüTT|ü‹ eTT+–≥ X¯ÁkÕÔìï ñ+∫
230 lsêeT$»j·T+
s¬ +&ÉT#˚‘T· \÷ CÀ&ç+∫ $wüj÷· qï+‘ê ìy˚~+#ê&ÉT. ªnjÓ÷<Ûë´BÛXÊ!
düeTsúê! nø£kÕà‘·TÔ>± á K&ZÉ+ #˚‹˝À |ü&ç+~. Bì‘√ yÓ<äTfi¯flqT
qs¡≈£î‘·T+&É>± ˇø£ ‘·|üdæ« Vü≤‘·T&Éj·÷´&ÉTμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT
»qø£C≤e÷‘· q>∑TyÓ÷eTT‘√ ª\ø£ÎD≤! ìC≤ìøÏ n‘·&TÉ Áu≤Vü≤àDT&ÉT ø±<äT.
sêeD≤düTs¡Tì y˚Tq\¢T&ÉT. X¯Ss¡ŒDK ø=&ÉT≈£î. n‘·&ÉT #ê˝≤s√E\T
áX¯«s¡Tì ‘·|dü Tü ‡ #˚dæ ø±\K&Z+É #˚‹øÏ sê>±H˚ Ç+Á<ë~ <˚e‘·\q+<ä]˙
j·TT<Δ+ä ˝À z&ç+∫, nCÒjT· T&ç>± ñ+&Ü\ì ‘·\#ê&ÉT. qTe⁄« me] #êe⁄ì
>∑÷]à u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·THêïy√, nqsú¡ ø±s¡≈î£ &Óq’ Ä sêøåd£ Tü ì #·+|æ+~ áX¯«s¡T&˚!
bÕeTT|ü⁄≥ºqT |ü&É>=≥ºuÀ‘˚ eTVü‰düs¡Œ+ ø±fÒdæq≥¢T, eT+&˚ >√fi≤ìï
|ü≥Tº ≈£î+fÒ #˚sTT ø±*q≥¢T, mes¡T #˚dqæ ø£sà¡ |ò*ü ‘·+ yês¡T nqTuÛ$Ñ kÕÔsT¡ .
Çø£ Ä\dü´+ #˚j·Tø£ d”‘ês¡øå£D ø√dü+ »s¡T>∑uÀj˚T eTVü‰j·TT<ΔëìøÏ
Ç|üŒ{ÏqT+&˚ dü+dæ<TäΔ \+ ø±yê*. sêøåd£ eü ÷j·T\T |ü\T$<Ûë\T. ÁãVü‰à<äT\πø
n$ nsú+¡ ø±e⁄. ø±\K&Z+É eTq#˚‹øÏ e∫Ã+~. »]–+<ä+‘ê eTq eT+∫πøμ
nì $|ü⁄©ø£]+#·>±, kÂ$TÁ‹ eTqdüT‡ ≈£î<äT≥|ü&+ç ~.
X¯Ss¡ŒDK |ü⁄Á‘·XÀø£+
Ä sêÁ‹ sêeDTì #Ó˝\…¢ T, X¯+ãs¡Tì ‘·*¢ nsTTq X¯Ss¡ŒDK ˇø£
<äTdü‡«|üï+‘√ y˚T˝§ÿì, ≈£îe÷s¡TìøÏ @<ÓH’ ê »]–+<˚y÷Ó qì ø£+>±s¡T|ü&,ç
q\T>∑Ts¡T s¡øÿ£ düT\qT yÓ+≥u…≥Tº ≈£îì ‘Ó\y¢ ês¡Ts¡a≤eTTq ãj·T\T<˚]+~.
X¯+ãs¡T&ÉTqï B«bÕìï #˚] yÓ~øÏ+~. ‘·q ≈£îe÷s¡Tì ø√dü+ yÓ<Tä s¡Tbı<ä\˝À
yÓ<Tä ≈£î‘·T+&É>± sêã+<äT\ düeT÷Vü≤+ ø£+≥ã&ç+~. ;uÛ‘Ñ ‡· +>± ñqï Ä
Á|ü<X˚ ÊìøÏ yÓ[fl #·÷&É>± ‘·q |ü⁄Á‘·T&ÉT s¬ +&ÉT eTTø£ÿ\T>± H˚\ô|’ |ü&ç
ñHêï&ÉT. s¡ø+Ô£ @ø£<ëÛ s¡>± ø±]b˛‘√+~. m˝≤ #·ìb˛j·÷&ÉT n+≥÷
ô|<›ôä |<›>ä ± s¡+ø¬ \T y˚d÷ü Ô uÛ÷Ñ $Tô|ã’ &ç <=s¢k¡ Õ–+~. ˙{Ï qT+&ç ãj·T≥|ü&ɶ
MTq+˝≤ $T‹MT]q XÀø£+‘√ >∑T+&Ó\T u≤<äT≈£î+~. #Ó\T\+‘ê ÄyÓTqT
n<Ûë´j·TeTT-14 231
kÕe<ÛëqTsê\qT #˚jT· >±, ‘·q düV≤ü #·sT¡ \‘√, ªá eq+˝À mes¡T Hê
≈£îe÷s¡Tì #·+|æ ñ+{≤s¡T?μ nì n+≥T+&É>±, düMT|ü+˝À e÷qe⁄\
bÕ<äeTTÁ<ä\qT >∑eTì+∫ $düàj·T+ #Ó+~+~. ˇø£ e÷qe⁄ì #˚‹˝À, ˇπø
y˚≥T‘√ X¯+ãs¡Tì X¯Øs¡+ s¬ +&ÉT eTTø£ÿ\e&É+ #·÷∫q Ä sêøåd£ Tü \ ÄX¯Ãsê´ìøÏ
ne<ÛTä \T ˝Òe⁄. X¯+ãs¡Tì <äV≤ü q+ #˚d,æ Ä sêøåd£ æ ‘·q |ü⁄Á‘·Tì #·+|æq
yê]ø√dü+ eq+˝À yÓ<Tä ≈£î‘·T+&É>±, dü÷s¡´‘˚»düTÿ&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT <ä÷s¡+>±
ø£ì|æ+#ê&ÉT. ‘·|Œü ø£ M&˚ Hê _&¶É bÕ*≥ j·TeTT&ÉjT· T´+{≤&ÉqT≈£îì Ä
sêøåd£ æ e÷s¡Ty˚w+ü ˝À n‘·ìï düMT|æ+∫+~. s¡+uÛqÑ T $T+∫q kÂ+<äs´¡ +‘√,
q\T>∑Ts¡T #Ó*ø£‘ÓÔ\T yÓ+≥sê>±, eT<äqTDíÏ ≈£L&Ü |üs¡e•+|üCÒùd˝≤
~e´s¡÷|ü+‘√ Á|üø±•dü÷Ô X¯Ss¡ŒDK ns¡D´+˝À dü+#·]+#·kÕ–+~.
q\T>∑Ts¡T ˇø£]ô|q’ ˇø£sT¡ #˚‘T· \T y˚dTü ø=ì ø±fi¯fl≈£î s¡‘ï· K∫‘·yTÓ qÆ bÕ<äTø£\T
<Û]ä +∫ Vü‰euÛ≤yê\T Á|ü<]ä Ùdü÷Ô eT<ÛTä s¡d«ü s¡+‘√ >±q+ #˚jT· kÕ>±s¡T.
ÄV¢‰ü <äø±s¡≈î£ &Óq’ #·+Á<äTì uÀ*q eTTK+ ø£*qZ ÄyÓT |ü*øÏ‘˚ eTT‘ê´\e+{Ï
|ü\Tes¡Tdü\T yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT. >∑»>∑eTq e˝… q&ÉTdü÷Ô kÂ$TÁ‹ì düMT|æ+∫
dæ>T∑Z ‘√ ø£fió¯ fl~+#·T≈£î+~. Á|üøÿ£ qTqï #Ó\T\‘√ yÓT\¢>± ªHê ≈£îe÷s¡TDíÏ
dü+Vü≤]+∫q yê&ÉT á‘·&.˚ H˚sT¡ >± e÷{¢≤&ç Ä $wüjT· + ‘˚\TÃ≈£î+<ë+μ
n+~.
X¯Ss¡ŒDK kÂ$TÁ‹ <ä]#˚s&¡ +É
ø£eT\+ #·T≥º÷ ÁuÛeÑ Ts¡+ s¡a+ø±s¡+ #˚d÷ü Ô ‹s¡T>∑T‘·Tqï≥¢T sêeTdüàs¡D
#˚d÷ü Ô kÂ$TÁ‹ n&É$˝À ‹]π>yê&ÉT. Ä düeTj·T+˝À X¯Ss¡ŒDK kÂ$TÁ‹
<ä]#˚] ø±eTuÛ≤yêìï Á|ü<]ä Ùdü÷Ô eT<ÛTä s¡+>±, ªn‹˝Àø£ düT+<äsê! H˚qT á
uÛÑ÷eT+&É\eT+‘ê #·÷#êqT. ø±˙ ˙e+{Ï jÓ÷>∑T´&ÉT, #·‘·Ts¡T&ÉT,
Á|ü‘ê|üe+‘·T&ÉT, ≈£îX¯\T&ÉT, Hê¬øø£ÿ&Ü ø£qã&É˝<Ò Tä . áHê{ÏøÏ Hê »qà
<Ûqä ´yÓT+Æ ~. Hê uÛ≤>∑´+ |ü+&ç+~. qH˚ï˝Ò kÕ«$T <=]ø±&ÉT. Hê ‘·|dü Tü ‡
232 lsêeT$»j·T+
|ò*ü +∫+~μ n+≥÷ qes¡‘ï· e÷\qT \ø£ÎDTì yÓTfiÀfl y˚jT· uÀsTT+~.
dü‘´· o\T&ÉT, >∑TDì~ÛjTÆÓ q Ä C≤qø°se¡ TDTì ø£è|ü me]|ü≥¢ |ü]|üPsí+¡ >±
ñ+≥T+<√ yê]øÏ $wüjT· yêdüq\+<äT Á‹ø±˝≤\˝Àq÷ eTqdüT eT*q+
ø±<äT. neTè‘êìï ùd$+∫qyê]øÏ ø±\≈£L≥ $wü+e\¢ u≤<Ûä ø£\T>∑T‘·T+<ë?
dü÷s¡´düìï~Û˝À ìedæ+#˚ yê]ì Nø£{Ï u≤~ÛdTü +Ô <ë? ø£\Œeèøå+£ ô|s¡{À¢
ñ+&˚yê]øÏ _Ûø±å ≥q nedüs+¡ m+<äT≈£î ø£\T>∑T‘·T+~? yÓ≈’ î£ +sƒH¡ ê<∏Tä ì
düìï~Û˝À e⁄qïyê]øÏ uÛ÷Ñ ‘·Áù|‘ê\qT |üPõ+#·e\dæq |üì @$T{Ï? }s¡«•
e+{Ï uÛ≤s¡´ ñ+&˚yê&ÉT mqï&ÓH’ ê ˇø£ Áù|‘êìï Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£î+{≤&Ü?
q+<äqeq+˝À #·]+#˚ ÁuÛÑeTs¡+ õ˝¢Ò&ÉT |ü⁄e⁄«ô|’ yê\T‘·T+<ë?
nôVAsêÁ‘ê\T eTø£s¡+<ä+ ùd$+#˚ eT<ÛäT|ü+ s¡düV”≤q |ü⁄wüŒ+ô|’
ìedæ+#·>\∑ <ë? X¯Øs¡eT+‘ê ø£d÷ü ]Ô ˝Ò|qü + #˚dTü ø=qïyêìøÏ ø±øÏs¬ ≥ºô|ø’ Ï
<äèwºbæ ˛‘·T+<ë? bÕ\düeTTÁ<ä+ ˇ&¶TÉ q ≈£Ls¡TÃqïyê&ÉT >∑+õì Ä•kÕÔ&Ü?
ìsêVü‰]jÓTÆ ìsê«D dú‹æ ˝ÀqTqï Ä~X‚wßü ì n|üsêe‘ês¡yTÓ qÆ \ø£ÎDT&ÉT
X¯Ss¡ŒDK‘√, ªz düT+<äØ! Hê k˛<äsT¡ &Óq’ lsêeTT&˚ Hê≈£î ‘·©,¢ <ä+Á&û,
>∑Ts¡Te⁄, <Óe’ +. dürdüyT˚ ‘·+>± Äj·Tq |ü+#·e{Ï˝À ñHêï&ÉT. yêπs Hê≈£î ñ
e÷eTùV≤X¯«s¡T\T. düs«¡ + yêπs. s¡|Tüò TMs¡T&˚ Hê ø£èbÕdæ+<ÛTä e⁄. Äj·Tq
Ä»„ ˝Ò≈î£ +&Ü Hê‘√ kÕ+>∑‘´· + dü+uÛ$Ñ +#·<Tä . Ä~X‚wßü &ÉT uÛ÷Ñ uÛ≤sêìï
~+#·Tø√e&É+, ~qø£sT¡ &ÉT ‘·÷s¡TŒq ñ<äsTT+#·øb£ ˛e&É+ m˝≤ ndü+uÛyÑ ê˝À
n˝≤ sêe÷»„ ˝Ò≈î£ +&Ü ìqTï e]+#·&+É ndü+uÛeÑ +.μ nì nHêï&ÉT.
ªnsTT‘˚ qqTï yÓ+≥H˚ Ä sêeTTì e<›≈ä î£ rdüT≈£îbıeTàìμ ã‹e÷*+~
X¯Ss¡ŒDK. neX¯´+- nì \ø£ÎDT&ÉT sêe÷ÁX¯e÷ìøÏ e÷sZ+¡ #ÓbÕŒ&ÉT.
X¯Ss¡ŒDK ‘·q q\T>∑Ts¡T düKT\‘√ á sêÁ‹πø sêeTT&ÉT, \ø£ÎDT&ÉT,
d”‘ê eTT>Z∑T]˙ uÛÑøåÏ+∫ \+ø£≈£î yÓ[flb˛<ë+ n+~. ø±s¡´dæ~Δø=s¡≈£î
◊ø£eT‘·´+>± e´eVü≤]+∫, Ä eq+˝Àì Áu≤Vü≤àDT\ q+<ä]˙ uÛøÑ +Ïå #ê\ì
n<Ûë´j·TeTT-14 233
nqT≈£î+≥÷ yês¡T |ü+#·e{Ï #˚sês¡T. d”‘êsêeTT\≈£î kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+
#˚dæ X¯Ss¡ŒDK, ªá s√E Hê uÛ≤>∑´+ |ò*ü +∫+~. Hê kÕ«$T jÓTTø£ÿ
nqï>±] #·sD¡ ≤\qT <ä]Ù+#êqT. Hê kÕ«$T e~q>±]yÓq’ ìqTï X¯sD¡ T
y˚&TÉ ‘·THêïqT. ne÷à! H˚qT ˙ <ä>s∑Z ≈¡ î£ sêe#·TÃHê? Hê‘√ ùdïVü≤+>± ñ
+{≤yê? u≤e>±]ì ‘·«s¡>± ÁbÕ]ú+∫ qqTï $yêVü≤+ #˚dTü ø=eTàì ‘·eTTà&çøÏ
˝ÒK Áyêdæe«eTì #Ó|Œü +&ç. Hê ÁbÕDHê<∏Tä ì #·sD¡ ≤\T düT+<äsy¡ TÓ qÆ $.
ø√eT\yÓTqÆ $. |ü⁄e⁄«\e˝… yÓT‘·ìÔ ø£s¡ ø£eT\eTT\‘√ @ø±øÏ>± ns¡D´+˝À
‹s¡T>∑T‘·T+{≤&ÉT. nqï>±] Ä»„˝øÒ £ e]+#·q+≥THêï&ÉT. H˚qT Äj·Tq
$jÓ÷>∑+ düV≤æ +#· ˝Ò≈î£ HêïqT. $s¡V≤ü +‘√ ÁbÕD+ b˛‘√+~. ø£fifl¯ ˝À ˙s¡T
‹s¡T>∑T‘·THêïsTT. Hê uÛÑs¡Ô≈£î Hêô|’ qeTàø£+˝Òø£b˛‘˚ eTT+<äT J$‘·+
>∑&É|ü˝ÒeTì u≤e≈£î #Ó|üŒe\dæ+~. H˚qT |ü‹Áe‘·qT, ø£q´≈£îe÷]ì
|üse¡ T|ü$Á‘·qT, ne÷à! H˚ì+‘·es¡≈î£ @ |ü⁄s¡Twüß˙ düŒ]Ù+∫ ms¡T>∑qT. Hê
|ü‹ ‘·|Œü Ç‘·s¡ |ü⁄s¡Twüß\+<äs÷¡ Hê≈£î nqï\‘√ düe÷q+μ n+≥÷ ø£qTï\
˙s¡Tì+&É>± ‘=+<äs>¡ ± |üÁ‘·+ sêdæe«eTì ø√]+~. d”‘· dü+‘√wü+>±
ª#ê˝≤ eT+∫ Ä˝À#·q. z s¡|Tüò Tsêe÷! áyÓT≈£î ‘·«s¡>± @<√ >∑Ts¡TìÔ ∫Ã
|ü+|ü+&ç! kÕ«MT! áyÓT kÂ$TÁ‹øÏ ‘·–q uÛ≤s¡´μ nì n+~. düsê«‘·à≈£î&ÉT,
#·sê#·s¡ ∫‘·Ô |üØøå≈£ î£ &ÉT, e÷j·÷ #·Áø£#ê\≈£î&ÉT, düèwºæ dú‹æ \j·Tø±s¡≈î£ &ÉT,
»qø£C≤e÷‘·jÓÆTq Ä sê|òüTe⁄&ÉT, X¯Ss¡ŒDK ø£qTbÕ|ü\T yÓq≈£îÿ
‹]–e⁄+&É≥+ >∑eTì+∫ ªáyÓT ìdü‡+<˚V≤ü +>± sêøåù£ d! ø±|ü≥´+‘√ eTeTTà
yÓ÷dü+ #˚j÷· \ì #·÷düTqÔ ï~μ nì nqT≈£îHêï&ÉT.
|üP\ dü+>∑‹ #Ó≥ºT≈£î u≤>± ‘Ó\TdüTÔ+~. e÷≥\e\¢ eTqdüT,
Ä#·sD¡ e\¢ |üPs¡«»qà dü+kÕÿs¡+, eè‹Ôìã{ºÏ esíêÁX¯eT+, q&É‘q· Tã{ºÏ
|üse¡ ÷sú+¡ , |ü\T≈£îqTã{ºÏ bÕ+&ç‘´· +, Áù|eTqTã{ºÏ uÛøÑ ,ÔÏ <ëHêìïã{ºÏ W<ës¡´+,
j·TT<Δëìïã{ºÏ XÖs¡´+, øå±Á‘·\øåD£ ≤\qTã{ºÏ sêE, yêdüqqTã{ºÏ ø=j·T´,
234 lsêeT$»j·T+
dü«sêìïã{ºÏ ø£+sƒ+¡ , yÓTT\ø£qTã{ºÏ uÛ÷Ñ $TkÕs¡+, Ç+{Ï ô|s¡&TÉ qTã{ºÏ >∑èVü≤düTÔ
dú‹æ , uÛ÷Ñ ‘·<j
ä T· qTã{ºÏ ÁãVü≤àC„≤q+, ø±+‹ìã{ºÏ s¡‘êï˙ï ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ.
X¯Ss¡ŒDK uÛ+Ñ >∑bÕ≥T
dü]! Ç~˝≤ ñ+&É˙! ˝À|ü\ ≈£î{Ï\‘·«+, ô|ø’ Ï eTè<äTuÛ≤wüD #˚dTü HÔ êï,
ø£eT\+˝≤ $sêõ\¢T‘·÷ e÷≥\T #·+<äHêìø£Hêï o‘·\+>± ñHêï
Ä+‘·s´¡ +˝À n+‘ê yÓ÷düyT˚ qì #·‘T· s¡T&Óq’ lsêeTT&ÉT >∑eTì+#ê&ÉT.
n|ü&ÉT lsêeTT&ÉT ª˙e⁄ ‘=+<äs|¡ &ü TÉ ‘·THêïe⁄ >∑qTø£ \>∑ï|üÁ‹ø£ ˙ M|ü⁄ô|’
Áyêj·TT≥ø£+fÒ >∑‘·´+‘·s¡+ ˝Ò<äT!μ nHêï&ÉT. <ëì |üs¡´ekÕq+ m˝≤
e⁄+≥T+<√qì Ä sêøåd£ æ uÛj Ñ T· ;Û‘· nsTT+~. ÄyÓT d”‘‘· √ ªne÷à! u≤e>±]
m<äTs¡T>± e÷{¢≤&Ü\+fÒ Hê≈£î #ê˝≤ dæ>π dZ ÷ü +Ô ~. Äj·TqqT qTy˚« ÁbÕ]ú+#·T.
u≤e>±s¡T #ê˝≤ #·‘T· s¡T\T, j·TTø£eÔ j·TdüTÿ\T. Hê≈£î Äj·Tq m<äTs¡T>±
≈£Ls√Ãyê\+fÒH˚ dæ>T∑Z ‘√ ÁbÕD+ b˛‘·Tqï~.μ n+~. ø±˙ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT,
˙M|ü⁄ MT<ä Áyêj·T&É+ ‘·|Œü Á|üdTü ‘Ô êìøÏ y˚sπ e÷sZ+¡ @MT˝Ò<ìä K+&ç‘+· >±
#Ó|Œü >± X¯Ss¡ŒDK $~Û˝øÒ £ n+^ø£]+∫+~. s¡|Tüò TsêeTT&ÉT M|ü⁄ô|’ Áyêdæ
ª˙e⁄ ‘·«s¡>± yÓ[fl kÂ$TÁ‹ì rdüT≈£îìsê!μ nì nHêï&ÉT. sêeTT&ÉT Ä
e÷≥\T n+≥T+&É>±H˚ ÄyÓT X¯sy¡ >˚ +∑ ‘√ yÓ[flb˛sTT+~. \ø£ÎDTì <ä>s∑Z ≈¡ î£
#˚] eTVü‰dü+‘√wü+>± u≤e>±s¡T ‘·qqT m˝≤ >ös¡$+∫+~ nø£ÿ&É »]–q
dü+uÛ≤wüD yÓTT‘·Ô+ #Ó|æŒ+~. ªMT nqï>±s¡T qqTï e]+#·eTì ˙‘√
#Ó|Œü eTHêïs¡T. >±+<Ûsä «¡ \>∑ï+ ìX¯ÃsTT+∫, ìqTï yÓ+≥u…≥Tº ø=ì s¡eTàHêïs¡T!μ
nì n+~. n|ü&ÉT \ø£ÎDT&ÉT ªlsêeTTì >∑Ts¡T#Ô ÷· &Éø£ H˚qT ìqTï e]+#·qT,
Ç~ dü‘´· +μ nì nHêï&ÉT. ÄyÓT ªÇ|ü&ÉT ≈£L&Ü qqTï $X¯«dæ+#·yê?
»qà»qà\≈£î ˙y˚ Hê uÛsÑ eÔ¡ ⁄. H˚H>˚ q∑ Tø£ nã<Δ+ä #Ó|Œæ q≥¢sTT‘˚ eT∞fl
u≤e>±]øÏ Hê yÓTTVü≤+ m{¢≤ #·÷|æ+#˚~? H˚qT yê]ì ø£*ùd Çø£ÿ&çøÏ
edüTÔHêïqT. u≤e>±s¡T ˙\y˚T|òüTXÊ´eTT\T. MT e~q #·+bÕ\‘· e˝…
n<Ûë´j·TeTT-14 235
düT≈£îe÷], ‘=+<äs˝¡ À ˙≈£î >∑Ts¡T>Ô ± ˝ÒK Áyêj·T&ÜìøÏ M\T|ü&˝É <Ò Tä . Äj·Tq
ìqTï e]+#·eTì qqTï ø√sês¡T. qTe⁄« ÁX¯$T+∫ n\dü≥ #Ó+~ e⁄Hêïe⁄.
ndü˝Ò ˙bÕ<ë\T n‹ø√eT\yÓTqÆ $. Ç˝≤sê! Ç<›sä +¡ ø£*‡ ø=+‘·ùd|ü⁄ düTK+>±
X¯jT· ì<›ë+μ nì $|ü⁄\+>± #Ó|Œæ Hê, \ø£ÎDT&ÉT n+^ø£]+#·˝<Ò Tä . X¯Ss¡ŒDK
q$« ªH˚qT ˇø£ >∑Ts¡TÔ ‘Ó#êÃqT. ˙ eTqdüT‡ Á>∑V≤æ +#ê\ì #·÷|ü˝<Ò Tä . Ä
>∑Ts¡TÔ Hê M|ü⁄ô|’ ñ+~μ nì n+≥÷ M|ü⁄ #·÷|ü>±, <ëìô|’ lsêe÷»„ Ç˝≤
ñ+~: ªX¯Ss¡ŒDK sêeDTì #Ó˝\…¢ T. ô|[fl≈£L‘·T]˝≤ dæ+>±]+#·T≈£îqï
áyÓT eTT≈£îÿ, #Óe⁄\T ø√dæ, neT+>∑fi¯+>± \+ø£≈£î |ü+|ü⁄. Ád”Ôe<Ûä
#˚jT· ≈£L&É<Tä düTe÷! n+<äT#˚‘· Bì ÁbÕD≤ìï e÷Á‘·+ rj·T≈£î!μ \ø£ÎDT&ÉT
Ä dü+<˚XÊìï #·~$ X¯Ss¡ŒDK‘√ @ø±+‘êìøÏ yÓfi≤› eTHêï&ÉT. #Ó*ø£‘\ÔÓ T
q\T>∑Ts¡T <ä÷s¡+>±b˛>±H˚ ìXÊ#·], bÕ|üKìjÓTÆ q X¯Ss¡ŒDK »&É|≥ü Tº ø=ì
H˚\MT<ä≈î£ ‘√j·T>±, ÄyÓT ªz ÁbÕDHê<∏ë! Ä |üìøÏ H˚qT m|ü&É÷ dæ<yäΔ T˚ .
m+<äT≈£î Ç˝≤ ‘=+<äs|¡ &ü TÉ ‘·THêïe⁄. ˙ rs¡T Hê≈£î $+‘·>± ñ+~!μ nì
n+~. \ø£ÎDT&ÉT ˇø£ÿ øåD£ + ≈£L&Ü Ä\dæ+#·ø£ ÄyÓT eTT≈£îÿ, #Óe⁄\T
ø√XÊ&ÉT. <ëì‘√ Ä sêøåd£ æ ‘·q ì»X¯Øs¡+ <Û]ä +∫ ô|<›>ä ± ÄÁø£+~+#·
kÕ–+~. n‘·´+‘· uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ uÛ≤Øs¡÷|ü+‘√ ø£bÕ\+ô|’ ≈£î+≈£îeT <Û]ä +∫
eTT≈£îÿ\ì+&Ü HÓ‘·TÔs¡T es¡<ä˝…’ bÕs¡T‘·T+&É>±, q\T>∑Ts¡T #Ó\T\‘√
bÕ]b˛‘·÷, mø£ÿ&É \ø£ÎDTì ø£+≥ |ü&‘É êyÓ÷qH˚ uÛj Ñ T· +‘√ Hê\T>∑T ~≈£îÿ˝≤
>∑eTìdü÷,Ô m≥Tb˛yê˝À ~≈£îÿ‘√#·ø£ uÛ÷Ñ $Tô|’ |ü&TÉ ‘·÷ ˝Òd÷ü ,Ô eTT≈£îÿ˝À
H√{¢À eT{ºÏ ì+&É>± bı*πøø£\T ô|&ÉT‘·÷ sêøåd£ Tü \‘√ düV‰ü X¯Ss¡ŒDK
|ü<àä |ü⁄s¡+ #˚]+~.
Á‹•s¡, Ks¡, <ä÷wüDdü+Vü‰s¡+
$Tqï+≥T‘·Tqï Ä ô|&Éu§ã“\T $ì Á‹•s¡T&ÉT, Ks¡<÷ä wüDT\T yÓTT<ä˝q’…
sêøåd£ Mü s¡T\T $wüjT· + ‘Ó\TdüT≈£îì ÄÁ>∑ôVA<äÁ>∑T˝…’ #·‘T· s¡+>∑ ã˝≤\‘√
236 lsêeT$»j·T+
yÓ+≥H˚ ãj·T\T<˚sês¡T. yê] #˚‹˝À ø£‹,Ô &Ü\T, q&ÉTeTT≈£î j·TeT<ä+h
y˚˝≤&ÉT‘·T+~. düsê«\+ø±sê\‘√ XÀ_Û\T¢ ‘·÷ yês¡T >=|üŒ ∫Á‘·ø±s¡T&ÉT
^dæq n<äT“¤‘∫· Á‘·+˝≤ j·TT<Δä düqï<ΔTä ˝…’ e⁄Hêïs¡T. s¡Ds¡+>∑+˝À n]Ms¡
uÛj
Ñ T· +ø£sT¡ \T ø±\Tì‘√ düe÷qyÓTqÆ Ä sêøåd£ Tü \T dæ+Vü≤Hê<ë\T #˚d÷ü Ô
ˇø£] ø£+fÒ eTT+<äT eTs=ø£sT¡ b˛kÕ>±s¡T. eT~+∫q >∑»ã˝≤\ yÓ+≥
◊sêe‘·+ jÓTTø£ÿ dü+‘êqyÓTÆq X‚«‘·es¡í+, #Í<ä+‘·+ |ò”T+ø£]dü÷Ô
|üsT¡ >¬ ‘·kÔ Õ>±sTT. <˚yêdüTs¡ dü+Á>±eT+˝À yê{Ï‘√ j·TT<Δ+ä #˚jT· ˝Òø£ <˚e‘·\
øÏØ{≤\T ÁøÏ+<ä |ü&ܶ sTT. @qT>∑T\ô|’ n~Ûs√Væ≤+∫ ndüTs¡T\T X¯ÁkÕÔ\qT
düTHêj·÷dü+>± m≈£îÿô|≥º>∑\s¡T. yê{ÏyÓqTø£ s¡<∏ë\ô|’ nbÕs¡yÓTÆq
X¯gkÕeTÁ–‘√ |ü<ëÛ ï\T>∑Ty˚\ eT+~ eTVü‰Ms¡T˝…q’ sêøåd£ Tü \T <ä+&Éj÷· Á‘·≈î£
ø£~˝≤s¡T. Á‹•s¡, Ks¡, <ä÷wüDT\T Ä sêøå£dü ôd’Hê´ìøÏ Hêj·T≈£î\T.
X¯Øs¡eT+‘ê s¡ø+Ô£ ‘√ ì+&ç ≈£î+≈£îeT |üs«¡ ‘·+˝≤ e⁄qï X¯Ss¡ŒDK yê]
düeTTK+˝À ô|<›>ä ± $\|æd÷ü ,Ô düeTdüÔ sêøåd£ ôü dH’ ê´ìï#·÷dæ ªs¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT
|ü+#·e{Ï˝À ñHêï&ÉT. n‘·&TÉ ˙\y˚T|òTü esí+¡ ˝À ñ+{≤&ÉT. kÂ$TÁ‹ >ös¡esí+¡
ø£*qZ düT≈£îe÷s¡T&ÉT. d”‘· s¡÷|ü+ eTT+<äT s¡r<˚$ n+<ä+ ≈£L&Ü ~>∑<Tä &ÉTù|.
ø±˙ \ø£ÎDT&ÉT #ê˝≤ yÓTTs¡≥Tyê&ÉT. n‘·&ç ù|s¡T $+fÒH˚ >=+‘·T˝À
>∑T≥ø£|&ü <É Tä . MTs¡+<äs÷¡ ø£*dæ Hê≈£î yê] s¡øbÔ£ Õq+ #˚sTT+#·+&ç! Hê
eTT≈£îÿ, #Óe⁄\T ø√dæqyêDíÏ H˚qT yÓTT‘·+Ô >± $T+π>j·÷*μ nì nqï~.
;uÛÑ‘·‡+>±qTqï X¯Ss¡ŒDKe÷≥\T $ì Á‹•s¡, Ks¡, <ä÷wüDT\T
qe«kÕ>±s¡T. ªÄ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT øπ e\+ e÷qe⁄&ÉT. eTq+ yêfi¯fl e<›≈ä î£
#·‘T· s¡+>∑ã˝≤\‘√ b˛e&É+ n\Œ‘·«+, nee÷qeTμì, |ü<ëÛ ï\T>∑TeT+~
sêøåd£ Tü \qT X¯Ss¡ŒDK≈£î ‘√&ç∫Ã, yê]‘√ ªÄ sêeT\ø£ÎDT\qT #·+|æ
áyÓT≈£î s¡øbÔ£ Õq+ #˚sTT+∫, ‘·è|æ|Ô sü #¡ +· &ç!μ nì Ä<˚•+#ês¡T. X¯Ss¡ŒDK
Ä sêøåd£ Tü \‘√ ªeTq+ ‘·«s¡>± |ü+#·e{ÏøÏ yÓ[fl sêeT\ø£ÎDT\qT ã+B\T>±
n<Ûë´j·TeTT-14 237
Ks¡Tì e<›≈ä î£ rdüT≈£îìe<›ë+!μ nì nqï~. <ëìøÏ, ªne⁄qe⁄qT yêfi¯flì
Çø£ÿ&˚ #·+|æ y˚TeTT e÷+düuøÑÛ D£å #˚kÕÔeTT. qTe⁄« s¡øbÔ£ Õq+ #ÓjTÓ T´#·TÃ!μ
nì Ä sêøåd£ Tü \˝À ˇø£&HÉ êï&ÉT. dæ+Vü≤+ |üs√øå+£ ˝À qø£ÿ ì+~+∫q≥¢T,
|ü⁄s¡T>∑T >∑sT¡ &ÉTì ns¡øD£å +˝À |ü≥Tº ≈£î+{≤qqï≥¢T, >∑&bç¶ ˛#·\˙ï ø£*dæ
ã&Éu≤q˝≤ìï ã+~ÛkÕÔeTì u…~]+∫q≥¢T, dü÷s¡T´DÏí ne©\>±
Á‘√ôdj·÷´\ì $TDT>∑Ts¡T|ü⁄s¡T>∑T n‘ê´X¯|ü&¶É≥¢T, X¯\uÛ≤\˙ï ø£\dæ
ø£˝≤Œ+‘·+˝À e#˚à yÓTs¡T|ü⁄\qT $T+–y˚<ë› eTqT≈£îqï≥¢T, Ä sêøåd£ Tü \T
|üsT¡ >∑T |üsT¡ >∑Tq |ü+#·e{ÏøÏ e#êÃs¡T.
|ü<ëÛ ï\T>∑TeT+~ sêøåd£ Tü \T e#êÃs¡ì \ø£ÎDT&ÉT sêeTT&çøÏ ‘Ó*bÕ&ÉT.
Ä yês¡Ô $ì s¡$≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&ÉT $+{ÏøÏ Hê]ì kÕ]+∫ |üs«¡ ‘· >∑TVü≤\˝À
qT+&ç nø£kÕà‘·T>Ô ± dæ+Vü≤+ \+|òTæ +∫q≥¢T øö•ø£ j·÷>∑sø¡ ≈£å î£ &Óq’ Ä
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ≈£î{°s+¡ yÓ\T|ü\≈£î e#êÃ&ÉT. sêeTT&ÉT qs¡Ms¡ øÏXÀs¡+. Ä
>∑»ã\T˝…’q sêøå£düT\T <ä÷sêqTï+&ç |ü⁄*ì #·÷∫ ˝Ò&ç u…~]q≥¢T
sêeT#·+Á<äTì #·÷dæ, uÛj Ñ T· +ø£s+¡ >± øπ ø£\T y˚d÷ü Ô <ës¡TDyÓTqÆ X¯ÁkÕÔ\T
y˚jT· kÕ>±s¡T. eT÷sâT¡ \≈£î yê#ê\‘· yÓT+&ÉT. |ü+&ç‘T· \≈£î ˇø£ X¯ã+› #ê\T.
n˝≤ lsêeTT&ÉT X¯Á‘·Te⁄\ X¯ÁkÕÔ\ìï{ÏøÏ ø£*|æ »yêãT>± ‘·q $+{Ï
Hê]ì Äø£s+¡í dü+~Û+∫ dü÷s¡´eTTK u≤D≤ìï e~˝≤&ÉT. <ëì‘√ Ä |ü<ëÛ ï\T>∑T
eT+~ sêøåd£ Tü \ •s¡dTü ‡\T ˇø£ÿkÕ] ‘Ó– H˚\MT<ä |ü&ܶ sTT. dæ+Vü≤+ #˚‹˝À
@qT>∑T #·∫Ãq≥¢T, >∑sT¡ &ÉTì #˚‹˝À bÕeTT\T <ës¡TD+>± ∫‘·sÔ TTq≥¢T, Ä
sêøåd£ Tü \T ˇø£ÿ <Óã“‘√ sêeTTì #˚‹˝À Vü≤‘·T\j·÷´s¡T. sêeTT&ÉT sêøåd£ Tü \qT
n+‘·+#˚ùd Á|üfij ¯ ÷· –ï. Ä n–ïøÏ |ü<ëÛ ï\T>∑Ts¡T sêøåd£ Tü \qT ‘√&=ÿì e∫Ã
X¯Ss¡ŒDK ÄVüQ‹ #˚d+æ ~. $wüjT· + Á>∑V≤æ +∫ X¯Ss¡ŒDK ‹]– yÓq≈£îÿ
bÕ]b˛‘·T+&É>±, kÂ$TÁ‹ X¯Á‘·TX‚w+ü ñ+&É≈· L£ &É<+ä ≥÷ X¯Ss¡ŒDK •s¡dTü ‡qT
K+&ç+#·&ÜìøÏ X¯sêìï m≈£îÿô|{º≤&ÉT. n|ü&ÉT lsêeTT&ÉT ª\ø£ÎD≤! Bìì
238 lsêeT$»j·T+
qTe⁄« #·+|üe<›Tä . Ç~ yÓ[fl yÓ+≥H˚ $T>∑‘ê sêøåd£ Tü \+<ä˙ ã* sTTe«&ÜìøÏ
rdüTø=düT+Ô ~˝Ò!μ nì nHêï&ÉT.
Ç~˝≤ e⁄+&É>± X¯Ss¡ŒDK ô|<›>ä ± s¡+ø¬ \T y˚d÷ü Ô Ks¡<÷ä wüDT\‘√
ªMTs¡T |ü+|æq sêøåd£ Tü \+<äs÷¡ Vü≤‘·T\j·÷´s¡T. Çø£ MTs¡T ‘·«s¡>± ø£<*ä s¡+&çμ
n+≥÷ »]–+<ä+‘ê #Ó|üŒ>±, n+<äs¡÷ eT÷≈£îeTà&ç>± s¡D≤‘·Ts¡T˝…’
ô|<›ôä |≥ºTq øπ ø£\T y˚d÷ü Ô yêj·TTy˚>+∑ ‘√ ãj·T\T<˚sês¡T. Ks¡T&ÉT øπ e\+
Ks¡eTTKT&˚, <ä÷wüDT&çøÏ ‘Ó\{¢ Ï eTT≈£îÿ n~ ìdü‡+<˚V≤ü +>± bÕ+&ÉTs√>∑yT˚ .
n+<äTøπ n‘·&øç Ï <ä÷wüDT&Éì ù|s¡T e∫Ã+~. Á‹X¯ós¡T&çøÏ eT÷&ÉT ‘·\\T.
Äù|s¡T≈£î n<˚ ø±s¡D+. yêfi¯fl‘·*¢ eTT>ZT∑ ]ø° ‘·–q ù|s¢T¡ ô|{º+Ï ~. Ä
kÕsú¡ø£HêeT<Û˚j·TT\T eTT>Z∑Ts¡÷ ô|<›ä>± s¡DuÛÒ] yêsTTdü÷Ô |ü+#·e{Ïì
düMT|æ+#ês¡T.
<ä÷wüDT&çøÏ ø£bÕò ©, Á|üe÷BÛ, dú÷ü \˝À#·qT&ÉT nH˚ eTT>ZT∑ s¡T |ü⁄Á‘·T\T.
yê] eTT>ZT∑ ]ø° $|òTü ï dü÷#·ø+£ >± ô|<›ä düT&ç>±* ˝Ò∫ n+<ä] ø£fiS¯ fl eT{º‘Ï √
ì+&ç b˛sTTq≥¢T, s¡<<ä∏ «äÛ »+ $]–|ü&≥¶É T¢ n|üX≈¯ î£ Hê\T >√#·]+#êsTT.
sêeTT&ÉT <ä÷s¡+ qT+&ç Ä ôdH’ ê´ìï #·÷∫ s¡D≤‘·Ts¡T&Ó’ ~XÊ+‘ê\T, <Û]ä Á‹
<ä<]ä› ˝¢≥Ò ≥¢T dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚XÊ&ÉT. s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT kÂ$TÁ‹‘√ ªd”‘q· T
C≤Á>∑‘>Ô· ± Ä |üs«¡ ‘·•Ks¡+ ô|ø’ Ï rdüTø¬ fi¯ófl. H˚qT sêøåd£ Tü \+<ä]˙ <ës¡TD+>±
e~ÛkÕÔqT.μ nì nHêï&ÉT. sêeTTìøÏ qeTdüÿ]+∫, Ä»„ >¬ ø’ =ì d”‘ê düV≤æ ‘·+>±
\ø£ÎDT&ÉT |üs«¡ ‘·+ ô|ø’ Ï ãj·T\T<˚sê&ÉT. |üs«¡ ‘· •Ks¡+ô|q’ Tqï »qø£q+~ì
eT÷\ |”s졃 yêdæìjÓTÆ q Ä~uÛyÑ êì˝≤>∑, ‘êqT |üsX¡ ó¯ sêeTT&ç˝≤ #˚‘T· \T
CÀ&ç+∫ n_Ûyê<ä+ #˚dTü qÔ ï≥¢T \ø£ÎDTìøÏ nì|æ+∫+~.
Ç~˝≤ e⁄+&É>±, Çø£ÿ&É s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT <Ûqä TdüT‡≈£î Hê] kÕ]+∫
Äø£síê+‘·+ ˝≤– s¡a+ø±s¡+ #˚j·T>± n≥TyÓ’|ü⁄ sêøå£düT\T ø£s¡ÿX¯+>±
n<Ûë´j·TeTT-14 239
dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚d÷ü ,Ô |ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&ÉT, »>∑<ë‘·àjÓTÆ q njÓ÷<Ûë´BÛXó¯ ì
#·T≥ºTeTT{º≤s¡T. ø£fió¯ fl eT÷dæ ‘Ó]#˚˝À>± Ä sêøåd£ Tü \T yê<ë´\ôVAs¡T‘√
uÛÑ÷$T˝À qT+&ç |ü⁄≥ºTø=#êÃsê nqï≥¢T ndü+U≤´ø£+>± ô|’ø=#êÃs¡T.
eTè>∑sêE eèwüu+ÑÛ ô|’ \+|òTæ +∫q≥¢T, K>∑sêE bÕeTT\ô|ø’ Ï <ä+&Ó‹qÔ ≥¢T,
s¡Dø£sÿ¡ X¯ó˝…q’ sêøåd£ ü düeT÷Vü≤+ô|’ lsêeTT&ÉT <ä+&Ó‘êÔ&TÉ . BbÕìï X¯\uÛ≤\T
eTTdüTs¡T≈£îqï≥¢T, eTVü‰uÛTÑ »+>∑yTÓ qÆ yêdüTøÏ#T· ≥º÷ m\Tø£\T eT÷–q≥¢T,
s¡Ds¡+>∑BsÛ T¡ &Óq’ lsêeTTì X¯Á‘·TdüeT÷Vü≤+ Äe]+∫+~. n>∑dTü ´Ô ì m<äT≥
kÕ>∑s+¡ ˝≤, dü÷s¡T´ì eTT+<äT n+<Ûøä ±s¡+˝≤, |ü⁄*eTT+<äT y˚Tø£\eT+<ä˝≤,
ø£f\…º Tø=fºyÒ êì eTT+<äT #Ó≥Tº ˝≤, >∑sT¡ &ÉTì eTT+<äT bÕeTT˝¢≤, njÓ÷<Ûë´BÛXó¯
&Ó’q sêeTTì eTT+<äTHêïs¡T sêøå£düMs¡T\T. sêøå£dü ôd’q´+ kÕ>∑s¡+
ñbıŒ+–q≥¢T, uÛ÷Ñ $Tô|’ Á|üfij ¯ T· + e∫Ãq≥¢T, y˚T|òTü + >∑]+® ∫q≥¢T, Äø±X¯+˝À
yÓTs¡T|ü⁄\T yÓTs¡dqæ ≥¢T, |ü<Tä HÓq’ ø£‘T· \Ô ‘√ X¯ÁkÕÔ\ düeT÷Vü≤+‘√ dæ+Vü≤Hê<ä+
#˚d÷ü Ô j·TT<Δ+ä #˚jT· &ÜìøÏ e#êÃs¡T. Ä sêøåd£ Tü \+<äs÷¡ ªmesê s¡|Tüò TMs¡T&ÉT!
mø£ÿ&ÉTHêï düsπ X¯Ss¡ŒDK#˚ s¡øbÔ£ Õq+ #˚sTTkÕÔ+! eTTø£ÿ\TeTTø£ÿ\T>± #˚dæ
eT{º˝Ï À ø£*ù|kÕÔ+!μ nHêïs¡T. n+‘·eT+~˝À s¡Ds¡+>∑ BÛsT¡ &Óq’ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
mø£ÿ&ÉTHêï&√ K∫Ñ·+>± ‘Ó©˝Ò<Tä .
bÕeTT\MT~øÏ |üø+°å Á<äTì˝≤ Ä C≤qøÏsêeTT&ÉT y˚dqæ u≤D≤\T #Ó≥Tº ô|’
|üøÏå yê*q≥¢T Ä C≤qø° s¡eTDT&ÉT Äy˚X+¯ >± y˚dqæ u≤D≤\≈£î sêøåd£ Tü \
•s¡dTü ‡\T ˝…øÿ£ ˝Ò≈î£ +&Ü øÏ+<ä |ü&ܶ sTT. Á|ü»«]*¢q n‹ Á|üø±X¯e+‘·yTÓ qÆ
n–ï˝≤, yêdüTøÏ eTTK+˝À Vü‰˝≤Vü≤\+˝≤, düeTTÁ<ä+˝Àì ã&Éu≤q\+˝≤,
y˚T|òTü +˝Àì $<äT´\¢‘\· Á|üø±X¯+˝≤, sêeTTì ‘·÷D°s+¡ qT+&ç yÓ\Te&˚
˝…ø£ÿ˝Òqìï u≤D≤\≈£î ø=+<ä]øÏ #˚‘·T\T ‘Ó>±sTT. ø=+<ä]øÏ uÛÑTC≤\T
$]>±sTT. ø£|≥ü T˝…q’ sêøåd£ Tü \T sêeTTì düMT|æ+∫ n–ï˝À |ü&ɶ ø£s÷¡ Œs¡+˝≤
ÄVüQ‘Ó’ b˛‘·THêïs¡T. dæ+Vü≤+ eTT+<äT qø£ÿ ø£$«dü÷Ô qè‘·´+ #˚dqæ ≥¢T,
240 lsêeT$»j·T+
ãèVü≤düŒ‹ eTT+<äT eT÷&ÛTÉ &ÉT ‘·>T∑ <äTqe÷à nì yê~+∫q≥¢T, >∑+<Ûsä «¡ düu˝ÑÛ À
>±&ç<\ä T ãè+<ä>±q+ #˚dqæ ≥¢T, Ä sêøåd£ Tü \T sêeTTì m<äTs¡TÿHêïs¡T. ˇø£ÿ
øåD£ +˝À s¡|Tüò TMs¡T&ÉT Ä sêøåd£ Tü \ •s¡dTü ‡\qT |ü<Tä HÓq’ u≤D≤\‘√ ‘êeTs¡
‘·÷+&¢qÉ T #Û~˚ +∫q≥¢T #Û~˚ +#ê&ÉT. n~ >∑eTì+∫ j·TT<Δ+ä ˝À H˚sŒ¡ ]
nsTTq <ä÷wüDT&ÉT y˚T|òTü +e˝… <ä≥+º >± u≤D≤\qT ≈£î]|æd÷ü Ô eTT+<äT≈£î
e#êÃ&ÉT. dü÷s¡T´&ÉT ô|ø’ Ï sê>±H˚ qøåÁ£ ‘ê\T e÷j·TyÓTqÆ ≥¢T, nbÕs¡yTÓ qÆ
nqT‘ê|ü+ e\¢ bÕ|üÁ|üø±å fi¯q >±$+#·ã&¶≥É Tº , C„≤qT\e<›ä kÕ+kÕ]ø£ <äT:U≤\T
e÷j·TyÓTÆq≥ºT, <ä÷wüDT&ÉT y˚dæq u≤D≤\qT ‘·è{Ï˝À ìØ«s¡´+#˚dæ,
nX¯«düV≤æ ‘·+>± n‘·ì s¡<ë∏ ìï ≈£L˝≤Ã&ÉT sêeTT&ÉT. nsTTq|üŒ{Ïø° Ä sêøåd£ Tü &ÉT
‘·q >∑<ä rdüTø=ì sêeTTìô|’ \+|òTæ +#ê&ÉT. n|ü&ÉT sêeDTì <äsŒ¡ eT&É+∫q
lsêeTT&ÉT y˚>+∑ >± ˇø£ nsΔ#¡ +· Á<äu≤D≤ìï e<ä* <ä÷wüDTì #˚‘T· ˝Àì
>∑<qä T #Û~˚ +#ê&ÉT. nsTT‘˚ <ä÷wüDT&ÉT yÓ+≥H˚ Ms¡uÁÑÛ <äTì#˚ Á|ükÕ~+#·ã&çq
|ü]|òTü nH˚ Äj·TT<Ûëìï #˚ã÷ì |üsT¡ >∑Tq sê>±, lsêeTT&ÉT yêj·TTe⁄H˚
K+&ç+#·>\∑ ˇø£ ~e´ u≤D≤ìï e~˝≤&ÉT. n~ |ü]|òTü ‘√ düV‰ü <ä÷wüDT&ç
#˚‹ì K+&ç+∫ s¡|Tüò THê<∏Tä ì e<›ä |ü&d˚ +æ ~. yÓ+≥H˚ d”‘ê|ü‹ dü÷s¡´eTTK
u≤D≤ìï rdæ <ä÷wüDT&ç ø£+sƒêìøÏ >∑T]#·÷dæ e<ä\>±, ˇø£ÿ ‘·è{Ï˝À •s¡dTü ‡
‘Ó– <ä÷wüDT&ÉT H˚\≈£L˝≤&ÉT. <ä÷wüDT&ç |ü⁄Á‘·T\T eTT>Z∑Ts¡T $TøÏÿ*
s¡D√qà‘·T\Ô T. ‘·+Á&ç ø√dü+ Á|ürø±s¡+ rs¡TÃø√e&ÜìøÏ, ‘·<ë«sê |ü⁄sT¡ cÕsúêìï
kÕ~Û+#·&ÜìøÏ eTT>ZT∑ s¡÷ ø£*dæ sêeTTìô|’ <ä+&Ó‘êÔsT¡ . düsŒ¡ + ø£\T>∑T˝ÀìøÏ
Á|üy•˚ +#˚≥|ü&ÉT dü>+∑ ãj·TfÒ e⁄qï≥¢T Ä sêøåd£ Tü \ <˚V‰ü ˝¢À >∑T#·TÃ≈£îqï
sêeTu≤D≤\T dü>+∑ ãj·T≥THêïsTT. nsTTHê yês¡T ‘·eT |ü≥Tº M&É˝<Ò Tä .
HÓeT* |ü⁄] $|æŒq≥¢T sêeTT&ÉT |üqdüeTTfi¯fle+{Ï u≤D≤\‘√ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ
Á|ü‘ê|ü+ #·÷|æ Ä eTT>ZT∑ ] •s¡dTü ‡\qT Äø±XÊìøÏ m>∑sπ XÊ&ÉT. n|ü&ÉT
Á‹•s¡T&ÉT rÁe Äy˚X+¯ ‘√ sêeTTì ô|ø’ Ï e#êÃ&ÉT. s¡<ë∏ s¡÷&ÛTÉ &Óq’ Ä ìXÊ#·sT¡ &ÉT
n<Ûë´j·TeTT-14 241
sêeTTìô|’ ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ u≤D≤\T y˚jT· >± s¡|Tüò TsêeTT&ÉT y˚T|ò÷ü \qT
>±* bÕs¡Á<√*q≥¢T #Ó˝≤¢ #Ó<Tä s¡T #˚XÊ&ÉT. s¡|Tüò T|ü‹ røåD£ yÓTqÆ u≤D≤\T
Á‹•s¡Tì s¡<ë∏ ìï #Û~˚ +#êsTT. n|ü&É‘&· TÉ ≈£îe÷s¡<‘ä yÔ· TÓ qÆ X¯øìÔÏ , ‘·q
X¯øÏÔq+‘ê ≈£L&ÉBdüT≈£îì sêeTTìô|’øÏ $dæπskÕ&ÉT. ø±˙ n~ sêeTTì
eX¯yTÓ +Æ ~. Ä X¯øÔÏ ªH˚qT ˙ <ëdæì!μ n+≥÷ sêeTTì bÕ<ë\ô|’ |ü&+ç ~.
|ü<Tä HÓq’ u≤D≤ìï dü+~Û+∫ Ä njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT e<ä\>± <ëì ‘˚»düT‡
ÁãVü≤à<ë«s¡+ es¡≈î£ Á|üø±•+∫+~. Á‹•s¡Tì eT÷&ÉT ‘·\\T s¡|Tüò TMs¡Tì
u≤D+‘√ #Û~˚ +|üã&¶ÜsTT. n~ >∑eTì+∫ Ks¡T&ÉT s¡<ë∏ s¡÷&ÛTÉ &Ó’ ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ
u≤D≤\qT nìï~X¯\qT+&ç n‹y˚>∑+>± ˇ+≥]yê&Ó’q lsêeTTìô|’
dü+~Û+#·>±, sêeTT&ÉT ˇø£ÿ øå£D+˝À Ä #·Áø£ã+<Ûëìï #Û˚~+#ê&ÉT.
jÓ÷^X¯«s¡T&ÉT e÷j·÷C≤˝≤ìï s¡÷|ü⁄e÷|æq≥¢T, düV≤ü ÁdüøsÏ D¡ T&ÉT Nø£{ìÏ
bÕs¡Á<√*q≥¢T, >∑sT¡ &ÉT&ÉT düsŒ¡ ≈£î˝≤ìï ø£ã[+∫q≥¢T, Ä u≤DdüeT÷Vü‰ìï
lsêeTT&ÉT $<Û«ä +dü+ #˚XÊ&ÉT. m+&çq eHêìï n–ï øåD£ +˝À uÛdÑ àü + #˚dqæ ≥¢T,
düT&ç>±* y˚T|òTü sê•ì ‘·è{Ï˝À #Ó˝≤¢ #Ó<sä T¡ #˚dqæ ≥¢T Ä u≤DdüeT÷Vü‰ìï
sêeTT&ÉT N*Ã#Ó+&Ü&Ü&ÉT. Ä j·TT<Δ+ä ˝À Ks¡T&ÉT y˚dqæ u≤D≤\≈£î sêeTT&ç
X¯Øs¡+ qT+&ç n>∑d´Ôü <ä‘yÔ· TÓ qÆ ø£e#·+ N*b˛sTT+~. Ä $|üØ‘êìï #·÷dæ
<˚e‘·\T ø£\es¡|&ü ܶ s¡T. s¡|Tüò TMs¡Tì øπ eå T+ >∑T]+∫ Ä+<√fi¯q#Ó+~, Ks¡T&ÉT
m˝≤ eTs¡DÏkÕÔ&Ü? nì ∫+‹+#·kÕ>±s¡T. düVü≤ÁkÕ≈å£îìøÏ ≈£L&Ü
ìyê]+|üq\$ø±ì$, Á|üfij ¯ T· ø±\+˝À yÓT]ùd yÓTs¡T|ü⁄˝¢≤+{Ï X¯øeÔÏ +‘·yTÓ qÆ
Hê\T>∑T u≤D≤\qT Ks¡T&ÉT sêeTTìô|’ Á|üj÷Ó –+#ê&ÉT. uÛ÷Ñ #·sT¡ \T UÒ#s· T¡ \T
#·÷dü÷Ô+&É>± eTVü‰<äT“¤‘·+>± Ä Hê\T>∑T u≤D≤\T ˇø£ÿkÕ]>±
ÁãVü≤àeTTU≤\˝À Hê\T>∑T y˚<ë\T Á|üy˚•+∫q≥¢T, Hê\T>∑T q<äT\T
ˇø£ÿkÕ]>± kÕ>∑s+¡ ˝À ø£*dæq≥¢T Äq+<äeq+˝Àì ø£eT˝≤\ô|’ q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤
ÁuÛeÑ Tsê\T yê*q≥¢T, s¡|Tüò T|ü‹ ‘·÷D°s+¡ ˝ÀøÏ #=s¡ã&¶ÜsTT. n~ #·÷∫
242 lsêeT$»j·T+
Ks¡T&ÉT |æ#ÃÓ øÏÿqyêìe˝… sêeTTìô|’ ø£‹Ô <ä÷j·T>±, sêeTT&ÉT edæw<ü˜ ‘ä yÔ· TÓ qÆ
ˇø£ nyÓ÷|ò÷ü ÁkÕÔìï e~˝≤&ÉT. Ä ~yê´g+ Ks¡Tì •s¡dTü ‡qT #Û~˚ +∫
yÓ+≥H˚ ‹]–e∫à lsêeTTì ‘·÷D°s+¡ ˝À Á|üy•˚ +∫+~. s¡|Tüò Tq+<äTì
$»j·T+#·÷∫ <˚e‘·\T |ü⁄wüŒes¡¸+ ≈£î]|æ+∫, s¡|Tüò TsêeTTì j·T<∏ëX¯ø>ÔÏ ±
|üPõ+#ês¡T. $∫Á‘·yT˚ eT+fÒ |ü<ëÛ ï\T>∑Ty˚\ eT+~ sêøåd£ Tü \˝À ˇø£ÿ&É÷
$T>∑\˝Ò<Tä . s¡D+˝À s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ˇø£ÿ&˚ $»j·T+ kÕ~Û+#ê&ÉT. Bqï+‘ê
d”‘,· kÂ$TÁ‹ ø=+&Éô|’ qT+&ç ne˝ÀøÏdTü HÔ êïs¡T. eTVü‰Á|üfij
¯ T· +˝À düs«¡ eT÷
q•+∫q ‘·sê«‘· ˇø£ÿ |üsÁ¡ ãVü≤à+ e÷Á‘·yT˚ $T–*e⁄qï≥¢T, |ü<Tä Hê\T>∑T
y˚\eT+~ sêøåd£ Tü \÷ q•+#·>±, lsêeTT&=ø£ÿ&˚ s¡Ds¡+>∑+˝À $sêõ˝¢≤&ÉT.
ø£s¡àC≤\eT+‘ê q•+∫ ìeè‹Ô˝À jÓ÷>∑T\T ìX¯Ã\+>± ñqï≥¢T
‘·e÷\˙\T&Óq’ lsêeTT&ÉT ˇø£ÿ&˚ s¡Ds¡+>∑+˝À ‘˚»]˝¢≤&ÉT. qøåÁ£ ‘ê\ìï{Ïì
$T+π>dæ dü÷s¡T´&ÉT ˇø£ÿ&˚ Á|üø±•+∫q≥¢T Ä d”‘êe÷qdü#√s¡T&ÉT
Á|üø±•+#ê&ÉT. mìï ø£f\…º T n–ï˝À y˚dHæ ê Á|üø±X¯+ ˇø£ÿfÒ nsTTq≥¢T,
sê|òTü e⁄&ÉT $sêõ˝¢≤&ÉT. X¯ã<› «äÛ ì Ä–q ‘·sê«‘· nsú+¡ ˇø£ÿfÒ eTqdüT‡˝À
Ç$T&çq≥¢T, »&É‘ê«ìï e<ä*ô|{ºÏ »\+ ìs¡à\+>± bÕ]q≥¢T, <äV≤ü Hêìï
e~* ‘˚»düT‡ düeT÷\+>∑ Á|üø±X¯s÷¡ |ü+ bı+~q≥¢T, >±* #·+#·\‘ê«ìï
e<ä* ˇπø dü+|üPsí¡ |üeq+>± e÷]q≥¢T, X¯SHê´ìï $&ç∫ Äø±X¯+
düs¡«yê´|üø£yÓTÆq≥¢T, X¯ã›C≤\eT+‘ê q•+∫q ‘·sê«‘· y˚<ädü«s¡÷|ü⁄&ÉT
düe÷~ÛdüTú&Ó’q≥¢T, ndüTs¡T\qT dü+Vü≤]+∫q lsêeTT&ÉT n~«rj·TT&Ó’
ì*#ê&ÉT. ø±eTÁø√<Ûä eT‘·‡sê˝Ò Á‹•s¡, Ks¡<÷ä wüDT\T. yê{Ïì HêX¯q+
#˚dæ lsêeTT&ÉT ‘·q uÛ≈Ñ î£ \Ô qT Äq+~+|üCXÒ Ê&ÉT. <äTsê«düH˚ X¯Ss¡ŒDK.
sêeTdüKT&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT <ëìï $s¡øÔÏ nH˚ ng+‘√ eTT≈£îÿ˝Òì~>± #˚XÊ&ÉT.
ÄX¯ eTìwæ ø£\Œq. ø±eT+ô|’ ø√]ø£ e÷j·T ø£*–düT+Ô ~. n+<äTe\¢H˚ Ä
sêøåd£ æ \ø£ÎDTì yÓ+≥ã&ç+~. #Ó‘qÔ· +‘ê }&çÃq ‘·sê«‘· eT+~s¡+ X¯ó
n<Ûë´j·TeTT-14 243
ÁuÛ+Ñ >± ñqï≥¢T, >√<ëeØ rs¡+˝Àì <ä+&Éø±s¡D´+ sêøåd£ sü V¡ ≤æ ‘·eTsTT+~.
dú÷ü \*+>∑ ø±s¡D <˚V‰ü \T q•+∫q yÓqTø£ X¯ó<ΔCä ≤„ q+ ñ<äsTT+∫q≥¢T,
sêøåd£ ü dü+Vü‰sêq+‘·s+¡ »qkúÕq+˝Àì Áu≤Vü≤àDT\T düTK+>± J$+#·&+É
yÓTT<ä\T ô|{º≤s¡T. Áu≤Vü≤àDT\T #·+ù|kÕÔsì¡ uÛj Ñ T· |ü&ç X¯Ss¡ŒDK sêøåd£ ü
Ád”\Ô qT yÓ+≥u…≥Tº ø=ì ô|<›>ä ± øπ ø£\Ty˚d÷ü Ô \+ø£≈î£ bÕ]b˛sTT+~. sêeDTì
ùde≈£î\T X¯Ss¡ŒDK eTT≈£îÿ˝Òì‘·Hêìï >∑÷]à sêeDTìøÏ ‘Ó*bÕs¡T.
X¯Ss¡ŒDK \+ø£#]˚ ô|<›>ä ± s¡+ø¬ \T y˚jT· kÕ–+~. sêeDT&ÉT ÄyÓTqT
@ø±+‘· + >± |æ * ∫ @+ »]–+<ä ì n&ç > ±&É T . n|ü  &É T ÄyÓ T ,
ªsêeT\ø£ÎDT\H˚yês¡T »qkúÕHêìøÏ e#êÃs¡T. yê]˝À \ø£ÎDT&ÉT ˙ #Ó˝*…¢ HÓq’
qqTï Ç˝≤ eTT≈£îÿø√dæ >ös¡$+#ê&ÉT. Á‹•s¡Tì, Ks¡<ä÷wüDT\qT
düeTs¡s+¡ >∑+˝À |ü]yês¡ düV≤æ ‘·+>± e~Û+#ês¡T, X¯+ãs¡Tì e~Û+#ês¡T.
»|ü‘|· ü j·÷>∑Áe‘ê<äT\T Ä#·]dü÷Ô düHêàsZ+¡ ˝À #·]+#˚ kÂ$TÁ‹øÏ ø±\K&Z+É
eX¯yTÓ +Æ ~. >√<ëeØ rsêq »qkúÕq+˝Àì Áu≤Vü≤àDT\T ìsê≥+ø£+>±
y˚<ë<Û´ä j·Tq+ #˚d÷ü Ô m˝≤+{Ï uÛj Ñ T· + ˝Ò≈î£ +&Ü Vü‰sTT>± e⁄Hêïs¡T. ˙
>∑T+&Ó\ MT<ä |ü&¶É <ÛäqTdüT‡qT sêeTT&ÉT øå£D+˝À $]#ê&ÉT. nø£ÿ&É
sêE\+<äs¡÷ #·÷dü÷Ô+&É>± ˙≈£î ‘·\e+|ü⁄\sTT+~. d”‘· ì»+>±
ô|[fl≈£L‘·Ts¡T˝≤>± ñ+≥T+~. ÄyÓT kÂ+<äs´¡ + #·÷∫ eq#·sê\T ≈£L&Ü
yÓTeÆ Ts¡∫ b˛‘·THêïsTT. ÄHê&ÉT dü«j·T+es¡ eT+&É|+ü ˝À ˙ #˚‘T· ˝¢À qT+&ç
‘·|Œæ +#·T≈£îqï d”‘· Ç|ü&ÉT Çø£ÿ&çøÏ e∫Ã+~. ˙πø>∑qø£ bÂs¡Twü+ ñ+fÒ
d”‘·qT yÓ+≥H˚ Çø£ÿ&É≈£î rdüT≈£îsê!μ nì Ç+ø± @y˚TyÓ÷ sêeDTì
s¬ #·Ã>=&ÉT‘·÷ e÷{¢≤&ç+~. ª˙≈£î ˇø£ ñbÕj·÷ìï dü÷∫kÕÔqT. y˚Tq\¢T&Óq’
e÷Ø#·Tì n+<äyTÓ qÆ ˝Ò&yç w˚ +ü ˝À nø£ÿ&ÉøÏ |ü+|ü⁄. yÓ+≥H˚ <ëìï e~Û+#·&ÜìøÏ
lsêeTT&ÉT ãj·T\T<˚sT¡ ‘ê&ÉT. n|ü&ÉT qTe⁄« ~e´s¡‘ï· yÓTqÆ C≤qø°<$˚ ì
n|üV≤ü ]+#·T≈£îì sê!μ nì sêeDTìøÏ dü\Vü‰ Ç∫Ã+~.
244 lsêeT$»j·T+
Ç~˝≤ ñ+&É>± Çø£ÿ&É \ø£ÎDT&ÉT, d”‘· |üs«¡ ‘· •KsêqTï+&ç ~>±s¡T.
d”‘· >∑<<äZ ä dü«s¡+‘√ sêeTTì #·sD¡ ≤\ô|’ Áyê* ªy˚<Xä ÊÁkÕÔ\≈£î ≈£L&Ü
‘·]ÿ+|üq\$ø±ì ©\qT Hê≈£î #·÷|æ+#ês¡T! MT söÁ<ëø±sêìï #·÷∫
me«s¡÷ MT u≤D≤ìï ìs√~Û+#·˝øÒ £ b˛j·÷s¡T!μ nì nqï~. Ç+‘·˝À
ãTTwüß\+<äsT¡ |üsT¡ >∑Tq e∫à lsêeTTì |ü]y˚w+ºæ #ês¡T. ªøödü˝≤´>∑s“¡ s¤ ‘¡ êï!
y˚T|òTü XÊ´e÷! X¯‘|· Áü ‘·qj·THê! ø£eT\ ˝À#·Hê! ‘ê≥ø±+‘·ø±! uÛeÑ yÓ÷#·Hê!
uÛeÑ Vü≤è<äj÷· !μ nì ãTTw”X«¯ s¡T\T »j·T»j·T <Ûë«Hê\T #˚XÊs¡T. |üPsí¡
ÁãVü‰àq+<äT&Óq’ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT, düsj¡ T· ÷rs¡$Vü‰], l<Ûsä T¡ &ÉT ì]«|òTü ï+>±
$»j·T+ kÕ~Û+#ê&ÉT. dü«dæ.Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
dü<ë Ä<äs+¡ ‘√ ‹\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
|ü<äTHê\T>∑e n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n<Ûë´j·TeTT - 15
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
uÛyÑ ê_Δ |üse¡ T uÛjÑ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ~. <Ì«Ó ‘· uÛ≤yê˝Ò <ëì rsê\T. n~
≈£îãT~Δ#˚ ø£˝À¢ *‘·yTÓ Æ |üse¡ T uÛj
Ñ T· +ø£s+¡ >± bı+–bıs¢T¡ ‘√+~. ÄX¯, ‘·èwí,ü
ÁuÛ≤+‹ nH˚ düT&ç>T∑ +&Ü\‘√ n~ ì+&ç e⁄+~. ø±eT, Áø√<Û,ä ˝ÀuÛ,Ñ yÓ÷Vü≤,
eT<ä, e÷‘·‡sê´\H˚ yÓTTdüfió¯ fl n+<äT˝À ‹s¡T>∑T‘·T+{≤sTT. eTeT‘ê<˚«cÕ\H˚
n‹ <äTdüsÔ y¡ TÓ qÆ n\\‘√ n~ ≈£L&ÉT≈£îqï~. <ä+uÛeÑ TT, nVü≤+ø±s¡eTT\H˚
˙{ÏbÕeTT\T n+<äT˝À Hê≥´e÷&ÉT‘·THêïsTT. n$y˚øy£ T˚ n+<äT˝Àì |”‘\· T.
n$<ë´ÁuÛ≤+‹j˚T n+<äT˝Àì »\<˚e‘·. eTT˝¢Àø±\˝Àì Je⁄\+<ä]ì Ç#·Ã,¤
eTeT‘·, ø£\Œq\T |”&çdüTÔHêïsTT. á dü+kÕs¡eTH˚ düeTTÁ<ä+ m+‘√
n>±<Ûyä TÓ qÆ ~. sêeTø£<ä∏ nH˚ düT+<äsH¡ êej˚T <ëìì <ë{Ï+#·>\∑ <äT. <ëì
•\Œø±s¡T&ÉT yê©àøÏ eTVü≤]¸. Äj·Tq <ëìì s¡∫+∫ uÛÑyê_Δ qT+&ç
‘·]+#ê&ÉT.
Á>∑+<∏ë\˙ï düT+<äsy¡ TÓ qÆ $. yê{Ï |ò˝ü ≤\T #ê˝≤ eTVü≤˙j·TyÓTqÆ $.
n$ $y˚ø±ìï, düeTÁ>∑+>± nuÛ<Ò ‘ä ê«ìï uÀ~ÛkÕÔsTT. kÕVæ≤‘·´+ ø£sÿ¡ X¯yTÓ qÆ ~.
HêHê$<Ûë˝…q’ <äècºÕ+‘ê\‘√ Á|üø≥£ eTj˚T´ s¡eT´|ü<ë\ <ë«sê <ëì˝Àì
nsú+¡ yÓT\¢yTÓ \¢>± ne>∑‘e· TÚ‘·T+~. n+<äs÷¡ nsús¡ k¡ ÕkÕ«<äq˝À eTTì–
‘˚\T‘·T+{≤s¡T.
düT$XÊ\yÓTqÆ sêeTø£<ä∏ nH˚ Hêeô|’ sêeTÁ|ü‘ê|üeTH˚ m‘ÌqÔÓ dü+Ô uÛ≤ìøÏ
ø°]Ô |ü‘êø£eTH˚ ‘Ós#¡ ê|ü m>∑Ts¡T‘·Tqï~. n+<äT˝Àì @&ÉTø±+&É\T Ä Hêe˝Àì
@&ÉTuÛ≤>±\T. yê{Ïì #·øÿ£ >± ‘Ó\TdüTø=q>√πs yês¡+<ä]˙ uÛ≤e Á|üu+ÑÛ »q+˝À
eTT+#Ó‹Ô ì»uÀ<Û‘ä √ ø£s|¡í ⁄ü {≤\qT ì+|æyk˚ ÕÔsTT. me¬s‘’ ˚ |üPs¡« |ü⁄D´+e\¢
246 lsêeT$»j·T+
sT÷ n<äT“¤‘· Á>∑+<∏Hä êe˝À Äd”qT˝Ö‘ês√ yê]øÏ uÛøÑ ,ÔÏ C„≤qyÓs’ ê>±´\T
nHêj·÷dü+>± nãT“‘êsTT. á sêeTø£<ë∏ Hêe˝Àì j·T+Á‘ê\˙ï sêeTHêeT
|òTü Àwü‘√ <ä<]ä› \¢T‘·T+{≤sTT. Ä X¯u≤› ìøÏ »\#·sê\˙ï uÛj
Ñ T· +‘√ bÕ]b˛‘êsTT.
ø£˝À¢ \ uÛ]Ñ ‘·yTÓ qÆ uÛeÑ kÕ>∑sêqTï+&ç ‘·]+#ê\+fÒ nbÕs¡yTÓ qÆ >∑Ts¡Tø£è|üqT
bı+<ë*. <ë+‘√ yÓ÷øåe£ TH˚ B«bÕ+‘·sêìøÏ ne©\>± #˚se¡ #·TÃ. ø£qTø£,
dü»q® T˝…q’ ÁXÀ‘·\+<äs÷¡ á Hêeô|’ ≈£Ls¡TÃì uÛeÑ kÕ>∑sêìï <ë{Ï ìeè‹Ôrs¡+
#˚s+¡ &ç!
|üPs¡«+ |ü<ëÛ ï\T>∑e n<Ûë´j·T+˝À Á‹•s¡, Ks¡, <ä÷wüDT\ e<Û,ä á
yês¡qÔ T X¯Ss¡ŒDK <äXø¯ +£ sƒT¡ ìøÏ ìy˚~+#·&+É #·÷#ê+. dü<“ä ≈¤ î£ \Ô qT düT‹Ô ùdÔ
<äTs®¡qT\T øå√_Û*¢q≥¢T, |ü‹Áe‘·˝≤ J$+#ê\ì C≤]DÏ ø£cºÕ\T ø=ì
‘Ó#·TÃ≈£îqï≥ºT, dæ+Vü≤>∑s®¡q $ì @qT>∑T eDÏøÏb˛sTTq≥ºT, nbÕs¡·yÓTÆq
$wíüßeTVæ≤eTqT $ì <Ó’‘·T´\T Á≈£î<ΔäT\sTTq≥ºT, nyÓ÷|òüTyÓTÆq lsêeT
Á|ü‘êbÕìï $ì \+ø±Hê<∏äT&ÉT ∫+‘êÁø±+‘·T&ÉsTT e÷Ø#· >∑èVü≤+˝À
Á|üy˚•+#ê&ÉT. e÷Ø#·T&ÉT dü>ös¡e+>± sêeDTì ñ∫‘êdüq+ô|’
≈£Ls¡TÃ+&Éu…{º≤&ÉT. ≈£îX¯\Á|üX¯ï\ nq+‘·s¡+ sêeDT&ÉT, e÷Ø#·Tì‘√
ªs¡|òüTTq+<äqT&ÉT |ü+#·e{ÏøÏ e#êÃ&ÉT. Á‹•s¡, Ks¡, <ä÷wüDT\qT
dü+Vü≤]+#ê&ÉT. X¯Ss¡ŒDKqT nee÷ì+∫ X¯+ãs¡Tì Vü≤‘·e÷sêÃ&ÉT.
X¯Á‘·Te⁄ ∫qïyê&ÉT ø±<äT. bÕeTT, ì|ü˝≤+{Ïyê&ÉT. øåD£ +˝À ÁbÕD+
rj·T>∑\&ÉT. #ê˝≤ nÁ|üeT‘·+Ô >± ñ+&Ü*. õ+ø£ y˚w+ü <Û]ä +∫ ˙e⁄
|ü+#·e{ÏøÏ yÓ[fl sê|òTü e⁄ì eTs¡|+æ ∫, <ä÷s¡+>± rdüTø¬ fi¯ófl. Ä ‘·sê«‘· H˚qT
d”‘q· T rdüT≈£îì ekÕÔqT. á ø±s¡´+ ˙e\¢H˚ ne⁄‘·T+~. #ê˝≤ø±\+
‘·sê«‘· n&ÉT>∑T‘·THêïqT. Hê e÷≥\T >ös¡$+#·Tμ nHêï&ÉT. eT÷&ÛTÉ ì
yê#ê\‘ê«ìï |ü+&ç‘T· &ÉT yÓ+≥H˚ n]ø£{qϺ ≥¢T e÷Ø#·T&ÉT sêeDTì‘√
Ç˝≤ nHêï&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-15 247
sêeDTìøÏ e÷Ø#·Tì uÀ<Ûä
ª|üPs¡«+ j·÷>∑sø¡ D£å dü+<äs“¡ +¤ ˝À düTu≤VüQì #·+|æq u≤D y˚>±ìøÏ
m–] düeTTÁ<ä+˝À |ü&ܶ qT. Çs¡y’Ó ø√≥¢eT+~ sêøåd£ Tü \T Vü≤‘·eTj·÷´s¡Tμ
nì sêeTTì Á|ü‘êbÕìï ‘·\#·T≈£î+≥÷ e÷Ø#·T&ÉT eT÷s¡Ãb¤ ˛j·÷&ÉT. n|ü&ÉT
sêeDT&ÉT n‘·ìøÏ dü|sü ´¡ \T #˚dæ y˚T˝§ÿ*bÕ&ÉT. e÷Ø#·T&ÉT sêeDTì‘√
Ç˝≤ nHêï&ÉT. ª|üsÁ¡ d”ìÔ n_Û\wæ+#·&+É ˙ ÁbÕD≤ìøÏ eTT|ü ‘Ó#T· Ãø√e&ÉyT˚ .
Ç~ eTTe÷à{Ïø° dü‘´· +. dü~«y˚ø±ìï Vü≤è<äj÷· q ì+|ü⁄ø√. nqT∫‘· ø£sà¡ \qT
eTqdüT˝ÀøÏ sê˙j·Te<›äT. dü<ZäTs¡Te⁄ #Ó|æŒq á e÷≥\qT ‘·|üŒø£
Vü≤è<äjT· >∑‘+· #˚dTü ø√. me«]˙ ùV≤fi¯q #˚jT· e<›Tä . mqï&É÷ <äTsꓤw˝ü ≤&Ée<›Tä .
Ç‘·sT¡ \ ø£cÕº ìï >∑eTì+∫ |üs√|üø±s¡+ #ÓsTT´. y˚<Xä ÊÁkÕÔ\T |òTü ÀwædTü qÔ ï≥¢T
düø\£ ÁbÕDT˝¢À e⁄+&˚ <˚e⁄&=ø£ÿ&˚! n+<äT#˚‘· me«]˙ <˚«wæ+#·e<›Tä . <ëìe\¢
|üse¡ ÷súêìï ‘·|Œü ø£ kÕ~ÛkÕÔe⁄. á X¯Øs¡+ øåD£ uÛ+Ñ >∑Ts¡+. ã˝≤ã˝≤\ $#ês¡+
#ÓsTT´. H˚qT C„≤ìì nH˚ nVü≤+ø±s¡+ ≈£L&É<äT. ø±eT, Áø√<Ûä, eT<ä,
e÷‘·‡sê´\H˚ X¯Á‘·Te⁄\qT neX¯´+ »sTT+#ê*. z sêeD≤! ˙e⁄ m+‘√
C„≤qdü+|üqTï&Ée⁄. ‘·«s¡>± s¡|Tüò TMs¡Tì‘√ ùdïVü≤+ #ÓsTT´. Ä <Ûqä TsΔê]‘√
ùdïVü≤+ #˚ùdÔ düTU≤ìøÏ ˝À≥T+&É<Tä . Ä#·+Á<ä‘êsês¡ÿ+ ˙e⁄ Äq+<ä+
nqTuÛ$Ñ kÕÔe⁄. sêeTT&ÉT e÷qy√qï‘·T&ÉT. kÕø屑·÷Ô Ä~Hêsêj·TDT&ÉT.
d”‘ê dü«j·T+es¡+˝À ˙ >∑T+&Ó\ô|’ <Ûqä TdüT‡ |ü&ɶ $wüjT· + C„≤|üø+£ ˝Ò<ë!
ÄHê&ÉT Ä sêeTT&˚ Ä $\¢TqT m‹Ô, Ä •e<Ûqä TdüT‡qT $]∫, b˛j˚T ˙
ÁbÕD≤ìï ø±bÕ&ç ˙≈£î ÁbÕD<ëq+ #˚XÊ&ÉT. ˙e⁄ n≥Te+{Ï |ò\ü eTqTuÛ$Ñ +∫,
ñ|üø±s¡+ #˚dæq yêìøÏ n|üø±s¡+ #Ój·T´&ÜìøÏ |üPqT≈£î+{≤yê!
neTè‘·bÕq+ #˚sTT+∫q yêìøÏ $cÕìï ‘ê–+∫q≥¢T, me¬s‘’ ˚ s¡Ds¡+>∑+˝À
ìX‚Ùwü+>± $T–*b˛j·÷&√ yêì >∑èVü‰ìøÏ ndü÷j·T‘√ ì|üŒ+{Ï+∫q≥¢T,
eTq\qT s¡ø+Ïå ∫qyê&çøÏ Ä|ü<\ä T ø=ì‘˚e&ÜìøÏ j·T‹ï+#·≈L£ &É<Tä . ìÁ~düTqÔ ï
248 lsêeT$»j·T+
bÕcÕD+‘√ yÓs’ +¡ ø=ì‘Ó#T· Ãø√e&É+ m+<äT≈£î? eTTì–b˛j˚T HÍø£ qT+&ç
ô|ø’ Ï ‘Ó∫Ãqyês¡T, eT+&˚ >∑èVü≤+qT+&ç ãj·T≥|ü&d˚ qæ yês¡T, •s¡X <¤ qä
#ÓjT· ´uÀsTT e~*y˚dqæ yês¡T, |æ‘è· düe÷qT\ì y˚<ë\T e*¢dTü HÔ êïsTT. n˝≤π>
z <äXø¯ +£ sƒê! ˙e⁄ eT+∫ ãT~ΔeT+‘·T&Ée⁄. sêeTTì‘√ $s√<Û+ä ‘·><∑ Tä .
sêeTT&ÉT øπ e\+ ÁãVü‰àq+<äyT˚ . n‘·&˚ Äq+<äø+£ <äT&Óq’ »>∑<TäZ s¡Te⁄. ˙
kÕ«$TjÓTÆ q X¯+ø£sT¡ &ÉT ≈£L&Ü ìs¡+‘·s+¡ kÕ<äs+¡ >± sêeTTì uÛõÑ kÕÔ&TÉ .
n≥Te+{Ï sêeTTì uÛ ≤ s¡ ´ qT ˙e⁄ bÕeTs¡ T &É y Ó ’ ã˝≤‘êÿs¡ + >±
‘˚yê\qT≈£î+≥THêïyê?μ n+≥÷ y˚Tq\¢T&Óq’ e÷Ø#·T&ÉT neTè‘·+ e+{Ï
eT<ÛTä s¡u≤Û e+‘√ ≈£L&çq $y˚ø£ yÓs’ ê>∑´ s¡‘êï\qT sêeDTì ø£+~+#ê&ÉT.
|üse¡ T eT+<äeT‹, ≈£î‹‡‘·T&ÉT, eTVü‰eT÷sâT¡ &ÉT, nsTTqyêìøÏ |üØøå£ ô|{ºqÏ ≥¢T,
s√–wºyæ ê&çeTT+<äT nqï+ ô|{ºqÏ ≥¢T e÷Ø#·T&ÉT #Ó|Œæ q<ä+‘ê e´súe¡ TsTT+~.
j·T»„+ eTT–kÕø£ ÄVüQ‹ düeT]Œ+∫q≥¢T, ô|+≥≈£î|üŒô|’ neTè‘·+
∫*øÏ+∫q≥¢T, eT<ä´bÕq+˝À ñqà‘·T&Ô q’Ó yêìøÏ |üse¡ ÷sú+¡ uÀ~Û+∫q≥¢T
- n+‘ê ã÷&ç<˝ä À b˛dæq |ü˙ïs¡sTT´+~. e÷Ø#·T&ÉT |ü*øÏq kÕ<ÛTä
yêø±´\≈£î sêeDT&ÉT |üse¡ T Á≈£î<ΔTä &Ó,’ røåD£ dü«s¡+‘√, ªHê Á|ü‘ê|ü+ eTT+<äT
øπ e\+ e÷qe⁄&Óq’ Ä sêeTT&Ó+‘·? s¡Ds¡+>∑+˝À H˚qT <˚e‘·\ meTTø£\qT
|æ|Œæ #˚dqæ |ü⁄&ÉT ˙e⁄ #·÷&É˝<Ò ë? Ä‘·&ç Á|ü‘êbÕìï ø°]+Ô ∫q+<äT≈£î ìqTï
e~Û+#·ø£ ‘·|Œü <äT!μ n+≥÷ X¯ÁkÕÔ\qT #˚‹øÏ rdüT≈£îHêï&ÉT. eTqdüT‡˝À
sêeDTì ndüVæ≤´+#·T≈£î+≥÷ e÷Ø#·T&ÉT, ªM&ÉT n<ÛäeTT&ÉT. |üs¡eT
<äTs®¡qT&ÉT. H˚qT õ+ø£ y˚wü+ <Ûä]+∫ sê|òüTy˚+Á<äTì X¯s¡DT>√s¡‘êqT.
sêeTu≤D+e\¢ eTs¡DÏ+∫Hê nK+&Üq+<ä+ ÁbÕ|æÔdüTÔ+~. M&ç#˚‹˝À
#· ì b˛‘˚ ÁuÛ Ñ w º ü ß &É H Ó ’ n<Û ä ' |ü ‘ · q eTe⁄‘êqTμ nì ‘· \ b˛dæ , Çø£
e÷s¡Te÷{¢≤&É≈î£ +&Ü sêeDTì Ä<˚XÊìï bÕ*+#·&ÜìøÏ n+^ø£]+#ê&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-15 249
e÷j·÷eTè>∑+ - d”‘· nù|øå£
sêeDT&É T , e÷Ø#· T &É T s¡ < ∏ ä + MT<ä y˚ > ∑ + >± |ü + #· e {Ï ø Ï
|üjT· qeTj·÷´s¡T. yêj·TTy˚>+∑ ‘√ »qkúÕHêìøÏ #˚sês¡T. sêeDT&ÉT eq+˝À
s¡V≤ü dü´+>± bı+∫ ñ+&É>±, e÷Ø#·T&ÉT ˝Ò&ç y˚w+ü <Û]ä +∫ Ä+‘·s´¡ +˝À
sêeTdüàs¡D #˚d÷ü Ô áHê{ÏøÏ ‘·q J$‘·+ <Ûqä ´yÓTqÆ <äì uÛ≤$+#ê&ÉT. lsêeTTì
s¡÷|ü+ô|’ <äèwºæ ì*|æ Vü≤è<äjT· +˝À |üse¡ T dü+‘·Twºßü &Ó’ Ä+‘·s´¡ +˝À m˝≤+{Ï
$#ês¡+ ˝Òø£ yÓTs¡TdüTqÔ ï <˚V≤ü +‘√ |ü+#·e{Ï #˚sê&ÉT e÷Ø#·T&ÉT. ã+>±s¡T
eHÓï‘√ yÓT]dæb˛‘·Tqï Ä ˝Ò&ìç #·÷∫ sêeTT&ÉT <Ûqä TdüT‡qT #˚ã{º≤&ÉT.
nqTøåD£ + yÓqT~]– sêeTTì ne˝ÀøÏdTü qÔ ï Ä ˝Ò&ìç #·÷∫ d”‘· sêeTTì‘√
Ç˝≤ n+~. ªás√E es¡≈î£ H˚qT Ç˝≤+{Ï ˝Ò&ìç #·÷&É˝<Ò Tä . Ç~ ì»+>±
n+‘·:|ü⁄sê˝¢À ñ+&Ée\dæq ñ‘·eÔ T C≤‹ eTè>∑+. z ÁbÕDHê<∏ë! njÓ÷<Û´ä ≈£î
yÓfifl‚ ≥|ü&ÉT Bìì eTq ≈£L&Ü rdüTø=ìb˛yê*.μ |ü<ëÛ ï\T>∑T dü+e‘·‡sê\T
ns¡D´yêkÕìøÏ>±qT, Ç+ø£ Äs¡Te÷kÕ\T $T–*e⁄HêïsTT. d”‘· ø√]ø£
nH˚ q~ ø£s¡à»˝≤\‘√ m–dæ|ü&ÉT‘·÷ <äT'KdüeTTÁ<ä+˝À ø£\e&ÜìøÏ
kÕ–b˛‘·T+~. C≤qøÏ eTqôd]– eT]j·TT uÛÑ$wü´‘·TÔ ‘Ó*dæqyê&Ó’ Ä
njÓ÷<Ûë´BÛX¯ó&ÉT dü‘·«s¡+ <ÛäqTsê“D≤\T ¬>’ø=ì, ãj·T\T<˚πseTT+<äT
kÂ$TÁ‹‘√ ∫Á<ä‘·ïyÓTÆq C≤qøÏì C≤>∑s¡÷≈£î&ÉyÓ’ ø±bÕ&ÉT‘·T+&ÉeTì
ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. sêøåd£ Tü \T |üse¡ T ø£|≥ü T\T. nH˚ø£ $|ò÷ü ï\T ø£*–kÕÔsT¡ .
ìøåÏ|üÔyÓTÆq ì~ÛøÏ eTVü‰uÛÑT»+>∑+ ø±|ü˝≤ e⁄qï≥¢T, \ø£ÎDT&ÉT d”‘·qT
ø±bÕ&É{≤ìøÏ <ë«s¡bÕ\q #˚jT· kÕ>±&ÉT. bÕs¡«‹ e<›ä ≈£îe÷s¡kÕ«$Te˝…,
Ç+~s¡ e<›ä >∑sT¡ &ÉTìe˝… \ø£ÎDT&ÉT <ë«s¡+ e<›ä s¡øD£å >± qTHêï&ÉT.
Çø£ÿ&É sê|òTü e⁄&ÉT yêj·TTy˚>+∑ ‘√ bÕ]b˛‘·Tqï Ä ˝Ò&ìç >ö‘·MT rs¡+
yÓ+≥ yÓ+ã&ç+#ê&ÉT. <Û«ä », eÁ», sπ U≤+øÏ‘· - yÓTqÆ bÕ<äeTTÁ<ä\T uÛ÷Ñ $Tô|’
|ü&TÉ ‘·T+&É>± Ä eTH√yÓ÷Vü≤qT&ÉT eTqdüT‡ø£+fÒ y˚>+∑ >± b˛kÕ>±&ÉT. ÁãVü≤à,
250 lsêeT$»j·T+
áX¯«s¡T&ÉT, Ä~X‚wßü &ÉT, Ç+Á<äT&ÉT <äTs¢u¡ yÑÛ TÓ qÆ Ä Ç+~sê s¡eTDTì bÕ<ä
<Û÷ä [¬ø’ |ü]‘·|dæ Tü +Ô {≤s¡T. Ä ˝Ò&ç eTsêàìï #Û~˚ +#·&ÜìøÏ sêeTT&ÉT ˇø£
~e´u≤D≤ìï e~˝≤&ÉT. n|üPs¡«yÓTqÆ Ä sêeTu≤D+ ‘êøÏ&øç Ï n~ H˚\ô|’
|ü&+ç ~. Ä s¡|Tüò TMs¡T&ÉT kÕ<äs+¡ >± <ëìì #·÷&É>± nø£ÿ&É ˇø£ sêøåd£ Tü ì
X¯Øs¡+ |ü&ç ñ+~. lsêeTu≤D+‘√ Ä ìXÊ#·sT¡ &ÉT ~e+>∑‘T· &ÓH’ ê&ÉT.
ÄX¯Ãs¡´+‘√ njÓ÷<Ûë´BÛXó¯ &ÉT sêøåd£ Tü \T |üse¡ T ø£|≥ü T\T n+≥÷ ùd<ä
rs¡TÃø√e&ÜìøÏ nX¯«‘úe· èøå+£ øÏ+<ä ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
|ü+#·e{Ï e<›ä e÷s¡Ty˚w+ü ˝ÀqTqï sêeDT&ÉT ˝Ò∫ ì\ã&¶Ü&ÉT. XÊ+‹
#Ó+‘· |üse¡ ÷sú+¡ ˝≤ ‘·|dü «æ #Ó+‘· X¯ó∫‘·«+˝≤, ≈£î{°s¡ <ë«s¡+˝À \ø£ÎDT&ÉT
nÁ|üeT‘·+Ô >± ø±|ü˝≤ ñHêï&ÉT. Ç~ >∑eTì+∫ \+ø±Hê<∏Tä &ÉT lsêeTTì
ø£+sƒ¡ dü«sêìï nqTqsTT+∫ ns¡D´+˝À qT+&ç ª\ø£ÎD≤ ‘·«s¡>±sê! ‘·«s¡>±sê!
nì d”‘≈· î£ $ì|æ+#˚˝≤ øπ ø£\T ô|{º≤&ÉT. \ø£ÎD≤ ‘·«s¡>± |üsT¡ >∑Tqsê!
ns¡D´+˝À sêøåd£ Tü \T qqTï #·T≥ºTeTT{º≤s¡T. H˚qT #ê˝≤ Çã“+~˝À e⁄HêïqT.
˙e⁄ yÓqT yÓ+≥H˚ sêe\dæ+~. s¡DuÛÑ÷$T˝À ˇ+≥]yê&ÉHÓ’q qqTï
sêøåd£ Tü \+‘ê #·T≥ºTeTT{ºÏ ÁbÕD+ rdüTHÔ êïs¡T. yÓ+≥H˚ ˇø£ÿ ñ<äT≥Tq
Çø£ÿ&É≈î£ e#˚ÃjYT! n+‘·ø+£ fÒ H˚H$˚ T #Óù|Œ~μ nì øπ ø£\T y˚XÊ&ÉT. Ä
øπ ø£\T $ì C≤qøÏ #ê˝≤ ø£\es¡|&ü ,ç \ø£ÎDTì‘√ ªlsêeTT&ÉT ns¡D´+˝À
BHê‹Bq+>± øπ ø£\T y˚jT· &É+ $q˝Ò<ë! j·TT<Δ+ä ˝À nqï, $TÁ‘·T&ÉT dü+ø£≥
|ü]dú‹æ ˝À e⁄+fÒ eTTdü*yêìe˝… n‘·ì uÛ≤s¡´qT #·÷düT+Ô {≤yê! Ä|ü‘êÿ\+˝À
dü‘T· ŒÁ‘·T&ÉT ‘·+Á&çì Ä<äT≈£î+{≤&ÉT. m≈£îÿe>± X¯g |ò÷ü ‘ê\T ‘·–*q+<äTe\¢
MT nqï s¡øD£å ø¬ ’ |æ\TdüTHÔ êï&ÉT. dü+kÕs¡ ‘ê|ü+˝À dü+‘·è|ü⁄&Ô q’Ó yê&çøÏ
kÕ<ÛTä e⁄\T #Óù|Œ Ä‘·àuÀ<Û\ä T s¡T∫kÕÔj÷· ?μ nì C≤qøÏ \ø£ÎDTì m‹Ô
bı&ç∫+~. $qj·T+>± \ø£ÎDT&ÉT, ªne÷à! á e÷≥\˙ï ø£|≥ü yÓTqÆ $.
#·sê#·s¡ ;C≤\qT |ò*ü +|üCùÒ d ø£\Œ‘·sT¡ yÓq’ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT dü+ø£≥dú‹æ ˝À
n<Ûë´j·TeTT-15 251
|ü&É≥+ ø£˝≤Œ+‘·+˝À ≈£L&Ü dü+uÛÑ$+#·<äT. dü÷s¡T´ì eTT+<äT Nø£{Ï
ì\Te>∑\<ë! #·*»«s¡+ n–ïì u≤~ÛdTü +Ô <ë? Ä »>∑Á<äø≈£å î£ ìøÏ ø±\Tì
e\q, uÛ÷Ñ ‘ê\ e\q u≤<Ûä ø£\T>∑T‘·T+<ë? kÕ˝…|⁄ü sT¡ >∑T <ësê\T eTVü‰>∑C≤ìï
ã+~Û+#·>\∑ yê? n˝≤ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT dü+ø£≥+˝À |ü&&É +É ndü+uÛeÑ eTμì
d”‘≈· î£ q#·Ã#ÓbÕŒ&ÉT.
\ø£ÎDTì |ü\T≈£î\T $ì d”‘· $TøÏÿ* ≈£î|æ‘j · TÆÓ røåD£ yÓTqÆ |ü<Cä ≤\+‘√,
ª˙ ø£|≥ü Áù|eT Hê≈£î ‘Ó*dæ+~. ˙ eTqdüT‡ Hê≈£î |üP]Ô>± nsúe¡ TsTT+~.
HêMT<ä ø√]ø£#˚ ˙e⁄ ns¡D≤´ìøÏ b˛e&ÜìøÏ Ä\dü´+ #˚dTü HÔ êïe⁄. sêeTTì
sêøåd£ Tü \T ns¡D´+˝À e~Û+∫q ‘·sT¡ yê‘· ˙e⁄ qqTï uÛ≤s¡´>± bı+<ë\ì
Äø±+øådÏ Tü HÔ êïe⁄. <äTsêàsZT¡ ì zs¡TŒ‘√ düV≤æ +∫ ùde #˚sTT+#·T≈£î+fÒ Ç˝≤H˚
e⁄+≥T+~. sêeTTì‘√ ≈£L&Ü e⁄+≥÷ ns¡D´+˝À düeTj·T+ #·÷∫ sêeTTì
#·+|üe\dæ+~ nì ìqTï ø¬ ø’ £ |ü+|æ+∫+~. ˙e⁄ <ëj·÷~$. |üse¡ T
<äTs®q¡ T&Ée⁄. düe‹ ‘·eTTà&ç$. ø£|{ü $Ï . ˙ e¢÷qe<äq+ eT+&çb˛q÷. ˙≈£î
ø=+#·yTÓ qÆ C„≤q+, yÓs’ ê>∑´+ ø£\T>∑<M˚ T! nø£ÿ&É s¡|Tüò T|ü‹ $|üØ‘·eTsTTq
ÁbÕD≤bÕj·Tdú‹æ ˝À e⁄+fÒ ˙e⁄ ìs›j ¡ T· T&Éy’Ó ì]¢|+Ôü >± e⁄Hêïe⁄. ˙e+{Ï
yê&ÉT eTT˝¢Àø±˝¢À ≈£L&Ü e⁄+&ÉuÀ&ÉT. Hêô|’ yê´yÓ÷Vü≤+‘√ sêeTTì eTs¡D≤ìï
ø√s¡T≈£î+≥THêïe⁄μ n+≥÷ Ä »>∑Hêà‘·jTÆÓ q C≤qøÏ yê>±“D≤\qT kÂ$TÁ‹ô|’
dü+~Û+∫+~. rÁeyÓTqÆ Ä yê>∑ÁkÕÔ\ >±j·÷\T, |üs«¡ ‘ê\ e+{Ï sêfi¯ófl
X¯Øs¡+ô|’ >∑T#·TÃø=q>± kÂ$TÁ‹øÏ H√≥ e÷≥ sê˝Ò<Tä . Ç~ j·T<∏ësú+¡ >±
#˚≥Tø±\y˚Tqì Á>∑V≤æ +∫ \ø£ÎDT&ÉT <äT'K‘·|⁄ü &Ô ,’Ó ªz e÷‘ê! »qø£q+~˙!
Ä ø√<ä+&ÉbÕDÏì dü<ë $»j·T\øÏÎ e]düT+Ô ~. yê]øÏ ns¡D´+˝À ø£w+üº
m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~? |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\ kÕøå>Ï ±, ˙ ‘√&ÉT>±, dü÷s¡T´ì ‘√&ÉT>±
H˚qT ìs›√wæqì Á|üe÷D+ #˚dTü HÔ êïqT. yê] ø°]Ô Á|ü‹wü\˜ T n~«rj·TyÓTqÆ $.
H˚qT ˙ _&¶qÉ T, ˙e⁄ Hê ‘·*$¢ . Hê eTqdüT‡˝À e⁄qï uÛ≤e+ Ç~! ˙
252 lsêeT$»j·T+
<äTsꓤw\ü ≈£î ‘·–q |ò*ü ‘·eTqTuÛ$Ñ kÕÔe⁄. Äs¡THÓ\\T ø£cÕº \˝À ∫≈£îÿ≈£î+{≤e⁄.
sêeTTì ‹]– ø£\TdüT≈£îqï ‘·sT¡ yê‘· eTVü‰ nqsú+¡ dü+uÛ$Ñ düT+Ô ~μ n+≥÷
\ø£ÎDT&ÉT <ë«s¡+ eTT+<äT <Ûqä TdüT‡‘√ ^‘· ^dæ, ª˙e⁄ á ^‘·<ë{Ï ãj·T≥≈£î
eùdÔ nqsú¡+ ø=ì‘Ó#·TÃ≈£î+{≤eì njÓ÷<Ûë´yêdüT&Ó’q s¡|òüTTsêeTTìô|’
Á|üe÷D+ #˚dæ #ÓãT‘·THêïqTμ nì \ø£ÎDT&ÉT y˚>∑+>± eq+˝ÀøÏ
yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
sêeT<äsÙ¡ q+ ø±ø£b˛‘˚ ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚j÷· \H˚ dü+ø£\Œ+‘√ \ø£ÎDT&ÉT
|òTü Àsês¡D´+˝À $\|æd÷ü Ô lsêeTTì yÓ<Tä ≈£î‘·THêï&ÉT. ÁX¯ó‘·T\ Ä<Ûës¡+>±
dü»q® T\T dü«dü«s¡÷|ü+ ‘Ó\TdüT≈£îqï≥¢T, <Û«ä » eÁC≤~ ∫Vü‰ï+øÏ‘y· TÓ qÆ lsêeT
bÕ<äeTTÁ<ä\T Ä<Ûës¡+>± lsêeTTì nH˚«wæ+#·kÕ>±&ÉT. dü+kÕs¡ ‘ê|ü+‘√
dü+‘·|ü⁄Ô˝…’ dü<ZäTs¡T X¯s¡DT C§∫Ãq≥¢T, <ä|æŒø£ >=qïyê&ÉT >∑+>±q~øÏ
|üsT¡ yÓ‹qÔ ≥¢T, \ø£ÎDT&ÉT y˚>+∑ >± nX¯«‘ú· eèøå+£ #Ó+‘· ≈£Ls¡TÃì e⁄qï
eTH√yÓ÷Vü≤qT&É÷, XÊ´eTdüT+<äsT¡ &É÷, <˚B|ü´e÷qT&É÷, eTKbÕ\≈£î&É÷
nsTTq s¡|Tüò TsêeTTì ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT. ø√eT\yÓTqÆ lsêeT e<äHêìï #·÷∫
\ø£ÎDT&ÉT XÀø£+‘√ Bqe<äqT&Ó’ kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿs¡+ #˚XÊ&ÉT. ø£+sƒ+¡
>∑<<äZ yä TÓ +Æ ~. qj·THê\T nÁX¯ó |üP]‘·eTsTT lsêeT #·sD¡ ≤\qT øå±fi¯q+
#˚XÊsTT. kÂ$TÁ‹ s¡|Tüò TMs¡Tì #·÷dü÷Ô ‘·≥dú+ü >± e⁄+&çb˛j·÷&ÉT. n|ü&ÉT
lsêeTT&ÉT \ø£ÎDTì, ªd”‘q· T e~˝Òd,æ eHêìøÏ m+<äTø=#êÃe⁄?μ nì
n&ÉT>∑>±, \ø£ÎDT&ÉT kÕ«MT! qqTï ‘·«s¡>± dü+Vü≤]+#·T. sêeT #·sD¡ ≤\e<›ä
Hê <˚V≤ü + düeT]Œ+#·˙, nì n]ú+#·>±, sêeTT&ÉT eTqkÕsê \ø£ÎDTì
Ä*+>∑q+ #˚düT≈£îHêï&ÉT. kÂ$TÁ‹ >∑<Zä~‘·T&Ó’ ªd”‘· yê>±“D≤\‘√ Hê
düsê«+>±\qT ‘·÷≥¢T bı&ç∫+~. H˚qT |ü\T $<Ûë\T>± q#·Ã #Ó|Œæ q|üŒ{Ïø°
ãj·T\T<˚sø¡ £ ‘·|Œü ˝Ò<Tä μ nì $qï$+#·>±, yÓ+≥H˚ Ç<›sä ÷¡ ø£*dæ ÄÁX¯eT+
yÓ|’ ⁄ü ≈£î ãj·T\T<˚sês¡T.
n<Ûë´j·TeTT-15 253
d”‘ê|üV≤ü s¡D+
Çø£ÿ&É ø£<ä∏ @+ »]–+<√ #·÷&É+&ç. nø£ÿ&É <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT @+ #˚XÊ&ÉT?
n‹~∏ y˚w+ü ˝À ø£|≥ü s¡÷|ü+ <Û]ä +∫, eT#·Ã˝Òì C≤qø° #·+Á<äeT+&É\+˝À
sêVüQe⁄˝≤ Á|üy•˚ +#ê&ÉT. düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ ˝Ò&ìç #·÷∫ m>∑sπ düTø=ìb˛j˚T
ô|<›|ä ⁄ü *˝≤ <äTsê#ês¡T&ÉT, bÕbÕ‘·Tà&ÉT nsTTq sêeDT&ÉT, \ø£ÎDT&ÉT ^dæq
^‘·ø±e\ n‹~∏ y˚w+ü ˝À ì\ã&¶Ü&ÉT. Ä sπ KqT <ë≥uÀ‘˚ Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ
<ëyê–ï #Ó\sπ – X¯\uÛ≤ìøÏ ≈£L&Ü <ë≥&ÜìøÏ X¯ø´£ + ø±˝Ò<Tä . <ë+‘√
sêeDT&ÉT uÛÑj·÷Áø±+‘·T&Ó’, ìs¡à\yÓTÆq, ìX¯Ù+ø£jÓÆTq C≤qøÏ eTT+<äT,
eTùV≤X¯óì m<äT≥ eTX¯ø+£ ˝≤ ì\ã&¶Ü&ÉT. Ç+Á<äTì m<äT≥ _#·Ã>±&ç˝≤,
C„≤ì düeTøå£+˝À eTVü‰eT÷sâ¡Tì˝≤, πødü] eTT+–≥ »+ãTø£+˝≤,
dü÷s¡T´ìeTT+<äT $TDT>∑Ts¡T |ü⁄s¡T>∑T˝≤, n–ïeTT+<äT X¯\uÛ+Ñ ˝≤, >∑sT¡ &ÉT&ç
eTT+<äT bÕeTT˝≤, sê»Vü≤+dü m<äT≥ ø±øÏ˝≤, sêeTHêeT+ eTT+<äT
bÕ|ü+˝≤, y˚<+ä eTT+<äT Hêdæ≈Ô î£ ì˝≤, |ü+&ç‘T· ì m<äT≥ >=Á¬s\ ø±|ü]˝≤,
ÁXÀÁ‹j·TTì m<äT≥ ø£kÕsTT˝≤, yêdüTøÏ eTT+–≥ ø£|Œü ˝≤, n–ï m<äT≥
>∑&bç¶ ˛#·˝≤, C„≤q+ m<äT≥ nC„≤q+˝≤, ô|qT>±* m<äT≥ y˚T|òTü sê•˝≤,
d”‘· m<äT≥ K\T&Óq’ sêeDT&ÉT ì\ã&¶Ü&ÉT. |üØøå>£ ± ÄyÓT eTTK+#·÷∫
n≥Te+{Ï n+<ë\sê• eTT˝¢Àø±˝¢À ≈£L&Ü \_Û+#·<äì ‘·\b˛XÊ&ÉT.
»>∑Hêà‘·, Ä~X¯øÔÏ nsTTq d”‘· m<äT≥, #˚≥Tø±\+ ÁbÕ|æ+Ô ∫ ≈£î‹‡‘·yTÓ qÆ
Ä˝À#·q\‘√ CÀ˝… |ü≥ºTø=ì ì\T#·THêï&ÉT. ø±eT<Û˚qTe⁄qT ø√]
düV≤ü ÁkÕs®T¡ qT&ÉT Vü≤‘·T&Óq’ ≥¢T, bÕs¡«‹ì n_Û\wæ+∫ »\+<Ûsä T¡ &ÉT uÛdÑ àü yÓTqÆ ≥¢T,
BbÕìï ‘êøÏ >∑&yç¶ ÷Ó |ü⁄ uÛdÑ àü yÓTqÆ ≥¢T+~ <äXø¯ +£ sƒT¡ ì |ü]dú‹æ . ø£s÷¡ Œs¡|⁄ü
u§eTà n–ï C≤«\qT Äs¡Œ>∑\<ë! n˝≤ sêeDT&ÉT C≤qøÏì düŒè•+#·&+É
ndü+uÛeÑ +.
254 lsêeT$»j·T+
d”‘‘· √ sêeDT&ÉT, ªá eq+˝À e⁄qï ˙yÓes¡T? á |òTü Àsês¡D´+˝À
me]ì ùd$düTHÔ êïe⁄? <ëìøÏ ø±s¡Dy˚T$T{Ï?μ nì n&ç>±&ÉT. n|ü&ÉT
»>∑Hêà‘· ªnjÓ÷<Ûë´ Á|üuTÑÛ e⁄ nsTTq s¡|Tüò Tq+<äqTì uÛ≤s¡´qT H˚qT. »qø£
eTVü‰sêE Hê ‘·+Á&ç. <ës¡TDeTsTTq •e<Ûqä TdüT‡qT ˇø£ øåD£ +˝À uÛ>Ñ ï∑ +#˚dæ
sêeDTì ã\<äsŒ¡ + Vü≤]+∫qyê&ÉT, ‘ê≥ø£qT n+‘·+ #˚dæ j·÷>±ìï
dü+s¡ø+Ïå ∫qyê&Óq’ lsêeTT&ÉT |æ‘è· yêø£´ bÕ\q≈£î ns¡D≤´ìøÏ e#êÃ&ÉT.
X¯Ss¡ŒDK >∑s«¡ eT&É∫ Á‹•s¡, Ks¡, <ä÷wüDT\qT n+‘·yTÓ T+~+#ê&ÉT.
eTT+<äTeTT+<äT sêeD, ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í \qT Ç<›sä T¡ <äTwºßü \qT e~Û+∫ ã+B>∑
e⁄qï <˚e‘·\qT $&ç|+æ ∫ njÓ÷<Û´ä ≈£î yÓ[flb˛‘êeTT. sêeT\ø£ÎDT\T
eHêìøÏ yÓfi≤fls¡T. sêe{≤ìøÏ Ç+ø=ø£ øåD£ +≈£L&Ü |ü≥<º Tä . n+‘·es¡≈î£
MTs¡T dü«dúeü TqdüTÿ˝…’ ≈£Ls¡TÃ+&Ée\dæ+~. s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT dü«Vü≤kÕÔ\‘√
$TeTTà\qT |üPõkÕÔ&ÉTμ nì <äsꓤdüq+ y˚dæ+~. Ä ≈£î{°s¡+˝ÀøÏ
Á|üy•˚ +#·{≤ìøÏ \+ø±Hê<∏Tä &ÉT uÛj Ñ T· ÁuÛ≤+‘·T&Éj÷· ´&ÉT. Ä \ø£ÎDπsK <ë{Ï
d”‘· yÓ\T|ü*øÏ sê<äì ‘Ó*dæ ªÇ~ sêøåd£ eü q+. ˙e⁄ ˇ+≥]>± e⁄qï
Ä&É<ëì$. sêøåd£ Tü \T ãVüQs¡ø±\T, ˝À|ü*øÏ sê>±H˚ $T+π>kÕÔe⁄. ≈£î{°s+¡ ˝À
Ädüq+ ≈£L&Ü y˚XÊe⁄. ø£qTø£ H˚qT ˝À|ü*øÏ sêqT. eùdÔ ˙e⁄ ‘·|Œü ø£ qqTï
uÛøÑ kÏå ÕÔe⁄. ˙ eTqdüT‡ Hê≈£î |üP]Ô>± nsúe¡ TsTT´+~μ nì nq>±, d”‘· ª•yê!
Vü≤s¡Vü≤sê! y˚TeTT ì»+>± sêøå£düT\eTT ø±eTT. n‹<∏äT\≈£î ùde#˚ùd
uÛèÑ ‘·T´\eTT. Ç~ eTTe÷à{Ïø° dü‘´· eTTμ nì eø±ÿDÏ+∫+~. sêeDT&ÉT
≈£î‘·]ÿ+∫ áyÓT ≈£î{°s+¡ qT+&ç ãj·T≥≈£î sêø£b˛‘˚ uÛ÷Ñ $Tô|’ eT÷]ä\C¢ dÒ æ
e÷j·T˝À |ü&yÉ k˚ ÕÔqT nì ˝À˝À|ü\ nqTø=ì, d”‘‘· √ ª|ò\ü Vü‰s¡+ ˝Ò≈î£ +&Ü
Hê ÁbÕD+ ì\Te<äT. ˙e⁄ ≈£î{°s+¡ qT+&ç ãj·T≥≈£î e∫Ã, Hê≈£î |ò˝ü ≤\T
Çe«e\dæ+~μ nì ≈£î{Ï\+>± n&ç>±&ÉT. n|ü&ÉT düeTdüÔ <˚e‘·\T
>∑T|üÔs¡÷bÕ˝¢À »>∑Hêà‘·qT ª˙e⁄ ‘·«s¡>± \+ø£≈£î yÓ[fl eTeTTà\qT
n<Ûë´j·TeTT-15 255
ã+<Ûeä TT≈£î\Ô qT #˚jT· e\dæ+~. ìqTï düŒ]ÙùdÔ sêeDT&ÉT uÛdÑ àü + ø±e&ÜìøÏ
øåD£ + ≈£L&Ü |ü≥<º Tä . ø±˙ ‘·<Tä |ü] eTeTTà\qT ã+~U≤Hê qT+&ç me«s¡÷
$&ç|+æ #·˝sÒ T¡ μ nì y˚&TÉ ≈£îHêïs¡T. ˙ ø±s¡D+>± s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT \+ø£≈î£
ekÕÔ&TÉ , n+<äTe\¢ z »q˙! ˙ dú÷ü \s¡÷bÕìï n–ï˝À <ë∫ô|≥ºe\dæ+~.
˙ #Ûêj·÷s¡÷|ü+>± n–ï q{ÏkÕÔ&TÉ . sêeDe+XÊìï uÛdÑ àü + #˚dæ ø±s¡´dæ~Δ
ø£*–kÕÔ&TÉ . ˙ ì»s¡÷|ü+ >∑T|ü+Ô >± e⁄+&ç, #Ûêj·÷ s¡÷|ü+ e÷Á‘·yT˚ nø£ÿ&çøÏ
yÓfi≤fl*, nqï <˚e‘·\ $qïbÕìï C≤qøÏ n+^ø£]+∫+~.
Ç~˝≤ e⁄+&É>± yÓ\T|ü\ sêeDT&ÉT ªHê ÁbÕD+ b˛‘·T+~ ‘·«s¡>± sêμ
nì øπ ø£\T y˚jT· kÕ>±&ÉT. n|üŒ&ÉT Ä »>∑Hêà‘· |ü+&¢TÉ rdüTø=ì sπ K <ä>s∑Z ≈¡ î£
e∫Ã, _Ûø£å y˚jT· &ÜìøÏ #˚‹ì sπ K ãj·T≥≈£î #ê|ü>±, yÓ+≥H˚ Ä ìXÊ#·sT¡ &ÉT
#˚‹ì ˝≤– d”‘q· T m‘·TøÔ =Hêï&ÉT. sêeDTì ì» dü«s¡÷bÕìï ‘Ó\TdüT≈£îqï
C≤qøÏ, ªqqTï ã+B>± #˚XÊe⁄. Hê Hê<∏Tä &ÉT ìdü‡+<˚V≤ü +>± Hêø√dü+
ekÕÔ&TÉ C≤Á>∑‘μÔ· nì ôV≤#·Ã]+∫+~. ‘·qqT Ä*+>∑q+ #˚dTü ø√yê\qï
sêeDTì Ä˝À#·q >∑eTì+∫ d”‘· ªz sêeD≤! n˝≤ #˚ùdÔ øå£D+˝À
uÛdÑ àü yÓTbÆ ˛‘êe⁄. n–ïe<›ä @<ÓH’ ê ÄVüQ‘Ób’ ˛yê*‡+<˚. B|ü+ #Ó+‘· X¯\uÛ+Ñ
q•+∫b˛‘·T+~. ˙≈£î eTè‘·T´e⁄ Ç˝≤ #˚sT¡ yÓ+’ <äì ‘Ó\TdüTø√! eTèπ>+Á<äTì
e+{Ï sêeTTì ÄdæÔì qø£ÿ˝≤ <=+–*+#êe⁄. e+{Ï+{¢À ≈£îø£ÿ˝≤
Á|üy•˚ +#êe⁄! ì|ü n+≥T≈£îqï #Ó≥Tº ≈£î eè•Ãø£+e\¢ u≤<Ûä ø£\T>∑T‘·T+<ë!
z sêøåk£ Õ qqTï e~*ô|≥ºT ˝Ò<ë uÛdÑ àü yÓTbÆ ˛‘êe⁄!μ nì u…~]+∫+~. nsTTHê
sêeDT&ÉT e~* ô|≥ºø£ ÄyÓTqT s¡<+ä∏ ˝À møÏÿ+#ê&ÉT. >∑èVü≤dúTü ≈£î #˚≥Tø±\+
sê>±H˚ ÄÁ•‘·T\+‘ê eTTK+ #êfÒdqæ ≥¢T, ≈£î{°s+¡ e<›≈ä î£ e∫Ãq Áu≤Vü≤àDT\T
uÛj Ñ T· +‘√ bÕ]b˛j·÷s¡T.
Ç+‘·˝À \+ø±Hê<∏äT&ÉT s¡<∏ëìï Äø±X¯e÷sZêq eT[fl+#ê&ÉT.
>∑<<äZ dä «ü s¡+‘√ d”‘,· ªsê|òTü yê! ‘·«s¡>± sê!μ nì s√~dü÷,Ô eèøå±\‘√,
256 lsêeT$»j·T+
eq#·sê\‘√ d”‘,· ªsêøåd£ Tü &ÉT qqTï m‘·T≈Ô î£ bıj·÷´&Éì Hê s¡|Tüò T|ü‹øÏ
#Ó|Œü +&çμ nì y˚&TÉ ø√>±, d”‘≈· î£ |ü{qϺ <äTdú‹æ øÏ |üXó¯ |üø±å ´<äT\T $\|æ+#êsTT.
eèøå±\T, bÕcÕD≤\T <äT'K+‘√ ø£]–b˛j·÷sTT. d”‘· ªlsêe÷! n|üsêí es¡
eTq$ÁXÊe÷! $]+∫ »qø±! |üPsíÁ¡ ãVü‰à! ‘·«s¡>± Hêe<›≈ä î£ |üsT¡ >∑Tqsê!
z ‘ê≥ø±+‘·ø±! s¡|Tüò TMsê! ùV≤ j·÷>∑d+ü s¡øø£å ±! s¡DBÛsê! nVü≤˝À´<Δësê!
|üse¡ Tñ<ësê! yÓ+≥H˚ |üsT¡ >∑Tqsê! sêeDT&ÉT eTVü‰<ës¡TDyÓTqÆ düsŒ¡ +.
n‘·&ç eTs¡àkúÕq+ #Û~˚ ùdÔ ÁbÕD+ b˛‘·T+~. ˙e⁄ >∑sT¡ &ÉyêVü≤q+ô|q’ ˇø£ÿ
e⁄<Tä ≥q y˚>+∑ >± e#˚ÃjYT. sêeDT&ÉT eT~+∫q @qT>∑T. eTèπ>+Á<äT&ÉesTTq
˙e⁄ ‘·«s¡>±sê! $jÓ÷>±–ï˝À düsê«+>±\T <äV≤æ +#·T≈£î b˛‘·THêïjYT! ˙
ø£sT¡ D nH˚ y˚T|ò÷ü ìï Hêô|’ e]¸+#·T. |üse¡ T kÕ<ÛTä yÓq’ \ø£ÎDTì, Ä~‘·T´ì
e+{Ï |ü$Á‘·Tì <ä÷wæ+∫q+<äTe\¢H˚ Hê≈£î á Ä|ü<ä dü+uÛ$Ñ +∫+~. mes¡T
kÕ<ÛTä e⁄\qT <ä÷wæ+∫Hê »qà»qà\≈£L e+X¯øj £å T· +, <ës¡TD qs¡ø+£ ‘·|Œü <äT.
kÕ<ÛTä e⁄\qT ì+~+#˚ <äTsê#ês¡T\e\¢ <Û]ä Á‹ $|üØ‘·+>± ø£+|ædTü +Ô ~.
áX¯«s¡T&ÉT n+<ä] ‘·|ü \qT øå$£ TkÕÔ&TÉ . |ü‹‘·T\qT uÛeÑ kÕ>∑s+¡ qT+&ç
‘·]+|üCÒkÕÔ&ÉT. ø±˙ dü»®qT\qT <ä÷wæ+#˚ |ü‹‘·T\T nH˚ø£ <äT'U≤\T
nqTuÛ$Ñ kÕÔsT¡ . n≥Te+{Ï kÕ<ÛTä Á<√VüQ\ eTTK+ #·÷&Ésê<äT. <ë]Á<ä+
e\q m+‘√ <äT'K+, $|òTü ï+ ø£*– düs«¡ HêX¯qeTe⁄‘ês¡T. sêøåd£ #ü Ís¡´+‘√
Hê≈£î Jeq dü+<Ûä´ dü+ÁbÕ|æÔ+∫+~. Ç~ Hê≈£î J$‘·+˝À u≤>±
nqTuÛeÑ eTsTT+~. Hê Á|ües¡qÔ e\¢H˚ Hêø° <äTkÕ‡+>∑‘´· + ø£*–+~μ nì
≈£î$T*b˛‘·Tqï C≤qøÏì #·÷dæ #·sê#·sJ¡ e⁄\˙ï s√~+#êsTT.
»{≤j·TTÁ|ü‹|òüT≥q
Ä düìïy˚XÊìï #·÷∫ »{≤j·TTe⁄ |üsT¡ >∑Tq e∫Ã, |üPsíø¡ ±fi¯óìe˝…
$TøÏÿ* ≈£î|æ‘T· &Ó’ sêeDTì m<äTs=ÿHêï&ÉT. n‘·&ç X¯Øs¡+ eTVü‰|üs«¡ ‘·
n<Ûë´j·TeTT-15 257
düe÷q+. n‘·&ç >√fi¯ófl eTT<äTs¡T ms¡T|ü⁄ s¡+>∑T ø£*– eÁC≤\e˝… |üse¡ T
yê&çjTÆÓ q$. ªzπsjYT <äTs®H¡ ê! Á≈£Ls¡T&Ü! yÓ÷dü>±&Ü! eT*qT&Ü! ‘·«s¡>±
lsêeT|ü‹ïì $&ç∫ô|≥ºT. ˝Òøb£ ˛‘˚ ˙ ÁbÕD+ b˛‘·T+~. B|ü>s∑ “¡ +¤ ˝À e‹Ô
q\¢>± ñqï≥¢T, ÁãVü≤àe+XÊìπø ˙e⁄ N&É|⁄ü s¡T>∑Te⁄. ˙e⁄ C≤qøÏì e~*
ô|≥ºøb£ ˛‘˚ ˙ •s¡dTü ‡qT K+&çkÕÔqT. ˙ y˚<ë<Û´ä j·TqyÓT+<äT≈£î? ˙ ÁãVü≤àC„≤q+
e´sú+¡ . ˙ ‘·|dü Tü ‡ eT+&çb˛q÷, ˙e⁄ #˚dqæ •euÛ»Ñ q+‘ê e´súy¡ TÓ Æ b˛sTT+~.
me¬s‘’ ˚ »>∑<«ä +<äT´&ÉT, »>∑<Tä <ëΔs≈¡ î£ &√ Äj·Tq edüTeÔ ⁄H˚ <=+–*+#êe⁄.
˙eTT≈£îÿ, #Óe⁄\T yÓTT‘·+Ô ø√ôdj·T´≈£î+&Ü e~* ô|≥ºqTμ nì VüQ+ø£]+#ê&ÉT.
n|ü&ÉT sêeDT&ÉT <Ûqä TdüT‡ >¬ ø’ =ì, »{≤j·TTe⁄ô|’ u≤D+ e~˝≤&ÉT. <ëìì
»{≤j·TTe⁄ eTT≈£îÿ‘√ n&¶–É +∫ øÏ+<ä |ü&k˚ Õ&ÉT. n˝≤ u≤D≤\˙ï e´sú+¡ ø±>±,
|üse¡ T Á|ü‘ê|üe+‘·T&Óq’ »{≤j·TTe⁄ n<äT“¤‘+· >± $»è+_Û+#ê&ÉT. »{≤j·TTe⁄
Hêdæø± |ò÷ü ‘·+ |üse¡ T <ës¡TDyÓTqÆ ~. sêeDTì s¡<ë∏ XÊ«\T Vü≤‘·yTÓ HÆ êsTT.
s¡<∏ä+ $]–+~. kÕs¡~∏ •s¡düT‡ ‘Ó–|ü&ç+~, Ç<ä+‘ê ˇø£ÿ øå£D+˝À
»]–b˛sTT+~. øÏ Ø ≥+, <Û ä q Tdü T ‡ u≤D≤\T n˙ï ˝≤ø=ÿì,
eÁkÕÔ\+ø±sê\ìï+{Ï˙ ù|*ø£\T #˚d,æ <äXø¯ +£ sƒT¡ ì q>∑ï+>± ì\u…{≤º &ÉT.
sêeDTì ‘·\ MT<äTqï πøXÊ\q˙ï ìX‚Ùwü+>± >=]π>dæ, \+πøX¯óì
uÖ<Δ_ä ≈Û î£å e⁄˝≤ #˚dæ Äø±XÊqTï+&ç nø£kÕà‘·T>Ô ± sêeD≤düTs¡T&çô|q’ |üs«¡ ‘·+˝≤
|ü&ܶ &ÉT. Ä ‘êøÏ&øç Ï sêeD≤düTs¡Tì ‘·\ |ü–*+~. |üs«¡ ‘êìøÏ ≈£î+≈£îeT
|ü⁄*e÷sê nqï≥¢T s¡ø+Ô£ <Ûës¡>± ø±s¡kÕ–+~. C≤qøÏì uÛsÑ ≈Ô¡ î£ <ä÷s¡+
#˚dqæ |ò*ü ‘·+ Ç~. nqï uÀ<Ûä eTqdüT˝À Hê≥Tø√>±H˚ n_Ûe÷q+ ø√˝ÀŒsTT
uÛj
Ñ T· +‘√ bÕ]b˛j·÷&ÉT.
á »{≤j·TTe⁄ s¬ ø£ÿ\T qqTï Vü≤&É\ø={º≤sTT nqT≈£î+≥÷, ‹qï>±
ô|’øÏ ˝Ò∫ »{≤j·TTe⁄qT <ä>Z∑s¡≈£î |æ*∫, ªj·TT<Δä+˝À e~Û+#˚ X¯øÏÔì
ø√˝ÀŒj·÷qT, ˙ s¡|òüTTHê<∏äTìô|’ Äq. ˙ eTè‘·´+>∑y˚T<√ #Ó|ü. Hê
258 lsêeT$»j·T+
eTs¡D≤+>∑+ @<√ ˙≈£î #ÓãT‘êqTμ nì uÒ\>± |ü*øÏq |ü\T≈£î\qT q$Tà,
»{≤j·TTe⁄ ªHê s¬ ø£ÿ\T b˛‘˚ Hê≈£î eTè‘·T´e⁄ edüT+Ô ~. ˙ eTs¡D≤+>∑+
@<√ ‘·«s¡>± #Ó|Œü e\dæ+~μ nì n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ sêeDT&ÉT ªHê ø±*
Áu§≥qy˚\T ‘Ó–b˛‘˚ Hê ÁbÕD+ b˛‘·T+~μ nì »{≤j·TTe⁄qT #˚‹yê≥T≈£î
‘Ó#T· Ãø√e&ÜìøÏ Ä sêøåd£ Tü &ÉT ≈£îÁ≥|üHêï&ÉT. »{≤j·TTe⁄ |üsT¡ >∑Tq e∫Ã
eTT≈£îÿ‘√ sêeDTì Áu§≥qy˚\TqT K+&ç+#·>± Ä sêøåd£ Tü &ÉT s¬ +&ÉT s¬ ø£ÿ\qT
q]øÏyX˚ Ê&ÉT. <ä&<É &ä Ü s¡ø+Ô£ ø±s¡kÕ–+~. Ä |üøsÏå êE ñøÏÿ]_øÏÿs¬ ’ Ç˝≤
nHêï&ÉT. ªm|ü&√ ˇø£|ü &ÉT s¡|Tüò TMs¡T&ÉT Çø£ÿ&É≈î£ ekÕÔ&TÉ . á dü+>∑‘+· ‘ê
H˚qT #Ó|⁄ü ‘êqT.μ d”‘q· T uÛTÑ C≤\ô|’ m‘·T≈Ô î£ ì Ä sêøåd£ sü êE ø=q }|æ]‘√
Äø±X¯e÷sZêq yÓfi≤¢ &ÉT. »{≤j·TTe⁄ |ü]dú‹æ #·÷∫ »qø£|⁄ü Á‹ ‘·q #˚‘T· \‘√
qT<äTs¡T u≤<äT≈£î+≥÷ _>Zs∑ >¡ ± s√~+∫+~. »{≤j·TTe⁄ uÛøÑ ÔÏ |üPsíy¡ TÓ qÆ ~.
Hê ø±s¡D+>± ÁbÕD≤ìï |òDü +>± ô|{º≤&ÉT. qqTï sêeTTì ‘·+Á&ç <äXs¯ <¡ Tä∏ ì‘√
düe÷q+>± >ös¡$+#ê&ÉT nì XÀøÏ+∫+~.
Ç+‘·˝À e÷‘·+>∑ |üs¡«‘· ÁbÕ+‘·+˝À ˇø£ n<äT“¤‘·+ »]–+~.
nsTT<äT>∑Ts¡T yêqs¡T\T ì\ã&ç e⁄Hêïs¡T. yês¡T düTÁ^e⁄&TÉ , q\T&ÉT, ˙\T&ÉT,
C≤+ãe+‘·T&ÉT nsTT<√yê&ÉT eTVü‰s¡TÁ<äT&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. n+» Hê
‘·qj·TTì u≤\´ |üsêÁø£eT+ n<äT“¤‘e· Tì yê©àøÏ, yê´düT&ÉT e]í+#ês¡T.
u≤\´+˝ÀH˚ dü÷s¡T´ì ˇø£ÿ øåD£ +˝À $T+>∑uÀj·÷&ÉT. Ç+Á<ë~ <˚e‘·\qT
nK+&ÉÁ|ü‘ê|ü+‘√ j·TT<Δ+ä ˝À >¬ *#ê&ÉT.
Ä düeTj·T+˝À Äø±X¯+˝À sêeDTì‘√ b˛‘·÷ Ä yêqs¡T\qT #·÷dæ,
C≤qøÏ N¬s #ÓsT¡ >∑T ∫+|æ ‘·q ÄuÛsÑ D¡ ≤\˙ï rdæ eT÷≥>∑{Ϻ |ü&d˚ +æ ~. Ä
eT÷≥qT rdüT≈£îì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Äø±X¯+ yÓ|’ ⁄ü #·÷&É>± sêøåd£ Tü &ÉT C≤qøÏì
rdüT≈£îì b˛e&É+, Ä C≤qøÏ ªz düT+<äsê! sêe÷! sêJeH˚Á‘ê! |òTü qXÊ´e÷!
X¯+ø£s¡T&ÉT dü<ë <Ûë´ì+#˚ ø√eT\ X¯Øsê! |üs¡T>∑Tq sê! ùV≤ sêe÷!
n<Ûë´j·TeTT-15 259
»>∑<ä+≈£îs¡ø£+<ë! ùV≤ ‘ê≥ø±+‘·ø±! ùV≤ ÁãVü‰àq+<ë! sêøå£kÕ+‘·ø±!
»>∑<«ä +<ë´! ˇø£ÿkÕ] qqTï s¡ø+Ïå #·Tμ nì øπ ø£\Ty˚jT· &É+ >∑eTì+∫q
Vü≤qTeT+‘·T&çøÏ $|üØ‘·yTÓ qÆ Äy˚X+¯ e∫Ã+~. me] kÂuÛ≤>±´H√ï Ä
sêøåd£ Tü &ÉT <=+–*+#·Tø=ì b˛‘·THêï&ÉT. Ä sêøåd£ Tü DíÏ #·+bÕ*. Ä düT+<ä]
#Ós¡ e~*+#ê*. ÄyÓT me]ø√dü+ yÓ<Tä ≈£î‘·Tqï<√, yê]ì ÄyÓT≈£î n+~<›ë+
nì n+≥÷ #·÷düT+Ô &É>H∑ ˚ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTèπ>+Á<äTìe˝… sêeDTìô|’
\+|òTæ +#ê&ÉT. á s¬ +&√ $|òTü ï+ @$T{≤ nì sêeDT&ÉT Vü≤‘êX¯ó&Éj÷· ´&ÉT.
e÷s¡T‹ \+|òTü q+ Á|ü#+· &É+. <Ûèä eeT+&É\eT+‘ê ‹bÕŒ&ÉT. ø±˙ sêeDT&ÉT
\+ø£ ˝ À Á|ü y ˚ • +∫ n<ä è X¯ ´ eTj· ÷ ´&É T . ø±\T&ç j· T eTbÕX¯ y ˚ T
‘·\ÁøÏ+<äT\sTT´+~. bÕeTT H√{ÏqT+&ç m\Tø£ ‘·|Œæ +#·T≈£î+~. dæ+Vü≤+
|ü≥Tº qT+&ç |üPs¡«|ü⁄D´+ e\¢ qø£ÿ C≤s¡T≈£î+~. Ä ø£|X” «¯ s¡Tì |ü≥Tº
e´súe¡ TsTT´+~. ªeTT+<äT eTT+<äT Á|ürø±s¡+ rs¡TÃ≈£î+{≤qT. Ä sêøåd£ Tü ì
eTT|ü‹|üŒ\T ô|&É‘êqTμ nì Á|ü‹q |üPHê&ÉT Ä+»H˚jT· T&ÉT. |æeTà≥
d”‘· ÄuÛsÑ D¡ ≤\qT uÛ÷Ñ $T˝À <ë∫ô|{º≤&ÉT.
ªMTs¡T |ü+#·e{ÏøÏ yÓ[fl sêeTTì u≤>± yÓ‘ø· +£ &ç. sêeT\ø£ÎDT*s¡Te⁄]˙
e~Û+#·+&çμ nì \+ø£˝À <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT $TøÏÿ* ã\XÊ\T¬sq’ |ü<Tä HÓì$T~eT+~
sêøåd£ Tü \qT ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. yês¡T sêeDTìøÏ qeTdüÿ]+∫ ÄC„≤bÕ\q≈£î
ñ‘·sÔ ~¡ X¯>± yÓfi≤fls¡T. yê]øÏ eTè‘·T´yêdüqïyÓT+Æ ~. yê] Äj·TTwü´dæ+<ÛTä e⁄˝Àì
»\+ Ç+øÏb˛sTT+~. n+<äTe\¢ eTè‘·T´e⁄¬ø<äTs¡T>± yÓfi≤fls¡T. sêeDT&ÉT
@ø±+‘·+˝À d”‘· bÕ<ë\T |ü≥Tº ø=ì m+‘√ ÁbÕ<Ûj ˚ T· |ü&ܶ &ÉT. ‘·q yÓu’ yÑÛ êìï
dü+|ü‹ìÔ düeTdü+Ô ÄyÓT≈£î #·÷|æ+∫, ‘·q |ü⁄s¡TcÕsúêìï e]í+#ê&ÉT. H˚qT
<˚e‘·\+<ä]˙ ã+B#˚kÕqT. nsTTHê qHÓï+<äT≈£î ‘·«s¡>± e]+#·e⁄?
ø±e÷‘·Ts¡TìøÏ dæ>T∑Z , Á|ü‘ê|üXS¯ s¡T\≈£î eTs¡D+, ‘ê>∑TuÀ‘·T≈£î kÕsêkÕs¡
$y˚ø+£ , ø±eTT≈£îìøÏ $s¡ø,ÔÏ >∑»<=+>∑≈î£ Vü≤]uÛøÑ ,ÔÏ ô|<›|ä ⁄ü *øÏ XÊ+‹, Á‹ø±˝≤˝¢À
260 lsêeT$»j·T+
ndü+uÛeÑ +. Ä$<Û+ä >± \»®qT $&ÉHê&ç Ä <äXe¯ TTKT&ÉT C≤qøÏ‘√ ªHêe÷≥
$qT. sêeTsêeDT\ »qàqøåÁ£ ‘·+, sê• ˇø£ÿfÒ. qqTï ô|[fl#˚dTü ø√! sêeT
sêeDT*s¡Te⁄]~ ∫‘êÔ qøåÁ£ ‘·+. ‘·T˝≤sê•. nsTTq|üŒ{Ïø° ˙e⁄ qqTï
m+<äT≈£î ‹]düÿ]düTHÔ êïe⁄. z X¯óuÛ≤+^! ‘·«s¡>± düe÷<Ûëq+ #Ó|ü μ nHêï&ÉT.
ã<äT\T>± C≤qøÏ ª<äXe¯ TTU≤! X¯\uÛ+Ñ BbÕìï ø±e*+#·Tø√>∑\<ë? ‘·dÿü s¡T&ÉT,
eTVü‰eT*qT&ÉT, eT÷sâT¡ DÏí H˚H+Ó <äT≈£î yê+∫ÛkÕÔqT? Á|üfij ¯ ÷· –ï˝À kÕïq+
#˚dqæ ‘·sT¡ yê‘·, eTX¯ø+£ ‹]– sê>∑\<ë? yêdüTøÏ $wü<+ä ‘ê\ eT<Û´ä
∫øÏÿq m\Tø£ ‹]– m˝≤ edüT+Ô ~? eTèπ>+Á<äTì e<›ä qTqï e÷+kÕìï
$TqVü‰ qø£ÿ @<ÓH’ ê ø√s¡T≈£î+≥T+<ë? dü÷s¡´>√fi¯+˝À |ü&ɶ ø£|Œü uÛ÷Ñ $T
MT<ä≈î£ m˝≤ edüT+Ô ~. ˙fi¯fl‘={ºÏ - düeTTÁ<ä+, ø±øÏ - K>∑sêE, qø£ÿ -
dæ+Vü≤+, eTX¯ø+£ - eTùV≤X¯ó&ÉT, Nø£{Ï - yÓ\T‘·Ts¡T, Çe˙ï ˇπø sê•øÏ
#Ó+~q$. M{Ï˝À @$ düe÷qyÓ÷ #Ó|ü . s¡»≈£î&ÉT - s¡e÷es¡T&ÉT, ≈£î≈£îÿ≥+
- ≈£î+»s¡+, s¡»˙#·sT¡ &ÉT - s¡|Tüò TMs¡T&ÉT, ø£+≥ø£+ - ø£eT\˝À#·qT&ÉT,
ø£|{ü Ï - ø£eT˝≤düqT&ÉT, n˝≤π> sêeTT&ÉT - sêeDT&ÉT yê] >∑TDsê•˝À
b˛*ø£ mø£ÿ&ç~? eT<äqT&ÉT n+<ä]˙ >¬ *∫Hê, •e⁄ì eTT+<äT M–b˛j·÷&ÉT.
n–ï nìï{Ïì uÛdÑ àü + #˚dHæ ê y˚T|ò÷ü ìï @+ #ÓjT· ´>∑\<äT? n+<ä]˙ ø£wôüº |{ºqÏ
qTe⁄« qqTï ‘êøÏ‘˚ uÛdÑ àü eTÚ‘êe⁄. |üPsíø¡ ±eTT&ÉsTTq Ä s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
ìqTï e~Û+#·&ÜìøÏ ‘·|Œü ø£ Çø£ÿ&çøÏ ekÕÔ&TÉ μ. áyÓT≈£î eTqdüT‡˝À dúsæ ‘¡ «· +
@s¡Œ&˚<ëø± >∑{øϺ ±|ü˝≤ ñ+#ê\ì ‘·\b˛dæ Á‹»≥ ÄyÓ÷<ä+‘√ nXÀø£eq+˝À
ñ+∫ s¡øD£å >± ◊<äT ø√≥¢eT+~ sêøåd£ Tü \qT nôVAsêÁ‘ê\T nÁ|üeT‘·+Ô >±
ñ+#ê&ÉT.
nXÀø£eq+˝À d”‘·
nø£ÿ&É @e÷Á‘·+ yêj·TT dü+#ês¡+ ˝Ò<Tä . ì<ÛTä \ s¡øD£å ≈£î uÛ÷Ñ ‘ê\T
ìs¡+‘·s+¡ ø±e*e⁄qï≥¢T sêøåd£ Áü d”\Ô T d”‘#· T· ≥º÷ ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. dü‘«· o\T&ÉT,
n<Ûë´j·TeTT-15 261
kÕ<ÛTä e⁄, |ü⁄D´|üsêj·TDT&Óq’ $;ÛwDü T&ÉT sêeDT&ÉT |üse¡ T ø±e÷‘·Ts¡T&ÉT.
ñHêà~jÓTÆ @B Ä˝À∫+#·ø£ d”‘q· T ‘Ó∫à dü+|üPsí+¡ >± ≈£î\øåj £ ÷· ìøÏ Hê+~
|ü*ø±&ÉT nqï e÷≥\T $ì sêeDT&ÉT, ÁãVü≤àC„≤ìjÓTÆ q $;ÛwDü Tì‘√ Hê
X¯Øs¡eTT ‘ê|ü+‘√ y˚–b˛‘·Tqï~. mìï ñ|ü#êsê\T #˚dHæ ê @MT Á|üj÷Ó »q+
˝Ò<Tä . ˙e⁄ ãèVü≤düŒ‹ n+‘·{Ï C„≤ìy˚. ø±˙ ˇø£ÿ øåD£ + ˙ y˚<ë+‘·+
#ê*+#·T. ˙ øÏqïs¡>±q+ Çø£ #ê\T. H˚qT eTqà<∏uä ≤D≤\qT ‘êfi¯˝≈Ò î£ HêïqT.
d”‘‘· √ s¡$T+#ê\ì Hê ÁbÕD+ ‘·V≤ü ‘·V≤ü ˝≤&ÉT‘·Tqï~. Hê Ç+≥ n˙ï
e⁄HêïsTT ø±˙ @+ Á|üjÓ÷»q+? ø£˙dü+ Hê≈£î o‘·˝À|ü#êsê\Hêï
#˚jT· e\dæ+<äì nHêï&ÉT. sêøåd£ Áü d”\Ô +<ä]˙ |æ\∫ ªd”‘q· T MTs¡T u≤>±
uÛj Ñ T· ô|{ºÏ Hêô|’ eTs¡T\T>=H˚≥T¢ #·÷&É+&çμ nì Äq‹#êÃ&ÉT. neX¯´+
n+≥÷ ìXÊ#·s¡ Ád”\Ô T Ä neT+>∑fi¯ ø±sê´ìï ìs¡«]Ô+#êìøÏ |üsT¡ >∑Tq
yÓfi≤fls¡T.
yêfi¢ó¯ d”‘‘· √ ª˙e⁄ sêeDTì e]+#·T. ˝Òøb£ ˛‘˚ ìqTï uÛøÑ kÏå ÕÔeTTμ
nHêïs¡T. $ø£≥s¡÷|ü+‘√ $XÊ\yÓTqÆ #Óe⁄\‘√, eÁø£eTTK+‘√, bı&Éyê{Ï
düHÔ ê\‘√, ≈£î+≈£îeT esí+¡ ø£*qZ mi¿ì ø£fifl¯ ‘√ d”‘q· T uÛj Ñ T· ô|≥ºkÕ>±s¡T.
>±&ç<ä yÓTTVü≤+, yê´Á|òTü e<äq+, dü÷ø£s,¡ >∑»eTTU≤\‘√ >±&ç<,ä >∑TÁs¡eTTe+{Ï
Hêdæø\£ ‘√ d”‘q· T uÛj Ñ T· ô|{º≤s¡T. ˇø£{Ï ‘·q düHÔ ê\‘√ #Ó≥Tº qT &Ûøû =q>±
n~ $]–|ü&ç+~. ˇø£bÕ<ä+ >∑\~, ¬s+&ÉT bÕ<ë\T >∑\~, eT÷&ÉT
bÕ<ë\Tø£\~, d”‘q· T ‹H˚kÕÔeTì u…~]+#êsTT. |üse¡ T ≈£îs¡÷|æ, ≈£î‹‡‘·
esí+¡ ø£\~, <äTsZ+¡ ~Û, neT+>∑fiy¯ TÓ qÆ ~ n˝≤+{Ï ìXÊ#·] ˇø£{Ï d”‘· >=+‘·Tô|’
≈£Ls¡TÃì ˇø£ÿ >∑T≥ø£‘√ $T+π>ùd<ë nì n&ç–+~. ˇø£ sêøåd£ æ Bì X¯Øsêìï
eTTø£ÿ\T#˚dæ ø£sø¡ s£ ê q$T˝ÒkÕÔqT. n+≥÷ ø£fió¯ fl u≤>± ô|<›$ä >± #˚dæ
ô|<›>ä ± ÄÁø√•+∫+~. n˝≤ sêøåd£ Áü d”\Ô T #˚dTü qÔ ï|üŒ{Ïø° eTT˝¢Àø±\≈£î sêDÏjTÆÓ q
d”‘· ìs¡“j ¤ T· +>± Á|üXÊ+‘·yTÓ qÆ n+‘·'ø£sD¡ +‘√ M{Ïì ˝…øÿ£ #˚jT· ˝Ò<Tä . á
262 lsêeT$»j·T+
»>∑‘T· ˝Ô À <äT:K+ HêHê $<Ûë\T. C„≤qT\T ‘·eT X¯Øs¡+ •~∏\yÓTbÆ ˛‘·THêï
@e÷Á‘·+ Ä+<√fi¯q #Ó+<äsT¡ . d”‘ê<˚$ ≈£L&É n˝≤+{Ï ø√e≈£î #Ó+~q~.
≈£îø£ÿ m+‘· ô|<›>ä ± yÓTT]–Hê @qT>∑T #·*+#·<Tä . qø£ÿ m+‘· _>Zs∑ >¡ ± ePfi¯
y˚dHæ ê dæ+Vü≤+ ñ*øÏÿ|ü&TÉ ‘·T+<ë? düT&ç>±*øÏ düTfi¯ófl ‹s¡T>∑T‘·÷ >∑&bç¶ ˛#·
ô|ø’ Ï ˝Ò∫b˛‘·T+~. ø±˙ n#·\+ @yÓTHÆ ê #·*düT+Ô <ë? n˝≤>∑ dü‘´· s¡÷|æDÏ
nsTTq d”‘· @e÷Á‘·+ ‘=Dø£˝<Ò Tä . ø±≈£î˝¢À ø√øÏ\˝≤>∑ Á‹»≥ |ü⁄D´o\.
sêøåd£ ü Ád”\Ô q+<ä]˙ n~*+∫ <ä÷s¡+>± ‘·]y˚Tdæ+~. Á‹»≥ »qø£q+~ì
jÓÆTq d”‘·‘√ ª˙e⁄ @e÷Á‘·+ ~>∑T\T|ü&Ée<›äT. ìqTï nq‹ø±\+˝À
ø√<ä+&ÉbÕDÏjTÆÓ q sêeTT&ÉT ‘·|Œü ø£ ø£\TkÕÔ&TÉ .μ njÓ÷<Û´ä qT+&ç e∫Ã+~
yÓTT<ä\T »qkúÕq+˝À »]–q <ë+‘√ düV‰ü nìï $wüj÷· \T m+‘√ Á|”‹>±
d”‘· Á‹»≥≈£î ‘Ó*j·TCÒd˚ +æ ~.
»]–q #·]Á‘· n+‘ê ˇø£ÿkÕ] dæ+Vü‰e˝Àø£q+ #˚kÕÔqT $q+&ç.
˝Ò&çì #·+|æ sêeT\ø£ÎDT\T ÄÁX¯e÷ìøÏ e#êÃs¡T. á ø£<∏ä #ê˝≤
eT<ÛäTs¡yÓTÆq~. C„≤qT\T, |ü+&ç‘·T\T á ø£<∏ë ÁX¯eD+ #˚kÕÔs¡T.
sêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä s¡deü +‘·yTÓ qÆ ~. $+fÒ düeTdüÔ ø√]ø£\T HÓsy¡ s˚ T¡ ‘êsTT.
njÓ÷<Ûë´BÛXó¯ &ÉT, ÁãVü‰àq+<äT&ÉT, l<Ûsä ¡ es¡<Tä &ÉT, Äq+<äø+£ <äT&É÷,
nuÛ Ñ + >∑ , nøå £ j · T nuÛ Ò < ä y˚ < ä e +<ä T ´&É ÷ , Äq+<ä kÕ>∑ s ¡ + ˝À
z\˝≤&ÉT‘·T+{≤&ÉT. dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
dü<ë ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
|ü~ùV≤qe n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n<Ûë´j·TeTT - 16
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
lsêeTø£<∏ä n‹ s¡düe+‘·yÓTÆq~. düø£\rsúê\ø£Hêï $X‚wüyÓTÆq~.
>∑+>∑düŒs¡Ù ìs›√wüß\ >±$düTÔ+~. n˝≤π> lsêeTø£<∏ä Á|æj·TuÛÑ≈£îÔ\≈£î
|üsêj·TD‘ê«ìï ø£*–düT+Ô ~. ÇVü≤|üsê˝Ò rsê\T>± s¡|Tüò TMs¡#]· Á‘· nH˚
>∑+>±»\+ ñbıŒ+–q Áù|eT‘√ sêeT|òTü Àwü ôVAs¡T‘√ Á|üeVæ≤k˛Ô+~.
>∑+>±q~øÏ ˙s¡T JeHê<Ûës¡+. ø±˙ á ø£<ë∏ dü]‘·TÔ »>∑‘T· øπÔ JeHêìïdüT+Ô ~.
∫‘·eÔ è‘·T\Ô H˚ »\#·sê\‘√ ì+&ç ì_&ûøè£ ‘·yTÓ Æ yÓTs¡TdüT+Ô ≥T+~. >∑+>∑˝À
˙s¡T ø£\Twæ‘e· Te⁄‘·T+≥T+~. ø±˙ sêeTø£<ä∏ nqT~q+ eTqdüT‡qT ìs¡à\+
#˚dæ ÁãVü‰àq+<ëìï ø£*–+∫ eTT˝¢Àø±\qT ≈£L&Ü |ü⁄˙‘·+ #˚dTü +Ô ~. >∑+>∑˝À
eTTì–b˛‘˚ eTs¡DkÏ ÕÔsT¡ . sêeTø£<˝ä∏ À eTTì–b˛‘˚ ‘·]kÕÔsT¡ . $X‚wyü TÓ qÆ á
>∑TD≤\e\¢ Ç~ >∑+>∑ ø£+fÒ ÁX‚wyü˜ TÓ qÆ ~. á sêeTø£<ë∏ ÁX¯eD+ #˚ùdÔ
düø\£ rsúê\˝À kÕïq+ #˚dqæ |ò\ü + dü+|üPsí+¡ >± ÁbÕ|ædÔ Tü +Ô ~. n≥Te+{Ï
bÕeqyÓTqÆ s¡|Tüò TMs¡Tì ø£<qä∏ T kÕ<ÛTä e⁄\T, ÁXÀ‘·\T kÕe<Ûëq+>± ÁX¯eD+
#˚ùdÔ eø£Ô dü+‘√cÕìøÏ ne<ÛTä \T+&Ée⁄.
|ü+#·e{Ï˝À lsêeT$˝≤|ü+
|ü~ùV≤qe n<Ûë´j·T+˝Àì sêeTø£<ä∏ düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~. sêeDT&ÉT d”‘q· T
n|üV≤ü ]+∫ \+ø£≈î£ rdüTø¬ fi≤fl&ÉT. ˝Ò&ìç #·+|æ sêeT\ø£ÎDT\T |ü+#·e{ÏøÏ
‹]–e#êÃs¡T. <ë]˝À n|üX≈¯ î£ Hê\T m<äTs¡j÷· ´sTT. e#˚Ã≥|ü&ÉT q&Éø£
dü+Ô _Û+∫+~. ÄÁX¯e÷ìøÏ e∫à #·÷ùdÔ n+‘ê X¯Sq´+>± >√#·]+∫+~.
ÁbÕD+ b˛sTTq <˚V≤ü +˝≤, ñ<äø+£ ˝Òì düs√es¡+˝≤, eTT≈£îÿ˝Òì eTTK+˝≤
ø£fi≤V”≤q+>± ø£qã&ç+~. |ü+&¢TÉ ˝Òì #Ó≥˝¢ ≤, ôdq’ ´+ ˝Òì sêE˝≤, |æ\\¢ T
264 lsêeT$»j·T+
˝Òì Ç\¢T˝≤, <˚e⁄&ÉT ˝Òì eT+~s¡+˝≤, <äjT· ˝Òì eTqdüT˝≤, Áù|eT˝Òì
ø°sqÔ¡ ˝≤, ø£qTbÕ|ü\T ˝Òì ø£fifl¯ ˝≤, ÄÁX¯eT+ X¯Sq´+>± >√#·]+∫+~.
ãTTwüß\qT @+ »]–+<äì n&ÉT>∑T<ëeT+fÒ yês¡T ‘·eT ≈£î≥T+u≤\‘√
düV‰ü bÕ]b˛j·÷s¡T. s¡|Tüò TsêeTT&ÉT <äX~¯ X¯\T yÓ~øÏHê n+‘·{≤ X¯Sq´y˚T
‘ê+&É$+∫+~. H˚Á‘ê\˝À nÁX¯ó<Ûës¡\T ø±s¡kÕ>±sTT. ªd”‘· mø£ÿ&ÉT+<√
#Ó|ü \ø£ÎD≤μ n+≥÷ lsêeTT&ÉT eT÷]ä˝≤¢ &ÉT. ìX‚Ãwº‘æ T· &Ó’ |ü&eç ⁄qï
s¡|Tüò Tq+<äqTìøÏ dü»\ qj·THê\‘√ ñ|ü#s· ´¡ \T #˚dæ \ø£ÎDT&ÉT kÕe<ÛëqTì
#˚XÊ&ÉT.
<˚yê~Û<e˚ ⁄&ÉT, Ä‘êàsêeTT&ÉT, X¯+ø£sT¡ &ÉT me]HêeT+ ìs¡+‘·s+¡
»|ækÕÔ&√ n≥Te+{Ï lsêeTTìøÏ yÓ÷Vü≤+, ÁuÛeÑ T ø£\T>∑T‘êj·÷? Ç~
#ê˝≤ $+‘·>± ñ+~. n+<Û≈ä L£ |ü+˝À dü÷s¡T´&ÉT+&É≥+, Á|üfij ¯ ÷· –ïì
#·+Á<äT&ÉT u≤~Û+#·≥+, ô|s¡{À¢ ø£\Œeèøå+£ ø£\yê&ÉT _#·ÃyÓT‘·≥Ô +, j·TeTTì
uÛÑ÷‘ê\T m<äTs=ÿq≥+, m+&Ée÷$˝À dü÷s¡T´&ÉT eTTq>∑{+ m˝≤
ndü+uÛyÑ ê˝À sêeTT&ÉT XÀøÏ+#·≥+ n˝≤ ndü+uÛeÑ +. |ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&Óq’
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT e÷j·÷r‘·T&ÉT, X¯ó<Δ#ä ‘’Ó q· ´eT÷]Ô. nsTTq|üŒ{Ïø° e÷j·T
n+fÒ |üPsíy¡ TÓ qÆ n_Ûe÷q+ ø£˝yê&ÉT. n‘·&TÉ e÷j·÷eTj·TT&É+fÒ X¯ó<Δä
nã<Δ+ä . á »>∑‘T· ˝Ô À edæd÷ü Ô »>∑‘T· qÔ +‘ê e÷j·÷eTj·T+ #˚ùd »>∑Hêï≥ø£
dü÷Á‘·<ëÛ ] »>∑<TäZ s¡Te⁄ nsTTq s¡|Tüò TsêeTT&ÉT e÷j·T˝À |ü&ܶ &Éq≥+ eTq
ÁuÛeÑ T. edæwßü˜ &ÉT ñ|ü<•˚ +∫q $<Û+ä >± düs«¡ Á<äwüº n‘·&=ø£ÿ&˚. »>∑‘+Ô· ‘ê
|üPsí+¡ >± uÛ≤dædTü +Ô {≤&ÉT. n≥Te+{Ï yê]ì e÷j·T @+#˚dTü +Ô ~? dü«|üï+˝À
nqTuÛ$Ñ +#˚ HêHê$<Ûë\sTTq »qà\T, j·÷‘·q\T ìÁ<ä˝eÒ >±H˚ $T<∏´ä nì
n+<ä]ø° $~‘·yT˚ . dü«|üï+˝À ÁbÕDHê<∏Tä ì eTs¡D≤ìï #·÷∫q |ü‹Áe‘·
ìÁ<ä˝Òe>±H˚ ‘êqT düTeT+>∑[qì ‘Ó\TdüT≈£î+≥T+~. ≈£î+&É |ü–*Hê
#·+Á<ä_+ã+ #Ó≈î£ ÿ#Ó<sä q¡ ≥¢T, dü«j·T+uÛTÑ e⁄, ©˝≤e‘ês¡T&Óq’ d”‘êe\¢uTÑÛ &ÉT
n<Ûë´j·TeTT-16 265
<˚ìø° #·*+#·&TÉ . nsTTHê e÷j·TqT q{Ïd÷ü Ô kÂ$TÁ‹‘√ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
ª#·T≥º÷ ñqï eèøå±\T, |üs«¡ ‘ê\qT n&ç– d”‘· mø£ÿ&çøÏ b˛sTT+<√ ‘Ó\TdüTø√μ
nHêï&ÉT. >∑TVü≤˝¢À, ø=+&É#·]j·T˝¢À ‘·e÷\˙\T&Ó’q lsêeTT&ÉT
yÓ‘T· ≈£î‘·÷b˛j·÷&ÉT. ìs¡à\eTsTTq >√<ëeØ rs¡eT+‘ê düT$TÁ‘êdüT‘·T&ÉT
yÓ‹ø±&ÉT.
ns¡D´eT+‘ê |üsT¡ >¬ ‘·T‘Ô ÷· sêeTT&ÉT d”‘ê! d”‘ê! nì |ü\e]dü÷Ô ªz
Vü≤]Dqj·THê! qqTï ‘·«s¡>± ø£\TdüTø√!μ n+≥÷ nbÕs¡+>± XÀøÏ+#ê&ÉT.
u≤‘·T\qT, #ê‘·ø±\qT, sê»Vü≤+dü\qT, HÓeTfi¯flqT, ∫\Tø£\qT,
n&É$|ü+<äT\qT sêeTT&ÉT ªHê d”‘q· T mø£ÿ&ÉsTTHê #·÷#êsê?μ nì Á|”‹>±
n&ç>±&ÉT. ˝Ò&,ç |ü⁄*, dæ+Vü≤eTT, bÕeTT, eTT+–dü, |ü+~, ø£d÷ü ]Ô eTè>±\qT,
ø√øÏ\, #·Áø£yêø£ |ü≈î£å \qT ≈£L&Ü Ä d”‘ê|ü‹ n&ç>±&ÉT. ø±˙ @M »yêãT
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . <ë+‘√ s¡|Tüò TMs¡TìøÏ ø√|ü+ e∫à kÂ$TÁ‹‘√, ª$\¢+ãT\T
rdüT≈£îsê! ns¡D≤´qï+‘ê uÛdÑ àü + #˚kÕÔqμHêï&ÉT. n|ü⁄&ÉT \ø£ÎDT&ÉT ªsêe÷!
d”‘êe÷‘·qT >∑T]+∫ yê{ÏøÏ @+ ‘Ó\TdüT+Ô ~? ‘=+<äs|¡ &ü ç yê{Ïô|’ ˙
ø√|ü+ Á|ü<]ä Ù+#·e<›Tä μ nì Áã‹e÷˝≤&ÉT.
d”‘ê $s¡V≤ü +˝À qTqï s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT \ø£ÎDTì #·÷∫ ªqTyÓ«es¡T?
m+<äT≈£î Çø£ÿ&É ì\ã&ç ñHêïe⁄?μ nì $eX¯‘«· +‘√ Á|ü•ï+#ê&ÉT. n|ü&ÉT
kÂ$TÁ‹ ªdü « j· ÷ Hê lsêeTTì ‘· e TTà&É q Tμ nHêï&É T . n|ü  &É T
y˚<eä +<äT´&ÉsTTq s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ªsêeTT&ÉT mes¡T? mø£ÿ&É ñ+{≤&ÉT?μ
nì n&ç>±&ÉT. ª•e<Ûqä TdüT‡qT $]∫qyê&ÉT, |üse¡ TBÛsT¡ &ÉT Ä sêeTT&ÉTμ
nì ã<äT*e«>± Ä d”‘êHê<∏Tä &ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT. ª<Ûqä TdüT‡qT m+<äT≈£î
$]#ê&ÉT?μ ª»q≈£îì eT+&É|+ü ˝À <Ûqä TdüT‡qT dü«j·T+esêsú+¡ >± $]#ê&ÉTμ
nì düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT kÂ$TÁ‹. nsTT‘˚ ª»q≈£î&ÉT mes√ Hê≈£î K∫Ñ·+>±
#Ó|Œü e\dæ+~μ nHêï&ÉT sêeTT&ÉT. ªz s¡|Tüò THê<∏ë! C≤qøÏ ‘·+Á&çjT˚ »q≈£î&ÉTμ
266 lsêeT$»j·T+
nì |ü\Tø£>± ª>∑TDe‹jÓTÆ q C≤qøÏì #·÷|æ+#·Tμ nHêï&ÉT. eT∞¢ kÂ$TÁ‹‘√
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT ªeTq~ @ }s¡T?μ nì n&ç>±&ÉT. ªnjÓ÷<Ûë´|ü⁄s¡+ eTq
}s¡T. |æ‘ê軄 |ü]bÕ*+#·T≥¬ø’ ns¡D≤´ìøÏ e#êÃeTTμ nHêï&ÉT \ø£ÎDT&ÉT.
ªeHêìøÏ me¬ses¡T e#êÃs¡T?μ nqï sêeTTì Á|üX¯ï≈£î kÂ$TÁ‹ Ç˝≤
»yê_#êÃ&ÉT. ªH˚qT, MTs¡T, ∫Á<ä‘ï· yÓTqÆ d”‘ê<˚$ eTT>ZT∑ s¡+ ø£\dæ eHêìøÏ
e#êÃeTTμ ªn˝≤>∑sTT‘˚ ‘·«s¡>± Hê≈£î C≤qøÏì #·÷|æ+#·Tμ n+≥÷
s¡|òüTTsêeTT&ÉT H˚\ô|’ eT÷]ä˝¢≤&ÉT. kÂ$TÁ‹ ñ|ü#êsê\≈£î sêeTT&ÉT
‘Ó|Œü ]˝¢≤&ÉT.
Ç+‘·˝À dü÷s¡T´&ÉT ndüÔ$T+#ê&ÉT. sêÁ‹ #·+Á<äT&ÉT<äsTT+#·>±H˚
sêeTT&ÉT ªdü÷s¡T´&Ó+<äT≈£î n+‘· rÁe+>± eT+&çb˛‘·THêï&ÉT?μ nì n&ç>±&ÉT.
n|ü&ÉT kÂ$TÁ‹ ªkÕ«MT n~ #·+Á<ä_+ã+, dü÷s¡´>√fi¯+ ø±<äT. #·+Á<äTì
o‘·\øÏsD¡ ≤\T d”‘ê $s¡V≤ü y˚<qä ˝À MT≈£î y˚&>ç ± ‘√düTHÔ êïsTTμ nHêï&ÉT.
Ä $<Û+ä >± <˚yê~Û<e˚ ⁄&Óq’ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT $s¡T<Δä uÛ≤yê˝…H√ï Á|üø{£ +Ï #ê&ÉT.
me¬s‘’ ˚ |ü⁄≥ºTø£˝ìÒ yê&√, nCÒjT· T&√, dü«j·T+>± X¯+ø£sT¡ &ÉT ìs¡+‘·s+¡
me]ì <Ûë´q+ #˚kÕÔ&√ n≥Te+{Ï s¡|Tüò TsêeTT&ÉT d”‘ê! d”‘ê! n+≥÷
eèøå±\qT, bÕcÕD≤\qT Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. n$ yÓ+≥H˚ ñ<Δ]ä +|üã&ç
$e÷q+˝À dü«sZêìøÏ yÓfi≤flsTT. s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT kÂ$TÁ‹‘√ ªeTq+ yÓ+≥H˚
ãj·T\T<˚] n>∑dTü ´Ô ì <äsÙ¡ q+ #˚dTü ≈£î+<ë+. »]–q<ä+‘ê Äj·Tq≈£î #Óù|Ô
Äj·Tq ‘·q düV≤ü »bÕ+&ç‘´· +‘√ eTq≈£î ø£syÔ¡ ê´ìï uÀ~ÛkÕÔ&TÉ μ nì nHêï&ÉT.
|æeTà≥ sêeT\ø£ÎDT\T n>∑kÕÔ´ÁX¯e÷ìøÏ yÓfi≤fls¡T. ø±˙ <ë«s¡bÕ\≈£î&ÉT
n&¶–É +∫ yê]ì ì\u…{≤º &ÉT. ≈£î+uÛdÑ +ü uÛeÑ ⁄&Óq’ n>∑dTü ´Ô &ÉT ùde≈£îì <ë«sê
lsêeTTì Ä>∑eTq yês¡Ô $ì ‘·q ‘·|üX¯ÙøÏÔ‘√ d”‘·qT sêeDT&ÉT
m‘·T≈Ô î£ b˛j·÷&Éì ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. Ä eTTì ‘·q Ä+‘·s´¡ +˝À ªsêeTT&ÉT
sê»´+ e<ä* n&Ée⁄˝¢À ‹s¡T>∑T‘·THêï&ÉT. C≤qøÏì b˛>=≥ºTø=ì
n<Ûë´j·TeTT-16 267
eT÷ØÔu$ÑÛ +∫q XÀø£+‘√ ñHêï&ÉT. uÛ≤sê´ $jÓ÷>∑+˝ÀqTqï s¡|Tüò TsêeTTì
<äsÙ¡ q+ #˚dTü ø√≈£L&Éμ <äì ìsís¡ TT+∫ ùde≈£îì‘√ Ä e÷fÒ #Ó|Œæ |ü+bÕ&ÉT.
ªás√E MT≈£î <äsÙ¡ q+ ˝Ò<Tä . e∫Ãq <ë]H˚ ‹]–b˛+&çμ nì ‘Ó\T|ü>±
ãTTwæ eTH√>∑‘êìï nsú+¡ #˚dTü ≈£îqï sêeTT&ÉT Ä e÷≥\≈£î qe⁄«≈£îì
yÓqT‹]>±&ÉT. ø±ì \ø£ÎDT&ÉT, ªn>∑düTÔ´&ÉT ø£]ƒqT&ÉT, ìs›¡j·TT&ÉT.
»>∑<Tä <Δës¡≈î£ &Óq’ sêeTTH˚ ‹|æŒ |ü+bÕ&ÉT. CÀ´‹]¢+>∑eTì ‘Ó*dæ ø±*‘√
‘·Hêï&ÉT. ø±eT<Ûq˚ Te⁄ Ç+{ÏøÏ eùdÔ ø£Ás¡‘√ ø={º≤&ÉT. ø£\Œ‘·sT¡ e⁄ <ë«s¡+
#Ó+‘· ì*ùdÔ #·÷∫ ≈£L&Ü nuÛ≤>∑T´&ÉT ‘·]y˚Tdæq≥¢T, |üs¡Tdüy˚~ nì
‘Ó*dæ≈L£ &Ü $dæ]bÕπsdæq≥¢T, ∫+‘êeTDÏì ø±*‘√ ‘·ìïq≥¢T, neTè‘·u≤Û +&É+
<Óe’ eXÊ‘·TÔ \_ÛùdÔ ‘Ó*dæ ≈£L&Ü yÓqøÏÿ |ü+bÕ&ÉTμnì ø√|ü+>± nHêï&ÉT.
ªn>∑dTü ´Ô &ÉT |üse¡ TC„≤ì. d”‘· ˝Ò≈î£ +&Ü Hê <äsÙ¡ q+ Äj·Tq≈£î ‘·><∑ Tä . H˚qT
ì]«ø±s¡T&ÉqT, ìsZT¡ DT&ÉqT. nìï+{Ïø° ø±s¡DyÓTqÆ ~ d”‘.· Äy˚T qqTï
y˚T˝§ÿ*|æ dü>T∑ D‘ê«ìï ÄbÕ~+∫+~. ÄyÓT |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\qT ì]à+∫
Á‹>∑TD≤\qT, ‘·‘êÔ«\qT, øö‘·T≈£yTÓ qÆ ne‘ês¡©\qT »>∑‘T· ≈Ô î£ Á|üø{£ +Ï ∫+~.
H˚qT s¡÷|üsV¡ ≤æ ‘·T&ÉqT, nHêeT≈£î&ÉqT. á dü+>∑‹ n>∑dTü ´Ô ìøÏ u≤>± ‘Ó\TdüT.
Ä ãTTwæ ‘˚»dæ«, ‘·|dü ‡ü +|üqTï&ÉT, C„≤qdü÷s¡T´&ÉTμ nì \ø£ÎDTìøÏ C„≤quÀ<Ûä
>±$+#ê&ÉT sêeTT&ÉT.
»>∑C®…≥ºÏjÓÆTq lsêeTT&ÉT eèøå±\T, r>∑\T, \‘·\T, Ä≈£î\qT
øö–*+#·T≈£î+≥÷ |ü+#·e{ÏøÏ ‹]– e#êÃ&ÉT. <˚V‰ü _Ûe÷Hêìï $dü]+® ∫
@ø±+‘·+˝À Ä‘·à$#ês¡D #˚ùd jÓ÷–˝≤, ÁbÕD+ M&çq X¯Øs¡+˝≤, ø√bÕìï
$dü]+® ∫q »eT<ä–ï ãTTwæ˝≤, dü+kÕs¡eTH˚ e÷j·TqT+&ç ãj·T≥|ü&ɶ
$s¡≈î£ ìÔ ˝≤, ≈£îãTdü+ e~*q bÕeTT˝≤, yÓ÷Vü‰ìï $&ÉHê&çq ‘·b˛<Ûqä Tì˝≤,
#Ó&TÉ q&É‘q· T M&ç ÁX‚wøü˜ s£ à¡ \qT Ä#·]+#˚ |ü$Á‘·Tì˝≤, |üsì¡ +<äqT $dü]+® ∫q
dü»®qTì˝≤, Ä‘·àdüTÔ‹ì $&ÉHê&çq kÕ<ÛäT|ü⁄+>∑e⁄ì˝≤, neT+>∑fi≤ìï
268 lsêeT$»j·T+
<ä]#˚s˙¡ j·Tì n–ïôVAÁ‘·Tì˝≤, lsêeTT&ÉT \ø£ÎDTì‘√ düV‰ü |ü+#·e{Ïì
M&çyfiÓ ≤fl&ÉT. sêeTT&ÉT yÓqTø£≈î£ ‹]– #·÷&É>± |üHïÓ +&ÉT#˚‘T· \ bı&ÉT>∑T,
Hê\T>∑T#˚‘T· \ yÓ&\É TŒ ø£*–q sêøåd£ Tü ì bÕ<ä∫Vü‰ï\T ø£qã&¶ÜsTT. yê{Ï
<ä>sπ∑Z ≈£î+≈£îe÷+øÏ‘y· TÓ qÆ d”‘· bÕ<ë\ >∑Ts¡T\Ô T, ø£+sƒV¡ ‰ü s¡+˝Àì eTT‘ê´\T,
s¡‘êï\T |ü&ç ñHêïsTT. Ç~ #·÷∫ \ø£ÎDT&ÉT ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· &Éj÷· ´&ÉT.
lsêeTT&ÉT ø°ø±s¡D´+˝À yÓ<äT≈£î‘·÷ b˛>± <ä÷s¡+>± s¡ø£Ôdæø£ÔyÓTÆ
sêeTdüàs¡D#˚d÷ü qÔ ï »{≤j·TTe⁄ ø£ì|æ+#ê&ÉT. sêeTdüàs¡D eTVæ≤eTe\¢H˚
nø£ÿ&É eèøå±\˙ï u≤>± |òü\e+‘·+>± ñHêïsTT. Ä düeTj·T+˝À nø£ÿ&É
ˇø£ sêøå£dæ ≈£Ls=Ãì ñqï<˚yÓ÷ nì sêeTTìøÏ ÁuÛ≤+‹ ø£*–+~. |üs¡«‘·+
ô|’qT+&ç Á|üeVæ≤+#˚ ôd\j˚Ts¡T˝≤ s¡ø£Ô+ q\TyÓ’|ü⁄˝≤ Á|üeVæ≤düTÔqï~. Ä
sêøå£dæ C≤qøÏì ‹H˚dæ ‘·è|æÔ>± ≈£Ls=Ãì ñqï<˚yÓ÷ nqT≈£îì sêeTT&ÉT
$\¢+ãT\T ¬>’ø=ì ‘·«s¡>± <ÛäqTdüT‡qT m≈£îÿô|{ºÏ eTT+<äT≈£îkÕ>±&ÉT.
»{≤j·TTdüe÷>∑eT+
düMTbÕìøÏ sê>±H˚, ø√<ä+&ÉbÕDÏøÏ eT<ÛäTs¡yÓTÆq sêeTHêeT+
$ì|æ+∫+~. s¡ødÔ£ øæ yÔ£ TÓ Æ |ü&eç ⁄qï »{≤j·TTe⁄qT >∑eTì+∫ sêeTT&ÉT ˇø£ÿ
ñ<äT≥Tq »{≤j·TTe⁄qT ‘·q ˇ&ç˝ÀìøÏ rdüT≈£îì, ˇø£ÿ>±H=ø£ÿ _&¶qÉ T
ø√˝ÀŒsTTq ‘·+Á&çe˝… ‘·\&¢ ˝ç ≤¢ &ÉT. Ä|ü$Ô TÁ‘·T&ÉT, düôVA<äsT¡ &ÉT s¡Ds¡+>∑+˝À
ìØ®e+>± |ü&eç ⁄qï|ü&ÉT <äT'œ+∫q≥¢T Ä ø√<ä+&É<ëÛ ] >∑T+&Ó\$ùd˝≤
s√~+#ê&ÉT. \ø£ÎDTìøÏ ≈£L&Ü #ê˝≤ <äT'K+ ø£*–+~. ª»{≤j·TTe⁄
eT+∫ uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ . dü÷s¡T´ì kÕs¡~j ∏ TÆÓ q ns¡TDTì |ü⁄Á‘·T&ÉT. |üse¡ T|ü$Á‘·T&ÉTμ
nHêï&ÉT. n|ü&ÉT s¡|Tüò TMs¡T&ÉT ªHêj·THê! dü+>∑‘$˚ T{Ï?»]–+<˚$T{À
Hê‘√ #Ó|ü . e÷{¢≤&É{≤ìøÏ ø=+#Ó+ X¯øìÔÏ ‘Ó#T· Ãø√μ nì »{≤j·TTe⁄qT
nqTqj·T+>± Á|ü•ï+#ê&ÉT. »{≤j·TTe⁄ eT+Á<äd«ü s¡+‘√ ªsêe÷! sêeDT&ÉT
d”‘q· T \+ø£≈î£ rdüT≈£îì yÓfi≤fl&ÉT. H˚qT yêì u≤] qT+&ç s¡ø+Ïå #·T<ëeTì
n<Ûë´j·TeTT-16 269
Á|üjT· ‹ïùdÔ Ç˝≤ nsTT+~μ nHêï&ÉT. s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ #·÷#ê&ÉT.
nø£ÿ&É kÕs¡~∏, s¡<∏ä+, sêeD≤düTs¡Tì eÁkÕÔ\+ø±sê\˙ï #·÷sí¡yÓTÆ |ü&ç
ñHêïsTT.
»{≤j·TTe⁄ |ü]dú‹æ #·÷∫q sêeTTìøÏ d”‘ê$jÓ÷>∑XÀø±ìï $T+∫q
XÀø£+ ø£*–+~. »{≤j·TTe⁄ á $<Û+ä >± nHêï&ÉT. ªs¡|Tüò T|ür, d”‘· ìqTï
rdüT≈£îì s¡eTà+~. Hê s¬ ø£ÿ\T $]#˚dæ sêøåd£ Tü &ÉT Hê ÁbÕD+ rXÊ&ÉT.
Hê≈£î e÷≥\T sêe≥+ ˝Ò<äT #·÷&ÉTμ n+≥÷ sêeTTì bÕ<ë\ô|’
‘·\yê˝ÒÃkÕ&ÉT. lsêeTT&ÉT ø£˙ï{Ï‘√ »{≤j·TTe⁄≈£î n_Ûùwø£+ #˚XÊ&ÉT.
ª»{≤j·T÷! H˚qT ˙≈£î dü‘·«s¡+ dü«dúü‘· #˚≈£Ls¡TkÕÔqTμ nHêï&ÉT. ø±ì
ns¡TDq+<äqT&Óq’ »{≤j·TTe⁄ ªÄ $<Û+ä >± Hê eTs¡D≤ìï bı&ç–+#·e<›Tä .
MT ˇ&ç˝À H˚qT Äq+<ä+>± ÁbÕD≤\T $&ÉTkÕÔqTμ n+≥÷ sêeTTì
eTTK+˝ÀøÏ #·÷dü÷Ô Vü≤è<äjT· eT+‘ê sêeT<Ûë´q+‘√ ì+&É>± eTTK‘ê
sêeTdüàs¡D #˚dTü +Ô &É>± lsêeTT&ÉT n‘·ìì ‘·q Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ Hêï&ÉT.
yÓ+≥H˚ ÁbÕD+ e<ä\>±, Vü≤+dü$e÷q+˝À ÁãVü≤à »{≤j·TTe⁄qT
yÓ+≥u…≥Tº ≈£îì yÓfi≤fl&ÉT.
»{≤j·TTe⁄‘√ sêeTT&ÉT ªìqTï dü«sZ+¡ ˝À Hê ‘·+Á&ç ø£\TkÕÔ&TÉ . Äj·Tq≈£î
d”‘q· T rdüT≈£îì yÓ[flq dü+>∑‹, Çø£ÿ&É »]–+<˚B #Ó|Œü e<›Tä . ‘Ó*dæ+<ë
eTVü‰ |üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT á ø£sà¡ uÛ÷Ñ $TøÏ ekÕÔ&TÉ . H˚H˚ sêeDTì
e~Û+∫ dü«sZ˝¡ Àø±ìøÏ |ü+|ü⁄‘êqT. n|ü&ÉT á eè‘êÔ+‘·eT+‘ê ‘êH˚
#ÓãT‘ê&ÉTμ nHêï&ÉT. Ä $<Û+ä >± »{≤j·TTe⁄ dü«sZÁ¡ bÕ|æÔ bı+<ë&ÉT. Ç+Á<äTì‘√
j·TT<Δ+ä #˚ùd düeTj·T+˝À <äXs¯ <¡ Tä∏ ì »{≤j·TTe⁄ k˛<äsT¡ ì>± uÛ≤$+#ê&ÉT.
n+<äTe\q lsêeTT&ÉT »{≤j·TTe⁄qT ‘·q ‘·+Á&çe˝… >ös¡$+∫ n‘·&‘ç √
>∑&|ç qæ eT<ÛTä s¡øD£å ≤\T ‘·\#·T≈£î+≥÷ ø±\+ yÓfifl¯ ãT#êÃ&ÉT. >∑&j ç T· >∑&j
ç T· ≈£î
ÁosêeTT&ÉT »{≤j·TTe⁄ dü+uÛ≤wüD≤ $X‚cÕ\q&ÉT>∑T‘·÷ m+‘√ Á|”‹
270 lsêeT$»j·T+
#Ó+<ë&ÉT. kÂ$TÁ‹ ø£f\…º ˙ï Áb˛>∑T#˚jT· >±, øödü˝≤´düT‘·T&Óq’ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
∫‹ì yÓ*–+∫ »{≤j·TTe⁄ ñ‘·Ôs¡ÁøÏj·T\˙ï HÓs¡y˚sêÃ&ÉT. ‘·<äT|ü]
X¯sD¡ ≤>∑‘T· \≈£î eÁ»|ü+»s¡yTÓ qÆ sê|òTü y˚+Á<äT&ÉT düT+<äsy¡ TÓ qÆ ‘·q d”‘q· T
yÓ<øä {£ ≤ìøÏ eTT+<äT≈£î kÕ>±&ÉT.
lsêeT$˝≤|üsV¡ ≤ü dü´+
<äøåÏD≤|ü<∏ëq <ä+&Éø±s¡D´+˝À ‘êqT ìedæ+∫q Á|ü‹#√≥
s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT •e*+>±\qT kúÕ|æ+#ê&ÉT. nø£ÿ&É á s√E≈£î ≈£L&Ü u≤D≤\
>∑Ts¡T\Ô T ø£qã&É‘êsTT. |üse¡ T >∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ eTj·T÷s¡–]øÏ nVü≤˝À´<Δës¡≈î£ &ÉT
e#êÃ&ÉT. ùV≤ d”‘ê! ùV≤ d”‘ê! nì |ü\e]dü÷Ô eèøå±\qT, bÕcÕD≤\qT
Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. ø±ì ∫Á‘·+>± n$ #˚‹˝À »|üe÷\ <Û]ä +∫
ø√eT\yÓTqÆ sêeTHêe÷ìï ìs¡+‘·s+¡ »|æ+#˚ ø¬ ˝’ ≤düHê<∏Tä ì e<›≈ä î£ yÓfi≤flsTT.
me¬s‘’ ˚ Vü‰˝≤Vü≤˝≤ìï X¯$T+|üCkÒ Õ&√, düV≤ü ÁdüHêe÷\ø£Hêï ìs¡à\T&√,
#·+Á<äTìø£Hêï n‹o‘·\yÓTÆqyê&√, neTè‘·+ ø£Hêï eT<ÛäTs¡yÓTÆqyê&√,
~qø£s¡Tìø£Hêï ‘˚CÀe+‘·yÓTÆqyê&√, Äø±XÊìø£Hêï $XÊ\yÓTÆqyê&√,
düø˝£ ≤q+<ëìøÏ eT÷˝≤<Ûës¡yTÓ qÆ yê&√ n‘·&˚ øπ e\+ |üsÁ¡ ãVü≤à+. s¡÷|ü+
dü>T∑ D+. HêeT+ ìsZT¡ D+. e÷j·÷eTj·TT&Óq’ Äq+<ä|Tüò qTì HêeTdüàs¡D‘√
s¡ ÷ |ü + \j· T yÓ T Æ HêeT+ eTqdü T ‡˝À Vü ≤ ‘· T Ô ø =ìb˛‘· T +~. Ç~
j·TT>∑jT· T>±\˝À ≈£L&Ü >∑Ts¡T+Ô #·Tø√yê*. ìj·TeT+>± s¡÷|ü+ eTT+<äT
Hêe÷ìï düà]+#·T. s¡÷|ü+ øåD£ øÏ +£ . HêeT+ dü‘´· +. nsú+¡ ‘Ó\TdüTø=ì
Hêe÷ìï ìs¡+‘·s+¡ »|æùdÔ y˚<ë˝Ò ‘·≥dúeü Te⁄‘êsTT. kÕsêìπø kÕs¡yTÓ qÆ Ä
Hêe÷ìï nK+&É+>± »|æ+#˚ ø£s÷¡ Œs¡>ös¡Tì e<›ä #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ Væ≤e÷Á~
‘·qj·T kÕ<äs+¡ >±, ªkÕ«MT! ˙ø£+fÒ m≈£îÿe>± sêÁ‹+ã>∑fió¯ fl »|ü+, <Ûë´q+
#˚ùd yêfi¯ófl me¬sH’ ê e⁄Hêïsê? Hê≈£î #Ó|Œü e\dæ+~μ nì n]ú+∫+~.
n|ü&ÉT •e⁄&ÉT ª$qT ø£fi≤´D°! düø\£ >∑TDdü]‘·T,Ô ˝≤eD´Kì, s¡$≈£î\
n<Ûë´j·TeTT-16 271
~e´eTDÏ nsTTq sêeTT&ÉT qqTï <Ûë´ìkÕÔ&TÉ . Ä sêeTT&ÉT sêøåk£ Õs¡D≤´\≈£î
n–ïe+{Ïyê&ÉT. uÛ≈Ñ î£ \Ô Vü≤è<äj÷· \H˚ ø£eT˝≤\≈£î ÁuÛeÑ Ts¡+ e+{Ïyê&ÉT,
nC„≤qeTH˚ Nø£{ìÏ bÕs¡Á<√˝Ò ~qø£sT¡ &ÉT, ñ<ës¡T&ÉT lsêeTT&ÉT eTT˝¢Àø±\πø
eT÷\dü+Ô uÛyÑ TÓ qÆ yê&ÉT, y˚<\ä ‘·\≈£î ø±dæq |üø«£ yÓTqÆ |ò\ü eTT. düø\£ düèwºøæ Ï
ø±s¡DuÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ yê&ÉT, ìs¡à\T&Óq’ {ºÏ ‘·e÷\˙\T&ÉT Ä lsêeTT&ÉT. sêeDTì
>∑s«¡ uÛ+Ñ >∑+ #˚dqæ yê&ÉT, uÛeÑ >∑C≤\ u≤]qT+&ç ‘·]+|üCùÒ d eTè>∑sêE,
»q≈£îì n\¢T&ÉT, j·T»„d+ü s¡ø≈£å î£ &ÉT nsTTq lsêeTTì H˚qT <Ûë´ìkÕÔqT.μ
Ç~ $ì Ä uÛyÑ êì q$«+~. Ä sêeTT&ÉT eq+˝À d”‘ê! d”‘ê! nì
|ü\e]dü÷Ô eèøåb£ ÕcÕD≤\ #·T≥º÷ ‹s¡T>∑T‘·THêï&ÉT. Äj·Tq uÛ≤s¡´qT sêeDT&ÉT
rdüTø¬ fi≤fl&ÉT, Ád”Ô $jÓ÷>∑+˝À eT‹ #Ó&,ç nôVAsêÁ‘ê\T ÄyÓT <Ûë´dü˝À
e⁄Hêï&ÉT. n≥Te+{Ï sêeTTì HêeT+ »|æ+#·&+É ∫Á‘·+>± e⁄+<˚! nì
n+~. n|ü&ÉT •e⁄&ÉT, Ä s¡|Tüò TMs¡T&ÉT ©˝≤e‘ês¡T&ÉT. ì]«ø±s¡T&ÉT.
y˚<ë\≈£î, y˚sTT‘·\\T >∑\ Ä~X‚wßü q≈£î ≈£L&Ü n+‘·Tã≥ºìyê&ÉT. n‘·&TÉ
|üPsí¡ÁãVü‰àq+<äT&ÉT, ìsZ¡TDT&ÉT. <˚e‘·\qT $eTT≈£îÔ\>±$+#·T≥≈£î
dü+|üPsí+¡ >± dü>T∑ Ds¡÷|ü+‘√ ©˝≤ y˚w<ü ëÛ ]jÓTÆ uÛ≈Ñ î£ \Ô ø√dü+ Á|üø≥£ yÓTHÆ ê&ÉT.
$X¯«s¡÷|ü⁄&ÉT Ä s¡|Tüò TMs¡T&=ø£ÿ&˚. ã+>±s¡+ ˇø£fHÆ… ê ÄuÛsÑ D¡ ≤\T mH√ï.
ˇπø Äø±X¯+˝À uÛeÑ Hê\T ˝…øÿ£ ˝Òqìï ñqï≥¢T>± d”‘ê|ü‹ düs«¡ yê´|æ. kÕ>∑s+¡
ˇø£fHÆ… ê n\\T nq+‘·+. ˝ÀVü≤+ ˇø£fHÆ… ê Äj·TT<Ûë\T nbÕs¡+. <ës¡+
ˇø£ÿf…HÆ ê eÁkÕÔ\T s¡øs£ ø¡ ±\T. y˚T|òTü + ˇø£fHÆ… ê _+<äTe⁄\T ndü+U≤´ø£+!
HÓsTT´ ˇø£ÿf…HÆ ê n+<äT˝Àì ø£D≤\T nbÕs¡+. Hê<ä+ ˇø£ÿfsTTHê yê<ë´\T
nH˚ø+£ . H˚\ ˇø£ÿfÒ nsTTHê #Ó≥T¢ mH√ï s¡ø±\T. y˚<+ä ˇø£ÿfÒ nsTTHê
ÁX¯ó‘·T\T nq+‘·+. Äø±X¯+ ˇø£ÿfÒ nsTTHê qøåÁ£ ‘ê\T ndü+U≤´ø£+. n˝≤
sêeTT&ÉT düs«¡ Á‘ê yê´|æ+∫ ñHêï&ÉT. nq>± Ä Væ≤eTq>∑|⁄ü Á‹, ªqTe⁄« @
sêeTTì e]í+#êy√ Ä‘·ì H˚qT eT]|ækÕÔqTμ n+~.
272 lsêeT$»j·T+
yÓ+≥H˚ ø±+#·qesí+¡ ‘√, düTVü‰dü´ e<äq+‘√, |ü<àä qj·THê\‘√
düTsπ KjÓTÆ C≤qø°s÷¡ |ü+ <Û]ä +∫ uÛyÑ êì sêeTTì m<äT≥≈£î e∫Ã+~. e÷{¢≤&ç‘˚
|ü\Tes¡Tdü\T yÓTs¡TdüTÔHêïsTT. >∑>∑Hêqï+fÒ ‘˚»+‘√, eÁC≤\e+{Ï
bÕ<ä<÷äÛ [‘√ ÄyÓT n‘·sÿ¡ ´+>± e⁄+~. X¯Øs¡+ qT+&ç nbÕs¡yTÓ qÆ düTyêdüq\T
yÓ\Te&É>± Ä ns¡D´+˝À Ä düT>∑+<Ûëìï ÄkÕ«~+#·{≤ìøÏ ÁuÛeÑ Tsê\˙ï
|üsT¡ >∑Tq e#êÃsTT. yÓTs¡T|ü⁄ r>∑e˝… Ä |”‘e· düq düsê«\+ø±s¡ uÛ÷Ñ wæ‘j · TÆÓ
|ü]|üPsí+¡ >± e⁄Hêï, sê|òTü e⁄&ÜyÓTqT #·÷∫, eTTK+ ‹|üø=ì yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
Çø£ÿ&É dü]>Z± #·÷&É˝<Ò ìä eT∞fl eTT+<äT≈£î e∫Ã Ä >∑D|ü‹ e÷‘· ªkÕ«MT!
s¡|òüTTHê<∏ë! H˚qT d”‘·qT e#êÃqTμ nì y˚&ÉTø√>±, sêeTT&ÉT ÄyÓTqT
|ü{+Ϻ #·Tø√ø£, eèøåb£ ÕcÕD≤\qT øö>∑*+#·Tø=Hêï&ÉT. Ç~ #·÷∫ C≤qøÏì
e<ä*ô|{º≤&Ü @$T? nì ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT \ø£ÎDT&ÉT. n|ü&ÉT ÄyÓT z
Äràj·Tsêe÷! z njÓ÷<Ûë´Hê<∏ë! |üPs¡«|ü⁄D´+ e\¢ ˝Ò&ç |ü⁄* |ü≥Tº qT+&ç
‘·|Œæ +#·Tø=qï≥¢T, ˙ sêDÏ sêeDTì u≤]qT+&ç ãj·T≥|ü&ç e∫Ã+~.
$wüø+£ sƒ¡ Vü≤è<äj÷· ! |üPsíÁ¡ ãVü‰à! |üPsíø¡ ±e÷! |üsT¡ >∑Tq e∫à qqTï Ä*+>∑q+
#˚düTø√ nì ÁbÕ<Û˚j·T|ü&ç+~. Ç<ä+‘ê <˚e‘·\T Äø±X¯+ qT+&ç
>∑eTìdüTHÔ êïs¡T. C≤qøÏ <ä>s∑Z T¡ Hêï ≈£L&Ü Ä yÓ÷øå<£ ë‘· ø£HïÓ ‹Ô #·÷&É≥+˝Ò<Tä .
ø√|æ+#ê&√ @yÓ÷? nì nqTø=Hêïs¡T <˚e‘·\T. n|ü&ÉT \ø£ÎDT&ÉT
ª|ü<àä <äfi≤øå±! eTH√yÓ÷Vü≤Hê! ì]«ø£\Œeèøå±! z düs«¡ s¡ø±å ! d”‘q· T Ä*+>∑q+
#˚dTü ø=ì ÄyÓT ø√]ø£ rs¡Ãe\dæ+<äμì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. ã<äT\T>± s¡|Tüò TMs¡T&ÉT,
ª˙≈£î ÄyÓT <äTsê˝À#·q ‘Ó*j·T<äT. ìC≤ìøÏ ÄyÓT n|üsêí <˚$. eTq\qT
yÓ÷dü–+#·&ÜìøÏ e∫Ã+~. •e⁄ì‘√ eTq\qT yÓ÷dü–kÕÔqì |ü+<Ó+ y˚d+æ ~.
Ç~ ˙≈£î dü]>Z± ‘Ó*j·T<äTμ nì n+‘·sCY ≤„ q+e\¢ ø¬ ˝’ ≤dü+˝À »]–+<ä+‘ê
kÂ$TÁ‹‘√ #ÓbÕŒ&ÉT. Ç~ $ì düÿ+<äTì ‘·*j ¢ TÆÓ q bÕs¡«‹ Á|üdqü Tïsê˝…+’ ~.
ªùV≤ nõ‘ê! |üPsíÁ¡ ãVü‰à! n+≥÷ Ä Ä~e÷j·T n+_ø£>± Á|üø≥£ yÓTÆ Ä
n<Ûë´j·TeTT-16 273
$]+∫ »q≈£îq≈£î es¡$Te«{≤ìøÏ eTT+<äT≈£î e∫Ã+~μ. n|ü&ÉT lsêeTT&ÉT
ùV≤e÷‘ê! C„ ≤ q>∑ + >±! Væ ≤ eTq>∑ d ü T ‘ê! •y껄 q T ~Û ø £ ÿ ]+∫
Çø£ÿ&çø¬ +<äTø=#êÃe⁄?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. n|ü&ÉT <äTsZ¡ s¡|Tüò Tq+<äqTì‘√
ªuÛ≤sZe¡ õ‘ê! •eeTH√s¡+»Hê! qs¡Ms¡ÁX‚cÕ˜ , Äq+<äe<äHê, »>∑<«ä +<ë´,
»>∑<äT<ëΔsê! ˙e⁄ ì]«ø±s¡T&Ée⁄, |üPsí¡C„≤ìyÓ’Hê, m+<äTø± eèøå±\qT,
bÕcÕD≤\qT Ä*+>∑q+ #˚dTü HÔ êïe⁄μ nì n&ç–+~. n|ü&ÉT øödü˝≤´düT‘·T&ÉT
d”‘ê! d”‘ê! nì |æ\e>±, eèøå±\T, bÕcÕD≤\T z nHêïsTT. n~ #·÷∫
n+_ø£ ìX‚Ãwºsü TT+~. ‘·sT¡ yê‘· lsêeTT&ÉT ªBìï >∑T]+∫ •e⁄ì <ä>s∑Z ≈¡ î£
yÓ[fl n&ÉT>∑T. ˙≈£î Ä+‘·s´¡ +˝À $XÊ«dü+ ˝Ò<Tä . Ä<Ûë´‘·àC„≤q+ |üP]Ô>±
˝Ò<äT. H˚qT eèøå±\HÓ+<äT≈£î øö–*+#·Tø=+≥THêïqT, nqï $wüj·T+
|ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT&Óq’ •e⁄ìøÏ ‘Ó\TdüTμ nHêï&ÉT. ø±˙, n+_ø£ Ç˝≤ n+~.
ªMTs¡T Ç<›s¬ä H’ ê s¡÷|ü+ ˇø£ÿfÒ! |üsd¡ Œü s¡+ Ä+‘·s´¡ + u≤>± ‘Ó*dæqyês¡T.
Äø±X¯+ yÓX’ Ê\´+ yêj·TTe⁄πø ‘Ó\TdüT. yêj·TTe⁄ >∑eTq+ n+‘ê Äø±XÊìøÏ
|üP]Ô>± ‘Ó\TdüT. Hê n_Ûe÷Hêqï+‘ê e~* ìqTï X¯sD¡ T y˚&TÉ ‘·THêïqT.
z $]+∫»qø±! ˙yÓ+<äT≈£î Ä eèøå±\qT, bÕcÕD≤\qT Ä*+>∑q+
#˚dTü ø=+≥THêïy√ Hê≈£î $es¡+>± #Ó|Œü e\dæ+~μ nì ø√]+~. n|ü&ÉT
sêeTT&ÉT n|üs¡í n+‘·s+¡ >±q ~e´C„≤Hêìï Á|üyX˚ ô¯ |{º≤&ÉT. Ä eèøå±\T,
bÕcÕD≤\T mes√ ì<ëq+>± #·÷dæ ‘Ó\TdüTø√! uÛyÑ êì C≤Á>∑‘>Ô· ± |ü]øÏ+#·>±
nø£ÿ&É eTVü‰ãTTwüß\T ≈£Ls=Ãì <Ûë´q+ #˚düTÔHêïs¡T. yê]øÏ yÓ÷øå£+
Á|ükÕ~+#·&ÜìøÏ d”‘î· nH˚ $Twü‘√ Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îì ‘ê|üdTü \qT
ñ<Δ]ä +#ê&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· Ä |ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüßq≈£î ‘·q ndü\T s¡÷|ü+
Á|ü<]ä Ù+∫+~ »>∑Hêà‘·. n|ü&ÉT dü«j·T+>± sêeTT&ÉT n+_ø£qT |üPõ+#·>±
Ä ‘·T˝®≤ uÛyÑ êì ªz sêJeH˚Á‘ê! s¡|Tüò Tq+<äHê! ˙e⁄ ‘·«s¡˝À sêeDTì
e~Û+∫, C≤qøÏì rdüTø=ì njÓ÷<Û´ä ≈£î $#˚ÃkÕÔe⁄μ nì es¡$T∫Ã+~.
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT d”‘q· T yÓ<Tä ≈£î‘·÷ nø£ÿ&ÉqT+&ç <äøDÏå ≤|ü<+ä∏ yÓ|’ ⁄ü kÕ>±&ÉT.
274 lsêeT$»j·T+
Á‘√e˝À me] düàs¡D e÷Á‘·+ #˚‘· bÕbÕ\T q•kÕÔj÷Ó n≥Te+{Ï
ø£èwíyü D˚ Ï ø£qã&ç+~. Ä q~ ˇ&¶TÉ q ø√<ä+&ÉbÕDÏ ˇø£ÿ øåD£ + ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
kÕïq+ #Ój÷· ´\ì s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ø£èwí˝ü À Á|üy•˚ +#ê&ÉT. »>∑H√àVü≤qT&ÉT,
»>∑Je® qT&ÉT ˝À‘Óq’ Ä ˙{Ï˝À eTTqø£ y˚XÊ&ÉT. $wíßü e⁄ ‘·qTe⁄ ì»+>±
ø£èùwí nqï≥¢T>± sêJeH˚Á‘·Tì X¯Øs¡+ øåD£ +˝À »\eTj·TyÓT+Æ ~. Á|üøÿ£ H˚
e⁄qï kÂ$TÁ‹ #·÷düT+Ô &É>±H˚ sêeTTì X¯Øs¡+ ˙s¡e&É+#·÷∫ ø£\es¡|&ü ܶ &ÉT.
Ç|ü&ÉT H˚H+˚ #˚ùd~? Ä lsêeT#·+Á<äeT÷]ÔøÏ @yÓT+Æ ~? nHê<∏\ä ≈£î ‘·*¢
nsTTq lsêeTT&ÉT mø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl&ÉT? ªz sêe÷! ˙e⁄ ˝Àø£e÷‘·e⁄
qHÓï+<äT≈£î ñù|øådÏ Tü HÔ êïe⁄μ n+≥÷ ìX‚Ãwºßü &Ó’ kÂ$TÁ‹ ≈£L\ã&¶Ü&ÉT. ªsêe÷!
á øåD£ +˝À |üsT¡ >∑Tqsê! ˙y˚ Hê ‘·*$¢ , ‘·+Á&ç$. qqTï eq+˝À ˇ+≥]>±
m+<äT≈£î e~*ô|{º≤e⁄? sê|òTü yê! H˚qT n\dæb˛j·÷qT. qqTï á |òTü Às¡
ns¡D´+˝À e<ä*yÓfi≤fle⁄. Hê≈£î ÁbÕD‘ê´>∑yT˚ X¯sD¡ ´+. ‘·*¢ nsTTq C≤qøÏ
qqTï e~˝Òdæ+~, ˙eP qqTï ñù|øåÏùdÔ m˝≤? s¡|òüTT|ür! ˙MT<˚
ÄX¯ô|≥ºTø=HêïqT. qTe⁄« qqTï e<ä\e<›Tä μ n+≥÷ \ø£ÎDT&ÉT ô|ø’ Ï ˝Ò∫
ìØ«s¡´+>± q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ #·÷∫ $T‹MT]q ø√|ü+‘√ <Ûqä Tsê“D≤\T #˚‹øÏ
rdüT≈£îHêï&ÉT. eTTK+˝À Á|üfij ¯ ÷· –ï Á|ü»«]\¢>± ø£èwí‘ü √ ªqey˚T|òTü s¡+>∑T&ÉT,
sêJeH˚Á‘·T&ÉT nsTTq Hê s¡|Tüò TMs¡Tì rdüTø=ìsê! ˝Òøb£ ˛‘˚ á øåD£ y˚T
ˇπø u≤D+‘√ ìqTï yÓTT<ä\+{≤ ìs®\¡ + ø±$kÕÔqT Ä˝À∫+#·Tø√μ nì
nHêï&ÉT. Ç~ ‘Ó\TdüTø=ì nVü≤˝À´<Δës¡≈î£ &ÉT yÓ+≥H˚ ãj·T≥≈£î e#êÃ&ÉT.
sêeT<äsÙ¡ q+‘√ Äq+<ä+ eTT|æŒ]>=q>± kÂ$TÁ‹ kÕcºÕ+>∑|&ü ܶ &ÉT. Ä
dú\ü +˝À •e*+>∑+ kúÕ|æ+∫ eTT+<äT≈£î kÕ>±&ÉT sêeT#·+Á<äT&ÉT. Ä dú˝ü ≤H˚ï
u≤ôVAπøÁå ‘·eTì n+{≤s¡T. n<˚ ø£ã+<ÛTä ì ìyêdü+.
ø£ã+<ÛTä ì XÊ|ü$yÓ÷#·q+
Ä ø£ã+<ÛTä ìøÏ ‘·«s¡>±H˚ m<äTs¡j÷· ´s¡T sêeT\ø£ÎDT\T. ø±e\dæq
yês¡T Mπsqì m]– ø£ã+<ÛäT&ÉT ‘·q X¯Øsêìï yê´|æ+|üCÒdæ yê]ì
n<Ûë´j·TeTT-16 275
Äe]+#ê&ÉT. n‘·&ç #˚‘T· \T |üHïÓ +&ÉT jÓ÷»Hê\ bı&ÉT>∑T. <ë]øÏ n&¶+É >±
|üs«¡ ‘·+˝≤ |ü&ܶ &ÉT. eÁ»|ò÷ü ‘·+ e\¢ n‘·&ç •s¡dTü ‡ >∑T+&Ó\ô|ø’ Ï e∫Ã+~.
yê&çøÏ ø±fi¯ófl ˝Òe⁄. s¬ +&ÉT #˚‘T· \÷ C≤|æ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. yê&çøÏ nø£kÕà‘·T>Ô ±
sêeT\ø£ÎDT\T ‘ês¡dæ˝¢≤s¡T. nyÓ÷|òüTyÓTÆq yê&çã\+ ‘Ó\TdüTø=ì
njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT <Ûqä TdüT‡ >¬ ø’ =ì s¬ +&ÉT yê&ç u≤D≤\‘√, yê&ç s¬ +&ÉT
#˚‘T· \÷ q]πøkÕ&ÉT. lsêeTu≤D+‘√ ø£ã+<ÛTä &ÉT ñ<Δ]ä +|üã&ç ~e´<˚V≤ü +
bı+~, s¡|Tüò T|ü‹ #·sD¡ ≤\ô|’ yê*, #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ ì\ã&¶Ü&ÉT. H˚qT
<äq÷í >∑sꓤq »ìà+∫q ø£X´¯ |ü düT‘·T&ÉqT. eT<ä´bÕq+‘√ eTVü‰ ñqà‘·T&Ô HÉ ,’Ó
dú÷ü \•s¡T&ÉH˚ ãTTwæ @ø±+‘·+>± ns¡D´+˝À ‘·|dü Tü ‡ #˚dTü ≈£î+≥T+&É>±
H˚qT ô|<›ä øπ ø£yd˚ æ n‘·&ìç uÛjÑ T· ô|{º≤qT. ˙e⁄ #·+&Ü\ bÕ|üKì$. ø£ã+<ÛTä &Éy’Ó
ns¡D≤´\˝À |ü&eç ⁄+&ÉT nì X¯|+æ #ê&ÉT. ø±˙ H˚qT Äj·Tq ø±fi¯flMT<ä |ü&ç
ÁbÕ]ú+#·>± Äj·Tq XÊ|ü $eTTøÏìÔ Á|ükÕ~+#ê&ÉT. <äXe¯ TTKTì e~Û+#·{≤ìøÏ
sêeTT&ÉT ‘·|Œü ø£ <ä+&Éø±s¡D≤´ìøÏ ekÕÔ&TÉ . n|ü&ÉT ˙≈£î j·T<∏ës¡÷|ü+
edüT+Ô ~ nHêï&ÉT. Ç+Á<ä|<ü +ä ø√dü+ H˚qT #ê˝≤ø±\+ »|ü+ #˚XÊqT.
Ç+Á<äT&ÉT eÁC≤j·TT<Û+ä ‘√ Hê HÓ‹qÔ ø={º≤&ÉT. <ë+‘√ ‘·\ ø£&TÉ |ü⁄˝ÀìøÏ
~–+~. s¬ +&ÉT ø±fi¯Sfl q]πøXÊ&ÉT. |üPs¡«ø£sà¡ |ò*ü ‘·+>± #ê˝≤ ø£cÕº \T
nqTuÛÑ$+#êqT. sêe÷! qqTï ñ<Δä]+#·T. Hê X¯Øsêìï n–ï<˚e⁄&çøÏ
düeT]Œ+∫, uÛdÑ àü + #ÓsTT´. kÂ$TÁ‹ ø£f\…º ˙ï b˛>∑T#˚dæ Ä ø£fiã‚ sêìï n–ï˝À
y˚XÊ&ÉT. ø£ã+<ÛTä &ÉT |ü⁄D´X¯Øs¡+ bı+~ $e÷q+˝À ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. |üsT¡ düy~˚
düŒ]Ù+∫q+‘·H˚ ˝ÀVü≤+ düTesíe¡ Te⁄‘·T+~. Ä $<Û+ä >± ø£ã+<ÛTä &ÉT yÓ≈’ î£ +sƒ¡
<Ûëe÷ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. X¯+K #·Áø±~ ∫Vü‰ï\T ø£\yê&ÉT, #·‘T· s¡T“¤E&ÉT nsTTq
$wíßü eT÷]Ô uÛ≈Ñ î£ &Ô sÉ TTq ø£ã+<ÛTä ì Ä $<Û+ä >± ñ<Δ]ä +#ê&ÉT. $e÷q+˝À
≈£Ls¡TÃqï ‘·sT¡ yê‘· ø£ã+<ÛTä &ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT. njÓ÷<Û´ä Á|üuTÑÛ yÓq’ s¡|Tüò THê<∏ë!
Çø£ eTT+<äT ˙e⁄ düTÁ^e⁄ì ùdïVü≤+ #ÓsTT´. »>∑<«ä +<ë´! »qø£C≤e÷‘ê!
276 lsêeT$»j·T+
»\<ä>±Á‘ê, »qàs¡V≤æ ‘ê, »\»H˚Á‘ê! $]+∫ »qø±! »Hês›H¡ ê! »>∑<TäZ s√!
n+≥÷ s¡|Tüò ÷‘·eÔ TTìøÏ qeTkÕÿs¡+ #˚dæ ø£ã+<ÛTä &ÉT yÓ÷øå+£ bı+<ë&ÉT.
X¯ã] yÓ÷øå+£
‘·<Tä |ü] X¯ã] ÄÁX¯eT+ yÓ|’ ⁄ü , »>∑<ë‘·àjÓTÆ q sêeTT&ÉT Á|üj÷· D+
ø=qkÕ–+#ê&ÉT. X¯ã] |üse¡ T ‘·|dü «æ ì. ‘·|‡ü düT #˚d÷ü Ô ÄyÓT eTTdü*<Ó’
b˛sTT+~. ÄyÓT ÄÁX¯eT+˝À lsêeTT&ÉT eT÷&ÉT s√E\THêï&ÉT. ÄyÓT
ø£+<äeT÷˝≤\T ‘Ó∫à uÛøÑ ÔÏ uÛ≤e+‘√ s¡|Tüò TsêeTTì |üPõ+∫+~. X¯ã] ‘·|dü Tü ‡
|üPs¡sÔ TT+<äì Á>∑V≤æ +∫ sêJeqj·TqT&ÉT ÄyÓT≈£î C„≤Hêìï ñ|ü<•˚ +#ê&ÉT.
ÄyÓT yÓ+≥H˚ ñ<Δ]ä +|üã&ç X¯Øsêìï M&ç yÓ÷øå|£ <ü ë∏ ìï bı+~+~. n|ü&ÉT
kÂ$TÁ‹ |ü⁄sêD|ü⁄s¡TcÕ! »>∑<Tä <Δësê! njÓ÷<Ûë´BÛXÊ! düsπ «XÊ! Hê≈£î <äjT· ‘√
‘·‘«Ô· C„≤Hêìï, kÕsêkÕs¡ $#ês¡ ìs¡÷|üDqT uÀ~Û+#·e\dæq<äì y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT.
\ø£ÎDTì dü+<˚Vü‰\˙ï rsêÃ&ÉT s¡|òüTTsêeTT&ÉT. »>∑‘·Ô+‘ê e÷j·T‘√
ì+&çe⁄+~. dü‘´· eTT, XÊX¯«‘·yTÓ qÆ ~ yÓ÷øåy£ T˚ . Ä Á|üø±•+#˚ edüTeÔ ⁄\˙ï
H˚H.˚ Hê HêeTy˚T Ä‘·àC„≤q+.
Ç~˝≤ e⁄+&É>±, s¡|Tüò T|ü‹ Vü≤+|” $s¡÷bÕ≈åî£ ì e<›≈ä î£ #˚sê&ÉT. eTT+<äT
|ü+bÕ düs√es¡+, •e⁄ìøÏ $ÁXÊ+‹ ì\j·T+. ~e´\‘·\‘√, ø=eTà\‘√
m\¢|ü &É÷ eT+∫ |ò˝ü ≤\ìdüT+Ô ~. nø£ÿ&É düŒ{Ïø•£ \ô|’ |òTü qXÊ´eTT&Óq’
lsêeTT&ÉT ≈£Ls¡TÃì ñ+&É>± ø¬ ˝’ ≤dü+˝Àì jÓ÷>∑øπ eå ÷\T ‘Ó\T|ü&ÜìøÏ
y˚T|òTü T&ÉT ~–e#êÃ&ÉT. X‚wXü j¯ T· qT&Óq’ Hêsêj·TDT&ÉT, Ç+~sê s¡eTDT&ÉT,
ì]«ø±s¡T&É÷, nõ‘·T&É÷, düs«¡ + ‘êH˚ nsTTq Ä lsêeTT&ÉT \ø£ÎDTì
‘=&Éô|’ •s¡dTü ‡ ñ+∫ X¯jT· ì+#ê&ÉT. Ä düeTj·T+˝À s¡|Tüò THê<∏Tä ìøÏ d”‘·
C„≤|üø+£ e∫Ã+~. ãs¡Te⁄>± }|æ] |”\TÃø=ì »>∑‹Œ‘·jTÆÓ q sêeTT&ÉT
ªÄVü‰! C≤qø°! eTè>±+ø£e<äHê! >∑TDdü]‘êÔ! |ü<àä qj·THê! düø\£ ˝≤eD´
n<Ûë´j·TeTT-16 277
>∑TDì<ÛëHê! qqTï mqï{Ïø¬ H’ ê ø£\TdüTø=+{≤yê!μ nì ÄÁø√•+#ê&ÉT.
sêeTTìøÏ $s¡Vü≤»«s¡+ e∫Ã+~. Ä düeTj·T+˝À ø√øÏ\ eT<ÛäTs¡+>±
≈£Ldæ+~. ÄÁ>∑V≤æ +∫q Á‹uÛTÑ eH˚X«¯ s¡T&ÉT ª˙ dü«s¡+ m|üŒ{Ïø° |ü\ø£≈î£ +&ÉT
>±ø£!μ nì X¯|+æ #ê&ÉT Ä ø√øÏ\qT. yÓ+≥H˚ Ä ‘·e÷\˙\Tì e<›≈ä î£
ø√øÏ\\˙ï e∫à X¯sD¡ Ty˚&ÜsTT. n|ü⁄&ÉT sêeTT&ÉT edü+‘·ø±\+˝À Hê
e÷≥ M–b˛‘·T+~. Ä&É, eT>∑ eTè>±\ìï+{Ï‘√ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªMTs¡T dü+jÓ÷–ùdÔ $TeTà*ï y˚≥>±&ÉT e~ÛkÕÔ&TÉ μ Ç~ dü‘´· + nHêï&ÉT.
yÓ+≥H˚ Ä eTè>±\˙ï X¯sD¡ T y˚&>É ± yê{ÏøÏ XÊ|ü$yÓ÷#·q Á|ükÕ~+#ê&ÉT.
sêÁ‹|üP≥ dü+uÛÀ–ùdÔ e~Û+#·ã&ÜÔsT¡ . |ü>\∑ +‘ê MTs¡T eTT≈£î˝Ô .Ò n|ü&ÉT
Ä&É eT>∑ @qT>∑T\T s¡$T+#·&+É #·÷∫ X¯|+æ #ê&ÉT. yê{ÏøÏ $jÓ÷>∑+
‘·|Œü ˝Ò<Tä . @qT>∑T @&ÉT ~Hê\es¡≈î£ n#˚‘q· +>± Áù|‘·+e˝… eT÷]ä*+¢ ~.
n|ü&ÉT n$ X¯sD¡ Ty˚&‘ç ˚ sêJe qj·TqT&ÉT ª»\+˝À yÓT<Æ Tä∏ q+ #˚ùdÔ
mqï{Ïø° eT÷s¡Ãs¤ ê<äTμ nì XÊ|ü$eTTøÏÔ >±$+#ê&ÉT. HÓeTfi¯fl‘√ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT
ª˙ Á|æjT· T&ÉT q|ü⁄+dü≈î£ &Ée⁄‘ê&ÉTμ nì X¯|+æ #·>±, n$ X¯sD¡ T y˚&>É ±H˚ Ä
»>∑<TäZ s¡Te⁄ ªø£fifl¯ ˝À ˙s¡T ˇ*πø HÓeTfi¯fl e\q MT dü+‘·‹ eè~Δ bı+<äT‘·T+~μ
nì nuÛj Ñ T· $T#êÃ&ÉT. #·Áø£yêø±\qT |æ*∫ s¡|Tüò T|ü‹ ªdü÷s√´<äjT· +˝À
ø£*j·TeTHêï&ÉT. sêÁ‹|üP≥ MT≈£î m&Éu≤fÒμ nHêï&ÉT. Ä&É eT>∑ ø±≈£î\ô|’
<äèwºæ kÕ]+∫ ªJ$‘·+˝À ˇπøkÕ] dü+kÕs¡ düTK+ ã&ÉjT· e#·TÃμ H˚qT
d”‘ê$jÓ÷>∑+‘√ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·T+&É>± MTs¡T s¡‹ düTK+ nqTuÛ$Ñ dü÷+Ô &É&+É
#·÷∫ MT≈£î <ä+&Éq $~Û+#êqT. n+<äT≈£î Á|ü‹>± ªsêøåd£ Tü \T m+<äs√
ekÕÔsT¡ . yêfi¯fl Ád”\Ô +<ä]ì n|üV≤ü ]+#·+&ç. d”‘≈· î£ »]–qf¢Ò yê]øÏ »s¡>±*.
Hê eTT+<äT s¡‹ #˚w\üº T m+<äT≈£î #˚kÕÔsT¡ ? Hê C≤qøÏ Hê≈£î <ä÷s¡yTÓ +Æ ~μ
nì es¡<ëq$T#êÃ&ÉT. n˝≤ Ä düeTj·T+˝À »qø£C≤e÷‘·≈£î mH√ï
Ä˝À#·q\T e#êÃsTT. ø√{Ï dü+e‘·‡sê\T XÀ~Û+∫Hê Äj·Tq >∑TD≤\T
>∑D+Ï #· X¯ø´£ +ø±<äT.
278 lsêeT$»j·T+
Ç~˝≤ e⁄+&É>± Ä ø√<ä+&ÉbÕDÏ ãTTwü´eT÷ø£ |üs«¡ ‘·+ ô|q’ yêqs¡T˝…q’
q\Tì, ˙\Tì, C≤+ãe+‘·Tì, düTÁ^e⁄ì eT]j·TT ◊<äeyê&ÉsTTq
Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷XÊ&ÉT. ñe÷ø±+‘·Tì>± me¬s‘’ ˚ ne‘·]+#ês√, yê]
»qàø£sà¡ \T n<äT“¤‘y· TÓ qÆ eì ‘·èrj·÷<Ûë´j·T+˝À e]í+#êeTT.
sêeT$»j·T Á>∑+<∏sä ê• ì»+>± yês¡D≤dæ. sêeTø£<ä∏ $X‚«X¯«s¡TìøÏ
Á|æjT· yÓTqÆ ~. eTTeTT≈åî£ e⁄˝…q’ qs¡T\≈£î Ä j·÷Á‘·˝À m˝≤+{Ï ø£cÕº \T
dü+uÛ$Ñ +#·e⁄. dü+kÕs¡ ø±sê´\qT e<ä* kÕ<äs+¡ >± ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
B+‘√ ns¡D´ø±+&É eTT–dæ+~. eTT+<äT øÏwÿæ +<Ûøä ±+&É Äs¡+uÛeÑ TÚ‘·T+~.
s¡‘êï\>∑ìqT+&ç s¡‘êï\T e∫Ãq≥¢T Ç~ uÛøÑ ÔÏ yÓs’ ê>±´\>∑ì. Bì |üØøå≈£ î£ \T
kÕ<Û ä T »qT˝Ò . ÁãVü ‰ àq+<ä T &É ÷ , |ü ] |ü P sí ¡ T &É ÷ nsTTq l<Û ä s ¡ T ì
nqq´X¯sD¡ TC§∫à á nuÛ+Ñ >∑+ dü<ë nøåj £ T· + ø±yê\ì ÁbÕ]údTü HÔ êïqT.
dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
dü<ë ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
|ü<äVü‰s¡e n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
ns¡D´ø±+&É düe÷|ü+Ô
eee
n<Ûë´j·TeTT - 17
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
kÕe÷qT´\T, kÕ<ÛTä |ü⁄+>∑e⁄\T u≤Vü≤´<äèwºøæ Ï ˇπø b˛*ø£>± >√#·]kÕÔsT¡ .
ø±˙ kÕ<ÛäT|ü⁄s¡Twüß\T dü<ë ∫<ëq+<ä|òüTqT˝…’ ÁãVü‰àq+<äkÕ>∑s¡+˝À
z\˝≤&ÉT‘·T+{≤s¡T. ø=+>∑, Vü≤+dü #·÷|üs¡T\≈£î ‘Ó\¢>± ˇπø s¡ø£+>±
ø£qã&É‘êsTT. ø±˙ Vü≤+dü ˙fi¯flqT, bÕ\qT y˚sT¡ #˚jT· >∑\<äT. Ä X¯øÔÏ ø=+>∑≈î£
˝Ò<Tä . ø±≈£î\eT<Û´ä ø√øÏ\ edæ+∫Hê edü+‘·ø±\+˝À |ü+#·eTdü«s¡+˝À
ø√øÏ\ e÷Á‘·yT˚ eT<ÛTä s¡+>± ≈£Lj·T>∑\<äT. qø£ÿ\T+&˚ ns¡D´+˝ÀH˚ dæ+Vü≤+
≈£L&Ü J$düT+Ô ~. ø±˙ s¬ +&É÷ ˇø£ÿ≥q>∑\e÷? düŒ{¤ øÏ +£ , eTT‘·´+ s¬ +&É÷
ˇπø˝≤>∑T n>∑T|ü&Hç ê eTT‘ê´ìï e÷Á‘·yT˚ @s¡Tø=ì uÛÁÑ <ä|sü #¡ T· ≈£î+{≤s¡T.
bÕcÕD+, |üsT¡ düy~˚ s¬ +&É÷ q\¢>± ˇπø s¡+>∑T˝À »&É+>±, n‹ø£]qƒ +>±
ñ+{≤sTT. ø±˙ |üsT¡ düy~˚ q\¢s+¡ >∑T>∑\ ˝ÀVü‰ìï düTesí+¡ >± e÷s¡TdüT+Ô ~.
ø£d÷ü ]Ô , eT{ºÏ s¬ +&É÷ ˇπø s¡+>∑T˝À ñ+{≤sTT. ø±˙ ø£d÷ü ]Ô n+<ä]ø°
düTyêdüqqT n+~düT+Ô ~. leT+‘·T\≈£î düTU≤qï+~düT+Ô ~. eTõ®>,∑ bÕ\T
ˇπø s¡+>∑T˝À ñ+{≤sTT. ø±˙ bÕ\˝Àì r|æ n+<ä]˙ s¡+õdüT+Ô ~. n˝≤π>
kÕ<ÛTä |ü⁄+>∑e⁄\qT s¡÷bÕìïã{ºÏ Ç‘·sT¡ \‘√ düe÷q+>± #·÷&Ésê<äT.
n˝≤+{Ï Äq+<ä|Tüò qT˝…q’ kÕ<ÛTä e⁄\T |üse¡ TbÕeqyÓTqÆ sêeT$»j·T
Á>∑+<∏ëìï n‘·´+‘· Ä<äs+¡ ‘√ ÁX¯eD+ #˚dTü HÔ êïs¡T. sêuÀj˚T øÏwÿæ +<Ûëø±+&É
nH˚ ø£eT\+ô|,’ yêπ>$› j·TH˚ ÁuÛeÑ Ts¡+ $Vü≤]k˛Ô+~. <ëì˝Àì e÷<ÛTä sê´ìï
$E„\T dü<ë Á>√\T‘ês¡T. c˛&ÉXÊ<Ûë´j·T+˝À s¡|Tüò TMs¡T&ÉT |ü+bÕdüs√esêìøÏ
sêe&Üìï >∑÷]à #Ó|ü ≈£îHêï+. X¯+ø£sT¡ &ÉT me]HÓ‘’ ˚ ìs¡+‘·s+¡ <Ûë´ìkÕÔ&√
Ä dü»\ »\<ä>±Á‘·T&ÉT ãTTwü´eT÷ø£ |üs¡«‘·+ ô|’øÏ e#êÃ&ÉT. nø£ÿ&É
dæ+Vü≤ã\T¬s’q yêqs¡T\T ◊<äT>∑Ts¡T sêeT\ø£ÎDT\≈£î ‘ês¡dü|ü&¶Üs¡T.
280 lsêeT$»j·T+
s¡‘·ïeT+&ç‘·yÓTÆq y˚Ts¡T|üs¡«‘êq |ü+#·X¯è+>±\T $sêõ\¢T‘·Tqï≥¢T,
ñ<äj·÷#·\+ô|’ |ü+#ê~‘·T´\T yÓ\dæq≥¢T >√#·]+#ês¡T. lsêeTTìøÏ
düV‰ü j·T+ #˚jT· &ÜìøÏ |ü+#·eTVü‰uÛ÷Ñ ‘ê\T Ä yêqs¡ |ü+#êj·T‘·q s¡÷|ü+˝À
ne‘·]+#êj·÷ nqï≥¢Tqï~. |ü+bÕdüs√es¡ rs¡+˝À lsêeTT&ÉT düŒ{¤ øÏ £
•\e<›ä kÂ$TÁ‹ ‘=&Éô|’ •s¡dTü ‡ qT+∫ |ü&TÉ ≈£îì ñ+&É>± düTÁ^e⁄&ÉT yê]ì
#·÷∫ uÛj Ñ T· ÁuÛ≤+‘·T&Éj÷· ´&ÉT. eTVü‰Ms¡T˝…q’ á Ç<›sä T¡ e÷qe⁄\qT qqTï
Vü≤‘·e÷s¡TÃ≥¬ø’ yê* |ü+bÕ&ÉqTø=ì ;Û‹*¢ yÓ+≥H˚ yÓqT~]– nø£ÿ&ÉTqï
q\T>∑Ts¡T yêqs¡ Ms¡T*ï dü+Á|ü~+#·≈£î+&Ü eHê\˙ï \+|òæTdü÷Ô
yêj·TTy˚>+∑ ‘√ bÕ]b˛kÕ>±&ÉT.
n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl düTÁ^e⁄ì ì*|æ ª˙e⁄ m+<äT≈£î
uÛj
Ñ T· |ü&ç bÕ]b˛‘·THêïe⁄? n+‘· $|üØ‘·+ @+ »]–+~?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT.
düTÁ^e⁄&TÉ ªyê]s¡Te⁄s÷¡ >=|üŒ <Ûqä TsΔês¡T\T, Á|ü#+· &ÉMs¡T˝¢≤ ø£qã&ÉT‘·THêïs¡T.
yêfi¯flqT #·÷dü÷HÔ ˚ Hê≈£î $|üØ‘·yTÓ qÆ uÛj Ñ T· +‘√ >∑T+&Ó\<äTs¡T‘·THêïsTT.
á s√E ‘Ó\y¢ ês¡Ts¡a≤eTTq dü«|üï+˝À, Ç<›sä T¡ <Ûqä TsΔês¡T\T Hê≈£î düV‰ü j·T+
#˚d,æ yê*ì dü+Vü≤]+∫ øÏwÿæ +<ÛësêC≤´ìï HêøÏ#êÃs¡T. á ñ<äjT· y˚T Ä
<ÛäqTsΔês¡T\T Hê≈£î ø£qã&¶Üs¡T. ø±˙ $|üØ‘·yÓTÆq uÛÑj·T+ e\¢ yê]ì
ø£*ùd+<äT≈£î Hê≈£î <Ûs’Ó ´¡ + #ê\˝Ò<Tä μ nHêï&ÉT. n|ü&ÉT yêj·TTq+<äqT&ÉT
ªy˚T+ q\ZTs¡+ Á|ü<ëÛ qT\+ ñHêïeTT. j·TeTT&çHH’Ó ê •øå+Ï ∫ ìqTï düs«¡ <ë
s¡økÏå ÕÔeTT. |ü+bÕrs¡+ e<›ä Ä Ç<›sä T¡ Ms¡T\T <˚B|ü´e÷q+>± Á|üø±•düTHÔ êïs¡T.
yê]e⁄s¡÷ Ç+Á<ä, ãèVü≤düŒ‘·T\e˝… >√#·]düTHÔ êïs¡T. ˇø£sT¡ ‘·|dü «æ , ˇø£sT¡
ñ<ëdæ. ˇø£sT¡ W<ës¡´e+‘·T&ÉT, eTs=ø£sT¡ <Ûs’Ó ´¡ e+‘·T&ÉT. ˇø£sT¡ |ü⁄D´+,
eTs=ø£sT¡ j·TX¯dTü ‡. ˇø£sT¡ C„≤ì, eTs=ø£sT¡ $C„≤ì. ˇø£sT¡ Äq+<ä+,
eTs=ø£sT¡ Á|üXÊ+‘·+. ˇø£sT¡ dü>T∑ DT&ÉT, eTs=ø£sT¡ ìsZT¡ DT&ÉT. n˝≤ s¬ +&É÷
Vü≤] dü«s¡÷bÕ˝Ò. ˇø£sT¡ kÕ<Û≈ä î£ &ÉT, eTs=ø£sT¡ dæ<TäΔ &ÉT. ˇø£sT¡ yÓs’ ê>∑´+,
n<Ûë´j·TeTT-17 281
eTs=ø£sT¡ uÀ<Û.ä ˇø£sT¡ yÓ÷øå+£ , eTs=ø£sT¡ ÁãVü‰àq+<ä+. yê] sêø£ #·÷∫
Hê Vü≤è<äjT· +˝À Äq+<ä+ ø£\T>∑T‘·Tqï~. H˚qT yÓ[fl yêfi¯fl düe÷#ês¡+
ø=+#ÓyTÓ HÆ ê ‘Ó\TdüT≈£îì ekÕÔqTμ nHêï&ÉT. #·‘T· s¡T\T e÷≥˝¢ÀH˚ m<äT{Ïyê]
Ä+‘·s´¡ + ‘Ó\TdüTø√>∑\s¡T. s¡T∫ #·÷dæ |ü<ësú¡ kÕ«s¡kÕ´ìï ‘Ó\TdüT≈£îqï≥¢T,
ns¡TD√<äj·T+ ‘·sê«‘· Nø£{Ï ‘=\–q≥¢T, eT+≥\T eTDÏ–‘˚ n–ï
eT+<ä–+∫q≥¢T, ø£wøüº ±\+ sê>±H˚ ø£|≥ü ã+<ÛTä $TÁ‘·T\T ø£qTeTs¡T>¬ q’ ≥¢T,
Ç+Á~j·÷\qT ìj·T$T+#·≥+ e\¢H˚ jÓ÷>±#·sD¡ , <äjT· e\¢ XÊ+‹, ‘·sÿ¡ +
e\q <Ûs’Ó ´¡ +, y˚<ë+‘· ÁX¯eD+e\¢ yÓs’ ê>∑´+, Áù|eTs¡d+ü e\¢ uÛøÑ ,ÔÏ ìs¡ù|øåe£ \¢
$s¡øÔÏ ÇVü≤|üsê\˝À nìs¡«#·˙j·TyÓTqÆ eTTøÏÔ bı+~q≥¢T ˙ Ä+‘·s´¡ eT+‘ê
Hê≈£î ‘Ó\TdüT. ˙e⁄ dü«dúTü &Éy’Ó ñ+&ÉT. @<ÓH’ ê $|üØ‘·+ »]–‘˚ Hê≈£î
#˚‹‘√ dü+øπ ‘·$TsTT´. á $<Û+ä >± #Ó|Œæ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·«s¡>± |ü+bÕrsêìøÏ
e#êÃ&ÉT. e≥eèøå+£ ˙&É˝À s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT |ü&TÉ ø=ì ñHêï&ÉT. lsêeTT&ÉT
|ü&ÉTø=qï düŒ¤{Ïø£•\ <˚B|ü´e÷q+>± X‚wü‘·\Œ+e˝… X¯óÁuÛÑesí¡+˝À
$sêõ\¢T‘·Tqï~. n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #Ó≥Tº ô|ø¬’ øÏÿ s¡|Tüò THê<∏Tä ì #·÷∫
Vü≤s긋πsø£+‘√ m>∑Ts¡T‘·÷ ø√‹#˚wºü\T #˚j·TkÕ>±&ÉT. Ä yêqsêìï
s¡ | ò ü T TsêeTT&É T kÂ$TÁ‹øÏ #· ÷ |æ + ∫, Ä ø£ | æ M s¡ T &˚ eT<ä q Tì
eT<äeT&É+∫qyê&ÉT. yÓTs¡TdüTqÔ ï ã+>±s¡T øö|”Hêìï <Û]ä +∫q Ä Ms¡Tì
eÁ»ã+<ÛHä ê\˝À eT<äqTì Ä≥\T kÕ>∑˝<Ò ìä ‘Ó*bÕ&ÉT. Ä Ms¡Tì #·÷düT+Ô fÒ
ùdïVü≤+ #˚j÷· \ì|ædTü qÔ ï<äHêï&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeTTì <ä]Ù+#·&+É
>∑T|ü+Ô >± ñqï ‘·q øö|”Hêìï #·÷&É>*∑ –q lsêeTTDíÏ #·÷&É>±H˚
Ä+»H˚jT· T&çøÏ ‘·q ‘·*¢ e÷≥\T >∑Ts¡TøÔ =#êÃsTT. ªHê kÕ«$T$ ˙y˚μ
nqT≈£îHêï&ÉT. Hê n<äT“¤‘ã· ˝≤ìï ø√eT\T&Óq’ áj·Tq eTT+<äT Á|ü<]ä Ù+∫
Hêô|’ áj·Tq≈£î qeTàø£+ ø£*–kÕÔqT nqTø=ì >∑Ts¡Te⁄ eTT+<äT •wüß´ìe˝…
282 lsêeT$»j·T+
ã\Á|ü<sä Ù¡ q #˚XÊ&ÉT. ˇø£ eTÁ]ø=eTàqT $]∫ ã\+>± sêeTTì MT<ä≈î£
y˚XÊ&ÉT. n~ #·÷∫ }]àfi≤Hê<∏Tä &ÉT y˚>+∑ >± $+{ÏøÏ u≤D+ dü+~Û+#ê&ÉT.
øödü˝≤´q+<äqT&ÉT ªˇø£ÿ øåD£ + z|æø|£ ≥ü Tº . Ä u≤\Tì #˚w\üº T $H√<ä+
ø£*–düTHÔ êïsTT. n‘·ìô|’ u≤D+ y˚jT· ≥+ <˚ìøÏμ n+≥÷ yê]+#ê&ÉT.
n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ç+ø=ø£ ø=eTàqT y˚>+∑ >± $dæ]y˚XÊ&ÉT. <ëìï
sêeTT&ÉT ‘·q ø√<ä+&É+‘√ n&¶TÉ ø=q>± n~ >∑&bç¶ ˛#·e˝… Äø±X¯+˝ÀøÏ
m–]b˛sTT+~. Ç+ø± #ê˝≤ eèøå±\T, sêfi¯ófl yêj·TTq+<äqT&ÉT $dæsπ XÊ&ÉT.
yê≥ìï+{Ï ì øödü ˝ ≤´q+<ä q T&É T ø√<ä + &É + ‘√ m>∑ s ¡ > ={º ≤ &É T .
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT VüQ+ø£]+∫ ◊<äT |üs¡«‘·•\\qT $dæπsXÊ&ÉT. nsTTHê
sêeTTì˝À m{ºÏ ø£<*ä ø£ ˝Ò<Tä . ñ˝¢≤dü+>± m+‘√ Á|üdqü ï+>± ø±qe#êÃ&ÉT.
s¡|òüTTHê<∏äTì $+{Ï qT+&ç yÓ\Te&¶É u≤D+ øå£D+˝À ◊<äT|üs¡«‘ê\qT
#·÷sí¡+#˚dæ+~. Ä u≤D+ ‘êøÏ&ç ø=+#Ó+ Vü≤qTeT+‘·T&çøÏ ‘·–*+~.
<ëìe\¢ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >±*˝À¬ø–] Äø±X¯+˝À –s¡–s¡ ‹s¡>∑kÕ>±&ÉT.
ÁbÕD+ ñøÏÿ]_øÏÿ] nsTT+~. düT&ç>±*˝À ∫øÏÿq >∑&¶çb˛#·e˝…
yêj·TTq+<äqT&ÉT >±*˝À |ü©\º T ø=≥ºkÕ>±&ÉT. ‘·+Á&çjTÆÓ q yêj·TT<˚e⁄&ÉT
düeTj·÷ìøÏ e∫à đ·àEì ‘·q Vü≤è<äj÷· ìøÏ >∑{>Ϻ ± Vü≤‘·T≈Ô î£ ì ªHêj·THê!
qTe⁄« yÓ+≥H˚ sêeT#·+Á<äTì X¯s¡DTy˚&ÉT. øå°sê_ΔX¯j·TqT&Ó’q Ä
X‚wXü ÊsTTj˚T lsêeTTì>± ne‘·]+#ê&ÉT. Á‹ø£sD¡ X¯ó~Δ>± Äj·Tq bÕ<ë\T
|üPõ+#·Tμ nHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeTTì e<›ä≈£î e∫Ã
Äj·Tq≈£î kÕcºÕ+>∑<ä+&ÉÁ|üD≤eT+ #˚dæ ô|’øÏ˝Ò∫ eTT|æŒ]>=qï Áù|eT‘√
eTs¡ \ lsêeTTì #· s ¡ D ≤\ô|’ yê*b˛j· ÷ &É T . s¡ | ò ü T TsêeTT&É T
|üeq≈£îe÷s¡Tì ô|’øÏ ˝Ò|æ Vü≤è<äj·÷ìøÏ Vü≤‘·TÔ≈£îHêï&ÉT. <˚e‘·\T
»j· T »j· T <Û ë «Hê\T #˚ X Ês¡ T . lsêeTT&É T Vü ≤ qTeT+‘· T ì‘√
ªdü÷s¡´#·+Á<äT\Tqï+‘· es¡≈î£ nyÓ÷|òTü yÓTqÆ ˙ ã\+ nøåj
£ T· +>± ñ+≥T+~μ
n<Ûë´j·TeTT-17 283
nHêï&ÉT. ¬ø’πøsTT #˚‘·T˝¢Àì |üPsí¡|æ+&É+ nK+&É+>± n+»Hê<˚$ #˚‹˝À
|ü&ç+~. <ëìe\¢ sê|òüTe⁄ì ø£Hêï eTT+<äT>± Á|ü#·+&ÉyÓTÆq á yêqs¡
Ms¡T&ÉT »ìà+#ê&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêeTTì m<äT≥ #˚‘·T\T CÀ&ç+∫
ªùV≤ ø£s¡TD≤ düeTTÁ<ë! »>∑<äT<Δësê! Bqã+<Ûä÷! ùV≤ sêe÷! Á‹uÛÑTeq
düT+<äsê! »qø£C≤e÷‘ê! qe|ü+ø£»H˚Á‘ê! |ü⁄sêD|ü⁄s¡TcÕ! »>∑<ë‘êà!μ
nì düTÔ‹+#ê&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêeTTìøÏ |üs¡eTuÛÑ≈£îÔ&Éì ‘Ó\TdüTø=ì
\ø£ÎDT&ÉT Äj·Tq #˚sTT|ü≥ºTø=ì ≈£Ls¡TÃ+&Éu…{º≤&ÉT. lsêeT #·s¡D≤\qT
düŒè•+∫ e÷s¡T‹ ªs¡|òüTTMsê! Hê<=ø£ $qï|ü+. ãTTwü´eT÷ø£|üs¡«‘·+
Äe*yÓ’|ü⁄ düTÁ^e⁄&ÉH˚ ø£|æsêE edædüTÔHêï&ÉT. Äj·Tq $TeTTà\qT
ø£*dæq|üŒ&ÉT nuÛÑj·T+ Á|ükÕ~+#·e\dæ+~. Äj·Tq #˚‘·T\ MT<äT>±
eTTqTà+<äT mH√ï ø±sê´\T »s¡T>∑e\dæ ñqï$μ nì $qï$+#ê&ÉT.
<ëìøÏ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT düTÁ^e⁄&Óes¡ì n&ç>±&ÉT. n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
#Ó|æŒq |üPs¡«ø£<∏äqT kÕe<Ûëq+>± $q+&ç.
yê*düTÁ^e⁄\ »qàeè‘êÔ+‘·+
ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT <Ûë´q+ #˚dTü ø=+≥T+&É>± ‘·q ø£+{ÏqT+&ç Áù|eTu≤wüŒ+
ˇø£{Ï n+»*˝À |ü&+ç ~. <ëìqT+&ç ãTTøås£ êE »ìà+#ê&ÉT. yêqs¡
y˚ w ü < Û ë ]jÓ Æ T n‹ ã\XÊ*jÓ Æ T eqeTT\+<ä T ‹s¡ T >∑ T ‘· ÷ Ä
ÁãVü≤àÁ|æjT· q+<äqT&ÉT ˇø£Hê&ÉT •e˝Àø£+ yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É n+<äyTÓ qÆ
düs√esê\T #·÷XÊ&ÉT. nø£ÿ&ç #Ó≥ì¢ +&Ü |ò˝ü ≤\T ñHêïsTT. ø±ì @ qs¡T&ÓH’ ê
nø£ÿ&ç ˙{Ïì ‘êøÏ‘˚ yê&ÉT yÓ+≥H˚ Ád”>Ô ± e÷]b˛‘ê&Éì bÕs¡«r<˚$ |üPs¡«+
|òTü Às¡XÊ|ü+ Ç∫Ã+~. á $wüjT· + ‘Ó*j·Tì ãTTøås£ êE düs√es¡+˝À kÕïq+
#˚dæ ãj·T≥≈£î sê>±H˚ Ád”>Ô ± e÷]b˛j·÷&ÉT. n‘·´+‘· düT+<äs+¡ >± ñqï
Ád”ìÔ #·÷∫ dü÷s¡T´&ÉT, Ç+Á<äT&ÉT eT+∫ n+<ä>‘∑ ÔÓ \_Û+∫+<äì e#êÃs¡T.
Ád”>Ô ± e÷]q ÁãVü≤à|ü⁄Á‘·T&ÉT dæ>T∑Z |ü&ç ≈£Ls=Ãì ñ+&É&+É ‘√ dü+uÛÀ–+#·{≤ìøÏ
284 lsêeT$»j·T+
M\T|ü&øÉ £ Ç<›sä ÷¡ Msê´ìï ø±sêÃs¡T. yÓTT<ä≥ Ç+Á<äT&ç Ms¡´+ ‘·\ô|’ |ü&+ç ~.
yÓ+≥H˚ yê* »ìà+#ê&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· dü÷s¡T´ì Ms¡´+ ø£+sƒ+¡ ô|’ |ü&+ç ~.
‘·‘Œ· *¤ ‘·+>± düTÁ^e⁄&ÉT »ìà+#ê&ÉT. ‘·q |ü⁄Á‘·T&ÉT Ád”>Ô ± e÷]q $wüjT· +
‘Ó\TdüT≈£îì ÁãVü≤à yêìøÏ XÊ|ü$eTTøÏÔì Á|ükÕ~+#·eTì bÕs¡«‹ì
ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. n|ü&ÉT bÕs¡«r<˚$ ‘·q XÊbÕìï ñ|üdü+Vü≤]+#·>±
ãTTøås£ êE≈£î |üPs¡«s¡÷|ü+ ‹]– e∫Ã+~. ø=&ÉT≈£îqT, Ç<›sä T¡ eTqe\qT
rdüTø=ìyÓ[fl ÁãVü≤à uÛ÷Ñ ˝Àø£+˝À n<äT“¤‘y· TÓ qÆ øÏwÿæ +<Ûëq>∑sêìï ì]à+∫
Ç#êÃ&ÉT.
ãTTøås£ êE uÛ÷Ñ eT+&É\+˝À øÏwÿæ +<ÛësêC≤´ìï #ê˝≤ø±\+ bÕ*+#ê&ÉT.
yê*, düTÁ^e⁄*s¡Te⁄]øÏ ‘·*,¢ ‘·+Á&ç ≈£L&Ü ãTTøås£ êCÒ. ˇø£ düTeT÷Vü≤s¡+Ô ˝À
yê*øÏ ns¡sΔ ê»´$T∫à |ü≥eº TT >∑{Ϻ ãTTøås£ êE jÓ÷>∑kÕ<Ûqä #˚dæ ÁãVü≤à|ü<+ä
bı+<ë&ÉT. ‘·sT¡ yê‹ ø±\+˝À yê*, düTÁ^e⁄*s¡Te⁄s¡T ø£*dæyTÓ *dæ bÕ\q
#˚jT· kÕ>±s¡T. Ç+Á<äT&ÉT yê*ì ã˝≤&ÛTÉ ´ì #˚jT· &ÜìøÏ $»j·Te÷\ì#êÃ&ÉT.
Ä e÷\ <Û]ä +∫q yê] <Ûë{ÏøÏ X¯Á‘·Te⁄ <äTs¡“\T&Í‘ê&ÉT. dü÷s¡T´&ÉT düTÁ^e⁄ì
#˚sTT|ü≥Tº ≈£îì rdüTø=∫à Vü≤qTeT+‘·Tì #˚‹˝À ô|{ºÏ ªá‘·ìì <äjT· ‘√
˙e⁄ ø±bÕ&Ée\dæ+~μ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. düTÁ^e⁄ìøÏ yê*øÏ eT<Ûä´
sê»´dü+ã+<Û+ä >± yÓs’ +¡ e∫Ã+~. yê* ø√|ü+‘√ düTÁ^e⁄ì #·+|ü{≤ìøÏ
Á|üjT· ‹ï+#ê&ÉT. düTÁ^e⁄ì uÛ≤s¡´, s¡÷|üe‹ nsTTq s¡TeTqT #Ós|¡ {ü ≤º &ÉT.
Äs¡THÓ\\ j·TT<Δ+ä ‘·sT¡ yê‘· düTÁ^e⁄&ÉT yê* <Ûë{ÏøÏ ‘·≥Tº ø√˝Òø£ ãTTwü´eT÷ø£
|üs¡«‘êìøÏ |ü˝≤j·Tq+ ∫‘·Ô–+#·>±, dü÷s¡´<˚e⁄ìøÏ∫Ãq e÷≥Á|üø±s¡+
Ä+»H˚jT· T&ÉT düTÁ^e⁄ìøÏ n+&É>± ì*#ê&ÉT. Ç~ $ì njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT
ªVü≤qTe÷! H˚qT eTq'dü÷Œ¤]>Ô ± Á|üe÷D+ #˚dTü HÔ êïqT. dü÷s¡´q+<äqT&ÉT
Hê≈£î n‘·´+‘· Á|æjT· T&ÉT. yÓ+≥H˚ n‘·&ìç ø£ÿ&É≈î£ rdüTø=ìsê! n‘·ì X¯Á‘·Te⁄
mø£ÿ&É ñHêï düsπ yÓ~øÏ |ü≥Tº ≈£îì e~Û+∫, düTÁ^e⁄ì dæ+Vü‰düHê~Ûwßü˜ ì
n<Ûë´j·TeTT-17 285
#˚kÕÔqT. Ä ‘·sT¡ yê‘˚ ∫Á<ä‘ï· yÓTqÆ C≤qøÏì yÓ<≈ä î£ ‘êqTμ nì nHêï&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓ+≥H˚ m–] yÓ[fl düTÁ^e⁄ì‘√ á eTVü≤<들>±´ìï >∑÷]Ã
$e]+∫ d”‘ê$jÓ÷>∑+‘√ Ä sê|òTü e⁄&TÉ , s¡Te÷$jÓ÷>∑+‘√ ˙e⁄ düV≤ü »+>±
<äT:œdüTHÔ êïe⁄. n+<äTe\¢ ˇø£] |üqT˝§ø£sT¡ |üP]Ô#j ˚ T· ≥+˝À |üsd¡ Œü s¡+
düV‰ü j·T+ #˚dTü ø√+&ç nì #ÓbÕŒ&ÉT. e÷s¡T‹ e÷≥\T $ì $TÁ‘·q+<äqT&ÉT
qè‘·´+ #˚d÷ü ,Ô Äq+<ä+>± Vü≤qTeT+‘·Tì øö–*+#·T≈£îHêï&ÉT. ªs¡|Tüò THê<∏Tä ì
ùdïVü‰ìï ˇq>∑÷]à ì»+>± Hê≈£î >=|üŒ ñ|üø±s¡+ #˚XÊe⁄. ˙e⁄ Hê≈£î
dü<TäZ s¡Tì e+{Ïyê&Ée⁄. ˙≈£î m˝≤ ø£è‘·»‘„ \· T ‘Ó*ù|~? ˙ y˚T\T H˚HqÓ ï{Ïø°
eTs¡Te˝ÒqT. <äX¯s¡<∏ë‘·àE&Ó’q sê|òüTe⁄ì ø°]Ôì >∑÷]à |üPs¡«y˚T $ì
ñHêïqT. Äj·Tq |ü+#·e{Ï˝À #˚dqæ sêøåd£ ü dü+Vü‰s¡+ >∑÷]à ≈£L&Ü $HêïqTμ
nì nHêï&ÉT.
|æ<|ä ü yêqs¡ ôdH’ ê´ìï, q\, ˙\, C≤+ãe<ë~ yêqs¡ Ms¡T\qT
rdüT≈£îì düTÁ^e⁄&ÉT Á‹uÛÑTeq düT+<äs¡T&Ó’q s¡|òüTTMs¡Tì <ä]Ù+#ê&ÉT.
ø√{≤qTø√≥¢ eTqà<∏Tä \T ≈£L&Ü kÂ+<äs´¡ +˝À düT>∑TDKìjÓTÆ q lsêeTTì
eTT+<äT ~>∑<Tä &ÉTù|. n{ºÏ s¡|Tüò TMs¡Tì ø£qT˝≤sê>±+∫ |ü⁄\øÏ‘T· &Óq’ düTÁ^e⁄&TÉ
lsêeT #·+Á<äTìøÏ kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+ #˚XÊ&ÉT. q\ ˙˝≤~ yêqs¡T\+<äs÷¡
d”‘ê|ü‹ì ø£qT˝≤sê #·÷&É{≤ìøÏ |üs¡T>∑Tq eTT+<äT≈£î e#êÃs¡T.
¬s+&ÉT#˚‘·T\‘√ düTÁ^e⁄ì |ü≥ºT≈£îì ô|’øÏ˝Ò|æ Ä*+>∑q+ #˚düT≈£îHêï&ÉT
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT. ≈åî£ <Ûës¡TqÔ ≈£î øås° k¡ Õ>∑s+¡ \_Û+∫q≥¢T, <ä]Á<äTìøÏ nbÕs¡ì~Û
<=]øÏq≥¢T, k˛eT]b˛‘·T≈£î Ç+{¢À nø£kÕà‘·T>Ô ± ø£\Œeèøå+£ \_Û+∫q≥¢T,
‘·|Œæ b˛sTTq u≤\T&ÉT nqTø√≈£î+&Ü ‘·*ì¢ ø£\TdüT≈£îqï≥¢T, <ä|Œæ ø£>=qïyêì
m<äT≥ >∑+>∑ ñ<䓤$+∫q≥¢T, düTÁ^e⁄ì eTqdüT‡˝À ÁãVü‰àq+<ä+
bı+–bıs¡*+~. Je⁄&ÉT •e⁄&ÉT ˇø£ÿfÒqqï uÛ≤e+ Ä ø£\sTTø£˝À
ìs¡÷|üDyÓT+Æ ~. Ä düeTj·T+˝À <˚e‘·\+<äs÷¡ $e÷Hês¡÷&ÛTÉ ˝…’ yÓu’ eÑÛ +>±
286 lsêeT$»j·T+
|üP\es¡¸+ ≈£î]|æ+#ês¡T. q\T&ÉT, ˙\T&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT yÓTT<ä˝q’… yêqs¡
Á|üeTTKT\+<ä]˙ sêeTT&ÉT Ä*+>∑q+ #˚düT≈£îHêï&ÉT. Ä Äq+<ëìøÏ
ne<ÛTä \T ˝Òe⁄.
n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #Ó≥¢ ø=eTà\qT Áb˛>∑T#˚dæ n–ï s¡–*Ã, <ëì
øÏsT¡ yÓ|’ ⁄ü ˝≤ sêeTdüTÁ^e⁄\qT ≈£Ls√Ãu…{Ϻ ˇø£] ø±sê´ìï eTs=ø£sT¡ #˚jT· &ÜìøÏ
n–ïj˚T kÕøåu° ÷ÑÛ ‘·T&Éì nHêï&ÉT. s¡|Tüò TMs¡T&ÉT ªz s¡$≈£îe÷sê! ˙ sêC≤´ìï,
uÛ≤s¡´qT $&ç|+æ ∫ ˙øÏkÕÔqT. Hê e÷≥ K∫Ñ·+, H˚qT sπ |ü{qÏ T+&˚ Ä
|üì˝À ñ+{≤qTμ nHêï&ÉT. düTÁ^e⁄&ÉT ªd”‘q· T m‘·Tø¬Ô [flq yêìì dü+Vü≤]+∫
eT+>∑fiÁ¯ |ü<yä TÓ qÆ k˛<ä] C≤qøÏ‘√ düV‰ü ìqTï njÓ÷<Û´ä ≈£î |ü+|ækÕÔqTμ nì
sê|òTü e⁄ìøÏ Á|üe÷D+ #˚XÊ&ÉT. düTÁ^e⁄ì Á|üe÷D+ $ì n+<äs÷¡ Äq+<ä+‘√
ô|<›ä m‘·TÔq πøø£\T y˚j·TkÕ>±s¡T. Ä X¯u›≤\T $Tqï+{Ï ~≈£îÿ\˙ï
Á|ü‹<Û«ä ì+#êsTT. düTÁ^e⁄&TÉ s¡|Tüò THê<∏Tä ì‘√ ªø=+‘·ø±\+ eTT+<äT n+<äyTÓ qÆ
Ád”ìÔ sêøåd£ Tü &=ø£&TÉ y˚>+∑ >± Äø±X¯e÷sZêq rdüTø¬ fi¯fl&É+ y˚TeT+‘ê ø£fifl¯ ‘√
#·÷#ê+. ø£sT¡ D≤|ü⁄]‘·yTÓ qÆ ÄÁø£+<äq\‘√ ÄyÓT ªz ø√<ä+&ÉbÕD°! ø£sT¡ D≤ø£sê!
sêe÷! H˚qT ÁbÕDbÕj·T dú‹æ ˝À ñHêïqT. |üsT¡ >∑Tq sê!μ nì s√~dü÷+Ô ~.
Ç+ø√ øåD£ + ª\ø£ÎD≤! |üse¡ T|ü$Á‘ê! |üsT¡ >∑Tq sê!μ nì ÄÁø£+~dü÷Ô ‘·q
ñ‘·ØÔ j·÷ìï ∫+|æ ÄuÛsÑ D¡ ≤\˙ï eT÷≥ø£{Ϻ |ü&d˚ +æ ~. y˚TeTT yê{Ïì C≤Á>∑‘Ô·
#˚XÊeTTμ nHêï&ÉT.
Ç~ $ì sêeTT&ÉT $dæà‘·T&ÓH’ ê&ÉT. ªyêqsê! Ç~ #ê˝≤ n<äT“¤‘+· .
dü‘·«s¡+ Ä ÄuÛÑs¡D≤\T ‘Ó|æŒ+#·+&çμ nì #Ó|üŒ>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä
ÄuÛsÑ D¡ ≤\qT ‘Ó∫à s¡|Tüò TMs¡TìøÏ n+~+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ eTT&çì $|æŒ
ÄuÛsÑ D¡ ≤\˙ï #·÷∫ ªVü‰ Á|æjT˚ !μ n+≥÷ sêeTT&ÉT H˚\ô|’ eT÷]ä˝≤¢ &ÉT. Ä
ÄuÛsÑ D¡ ≤\ìï+{Ï˙ >∑T+&Ó≈î£ Vü≤‘·TøÔ =ì XÀø±síe¡ +˝≤ |ü&eç ⁄qï s¡|Tüò TMs¡Tì
#·÷∫ yêqs¡T\+<ä]ø° ø£fió¯¢ #ÓeTsêÃsTT. >=+‘·T >∑<<äZ eä TsTT+~. d”‘·
n<Ûë´j·TeTT-17 287
>∑TD>∑TD≤\qT >∑Ts¡TÔ ‘Ó#·TÃ≈£î+≥÷ $\|ædüTÔqï s¡|òüTTq+<äqTì e<›ä≈£î
\ø£ÎDT&ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫à bÕ<ë\ô|ã’ &¶Ü&ÉT. ÁosêeTT&ÉT \ø£ÎDTì‘√ ªá
n\+ø±sê\˙ï dü]>Z± #·÷&ÉT. Çe˙ï Á|ü‹s√E C≤qøÏ <Û]ä +#˚yμ˚ nHêï&ÉT.
kÂ$TÁ‹ Ä ÄuÛsÑ D¡ ≤\qT kÕ<äs+¡ >± |üØøå+Ï ∫ ªÄ q÷|ü⁄sê\T d”‘ê<˚$
#·sD¡ ≤\˝À #·÷#êqT. n$ Hê≈£î u≤>± ‘Ó\TdüT. $T>∑‘ê ÄuÛsÑ D¡ ≤\T Hê≈£î
‘Ó*j·Te⁄μ nHêï&ÉT. ªá ÄuÛsÑ D¡ ≤\T Á|ü‹s√p d”‘· <Û]ä +#˚yμ˚ nì sêeTT&ÉT
nq>±, kÂ$TÁ‹, ª‘·*¢ nsTTq d”‘e· TàqT H˚HqÓ ï&É÷ #·÷&É˝<Ò Tä . Á‹ø±˝≤˝¢À
bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚ùd≥|ü&ÉT #·sD¡ ≤\≈£î ñqï q÷|ü⁄sê\T e÷Á‘·+ #·÷#êqTμ
nHêï&ÉT. Ä e÷≥\≈£î s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT Äq+<äu]ÑÛ ‘·T&Ó’ ªHêj·THê! ˙e⁄
~e´s¡‘êïì$, yÓs’ ê>∑´Kì$. uÛøÑ Ô£ düs√es¡+˝À sê»Vü≤+düe⁄. C„≤qeTT‘ê´\
ù|{Ïøe£ ⁄. X¯Á‘·Te⁄\ bÕ*{Ï n–ï$, dü÷s¡T´ì e˝… dü<ë ìs›√wæ$μ nì
ø=ìj·÷&Ü&ÉT.
ªs¡$≈£î\|ü⁄+>∑yê! C≤qøÏ ìqTï ø£*ùdes¡≈î£ H˚qT j·TeTj·÷‘·q\HÓH’ ê
nqTuÛÑ$kÕÔqT. Ç~ ø£˝≤Œ+‘·+ es¡≈£î ìX¯Ãj·T+. q\T&ÉT, ˙\T&ÉT,
C≤+ãe+‘·T&ÉT »>∑~«U≤´‘·T˝…’q Hê Á|ü<ÛëqT\T ˇø£ÿøå£D+ ˝À|ü\
uÛ÷Ñ Á|ü<øä DÏå + #˚dæ sê>∑\s¡T. s¡|Tüò T|ür! ˙MT<ä Äq. dü«sZe¡ Tè‘·T´bÕ‘êfi≤\T
XÀ~Û+∫ C≤qøÏì ‘ÓkÕÔqì eTTe÷às¡T Á|üe÷D+ #˚dTü HÔ êïqTμ nHêï&ÉT
düTÁ^e⁄&ÉT. <ëìøÏ sêeTT&ÉT ª˙≈£î s¡TeTqT, sêC≤´ìï Çe«≈£î+&Ü d”‘q· T
yÓ‘ø· e£ <›Tä . Ç~ Hê Ä»„. yÓTT<ä≥ ˙ |üì HÓsy¡ s˚ ê*. Ä ‘·sT¡ yê‘·H˚ d”‘êH˚«wüD.
Ç~ Á‹ø£sD¡ X¯ó~Δ>± Hê Á|ü‹»„. Á‹ø±˝≤˝¢À n~ ‘·|Œü <äT. >∑Ts¡Tø£è|ü˝ìÒ
C„≤q+, Á|”‹˝Òì uÛ»Ñ q, Áù|eT˝Òì ø°sqÔ¡ , kÕïq+˝Òì nqTc˜Õq+, n‹~∏˝ìÒ
uÛÀ»q+, Ms¡T&ÉT˝Òì s¡Ds¡+>∑+, $<ä´˝Òì $Á|ü⁄&ÉT M{Ïì düø\£ »qT\T
ì+~kÕÔsT¡ . n˝≤>∑ ˙ ø±s¡´+ HÓsy¡ s˚ á ≈£H˚ mqï{Ïø° d”‘q· T yÓ<øä e£ <›Tä μ nì
#Ó|⁄ü +Ô &É>± Ms¡T\˝À y˚T{ÏjTÆÓ q s¡|Tüò TMs¡Tì X¯Øs¡+ ñ‘˚õÔ ‘·yTÓ +Æ ~. $+{ÏøÏ
288 lsêeT$»j·T+
u≤D+ dü+~Û+∫ yê*ì |æ*|æ+#·eTHêï&ÉT. düTÁ^e⁄&TÉ |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl sêeTTì
bÕ<ë\T |ü≥Tº ≈£îì, #˚‘T· \TCÀ&ç+∫ ªyê*ì #·+|ü&+É ‘·|Œü ìdü]. nsTT‘˚
MTs¡T yêì‘√ H˚sT¡ >± j·TT<Δ+ä #˚jT· e<›Tä . Vü≤sƒê‘·T>Ô ± u≤D+ y˚dæ yê&çì
dü+Vü≤]+#·+&çμ nì y˚&ÉT≈£îHêï&ÉT. lsêeTTì ø√]ø£ô|’ »]–q
eè‘êÔ+‘·eT+‘ê düTÁ^e⁄&ÉT ìy˚~+#·kÕ>±&ÉT. eTVæ≤cÕdüTs¡Tì ≈£îe÷s¡T&ÉT
<äT+<äT_Û. yê&ÉT |üse¡ Tã*w˜ßü &ÉT, >∑]«. ‘·|Œü ‘ê–, me]‘√HÓH’ ê j·TT<Δ+ä
#˚jT· &ÜìøÏ m|ü&É÷ ns¡D≤´\˝À ‹s¡T>∑T‘·T+&˚yê&ÉT. ø±˙ s¡Ds¡+>∑+˝À
yê&çøÏ me«s¡÷ m<äTs¡T ì\e˝Òøb£ ˛j˚Tyês¡T. ˇø£kÕ] Ä sêøåd£ Tü &ÉT j·TeTT&ç
e<›≈ä î£ yÓ[fl ‘·q≈£î j·TT<Δ|ä \üò $TeTàì n&ç>±&ÉT. n|ü&ÉT j·TeTT&ÉT yê&çì
øÏwÿæ +<Û˝ä À yê*e<›≈ä î£ yÓfifl¯ eTì dü÷∫+#ê&ÉT. j·TeTT&ç e÷≥\T $ì
yê&ÉT bÕeTT ø£\T>∑T˝ÀøÏ m\Tø£ yÓ[flq≥¢T, |ü⁄* e÷fÒdqæ bı<ä˝ÀìøÏ qø£ÿ
yÓ[flq≥¢T øÏwÿæ +<Û≈ä î£ yÓfi≤fl&ÉT. Ä sêøåd£ Tü &ÉT >∑{>Ϻ ± y˚dqæ øπ ø£ $ì Ms¡T&Óq’
yê* |üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. eTèπ>+Á<äT&ÉT <ä÷s¡+qT+&ç @qT>∑TqT #·÷∫
\+|òTæ +#˚ Ø‹>± yê* q÷s¡TjÓ÷»Hê\ yÓX’ Ê\´+ ø£*–q Ä sêøåd£ Tü ì ô|ø’ Ï
\+|òTæ +∫ ø±*‘√ ˇø£ÿ ‘·qTï ‘·Hêï&ÉT. yê* bÕ<ä‘ê&ÉHêìøÏ Ä sêøåd£ Tü &ÉT
yÓ+≥H˚ uÛ÷Ñ $Tô|’ |ü&ܶ &ÉT. Ä <Û«ä ìøÏ uÛ÷Ñ eT+&É\eT+‘ê n~]+~. $>∑‘·
Je⁄&Óq’ Ä Áù|‘êìï ø√|ü+‘√ –s¡–sê Á‹|æŒ yê* ãTTwü´eT÷ø£ |üs«¡ ‘·+ô|ø’ Ï
$dæ] y˚XÊ&ÉT. q÷s¡TjÓ÷»Hê\ yÓX’ Ê\´+ ø£*–q Ä sêøåd£ Tü ì ø£fiã‚ s¡+
nø£ÿ&ÉTqï ãTTcÕ´ÁX¯e÷\ìï+{Ï˙ <Û«ä +dü+ #˚d+æ ~. n~ #·÷∫ Á|üeTTKT˝…q’
e÷‘·+>∑ ãTTw”X¯«s¡T\T yê*øÏ XÊ|ü+ Ç#êÃs¡T. Ä XÊ|üø±s¡D+>±
X¯Áø£q+<äqT&Óq’ yê* á |üs«¡ ‘·+ô|’ ø±\TyÓ÷|æ‘˚ yÓ+≥H˚ $>∑‘J· e⁄&Í‘ê&ÉT.
n|üŒ{ÏqT+&ç Ä <äT+<äT_Û Áù|‘·+ Çø£ÿ&˚ |ü&eç ⁄+~.
ªeTj·÷düTs¡T&ÉHy˚ ê&ÉT <äT+<äT_Û ø=&ÉT≈£î. ø°≥ø£+ U≤+&Éeeq <äV≤ü q+ô|’
Á|ürø±s¡+ rs¡TÃø√yê\ì n–ïe<›ä≈£î ÄÁ‘·T‘·>± yÓ[flq≥¢T, |üs¡«‘·+ô|’
n<Ûë´j·TeTT-17 289
|æ & É T >∑ T |ü & ç q ≥¢ T , ‘· + Á&ç ø Ï »]–q ne÷qTcÕìøÏ Á|ü r ø±s¡ +
rs¡TÃø√yê\qTø=qï eTj·÷düTs¡T&ÉT yê* eTTwº|æ ÷üò ‘ê\≈£î s¡ø+Ô£ ø£≈î£ ÿ‘·÷
bÕ‘êfi¯_\ <ë«s¡+ >∑T+&Ü bÕ]b˛kÕ>±&ÉT. yê&ç yÓqTø£H˚ yê* ≈£L&Ü
|üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ . z sê|òTü yê! _\<ë«sêìøÏ H˚qT s¡øD£å >± #ê˝≤ s√E\T
ñHêïqT. n|ü&ÉT j·T≈åî£ \T, >∑+<Ûsä T¡ «\T n+‘ê ø£*dæ qqTï øÏwÿæ +<Û≈ä î£
rdüT≈£îì yÓfi≤fl\ì |üsT¡ >∑Tq e#êÃs¡T. sêE ˝Òøb£ ˛‘˚ sêC≤´ìï mes¡T
s¡øåÏkÕÔs¡T? uÛÑj·T+‘√ yêqs¡T\+‘ê <˚X¯+ e~* yÓ[flb˛‘·THêïs¡T nì
Á|ü<ëÛ qT\T, Á|ü»\T |ü]dú‹æ ì $qï$+#ês¡T. n|ü&ÉT _\<ë«sêìøÏ |üs«¡ ‘êìï
n&¶+É >± ô|{ºÏ øÏwÿæ +<Û≈ä î£ ‘·«s¡>± ‹]– e#êÃqT.ªX¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡+ eTT–dæq
‘·sê«‘· Á|ü»\+‘ê düTK+>± ñHêïs¡T. Çs¡Te~ HÓ\\T yê* >∑T|ü+Ô >±
_\+˝À ñ+&çb˛j·÷&ÉT. Á|ü<ëÛ qT\T, Á|ü»\T n+<äs÷¡ yê* eTs¡D+Ï #ê&Éì
nqT≈£îHêïs¡T. n+<äs÷¡ ã\e+‘·+ #˚dæ qqTï sêC≤´_Ûw≈æ î£ ìÔ #˚XÊs¡T.
‘·<Tä |ü] eTj·TTì •s¡dTü ‡qT #˚‘ã· ≥ºT≈£îì Ms¡T&Óq’ yê* ‹]– e#êÃ&ÉT.
Çs¡Te~e÷kÕ\T ìsêVü‰s¡+>± ñqï+<äTe\¢ _\<ë«s¡+ n‘·ìøÏ ø£qã&É˝<Ò Tä .
yê* m+‘√ ~>∑T\T|ü&ç Ä+<√fi¯q #Ó+<ë&ÉT. dü÷s¡T´&ÉT ñ<äsTT+∫q ‘·sê«‘·
<ë«s¡+ ø=+#Ó+ ø£q|ü&+ç ~. >√fi¯fl‘√ Ä |üs«¡ ‘êìï yÓ\ø¢ \Ï |ü&X˚ Ê&ÉT.
dü+‘√wü+‘√ Äø±XÊìï n+fÒ dæ+Vü≤>∑s®¡q #˚XÊ&ÉT. Ä düeTj·T+˝À
Hê¬ø+<äTø√ nbÕs¡yTÓ qÆ <äT'K+ ø£*–+~. sêøåd£ Tü ì #·+|æ nqï øÏwÿæ +<Ûyä |’Ó ⁄ü
edüTHÔ êï&Éì ‘Ó*dæ H˚qT #ê˝≤ Ä+<√fi¯q #Ó+<ëqT. Hê sê»´uÛÀ>±ìï
ø£fi≤flsê #·÷dæ yê* eTqôd+‘√ øå√_Û+∫+~. C„≤qV”≤qT&Óq’ •wüß´ìô|’
>∑Ts¡Te⁄, Áù|eTV”≤qT&Óq’ yêìô|’ $TÁ‘·T&ÉT m˝≤ ø√|ækÕÔ&√ n˝≤ yê* Áø√~Û+∫
X¯ÁkÕÔ\T rdüT≈£îì Hê yÓ+≥ã&¶Ü&ÉT. yê*ì n&¶–É +#˚ yê¬se«s¡÷ ˝Òsì¡
‘Ó*dæ H˚qT, q\T&ÉT, ˙\T&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT Hê ÁbÕDdüKT&Ó’q
Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ düV‰ü bÕ]b˛j·÷qT. <ë]˝À qqTï u≤>± ø={ºÏ <Ís®q¡ ´+>±
290 lsêeT$»j·T+
Hê uÛ≤s¡´jÓTÆ q s¡TeTqT rdüT≈£îì yÓfi≤fl&ÉT. z d”‘ê|ür! y˚TeT|üŒ{ÏqT+&ç
á ãTTwü´eT÷ø£|sü «¡ ‘·yT˚ ìyêdü+>± #˚dTü ≈£îì ñHêïeTT. XÊ|ü+ e\q
yê* Çø£ÿ&É≈î£ sê˝Òì ø±s¡D+#˚‘· ì•Ã+‘·>± ñHêïeTT.μ
ªz s¡|Tüò Tsêe÷! Äs¡T HÓ\\T e÷ Çs¡Te⁄] eT<Û´ä |òTü Às¡jT· T<Δ+ä »]–+~.
y˚T$Ts¡Te⁄s¡+ düeT ã\T\+. ø±˙ yê* yÓT&É˝À $»j·Te÷\ ñ+&É≥+
e\q yêì ã\+ ô|]– m<äT{Ï yêì ã\+ ‘·>T∑Z ‘·T+~. uÛj Ñ T· +ø£s+¡ >±
ô|]– ndüe÷q+>± ñqï @&ÉT ‘ê{Ï#≥Ó q¢ T ˇπø u≤D+‘√ ì$Twü+˝À
me¬s‘’ ˚ #Û~˚ kÕÔs√ yê] #˚‹˝À yê* eTè‹ #Ó+<äT‘ê&Éì uÛ$Ñ wü´yêDÏ ù|s=ÿ+~μ
nì düTÁ^e⁄&ÉT #Ó|Œü >±H˚ d”‘ês¡eTDT&ÉT <Ûqä TdüT‡ >¬ ø’ =ì ns¡#Δ +· Á<ä u≤D≤ìï
Äø£síê+‘·+ kÕ]+#ê&ÉT. ô|’øÏ˝Ò∫ ≈£î&çø±\Tì ‘=&É\ô|’ es¡≈£î m‹Ô
düs«¡ düqï<ΔTä &Ó’ yÓqTø£ \ø£ÎDT&ÉT ì\ã&ç ñ+&É>± Ä @&ÉT ‘ê{Ï#≥Ó q¢ T
yÓTT<ä\+{≤ ˇπø u≤D+‘√ H˚\≈£L˝≤Ã&ÉT. Ä y˚>±ìøÏ yÓTT<äfi‘¯¢ √ ≈£L&Ü
@&ÉT ‘ê{Ï#Ó≥¢Tqï Á|ü<˚X¯eT+‘ê X¯óÁuÛÑyÓTÆ H˚\eT≥ºeTsTT+~. Ä @&ÉT
‘ê{Ï#≥Ó T¢ ñqï Á|ü<X˚ +¯ ˝À <äT+<äT_Û Áù|‘·+ |ü&ç ñ+&É&Üìï sêeTTìøÏ
#·÷|æ+#ês¡T. Ç+‘·˝À sê|òTü e⁄&ÉT ø±*u§≥qÁy˚*‘√ Áù|‘êìï m>∑sπ XÊ&ÉT.
Ä Áù|‘·+ >∑&bç¶ ˛#·e˝… m–] ~>∑+‘ê\ø±e\ |ü&+ç ~. n<äT“¤‘y· TÓ qÆ sêeTTì
Á|ü‘êbÕìï #·÷∫ düTÁ^e⁄&ÉT sêeTTì ø±fi¯flô|’ |ü&ܶ &ÉT. n|ü&ÉT <Ûqä TsΔê]
nsTTq s¡|Tüò T|ü‹ ªdüTÁ^yê! ˙e⁄ yÓ+≥H˚ øÏwÿæ +<Û≈ä î£ yÓ[fl yê*ì j·TT<ΔëìøÏ
|æ\T#·T≈£îsê!μ nHêï&ÉT. á e÷≥\T $qï düTÁ^e⁄ìøÏ #ê˝≤ Äy˚X+¯ e∫Ã+~.
sêeTTì‘√, ªMTs¡T yê*ì e~Û+#·&+É ìX¯Ãj·T+. Ç+<äT˝À m˝≤+{Ï dü+<˚V≤ü +
˝Ò<Tä . z ø£eT\<äfi≤øå±! ø£èbÕ|òTü Hê! ˙ e÷≥*ï MqT\$+<äT>± ùd$ùdÔ
kÕ«q+<äeTH˚ neTè‘·»˝≤\T e]¸kÕÔsTTμ n+≥÷ düTÁ^e⁄&TÉ dü+‘·è|ü⁄&Ô H’Ó ê&ÉT.
lsêeTT&ÉT e~*q neTè‘·_+<äTe⁄ düTÁ^e⁄ì ø£s#¡í ø· √s¡+˝À |ü&+ç ~.
lsêeTTì e÷≥\T $qï n‘·&ç ø£s|¡í ⁄ü {≤\T dü+‘·è|æHÔ =+<ësTT. ø±˙,
n<Ûë´j·TeTT-17 291
düTÁ^e⁄&ÉT <ëX¯s~¡ ‘∏ √ ªsêe÷! Hê≈£î Ç+ø=ø£ ø√]ø£ e⁄+~. <ëìï ≈£L&Ü
rs¡TÃ. ˇπø u≤D+‘√ ñqï≥¢T+&ç yê* ÁbÕD+ rj·÷*μ nì y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT.
uÛøÑ eÔ£ #·q bÕ\≈£î&Óq’ Ä »>∑H√àVü≤qT&ÉT ªneX¯´+. n˝≤π> »s¡T>∑T‘·T+~μ
nHêï&ÉT.
yê*dü+Vü‰s¡+
düTÁ^e⁄&ÉT øÏwÿæ +<Û≈ä î£ yÓ[fl >∑{>Ϻ ± dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚XÊ&ÉT. <ë+‘√
q>∑se¡ T+‘ê uÛj Ñ T· ÁuÛ≤+‘·yTÓ +Æ ~. yê* ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· &Ó’ $»j·Te÷\qT yÓT&É˝À
<Û]ä +∫ |üsT¡ >¬ ‘·T≈Ô î£ ì e#êÃ&ÉT. n|ü&ÉT yê* ªÇyêfi¯ M&ÉT $|üØ‘·yTÓ qÆ
ø£˝¢À\+ düèwºædüTÔHêï&ÉT. M&çøÏ mes¡T düVü‰j·T+ e#êÃs√?μ nHêï&ÉT.
düe÷<Ûëq+>± ‘ês¡ ªkÕ«MT! Hê e÷≥ $q+&ç. n+>∑<Tä &ÉT y˚≥≈£î yÓ[flq|ü⁄&TÉ
ãTTwüß\+‘ê sêeTT&ÉT düTÁ^e⁄ìøÏ n+&É>± ñHêï&Éì nqT≈£î+≥THêïs¡≥.
n+<äTe\¢ z sêCÒ+Á<ë! MTs¡T j·TT<ΔëìøÏ yÓfifl¯ e<›Tä μ n+≥÷ ø±fi¯ófl |ü≥Tº ≈£îì
Áã‹e÷*+~. ø±˙ Ä Ç+Á<ä|⁄ü Á‘·T&ÉT ÄyÓT e÷≥ eTìï+#·˝<Ò Tä . ª@qT>∑T
|òT” +ø±s¡+ $ì dæ+Vü≤+ m˝≤ XÊ+‘·+>± ñ+&É>\∑ <äT? ˝Ò&ç ã\Á|ü<sä Ù¡ q
#˚ùdÔ XÊs›÷¡ \+ #·÷dü÷Ô ñ+≥T+<ë? m+&çq eq+˝À Á|üfij ¯ ÷· –ï XÊ+‘·+>±
m˝≤ ñ+&É>\∑ <äTμ nì yê* ‘ês¡qT düe÷<Ûëq|üsêÃ&ÉT. n+<äT≈£î ‘ês¡ ªz
ÁbÕDÁ|æj÷· ! á $wüjT· + >∑eTì+#·+&ç. Äs¡THÓ\\ qT+∫ j·TT<Δ+ä #˚dæ
s¡ødÔ£ øæ yÔ£ TÓ qÆ ‘·sê«‘· ≈£L&É, eTs¡˝≤ eT÷&Ée s√E ñ˝¢≤dü+>± >∑]d® ÷ü Ô düTÁ^e⁄&TÉ
á s√E e#êÃ&É+fÒ Hê¬ø+<äTø√ nqTe÷q+>± ñqï~. n‘·&øç Ï düV‰ü j·T+>±
yêj·TT≈£îe÷s¡T&ÉT, mes√ Ms¡T\T ≈£L&Ü e#êÃs¡≥μ n+~ ‘ês¡. <ëìøÏ
düe÷<Ûëq+>± ªH˚qT á s√E düTÁ^e⁄DíÏ #·+|ü≈î£ +&Ü ‹]–sêqT. ˙e⁄,
n+>∑<Tä &ÉT düTK+>± sê»´uÛÀ>±\T nqTuÛ$Ñ +#·+&çμ n+≥÷ yê* yÓ+≥H˚
ñqï |üfi¯+>± ø=<äeTdæ+Vü≤+e˝… e÷‘·+>∑eTVü‰eTTì ÄÁX¯eT+ yÓ’|ü⁄
292 lsêeT$»j·T+
\+|òTæ +#ê&ÉT. ˇø£ |üs«¡ ‘·+ô|’ eTs=ø£ |üs«¡ ‘·+ $s¡T#·T≈£î|ü&≥ɶ Tº düTÁ^e⁄ìô|’
ø£*j·Tã&¶Ü&ÉT.
Äy˚X¯+˝À yê] b˛s¡T≈£î uÛÑ÷$T >∑&É>∑&É eDÏøÏ+~. eT\¢j·TT<Δä+
nìyês¡´yÓTÆ+~. lsêeT#·+Á<äT&ÉT #ê≥TqT+&ç >∑eTì+#·kÕ>±&ÉT.
#·÷&É&ÜìøÏ Ç<›sä T¡ Ms¡T\T ˇπø s¡ø+£ >± ø£qã&ÉT‘·THêïs¡T. me]ô|’ u≤D+
y˚j÷· ˝À nsú+¡ ø±˝Ò<Tä . e÷s¡T‹ njÓ÷<Ûë´|ü‹‘√ Ç<›sä ÷¡ ˇø£fÒ s¡ø+£ >±
ñHêïs¡T n+≥÷ ‘·«s¡>± ˇø£ |üP\Vü‰s¡+ ‘Ó∫à düTÁ^e⁄ì yÓT&É˝À y˚XÊ&ÉT.
düTÁ^e⁄ì yÓT&É˝À e÷\ y˚dæq eTs¡Tøå£D+˝À ¬ø’e\´<ë‘· nsTTq Ä
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT düTÁ^e⁄ì #·÷#ê&ÉT. yê*,düTÁ^e⁄\ øπ ø£\‘√ Ä Á|ü<X˚ e¯ T+‘ê
Á|ü‹<Û«ä ì+∫+~. eÁ»düe÷qyÓTqÆ Ä eTTwºÁæ |üV‰ü sê\≈£î uÛ÷Ñ >√fi¯eT+‘ê
uÛj
Ñ T· +‘√ ø£+|æ+∫+~. yê]s¡Te⁄s¡T #Ó≥q¢ T }&Éu]… øÏ ˇø£]ô|’ ˇø£sT¡
$düTs¡Tø=q>± n$ q÷s¡TjÓ÷»Hê\ ne‘·\ |ü&¶ÜsTT. Ä #Ó≥¢T
Äø±X¯e÷sZêq b˛j˚T≥|ü&ÉT $e÷Hê\qT n&¶–É +#êsTT. |üs«¡ ‘ê\qT
#·Áø±\e˝… ‹|æŒ nø£kÕà‘·T>Ô ± $dæ]y˚ùdÔ Ä øåD£ + uÛ÷Ñ ø£+|ü+ e∫Ãq≥¢T>±
ñ+~. Ä ‘êøÏ&øç Ï Ä~X‚wßü &ÉT ≈£L&Ü #·*+#ê&ÉT. >∑T+&Ó\ô|’ ˇø£ eÁC≤|ò÷ü ‘·+
‘·>T∑ \>±H˚ qøåÁ£ ‘ê\T ø£qã&˚$. Ä j·TT<Δëìï Äø±X¯+ qT+&ç <˚e‘·\T
u≤s¡T\Tr] ‹\øÏ+#·kÕ>±s¡T. yê*, düTÁ^e⁄DíÏ |æ&øç *Ï b˛≥¢T bı&çùdÔ Ä
dü÷s¡´|ü⁄Á‘·T&ÉT ñøÏÿ]_øÏÿ¬s’ yÓq≈£îÿ ‹]– sêeTTì e+ø£ #·÷XÊ&ÉT.
s¡Ds¡+>∑+˝À ≈£L*b˛‘·Tqï Ms¡T&ÉT ‘·q s¡ø≈£å î£ ì ø√dü+ m<äTs¡T #·÷∫q≥¢T
düTÁ^e⁄&ÉT ‘·q Vü≤è<äjT· +˝À Bqã+<ÛTä &Óq’ lsêeTTì ªHê <äT:K+ m+<äT≈£î
rs¡&+É ˝Ò<Tä . z d”‘êHê<∏ë! uÛøÑ »Ô£ q Vü≤è<äjT· ø£eT\ ÁuÛeÑ Tsê! <äXø¯ +£ sƒ¡
<äsŒ¡ Vü≤s¡D≤! m+<äT≈£î Hêô|’ ˙øÏ+ø± <äjT· sê˝Ò<Tä μ n+≥÷ düà]+#ê&ÉT.Çø£ÿ&É
Ä düeTj·T+˝À øödü˝≤´q+<äqT&ÉT ø£˝≤Œ+‘·+˝À y˚T|òTü +e˝… ãj·T≥≈£î
e∫Ã, ‘·q $+{ÏøÏ ~e´u≤D≤ìï dü+~Û+∫, <ä÷sêq ñqï yê*ô|’ >∑T]#·÷∫
n<Ûë´j·TeTT-17 293
u≤D+ e<ä\>± n~ yê* >∑T+&Ó˝À¢ >∑T#·TÃ≈£î+~. y˚>+∑ >± e∫Ãq u≤D+
|ü s ¡ « ‘· + ô|’ |æ & É T >∑ T |ü & ¶ É ≥ º T , dü s êŒ\qT >∑ s ¡ T &É T &É T nø£ k Õà‘· T Ô > ±
m‘·T≈Ô î£ b˛sTTq≥ºT, nuÛ≤>∑T´ìô|’ Äø£dàæ ø£+>± <ë&ç »]–q≥ºT, sêVüQe⁄
H√{¢ÀøÏ #·+Á<äT&ÉT Á|üy•˚ +∫q≥ºT, ‘·|dü «æ e´düq<ëdüT&Óq’ ≥ºT, eTTø£ÿ+{Ï
n–ï eTqà<∏Tä ìô|’ |ü&≥ɶ Tº yê* Vü≤è<äjT· +˝ÀøÏ <ä÷düT≈£îb˛sTT+~. ˇø£
eTVü‰eèøå+£ $]– H˚\ô|’ |ü&>É ±H˚ uÛ÷Ñ $T ø£+|æ+∫q≥¢T>± |üs«¡ ‘êø±s¡T&Óq’
yê* H˚\≈£L\>±H˚ uÛ÷Ñ $T ø£+|æ+∫+~. yê*øÏ eTs¡D+ ÄdüqïyÓTqÆ <äì
‘Ó\TdüT≈£îì ø√<ä+&ÉsêeTT&ÉT yê* <ä>s∑Z ≈¡ î£ e#êÃ&ÉT. n|ü&ÉT yê* ªsêe÷!
˙e⁄ øåÁ£ ‹j·TT&Ée⁄. @ø£|rü ïÁe‘·T&ÉTe⁄. m+<äTø° n|üø]° Ô ‘Ó#T· Ã≈£îHêïe⁄?
˙e⁄ nHê´j·÷ìï düeT]ú+#·e⁄ >∑<ë? e´sú+¡ >± Hêô|’ u≤D≤ìï m+<äT≈£î
y˚XÊe⁄? ˙e⁄ dü‘·´yêø±Œ\≈£î&Ée⁄. j·TXÀe+‘·T&Ée⁄. j·TT<Δäs¡+>∑+˝À
eTVü‰Á|ü‘ê|üe+‘·T&Ée⁄. n≥Te+{Ï z sê|òTü yê! eTT˝¢Àø±˝¢À ≈£L&Ü á
n|ü ø ° ] Ô ˙≈£ î ‘· | ü Œ <ä T . Ç~ dü ‘ · ´ +μ n+≥÷ X¯ s ê|ò ü ÷ ‘· + e\¢
e÷{¢≤&É˝øÒ b£ ˛j·÷&ÉT. n|ü&ÉT C≤qø°se¡ TDT&ÉT, ª˙e⁄ ø√‹$. øπ e\+
eq#·sêì$. ˙‘√ m+<äT≈£î e÷{¢≤&Ü*. Ms¡T&Óq’ yêìì m<äT]+#·e#·TÃ.
eq#·sê\qT >∑T|üÔ+>±H˚ #·+bÕ*. eTè>±ìï y˚{≤&ç dü+Vü≤]+#ê*.
ÄVü‰«ì+∫ @+ Á|üj÷Ó »q+. ˙e⁄ |üse¡ TøÏsê‘·≈î£ &Éyq’Ó yêqs¡T&Ée⁄. ‘·eTTàì
uÛ≤s¡´qT n_Û\wæ+∫q nHê#ês¡T&Ée⁄. H˚qT <äTwºßü \qT <ä+&ç+#·&ÜìøÏ
ne‘·]+#êqTμ nHêï&ÉT.
Ä e÷≥\qT $q>±H˚ yê* Vü≤è<äjT· + >∑<<äZ yä TÓ +Æ ~. ªz sê|òTü yê! ˙
#˚‘T· \˝À eTs¡D+ bı+<äT‘·Tqï Hê »qà bÕeqyÓT+Æ ~. ø=+&É+‘· |üPs¡«|ü⁄D´+
#˚düTø=qï+<äTq ø£qT˝≤sê sê|òüTe⁄ì <ä]Ù+#êqT. ì»+>± Hê »qà
kÕsúø¡ y£ TÓ +Æ ~. Hê n+‘· uÛ≤>∑´e+‘·T&ÉT me&É÷ ˝Ò&TÉ . á e÷sZ+¡ ˝ÀH˚ sêeDT&ÉT
294 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-17 295

d”‘ê<˚$ì m‘·Tø¬Ô fi≤fl&ÉT. Hê≈£î n‘·DÏí ã+~Û+∫ ‘˚e&ÜìøÏ ˇø£ÿøåD£ + |ü≥<º Tä . lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
|üPs¡«+ sêeDTì Hê #·+ø£˝À Ç]øÏ+#·Tø=ì Hê\T>∑T düeTTÁ<ë\˝À eTT+∫ leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
n+>∑<äT&ÉT |ü&ÉTø=ì e⁄qï ñj·÷´\≈£î ã+~Û+#êqT. n|ü&ÉT yêì dü<ë ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
‘·+Á&çjTÆÓ q |ü⁄\düT´Ô &ÉT |ü⁄Á‘·_øÛ £å ô|≥ºeTì n]ú+∫ <äXø¯ +£ sƒT¡ ì $&ç|+æ #·T≈£îì
yÓfi≤fl&ÉT. Ä ns¡“≈¤ î£ ì #Ó+‘· qT+&ç d”‘q· T ‘˚e{≤ìøÏ Ä\dü´yÓT+<äT≈£î? Hê ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
ø£sà¡ ã©j·TyÓTqÆ ~. ìqTï ùd$+#˚ uÛ≤>∑´+ Hê≈£î ø£\T>∑˝<Ò Tä μ nì nHêï&ÉT. |ü~ùV≤&Ée n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n|ü&ÉT sêJyê≈åî£ &ÉT ùdïVü≤|ü⁄s¡«ø£+>± ª˙ Vü≤è<äjT· +˝À >∑T#·TÃ≈£îqï u≤D+
rdæyd˚ æ ìqTï Äs√>∑´e+‘·Tì #˚kÕÔqTμ nHêï&ÉT. ø±ì Ç+Á<ä|⁄ü Á‘·T&Óq’ yê*
ªÇ≥Te+{Ï eTs¡D+ Hê≈£î mqï{Ïø° sêuÀ<äT. ˙ #˚‹˝À eTs¡D+Ï #˚ n<äèwº+ü
\_Û+#·&+É nkÕ<Û´ä +μ n+≥÷ yê* düTÁ^e⁄ì <ä>s∑Z ≈¡ î£ |æ*∫ ø£fifl¯ ˝À ˙fi¯ófl
ì+&É>±, XÀø£+ ñbıŒ+>∑>± ‘·eTTàì Áù|eT‘√ <ä>s∑Z ¡ ≈£Ls¡TÃ+&Éu≥… Tº ≈£îì,
$»j·Te÷\qT rdæ düTÁ^e⁄ì yÓT&É˝À y˚XÊ&ÉT. ªÁ|æjT· düôVA<äsê! ˙ »qà
<Ûqä ´yÓT+Æ ~. lsêeTTì ø£èbÕ<äèwºæ ˙ô|’ k˛øÏ+~. ˙‘√ yÓs’ +¡ ≈£L&Ü Hêø=ø£
es¡eTsTT+~. ∫es¡≈î£ s¡|Tüò TsêeTTì <ä] #˚sêÃe⁄. Ç~ yÓs’ +¡ ø±<äT, >∑{Ϻ
ùdïVü≤ã+<Û+ä . Ä+‘·s´¡ +˝À uÛ<Ò uä ≤Û e+ n+‘·]+∫ @ø£eTj·÷´eTT. ìs¡+‘·s+¡
qTe⁄« s¡|Tüò TsêeTTì Áù|eT‘√ ùd$+#·T. m\¢yfi˚ ˝¯ ≤ yê]øÏ düV‰ü j·T+>± ñ
+&ç d”‘êdü‹ì $&ç|+æ #·Tμ nì #Ó|Œæ yê* sêeTTì <Ûë´ìdü÷Ô ‘·<ø˚ +£ >±
lsêeTTì ne˝ÀøÏd÷ü Ô ÁbÕD+e~˝≤&ÉT. $wíßü <ä÷‘·\T e∫à $e÷q+˝À
yê*ì rdü T ≈£ î ì yÓ fi ≤fls¡ T . ‘· s ¡ T yê‘· s¡ | ò ü T Tq+<ä q T&É T ‘ês¡ q T
düe÷<Ûëq|üs#¡ ê&ÉT.
á ø£<ä∏ m+‘√ s¡deü +‘·yTÓ qÆ ~. kÕ<ÛTä e⁄\T kÕ<äs+¡ >± ne<Û]ä +#·+&ç.
ÁãVü‰àq+<äT&ÉT, l<Ûsä ¡ es¡<Tä &ÉT, nuÛ+Ñ >∑ s¡÷|ü+˝À á #·]Á‘· e]í+#ê&ÉT.
dü«dæ!Ô

n<Ûë´j·TeTT - 18
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
s¡|òüTTHê<∏äT&ÉT nœ\T&ÉT, >∑TDdüeTTÁ<äT&ÉT, »\#·sê\T ˙{Ï˝À
dü+#·]+∫q≥¢T sêyÓ÷bÕdü≈î£ \T Áù|eTã+<Û+ä eTT|æŒ]>=q>± ÁãVü‰àq+<ä
kÕ>∑s+¡ ˝À z\˝≤&ÉT‘·T+{≤s¡T. yês¡T kÕ«q+<ä+˝À ‘·qàj·TT˝…’ kÕsêkÕs¡
$#ês¡+˝À eTTì– ‘˚\T‘·T+{≤s¡T. ˙s¡T ˝Òø£ »\#·sê\T J$+#·˝qÒ ≥¢T
sêeTdüàs¡D ˝Òø£ sêyÓ÷bÕdü≈î£ \T eTq˝ÒsT¡ . yês¡Tqï #√≥ e÷j·÷s¡D≤´\T
X¯ówæÿ+∫b˛‘êsTT. yêdüq\≈£î nø£ÿ&É ‘êe⁄˝Ò<Tä . q+<äqeq+˝À ÁuÛeÑ Ts¡+
õ˝¢&Ò TÉ |üPe⁄ô|’ yê\T‘·T+<ë? neTè‘·bÕq+ #˚ùdyê&ÉT ø£øÿÏ q ≈£L{ÏøÏ
ÄX¯|&ü ‘É ê&Ü? ìs¡+‘·s+¡ Ä‘êàq+<ä+˝À uÛÀ–+#˚yê&ÉT ◊Væ≤ø£ã+<Ûë\˝À
∫≈£îÿ≈£î+{≤&Ü? me] ô|s¡{¢À ø£\Œ‘·s¡Te⁄, ø±eT<Û˚qTe⁄ edækÕÔjÓ÷
n≥Te+{ÏyêìøÏ m|ü&ÓH’ ê >∑&bç¶ ˛#·\T ‹qe\dæq >∑‹|ü&TÉ ‘·T+<ë? ªÁbÕs¡ã+Δ
e\¢ á X¯Øsêìï yÓ÷düTHÔ êïqT!μ nì ∫+‹+#˚yê&ÉT $wüj÷· \|ü≥¢ Ä<äsD¡
#·÷|ü&TÉ . yê&ÉT ‘·|Œü ø£ s¡|Tüò TMs¡Tì kÕ<äs+¡ >± uÛõÑ kÕÔ&TÉ .
‘ês¡ nqTqj·T+
|ü~ùV≤&Ée n<Ûë´j·T+˝Àì ø£<∏äqqTdü]+∫ lsêeTT&ÉT yê*ì
dü+Vü≤]+#ê&ÉT. eTs¡D≤edúü˝ÀqTqï yê*ì düTÁ^e⁄&ÉT ‘·q ‘=&Éô|’
|üsT¡ +&Éu≥… Tº ≈£îHêï&ÉT. ‘ês¡ n+>∑<Tä ì‘√ ø£*dæ e∫à ÄK]øåD£ ≤˝¢À ñqï
‘·q uÛsÑ qÔ¡ T #·÷∫ njÓ÷<Ûë´|ü‹‘√ ªqT$«˝≤ m+<äT≈£î #˚XÊe⁄? z sê|òTü yê!
Ç+ø=ø£ u≤D+ y˚dæ Hê ÁbÕD+ ≈£L&Ü rdüTø√! uÛsÑ ˝Ô¡ ìÒ e´súy¡ TÓ qÆ á
Áã‘·T≈£î e\¢ @$T Á|üjÓ÷»q+?μ nì yêb˛sTT+~. yê* X¯yêìï
øö–*+#·T≈£îì ‘ês¡ $|üØ‘·+>± <äT'œ+∫+~. Ç~ #·÷∫ »qø£C≤e÷‘·
n<Ûë´j·TeTT-18 297
ª‘êsê! ˙e⁄ <äT'œ+∫q+<äTe\¢ @yÓTHÆ ê Á|üj÷Ó »q+ #˚≈L£ s¡T‘·T+<ë?μ
nì n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ ‘ês¡ ª|ü‹ $jÓ÷>∑+ e\¢ H˚qT <äV≤æ +#·T≈£îb˛‘·THêïqTμ
n+~. yÓ+≥H˚ lsêeTT&ÉT ªá ø£fiã‚ s¡+ ù|s¡T yê*. j·T<∏ë‘·<+ä∏ >± ˙
Á|üøÿ£ H˚ |ü&ç ñ+~. Ä |ü&eç ⁄qï yê* Áù|‘·+ ø=s¡ø± ˙e⁄ <äT'œdüTHÔ êïe⁄μ nì
nHêï&ÉT. ã<äT\T>± ÄyÓT ªVü≤è<äjT· >∑‘y· TÓ qÆ Ä‘·à yÓ[flb˛sTT+~μ n+~.
<ëìøÏ Ä njÓ÷<Ûë´|ü‹ ª˙e⁄ Ä‘·à≈£î |ü‹ïyê? ˝Òø£ X¯Øsêìø±? u≤>±
Ä˝À∫+∫ Hê≈£î #Ó|ü . X¯Øs¡eTT qX¯«s¡eTT. Ä‘·à n$Hê•, XÊX¯«‘·yTÓ qÆ ~.
n˝≤+≥|ü&ÉT m+<äT≈£î XÀøÏ+#·&É+? u≤>± Ä˝À∫+∫ #·÷&ÉT.
ô|<›≈ä î£ +&É˝À>±˙, ∫qï|æ&‘É ˝· À>±˙ ø£qã&˚ dü÷s¡T´&=ø£ÿ&˚. n˝≤π> Ád”,Ô
|ü⁄s¡Twüß\T ù|s¡T≈£î y˚ss¡ TTHê yê]˝À ñ+&˚ Ä‘·à ˇø£ÿfÒ. |òTü {≤\T, eTsƒê\T
ìX‚ÙwüyTÓ Æ b˛e#·TÃ. ø±˙ Äø±X¯+, kÕ>∑s+¡ ˝Àì n\\T mqï{Ïø° n+‘·]+#·e⁄.
e÷j·÷uÛ]Ñ ‘·yTÓ qÆ á ©\ n+‘ê $T<∏´ä . n~ m+&Ée÷$e˝… >√#·]düT+Ô ~.
>∑+<Ûsä «¡ q>∑s+¡ ˝≤ $T<∏ë´uÛ≤düyTÓ Æ yÓ\T>∑T‘·T+≥T+~. <˚e‘·\T dü«sZ+¡ ˝À
neTè‘·bÕq+ #˚kÕÔsT¡ . nsTTHê yês¡T ≈£L&Ü ø£˝≤Œ+‘·+˝À HêX¯qeTe⁄‘ês¡T.
<Û]ä +∫q Á|ü‹ ˇø£ÿ{Ï≈L£ &Ü ‘·|Œü ø£ HêX¯qyÓTÆ b˛e\dæ+<˚! z{Ï ≈£î+&É˝Àì
˙fi¯fl˙ï ø±]b˛‘êsTT. n+<äT˝À #·+Á<äTì Á|ü‹_+ã+ ø£qã&É˝<Ò ìä nC„≤ì
m+‘√ <äT:œkÕÔ&TÉ . m+‘·{Ï nqTuÛeÑ XÊ*¬øH’ ê m+&Ée÷$ì #·÷&É>H∑ ˚ nø£ÿ&çøÏ
yÓfi≤fl\qï ø√]ø£ ø£\T>∑T‘·T+~. ø±˙ yÓ[‘˚ nø£ÿ&É @MT ñ+&É<Tä . n~
#·÷∫ ‘·eT eT÷sâ¡‘ê«ìøÏ <äT'œkÕÔ&ÉT. düø£\ÁbÕDT\‘√ ø£\dæ á
ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê $T<∏ë´uÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ <˚. Ä‘·à nøåj £ T· +, XÊX¯«‘·+. n+<äTe\q
˙e⁄ m+<äT≈£î <äT'œkÕÔe⁄μ nì ‘·‘«Ô· uÀ<Ûä #˚XÊ&ÉT. n≥Te+{Ï >∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ ,
neTè‘·‘T· \´yÓTqÆ , eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ sêeTTì e÷≥\T, uÀ<Ûä düeTTÁ<ä+˝Àì
∫Á<ä‘êï\e˝… ‘ês¡ eTqdüT‡˝À ã\+>± Hê≥T≈£îHêïsTT. $ÁXÊ+‹ì#˚Ã
eT+~sê˝¢≤, nqTuÛÑyêø±X¯+˝Àì qøå£Á‘ê˝¢≤, kÕ«q+<ä bÕÁ‘·˝¢≤ ÄyÓT
298 lsêeT$»j·T+
eTTK_+ã+ Äq+<ä+‘√ ñbıŒ+–b˛sTT+~. sêeTTì e÷≥\T n>∑dTü ´Ô ìe˝…
ÄyÓT XÀø£kÕ>∑sêìï X¯ówæÿ+|üCXÒ ÊsTT. e#·q s¡÷|ü+˝Àì Ä C„≤q dü÷s¡´Á|üu\ÑÛ T
nC„≤qeTH˚ Nø£≥q¢ T ìs¡÷à*+#êsTT. ‘ês¡ Á|”‹|üPs¡«ø£+>± s¡|Tüò TsêeTTì
bÕ<ë\ô|’ |ü&ç ñ#êä«dü ìXÊ«kÕ\T ì*∫b˛>± ìX¯Ã\dú‹æ ˝À ñ+&çb˛sTT+~.
lsêeTT&ÉT ‘ês¡‘√ ªHê e÷≥\T Á|üe÷D+>± rdüTø√. düTÁ^e⁄ì yÓT&É˝À
e÷\y˚dæ, düTK+>± n‘·ì‘√ J$+#·Tμ nì Äq‹j·T´>±, ‘ês¡ Ä
kÕs¡+>∑bÕDÏ‘√ ªn˝≤ #˚jT· &É+ y˚<ä $s¡T<Δ+ä ø£<ë?μ n+~. ã<äT\T>± Ä
ø¬ e’ \´<ë‘· ª˙e⁄ Hê e÷≥\T $X¯«dæ+#·T. ˙e⁄ |ü‹Áe‘·>± ø°]bÔ ı+<äT‘êe⁄!μ
nì |òTü ≥Hê|òTü ≥q düeTsúT¡ &ÉT, n<äT“¤‘· eTVæ≤e÷ì«‘·T&Óq’ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT
‘ês¡‘√ nHêï&ÉT. uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì ©\\T nkÕ<Ûës¡DyÓTHÆ ê, e÷qe⁄\T n˙ï
‘êy˚T #˚düTÔHêïeTqT≈£î+{≤s¡T. Ä ø±s¡D+>± yês¡T ‘·|üŒø£ qs¡ø±ìøÏ
b˛‘·THêïs¡T. dü+Ô uÛ≤\T ˝Ò≈î£ +&Ü Äø±X¯+, ˙fi¯flô|q’ ‘˚\T‘·Tqï uÛ÷Ñ eT+&É\+
Ä s¡|Tüò Tq+<äqTì nkÕ<Ûës¡D ©\\≈£î ì<äsÙ¡ q+. n+‘·{øÏ ° ø£sqÔ¡ T H˚H˚
nqTø√e&É+ ø£Hêï n$y˚ø+£ y˚sπ ˝Ò<Tä . düsπ «X¯«s¡T&ÉT ùd«#êäe]Ô. Äj·Tq≈£î
kÕ{Ï mes¡÷ ˝ÒsT¡ .
yê* n+‘·´ÁøÏj·T\T dü÷s¡´|ü⁄Á‘·T&Ó’q düTÁ^e⁄&ÉT ìs¡«Væ≤+#ê&ÉT.
s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT n‘·´+‘· Á|”‹‘√ n+>∑<Tä ì Ä<ä]+#ê&ÉT. ‘ês¡ lsêeTT&ÉT
#Ó|Œæ q $<Û+ä >± düTÁ^e⁄ìøÏ ‹\ø£+ ~~› eÁkÕÔ*∫Ã, yÓTfiÀfl e÷\ y˚d+æ ~.
Ç~ #·÷∫ ‘·e÷\˙\T&Ó’q ÁosêeTT&ÉT m+‘√ Á|üdüqTï&Éj·÷´&ÉT.
yêqs¡T\+<äs÷¡ $TqTïeTTfº≥Ò ≥¢T »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚XÊs¡T. sê|òTü e⁄&ÉT
düTÁ^e⁄ì‘√ ªy˚TeTT Çø£ÿ&É Hê\T>∑T e÷kÕ\T ñ+{≤eTT. ˙e⁄ sê»´uÛÀ>±\T
nqTuÛ$Ñ +∫ ‘·«s¡>± sê!μ nHêï&ÉT. ã<äT\T>± düTÁ^e⁄&TÉ lsêeTTì øÏwÿü +<Û≈ä î£
sêe\dæ+<äì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. lsêeTT&ÉT düe÷<Ûëq+>±, ªHê uÛÑs¡‘·Tì
ø±s¡D+>± H˚qT Áe‘·Bøå˝£ À ñHêïqT. Hê uÛ≤s¡´ ˝Ò≈î£ +&Ü H˚qT eT+>∑fik¯ Õïq+
n<Ûë´j·TeTT-18 299
#˚jT· qTμ nì n+≥÷ ∫Á‘·≈L£ ≥+ M&çq ‘·sê«‘· uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT |ü&ɶ ø£cÕº \qT
düTÁ^e⁄ìøÏ #Ó|Œü ˝Òø£ ñ<ëd”q&Éj ä ÷· ´&ÉT. ªH˚qT ˝Òì ø±s¡D+>± uÛsÑ ‘¡ T· &ç|ü &ÉT
‘·*ì¢ e~* |üs<¡ X˚ ÊìøÏ b˛sTTq u≤\≈£îìe˝… ñHêï&ÉTμ nì uÛsÑ ‘¡ T· ì
>∑TD>∑D≤\qT ‘·\#·T≈£îì s¡|Tüò TsêeTTì ø£+sƒ+¡ >∑<<äZ eä TsTT+~. düTÁ^e⁄&ÉT
|ü s ¡ T >∑ T q yÓ [ fl sêeTTì bÕ<ë\ô|’ ã&¶ Ü &É T . \ø£ Î DT&É T ≈£ L &Ü
>∑+;ÛsT¡ &Éj÷· ´&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· sêJeH˚Á‘·T&ÉT, XÊ´eT\esíT¡ &ÉT kÂ$TÁ‹ì
øÏwÿæ +<Û≈ä î£ yÓ[fl düTÁ^e⁄ì |ü{≤º _Ûw≈æ î£ ìÔ #ÓjT· ´eTì Ä<˚•+#ê&ÉT. s¡|Tüò T|ü‹
ø±fi¯fl≈£î yÓTTø±ÿ&ÉT \ø£ÎDT&ÉT. sêeTT&ÉT $»sT÷ uÛeÑ nì Äos¡«~+#ê&ÉT.
\ø£ÎDT&ÉT ‘·«s¡>± yÓ[fl düTÁ^e⁄ì |ü{≤º _Ûw≈æ î£ ìÔ #˚dæ |ü$Á‘·yTÓ qÆ ne÷‘·´
|ü<$ä ì yê* düT‘·TqøÏ∫Ã, yÓ+≥H˚ ‹]– C≤qø°Hê<∏Tä ì e<›≈ä î£ e#êÃ&ÉT.
n|ü&ÉT sêeTTì #Ó+‘· yêj·TTq+<äqT&ÉT #˚‘·T\T CÀ&ç+∫ ì\ã&ç
ñHêï&ÉT. yêj·TTq+<äqT&ÉT s√p øÏwÿæ +<Û≈ä î£ yÓ[fl yÓ+≥H˚ sê|òTü e⁄ì
e<›≈ä î£ ‹]– e#˚Ãyê&ÉT.
Ç+‘·˝À Hê\T>∑T e÷kÕ\T >∑&∫ç b˛j·÷sTT. ø±˙ düTÁ^e⁄ìøÏ sêeTTì
$wüjT· + >∑Ts¡T≈Ô î£ sê˝Ò<Tä . X¯s‘¡ êÿ\+ ≈£L&Ü sêe&É+ #·÷∫ ‘·e÷\˙\T&Óq’
sêeTT&ÉT ªdüTÁ^e⁄&TÉ sê»´yÓ÷Vü≤+˝À u≤>± eT~+∫ ñHêï&ÉT. n‘·&ç eTqdüT‡
|üP]Ô>± $wüjT· düTU≤˝¢À eTTì– e⁄+~. n~Ûø±s¡+, <Ûqä eT<ä+‘√ n+‘ê
eT]Ãb˛j·÷&ÉT. ø±˙ dü»q® T&ÉT n{ºyÏ êìì <ä+&ç+∫ düHêàsZ+¡ ˝À ô|{º≤*μ
n+≥÷ ª\ø£ÎD≤! ˙e⁄ øÏwÿæ +<Û≈ä î£ yÓ[fl Ä dü÷s¡´q+<äqTìøÏ >∑Ts¡T#Ô sÓ TT´.
n‘·&TÉ Hê e÷≥ eTìï+#·øb£ ˛‘˚, n‘·&ìç #·+ô|H’ ê düsπ Çø£ÿ&çøÏ rdüT≈£îìsê!
‘ês¡, s¡TeT\‘√ ø£*dæ ì‘·´+ eT<ä´bÕq+˝À yÓTeÆ T]∫ ñHêï&ÉT düTÁ^e⁄&ÉT.
qqTï düà]+#·ìyê]ì, Áu≤Vü≤àDT\qT n|üV‰ü dü´+ #˚ùdyê]ì, dü»q® T\qT,
uÛ≈Ñ î£ \Ô qT ìs¡d+æ ∫, dü<TäZ s¡Te#·Hê\qT n\øå´£ + #˚ùdyê]ì neX¯´+ •øå+Ï #ê*.
Vü≤]Vü≤s¡T\ #·]Á‘·qT ì+~+#˚yês¡T, n>ös¡e|üs#¡ y˚ ês¡T, Ç‘·sT¡ \qT n<˚
300 lsêeT$»j·T+
|üì>± |”&+ç #˚yês¡T, y˚<$ä s¡T<Δ+ä >± q&ç#y˚ ês¡T, ◊X¯«s¡´eT<ä+ ‘·\ø¬ øÏÿ dü<ë
Ç‘·sT¡ \qT Væ≤+dæ+#˚yês¡T, <Ûsä à¡ |ü<+ä∏ ‘·|Œæ qyês¡T, ø±s¡ŒD´˝ÀuÛ+Ñ e\¢
<Óy’ êìï, <Ûsä êàìï $düà]+∫qyês¡T •øå±s¡TΩ\T. <Ûsä à¡ es¡qÔ T\ Ç+≥ \øÏÎ,
$wíßü e⁄ e•kÕÔsT¡ . <ä+&ÉHês¡TΩ\T. n+<äTe\¢ z Ms¡#÷· &ÜeTD°! ˙e⁄ á
øåD£ y˚T øÏwÿæ +<Û≈ä î£ yÓfió¯ fl. Hê e÷≥ düs≈¡ î£ #˚jT· ø£b˛‘˚ düTÁ^e⁄ì ‘·‘øY D£å y˚T
e~Û+#·T. yê* @ u≤D+‘√ dü+Vü≤]+#·ã&¶Ü&√, Ä u≤D+‘√H˚ Ä‘·&ç
ÁbÕD+ ‹sTT´!μ nì Ä<˚•+#ê&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT sêeTTì #·s¡D≤\≈£î
qeTdüÿ]+∫ $+{ÏøÏ u≤D+ m≈£îÿô|{ºÏ y˚>+∑ >± øÏwÿæ +<Û≈ä î£ yÓfi≤fl&ÉT.
Çø£ÿ&É øÏwÿæ +<Û˝ä À e÷s¡T‹ á $wüj÷· ìï düTÁ^e⁄ìøÏ dü÷#·qÁbÕj·T+>±
‘Ó*j·TCÒkÕ&ÉT. ªs¡|Tüò T|ü‹ ˇø£ÿ&˚ ns¡D´+˝À ñHêï&ÉT. Äj·Tq <äsÙ¡ HêìøÏ
‘·«s¡>± b˛<ë+ |ü<!ä d”‘q· T yÓ<Tä ø£{≤ìøÏ dü‘«· s¡+ yêqs¡T\qT |ü+|ü⁄. ˙e⁄
#ê˝≤ ñqà‘·T&Ô yÉ ’Ó j·TÚeH√Á<˚ø+£ ‘√ sêeTø±sê´ìï |üP]Ô>± eTs¡#êe⁄. ô|>’ ±
eT<ä´bÕq+, <ÛäqeT<ä+, <ëìøÏ ‘√&ÉT nVü≤+ø±s¡+ $|üØ‘·+>±
ô|]–b˛j·÷sTT. n‘·´+‘· yê#ê\T&Óq’ yê&ÉT ø£\u¢ §*¢ e÷≥\T #Ó|Œæ q≥¢T,
eT<ä´bÕq+ #˚dqæ yê]øÏ ≈£î&çm&ÉeT\ uÛ<Ò +ä ‘Ó*j·Tq≥¢T ˙e⁄ ≈£L&Ü Ád”\Ô ‘√
ø£\dæ ñqà‘·T&Ô yÉ ’Ó kÕ«$T ø±sê´ìï $düà]+#êe⁄μ nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.
n|ü&ÉT düTÁ^e⁄&TÉ eT‘ÓøÔ ÿÏ q ø£fifl¯ ‘√ ñ<ëd”q e#·Hê\‘√ yêqs¡ ôdH’ ê´qï+‘ê
yÓT\¢yTÓ \¢>± düMTø£]+∫ dæ<+äΔ #˚jT· eTì Ä+»H˚jT· TìøÏ #Ó|Œæ sêDÏyêdü+˝ÀøÏ
Á|üy•˚ +#ê&ÉT. Ç+‘·˝À }]àfi≤Hê<∏Tä &ÉT <Ûqä Tsê“D≤\qT >¬ ø’ =ì Á|üfij ¯ ÷· –ï˝≤
Á|ü»«]\¢T‘·÷ q>∑s<¡ ë«s¡+ e<›ä ì\ã&É>±, yêqs¡ôdq’ ´eT+‘ê bÕ]b˛sTT
düTÁ^e⁄ì X¯sD¡ TC£#êÃs¡T. <ë+‘√ düTÁ^e⁄&ÉT Vü≤‘êX¯ó&Ó,’ ª|üeq≈£îe÷sê!
Mfi¯fl+‘ê \ø£ÎDT&ÉT ø√|ü+>± ñHêï&É+≥THêïs¡T. á düeTj·T+˝À yê]ì
<ä]#˚s≥¡ + me]ø° X¯ø´£ +ø±<äT. qqTï s¡ø+Ïå #·Tμ nì Bq+>± n]ú+#ê&ÉT.
yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düTÁ^e⁄ì‘√ ª˙e⁄ ˙ uÛ≤s¡´\‘√ ø£\dæ yÓ[fl \ø£ÎDTì
n<Ûë´j·TeTT-18 301
X¯sD¡ Ty˚&TÉ !μ nì düe÷<Ûëq|üs∫¡ , ‘·sê«‘· yêqs¡T\+<ä]‘√ ªMTs¡+<äs÷¡
qÁeT‘·>± \ø£ÎDT\yê]øÏ kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿs¡+ #Ój·T´+&çμ nì
dü÷∫+#ê&ÉT. n˝≤π>qì yêqs¡>∑D+‘√ düVü‰ düTÁ^e⁄&ÉT \ø£ÎDTì
#·s¡D≤\qT ÄÁX¯sTT+#ê&ÉT. kÂ$TÁ‹ ø√|ü+‘√, ª˙e⁄ ìs›¡j·TT&Ée⁄.
dü∫Ã<ëq+<äT&Óq’ lsêeTTì eq+˝À ô|{ºÏ sê»uÛÀ>±˝¢À eTTì–‘˚\T‘·THêïe⁄.
nq+‘· ÁãVü‰à+&ÉHêj·T≈£î&ÉT, |ü⁄D´X¢À≈£î&ÉT, njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä ì eq+˝À
e~* sê»´düTU≤\T nqTuÛ$Ñ +#·&ÜìøÏ ˙¬ø˝≤ eTqdüÿ]+∫+~?μ nì
eT+<ä*+#ê&ÉT. e÷s¡T‹ \ø£ÎDTì XÊ+‹+|üCdÒ æ ªdüTÁ^e⁄&TÉ #˚dqæ ‘·|ü \˙ï
øå$£ T+∫ Áù|eT‘√ Ä<ä]+#·+&çμ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.
düTÁ^e⁄ì ô|’øÏ ˝ÒeBdæ \ø£ÎDT&ÉT Ä*+>∑q+ #˚düT≈£îHêï&ÉT.
yêqs¡ôdq’ ´eT+‘ê Äq+<ä+‘√ q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ |üsT¡ >¬ ‘·kÔ Õ>±s¡T. q~ ñs¡ø\£ T
y˚d÷ü Ô düeTTÁ<ëìï ø£*ùd Ø‹>± düôdq’ ´+>± düTÁ^e⁄&ÉT sêeT<äsÙ¡ Hêsú+¡
ãj·T\T<˚sê&ÉT. Ä\eT+<ä <ä|Œæ ø£ rs¡TÃø√e&ÜìøÏ q~ˇ&¶TÉ ≈£î |üsT¡ >¬ ‹Ôq≥¢T
Äy˚X¯+>± yêqs¡T\+‘ê |üs¡T¬>‘·ÔkÕ>±s¡T. <ë‘· Ç+{ÏøÏ j·÷#·≈£î\T
|üsT¡ >¬ ‹Ôq≥¢T, dü<TäZ s¡T #·sD¡ ≤\qT <ä]Ù+#·{≤ìøÏ dü∫äwßü ´&ÉT |üsT¡ –&çq≥¢T,
ø£fi≤´D |òTü &çjT· \T düMT|æ+#·>±H˚ ô|[fl }πs–+|ü⁄ dü+ÁuÛeÑ T+>± e∫Ãq≥¢T,
ÁuÛÑeTsê\T |üs¡T>∑Tq e∫à |ü<ëà˝¢Àì eTø£s¡+<ëìï ùd$+∫q≥¢T
yêqs¡deü T÷Vü≤+ s¡|Tüò T|ü‹ e<›≈ä î£ e∫Ã+~. yÓ+≥H˚ düTÁ^e⁄&ÉT sêeTTìøÏ
kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿs¡+ #˚XÊ&ÉT. X¯sD¡ qï düTÁ^e⁄ì sêeTT&ÉT m+‘√ Ä<äs+¡ ‘√
>∑T+&Ó\≈£î Vü≤‘·T≈£îHêï&ÉT. n˝≤π> yêqs¡T\+<äsT¡ es¡Tdü>± sêeTTì <ä]Ù+∫,
#˚‘T· \T CÀ&ç+∫, øÏwÿæ +<ÛX˚ ó¯ &ÉT sêeTTì düeÔ q+ #˚dTü +Ô &É>± eTT+<äT≈£î
kÕ>±s¡T. ì>∑e÷>∑eTe+<ë´! s¡|òüTTesê! uÛÑø£Ô¬ø’yêØ! Äq+<ädüeTTÁ<ë!
<äXs¯ <¡ |ä∏ ⁄ü Á‘ê! $X¯«H˚Á‘ê! $X¯«bÕ˝≤! ˙≈£î »j·TeTT. X¯sD¡ ≤>∑‘T· \qT ˙e⁄
nuÛ<Ò ´ä yÓTqÆ eÁ»|üs»s¡+ e˝… ø±bÕ&ÉT‘êe⁄. z XÊvZ<säÛ ê! ˙e⁄ yê]HÓqï{Ïø°
302 lsêeT$»j·T+
ñù|øå+Ï #·e⁄. ã\yÓTqÆ ø±w˜+ü ˙{ÏqT+&û s¡ø+Ïå ∫q≥¢T ˙e⁄ X¯sD¡ ≤>∑‘T· \qT
‘·*˝¢ ≤ ø£cÕº \qT+&ç ø£&‘É s˚ T¡ kÕÔe⁄. |ü<ëàìï e<ä* ÁuÛeÑ Ts¡+ ñ+&É<Tä , ø±ì
ø±c˜Õìï n~ bı&çbı&ç #˚dTü +Ô ~. z d”‘êe\¢u≤Û ! n˝≤ ˙e⁄ uÛ≈Ñ î£ \Ô qT
s¡ø+Ïå ∫ <äTwºßü \qT dü+Vü≤]kÕÔe⁄ n+≥÷ |ü]|ü] $<Ûë\ ÁosêeTTì ø°]+Ô #ê&ÉT
düTÁ^e⁄&ÉT.
n+‘·˝À d”‘q· T yÓ<Tä ≈£î‘·÷ q\T~≈£îÿ\≈£L b˛e&ÜìøÏ yêqs¡T\+‘ê
dü+dæ<TäΔ \j·÷´s¡T. n|ü&ÉT $wüø+£ sƒT¡ ì $TÁ‘·T&Óq’ sêeTT&ÉT dü‘«· s¡+ ôdH’ ê´ìï
q\T~X¯\≈£î |ü+|ü+&ç nì Ä<˚•+#ê&ÉT. düTÁ^e⁄&ÉT <ä÷‘·\qT |ü+|æ
dü|üÔB«bÕ\˝ÀqTqï yêqs¡T\+<ä]˙ |æ*|æ+#ê&ÉT. ncºÕ<äX¯|ü<äà
dü$Tà[‘·eTsTTq Ä ôdq’ ´ã\+ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~. yês¡+<äs÷¡ j·TT<Δ+ä ˝À
m|ü&É÷ nCÒjT· T˝Ò. n+<ä]˙ |æ*∫ Ä dü÷s¡´q+<äqT&ÉT ªH˚qT #Óù|Œ
e÷≥\qT MTs¡+<äs÷¡ ÁX¯<>äΔ ± $q+&ç. d”‘ê<˚$ì yÓ<øä Ï ‘·«s¡>± sêeTTì
»‘· #˚sêÃ*. á ø±s¡´+ dæ~+Δ #·≈î£ +&Ü MTs¡T MT dü«Á>±e÷\≈£î b˛≈£L&É<Tä .
d”‘q· T s¡|Tüò TMs¡Tì ø£\|ü≈î£ +&Ü me¬sH’ ê ‹]– Ç+{ÏøÏ yÓ[‘˚ yê&çøH£ êï
ÁãVü≤àVü≤‘ê´bÕ|ü+ #˚dqæ yê&ÉT düèwº˝æ À eTs=ø£&TÉ ñ+&É&TÉ . n≥Te+{Ï
kÕ«$TÁ<√Væ≤ì >±&ç<ä MT<ä møÏÿ+∫, eTT≈£îÿ #Óe⁄\T ø√dæ uÛ÷Ñ ˝Àø£eT+‘ê
}πs–kÕÔqT. d”‘q· T ø£qTø√ÿe&É+ nkÕ<Û´ä eTì me&ÉHêï yÓqT~]–‘˚ yê&ç
ø£s#¡ s· D¡ ≤\qT dü«Vü≤kÕÔ\‘√ #Û~˚ +∫ <ä+&çkÕÔqT!μ düTÁ^e⁄ì |æ\T|ü⁄ $ì
düø£\B«bÕ˝¢Àì yêqs¡T\T, >∑TVü≤˝¢À ìedæ+#˚yês¡T, y˚Ts¡T|üs¡«‘·+
yÓqTø£y|’Ó ⁄ü qTqï yêqs¡T\+<äs÷¡ »j·T»j·T<Ûë«Hê\‘√ $#˚ÃkÕs¡T.
Ä »j·T»j·T<Ûë«Hê\ ôVAs¡T≈£î uÛ÷Ñ e÷´ø±XÊ\T <ä<]ä› ˝¢≤sTT. Ä
<Û«ä ì $ì Ä~X‚wßü &ÉT, uÛ÷Ñ uÛ≤sêìï eVæ≤+#˚ Ä~≈£Ls¡àeTT ≈£L&Ü ø£\es¡+
#Ó+<ësTT. ˇø£ yêqs¡+ |üs¡«‘êHÓïøÏÿ ã+‹˝≤>± Äø±X¯+˝ÀøÏ m–]
ne‘·*yÓ’|ü⁄ qT+&ç Çe‘·*yÓ’|ü⁄≈£î, Çe‘·*yÓ’|ü⁄qT+&ç ne‘·*yÓ’|ü⁄≈£î
n<Ûë´j·TeTT-18 303
<ä÷ø£kÕ–+~. Ç+ø=ø£{Ï ô|<›ôä |<›ä #Ófø…¢ ÿÏ |ü+&¢qÉ T uÛøÑ dÏå Tü qÔ ï~. á $<Û+ä >±
Ä yêqs¡ uÛ\Ñ ÷¢ ø£ düeT÷Vü‰\T uÛ÷Ñ e÷´ø±XÊ\T ì+&˚ ø√˝≤Vü≤\+>± >∑+‘·T\T
y˚jT· kÕ>±sTT. ˇø√ÿ ø√‹ Äø±XÊì¬ø–πs $<Ûëq+ #·÷ùdÔ dü÷s¡T´DíÒ ÁøÏ+~øÏ
˝≤>∑T‘·T+<ë nqï≥ºT>± e⁄+~. Ä yêqs¡T\ <Ûë{ÏøÏ >±* >∑‹ ≈£L&Ü
≈£î+≥T|ü&ç+~. ˇø£&ÉT |ü•ÃeT düeTTÁ<ëìøÏ yÓ[fl dü÷sê´düÔeTj·÷ìï
#·÷XÊ&ÉT. ˇø£&TÉ ‘√ø£qT düeTTÁ<ä+˝À eTT+∫ »\#·sê\ìï+{Ï˙ ãj·T≥≈£î
˝≤>±&ÉT. Hê\T>∑T düeTTÁ<ë\˝À J$+#˚ |ü~\øå\£ HêHêC≤‹ »\#·sê\qT
sê|òTü e⁄ì eTT+<äT+#ês¡T. HêHêC≤‹ yêqs¡T\T $$<Ûsä +¡ >∑T\‘√ s¡øs£ ø¡ ±\
s¡÷bÕ\‘√ sê|òTü e⁄ì eTT+<äT u≤s¡T\T r] ì\ã&É>± Ä <äèX¯´+ m+‘√
$H√<ä+ ø£*+Z ∫+~. ô|<›ôä |<›ä #Ófø…¢ ÿÏ Ä yêqs¡T\T Hê≥´+ #˚jT· kÕ>±s¡T.
ø=+<äs¡T Áù|eT‘√ >±q+ #˚j·T>± sêeTT&É~ $ì Äq+~+#ê&ÉT.
sê>√|üsê>±\‘√, dü|üÔ‘êfi≤\‘√, ^‘ê Á|üe#·Hê\‘√ ‘·qàj·TT˝…’
|ü⁄\ø±+øÏ‘T· ˝…H’ ês¡T. >∑<´ä |ü<ë´\qT #Û+· <√ã<Δ+ä >± >±q+ #˚jT· &É+ $ì
dü÷s¡T´&ÉT ìX¯Ã\T&Ó’Hê&ÉT. yê] >±HêìøÏ •\\T ≈£L&Ü yÓT\¢yÓT˝¢>±
ø£s>¡ k∑ Õ>±sTT. m˝≤¬>‘’ ˚ kÕ>∑s+¡ ˝Àì n\\T rÁe+>± ˇ&¶TÉ qT ‘êøÏ ‹]–
kÕ>∑s+¡ ˝ÀH˚ @ø£eTe⁄‘êjÓ÷ n˝≤>∑ yêqs¡T\H˚ n\\T ÁãVü≤àq+<äkÕ>∑sT¡ &ÉH˚
s¡|Tüò TMs¡Tì˝À @ø£+ ø±kÕ>±sTT. uÛ÷Ñ e÷´ø±X¯eT+‘ê yêqs¡eTj·T+>±
>√#·]düTqÔ ï~. Ä yêqs¡ düeT÷Vü‰ìï #·÷∫ sêeTT&ÉT düø\£ <˚e‘·\T uÛ÷Ñ $Tô|’
yêqs¡y˚cÕ\˝À ‘·eT nbÕs¡X¯øÏÔ‘√ ne‘·]+#êsê! nì ‘·\b˛XÊ&ÉT.
|ü<ìÓ› $T~ |ü<ëà\ yêqs¡ôdH’ ê´ìøÏ <äfi≤BÛXó¯ &ÉT q\T&ÉT. &Óã“~ s¬ +&ÉT
ø√≥¢ m\T>∑Tã+≥¢T, j·÷uÛÄ’… s¡T ø√≥¢ q\¢ø√‘·T\qT #·÷∫ d”‘êe\¢uTÑÛ &ÉT,
øÏwÿæ +<ÛëHê<∏Tä ì‘√ Ms¡+<ä]˙ #·÷∫ Hê≈£î m+‘√ u≤<Ûä ø£\T>∑T‘·Tqï~.
Ms¡+<ä]ø° nqïegkÕ\T m˝≤ düeT≈£Ls¡Ã>∑\eTT? nì nHêï&ÉT. <ëìøÏ
düe÷<Ûëq+>± düTÁ^e⁄&ÉT ªÄVü‰s¡+ <=s¡øÿ£ b˛‘˚ >±*ì uÛTÑ õ+∫ dü+‘·è|æÔ
304 lsêeT$»j·T+
#Ó+<äT‘ês¡T. Äø±X¯+ e˝… Ms¡T ~>∑+ãs¡T\T. M]øÏ |üs«¡ ‘ê\T, eèøå±\T
Äj·TT<Ûë\Tμ nì #Ó|Œü >± sêeTT&ÉT $ì m+‘√ n#ÓÃs¡Ty=+<ë&ÉT. n|ü&ÉT
düTÁ^e⁄&ÉT sêeTTì‘√ ªz sêJeH˚Á‘ê! ø√eT\>±Á‘ê! Ç<ä+‘ê ˙ ©˝Ò! á
$wüjT· + ‘Ó*dæ ≈£L&Ü m+<äT≈£î Á|ü•ïdüTHÔ êïe⁄? ãVüQXÊ yêqs¡T\≈£î
yÓ÷øå|£ <ü ë∏ ìï n+~+#·T≥πøyÓ÷!μ nHêï&ÉT.
d”‘êH˚«wüDø¬ ’ yêqs¡T\ Á|üjT· ‘·ï+
‘·sT¡ yê‘· düTÁ^e⁄&TÉ düeTdüÔ yêqs¡T\qT<›•˚ +∫, ªeTT˝¢Àø±˝¢À mø£ÿ&ÉTHêï
d”‘q· T yÓ‘ø· +£ &ç! eTV”≤‘·\, n‘·\, $‘·\, düT‘·\, ‘·˝≤‘·\, eTVü‰‘·\,
s¡kÕ‘·˝≤~ dü|bÔü Õ‘êfi≤\T XÀ~Û+#·+&ç. |ü<ëï\T>∑T ˝Àø±\qT >±*+#·+&ç.
yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ , ø¬ ˝’ ≤dü+, ÁãVü≤à˝Àø£+, Ç+Á<ä˝Àø£+, #·+Á<äd÷ü s¡´˝Àø±\T, »q˝Àø£+,
‘·b˛˝Àø£+ düø\£ ˝Àø±\T XÀ~Û+#·+&ç. es¡TD˝Àø£+, uÛ÷Ñ ˝Àø£+, j·TeT˝Àø£+,
|æ‘è· ˝Àø£+, eTè‘·T´˝Àø±\‘√ düV‰ü nìï ˝Àø±\÷ yÓ<øä +£ &ç. uÛsÑ ‘¡ ,· s¡eTDø£,
Vü≤]‘·, dü‘´· , øπ ‘·T, düTesí,¡ Á<ëøå,£ $‘·+&É, Vü≤] yÓTT<ä˝q’… qe K+&Ü\˝ÀqT,
»+ã÷B«|ü, XÊU≤B«|ü, XÊ\à©, Áøö+#·, Á<ëøå±B«|ü, n+>∑e+>±~
<äøB£å «bÕ\˝À j·÷uÛÄ’… s¡T<˚XÊ\˝À ≈£L&Ü yÓ<øä +£ &ç. eq, ñ|üeq, |üs«¡ ‘·,
ãTTcÕ´ÁX¯e÷\˝À nH˚øs£ ø¡ ±\ >∑TVü≤\˝À, uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î kúÕqyÓTqÆ $$<Ûeä Tsƒê\˝À
d”‘q· T yÓ<øä +£ &çμ nì |ü+|æ+#ê&ÉT. HêHê$<Ûä rsúê\T, øπ Áå ‘ê\˝À XÀ~Û+∫Hê
d”‘· mø£ÿ&Ü ø£q|ü&˝É <Ò Tä . m+‘· ø£w|üº &ü Hç ê yê]øÏ d”‘· C≤&É ‘Ó*j·T˝Ò<Tä .
d”‘· sêeTTì C„≤qX¯øÏÔ. ÄyÓT dúæ‹ m˝≤+{Ï<√ ‘Ó\TdüTø√≈£î+&Ü
nVü≤+ø±s¡+‘√ yÓTeÆ Ts¡∫ e´sú+¡ >± ‹]–‘˚ Á|üj÷Ó »q+ ˝Ò<Tä . dü<TäZ s¡Tø£è|ü
˝Òø£ Ä‘·àC„≤q+ mqï{ÏøÏ ÁbÕ|æÔ+#·<äT. ∫\≈£îÿ+&Ü yÓqï mqï{Ïø° sê<äT.
e´sú+¡ >± n≥TÇ≥T ‹s¡T>∑T‘·Tqï yêqs¡T\ <äèwºøæ Ï düT+<äsy¡ TÓ qÆ d”‘· mqï{Ïø°
ø£qã&É<äT. yês¡+‘ê nee÷q+‘√ n<Û√e<äqT˝…’ ‹]– e#êÃs¡T.
yê]q+<ä]˙ s¡|òüTTq+<äqT&ÉT dü«j·T+>± düe÷<Ûëq|üs¡#ê&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-18 305
<äøDÏå ~X¯≈î£ me¬ses¡T yÓfi≤fls√ yê]>∑T]+∫ $q+&ç. yê]˝À eTTKT´\T
yê* düT‘·T&Óq’ n+>∑<Tä &ÉT, q\T&ÉT, ˙\T&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT, ñe÷ø±+‘·Tì
ne‘ês¡yTÓ qÆ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓTT<ä˝q’… q÷s¡TeT+~ yêqs¡T\T ñHêïs¡T.
s¡|Tüò T|ü‹ Ä»„ >¬ ø’ =ì n+<äsT¡ yêj·TTy˚>+∑ ‘√ Äø±XÊì¬ø–sês¡T. n|ü&ÉT
ø±\TDÒí •øå+Ï #·>\∑ eTVü‰sêC…q’ s¡TÁ<ëe‘ês¡T&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n+>∑<Tä ì‘√
ªMTs¡+‘ê ˇø£ÿøåD£ + Ä>∑+&ç! Hê eTqdüT≈£î @<√ ‘√düTqÔ ï~. s¡|Tüò TsêeTTì‘√
ˇø£ÿøåD£ + e÷{¢≤&çekÕÔqTμ nì yÓqTø£≈î£ yÓfi≤fl&ÉT. H˚sT¡ >± yÓ[fl sêeTTì
bÕ<ë\≈£î Á|üD$T*¢ #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ $wíßü e⁄ eTT+<äT >∑sT¡ &ÉTì e˝…
ì\ã&¶Ü&ÉT. |üsX¡ ó¯ sêeTTì »sTT+∫q Ä sêeTTì‘√ d”‘q· T m˝≤ yÓ<øä ±˝À
#Ó|üŒeTì eT+E\ dü«s¡+‘√ n&ç>±&ÉT. ªkÕ«MT! d”‘ê<˚$ dü«s¡÷|ü+
m˝≤>∑T+≥T+<√ yêqs¡T\yÓTqÆ e÷πø$T ‘Ó\TdüT+Ô ~? ÄyÓT s¡÷|ü⁄sπ K\T
m˝≤ ñ+{≤jÓ÷ ‘Ó\T|üe\dæ+~μ nì ø√sê&ÉT. n~ $ì ÁãVü≤à»q≈£î&Óq’
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT dü+‘√wæ+∫ Ç˝≤ nHêï&ÉT. ª˙ ‘Ó*$‘˚≥\ eTT+<äT Ä
yê#·dŒü ‹ ≈£L&Ü kÕ{Ïsê&ÉT. ˙e⁄ d”‘êdü«s¡÷|ü+ n&ç>±e⁄. n˝≤¬>‘’ ˚ Hê
s¡÷bÕìï u≤>± #·÷&ÉT. BbÕìï ã{ºÏ <ëì ø±+‹ ñ+≥T+~. n˝≤π> e÷
Ç<›]ä B ˇπø s¡÷|ü+. ø£qø±ìøÏ ø±+‹e˝…, s¡‘êïìøÏ B|æeÔ ˝… d”‘êdü‹ì
>∑T]Ô+#·e#·TÃ. e÷ dü«s¡÷|ü+ nuÛ<Ò yä TÓ qÆ ~. d”‘· X¯Øs¡+ qT+&ç ø£d÷ü ]Ô
yêdüq\T $s¡õeTTà‘·T+{≤sTT. ns¡j Δ ÷Ó »q|üs´¡ +‘·+ Ä düT>∑+<Û+ä yê´|æ+∫
e⁄+≥T+~. ÄyÓT dü<ë qqTï düà]düT+Ô ≥T+~. e÷s¡Tr! u≤>± $qT. ÄyÓT
eTTK+ ø£s÷¡ Œs¡ø±+‹ ø£*– e⁄+≥T+~. <ë«<äXV¯ ≤ü düÔ Á|üe÷D+ es¡≈î£ d”‘·
#·T≥º÷ ñ+&˚ bÕcÕD≤\T eèøå±\T ≈£L&Ü ìs¡+‘·s¡+ qH˚ï düà]dü÷Ô
ñ+{≤sTT. ˙≈£î ˇø£ >∑Ts¡TÔ #ÓbÕÔqT. u≤>± $qT. eqyêkÕìøÏ yÓfi¢‚ eTT+<äT
‘·*j ¢ TÆÓ q ø¬ øπ’ sTT ìyêdü+˝À H˚qT dü«Vü≤kÕÔ\‘√ d”‘≈· î£ Hês¡Ns¡ ø£{≤º qT. Ä
s¡V≤ü dü´ düe÷#êsêìï d”‘≈· î£ ‘Ó*j·T#ÓsTT´μ nHêï&ÉT. n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
306 lsêeT$»j·T+
ªkÕ«MT! qqTï d”‘êdü‹ ‘·eT <ëdüT&Éì qy˚Tà$<Û+ä >± @<ÓH’ ê Äqyê\T
Á|ükÕ~+#·e\dæ+~μ nì ø√sê&ÉT. e÷s¡T‹ |ü\T≈£î\T $ì lsêeTT&ÉT
m+‘√ dü+‘√wæ+∫ ªqTe⁄« <ÛäqT´&ç$, ÁãVü‰à+&É+˝À¬ø˝¢≤ dü+|üPsí¡
Á|ü‹uÛ≤Á|ü‘ê|üe+‘·Tì ø£qï ˙ ‘·*¢ »qà <Ûqä ´yÓTqÆ ~μ nì Áù|eT‘√ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
Ä+»H˚jT· Tì Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îì n_Ûq+~+#ê&ÉT. ‘·q es¡<Vä ≤ü dü+Ô
e÷s¡T‹ ‘·\ô|’ ñ+∫ eTTÁ~ø£qT >∑Ts¡T>Ô ± Ç#êÃ&ÉT. <ëìï #·÷&É>±H˚ C≤qøÏ
eTqdüT‡˝ÀH˚ sêeTTìøÏ kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+ #˚dTü +Ô ~ nqT≈£îì e÷s¡T‹
sêeTTìøÏ qeTdüÿ]+#ê&ÉT. sêeTTì e<äHêìï #·÷∫ eTqdüT‡˝À Ä s¡÷bÕìï
<Ûë´ì+#ê&ÉT. lsêeTT&ÉT >∑<<äZ dä «ü s¡+‘√ ªd”‘· mø£ÿ&É ñ+<√ yÓ<øä Ï ‹]–
s¡+&çμ nHêï&ÉT. n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ˇø£ÿe÷dü+˝À d”‘ê <äsÙ¡ q+
#˚dTü ≈£îì ekÕÔqHêï&ÉT. ªnjÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT |üPsíj ¡ T· X¯d«æ !μ nì Äq+<ä+>±
dæ + Vü ≤ Hê<ä + #˚ d ü ÷ Ô kÕ<Û ä ≈ £ î &É T dü « dü « s¡ ÷ |ü + ˝À ◊ø£ ´ eTsTTq≥¢ T
yêj·TTq+<äqT&ÉT ‹]– ø£|æ düeT÷Vü≤+‘√ ø£*XÊ&ÉT. n+<äs÷¡ sêeTdüàs¡D
#˚d÷ü Ô |üs«¡ ‘êìøÏ s¬ ø£ÿ\T e#êÃj·÷ nqï≥¢T>± Äø±X¯e÷sZ+¡ ˝À <äøDÏå ~X¯>±
b˛kÕ>±s¡T. #·|\ü T¬sq’ Ä yêqs¡T\T j·TX¯d«æ njÓ÷<Ûë´ Á|üuTÑÛ e⁄î nì
e÷{Ïe÷{ÏøÏ >∑]d® ÷ü Ô >∑>q∑ e÷sZêq Á|üj÷· DÏ+#ês¡T.
á yêqs¡ düeT÷Vü≤+ Äø±X¯+˝À Á|üj÷· DÏd÷ü Ô XÊ|üÁ>∑dyÔü TÓ qÆ ˇø£
eHêìï #·÷dæ+~. yêqs¡T\≈£î m–πs X¯øÔÏ q•+∫ X¯Øsê\T eTT≈£î[+#·Tø=q>±
ˇø£]H=ø£sT¡ #·÷#·Tø√kÕ>±s¡T. Ç~ #·÷∫ e÷s¡T‹ Bìπø<√ ã\yÓTqÆ ø±s¡D+
ñ+&Ü\qTø=Hêï&ÉT. |üPs¡«+ Ä Á|ü<X˚ +¯ ˝À ‘˚CÀsê•, eTVü‰‘·|dü «æ nsTTq
<ä+&Éø£ ãTTwæ ñ+&˚yê&ÉT. n‘·&ç |ü⁄Á‘·T&ÉT |ü<Tä HÓì$T<˚fifl¯ ÁbÕj·T+˝À
eq+˝À $Vü≤]düT+Ô &É>± nø£kÕà‘·T>Ô ± Ä eq<˚e‘· |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =∫à ãTTwæ|⁄ü Á‘·TDíÏ
uÛøÑ +Ïå ∫+~. Ç~ ‘Ó*dæ <ä+&Éø㣠TTwæ $TøÏÿ* ø√|ü+‘√ á eq+˝À dü+#·]+#˚
ÁbÕDT\T yÓ+≥H˚ eTs¡DkÏ ÕÔsTT nì XÊ|ü$T#êÃ&ÉT. ø£|⁄ü \˙ï ìs¡+‘·s+¡
n<Ûë´j·TeTT-18 307
sêeTHêeT düàs¡D˝À ñ+&É≥+ e\¢ ÁbÕD≤\qT ø±bÕ&ÉTø√>∑*>±sTT.
eTs¡D+Ï ∫q <ä+&É≈î£ ì ø=&ÉT≈£î ÁãVü≤àsêøåd£ æ s¡÷|ü+˝À ì‘·´+ |üHïÓ +&ÉT
jÓ÷»Hê\ |ü]~Û˝Àì Je⁄\qT #·+|æ uÛøÑ +Ïå #˚yê&ÉT. á yêqs¡T\qT #·÷∫
yê&ÉT uÛj Ñ T· +ø£s+¡ >± H√s¡T ‘Ó]∫ uÛøÑ +Ïå #·&ÜìøÏ e#êÃ&ÉT. Ç~ #·÷∫
Á|ü‘ê|üe+‘·T&ÉT, Á|ü#+· &ÉMs¡T&ÉT nsTTq n+>∑<Tä &ÉT yÓ+≥H˚ |üsT¡ >¬ ‹Ô Ä
sêøåd£ Tü ì ø±fi¯ófl>∑{>Ϻ ± |ü≥Tº ø=ì Äø±X¯+˝À –s¡–sê Á‹|æŒ H˚\øπ dæ ø={º≤&ÉT.
yê&ç X¯Øs¡+ eT{ºÏ ≈£î+&É |ü–*q≥¢T ‘·THê‘·Tqø£˝+’… ~. yÓ+≥H˚ <ä+&É≈î£ ì
|ü⁄Á‘·T&ÉT |üPs¡«X¯Øs¡+ <Ûä]+∫ ‘·q eè‘êÔ+‘êqï+‘ê Ä yêqs¡T\≈£î
$e]+#ê&ÉT. yêqs¡>D∑ ≤ìøÏ e+<äq+ #˚dæ |æ‘è· <äsÙ¡ HêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. Çø£ÿ&É
sêeT<ä÷‘·\≈£î eTT+<äTe÷sZ+¡ uÀ<Û|ä &ü ˝É <Ò Tä . @ ~X¯˝À yÓfi≤fl˝À nsú+¡
ø±˝Ò<Tä . nø£ÿ&É eèøå±\T ˝Òe⁄. Á‘ê>∑&ÜìøÏ ˙fi¯ófl ˝Òe⁄. m≥T#·÷dæHê n˙ï
<ä>Δ∑yÓTÆq n&Ée⁄˝Ò >√#·]+#êsTT. Äø£*<ä|ü\‘√ $ø£\T¬s’ yêqs¡T\T
‹s¡>k∑ Õ>±s¡T.
eTj·TTì eqeT+~s¡eè‘êÔ+‘·+
n˝≤+{Ï ø¢wÏ yüº TÓ qÆ |ü]dú‘æ T· \˝À m+&çb˛sTTq Ä n&Ée⁄\˝À yêqs¡T\T
‹s¡T>∑T‘·T+&É>± yê]øÏ ˇø£ >∑TVü≤˝À qT+&ç ˇø£ |üøåÏ |ü+&¢ÉT ‘˚e&É+
ø£ì|æ+∫+~. ‘·‘øY D£å + yês¡T Ä >∑TVü≤˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#ês¡T. Ä >∑TVü≤ ˇø£
jÓ÷»q+ bı&Ée⁄ ñ+~. ˝À|ü\ n+‘ê >±&ÛÜ+<Ûäø±s¡y˚T. eTT+<äT
yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT q&ÉTe>± düeTdüyÔ êqs¡T\T, eTVü‰‘·Tà\yÓ+≥ eTTeTT≈åî£ e⁄\T
Ä‘·àkÕ<Ûäq ø√dü+ nqTdü]+∫q≥¢T, y˚<ë<Ûä´j·Tq+ |üP]Ô#˚dæ »qT\T
düHêàsZ+¡ ˝À dü+#·]+∫q≥¢T, s¡Ds¡+>∑+˝À Ms¡eTs¡D+ bı+~q Ms¡T\T
es¡Tdü>± dü«sZês√Vü≤D #˚dqæ ≥¢T Ä yêqs¡T\T Vü≤qTeT+‘·Tì nqTdü]+#ês¡T.
Ä Nø£ { ¢ À ñøÏ ÿ ]_øÏ ÿ ¬ s ’ ø=+<ä s ¡ T yêqs¡ T \T eT÷s¡ Ã ¤ b ˛j· ÷ s¡ T .
ñ#êä«düìXÊ«kÕ\T n+<ä]ø° ø£wyüº TÓ HÆ êsTT. ø±˙ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘√ø£‘√
308 lsêeT$»j·T+
n+<ä]˙ ã+~Û+∫ rdüTø¬ fiÓ ≤fl&ÉT. Áø£eT+>± jÓ÷»q+ bı&Ée⁄qï Ä >∑TVü≤qT
e÷s¡T‹ ‘·«s¡>± <ë{≤&ÉT. <ë≥>±H˚ nbÕs¡yTÓ qÆ yÓ\T>∑T, |ò\ü uÛ]Ñ ‘·yTÓ qÆ
düT+<äse¡ q+ >√#·]+#êsTT. |ü⁄wüŒ|ò˝ü ≤\‘√ ãs¡TyÓøÿÏ Äø±XÊìøÏ m~–
ñqï Ä eèøå±˝…øÿ£ &ÜìøÏ yêqs¡T\≈£î X¯Øs¡+ u≤>± ˙s¡d+æ ∫ m>∑s&¡ ÜìøÏ
≈£L&Ü X¯ø˝ÔÏ <Ò Tä .
n|ü&ÉT düTÁ|üuÑÛ nH˚ n|ü‡s¡dü e∫à yê] m<äT≥ ì*Ã+~. ÄyÓTqT
#·÷∫ yêj·TTq+<äqT&ÉT ªdü«sí¡eTj·TyÓTÆq á q>∑s¡eT+‘ê neTè‘·
düe÷qyÓTqÆ »\|ò\ü uÛ]Ñ ‘·yTÓ Æ ñ+~. BìHÓes¡T ì]à+#ês¡T?μ nì n&ç>±&ÉT.
düTÁ|üuÑÛ Ç˝≤ $e]+∫+~. ªá dú\ü + eTj·TT&ÉH˚ sêøåd£ Tü ì~. n‘·&TÉ |òTü Às¡yTÓ qÆ
‘·|dü Tü ‡ #˚dæ ÁãVü≤à<˚e⁄ì Á|üdqü ï+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. yêì ø√]ø£ô|’ ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT
á dú\ü +˝À ˇø£ eT+~sêìï ì]à+#ê&ÉT. ˙e⁄ >∑TVü≤˝À ñqï+‘·es¡≈î£
∫s¡+J$>± ñ+{≤e⁄. >∑TVü≤˝À qT+&ç ãj·T≥≈£î eùdÔ yÓ+≥H˚ eTs¡DkÏ ÕÔe⁄μ
nì eTj·TT&çøÏ es¡$T#êÃ&ÉT ÁãVü≤à. Ä eTj·TTì e<›ä HêHê ≈£î{Ï\$<ä´\T,
eT+Á‘·X≈¯ î£ \Ô T ñHêïsTT. |òTü Às¡ ‘·|dü Tü ‡ #˚dæ Ä <Ó‘’ T· ´&ÉT mH√ï esê\T
bı+<ë&ÉT. Ç+Á<äT&ÉT $<Ûë‘·qT ÁbÕ]ú+#·>± Äj·Tq ùV≤eT nH˚ Ád”Ôì
düèwº+æ #ê&ÉT. ‘·q kÂ+<äs´¡ ˝≤eD≤´\‘√ ÄyÓT >∑TVü≤˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +∫+~.
eTj·TT&ÉT ÄyÓTqT #·÷∫ düs«¡ + eTs¡∫b˛j·÷&ÉT. ªz düT+<äØ! qqTï e]+#·Tμ
nì n&ç>±&ÉT. ÄyÓT >∑TVü≤ yÓ\T|ü\≈£î s¡eTàq>± Ä <äTsê#ê] eTs¡D+
dü+>∑‹ eTs¡∫ ãj·T≥≈£î e#êÃ&ÉT. Ä düeTj·T+˝À Ç+Á<äT&ÉT eÁC≤j·TT<Û+ä ‘√
eTj·÷düTs¡TDíÏ dü+Vü≤]+#ê&ÉT. ‘·<äT|ü] ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT á q>∑sêìï
ùV≤eTøÏ#êÃ&ÉT. ø±˝≤+‘·s+¡ ˝À ùV≤eT Hê≈£î es¡+>± Ç∫Ã+~μ nì ‘·q
eè‘êÔ+‘êìï yê]øÏ #Ó|Œæ +~.
n~ $ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ªd”‘êe÷‘·qT yÓ<äT≈£î‘·÷ y˚TeT+‘ê
yÓfió¯ HÔ êïeTT. Äø£*<ä|ü \‘√ á >∑TVü≤˝À Á|üy•˚ +#êeTTμ nHêï&ÉT. yÓ+≥H˚
n<Ûë´j·TeTT-18 309
düTÁ|üuÑÛ yê]øÏ qeTdüÿ]+∫ |üP\T, |ü+&¢TÉ , »\eTT ‘Ó∫à yêqs¡dVü ≤æ ‘·+>±
yêj·TT≈£îe÷s¡Tì c˛&ÉXÀ|ü#êsê\‘√ |üPõ+∫+~. |ü+&¢TÉ , ˙s¡T dü+|üPsí+¡ >±
ùd$+∫ yêqs¡>D∑ ≤\T ‘·è|ü⁄˝Ô H’… ês¡T. ‹]– yÓ[flb˛<ëeT+fÒ Ä >∑TVü≤ <ë«s¡+
‘ÓsT¡ #·Tø√˝Ò<Tä . n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düTÁ|üu‘ÑÛ √ ªe÷‘ê! e÷≈£î yÓ\T|ü\≈£î
b˛j˚T<ë]ì #·÷|æ+#·e\dæq~μ nì nuÛ´Ñ ]ú+#ê&ÉT. Ä düTeTTVüAs¡+Ô ˝À
n|ü‡s¡dü yês¡+<ä]˙ ø£fió¯ fl eT÷düTø=eTàì, ˇø£ eT+Á‘·+ »|æ+∫ ø£fió¯ fl
‘Ós¡eeTì #Ó|æŒ+~. ø£fi¯ófl ‘Ó]#˚dü]øÏ yêqs¡T\+‘ê düeTTÁ<ärs¡+˝À
ñHêïs¡ T . dü T Á|ü u Û Ñ ø£ q ã&É ˝ Ò < ä T . Ä n<ä T “¤ ‘ êìøÏ yêqs¡ T ˝… + ‘√
ÄX¯Ãs¡´#·øÏ‘·T˝…’Hês¡T. dü+kÕs¡<äT:K+˝À eT–Zb˛j˚T ÁbÕDÏøÏ dü<ZäTs¡Te⁄
Ä‘·àC„≤Hêìï ñ|ü<•˚ +∫ ãj·T≥|ü&yÉ d˚ qæ ≥¢T, eT+&˚ Ç+{ÏqT+&ç n+<äs÷¡
ãj·T≥|ü&≥ɶ T¢ , ì+&Ü eTTì–qyê&ÉT Vü≤sƒê‘·T>Ô ± Ä<äTø√ã&çq≥¢T, eTs¡D•øå£
|ü&yɶ êìøÏ •s¡X <¤ qä ÄK] øåD£ +˝À ‘·|Œæ b˛sTTq≥¢T yê]ì ø±bÕ&ç+~
düTÁ|üu.ÑÛ s¡$≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&ÉT m+‘√ ø£èbÕfi¯óe⁄. Äj·Tq ø£è|üe\¢H˚ á ø£w+üº
>∑fø…º ±ÿeTT nì düeTTÁ<ärs¡+˝À yêqs¡T\+‘ê ÁãVü‰àq+<ä+‘√ qè‘·´+
#˚XÊs¡T. Çø£ÿ&É düTÁ|üuÑÛ Ä >∑TVü≤ e~* øödü˝≤´ >∑s“¡ s¤ ‘¡ ï· yÓTqÆ Ä d”‘êe\¢uTÑÛ ì
ø£qTï˝≤sê Møå+Ï #·&ÜìøÏ øÏwÿü +<Û≈ä î£ yÓ[fl+~. ÁãVü‰àq+<ë! Ä‘êàsêe÷!
y˚T|òTü XÊ´e÷! qqTï bÕeq+ #˚sTTî nì sê|òTü e⁄ì ÁbÕ]ú+∫+~. ÄyÓT≈£î
C„≤HêqTï|ü<•˚ +∫ ã<ä]ø±ÁX¯e÷ìøÏ |ü+bÕ&ÉT s¡|Tüò TMs¡T&ÉT. ø±˝≤+‘·s+¡ ˝À
ã<ä]ø±ÁX¯eT+˝À <˚V‰ü ìï $dü]+® ∫ ≈£î+&É eT{º˝Ï À ø£*dæb˛sTTq≥¢T ÄyÓT
dü«dü«s¡÷|ü+˝À ©qyÓT+Æ ~.
düeTTÁ<ärs¡+˝À dü+bÕ‹ dü+<äsÙ¡ q+
Çø£ÿ&É düeTTÁ<ärs¡+˝À yêqs¡T\≈£î @ e÷sZ+¡ >√#·]+#·ø£ @+ #˚j÷· ˝À
bÕ\Tb˛ø£ ∫+‘êÁø±+‘·T˝…’Hês¡T. ˇø£&ÉT ‹]– b˛<ëeT+{≤&ÉT. ø±ì
s¡|Tüò TMs¡Tì‘√ e÷≈£î d”‘ê<˚$ì XÀ~Û+#·≥+ kÕ<Û´ä + ø±˝Ò<ìä m˝≤ #ÓbÕÔ+?
310 lsêeT$»j·T+
n+<äTe\¢ ÁbÕD+ ñqï+‘·es¡≈£L ‹]– yÓfi¯fl≈£L&É<äT. e´sú¡+>± yÓ[fl
Je#·Ãy¤ ê˝¢≤ Áã‹øÏ @+ Á|üj÷Ó »q+? nì Ä˝À∫+∫ ∫es¡≈î£ ø£f\…º T
‘Ó∫à ô|<›ä ≈£î|üŒ b˛dæ ì|üŒ+{Ï+∫ Ä‘êàVüQ‹ #˚dTü ø√yê\qT≈£îHêïs¡T. Ç~
#·÷∫ C≤+ãe+‘·T&ÉT ªH˚qT eTT+<äT n–ï˝À Á|üy•˚ kÕÔqTμ nì nHêï&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT C≤+ãe+‘·Tì‘√ ˙e⁄ düs¡«E„&Ée⁄. qqTï yÓTT<ä≥
ÄC„≤|æ+#·e\dæ+~ nì n&ÉT>∑>± Ä ãTTøås£ êE ªH˚qT MT n+<ä]ø£Hêï
#ê˝≤ ô|<›yä ê&çì. yÓTT<ä≥ n–ïÁ|üyX˚ +¯ #˚ùd Vü≤≈£îÿ HêøÏe«+&çμ nHêï&ÉT.
<ëìøÏ yêj·TTq+<äqT&ÉT ªÄj·TTwü߸˝À H˚qT >=|üŒ. me] Äj·TTwü߸ m≈£îÿe
Ks¡ÃsTT+<√ yê]ì eè<ΔTä &É+{≤s¡T. yê]øÏ eTs¡D+ ‘·<´ä∏ + n+{≤s¡T. ˙
Äj·TTwü¸+‘ê nsTTb˛e∫Ã+~. Hê≈£î #ê˝≤ Äj·TTwü߸ $T–* ñ+~. me]
<Ûqä eT+‘ê Ks¡ÃsTT+<√ yê]ì uÛ≤>∑´e+‘·T&Éqs¡Tμ nq>± yêqs¡T\+<äs÷¡
C≤+ãe+‘·Tì lsêeTeTTÁ<ë+øÏ‘T· &Óq’ e÷s¡T‹øÏ nqT»„ ìe«e\dæ+~>±
ÁbÕ]ú+#ês¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ø£qT\T eT÷düT≈£îì Vü≤è<äjT· +˝À y˚T|òTü esíT¡ &ÉT,
ø√eT\>±Á‘·T&ÉT, •e⁄ì $TÁ‘·T&ÉT, n‹ |ü$Á‘·T&Óq’ sêeTTì düà]+∫ n–ïøÏ
Á|ü<øä DÏå eTT #˚dæ n–ï˝À <ä÷ø£>± n–ï #·˝≤¢ ]b˛sTT, m+‘√ n<äT“¤‘+·
»]–+~. yêqs¡T\T ø£f\…º T |ü∫Ãeì eT∞fl ø£f\…º ˙ï ≈£î|üŒ #˚dæ eT+≥
#˚XÊs¡T. Ä n–ïC≤«\\T $T+{Ïø¬ –XÊsTT. s¬ ø£ÿ\T >∑\ |üs«¡ ‘·+ m–]
e∫Ã|ü&+ç <ë nqï≥ºT Ä+»H˚jT· T&ÉT n–ï˝À <ä÷ø±&ÉT. yÓ+≥H˚ n–ï
XÊ+‹+∫+~. n˝≤ eT÷&ÉTkÕs¢¡T »]–+~. ø±˙ Ä+»H˚j·TT&ÉT
eTs¡D+Ï #·˝<Ò Tä . ø£|æ düeT÷Vü≤yÓT+‘√ ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï y· TÓ Æ e÷s¡T‹ ã˝≤ìï
n_Ûq+~+∫+~.
Ä yêqs¡ T \+‘ê ÁbÕD‘ê´>∑ + #˚ j · T {≤ìøÏ Vü ≤ qTeT+‘· T ì
nqTeT‹q]ú+#ês¡T. ø±ì Vü≤qTeT düeTTÁ<ä+˝À <ä÷øÏ Ä‘êàVüQ‹
#˚dTü ≈£î+<ëeTì düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT. nø£ÿ&çqT+&ç yêqs¡T\+‘ê ãj·T\T<˚]
n<Ûë´j·TeTT-18 311
düMT|ü+˝À ñqï kÕ>∑sêìï #·÷∫ ∫+‘êÁø±+‘·T˝…H’ ês¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
e÷Á‘·+ @ø±+‘·+>± ˇø£ eT÷\ <Ûë´q+˝À ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. $T–*q
yêqs¡T\+‘ê XÀø£‘|· ⁄ü ˝Ô ’… X¯jT· ì+∫ ñ+&É>± dü+bÕ‹ yê]ì uÛøÑ +Ïå #·{≤ìøÏ
Äe⁄sêe⁄s¡TeTì e#êÃ&ÉT. ns¡TDTì |ü⁄Á‘·T&Óq’ Ä |üøÏå #ê˝≤ >=|üŒ~.
»{≤j·TTe⁄≈£î k˛<äsT¡ &ÉT. uÛj Ñ T· +ø£s+¡ >± H√s¡T ‘Ós∫¡ e∫Ãq dü+bÕ‹ì
#·÷∫ ø£|⁄ü \+‘ê @ø£yTÓ Æ Ç~ n#·Ã+>± |üøsÏå êC…q’ »{≤j·TTe⁄˝≤ e⁄+~.
Ç~ |üøsÏå êCÒ. eTq≈£î nHêj·÷dü+>± eTs¡D+ ÁbÕ|æ+Ô ∫+<äì ô|<›>ä ±
s¡|Tüò THê<∏Tä ì HêeTdüàs¡D #˚XÊs¡T. me] ù|s¡T $+fÒ düèwº˝æ Àì düø\£
dü+ø£{≤\T ìeè‹Ô ne⁄‘êjÓ÷, nbÕj·T+ ñbÕj·TeTe⁄‘·T+<√, <äT:K+
düTKeTe⁄‘·T+<√ n{ºÏ HêeTdüàs¡D ø£|⁄ü \T #˚XÊs¡T. n~ $ì dü+bÕ‹
dü+Á|”‘T· &Ó’ yê]øÏ qeTdüÿ]+∫ »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚XÊ&ÉT. z yêqs¡T˝≤sê!
MTs¡T <Ûqä T´\T. á s√E qqTï ñ<Δ]ä +#·&Üìπø MTs¡T e#êÃs¡T. mø£ÿ&Ü
s¡|òüTTMs¡T&ÉT? Hê düôVA<äs¡T&Óø£ÿ&É? yê&ç düe÷#ês¡+ ‘Ó*dæ #ê˝≤
s√E\sTT+~ nì dü+bÕ‹ n&ç>±&ÉT. »{≤j·TTe⁄ sêeDTì #˚‹˝À
eTs¡D+Ï #ê&Éì, ‘·q |æ‘è· düe÷qT&Éì s¡|Tüò TMs¡T˝≤ »{≤j·TTe⁄qT >ös¡$+∫
ñ‘·sÔ Á¡ øÏjT· \˙ï ‘·q #˚‹MT<äT>± »]|æ+#ê&Éì ø£||æ ⁄ü +>∑e⁄\T $e]+#ês¡T.
»{≤j·TTe⁄ »qà kÕsúø¡ y£ TÓ +Æ ~ n+≥÷ dü+bÕ‹ XÀø£‘|· ⁄ü &Ô ’Ó H˚\ô|’ |ü&TÉ ≈£îì
H˚&TÉ #ê˝≤ <äTsê«s¡Ô $HêïqT. Hê ‘·eTTà&ÉT ˝Ò≈î£ +&Ü düs«¡ + X¯Sq´+>±
>√#·]düTÔqï~. ˇø£ s√E dü÷s¡´eT+&É˝≤ìï #·÷∫ y˚T$Ts¡Te⁄s¡eTT
ô|ø¬’ –sêeTT. H˚qT Hê s¬ ø£ÿ\T C≤|æ »{≤j·TTe⁄≈£î m+&É rÁe‘· ‘·>\∑ ≈£î+&Ü
#˚XÊqT. n|ü&ÉT Hê s¬ ø£ÿ\T <ä>y∑Δ TÓ HÆ êsTT. <ë+‘√ ô|<›ä øπ ø£ y˚j·T>±
dü÷s¡´s¡<∏äkÕs¡~∏ nsTTq e÷ ‘·+Á&ç ns¡TDT&ÉT Ç~ $ì yê‘·‡\´+‘√
dü÷s¡T´ì ÁbÕ]ú+∫ Hê≈£î es¡<ëq$T#êÃ&ÉT. sêeT<ä÷‘·\ <äs¡ÙqyÓTÆq
‘·s¡Tyê‘· <ä>Δ∑yÓTÆq ˙ ¬sø£ÿ\T u≤>∑e⁄‘êsTT nì es¡$T#êÃ&ÉT. ÇHêïfi¯ófl
312 lsêeT$»j·T+
¬sø£ÿ\T ‘Ó–q |üs¡«‘·+ e˝… H˚ìø£ÿ&É |ü&ç ñHêïqT. á s√CÒ Hê≈£î
nø£kÕà‘·TÔ>± MT <äs¡ÙquÛ≤>∑´+ e\q ¬sø£ÿ\T e#êÃsTT. n~ #·+Á<ä–]
|üs¡«‘·eTT. nø£ÿ&É #·+Á<äHêeT nH˚ eTVü‰‘·Tà&ÉTHêï&ÉT. Äj·TH˚ Hê≈£î
dü<ZäTs¡Te⁄. Hê≈£î y˚<ë+‘· C„≤Hêìï ñ|ü<˚•+#ê&ÉT nì #Ó|üPÔ dü+bÕ‹,
ªMTs¡+‘ê mø£ÿ&çøÏ b˛‘·THêïs¡T?μ nì n&ç>±&ÉT. d”‘ê<˚$ì yÓ<äø£{≤ìøÏ
nì yêqs¡T\T ã<äT*#êÃs¡T. dü+bÕ‹ Äe* ˇ&¶ÉTq ø£ìŒ+#˚<˚ \+ø£.
d”‘êdü‹ nø£ÿ&É nXÀø£eq+˝À <Ûë´qdúüjÓÆT ≈£Ls=Ãì ñqï~. MTs¡+‘ê
Hê M|ü⁄ô|’ mø£ÿ+&ç. H˚qT düeTTÁ<ëìï <ë{Ï+∫ \+ø£≈£î #˚s¡TkÕÔqT nì
nHêï&ÉT. dü+bÕ‹ ùdïVü≤uÛ≤yêìøÏ dü+‘·dæ+∫ C≤+ãe+‘·T&ÉT ìe÷≈£î
\+ø£≈£î <ë] #Ó|æŒq #ê\îHêï&ÉT. Äe* ˇ&¶ÉTq eT\j·T–] ñqï~.
<ëì XÊK\T X¯‘·jÓ÷»q $d”Ôsí¡eTT, <ëì˝ÀqT+&ç \+ø£≈£î Á|üy˚•+#ê*.
nø£ÿ&É ø£èwíüdüsêŒ\T ñ+{≤sTT. n$ ˝À|ü\≈£î b˛˙j·Te⁄. X¯‘·jÓ÷»q
$d”Ôsí¡eTsTTq á düeTTÁ<äy˚T \+ø£≈£î ø£+<äø£eTTî nì #Ó|æŒ yêqs¡T\≈£î
qeTdüÿ]+∫ dü+bÕ‹ ‘·q ìyêkÕìøÏ yÓfi≤fl&ÉT.
ø£|⁄ü \+‘ê C≤+ãe+‘·Tì‘√ düe÷y˚Xy¯ TÓ ,Æ X¯‘j · ÷Ó »q $d”sÔ y¡í TÓ qÆ á
kÕ>∑sêìï <ë≥&É+ me] ‘·s+¡ ? yêqs¡T\˝À Bìì \+|òTæ +#˚<eÓ s¡T?
nqï Ä˝À#·q˝À |ü&ܶ s¡T. C≤+ãe+‘·T&ÉT ªH˚qT <ë≥>∑\qT ø±˙ Hê
ø±fi¯ófl u≤>± n\dæb˛j·÷sTT. Á‹$Áø£eTT&Óq’ yÓ≈’ î£ +sƒH¡ ê<∏Tä ìøÏ ˇπøs√E˝À
dü|ÁÔü |ü<øä DÏå \T ø±$+∫ n<äT“¤‘· ã\XÊ\Ts¡yTÓ qÆ H˚qT, yÓ<’ Tä ´&Óq’ düTùwDT&ÉT
m+‘√ ÁX¯$T+#êeTT. <ë+‘√ Hê ø±fi¢ó¯ u≤>± n\dæb˛j·÷sTT. eTs√kÕ]
y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·+ ô|q’ T+&ç <ä÷ø±qT. nø£ÿ&É dü÷s¡´s¡<#ä∏ Á· ø£+˝Àì eÁ»+ ˇø£{Ï
‘=&É˝À >∑T#·TÃø=+~. <ë+‘√ nôVAsêÁ‘·T\T u≤<Û|ä &ü ܶ qT. n+‘˚ø±ø£
eè<Δë|ü´+e\¢ H˚qT m>∑Ts¡˝qÒ Tμ nHêï&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-18 313
yÓ+≥H˚ yê*q+<äqT&Ó’q n+>∑<äT&ÉT ªH˚qT m>∑Ts¡>∑\qT ø±˙
u≤\T&ÉHq’Ó +<äTq Hê ø£qTuÛeÑ eTT ˝Ò<Tä μ nq>± yêqs¡T\+‘ê Ç|ü⁄&+˚ #˚j÷· *.
Äe* rsêìøÏ mes¡T yÓfi≤ÔsT¡ ? nì eT<∏qä |ü&kÉ Õ>±s¡T. Ä düeTj·T+˝À
C≤+ãe+‘·T&ÉT, ªyêj·TTq+<äqT&ÉT ˇø£ÿ&˚ Bìì <ë{Ï ‹]– sê>∑\&ÉTμ
nHêï&ÉT. Ä düeTj·T+˝À n+»Hê‘·qj·TT&ÉT sêeT<Ûë´q+˝À ìeT>∑ïyÓTÆ
ñHêï&ÉT. yêqs¡T\+‘ê kÕcºÕ+>∑Á|üD≤eT+ #˚dæ Äj·TqqT düT‹Ô +∫ ª˙e⁄
m+‘· <ä÷s¡+ m>∑Ts¡>\∑ y√ #Ó|ü μ nì n]ú+#ês¡T. yê] e÷≥\T e÷s¡T‹øÏ
qe⁄« ‘Ó|Œæ +#êsTT. ªe÷ ‘·*¢ n+»Hê<˚M qqTï Á|üd$ü +#·>±H˚ Hê≈£î
#ê˝≤ Äø£* y˚d+æ ~. H˚qT \øåj £ ÷Ó »Hê\ <ä÷s¡+˝À ñqï dü÷s¡T´ìô|ø’ Ï
m–sêqTμ nì nq>± ‘·‘øY D£å + yêqs¡T\+‘ê Vü≤qTeT+‘·Tì ø±fi¯flô|’ |ü&ܶ s¡T.
ªsê|òTü e⁄ìøÏ ˙ X¯økÔÏ ÕeTsúê´\T dü+|üPsí+¡ >± ‘Ó*ùd ˙≈£î ñ+>∑s$¡ T#êÃ&ÉT.
Ç|ü&ÉT Ä düeTj·T+ $#˚Ãdæ+~. yÓ+≥H˚ düeTTÁ<ëìï \+|òTæ +#·Tμ nì
Ä+»H˚jT· Tì y˚&TÉ ≈£îHêïs¡T. n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yêqs¡T\‘√ ªMTs¡+‘ê
á |üs«¡ ‘êìï >∑{>Ϻ ± |ü≥Tº ø√+&ç. H˚qT yÓfifl‚ ≥|ü&ÉT e#˚à >±* y˚>±ìøÏ
MTs¡T düeTTÁ<ä+˝À |ü&bç ˛>∑\s¡T nHêï&ÉT. yêqs¡T\+‘ê #Ó≥T¢ , #˚eT\qT
>∑{>Ϻ ± |ü≥Tº ≈£îHêïs¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTùV≤+Á<ä |üs«¡ ‘êqï~Ûs√Væ≤+#·>±
C≤+ãe<ë~ yêqs¡T\+<äs÷¡ e÷s¡T‹ì $+‘·>± #·÷&ÉkÕ>±s¡T. ‘·q ‘√ø£‘√
>∑{ºÏ>± ø={ºÏ, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yêqs¡T\+<ä] e<›ä M&√ÿ\T ¬>’ø=ì
dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚XÊ&ÉT. Vü≤è<äj·T+˝À lsêeTdüàs¡D #˚dü÷Ô ‘·q X¯øÏÔ<ë‘·
ÁosêeTT&˚qì uÛ≤$dü÷,Ô e÷s¡T‹ nVü≤+ø£sèÔ¡ ‘·« uÛ≤yêìï e<ä* eTqdüT‡qT
sêeTTìô|’ \>∑ï+#˚XÊ&ÉT. |üsê‘·Œs¡T&ÉT, s¡$≈£î\E&ÉT, ÁãVü‰àq+<äT&ÉT,
|ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&Ó’q lsêeTTì e÷s¡T‹ eTqkÕsê <Ûë´ì+#ê&ÉT.
lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä $•wºyü TÓ qÆ ~. wüÁ&ÉkÕHêï\‘√ ì+&çq uÛÀ»q+
e+{Ï~. me¬s‘’ ˚ Bìï kÕ<äs+¡ >± ÁX¯eD+ #˚kÕÔs√ yê]øÏ ≈åî£ <ë“<Ûä e⁄+&É<Tä .
314 lsêeT$»j·T+
øÏ w æ ÿ +<Û ë ø±+&É Ç+‘· { Ï ‘ √ dü e ÷|ü Ô + ! eTT+<ä T dü T +<ä s ¡ ø ±+&É n<Ûë´j·TeTT - 19
Äs¡+uÛeÑ Te⁄‘T· +~. á Á>∑+<∏+ä ˝À |üPsê«s¡+Δ eTT–dæ+~. ñ‘·sÔ êsú+¡ $+<ë+.
ÁãVü‰àq+<äT&ÉT, C≤qø°JeqT&ÉT, l<Ûsä e¡ s¡<Tä &ÉT, »>∑<÷ä “¤wDü T&ÉT, n», l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
nõ‘·, ne´j·T, nøå£j·T, nuÛÑ+>∑, ne´j·TT&ÉT, ìsZ¡TDT&ÉT nsTTq
C≤qø°se¡ TDTìøÏ qeTdüÿè‘·T\T. dü«dæ!Ô sêeTø£<ä∏ eTVæ≤eT n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~. >√<ëe]˝À kÕïq+ #˚ùdÔ ø£sà¡ ,
nø£sà¡ \ qT+&ç eTT≈£î\Ô e⁄‘ês¡T. ñuÛj Ñ T· ˝Àø£ yêdüT\T düT+<äsy¡ TÓ qÆ Ä
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘· ˇ&¶ É T q eTH√Vü ≤ s¡ y Ó T Æ q Ä Á|ü y êVü ‰ ìï Møå Ï d ü ÷ Ô ÁãVü ‰ àq+<ä + ˝À
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T ‘˚*j·÷&ÉT‘·T+{≤s¡T. sêeTø£<ë∏ eTè‘· ˙sê\T Áù|eTuÛ]Ñ ‘·yTÓ qÆ <˚e, >∑+<Ûsä «¡ ,
dü<ë Ä\øÏ+#·>\∑ s¡T. eTTì»Hê\H˚ »\#·sê\‘√ ì+&ç ñ+{≤sTT. Ä q~ ˇ&¶TÉ q e⁄qï |òTü qyÓTqÆ
eTVü‰eèøå±\T ≈£L&Ü Mπs. q~øÏ ñ|üq<äT\T ø£*dæq≥¢T m+<äs√ eTVü‰‘·Tà\
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ #·]Á‘·\T Ç+<äT˝À #√≥T#˚dTü ≈£î+{≤sTT. uÛøÑ ,ÔÏ C„≤q, yÓs’ ê>±´˝Ò Bì˝À
|ü<äTHÓì$T<äe n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+ n\\T>± ñbıŒ+>∑T‘·THêïsTT. Ä Á|üyêVü≤+ #ê˝≤ nyÓ÷|òTü yÓTqÆ ~. <ëì
<Ûë{ÏøÏ bÕ|ü|sü «¡ ‘ê\T ã<›˝ä b’… ˛‘êsTT. dü|øÔü ±+&É˝Ò dü|eÔü TTU≤\T>∑ Ä sêeTø£<ë∏
øÏwÿæ +<Ûøä ±+&É düe÷|ü+Ô Á|üyêVü≤+ uÛ≈Ñ î£ \Ô Vü≤è<äjT· kÕ>∑s+¡ ˝À dü+>∑$TdüTqÔ ï~. Á‹$<Û‘ä êbÕ\‘√
‘·|+æ #˚yês¡T, rsúÁ¡ e‘ê\T #˚dæ n*dæb˛sTTqyês¡T Bì˝À kÕïq+ #˚ùdÔ
Á|üXÊ+‘·∫‘·T\Ô e⁄‘ês¡T. dü+kÕs¡‘êbÕ\T eTs¡\ yê]ì ‘êø£e⁄. á >∑+>∑˝À
kÕïq+ #˚ùdÔ uÛøÑ CÔÏ ≤„ Hê\T<äsTT+∫ düø\£ #ê‘·Tsê´\T n<äT“¤‘Ø· ‹˝À yê]
bÕ<ë\e<›ä |ü&eç ⁄+{≤sTT. düT+<äsø¡ ±+&É Ç+Á<ä˝Àø£+ e+{Ï~. n+<äT˝Àì
Áù|eTs¡düy˚T Ç+Á<äT&ÉT. kÕø屑·÷Ô düs¡dü«‹j˚T Çø£ÿ&É s¡eTD°j·T+>±
|üPsíêq+<ä+‘√ qè‘·´+ #˚dTü +Ô ≥T+~. Ç|ü&ÉT @&ÉTø±+&É\˝À¬ø˝¢≤ n‘·´+‘·
s¡duü ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ düT+<äsø¡ ±+&ÉqT |ü+&ç‘T· ˝…q’ ÁXÀ‘·\T n+‘·sT¡ àKT˝…’ #·øÿ£ >±
ne<Û]ä +#·+&ç.
e÷s¡T‹ düeTTÁ<ä\+|òTü q+
|ü<›Óì$T<äe n<Ûë´j·T+˝Àì ø£<∏ä n<äT“¤‘·yÓTÆq~. düeTTÁ<ärs¡+˝À
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT \+ø£≈î£ b˛e&ÜìøÏ ñ<äT´≈£î&Ô eÉ ⁄‘·T+&É>± yêqs¡T\+‘ê
316 lsêeT$»j·T+
ñ‘·T‡ø£‘·‘√ #·÷&ÉkÕ>±s¡T. yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT eTùV≤+Á<ä–] ô|’¬øøÏÿ
uÛj
Ñ T· +ø£s+¡ >± dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚jT· >± uÛ÷Ñ >√fi¯eT+‘ê <ä<]ä› *¢+~. e÷s¡T‹
\+|òTæ +∫q|ü&ÉT e#˚à >±*y˚>±ìøÏ mø£ÿ&É m–]b˛‘êyÓ÷qì eTT+<äT>±H˚
yêqs¡T\+‘ê uÛÑj·÷Áø±+‘·T˝…’ |üs¡«‘êìï ø£s¡T#·T≈£îì ≈£Ls¡TÃHêïs¡T.
s¡|Tüò TMs¡TìøÏ »j·TeTT n+≥÷ n+»Hê‘·qj·TT&ÉT >±*˝À ø¬ –sê&ÉT. Ä
>±* y˚>±ìøÏ Á|üfi¯j·T+ e∫Ã+<ë nqï≥¢T>± ñ+~. eTVü‰eèøå±\˙ï
ô|ø£*+|üã&ç |ü≈î£å \e˝… Äø±X¯+˝À ø¬ –sêsTT. ø=+&É\T ≈£L&Ü Ä <Û«ä ìøÏ
ø£~*b˛j·÷sTT. qøåÁ£ ‘ê\T H˚\sê˝≤sTT. ø=ìï y˚T|ò÷ü \T #ê≥Tq <ë>±sTT.
j·TT>±+‘·yTÓ +Æ <ë nqï≥¢T>± düs«¡ Á‘ê uÛj Ñ T· + n\eTTø=+~. düeTTÁ<ä»˝≤\T
ñbıŒ+– uÛ÷Ñ eT+&É\+ <ä<]ä› *¢+~. dü|bÔü Õ‘êfi≤\T Ä >±*øÏ }–dü˝≤&ÜsTT.
Ä~X‚wßü &ÉT ñ*øÏÿ|ü&ܶ &ÉT. Ä~≈£Ls¡à+ ≈£L&Ü ‘·q M|ü⁄ düe]+#·Tø=+~.
Ä~esêVü≤+ ≈£L&Ü Ä >±* ‘êøÏ&øç Ï ‘·q eTTfºq… T ô|ø¬’ ‹Ô ø√s¡\‘√ uÛ÷Ñ $Tì
|ü≥Tº ≈£î+~. ~≈£îÿ\T ø£+|æ+#êsTT. y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·+ ‘·\&¢ *ç +¢ ~. <˚e‘·\+‘ê
uÛÑj·TÁuÛ≤+‘·T\j·÷´s¡T. Ç+Á<äT&ÉT ø£\es¡|ü&¶Ü&ÉT. bÕs¡«‹ •e⁄ì
øö–*+#·Tø=+~, uÛj Ñ T· ;Û‘j
· TÆÓ q \ø°Î<˚$ì $wíßü e⁄ yÓqTï‘·{Ϻ ì$Tsê&ÉT.
ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT <˚e‘·\‘√ ªd”‘q· T yÓ‘ø· {£ ≤ìøÏ e÷s¡T‹ ãj·T\T<˚sê&ÉT.
$e÷Hê\˝À yÓ[fl Ä n<äT“¤‘êìï ‹\øÏ+#·+&çμ nHêï&ÉT. ~qø£s¡T&˚
yêqs¡y˚wü+˝À yÓ&ÉT‘·THêï&Ü nqï≥¢T s¡TÁ<ë+X¯ dü+uÛÑ÷‘·T&ÉsTTq
n+»Hê‘·qj·TTì düTs¡T\+<äs÷¡ øö‘·Tø£+‘√ ne˝ÀøÏ+#ês¡T. ø£˝≤Œ+‘·+˝À
yÓT]ùd yÓTs¡T|ü⁄˝¢≤ n‘·ì ø£s≈¡í î£ +&É˝≤\T, ø£{ÁÏ |ü<X˚ +¯ ˝ÀqTqï eÁ»øö|”qeTT
ø±+‘·T©HêsTT. Á‹>∑TDs¡÷|ü⁄&ÉsTTq n‘·&TÉ ø£˝≤Œ+‘·+˝Àì yÓTs¡T|ü⁄˝≤
|üjT· ìdüT+Ô &É>± n‘·&ç j·TC„À|üM‘·+ yÓT&É≈î£ #·T≥ºT≈£îì #·÷&É{≤ìøÏ ˇø£
~e´yÓTqÆ |ü>&∑ +É Äø±X¯+˝À ñqï≥¢T ÁuÛeÑ T ø£\T>∑T‘·T+~. n‘·&ç eTTK+,
‘√ø£ mi¿u≤] X¯Øs¡eT+‘ê ìø£ÿu§&ÉT#·Tø√>± ôVAs¡TeTH˚ X¯ã+› ‘√ >∑>q∑ +˝À
n<Ûë´j·TeTT-19 317
kÕ–b˛j·÷&ÉT. Ä ‘êøÏ&øç Ï Äø±X¯+ <ä<]ä› *¢+~. ~>ZC∑ ≤\T ‘·eT kúÕq+
‘·bÕŒsTT. ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê n\¢ø˝£ À¢ \yÓT+Æ ~. ‘√ø£‘√ n‘·&TÉ ø={ºqÏ X¯u≤› ìøÏ
Äø±X¯+ Á|ü‹<Û«ä ì+∫+~. Ä X¯u≤› ìøÏ \+ø±q>∑se¡ T+‘ê ;Û‹*¢+~. sêeDT&ÉT
≈£L&Ü Ä <Û«ä ìøÏ $#·*‘·T&Éj÷· ´&ÉT. Ä s¡TÁ<ëe‘ês¡T&Óq’ e÷s¡T‹ ˙{Ï˝À
á~q≥¢T ø±fi¯ófl s¬ +&É÷ Ä&çd÷ü Ô Äø±X¯e÷sZ+¡ ˝À m–]b˛kÕ>±&ÉT. øås° ê_Δ˝À
X¯jT· ì+#˚ yÓ≈’ î£ +sƒy¡ êdüTì ø√dü+ yÓfifl‚ >∑sT¡ &ÉTì˝≤, e÷qdüdsü √esêìøÏ
yÓfifl‚ sê»Vü≤+dü˝≤, s¬ ø£ÿ\T e∫Ãq |üs«¡ ‘·+˝≤ Vü≤qTeT Äø±X¯+˝À m–sê&ÉT.
∫+‘êeTDÏ˝≤ Á|üø±•dü÷Ô j·TT<Δ+ä ˝À yÓTs¡T|ü⁄˝≤ >¬ +‘˚ >∑TÁs¡+˝≤ >∑+‘·T˝Òd÷ü Ô
‘·+Á&çø+£ f… y˚>+∑ >±, $+{Ï qT+&ç e~*q sêeTu≤D+˝≤, #·+#·\yÓTqÆ
eTqdüT‡ mø£ÿ&É dúsæ ‘¡ «· + bı+<äT‘·T+<√ Ä j·TeT~X¯>± n+»Hê‘·qj·TT&ÉT
>∑>q∑ |ü<+ä∏ ˝À kÕ–b˛j·÷&ÉT.
n{¢≤ n+‘·]øå+£ ˝À kÕ–b˛j˚T n+»Hê|ü⁄Á‘·Tì #·÷∫, <˚e‘·\T n‘·´+‘·
ÄX¯Ãs¡´+‘√ Äj·Tq kÕeTsúê´ìï |üØøå+Ï #ê\H˚ ≈£î‘·÷Vü≤\+‘√ s¡+uÛqÑ T
|ü+bÕs¡T. |üse¡ ÷sú¡ C„≤Hêìï kÕ~Û+∫q Äj·Tq≈£î e÷j·÷$|òTü ï+ ø£*–+#·Tî
nì <˚e‘·\Hêïs¡T. ô|ìï~Ûì kÕ~Û+∫q yêìøÏ |æXÊ#ê\&¶+É e∫Ãq≥¢T
s¡+uÛÑ H√s¡T‘Ós#¡ T· ø=ì Vü≤qTeT+‘·Tì <ë]ø£&+ɶ >± ì*∫+~. e÷s¡T‹
nø£kÕà‘·T>Ô ± ÄyÓT H√{Ï˝ÀøÏ <ä÷øÏ ø£s<¡í ë«sê\ >∑T+&Ü s¬ |üŒbÕ≥T˝À ‹]–
ãj·T≥≈£î e#êÃ&ÉT. ÄyÓT Áù|eT‘√ Vü≤qTeT+‘·Tì ø=ìj·÷&ç dü«sZêìøÏ
eTs¡* yÓ[fl+~.
‘·<Tä |ü] düeTTÁ<äT&ÉT yÓTHÆ ê≈£î&ÉH˚ |üs«¡ ‘êìï Vü≤qTeT+‘·Tì <ë]ø£&+ɶ >±
ìj·T$T+#ê&ÉT. Ä |üs«¡ ‘·+ ô|]π>ø=\B, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ≈£L&Ü n+‘·øH£ êï
ô|’¬ø>∑s¡kÕ>±&ÉT. Ä düeTj·T+˝À Ä |üs¡«‘·+ Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ ªz
eTVü‰|ü⁄s¡TcÕ! Hêô|’ ˇø£ÿøåD£ + $ÁXÊ+‹ rdüT≈£îì yÓfifl¯ e\dæ+~μ nì
ÁbÕ]ú+∫+~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä ø=+&Éô|’ ˇø£ #ÓsTT´ yÓ÷|ü>±H˚ n~
318 lsêeT$»j·T+
bÕ‘êfi≤ìøÏ ~–b˛sTT+~. XÊ+‹kÂU≤´\‘√ n\sêπsyê]ì #·÷∫ Áø√<Û+ä
bÕ]b˛sTTq≥¢ T e÷s¡ T ‹ ø£ s ¡ d ü Œ s¡ Ù ‘√ |ü s ¡ « ‘· + kÕ>∑ s ê+‘êìøÏ
≈£î∫+#·T≈£îìb˛sTT+~.
nø£ÿ&ç qT+&ç m>∑Ts¡T‘·÷ eTT+<äT≈£î b˛>± dæ+Væ≤ø£ H√s¡T ‘Ós∫¡
<äTs¡T“~Δ‘√ $∫Á‘·+>± Vü≤qTeT+‘·Tì ˙&ÉqT |ü{Ϻ Äø£]¸+#·kÕ–+~. dæ+Væ≤ø£
sêVüQe⁄øπ ‘·Te⁄\ ‘·*.¢ mH√ï @fi¯flqT+&ç Ä+»H˚jT· Tì $T+>±\ì ‘·|dæ Tü qÔ ï~.
n~ düeTTÁ<ä+˝À yÓ\ø¢ ˝Ï ≤ |ü&TÉ ø=ì |üHïÓ +&ÉT jÓ÷»Hê\ bı&ÉTe⁄q H√s¡T‘Ós∫¡
Vü≤qTeT+‘·Tì ˙&ÉqT Á$T+>∑>± dü«sZ+¡ ˝ÀqTqï yês¡T nø£kÕà‘·T>Ô ± uÛ÷Ñ $Tô|’
|ü&≥ɶ Tº Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·{≤\Tq Äø±X¯+qT+&ç düeTTÁ<ä+˝ÀqTqï dæ+Væ≤ø£
H√{Ï˝À |ü&ܶ &ÉT. yÓ+≥H˚ <ëì ø£&TÉ |ü⁄˝ÀìøÏ yÓ[fl $s¡≈î£ &Ô TÉ |üse¡ ÷súêìøÏ
|üjT· ì+∫q≥¢T Vü≤qTeT ãj·T≥≈£î e#êÃ&ÉT. <ë+‘√ dæ+Væ≤ø£ eTs¡D+Ï ∫+~.
n˝≤ eTT+<äT≈£î kÕ–b˛>± \+ø±<˚$ |üsT¡ >∑Tq e∫à Vü≤qTeT+‘·Tì
bÕ<ë\T |ü≥Tº ø=ì ÁøÏ+<ä |ü&yÉ d˚ +æ ~. lsêeTuÛ»Ñ q #˚ùdyê]øÏ $|ò÷ü ï\T
<ä]#˚se¡ ⁄. kÕ<Û≈ä î£ &ÉT yê{Ï >∑T]+∫ @ e÷Á‘·+ ø£\es¡|&ü øÉ £ kÕe<Ûëq+>±
HêeTdüàs¡D #˚dTü +Ô {≤&ÉT. yêj·TT≈£îe÷s¡T&ÉT \+ø±<˚$ì eÁ»‘·T\´yÓTqÆ
|æ&øç {Ï Ï b˛≥¢‘√ Væ≤+dæ+#·>± ÄyÓT n+»Hê‘·qj·TTì düT‹Ô +∫ ‘·qqT
#·+|üe<›ìä y˚&TÉ ≈£î+~. ª˙e⁄ $»j·TT&ÉyÍ‘êe⁄. eTT+<äT≈£î kÕ–‘˚ ãVæ≤s¢+¡ ø±
q>∑sêìï #˚sT¡ ‘êe⁄μ n+~. Vü≤qTeT nø£ÿ&É≈î£ yÓ[fl #·÷&É>± Ä q>∑se¡ T+‘ê
uÛjÑ T· ÁuÛ≤+‘·+>± ñqï~. nø£ÿ&É sêeD≤düTs¡Tì #Ó˝*…¢ es¡ôdq’ Áøö+#·
ìedædTü +Ô &˚~. ÄyÓT nqï |òTü s®s¡ T¡ &ÉT. yê&ÉT Ç+Á<äTì #˚‹˝À Vü≤‘·eTj·÷´&ÉT.
n|üŒ{Ï qT+&ç ÄyÓTqT <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT ãVæ≤s¢+¡ ø£˝À ìj·T$T+#ê&ÉT. \+ø£+‘ê
uÛj
Ñ ÷· Áø±+‘·eTsTT+<äqï yês¡Ô $ì ø±s¡D+ ‘Ó\TdüTø=ì Áøö+#· nbÕs¡+>±
sêøå£dü ôd’Hê´ìï |ü+|æ Vü≤qTeT+‘·Tì |ü≥ºT≈£î+~. Ä düeTj·T+˝À
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT dü÷ø£Îs¡÷|ü+˝À ñHêï&ÉT. Áøö+#· n‘·&ìç #·÷∫ >∑{>Ϻ ±
n<Ûë´j·TeTT-19 319
#˚‘T· \‘√ |ü≥Tº ≈£îì á ø√‹ì e+&ç eTTø£ÿ\T>± ø√dæ ‘·«s¡>± rdüT≈£îs¡+&ç
n+~. <ëìøÏ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Hê X¯Øs¡eT+‘ê ˙{Ï‘√ ì+&ç ñqï~. e+&ç‘˚
@MT $T>∑\<äT. n+<äTe\¢ ˙e⁄ yÓTT‘·+Ô Ç˝≤π> ‹qT nHêï&ÉT. sêøåd£ æ
Vü≤qTeT+‘·Tì $T+>∑>±, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ˝Àq <ëì Jyêìï |ü≥Tº ≈£îì
}|ükÕ>±&ÉT. Ä sêøåd£ æ ôd>∑\Tbı>∑\T Á>∑≈î£ ÿ‘·÷ ø£fió¯¢ ‘˚˝dÒ æ ªHêøÏø£ #êe⁄
‘·|Œü μ<ä+≥÷ H˚\ô|’ |ü&+ç ~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ˝À|ü\ u≤<Ûôä |&ÉT‘·THêï&Éì,
n‘·&ìç ãj·T≥≈£î ‘˚e&ÜìøÏ sêøåd£ Tü \T |ü+~ô|+≥ ‘Ó∫Ã Ä sêøåd£ æ X¯ØsêìøÏ
|üP]Ô>± |üPXÊs¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ÄyÓT eTT≈£îÿ|ü⁄{≤\ <ë«sê ‘√ø£qT ãj·T≥
ô|≥º>± n~ s√>∑;»eTqTø=ì sêøåd£ Tü \T <ëìï |ü{Ϻ ˝≤>±s¡T. ˝≤>∑>±
˝≤>∑>± Ä ‘√ø£ n+‘ê ˇø£ ô|<›ä≈£î|üŒ nsTT+~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä
sêøåd£ Tü \+<ä]˙ ‘√ø£‘√ #·T{ºÏ ã+~Û+#ê&ÉT. Ä+»H˚jT· T&ÉT n<äT“¤‘y· TÓ qÆ
‘·q ã\+‘√ >∑]d® ÷ü Ô Áøö+#· ñ<äsêìï N\TÃø=ì ãj·T≥≈£î e#êÃ&ÉT. n~
#·÷∫ ndü+U≤´ø£+>± |ü⁄#·Ã㤠+<Û+ä ˝À ∫≈£îÿ≈£îqï sêøåd£ Áü d”\Ô T <ëìqT+&ç
‘·|Œæ +#·Tø=ì düeTTÁ<ä»˝≤˝¢À <ä÷øÏ »\#·sê\≈£î ÄVü‰s¡yTÓ HÆ ês¡T. eTqdüT‡˝À
#Ó\sπ >π nq+‘·eè‘·T\Ô qT \sTT+|üCdÒ æ jÓ÷– eTqdüT‡qT »sTT+∫q≥¢T
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêøåd£ Tü \qT dü+Vü≤]+∫ \+ø± ñ|üq>∑s+¡ ˝À $»j·÷ìï
kÕ~Û+#ê&ÉT. Ä q>∑s+¡ ˝À $T–*q ˇø£ eè<Δä sêøåd£ ìæ #·÷∫ Ä s¡TÁ<ëe‘ê]
ªHê≈£î \+ø£ @<√ #·÷|æ+#·T. ˝Òøb£ ˛‘˚ ìqTï uÛøÑ kÏå ÕÔqTμ n+≥÷ ô|<›>ä ±
H√s¡T‘Ó]#ê&ÉT. ªÄe* ˇ&¶TÉ q ø£qã&˚<˚ \+ø£μ nì ÄyÓT ã<äT\T Ç∫Ã+~.
\+ø£˝À Vü≤qTeT d”‘êH˚«wüD
dü÷s¡´&Éd$Ôü T+#·&+É #·÷∫ yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT ª≈£î+_Û˝≤ <äTsZêìøÏ yÓ[fl
kÂ+<äs´¡ sê•jÓTÆ q d”‘· ø=s¡≈î£ n+‘·{≤ yÓ<øä k£ Õ>±&ÉT. ø£+kÕ* ø£dTü e⁄˝À
qT+&ç düTesíø¡ D£ ≤\qT >±*+∫q≥¢T, #Ó‘˝Ô· À qT+&ç eTT‘ê´ìï yÓ*øÏrdæq≥¢T,
Ä‘·àÁbÕ|æÔ ø=s¡≈£î kÕ<Ûä≈£î&ÉT kÕsêkÕs¡ $#ês¡+ #˚dæq≥¢T, j·÷Á‘·˝À
320 lsêeT$»j·T+
‘·|æŒb˛sTTq ‘·*¢ì dü‘·TŒÁ‘·T&ÉT yÓ~øÏq≥¢T, eTVü‰yÓ’<äT´&ÉT n&É$˝À
dü+J$ìì nH˚«wæÛ+∫q≥¢T, düeTTÁ<ä+˝Àì y˚<ë\qT eT‘·‡´s¡÷|ü+˝À
eTT≈£î+<äT&ÉT XÀ~Û+∫q≥¢Tμ e÷s¡T‹ ≈£î+_Û\˝À d”‘ø¬· ’ >±*+#ê&ÉT.
ùV≤eTs¡‘ï· eTj·TyÓTqÆ , n‹düT+<äsy¡ TÓ qÆ Ç+Á<äõ‘·TÔ uÛeÑ Hêìï #·÷∫
yêqs¡T&ÉT d”‘q· T yÓ<øä &£ ÜìøÏ n+<äT˝À Á|üy•˚ +#ê&ÉT. nø£ÿ&É Ç+Á<äõ‘·T,Ô
düT˝À#·q\T ˇπø eT+#·+ô|’ X¯jT· ì+∫ ñ+&É>±, düT˝À#·q n+<ä+ >±+∫
áyÓT d”‘H˚ ê? nì øåD£ ø±\+ ÁuÛ$Ñ T+∫, ÄÁ>∑V≤æ +∫, ‘·q n|ü#êsêìï
>∑ T ]Ô + ∫ |ü ] ‘· | æ + #ê&É T . Ç+‘· ˝ À e÷≥\ dü e «&ç $ì, @+
e÷{¢≤&ÉTø=+≥THêïs√ $+<ëeTì Ä>±&ÉT. Ä Hê>∑øq£ ´ Ç+Á<äõ‘·T‘Ô √,
ªMT ‘·+Á&ç \+ø±Hê<∏Tä &ÉT #ê˝≤ nqT∫‘·+>± Á|üe]Ô+#ê&ÉT. m˝≤+{Ï yÓs’ +¡
˝Òø£b˛sTTHê, ìcÕÿs¡D+>± d”‘·qT rdüT≈£îì e∫à e+X¯HêX¯HêìøÏ
ø±s¡DuÛ÷Ñ ‘·T&Éj÷· ´&ÉT. |üsd¡ ‘ü T· \qT n_Û\wæ+#˚yês¡T, kÕ<ÛTä dü»q® T\qT
<˚«wæ+#˚yês¡T, >∑Ts¡TÁ<√Vü≤+ #˚dqæ yês¡T, ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\qT ‹s¡dÿü ]+∫qyês¡T,
Áu≤Vü≤àDT\qT ìs¡+‘·s+¡ ì+~+#˚yês¡T, <äTwºü <äTsê#êsê\‘√ Væ≤+dü≈î£
bÕ\Œ&˚yês¡T, Vü≤]#·]Á‘·qT HêX¯q+ #Ój÷· ´\qT≈£îH˚yês¡T, eTVü‰‘·Tà\
Á>∑+<∏ë\qT ì+~+#˚yês¡T, Hêdæ≈Ô î£ \T n˝≤Œj·TTwüßÿ˝Ö‘ês¡T. d”‘q· T rdüTø=ì
e∫à eè<∏ë>± nqsú+¡ ø=ì ‘Ó#êÃ&ÉT. n+<äTe\¢H˚ \+ø£≈î£ á >∑‹ |ü{+Ϻ ~.
m≥T#·÷∫Hê eTq≈£î y˚T\T ø£*>π dü÷#·q ø£qã&É&+É ˝Ò<Tä μ nì u≤<Û|ä &ü +ç ~.
Ä e÷≥\T $ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT nø£ÿ&É d”‘· ˝Ò<ìä Á>∑V≤æ +∫ \+ø£˝Àì
$;ÛwDü Tì eT+~s¡+˝ÀøÏ Á|üy•˚ +#ê&ÉT. dü‘«· o\T&Óq’ $;ÛwDü T&ÉT $wíßü
ñbÕdü≈î£ &ÉT. Ä eT+~s¡+ ìs¡+‘·s+¡ Vü≤]ø°sqÔ¡ \‘√ e÷s¡TÁyÓ÷>∑T‘·T+~.
nø£ÿ&É s¡»düyÔ ÷Ó >∑TD≤\≈£î ‘êe⁄˝<Ò Tä . <˚«wü+, Væ≤+dü mø£ÿ&É yÓ<øä HÏ ê ø±qsêe⁄.
|ü⁄sêDÁX¯eD+, Vü≤]ø£<\ä∏ T ‘·|Œü y˚sπ #·sá ˝Ò<Tä . Vü≤è<äjT· eT+‘ê <äjT· ,
øåe£ T, XÊ+‹‘√ ì+&çe⁄qï $;ÛwDü Tì ø°sqÔ¡ \≈£î yÓTeÆ Ts¡∫, n+‘·s+¡ >∑eT+‘ê
n<Ûë´j·TeTT-19 321
|ü ⁄ \øÏ + ∫b˛>± Vü ≤ qTeT+‘· T &É T >∑ < Z ä < ä ø £ + sƒ ¡ T &Ó ’ ÁãVü ‰ àq+<ä + ˝À
‘·qàj·TT&Éj÷· ´&ÉT. Ä uÛ≈Ñ î£ ìÔ bÕ<ä<÷äÛ [ >¬ ø’ =ì yêj·TTq+<äqT&ÉT •s¡dTü ‡q
<Û]ä +#ê&ÉT. sêøåd£ eü +X¯E&ÓH’ ê á uÛøÑ •Ô£ s√eTDÏ eTVü‰kÕ‹«≈£î&ÉT. ø±≈£î\˝À
ø√øÏ\e˝…, <Ó‘’ ´· ≈£î\+˝À |ü⁄{ºqÏ uÛ≈Ñ î£ &Ô q’Ó Á|üV‰ü¢ <äTìe˝…, ø±øÏs¬ ≥º qT+&ç
yÓTT\∫q nX¯«‘úe· èøå+£ e˝…, bÕcÕD≤˝¢À |üsT¡ düy~˚ e˝…, Ä*∫|üŒ˝À ~e´yÓTqÆ
eTT‘·´+e˝…, sêøå£dü≈£î\+˝À ñ‘·ÔeT>∑TD≤\‘√ n\sêπs á uÛÑ≈£îÔ&ÉT
ñ<äsTT+#ê&ÉT. \+ø£≈î£ e∫à s¡|Tüò TsêeTT&ÉT |ü]yês¡+‘√ düV‰ü sêeDTì
#·+|æq |æ<|ä ,ü s¡|Tüò T|ü‹ì ÁbÕ]ú+∫ sê»´+ dü+|üPsí+¡ >± $;ÛwDü Tì |üs+¡
#˚j÷· *. kÕ<ÛTä e⁄\ uÀ<Û\ä T $ì ø±eT, Áø√<Û,ä eT‘·‡sê\T m˝≤ bÕ]b˛‘êjÓ÷
n˝≤π> uÛøÑ ÁÔ£ |üd<æ TäΔ &Óq’ $;ÛwDü Tì e\¢ \+ø£ nøåj £ T· yÓT+Æ ~. nqT≈£î+≥÷
u≤>± <ä|Œæ ø£>=qï |ü+&ç‘T· q≈£î Äø£dàæ ø£+>± >∑+>∑ \_Û+∫q≥¢T, #·ø√s¡+
#·+Á<äTì ‹\øÏ+∫q≥¢T, y˚T|ò÷ü ìï #·÷∫ #ê‘·ø+£ |ü⁄\øÏ+∫q≥¢T $;ÛwDü Tì
eT+~s¡+˝À yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT |üse¡ ÷q+<ä+˝À |üse¡ •+#ê&ÉT.
n≥TqT+&ç eTT+<äT≈£î yÓfifl¯ >±, ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì eT+~s¡+ ø±qe∫Ã+~.
n#·Ã{Ï <äTsZ+¡ <ÛëìøÏ e÷s¡T‹ eTqdüT‡ $ø£\yÓT+Æ ~. y˚T|òTü >∑sq¡® ˝≤>±
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT >∑Ts¡øô£ |{º>±, Ä <Ûë{ÏøÏ @qT>∑T\T, >±&ç<\ä T eTTø£ÿ|ü⁄{≤˝¢ÀøÏ
yÓ[fl }|æ] e<ä\>±H˚ eTs¡\ n‘·&ç X¯Øs¡+ô|’ |ü&ÉkÕ>±sTT. Ç+‘·
»s¡T>∑T‘·THêï n‘·&TÉ eT+<äsê#·\+˝≤ n#˚‘q· T&Ó’ ìÁ<ëedú˝ü À H˚\ô|’ |ü&ç
ñHêï&ÉT. ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT ‘·*¢ >∑s“¡ +¤ ˝À qT+&ç ‘·q bı&Éyq’Ó Hê\Tø£qT #ê∫
eTTô|ŒÌ y˚\eT+~ Ád”\Ô qT $T+π>XÊ&É≥. n≥Te+{Ï ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì #·÷∫
yêj·TTq+<äqT&ÉT n#ÓÃs¡Ty=+~ á‘·&ç »qà e´súe¡ TT. ìs¡T|üj÷Ó >∑+>±
|ü&ç ñHêï&ÉT nqT≈£îHêï&ÉT. #·+&Ü\Tì Ç+{Ïì #·÷∫ y˚<ä$<äT˝…’q
Áu≤Vü≤àDT\T |üs¡T¬>‹Ôq≥¢T, ø£\Œ‘·s¡Te⁄ô|’ edæ+#˚ |üøåÏ eTTfi¯flbı<ä\˝À
ì\Te˝Òq≥¢T, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì uÛeÑ Hêìï e~* eTT+<äT≈£î
b˛kÕ>±&ÉT.
322 lsêeT$»j·T+
eTVü‰kÕ~Û«jÓTÆ q d”‘· \+ø£˝À mø£ÿ&É @ s¡÷|ü+˝À ñ+<√, ÄyÓTqT
m˝≤ yÓ<øä ±˝≤ nì eT<∏qä |ü&kÉ Õ>±&ÉT. yêqs¡s÷¡ |ü+‘√ \+ø£˝À ‹]–‘˚
sêøåd£ Tü \T $H√<ä+>± HêHê n\¢] #˚kÕÔsT¡ . Á≈£Ls¡yTÓ qÆ sêøåd£ ü s¡÷|ü+ <Û]ä ùdÔ
Áu≤Vü≤àDT\qT #·+|æ e+&çq e÷+kÕVü‰s¡+ ‹ì |ü⁄D´eT+‘ê HêX¯q+
#˚düTø√e\dæ edüTÔ+~. @<Ó’Hê sêj·Tu≤s¡+ #˚<›ëeT+fÒ sêeDT&ÉT
n+^ø£]+#·&+É Á‹ø±˝≤˝¢À ndü+uÛeÑ +. sêøåd£ Tü \˝ÀH˚ $uÛ<Ò +ä ø£*–+∫
$H√~kÕÔqT nì ‘·\b˛dæ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yêqs¡s÷¡ |ü+ $&ç∫ NeTø£+fÒ
≈£L&Ü dü÷ø£Îs¡÷|ü+˝À Ç*¢\÷¢ ‹s¡>k∑ Õ>±&ÉT. Je⁄\+<ä]˝À edæd÷ü Ô ≈£L&Ü
»Hês›q¡ T&ÉT @ $<Û+ä >± n<äèX¯ó´&Ó’ ñHêï&√ n˝≤π> yêj·TTq+<äqT&ÉT
me]ø£+{≤ |ü&øÉ ,£ Ç+{Ï+{¢Àì n<Ûsä à¡ Á|ües¡qÔ qT >∑eTì+#ê&ÉT. Ç+{¢À
XÊ+‹ ˝Òøb£ ˛sTTHê &É+u≤#ês¡+ yÓT+&ÉT. ìs¡+‘·s¡ n–ïôVAÁ‘·+‘√ dü<ë
y˚<ë<Û´ä j·Tq+ #˚ùdyês¡T≈£L&Ü >√Áu≤Vü≤àDT\qT #·÷∫q+‘·H˚ H√{¢À y˚dTü ≈£îì
q$T˝ÒjT· &É+, C≤s¡T˝…q’ ÅdÔ” |ü⁄sT¡ wüß\T s¡TÁ<ëøåe£ ÷\ <Û]ä +∫ C≤s¡D, e÷s¡D,
yÓ÷Vü≤Hê~ ≈£î{Ï\ eT+Á‘ê\qT »|æ+#·&+É , s¡øeÔ£ ÷+kÕ\˝À, eT<ä´bÕq+˝À
eT‘ÓøÔ ÿÏ ø£fió¯ fleT÷‘·\T |ü&TÉ ‘·T+&É>± XÊ+‹ì bÕ{Ï+#˚ yê]˝≤ q{Ï+#˚
yê]˙ #· ÷ #ê&É T . Vü ≤ è<ä j · ÷ ˝¢ À eT<ä e T‘· ‡ sê\T eTT|æ Œ ]>=q>±
yê#ê\‘·«+‘√ »qT\T ‘êy˚T ø£sêàr‘·T\eTì #ÓãT‘·÷ dü<ë#ês¡ ÁuÛwÑ ßüº ˝…’
dü+#·]düTHÔ êïs¡T. eTVü‰ ñqà‘·T˝Ô ,’… $wüj÷· +<ÛTä ˝…’ y˚Ty˚T C„≤qT\eTT, dü<ë
eTT≈£îÔ\eTT, ø£s¡àsêVæ≤‘·´+ #˚kÕÔeT+≥÷ eTqdüT‡≈£î q∫Ãq≥ºT uÛÀ>∑
uÛ≤>±´\qTuÛ$Ñ düTHÔ êïs¡T. @qT>∑T kÕïq+ #˚dæ e∫ÃHê, >±&ç<ä ã÷&ç<˝ä À
bıs¢ê&çHê, yê{Ïì me¬sH’ ê jÓ÷^X¯«s¡T\+{≤sê? n˝≤π> á sêøåd£ Tü \
&É+u≤#ês¡+ e´sú+¡ .
\+ø±q>∑s¡ Á|ü»\ n<Ûsä à¡ es¡qÔ
ˇø£&TÉ düHê´dü+ rdüTø=ì ñ<äj÷· H˚ï Ä#·eTq+ #˚dæ >√e÷+kÕìï
uÛTÑ õkÕÔ&TÉ . ô|>’ ± ø£sÔ¡ me&ÉT? n+{≤&ÉT. $s¡C≤ôVAeT+ #˚d÷ü Ô qTe⁄«\T,
n<Ûë´j·TeTT-19 323
HÓsTT´ eT+≥\˝À y˚dæ ø±\TdüTHÔ êï ø±eTÁø√<Ûë~ n]wü&«É sZê\T e÷Á‘·+
ô|]–b˛‘·THêïj·Tì, HêHês¡ø±\ Je⁄\qT uÛøÑ dÏå ÷ü Ô e÷ø£+fÒ <Óe’ + y˚sπ
˝Ò&ìÉ >√#·sêàìï <Û]ä +∫ »{≤<Ûës¡T˝…q’ yê]˙, yêqÁ|üdüú y˚w+ü ˝À eHê˝¢À
‹s¡T>∑T‘·÷ s¡V≤ü dü´+>± >√Áu≤Vü≤àDT\qT #·+|æ uÛøÑ dÏå ÷ü Ô M{Ïø+£ ‘ê ø£sÔ¡
mes¡T? nì ãTø±sTT+#˚yê]˙, y˚TeTT ÁãVü≤à#ês¡T\+, $s¡≈£îÔ\+,
Ç+Á~j·÷\qT nBÛq+˝À ñ+#·T≈£îqï eTT≈£îÔ\+ n+≥÷ kÕ+kÕ]ø£
ã+<Ûë\˝À ∫≈£îÿø=ì n$T‘· bÕbÕìï eT÷≥>∑≥Tº ø=H˚ yê]ì, øåÁ£ ‹j·TT\+‘ê
n<Ûsä à¡ es¡qÔ T˝…’ düeTs¡+˝À yÓìï∫à bÕ]b˛‘·÷, X¯ówüÿdü+uÛ≤wüD\‘√ ø±\+
yÓfifl¯ ãT#·TÑ·÷ HêHê{ÏøÏ ~>∑C≤]b˛‘·Tqïyê]˙, es¡≈Ô î£ \T yê´bÕs¡+ e÷H˚d,æ
n<Ûsä à¡ ìs¡‘T· ˝…’ ‘·÷ìø£\˝À Ç‘·sT¡ \qT yÓ÷dü+ #˚d÷ü Ô <Ûsä êàìï, Áu≤Vü≤àDT\qT
ùd$+#·&É+ e÷H˚dæqyê]˙. ø£+kÕ*yês¡T ^≥TsêsTT‘√ ^∫ #·÷∫
ÄuÛsÑ D¡ ≤\ø£+‘ê yÓ\ ‘·≈î£ ÿe ø£{Ϻ »Hêìï yÓ÷dü+ #˚dæ Ä q>∑\qT ã+>±s¡+>±
e÷s¡TdüTqÔ ïyê]˙, e´eVü‰s¡+˝À me]qsTTHê q$Tà ÄdæìÔ Ç‘·sT¡ \ #˚‹˝À
ô|&ç‘˚ ø±˝≤+‘·s¡+˝À ≈£î<äTe |üÁ‘ê\T #˚‹ ø=∫à ĻHêà+‘·+
<äT:œdüTqïyê]˙ #·÷#ê&ÉT. n≥Te+{Ï yÓ÷dü>±fi¢¯ e<›,ä >±qT>∑ #·T≥º÷
‹]π> q÷HÓ yê´bÕs¡T\ e<›,ä >±E\y˚Tàyê] e<›,ä –HÓï\eTTà≈£îH˚yê] e<›,ä
eT>Z+∑ H˚ùd kÕ˝…yêfi¯fl e<›,ä düàXÊq+˝À ‹s¡T>±&˚ yê] e<›,ä ‘·eT\bÕ≈£î\y˚Tà
yê] e<›,ä <äØ® |üìyê] e<›,ä n<›øä +£ |üì #ù̊dyê] e<›,ä <Ûëq´+ ùdø£]+#·&+É ˝À
J$‘·eT+‘ê eè<∏ë #˚ùd ø±eT+<äT\ e<›ä d”‘· m˝≤ ñ+≥T+~? ìw˜ü
˝Ò≈î£ +&Ü <ëq+ ø√dü+ m<äTs¡T #·÷ùd nuÛ≤e⁄≈£î\sTTq y˚<bä Õsƒ≈¡ î£ \ e<›,ä
dü<ë |üsì¡ +<ä #˚d÷ü Ô ‘·eT˝À ‘êy˚T ø£\Væ≤+#·T≈£î+≥÷ @~ »s¡>±˝À n~
»s¡T>∑T‘·T+~ n+≥÷ ø±\+ >∑&ùç | |ü+&ç‘T· \ e<›,ä >±j·T≈£î˝…q’ |üŒ{Ïø°
_+ø£+‘√, n_Ûe÷q+ Áù|eT˝Òø£ X¯è+>±s¡+>± >±q+ #˚ùd #√≥,
CÀ´‹wüeT+≥÷ Á>∑V≤ü >∑‘T· \qT >∑÷]à ñ|üq´dæ+∫ ‘·q Ç+{Ï˝À »s¡>u∑ Àj˚T~
‘Ó*j·Tì eT÷sâT¡ \e<›ä d”‘· ñ+&É>\∑ <ë?
324 lsêeT$»j·T+
Á|üV≤ü düT&Ô TÉ yÓTT<ä\>∑T Á|ü<ëÛ qT\ n+‘·:|ü⁄sê˝¢À XÀ~Û+∫ |ü~à˙ C≤‹
düT+<äsê+>∑T\qT ÄbÕ<äeTdüøÔ +£ #·÷∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |ü]|ü] $<Ûë\T>±
‘·]ÿ+#·T≈£îHêï&ÉT. C≤qø°<$˚ mø£ÿ&Ü ø£ì|æ+#·˝<Ò ,˚ ãVüQXÊ jÓ÷>∑e÷sZ+¡ ˝À
‘·q ÁbÕD≤\T n]Œ+∫ ñ+≥T+<ë? ˝Òø£ düeTTÁ<ä+˝À eTTì–b˛sTT+<ë?
˝Òø£ sêeDT&ÉT ø√|ü+‘√ uÛøÑ +Ïå #ê&˚y÷Ó ? ˝Òø£ <ë]˝À Äø±X¯e÷sZ+¡ qT+&ç
ÁøÏ+~øÏ <ä÷øÏ ‘·THê‘·Tqø£˝+’… <˚y÷Ó ? sêeDT&ç‘√ b˛{¢≤&ç n\dæb˛sTT
n‘·&Hç ˚ ÄÁX¯sTT+∫+<˚y÷Ó ? ˝Òø£ düe‹ ne⁄‘T· +<˚y÷Ó qqï ás¡¸´‘√ sêeDT&ç
uÛ≤s¡´\T ÄyÓTqT n+‘·yTÓ T+~+#êπsyÓ÷? H˚qT düeTTÁ<ä \+|òTü q+ #˚jT· ≥+
eè<∏ë Á|üj÷· ùdHê? nì nqTø=ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ø£fifl¯ ˙fi¯ófl ì+&É>±
‘·\&¢ ˝ç ≤¢ &ÉT. sêJeqj·TqT&ÉT n&Ée⁄˝¢À ªd”‘ê! d”‘ê!μ nì |ü\e]dü÷Ô
ø£ì|æ+∫q sêsTTHÓ˝≤¢ Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·TøÔ =ì Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£î+≥THêï&ÉT.
H˚qT d”‘q· T ø±qø£ ‹]– yÓ[‘˚ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ‘·|Œü ø£ <˚V‰ü ìï ‘·´õkÕÔ&TÉ .
\ø£ÎDT&ÉT, düTÁ^e⁄&ÉT, q\T&ÉT, ˙\T&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT n+<äs¡÷
ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚kÕÔs¡T. á yês¡Ô njÓ÷<Ûä´ #˚] nø£ÿ&É uÛÑø£Ô•s√eTDÏ,
eTVü‰Ms¡T&ÉT nsTTq uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT, X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT, ‘·\T¢ \T n+‘ê ≈£L&Ü ‘·|Œü ø£
‘·qTe⁄ #ê*kÕÔsT¡ . Hê ø£w+üº n+‘ê m+<äT≈£L ø=s¡>±≈£î+&Ü b˛sTT+~.
C≤qøÏ C≤&É ‘Ó*j·T˝Ò<Tä . H˚qT ‹]– yÓfifl¯ q≥¢sTT‘˚ Ä ø√<ä+&ÉbÕDÏ Hêø=s¡≈î£
m<äTs¡T #·÷düT+Ô {≤&ÉT.
Vü≤qTeT ndüV≤ü q+: \+ø±$<Û«ä +dü+
düT&ç>±* MùdÔ y˚T|ò÷ü \˙ï m˝≤ #Ó˝≤¢ #Ó<Tä sö‘êjÓ÷, ø=+#Ó+ ì|ü
‘·>\∑ >±H˚ >∑&ç¶ yêeTT˝…˝≤ uÛdÑ àü eTe⁄‘êjÓ÷, Ç+{ÏjT· »e÷ì y˚T˝§ÿq&É+
#·÷∫ <=+>∑˝…˝≤ bÕ]b˛‘ês√, dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#·>±H˚ qøå£Á‘ê˝…˝≤
\T|üeÔ TÚ‘êjÓ÷, dæ+Vü‰ìï #·÷&É>±H˚ @qT>∑T˝…˝≤ n#˚‘q· eTÚ‘êjÓ÷ n˝≤
s¡|Tüò T|ü‹ì düà]+#·>±H˚ $|ò÷ü ï\˙ï øåD£ +˝À M–b˛‘êsTT. H˚qT \+ø£qT
n<Ûë´j·TeTT-19 325
düs«¡ HêX¯q+ #˚dæ düeTTÁ<ä+˝À $dæ]y˚kÕÔqT nì ìX¯ÃsTT+∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
n+‘·{≤ ø£˝À¢ \+ düèwº+æ ∫ Á|ü‹Ç+{Ï˝À Vü‰Vü‰ø±sê\T sπ ø¬ ‹Ô+#ê&ÉT. s¡‘ï· K∫‘·
>√|ü⁄sê\‘√, yê{Ïô|’ yÓTs¡T|ü⁄\e˝… yÓT]ùd |ü‘êø±\‘√ ˝…øÿ£ ˝Òqìï ø£qø£
ø£\XÊ\‘√ Ä \+ø±q>∑s+¡ ~e´+>± n\sês¡T‘·Tqï~. n+»HêdüT‘·T&ÉT
eT<ä>»∑ +e˝… eÁ»‘·T+&É+ e+{Ï ‘√ø£‘√ Ä >√|ü⁄sê\ìï+{Ï˙ |ü&>É ={º≤&ÉT.
ns¡ΔsêÁ‹ ˝Àø£eT+‘ê ìÁ<ëDyÓTÆ ñ+&É>± Çfi¯fl˙ï nø£kÕà‘·TÔ>± H˚\
eT≥º e Tj· ÷ ´sTT. n~#· ÷ ∫ »qT\+‘ê uÛ Ñ j · T ø£ + |æ ‘ · T \j· ÷ ´s¡ T .
|üs¡«‘·•Ksê\T H˚\eT≥ºeTsTTq≥ºT >√|ü⁄sê\˙ï ≈£L*b˛j·÷sTT.
eTVü‰<ë«sê\qT ô|ø£*+∫ e÷s¡T‹ Äø±X¯+˝ÀøÏ $dæπskÕ&ÉT. øÏ{Ïø°
‘·\T|ü⁄>∑T+&Ü Ç+{Ï˝ÀìøÏ ‘√ø£qT b˛ì∫à Ç+{Ï dü+Ô uÛ≤\qT ‘√ø£‘√ #·T{ºÏ
|ü&É>={º≤&ÉT. ‘·\T|ü⁄\qT #˚‘√ÔyÓ÷~ $s¡>∑>={º≤&ÉT. q>∑s¡eT+‘ê
n\¢ø˝£ À¢ \yÓT+Æ ~. nø£kÕà‘·T>Ô ± #Ó≥˙¢ ï ≈£Lø£{yÏ fi˚ fl¯ ‘√ ô|fi¯fl–+#· ã&¶ÜsTT.
n~ #·÷∫ »qT\T uÛj Ñ T· $Vü≤«\T\j·÷´s¡T.
q>∑s¡eT+‘ê ñqï≥¢T+&ç ø£˝¢À*‘·yÓTÆ+~. ˇø£&˚yÓ÷ bÕ]b˛+&ç!
bÕ]b˛+&ç! n+≥T+&É>±H˚ ˇø£ sêsTT e∫à HÓ‹MÔ T<ä |ü&+ç ~. sêøåd£ Áü d”\Ô
E≥ºT|ü≥ºTø=ì –s¡–sê Á‹|æŒ Äø±X¯+˝ÀøÏ $dæ]y˚j·T>±, >∑T+&Ó\T
u≤<äT≈£î+≥÷ yês¡T Vü‰Vü‰ø±sê\‘√ ÄÁø√•+#ês¡T. Ád”,Ô |ü⁄s¡Twüß*<›sä ÷¡
X¯jT· qeT+~s¡+˝À @ø±+‘·+˝À q>∑ï+>± X¯jT· ì+∫ ñ+&É>± yê] eT+#·+
M~Û˝À |ü&ç ñ+&˚~. uÛ≤+&Ü>±s¡ >∑èVü‰\qT |ü>∑T\>={ºÏ HêHês¡ø±\
edüTeÔ ⁄\Tqï ô|fº\… qT ‘Ó∫à s¡V≤ü <ë]˝À b˛dæ nìï+{Ï˙ ˇø£ ≈£î|üŒ #˚XÊ&ÉT.
Ä sêÁ‹|üP≥ X¯øeÔÏ T+‘·yTÓ qÆ Ä ‘√ø£ #˚dqæ Ms¡$Vü‰sê\≈£î ndüTs¡T\+‘ê
uÛj
Ñ T· ÁuÛ≤+‘·T\j·÷´s¡T. e÷{¢≤&¶ÜìøÏ ≈£L&Ü yês¡T nX¯≈î£ \Ô j·÷´s¡T. n˝≤
q>∑sêìï yÓTT‘·+Ô >∑&>É &∑ ˝É ≤&ç+∫ Ä+»H˚jT· T&ÉT ‘ê|”>± sê»<ë«s¡+ e<›≈ä î£
yÓ[fl ø£\Vü≤Á|æj·TT&Ó’ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ‘√ø£qT >∑T+&Ó≈£î Vü≤‘·TÔø=ì
326 lsêeT$»j·T+
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT e÷{Ïe÷{ÏøÏ <ëìì #·T+_dü÷Ô ø£fió¯ fleT÷düT≈£îì ‘·\ Ä&çd÷ü Ô
ø√‹#˚w\üº T #˚jT· kÕ>±&ÉT. ñ<äj÷· H˚ï Ä&É, eT>∑ ndü+U≤´ø£+>± ˙{Ï ø£\XÊ\T
‘ÓdTü +Ô &É>± ñqï≥ºT+&ç ‘√ø£‘√ #·T{ºÏ nìï+{Ï˙ ˇø£ÿkÕ] $s¡>=Z ≥º&+É ‘√
ÁdÔ\” +‘ê Vü≤&É*b˛j·÷s¡T. meÁsê! ≈£î+&É\qT $s¡>=Z {º+Ï ~ nqï yê]
eTT≈£îÿ#Óe⁄\ô|’ Vü≤qTeT ‘√ø£qT+#·>± sêøåd£ Áü d”\Ô T ø£\es¡|&ü ܶ s¡T. ˇø±yÓT
uÛj Ñ T· +‘√ $|üØ‘·+>± ‘·TeTà&É+ yÓTT<ä\Tô|{º+Ï ~. ≈£î+&É\T ì+|ü⁄≈£îì
e∫Ãq yê]ì e÷s¡T‹ Ä≥+ø£|sü ∫¡ yêfi¯fl ≈£î+&É\qT sê»<ë«s¡+˝ÀH˚
ô|<›Xä 㯠+› ‘√ |ü>T∑ \>={º≤&ÉT. Ä sêøåd£ Áü d”,Ô \qT q>∑s+¡ ˝ÀìøÏ b˛ìe«˝Ò<Tä .
ªz sêeD≤! C≤qøÏì øå√uÛôÑ |{ºqÏ +<äT≈£î ˙≈£î @MT $T>∑\<äT. d”‘· düèwº+æ ∫q
uÛ÷Ñ ‘·+ q>∑se¡ T+‘ê n<äèX¯´+>± ‹s¡T>∑T‘·÷ \+ø£qT ø£˝À¢ \+ #˚dæ ∫es¡≈î£
ìqTï ≈£L&Ü ‘·|Œü ø£ n+‘·yTÓ T+~düT+Ô ~μ nì XÊ|üHêsúê\T ô|≥ºkÕ>±s¡T.
sê»<äsÙ¡ q+ ø√dü+ eTVü‰Ms¡T\T nXÊ«s¡÷&ÛTÉ ˝…’ y˚>+∑ >± sêe&É+#·÷∫ Ä
ø£|eæ s¡T&ÉT >∑TÁs¡+ yÓqTø£ ø±fi¯ófl |ü≥Tº ≈£îì –s¡–sê Á‹|æŒ H˚\øπ dæ ø={ºÏ
ˇø£<ëìô|H’ =ø£{Ï y˚dæ kÕ«Ø#˚ùdyê]‘√ düV‰ü nXÊ«\qT ≈£î|üŒb˛XÊ&ÉT.
Ç+‘·˝À ñqà‘·yÔ TÓ qÆ >∑»<äfi≤\T e#êÃsTT. yê{Ï‘√ø£ |ü≥Tº ≈£îì ‹s¡>π dæ
ø=≥º>± yê{Ïq~Ûs√Væ≤+∫q sêøå£düT\ |üfi¯ófl H˚\sê˝≤sTT. @qT>∑T\qT
yê{Ïô|q’ Tqï n+u≤Ø‘√ düV‰ü düeTTÁ<ä»˝≤\˝ÀøÏ $dæsπ XÊ&ÉT. s¡øs£ ø¡ ±\sTTq
yê<ë´\ ôVAs¡T‘√ s¡<∏ës¡÷&ÛÉT˝…’ edüTÔqï sê»≈£îe÷s¡T\qT #·÷∫ Ä
yêqs¡Ms¡T&ÉT ø√|æ+∫ yÓ+≥H˚ ‘√ø£qT yê]ô|ø’ Ï e~˝≤&ÉT. e+<ä\ø=B›
s¡<ë∏ \T |ü©øº ={º>± sê»≈£îe÷s¡T\T H˚\ô|’ uÀs¢ê|ü&ܶ s¡T. kÕs¡<Tä∏ \T Äø±XÊìøÏ
m–sês¡T. >∑TÁsê\˙ï eTs¡D+Ï #êsTT. ‘√ø£ <Óã“‹ì yê<ä´ø±s¡T\T, yê<ë´\‘√
düV‰ü HÓrHÔ √s¡÷ u≤<äT≈£î+≥÷ ‹]–yÓfi≤fls¡T. Ç+‘·˝À |ü\ø¢ ˝Ï À edüTqÔ ï
Á|ü<ëÛ ìì #·÷∫ yêj·TTq+<äqT&ÉT ‘√ø£ ∫qï~ #˚dæ uÀsT÷\ #Óe⁄˝¢À
>∑T#êÃ&ÉT. yês¡T uÛj Ñ T· ÁuÛ≤+‘·T˝…’ |ü\ø¢ ìÏ øÏ+<ä|&ü k˚ Õs¡T. n+<äT˝Àì Á|ü<ëÛ ìì
n<Ûë´j·TeTT-19 327
|ü≥Tº ø=ì |æ&>ç T∑ <›Tä \T >∑T<›ë&ÉT. M&çì #·+|ü&+É e´sú+¡ nqT≈£îì d”‘·
düèwº+æ ∫q uÛ÷Ñ ‘·+ ˙≈£î á nee÷q+ #˚d+æ ~ n+≥÷ |ü\ø¢ ìÏ <Û«ä +dü+
#˚XÊ&ÉT. |ü\ø¢ ,Ï s¡<ë∏ \T, @qT>∑T\T, >∑TÁsê\T, n˙ï ˇø£ ≈£î|üŒ>± |ü&eç ⁄HêïsTT.
mes¡÷ sê»<ë«s¡+ yÓ|’ ⁄ü b˛e&É+˝Ò<Tä . mes¡Hêï s¡V≤ü dü´+>± bÕ]b˛yê\ì
Á|üjT· ‘·ï+ #˚ùdÔ yê] ø±fi¯ófl, ø°fió¯ fl y˚sT¡ #˚jT· ã&¶ÜsTT. yÓ+≥H˚ ˝Ò∫ e÷s¡T‹
me¬ses¡T d”‘q· T >∑÷]Ã @y˚T$T nqTø=+≥THêïsê? nì $q&ÜìøÏ Ç*¢\T¢
‹]>±&ÉT. Ç+‘·˝À dü÷s¡T´&Éd$Ôü T+#ê&ÉT.
sêeD≤düTs¡T&ÉT düuÛ≤eT+&É|ü+˝À dæ+Vü‰düq+ô|’ Äd”qT&Ó’e⁄+&É>±
n+»Hê|ü⁄Á‘·T&ÉT düuÛÑ˝À Á|üy˚•+∫ \+ø±Hê<∏äTì yÓqTø£ ì\ã&¶Ü&ÉT.
s¡øø£å u£ ≥ÑÛ T\+‘ê sêeD düeTTU≤ìøÏ e∫à ªz eTVü‰sêC≤! q>∑s+¡ ˝À »]–q
<äTwº$ü |ò÷ü ï\≈£î, q>∑s¡ <ë«s¡+ <ä>s∑Z ¡ ≈£î|üŒ>±b˛j·Tã&çq s¡<,ä∏ >∑», ‘·Ts¡>±\≈£î,
≈£L*b˛sTTq >√|ü⁄sê\≈£î, H˚\eT≥ºyÓTÆq eT+~sê\≈£î, Äø±XÊìøÏ
$dæ]y˚jT· ã&¶É |æ\\¢ ≈£î, $]–q ‘·\T|ü⁄\≈£î ˇø£ yêqs¡T&ÉT u≤<ÛTä ´&Éì
Ms¡T\+<äs÷¡ nqT≈£î+≥THêïs¡T. ìÁ<ä˝À »qT\T @y√ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ X¯u≤› \T
$ì ñ*øÏÿ|ü&TÉ ‘·THêïs¡T. z \+ø±BÛXÊ! @y˚y√ <äTX¯Ù≈£îHê\qT #·÷∫
n+<ä]ø° mH√ï nqTe÷Hê\T ø£\T>∑T‘·THêïsTT. d”‘q· T yÓ+≥H˚ ns¡D≤´\˝À
e~*ô|&ç‘˚ \+ø±q>∑s+¡ ∫s¡ø±\+ eTqÉ>\∑ <äTμ nì |ü*øÏq <ë«s¡bÕ\≈£î\
e÷≥$ì sêeDT&ÉT ≈£î|æ‘T· &Ó’ ªMT Hê\Tø£, #Óe⁄\T K+&çkÕÔqT. ø£*Œ‘·yTÓ qÆ
Ä <äTX¯Ù≈£îHê\T m≈£îÿeø±\+ ñ+&Ée⁄. yê{Ïì >∑T]+∫ Hê≈£î #ÓãT‘êsê
eT÷sâT¡ ˝≤sê!μ nHêï&ÉT. á e÷≥\T $ì Ä+»H˚jT· T&ÉT øå√_Û˝≤¢ &ÉT. á
<äTX¯Ù≈£îHê\T ø£*Œ‘ê˝≤? yê{Ïì ìs¡÷|æ+#·&ÜìøÏ Hê ‘√ø£‘√ á düuqÑÛ T
ø£<qä s¡+>∑+ #˚dæ M&çøÏ ô|[fl#˚kÕÔqT nì ‘·\#ê&ÉT. Ç+‘·˝À sêeDTì
e<›≈ä î£ ˇø£ eT+>∑* e∫à >∑&+ɶ #˚jT· kÕ>±&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘√ø£‘√ Ä
eT+>∑* #Ó$˝À –*–+‘·\T ô|{º≤&ÉT. <ë+‘√ Ä eT+>∑* uÛÑj·T+‘√
328 lsêeT$»j·T+
ñ*øÏÿ|ü&>É ± #˚sTT eDÏø+Ï ~. ˇø£y|’Ó ⁄ü dü]#˚dTü qÔ ï sêeDTì MTdü+ ø±kÕÔ
|üP]Ô>± ‘Ó–b˛sTT+~. sêeDT&ÉT |üse¡ T≈£î|æ‘T· &Ó’ eT+>∑*ì ˇø£ ‘ê|ü⁄
‘·Hêï&ÉT. sêeDTì yÓqTø£qTqï Vü≤qTeT+‘·T&ÉT M|ü⁄ô|’ |æ&>ç T∑ <›Tä >∑T<›ë&ÉT.
yêeTVü≤düÔ Á|üV‰ü sêìøÏ |ü~ #ÛÁ· ‘ê\T H˚\≈£L˝≤sTT. yÓ+≥H˚ ≈£î&ç#‘˚ √Ô sêeDTì
|ü~ øÏØ{≤\T |ü&É>={º≤&ÉT. >=&ÉT>∑T ø£i¿qT rdüTø=ì sêeDTì
nbÕq<ë«s¡+˝À >∑T#êÃ&ÉT. sêeDT&ÉT yÓ+≥H˚ yÓqøÏÿ ‹]–#·÷&É>± Ä ø£Ás¡
s¬ +&ÉTeTTø£ÿ˝…+’ ~.
sêeDdüu≤Û ø£˝À¢ \+
sêeDTì düuÛ≤eT+≥|ü+ |ü<äTHê\T>∑T Á>±e÷\ $d”Ôsí¡+ ø£\~.
düT>∑+<Ûë\‘√ <˚B|ü´e÷q+>± XÀ_Û\T¢ ‘·Tqï~. XÀuÛ≤j·Te÷q+>± yÓ*>π
|ü<Tä Hê\T>∑T y˚\ ø£s÷¡ Œs¡BbÕ\T #·øÿ£ >± neTs¡Ãã&ç ñHêïsTT. $XÊ\
X¯Øs¡+ ø£*–q mì$T~ \øå\£ eT+~ Ms¡T\T düueÑÛ TT+<äT ì\ã&ç ñHêïs¡T.
Ä düu˝ÑÛ Àì BbÕ\qT yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT ‘√ø£qT s¡a≤&ç+∫ ÄπsŒXÊ&ÉT. B|ü+
ˇø£ÿ{Ï ≈£L&Ü $T>∑˝¢Ò<äT. düuÛ≤dü<äT\+‘ê >±uÛÑsê |ü&¶Üs¡T. n+‘ê
Nø£{eÏ Tj·TeTsTT+~. Ç+‘·˝À Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n+<ä] eÁkÕÔ\+ø±sê\qT
n|üV≤ü ]+∫ ~>∑+ãs¡T\ >±$+#ê&ÉT. øÏØ{≤\T rdæyd˚ æ ‘·\ô|’ ø={ºqÏ
eTTwº|æ ÷üò ‘ê\T |üs«¡ ‘ê\ s¬ ø£ÿ\qT K+&ç+∫q <˚y+˚ Á<äTì eÁC≤j·TT<Ûëìï
eTs¡|+æ #êsTT. yêj·TTq+<äqT&ÉT yêfi¯fl y˚fió¯ fl $]∫ ñ+>∑sê\T y=*#˚XÊ&ÉT.
yÓT&É\T $]∫ Vü‰sê\T |”πøkÕ&ÉT. eTTwºæ|òü÷‘ê\‘√ >∑T+&Ó\T N*Ã
ã+>±s¡T|ü‘ø· ±\qT ô|]πøkÕ&ÉT. bÕ<äÁ|üV‰ü sê\‘√ q&ÉTeTT\T $s¡>=Z {ºÏ yÓ+&ç
yÓTT\Á‘êfi¯ófl ˝≤π>XÊ&ÉT. ø=+<ä]ì $eg\qT #˚dæ *+>±ìï $]#˚XÊ&ÉT.
yêfi¯fl yÓTT\\≈£î #·T≥ºT≈£îqï >∑T&¶\É qT |”øπ dæ ~X¯yTÓ T\‘√ ì\u…{≤º &ÉT. <ë+‘√
sêøåd£ Tü \+‘ê n\¢ø˝£ À¢ \yÓTHÆ ês¡T. ˇø£&y˚ ÷Ó ÁbÕD≤\T <äø±ÿsTT ø£<ë nì,
egkÕ\+ø±sê\˙ï b˛‘˚ |üsy¡ ê˝Ò<Tä ø±˙, *+>∑u+ÑÛ >∑+‘√ J$‘·eT+‘ê
n<Ûë´j·TeTT-19 329
>∑&ùç |<Ó˝≤? nì, m˝≤+{Ï $wüeT |ü]dú‹æ ø£*–+<ë nì, Vü≤qTeT sêøåd£ Tü \
bÕ<ë\qT yÓT*‹|æŒ >=+‘·T\qT qT\eT>± ÁbÕD≤\T b˛‘·THêïsTT.
}|æsê&É≥+ ˝Ò<Tä nì øπ ø£\T ô|≥ºkÕ>±s¡T. ˇø£] >∑‹ #·÷∫ eTs=ø£sT¡
ÁbÕD≤\T b˛‘êj˚TyÓ÷qì H√≥e÷≥˝Ò≈î£ +&Ü ìX‚Ãwºßü ˝…’ ì\ã&¶Üs¡T. á
ô|qTuÛ Ñ ÷ ‘· + eTq\qT dü + |ü P sí ¡ + >± ìs¡ ÷ à*+#· & ÜìøÏ
ñ<äsTT+∫+<äqT≈£îHêïs¡T. lsêeTT&ç uÛ≤s¡´ d”‘· |ü‹Áe‘ê •s√eTDÏ. Äy˚T
á uÛ÷Ñ ‘êìï düèwº+æ ∫ \+ø£≈î£ Á|üfij ¯ T· + ‘Ó∫Ã+~ nì ‘·\#ês¡T.
\+ø£+‘ê ô|qTNø£≥T¢ ø£e÷àsTT. Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ düT&ç>±*˝À ~${°\T
‘Ó∫ÃHê ì\e&É+˝Ò<äT. eTVü‰ nqsú¡+ dü+uÛÑ$+∫+~. ˇø£&ÉT mø£ÿ&É
\+ø±Hê<∏Tä &ÉT nHêï&ÉT. ˇø£&TÉ ªãVüQXÊ Ç+{Ï˝À ñ+{≤&ÉT. Çø£ÿ&ÉT+fÒ
n|ü»j·TyÓ÷, ÁbÕD≤bÕj·TyÓ÷ ‘·|Œü <äT ø£<ë!μ nHêï&ÉT. <˚yê+‘·ø,£ qsê+‘·ø,£
sê»düT‘·T\T n‹ø±j·TT&ÉT, Ç+Á<äõ‘·T,Ô eT‘·,Ô eTVü‰eT‘·,Ô j·TT<Δ√qà‘·,Ô
Á|üV≤ü kÕÔ~ Ms¡T\T q>∑ï+ >±$+#·ã&¶Üs¡T. ‘·\T|ü⁄\T ‘ÓsT¡ #·T≈£îì ˇø£ÿs¡T
≈£L&Ü düu≤Û <ë«s¡+ <ë{Ï ãj·T≥≈£î yÓfi˝¯¢ øÒ b£ ˛j·÷s¡T. Á|üjT· ‹ï+∫qyês¡T
‘√ø£‘ê|ü⁄‘√ |òüTÀs¡+>± <Óã“‹Hêïs¡T. <äX¯ø£+sƒ¡T&ÉT uÛÑj·TÁuÛ≤+‘·T&Ó’
ª<ë«s¡bÕ\≈£î\T ì»y˚T #ÓbÕŒs¡T. Ç<˚<√ <äTdüsÔ y¡ TÓ qÆ Á|ü#+· &É ñ‘ꌑ·+
ì»+>±H˚ e∫à |ü&+ç ~μ nì nqT≈£îHêï&ÉT. sêeDT&çøÏ M|ü⁄ô|’ ‘·–*q
eÁ»ÁbÕj·TÁ|üVü‰sê\e\¢ e÷{¢≤&É{≤ìøÏ nX¯≈£îÔ&Ó’ }|æ]b˛‘·T+<ë
nqï≥¢THêï&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêeDTì #Ó$˝À yÓT\¢>±, H˚qT lsêeTTì
<ä÷‘·qT. q>∑sêqï+‘ê n\¢ø˝£ À¢ \+ #˚XÊqT. ˙ |ü~‘·\\T q]øÏ ˇø£ÿ
øåD£ +˝À øÏwÿæ +<Û≈ä î£ b˛>∑\qT. ø±˙ ñ<ës¡T&Óq’ sê|òTü e⁄&ÉT Hê≈£î nqTeT‹
Çe«˝Ò<Tä nHêï&ÉT. yêj·TTq+<äqTì e÷≥\T $ì sêeDT&çøÏ n~ ø£˝≤?
ì»e÷? ˝Òø£ eT‹ÁuÛÑeTDe÷? nqï~ nsú¡+ ø±˝Ò<äT. n˝≤ nø£ÿ&É
eTVü‰Á|üfij ¯ T· + @s¡Œ&É>± <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT yÓTT<ä\>∑T eTVü‰Ms¡T\T q>∑ï+>±
330 lsêeT$»j·T+
eT÷sêäedú˝ü À $ø£\T¬s’ H˚\MT<ä |ü&ç ñHêïs¡T. ø=+<äsT¡ #˚‘T· \T ø±fi¯ófl
$]>±j·Tì, nH˚≈î£ \T #Ó$eTT≈£îÿ\T ‘Ó>±j·Tì, ø=+<äsT¡ *+>∑+ b˛sTT+<äì
sêeDTìøÏ #·÷|æ+#ês¡T. sêøåd£ Tü \+‘ê <äT'œ‘·T˝…’ dü«>∑èVü‰\≈£î yÓfi≤fls¡T.
∫+‘êÁø±+‘·T&Ó’ <äXe¯ <äqT&ÉT n+‘·'|ü⁄s¡+˝À Á|üy•˚ +#ê&ÉT.
sêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~. Ç~ ~e´ $ÁXÊ+‹<ÛëeT+. Bìï
#·~$ s¡|Tüò TsêeTTì ñbÕdæ+∫qyês¡T C„≤q+ bı+<äT‘ês¡T. n$<ë´s¡D´+˝À
dü+#·]dü÷Ô eT+<äeT‘·T˝…q’ yê]øÏ sêeT$»j·T dü<qä Á|üyX˚ +¯ mqï{Ïø°
ÁbÕ|æÔ+#·<äT. áX¯«s¡ Vü≤è<äj·Tyêdæ nsTTq s¡|òüTTsêe÷! sêeDTì
<äsŒ¡ eT&É∫q Áosêe÷! l<Ûsä e¡ s¡<ë! »>∑<÷ä “¤wDü ≤! ÁãVü‰àq+<ë! ˙≈£î
»j·TeTT. dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
dü<ë Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
|ü+‘=$Tà<äe n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n<Ûë´j·TeTT - 20
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
<ä]Á<äTì Ç+{ÏøÏ n‹~∏ eùdÔ Ä<ä]+#·&ÜìøÏ X¯øÔÏ ˝Òøb£ ˛sTTHê Áù|eT‘√
ø£ + <ä e T÷˝≤\qT dü e T]Œ+∫ dü ‘ · ÿ ]kÕÔ & É T . n˝≤ á Á>∑ + <∏ ä ø £ s ¡ Ô
ÁbÕø£è‘·|<ü Cä ≤\ìï kÕ<ÛTä |ü⁄s¡Twüß\≈£î düeT]ŒdüTHÔ êï&ÉT. bÕ\düeTTÁ<ëìøÏ
eTõ®>,∑ ø±eT<Ûq˚ Te⁄≈£î y˚Tø£bÕ\T, neTè‘êìøÏ #·ø¬ ÿs¡, ≈£îuÒsT¡ ìøÏ _#·Ã>±&ÉT
ø±düTqT, #·+Á<äTìøÏ qe˙‘êìï, ø£\Œ‘·sT¡ e⁄≈£î sπ –|ü+&ÉT, s¡‘êï\>∑ìøÏ
düŒ¤{Ïø£e÷\, eT\j·T|üs¡«‘êìøÏ y˚|ü>∑+<Ûä+, dü÷s¡T´ìøÏ Vü‰s¡‹,
düeT]Œ+∫q≥¢T á ÁbÕø£è‘· düeTs¡ŒD˝À ìeTïyÓTÆq |ü<äC≤˝≤ìï
Á|üj÷Ó –düTHÔ êïqì ‘Ó*d”, kÕ<ÛTä e⁄\T Á|”‹‘√ Çø£ÿ&çøÏ @‘Ó+#ês¡T. Çø£ >∑‘·
n<Ûë´j·T+˝Àì ø£<qä∏ T $q+&ç.
Vü≤qTeT eT+&√<ä] eT+~s¡Á|üyX˚ +¯
düu˝ÑÛ Àì sêøåd£ Tü \q+<ä]˙ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ~>∑+ãs¡T\ >±$+∫,
HêHê$<Ûë\ ∫ø±≈£î|üs∫¡ , ‘·q <Ûs’Ó ´¡ kÕVü≤kÕ\T Á|ü<]ä Ù+∫, >∑T|üsÔ ÷¡ |ü+˝À
düuqÑÛ T+&ç ãj·T≥≈£î yÓ[flb˛j·÷&ÉT. neT÷\´ s¡‘êï\ø√dü+ s¡‘ï· |üØøå≈£ î£ &ÉT
>±*+∫q≥¢T d”‘· ø=s¡≈î£ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT \+ø£˝Àì düeTdüÔ eT+~sê\qT
XÀ~Û+#ê&ÉT. \+ø±q>∑s¡eT+‘ê yÓ~øÏHê C≤qøÏ C≤&É ‘Ó*j·T˝Ò<äT.
Ç+Á~j·÷\qT »sTT+∫q eTVü‰jÓ÷–jÓÆTq Vü≤qTeT+‘·T&ÉT y˚sTT
n+‘·'|ü⁄sê\˝À d”‘ø· √dü+ >±*dü÷,Ô sêeDT&ÉT #Ós|¡ {ü qϺ |ü~àì, Hê–ì,
øÏHïÓ s¡ Ád”\”Ô qT #·÷XÊ&ÉT. yê] ø±*>√fi¯fl kÂ+<äsê´ìï #·÷∫ ÁuÛeÑ Tsê\T
nø£ÿ&˚ s¡aT+ø±s¡+ #˚d÷ü Ô |ü]ÁuÛ$Ñ TdüTHÔ êïsTT. n+‘·{Ï kÂ+<äs´¡ \˝≤eT˝…q’
Ád”\”Ô qT Møå+Ï ∫Hê, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ø±eT eX¯ó&ÉT ø±˝Ò<Tä . Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
332 lsêeT$»j·T+
sê|òTü e⁄ìøÏ n‘·´+‘·Á|æjT· T&ÉT. n‹$sê–. }s¡«Δ sπ ‘·dTü ÿ&ÉT, eÁ»<˚V≤æ nsTTq,
n+»Hê‘·qj·TT&ÉT á ˝Àø£+˝À edædTü HÔ êï |òTü ≥eTsƒê\˝À ñ+≥÷ düs«¡ Á‘ê
yê´|æ+∫ ñqï Äø±X¯+˝≤ ‘êqT>± dü+#·]+#ê&ÉT. ∫es¡≈î£ eT+&√<ä]
ìÁ~+#˚ uÛÑeq+˝À n&ÉT>∑Tô|≥º>±, nuÛÑ´+‘·s¡eT+~s¡+˝À |ü≥º|ü⁄sêDÏ
eT+&√<ä] ‘·\Œ+ô|’ ìÁ~k˛Ô+~. ÄyÓT kÂ+<äsê´ìï #·÷∫ ˇø£ÿ øåD£ +
ìX‚Ãwºßü &ÓH’ ê&ÉT. áy˚T yÓ<’ V˚ ≤æ ø±e#·TÃ. |üse¡ T |ü‹Áe‘·jTÆÓ q d”‘· X¯jT· ´ô|’
X¯j·Tì+∫+<äì ‘·\#ê&ÉT. |ü‹Áe‘·\πø •s√s¡‘·ïyÓTÆq d”‘êdü‹ì,
|üse¡ T|ü⁄s¡Twüßì ∫‘YXø¯ ìÔÏ H˚qT á s√E ø£\TdüT≈£îHêïqT nì Äq+<ä+‘√
>∑+‘·T\T y˚jT· kÕ>±&ÉT. Ä düeTj·T+˝À \+ø£˝À dü+uÛ$Ñ +∫q $|ò÷ü ï\T
q•+∫b˛e{≤ìøÏ sêeDT&ÉT ôVAeT$<ÛTä \qT |üP]Ô#d˚ æ sêeDT&ÉT nø£ÿ&É≈î£
e#êÃ&ÉT. yÓ+≥H˚ eT+&√<ä] ˝Ò∫ |ü‹ bÕ<ä<÷äÛ [ >¬ ø’ =+~. n~ #·÷∫
Vü ≤ qTeT+‘· T &É T C≤qøÏ ì»+>± sêeDTì eX¯ y Ó T Æ + ~ nqT≈£ î ì
Á|üfi¯j·Tø±\s¡TÁ<äT&Éj·÷´&ÉT.
Ä düeTj·T+˝À d”‘· eTTK+˝À ø£s÷¡ Œs¡B|æÔ ñ+≥T+<äqï sêeTTì
e÷≥\T >∑Ts¡T≈Ô î£ e#êÃsTT. yÓ+≥H˚ eT+&√<ä] eTTU≤ìï yêdüq #·÷&É>±
<äTsZ+¡ <Û+ä k˛øÏ+~. Ç<›sä ÷¡ ø£\dæ eT<ä´bÕq+ #˚XÊs¡qT≈£îHêï&ÉT. >√&É≈î£
#Ó$ Äì+∫ $Hêï sêeTdüàs¡D e÷fÒ ˝Ò<Tä . dü+|üPsí+¡ >± sêeDT&ç eX¯yTÓ ‘Æ ˚
Çø£ sêeTdüàs¡D nedüsy¡ T˚ eTT+~? sêeDT&ÉT, eT+&√<ä] bÕqTŒô|’ |üe[+∫
ìÁ<ä˝ÀøÏ C≤]b˛j·÷s¡T. Mfi¯flqT øÏwæÿ+<Ûä≈£î rdüT¬ø[fl s¡|òüTTsêeTTìøÏ
#·÷|æ<ë› e÷, ˇø£ ô|<›ãä +&Ésê‹ì |ü&d˚ æ yê]ì #·+ù|<›ëe÷ nqT≈£î+≥T+&É>±
nqTø√ì dü+|òTü ≥q »]–+~.
nø£kÕà‘·T>Ô ± eT+&√<ä] ñ*øÏÿ|ü&ç ˝Ò∫ >∑T+&Ó\T u≤<äT≈£î+≥÷ uÀs¡Tq
$\|æd÷ü ,Ô <äXø¯ +£ sƒT¡ ì‘√ ªªH˚qT á s√E ˇø£ |”&øÉ \£ ø£HêïqT. Hê yÓT&É
#·T≥º÷ eT+≥\T ˝Ò#êsTT. ˇø£ ã\yÓTqÆ yêqs¡T&ÉT nXÀø£eHêìï $<Û«ä +dü+
n<Ûë´j·TeTT-20 333
#˚XÊ&ÉT. n‘·&˚ nøåj £ T· ≈£îe÷s¡Tì dü+Vü≤]+∫, Ç+Á<äõ‘·TìÔ j·TT<Δ+ä ˝À
eTT|ü‹|üŒ\T ô|{º≤&ÉT. yêqs¡ôdq’ ´+ >±$+∫q n<äT“¤‘ê\T e]í+|üq\$
ø±e⁄. düeTTÁ<ä+ô|’ sêfi¯ófl |üs∫¡ düTHêj·Tdü+>± lsêeTT&ÉT \+ø£≈î£ $#˚Ãdæ
sêeD, ≈£î+uÛøÑ s£ ,¡í Ç+Á<äõ‘·T\Ô qT e~Û+∫ $»j·T+ kÕ~Û+#ê&ÉT. Ç~
dü«|üï+ ø±<äT, ÁãVü≤àyê≈£îÿ. n+<äTe\¢ yÓ+≥H˚ eT+>∑fiÁ¯ |ü<ësTTìjÓTÆ q
d”‘·qT s¡|òüTTsêeTTìøÏ∫Ãy˚dæ X¯s¡DTy˚&ÉT. |üs¡ø±+‘·\qT n_Û\wæ+∫q
yê¬se¬sH’ ê >∑‘+· ˝À ø°]Ô >∑&+ç #êsê? sê|òTü e⁄&ÉT e÷qee÷Á‘·T&ÉT ø±<äT.
|ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&˚ Ä s¡÷|ü+˝À ne‘·]+#ê&ÉT. ø£&TÉ |ü⁄≈£î ô|<›ä ã+&ÉsêsTT
ø£≥Tº ø=ì me¬sH’ ê n>±<Ûyä TÓ qÆ düeTTÁ<ëìï á<ä>\∑ sê? ã\e+‘·+>± $wü+
Á‘ê–qyê&çøÏ X¯óuÛÑ+ m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+~? ì|ü\ X¯j·T´ô|’ m˝≤
ìÁ~+#·>\∑ s¡T? eTVü‰düsŒ¡ + H√{¢À #˚sTTô|{ºÏ eTq>∑\sê? |ü⁄*e÷fÒdæ
‹s¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT <ëì e\˝À|ü&ɶ ÁbÕDÏ øπ eå T+>± m˝≤ Áã‹øÏ ãj·T≥
|ü&>É \∑ <äT. ˙e⁄ m+<ä]H√ »sTT+#êe⁄. ø±˙ sê|òTü y˚+Á<äT&ÉT n˝≤+{Ïyê&ÉT
ø±<äT. Äj·Tq uÛ≈Ñ î£ \Ô qT s¡ø+Ïå #·{≤ìøÏ ne‘·]+∫q |üPsíÁ¡ ãVü≤à. n+<äTe\¢
z ÁbÕDHê<∏ë! H˚qT yÓ[fl sêeTTì X¯sD¡ Ty˚&,ç C≤qø° dü‹ì n|üŒ–+∫ Hê
e÷+>∑˝≤´ìï n]úkÕÔqTμ nì y˚&TÉ ≈£î+~. Ä e÷≥ $ì \+ø±|ü‹, ªáyÓT
e÷≥+fÒ n+<ä]ø° >ös¡ey˚T. ÄyÓT ÄC„≤|æùdÔ me¬sH’ ê e÷s¡Te÷{¢≤&Éø£
d”‘·qT ‹]– n|üŒ–+∫ y˚kÕÔs¡T. $;ÛwüD, ≈£î+uÛÑø£sí¡, Ç+Á<äõ‘·TÔ\≈£î
eT+&√<ä] e÷≥+fÒ m+‘√ >ös¡e+. áyÓT≈£î |üP]Ô>± qeTàø£+
ø£*–+#·øb£ ˛‘˚ C≤qøÏì rdüTø¬ [fl sêeTTìøÏ n|üŒ–düT+Ô <äμì Ä˝À∫+∫
eT+&√<ä]‘√, ª˙e⁄ @+ ~>∑T\T |ü&≈É î£ . sπ |ü⁄ ñ<äj÷· ìø£˝≤¢ C≤qøÏì
Cqø£C≤e÷‘·≈î£ n|üŒ–kÕÔqTμ nì qeTàã*ø±&ÉT. nXÀø£eHêìøÏ s¡øD£å >±
ñqï ◊<äTø√≥¢ sêøåd£ Tü \qT sêÁ‹+ã>∑fió¯ fl nÁ|üeT‘·+Ô >± e´eVü≤]+#·eTì
ø£ãTs¡T|ü+bÕ&ÉT sêeDT&ÉT.
334 lsêeT$»j·T+
Vü≤qTeT nXÀø£eqÁ|üyX˚ +¯
Ä düe÷#ês¡eT+‘ê $ì yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT |üXÊÑ·|Ô ⁄ü &Ô ,’Ó ìeT+&√<ä]
dü‹ »qà<Ûqä ´yÓTqÆ ~. ÄyÓTqT düà]ùdHÔ ˚ düø\£ <√cÕ\T eT≥Te÷j·TeTÚ‘êsTTî
nì ‘·\b˛XÊ&ÉT. Ç+‘·˝À ˇø£ <ä÷‘·qT |æ*∫ sêeDT&ÉT, ª˙e⁄ yÓ+≥H˚
nXÀø£eHêìøÏ yÓ[fl C≤qøÏ düe÷#êsêìï ‘Ó\TdüTø=ì sêμ nì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT.
Ä <ä÷‘· yÓqTø£H˚ e÷s¡T‹ ≈£L&Ü nXÀø£eHêìøÏ yÓ[fl nø£ÿ&É nXÀø£eèøå+£
øÏ+<ä <Ûë´qdúTü sê˝…j
’ T· Tqï yÓT~Æ *∏ ì #·÷∫ Äq+<ä+ |ü≥˝º øÒ b£ ˛j·÷&ÉT. <ä÷‘·
yÓ+≥H˚ ‹]– yÓfi≤fl&ÉT. ø±˙ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT nø£ÿ&˚ Ä– ªnjÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &Óq’
s¡|Tüò TMs¡TìøÏ »j·TeTT, »j·TeTTμ n+≥÷ øπ ø£\T y˚d÷ü Ô q]Ô+#ê&ÉT. »>∑Hêà‘·
<äsÙ¡ q+‘√ H˚qT á s√E <Ûqä T´&Éqj·÷´qì ‘√ø£‘√ $Hê´kÕ\T #˚d÷ü Ô
øÏ#ø· #Ï e· T+≥÷, ø£fió¯ fl ‹|ü‘·÷, |ü©\º T ø=&ÉT‘·÷ sêeTHêe÷ìï _>Zs∑ >¡ ±
»|æ+#·kÕ>±&ÉT. q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ |ü]øÏ+#·>±, eèøå±\T, |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\T, |ü≈î£å \T,
sêfi¯ófls¡|Œü \T düs«¡ + sêeTHêe÷ìï düà]düTHÔ êïsTT. áy˚T |ü‹Áe‘·jTÆÓ q
d”‘ê<˚$. |ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüßì ∫‘YXø¯ .ÔÏ ÄyÓT qT+&ç yÓ\Te&ÉT‘·Tqï ø£s÷¡ Œs¡
yêdüq\T, ø£dü÷Ô] |ü]eTfi≤\T nXÀø£eq+ #·T≥ºTÁ|üø£ÿ\+‘ê ≈£L&Ü
>∑Tu≤[düTÔHêïsTT. nø£ÿ&É s¡øå£D>± ñqï Á‹»≥, d”‘·qT #ê˝≤ ÁX¯<Δä>±
#·÷#·T≈£î+≥Tqï~. dü‘‡· +>∑eTVæ≤eT #ê˝≤ >=|üŒ~. <äTwºßü \≈£î, bÕ|ü⁄\≈£L
≈£L&Ü dü<들e+ ø£*–düT+Ô ~.
\ø°Î<˚$ eTT+<äT >∑sT¡ &ÉTìe˝…, bÕs¡«‹ eTT+<äT q+BX¯«s¡Tìe˝…,
X¯N<˚$ eTT+<äT »j·T+‘·|⁄ü Á‘·Tìe˝… d”‘ê<˚$eTT+<äT n+»˙‘·qj·TT&ÉT
n+»* |òTü {Ï+#ê&ÉT, <Ûë´qdúj ü TÆÓ eTqdüT˝À sêeTTì düà]düTqÔ ï C≤qøÏ
#Ó+‘·≈î£ e∫à #·sD¡ ≤\≈£î qeTdüÿ]+∫, sêeTeTTÁ~ø£qT ÄyÓT eTT+<äT+∫
nXÀø£eèøå+£ ô|ø’ Ï møÏÿ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. <Ûë´q+˝ÀqTqï C≤qø°<$˚ sê|òTü e⁄ì
≈£î&ç#‹˚ øÏ ne‘ês¡eTTÁ~ø£ ˝Ò<ìä >∑eTì+∫+~. eTTÁ~ø£ ø£qã&É˝<Ò e˚ ÷!
n<Ûë´j·TeTT-20 335
nì ø£\es¡+‘√ ø£fió¯ fl ‘ÓsT¡ e>±, eTT+–≥ <˚B|ü´e÷q+>± Á|üø±•düTqÔ ï
eTTÁ~ø£qT #·÷∫, d”‘ê<˚$ Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ +~. Äq+<ë‹πsø£+‘√
nÁX¯ó<Ûës¡\T ø±]b˛‘·T+&É>±, ª‘·©!¢ s¡|Tüò ÷‘·eÔ TTì, \ø£ÎDTì e<ä* Çø£ÿ&çøÏ
m+<äT≈£î e#êÃe⁄? »>∑<«ä +<äT´&ÉT, #·sê#·s¡ düèwºøæ s£ Ô¡ nsTTq Ä sê|òTü e⁄ì
jÓ÷>∑øπ eå ÷\qT >∑÷]à Hê≈£î ‘Ó*j·TC…sTT´μ nì ÁbÕ]Δ+∫+~. Ç+‘·˝À
eq+˝Àì ìXÊ#·sT¡ \T, <äTsê#ês¡T\T, $ø£\s¡÷|ü⁄\T |üsT¡ >∑Tq d”‘· e<›≈ä î£
e∫Ã, ªm+<äT≈£î @&ÉTdüTHÔ êïe⁄? Ç+¬øø£ÿ&ç sêeTT&ÉT? ˙e⁄ sêeDTì yÓT&É˝À
e÷\ yÓsTT´. ø±<ä+fÒ ìqTï eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T #˚dæ q+#·T≈£îì‹+{≤+.μ
nì HêHê;uÛ‘Ñ ‡· + #˚XÊs¡T. uÛj Ñ T· +ø£s+¡ >± E≥ºT $s¡uÀdüTø=ì, eTTU≤ìøÏ
≈£î+≈£îeT |ü⁄\TeTTø=ì, bı&Ée⁄>± Áy˚˝≤&˚ düHÔ ê\‘√, u≤qø£&TÉ |ü⁄\‘√,
|üs«¡ ‘·ÁX‚DT˝¢≤ ñqï sêøåd£ Áü d”\Ô qT #·÷∫, Ä+»H˚jT· T&ÉT ‘√ø£qT s¡a≤&ç+∫
ˇø£ |ü≥Tº |ü{≤º &ÉT. <ë+‘√ yês¡T }|æ] Ä&Éø£ ñøÏÿ]_øÏÿs¡j÷· ´s¡T. ø£fió¯ fl
‘˚*b˛kÕ>±sTT, #ê˝≤eT+~ eTs¡DÏ+#ês¡T. ‘√ø£ |ü≥ºT n+‘· >∑{ºÏ>±
ñ+~. Ç+‘·˝À ˇø£‘Ó C≤qø°e÷‘ê! eTeTTà\qT s¡ø+Ïå #·T! nì y˚&TÉ ≈£î+~.
ø=+<äsT¡ sêeDTìø° $wüjT· + ‘Ó\|ü&ÜìøÏ yÓfi≤fls¡T. Ä‘·àC„≤q+ ø£\T>∑>±H˚
ø£qTeTs¡T>∑jT˚ ´ ÁuÛ≤+‹, ø√]ø£\T, yêdüq\T, ÄX¯, ‘·èwí,ü ø£\Œq˝¢≤ sêøåd£ Áü d”\”Ô T
bÕ]b˛j·÷s¡T.
C≤qøÏ eTTÁ~ø£‘√, ªdüsj ¡ T· ÷ rs¡ $Vü‰]jÓTÆ q sê|òTü e⁄&ÉT mø£ÿ&ÉTHêï&√
#Ó|Œü y˚! sê|òTü e⁄&ÉT qqTï øö–*+#·T≈£îqï|ü&ÉT e÷ eT<Û´ä yê] ø£+sƒ+¡ ˝À
Vü‰s¡+ ≈£L&Ü ñ+&˚~ ø±<äT. ø±˙ Ç|ü&ÉT e÷ eT<Û´ä |üs«¡ ‘ê\T, ns¡D≤´\T,
düeTTÁ<ë˝Ò ñHêïsTT. yê©àøÏ #Ó|æŒq uÛÑ$wü´yê≈£îÿ e´sú¡yÓTÆ+~.
eTVü‰ã\e+‘·T&ÉsTTq ˇø£ yêqs¡T&ÉT e∫à \+ø±q>∑sêìï uÛdÑ àü +#˚d,æ Hê≈£î
dü+‘√wü+ ø£*–+∫, ‘·«s¡>± s¡|Tüò TsêeTTì rdüT≈£îì, düeTTÁ<ä+˝À sêfi¯flqT
|üs∫¡ <äXø¯ +£ sƒT¡ ì Vü≤‘·e÷s¡TkÕÔ&TÉ nì yê©àøÏ #ÓbÕŒ&ÉT ø£<ë!μ nì nq>±
336 lsêeT$»j·T+
eTTÁ~ø£ ã<äT\T |ü\Tø£˝<Ò Tä . ªHê≈£î n+‘ê nsúe¡ TsTT+~. Hê $s¡V≤ü +
düV≤æ +#·˝øÒ £ sêeTT&ÉT <˚V≤ü ‘ê´>∑+ #˚dTü +{≤&ÉT. jÓ÷>∑T\ <Ûë´q+˝À dü<ë
#·]+#˚yê&ÉT, uÛ≈Ñ î£ \Ô yÓqï+{Ïe⁄+&˚yê&ÉT, dü<ë kÂ$TÁ‹ì $&ÉTeìyê&ÉT
qHÓï+<äTøÏ˝≤ u≤<Ûôä |&ÉT‘·THêï&ÉT? Hê ô|’ <äjT· ‘·\#·øb£ ˛‘˚ qqTï e~Û+#·T.
qqTï á XÀø£kÕ>∑s+¡ qT+&ç ‘·«s¡>± ãj·T≥|ü&yÉ sÓ TT´ sêe÷! sêJeH˚Á‘ê!
sêeD≤Ø! $wüø+£ sƒ$¡ TÁ‘ê! m+<äTø£j÷· ´ eTT+<äT>± á eTTÁ~ø£ Hê≈£î
|ü+bÕe⁄? ˙ ñ<›X˚ ´¯ + @$T{Ï? ˝Ò&ç #·sà¡ +‘√ |üjTÓ ´<ä ø±yê\ì ÄX¯|&ü ç
\ø£ÎDTìøÏ m+‘√ nHê´j·T+ #˚XÊqT. bÕ|æHq’Ó H˚qT Ä düeTj·T+˝À
kÂ$TÁ‹ì HêHê u≤<Ûôä |{º≤qT. H˚qT kÕ<ÛTä ì+<ä #˚kÕqT. n+<äTøπ Ç˝≤
sêøåd£ Tü \ bÕ\ã&¶ÜqT. Ä bÕ|ü+ e\¢H˚ Hê≈£î $jÓ÷>∑+ <ë|ü⁄]+∫+~.
mes¡T kÕ<ÛTä e⁄\qT ì+~kÕÔs√ yê]øÏ Hê˝≤>± <äT:K+ ‘·|Œü <äT. ∫es¡≈î£
n<Û√>∑‹ bÕ˝…’ HêHê nqsúê\T ø=ì‘Ó#T· Ã≈£î+{≤s¡Tμ n+≥÷ d”‘· |ü]|ü]$<Ûë\
XÀøÏ+#·kÕ–+~. Ä øåD£ +˝À eTT˝¢Àø±~Û|‹ü uÛ≤s¡´jÓTÆ q Ä kÕ~Û«øÏ nH˚øs£ ø¡ ±\
uÛ≤yê\T ø£*>±sTT. Çø£ á <˚V≤ü +‘√ ñ+&Ée\dæq |üì @$T? nqï
Ä˝À#·q\‘√ $#·*‘· nsTTq d”‘ê<˚$ì #·÷∫ nXÀø£eèøå+£ ô|’ qøÏÿ ≈£Ls¡TÃqï
ìs¡à\eTqdüTÿ&Óq’ Ä+»H˚jT· T&ÉT lsêeTTì ©\\qT eT<ÛTä s¡d«ü s¡+‘√ >±q+
#˚j·THês¡+_Û+#ê&ÉT.
n‘·&TÉ kÕø屑·TÔ s¡TÁ<ëe‘ês¡yT˚ . s¡TÁ<äMD˝≤+{Ï #·øÿ£ {Ï dü«s¡+‘√
n‹ eT<ÛäTs¡+>± >±q+ #˚XÊ&ÉT. ø√eT\yÓTÆq Ä ø£|”+Á<äTì >±HêìøÏ
s¡$eT+&É\+ Á|üdqü ïyÓT+Æ ~. bÕ‘êfi≤ìï e<ä* yêdüTøÏ ô|ø’ Ï e#êÃ&ÉT. >±*øÏ
ø£<\ä ãT~Δ ø±˝Ò<Tä . #·+Á<äTì #·\<¢ qä + ÇqTeT&ç+∫+~. nXÀø£eq+˝Àì
|ü≈å£î\˙ï #·T≥º÷ #˚]b˛j·÷sTT. nXÀø£eèøå£+˝À qT+&ç edüTÔqï Ä
eT+E\Hê<ëìøÏ d”‘ê<˚$ ≈£L&Ü ‘·qàj·TyÓT+Æ ~. me¬s‘’ ˚ n» nõ‘· ìsZT¡ D
ÁãVü≤àjÓ÷, s¡$≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&√, uÛøÑ VÔ£ ≤ü è<äj÷· s¡$+<ä uÛèÑ +>∑y÷Ó , »\<äesíT¡ &ÉT,
n<Ûë´j·TeTT-20 337
»\C≤≈å£î&ÉT, eT+>∑fi¯<ÛëeTT&ÉT, eT+>∑fi¯ø±s¡≈£î&√, eT+>∑fi¯Á|ü<ësTTì
ÁbÕDHê<∏äT&√, eT+>∑fi¯»q˙ ñ<Δës¡≈£î&√, dü÷s¡´Á|ü‘ê|ü⁄&√, sêeDT&ç
>∑s¡«eT&É+∫qyê&√, #·+&ûX¯ ø√<ä+&É Á|üuÛÑ+»qT&√, uÛÑe>∑» $<ës¡D
|ü+#êqqyÓ÷, qs¡Msê+‘·≈î£ &√ n≥Te+{Ï lsêeTTì ∫‘·ÿfi¯ nsTTq C≤qøÏ
nq+‘·yTÓ qÆ á ÁãVü‰à+&Üqï+‘ê s¡∫+∫+~. s¡|Tüò TMs¡T&ÉT |üsÁ¡ ãVü≤ày˚T.
n‘·&ç ©\\T ‘·sêÿìøÏ n+<äì$. dü∫Ã<ëq+<äT&ÉT, ìwüÿfi¯+≈£î&ÉT,
|æ‘è· yêø£´|ü]bÕ\≈£î&ÉT, e÷j·÷#·Áø£#ê\≈£î&ÉT, »>∑<«ä +<äT´&ÉT, »>∑<TäZ s¡Te⁄,
|ü+#·eTVü‰uÛ÷Ñ ‘ê\T me] Ä»„≈î£ ˝Àã&ç ñ+{≤jÓ÷ n≥Te+{Ï |ü+#·e{Ï
ìyêdæjÓÆTq s¡|òüTTsêeTTì e<›ä≈£î sêeDT&ÉT e÷j·T˝Ò&ç‘√ yÓfi≤fl&ÉT.
<äTsê#ê]jÓTÆ q sêeDT&ÉT <=+>∑ e˝… |üs≈¡í î£ {°s+¡ ˝ÀøÏ Á|üy•˚ +∫ uÛ÷Ñ >∑s“¡ s¤ ‘¡ ï·
düT+<ä]jÓTÆ q d”‘q· T n|üV≤ü ]+∫ øåD£ +˝À ‹]– yÓfi≤fl&ÉT. Ä ‘·dÿü s¡Tì
yÓ<Tä ≈£î‘·÷ sê|òTü e⁄&ÉT øÏwÿæ +<Û≈ä î£ e∫Ã, yê*ì dü+Vü≤]+∫ düTÁ^e⁄ìøÏ
|ü≥+º ø£{≤º &ÉT. Ä d”‘ês¡eTDTì <ëkÕqT<ëdüT&ÉT, ùde≈£î&ÉT nsTTq ˇø£
yêqs¡T&ÉT \+ø±q>∑sêìï <Û«ä +dü+ #˚dæ nXÀø£eHêìøÏ e#êÃ&ÉT nqï uÛ≤e+
ì+&çq Ä bÕ≥$ì C≤qøÏ eTqdüT‡ Äq+<äeTj·TeTsTT+~. ÄyÓT #Ó≥Tº <ä>s∑Z ¡
ì\ã&ç #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ ªz ‘·sT¡ ˝≤sê! MTs¡+‘ê <Ûqä T´\T. MT˝À mes¡T
á >±q+ #˚XÊs√ yê] eTTK+ qqTï #·÷&Éìj·T´+&ç. yê] bÕ<ë\≈£î
H˚qT Ä<äs+¡ >± qeTdüÿ]kÕÔqT. me¬s‘’ ˚ á >±q+ #˚dTü HÔ êïs√ yê] ‘·*¢
<Ûqä T´sê\T. yê]øÏ m\¢|ü &É÷ X¯óuÛ+Ñ ø£\T>∑T‘·T+~. ø£˝≤Œ+‘·+˝À ≈£L&Ü
yê]¬ø{ºÏ $|òTü ï+ ø£\T>∑<Tä . mes¡T Á|”‹>± sêeT>±q+ #˚kÕÔs√ yê]øÏ m{ºÏ
ø£cÕº \T ø£\T>∑e⁄. #·‘T· ]«<Ûeä TT≈£î\Ô T yê]øÏ dü<ë <ëdü´+ #˚dTü +Ô {≤sTTμ nì
nqï~.
»>∑Hêà‘· |ü\T≈£î\T $ì ≈£L&Ü Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ø£<ä\˝Ò<äT. @+
e÷{¢≤&É≈£î+&Ü Äq+<ä+>± C≤qø°<˚$ì #·÷&ÉkÕ>±&ÉT. ªÇ<ä+‘ê
338 lsêeT$»j·T+
sêøåd£ eü ÷j·T>± ñ+~. mes¡T >±q+ #˚XÊs√ ‘Ó*j·T&É+˝Ò<Tä . ãj·T≥
me«s¡÷ ˝ÒsT¡ . Çø£ H˚qT ÁbÕD+ e~˝ÒkÕÔqTμ nì ìsís¡ TT+#·T≈£î+~. Ä
kÕ~Û« m+‘√ ≈£î$T*b˛‘·÷, eTTÁ~ø£qT >¬ ø’ =ì ªnjÓ÷<Ûë´|ür! »>∑C{…® !°º
$TeTà*ï ø£\e˝Òøb£ ˛j·÷qT. MTs¡T˝Òø£ H˚qT ˇø£ÿøåD£ + ≈£L&Ü J$+#·˝qÒ Tμ
n+≥÷ C≤qøÏ ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚j·T&ÜìøÏ »&ÉqT yÓT&É≈£î #·T≥ºT≈£îì
#Ó≥Tº ø=eTà≈£î ø£{+Ϻ ~. n~ #·÷∫ e÷s¡T‹ m+‘√ ø£\es¡|&ü ܶ &ÉT. C≤qø°e÷‘·
ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚ùdÔ H˚qT s¡|Tüò TsêeTTì‘√ @eTì #Óù|Œ~? uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑C≤!
»>∑H√àVü≤Hê! yÓ+≥H˚ ø£<*ä sêej·÷´! áyÓT≈£î eT+∫ ãT~Δì Á|ükÕ~+#·eTì
eTqdüT‡˝À sêeT#·sD¡ ≤\qT düà]+∫ Äø±X¯+˝ÀøÏ m–] ªsêeTT&ÉT düeTTÁ<ä+
ˇ&¶TÉ ≈£î e∫à ñHêï&ÉTμ nì ns¡e>±, »qø£q+<äq ‘·˝‹… Ô #·÷∫+~.
d”‘êVü≤qTeT\ dü+uÛ≤wüD+
e÷s¡T‹ H˚\ô|’ ~– d”‘ê<˚$øÏ kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿs¡+ #˚XÊ&ÉT. C≤qø°<$˚
Ä#·+Á<ës¡ÿ+ ˙≈£î X¯óuÛeÑ T>∑T >±ø£!î nì B$+∫+~. Ä+»H˚jT· T&ÉT s¬ +&ÉT
#˚‘T· \÷ CÀ&ç+∫ »qø±‘·à» m<äT≥ ì\ã&ç ªø£fi≤´Ds¡÷|ü⁄&Óq’ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT
øÏ w æ ÿ +<Û ä ˝ À dü T K+>± ñHêï&É T . H˚ q T lsêeTTì nqT#· s ¡ T &É q T.
yêj·TT≈£îe÷s¡T&ÉqT. Hê ù|s¡T Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. e÷‘ê! MT ø√dü+ H˚qT
\+ø± q>∑s¡eT+‘ê yÓ‹ø±qTμ nHêï&ÉT. #ê˝≤ø±\+ ‘·sê«‘· |ü⁄Á‘·Tì
ø£\TdüT≈£îqï ‘·*e¢ ˝… »qø±‘·à» Äq+~+∫ ìØ“¤‘· nsTT+~. nø±\+˝À
es¡¸+ ≈£î]dæq≥¢T, eTè‘·T´eTTK+˝ÀqTqï yê&çøÏ neTè‘·+ \_Û+∫q≥ºT,
<ä]Á<äTìøÏ bÕ\ düeTTÁ<ä+ \uÛ´Ñ yÓTqÆ ≥¢sTT+~ d”‘· |ü]dú‹æ . »{≤j·TTe⁄qT
ñ<Δ]ä +#·&+É , ø£ã+<Ûeä <Û,ä yê* dü+Vü‰s¡+, düTÁ^e |ü{≤º _Ûùwø£+, nbÕs¡yTÓ qÆ
yêqs¡ôdq’ ´+ lsêeTTìøÏ düV‰ü j·T+>± sêe&Üìï >∑÷]à e]í+#ê&ÉT. MT
>∑TD≤\qT, s¡÷bÕ˙ï ‘·\#·Tø=ì sêeTT&ÉT dü<ë $\|ædTü +Ô {≤&ÉT. |üXó¯
e⁄\q÷, sêfi¯flq÷, #Ó≥q¢ ÷ Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îì d”‘ê! d”‘ê! n+≥÷
n<Ûë´j·TeTT-20 339
|ü\e]düTHÔ êï&ÉT. ˙e⁄ |ü&yÉ d˚ qæ ÄuÛsÑ D¡ ≤\qT H˚qT lsêeTTì eTT+<äT+#·>±,
yê{Ïì ‹\øÏ+∫ sêeTT&ÉT |ü&ɶ øå√uÛÑ esíH¡ êr‘·+. ‘·*ø¢ √dü+ Áù|eT‘√ ‘·|+æ #˚
u≤\Tì˝≤ nôVAsêÁ‘ê\T kÂ$TÁ‹ ˙ ø√dü+ |ü]‘·|dæ Tü HÔ êï&ÉT nì lsêeTT&ÉT
|ü+#·e{Ï e~*q <ä>Z∑s¡qT+&ç »]–q $wüj·÷\T, sêeT©\\˙ï
yêj·TTq+<äqT&ÉT d”‘ê<˚$øÏ $e]+#ê&ÉT. á düe÷#ês¡eT+‘ê $ì C≤qøÏ
ªs¡|òüTTMs¡T&ÉT |üs¡eT<äj·÷fi¯óe⁄. Hê ø±s¡D+>± ø£cºÕ\qTuÛÑ$düTÔHêï&ÉT.
njÓ÷<Ûä´ qT+&ç ns¡D´yêkÕìøÏ yÓ&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT H˚qT q&Éø£˝À
yÓqø£ã&˚<ëìï. lsêeTT&ÉT #Ó≥ºT˙&Éq Hê ø√dü+ Ä– qTe⁄« #ê˝≤
ø£w|üº &ü TÉ ‘·THêïe⁄μ n+≥÷ Hê eTTKeT+‘ê ì$Tπsyê&ÉT n+≥÷ <äT:K+
ô|\¢T_øÏ >∑fi+¯ >∑<<äZ yä TÓ Æ yÓøÿÏ fi¯ófl ô|≥ºkÕ–+~.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT z<ës¡TŒ>± d”‘‘· √ ªm+<äTø£e÷à! n+‘·>± <äT:œkÕÔe⁄.
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ‘·«s¡˝À <äXø¯ +£ sƒT¡ ì Vü≤‘·e÷s¡TkÕÔ&TÉ . ˙e⁄ Ä~|ü⁄s¡Twüßì
#Ó‘’ q· ´X¯ø$ÔÏ . Á|üDe s¡÷|æD$Ï . eT÷\Á|üøè£ ‹$. ÁãVü≤à, s¡TÁ<äT&ÉT, Ç+Á<äT&ÉT
yÓTT<ä˝q’… yês¡+‘ê ˙ ÄC„≤qTes¡T˝Ô ’… ñ+{≤s¡T. uÛ≈Ñ î£ \Ô qT ‘·]+|üCj Ò T· &ÜìøÏ
MT]<›sä ÷¡ ne‘·]+#ês¡T. MT sTT<›]ä $jÓ÷>∑ Á|üdøπü Ô ˝Ò<Tä μnì }s¡&+ç #·>±
C≤qøÏ, ª˙e⁄ lsêeTTì dü+|üPsí¡ $XÊ«dübÕÁ‘·T&ç$ >∑<ë! ˙‘√ sê|òTü e⁄&ÉT
@eTHêï n+‘·s+¡ –ø£ $wüjT· + #Ó|Œæ |ü+bÕ&Ü?μ nì Ä‘·è‘·>± n&ç–+~.
ã<äT\T>± Vü≤qTeT ª¬øøπ’ sTT dü<qä +˝À lsêeTT&ÉT ‘·q dü«Vü≤kÕÔ\‘√ ˙≈£î
Hês¡Ns¡\T ø£≥uº {… ≤º &ÉT ø£<ë!μ nHêï&ÉT. á e÷≥ $ì »qø£|⁄ü Á‹ ªVæ≤‘·T&Ü!
Ä+»H˚j÷· ! ˙e⁄ lsêeTTìøÏ dü+|üPsí+¡ >± Á|”‹bÕÁ‘·T&Ée⁄. ø√{Ï>T∑ D
dü+|üqTï&Ée⁄. ø±˙ ˙e⁄ #ê˝≤ ∫qï>± ñHêïe⁄. düV≤ü »+>± ø√‘·T\T
n{¢≤H˚ ñ+{≤sTT. eT] <äTsZe¡ TyÓTqÆ \+ø±q>∑sêìï Á|üy•˚ +#·&+É ˙≈£î
m˝≤ kÕ<Û´ä |ü&+ç ~?μ nì Á|ü•ï+∫+~. d”‘· e÷≥\T $ì Ä+»H˚jT· T&ÉT
‘·q ndü\T s¡÷bÕìï Á|ü<]ä Ù+#ê&ÉT. eT+<äsê#·\eT+‘·{Ï $XÊ\yÓTqÆ e÷s¡T‹
340 lsêeT$»j·T+
<˚Vü‰ìï #·÷∫ d”‘·, sêøå£düT\q+<ä]˙ e~Û+#·{≤ìøÏ j·TT>±+‘·+˝À
yêqs¡yw˚ +ü <Û]ä +∫ e∫Ãq y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·e÷ nì n#ÓÃs¡Ty=+~+~. Ä
;Ûø£sêe‘êsêìï #·÷∫ d”‘ê<˚$ áj·Tq kÕø屑·÷Ô s¡TÁ<äT&˚! sêeT
ø±sê´#·sD¡ ≈£î á s¡÷|ü+˝À ne‘·]+#ê&ÉT nqT≈£î+~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
ª‘·©!¢ sêe÷»„ ˝Ò≈î£ +&Ü H˚qT \+ø£qT ô|q’ T+&ç ÁøÏ+~øÏ ø£*j·T~]>±qT.
ãVüQXÊ Ä eTT˝¢Àø±~Û|ü‹øÏ ø√|ü+ edüTÔ+<√ @yÓ÷! »>∑Hêà‘ê!
eT+>∑fis¯ ÷¡ |æD!° Hêø£+fÒ Á|ü‘ê|üe+‘·T\sTTq yêqs¡T˝…+<äs√ øÏwÿæ +<Û˝ä À
sêeTTì #Ó+‘·qTHêïs¡T. C≤+ãe+‘·T&ÉT, q\T&ÉT, ˙\T&ÉT, düTÁ^e⁄&ÉT
yÓTT<ä\sTTq s¡Dø√$<äT\T, Á|ü‘ê|üe+‘·T\T, ø±\Tìπø bÕsƒê\T #Ó|Œü >∑\
Ms¡T\T m+<äs√ sêeTTì <ä>s∑Z ¡ ñHêïs¡Tμ nHêï&ÉT.
d”‘· Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ ªeT] nbÕs¡yTÓ qÆ kÕ>∑sêìï m˝≤ \+|òTæ +#êe⁄!μ
nì n&ÉT>∑>±, Vü≤qTeT ªsêeTeTTÁ~πø qqTï nHêj·÷dü+>± á <ä]øÏ
rdü T ø=∫Ã+~. Äø£ * >=qï yêìøÏ |ü +&¢ É T m<ä T s¡ T >± ø£q ã&¶É≥¢T ,
e÷sZêj·÷düeT+‘ê MT <äs¡Ùq+‘√ Vü≤]+#·T≈£îb˛sTT+~. Hê≈£î u≤>±
Äø£*>± ñ+~. á eq+˝À |òü˝≤\T düeTè~Δ>± ñHêïsTT. Ç‘·s¡T\T
eTT≥ºTø=qï <ëìï ‘êø£qT. ø±˙ MTs¡T Ä»„ Ç∫Ãq≥¢sTT‘˚ yê{Ïì uÛTÑ õkÕÔqTμ
nHêï&ÉT. <ëìøÏ lsêeT|ü‹ï ªsêeDT&ÉT ns¡Te~ y˚\eT+~ sêøåd£ Tü \qT
s¡øD£å >± ìj·T$T+#ê&ÉT. yê]øÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü á eq+˝À >±* ≈£L&Ü
#=s¡ã&É{≤ìøÏ M\T˝Ò<Tä μ nqï~. yÓ+≥H˚ e÷s¡T‹ H˚\MT<äã&ç <=s¢T¡ ‘·÷
ª@<ÓH’ ê |ò˝ü ≤Vü‰s¡+ rdüTø√ø£b˛‘˚ Hê ÁbÕD≤\T ì\Tee⁄. Hê≈£î eT<Û´ä ˝ÀH˚
eTs¡D+ dü+uÛ$Ñ +#˚≥T¢ +~. s¡|Tüò T|ü‹ #·sD¡ ≤\≈£î <ä÷s¡eTÚ‘êH˚! d”‘q· T
ø£qT>=qï dü+>∑‹ øödü˝≤´düT‘·TìøÏ mes¡T #ÓbÕÔsT¡ ? |ò\ü uÛ]Ñ ‘·yTÓ qÆ á
eèøå±\qT #·÷∫ Hê eTqdüT‡ ‘·≥Tº ø√˝Òøb£ ˛‘·Tqï~. yê{Ï |ò˝ü ≤\qìï+{Ï˙
‹Hê\H˚ ø√]ø£ ø£\T>∑T‘·Tqï~μ n+≥÷ Vü≤qTeT ˇø£ÿøå£D+ ìX‚Ãwºüß&Ó’,
ø£fió¯ fl ø£*j·T‹|ü‘·÷ |ü+&¢øÉ √dü+ H√s¡T u≤s¡#êbÕ&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-20 341
n‘·&ç |ü]dú‹æ #·÷∫ »>∑Hêà‘· C≤*|ü&ç njÓ÷´ n+≥÷ |üsT¡ >∑Tq
e∫à ‘·q es¡<äVü≤düÔ+‘√ Vü≤qTeTqT z<ë]Ã, ªz ø£|”+Á<ë! Çø£ ˝Ò!
#Ó≥y¢ TÓ T<äfifl¯ ˝À |ü&eç ⁄qï |ò˝ü ≤\˝À ˇø£ |æ&ø¬ç &ÉT eT+∫$ @s¡T≈£îì ‹ì
ø£&TÉ |ü⁄ ì+|ü⁄ø√! n˝≤ #˚kÕÔqì yê>›±q+ #ÓsTT´μ nì nì+~. d”‘· Ä
e÷≥\q>±H˚ Vü≤qTeT ˝Ò∫ ˇfi¯ófl $~*+#·T≈£îì |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl d”‘·
bÕ<ë\ô|ã’ &ç ªMT Ä»„ Hê≈£î Á|üe÷DeTTμ n+≥÷ @j˚T eèøå±\T sêeTdüàs¡D
#˚d÷ü Ô d”‘≈· î£ #·\<¢ Hä êìï ø£*+Z #êjÓ÷ Ä eèøå±\ø£+‘ê Ä sêeTã+≥T
qeTdüÿ]+#ê&ÉT. mes¡T ìs¡à\yÓTqÆ eTqdüT‡‘√ sêyÓ÷bÕdüq #˚kÕÔs√ yê]øÏ
$|òTü ï+ ø£*Œ+#·&+É ø±\Tìπø kÕ<Û´ä + ø±<äT>∑qTø£ e÷s¡T‹ yê{Ïì s¡ø+Ïå #ê&ÉT.
sêeTTì düà]+#·ì eèøå±\qT düeT÷\+>± ô|ø£*+∫ H˚\MT<äøπ dæ ø={º≤&ÉT.
#·+#·\yÓTqÆ #·÷|ü⁄\‘√ eTT+<äT yÓqTø£ >∑eTìdü÷,Ô øÏ+<ä|&ü ɶ |ü+&¢qÉ T @s¡Tø=ì
s¬ +&ÉT#˚‘T· \‘√ H√{¢À y˚dTü ø√e&É+, qe\&É+ #·ø#£ ø· ± »]–b˛‘·THêïsTT.
eqbÕ\≈£î\+<äsT¡ ‘·|Œü ‘ê– ìÁ<ëedú˝ü ÀqT+&É>±, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q ‘√ø£‘√
#Ó≥¢qìï{Ïì ≈£î~ù|dæ eqeT+‘ê $<Ûä«+dü+ #˚XÊ&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
$ÁXÊ+‹>± ≈£Ls=Ãì |ò˝ü ≤\qT ùd$dü÷+Ô &É>±, ‘√ø£ #·T≥ºT‹]– Äb˛düq+
|ü{qϺ Ø‹>± øÏ+<ä|&ü ɶ |ò˝ü ≤\˙ï b˛>∑T #˚dæ Vü≤qTeT eTT+<äT≈£î ‘Ó#Ã˚ ~.
∫es¡≈î£ Vü≤qTeT ‘êqT ≈£Ls¡TÃqï #Ó≥Tº qT ≈£L&Ü e<ä\˝Ò<Tä . Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
‘·q ‘√ø£‘√ ªá |ò˝ü ≤\T m+‘· eT<ÛTä s¡+>± ñHêïjÓ÷! Hê≈£î á s√E
m+‘√ ‘·è|æ>Ô ± ñ+~. yê{Ïì ô|{ºqÏ +<äT≈£î qTe⁄« ∫s¡+J$>± ñ+{≤e⁄μ
nì Äos¡«~+#ê&ÉT.
nXÀø£eq+˝Àì q+<äqeq+ ø£+fÒ n+<äyTÓ qÆ |üqdü, #Ós≈¡ î£ , \e+>∑+,
ns¡{,Ï ø=ã“], <˚e<ës¡T, H˚sπ &ÉT, C≤eT yÓTT<ä\>∑T mH√ï \øå\£ , ø√≥¢
s¡duü ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ eèøå±\qT ‘·q uÛTÑ »ã\+‘√ ô|ø£*+∫ eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ |ò˝ü ≤\qT
sêeTdüàs¡D‘√ j·T»„≈î£ +&ÉyTÓ qÆ H√{Ï˝À y˚dæ »sƒs¡ ê–ïì dü+‘·è|æÔ |ü]#ê&ÉT.
342 lsêeT$»j·T+
#Ó≥ô¢ |ø¬’ ø£ÿ≈£î+&Ü ‘√ø£ ≈£î<äT|ü⁄\‘√H˚ |üfifl¯ ˙ï H˚\sê*Ãq+<äT≈£î d”‘·
‘·q ˇ≥ºTqT yÓq≈£îÿ rdüT≈£î+~. yÓTs¡T|ü⁄ yÓT]dæq≥¢T>± ‘√ø£<ëÛ {ÏøÏ #Ó≥T¢
H˚\≈£L\kÕ>±sTT. á >∑+<äs>¡ √fi≤ìøÏ sêøåd£ Tü \T ìÁ<ä˝#Ò ês¡T. #·Áø±\T,
&Üfi¯ófl, ã˝¢≤\T rdüT≈£îì ˇø£ÿkÕ]>± |üs¡T>∑Tq e∫à n+<äs¡÷ ø£*dæ
Ä+»H˚jT· Tì #·T≥ºTeTT{º≤s¡T. m<›Tä \˙ï ø£*dæ ô|<›|ä ⁄ü *ì, bÕeTT\˙ï ø£*dæ
>∑sT¡ &ÉTì, qø£ÿ\˙ï ø£*dæ dæ+Vü‰ìï, $TDT>∑Ts¡T |ü⁄sT¡ >∑T\T dü÷s¡T´ì, |ü≈î£å \˙ï
ø£*dæ kÕ>∑sêìï, ø£s÷¡ Œs¡+‘√ #˚dqæ u§eTà ã&Éu≤–ïì #·T≥ºTeTT{ºqÏ ≥ºT,
á>∑\˙ï ø£*dæ uÛ÷Ñ >√fi≤ìï ô|ø’ Ï m‹Ôq≥ºT, ˇ+f…\˙ï >±q+˝À ‘·T+ãTs¡Tì‘√
b˛{°|&ü qç ≥ºT, ‘˚\T ‘·q ø=+&Ó‘√ eÁC≤ìï ø±fÒdqæ ≥ºT, eqs¡ø≈£å î£ \+‘ê
ø£≥øº ≥£ Tº ø=ì Vü≤qTeT+‘·Tì ô|ø’ Ï e#êÃs¡T. n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT @+
#˚kÕ&√ #·÷&É+&ç.
Vü≤qTeT #˚‹˝À sêøåd£ eü <Ûä
ˇø£ $XÊ\yÓTqÆ eèøå±ìï ˇø£ÿøåD£ +˝À ô|fi¯fl–+∫ ≈£î&ç#‹˚ ˝ÀøÏ rdüT≈£îì,
m+&çq eHêìï <ëyê–ï uÛdÑ àü + #˚dqæ ≥ºT Á‘·T{Ï˝À sêøåd£ dü +ü Vü‰s¡+ #˚XÊ&ÉT.
ns¡Te~ y˚\eT+~ eqbÕ\≈£î\qT ‘√ø£‘√ ã+~Û+#ê&ÉT. ‘√ø£‘√ yê]ì
–s¡–sê ‹|æŒ H˚\πødæ ø={º≤&ÉT. #Ó≥¢qT+&ç |ü+&¢ÉqT sê\>={ºÏq≥ºT,
eqs¡ø≈£å î£ \q+<ä]˙ |æ+&ç#d˚ æ yê] X¯yê\qT düeTTÁ<ä+˝À $dæ] bÕπsXÊ&ÉT.
yêfi¯fl Vü‰Vü‰ø±sê\‘√ Äø±X¯eT+‘ê e÷Ás√à– b˛sTT+~. <Óã“\‘√
‘·|Œæ +#·T≈£îqï ø=+<äsT¡ sêeDTì e<›≈ä î£ |üsT¡ >¬ ‹Ô ªˇø£ yêqs¡T&ÉT Vü≤sƒê‘·T>Ô ±
nXÀø£eq+˝À Á|ü‘´· øåy£ TÓ ,Æ eHêqï+‘ê $<Û«ä +dü+ #˚d,æ eqbÕ\≈£î\+<ä]˙
dü+Vü≤]+#ê&Éμì yÓTTs¡ô|≥ºT≈£îHêïs¡T. á yês¡Ô $ì sêeDT&ÉT m+‘√
dü+‘ê|ü+ #Ó+~, yÓsTT´eT+~ jÓ÷<ÛTä \qT sê$+∫ ªyÓ+≥H˚ yÓ[fl m˝≤¬>H’ ê
düsπ ! Ä ø√‹ì |ü≥Tº ≈£îì s¡+&ç. Ä |üì MT e\¢ ø±ø£b˛‘˚ MT eTTU≤\T
‹]– Hê≈£î #·÷|æ+#·e<›μä ì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. Ä $<Û+ä >± Ä y˚sTTeT+~
n<Ûë´j·TeTT-20 343
sêøå£düT\÷ dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚dü÷Ô eHêìøÏ e#êÃs¡T. #˚‹˝À HêHês¡ø±\
Äj·TT<Ûë\‘√ Äø±X¯+ <ä<]ä› ˝¢˝Ò ≤ øπ ø£\T y˚d÷ü Ô edüTqÔ ï Ä sêøåd£ Tü \qT
#·÷∫ e÷s¡T‹ $XÊ\+>± ‘·q <˚V‰ü ìï ô|+#ê&ÉT. eT+<äs¡ |üs«¡ ‘·+ e˝…
$XÊ\<˚VQü &Óq’ Ä+»H˚jT· T&ÉT, yêdüTøÏ e+{Ï ã\yÓTqÆ ‘√ø£qT düTBs¡+È >±
e<ä*ô|{º≤&ÉT. \+ø±eTVü‰<ë«sêìï ˝ÀVü≤|ü⁄ ø£&\û¶ ‘√, ˝ÀVü≤|ü⁄ >=\TdüT\‘√
ø£≥Tº ~≥º+ #˚jT· >± e÷s¡T‹ <ëìì $]∫ H˚\≈£L*à dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚d÷ü Ô
yê]ô|’ \+|òTæ +#ê&ÉT. ÁbÕ‘·' dü+<Ûë´ø±\+˝À |ü≈î£å \˙ï #Ó≥ô¢ |q’ T+&ç m–]
Äø±X¯eT+‘ê $dü]Ô +∫q≥ºT, X¯Á‘·Te⁄\ ‘·\\˙ï #Ó˝≤¢ #Ó<Tä s¡T>± uÛ÷Ñ $Tô|’
m–]|ü&ܶ sTT. X¯Á‘·TdüeT÷Vü‰qï+‘ê ã+~Û+∫ yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT >±*˝À ‹|æŒ
H˚\øπ dæ ø=≥º>± X¯Á‘·Te⁄\ ø±fi¯Sfl#˚‘T· \÷, $T>∑‘ê nej·Tyê\T |æ+&ç|+æ &ç
nj·÷´sTT. yê]˝À eTTKT´&ÉT »+ãTe÷* ô|<›>ä ± øπ ø£\T y˚d÷ü Ô ªzsT÷!
yêqsê! H˚qT á s√E ìqTï j·TT<Δ+ä ˝À dü+Vü≤]kÕÔqTμ n+≥÷ X¯S\+
rdüT≈£îì Vü≤qTeT+‘·Tì ô|ø’ Ï ñ]ø±&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·ìïq ‘·qTï\≈£î
»+ãTe÷* ø£&ÉT|ü⁄ eTTø£ÿ˝…’+~. ø£‹Ôb˛≥¢≈£î |üqdü|ü+&ÉT |ü–*q≥¢T,
ø=+&Ésêfi¯ófl ≈£L&Ü eÁ»|òü÷‘êìøÏ |æ+&ç nsTTq≥ºT, Vü≤qTeT <Ûë{ÏøÏ
‘·≥Tº ø√˝Òø£ bÕ]b˛j·÷&ÉT »+ãTe÷*. <äXe¯ TTKTìøÏ á $wüjT· + ‘Ó\T|ü>±
m+‘√ ≈£î|æ‘T· &Éj÷· ´&ÉT. yÓ+≥H˚ ndü+U≤´ø£+>± Ms¡T\qT, eTTKT´\sTTq
◊<äT>∑Ts¡T ôd’Hê´<Ûä´≈å£î\qT, eT\¢T&ÉT, Á|ü‹eT\¢T&ÉqT #·+&ÉÁ|ü#·+&ÉyÓTÆq
sêøåd£ Tü \qT Ä+»H˚jT· Tì ô|ø’ Ï |ü+bÕ&ÉT. yês¡T sêeDTì ÄC„≤qTkÕs¡+
y˚>+∑ >± nXÀø£eHêìøÏ ÇqT|üø&£ \û¶ qT |ü≥Tº ø=ì e#êÃs¡T. yê]ì Vü≤qTeT
‘·q ‘√ø£‘√ m&Üô|&Ü ø={º,Ï #˚‹‘√ ˇø£ ÇqT|üs√ø£*ì >¬ ø’ =ì, \+πøX¯óì
ôdH’ ê´ìï ∫‘·øu£ ≤<ë&ÉT. e&¢É qT+&ç bı≥ºT y˚sT¡ #˚dqæ ≥ºT>±, sêøåd£ Tü \+‘ê
$>∑‘·Je⁄\j·÷´s¡T. á ø£|æ #˚‘·T˝¢À+∫ ãj·T≥|ü&ç‘˚ #ê\qï≥¢T
bÕ]b˛j·÷s¡T. Ä+»H˚jT· T&ÉT |üfió¯ flø=s¡T≈£î‘·÷, ø£fió¯ fl –s¡–sê ‹|ü‘·÷
344 lsêeT$»j·T+
X¯ÁkÕÔ\qT e]¸dTü qÔ ï sêøåd£ Tü \ m<äT≥ ì\ã&¶Ü&ÉT. y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·+ e+{Ï
ã\XÊ* nsTTq n+»Hê‘·qj·TT&ÉT <ë|ü⁄H˚ ñqï düV≤ü Ádü dü+Ô uÛÑ ì]à‘·yTÓ qÆ
<˚yê\j·÷ìï #·÷XÊ&ÉT. nø£ÿ&É sêeDT&ÉT <˚M $Á>∑V‰ü ìï kúÕ|æ+∫ ì‘·´eT÷
Áu≤Vü≤àDT\qT <˚$øÏ ã* Ç#˚Ãyê&ÉT. yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT Ä Ä\j·÷ìï <Û«ä +dü+
#˚dæ dü+Ô uÛ≤\qT ô|fi¯fl–+∫ Äø±X¯+˝ÀøÏ m>∑sπ XÊ&ÉT. q\T~≈£îÿ˝≤ #Ó˝≤¢ #Ó<Tä s¬ q’
sêfi¯ófl Äø±X¯eT+‘ê |ü≈î£å \T m>∑Ts¡T‘·THêïj·÷ nqï ÁuÛeÑ T ø£*–+#êsTT.
‘·sT¡ yê‘· Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ÇqT|üø&£ û¶ rdüTø=ì sêeT>±q+ Ä\|æd÷ü Ô
Ä Ms¡T\+<ä]˙ dü+Vü≤]+#ê&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT nXÀø£eq+˝Àì
sêøåd£ Tü \q+‘ê n+‘·yTÓ T+~+∫ Hê\T>∑TM<ÛTä \ eT<Û´ä ‘√ø£qT –s¡–sê
‹|üŒkÕ>±&ÉT. <äTsZê<˚$øÏ ã\T\T düeT]Œ+∫q≥ºT>± eq+˝À d”‘ê<˚$
#·T≥º÷ eTVü‰Ms¡T\ ‘·\\T >∑T≥º\T>± |ü&ç ñHêïsTT. sπ DTø±<˚$ ø±s¡D+>±
uÛ≤sZe¡ ⁄&ÉT øåÁ£ ‹j·TT\ •s¡dTü ‡\qT #Û~˚ +∫q≥¢T d”‘· ø±s¡D+>± Vü≤qTeT
sêøåd£ ü dü+Vü‰s¡+ #˚XÊ&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä ndüTs¡T\ <˚V‰ü \qT ‘√ø£‘√
#·T{ºÏ düeTTÁ<ä+˝À |ü&yÉ X˚ Ê&ÉT. ndü+U≤´ø£+>± Ms¡T\T ≈£î|üŒ≈£L\&É+‘√
‘·q @&ÉT>∑Ts¡T ø=&ÉT≈£î\qT |ü+bÕ&ÉT sêeDT&ÉT. yês¡T ≈£L&Ü ˝ÀVü≤|ü⁄ø£&û¶
<Óã“\≈£î #·÷sí¡eTj·÷´s¡T. sêøå£düT\+<äs¡÷ Ä yêqs¡Tì #˚‹˝À
Vü≤‘·eTj·÷´s¡T. ôdq’ ´+‘√ düV‰ü nøåj £ T· T&ÉH˚ ‘·q ≈£îe÷s¡Tì yÓ+≥H˚ |ü+bÕ&ÉT
sêeDT&ÉT. nøåj £ T· Tì #·÷&É>±H˚ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ˝ÀVü≤<ä+&Üìï #˚‘ã· ÷ì
Hê≥´+ #˚d÷ü Ô ∫s¡Tqe⁄«‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT ªnπs! nøåj £ ÷· ! n»>∑fid¯ HÔü ê\e˝…
˙≈£î ô|{ºqÏ ù|s¡T e´sú+¡ . eT÷sâT¡ ì n\+ø£]+∫q≥¢T, #Ó${ÏyêìøÏ k˛ÔÁ‘·+
#˚dqæ ≥¢T, |ü⁄≥ºT>∑T&¶øç Ï $XÊ\yÓTqÆ ø£fió¯ flqï≥¢T, eTT≈£îÿ˝Òì eTTK+ ñqï≥¢T,
>±&ç<≈ä î£ |ü≥+º ø£{qϺ ≥¢T, ≈£îø£ÿ≈£î nÁ>∑|Pü » #˚dqæ ≥¢T, Áù|‘êìøÏ eT+∫
n\+ø±s¡+ #˚dqæ ≥¢T, e´sú+¡ >± X¯‘e· T÷sâT¡ &ÉsTTq Ä <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT ˙≈£î
nøåj£ T· T&Éì HêeTø£sD¡ + #˚XÊ&ÉT. nøåj £ ÷· ! ìqTï øåD£ +˝À øåj
£ T· + #˚kÕÔqTμ
n<Ûë´j·TeTT-20 345
nHêï&ÉT. nøåj £ T· T&ÉT <Ûqä TdüT‡qT kÕ]+∫ ˇø£<ëì yÓ+≥ ˇø£{>Ï ± u≤D≤\T
y˚j·T>±, ˇø£ÿøå£D+ yêj·TTq+<äqT&ÉT nøå£j·TTì #·÷dü÷Ô ì\ã&¶Ü&ÉT.
>∑&bç¶ ˛#·\T mqïsTTHê |üs«¡ ‘êìï ø£~*+#·>\∑ yê? eT<ä>»∑ +ô|’ |üP\yêq
≈£î]dæq≥¢T nøåj £ T· T&ÉT dü+~Û+∫q u≤D≤\T nDTe÷Á‘·+ ≈£L&Ü øπ X¢ Êìï
ø£*–+#·˝øÒ b£ ˛j·÷sTT. á ˝À>± ˝ÀVü≤<ä+&Üìï #˚ã÷ì j·TeTTìe˝…
e÷s¡T‹ |üsT¡ >∑Tq e∫à Á|üV≤ü ]+∫q ˝ÀVü≤<ä+&É+ <Óã“\≈£î nøåj £ T· T&ÉT
øåj
£ T· eTj·÷´&ÉT. $»j·T+ yêj·TT|ü⁄Á‘·Tì e]+#·>± <˚e‘·\T Äq+~+#ês¡T.
nøå£j·TTì eTs¡Dyês¡Ô $ì \+πøX¯«s¡T&ÉT XÀø£ düeTTÁ<ä+˝À
eTTì–b˛j·÷&ÉT. ÄkÕ∞ nH˚ uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq sêøå£dæ nXÀø£eq+ô|’
<ä+&Ó‹+Ô ~. |ü~y˚\ @qT>∑T\ ã\+‘√, |üs«¡ ‘ê\qT ÇeTT&ÉTÃø√>∑\ ñ
<äs¡+‘√, ˇø£ jÓ÷»q+ $kÕÔs¡yÓTÆq eTTK+‘√, eTTU≤q ≈£î+≈£îeT
|ü⁄\TeTT≈£îì uÛj Ñ T· +ø£s+¡ >± E≥ºT $s¡uÀdüTø=ì y˚>+∑ >± e∫à yêj·TTdüT‘·Tì
|ü≥Tº ≈£î+~. Vü≤qTeT eTTU≤ìï H=øÏÿ |ü{Ϻ |üfifl¯ ˙ï ø£&TÉ |ü⁄˝ÀøÏ ~π>≥ºT>±
n~$T+~. ns¡øD£å +˝À Ä sêøåd£ æ yêqsêìï $T+–+<äqï yês¡Ô >∑÷&Û#É ês¡T\
<ë«sê $ì sêeDT&Ó+‘√ Äq+~+∫ düu˝ÑÛ À n+<ä]ø° r|æ |ü+∫ô|{º≤&ÉT.
Ç+‘·˝À ˇø£ <ä÷‘·, ÄkÕ∞ Vü≤qTeT+‘·Tì #˚‹˝À Vü≤‘·yTÓ +Æ <äqï yês¡Ô
‘Ó#êÃ&ÉT. á yêqs¡Tì »sTT+#˚ Ms¡T&˚ ˝Ò&TÉ , m+‘·{Ï eTVü‰Ms¡T\HÓH’ ê
bı≥ºN*à bÕπsdüTHÔ êï&ÉT nì XÀø±≈£î*‘· ∫‘·T&Ô H’Ó ê&ÉT <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT. Ç<˚<√
#ê˝≤ $∫Á‘·+>± ñ+<˚ nqT≈£î+≥÷ j·TT<ΔëìøÏ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T |æ*|æ+#·eTì
ÄC„≤|æ+#ê&ÉT.
lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏ä+ s¡düuÛÑ]‘·yÓTÆq~. sêeTuÛÑ≈£îÔ\+‘ê m+‘√
Ä<äs+¡ ‘√, kÕeø±X¯+>± ≈£î‘·÷Vü≤\+‘√ düT+<äsø¡ ±+&ÉqT $X‚w+ü >± ÁX¯eD+
#˚kÕÔs¡T. s¡$≈£î\uÛÑ÷wüD≤! |ü⁄sêD|ü⁄s¡TcÕ! leTB“¤e÷‘·≥ìyêkÕ!
ÁãVü‰àq+<ë! n$HêXÊ! l<Ûsä e¡ s¡<ë! »>∑<TäZ s√! ˙≈£î $q‘·T\T. dü«dæ!Ô
346 lsêeT$»j·T+
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘· n<Ûë´j·TeTT - 21
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
dü<ë Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
ìs¡+‘·s¡+ bÕ\düeTTÁ<ä|ü⁄ ˇ&¶ÉTq ≈£Ls¡TÃqïyêìøÏ Äø£* u≤<Ûä
ø£\T>∑T‘·T+<ë? dü÷s¡T´&ÉT Á|üøÿ£ qT+fÒ BbÕìï >∑÷]Ãq ∫+‘· ø£\T>∑T‘·T+<ë?
Çs¡Te<äe n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+. ø£\Œ‘·sT¡ e⁄ #Ó+‘·qT+&É>± ø√]ø£\H˚ Hê>∑T\T ø±f…jT· ´>∑\yê? >∑+>±»˝≤˝¢À
X¯jT· ì+∫q yêìì n–ï @yÓTHÆ ê #˚jT· >∑\<ë? nôVAsêÁ‘·T\T dæ+Vü≤+
kÕ+>∑‘´· + ñqïyêìøÏ qø£ÿe\¢ u≤<Ûä ø£\T>∑T‘·T+<ë? Çe˙ï ø£˝≤Œ+‘·+˝À
≈£L&Ü dü+uÛ$Ñ +#·e⁄. ì‘·´+ düT<Ûës¡dbü Õq+ #˚ùdyêìì <ës¡TD$wü+ @yÓTHÆ ê
#˚jT· >∑\<ë? Ä‘·à$#ês¡+˝À dü<ë >∑&ùç |yêì <ä]øÏ <äTwüÿs¡à\T #˚s>¡ \∑ yê?
ø±eT<Ûq˚ Te⁄ Ç+≥qTqï yêìì ø±eTq\T u≤~Û+#·>\∑ yê? n–ïC≤«\\T
Á|üø±•+#˚ #√≥ o‘·\+ eTq>∑\<ë? n˝≤ s¡|Tüò TMs¡Tì ø£è|ü me]ô|’
dü+|üPsí¡+>± ñ+≥T+<√ yê]ì $wüj·÷–ï C≤«\\T u≤~Û+#·˝Òe⁄.
sêeT#·]‘·ô|’ eTqdüT \>∑ï+ #˚dqæ yêìøÏ $T–*qyê{Ïô|’ Á|”‹ ø£\T>∑<¡ Tä .
Vü≤qTeT<ä“+<Ûqä Á|üjT· ‘·ï+ : Ç+Á<äõ‘·TÔ |üsêuÛeÑ +
>∑‘· n<Ûë´j·÷+‘·+˝À Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ÄkÕ∞ì e~Û+#·&É+,
\+ø±Hê<∏Tä &ÉT Ç+Á<äõ‘·TqÔ T dü‘«· s¡+ s¡eTàì ÄC„≤|æ+#·&+É >∑T]+∫ $Hêï+.
Ä ‘·sT¡ D+˝À eT+&√<ä] yÓqTø£qT+&ç ‘·TeTà>± sêeDT&ÉT ÁãVü≤à<˚e⁄ì
X¯≈î£ q+ #Ó|Œü eTì n&ç>±&ÉT. ÁãVü≤à MT Ç<›]ä ˝À ˇø£]øÏ n|üø]° Ô ø£\T>∑T‘·T+~
nì #ÓbÕŒ&ÉT. sêeDT&ÉT ø√|üÁ>∑dTü &Ô TÉ ø±e&É+ >∑eTì+∫, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
Vü≤düÔ>∑‘·eTÚ‘ê&Éì ‘Ó*bÕ&ÉT. yÓ+≥H˚ Ç+Á<äõ‘·TÔ #·‘·Ts¡+>∑ã˝≤\‘√
nXÀø£eHêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. mqTã~Äs¡Ty˚\ >∑»ã\+, ndü+U≤´ø£+>±
s¡<‘ä∏ T· s¡>|∑ <ü ë‘·T\T nqTdü]+#êsTT. <˚e‘·\+‘ê $e÷Hê\˝À ≈£Ls=Ãì
348 lsêeT$»j·T+
Ç+Á<ä õ ‘· T Ô dü ô d’ q ´+>± nXÀø£ e HêìøÏ sêe{≤ìï ñ‘· ÿ +sƒ ¡ ‘ · ‘ √
‹\øÏ+#·kÕ>±s¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yê]øÏ yÓqTï #·÷|ü⁄‘÷· ì<ëq+>± |ò˝ü ≤\qT
Äs¡–+#·kÕ>±&ÉT. sêøåd£ Tü \T m+‘· |òTü Àwæ+∫q|üŒ{Ïø° yê]e+ø£ ø£HïÓ ‹Ô ≈£L&Ü
#·÷&É˝Ò<äT. nqTøå£D+ M|ü⁄ ^s¡T≈£î+≥÷ yÓqøÏÿ ‹]– yê]ì #·÷dæ
>π *#˚dTü HÔ êï&ÉT. sêøåd£ Tü \T Ä ø£|eæ s¡Tìô|’ nÁkÕÔ\T ≈£îeTà]+#ês¡T. Ç+Á<äõ‘·TÔ
mìï u≤D≤\T y˚dHæ ê Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yê≥ìï{Ï˙ |æ&øç *Ï ‘√ |ü≥Tº ø√kÕ>±&ÉT.
nø£kÕà‘·T>Ô ± ‘√ø£qT C≤|æ Ç+Á<äõ‘·TÔ <Ûqä TdüT‡qT Vü≤]+∫ Äø£sêí +‘·+ ˝≤–
Ä+»H˚j·TT&ÉT u≤D≤\T e~˝≤&ÉT. ˇø£ X¯ã›+ yÓ+≥ eTs=ø£ X¯ã›+
yÓ+≥yÓ+≥H˚ e∫Ãq≥ºT e÷s¡T‹ @ø£<ëÛ {Ï>± u≤D≤\T >∑T|æŒ+#ê&ÉT. Ç~
#·÷∫ <˚e‘·\T ªe÷s¡Tr! ìqTï ø£qï MT ‘·*¢ n+»q <Ûqä T´sê\sTT+~μ
n+≥÷ |ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|æ+#ês¡T. ndü+U≤´ø£+>± sêøå£düT\ ‘·\\T
m–]b˛j·÷sTT. Ç+Á<äõ‘·TÔ øÏØ≥+ eTTø£ÿ˝…’ H˚\MT<ä |ü&ç+~.
u≤D≤\sTTb˛>±H˚ e÷s¡T‹ ˝ÀVü≤|ü⁄ >√fi≤ìï #˚ã÷ì yêj·TTy˚>∑+‘√
sêøåd£ Tü \ô|’ ñ]ø±&ÉT. Ä >∑T+&ÉT <Óã“≈£î s¡<+ä∏ >∑TÁsê\‘√ düV‰ü H˚\ø=s¡>>∑ ±
Ç+Á<äõ‘·TÔ $s¡<Tä∏ &Ó’ >±uÛsÑ ê|ü&ܶ &ÉT. Ä ÇqT|ü>T∑ +&ÉT‘√ Vü≤qTeT Ç+Á<äõ‘·TÔ
ôdH’ ê´ìï ∫‘·øu£ ≤<ä>± s¡ø+Ô£ es¡<˝ä ’… bÕ] düeTTÁ<ä+˝À ø£*dæ+~. Vü≤qTeT
Ä sêøåd£ ü düeT÷Vü≤+˝À n˝≤ #·Áø£+ ‹]–q≥¢T ø£*j·T~]–, Ç+Á<äõ‘·TqÔ T
˝ÀVü≤|ü⁄ >∑T+&ÉT‘√ yÓ÷<äkÕ>±&ÉT. n+‘·˝À Ç+Á<äõ‘·TÔ Vü≤qTeT+‘·Tìô|’
bÕX¯+ $dæsê&ÉT. e÷s¡T‹ dü÷ø£Îs¡÷|æjTÆÓ m–]b˛j·÷&ÉT. bÕX¯+ ∫qï~
#˚dæ ô|q’ y˚jT· >± |üs«¡ ‘êø±s¡T&Ó’ bÕXÊìï ‘Ó+#˚XÊ&ÉT. mìï X¯ÁkÕÔ\sTTHê
ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ ø£|eæ s¡Tì @MT #˚jT· ˝Òøb£ ˛j·÷sTT. ‘·<Tä |ü] n+»HêdüT‘·T&ÉT
Ç+Á<äõ‘·TqÔ T eT\¢jT· T<ΔëìøÏ |æ*∫, q>∑ï+ >±$+∫ ø±fi¯ófl |ü≥Tº ø=ì –s¡–sê
Á‹|æŒ ã\+>± H˚\øπ dæ yÓ÷<ë&ÉT. Ç+Á<äõ‘·TÔ ô|<›>ä ± @&ÉTdü÷Ô ªHê≈£î eTè‘·T´e⁄
düMT|æ+∫+<ë @$T? ôdq’ ´+ düeTdü+Ô dü+Vü≤]+#·ã&¶Üs¡T. HêøÏøÿ£ &Óes¡÷
n<Ûë´j·TeTT-21 349
ø£ì|æ+#·&+É ˝Ò<Tä μ nì $\|æ+#ê&ÉT. ª|ò˝ü ≤Vü‰s¡+ ‘·|Œü y˚sπ d”«ø£]+#·ì á
ìsêVü‰] #˚‹˝À Hê≈£î #êe⁄ sêdæ ô|{ºÏ ñqï~ ø±uÀ\T. HêHê
<äTsꓤw˝ü ≤&ÉT‘·÷ sêeTTì e<›≈ä î£ rdüT≈£îb˛‘ê&˚y÷Ó ! m˝≤¬>‘’ ˚ sêeDTì
|ü≥Tº ≈£îì |ü+#·sπ K\‘√ >∑T+&ÉT^sTT+#ês√, Ä $<Û+ä >± C≤qø°<$˚ ì e<ä*
ô|fºÒ+‘·es¡≈£î qqTï ø±sê>±s¡+˝À ã+~ÛkÕÔs¡Tμ nqT≈£îì Ç+Á<äõ‘·TÔ
bÕ]b˛sTT >∑TVü≤˝À <ë≈£îÿHêï&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ˇø£ ô|<›ä ã+&ÉsêsTT
‘Ó∫Ã Ä >∑TVü≤≈£î n&¶+É >± ô|{ºÏ <ë] eT÷ùdkÕ&ÉT. Ç+Á<äõ‘·TÔ ªHê≈£î Ç+ø±
#êe⁄ sê˝Ò<$˚ T? ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚<ë› eT+fÒ ˇø£ÿ ngü+ ≈£L&Ü #Ó+‘·˝<Ò μ˚
nì $#ê]+#ê&ÉT.
Ç+Á<äõ‘·TqÔ T >∑TVü≤˝À ã+~Û+#ês¡qï yês¡Ô $ì <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT $TøÏÿ*
;Û‹*¢ ÁãVü≤à<˚e⁄ì‘√ ª˙ e÷≥ Á|üø±s¡+ Ä yêqs¡+ m+<äT≈£î Vü≤dü>Ô ‘∑ +·
ø±˝Ò<Tä ? ø£qTø£ ˙e⁄ yÓ+≥H˚ yÓ[fl Ä ø√‹ì |ü≥Tº ≈£îì e÷≈£î n|üŒ–+∫
Hê≈£î |ü⁄Á‘·_øÛ £å ô|≥ºT. Ä yêqs¡T&ÉT ø±\s¡÷|ü⁄&ÉT. ˙≈£î ‘·|Œü y˚s¬ e«]ø° á
|üì X¯ø´£ +ø±<äTμ nì n]ú+#ê&ÉT. ÁãVü≤à<˚e⁄&TÉ yÓ[fl #·÷ùdÔ >∑TVü≤˝À Ç+Á<äõ‘·TÔ
q>∑ï+>± <ë≈£îÿì uÛj Ñ T· +‘√ eDÏøbÏ ˛‘·÷ ø£ì|æ+#ê&ÉT. BHê‹BqyÓTqÆ
|ü\T≈£î\‘√ Ç+Á<äõ‘·TÔ ª˙e⁄ qqTï $&ç|+æ ∫Hê, Ä yêqsêìï |ü≥Tº ø√ø£b˛‘˚
H˚qT ãj·T≥≈£î sêqTμ nì ;Ûwàæ +#·T≈£îHêï&ÉT. n+‘·≥ ø£eT˝À<ä“e¤ ⁄&ÉT
˙e⁄ >∑TVü≤ ãj·T≥≈£î e∫Ã, ÁãVü‰àg+ dü+~Û+∫ Ä yêqs¡Tì |ü≥Tº ø√eTHêï&ÉT.
ÁãVü‰àg+ ≈£L&Ü n‘·ìô|’ |üì #˚jT· <äì Ç+Á<äõ‘·TÔ e>∑e>± ÁãVü≤à, ª˙e⁄
n|ü$Á‘·T&Ée⁄. n+<äTe\¢ Ä ng+ |üì #˚jT· ˝Ò<Tä μ nì #Ó|Œæ ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT
Vü≤qTeT+‘·Tì á $<Ûä+>± düTÔ‹+#ê&ÉT. ª˙e⁄ eÁ»ø±j·TT&Ée⁄.
eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Ée⁄. sêøåd£ Tü \T ìqTï #·÷ùdHÔ ˚ eDÏøbÏ ˛‘·THêïs¡T. ˙e⁄ Hê
e÷≥qT ì»+ #˚sTT. ÁãVü≤àbÕXÊìøÏ ˝§+–, sê»düu≈ÑÛ î£ e#˚Ães¡≈î£ ˙
|üsêÁø£eT+ #·÷|üe<›Tä μ nì y˚&TÉ ø√>± e÷s¡T‹ ø£eT˝À<ä“e¤ ⁄ì $qïbÕìï
350 lsêeT$»j·T+
>ös¡$+#ê&ÉT. ÁãVü≤àbÕX¯+ y˚jT· >± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT <ëìøÏ ø£≥Tº ã&¶Ü&ÉT.
yÓ+{H˚ Ç+Á<äõ‘·TÔ |üsT¡ >∑Tq e∫Ã Ä bÕXÊìï ‘·q Vü≤kÕÔ\‘√ <äè&Û+É >±
ã+~Û+#ê&ÉT. ˇø£&TÉ >∑&bç¶ ˛#·\‘√ ø±fi¯ófl ø£fùÒº d,Ô eTs=ø£&TÉ #Ó≥¢ r>∑\‘√
>∑{>Ϻ ± #·T&ÉT‘·THêï&ÉT. ˇø£&TÉ ‘êfi¯ófl‘˚e{≤ìøÏ q>∑sêìøÏ y˚>+∑ >± yÓfi≤fl&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ã+<Ûä$eTT≈£îÔ&ÉsTTq|üŒ{Ïø° ã+B>± q{Ï+#ê&ÉT. C„≤ì
dü+kÕs¡+ #˚dü÷Ô ≈£L&Ü eTT≈£îÔ&Ó’ e⁄qï≥¢T, ‘êeTsê≈£î ˙{Ï˝À e⁄Hêï
˙{Ï_+<äTe⁄qT ì\Te˙j·Tq≥¢T, Äø±X¯+˝À <Û÷ä [e\¢ o‘√cíÕ\T eT*q+
ø±q≥¢T, >±* mø£ÿ&ÓH’ ê n*|ü+Ô >± e⁄qï≥¢T, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ÇVü≤|üsê\≈£î
nr‘·T&ÉT. ÁãVü≤à, Ç+Á<äõ‘·TÔ ø£\dæ Vü≤qTeT+‘·Tì düu≈ÑÛ î£ rdüT≈£îì e#êÃs¡T.
<ë]˝À m<äTs¡T|ü&ɶ sêøåd£ Tü \+‘ê |ü\Ts¡ø±\ Äj·TT<Ûë\‘√ Vü≤qTeT+‘·Tì
bı&ç # ês¡ T . ø±˙ eÁ»X¯ Ø s¡ T &É s TTq+<ä T q n$ $]–b˛j· ÷ sTT.
ndüTs¡T\+‘ê ø£\dæ düu≤Û dú*ü øÏ rdüT≈£îìe∫Ãq e÷s¡T‹ì #·÷∫, sêeDT&ÉT
|üfi¯ófl |ü≥|ü{≤ ø=]ø±&ÉT. Ç+‘·˝À Ä+»H˚j·TT&ÉT ã+<ÛäHê\qT ‘Ó+∫
sêeDTì Ädüq+ ø£Hêï ñqï‘·+>± ‘√ø£‘√ Ädüq+ #˚dTü ≈£îì ≈£Ls=ÃHêï&ÉT.
Á|ü<ëÛ ìjÓTÆ q Á|üV≤ü düT&Ô TÉ Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ ª˙e⁄ mes¡T |ü+|ü>± e∫Ãq
<ä÷‘·e⁄?μ nì n&ç>±&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ã<äT\T |ü\ø£˝<Ò Tä . n+<äs÷¡
ø±s¡D+ ‘Ó*j·Tø£ ÄX¯Ãs¡´+‘√ #·÷kÕs¡T. n|ü&ÉT sêeDT&ÉT ªz yêqsê!
˙yÓe«s¡e⁄?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. <ëìøÏ Ä+»H˚jT· T&ÉT ªˇπs! ìXÊ#·sê<Ûeä ÷!
˙e⁄ bÕ|æ$. eTVü‰eT*qT&Ée⁄. <äTs®q¡ T&Ée⁄. bÕeTs¡T&Ée⁄. <=+>∑e⁄. H˚HeÓ s√
˙≈£î ì»+>± ‘Ó*j·T˝Ò<ë? dü«j·T+es¡+˝À ˙ >∑T+&Ó\ô|’ qT+&ç <Ûqä TdüT‡qT
rdæ, ìqTï eTè‘·T´eTTK+ qT+&ç ø±bÕ&çq Ä sêeTTì <ëdüTDí!Ï ‘ê≥ø£,
düTu≤VüQ\qT #·+|æ, $XÊ«$TÁ‘·Tì j·÷>∑s¡øå£D #˚dæq s¡|òüTTsêeTTì
ã+≥TqT. ˙ #Ó˝\…¢ T eTT≈£îÿ ø√dæ, Ks¡<÷ä wüD Á‹•s¡T\qT dü+Vü≤]+∫q
sêeT\ø£ÎDT\ <ä÷‘·qT. ˇπs eT÷sâê! \+ø£qT <äVæ≤+∫, ˙≈£î •øå£
n<Ûë´j·TeTT-21 351
$~Û+#·&ÜìøÏ e#êÃqT. e+{Ï+{¢ÀøÏ <=+>∑‘q· +>± #=s¡ã&˚ ≈£îø£ÿ˝≤, ˙e⁄
|ü+#·e{ÏøÏ yÓ[fl lsêeTTì Vü≤è<äjT· s¡‘ï· yÓTqÆ d”‘ê<˚$ì n|üV≤ü ]+#êe⁄sê
bÕ|”! n|ü$Á‘·T&Ü! eTèπ>+Á<äT&Ó’q sêeTTì edüTÔe⁄q|üVü≤]+∫ m˝≤
J$+#·>\∑ e⁄sê! ˙e⁄ Äj·Tq eTT+<äT y˚Tø£‘√ düe÷q+. yêdüTøÏ ø√s¡˝À¢
∫øÏÿq ø£|Œü Áã‹øÏ ãj·T≥|ü&>É ˝∑ <ë? |ü⁄* ìÁ~dü÷Ô Hê\Tø£ ãj·T≥ô|{ºHÏ ê
<ëìì ø=]øÏ qø£ÿ J$+∫ ñ+&É>\∑ <ë! nøåj £ T· Tì #·+|æ, nXÀø£eHêìï
$<Û«ä +dü+ #˚XÊqT. ˙ ôdH’ ê´qï+‘ê dü+Vü≤]+∫ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T eTT|ü‹|üŒ\T
ô|{º≤qT. sêøåd£ Tü \ yÓX’ Ê«qs¡T&ÉT, njÓ÷<Ûë´Á|üuTÑÛ e⁄, øödü\´ ≈£îe÷s¡T&ÉT, ˙
•s¡düT‡ K+&ç+#·T≥≈£î düeTs¡düqï<ΔäT&Ó’ Çø£ÿ&É≈£î ekÕÔ&ÉT. ìs¡+‘·s¡+
áX¯«s¡Tì#˚ <Ûë´ì+|üã&˚ Ä s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ˙ |ü~‘·\\T ø√dæ <äX~¯ X¯\≈£î
ã* Ç∫à d”‘q· T >¬ ø’ =ìb˛‘ê&ÉTμ nì ã<äT*#êÃ&ÉT.
Vü≤qTeT<ä“+<Ûqä + : \+ø±<äV≤ü q+
á e÷≥\T $ì <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT ≈£î|æ‘T· &Ó’ ªá‘·&ç ‘√ø£, eTT≈£îÿ, #Óe⁄\T,
Hê\Tø£ K+&ç+#·μeTì Ä»„ Ç#êÃ&ÉT. Ä»„ ø±>±H˚ ã\e+‘·T˝…q’ sêøåd£ Tü \+‘ê
#·T≥ºTeTT{ºÏ ‘√ø£ô|’ ã\+>± X¯ÁkÕÔ\‘√ yÓ÷<äkÕ>±s¡T. #ÓeT≥\T ø±]b˛‘·THêï
|ü≥Tº e<ä\ø£ >∑{>Ϻ ± qs¡øk£ Õ>±s¡T. ø±ì n‘·ì yÓ+Á≥Tø£ ≈£L&Ü #Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ˝¡ <Ò Tä .
n~ #·÷∫ <äX¯Á^e⁄&ÉT ;Û‹*¢ @+#Ój·÷´˝À ‘√#·ø£ eTqdüT‡˝À á
sêyÓ÷bÕdü≈î£ &ÉT dü‘´· dü+<ÛTä &ÉT, á‘·ìøÏ eTè‘·T´e⁄ m˝≤ dü+uÛ$Ñ düT+Ô <√
‘Ó\TdüT≈£î+{≤qT nqTø=ì e÷s¡T‹‘√ ªsêeTTìô|’ ˇ≥ºT y˚dæ ˙ eTè‘ê´+>∑+
@<√ ì»+ #Ó|ü !μ nHêï&ÉT. <ëìøÏ Vü≤qTeT ªHê≈£î eTè‘·T´e⁄ ˝Ò<μä q>±
sêeDT&ÉT qyê«&ÉT. ªÁãVü≤à≈£î ≈£L&Ü eTs¡D+ ñ+<˚, eT] ø°≥ø£+ e+{Ï
˙yÓ+‘·μ nHêï&ÉT. ã<äT\T>± e÷s¡T‹ ªHê ã\+ düeTdü+Ô Hê ‘√ø£˝À ñ+~.
q÷HÓ >∑T&¶\É qT ‘√ø£≈î£ #·T{ºÏ n–ï s¡–*ùdÔ düeTdü+Ô uÛdÑ à” |ü≥\eTe⁄‘·T+~μ
nHêï&ÉT. ªyÓ+≥H˚ q÷HÓ˝À eTT+∫ eÁkÕÔ\qT #·T≥º+&ç. n–ï s¡>\∑ Ã>±H˚
352 lsêeT$»j·T+
øåD£ +˝À n+‘·eTe⁄‘ê&ÉTμ nHêï&ÉT sêeDT&ÉT. sêøåd£ Tü \T q÷HÓ eÁkÕÔ\T
‘Ó∫à ‘√ø£≈î£ #·T{º≤s¡T. Ç+‘·˝ÀH˚ yêj·TT≈£îe÷s¡T&ÉT ‘√ø£ ø=+#Ó+ ãj·T≥≈£î
ø£qã&ç‘˚ @+ #˚kÕÔH√ Hêπø ‘Ó*j·T<äì u…~]+#ê&ÉT. sêøåd£ Tü \T >∑T&¶\É ø√dü+
|üsT¡ >∑T\T rdæ #·T&ÉT‘·THêïs¡T. ø±˙ ‘√ø£ Ç+ø± Ç+ø± ô|s¡T>∑T‘·÷H˚ e⁄+~.
Á|ü C „ ≤ XÊ*jÓ Æ T q |ü + &ç ‘ · T &É T m+‘· e÷{¢ ≤ &ç H ê e÷≥\T
bı+>∑Tø=∫Ãqï≥¢T, eTVü‰ø£$ mìï |ü<ë´\T ÁyêdæHê Ç+ø± Áyêj·÷*‡q≥¢T,
sêeT>∑TD esíq¡ m+‘· #˚dHæ ê ‘·s>¡ q∑ ≥¢T, >=Á¬s\ø±|ü]øÏ y˚<ësúk¡ Õs¡+ mqï{Ïø°
uÀ<Û|ä &ü qÉ ≥¢T, e÷s¡T‹ ‘√ø£ eTVæ≤eT sêøåd£ Tü \ ø£+‘·T |ü≥˝º <Ò Tä . q>∑s+¡ ˝À
n+<äs÷¡ q>∑Tï\j·÷´s¡T. düø\£ egsê• |üP]Ô>± Vü≤]+#·Tø=ìb˛sTT+~.
m+‘· yÓ‘ø· HÏ ê mø£ÿ&Ü @MT \uÛ´Ñ +ø±˝Ò<Tä . sêDÏyêdü+ ≈£L&Ü q>∑ïeTsTT+~.
ø±˙ ‘√ø£ Ç+ø± $T–˝Ò ñ+~. q>∑s+¡ ˝À mø£ÿ&É yÓ<øä HÏ ê <ës¡|⁄ü b˛>∑T
≈£L&Ü <=s¡ø˝£ <Ò Tä . Vü≤qTeT+‘·T&ÉT @e÷Á‘·+ ‘√ø£ $T–*Hê |üs´¡ ekÕq+
#Ó|Œü ˝Òq+≥THêï&ÉT. q÷HÓ, HÓsTT´, yÓqï, >∑T&¶\É T mø£ÿ&Ü <=s¡ø˝£ <Ò ìä
sêeDTìøÏ #ÓbÕŒs¡T. uÛj Ñ T· +‘√ ˇø£&TÉ j·TC„À|üM‘·+ rdæ ‘√ø£≈î£ #·T{º≤&ÉT.
sê»ùde≈£î\T ≈£L&Ü q>∑ï+>± ‹s¡>k∑ Õ>±s¡T. nìï >∑èVü‰\ Á|ü<ëÛ q<ë«sê\T
u≤s¢ê ‘Ó]∫ ñ+&É>± q>∑s+¡ ˝Àì »qT\+<äs÷¡ $eg˝…’ dæ>T∑Z ‘√ ‘·\T|ü⁄\
yÓqTø£ <ë≈£îÿHêïs¡T. ˇø£s¡T Nø£{¢À ≈£Ls¡TÃ+fÒ, ˇø£s¡T uÛÑ÷>∑èVü≤+˝À
‘·\<ë#·T≈£îHêïs¡T. ˇø£&ÉT ø£fi¯ófl eT÷düTø=ì yÓ\T‘·Ts¡T e∫ÃHê sêÁ‘˚
nqT≈£î+≥THêï&ÉT. eè<ΔTä \˝À ˇø£&TÉ \+ø±q>∑sêìøÏ eT+∫s√E\T ˝Òe⁄,
n+‘·´ø±\+ düMT|æ+∫+~, n+‘ê uÛdÑ àü eTj˚T´≥¢T+~ nHêï&ÉT.
Çø£ÿ&É ‘√ø£ Ç+ø± #˚sTT eT+<ä+ $T–* ñ+~. eÁkÕÔ\T <=]πø ÄX¯
˝Ò<Tä . ÄKs¡≈î£ sêeDT&ÉT nXÀø£eq+˝Àì d”‘· eÁkÕÔ\qT ‘ÓeTàHêï&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêeDTì Ä<˚X+¯ $ì ‘√ø£qT eTT≈£î[+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚
‘√ø£ $T>∑\˝Ò<qä ï yês¡qÔ T <ä÷‘· sêeDTìøÏ ‘Ó*bÕ&ÉT. ªÇø£ nø£ÿ&É qT+&ç
n<Ûë´j·TeTT-21 353
>∑T&¶\É T ‘˚e&ÉyTÓ +<äT≈£î, yÓ+≥H˚ ‘√ø£≈î£ ì|ü ô|≥º+&çμ nHêï&ÉT sêeDT&ÉT.
sêøå£düT\T ø±>∑&Ü ‘Ó#êÃs¡T. ø±ì ì|ü ‘√ø£≈£î n+≥Tø√˝Ò<äT. mH√ï
ñbÕj·÷\T #˚XÊs¡T. ø±˙ n–ï n+≥Tø√˝Ò<äT. sêeDT&ÉT n–ï
n+≥ø£b˛e⁄≥≈£î ø±s¡Dy˚TeTì Vü≤qTeT+‘·Tì n&ç>±&ÉT. ã<äT\T>± e÷s¡T‹
ª˙ sTT+{¢À |ü⁄#·Ã¤ j·T»„+ »s¡T>∑T‘·Tqï~. n˝≤+≥|ü&ÉT ùde≈£î\ #˚‹øÏ
á |üì n|üŒ–kÕÔsê? Ä eT÷sâT¡ \T H√{Ï‘√ m+<äT≈£î }<äT‘ês¡T? ˙e⁄
e∫à dü«j·T+>± H√{Ï‘√ }~‘˚ ˇø£ øåD£ +˝À n–ïC≤«\\T Á|ü»«]\¢T‘êsTTμ
nHêï&ÉT. n+»H˚jT· Tì e÷≥\qT $ì <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT ˝À˝À|ü\ uÛj Ñ T· +>±
ñHêï ô|ø’ Ï _+ø£+>± ˝Ò#ê&ÉT. dü«j·T+>± yÓ[fl H√{Ï‘√ ã\+>± n–ïì
}<ë&ÉT. Ä øåD£ +˝À Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q ‘·+Á&çjTÆÓ q yêj·TT<˚e⁄ì, n–ïì
düà]+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ n–ïC≤«\\T Á|ü»«]*¢ <äXe¯ TTU≤\ ô|ø¬’ –XÊsTT.
>∑&eɶ TT, MTkÕ\T n˙ï uÛdÑ àü eTsTTHêsTT. sêeDT&ÉT mH√ï bÕbÕ\T #˚XÊ&ÉT.
sêuÀj˚T ø±\+˝À sêeTu≤D+ X¯Øs¡+˝À >∑T#·TÃø√ø£eTT+<˚, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
ÁbÕj·T•Ã‘·+Ô #˚XÊ&ÉT. <äXø¯ +£ sƒT¡ ì |ü~ eTTU≤\T u≤>± ø±*b˛sTT #·÷#·T≥≈£î
ø±*q n&É$˝≤ >√#·]+#êsTT. eTTU≤ìøÏ >∑T&¶É ø£|ü ≈£îì ‘·q Ädüq+˝À
≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. n|üŒ{ÏøÏ ‘√ø£≈£î ì|ü n+≥T≈£î+~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
ñqà‘·T&Ô ’Ó H˚\MT<ä|&ü ç <=s¢k¡ Õ>±&ÉT. <äjT· ˙j·TyÓTqÆ dü«s¡+‘√ qqTï me¬sH’ ê
e<ä* ô|≥º+&ç nì ÄÁø√•düTqÔ ï Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫ ndüTs¡T\T eTqdüT‡˝À
Äq+~+#ês¡T. nøå£j·÷~ düeTdüÔ sêøå£düT\qT dü+Vü≤]+∫q+<äT≈£î,
Ç+Á<äõ‘·TqÔ T u≤~Û+∫q+<äT≈£î M&çøÏ ‘·–q XÊdæÔ »]–+<äì dü+‘√wæ+#ês¡T.
n–ïì ‘Ó|Œæ +∫ ‘√ø£≈î£ ì|ü n+{ÏùdÔ e÷s¡T‹ yÓ+≥H˚ eTs¡DkÏ ÕÔ&ìÉ
ÁuÛ$Ñ T+∫q <äXe¯ TTKTì eT÷sâ‘¡ q· T, e÷s¡T‹ Ä˝À#·qqT |üd>æ {∑ Ϻ ÁãVü≤à<˚e⁄&TÉ
$H√<ä+>± ‹\øÏ+#·kÕ>±&ÉT. Ç+‘·˝À Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n–ï‘êbÕìøÏ ãTdü\T
ø=&ÉT‘·÷, uÛ÷Ñ $Tô|’ Ç≥Tq≥T <=s¢T¡ ‘·÷, yÓ÷ø±fi¯flô|’ ≈£Ls=Ãì sêeDTì
354 lsêeT$»j·T+
>∑&+ɶ |ü≥Tº ø√e&ÜìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É >∑&+ɶ @MT $T>∑\˝Ò<Tä . sêeDTìøÏ
n–ï n+≥Tø√>±, <äsV¡ ‰ü düe<äqT&Óq’ ÁãVü≤à, eTT+<äT nqsú+¡ »s¡>u∑ À‘√+~
nqT≈£îHêï&ÉT. ndüTs¡T\+<ä]‘√ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT qqTï e<ä*ô|≥º+&ç nì
n]ú+#ê&ÉT. ø±˙ yês¡T |ü{+Ϻ #·Tø√≈£î+&Ü <ä÷s¡+>± bÕ]b˛kÕ>±s¡T. Ç+‘·˝À
e÷s¡T‹ ‘√ø£‘√ ndüTs¡T\+<ä] >∑&ܶ \qT ø±*à >=|üŒ Á|üfij ¯ T· + düèwº+æ #ê&ÉT.
‘√ø£ –s¡–sê Á‹|üŒ>± Á|üfij ¯ T· C≤«\\T $»è+_Û+#êsTT. ‘√ø£ sêøåd£ Tü \
#·T≥º÷ ‹]– n+<ä]˙ uÛÑdüà+ #˚dæ+~. sêøå£düT\+‘ê düuÛÑqT e<ä*
bÕ]b˛j·÷s¡T. e÷s¡T‹ sêøåd£ Tü \‘√ Ä>∑+&çsê! qqTï e<ä* ô|≥º+&ç n+≥÷
e+<ä˝≤~ sêøåd£ Tü \qT øåD£ +˝À ‘√ø£‘√ ã+~Û+∫ sêeDTì m<äT≥≈£î ‘Ó∫Ã
mø£ÿ&çøsÏ ê bÕ]b˛‘·THêïs¡T? nì >∑<eä ÷sTT+#ê&ÉT.
Ç+‘·˝À ˙ yêqs¡T&ÉT #·ìb˛j·÷&Éqï yês¡ÔqT sêøå£düT\T d”‘·≈£î
#ÓbÕŒs¡T. á yês¡Ô $ì C≤qøÏ <äT'K+‘√ á $|üØ‘·+ m˝≤ dü+uÛ$Ñ +∫+~?
<√eT kÕ>∑sêìï XÀwæ+|üCj Ò T· &É+, qø£ÿ dæ+Vü‰ìï |ü≥Tº ø√e&É+, $TDT>∑Ts¡T
|ü⁄s¡T>∑T dü÷s¡T´ì |ü&<É √j·T&É+, ø£eT\+ eÁC≤ìï |ü>T∑ \>=≥º&+É , |ü‘+· >∑+
ã&Éu≤q˝≤ìï $T+–y˚jT· &É+, yêdüTøÏ |ü&>É q∑ T nD∫ y˚jT· &É+, <√eT¬sø£ÿ\
<Ûë{ÏøÏ Á|üfi¯j·Ty˚T|òü÷\T $∫äqïeTe&É+, |æ|”\ø±\ <ë&çøÏ ø£qø±Á~
|ü&çb˛e&É+, |ü⁄wüŒÁ|üVü‰sêìøÏ ‘êuÒ{Ï M|ü⁄ ‘·≥ºTø√˝Òø£b˛e&É+,
∫Á‘·˝KÒ q+˝Àì ø±+‹ Á|üfij ¯ T· ø±\+ yÓTs¡T|ü⁄\qT $T+–y˚jT· &É+ m˝≤
ndü+uÛyÑ ê˝À n˝≤ s¡TÁ<ëe‘ês¡T&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT á sêøåd£ Tü \T yÓ*–+∫q
n–ï#˚‘· eTè‘·T´e⁄yê‘· |ü&&É +É ndü+uÛeÑ + nqT≈£î+~ C≤qøÏ. »sƒs¡ ê–ïì
n&ÉT>∑>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT øπ eå T+>± ñHêï&ÉT, yêj·TT<˚e⁄ì düV‰ü j·T+‘√
q>∑sêqï+‘ê <äV≤æ düTHÔ êï&ÉT nì »yê_∫Ã+~.
sê»düu˝ÑÛ À sêøåd£ Tü \+‘ê ø£*dæ Vü≤qTeT+‘·Tì X¯ÁkÕÔ\‘√ ø=≥º>±
‘√ø£˝Àì eT+≥\T eTØeTØ Á|ü»«]˝¢≤sTT. <ë+‘√ s¡øÿ£ düT\T q\T~X¯\≈£î
n<Ûë´j·TeTT-21 355
bÕ]b˛j·÷s¡T. HêHêX¯ÁkÕÔ\T, u≤D≤\T Á|üjÓ÷–+#·>±, e÷s¡T‹
$>∑‘J· e⁄ì˝≤ |ü&bç ˛j·÷&ÉT. yêqs¡T&ÉT eT÷]ä\>¢ H∑ ˚ ndüTs¡T\+‘ê |üsT¡ >∑Tq
e∫à <ä>s∑Z ≈¡ î£ #˚], H˚qT #˚dqæ >±j·T+ e\¢H˚ eTs¡D+Ï #ê&ÉT nì Á|ü‹ˇø£ÿs¡T
>∑Ts¡T\Ô T #·÷|æ+#·kÕ>±s¡T. nCÒjT· T&Óq’ Ä yêqs¡T&ÉT #·ìb˛j·÷&ÉT, Çø£
MTs¡ T dü T K+>± ìÁ~+#· e #· T à nì sêeDTìøÏ $qï$+#ês¡ T .
eTs¡DÏ+∫qyêìe˝… e÷s¡T‹ ¬s+&ÉT |òüT&çj·T\T uÛÑ÷$Tô|’ |ü&ÉTHêï&ÉT.
sêøåd£ Tü \+‘ê ø£*dæ n‘·&ìç ne˝ÀøÏdTü HÔ êïs¡T. H√{ÏqT+&ç qTs¡>∑ ek˛Ô+~.
yÓ<’ Tä ´\T Hê&ç #·÷düTHÔ êïs¡T. mH√ï |ü⁄s¡TcÕsúê\T kÕ~Û+∫ ∫es¡≈î£ yêqs¡T&ÉT
eTè‘·T´e⁄ bÕ\j·÷´&ÉT nì nqT≈£îHêïs¡T.
n˝≤ n+<äs÷¡ #·÷düT+Ô &É>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT nø£kÕà‘·T>Ô ± ˝Ò∫ n+<ä]˙
‘√ø£‘√ ã+~Û+#ê&ÉT. sêøåd£ Tü \˝À ø=+<äsT¡ Ä eT+≥\˝À eT+&çb˛>±,
ø=+<äsT¡ bÕ]b˛j·÷s¡T. <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT ˇø£ÿ&˚ $T–*b˛j·÷&ÉT. sêeDTì‘√
ªÇ|ü&ÉT ˙≈£î s¡øD£å mes¡T?μ nì n&ç>±&ÉT. Vü≤qTeT. ø±˙ sêeDT&ÉT
Ç+Á<äõ‘·T‘Ô √ ˝ÀVü≤|ü⁄ >=\TdüT\T ‘Ó∫à á ø√‹ yÓT&É, #˚‘T· \T ã+~Û+∫
\+ø£+‘ê ‹|üŒ+&ç nì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. Ç+Á<äõ‘·TÔ n˝≤π> Vü≤qTeT+‘·Tì
ã+~Û+∫ q>∑se¡ T+‘ê ‹|üŒkÕ>±&ÉT.
ã+>±sêìøÏ |ü⁄≥+ ô|&ç‘˚ <˚B|ü´e÷q+>± Á|üø±•düT+Ô ~. Ä $<Û+ä >±
d”‘êXÀø£Vü≤s¡DT&Ó’q Vü≤qTeT n–ï‘√ ø£*dæ X¯ó<ΔäyÓTÆ yÓ\T>=+<ë&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·Tì M~ÛM~Û ‹|ü‘·T+&É>± ø=+<äsT¡ düV≤ü »+>± >∑÷&Û#É ês¡ì
‘·\#ês¡T. ì+~+∫q yê] H√{Ïì <äVæ≤+#ê&ÉT. Ç~ #·÷∫ Á|ü»\T
‘·˝À~≈£îÿ≈£î bÕ]b˛j·÷s¡T. Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚d÷ü Ô <äjT· ˙j·T+>± ˇø£ j·TTe‹
‘·q düôVA<äsT¡ ì‘√, ˙e⁄ qqTï Çø£ÿ&ç qT+&ç ãj·T≥≈£î rdüTø£b˛ø£b˛‘˚
Ä yêqs¡T&ÉT qqTï <äV≤æ kÕÔ&TÉ nì $\|æ+∫+~.
356 lsêeT$»j·T+
Ç~˝≤ ñ+&É>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêøå£düT\+<ä]ì ‘·qqT >∑{ºÏ>±
|ü≥ºTø√eTì ôV≤#·Ã]+∫, dü÷ø£Îs¡÷|ü+˝À nø£ÿ&ç qT+&ç m–]b˛sTT
yÓ≥ø±s¡+>± qe«kÕ>±&ÉT. sêøåd£ Tü \≈£î ‘√ø£ #·÷|æd÷ü Ô düT&ç>±*˝≤ \+ø£+‘ê
ì|üŒ+{Ï+#ê&ÉT. $T<›Ó\T, >√|ü⁄sê\T, n+<äyÓTÆq sêDÏyêdü uÛÑeHê\T,
q>∑s¡+˝Àì nìï eTVü‰<ë«sê\T, ˇø£ÿkÕ]>± uÛÑ>Z∑TeTHêïsTT. ø£|æ
\+ø±<äV≤ü q+ #˚jT· &ÜìøÏ yêj·TTe⁄ m+‘√ düV‰ü j·T|ü&ܶ &ÉT. q>∑sb¡ Âs¡T\T
q>∑ï+>± Çfi¯ófl e<ä* bÕ]b˛j·÷s¡T. dü+kÕ]øÏ <Ûqä + eTTK´+. n+‘·ø+£ fÒ
Á|æjT· + dü+‘êq+. n+‘·ø+£ fÒ uÛ≤s¡´ n~Ûø+£ . nìï{Ïø+£ fÒ ÁbÕD+ eTTK´+.
‘·qT ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚j·Te\dæq|ü&ÉT Ç+Á~j·÷\ |ü≥¢ ñ<ëd”qT&Ó’
<˚Vü‰_Ûe÷qeTT q•+#·>± ìdü‡+>∑T&Ó’ $wüj·TuÛÀ>±\qT e~˝ÒkÕÔ&ÉT.
yÓ÷Vü≤eTeT‘·\ô|’ ÁuÛ≤+‹ M&Éìyê&ÉT Ç‘·sT¡ \ >∑÷]à |ü{+Ϻ #·T≈£î+{≤&Ü?
mes¡÷ me]˙ |ü{+Ϻ #·Tø√ø£ ÁbÕD+ <äøÿÏ +#·Tø√e&ÜìøÏ bÕ]b˛‘ês¡T.
uÛsÑ qÔ¡ T n‘·´+‘· Á|æjT· +>± Áù|$T+#˚ uÛ≤s¡´ ôd‘’ +· uÛsÑ Ô¡ ø√dü+ eT+&˚ Ç+{Ï˝À
ñ+&É>\∑ <ë? eT+≥\T n|ü]$T‘·+>± ô|ø’ ˝Ï ∫Ò Äø±XÊìï n+≥kÕ>±sTT.
ø£˝≤Œ+‘·+˝À s¡TÁ<äTì˝≤ n–ï sêeDTìô|’ Á|ü»«]*¢+~. bı>∑ |ü~~≈£îÿ\≈£L
<ä≥+º >± yê´|æ+∫+~. me]øÏ ≈£L&Ü #·÷|ü⁄ dü]>± ø£qã&É&+É ˝Ò<Tä .
|üsT¡ düy~˚ e+{Ï sêeTuÛ≈Ñ î£ ìÔ Ms¡$Vü‰s¡+‘√ \+ø±q>∑se¡ T+‘ê ø±*b˛sTT
mÁs¡ì eT+≥\˝À düTesí+¡ ˝≤ >√#·]+∫+~.
n˝≤ \+ø±<äV≤ü q+ >±$+∫q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeT<äsÙ¡ Hê_Û˝≤wæjTÆÓ
yÓ+≥H˚ m–] düeTTÁ<ärs¡+ #˚sT¡ ≈£îHêï&ÉT. düeTTÁ<ä+˝À eT+&ÉT‘·Tqï ‘√ø£qT
eTT+#·>±H˚ mH√ï ÄÁø£+<äq\T, $qïbÕ\T $qã&¶ÜsTT. »\#·sê\˙ï Ä
y˚&øç Ï eT–Zb˛sTT, ˙e⁄ <ä÷s¡+>± yÓfió¯ fl e÷s¡Tr! nì y˚&TÉ ≈£îHêïsTT. yê{Ï
$qïbÕìï eTìï+∫ Vü≤qTeT rsêìøÏ sê>±, j·÷õ„≈î£ &ÉT n–ïì Ä]Œq≥¢T,
düeTTÁ<äT&ÉT n\\ s¡÷|ü+˝À ˙fi¯ófl #·*¢ ‘√ø£qT #·˝≤¢ sêÃ&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-21 357
Ä düeTj·T+˝À Vü≤qTeTø£bÕ\+ qT+&ç sê*|ü&ɶ ˇø£ ùd«<ä_+<äTe⁄
qT+&ç eTø£s¡<Ûä«E&ÉT »ìà+#ê&ÉT. Ä ø£|”+Á<äT&ÉT yÓqT~]– #·÷&É>±
\+ø£+‘ê eT+≥\˝À uÛ>Ñ u∑ >ÑÛ ∑ eT+&ÉkÕ–+~. ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ Ä n–ïC≤«\˝À
C≤qøÏ uÛdÑ àü yÓTbÆ ˛sTT+<˚y÷Ó ! H˚qT e∫Ãq ø±s¡´eT+‘ê HêX¯qyÓT+Æ ~ nì
‘·\b˛dæ yêj·TTq+<äqT&ÉT $TøÏÿ* XÀø±Áø±+‘·T&Éj÷· ´&ÉT. H˚qT sêeTdüàs¡D
#˚dqæ ‘√&ÉH˚ qqTï n–ï u≤~Û+#·˝<Ò Tä . n˝≤+≥|ü&ÉT »>∑Hêà‘·qT n–ï
m˝≤ u≤~Û+#·>\∑ <äT. ìs¡à\yÓTqÆ eTqdüT‡‘√ sêeTHêe÷ìï düà]+∫q+‘·H˚
•e⁄ì ø£+sƒ¡+˝Àì Vü‰˝≤Vü≤\+ ≈£L&Ü o‘·\yÓTÆ+~ nì ‘·qTï ‘êqT
düe÷<Ûëq|üs¡#·T≈£îHêï&ÉT. Ç+‘·˝À yêj·TT<˚e⁄&ÉT eTT˝¢Àø±~Û|ü‹
Vü≤è<äjT˚ X¯«]jÓTÆ q C≤qø°<$˚ düTK+>± ñ+<äHêï&ÉT. Ä yês¡Ô $qï ‘·sT¡ yê‘·
Vü≤qTeT+‘·TìøÏ sêeTTì #·÷∫, yê] bÕ<ë\ô|’ |ü&Ü\qï ø±+øå£ eT]+‘·
ã\|ü&+ç ~. ø±ì Ä C≤qø°Hê<∏Tä &ÉT C]–q dü+>∑‘T· \qT #Ó|Œü eT+{≤&ÉT.
eTTK‘ê qqTï H˚qT ø°]+Ô #·Tø=qT≥ ‘·><∑ Tä . ‘·q ø°]ìÔ , <Ûsä êàìï, $<ä´qT,
<Ûs’Ó ê´ìï, ã\|üsêÁø£e÷*ï >∑Ts¡Te⁄ m<äT≥ e]í+∫qyêìøÏ ‘·|Œü ø£ Vü‰ì
ø£\T>∑T‘·T+<äì XÊgyêø£´+. n+<äT#˚‘· >∑T|üÔs¡÷|ü+˝À n+»H˚j·TT&ÉT
|üsy¡ T˚ w˜ìæ <ä]Ù+∫ H˚qT njÓ÷<Ûë´|ü‹ #·sD¡ dü+<äsÙ¡ HêìøÏ b˛‘·THêïqHêï&ÉT.
Çø£ÿ&É »]–q dü+>∑‘T· \˙ï ÄeT÷˝≤Á>∑+>± ÁyêdæsTTe«+&ç nì n&ç>±&ÉT.
á yês¡Ô $ì ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT ÁãVü‰àq+<ä+˝À eTTì– ‘˚˝≤&ÉT. ªVü≤qTe÷! ˙
»qà <Ûqä ´yÓT+Æ ~. qqTï ≈£L&Ü bÕeq+ #˚XÊe⁄μ n+≥÷ yÓ+≥H˚ C≤ãT
Áyêdæ n‘·ì #˚‹øÏ#êÃ&ÉT. ÁãVü≤à nqTeT‹ >¬ ø’ =ì nXÀø£eHêìøÏ e∫Ã
»qø±‘· à »≈£ î kÕcº Õ +>∑ q eTkÕÿs¡ + #˚ X Ê&É T . ª<ä X ¯ s ¡ < ∏ ä T ìøÏ eTVü ‰
|ü⁄D´KìjÓTÆ qyê&ÉT, ÁãVü‰à+&ÉHêj·T≈£î&ÉT, »>∑<TäZ s¡Te⁄, uÛøÑ eÔ£ T+~s¡ ÁbÕ+>∑D
eT+<ës¡eT÷ nsTTq≥Te+{Ï Ä sêeTTì <äsÙ¡ HêìøÏ yÓfió¯ ‘·THêïqTμ nHêï&ÉT.
ÄyÓT Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î qeTdüÿ]+∫ ø£fifl¯ ì+&Ü ˙s¡T ì+&É>± >∑<<äZ dä «ü s¡+‘√
Hê ÁbÕDHê<∏Tä &ÉT Çø£ÿ&É≈î£ m|ü&ÉT ekÕÔ&TÉ nì n&ç–+~.
358 lsêeT$»j·T+
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ª»>∑Hêà‘ê! s¡|Tüò THê<∏eä \¢u!ÒÛ >∑TDdü]‘˚? ø£eT\Á|æjT˚ !
ø£eT˝À<ä÷“¤‘!˚ ˙e⁄ Çø£ ~>∑T\T #Ó+<äqedüse¡ TT ˝Ò<Tä . e÷‘ê! ñ<äjT· +
¬s+&ÉT Á|üVü‰sê\sTTq ‘·s¡Tyê‘· sê|òüTe⁄&ÉT düeTTÁ<ärsêìøÏ e∫Ã
<Ó‘’ ´˚ +Á<äTì‘√ düV‰ü sêøåd£ Tü \+<ä]˙ dü+Vü≤]+∫ ìqTï $&ç|kæ ÕÔ&TÉ . Hê≈£î
MTπs<äsTTHê >∑Ts¡TÔ ÇùdÔ ‘ê≥ø£qT dü+Vü≤]+∫ j·TC„≤ìï ø±bÕ&çq s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT
dü+‘·Twºßü &Ó’ qqTï <Ûqä ´J$>± yÓT#·TÃ≈£î+{≤&ÉTμ nì y˚&TÉ ø√>±, ÄyÓT ‘·q
»&É˝À qT+&ç ~e´+>± Á|üø±•+#˚ ˇø£ eTDÏì rdæ Vü≤qTeT+‘·Tì #˚‹˝À
ô|≥º>± Vü≤qTeT ªÄ C≤qø° s¡eTDTì n$T‘êq+<äu]ÑÛ ‘·Tì #˚ùd eTs=ø£
>∑Ts¡TqÔ T #Ó|Œü e\dæ+~μ nì d”‘êdü‹ì n]ú+#ê&ÉT. ªy˚TeTT Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+ô|’
edædTü qÔ ï|ü&ÉT ˇø£s√E \ø£ÎDT&ÉT eHêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. @ø±+‘·+˝À H˚qT
s¡|Tüò THê<∏Tä ì ‘=&Éô|’ ‘·\ô|{Ï|º &ü TÉ ≈£îHêïqT. s¡|Tüò TsêeTT&ÉT Á|”‹‘√ $TøÏÿ*
düTyêdüq >=*ù| ˇø£ øπ dü]s¡+>∑T eT÷*ø£qT ns¡>B∑ dæ Ä ‹\ø±ìï Hê
qT<äT{Ïô|’ ~<›ë&ÉT. á $wüjT· + s¡|Tüò THê<∏Tä ìø=ø£ÿ]πø ‘Ó\TdüTμ nì C≤qøÏ
Vü≤qTeT+‘·TìøÏ eTs=ø£ >∑Ts¡TqÔ T ≈£L&Ü ‘Ó*j·TCÒjT· >± yêj·TTq+<äqT&ÉT
$TøÏÿ* Äq+~+#ê&ÉT.
C≤qø° < ˚ $ Vü ≤ qTeT‘√ ªdü e TTÁ<ä + X¯ ‘ · j Ó ÷ »q |ü s ¡ ´ +‘· y Ó T Æ
ñbıŒ+>∑T‘·Tqï~ ø£<ë! ndü+U≤´ø£+>± yêqs¡ùdq <ëìì <ë{Ï m{¢≤
sê>∑\<äT?μ nì n&ç–+~. ªsê|òTü e⁄&ÉT u≤D≤\‘√ yês¡~Û ì]àkÕÔ&TÉ . ˝Ò<ë
Hê ‘√ø£‘√ nK+&ÉyTÓ qÆ yês¡~ìÛ ì]à+#·e#·TÃ. ø±ø£b˛‘˚ sêeTu≤D+
ã&Éu≤q\yÓTÆ düeTTÁ<ëìï X¯ówæÿ+|üCj Ò T· e#·TÃ. nB ø±ø£b˛‘˚ n+<äs+¡
m–] Çø£ÿ&É≈î£ sêe#·TÃ. dü+Ô uÛ≤\T ˝Ò≈î£ +&Ü Äø±X¯+ m˝≤ ñqï<√, ˙{Ïô|’
|üè~∏« dü«j·T+uÛTÑ e⁄˝≤>± m˝≤ ñqï<√, n˝≤ C≤qø°e÷‘ê! ˙ uÛsÑ ≈Ô¡ î£ X¯ø´£ +
ø±ì~ @eTTqï<äe÷à! ‘·*¢ ø£&TÉ |ü⁄˝À _&¶É qee÷kÕ\÷ J$düT+Ô ~. <ëHÓïes¡T
s¡øåÏdüTÔHêïs¡T? Ä düπs«X¯«s¡Tq≈£î kÕ<Ûä´+ø±ì<˚eTTqï~? _&¶É|ü⁄≥º>±H˚
n<Ûë´j·TeTT-21 359
‘·*d¢ HÔü ê˝¢À bÕ\T <Ûës¡>± Ádü$kÕÔsTT. Ç~ Ä |üsê‘·Œs¡TìøÏ ‘·|Œü nqT´\≈£î
X¯ø´£ e÷? øåD£ +˝À nq+‘·yTÓ qÆ ÁãVü‰à+&Üìï #·÷|ü>\∑ &ÉT. yÓ+≥H˚ <ëìì
\T|ü+Ô #˚jT· >∑\&ÉT. n{ºÏ Á‹uÛTÑ eq >√kÕsTTøÏ X¯ø´£ +ø±ì<˚~? dü÷s¡T´&=ø£ÿ&˚
»>∑‘T· qÔ +‘ê Á|üø±•+|ü#j ˚ T· >± C„≤qdü÷s¡T´&Óq’ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT á e÷Á‘·+
#˚jT· ˝Ò&Ü? qes¡+Á<Ûuä ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ X¯Øs¡+˝À ÁbÕD+ b˛≈£î+&Ü ì\T|ü>*∑ –q
»>∑H√àVü≤qT&Ó’q njÓ÷<Ûë´Hê<∏äTq≈£î Ç~ ˇø£ ˝…ø±ÿ! y˚<ë\T me]ì
e]í+#·˝øÒ £ eT÷>∑y√j·÷jÓ÷, n{ºÏ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT sπ |ü⁄ ñ<äjT· + s¬ +&√
Á|üV‰ü sêìø£˝≤¢ düeTTÁ<ärs¡+˝À ñ+{≤&ÉT. e÷‘ê! ìqTï Hê‘√H˚ rdüTø=ì
yÓfifl‚ yê&çì. ø±ì s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ìqTï yÓ‘ø· e£ Tì e÷Á‘·yT˚ Hê≈£î nqT»„
Ç#êÃ&ÉT. ‘·<Tä |ü] yêπs+ #˚kÕÔs√ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äTμ nì |ü*øÏ kÕcºÕ+>∑
qeTkÕÿs¡+ #˚dæ d”‘· Ä»„ >¬ ø’ =ì yêj·TTq+<äqT&ÉT s¡|Tüò THê<∏Tä q≈£î »j·TeTT
ø£\T>∑T>±ø£! nì »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚d÷ü Ô ì+–¬ø–sê&ÉT. <˚e‘·\+‘ê
e÷s¡Tr! ˙e⁄ ‘·«s¡>± lsêeTTì rdüTø=ìsê! ˙y˚ e÷ ÁbÕD<ë‘·e⁄.
eTeTTà\q+<ä]ì Çø£ÿ&É qT+&ç ã+<Ûä $eTT≈£î\Ô #˚jT· eTì ÁbÕ]ú+#ês¡T.
<˚e‘·\‘√ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT MTs¡T Çø£ ∫+‹+#·qedüs+¡ ˝Ò<Tä . ñ<äj÷· ìø£˝≤¢
sêeTT&ÉT düeTTÁ<ärs¡+˝À ñ+{≤&ÉT nì <Ûs’Ó ´¡ + #ÓbÕŒ&ÉT.
Vü≤qTeT ‹]–sêø£
‘·<Tä |ü] \+ø±–] •Ksêìï n~Ûs√Væ≤+∫ Vü≤qTeT VüQ+ø±s¡+ #˚jT· >±
Äe*ˇ&¶TÉ q ñqï yêqs¡ùdq\T $HêïsTT. \+ø±–] qT+&ç Vü≤qTeT m>∑s>¡ ±
Ä <Ûë{ÏøÏ ÇdüTø£‹|üŒ\T ≈£L&Ü s¬ +&ÉT jÓ÷»Hê\T m–]|ü&ܶ sTT. Ç~
#·÷∫ düeTTÁ<äT&ÉT ;Û‹˝¢≤&ÉT. sêÁ‹ eTT–j·T>±H˚ ñ<äsTT+∫q dü÷s¡T´ì
e˝…, yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ ˝À ~–q düT|üsT¡í ì e˝…, e÷qdürs¡+˝À ~–q sê»Vü≤+düe˝…
e÷s¡T‹ Äe*ˇ&¶ÉTq ~>±&ÉT. nø£kÕà‘·TÔ>± eTùV≤+Á<ä–]ô|’ ì\∫q
Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫, yÓ+≥H˚ ø£\yê\ì C≤+ãe<ë~ düeTdüÔ yêqs¡T\T
360 lsêeT$»j·T+
|üs¡T>∑TBkÕs¡T. >=|üŒ>=|üŒ yêqs¡T\+<äs¡÷ Vü≤qTeTqT ø£\TdüTø=ì
ÄbÕ<äeTdüøÔ +£ Ä*+>∑q+ #˚dTü ø=Hêïs¡T. ˇø£sT¡ ‘√ø£qT øö–*+#·Tø√>±,
Ç+ø=ø£sT¡ ‘√ø£qT eTT<›ë&Üs¡T. ˇø£&TÉ yÓT&ÉqT yÓq≈£îÿ ‹|æŒ ‘√ø£qT ô|ø¬’ ‹Ô
#·÷|ædüTÔHêï&ÉT. ˇø£&ÉT #·|üŒ≥¢T ø=≥º>± ˇø£&ÉT e÷s¡T‹ eTT+<äT
Hê≥´e÷&Ü&ÉT. ˇø£&TÉ |æ*¢ yÓTT>Z∑ y˚ùdÔ ˇø£&TÉ lsêeTTì >∑TD>±q+ #˚XÊ&ÉT.
ˇø£&TÉ VüQ+ø±s¡+ #˚jT· >± ˇø£&TÉ kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+ #˚XÊ&ÉT. ˇø£&TÉ
lsêeT#· + Á<ä T ì e<› ä ≈ £ î yÓ + ≥H˚ b˛<ëeTHêï&É T . dü ø £ \ <˚ e ‘· \ T
leTVü‰$wíßü e⁄qT |üPõ+∫q≥¢T yêqs¡T\T |üP\T ‘Ó∫à Vü≤qTeT+‘·Tì
|üPõ+#ês¡T. e÷s¡T‹ ˇ+{Ïô|’ ñqï eT{ºìÏ #·÷∫ yêqs¡T\+‘ê \+ø£˝À
@+ Á|ü‘ê|ü+ #·÷bÕy√ e÷≈£î $es¡+>± #Ó|Œü eTì Áã‹e÷˝≤s¡T. e÷s¡T‹
düe÷<Ûëq+ #Ó|Œü ≈£î+&Ü ÁãVü≤à Áyêdæq |üÁ‘êìï yê]øÏ#êÃ&ÉT. $]+∫
eTTÁ<ë+øÏ‘y· TÓ qÆ Ä ñ‘·sÔ êìï yês¡T ‘ÓsT¡ e˝Ò<Tä . øÏwÿæ +<Û≈ä î£ á düe÷#ês¡+
#Ó|Œü ≈£î+&Ü Çø£ÿ&É ≈£Ls¡TÃì C≤ãT #·<Tä e⁄‘·T+fÒ #·‘T· s¡T\T eTq\qT
#·÷∫ qe⁄«‘ês¡T nì yêqs¡T\T e÷s¡T‹‘√ düV‰ü øÏwÿæ +<Û≈ä î£ ãj·T\T<˚sês¡T.
<ë]˝À düTÁ^e⁄ì eT<ÛTä eHêìï øåD£ +˝À HêX¯q+ #˚XÊs¡T. eT<ÛTä eHêìï
s¡ø+Ïå #˚ yêqs¡T\T düTÁ^e⁄ì‘√ ªMT≈£î n‘·´+‘· Á|æjT· yÓTqÆ eT<ÛTä eHêìï
yêqs¡T\‘√ düV‰ü yêj·TTq+<äqT&ÉT <Û«ä +dü+ #˚kÕ&Éìμ ‘Ó*bÕs¡T. Ä yês¡Ô
$ì d”‘ê|ü‹ düTÁ^e⁄ì‘√ ªe÷s¡T‹ $»j·T+ kÕ~Û+∫q Äq+<ä+˝À
eT<ÛTä eHêìï HêX¯q+ #˚dæ ñ+{≤&ÉTμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. Ç+‘·˝À eT<ÛTä eq+
qT+&ç n+»HêdüT‘·T&ÉT kÕ«q+<ä+˝À ‘˚*j·÷&ÉT‘·÷ |ü+bÕdüs√es¡+ ˇ&¶TÉ q
ñqï s¡|Tüò TsêeTTì e<›≈ä î£ s¬ ø£ÿ\‘√ m–] e∫à |üs«¡ ‘·yT˚ yê*+<ë nqï≥¢T,
Ä~‘·T´&ÉT uÛÑ÷$Tô|’ ~>±&Ü nqï≥¢T, e÷j·÷#·Áø£ã+<Ûëìï ìs¡dæ+∫
dü«dü«s¡÷|ü+˝À ‘˚*j·÷&˚ jÓ÷–˝≤ yêqs¡T\‘√ m–] e#êÃ&ÉT
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. \+ø£˝À $»j·T+ kÕ~Û+∫q Vü≤qTeT+‘·Tì >±+∫
n<Ûë´j·TeTT-21 361
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT Á|üdqü ï e<äqT&Éj÷· ´&ÉT. Ä düTÁ|üdqü ï‘· kÕ<Û≈ä î£ &ÉT ‘·q
>∑e÷´ìï kÕ~Û+#ê&Ü, düT|üsT¡í &ÉT düT<Ûës¡kÕìï Vü≤]+∫ ‘Ó#êÃ&Ü nqï<ëìøÏ
Á|ürø£>± ñ+~. njÓ÷<Ûë´|ü‹, øÏwÿæ +<Ûë|ü‹ Çs¡Te⁄s¡T ‘·eT ÄdüHê\qT
$&ç∫ |üs¡T>∑Tq yÓ[fl e÷s¡T‹ì ÁãVü‰àq+<ä+‘√ øö–*+#·Tø=Hêïs¡T.
|üse¡ TùdïVü‰fi¯óyÓq’ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT e÷s¡T‹ #˚‘T· \T |ü≥Tº ø=ì øπ eå ÷*+>∑q+
#˚ d ü T ø=q>± Äø±X¯ e T+‘ê Äq+<ä + ‘√ ì+&ç + ~. ÁbÕDdü K T&Ó ’ q
Vü≤qTeT+‘·Tì Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ Hêï&ÉT s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT. eTT+<äTeTT+<äT
@ ø±s¡D+>±HÓH’ ê ˙e⁄ qqTï e~*‘˚ Hê eTqdüT‡ ‘êfi¯˝<Ò Tä nHêï&ÉT
lsêeTT&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·Tì πøåe÷*+>∑q+ ‘·s¡Tyê‘· Ä ø√<ä+&ÉbÕDÏ $T>∑‘ê
yêqs¡T\qT ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT. C≤+ãe+‘·Tì, n+>∑<äTì Áù|eT‘√
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ Hêï&ÉT s¡|Tüò ÷‘·eÔ TT&ÉT. düTÁ^e⁄&ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫Ã
Áù|eT‘√ e÷s¡T‹ì Ä*+>∑q+ #˚dTü ø√>±, ãèVü≤düŒ‹ Ç+Á<äTì ø£\TdüT≈£îqï+‘·
Äq+<ä+ yÓ*$¢ ]dæ+~.
‘·<Tä |ü] sêC≤~ÛsêE\˝À düeTsúT¡ &Óq’ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT düu#ÑÛ j ˚ T· >±,
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ÁãVü≤à Áyêdæq C≤ãTqT ‘Ó|Œæ +∫ s¡|Tüò T|ü‹ eTT+<äT+#ê&ÉT.
ãTTwæ|ü⁄Á‘·T&Ó’q <ä+&ç yÓTT<ä\Tø=ì düTÁ|üuÛÑqT ñ<Δä]+∫q+‘·es¡≈£î
Ä+»H˚jT· T&ÉT #Ó|Œü >± $ì n+<äs÷¡ Äq+~+#ês¡T. ‘·<Tä |ü] n+>∑<Tä &ÉT
düeTTÁ<ärs¡+ es¡≈£L »]–q<ä+‘ê e]í+∫ #ÓbÕŒ&ÉT. ªd”‘ê<˚$ C≤&É
‘Ó*j·T˝Ò<Tä , nì y˚TeTT nqT≈£î+≥T+&É>± ˇø£ n<äT“¤‘+· »]–+~. n+<äs+¡
n–ï˝À <ä÷øÏ Ä‘êàVüQ‹ #˚düT≈£î+<ëeTì n–ï s¡–˝≤ÃeTT. Ç+‘·˝À
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTeTTà s¡ø+Ïå #ê&ÉT. düeTTÁ<ärs¡+˝À dü+bÕ‹ ø£*dæ e÷≈£î
d”‘· mø£ÿ&É ñqïB ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. yêj·TTq+<äqT&ÉT düeTTÁ<ä \+|òTü q+
362 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-21 363

#˚jT· &É+, ‘·sê«‘· \+ø£˝À »]–q dü+>∑‘T· \T ÁãVü≤à ‘·q dü«Vü≤kÕÔ\‘√ lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
ÁyêkÕ&Éμì ã<äT*#êÃ&ÉT. leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. uÛ≈Ñ î£ \Ô T dü<ë
n|ü&ÉT e÷s¡T‹, ª»>∑<«ä +<ë´! njÓ÷<Ûë´|ür! d”‘êdü‹ düTK+>± Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ñqï~. >∑<~äZ ‘·jTÆÓ á eTDÏì >∑Ts¡T>Ô ± Hê #˚‹øÏ∫Ã+~. MTs¡T @ø±+‘·+˝À ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
d”‘êdü‹ qT<äT≥ ‹\ø£+ ~~›q $wüj÷· ìï >∑Ts¡T>Ô ± $qï$+∫+~μ nì
Çs¡Te~ ˇø£≥e n<Ûë´j·T+ eT<ÛTä s¡+
|ü\Tø£>± sêeTTì ø£fifl¯ ˝À Äq+<ëÁX¯óe⁄\T ì+&ÜsTT. eTDÏì Vü≤è<äj÷· ìøÏ
Vü≤‘·T≈Ô î£ ì s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT ªVü‰ d”‘ê!μ n+≥÷ n‘·´+‘· XÀø±≈£î*‘·∫‘·T&Ô H’Ó ê&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ªz s¡|Tüò Tsêe÷! »qø±‘·à» düTK+>± ñqï~. MT eTTÁ~ø£qT
#·÷dæ ÄyÓT m+‘√ |üse¡ •+∫+~. ø±ì MT $jÓ÷>∑+‘√ ÄyÓT m+‘·
ø£è•+∫+<ä+fÒ MT eTTÁ~ø£qT y˚\T≈£î <Û]ä +#·>± >±E˝≤ n~ #ê˝≤
e<äT\T>± ñqï~.μ nHêï&ÉT. s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ÄyÓT˝À Ç+ø± ÁbÕD+ m˝≤
$T–*e⁄+<äì n&ç>±&ÉT. ªs¡|Tüò T|ür! yêdüeÔ +>± ˙ Hêe÷eTè‘· »|ü+ e\¢H˚
C≤qøÏ Áã‹øÏ ñ+~. sêVüQÁ>∑dyÔü TÓ qÆ X¯XÊ+≈£îì e˝… ÄyÓT dü<ë ∫+‹‘·Tsê˝…’
e⁄+~μ nHêï&ÉT e÷s¡T‹. düeTTÁ<ä»˝≤\qT m˝≤ \+|òTæ +#êe⁄?μ nì
Á|ü•ï+#·>±, ªMT]∫Ãq n<äT“¤‘y· TÓ qÆ eTTÁ~ø£e\¢ øåD£ +˝À me¬sH’ ê <ë≥>∑\s¡Tμ
nì düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT e÷s¡T‹. $]+∫ Áyêdæq |üÁ‘êìï lsêeTT&ÉT
\ø£ÎDTìøÏe«>± n‘·&ÉT <ëìì #·<äTeHês¡+_Û+#ê&ÉT. yêqs¡T\+‘ê
kÕe<ÛëqT˝…’ $+≥THêïs¡T. >±*≈£L&Ü $]+∫ |üÁ‘êìï $q&ÜìøÏ dæ<yäΔ TÓ +Æ ~.
Ä |üÁ‘êìï ‘Ós¡∫ #·<äTe⁄‘·Tqï kÂ$TÁ‹ |ü⁄qï$T Hê{Ï #·+Á<äTì˝≤
Á|üø±•+#ê&ÉT. düs¡dü«r »q≈£î&Ó’q ÁãVü≤à<˚e⁄ì nøå£s¡ øöX¯\+
e]í+|üHÓe]‘·s¡+? n{ºÏ ˝ÒU≤+XÊìï ÁXÀ‘·\T Ç|ü&ÉT $qe\dæ+~.
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT øπ e\+ |üsÁ¡ ãVü≤à. Äj·Tq≈£î ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT Áyêdæq |üÁ‘·+ n‹
|ü$Á‘·+>± l<Ûsä ø¡ $£ e]í+#ê&ÉT. dü«dæˆÔ

n<Ûë´j·TeTT - 22
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
ÁãVü≤à<˚e⁄ì ˝ÒK
kÂ$TÁ‹ ÁãVü≤à<˚e⁄ì#˚ Áyêj·Tã&çq ˝ÒKqT ‘Ó]∫ #·<Tä e⁄#·T+&É>±
sêJeH˚Á‘·T&ÉT, düTÁ^yê~ ø£|⁄ü \T kÕe<ÛëqT˝…’ $Hêïs¡T.
nq+‘·ø√{Ï ÁãVü‰à+&ÉHêj·Tø±! <äj÷· síy¡ ê! $X¯«bÕ\ø±! yÓ≈’ î£ +sƒ|¡ ‘ü !˚
$X¯«yê´|üø±! eTeT»qø±! le\¢uÛ≤! ùV≤ sêe÷! düø£\ã+<Ûä#˚ä<äø±!
kÕ<ÛäTÁ|ü‹bÕ\ø±! <äTwºüs¡»˙#·s¡dü+Vü‰s¡ø±! C≤qø°Hêj·Tø±! »>∑<ZäTs√!
»>∑<+ä ≈£îs¡eT÷\ø£+<ë! kÕ<ÛTä Vü≤è<äj÷· s¡$+<ä ÁueÑÛ Tsê! ì»»q#ê‘·ø»£ \<äe÷!
ÁãVü‰àq+<ë! |üsê‘·Œsê! dü+kÕs¡>»∑ $<ës¡ø£ eTèπ>+Á<ë! <äT:K|üs«¡ ‘·u+ÑÛ »q
eÁ»<Ûsä ê! ì»uÛøÑ #Ô£ ø· √s¡dTü <Ûëø£sê! n‹ñ<ësê! d”‘ê<Ûyä ê! Á‹uÛTÑ eq»qø±!
<äT:KVü≤s¡D≤! »qø£C≤e÷‘ê! »qbÕ\ø±! »qø£C≤|ü‘!˚ »\»qj·THê!
»\<äesíê! »>∑‘Œ· ‘˚! »j·T»j·TsêeT! y˚<√<Δës¡ø±! ø£eTsƒs¡ ÷¡ bÕ! düèwºbæ Õ\ø±!
qyÓ÷ düø\£ <Ó‘’ ê´+‘·ø±! esêVü≤y˚cÕ! Bqã+<Û√! qyÓ÷ Væ≤s¡D´ø£X´¯ |ü eTs›H¡ ê!
qeT Ádæ$Ô Áø£e÷! ã*ã+<ÛHä ê! qyÓ÷ Áu≤Vü≤àD≈£î\bÕ\Hê! uÛ≤sZe¡ ≈£î\~yêø£sê!
qeT: bÂ\düÔ´≈£î\$|æq<äVü≤Hê! MTqπø‘·Hê] Vü≤è<äj·TJeHê! qyÓ÷
#·‘·Ts›¡X¯˝Àø£bÕ\Hê! eTKs¡øå£ø±! s¡|òüTTMsê! »j·T»j·T $X¯«bÕ\ø±!
$X¯«yê´|üø±! $X¯«ø±s¡D≤! $X¯«eT‹#ê\ø±! $X¯«JeHê! $X¯«s¡øå£ø±!
$X‚«XÊ! qyÓ÷ e÷j·÷#·Áø£#ê\ø±! qyÓ÷ nC„≤q ‹$Tsê+‘·ø±! qyÓ÷
y˚<sä ÷¡ bÕ! y˚<bä Õ\ø±! y˚<kä Õú |üø±! y˚<eä +<ë´! qyÓ÷ ø£eT\HêuÛ≤! qeT:
ø£eT\JeHê! qeT: bÕbÕs¡D´≈£îsƒês¡røåD£ ≤! qeT: Ádæ$Ô <Û<ä ëVü≤‘ê|üXe¯ THê!
nq+‘·X¯j·THê! nq+‘ê! qyÓ÷ <äXÊe‘ês¡ #·]Á‘·#ê\ø±! qyÓ÷
n<Ûë´j·TeTT-22 365
nq+‘·ÁãVü‰à+&ÉHêj·Tø±! qyÓ÷ nq+‘·y˚wüø±s¡ø±! ‘ê≥ø±+‘·ø±!
bÕ|üV≤ü s¡D≤! qyÓ÷ »qqeTs¡Ds√>∑ìs¡÷à\Hê! dü∫Ã<ëq+<ë! dü«dü+y˚<ë´!
e÷j· ÷ r‘ê! »>∑ < ä « +<ë´! uÛ Ò < ëuÛ Ò < ër‘ê! dü « sZ ¡ d ú æ ‘ · ´ +‘· ø ±s¡ ø ±!
ø¬ e’ \´|ü<<ä ëj·Tø±! n» nõ‘· düsê«‘·àø±! ø£sT¡ D≤\j·÷! düTU≤;Δ! »j·T»j·T
wü&ç«ø±s¡s¡Væ≤‘ê! qyÓ÷ wü&ZÉTD≤\+ø£è‘ê! n]wü&É«sZ¡#˚ä<äÁ|ü‘ê|üe+‘ê!
X¯u≤› r‘ê! ìs¡+»Hê! μμ ˙e⁄ ì]«ø±s¡ìs¡+»qT&Ée⁄. e÷ ø=s¡≈î£ dü>T∑ Ds¡÷|ü+
<Ûä]+#êe⁄. sêøå£düT\qT dü+Vü≤]+∫ ã+B\T>± ñqï <˚e‘·\qT
$&ç|+æ #·{≤ìπø ne‘·]+#êe⁄. |æ‘è· yêø£´|ü]bÕ\q HÓ|+ü ‘√ ns¡D≤´ìøÏ
e∫Ã, düV≤ü »+>± |ü+#·e{Ï˝À edæd÷ü Ô nø£ÿ&ç sêøåd£ Tü \qT n+‘·+#˚XÊe⁄.
<äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT d”‘· q|üV≤ü ]+∫q+<äTq, kÕø屑·÷Ô s¡TÁ<ëe‘ês¡+, n+»Hê
Vü≤è<äj÷· s¡$+<ä ÁuÛeÑ Ts¡+, ÁãVü‰à+&Üìø£+‘ê dü÷Œ¤]j Ô TÆÓ q n+»H˚jT· T&ÉT
d”‘q· T yÓ<Tä ≈£î≥≈£î ns¡ì$Twü+˝À kÕ>∑sêìï \+|òTæ +#ê&ÉT.
ªªe÷s¡T‹ düeTTÁ<ä\+|òTü q+ n‘·´<äT“¤‘+· . mìï $|ò÷ü ï\T ø£*–Hê
nCÒj·T+>± kÕ–b˛e&É+ Ç‘·s¡T\ø£kÕ<Ûä´+. \+ø£≈£î e∫Ãq ‘·sê«‘·
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #ê\eT+~ sêøåd£ Tü \qT dü+Vü≤]+#ê&ÉT. Áøö+#· H√{Ï˝ÀøÏ
b˛sTT <ä+‘ê\‘√ <ëì ø£&TÉ |ü⁄ N*à ãj·T≥≈£î e#êÃ&ÉT. ì≈£î+_Û˝≤
<äTsZe¡ T+‘ê yÓ~øÏ kÂ+<äs´¡ e‹ düT˝À#·qqT #·÷dæ Äy˚T C≤qøÏ nqT≈£îHêï&ÉT.
ÄyÓTô|q’ ˇø£ ô|<›ä ã+&ÉsêsTTì y˚jT· {≤ìøÏ dü+dæ<TäΔ &Óq’ yêj·TTq+<äqT&ÉT
ÄyÓT e÷≥\T $ì ÄyÓT d”‘· ø±<äì ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. ‘·<äT|ü]
dü÷ø£Îs¡÷|ü+˝À \+ø±q>∑s+¡ Á|üy•˚ +∫, sêøåd£ Tü \qT u≤~Û+∫ q>∑ï+>±
M<ÛTä \bÕ\T #˚XÊ&ÉT.μμ
˝ÒK $+≥÷ C≤qø°Hê<∏äT&ÉT ª<Ûäq´! <Ûäq´ Ms¡e÷s¡T‹!μ n+≥÷
n≥Te+{Ï n>±<ÛXä ø¯ ,ÔÏ n<äT“¤‘· ø£seÔ¡ ´ìs¡«Vü≤D eTT˝¢Àø±\˝À me]ø° ˝Òe⁄
366 lsêeT$»j·T+
nì bı–&Ü&ÉT. e÷s¡T‹ $H√<ä©\\T $ì yêqs¡T\+‘ê $|üØ‘·+>±
qe⁄«‘·÷ ˇø£]ô|H’ =ø£sT¡ |ü&TÉ ‘·÷, Äq+<ä+>± ‘·\˝≤&çd÷ü Ô $qkÕ>±s¡T.
$\TyÓq’ ø±qTø£\‘√ Vü≤qTeT+‘·TìøÏ Vü‰s¡‹#êÃs¡T. ˇø=ÿø£ÿs¡T es¡Tdü>±
e÷s¡T‹ì Áù|eT>± Vü≤è<äj·÷ìøÏ Vü≤‘·TÔø=ì ã˝≤&ÛÉT´&ÉyÓ’q ˙ »qà
<Ûäq´yÓTÆ+<äì |ü]|ü] $<Ûë\ yÓT#·TÃø=Hêïs¡T. yêqs¡>∑D+ qe⁄«˝≤|æ
kÕe<ÛëqT˝…q’ ‘·sT¡ yê‘·, \ø£ÎDT&ÉT <äsV¡ ‰ü düe<äqT&Ó’ |üÁ‘·+˝Àì $T>∑‘·
uÛ≤>±ìï #·~yê&ÉT.
d”‘êH˚«wüDø¬ ’ $;ÛwDü Tì eT+~s¡+˝À Á|üy•˚ +∫q Vü≤qTeT, nø£ÿ&É
»s¡T>∑T‘·Tqï ø°sqÔ¡ qT $ì |üse¡ •+#ê&ÉT. n˝≤π> ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì dü<qä +
#·÷dæ m+‘√ @e–+#·Tø=Hêï&ÉT. sêeDTì uÛ≤s¡´\T mqTã~y˚\eT+~ì
XÀ~Û+∫Hê d”‘q· T ø±qsêø£ yêj·TTq+<äqT&ÉT sêeDdüu≈ÑÛ î£ yÓ[fl nø£ÿ&É
n+<ä]˙ nee÷ì+∫q rs¡T e]í+|üq\$ø±ì~.
ªsêeDTì |üøÿ£ q X¯jT· ì+∫q eT+&√<ä]ì #·÷∫ Äy˚T d”‘ì· ‘·\∫,
<äTdü‡«|üï+ #·÷∫q yêìe˝… m+‘√ ø£\es¡|ü&¶Ü&ÉT. Ç+‘·˝À •e⁄ìøÏ
Á|æjT· yÓTqÆ s¡|Tüò Tq+<äqTìøÏ d”‘q· T n|üŒ–+#·T nì eT+&√<ä] sêeDTì‘√
|ü*øÏq |ü\T≈£î\T $Hêï&ÉT. Ç+‘·˝À d”‘· m˝≤>∑T+<√ #·÷&ÉeTì sêeDT&ÉT
<ä÷‘·qT |ü+|ü>± e÷s¡T‹ Ä <ä÷‘·qT nqTdü]+#ê&ÉT. nXÀø£eq+˝À
qTqï d”‘ê<˚$ì #·÷∫ qeTdüÿ]+∫, ÄyÓT eTT+<äT eTTÁ~ø£qT+∫ øåD£ +˝À
#Ó≥Tº ô|ø¬’ øÏÿ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. Ç+‘·˝À sêøåd£ Áü d”\”Ô T >∑T+|ü⁄>± e∫à yêfi¯fl
|üsêÁø£eT+ d”‘ê<˚$ eTT+<äT Á|ü<]ä Ù+#ês¡T. d”‘ê<˚$ eTTÁ~ø£qT #·÷∫
XÀø£‘|· Ôü ø±>± e÷s¡T‹ Á|ü‘´· øå+£ >± ~– e∫à eTT+<äT ì*#ê&ÉT. nìï
$wüj÷· \T $e]+∫, Äø£*>± ñ+<äH˚ HÓ|+ü ‘√ eTT|üŒsTT jÓ÷»Hê\
$d”sÔ e¡í TTqï nXÀø£eHêìï <Û«ä +dü+ #˚XÊ&ÉT. sêeDT&ÉT ôdH’ ê´ìï |ü+bÕ&ÉT
ø±ì yê]ì e÷s¡T‹ ÄøåD£ +˝ÀH˚ dü+Vü≤]+#ê&ÉT. sêeDTì |ü⁄Á‘·T&Óq’
n<Ûë´j·TeTT-22 367
nøåj £ T· Tì #·+|æ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T eTT|ü‹|üŒ\T ô|{º≤&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· H˚qT
Vü≤qTeT+‘·Tì ÁbÕ]ú+∫ ÁãVü≤àbÕX¯ã<ΔTä ì #˚kÕqT. sêeDTì yê>±“D≤\T
$+≥÷ ìØ“¤‹‘√ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düu˝ÑÛ À ì*#ê&ÉT. ªe÷s¡T‹ì ‘·«s¡>±
dü+Vü≤]+#ê\ì ‘√ø£≈î£ >∑T&¶\É T #·T{ºÏ q÷HÓ b˛dæ ì|üŒ+{Ï+#ês¡T. ‘√ø£≈î£
ì|üŒ+{Ï+#·>∑H˚ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT m–]b˛sTT ˇø£øå£D+˝À \+ø£qT
eT÷&ÉTe+‘·T\T ‘·>\∑ u…{≤º &ÉT. \+ø£+‘ê eT+≥\‘√ düTesíe¡ Tj·T+>±
>√#·]+∫+~. yêj·TT|ü⁄Á‘·Tì nkÕe÷q´ kÕeTsúê´ìøÏ CÀVü‰s¢T¡ . düeTTÁ<ä+˝À
‘√ø£qT #·˝≤¢ ]Ã, Ä≥\˝À n\dæb˛sTTq u≤\T&ÉT ‘·*¢ ˇ&ç#]˚ q≥¢T ‹]–
C≤qøÏì dü+<ä]Ù+#ê&ÉT.μ
kÂ$TÁ‹ Ä C≤ãT #·<eä >±H˚ |òTü qXÊ´eT>±Á‘·T&Óq’ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT |üsT¡ >∑Tq
yÓ[fl yêj·TT|ü⁄Á‘·Tì Áù|eT‘√ øö–*+#·Tø=Hêï&ÉT. n≥Te+{Ï dü<TäZ DT&Óq’
s¡‘êïìï ø£ì n+»Hê<˚$ »qà <Ûqä ´yÓT+Æ ~. e÷s¡T‹ eTTKeT+‘ê ì$T]
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ‹]– ‘·q Ädüq+˝À ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. øÏwÿæ +<ÛëyêdüT\T s¡‘êï\T
‘Ó∫à e÷s¡T‹øÏ Vü‰s¡‹ |ü{≤º s¡T. e÷s¡T‘ê‘·àC≤! ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê ø°]>Ô ±+∫q
˙ »qà <Ûqä ´yÓTqÆ ~. ˙ kÕ«$T dü«eTTK Ä<äsD¡ eTT+<äT neTè‘·bÕq+>±ì,
dü«sZd¡ Tü U≤\T>±ì m+<äT≈£L ø=s¡>±e⁄. ø√<ä+&ÉbÕDÏjTÆÓ q sêeTT&ÉT ~e´eTDÏì
Vü≤è<äj·÷ìøÏ Vü≤‘·TÔø=ì, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT C≤qøÏì ‘Ó#êÃ&Éqï+‘·
dü+ãs¡|&ü ܶ &ÉT. ªe÷s¡Tr! eTq ùdïVü≤+ <Ûqä ´yÓTqÆ ~. Hê C≤qøÏì Hê‘√
ø£*bÕe⁄. ˙ Á|ü‘êbÕìøÏ ne<ÛTä \T ˝Òe⁄. ˙ ø°]Ô uÛ÷Ñ quÛÀeT+&É˝≤˝¢À
e÷Ås√à>∑T‘·T+~. ˙e⁄ kÕ>∑sêìï \+|òæT+∫ C≤qøÏì XÀ~Û+∫ qqTï
ãTTDã<ΔTä ì #˚XÊe⁄μ nHêï&ÉT s¡|Tüò TsêeTT&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTqdüT‡˝À Ç˝≤ ‘·\b˛kÕ&ÉT. H˚qT >∑Ts¡T>Ô ± d”‘ê<˚$
e<›qä T+&ç eTDÏ ‘Ó∫Ãq+<äTøπ sêeTT&ÉT n$T‘· Äq+<ä|&ü TÉ ‘·THêï&ÉT. H˚qT
368 lsêeT$»j·T+
#ê˝≤ ô|<›bä ıs¡bÕ≥T #˚XÊqT. d”‘H· ˚ >∑qTø£ ‘Ó∫Ãq≥¢sTT‘˚ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT
ÁãVü‰àq+<ä+ bı+<˚yê&ÉT ø£<ë! nsTTHê Ç|ü&ÉT HêπøeTsTTHê ã\+ ‘·–+Z <ë!
ˇø£{qÏ ïs¡ >∑+≥\ø±\+˝À d”‘q· T rdüT≈£îì ‹]– sê>∑\qT nì ‘·\b˛kÕ&ÉT.
sê|òTü e⁄ì‘√ ªsêøåd£ Tü \q+<ä]ì #·+|æ ˇø£ÿøåD£ +˝À d”‘q· T ‘ÓkÕÔqTμ n+≥÷
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT m>∑su¡ À>± d”‘ês¡eTDT&ÉT kÕe<ÛëqT&Ó’ ªVü≤qTeT+‘ê! ˙e⁄
yÓfifl¯ e<›Tä . <ëìøÏ #ê˝≤ ø±s¡D≤\THêïsTTμ nHêï&ÉT. nsTTHê e÷s¡T‹
Äy˚X+¯ ‘√ ãj·T\T<˚sê&ÉT. @+ #˚j÷· ˝À me«]øÏ ‘√#·˝<Ò Tä . Ç+‘·˝À
dü«j·T+>± s¡|Tüò T|ü‹ |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl Vü≤qTeT+‘·Tì ÄbÕ&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
s¡|Tüò THê<∏Tä ì ô|ø¬’ ‹Ô ‘·q uÛTÑ C≤\ô|ø¬’ ‘·TøÔ =ì ªsêeDTì #·+|ü⁄≥≈£î $TeTTà\qT
‘·«s¡>± \+ø£≈î£ rdüT≈£îb˛‘êqTμ nHêï&ÉT.
Ç+‘·˝À \ø£ÎDT&ÉT, düTÁ^e⁄&ÉT, n+>∑<Tä &ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT q\T>∑Ts¡T
|üsT¡ >∑Tq e∫à Vü≤qTeT+‘·Tì #·T≥º÷ #˚] á |ü<‹äΔ düs«¡ <ë |üìøÏ sê<äT
nì q#·Ã#ÓbÕŒs¡T. e÷s¡T‹ q\T>∑T]˙ m‘·TøÔ =ì ô|ø¬’ –], ∫{Ïø˝£ À \+ø£≈î£
yÓ[fl sêøåd£ dü +ü Vü‰s¡+ #˚dæ e<›ë+ nHêï&ÉT. $T>∑‘ê yêqs¡T\T kÕ>∑s+¡ <ë{Ï
sêe&É+ kÕ<Û´ä e÷! nì yês¡+fÒ, Ä sêøåd£ Tü \qT #·+|ü{≤ìøÏ eTq+
◊<äT>∑Ts¡eTT dü]b˛e÷? nHêï&ÉT Vü≤qTeT. ◊<äT>∑Ts¡Tì uÛÑT»+ô|’
møÏÿ+#·Tø=qï n+»H˚jT· T&ÉT #·÷&É{≤ìøÏ ◊<äT•Ksê\ |üs«¡ ‘·+˝≤ XÀ_Û˝≤¢ &ÉT.
#Ó≥Tº ≈£î ◊<äT |ü+&¢TÉ ø£*–‘˚ <ëìøÏ uÛ≤s¡eTe⁄‘êj·÷? n˝≤ Ä ‘˚CÀsê•ì
#·÷ùdÔ ñ<äj÷· Á~ ô|q’ |ü+#·d÷ü s¡T´\T ñ<äsTT+#êsê nqï≥¢T Á|üø±•+#ês¡T.
Ä ◊<äT>∑T]ì rdüTø=ì ãj·T\T<˚]q Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫ d”‘ês¡eTDT&ÉT
ªe÷s¡Tr! ÁbÕDdüU≤! Hê e÷≥ $qT. Ä˝À∫+#·≈î£ +&Ü mes¡÷ @|ü˙
#˚j·T≈£L&É<äT. Ç~ nHê~>± ñ‘·ÔeTT\T Ä#·]+#˚ |ü<Δä‹μ nHêï&ÉT.
s¡|òüTTHê<∏äTì $qï|ü+ $ì ◊<äT>∑T]ì ~+|æ Áù|eT‘√ C≤qø°|ü‹
bÕ<ë\HêÁX¯sTT+#ê&ÉT Ä+»H˚jT· T&ÉT. düTÁ^e⁄&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT, q\T&ÉT,
n<Ûë´j·TeTT-22 369
˙\T&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì ã˝≤ìï bı>∑&TÉ ‘·T+&É>± ‘·e÷\˙\T&Óq’ lsêeTT&ÉT
düu˝ÑÛ À Äd”qT&Éj÷· ´&ÉT. lsêeTT&ÉT e÷s¡T‹‘√ \+ø£ m˝≤>∑T+~? sêøåd£ Tü \T
m˝≤ Á|üe]Ô+#ês¡T? @yÓTÆHê |ü⁄D´ø£s¡à\T #˚düTÔHêïsê? nì n&ç>±&ÉT. Ä
ô|’q e÷s¡Tr s¡|òüTTsêeTT\ dü+uÛ≤wüD, @ø±+‘·+˝À Ç+Á<äT&ÉT ÁãVü≤düŒ‹
düe÷˝À#·q #˚dæq≥¢T>±qTqï~.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT \+ø£>T∑ ]+∫ $e]+#·T≥
\+ø£ eT÷&ÉTe+<ä\ Á>±e÷\ ì&ç$ ø£*– ñ+<äì \+ø£ sπ U≤∫Á‘êìï
^dæ s¡|Tüò Tq+<äqTq≈£î #·÷|æ+#ê&ÉT e÷s¡T‹. nø£ÿ&É ñqï uÛeÑ Hê\ dü+K´
yÓT\¢yTÓ \¢>± Ä ∫Á‘·+˝À ^dæ #·÷|æ+#ê&ÉT. nø£ÿ&É y˚T˝…q’ |ü#÷ \‘√ bı~–q
sêfi¯fl‘√ ø£{ºÏq >∑èVü‰\T ◊<äT \øå£\THêïsTT. Ç≥Tø£\‘√ ì]à+∫
<˚B|ü´e÷q+>± yÓ*π> eT+~sê\T @&ÉT \øå£\THêïsTT. sê–, ø£+#·T
uÛeÑ Hê\˙ï ø£*|æ ◊<äT ø√≥¢T+{≤sTT. ã+>±s¡+‘√ ø£{qϺ uÛeÑ Hê\T @&ÉT
ø√≥¢T+{≤sTT. nø£ÿ&É ã+>±s¡eTT, s¡‘êï\‘√ n\+ø£]+∫q •yê\j·÷\T
‘=$Tà~ ø√≥¢THêïsTT. Á‹ø±˝≤\˝À ô|≈£îÿs¡T sêøåd£ Tü \T s¡TÁ<ë_Ûùwø£+ #˚dæ
HÓ’y˚<ë´\T ÇdüTÔ+{≤s¡T. sêøå£düT\ >∑èVü‰\ìï+{Ï˝À ì‘ê´–ïôVAÁ‘·+,
y˚<ë<Û´ä j·Tq+ »s¡T>∑T‘êsTT. sêøåd£ Tü \T s¡TÁ<ëøåe£ ÷˝≤\+ø£è‘·T˝…’ $uÛ÷Ñ ‹ì
ì‘·´+ <Û]ä kÕÔsT¡ . eTTK´+>± sêeDT&ÉT ‘·q dü«ãT~Δ‘√ y˚<ë\qT K+&ç+∫
bÕs¡y˚XÊ&ÉT. nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü ø=+<äs¡T <ës¡TDyÓTÆq ‘·|üdüT‡ #˚düTÔ+{≤s¡T.
yêj·TTq+<äqTì |ü\T≈£î\T $ì s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT ñ~«>∑Tï&Ó’ \+ø£ n+‘·
|ü⁄D´Á|ü<ä+>± ñ+fÒ H˚qT nø£ÿ&çøÏ b˛e&É+ dü+uÛÑ$+#·<äT. mø£ÿ&É
dü‘·ÿsêà#·s¡D »s¡T>∑T‘·T+<√ nø£ÿ&É j·TX¯düT‡, ø°]Ô, ø£fi≤´D≤\T
‘ê+&É$düT+Ô {≤sTT. m+‘· Á|üjT· ‹ï+∫Hê n{ºÏ \+ø± q>∑s+¡ ô|’ H˚qT #˚sTT
m‘·Ô˝ÒqT nì n+≥÷ sê|òüTe⁄&ÉT ˇø£ÿøå£D+ eTÚq+>± <Ûë´q+˝À
370 lsêeT$»j·T+
ñ+&çb˛j·÷&ÉT. Ä düeTj·T+˝À yêqs¡T\+‘ê ìX‚Ãwºßü ˝…’ s¡|Tüò TsêeTTì
ne˝ÀøÏ+#·kÕ>±s¡T.
lsêeTT&ÉT e÷s¡T‹‘√ ˙e⁄ sêøåd£ Tü \ dú‹æ ì >∑T]+∫ #ÓbÕŒe⁄. yê]øÏ
<äjT· , øåe£ T, ñ|üs‹¡ , XÊ+‹, $s¡øÔÏ ñHêïj·÷? X¯ó∫>±, <ëq+, <Ûsä à¡ +
ndüTs¡T\T nqT~q+ #˚kÕÔsê? nì n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ ã<äT\T>±
n+»H˚jT· T&ÉT øåe£ T, <äjT· , X¯ó<Δë+‘·'ø£sD¡ +, XÖ#·eTT, <ëqeTT, <Ûsä à¡ eTT,
|ü$Á‘·‘· nqTq$ \+ø£˝À nDTe÷Á‘·+ ≈£L&Ü ø£qã&Ée⁄. ndüTs¡T\T |üse¡ T
n<Ûsä à¡ es¡qÔ T\T, ìs›j
¡ T· T\T, ø£|≥ü T\T, Á≈£Ls¡T\T, n‘·´+‘· <äTsêàsZT¡ \T,
<äTsê#ês¡T\T. eT<ä´bÕq+‘√ ìs¡+‘·s+¡ eT‘ÓøÔ ÿÏ ñ+{≤s¡T nHêï&ÉT. e÷s¡T‹
|ü\T≈£î\T $ì ø√<ä+&ÉbÕDÏjÓÆTq sêeTT&ÉT q>∑TyÓ÷eTT‘√ ª\+ø£˝À
bÕbÕ‘·Tà\T ìedæ+#˚≥s¢ TT‘˚ á øåD£ y˚T \+ø£qT |ü≥Tº ≈£î+<ë+μ nHêï&ÉT.
ªÄ+‘·s´¡ +˝À <äjT· øåe£ T ˝Ò≈î£ +&Ü Áe‘ê\T ‘·bÕ\÷ #˚dHæ ê @+ Á|üj÷Ó »q+
˝Ò<äT. XÊgdüC„≤q+ ≈£L&Ü m+<äT≈£L ø=s¡>±<äT. Ád”Ô” y˚wü+ <Ûä]+∫q
|ü⁄s¡Twüßì˝≤, >±s¡&û yêì X¯Ss¡‘«· +˝≤, ÁuÛwÑ ßüº ì ‘·‘«· C„≤q+˝≤, düsŒ¡ +jÓTTø£ÿ
XÊ+‘·+˝≤, $<Ûeä j·Te«q+˝≤, ∫qï >∑T+≥˝Àì ˙{Ï˝≤, #·+&Ü\Tì
s¡eT´dü<äq+˝≤, y˚X¯´eTTK+˝≤, |ü⁄≥ºT>∑T&¶çøÏ $XÊ\yÓTÆq qj·THê˝¢≤,
ã~Ûs¡TìøÏ n+<äyÓTÆq #Óe⁄˝¢≤, nC≤>∑fi¯düÔq+˝≤, e´_Û#ê] q&Ée&ç˝≤,
ô|<›eä Tìwæ y˚w+ü <Û]ä +∫q <=+>∑ |ü\T≈£î˝¢≤, »&ÉTì XÊ+‹ Á|üe#·q+˝≤,
<ë]<√|æ&ç #˚ùdyêì ìs¡à\‘·«+˝≤, ø°ø±s¡D´+˝Àì <ä≥yº TÓ qÆ eTTfi¯flbı<ä˝≤¢ ,
<ë+_Û≈î£ ì e´sú¡ uÛ»Ñ q˝≤, uÛ÷Ñ ‘·<jä T· ˝Ò≈î£ +&Ü C„≤qeT÷, <Ûë´qeT÷ e´súy¡ T˚ .
yêfi¯fl @ø±+‘·+ m\Tø£ ø√dü+ |æ*¢ ø±|ü⁄ ø±j·T&É+ e+{Ï~. #˚|\ü ø√dü+
y˚{≤&˚ ø=+>∑»|ü+ e+{Ï~. yêfi¯fl ˇ+{ÏøÏ uÛdÑ àü + |üPdüT≈£îHêï #Ó‘≈Ô· î£ |üŒ˝À
bıs¢ê&˚ >±&ç<ä‘√ düe÷qy˚T. yês¡T ìs¡+‘·s¡+ ns¡D≤´˝¢À edæ+#˚
n<Ûë´j·TeTT-22 371
Á≈£Ls¡eTè>±\ e+{Ïyês¡T. n≥Te+{Ïyês¡T |ü⁄D´dú˝ü ≤\˝À ìedæ+∫Hê ø±øÏ‘√
düe÷qy˚T. rsú»¡ ˝≤\˝À mHêïfi¯ófl ø£|Œü \THêï @+ Á|üj÷Ó »q+? n$ m+‘·
ns¡∫Hê Á|üj÷Ó »q+ ñ+&É<Tä . yê]øÏ ns¡yH’Ó ê\T>∑T ø£fi\¯ T ‘Ó*dæHê yê{Ï
uÛ≤e+ $|üØ‘·+>± uÀ<Û|ä &ü TÉ ‘·T+~! <äjT· , øåe£ T mqï{Ïø° s¡T∫+#·e⁄. yês¡T
y˚<ë<Û´ä j·Tq+ #˚dHæ ê >±&ç<≈ä î£ #·+<äq+ sêdæqfº.Ò >∑]f…qT wüÁ&ÉkÕ\˝À
m+‘· ø£*j·Tu…{HϺ ê <ëìøÏ s¡T∫ @+‘Ó\TdüT+Ô ~? &É+u≤#ês¡+‘√ #˚ùd
ø°sqÔ¡ ˝≤, y˚≥>±&ç ≈£L‘·˝≤, ‘ê>∑TuÀ‘·T yêì yê>∑T&ÉT˝≤ yê] X¯ã|› ]ü C„≤q+
m+<äT≈£L ø=s¡>±<äT. ãè+<ëeq |ò\ü + m+‘· X¯óÁuÛ+Ñ >± ñHêï, ñyÓTà‘·øÔ ±j·T
|üqdüqTuÀ* ñHêï @+ Á|üj÷Ó »q+? m+‘·ùd|ü⁄ düTHêïìï ∫*øÏHê qe˙‘·+
edüT+Ô <ë? ÇdüTø£qT m+‘· ñ&Éøu£ {… HϺ ê <ëìøÏ eTè<äT‘·«+ ø£˝≤Œ+‘êìøÏ
≈£L&Ü ø£\T>∑T‘·T+<ë? y˚|øü ±j·TqT m+‘·ø±\+ #·ø¬ ÿs¡˝À ñ+∫Hê <ëì˝Àì
#˚<Tä >∑TD+ e÷s¡T‘·T+<ë? ø±øÏøÏ düTqï+ y˚dæ sê»Vü≤+dü˝≤ ‘·j÷· s¡T#˚dHæ ê
n~ ô|+≥qT yÓ‘ø· &£ +É e÷q‘·T+<ë? n˝≤ y˚w+ü e\¢ ñ|üj÷Ó >∑yT˚ $T?
n˝≤π> Vü≤qTeT+‘ê! <äj÷· øåe£ ÷ Vü≤è<äjT· +˝À ˝Ò≈î£ +&Ü »b˛, ‘·|,ü
<Ûë´Hê\T ìÅwüŒjÓ÷»q+. n+<äTe\¢ Äe* ˇ&¶ÉTq ñqï \+ø£˝Àì
ndüTs¡T\+<ä]ì dü+Vü≤]+#ê*μ nHêï&ÉT sêeTT&ÉT. á e÷≥\T $qï
yêqs¡T\+‘ê Äq+<ä+‘√ øπ ø£\T y˚XÊs¡T.
eTs¡˝≤ ÁãVü≤à Áyêdæq |üÁ‘·+ #·<eä &É+ yÓTT<ä\Tô|{º≤s¡T. ªVü≤qTeT+‘·T&ÉT
\+ø±<äV≤ü q+ #˚dqæ ‘·sê«‘· \+ø£+‘ê düTesíe¡ Tj·TeTsTT+~μ nì $ì
lsêeT#·+Á<äT&ÉT ÄX¯Ãs¡´+>± C≤+ãe+‘·Tì‘√ ª˙e⁄ #ê˝≤ø±\+ qT+&ç
ñHêïe⁄. ÁãVü‰à+X¯d+ü uÛ÷Ñ ‘·T&Ée⁄. mH√ï $wüj÷· \T #·÷∫ ñ+{≤e⁄. $ì
ñ+{≤e⁄. Ä $es¡+ e÷≈£î ‘Ó*j·T#ÓjT· ´μeTì n&ç>±&ÉT. ej·TdüT‡˝À,
‘·|üdüT‡˝À, >∑TD+˝À ‘·+Á&ç e+{Ï C≤+ãe+‘·T&ÉT \+ø±q>∑s¡dúü\
|üPs¡«eè‘êÔ+‘êìï Ç˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT.
372 lsêeT$»j·T+
\+ø±q>∑sd¡ \üú |üPs¡«eè‘êÔ+‘·+
ª>∑C+Ò Á<√<Δës¡D #˚dæ s¡e÷ø±+‘·T&ÉT y˚>+∑ >± yÓqT~]>±&ÉT. n|ü&ÉT
>∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT ‘·q≈£î Äø£*u≤<Ûä rÁe+>± ñqï<äì eTq$ #˚XÊ&ÉT. yÓ+≥H˚
l<Ûsä T¡ &ÉT ˙e⁄ yÓ[fl >∑C+Ò Á<äTì >√fi¯fl˝À mH√ï ø£fiã‚ sê\THêïsTT, ‘·«s¡>±
Äs¡–+∫ s¡eTàq>± >∑sT¡ &ÉT&ÉT m–]yÓ[fl >∑C+Ò Á<äTì >√fi¯flqT+&ç s¬ +&ÉT
ø£fi‚ãsê\T rdüTø=ì Äø±XÊìøÏ m–sê&ÉT. Ç+‘·˝À sêã+<äT e∫Ã
uÛ≤>∑eT&ç–+~. yÓq’ ‘˚jT· T&ÉT <ëìì ˇø£ øåD£ +˝À dü+Vü≤]+∫ »+ã÷
eèøå+£ ø=eTàô|’ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. Ä ø=eTàô|’ ns¡yy’Ó \˚ eT+~ yê\œ\T´\T
nH˚ ãTTwüß\T ‘·|dü Tü ‡ #˚dTü HÔ êïs¡T. |üø+°å Á<äT&ÉT ã\+>± <ëìô|’ yê\>±H˚
$XÊ\yÓTqÆ Ä ø=eTà $]–+~. q÷s¡TjÓ÷»Hê\ ÁøÏ+<ä≈î£ Ä ø=eTà |ü&‘ç ˚
Ä $Á|ü⁄\+<äs÷¡ eTs¡D+Ï #˚yêπs. n~ >∑eTì+∫ ø£X´¯ |üdTü ‘·T&ÉT ø£fiã‚ sê\qT
H√{Ï‘√, ø=eTàqT #˚‹‘√ |ü≥Tº ø=ì ô|ø¬’ –sê&ÉT. H˚ì|ü⁄&ÉT me] X¯sD¡ T
y˚&~˚ ? ø=eTàqT e<ä*‘˚ ns¡yy’Ó \˚ eT+~ ãTTwüß\T eTè‘·T˝Ö‘ês¡T nì
eT<∏qä |ü&kÉ Õ>±&ÉT. ø£X´¯ |ü⁄&ÉT nqTc˜Õq+˝À ≈£Ls=Ãì ñ+&É>± n‘·ìô|’
Äø±X¯+˝À m>∑Ts¡T‘·Tqï |üøÏå ˙&É |ü&+ç ~. n‘·&TÉ <äèwºæ kÕ]+∫ düT|ü⁄Á‘·T&ÉT
dü+ø£≥+˝À |ü&ܶ &Éì ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. n|ü&ÉT >∑sT¡ &ÉT&ÉT ø£X´¯ |üãTTwæì
ÁbÕ]ú+#·>± Ä U≤∞dú\ü +˝À Áu≤Vü≤àDT\qT ~+#·eTì, Ä ø=eTà ø±s¡D+>±
e÷qe⁄\T ˇø£] ÁbÕD+ ˇø£sT¡ rdüT≈£î+{≤s¡T ø£qTø£ Ä ø=eTàqT e÷Á‘·+
nø£ÿ&É ñ+#·e<›ìä #ÓbÕŒ&ÉT. eTs¡˝≤ |üøsÏå êE Ä ø=eTàqT @≥yê\T>±
j·T<∏ëkúÕq+˝À ñ+#ê&ÉT. n+<äTe\¢ n~ Á‹≈£L{≤#·\yÓT+Æ ~. >∑sT¡ &ÉT&ÉT
nø£ÿ&É ÄVü‰sêìï ‹ì Ä ø=eTàqT nø£ÿ&ÉH˚ e<ä*yÓfi≤fl&ÉT. ‘·<Tä |ü] Ä
Á|ü<X˚ +¯ ˝À \+ø±q>∑s+¡ ì]à+#·ã&ç+~. düTesíX¡ ÊK |ü&eç ⁄qï \+ø£qT
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT <äV≤æ +#ê&ÉT. Ä XÊKqT+&ç ã+>±s¡+ ø£]– ãj·T≥ø=∫Ã+~.
n<Ûë´j·TeTT-22 373
n+<äTe\¢H˚ \+ø£ düTesíe¡ Tj·TeTsTT+~μ nì njÓ÷<Ûë´|ü‹øÏ ‘Ó*j·TC…bÕŒ&ÉT
C≤+ãe+‘·T&ÉT.
lsêeT j·TT<Δdä Hü êïVü≤+
‘·<Tä |ü] düTÁ^e⁄&ÉT ª$»j·T<äX$¯ T ÁX¯eD≤qøåÁ£ ‘·eTT, #ê˝≤ eT+∫
eTTVüAs¡ÔeTTμ nHêï&ÉT. Ä s√EH˚ s¡|òüTTq+<äqT&ÉT j·TT<ΔëìøÏ
ãj·T\T<˚sê&ÉT. |üPs¡«+ s¡|òüTTeTVü‰sêE ≈£L&Ü á düTeTTVüQsêÔq
ãj·T\T<˚] ~–«»j·T+ bı+<ë&ÉT. düs«¡ X¯óuÛ\Ñ øåD£ ≤\Tqï Ä ‘·sT¡ D+˝À
e÷\ rdüTø=ì düTÁ^e⁄&ÉT lsêeTTì bÕ<ës¡$+<ë\≈£î Á|üD≤eT+ #˚XÊ&ÉT.
lsêeTTì yÓ+≥ øÏwÿæ +<ÛX˚ «¯ s¡T&Óq’ düTÁ^e⁄&TÉ , |ü<Tä HÓì$T~ |ü<ëà\ yêqs¡T\T
ì\ã&¶Üs¡T. &Óu“… s¬Ì¤ +&ÉT ø√≥¢ uÛ\Ñ ÷¢ ø£ Ms¡T\T, yê] sêC…q’ C≤+ãe+‘·T&ÉT
nqTdü]+#ês¡T.
@uÛÄ’… s¡T ø√≥¢ yêqs¡ùdq+‘ê ø£\dæ VüQ+ø±sê\T #˚d÷ü Ô ãj·T\T<˚s>¡ ±
uÛ÷Ñ eT+&É\eT+‘ê n#ÓÃs¡Ty=+~+~. Äø±X¯eT+‘ê <ä<]ä› *¢+~. Ä~X‚wßü e⁄
≈£L&Ü ‘·q |ü&>É ∑ yê*b˛≈£î+&Ü nÁ|üeT‘·yÔ TÓ HÆ ê&ÉT. j·T»„esêVü≤+ eTTfºq… T
ô|ø¬’ ‹Ô |üfió¯ fl_>∑|{ü +Ϻ ~. ≈£Ls¡à+ ‘·q M|ü⁄ düe]+#·T≈£î+~. ~>ZC∑ ≤\T
uÛj
Ñ ÷· Áø±+‘·eTj·÷´sTT. VüQ+ø±sê\T $ì uÛ÷Ñ $T ø£+|æ+∫+~. eq#·sê\T,
UÒ#s· ê\T ;Û‹˝¢≤sTT. yê<ë´\ ôVAs¡T Äø±XÊìï n+≥T‘·THêïsTT. Ä
düeTj·T+˝À s¡<∏ës¡÷&ÛÉT&ÉsTTq dü÷s¡T´ìe˝…, >∑s¡T&ÉTì n~Ûs√Væ≤+∫q
leTVü‰$wíüße⁄ e˝…, Vü≤qTeT+‘·Tì uÛÑT»düÿ+<Ûë\ô|’qTqï s¡|òüTTMs¡T&ÉT
XÀ_Û˝≤¢ &ÉT. q+~HÓøÿÏ q •e⁄ì e˝…, ◊sêe‘ês¡÷&ÛTÉ &Óq’ Ç+Á<äTìe˝… n+>∑<Tä ì
uÛTÑ »düÿ+<Ûë\ô|q’ Äd”qT&Óq’ kÂ$TÁ‹ n\sêsê&ÉT. øÏsD¡ ≤\#˚ |ü]yê´|ü⁄&Ô q’Ó
dü÷s¡T´ìe˝…, dü|–Ôü s¡T\˝Àì ø£qø±Á~e˝…, Á|üeT<∏>ä D∑ ≤\eT<Û´ä q •e⁄ìe˝…
sêeTTì yêqs¡T\T |ü]y˚w+æº #ês¡T. düeTTÁ<ä eT<∏Hä êìøÏ düTsêdüTs¡T\+‘ê
ø£<*ä yÓ[flq≥¢T yêqs¡T\+‘ê dæ+Vü≤Hê<ë\T #˚d÷ü Ô <äøDÏå ~X¯>± yÓfi≤fls¡T.
374 lsêeT$»j·T+
$XÊ\yÓTqÆ eèøå±\qT ô|ø£*+∫ sêeTTìøÏ >=&ÉT>∑T |ü{≤º s¡T. eèøå±\∫>∑Tfi¯flqT
#˚‘· <Û]ä +∫ #êeTs¡+˝≤ sêeTTìøÏ $düsk¡ Õ>±s¡T. <äXj ¯ ÷Ó »q$kÕÔs+¡ >±
ùdq ø£~*b˛‘·T+&É>± <ë]˝À yêqs¡T\T s¡|òüTTHê<∏äTì‘√ sêeDTì
eT{º>Ï s∑ |¡ +æ ∫ C≤qøÏì MT‘√ ø£\T|ü⁄‘êeTT nì |ü*ø±s¡T. ˇø£ yêqs¡Ms¡T&ÉT
H˚sT¡ >± yÓ[fl <äXø¯ +£ sƒT¡ ì |ü]e÷s¡TkÕÔqHêï&ÉT. ˇø£&y˚ ÷Ó sêeDTì ã+~Û+∫
‘˚e&ÜìøÏ øåD£ + ≈£L&Ü |ü≥<º Hä êï&ÉT. ˇø£&TÉ s¡|Tüò Tq+<äqTì‘√ kÕ«MT! Hê
eTqdüT˝À sêeDTì eTT≈£îÿ #Óe⁄\T ø√ùddæ ‘·«s¡>± ‹]–sêyê\qT+~
nHêï&ÉT. ˇø£&y˚ ÷Ó H˚qT yÓ[fl \+ø£q+‘ê ‘·\ÁøÏ+<äT\T #˚dæ ekÕÔqT. n~
$ì ˙e⁄ dü+‘√wækÕÔe⁄ s¡|Tüò Tsêe÷! nHêï&ÉT.
<äøDÏå ≤|ü<+ä∏ ˝À ôdq’ ´+ n+‘ê ø£~*b˛‘·T+&É>± <ë]˝À yêqs¡T\T
|üs¡«‘ê\qT ô|’¬ø‹Ô ã+‘·T˝¢≤>± m>∑πsdæ |ü≥ºTø=+≥÷ Äy˚X¯+>±
|üs¡T>∑T˝…‘·ÔkÕ>±s¡T. ôd’q´eT+‘ê düeTTÁ<ärs¡+ #˚]+~. yêqs¡T\
VüQ+ø±sê\≈£î düeTTÁ<äT&ÉT $TøÏÿ* ;Û‹˝¢≤&ÉT. y˚<ë\˝Àì n<äT“¤‘y· TÓ qÆ
uÛ≤yêìï, yê{Ï dü«s¡÷bÕìï #·÷∫ jÓ÷– ìX¯Ã\yÓTqÆ ≥¢T, yêqs¡Ms¡T\+‘ê
düeTTÁ<ärs¡+ e<›ä Ä–b˛j·÷s¡T. sê»Vü≤+dü e÷qdüdsü √esêìøÏ e∫Ã
dúsæ |¡ &ü qç ≥¢T ø£|øπæ düsê\˙ï düeTTÁ<ärs¡+ e<›ä $&ç~ #˚kÕsTT. <äXj
¯ ÷Ó »q
$d”sÔ +¡í ˝À q\TeT÷\˝≤ ùdq\T $&ç~ #˚XÊj·Tqï $∫Á‘·yês¡Ô \+ø£≈î£
#˚]q $<Û+ä |ü]o*+#·+&ç. yêqs¡dVü ≤æ ‘·+>± njÓ÷<Ûë´$Vü‰] düeTTÁ<ä|⁄ü
Äe* ˇ&¶TÉ ≈£î e∫à ñHêï&Éqï yês¡Ô \+ø£˝Àì sêøåd£ Áü X‚wßü˜ \+<äs÷¡ $Hêïs¡T.
Ç+Á<äõ‘·TÔ yÓTT<ä˝…’q ≈£îe÷s¡T\‘√q÷, Á|üVü≤düTÔ&ÉT yÓTT<ä˝…’q Á|üeTTK
Á|ü<ëÛ qT\‘√q÷ \+πøX¯«s¡T&ÉT düe÷y˚Xy¯ TÓ HÆ ê&ÉT.
sêeDTì j·TT<Δdä eü ÷˝À#·q\T
X¯Á‘·Te⁄, bÕeTT n–ï‘√ düe÷q+. yê]ì ‘·≈£îÿe>± n+#·Hê
y˚jT· ≈£L&É<Tä . C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤ùdÔ yê]ì $<Û«ä +dü+ #˚jT· &ÜìøÏ øåD£ + |ü≥<º Tä
n<Ûë´j·TeTT-22 375
nì \+πøX¯«s¡T&ÉT Ä˝À#·HêeT>∑Tï&ÉsTTHê&ÉT. ªdü|]ü yês¡+>± s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
Äe*rsêq $&ç~ #˚XÊ&ÉT. ˇø£ yêqs¡T&ÉT e∫à \+ø±q>∑sêìï ‘·>T∑ \u…{Ϻ
yÓ[fl »]–q<ä+‘ê sêeT#·+Á<äTìøÏ #Ó|Œæ ‘·«s¡>± yÓ+≥u…≥Tº ø=ì e#êÃ&ÉT.
yê]ì ø¬ e’ X¯+ #˚dTü ø=H˚ |ü<‹äΔ Ä˝À∫+∫ Hê≈£î yÓ+≥H˚ #Ó|Œü +&çμ nHêï&ÉT.
á e÷≥\T \+πøX¯«s¡T&ÉT |ü*øÏq+‘·H˚ ≈£îe÷s¡T\T, Á|ü<ëÛ qT\+‘ê ø£*dæ
$TøÏÿ* ≈£î|æ‘T· ˝…’ Äj·TT<Ûë\T #˚ã÷ì Ç˝≤ nHêïs¡T. Ä qs¡T\T, yêqs¡T\T,
uÛ\Ñ ÷¢ ø±\T eTq≈£î uÛøÑ ±å ´\T. eTq Á|üuTÑÛ e⁄ X¯+ø£sT¡ &ÉT |üse¡ T<äj÷· fi¯óe⁄.
n+<äTe\¢H˚ Äj·Tq Mfi¯flqT ÄVü‰s¡+>± |ü+bÕ&ÉT. MTs¡T ~>∑T\T
#Ó+<äqedüs+¡ ˝Ò<Tä . MT X¯Á‘·Te⁄qT dü+Vü≤]+∫ ‹]– sêe&ÜìøÏ e÷≈£î
ˇø£ÿøåD£ + |ü≥<º +ä ≥÷ ø£‘T· \Ô T <ä÷kÕs¡T. dæ+Vü‰ìøÏ <ä÷s¡+>± yÓqTø£ ì\ã&ç
qø£ÿ e<ä]q≥¢T, ø£|Œü \˙ï ø£*dæ yêdüTøÏì >¬ \TkÕÔeTì m–]|ü&≥ɶ T¢ , X¯Áø£õ‘·T,Ô
n‹ø±j·TT&ÉT yÓTT<ä˝q’… ≈£îe÷s¡T\T, <˚yê+‘·ø,£ qsê+‘·ø,£ eTôVA<äs,¡
<Û÷ä Áe÷øå,£ eÁ»<ä+ÁcÕº~ ndüTs¡T\T n+<äs÷¡ ø£\dæ Ä qs¡yêqsê\qT ˇø£ÿ
øåD£ +˝À »sTTkÕÔeTì Á|ü>˝∑ ≤“¤\T |ü*ø±s¡T. Ä düeTj·T+˝À ø±≈£î\ düu˝ÑÛ ÀøÏ
sê»Vü≤+dü Á|üy•˚ +∫q≥¢T>± $;ÛwDü T&ÉT düu≈ÑÛ î£ $#˚ÃkÕ&ÉT. $y˚øs£ ‘¡ êï\≈£î
eT≈£î≥+, nbÕs¡ dü<TäZ D>∑+>∑, dü<들eKì, ~e´eTDÏjTÆÓ q $;ÛwDü T&ÉT
‘˚»]˝¢≤&ÉT. $y˚ø£Kì, uÛÑø£ÔdüeTTÁ<äT&ÉT, |üs¡e÷sú¡eq+˝À n\sêπs
~e´≈£îdüTeT+˝≤ $;ÛwüDT&ÉT $sêõ˝¢≤&ÉT. n≥Te+{Ï ñqï‘·yÓTÆq
Hê´j·Tdæ+<ÛTä e⁄, dü‘´· düeTTÁ<äT&Óq’ $;ÛwDü T&ÉT Væ≤‘·e⁄ #Ó|Œü kÕ>±&ÉT.
$;ÛwDü Tì Væ≤‘·uÀ<Ûä
ªMTs¡T yê#ê\Ts¡T. |üse¡ T <äTsêàsZT¡ \T, eTVü‰ø£|≥ü T\T, n+‘·s+¡ >∑+˝À
|ü]X¯ó<Δ‘ä · ˝Òìyês¡T. <äXe¯ TTKTìøÏ <ëk˛Vü≤eTì HêHê ≈£î‘·sêÿ\T #˚XÊs¡T.
dü»q® T\ j·TX¯dTü ‡, <Ûs’Ó ´¡ eTT, düø\£ dü<TäZ D≤\T, yês¡T #˚dqæ eT+>∑fiø¯ ±sê´\T
376 lsêeT$»j·T+
$ì, <äTs®q¡ T\≈£î <äT'K+ ø£\T>∑T‘·T+~. yê]ì <ä÷wæ+#·≈î£ +&Ü ñ+&É˝sÒ T¡ .
<äTwºãü T<ΔTä \T, ã\V”≤qT˝…q’ yêπs |üsì¡ +<ä #˚d÷ü Ô sêÁ‹+ãefi¯ófl ‘·eTTà‘êeTT
bı>∑T&ÉT≈£î+≥÷ j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T qT+&ç bÕ]b˛‘ês¡T. Çe˙ï X¯óqø£\øåD£ ≤\T.
düø\£ ôdq’ ´ düV≤æ ‘·+>± j·TT<Δ+ä ˝À $»j·T+ bı+<ä&ÜìøÏ njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT
$#˚ÃkÕ&ÉT. Ç+‘·≈£î |üPs¡«+ Vü≤qTeT+‘·T&=ø£ÿ&˚ e∫à ‘·q ã˝≤ìï
#·÷|æ+#ê&ÉT. Äj·Tq <äèwº˝æ À düeTTÁ<ä+, #˚‘√Ô Äb˛düq |ü{qϺ ñ<äø+£ ‘√,
˝Ò><∑ ÷ä &É n&ÉT>∑TC≤&É˝Àì ˙fi¯fl‘√ düe÷q+. Ä düeTTÁ<ëìï s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
ˇø£ÿ øåD£ +˝À <ë{Ï sê>∑\&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT q>∑sêqï+‘ê $<Û«ä +dü+
#˚XÊ&ÉT, sêeD düuqÑÛ +‘ê q>∑ï+ ø±$+∫ ø√{≤qTø√≥¢ ìXÊ#·sT¡ \qT
ÄXÀø£ e q+˝À dü + Vü ≤ ]+#ê&É T . sê»≈£ î e÷s¡ T \q+<ä ] ì e~Û + ∫
Ç+Á<äõ‘·TqÔ T >∑TVü≤˝À ã+~Û+#ê&ÉT. n<äT“¤‘+· >± \+ø£qT <äV≤æ +∫ bÂs¡TcÕìï
Á|üø{£ +Ï #ê&ÉT. Ä düeTj·T+˝À MT u\eT+‘ê m+<äT≈£î $ø£\yÓT+Æ ~? Ç|ü&ÉT
sêeDTì eTT+<äs¡ Á|ü>˝∑ ≤“¤\T |ü\T≈£î‘·THêïs¡T!μ nì Væ≤‘·e⁄ |ü*ø±&ÉT
$;ÛwüDT&ÉT.
ª|üse¡ TbÕwü+&ÉT˝…q’ <äTs®q¡ T\T, j·TeqT\T y˚<ë\qT <ä÷wækÕÔsT¡ . ø±ì
$<ä«»®qT\T C„≤qdü+|üqTï\≈£î, <Ûsä êà‘·Tà\≈£î qeTdüÿ]kÕÔsT¡ . ø£eT˝≤ìï
ø£|Œü ì+~düT+Ô ~. ø±ì ÁuÛeÑ Ts¡yTÓ qï{ÏøÏ <ëìì e<ä\<äT. ‘·dÿü s¡T\T #·+Á<äTì
ì+~+#·e#·Tà ø±ì #·ø√s¡+ dü<ë Äq+~düT+Ô ~. K\T\T |ü+&ç‘T· \qT
<ä÷wækÕÔsT¡ ø±ì $E„\+<äs÷¡ Ä<ä]kÕÔsT¡ . ø±øÏ eTT‘ê´ìï bÕs¡yd˚ Tü +Ô ~.
ø±ì Vü≤+dü <ëìì e<ä*ô|≥º<Tä . eT÷&ÛTÉ ìøÏ ø£d÷ü ]Ô yêdüq ‘Ó*j·T<äT.
ãTs¡<ä nqTø=ì <ä÷s¡+>± $dæ]y˚kÕÔ&TÉ . ø±ì leT+‘·T&ÉT nôVAsêÁ‘·T\T
<ëìï Vü≤è<äj·÷q, •s¡düT‡q <Ûä]kÕÔ&ÉT. >∑T&¢É>∑÷ã≈£î dü÷s¡T´&É+fÒ
Çwºeü TT+&É<Tä . ø±ì #·Áø£yêø£+ Äq+~düT+Ô ~. n+<ÛTä &ÉT C≤‹s¡‘êïHÌïÓ Hê
bÕπskÕÔ&TÉ ø±ì s¡‘ï· |üØøå≈£ î£ &ÉT <ëìï dü+s¡økÏå ÕÔ&TÉ . n˝≤π> »>∑<«ä +<äT´&ÉT,
n<Ûë´j·TeTT-22 377
me] Vü≤è<äjT· +˝À dü<ë ñe÷es¡T&ÉT ìedækÕÔ&√, dü<ë Ä~X‚wßü e⁄ me]ì
ø°]kÔ ÕÔ&√, düqø£dqü +<äHê<äT\T me]ì Vü≤è<äj÷· q <Ûë´ìkÕÔs√, mes¡T
y˚<ë#·˝≤ìøÏ yÓ\T>√, n{ºÏ ø£eT˝À<ä“e¤ ⁄&TÉ , düV≤ü ÁdüHÁ˚ ‘·T&ÉT, |ü⁄sêD|ü⁄sT¡ wüß&ÉT,
eT÷\Á|üøè£ ‹‘√ düV‰ü s¡|Tüò TMs¡Tì s¡÷|ü+˝À ne‘·]+#ê&ÉT. n˝≤+{Ï
y˚<eä +<äT´&Óq’ s¡|Tüò TsêeTTì MTs¡T bÕeTs¡T˝…’ ì+~düTHÔ êïs¡T. sêeDT&ÉT
ø±eT+‘√ #˚dqæ |ò÷ü ‘·Tø±ìï eTs¡∫ n‘·ì e÷≥\≈£î ‘·\\÷|ü⁄‘·THêïs¡T.
ø±s¡ÔMs¡T´ì#˚ ã+~Û+|üã&¶Ü&ÉT sêeDT&ÉT. n{ºÏ düVü≤Ádüu≤VüQe⁄qT
uÛÑè>∑Tq+<äqT&ÉT e~Û+#ê&ÉT. øå£Á‹j·TT\¬ø\¢ Á|üfi¯j·Ts¡TÁ<äT&Ó’q{ºÏ,
øåÁ£ ‹j·÷+‘·≈î£ &Óq’ {ºÏ |üsX¡ ó¯ sêeTTì sêeTT&ÉT »sTT+#ê&ÉT. eT‹˝Òìyê&Ó’
<äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT lsêeTTì dü«s¡÷bÕìï ‘Ó\TdüTø√˝Òø£ b˛‘·THêï&ÉT. e÷eT÷\T
ø√‘·T\T ∫qï#Ó≥q¢ T ≈£L&Ü #˚‘T· \‘√ ô|ø£*+∫ ô|ø¬’ ‘·˝Ô eÒ ⁄. ø±ì <˚e‘·\+‘ê
yêqs¡Ms¡T\ s¡÷|ü+˝À ne‘·]+#ês¡T. Ç|üŒ{Ϭø’Hê á $wüj·T+
>∑Ts¡T+Ô #·Tø=ì C≤qøÏì sêeT#·+Á<äTìøÏ n|üŒ–+#·+&ç. •e<Ûqä TdüT‡ n‹
Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ ~. sêeDTìøÏ <ëìì ø£<\ä Ã kÕ<Û´ä + ø±˝Ò<Tä . n+<äsT¡ sêE\T
#·÷düT+Ô &É>± sêeTT&ÉT <ëìì s¬ +&ÉT eTTø£ÿ\T #˚XÊ&ÉT. sêeT#·+Á<äT&ÉT
Ç|üŒ{ÏøÏ #ê˝≤ <ä÷s¡+ e∫à düeTTÁ<ä+ Äe* rsêqTHêï&ÉT. Ç|üŒ{Ïø¬ H’ ê
eT+>∑fi¯»qìjÓÆTq d”‘·qT sê|òüTy˚+Á<äTìøÏ düeT]Œ+#·+&ç. <äX¯eTTU≤!
∫Á‘·≈L£ ≥+˝À \ø£ÎDTì $+{Ï ^‘·qT <ë≥&ÜìøÏ ˙≈£î <Ûs’Ó ´¡ + ˝Òøb£ ˛sTT+~.
Ç|ü&˚+ #˚jT· >∑˝e⁄? n+<äTe\¢ Ä Á‹uÛTÑ eH˚X«¯ s¡TìøÏ d”‘q· T rdüT≈£îìyÓ[fl
n|üŒ–+∫s¡+&ç.
d”‘q· T s¡|Tüò TsêeTTì‘√ ø£*|æq ‘·sT¡ yê‘· ã+B\T>± qTqï <˚e‘·\+<ä]ì
$&ç|+æ #·T. <ëìe\¢ Ä#·+Á<ës¡ÿ+ ˙ |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·T\T X¯óuÛ+Ñ bı+<ä>\∑ s¡T.
Hê e÷≥\T ˙≈£î Á|üdTü ‘Ô +· ø£]qƒ +>± ‘√#·e#·TÃ. ø±ì eTT+<äTeTT+<äT
˙≈£î <ëì˝Àì e÷<ÛTä s¡´+ neTè‘·‘«· + nqTuÛeÑ eTÚ‘·T+~. eT+<äT m|ü&É÷
378 lsêeT$»j·T+
#˚<Tä >± ñ+≥T+~. ø±ì s√>±ìï ‘·«s¡>± ‘·–dZ Tü +Ô ~. ø£\ø£+&É >∑{>Ϻ ± ñHêï
q$T*‘˚ <ëì s¡T∫ eT<ÛTä s¡+>± ñ+≥T+~. n˝≤π> Hê e÷≥\T ≈£L&Ü. ñ
dæ]ø±j·T ‹H˚≥|ü&ÉT |ü⁄\¢>± ñ+≥T+~. ø±ì n~ ø£*–+#˚ Äq+<ä+
n~Ûø+£ . n˝≤π> Hê |ü\T≈£î\T. Hê e÷≥\T $X¯«dæ+#·T. <äXÁ¯ ^yê! ‘·+Á&ç
_&¶≈É î£ mH√ï uÀ~ÛkÕÔ&TÉ . n|ü&ÉT n$ yê&çøÏ $wüÁbÕj·T+>± ‘√kÕÔsTT.
ø±ì ‘·s¡Tyê‘· n+<äT˝Àì eT<ÛäTsêeTè‘êìï yê&ÉT dü+|üPsí¡+>±
ÄkÕ«~kÕÔ&TÉ .nX¯óuÛXÑ ≈¯ î£ Hê\T \+ø£˝À n~Ûø+£ >± ø£ìŒdüTHÔ êïsTT. nqTøåD£ +
ñ˝≤ÿbÕ‘ê\T ø£\T>∑T‘·THêïsTT, Äø±X¯+ ≈£L&Ü n<äTs¡T‘·Tqï≥ºTqï~. y˚T|ò÷ü \
C≤&É ø£ì|æ+#·&+É ˝Ò<Tä . s¡øyÔ£ T˚ y˚T|ò÷ü \ qT+&ç e]¸dTü qÔ ï≥¢T>±, $<Ûeä \T
ˇ&çì+&Ü eT{ºÏ ì+|ü⁄ø=qï≥¢T, j·TeT<Ûsä à¡ sêE eT+>∑fid¯ ÷ü Á‘êìï ‘Ó+|æq≥ºT
eT+&√<ä]øÏ mH√ï <äTdü‡«bÕï\T ø£*>±j·Tì ‘Ó*dæ+~.
n+<äTe\q z <äXe¯ <äHê! ˙e⁄ C„≤ìyÓ’ ≈£L&Ü y˚<ë\H˚ ~Ûøÿ£ ]+#êe⁄.
me¬sH’ ê ‘Ó*dæ ‘Ó*dæ n–ïì ˇ&ç˝À eT÷≥ø£≥Tº ≈£î+{≤sê? <ës¡TDyÓTqÆ
$wüeTì m]– m+<äT≈£î ã\e+‘·+>± Á>√\&É+? bÕeTì ‘Ó*dæ ‘·\>∑&>É ±
ô|≥ºT≈£î+{≤sê? ìe⁄s¡T>∑|Œæ q ì|üŒì ‘Ó*dæ <ëìô|’ mes¡Hêï X¯jT· ìkÕÔsê?
ø£&TÉ |ü⁄≈£î ã+&É ø£≥Tº ø=ì ˙{Ï˝ÀøÏ <ä÷ø£&+É dü+uÛ$Ñ düT+Ô <ë?μ n+≥÷
$;ÛwDü T&ÉT |ü*øÏq |ü\T≈£î\≈£î düu≤Û dü<Tä \+‘ê nyêø£ÿsTTHês¡T. sêeDT&ÉT
|üse¡ TÁ≈£î<ΔTä &Óq’ |üŒ{Ïø° eTÚq+ eVæ≤+#ê&ÉT.
Á|üVü≤düTÔ&ÉT $;ÛwüDTì‘√ ªe÷{¢≤&É≈£î+&Ü }s¡πø ≈£Ls√Ã. düuÛÑ˝À
nqT∫‘ê\T e÷{¢≤&ç‘˚ eTè‘·T´e⁄ ‘·|üŒ<äT. ˙e⁄ sê»ã+<ÛäTyÓ’Hê
X¯‘e· T÷sâT¡ ìe˝…, ãT~ΔV≤” qTìe˝… e÷{¢≤&Üe⁄. ˙≈£î $y˚ø+£ >± e÷{¢≤&É&+É
‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ ˝Ò∫ Ç+{ÏøÏ yÓfió¯ flμ nHêï&ÉT. Ç+Á<äõ‘·TÔ ø√|ü+>± ª˙e⁄ düu˝ÑÛ À
nqT∫‘·+>± e÷{¢≤&Üe⁄. ìC≤ìøÏ ìqTï Ç|ü&˚ e~Û+#ê*. ø±ì
n<Ûë´j·TeTT-22 379
|æq‘·+Á&çeì ñù|øådÏ Tü HÔ êïqTμ nHêï&ÉT. ‘·+Á&çì #·÷∫ ª˙ ‘·eTTàì |üøb£å Õ‘·+
#·÷#êyê? Ç~ m+‘√ nqsúù¡ V≤‘·Te⁄μ nHêï&ÉT. ã<äT\T>± $;ÛwDü T&ÉT
ª˙e⁄ #·+&Ü\T&Ée⁄. eTVü‰ ø£|{ü $Ï . ø£è‘·|Tüò Tï&Ée⁄. <äTsêàsZT¡ &Ée⁄. ˙‘√
kÕ+>∑‘·´+ #˚dæ sêE eT+<äeT‹jÓÆTHê&ÉT. @qT>∑T n+≈£îXÊìøÏ
˝§+>∑T‘·T+~. bÕeTT eT+Á‘êìøÏ ø£≥ºTã&ÉT‘·T+~. sêE\ ãT~Δ,
|üs¡eT#·‘·Ts¡T\T, y˚T<Ûëe⁄\T nsTTq Á|ü<ÛëqT\ eX¯eTe⁄‘·T+~.
n–ïC≤«\\qT ˙{Ï‘√ Ä]Œy˚j·Te#·Tà ø±ì <ës¡TDyÓTÆq Áø√<Ûë–ïì
dü~«y˚ø+£ ‘·|Œü n<äT|ü⁄ #˚jT· ˝Ò<Tä . sêE nqT∫‘· ø±sê´\T #˚ùdÔ yÓ+≥H˚
Á|ü<ëÛ qT\T <ëìï K+&ç+#ê*. ø±ì MTs¡+‘ê bÕ|üKqT\T, ìs›j ¡ T· T\T,
ø£è‘·|Tüò Tï\T. sêE ndü˝Ò n‹ <äTsêàsZT¡ &ÉT. <ëìøÏ ‘√&ÉT neT+>∑fió¯ ˝…q’
Á|ü<ëÛ qT\T ‘√&ÓH’ ês¡T. n$y˚ø+£ Á|üã*, <äTwºãü T~Δ ø£˝À¢ \yÓTÆ ‘ê+&É$düTqÔ ï~.
ˇø£&çøÏ #˚‹‘√ H√s¡T ø=≥ºTø=H˚ ø√]ø£ ø£\>∑>±H˚ bòÕ\ZTDe÷dü+
Á|üy•˚ +∫q≥¢T, C≤s¡TìøÏ Ád”Ô sêC≤´ìøÏ yÓfi&¯¢ ÜìøÏ neø±X¯+ e∫Ãq≥ºT,
ìs¡+‘·s¡+ #ê&û\T #Óù|Œ<=+>∑≈£î sêE e‘êÔdüT |ü*øÏq≥¢T, eT~s¡
ùd$+#˚yêìøÏ eT<ä´bÕq düs√es¡+ \_Û+∫q≥¢T, <äTs¡à‘·T\+‘ê sêeDTì
|ü]y˚w+æº #ês¡T. ˙≈£î <=]øÏq Á|ü<ëÛ qT\qT #·÷ùdÔ ‘√&˚\T Ç+{¢À ≈£îø£ÿ
ô|‘·qÔ + #˚dqæ ≥¢T+~. ˙≈£î #êe⁄ <ä>s∑Z ã¡ &ç+~. ø±ãfºÒ d”‘q· T ‘Ó#êÃe⁄.
njÓ÷<Ûë´|ü‹ Á|ü‘êbÕìøÏ ã* nj˚T´ y˚fi¯ ˙≈£î ÄdüqïeTsTT+~. sêeDT&ÉT
#˚jT· sêì |üì #˚dTü HÔ êï&Éì ‘·*¢ Áù|sπ |æ+∫ |ü+|æq+<äTe\¢ e#êÃqT. ˙≈£î
Hêe÷≥\T eTqdüT≈£î Vü≤‘·TÔ≈£î+{≤j·Tì #ÓãT‘·THêïqT. ø±ì $~Û
ã©j·TyÓTqÆ ~. »]π>~ »s¡>ø∑ £ e÷q<äT. ˙e⁄ ñHêà~$. Hê e÷≥\T
s¡T∫+#·e⁄. d”‘q· T qTe⁄« |ü+|æyj ˚ T· ø£b˛‘˚ ≈£î\øåj
£ T· + ‘·|Œü <äTμ nHêï&ÉT.
á e÷≥\T $ì sêeDT&ÉT Áø√<Ûëj·Te÷qT&Ó’ ø£‹Ô <ä÷dæ Äy˚X+¯ ‘√
$;ÛwüDTìô|’≈£î]ø±&ÉT. $;ÛwüDT&ÉT |üs¡eTuÛÑ≈£îÔ&ÉT. Äj·Tq≈£î s¡øå£ Ä
380 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-22 381

s¡|Tüò THê<∏Tä &˚. sêeDT&ÉT #ÓsTT´ ô|ø¬’ ‘·>Ô ±H˚ ø£‹Ô H˚\ô|’ |ü&+ç ~. ‹]– sêeDT&ÉT eTH√s¡<ë∏ \qT dü‘´· bÕ\≈£î&ÉT, njÓ÷<Ûë´Hêj·T≈£î&Óq’ lsêeTT&ÉT dü+|üPsí+¡ >±
e#˚Ã+‘·˝À Ç+Á<äõ‘·TÔ sêeDTì n&¶–É +#ê&ÉT. ø±ì sêeDT&ÉT m&ÉeTø±\T HÓsy¡ s˚ T¡ kÕÔ&TÉ .
$düs>¡ ±H˚ n~ $;ÛwDü TìøÏ ‘·–*+~. $;ÛwDü T&ÉT øπ e\+ XÊ+‘·eT÷]Ô. njÓ÷<Ûë´BÛXÊ! ÁãVü‰àq+<ë! l<Ûsä e¡ s¡<ë! y˚<eä +<ë´! ˙e⁄ nC„≤Hêìï
eT‘·‡s¡, uÛ<Ò uä ≤Û es¡V≤æ ‘·T&ÉT. ‹]– sêeDTì‘√ s¡|Tüò THê<∏Tä ì ùdïVü≤+ m+<äT≈£î s¡÷|ü⁄e÷|æ XÊX¯«‘· |ü<ëìï n+~kÕÔe⁄. dü«dæÔ! lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏ä+
#ÓjT· ´eì n&ç>±&ÉT. $;ÛwDü T&ÉT |üPsíø¡ e£å ÷o\T&ÉT nì sêøåd£ ü >∑D≤\˙ï düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~. yê©àøÏ $s¡∫‘· leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>±
$qT‹+#êsTT. Ä düeTj·T+˝À ‘·*¢ ¬ø’ø£dæ e∫à $;ÛwüDTìøÏ Væ≤‘·+ s¡∫+#·ã&ç+~. dü<ë #·‘T· s¡T˝…q’ |ü+&ç‘T· \T Ä\øÏkÕÔsT¡ .
uÀ~Û+∫+~. ªqTe⁄« ˝Ò∫ yÓ+≥H˚ s¡|òüTTHê<∏äTì X¯s¡DT y˚&ÉT. n‘·&ÉT
X¯sD¡ ≤>∑‘T· \≈£î eÁ»|ü+»s¡+ e+{Ïyê&ÉT. uÛeÑ e´<∏\ä ˙ï Vü≤]+|üCkÒ ÕÔ&TÉ . ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
˙e⁄ Hê ø£&TÉ |ü⁄q |ü⁄{º≤e⁄ ø±ã{ºÏ qqTï ñ<›]ä +#·T. Á‹ø£sD¡ X¯ó~Δ>± ◊Væ≤ø£ Çs¡Te~ ¬s+&Ée n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
$wüj÷· \˙ï e~*ô|{ºÏ C≤qø°Hê<∏Tä ì X¯sD¡ Tø√s¡T. sêeDT&ÉT $HêX¯Hêìï
ø=ì‘Ó#T· Ã≈£îHêï&ÉT. ˙e⁄ yÓ+≥H˚ Çø£ÿ&çqT+&ç yÓ[flb˛. mes¡T ã\e+‘·+>±
$cÕìï uÛøÑ kÏå ÕÔs√ yê] #Ó+‘· $E„\T #˚ss¡ T¡ . ˙e⁄ s¡|Tüò T|ü‹ ùdïVü≤+ #˚ùdÔ
˙≈£î ø£˝≤Œ+‘·+˝À ≈£L&Ü HêX¯qeTT+&É<Tä μ nqï ‘·*¢ Væ≤‘·e⁄ $ì $;ÛwDü T&ÉT
‘· * ¢ ø Ï kÕcº Õ +>∑ q eTkÕÿs¡ + #˚ d æ , sêeDTì‘√ ªH˚ q T lsêeTTì
X¯s¡DTC§#·TÑ·THêïqT. ˙e⁄ ô|<›äqïe⁄ ø£qTø£ eTs¡\ ìqTï nqTeT‹
n&ÉT>∑T‘·THêïqT n+≥÷ ‘·«s¡>± ‘·q q\T>∑Ts¡T Á|ü<ëÛ qT\‘√ $;ÛwDü T&ÉT
Äø±XÊìøÏ m–sê&ÉT. X¯Øsêìï e~* |ü+#·ÁbÕD≤\T ˇø£ÿkÕ]>±
yÓ[flb˛sTTq≥¢T ◊<äT>∑Ts¡T Äø±XÊìøÏ m–]b˛j·÷s¡T. ø£˝≤Œ+‘·+˝À |ü+#·
eTVü‰uÛ÷Ñ ‘ê\T dü«dü«s¡÷|ü+˝À ø£*dæ b˛sTTq≥¢T ◊<äT>∑Ts¡T C≤qø°Hê<∏Tä ì
X¯s¡DTC§#êÃs¡T.
lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä düT+<äs+¡ . n~ øπ e\+ sêy˚TX¯«s¡+. Bìø=s¡≈î£
ø±efi¯fl‘√ uÛøÑ ÔÏ ì+|ü⁄≈î£ ì dü<“ä ≈¤ î£ \Ô T |üsT¡ e⁄˝‘… T· ‘Ô ês¡T. uÛøÑ ÔÏ uÛ≤ey˚T Á|üj÷· >∑>±,
Áù|y˚T ñ<äø£+>± me¬s’‘˚ Ä sêy˚TX¯«s¡TìøÏ n_Ûùwø£+ #˚kÕÔs√ yê]

n<Ûë´j·TeTT - 23
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
|ü≥ºq\$ø±ì nVü≤+ø±s¡y˚T <äXÊqqT&ÉT. nVü≤+<˚Vü≤ãT~Δj˚T
\+ø±B«|üeTT. nø£ÿ&É nqT~q+ Áø√<Ûyä T˚ ≈£î+uÛøÑ s£ ¡í düôVA<äsT¡ &ÉT>±,
nqsúø¡ ±s¡øy£ TÓ qÆ ø±eTy˚T Ç+Á<äõ‘·T>Ô ±, eT<äyT˚ eTTK´Á|ü<ëÛ ì Á|üV≤ü düTìÔ >±,
eT‘·‡s¡eTT <ä+uÛyÑ T˚ <˚yê+‘·ø£ qsê+‘·≈î£ \T>± XÀø£eTT, yÓ÷Vü≤eTT, nqsúe¡ TT,
uÛÒ<äeTT nqã&˚ |ü\Te⁄s¡T sêøå£düT\‘√ <äTsêàsZ¡eTT, ≈£î{Ï\eTT,
≈£î‘·sêÿ\ìï{Ï‘√ \+ø£ nH˚ <˚V≤ü + n\sês¡T‘·Tqï~. ‘·q ã˝≤ìï #·÷|æ
sêeDT&ÉT <˚e‘·\qT ã+B >±$+#ê&ÉT. Ä~Û<e’Ó ‘·eTT, Ä<Ûë´‹àø£eTT Ä
\+ø±<˚V≤ü +˝À ã+B\sTTHêsTT. n+‘·:ø£sD¡ +˝À s¡yT˚ X¯óì, eTqdüT‡˝À
#· + Á<ä T ì, ãT~Δ ø Ï $]+∫ì, ∫‘· Ô + ˝À Hêsêj· T DTì, ø£ fi ¯ fl ˝À
dü÷s¡´Hêsêj·TDTì Hê\Tø£ô|’ s¡dHü êj·T≈£î&Óq’ es¡TDTì, Hêdæø± |ü⁄{≤\˝À
n•«˙ <˚e‘·\qT, yê≈£îÿq yÓX’ Ê«qs¡Tì, #˚‹˝À |ü⁄s¡+<äsT¡ ì sêeDT&ÉT
ã+B #˚XÊ&ÉT. á $<Û+ä >± <˚e‘·\q+<ä]˙ ùde≈£î\T>± ìj·T$T+#ê&ÉT.
s¡|òüTTq+<äqT&ÉT e÷j·T nH˚ eTè>±ìï #Û˚~+#·{≤ìøÏ n&É$˝ÀøÏ
yÓfi≤fl&ÉT. ø£|≥ü X¯u≤› \‘√ $y˚øe£ TH˚ \ø£ÎDTì ‘·]$Ty˚dæ dü<Tä “~ΔjTÆÓ q
C≤qøÏì Vü≤]+∫ nVü≤+ø±s¡+ øåD£ +˝À yÓ[flb˛sTT+~. nVü≤+ <˚V≤ü yÓTqÆ
\+ø£≈î£ ‘Ó∫à <äTsê#ês¡+ ã+B #˚d+æ ~. n|ü&ÉT yÓs’ ê>∑´eTH˚ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
|üsT¡ >∑Tq e∫à nVü≤+ <˚V≤ü yÓTqÆ \+ø£qT <ä>+∑Δ ø±$+∫, ø±eTÁø√<Ûë~
sêøåd£ Tü \qT, nVü≤+ø±]jÓTÆ q \+ø±Hê<∏Tä ì‘√ düV‰ü u≤~Û+#ê&ÉT. dü<Tä “~Δ
nH˚ d”‘·qT düe÷<Ûëq|üs¡∫ sêeTTì rdüT≈£îì \+ø£≈£î e#êÃ&ÉT.
dü<들e⁄≈£î&Ó’q $;ÛwüDT&ÉT sêeDTì ì+&ÉT düuÛÑ˝ÀH˚ uÛÑj·Tô|{º≤&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-23 383
Ä‘êàsêeTT&ÉT, |üPsí¡ dü<TäZ s¡Te⁄ nsTTq sêeTTì $;ÛwDü T&ÉT X¯sD¡ TC§#·Ã&É+
>∑‘· n<Ûë´j·T+˝À #Ó|ü ≈£îHêïeTT.
$;ÛwDü T&ÉT lsêeTTì X¯sD¡ Ty˚&&É +É
ø±≈£î\ >∑T+|ü⁄qT #·÷∫ ndüV≤æ ´+#·Tø=ì sê»Vü≤+dü m–]b˛sTTq≥ºT,
<äTwºßü \T, ì+~‘·T\T, <äTsêàsZT¡ \qT+&ç kÕ<ÛTä e⁄\T <ä÷s¡+>±e⁄+{≤s¡T. n˝≤
Á|ü<ëÛ qT\‘√ düV‰ü $;ÛwDü T&ÉT Äø±X¯+˝ÀøÏ m–], uÛeÑ dæ+<ÛTä e⁄qT <ë{Ï,
>∑TDdæ+<ÛTä #·sD¡ ≤\qT #˚sê&ÉT. Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&TÉ m+‘· u≤~Û+∫Hê Á|üV‰ü¢ <äT&ÉT
eTT≈£î+<äTì ‘·q Vü≤è<äjT· +˝À ì\T|ü⁄≈£îqï≥¢T, C≤qøÏ Vü≤è<äjT· s¡‘ï· yÓTqÆ
sêeTTì düìï~ÛøÏ $;ÛwDü T&ÉT #˚sê&ÉT. yêqs¡T\T Äø±X¯+˝ÀøÏ #·÷düT+Ô &É>±,
◊<äT>∑Ts¡T sêøå£düT\T uÛÑ÷$Tô|’ ~– ùdq\Tqï#√≥ #˚‘·T\T CÀ&ç+∫
ì\TÃHêïs¡T. ø=+<äsT¡ yêqs¡T\T #Ó≥T¢ , sêfi¯ófl >¬ ø’ =ì yê]MT<ä≈î£ b˛j·÷s¡T.
n|ü&ÉT $;ÛwDü T&ÉT ªH˚qT sêeDTì düôVA<äsT¡ &Óq’ $;ÛwDü T&ÉqT. e÷
nqï qqTï nee÷ì+#·>± H˚qT d”‘êe\¢uTÑÛ ì X¯sD¡ T ø√s¡&ÜìøÏ e#êÃqT.
me¬s‘’ ˚ düqø£dqü +<äHê<äT\≈£î Äsê<Û´ä eT÷]Ôj÷Ó , Hês¡<ë<äT\T me] ø°]ìÔ
dü<ë >±q+ #˚kÕÔs√, me¬s‘’ ˚ y˚<sä ÷¡ |ü+˝ÀqTqï \‘·\≈£î ø±∫q |üø«£ yÓTqÆ
dü+|üPsí|¡ \üò yÓ÷, $wüø+£ sƒT¡ ì eTH√s¡‘ï· yÓ÷, |ü<√à<ä“e¤ ⁄&ÉT ìs¡+‘·s+¡ me]ì
ø=\TkÕÔ&√, me¬s‘’ ˚ X¯Á‘·Te⁄\H˚ @qT>∑T\ düeT÷Vü‰ìøÏ dæ+Vü≤+ e+{Ïyê&√,
me¬s‘’ ˚ Ks¡<÷ä wüD≤<äT\qT dü+Vü≤]+#ê&√, me¬s‘’ ˚ |üsÁ¡ ãVü≤àeTì e]í+#˚
n»nõ‘· |üPsí¡ø±eTT&√ n{ºÏ ÁãVü‰àq+<äT&ÉT, njÓ÷<Ûë´|ü‹, Á|ü‘ê|ü
dü÷s¡T´&ÉT, <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·àE&Óq’ sêeTTì #·sD¡ ≤\T Hê≈£î #·÷|æ+#·e\dæ+<äì
ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.
yê´ø£sD¡ |ü+&ç‘T· \T |ü<ë\qT+&û me] Hêe÷ìøÏ nH˚ø£ nsúê\qT
yÓ*øÏ rkÕs√, |ü‘+· »* jÓ÷>∑+ <ë«sê jÓ÷>∑T\T <ä]Ù+#˚ e÷j·÷r‘·T&Óq’
384 lsêeT$»j·T+
|üs¡e÷‘·à mes√, Á|üø£è‹|ü⁄s¡Twüß&Éì kÕ+K´XÊg+ me]ì >∑÷]Ã
|òTü ÀwædTü qÔ ï<√, n{ºÏ dü÷s¡´≈£î\uÛ÷Ñ wüDTì, eT+>∑fiÁ¯ |ü<ësTTì C≤qø°e÷‘·
uÛsÑ Ô¡ bÕ<ë\T Hê≈£î #·÷|æ+#·+&ç. ‘ê]ÿ≈£î\T, ø£s,Ô¡ áX¯«s¡T&Éì me]q+{≤s√,
Je⁄&çøÏ <ä] @<√, eTTeTT≈åî£ e⁄\T ø£sêà#·sD¡ e\¢ bı+<˚ |üsÁ¡ ãVü≤à mes√,
n{ºÏ |üsê‘·Œs¡T&ÉT, $ÁXÊ+‹ <ÛëeTyÓTqÆ lsêeTTì #·sD¡ ø£eT˝≤\T Hê≈£î
#·÷|æ+#·+&çμ nì $;ÛwDü T&ÉT H√{Ïy+Ó ≥ X¯ã› s¡‘êï\T, uÛøÑ ÔÏ Äø±X¯+˝À
‘ês¡\e˝…, yÓs’ ê>∑´\‘·≈î£ |üP∫q Áù|eT düTyêdüq\T yÓ<»ä ˝¢Ò ≈£îdüTe÷\e˝…
yÓ\Te&¶ÜsTT.
yêqs¡T\˝À ˇø£sT¡ yÓ[fl sêeTdüTÁ^e⁄\≈£î, q\T>∑Ts¡T Á|ü<ëÛ qT\‘√
ˇø£ sêøåd£ Tü &ÉT e#êÃ&Éqï yês¡qÔ +~+#ê&ÉT. sêeDTì ‘·eTTà&ÉT, ù|s¡T
$;ÛwDü T&É≥ nì #ÓbÕŒ&ÉT. á yês¡Ô $ì sêeTT&ÉT düTÁ^e⁄ì e+ø£ #·÷#ê&ÉT.
düe÷<Ûëq+>± düTÁ^e⁄&ÉT ªn‘·&TÉ kÕ‹Ô«≈£îì e˝… ø£qã&ÉT‘·Tqï sêøåd£ Tü &ÉT.
n‘·ì n+‘·s+¡ >∑+ |üP]Ô>± ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ‘·«s¡|&ü ç <ä>s∑Z ¡ #˚sá ≈£L&É<μä Hêï&ÉT.
ª>∑T&¢>É ÷∑ ãqT ùd$+∫ |æ<|ä ü ø±≈£î\T n–ïì s¡–*à yÓ[flq≥¢T $;ÛwDü T&ÉT
@+ #˚jT· uÀ‘ê&√ n˝À∫+#·e\dæ+~. yê*ì #·+|æ øÏwÿæ +<Ûqä T düTÁ^e⁄ìøÏ
|ü≥+º ø£{≤º s¡qï MT ø°]ìÔ $ì, sêeDTì #·+|æ \+ø±sê»´+ ‘·qøÏkÕÔsq¡ ï
ø√]ø£‘√ MT X¯sD¡ T C§#êÃ&ÉHêï&ÉTμ C≤+ãe+‘·T&ÉT. ªÄ|ü<ä düeTj·T+˝À
me¬sH’ ê k˛<äsT¡ \≈£î düV‰ü j·T+ #˚kÕÔsT¡ . n≥Te+{Ï sêeDTì e~* MT
X¯sD¡ T y˚&Ü&É+fÒ $∫Á‘·+>± ñ+~μ nHêï&ÉT düTùwDT&ÉT. yêqs¡T\T |ü\T
$<Ûë\T>± $‘·]ÿ+#·T≈£îHêïs¡T. ∫es¡≈£î s¡TÁ<ëe‘ês¡T&Ó’q Vü≤qTeT
K+&ç‘+· >± Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªd”‘q· T yÓ<øä {£ ≤ìøÏ \+ø£≈î£ yÓ[flq|ü&ÉT H˚qT
n‘·&ç >∑èVü≤+˝ÀøÏ Á|üy•˚ +#êqT. n‘·&TÉ kÕ<ÛTä dü«uÛ≤$, ìwüÿ|ü{Ï nì H˚qT
>∑T]Ô+#êqT. MT≈£î n‘·&TÉ sêøåd£ Tü ì˝≤ ø£q|ü&eÉ #·TÃ. ø±ì Ä+‘·s´¡ +˝À
ìs›√wæ, Áù|eT>∑\yê&ÉT. |üqdü ô|ø’ Ï eTTfi¯ófl eTTfi¯ófl>±qTqï ˝À|ü\ kÕ«s¡d´ü +>±
n<Ûë´j·TeTT-23 385
ñ+≥T+~. eÁ» |ü+»s¡+ e+{Ï MT X¯sD¡ TC§#êÃ&ÉT. Ä sêøåd£ Tü ì <ä>s∑Z ≈¡ î£
|æ*∫ nuÛj Ñ ÷· ìï Á|ükÕ~+#·+&çμ. ˇø£ $wüj÷· ìï >∑÷]à mH√ï s¡ø±\T>±
uÛ≤wü´+ #Ó|ü‘ês¡T. ø±ì yê{Ï uÛ≤e+ y˚<ë+‘·+˝Àì ˇø£ÿ e÷≥‘√
dü]b˛‘·T+~. n˝≤ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #Ó|æŒq dü\Vü‰qT n+<äs¡÷
n+^ø£]+#ês¡T.
n+>∑<äTìøÏ ø£qTôd’>∑ #˚dæ düTÁ^e⁄&ÉT $;ÛwüDTì¬ø’ ø£ãTs¡+bÕ&ÉT.
n+>∑<Tä &ÉT yêj·TTy˚>+∑ ‘√ yÓ[fl $;ÛwDü Tì‘√ ˙ uÛ≤>∑´+ |ü+&ç+~ $TÁ‘·e÷!
nõ‘·T&ÉT sêJeH˚Á‘·T&Ó’q sêeT#·+Á<äT&ÉT ìqTï ÄVü‰«ì+#ê&Éì #Ó|æŒ
kÕ<Û≈ä î£ ìøÏ dü~«y˚ø+£ ‘√ dü«dü«s¡÷bÕìï <ä]Ù+|ü#j ˚ T· >∑\ lsêeTTì e<›≈ä î£
$;ÛwDü Tì #˚sTT|ü≥Tº ≈£îì rdüT≈£îìe#êÃ&ÉT n+>∑<Tä &ÉT. #·sê#·sê\ìï{Ïø°
|ò\ü Á|ü<ësTT nsTTq lsêeTTì #·÷∫ $;ÛwDü T&ÉT »j·T»j·T<Ûë«Hê\T
#˚dæ kÕcºÕ+>∑ Á|üD≤eT+ #˚XÊ&ÉT. lsêeT#·+Á<äTì ø£sT¡ D≤<äèwºìæ |ü]øÏ+∫
$;ÛwüDTì uÛ≤edüeTTÁ<ä+ Áù|eTuÛÑ]‘·yÓTÆ nbÕs¡+>± bı+–bıs¡*+~.
lsêeTTì #·sD¡ ≤s¡$+<ë\ ˝Àì eTø£s+¡ <ëìï $;ÛwDü T&ÉT ÁuÛeÑ Ts¡+˝≤
ÄkÕ«~+#ê&É T . nwº ü u Û ≤ yê\÷ eTT|æ Œ ]>=q>± >∑ < Z ä < ä ø£ + sƒ ¡ + ‘√
Äq+<äeTj·TT&ÓH’ ê&ÉT. sêeTbÕ<ë\ô|’ •s¡dTü ‡qT+#·>± ÁãVü‰à+&ÉHêj·T≈£î&ÉT,
nøå £ j · T ø£ fi ≤´D Á|ü < ëj· T ≈£ î &É T dü + ‘· d ü + ‘√ •s¡ d ü T ‡ô|’ ‘· q
es¡<Vä ≤ü kÕÔqTï+#ê&ÉT. ªm+‘·es¡≈î£ dü÷s¡´#·+Á<äT\T+{≤s√, m+‘·es¡≈î£
sêeTø£<ä∏ <Û]ä Á‹ô|’ qT+≥T+<√ n+‘·es¡≈L£ ˙e⁄, ã* Á<ÛTä e⁄\ e˝… ∫s¡+J$yÓ’
\+ø±q>∑sêìï bÕ*kÕÔe⁄. ∫s¡+J$jÓTÆ yêj·TTq+<äqT&ÉTqï+‘·es¡≈î£ á
ø£*ø±\ ã+<ÛäHê\ø£r‘·+>± ˙e⁄ \+ø£˝À düTK+>± edækÕÔe⁄!μ nì
Äos¡«~+∫ lsêeTT&ÉT $;ÛwDü Tì Áù|eT>± Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
yêqs¡T\+‘ê Äq+~+#ês¡T. kÂ$TÁ‹, nwºü~ø±Œ\≈£î\T $;ÛwüDTì
ø£\TdüTø√>± <˚e‘·\T |ü⁄wüŒes¡¸+ ≈£î]|æ+#ês¡T.
386 lsêeT$»j·T+
$;Û w ü D T&É T #˚ ‘ · T \T CÀ&ç + ∫ lsêeTTì m<ä T ≥ ì\ã&ç
ªø£s¡TD≤düeTTÁ<ë! »>∑<äT<Δësê! Bqã+<Ûä÷! ˙≈£î »j·TμeT+≥÷
»j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚XÊ&ÉT. ªsêe÷! ø£eT\|üÁ‘êøå±! ùV≤ ‘ê≥ø±+‘·ø±!
düs¡«kÕøå°! eTKbÕ\ø±! ì]«ø£\Œeèøå±! ø£sêà<Ûä´øå±! ø£s¡àyÓ÷#·ø±! ˙≈£î
»j·TeTT. »j·Tsêe÷! •e<Ûqä Ts¡“+¤ »Hê! <äXø¯ +£ sƒ<¡ sä Œ¡ Vü≤s¡D≤! ùV≤sêe÷!
$wüø£+sƒ¡<ëVü≤X¯eTHê! uÛÑø£Ôs¡+»Hê! »>∑<ä«+<ë´! |ü<äàC≤‘·»qø±!
$ãT<Ûäã+<Ûä#˚ä<äø±! <äTwºündüTsê+‘·ø±! Ä~X‚wüßìøÏ ≈£L&Ü ìqTï
e]í+#·q\$ø±<äTμ nì n˝≤ $;ÛwDü T&ÉT düT‹Ô +#·>± d”‘ê|ü‹ m+‘√
>ös¡ e +>± $;Û w ü D Tì #˚ ‹ ì |ü ≥ º T ≈£ î ì Áù|eT>± ‘· q |ü ø £ ÿ q
≈£Ls¡TÃ+&Éu≥… Tº ≈£îHêï&ÉT. sêeTT&ÉT Äq+<ä+>± $;ÛwDü T&ÉT Hê ◊<äe ‘·eTTà&ÉT
nì #Ó|Œü >± yêqs¡T\+‘ê $;ÛwDü Tì n<äècºÕìï ø=ìj·÷&Üs¡T. j·T<∏ë$~Û>±
Hê\T>∑T düeTTÁ<ë\ qT+&ç ˙{Ïì ‘Ó|Œæ +∫ sêeTT&ÉT $;ÛwDü Tì ≈£Ls¡TÃ+&Éu{… Ϻ
\+ø±|ü‹>± |ü{≤º _Ûw≈æ î£ ìÔ >±$+#ê&ÉT. \+ø±q>∑s+¡ ˝Àì sêE\+<äs÷¡
e∫à $;ÛwDü Tì B$+#ês¡T. Ä düeTj·T+˝À Vü≤qTeT ÇdüTø£‘√ $XÊ\yÓTqÆ
\+ø£qT ‘·j÷· s¡T#˚XÊ&ÉT. ø£|⁄ü \+‘ê ãj·T≥ ì\ã&É>± sêeTT&ÉT $;ÛwDü Tì
#˚sTT|ü≥Tº ≈£îì nø£ÿ&É≈î£ e#êÃ&ÉT. e÷ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #˚dqæ \+ø£eTT+<äT
Ä \+ø£ ≈£L&Ü ~>∑<Tä &ÉTù| n+≥÷ |üse¡ TÁ|”‹‘√ d”‘ês¡eTDT&ÉT e÷s¡T‹
ì]à+∫q \+ø£qT Á|üX+¯ dæ+#ê&ÉT.
Äô|’q $;ÛwüDTì‘√ C≤qø°s¡eTDT&ÉT kÕ>∑sêìï m˝≤ <ë{≤˝À
ñbÕj·T+ #Ó|Œü e\dæ+~ nì n&ç>±&ÉT. düeTTÁ<äTì ÁbÕ]ú+∫, yêqs¡T\+<äs÷¡
düeTTÁ<ëìï <ë≥T≥≈£î e÷sZêìï n&É>&∑ +É eT+∫<äHêï&ÉT $;ÛwDü T&ÉT.
düeTTÁ<ärs¡+˝À s¡$≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&Óq’ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT <äsꓤdqü +ô|’ Äd”qT&Ó’
kÕ>∑s¡Tì <ë] e<ä\eTì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. nqïbÕ˙j·÷\T $dü]®+∫
ìsêVü‰]jÓTÆ Væ≤eT–] C≤e÷‘·jTÆÓ q áX¯«s¡Tì d”‘ês¡eTDT&ÉT <Ûë´ì+#ê&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-23 387
nø£ÿ&É »]–qe˙ï |üPdü>∑T∫Ãq≥ºT>± sêeDTì >∑÷&ÛÉ#ê]jÓÆTq
XÊs›÷¡ \T&ÉT sêeDTìøÏ ìy˚~+#ê&ÉT. Á|ü‘ê|üd+æ <ÛTä e⁄, s¡$≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&Óq’
s¡|òüTTsêeTT&ÉT nbÕs¡yÓTÆq yêqs¡ düeTT<ëj·÷ìï rdüT≈£îì düeTTÁ<ä+
Äe*ˇ&¶TÉ q $&ç~ #˚kÕ&Éì #ÓbÕŒ&ÉT. Ä düe÷#ês¡+ $ì sêeDT&ÉT
∫+‘êÁø±+‘·T&Ó’ X¯ó≈£î&ÉH˚ sêøåd£ Tü ì |æ*∫, ˙e⁄ yÓ[fl düTÁ^e⁄ì‘√ ª˙e⁄ e÷
düôVA<äsT¡ &Ée⁄. d”‘q· T >∑T]+∫ ˙e⁄ sêe{≤ìøÏ ø±s¡Dy˚T+~? yÓ+≥H˚
‹]– yÓ[flb˛e\dæ+~μ nì #Ó|Œü eTHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ X¯ó≈£î&ÉT ∫\ø£s÷¡ |ü+˝À
düeTTÁ<ëìï <ë{Ï, Äø±X¯+˝À ì\ã&ç <Ûs’Ó ´¡ +>± Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªz yêqπsX¯«sê!
Hê e÷≥\T $qT. sêeDT&ÉT qqTï |ü+bÕ&ÉT. ˙e⁄ eTs¡ÿ≥ùdqqT rdüTø=ì
yÓ+≥H˚ ‹]– yÓfió¯ fl. y˚TeTT d”‘q· T m‘·TøÔ =ì e#êÃeTT. ˙e⁄ Çø£ÿ&É≈î£
sêe&ÜìøÏ >∑\ ø±s¡Dy˚TeTT+~? }s¡øπ ÁbÕD≤\T b˛>=≥ºTø√≈£î. yÓ+≥H˚
øÏwÿæ +<Û≈ä î£ ‹]– yÓfió¯ fl. yÓfifl¯ ø£b˛‘˚ ˙ •s¡dTü ‡qT #Û~˚ +∫ \+ø£≈î£ rdüTø¬ fi≤ÔqTμ
nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. sêøå£düT&Ó’q X¯ó≈£îì e÷≥\T $ì yêqs¡T\T
|üse¡ TÁ≈£î<ΔTä ˝…’ |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl yêìì |ü≥Tº ø=ì á&çà H˚\ô|’ |ü&yÉ X˚ Ês¡T.
@qT>∑T\˙ï ø£*dæ |æ*¢ô|’ <ä+&Ó‹Ôq≥¢T eTTwºæ|òü÷‘ê\‘√ Ä ndüTs¡Tì
#êeu≤<ës¡T. <ë+‘√ yê&ÉT }|æ] ‹|üø√˝Òø£ ªsê|òTü yê! qqTï M] u≤]
qT+&ç ø±bÕ&ÉTμ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. ø£èbÕkÕ>∑sT¡ &Óq’ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT Ä
yÓ|’ ⁄ü <äèwºkæ Õ]+#ê&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT n~ >∑eTì+∫ ‘·«s¡>± yêìì $&ç|+æ #·eTì
#Ó|Œü >± yêqs¡T\T yÓ+≥H˚ $&ÉT<ä\ #˚XÊs¡T. Ä ndüTs¡T&ÉT yÓ+≥H˚ >∑>H∑ êìøÏ
m–] yÓfifl¯ uÀj˚T eTT+<äT ªz øÏwÿæ +<Ûë|ür! ˙e⁄ yÓ+{H˚ Çø£ÿ&çqT+&ç yÓ[flb˛!
sêeTTì kÕ+>∑‘´· + e\<äT. <˚e‘·\ ãT~Δ #·+#·\yÓTqÆ ~. áX¯«s¡T&ÉT eTqà<∏Tä ì
uÛdÑ àü + #˚jT· ˝Ò<ë? s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT ìqTï e~Û+#·&Üìπø Çø£ÿ&É≈î£ rdüTø=#êÃ&ÉT.
MT yêqs¡T\T X¯‘e· T÷sâT¡ \T. MT≈£î eT+∫ #Ó|Œæ Hê ‘Ó\TdüTø√s¡Tμ nHêï&ÉT.
ãTTwüuTÑÛ &ÉT ªˇπs! X¯óø±! <äTs¡T“¤~‘Δ √ eT*qyÓTqÆ eTX¯øe£ ÷! ˙e⁄ yÓ[fl
388 lsêeT$»j·T+
sêeDTì‘√ d”‘q· T yÓ+≥H˚ $&ç∫ô|≥ºeTì #Ó|ü . ˙e⁄ e÷≈£î ì»+>±
X¯Á‘·Tdüe÷qT&Éy!˚ ìqTï e~Û+#·&Üìπø s¡|Tüò TMs¡T&ÉT Çø£ÿ&É≈î£ e#êÃ&ÉT. ˙
|ü~‘·\\÷ K+&ç+∫ |ü~~≈£îÿ\≈£î ã* ÇkÕÔ&TÉ nì sêeDTìøÏ #Ó|ü μ
nHêï&ÉT. ã<äT\T>± X¯ó≈£î&ÉT düT≈£îe÷]jÓTÆ q d”‘· Çø£ MT≈£î ø£ì|æ+#·<Tä .
ÄyÓT ø√dü+ Á|üjT· ‹ï+#·&+É eè<∏ë>± ø£w|üº &ü qç ≥¢e⁄‘·T+~. á e÷≥\T
$ì n+>∑<Tä &ÉT yê&çì ‹]– |ü≥Tº ø√+&ç nHêï&ÉT. yÓ+{H˚ yêqs¡T\T m–]
|ü≥Tº ≈£îì #êeu≤<ës¡T. ø±fi¯ófl#˚‘T· \T ø£{Ϻ X¯ó≈£îì ã+~Û+#ês¡T.
nø£ÿ&É s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT düeTTÁ<äTì <ë]#·÷|üeTì n&ç– eT÷&ÉTs√E\T
nsTT+~. >∑TDdüeTTÁ<äT&ÉT, s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT m+‘· z|æø>£ ± m<äTs¡T#·÷∫Hê
düeTTÁ<äT&ÉT ñqà‘·Ôdúæ‹˝ÀH˚ ñ+&ç b˛j·÷&ÉT. düeTTÁ<äT&ÉT dü>∑s¡Tì#˚
ne‘·sD¡ T&Éj÷· ´&Éì H˚qT m+‘√ Ä<ä]+#êqT. ø±ì düeTTÁ<äTìøÏ j·T<∏ësú+¡
uÀ<Û|ä &ü ˝É <Ò ìä sêeTT&Ó+‘√ øå√_Û˝≤¢ &ÉT. ª\eD»˝≤\˝Àì $wü+ ø±s¡D+>±
bı&Éyq’Ó düsêŒ˝…H√ï düeTTÁ<ä+˝À $dü]Ô +∫ ñHêïsTT. ˇø£ÿ >∑sT¡ &Ügü+
M≥ìï+{Ï˙ ns¡øD£å +˝À $T+–y˚dTü +Ô ~. Hê u≤D+ ã&Éu≤q\+‘√ düe÷q+.
C„≤q+ sê>±H˚ nC„≤q+ eT≥Te÷j·TeTsTTq≥¢T øåD£ +˝À düeTTÁ<ä»˝≤\˙ï
Ç+øÏb˛‘êsTT. Hê u≤D+ n>∑düTÔ´&˚. dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#·>±H˚ Nø£{Ï
eT≥Te÷j·TeTsTTq≥¢T øåD£ +˝À »\eT+‘ê Ä$¬sb’ ˛e\dæ+<˚μ n+≥÷
nøå£j·TyÓTÆq kÕ>∑sêìï #·÷∫ Á|üfi¯j·Ts¡TÁ<äT&ÉT øå√_Û˝¢≤&ÉT. ˇø£ÿ øå£D+
m<äTs¡T#·÷#ê&ÉT s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT. <Ûqä TdüT‡≈£î u≤D≤ìï dü+~Û+#·{≤ìøÏ
ns¡øD£å + |ü{˝º <Ò Tä . u≤D≤ìøÏ ÁãVü‰àÁkÕÔìï CÀ&ç+∫ Äø£sêí +‘·+ Hê]ì
kÕ]+#·>± Ä X¯u≤› ìøÏ ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê <ä<]ä› *¢+~. »\#·sê\T, UÒ#s· ê\T
eT÷]ä˝≤¢ sTT. Nø£{Ï eTT–j·T>±H˚ ñ<äj÷· Á~q dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+∫q≥ºT
~e´s¡÷|ü+‘√ düeTTÁ<äT&ÉT dü]‘·‡y˚T‘·+>± Á|ü‘´· øåe£ TsTTHê&ÉT. sê|òTü e⁄ì
#·s¡D≤\≈£î qeTdüÿ]+∫ ªsêJyêøå±! s¡|òüTTq+<äHê! düàsê]$TÁ‘ê!
n<Ûë´j·TeTT-23 389
Äq+<ädü<äHê! C≤qø°JeHê! s¡|òüTT|ü‘˚! ˙e⁄ ø£èbÕdüeTTÁ<äT&Ée⁄!
s¡|Tüò TMs¡T&Ée⁄! Hê n\\T uÛj Ñ T· +ø£s+¡ >± ñHêïj·Tì HêMT<ä nHê´j·T+>±
u≤D+ y˚jT· e<›Tä . >∑s«¡ Vü≤s¡D≤! Hê dü«uÛ≤ey˚T >∑]+® #·&+É . n+‘˚ø±ì ˙
eTT+<äT >∑]«+#·&+É mqï{Ïø° ndü+uÛeÑ +μ nì y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT. s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
ˇø£kÕ] $+{Ïì dü+~Û+∫q ‘·sT¡ yê‘· ‹]– rdüTø=H˚ Á|üdøπü ˝Ô <Ò Tä . n+<äTe\¢
y˚πs e÷sZ¡y˚T<Ó’Hê #Ó|üŒeTHêï&ÉT. n|ü&ÉT dü]Hêï<∏äT&ÉT |ü•ÃeT+˝À
eTs¡T<Ó‘’ T· ´\THêïs¡T. yês¡T Hê˝Àì »\#·sê\ìï{Ï˙ uÛøÑ dÏå Tü HÔ êïs¡T. m\¢|ü &ÉT
>√Áu≤Vü≤àDT\qT Væ≤+dædTü HÔ êïs¡T. yê]ô|’ u≤D+ y˚jT· e\dæ+<äì ø√sê&ÉT.
u≤D+ øåD£ +˝À ø£˝≤Œ+‘·+˝Àì yÓTs¡T|ü⁄˝≤ yÓ[fl »\#·sê\qT e~Û+#˚
eTs¡T<Ó‘’ T· ´\ •s¡dTü ‡\qT #Û~˚ +∫+~. nø£ÿ&É »\eT+‘ê Ç+øÏb˛sTT e÷sê«&É
<˚X+¯ >± @s¡Œ&ç+~. ‘·<Tä |ü] ø±\+˝À nø£ÿ&É ˙s¡T ‘·≈î£ ÿe>± ñHêï eèøå±\˙ï
m\¢|ü &É÷ |ò\ü uÛ]Ñ ‘·+>± ñ+&˚$.
Çø£ÿ&É kÕ>∑sT¡ &ÉT |üPC≤Á<äyê´\˙ï ‘Ó∫à |òTü qXÊ´eT>±Á‘·T&ÉT n|üsêí es¡Tì
eTH√s¡+»qT&Óq’ , s¡|Tüò Tq+<äqT&Óq’ lsêeT#·+Á<äTì n\¢Tì Ä<ä]+∫q≥ºT>±
Ä<äs¡+‘√ |üP» #˚dæ dü+‘·è|ü⁄Ôì >±$+#ê&ÉT. ~yê´\+ø±sê\qT,
~e´eÁkÕÔ\qT, neT÷\´yÓTÆq, Á|üø±X¯e+‘·yÓTÆq s¡‘êï\qT sê|òüTe⁄ìøÏ
düeT]Œ+#ê&ÉT. njÓ÷<Ûë´Hê<∏äTì‘√ kÕ>∑s¡T&ÉT ªá eÁkÕÔuÛÑs¡D≤\˙ï
d”«ø£]+#·e\dæ+~. X¯Á‘·Te⁄ eTT+<äT sêE\T Hês¡Ns¡\T <Û]ä +#·T≥ ‘·><∑ Tä
nHêï&ÉT. ªnjÓ÷<Ûë´Hê<∏ë! qè|üesê! Mìì d”«ø£]+∫ düeTsê+>∑D+˝À
<äXø¯ +£ sƒT¡ ì eTTø£ÿ\TeTTø£ÿ\T #˚jT· e\dæ+~μ nHêï&ÉT. j·TT<Δ+ä #˚jT· &ÜìøÏ
Ç+Á<äT&ÉT ~e´s¡<ë∏ ìï |ü+bÕ&ÉT. düTÁ^yê~ yêqs¡T\+<äs÷¡ s¡|Tüò ÷‘·eÔ TTì‘√
kÕ«MT! MTs¡T ~e´eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤\qT <Û]ä +#ê\ì e÷ n+<ä] eTqdüT‡\˝À
≈£L&Ü ñqï~ nì eTq$ #˚XÊs¡T. uÛÑ≈£îÔ\ ÁbÕsú¡q\qT eTìï+#ê&ÉT
ø√<ä+&ÉbÕDÏ. sê|òTü e⁄&TÉ |”‘ê+ãsêìï ñ‘·ØÔ j·÷ìï <Û]ä +∫ <˚B|ü´e÷qyÓTqÆ
390 lsêeT$»j·T+
dü÷s¡T´ìe˝…, ø£˝≤Œ+‘·+˝Àì yÓTs¡T|ü⁄e˝… Á|üø±•+#ê&ÉT. »&É\˙ï dü]#˚dTü ø=ì
n+<äyTÓ qÆ øÏØ{≤ìï <Û]ä +#ê&ÉT. nbÕs¡yTÓ qÆ Ä ‘˚»düT‡≈£î |ü~~≈£îÿ\÷
#ê\˝Ò<Tä . Á|üfij¯ T· ø±\+˝Àì Á|üu+ÑÛ »q+e˝…, X¯óÁø±#ês¡´, ãèVü≤düŒ‘·T\e˝…
ø£sí¡≈£î+&É˝≤\T ø±+‘·T©HêsTT. sê|òüTe⁄ì yÓT&É˝Àì eTT‘ê´\e÷\\T
}>∑&+É , eTT‘ê´\ s¡÷|ü+˝À nq+‘· ÁãVü‰à+&Ü\˙ï }>∑T‘·THêïj·÷!
nqï≥¢ T +~. eTT‘ê´\T m+‘√ Á|ü ø ±X¯ e ÷q+>± ñHêïsTT ø±ì
XÊ´eT˝≤+>∑T&Óq’ s¡|Tüò T|ü‹ X¯Øs¡#êäjT· e\¢ yê{Ï s¡+>∑T Ç+Á<ä˙˝≤\T>±
>√#·]düTHÔ êïsTT. ìwüÿfi¯+≈£î&Óq’ #·+Á<äTì˝≤+{Ï Vü≤è<äjT· |ò\ü ø£+ô|’ |ü‘ø· +£
$sêõ\¢T‘·Tqï~. ø£{ãÏ +<Ûqä + ‘˚»düT‡ #·÷∫ dü÷s¡T´&˚ yÓTeÆ T]∫q≥¢T+~.
»{Ï\yÓTqÆ y˚<ësúêìï dü«s¡+ düTuÀ<Û+ä #˚dqæ ≥¢T, ø£{ãÏ +<Ûqä +˝Àì >∑+≥\T
∫qïy˚ nsTTHê düTeT<ÛTä s¡yTÓ qÆ s¡efi¯ó*ï $ì|ædTü HÔ êïsTT. yê&ç øÏsD¡ ≤\e˝…
#˚‹˝Àì eTTÁ~ø£ ‘·fi‘¯ fi· ≤ yÓTs¡TdüTqÔ ï~. ndüTs¡T\ô|’ Á|ü‘ê|ü+ #·÷|ü&ÜìøÏ
ø±* n+~j·T\T ñ‘ê‡Vü≤+>± |òTü \¢TeT+≥THêïsTT. n+<äyTÓ qÆ ˙˝≤ø±X¯+˝≤
|ü]X¯ó<ΔäyÓTÆq eT+<ëøÏ˙ Á|üyêVü≤+˝≤, edæyê&Éì |üP\Vü‰s¡+‘√
XÊ´eT˝≤+>∑T&ÉT Á|üø±•+#ê&ÉT. ~e´>∑+<Ûä+‘√, düT+<äs¡|ü⁄cÕŒ\‘√
ø√<ä+&ÉsêeTTì kÕ>∑s¡T&ÉT |üPõ+#ê&ÉT. n˝≤π> \ø£ÎDTì ≈£L&Ü
eÁkÕÔ\+ø±sê\‘√ >ös¡$+#ê&ÉT.<˚e‘·\T »j·T»j·÷sêyê\‘√ |ü⁄wüŒeèwºæ
≈£î]|æ+#ês¡T. yêqs¡T\ VüQ+ø±sê\‘√, >∑sq¡® \‘√ Äø±X¯+ <ä<]ä› *¢+~.
ùd‘·Tã+<Ûqä +
»>∑<ë‘·à düsê«q+<äì\j·TT&Óq’ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT, sêJeH˚Á‘·T&ÉT, á
ôdq’ ´eT+‘ê \+ø£˝Àì Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘êìøÏ #˚s&¡ ÜìøÏ ‘·«s¡>± ñbÕj·T+
#Ó|Œü e\dæ+<äì kÕ>∑sT¡ ì n&ç>±&ÉT. <ëìøÏ düeTTÁ<äT&ÉT ªq\T&ÉH˚ yêqsêìøÏ
ãTTwæ Ç∫Ãq es¡yTÓ Tø£≥Tqï~. q\T&ÉT u≤\´+˝À kÕ*Á>±e÷\qT ˙fi¯fl˝À
y˚ùdyê&ÉT. n|ü&ÉT ãTTwæ ˙ #˚‹‘√ @ sêfi¯ófly˚dæHê ˙fi¯fl˝À ‘˚\T‘êsTT
n<Ûë´j·TeTT-23 391
nì es¡$T#êÃ&ÉT. n+<äTe\¢ Á‹≈£L{≤#·\+ es¡≈£L q\Tì Vü≤kÕÔ\‘√
ùd‘·Tã+<Ûäq #˚j·Te\dæ+~μ nì #Ó|æŒ Ä»„¬>’ø=ì dü]Hêï<∏äT&ÉT ‘·q
dü«dúü˝≤ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. ‘·<äT|ü] øödü˝≤´q+<äqT&ÉT q\Tì sê$+∫ Ç˝≤
nHêï&ÉT ª˙fi¯fl˝À sêfi¯ófly˚ùdÔ ‘˚˝Ò es¡<ëq+ Á|ükÕ~+∫q+<äTq Ä ãTTwæ
<ÛäqT´&Ó’Hê&ÉT. ˙e+{Ï ‘·qj·TTì ø£ì ˙ ‘·*¢ <Ûäq´jÓÆTq~. ùdïVü≤o*yÓ’ ˙
kÕeTsúê´ìï Á|ü<ä]Ù+#·Tμ. s¡|òüTTMs¡T&ÉT e÷≥˝≤&ÉT‘·T+&É>±H˚ yêqs¡T\T
VüQ+ø±sê\‘√ >∑]®dü÷Ô, bÕcÕD≤\T, |üs¡«‘ê\T nbÕs¡+>± ‘Ó∫Ã
düeTTÁ<ä»˝≤\˝À |ü&yÉ X˚ Ês¡T. q\Tì Vü≤dü+Ô yê{Ïì ‘êø£>±H˚ n$ ø£f\…º e˝…,
kıs¡ø±j·T\e˝…, ˇø£<ëìô|’ ˇø£{Ï ù|]ÃHê düeTTÁ<ä+˝À ‘˚\kÕ>±sTT.
dü<ZäTs¡T ø£è|üe\q uÛÑekÕ>∑s¡+ qT+&ç Je⁄\T ‘·]+#·ã&¶É≥¢T, q\Tì
düŒs¡Ù e\q bÕcÕD≤\T ˙{Ïô|’ ‘˚*j·÷&ÜsTT. |ü<äTHÓì$T~ |ü<ëà\
yêqs¡T\T, &ÓuÌ…“ø√≥¢ uÛÑ\¢÷ø£Ms¡T\T |üs¡«‘ê\T, bÕcÕD≤\T, eèøå±\T
ndü+U≤´ø£+>± ‘˚kÕ>±s¡T. nq÷Vü≤´yÓTÆq mH√ï |üs¡«‘ê\qT, yê{Ïô|’qTqï
Á>±e÷\qT ‘·{≤ø±\‘√ düVü‰ m‘·TÔø=ì |üs¡T>∑Tq sêkÕ>±s¡T. yêqs¡
ôd’q´eT+‘ê |üs¡T>∑T*&ÉT‘·THêïs¡T. uÛÑ÷$Tô|’ q&ç#˚ yês=ø£ÿs¡T ≈£L&Ü
ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä . \øå\£ , \øå\£ |üs«¡ ‘ê\T ˝…øÿ£ ˝Ò≈î£ +&Ü ˙fi¯fl˝À y˚dTü HÔ êïs¡T.
sêeTø±s¡´+ ø=s¡≈£î Vü≤qTeT+‘·T&ÉT $XÊ\s¡÷|ü+ <Ûä]+∫ $∫Á‘·>∑‹˝À
eT+<äsê#·˝≤ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É qT+&ç mìï |üs¡«‘ê\T ‘Ó#êÃ&√
eT÷\ø±yê´qïqTdü]+∫ #ÓbÕÔqT $q+&ç. Hê\T>∑T\øå\£ |üs«¡ ‘ê\T ‘√ø£‘√
#·T≥ºTø=ì, Äs¡T \øå£\ •\\T HÓ‹Ôô|’ ô|≥ºTø=ì, ¬s+&ÉT\øå£\T #˚‘·T\‘√,
mH√ï |üs¡«‘ê\ |ü+≈£îÔ\qT uÛÑTC≤\ô|’ ô|≥ºTø=ì yêj·TTy˚>∑, eTH√y˚>±\
ø£+fÒ eTT+<äT>± Äø±X¯e÷sZêq |üs¡T>∑Tq e#êÃ&ÉT. yêqs¡T\T n$T‘·+>±
ÁX¯$T+∫, yÓT\¢ yÓT\¢>± ìÁ<ä˝ÀøÏ C≤πsyês¡T. ø±ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
ÁX¯eTs¡Væ≤‘·T&Ó’ ndü+U≤´ø£yÓTÆq |üs¡«‘ê\qT ≈£î|üŒ\T ≈£î|üŒ\T>±
392 lsêeT$»j·T+
|ü&yÉ j ˚ T· kÕ>±&ÉT. ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ bÕcÕD≤\qT düeTTÁ<ä+˝À |ü&yÉ j˚ T· &É+
#·÷∫ njÓ÷<Ûë´Hê<∏äT&ÉT n#ÓÃs¡Ty=+~ ªVü≤qTe÷! ˙ ã\+ <Ûäq´yÓTÆ+~μ
nHêï&ÉT.
yÓTT<ä{sÏ √Eq q\T&ÉT n<äT“¤‘Ø· ‹˝À |ü<Tä Hê\T>∑T Á>±e÷\ bı&Ée⁄q
ùd‘·Te⁄qT ì]à+#ê&ÉT. ø±ì Hê e\¢ á bÕcÕD≤\T ‘˚\T‘·THêïj·Tqï
>∑s«¡ + $T≈£îÿ≥yÓT+Æ ~. ø£qTïeT÷dæ ‘Ó]#˚˝À>± ˇø£ #˚|ü e∫Ã Ä ùd‘·Te⁄q+‘ê
$T+π>dæ+~. dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#˚d]ü ø£˝≤¢ nø£ÿ&É ùd‘·Te⁄ ˝Ò<Tä . sêeDT&ÉT
ùd‘·Te⁄qT <Û«ä +dü+ #˚kÕ&˚y÷Ó qì düTÁ^yê~ yêqs¡Ms¡T\T ‘·]ÿ+#·kÕ>±s¡T.
ø±˙ ùd‘·Te⁄ ˝Òì ø±s¡D+ s¡|Tüò T|ü‹øÏ e÷Á‘·yT˚ ms¡Tø£.
lsêeTT&ÉT X¯su¡ TÑÛ ì |æ*∫ Ä ‹$T+>∑˝≤ìï yÓ+≥H˚ s¡|Œæ +#ê&ÉT. Ä
‹$T+>∑\+‘√ X¯su¡ TÑÛ &ÉT ùd‘·Te⁄qT yÓ‹øÏ ‘·«s¡>± rdüT≈£îìsê! ˝Òøb£ ˛‘˚
s¡|Tüò T|ü‹ ˙≈£î >∑{Ϻ •øå£ y˚kÕÔ&TÉ nHêï&ÉT. düe÷<Ûëq+>± Ä ‹$T+>∑\+
sê|òTü e⁄ì‘√ ªH˚qT MT <äsÙ¡ HêìøÏ e#˚Ã≥|ü&ÉT qqïqTdü]+∫ ∫qï|æ\\¢ T
≈£L&Ü e#êÃs¡T. |üd‘æ q· + e\¢ yêfi¯ófl ‘Ó*j·Tø£ ùd‘·Te⁄qT $T+π>kÕs¡T.
H˚qT <ëìï ‹]– øåD£ +˝À ì]àkÕÔqT. ˝Òøb£ ˛‘˚ Hê M|ü⁄H˚ ùd‘·Te⁄>± #˚kÕÔqTμ
nqï~. s¡|Tüò TMs¡T&ÉT ∫s¡Tq>∑e⁄‘√ ª|æ\\¢ T eT+∫ n<äT“¤‘êìï >±$+#ês¡Tμ
nHêï&ÉT. >∑s√«|üV≤ü ‘·T&Óq’ q\T&ÉT n<Û√e<äqT&Ó’ H˚\#·÷|ü⁄\T #·÷#ê&ÉT.
Ç~ Ç˝≤ ñ+&É>± eT‘·‡´u≤\\T ùd‘·Te⁄qT yÓ*øÏ Á>∑øÿÏ |üPs¡«dú\ü +˝À
‘Ó∫Ãô|{º≤s¡T. Ä ‘·<Tä |ü] q\T&ÉT $XÊ\yÓTqÆ Ä ùd‘·Te⁄qT ì]à+#·kÕ>±&ÉT.
ø±ì ˙fi¯fl˝À |ü&ɶ sêfi¯flqT yÓ+≥H˚ #˚|\ü T $T+π>ùd$. #˚|\ü T |üs«¡ ‘ê\qT
$T+>∑>± q\T&ÉT ìdü‡Vü‰j·TT&Ó’ #·÷düT+Ô &çb˛j·÷&ÉT. Ä ‘·], eT‘·‡´s¡÷|æjTÆÓ q
Hêsêj·TDT&ÉT »\#·sê\‘√ ªH˚qT, s¡|Tüò TMs¡T&ÉT y˚sT¡ y˚sT¡ >± ø£ìŒdüTHÔ êï
Ç<›]ä B ˇø£fÒ s¡÷|ü+. ùd‘·Tã+<ÛHä êìøÏ m˝≤+{Ï Ä≥+ø£+ ø£\T>∑#j ˚ T· e<›Tä .
n<Ûë´j·TeTT-23 393
q\TìøÏ düV‰ü j·T+>± MT M|ü⁄ ≈£L&Ü yÓTT‘·+Ô á |üìøπ $ìjÓ÷–+#·+&çμ
nHêï&ÉT. n+‘·{‘Ï √ eT‘ꇴ\T |üs«¡ ‘ê\qT Á$T+>∑≥+ #ê*+#êsTT. Ä
düeTj·T+˝À Ç<ä+‘ê #·÷&É{≤ìøÏ m+‘√ n<äT“¤‘+· >± e⁄+~. ø±ì Ä
eT‘ꇴ\T |üs«¡ ‘ê\qT, •\\qT m‹Ô <ä÷s¡+>± rdüT≈£îìyÓfifl‚ $.
Ç<ä + ‘ê #· ÷ ∫ q\TìøÏ @+ #˚ j · ÷ ˝À ‘√#· ø £ eT‹b˛sTT
nyêø£ÿsTTHê&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT q\Tì‘√ ªdüU≤! ˙≈£î ø=+#Ó+ ≈£L&Ü
>∑s«¡ + ‘·><∑ Tä . nìï{Ïø° ø£sÔ¡ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT. n˝≤+≥|ü&ÉT ˙≈£î >∑s«¡ yÓT+<äT≈£î?
dü+Ô uÛ≤\T ˝Ò≈î£ +&Ü Äø±X¯+ ì\ã&ç+~. ˙fi¯flô|’ uÛ÷Ñ $T ‘˚*j·÷&ÉT‘·Tqï~.
dü÷s¡´#·+Á<äT\T, ‘ês¡\T, yêj·TTe⁄ M≥ìï+{Ï˙ q&çù| yê&Óe«&ÉT?
nq+‘·yTÓ qÆ ÁãVü‰à+&Ü\qT <Û«ä +dü+ #˚dæ yÓ+≥H˚ düèwº+æ #·&ÜìøÏ øåD£ +
|ü≥º<äT. n≥Te+{Ï sêeTTì eTT+<äT Je⁄&ÉT >∑s¡«|ü&É&É+ uÛ≤e´e÷?
dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#·>±H˚ #·+Á<äT&Éd$Ôü TkÕÔ&TÉ .$TDT>∑Ts¡T|ü⁄s¡T>∑T ‘˚»düT‡ e\q
»>∑‘T· Ô Á|üø±•düT+Ô <ë? n+<äTe\q >∑s«¡ + $&ÉHê&ÉT. ˙ø=ø£ s¡V≤ü dü´+
#ÓãT‘êqT eTqdüT‡˝À ñ+#·Tø√. ˇø£ •\ô|’ ªs¡μ ø±sêìï ^∫ <ëìøÏ BsÈêìï
Çe⁄«. s¬ +&Ée •\ô|’ ªeTμ ø±sêìï ^sTT. n<˚ s¬ +{Ï˙ @ø£+ #˚dTü +Ô ~. ˙e⁄
|ü$Á‘·yÓTÆq sêeTHêe÷ìï ùd‘·Te⁄ô|’ m˝≤ Áyêj·TeT+{≤e⁄? nì
n&ÉT>∑T‘êe⁄. ø£|⁄ü \T bÕ<ë\‘√ ‘=≈£îÿ‘ês¡ì ˙ eTqdüT‡˝À nqTe÷q+>±
ñ+~. á uÛ<Ò ë\ìï{ÏøÏ ø±s¡DyÓTqÆ ˙ n_Ûe÷Hêìï e<ä*ô|≥ºT. eTTK´+>±
dü<ë sêeTHêe÷ìï düà]ùdÔ Vü≤è<äjT· +˝À nuÛ<Ò +ä düs«¡ Á‘ê Á|üø±•düT+Ô ~.
n˝≤π> bÕcÕD≤\qT #·÷dæHê @e÷Á‘·+ uÛÒ<ä+ ø£ì|æ+#·<äT. >=&¶É*
ô|≥ºT˝≤+{Ï røåD£yÓTÆq Vü≤qTeT |ü\T≈£î\‘√ q\Tì n_Ûe÷q ‘·s¡Te⁄
düeT÷\+>± #Û~˚ +#·ã&ç Ä $<Û+ä >± ùd‘·Te⁄ ì]à+#ê&ÉT. lsêeTHêeTdüàs¡D
#˚d÷ü Ô q\T&ÉT ∫qï ô|<›ä m≈£îÿe‘·≈î£ ÿe>± ñqï sêfi¯flqT CÀ&ç+∫Hê ≈£L&Ü
m˝≤+{Ï uÛ<Ò +ä ø£qã&É˝<Ò Tä .
394 lsêeT$»j·T+
á ø±e´+˝À Vü≤qTeT+‘·Tì eTH√uÛ≤yêìï $E„˝Ò ‘Ó\TdüTø=q>∑\s¡T.
ùd‘·Tã+<Ûqä +˝À yêdüeÔ +>± q\T&ÉT sêfi¯flô|’ sêeTHêe÷ìï Áyêj·T˝Ò<Tä .
kÕ>∑s¡+˝À bÕcÕD≤\T Hêe˝≤>± ˙{Ïô|’ ‘˚˝≤j·T+fÒ n~ sêeTTì
>∑TD$X‚wyü T˚ . á dü+|òTü ≥q sêeTTì n<äT“¤‘· eTVæ≤eTqT Á|üø≥£ +#˚dTü +Ô ~.
ùd‘·Tã+<Ûäq ì$T‘·Ô+ sêeTT&ÉT q\Tì düèwºæ+#ê&ÉT. uÛÑø£Ôe‘·‡\T&Ó’q
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ‘·q eTVæ≤eT <ë«sê <ëdüT\ HÓ|’ ⁄ü D≤´ìï ÇqTeT&ç+|ü#k˚ ÕÔ&TÉ .
n˝≤ ◊<äTs√E\˝À Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+ es¡≈î£ e+<ä jÓ÷»Hê\ bı&Ée⁄, |ü~
jÓ÷»Hê\T yÓ&\É TŒ >∑*–q ùd‘·Te⁄qT ì]à+#ês¡T. Ç<ä+‘ê Äø±X¯+ qT+&ç
<˚e‘·\T ‹\øÏdTü HÔ êïs¡T. ùd‘·Te⁄ Ä~X‚wßü e⁄˝≤>∑Tqï~. q\T&ÉT ùd‘·Te⁄qT
|üP]Ô#k˚ Õ&Éqï yês¡Ô s¡|Tüò T|ü‹øÏ yêqs¡T\T ìy˚~+#ês¡T. q\Tì sê$+∫
s¡|òüTTsêeTT&ÉT |üs¡eTÁ|”‹‘√ ª$TÁ‘·e÷! ndü+uÛÑeyÓTÆq ø±s¡´+ ˙e\¢
dü+uÛeÑ yÓT+Æ ~. Ä n<äT“¤‘ø· ±s¡´+‘√ ˙ »qà <Ûqä ´yÓTqÆ ~. ˙ ø°]Ô eTT˝¢Àø±˝¢À
ì+&çb˛‘·T+~μ nì Vü≤è<äj·÷ìøÏ Vü≤‘·TÔ≈£îHêï&ÉT. ‘·<äT|ü] sêeTT&ÉT
Á‹≈£L{≤#·˝≤ìøÏ yÓfi{¢¯ ≤ìøÏ dæ<+äΔ #˚jT· eTHêï&ÉT. q\T&ÉT dü+øπ ‘·$Te«>±H˚
yêqs¡deü T÷Vü≤+ >±$+∫q ø√˝≤Vü≤˝≤ìøÏ uÛ÷Ñ >√fi¯eT+‘ê <ä<]ä› *¢+~.
düTeTTVüAs¡+Ô ˝À sêeT\ø£ÎDT\T <äXj ¯ ÷Ó »q $d”sÔ y¡í TÓ qÆ yêqs¡ùdq‘√
ãj·T\T<˚sês¡T. yêqs¡T\T ùd‘·Te⁄ô|’ q&ÉTdü÷Ô ø=dü˝ÀqTqïyês¡T ˙{Ï˝À
|ü&çb˛‘˚ yÓ+≥H˚ ˙{Ï˝À |ü©ºø={ºÏ m–] e∫à dü«dúü\+˝À #˚πsyês¡T.
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT bÕ<ä#ê]jÓTÆ b˛e&É+ >∑eTì+∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, düTÁ^e⁄&ÉT
|üsT¡ >∑Tq e#êÃs¡T. düTÁ^e⁄&ÉT m˝≤+{Ï ≈£î{Ï\uÛ≤e+ ˝Ò≈î£ +&Ü $H√<ä+>±
qe⁄«‘·÷ Ç˝≤ #˚ùdÔ @<√ $|üØ‘·+ »s¡T>∑uÀ‘·T+<äì ‘√düTqÔ ï~. MT bÕ<ë\T
k˛øÏ ùd‘·Te⁄q+<ä* •\\ìï ñ<Δ]ä +|üã&ç nVü≤\´e˝… nã\˝…’ yêqs¡T\qT
øö–*+#·T≈£î+{≤s¡T nHêï&ÉT. s¡|òüTTq+<äqT&ÉT yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT+‘·Tì
uÛÑT»düÿ+<Ûë\ q~Ûs√Væ≤+#ê&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT n+>∑<äTì uÛÑT»düÿ+<Ûë\ô|’
n<Ûë´j·TeTT-23 395
≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ñ<äj÷· Á~ô|’ u≤\dü÷s¡T´ì˝≤ yês¡T XÀ_Û˝≤¢ s¡T. Hê\T>∑T
|òTü &çjT· \ ˝À|ü˝Ò s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT Á‹≈£L{≤#·˝≤ìøÏ #˚sê&ÉT. #·T≥ºTeTT{ºqÏ
nbÕs¡yTÓ qÆ yêqs¡ùdqqT #·÷∫ \+ø±q>∑s+¡ ‘·\&¢ *ç +¢ ~.
X¯ó≈£îì #˚‹ã+<ÛHä ê\T #·÷∫, sê|òTü e⁄&ÉT X¯ó≈£îì e<ä*y˚jT· eTì
ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. X¯ó≈£î&ÉT sê|òTü e⁄ì #·sD¡ ≤\≈£î qeTdüÿ]+∫ \+ø£≈î£ ‹]–
yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É sêeDTì düeTTK+˝À s¡|Tüò TsêeTTì |üsêÁø£e÷ìï n<äT“¤‘+· >±
bı–&Ü&ÉT. ªdü]‘·‡Væ≤‘·+>± düeTTÁ<äT&ÉT Á|ü‘´· øå+£ >± sêeTTì ø£*kÕ&ÉT.
˙fi¯fl˝¢À bÕcÕD≤\qT ‘˚˝≥Ò T¢ #˚dqæ s¡|Tüò Tq+<äqTì Á|ü‘êbÕìøÏ CÀVü‰s¢T¡ .
eTè‘·T´e⁄H˚ ˝…øÿ£ #˚jT· ì |üse¡ T X¯øeÔÏ T+‘·T\T yêqs¡>D∑ ≤\T. MT dü+<˚XÊìï
düTÁ^e⁄ìøÏ #Óù|Œ≥+‘·˝ÀH˚ |üsT¡ >∑Tq e∫à qqTï |ü≥Tº ø=ì H˚{Ï es¡≈î£
ã+~Û+#ês¡T. ø£sT¡ D≤kÕ>∑sT¡ &Óq’ sêeTTì <äjT· e\q H˚qT $&ç|+æ #·ã&¶ÜqT.
z sêC≤! C≤qøÏì rdüTø¬ [Ó fl sêeTTìøÏ düeT]Œ+#·e\dæ+~. s¡|Tüò TsêeTTì
ùdïVü≤+ #˚dqæ yê]øÏ Ä#·+Á<ës¡ÿ+ X¯óuÛ+Ñ ≈£\T>∑T‘·T+~μ nHêï&ÉT.
á e÷≥\T $ì sêeDT&ÉT øå√_Û*,¢ ªyêfi¯ófl ø={ºqÏ <Óã“\≈£î ˙e⁄
#ê˝≤ uÛj Ñ T· |ü&ܶ e⁄. n+<äTe\qH˚ H√{ÏøÏ e∫Ãq≥ºT e÷{¢≤&ÉT‘·THêïe⁄.
X¯Á‘·Te⁄ Á|ü‘êbÕìï Hê eTT+<äT bı–&çq ˙≈£î eTs¡D+ ‘·|Œü <äTμ n+≥÷
X¯óø£kÕs¡DT\‘√ ªMTs¡T yÓ+≥H˚ Á‹≈£L{≤#·\+ yÓ[fl sêeTTì ôdq’ ´+ $esê\T
‘·«s¡>± ‘˚e\dæ+~. yêqs¡T\˝À eTTKT´\T me¬ses¡T? ˇø=ÿø£ÿ] Ä<˚X+¯ ˝À
m+‘· ôdq’ ´+ ñ+~? nì ‘Ó\TdüT≈£îì $TeTTà\qT MTs¡T s¡ø+Ïå #·T≈£î+≥÷
‘·«s¡>± s¡+&çμ nì Ä<˚•+#ê&ÉT. Ä»„≈î£ ã<ΔTä ˝…’ yê]s¡Te⁄s¡T eTs¡TøåD£ +˝À
yêqs¡yw˚ <ü ëÛ s¡T˝…’ yêqs¡ôdq’ ´+˝À ø£*dæ j·T<∏#˚ ÷ >¤ ± ‹s¡T>±&ÉkÕ>±s¡T. ôdq’ ´+
düe÷#ês¡eT+‘ê ùdø£]+∫ njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉTqï düu≤Û eT+≥bÕìï <ä÷s¡+>±
ì\ã&ç >∑eTì+#·kÕ>±s¡T. Ä düeTj·T+˝À $;ÛwDü Tì <äèwºæ nø£kÕà‘·T>Ô ±
yê]ô|’ |ü&+ç ~. |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl øåD£ +˝À yê]ì |ü≥Tº ≈£îì sê|òTü e⁄ì e<›≈ä î£
396 lsêeT$»j·T+
rdüT≈£îìe#êÃ&ÉT. Ms¡T sêeDTì >∑÷&Û#É ês¡T\T. eTq ùdq $esê\˙ï
düeTÁ>∑+>± ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ yêqs¡yw˚ <ü ëÛ s¡T˝…’ j·T<∏#˚ ÷ >¤ ± ‹s¡T>∑T‘·THêïs¡T.
düTqï+ sêdüT≈£îì ø±øÏ sê»Vü≤+dü˝≤ ‹]–q≥¢T, <ë] <√|æ&û<=+>∑\T
Áu≤Vü≤àD y˚wü<Ûës¡T˝…’ dü+#·]+∫q≥¢T, <äTs®¡qT\T eT+∫yê]˝≤
q{Ï+∫q≥¢T, |üØøå≈£ î£ \T eT+∫ qT+∫ #Ó&TÉ qT @] rdæq≥¢T, yêqs¡yw˚ +ü ˝À
e∫ÃHê $;ÛwüDT&ÉT yê]ì |ü≥ºT≈£îHêï&ÉT. sêC≤~ÛsêC…’q s¡|òüTTsêeTT&ÉT
∫s¡Tq>∑e⁄‘√ M]øÏ düeTdüÔ ôd’Hê´ìï #·÷|æ+#·+&ç nì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT.
Çø£ÿ&ç düe÷#ês¡eT+‘ê <äX¯e<äqT&çøÏ ìy˚~+#·eTHêï&ÉT. ã<äT\T>±
X¯óø£kÕs¡DT\T ªs¡|òüTTq+<äHê! eTKbÕ\Hê! $X‚«XÊ! ˙ eTVæ≤eT >∑÷]Ã
$HêïeTT ø±˙ á s√E ≈£qT˝≤sê >±+#êeTTμ nì |ü*øÏ lsêeTTì
nqT»„ ¬>’ø=ì ‹]– yÓfi≤fls¡T.
y˚>T∑ *<›sä ÷¡ e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘· sêeDT&ÉT >√|ü⁄s¡+ |ü<Vä ‰ü s¡e n+‘·dTüú ≈£î
yÓfi≤fl&ÉT. ùde≈£î\+‘ê #·T≥º÷ #˚sês¡T. y˚>T∑ \‘√ sêeDT&ÉT X¯Á‘·Tôdq’ ´+˝À
me¬ses√ Çø£ÿ&çqT+&ç $es¡+>± #Ó|üŒ+&ç nHêï&ÉT. düe÷<Ûëq+>±
yê]s¡Te⁄s¡÷ dü+πø‘ê\‘√ yêqs¡ùdq+‘ê |ü~jÓ÷»qeTT\ ì&ç$‘√
\+ø£#T· ≥º÷ $&ç~ #˚XÊs¡T. ˇø=ÿø£ÿ Ms¡T&ÉT ndüe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT
>∑\yê&ÉT. yêqs¡düeTTÁ<ä+ eT<Ûä´˝À eT\¢jÓ÷<ÛäT\T ì*∫ ñ+&É>±
‘·e÷\˙\T&Óq’ sêeTT&ÉT eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤\‘√ <˚B|ü´e÷q+>± yÓ\T>∑T‘·THêï&ÉT.
ã+>±s¡T eHÓïe\Te˝¢À ø£q|ü&y˚ ê&˚ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT. düTÁ^e⁄ì ‘=&Éô|’ ‘·\qT
ô|{ºÏ ÇcºÕ>√wæ˜ »s¡T|ü⁄‘·THêï&ÉT. \+ø±q>∑sêìï ‘·>T∑ \u…{Ϻ yÓ[flqyê&ÉT,
s¡|Tüò TMs¡Tì yÓ+≥u…≥Tº ø=ì e∫Ãqyê&ÉT yêj·TT≈£îe÷s¡T&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
sêeTTì bÕ<ë\T e‘·T‘Ô T· Hêï&ÉT. MT ‘·eTTà&Óq’ $;ÛwDü T&ÉT sê|òTü e⁄ì <ä>s∑Z ¡
≈£Ls¡TÃì »]–q dü+>∑‘·T\˙ï sêeTTìøÏ $ì|ædüTÔHêï&ÉT. dü÷s¡T´ìe˝…
<˚B|ü´e÷q+>± Á|üø±•dü÷Ô sêeTTì yÓq≈£îqïyê&˚ kÂ$TÁ‹. Äe\
n<Ûë´j·TeTT-23 397
eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&Óq’ n+>∑<Tä &ÉT eTqyÓù’ | ø√|ü+>± #·÷düTHÔ êï&ÉT. yêì ‘·sê«‘·
yÓ<’ Tä ´&ÉT, eTVü‰Ms¡T&ÉT, düTÁ^e⁄ì e÷eT nsTTq düTùwDT&ÉT. n‘·ì nBÛq+˝À
Çs¡yø’Ó √≥¢ yêqs¡ôdq’ ´+ ñ+~. ‘·<Tä |ü] uÛ\Ñ ÷¢ ø£Ms¡T&Óq’ C≤+ãe+‘·T&ÉT
&Óu“…Ì s¬ +&ÉTø√≥¢ ôdH’ ê´ìøÏ Hêj·T≈£î&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· ùdHê~Û|‹ü ˙\T&ÉT.
n‘·&ç kÕeTsú´¡ + nbÕs¡yTÓ qÆ ~. Ä ‘·sT¡ yê‘· •\\‘√ düeTTÁ<ä+ô|’ ùd‘·Te⁄
ì]à+∫q BÛXÊ* q\T&ÉT. ã\düeTTÁ<äT&ÉT, |üs«¡ ‘êø±s¡T˝…q’ X¯su¡ TÑÛ &ÉT,
ãTTwüuTÑÛ &ÉT j·TT<Δ+ä ø√dü+ m<äTs¡T#·÷düTHÔ êïs¡T. Çø£ $T>∑‘ê yêqs¡>D∑ ≤\
ù|s¢T¡ , ã\düeTTÁ<äT˝…q’ yê] $esê\T MT≈£î dü+|üPsí+¡ >± #ÓbÕŒ\+fÒ, Ä
$esê\qT Áyêj·T{≤ìøÏ á uÛ÷Ñ yÓX’ Ê\´+ #ê\<äT. n+<äTe\¢ z sêeD≤!
yÓTT‘·+Ô MT<ä yêfi¯fl‘√ j·TT<Δ+ä #˚j÷· \+fÒ j·TeTT&˚ dü]b˛&ÉT. Çø£ sTT‘·sT¡ \
$wüjT· + @+ #Ó|Œü >∑\+? X¯óø£kÕs¡DT\ e÷≥\T $ì sêeDT&ÉT n‘·´+‘·
Áø√<Û+ä ‘√ $TeTTà\qT •s¡X <¤ qä + #˚j÷· \ì|ædTü qÔ ï<äHêï&ÉT. yêfi¯ófl ªsêC≤!
y˚TeTT MT >∑÷&Û#É ês¡T\eTT. y˚TeTT nã<Δ+ä #Ó|‘æ ˚ eTeTTà\qT <ä+&ç+#ê*μ
nHêïs¡T. Çø£ÿ&É $;ÛwDü T&ÉT n+<ä]ø° #·÷|ü⁄&ÉT y˚*‘√ <ä÷s¡+>± >√|ü⁄s¡+
ô|q’ Tqï sêeDTì #·÷|æ+#ê&ÉT. |ü~‘·\\≈£î |ü~ >=&ÉT>∑T\‘√ |ü~øÏØ{≤\T
dü÷s¡´øÏs¡D≤˝¢≤ yÓ*–b˛‘·THêïsTT. ùde≈£î\T #êeTsê\T MdüTÔ+&É>±
ñ$Tày˚dTü ø=H˚ bÕÁ‘· |ü≥Tº ø=ì ˇø£&TÉ Hêï&ÉT. y˚T|ò÷ü \T |üs«¡ ‘·•Ks¡+ô|’
~–q≥¢T, ‘·q dü+|ü<qä +‘ê X¯Á‘·Te⁄≈î£ Á|ü<]ä Ù+#ê\ì sêeDT&ÉT >√|ü⁄s+¡ ô|q’
n\+ø±sê\‘√ Á|üø±•dü÷Ô yÓTs¡T|ü⁄r>∑e˝… uÛ≤dæ˝¢≤&ÉT. #Û·Á‘·#êäj·T˝À
H˚\ô|q’ Tqï sêeTùdqqT e+– #·÷#ê&ÉT sêeDT&ÉT. y˚T|ò÷ü \T Áø£eTà>±H˚
»>∑‘+Ô· ‘ê n#êä~‘·yTÓ qÆ ≥¢T ùdHêdüV≤æ ‘·+>± lsêeT#·+Á<äT&ÉT #ÛÁ· ‘·#êäjT· ˝¢À
$ÁX¯$T+#ê&ÉT. e+– #·÷düTqÔ ï \+ø±|ü‹ì #·÷∫ ø£|Mæ s¡T\+‘ê øå√_Û˝≤¢ s¡T.
\ø£ÎDT&ÉT $+{Ïì rdüTø=ì Äø£sêí +‘·+ kÕ]+∫ ns¡#Δ +· Á<äu≤D+ y˚XÊ&ÉT.
ø£qTïeT÷dæ ‘Ó]#˚˝À|ü\ øÏØ{≤\T, >=&ÉT>∑T\T H˚\≈£L˝≤sTT. nqTø√ì á
398 lsêeT$»j·T+
$|ü‘T· ≈Ô î£ sêeDT&ÉT ø£+>±s¡T|ü&ç yÓ+≥H˚ ÁøÏ+~øÏ ~–yÓfi≤fl&ÉT. ˇø£ÿkÕ]>±
|ü~>=&ÉT>∑T\qT K+&ç+∫ H˚\≈£L*Ãq Ä Ms¡T&Óe«s¡T? nqï ~>∑T\T‘√
sêeDTìøÏ nqïbÕHê<äT\T s¡T∫+#·˝<Ò Tä . ìÁ<äb˛yê\H˚ ø±+øå£ ø£\T>∑˝<Ò Tä .
‘·\H=|挑√ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·Tqï |ü⁄*e˝…, ì|ü˝À ∫≈£îÿø=qï eTVü‰düsŒ¡ +e˝…
<äT:K‘·|⁄ü &Ô H’Ó ê&ÉT <äXø¯ +£ <Ûsä T¡ &ÉT.
lsêeT$»j·T+Á>∑+<∏+ä düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~. Ç~ øπ e\+ øås° k¡ Õ>∑sy¡ T˚ .
á kÕVæ≤‘·´+ ø√eT\yÓTqÆ X‚wXü j ¯ T· q+ e+{Ï~. Bìô|’ Ä düsπ «X¯«s¡T&˚
X¯jT· ì+#ê&ÉT. Çø£ÿ&É düÁù|eTø£fi\¯ T>∑\ l\øÏÎ Äj·Tq bÕ<ä|<ü ëà\ #Ó+‘·H˚
$\dæ\T¢ ‘·T+~. dü<들e⁄≈£î˝…q’ ÁXÀ‘·˝Ò Vü≤]øÏ #·T≥ºTÁ|üøÿ£ \qTqï bÂs¡T\T,
ùde≈£î\T.
düT+<äsø¡ ±+&É Ç+‘·{‘Ï √ düe÷|ü+Ô . düsd¡ yü TÓ qÆ j·TT<Δøä ±+&ÉeT+‘ê
m+‘√ s¡duü ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ ~. uÛøÑ »Ô£ qT\T dü<ë ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ . njÓ÷<Ûë´|ü‹jÓTÆ q
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT <Ûqä Tsê“D≤\T rùddæ s¬ +&ÉT #˚‘T· \T q&ÉTeTTô|’ qT+∫
;Ûe÷q~ ˇ&¶ÉTq ì\ã&¶Ü&ÉT. lo<Ûäs¡es¡<äT&ÉT! ÁãVü‰àq+<äT&ÉT!
bÕ+&ÉTs¡+>∑&TÉ ! |ü⁄+&ÉØø£es¡<Tä &ÉT! uÛøÑ Ô£ Vü≤è<äj÷· s¡$+<ä ÁuÛeÑ Ts¡+! nuÛ+Ñ >∑T&ÉT!
nuÛ<Ò Tä &ÉT! nsTTq »>∑<TäZ s¡Te⁄q≈£î dü«dæˆÔ
lsêeT$»j· T +Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. dü<ë ÁXÀ‘·\T
Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
Çs¡Te~ eT÷&Ée n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n<Ûë´j·TeTT - 24
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
düeTTÁ<ä+˝À‘·T ‘Ó\TdüTø√e#·TÃH˚y÷Ó , Äø±XÊìï ø=\Tee#·TÃH˚y÷Ó
ø±ì n>±<Ûyä TÓ qÆ sêeTø£<qä∏ T ≈£L\+ø£w+ü >± ‘Ó\TdüTø√e&É+ me]¬øH’ ê
kÕ<Û´ä e÷? Á|üjT· ‹ï+∫ >±*q+‘ê b˛>∑T#˚dæ eT÷≥ø£≥eº #·TÃH˚y÷Ó ø±ì
s¡ | ò ü T T|ü ‹ #· s ¡ D ≤\qT e]í + #· q \$ø±<ä T . dü s ¡ Œ ≈£ î \uÛ Ñ ÷ wü D T&É T ,
düV≤ü Ádüe<äqT&Óq’ yêdüTøÏ, y˚<ë\T ≈£L&Ü á $wüjT· +˝À H˚‹, H˚‹ n+≥÷
eTÚq+ eVæ≤+#êsTT. s¡|òüTTMs¡Tì >∑TD≤\H˚ düs√esêìï dü+s¡øåÏ+#˚
sê»Vü≤+dü˝…’q yê´düyê©à≈£î\ Á|üC„≤bÕ≥yê\ eTT+<äT ÁãVü‰à+&Ü\˙ï
‘·\e+#·e\dæ+<˚. yê]øÏ ≈£L&Ü nbÕs¡yÓTÆq sê|òüTe⁄ì >∑TD≤\qT
e]í+#·q\$ ø±˝Ò<Tä . n≥Te+≥|ü&ÉT bÕeTs¡T˝…q’ e÷qe X¯\uÛ≤\≈£î Ä
>∑TD≤+ãs¡Tì e]í+#·‘s· e¡ ÷! nsTTq|üŒ{ÏøÏ n_Ûe÷Hêìï e<ä* s¡|Tüò T|ü‹
>∑TD≤\qT ø°]+Ô #ê*. >∑+>±rs¡+˝À me&ÓH’ ê <ä|Œæ ø£‘√ eT÷s¡Ãb¤ ˛‘ê&Ü!
n˝≤ d”‘êe\¢uTÑÛ ì >∑TD≤\qT j·T<∏ëX¯øÔÏ >±q+ #˚ùdyê&çøÏ n\T|ü⁄+&É<Tä .
d”‘e· <›ä sêeDTì e÷jÓ÷bÕj·T+
|üPs¡« n<Ûë´j·÷qïqTdü]+∫ s¡|òüTTMs¡T&ÉT Á‹≈£L{|üs¡«‘êìøÏ
$#˚ÃkÕ&ÉT. á n<Ûë´j·T+˝À yêπ>$› n‹C≤Á>∑‘>Ô· ± j·TT<Δøä ±+&É ù|{Ïø£
‘Ó]∫+~. n+<äT˝Àì neT÷\´yÓTÆq kÕVæ≤‘·´s¡‘êï\qT |ü+&ç‘·T˝Ò
Á>∑V≤æ +#·>\∑ s¡T. sêeDTì |ü~ #ÛÁ· ‘ê\qT kÂ$TÁ‹ #Û~˚ +#ê&ÉT. <ë+‘√
|òTü Àsêee÷q+ bÕ\sTT <äXe¯ TTKT&ÉT Á|ü<ëÛ qT\+<ä]‘√ ø£\dæ düe÷˝À#·q
»]bÕ&ÉT. ªHê≈£î s¬ +&ÉT düeTdü´\THêïsTT. m˝≤ kÕ~Û+#ê˝À ‘Ó*j·T&É+
˝Ò<äT. ˇø£{Ï sêeT\ø£ÎDT\qT dü+Vü≤]+#·&É+, ¬s+&ÉT C≤qø°<˚$ì
400 lsêeT$»j·T+
eX¯|üs¡#·Tø√e&É+. á ¬s+&ÉT ‘·|üŒ Hê≈£î y˚πs ø√]ø£ ˝Ò<äTμ nHêï&ÉT
\+ø±Hê<∏ ä T &É T . ã<ä T \T>± eÁ»<ä + Áwü ß º & É T ªd” ‘ · ≈ £ î m+<ä T ø£ + ‘·
>ös¡e$TdüTHÔ êïs¡T? ã˝≤‘·ÿ]+∫ MT ø√]ø£ |üP]Ô#d˚ Tü ø√e\dæ+~μ nì dü\Vü‰
Ç#êÃ&ÉT. ã<äT\T>± <äXø¯ +£ <Ûsä T¡ &ÉT, ªHê≈£î $]+∫ XÊ|üeTTqï~. |üsd¡ ìÔ”
ã˝≤‘·ÿ]ùdÔ Hê X¯Øs¡+ q÷s¡TeTTø£ÿ˝Ö‘·T+~. dæ+Vü‰ìøÏ ø£fió¯ fl|”øqÏ ≥ºT,
|ü⁄*øÏ eTT+<äTø±fi¯ófl q]øÏyd˚ qæ ≥¢T, bÕeTT\≈£î >±s¡&yû ê&ÉT ø√s¡\T rdæ
BqTì #˚dqæ ≥¢T nsTT+~ Hê |ü]dú‹æ . ns¡D´+˝À nìï{ÏøH£ êï ÁX‚wyü˜ TÓ qÆ ~
@qT>∑T, ø±ì dæ+Vü‰ìï #·÷&É>±H˚ <ëìøÏ eTs¡D;Û‹ ø£*–q≥¢T XÊ|üeXÊq
H˚qT |üP]Ô>± ã\V”≤qT&Éqj·÷´qT. sê|òTü e⁄ìô|’ eTqdüT $]– C≤qøÏ
‘·q+‘·≥ ‘êH˚ HêMT<ä eTs¡T\Tø=H˚˝≤ @<ÓH’ ê #˚‘H· ‘’Ó ˚ #˚jT· +&çμ nì
n&ç>±&ÉT. yÓ+≥H˚ ø£|≥ü $<ë´Á|üMDT&Óq’ Á|ü<ëÛ ì $<äT´õ®VQü «&ÉT ªH˚qT
sê|òTü e⁄ì qøÏ© •s¡dTü ‡qT, ø√<ä+&Üìï düèwºkæ ÕÔqT. yê{Ïì #·÷ùdÔ n$
ø£*Œ‘ê\ì ˝ÒXe¯ ÷Á‘·+ ≈£L&Ü d”‘≈· î£ nqTe÷q+ sê<äTμ nq>± \+ø±|ü‹
n$T‘êq+<ä|&ü ܶ &ÉT. eT<ä´bÕHêìï ùd$+#˚yêìøÏ <ë]˝À ‘ê{Ï#≥Ó e¢ q+
ø£qã&¶≥É Tº , Ád”˝Ô À\TìøÏ Ád”\Ô sê»´+ ÁbÕ|æ+Ô ∫q≥¢T, nqTø√≈£î+&Ü ≈£îø£ÿ≈£î
ø£øÿÏ q≈£L&ÉT <=]øÏq≥¢T, ìeTà‘√|ü⁄ ø£qã&É>±H˚ ø±øÏ n$T‘êq+<ä|&ü qç ≥¢T,
\+πøX¯ó&ÉT $<äT´õ®VüQ«ì‘√ e÷˝À ˙y˚ ãèVü≤düŒ‹$. ˙ #ê‘·Ts¡´+
‘·]ÿ+|üqkÕ<Û´ä +. ˙e⁄ yÓ+≥H˚ •s¡dTü ‡, <Ûqä TdüT‡ >¬ ø’ =ì nXÀø£eHêìøÏ
sêe\dæ+~ n+≥÷ sêeDT&ÉT ø£|ü≥$<ë´Á|üMDT&Ó’q $<äT´õ®VüQ«ì
eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤\‘√ >ös¡$+#ê&ÉT.
|æ e Tà≥ \+ø±Hê<∏ ä T &É T nXÀø£ e q+ Á|ü y ˚ • +∫ nø£ ÿ &É
n<Û√e<äqjÓTÆ j·TTqï »>∑Hêà‘·jTÆÓ q yÓT~Æ *∏ ì #·÷#ê&ÉT. ø£eT\+ <ä>s∑Z ¡
@qT>∑T˝≤, ˝Ò&ç Á|üøÿ£ q |ü⁄*˝≤ d”‘· m<äT≥ sêeDT&ÉT ì\ã&ç ªH˚qT
neT+>∑fi+¯ |ü\T≈£î‘·THêïqT. ˙ <Ûs’Ó ´¡ eT+‘ê ìÅwŒü jÓ÷»qeTsTT+~. z
n<Ûë´j·TeTT-24 401
C≤qø°! ˙ |ü‹ eTs¡D+Ï #ê&ÉT. ˙e⁄ qqTï e]ùdÔ eT+&√<ä] ùd$düT+Ô ~. ˙
Ä»„˝À \+ø±q>∑s+¡ #·]düT+Ô ~. yÓTT<ä≥ á dü+>∑‹ $qT. kÕ>∑sêìøÏ
ùd‘·Te⁄qT ì]à+∫ Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+ e<›≈ä î£ n+<äs÷¡ e#êÃs¡T. n|ü&ÉT
e÷ Á|ü<ëÛ ì Á|üV≤ü düT&Ô TÉ ì$Twü+˝À ùdHêdüyT˚ ‘·+>± yÓ[fl sêeT\ø£ÎDT\T
ìÁ~düT+Ô &É>± yê]ì yÓqTïb˛≥T bı&ç#ê&ÉT. ˙ uÛsÑ Ô¡ •s¡dTü ‡qT Á|üV≤ü düT&Ô TÉ
#Û~˚ +#ê&ÉT. yÓTT+&Ó+ Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+ e<›ä |ü&eç ⁄+~. \ø£ÎDTì #·+|üuÀ‘˚
njÓ÷<Û´ä ≈£î bÕ]b˛j·÷&ÉT. e÷ düôVA<äsT¡ &ÉT $;ÛwDü T&ÉT ≈£L&Ü nø£ÿ&˚
|ü&çe⁄Hêï&ÉT. düTÁ^e⁄ìøÏ n+>∑<äTìøÏ ≈£L&Ü •s¡X‚ä<ä+ #˚XÊs¡T.
C≤+ãe+‘·Tì, yÓTÆ+<äTì yÓ÷ø±fi¯fles¡≈£î K+&ç+#ês¡T. q\, ˙\
n+»H˚jT· T\qT ìÁ~düT+Ô &É>± #·÷sí+¡ #˚XÊs¡T. $T>∑‘ê yêqs¡ôdH’ ê´qï+‘ê
sêøåd£ Tü \+<äs÷¡ $T+π>XÊs¡T. ùd‘·Te⁄qT düeT÷\+>± <Û«ä +dü+ #˚XÊs¡T. Çø£
yêqs¡T˝…ø£ÿ&çøÏb˛‘ês¡T! s¡ø£Ô+ es¡<ä˝≤ Á|üeVæ≤+∫ düeTTÁ<ä+˝À
ø£*dæb˛‘·Tqï~. Ç<ä+‘ê ˙ eTqdüT‡≈£î ndü‘·´+>± ‘√düTÔqï<˚yÓ÷μ
n+≥÷+&É>± $<äT´õ®VQü «&ÉT •s¡dTü ‡‘√ düV‰ü yÓ+≥H˚ Á|ü‘´· øåy£ TÓ HÆ ê&ÉT.
n‘·&TÉ <Ûqä TdüT‡, •s¡dTü ‡ d”‘ê<˚$ eTT+<äT+#ê&ÉT. #êeTq#Ûêj·T‘√ øÏØ≥
≈£î+&É˝≤\‘√ $sêõ\¢T‘·÷ sê»dü+ ñ{º|Ï &ü ˚ sêeTTì eTTK_+ã+ s¡ø+Ô£ ‘√
ì+&ç ñ+~. düsfi¡ y¯ TÓ qÆ eTT≈£îÿ, yÓT]ùd <ä+‘ê\T, ‘·\ô|’ yÓ+Á≥Tø£\T,
#Óe⁄\es¡≈î£ qï $XÊ\qj·THê\T, n˙ï s¡ødÔ£ øæ yÔ£ TÓ Æ e⁄HêïsTT. Ç~ #·÷∫
C≤qøÏ eT÷s¡Ãb¤ ˛sTT H˚\MT<ä |ü&+ç ~. ÄyÓT n–ï˝À |ü&ɶ ø£eT\+ e˝…
ø£$T*b˛sTT+~. ÄyÓT eT÷s¡Ã¤qT+&ç ˝Ò∫ düs›¡Tø=ì •s¡íø£eT˝≤ìï
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·TøÔ =ì $|üØ‘·+>± XÀøÏ+∫+~. ÄVü‰! eTT˝¢Àø±\≈£î
uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q sêeTTì sêDÏ Ä øåD£ +˝À XÀø£deü TTÁ<ä+˝À eTTì–b˛sTT+~.
ÄyÓT ø£˙ï{ÏøÏ uÛ÷Ñ $T ≈£L&Ü ‘·&dç bæ ˛sTT+~. ø£$ jÓTTø£ÿ yêDÏ ≈£L&É
eT÷>∑b˛sTT+~.
402 lsêeT$»j·T+
sêJyêøå±! s¡|Tüò Tq+<äHê! düàsê]$TÁ‘ê! »>∑H√àVü≤Hê! nq+‘·>T∑ D
dü+|üHêï! m+<äTø£j÷· ´ n˝≤ #˚XÊe⁄? |ü<Tä Hê\Tπ>fi¯fl |üs´¡ +‘·+ s¡|Tüò TMsê!
˙e⁄ ns¡D≤´\˝À ÁX¯$T+#êe⁄. ø√eT\yÓTqÆ ˙ bÕ<ë\˝À dü÷{Ï>±qTqï
sêfi¯ófl ~>∑ã&¶ÜsTT. Hê ø±s¡D+>± ns¡D´+˝À m+‘√ ÁX¯$T+#êe⁄. ùV≤
d”‘ê! n+≥÷ #Ó≥q¢ T, sêfi¯flqT Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·TøÔ =ì ñ<Δ]ä +#êe⁄. Hê
ø±s¡D+>±H˚ yê* dü+Vü≤]+|üã&¶Ü&ÉT. dü÷s¡´düT‘·T&ÉT $TÁ‘·T&Éj÷· ´&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT qqTï yÓ<øä {£ ≤ìøÏ |ü+|üã&¶Ü&ÉT. kÕ>∑s+¡ ˝À ùd‘·Tã+<Ûqä
»]–+~. ‘·«s¡>± Á‹≈£L{≤#·˝≤ìøÏ e∫à Á‘·T{Ï˝À X¯Á‘·Te⁄≈£î nbÕs¡yTÓ qÆ
ø°]ìÔ ø£*–+#êe⁄. q ˙ï uÛeÑ kÕ>∑s+¡ ˝À |ü&ÁÉ <√dæ m+<äT≈£î ne‘êsêìï
#ê*+#êe⁄? s¡$≈£î˝≤e‘·+düT&Óq’ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ø√&É\T, njÓ÷<Ûë´BÛXó¯ ì
<Ûsä à¡ |ü‹ïjÓTÆ q qqTï $&ç|+æ #·T≥≈£î Çø£ mes¡T ekÕÔsT¡ ? H˚qT |üs<¡ X˚ +¯ ˝À
BHêedú ü ˝ À qTHêïqT. s¡ | ò ü T TMsê! H˚ q T me]ì X¯ s ¡ D TC§#˚ Ã ~.
dü÷s¡´e+XÊìπø Bìe\¢ ø£fi+¯ ø£+ @s¡Œ&ç+~. yê©àøÏ Áyêdæq uÛ$Ñ wü´‘·+Ô ‘ê
‘ês¡Te÷s¡sTT+~. »+ãTø£+ yÓ[fl |ü+#êqHêìï #·+|ü&+É m+‘· $&¶÷É s¡+?
y˚Tø£ ø±fi¯fl >∑Ts¡T\Ô T |ü&ɶ #√≥T˝À ì*∫q ˙{Ï˝À dæ+Vü≤+ C≤]|ü&&É +É m˝≤
dü+uÛeÑ +? m\Tø£ H√{¢À dæ+Vü≤+ Çs¡Tø=ÿq&É+, ø£s÷¡ Œs¡|⁄ü u§eTà ã&Éu≤q˝≤ìï
Á$T+–y˚jT· &É+, »>∑Á<ä≈≈£å î£ &ÉT »>∑‘T· øπÔ ø±\T&Óq’ yêìì uÛ÷Ñ ‘ê\T Á$T+>∑&+É ,
<√eT<Ûë{ÏøÏ ø£qø±Á~ H˚\≈£L\&É+, qø£ÿ\˙ï ø£*dæ ◊sêe‘êìï ø£{yϺ j ˚ T· &É+,
$TDT>∑Ts¡T |ü⁄s¡T>∑T Á|üø±X¯+˝À ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê yÓ*–b˛e&É+, NeT
ø£&ÉT|ü⁄˝À dæ+Vü≤+ ‘·\<ë#·Tø=q&É+, á>∑ ¬sø£ÿb˛≥T≈£î Ä~X‚wüße⁄
uÛÑj·TÁuÛ≤+‘·T&Ée&É+, ∫Á‘·+˝À qTqï bÕeTT nø£kÕà‘·TÔ>± >∑s¡T&ÉTì
Á$T+–y˚jT· &É+ Çe˙ï m˝≤ ndü+uÛyÑ ê˝À sêøåd£ Tü \T s¡|Tüò THê<∏Tä ì >¬ \e&É+
≈£L&Ü n≥Te+{Ï<.˚ ø£sà¡ >∑‹ #ê˝≤ nq÷Vü≤´yÓTqÆ ~. m≥Te+{Ï nqsú+¡
dü+uÛ$Ñ +∫+~? Ä~X‚wßü ì ne‘ês¡yTÓ qÆ \ø£ÎDT&ÉT sêeTTì e<ä*ô|{ºÏ
n<Ûë´j·TeTT-24 403
m˝≤ yÓfi≤fl&ÉT? n‘·&TÉ njÓ÷<Û´ä ≈£î yÓ[fl uÛsÑ ‘¡ T· ì‘√ @+ #Ó|Œü >∑\&ÉT? á
yês¡Ô $qïyÓ+≥H˚ øödü\´ ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚dTü +Ô ~. ø¬ øπ’ sTT m+‘√ Äq+~+∫
yÓ+≥H˚ dü÷s¡´e+XÊìï <ä÷wædTü +Ô ~. ‘·q eT÷sâ‘¡ «· +‘√ e+XÊìï eTTø£ÿ\T
#˚d+æ ~.μ
n˝≤ d”‘· XÀøÏ+∫ eTTK+ô|’ #˚‘T· \&¶TÉ ô|≥ºTø=ì ø£˙ïs¡T ø±s¡Ã>±
H˚\+‘ê ‘·&dç bæ ˛sTT+~. d”‘· <äXe¯ TTKTì‘√ $~Ûì me«s¡÷ ‘·|Œæ +#·˝sÒ T¡ .
MTs¡T Hê≈£î $T~∏˝≤Hê<∏Tä &Óq’ Hê ‘·+Á&ç‘√ düe÷q+. |ü⁄{º+Ï {Ï |üø±å q Hê≈£î
∫‹ ù|]Œ+#·e\dæ+~. H˚qT •s¡dTü ‡‘√ düV‰ü n–ï Á|üyX˚ +¯ #˚kÕÔqT nqï~.
Ç+‘· »]–Hê d”‘êkÕ~Û« dü‘«Ô· >∑TD≤ìï $&ÉTe˝Ò<ìä ‘Ó\TdüTø=ì sêeDT&ÉT
õ&¶TÉ >±πs eTTK+‘√ nø£ÿ&ÉqT+&ç düu≈ÑÛ î£ yÓfi≤fl&ÉT.
sêeDT&É T ìÅwü ÿ $T+∫q ‘· s ¡ T yê‘· C≤qøÏ XÀø±sí ¡ e +˝À
eTTì–b˛sTT+~. Ä düeTj·÷ìøÏ $;ÛwDü Tì sêDÏ düse¡ T s¡V≤ü dü´+>±
nø£ÿ&çøÏ e∫Ã+~. ÄyÓT C≤qøÏ <äsÙ¡ q+ #˚dTü ≈£îì \+ø£˝À nqTøåD£ + »]–q
dü+>∑‘T· \˙ï $e]+∫+~. s¡|Tüò T|ü‹ Væ≤‘·e⁄ ø=s¡≈î£ $;ÛwDü T&ÉT bÕ≥T|ü&≥ɶ Tº ,
d”‘ê<˚$ e<›ä≈£î düs¡eT e∫à z<ë]Ã+~. HêHês¡÷bÕ\T <Ûä]+∫
sêøåd£ Tü ˝Ò$<Û+ä >± ≈£î{Ï\$<ä´\T Á|ü<]ä ÙkÕÔs√ |üPdü>T∑ ∫Ãq≥ºT C≤qøÏ #Ó$q
y˚d+æ ~. ªne÷à! m+<äT≈£î e´sú+¡ >± XÀøÏkÕÔe⁄. sêeTT&ÉT Á‹≈£L{≤#·\+˝À
düTK+>± ñHêï&ÉT. ìqTï øåD£ +˝À eX¯+ #˚dTü ø=H˚+<äT≈£î Ç<ä+‘ê sêeDT&ÉT
düèwºæ+∫q e÷j·÷C≤\y˚T. dü÷ø£Î<äèwºæ‘√ u≤>± ne˝ÀøÏ+#·T. ˙πø
nsúe¡ Te⁄‘·T+~. z »qø£u≤˝≤! ˙ dü«j·T+es¡+˝À sêeDTì s=eTTàô|’
$\¢T|ü&+ç ~. <ëìì Á‘·T{Ï˝À s¬ +&ÉTeTTø£ÿ\T #˚XÊ&ÉT ˙ |ü‹. <ëìø£+fÒ
ã\yÓTqÆ $+{Ïì Á|üV≤ü düT&Ô TÉ yÓ[fl m˝≤ rdüT≈£îsê>∑\&ÉT? yêfi¯ófl e÷j·÷
•s¡dTü ‡, <Ûqä Te⁄ rdüTø=#êÃs¡Tμ nì düse¡ T #Óù|Œ≥+‘·˝À >±* ‘êøÏ&øç Ï
B|ü+ Ä]b˛sTTq≥ºT, y˚T|ò÷ü \ eT<Û´ä øåD£ ø±\+ Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡ yÓT]dæ
404 lsêeT$»j·T+
e÷j·TyÓTqÆ ≥¢T, øåD£ +˝À ø£èÁ‹eT •s¡dTü ‡, <Ûqä TdüT‡ eT≥Te÷j·TyÓTHÆ êsTT.
Ç<ä+‘ê >∑eTì+∫ C≤qøÏ düse¡ T‘√ ª˙ ãT~Δ≈î£ X¯\‘·≈î£ Hê CÀVü‰s¢T¡ .
sêøåd£ eü ÷j·T\˙ï ˙≈£î u≤>± ‘Ó\TdüTμ n+≥÷ düse¡ TqT <ä>s∑Z ≈¡ î£ |æ*∫
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·TøÔ =ì ª\+ø£≈î£ ˙e⁄ sêDÏee⁄‘êe⁄μ nì Äos¡«~+∫+~.
Ä düeTj·T+˝À njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT düTK+>± ñHêï&Éì Äø±X¯yêDÏ |ü*øÏ+~.
<ë+‘√ d”‘· Äq+<ëìøÏ ne<ÛTä \T ˝Òe⁄.
eT+&√<ä] C≤qøÏì dü+<ä]Ù+#·&+É
Ç~˝≤ ñ+&É>± nø£ÿ&É |ü‹Áe‘·, >∑TDdü]‘·TÔ, C„≤qKì, me]
kÂ+<äs´¡ +eTT+<äT eTqà<∏Tä &ÉT ≈£L&Ü rdæø{£ Àº n{ºÏ eT+&√<ä]øÏ C≤qøÏì
<ä]Ù+#ê\ì eTqdüT‡ ‘·V≤ü ‘·V≤ü ˝≤&ç+~. \+ø±BÛXó¯ &ÉT |üse¡ T∫+‘êÁø±+‘·T&Ó’
@ø±+‘·+>± eT+&√<ä]‘√ @eTHêï&√ $q+&ç. ªz X¯óuÛÑø£fi≤´D°! ˙e⁄
nXÀø£eHêìøÏ yÓ[fl C≤qøÏì düe÷<Ûëq|üs∫¡ Hê |ü&øÉ >£ ~∑ øÏ e#˚Ã≥ºT>±
#˚jT· e\dæ+~. ˙e⁄ |ü‹Áe‘ê •s√eTDÏ$. m˝≤¬>H’ ê ˙e⁄ á ø±sê´ìï
kÕ~Û+#·e\dæq<äμq>±, eT+&√<ä] ãj·T≥≈£î ∫s¡Tqe⁄«‘√ ªn˝≤π>μ n+≥÷
ãj·T\T<˚]+~. #·+Á<äTì˝ÀHÓH’ ê eT#·Ã ñqï~. ø±ì eT#·Ã˝Òì n|üPs¡«yÓTqÆ
eTTKes¡ÃdüT‡ ø£\~ eT+&√<ä]. yÓ+≥H˚ ãj·T\T<˚] nXÀø£eHêìï #˚]+~.
uÛ÷Ñ C≤‘· nsTTqC≤qøÏ‘√ MT <äsÙ¡ HêìøÏ eT+&√<ä] e∫Ã+<äì Á‹»≥
‘Ó\T|ü>± C≤qøÏ m+‘√ Äq+~+∫+~. |ü⁄wüÿs¡ düeTj·T+˝À C≤Vü≤ï$
>ö‘·$Tì ø£\TdüTø√e&ÜìøÏ yÓ[flq≥ºT, #ê‘·Ts¡´ düs√es¡ eTsêfi¯yTÓ qÆ , düT>∑+<Ûä
#·+|üøø£ [£ ø£jTÆÓ q eT+&√<ä] C≤qøÏ e<›≈ä î£ yÓ[fl+~. d”‘· bÕ<ä|<ü àä eTT\≈£î
eT+&√<ä] qeTdüÿ]+#·>±H˚ d”‘· ÄyÓTqT yÓ+≥H˚ Áù|eT‘√ ˝ÒeHÓ‹Ô
Vü ≤ è<ä j · ÷ ìøÏ Vü ≤ ‘· T Ô ≈ £ î +~. yê] ø£ \ sTTø£ eT÷ØÔ u Û Ñ $ +∫q
>∑+>±j·TeTTq\e˝…, \ø°ÎbÕs¡«‘·T\e˝…, X¯N düs¡dü«‘·T\e˝…, ø£ècíÕ
>√eT‘·T\e˝…, eT+<ëøÏ˙ uÛÀ>±e‘·T\e˝… >√#·]+∫+~.
n<Ûë´j·TeTT-24 405
eT+&√<ä] ‘·qT uÛsÑ ≈Ô¡ î£ Ç∫Ãq e÷≥ eTs¡∫ kÕ«q+<ä kÕ>∑s+¡ ˝À
©qeTsTT+~. ns¡yH’Ó ê\T>∑T n+‘·'ø£sD¡ ≤\‘√ C≤qøÏ‘√ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+~+~.
y˚<äXÊÁkÕÔ\˙ï @ø£yÓTÆq≥¢T ÁãVü‰àq+<ä+˝À ‘·qàj·TT˝…’ ˇø£]˝ÀH=ø£s¡T
©qeTj·÷´s¡T. <äXø¯ +£ sƒT¡ ì sêDÏjTÆÓ q eT+&√<ä] C≤qøÏ‘√ ªH˚&TÉ m+‘√
düT~q+. Hê≈£î MT <äsÙ¡ quÛ≤>∑´+ \_Û+∫+~μ nì ˇø£ øåD£ + Á|üXÊ+‘·+>±
≈£Ls¡TÃqï~. |æ<ä|ü eT+&√<ä] eT<ÛäTs¡e#·Hê\‘√ ªdüø£\ uÛÑ÷‘ê\|ü≥¢
düeT‘·‘√ e]Ô+#˚~ Ä s¡|Tüò TsêeTT&=ø£ÿ&˚! ‘·s+¡ >±˝…HïÓÌ Hê kÕ>∑s+¡ ˇø£ÿfÒ.
Çfi¯ófl mìï nsTTHê Äø±X¯+ ˇø£ÿfÒ. eTDT˝…HïÓÌ Hê <ës¡+ ˇø£ÿfÒ. n˝≤π>
n\+ø±sê˝…HïÓÌ Hê ã+>±s¡+ ˇø£ÿfÒ! n\˝…H√ï ø±ì ˙s¡T ˇø£ÿfÒ! mìï
nøås£ ê\THêï z+ø±s¡yTÓ Tø£ÿfÒ! nej·Tyê\T nbÕs¡+ ø±˙ X¯Øs¡+ ˇø£ÿfÒ!
Ä≈£î\T nbÕs¡+ ø±ì eèøå+£ ˇø£ÿfÒ! »\#·sê\T mìï ñHêï ˙s¡T ˇø£ÿfÒ!
n˝≤π> düs«¡ yê´|ü≈î£ &ÉT ˇø£ÿ&˚! #·sê#·se¡ TT˝…q’ düø\£ JesêX¯ó\˝À Ä
njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT edæ+∫ ñHêï&ÉT. n˝≤+≥|ü&ÉT <äXe¯ TTKTì Áù|$TùdÔ
<√wüy˚TeTT+~?μ nì n&ç–+~. ªdüø£\ <˚Vü‰\˝À njÓ÷<Ûë´BÛX¯ó&˚
ì+&çe⁄qï|ü&ÉT \+πøX¯óì nq´+>± m+<äT≈£î uÛ≤$kÕÔe⁄? d”‘ê! Äj·Tqô|’
nqedüs+¡ >± <äTsêÁ>∑V≤ü + #Ó+<ä&+É m+<äTø√ Hê≈£î ‘Ó*j·T#Ó|Œü e\dæ+~μ
nqï eT+&√<ä] e÷≥\T $ì C≤qøÏ qe⁄«‘·÷ ªn‘·´+‘· ã\XÊ* nì
ìs¡÷|æ+#·Tø=qT≥≈£î Äø±XÊìï ã<›ä\T ø={º≤˝≤? uÛÒ<äuÛ≤e+ ˝Òø£
düs¡«uÛÑ÷‘ê\˝À ì+&çqyê&ÉT Ä kÕs¡+>∑bÕDÏ ˇø£ÿ&˚! e÷j·T‘√
uÛ≤dæ\¢T‘·THêïsTT »>∑‘·TÔ, Äø±X¯+. m+&Ée÷e⁄\˝À ì+&ÉT>± ˙s¡T,
yÓ÷&ÉTyê]q #Ó≥Tº ≈£î |üø«£ yÓTqÆ |ò˝ü ≤\T, dü«|üï+˝À dü+|üPsí+¡ >± dü+|ü<ä
\_Û+#·&+É , n<›+ä ˝À ø£qã&˚ <Ûqä +‘√ <ä]Á<äTì eTH√s¡<+ä∏ HÓsy¡ s˚ &¡ +É n˙ï
$T<∏ä´˝Ò. n\+ø±sê\˙ï $T<∏ä´. düTesí¡+ ˇø£ÿfÒ dü‘·´+. ‘·s¡+>±\˙ï
$T<∏ë´uÛ≤dü. ñqï~ ˙s¡T ˇø£ÿfÒ. n˝≤ s¡|Tüò Tq+<äqT&=ø£ÿ&˚ nuÛ<Ò dä «ü s¡÷|ü⁄&TÉ ,
406 lsêeT$»j·T+
Çø£ sêeDT&ÉT mes¡T? m˝≤ dü+uÛeÑ +? ÁãVü‰àq+<ä dü«s¡÷|ü⁄ì‘√ nq´‘ê«ìøÏ
‘êe⁄˝Ò<Tä . Çø£ÿ&É d”‘,· eT+&√<ä] ≈£L&Ü $T<∏ë´uÛ≤kÕ˝Ò. n˝≤+≥|ü&ÉT
sêeDT&Óøÿ£ &ÉTHêï&ÉT? ÁãVü‰à+&ÉyTÓ +‘· >=|üŒ<√ Äø±X¯eT+‘· Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ ~.
n≥Te+≥|ü&ÉT mes¡T ã\e+‘·T\ì #Ó|Œü >∑\+? á yê<äq+‘ê e´súy¡ T˚ .
n≥Te+{Ï ì]«ø±s¡T&ÉT »>∑C{…® Ϻ eTT+<äs¡ <Ì«Ó ‘·u≤Û e Á|üdøπü Ô ˝Ò<Tä . Çø£ sêeDTì
ø£*j·T&ÉeTH˚<e˚ TT+~? Ç+ø± u≤Vü≤´<äèwºìæ ‘·´õ+#·˝<Ò ë!μ nì d”‘· |ü\Tø£>±
eT+&√<ä] ªÄ düs«¡ yê´|ü≈î£ &ÉT njÓ÷<Ûë´yêdæ>± m+<äT≈£î eTs=ø£ <˚XÊìøÏ
e#êÃ&√ Hê≈£î $e]+#·e\dæ+~μ nì n&ç–+~. eTT˝¢Àø±~Û|‹ü øÏ sêDÏ,
$<˚V≤ü sê»q+<äq nsTTq d”‘· ã<äT\T>± Ç˝≤ n+~. ªÁ‹|ü⁄{Ï Äj·Tq˝À
©qeTsTT+~. y˚<ë˝Ò eT÷>∑b˛j·÷sTT. <Û˚´j·TeTT, <Ûë´‘·, <Ûë´qeTT,
C„j
Ò T· eTT, C„≤‘·, C„≤qeTTqT uÛõÑ +#˚yê&ÉT, uÛ»Ñ q #˚jT· ã&˚yê&ÉT, uÛ»Ñ q
eT÷&É÷ n‘·&.˚ Çø£ sêeDT&Óe«&ÉT? eTq≈£î ø£qã&˚<+ä ‘ê HêX¯eTj˚T´<˚.
nuÛ<Ò yä TÓ qÆ Ä |üsÁ¡ ãVü≤àyÓTTø£ÿfÒ XÊX¯«‘·+. Çø£ eT+&√<ä], d”‘· mø£ÿ&ÉT+{≤s¡T?
bÕeTT ‘ê&ÉT˝≤>± n>∑T|ü&&É +É , eTT‘·´|ü⁄∫|üŒ s¡»‘·+˝≤ Á|üø±•+#·&+É ,
Çe˙ï e÷j·T#˚ùd $T<∏ë´uÛ≤dü˝j Ò T· ì ‘Ó\TdüTø√!μ
eTj·T|ü⁄Á‹ kÕe<ÛëqTsê˝…’ #·÷&É>± yêdüÔe+ >√#·]+∫+~.
ì]«ø±s¡eTT, ìsêeTj·TeTsTTq Ä |üsÁ¡ ãVü‰àìï ø°]+Ô #·{≤ìøÏ X¯ãC› ≤\+
dü]b˛<äT. Ä |üsÁ¡ ãVü≤à ne´≈£î&Ô TÉ , nHêeT≈£î&ÉT. nø£ÿ&É sêeTT&ÉT ≈£L&Ü
nHêeT≈£î&˚. á s¡V≤ü dü´+ ‘Ó\TdüT≈£îqïyê&˚ Ä‘êàsêeTT&ÉT. n≥Te+{Ï
|ü]|üPsíT¡ &ÉT düe÷~Û˝À ñHêï ˝Ò≈î£ Hêï e÷{¢≤&ÉT‘·THêï eTÚq+>±e⁄Hêï
m\¢|ü &ÉT Ä‘·àdú‹æ ˝ÀH˚ ñ+{≤&ÉT.
»>∑Hêà‘· C≤qøÏ |ü\T≈£î\T $ì eT+&√<ä] ÁãVü‰àq+<ä+˝À
‘˚*j·÷&ç+~. n+‘·Tã≥ºì düe÷~Ûd‹æú ˝À ìX¯Ã\yÓT+Æ ~. Ä nuÛ<Ò dä ‹æú ˝À
e÷≥\T, dü+uÛ≤wüD\˙ï \T|üyÔ TÓ HÆ êsTT. ÁãVü‰àq+<ä+ bı+–bıs¡*+~.
n<Ûë´j·TeTT-24 407
Äq+<ä<ëj·T≈£î&Óq’ »>∑<TäZ s¡Tì‘√ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+~ Äq+<ä+ eTT|æŒ]>=q>±
eT+&√<ä] kÕe<Ûëq >∑<~äZ ‘· ∫‘·j Ô TÆÓ »>∑Hêà‘· bÕ<ë\qT ÄÁX¯sTT+∫+~.
ªHê dü+X¯j·÷\˙ï dü+|üPsí¡+>± düeTdæ b˛j·÷sTT. á s√E m+‘√
<Ûqä ´yÓTqÆ ~μ n+≥÷ yÓ<’ V˚ ≤æ #·sD¡ ≤\ô|’ |ü<˚ |ü<˚ yÓ÷ø£]*¢+~. ÁãVü‰àq+<äT&ÉT
l<Ûäs¡ø£$‘√ ªá s√E <Ûäq´yÓTÆq~. Ä‘·à $#ês¡eTH˚ dü‘·‡+>∑+˝À
dü+|üPsí+¡ >± >∑&∫ç +~. uÛ≤^s¡~∏ |ü$Á‘·yTÓ qÆ <˚ ø±ì Á|üj÷· >∑˝À <ëì eTVæ≤eT
nbÕs¡+. n˝≤π> lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏eä TH˚ |ü$Á‘· uÛ≤^s¡~˝∏ À eT+&√<äØ
dü+yê<ä+ Á|üj÷· >∑ e+{Ï~. ;Ûe÷q~˝À kÕïq+ #˚jT· &ÜìøÏ nìï rsê\T
düT\uÛÑyÓTÆqy˚. ø±ì |ü+&É] eTVæ≤eT n>±<Ûä+. nø£ÿ&É kÕïq+ #˚ùdÔ
ø£sêàø£sà¡ \qT+&ç eTT≈£î\Ô e⁄‘ês¡Tμ nHêï&ÉT.
Ä $<Û+ä >± d”‘· nqTeT‹ bı+~ eT+&√<ä] Ç+{ÏøÏ yÓ[fl+~. sêeDTì
e<›ä≈£î yÓ[fl »]–q dü+>∑‹ #Ó|æŒ+~.ªø±*q ÇqTeTTô|’ ã&¶É ˙fi¯ófl
C≤]b˛e#·TÃ, m+&Ée÷$˝À dü÷s¡T´&ÉT eTTì–b˛e#·TÃ, Nø£{Ï u≤$˝À
dü÷s¡T´&ÉT |ü&bç ˛e#·Tà ø±ì C≤qøÏ eX¯+ ø±e&É+ ndü+uÛeÑ +. ‘·eT ≈£î˝≤ìøÏ
$|ò÷ü ‘·+, nqsú+¡ ø£*–+#˚ ø±sê´ìï ãT~ΔeT+‘·T˝…qï&É÷ Ä#·]+#·sT¡ .
#˚‹˝À ñqï ã+>±sêìï e<ä* ù|&É≈£î|üŒ≈£î bÕ≈£î˝≤&É&ÉyÓT+<äT≈£î?
eTT‘ê´\≈£î|üŒ≈£î ã<äT\T ∫\¢ô|+≈£î\T eT÷≥>∑≥ºTø√e&ÉyÓT+<äT≈£î?
sêC≤Vü‰«Hêìï Á‘√dæ|⁄ü ∫à õ˝¢&Ò TÉ ø±j·T\T uÛøÑ +Ïå #·&yÉ TÓ +<äT≈£î? z <äXe¯ TTU≤!
sêeTTì uÛ≤s¡´qT $&ç∫ Á‹ø£sD¡ X¯ó~Δ>± sêeTTì X¯sD¡ Ty˚&TÉ . |üsd¡ ‹ü ì
n_Û\wæùdHÔ ˚ eTVü‰|ü⁄s¡Twüß\T <√wüeT+{≤s¡T. Çø£ ã\e+‘·+>± ã+~ÛùdÔ
nqsúêìøÏ n+‘·yT˚ eTT+≥T+~? d”‘ê<˚$ $|òTü ï<˚e‘·\˝À $Tqï. |òTü Às¡yTÓ qÆ
nqsúêìï ø£*–+#·>\∑ <äT. ÄyÓTqT s¡|Tüò THê<∏Tä ìøÏ n|üŒ–+#·T. ˙≈£î X¯óuÛ+Ñ
ø£\T>∑T‘·T+~. eTVü‰düsêŒìï ‘·\ÁøÏ+<ä u…≥ºTø=ì me&Ó’Hê düTK+>±
ìÁ~+#·>∑\&Ü? ã\e+‘·+>± n–ïì ‘Ó∫à Ç+{¢À ô|≥ºTø=+fÒ ã‹øÏ
408 lsêeT$»j·T+
ã≥ºø≥£ >º \∑ &Ü? |üsT¡ \ Á<äyê´ìï n_Û\wæ+#˚yê&ÉT, ‘Ó*dæ |üsì¡ +<ä #˚ùdyê&ÉT,
<˚«wü+ ø£*–qyê&ÉT Äq+<ä+>± J$+#·>\∑ &Ü? $;ÛwDü T&ÉT |üse¡ TkÕ<ÛTä e⁄.
˙ n$y˚ø±ìï #·÷∫ njÓ÷<Ûë´|ü‹ì X¯s¡DTy˚&ç »qqeTs¡D≤\
ø£r‘·T&Éj÷· ´&ÉT. s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT |üse¡ TÁ|ü‘ê|üe+‘·T&ÉT. ˙{Ïô|’ sêfi¯flqT
‘˚*j·÷&ç+#ê&ÉT. n‘·&ç Á|ü‘ê|ü+ ‘Ó*dæ≈L£ &Ü ˙e⁄ m+<äT≈£î <˚«wüãT~Δ
eVæ≤düTHÔ êïe⁄?μ n+≥÷ yê&çjTÆÓ q X¯ãs› ‘¡ êï\‘√ eT+&√<ä] sêeDTì
Á|üuÀ~Û+∫+~.
ã<äT\T>± sêeDT&ÉT q$« ªÁ|æj÷· ! ˙e⁄ #Ó|Œæ q e÷≥\˝À ñqï
eT+∫, Hê eTqdüT‡¬ø+‘√ q∫Ã+~. ø±ì bÂs¡TcÕìï e~*ô|{ºqÏ ‘·sT¡ yê‘·
á ˝Àø£+˝À J$+#·&+É e´sú+¡ . $;ÛwDü T&ÉT ∫s¡+J$ ø±e#·TÃ, ø±ì
Á|üfij¯ T· ø±\+˝À eTs¡D+ ‘·|Œü <äT. n+‘·es¡≈î£ <˚V‰ü _Ûe÷q+‘√ J$+∫
Á|üj÷Ó »qy˚T$T? z X¯óuÛøÑ fi£ ≤´D°! á |ü⁄s¡TcÕsú+¡ e\¢ mes¡T >ös¡$kÕÔs√
Hê≈£î #Ó|ü ! s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT Ä~|ü⁄sT¡ wüß&É˙, yê]ì >∑÷]Ãq es¡eÔ ÷qeT+‘ê
Hê≈£î ‘Ó\TdüT. Äj·TH˚ j·TT<Δ+ä #˚j÷· \qï ø±+øå‘£ √ düeTTÁ<ä+ <ë{Ï e#êÃ&ÉT.
yê] ø√]ø£ rs¡Ã≈£î+&Ü mqï{Ïø° d”‘q· T ‹]– Çe«qT. H˚qT Hê bÂs¡TcÕìï
#·÷|æ+∫ sê|òTü e⁄ì »sTTkÕÔqTμ nì nHêï&ÉT. sêeDTì e÷≥\T $ì
eT+&√<ä] ∫+‘êÁø±+‘·jTÆÓ , ‘·«s¡>± ‘·q eT+~s¡+˝ÀìøÏ yÓ[fl <äT:K≈£L|ü+˝À
eTTì–b˛sTT+~.
düTÁ^e⁄&ÉT sêeDTì u≤~Û+#·&+É
|üs«¡ ‘·•Ksêìï y˚T|ò÷ü ˝≤e]+∫q≥ºT sêeDT&ÉT >√|ü⁄sêìï mø£ÿ>±H˚
q\¢ì #Ûêj·T Äe]+∫+~. yÓTs¡T|ü⁄˝≤ eÁkÕÔ\+ø±sê\T yÓTs¡TdüT+Ô &É>±,
|ü~#ÛÁ· ‘ê\T ‘·\ô|’ $sêõ\¢T‘·THêïsTT. ùde≈£î\+<äs÷¡ #·T≥ºTeTT{ºÏ dü|sü ´¡ \T
#˚jT· kÕ>±s¡T. Çø£ÿ&É $;ÛwDü T&ÉT sêeTTìøÏ >√|ü⁄sêìï n~Ûs√Væ≤+∫q
sêeDTì #·÷bÕ&ÉT. yÓ+≥H˚ lsêeTT&ÉT ªÁ‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+ #ê˝≤ m‘ÌqÔÓ ~,
n<Ûë´j·TeTT-24 409
n+<äs+¡ <ëìô|ø¬’ øÏÿ \+ø±q>∑sêìï ‹\øÏ<ë› +μ n+≥÷ ô|ø’ Ï ˝Ò#ê&ÉT.
#·T≥º÷e⁄qï yêqs¡T\+‘ê Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+ ô|ø’ Ï yêj·TTy˚>+∑ ‘√ yÓfi≤fls¡T.
ø£qø±#·\+ô|’øÏ <˚e‘·\+‘ê es¡Tdü>± yÓ[flq≥¢T, yêqs¡T\‘√ düVü‰
njÓ÷<Ûë´BÛXó¯ &ÉT Á‹≈£L{≤#·˝≤ìï n~Ûs√Væ≤+#ê&ÉT. s¡|Tüò T|ü‹ s¬ +&ÉT#˚‘T· \T
$;ÛwDü T&ÉT, düTÁ^e⁄&ÉT |ü≥Tº ø√>±, Á‹≈£L{≤#·\+ô|’ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT m˝≤
XÀ_Û˝≤¢ &√ #·÷&É+&ç. ñ<äj÷· #·\+ô|q’ u≤\uÛ≤qTì˝≤, ◊sêe‘·+ô|q’
<˚y+˚ Á<äTì˝≤, ø¬ ˝’ ≤dü+ ô|q’ ≈£s÷¡ Œs¡>ös¡Tì˝≤, Á‹uÛTÑ eH˚X«¯ s¡T&ÉT $sêõ˝¢≤&ÉT.
˝≤eD≤´eTè‘· kÕ>∑sT¡ &ÉT, áX¯«s¡ Á|æjT· T&ÉT, düeTTÁ<äTì#˚ Á|ükÕ~+#·ã&çq
n\+ø±sê\‘√ yÓTs¡T|ü⁄r>∑˝≤ yÓT]dæb˛‘·THêï&ÉT. ~e´yÓTqÆ |”‘ê+ãsê\‘√
$sêõ\¢T‘·Tqï njÓ÷<Ûë´Hê<∏äTì >√|ü⁄s¡+ô|’qT+&ç \+ø±Hê<∏äT&ÉT
$˝ÀøÏ+#ê&ÉT. Ç+Á<ë~ düø\£ <˚e‘·\T yÓ≈’ î£ +sƒH¡ ê<∏Tä ì |ü]y˚w+æº ∫q≥ºT,
yêqs¡ düyT˚ ‘·+>± sêeT#·+Á<äT&ÉT Á‹≈£L{≤#·\+ô|’ XÀ_Û˝≤¢ &ÉT. nq+‘·yTÓ qÆ
y˚<ësúê\‘√ y˚<Hä êsêj·TDT&ÉT $sêõ*¢q≥¢T nH˚øy£ TÓ qÆ eèøå±\‘√ ø£\Œ‘·sT¡ e⁄
$\dæ*q¢ ≥¢T, eTVü‰Ms¡T\‘√ d”‘êø±+‘·T&ÉT XÀ_Û˝≤¢ &ÉT. Ä düeTj·T+˝À
düTÁ^e⁄&ÉT ˇø£ n<äT“¤‘+· >±$+#ê&ÉT. @qT>∑T ø£+≥ã&¶É ‘·sê«‘· dæ+Vü≤+
}s¡≈£î+&Éq≥¢T düTÁ^e⁄&ÉT me]‘√ #Ó|üŒ≈£î+&Ü nø£kÕà‘·TÔ>± ô|’¬ø–],
|üs«¡ ‘·•Ks¡+ô|’ |æ&TÉ >∑T|ü&≥ɶ Tº |üse¡ ÷y˚X+¯ ‘√ sêeDTì &Ûøû =Hêï&ÉT. düTÁ^e⁄ì
≈£î&ç#‹˚ y˚≥T≈£î øÏØ{≤\˙ï ÁøÏ+<ä|&ü ܶ sTT. $+<Ûë´Á~ô|’ nø£kÕà‘·T>Ô ± $<äT´\¢‘·
e∫Ã|ü&≥ɶ T¢ düTÁ^e⁄&ÉT #˚dqæ á $|üØ‘êìøÏ \+ø±Hê<∏Tä &ÉT ø£\es¡|&ü ܶ &ÉT.
düTÁ^e⁄&ÉT eTTwº|æ ÷üò ‘ê\ ‘·sT¡ yê‘· >∑T+&Ó\ô|’ |æ&>ç T∑ <›Tä \T >∑T<›ë&ÉT. ˇø£
|òTü &çjT· ø±\+ eT\¢jT· T<Δ+ä n<äT“¤‘+· >± kÕ–+~. yê*e˝… düTÁ^e⁄&ÉT
≈£L&Ü ne©\>± qqTï |ü≥ºT≈£îì sêeTTì e<›ä≈£î rdüT≈£îì yÓ[fl
nee÷ìkÕÔ&TÉ . |ü˝≤j·Tq+ ‘·|Œü y˚sπ e÷sZ+¡ ˝Ò<qä T≈£îHêï&ÉT sêeDT&ÉT.
|ü<Vä ‰ü s¡T n+‘·dTü \Ô >√|ü⁄s¡+ ô|q’ Tqï eTVü‰Ms¡Tì #·÷∫ \+ø±q>∑se¡ T+‘ê
410 lsêeT$»j·T+
ˇø£ÿkÕ] ‘·\&¢ *ç +¢ ~. »qeT+‘ê q>∑sêìï yÓTT‘·+Ô ø±\Ã&ÜìøÏ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
e#êÃ&É˙, M&˚y÷Ó \+ø£+‘ê ‘·\ÁøÏ+<äT\T #˚dæ düeTTÁ<ä+˝À |ü&k˚ ÕÔ&˙É
ø£\es¡|&ü kÉ Õ>±s¡T.
düTÁ^e⁄ì <Ûë{ÏøÏ ‘·≥Tº ø=q˝Òø£ <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT Ç+{Ï j·T»e÷ì ˝Òe>±H˚
bÕ]b˛j˚T <=+>∑e˝…, dæ+Vü≤+ ø£+≥|ü&É≈£î+&Ü |üPs¡«|ü⁄D´+ e\q
‘·|æŒ+#·T≈£îqï qø£ÿe˝…, bÕeTT ø£+≥ã&ç ≈£L&Ü ‘·q ø£\T>∑T˝ÀìøÏ
bÕ]b˛sTTq m\Tø£ e˝… Á‘·T{Ï˝À ‘·|Œæ +#·Tø=ì bÕ]b˛j·÷&ÉT. düTÁ^e⁄&ÉT
yÓ+{H˚ m–] Á‹≈£L{≤#·˝≤ìøÏ e#êÃ&ÉT. »j·T»j·THê<ë\T $TqTïeTT≥º>±
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT düTÁ^e⁄ì Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·TøÔ =Hêï&ÉT. <˚e‘·\T Äø±X¯+
qT+&ç |ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|æ+#ês¡T. düTÁ^e⁄ìøÏ »j·TeT+≥÷ #·÷|ü⁄&ÉT y˚*ì
Ä&çd÷ü Ô ‘·\\÷|ükÕ>±s¡T. lsêeTT&ÉT düTÁ^e⁄ì‘√ ªãèVü≤düŒ‘˚ áHê&ÉT
bıs¡bÕ≥T |ü&¶Ü&Ü nqï≥¢T ˙e+{Ï eTVü‰Ms¡T&ÉT nHê˝À∫‘·+>±
Á|üe]Ô+#·&+É $+‘·>± ñ+~. düø\£ ôdH’ ê´ìï Á|üøÿ£ q u…≥Tº ø=ì sêE Vü≤sƒê‘·T>Ô ±
m–] X¯Á‘·Te⁄qT |ü≥ºTø√≈£L&É<äT. n≥Te+{Ï $»j·T+ m+‘· ‘·«s¡>±
kÕ~Û+∫Hê <ëìe\¢ ø£*>π Á|üj÷Ó »qy˚TeTT+~μ nì ˙‹uÀ<Ûä #˚XÊ&ÉT.
á˝À>± yêqs¡T\+‘ê s¡øs£ ø¡ ±\ |ü⁄cÕŒ\T ‘Ó∫à øÏwÿæ +<Ûë|ü‹ì |üPõ+#ês¡T.
ôdq’ ´düyT˚ ‘·+>± d”‘ê|ü‹ j·T<∏ëkúÕHêìøÏ ‹]–e#êÃ&ÉT.
n+>∑<Tä ì <ä÷‘·>± ìsís¡ TT+#·&+É
eT\¢j÷Ó <ÛTä \+<ä]‘√ ø£\dæ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT düuÑÛ #˚XÊ&ÉT. düTÁ^e⁄&ÉT,
$;ÛwüDT&ÉT ø£\dæ <ä>Z∑s¡>± ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. #ê‘·Ts¡´>∑TDdüeTTÁ<äT&ÉT,
sêC≤~ÛsêE nsTTq lsêeT#·+Á<äT&ÉT sê»˙‹ >∑T]+∫ Ä düeTj·T+˝À
m≈£îÿe>± $#ês¡D #˚jT· kÕ>±&ÉT. sêeDTì‘√ j·TT<Δ+ä #˚jT· ≈£î+&Ü d”‘q· T
bı+<ä˝eÒ ÷ nì Á|ü•ï+#·>± $;ÛwDü T&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªkÕeT<ëquÛ<Ò ä
n<Ûë´j·TeTT-24 411
<ä+&√bÕj·÷\‘√ düeTj·÷düeTj·÷\qT >∑T]Ô+∫ #·‘T· s¡T\T, X¯Á‘·Te⁄\qT
‘·eT nBÛq+ #˚dTü ≈£î+{≤s¡T. bÕeTT eT+Á‘êìøÏ ø£≥Tº ã&ÉT‘·T+~. n–ï
˙{Ï‘√ XÊ+‹düT+Ô ~. y˚<ë+‘· C„≤q+ uÛeÑ kÕ>∑sêìï <ë{Ï Äe*rsêìï
#˚sT¡ düT+Ô ~. ø±eTÁø√<Ûë~ ã\yÓTqÆ X¯Á‘·Te⁄\qT $y˚ø+£ ì]®dTü +Ô ~. uÛøÑ ÔÏ
düsπ «X¯«s¡Tì eTq nBÛq+ #˚dTü +Ô ~. X¯eT<äe÷\‘√ ãT~ΔeT+‘·T\T eTqdüT‡qT
»sTTkÕÔsT¡ . eT÷˝≤ìï XÀ~Û+∫ yê´ø£sD¡ y˚‘\Ô· sTTq |ü+&ç‘T· \T s¡øs£ ø¡ ±\
nsúê\qT yÓ*øÏ rkÕÔsT¡ . ã+&É ÁøÏ+<ä sTTs¡T≈£îÿqï #˚‹ì ñbÕj·T+‘√
ãj·T≥≈£î rdüTø√yê*. yÓTTs¡≥T>± ˝≤–‘˚ m+‘√ u≤<Ûä ø£\TZ ‘·T+~. n˝≤π>
kÕe÷ìï bÕ{Ï+∫ <äX¯ø£+sƒ¡Tì eX¯+ #˚düT≈£î+<ë+. düeTjÓ÷∫‘·+>±
Á|üe]Ô+#·>∑\ ãT~ΔeT+‘·Tì <ä÷‘·>± |ü+bÕ*. düuÛÑ˝À ≈£Ls√Ã>±H˚
ãèVü≤düŒ‹e+{Ï Á|üMDT&Ó’q, düs¡dü«r Á|üdüqTï&Ó’q, düeTjÓ÷∫‘·+>±
e÷{¢≤&ÉT≥˝À ìcíÕ‘·T&Ó’q yêìì, y˚<äXÊÁdüÔ |ü⁄sêD≤\T dü+|üPsí¡+>±
ø£s‘¡ ˝· ≤eT\ø£yTÓ qÆ yêìì, düu˝ÑÛ À dü÷s¡T´ì˝≤ Á|üø±•+#·>\∑ yêìì ˇø£yfi˚ ¯
X¯Á‘·Te⁄\T n+<äs÷¡ ø£\dæ m<äTs¡T‹]–‘˚ n>∑dTü ´Ô ì˝≤ X¯Á‘·TkÕ>∑sêìï Äb˛düq
|ü≥>º \∑ j·TeTTìe+{Ï Ms¡Tì mqTïø√yê*. ìs¡à\yÓTqÆ Vü≤è<äjT· +ø£*–
ø£|≥ü s¡V≤æ ‘·T&Óq’ {º,Ï uÛÀfi≤X¯+ø£sT¡ ì e+{Ï, <˚edüu˝ÑÛ Àì X¯N+Á<äTì˝≤, düu˝ÑÛ À
$•wº+ü >± $sêõ˝¢Ò Ms¡Tì yÓ‘ø· ±*. uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì|ü≥¢ Áù|eT‘√, eTVü‰‘·Tà\|ü≥¢
$TÁ‘·u≤Û e+‘√, dü<ë dü‘ÿ· s¡à\T Ä#·]dü÷Ô Áø√<Ûeä TT, yÓ÷Vü≤eTT $dü]+® ∫qyê&ÉT
ø±yê*. z »>∑<«ä +<ë´! sê|òTü yê! n≥Te+{Ï >∑TD>∑D≤\T >∑\ eT+∫
e´øÏìÔ sêeDTì e<›≈ä î£ <ä÷‘·>± |ü+bÕ*. qs¡T\˝À, yêqs¡T\˝À, uÛ\Ñ ÷¢ ø±\˝À
me]ì <ä÷‘·>± |ü+|üe#√à MTs¡T, H˚qT, düTÁ^e⁄&ÉT ø£\dæ Ä˝À∫+∫
m+|æø£ #˚<ë› +. @qT>∑T\ >∑T+|ü⁄˝ÀøÏ <äT$TøÏ dæ+Vü≤+ ‘·q |üì ‘êqT
kÕ~ÛdüTÔ+~. düT|üsí¡T&=ø£ÿ&˚ yÓ[fl neTè‘·uÛ≤+&Üìï rdüT≈£îì e#êÃ&ÉT.
>∑Ts¡T|ü⁄Á‘·T&ÉT ø£#T· &ÉT ˇø£ÿ&˚ yÓ[fl dü+Jeìì kÕ~Û+#ê&ÉT. düeTTÁ<ëìï
412 lsêeT$»j·T+
\+|òTæ +∫ n+»H˚jT· T&ÉT d”‘q· T XÀ~Û+∫ ‹]– e#êÃ&ÉT. Ä $<Û+ä >±
ø±sê´ìï kÕ~Û+∫ ‘·«s¡>± ‹]– e#˚Ã yêìì oÁ|òTü +>± m+|æø£ #˚j÷· *.μ
$;ÛwDü Tì e÷≥\T $ì s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT m+‘√ Äq+~+#ê&ÉT. ª˙
‘Ó*$øÏ CÀVü‰s¢T¡ . ˙e⁄ düø\£ ø£fi≤Á|ü|Pü síT¡ &Ée⁄μ nHêï&ÉT. nbÕs¡yTÓ qÆ s¡‘ï· sê•
qT+&ç ì|ü⁄DT&ÉT neT÷\´yÓTqÆ s¡‘êïìï @]q≥ºT Ms¡T&Óq’ yê*|ü⁄Á‘·Tì
<ä÷‘·>± mqTï≈£îHêïs¡T. $;ÛwDü T&ÉT sêeTTì‘√ sêJeH˚Á‘ê! »\<äesíê!
#ês¡T>±Á‘ê! |ü<√à<ä“e¤ »qø±! düàsê]$TÁ‘ê! n+>∑<Tä ì |ü+|üe\dæ+~.
qeÁ>∑V‰ü \˝À dü÷s¡T´ìe˝…, düsêŒ\˝À Ä~X‚wßü ìe˝… yêqs¡T\˝À n+>∑<Tä &ÉT
#·‘T· s¡T&ÉT, düs«¡ \øåD£ dü+|üqTï&ÉT. XÊgkÕ\˝À y˚<ë+‘·+e˝…, X¯ÁkÕÔ\˝À
düT<äsÙ¡ q #·Áø£+e˝…, |ü≈î£å \˝À >∑sT¡ &ÉTìe˝…, n<äT“¤‘· ã\dü+|üqTï&ÉTμ nHêï&ÉT.
Ç~ $ì s¡|Tüò TsêeTT&ÉT $TøÏÿ* dü+‘√wæ+∫, MTs¡T ñ‘·eÔ Ts¡‘êïìï m+|æø£
#˚kÕs¡ì yÓT#·TÃø√>± n+>∑<Tä &ÉT #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ s¡|Tüò T|ü‹‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ª|ü ⁄ sêD|ü ⁄ s¡ T cÕ! |ü s ¡ e ÷q+<ë! uÛ Ñ ø £ Ô V ü ≤ è‘· Œ <ä à ø√X¯ ÁuÛ Ñ e Ts¡ e ÷!
»>∑<+ä ≈£îs¡eT÷\ø£+<ë! H˚qT @+ #˚j÷· ˝À ÄC„≤|æ+#·e\dæ+~. sêJyêøå±!
s¡Ds¡+>∑BsÛ ê! ndüTs¡ ø±qq yÓX’ Ê«qsê! »qø£C≤e÷‘ê! n‹ ñ<ësê! MT
Ä»„ Hê≈£î ôd\$j·T´e\dæ+~. #·sê#·s¡ |ò˝ü ≤+øÏ‘Á· <äTe÷! $XÊ\bòÕ˝≤!
|üPsí¡ø±e÷! nCnõ‘· Ä‘êàsêe÷! MTs¡T qqTï ÄC„≤|æ+#·e\dæ+~.
sêeD≈£î+uÛøÑ s£ T¡í \qT ø£*|æ á øåD£ +˝À ø£{Ϻ ‘ÓeTà+{≤sê, ˝Òø£ \+ø£qT
m‘·T≈Ô î£ ì ‘·\ÁøÏ+<äT\T>± düeTTÁ<ä+˝À |ü&yÉ j ˚ T· eT+{≤sê!μ nì ø±sê´súêìï
n&ÉT>∑>± sêeTT&ÉT n+>∑<Tä ì e÷≥ $ì Äq+~+#ê&ÉT. ªn<äT“¤‘y· TÓ qÆ ˙
ã\+ e\¢ |ü⁄D´o\T&Óq’ yê* <Ûqä T´&ÓH’ ê&ÉT. #·+ø£˝À Ç]øÏ+#·T≈£îì sêeDTì
Hê\T>∑T düeTTÁ<ë˝¢À kÕïq+ #˚sTT+∫q ‘·+Á&çøÏ ‘·>∑Z ‘·qj·TT&Ée⁄. ˙e⁄
yÓ+≥H˚ \+ø£≈£î <ä÷‘·>± yÓ[fl kÕeTs¡dü´+>± sêeDTì‘√ C≤qøÏì
düeT]Œ+#·e\dæ+~μ nì #Ó|ü . ‘·<Tä |ü] Hê e÷≥\T>± sêeDTì‘√ ª˙e⁄
n<Ûë´j·TeTT-24 413
Hê≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü Hê Vü≤è<äjT· s¡‘ï· yÓTqÆ C≤qøÏì <=+>∑*+#êe⁄. yÓ+≥H˚
d”‘q· T ‘Ó∫à n|üŒ–ùd,Ô ˙e⁄ \+ø£qT XÊX¯«‘·+>± bÕ*kÕÔe⁄. ˝Òøb£ ˛‘˚ ˙
e+X¯eT+‘ê HêX¯qeTe⁄‘·T+~. Ä˝À∫+∫ ˙ ìsíj ¡ T· + #Ó|Œü e\dæ+~μ nì
#Ó|Œü eTHêï&ÉT sê|òTü e⁄&TÉ . n+>∑<Tä &ÉT »qø£C≤e÷‘·≈î£ qeTdüÿ]+∫ nqTeT‹
bı+~ yÓ+≥H˚ Äø±X¯+˝ÀøÏ m–] nø£kÕà‘·T>Ô ± sêeDTì düu˝ÑÛ À Ä~‘·T´&˚
yêqs¡s÷¡ |ü+˝À Á|üø{£ ‘Ï e· Tj·÷´&Ü nqï≥¢T Á|ü‘´· øåe£ Tj·÷´&ÉT. yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ ˝À
ñ+&˚ >∑s¡T&ÉT&ÉT nø£kÕà‘·TÔ>± uÛÑ÷$Tô|’øÏ @‘Ó+∫q≥¢T, jÓ÷>∑ÁuÛÑwºüß&ÉT
nqTø√≈£î+&Ü ø£sà¡ uÛ÷Ñ $TøÏ ns¡T<Ó+∫q≥¢T, n+>∑<Mä s¡Tì #·÷&É>±H˚ düu˝ÑÛ Àì
ndüTs¡T\+‘ê nyêø£ ÿj·÷´s¡T. Äj·TT<Ûë\T ô|ø’ rÏ dæ yÓT\¢yTÓ \¢>± eTT+<äT≈£î
edü÷Ô Ç˝≤ nqTø√kÕ>±s¡T. ª|üPs¡«+ ˇø£ yêqs¡T&ÉT \+ø±q>∑sêìï
‘·>T∑ \u…{≤º &ÉT. Ç+‘·≈î£ eTT+<äT düTÁ^e⁄&ÉT >√|ü⁄s¡+ô|ø’ Ï e∫à sêeDTì
|ü~#ÛÁ· ‘ê\T $]#ê&ÉT. Ç|ü&ÉT m˝≤+{Ï uÛj Ñ T· + dü+ø√#·+ ˝Ò≈î£ +&Ü M&ÉT
ˇø£ÿ&˚ düu˝ÑÛ ÀøÏ e#êÃ&ÉTμ.
n+>∑<Tä &ÉT q\TeT÷\˝≤ düu+ÑÛ ‘ê |ü]o*+#ê&ÉT. qø£ÿ\ >∑T+|ü⁄˝ÀøÏ
dæ+Vü≤+ e˝… e∫Ãq n+>∑<Tä ì>∑ì, >∑sT¡ &ÉTì #·÷∫ bÕeTT >∑&>É &∑ ˝É ≤&çq≥¢T
düu≤Û dü<Tä \+‘ê eDÏøbÏ ˛j·÷s¡T. dü÷s¡T´&ÉT ñ<äsTT+#·>±H˚ >∑T&¢>É ÷∑ ã\T
>∑÷&ÉT #˚]q≥¢T, #·+Á<äTì #·÷∫ #√s¡T\T Çã“+~|ü&≥ɶ T¢ , düu˝ÑÛ À |ü+&ç‘T· ì
#·÷∫ n\TŒ\T eT‹ b˛>=≥ºTø=qï≥¢T edü+‘·ø±\+˝À ø√øÏ\ ≈£L‘· $ì
ø±øÏ ø£˙ïs¡T ø±]Ãq≥¢T uÛ≈Ñ î£ ˝Ô q’… kÕ<ÛTä e⁄\qT #·÷∫ ˙#·T&ÉT ‘ê|ü+ #Ó+~q≥¢T,
qqTï #·÷∫ sêøåd£ Tü \+‘ê ñHêà<äT˝…’ ‘·+{≤\T |ü&TÉ ‘·THêïs¡T nqT≈£îì
ndüe÷qyÓTÆq Á|üø±X¯+‘√ yÓ*–b˛‘·÷ yê*q+<äqT&ÉT |ü⁄#êädüq+ô|’
düuÛ≤eT+~s¡ düÔ+uÛ≤ìøÏ MbÕì+∫ ؃$>± sêeDTì ø£+fÒ m‘·TÔ>±
≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. |üsd¡ \üú + qT+&ç düu≈ÑÛ î£ e∫ÃHê, düu≤Û dü<Tä ˝…e«s¡÷ Á|ü•ï+#·˝<Ò Tä .
n≥Te+{Ïyê]ì X¯‘e· T÷sâT¡ \+{≤s¡T. n+>∑<Tä &ÉT sêeDTì‘√ ªz >∑]«cÕ˜!
414 lsêeT$»j·T+
<äXe¯ <äHê! bÕ|”! H˚qT m+<äTø=#êÃqT nì n&É>y∑ +˚ ? H˚qT yê* |ü⁄Á‘·T&ÉqT.
njÓ÷<Ûë´|ü‹ <ä÷‘·qT. ˙ Ä+‘·s´¡ + ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ Çø£ÿ&É≈î£ e#êÃqTμ
nì nHêï&ÉT. sêeDTìøÏ n+>∑<Tä &ÉT #˚dqæ uÀ<Ûqä T $|ü⁄\+>± C„≤qT\≈£î
$e]kÕÔqT. ÁãVü‰àq+<ä+>± Ä\øÏ+#·e\dæ+~. s¡$≈£î\uÛÑ÷wüDT&Ó’q
s¡|òüTTMs¡T&ÉT kÕ<ÛäTVü≤è<äj·T|ü<ëà\≈£î sêeT∫\Tø£e+{Ïyê&ÉT. n{ºÏ
ÁãVü‰àq+<äT&ÉT, l<Ûsä e¡ s¡<Tä &ÉT, nuÛ+Ñ >∑T&ÉT mqï{Ïø° n\dü≥ #Ó+<ä&TÉ .
dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
dü<ë Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
Çs¡Te~ Hê\T>∑e n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n<Ûë´j·TeTT - 25
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
|üPs¡«+ øås° k¡ Õ>∑sêqTï+&ç yÓ\Te&¶É n|üPs¡«yÓTqÆ #·‘T· s›X¡ ¯ s¡‘êï\e˝…
sêeTø£<ë∏ düeTTÁ<ëìï eT~∏+∫ sêeT$»j·÷ìï yÓ*øÏrkÕs¡T. ô|s¡T>∑T qT+&ç
yÓqï, kÕ«‹∫qT≈£î qT+&ç eTT‘·´+ yÓ\Te&çq≥¢T, <äX¯s¡<∏ë+X¯ qT+&ç
ñ<ä“$¤ +∫q sêeTTì eTVæ≤eT n<äT“¤‘+· . C„≤q+ e\q XÊ+‹, XÊ+‹e\q
$s¡ø,ÔÏ $s¡øÔÏ qT+&ç ìeè‹Ô $X‚w+ü >± \_ÛkÕÔsTT. Ä $<Û+ä >± nbÕs¡
Á|ü‹uÛ≤XÊ*jÓTÆ q yê©àøÏ y˚T<ÛëX¯øπ Ô sêeTø£<ë∏ _ΔøÏ ø±s¡D+. <ëì Äe*
rsêìøÏ #˚s{¡ ≤ìøÏ eø£≈Ô î£ X¯øÔÏ ˝Ò<Tä . <ä]Á<äTìøÏ <ë]˝À nbÕs¡yTÓ qÆ <Ûqä +
\_Û+∫Hê ‘êqT yÓ÷j·T>∑*–q+‘· e÷Á‘·yT˚ rdüT≈£îì yÓfifl¯ >∑\&ÉT. n˝≤π>
Hê ãT~Δø+£ ~q+‘·es¡≈î£ sêeT$»j·÷ìï dü+|üPsí+¡ >± yÓ\Te]+#êqT.
n+>∑<sä êj·Tu≤s¡+
|üPs¡« n<Ûë´j·÷qïqTdü]+∫ yê*q+<äqT&ÉT sêeDTì m<äT≥
Äd”qT&ÓH’ ê&ÉT. eT≈£î≥+ô|q’ XÀ_Û+#˚ eTDÏe˝… |ü⁄#êädqü +ô|’ n+>∑<Tä &ÉT
$sêõ˝¢≤&ÉT. sêeDTì‘√ ª<äXe¯ TTU≤! s¡‘êï\e+{Ï Væ≤‘·ø±s¡øy£ TÓ qÆ Hê
e÷≥\T $qT. qs¡<V˚ ≤ü +‘√ ñqï|ü⁄&˚ me] ø°]Ô eTT˝¢Àø±˝¢À yê´|ædTü +Ô <√
yê]ì ∫s¡ø±\+ <Ûqä ´J$ nì n+<äs÷¡ ø=ìj·÷&É‘ês¡T. $y˚ø+£ dü<Tä “~ΔøÏ
ã\+. <äTs¡T“~Δì ≈£îX¯\Ts¡T ‘·´õkÕÔsT¡ . C„≤qT\ s¡deü ‘·sÔ y¡ TÓ qÆ uÀ<Û\ä T
Vü≤è<äjT· >∑‘+· #˚dTü ø√! me]˙ ùV≤fi¯q, me]‘√ #Ó&TÉ dü+uÛ≤wüD #˚jT· e<›Tä .
Ç‘·sT¡ \ >∑TD>∑D≤\qT u≤>± ‘Ó\TdüTø=ì |üs√|üø±s¡+ #ÓsTT´. me] Á|ües¡qÔ
#·÷∫ Áu≤Vü≤àDT\T dü+Á|”‘T· \e⁄‘ês√ yê] ≈£î≥T+ã+ dü<ë düTK+>±
ñ+&Ü\ì Äos¡«~kÕÔsT¡ . n{ºÏ dü+kÕs¡+ <Ûqä ´eTÚ‘·T+~. düø\£ Je⁄\˝À
416 lsêeT$»j·T+
»>∑Hêï<∏Tä &ÉTHêï&ÉT. n+<äTe\¢ me]˙ <˚«wæ+#·e<›Tä . Ç‘·sT¡ \≈£î u≤<Ûä ø£*–+#˚
|ü<Cä ≤˝≤ìï ñ|üj÷Ó –+#·≈î£ . <˚«wüeTT‘√ me]˙ @MT nqe<›Tä . ø±eTÁø√<Ûä
eT<äeT‘·‡sê\H˚ X¯Á‘·Te⁄\qT ‘·]$TyÓsTT´. á X¯Øs¡eTT qX¯«s¡eTT nì
‘Ó\TdüT≈£îì $#·øD£å ‘√ e´eVü≤]+#·T. y˚<ë\ Ä<Ûës¡+>± dü‘ÿ· sêà#·sD¡
#ÓsTT´. H˚qT ø£sqÔ¡ T nqï nVü≤+uÛ≤yêìï mqï{Ïø° ø£*– ñ+&É≈î£ . ˙{ÏMT<ä
ñHêï ‘êeTsê≈£î m˝≤ ‘·&ç ‘·>\∑ ≈£î+&Ü ñ+≥T+<√ n˝≤ ì$T‘·eÔ ÷Á‘·+>±
dü‘ÿ· s¡à\T Ä#·]+#·T. ∫‘·+Ô ˝À @ø±Á>∑‘· kÕ~Û+∫ eTqdüT‡qT uÛ>Ñ e∑ <ä“»¤ q˝À
\>∑ï+ #ÓsTT´. á »>∑‘+Ô· ‘ê $T<∏ë´uÛ≤düeTì Á>∑V≤æ +∫ Ä‘·àdü«s¡÷|ü+˝À
s¡$T+#·T. sêøåù£ d+Á<ë! |üs<¡ qäÛ +ô|q’ , |üsd¡ ‹ü ô|q’ ˙ eTqdüT‡ \>∑ï+ #˚jT· ≈£î.
dü<ë dü<ZäTs¡Te#·Hêìï bÕ*+∫ dü<들e+‘√ eT+∫>± e´eVü≤]+#·T.
dü‘ê‡+>∑‘´· +˝À eTqdüT‡ ì*|æ, <äTs®q¡ T\qT <ä÷s¡+>± |ü+|æys˚ TT. m+‘·{Ï
$|üØ‘· |ü]dú‘æ T· \T ø£*–Hê dü«<Ûsä êà#·sD¡ e÷qe<›Tä . <Ûsä à¡ bÕ\q #ÓsTT´.
<äTwºßü \qT dü+Vü≤]+#·T. nôVAsêÁ‘ê\T dü<“ä »¤ q˝À ˙ X¯Øsêìï kÕqu…≥Tº .
z sêC≤! X¯eTeTT, <äeTeTT, ñ|üs‹¡ , <äjT· , øåe£ T, ‹‹øå,£ XÊ+‘·T\qT
nôVAsêÁ‘ê\T Á|”‹‘√ s¡ø+Ïå #·T. Ä‘·àÁbÕ|æÔ ø√dü+ uÛøÑ ,ÔÏ C„≤q, yÓs’ ê>±´\T,
Äq+<ä+, dü~«<ä´, düe÷<ÛëHê\qT ˙e⁄ nqT~q+ n+{Ïô|≥ºT≈£îì
ñ+&ÉT. <Óe’ ø£è|ü e\q nbÕs¡yTÓ qÆ C„≤q+ \_Û+∫Hê nDTe÷Á‘·+ ≈£L&Ü
nVü≤+ø£]+#·≈î£ . ø±˝≤+‘·s+¡ ˝À <ë]Á<ä´+ ÁbÕ|æ+Ô ∫Hê <Ûs’Ó ê´ìï M&Ée<›Tä .
z sêeD≤! á $<Û+ä >± H˚qT #Óù|Œ~ u≤>± Ä\øÏ+#·T. Hê e÷≥\qT
dü<들e+‘√ d”«ø£]+∫ Á‹ø£sD¡ X¯ó~Δ>± njÓ÷<Ûë´|ü‹‘√ #Ó*$T #ÓsTT´.
lsêeTT&ÉT πøe\+ >∑TDì~Û. Ç‘·s¡T\ <√cÕ\qT $düà]+∫, dü<ë
n+‘·s+¡ >∑+˝À |ü]X¯ó<ΔTä &Ó’ ñ+{≤&ÉT. s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT Ç‘·sT¡ \ dü<TäZ D≤\qT
n_Ûq+~kÕÔ&TÉ . lsêeTTì~ ˇπøu≤D+! ˇπø e÷≥! ˇπø uÛ≤s¡´! ˙e⁄
sê|òTü e⁄ì‘√ düK´+>± ñ+&ç C≤qøÏì n]ŒùdÔ Ä#·+Á<ës¡ÿ+ nøåj £ T· +>±
n<Ûë´j·TeTT-25 417
\+ø±q>∑sêìï bÕ*kÕÔe⁄. ˙e⁄ me] uÛ≈Ñ î£ &Ô eÉ ì n+{≤y√, Ä |üse¡ T•e⁄&˚
s¡|òüTT|ü‹ì <Ûë´ìkÕÔ&ÉT. n{ºÏyê]‘√ yÓ’s¡+ ô|≥ºTø√e≥+ ì»+>±
kÕ«$TÁ<√Vü≤y˚T ne⁄‘T· +~. düqø£dqü +<äq düq‘·Tÿe÷s¡T\T eTTK´+>± ÁãVü≤à,
Ç+Á<äT&ÉT me] n»„qT bÕ*kÕÔs√, mes¡T y˚<ä ñ<äj÷· #·˝≤ìøÏ ~qø£sT¡ &√,
eTVü ‰ e÷j· T ≈£ î es¡ T &√, n{º Ï njÓ ÷ <Û ë ´Hê<∏ ä T &É T , ñ<ës¡ T &É T ,
˙\y˚T|òüTXÊ´eTT&ÉT, >∑TDkÕ>∑s¡T&ÉT, d”‘êe\¢uÛÑT&ÉT, ø£eT˝À<䓤e⁄&ÉT,
ø£eT˝≤ø£sT¡ &ÉT, nq+‘· ÁãVü‰à+&ÜìøÏ Ä~ nsTTqyê&ÉT, X¯+ø£sT¡ &ÉT meì
Ä»„qT bÕ*kÕÔ&√ n{ºÏ »>∑<«ä +<äT´&ÉT, y˚<Xä Êg|ü⁄sêD≤\T ‘Ó*dæq Hês¡<ë<äT\T
me] >∑TD≤\T >±q+ #˚kÕÔs√ n{ºÏ X‚wXü j ¯ T· qT&Óq’ s¡|Tüò TMs¡Tì‘√ ùdïVü≤+
#ÓsTT´. X¯‘ø· √{Ï n|üsê<Ûë\T #˚dHæ ê, ‹]– e∫à X¯sD¡ T y˚&‘ç ˚ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
n{ºyÏ êìì n+<ä]ø£+fÒ m≈£îÿe>± Áù|$TkÕÔ&TÉ . uÛøÑ uÔÏ ≤Û e+‘√ qTe⁄«\T
düeT]Œ+∫Hê ã+>±s¡Tø=+&Ée+{Ï eTqdüT‡ø£\ sêeTT&ÉT uÛÑ≈£îÔ\≈£î
<ë«s¡bÕ\≈£îì˝≤ ñ+&ç n+‘·suY ≤Vü‰´\˝À ≈£L&Ü s¡økÏå ÕÔ&TÉ . n+<äTe\¢ z
sêeD≤! sêeTTì X¯sD¡ T y˚&TÉ . C≤qøÏì ˙ ø£q´>± uÛ≤$+∫ sê|òTü e⁄ìøÏ
düeT]Œ+#·T. z <äX¯ø£+sƒê! ˙e⁄ |üs¡eTC„≤ì$. y˚<ë\H˚ eTTø£ÿ\T#˚dæ
bÕπsXÊe⁄. dü÷s¡´≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&Óq’ sêeTTì düs«¡ dü«+>± uÛ≤$+∫ ùdïVü≤+
#ÓsTT´μ n˝≤ n+>∑<Tä &ÉT $y˚øe£ +‘·yTÓ qÆ |ü<Cä ≤\+‘√ uÛøÑ kÔÏ Õ>∑s+¡ ˝Àì
s¡‘êï\qT \+πøX¯«s¡Tq≈£î düeT]Œ+#ê&ÉT.
n+<äT≈£î |üse¡ T≈£îãT~Δ, <äT]«#ês¡T&Óq’ <äXø¯ +£ <Ûsä T¡ &ÉT ÄVüQ‹¬>ø’ =qï
n–ï˝≤ ø√bÕ–ï‘√ Á|ü»«]˝¢≤&ÉT. kÕ<ÛTä e⁄\ Ä+‘·s´¡ + ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ
<äTs®q¡ T\T ≈£îÁ≥|üìïq≥¢T n+>∑<Tä ì‘√ sêeDT&ÉT ªzØ ø√r! nHê#ês¡T&Ü!
mes¡T qTe⁄«? Ä≈£î\T ‹H˚yê&Ü! ˇπs bÕeTs¡T&Ü! H˚qT sêeDT&ÉqT.
Çø£ÿ&É≈î£ e∫à Hêπø ˙‘·T\T uÀ~ÛkÕÔyê? eTX¯ø±! n–ïeTT+<äT >∑&bç¶ ˛#·e˝…,
•e⁄ì eTT+<äT eTqà<∏äTìe˝… e÷&çb˛‘êe⁄. dæ+Vü‰ìøÏ qø£ÿ ˙‘·T\T
418 lsêeT$»j·T+
uÀ~Û+∫q≥¢T Hêπø ˙‹yêø±´\T #ÓãT‘êyê! ˇπs ø√r! ˙ ‘·+Á&ç mes√
Hê‘√ #Ó|ü !μ nì nq>± ‘êsê‘·qj·TT&ÉT á $<Û+ä >± ã<äT*#êÃ&ÉT. ªHê
‘·+Á&ç mes¡T nì n&ç>±e⁄ ø£<÷ä ! zØ <äTs®H¡ ê! Hê ‘·+Á&ç mes√ ˙≈£î
Ç+‘·es¡≈î£ ‘Ó*j·T<äT ø£<÷ä ! me¬s‘’ ˚ ìqTï #·+ø£˝À Ç]øÏ+#·T≈£îì Hê\T>∑T
düeTTÁ<ë˝¢À kÕïq+ #˚sTT+#ês√ yêπs Hê ‘·+Á&ç. Hê ∫qï‘·q+˝À Hê
‘·+Á&ç ìqTï Hê }j·T\≈£î á>∑˝≤>± y˚˝≤&Éø≥£ >º ± H˚qT ˙ >∑&ܶ ìï MTkÕ\qT
|”≈î£ ‘·T+&˚yê&çì. zØ nHêeTø±! Ä düeTj·T+˝À H˚qT ˙ MT<ä eT÷Á‘·+
b˛dæq+<äTe\¢ ˙ eTqdüT‡ H=#·TÃ≈£îqï~. ‘·sT¡ yê‘· ˙ ‘·+Á&ç |ü⁄Á‘·_øÛ £å
ô|≥ºeTì Hê ‘·+Á&ç yê*ì n]ú+#ê&ÉT. ˙ eTTU≤ìøÏ eTdæ|Pü dæ ‘·\qT
|ü+#·•K\‘√ >∑T+&ÉT #˚sTT+∫ ø±fi¯ófl|ü≥Tº ≈£îì –s¡–sê ‹|æŒ \+ø£˝ÀøÏ
$dæ]y˚XÊ&ÉT. ìqTï •øå+Ï #·&ÜìøÏ Çø£ÿ&É≈î£ e#êÃqT. Ç+ø± H˚qT me]
<ä÷‘·qT nì n&ç>±e⁄. ˙ >∑T+&Ó\MT<ä |ü&eç ⁄qï $+{Ïì n\y√ø£>±
˝ÒeHÓ‹Ô ne©\>± $]#˚d,æ ‘ê≥ø£qT dü+Vü≤]+∫, düTu≤VüQdüV≤æ ‘·+>±
Çs¡y’Ó ø√≥¢ sêøåd£ Tü \qT H˚\≈£L*Ã, e÷Ø#·Tì X¯sy¡ >˚ +∑ ‘√ m>∑Ts¡ø={ºqÏ
s¡|Tüò Tq+<äqTì <ä÷‘·qT. ˙ #Ó˝\…¢ T X¯Ss¡ŒDKqT eTT≈£îÿ ˝Ò≈î£ +&Ü #˚dqæ
kÂ$TÁ‹ nÁ>∑E&ÉT, áX¯«s¡ düKT&ÉT, njÓ÷<Ûë´|ü‹ s¡|Tüò THê<∏Tä ì <ä÷‘·qT
H˚qT. Ks¡<÷ä wüDT\qT e~Û+∫ »qkúÕHêìï ìwüÿ+≥ø£+ #˚dqæ dæ+Vü≤ã\T&Óq’
Ä s¡ | ò ü T TsêeTTì kıeTTàqT qø£ ÿ ˝≤ <=+–*+∫ rdü T ø=#êÃe⁄.
j·T»„XÊ\˝ÀìøÏ <=+>∑‘q· +>± yÓ[fl |ü⁄s√&ÜXÊìï ‘Ó∫Ãq ≈£îø£ÿe˝…, <˚e‘ê
>∑èVü≤+˝ÀøÏ eT*qT&ÉT, Væ≤+dü≈î£ &ÉT C§s¡ã&çq≥¢T, Ç+{Ï˝À j·T»e÷ì
˝Òq|ü&ÉT <=+>∑ ø√XÊ>±s¡+˝À Á|üy•˚ +∫q≥ºT˙e⁄ C≤qøÏì <=+–*+#êe⁄.
#√s¡ T &É y Ó ’ q ìqTï |ü ≥ º T ø√e&ÜìøÏ Á‹≈£L≥|üs¡«‘êìøÏ $#˚ÃXÊ&ÉT
d”‘ês¡eTDT&ÉT. ˙ Äj·TTwü߸ >∑&TÉ e⁄ r]b˛sTT+~. X¯‘e· T÷sâT¡ &Éyq’Ó ˙≈£î
Ç~ uÀ<Û|ä &ü ≥É + ˝Ò<Tä .μ
n<Ûë´j·TeTT-25 419
ã<äT\T>± sêeDT&ÉT ªˇπs eTs¡ÿ≥e÷! H˚qT <äX¯e<äqT&ÉqT.
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT sêeT\ø£ÎDT\qT yêqs¡ düV≤æ ‘·+>± øåD£ +˝À Á$T+–y˚jT· >∑\&ÉT.
<˚e‘·\‘√ düV‰ü <˚y+˚ Á<äTì ã+B>± rdüT≈£îì e∫Ãq Hê≈£î, e÷qe⁄\sTTq
sêeT\ø£ÎDT\qT ì]®+#·≥+ ˇø£ ˝…ø±ÿ! bÕeTT ‘·\qTqï eTDÏì rdüTø¬ [flq
>∑sT¡ &ÉT&ÉT ‹]– <ëìì bÕeTTøÏkÕÔ&Ü? @qT>∑T ‘·\qT N*Ã eTT‘ê´ìï
¬ø’edü+#˚düT≈£îqï eTè>∑sêE uÛÑj·T|ü&ç <ëìì ‹]– Ç#˚ÃkÕÔ&Ü! n$
dü+uÛyÑ ê˝…‘’ ˚ H˚qT C≤qøÏì ‹]– Çe«&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. nπs! nqT~q+
Ç+Á<äT&ÉT e÷\ø£{Ϻ Hê≈£î ‘Ó∫ÃkÕÔ&TÉ . #·+Á<äT&ÉT #ÛÁ· ‘·+ |ü&‘É ê&ÉT. dü÷s¡T´&ÉT
B|ü+ |ü≥Tº ≈£î+{≤&ÉT. es¡TDT&ÉT ˙fi¯ófl yÓ÷kÕÔ&TÉ . n–ï >∑T&¶\É T‘·T≈£î‘ê&ÉT.
>±* Ç+{¢À #Ó‘qÔ· ÷&ÉTkÕÔ&TÉ . n≥Te+{Ï düeTsúT¡ &ÉHq’Ó qqTï qs¡yêqs¡T\T
@+ #˚jT· >∑\s¡T? yÓqTø£{øÏ Ï ˇø£ yêqs¡T&ÉT <=+>∑e˝… \+ø£≈î£ e#êÃ&ÉT.
nXÀø£eHêìï <Û«ä +dü+ #˚ùdÔ |ü≥Tº ø=ì düu≈ÑÛ î£ rdüTø=#êÃs¡T. ‘√ø£≈î£ ì|üŒ+{ÏùdÔ
q>∑sêìï ø±*Ã bÕ]b˛j·÷&ÉT. yê&ÉT ‹]– eTs¡˝≤ eùdÔ #·÷sí+¡ #˚ùdkÕÔ+μ
nì nHêï&ÉT.
Á|ü‹>± yê*|ü⁄Á‘·T&ÉT Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªzØ eTX¯ø±! sêøåk£ Õ! $qT! ˙
ø=&ÉT≈£îqT e~Û+∫, Ç+Á<äõ‘·TqÔ T >∑TVü≤˝À ‘√dæ nXÀø£eHêìï $<Û«ä +dü+
#˚XÊ&ÉT. n|ü&ÉT ˙ ã\+ mø£ÿ&çøÏ b˛sTT+~? K\T&Ü! eT*qT&Ü!
<äTs®q¡ T&Ü! ìqTï •øå+Ï #·&Üìπø eTs¡˝≤ e÷s¡T‹ e∫à ñHêï&ÉT. eTT˝¢Àø±~Û|‹ü ,
eTT˝¢Àø±\≈£î eT÷\dü+Ô uÛyÑ TÓ qÆ lsêeTTì e÷eT÷\T e÷qe⁄&Éì ˙e⁄
dü+ãs¡|&ü TÉ ‘·THêïyê? ˇπs! >±&ç<ë! |æ\ø¢ ±\Te\T - uÛ≤^s¡~,∏ @qT>∑T\T
- ◊sêe‘·+, >∑TÁsê\T - dü÷s¡T´ì s¡<∏ëìøÏ ø£≥ºã&çq ñ#ÌÓÃÅX¯ÙeeTT,
$TDT>∑Ts¡T|ü⁄s¡T>∑T - dü÷s¡T´&ÉT, ø±øÏ - >∑s¡T&ÉT&ÉT, yêqs¡T\T -
yêj·TTq+<äqT&ÉT, bÕcÕD≤\T - |üsT¡ düy~˚ , |üXó¯ e⁄\T - •e⁄ìyêVü≤qyÓTqÆ
q+~, ‘ês¡\T - #·+Á<äT&ÉT, |üs«¡ ‘ê\T - ø£qø±Á~, bÕeTT\T - Ä~X‚wßü e⁄
420 lsêeT$»j·T+
mqï{Ïø° düe÷q+ ø±e⁄. n˝≤π> e÷eT÷\T eTqTwüß\T - sê|òTü y˚+Á<äT&ÉT
düe÷q+ nqT≈£îHêïyê? zØ n|ü$Á‘ê! ˙e⁄ Ä e÷≥ m˝≤ nq>∑*>±e⁄.
˙e⁄ |ü~‘·\\Tqï >=Á¬se⁄. •e⁄ìøÏ ‘·*¢ d”‘ê<˚$. ìX¯Ãj·T+>± Äy˚T
Ä~e÷j·T, uÛyÑ êì. s¡Ds¡+>∑yT˚ ôVAeT≈£î+&ÉeTT. nbÕs¡+>± sêøåd£ Tü \T
n+<äT˝À ÄVüQ‹ nsTTb˛‘ês¡T. ∫es¡≈î£ ˙e⁄ |üPsíêVüQ‘·sTT b˛‘êe⁄.
>±&ç<≈ä î£ #·+<äq+ sêdæq≥ºT, ˙ y˚<ë<Û´ä j·Tq+ e´súy¡ T˚ . wüÁ&ÉkÕ\˝À ø£*j·T
‹|æŒq+<äTe\¢ >∑]≥≈£î s¡T∫ ‘Ó\TdüT+Ô <ë? ˙e⁄ |ü~eTTU≤\‘√ qTqï
eq#·s¡T&Ée⁄. ìqTï e~Û+#·{≤ìøÏ $\Tø±&Ó’q sêeTT&ÉT düeTs¡BÛs¡T&Ó’
Á‹≈£L{≤#·˝≤ìøÏ $#˚ÃkÕ&ÉTμ.
n‹ |üs¡TwüyÓTÆq Ä n+>∑<äTì e÷≥\T yê&çjÓÆTq u≤D≤\e˝…
Vü≤è<äjT· +˝À >∑T#·TÃø√>± sêeDT&ÉT |üse¡ T≈£î|æ‘T· &Ó’ yê*q+<äqTì‘√ Ç˝≤
nHêï&ÉT. ªzØ! eTs¡ÿ{≤! eq#·sê! ˙e+{Ï bÕeTs¡T&ÉT uÛ÷Ñ $Tπø uÛ≤s¡+. ˙
‘·+Á&çì #·+|æ ˙ ‘·*¢ ‘ês¡qT, düTÁ^e⁄ìøÏ Ç#êÃ&ÉT. <ëìøÏ Á|ürø±s¡+ #˚dæ
‘·+Á&ç ãTTD+ rs¡TÃø√yê? #˚‘ø· ±ø£b˛‘˚ düeTTÁ<ä»˝≤˝¢À eTTì– J$‘·+
#ê*+#·T. ˝Òøb£ ˛‘˚ zØ eTX¯ø±! Hê yÓqTø£ qT+&ç ‘·«s¡>± bÕ]b˛! düTÁ^e⁄ì
e~Û+∫ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ˙≈£î øÏwÿæ +<Ûësê»´$TkÕÔ&Ü! ˙ ‘·*¢ e´_Û#ê]DÏ
ø±ã{ºÏ düTÁ^e⁄ì e]+∫+~. ì»+>± düTÁ^e⁄&ÉT, s¡|òüTTMs¡T&ÉT ˙≈£î
Á|ü<ëÛ qX¯Á‘·Te⁄\Tμ nì <äTs√“¤<äÛ #˚jT· >± n+>∑<Tä &ÉT ªyê* sêeTu≤D+‘√
eTT≈£î&Ô H’Ó ê&ÉT. sê|òTü e⁄ì eTVæ≤eT e\¢ yê* nøåj £ T· yÓTqÆ kÕj·TT»´|ü<ëìï
bı+<ë&ÉT. <äXe¯ TTU≤! ìqTï á øåD£ y˚T •øåkÏ ÕÔqT #·÷&ÉT! Hê eTTwº|æ ÷üò ‘ê\‘√
ìqTï eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T #˚kÕÔqT. zØ! n|ü$Á‘ê! ˙ X¯øÔÏ kÕeTsúê´˝Ò$T{À
eTT˝¢Àø±˝¢À n+<ä]ø° u≤>± ‘Ó\TdüT. ìqTï ˇø£s√E düV≤ü ÁkÕs®T¡ qT&ÉT ã+B
#˚dqæ |üŒ{Ïø° Ç+ø± dæ>T∑Z ˝Ò≈î£ +&Ü ‘·˝‘… T· ≈Ô î£ ‹s¡T>∑T‘·THêïe⁄. yÓqTø£ ˙e⁄
ã*#·Áø£e]Ô Ç+≥ ã+B>± |ü&ç ñHêïe⁄. nø£ÿ&É <ëdæ ìqTï |ü⁄s¡T>∑T˝≤>±
n<Ûë´j·TeTT-25 421
|ü≥ºT≈£îì, #·+ø£˝À Ç]øÏ+#·Tø=ì m&É‘Ó]|æ ˝Ò≈£î+&Ü ‹{ºÏb˛dæ+~.
n≥Te+{Ï~ ˙ Á|ü‘ê|ü+. Ç+ø± dæ>T∑Z ˝Ò≈î£ +&Ü ˙ eTTK+ m˝≤ #·÷|ædTü HÔ êïe⁄!
˙ |ü~‘·\\T K+&ç+#·&ÜìøÏ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT Äj·T‘·eÔ TsTTHê&ÉTμ nì nq>±
sêeDT&ÉT yÓTs¡T|ü⁄y˚>+∑ ‘√ n+>∑<Tä ìô|’ u≤D+ y˚XÊ&ÉT. ùde≈£î\‘√ Ä
ø√‹ì |ü≥Tº ø√+&ç nì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. ã\XÊ\T¬sq’ q\T>∑Ts¡T sêøåd£ Tü \T
n+>∑<Tä ì |ü≥Tº ø√e&ÜìøÏ y˚>+∑ >± |üsT¡ >¬ ‘êÔsT¡ . øåD£ ø±\+˝À n+>∑<Tä &ÉT
<ë«s¡+ e<›ä ì\ã&ç n<äT“¤‘· |üsêÁø£eT+ Á|ü<]ä Ù+#ê&ÉT. j·TeTøÏ+ø£sT¡ ìe˝…
>∑]+® #·>± Ä X¯u≤› ìøÏ Äø±X¯+ <ä<]ä› *¢+~. sêeDTì >∑T+&Ó\ô|’ ‘√ø£‘√
>±j·÷\T #˚XÊ&ÉT. sêeDTì øÏØ{≤ìï Á‘·T{Ï˝À ø±*u§≥qÁy˚*‘√ Äø±XÊìøÏ
m>∑Ts¡>={º≤&ÉT. øåD£ ø±\+˝À Ä düu≤Û eT+&ÉbÕìï ‘·\ô|’ ì&ÉT≈£îì Äø±XÊìøÏ
m>∑Ts¡>± |ü<Ûëï\T>∑T Á>±e÷\ $d”Ôsí¡+˝À dü÷s¡´øÏs¡D≤\T ‘·≈£îÿe>±
Á|ü d ü ] +#êsTT. uÛ Ñ T C≤\ô|’ q Tqï q\T>∑ T s¡ T sêøå £ d ü T \ ÁbÕD≤\T
ô|ø¬’ –]b˛j·÷sTT. yê*q+<äqT&ÉT Äø±X¯e÷sZêq yÓ&TÉ ‘·T+fÒ yêfi¯ófl Áù|‘ê˝¢≤
y˚˝≤&ÉkÕ>±s¡T.
nø£kÕà‘·T>Ô ± edüTqÔ ï n+>∑<Tä ì #·÷∫ ÄX¯Ãs¡´|ü&ܶ &ÉT C≤qø°se¡ TDT&ÉT.
m+‘√ Äq+~+#ê&ÉT düTÁ^e⁄&ÉT. uÛÑTC≤\ô|’qTqï Áù|‘ê\qT ~+∫,
eT+&ÉbÕìï uÛÑ÷$Tô|’qT+∫ eTT˝¢Àø±~Û|ü‹jÓÆTq sêeTTì #·s¡D≤\≈£î
yÓ÷ø£]˝¢≤&ÉT n+>∑<äT&ÉT. Á|”‹‘√ ÁuÛÑeTs¡+ |ü<äà+˝Àì düT>∑+<Ûëìï
ùd$+∫q≥ºT, n+>∑<äT&ÉT s¡|òüTTMs¡Tì |ü<ë+ãTC≤\qT ùd$+#ê&ÉT.
»>∑Hêï<∏Tä &Óq’ lsêeTT&ÉT n+>∑<Tä ì Áù|eT>± n≈£îÿq #˚sT¡ Ã≈£îì Ä*+>∑q+
#˚dTü ≈£îHêï&ÉT. yê*|ü⁄Á‘·Tì #·÷∫ yêqs¡T\+‘ê m+‘√ Äq+~+#ês¡T.
sêeDTì øÏØ{≤ìï n+>∑<äT&ÉT lsêeTTì eTT+<äT+#·>± <ëìì
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT yÓ+≥H˚ $;ÛwDü Tì •s¡dTü ‡q n\+ø£]+#ê&ÉT. lsêeTT&ÉT
n+>∑<äTì‘√ ªsêuÀj˚T ø±\+˝À $;ÛwüDT&ÉT dæ+Vü‰düq+ô|’ mø£ÿ&É
422 lsêeT$»j·T+
≈£Ls¡TÃ+{≤&ÉT? n+<äTe\¢ á eT+&ÉbÕìï j·T<∏ëkúÕq+˝À ñ+∫sê!μ nHêï&ÉT.
Ä e÷≥\T $ì yê*düT‘·T&ÉT Ä~X‚wßü e⁄ uÛ÷Ñ $Tì ‘·\ô|’ ñ+#·T≈£îqï≥¢T>±
eT+&ÉbÕìï ‘·\ô|’ ì&ÉT≈£îì j·T<∏ëkúÕq+˝À ñ+∫ Á‹≈£L{≤#·˝≤ìøÏ ‹]–
yÓ[flq n+>∑<Tä ì ã\|üsêÁø£e÷\≈£î sêøåd£ Tü \T ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· ˝…H’ ês¡T.
Çø£ÿ&É sê|òTü e⁄ì‘√ yê*q+<äqT&ÉT \+ø£˝À »]–q dü+>∑‘T· \˙ï
$e]+#ê&ÉT. ª|üs«¡ ‘·•Ks¡+ô|’ y˚T|ò÷ü \T m+‘· e]¸+∫Hê ˙s¡T ì\eq≥¢T
sêeDTìøÏ mìï ˙‘·T\T uÀ~Û+∫Hê @MT ‘·\ø¬ ø£ÿ˝Ò<Tä . Á|ü‹s√E ø±øÏ
bÕ\˝À kÕïq+ #˚dHæ ê mqï{ÏøÏ sê»Vü≤+dü ø±˝Òq≥¢T, ô|s¡T>∑T˝À u§>ZT∑ qT
mìïs√E\T+∫Hê ‘Ó\㢠&Éq≥¢T, ÇdüTø£qT m+‘· <ä+∫Hê n~ mqï{Ïø°
yÓT‘·ãÔ &Éq≥¢T, |üsT¡ düy~˚ ì e~* bÕcÕD≤ìï ‘Ó#T· Ã≈£îqï≥¢T, |ü⁄≥ºT>∑T&¶ç
eTT+<äT B|ü+ e⁄+∫q≥¢T, ã~ÛsT¡ ì eTT+<äT s¡TÁ<äMD yêsTT+∫q≥¢T,
X¯‘e· T÷sâT¡ ì eTT+<äT ˙‹ uÀ~Û+#·≥+ e´sú+¡ . >∑TeTà&ç ø±j·T˝À #·ø¬ ÿs¡
u≤>± ≈£L] mìï ~Hê\T+∫Hê, <ëìøÏ @e÷Á‘·+ r|æ n+≥<äT. Áù|‘êìøÏ
c˛&ÉXÀ|ü#ês¡|Pü » m+‘· #˚dHæ ê @+ |ò\ü +? Ä $<Û+ä >± \+ø±Hê<∏Tä ìøÏ
m+‘· uÀ~Û+∫Hê e´súy¡ T˚ . dü÷s¡´#·+Á<äT\Tqï+‘· es¡≈î£ $;ÛwDü T&ÉT sê»´+
#˚kÕÔ&TÉ . z d”‘ê s¡eTD≤! MT e÷≥ mqï{Ïø° e´sú+¡ ø±<äT. j·TT<Δ+ä
˝Ò≈î£ +&Ü C≤qøÏì sêeDT&ÉT mqï{Ïø° ‹]– Çe«&ÉT.μ
;Ûøs£ j¡ T· T<Δës¡+uÛ+Ñ
á e÷≥\T $qï+‘·H˚ Ms√‘·eÔ TT&Óq’ sê|òTü y˚+Á<äT&ÉT ã*w˜yü TÓ qÆ ‘·q
u≤VüQ<ä+&Ü\qT #·]∫ ø√<ä+&É+ô|’qTqï Ä#êä<äq ‘=\–+#·>±H˚
dü÷s√´<äjT· +‘√ Nø£{Ï q•+∫ yÓ\T>∑T\T $s¡õ$Tàq≥¢T ø√<ä+&É+ ø±+‘·T\T
yÓ<»ä *¢+~. d”‘êsêeTT&ÉT ì\ã&ç øåD£ +˝À $+{ÏøÏ Hê]ì dü+~Û+∫ ≥+ø±s¡+
#˚jT· >±, Ä <Û«ä ìøÏ dü|BÔü «bÕ\T <ä<]ä› ˝¢≤sTT. ø±\T&˚ n~]|ü&≥˚ ≥ºT>±
n<Ûë´j·TeTT-25 423
düTÁ^e⁄&ÉT y˚dqæ s¡+ø¬ ≈£î |ü<ìÓ› $T~ |ü<ëà\yêqs¡T\T VüQ+ø±sê\T #˚d÷ü Ô
˝Ò#ês¡T. &Óu“Ì… s¬ +&ÉT ø√≥¢ uÛ\Ñ ÷¢ ø±\ ìHê<ë\‘√ Äø±X¯+ ‘·\&¢ *ç ¢ ‘·q
ø£+sƒêìï, ~>ZC∑ ≤\˙ï >∑T+|ü⁄>± ≈£Ls¡TÃ+fÒ Ä ãs¡Te⁄≈£î ≈£Ls¡à+ ‘·q M|ü⁄qT
düe]+#·T≈£îHêïsTT. j·T»„esêVü≤+ ‘·q <ä+‘ê\qT düsT¡› ≈£î+~. yêqs¡T\+‘ê
ˇø£ÿô|≥ºTq #˚dæq VüQ+ø±sê\≈£î <˚e‘·\T ≈£L&Ü ñ*øÏÿ|ü&¶Üs¡T. Ä
Á|ü<X˚ e¯ T+‘ê <äTeTTà<Û÷ä [‘√ ì+&çb˛sTT+~. y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·+ ø£+|æ+∫+~.
@qT>∑Tô|ø’ Ï \+|òTæ +#˚ eTè>∑sêE e˝… m˝≤+{Ï »+≈£î, >=+≈£î ˝Òø£ Çs¡y’Ó
ø√≥¢ yêqs¡T\‘√ düTùwDT&ÉT \+ø£ ô|ø’ Ï \+|òTæ +#ê&ÉT. düø\£ bÕbÕ\qT
sêeTHêeT+ Á‘·T{Ï˝À m˝≤ e÷&çÃeTdæ#d˚ Tü +Ô <√ n˝≤ yêqs√‘·eÔ TT&Óq’
n+»Hê‘· q j· T T&É T , sêøå £ d ü T ˝qT eT≥º T u… ≥ º & ÜìøÏ |ü ] ¬ > ‘êÔ & É T .
düø\£ yêqs¡>D∑ ≤\≈£î ùdHê|ü‹jÓTÆ q ˙\T&ÉT yêj·TTy˚>+∑ ‘√ |üsT¡ >∑TrkÕ&ÉT.
Ä ø√˝≤Vü ≤ ˝≤ìøÏ m>∑ d æ q <Û ä ÷ [øÏ Äø±X¯ e T+‘ê ì+&ç b ˛sTT
ø£˝≤Œ+‘·eTsTT+<ë nqï≥ºT>± ‘·\&¢ *ç +¢ ~. düeTTÁ<ä+ #Ó*j·T*ø£≥º <ë{Ï
uÛ÷Ñ $Tì eTT+#Ó‹+Ô ~. ˙{Ïô|’ ‘˚*j·÷&˚ >∑TeTà&çø±j·T˝≤ uÛ÷Ñ eT+&É\+
}–dü ˝ ≤&ç + ~. Äø±X¯ + }– ‘ês¡ \ T &Û û ø =ì H˚ \ sê˝≤sTT.
y˚Ts¡T|üs¡«‘ê\e+{Ï \+ø±q>∑s¡+ ãTs¡TE\ô|’q u≤D≤\sêX¯ó\T
Á|üfij¯ T· ø±\|ü⁄ yÓTs¡T|ü⁄r>∑˝≤¢ yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT. \+ø± <äTsZ+¡ ô|ø’ Ï ã*wüß˝˜ q’…
Á|ü‘ê|üXS¯ s¡T\T m>∑Áu≤øÏ sêøåd£ Tü \ E≥ºT|ü≥Tº ≈£îì ˇø£ÿ }|ü⁄‘√ H˚\MT<ä
|ü&X˚ Ês¡T. n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ô|<›ôä |<›ä j·T+Á‘ê˝…ìï{ÏH√ ndüTs¡T\T j·TT<ΔëìøÏ
dæ<Δä+ #˚XÊs¡T. yêqs¡ùdq n‹X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq X¯ÁkÕÔ\qT sêøå£düT\ô|’
Á|üj÷Ó –+∫+~. ø√{≤qTø√≥¢ |üs¡«‘ê\qT ˇø£ÿkÕ]>± yêqs¡T\T ‘Ó∫Ã
|ü&Éy˚j·T>± j·T+Á‘ê\‘√ düVü‰ sêøå£düT\T qT>Z∑TqT>Z∑T nj·÷´s¡T.
<ä T sZ ¡ + ô|’ q Tqï sêøå £ d ü T \qT >∑ T ]#· ÷ ∫ yêqs¡ T \T X¯ g |ò ü ÷ ‘ê\‘√
Væ≤+dæ+#ês¡T. n<˚ düeTj·T+˝À <äTsZ¡ •Ks¡+ ≈£L* sêøå£düÁù|‘ê\qT
424 lsêeT$»j·T+
uÛÑj·Tø£+|æ‘·T\qT #˚dæ+~. ‘√ø£qT ‘ê&ÉT>± $dæ] ndüTs¡T\ ø£+sƒê\≈£î
#·T{ºÏ ˇø£ÿkÕ] ≈£î~|æ ˝≤>∑>± sêøå£düT\T Áù|‘ê\e˝… ø£+<äø£+˝À |ü&¶Üs¡T.
ˇø£ yêqs¡T&ÉT nø£kÕà‘·T>Ô ± m–] sêøåd£ Tü \ ø±fi¯ófl |ü≥Tº ≈£îì –s¡–sê
Á‹|æŒ Äø±X¯+˝ÀøÏ m>∑sπ ùdÔ yês¡T H˚\≈£î ø=≥ºTø=ì eTs¡D+Ï #ês¡T. ˇø£&TÉ
sêøåd£ Tü \ bı≥ºN\Ã>±, ˇø£&TÉ ø±fi¯ófl #˚‘T· \T eTT≈£îÿ $]#˚XÊ&ÉT. ˇø£&TÉ
Áù|‘·+˝≤ uÛTÑ »+ô|’ y˚˝≤&ÉBdæ \+ø£+‘ê ‹bÕŒ&ÉT. Ä $<Û+ä >± m≈£îÿeeT+~
sêøå£düT\T eTs¡DÏ+#ês¡T. >√|ü⁄s¡+ ô|’qT+&ç sêeDT&ÉT >∑eTì+#·>±,
<äX~¯ X¯\T Äø±X¯+ n+‘ê yêqs¡eTj·T+>± >√#·]+∫+~. <äXø¯ +£ <Ûsä T¡ &ÉT
‘·q ôd’Hê´qTï<›˚•+∫, @+ #·÷düTÔHêïs¡T? ‘·«s¡>± ãj·T≥≈£î |ü<ä+&ç.
düeTdüÔyêqs¡T\qT dü+Vü≤]+∫ düeTs¡uÛÑ÷$Tì ‘·T&ç∫yÓj·T´+&ç nì
ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. #·‘T· s¡+>∑<fiä ≤\‘√ ø√{≤qTø√≥¢ sêøåd£ ü ôdq’ ´+ \+ø£qT+&ç
ãj·T\T<˚]+~. |üs«¡ ‘·deü ÷qyÓTqÆ sêøåd£ Tü \T n+<ä$ø±s¡yTÓ qÆ eTTU≤\‘√,
qT<äT≥ mÁs¡ì ≈£î+≈£îeT‘√, bı&Éyq’Ó yÓ+Á≥Tø£\‘√, ‘Ó\ì¢ >∑&+ɶ , Hê\Tø£
s¡ø+Ô£ z&ÉT‘·T+&É>±, ì|üø£DøÏ \£ e˝… ø£fió¯ fl s¡ødÔ£ øæ yÔ£ TÓ ,Æ $|üØ‘·+>± eT<ä´+
ùd$+∫ X¯ÁkÕÔ\T #˚‘ã· ÷ì ‘·÷\kÕ>±s¡T. <˚e‘·\ •s¡dTü ‡\T>∑\ ∫Á‘·|{ü ≤\qT
bÕ<ë\≈£î <ës¡+‘√ ø£{,Ϻ ‘=&É\eT<Û´ä ø£+ø±fi≤\T yÓTs¡TdüT+Ô &É>± Äy˚X+¯ ‘√
>∑]+® #·kÕ>±s¡T. ‘·fiø¯ fi£ ˝¯ ≤&˚ &Ü\T, ø£‹,Ô X¯ø,ÔÏ X¯S\eTT, ã˝¢e… TT, >∑<,ä
|ü]|òTü , #·Áø±\T #˚ã÷Hês¡T. eTT+CÒ‹øÏ #êeTsê\T y˚˝≤&ÉT‘·THêïsTT.
yêqs¡T\ u§eTà\T >∑C®…\ e˝… ø±fi¯fl≈£î <Ûä]+#ês¡T. n+<äs¡÷ ø£\dæ
uÛ÷Ñ eT+&É\eT+‘ê n~]b˛j˚T≥≥ºT>± ô|<›>ä ± ª<˚e‘·\+‘ê bÕ]b˛j·÷s¡T.
$TeTTà\q+<ä]ì sêeTTì‘√ düV‰ü $T+–y˚kÕÔeTTμ n+≥÷ >∑]+® #·kÕ>±s¡T.
‘·sT¡ yê‘· eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ HêHêC≤‹ nXÊ«\ô|’ sêøåd£ Tü \T K&Z<É ëÛ s¡T˝…’
yÓfifl¯ kÕ>±s¡T. yÓqTø£ ◊sêe‘· düe÷qyÓTqÆ >∑»<äfi+¯ , yê{Ïô|’ X¯S\+ #˚ã÷ìq
ndüTs¡T\THêïs¡T. yê{ÏqqTdü]+∫ n+ãsêìï n‹Áø£$T+∫q≥¢Tqï <Û«ä C≤\‘√,
n<Ûë´j·TeTT-25 425
s¡‘ï· K∫‘·yTÓ qÆ ∫Á‘ê\‘√ s¡+>∑T©qT‘·Tqï s¡<ë∏ \T q&ÉTekÕ>±sTT. yê{ÏøÏ
y˚T\TC≤‹ ñ‘·eÔ ÷XÊ«\qT |üPHêÃs¡T. dü+Á>±eT dü+øπ ‘·yTÓ qÆ <äT+<äTuÛTÑ \T
ÁyÓ÷–+#ês¡T. s¡D yê<ë´\‘√, u≤ø±\‘√ j·TT<Δsä +¡ >∑+ Á|ü‹<Û«ä ìdüT+Ô &É>±
ˇø£ |ü<‹äΔ ˝À Çs¡Tùdq\T ‘·\|ü&ܶ sTT. »j·Tj·TX¯d«” ! njÓ÷<Ûë´qè|üesê!
n+≥÷ yêqs¡ Ms¡T\T |üsT¡ >∑T*&ÉT‘·÷, sêøåd£ Tü \qT eèøå±\‘√ >±j·T|üs∫¡
j·TT<Δ+ä ˝À eT{ºÏ ø£]|æ+#ês¡T. j·TeTTìe˝… yêqs¡T\T |üsT¡ >∑T |üsT¡ >∑Tq
|üs«¡ ‘ê\T, ô|<›øä =+&Ésêfi¯ófl ndüTs¡T\ô|’ y˚dæ yê] X¯Øsê\qT ‘·T‘·TìÔ j·T\T
#˚XÊs¡T. sêøåd£ Tü \T ‘·eT ã\Á|üj÷Ó >∑+‘√ ø√{≤qTø√≥¢ ø£|⁄ü \ •s¡dTü ‡\qT,
f…+ø±j·T\T m>∑sy¡ d˚ qæ ≥¢T Äø±X¯+˝ÀøÏ m>∑Ts¡yX˚ Ês¡T. #Ós≈¡ î£ >∑&\É qT
eTTø£ÿ\T #˚dqæ ≥¢T>± yêqs¡T\ #˚‘T· \T ø±fi¯ófl $s¡∫ ˇø£≈î£ |üŒ b˛XÊs¡T.
&Ü\T‘√ ‘·eTqT ø±bÕ&ÉTø=+≥÷ ã˝¢\Ò ‘√ ã\+>± yêqs¡T\qT bı&ÉeuÀ‘˚,
˝…øÿ£ ˝Òq+‘·eT+~ yêqs¡T\T \+|òTæ +∫ sêøåd£ Tü \ >∑T+&Ó\qT N\Ã>± me¬ses√
‘Ó*j·Tì dú‹æ ˝À m+‘√eT+~ eTs¡D+Ï #ês¡T. Äy˚X+¯ >± ø£|⁄ü \T ã+&É\T
y˚jT· >±, sêøåd£ Tü ˝ eTTU≤\T |ü#÷ &Ó,’ s¡ø+Ô£ u§≥u§{≤ ø±], ‘·\\T eTTø£ÿ˝…’
Äø±XÊìøÏ m–sêsTT. ô|ø¬’ –]q Ä •s¡dTü ‡\T dü«sZe¡ ÷sZêìï #Û~˚ dü÷Ô yÓ[fl
n~ ≈£L&Ü qX¯«s¡eTì ‘Ó*dæ d”‘ê|ü‹ì #·÷&É{≤ìøÏ ÁøÏ+<ä≈£î ~–
edüTHÔ êïj·÷ nqï≥¢THêïsTT.
s¡Ds¡+>∑+˝À n+<äs÷¡ ø£\dæ Hê≥´+ #˚d÷ü Ô s¬ +&ÉT #˚‘T· \‘√ #·|Œü ≥¢T
ø=&ÉT‘·÷, e÷≈£î Çø£ÿ&É Hê≥´+ #˚jT· &ÉyT˚ |üì, nì Äq+~+#·kÕ>±s¡T.
‘Ó–|ü&ɶ •s¡dTü ‡\T, y˚TeTT yÓ÷øå+£ bı+<äT‘ê+, MT≈£î Ç~ mqï{Ïø° kÕ<Û´ä +
ø±<äTî nì s¡Ds¡+>∑+˝Àì ;ÛsT¡ \e<›ä |üø|£ øü ± qyê«sTT. á $<Û+ä >±
yêqs¡Ms¡T\T $»è+_Û+∫ ñ<ä+› &ÉyTÓ qÆ >∑»<äfi≤ìï #·÷∫ yê{Ï ≈£î+uÛdÑ ˝üú ≤\qT
ô|ø£*+∫ Äø±XÊìøÏ m>∑Ts¡yX˚ Ês¡T. @qT>∑T <ä+‘ê\T ne©\>± $s¡∫
e÷e{Ïì yê{Ï‘√H˚ >±j·T|üs∫¡ ≈£î+uÛdÑ ˝üú ≤\qT #Û~˚ +#ês¡T. @qT>∑T\ ‘√ø£qT
426 lsêeT$»j·T+
|ü≥Tº ø=ì –s¡–sê Á‹|æŒ Äø±X¯+˝ÀøÏ m>∑Ts¡yd˚ æ <ëìï \øå´£ +>± #˚dTü ≈£îì
Ç+ø√ @qT>∑TqT $dæsπ yês¡T. n˝≤ ˇø£<ëì yÓqTø£ ˇø£{Ï Äø±X¯+˝À
>∑T+Á&É+>± |ü]ÁuÛ$Ñ T+#˚$. ˇø£ >∑TÁs¡+ ø±fi¯ófl |ü≥Tº ø=ì sö‘·T‘√ düV‰ü
H˚\øπ dæ u≤<˚yês¡T. eèøå±\‘√ düV‰ü |üs«¡ ‘ê\qT ‘·{≤\Tq s¡<ë∏ \ô|’ y˚jT· >±
s¡<kä∏ Õs¡~‘∏ √ düV‰ü qT>ZT∑ qT>Zj
∑ T˚ ´$. n˝≤ düTsêe‘êsê˝…q’ yêqs¡T\T eT÷&ÉT
sêÁ‘·T\T, eT÷&ÉT |ü>∑fi¯ófl ‘êsêkúÕsTT˝À j·TT<Δä+ #˚j·T>± sêøå£düT\T
bÕ]bıj·÷´s¡T.
C]–q<ä+‘ê ø£\j·Tp∫ s¡D<ä≈î£å &Óq’ <Û÷ä Áe÷≈åî£ &ÉT s¡<ë∏ s¡÷&ÛTÉ &Ó’
y˚>+∑ >± u≤D≤\T y˚dæ \øå˝£ ≤~ yêqs¡T\qT H˚\≈£L˝≤Ã&ÉT. yêqs¡T\+‘ê
•\\T, |üs«¡ ‘ê\T ‘Ó∫à ô|q’ |ü&yÉ d˚ Hæ ê #·‘T· s¡T&Óq’ Ä <Ûqä TsΔê] yê{Ïì
|æ+&ç|æ+&ç #˚XÊ&ÉT. ndü+U≤´ø£yÓTÆq yêqs¡>∑D≤\qT øå£D+ ˝À|ü\
<Û÷ä Áe÷≈åî£ &ÉT dü+Vü≤]+#ê&ÉT. $T>∑‘ê yêqs¡ôdq’ ´+ bÕ]b˛sTT+~. Ç+‘·˝À
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫à ˇø£ |üs«¡ ‘êìï <Û÷ä Áe÷≈åî£ ì ô|q’ y˚XÊ&ÉT.
<ë+‘√ >∑TÁsê\T s¡<∏ä+ #·÷sí¡eTj·÷´sTT. ‘Ó*$>± sêøå£düT&ÉT ô|’¬ø–]
‘·|ü ≈£îHêï&ÉT. >∑sT¡ &ÉTì ‘˚H{Ó >° ∑ ≈£î{ºÏ #·+bÕ\qT≈£îqï≥¢T <Û÷ä Áe÷≈åî£ &ÉT
X¯S\+‘√ e÷s¡T‹ô|ø’ Ï e#êÃ&ÉT. @qT>∑Tô|ø’ Ï \+|òTæ +#˚ eTèπ>+Á<ä+˝≤
Äy˚X¯+>± yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT eTTwºæ|òü÷‘ê\‘√ Ä sêøå£düTì •s¡düT‡qT
eT{º≈Ï î£ +&Ée˝… #·÷sí+¡ #˚XÊ&ÉT. @qT>∑Tô|’ |üs«¡ ‘·+ |ü&≥ɶ Tº , eTVü‰eèøå+£
≈£L*b˛sTTq≥ºT, <Û÷ä Áe÷≈åî£ &ÉT $>∑‘J· e⁄&Ó’ H˚\sê˝≤&ÉT. eTqdüT <äè&ÛyÉ TÓ ‘Æ ˚
Ç+Á~j·÷\ Ä≥\T kÕ>∑q≥ºT, eTqdüT <˚ìj·T+<äT ì\Te<√ <ëìô|’ Á|”‹
ø£\>∑q≥ºT, <Û÷ä Áe÷≈åî£ ìøÏ |ü{qϺ >∑‹ #·÷∫ øå‘£ >· ±Á‘·T\ ø£fifl¯ ÁuÛeÑ T\T
‘=\–b˛sTT |ü˝≤j·Tq+ ∫‘·–Ô +#ês¡T. <Û÷ä Áe÷≈åî£ &ÉT n+‘·]+#ê&Éqï yês¡$Ô ì
sêeDT&ÉT ∫+‘êÁø±+‘·T&Éj÷· ´&ÉT. eÁ»<ä+Áwüßìº ôdq’ ´+‘√düV‰ü s¡Ds¡+>±ìøÏ
yêj·TTy˚>+∑ ‘√ yÓfifl¯ e\dæ+<äì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. Ä ‘·sT¡ D+˝À yêqs¡T\T
n<Ûë´j·TeTT-25 427
sêøå£düT\T ‘·\|ü&É>± sêøå£düT\T yêqs¡Ms¡T\qT H˚\≈£L\ÃkÕ>±s¡T.
eÁ»<ä+Áwüß&º TÉ s¡<ë∏ s¡÷&ÛTÉ &Ó’ yêqs¡ôdq’ ´+‘√ ‘·\|ü&ç s¬ +&ÉT \øå\£ eT+~ì
Vü≤‘·e÷sêÃ&ÉT. Ç~ #·÷∫ yê*düT‘·T&ÉT y˚>∑+>± |üs¡T¬>‹Ô e+<ä˝≤~
|üs«¡ ‘ê\qT ‘Ó∫à j·TeTTìe˝… X¯Á‘·Te⁄\ô|’ |ü&X˚ Ê&ÉT. Ä |üs«¡ ‘ê\ ôVAs¡T˝À
ˇø£ nøå ö Væ ≤ DÏ sêøå £ d ü ôd’ q ´+ eTs¡ D Ï + ∫+~. H˚ \ +‘ê s¡ ø £ Ô +
Á|üeVæ≤+#·kÕ–+~. Ä düeTj·T+˝À ‘êsê‘·qj·TT&ÉT mH√ï •Ksê\Tqï
ˇø£ eTVü‰|üs«¡ ‘êìï ô|ø£*+∫ |üse¡ ÷y˚X+¯ ‘√ eÁ»<ä+Áwºßü ì ô|ø’ Ï $dæsê&ÉT.
ø±˙ eÁ»<ä+Áwüߺ&ÉT ˇø£ÿ u≤D+‘√ <ëìï qT>Z∑T#˚XÊ&ÉT. Ç~ #·÷∫
|üse¡ TÁ|ü‘ê|æ nsTTq n+>∑<Tä &ÉT eTVü‰ eèøå±ìï ô|ø£*+∫ VüQ+ø±s¡+‘√
Äø±X¯+ <ä<]ä› ˝¢≥Ò T¢ eÁ»<ä+Áwüßìº eèøå+£ ‘√ #êeu≤<ë&ÉT. q*¢ì q*|æq≥¢T
q\#·&+É ‘√ X¯Øs¡+ qT>ZT∑ qT¬>ÌZ s¡ødÔ£ øæ yÔ£ TÓ +Æ ~ Ä Á|ü<X˚ e¯ T+‘ê.
øå£D+˝À nø£+|üqT&ÉT ôd’q´+‘√ j·TT<ΔëìøÏ e∫à yêqs¡<äfi¯+ô|’
ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ u≤D≤\T dü+~Û+#ê&ÉT. dæ+Vü≤+ |ü+C≤ <Óã“≈£î @qT>∑T
eTs¡DÏ+∫q≥¢T, Vü≤qTeT+‘·Tì eèøå£|òü÷‘ê\≈£î nø£+|üqT&ÉT ‘·qTe⁄
#ê*+#ê&ÉT. sêøåd£ Tü \ Vü‰Vü‰ø±sê\T $ì <äXø¯ +£ <Ûsä T¡ &ÉT XÀø±síe¡ +˝À
eTTì–b˛j·÷&ÉT. n|ü&ÉT CÒ´w˜≈ü î£ e÷s¡T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·+Á&çì XÊ+‘·|sü ∫¡ ,
ªsêC≤! ˙e⁄ <äT'œ+#·qedüse¡ TT˝Ò<Tä . ˙ X¯Á‘·Te⁄qT á s√E s¡Ds¡+>∑+˝À
|ü≥Tº ø√ø£b˛‘˚ Hê ù|s¡T Ç+Á<äõ‘·TÔ ø±<äT. H˚qT @ »+‘·Te⁄ ø£&TÉ |ü⁄H√
|ü⁄{º≤qqT≈£î+{≤qTμ n+≥÷ Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·+Á&çøÏ qeTdüÿ]+∫ nbÕs¡yTÓ qÆ
ôdq’ ´+‘√ ãj·T\T<˚sê&ÉT. ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ Ä ùdHêdüeTTÁ<ä+ dü‘«· s¡+>±
s¡DuÛ÷Ñ $TøÏ $#˚Ãdæ+~. s¡Dø√$<äT\T, X¯Ss¡T\T nsTTq yêqs¡Ms¡T\T
•\\T, ‘·sT¡ e⁄\T >¬ ø’ =ì ndüTs¡T\ô|,’ ø±≈£î\ MT~øÏ sê»Vü≤+dü\e˝…
ø£\j·Tã&¶Üs¡T. sêfi¯fl˝À s¡‘êï\ e˝… Á|üø±•+#˚ á yêqs¡Ms¡T\ Á|ü‘ê|ü+
eTT+<äT sêøåd£ Tü \T ìdü‡Vü‰j·TT\j·÷´s¡T. yêqs¡T\ Á|ü‘ê|ü+#·÷∫ Ç+Á<äõ‘·TÔ
428 lsêeT$»j·T+
s¡<ë∏ ìï Ä yÓ|’ ⁄ü ‹bÕŒ&ÉT. n~ #·÷∫ yê*|ü⁄Á‘·T&ÉT eTVü‰|üs«¡ ‘êìï >¬ ø’ =ì
\+|òTæ +#ê&ÉT. Á|ü‘ê|üMs¡T&Óq’ »+ãTe÷*‘√ yêj·TT≈£îe÷s¡T&ÉT, $<äT´Hêà*
ô|ø’ Ï düTÁ^e⁄ì e÷eT nsTTq düTùwDT&ÉT, »+|òTü Hê$T ô|ø’ Ï Ms¡T&Óq’ q\T&ÉT
‘· \ |ü & ¶ Ü s¡ T . s¡ D eT+&É \ eT+‘ê Vü ‰ Vü ‰ ø±sê\T dæ + Vü ≤ Hê<ë\T
Äø±XÊqï+{≤sTT. ˝…øÿ£ ˝Òqìï yêqs¡ sêøåd£ Áü ù|‘ê\T, >∑T\ø£sêfi¯ófl, eTT‘ê´\T
ø£*dæ ≈£î|üŒ>± |ü&eç ⁄qï≥¢T>± ñHêïsTT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT »+ãTe÷*ì
ø±fi¯ófl|ü≥Tº ø=ì N˝≤Ã&ÉT. n<˚deü Tj·T+˝À düTùwDT&ÉT $<äT´Hêà*ì, ˙\T&ÉT
»+|òTü Hê$Tì H˚\øπ dæ ø={ºÏ #·+ù|XÊs¡T. Ç+‘·˝À dü÷s¡T´&ÉT ndü$Ô T+#·>±
Nø£{Ï q\T~X¯˝≤ yê´|æ+∫+~. me¬ses√ ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä . meÁsê nø£ÿ&É?
nì ndüTs¡T\T Á|ü•ï+#·>± y˚TeTT sêeTTì <ä÷‘·\eTì düe÷<Ûëq+ #Ó|Œæ q
ø£|⁄ü \ô|’ sêøåd£ Tü \T Vü≤sƒê‘·T>Ô ± ø£*j·Tã&ç Væ≤+dæ+#˚yês¡T. meÁsê nø£ÿ&É?
nì yêqs¡T\T n&ÉT>∑>± y˚TeTT sêøåd£ Tü \eTì #Ó|Œü >± ø£|eæ s¡T´\T yê]ô|ã’ &ç
#·÷sí+¡ #˚ùdyês¡T.
Hê>∑bÕX¯ã+<Ûqä +
Ç+‘·˝À #·+Á<äT&ÉT<äsTT+#·≥+ #·÷∫ n+<äs¡÷ Äq+<ä|ü&¶Üs¡T.
yêqs¡Ms¡T\T ndüTs¡T˝ |üsêÁø£e÷ìï <ës¡TD+>± nD∫y˚XÊs¡T. Ä
düeTj·T+˝À Ç+Á<äõ‘·TÔ s¡<+ä∏ ‘√ düV‰ü ùdq\‘√ ô|ø¬’ –] y˚T|ò÷ü \#ê≥Tq
<ë– düsŒ¡ u≤D≤\qT e]¸+#·kÕ>±&ÉT. sêøåd£ Tü \ ø£|≥ü + n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~.
u≤D≤\T düsêŒ˝…’ yêqs¡T\ <˚Vü≤+ô|’ ‹s¡T>∑kÕ>±sTT. <ë+‘√ yês¡T
œqTï˝…’Hês¡T. ø±ì sêeT\ø£ÎDT\ô|’ Ç+Á<äõ‘·TÔ düs¡Œu≤D≤\Ty˚j·T>±,
lsêeTT&ÉT yÓ+≥H˚ q\T~X¯\T |ü]øÏ+∫ á u≤D≤\T mø£ÿ&çqT+&ç
edüTHÔ êïsTT? Bì dü+<Ûëqø£sÔ¡ ø£fifl¯ ≈£î ø£qã&É&$˚ T? j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À ø£qã&ç‘˚
yê&çì eTTø£ÿ\T #˚kÕÔqT nHêï&ÉT. Ä <äTsê‘·Tàì |ü≥Tº ø√e{≤ìøÏ #ê˝≤eT+~
yêqs¡T\T ô|ø¬’ –sês¡T. Äø±X¯eT+‘ê yÓ‹øÏHê Ç+Á<äõ‘·TÔ C≤&É ‘Ó*j·Tø£
n<Ûë´j·TeTT-25 429
‹]–e∫à e÷qe<äqT˝…’ ~≈£îÿ\T #·÷&ÉkÕ>±s¡T. sêeT\ø£ÎDT\≈£î ˝…øÿ£ ˝Òqìï
u≤D≤\T ‘·>\∑ >± yê]s¡Te⁄s÷¡ eT÷]ä*¢ H˚\ô|’ |ü&bç ˛j·÷s¡T. Ä düeTj·T+˝À
Ç+Á<äõ‘·TÔ ô|q’ T+&ç ª@+ sêøåd£ Tü \T ‘·\|ü&>É ± sêøåd£ Tü \T yêqs¡Ms¡T\qT
H˚\≈£L\ÃkÕ>±s¡T. eÁ»<ä+Áwüß&º TÉ s¡<ë∏ s¡÷&ÛTÉ &Ó’ yêqs¡ôdq’ ´+‘√ ‘·\|ü&ç s¬ +&ÉT
\øå\£ eT+~ì Vü≤‘·e÷sêÃ&ÉT. Ç~ #·÷∫ yê*düT‘·T&ÉT y˚>+∑ >± |üsT¡ >¬ ‹Ô
e+<ä˝≤~ |üs¡«‘ê\qT≈£îHêïs¡T? Ks¡<ä÷wüDT\qT #·+bÕs¡T. •\\‘√
kÕ>∑sêìøÏ e+‘Óq ø£{º≤s¡T. y˚TeTT øå£Á‹j·TT\eTT, sê»≈£îe÷s¡T\eTT
n+{≤s¡T. @+ u≤D≤\T e<ä\&É+˝Ò<?˚ μ n+≥÷ $T>∑‘ê yêqs¡ôdq’ ´+ô|’
u≤D≤\T y˚jT· >± yês¡T yÓTT<ä\T q]øÏq #Ó≥¢ e˝… H˚\sê˝≤s¡T. n–ï|üP\‘√
|üs«¡ ‘·+ dæ+<ä÷s¡esí+¡ ˝À ø£qã&çq≥¢T ndü+U≤´ø£+>± ø£|⁄ü \ X¯Øsê\T
s¡ødÔ£ øæ yÔ£ TÓ HÆ êsTT. Ç+Á<äõ‘·TÔ eTTKT´\sTTq sêøåd£ Tü \ Áù|‘ê\qT @s¡T≈£îì
\+ø£≈î£ yÓfi≤fl&ÉT. »j·T»j·T<Ûë«Hê\ |òTü Àwü$ì \+πøX¯ó&ÉT m+‘√ Äq+~+∫
|ü⁄Á‘·Tì Vü≤è<äj·÷ìøÏ Vü≤‘·TÔ≈£îì ˙e\¢ Hê »qà <Ûäq´yÓTÆ+~ nì
n_Ûq+~+#ê&ÉT. Á‹»≥‘√ sêeDT&ÉT ªd”‘·qT |ü⁄wüŒø£$e÷q+˝À
≈£Ls¡TÃ+&Éu≥… Tº ø=ì sêeT\ø£ÎDT\ Áù|‘ê\‘√ düV‰ü j·TT<Δuä ÷ÑÛ $Tq+‘ê
#·÷|æ+#·T. n|ü&ÓH’ ê d”‘· Hê≈£î eX¯eTÚ‘·T+<˚y÷Ó !μ nHêï&ÉT. neX¯´+
n+≥÷ d”‘q· T $e÷q+˝À rdüTø¬ fi¯fl>±, sêeT\ø£ÎDT\T j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À
|ü&eç ⁄+&É&+É #·÷∫ d”‘· eT÷]ä*+¢ ~. yÓ+≥H˚ Á‹»≥ d”‘q· T |ü≥Tº ø=ì
ô|ø¬’ ‹Ô, ª‘·©!¢ ˙e⁄ <Ûs’Ó ´¡ +>± ñ+&ÉT. ø√<ä+&ÉbÕDÏjTÆÓ q sêeTT&ÉT y˚T˝§ÿ+{≤&ÉTμ
nì z<ë]Ã+~. Ç+‘·˝À $;ÛwDü Tì uÛ≤s¡´jÓTÆ q düse¡ T s¡V≤ü dü´+>± $#˚Ãdæ
$<˚V≤ü |ü⁄Á‹ #Ó$˝À ªz »>∑Hêà‘ê! <Ûs’Ó ´¡ + eVæ≤+#·T. sêeT\ø£ÎDT\T ˝Ò∫
e∫à ndüTs¡T\+<ä]˙ dü+Vü≤]kÕÔsT¡ . Bìï >∑÷]à ∫+‹+#·e<›Tä . H˚qT
mqï&É÷ nã<Δ+ä #Ó|Œü qT. ndü‘´· e÷&ç‘˚ Hê ‘·\ ‘Ó–|ü&TÉ ‘·T+~. Hê
|üPØ«≈£î\+‘ê Äø£˝≤Œ+‘·+ qs¡ø±qïqTuÛ$Ñ kÕÔsT¡ μ nì }s¡&+ç ∫+~. Á‹»≥
430 lsêeT$»j·T+
C≤qøÏ‘√ ªe÷‘ê! ˙e⁄ ~>∑T\T |ü&Éqø£ÿs¡˝Ò<äTμ nì n+≥÷+&É>±
|ü⁄wŒü ø£$e÷q+ nXÀø£eq+˝À ~–+~. d”‘q· T j·T<∏ëkúÕq+˝À ≈£Ls¡TÃ+&Éu{… Ϻ
Á‹»≥ sêeDTì‘√ ªd”‘˝· Àì dü‘«· >∑TD+ ø£˝≤Œ+‘·yTÓ HÆ ê e÷s¡<Tä μ n+~.
Á‹»≥ d”‘· e<›≈ä î£ ‹]– e∫Ã, Á|üøÿ£ q ≈£Ls=Ãì d”‘‘· √ ª∫‘·eÔ è‘·T\Ô ìï+{Ï˙
n+‘·s¡TàK+ #˚dæ Ä‘·àdúæ‹˝À $ÁXÊ+‹ bı+<äeTìμ #Ó|æŒ+~. düs¡eT
»qø£q+~ì‘√ ˙e⁄ @e÷Á‘·+ ~>∑T\T |ü&qÉ ø£ÿs¡˝<Ò Tä . |ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&Óq’
kÕs¡+>∑bÕDÏ #˚‘·\T ˙≈£î ‘Ó*j·Tyê? nyÓ÷|òüTyÓTÆq ‘·q Á|ü‘êbÕìï
ô|+bı+~+#·Tø=H˚+<äT≈£î njÓ÷<Ûë´BÛXó¯ &ÉT yÓTT<ä≥ X¯Á‘·Te⁄≈£î ø°]ìÔ #êÃ&ÉT.
Ç~ Äs¡+uÛ+Ñ e÷Á‘·yT˚ . á düø\£ düèwºqæ +‘ê ˇø£ÿ u≤D+‘√ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT
<äV≤æ +∫y˚jT· >∑\&ÉT. n≥Te+≥|ü&ÉT <√eT˝≤+{Ï Ç+Á<äõ‘·TqÔ T #·+|ü&+É
ˇø£ ˝…ø±ÿ! sêeDT&ÉT, ≈£î+uÛÑø£sí¡T&ÉT, Ç+Á<äõ‘·TÔ yêfi¯fl uÛÑT»ã\+
Á|ü<]ä Ù+#˚+<äT≈£î ˇø£ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ Hê≥ø£e÷&Üs¡T. ˙≈£î n+‘ê ‘Ó\TdüT.
sêÁ‹ø±>±H˚ dü÷s¡T´&ÉT ñ<äsTTkÕÔ&Ü ˝Ò<ë nì nqTe÷q+ me]ø° ø£\T>∑<Tä .
sêeTHêeTdüàs¡D #˚ùdÔ bÕbÕ\T q•+∫ b˛‘êsTT, Ä $wüjT· +˝À me]ø°
dü+<˚V≤ü + ø£\T>∑<Tä . X¯ó<ΔCä ≤„ q eTT<äsTT+∫q ‘·sê«‘· »qqeTs¡D≤\T
q•kÕÔj÷· , q•+#·yê nqï dü+<˚V≤ü + me]ø° ø£\T>∑<Tä . øåe£ T, XÊ+‹
ø£*–q yêìøÏ me]‘√qHêï ø£\Vü≤+ edüT+Ô <ë nqï n˝À#·q mqï{Ïø°
ø£\T>∑<Tä . n˝≤π> njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &Óq’ s¡|Tüò Tq+<äqTìøÏ »j·T+ ø£\T>∑T‘·T+<ë,
n|ü»j·Te÷ nqï nqTe÷q+ me«]ø° sê<äT. sêeTHêe÷ìï düà]ùdÔ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
»j·TeTT, X¯óuÛeÑ TT H=+<äT‘ês¡T. C≤qø°! »>∑<ëq+<äT&ÉT, |üPsí|¡ ⁄ü s¡Twüß&Óq’
lsêeTTì $»j·T+ e]düT+Ô <äîì #Ó|Œæ +~.
Çø£ÿ&É $;ÛwDü T&ÉT düTÁ^e⁄ì‘√ @ düeTj·T+˝ÀHÓH’ ê sêøåd£ Tü \T |üs«¡ ‘êìï
‘Ó∫à sêeTTìô|’ |ü&Éy˚kÕÔs¡T nì nHêï&ÉT. ‘Ó\¢yêπs ˝À|ü\ M]ì
uÛÁÑ <ä|sü #¡ ê\ì ø£qTï\ ˙s¡T ì+|ü⁄ø=Hêï&ÉT. J$+∫ ñqï $T>∑‘ê yêqs¡T\T
n<Ûë´j·TeTT-25 431
‘√ø£‘√ eT+&É|+ü #˚dæ n+<äT˝À sêeT\ø£ÎDT\qT |ü~\|ü]#ês¡T. nø£ÿ&˚
yêqs¡T\+‘ê ≈£Ls¡TÃì ÁãVü‰à~ <˚e‘·\qT >∑<<äZ øä +£ sƒ+¡ ‘√ ÁbÕ]ú+#·kÕ>±s¡T.
dü÷s¡´e+X¯u÷ÑÛ wüDT&Óq’ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì eTVü‰|ü⁄D≤´\ ø=+&ÉjTÆÓ q sêeTTì #·T≥º÷
#˚] ∫+‘êÁø±+‘·T˝…’ ÁbÕ]ú+#ês¡T. $;ÛwDü T&ÉT j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À XÀ~Û+#·>±
e÷s¡T‹ ÁøÏ+<ä|&ü ç ñHêï&ÉT. ˇø£ ø£qTï ‘Ó]∫ $;ÛwDü Tì‘√ á #·sê#·s¡
»>∑‘T· øπÔ JeqyÓTqÆ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT düTK+>± ñHêï&Ü? nì n&ç>±&ÉT.
$;ÛwDü T&ÉT >∑<<äZ øä +£ sƒT¡ &Ó’ ˙y˚+ ~>∑T\T |ü&qÉ ø£ÿs¡˝<Ò Hä êï&ÉT. >±j·÷\‘√
$Vü≤«\T&Óq’ C≤+ãe+‘·T&ÉT $;ÛwDü Tì <ä>s∑Z ≈¡ î£ |æ*∫ |ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&ÉT
»>∑<ë‘·àjÓTÆ q s¡|Tüò TMs¡T&ÉT øπ eå Ty˚T ø£<ë? nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. yÓøÿÏ yÓøÿÏ
@&ÉTdü÷Ô $;ÛwDü T&ÉT Ç<›sä ÷¡ Hê>∑bÕX¯ã<ΔTä ˝…H’ ês¡Hêï&ÉT. yÓ+≥H˚ düTùwDT&ÉT
eT÷s¡Ãq¤ T+&ç ‘Ó|Œü ]*¢ ø£fió¯ fl‘Ós∫¡ Ç˝≤ nHêï&ÉT ªÁ<√D≤#·\+˝À mH√ï
Wwü<ëÛ \THêïsTT. me¬sH’ ê ã\XÊ* <ëìì ‘Ó∫Ãq≥¢sTT‘˚ sêeT\ø£ÎDT\T
eT÷s¡Ã¤ qT+&ç y˚T\T≈£î+{≤s¡Tμ <ëìøÏ $;ÛwDü T&ÉT Ç+‘· sêÁ‹ y˚fi¯ Wwü<ëÛ ìï
‘Ó#Ã˚ Ms¡T&Óe«s¡ì Á|ü•ï+#ê&ÉT. C≤+ãe+‘·T&ÉT ˇø£ÿ n+»H˚jT· T&ÉT ‘·|Œü
y˚s¬ e«]ø° n~ X¯ø´£ + ø±<äT nHêï&ÉT. düTùwDT&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT, $;ÛwDü T&ÉT,
Ä+»H˚j·TTì yÓ+{u…≥ºT≈£îì lsêeTTì e<›ä≈£î yÓfi≤fls¡T. n|ü&ÉT
øÏwÿæ +<ÛëHê<∏Tä &ÉT yê]‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªMTs¡T sêeT\ø£ÎDT\HÓ‘T· ≈Ô î£ ì
øÏwÿæ +<Û≈ä î£ yÓfifl¯ +&ç. H˚qT sêeDTì e+XÊìï düeT÷\+>± dü+Vü≤]+∫
C≤qøÏì rdüTø=ìekÕÔqT. $;ÛwDü TìøÏ sê»´|ü{≤º _Ûùwø£+ #˚dæ ã+B˝…q’
<˚e‘·\qT $&ç|+æ ∫ H˚qT, yêj·TTq+<äqT&ÉT ‹]– ekÕÔeTTμ.
Ä düeTj·T+˝À <˚eyêDÏ Ç˝≤ |ü*øÏ+~. ªø√<ä+&ÉbÕDÏjTÆÓ q sêeTT&ÉT
y˚T˝§ÿ+{≤&ÉTμ. Ä øå£D+˝ÀH˚ sêeTTì ø£qTï\T ‘Ós¡#·Tø=HêïsTT.
e÷qdüdsü √es¡+˝À sê»Vü≤+dü\T #·T≥º÷ Á|”‹‘√ düe÷y˚Xy¯ TÓ qÆ ≥¢T sêeTTì
#·T≥º÷ <ëdüT\+‘ê Äd”qT\j·÷´s¡T. ø£eT\+ #·T≥º÷ ‘·TyÓTà<ä\T #˚]q≥ºT,
432 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-25 433

düsêŒ\˙ï #·+<äHêìï #·T≥ºTeTT{ºÏq≥ºT, neT÷\´yÓTÆq eTT‘ê´\#·T≥º÷ j·TT<Δøä ±+&É s¡duü ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ ~. n+<äT˝Àì Ms¡sd¡ +ü n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~.
|üØøå≈£ î£ \T #˚]q≥ºT #˚sês¡T. lsêeTT&ÉT düTÁ^e⁄ì‘√ ª˙e⁄ ˙ ôdH’ ê´ìï á ø£<∏äq+‘ê $qïyê]øÏ X¯Á‘·Tøå£j·T+ ø£\T>∑T‘·T+~. ÁãVü‰àq+<äT&ÉT,
rdüTø=ì øÏwÿæ +<Û≈ä î£ ‹]–yÓfió¯ fl. Çø£ÿ&É y˚T$T<›sä e¡ T÷ ñ+{≤eTTμ nì l<Ûsä e¡ s¡<Tä &ÉT, <äXe¯ TTU≤+‘·≈î£ &ÉT, düeTs¡BsÛ T¡ &ÉT, uÛøÑ bÔ£ Õ\≈£î&ÉT, ì]«ø±s¡T&ÉT,
>∑+;Ûs+¡ >± |ü\Tø£>± n+<ä] ø£fió¯ fl nÁX¯ó|üP]‘ê\j·÷´sTT. düTÁ^e⁄&ÉT nuÛ+Ñ >∑T&ÉT ls¡|Tüò TMs¡TìøÏ dü«dæˆÔ
&É>T∑Z ‹Ôø‘£ √ á $|üØ‘·+ m+<äTe\¢ dü+uÛ$Ñ +∫+~ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. dü÷s¡T´ì lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
e<ä * øÏ s ¡ D ≤\T mø£ ÿ &ç ¬ ø ’ H ê b˛‘êj· ÷ ? ø£ q ø±ìï e<ä * ø±+‹ leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. dü<ë
ø£˝≤Œ+‘·+˝ÀqsTTHê ñ+&É>∑\<ë? |òüT{≤ìï e<ä* eT{ºÏ _Ûqï+>± #·‘T· s¡T\sTTq uÛ≈Ñ î£ \Ô T Ä\øÏkÕÔsT¡ .
m˝≤e⁄+≥T+~? egkÕìï e<ä* <ës¡+ y˚sT¡ >± ñ+&É>\∑ <ë? kÕ>∑sêìï
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
e<ä* n\\T n&É$˝À ñ+&É>\∑ yê? ìqTï e<ä* z sêe÷! y˚TeTT m˝≤
ñ+&É>∑\+? nHêï&ÉT. $;ÛwüDT&ÉT njÓ÷<Ûë´Hê<∏äTì‘√ dü÷s¡T´&ÉT Çs¡y’Ó nsTT<äe n<Ûë´j·T+ eT<ÛTä s¡+
Nø£{uÏ ≤$˝À |ü&eÉ #·TÃH˚y÷Ó ! Ä~X‚wßü &ÉT uÛ÷Ñ $Tì e~*y˚jT· e#·TÃH˚y÷Ó !
ø±˙ MT kÕeTsú¡´+ mqï{Ïø° yÓTTø£ÿy√<äT. |üìøÏe÷*qyê&ÉT n‹>±
e÷{¢≤&ÉT‘ê&ÉT. n~ s¡Dø√$<äT\T n+^ø£]+#·sì¡ nHêï&ÉT. Ç+‘·˝À
yêj·TTe⁄ >∑T|üsÔ ÷¡ |ü+˝À e∫à ˇø£ n<äT“¤‘+· >±$+#ê&ÉT. d”‘êe\¢uTÑÛ ì
#Ó$˝À >∑sT¡ &ÉeT+Á‘êìï ñ|ü<•˚ +#ê&ÉT. s¡|Tüò TMs¡T&ÉT eT+Á‘êìï »|æ+∫q
eTs¡Tøå£Dy˚T düT|üsí¡T&ÉT y˚>∑+>± yê˝≤&ÉT. X¯Øs¡+˝À ˝…ø£ÿ˝Òqìï
yÓ+Á≥Tø£\Tqï≥¢T sêeTTì ˇfi¯fl+‘êì+&çq düsêŒ\T >∑sT¡ &ÉTì Á|ü‘êbÕìï
‘Ó*dæ bÕ]b˛j·÷sTT. yÓ+≥H˚ sêeT\ø£ÎDT\T ˝Òe>± |ü<Tä HÓì$T~ |ü<ëà\
yêqs¡T\T dæ+Vü≤Hê<ë\T #˚jT· >± \+ø±q>∑s+¡ <ä<]ä› *¢+~. eT<Ûë´Vü≤ï
dü÷s¡T´ì˝≤ <˚B|ü´e÷q+>± sêeT\ø£ÎDT\T >√#·]+#ês¡T. <˚e‘·\+‘ê
»j·T»j·T<Û«ä Hê\T #˚d÷ü Ô |üP\es¡¸+ ≈£î]|æ+#ês¡T. düTÁ^yê~ yêqs¡T\+‘ê
á s√CÒ \+ø£qT ‘·\Á¢ øÏ+<äT\T #˚j÷· \Hêïs¡T. lsêeTT&ÉT ø√<ä+&Üìï
X¯Á‘·Te⁄\ u≤≥yÓ+≥ m≈£îÿu…{≤º &ÉT.

n<Ûë´j·TeTT - 26
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
eT+>∑fiÁ¯ |ü<ësTTì uÛyÑ êìøÏ »j·TeTT. eT÷\kúÕH˚X«¯ ], njÓ÷<Û´ä yêdæì,
Ä~e÷j·T≈£î ≈£î\kÕ«$Tì, s¡|Tüò THê<∏Tä ì Á|üDes¡÷|æDøÏ Ï »j·TeTT. z
n+u≤! Hês¡<ä, yê´dü, yê©àøÏ, $]+∫, neTπs+Á<ä, düqø±~≈£î\T,
y˚<Xä ÊÁkÕÔ\T, düV≤ü ÁdüeTTKT&ÉT ˙ ø°]ìÔ >±q+ #˚dTü +Ô {≤s¡T. düTÁ^e⁄&ÉT,
q\T&ÉT, ˙\T&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT, $;ÛwDü , n+>∑<,ä Vü≤qTeT+‘·T\T n+<äs÷¡
˙ ø£sB¡ |æø˝£ .Ò Á|ü‘ê|ü B|æø\£ T #˚ã÷ì ìH˚ï düà]dü÷Ô q]ÔkÕÔsT¡ . |ü<ìÓ› $T~
|ü < ëà\ yêqs¡ > ∑ D ≤\T Á‹≈£ L ≥|ü s ¡ « ‘· + e<› ä kÕ«q+<ä + ˝À
‘˚*j·÷&ÉT‘·THêïsTT. s¡Ds¡+>∑yT˚ ôVAeT≈£î+&ÉeTT. n+<äT˝À <˚«cÕ–ï
Á|ü#+· &É+>± Á|ü»«]\¢T‘·T+~. >=Á¬s\e˝… m+‘√ eT+~ sêøåd£ Tü \T n+<äT˝À
ÄVüQ‘Ó’ b˛‘·THêïs¡T. <˚yê+‘·ø£, qsê+‘·ø£, eTôVA<äs¡T\T, Á|üVü≤düÔ,
n‹ø±j·T, |òüT≥ÁXÀ‘·T\T, Ç+Á<äõ‘·TÔ, <äX¯eÁ≈£î&ÉT n+<äs¡÷ ÄVüQ‹
ø±e\dæqyêπs. ˙ <ëdüT&Óq’ ˙ ~${° $;ÛwDü T&ÉT nøåj £ T· +>± \+ø£qT
bÕ*+∫, uÛøÑ ‘ÔÏ √ C≤qøÏì eT÷\kúÕqyÓTqÆ njÓ÷<Û´ä ≈£î rdüT≈£îb˛‘ê&ÉT. ˙
_&¶É&Ó’q Vü≤qTeT+‘·T&ÉH˚ ~${°øÏ ã\e+‘·+>± ‘√ø£≈£î >∑T&¶É\T #·T{ºÏ
ì|üŒ+{Ï+#·>± øåD£ +˝À \+ø£qT ø±*à edü+‘·+ Ä&ÉTø=Hêï&ÉT. n˝≤>± ˙
~${°˝H… √ï nbÕs¡+>± ñHêïsTT. ˙ <ëkÕqT<ëdüT&Óq’ l<Ûsä T¡ &ÉqT H˚qT.
j·T<∏ëX¯øÔÏ sêeT$»j·TB|æøq£ T yÓ*–+#êqT. u≤\Ts¡T, ne÷j·T≈£î\T,
uÛ≈Ñ î£ \Ô T, nC„≤qT\T á Á|ü|+ü #·eTH˚ Nø£{˝Ï À ÁeT>ZT∑ ‘·T+{≤s¡T. n≥Te+{Ï
yê]øÏ á Á>∑+<∏eä TH˚ ~${° e÷sZêìï düT>∑eT+ #˚dTü +Ô ~.
Á|üV≤ü düeÔ <Ûä
|üPs¡« n<Ûë´j·T+˝À sêeT\ø£ÎDT\qT Ç+Á<äõ‘·TÔ Hê>∑bÕX¯ã<ΔTä \
#˚ùdÔ yêj·TT<˚e⁄&ÉT e∫à yê]ì ã+<Ûä$eTT≈£îÔ\ #˚XÊ&ÉT. yÓ+≥H˚
n<Ûë´j·TeTT-26 435
s¡Ds¡+>∑BsÛ T¡ &ÉT, Á|ü‘ê|üd÷ü s¡T´&Óq’ ls¡|Tüò TMs¡T&ÉT $+{Ïì kÕ]+∫ X¯Á‘·Te⁄
ø√dü+ m<äTs¡T #·÷&ÉkÕ>±&ÉT. ø√{≤qTø√≥¢ yêqs¡T\T >∑{>Ϻ ± dæ+Vü≤Hê<ä+
#˚jT· kÕ>±s¡T. Ä ôVAs¡T≈£î \+ø£˝Àì sêøåd£ Tü \T uÛj Ñ T· +‘√ ‘·\&¢ *ç b¢ ˛j·÷s¡T.
ìs¡à\yÓTqÆ lsêeT#·+Á<äTì #·÷∫ yêqs¡deü TTÁ<ä+ ñbıŒ+–b˛sTT+~.
yêqs¡ùdq \+ø±<äTsZ¡ |üs´¡ +‘·+ ì+&çb˛sTT+~. bÕcÕD≤\T, |üs«¡ ‘ê\T
#˚‘· <Û]ä +∫ yêqs¡T\T \+ø£ô|ø’ Ï $dæ]y˚jT· >± sêøåd£ Tü \ eT+~sê\T ≈£L*
Á|üfij
¯ T· + ‘ê+&É$+∫+~. dü÷s¡´#·+Á<äT\e˝… sêeT\ø£ÎDT\T j·TT<ΔëìøÏ
düqï<Δ+ä >± ñHêïs¡ì, yêqs¡T\T <äTsZ+¡ #·T≥ºTeTT{º≤s¡H˚ yês¡Ô sêeDTìøÏ
‘Ó*dæ+~. sêeDT&ÉT, |ü⁄Á‘ê! X¯Á‘·TeHêqï+‘ê |üP]Ô>± ‘·>∑T\u…{ºÏHê,
|üPs¡«yÓu’ eÑÛ +‘√ eT∞fl m˝≤ ∫>∑T]+∫+~? e÷&çeTôdb’ ˛sTTq $‘·qÔ + ‹]–
m˝≤ yÓTT\¬ø‹Ô+~? eTè‘·T´e⁄ ø£ã[+∫ m+<äT≈£î e~*y˚d+æ ~? Á|üV≤ü kÕÔ!
á ndü+uÛeÑ + m˝≤ dü+uÛeÑ yÓT+Æ ~? nì ñ<ëd”q+>± n&ç>±&ÉT. Á|ü<ëÛ ì,
ùdHê|ü‹, Á|ü‘ê|üe+‘·T&ÉT nsTTq Á|üVü≤düTÔ&ÉT H˚qT X¯Á‘·Te⁄\+<ä]ì
dü+Vü≤]+∫ ekÕÔqT, ÄC„≤|æ+#·e\dæ+~ nì eTVü‰sêEq]ú+#ê&ÉT. Ä
qs¡yêqsê\T Hê ø=ø£ ˝…ø±ÿ? Hê u≤D<Ûë{ÏøÏ mes¡T ‘·≥Tº ø√>∑\s¡T? nì
|ü\Tø£>± <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT m+‘√ dü+‘√wæ+#ê&ÉT. eÁkÕÔ\+ø±sê\T Á|üV≤ü düTqÔ øÏ∫Ã
Ä<ä]+∫ j·TT<Δ+ä ˝À $»j·T+ ø£\>±\ì Äos¡«~+#ê&ÉT. j·T»e÷ì
eTTK‘ê Ä<ä]+∫q ~qy˚T düT~q+.
Çs¡y’Ó nøåöVæ≤DT\ ôdH’ ê´ìï, #·‘T· s¡+>∑ã˝≤\qT yÓ+≥u…≥Tº ≈£îì Á|ü<ëÛ ì
Á|üV≤ü düT&Ô TÉ ñ‘·sÔ <¡ ë«s¡+ >∑T+&Ü ãj·T\T<˚s>¡ ± n<äT“¤‘Ø· ‹˝À düT&ç>±*
M∫ ø£fifl¯ +‘ê <äTeTTàø=≥ºTø=ì b˛j·÷sTT. Á|üV≤ü düTìÔ s¡<<ä∏ «äÛ »+ ÄeT÷˝≤Á>∑+
$]–b˛sTT+~. |ü≈î£å \T Äø±X¯e÷sZêq b˛‘·÷ s¡ø+Ô£ z&ÉT‘·Tqï uÛTÑ »düÿ+<Ûëìï
Á|üV≤ü düTìÔ eTT+<äT |ü&yÉ X˚ ÊsTT. n~#·÷∫ Á|üV≤ü düTìÔ eTqdüT‡ ø£\T≈£îÿeT+~.
ø±ì Ms¡ T \+‘ê #· T ≥º ÷ ñqï+<ä T q n|ü X ¯ ≈ £ î Hêìï ˝… ø £ ÿ #˚ j · T ø£
436 lsêeT$»j·T+
eTT+<äT≈£îkÕ>±&ÉT. sêøåd£ ü ôdH’ ê´ìï #·÷∫ yêqs¡T\T dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚dæ
dü«sZêìï ‘ê≈£î‘·Tqï≥¢Tqï \+ø±q>∑s¡ ãTs¡TE\ìï+{Ï˙ #·÷düT+Ô &É>±H˚
H˚\eT≥º+ #˚XÊs¡T. s¬ +&ÉT ôdH’ ê´\ eT<Û´ä j·TT<Δ+ä CÀs¡T>± yÓTT<ä˝+’… ~.
X¯ÁkÕÔÁkÕÔ\qT sêøåd£ Tü \T @ø£<ëÛ {Ï>± ≈£î|æŒ+#ês¡T. Äø±X¯+˝À yÓTs¡T|ü⁄˝¢≤
ø£‘T· \Ô T yÓTs¡ekÕ>±sTT. >∑<,ä bÕX¯+, X¯ø,ÔÏ X¯S\+ >¬ ø’ =ì ã\+>± yêqs¡T\T
bı&ÉekÕ>±s¡T. yêqs¡T\ <Óã“\T ø±#·T≈£î+≥÷ sêøå£düT\T Vü≤sƒê‘·TÔ>±
yêqs¡ùdqqT m<äTs¡TÿHêïs¡T. n~ >∑eTì+∫ Á|ü‘ê|ü+˝À dü÷s¡´düe÷qT˝…q’
yêqs¡Ms¡T\T |üs«¡ ‘ê\T, eèøå±\T, bÕcÕD≤\T ‘Ó∫à ã\+>± $dæ]y˚jT· >±
sêøåd£ Tü \T #·÷síe¡ Tj·÷´s¡T. ndü+U≤´ø£+>± |ü≈î£å \T ÄÁX¯sTT+∫q |üs«¡ ‘êìøÏ
n–ï s¡>T∑ \T≈£îqï≥¢T, sêøåd£ Tü \ kúÕesê\ô|’ yêqs¡deü TTVü≤+ e∫Ã|ü&~˚ .
yêqs¡T\T #·‘T· s¡T\T, s¡Dø√$<äT\T. #ê˝≤eT+~ sêøåd£ Tü \qT Vü≤‘·e÷sêÃs¡T.
n~ #·÷∫ ùdHê|ü‹ Á|üV≤ü düT&Ô TÉ yêj·TTy˚>+∑ ‘√ s¡<ë∏ ìï n≥TyÓ|’ ⁄ü ‹bÕŒ&ÉT.
|üs«¡ ‘·+ô|’ |æ&TÉ >∑T|ü&≥ɶ Tº yêqs¡Ms¡T\ô|ø’ Ï nø£kÕà‘·T>Ô ± e∫à ˝…øÿ£ ˝Òqìï
n<äT“¤‘y· TÓ qÆ u≤D≤\T e~˝≤&ÉT.
Ä düeTj·T+˝À $;ÛwDü T&ÉT sêeTTì‘√ ªÁ|üV≤ü düT&Ô TÉ ùdHê|ü‹. sêeDTìøÏ
n‹ eTTK´yÓTqÆ Á|ü<ëÛ ì. yêì‘√ b˛s¡T≈£î ùdHê|ü‹ ˙\Tì |ü+|üe\dæ+~μ
nHêï&É T . Ç+‘· ˝ À Á|ü V ü ≤ dü T Ô & É T yêqs¡ < ä fi ≤\qT ˝… ø £ ÿ ˝Ò ≈ £ î +&Ü
Vü≤‘·e÷s¡ÃkÕ>±&ÉT. Ä‘·&ç <Ûë{ÏøÏ ‘·≥ºTø√˝Òø£, X¯øÏÔ#ê\ø£ yêqs¡T\˝À
eTVü‰jÓ÷<ÛTä \T, düeTs¡BsÛ T¡ \T ≈£L&É yÓqT‹]>±s¡T. s¡|Tüò THê<∏Tä ì #·÷∫
Á|üV≤ü düT&Ô TÉ s¡<ë∏ ìï n≥TyÓ|’ ⁄ü >± ‹bÕŒ&ÉT. n~ >∑eTì+∫ »qø£C≤e÷‘·
$+{Ïì rdüT≈£îì øåD£ +˝À u≤D+ m≈£îÿô|≥ºuÀ>± ˙\T&ÉT #˚‘T· \T CÀ&ç+∫
yêqs¡ôdq’ ´+ $+≥T+&É>± ªz »>∑<«ä +<ë´! »>∑<Tä› :K Vü≤s¡D≤! »qø£C≤|ü‘!˚
»>∑H√àVü≤Hê! e÷j·÷#·Áø£#ê\ø±! ìs¡+»Hê! H˚qT ˇø£ÿ øåD£ +˝À Á|üV≤ü düTìÔ
ÁbÕD≤\T Vü≤]kÕÔqT. Hê≈£î nqTeT‹e«e\dæ+<äμì y˚&ÉT≈£îHêï&ÉT.
d”‘êsêeTT&ÉT ªneX¯´+! $»j·TT&Éy’Ó ‹]–sê!μ nì Äos¡«~+#ê&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-26 437
Hêdæ≈Ô î£ ì |ü+&ç‘T· &ÉT <Ûs’Ó ´¡ +>± yê<äq≈£î |æ\∫q≥¢T ˇø£ eTVü‰|üs«¡ ‘êìï
>¬ ø’ =ì ˙\T&ÉT nø£kÕà‘·T>Ô ± Á|üV≤ü düTìÔ j·TT<ΔëìøÏ ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. Á|üV≤ü düTìÔ ‘√
˙\T&ÉT ª˙e⁄ ô|<›ä s¡Dø√$<äT&Ée+{≤s¡T. j·TT<Δ+ä #˚jT· {≤ìøÏ s¡øs£ ø¡ ±\
X¯ÁkÕÔ\qT Á|üøÿ£ qô|≥ºT≈£îì ìqTï ˙e⁄ m+<äT≈£î yÓ÷dü+ #˚dTü ≈£î+{≤e⁄?
ô|ø’ Ï ô|<›|ä ⁄ü * e˝… ø£qã&ÉT‘·THêïe⁄. ˝À|ü\ á qø£ÿ y˚cÕ\T m+<äT≈£î?
me¬sH’ ê $s¡≈î£ ìÔ y˚w+ü y˚dTü ø=+fÒ ˝À|ü\ ‘ê´>∑ãT~Δ ø£\T>∑<Tä . ô|ø’ Ï yÓs’ ê>∑´+
q{Ï+#˚yêìøÏ ˝À|ü\ ø±eT+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. y˚T&ç|+ü &ÉT˝≤>± #·÷&É{≤ìøÏ
n+<ä+>± ø£qã&É‘êe⁄>±ì Ä+‘·s´¡ +˝À ñ+&˚<+ä ‘ê yÓ÷düyT˚ . z ùdHê|ür!
Á|üV≤ü kÕÔ! MT |æ‘è· >∑D≤\˙ï j·TeT|ü⁄]˝À @+ #˚dTü HÔ êïs√qqï düe÷#ês¡+
ùdø£]+#·{≤ìøÏ, ìqTï j·TeT|ü⁄]øÏ |ü+|ü&ÜìøÏ eTè‘·T´<˚e‘· ìqTï Çø£ÿ&É≈î£
sê$+∫+~. ‹]– \+ø£≈£î m˝≤ yÓfi¯fl>∑\e⁄? ì»+>± <äX¯eTTKT&ÉT
X¯‘e· T÷sâT¡ &ÉT. nqedüs+¡ >± C≤qøÏì ‘Ó∫à ≈£î\øåj £ T· + >±$+#ê&ÉTμ nHêï&ÉT.
Á|üV≤ü düT&Ô TÉ ªeTs¡ÿ{≤! ˙˝≤! ˙≈£î eTs¡Dø±\+ ÄdüqïyÓTÆ ãT~Δ #·*+∫+~μ
n+≥÷ u≤D+ dü+~Û+#ê&ÉT. ˙\T&ÉT yÓ+≥H˚ ˇø£ |üs«¡ ‘êìï ‘·{≤\Tq
Á|üV≤ü düTìÔ ô|’ y˚XÊ&ÉT. Á|üV≤ü düT&Ô TÉ u≤D+ y˚jT· >±H˚ n~ øåD£ +˝À eTTø£ÿ˝…+’ ~.
yÓ+≥H˚ eTs=ø£ eTVü‰|üs«¡ ‘êìï Á|üV≤ü düTìÔ ô|’ y˚jT· >± Á|üV≤ü düT&Ô TÉ <ëìï
|æ+&ç#˚XÊ&ÉT. ˇø£<ëì yÓ+ã&ç ˇø£{Ï>± q÷s¡T|üs¡«‘ê\qT ˙\T&ÉT
n<äT“¤‘+· >± y˚XÊ&ÉT ø±ì Á|üV≤ü düT&Ô TÉ yê{ìï+{Ï˙ #Û~˚ +#·≥+ d”‘ê|ü‹
>∑eTìdüTÔHêï&ÉT. Á|üVü≤düTÔì ã\+ nyÓ÷|òüT+. ˙\TìøÏ düsê«+>±\T
<Óã“‹HêïsTT. ø±ì n–ï<˚e⁄ì |ü⁄Á‘·T&Óq’ ˙\T&ÉT j·TT<Δ+ä ˝À yÓqTø£+»
y˚jT· ˝Ò<Tä . ô|>’ ± <ä≈î£å &Óq’ ˙\T&ÉT X¯‘j · ÷Ó »Hê\ bı&Éyq’Ó ‘ê{Ï#≥Ó Tº qT
$]∫ m‘·TøÔ =ì #·÷|üsT¡ \≈£î Á|üfij ¯ T· ø±\+˝Àì s¡TÁ<äTì˝≤ XÀ_Û˝≤¢ &ÉT.
‘·q uÛTÑ »ã\eT+‘ê ≈£L&ÉBdüTø=ì Ä eèøå±ìï |ü&yÉ j ˚ T· >± s¡<ä∏ düV≤æ ‘·+>±
Á|üVü≤düTÔ&ÉT #·÷sí¡eTj·÷´&ÉT. yêqs¡ •_s¡+˝À »j·T»j·T<Ûë«Hê\T
438 lsêeT$»j·T+
$Tqï+{≤sTT. <˚e‘·\+‘ê |ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|æ+#ês¡T. >±j·T|ü&ɶ sêøåd£ Tü \T
y˚>∑+>± sêeDTì e<›ä≈£î yÓ[fl C]–q dü+>∑‹ #ÓbÕŒs¡T. Á|üVü≤düTÔ&ÉT
H˚ \ ≈£ L ˝≤&É ì ‘Ó * j· T >±H˚ \+ø±Hê<∏ ä T &É T m+‘√ <ä T 'œ+#ê&É T .
ª‘êeTs¡‘÷· +&¢‘É √ <√eT ◊sêe‘êìï ã+~Û+∫q≥¢T, $TDT>∑T|ü⁄s¡T>∑T ø±+‹øÏ
Ä~‘·T´&˚ eT+&çb˛sTTq≥¢T, |ü⁄*e+{Ï |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉT Äe⁄<ä÷&É #˚‘·
#·+|üã&¶Ü&ÉT. Ç~ m˝≤ dü+uÛ$Ñ +∫+~?μ nì e>∑∫ yÓ+≥H˚ ôdH’ ê´~Û|‹ü ‘√
ªùdqqT ‘·«s¡>± dæ<+äΔ #˚jT· +&ç. H˚qT á s√E j·TT<Δ+ä #˚dæ n<äT“¤‘Ø· ‹˝À
s¡|Tüò THê<∏Tä ì, yêqs¡T\qT »sTTkÕÔqT. j·TT<Δëìï >∑÷]à q>∑s+¡ ˝À n+‘ê
<ä+&√sê y˚sTT+#·+&çμ nHêï&ÉT. j·TT<Δyä ês¡qÔ T $ì \+ø±q>∑se¡ T+‘ê
ø√˝≤Vü≤\eTsTT+~. nH˚øe£ T+~ eTVü‰Ms¡T\T X¯ÁkÕÔ\‘√ dæ<eäΔ Tj·÷´s¡T.
eT+&√<ä] ˙‹yêø±´\T
\+ø±~Û|ü‹ |ü≥º|ü⁄sêDÏ, $y˚ø£Kì nsTTq eT+&√<ä] jÓTTø£ÿ
Ä+‘·s+¡ –ø£ >∑÷&Û#É ê] düu˝ÑÛ À ≈£Ls¡TÃì ñHêï&ÉT. yê&ÉT eTVü‰y˚T<Ûë$.
düu˝ÑÛ À »s¡T>∑T‘·Tqï $|üØ‘êìï $ì yÓ+≥H˚, esê¸ø±\+˝À es¡<ä e∫Ã
|üs¡T>∑T˝…‘˚Ô q~˝≤>±, <ÛäqTdüT‡ qT+&ç m≈£îÿô|{ºÏq u≤D+˝≤>±,
dü÷s¡T´&Éd$Ôü T+#·>±H˚ |üsT¡ >∑Tq >∑÷{ÏøÏ #˚sπ |ü≈î£å ˝¢≤>±, yê&ÉT y˚>+∑ >± ‘·q
j·T»e÷qTsê* e<›≈ä î£ e∫à #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ qeTdüÿ]+∫ ‘·\e+#·Tø=ì
düu˝ÑÛ À »]–q<ä+‘ê |üPdü>T∑ ∫Ãq≥ºT $e]+#ê&ÉT. ªj·TT<Δ+ä ˝À Á|üV≤ü düT&Ô TÉ
H˚ \ ≈£ L ˝≤&É T . <ä X ÊqqT&É T dü ø £ \ ôd’ q ´ dü y ˚ T ‘· + >± j· T T<Δ ë ìøÏ
ãj·T\T<˚su¡ À‘·THêï&ÉTμ nì $qï$+#ê&ÉT.
eT+&√<ä] kÂ+<äs´¡ sê•. ÄyÓT eTT+<äT s¡r<˚$ ≈£L&Ü ~>∑<Tä &ÉTù|.
ÄyÓT eTTKes¡ÃdüT‡qT #·÷∫ #·+Á<äT&˚ dæ>T∑Z ‘√ ‘·\e+#·Tø√yê*. >ös¡esí+¡ ˝À
ñqï ÄyÓT #·+|üøø£ [£ ø£ ø£+fÒ düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ ~. ÄyÓT X¯Øs¡+ qT+&ç yÓ\Te&˚
n<Ûë´j·TeTT-26 439
ø±+‹øÏ n\+ø±sê\T yÓT]dæb˛‘·THêïsTT. n≥Te+{Ï düsê«+>∑ düT+<äsy¡ TÓ qÆ
j·TTe‹ ø√dü+ eTT˝¢Àø±˝¢À yÓ~øÏ y˚kÕ] eTqà<∏Tä &˚ n\dæb˛j·÷&ÉT. |üø|£ øü ±
q$«q|ü⁄&TÉ |ü\Tes¡Tdü\ ‘˚»düT‡≈£î eT+~s¡eT+‘ê <˚B|ü´e÷qyÓTÆ s¡‘êï˝…H√ï
H˚\sê*q≥¢T+&˚$. ÄyÓT X¯Øs¡ düTyêdüq≈£î yÓTT‘·+Ô uÛeÑ qeT+‘ê >∑Tu≤[+#˚~.
<Û>ä <∑ >äÛ ∑ yÓT]ùd eÁkÕÔ\˝À qT+&ç e#˚à |ü]eTfi¯+ eTè<äTeT<ÛTä s¡+>± ñ+&˚~.
ÄyÓT #˚‹>±E\T yÓTs¡T|ü⁄˝¢≤ yÓT]ùd$. sêeDT&ÉT Çs¡yÓ’H˚Á‘ê\‘√
|æ∫Ãyêìe˝… ÄyÓTqT #·÷düT+Ô &˚yê&ÉT.
n+<ë\sê•jÓTÆ q eT+&√<ä] <ä÷‘· ‘Ó∫Ãq yês¡Ô $ì düTU≤düq+
qT+&ç ‘·{≤\Tq ˝Ò∫ düu≈ÑÛ î£ ãj·T\T<˚]+~. #·T≥º÷ <ëdü<ëd”\T HêHê
ñ|ü#êsê\T #˚dTü +Ô &É>±, #·‘T· s¡T&ÉT, ejÓ÷eè<ΔTä &Óq’ Á|ü<ëÛ ì e÷\´e+‘·T&ÉT,
≈£îe÷s¡T&Óq’ n‹ø±j·TT&ÉT yÓ+≥ e#êÃs¡T. bÕs¡«‹øÏ düÿ+<Û≈ä î£ e÷s¡Tì˝≤,
s¡r<˚$øÏ »j·T+‘·|⁄ü Á‘·Tì˝≤ eT+&√<ä]øÏ n‹ø±j·TT&ÉT XÀ_Û˝≤¢ &ÉT. y˚˝≤~
<ä÷‘·\T yÓ+≥sê>± ã+>±s¡T sê»<ä+&ÉøÏ |ü≥Tº ø=ì Ç<›sä T¡ eTT+<äT q&ÉTdü÷Ô
»qdüeT÷Vü‰ìï <ë] e<ä\eTì ôV≤#·Ã]dü÷Ô kÕ–b˛‘·THêïs¡T. ÄyÓT
X¯Øs¡ø±+‘·T\≈£î >√|ü⁄s¡<ë«sê\T yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT. Ä $<Û+ä >± eT+&√<ä]
dü‹ düu≤Û <ë«s¡+ Á|üy•˚ +∫+~. »qT\+‘ê Ä<äs|¡ Pü s¡«ø£+>± ‘·\e+#·T≈£îì
˝Ò∫ <ë]e<ä\>± eT+&√<ä] |ü‹bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+∫+~. <äXe¯ TTKT&ÉT
<äsV¡ ‰ü düe<äqT&Ó’ ªMT sêø£≈î£ ø±s¡Dy˚T$T?μ nì n&ç>±&ÉT.
‘·q Ädüq+˝À ≈£Ls=Ãì ˇø£ÿøåD£ + eTÚq+ eVæ≤+∫ ‘·sê«‘· eTj·T|ü⁄Á‹,
ªX¯óÁuÛÑe÷sZêìï e<ä* n&¶É<ë]˝À q&É∫qyê]øÏ mH√ï nbÕj·÷\T
ø£\T>∑T‘êsTT. n+<ä]‘√ $s√~Û+∫ eTq≈£î X¯óuÛ+Ñ ø£\>±\+fÒ nqsú+¡
ø£\T>∑ø£ ‘·|Œü <äT. y˚<Xä ÊÁkÕÔ\T <˚HïÓÌ ‘˚ nqT∫‘·eTì |òTü ÀwædTü HÔ êïjÓ÷ <ëìï
ø±yê\ì Ä#·]+∫q≥¢sTT‘˚ $|ò÷ü ‘·+ ‘·|Œü <äT. Ç+<äT˝À dü+<˚V≤ü + ˝Ò<Tä .
$y˚ø+£ , dü<Tä “~Δ e\¢ ‘Ó*$>∑\yês¡T nqsúêìï Á‘·T{Ï˝À ‘·|Œæ +#·Tø√>∑\s¡T.
440 lsêeT$»j·T+
kÕ<ÛäTe⁄\e#·Hê\T m\¢|ü&ÉT Vü≤è<äj·T+˝À <Ûä]+#ê*. sêC≤! ˙≈£î
|ü⁄s¡TcÕsúê\˙ï dü+|üPsí¡+>± ñHêïsTT. |üs¡dü‹, |üs¡<Ûäq+ô|’ me]øÏ
eTqdüT‡b˛<√ yês¡T <ÛäqT´\ì XÊÁkÕÔ\T H=øÏÿ eø±ÿDÏdüTÔHêïsTT.
q+<äqeq+˝À $Vü≤]+#˚ ÁuÛeÑ Ts¡+ ~e´|ü⁄cÕŒ\ düT>∑+<Ûëìï Á>√\T‘·T+~
>±ì ñ*¢|⁄ü e⁄« e<›≈ä î£ b˛‘·T+<ë? <˚e‘ê >∑èVü≤+˝À ø£\Œ‘·sT¡ e⁄ |üP\ô|’
X¯jT· ì+#˚yê&ÉT, ì|ü\ |üøÿ£ q |ü&TÉ ≈£î+{≤&Ü? nwºHü êsTTø£\T me]
kÂ+<äsê´ìï #·÷∫ ‘·˝e+#·T‘ês√ n≥Te+{Ï nkÕe÷q´ kÂ+<äs´¡ sê•jÓTÆ q
uÛ≤s¡´ |üøÿ£ q ñ+&É>± Ç‘·s¡ ø±+‘·\qT Ä*+>∑q+ #˚dTü ø√yê\qï ø√]ø£
>∑\yê&ÉT+{≤&Ü? ø√]q ø√]ø£\T rπsà ø±eT<Û˚qTe⁄, ø£\Œ‘·s¡Te⁄,
∫+‘êeTDT\qT Ç+≥ qT+#·Tø=ì mes¡Hêï e{ºÏ nqï+ ‹q&ÜìøÏ
Çwº|ü &ü ‘É êsê? $∫Á‘·+>± ˝Ò<÷ä ! Ä+‘·s´¡ +˝À j·T<∏ësú+¡ ‘Ó*d”æ me¬sH’ ê
|üsø¡ ±+‘·qT ã\e+‘·+ #˚ùdÔ yê]øÏ nqsú+¡ ‘·|Œü <äT. MTs¡T düs«¡ E„\ì
Hê≈£î ‘Ó\TdüT. ø±ì n_Ûe÷q+‘√ Çe˙ï #Ó|⁄ü ‘·THêïqT. ‘Ó*d” ã\e+‘·+>±
ø£sà¡ #˚dqæ yê&ÉT X¯‘e· T÷sâT¡ ì ø£+fÒ ˙#·yTÓ qÆ yê&ÉT. n+<äTe\q \+πøX¯«sê!
ø±e÷ìøÏ n+‘·+ mø£ÿ&É? ø±eTT≈£îìøÏ nqsú+¡ #Ó+‘˚ ñ+≥T+~. MT
kÕ«$T áX¯«s¡T&ÉT. Äj·Tq≈£î X¯Á‘·Te⁄ n|ü$Á‘·yTÓ qÆ ø±eT+. <ëì‘√ ˙e⁄
ùdïVü≤+ #˚dæ ñe÷|ü‹ì øå√_Û+|ü#˚düTÔHêïe⁄. áX¯«s¡TìøÏ $TÁ‘·T&ÉT
sêeT#·+Á<äT&ÉT. Äj·Tq‘√ ˙e⁄ ì»+>± ùdïVü≤+ #˚ùdÔ ø£s÷¡ Œs¡>ös¡T&Óq’
X¯+ø£sT¡ &ÉT dü+‘√wæ+∫ ˙≈£î nøåj £ T· |ü<ëìïkÕÔ&TÉ . d”‘· |üse¡ T |ü‹Áe‘·.
ÄyÓT sêeTTì dü‹. eT+∫ dü<TäZ Ddü+|üqTïsê\T. ÄyÓTqT rdüTø=∫à #Ós˝¡ À
ô|{Ϻ ≈£î\øåj £ T· + ø±$+#êe⁄. ÄyÓT ã&Éu≤–ï e+{Ï rÁeyÓTÆq n–ïC≤«\.
øå£D+˝À ÁãVü‰à+&Üìï eTdæ #˚j·T>∑\<äT. sêC≤! düVü≤ÁkÕs®¡TqT&ÉT ìqTï
ã\e+‘· + >± ã+B>± ñ+#ê&É T . Äj· T qqT |ü s ¡ X ¯ ó sêeTT&É T
dü+Vü≤]+#ê&ÉT. Ä |üsX¡ ó¯ sêeTTì sê|òTü e⁄&ÉT »sTT+#ê&ÉT. me¬s‘’ ˚ ˙{Ï˝À
n<Ûë´j·TeTT-26 441
sêfi¢¯qT ‘˚*j·÷&˚≥≥¢T #˚XÊs√ n≥Te+{Ï ã\XÊ* s¡|òüTTq+<äqTì‘√
ùdïVü≤+ ø£\T|ü⁄≈£îì d”‘·qT kÕ«BÛq+ #ÓsTT´. lVü≤] Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄ì
Vü≤‘·e÷sêÃ&ÉT. ø±ì yêì ø£&ÉT|ü⁄qãT{ºÏq Á|üV¢ü‰<äTì‘√ #Ó*$T #˚dæ
‘·qyêì>± #˚düT≈£îì ∫s¡+J$ì #˚dæ Ä#·+Á<ës¡ÿ ø°]Ôì#êÃ&ÉT. n˝≤+{Ï
sêeTTì‘√ ùdïVü≤+ #˚dæ dürÿ]Ôì ô|+bı+~+#·Tø√. ìqTï ã+B #˚dæq
yê*ì sêeTT&ÉT ˇπø u≤D+‘√ H˚\≈£L˝≤Ã&ÉT. á dü+|òüT≥q\qT
>∑Ts¡T‘Ô #Ó T· Ã≈£îì sêeTTì‘√ ùdïVü≤+ #ÓsTT´. sêeTT&ÉT X¯Á‘·T‘·«+‘√ mqï{Ïø°
eX¯+ø±&ÉT. Äj·Tq uÛÑøÏÔøÏ u≤ìdü. d”‘·qT düeT]Œ+∫ d”‘êHê<∏äTì ˙
yêì>± #˚düTø√. ‘·eT |üsêÁø£eT+‘√ <˚e‘·\ øÏØ{≤\T H˚\bÕ\T #˚dæq
ø√{≤qTø√≥¢ sêøå£düT\+‘ê j·TT<Δä+˝À >∑‹+#ês¡T>∑<ë! ã*#·Áø£e]Ô
eTVü‰uÛÑ≈£îÔ&ÉT. Äj·Tq |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTTì eX¯|üs¡T#·T≈£îHêï&ÉT. n˝≤π>
lsêeTTì ˙eX¯+ #˚düTø√μ nì ˙‹ uÀ~Û+∫+~ eT+&√<ä].
ã<äT\T>± <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT ªÁ|æj÷· ! ˙e⁄ #·øÿ£ >± #ÓbÕŒe⁄. ø±ì H˚qT
<Ûs’Ó ´¡ kÕVü≤kÕ\T ø£*–q ndüTsπ X¯«s¡T&ÉqT. sêeTTì‘√ ùdïVü≤+ mqï{Ïø°
#˚jT· qT. H˚qT j·TT<Δ+ä ˝À qs¡yêqs¡T\+<ä]ì dü+Vü≤]+∫ ekÕÔqT. Hê
<Ûs’Ó ´¡ kÕVü≤kÕ\T m{ºyÏ √ ˙e⁄ #Óe⁄˝≤sê $qT. ø¬ ˝’ ≤kÕìï n\¢ø˝£ À¢ \+ #˚dæ
düø£\ <˚e‘·\qT ã+B>± #˚kÕqT. á s√E j·TT<Δä+˝À X¯Á‘·Te⁄\
•s¡:ø£eT˝≤\T ‘ÓkÕÔqT #·÷&ÉTμ nHêï&ÉT. ªz ñ<ësê! ã\Á|üj÷Ó >∑+‘√
nqsúêìï Ç+{ÏøÏ ÄVü‰«ì+#êe⁄. s¡‘êï\T bÕπsdæ sêfi¯flqT m+<äT≈£î
dü+Á>∑V≤æ +#·&+É ? ø£\Œeèøå±ìï ô|ø£*+∫ ø£+≥ø£ eHêìï ô|+#·&+É m+<äT≈£î?
sê»Vü≤+düqT ‘·]y˚Tdæ >∑T&¢>É ÷∑ ãqT m+<äT≈£î ô|+#·&+É ? neTè‘êìï e<ä*
y˚Tø£ bÕ\T Á‘ê>∑&+É e\¢ Á|üj÷Ó Cqy˚T$T{Ï? ø±eT<Ûq˚ Te⁄qT e<ä* y˚Tø£qT
ô|+#·Tø√e&ÉyÓT+<äT≈£î? >∑H˚ïs¡Tø±j·T ô|’øÏ n+<ä+>± n>∑T|ü&ÉT‘·T+~.
˝À|ü ˝ Ò y Ó ÷ ø±\≈£ L ≥+ ì+&ç e ⁄+≥T+~. n≥Te+{Ï yê{Ï ì
442 lsêeT$»j·T+
$y˚øe£ +‘·T˝…qï{Ïø° ùd$+#·sT¡ . |üqdü$‘·qÔ +, ñyÓTà‘·Ô $‘·qÔ + ˇπø $<Û+ä >±
ø£qã&ÉT‘êsTT. ø±ì ñyÓTà‘·qÔ T bıs¡bÕ≥Tq ùd$ùdÔ |æ∫ÃyêfiÌflË b˛‘ês¡T.
$y˚øe£ +‘·T\T yêìì dü]>± >∑T]Ô+#·>\∑ s¡T. bÕeTT ‘·\ MT<äqTqï eTDÏøÏ
ÄX¯|&ü ‘ç ˚ ÁbÕDVü‰ì m˝≤ ø£\T>∑T‘·T+<√ n˝≤ lsêeTTì sêDÏì n|üV≤ü ]ùdÔ
e+X¯+ düeT÷\+>± HêX¯q+ ne⁄‘·T+~μ nì eT+&√<ä] eT+<ä*+#·>±
\+ø±|ü‹ ªdü÷s¡T´&ÉT Nø£{uÏ ≤$˝À |ü&&É +É , m+&Ée÷$˝À eTTì–b˛e&É+,
eTè>∑sêEqT qø£ÿ #·+|ü&+É , <√eT #˚‹‘√ ã&Éu≤q˝≤ìï Äs¡Œ&É+ Çe˙ï
nkÕ<Ûë´\T. Çø£ ˙e⁄ Ç+{ÏøÏ yÓfió¯ fl. <Ûs’Ó ´¡ +>± e⁄+&ÉT. m˝≤+{Ï ~>∑T\T
ô|≥ºTø√≈£îμ nì <äsŒ¡ +>± |ü*ø±&ÉT.
eT+&√<ä] ˙‹ yêø±´\T, $y˚øe£ TH˚ Äø±X¯+˝À qøåÁ£ ‘ê\e+{Ï$.
dü<Tä “~Δ kÕ>∑s+¡ ˝Àì s¡‘êï\T, ø±ì sêeDT&ÉT n\øå´£ +#˚XÊ&ÉT. ø£eT\+
düTyêdüH+Ó ‘√ eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ ~. <ëì $wüjT· + ø£|Œü ≈£î, d”‘ê|ò\ü + s¡T∫
ø=+>∑≈î£ , ø£d÷ü ]Ô düTyêdüq ø±øÏø,Ï ‘·‘«Ô· $#êsêìï >∑÷]à ‘ê>∑TuÀ‘·T≈£î,
m˝≤ ‘Ó\TdüT+Ô ~? |ü⁄≥ºT>∑T&¶ç eTT+<äT s¡‘êï\T+∫Hê, ã~ÛsT¡ ì eTT+<äT
eT<ÛTä s¡ >±q+. |ü‹Áe‘ê<Ûsä êà\˙ï e´_Û#ê]DÏøÏ #Ó|Œü &É+, <Ûsä à¡ XÊÁkÕÔ\T
ã+~b˛≥T≈£î uÀ~Û+#·≥+ e´súe¡ Tì, eT+&√<ä] ‘·«s¡>± ‘·q eT+~sêìøÏ
yÓ[fl @+ #˚jT· &ÜìøÏ eTqkı|üŒø£ ÄuÛsÑ D¡ ≤\T uÛÀ>∑$˝≤kÕ\T yÓTT‘·+Ô
rdæbÕπsdæ+~.
<äXø¯ +£ sƒT¡ ì j·TT<ΔÁä |üj÷· D+
yÓ+≥H˚ dü+Á>±e÷ìøÏ dü+øπ ‘·+>± uÛØÒ ìHê<ë\T $Tqï+{≤sTT.
<äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT |ü]yês¡+‘√ düV‰ü j·TT<ΔëìøÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT. yÓ+≥ Á|ü<ëÛ ì,
≈£ î e÷s¡ T &É T , yÓ T T‘· Ô + \+ø±ôd’ q ´eT+‘ê ø£ ~ *+~. \+ø±q>∑ s ¡
eTVü‰<ë«sê\˙ï ˇø£ÿkÕ]>± ‘Ós¡#·T≈£îHêïsTT. #·‘·Ts¡+>∑ã˝≤\T,
eTVü‰>∑C≤\‘√ edüT+Ô fÒ #·÷&É{≤ìøÏ Á|üfij ¯ T· y˚T e∫à düeTTÁ<ä+ ñbıŒ+–+<ë
n<Ûë´j·TeTT-26 443
nqï≥¢T+~. |üs¡«‘· düe÷qyÓTÆq Á|ü#·+&ÉMs¡T\‘√, ‘êuÒ\T ˝≤+{Ï
nuÛÒ<ä´ø£e#ê\T ÄbÕ<äeTdüÔø£·+ yÓTs¡TdüTÔ+&É>± ˇ+{ÏMT<ä _s¡T<äT\˙ï
‘·–*+#·T≈£îì, ø£‹Ô, X¯øÏÔ, X¯S\+, ‘√eTs¡+ yÓTT<ä˝…’q Äj·TT<Ûë\‘√,
˝ÀVü≤|ü⁄>∑T+&ÉT, K&Z+É , eTT<Z\ä +, ø=&Ée*, $\¢+ãT\T, >∑<,ä |üsX¡ ó¯ e⁄,
j·TeT<ä+h, e&çôd\\‘√, nbÕs¡yTÓ qÆ |ü<ë‹<äfi≤\T |üsT¡ >∑T*&ÉT‘·THêïsTT.
yê{Ï yÓqTø£ y˚T\TC≤‹ nXÊ«\‘√ nX¯«<äfi≤\T ˇø£ÿkÕ]>± ø£~˝≤sTT.
ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ nXÊ«\T XÊ´eTdüT+<äs+¡ >± ñHêïsTT. ‘√ø£ |üdTü |ü⁄, –≥º\T
s¡ø£Ôesí¡+˝À, ø£fi¯ófl ‘êÁeTesí¡+˝À n+<ä+>± eTT˝¢Àø±˝¢À dü+#·]+#˚
nXÊ«\THêïsTT. dü÷s¡´s¡<ë∏ ìøÏ |üPH˚Ã ∫+‘êeTDÏ y˚>+∑ ‘√ düeT+>± á
nXÊ«\T uÛÑ÷$Tô|’ dü+#·]kÕÔsTT. |üdüT|ü⁄s¡+>∑T˝À e⁄qï~ düøÏ*ùdÔ
Äø±X¯eT+‘ê Á|ü‹<Û«ä ìdüT+Ô ~. }<ës¡+>∑T˝À qTqï~ |üse¡ T #·|\ü yÓTqÆ ~.
ˇø£{Ï e÷DÏø´£ +˝≤ Á|üø±•+#·>±, ˇø£{Ï ˙\+>± yÓHïÓ \e+{Ï ‘˚»düT‡‘√
yÓTs¡TdüT+Ô ~. dæ+Vü≤eTTK+‘√ düT+<äs+¡ >± ˇø£{,Ï #·ø√s¡ #·+Á<äesí+¡ ‘√
düT≈£îe÷s¡+>± ˇø£{,Ï ‘Ó\{¢ Ï E≥ºT‘√ ˇø£{,Ï ≈£î+≈£îeT dæ+<ä÷s¡esí+¡ ˝À
ˇø£{,Ï H˚sπ &ÉT s¡+>∑T˝Àì |üse¡ T#·|\ü yÓTqÆ nXÊ«\qT »+ã÷B«|ü+ qT+&ç
‘Ó|Œæ +#ês¡T. Áøö+#· B«|ü+qT+&ç ‘Ó\{¢ >Ï T∑ Ásê\qT, X¯•esí|¡ ⁄ü –≥º\Tqï
yê{Ïì ‘Ó|Œæ +#ês¡T. XÊ\à© B«|ü+qT+&ç düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ yê{Ïì ø=ìï+{Ïì,
XÊK\B«|ü+ qT+&ç ∫Á‘·$∫Á‘·yTÓ qÆ yê{Ïì, Hê>∑B«|ü, ≈£îX¯B«bÕ\ qT+&ç
ã*w˜yü TÓ qÆ yê{Ïì, |ü⁄wüÿs¡B«|ü+qT+&ç XÊ´eTø£]í nXÊ«\qT ‘Ó|Œæ +#ês¡T.
>±*˝À yÓ[flq≥ºT ˙{Ïô|≈’ L£ &É yÓfifl¯ >∑\$, ô|<›Hä √s¡T, bı{ºyÏ TÓ &É>\∑ ‘Ó\T|ü⁄
q\T|ü⁄ >∑TÁsê\T ãj·T\T<˚sêsTT. j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À |üse¡ T<Ûs’Ó ´¡ kÕVü≤kÕ\T
Á|ü<]ä Ù+#·>\∑ n+<äyTÓ qÆ nXÊ«\T, ø£|⁄ü \e˝… #·+#·\+>±, düT≈£îe÷s¡+>±
j·TT<Δ+ä ˝À <Ûs’Ó ´¡ + eVæ≤+#·>\∑ nXÊ«\THêïsTT. >∑sT¡ &ÉTì‘√ düe÷q+>±
m>∑Ts¡>∑\, |üøåÏ˝≤>± Äø±X¯+˝À |üj·Tì+#·>∑\, dü+C„≤e÷Á‘·+ #˚‘·H˚
444 lsêeT$»j·T+
X¯Á‘·T<äfi≤\˝ÀøÏ >±*y˚>+∑ ‘√ b˛>∑\ nXÊ«\THêïsTT. ~${°\T ‹|æŒq≥¢T
sö‘·T ø£‹ìÔ ‹|挑˚ ˇø£ÿkÕπs nXÊ«\T ≈£L&Ü ‘·<qä T>∑TD+>± ‹s¡T>∑T‘êsTT.
n˝≤ nXÊ«\T, K&ZÜ\‘√ s¡Ds¡+>∑eT+‘ê ì+&çb˛sTT+~. sö‘·T~ >∑TÁsêì~
ˇπø eTqkÕ nqï≥¢T+~. n≥Te+{Ï nXÊ«\‘√ j·TT<Δ+ä kÕ>∑T‘·Tqï~.
nXÊ«\T s¡‘ï· K∫‘·yTÓ qÆ n\+ø±sê\‘√, $XÊ\yÓTqÆ eTT‘ê´\Vü‰sê\‘√
yÓTs¡Tdü÷Ô s¡Ds¡+>∑eT+‘ê Hê≥´+ #˚dTü HÔ êïsTT. ø±fi¯fl≈£î >∑C\…® <Û«ä qT\‘√,
eTT+<äTø±fi¯ófl H˚\≈£î ‘·>\∑ ≈£î+&Ü eTTU≤q yÓTs¡T|ü⁄˝≤¢ yÓT]dæb˛‘·Tqï s¡‘ï· K∫‘·
|ü‘ø· ±\‘√, ã*wüy˜ TÓ qÆ eÁ»ø£e#ê\‘√ qTqï Ä nXÊ«\ô|’ düeTsúT¡ ˝…q’
sö‘·T\THêïs¡T. yê{ÏyqÓ Tø£ eT~+∫q >∑»<äfi≤\T |òT” +ø£]düTHÔ êïsTT. ◊sêe‘·+
|ü⁄Á‘·T&Ü nqï≥¢T ‘Ó\>¢ ± Hê\T>∑T <ä+‘ê\‘√, y˚>+∑ >± |üsT¡ >∑T*&É>\∑
@qT>∑T\T, s¡‘·ïK∫‘·yÓTÆq |ü‘·ø±\T ‘√ø£MT<ä, bı≥ºô|’ }>∑T‘·T+&É>±
s¡‘·ïK∫‘·yÓTÆq n+u≤Ø\‘√, Äø±XÊqï+fÒ <Ûä«C≤\‘√, >∑+≥\T
ÁyÓ÷>∑T‘·T+&É>±, #êeTsê\T MdüT+Ô &É>± >∑»<äfi≤\T ãj·T\T<˚sêsTT. >∑sT¡ &ÉTì
eTT≈£îÿ˝≤+{Ï n+≈£îX¯+‘√ Á|ü‹uÛ≤XÊ\T¬sq’ e÷e{Ïyê]‘√, dü+C„≤e÷Á‘·+>±
‘·«]‘·>∑‹q |üs¡T>∑T*&É>∑\ >∑C≤\‘√ >∑»<äfi¯+ X¯Á‘·TdüeT÷Vü≤+ ô|’øÏ
<ä+&Ó‹Ô+~. yê{Ï yÓqTø£ ~e´s¡<∏ë\ #·Áø±\T yÓTs¡T|ü⁄˝¢≤ y˚>∑+>±
ø£<äT\T‘·THêïsTT. <Ûä«C≤\T Äø±XÊqï+≥T‘·THêïsTT. <ÛäqTdüT‡\T, X¯øÏÔ,
yÓTT<ä˝q’… nÁkÕÔ\‘√ s¡<ë∏ \ô|’ H˚sŒ¡ s¡T˝…q’ kÕs¡<Tä∏ \T |ü>±Z \T #˚ã÷ì eTT+<äT
≈£Ls¡TÃì ñHêïs¡T. Ä $<Û+ä >± Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+ e<›≈ä î£ nbÕs¡yTÓ qÆ #·‘T· s¡+>∑
<äfi≤\˙ï yÓfi≤flsTT. nø£ÿ&É s¡Dyê<ä´|òTü Àwü‘√ X¯•e<äq ˝≤+{Ï uÛØÒ \T
e÷s¡TÁyÓ÷>∑T‘·THêïsTT. Ä X¯u≤› ìøÏ »>∑‘+Ô· ‘ê <ä<]ä› *¢+~. X¯+U≤sêyê\
<ÛäTeT<ÛäTeT\‘√ ì+&çb˛j·÷sTT. eT<ÛäTs¡yÓTÆq düHêïsTT, u≤ø±\T,
&É|ü &ÛeÉ ÷sê~ yê<ë´\T yÓ÷>∑T‘·THêïsTT. á s√E sêeDT&ÉT düø\£ ôdH’ ê´ìï
yÓ+≥u…≥Tº ø=ì |ü⁄Á‘·bÂÁ‘· düyT˚ ‘·+>± j·TT<ΔëìøÏ e#êÃ&Éì $;ÛwDü T&ÉT
n<Ûë´j·TeTT-26 445
sêeTTìøÏ #·÷|æ+#ê&ÉT. ˇø£ \øå|£ ⁄ü Á‘·T\T düyê\øå£ eTqTeT\T ø£*–q
sêeDTì ≈£î≥T+ã+ <Ûqä ´eTsTT+<äì yêqs¡T\+‘ê Ä<äs+¡ >± #·÷#ês¡T.
|ü⁄Á‘·T\T, Á|ü<ëÛ qT\+<ä]ì ù|s¡Tù|s¡THê #Ó|Œæ , $;ÛwDü T&ÉT #·÷|æ+#·>±
sêeTT&ÉT n#ÓÃs¡Ty=+<ë&ÉT.
sêeDTì s¡<+ä∏ ÁãVü≤à#˚ ì]à‘·yTÓ qÆ ~, ~e´yÓTqÆ ~, ìs¡T|üe÷qyÓTqÆ ~.
<ëì ø±+‘·T\ eTT+<äT y˚sTT dü÷s¡T´\T ≈£L&Ü ~>∑<Tä &ÉTù|. <ëìøÏ kÕ{Ï
eTs√ s¡<+ä∏ eTT˝¢Àø±˝¢À ≈£L&Ü ñ+&É<Tä . n+<äT˝À düTesí¡ eÁkÕÔusÑÛ D¡
uÛÑ÷wæ‘·T&Ó’q eT+&√<ä] Hê<∏äT&ÉTHêï&ÉT. |ü~#Û·Á‘ê\T ˇø£<ëìø=ø£{Ï
ø=≥ºTø=+≥THêïsTT. #êeTsê\T dü÷s¡´øÏs¡D≤˝¢≤ yÓT]dæb˛‘·THêïsTT.
nbÕs¡yTÓ qÆ Ä X¯Á‘·T yÓu’ eÑÛ + #·÷∫ düTÁ^e⁄&TÉ ô|<ä$ ø=s¡Tø=ÿHêï&ÉT. @qT>∑T\
n*øÏ&ç $ì eTè>∑sêE >∑]+® ∫q≥¢T ø£|sæ êE ø√|ü+ |ü≥˝º øÒ £ Äy˚X|¯ &ü ܶ &ÉT.
|üs«¡ ‘·+ ô|q’ Tqï >∑&ç¶ n+‘ê ø£\dæ ô|ø’ eÏ ùdÔ n–ïC≤«\ }s¡≈î£ +&É>\∑ <ë?
eTè>∑sêE ø£+≥ã&¶É @qT>∑T dæ$Ô T‘·+>± m˝≤ ñ+&É>\∑ <äT? Ä$<Û+ä >±
øÏwÿæ +<ÛëHê<∏Tä &ÉT |üse¡ ÷y˚X+¯ ‘√\+|òTæ +∫ |üs«¡ ‘êìï >¬ ø’ =ì sêeDTì MT<ä
|ü&X˚ Ê&ÉT. sêeDT&ÉT ˇø£ÿ u≤D+‘√ <ëìï |æ+&ç #˚dæ düTÁ^e⁄ì MT<ä |ü~
u≤D≤\T y˚ùdÔ n$ Vü≤è<äjT· +˝À >∑T#·TÃ≈£îHêïsTT. ø√|ü+‘√ ø£|sæ êE yÓ+≥H˚
$XÊ\|üs«¡ ‘êìï ô|ø£*+∫ sêeDTìô|’ Äø±X¯+ qT+&ç |ü&X˚ Ê&ÉT. <ëìï
sêeDT&ÉT #Û~˚ +∫ q÷s¡Tu≤D≤\T y˚ùdÔ n$ düTÁ^e⁄ìøÏ >∑T#·TÃ≈£îì s¡ø+Ô£
<Ûës¡\T>± Á|üeVæ≤+∫+~. Ä øåD£ y˚T düTÁ^e⁄&ÉT eT÷]ä*¢ H˚\ô|’ ã&¶Ü&ÉT.
|ü<ìÓ› $T~ nøåöVæ≤DT\ yêqs¡T\T yÓ+≥H˚ ˇø£ÿkÕ] ˝Ò∫ •\\T, eèøå±\T,
bÕcÕD≤\T ¬>’ø=ì sêeDTìô|’ es¡¸+ ≈£î]|æ+#·>± yê{Ïì ˇπøe÷s¡T
K+&ç+#ê&ÉT. Hêdæ≈Ô î£ ì ≈£î‘·sÿ¡ + eTT+<äT m+‘·{Ï |ü+&ç‘T· ˝…H’ ê ì\Te˝Òq≥¢T
yêqs¡T\+‘ê ø£\dæ e∫ÃHê \+ø±Hê<∏Tä &ÉT ˝…øÿ£ #˚jT· ˝Ò<Tä . ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ
u≤D≤\‘√ yêqs¡T\q+<ä]˙ >±j·T|üs#¡ ê&ÉT. <ë+‘√ ø£|Áæ X‚wßü˜ \+‘ê sêeTTì
446 lsêeT$»j·T+
m<äT≥ ì\ã&¶Üs¡T. y˚TeTT @&ÉT>∑Ts¡eTT dæ+Vü≤+˝≤ \+|òTæ kÕÔeTT n+≥÷
nqTeT‹ ¬>’ø=ì X¯s¡uÛÑT&ÉT, >∑ej·TT&ÉT, >∑+<Ûäe÷<äqT&ÉT, yÓTÆ+<äT&ÉT,
≈£îeTT<äT&ÉT, ~«$<äT&ÉT, >∑yê≈åî£ &ÉT |üs«¡ ‘ê\T >¬ ø’ =ì y˚>+∑ >± sêeDTìô|’
|ü&yÉ X˚ Ês¡T. sêeDT &Ü |üs«¡ ‘ê\qT |æ+&ç#d˚ æ u≤D≤\T y˚ùdÔ @&ÉT>∑T]øÏ
>∑T#·TÃ≈£îHêïsTT. yês¡+‘ê Vü‰Vü‰ø±sê\‘√ uÛ÷Ñ $Tô|’ |ü&ܶ s¡T. <äXe¯ TTKTì
<Óã“\≈£î ‘·≥Tº ø√˝Òø£ ø£|ôæ dq’ ´eT+‘ê bÕ]b˛kÕ–+~.
Ç~#·÷∫ s¡Ds¡+>∑BsÛ T¡ &Óq’ sêeTT&ÉT yÓ+≥H˚ $+{Ïì m≈£îÿô|{º≤&ÉT.
n|ü&ÉT }]àfi≤|ü‹jÓTÆ q \ø£ÎDT&ÉT e∫à Hê #˚‘T· \T Äy˚X+¯ >± ñHêïsTT.
Hê≈£î Äq‹ Ç∫Ãq≥¢sTT‘˚ H˚qT sêeD≤düTs¡Tì •øåkÏ ÕÔqHêï&ÉT. n˝≤π>
nHêï&ÉT s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT. kÂ$TÁ‹ u≤D≤ìï dü+~Û+∫ dæ+Vü≤+e˝… ô|ø’ ˝Ï ∫Ò
sêeD≤düTs¡Tì e<›ä≈£î e#êÃ&ÉT. zØ ‘·düÿsê! <äX¯eTTU≤! ãT~ΔV”≤Hê!
X¯‘e· T÷sâê! ˙e⁄ C≤qøÏì ‘Ó∫à ≈£î\øåj £ T· + >±$+#êe⁄. j·TeTTì ø√s¡˝À¢
∫øÏÿq ‘·sê«‘· ‘·|Œæ +#·T≈£îì b˛e&É+ me]¬øH’ ê kÕ<Û´ä e÷? nì \ø£ÎDT&ÉT
e÷{¢≤&ÉT‘·Tqï+‘·˝À $XÊ\yÓTqÆ |üs«¡ ‘êìï #˚ã÷ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |üsT¡ >∑Tq
e∫à <äXe¯ TTKTìô|’ ã&¶Ü&ÉT. $|üØ‘·yTÓ qÆ X¯ã+› #˚d÷ü Ô |æ&TÉ >∑T |ü&≥ɶ Tº Ä
|üs«¡ ‘·+ sêeD≤düTs¡Tì ô|q’ |ü&>É ±, sêeDT&ÉT <ëìï >±*˝ÀH˚ |æ+&ç#X˚ Ê&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT s¡<+ä∏ ô|ø¬’ ø£ÿ&É+ >∑eTì+∫, sêeDT&ÉT ã\+>± ø±*‘√
ˇø£ÿ ‘·qTï‘·Hêï&ÉT. Ä <Óã“≈£î e÷s¡T‹ eT÷s¡Ãb¤ ˛sTT yÓ+≥H˚ ‘˚sT¡ ≈£îì
sêeDTì >∑T+&Ó\ô|’ |æ&>ç T∑ <›Tä \T >∑T<›ë&ÉT. <ë+‘√ sêeDTìøÏ ø£fió¯ fl ‹]>±sTT
ø±˙ yÓ+≥H˚ düe]+#·T≈£îì ã\+>± Vü≤qTeT+‘·Tì |æ&øç fiÏ ‘¯¢ √ >∑T<›ë&ÉT.
Ç+‘·˝À $XÊ\yÓTqÆ |üs«¡ ‘êìï >¬ ø’ =ì q\T&ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫à sêeDTìô|’
|ü&yÉ X˚ Ê&ÉT. sêeDT&ÉT <ëìï Äø±X¯+˝ÀH˚ |æ+&ç #˚dæ q\Tìô|’ ◊<äTu≤D≤\T
y˚jT· >± n$ yêì >∑T+&Ó˝À¢ >∑T#·TÃ≈£îHêïsTT. yÓ+≥H˚ q\T&ÉT ÁãVü≤à<ä‘yÔ· TÓ qÆ
eT+Á‘êìï »|æ+#·>± ø√{≤qTø√≥¢ q\T\T<ä“$¤ +#ês¡T. Ä q\T\+<äs÷¡
n<Ûë´j·TeTT-26 447
|üs«¡ ‘ê\T >¬ ø’ =ì sêeDTìô|’ |ü&yÉ j˚ T· >±, ñuÛjÑ T· <äfi≤\ ôdq’ ´+ d”‘êHê<∏Tä &ÉT
@<√ eTVæ≤eT #·÷bÕ&Éì n#ÓÃs¡Ty=+<ësTT.
\+ø±Hê<∏Tä &ÉT ÁãVü‰àg+ dü+~Û+#·>± dü÷s√´<äjT· + ø±>±H˚ qøåÁ£ ‘ê\T
e÷j·TyÓTÆq≥¢T ø√{≤qTø√≥¢ q\T\T e÷j·TyÓTÆHês¡T. bÕ<äs¡dü+
dü÷ø£Îø£D≤\T>± $&çb˛sTT eT∞fl @$<Û+ä >± ˇø£ÿ{Ö‘·T+<√ n˝≤ $T>∑‘ê
q\T\T e÷j·TyÓTÆ ndü\T q\T&ÉT ˇø£ÿ&˚ $T–˝≤&ÉT. Ç+‘·˝À dæ+Vü≤Hê<ä+
#˚d÷ü Ô \ø£ÎDT&ÉT eTT+<äT≈£î ñ]øÏ‘˚ $T‹MT]q >∑s«¡ +‘√ sêeDT&ÉT ª˙e⁄
e÷qe≈£îe÷s¡T&ç$. ‘·\ô|’ ‘·&j ç TÆÓ Hê Äs¡ì |üdyæ ê&ç$. ˙e⁄ Hê‘√ j·TT<Δ+ä
#˚ùdyê&çyê! ø±yê\+fÒ me]HÓH’ ê n&ÉT>∑Tμ nHêï&ÉT. Á|ü‹>± \ø£ÎDT&ÉT
ªzØ eTX¯ø±! Hê j·TT<Δøä öX¯\+ #·÷dæ e÷{¢≤&Ésê ø°≥ø£e÷! zØ eT÷sâê!
˙≈£î Äj·TTwü߸ eT÷&ç+~. \+ø£ m|ü&√ $;ÛwDü TìøÏ Çe«ã&ç+~. dæ+Vü≤+
#Ó+‘·≈î£ e∫Ãq @qT>∑T ÁbÕD≤\‘√ ãj·T≥|ü&>É \∑ <ë? >∑sT¡ &ÉTì #˚‘· ∫øÏÿq
düs¡Œ+ ‹]– |ü⁄≥º˝ÀøÏ yÓfi¯fl>∑\<ë? bÕeTTH√≥ ∫øÏÿq m\Tø£ m˝≤
‘·|Œæ +#·Tø√>∑\<äT? eTTø£ÿ+{Ï qT+&ç Á|üfij ¯ ÷· –ï ãj·T˝›]Ò q ‘·sê«‘· <ëìï
ÄπsŒdæ J$+#·&+É eTqà<∏Tä ìøÏ ≈£L&Ü ‘·s+¡ >±<äT. lsêeTTì kÂuÛ≤>∑´sê•ì
\+ø£≈î£ rdüT≈£îìe#êÃe⁄. ˙e⁄ |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·T\‘√ J$+#·&+É Á‹ø±˝≤˝¢À
dü+uÛ$Ñ +#·<Tä μ nì ôV≤#·Ã]+∫, <ÛësêbÕ‘·+>± e÷≥\T yÓ\Te&çq≥¢T>±
\ø£ÎDT&ÉT u≤Des¡¸+ ≈£î]|æ+#ê&ÉT. H˚sŒ¡ ]jÓTÆ q ˝ÒK≈£î&ÉT nøås£ +¡ yÓ+≥
nøås£ +¡ ˇπø es¡d˝ü À sêdæq≥ºT kÂ$TÁ‹ u≤D≤\T es¡Tdü>± sêeDTìô|’
e~˝≤&ÉT. sêeDTì X¯Øs¡+ MT<ä, uÛTÑ C≤\ô|’ u≤D≤\T >∑T#·TÃ≈£îHêïsTT.
<ëìøÏ ã<äT\T>± sêeDT&ÉT \ø£ÎDTìô|’ ◊<äT u≤D≤\T y˚XÊ&ÉT. yÓTs¡T|ü⁄˝¢≤
edüTÔqï ◊<äT u≤D≤\qT #·÷∫ yÓ+≥H˚ kÂ$TÁ‹ u≤D≤\‘√ yê{Ïì
|æ+&ç#˚XÊ&ÉT. $|üØ‘·yÓTÆq Áø√<Ûä+‘√ <äX¯ø£+sƒ¡T&ÉT ÁãVü≤àX¯øÏÔì ¬>’ø=ì
n_ÛeT+Á‹+∫ e~˝≤&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT ‘·q X¯øqÔÏ +‘ê ñ|üj÷Ó –+∫ u≤D+
448 lsêeT$»j·T+
y˚XÊ&ÉT. ø±ì Ä u≤D+ <ëì X¯øìÔÏ dü>+∑ e÷Á‘·yT˚ K+&ç+∫+~. $T>∑‘ê
dü>+∑ Vü≤è<äjT· +˝À >∑T#·TÃø=e&É+‘√, kÂ$TÁ‹ ìX‚Ãwºßü &Ó’ øÏ+<ä|&ü ܶ &ÉT.
ñ#êä«düìXÊ«kÕ\T Ä–b˛j·÷sTT. n~#·÷∫ sêeDT&ÉT s¡<+ä∏ ~– |üsT¡ >∑Tq
e∫à ìÁ~+#˚ yêDíÏ <=+>∑ >±j·T|üs¡∫q≥ºT eT÷]ä*¢q \ø£ÎDTì
eTTwºæ|òü÷‘ê\‘√ >±j·T|üs¡ÃkÕ>±&ÉT. yÓ+≥H˚ e÷s¡T‹ j·TeTTì˝≤
sêeDTìô|’ \+|òTæ +∫ ø±*‘√ ã\+>± ‘·Hêï&ÉT. ‘˚\TqT #Ó|ü ‘√ ø={ºqÏ ≥ºT,
bÕeTTqT sêfi¯fl‘√ ø={ºÏ #·+|æq≥ºT e÷s¡T‹ ø±*‘ê|ü⁄\‘√ Ä ndüTs¡Tì
Vü≤è<äj·÷ìï #·÷sí¡+ #˚XÊ&ÉT. sêeDT&ÉT s¡ø£Ô+ ø£≈£îÿ‘·÷ s¡<∏ä+ møÏÿ
bÕ]b˛j·÷&ÉT. Ä düeTj·T+˝À \ø£ÎDT&ÉT kÕe<ÛëqT&Ó’ y˚>+∑ >± ˇø£ ìsê«D
u≤D+ e<ä\>± n~ sêeDTì Vü≤è<äjT· + qT+&ç <ä÷düTø=ì Äe*øÏ
yÓ[flb˛sTT+~. >±j·T|ü&ɶ kÂ$TÁ‹ì >∑eTì+∫, sêeTT&ÉT Á|üfij ¯ T· ø±˝≤–ïe˝…
øå√_Û*¢ ‘·eTTàì yÓq≈£îÿ sê$+∫ ‘êqT yÓfi≤fl&ÉT.
sêeD|üsêuÛeÑ +
|üs«¡ ‘·•Ks¡+ô|’ y˚T|òTü +e˝… s¡<+ä∏ ô|’ ≈£Ls¡TÃqï sêeDTì #·÷∫ sêeTT&ÉT
Vü≤qTeT+‘·Tì uÛÑT»düÿ+<Ûë\ô|’ n~Ûs√Væ≤+#ê&ÉT. Áø√<Ûëj·Te÷qT&Ó’
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT yÓTT<ä≥ ˇø£ u≤D+ e<ä\>± n~ øåD£ +˝À sêeDTì
|ü~#ÛÁ· ‘ê\qT #Û~˚ +∫+~. s¬ +&Ée u≤D+ dü÷s¡´øÏsD¡ ≤˝¢≤+{Ï #êeTsê\qT
|ü&>É ={º+Ï ~. |ü~øÏØ{≤\T ˇø£ÿkÕπs #·÷síe¡ Tj·÷´sTT. |ü~ <Ûqä TdüT‡\T
≈£L&Ü njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT #Û~˚ +∫ Äs¡+uÛ+Ñ ˝ÀH˚ n<äT“¤‘+· ø±$+#ê&ÉT.
‘·<Tä |ü] |üse¡ T |ü⁄s¡Twüß&ÉsTTq sê|òTü e⁄&ÉT >∑+;Ûs+¡ >±, ª<äXe¯ TTU≤! ìqTï
á s√E j·TT<Δ+ä ˝À e~˝ÒdTü HÔ êïqT. ˙e⁄ u≤>± n\dæb˛j·÷e⁄.yÓ+≥H˚
‹]– yÓ[flb˛. ˙ dü+|ü<qä +‘ê nqTuÛ$Ñ +∫ ˙ uÛ≤s¡´\q+<ä]ì n&ç–
Çø£ÿ&É≈î£ sê. e#˚Ã≥|ü&ÉT |ü⁄Á‘·bÂÁ‘· Ä|ü»Ô qT\ dü+<˚XÊ\T rdüTø=ì sê!
˙e⁄ e∫Ãq ‘·sê«‘· j·TT<Δ+ä ˝À ˙ <˚V‰ü ìï K+&ÉK+&Ü\T>± #˚dæ yÓ+≥H˚
n<Ûë´j·TeTT-26 449
uÛ÷Ñ $Tô|’ |ü&yÉ k˚ ÕÔ. Ç~ ìX¯Ãj·TeTì ‘Ó\TdüTø√! Ç+‘· ôdH’ ê´ìï <ä>s∑Z T¡ +#·T≈£îì
˙e⁄ j·TT<Δëì¬ø+<äTø=#êÃe⁄? <äTs®H¡ ê! ãT~ΔV≤” Hê! eT*Hê! ˙ eTTK+
Hê≈£î #·÷|æ+#·≈î£ î nì sêeTT&ÉT ôV≤#·Ã]+#·>± <äXe¯ TTKTìøÏ >∑s«¡ uÛ+Ñ >∑yTÓ Æ
n»düsŒ¡ Hê´j·T+˝≤ n#˚‘q· +>± ñ+&çb˛j·÷&ÉT. <ä]Á<ä+‘√ |”&+ç |üã&˚yê&ÉT
<˚XÊìï e<ä* yÓ[flq≥¢T, ≈£î\ÁuÛwÑ ßüº &Óq’ Áu≤Vü≤àDT&ÉT yÓ*y˚jT· ã&çq≥¢T,
X¯|<ü +ä∏ #˚dæ e÷≥ ‘·|Œæ qyê&ÉT dæ>T∑Z |ü&ç yÓ[flq≥¢T sêeDT&ÉT s¡Ds¡+>±ìï
$&ç∫ yÓfi≤fl&ÉT. HêHê$<Ûë\T>± Á|üjT· ‹ï+∫ ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì ìÁ<ä˝|Ò eü THêï&ÉT
sêeDT&ÉT.
>∑+;Ûse¡ TT, n<äT“¤‘y· TÓ qÆ sêeTø£<qä∏ T |ü+&ç‘T· \T ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
dü«dæ.Ô lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä n+ãs¡+e+{Ï+~. HêHê <äècºÕ+‘ê\T qøåÁ£ ‘ê˝¢≤
düT+<äs¡yÓTÆq$. n+<äT˝À ñ<äsTT+#ê&ÉT #·+Á<äTì˝≤, ìwüÿfi¯+≈£î&ÉT,
nøåj £ T· T&Óq’ losêeTuÛÁÑ <äT&ÉT. ÁãVü‰àq+<ë! lsêeT#·+Á<ë! ìs¡à˝≤! o‘·˝≤!
ñ<ësê! MT ø£è|ü‘√ l<Ûsä T¡ &ÉT #·ø√s¡+˝≤ kÕ«q+<ëeTè‘êìï ùd$+#ê&ÉT.
dü«dæˆÔ
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
Çs¡y’Ó Äs¡e n<Ûë´j·T+ eT<ÛTä s¡+

n<Ûë´j·TeTT - 27
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
k˛eT]b˛‘·T |ü˙bÕ{≤ #˚j·Tø£b˛sTTHê, Ç\¢T e<ä* ãj·T≥≈£î
yÓfifl¯ ø£b˛sTTHê |üPs¡«|ü⁄D≤´q düø\£ »q dü+s¡ø≈£å î£ &Óq’ »>∑ìïyêdüT&ÉT yêì
Ç+{ÏøÏ e∫Ãq≥¢T, eT{º‘Ï e· «uÀ‘˚ e÷DÏø±´\ ô|fº… nj·÷∫‘·+>± \_Û+∫q≥¢T
e÷≈£î Ç~ j·T<∏ësú+¡ >± dü<TäZ s¡T ø£è|üe\¢H˚ \uÛ´Ñ yÓT+Æ ~. m≈£îÿe ÁX¯eT ˝Ò≈î£ +&ÜH˚
sêeT$»j·TeTH˚ s¡‘êï\ uÛ≤+&Ü>±s¡+ \_Û+∫+~. Ä Äq+<ëìøÏ ne<ÛTä \T
˝Òe⁄. m+‘√ ‘·è|æÔ \_Û+∫+~. Ä eT+<äkÕìï |ü]øÏùdÔ n+<äT˝À @&ÉT
dü+#·T\THêïsTT. ny˚ dü|øÔü ±+&É\T. ˇø£<ëìø£+f… eTs=ø£{Ï s¡deü ‘·sÔ y¡ TÓ qÆ ~.
Ä dü+#·T\qT u≤>± |üØøå+Ï ∫ #·÷ùdÔ n+<äT˝À Á|üø±X¯e+‘·yTÓ qÆ uÛøÑ CÔÏ ≤„ q
yÓs’ ê>±´\H˚ ~e´HêD≤\T <Û>ä <∑ >äÛ ± yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT. #·‘T· s¡T\sTTq ÁXÀ‘·\T
C„≤qdü+|üqTï\sTTq düVü‰<Ûë´j·TT\T eT÷≈£îeTà&ç>± <ä>Z∑s¡ #˚] e÷≈£î
düe÷q+>± yê{≤ ÇeTàì Áù|eT>± yê<äT˝≤&Üs¡T. Ç$ yê©àøÏ dü+#·T\T.
|üPs¡«|ü⁄D≤´q \_Û+#êsTT. e÷ø£+<ä]ø° düeT+>± |ü+#ê*‡+<˚qHêïs¡T.
#·‘T· s¡T˝…q’ ÁXÀ‘·\+<äs÷¡ düeT‘·T\´+>± ÁX¯eD+ #˚jT· {≤ìøÏ ˇπø |ü+øÏ˝Ô À
≈£Ls¡TÃq>±, dü+#·T\qT yê]eTT+<äT ˇø£ÿkÕ]>± ≈£îeTà]+#ês¡T. yês¡T
≈£L&Ü ø£s<¡í ë«sê\qT ‘Ó]∫ Vü≤è<äjT· uÛ≤+&Ü>±sê\˝À Ä <ÛHä êìï<ë#·T≈£îì,
ÁXÀ‘·\T, eø£Ô\T ≈£L&Ü kÕe<ÛëqT˝…’ Ä‘·àdüTU≤ìï dü+|üPsí¡+>±
nqTuÛÑ$+#ês¡T. ◊<äTdü+#·T\T eTT–kÕsTT. Äs¡e<Ó’q j·TT<Δäø±+&É
$XÊ\eTT, >∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ ~.
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì ìÁ<ëuÛ+Ñ >∑+
>∑‘· n<Ûë´j·T+˝À ø£<qä∏ qTdü]+∫ sê|òTü e⁄&ÉT sêeDTì <ä÷wæ+#ê&ÉT.
#ÛÁ· ‘ê\T, øÏØ{≤\qT #Û~˚ +#ê&ÉT. sêeDT&Éee÷q+ bı+~ XÀø£kÕ>∑s+¡ ˝À
n<Ûë´j·TeTT-27 451
eTTì– \+ø£≈î£ ‹]–yÓfi≤fl&ÉT. sêVüQÁ>∑dTü &Ô q’Ó #·+Á<äTìe˝…, eTdæu≤]q
eq+˝≤, e÷&ÉT H=|挑√ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·Tqï ô|<›|ä ⁄ü *˝≤ <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT \+ø£˝À
~>±&ÉT. #ÛÁ· ‘·+, dæ+Vü‰düq+ô|’ Á|”‹ ø£\T>∑˝<Ò Tä . sêeDTìøÏ m≥T #·÷dæHê
dü+|üPsí+¡ >± sêeTTì s¡÷|üyT˚ ‘·|Œü Ç+πøMT ø£qã&ÉT≥˝Ò<Tä . @B >∑Ts¡T≈Ô î£
sêe≥+˝Ò<äT. n‘·´+‘· ø£fi≤V”≤q+>±e⁄qï sêeDT&ÉT düuÛÑ˝À qTqï
eTôVA<äsT¡ ì‘√, m≥Te+{Ï $|üØ‘·ø±\+ e∫Ã+~. á>∑\T uÛ÷Ñ >√fi≤H˚ï
≈£î~ù|dæq≥ºT, ∫Á‘·+˝Àì bÕeTT >∑sT¡ &ÉTì $T+π>dæq≥¢T, $TDT>∑Ts¡T |ü⁄s¡T>∑T
‘·q ø±+‹‘√ dü÷s¡T´ì ø±˝ÒÃdæq≥¢T Hê≈£î á s√E j·TT<Δä+˝À ˇø£
e÷qe⁄ì#˚‘· |üsê»j·T+ ø£*–+~ nì uÒ\>± nHêï&ÉT. ã<äT\T>± Á|ü<ëÛ ì
dü‘·«s¡+ ≈£î+uÛÑø£sí¡Tì ˝Ò|æq≥¢sTT‘˚ øå£D+˝À sêeT\ø£ÎDT\‘√ düVü‰
ôdH’ ê´qï+‘ê $T+–y˚jT· >∑\&ÉT nì dü÷∫+#ê&ÉT. sêeDTìøÏ á dü÷#·q
u≤>± q∫Ã+~. yÓ+≥H˚ ≈£î+uÛÑø£sí¡Tì ˝Ò|üeTq>±, $s¡÷bÕ≈å£î&ÉT,
eTôVA<äs¡T&ÉT Çs¡Te⁄s¡T ø£\dæ |ü~y˚\sêøå£düT\qT, Hê\T>∑Ty˚\
eT<ä´bÕÁ‘·\qT, nbÕs¡+>± @qT>∑T\qT, |üX¯óe⁄\qT, |üs¡«‘ê\e+{Ï
nqïsêdüT\‘√ düV‰ü ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì ìÁ<ä˝|Ò {ü ≤ìøÏ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ yê<ë´\
ôVAs¡T‘√ nø£ÿ&É≈î£ yÓfi≤fls¡T. eq>∑C≤\T, <äTqïb˛‘·T\T mH√ï ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì
eTT≈£îÿ˝À Çs¡T≈£îÿì, n‘·&ç ñ#êä«dü ìXÊ«kÕ\˝À ÁøÏ+<äMT<äe⁄‘·÷ m≥÷
b˛˝Òø£ ;Û‹#Ó+<ësTT. ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT ˇø£{+Ï u≤‹ø£ \øåÁ£ >±e÷\ bı&ÉT>∑THêï&ÉT.
˝À‘Óq’ düeTTÁ<ä+˝À ì*ùdÔ ˙fi¯ófl Äj·Tq q&ÉTeTT<ëø± ekÕÔsTT. n≥Te+{Ï
uÛj
Ñ ÷· qø£yTÓ qÆ X¯Øs¡+ >∑\ ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì #·÷∫ sêøåd£ Tü \πø eDT≈£î |ü⁄{º+Ï ~.
sêøå£düT\+‘ê ø£\dæ <ë«s¡+˝À ì\ã&ç ô|<›ä>± πøø£\T ô|{º≤s¡T. Ä
uÛj
Ñ ÷· qø£yTÓ qÆ ns¡T|ü⁄\≈£î u≤e⁄\˝Àì düø\£ »\#·sê\T eTè‹#Ó+<ësTT.
ÁyÓ÷–+∫q Ä uÛØÒ ìHê<ë\T dü«sZ|¡ sü ´¡ +‘·+ $qã&¶ÜsTT. >∑T+&Ó\ô|q’
@qT>∑T\#˚ ‘=øÏÿ+#ês¡T. ø±ì nìï Á|üjT· ‘êï\T ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì y˚T˝§ÿ\Œ≥+˝À
452 lsêeT$»j·T+
$|ò\ü eTj·÷´sTT. Äø±XÊqï+fÒ ˇø£ yÓ<Tä s¡Tu§+>∑TqT ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì eTT≈£îÿ˝À
møÏÿ+#ês¡T. s¬ +&ÉeeTT≈£îÿ≈£î n&¶TÉ ô|{ºÏ ñ#êä«dü ìXÊ«kÕ\qT ì\T|ü⁄<ä\
#˚XÊs¡T. ˇø£&TÉ #Ó≥T¢ , sêfi¯fl‘√ eTs¡àdú\ü + MT<ä ã\+>± yÓ÷<ë&ÉT. #ê˝≤
|ò÷ü f…qÆ eT+<äT\qT Hêdæø±s¡+Á<Û+ä ˝À ≈£îeTà]+#ês¡T. mHÓïH√ï ñbÕj·÷\T
#˚XÊs¡T. ø±ì ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì ìÁ<ä˝|Ò {ü ≤ìøÏ me]‘·se¡ T÷ ø±˝Ò<Tä . øÏqïs¡
Ád”\Ô qT ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì #Ó$˝À ≈£Ls¡TÃ+&Éu{º,Ï Ä~X‚wßü &˚ |üse¡ •+#˚ eT<ÛTä sê‹
eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ >±Hêìï $ì|æ+#ês¡T. Ä >±HêìøÏ ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT y˚T˝§ÿì,
kÕe<ÛëqT&Ó’ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. ˇø£ÿkÕ] uÛj Ñ T· +ø£s+¡ >± ˇfi¯ófl $s¡T#·T≈£îì,
‘Ó∫Ãq eT<ä´uÛ≤+&Ü\˙ï ‘êπ>XÊ&ÉT. m<äTs¡T>± ñqï ˝…øÿ£ ˝Òqìï |üXó¯ e⁄\qT
q$T˝Òdæ, |üfi¯fldü+<äT˝¢À Çs¡T≈£îÿì ñqïyê{Ïì rùddæ nqïeTT,
e÷+dü|⁄ü sêdüT\‘√ ø£*|æ $T+π>XÊ&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· ø£fifl¯ ‘√H˚ Á|üXÊïsúø¡ +£ >±
Á|ü<ëÛ ì yÓ|’ ⁄ü #·÷XÊ&ÉT. yÓ+≥H˚ Á|ü<ëÛ ì n‘·ìøÏ $qj·T+>± qeTdüÿ]+∫
ªd”‘·qT n|üVü≤]+∫+~ yÓTT<ä\T Vü≤qTeT+‘·T&ÉT \+ø£qT ø±*Ã
sêeT\ø£ÎDT\qT rdüT≈£îsêe&É+, ìqï{Ï j·TT<Δ+ä ˝À sêeDT&ÉT |üsê»j·T+
bı+<ä&+É es¡≈î£ düs«¡ + |üPdü>T∑ ∫Ãq≥¢T $e]+#ê&ÉT. n+<äTe\¢ sêeDT&ÉT
XÀø£‘|· ⁄ü &Ô ’Ó $TeTTà\qT yÓ+≥H˚ ˝Ò|eü THêï&ÉT. sêøåd£ Tü \+<äs÷¡ Vü≤‘·T\j·÷´s¡T.
düs«¡ HêX¯qeTj˚T´ düeTj·T+ ÄdüqïyÓT+Æ ~μ nHêï&ÉT. Ä e÷≥$q>±H˚
≈£î+uÛÑø£sí¡T&ÉT ‘·{≤\Tq ˝Ò∫ j·TT<ΔëìøÏ düqï<ΔäT&Ó’Hê&ÉT. ø±ì Á|ü<Ûëì
sê»<äsÙ¡ q+ #˚dTü ø=eTàì dü$qj·T+>± eTq$ #˚XÊ&ÉT.
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT sê»düu≈ÑÛ î£ ãj·T\T<˚sê&ÉT. nbÕs¡yTÓ qÆ \+ø±<äTsZê\T
≈£L&Ü ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì ø£{uÏ ≤Û >∑+ es¡øπ e#êÃsTT. sêøåd£ Tü \T Äø±XÊqTï+&ç
$+‘·|<ü ësú+¡ @<ÓH’ ê rdüTø=#êÃπsyÓ÷qì <˚e‘·\+‘ê |üsT¡ >∑T\T rXÊs¡T.
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì Äø±s¡+ #·÷∫ \+ø£qT #·T≥ºTeTT{ºqÏ yêqs¡T\+‘ê yÓ+≥H˚
bÕ]b˛j·÷s¡T. ø=+<äsT¡ eT÷s¡Ãb¤ ˛j·÷s¡T. Ä düeTj·T+˝À $;ÛwDü T&ÉT
n<Ûë´j·TeTT-27 453
sêeTTì‘√ ªkÕ«MT! n<äT>√ ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì ìÁ<ä ˝ÒbÕs¡Tμ nHêï&ÉT. ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì
Äø£è‹ #·÷∫ sêeTT&ÉT ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT. yÓ+≥H˚ $;ÛwDü T&ÉT ªsêe÷!
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT »ìà+#˚ düeTj·T+˝À Á|üfij ¯ T· + e∫Ã+~. uÛjÑ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ
øπ ø£\‘√ q\T~≈£îÿ\T |æøÿ£ {Ï˝≤¢ sTT. ‘·*¢ ø£&TÉ |ü⁄˝À qT+&ç uÛ÷Ñ $Tô|’ |ü&>É ±H˚
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT eTT|üŒ~y˚\eT+~ Ád”\Ô qT H√{Ï˝À y˚dTü ø=ì q$T* $T+π>XÊ&ÉT.
Ç+Á<äTì ◊sêe‘êìï |ü≥Tº ø=ì H˚\øπ dæ ø={ºÏ #·+ù|XÊ&ÉT. ◊sêe‘·+ <ä+‘·+
$]∫ <ë+‘√ <˚y+˚ Á<äTì ø={º≤&ÉT. <˚y+˚ Á<äT&ÉT eÁC≤j·TT<Û+ä rdüTø=ì
≈£î+uÛÑø£sí¡Tì MT<ä y˚ùdÔ yÓ+Á≥Tø£ ≈£L&Ü ø£<ä\˝Ò<äT. yê&ÉT m|ü&É÷
ìÁ<äb˛‘·T+{≤&ÉT ø±ã{ºÏ ˝Àø£+ Ç+ø± $T–* ñ+~μ nHêï&ÉT. ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì
#·÷&É>±H˚ yêqs¡>D∑ ≤\≈£î #·*»«s¡+ e∫Ã+~. Ä #·*øÏ eTT&ÉT#·T≈£îì
|üøÿ£ ≈£î ‹]– |üfió¯ flø=s¡T≈£îÿ+≥÷ ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. ø√<ä+&ÉbÕDÏjTÆÓ q sêeTT&ÉT
#·T≥º÷ ø£*j·Tpdü÷Ô uÛÑj·÷eVüQ˝…’q yêqs¡ düeT÷Vü≤+ Ä+‘·sê´ìï
Á>∑V≤æ +∫, e÷s¡T‹ yÓ|’ ⁄ü #·÷XÊ&ÉT. ìeTTwü+˝À Vü≤qTeT+‘·T&ÉT \+ø£≈î£
yÓ[fl düu≈ÑÛ î£ q&ç∫ yÓfió¯ ‘·Tqï ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì ‘·{≤\Tq q&ÉTeTT es¡≈î£ ô|ø’ Ï
˝ÒbÕ&ÉT. sêeT\ø£ÎD düVæ≤‘·+>± yêqs¡T\T Ä n<äT“¤‘êìï >±+∫
ìX‚Ãwºßü ˝…H’ ês¡T. $|üØ‘·yTÓ qÆ eT<ä´+ eT‘·T˝Ô ÀqTqï ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ìøÏ ‘·qqT
mes√ ô|ø’ Ï m‘êÔsq¡ ï $wüjT· + ≈£L&Ü ‘Ó*j·T˝Ò<Tä . nq+‘·s+¡ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
≈£î+uÛÑø£sí¡Tì Ç+ø± ô|’øÏ ˝Ò|æ –s¡–sê ‹|æŒ Á‹≈£L{≤#·\+ô|’ $dæ]
y˚j÷· \qT≈£îHêï&ÉT. Äø±X¯+˝À ‹|ü‘·T+&É>±, \+ø£MT<ä |ü&‘ç ˚ \+ø£+‘ê
qT>ZT∑ qT>ZT∑ ne⁄‘T· +~ ø£<ë! ‘·sê«‘· $;ÛwDü T&ÉT \+ø£qT m˝≤ bÕ*+#·>\∑ &ÉT?
Á‹≈£L{≤#·\+ô|’ y˚kÕÔe÷ n+fÒ yêqs¡T\+‘ê ã÷&ç<äe⁄‘ês¡T ø£<ë!
uÛ÷Ñ eT+&É\+ô|’ |ü&<˚ ë› eT+fÒ uÛ÷Ñ $T bÕ‘êfi≤ìøÏ Á≈£î+–b˛‘·T+~ ø£<ë!
nì nqTe÷ì+∫ ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì #Ó≥M¢ T<ä |ü&≥˚ ≥¢T $dæsπ dæ sêeTTì e<›≈ä î£
‹]– yÓfi≤fl&ÉT. dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#·>±H˚ Nø£≥T¢ eT≥Te÷j·TyÓTqÆ ≥¢T yêqs¡T\
454 lsêeT$»j·T+
#·*»«s¡+, uÛj Ñ T· + q•+#êsTT. e÷s¡T‹ ‘·q uÛTÑ »ã\+ Á|ü<]ä Ù+#·&eÉ TH˚
eT+<äT‘√ yêqs¡T\+<ä] Væ≤eT»«s¡ uÛÑj·÷ìï ‘=\–+#ê&ÉT. ‘·<äT|ü]
Vü≤qTeT sêeTTì bÕ<ë\ô|’ yÓ÷ø£]˝¢≤&ÉT. düTÁ^yê~ yêqs¡ Á|üeTTKT\+‘ê
|üsT¡ >∑Tq e÷s¡T‹ì ø£\dæ, X¯ã≈› î£ düTe÷\‘√ k˛ÔÁ‘·e÷\qT ø£{Ϻ e÷s¡T‹
ø£+sƒ+¡ ˝À n\+ø£]+#ês¡T. øö–{¢À ∫øÏÿq ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì m+<äT≈£î e~˝ÒXÊy√
uÀ<Ûä|ü&É˝Ò<äT nì n&ç>±s¡T. yê&ç eTè‘·T´e⁄ Hê #˚‘·T\˝À ñ+<äì
Vü≤qTeT+‘·TìøÏ ‘Ó\TdüT n+<äTe\¢ e~˝ÒXÊ&Éì lsêeTT&ÉT n+‘·sêsúêìï
$e]+#ê&ÉT. ÁXÀ‘·\T dæ+Vü‰e˝Àø£q+ #˚ùdÔ »]–q ø£<˝ä∏ À ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT
sêeDTì ø£\TdüTø√e&ÜìøÏ sê»düu≈ÑÛ î£ yÓfió¯ ‘·THêï&ÉT. m<äTs¡T>± edüTqÔ ï
‘·eTTàì #·÷dæ sêeDT&ÉT m+‘√ Äq+~+#ê&ÉT. ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT qeTdüÿ]+∫
‘·q Ädüq+˝À ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
|æ<|ä ü ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT ˝Ò∫ sêeDTì‘√ ªeTVü‰Á|üfij
¯ T· y˚T e∫Ã+<ë!
uÛ÷Ñ $Ts¡kÕ‘·˝≤ìøÏ Á≈£î+–+<ë! j·TeTT&˚ ~– e#êÃ&Ü! @$T Ä|ü<ä e∫Ã+<äì
qqTï ìÁ<ä˝bÒ Õs¡μì y˚T|òTü >∑sq¡® ˝≤+{Ï dü«s¡+‘√ n&ç>±&ÉT. düe÷<Ûëq+>±
sêeDT&ÉT C≤qøÏì ã\e+‘·+>± rdüTø=ìsêe&É+, n+<äTe\¢ yêqs¡<fiä +¯ ‘√
lsêeTT&ÉT Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘êìøÏ $#˚Ãj·T&É+, <Û÷ä Áe÷≈åî£ &ÉT, eÁ»<ä+Áwüß&º TÉ ,
Á|üV≤ü düT&Ô TÉ yÓTT<ä˝q’… Á|ü<ëÛ qT\T j·TT<Δ+ä ˝À >∑‹+#·&+É , ‘êqT m+‘√
HÓ|’ ⁄ü D´+>± j·TT<Δ+ä #˚dHæ ê |üsêCj·T+ bı+<ä&+É nìï+{Ï˙ $e]+∫,
Ç|ü&ÉT @+#˚j÷· ˝À Hê≈£î ‘√#·ø£ ìqTï ìÁ<ä˝|Ò eü THêïqT. ªH˚qT <äT:KeTH˚
yê´~Û‘√ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·THêïqT. <ëìøÏ ‘·–q eT+<äT Hê≈£î Çe«e\dæ+~.
Ä|ü<dä eü Tj·T+˝À ‘√&ÉT>± ì*#˚yê&˚ ì»yÓTqÆ ã+<ÛTä e⁄. nìï dü+X¯j÷· \T
|üP]Ô>± ìs¡dæ+#ê\+fÒ dü<ZäTs¡T#·s¡D≤\qT ÄÁX¯sTT+#ê*. <ä≥º+>±
yê´|æ+∫q Nø£≥T¢ ‘=\>±\+fÒ ~${°\T yÓ*–+#ê*. X¯Á‘·Te⁄ X¯ÁkÕÔ\qT
ìs√~Û+#·&ÜìøÏ &Ü\T eTT+<äT ô|{º≤*. ø£wøüº ±\+ dü+uÛ$Ñ +∫q|ü⁄&ÉT <ë‘·
n<Ûë´j·TeTT-27 455
e<›≈ä î£ yÓfi≤fl*. Ä $<Û+ä >± e÷≈£î $|üØ‘·yTÓ qÆ $|ü‘T· Ô ø£*–q+<äTq ìqTï
y˚T˝§ÿ*bÕ+μ nHêï&ÉT. düe÷<Ûëq+>± ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT ªãT~Δ ø£sêàqTkÕ]DÏ.
C≤qøÏì nqedüs+¡ >± ‘Ó∫à ≈£î\øåj £ ÷· ìøÏ |ü⁄Hê~ y˚XÊe⁄. sêeTT&˚ Ä
yÓ≈’ î£ +sƒy¡ êdæ Hêsêj·TDT&ÉT. yêqs¡T\+‘ê <˚e‘·\ ne‘êsê\T nì |üPs¡«y˚T
Hê≈£î Hês¡<äT&ÉT ‘Ó*bÕ&ÉT. X¯óuÛ≤X¯óuÛÑø£s¡à\˙ï nqTuÛÑ$+|üø£ ‘·|üŒ<äT.
»s¡>∑uÀj˚T<ëìï mes¡÷ ‘·|æŒ+#·Tø√˝Òs¡T. sêC≤! ˙e⁄ #˚j·T>∑÷&Éì
|üì#˚XÊe⁄. ø£˙dü+ d”‘q· T nqTuÛ$Ñ +#êyê!μ nì n&ÉT>∑>± sêeDT&ÉT
ªH˚qT #ê˝≤ Á|üjT· ‘·ï+ #˚kÕqT ø±ì ÄyÓT Hê≈£î eX¯+ ø±˝Ò<Tä . ÄyÓT
mqï{Ïø° sêeTTìøÏ ‘·|Œü y˚s¬ e]ø° eX¯+ø±<äTμ nì »yê_#êÃ&ÉT. ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT
sêeDTì‘√ ª˙e⁄ eT+Á‘·+ »|æ+∫ ø£|≥ü +‘√ düT+<äsy¡ TÓ qÆ s¡|Tüò TMs¡Tì
s¡÷|ü+ <Û]ä +#·T. øåD£ +˝À d”‘· ˙ eX¯eTe⁄‘·T+~μ nì dü\Vü‰ sTT#êÃ&ÉT.
Á|ü ‹ >± \+π ø X¯ « s¡ T &É T ªH˚ q T s¡ | ò ü T TMs¡ T ì y˚ w ü + <Û ä ] +#· > ±H˚
dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#·>±H˚ Nø£{Ï e÷j·TeTsTTq≥¢T, >∑s¡T&ÉTì #·÷&É>±H˚
ÁbÕDuÛj Ñ T· +‘√ düsêŒ\T bÕ]b˛sTTq≥¢T, Hê˝Àì <äTsê«düq\˙ï q•+∫,
|ü s ¡ d ü ‘ · T \T e÷‘· è dü e ÷q+>±, ˇπ ø u≤D+, ˇπ ø e÷≥, ˇπ ø
|ürïÁe‘·T&Éqe⁄‘·THêïqT. n+<äTe\¢ ‘·eTTà&Ü! sêeTT&ÉT, kÂ$TÁ‹,
yêqs¡>D∑ ≤\qT dü+Vü≤]+#·≈î£ +&Ü C≤qøÏ mqï{Ïø° Hê eX¯+ ø±<äTμ nHêï&ÉT.
‘·<äT|ü] ≈£î+uÛÑø£sí¡T&ÉT ªH˚qT düø£\ ôd’Hê´ìï $T+π>dæ øå£D+˝À
sêeT\ø£ÎDT\qT ã+~Û+∫ ‘Ó∫à Hê <Ûs’Ó ´¡ kÕVü≤kÕ\T Á|ü<]ä ÙkÕÔqTμ nì
sêeDTìøÏ qeTdüÿ]+∫ ãj·T\T<˚s¡>± nbÕs¡yÓTÆq ôd’q´düeT÷Vü≤+
nqTdü]+∫+~.
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ç s¡Ds¡+>∑Á|üyX˚ +¯
≈£î+uÛÑø£sí¡T&ÉT j·TT<ΔëìøÏ sê>±H˚ nø£ÿ&ÉqTqï yêqs¡T\+‘ê
sêeT#·+Á<äTìøÏ á $wüj·T+ ‘Ó*j·T#˚j·T{≤ìøÏ bÕ]b˛j·÷s¡T.
456 lsêeT$»j·T+
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT Ä+‘·s´¡ +˝À, ªH˚qT á yêqs¡T\ ô|ø’ Ï yÓ[fl Á|üj÷Ó »qy˚T$T?
»+ãTø£+ ô|’øÏ dæ+Vü≤+ \+|òæT+#·&É+ @+ >=|üŒ! NeTô|’øÏ @qT>∑T
|üsT¡ –&çq≥¢T, ø°≥ø£+ô|q’ >∑sT¡ &ÉT&ÉT b˛s¡T dü*|æq≥¢T, eT÷&ÛTÉ \ düu˝ÑÛ À
m+‘· >=|üŒ |ü+&ç‘T· &ÓH’ ê sêDÏ+#·q≥¢T H˚qT Mfi¯fl‘√ ø£\Væ≤+#·&+É e´sú+¡ μ
nqT≈£îHêï&ÉT. yÓTT<ä{À¢ ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ sêøåd£ ü düeT÷Vü‰ìï #·÷∫ ‘Ó*$>±
yêqs¡T\T |üsT¡ >¬ ‘êÔsT¡ . ‹]– •\\T, eèøå±\T >¬ ø’ =ì n+<äs÷¡ ø£\dæ e#êÃs¡T.
rÁeyÓTqÆ j·TT<Δ+ä »]–+~. s¡ø+Ô£ es¡<˝ä ’… bÕ]+~. nsTTHê |òTü ≥ÁXÀ‘·T&ÉT
˝…øÿ£ #˚jT· ø£ Mfi¯fl‘√ j·TT<Δ+ä #˚jT· &É+ <˚ìøÏ? eT÷sâT¡ \T yê~+∫Hê |ü+&ç‘T· \
eTqdüT‡ s¡+õ\¢q≥¢T, Ä+uÀ‘·T˝…+‘· b˛{¢≤&çHê ô|<›|ä ⁄ü * ˝…øÿ£ #˚jT· q≥¢T,
|ü<ìÓ› $T~ |ü<ëà\ yêqs¡<fiä ≤\T |üs«¡ ‘ê\T, bÕcÕD≤\T y˚dTü HÔ êï ˝…øÿ£ #˚jT· ø£
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT ˝ÀVü≤|ü⁄>∑T+&ÉTì rdüTø=ì H˚sT¡ >± sêeTTìô|ø’ Ï yÓfi≤fl&ÉT.
|üs«¡ ‘·+ô|’ m+‘· es¡¸+ ≈£î]dæHê <ëìøÏ øÏ+∫‘·TÔ u≤<Û≈ä L£ &Ü ñ+&É<Tä .
‘êuÒ{Ï M|ü⁄ô|’ mìï |üP\T b˛dæHê n~ ø=+#Ó+ ≈£L&Ü #·*+#·<Tä . Ä
$<Û+ä >± mìï |üs«¡ ‘ê\T, bÕcÕD≤\T ˇ+{Ïô|’ |ü&TÉ ‘·THêï ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ìøÏ
@e÷Á‘·+ u≤<Ûä ø£\T>∑˝<Ò Tä . Vü≤qTeT+‘·T&ÉT X¯‘X· è¯ +>∑ |üs«¡ ‘êìï ô|ø£*+∫
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ìô|’ y˚jT· >± n‘·&TÉ ˇø£ eTTwº|æ ÷üò ‘·+‘√ yÓ+≥H˚ <ëìï eTTø£ÿ\T
#˚XÊ&ÉT. ˇπs! eTs¡ÿ{≤! <Ûs’Ó ´¡ +>± ñ+&ÉT. ˙y˚ e÷ q>∑sêìï ‘·>T∑ \u…{≤º e⁄
n+≥÷ ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì ô|ø’ Ï X¯S˝≤ìï $dæsπ XÊ&ÉT. Ä <Óã“≈£î
e÷s¡T‹ eT÷]ä*¢ H˚\ô|’ |ü&çb˛j·÷&ÉT. n~#·÷∫ ùdHê|ü‹ ˙\T&ÉT
yêj·TTy˚>+∑ ‘√ |üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì j·TT<Δ|ä {ü eÏ TqT $e÷Hê\˝À
qT+&ç <˚e‘·\T ‹\øÏ+#·kÕ>±s¡T. ˙\T&ÉT y˚dæq |üs¡«‘êìï ˇø£ÿ
|æ&øç {Ï bÏ ˛≥T‘√ |æ+&ç #˚dæ eTs=ø£ |æ&øç {Ï bÏ ˛≥T‘√ ˙\Tì eT÷]ä\C¢ kÒ Õ&ÉT.
Äô|q’ j·TeTTìπø $<ä´ H˚sŒ¡ >∑\ q\T>∑Ts¡T yêqs¡T\T ãTTwüuTÑÛ &ÉT, X¯su¡ TÑÛ &ÉT,
>∑yê≈åî£ &ÉT, >∑+<Ûeä ÷<äqT&ÉT |üsT¡ >∑Tq e#êÃs¡T. yês¡T Hê\T>∑T |üs«¡ ‘ê\qT
n<Ûë´j·TeTT-27 457
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ìô|’ y˚ùdÔ Äj·Tq ˇø£ÿ >∑T<›Tä ‘√ yê{Ïì |æ+&ç#d˚ æ X¯su¡ TÑÛ ì, >∑yê≈åî£ ì
‘·q #˚‹y˚≥T‘√ H˚\≈£L˝≤Ã&ÉT. $T–*q Ç<›]ä ì Äø±XÊìøÏ $dæsπ ùdÔ H˚\ô|’
|ü&ç ÁbÕD≤\T $&ç#ês¡T. ‘·<Tä |ü] ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT ÁãVü‰à+&É+ ã<›\ä j˚T´≥ºT
$ø£{≤≥ºV‰ü dü+ #˚dæ yêqs¡T\qT uÛøÑ +Ïå #·{≤ìøÏ |üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ . ˇø£ÿkÕ]>±
nH˚ø£eT+~ yêqs¡T\qT ˇ&çdæ |ü≥ºTø=ì H√{¢À y˚düTø=ì #·|üŒ]+∫
$T+π>kÕ&ÉT. Ä $<Û+ä >± y˚˝≤~ yêqs¡T\qT H√{¢À y˚dTü ø=ì $T+π>ùdÔ
ø=+‘·eT+~ #Ó$ s¡+Á<Ûë\˝À qT+&ç ãj·T≥|ü&ç bÕ]b˛kÕ>±s¡T. $T–*q
yêqs¡T\T ÁbÕDuÛÑj·T+‘√ j·TT<Δä+ e<ä* bÕ]b˛sTT |üs¡«‘·>∑TVü≤˝¢À
<ë≈£îÿHêïs¡T. ø=+‘·eT+~ düTÁ^e⁄ì X¯sD¡ Ty˚&>É ± düTÁ^e⁄&ÉT ˇø£ $XÊ\yÓTqÆ
|üs«¡ ‘·+>¬ ø’ =ì |üsT¡ >¬ ‹Ô ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ìô|’ |ü&yÉ j
˚ T· >± <ëìï n‘·&TÉ ˝ÀVü≤|ü⁄
>∑T+&ÉT‘√ #·÷sí+¡ #˚XÊ&ÉT. düTÁ^e⁄&TÉ ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì‘√ ªzØ! sêøåk£ Õ! neT+>∑fi≤!
˙ ã\+ n+‘ê e´sú+¡ . ˙ eTT≈£îÿ, #Óe⁄\T øåD£ +˝À #Û~˚ kÕÔqTμ nHêï&ÉT. á
e÷≥\T $ì $e÷Hê˝¢À ñqï <˚e‘ê>∑D≤\˙ï dü+‘√wæ+#êsTT. ª˙
nÁ>∑E&Ó’q <äX¯ø£+sƒ¡T&ÉT <=+>∑e˝… |ü+#·e{ÏøÏ e∫à ∫Á<ä‘·ïyÓTÆq,
kÂ+<äs´¡ e‹jÓTÆ q C≤qøÏì <=+>∑‘q· +>± rdüTø=#êÃ&ÉT. Ä <=+>∑‘H· êìøÏ
•øå>£ ± sêeD≤qTE&Éyq’Ó ˙≈£î eTT≈£îÿ, #Óe⁄\T ø£‹]Ô +∫ Ç|ü&˚ •øåkÏ ÕÔqTμ
nì X¯|<ü +ä∏ #˚XÊ&ÉT.
ªˇπs n\TŒ&Ü! ˙e⁄ ô|<›ä ô|<›ä e÷≥\T e÷{¢≤&ÉT‘·THêïe⁄. |üsT¡ >∑Tq
e∫Ãq |üøÏå ã&Éu≤–ïì Ä]Œy˚dqæ ≥¢T, <√eT ø√|ü+‘√ |üs«¡ ‘ê\ìï+{Ï˙
Á$T+–y˚dqæ ≥ºT, ‘˚\T ‘·q ‘√ø£‘√ ø={ºÏ n–ïì Ä]Œy˚dqæ ≥¢T, kÕ©&ÉT ‘·q
<ës¡+‘√ ◊sêe‘êìï ø£{ºÏy˚dæq≥ºT, <Ûä>∑<Ûä>∑ yÓT]ùd dü÷s¡´eT+&É˝≤ìï
$TDT>∑Ts¡T |ü⁄s¡T>∑T $T+–y˚dqæ ≥ºT ˇπs! ã\V”≤qT&Éyq’Ó yêqs¡e÷! Hê
eTT+<äT ø√|ü|&ü ‘ç ˚ q*¢˝≤ ˙ X¯Øsêìï q*|æ y˚kÕÔqTμ nì ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT
e÷{¢≤&ÉT‘·T+&É>±H˚ düTÁ^e⁄&TÉ ˇø£ |üs«¡ ‘êìï m‘·T≈Ô î£ ì ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì >∑T+&Ó\ô|’
458 lsêeT$»j·T+
|ü&yÉ X˚ Ê&ÉT. Ä |üs«¡ ‘·+ >∑T+&Ó\≈£î ‘·–* |æ+&ÉsTTb˛sTT+~. ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT
ø√|ü+‘√ düTÁ^e⁄ì ø±fi¯ófl |ü≥Tº ø=ì –s¡–sê Á‹|æŒ H˚\øπ dæ ø=fÒ+º ‘·˝À
düTÁ^e⁄&ÉT ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì #˚‹˝À qT+∫ C≤] Äø±X¯e÷sZêìøÏ m–sê&ÉT.
ø£|æsêE Á>∑Vü≤eT+&É\+ es¡≈£î m–sê&ÉT ø±ì ≈£î+uÛÑø£sí¡T&ÉT ‹]–
#˚õøÏÿ+#·Tø=ì #·+ø£˝À Ç]øÏ+#·Tø=Hêï&ÉT. #·+ø£˝Àì <äTsZ+¡ <Û+ä ‘√ düTÁ^e⁄&TÉ
}|æsê&Éø£ dü‘e· T‘·+ø±>± ªyê* e÷ nqï≈£î #˚dqæ <ëìøÏ Á|ü‹>± ìqTï
á$<Û+ä >± u≤<Ûôä |{ºÏ ø£ø£å rs¡TÃø=+{≤qTμ nì, »j·T»j·T<Ûë«Hê\ |òTü Àwü˝À
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT yÓqT‹]>±&ÉT. »{Ï\yÓTqÆ dü+kÕs¡C≤\+˝À ∫øÏÿq kÕ<Û≈ä î£ &ÉT
ãj·T≥ |ü&{É ≤ìøÏ m˝≤ Á|üjT· ‹ïkÕÔ&√ Ä $<Û+ä >± ñ+~ ø£|sæ êE |ü]dú‹æ .
<äTsZ+¡ <Û+ä ˝À |ü&qç eTT‘·´+ e˝…, ãTs¡<˝ä À |ü&ɶ Vü≤+düe˝…, ø£kÕsTT #˚‹˝À
∫øÏÿq ìs¡à\yÓTqÆ ÁXÀÁ‹j·T Áu≤Vü≤àDTì e˝… ñ+~ düTÁ^e⁄ì |ü]dú‹æ .
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT u≤>± eT‘·T˝Ô À ñHêï&ÉT. @e÷Á‘·+ <˚V≤ü düTŒ¤sD¡ ˝Ò<Tä . Ç~
>∑eTì+∫ #·+ø£˝À qT+&ç düTÁ^e⁄&ÉT øåD£ +˝À C≤s¡Tø=Hêï&ÉT. ø£qTïeT÷dæ
ø£qTï ‘Ó]#˚˝À>± düTÁ^e⁄&ÉT ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì uÛTÑ C≤\ô|’ ì\ã&ç ‘·q |üì
kÕ~Û+#·Tø=Hêï&ÉT. s¬ +&ÉT $XÊ\yÓTqÆ #Óe⁄\qT s¬ +&ÉT#˚‘T· \‘√ |ü≥Tº ø=ì
|üfifl¯ eT<Û´ä ˝À eTT≈£îÿqT ã+~Û+∫ ˇø£ÿkÕ]>± ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì eTT≈£îÿ, #Óe⁄\T
|”øπ dæ Äø±XÊì¬ø–] sêeTTì bÕ<ë\ #Ó+‘·≈î£ e∫à Áù|eT‘√ sêeTTì
#·s¡D≤\≈£î Á|üD$T˝¢≤&ÉT. ˇø£ÿkÕ]>± yêqs¡T\T »j·T»j·T <Ûë«Hê\T
#˚XÊs¡T. <˚e‘·\T |üP\es¡¸+ ≈£î]|æ+∫ düTÁ^e⁄&ÉT ªj·TX¯d«æ μ nì bı–&Üs¡T.
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT düTÁ^e⁄ì øö–*+#·T≈£îHêï&ÉT. düTÁ^e⁄&ÉT eTT≈£îÿ, #Óe⁄\T
|”øπ dæHê ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ìøÏ @MT ‘Ó*j·T˝Ò<Tä .≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ìøÏ »]–q nee÷q+
sêeDTìøÏ ‘Ó*dæ m+‘√ $#ê]+#ê&ÉT. eT+>∑*ì |æ*|æ+∫ Äø±XÊqï+fÒ
yÓ<Tä fi¯flqT ‘Ó|Œæ +∫ yêìøÏ n<›+ä ø£{Ϻ @&É+‘·dTü \Ô eTVü‰<ë«s¡+ô|’ eT+>∑*ì
ì\u…{≤º &ÉT. ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì m<äTs¡T>± n<›ëìï #·÷|æ+#ês¡T. ‘Ó–b˛sTTq eTT≈£îÿ,
n<Ûë´j·TeTT-27 459
#Óe⁄\qT n<›ä+˝À #·÷#·T≈£îqï ‘·sê«‘· #·+ø£˝À qT+&ç düTÁ^e⁄&ÉT
‘·|Œæ +#·Tø=Hêï&Éqï $wüjT· + ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ìøÏ uÀ<Û|ä &ü +ç ~. n–ï|üP\‘√ |üs«¡ ‘·+
mÁs¡u≤]q≥ºT, ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì yÓTTVü≤+ s¡ødÔ£ øæ yÔ£ TÓ +Æ ~. ‘·q dü«s¡÷bÕìï #·÷#·Tø=ì
eTqdüT‡ ø£\‘· u≤s¡>±, ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT eTqdüT‡˝À, H˚qT }]πø ‹]– yÓ[fl
<äX¯Á^e⁄ìøÏ @+ #Óù|Œ~. eTTK+ m˝≤ #·÷|æ+#˚~. ø£|ü⁄\‘√ düVü‰
sêeT\ø£ÎDT\qT j·TT<Δä+˝À $T+–y˚j·T&ÜìøÏ øå£D+ ≈£L&Ü |ü≥º<äT.
uÛ÷Ñ $Tì ‘·\øÏ+<äT\T #˚dæ <˚e‘·\q+<ä]ì HêX¯q+ #˚kÕÔqT nì ‘·\b˛dæ,
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT yÓqT‹]>±&ÉT. |üfifl¯ ‘√ ô|<äe⁄\qT _>∑ã{ºÏ #êe⁄πøø£ ô|{º≤&ÉT.
<ë+‘√ uÛ÷Ñ >√fi¯eT+‘ê <ä<]ä› *¢+~. ‹]– ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT sêe&É+ #·÷∫
yêqs¡T\T |üsT¡ >¬ ‹Ô X¯sD¡ T X¯sD¡ T n+≥÷ s¡|Tüò T|ü‹ì X¯sD¡ TC§#êÃs¡T.
sê|òTü e⁄ì \øå´£ +>± ô|≥ºT≈£îì ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT |üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ . <ë]˝À nbÕs¡ã\
dü+|üqTï&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì j·TT<ΔëìøÏ |æ*#ê&ÉT. ˇø£ÿøåD£ + Çø£ÿ&É
ì\Te⁄. Hê X¯s¡øöX¯˝≤ìï #·÷&ÉT nì |æ*∫Hê ≈£î+uÛÑø£sí¡T&ÉT Ä>∑ø£
sêeTTìyÓ|’ ⁄ü ≈£î |üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ . $TøÏÿ* ø√|ü+‘√ kÂ$TÁ‹ ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ìô|’ @&ÉT
u≤D≤\T y˚XÊ&ÉT. ø±ì n$ yÓTT‘·+Ô ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì X¯Øs¡+˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +∫
\T|üeÔ TsTTHêsTT. kÂ$TÁ‹ ˝…øÿ£ ˝Òqìï u≤D≤\T y˚jT· >±, |üs«¡ ‘·+ eTT+<äT
|üP\yêq ≈£î]dæq≥ºT>± Ä u≤D≤\ ‘êøÏ&ìç ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT ˝…øÿ£ #˚jT· ˝Ò<Tä .
Ç~ >∑eTì+∫ ˇø£ >∑<ä rdüT≈£îì $;ÛwDü T&ÉT nqï e<›≈ä î£ |üsT¡ >∑Tq
e#êÃ&ÉT. ªeTT≈£îÿ˝Òìyê&Ü! ˇø£ÿøåD£ + Hê‘√ j·TT<Δ+ä #ÓsTT´. H˚qT |üPs¡«y˚T
sêeDTìøÏ m+‘√ q#·Ã#ÓbÕŒqT. ø±ì ndüu´ÑÛ yÓTqÆ ø±eT$ø±s¡+‘√ Hê
e÷≥\T $qø£ ‘Ó*$‘·≈£îÿe>± Á|üe]Ô+#ê&ÉT. Á|æj·Te#·Hê\T #˚<äT>±
ñ+{≤sTT. #Ó&TÉ m|ü&É÷ eTqdüT≈£î ‹j·T´>± ñ+≥T+~. ◊X¯«s¡´eT<ä+‘√,
>∑s«¡ +‘√ _>∑TdüT≈£îb˛j·÷&ÉT. sêeDT&ÉT #˚dqæ <äTwüÿs¡à\ |ò*ü ‘ê\T MT≈£î
‘·«s¡˝À nqTuÛyÑ êìøÏ ekÕÔsTTμ nì $;ÛwDü T&ÉT ôV≤#·Ã]+#·>± ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT
460 lsêeT$»j·T+
Ç˝≤ düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ&ÉT. ªˇπs $;ÛwDü ≤! X¯‘e· T÷sâê! Hê≈£î eTT≈£îÿ #Óe⁄\T
˝Òeì qe⁄«‘·THêïe⁄. H˚HeÓ s√ dü]>Z± #·÷&ÉT. Ç+‘·es¡≈L£ H˚HeÓ s√ ˙≈£î
dü]>Z± ‘Ó*j·T<äT. ≈£î\øåj £ T· eTe⁄‘T· +<äì ˙e⁄ Çø£ÿ&É≈î£ e∫à Mfi¯fl‘√ ø£*kÕe⁄.
˙ eTTK+ Hê≈£î #·÷|æ+#·≈î£ , ˝Ò<ë øåD£ +˝À ˙ ÁbÕD+ rkÕÔqT. sêøåd£ Tü \˝À
H˚qT dæ+Vü≤+ e+{Ïyê&çì. ˙e⁄ »qà‘·' qø£ÿe+{Ïyê&ç$. ˙e⁄ ≈£î˝≤ìøÏ
ì|ü ô|{ºqÏ yê&ç$. ø±ì e÷≈£î ‹˝≤+»* düeT]ŒkÕÔeì ≈£î˝À<Δsä D¡ ø=s¡≈î£
ìqTï e~˝ÒXÊqT. ˙e⁄ y˚>+∑ >± sêeTTì yÓqTø£≈î£ yÓfió¯ fl. H˚qT ás√E
‘·|Œü ø£ øåD£ +˝À yêqs¡ùdqq+‘ê $T+π>kÕÔqTμ nqï e÷≥\T $ì $;ÛwDü T&ÉT
yÓqT~]>±&ÉT.
≈£î+uÛøÑ s£ ¡í e<Ûä
≈£î+uÛÑø£sí¡T&ÉT ˝ÀVü≤|ü⁄>∑T+&ÉT‘√ sêeTTì ô|’øÏ |üs¡T>∑Tq yÓfi≤fl&ÉT.
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì #·÷∫ lsêeTT&ÉT ªáHê&ÉT Hê u≤D≤ìøÏ ˙e⁄ jÓ÷>∑T´&ÉyH’Ó êe⁄.
˙e⁄ eTT˝¢Àø±\qT |”&dç Tü HÔ êïeì ‘Ó*dæ H˚qT ne‘·]+#êqT. ˙e⁄ $T+–q
yêqs¡ T \+<ä ] ì ìqTï N*à ãj· T ≥≈£ î s¡ | æ Œ kÕÔ q T. ˙≈£ î
eTs¡De÷düqïeTsTT+~. C≤>∑s¡÷≈£îìyÓ’ Hê yÓ’|ü⁄ #·÷&ÉTμ n+≥÷
dü÷s¡´≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&Óq’ sêeTT&ÉT $+{Ïì m≈£îÿô|{º≤&ÉT. Ä Ä~|ü⁄s¡Twüßì
Á|ü‘ê|ü+ y˚<Xä ÊÁkÕÔ˝Ò e]í+#·˝øÒ b£ ˛j·÷sTT. s¡Ds¡+>∑BsÛ T¡ &Óq’ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT
Nø£{Ï eTT–j·T>±H˚ ~qø£sT¡ &ÉT ñ<äj÷· #·˝≤q $sêõ*¢q≥¢T ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì
m<äT≥ ì*#ê&ÉT. sêeTT&ÉT ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì‘√ ª˙e⁄ j·TeT|ü⁄]øÏ yÓfió¯ fl, ˙
yÓqTø£H˚ sêeDTì ≈£L&Ü |ü+|ü⁄‘êqT. \+ø£˝À $;ÛwDü Tì ìj·T$TkÕÔqT.
Äø±X¯+˝À dü÷s¡´#·+Á<äT\T |ü]ÁuÛ$Ñ T+#˚+‘·es¡≈î£ sê»´+ #˚kÕÔ&TÉ μ nHêï&ÉT.
<ëìøÏ ã<äT\T>± ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT ª˙e⁄ »Hêà+‘·s¡ X¯Á‘·Te⁄eqï $wüjT· +
e÷≈£î ms¡Tøπ . ˙ X¯øÔÏ kÕeTsúê´\T e]í+#êe⁄. ø±ì ˙ Ä≥\T HêeTT+<äT
kÕ>∑e⁄. |ü+{ÏøÏ ‘·>\∑ ≈£î+&Ü ø£|ùæ dqq+‘ê $T+–y˚jT· >∑\qT. ˙e⁄ Ks¡,
n<Ûë´j·TeTT-27 461
<ä÷wüD, Á‹•s¡T\qT e~Û+#êe⁄. yê*ì yÓ÷dü+‘√ dü+Vü≤]+#êe⁄. H˚qT
ìÁ<ä˝À eTTì– ñqï|ü&ÉT eTT˝¢Àø±\T ìqTï Ms¡T&Éì ø=ìj·÷&Üj·Tì
‘Ó\TdüT. n+<äTøπ Ç|ü&ÉT H˚qT e#êÃqT. eq#·sê\qT |”&+ç #˚ @qT>∑T
dæ+Vü≤+ m<äTs¡T|ü&>É ±H˚ ìØ«s¡´eTe⁄‘·T+~. y˚T|ò÷ü \ eTT+<äT m+‘·{Ï
n–ïC≤«\\sTTHê øåD£ +˝À #·˝≤¢ ]b˛e\dæ+<˚. Ä $<Û+ä >±H˚ ˙$|ü&ÉT!
@B ˙ ìsê«Du≤D+ e<äT\T!μ nì Á|ü>˝∑ ≤“¤\T |ü*ø±&ÉT. n˙ï $ì
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT $+{ÏøÏ u≤D≤ìï m≈£îÿô|{º≤&ÉT. Á|üfij ¯ T· ø±\+˝À yÓTs¡T|ü⁄\
e+{Ï nyÓ÷|òTü yÓTqÆ sê|òTü e⁄ì u≤D≤\qT sêøåd£ Tü &ÉT H√{Ï‘√ $T+π>kÕ&ÉT.
ndü+U≤´ø£+>± ô|q’ ã&˚ u≤D≤\qT $T+–y˚dqæ ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì kÕeTsúê´ìøÏ
yêqs¡T\T uÛj Ñ T· ÁuÛ≤+‘·T\j·÷´s¡T. >∑+>±q~ n+‘ê düeTTÁ<ä+˝À ø£*dæq≥¢T,
u≤D≤\˙ï ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì H√{¢À ø£\dæb˛j·÷sTT. ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT Á|ü#+· &É+>±
>∑]+® #·>± Ä øπ ø£≈î£ ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê <ä<]ä› *¢+~. »\#·s,¡ eq#·sê˝…H√ï
>∑‹+#êsTT. eTT<Zsä êìï #·Áø±ø±s¡+˝À Á‹|æŒ sêeTTìô|’ y˚j÷· \qT≈£îHêï&ÉT.
Ç+‘·˝À s¡Ds¡+>∑BsÛ T¡ &Óq’ sêeTT&ÉT ~yê´ÁkÕÔìï yÓ*øÏ rdæ eT+Á‹+∫
u≤D≤ìøÏ ∫es¡ Á|üfij ¯ ÷· –ïì ì+|æ Äø£sêí +‘·+ kÕ]+∫ u≤D+ $&ç#ê&ÉT.
Ä u≤D+ eTT<Zsä ¡ ñqï #˚‹ì #Û~˚ +∫, bÕeTTì >=ìb˛j˚T >∑sT¡ &ÉTì˝≤
Äø±X¯+˝ÀøÏ <ä÷düTø¬ [fl+~. yÓ+≥H˚ sêeTT&ÉT dü÷s¡´eT+Á‘·+ »|æ+∫ Ç+ø√
u≤D+ e~˝≤&ÉT. n~ ¬s+&Ée Vü≤kÕÔìï K+&ç+∫ ô|’¬ø–]b˛sTT+~.
$+<Û´ä |üs«¡ ‘·+˝≤+{Ï s¬ +&ÉTuÛTÑ C≤\T H˚\sê˝≤sTT. ø±ì Ä uÛTÑ C≤\T ≈£L&Ü
ø£|ôæ dH’ ê´ìï Væ≤+dæ+#·kÕ>±sTT. n~ #·÷∫ yêqs¡T\+‘ê j·TT<Δuä ÷ÑÛ $Tì
e<ä* #Ó≥¢ ‘=Ás¡˝À¢ øÏ, |üs«¡ ‘·>T∑ Vü≤˝¢ÀøÏ bÕ]b˛j·÷s¡T. nø£ÿ&É ø£<\ä ø£ dúsæ +¡ >±
ì\ã&¶~É ˇø£ÿ s¡|Tüò TsêeTT&˚. sêeTT&ÉT s¬ +&ÉT u≤D≤\T rdæ Hê] kÕ]+∫
y˚>+∑ >± e~˝≤&ÉT. Ä <Óã“‘√ s¬ +&ÉT ø±fi¯Sfl q&ÉTeTTes¡≈î£ $]>±sTT. Ä
ø±fi¯ófl #˚dqæ ø√˝≤Vü≤˝≤ìøÏ sêfi¯ófl ≈£L&Ü |æ+&Éj÷· ´sTT. yêqs¡T\T ô|<›ôä |<›ä
462 lsêeT$»j·T+
#Ó≥q¢ T ‘Ó∫à ø±fi¯flqT ã\+>± yÓ÷<äkÕ>±s¡T. sêøåd£ Tü &ÉT bı≥º‘√ <=s¢T¡ ‘·÷
H√s¡T#ê∫ X¯Á‘·Te⁄ô|’ ≈£î]ø±&ÉT. Ä düìïy˚XÊìï $e÷Hê\˝À ñqï <˚e‘·\T
#·÷∫ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T. eTT≈£îÿ˝À qT+&ç, ø£fi¯fl˝ÀqT+&ç, H√{ÏqT+&ç
≈£î+uÛÑø£sí¡T&ÉT Áø√<Ûä+‘√ ì|ü\T ø£ø£ÿkÕ>±&ÉT. n|ü&ÉT lsêeTT&ÉT
;ÛeTø±˝≤ÁkÕÔìï dü+~Û+#ê&ÉT. >±*ì N\TÃ≈£î+≥÷ y˚>∑+>± yÓfi‚fl Ä
~e´u≤D≤ìï Äø£sêí +‘·+ Hê] kÕ]+∫ øåD£ +˝À $&ç#ê&ÉT sê|òTü e⁄&ÉT.
eÁC≤j·TT<Ûä+ |üs¡«‘·•Ksê\qT K+&ç+∫q≥ºT Ä u≤D+ •s¡düT‡qT
K+&ç+#·>±, Á|üfij ¯ T· >∑sq¡® #˚d÷ü Ô Ä •s¡dTü ‡ Äø±XÊìï #Û~˚ dü÷Ô yÓ[flb˛sTT+~.
<˚e‘·\+‘ê uÛj Ñ ÷· Áø±+‘·T˝…’ $e÷Hê\˝À bÕ]b˛j·÷s¡T. dü÷s¡´#·+Á<äT\T
≈£L&Ü uÛj Ñ T· ÁuÛ≤+‘·T\j·÷´s¡T. Ç+‘·˝À Ä •s¡dTü ‡ y˚>+∑ >± \+ø£˝À |ü&+ç ~.
Ä ‘êøÏ&çøÏ nH˚ø£ uÛÑeHê\T H˚\≈£L˝≤sTT. ø=+‘·eT+~ sêøå£düT\T
eTs¡D+Ï #ês¡T. Ä düeTj·T+˝À <˚e‘·\T sêeTTìô|’ |ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|æ+#ês¡T.
n+<äs÷¡ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT »sTT+#ê&Éì »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚XÊs¡T. <˚e‘·\T
<äT+<äTuÛTÑ \T ÁyÓ÷–+#ês¡T. Ä Äq+<ëìøÏ ne<ÛTä \T ˝Ò≈î£ +&Üb˛sTT+~.
yêqs¡T\+‘ê |üs¡T>∑Tq e∫à s¡|òüTT|ü‹ bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+#ês¡T.
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì $T>∑‘ê ôdq’ ´+ >±j·÷\‘√ \+ø£˝À Á|üy•˚ +∫ düu≈ÑÛ î£ yÓ[fl
»]–q<ä+‘ê $e]+#ês¡T. Ä es¡Ôe÷q+ $ì sêeDT&ÉT $ø£\T&Ó’
dæ+Vü‰düq+ qT+&ç ÁøÏ+<ä|&ü ܶ &ÉT. ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT ≈£L&Ü Vü≤‘·T&ÓH’ ê&ÉT. ‘·eTTà&ÉT
˝Òø£ n+‘ê X¯Sq´+>± ø£qã&ÉT‘·T+~ n+≥÷ XÀø£deü TTÁ<ä+˝À eTTì>±&ÉT
sêeDT&ÉT. Ç+‘·˝À Ç+Á<äõ‘·TÔ |üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT.
sêeDTì nqTqsTT+∫ ªsêC≤! u≤>± Ä˝À∫+#·T. eTè‘·T´˝Àø±ìøÏ
yÓfi¯fl≈£î+&Ü me¬s’Hê ∫s¡+J$>± ñHêïsê? eTq≈£î $|ü‘êÿ\+
ÄdüqïeTsTT+~. yêqs¡T\T sêøåd£ Tü \qT dü+Vü≤]düTHÔ êïs¡T. $TDT>∑Ts¡T|ü⁄s¡T>∑T
dü÷s¡´eT+&É˝≤ìï Á$T+–q≥¢T, <√eT uÛ÷Ñ >√fi≤ìï ˇø£ÿ }|ü⁄ }|æq≥¢T,
n<Ûë´j·TeTT-27 463
|üøåÏ ¬sø£ÿ>±*øÏ Á|üfi¯j·÷–ï #·˝¢≤]q≥¢T, uÛÑ÷‘ê\T j·TeTTì eTTø£ÿ\T
eTTø£ÿ\T>± #˚dæ uÛÑøåÏ+∫q≥¢T qs¡, yêqs¡T\ #˚‹˝À Ms¡πødü]jÓÆTq
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT j·TT<Δ+ä ˝À eTs¡D+Ï #ê&ÉT. Ç~ eTq≈£î $|üØ‘·ø±\+, n+<äTe\¢
u≤>± Ä˝À∫+#·Tμ nHêï&ÉT. sêeDTì Çs¡y’Ó ø£fifl¯ qT+&ç <äT'K+‘√ ˙s¡T
ø±s¡kÕ–+~. Ä düeTj·÷ìøÏ Äs¡T>∑Ts¡T sêøå£düMs¡T\T j·TT<ΔëìøÏ
‘·j·÷¬s’Hês¡T.
sêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + $X‚ w ü y Ó T Æ q ~. n+<ä T ˝À j· T T<Δ ä ø ±+&É
Ms¡sd¡ |ü Pü ]‘·+. kÕe<Ûëq+>± ÁX¯eD+ #˚ùdÔ ÁãVü‰àq+<ä+ ø£\T>∑T‘·T+~.
s¡Ds¡+>∑BsÛ T¡ &Óq’ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT uÛøÑ eÔ£ ‘·‡\T&ÉT, |üse¡ T ñ<ës¡T&ÉT, nuÛ+Ñ >∑T&ÉT,
nøåj £ T· T&ÉT, l<Ûsä e¡ s¡<Tä &ÉT, düs«¡ <ë $»j·T\øÏÎì e]kÕÔ&TÉ . dü«dæˆÔ
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. dü<ë #·‘T· s¡T˝…q’
uÛ≈Ñ î£ \Ô T ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
Çs¡y’Ó @&Ée n<Ûë´j·T+ eT<ÛTä s¡+

n<Ûë´j·TeTT - 28
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
lsêeT#·]Á‘· n‹ eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ ~. sêeTø£<ä∏ bÕsêj·TD #˚ùdÔ n+‘·s+¡ >∑+
ñ˝¢≤düyTÓ Æ sêeTdüàs¡DqT >∑÷&Ü eTs¡|+æ ∫ sêeTTì‘√ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+~düT+Ô ~.
nq+‘·yTÓ qÆ s¡|Tüò TMs¡Tì eTVæ≤eTqT XÀ~Û+#·&ÜìøÏ eTqdüT‡ |üsT¡ >∑T\T
rdæq|ü⁄&ÉT, ñ‘·ÿ+sƒêedú˝ü À dü+|üPsí+¡ >± sêeTTì˝À ©qeTe⁄‘ês¡T. Ä
»>∑BX¯«s¡Tì >∑TD≤\qT ˝…øÿÏ +#·{≤ìøÏ ãT~Δ ‘·«]‘·+>± |ü]>¬ ‹Ôq|ü⁄&ÉT,
n+‘·s+¡ >∑+ eTÚqyÓTÆ sêeTeTj·TeTe⁄‘T· +~. #Ó‘’ q· ´|òTü qT&Óq’ njÓ÷<Ûë´BÛXó¯
ì uÛ≤yêy˚X+¯ ‘√ düà]ùdÔ ∫‘·+Ô sêeTTì‘√ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+<äT‘·T+~. bÕ\T
|æ‹øÏq≥ºT nVü≤+ø±sêìï |æ+&ç‘˚ sêeTø£<ë∏ _Δ Äe* ˇ&¶TÉ #˚], ìs¡V≤ü +ø±s¡T˝…’
ÁãVü‰àq+<ä+˝À z\˝≤&É‘ês¡T. Ç‘·sêìï e<ä* @ø±Á>∑‘‘· √ sêeT#·]Á‘·
ÁX¯eD+ #˚ùdÔ Äq+<äeTj·TT\e⁄‘ês¡T. e÷{Ïe÷{ÏøÏ sêeTTì <ä]Ù+#ê\ì
ø£fi¯ófl ñ$«fi¯Sfls¡T‘·T+&É>±, sêeT#·]Á‘· e]í+#·&ÜìøÏ Hê\Tø£ Hê≥´+
#˚dTü +Ô &É>±, sêeT#·sD¡ ≤s¡$+<ä |ü]eTfi≤\qT Á|”‹‘√ Hêdæø£ ùd$düT+Ô &É>±,
düsπ «+Á~j·÷\T s¡|Tüò THê<∏Tä ì ùde˝À ©qeTe⁄‘êsTT. Ç+Á~j·÷\ìï+{Ï˝À
Hê\Tø£ n<äèwºü+ >=|üŒ~. s¡|òüTT|ü‹ >∑TD >∑D≤\qT ÁãVü‰àq+<ä+>±
e]ídTü +Ô <äHêïs¡T eø£.Ô ã<äT\T>± ÁXÀ‘·\T sêeT#·]Á‘· ÁX¯eD+ #˚dqæ +<äTe\¢
<ä X ‚ + Á~j· ÷ \T <Û ä q ´yÓ T Æ H êsTT. s¡ d ü u Û Ñ ] ‘· y Ó T Æ q j· T T<Δ ä ø ±+&É q T
ø=qkÕ–+#·e\dæ+<äì ø√sês¡T.
qsê+‘·ø±<äT\ e<Ûä
>∑‘· n<Ûë´j·÷qïqTdü]+∫ sêeTT&ÉT ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì e~Û+#ê&Éì $ì
sêeDT&ÉT ñ~«>∑Tï&ÓH’ ê&ÉT. Äs¡T>∑Ts¡T Ms¡T\T es¡Tdü>± eTVü‰bÕs¡TÙ«&ÉT,
n<Ûë´j·TeTT-28 465
eTôVA<äsT¡ &ÉT, <˚yê+‘·≈î£ &ÉT, qsê+‘·≈î£ &ÉT, Á‹•s¡T&ÉT, Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·eTTà&Óq’
n‹ø±j·TT&ÉT sêeDTì nqTeT‹ >¬ ø’ =ì #·‘T· s¡+>∑ <äfi≤\T yÓ+≥sê>±
j·TT<ΔëìøÏ yÓfi≤fls¡T. HêHê$<Ûë\ s¡Dyê<ë´\ |òTü Àwü $+≥T+fÒ eTqdüT‡≈£î
;Û‹>=˝ÒŒ˝≤ ñHêïsTT. eTVü‰<ë«s¡+ <ë{Ï Äs¡T>∑Ts¡T Ms¡T\T ãj·T≥≈£î
sê>±H˚, >∑<›ä\T Äs¡T>∑T] s¡<∏ë\˝À ‘Ó–q ‘·\\qT |ü&Éy˚XÊsTT. á
n|üX≈¯ î£ Hêìï #·÷dæ Ä Ms¡T\ eTqdüT‡\T ø£\‘· #Ó+~Hê yês¡T <ëìH˚e÷Á‘·+
|ü{+Ϻ #·Tø√ø£ y˚>+∑ >± j·TT<ΔëìøÏ ‘·s*¡ yÓfi≤fls¡T. j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À |ü&eç ⁄qï
sêøåd£ Tü \ eTè‘·øfi£ ã‚ sê\qT #·÷∫ ndüTs¡ôdq’ ´+ yÓqT~s¡>&∑ +É >∑eTì+∫
qsê+‘·≈î£ &ÉT nXÊ«s¡÷&ÛTÉ &Ó’ ns¡T<Ó+#ê&ÉT. Ä Ms¡Tì <Ûë{ÏøÏ yêqs¡T\≈£î
>±j·÷\T nìyês¡´eTj·÷´sTT. •s¡dTü ‡\T eT{º≈Ï î£ +&É˝≤¢ |ü–*b˛‘·THêïsTT.
qsê+‘·≈î£ &ÉT yêqs¡<fiä ≤ìï eø£ÿ#·÷s¡˝≤ qT>ZT∑ #˚XÊ&ÉT. yêì nX¯«+ øås° êsíe¡ +
qT+&ç ñ<䓤$+∫+~. #·+Á<äøÏs¡D≤\ eT÷dü˝ÀqT+&ç ~>∑e∫Ã+<ë
nqï≥¢T+~ ñ#ÌÓÃÁX¯Ùe+ k˛<äs¡T&Ó’q Ä XÊ´eTø£sí¡ X¯Á‘·Tôd’q´+˝ÀøÏ
>∑+>±Á|üyêVü≤+ø£Hêï, >∑s¡T&ÉTì ø£Hêï y˚>∑+>± Á|üy˚•+#·>∑\<äT.
Á|üfij ¯ T· ø±\+˝Àì yÓTs¡T|ü⁄˝≤ n‘·&ç ø£‹Ô yÓTs¡TdüTqÔ ï~. –s¡–sê ‹|ü‘·Tqï
~${°\ yÓ\T>∑T˝À me]ø° @MT ø£qã&É&É+ ˝Ò<äT. nX¯«eTT, K&ZÉeTT,
jÓ÷<Δä á eT÷&ÉT ˇø£ÿf…Æq≥¢T>±qTqï qsê+‘·≈£îì j·TT<Δä|ü{ÏeTqT #·÷∫
n+<äs¡÷ X¢Ê|òæT+#ês¡T. m<äTs¡T yÓ[flq |ü<äTHÓì$T~ \øå£\ yêqs¡T\T
yêì <Ûë{ÏøÏ ‘·≥ºTø√˝Òø£ Vü≤‘·T˝…’Hês¡T. $T>∑‘ê yêqs¡ôd’q´+ yÓqT‹s¡>∑&É+
<ä÷s¡+qT+∫ n+>∑<äT&ÉT >∑eTì+#ê&ÉT.
eèøå±\ô|’ |æ&ÉT>∑T|ü&¶É≥ºT, n+>∑<äT&ÉT j·TeTTì˝≤ qsê+‘·≈£îìô|’
$s¡T#·T≈£î |ü&ܶ &ÉT. nø£kÕà‘·T>Ô ± n+>∑<Tä ì |òTü Às¡yTÓ qÆ eTTwº|æ ÷üò ‘ê\≈£î
qsê+‘·≈î£ &ÉT >∑TÁs¡+‘√ düV‰ü ÁbÕD≤\T $&ç#ê&ÉT. qsê+‘·≈î£ ì eTs¡D+
#·÷∫ q\T>∑Ts¡T Ms¡T\T eTVü‰bÕs¡TÙ«&ÉT, eTôVA<äsT¡ &ÉT, <˚yê+‘·≈î£ &ÉT,
466 lsêeT$»j·T+
Á‹•s¡T&ÉT q\TyÓ|’ ⁄ü \ #·T≥ºTeTT{º≤s¡T. n+>∑<Tä &ÉT s¬ +&ÉT |üs«¡ ‘ê\qT #˚‘T· \‘√
m‘·TÔ≈£îì m<äTs¡T>± ì\ã&ç q\T>∑T]‘√ j·TT<Δä+ #˚j·T&ÉyÓT˝≤ nì
dü+~>Δ±edú˝ü À |ü&ܶ &ÉT. Ç+‘·˝À ãTTwüuTÑÛ &ÉT, q\T&ÉT, yêj·TTq+<äqT&ÉT
≈£L&Ü e#êÃs¡T. q\T&ÉT ˇø£|sü «¡ ‘êìï #˚ã÷ì eTôVA<äsT¡ ì j·TT<Δ+ä ˝À
dü+Vü≤]+#ê&ÉT. <˚yê+‘·≈î£ ì düMT|æ+∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ªeTT≈£îÿ˝ÒìyêìøÏ
eTqà<∏Tä &Éì, e´_Û#ê]øÏ ÁãVü≤à#ê] nì, >∑T&¶yç êìøÏ Ä~‘·T´&Éì, qø£ÿqT
#·÷∫ |ü]>¬ ‘˚yÔ êìøÏ øπ dü]j·Tì, s¬ +&ÉT yÓT\¢øq£ Tï\T >∑\yêìøÏ ø£eT\H˚Á‘·T&Éì,
$<Ûeä ≈£î uÛ≤^s¡~j ∏ T· ì, C≤]DÏøÏ nqdü÷j·Tì, u≤\´+˝ÀH˚ $<Ûeä sê˝…q’
j·TTe‹øÏ kÕ$Á‘·ì, |üf&…º TÉ yÓT‘·T≈£î\T >∑‹˝ÒìyêìøÏ Ç+Á<äT&Éì, ‘ê>∑&ÜìøÏ
eTõ®>∑ ≈£L&Ü \_Û+#·ì yêìøÏ øås° d¡ +æ <ÛTä eì, >=Á¬s\T ø±#·Tø=H˚yêìøÏ
|ü+&ç‘·T&Éì, X¯yê\T yÓ÷ùdyêìì sêCÒ+Á<äT&Éì, <ä]Á<äTì ≈£îuÒs¡T&Éì
|æ*∫q≥¢T <˚yê+‘·≈î£ &ÉH˚ HêeT<Ûj ˚ T· + ì»+>± ˙≈£î me&√ eT÷sâT¡ &ÉT
ô|{ºÏ ñ+{≤&ÉT. eèwüu≤Û ìï dæ+Vü‰düq+ møÏÿ+∫q≥ºT, ≈£îø£ÿ≈£î düT>∑+<Û+ä
|üPdæq≥ºT, ˇ+f…≈î£ |ü≥Tº eÁkÕÔ\T n\+ø£]+∫q≥ºT, ñyÓTà‘·qÔ T ø£qø£#≥Ó Tº
nì |æ\∫q≥ºT+≥T+~ ˙≈£î ô|{ºqÏ <˚yê+‘·ø£ HêeT<Ûj ˚ T· +. #·sêà˝¢À @qT>∑T
#·sà¡ +˝≤, |ü≈î£å ˝¢À uÛsÑ <¡ ë«» |üø˝Ïå ≤ ñ+~ ˙ ù|s¡Tμ nì n+≥÷ yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT
ˇø£ÿ eTTwº|æ ÷üò ‘·+ >∑T+&Óô|’ Ç#˚Ãdü]øÏ <˚yê+‘·≈î£ &ÉT $>∑‘J· e⁄&Éj÷· ´&ÉT.
Ç~ >∑eTì+∫ Á‹•s¡T&ÉT |üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #Ó≥Tº ‘√
yÓ÷~ øåD£ +˝À Á‹•s¡Tì dü+Vü≤]+#·>±, ãTTwüuTÑÛ &ÉT |üs«¡ ‘·+‘√ eTVü‰bÕs¡TÙ«ì
H˚\≈£L˝≤Ã&ÉT. Ç~ #·÷∫ n‹ø±j·TT&ÉT kÕs¡~‘∏ √, Ms¡+<ä]ì |ü{+Ϻ #·Tø√ø£
s¡<ë∏ ìï H˚sT¡ >± sêeTTìyÓ|’ ⁄ü ≈£î b˛ìj·T´eTHêï&ÉT. yêì s¡<ë∏ ìøÏ y˚sTT
>∑TÁsê\THêïsTT. ø±ì yê{Ï dü÷Á‘·<ëÛ ], kÕs¡~∏ ˇø£ÿ&˚. dü÷s¡T´ì kÕs¡~j ∏ TÆÓ q
ns¡TDTìøÏ ≈£L&Ü Ä y˚>+∑ n+‘·Tã≥º˝<Ò Tä . n‹ø±j·TT&ÉT dú÷ü \X¯Øs¡T&ÉT.
Ç+Á<äõ‘·T˝Ô ≤+{Ï Á|ü#+· &ÉMs¡T&ÉT. yêì m<äTs¡T>± ◊<äT>∑Ts¡T yêqs¡T\T
n<Ûë´j·TeTT-28 467
>∑ej·TT&ÉT, >∑yê≈åî£ &ÉT, ≈£îeTT<äT&ÉT, X¯su¡ TÑÛ &ÉT, yÓT+Æ <äT&ÉT n+<äs÷¡ ˇø£ÿkÕ]>±
|üs«¡ ‘ê\qT yêìô|’ |ü&yÉ X˚ Ês¡T. n‹ø±j·TT&ÉT ˇπøu≤D+‘√ yê{Ïì |æ+&ç#d˚ æ
◊<äT>∑T]ô|’ u≤D≤\T y˚ùdÔ n+<äs÷¡ Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚d÷ü Ô øÏ+<ä|&ü ܶ s¡T. Ç~
>∑eTì+∫ sêeTT&ÉT $;ÛwDü Tì‘√ Ä e#˚Ãyê&ÉT me&Éì n&ç>±&ÉT. ã<äT\T>±
$;ÛwüDT&ÉT ªÄ e#˚Ãyê&ÉT sêeDTì |ü⁄Á‘·T&ÉT, ù|s¡T n‹ø±j·TT&ÉT.
‘˚CÀe+‘·yTÓ qÆ Ä ~e´s¡<ë∏ ìï MìøÏ ÁãVü≤à<˚e⁄&#ç êÃ&ÉT. yêì ã\|üsêÁø£e÷\T
n‘·´<äT“¤‘y· TÓ qÆ $. yêì HÓ~]+#·≥+ Ç‘·sT¡ \≈£î kÕ<Û´ä + ø±<äT. yêìq+‘·+
#˚jT· &ÜìøÏ MTπs <Ûqä Tsê“D≤\T #˚|{ü ≤º *. ˝Ò<ë \ø£ÎDTì |æ*∫,j·TT<ΔëìøÏ
|ü+|üe\dæ+~μ nì eTq$ #˚XÊ&ÉT. sêeTT&ÉT $+{Ï≈î£ qï ‘=&ÉT>∑T rj·T>±H˚
$s¡õ$Tàq ÁãVü≤à+&ÉyÓTÆq yÓ\T>∑T sêÁ‹|üP≥ dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#ê&Ü,
j·T»„≈î£ +&É+˝À j·÷õ„≈î£ \T s¡–*Ãq n–ïC≤«˝≤ nqï≥¢T>± e⁄+~. n~
>∑eTì+∫ \ø£ÎDT&ÉT, n‹ø±j·TT&ç‘√ ‘êqT j·TT<Δ+ä #˚kÕÔqì y˚&TÉ ≈£î+fÒ
d”‘ês¡eTDT&ÉT j·TT<Δ+ä ˝À $»j·TT&Éy’Ó ‹]– sê! nì Äos¡«~+∫ |ü+bÕ&ÉT.
$+{Ïì m≈£îÿô|{ºÏ \ø£ÎDT&ÉT eTT+<äT≈£î yÓ[fl, n‹ø±j·TTì‘√ ªn‹ø±j·÷!
á s√E ˙ X¯Øs¡+ eTTø£ÿ\T #˚kÕÔqT. u≤D+‘√ ˙ dú÷ü \ dü÷ø£Î<˚V‰ü \qT
y˚sT¡ #˚kÕÔqT. ‹]– \+ø£≈î£ m˝≤ yÓfifl¯ >∑\y√ #·÷kÕÔqT. dæ+Vü‰ìøÏ <ë|ü⁄>±
yÓ[flq @qT>∑T ‹]– yÓqTø£≈î£ b˛>∑\<ë? n˝≤ sêøåd£ Tü \+‘ê eTè‘·T´e⁄
H√{¢À ∫≈£îÿ≈£îHêïs¡T. bÕeTT H√{ÏqT+&ç m\Tø£ ‘·|Œæ +#·Tø√>∑\<ë? n˝≤
j·TeTT&ÉT j·TeTbÕX¯+ |ü{Ϻ ìqTï á s√E j·TT<ΔëìøÏ ˝≤ø=ÿ#êÃ&ÉTμ nì
nHêï&ÉT. ã<äT\T>± n‹ø±j·TT&ÉT ª˙e⁄ eTVü‰Ms¡T&É+≥THêïe⁄. ø±ì
#·÷&ÉuÀ‘˚ ô|<›|ä ⁄ü *y˚w+ü y˚dTü ø=qï qø£ÿ˝≤>± ñHêïe⁄. sêEy˚w+ü mes¡Hêï
y˚dTü ø=+fÒ »q+ uÛj Ñ T· |ü&‘É êsê? n+‘·s‘¡Z +· >± eTqdüT‡ ‘·\&¢ \ç T¢ ‘·T+&É>±
yÓs’ ê>∑´+ q{Ï+∫q≥¢T+≥T+~. ˙ ÁbÕs¡ã+Δ ìqTï njÓ÷<Û´ä e<ä* Çø£ÿ&É≈î£
e#˚Ã≥¢T #˚d+æ ~. @<√ bÕX¯+ ìqTï Çø£ÿ&É≈î£ ˝≤≈£îÿ e∫Ã+~. dü«sZ+¡ ˝À ˙
468 lsêeT$»j·T+
|æ‘è· <˚e‘·\T @+ #˚dTü HÔ êïs√qqï düe÷#ês¡+ ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ ìqTï
Ç|ü&˚ nø£ÿ&É≈î£ |ü+|ækÕÔqTμ nHêï&ÉT. n‹ø±j·TTì e÷≥\T $ì \ø£ÎDT&ÉT
kÕe<ÛëqT&Ó’ ªHê u≤D≤ìï Á|ü‹|òTü {Ï+#·T. n~ ˙ ÁbÕD+ rdüT+Ô ~μ nHêï&ÉT.
n‹ø±j·TT&ÉT ‘Ó\{¢ Ï y˚sTT>∑TÁsê\‘√ n\+ø£]+∫q q÷s¡T n+‘·dTü \Ô T>∑\
‘·q s¡<ë∏ ìï \ø£ÎDTìyÓ|’ ⁄ü ‹bÕŒ&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT ◊<äT u≤D≤\T y˚ùdÔ n$
yÓTs¡T|ü⁄˝¢≤ sêkÕ>±sTT. n~ >∑eTì+∫ \+πøX¯óì |ü⁄Á‘·T&ÉT ◊<äTu≤D≤\T
y˚dæ yê{Ïì K+&ç+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ kÂ$TÁ‹ y˚sTTu≤D≤\T y˚ùdÔ H˚sŒ¡ ]jÓTÆ q
n‹ø±j·TT&ÉT Á|üfij ¯ T· ø±\+˝Àì y˚T|òTü +˝≤ >∑]+® ∫ y˚sTTu≤D≤\T y˚XÊ&ÉT.
‘·<Tä |ü] \øå£ u≤D≤\qT düT$TÁ‘êq+<äqT&ÉT es¡¸+˝≤ ≈£î]|æ+#ê&ÉT. yê{Ï
<Ûë{ÏøÏ X¯ÁkÕÔ\T e´súe¡ Tj·÷´sTT. @qT>∑T\ ‘·\\ô|q’ Tqï eTT‘ê´\T, s¡‘êï\T
#Ó˝≤¢ #Ó<Tä s¡j÷· ´sTT. yÓTs¡T|ü⁄\ e+{Ï n<äT“¤‘y· TÓ qÆ X¯ø>ÔÏ \∑ Ä u≤D<Ûë{ÏøÏ
s¡ø+Ô£ @s¡T\sTT bÕs¡>± Ä Á|üyêVü≤+ Áù|‘ê\T, eèøå±\T, ‘Ó–|ü&qç Ms¡T\
#˚‹|ü{≤º \ yÓTs¡T|ü⁄\‘√ yÓT\¢>± kÕ–b˛‘·T+~. Ä s¡øÁÔ£ |üyêVü≤+˝À $]–q
Ms¡T\ <ä+‘ê\T >∑T\ø£sêfi¯fl˝≤ >√#·]düTÔHêïsTT, &Üfi¯ófl ‘êuÒfi¯fl˝≤>±
‘˚\T‘·THêïsTT. ‘Ó–q @qT>∑T ‘=+&Ü\T yÓTTdüfifl¯ ˝≤ ø£qã&ÉT‘·THêïsTT.
nkÕ<Ûës¡DyÓTqÆ Ä kÂ$TÁ‹ |üsêÁø£e÷ìï ‹\øÏ+∫ yêqs¡T\+‘ê ÄX¯Ãs¡´+>±
‘·\\T |ü+øÏ+#ês¡T. n‹ø±j·TT&ÉT HêHê nÁkÕÔ\T kÂ$TÁ‹ô|’ Á|üj÷Ó –+#·>±
kÂ$TÁ‹ ˇø£ ~e´u≤D≤ìï yÓ*øÏ rdæ ÁãVü‰àÁkÕÔìï dü+~Û+∫ e<ä\>±
ø£˝≤Œ+‘·+˝Àì yÓTs¡T|ü⁄˝≤ øåD£ +˝À n‹ø±j·TTì •s¡dTü ‡ì K+&ç+∫+~.
<˚e‘·\+‘ê »j·T»j·T<Ûë«Hê\‘√ |ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|æ+#ês¡T.
Ç+Á<äõ‘·TÔ j·TT<Δ+ä
sêøåd£ <ü fiä +¯ ˝À #ê˝≤ uÛ≤>∑+ q•+∫b˛>± $T–*qyês¡T >±j·÷\‘√
\+ø£˝À Á|üy•˚ +∫ sêeDTìøÏ »]–q dü+>∑‘T· \˙ï ìy˚~+#ês¡T. Ä yês¡\Ô T
$ì sêeDT&ÉT eT÷]ä˝≤¢ &ÉT. Ç~ >∑eTì+∫ Ç+Á<äõ‘·TÔ |üsT¡ >∑Tq e∫Ã
n<Ûë´j·TeTT-28 469
dü|sü ´¡ \T #˚dæ ≈£Ls¡TÃ+&Éu{… ≤º &ÉT. sêeDT&ÉT ªHê ô|ìï~Ûe+{Ï Äs¡T>∑Ts¡T
yÓfi≤fls¡T. ˇø£ÿs¡T ≈£L&Ü ‹]–sê˝Ò<Tä . qqTï yÓqï+{Ï ñ+&˚ n‹ø±j·TT&ÉT
≈£L&Ü yÓ[flb˛j·÷&ÉTμ nì <äT'œ+#·>± Ç+Á<äõ‘·TÔ ªsêC≤! ø±qTqï~
ø£˝≤Œ+‘·+˝ÀHÓH’ ê ø±ø£ e÷q<äT. Ç|ü&ÉT H˚qT j·TT<ΔëìøÏ yÓ[fl ‘·|Œü ø£
X¯Á‘·THêX¯q+ >±$kÕÔqTμ nì yÓ+≥H˚ #·‘T· s¡+>∑<fiä ≤\‘√ s¡Ds¡+>±ìøÏ
ãj·T\T<˚sê&ÉT. ‘·q #·T≥º÷ ùdq\‘√ #·øÿ£ >± ø√≥ ø£≥Tº ø=ì s¡ø+Ô£ ‘√
kÕïq+ #˚d,æ s¡øeÔ£ sí|¡ ⁄ü ã≥º\T <Û]ä +∫, b˛ø£ dü$T<Û\ä T ‘Ó∫à HÓsTT´, <ÛëHê´\‘√
j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À ôVAeT+#˚XÊ&ÉT. Ä ôVAeT>∑T+&É+ qT+&ç s¡<+ä∏ , <Ûqä TdüT‡,
u≤D≤\T, kÕs¡~∏, >∑TÁsê\‘√ düVü‰ yÓ\Te&¶ÜsTT. yÓ+≥H˚ Ä s¡<∏ëìï
n~Ûs√Væ≤+∫ y˚T|ò÷ü \#ê≥T≈£î yÓ[fl CÀs¡T>± X¯se¡ èwºæ ≈£î]|æ+#ê&ÉT. Ä
u≤D≤\T |üP]Ôø±≈£î+&ÜH˚ eTs¡\ |æ&TÉ >∑T˝¢≤+{Ï u≤D≤\T e]¸+#ê&ÉT. Ä
<Ûë{ÏøÏ ø£|ü⁄\ •s¡düT‡\T, #˚‘·T\T, ø±fi¯ófl ˝…ø£ÿ˝Ò≈£î+&Ü $]–|ü&¶ÜsTT.
ø√{≤qTø√≥¢ yêqs¡T\T H˚\≈£L˝≤s¡T. Ä ‘êøÏ&øç Ï ‘·≥Tº ø√˝Òø£ Vü‰Vü‰ø±sê\T
#˚d÷ü Ô ø£|Mæ s¡T\T ˇø£]ô|H’ =ø£sT¡ H˚\ô|’ ≈£î|üŒ>± |ü&ܶ s¡T. bÕ]b˛<ëeTqT≈£îH˚
˝À|ü˝Ò #˚‘·T\T ø±fi¯ófl ‘Ó–|ü&¶ÜsTT. Ç<ä+‘ê ‘·≥dúü+>± >∑eTìdüTÔqï
sêeT\ø£ÎDT\ X¯Øsê\≈£î u≤D≤\T >∑T#·TÃ≈£îHêïsTT. <Ûqä TdüT‡\T #˚‹qT+&ç
C≤]b˛>± sêeT\ø£ÎDT\T H˚\ô|’ |ü&ܶ s¡T. ©˝≤e‘ês¡T&Óq’ Ä ø√<ä+&ÉbÕDÏ
X¯Á‘·Te⁄ Á|ü‘êbÕìï #·÷&É<\ä TÃ≈£îHêï&ÉT.
q÷s¡Tu≤D≤\T Ç+Á<äõ‘·TÔ sêeT\ø£ÎDT\ô|’ y˚jT· >± yês¡T H˚\ô|’
yê˝≤s¡T. |ü<ìÓ› $T~ u≤D≤\‘√ düTÁ^e⁄&ÉT H˚\ô|’ |ü&ܶ &ÉT. Äs¡Tu≤D≤\‘√
>∑+<Ûeä ÷<äqT&ÉT |ü&bç ˛j·÷&ÉT. |üHïÓ +&ÉT u≤D≤\‘√ ãTTwüuTÑÛ &ÉT, yÓT+Æ <äT&ÉT
H˚\yê˝≤s¡T. |ü<Vä ‰ü s¡T u≤D≤\‘√ ˙\T&ÉT, Hê\T>∑T u≤D≤\‘√ ãTTøåb£ Õ\T&ÉT,
Äs¡Tu≤D≤\‘√ q\T&ÉT Áù|‘ê\e˝… |ü&bç ˛j·÷s¡T. eTT|üŒ~ u≤D≤\‘√
470 lsêeT$»j·T+
n+>∑<Tä &ÉT j·TT<Δsä +¡ >∑+˝À H˚\≈£L˝≤&ÉT. >∑ej·TT&ÉT, >∑yê≈åî£ &ÉT, X¯su¡ TÑÛ &ÉT
eTTe⁄«s¡T ns¡y’Ó u≤D≤\‘√ H˚\sê˝≤s¡T. ns¡Te~ Hê\T>∑T u≤D≤\‘√
<ä~eÛ TTKT&ÉT, bÕeø£˝À#·qT&ÉT ÁøÏ+<ä|&ü ܶ s¡T. |ü<ëï\T>∑T u≤D≤\T düTùwDTì
|üP]Ô>± >±j·T|ü]#êsTT. eT÷&ÉT u≤D≤\‘√ >∑»øπ dü] nH˚ yêqs¡T&ÉT,
Hê\T>∑T u≤D≤\‘√ ùV≤eT≈£L≥, >ös¡eTTKMs¡T\T |ü&bç ˛j·÷s¡T. düTeTTK,
<äTs¡TàU, CÀ´‹s¡TàKT\T |ü~u≤D≤\‘√, $T>∑‘ê ndü+U≤´ø£ yêqs¡T\T ◊<äT
u≤D≤\‘√ H˚\ô|ã’ &¶Üs¡T. Ä $<Ûyä TÓ qÆ nqsú+¡ >±$+∫ Ç+Á<äõ‘·TÔ s¡<+ä∏ qT+&ç
ÁøÏ+<ä≈î£ ~– »j·Tyê<ë´\‘√ \+ø£˝À Á|üy•˚ +#ê&ÉT. sêeDT&ÉT $TøÏÿ*
dü+‘√wæ+∫ |ü⁄Á‘·Tì Ä*+>∑q+ #˚dTü ø=ì ªHêj·THê! Hê ø°]Ô Á|ü‹wü\˜ qT
|üP]Ô>± ô|+bı+~+∫qyê&Ée⁄ ˙y=ø£ÿ&Éyμ˚ nHêï&ÉT. Çø£ÿ&É yêqs¡T\+<äs÷¡
øÏ+<ä |ü&bç ˛>± $T–*q yê]<›sπä ∫s¡+Je⁄\T- $;ÛwDü T&ÉT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT.
n$T‘· ã˝≤&ÛÉT´˝…’q yê] ÁbÕD≤\˙ï sê|òüTe⁄ì ô|’H˚. yê]<›äs¡T
e¢÷qyÓTqÆ e<äq+‘√ yÓøÿÏ yÓøÿÏ @&ÉTdü÷Ô ªø±\yÓT+‘· ø£]qƒ yÓTqÆ ~. Ç|ü&ÉT
Ä˝À#·q #˚jT· >∑\yê¬se«s¡T?μ nì <äT'œ+#·kÕ>±s¡T.
Ç+‘·˝À dü÷sê´düeÔ Tj·TeTsTT+~. q\T~X¯\ Nø£{Ï ø£eTàkÕ–+~.
yÓ+≥H˚ ø±>∑&Ü\T |ü≥Tº ø=ì j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À yÓ<Tä ø£kÕ>±s¡T. eTVü‰eèøå±\T
H˚\≈£L*q≥ºT |üsêÁø£eTe+‘·T˝…’q yêqs¡Ms¡T\T nø£ÿ&Éø£ÿ&É H˚\ô|’
|ü&eç ⁄Hêïs¡T. j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À ‹s¡T>∑T‘·÷ Çs¡Te⁄s¡÷ n+‘ê >∑eTìdüTHÔ êïs¡T.
düŒèVü≤ ‘·|Œæ ñqï C≤+ãe+‘·Tì #·÷dæ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT dü|sü ´¡ \T #˚dæ
≈£Ls¡TÃ+&Éu{… ≤º &ÉT. #·sê#·s¡ JesêX¯ó\≈£î JeyÓTqÆ sêeT\ø£ÎDT\T øπ eå T+>±
e⁄Hêïsê? nì n&ç>±&ÉT C≤+ãe+‘·T&ÉT. düe÷<Ûëq+>± $;ÛwüDT&ÉT
yÓøÏÿyÓøÏÿ @&ÉTdü÷Ô sêeT\ø£ÎDT\T ìX‚Ãwºüß\T ø±>± $T>∑‘ê ôd’q´+
$>∑‘J· e⁄˝…H’ ês¡T nì nHêï&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-28 471
Vü≤qTeT Á<√D≤#·˝≤ìï ‘˚e&É+
C≤+ãe+‘·T&ÉT me¬sH’ ê Á<√D≤#·˝≤ìï ‘ÓùdÔ <ëì Wwü<ëÛ \ düTyêdüq
e\¢ n+<äs÷¡ J$kÕÔsT¡ . dü÷s√´<äj÷· ìøÏ |üPs¡«+ eT÷*ø£ ‘˚yê\Hêï&ÉT.
Ä yês¡Ô $qï+‘·H˚ e÷s¡T‹ Äy˚X+¯ ‘√ øås° ê_Δ Äe* ˇ&¶TÉ #˚] Hê\T>∑Tø√≥¢
jÓ÷»Hê\ <ä÷s¡+ yÓ[fl Wwü<+äÛ ‘√ eT÷&√s¡a≤eTTø£˝≤¢ ‹]–ekÕÔqT nHêï&ÉT.
Ä+»H˚jT· T&ÉT $;ÛwDü Tì‘√ ªsêeT\ø£ÎDT\qT C≤Á>∑‘>Ô· ± #·÷#·Tø√e\dæ+~μ
nì >∑<<äZ ä dü«s¡+‘√ y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT. Ä ‘·sT¡ yê‘· Vü≤qTeT+‘·T&ÉT y˚>+∑ >±
Äø±XÊìøÏ m–] j·TX¯d«æ jÓTÆ q s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT X¯øìÔÏ Á|ükÕ~+#·T>±ø£! nì
<Ûë´ì+#ê&ÉT. ø±fi¯Sfl#˚‘T· \T Ä&çd÷ü Ô yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ qT+&ç bÕ\düeTTÁ<ëìøÏ
yÓfifl‚ >∑sT¡ &ÉTì˝≤ kÕ–b˛j·÷&ÉT. e÷qdüdsü √esêìøÏ yÓfifl‚ sê»Vü≤+dü˝≤
n+»Hê‘·qj·TT&ÉT dü|BÔü «bÕ\qT <ë{Ïb˛j·÷&ÉT. dü|dÔü eü TTÁ<ë\T <ë{Ï
Á<√D≤#·\+ e<›≈ä î£ yÓ[fl e÷s¡T‹ m<äTs¡T>± ì\ã&¶Ü&ÉT. kÕ>∑sr¡ s¡+˝À
n>∑dTü ´Ô ìe˝…, ã* #·Áø£e]Ô yêøÏ≥ yêeTqTìe˝…, sêE\ <ÛHä ê>±s¡+ #·T≥º÷
dü+#·]+#˚ ‘·dÿü s¡Tìe˝…, #Ó≥Tº e<›ä >=&¶*É ‘√ ì\ã&¶É ø£f\…º T ø=≥ºTyêìe˝…,
s¡‘êï\sê• e<›ä Áù|eT‘√ nÁ|üeT‘·T&Ô ’Ó ì\ã&çq yêìe˝…, Ä+»H˚jT· T&ÉT
Á<√D≤#·\+ eTT+<äT ì\T#·THêï&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ Á<√D≤#·˝≤ìï düT‹Ô +∫ ªz |üs«¡ ‘·e÷!
˙e⁄ |üs√|üø±s¡+ #˚XÊe⁄. ˙e⁄ |ü⁄D´s¡÷|ü⁄&Éy’Ó Äq+<ä+>± J$+#Ó<eä ⁄>±ø£!
ìqTï düà]ùdÔH˚ düø£\s√>±\T bÕ]b˛‘êsTT. Ç+Á<äõ‘·TÔ u≤D+‘√
sêeT\ø£ÎDT\qT ìX‚Ãwºßü \qT >±$+#ê&ÉT. ˙e⁄ ì»+>± ÁbÕD<ë‘·e⁄.
eTT˝¢Àø±\˝À Ç~ dü‘´· eTT. ˙ ø°]Ô $ì |üsT¡ >∑Tq e∫Ãq j·÷#·≈î£ &ÉqT
H˚qT. ìs¡à\yÓTqÆ Wwü<ëÛ \ì∫à qqTï yÓ+≥H˚ |ü+|æ+#·e\dæ+~μ nHêï&ÉT.
yÓ+≥H˚ Ä |üs«¡ ‘·+ kÕø±s¡+>± Á|ü‘´· øåy£ TÓ Æ e÷s¡T‹‘√ Ç˝≤ n+~. ªz
yêqsê! mø£ÿ&ÉqT+&ç e#êÃe⁄? sêeTT&Óes¡T? \ø£ÎDT&Óes¡T? <˚e‘·\øπ
472 lsêeT$»j·T+
Çø£ÿ&ç Wwü<Ûë\T <äTs¢¡uÛÑ+. Çø£ ˙≈£î mø£ÿ&ÉqT+∫ ekÕÔsTT! qqTï
ÄÁX¯sTT+#·T≈£îì ˙e⁄ Çø£ÿ&ÉH˚ ñ+&ÉTμ nì dü\Vü‰ sTT∫Ã+~. <ëìøÏ
sê|òüTeÁ|æj·TT&Ó’q n+»H˚j·TT&ÉT, ªz Á<√D≤#·\e÷! ˙~ sê‹>∑T+&Ó.
eT+<äãT~Δ$, eT÷&ÛÉeT‹$, e÷*Hê´ì$. mH√ï eT+∫ø±sê´\T
#˚jT· e\dæq ˙≈£î Ç+‘·{Ï ìs›j ¡ T· m˝≤ ø£*–+<√ Hê≈£î nsú+¡ ø±e&É+˝Ò<Tä .
ø±øÏøπ + ‘Ó\TdüT+Ô ~ eTT‘ê´\Vü‰s¡+ $\Te? ‘ê>∑TuÀ‘·T≈£î ‘·‘«Ô· $#ês¡yT˚ +
uÀ<Û|ä &ü TÉ ‘·T+~? <äjT· ˝Òì yêìøÏ <Ûsä à¡ XÊÁkÕÔ\˝¢Àì kÕs¡+ ‘Ó*j·T<äT.
e÷+düuÛÑ≈å£≈£îìøÏ <äj·T, Væ≤+dü #˚ùdyê&çøÏ Áù|eT m+<äT≈£î+≥T+~?
<äTsêàsZT¡ ìøÏ yÓs’ ê>∑´+, |ædHæ ê]øÏ <Ûsä à¡ +, e´_Û#ê]øÏ dü‘ÿ· s¡à\T, n\TŒ&çøÏ
uÛ»Ñ q, uÛ÷Ñ ‘·Áù|‘ê\≈£î ø°sqÔ¡ , »«s¡+ e∫Ãqyê&çøÏ bÕ\T, k˛ÔÁ‘·bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î
»|ü‘b· Õ\|ü≥¢ Á|”‹ mqï{Ïø° ø£\T>∑<Tä . n˝≤ ˙e⁄ n‘·´+‘· ìø£èwºßü &Ée⁄.
sêeTuÛ»Ñ q ‘Ó*j·Tì bÕeTs¡T&Ée⁄. ìqTï øåD£ +˝À \+ø£≈î£ m‘·TøÔ =ìb˛‘êqTμ
nì bÕeTT Äø±s¡+˝À ‘√ø£qT ô|+∫, Á<√D≤#·\+ #·T≥º÷ >∑sT¡ &ÉT&ÉT
neTè‘·ø\£ XÊìï >=ìb˛‘·Tqï≥ºT, Ä~X‚wßü &ÉT Äe–+»ÁbÕj·T+>± uÛ÷Ñ $Tì
•s¡dTü ‡q <Û]ä +∫q≥ºT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ns¡#‹˚ ˝À dü÷s¡T´ì >=ì b˛‘·THêï&Ü
nqï≥¢ T >± ndü + U≤´ø£ y Ó T Æ q yÓ T s¡ T |ü ⁄ \‘√ ≈£ L &ç q Á<√D≤#· \ +‘√
kÕ–b˛‘·THêï&ÉT. Á<√D≤#·\+ ã+>±s¡T |üfiflË +˝≤, n+<äT˝Àì Wwü<ëÛ \ ‘˚»ùd‡
BbÕ˝¢≤ <˚B|ü´e÷q+>± yÓ\T>∑T‘·T+&É>±, Ä <äèX¯´+ #·÷&É{≤ìøÏ
n+»H˚jT· T&ÉT sêeTTìøÏ Vü‰s¡‹sTTdüTHÔ êï&Ü nqï≥¢T>± ñ+~. Hê\T>√
s¡a≤eTT Áu≤V”≤àeTTVüAs¡+Ô ˝À e÷s¡T‹ Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘êìøÏ sê>±H˚ $;ÛwDü T&ÉT
Äq+<ä+>± |üsT¡ >¬ ‘·T‘Ô ÷· m<äTs¡T e#êÃ&ÉT. Ä |üs«¡ ‘·+ qT+&ç eT÷*ø£\
düTyêdüq\‘√ M∫q #·\ì¢ >±* n+‘·{≤ yê´|æ+∫+~. Ä >±* k˛ø£>±H˚
sêeT\ø£ÎDT\T, yêqs¡ùdq n+‘ê ô|ø’ ˝Ï #Ò ês¡T. sêÁ‹ eTT–j·T>±H˚ dü÷s¡T´&ÉT
øÏsD¡ düyT˚ ‘·+>± ñ<äsTT+∫q≥¢T ‘·e÷\˙\T&Óq’ sêeTT&ÉT yêqs¡ düyT˚ ‘·+>±
n<Ûë´j·TeTT-28 473
˝Ò#ê&ÉT. me]ø° X¯Øs¡+ô|’ m˝≤+{Ï >±j·÷\T ø±qsê˝Ò<äT. ‘·<äT|ü]
yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT Á<√D≤#·˝≤ìï j·T<∏ëkúÕq+˝À ñ+#·{≤ìøÏ ‹]– yÓfi≤fl&ÉT.
|æ\y¢ ê&ÉT ã+‹ Ä≥ Ä&çq≥¢T $XÊ\yÓTqÆ Ä |üs«¡ ‘êìï |üP\>∑T‹Ô˝≤>±
j·T<∏ëdú\ü +˝À ñ+∫ Ä+»H˚jT· T&ÉT Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘êìøÏ ‹]– e#êÃ&ÉT.
Ä düeTj·T+˝À <˚e‘·\#˚ Äeè‘·yÓTÆq Ç+Á<äTìe˝…, ø£|æùdq#˚
lsêeTT&ÉT |ü]y˚w+æº #·ã&¶Ü&ÉT. Vü≤qTeT >∑<~äZ ‘·T&Ó’ sêeT#·sD¡ ≤\ô|’ yê˝≤&ÉT.
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT yêj·TT≈£îe÷s¡Tì Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ Hêï&ÉT. Ä ã+<Û+ä
mqï{Ïø° M&É<Tä . X¯+ø£sT¡ &ÉT düÿ+<ÛTä ì, Ç+Á<äT&ÉT »j·T+‘·Tì, |ü$Á‘·yTÓ qÆ
dü+Jeìì kÕ~Û+∫ ‘Ó∫Ãq ø£#·Tì <˚e>∑Ts¡Te⁄ øö–*+#·T≈£îqï≥¢T>±
ñqï~ Ä <äèX¯´+. Vü≤qTeT+‘·Tì ‘·qTe+‘ê ìeTTs¡T‘·÷ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
ªá s√E m+‘√ düT~q+. kÕ«$T >ös¡yêìï ˙e⁄ ì\u…{≤º e⁄. n+<ä]
ÁbÕD<ë‘·e⁄ ˙e⁄. sêÁ‹øÏsêÁ‘˚ |üs«¡ ‘êìï rdüT≈£îì sêe&É+ kÕe÷q´yÓTqÆ
|üìø±<äT. |æ\y¢ ê&çøÏ u≤>∑T˝Òøb£ ˛‘˚ ‘·+Á&ç yÓ[fl eT+<äT ‘ÓkÕÔ&TÉ . ø±ì ˙e⁄
#·÷|æq |üsêÁø£eT+ n‘·´<äT“¤‘·yÓTÆq~. <ëìì e]í+#·q\$ø±<äTμ nì
n+≥÷+&É>±H˚ yêqs¡ ùdq+‘ê ªkÕ«$T Ä<äs+¡ eTT+<äT düT<Ûës¡dbü Õq+
≈£L&Ü m+<äT≈£L |üìøÏsê<äT. ˙ J$‘·+ <Ûqä ´yÓTqÆ <äμì Vü≤qTeT+‘·Tì
ø=ìj·÷&Üs¡T. düTÁ^yê~ yêqs¡Ms¡T\T |üsT¡ >∑Tq e∫à Vü≤qTeT+‘·Tì
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ Hêïs¡T. düTÁ^e⁄&ÉT yêqs¡ùdqqT<›•˚ +∫ ªÇ+ø± @+
#·÷düTHÔ êïs¡T? yÓ+≥H˚ \+ø£≈î£ yÓ[fl nìï uÛeÑ Hê\≈£î ì|üô|≥º+&çμ nì
ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. |ü<Tä HÓì$T~ |ü<ëà\ yêqs¡ùdqqT >¬ ø’ =ì q\T&ÉT, ˙\T&ÉT,
e÷s¡T‹ |üsT¡ >∑Tq yÓfi≤fls¡T. Äø±XÊqï+fÒ ~${°\T yÓ*–+∫ ñ‘ê‡Vü≤+>±
sêeTuÛyÑ ê˙ ~${°\eT+≥÷ s¡Ds¡+>∑eT+‘ê n\¢ø˝£ À¢ \+ #˚XÊs¡T. ø±>∑&Ü\T
rdüTø=ì n+<äs÷¡ Äø±XÊqï+fÒ >∑sq¡® \T #˚d÷ü Ô s¡|Tüò TMs¡TìøÏ »j·TeT>∑T>±ø£!
n+≥÷ »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚d÷ü Ô |üsT¡ >∑T*&ÉkÕ>±s¡T. \+ø±<äTsZ+¡ ô|ø¬’ –]
474 lsêeT$»j·T+
yêqs¡>D∑ ≤\˙ï \+ø£˝À Á|üy•˚ +#êsTT. Ä düeTj·T+˝À n<äT“¤‘+· >± düT&ç>±*
Mj·T>± ø±>∑&Ü\‘√ ˇø£ÿkÕ]>± uÛeÑ Hê\≈£î ì|üŒ+{Ï+#ês¡T. Ä düT&ç>±*
‘êøÏ&çøÏ eT+≥\T $|üØ‘·yÓTÆ Äø±XÊì¬ø–XÊsTT. Ä >∑+<äs¡>√fi≤ìøÏ
\+ø±yêdüT\+‘ê bÕ]b˛j·÷s¡T. >±*e\¢ bı>∑ $|üØ‘·+>± yê´|æ+∫+~.
nø£ÿ&É me]øÏ mes¡÷ ø£qã&É≥+ ˝Ò<Tä . \+ø£q+‘ê $T+π>j·÷\qï≥¢T
eT+≥\T Äy˚X+¯ >± |üsT¡ >∑T\T rXÊsTT. ø√≥¢ uÛeÑ Hê\T <ä>e∑Δ Tj·÷´sTT.
sêøåd£ Tü \T, Ád”\Ô ‘√ düV‰ü ø±*b˛j·÷s¡T. Ç<ä+‘ê >∑eTìdü÷Ô yêqs¡T\T
~${°\T |ü≥Tº ≈£îì ì\ã&¶Üs¡T. sêøåd£ Tü &ÉT ø£qã&ç‘˚ yêqs¡T\T ~${°‘√
ø±\ÃkÕ>±s¡T. á $wüjT· eT+‘ê <ä÷‘·\T yÓ+≥H˚ sêeDTìøÏ ìy˚~+#ês¡T.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Á<√D≤#·˝≤ìï rdüTø=ì sêe≥+, X¯Á‘·Te⁄\+<ä]ì
Áã‹øÏ+#·≥+ yêqs¡ùdq+‘ê \+ø£˝À Á|üy•˚ +∫ uÛeÑ Hê\ìï+{Ï˙ <ä>+∑Δ
#˚jT· ≥+ n˙ï $e]+#ês¡T. sêeDT&ÉT »+|òTü , Á|ü»+|òTü , Áø√<Ûqä , $s¡÷bÕøå,£
XÀDÏ‘êøå£ sê»≈£îe÷s¡T\qT ≈£î+uÛÑ, ì≈£î+uÛÑT\qT ñ<›˚•+∫ ª‘·«s¡>±
|üsT¡ >¬ ‘·+Ô &çμ nì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. ôdH’ ê´ìï dæ<+äΔ #˚dTü ø=ì ≈£î+uÛìÑ ≈£î+uÛTÑ \T
y˚>+∑ >± |üsT¡ >¬ ‹Ô |üsH¡® ê´g+ y˚dæ eT+≥\ìï+{Ï˙ ÄπsŒXÊs¡T. X¯Øsêìï
e~* ÁbÕD+ yÓ[flb˛sTTq≥¢T yêqs¡T\+‘ê \+ø£qT+&ç ãj·T≥≈£î e#êÃs¡T.
j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À n+‘ê ø£\dæ j·TT<Δ+ä #˚jT· ≥+ Äs¡+_Û+#ês¡T.
sêøåd£ ôü dq’ ´+ sêe≥+ #·÷∫ n+>∑<Tä &ÉT ôdH’ ê´ìøÏ eTT+–{ ì*∫
ˇø£ |üs«¡ ‘êìï #˚‹˝ÀøÏ rdüT≈£îì y˚>+∑ >± Áø√<Ûqä Tì ô|ø’ Ï \+|òTæ +#ê&ÉT.
ã\+>± |üs«¡ ‘êìï ô|q’ y˚ùddü]øÏ Áø√<Ûqä T&ÉT s¡<+ä∏ ‘√ düV‰ü qT>ZT∑ qT>Zj
∑ ÷· ´&ÉT.
Ç~ #·÷∫ »+|òTü qT&ÉT, Á|ü»+|òTü qT&ÉT, $s¡÷bÕ≈åî£ &ÉT <ës¡TD+>± n+>∑<Tä ìô|’
ø£*j·Tã&¶Üs¡T. n+>∑<Tä &ÉT ˇø£ $XÊ\yÓTqÆ #Ó≥Tº ‘√ »+|òTü Á|ü»+|òTü T\qT
H˚\≈£L˝≤Ã&ÉT. ø±ì $s¡÷bÕ≈åî£ &ÉT u≤D≤\‘√ #ê˝≤eT+~ yêqs¡T\qT
dü+Vü≤]+#ê&ÉT. Ç+‘·˝À yÓTÆ+<äT&ÉT ˇø£ |üs¡«‘·+‘√ |üs¡T>∑Tq e∫Ã
n<Ûë´j·TeTT-28 475
$s¡÷bÕ≈å£îì ô|’ y˚j·T>± yê&ÉT eTs¡DÏ+#ê&ÉT. X¯s¡uÛÑT&ÉT XÀDÏ‘ê≈å£îì
e~Û+#ê&ÉT. Ç+‘·˝À ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì ≈£îe÷s¡T&Óq’ ≈£î+uÛTÑ &ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫Ã
<Ûqä TdüT‡qT Äø£sêí +‘·+ kÕ]+∫ ‘=$Tà~ u≤D≤\T y˚XÊ&ÉT. yê{Ï <Ûë{ÏøÏ
yÓT+Æ <äT&ÉT H˚\≈£L˝≤&ÉT. X¯su¡ TÑÛ ìøÏ s¬ +&ÉT u≤D≤\T >∑T#·TÃø√>± eT÷]ä˝≤¢ &ÉT.
n|ü&ÉT $XÊ\yÓTqÆ |üs«¡ ‘êìï >¬ ø’ =ì n+>∑<Tä &ÉT |üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. ≈£î+uÛTÑ &ÉT
n+>∑<Tä ì #˚‹ì K+&ç+#·>± n~ |üs«¡ ‘·+‘√ düV‰ü j·TT<Δuä ÷ÑÛ $Tô|’ |ü&+ç ~.
Ä u≤<Ûqä T uÛ]Ñ +#·˝øÒ £ n#˚‘q· + ø±e≥+ #·÷∫ yêqs¡T\T Vü‰Vü‰ø±sê\T
#˚d÷ü Ô sê|òTü e⁄ì e<›≈ä î£ |üsT¡ >¬ ‘êÔsT¡ . @qT>∑T |òT” +ø±s¡+ $ì Äy˚X+¯ ‘√
|ü+C≤ $dæsπ eTè>∑sêE˝≤ düTÁ^e⁄&ÉT ≈£î+uÛTÑ ì Vü≤è<äj÷· ìï &Ûøû =Hêï&ÉT.
≈£î+uÛTÑ ì <Ûqä TdüT‡ ˝≤≈£îÿì eTTø£ÿ\TeTTø£ÿ\T #˚XÊ&ÉT. ‘·<Tä |ü] Ç<›sä ÷¡
eT\¢jT· T<Δ+ä >±$+#ês¡T. s¬ +&ÉT |òTü &çjT· \ bÕ≥T Ç<›]ä eT<Û´ä |òTü Às¡ j·TT<Δ+ä
»]–+~. yêqs¡sêE ≈£î+uÛTÑ ì >∑T+&Ó\ô|’ >∑{>Ϻ ± |æ&øç {Ï ‘Ï √ bı&ç#ê&ÉT.
<ë+‘√ yê&ç Vü≤è<äjT· + q÷s¡TeTTø£ÿ˝…’ ÁbÕD+ b˛sTT+~. yÓ+≥H˚ ì≈£î+uÛTÑ &ÉT
Äy˚X+¯ ‘√ düTÁ^e⁄ì ô|ø’ Ï <ä+&Ó‘êÔ&TÉ . Ç~ >∑eTì+∫ Ä+»H˚jT· T&ÉT ˇø£
ã*w˜yü TÓ qÆ |üs«¡ ‘êìï >¬ ø’ =ì |üsT¡ >∑Tq e∫à ì≈£î+uÛTÑ ìô|$’ dæsê&ÉT. <ëìì
ì≈£î+uÛTÑ &ÉT bı&çbı&ç #˚ùdXÊ&ÉT. <ë+‘√ e÷s¡T‹ eTqdüT øå√_Û+∫ $XÊ\yÓTqÆ
#Ó≥Tº qT ô|ø£*+∫ yêìô|’ $dæsê&ÉT. <ëìï>∑÷&Ü ì≈£î+uÛTÑ &ÉT øåD£ +˝À
$]#˚XÊ&ÉT. ì≈£î+uÛTÑ &ÉT |ü]|òTü qT #˚ã÷ì e÷s¡T‹ >∑T+&Ó\ô|’ yÓ÷<ë&ÉT.
Ä <Óã“≈£î ˇø£ øåD£ + Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eT÷]ä˝≤¢ &ÉT. yÓ+≥H˚ ‘˚sT¡ ø=ì
Ä+»H˚jT· T&ÉT X¯‘X· è¯ +>∑ |üs«¡ ‘êìï ô|ø£*+∫ ì≈£î+uÛTÑ ìô|’ y˚jT· >± <ë+‘√
yê&ÉT qT>ZT∑ qT>Zj ∑ ÷· ´&ÉT.
Ksêøå±<äT\ dü+Vü‰s¡+
>±j·T|ü&ɶ ôdì’ ≈£î\T \+ø£≈î£ ‹]–yÓ[fl sêeDTìøÏ »]–q dü+>∑‘+· ‘ê
$ì|æ+#ês¡T. Ç~ $ì <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT ∫+‘êÁø±+‘·T&Éj÷· ´&ÉT. ø±ì yÓ+≥H˚
476 lsêeT$»j·T+
sêeDT&ÉT |üs¡eTÁ|ü‘ê|üe+‘·T\T, j·TT<Δäø√$<äT˝…’q Ksêøå£, $XÊ˝≤øå£,
eTø£sê≈åî£ \qT sê$+∫ j·TT<ΔëìøÏ yÓfifl¯ eTì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. s¡D≤‘·Ts¡T˝…q’
yês¡T yÓ+≥H˚ s¡<ë∏ s¡÷&ÛTÉ ˝…’ ùdHêdüV≤æ ‘·+>± øπ ø£\Ty˚d÷ü Ô y˚>+∑ >± s¡Ds¡+>±ìï
#˚sês¡T. yêqs¡T\T #Ó≥Tº ø=eTà\T, sêfi¯ófl rdüTø=ì ˇø£ÿkÕ]>± ø£*j·Tã&¶Üs¡T.
ø£qã&¶É sêøåd£ Mü s¡T\qT ˇø£ÿ]ì ≈£L&Ü $T>∑\≈£î+&Ü >√fi¯fl‘√ s¡øÿÏ bı≥º\T
N*à n+<ä]˙ >±j·T|üs#¡ ês¡T. ø£‹,Ô áf…, >∑<ä ø±ø£ ndüTs¡T\T u≤D≤\T
dü+~Û+∫ yêqs¡T\ X¯Øsê\qT #Û~˚ +#ês¡T. s¡Ds¡+>∑+˝À yêqs¡T\ <Ûë{ÏøÏ
‘·≥Tº ø√˝Òø£ sêøåd£ Tü \T yÓqT~]>±s¡T. Ç~ >∑eTì+∫ eTø£sê≈åî£ &ÉT u≤Des¡¸+
≈£î]|ædü÷Ô |üs¡T>∑Tq e#êÃ&ÉT. es¡¸+ <Ûës¡>± ≈£î]dæq≥ºT eTø£sê≈å£î&ÉT
X¯s¡es¡¸<Ûës¡\T ≈£î]|æ+#ê&ÉT. <ë+‘√ ˝…ø£ÿ˝Òq+‘·eT+~ yêqs¡T\T
eTs¡D+Ï #ês¡T. <ä÷sêqTï+&ç #·÷∫ eTø£sê≈åî£ ì >∑s«¡ uÛ+Ñ >∑+ #˚j÷· \ì
Msê~ÛMs¡T&ÉT »>∑<«ä +<äT´&Óq’ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT ø√<ä+&Üìï m≈£îÿô|{ºÏ >∑D>∑DeTì
>∑C\…® X¯ã+› #˚ùd ˇø£u≤D≤ìï e~˝≤&ÉT. dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#·>±H˚ ‘ês¡\T
e÷j·TyÓTÆq≥ºT sêeTT&ÉT u≤D+ e<ä\>±H˚ eTø£sê≈å£îì X¯s¡|üs¡+|üs¡
eT≥Te÷j·TyÓTÆ+~. $Hêj·T≈£î&ÉT ˝Òe>±H˚ $|òü÷ï\T e÷j·TyÓTÆq≥ºT,
düT&ç>±*øÏ y˚T|ò÷ü \T #Ó˝≤¢ #Ó<Tä s¬ q’ ≥ºT, ˇø£ÿ $wíßü HêeT+ »|æ+∫‘˚ nq+‘·yTÓ qÆ
bÕbÕ\T |ü{≤|ü+#·\sTTq≥ºT, n–ï s¡–*‘˚ ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ ns¡D≤´\T
<ä>Δ∑eTsTTq≥¢T, eT÷sâ¡Tì X¯ã›C≤˝≤qï+‘ê |ü+&ç‘·T&ÉT ˇø£ÿ e÷≥‘√
K+&ç+∫q≥¢T, ˇø£ÿ dæ+Vü≤Hê<ëìøÏ @qT>∑T\ düeT÷Vü≤eT+‘ê >∑T+&Ó\~]
eTs¡DÏ+∫q≥¢T, #˚dæq uÀ<Ûä Vü≤è<äj·÷ìøÏ Vü≤‘·TÔ≈£î+fÒ düVü≤»+>±
ø±eTÁø√<Ûë\T |ü˝≤j·Tq+ ∫‘·–Ô +∫q≥¢T, ÁãVü‰àq+<ä+ ø£*–q ‘·sT¡ yê‘·
≈åî£ Á<äyTÓ qÆ $˝≤kÕ\˙ï q•+∫b˛sTTq≥ºT, ˇø£ÿ sêeTu≤D+‘√ eTø£sê≈åî£ ì
X¯se¡ èwºæ e÷j·TeTsTT+~. eTø£sê≈åî£ ìøÏ eTTøÏÔ Á|ükÕ~+#·&ÜìøÏ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
ˇø£ ~yê´ÁkÕÔìï dü+~Û+∫ yêì yÓT&É≈î£ >∑T]ô|{ºÏ e<ä\>±, Ä u≤D+
n<Ûë´j·TeTT-28 477
>∑sT¡ &ÉTì e˝… y˚>+∑ >± yÓ[fl øåD£ +˝À eTø£sê≈åî£ ì ø£+sƒ+¡ #Û~˚ +∫ Äø±XÊìøÏ
m–]b˛sTT+~. $XÊ˝≤øå,£ Ksê≈åî£ *s¡Te⁄s¡T X¯+ø£sT¡ &ÉT me]ì ìs¡+‘·s+¡
<Ûë´ìkÕÔ&√ n{ºÏ düsê«‘·à≈£î&ÉT, düs«¡ kÕøåÏ nsTTq ls¡|Tüò TsêeTTì j·TT<ΔëìøÏ
|æ*#ês¡T. yês¡T |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl sê|òTü e⁄ì‘√ ªm\¢|ü &É÷ ˙≈£î »j·T+
ø£\T>∑T‘·T+<ë? nø£kÕà‘·T>Ô ± ø±ø£‘ê∞j·T+>± eTø£sê≈åî£ &ÉT ˙#˚ #·+|üã&¶Ü&ÉTμ
n+≥÷ sêeTTìô|’ rÁeyÓTqÆ X¯sê\qT dü+~Û+#ês¡T. eTè>∑sêE eTT+<äs¡
|æ\T¢ \T r]ø£>± ≈£Ls¡TÃqï≥ºT, eT÷&ÛTÉ &ÉT Á|üMDT˝…q’ |ü+&ç‘T· \‘√ yê~+#·
e∫Ãq≥¢T, |ü⁄* eTT+<äT qø£ÿ >∑fi+¯ $|æŒq≥¢T, ˇ+f… ‘·T+ãTs¡Tìe˝…
>±q+ #˚kÕÔqì Á|ü‹»„ #˚dqæ ≥¢T yês¡T sêeTTì eTT+<äT ≈£î|æŒ>∑+‘·T\T
y˚jT· Hês¡+_Û+#ês¡T. nbÕs¡+>± e]¸+∫q Ä sêøåd£ Tü \ u≤D≤\qT ∫{Ïø˝£ À
ìyê]+∫ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT Á|üfij¯ T· ø±\|ü⁄ yÓTs¡T|ü⁄˝≤¢ +{Ï s¬ +&ÉTu≤D≤\qT $+{ÏøÏ
dü+~Û+∫ e<ä\>± n$ sêøåd£ Tü \ •s¡dTü ‡\qT K+&ç+∫ Äø±X¯e÷sZêq
<ä÷düTø¬ fi≤flsTT.
Ç+Á<äõ‘·TÔ Á|ü‘ê|ü+
eTT>ZT∑ s¡T Ms¡T\T ~e+>∑‘T· ˝…H’ ês¡qï yês¡Ô sêeDTìøÏ ‘Ó*dæ+~. yÓ+≥H˚
eTVü≤Ms¡T&Ó’q Ç+Á<äõ‘·TÔ ùdHêdüy˚T‘·+>± j·TT<ΔëìøÏ |üs¡T>∑T rkÕ&ÉT.
j·TT<ΔäuÛÑ÷$T˝À ôVAeT+ #˚j·T>±H˚ ø£è‘·´ nH˚ <˚e‘· e∫à Á‘·T{Ï˝À
Ç+Á<äõ‘·TÔqT s¡<∏ä+˝À ≈£Ls¡TÃ+&Éu…≥ºTø=ì Äø±XÊìøÏ m–]b˛sTT+~.
Ç+Á<äõ‘·TÔ Ä ø£è‘·´qT n&¶+É ô|≥ºT≈£îì yêqs¡T\+‘ê q•+∫b˛j˚T≥≥ºT>±
ˇø£ u≤D+ y˚XÊ&ÉT. <ë+‘√ yêqs¡>D∑ ≤\T $TøÏÿ* ;Û‹ #Ó+<ësTT. yÓ+≥H˚
yêj·TTe⁄ »>∑<«ä +<äT´&Óq’ lsêeTTì #Ó$˝À, nπ>ïj·÷Ádü+Ô y˚dæ Ä <˚e‘·qT
ìs¡÷à*+#·e\dæ+<äì s¡V≤ü dü´+>± #ÓbÕŒ&ÉT. eTs¡\ <˚e‘·qT n&¶+É ô|≥ºT≈£îì
Ç+Á<äõ‘·TÔ u≤D+ dü+~Û+#·uÀ>± sêeTT&ÉT eT+Á‘êìï »|æ+∫ Äπ>ïj·÷ÁkÕÔìï
e~˝≤&ÉT. <ë+‘√ Ä <˚e‘· uÛdÑ àü eTsTT+~. Ä+‘·s´¡ +˝À $y˚ø+£ ø£\T>∑>±H˚
478 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-28 479

<äTsê«düq\T ‘·èwí,ü ø£\Œq\‘√ bÕ]b˛sTTq≥¢T, dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#·>±H˚ ø£\eqTμ n+≥÷ ‘·+Á&çøÏ qeTdüÿ]+∫ yÓ+≥H˚ ãj·T\T<˚sê&ÉT. #·‘T· s¡+>∑
Nø£{Ï e÷j·TeTsTTq≥¢T, <˚e‘·qT ìs¡÷à*+#·>±H˚ Ç+Á<äõ‘·TÔ H˚\ô|ã’ &¶Ü&ÉT. <äfi≤\qT dæ<Δä+ #˚düT≈£îì esê¸ø±\+˝À q~es¡<ä\˝À bı+–q≥ºT
yÓ+≥H˚ s¡Ds¡+>∑+˝À ì\ã&ç nbÕs¡+>± X¯se¡ s¡¸+ ≈£î]|æ+#ê&ÉT. Ä <Ûë{ÏøÏ |üsT¡ >∑TrkÕ&ÉT. eT÷&ÉTkÕs¢T¡ j·TT<Δ+ä #˚dæ $»j·T+ kÕ~Û+#·T≈£îì yÓ[fl
yêqs¡>D∑ ≤\T øå√_Û˝≤¢ sTT. eTVü‰|üs«¡ ‘êìï #˚ã÷ì n+»HêdüT‘·T&ÉT Äy˚X+¯ >± Hê\ZekÕ] $»j·T&Û+É ø± ÁyÓ÷–+#·{≤ìøÏ eTs¡*e#êÃ&ÉT.
|üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ . >∑<qä T #˚|{ü Ϻ $;ÛwDü T&ÉT |üfió¯ fl ø=s¡T≈£î‘·÷ eTT+<äT≈£î <ä÷ø±&ÉT. j·TT<Δøä ±+&É n‹eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ ~. <ë+{¢À Ms¡sd¡ +ü bÕ\T m≈£îÿe.
|ü]|òTü qT >¬ ø’ =ì yÓT+Æ <äT&ÉT ø√|ü+>± ns¡T<Ó+#ê&ÉT. øöyÓ÷<äø‘Ï √ <Ûqä «+‘·] #·‘T· s¡T˝…q’ ÁXÀ‘·\T kÕeø±X¯+>± n‘ê´<äs+¡ ‘√ <ëìï ‹\øÏkÕÔsT¡ . s¡Ds¡+>∑
eTT+<äT≈£î]ø±&ÉT. X¯‘|· Tüò Tï\‘√ ãTTwüßuÛTÑ &ÉT, #·Áø±ìï #˚ã{ºÏ X¯su¡ TÑÛ &ÉT, BÛsT¡ &ÉT, düTy˚fi≤#·\yêdæ, Á|ü‘ê|üsT¡ Á<äT&ÉT, l<Ûsä e¡ s¡<Tä &ÉT, Äq+<ädeü TTÁ<äT&ÉT,
X¯øÏÔì ¬>’ø=ì >∑+<Ûäe÷<äqT&ÉT |üs¡T¬>‘êÔs¡T. eTVü‰|üs¡«‘êìï rdüT≈£îì ÁãVü‰àq+<äT&ÉT, »>∑<TäZ s¡Te⁄ nsTTq lsêeT#·+Á<äTq≈£î dü«dæˆÔ
C≤+ãe+‘·T&ÉT, eTVü‰eèøå±\‘√ n+>∑<Tä &ÉT, ‘√eTsêìï >¬ ø’ =ì ˙\T&ÉT
X¯Á‘·Te⁄ ô|ø’ Ï \+|òTæ +#ês¡T. q\T&ÉT ô|<›sä êfi¯flqT m‘·TøÔ √>±, düTÁ^e⁄&ÉT lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
|üs«¡ ‘êìï rdüT≈£îì |üsT¡ >¬ ‘êÔsT¡ . ô|<›>ä ± VüQ+ø£]dü÷Ô ≈£îeTT<äT&ÉT ÇqT|üø&£ ‘û¶ √ leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. dü<ë #·‘T· s¡T˝…q’
eTT+<äT≈£î <ä÷ø±&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT $+{Ïì dü+~Û+∫ eT÷&ÉTu≤D≤\T y˚XÊ&ÉT. uÛ≈Ñ î£ \Ô T |ü]kƒ ÕÔsT¡ .
s¡|Tüò ÷‘·eÔ TT&ÉT Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ q÷s¡Tu≤D≤\T e~˝≤&ÉT. Ç+‘· X¯se¡ èwºæ »]–Hê
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
Ç+Á<äõ‘·TÔ @e÷Á‘·+ ˝…øÿ£ ô|≥ºø£ yê{Ïì ìyê]+∫ ndü+U≤´ø£+>± u≤D≤\T
y˚dæ ncºÕ<äX¯ |ü<ëà\ yêqs¡T\qT >±j·T|üs∫¡ , sêeT\ø£ÎDT\ô|’ Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ Çs¡y’Ó mì$T<äe n<Ûë´j·T+ eT<ÛTä s¡+
nÁkÕÔ\qT y˚XÊ&ÉT. sêeT\ø£ÎDT\‘√ düV‰ü yêqs¡T\+<ä]˙ $ø£\Ts¡ #˚dæ
Ç+Á<äõ‘·TÔ bÂs¡TcÕìï #·÷|æ+∫ yÓqT~]>±&ÉT. »j·T»j·T<Ûë«Hê\T
$TqTïeTT≥º>± Ç+Á<äõ‘·TÔ \+ø£˝À Á|üy•˚ +∫, ‘·+Á&çøÏ n_Ûyê<ä+ #˚dæ
»]–q<ä+‘ê $qï$+#ê&ÉT. sêeDT&ÉT Ç+Á<äõ‘·T‘Ô √ Ç˝≤ nHêï&ÉT. ª˙e⁄
øå£D+˝À X¯Á‘·Te⁄\qT e~Û+∫ ekÕÔe⁄, qøå£Á‘ê\T |ü>∑\T e÷j·TyÓTÆ
sêÁ‹fi¯ófl ‹]– Á|üø±•+∫q≥¢T, >∑&ç¶ ø±*b˛>±H˚ uÛ÷Ñ $TqT+&ç $‘·qÔ + ‹]–
yÓTT\¬ø‹Ôq≥¢T, yês¡T ‹]– »ìàdüTHÔ êïs¡T.μ <ëìøÏ Á|ü‹>± Ç+Á<äõ‘·TÔ ªákÕ]
sêeT\ø£ÎDT\qT yêqs¡dVü ≤æ ‘·+>± düeT÷\+>± ì]®+∫ MT≈£î Hê eTTK+
#·÷|ækÕÔqTμ nì Á|ü‹»„ #˚XÊ&ÉT. ªn~ |üP]Ôø±≈£î+&Ü H˚qT $TeTTà\qT

n<Ûë´j·TeTT - 29
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
sêeTø£<ä∏ |üse¡ TbÕeqyÓTqÆ ~. neTè‘êìø£Hêï m+‘√ eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ ~.
<˚e‘·\T düT<Ûës¡dbü Õq+ #˚dHæ ê ø£˝≤Œ+‘·+˝À eTs¡D+ ‘·|Œü <äT. neTè‘·+
Hê\Tø£qT r|æ #˚dTü +Ô ~. n~ #Óe⁄\≈£î, ø£fifl¯ ≈£î ‘·è|æÔ ø£*–+#·˝<Ò Tä . ø±ì
sêeTø£<ä∏ n˝≤ø±<äT. düsπ «+Á~j·÷\≈£î ‘·è|æÔ ø£*–düT+Ô ~. düT<Ûës¡d+ü ùd$ùdÔ
>∑s«¡ + ô|s¡T>∑T‘·T+~. ø£<ë∏ eTè‘·+ Á>√*‘˚ eT<äeT‘·‡sê\T q•kÕÔsTT. Á‹$<Ûä
‘êbÕ\ <äT'K+, ø£cÕº \T dü<“ä ≈¤ î£ \Ô ≈£î mqï{Ïø° ø£\>∑e⁄. ø£<ë∏ eTè‘· ÁX¯eD+
#˚jT· {≤ìøÏ ø±s¡DuÛ÷Ñ ‘·T&Óq’ Ä s¡|Tüò TsêeTTì #·sD¡ ≤\≈£î yÓ÷ø£]*¢ eTT+<äT
ø£<qä∏ T ø=qkÕ–<›ë+. neTè‘êìï Ç+Á<äT&ÉT ìs¡+‘·s+¡ ùd$kÕÔ&TÉ . ø±ì
düs«¡ ˝Àø±\T sêeTø£<ë∏ eTè‘·bÕq+ #˚kÕÔsTT. dü«sZ˝¡ Àø£+˝À ìedæ+#˚yês¡T
≈£L&Ü sêeTø£<qä∏ T ÁX¯eD+ #˚jT· {≤ìøÏ dü<ë n_Û\wækÕÔsT¡ . uÛøÑ »Ô£ qT\+‘ê
sêeTø£<ë∏ düT<ÛëbÕq+ #˚jT· +&ç.
Ç+Á<äõ‘·TÔ ø±|ü≥´+
>∑‘· n<Ûë´j·T+˝À Ç+Á<äõ‘·TÔ j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À ì\ã&É>±, yêqs¡T\T,
uÛÑ\¢÷ø±\T •\\, eèøå±\ es¡¸+ ≈£î]|æ+#ês¡T. ùdq≈£î nÁ>∑uÛ≤>∑+˝À
Ä+»H˚j·TT&ÉT ì\ã&ç Ç+Á<äõ‘·TÔqT #·÷#ê&ÉT. Ç+Á<äõ‘·TÔ |üs¡eT
<äTsê‘·Tà&ÉT. ≈£î{Ï\yÓTqÆ e÷j·÷C≤\+‘√ e÷j·÷d”‘q· T düèwº+æ ∫ s¡<+ä∏ ˝À
≈£Ls¡TÃ+&Éu≥… Tº ≈£îHêï&ÉT. eHÓïô|{ºqÏ ã+>±s¡Tesí+¡ ‘√, yÓ÷Vü≤qs¡÷|ü+‘√,
düø\£ eÁkÕÔusÑÛ D¡ uÛ÷Ñ wæ‘j
· TÆÓ , #·+Á<ä_+ã+ ˝≤+{Ï eTTK+, düs«¡ \øåD£ ≤\‘√
ìs¡à\+>± $sêõ\¢T‘·Tqï+<äTq, ÄyÓT e÷j·T‘√ düèwº+æ #·ã&ç+<äì me«]ø°
‘√#·˝<Ò Tä . y˚T<Ûëe⁄\T ≈£L&Ü ÄyÓTqT ì»yÓTqÆ d”‘· nì qe÷à*‡+<˚. Ä
n<Ûë´j·TeTT-29 481
$<Û+ä >± e÷j·÷d”‘q· T düèwº+æ ∫, Ç+Á<äõ‘·TÔ e÷s¡T‹‘√ ªˇπs! MT kÕ«$T
|ü‹ï C≤qøÏì u≤>± #·÷&ÉT. Äy˚T sêeTTì uÛ≤s¡´. á <˚e‘· Á‘˚‘êj·TT>∑+˝À
e÷ ≈£î˝≤ìï HêX¯q+ #˚j·T{≤ìøÏ »ìà+∫+~. |ü+#·e{ÏqT+&ç
ndü+U≤´≈£î˝…q’ ndüTs¡T\T HêHêu≤<Û\ä T |ü&ç dü+Vü≤]+#·ã&¶Üs¡T. Á|üV≤ü düT&Ô TÉ ,
n‹ø±j·TT&ÉT, eTôVA<äs¡T&ÉT, <˚yê+‘·ø£, qsê+‘·≈£î\T, ≈£î+uÛÑø£síê~
sêøåd£ Tü \+<äs÷¡ áyÓT e\¢H˚ eTs¡D+Ï #ês¡T. |üqdü nqT≈£îì ñyÓTà‘·øÔ ±j·TqT,
eTT‘ê´\Vü‰s¡eTqT≈£îì düsêŒìï, düT+<äs¡ s¡‘·ïeTqT≈£îì ì|üø£DÏø£qT
‘Ó∫Ãq≥ºT, y˚T&ç|+ü &ÉTe+{Ï n‹˝Àø£ kÂ+<äs´¡ e‹ì e÷ sêE ‘Ó#êÃ&ÉT.
qøåÁ£ ‘·+ Á|ü‹_+u≤ìï ˙{Ï˝À #·÷∫ e\ y˚dqæ ≥ºT d”‘q· T \+ø£≈î£ ‘Ó∫Ã
nqedüs+¡ >± ø£cÕº \T ø=ì‘Ó#T· Ã≈£îHêï&ÉT. ø£\Vü≤ø±s¡≈î£ sê\T, bÕ|æjTÆÓ q
áyÓ T e\¢ sêøå £ d ü e qeT+‘ê ‘· > ∑ T \ã&ç b ˛sTT+~. n≥Te+{Ï
|üse¡ T#·+&Ü\Tsê˝…q’ áyÓTqT e´sú+¡ >± m+<äT≈£î ñ+#·Tø√yê*?μ n+≥÷
ø£‹Ô <ä÷dæ Ä e÷j·÷ d”‘q· T e~Û+#ê&ÉT. d”‘· •s¡dTü ‡ K+&ç+∫ e÷s¡T‹øÏ
#·÷|æ+∫ ªÇø£ sêeTTì njÓ÷<Û´ä ≈£î yÓfifl¯ eTì #Ó|ü μ nHêï&ÉT. á $<Û+ä >±
#Ó|Œæ Ç+Á<äõ‘·TÔ yÓ+≥H˚ ì≈£î+_Û\≈£î yÓ[fl nøåj £ T· yÓTqÆ s¡<+ä∏ ø=s¡≈î£
n<äT“¤‘y· TÓ qÆ j·÷>∑+ Äs¡+_Û+#ê&ÉT. C≤qøÏ e<Ûä #·÷dæq n+»H˚jT· T&ÉT
ˇø£ÿ |òTü &çjT· ø±\+ ìX‚Ãwºßü &Ó,’ H˚\ô|’ eT÷]ä˝≤¢ &ÉT. ø=+#Ó+ ‘Ó|Œü ]\¢>±H˚
yÓøÿÏ yÓøÿÏ @&ÉTdü÷,Ô H˚qT sê|òTü e⁄ìøÏ @+ #Óù|Œ~ d”‘q· T >∑÷]à Hê kÕ«$T
nôVAsêÁ‘ê\T m+‘√ ø£w|üº &ü ܶ &ÉT. d”‘· dü«s¡÷|üeTì eèøå£ bÕcÕD≤\qT
øö>∑*+#·T≈£îHêï&ÉT. düTÁ^e⁄ì ùdïVü≤+ #˚dæ yê*ì dü+Vü≤]+#ê&ÉT. d”‘q· T
yÓ<øä Ï Ä yês¡qÔ T s¡|Tüò THê<∏Tä ìøÏ #Ó|Œü >± m+‘√ Äq+~+#ê&ÉT. n|üŒ{ÏqT+&ç
sêeTT&ÉT Hê≈£î d”‘êXÀø£V≤ü s¡DT&ÉT nì ù|s¡T ô|{º≤&ÉT. n{ºÏ H˚qT áyês¡qÔ T
yÓ÷düT≈£îì kÕ«$T <ä>Z∑s¡≈£î m˝≤ yÓfi‚fl~? Ç+Á<äõ‘·TÔ X¯s¡<Ûë{ÏøÏ
|ü&bç ˛sTTq|ü&ÉT Á<√D≤#·˝≤ìï ‘Ó∫à s¡|Tüò TsêeTTì dü+‘√wü|sü ∫¡ q+<äT≈£î
482 lsêeT$»j·T+
qqTï m+‘√ Ä<ä]+#ê&ÉT. Ä ÁX¯eT+‘ê e´súe¡ TsTT+~. H˚qT ì»+>±
nuÛ≤>∑T´&çì. á yês¡Ô $+fÒ sê|òTü e⁄&ÉT @+ #˚kÕÔ&√ ‘√#·&+É ˝Ò<Tä . H˚qT
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT s¡|Tüò THê<∏Tä ì‘√ »qø£|⁄ü Á‹ øπ eå T+>± ñqï~ nì #ÓbÕŒqT.
Ç|ü&ÉT C≤qøÏ e~Û+#·ã&¶É<äqï yês¡Ô sêeT#·+Á<äTìøÏ m˝≤ #Óù|Œ~?
<Ûqä düV‰ü j·T+ #˚dqæ yê] e<›Hä ˚ <=+>∑‘q· + #˚dqæ ≥ºT, ô|+∫ b˛wæ+∫qyêì
•s¡dTü ‡H˚ K+&ç+∫q≥ºT, Ä»qàdüTK+ ø£*–+∫qyê]ì <äT'KkÕ>∑s+¡ ˝À
eTT+∫q≥ºT, eT+≥˝¢ÀqT+&ç s¡ø+Ïå ∫qyêì ‘·\ q]øÏq≥ºT, <ä|Œæ ø£r]Ã
s¡øåÏ+∫qyêìì yÓ+≥H˚ dü+Vü≤]+∫q≥¢T, eT+∫ dü+uÛ≤wüD eT<Ûä´˝À
<ës¡TDyÓTqÆ ‹≥¢qT $ì|æ+∫q≥¢T, H˚qT sêeTTì e<›≈ä î£ yÓ[fl á yês¡HÔ ˝Ó ≤
#Óù|Œ~? nì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä˝À∫düT+Ô &É>±, y˚>+∑ >± s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT nø£ÿ&É≈î£
e#êÃ&ÉT. Vü≤qTeT ‘·\e+#·T≈£îì yÓøÿÏ fi¯ófl ô|&ÉT‘·÷ uÛj Ñ ÷· +<√[‘·T&ÓH’ ê&ÉT.
n~ >∑eTì+∫ sêeT\ø£ÎDT\T ø£+>±s¡T|ü&ç @+ »]–+<äì e÷s¡T‹ì
Á|ü•ï+#ês¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >∑T+&Ó\T |ü–˝Ò˝≤ @&ÉTdü÷Ô »]–q<ä+‘ê
$qï$+#ê&ÉT. C≤qøÏì j·TT<Δuä ÷ÑÛ $TøÏ ‘Ó∫à Ç+Á<äõ‘·TÔ e~Û+#ê&Éq>±,
kÕs¡+>∑bÕDÏjTÆÓ q sêeTTìøÏ <äT'K+ Ä>∑˝<Ò Tä . Äø£sêí +‘·+ nÁX¯ó<Ûës¡\T
ø±s¡kÕ>±sTT.
sêeTùdq+‘ê Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚XÊs¡T. eT+>∑fis¯ ÷¡ |ü⁄&q’Ó s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
d”‘· >∑TD>∑D≤\T ‘·\#·T≈£îì <äT'œ+#·T#·T+&É>± \ø£ÎDT&ÉT sêeTTì
bÕ<ë\ô|’ yê˝≤&É T . n+<ä y Ó T Æ q s¡ ÷ |ü + ø£ * –, eT÷ØÔ u Û Ñ $ +∫q
|üsÁ¡ ãVü≤à+e˝…qTqï »>∑<«ä +<äT´&Óq’ sêeTTì #·sD¡ ø£eT˝≤\≈£î kÂ$TÁ‹
qeTdüÿ]+#ê&ÉT. ÁãVü‰à+&ÉHêj·Tø±! s¡|Tüò T|ür! $T<∏´ä jÓTÆ q e÷sTTø£yTÓ qÆ
yê{Ï >∑T]+∫ ø£\‘·ã&ÉH\˚ ? Äø±s¡+ bı+~q Á|ü‹B ‘·|Œü ø£ HêX¯q+
ø±e\dæ+<˚. $y˚øe£ TH˚ eÁC≤ìï rdüT≈£îì yÓ÷Vü≤|üs«¡ ‘êìï #·÷sí+¡ #ÓsTT´,
dü<TäZ s¡Te⁄ edæwßü˜ ì e<›ä Ç+‘·≈î£ eTT+<äT eTq+ H˚sT¡ Ã≈£îqï $<ä´ n<˚><∑ ë!
n<Ûë´j·TeTT-29 483
˙e⁄ <˚yê~Û<˚e⁄&Ée⁄. |üs¡ÁãVü≤àe⁄. »qàs¡Væ≤‘·T&Ée⁄, nCÒj·TT&Ée⁄,
Ä‘êàsêeTT&É e ⁄. ˙≈£ î e÷j· T qT >∑ ÷ ]Ã ÄX¯ Ã s¡ ´ yÓ T +<ä T ≈£ î ?
$T<∏ë´eTj·TeT+‘ê ã÷≥ø£yT˚ ø£<ë! C≤qøÏ eTs¡D+ bı+~Hê ìqTï e<ä*
mø£ÿ&É≈î£ b˛>∑\<äT? ø±+‹ ˝Ò≈î£ +&Ü B|ü+, ã+>±s¡+, s¡‘ï· + ñ+&Ée⁄.
bÕs¡«‹ ‹]– »ìà+∫Hê áX¯«s¡TH˚ m˝≤ uÛsÑ >Ô¡ ± bı+~+<√, nHê~>±
d”‘ê<˚$ $TeTTà\H˚ uÛsÑ >Ô¡ ± bı+<ä&+É j·T<∏ësú+¡ . H˚qT Ç|ü&ÉT |ü]yês¡+‘√
düV‰ü \+ø£≈î£ yÓ[fl sêeDTì e~Û+∫, <˚e‘·\qT $&ç|+æ ∫ $;ÛwDü Tì
|ü{≤º _Ûw≈æ î£ ìÔ #˚dæ ekÕÔqT nq>±, sêeTT&ÉT n<Û√e<äqT&ÓH’ ê&ÉT. yêqs¡ùdq+‘ê
$#ês¡e<äqT˝…’ ìùd»Ô +>± sêeTTì ne˝ÀøÏ+#ês¡T.
Ç+‘·˝À $;ÛwDü Tì Á|ü<ëÛ qT*s¡Te⁄s¡T C≤qøÏ Ä#·÷ø° ‘Ó\TdüT≈£îì
e#êÃs¡T. $;ÛwDü T&ÉT dü+‘√cÕ+‘·s+¡ >∑T&Ó’ sêeTTì‘√, ª»>∑<«ä +<ë´! #ê|übÕD°!
C≤qø°<$˚ øπ eå T+>± ñqï~. H˚qT \+ø£≈î£ <ä÷‘·qT |ü+|æ düe÷#ês¡+
‘Ó\TdüT≈£îHêïqT. Ç+Á<äõ‘·TÔ |üse¡ Tø£|{ü .Ï n+<äyTÓ qÆ e÷j·÷d”‘q· T düèwº+æ ∫
e~Û + #ê&É T . Vü ≤ qTeT+‘· T &É T ø£ | ü ≥ + ‘Ó * j· T ìyê&É T . n+‘ê
ì»eTqT≈£îHêï&ÉTμ nì ìC≤ìï ìy˚~+#ê&ÉT. $;ÛwDü Tì e÷≥\T $ì
ø£|ùæ dq+‘ê »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚XÊs¡T. n+<ä] eTTU≤\T ˇø£ÿkÕ]>±
yÓ*–b˛j·÷sTT. Ä Äq+<ëìøÏ ne<ÛäT\T ˝Òe⁄. ñ<äj·÷#·\+˝À
dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#·>±H˚ Nø£{Ï yÓ+≥H˚ e÷j·TyÓTqÆ ≥ºT, $;ÛwDü T&ÉT ‘Ó∫Ãq
yês¡Ô $q>±H˚ yê] <äT'K+ |ü{≤|ü+#·\sTT+~. Vü≤è<äjT· +˝À y˚<ë+‘·C≤„ q+
ø£\T>∑>±H˚ n]wü&É«sZê~ |ü]yês¡+‘√ düVü‰ nC„≤q+ |üsês¡sTTq≥¢T,
Ç+{ÏjT· »e÷ì y˚T˝§ÿq>±H˚ <=+>∑ |ü˝≤j·Tq+ ∫‘·–Ô +∫q≥¢T, nqï+
˝Òø£ n\eT{Ï+∫qyêìøÏ øås° k¡ Õ>∑s+¡ eTT+<äT ì*∫q≥¢T, dæ+Vü≤>∑sq¡® $ì
@qT>∑T\T |òT” +ø£]dü÷Ô |üsT¡ >∑T\T rdæq≥¢T, nHê~>± s√>∑+‘√ u≤<Û|ä &ü y˚ êìøÏ
yÓ<’ Tä ´\T neTè‘·+ n+~+∫q≥¢T <äT'K+ eT≥Te÷j·TyÓTÆ sêeTTì e<äq+
484 lsêeT$»j·T+
|ü⁄qï$THê{Ï #·+Á<ä_+ã+˝≤ yÓ*–b˛sTT+~. yêqs¡ùdHêkÕ>∑se¡ T+‘ê
Äq+<ä+‘√ ñbıŒ+–b˛sTT+~. sêeTT&ÉT $;ÛwüDTì‘√ ª˙ ñ|üø±s¡+
rs¡TÃø√˝Òì~. nqTøåD£ + eTeTTà\qT ÁbÕDdüKTìe˝… ø±bÕ&ÉT‘·THêïe⁄μ
nì yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT. $;ÛwDü T&ÉT sêeTTì #Ó$˝À ªÇ+Á<äõ‘·TÔ ì≈£î+_Û˝≤
eT+~s¡+˝À ≈£î{Ï\yÓTqÆ ôVAeT+ #˚dTü HÔ êï&ÉT. Ä ôVAeT<Û÷ä eT+ Äø±XÊìøÏ
m–dæ+~. Ä ôVAe÷VüQ‹ qT+&˚ á düTyêdüq\T edüTHÔ êïsTT. Ä ôVAeT
>∑T+&É+ qT+&ç Á|üø±X¯e+‘·yTÓ qÆ s¡<+ä∏ Ç|üŒ{Ïøπ dü>+∑ ãj·T≥≈£î e∫Ã+~.
>∑TÁsê\T, kÕs¡~,∏ <Ûqä Tsê“D≤\‘√ yÓ\Te&˚ Ä s¡<+ä∏ dü+|üPsí¡ ø±s¡´dæ~Δ
ø£*–düT+Ô ~. Ä ‘·sT¡ yê‘· Ç+Á<äõ‘·TqÔ T »sTT+#·{≤ìøÏ X¯ø´£ + ø±<äTμ nì
s¡V≤ü dü´+>± ‘Ó*j·TCÒkÕ&ÉT. ªHê\T>∑TkÕs¢T¡ <ä+&Ó‹Ô j·TT<Δ+ä ˝À $»j·T+
kÕ~Û+∫yÓfi≤fl&ÉT. ‘·«s¡>± j·÷>±ìï $<Û«ä +dü+ #˚dæ <ëìï ì*|æyj ˚ ÷· *.
s¡<+ä∏ |üP]Ô>± ãj·T≥≈£î e∫Ãq ‘·sT¡ yê‘· »sTT+|üq\$ø±<äT. |ü<Tä Hê\T>∑T
dü+e‘·‡sê\T ìsêVü‰]>± ñ+&ç, ÁãVü≤à#·s¡´+ bÕ{Ï+∫qyêì #˚‹˝À
Ç+Á<äõ‘·TÔ eTs¡D+bı+<äT‘ê&Éì uÛ$Ñ wü´yêDÏ #Ó|Œæ +~μ nì $e]+#ê&ÉT.
sêeTTì dü+πø‘êìï Á>∑Væ≤+∫, <ÛäqTsê“D≤\T ¬>’ø=ì \ø£ÎDT&ÉT
Äj·T‘·ÔyÓTÆHê&ÉT. |üdæyê&Ó’q ‘·eTTàì #·÷∫ yê‘·‡\´+‘√ #ê|übÕDÏ
øö–*+#·T≈£îì #Ó$˝À eT+Á‘êìï ñ|ü<•˚ +#ê&ÉT. @ eT+Á‘·yTÓ HÆ ê, @
ngyÓTÆHê, @j˚T düeTj·÷˝¢À m˝≤ Á|üjÓ÷–+#ê˝À Ä $<ÛëqeT+‘ê
sêJeH˚Á‘·T&ÉT kÂ$TÁ‹øÏ $X¯Bø£]+#ê&ÉT. ‘·\ô|’ nuÛÑj·TVü≤düÔeTT+∫,
Ç+Á<äõ‘·TqÔ T e~Û+∫, $CÒjT· T&Éy’Ó X¯óuÛ+Ñ >± ‹]–sê nì Äos¡«~+#ê&ÉT.
|üse¡ T ãT~ΔeT+‘·T&ÉT, ø£fi≤Á|üMDT&Óq’ sê|òTü e⁄&ÉT, e÷s¡T‹ $;ÛwDü T\qT
\ø£ÎDTìøÏ ‘√&ÉT>± |ü+bÕ&ÉT. q\T&ÉT, ˙\T&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT, n+>∑<Tä &ÉT,
>∑ej·TT&ÉT, >∑yê≈åî£ &ÉT, ãTTwüuTÑÛ &ÉT, yÓT+Æ <äT&ÉT, |üqdü, øπ dü], <ä~eÛ TTKT&ÉT,
~«$<äT&ÉT yÓTT<ä\>∑T Ms¡T\H˚øe£ T+~ nqTdü]+#ês¡T. ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ Ä
n<Ûë´j·TeTT-29 485
yêqs¡>∑D≤ìøÏ $;ÛwüDT&ÉT <ë] #·÷bÕ&ÉT. ì≈£î+_Û˝≤ <äTsZ¡+ eTVü‰
<äTs𠓤<´ä yÓTqÆ ~. \+ø±<äTsZ+¡ ø£+f… ø£]qƒ ‘·sy¡ TÓ qÆ ~. >∑C+Ò Á<äTìô|’ <˚y+˚ Á<äTì˝≤
n+>∑<Tä ì uÛTÑ »düÿ+<Ûë\ô|’ \ø£ÎDT&É~sÛ √Væ≤+#ê&ÉT. eTT+<äTe÷sZ+¡ ø£]qƒ eTì
$;ÛwüDT&ÉT ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. Çø£ÿ&ÉqT+&ç m–] ì≈£î+_Û˝≤ <äTsZ¡+˝ÀøÏ
Á|üy•˚ +∫, Ç+Á<äõ‘·TÔ #˚dTü qÔ ï ôVAe÷ìï $<Û«ä +dü+ #˚j÷· *. Ä ì≈£î+_Û˝≤
<äTsZêìï @&ÉT>∑Ts¡T eTVü‰ã\XÊ\Ts¡T ø±|ü˝≤ ø±düT+Ô {≤s¡T nì nHêï&ÉT.
yêqs¡Ms¡T˝…q’ ãTTwüuTÑÛ &ÉT, >∑ej·TT&ÉT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT •\\T, |üs«¡ ‘ê\T
#˚ã÷ì, Äø±X¯e÷sZêq ì≈£î+_Û˝˝À, Ç+Á<äõ‘·TÔ j·÷>∑+ #˚dTü qÔ ï >∑TVü≤˝ÀøÏ
Á|üy•˚ +#ês¡T. Ä j·÷>±ìï s¡ødÏå Tü qÔ ï uÛ÷Ñ ‘ê\qT e÷s¡T‹ ∫{Ïø˝£ À ø={ºÏ
‘·]y˚TXÊ&ÉT. eTVü‰bÕ|æjTÆÓ q Ç+Á<äõ‘·TÔ s¡ø√Ô<øä +£ ‘√ kÕïq+ #˚dæ s¡øeÔ£ ÁkÕÔ\T
<Û]ä +∫, @&ÉT Áù|‘ê\ô|’ eÁC≤düq+˝À ≈£Ls¡TÃì ñHêï&ÉT. s¡ø+Ô£ u§≥¢Tu§≥¢T>±
ø±s¡T‘·T+&É>±, ‘·\+‘ê mÁs¡{Ï ‘=&ÉT>∑T ô|≥ºT≈£îqï≥ºT>± e⁄+~. ‘·<ø˚ <£ èä wº‘æ √
‘·«s¡‘«· s¡>± ÄVüQ‹ #˚dTü HÔ êï&ÉT. ˝…øÿ£ ˝Òqìï Áu≤Vü≤àDT\ •s¡dTü ‡\T ô|<›>ä T∑ ≥º>±
<ë|ü⁄q |ü&eç ⁄HêïsTT. yÓT&É˝À meTTø£\ e÷\ <Û]ä +∫ ‘·\≈£î #·ìb˛sTTq
bÕeTTqT #·T≥ºT≈£îHêï&ÉT. Áu≤Vü≤àDT\ <ä+‘ê\qT ù|˝≤\e˝… ‘êC≤
s¡øeÔ£ ÷+kÕ\‘√ düV‰ü ôVAeT+˝À y˚XÊ&ÉT. n–ï˝À qT+&ç dü÷s¡T´ìø£+f…
‘˚»düT‡>∑\ s¡<+ä∏ yÓ\Te&ÉT‘·T+&É>±, nuÛ≤>∑T´ìøÏ ~e´ì~Û bı+<äuÀj˚T
düeTj·T+˝À $|òüTï+ ø£*–q≥ºT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ˇø£ |üs¡«‘êìï
ôVAeT≈£î+&É+ô|’ |ü&d˚ æ düs«¡ HêX¯q+ #˚XÊ&ÉT. n–ï #Ó˝≤¢ #Ó<s¬ä ’ q\TyÓ|’ ⁄ü \
yê´|æ+∫+~. Äsê<Û´ä <˚e‘· yÓqT~]–b˛>±, n–ï s¡<ë∏ ìï ‹]– ‘·q˝À
ÇeTT&ÉTÃ≈£î+~. >=|üŒ nqsú+¡ yê{Ï*+¢ ~. Ç+Á<äõ‘·TÔ M|ü⁄ô|q’ ãTTwüuTÑÛ &ÉT
ø±\ø£è‘ê´\T rs¡TÃ≈£îHêï&ÉT. j·T»„bÕÁ‘·\T $s¡>>∑ ={ºÏ ôVAeTÁ<äyê´\ì
bÕs¡uÀdæ, yêqs¡T\+‘ê yÓ[flb˛j·÷s¡T. Ä s¡D>=D<Ûä«ìøÏ X¯Áø£õ‘·TÔ
kÕe<ÛëqT&Ó,’ »]–q yÓ|’ Øü ‘ê´ìøÏ m+‘√ <äT'œ+#ê&ÉT. Hê <˚e‘· m+‘√
486 lsêeT$»j·T+
øå√_Û+∫ ñ+≥T+~. Bìï X¯Á‘·Te⁄\T m˝≤ kÕ~Û+#ês√? Hê Äj·TTs›êj·T+
eTT–dæb˛j˚T düeTj·T+ ÄdüqïyÓT+Æ ~ nì nqT≈£îHêï&ÉT. Ç+Á<äõ‘·TÔ ≈£î|æ‘T· &Ó,’
ˇø£ ~e´s¡<∏ëìï n~Ûs√Væ≤+∫, n<äT“¤‘·yÓTÆq ùdq‘√ ì≈£î+_Û\ qT+&ç
j·TT<ΔëìøÏ ãj·T\T<˚] ø£|ùæ dqeTT+<äT ì*#ê&ÉT. qøåÁ£ ‘ê˝¢Àì #·+Á<äTìe˝…,
Á>∑V‰ü \eT<Û´ä dü÷s¡T´ìe˝…, yêqs¡Ms¡T\ eT<Û´ä yÓ*–b˛‘·Tqï kÂ$TÁ‹ì
#·÷∫ j·TT<ΔëìøÏ düqï<Δeä Tj·÷´&ÉT. |üs«¡ ‘ê\˝À y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·+ e˝… Ç+Á<äõ‘·TÔ
s¡<ë∏ s¡÷&ÛTÉ &ÉTø±>±, sêøåd£ ôü dq’ ´eT+‘ê yêqs¡ùdq‘√ ‘·\|ü&+ç ~. sêfi¯ófl,
#Ó≥T¢ , |üs«¡ ‘ê\T >¬ ø’ =ì yêqs¡T\T |üsT¡ >∑T\T rkÕs¡T. sêøåd£ <ü fiä ≤\T yê]ì
‘·≥Tº ø√˝Òø£ H˚\≈£L˝≤sTT. X¯S\+, ø£‹,Ô X¯øÔÏ e+{Ï Äj·TT<Ûë\‘√ ndüTs¡T\T
yêqs¡T\qT bı&ç∫ #·+ù|XÊs¡T. ø±ì q\T&ÉT, ˙\T&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT,
Á|ü‘ê|üsT¡ Á<äT&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT˝≤+{Ï Ms¡T\ <Ûë{ÏøÏ m+‘√ eT+~ ndüTs¡T\T
ndüTe⁄\T u≤kÕs¡T.
kÂ$TÁ‹-Ç+Á<äõ‘·T\Ô j·TT<Δ+ä
ndüe÷qyÓTÆq X¯Á‘·Te⁄\ |üsêÁø£eT+ #·÷∫ Ç+Á<äõ‘·TÔ $TøÏÿ*
ø√|æ+#ê&ÉT. ô|>’ ± ôVAe÷ìï HêX¯q+ #˚XÊs¡qï nø£ÿdüT‘√ |üfió¯ fl |ü≥|ü≥
ø=]ø±&ÉT. <Óã“‹qï bÕeTT˝≤, ‘=+&É+ yÓT* ‹]–q @qT>∑T˝≤, eTT≈£îÿMT<ä
<Óã“|ü&ɶ ô|<›|ä ⁄ü *˝≤, nee÷q+ bı+~q eTVü‰‘·|dü «æ ˝≤, Ä»´+ b˛dæq
n–ï˝≤ Ç+Á<äõ‘·TÔ øå√_Û*¢ y˚>+∑ >± s¡<ë∏ ìï eTT+<äT≈£î q&çbÕ&ÉT. @qT>∑TqT
#·÷∫q eTè>∑sêE˝≤, Ä~X‚wßü ì ne‘ês¡yTÓ qÆ \ø£ÎDT&ÉT dæ+Vü≤Hê<ä+
#˚dæ $+{Ïì dü+~Û+∫ ˇø£ ~e´u≤D≤ìï y˚d,æ yÓTs¡T|ü⁄˝≤ eTT+<äT≈£î]ø±&ÉT.
<˚e‘·\T øö‘·Tø£+>± eÁC≤\sê•e+{Ï kÂ$TÁ‹ì |ü]øÏ+#·kÕ>±s¡T. kÂ$TÁ‹πø
X¯óuÛ+Ñ ø£\>±\ì <˚e‘·\+‘ê Ä•düTHÔ êïs¡T. Ç+Á<äõ‘·TÔ kÂ$TÁ‹‘√, ª˙e⁄
Hê‘√ j·TT<Δ+ä #˚j÷· \qTø√e&É+ ˝Ò&ç |ü⁄*ô|,’ ø°≥ø£+ >∑sT¡ &ÉTìô|,’ Äe⁄<ä÷&É
@qT>∑Tô|’, |æ|”*ø£+ ø£qø±#·\+ô|’, kÕ©&ÉT uÛÑ÷$Tô|’, ‘˚\T ø=+&Ó‘√
n<Ûë´j·TeTT-29 487
ì|üô|’, $TDT>∑Ts¡T |ü⁄s¡T>∑T dü÷s¡T´ìô|’, á>∑ uÛÑ÷>√fi¯+ô|’, ∫eT≥
ã&Éu≤q\+ô|’ ‘·\|ü&çq≥¢T+≥T+~ ˙e⁄ Hê‘√ j·TT<Δä+ #˚j·T{≤ìøÏ
sêe&É+. z qs¡T&Ü! j·TT<Δä+˝À Hê u≤D≤ìøÏ m<äTs¡T ì\Te>∑\ Ms¡T&ÉT
˝Ò&ÉTμ nHêï&ÉT. düe÷<Ûëq+>± \ø£ÎDT&ÉT ª˙ <äèwºæøÏ H˚qT ∫qï>±
ø£qã&Ée#·TÃ. ìe⁄s¡T>∑|æŒq ì|ü≈£L&Ü øå£D+˝À n&É$ì ø±*Ãy˚düTÔ+~.
#·÷|ü⁄ø£+<äì dæ+>∑+ ≈£L&Ü >∑»sêEqT eDÏø+Ï ∫ y˚dTü +Ô ~. eÁ»+ #˚‹˝À
Ç$T&˚+‘· ∫qï<Ó’Hê |üs¡«‘ê\qT #·÷sí¡+ #˚j·T>∑\<äT. yêeTqT&ÉT
bı{ºÏyê&Ó’Hê ‘·q bÕ<ëìï eTT˝¢Àø±\≈£î Á|üdü]+|üCÒkÕÔ&ÉT. n>∑düTÔ´&ÉT
bı{ºÏyê&Ó’Hê kÕ>∑sêìï Wb˛düq |ü{º≤&ÉT. dü÷s¡T´&ÉT #·÷&É{≤ìøÏ ∫qï>±
ñHêï uÛÑ÷$Tø£+‘ê yÓ\T>∑TìkÕÔ&ÉT. qs¡ÁX‚wüߘ&Ó’q sê|òüTe⁄ì <ëdüTDíÏ H˚qT.
á s√E j·TT<Δä+˝À H˚qT ìqTï u≤D≤\‘√ eTTø£ÿ\TeTTø£ÿ\T #˚kÕÔqTμ
nHêï&ÉT. yê] eTH√s¡<∏ä+ m|ü&ÉT á&˚s¡T‘·T+<ëqì Ç+Á<ë~ <˚e‘·\T
ÄÁ‘·T‘·>± Äø±X¯+qT+&ç ‹\øÏ+#·kÕ>±s¡T.
Ä e÷≥\T $ì Ç+Á<äõ‘·TÔ ≈£î|æ‘T· &Ó’ yÓTs¡T|ü⁄˝≤+{Ï ˇø£ ~e´u≤D≤ìï
sêe÷qTEìô|’ y˚XÊ&ÉT. dü~«y˚ø+£ e\¢ C„≤ì Áø√<Ûëìï eTTø£ÿ\T #˚dqæ ≥ºT
kÂ$TÁ‹ Ä u≤D≤ìï K+&ç+#ê&ÉT. Ç~ #·÷∫ Ç+Á<äõ‘·TÔ n$T‘· Á≈£î<ΔTä &Ó’
u≤Des¡¸+ ≈£î]|æ+#ê&ÉT. düT$TÁ‘êdüT‘·T&ÉT ˇπø u≤D+‘√ yê{Ïqìï+{Ïì
|æ+&ç #˚XÊ&ÉT. dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#·>±H˚ Äø±X¯+˝À qøåÁ£ ‘ê\T \T|üeÔ TsTTq≥ºT,
düT&ç>±* M#·>±H˚ y˚T|ò÷ü \T #Ó˝≤¢ #Ó<Tä s¡sTTq≥ºT, Ä+‘·s´¡ +˝À uÀ<Ûä ø£\T>∑>±H˚
nH˚ø£ bÕ‘·ø±\T q•+∫q≥ºT, nH˚øy£ TÓ qÆ dü+kÕs¡<Tä :U≤\qT Ä‘·àC„≤q+
Vü≤]+∫q≥ºT, Ç+Á<äõ‘·TÔ y˚dqæ u≤D≤\ìï+{Ïì \ø£ÎDT&ÉT ne©\>±
#Û ˚ ~ +#ê&É T . kÂ$TÁ‹ ˇø£ u≤D+ y˚ j · T >± <ëìqT+&ç nH˚ ø £
u≤D≤\T<ä“$¤ +#êsTT. ˇπøˇø£ |ü⁄Á‘·T&ÉTqï yê&çøÏ nbÕs¡yTÓ qÆ dü+‘êq+
ø£*–q≥ºT, q÷HÓu§≥ºT ˙{Ï˝À |ü&É>±H˚ q\TyÓ’|ü⁄\≈£î yê´|æ+∫q≥ºT,
488 lsêeT$»j·T+
dü‘·TŒs¡TwüßìøÏ <ëq$TùdÔ ø°]Ô düs¡«Á‘ê yê´|æ+∫q≥ºT, ≈£î\e+‘·Tq≈£î
ñ|üø±s¡+ #˚ùdÔ #Ó|Œü ø£H˚ j·TX¯dTü ‡ ô|+bı+~q≥ºT, ˇø£ÿ u≤D+ e<ä\>±H˚
n~ q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ yê´|æ+∫+~. >∑T] #·÷dæ kÂ$TÁ‹ \øåu£ ≤D≤\T e~˝≤&ÉT.
ø±ì Ç+Á<äõ‘·TÔ ∫{Ïø˝£ À yê{Ïì eTTø£ÿ\T #˚dæ eT÷\y˚XÊ&ÉT. \ø£ÎDTì
|üsêÁø£eT+#·÷dæ Ç+Á<äõ‘·TÔ yÓT#·TÃø√\T>± ‘·\|ü+øÏ+#ê&ÉT. s¡DBÛsT¡ &Ó|ü &É÷
‘·q kúÕq+ ‘·|Œü &ÉT. á‘·&TÉ HÓ|’ ⁄ü D´+ >∑\ jÓ÷<ÛTä &ÉT. ‘·<Tä |ü] Ç+Á<äõ‘·TÔ
eT+Á‘·+ »|æ+∫ yês¡TD≤g+ dü+~Û+#ê&ÉT. <ë+‘√ @qT>∑T ‘=+&É+ e+{Ï
<Ûës¡‘√ y˚T|òü÷\T e]¸+#·>±, dü+|üPsí¡+>± yÓ’sê>∑´+ ø£\>∑>±H˚
dü+kÕs¡<äT'KeT+‘ê |ü{≤|ü+#·\sTTq≥¢T, \ø£ÎDTì yêj·Tyê´ÁkÕÔìøÏ
y˚T|òü÷\‘√bÕ≥T Á|ü#·+&ÉyÓTÆq Ç+Á<äõ‘·TÔ ùdq ≈£L&Ü #Ó˝¢≤#Ó<äT¬s’+~.
Ç+Á<äõ‘·TÔ ˇø£ eTVü‰|üs«¡ ‘êìï >±*øÏ n&¶+É ô|{º>±, kÂ$TÁ‹ eÁC≤g+‘√
Ä |üs¡«‘êìï #Û˚~+#ê&ÉT. eT+∫#Ó&ÉT $y˚#·q ‘·sê«‘· ø±eTÁø√<Ûë\T
e÷j·TyÓTqÆ ≥ºT |üs«¡ ‘·+ |æ+&Ób’ ˛sTT+~. ‘·<Tä |ü] Ç+Á<äõ‘·TÔ ã&Éu≤q˝≤g+
y˚jT· >± kÂ$TÁ‹ kÕ>∑sêg+‘√ K+&ç+#ê&ÉT. n>±<Ûyä TÓ qÆ kÕ>∑sêìï #·÷∫
Ç+Á<äõ‘·TÔ n>∑d´Ôü eT+Á‘·+ »|æ+#ê&ÉT. øåD£ +˝À düeTTÁ<ä+ Ç+øÏb˛sTT+~.
Ç+Á<äõ‘·TÔ bÕbÕg+ y˚jT· >± \ø£ÎDT&ÉT Hêe÷g+ dü+~Û+#ê&ÉT. X¯Áø±]
eTùV≤X¯«sêg+ Á|üj÷Ó –+#·>± \ø£ÎDT&ÉT ÁãVü‰àg+ »|æ+#ê&ÉT. ÁãVü‰àg+
eTùV≤X¯«sêÁkÕÔìï |üP]Ô>± ø£ã[+∫+~. Ä ñuÛÑj·TT\ øöX¯˝≤ìï,
C≤+ãe+‘·T&ÉT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Á|üX¯+kÕsú¡ø£+>± >∑eTì+#·kÕ>±s¡T.
Ç+Á<äõ‘·TÔ $|üØ‘·yTÓ qÆ ø√|ü+‘√ yÓTs¡T|ü⁄˝¢≤+{Ï ◊<äT u≤D≤\T Äø£sêí +‘·+
kÕ]+∫ e<ä\>±, n$ H˚s¡T>± kÂ$TÁ‹ >∑T+&Ó˝¢À >∑T#·TÃ≈£îHêïsTT.
y˚Ts¡TeT+<äsê\H˚ bı&ç #˚jT· >∑\ ø£s√ƒ s¡yTÓ qÆ Ä ◊<äT u≤D≤\T ø£*–+∫q
u≤<Ûqä T Ä~X‚wßü ì ne‘ês¡yTÓ qÆ \ø£ÎDT&ÉT düV≤æ +∫, yÓ+≥H˚ ‘=$Tà~
u≤D≤\T yÓj·T´>± Ç+Á<äõ‘·TÔ ø£bÕ\+˝À >∑T#·TÃ≈£îHêïsTT. Ç+Á<äõ‘·TÔ
n<Ûë´j·TeTT-29 489
Á|ü#·+&ÉyÓTÆq Ms¡T&ÉT. \ø£ÎDT&˚yÓ÷ u≤\´+ rs¡ìyê&ÉT. $;ÛwüDT&ÉT
ùdïVü≤|üPs¡«ø£+>± >∑<ä rdüT≈£îì eTT+<äT≈£î e#êÃ&ÉT. >∑<äqT Á‹|æŒ
Ç+Á<äõ‘·TôÔ |q’ y˚XÊ&ÉT. <ëìï u≤D+‘√ K+&ç+∫ Ç+Á<äõ‘·TÔ $;ÛwDü Tìô|’
◊<äTu≤D≤\T y˚XÊ&ÉT. n$ $;ÛwDü Tì >∑T+&Ó˝À #=s¡ã&¶ÜsTT. Ç~ >∑eTì+∫
C≤+ãe+‘·T&ÉT ø±\Tì e˝… |üsT¡ >∑Tq e∫à |üs«¡ ‘·+ô|’ eÁ»+ |ü&≥ɶ Tº ,
Ç+Á<äõ‘·TôÔ |’ ã&ç ns¡#‹˚ ‘√ #·s#¡ >· ± nXÊ«\‘√ düV‰ü s¡<+ä∏ #·÷síe¡ TsTT+~.
y˚T|òTü Hê<∏Tä &ÉT $s¡<Tä∏ &Ó’ H˚\ô|’ ì\ã&ç j·TT<Δ+ä #˚jT· kÕ>±&ÉT. yÓ+≥H˚
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT $XÊ\yÓTqÆ |üs«¡ ‘êìï Ç+Á<äõ‘·TôÔ |’ y˚XÊ&ÉT. q\T&ÉT, ˙\T&ÉT,
ãTTwüuTÑÛ &ÉT, n+>∑<Tä &ÉT, X¯su¡ TÑÛ &ÉT, >∑ej·TT&ÉT, >∑yê≈åî£ &ÉT, ≈£îeTT<äT&ÉT,
øπ dü], bÕeø£˝À#·qT&ÉT, yÓT+Æ <äT&ÉT ˇø£ÿkÕ]>± •˝≤|üs«¡ ‘ê\T >¬ ø’ =ì X¯Áø±]ô|’
ã\+>± y˚XÊs¡T. Ä j·TT<Δëqï+‘ê ≈£î‘·÷Vü≤\+>± <˚e‘·\T Äø±X¯+ qT+&ç
ne˝ÀøÏ+#·kÕ>±s¡T. Ç+Á<äõ‘·TÔ n‹ #·‘T· s¡T&ÉT, >=|üŒ|üsêÁø£eTe+‘·T&ÉT,
s¡Dø√$<äT&ÉT. ∫{Ïø˝£ À u≤Des¡¸+ ≈£î]|æ+∫ |üs«¡ ‘ê\qT |æ+&ç#X˚ Ê&ÉT.
yÓ+≥H˚ Ç+Á<äõ‘·TÔ y˚T|ò÷ü \ #ê≥T≈£î yÓ[fl nø£ÿ&ÉqT+&ç yêqs¡ùdqô|’ X¯se¡ s¡¸+
≈£î]|æ+#ê&ÉT. kÂ$TÁ‹øÏ dü]jÓTÆ q kúÕq+ ø£*Œ+#·&+É ø√dü+ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
uÛÑTC≤\ô|’ kÂ$TÁ‹ì møÏÿ+#·T≈£îì yÓ+≥H˚ Äø±XÊìøÏ m–sê&ÉT.
|üHïÓ +&ÉTÁ>±e÷\ m‘·TqÔ Ç+Á<äõ‘·T,Ô q÷s¡TjÓ÷»Hê\ô|q’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
ì\ã&ç n<äT“¤‘y· TÓ qÆ j·TT<Δ+ä #˚XÊs¡T. ‘·<Tä |ü] Ç+Á<äõ‘·TÔ H˚\ô|’ ~>∑>±,
\ø£ÎDT&ÉT ≈£L&Ü ~>±&ÉT.
Ç+Á<äõ‘·TÔ e<Ûä
düeTdüÔ <˚e‘·\T, ãTTwæ>D∑ ≤\T \ø£ÎDTìøÏ X¯óuÛ+Ñ ø£\>±\ì, j·TT<Δ+ä ˝À
$»j·T+ dæ~+Δ #ê\ì Äø±øå+Ï #ês¡T. yÓqTø£qT+&ç yêqs¡ùdq+‘ê Äy˚X+¯ >±
>∑]d® ÷ü Ô #·T≥º÷ #·Áø±ø±s¡+˝À ì\ã&¶Üs¡T. Ç<›sä ÷¡ ndüV‰ü j·TX¯Ss¡T˝Ò. Äø±X¯+
<ä<›ä]˝¢Ò≥ºT dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚j·T>∑\s¡T. eTVü‰y˚X¯+‘√ ÁãVü‰à+&Üìï
490 lsêeT$»j·T+
Á$T+–y˚jT· >∑\ düeTsúT¡ \T. Çs¡Te⁄] X¯Øsê˝¢À u≤D≤\T >∑T#·TÃ≈£îHêïsTT.
HÓeT* |ü⁄]$|æŒq≥ºT, |üs«¡ ‘·+ô|’ >∑&ç¶ yÓTT\∫q≥ºT yê] X¯Øsê\ô|’ u≤D≤\T
ø£qã&ÉT‘·THêïsTT. ‘·<Tä |ü] kÂ$TÁ‹ ‘·÷D°s+¡ qT+&ç ˇø£ ~yê´ÁkÕÔìï
rkÕ&ÉT. Ä u≤DeTTK+ eTTø£ÿ+{Ï eT÷&√H˚Á‘·+ qT+&ç yÓ\Te&¶É n–ï˝≤,
eT<Ûë´Vü≤ï+ eT+&˚ dü÷s¡T´ì˝≤ yÓ*–b˛‘·Tqï~. <ëìqT+&ç uÛ÷Ñ $Tô|ø’ Ï
yÓ\Te&¶É Á|üø±X¯yTÓ qÆ øÏsD¡ ≤\qT ˝…øÿÏ +|üHeÓ «]øÏ kÕ<Û´ä +ø±<äT. Ä ng+
sêeTHêeTeTTÁ<ë+øÏ‘y· TÓ Æ <˚B|ü´e÷q+>± Á|üø±•dü÷Ô \ø£ÎDTì eTH√s¡<ë∏ ìï
‘·|Œü ø£ |üP]Ô #˚dTü +Ô ~. Ä u≤D≤ìï <Ûqä TdüT‡ô|’ m≈£îÿô|{º,Ï Äø£sêí +‘·+ kÕ]+∫,
ª|ü P sí ¡ Á ãVü ≤ à, dü H ê‘· q T&É T , e÷j· ÷ r‘· T &É T , X¯ ó <Δ ä # Ó ’ ‘ · q ´eT÷]Ô ,
dü÷s¡´e+X¯E&ÉT nsTTq s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ì»yÓTqÆ ≥¢sTT‘˚, H˚qT |üHïÓ +&ÉT
dü+e‘·‡sê\T ìsêVü‰s¡+>±, ÁãVü≤à#·s´¡ + bÕ{Ï+∫qyê&çH‘’Ó ,˚ Á‹ø£sD¡ X¯ó
~Δ>± sêyÓ÷bÕdüq #˚dqæ ≥¢sTT‘˚, eT+>∑fiø¯ ±]DÏ »>∑Hêà‘· d”‘ê<˚$ ì»+>±
|ü‹Áe‘· nsTT‘˚, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ì»+>± sêeT<ëdüT&ÉsTT‘˚, •eø£+sƒ+¡ ˝Àì
Vü‰˝≤Vü≤\+ sêeTHêeT+‘√ dü+|üPsí+¡ >± X¯$T+∫q≥¢sTT‘˚ á u≤D+
Ç+Á<äõ‘·TÔ •s¡dTü ‡qT K+&ç+#·T>±ø£!μ nì dü+ø£*Œ+∫ Ç+Á<äõ‘·TÔ ø£+sƒêìøÏ
>∑T]ô|{ºÏ u≤D+ e~˝≤&ÉT. Äø±X¯e÷sZêq edüTqÔ ï Ä rÁeyÓTqÆ u≤D≤ìï
#·÷∫ X¯Áø±] ìsê«Du≤D+ e~˝≤&ÉT. ø±ì Ç+‘·˝À j·TeTTìe˝… Ä
u≤D+ Ç+Á<äõ‘·TÔ ø£+sƒ+¡ , uÛTÑ C≤\T #Û~˚ +∫ Äø±X¯e÷sZêq m–]b˛sTT+~.
s¬ ‘’ T· ø=&Ée*‘√ |ü+≥qT ne©\>± ø√dæq≥ºT, Ä u≤D+ Á‘·T{Ï˝À •s¡dTü ‡qT
uÛTÑ C≤\ düV≤æ ‘·+>± rdüT≈£îìyÓ[fl+~. ÄX¯Ãs¡´+>± uÛTÑ C≤\T m–] \+ø£˝À
|ü&ܶ sTT. •s¡dTü ‡ ÁøÏ+~øÏ ~>∑T‘·÷ ø£+<äø+£ ˝À |ü&uÉ ÀsTT+~. ãTTwüuTÑÛ &ÉT
|üsT¡ >∑Tq yÓ[fl Ä •s¡dTü ‡qT |ü≥Tº ≈£îHêï&ÉT. n+<äs÷¡ »j·T»j·T<Ûë«Hê\T
#˚jT· >± <˚e‘·\T |üP\es¡¸+ ≈£î]|æ+#ês¡T.
Ç+Á<äT&ÉT m+‘√ dü+‘√wæ+#ê&ÉT. H˚&TÉ Hê uÛ≤>∑´+ |ü+&ç+~. kÂ$TÁ‹
<äjT· e\¢ H˚qT ì»+>± ~≈£îÿ\T #·÷&É>\∑ T>∑T‘·THêïqT. <äT+<äT_Û eTs¡DùÏ dÔ
n<Ûë´j·TeTT-29 491
ãTTwüß\+‘ê Äq+~+∫q≥ºT Ç+Á<äõ‘·TÔ eTs¡D≤ìøÏ Ç+Á<äTì Äq+<ä+
Äø±X¯+ n+#·T\T <ë{Ïb˛sTT+~. \ø£ÎDTìô|’ Ç+Á<äT&ÉT nH˚ø£kÕs¢¡T
|ü⁄wüŒes¡¸+ ≈£î]|æ+#ê&ÉT. Ç+Á<äTì eTTK_+ã+ ìwüÿfi¯+ø£+>±,
øåj
£ T· s¡V≤æ ‘·+>± yÓ*–b˛sTT+~. Ç+Á<äõ‘·TÔ H˚\sê\>±H˚ sêøåd£ ôü dq’ ´eT+‘ê
Bqe<äqT˝…’ Ç+Á~j·÷\ìï ìùd»Ô + ø±>± Je#·Ãy¤ ê˝¢≤ ‘·j÷· s¡sTT+~.
B|ü+ Äs¡>±H˚ ø±+‹ q•+∫q≥ºT, #·+Á<äT&ÉT ndüÔ$T+#·>±H˚ yÓHÓï\
e÷j·TeTsTTq≥ºT, bÕ≥ Ä>∑>±H˚ dü«sê\˙ï Ä–b˛sTTq≥ºT Ç+Á<äõ‘·TÔ
|ü&çb˛>±H˚ ùdq+‘ê M–b˛sTT+~. dü+|üPsí¡+>±$»j·T+ kÕ~Û+∫
\ø£ÎDT&ÉT yÓqT~]>±&ÉT. nH˚øk£ Õs¢T¡ $;ÛwDü T&ÉT kÂ$TÁ‹ì X¢Ê|òTæ +#ê&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·Tì uÛTÑ »düÿ+<Ûë\ô|’ ≈£Ls¡TÃqï kÂ$TÁ‹øÏ X¯sê|ò÷ü ‘·+ e\¢ ø£*–q
H=|ü\T X¯Øsêìï u≤~Û+#·kÕ>±sTT. n+<äs÷¡ Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+ yÓ|’ ⁄ü ≈£î
q&ÉekÕ>±s¡T. <ë]˝Àø£\dæq yêqs¡>D∑ ≤\+<ä]ø° $;ÛwDü T&ÉT »]–q<ä+‘ê
$e]+#ê&ÉT. $XÊ\yÓTqÆ Ç+Á<äõ‘·TÔ •s¡dTü ‡qT |ü≥Tº ≈£îì edüTqÔ ï ãTTwüuTÑÛ &ÉT
s¡|Tüò TMs¡Tì <äèwºæ •s¡dTü ‡ô|’ |ü&Ü\ì ‘·q e<›Hä ˚ ñ+#·T≈£îHêï&ÉT.
Ç~ Ç˝≤ ñ+&É>± Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+˝À me]HÓ‘’ ˚ |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT ìs¡+‘·s+¡
<Ûë´ìkÕÔ&√ Ä sêeTT&ÉT kÂ$TÁ‹ì >∑÷]à ∫+‘êÁø±+‘·T&ÓH’ ê&ÉT. s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
düTÁ^e⁄ì‘√ \ø£ÎDT&ÉT ì≈£î+_Û\≈£î yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&É @+ »]–+<√ eTq≈£î
m≥Te+{Ï yês¡Ô n+<ä˝<Ò Tä . Ç+Á<äõ‘·T‘Ô √ j·TT<Δ+ä ø£w‘üº s· y¡ TÓ qÆ ~. eTeTà*ï
Hê>∑bÕX¯+‘√ ã+~Û+#ê&ÉT ø£<ë! X¯se¡ èwºæ ≈£î]|æ+∫ ùdqq+‘ê dü+|üPsí+¡ >±
‘·T<äeTT{ºÏ+#ê&ÉT >∑<ë! Ç+Á<äõ‘·TÔ ì|ü⁄DT&Ó’q jÓ÷<Δä, kÂ$TÁ‹
u≤\´<äX˝¯ ÀqTHêï&ÉT n+≥÷ njÓ÷<Ûë´BÛXó¯ &ÉT ø£fifl¯ ˙s¡T ì+|ü⁄≈£îHêï&ÉT.
düTÁ^e⁄&ÉT s¡|Tüò T|ü‹‘√ MTs¡T eTqdüT‡˝À m˝≤+{Ï ~>∑T\T ô|≥ºTø√e<›Tä .
Ç+Á<äõ‘·TqÔ T e~Û+∫ kÂ$TÁ‹ ‘·«s¡>± Çø£ÿ&É≈î£ ekÕÔ&HÉ êï&ÉT. á $<Û+ä >±
Ä˝À∫düTqÔ ï+‘·˝À ˇø£ yêqs¡T&ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫à kÂ$TÁ‹ Ç+Á<äõ‘·TìÔ
492 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-29 493

e~Û+#ê&Éqï yês¡Ô rdüT≈£îsê>±, s¡|Tüò TMs¡T&ÉT m+‘√ Äq+~+#ê&ÉT. düTÁ^e⁄&TÉ •s¡düT‡ n&É>∑{≤ìøÏ e∫Ãq Ä eT<ÛäTs¡ø£<∏ä $+fÒ m+‘√ Äq+<ä+
|üsT¡ >∑Tq m<äTs¡TyÓ[fl u≤\dü÷s¡T´ìe˝… yÓ\T>∑T‘·Tqï kÂ$TÁ‹ì Vü≤qTeT+‘·Tì ø£\T>∑T‘·T+~.
uÛTÑ C≤\ô|’ qT+&ç ÁøÏ+<ä≈î£ ~+∫, düTÁ^e⁄&ÉT, $;ÛwDü T&ÉT #Ós=ø£ #ÓsTT´ sêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + Á|ü # · + &É y Ó T Æ q ~. <ëì˝À j· T T<Δ ä ø ±+&É
|ü≥Tº ø=ì q&ç|+æ #ês¡T. X¯Øs¡+˝À u≤D≤\e\¢ ø£*–q u≤<Ûä m≈£îÿeø±>± s¡duü ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ ~. $+fÒ ø√]ø£\˙ï r]b˛‘êsTT. Ç‘·se¡ TT\ô|’ Á|”‹ ø£\T>∑<Tä .
\ø£ÎDT&ÉT yÓT\¢>± q&ç∫ s¡|Tüò Tq+<äqTìøÏ kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+ #˚XÊ&ÉT. ÁãVü‰àq+<ë! lsêe÷! »>∑<«ä +<ë´! |üPsíÁ¡ ãVü‰à! l<Ûsä e¡ s¡<ë! nHêe÷!
eèÁ‘·Tì e~Û+∫q Ç+Á<äTì ãèVü≤düŒ‹ Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îqï≥ºT sêJeH˚Á‘·T&ÉT |üPsíø¡ ±e÷! nuÛ+Ñ >±! dü«dæ!Ô
\ø£ÎDTì Áù|eT‘√ øö–*+#·T≈£îHêï&ÉT.
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
lsêeTT&ÉT \ø£ÎDTì‘√ ªÇ+Á<äõ‘·TìÔ e~Û+#·&+É ‘√ ˙ |üsêÁø£eT+ leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê ì+&ç b˛sTT+~. Ç+Á<äõ‘·TqÔ T >¬ \e&É+ me] ‘·s+¡ dü<ë ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
ø±<äT. ˙e⁄ j·TT<Δ+ä ˝À n‘·ìì dü+Vü≤]+∫ <˚y+˚ Á<äTì‘√ düV‰ü <˚e‘·\qT
Äq+<äeTj·T+ #˚XÊe⁄μ n+≥÷ n‘·ì ‘·\ô|’ ‘·q es¡<Vä ≤ü kÕÔìï ñ+#ê&ÉT. ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
<ë+‘√ kÂ$TÁ‹ X¯Øs¡ s¡T>∑à‘·+‘ê q•+∫ Äq+<äu]ÑÛ ‘·T&ÓH’ ê&ÉT. $;ÛwDü T&ÉT,
C≤+ãe+‘·T&ÉT yÓTT<ä˝…’q yê]q+<ä]ì ø£*dæ s¡|òüTTMs¡T&ÉT yêfi¯flqT Çs¡Te~ ‘=$Tà<äe n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
s¡‘êï˝¢≤+{Ï e÷≥\‘√ >ös¡$+#ê&ÉT. yê] ã\|üsêÁø£e÷\T <Ûqä ´yÓTqÆ $.
X¯Á‘·Te⁄ •s¡dTü ‡ eTT+<äT ñ+∫ ãTTwüuTÑÛ &ÉT qeTdüÿ]+#ê&ÉT. d”‘êHê<∏Tä &ÉT
<ëìï >∑eTì+∫ ªãTTwüu≤Û ! ˙ »qà <Ûqä ´yÓT+Æ ~. á •s¡dTü ‡qT Á|ü‹~q+
mÁs¡{Ï |ü⁄cÕŒ\‘√ |üP»#˚d÷ü Ô C≤Á>∑‘>Ô· ± e⁄+∫, ‹]– n&ç–q|ü&ÉT <ëìï
rdüT≈£îìsêμ nHêï&ÉT. yÓ<’ Tä ´&ÉT, Á|ü‘ê|üXS¯ s¡T&Óq’ düTùwDTì‘√ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT,
ªu≤D≤\T >∑T#·TÃ≈£îì u≤<Ûä |ü&TÉ ‘·Tqï kÂ$TÁ‹øÏ ˙e⁄ñ|ü#êsê\T #ÓsTT´μ
nHêï&ÉT. düTùwDT&ÉT Wwü<ëÛ *∫Ã, \ø£ÎDTì ~e´<˚VQü ì >±$+#ê&ÉT.
‘·<Tä |ü] $;ÛwDü T&ÉT j·TT<Δ+ä @$<Û+ä >± »]–+<√ $e]+#ê&ÉT. Ms¡T*<›]ä
|üsêÁø£eT+ $ì y˚T|òüTXÊ´eTT&ÉT m+‘√ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT. Ç+Á<äõ‘·TÔ
|üsêÁø£eT+ <Ûqä ´yÓTqÆ ~. n‘·&ç ã˝|üsêÁø£e÷\≈£î n+‘·T˝Ò<Tä . <˚e‘·\q+‘ê
BqT\#˚dæ ã+B >±$+#ê&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· düT˝À#·q sêJeqj·TqTì e<›≈ä î£

n<Ûë´j·TeTT - 30
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
dü÷s¡´≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&ÉT, $]+∫ »q≈£î&ÉT, |ü<àä ˝À#·qT&ÉT, áX¯«s¡Tì
Vü≤è<äj·÷q dü<ë edæ+#˚ yê&ÉT, <äX¯ø£+sƒ¡Tì eT<äeTD∫qyê&ÉT,
dü∫Ã<ëq+<äT&ÉT, s¡|Tüò T≈£î\ ø£eT\~yêø£sT¡ &ÉT, nCÒjT· T&ÉT, e÷j·÷s¡D≤´ìøÏ
n–ïe+{Ïyê&ÉT, uÛøÑ VÔ£ ≤ü è<äj÷· ã® ÁuÛeÑ Ts¡eTT, ©˝≤e‘ês¡T&ÉT, wü&TÉZ D…XÆ «¯ s¡´
dü+|üqTï&ÉT, l, ø°],Ô $C„≤q, W<ës¡´, yÓs’ ê>∑´ |ü]|üPsíT¡ &ÉT, dü‘´· C„≤q
XÊX¯«‘·T&ÉT, ì]«ø£\TŒ&ÉT, nq+‘·T&ÉT, ùV≤‘·Tyê<ëìøÏ <äècºÕ+‘ê\≈£î
nr‘·T&ÉT, uÛeÑ >∑C≤\qT eT≥ºT ô|fºÒ eTèπ>+Á<äT&ÉT, yÓ÷øå£ |ò\ü Á|ü<ë‘·, ‘ê≥ø£qT
n+‘·yTÓ T+~+∫qyê&ÉT, düTs¡bÕ\≈£î&ÉT, »>∑<TäZ s¡Te⁄ nsTTq s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT
sêøåd£ Tü \qT e~Û+#·{≤ìøÏ Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘êìøÏ $#˚ÃXÊ&ÉT.
düT˝À#·Hê$˝≤|ü+
>∑‘· n<Ûë´j·T+˝À ø£<qä∏ qTdü]+∫ >∑TDdæ+<ÛTä e⁄ sêeTTì ‘·eTTà&Óq’
\øå࣠DT&ÉT Ç+Á<äõ‘·TqÔ T e~Û+#·>± •s¡dTü ‡qT ãTTwüuTÑÛ &ÉT Á‹≈£L{≤#·˝≤ìøÏ
rdüT≈£îì yÓfi≤fl&ÉT. Ä X¯ØsêìøÏ |ü{qϺ >∑‹ $∫Á‘·yTÓ qÆ ~. yÓTT+&ÓeTT
j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À ñ+&çb˛>± uÛTÑ C≤\T \+ø£˝À |ü&ç ã+‹e˝… m–] ì≈£î+_Û˝≤
<äTsZ+¡ ˝À |ü&ܶ sTT. uÛTÑ »<ä+&É+ düT˝À#·Hê uÛeÑ qÁbÕ+>∑D+˝À |ü&ɶ düeTj·T+˝À
ÄyÓT #Ó\T\‘√ ø£\dæ ‘·q eT+~s¡+˝À Äq+<ä+>± ≈£Ls¡TÃì ñ+~. düT˝À#·q
nkÕ<Ûës¡D kÂ+<äs´¡ e‹. Ä~X‚wßü ì ≈£îe÷¬s.Ô ô|>’ ± sêeDTì ô|<›øä √&É\T.
Ç+Á<äõ‘·TÔ uÛ≤s¡´. sêøåd£ Tü \≈£î sêDÏ. ÄyÓT n+<ä+ #·÷∫ <˚e‘·\T ≈£L&Ü
dæ>T∑Z |ü&y˚ ês¡T. <˚e‘·\T >∑+<Ûsä «¡ sê» ≈£îe÷¬s\Ô T ÄyÓT≈£î nôVAsêÁ‘ê\T
ùde #˚dTü +Ô {≤s¡T. <˚y+˚ Á<äTì dü‹ ≈£L&Ü áyÓT≈£î dü]b˛\<äT. ÄyÓT X¯Øs¡+
n<Ûë´j·TeTT-30 495
qT+&ç e#˚à |ü]eTfi¯+ ˇø£ Áø√ôd&ÉT<ä÷s¡+ $dü]Ô düT+Ô ~. eT<äqTì uÛ≤s¡´
≈£L&Ü áyÓT≈£î dü]sê<äT. ìwü<säÛ ê»|ü⁄Á‹ <äeTj·T+‹ |üse¡ T kÂ+<äs´¡ e‹
nì #·‘T· s¡T˝…q’ ø£e⁄\T HêHê$<Ûë\T>± e]í+#ês¡T. ø±ì ÄyÓT ≈£L&Ü
düT˝À#·q kÂ+<äsê´ìøÏ kÕ{Ïsê<äT. ÄyÓT X¯Øs¡ø±+‘·T\‘√ ÄuÛsÑ D¡ ≤\˙ï
~e´s¡‘êï\e˝… n‘·´+‘· XÀuÛ≤j·Te÷q+>± yÓ*–b˛‘·T+{≤sTT. øÏqïs¡øq£ ´\T
eT<ÛäTs¡dü«sê\‘√ ÄyÓT #Ó+‘· >±q+ #˚düTÔ+{≤s¡T. ˇø£ #Ó*ø£‘ÓÔ
n\+ø£]düTÔ+&É>± eTs=ø£‘Ó #êeTs¡+ MdüTÔ+~. Ç+ø=ø£‘Ó HêHês¡ø±\
dü+uÛ≤wüD\‘√ ÄyÓT eTqdüT‡ s¡+õ\¢CdÒ Tü +Ô ≥T+~.
n≥Te+{Ï Äq+<ä dü<qä +˝À neTè‘·+˝À $wü+ |ü&≥ɶ Tº >±, ÁbÕ+>∑D+˝À
ã\yÓTqÆ Ä uÛTÑ C<ä+&É+ H˚\ô|’ |ü&>É ±H˚ Ä X¯u≤› ìøÏ ñ*øÏÿ|ü&ç @+ »]–+<√
#·÷&É{≤ìøÏ ˇø£ #Ó*ø£‘ÔÓ |üsT¡ >∑Tq ãj·T≥≈£î e∫Ã+~. |æ&øç *Ï _–+∫
|ü&ç ñqï ‘·q j·T»e÷ì uÛTÑ »<ä+&Üìï #·÷∫ uÛj Ñ T· $Vü≤«\jÓTÆ á $wüjT· +
m˝≤ #ÓbÕŒ˝≤ nqï dü+ø£≥+˝À |ü&+ç ~. ∫es¡≈î£ , ªdüF! H˚&TÉ ˇø£ $∫Á‘·+
»]–+~. ˇø£ eTVü‰Ms¡Tì uÛÑT»<ä+&É+ Äø±X¯e÷sZêq e∫à eTq
ÁbÕ+>∑D+˝À |ü&+ç ~μ nì #Ó|Œü >±, düT˝À#·q eTqdüT‡ ø£\es¡|&ü +ç ~.
yÓ+≥H˚ s¡‘ï· bÕ<äTø£\T <Û]ä +∫ yÓTs¡T|ü⁄y˚>+∑ ‘√ ô|s¡{˝Ï ÀøÏ e∫à #·÷&É>±,
X¯Øs¡eT+‘ê $ø£\yÓT,Æ eTTKeT+‘ê bÕ*b˛sTT ø£fió¯ fl #ÓeTà–*¢, ìX‚Ãwº‘æ j · TÆÓ ,
H√{¢Àe⁄qï ‘ê+ã÷˝≤ìï ñy˚Tàdæ düKT\‘√ á s√E ªd”‘·ø√dü+
Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘êq $&ç~ #˚dqæ njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä ì‘√ j·TT<Δ+ä #˚jT· &ÜìøÏ
Hê ÁbÕDÒX«¯ s¡T&ÉT yÓfi≤fl&ÉTμ n+≥÷ uÛTÑ »<ä+&Üìï düMT|æ+#·>± n~ ‘·q
ÁbÕDHê<∏Tä ì Vü≤düeÔ Tì >∑T]Ô+∫+~. ◊<äTy˚fió¯ fl eTTÁ~ø£ \‘√ n˝sês¡T‘·T+&É>±
Ms¡ø+£ ø£D+ eTDÏø≥£ Tº ô|’ ~e´+>± yÓTs¡TdüTqÔ ï~. eTT+CÒ‹ ô|u’ ≤Û >∑+˝À
ø°]|Ô ‘ü ø· ±\T <˚B|ü´e÷q+>± Á|üø±•düTHÔ êïsTT. Ä <ä+&Üìï #·÷∫ düT˝À#·q
ªá s√E Hê J$‘·Hêe eTTì–b˛sTT+~μ n+≥÷ #˚‹‘√ eTTU≤ìï
496 lsêeT$»j·T+
u≤<äT≈£î+≥÷ ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê eTTì–b˛sTT+<ë nqï≥ºT ô|<›äô|≥ºTq
s√~+#·kÕ–+~. yÓTs¡T|ü⁄ <Óã“≈£î >∑T¬s’q |üP\>∑T‹Ô˝≤ X‚wüq+~ì
ìùdÔ»eTsTT+~. <Ûäq+ n+‘ê b˛>=≥ºT≈£îqï ˝À_Ûe˝…, ˙{Ï˝ÀqT+&ç
ãj·T≥|ü&¶É #˚|üe˝…, |ü‹$jÓ÷>∑+‘√ düT˝À#·q ‘·\¢&ç*¢+~. ø±\>∑‹
$|üØ‘·yTÓ qÆ ~. m+&Ée÷$˝À dü÷s¡T´&ÉT eTTì–b˛sTTq≥¢T, B|ü|⁄ü yÓ\T>∑T≈£î
#·+Á<äT&ÉT, Nø£{uÏ ≤$˝À dü÷s¡T´&ÉT |ü&bç ˛sTTq≥¢T, ˝Ò&|ç \æ ¢ ns¡D´+˝À
dæ+Vü‰ìï |ü≥Tº ≈£îqï≥¢T, |æ|\” ø£+ y˚Ts¡T|üs«¡ ‘êìï, ø°≥ø£+ >∑sT¡ &ÉTì, <√eT
ã&É u ≤q˝≤ìï Á$T+–q≥¢ T , uÛ Ñ ÷ ‘ê\T j· T eTTì j· T T<Δ ä + ˝À
dü+Vü≤]+∫q≥¢Tqï~ á $|üØ‘·+ n+≥÷ u≤e⁄s¡TeT+~ düT˝À#·q.
düKT\+‘ê düT˝À#·qqT ˝ÒeBdæ ≈£Ls¡TÃ+&Éu{… Ϻ z<ës¡ÃkÕ>±s¡T. |ü‹
uÛTÑ »<ä+&Üìï ø±e*+#·T≈£îì düT˝À#·q ÄÁø£+~+#·kÕ–+~. uÛTÑ »<ä+&Üìï
#·÷∫ düT˝À#·q ªHê $uÛÑTìøÏ eTs¡D+ m˝≤ ø£*–+~? »]–q
düe÷#ês¡eT+‘ê Hê≈£î $X¯<+ä >± sêdæ #·÷|æ+#·e\dæ+~. nôVAsêÁ‘ê\T
Hê eTqdüT‡ |ü‹ bÕ<ë\ô|’ \>∑ïyÓT‘Æ ˚ »]–q<ä+‘ê Hê ø£fifl¯ ≈£î ø£{qϺ ≥ºT
sêdæ #·÷|æ+#·Tμ nì n]ú+∫+~. ã+>±s¡T dæsêãT&¶çì eTT+<äT+∫
uÛ÷Ñ s®|¡ Áü ‘êìï eTT+<äT |üs∫¡ , ø£˝≤ìï n+~+#·>±, n<äT“¤‘Ø· ‹˝À Ä Vü≤dü+Ô
‘·«s¡‘«· s¡>± »]–+<ä+‘ê Áyêdæ+~. düT˝À#·q Ä |üÁ‘êìï ø£fifl¯ ø£<Tä› ≈£îì
dü»\ qj·THê\‘√ #·<Tä e⁄‘·T+&É>± #·T≥º÷ e⁄qï #Ó\T\+‘ê ìX¯Ùã›+>±
Ä\øÏ+#·kÕ>±s¡T.
ªz X‚wüø£Hê´! düT≈£îe÷Ø! #·+|üø£ ø£[ø±! Hê e÷qdü düs√es¡
sê»Vü≤+düe÷! ÁbÕDÒX«¯ Ø! düT˝À#·Hê! $qT! $»j·T+ kÕ~Û+#ê\qï ÄX¯‘√
H˚qT s¡Vü≤dü´ Á|ü<˚X¯+˝À j·T»„+ #˚düTÔ+&É>± n–ï˝ÀqT+&ç n+<äyÓTÆq
~e´s¡<∏ä+ yÓ\Te&ç+~. |òü*‘·+ bı+<äuÀj˚T+‘·˝À X¯Á‘·Te⁄\T e∫Ã
ã+&Ésêfi¯ófl y˚dæ Äsê<Û´ä <˚e‘·qT øÏ+#·|sü #¡ ês¡T. |üs«¡ ‘·eT+‘ê møÏÿq
n<Ûë´j·TeTT-30 497
‘·sT¡ yê‘· •Ks¡+ qT+&ç ÁøÏ+~øÏ ‘√dæyj ˚ T· ã&¶≥É Tº , q~ n+‘ê <ë{Ï rs¡+
<ä>s∑Z ¡ eTTì–b˛sTTq≥ºT, Ä‘·àC„≤q+ ÁbÕ|æ+Ô #˚ düeTj·÷ìøÏ $wüjT· yêdüq\˝À
∫≈£îÿ≈£îqï≥ºT, ì~Û \_Û+#·>±H˚ düŒèVü≤ ø√˝ÀŒsTTq≥¢T, ø£w|üº &ü ç y˚<ë<Û´ä j·Tq+
>±$+∫Hê n_Ûe÷q+ #êeq≥ºT, Äø±XÊqï+‘ê dü÷s¡T´&ÜÁø£$T+∫Hê
∫es¡≈î£ sêVüQe⁄ H√{¢À ∫øÏÿq≥ºsTT+~ ˙ uÛsÑ Ô¡ |ü]dú‹æ . ÁbÕs¡ãΔ ã\+
#ê\q+<äTe\¢ X¯Á‘·Te⁄\T »sTT+#ês¡T. ø£˝≤Œ+‘·+˝À ≈£L&Ü »s¡>u∑ Àj˚T<ëìï
mes¡÷ ‘·|Œæ +#·˝sÒ T¡ . ‘·sT¡ yê‘· ;Ûøs£ ¡ j·TT<Δ+ä »]–+~. ø±ì »j·T+
eTq*ï e]+#·≈£î+&Ü X¯Á‘·TyÓ’q \ø£ÎDTì e]+∫+~. X¯Á‘·Te⁄
XÖs¡ ´ |ü s êÁø£ e ÷\T >∑ \ ndü V ü ‰ j· T X¯ S s¡ T &É T . n‘· & ç X¯ s ¡ ø öX¯ \ +
nkÕ<Ûës¡DyÓTqÆ ~. <ëìøÏ ‘·>Z∑≥ºT>± •s¡düT‡qT düeT]Œ+#êqT. sêeTTì‘√
yÓTÆÁ‹ ø£*dæ+~. $;ÛwüDT&ÉT <˚Vü≤+ô|’ ÄX¯‘√ uÛÑj·T|ü&ç sêeTTì
X¯s¡DTC§#êÃ&ÉT. H˚qT <˚Vü≤Á‘·j·÷ìï $dü]®+∫ d”‘ê|ü‹ yÓTÆÁ‹ dü*bÕqT.
kÂ$TÁ‹ eTVü‰‘·|üdæ«, |üs¡eT |ü$Á‘·T&ÉT. #ê˝≤ø±\+ ìsêVü‰s¡+>±
ñ+&ç düeTTÁ<ëìï <ë{Ï Hê •s¡düT‡ ø√dü+ e#êÃ&ÉT. H˚qT ≈£L&Ü ˝ÀuÛÑ‘·«+
e<ä* ñ<ës¡+>± •s¡düT‡qT düeT]Œ+∫q+<äTe\¢ Hê •s¡düT‡qT
sêeT#·s¡D≤\ e<›ä düeT]Œ+#·≥+ »]–+~. yÓTT+&Ó+ j·TT<ΔäuÛÑ÷$T˝À
ì\ã&ç ñ+~. •s¡düT‡ lsêeTTì #·÷&É{≤ìøÏ yÓ[fl+~. e÷j·÷q~ì
<ë≥&É+ <äTs¢¡uÛÑ+. H˚qT Äe*ˇ&¶ÉTq ˙ø√dü+ m<äTs¡T#·÷düTÔ+{≤qT. z
ÁbÕDÁ|æj·÷! ˙ ø° $wüj·÷\T $e]+#·&ÜìøÏ uÛÑT»<ä+&Üìï Çø£ÿ&É≈£î
|ü+bÕqT. ‘·«s¡>± sê!μ
Ä |üÁ‘êìï #·~$ X‚w≈ü î£ e÷] H˚\ô|ã’ &ç n$T‘·+>± <äT:œ+∫+~.
ªH˚&TÉ ã˝≤síe¡ + XÀwæ+∫+~. <Ûs’Ó ´¡ eTH˚ eTVü‰|üs«¡ ‘·+ ≈£î+–b˛sTT+~.
Ç+Á<äõ‘·HÔ ˚ dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\qT X¯Á‘·T‘êsê>∑D≤\T e÷j·T+ #˚kÕsTT. s¡D
düs√es¡+˝À X¯Á‘·Tø£eT˝≤\qT @qT>∑Te˝… #Û~˚ +#˚ ìqTï áHê&ÉT kÂ$TÁ‹
498 lsêeT$»j·T+
nH˚ dæ+Vü≤+ eTT≈£îìÔ #˚d+æ ~. ◊sêe‘·+‘√ düe÷qyÓTqÆ ã\+>∑\ <˚y+˚ Á<äT&˚
˙ <Ûë{ÏøÏ j·TT<Δ+ä ˝À ‘·\Á¢ øÏ+<äT\j·÷´&ÉT. ø±ì H˚&TÉ e÷qe⁄&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT
ìqTï dü+Vü≤]+#ê&ÉT. Hê kÂuÛ≤>∑´uÛ≤+&Ü>±sêìï kÂ$TÁ‹ nH˚ ‘·dÿü s¡T&ÉT
<√#·T≈£îHêï&ÉT. Hê n<äèwºü kÕ>∑sêìï kÂ$TÁ‹ nH˚ n>∑dTü ´Ô &ÉT $T+–y˚XÊ&ÉT.
Ç+Á<äõ‘·TÔ Hê #·+<äe÷eT. kÂ$TÁ‹ nH˚ Á|ü‘ê|üsêVüQe⁄ ‹]– n&É>{∑ ≤ìøÏ
M\T˝Ò≈î£ +&Ü Hê #·+Á<äTì ø£fi\¯ ‘√ düV‰ü ø£ã[+#ê&ÉTμ nì düT˝À#·q
HêHê$<Ûë\T>± XÀøÏ+#·&É+ #·÷∫ |üX¯ó|üøå±´<äT\÷ ø£s¡TD‘√ ø£˙ïs¡T
ø±sêÃsTT.
düKT\+‘ê düT˝À#·q‘√ ªMT¬s+<äT≈£î á $<Ûä+>± <äT:œkÕÔs¡T.
dü+kÕs¡e÷j·TqT+&ç ãj·T≥|ü&ç |üs˝¡ Àø£ kÕ<Ûqä ≈£î e÷sZ+¡ #·÷&É+&ç.
ø£qã&˚<ä+‘ê q•+∫b˛j˚T<˚. eT÷\+˝À #·÷ùdÔ á e÷j·T s¡E®
düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹e+{Ï~. #˚|ü uÛ÷Ñ $Tô|’ >∑C\…® T ø£≥Tº ≈£îì Hê≥´+ #˚jT· &É+, >=Á&Ü*
ø=&ÉT≈£î yê´bÕsêìøÏ yÓfifl¯ &É+, sêÁ‘·Tfi¯ófl m+&Ée÷e⁄\˝À #˚|\ü T |ü≥&º +É ,
Äø±X¯+˝À øåD£ e÷Á‘·+ ø£qã&˚ >∑+<Ûsä «¡ q>∑s+¡ Çe˙ï ÁuÛ≤+‹eT+‘ê˝Òμ
nì ÄyÓTqT z<ësêÃs¡T. Ç~˝≤e⁄+&É>±, düT˝À#·q ‘·q eT+~s¡+˝ÀøÏ
yÓ[fl, n|üyê<äT≈£î dü»q® T&ÉT uÛjÑ T· |ü&≥ɶ Tº , yê+‹ì #·÷∫ ø£&TÉ |ü⁄˝À ‹|æŒq≥ºT,
n+<äyTÓ qÆ Ä&É<ëìï>∑ì $s¡≈î£ &Ô TÉ $ø£\yÓTqÆ ≥ºT, düT˝À#·q HêHês¡ø±\
dü+|ü<qä T #·÷∫ ø£\‘· #Ó+~+~. X¯óø£|øæ ±~ |ü≈î£å \˙ï ÄyÓT u≤<Ûä #·÷∫
#˚‘T· \T CÀ&ç+#êsTT. uÛeÑ HêìøÏ qeTdüÿ]+∫ |ü\ø¢ ˝Ï À uÛsÑ Ô¡ #˚‹ì ñ+∫,
y˚T\TC≤‹ >∑TÁs¡+ô|’ ≈£Ls=Ãì \+ø£≈î£ ãj·T\T<˚]+~. eTT+<äT>± <ä÷‘·
yÓ[fl düø\£ düe÷#ês¡+ ìy˚~+∫ ∫qï ø£yê{≤ìï ‘Ó]|æ+#·>± düT˝À#·q
\+ø£˝À Á|üy•˚ +∫+~. dü÷s¡T´&Éd$Ôü T+#·>±H˚ Nø£{Ï yê´|æ+∫q≥¢T, q>∑s¡
<äTsZ+¡ ô|q’ Tqï sêøåd£ Tü \+‘ê á yês¡Ô $ì ø£\es¡|&ü ܶ s¡T. düu˝ÑÛ ÀqTqï
\+ø±Hê<∏Tä &ÉT nø£kÕà‘·T>Ô ± ø√&É*ì, ÄyÓTrs¡Tq÷ #·÷∫ ‘·&ãÉ &¶Ü&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-30 499
düT˝À#·q >∑<Zä~‘·jÓÆT e÷eT>±] bÕ<ë\≈£î yÓ÷ø£]*¢+~. sêeDT&ÉT
#Ó*ø£‘ÓÔ\‘√ ªneTà>±s¡T Çø£ÿ&ç¬ø+<äT≈£î e#êÃs¡T?μ nì nq>±,
uÛÑT»düVæ≤‘·+>± uÛÑ÷s®¡|üÁ‘êìï e÷eT>±] eTT+<äT+∫, ªHê uÛÑs¡Ô
dü«sZêqï\+ø£]+#ê&ÉT. yê]ì ø£\TdüTø√e&ÜìøÏ H˚qT b˛‘·THêïqTμ nqï~.
á yês¡Ô $q>±H˚ sêeDT&ÉT ˇø£ eTVü‰eèøå+£ H˚\≈£L*+<ä+≥÷
>∑T+&Ó\T u≤<äT≈£î+≥÷ dæ+Vü‰düq+ô|’ qT+&ç H˚\MT<ä |ü&ܶ &ÉT. \+ø±Hê<∏Tä &ÉT
eT{ºìÏ #˚‹‘√ |ü~eTTU≤\≈£î sêdüT≈£îì >=\¢TeTì ô|<›ôä |≥ºTq s√~+#ê&ÉT.
Ä s√<äq $ì eT+&√<ä] yÓ+≥H˚ nø£ÿ&É≈î£ e∫à |ü⁄Á‘·Tì eTs¡Dyês¡Ô ‘Ó*dæ
eT÷]ä*+¢ ~. y˚sTTeT+~ sêC≤+>∑q\T eTVü‰düu≤Û dú*ü øÏ $#˚Ãdæ XÀø±síe¡ +˝À
eTTì–q eTj·T|ü⁄Á‹ì z<ës¡ÃkÕ>±s¡T. ªHêj·THê! y˚T|òTü Hê<∏ë! Hê eTT<›Tä
_&¶Ü! qqTï n&É>≈∑ î£ +&Ü s¡Ds¡+>±ìøÏ m+<äT≈£î yÓfi≤fle⁄? eTT˝¢Àø±˝¢À
>±*+∫Hê ˙e+{Ï <Ûqä TsΔê] <=s¡ø&£ ?˚ ˙ X¯sø¡ öX¯\+‘√ X¯Á‘·Te⁄\ q+<ä]˙
dü+Vü≤]+∫ <˚e‘·\qT ã+B\T>±$+#êe⁄. |üPs¡«+ H˚H=ø£ Áe‘·+ Ä#·]dü÷Ô
|üP]Ôø±≈£î+&Ü eT<Û´ä ˝À Ä|æyj ˚ ÷· *‡e∫Ã+~. n+<äTe\¢H˚ ˙e+{Ï ô|ìï~Ûì
ø√˝ÀŒj·÷qT. H˚qT #˚dqæ |üPs¡«ø£sà¡ Ç|ü&ÉT n&¶TÉ ‘·–*+~. |ü+øÏuÔ <ÒÛ +ä
#·÷|ü&+É , kÕ<ÛTä e⁄\‘√Hê&çq <äTsꓤw\ü T, •eπøX¯e⁄\T y˚sì¡ uÛ≤$+#·&+É ,
Vü≤]ø°sHÔ¡ ê dú˝ü ≤\qT uÛ+Ñ >∑|sü #¡ ≥· +, nHêïs¡T\Ô qT uÛÀ»q+eTT+<äTqT+&ç
˝ÒeBj·T&É+, Ç‘·sT¡ \ <ÛHä êìøÏ ÄX¯|&ü &É +É , >∑Ts¡TÁ<√Vü≤+, Ç‘·sT¡ \ qT+&ç
˝≤uÛÑ+ bı+<ä{≤ìøÏ y˚s=ø£]øÏ Vü‰ì #Ój·T´≥+, >∑+>±<˚$øÏ <√wü+
ÄbÕ~+#· & É + , ns¡ D ´+˝À õ+ø£ | æ \ ¢ q T dü s ¡ « HêX¯ q + #˚ j · T &É + ,
_Ûøy£å j
˚ T· ≈£î+&Ü j·TrX¯«s¡T\qT >∑TeTà+ eTT+<äTqT+#˚ ‘·]$Ty˚jT· &É+ e+{Ï
eTVü‰<√cÕ\T |üPs¡«»qà˝À @+ #˚XÊH√ yê{Ïe\¢H˚ áHê&ÉT Hê _&¶É
Ç+Á<äõ‘·TÔ Vü≤‘·T&ÓH’ ê&ÉTμ n+≥÷ eT+&√<ä] düT˝À#·qqT Vü≤è<äj÷· ìøÏ
Vü≤‘·T≈Ô î£ qï~. Ç<›sä ÷¡ ø£\dæ H˚\ô|ã’ &ç XÀøÏ+#ês¡T. Ä |òTü {º+ #·÷dæ <Û]ä Á‹
500 lsêeT$»j·T+
≈£L&Ü ø£+|æ+∫+~. Ç+‘·˝À düT˝À#·q ªH˚qT yÓ[fl Hê |ü‹ •s¡dTü ‡ rdüT≈£îì
ekÕÔqT. Hê uÛsÑ Ô¡ Hê ø√dü+ m<äTs¡T#·÷∫ n\dæb˛sTT ñ+{≤&ÉTμ nqï
düT˝À#·q e÷≥ $ì <äXe¯ <äqT&ÉT $TøÏÿ* ≈£î|æ‘T· &Ó’ <Óã“ ‘·>\∑ sêì #√≥
‘·–*+~. ‘·«s¡>± ùdqqT dæ<Δä+ #˚j·T+&ç. á s√CÒ ÄK] j·TT<Δä+.
sêeT\ø£ÎDT\ •s¡düT‡\T ‘˚e&ÉyÓ÷ ˝Òø£ |ü⁄Á‘·T&ÉT yÓ[flq Á‘√e˝À
|üjT· ì+#·&yÉ ÷Ó ‘˚*b˛yê* nHêï&ÉT. sêeDTì ø√|ü+ #·÷∫ eTj·T|ü⁄Á‹
ø√&É* #Ó$˝À ª˙e⁄ yÓ[fl ˙ uÛsÑ Ô¡ •s¡dTü ‡ rdüT≈£îì sê. ˙e⁄ lsêeT#·+Á<äTì
e<›≈ä î£ yÓ[fl •s¡dTü ‡qT n&ÉT>∑T. Äj·Tq uÛøÑ eÔ£ ‘·‡\T&ÉT, |üse¡ T ñ<ës¡T&ÉT,
<äj÷· dæ+<ÛTä e⁄, Bqã+<ÛTä e⁄, #·sê#·s¡ JesêdüT\≈£î Äj·TH˚ Jeq+. C≤qøÏ
‘·|Œü ‘·øÿÏ q Ád”\Ô qT ‘·*‘¢ √ düeT+>± uÛ≤$kÕÔ&TÉ . ˇπøu≤D+, ˇπøe÷≥.
<äT:K+˝ÀH˚ düTKeTT+<äqï <äèwºæ ø£\yê&ÉT lsêeTT&ÉT. n+<äTe\¢ yê]ì
ø£ * ùdÔ ˙ J$‘· + ÇVü ≤ +˝ÀqT, |ü s ¡ + ˝ÀqT kÕsú ¡ ø £ e Te⁄‘· T +~.
|ü⁄D´|üsêj·TDT˝…’q lsêeTuÛÑ≈£îÔ\T düTÁ^e⁄&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT,
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Hê´j·Tdæ+<ÛäTyÓ’q $;ÛwüDT&ÉT dü<ë yê]ì yÓqï+{Ï
ñ+{≤s¡Tμ nì #Ó|Œæ +~. n‘·>Ô ±] e÷≥\T $ì düT˝À#·q ˇø£ ìsíj ¡ ÷· ìøÏ
e∫à Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘êìøÏ yÓfi{¢¯ ≤ìøÏ e÷eT>±] nqTeT‹ ø√]+~. yÓ+≥H˚
sêeDT&ÉT ªyêfi¯ófl ìqTï nø£ÿ&˚ ã+B #˚ùdÔ n|ü&˚+ #˚kÕÔy√ #Ó|ü ?
ãTdüø=fºÒ bÕeTT H√{¢À #˚sTT ô|≥º&yÉ TÓ +<äT≈£î?μ nHêï&ÉT. Ä Á|üXï¯ ≈£î
düe÷<Ûëq+>± düT˝À#·q ª|üsd¡ ‘ü T· \ô|’ ø√]ø£>\∑ me&√ #·+&Ü\T&ÉT #˚ùd
|üì n~. n≥Te+{Ï nsê#·ø£+ #˚ùdÔ yê] e+X¯+ <ä>Δ∑yÓTÆb˛‘·T+~.
|ü‹Áe‘·q_Û\wæ+∫ mes¡T düTK+>± ñHêïs√ #Ó|Œü +&çμ nì n&ç–+~. Ä
e÷≥\T $ì sêeDT&ÉT n<Û√e<äqT&Ó’ ªn˝≤¬>‘’ ˚ ‘·|Œü ø£ yÓfió¯ fl. nø£ÿ&É
yêfi¯ófl ˙πø<ÓH’ ê n|üø±s¡+ #˚ùdÔ X¯Á‘·TdüeT÷Vü‰ìï uÛdÑ àü + #˚kÕÔqTμ nHêï&ÉT.
X‚wü‘·qj·T ªeT+∫~μ nì yÓ+≥H˚ ãèVü≤düŒ‹e+{Ï |ü+&ç‘·T\‘√
n<Ûë´j·TeTT-30 501
e+~e÷>∑<TäÛ \‘√ ◊<äTe+<ä\eT+~ <ëd”\‘√ >∑TÁs¡+ô|’ ãj·T\T<˚]+~.
dü+kÕs¡e÷j·T≈£î nr‘·+>± eTVü‰‘·Tà\T Ä‘·àdü«s¡÷|ü+˝À ©qeTÚ‘ês¡T.
Ä $<Û+ä >± düT˝À#·q \+ø£ qT+&ç lsêeT#·+Á<äTì X¯sT¡ DTy˚&{É ≤ìøÏ
yÓ[fl+~. n$T‘·y>˚ +∑ >± lsêeT düuÑÛ e<›≈ä î£ e∫à |ü⁄D´>∑+>∑jTÆÓ q düT˝À#·q
Ä ø£èbÕkÕ>∑sT¡ ì ø£*dæ+~. kÕ<ÛTä e⁄\ >∑èVü‰\≈£î $ÁXÊ+‹ ø√dü+ XÊ+‘·+
$#˚Ãdæq≥¢T |ü⁄D´e‹ düT˝À#·q d”‘ê|ü‹ #Ó+‘· #˚]+~. Ä düeTj·T+˝À
eTVü‰eèøå±\#˚ #·T≥ºã&çq ø£qø±Á~˝≤, yêqs¡T\#˚ |ü]y˚wºæ+#·ã&çq
sê|òTü e⁄&ÉT, ø√{Ï eT<äqT˝…H’ ê kÕ{Ïsêì kÂ+<äs´¡ e‹ düT˝À#·q Ä>∑eTHêìï
>∑eTì+#ê&ÉT. yêqs¡T\+‘ê j·T+Á‘ê\e˝… s¡|Tüò TsêeTTì #·T≥º÷ #˚‘T· \T
CÀ&ç+#·Tø=ì ‹s¡T>∑ kÕ>±s¡T. yêqs¡T\ eT<Ûä´qTqï |ü$Á‘·eT÷]ÔjÓÆTq
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT |”s+¡ƒ ô|’ Á|üø±X¯e+‘·+>± $sêõ˝¢≤&ÉT.
düT˝À#·q lsêeTTì <ä]Ù+#·&+É
>∑TÁs¡+ ô|q’ T+&ç øÏ+<ä≈î£ ~– eTqdüT‡˝À X¯+ø£sT¡ ì düà]dü÷Ô $E„sê˝…q’
düT˝À#·q Vü≤+dü>e∑ Tq+‘√ kÕ–+~. Ç+‘·˝À ˇø£ yêqs¡T&ÉT |üsT¡ >∑Tq
e∫à Äq+<ä+>± ªsêeDT&ÉT uÛÑj·T|ü&ç d”‘êdü‹ì |ü+|æ+#ê&ÉTμ nì
lsêeTTìøÏ #ÓbÕŒ&ÉT. ã<äT\T>± ø√<ä+&ÉbÕDÏjTÆÓ q s¡|Tüò TMs¡T&ÉT sêeDT&ÉT
j·TT<Δ+ä ˝À H˚\≈£L˝Ò<ëø± d”‘ê<˚$ MT ø£+≥|ü&<É Tä nì ‘Ó*bÕ&ÉT. X‚w≈ü î£ e÷]
<ä>s∑Z ≈¡ î£ sê>±H˚ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT $;ÛwDü Tì |ü]øÏ+#·>É ± Äj·Tq ø£fifl¯ ì+&Ü
˙fi¯fl‘√ >∑<<äZ øä +£ sƒT¡ &Ó,’ ª»>∑<«ä +<ë´! sêJe H˚Á‘ê! Ç+Á<äõ‘·TÔ düreTDÏjTÆÓ q
áyÓT |üs¡eT |ü$Á‘·Tsê\T. áyÓT HêeT+ »|æùdÔH˚ düø£\ bÕbÕ\T
|ü{≤|ü+#·\e⁄‘êsTT. $~Û ã©j·TyÓTqÆ ~. Ç+‘·es¡≈î£ m+&Ébı&É ms¡T>∑ì
düT≈£îe÷] áHê&ÉT ‘·q uÛsÑ Ô¡ •s¡dTü ‡¬ø’ |üsT¡ >∑Tq e∫Ã+~μ nì ‘Ó*bÕ&ÉT.
düT˝À#·q lsêeTTì <ä>s∑Z ≈¡ î£ e∫à s¡|Tüò TsêeTTì ‘·<ø˚ +£ >± #·÷∫
»j·T»j·T<Ûë«Hê\‘√ sê|òTü e⁄ì #·sD¡ ≤\≈£î yÓ÷ø£]*¢+~. me] bÕ<ä<÷äÛ [
502 lsêeT$»j·T+
e\¢ nVü≤\´ ñ<Δ]ä +|üã&ç+<√ n{ºÏ lsêeT#·sD¡ ø£eT˝≤\ô|’ Ä~X‚wßü ì
≈£îe÷¬sÔjÓÆTq düT˝À#·q ÁuÛÑeTs¡+˝≤ yê*b˛sTT+~. <ä]Á<äTìøÏ <Ûäq+
<=]øÏq≥¢T, |ü⁄≥Tº >∑T&¶øç Ï #·÷|ü⁄ e∫Ãq≥¢T, yêq ≈£îs¡e&É+ #·÷∫ HÓeT*Hê≥´+
#˚dæq≥¢T, es¡<ä˝À ø=≥ºTø=ìb˛‘·Tqï|ü&ÉT ÁbÕDdüKT&ÉT |ü≥ºTø=ì
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ qï≥¢T, jÓ÷– ‘·q eTqdüT‡qT ìj·T+Á‹+∫ düe÷~Ûd‹æú
bı+~q≥¢T, lsêeT#·+Á<äTì >±+∫ düT˝À#·q ∫‘·#Ô ø· √s¡+ ñ˝¢≤düyTÓ +Æ ~.
s¡|Tüò THê<∏ä dü÷s¡T´ì eTT+<äT düT˝À#·q ø£eT\eTsTT+~. dü+kÕs¡‘ê|ü+‘√
‘·|+æ ∫q düT˝À#·q lsêeTTì bÕ<ë\qT <äè&Û+É >± |ü≥Tº ≈£î+~. nø£ÿ&ÉqT+&ç
˝Òe&ÜìøÏ eTqdüT‡ Çwºü|ü&É&É+ ˝Ò<äT. á Äq+<ëìï $T+∫ ø£fi≤flsê
#·÷ùd<˚eTT+≥T+~ nqT≈£î+≥÷ düT˝À#·q sêeTbÕ<ë\ô|’ qT+&ç ‘·\
m‘·˝Ô <Ò Tä . #·+Á<äT&ÉT neTè‘êìï e]¸+∫q≥¢T, »>∑BX¯ó&ÉT, Bqã+<ÛTä e⁄,
Á‹H˚Á‘·T&ÉT me]¬ø’ |ü]‘·|kæ ÕÔs√, n{ºÏ ø£èbÕdæ+<ÛTä yÓq’ lsêeTT&ÉT ªe÷‘ê!
˙e⁄ yÓ+≥H˚ ô|ø’ Ï ˝…eTTà. á dü+kÕs¡+˝À u≤>± n\dæb˛j·÷e⁄. |üs˝¡ Àø£+˝À
nøåj £ T· düTU≤\‘√ ˙e⁄ Äq+~kÕÔe⁄μ nì nuÛj Ñ T· $T#êÃ&ÉT.
lsêeTTì |ü\T≈£î\T $ì düT˝À#·q ô|’øÏ ˝Ò∫ #˚‘·T\T CÀ&ç+∫
lsêeTTì düeÔ + #˚d+æ ~. ªlsêe÷! $wüø+£ sƒ$¡ TÁ‘ê! ˙≈£î »j·TeTT »j·TeTT.
s¡|Tüò ÷‘·eÔ ÷! sêJeH˚Á‘ê! »\<äesíê! #ês¡T>±Á‘ê! $TÁ‘·≈î£ \ eT≈£î≥eTD°!
»>∑<ä«+<ë´! »>∑Hêïj·Tø±! Cqø£C≤|ür! »>∑Á<äøå£ø±! »qqeTs¡D
uÛj
Ñ T· $yÓ÷#·Hê! »qø£C≤e÷‘ê! »>∑<TäZ s√! C≤eT<ä–ï$õ‘ê! »\»qj·THê!
»>∑BX¯«sê! »\<äesê! »>∑<ë«´|üø±! »qà»sês¡V≤æ ‘·! |ü⁄sêD |ü⁄s¡TcÕ!
s¡|Tüò Tq+<äHê! uÛøÑ eÔ£ ‘·‡˝≤! »>∑H√àVü≤Hê! e÷j·÷#·Áø£#ê\ø±! ìs¡+»Hê!
ìwüÿfi¯+ø±! ìsZT¡ D≤! <äT'KVü≤s¡D≤! Äq+<ä njÓ÷<Ûë´|ü⁄s$¡ Vü‰sê! y˚<eä +<ë´!
y˚<äkÕsê! |üs¡eT ñ<ësê! s¡|òüTTMsê! nVü≤˝À´<Δësê! eTKbÕ\ø±!
»j·T»j·Tsêe÷! $X¯«bÕ\ø±! $X¯«yê´|üø±! $X¯«ø£sD¡ ≤! $X¯«#ê\ø±!
n<Ûë´j·TeTT-30 503
$X¯«s¡øD£å ≤! $X‚«X¯«sê! $ãT<Ûä \˝≤≥ |ü≥º ˝ÒKHê! »>∑Je® Hê! düqø£dqü +<äq
eTH√s¡+»Hê! ùV≤ s¡|Tüò TMsê! <ëqe<äfiH¯ ê! uÛeÑ uÛ+Ñ »Hê! uÛeÑ Vü≤è<äj÷· !
eT+>∑fis¯ ÷¡ bÕ! eT+>∑fi¯ ø±s¡ø±! »j·T eT+>∑fi»¯ q˙ ñ<Δës¡ø±! eT+>∑fi¯
uÛ–Ñ ˙ ÁbÕD Hêj·Tø±! eT+>∑fid¯ Vü ≤æ ‘· eT+>∑fi<¯ ëÛ e÷! ø£eT˝À<ä“e¤ »qø±!
ø£eT\qj·THê! ø£eT\Hêj·Tø±! ø£eT\ X¯jT· Hê! ø£eT\HêuÛ≤! ø£eT\e<äHê!
ø£eT\dü<Hä ê! ø£eT\ Á|æj÷· ! qyÓ÷ uÛeÑ yês¡D|ü+#êqHê! qeT: bÕbÕs¡D´
≈£îsƒês¡ røåD±! ùV≤lsêe÷! Á‹$<Ûä ‘ê|üXe¯ THê! nq+‘· X¯jT· Hê! nq+‘ê!
z #ê|übÕD°! ìqTï e]í+#·˝Òø£ Ä~X‚wüß&˚ nyêø£ÿsTTHê&ÉT. y˚<ë˝Ò
eT÷>∑y√j·÷sTT. n≥Te+≥|ü&ÉT H˚qT ìqTï düeÔ + #˚j÷· \qTø√e≥+
∫qïeT&ÉT>∑T˝Àì ˙fi¯ófl >∑+>∑˝À ø£\yê\qTø√e&É+ e+{Ï~, Ç‘·&Ô ç |ü⁄cÕŒ\‘√
ø£qø±Á~ì ø=\e&É+e+{Ï~, düeTTÁ<ëìøÏ u≤$˙fi¯fl‘√ ns¡È´Á|ü<ëq+
#˚jT· &É+, dü÷s¡T´ì õ˝¢&Ò TÉ |üP\‘√ |üPõ+#·&+É , eT\j·÷ì˝≤ìøÏ ø=+>∑T‘√
>±*Mj·T&É+, bÕ\düeTTÁ<ëìøÏ eTõ®>∑ düeT]Œ+#·&+É ˝≤+{Ï~. uÛ÷Ñ $T uÛ≤s¡+
‘Ó\TdüTø√e&É+, Äø±XÊìøÏ dü+Ô uÛ≤\ HÓ‘&Ô· +É , dü|Ôü düeTTÁ<ë\ ˙{Ïì r‘·Te⁄|≥æ º
ø=\e&É+, »>∑‘+Ô· ‘·{øÏ Ï yÓ\T>∑Tì#˚à #·+Á<äT&ÉT øåD£ ø±\+ >∑‹‘·|Œü &É+,
ñyÓTà‘·Ô |üP\‘√ ñe÷es¡T&ÉT <ä]Á<äTì |üPõ+#·≥+ e+{Ï~. ˙ bÕ<ë\T
<ä]Ù+#·>±H˚ <˚Vü≤Á‘·j·T ã+<ÛäHê\T $&çb˛j·÷sTT. eTqdüT‡ ñqà˙
nedúHü =+~ »qqeTs¡D≤\ #·Áø£ã+<Û+ä M–b˛sTT+~. ô|<›bä ÕÁ‘·˝ÀHÓH’ ê,
∫qïbÕÁ‘·˝ÀHÓH’ ê dü÷s¡´_+ã+ ˇπø s¡ø+£ >± ø£ìŒdüT+Ô ~. n˝≤π> Ád”Ô |ü⁄s¡Twü
uÛ<Ò +ä ˝Ò≈î£ +&Ü n+<ä]˝Àq÷ ˙e⁄ yê´|æ+∫ ñHêïe⁄. n+<äTe\q z
ø√<ä+&ÉbÕD°! á Ád”Ô <˚V≤ü + <Û]ä +∫q dü«s¡÷bÕìï Hê |ü‹ •s¡dTü ‡‘√ düV‰ü
ø£*|æ n–ï˝À y˚jT· e\dæ+~μ nì Ç+Á<äõ‘·TÔ uÛ≤s¡´ y˚&TÉ ≈£î+~.
ª˙e⁄ njÓ÷<Ûë´BÛX¯ó&Ée⁄. H˚qT #ê‘·ø£|üøåÏì. ˙e⁄ y˚T|òü÷ì$.
ø£èbÕø£{≤øå±ìï e]¸+#·T! dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+∫q #√≥ #·Áø£yêø±\T+{≤sTT.
504 lsêeT$»j·T+
Ä $<Ûä+>± dü÷s¡´≈£î\Á|üø±X¯≈£î&ÉyÓ’q ˙e⁄qï #√≥ y˚TeTT+{≤eTT.
bÕ\T˙fi¯flqT Vü≤+dü y˚s¡T#˚düTÔ+~. n˝≤π> lsêe÷! ‘·e÷\˙˝≤! á
uÛeÑ kÕ>∑sêqTï+&ç ˙e⁄ eTeTTà ‘·]+|ü#k˚ ÕÔe⁄. |ü‹ eTs¡Dyês¡Ô $qï+‘·H˚
|ü+#·ÁbÕD≤\T m–]b˛j·÷sTT. ø±ì Hê |ü‹ •s¡dTü ‡ ø±s¡D+>± zsêe÷!
˙ bÕ<ë\qT ÄÁX¯sTT+#êqT. z s¡|Tüò THê<∏ë! ˙e⁄ ∫‘·XÔ À<Û≈ä î£ &Ée⁄. n+<ä]
eTH√>∑‘ê\T ‘Ó*dæqyê&Ée⁄μ nqï düT˝À#·q e÷≥\T $ì »>∑Hêïj·T≈£î&Óq’
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT düãÔ TΔ&H’Ó ê&ÉT. Ä~X‚wßü ì ‘·|dü Tü ‡ <Ûqä ´yÓT+Æ ~. Ä uÛÀ^+Á<äTì
>∑sꓤq ø£Hê´s¡‘ï· + »ìà+∫+~. düT˝À#·q ‘Ó*$‘˚≥\T #·÷∫ yêqs¡T\+‘ê
>ös¡yê<äsê\‘√ ‘·\e+#·T≈£îHêïs¡T. düTÁ^e⁄&TÉ lsêeTTì‘√ ªáyÓT≈£î •s¡dTü ‡
Çe«eTì #Ó|Œü e\dæ+~μ nì Äq‹#êÃ&ÉT. C≤+ãe+‘·T&ÉT ªáyÓT |ü⁄D´Kìμ
nHêï&ÉT. n+>∑<Tä &ÉT ªá |ü‹Áe‘· J$‘·+ <Ûqä ´yÓTqÆ μ<äHêï&ÉT. ªáyÓT HêeT+
düà]ùdÔ bÕbÕ\T dü+|üPsí+¡ >± q•+∫b˛‘êsTT. áyÓT≈£î kÕj·TT»´eTTøÏ‘Ô √
≈£L&Ü |ü‹ •s¡dTü ‡ì∫à |ü+|üe\dæ+<äμì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT e÷s¡T‹.
Äô|q’ »qø£C≤e÷‘· <äXø¯ +£ sƒT¡ ì ø√&É˝q’… düT˝À#·q‘√ ªy˚TeTT ˙ uÛsÑ Ô¡
•s¡dTü ‡qT Çø£ÿ&É≈î£ ‘Ó#êÃeTqï yês¡Ô ˙¬ø˝≤ ‘Ó*dæ+~?μ nì n&ç>±&ÉT. Hê
uÛsÑ Ô¡ sêdæq C≤ãT n+≥÷ uÛ÷Ñ s®|¡ Áü ‘êìï ‘Ó∫à #·÷|æ+#·>± øödü˝≤´düT‘·T&ÉT
n#ÓÃs¡Ty=+<ë&ÉT. yêqs¡T\+‘ê ªÇ~ e÷≈£î ì»eTì|æ+#·&+É ˝Ò<Tä . ìØ®e
Vü≤dü+Ô C≤ãT m˝≤ sêj·T>∑\<äT? Bìï y˚TeTT qe÷à\+fÒ, Ç|ü&ÉT ˙ uÛsÑ Ô¡
•s¡dTü ‡#˚ q$«+#·Tμ nì n&ç>±s¡T. áyÓT eTVæ≤eT #ê˝≤ >=|üŒ~. áyÓT
@<ÓH’ ê #˚jT· >∑\<äT, ˝Ò<ìä ìsís¡ TT+#·˝eÒ TT nì lsêeTT&ÉT |ü\Tø£>±
düTÁ^e⁄&ÉT ãTTwüuTÑÛ ì #˚‘T· \MT<äT>± Ç+Á<äõ‘·TÔ •s¡dTü ‡qT ‘Ó|Œæ +#ê&ÉT. Ä
‘·\ n‹ $XÊ\+>± qT<äT≥ ≈£î+≈£îeT‘√ uÛj Ñ T· +ø£s+¡ >± ñ+~. Hê\Tø£
H√{Ï ãj·T≥ y˚˝≤&ÉT‘·Tqï~. ≈£î&ç ø£qTï eT÷düT≈£îì e⁄+~. E≥ºT |ü≥Tº ≈£îì
‘·\qT ‘Ó∫à ãTTwüuTÑÛ &ÉT m<äTs¡T>± ô|{º≤&ÉT. düT˝À#·q <ëìì Vü≤è<äj÷· ìøÏ
n<Ûë´j·TeTT-30 505
Vü≤‘·T≈Ô î£ ì Ä*+>∑q+ #˚dTü ø=+~. ÄyÓT yÓøÿÏ yÓøÿÏ @&ÉTdü÷Ô eTT˝¢Àø±\qT
»sTT+∫q Ç+Á<äõ‘·TÔ •s¡dTü ‡ H˚&øç ÿ£ &É |ü&eç ⁄+~. ø£sà¡ >∑‹ m+‘· $∫Á‘·yTÓ qÆ ~.
H˚\MT<ä ñ‘·ØÔ j·÷ìï |üs∫¡ <ëìô|’ •s¡dTü ‡ ñ+∫+~. |ü‹ •s¡dTü ‡≈£î
qeTdüÿ]+∫ ªnjÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &Óq’ lsêeT#·+Á<äT&ÉT, dü«sZ+¡ qT+&ç <˚e‘·\T
n+‘ê #·÷düTHÔ êïs¡T. qqTï ˙ #˚‘· q$«+#·eTHêïs¡Tμ nì $qï$+∫+~.
Ç~ $ì lsêeTT&ÉT ª˙e⁄ <Ûqä ´e⁄μ nHêï&ÉT.
•s¡dTü ‡ qe«&É+˝Àì s¡V≤ü dü´+
ªz ÁbÕDdüU≤! ˙e⁄ qqTï mH√ï$<Ûë\T>± $H√~+|üCùÒ dyê&ç$. ø±ì
ás√E m+<äTø√ ø√bÕìï <Û]ä +#êe⁄. H˚qT #˚dqæ ‘·|ü \˙ï ø£&TÉ |ü⁄˝À
<ë#·T≈£îì á s√E Hê |ü‹Áe‘ê <Ûsä êàìï s¡|Tüò T|ü‹øÏ ìs¡÷|æ+#·T. j·÷>±ìï
$<Û«ä +dü+ #˚kÕs¡qï ø√|ü+‘√ eTÚq+ <Û]ä +#êyê? ˝Òø£ j·TT<Δ+ä ˝À $»j·T+
kÕ~Û+#·˝Òø£b˛j·÷qì $#ê]düTÔHêïyê? ˝Òø£ sêeT<äs¡Ùq+ #˚‘·
kÕj·TT»´|ü<+ä ÁbÕ|æ+Ô ∫+<äì »qqeTs¡D #·Áø£ã+<Û+ä qT+&ç ãj·T≥|ü&ܶ qì
e÷≥\T ø£sT¡ ej·÷´j·÷?μ nì düT˝À#·q Ç≥Te+{Ï uÛ≤e+ ø£*>π mH√ï
e÷≥\T #Ó|Œæ +~. q$«+#·{≤ìøÏ düT˝À#·q ø=+#Ó+ Vü‰dü´+>± ≈£L&Ü
e÷{¢≤&ç+~. ªX¯Ss¡ŒDK ˙ y˚Tq‘·.Ô yÓTT<ä{À¢ \ø£ÎDT&ÉT ÄyÓT eTT≈£îÿ#Óe⁄\T
ø√dæ m+‘√ Ä<ä]+#ê&ÉT. #Ó˝*…¢ n\+ø±s¡+ #·÷∫ MT |æq‘·+Á&ç ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT
Äq+~+∫ ‘·q eTT≈£îÿ#Óe⁄\T düTÁ^e⁄ìøÏ düeT]Œ+#ê&ÉTμ nì qe⁄«
e#˚Ã≥≥¢T>± mìï$<Ûë\ Á|üjT· ‹ï+∫Hê Ä •s¡dTü ‡ qe«˝Ò<Tä . Ç~ #·÷∫
düT˝À#·q m+‘·>±H√ <äT'œ+∫+~. H˚qT Ç+‘·≈î£ eTTqTù| ø=+#Ó+ Hê
‘·+Á&ç düV‰ü j·T+ ø√]e⁄+fÒ á X¯Á‘·Te⁄\+<ä]˙ ns¡øD£å +˝À z&ç+#˚yê&ÉT
ø£<ë! nqï~. $&¶÷É s¡yTÓ qÆ Ä e÷≥ $q>±H˚ •s¡dTü ‡ |üø|£ øü ± q$«+~.
ø£eT\+ $#·TÃ≈£îqï≥¢T ≈£î&çøq£ Tï ‘ÓsT¡ #·T≈£î+~. yêqs¡T\+‘ê ª•s¡dTü ‡
m+<äT≈£î q$«+~?μ nì n&ç>±s¡T. <ëìøÏ Á|ü‹>± lsêeTT&ÉT ªáyÓT
506 lsêeT$»j·T+
‘·+Á&ç Ä~X‚wßü &ÉT. Äj·TH˚ \ø£ÎDT&ÉT>± ne‘·]+#ê&ÉT. ‘·q e÷eT>±πs
‘·qqT #·+bÕ&Éì Ä •s¡dTü ‡ |üø|£ øü ± q$«+~μ nì $|ü⁄©ø£]+#ê&ÉT.
ªm&ÉeTø£qTï nC„≤q dü«s¡÷|ü+ <ëìøÏ Hê˝À düT>∑TD≤\T ø£qã&É˝<Ò Tä . ≈£î&çøq£ Tï
C„≤qeTj·TyÓTÆq~. ø£qTï ‘Ós¡∫ qqTï #·÷∫+~μ nì $e]+#ê&ÉT.
yêqs¡T\+‘ê düT˝À#·qqT m+‘√ n_Ûq+~+#ês¡T. düT˝À#·Hê<˚$ düø\£
Ád”Ô C≤‹πø ô|ìï~Û. n#˚‘q· yÓTqÆ •s¡dTü ‡qT q$«+#·>*∑ –+~. ÄyÓT J$‘·+
<Ûqä ´+.
n|ü&ÉT Ms¡T&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT e÷j·÷yÓ÷Vü≤|”&‘ç T· &Ó’ düT˝À#·q yÓ|’ ⁄ü
#·÷∫ ø£fifl¯ ˙fi¯ófl ì+|ü⁄≈£îHêï&ÉT. s¡|Tüò T|ü‹‘√ ªì»+>± H˚qT #ê˝≤ nHê´j·T+
#˚XÊqT. Hê n\¢Tì #·+|æ ≈£îe÷¬sÔ düT˝À#·qqT ø£wºüô|{º≤qTμ nì
<äT:KkÕ>∑s+¡ ˝À eTTì–q \ø£ÎDTì #·÷∫ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ªøåÁ£ ‹j·T<Ûsä à¡ +
#ê˝≤ <ës¡TDyÓTÆq~. Bìì |üPs¡«ø±\+˝À <˚e‘·\T ìj·T$T+#ês¡T.
nqï>±ì, ‘·+Á&ç>±ì, ø=&ÉT≈£î>±ì ã+<ÛTä e⁄˝e… s¬ H’ ê j·TT<Δ+ä ˝À m<äTs¡Tì*ùdÔ
yê]ì e~Û+∫Hê nDTe÷Á‘·+ ≈£L&Ü <√wü+ ˝Ò<äTμ nì <Ûäsêàìï
ñ|ü<•˚ +#ê&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT sêeTTì‘√ ª$X¯«|ò˝ü ≤+øÏ‘Á· <äTe÷! nCnõ‘·
|üPsíø¡ ±e÷! ˙e⁄ #Ó|Œæ q<ä+‘ê ì»+. e÷j·÷#·Áø£+ nuÛ<Ò ´ä yÓTqÆ ~. Äràj·T
$jÓ÷>∑+ e\¢ m+‘√ e´<∏ä ø£*–+~. d”‘· e\¢ MTs¡T mH√ï ø£cÕº \qTuÛ$Ñ +#ês¡T.
eèøå±\qT bÕcÕD≤\qT Ä*+>∑q+ #˚düT≈£îHêïs¡T.μ á e÷≥\T $ì
s¡|Tüò THê<∏Tä ì Vü≤è<äjT· + Á<ä$+∫+~. ªH˚qT yÓ+≥H˚ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T J$+|ü#d˚ æ
ñuÛj Ñ T· T\qT ø£\T|ü⁄‘êqT. Ç+Á<äTì neTè‘·+ ‘ÓeTàì, Ä~X‚wßü ì n\¢Tì
Áã‹øÏkÕÔqTμ n+fÒ eTVü‰Ms¡T\+‘ê á yês¡Ô $ì ‘·\&¢ ˝ç ≤¢ s¡T. \ø£ÎDTì
e÷≥ |ü{+Ϻ #·Tø√e<›ìä düTÁ^e⁄&ÉT ôd>’ #∑ X˚ Ê&ÉT. $e÷Hê˝¢À qT+&ç |ü]øÏdTü qÔ ï
<˚e‘·\+‘ê Ç~ #·÷∫ uÛj Ñ ÷· eVüQ\j·÷´s¡T. n+>∑<Tä &ÉT #˚‹‘√, $;ÛwDü T&ÉT
‘·\‘√, C≤+ãe+‘·T&ÉT ø£fifl¯ ‘√ e<›ìä ôd>’ #∑ X˚ Ês¡T. ø±ì Ä+»H˚jT· T&ÉT
n<Ûë´j·TeTT-30 507
ìs¡“j ¤ T· +>± n+<ä]ø° Äq+<ä+ ø£*–+#˚ Ø‹q á $<Û+ä >± nHêï&ÉT.
ªMTs¡T W<ës¡´+‘√ ‘√&˚\TqT y˚Tø£ nqT≈£îì <ä>s∑Z ¡ rj·T≈£L&É<Tä . bÕeTT‘√
ùdïVü≤+ #˚jT· sê<äT. bÕ\Tb˛dæ ô|+∫Hê $wüeèøå+£ e\¢ @+ Á|üj÷Ó »q+?
Ç+Á<äõ‘·TÔ ã\+‘√H˚ sêeDT&ÉT <˚e‘·\qT ã+B #˚XÊ&ÉT. Mì ø±|ü≥´+
‘Ó\TdüTø√e&É+ Ç+Á<äT&çøÏ ≈£L&Ü kÕ<Û´ä + ø±<äTμ nHêï&ÉT. kÂ$TÁ‹ ªe÷s¡T‹
#Ó|Œæ +~ dü‘´· +. n+<ä]øÏ @~ Á|æjT· yÓ÷ Ä s¡ø+£ >± #˚jT· eTμì lsêeTTìøÏ
$qï$+#ê&ÉT. düTÁ^e⁄&ÉT düT˝À#·q‘√ ª˙ |ü‹ •s¡dTü ‡qT >¬ ø’ =ì ‘·«s¡>±
yÓfió¯ flî nHêï&ÉT.
düT˝À#·Hêdü‹ düV≤ü >∑eTq+
Ä e÷≥≈£î ø=+#Ó+ ìsêX¯|&ü ç düT˝À#·q, sêeTTì <äèwºæ ‘·–*‘˚
#ê\T n+‘ê #·øÿ£ ã&ÉT‘·T+~ nì |ü‹ •s¡dTü ‡qT sêeTTì bÕ<ë\ #Ó+‘·
ñ+∫+~. s¡|Tüò TMs¡TìøÏ Á|ü<øä DÏå + #˚dæ qeTdüÿ]+∫ #˚‘T· \T CÀ&ç+∫
ªÄ~|ü⁄s¡TcÕ! yÓ≈’ î£ +sƒH¡ êj·Tø±! eT‘·‡´s¡÷bÕ! y˚<√<Δës¡ø±! ≈£Ls¡às¡÷bÕ!
düèwºbæ Õ\ø±! Ä~esêVü≤ dü«s¡÷|ü⁄&Ée⁄ ˙e⁄! ˙y˚ dü+Ô uÛ+Ñ qT+&ç ñ<ä“$¤ +∫q
qs¡V≤ü ]$! yêeTqs¡÷|ü⁄&Ée⁄! eT<ÛTä ø¬ ≥’ uÛ≤]$! Çs¡Te~ ˇø£ÿkÕs¢T¡ <ä+&Ó‹Ô
uÛ÷Ñ $Tô|’ øåÁ£ ‹j·TT\T ˝Ò≈î£ +&Ü #˚d+æ ~ ˙y˚! n≥Te+{Ï z s¡|Tüò THê<∏ë!
øödü˝≤´‘·àC≤! »qø£C≤e÷‘ê! ‘·*¢‘·+Á&ç düø£\ã+<ÛäTe⁄\T ˙y˚! ˙e⁄
»>∑<ä«+<äT´&Ée⁄! eT<äq X¯Á‘·TVü≤è<äj·÷sêe÷! lsêe÷! Bqã+<Ûä÷!
düs√«‘·eÔ ÷! |üPsíÁ¡ ãVü‰à! »>∑<TäZ s√! á s√EqT+&ç \+ø£ô|ø’ Ï yêqs¡T\T
<ä+&Ó‘·Ô≈£L&É<äT. H˚qT n–ï Á|üy˚X¯+ #˚ùd≥|ü&ÉT me«s¡÷ $|òüTï+
ø£*–+#·≈L£ &É<Tä μ nqï~. n˝≤π>qì s¡|Tüò TsêeTT&ÉT düT˝À#·q ‘·\ô|’ #˚sTT
ñ+∫ nuÛÑj·T$T#êÃ&ÉT. düT˝À#·q |ü<˚|ü<˚ sê|òüTe⁄ìøÏ qeTdüÿ]+∫,
Vü≤è<äjT· +˝À s¡|Tüò Tq+<äqTì s¡÷|ü+ eTTÁ~+#·T≈£îì »j·TôVA sêe÷!
n+≥÷ •s¡dTü ‡ >¬ ø’ =ì ãj·T\T<˚]+~. j·TT<Δuä ÷ÑÛ $TøÏ e∫à uÛjÑ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ
508 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-30 509

Ä X¯Øsêìï düeTTÁ<ärs¡+˝À, @sêŒ≥T#˚dqæ $XÊ\yÓTqÆ ∫‹ô|’ ñ+∫+~. lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
Ä düeTj·T+˝À sêeDeT+&√<äsT¡ \T |ü]yês¡+‘√düV‰ü nø£ÿ&É≈î£ e#êÃs¡T. leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
Ä düìïy˚XÊìï <˚e‘·\+‘ê ≈£î‘·÷Vü≤\+>± |ü]øÏ+#·kÕ>±s¡T. dü<ë Ä\øÏkÕÔsT¡ .
düT˝À#·q kÕïq+ #˚dæ kÂuÛ≤>∑´Á|ü<ë‘·≈î£ ø±qTø£*∫à ∫‹ô|’ uÛsÑ Ô¡
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
X¯Øsêìï ñ+∫ n–ï s¡–*+∫+~. ∫‹øÏ Á|ü<øä DÏå + #˚dæ <Ûsä à¡ •\ ô|ø¬’ øÏÿ
ì\ã&ç Äø±XÊìï #·÷∫+~. Ä <äT+<äTuÛTÑ \ X¯u≤› ìøÏ $e÷Hê˝¢ÀqT+&ç eTT|üŒ<äe n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
‹\øÏdTü qÔ ï <˚e‘·\T≈£L&Ü »&ÉTdüT≈£îHêïs¡T. düø\£ <˚e‘·\T nbÕs¡yTÓ qÆ
ø±qTø£\T d”«ø£]+#ês¡T. ~e´X¯Øs¡T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T $e÷q+˝À #·÷&É>±H˚
|ü‹ì #˚sê\ì düT˝À#·q ‘·V≤ü ‘·V≤ü ˝≤&ç+~. X¯Øsêìï $&ÉTe>±H˚ Ä‘·àCÀ´‹
~e´X¯Øs¡+ bı+~ |ü‹ #Ó+‘· #˚]+~.
düT˝À#·q n–ï˝À <ä÷ø£>±H˚ eT+&√<ä] sêeDT\T n$T‘·+>±
<äT:œ+#ês¡T. düeTTÁ<ä+˝À kÕïq+#˚dæ |ü]yês¡+‘√ düV‰ü sêeDT&ÉT ‹]–
yÓfi≤fl&ÉT. eT+&√<ä] @&ÉTdü÷Ô \+ø£˝À Á|üy•˚ +∫+~. Á|ü»\T j·TX¯d«æ ,
@ø£|rü ïÁe‘·T&Óq’ njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT düT˝À#·q »qàqT kÕsúø¡ +£ #˚XÊ&Éì
düT‹Ô +#ês¡T. n–ï|ü⁄sêD+˝À yê´düT&ÉT #Ó|Œæ q á ø£<ä∏ n‹s¡deü +‘·yTÓ qÆ ~.
n+<äTe\¢ sêeT$»j·÷ìï m+|æø#£ d˚ æ ÁãVü‰àq+<ä+>± |ü+&ç‘T· \T dü<ë
Ä\øÏkÕÔsT¡ .
eTT+<äT #Ó|Œü uÀj˚T ø£<ä∏ n‹ eT<ÛTä s¡+. nVæ≤sêeD eTVæ≤sêeD ø£<,ä∏
bÕ‘êfi≤ìøÏ sêeT\ø£ÎDT\qT n|üV≤ü ]+#·T≈£î b˛e&É+, e÷s¡T‹ yê]ì
‘˚e&ÜìøÏ yÓfifl¯ &É+ ñ+≥T+~. Áù|eTeTj·TT˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T á ø£<ä∏ $+fÒ
ÁãVü‰àq+<äu]ÑÛ ‘·T˝Ö‘ês¡T. ø£<ä∏ Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ +≥T+~.
l<Ûsä e¡ s¡<ë! ÁãVü‰àq+<ë! |ü⁄sêD |ü⁄s¡TcÕ! nHê~ dæ<ëΔ ! ìsZT¡ D≤!
»>∑<+ä ≈£îs¡ø+£ <ë! »>∑<«ä +<ë´! nuÛ+Ñ >±! dü«dæˆÔ

n<Ûë´j·TeTT - 31
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
s¡Ds¡+>∑BsÛ T¡ &ÉT, s¡$≈£î\ÁX‚wßü˜ &ÉT, sêJeH˚Á‘·T&ÉT, sêøåk£ Õ+‘·≈î£ &ÉT,
s¡ e TD° j · T >±Á‘· T &É T , sêCÒ X ¯ « s¡ T &É T , s¡ e ÷|ü ‹ , Ä‘êàsêeTT&É T ,
njÓ÷<Ûë´Hê<∏äT&ÉT, Äq+<äs¡÷|ü⁄&ÉT, nøå£j·TT&ÉT, ne´≈£îÔ&ÉT, ì‘·T´&ÉT,
Ä~eT<Ûë´+‘·sV¡ ≤æ ‘·T&ÉT, ìs¡à\T&ÉT, nq+‘·T&ÉT, ø£sà¡ $yÓ÷#·q #˚dæ ø¬ e’ ˝≤´ìï
Á|ükÕ~+#˚ yê&ÉT, ø£sT¡ D≤düeTTÁ<äT&ÉT, ø√<ä+&ÉbÕDÏ, ã+<Ûë\qT #Û~˚ +∫
bÕbÕ\qT q•+|ü#˚dæ uÛÑ≈£îÔ\≈£î X¯óuÛÑ+ ø£*–+#˚yê&ÉT, |üsê‘·Œs¡T&ÉT,
|üse¡ ÷q+<äT&ÉT, |ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&ÉT, |ü+ø£»H˚Á‘·T&ÉT, |üse¡ TVü≤+dü, $]+∫
»q≈£î&ÉT, øås° ¡ kÕ>∑s+¡ ˝À ìedæ+#˚yê&ÉT, áX¯«s¡Tì Vü≤è<äjT· +˝À dü<ë
edæ+#·Tyê&ÉT, eTH√Vü≤s¡T&ÉT, eT+>∑fi¯<ÛëeTT&ÉT, eTTì»q Vü≤è<äj·T
y˚T|òüTXÊ´eTT&ÉT, e÷j·÷r‘·T&ÉT, eTqdüT‡≈£î $ÁXÊ+‹ ø£*–+#˚yê&ÉT,
e÷qey˚wü<Ûë], Bq<äj·÷fi¯ó&ÉT, s¡|òüTTMs¡T&ÉT, <äX¯s¡<∏äq+<äqT&ÉT,
<äXe¯ TTU≤+‘·≈î£ &ÉT, <äTwºßü \qT •øå+Ï #˚yê&ÉT, <ëqe ]|ü⁄\ <ë]Á<ë´ìï
#Û˚~+#˚yê&ÉT, <äXÊe‘ês¡ y˚wü<Ûë]jÓÆTq s¡|òüTTHê<∏ë qeTdüT‡\T! ˙≈£î
»j·TeTT!!
nVæ≤ eTVæ≤ dü+Vü‰s¡+
>∑‘· n<Ûë´j·T+˝À düT˝À#·q n–ï˝À Á|üy•˚ +∫+~. ã+<ÛTä $TÁ‘·T\+‘ê
j·TT<Δ+ä ˝À >∑‹+#êπs, Ç|ü&ÉT eTq≈£î düV‰ü j·T|ü&y˚ êπs ˝Òsπ nì sêeDT&ÉT
∫+‹+#ê&ÉT. Ä düeTj·T+˝À Á|ü<ëÛ ì $<äT´õ®VQü «&ÉT ªbÕ‘êfi¯+˝À ñqï
nVæ≤eTVæ≤sêeDT\T ø£|≥ü $<ä´˝À Á|üMDT\T. yês¡T sêeT\ø£ÎDT\qT
rdüT≈£îì yÓ[fl ø±[ø±<˚$øÏ ã* Çe«>∑\s¡Tμ nì ‘Ó*j·TCÒkÕ&ÉT. á yês¡Ô
511
$ì <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT m+‘√ Äq+~+#ê&ÉT. sêeDT&ÉT es¡eÔ ÷q+ |ü+|ü>±
ø±eTÁø√<Ûë\T nVü≤+ø±sêìï ø£*dæq≥ºT yÓ+≥H˚ yê]s¡Te⁄s¡T sêeDTì
ø£*kÕs¡T. sêeDT&ÉT yê]ì Ä*+>∑q+ #˚düTø=ì <äT'U≤≈£î*‘·∫‘·TÔ&Ó’
Ç+Á<äõ‘·TÔ eTs¡Dyês¡Ô yê]øÏ ‘Ó*j·T#˚XÊ&ÉT. Ä yês¡Ô $qï+‘·H˚
nVæ≤eTVæ≤sêeDT\T ª˙≈£î Ç+‘·es¡≈î£ ø£*–q XÀø£+ #ê\T. á sêÁ‹˝À|ü\
sêeT\ø£ÎDT\qT rdüT≈£îb˛‘êeTT. $T>∑‘êyê]ì »sTT+#·&ÜìøÏ MT¬ø+‘√
düeTj·T+ |ü{<º Tä ø£<ë!μ nq>± \+πøX¯«s¡T&ÉT |üse¡ ÷q+<äu]ÑÛ ‘·T&Éj÷· ´&ÉT.
$;ÛwüDTì Á|ü<ÛëqT*s¡Te⁄s¡T s¡Vü≤dü´+>± Ä dü+uÛ≤wüD $ì
yêj·TTy˚>+∑ ‘√ e∫Ã Ä yês¡qÔ T $;ÛwDü Tq≈£î ìy˚~+#ês¡T. $;ÛwDü T&Ü
yês¡qÔ T q\, ˙\, C≤+ãe+‘·, e÷s¡T‘·T\≈£î $ì|æ+#·>±, ùdq\+‘ê
ø±|ü˝≤ ø±düT+Ô &É>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêeTTì #·T≥º÷ ‘√ø£‘√ es¡T˝Ô ≤ø±s¡+˝À
Äø±XÊìï n+fÒ˝≤ eÁ»<äTsZ+¡ ˝≤+{Ï n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ø√≥qT ì]à+#ê&ÉT.
#·T≥º÷ nø£ÿ&Éøÿ£ &É yêqs¡T\T nÁ|üeT‘·+Ô >± sêeTTì düT‹Ô dü÷Ô ≈£Ls¡TÃì
ñHêïs¡T. ø±\|ü⁄s¡Twüß&ÉT »>∑‘+Ô· ‘ê nC„≤qeTH˚ <ä{yº TÓ qÆ ø£+ã[ì ø£|Œæ q≥ºT
Ä sêÁ‹ >±&ÛÜ+<Ûøä ±s¡+ q\T~≈£îÿ˝≤ n\TeTT≈£î+~. Ä Nø£{˝Ï À |ü≈î£å \T
|ü\Ts¡ø±\ X¯u≤› \T #˚dTü HÔ êïsTT. qø£ÿ\T, m\T>∑Tã+≥¢T sê$#Ó≥Tº MT<ä
ˇø£<ëìô|’H=ø£{Ï <=s¢¡T‘·THêïsTT. uÛÑ÷‘ê\T, j·TøåÏDT\T ns¡D´+˝À
n\¢ø˝£ À¢ \+ düèwºdæ Tü HÔ êïsTT. n|ü‡s¡d\ü T e÷j·÷C≤«\s¡÷|ü+˝À >∑T|ü+Ô >±
dü+#·]düTHÔ êïs¡T. X¯àXÊqeT+‘ê Áù|‘·>D∑ ≤\‘√ ì+&ç uÛj Ñ ÷· qø£ s¡÷|ü+˝À
n|ü$Á‘·T\qT u≤~ÛdTü HÔ êïsTT. |ü$Á‘·T\qT #·÷∫ bÕ]b˛‘·THêïsTT. |ü≈î£å \
øÏ\øÏ˝≤sêyê\T, >∑T&¢>É ÷∑ ã\ ns¡T|ü⁄\‘√, #·Áø£yêø±\ sê>±\‘√, r‘·Te⁄\
≈£L‘·\‘√ Ä eqeT+‘ê ì+&çb˛sTT+~. ø£\Te|üP\‘√ ø£\e&ÜìøÏ
‘·TyÓTà<ä\T CÀs¡T>± ‹s¡T>∑T‘·THêïsTT. ‘·\ô|’ eTDÏ <Û]ä +∫q bÕeTT\T
‹s¡T>∑T‘·T+fÒ nø£ÿ&É ì<ÛTä \T+{≤j·Tì n$ n<äèwºeü +‘·T\≈£î <ä≈î£ ÿ‘êj·Tì
ø=+<äsT¡ yê{Ïø√dü+ dü+#·]düTHÔ êïs¡T.
512 lsêeT$»j·T+
Ä sêÁ‹ ndüTs¡T*s¡Te⁄s¡T nø£ÿ&çøÏ e#êÃs¡T. ø√{ #·T≥º÷ yêqs¡
øÏXÀsê\T >∑]d® Tü HÔ êïsTT. ˝À|ü*øÏ b˛e&ÜìøÏ @e÷Á‘·+ <ë] ø£qã&É≥+˝Ò<Tä .
ndüTs¡T\T ã\+>± yê&ç X¯S˝≤\‘√ bı&ç∫ ã*w˜yü TÓ qÆ Ä <äTsZêìï #Û~˚ +#ê\ì
Á|üj·T‹ï+#ês¡T. X¯S˝≤\T $]–b˛j·÷sTT >±ì eÁ»+˝≤+{Ï <äTsZ¡+
#Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ˝¡ <Ò Tä . ~≈£îÿ‘√#·ø£ ndüTs¡T\T Äø±X¯+˝ÀøÏ m–] <äTsZ¡ eTsê´<ä\
q‹Áø£$T+∫ ô|q’ T+&ç sêeT\ø£ÎDT\T ìÁ~+#˚ dú˝ü ≤ìøÏ Vü≤sƒê‘·T>Ô ± ~>±s¡T.
H˚\ô|’ ã+>±s¡Tesí+¡ ø£*–q õ+ø£#s· à¡ +ô|’ •eπøX¯e⁄\e˝… ©˝≤e‘ês¡T˝…q’
sêeT\ø£ÎDT\T ìÁ~düTHÔ êïs¡T. >±&ÛìÉ Á<ä˝ÀqTqï yê]ì sêøåd£ Tü *s¡Te⁄s¡T
eTÚq+>± |ü&øÉ ‘£ √ düV‰ü Çs¡Te⁄]ì HÓ‹qÔ ô|≥ºT≈£îì, @&ÉTy˚\ jÓ÷»Hê\
bı&Éyq’Ó _\e÷sZêìï @&ÉT |òTü &çjT· \˝À ‘=*∫, y˚sTT jÓ÷»Hê\Tqï <ä~Û
düeTTÁ<ëìï <ë{Ï, \+ø£ ø£+f… n|üPs¡«yÓTqÆ eTVæ≤ø±e‹ q>∑sêìï #˚],
ø±eTÁø√<Ûë\T Ä‘·àqT Äe]+∫ ñqï≥ºT Ä s¡øÿ£ düT*s¡Te⁄sT¡ sêeT\ø£ÎDT\qT
ˇø£ uÛÑeq+˝À e⁄+∫ >∑{ºÏ s¡øå£DH˚s¡Œ]#ês¡T. eTVæ≤ø±er q>∑s¡
eT<Ûä´uÛ≤>∑+˝Àì eTTK´dúü\+˝À eTVü‰$XÊ\+>± #·÷&É{≤ìøÏ n‹
uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ uÛÁÑ <äø±∞ Ä\j·T+ ñ+~. Ä <˚yê\j·T+ >√&É\T Çs¡Te~
ˇø£ÿ jÓ÷»Hê\ m‘·T>Ô *∑ – eTVü‰ã*w˜+ü >± ñHêïsTT. <ä~Û düeTTÁ<ärsêq
<äè&ÛyÉ TÓ qÆ s¡øD£å ø=s¡≈î£ n‹ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ eTø£s<¡ «äÛ Eì ÄC„≤bÕ\q˝À Çs¡Te~
ø√≥¢ sêøåd£ Tü \qT ìj·T$T+#ês¡T. eTVæ≤ø±e‹˝À ìÁ~düTqÔ ï sêeT\ø£ÎDT\qT
düy÷Ó àVü≤Hêg+‘√, <ëìô|’ Hê>∑bÕX¯+‘√ ã+~Û+∫ nVæ≤eTVæ≤sêøåd£ Tü \T
‘êy˚T ø±|ü˝≤ø±j·TkÕ>±s¡T. nø£ÿ&É düTy˚fi≤#·\+˝À sêÁ‹ eTT–dæ ‘Ó\y¢ ês¡>±H˚
yêqs¡T\+<äs¡÷ sêeT<äs¡ÙHêsú¡+ e∫à #·÷ùdÔ X¯j·÷´düVæ≤‘·+>±
sêeT\ø£ÎDT*s¡Te⁄s¡÷ ø£qã&É˝<Ò Tä . m<äTs¡T>±qTqï uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ _˝≤ìï
#·÷∫ düTÁ^yê~ ø£|Mæ s¡T\+<äs÷¡ ‘·\&¢ ˝ç ≤¢ s¡T. Ä sêeTuÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î <ë«<äX¯
Á>±e÷\ bı&Ée⁄>∑\ uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq sêøå£düT\ bÕ<äeTTÁ<ä\T düŒwºü+>±
n<Ûë´j·TeTT-31 513
>√#·]+#êsTT. #·sê#·sd¡ èü wºøπæ Ä<Ûës¡u÷ÑÛ ‘·yTÓ qÆ yêìì, ø£eT˝À<ä“e¤ ⁄&ÉT ì‘·´+
n]Ã+#·Tq{ºÏ s¡|òüTTMs¡Tì #√s¡T\T n|üVü≤]+#ês¡ì ‘Ó*dæ düTÁ^e⁄ì
Vü≤è<äj·T+ ≈£î$T*b˛sTT+~. yêqs¡T\+‘ê H˚\ô|’ã&ç <=s¢¡T‘·÷
ÄÁø£+~+#·kÕ>±s¡T. ˇø£sT¡ ô|<›>ä ± sêe÷! nì Vü≤è<äjT· $<ës¡ø+£ >± ns¡Tdü÷Ô
n+<äs+¡ s¡|Tüò TsêeTTì e<›≈ä î£ |üsT¡ >∑Tqb˛<ë+ n+≥÷ $\|æ+#·kÕ>±s¡T.
ª»>∑<ä«+<ë´! sêJeH˚Á‘ê! eTeTTà\ HÓ+<äTøÏ˝≤ ø£wºüô|{º≤ej·÷´! ˙e⁄
|üsê‘·Œs¡T&Ée⁄, Ä~|ü⁄s¡Twüß&Ée⁄. eTeTTà\qT ñù|øå+Ï ∫ mø£ÿ&É≈î£ yÓfi≤fle⁄?μ
nì ô|<›ôä |≥ºTq ÄÁø£+<äq\T #˚jT· T#·T+&É>± $;ÛwDü T&ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫Ã
ªn+<äs÷¡ ìX¯Ã\+>± e⁄+&É+&ç. á $wüjT· + ãj·T≥≈£î bıøÏÿ‘˚ sêeDT&ÉT
yÓ+{H˚ j·TT<ΔëìøÏ ‘·s*¡ ekÕÔ&TÉ . sêeTT&ÉT ˝Òì eTq ùdq ÁbÕD+ ˝Òì
<˚V≤ü + e+{Ï~. Çø£ eTT+<äT @+#˚j÷· ˝À ‘˚˝<Ò ëø± á $wüjT· + me«]ø°
‘Ó*j·Tìe«e<›Tä . ì‘·´dü‘T· ´&Óq’ , ÁãVü‰à+&É‘‘· «· eT+‘ê ì+&çq dü<TäZ s¡THê<∏Tä ì
nH˚«wæ+∫q≥ºT, eT{ºÏ˝À ø£\dæb˛sTTq eTT‘ê´ìï ø£+kÕ* C≤Á>∑‘·Ô>±
>±*+∫q≥ºT, y˚<ë+‘·kÕsêìï |ü+&ç‘·T\T kÕ~Û+∫q≥ºT, düeTTÁ<ä+˝À
|ü&çb˛sTTq y˚<ë\qT eT‘·‡´s¡÷|ü+˝À eTT≈£î+<äT&ÉT yÓ*øÏrdæq≥ºT,
d”‘êVü≤è<äj÷· s¡$+<äT&Óq’ s¡|Tüò TsêeTTì XÀ~Û+∫‘˚yê*. MTs¡T s¡|Tüò THê<∏Tä ì
ÁbÕD$TÁ‘·T\T. uÛ^Ñ s¡<ä∏ Á|üjT· ‘·ï+ #˚dæ ìwüÿfi¯+≈£î&ÉT, Á|ü‘ê|üd÷ü s¡T´&Óq’
s¡|Tüò TsêeTTì ñ<äj÷· ìø£˝≤¢ rdüTø=ìs¡+&ç. MTs¡T nbÕs¡yTÓ qÆ n<äèwº+ü
ø£\yês¡T. øå£D+˝À s¡|òüTTsêeTTì yÓ<äøÏ rdüTø=ìsê>∑\s¡T.μ nq>±H˚
yêqs¡T\+‘ê n+»H˚jT· Tì düT‹Ô +∫ nH˚øk£ Õs¢T¡ Ç˝≤ nHêïs¡T. ª˙≈£î ‘·|Œü
y˚s¬ e«]ø° s¡|Tüò TMs¡Tì ñìøÏ ‘Ó*j·T<äT. sêeTTì ‹]– bı+<˚es¡≈î£ MTπs
e÷≈£î dü<TäZ s¡Te⁄. ø±eTÁø√<Ûë\e+{Ï nVæ≤eTVæ≤\qT ì]®+∫ Ä‘êàsêeTTì
e÷≈£î #·÷|æ+#·+&ç. |üPs¡«+ MTπs d”‘êH˚«wüD≈£î yÓ[fl ÄyÓT ñìøÏì sêeTTìøÏ
‘Ó*j·TCÒXÊs¡Tμ nì ÁbÕ]ú+#·>± n+»H˚jT· T&ÉT ªÁãVü‰à+&É+˝À mø£ÿ&ÉTHêï
514 lsêeT$»j·T+
yÓ~øÏ øåD£ +˝À \ø£ÎDTì‘√ düV‰ü sêeTTì düTy˚˝≤#·˝≤ìøÏ rdüT≈£îì ekÕÔqTμ
n+≥÷ düTÁ^e $;ÛwDü ≤<äT\‘√ ªMTs¡T ø£|ùæ dq≈£î s¡øD£å >± ñ+&É+&ç. H˚qT
ndüTs¡T\qT dü+Vü≤]+∫ $»j·T\øÏΑ√ njÓ÷<Ûë´|ü‹ì rdüT≈£îekÕÔqTμ
nì nuÛj Ñ T· $T#êÃ&ÉT.
q\, ˙\, n+>∑<,ä C≤+ãe+‘·T\‘√ düV‰ü e÷s¡T‹ @&ÉTy˚\ jÓ÷»Hê\
bı&Ée⁄ ø£*–q n+<Ûøä ±s¡ ã+<ÛTä s¡yTÓ qÆ Ä >∑TVü≤˝À Á|üy•˚ +#ê&ÉT. ≈£L&Ü
e∫Ãq q\T>∑Ts¡T e÷sZe¡ T<Û´ä +˝À }|æsê&Éø£ eT÷]ä˝≤¢ s¡T. q\T>∑T]ì uÛTÑ C≤q
y˚dTü ≈£îì e÷s¡T‹ >∑TVü≤ yÓ\T|ü*øÏ sê>±, #·\>¢ ±*øÏ Ä q\T>∑Ts¡T Ms¡T\T
eT÷s¡Ãq¤ T+&ç ‘Ó|Œü ]˝¢≤s¡T. nø£ÿ&É Çs¡Te~ ø√≥¢ sêøåd£ Tü \‘√ ø±|ü˝≤ ñqï
eTø£s<¡ «äÛ Eì >±+∫ ◊<äT>∑Ts¡÷ ø±efi¯flqT <Û]ä +∫ j·÷Á‹≈£î\ y˚cÕ\˝À
eTT+<äT≈£î kÕ>±s¡T. ø±ì ndüTs¡T\T yê]ì ì\Bdæ mø£ÿ&É≈î£ b˛‘·THêïs¡ì
Á|ü•ï+#ês¡T. düe÷<Ûëq+>± ø£|Mæ s¡T\T eTVæ≤ø±e‹ q>∑sêìøÏ ø±[ø±
<äsÙ¡ Hêsúe¡ Tì ã<äT*#êÃs¡T. Ä düe÷<Ûëq+ $ì sêøåd£ Tü \T ≈£î|æ‘T· ˝…,’ ø£Ás¡\‘√
<ä+&Ó‘·Ô>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Á|üfi¯j·Tø±\ s¡TÁ<äT&Ó’Hê&ÉT. Çs¡Te~ ø√≥¢
sêøå£düT\qT ◊<äT>∑Ts¡T yêqs¡ øÏXÀsê\T H˚\πødæ ø={ºÏ ÁbÕD+rdæ,
düeTTÁ<ä+˝ÀøÏ $dæ]bÕπsXÊs¡T.
eTø£s<¡ «äÛ E&ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫à e÷s¡T‹‘√ ‘·\|ü&ç eTTwºjæ T· T<Δ+ä #˚XÊ&ÉT.
e÷s¡T‹ dü|üÔbÕ‘êfi≤\T <ä<›ä]˝¢Ò≥≥¢T>± >∑]®+∫ $TøÏÿ* Äy˚X¯+‘√
|æ&>ç T∑ <›Tä \T>∑T~› eTø£s<¡ «äÛ Eì eT{ºÏ ø£]|æ+#ê&ÉT. e÷s¡T‹ yêì >∑T+&Ó\ô|’
≈£Ls=Ãì Ç|ü&ÉT ìqTï $&ç|æ+#˚ Hê<∏äT&Óe«s¡q>±, eTø£s¡<Ûä«E&ÉT
ªn+»H˚jT· T&ÉT Hê ‘·+Á&ç. yês¡T Á|üdTü ‘Ô +· Çø£ÿ&É ˝ÒsT¡ . ñ+fÒ |üsT¡ >∑Tq
e∫à ìqTï q÷s¡ T eTTø£ ÿ \T #˚ ù dyê&É T μ nì nq>±H˚ e÷s¡ T ‹
dü+<˚Vü‰düŒ<äT&Éj·÷´&ÉT. eTø£s¡<Ûä«Eì #˚sTT|ü≥ºT≈£îì ªÇ˝≤ ˙‘√
#Ó|Œæ +<Óes¡T? H˚H˚ s¡TÁ<ëe‘ês¡T&ÉHq’Ó Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT. H˚qT ÁãVü≤à#ê]ì.
n<Ûë´j·TeTT-31 515
˙e⁄ Hê ≈£îe÷s¡T&É+≥THêïe⁄. á $wüj·T+ Hê≈£î #ê˝≤ $H√<ä+>±
ñqï~. Hê≈£î ˙yÓ˝≤ »ìà+#êy√ Ä $es¡+ Hê≈£î #Ó|Œü îeTHêï&ÉT. ã<äT\T>±
eTø£s<¡ «äÛ E&ÉT ª\+ø±<äV≤ü q+ #˚dæ ‹]– edüTqÔ ï düeTj·T+˝À X¯Øs¡eT+‘ê
ùd«<äu]ÑÛ ‘·+ø±>±, bòÕ\uÛ≤>∑+˝Àì ùd«<ä_+<äTe⁄qT rdæ ÁøÏ+<ä|&ü yÉ j ˚ T· >±,
düeTTÁ<ä+˝À yÓTTdü*>± e⁄qï e÷ ‘·*¢ $T+–+~. ‘·‘·Œ¤*‘·+>± H˚qT
»ìà+#êqTμ nì #Ó|Œæ Vü≤qTeT+‘·TìøÏ bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚XÊ&ÉT. Ç+‘·˝À
yÓTTdü* ÁbÕDe\¢uTÑÛ ì #·÷&É{≤ìøÏ |üsT¡ >∑Tq e∫à ª˙e⁄ #·÷&É{≤ìøÏ ∫qï>±
e⁄Hêïe⁄. m˝≤ \+ø±<äV≤ü q+ #˚XÊy√ Ä s¡÷bÕìï e÷≈£î #·÷|æ e÷
dü+<˚V‰ü ìï ìeè‹Ô #˚jT· e\dæ+~μ nì ÁbÕ]ú+∫+~. yÓ+≥H˚ n+»HêdüT‘·T&ÉT
$sê{Ÿ s¡÷bÕìï Á|ü<]ä Ù+#·>± yÓTTdü* e÷s¡T‹ bÕ<ë\T |ü≥Tº ø=ì ªMTs¡T
∫+‹\¢e<›Tä . njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT øπ eå T+>± ñHêïs¡T. nVæ≤eTVæ≤sêeDT\T
yÓ÷dü>±fi¯ófl. sêeT\ø£ÎDT\qT rdüTø=∫à ñ<äjT· + ø±[ø±<˚$ eTT+<äT
s¬ +&√s¡a≤eTT≈£î ã* ÇkÕÔsT¡ . MTs¡T <˚yê\j·T+˝ÀìøÏ yÓ[fl s¡V≤ü dü´+>±
≈£Ls¡TÃ+fÒ nø£ÿ&˚ sêeT\ø£ÎDT\qT ø£\TdüTø=qe#·TÃμ nì ‘Ó*j·T#˚d+æ ~.
Ä e÷≥\T $ì Äq+<äu]ÑÛ ‘·T&Óq’ yêj·TTq+<äqT&ÉT ªÄ ndüTs¡T\qT #·+|æ
˙ ø=&ÉT≈£îqT yê] kúÕq+˝À ìj·T$TkÕÔqTμ nì es¡$T#êÃ&ÉT. ªeTVæ≤ø±e‹
q>∑s+¡ Çø£ÿ&çøÏ |ü<eä T÷&ÉTy˚\ jÓ÷»Hê\ <ä÷s¡+˝À e⁄qï~. eT<Û´ä ˝À
<äTdüsÔ y¡ TÓ qÆ <ä~kÛ Õ>∑se¡ TTqï~. n+<äTe\¢ MTs¡T ◊<äT>∑Ts¡T Ms¡T\T HÍø£˝≤+{Ï
Hê H√{Ï˝À Äd”qT\Tø£+&ç. H˚qT $TeTTà\qT ‘·«s¡>± eTVæ≤ø±e‹ #˚]Ã
eTs¡\ ‹]– rdüTø=kÕÔqTμ nqï~. q\, ˙\, n+>∑<,ä C≤+ãe+‘·T\T
yÓTTdü* e÷≥\≈£î ;Û‹˝¢≤s¡T. ˙{Ï˝À yÓTTdü* |ü≥Tº ã\yÓTqÆ ~, uÛøÑ dÏå Tü +Ô <˚y÷Ó qì
dü+<˚V≤æ +∫ e÷s¡T‹‘√ ªy˚TeTT Çø£ÿ&É s¡øD£å >± e⁄+{≤eTT. ˙≈£î ‘·|Œü
y˚s¬ e]øÏ á düeTTÁ<ëìï \+|òTæ +#·≥+ kÕ<Û´ä + ø±<äTμ nHêïs¡T. yÓ+≥H˚
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT kÕe<ÛëqT&Ó’ lsêeT #·sD¡ ≤\qT düà]+∫ ªlsêeTT&ÉT j·TX¯d«æ μ
516 lsêeT$»j·T+
n+≥÷ »j·Tø±sê\T #˚d÷ü Ô m–]b˛j·÷&ÉT. eTH√y˚>+∑ ‘√ eTVæ≤ø±e‹
q>∑sêìøÏ Çs¡yÓ’ˇø£ÿ <äTsZê\ e<›äqTqï s¡øå£ø£uÛÑ≥T\≈£î ø±qsê≈£î+&Ü
kÕ–b˛j·÷&ÉT. nDT sπ DTe⁄\ø£+fÒ dü÷ø£Îs¡÷|ü+ <Û]ä +∫ n+»H˚jT· T&ÉT
uÛÁÑ <äø±[ <˚yê\j·T+˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#ê&ÉT. <˚yê\j·T+˝À sêøåd£ Tü \T mH√ï
≈åî£ Á<ä|Pü »\T #˚dTü HÔ êïs¡T. eT<ä´eTT, e÷+düeTT, Áu≤Vü≤àDT\ X¯yê\T, |üP»≈£î
dæ<+äΔ #˚jT· ã&çe⁄HêïsTT. ≈åî£ Á<äeT+Á‘ê\T |ü]dƒ ÷ü Ô ˇø£]‘√ Ç+ø=ø£sT¡ Ç˝≤
#˚ùdÔ yÓ÷øå+£ ÁbÕ|ædÔ Tü +Ô <äì Á|üe÷D Á>∑+<∏ë\˝À #Ó|Œü ã&çe⁄+~ n+≥THêïs¡T.
á e÷≥\T $ì sêeTuÛ≈Ñ î£ &Ô q’Ó Vü≤qTeT @+ yÓ÷øåÁ£ bÕb˛Ô! ø=~›ùd|ü{À¢ Hê
#˚‹˝À MT≈£î ø£bÕ\yÓ÷øåe£ TTqï<äqT≈£îHêï&ÉT. <˚yê\j·T+˝ÀøÏ yÓ[fl <˚$ì
m‹Ô, n_Ûùwø£ »\+ b˛j˚T ‘·÷eTT≈£î n&¶+É >± |ü&yÉ X˚ Ê&ÉT. eÁC≤\‘√
bı~–q ‘·\T|ü⁄qT eT÷dæ ‘·q düsê«+>±\≈£î ≈£î+≈£îeT sêdüT≈£îì <˚$
kúÕq+˝À uÛyÑ êì˝≤ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. e÷s¡T‹ uÛj Ñ T· +ø£s¡ s¡÷bÕìï #·÷∫ ˝Ò&ç
Ç+{¢ÀøÏ ô|<›|ä ⁄ü * e∫Ãq≥ºT>± ñ+~ nì Ä <˚$ nqT≈£îqï~.
yÓ \ T|ü \ m+‘√ eT+~ sêøå £ d ü T \THêïs¡ T . wü Á &É k ˛ù|‘· y Ó T Æ q
ÄVü‰s¡sêdüT\THêïsTT. |üPC≤kÕeTÁ– >¬ ø’ =ì nVæ≤eTVæ≤ sêøåd£ Tü \T nø£ÿ&É≈î£
e#êÃs¡T. eÁC≤\T bı~–q <ë«sêìï ‘ÓsT¡ euÀ>± n~ ‘ÓsT¡ #·Tø√˝Ò<Tä .
ˇø£sπ yÓ÷ <˚$øÏ ø√|üyTÓ T∫Ã+<äì k˛ÔÁ‘·+ #˚jT· kÕ>±s¡T. ˝À|ü\ qT+&ç
s¡TÁ<äs÷¡ |æDj Ï TÆÓ q e÷s¡T‹ ªã*ø√dü+ s¡|Tüò THê<∏Tä ì ‘Ó∫Ãq uÛ≈Ñ î£ ˝Ô q’… MTs¡+<äs÷¡
<Ûqä T´\Tμ nì |ü*ø±&ÉT. ªÇ+‘·≈î£ eTT+<äT \+ø£˝À m+‘√eT+~ ÁbÕD≤\T
H˚qT Vü≤]+#êqqï~ dü‘´· +. Ç|ü&ÉT MT ÄVü‰s¡+ ‹+<ëeTì H˚qT Çø£ÿ&É≈î£
e#êÃqT. Hê s¡÷|ü+ #ê˝≤ uÛj Ñ T· +ø£s+¡ >± ñ+≥T+~. #·÷ùdÔ MT ø£fió¯ fl
b˛‘êsTT. n+<äTe\¢ <ë«s¡+ >∑T+&Ü ø±ø£ HÓy’ <˚ ë´ìï |üP» yÓTT<ä\Tô|≥ºø£
eTT+<˚ >√|ü⁄s¡+ ô|q’ u§]j·T#˚dæ n+<äT˝À qT+&ç düeT]Œ+#·+&çμ nì
<˚$ Äqrj·T>± nVæ≤eTVæ≤sêøåd£ Tü *s¡Te⁄s¡T eTT˝¢Àø±˝¢À >∑÷&Ü ‘·eT e+{Ï
uÛøÑ •Ô£ s√eTDT\T ˝Òsì¡ Äq+~+#ês¡T.
n<Ûë´j·TeTT-31 517
<˚yê\j·T >√|ü⁄s¡ uÛ≤>∑+ $XÊ\yÓTqÆ ~. nø£ÿ&É yÓ+≥H˚ ˇø£ ø£qï+
#˚dæ |ü+#êeTè‘êìï n+<äT˝ÀqT+&ç n_Ûùwø£+>± <˚$ô|’ b˛kÕs¡T.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT H√s¡T ‘Ó]∫ >∑&>É &∑ Ü |ü+#êeTè‘êìï ùd$+#ê&ÉT. <ëì
yÓqTø£ eT+∫˙{Ïì b˛j·T>± H√{Ïì Á|üø±å fi¯q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. <Û÷ä |üB|ü
düTyêdüHê\˙ï <˚$ì ÄkÕ«~+#·eTHêï&ÉT. uÛ≈Ñ î£ \Ô ‘√ HÓy’ <˚ ë´\ìï+{Ïì yÓ+≥H˚
düeT]Œ+#·eTHêï&ÉT. $XÊ\yÓTÆq bÕÁ‘·\ì+&Ü nHêïìï <Ûës¡>±
≈£îeTà]+#ês¡T. »j·T»j·T<Ûë«Hê\‘√ <˚$ì ø°]Ôdü÷Ô ndüTs¡T\+‘ê
q]Ô+#·kÕ>±s¡T. ns¡D´+˝À <ëyê–ï HêHês¡ø±\ ø£f\…º qT uÛdÑ àü + #˚dqæ ≥ºT,
¬s+&ÉT#˚‘·T\‘√ s¡TÁ<äs¡÷|æDÏjÓÆTq Vü≤qTeT Ä nqïsêdüT\qT kÕ«Vü‰
#˚jT· kÕ>±&ÉT. <√HÓ\‘√ |ü+#·uøÑÛ ´£å |üse¡ ÷Hêï\qT, ∫Á‘êHêï\qT, |ü#÷ fi¯flqT,
}s¡>±j·T\qT ndü+U≤´ø£+>± düeT]Œ+#ês¡T. ô|s¡T>∑T, bÕ\T, HÓsTT´,
yÓqï esê¸ø±\+˝À düeTTÁ<ëìï #˚sπ q<äT˝¢≤ es¡<˝ä ’… Á|üeVæ≤+#êsTT. |üPC≤]
ÇqT|üø&£ û¶ rdüT≈£îì Á|ükÕ<ë\ ø=s¡≈î£ ‘·÷eTT˝À #ê˝≤kÕs¢T¡ bı&ç#ê&ÉT.
‘·÷eTT≈£î n&¶+É >± ≈£Ls¡TÃqï <˚$ sTTqT|üø&£ û¶ b˛≥¢≈î£ ‘êfi¯˝øÒ b£ ˛sTT+~.
Hê≈£î m˝≤+{Ï ø£wøüº ±\+ <ë|ü⁄]+∫+~ nì ‘·\&¢ *ç +¢ ~. Vü≤qTeT HÓy’ <˚ ´ä +
d”«ø£]düT+Ô &É>± sêeT\ø£ÎDT\qT rdüTø=#êÃs¡T. ‘·÷eTT˝À m+‘· bı&É∫Hê
n_Ûùwø£rsú¡+>±ì, HÓ’y˚<ä´+>±ì ãj·T≥≈£î sê˝Ò<äT. @+ nqsú¡+
dü+uÛ$Ñ +#·qT+<√qì ø=+<äsT¡ , s¡|Tüò THê<∏Tä ì <=+>∑‘q· +>± ‘Ó∫Ãq+<äTq
<˚$ ø√|ü–+∫ @ s¡ø£yÓTÆq nqsúêìï ø£\T>∑#˚düTÔ+<√qì eè<ΔäT\T
‹ø£eTø£|ü&ÉkÕ>±s¡T. sêeDT&ÉT n‹ kÂ+<äs¡´e‹jÓÆTq d”‘·q|üVü≤]ùdÔ
nø£kÕà‘·T>Ô ± ˇø£ yêqs¡T&ÉT e∫à \+ø±q>∑sêìï <äV≤ü q+ #˚dæ m+‘√eT+~ì
Vü≤‘·e÷sêÃ&ÉT. n˝≤π> Çø£ÿ&É ≈£L&Ü @<√ »s¡T>∑T‘·T+<äì Á>∑V≤æ +∫q
ãT~ΔXÊ\Ts¡T ‘·«s¡‘«· s¡>± ‘·eT ìyêkÕ\≈£î yÓ[flb˛j·÷s¡T.
518 lsêeT$»j·T+
nø£ÿ&É nqïsêdüT\˙ï nsTTb˛sTTHê <˚$øÏ ‘·è|æÔ ø£\T>∑˝<Ò Tä . ª#ê\Tμ
nqïe÷fÒ sê˝Ò<Tä . |ü$Á‘· »˝≤\‘√ ‘ê+ã÷˝≤ìï düeT]Œ+#ês¡T. n|ü&ÉT
s¡TÁ<äs÷¡ |æDÏ ô|<›>ä ± øπ ø£yd˚ æ ªH˚qT ás√E #ê˝≤ dü+‘·è|æÔ #Ó+<ëqT.
MTø£+<ä]ø° nøåj £ T· |ü<ëìï ÇkÕÔqT. $TeTTà\qT \+ø±|ü‹‘√ düe÷q+>±
#˚kÕÔqT. Ç|ü&ÉT H˚qT #ê˝≤ Á|üdqü ï+>± ñHêïqTμ nq>±, <˚$ yê≈£îÿ $ì
ãT~ΔXÊ\Ts¡T Çfi¯fl≈£î yÓfi≤fls¡T. ‘·<Tä |ü] <˚$ ªsêeT\ø£ÎDT\qT yÓ+≥H˚
rdüT≈£îs¡+&ç. yê]ì <˚yê\j·T+ ˝À|ü*øÏ |ü+|æ |æ<|ä ü @+ »s¡T>∑T‘·T+<√
>∑eTì+#·+&ç. nq+‘·T&ÉT, y˚<Xä ÊÁkÕÔ\øπ n>√#·sT¡ &ÉT, dü∫Ã<ëq+<äT&ÉT
nsTTq s¡|òüTTMs¡Tì H˚qT $T+π>kÕÔqTμ nqï~. <˚$ e÷≥\≈£î
nVæ≤eTVæ≤sêøåd£ Tü *s¡Te⁄s¡T m+‘√ Äq+~+∫, sêeT\ø£ÎDT\qT ‘˚e&ÜìøÏ
Çs¡ye’Ó T+~ sêøåd£ Tü \qT |ü+bÕs¡T. s¡$≈£î˝≤ìøÏ ô|ìï<ÛTä ˝…q’ yê]s¡Te⁄]ì
Hê>∑bÕX¯ã+<Û+ä qT+&ç $eTTøÏÔ #˚dæ s¡<ë∏ ìøÏ >∑{>Ϻ ± ø£{≤º s¡T. düy÷Ó àVü≤Hêg+
ñ|üd+ü Vü≤]+#·>±H˚ sêeT\ø£ÎDT\T nÁ|üeT‘·T\Ô j·÷´s¡T. sêJyê≈åî£ &ÉT ø£fió¯ fl
‘Ós¡Te>±H˚ sêøå£düT\+‘ê #·T≥º÷ >∑T$T>∑÷&Üs¡T. sêeTT&ÉT kÂ$TÁ‹‘√
X¯Á‘·Te⁄\T eTq <Ûqä Tsê“D≤\T Vü≤]+∫ eTq\qT s¡<ë∏ ìøÏ ø£{≤º s¡T. á
$wüjT· + ‘Ó*ùdÔ ∫Á<ä‘ï· yÓTqÆ C≤qøÏ <äT'KkÕ>∑s+¡ ˝À eTTì–b˛‘·T+~.
uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚kÕÔ&TÉ . $qï+‘·H˚ øödü˝≤´düT$TÁ‘·\T eTs¡DkÏ ÕÔsT¡ .
edæc˜Õ~eTVü‰eTTqT\T <äT'KkÕ>∑s¡+˝À eTTì–b˛‘ês¡T. Hê ÁbÕD
ùdïVæ≤‘·T˝…q’ $;ÛwDü T&ÉT, düTÁ^e⁄&ÉT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, q\, ˙\, n+>∑<,ä
C≤+ãe+‘·T\+<äs÷¡ ÁbÕD≤\T $&ÉTkÕÔsT¡ . ã+B\T>± e⁄qï <˚e‘·\+<ä]
<Ûs’Ó ´¡ <äTsZ+¡ ;≥\T yês¡T‘·T+~.Äø£*>± e⁄qïyê&çì nqïbÕÁ‘· eTT+<äT
qT+&ç ˝Ò|qæ ≥¢e⁄‘·T+~ <˚e‘·˝ |ü]dú‹æ . \ø£ÎD≤! Ç|ü&ÉT eTq+ <Ûs’Ó ´¡ +>±
e⁄+&Ü*. Vü≤qTeT ≈£L&Ü @<√ dü+ø£≥ |ü]dú‹æ ˝ÀqTHêï&ÉT. ˝Òøb£ ˛‘˚ øåD£ +˝À
á $|òTü ï+ ‘=\–b˛sTTe⁄+&˚~. eTq Vü≤qTeT+‘·T&ÉT kÕø屑·TÔ s¡TÁ<äTì
n<Ûë´j·TeTT-31 519
ne‘ês¡eTT. ‘·«s¡>± e∫à á sêøåd£ Tü \qT dü+Vü≤]kÕÔ&TÉ . nì lsêeTT&ÉT
\ø£ÎDTìøÏ <ÛÓ’s¡´+ #ÓbÕŒ&ÉT. ÁXÀ‘·\T ‘Ó\TdüTø√e\dæq<˚$T≥+fÒ
sêeT\ø£ÎDT\÷ leTHêïsêj·TDT&ÉT Ä~X‚wßü ì ne‘êsê˝Ò!
sêeT\ø£ÎDT\qT ìsêj·TT<ÛäT\>±$+∫ >∑{ºÏ>± ø£{ºÏ mÁs¡ì
|ü⁄wüŒe÷\\qT yê] yÓT&É˝À y˚XÊs¡T. ≈£î+≈£îeTbı&ç #·\T¢ ‘·÷ yê<ë´\
ôVAs¡T˝À Äj·TT<Ûë\T #˚ã{ºÏ ndüTs¡T\T ;Ûøs£ +¡ >± q]Ô+#·kÕ>±s¡T. Ä
$<Û+ä >± }πs–+|ü⁄ ãj·T\T<˚s>¡ ± q>∑sy¡ êdüT\+‘ê s¡|Tüò TsêeTTì #·÷&É{≤ìøÏ
e#êÃs¡T. Ä Çs¡Te⁄s¡T sê≈£îe÷s¡T\qT ø£qT˝≤sê <ä]Ù+#·T≥≈£î ø=+<äsT¡
m‘ÌqÔÓ uÛeÑ Hê\q~Ûs√Væ≤+#ês¡T. Á|ü»\T sêeT\ø£ÎDT\qT #·÷∫ ñÁ<˚ø±ìï
Ä|ü⁄ø√˝Òø£ ø£˙ï{Ï |üs´¡ +‘·yTÓ HÆ ês¡T. Vü‰Vü‰ø±sê\T $Tqï+{≤sTT. Ä&É, eT>∑
#·sê#·s¡ Je⁄\˙ï s¡|Tüò THê<∏Tä ì #·÷∫ XÀøÏ+#êsTT. <˚yê\j·÷ìøÏ eT÷&ÉT
Á|ü<øä DÏå \T >±$+∫ <˚$ >∑sꓤ\j·T <ë«s¡+ ‘Ós∫¡ sêeT\ø£ÎDT\qT ˝ÀìøÏ
Á|üyX˚ ô¯ |{º≤s¡T. ‘·\T|ü⁄ eT÷dæyd˚ æ sêøåd£ Tü \+‘ê eT<ë´ìï ùd$+∫ ñqà‘·T˝Ô ’…
#˚‹˝À ~${°\T |ü≥Tº ≈£îì Hê≥´+ #˚d÷ü Ô ˇfi¯ófl ‘Ó*j·Tì dú‹æ ˝ÀqTHêïs¡T.
sêeT\ø£ÎDT\T >∑sꓤ\j·T+˝Àì <˚$ì |ü]øÏ+#·>±, j·TeTTìe˝…
uÛj
Ñ T· +ø£s+¡ >± øπ ø£ ô|{º+Ï ~. MT Ç<›]ä ì H˚qT $T+π>kÕÔqT. ‘·«s¡>± MT
≈£î\<Óy’ êìï düà]+#·Tø√+&ç. MT ÁbÕD$TÁ‘·T&Óe]HÓH’ ê eTs¡D+Ï #˚ eTT+<äT
düà]+#·Tø√+&ç nqï <˚$ e÷≥\≈£î »qø£C≤e÷‘· @eTHêï&√ $q+&ç.
uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î @<äHêï Ä|ü<ä eùdÔ qqTï düà]kÕÔsT¡ . ás√E s¡|Tüò THê<∏Tä &Óq’
H˚qT á dü+ø£≥dú‹æ ˝À me]ì düà]+#˚~. ø±ì Hê ÁbÕD≤ìøÏ ÁbÕDyÓTqÆ
Á|æj÷· ‹ Á|æjT· yÓTqÆ ùdïVæ≤‘·T&ÉT yêj·TTq+<äqT&˚ Çø£ÿ&ÉTqï≥¢sTT‘˚ e÷ø°
Ä|ü<ä mqï{Ïø° ø£*–e⁄+&˚~ ø±<äT. |ü⁄Á‘·Tì˝≤ Á|”‹‘√ mH√ï ùde\T #ù̊dyê&ÉT.
‘·©!¢ ˙e⁄ ≈£L&Ü e÷s¡T‹˝≤>± e÷‘√ m+<äT≈£î ùdïVü≤+ #˚jT· sê<äT?
520 lsêeT$»j·T+
nHêï&ÉT. Ä e÷≥\≈£î e÷s¡T‹ ø£fifl¯ ˝À ˙fi¯ófl ‹]>±sTT. lsêeTTì bÕ<ë\ô|’
ã&ç e÷s¡T‹ yÓøÿÏ yÓøÿÏ @&É«kÕ>±&ÉT. Ä ø£˙ï{Ï‘√ lsêeTTì bÕ<ë\T ø£&–ç
‘·q ì»s¡÷bÕìï ãj·T≥ô|{º≤&ÉT. Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
Áù|eT>± ˝ÒeHÓ‹Ô Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈£îHêï&ÉT. Ä düìïy˚XÊìï m˝≤ ÁXÀ‘·\≈£î
$e]+#ê˝≤ nì ‘·]ÿ+∫ @ ñ|üe÷q+ dü]b˛ø£ ø£$ eTÚq+ eVæ≤+#ê&ÉT.
e÷s¡T‹ ˝≤>± yÓqï+{Ï s¡øD£å e⁄+&˚ uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ \_Û+#·&+É ndü+uÛeÑ +.
s¡|òüTTMs¡T&ÉT e÷s¡T‹‘√ ªH˚qT mìï ne‘êsê\T m‹ÔHê ˙e⁄ #˚dæq
ñ|üø±sêìï mqï{Ïø° eTs¡∫b˛˝ÒqT. ˙ ñ|üø±sê\≈£î n+‘·+˝Ò<Tä . mqïì
H˚qT C„≤|üøe£ TT+#·Tø=H˚~μ nì n_Ûq+~+#ê&ÉT. ‘·<Tä |ü] e÷s¡T‹ \ø£ÎDTì
ø£*kÕ&ÉT. lsêeTT&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ ªÇ|ü&ÉT X¯Á‘·Te⁄\qT m˝≤
e~Û+#ê*?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. ã<äT\T>± n+»H˚jT· T&ÉT ªMTs¡T @e÷Á‘·+
<ëìï >∑÷]Ã ∫+‹+#·qedüs+¡ ˝Ò<Tä . MTs¡T yÓqTø£ <ë–e⁄+fÒ, H˚qTˇø=ÿø£ÿ
sêøåd£ Tü ì ˝À|ü\≈£î sê$+∫ yêì •s¡dTü ‡qT K+&ç+∫ sTTø£ÿ&˚ uÛdÑ àü + #˚kÕÔqTμ
nì düe÷<Ûëq+ #Ó|Œü >± sêeTT&ÉT ªHê <Ûqä Tsê“D≤\T ‘Ó∫Ãq≥¢sTT‘˚ H˚qT
øåD£ +˝À Ä sêøåd£ Tü \qT dü+Vü≤]kÕÔqHêï&ÉT. n+»H˚jT· T&ÉT H˚qT ˝À|ü\
nVæ≤sêeDTì eT]›kÕÔqT. MTs¡T ãj·T≥ eTVæ≤sêeDTì n+‘·+ #˚jT· +&ç
nì |ü*øÏ e÷s¡T‹ >∑T|üÔ s¡÷|ü+˝À yÓ[fl $\¢+ãT\T ‘Ó∫Ã∫Ã, sêeT\ø£ÎDT\qT
yÓqTø£ <ë∫, ‘êqT <˚$˝≤>∑ ≈£Ls¡TÃì ªnVæ≤sêeD≤! ˙e⁄ yÓTT<ä≥ Hê
<äsÙ¡ q+ #˚dTü ø√μ nì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. Ä e÷≥\T $ì dæ+Vü≤+ e<›≈ä î£
@qT>∑T˝≤, |ü⁄*e<›≈ä î£ ˝Ò&˝ç ≤, bÕeTT u§]j·T˝ÀøÏ m\Tø£˝≤, #êe⁄ø√]
ø°≥ø£+ eT÷sâ¡+>± BbÕìï øö–*+#·T≈£îqï≥¢T nVæ≤sêeDT&ÉT ˝ÀìøÏ
Á|üy˚•+#ê&ÉT.
uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ <˚$ s¡÷bÕìï #·÷∫ eDÏøbÏ ˛‘·÷ nVæ≤sêeDT&ÉT <˚$
bÕ<ë\ #Ó+‘· yÓ÷ø£]\¢>±H˚ eTVü‰s¡TÁ<äT&Óq’ Ä+»H˚jT· T&ÉT s¡øÿ£ düTì #˚‘T· \‘√
n<Ûë´j·TeTT-31 521
ø±fi¯fl‘√ ø={º,Ï ‘·\qT ‘·q bÕ<ä+‘√ ‘=øÏÿ q÷s¡TeTTø£ÿ\T >±$+#ê&ÉT.
uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq yêì πøø£\T $ì ãT~ΔeT+‘·T\T ˝Ò∫ yÓ[flb˛j·÷s¡T.
nVæ≤sêeDT&ÉT ˝ÀìøÏ yÓ[fl Ç|üŒ{ÏøÏ Hê\T>∑T |òTü &çjT· \sTT´+~, k˛<äsT¡ &ÉT
ãj·T≥≈£î sê˝Ò<˚$T{≤! qì eTVæ≤sêeDT&ÉT dü+ø√∫düTÔ+&É>± @$T
»]–+<√ ‘Ó\TdüT≈£î+<ëeTì |üPC≤] <˚yê\j·T+˝ÀøÏ yÓfifl¯ >±, yÓqTø£H˚
‘√{Ï |üPC≤] yÓT\¢>± ˝À|ü\Tqï Á|ükÕ<ë\qT rdüT≈£îb˛<ëeTì ÄX¯>±
˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#ê&ÉT. j·TeT<Ûsä à¡ sêE |æ*∫q≥ºT |üPC≤] eTT+<äT <˚$øÏ
bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚j·T>±H˚ ø±fi¯fl‘√ q*¢ì q*|æq≥ºT q*#˚XÊ&ÉT
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. á yÓ|’ Øü ‘ê´ìï #·÷∫ s¬ +&Éeyê&ÉT uÛj Ñ T· +‘√ eDT≈£î‘·÷
ªÄj·Tq \+ø£qT ø±*Ãq Vü≤qTeT+‘·T&˚μqì øπ ø£\T y˚d÷ü Ô yÓq≈£îÿ ‹]–
<ë«sêìøÏ n&¶+É >± |ü&ç s¬ +&ÉT #˚‘T· \‘√ H√s¡T ø=≥ºT≈£î+≥÷ ÄÁø√X¯+‘√,
ª\+ø£qT <ä Vü≤q+ #˚dqæ Ä j·TeTT&˚ <˚$ì ‘·÷eTT≈£î n&¶+É y˚dæ <˚efi¯+˝À
≈£Ls=Ãì HÓy’ <˚ ë´\˙ï ‘êH˚ Äs¡–+#ê&ÉT. |üPC≤]‘√ düV‰ü nVæ≤sêeDTì
j·TeT|ü⁄]øÏ |ü+bÕ&ÉT nì n]#ê&ÉT. sêøåd£ Tü \T Vü≤qTeT+‘·Tì ù|s¡T $q>±H˚
Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚d÷ü Ô q\T~≈£îÿ\≈£î bÕ]b˛kÕ>±s¡T. ~≈£îÿ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
bÕ]b˛‘·Tqï yê]ì ˇø=ÿø£ÿ]ì |ü≥Tº ø=ì Vü≤qTeT eTè‘·T´˝Àø±ìøÏ |ü+bÕ&ÉT.
Ç+‘·˝À eTVæ≤sêeDT&ÉT ø£e#·eTT, X¯ÁkÕÔ\T <Ûä]+∫ nbÕs¡yÓTÆq
ùdHêyêVæ≤ì‘√ j·TT<ΔëìøÏ dæ<ΔäeTj·÷´&ÉT. ªˇπs eTs¡ÿ≥e÷! ˙e⁄
ãj·T≥≈£îsê! eTVü‰ã\XÊ© ˙e⁄ mø£ÿ&É≈î£ e#êÃy√ ‘Ó\TkÕ! á s√E
sêeTTì‘√ düV‰ü ìqTï ≈£L&Ü eTè‘·T´|ü⁄]øÏ |ü+|ækÕÔqTμ nì ;sê\T |ü*ø±&ÉT.
Ç+‘·˝À Vü≤qTeT #·÷|üsT¡ \≈£î ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+#˚˝≤ sêeT\ø£ÎDT\qT
uÛTÑ C≤\ ô|ø¬’ øÏÿ+#·Tø=q>± ˇπø yêVü≤q+ô|H’ øÓ ÿÏ q •eπøX¯e⁄\ e˝…, ˇπø
s¡<eä∏ T~Ûs√Væ≤+∫q dü÷s¡´#·+Á<äT\e˝…, ÁãùV≤à+Á<äT\e˝… yês¡T >√#·]+#ês¡T.
sêeT\ø£ÎDT\T e÷s¡T‹ uÛTÑ C≤\ô|’ n~Ûs√Væ≤+#·>±H˚, ˇø£ÿ ‘√|ü⁄‘√ ‘·\T|ü⁄qT
522 lsêeT$»j·T+
$s¡>∑>={ºÏ yêj·TTq+<äqT&ÉT ãj·T≥≈£î e#êÃ&ÉT. |æ\¢yê&ÉT ã+‹ì
$dæ]y˚dqæ ≥¢T>± ‘√ø£‘√ <˚yê\j·÷qï+‘ê #·T{ºÏ Äø±XÊìøÏ $dæ]y˚XÊ&ÉT.
<˚yê\j·T+‘√ bÕ≥T <˚$≈£L&Ü düeTTÁ<ä»˝≤\˝À ©qeTsTT+~. $T>∑‘ê
sêøåd£ Tü \+<ä]˙ ø£≥øº {£ Ϻ düeTTÁ<ä+˝À bÕs¡yX˚ Ê&ÉT.
Vü≤qTeTuÛTÑ »düÿ+<Ûë\qT+&ç sêeT\ø£ÎDT\T H˚\ô|’ ~>±s¡T. lsêeTT&ÉT
ˇø£#√≥ dúsæ +¡ >± ì\∫ $\¢T kÕ]+∫ u≤D≤ìï m≈£îÿô|{ºÏ eTVæ≤sêeDTì‘√
ªzØ! ø£|{ü !° Hê u≤D≤ìï ø±#·Tø√! ˙ ø√dü+ nVæ≤sêeDT&ÉT m<äTs¡T
#·÷düTHÔ êï&ÉT. ìq÷ï nø£ÿ&Éøπ |ü+|ækÕÔqTμ nHêï&ÉT. eTVæ≤sêeDT&ÉT <Ûqä TdüT‡
kÕ]+∫ sêeTTìô|’ u≤D+ y˚jT· >± sêeTT&ÉT <ëìì ‘·è{Ï˝À eTTø£ÿ\T
#˚XÊ&ÉT. qs¡Ms¡T&Ó’q s¡|òüTTq+<äqT&ÉT q÷s¡Tu≤D≤\T y˚j·T>± n$
eTVæ≤sêeDTì qT<äT{Ïô|’ es¡Tdü>± >∑T#·TÃ≈£îHêïsTT. ø±ì nø£ÿ&É ˇø£
n<äT“¤‘·+ »]–+~. H˚\ô|’ã&¶É ˇø=ÿø£ÿ s¡ø£Ô|ü⁄u§≥ºT qT+&ç ˇø√ÿ
eTVæ≤sêeDT&ÉT ñ<ä“$¤ +#ê&ÉT. sêeTT&ÉT y˚ùd ˇø√ÿu≤D≤ìøÏ \øå\£ T, ø√≥¢T
eTVæ≤sêeDT\T<䓤$+#·kÕ>±s¡T. Ä sêøå£düT&ÉT y˚ùd u≤D≤\ qT+&ç
sêeT#·+Á<äT&ÉT ‘·|ü ≈£î+≥÷, á $+‘· @$T{Ï nì s¡|Tüò TMs¡T&ÉT q\T~X¯˝≤
|ü]øÏ+#· kÕ>±&ÉT. ˇø£ÿs¬ ‘’ ˚ øåD£ +˝À X¯ÁkÕÔ\‘√ e~Û+#·e#·TÃø±ì Ç|ü&˚+
#˚j÷· ˝À ‘√#·&+É ˝Ò<Tä nqT≈£îHêï&ÉT s¡|Tüò TMs¡T&ÉT. ÁbÕD≤\]Œ+#·>\∑
uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ , eÁ»<˚V≤æ nsTTq Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ≈£L&Ü á $|üØ‘êìï #·÷∫
∫+‘êÁø±+‘·T&Éj·÷´&ÉT. yÓ+≥H˚ n+»H˚j·TT&ÉT yÓTTdü* e<›ä≈£î yÓ[fl
eTVæ≤sêeDTì eè‘êÔ+‘·+ düeT÷\+>± $e]+#·eTì n&ç>±&ÉT.
<˚yê+>∑q s¡+uÛÑ Ç+Á<äuÛÑeHêìøÏ yÓfi‚fl≥|ü&ÉT uÛÑè>∑TeTVü≤]¸øÏ
qeTdüÿ]+#·ø£b˛>± ≈£îs¡÷|æ, eè<Δä Áu≤Vü≤àDT&Éì yÓ≥ø±s¡+ #˚dæ+~.
‘·b˛<Ûqä T&Óq’ Ä eTVü≤]¸ ª˙e⁄ düsêŒìyÓ’ dü<ë |òTü Àsês¡D≤´\˝À dü+#·]kÕÔe⁄μ
nì <ës¡TDyÓTqÆ XÊ|ü$T#êÃ&ÉT. s¡+uÛÑ |üsT¡ >∑Tq e∫à eTVü≤]¸bÕ<ë\ô|ã’ &ç
n<Ûë´j·TeTT-31 523
XÊ|ü$eTTøÏìÔ Á|ükÕ~+#·eTì y˚&TÉ ≈£î+~. ˙e⁄ ˇø£kÕ] düsŒ¡ +>± Ç+ø√
øåD£ +˝À |ü~àì>± ø£qã&É‘êe⁄. dü÷s¡T´ì sπ ‘·dTü ‡ ˙ô|ã’ &¶|É ü &ÉT ˙≈£î
XÊ|ü$eTTøÏÔ ø£*– dü«kúÕq+ #˚sT¡ ‘êe⁄ nì nqTÁ>∑V≤æ +#ê&ÉT. ÄyÓT nVæ≤
s¡÷|ü+˝À ‹s¡T>∑T‘·÷ |ü~àì nsTTq øå£D+˝À dü÷s¡´πs‘·düT‡ ÄyÓTô|’
e]¸+∫+~. nVæ≤eTTK+˝À |ü&ɶ Ms¡´+ e\¢ nVæ≤sêeDT&ÉT, eTVæ≤ô|’ ã&¶É
Ms¡´+ e\¢ eTVæ≤sêeDT&ÉT ñ<ä“$¤ +#ês¡T. <ë+‘√ s¡+uÛÑ ñ<Δ]ä +#·ã&ç
yÓ[flb˛sTT+~. ø±ì s¡øÔ£ _+<äTe⁄\T eTVæ≤sêeDTì>± e÷s¡&+É >∑÷]Ã
#·+Á<äùdqq&É>e∑ \dæ+~ nì yÓTTdü* nVæ≤eTVæ≤sêeDT\ »qà eè‘êÔ+‘·+
$e]+∫+~. nVæ≤sêeDTì |ü‹ïjÓTÆ q #·+Á<äùdq dü‘´· dü+<ÛTä sê\ì $ì
Vü≤qTeT ÄyÓTqT ø£\TdüTø=qT≥≈£î m–]b˛j·÷&ÉT. eTVæ≤ø±e‹øÏ e∫Ã
sê»dü<qä +˝À Á|üy•˚ +#ê&ÉT. nø£ÿ&É #·+Á<äùdq sêeT<Ûë´q+˝À ñqï~.
s¡|Tüò TMs¡Tì #·÷∫ ÄyÓT≈£î yÓ÷Vü≤»«s¡+ e∫Ã+~. »qà»qà\≈£î lsêeTT&˚
Hê uÛsÑ Ô¡ ø±yê* nH˚ ø√]ø£‘√ ÄyÓT <˚V≤ü <Ûë´dü e<ä* dü<ë lsêeTTì
<Ûë´ìdüTqÔ ï~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ÄyÓT e<›≈ä î£ e∫à #·|Œü ≥¢T ø={º≤&ÉT. ø£fió¯ fl
‘Ós∫¡ #·÷&É>± ÄyÓT≈£î sêeT<ä÷‘· ø£ìŒ+#ê&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ÄyÓT≈£î
qeTdüÿ]+∫ »]–q<ä+‘ê ìy˚~+#ê&ÉT. |ü⁄sêD|ü⁄sT¡ wüß&Óq’ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
dü+ø£≥dú‹æ ˝À qTHêï&ÉT nì ‘Ó\T|ü>± ÄyÓT ø±e\dæq düe÷#ês¡eT+‘ê
H˚qT #ÓbÕÔqT ø±ì ˙e⁄ Hê eTH√s¡<ë∏ ìï HÓsy¡ s˚ êÃ* nì ø√]+~. Vü≤qTeT
n˝≤π>qHêï&ÉT. ø±ì ÄyÓT Á|üe÷D+ #˚jT· eTì ìs¡“+~Û+#·>± eTT+<äT
»s¡>e∑ \dæq ø±sê´ìï Ä˝À∫+∫ Vü≤qTeT ªˇø£ÿkÕ] ˙‘√ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
dü+uÛÀ–kÕÔ&TÉ μ nì Á|üe÷D+ #˚XÊ&ÉT. ªsêeTTìøÏ $»j·T+ ÁbÕ|æ+Ô #·{≤ìøÏ
»]–q<ä+‘ê #ÓbÕÔqT kÕe<Ûëq+>± $qT. eTVæ≤sêeDT&ÉT |òTü Às¡‘|· dü Tü ‡
#˚dæ •e⁄ì dü+‘·è|æÔ |üs∫¡ H˚qT b˛sê&˚≥|ü&ÉT j·TT<Δdä eü Tj·T+˝À neTè‘·+
e]¸+#ê*, Ä neTè‘·+ Hê s¡ø+Ô£ ‘√ ø£*dæ eTVæ≤sêeDT&ÉT<ä“$¤ +#ê* nì
524 lsêeT$»j·T+
es¡eT&ç>±&ÉT. n+<äT#˚‘· •e⁄ì ø£+sƒ+¡ ˝Àì ÁuÛeÑ Tsê\T VüQ{≤VüQ{Ïq
bÕ‘êfi≤ìøÏ yÓ[fl neTè‘êìï Á>√* s¡ø+Ô£ ô|q’ e]¸kÕÔsTT. ˇø£kÕ] s¡ø+Ô£
neTè‘·+‘√ ø£*j·T>±H˚ nø£ÿ&É eTVæ≤sêeDT&ÉT<ä“$¤ kÕÔ&TÉ μ nì #Ó|Œæ +~.
á e÷≥\T $q>±H˚ Vü≤qTeT H˚sT¡ >± neTè‘·u≤Û +&Üìï yÓ‘ø· {£ ≤ìøÏ
bÕ‘êfi¯+ yÓfi≤fl&ÉT. neTè‘·≈î£ +&É+ e⁄qï Á|ü<X˚ +¯ ˝Àø£bÕ\≈£î\#˚ s¡ø+Ïå #·ã&ç
<äTs𠓤<´ä yÓTqÆ ~. yê]ì ì]®+∫ neTè‘·≈î£ +&É+ #˚sê&ÉT. nø£ÿ&É qT+&ç
ndü+U≤´ø£+>± ‘·TyÓTà<ä\T H√{Ïì+&Ü neTè‘êìï >¬ ø’ =ì yÓfió¯ ‘·THêïsTT.
|üs«¡ ‘ê˝¢≤+{Ï X¯Øsê\T >∑\ Ä ÁuÛeÑ Tsê\qT Vü≤qTeT eT≥ºTu…{≤º &ÉT. Ç+‘·˝À
y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·+ e+{Ï Äø±s¡+ >∑\ ÁuÛeÑ Ts¡Hêj·T≈£î&ÉT ø√|ü+‘√ Vü≤qTeT ô|ø’ Ï
\+|òTæ +#ê&ÉT. ˇø£ÿ eTTwº|æ ÷üò ‘êìπø s¬ ø£ÿ\T $]– øÏ+<ä |ü&ܶ &ÉT. øÏ+<ä|&ü >É ±H˚
Ä ÁuÛeÑ Ts¡+ Bqe<äqT&Ó’ e÷s¡T‹ #Ó+‘·≈î£ e∫à ªHê≈£î ÁbÕD_Ûø£å ô|≥ºT,
H˚qT ˙≈£î nedüs+¡ e∫Ãq|ü&ÉT kÕj·T|ü&‘É êqTμ nì Á|üe÷D+ #˚jT· >±
Vü≤qTeT Ä ÁuÛeÑ Ts¡sêC≤ìï $&ç∫ô|{º≤&ÉT. yÓ+≥H˚ nø£ÿ&É qT+&ç sê|òTü y˚+Á<äTì
e<›ä≈£î e∫à ÁãVü‰àg+‘√ X¯Á‘·Te⁄qT e~Û+#·eTì dü÷∫+#ê&ÉT.
yêj·TTq+<äqT&ÉT e÷{¢≤&ÉT‘·Tqï+‘·˝À sê|òTü e⁄&ÉT ÁãVü‰àg+ dü+~Û+∫
e<ä\>± eTVæ≤sêeDT\+<äsT¡ q•+#ês¡T. Ä $<Û+ä >± ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ H=+~
dü+kÕs¡‘êbÕ\˙ï |ü{≤|ü+#·˝b’… ˛>± eTVæ≤sêeDT&ÉT Äø±XÊì¬ø–] ‘ês¡\˝À
ø£*dæb˛j·÷&ÉT. ÁãVü‰àg+‘√ eTVæ≤sêeDT&ÉT düeT÷\+>± uÛdÑ àü + ø±>±H˚
<˚e‘·\+‘ê »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚XÊs¡T. Hêj·T≈£î&ç ndüeÔ Tj·T+ #·÷∫
sêøåd£ Tü \+‘ê bÕ]b˛kÕ>±s¡T. Vü≤qTeT ‘√ø£‘√ ùdqq+‘ê #·T{ºÏ ˝ÀVü≤|ü⁄
>∑T+&ÉT‘√ ôdH’ ê´ìï #êeyÓ÷<ë&ÉT. ø=+<äsT¡ sêøåd£ Tü \T Äø±XÊìøÏ m–]
bÕ]b˛j·÷s¡T. ø±ì Vü≤qTeT ‘√ø£‘√ yê]q+<ä]ì ã+~Û+∫ düeTTÁ<ä+˝À
eTT+#ê&ÉT. mes¡T @ ~≈£îÿ≈£î yÓ[‘˚ ‘√ø£ Ä yÓ|’ ⁄ü yÓfifl‚ ~. Ä $<Û+ä >±
‘√ø£s÷¡ |ü+˝À Vü≤qTeT ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê yê´|æ+#ê&ÉT. e÷s¡T‘˚ áX¯«s¡T&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-31 525
Äj·Tq ‘√ø£≈î£ n+‘·T˝Ò<Tä . ÁãVü‰à+&É+ ˝À|ü\ yÓ\T|ü\ >∑÷&Ü ‘√ø£
$Vü≤]+∫+~. <äX~¯ X¯\T #·T{ºÏ sêøåd£ Tü \qT |ü{Ϻ ‘Ó∫Ã+~, eTVæ≤ø±e‹˝À
Ç+{Ï+{Ïì XÀ~Û+∫ |ü⁄s¡Twüß\q+<ä]ì yÓ‘ø· Ï ‘Ó∫à ˝ÀVü≤|ü⁄ >∑T+&ÉT‘√
#·÷sí+¡ #˚XÊ&ÉT. uÛsÑ \Ô¡ qT Ç+{¢À <ë∫ Ád”\Ô T <ë]ø£&+ɶ ì\ã&¶Üs¡T. ø±ì
‘√ø£ e<ä\ø£ s¡V≤ü dü´dú˝ü ≤\˝À e⁄Hêï ≈£L&Ü sêøåd£ Tü \qT |ü{Ϻ ‘Ó∫Ã+~.
Vü‰Vü‰ø±sê\T $TqTïeTT{º≤sTT. >∑÷&Û#É ês¡T\T á yês¡qÔ T #·+Á<äùdq≈£î
ìy˚~+#ês¡T. ªeTeTTà\qT #·+|æ‘˚ C≤qøÏ MT<ä ˇfºqÒ ì e÷s¡T‹øÏ #Ó_‘˚
MT≈£î á Ä|ü<ä ‘·|ü ‘·T+~μ nì #·+Á<äùdq dü\Vü‰ #Ó|Œü >± Ä ñbÕj·T+e\¢
»qT\+‘ê s¡ø+Ïå #·ã&¶Üs¡T.
<˚e‘·\+‘ê »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚dæ sêeT\ø£ÎD, yêj·TT≈£îe÷s¡T\ô|’
|ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|æ+#ês¡T. eTVæ≤sêeDTì eTs¡Dø±s¡D+ m˝≤ ‘Ó*dæ+<äì
kÂ$TÁ‹ì Á|ü•ï+#ê&ÉT sêeTT&ÉT. Vü≤qTeT+‘·Tì e<›≈ä î£ yÓ[fl X¯Á‘·Tøåj £ T· +
ø±e&ÜìøÏ @y˚T$T #˚kÕ&√ n&É>e∑ \dæ+<äHêï&ÉT. lsêeTT&ÉT Áù|eT‘√
e÷s¡T‹ì >∑{>Ϻ ± Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îì $#ês¡e<äq+‘√qTqï e÷s¡T‹ì
#·÷∫ ÁbÕDdüU≤! ˙e⁄ ‘·\e+#·T≈£îìñHêïy˚$T? @+ »]–+<√ Hê≈£î
#Ó|üŒeTì Vü≤qTeT+‘·Tì eTTU≤ìï Áù|eT>± ì$Tsê&ÉT lsêeTT&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT neT÷˝≤Á>∑+ »]–q<ä+‘ê $e]+#ê&ÉT. #·+Á<äùdq≈£î
$TeTTà\qT ‘·q e<›≈ä î£ rdüTø=kÕÔqì >∑{>Ϻ ± Á|üe÷D+ #˚dæ e#êÃqHêï&ÉT.
Ä e÷≥ $ì sêeT#·+Á<äT&ÉT |üø|£ øü ± q$« ªVü≤qTe÷! ˙e⁄ nbÕs¡yTÓ qÆ
‘Ó*$>∑\yê&çy.˚ H˚qT @ø£|rü ïÁe‘·T&Éqì m˝≤ $düà]+#êe⁄. ˙ Á|üe÷D≤ìï
H˚qT Á‘√dæ|⁄ü #·Ã˝ÒqT. H˚Hê <äTs¡«´düHêìøÏ bÕ\Œ&É˝qÒ T. ˙e⁄ eTVü‰y˚T<Ûë$$.
@<√ ñbÕj·Te÷˝À∫+#·μeTì ø√sê&ÉT.
e÷s¡T‹ yÓ+≥H˚ #·+Á<äùdq Ç+{ÏøÏ yÓ[fl lsêeTTì rdüTø=kÕÔqT
>∑{Ϻ eT+#·+ e⁄+~ø£<ë nì n&ç>±&ÉT. #·+Á<äùdq q$« >∑{Ϻ eT+#·+
526 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-31 527

y˚sTT+∫ |üP\‘√ n\+ø£]+∫ |ü\Ts¡ø±\ $˝≤dü edüTeÔ ⁄\ qT+∫+~. ø=ìj·÷&Üs¡T. »j·T»j·T<Ûë«Hê\T $Tqï+{≤sTT. n+<ä]˙ sê$+∫ á
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·+Á<äùdq‘√ ªeT+#·+ $]–q≥ºsTT‘˚ lsêeTT&çøÿ£ &É ˇø£ÿ ÁãVü‰à+&É+˝ÀH˚ e÷s¡T‹e+{Ï uÛÑ≈£îÔ&ÉT ˝Ò&ÉT. Äj·Tq Á|ü‘ê|ü+ e\q
øåD£ + ñ+&É&TÉ . ‘·sê«‘· Hêπø+ u≤<Û´ä ‘· ˝Ò<Tä μ nì düŒwº+ü #˚XÊ&ÉT. #·+Á<äùdq yêqs¡T\+‘ê <Ûqä T´\sTTHês¡ì s¡|Tüò TMs¡T&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì Á|ü‘êbÕìï ‘êH˚
eT+#·+ mqï{Ïø° $s¡><∑ ìä ã<äT\T |ü*øÏ+~. yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT dü«j·T+>± ø=ìj·÷&Ü&ÉT.
‘êqT ÁbÕD<ëq+ #˚dæq ÁuÛÑeTsêìï sê$+∫ me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü n–ï|ü⁄sêD+˝À á ø£<qä∏ T ãVüQdüT+<äs+¡ >± yê´düT&ÉT e]í+#ê&ÉT.
n]{≤≈£î˝≤ eT+#êìï |üP]Ô>± ˝À˝À|ü\ ‘=*∫y˚j·Te\dæ+<äì <ëì kÕsê+X¯+ ÁãVü‰àq+<ä es¡<Tä &Óq’ l<Ûsä T¡ &ÉT $e]+#ê&ÉT. dü«dæ!Ô
ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. n˝≤π>qì Ä»„ >¬ ø’ =ì Ä ÁuÛeÑ Ts¡+ |üì |üP]Ô#d˚ +æ ~.
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeTTì #·+Á<äùdq Ç+{ÏøÏ rdüTø=#êÃ&ÉT.
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. dü<ë #·‘T· s¡T˝…q’
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT eT+#·+ô|’ ≈£Ls√Ã>±H˚ eT+#·+ bı&çbı&ÉsTT´+~. yÓ+fH˚
|ü+&ç‘T· \T á sêeTø£<qä∏ T ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT ãj·T\T<˚sê&ÉT. #·+Á<äùdq Bq+>± e÷s¡T‹ e+ø£ #·÷dæ ªz
yêqsê! ˙e⁄ ø£|{ü $Ï . ˙y˚ á eT+#êìï Ä $<Û+ä >± ‘=*|æ+#êe⁄. ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT Hê e<›≈ä î£ e∫ÃHê ≈£L&Ü Hê eTH√s¡<Mä∏ T&˚s˝¡ <Ò Tä . H˚qT
ìqTï X¯|dæ Tü HÔ êïq+~. Ä e÷≥ $ì s¡|Tüò THê<∏Tä ìøÏ <äjT· ø£*– ÄyÓT eTT|üŒ~ ˇø£≥e n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
‘·\ô|’ #˚‹qT+∫ ª˙e⁄ ~>∑T\T |ü&eÉ <›Tä . n+<äyTÓ qÆ á <Ûë´qeT÷]Ôì ˙
Vü≤è<äjT· +˝À ìs¡+‘·s+¡ uÛÀ–+#·T. H˚qT sêuÀj˚T ø±\+˝À lø£èwíßü &ÉH’Ó
ne‘·]+∫q|ü&ÉT ˙e⁄ dü‘´· uÛ≤eTee⁄‘êe⁄μ nì nuÛj Ñ T· $T#êÃ&ÉT.
s¡|Tüò TsêeTTì e÷≥\T $ì ÄyÓT düe÷~Ûd‹æú H=+~+~. ‘·<Tä |ü]
eTVæ ≤ ø±e‹ q>∑ s êìøÏ eTø£ s ¡ < Û ä « Eì sêE>± ìj· T $T+#ê&É T
lsêeT#·+Á<äT&ÉT. sêeT\ø£ÎDT\qT uÛTÑ C≤\ô|’ møÏÿ+#·Tø=ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
m–] q\, ˙\, n+>∑<,ä C≤+ãe+‘·T\‘√ ø£\dæ dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#˚ dü]ø£˝≤¢
Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘êìï #˚sê&ÉT. düôdq’ ´+>± $;ÛwDü T&ÉT, düTÁ^e⁄&ÉT |üsT¡ >∑Tq
m<äTs=#êÃs¡T. Áù|eT>± düTÁ^e⁄&ÉT, $;ÛwDü T&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫ Wsê!
á <˚V‰ü ìï ~>∑<÷ä &çà ˙≈£î düeT]Œ+#ê\Hêïs¡T. ÄX¯Ãs¡´+>± e÷s¡T‹e+ø£
#·÷∫ eTT˝¢Àø±˝¢À ≈£L&Ü ˙ ø°]Ô yê´|æ+∫+~. ˙ »qà <Ûäq´eTì

n<Ûë´j·TeTT - 32
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
uÛøÑ £Ôe\¢uÛÑT&ÉT, Á‹uÛÑTeH˚X¯«s¡T&ÉT, s¡Ds¡+>∑BÛs¡T&Ó’q s¡|òüTT|ü‹
düTy˚˝≤#·\+ô|’ ìs¡à˝≤ø±X¯+˝À |üPsí¡#·+Á<äTì˝≤ XÀ_Û˝¢≤&ÉT. yêqs¡T\
»j·T»j·T<Ûë«Hê\T $ì, s¡|Tüò TMs¡T&ÉT nVæ≤eTVæ≤sêeDT\ dü+Vü≤]+∫
Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+ #˚sê&Éqï yês¡Ô ‘Ó*dæ, sêeDT&ÉT |üse¡ T∫+‘êÁø±+‘·T&ÓH’ ê&ÉT.
eTqdüT‡˝À Ç+Á<äõ‘·TìÔ ‘·\#·T≈£îì m+‘√ øå√_Û˝≤¢ &ÉT. Je#·Ãe¤ +˝≤ Áã‹øÏ
Á|üj÷Ó »qy˚TeTT+<äqT≈£îHêï&ÉT. B|ü+˝Òì >∑èVü≤+˝≤, eTT≈£îÿ˝Òì eTTK+˝≤,
ø£+{ÏbÕ|ü\T ˝Òì ø£fifl¯ ˝≤, Ç+Á<äõ‘·T˝Ô ìÒ \+ø£ ø£fi≤$V”≤qyÓT+Æ ~ n+≥÷
\+ø±~Û|ü‹ <äT:K+‘√ ø£+|æ+∫, <ëìøÏ ø±s¡DyÓTÆq sêeT\ø£ÎDT\ô|’
ø√b˛Á<˚ø+£ ‘√ }–b˛j·÷&ÉT. \+ø£˝ÀqTqï ôdH’ ê´qï+‘ê dæ<+äΔ #˚jT· eTì
Äq‹#êÃ&ÉT. ÄC„≤|æ+#·>±H˚ j·TT<Δuä sÒÛ T¡ \T ô|<›mä ‘·TqÔ ÁyÓ÷>±sTT. yÓ+≥H˚
$T–*q Á|ü<ëÛ qT\+‘ê ‘ês¡\T #·+Á<äTì |ü]y˚w+æº ∫q≥ºT sêeDTì #Ó+‘·
#˚sês¡T. #·‘·Ts¡+>∑<äfi≤\‘√ sêeDT&ÉT \+ø£qT+&ç ãj·T\T<˚sê&ÉT.
ndü+U≤´ø£+>± e⁄+&˚ ø±\“\eTT, nX¯«<äfi≤\T, s¡<∏ë\T mqïì
˝…øÿÏ +#·>\∑ eTT. |üs«¡ ‘·deü ÷qyÓTqÆ >∑»ã˝≤\T ø√{≤qTø√≥¢T ãj·T\T<˚sêsTT.
sêeDTì eTTK´s¡<ä∏ ø±+‹eTT+<äT y˚sTTdü÷s¡T´\ ø±+‹≈£L&Ü dü]b˛\<äT.
<ëìô|’ X¯ÁkÕÁkÕÔ\T <Û]ä +∫ sêeDT&ÉT Äd”qT&ÓH’ ê&ÉT. sêeDT&ÉT j·TT<ΔëìøÏ
sêe&É+ #·÷∫ yêqs¡T\T ø√|ü+‘√ #Ó≥T¢ , sêfi¯ófl #˚ã÷ì øπ ø£\T y˚d÷ü Ô
|üsT¡ >∑Tq e#êÃs¡T. sêeDT&ÉT $+{ÏøÏ u≤D≤ìï dü+~Û+∫ >∑T] #·÷düT+Ô &É>±
yêqs¡T\T X¯Á‘·Tôd’q´+ô|’ |üs¡«‘·es¡¸+ ≈£î]|æ+#ês¡T. sêeDT&ÉT
ndü+U≤´ø£+>± e~*q u≤D≤\T Á‘·T{Ï˝À |üs«¡ ‘ê\qT #Û~˚ +∫ |æ+&ç#d˚ æ
ôdH’ ê´ìøÏ Äe\ |ü&yÉ k˚ ÕsTT. yÓTs¡T|ü⁄ ø£+fÒ røå£yÓTqÆ u≤D≤\qT ndü+U≤´ø£+>±
D
n<Ûë´j·TeTT-32 529
sêeDT&ÉT e<ä\>± Ä <Ûë{ÏøÏ ‘·≥Tº ø√˝Òø£ yêqs¡>D∑ ≤\T yÓqT~]>±sTT.
Ç~ >∑eTì+∫ Á|ü#+· &ÉMs¡T&ÉT, s¡Ds¡+>∑BsÛ T¡ &Óq’ njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT $+{Ï
HÓ≈î£ ÿ ô|{ºÏ ‘·«s¡>± u≤D≤ìï dü+~Û+#ê&ÉT.
ø£s÷¡ Œs¡+ n–ï‘√ ‘·\|ü&‘ç ˚ n–ï }s¡≈î£ +≥T+<ë? |ü⁄*<ä>s∑Z ≈¡ î£ eèwüu+ÑÛ
eùdÔ ô|q’ |ü&≈É î£ +&Ü e⁄+&É>\∑ <ë? Ä $<Û+ä >± Á|ü‘ê|üd÷ü s¡T´&ÉT, Á‘·T{Ï˝À
ìyê]+#ê&ÉT. y˚<ë+‘·T\T m+‘·{Ï yê´eVü‰]ø£ #·sá HÓH’ ê ˇø£ÿe÷≥‘√
K+&ç∫q≥ºT sêeDT&ÉT y˚ùd u≤D≤\ø£+fÒ nyÓ÷|òüTyÓTÆq u≤D≤\Ty˚dæ
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT ìyê]+#ê&ÉT. n\\‘√ ì+&çq düeTTÁ<ëìï n>∑dTü ´Ô &ÉT ˇπøkÕ]
$T+–q≥¢T, dü÷s√´<äjT· + ø±>±H˚ Nø£≥T¢ e÷j·TeTsTTq≥¢T, nbÕs¡+>±
es¡¸+ ≈£î]ùdÔ <ëyêq\+ eT≥Te÷j·TeTsTTq≥¢T, uÛ÷Ñ ‘ê\T mìï <äTcÕÿsê´\T
#˚dHæ ê yê{Ï Ä≥\T j·TeTTì eTT+<äT kÕ>∑q≥¢T, düT&ç>±*øÏ y˚T|ò÷ü \T
#Ó˝≤¢ #Ó<Tä s¡sTTq≥¢T, sêeTTì m<äT≥ @ nÁkÕÔ\T |üì#˚jT· ø£b˛>± <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT
ìX‚Ãwºßü &ÉsTTHê&ÉT. Ä |ü]dú‹æ #·÷∫ sêeDT&ÉT ø√b˛Á~≈£î&Ô ’Ó |ü+#ê>∑Tï\e+{Ï
◊<äT ìsê«DX¯sê\qT sêeTTì ô|ø’ Ï e~˝≤&ÉT. sê|òTü e⁄&ÉT yê{Ïì ìyê]+#˚
˝À|ü\ yÓTs¡T|ü⁄y˚>+∑ ‘√ n$ nø£kÕà‘·T>Ô ± e∫à X¯Øs¡+>∑T+&Ü Äe*yÓ|’ ⁄ü ≈£î
<ä÷düTø¬ fi≤flsTT. @ $<Û+ä >± eTqà<∏uä ≤D≤\≈£î e÷s¡T‹ ø£˝≤Œ+‘·+ es¡≈î£
#·*+#·˝<Ò √, Ä $<Û+ä >± ◊<äTu≤D≤\T X¯Øsêìï N\TÃ≈£î+≥÷ yÓ[flHê
nuÛ<Ò ´ä yÓTqÆ sêeTTì eÁ»ø£e#·ø±j·T+ #Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ˝¡ <Ò Tä . |ü<Tä HÓq’ >=&¶*É ‘√
ã\+>± ø={ºÏHê #Ó≥ºT #·*+#·q≥ºT, m+‘· es¡¸+ ≈£î]dæHê |üs¡«‘·+
#·*+#·q≥ºT, <äTwºüß\T mìï ì+<ä\Ty˚dæHê kÕ<ÛäTe⁄\ n+‘·s¡+>∑+
$ø£\+ø±q≥ºT, Á|üV‰ü¢ <äTìøÏ $wü+ sTT∫ÃHê <Ûs’Ó ê´ìï M&Éq≥ºT, n‹>∑+;ÛsT¡ &Óq’
sêeTT&ÉT nDTe÷Á‘·+ ≈£L&Ü ‘·q kúÕHêqTï+&ç ø£<\ä ˝Ò<Tä . sêeTTì X¯Øs¡+
>∑T+&Ü ◊<äTu≤D≤\T <ä÷düTø¬ fi≤flj·Tì sêeDT&ÉT dü+‘√wæ+#ê&ÉT. Ç+‘·˝À
sêC≤~ÛsêE, ì|ü⁄DT&ÉT, s¡Dø√$<äT&Ó’q s¡|òüTTHê<∏äT&ÉT @&ÉTu≤D≤\qT
530 lsêeT$»j·T+
sêeDTìô|’ $&ç#ê&ÉT. Ä @&ÉTu≤D≤\T sêeDTì >∑T+&Ó\T N*à \+ø£˝À
|ü&ܶ sTT. Ä <Óã“≈£î sêeDT&ÉT eT÷]ä˝≤¢ &ÉT. n‹ düT≈£îe÷s¡eTsTTq sêeTTì
X¯Øs¡+qT+&ç ◊<äTu≤D≤\T <ä÷düTø¬ fi¯fl&É+ >∑eTì+∫, Áù|e÷‹X¯jT· +‘√
\ø£ÎDT&ÉT sêeTTì yÓqø£ ì\ã&ç eÁ»ø£e#êìï dü]#˚dæ ns¡#Δ +· Á<äu≤D+‘√
sêeDTì kÕs¡~∏ì dü+Vü≤]+∫, ‘·<äT|ü] |ü~u≤D≤\‘√ sêeDTì
|ü~<Ûqä TdüT‡\qT #Û~˚ +#ê&ÉT. Ç+‘·˝À $;ÛwDü T&ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫à y˚>+∑ >±
mì$T~ u≤D≤\T y˚dæ sêeDTì s¡<∏ëì≈£îqï mì$T~ >∑TÁsê\qT
eT≥ºTô|{º≤&ÉT. yÓ+≥H˚ ˇø£ÿ u≤D+‘√ dü÷{Ï>± sêeDTì s¡<<ä∏ «äÛ C≤ìï
H˚\≈£L˝≤Ã&ÉT.
X¯øìÔÏ #Û~˚ +#·&+É
Ç+‘·˝À sêeDT&ÉT Ç+ø=ø£ s¡<ë∏ ìï ‘Ó|Œæ +∫ n+<äT˝À ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.
sêeDT&ÉT s¡ø|Ô£ bæ ÕdæjTÆÓ , Á|üfij
¯ ÷· –ïe˝… øå√_Û*¢ |üse¡ T<ës¡TDyÓTqÆ eTVü‰X¯øìÔÏ
>¬ ø’ =ì $;ÛwDü Tìô|’ Á|üj÷Ó –+#ê&ÉT. nìyês¡´yÓTqÆ Ä X¯øÔÏ eTVæ≤eT ‘Ó*dæ
\ø£ Î DT&É T eTT+<ä T ø=#êÃ&É T . <ës¡ T DyÓ T Æ q Ä X¯ g ü + eTT+<ä T ≈£ î
<ä÷düTø=düT+Ô &É>± \ø£ÎDT&ÉT &Ü\Te˝… $;ÛwDü Tì eTT+<äT ì*#ê&ÉT.
yÓTs¡T|ü⁄y>˚ +∑ ‘√ edüTqÔ ï Ä X¯øôÔÏ |’ \ø£ÎDT&ÉT u≤D+ y˚jT· >± n~ Äø±X¯+˝ÀH˚
eT÷&ÉTeTTø£ÿ˝…’ sêøåd£ ôü dq’ ´+ ô|q’ ã&ç+~. eT+Á‘êìï dü]>Z± »|æ+#·øb£ ˛‘˚
eT+Á‘·+ ñ#·Ã]+∫q yêìH˚ ø£ã[+∫q≥¢TÄ X¯øÔÏ ndüTs¡T\ ô|ã’ &ç yê]ì
<ä>+∑Δ #˚d+æ ~. X¯øÔÏ e´súe¡ TsTT+<äì ‘Ó*dæ sêeDT&ÉT $;ÛwDü Tì‘√ ª\ø£ÎDTì
yÓqTø£ ì\ã&ç @+ j·TT<Δ+ä #˚kÕÔe⁄sê? zØ eT÷sâê! sêeTTì‘√ ø£\dæ
dü+ø£{≤ìï ø=ì‘Ó#êÃe⁄. ;<ä @&ÉT|ü⁄\T @&çà #·ø£ÿ>± ˙ ÁbÕD≤ìï
s¡øåÏ+#·T≈£îHêïe⁄. y˚TeT+‘ê sêøå£dü dæ+Vü‰\eTT. ˙e⁄ e÷˝À qø£ÿ˝≤
»ìà+#êe⁄. ≈£î˝≤_Ûe÷Hêìï e<ä*ô|{ºÏ X¯Á‘·Te⁄ X¯sD¡ TC§#êÃe⁄. ìqTï
ÇHêïfi¯ófl b˛wæ+#·&+É , ã÷&ç<˝ä À |ü˙ïs¡T b˛dæq≥ºT. X¯yêìøÏ X¯è+>±s¡+
n<Ûë´j·TeTT-32 531
#˚dæ }πs–+∫q≥ºT e´sú+¡ μ nì ì+~+#ê&ÉT. ã<äT\T>± $;ÛwDü T&ÉT ªˇπs
ãT~ΔV≤” qT&Ü! <äXÁ¯ ^yê! ø£|{ü !° eT*qT&Ü! H˚qT s¡|Tüò T|ü‹ì X¯sD¡ TC§∫Ã
»qqeTs¡D≤r‘·T&Éj÷· ´qT. H˚qT ˙≈£î Væ≤‘·e⁄ #ÓbÕŒqT. ø±ì ˙e⁄ sêEqqï
>∑s«¡ +‘√ ≈£î˝≤qï+‘ê HêX¯q+ >±$+#êe⁄. ìqTï ≈£L&É s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
‘·|Œü ø£ e~ÛkÕÔ&TÉ μ nq>± sêeDT&ÉT ø√b˛Á~≈£î&Ô ’Ó |üfió¯ fl |ü≥|ü≥ ø=s¡T≈£î‘·÷
Äy˚X+¯ ‘√ }–b˛j·÷&ÉT. ªìqTï kÂ$TÁ‹ s¡ø+Ïå #ê&ÉT. Ç|ü⁄&ÉT yêìH˚ ã÷&ç<ä
#˚kÕÔqT. nCÒjT· T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T ì≈£î+_Û\˝À Vü≤‘·+ #˚d+æ B‘·&.˚ ô|ìï~Û
nsTTq n‹ø±j·TTì M&˚ øåD£ +˝À bı≥ºq ô|≥ºT≈£îHêï&ÉT. ø±ì ás√E
j·TT<Δ+ä ˝À kÂ$TÁ‹ ÁbÕD≤\T rkÕÔqTμ nì |ü*øÏ \+ø±|ü‹ <Û>ä <∑ >äÛ ∑ yÓT]ùd
X¯øÏÔì bı~˝ÀqT+&ç ãj·T≥≈£î rkÕ&ÉT. <ëì ‘˚»düT‡‘√ »>∑‘·Ô+‘ê
ì+&çb˛sTT+~. y˚sTT dü÷s¡T´\T<äsTT+#êsê nqï+‘· ‘˚»düT‡‘√ Ä X¯øÔÏ
Á|ü # · + &É + >± yÓ * –+~. <ëìï#· ÷ ùdÔ ø±\<ä + &É y ˚ T »>∑ ‘ · T Ô q +‘ê
dü+Vü≤]+#·{≤ìøÏ ne‘·]+∫+<ë nqï≥¢T, Á|üfi¯j·÷–ï•K\T ø±\Tì
H√{ÏqT+&ç m–dæ edüTHÔ êïj·÷ nqï≥¢T, Á|üfij ¯ T· ø±\ y˚T|ò÷ü \ e÷≥TqT+&ç
yÓ\Te&çq yÓTs¡Tù|yÓ÷ nqï≥¢T, dü|øÔü √{Ï eT+Á‘· ‘˚»dü‡+‘ê n+<äT˝À
ìøå|Ï +Ôü #˚dqæ ≥¢T+~. n≥Te+{Ï X¯øìÔÏ eTj·TT&ÉT n\¢T&Óq’ sêeDTìøÏ
ø±qTø£>± Ç#êÃ&ÉT. Ä eTj·TX¯øìÔÏ Ç+‘·es¡≈î£ me]ô|’ Á|üj÷Ó –+#·˝<Ò Tä .
<ëìì Á|üdTü ‘Ô +· sêeDT&ÉT kÂ$TÁ‹ô|’ Á|üj÷Ó –+#ê&ÉT. Hê´düdVü ≤æ ‘·+>±
eT+Á‘·+ »|æ+∫ e<ä\>± <ëì <Ûë{ÏøÏ qeK+&Ü\˝À uÛ÷Ñ $T Äø±X¯+
<ä<]ä› ˝¢≤sTT. Ä X¯øÔÏ eTT+<äT y˚sTT yÓTs¡T|ü⁄\T ≈£L&Ü yÓ\yÓ\ b˛j·÷sTT.
düeTTÁ<äT&ÉT uÛÑj·T$Vü≤«\T&Ó’Hê&ÉT. ~ø±Œ\≈£î\ s√e÷\T uÛÑj·T+‘√
ìø£ÿu§&ÉT#·T≈£îHêïsTT. <˚e‘·\T $e÷Hê˝¢À bÕ]b˛j·÷s¡T. yêqs¡T\T |üs«¡ ‘·
>∑TVü≤˝¢À <ëø=ÿHêïs¡T. eT÷]ä*q¢ yê¬ses¡÷ ‹]– C≤>∑è‘·+ ø±e&É+˝Ò<Tä .
Çs¡T|üø±å \T uÛj Ñ T· +‘√ ~≈£îÿ‘√#·ø£ eTVü‰Ms¡T\‘√ düV‰ü |üsT¡ >∑T˝…‘êÔsT¡ . Ä
532 lsêeT$»j·T+
düeTj·T+˝À ÁãVü‰à+&Üìπø <Ûs’Ó ê´ìï#˚à e÷s¡T‹ |üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. e÷s¡T‹
ã\+˝À »>∑C{…® .Ϻ Ä X¯øìÔÏ m&ÉeT#˚‘√Ô |ü≥Tº ø=ì $]#˚ùd+‘·˝À n~ ªÁd”μ>Ô ±
e÷]b˛sTT e÷s¡T‹‘√ ª˙e⁄ ÁãVü≤à#ê]q+{≤e⁄. |üsÁ¡ d”\Ô qT m+<äT≈£î
|ü≥Tº ≈£î+{≤e⁄. ‘·«s¡>± qqTï yÓfifl¯ ˙. H˚qT sêeDTì ≈£îe÷¬sqÔ T. kÂ$TÁ‹ì
e]+#êqT. eTTVüQsêÔìøÏ y˚fie¯ ⁄‘·T+~. ‘·«s¡>± yÓfi좯 e«eTì Áã‹e÷*+~.
Ç+Á~j·÷\qT »sTT+∫q yê&ÉT, jÓ÷–jÓTÆ q e÷s¡T‹ Ád”Ô ø£<ë nì <äjT· ‘·\∫
‘·{≤\Tq e~˝ÒkÕ&ÉT. Ä X¯øÔÏ yÓ+≥H˚ |üPs¡«s¡÷|ü+ <Û]ä +∫ Á|üfij ¯ T· +
düèwºdæ ÷ü Ô yÓ[flb˛sTT+~. yêqs¡<fiä +¯ ˝À Vü‰Vü‰ø±sê\T #Ó\sπ >±sTT. <˚e‘·\T
eTj·TX¯øÔÏ me]MT<ä |ü&TÉ ‘·T+<√ @yÓ÷ nì uÛj Ñ T· +‘√ #·ø‘Ï T· \j·÷´s¡T.
‘·qyÓù’ | eTH√y˚>+∑ ‘√ edüTqÔ ï Ä eTj·TX¯øìÔÏ #Û~˚ +#·{≤ìøÏ \ø£ÎDT&ÉT
u≤D≤ìï Äø£sêí +‘·+ kÕ]+#ê&ÉT. Ç+‘·˝À Ä X¯øÔÏ yÓTs¡T|ü⁄ y˚>+∑ ‘√ e∫Ã
Vü≤è<äjT· +˝À >∑T#·TÃø=ì, eøå'£ dú˝ü ≤ìï #·÷sí+¡ #˚dæ M|ü⁄>∑T+&Ü ãj·T≥≈£î
e∫Ã, |üè~∏«ì N\TÃ≈£îì bÕ‘êfiÀ<äø±\˝À ø£]–b˛sTT+~. Çø£ÿ&É kÂ$TÁ‹
X¯Øs¡+ n#˚‘q· +>± H˚\ô|’ |ü&eç ⁄+~. eT{ºÏ ≈£î+&É eTTø£ÿ˝…q’ ≥¢T, >±*øÏ
|üqdü eø£ÿ˝…q’ ≥¢T, düT$TÁ‘êq+<äqT&ÉT ∫ÛHêï_ÛqïyÓTHÆ ê&ÉT. j·TT<Δ+ä ˝À kÂ$TÁ‹
H˚\≈£L˝≤&Éqï yês¡Ô $ì yêqs¡T\+‘ê XÀø£‘|· ⁄ü ˝Ô ’… Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚jT· kÕ>±s¡T.
Ä ôVAs¡T≈£î <˚e‘·\+‘ê >∑T$T>∑÷&Üs¡T. $;ÛwDü T&ÉT ô|<›ä øπ ø£yd˚ æ düTÁ^e⁄ì,
s¡|Tüò Tq+<äqTì |æ\∫ \ø£ÎDTì e<›≈ä î£ |üsT¡ >∑Tq yÓfi≤fl&ÉT. Ä <äèX¯´+
#·÷dæ n+>∑<Tä &ÉT, q\T&ÉT, ˙\T&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT, düTùwDT&ÉT, X¯su¡ TÑÛ &ÉT,
>∑ej·TT&ÉT, Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ düV‰ü yêqs¡T\+‘ê >∑T+&Ó\T u≤<äT≈£î+≥÷
|üs¡T>∑Tq e#êÃs¡T. n+<äs¡÷ ÄÁø£+~dü÷Ô kÂ$TÁ‹ #·T≥º÷ #˚sês¡T.
s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT \ø£ÎDTì Á|üøÿ£ H˚ ≈£Ls¡TÃì n#˚‘q· +>± #·÷&ÉkÕ>±&ÉT. Ä
<äèX¯´+ #·÷&É{≤ìøÏ Vü≤è<äj·T$<ës¡ø£+>±e⁄+~. M|ü⁄˝À qT+∫ s¡ø£Ô+
Ádü$düTqÔ ï~. eTT≈£îÿ|ü⁄{≤\e<›ä #˚sTTô|{ºÏ #·÷&É>± XÊ«dü Ä–b˛sTT+~.
n<Ûë´j·TeTT-32 533
ø£fió¯ fl mÁs¡u≤sêsTT. Äø£sêí +‘·+ kÕ]+∫q $+{Ï˝Àì u≤D+‘√ düV‰ü
ìX‚Ãwü‘º +· >± H˚\ô|’ |ü&eç ⁄Hêï&ÉT. s¡e«+‘·≈L£ &Ü ÁbÕD#·\q+ ˝Ò<Tä . Ç~
#·÷∫ sêJeH˚Á‘·T&ÉT H˚\ô|’ã&ç >∑T+&Ó\T u≤<äTø√kÕ>±&ÉT. yÓ+≥H˚
$;ÛwDü T&ÉT d”‘êsêeTTì nqTqsTT+∫ ≈£Ls¡TÃ+&Éu{… ≤º &ÉT. \ø£ÎDTì ‘=&Éô|’
u…≥ºT≈£îì sêeTT&ÉT ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. \ø£ÎDTì eTTK+˝À eTTK+ ô|{ºÏ
njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT, ªÁbÕDdüU≤! Hê e÷≥ $qT. Hê‘√ ˇø£ÿkÕ] e÷{¢≤&ÉT.
ø=+#Ó+ ø£fió¯ fl‘Ó]∫ Hê e+ø£ #·÷&ÉT. ˙e⁄ düT≈£îe÷s¡T&Ée⁄. u≤\T&Ée⁄.
Á|ü‘ê|ü+˝À ˙ ø°]Ô eTT˝¢Àø±\˝À ì+&çb˛sTT+~. eqyêdü+˝ÀqTqï á
|ü<ëÛ ï\T>∑T dü+e‘·‡sê\T eT+∫ |ò˝ü ≤\T e÷≈£î ‘Ó∫Ãô|{º≤e⁄. ø±ì ìqTï
H˚qT ñ|üyêdæ>± ñ+#êqT. @+ ‹Hêïeì @ s√p n&É>˝∑ <Ò Tä . Ä ø√|ü+
eTqdüT‡˝À ô|≥ºTø=ì qqTï $&ç∫b˛‘êyê? H˚qT ≈£L&Ü ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚dæ
ìqTï ø£\TdüT≈£î+{≤qT. H˚qT ˇø£ÿ&çH˚ njÓ÷<Û´ä ≈£î e#êÃqì ‘Ó*dæ düT$TÁ‘·
ìqTï >∑T]+∫ n&ç–‘˚ H˚H+˚ düe÷<Ûëq+ #Óù|Œ~. ø£fió¯ fl ‘Ó]∫ #·÷&ÉT.
nqT´\≈£î X¯ø´£ +ø±ì eTT˝¢Àø±\qT Ç+Á<äõ‘·TÔ »sTT+#ê&ÉT. n≥Te+{Ï
Ms¡Tì ˙e⁄ u≤D≤\‘√ ∫Á‘·e<Ûä #˚dæ #·+ù|XÊe⁄. ˙≈£î X¯óuÛ+Ñ ø£\>±\ì
<˚e‘·\T Ä•düT+Ô &É>± H˚{Ï j·TT<Δ+ä ˝À ˙e⁄ XÊX¯«‘·+>± X¯jT· ì+#êe⁄.
˙e\¢ uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\T ≈£L&Ü ÁbÕD≤\T $&ÉTkÕÔsT¡ .μ nì sêeTT&ÉT
XÀøÏdTü +Ô &É>± Vü‰Vü‰ø±sê\T e÷Ás√à>±sTT. j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À X¯Á‘·T düeTTK+˝À
XÀøÏ+#·&+É øå±Á‘·<säÛ à¡ + ø±<äT. eTT+<äT X¯Á‘·Te⁄qT z&ç+∫ |æ<|ä ü kÂ$TÁ‹øÏ
eTq≈£î ‘√∫q≥¢T ñ|ü#êsê\T #˚jT· e#·TÃ. e÷qy√‘·eÔ ÷! s¡|Tüò Tq+<äHê!
\ø£ÎDTì >∑÷]à uÛÑj·T|ü&Éqedüs¡+ ˝Ò<äT. u≤D≤ìï #˚|ü{ºÏ sêeDTì
e~Û+#·eT+≥÷ $+{Ïì #˚‹ø£+~+#ê&ÉT |üse¡ TuÛ≈Ñ î£ &Ô q’Ó $;ÛwDü T&ÉT.
sêøå£dü≈£î\ yÓ’XÊ«qs¡T&ÉT, s¡Ds¡+>∑BÛs¡T&Ó’q s¡|òüTTsêeTT&ÉT ˝Ò∫
ÁãVü‰à+&Üìï ø£ã[+#˚ ø±\Tì˝≤ <Ûqä Twü+º ø±s¡+ #˚jT· >± >∑+≥\˙ï >∑D>∑D
534 lsêeT$»j·T+
yÓ÷>∑kÕ>±sTT. uÛ÷Ñ $T‘√ düV‰ü Ä~X‚wßü &ÉT ≈£L&Ü ‘·\&¢ ˝ç ≤¢ &ÉT. dü|bÔü Õ‘êfi≤\T
ø£\es¡|&ü ܶ sTT. lsêeTTì ø√bÕìï #·÷∫ ns¡D´+˝Àì >∑», dæ+Vü≤, XÊs›÷¡ \,
uÛ÷Ñ ‘· >∑D≤\˙ï $>∑‘J· e⁄˝…H’ êsTT. <ëX¯s~¡ ∏ Vü≤è<äjT· +˝À ñbıŒ+π> Áø√<Ûä
‘·s¡+>±\ ôVAs¡T, eÁ»+ ø£+fÒ ã*w˜üyÓTÆq s¡|òüTTHê<∏äTì }s¡Te⁄qT
#·÷&É{≤ìøÏ j·TeTTìπø X¯ø£´+ ø±˝Ò<äT. s¡|òüTTq+<äqT&ÉT sêeDTì‘√
ªkÂ$TÁ‹ô|’ X¯øìÔÏ y˚dæ mø£ÿ&É≈î£ bÕ]b˛‘·THêïe⁄? ìqTï Hê X¯sê|ò÷ü ‘·+‘√
#·÷sí¡+ #˚kÕÔqTμ nHêï&ÉT. kÂ$TÁ‹ eTs¡DÏ+#ê&Éqï Äq+<ä+˝ÀqTqï
<äXe¯ TTKTì ô|ø’ Ï dæ+Vü≤ã\T&Óq’ sêeTT&ÉT \+|òTæ +#ê&ÉT. $wü|Pü ]‘·yTÓ qÆ
Ä~X‚wßü ì e+{Ï, düeTTÁ<ä+˝À ã&Éu≤q\+ e+{Ï, Á|üfij ¯ T· ø±\ yÓTs¡T|ü⁄\
e+{Ï u≤D≤\‘√ ì+&çq ‘·÷D°s+¡ qT+&ç s¡|Tüò T|ü‹ ˇø£ÿu≤D+ y˚jT· >±H˚
ø√{≤qTø√≥¢ sêøåd£ Tü \ •s¡dTü ‡\T H˚\sê˝≤sTT. ø£\T>∑T˝À qT+&ç yÓ\Te&˚
düsŒ¡ +˝≤, |ü⁄]$|æŒq eTj·T÷s¡+˝≤, >∑&‘ç¶ √ ì+&çq |üs«¡ ‘·+˝≤, ñyÓTà‘·øÔ ±j·T
MT<ä ñ+&˚ eTTfi¯fl˝≤ sêeDTì X¯Øs¡eT+‘ê X¯se¡ Tj·TeTsTT+~. sêeDT&ÉT
yê&çjTÆÓ q u≤D≤\T y˚dHæ ê @+ Á|üj÷Ó »q+ ø£qã&É˝<Ò Tä . ‘·*¢ e÷≥ø√dü+
|üs¡X¯ósêeTT&ÉT øå£Á‹j·Tdü+Vü‰s¡+ >±$+∫q≥ºT, kÂ$TÁ‹ H˚\≈£L\>±H˚
s¡|òüTTMs¡T&ÉT sêøå£dü dü+Vü‰s¡+ >±$+#ê&ÉT. >∑s¡T&ÉT&ÉT bÕeTT\qT
dü+Vü≤]+∫q≥ºT, X¯+ø£sT¡ &ÉT Á‹|ü⁄sêdüTs¡T\qT uÛdÑ àü + #˚dqæ ≥ºT, Á|üfij ¯ ÷· –ï
ø£˝≤Œ+‘·+˝À düsê«ìï ‘·q˝À ©q+ #˚dTü ≈£îqï≥ºT, ‘ês¡ø±düTs¡Tì ôdH’ ê´ìï
wüDTàKT&ÉT, >±&ÛÜ+<Ûäø±sêìï dü÷s¡T´&ÉT, |üs¡«‘ê\qT <˚y˚+Á<äT&ÉT
uÛ Ñ e uÛ Ñ j · ÷ \qT C„ ≤ q+, bÕbÕqï+‘ê HêeT+ n+‘· + #˚ d æ q ≥¢ T ,
Á|ü‘ê|üd÷ü s¡T´&Óq’ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT X¯Á‘·T‘êsê>∑D≤\qT $<Û«ä +dü+ #˚XÊ&ÉT.
Á|üj÷· >∑˝À kÕïq+#˚ùdÔ ø√{Ï»qà\ bÕbÕ\T øå±fi¯qyÓTqÆ ≥ºT, ‘·e÷\˙\T&Óq’
sêeTTì Á|üuÛÑ+»HêìøÏ X¯Á‘·Ty˚T|òüTdüeT÷Vü‰\T ∫ÛHêï_ÛqïeTj·÷´sTT.
H˚\≈£L*q sêøåd£ <ü fiä ≤\q+‘ê yê©àøÏ ˝…øÿÏ +#ê&ÉT. eT~+∫q >∑C≤\T
n<Ûë´j·TeTT-32 535
|ü~y˚\T, |ü~\øå\£ >∑TÁsê\T sö‘·T\‘√ düV‰ü , @ã~ \øå\£ s¡<ë∏ \T kÕs¡~‘∏ √
düV‰ü H˚\sê˝≤sTT. q÷s¡Tø√≥¢ ø±\“\+ eTs¡DùÏ dÔ ˇø£ yÓTT+&Ó+ ô|ø’ Ï
˝ÒdTü +Ô <äì n+{≤s¡T. n˝≤+{Ï ø√{ÏyTÓ T+&Ü\T Ä s¡Ds¡+>∑+˝À Hê≥´+
#˚jT· kÕ>±sTT. ˇø£ÿkÕ] sêeTT&ÉT <Ûqä Twº+ü ø±s¡+ #˚jT· >±, Ä Á|ü‹<Û«ä ìøÏ
|ü<Tä Hê\T>∑T >∑+≥\T ÁyÓ÷>∑T‘·THêïj·÷ nqï≥¢T>± ñ+~. ns¡j Δ ÷· eT+
es¡≈î£ >∑+≥\T >∑D>∑D≤ ÁyÓ÷>∑T‘·T+&É>± Ä X¯u≤› ìøÏ H˚\sê*q sêøåd£ Tü \qT
˝…øÿÏ +#·&+É X‚wßü ìøÏ ≈£L&Ü kÕ<Û´ä + ø±˝Ò<Tä . y˚<ë+‘· XÊg Á|ü#+· &É >∑sq¡® ˝≤
sêeTø√<ä + &É ≥+ø±sê\T $qã&¶ Ü sTT. dü H êàsZ ¡ + ˝À dü + #· ] +#˚
kÕ<ÛäT|ü⁄+>∑e⁄ì˝≤ sêeTu≤D+ |üj·TìùdÔ eT÷sâ¡Tì $‘·+&Éyê<ä+˝≤,
uÀj·Tyê&Óq’ yê©àøÏ q&Ée&ç˝≤, sêeDTì X¯sê\T <ë]‘·bÕŒsTT. sêeTTì
u≤D<Ûë{ÏøÏ sêøåù£ d+Á<äT&ÉT ~Å>“∑ e¤ TT&ÓH’ ê&ÉT. Çs¡TôdH’ ê´\˝ÀqT m≥T#·÷∫Hê
sêeTs¡÷|üy˚T >√#·]+∫+~. ø√{≤qTø√≥¢ s¡|òüTTMs¡T\T u≤Des¡¸+
≈£î]|ædTü +Ô &É>± <äX~¯ X¯\˝À m≥T #·÷∫Hê, <äXø¯ +£ sƒT¡ ìø° <äXs¯ <¡ ‘ä∏ q· j·TTì
s¡÷|ü+ ‘·|Œü y˚sπ ø£qã&É˝<Ò Tä . eTT+<äT, yÓqTø£, ≈£î&ç, m&ÉeT n+‘·{≤
<Ûqä TsΔê]jÓTÆ q lsêeTT&˚. sêøåd£ Tü \˝À yêqs¡T\˝À |òTü qXÊ´eTT&Óq’ sêeTTì
dü«s¡÷|üyT˚ n+‘·{≤ >√#·]+∫+~.
sêeDT&ÉT Ä+‘·s´¡ +˝À |ü]øÏ+#·>± nø£ÿ&É≈L£ &Ü »>∑H√àVü≤qT&Óq’
sêeTT&˚ ì\ã&ç e⁄Hêï&ÉT. eTqdüT‡, ãT~Δ, ∫‘·+Ô n+‘·'ø£sD¡ ≤\˙ï ≈£L&Ü
sêeTeTj·TeTj·÷´sTT. <äX+‚ Á~j·÷\T, |ü+#·ÁbÕD≤\T, |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\T,
|ü+#·yêdüq\T, #·‘·T]«<Ûä<˚Vü‰edúü\T, uÛÀ>∑kúÕq+ düs¡«+ lsêeTs¡÷|ü
eTsTT+~. Ä$<Ûä+>± düs¡«Á‘ê sêeTs¡÷|ü+ >√#·]+∫+~. sêeDT&ÉT
|ü]øÏ+∫ #·÷&É>± s¡<∏ä+, kÕs¡~∏, <Ûä«»+, #ê|ü+, u≤D+ n+‘ê
s¡|òüTTMs¡eTj·TeTsTT+~. s¡<∏ä+ <ä>Z∑s¡ sêeTs¡÷|ü+ ø£qã&É>± s¡<∏ëìï
n~Ûs√Væ≤+#ê&ÉT. ∫es¡≈î£ n+‘·sê“Vü‰´\˝À ≈£L&Ü sêeTT&˚ yê´|æ+#·>±
536 lsêeT$»j·T+
bÕ]b˛e&ÜìøÏ ≈£L&Ü mø£ÿ&Ü #√≥T <=s¡ø˝£ <Ò Tä . nDTπsDTe⁄\‘√ düV‰ü
ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê m≥T#·÷∫Hê sêeTT&˚. sêeDT&ÉT u≤D≤\T e~˝Òdæ
s¡<+ä∏ qT+&ç H˚\ô|’ <ä÷ø£>± uÛ÷Ñ $Tô|’ ≈£L&Ü sêeTs¡÷|üyT˚ . uÛj Ñ T· +‘√ yÓq≈£îÿ
‹]– #·÷&É>± sêøåd£ yü êVæ≤ì |üsT¡ >∑Tq edüTHÔ êïs¡T. nπs! sêeTT&=düTHÔ êï&Éì
uÛj
Ñ T· +‘√ ô|<›>ä ± øπ ø£ y˚dæ eTT+<äT≈£î ‹]– #·÷&É>± \+ø£+‘ê sêeTs¡÷|ü+>±
ø£qã&ç+~. ø√≥ ãTs¡TE\ô|’ ≈£L&Ü sêeTT&˚ ì\ã&çe⁄Hêï&ÉT. @+ #˚j÷· ˝À
‘√#·ø£ n&Éø‘£ sÔÓ ˝¡ À |ü&ɶ yêìe˝… sêeDT&ÉT \+ø£≈î£ bÕ]b˛j·÷&ÉT.
bÕ]b˛sTT e∫Ãq |æXÊ#·+e˝… sêeDT&ÉT eT+~s¡+ Á|üy˚•+∫
eT+&√<ä]øÏ »]–q düe÷#ês¡eT+‘ê $e]+#ê&ÉT. ªÁ|æjT˚ ! H˚qT Hê
X¯øÏÔkÕeTsúê´\‘√ \ø£ÎDTì dü+Vü≤]+#êqT. ø±ì sêeTT&ÉT düs¡«Á‘ê
yê´|æ+#ê&ÉT. Ä <Ûë{ÏøÏ H˚qT bÕ]b˛sTT Çø£ÿ&É≈î£ e#êÃqT. düT+<äØ!
ã≥º˝ÀqTqï ø£d÷ü ]Ô U≤∞ nsTTHê yêdüq $T–* e⁄qï≥ºT, X¯óuÛ≤X¯óuÛÑ
ø£sà¡ \T #˚dqæ ‘·sT¡ yê‘· ø°]Ô $T–* e⁄qï≥ºT, kÕj·T+ø±\+ dü÷s¡T´&Éd$Ôü T+∫q
‘·sT¡ yê‘· ms¡T|ü⁄<qä + $T–*ñqï≥ºT, Á|ü#+· &É Á|üu+ÑÛ »q+ ‘·sT¡ yê‘· eèøå±\ô|’
<ëì ‘êøÏ&ç $T–* ñqï≥ºT, qBÁ|üyêVü≤+ ‘·–qZ ‘·sê«‘· ãTs¡<ä $T–*
ñqï≥ºT Hê X¯Øs¡+˝À uÛj Ñ T· + Ç+ø± b˛˝Ò<Tä . ndüTs¡>T∑ s¡TyÓq’ X¯óÁø±#ês¡T´\T
Hê≈£î eTè‘·T´+»j·TeT+Á‘·+ ñ|ü<•˚ +#ês¡T. H˚qT <ëìì nqTc˜Õq+ #˚kÕÔqTμ
nHêï&ÉT sêeDT&ÉT. ã<äT\T>± eT+&√<ä] ª<äXe¯ TTU≤! e´sú+¡ >± Ä eT+Á‘·+
nqTc˜Õq+ #˚jT· e<›Tä . n+‘·ø+£ f… áX¯«s¡Tì $TÁ‘·T&Óq’ sêeTTì ùdïVü≤+
#ÓsTT´ ˝Ò<ë j·TT<ΔëìøÏ yÓ[fl ôVAsêôVA]>± j·TT<Δ+ä #˚sTTμ n+~. ø±ì
\+πøX¯ó&ÉT ÄyÓT e÷{ ô|&É#$Ó q ô|{ºÏ ≈£î{Ï\ø£sà¡ \˝À eTTì–b˛j·÷&ÉT.
yÓ+≥H˚ ôVAeT+ #˚j·T&ÜìøÏ uÛÑ÷$T˝À ˇø£ s¡Vü≤dü´yÓTÆq >∑TVü≤qT
ì]à+#ê&ÉT. düø\£ dü+uÛ≤sê\T >¬ ø’ =ì ‘êqT <ëì˝À Äd”qT&Éj÷· ´&ÉT.
ø±\H˚$T nH˚ sêøåd£ Tü ì |æ\∫, ªyêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT Á<√D≤Á~ì rdüTø=kÕÔ&TÉ .
n<Ûë´j·TeTT-32 537
˙e⁄ ‘·«s¡>± yÓ[fl, <ë]ø±∫ e÷s¡T‹ Á|üjT· ‘êïìï $|òTü ï+ #˚dæ Á<√D–]ì
ã\e+‘·+>± rdüTø¬ fi¯ófl ˝Ò<ë ˙ ã\|üsêÁø£e÷ìï Á|ü<]ä Ù+∫ Vü≤qTeT+‘·Tì
dü+Vü≤]+#·T. ˝Ò<ë HêHê$<Ûë\T>± Vü≤qTeT+‘·Tì e÷sZe¡ T<Û´ä +˝À e÷≥˝¢À
ô|≥ºT. sêÁ‹ eTT–dæ ‘Ó\¢yês¡>±H˚ kÂ$TÁ‹ ÁbÕD+ b˛‘·T+~μ nì
ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ ø±\H˚$T sêøåd£ ùü dq‘√ ãj·T\T<˚] $Á|üyw˚ +ü <Û]ä +∫
<ë]˝À ø±|ü⁄ø±kÕ&ÉT.
Vü≤qTeT Á<√D≤#·˝≤ìï eT∞fl ‘˚e&É+
Çø£ÿ&É s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT <Ûqä Tsê“D≤\qT $dü]+® ∫ kÂ$TÁ‹ #Ó+‘·
≈£Ls¡TÃì $|üØ‘·+>± <äT:œ+#· kÕ>±&ÉT. n|ü&ÉT yÓ<’ ´ä ì|ü⁄DT&Óq’ düTùwDT&ÉT
kÂ$TÁ‹˝Àì ø£e[ø£\qTã{ºÏ dü÷s¡T´&ÉT<äsTTùdÔ ÁbÕD+ b˛‘·T+<äì #ÓbÕŒ&ÉT.
Á<√D≤#·˝≤qTï+&ç me¬sH’ ê dü+Jeìì rdüT≈£îì eùdÔ yÓ+≥H˚ kÂ$TÁ‹
e÷eT÷\T eTìwüe⁄‘ê&ÉT. Hê\T>∑Tø√≥¢ jÓ÷»Hê\ <ä÷s¡+ yÓ[fl sêÁ‹˝À|ü\
|üs«¡ ‘êìï rdüT≈£îsêyê* nì #Ó|Œü >± s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT yêqs¡T\ e+ø£
#·÷XÊ&ÉT. ø±sê´ìï kÕ~Û+#·˝eÒ Tì yêqs¡T\+‘ê ‘·\\T ~+#·T≈£îHêïs¡T.
Ç~#·÷∫ ø£fifl¯ qT+&ç ˙s¡T ø±]b˛‘·T+&É>± s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT düãÔ TΔ&H’Ó ê&ÉT.
|ü s ¡ e T <ës¡ T DyÓ T Æ q |ü ] dú æ ‹ ì >∑ e Tì+∫ eTè‘· T ´e⁄ #Ó * ø±&Ó ’ q ,
d”‘êXÀø£V≤ü s¡DT&Óq’ n+»H˚jT· T&ÉT sêeTTìøÏ kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿs¡+#˚d,æ
ªeTT˝¢Àø±~Û|⁄ü &Óq’ sêeT#·+Á<ë! MTs¡T <äT:œ+#·e\<äT. eT÷&ÉeÁ|üV‰ü s¡+
˝À|ü\ H˚qT Á<√D≤#·˝≤ìï rdüTø=kÕÔqTμ nì |ü*ø±&ÉT. Ä e÷≥\≈£î
lsêeTT&ÉT Äq+<äu]ÑÛ ‘·T&Ó’ ªkÂ$TÁ‹ dü+|üPsí+¡ >± ˙ _Ûøô£å |’ Ä<Ûës¡|&ü ç
ñHêï&ÉT. n‘·&øç Ï ÁbÕD<ëq+ #˚dæ ùdïVü≤uÛ≤e+‘√ #˚jT· ÷‘·˙j·Te\dæ+~μ
nHêï&ÉT. Ä e÷≥\T $ì j·TX¯d«æ njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä ìøÏ »j·TeTT! »j·TeTT!
n+≥÷ e÷s¡T‹ ñ‘·sÔ ~¡ X¯>± Äø±XÊìøÏ m–sê&ÉT. eTqdüT˝À lsêeTTì
düà]+∫ ÁbÕD$TÁ‘·Tì sTT+≥ Á|æj·TyÓTÆq edüTÔe⁄ <ë#·T≈£îqï≥¢T
538 lsêeT$»j·T+
lsêeT#·sD¡ ≤\qT ‘·q n+‘·s+¡ >∑+˝À uÛÁÑ <ä|sü #¡ ê&ÉT. kÕ>∑s+¡ ˝À \eD+˝≤,
Äø±X¯+˝À ©qeTsTTq >±*˝≤ sêeTbÕ<ë\ô|’ eTqdüT‡ \>∑ï+#˚dæ
yêj·TTq+<äqT&ÉT m–]b˛j·÷&ÉT. >∑sT¡ &ÉT&ÉT øås° ê_Δ <ë{Ïq≥ºT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
>±*ø£+fÒ y˚>+∑ >± kÕ–b˛j·÷&ÉT. ‘·\ô|’ ‘√ø£qT+#·Tø=ì sêeTHêe÷ìï
|ü<|˚ <ü ˚ düà]dü÷,Ô Ç+ø± Ç+ø± ô|ø¬’ –sê&ÉT. ˇø£ÿ >∑&j ç T· ø±\+ ˝À|ü\
dü|BÔü «bÕ\T <ë{Ï Á<√D≤#·\+ <ë|ü⁄qTqï eT+<äsê#·˝≤ìï #·÷XÊ&ÉT. <ëì
ø±+‹ #·+Á<äTì‘√ düe÷q+>± ø¬ ˝’ ≤dü–] e˝… X‚«‘·esí+¡ ø£*–, ø£s÷¡ Œs¡+
e˝… dü+|üPsí+¡ >± o‘·\‘ê«ìï ø£*– ñqï~. bÕ\düeTTÁ<ëìï eT~∏+∫q|ü&ÉT
yÓ*øÏe∫Ãq qe˙‘·>√fi¯+˝≤, ìs›√wæøÏ ø°]Ô ‘êq+‘·≥ n<˚ e∫Ãq≥¢T, uÛ÷Ñ $T˝À
qT+&ç Áø=‘·>Ô ± ‘Ó\ø¢ \£ Te $ø£d+æ ∫q≥¢T Ä |üs«¡ ‘·+ $sêõ\¢T‘·Tqï~.
ø±\H˚$T eè‘êÔ+‘·+
<ëìøÏ ˇø£ jÓ÷»q <ä÷s¡+˝À ø±\H˚$T Áu≤Vü≤àD y˚w+ü <Û]ä +∫,
sêøåd£ Tü \qT •wüß´\T>± #˚dæ ÄÁX¯e÷ìï düèwº+æ #ê&ÉT. nø£ÿ&É |ò˝ü ≤\‘√
ì+&çq eèøå±\T, ìs¡à\yÓTqÆ ˙{Ï‘√ ì+&çq düs√es¡+, $XÊ\yÓTqÆ j·T»„XÊ\,
ôVAeT≈£î+&É+, j·T»„y~˚ ø£ n˙ï j·T<∏ë$~Û>± ñHêïsTT. mH√ï j·T»„bÕÁ‘·\T
ôVAeT≈£î+&É+ #·T≥º÷ $sêõ\¢T‘·THêïsTT. dü$T<Û\ä T, <äs“¡ \¤ T n˙ï dæ<+äΔ >±
e⁄+#·ã&¶ÜsTT. nqï düÁ‘ê\qT eT≥ºTu…fÒº ìXÊ#·sT¡ &Óq’ ø±\H˚$T ø=+>∑»|ü+
#˚dü÷Ô e÷s¡T‹sêø£¬ø’ m<äTs¡T#·÷&ÉkÕ>±&ÉT. >∑H˚ïs¡Tø±j·T yÓTs¡T|ü⁄e˝…,
<ë+_Û≈î£ ì X¯ówüÿC„≤q+ e˝…, ø±+dü´ $Á>∑V‰ü \qT eTT+<äT+#·Tø=ì $Áø£sTT+#˚
yêìe˝… ≈£Ls=ÃHêï&ÉT. Ç+‘·˝À yêj·TTdüT‘·T&ÉT <ä|Œæ ø£‘√ n≥TÇ≥T #·÷&É>±,
Ä ø£|{ü Ï |üsT¡ >∑Tq e∫à e÷s¡T‹øÏ qeTdüÿ]+∫, ªeTVü‰|ü⁄s¡Twüß˝…q’ MT
<äsÙ¡ q+#˚ Hê »qà <Ûqä ´yÓT+Æ ~. kÕ«MT! <äjT· #˚dæ MTs¡T á s√E e÷
Ä‹<∏´ä + d”«ø£]+#·+&ç. <äTs¢u¡ yÑÛ TÓ qÆ MT <äsÙ¡ q+ Hêø° s√E ø£*–+~. MTs¡T
m\¢|ü &É÷ Çø£ÿ&˚ e⁄+&É+&ç ˝Ò<ë ø£˙dü+ ˇø£ÿs√C…H’ ê e÷‘√ >∑&|É +ü &çμ
n<Ûë´j·TeTT-32 539
nì y˚&TÉ ø=q>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT m+‘√ dü+‘√wæ+#ê&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
Á|üdüqï+>± eTT+<äT ø±s¡´+ #ê˝≤ eTTK´yÓTÆq~. Hê≈£î #·\¢ì ˙fi¯ófl
Ç∫Ãq≥¢sTT‘˚ düø˝£ À|ü#êsê\T #˚dqæ f¢.Ò ø±\H˚$T m+‘√ y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT.
ø±ì e÷s¡T‹ n+^ø£]+#·˝<Ò Tä . <ë+‘√ $ø£\ eTqdüTÿ&Ó’ •wüß´\‘√ á
yêqsêìøÏ ˙fi¯ófl Çe«+&ÉHêï&ÉT. J$‘·+˝À eTs¡\ y˚s¬ e]˙ n&ç>π neø±X¯+
˝Ò≈î£ +&Ü e÷s¡T‹øÏ $|òTü ï<˚e‘· e⁄qï düsd¡ Tü ‡qT #·÷|æ+#ês¡T. Ä $|òTü ï<˚e‘·
|üse¡ T<ës¡TDyÓTqÆ ~. <ëì <˚V≤ü eTT |üs«¡ ‘· düe÷qyÓTqÆ ~. ˙fi¯ófl Á‘ê>∑&ÜìøÏ
e∫Ãq Jyê\HÓìï+{ÏH√ n~ uÛøÑ +Ïå ∫+~. Ä ø=\qT˝À ˙fi¯ófl ‘ê>∑{≤ìøÏ
e÷s¡T‹ ≈£Ls=Ãq>± Ä »\<˚e‘· e÷s¡T‹ ø±\T |ü≥Tº ≈£î+~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
<ëì yÓT&É |ü≥Tº ø=ì ãj·T≥≈£î ˝≤– >∑T+&Ó\ô|’ ˇø£ ‘·qTï ‘·qï>± n~
yÓ+≥H˚ eTs¡D+Ï ∫+~. <ëì X¯Øs¡+˝À qT+&ç ˇø£ ~yê´+>∑q yÓ\Te&ç,
e÷s¡T‹ bÕ<ë\ô|ã’ &ç »]–q eè‘êÔ+‘·eT+‘ê ìy˚~+∫+~. H˚qT dü«sZ+¡ ˝Àì
<˚yê+>∑qqT. n+<ä>‘∑ qÔÓ qï nVü≤+ø±s¡+‘√ me«]˙ ˝…øÿ£ ô|≥º˝<Ò Tä . ˇø£
‘·|dü «æ ì #·÷dæ H˚q|üV‰ü dü´+ #˚dqæ +<äT≈£î ªbÕ|”! ˙e⁄ $|òTü ï<˚e‘·y’Ó |ü&eç ⁄+&ÉTμ
nì XÊ|ü$T#êÃs¡T. H˚qT XÊbÕìï ñ|üd+ü Vü≤]+#·eTì ÁbÕ]ú+#·>± yês¡T
ªÁ<√D≤#·˝≤ìï rdüT≈£îb˛e&ÜìøÏ sêÁ‹øÏsêÁ‹ e÷s¡T‹ ekÕÔ&TÉ . Äj·Tq
‘·|Œü ø£ ìqTï ñ<Δ]ä kÕÔ&TÉ . Ä e÷≥ á s√E ì»yÓT+Æ ~μ nì ‘·q ø£<ä∏ #Ó|Œæ
e÷s¡T‹‘√ Ä <˚yê+>∑q ªø±\H˚$T ø£|≥ü sêøåd£ Tü &ÉT. eTT˙X¯«s¡T&ÉT ø±&ÉT.
ìqTï dü+Vü≤]+#·{≤ìøÏ sêeDT&ÉT n‘·ìì Áù|πs|æ+#ê&ÉTμ nì #Ó|æŒ
dü«sZ¡|ü<∏ä+˝ÀøÏ m–]b˛sTT+~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ø±\H˚$Tì #·÷∫ ªá
<äTsê‘·Tàì ‘·|Œü ø£ •øå+Ï #·e\dæ+<˚μ nqT≈£î+≥T+&É>± ø±\H˚$T ªe÷e+{Ï
eT+∫ Áu≤Vü≤àDTìøÏ >∑Ts¡T<äøDÏå @$Te«>∑\s¡T?μ nì n&ÉT>∑>±, e÷s¡T‹
ø±\H˚$T >∑T+&Ó\ô|’ ˇø£ÿ b˛≥T bı&ç#ê&ÉT. <ë+‘√ ◊<äT jÓ÷»Hê\
X¯Øs¡+ >∑\ sêøå£düT&ÉT m<äTs¡T ì*#ê&ÉT. Vü≤qTeT ndüTs¡Tì‘√ sTTø£
540 lsêeT$»j·T+
Ä\dü´yÓT+<äT≈£î? ‘·«s¡>± #Ó|ü . m+<äTøÏøÿ£ &çøÏ e#êÃe⁄? n+≥÷ yê&ç
ø±fi¯ófl |ü≥Tº ≈£îì H˚\øπ dæ ø=≥º>± ø±\H˚$T ÁbÕD≤\T >±*˝À ø£*dæb˛j·÷sTT.
n~ #·÷∫ $T>∑‘ê •wüß´\T \+ø£≈î£ bÕ]b˛j·÷s¡T.
ø±\H˚$Tì H˚\øπ dæ u≤~q X¯ã+› $ì |ü<ëÛ ï\T>∑Ty˚\ >∑+<Ûsä T¡ «\T
|üsT¡ >∑Tq e÷s¡T‹ô|ø’ Ï <ä+&Ó‘êÔsT¡ . ø±≈£î\˙ï ø£\dæ dü÷s¡T´ì, eT÷sâT¡ \+‘ê
ø£*dæ yê#·dŒü ‹ì |ü≥Tº ø√yê\qTø=qï≥ºT, Vü≤qTeT+‘·Tìô|ø’ Ï <ä+&Ó‘êÔsT¡ .
øåD£ +˝À Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yês¡+<ä]˙ –s¡–sê ‹|æŒ H˚\øπ dæ u≤<ä>± n+<äs÷¡
eTs¡DÏ+#ês¡T.
eTqdüT‡˝À kÂ$TÁ‹ì >∑÷]à ∫+‹dü÷Ô Vü≤qTeT+‘·T&ÉT nø£ÿ&çqT+&ç
yÓ+≥H˚ m–] ‘·«]‘·>‹∑ ì Á<√D≤Á~ #Ó+‘· #˚sê&ÉT. Á<√D≤Á~ n|üs+¡ õe˝…,
Äø±X¯+˝À yÓTs¡T|ü⁄ e˝… yÓT]dæb˛‘·Tqï~. Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷&É>±H˚ Á<√D≤Á~
uÛj Ñ T· $Vü≤«\T&Ó’ áj·Tq qqTï rdüT≈£îb˛e&ÜìøÏ eTs¡˝≤ e#êÃ&ÉT. mø£ÿ&ç
sêeTT&√ mø£ÿ&ç sêeDT&√ ˇø£kÕ] e∫à rdüTø¬ fi≤fl&ÉT. Äj·TTwü߸ rs¡>±H˚
e#˚à eTè‘·T´e⁄˝≤ ‹]– m<äT≥e∫à ì\ã&¶Ü&ÉT. $y˚ø+£ ‘√ Ä˝À∫+∫
|üì#˚ùdÔ mH√ï $|ò÷ü ï\T ‘=\–b˛‘êsTT. Ä zwü~Û e\¢ øåD£ + øåD£ + mH√ï
nqsúê\T ø£\T>∑T‘·THêïsTT nì eTqdüT˝À ‘·\b˛kÕ&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
|üs«¡ ‘·+ m<äTs¡T>∑ ì\ã&ç #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ qeTdüÿ]+∫ ô|<›>ä ± >=+‘Ó‹Ô
ª\ø£ÎDTì X¯øÔÏ #Û~˚ +∫+~. n+<äs÷¡ <äT'K+˝ÀqTHêïs¡T. Á‹˝Àø£bÕ\≈£î&Óq’
lsêeTTìøÏ ˙e⁄ y˚T\T #˚jT· e\dæ+~. eTè‘·d+ü Jeì Wwü<ëÛ ìï Hê≈£î
düeT]Œ+#·T ˝Ò<ë ˙e⁄ nø£ÿ&É<ëø± qqTï nqTdü]+#·T. <ëìe\¢
njÓ÷<Ûë´BÛXó¯ &ÉT dü+‘·è|ü⁄&Ô eÉ ⁄‘ê&ÉT. ˙ ø°]Ô eTT˝¢Àø±˝¢À ô|s¡T>∑T‘·T+~.
e÷≥˝¢Àã&ç‘˚ düeTj·T+ <ë{Ïb˛‘·T+~ ‘·«s¡>± ø±˙!μ nHêï&ÉT. düe÷<Ûëq+>±
Á<√D≤Á~ ªeTs¡ÿ{≤! bÕeTs¡T&Ü! N{ÏøeÏ ÷{ÏøÏ m+<äT≈£î ekÕÔe⁄? ˙≈£î Wwü<+äÛ
Ç#˚Ã~˝Ò<Tä . H˚qT nø£ÿ&É≈î£ e#˚Ã~ ˝Ò<Tä μ nì sT÷dü&+ç #·T≈£î+~. ã<äT\T>±
n<Ûë´j·TeTT-32 541
Vü≤qTeT ªˇπs! Á<√D≤ÁB! ìs›j ¡ ÷· ! K\T&Ü! eTVü‰eT*qT&Ü! ˇπs ãT~ΔV≤” Hê!
ìqTï øåD£ +˝À ô|fi¯fl–+∫ \+ø£≈î£ rdüTø¬ fi≤ÔqTμ n+≥÷ ‘√ø£qT #ê∫
|üs«¡ ‘·+ #·T≥º÷ eT÷&ÉTkÕs¢T¡ ‹|æŒ ô|ø’ Ï ˝Ò|æ ns¡#‹˚ ˝À ô|≥ºTø=ì Vü≤qTeT
Äø±XÊìøÏ m–] kÕ–b˛j·÷&ÉT. #·+Á<äT&ÉT Ç~ #·÷∫ @$T n<äT“¤‘+· !
Vü≤qTeT |üs¡«‘·+ ¬>’ø=ì Äø±X¯e÷sZ¡+˝À m˝≤ |üj·TìdüTÔHêï&Ü! nì
ÄX¯Ãs¡´#·øÏ‘·T&Éj·÷´&ÉT.
uÛsÑ ‘¡ -· Vü≤qTeT düe÷>∑eT+
nø£ÿ&É q+~Á>±eT+˝À uÛÑs¡‘·Tìø=ø£ <äTdü‡«|üï+ e∫Ã+~. ˇø£
q\¢{yÏ ê&ÉT e∫à ‘·q ≈£î&ç#s˚ TTì $T+π>XÊ&ÉT. ø£\es¡|&ü ç ˝Ò#ê&ÉT uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT.
$|üØ‘·yÓTÆq Ä dü«|üïyês¡Ô $ì edæw˜üß&ÉT ªd”‘êkÂ$TÁ‹ düVæ≤‘·+>±
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT øπ eå T+>± e⁄+&ÉT>±ø£! Ç~ <äTwºü dü«|üï+. XÊ+‹j·÷>∑+
#ÓjT· ´e\dæ+<äμHêïs¡T. yÓ+≥H˚ ôVAeTÁ<äyê´\T ‘Ó|Œæ +∫ ø¬ øπ’ sT÷q+<äqT&ÉT
j·÷>∑+ #˚dü÷Ô ÄVüQ‘·T\T düeT]ŒdüTÔ+&É>± ô|<›ä n–ï|üs¡«‘·+ H˚\ô|’
|ü&TÉ ‘·T+<ë nqï≥¢T>±, Äø±X¯e÷sZ+¡ ˝À b˛‘·Tqï Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷#ê&ÉT.
edæwßü˜ &ÉT uÛj Ñ T· ÁuÛ≤+‘·T&ÉT ø±>± nø£kÕà‘·T>Ô ± e∫Ãq á n]cºÕìï ‘·÷≥¢T
bı&ç∫ ˇø£ eT÷\ |ü&˚kÕÔqT. MTs¡T XÊ+‘·∫‘·TÔ˝…’ ñ+&Ée\dæ+<äì
<Ûs’Ó ´¡ e#·Hê\T |ü*ø±&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ‘·«s¡‘«· s¡>± |üPsíêVüQ‹ #˚dæ j·÷>∑+
eTT–+∫ $+{Ïì >¬ ø’ =ì sêeTHêeT;C≤+øÏ‘y· TÓ qÆ yê&çu≤D≤ìï Äø£sêí +‘·+
kÕ]+∫ $&ç#ê&ÉT. yÓTs¡T|ü⁄˝≤>± Ä u≤D+ Äø±X¯e÷sZêq #·]+∫ |üs«¡ ‘·+‘√
düV‰ü Vü≤qTeT+‘·Tì #˚‹ì $T+–y˚d+æ ~. e÷s¡T‹ sêeTHêeTdüàs¡D #˚d÷ü Ô
eT<ä>»∑ +ô|’ |üs«¡ ‘·+ |ü&≥ɶ T¢ ô|<›>ä ± øπ ø£yd˚ æ H˚\ô|’ |ü&ܶ &ÉT.
sêeTHêeTdüàs¡D $ì uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫à #·÷&É>± eTVü‰|üs«¡ ‘·+
#˚ã÷ìq n<äT“¤‘y· TÓ qÆ yêqs¡+ H˚\ô|’ ã&çe⁄+~. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT Áù|eT‘√ ª$TÁ‘·e÷!
542 lsêeT$»j·T+
˙e⁄ mes¡T? sêeTHêeT»|ü+ #˚dTü qÔ ï ìqTï #·÷&É>±H˚ Hê≈£î ùdïVü≤uÛ≤e+
ø£*–+~μ nì n&ç>±&ÉT. yêj·TTq+<äqT&ÉT Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚d÷ü Ô ª\ø£ÎDT&ÉT
m˝≤ eTè‘· T ´eTTK+˝À+∫ ãj· T ≥|ü & É > ∑ \ &É T ? dü ÷ s√´<ä j · T yÓ T Æ ‘ ˚
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ≈£L&Ü ÁbÕD‘ê´>∑+ #˚kÕÔ&TÉ μ nì ÄÁø√•+#ê&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT
H˚\ô|’ ≈£Ls=Ãì ªÁbÕDdüU≤! Hê≈£î j·T<∏ësúêìï $qï$+#·T. @<√ $|üØ‘·+
»]–q≥¢T+~μ nì n&ç>±&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ˙yÓes¡ì Á|ü•ï+#·>± uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT
ªH˚qT sêeTTì <ëdüT&Éqìμ ã<äT\T|ü*ø±&ÉT. ª˙e⁄ sêeDTì ø£+f… m+‘√
nqsú¡+>±$+#êe⁄μ n+≥÷ »]–q<ä+‘ê #Ó|æŒ <äX¯eTTKT&ÉT X¯øÏÔ
Á|üj÷Ó –+∫q+<äTe\¢ \ø£ÎDT&ÉT H˚\≈£L˝≤&ÉT. n‘·&ìç J$+|ü#j ˚ T· &ÜìøÏ
H˚˙ Á<√D≤#·˝≤ìï rdüTø=ìb˛‘·THêïqT. ˙≈£î ‘Ó*j·Tø£ Ä ø±sê´ìøÏ $|òTü ï+
ø£*–+#êe⁄. dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#˚ ˝À|ü\ á |üs«¡ ‘êìï mes¡T rdüT≈£îb˛‘ês¡T?
düeTsú¡T&ÉT, ø£èbÕfi¯óe⁄ nsTTq s¡|òüTTsêeTT&ÉT m<äTs¡T #·÷∫ m+‘√
n\dæb˛sTTe⁄+{≤&ÉT, nì #Ó|Œü >± uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ªHê\T>∑Tø√≥¢ jÓ÷»Hê\
<ä ÷ s¡ + qT+&ç |ü s ¡ « ‘êìï rdü T ø=∫Ãq ˙e⁄ áX¯ « s¡ T &É e ⁄ ‘· | ü Œ
y˚sT¡ ø±<äì|ædTü qÔ ï~. dü÷s√´<äjT· + ˝À|ü\ |üs«¡ ‘êìï rdüT≈£îì \+ø£≈î£
yÓfifl¯ ˝Òøb£ ˛‘˚ n+‘·ø+£ fÒ nqsú+¡ @yÓTHÆ ê ñ+≥T+<ë? ø£|X” «¯ sê! H˚H˚ sêeTTì
<ëdüT&ÉqsTT‘˚ ìqTï |üs«¡ ‘·+‘√ düV‰ü ˇø£ÿ ìeTTwü+˝À \+ø£˝À ~+|ü⁄‘êqT.
á |üì #˚jT· ˝Òøb£ ˛‘˚ dü÷s¡´e+X¯+˝À »ìà+#·&+É e´sú+¡ . Hê ‘·*¢ |ü&ɶ
ÁX¯eT+‘ê eè<∏ë. yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ ˝À qT+&ç Hê ‘·+Á&ç <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT n|üV‰ü dü´+
#˚kÕÔ&TÉ . Vü≤qTeT+‘ê! ˙e⁄ |üs«¡ ‘·+‘√ düV‰ü u≤D≤Á>±q ≈£Ls√Ãe\dæ+~.
$+{Ïì kÕ]+∫ ìqTï Á‹≈£L{≤#·˝≤ìøÏ |ü+|ü⁄‘êqTμ nì <äè&Û+É >± nHêï&ÉT.
uÛsÑ ‘¡ T· ì e÷≥\≈£î Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n#ÓÃs¡Ty=+~ ª˙e⁄ ì»+>± sêeTTì
düôVA<äsT¡ &Éy.˚ MT <Ûs’Ó ´¡ kÕVü≤kÕ\T e]í+|üq\$ø±e⁄μ n+≥÷ uÛsÑ ‘¡ T· ì
bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+∫, MT e+X¯+ <Ûäq´yÓTÆ+~. eTT˝¢Àø±˝¢À MT ø°]Ô
n<Ûë´j·TeTT-32 543
ì+&çb˛sTT+~. eTVü‰sêE kÕøå>Ï ± H˚qT ì»+ #Ó|⁄ü HÔ êïqT. H˚qT sêeTTì
<ëdüT&ÉqsTTq Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT. Hê ã\|üsêÁø£e÷\T s¡|Tüò TsêeTTìøÏ ‘Ó\TdüT.
á ÁãVü‰à+&Üìï ã+‹˝≤ $dæsπ j·T>∑\qT. MTs¡T sêeTHêe÷+øÏ‘· u≤D+
Á|üjÓ÷–+∫q+<äTe\¢ <ëìï >ös¡$+#êqT. dü÷s¡T´&ÉT |ü•Ãe÷q
ñ<äsTT+#·T>±ø£! y˚Ts¡TeT+<äsê\T yê{Ï >∑‹ ‘·|ü >±ø£! ø±ì sêeT<ëdüT&ÉHq’Ó
Hê kÕeTsú´¡ yÓTqï{Ïø° yÓTTø£ÿy√<äT. dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#˚ düeTj·Te÷düqïyÓTqÆ ~.
‘·«s¡>± Hê≈£î nqTeT‹ Á|ükÕ~+#·e\dæq~μ nì |ü\Tø£>± uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ˙≈£î
düs«¡ <ë »j·TeTT ø£\T>∑T>±ø£! s¡|Tüò T|ü‹øÏ Hê kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿs¡eTT\T
‘Ó*|æ d”‘êkÂ$TÁ‹‘√ düV‰ü ‘·«s¡>± njÓ÷<Û´ä ≈£î s¡eTàì $qï$+#·e\dæ+~
nHêï&ÉT. ÄeX¯´+ n+≥÷ Vü≤qTeT ns¡#˚‹˝À |üs¡«‘êìï rdüT≈£îì
»j·T»j·T j·TX¯d”« d”‘ê|ü‹! n+≥÷ m–]b˛j·÷&ÉT. |üPs¡«+
neTè‘·u≤Û +&Üìï rdüTø¬ [flq >∑sT¡ &ÉTì˝≤ m–]b˛‘·Tqï e÷s¡T‹ì <˚e‘·\+‘ê
$e÷Hê\˝À qT+&ç ‹\øÏ+#ês¡T.
Çø£ÿ&É C≤qø°se¡ TDT&ÉT, yêqs¡T\+<äs÷¡ e÷s¡T‹ Ç+ø± m+<äT≈£î
sê˝Ò<Tä ? #ê˝≤ Ä\dü´ eTsTT+<äì ∫+‹+#·kÕ>±s¡T. Ç+‘·˝À yêqs¡T\T
<ä÷s¡+>± Ä~‘·T´ì˝≤ yÓTs¡dbæ ˛‘·Tqï |üs«¡ ‘êìï #·÷∫ s¡|Tüò T|ü‹‘√ kÕ«MT!
dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#ê&ÉT nì ‘Ó*j·T#˚XÊs¡T. Ä e÷≥ $q>±H˚ d”‘êø±+‘·T&ÉT
$TøÏÿ* ø√|æ+∫, ªì»+>± n‘·&ÉT ≈£î\|òü÷‘·≈£î&˚! ñ‘·ÔsêqTï+&ç ñ
<äsTT+#ê&ÉT. Ç+ø± Äs¡T|òüT&çj·T\ sêÁ‹ $T–* ñ+&É>±, á s√E
‘·÷s¡TŒ~≈£îÿqT e<ä* m+<äT≈£î ‘·«s¡|&ü ç ñ‘·sÔ ~¡ ≈£îÿq ñ<äsTT+#ê&ÉT? nì
yÓ+≥H˚ <Ûqä TdüT‡ m≈£îÿô|{ºÏ sêVüQeTTKu≤D≤ìï >¬ ø’ =ì ˝Àø£ Äj·TTwü´#√s¡T&Óq’
dü÷s¡T´&ÉT sêøåd£ Tü \‘√ ø£*kÕ&ÉTμ n+≥T+&É>± düTùwDT&ÉT ñ<äsTT+∫+~
dü÷s¡T´&ÉT ø±&ÉT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT edüTHÔ êï&Éì |ü\Tø£>± d”‘ê|ü‹ m+‘√
Äq+<ä+‘√ ñbıŒ+–b˛j·÷&ÉT. <Ûs’Ó ´¡ kÕVü≤kÕ\T >∑\ n+»Hê ‘·qj·TT&ÉT
544 lsêeT$»j·T+
ne©\>± |ü+&ÉTqT ‘Ó∫Ãq≥ºT Ä |üs«¡ ‘êìï >¬ ø’ =ì sêeT<äsÙ¡ HêìøÏ e#êÃ&ÉT.
<ä≥yº TÓ qÆ n+<Ûøä ±s¡+˝À sêeDT&ÉT ÁbÕD≤\‘√ bÕ]b˛‘·T+&É>± nq+‘·yTÓ qÆ
~${°\‘√ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓ<øä &£ ÜìøÏ e#êÃ&Ü! nqï≥ºT, neTè‘·u≤Û +&ÜH˚ï
‘Ó#êÃ&Ü nqï≥ºT, ø°]<Ô «äÛ C≤ìï kúÕ|æ+#ê&Ü nqï≥ºT, kÂ$TÁ‹ ÁbÕD≤\T
‹]– yÓq≈£îÿ ‘Ó|Œæ +#·{≤ìøÏ @‘Ó+#ê&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT.
Ç+‘·˝À düTÁ^yê~ yêqs¡T\T |üs¡T>∑Tq |üs¡«‘êìï ~+|ü{≤ìøÏ
m<äTs¬ fi≤fls¡T. |üs«¡ ‘êìï H˚\ô|ø’ Ï ~+∫ Vü≤qTeT ‘·q kÕ«$T s¡|Tüò THê<∏Tä ìøÏ
kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+ #˚XÊ&ÉT. s¡|òüTTsêeTT&ÉT Ädüq+ qT+&ç ô|’øÏ˝Ò∫
Vü ≤ qTeT+‘· T ì ˝Ò e HÓ ‹ Ô Vü ≤ è<ä j · ÷ ìøÏ Vü ≤ ‘· T Ô ø =ì ‘· q ø£ ˙ ï{Ï ‘ √
Vü≤qTeT+‘·TìøÏ n_Ûùwø£+ #˚XÊ&ÉT. ‘·q dü«Vü≤kÕÔ\‘√ Vü≤qTeT eTTU≤ìï
nbÕ´j·T+>± ì$Tsê&ÉT. Ç+‘·˝À düTùwDT&ÉT |üs«¡ ‘êìøÏ qeTdüÿ]+∫,
eT+Á‹+∫q nøå‘£ \· qT Wwü<+äÛ ô|’ y˚dæ Hê\T>∑T r>∑\T >¬ ø’ =ì y˚>+∑ >±
Hê\T>∑T bÕÁ‘·\ì+&ÉT>± s¡d+ü |æ+&ç \ø£ÎDTì #Ó+‘·≈î£ |üsT¡ >∑Tq yÓfi≤fl&ÉT.
Ä dü+Jeì s¡kÕìï dü>+∑ H√{¢Àb˛dæ $T>∑‘ê >±j·÷\≈£î #·øÿ£ >± sêkÕ&ÉT.
<ë+‘√ >±j· ÷ \T e÷j· T eTsTT dü + |ü P sí ¡ ø ±+‹‘√ \ø£ Î DT&É T
~e´<˚VQü &Éj÷· ´&ÉT. ìÁ<ä˝ÀqT+&ç ˝Ò∫q≥ºT nø£kÕà‘·T>Ô ± ˝Ò∫ kÂ$TÁ‹
ì\ã&ç Äø£sêí +‘·+ kÕ]+∫q u≤D+˝≤ |üsT¡ >¬ ‹Ô sêeDT&Óøÿ£ &É? Hê u≤D+‘√
#·÷sí+¡ #˚kÕÔqT n+≥÷+&É>± s¡|Tüò TsêeTT&ÉT yê]+∫, \ø£ÎDTì Ä*+>∑q+
#˚dTü ≈£îHêï&ÉT. n+<äs÷¡ »j·T»j·T <Ûë«Hê\T #˚XÊs¡T. <˚e‘·\T |üP\es¡¸+
≈£î]|æ+#ês¡T. düTùwDT&ÉT $T>∑‘ê yêqs¡T\qT ≈£L&É düJe⁄\qT #˚XÊ&ÉT.
dü>∑s¡Tì ñ<Δä]+#·{≤ìøÏ >∑+>∑qT uÛÑ^s¡<∏äT&ÉT uÛÑ÷$Tô|’øÏ ‘Ó∫Ãq|ü⁄&ÉT
ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ JesêdüT\T ñ<Δ]ä +#· ã&¶≥É Tº , #·Áø£yêø£+ ø=s¡≈î£ dü÷s¡T´&ÉT
|üsT¡ >∑T*&É>± düs«¡ Á‘ê yÓ\T>∑T ì+&çq≥ºT, #·ø√s¡+ ø√dü+ #·+Á<äT&ÉT<äsTT+#·>±
zwü<TäÛ \˙ï s¡duü ]ÑÛ ‘·eTsTTq≥ºT, #ê‘·ø+£ ø=s¡≈î£ y˚T|òTü + e]¸+#·>± düs«¡ »>∑‘T· Ô
n<Ûë´j·TeTT-32 545
Äq+~+∫q≥ºT, ô|[flø=&ÉT≈£î |ü+øÏ˝Ô À ô|[flyês¡+‘ê ‘·è|æÔ bı+~q≥ºT,
kÂ$TÁ‹ø√dü+ ‘Ó∫Ãq dü+Jeì #·ìb˛sTTq $T>∑‘ê yêqs¡T\ø£+‘ê
ñ|üj÷Ó >∑|&ü +ç ~. e÷s¡T‹ <Ûs’Ó ´¡ kÕVü≤kÕ\qT @ø£<ëÛ {Ï>± sêeTT&ÉT e]í+#·>±,
Ç+Á<ë~ <˚e‘·\T $e÷Hê\˝À qT+&ç e÷s¡T‹ ø°]ìÔ >±q+ #˚XÊs¡T.
|üs¡«‘êìï rdüT≈£îì e÷s¡T‹ ‹]– yÓfi≤fl&ÉT. kÂ$TÁ‹ düJe⁄&Ó’Hê&Éì
sêeD≤düTs¡TìøÏ ‘Ó*dæ+~. q÷s¡T>∑Ts¡T sêøåd£ Tü \qT m+|æø#£ d˚ æ yê]‘√
sêeDT&ÉT ªÄ e÷s¡T‹ì n&¶–É +∫ Á<√D≤#·˝≤ìï ã\e+‘·+>± rdüT≈£îs¡+&çμ
nì #Ó|Œæ |ü+|æ+#ê&ÉT. Ä sêøåd£ Tü \T e÷s¡T‹ì yÓ+ã&ç+∫ yêqsê! |üs«¡ ‘êìï
$&ç∫ô|≥ºT nì øπ ø£yX˚ Ês¡T. e÷s¡T‹ |üs«¡ ‘êìï ˇø£#‘˚ √Ô |ü≥Tº ø=ì, ø±fi¯fl‘√
u≤~ q÷s¡T>∑T]ì #·+|æ Á<√D≤#·˝≤ìï dü«kúÕq+˝À ñ+∫ ‹]–
Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+ #˚s>¡ ± n|ü&ÉT dü÷s√´<äjT· eTsTT+~. dü÷s¡´≈£î\uÛ÷Ñ wüDTì
#·sD¡ ø£eT\eTT\≈£î qeTdüÿ]+∫, #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ Vü≤qTeT ì\ã&¶Ü&ÉT.
q+~Á>±eT+˝À »]–q $wüjT· eT+‘ê s¡|Tüò T|ü‹øÏ ìy˚~+#ê&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT
u≤D+ y˚dæ qqTï Á<√D≤#·\+‘√ düV‰ü |ü&ÁÉ <√kÕ&ÉT. H˚qT ˇø£ÿ øåD£ +
∫ø±≈£î |ü&>É ±, |üse¡ TÁ|ü‘ê|üe+‘·T&Óq’ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT Hê‘√ düV‰ü |üs«¡ ‘êìï
u≤D≤Á>∑+˝À kúÕ|üq #˚dæ øåD£ +˝À Á‹≈£î{≤#·˝≤ìøÏ #˚sá {≤ìøÏ dæ<|äΔ &ü ܶ &ÉT
nì $qï$+#·>± yêqs¡T\+‘ê ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· \j·÷´s¡T. n+<äs÷¡ Áù|eT>±
sêeDTì e<Ûëq+‘·s¡+ uÛÑs¡‘·Tì ø£\TdüTø√e{≤ìøÏ ≈£î‘·÷Vü≤\|ü&¶Üs¡T.
Vü≤qTeT sêeTbÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+∫ ªkÕ«MT! uÛsÑ ‘¡ T· ì uÛøÑ ÔÏ nbÕs¡+. n‘·&TÉ
Áù|eTeT÷]Ô. yÓs’ ê>∑´Kì, n<äT“¤‘C· ≤„ ì, #·ø√s¡+ #·+Á<äTì¬ø’ m<äTs¡T#·÷dæq≥ºT
MTsêø£¬ø’ m<äTs¡T #·÷düTÔHêï&ÉT. eq+˝ÀøÏ yÓ[flq Äe⁄ ø√dü+ <ä÷&É
m<äTs¡T#·÷dæq≥ºT, #ê‘·ø+£ >=+‘Ó‹Ô es¡¸|⁄ü ∫qT≈£îø¬ ’ y˚∫ñqï≥ºT, düø\£
uÛ À >∑ u Û ≤ >±´\qT ‘· ´ õ+∫ nôVAsêÁ‘ê\T MT <ä s ¡ Ù q+ ø√dü +
m<äTs¡T#·÷düTHÔ êï&ÉTμ nì e÷s¡T‹ ‘Ó\T|ü>± Ä+‘·s´¡ +˝À Ä‘êàsêeTT&ÉT
dü+‘√wæ+#ê&ÉT.
546 lsêeT$»j·T+
sêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~. n~ ñ<ës¡yTÓ qÆ ø£\Œ‘·sT¡ e⁄e+{Ï~.
<äècºÕ+‘ê\H˚ |ü+&¢‘É √ ì+&ÉT>± $sêõ\¢T‘·T+~.
l<Ûäs¡es¡<ë! Ä~|ü⁄s¡TcÕ! leTB“¤e÷‘·≥ $˝≤kÕ! ÁãVü‰àq+<ë!
|ü+&ÉØXÊ! ìqTï dü<ë uÛõÑ kÕÔqT. dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. dü<ë #·‘T· s¡T˝…q’
ÁXÀ‘·\T Ä\øÏkÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
eTT|üŒ~ ¬s+&Ée n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n<Ûë´j·TeTT - 33
l>∑DXÒ Êj·T qeT ' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
dü÷s¡´≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&ÉT, C≤qø° H˚Á‘· düs√C≤\≈£î dü÷s¡T´ìe+{Ïyê&ÉT,
düÿ+<äTì ‘·+Á&çøÏ $TÁ‘·T&ÉT, dü÷s¡´≈£î˝À<Δës¡≈î£ &ÉT, Áu≤Vü≤àD ÁX‚j÷Ó _Û˝≤wæ,
kÂ$TÁ‘êÁ>∑E&ÉT lsêeTT&ÉT uÛøÑ eÔ£ ÷qdü #·ø√s¡ #·+Á<äT&ÉT, Á‹$<Û‘ä êbÕ\qT
q•+|ü # ˚ ù dyê&É T , Äq+<ä d ü e TTÁ<ä T &É T , uÛ Ñ s ¡ ‘ · V ü ≤ è<ä j · ÷ s¡ $ +<ä
ÁuÛeÑ Ts¡yTÓ qÆ yê&ÉT, uÛeÑ uÛj
Ñ T· Vü≤s¡T&ÉT, sêJyê≈åî£ &ÉT, eTTeTT≈åî£ e⁄\H˚ #ê‘·ø±\≈£î
y˚T|òüT+e+{Ïyê&ÉT. düø£\ø£fi≤r‘·T&ÉT, nq+>∑T&ÉT, Äq+<äeTj·TT&ÉT,
ìs¡à\T&ÉT, ìdü‡+>∑T&ÉT, nøåj £ T· T&ÉT, nuÛ+Ñ >∑T&ÉT, ì•Ã+‘·T&ÉT, s¡Ds¡+>∑
BÛsT¡ &Óq’ Ä s¡|Tüò Tq+<äqTìøÏ Á|üD‘·T\T.
sêeDôVAeT$<Û«ä +dü+
eTT+<äT n<Ûë´j·÷qïqTdü]+∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Á<√D≤Á~ì ‘Ó∫Ã
kÂ$TÁ‹ì ø±bÕ&Ü&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· $;ÛwDü T&ÉT sêeTTì‘√ ªs¡Ds¡+>±ìøÏ
sêeDT&ÉT sê˝Ò<Tä . Ç+Á<äõ‘·TeÔ ˝… s¡V≤ü dü´+>± @<√ j·T»„+ #˚dTü HÔ êï&ÉT.
ÄVüQ‘·T\ |ü]eTfi≤\T >∑Tu≤[düTÔHêïsTT. Äø±X¯eT+‘ê bı>∑\T
yê´|æ+#êsTT. n–ï˝À qT+&ç Á|üø±X¯e+‘·yTÓ qÆ s¡<+ä∏ dü>+∑ ãj·T≥≈£î
e∫Ã+~. |üPsíêVüQ‹ nsTT‘˚ s¡<+ä∏ dü+|üPsí+¡ >± yÓ\Te&ÉT‘·T+~. Ä j·T»„+
|üP]Ô ø±ø£eTT+<˚ nø£ÿ&çøÏ yÓ[fl j·÷>±ìï düs«¡ HêX¯q+ #˚j÷· *μ n+≥÷
|ü~eT+~ ø£|Mæ s¡T\qT Äj·T‘·+Ô #˚XÊ&ÉT. yês¡T es¡Tdü>± q\T&ÉT, ˙\T&ÉT,
C≤+ãe+‘·T&ÉT, n+>∑<äT&ÉT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, >∑ej·TT&ÉT, >∑yê≈å£î&ÉT,
>∑+<Ûeä ÷<äqT&ÉT, X¯su¡ TÑÛ &ÉT, øπ dü], bÕeø£˝À#·qT&ÉT. n+<äs÷¡ s¡|Tüò TMs¡TìøÏ
qeTdüÿ]+∫ ãj·T\T<˚sês¡T. Ä |ü~eT+~ øåD£ +˝À <äX~¯ X¯\T »sTT+∫
548 lsêeT$»j·T+
sê>∑\ BÛsT¡ \T. yÓ+≥H˚ Äø±X¯+˝ÀøÏ m–] <äXe¯ TTKTìô|ø’ Ï <ä+&Ó‘êÔsT¡ .
|üøÏå Äø±X¯+˝À m–]q≥ºT m–] øåD£ +˝À yês¡T \+ø£qT #˚] sêeDTì¬ø’
Á|ü‹ Ç\¢÷ XÀ~Û+#ês¡T. ø£qã&¶É sêøåd£ Tü \HÓ˝≤¢ sêeDT&Óøÿ£ &É ñHêï&√ yÓ+≥H˚
#·÷|üeTì #êeu≤<ës¡T. \+ø£+‘ê XÀ~Û+∫Hê sêeD≤düTs¡Tì C≤&É
‘Ó*j·T˝Ò<Tä . Ä düeTj·T+˝À $;ÛwDü Tì uÛ≤s¡´ düse¡ T Ä s¡V≤ü dü´Á|ü<X˚ Êìï
#·÷|æ+∫+~. >∑{Ϻ s¡øD£å >∑\ >∑TVü≤˝À <äTsê#ê], ø£|{ü j Ï TÆÓ q sêeDT&ÉTHêï&Éì
‘Ó*|æ+~.
Ä e÷≥\T $qï+‘·H˚ yêqs¡T\T Ä >∑TVü≤≈£î n&¶+É >± e⁄qï sê‹ì
|ü>T∑ \>={ºÏ e÷sZêìï düT>∑eT+ #˚XÊs¡T. nø£ÿ&É ø±|ü˝≤ e⁄qï sêøåd£ Tü \+<ä]ì
øåD£ +˝À e~Û+∫ yêqs¡>D∑ ≤\T ˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#êsTT. $d”sÔ y¡í TÓ qÆ Ä >∑TVü≤˝À
Á|ü#·+&ÉyÓTÆq •yê\j·T+ <ëìeTT+<äT ~e´+>± Á|ü»«]\¢T‘·Tqï
ôVAeT>∑ T +&É + ˝À <ä X ¯ e TTKT&É T ø£ fi ¯ ó fleT÷dü T ≈£ î ì ÄVü Q ‘· T \T
düeT]Œ+#·kÕ>±&ÉT. #·T≥º÷ s¡ø£Ô, eT<ä´e÷+kÕ\ sêdüT\T |üs¡«‘ê˝¢≤
e⁄HêïsTT. ndü+U≤´ø£+>± ø£+ø±fi≤\T |ü&çñHêïsTT. s¡ø£ÔkÕïq+ #˚dæ
\+ø±Hê<∏Tä &ÉT eÁC≤düq+˝À Äd”qT&Ó’ e⁄Hêï&ÉT. dü+|üPsí+¡ >± ≈£î\øåj £ T· yÓTHÆ ê
»j·T+ bı+<ë\qï |ü≥Tº <ä\‘√ n‘·&TÉ #˚ùd Á|üjT· ‘êïìï #·÷∫ yêqs¡Ms¡T\T
ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· \j·÷´s¡T. ô|qT•\\T >¬ ø’ =ì yêqs¡T\T ôVAeT>∑T+&Üìï,
düø\£ kÕeTÁ–ì, j·T»„bÕÁ‘·\qT $<Û«ä +dü+ #˚XÊs¡T. nsTTHê sêeDTìøÏ
u≤Vü≤´Á|ü»„ ø£\>∑˝<Ò Tä . sêeDTì eÁkÕÔ\˙ï ∫+|æ n‘·&ìç q>∑ï+ >±$+#ês¡T.
<äXe¯ TTU≤\≈£î eT{ºìÏ |üPkÕs¡T. ˇø£sT¡ eTsêà+>±\ô|’ sêfi¯fl‘√ ø={º≤s¡T.
ˇø£sT¡ eøå'£ dú\ü +ô|’ u≤<ës¡T. mes¡T mìï Á|üjT· ‘êï\T #˚dHæ ê sêeDTìøÏ
düŒèVü≤ sê˝Ò<Tä .
yÓ+≥H˚ n+>∑<Tä &ÉT sêDÏyêkÕìøÏ m–] yÓ[fl ñqï|üfi+¯ >± eT+&√<ä]ì
m‘·TøÔ =ì sêeDTì e<›≈ä î£ ‘Ó#êÃ&ÉT. |üse¡ T düT+<äs¡ düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ sêeDTì
n<Ûë´j·TeTT-33 549
sêDÏjÓÆTq eT+&√<ä]ô|’ yêqs¡T\T \+|òæT+∫ Ns¡, s¡$ø£\‘√ düVü‰
düsê«\+ø±sê\q÷ qT>Z∑TqT>Z∑T #˚XÊs¡T. eT+&√<ä] sêeDTì‘√ ª˙
nqTcÕ˜q+ ‘·>\∑ u…≥Hº ê! ˙ uÛ≤s¡´qT yêqs¡T\T ∫Á‘·V≤æ +dü\Tô|{ºHÏ ê ˙≈£î
dæ>T∑Z >± ˝Ò<ë?μ nì ÄÁø√•düT+Ô &É>± yêqs¡T\T Ä |ü‹Áe‘·qT q>∑ï+>± #˚dæ
sêeDTìô|’ ‘√XÊs¡T. <ës¡TDyÓTqÆ ÄyÓT ÄÁø£+<äq\≈£î sêeDT&ÉT ø£fió¯ fl
‘Ó]#ê&ÉT. ôVAeTeT+‘ê $<Û«ä +dü+ #˚kÕs¡ì eT+&√<ä] #Ó|Œü >±, \+ø±|ü‹
ø√|ü+‘√ ‘·{≤\Tq ˝Ò∫ yêqs¡T\ MT~≈£î]ø±&ÉT. #ê˝≤eT+~ yêqs¡T\
ø±fi¯ófl |ü≥ºTø=ì H˚\πødæ u≤<ë&ÉT. n+>∑<äe÷s¡T‘·T\≈£î nH˚ø£yÓTÆq
eTTwº|æ ÷üò ‘ê*#êÃ&ÉT. yêqs¡T\+‘ê düTy˚˝≤#·˝≤ìøÏ ‹]– e∫à sêeDT&ÉT
j·TT<ΔëìøÏ Äj·T‘·yÔ TÓ Æ edüTHÔ êï&Éì #ÓbÕŒs¡T. s¡|Tüò TMs¡T&ÉT düuqÑÛ T #ê*+∫
‘· « s¡ > ± $+{Ï ì kÕ]+∫ á s√E‘√ eT+&√<ä ] kÂuÛ ≤ >∑ ´ +
eTTø£ÿ\sTT+<äHêï&ÉT.
\+ø£˝À sêeDT&ÉT eT+&√<ä]ì düe÷<Ûëq|üs∫¡ eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤*∫Ã,
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ Hêï&ÉT. ª<ës¡TDyÓTqÆ ÁbÕs¡u≤Δ ìï nqTuÛ$Ñ +#·≈î£ +&Ü
‘·|Œæ +#·Tø√˝ÒeTT. n+<äTe\¢ »]–+<ëìøÏ $#ê]+#·ø£ n+‘·'|ü⁄sêìøÏ
yÓ fi ¯ fl eTì nqTqsTT+#ê&É T . H˚ q T á s√E n+‹eT j· T T<Δ ä +
#˚jT· uÀ‘·THêïqT. X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡+ #˚dæ yê] •s¡dTü ‡\qT ‘ÓkÕÔqT. ˝Òøb£ ˛‘˚
Á|æjT˚ ! Ç<˚ eTq ∫e] ø£\sTTø£μ nì #Ó|Œæ eT+&√<ä]ì eT+~sêìøÏ |ü+|æ
>∑TVü≤˝À qT+&ç ãj·T≥≈£î e∫à ø√b˛Á~≈£îÔ&Ó’ @ø£<Ûë{Ï>± s¡DuÛÒ]
ÁyÓ÷–+#ê&ÉT. s¡D≤‘·Ts¡T˝…q’ $T–*q sêøåd£ ü <äfi≤\T $T–*qyê]q+<ä]ì
yÓ+≥u…≥ºT≈£îì, eTT+<äT ø±\“\eTT q&ÉTe>±, yÓqTø£ nX¯«<äfi≤\T
nqTdü]+#êsTT. yê{ÏyqÓ Tø£ n+u≤Ø‘√ düV‰ü eT<ä>C∑ ≤\T, Ä yÓqTø£ s¡<ë∏ \T
kÕ–b˛j·÷sTT. e+~e÷>∑<ÛäT\T sêeDTì ã\|üsêÁø£e÷\qT >±q+
#˚dTü +Ô &É>± yÓTs¡TdüTqÔ ï #ÛÁ· ‘·#êeTsê\‘√ \+ø±~Û|‹ü s¡<+ä∏ ˝À Äd”qT&Ó’
e⁄Hêï&ÉT.
550 lsêeT$»j·T+
sêeDT&É T s¡ D Á|æ j · T T&˚ ø±˙ á s√E eTTøÏ Ô ø ±+‘· ¬ ø ’
|üsT¡ >∑T*&ÉT‘·THêï&ÉT. |ü]yês¡eT+‘ê eTT+<äT kÕ–b˛>± $T–*q yês¡+<ä]˙
≈£L&Ü rdüT≈£îìyÓfió¯ ‘·THêï&ÉT. ‘·q ‘·<qä +‘·s+¡ k˛<äsT¡ &Óq’ $;ÛwDü T&ÉT
\+ø± s¡øD£å >±$kÕÔ&qÉ ï qeTàø£+‘√ s¡DuÛ÷Ñ $TøÏ sêeDT&ÉT yêj·TTy˚>+∑ ‘√
‘·s*¡ yÓfi≤fl&ÉT. yêqsê\T |üsT¡ >∑Tq •\\T, |üs«¡ ‘ê\T, eèøå±\T >¬ ø’ =ì
Á|üfij ¯ T· ø±\+˝Àì es¡¸<ëÛ s¡˝≤ ≈£î+&Éb˛‘·>± ≈£îeTà]+#ês¡T. |ü~ <Ûqä TdüT‡\≈£î
u≤D≤\T dü+~Û+∫ sêeDT&ÉT e<ä\>±, |üs«¡ ‘ê\T ‘·THê‘·Tqø£˝’… ôdq’ ´+
Äe\|ü&ܶ sTT. Á|ü#+· &É |üsêÁø£eTe+‘·T&Óq’ sêeDT&ÉT y˚dqæ u≤D≤\≈£î
yêqs¡T\+‘ê eTs¡D+Ï #ês¡T. Ç~ >∑eTì+∫ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT øåD£ +˝À sêeDTì
eTT+<äT ì*#ê&ÉT. s¡|Tüò TsêeTT&ÉT sêeDTì‘√ ªeT*Hê! X¯‘e· T÷sâê! bÕeTsê!
<=+>∑‘q· +>± d”‘q· T rdüTø=∫à nqedüs+¡ >± ≈£î\øåj £ T· + >±$+#êe⁄.
dü+‘·‹, dü+|ü‹,Ô $<ä´, <Ûqä + n˙ï e<ä\T≈£îì, y˚<ë\qT ~Ûøÿ£ ]+∫, >±&ç<≈ä î£
>∑+<Û+ä |üPdæq≥ºT ˙ C„≤q+ m+<äT≈£L ø=s¡>±≈£î+&Ü b˛sTT+~. sêeD≤!
á s√E j·TT<Δ+ä ˝À ìqTï ‘·THê‘·Tqø£\T #˚dæ sêuÀj˚T ne‘ês¡+˝À ˙≈£î
‘·|Œü ø£ eTTøÏìÔ Á|ükÕ~kÕÔqT. ˙ ÁbÕD+ rj·T{≤ìøÏ Hê u≤D+ edüTqÔ ï~
ø±#·Tø√μ nHêï&ÉT. ã<äT\T>± <äX¯ø£+sƒ¡T&ÉT Ç˝≤ »yê_#êÃ&ÉT. ª˙e⁄
lsêeT#·+Á<äT&É+≥THêïe⁄. nsTT‘˚ H˚qT uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq sêVüQe⁄qT.
e÷qyê! á s√E j·TT<Δ+ä ˝À ìqTï dü+|üPsí+¡ >± ø£ã[kÕÔqT. H˚qT u≤D+
e~*‘˚ y˚Ts¡TeT+<äsê˝Ò qT>Z∑TqT>Z∑e⁄‘êsTT. ˙e⁄ düT≈£îe÷s¡T&Ée⁄.
e÷qe⁄&Ée⁄. ˙ <Ûs’Ó ´¡ kÕVü≤kÕ\ >∑T]+∫ Ä˝À∫+#ê*‡+<˚eTT+~? d”‘·
n‘·´+‘· kÂ+<äs´¡ e‹. ns¡D≤´\˝À ø£w|üº &ü TÉ ‘·Tqï<äì H˚qT ‘Ó#êÃqT. ‹]–
˙e⁄ bı+<ä&+É ndü+uÛeÑ +. dü÷s¡T´&ÉT |ü•Ãe÷q ñ<äsTT+#·&+É , <√eT
uÛ÷Ñ $Tì m‘·&Ô +É , @qT>∑T ‘·\ô|q’ Tqï eTT‘ê´ìï qø£ÿ≈£î uÛj
Ñ T· |ü&ç dæ+Vü‰ìøÏ
Ç∫Ãy˚jT· &É+, sêfi¯fl‘√ ø={ºqÏ +<äTe\q düT&ç>±*øÏ u≤<Ûøä \£ >∑&+É , >∑sT¡ &ÉT&ÉT
n<Ûë´j·TeTT-33 551
düsêŒ\qT X¯sD¡ Tø√s¡&+É , NeT\T n–ïì Á$T+–y˚jT· &É+ Çe˙ï ˇø£yfi˚ ¯
dü+uÛeÑ + ø±e#·TÃH˚y÷Ó ø±˙, ˙≈£î e÷Á‘·+ C≤qøÏ ø£qã&É≥+ ndü+uÛeÑ +μ
nì Äø±X¯+˝À y˚T|òTü +˝≤ sêeDT&ÉT >∑]+® #ê&ÉT. ã<äT\T>± s¡|Tüò TMs¡T&ÉT
ª<äX¯ø£+sƒê! ˙≈£î eTs¡Dø±\+ ÄdüqïyÓTÆ <ë] ‘·bÕŒe⁄. Hê u≤D+
‹s¡T>∑T˝Òì~. á s√E j·TT<Δ+ä ˝À ˙e⁄ sêeTu≤D <Ûë{Ïì ‘Ó\TdüTø=+{≤e⁄μ
n+≥÷ Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ ø√<ä+&Üìï #˚|{ü Ϻ sêeTT&ÉT ≥+ø±s¡+ #˚XÊ&ÉT.
|üse¡ T|üsêÁø£eTe+‘·T˝…q’ Ms¡T*s¡Te⁄s÷¡ Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ j·TT<Δ+ä #˚XÊs¡T.
s¡D≤‘·Ts¡T˝…q’ Ms¡T\+<äs÷¡ nbÕs¡+>± ˇø£ eP´Vü≤+ Á|üø±s¡+ yÓ÷Vü≤]˝¢≤s¡T.
Ä ;Ûøs£ ¡ dü+Á>±e÷ìøÏ uÛ÷Ñ $T≈£L&Ü nqTøåD£ + ø£+|æ+∫+~. ø±>∑&Ü\
yÓ\T>∑T˝À ñuÛj Ñ T· T\ <Ûqä TdüT‡\T, sê»eTTÁ~ø£\T yÓTs¡T|ü⁄˝¢≤ yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT.
sêeDT&ÉT uÛTÑ »+>±g+ Á|üj÷Ó –+#·>± nìï ~≈£îÿ\ qT+&ç bÕeTT\T<ä“$¤ +∫
ø£|ôæ dq’ ´+ MT<ä≈î£ sêkÕ>±sTT. <ä{yº TÓ qÆ y˚T|òTü düeTT<ëj·T+˝≤ düsêŒ\T
düs¡«+ yê´|æ+#êsTT. n~ >∑eTì+∫q s¡|òüTTsêeTT&ÉT >∑s¡T&ÜÁkÕÔìï
dü+~Û+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ uÛÑ÷$T, Äø±XÊ*ï N\TÃø=ì ndü+U≤´ø£yÓTÆq
>∑sT¡ &É|≈ü î£å \T ]e⁄«q e∫à düsêŒ\qìï+{Ï˙ uÛøÑ +Ïå #êsTT. düsŒ¡ dü+Vü‰s¡+
|üP]Ô ø±>±H˚ >∑sT¡ &É|≈ü î£å \T ≈£L&Ü e÷j·TeTj·÷´sTT. eT÷sâT¡ \T |ü+&ç‘T· ì
eTT+<äT ‘·eT yê#ê\‘·«+ Á|ü<ä]Ù+∫q≥¢T sêeDT&ÉT Äπ>ïj·÷ÁkÕÔìï
dü+~Û+#·>± sêeTT&ÉT |üs«¡ ‘êìï n&¶TÉ ô|{ºÏ Ä Á|üu+ÑÛ »Hêìï Ä|æyX˚ Ê&ÉT.
sêeDT&ÉT eÁC≤g+‘√ Ä |üs«¡ ‘êìï #Û~˚ +∫ ndü+U≤´ø£+>± X¯gC≤˝≤ìï
Á|üjÓ÷–+#·>± njÓ÷<Ûë´Hê<∏äT&ÉT Ä X¯s¡|üs¡+|üs¡qT ˇπø u≤D+‘√
H˚\≈£L˝≤Ã&ÉT. sêeDT&ÉT dü÷sê´ÁkÕÔìï dü+~Û+∫, sê|òTü e⁄ìô|’ $&ç#ê&ÉT.
sêeTT&ÉT u≤D≤ìï dü+~Û+#˚+‘·˝À Ä u≤D+ lsêeTTì #·sD¡ ≤\≈£î ‘·–*
Äe*yÓ|’ ⁄ü øÏ <ä÷düTø¬ [flb˛sTT+~. sêeTTì bÕ<ë\T düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ $. Ä
X¯g+ sêeTTì yêeTbÕ<ä+ ‘êøÏ yÓfifl¯ &É+ #·÷∫ yêqs¡T\+‘ê ˇø£ÿkÕ]>±
552 lsêeT$»j·T+
ô|ø’ ˝Ï ∫Ò j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À |ü&ñç qï X¯ÁkÕÔ\qT >¬ ø’ =ì nø±\eTè‘·T´e⁄˝≤
<ë&ç#˚XÊs¡T.
|üse¡ ÷súêìï bı+~ C„≤qT\T ÁbÕ|ü+∫ø£ düTU≤\qT ø±\<äìïq≥¢T,
ìs¡à\T\T, sêyÓ÷bÕdü≈î£ ˝…q’ yêqs¡T\T sêøåd£ Tü \+<ä]˙ ìs¡÷à*+#ês¡T.
ne<ÛTä \T ˝Òì nVü≤+ø±s¡ eT≈£î{≤ìï |üse¡ ÷sú¡ u≤D+ ã÷&ç<ä #˚d+æ ~.
Á‘·j÷· edú\ü H˚ n+‘·T˝Òì ø£e#ê\qT dü÷s¡´K&ZÜ\T eTTø£ÿ\T #˚kÕsTT.
düeTeè‹Ô X¯ÁkÕÔ\qT #˚ã{ºÏ <˚«wü <Ûqä TdüT‡\qT dü+|üPsí+¡ >± ‘·T‘·TìÔ j·T\T
#˚XÊs¡T. HÓs’ êX¯´#·Áø±\‘√ ˝ÀuÛ+Ñ nH˚ bı≥ºTqT Äø±XÊìøÏ m>∑Ts¡>={º≤s¡T.
Ä‘·àkÕø屑êÿs¡ u≤D≤\T dæ~Δ |ü‘êø±\qT |üP]Ô>± K+&ç+#êsTT. uÀ<Ûä
|üsX¡ ó¯ e⁄ yÓ÷Vü≤ <Û«ä C≤ìï #Û~˚ +∫+~. nqTdü+<Ûëq |ü]|òTü qT >¬ ø’ =ì n$<ë´
s¡<ë∏ ìï #·÷sí+¡ #˚XÊs¡T. nuÛ<Ò ëg+ e<ä* <Ì«Ó ‘·s<¡ ë∏ +>±\qT #Û~˚ +#ês¡T.
ìeè‹Ô ng+‘√ Á|üeè‹Ô X¯ÁkÕÔ\qT #·÷sí+¡ #˚XÊs¡T. $s¡øÔÏ >∑<qä T #˚ã÷ì
ø±eT≈£î+»sêìï nD>∑Á<=ø±ÿs¡T. eTT+<äT q&ç#˚ Áø√<Ûä, eT<ä, eT‘·‡s¡
nVü≤+ø±sê\H˚ ø±\“˝≤ìï X¯eT<äe÷ÁkÕÔ\‘√ qT>ZT∑ qT>ZT∑ #˚XÊs¡T. dü+ø£\Œ+,
<˚«wü+, ≈£î{Ï\‘·«+ nH˚ ndüTs¡T\ nXÊ«\qT düe÷<ÛëqeTH˚ Á|üã\yÓTqÆ
X¯≈î£ \Ô ‘√ $#˚Ã~¤ +#ês¡T. ÄX¯, ø√]ø£, ø±eTq\T, yÓ÷Vü≤+ <ës¡TD+>±
ô|ø’ sÏ ê>± eTH√»j·TeTH˚ &Ü\T‘√ sêeTuÛ≈Ñ î£ \Ô &¶TÉ ø=+≥THêïs¡T. Ä $<Û+ä >±
yêqs¡T\T $|üØ‘·+>± ndüTs¡<fiä ≤\qT nD∫y˚XÊs¡T.
sêeDT&ÉT X¯s¡ düeTT<ëj·÷ìï Á|üj÷Ó –+#ê&ÉT >±ì e÷j·T n‘·&ìç
ø£|Œæ y˚d+æ ~. ø=+&ÉMT~ y˚T|òTü +˝≤ sêeDT&ÉT s¡<ë∏ s¡÷&ÛTÉ &ÉT ø±>± H˚\ô|’
njÓ÷<Ûë´Hê<∏äT&ÉT n#·+#·\+>± e⁄Hêï&ÉT. n~ >∑eTì+∫ yê#·düŒ‹
Ç+Á<äTì‘√ ªsêC≤~ÛsêE, Á‹uÛTÑ eH˚X«¯ s¡T&ÉT, >∑TD düeTTÁ<äT&ÉT, ñ<ës¡T&ÉT,
BÛsT¡ &ÉT nsTTq lsêeT#·+Á<äT&ÉT d”‘q· T rdüT≈£îb˛e&É+ ì$T‘·eÔ ÷Á‘·yT˚
nì ‘Ó*dæ ≈£L&Ü eTq\qT ã+<Ûä$eTT≈£îÔ\qT #˚j·T&ÜìøÏ j·TT<Δä+
n<Ûë´j·TeTT-33 553
#˚dTü HÔ êï&ÉT. á düeTj·T+˝À yÓ+≥H˚ yê]øÏ MT s¡<ë∏ ìï |ü+|üe\dæ+~μ
nì dü÷∫+#ê&ÉT.
kÕs¡<´äÛ +˝À ì|ü⁄DT&Óq’ e÷‘·*ì ‘·‘øY D£å y˚T |æ*|æ+∫ düV≤ü Ádüqj·TqT&ÉT
Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªX¯ÁkÕÁkÕÔ\˙ï ì+|æ, ~yê´XÊ«\qT |üPìà ‘·fi‘¯ fi· ˝¯ ≤&˚ Hê
s¡<ë∏ ìï yÓ+≥H˚ Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+ e<›≈ä î£ rdüT≈£îì yÓfifl¯ e\dæ+~.μ nqTeT‹
>¬ ø’ =ì qeTdüÿ]+∫ yÓ+≥H˚ e÷‘·* y˚>+∑ >± yÓ[flb˛j·÷&ÉT. ø£qTïeT÷dæ
ø£qTï ‘Ó]#˚+‘·˝À s¡<+ä∏ sêeTTì e<›≈ä î£ e∫Ã+~. e÷‘·* s¡<+ä∏ ~–
lsêeTTìøÏ Á|üD≤eT+ #˚dæ ªsêJyêøå±! ‘·e÷\˙˝≤! ‘·eTs¡T s¡<∏ëìï
n~Ûs√Væ≤+∫ j·TT<Δ+ä #˚jT· e˝…qì <˚y+˚ Á<äT&ÉT ‘·q s¡<ë∏ ìï |ü+bÕ&ÉT, Hê
ù|s¡T e÷‘·*. j·TT<Δuä ÷ÑÛ eT+‘ê s¡<+ä∏ ˝À Á‹|üŒ>∑\qTμ nì |ü\Tø£>± $ì
»>∑<ë‘·àjÓÆTq s¡|òüTTMs¡T&ÉT m+‘√ Äq+~+#ê&ÉT. Äø£*>=qï yêìøÏ
düeTj·÷ìøÏ nqï+ ô|{ºqÏ ≥¢T, <ä|Œæ ø£>=qïyêìøÏ #·\ì¢ ˙{Ïì∫Ãq≥¢T, s√–øÏ
y˚T*$T eT+<äT <=]øÏq≥¢T, eTs¡D+Ï #˚yêìøÏ neTè‘·+ <=]øÏq≥¢T, <ä]Á<äTìøÏ
<Ûäq+ \_Û+∫q≥¢T, j·TT<Δä+˝À düVü‰j·T+ \uÛÑ´yÓTÆq≥¢T |ü⁄s¡+<äs¡T&ÉT
düeTjÓ÷∫‘·+>± dü´+<äHêìï |ü+bÕ&ÉT. n‘·&ç »qà <Ûäq´yÓTÆ+~.
ñ<äj÷· #·\+ô|’ dü÷s¡T´ì e˝…, düT|üsT¡í ìô|’ Hêsêj·TDTìe˝…, »>∑<«ä +<äT´&ÉT,
<äXs¯ <¡ ‘ä∏ q· j·TT&Óq’ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT s¡<ë∏ ìøÏ Á|ü<øä DÏå #˚dæ H˚sŒ¡ ]jÓTÆ q kÕs¡~∏
e÷‘·* eTT+<äT ≈£Ls¡TÃì ñ+&É>± s¡<ë∏ qï~Ûs√Væ≤+∫ j·TT<Δuä ÷ÑÛ $TøÏ ‘·s*¡
yÓfi≤fl&ÉT.
s¡|òüTTsêeTT&ÉT s¡<∏ëqï~Ûs√Væ≤+#·≥+ #·÷∫ yêqs¡ ôd’q´eT+‘ê
Äq+~+∫+~. dü+|üPsí¡+>± sêeTTìøÏ #˚j·T÷‘·ì∫Ãq X¯N|ü‹ »qà
<Ûqä ´yÓT+Æ <äì ø=ìj·÷&Üs¡T. lsêeTTìøÏ <˚y+˚ Á<äT&ÉT s¡<ë∏ ìï |ü+|ü≥+
#·÷∫ \+ø±Hê<∏Tä &ÉT n|ü]$T‘·yTÓ qÆ ø√|ü+‘√ |üfió¯ fl ø=]ø±&ÉT. sê»Vü≤+düqT
#·÷∫ ø±øÏ ≈£î$T*q≥¢T, uÛ≤>∑´e+‘·Tì #·÷∫ <äTs®q¡ T\≈£î n$T‘·yTÓ qÆ
534 lsêeT$»j·T+
<˚«wü+ s¡–*q≥¢T, eTVü‰‘·Tà\ eTVæ≤eT\T #·÷∫ |ü‹‘·T\T zs¡«˝Òq≥¢T,
•eÁ|ü‹eTqT ø£fi≤flsê #·÷∫ y¢̊T#·Tä\T <äT'œ+∫q≥¢T, Vü≤]ø°s¡Ôq $ì
uÛ÷Ñ ‘·Áù|‘ê\ eTqdüT‡ $]–b˛sTTq≥¢T sêeTTì s¡<ë∏ ìï #·÷∫ sêeDT&ÉT
øå√_Û˝≤¢ &ÉT. Ç+Á<äõ‘·TÔ j·TT<Δ+ä ˝À eTs¡D+Ï #ê&Éqï yês¡Ô ø£+fÒ, eT+&√<ä]ì
yêqs¡>D∑ ≤\T |üsêuÛ$Ñ +∫q <ëìø£+fÒ sêeDTìøÏ Ä s¡<ë∏ ìï #·÷∫ m≈£îÿe
<äT'K+ yê{Ï*+¢ ~. Ä $<Û+ä >± $|üØ‘·yTÓ qÆ ø√|ü+‘√ sêeDT&ÉT u≤D+
yÓ+≥ u≤D+ e<ä\>± sêeTT&ÉT >∑T] ‘·|Œü ≈£î+&Ü nìï+{Ïì ‘·THê‘·Tqø£\T
#˚XÊ&ÉT. dæ+Vü‰\e˝… Ç<›sä ÷¡ Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚d÷ü Ô <ës¡TD+>± j·TT<Δ+ä
#˚XÊs¡T. ˇø£sô¡ |H’ =ø£sT¡ y˚dTü ≈£îqï u≤D≤\T eT+≥|ü+˝≤ ‘·j÷· s¡j÷· ´sTT.
Ä j·TT<Δä+ #·÷∫ eTT˝¢Àø±\T ;Û‹˝¢≤sTT. Ä u≤D<Ûë{ÏøÏ Äø±X¯+
n>∑T|ü&É≈£î+&Üb˛sTT+~. <˚e‘·\T $e÷Hê\T e~* bÕ]b˛j·÷s¡T.
n<äT“¤‘·yÓTÆq u≤D<Ûë{ÏøÏ dü÷s¡´#·+Á<äT\ >∑eTq+ Ä–b˛sTT+~. >±*
#=s¡ã&É&ÜìøÏ ≈£L&Ü nø£ÿ&É M\T˝Ò<Tä . y˚T|ò÷ü \T s¡ø±Ôìï e]¸+#êsTT.
qøåÁ£ ‘ê\T ‘·«s¡‘«· s¡>± sê*b˛j·÷sTT. $|üØ‘·yTÓ qÆ yÓTs¡T|ü⁄\‘√ uÛ÷Ñ $T
ø£+|æ+∫+~. dü|bÔü Õ‘êfi≤\T ‘·\&¢ ˝ç ≤¢ sTT. X‚w≈ü L£ sêà\T ≈£L&Ü ø£\es¡+
#Ó+<ësTT. yê]s¡Te⁄] j·TT<Δ+ä #·÷dæ sêøåd£ ,ü yêqs¡ ôdH’ ê´\T ≈£L&Ü
uÛj Ñ T· ø£+|æ‘T· \j·÷´sTT. ˇø£sT¡ ø±\T&Ó‘’ ˚ eTs=ø£sT¡ eTVü‰ø±\T&ÉT. ˇø£sT¡
<ëyê–ï nsTT‘˚ eTs=ø£sT¡ ã&Éu≤–ï, Áø√<Û+ä ‘√ Çs¡Te⁄s¡÷ uÛ÷Ñ eT+&É˝≤ìï
Á$T+–y˚j·÷\qTø=+≥THêïs¡T. nøå£s¡Áø£e÷qïqTdü]+∫ |ü+&ç‘·T\T
y˚<ë<Û´ä j·Tq+ #˚dqæ ≥¢T s¡|Tüò THê<∏Tä ì u≤D≤\T es¡TdüÁø£eT+˝À n‹y˚>+∑ ‘√
kÕ–b˛j·÷sTT. s¡<ë∏ \T s¬ +&É÷ ô|<›ä ô|≥ºTq X¯ã+› #˚d÷ü Ô ˇø£<ëH=ïø£{Ï
&Ûøû =HêïsTT. >∑TÁsê\T >∑TÁsê\‘√, ‘·\|ü&ç s¬ +&ÉTø±fi¯flô|’ m<äTs¡T>± ì\ã&¶ÜsTT.
kÕs¡~∏ kÕs¡~‘∏ √ ‘·\|ü&ܶ &ÉT. Çs¡T|üø±å \˝À Äy˚X+¯ n$T‘·+>± ñ+~.
Çs¡TesZê\T ø£˝¢À\ |üP]‘·T˝…’ Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚düTÔHêïsTT. |ü+&ç‘·T\T
n<Ûë´j·TeTT-33 535
n$ÁXÊ+‘·+>± yê~dü÷Ô yê<äq qT+∫ ˇø£ÿøå£D+ |üø£ÿ≈£î yÓ[flq≥¢T,
|üse¡ T#·‘T· s¡T&Óq’ kÕs¡~∏ s¡<ë∏ ìï |üøÿ£ ≈£î ‹|æŒ eT∞fl eTT+<äT≈£î <ä÷øÏdTü HÔ êï&ÉT.
es¡¸+ ‘·–,Z ‹]– eTs¡\ CÀs¡T>± ≈£î]dæq≥¢T, s¡<+ä∏ eTT+<äT≈£î kÕ>∑>±H˚
u≤Deèwºæ yÓTT<ä\sTT+~. düeTTÁ<ä+ b˛f…‹Ôq|ü&ÉT n\\T ˇ&¶ÉT≈£î
$s¡T#·Tø£|&ü ≥ɶ T¢ , s¡~≈Û î£ \T ˇø£]ô|H’ =ø£sT¡ dü+~Û+#·Tø=qï u≤D≤\T ñyÓ«‘·TqÔ
|ü&TÉ ‘·THêïsTT. eTT+<äT≈£î $s¡T#·T≈£î|ü&ɶ n\ yÓqTø£≈î£ yÓ&TÉ ‘·Tqï≥¢T, s¡~≈∏ î£ \
#ê|ü+˝Àì n˝¢Á… ‘ê&ÉT dü+#·]düTqÔ ï~.
nôVAsêÁ‘ê\T @&É T ~Hê\bÕ≥T j· T T<Δ ä + #˚ d æ H ê
sêeTsêeDT*s¡Te⁄s÷¡ øåD£ e÷Á‘·+ ≈£L&Ü $ÁXÊ+‹ rdüTø√˝Ò<Tä . nø£kÕà‘·T>Ô ±
sêeTT&ÉT Hê\T>∑T u≤D≤\T dü+~Û+∫ e<ä\>± n$ s¡<ë∏ ì≈£îqï >∑TÁsê\qT
#Û~˚ dü÷Ô yÓfi≤flsTT. yÓ+≥H˚ sêeDT&ÉT øåD£ +˝À q÷‘·HêXÊ«\qT s¡<ë∏ ìøÏ
|üPHêÃ&ÉT. n|ü⁄&ÉT qs¡Ms¡ÁX‚wßü˜ &Óq’ sêeTT&ÉT ns¡#Δ +· Á<äu≤D≤ìï >¬ ø’ =ì
qeÁ>∑V‰ü \˝Àì Ä~‘·T´ìe˝… X¯sêg+ dü+~Û+∫ eTH√y˚>+∑ ‘√ e~˝≤&ÉT.
yÓ+≥H˚ sêeDT&ÉT øåD£ +˝À ns¡#Δ +· Á<äu≤D≤ìï K+&ç+#·>± sêeTT&ÉT røå£yÓTqÆ
D
X¯øìÔÏ Á|üj÷Ó –+#ê&ÉT. n~ sêeDTì Vü≤è<äjT· +˝À >∑T#·TÃ≈£îì sêeDTì
|ü~‘·\\qT K+&ç+∫+~. ø±ì yÓ+≥H˚ |ü~‘·\\T j·T<∏ë$~Û>±
yÓTT\T#·Tø=#êÃsTT. yÓ+≥H˚ sêeTT&ÉT ‹s¡T>∑T˝Òì dü÷s¡´eTTKu≤D≤ìï
e<ä\>± n~ sêeDTì ‘·\\˙ï K+&ç+∫+~ ø±ì n$ ‹]– j·T<∏ëÁ|üø±s¡+
ñ<ä“$¤ +#êsTT. sêeDTì •s¡dTü ‡\T |ü<|˚ <ü ˚ yÓ\Te&ÉT‘·THêïj˚T, eT]
sêeDT&É T eTs¡ D Ï + #˚ < ˚ { ¢ ≤ ? nì <˚ e ‘· \ T, yêqs¡ T \+‘ê
∫+‘êÁø±+‘·T\j·÷´s¡T. sêC≤~ÛsêC…q’ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT øåD£ ø±\+ ∫+‹\¢>±
n~ >∑eTì+∫ kÕs¡~j ∏ TÆÓ q e÷‘·* ªnq+‘·ø√{Ï ÁãVü‰à+&ÉHêj·Tø±! düø\£ ∫‘·Ô
|üØøåø£ ±! yÓTT<ä≥ neTè‘· uÛ≤+&Üìï |ü>\∑ >=≥ºT. ‘·\\˙ï H˚\sê\T‘êsTTμ
nì dü\Vü‰ sTT#êÃ&ÉT. e÷‘·* e÷≥\ô|’ >ös¡e+‘√ »qø£C≤e÷‘·
n>∑d´Ôü <ä‘yÔ· TÓ qÆ u≤D≤ìï >¬ ø’ =ì ‘·«s¡>± e~˝≤&ÉT.
536 lsêeT$»j·T+
sêeDdü+Vü‰s¡+
<˚e‘·\˝À Ç+Á<äTìe˝…, |ü≈å£î\˝À >∑s¡T&ÉTìe˝…, bÕeTT\˝À
Ä~X‚wßü ìe˝…, yêqs¡T\˝À Vü≤qTeT+‘·Tìe˝…, XÊÁkÕÔ\˝À y˚<ë+‘·+e˝…,
qøåÁ£ ‘ê\qT e÷j·T+#˚ùd Ä~‘·T´ìe˝…, X¯ÁkÕÔ\˝À düT<äsÙ¡ q+e˝…, rsúê\˝À
Á|üj÷· >∑e˝…, qøåÁ£ ‘ê\˝À #·+Á<äTìe˝… Ä u≤D+ n‹ düeTsúe¡ +‘·yTÓ qÆ ~.
X‚w,ü ≈£Ls¡à, esêVü‰\T, <Ûsä D¡ ,° dü|dÔü eü TTÁ<ë\T, dü÷s¡´#·+Á<äT\T Ms¡+<äs÷¡
yê] yê] X¯øìÔÏ Ä u≤D+˝À ìj·T$T+#ês¡T. n–ï, yêj·TTe⁄, Ç+Á<äT&ÉT,
dü÷s¡T´&ÉT, ≈£îuÒs¡T&ÉT, j·TeTT&ÉT, es¡TDT&ÉT, <˚eãTTwüß\T ‘·eT
kÕeTsúê´qï+‘ê Ä u≤D≤Á>±q ñ+#ês¡T. Ä u≤D≤ìï ‘·÷D°s+¡ qT+&ç
yÓ*øÏrj·T>±H˚ düV≤ü Ádü dü÷s¡´Á|üu\ÑÛ T uÛ÷Ñ eT+&É\eT+‘ê yê´|æ+#êsTT. Ä
yÓ\T‘·Ts¡T #·÷&É˝øÒ £ n+<ä] ø£fió¯ fl H˚\yê˝≤sTT. u≤DeTTK+˝À ÁãVü‰àÁkÕÔìï
kúÕ|æ+∫ sêJeH˚Á‘·T&ÉT X¯sêìï $+{ÏøÏ dü+~Û+#ê&ÉT. d”‘ê|ü‹ Ä u≤D≤ìï
Äø£sêí +‘·+ kÕ]+∫ e<ä\>±, »qT\+<ä]ø° ø£˝≤Œ+‘·yT˚ e∫Ã+<ë nqï≥¢T>±
ñ+~. n‘·´+‘· ‘˚CÀsê•jÓTÆ q Ä u≤D<Ûë{ÏøÏ X¯•, dü÷s¡T´˝Ò \T|üeÔ TsTTHês¡T.
<˚e‘·\+‘ê $e÷Hê\˝À bÕ]b˛j·÷s¡T. ˙fi¯ófl˝Òì ≈£î+&É }–q≥ºT uÛ÷Ñ $T
}–dü˝≤&É>± Á|ü#+· &ÉMs¡T\+‘ê eT÷]ä˝≤¢ s¡T. Ä u≤D+ »>∑<«ä +<äT´ì
#Ó$˝À ªkÕ«MT! H˚qT <äX¯ø£+sƒ¡Tì ÁbÕD≤ìï neTè‘·uÛ≤+&É+‘√ düVü‰
rdüTø=ìekÕÔqTμ nì |ü*øÏ+~. yÓ+≥H˚ sêeDTì eøå'£ dú˝ü ≤ìøÏ >∑T]ô|{ºÏ
‘·e÷\˙\T&ÉT u≤D+ y˚jT· >± ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê Äq+<ä+‘√ ñbıŒ+–+~.
ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ yÓTs¡T|ü⁄\T ˇø£ÿkÕ]>± ô|fiò ô¯ |fiò ≤sêyê\‘√ yÓT]dæq≥¢T Ä
u≤D+ sêeDTì Vü≤è<äjT· +˝À dü+#·]+∫ uÛ≤+&É+‘√ düV‰ü eøå'£ dú˝ü ≤ìï
eTTø£ÿ\T #˚d+æ ~. Vü≤è<äjT· + ∫ÛÁ<äyTÓ Æ $XÊ\yÓTqÆ dæ+Vü≤<ë«s¡+ e˝…qTqï
sêeDTì X¯Øs¡+ ÁøÏ+<ä|ü&çb˛sTT+~. yÓ+≥H˚ u≤D+ eT÷&ÉT‘·\\qT
K+&ç+∫ ‹]– sêeTTì ‘·÷D°s+¡ ˝ÀøÏ yÓ[flb˛sTT+~. $T–*q ‘·\\T
n<Ûë´j·TeTT-33 537
≈£L&Ü #Û~˚ +#·{≤ìøÏ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT u≤D+ rj·TuÀ>± \ø£ÎDT&ÉT ªkÕ«MT!
j·TT<Δä+ nsTTb˛sTT+~. ˙ u≤D+ ‘êø£ø£eTT+<˚ sêeDTì ÁbÕD+
b˛sTT+~. Áù|‘êìï #·÷&É{≤ìøÏ »qeT+‘ê b˛‘·THêïs¡Tμ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.
‘·÷D°s+¡ ‘√ düV‰ü <Ûqä TdüT‡qT kÂ$TÁ‹øÏ∫à sêeTT&ÉT H˚{‘Ï √ ‘·q
ne‘ês¡ ø ±s¡ ´ + eTT–dæ + <ä H êï&É T . dü s ¡ « Á‘ê »j· T »j· T <Û ë «Hê\T
$TqTïeTT{º≤sTT. <˚e‘·\+‘ê »j·TuÛÒs¡T\T ÁyÓ÷–+#ês¡T. <äT+<äTuÛÑT\
Hê<ë\‘√ ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê <ä<]ä› *¢+~. >∑+<Ûsä «¡ , øÏqïs¡ >∑D≤\˙ï |üsT¡ >∑Tq
Á‹≈£L{≤#·\+ e∫à s¡|Tüò T|ü‹ô|’ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ |ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|æ+#êsTT.
sêeTT&ÉT sêeDTì e~Û+#ê&Éì ‘Ó*dæ eTT˝¢Àø±\T m+‘√ Äq+~+#êsTT.
ãTTw”X«¯ s¡T\+‘ê dü+‘√wæ+#ês¡T. yêqs¡T\+‘ê Äq+<ä+‘√ Hê≥´+ #˚XÊs¡T.
sêeTTì #·T≥º÷ e⁄qï Ms¡T\+<äs÷¡ düeT÷\+>± ô|ø£*+|üã&¶É eTVü‰eèøå+£ ˝≤
|ü&eç ⁄qï sêeDTì #·÷&É{≤ìøÏ yÓfi≤fls¡T. eTTK+ô|’ >∑<\ä› T ≈£Ls¡TÃì sêeDTì
ø£fió¯ fl |”≈î£ ‘·THêïsTT. s¡ø+Ô£ q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ es¡<˝ä ’… ø±]b˛‘·Tqï~. eTTKeT+‘ê
eT{º>Ï =≥ºTø=ì eT≈£î≥+ H˚\ô|’ |ü&ñç qï~.
Ä dúæ‹˝À n+<äs¡÷ sêeDTì |ü]øÏdüTÔ+fÒ $;ÛwüDTìøÏ <äT:K+
bı+–bı]¢+~. H˚\ô|ã’ &ç s¬ +&ÉT #˚‘T· \‘√ >∑T+&Ó\q<äTeTTø=+≥÷ ª˙e⁄
>∑‹+∫q ‘·sT¡ yê‘· ~≈£îÿ\˙ï X¯Sq´+>± >√#·]düTHÔ êïsTT. ˙ Á|ü‘ê|ü+
nyÓ÷|òTü yÓTqÆ ~. ˙ ø√|ü+ ã&Éu≤q\+‘√ düe÷q+. ˙ HÓ|’ ⁄ü D´+ kÕ>∑sd¡ eü T+.
y˚<ë\H˚ K+&ç+∫qyê&Ée⁄. <ës¡TDyÓTqÆ ‘·|yü TÓ Tq]+∫, dü+|üPsí+¡ >± dü+‘·‹,
dü+|ü‘T· \Ô qqTuÛ$Ñ +∫, <˚e‘·\ >∑s«¡ eT&É+∫ ã+B\T>± #˚XÊe⁄. ˙ ø±s¡D+>±
Ä~|ü⁄s¡Twüß&ÉT sê|òTü e⁄&ç>± ne‘·]+#ê&ÉT. ìsZT¡ DTì dü>T∑ DTì>± #˚dæ
\+πøX¯ó&ÉT n<äT“¤‘· ø±sê´ìï kÕ~Û+#ê&ÉT. ì]«ø±s¡T&Óq’ |üse¡ T|ü⁄s¡Twüßì
Á|ü‘´· øå+£ >± #·÷|æ+#ê&ÉT. C≤qøÏì ‘Ó∫à e÷ø£+<ä]øÏ ñ|üø±s¡+ #˚XÊ&ÉT.
y˚<eä +<äT´&Óq’ sêJeH˚Á‘·Tì e÷ ÁbÕD$TÁ‘·Tì #˚XÊ&ÉT. düTÁ^e⁄ì‘√ düV‰ü
538 lsêeT$»j·T+
e÷ø£+<äs≈¡ î£ sêeDT&Ó+‘√ y˚T\T#˚XÊ&ÉT. sêeD≤! |üsÁ¡ ãVü≤à, ∫‘·‡«s¡÷|ü⁄&q’Ó
sêeTT&ÉT ˙e\¢ ne‘ês¡+ <Û]ä +∫ ˙ ø°]ìÔ Ä#·+Á<ës¡ÿ+ ô|+bı+~+#ê&ÉTμ
nì $\|æ+#·kÕ>±&ÉT. lsêeTT&ÉT $;ÛwüDTì‘√ ª˙e⁄ $y˚ø£eT÷]Ô$.
qX¯«s¡yTÓ qÆ <ëìï >∑T]+∫ m+<äT≈£î XÀøÏkÕÔe⁄. n+‘·{≤ yê´|æ+∫e⁄qï á
»>∑‘T· ,Ô n+ãs¡+, n˙ï m+&Ée÷$e˝… $T<∏´ä j˚T. e+<Ûë´e©¢ |ò\ü +e˝…
eT÷\+˝ÀH˚ n+‘ê ndü‘·´+. n+&É|æ+&É ÁãVü‰à+&É+, Äø±s¡+
q•+∫b˛j˚T<˚. ìsêø±s¡yT˚ dü‘´· +. eT÷\+˝ÀH˚ nXÊX¯«‘·yTÓ qÆ <ëìï
>∑T]+∫ ∫+‹+#·≥+ m+<äT≈£î?μ nì s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT $;ÛwDü Tì z<ësêÃ&ÉT.
Ç+‘·˝À Ád”Ô »q+‘√ düV‰ü eT+&√<ä] |üsT¡ >∑Tq nø£ÿ&É≈î£ e∫Ã+~. |ü‹
Áù|‘êìï øö–*+#·T≈£îì eT+&√<ä] XÀøÏ+#·T#·T+&É>± $T>∑‘ê y˚sTTeT+~
Ád”\Ô T s√~dü÷Ô eøå'£ dú˝ü ≤ìï u≤<äTø√kÕ>±s¡T. eT+&√<ä] ªÁbÕDHê<∏ë! ˙e⁄
˝Òø£ y˚TeT+<äse¡ TT nHê<∏\ä eTT. »j·T\øÏÎì s¡|Tüò THê<∏Tä q≈£î n]Œ+∫
n\¢Tì>± #˚dTü ≈£îHêïe⁄. \+ø±>∑»eTdüøÔ +£ ô|ø’ Ï s¡|Tüò THê<∏øπä dü] \+|òTæ +∫
~e´yÓTqÆ eTT‘ê´ìï rdæ j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À bÕs¡yX˚ Ê&ÉT. kÂuÛ≤>∑´HêejÓTÆ q
\+ø±Hê<∏Tä &ÉT H˚&TÉ nø£kÕà‘·T>Ô ± eTTì–b˛j·÷&ÉT. y˚<uä ≤Û +&Üs¡eT+‘ê
H˚&TÉ j·TT<Δuä ÷ÑÛ $T˝À M–b˛sTT+~.d”‘· ø±s¡D+>± s¡|Tüò Tq+<äqTì \+ø£≈î£
s¡|Œæ +∫ u≤Vü≤´+>± $s√<Û+ä q{Ïd÷ü Ô Ä+‘·s´¡ +˝À uÛõÑ dü÷Ô e´eVü≤]+#êe⁄.
|üqdü #·÷&É{≤ìøÏ eTTfi¯fl e÷~s¡THêï ˝À|ü\ eT<ÛTä s¡+>± e⁄+≥T+~. n˝≤π>
˙e⁄ u≤Vü≤´+>± $s√<Û+ä q{Ï+#êe⁄μ n+≥÷ s√~düTqÔ ï eT+&√<ä]ì
n+<äs÷¡ >∑T+|ü⁄>± #˚] ne˝ÀøÏ+#·kÕ>±s¡T.
Ä düeTj·T+˝À $;ÛwDü Tì‘√ sêeTT&ÉT ªMT nqï>±] sêDÏ eT+&√<ä]
C„≤qKì, |ü‹Áe‘ê •s√eTDÏ. ÄyÓTqT düà]ùdÔ <√cÕ\T q•+∫b˛‘êsTT.
áyÓTqT ÁbÕ‘·'ø±\+˝À düà]ùdÔ bÕ|ü⁄\T<Δ]ä +#·ã&É‘ês¡T. ˙e⁄ ÄyÓT #˚sTT
|ü≥Tº ø=ì ‘·q eT+~sêìøÏ rdüTø¬ fi¯óflμ nqï s¡|Tüò Tq+<äqTì e÷≥\T $ì
n<Ûë´j·TeTT-33 539
$;ÛwüDT&ÉT eT+&√<ä] #Ó+‘·≈£î e∫à ÄyÓT #˚sTT |ü≥ºTø=ì ªne÷à!
eT+~sêìøÏ b˛<ë+|ü<eä TμHêï&ÉT. eT+&√<ä]‘√ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ª‘·©¢ ˙e⁄
C„≤qKì$. n+‘·sT¡ àœyÓ’ n<Ì«Ó ‘· C„≤Hêìï |ü]o*+#·T. nVü≤+ø±s¡+ ‘·è{Ï˝À
q•+#˚~. Ä‘·àdü«s¡÷|ü+ XÊX¯«‘·yTÓ qÆ ~. n~ ‘Ó*d” XÀøÏ+#·&+É e´sú+¡ nì
nqTqsTT+#ê&ÉT. eTj·Tø£q´ ‘˚sT¡ ø=ì lsêeT#·sD¡ ≤\≈£î qeTdüÿ]+∫
‘·q eT+~sêìøÏ ãj·T\T<˚]+~. eT+&√<ä]‘√ düV‰ü $T–*q Ád”\Ô qT
$;ÛwDü T&ÉT yê]yê] eT+~sê\≈£î |ü+ù|XÊ&ÉT. nq+‘·s+¡ nqTeT‹ >¬ ø’ =ì
\+ø±~Û|‹ü X¯Øsêìï |ü$Á‘· kÕ>∑s¡ rs¡yTÓ qÆ dæ+<Û÷ä dü+>∑eT+˝À ñ+∫,
Á|üfi¯j·÷–ï˝≤ ∫‹ ù|]à sê»ø£fi‚ãsêìï ñ+#ês¡T. dü«j·T+>± ÁãVü≤à
@+#˚j·÷˝À #Ó|ü⁄‘·T+&É>± $;ÛwüDT&ÉT ñ‘·Ôs¡ÁøÏj·T\T j·T<∏ë$~Û>±
ìs¡«]Ô+#ê&ÉT. n≥T|æeTà≥ $;ÛwüDT&ÉT Á‹≈£L{≤#·˝≤ìøÏ ‹]–sê>±
\+ø£˝Àì Á|ü»\T $;ÛwDü Tì ø£\e{≤ìøÏ $#˚ÃkÕs¡T. Á|ü<ëÛ ì $<äT´õ®VQü «&ÉT
$T>∑‘ê sêøå£düôd’q´>∑D+ lsêeTTì düMT|æ+∫ kÕcºÕ+>∑|ü&¶Üs¡T. n–ï
ø£f\…º qìï+{Ïì |üP]Ô>± ø±*à uÛdÑ àü + #˚dqæ ≥¢T, sêeDT&ÉT j·TT<Δ+ä ˝À
dü+Vü≤]+|üã&É≥+‘√, dü÷s√´<äjT· +‘√ Nø£≥T¢ ‘=\–q≥¢T, C„≤H√<äjT· +‘√
nC„≤q+ q•+∫q≥¢T, X¯Á‘·T‘·«+ n+‘ê n+‘·]+∫+~. Á‹≈£L{≤#·\+
e∫Ãq sêøå£düùdq e÷≈£î $;ÛwüDT&ç Äq‘˚ Ä<Ûës¡+ nì nHêïs¡T.
yêqs¡T\+‘ê \+ø£≈î£ $#˚Ãdæ q>∑s+¡ q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ ne˝ÀøÏdTü HÔ êïs¡T.
$;ÛwDü Tì sê»´kúÕ|üq
nq+‘·s¡+ $;ÛwüDT&ÉT lsêeTTì eTT+<äT #˚‘·T\T CÀ&ç+∫
eTè<ä T eT+E\ dü « s¡ + ‘√ Áù|eT|ü P s¡ « ø£ + >± ªsêJe<ä fi ¯ q j· T Hê!
|ü⁄sêD|ü⁄s¡TcÕ! d”‘ês¡eTD≤! ÁãVü‰à+&ÉHêj·Tø±! >∑TD dü+|üHêï! \+ø£≈î£
sêe\dæ+~. $]+∫ ì]à‘·yTÓ qÆ \+ø±q>∑sêìï MTs¡T ˇø£kÕ] ‹\øÏ+∫
kÂ+<äs¡´sê• d”‘·qT Á|ü‹Á>∑Væ≤+∫ njÓ÷<Ûä´≈£î yÓfi¯fle\dæ+~μ nì
540 lsêeT$»j·T+
ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. n+<äT≈£î »>∑<TäZ s¡Te⁄, düTVü‰düe<äqT&Óq’ s¡|Tüò T|ü‹ ªH˚qT ˙≈£î
\+ø£qT <ëq+>± Ç#êÃqT. nø£ÿ&É≈£î sêe&É+ ‘·>∑ì |üìμ nHêï&ÉT.
ªø£Hê´<ëq+ #˚dqæ ‘·sT¡ yê‘· Ä Ç+{¢À uÛTÑ õ+#·≈L£ &É<Tä . $Á|ü⁄&øç Ï <ëq$T∫Ãq
nq+‘·s+¡ Ä Ç+{ÏøÏ mqï&É÷ yÓfi≈¯¢ L£ &É<Tä . dü‘êŒÁ‘·T&çøÏ >√<ëq+ #˚ùdÔ
<ëì bÕ\T rdüTø√sê<äT. Ä $<Û+ä >±H˚ \+ø£≈î£ sêe&É+ »s¡T>∑ì |üì.
ô|>’ ± uÛsÑ ‘¡ T· ì ø£\e≈£î+&Ü H˚qT eT+>∑fik¯ ÕïHê\T, HêHêuÛÀ>±\T, ‘ê+ã÷\
uÛÀ»Hê<äT\T d”«ø£]+#·˝qÒ T. uÛsÑ ‘¡ T· ì ø£*dæq ‘·sT¡ yê‘˚ Áe‘·+ |üPs¡eÔ ⁄‘·T+~μ
nì kÂ$TÁ‹ì düTÁ^e⁄ì |æ*∫ ªMTs¡T yêqs¡T\‘√ düV‰ü \+ø£≈î£ yÓ[fls¡+&ç.
düTeTTVüAs¡+Ô ìsís¡ TT+∫ $;ÛwDü TìøÏ |ü≥+º ø£≥+º &ç. ã+B\T>± ñqï
sêE\qT <˚e‘·\qT $eTT≈£î\Ô #˚jT· +&ç. nH˚ø£ edüTeÔ ⁄\qT sêeDT&ÉT
ã\e+‘·+>± \+ø£˝À ñ+#ê&ÉT. me]$ yê]øÏ ‹]– Ç∫à dü+‘√wüô|≥º+&çμ
nì Äq‹#êÃ&ÉT sê|òüTe⁄&ÉT. yÓ+≥H˚ kÂ$TÁ‹, düTÁ^e⁄&ÉT \+ø£≈£î
ãj·T\T<˚sês¡T. $;ÛwDü T&ÉT sêeTTìøÏ kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿs¡+ #˚jT· >±,
ª$;ÛwDü ≤! ˙ kúÕq+ ã*, Á<ÛTä e⁄&ÉT ñ|üeTqT´\ düsd¡ qü ñ+≥T+~!μ nì
Äos¡«~+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. sê|òTü e⁄ì Äq‹‘√ yÓ+≥H˚ \+ø£≈î£ yÓ[fl
|ü{≤º _Ûùwø±ìøÏ ø±e\dæq kÕeTÁ–ì dæ<+äΔ #˚XÊ&ÉT. eT+Á‘ê\T, y˚<|ä Tüò Àwü\
eT<Ûä´ $;ÛwüDT&ÉT dæ+Vü‰düHêBÛX¯ó&Éj·÷´&ÉT. ~e´#·Ã¤Á‘·+‘√ mH√ï
}πs–+|ü⁄\T #˚dæ ñ‘·‡yê\T »]bÕs¡T. düTÁ^e⁄ì \ø£ÎDTì mH√ï
eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤\‘√ $;ÛwDü T&ÉT Ä<ä]+∫ >ös¡$+#ê&ÉT. yêqs¡ôdH’ ê´\qT
eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤\‘√ dü‘ÿ· ]+#ê&ÉT. \+ø£qT ø£\j·Tp∫q düTÁ^e\ø£ÎDT\≈£î
‘·ì$ rs¡˝<Ò Tä . eTqdüT‡ ÄV¢‰ü <äyTÓ +Æ ~. $;ÛwDü TìøÏ M&√ÿ\T #Ó|Œæ ‹]–
Á‹≈£L{≤#·\+ #˚sês¡T. lsêeTTìøÏ $X‚cÕ\T $e]+#ês¡T.
dü<ë•eÁãùV≤à+Á<ë<äT\T lsêeTTì <ä]Ù+#·&+É
Ä düeTj·÷q ÁãVü≤à, s¡TÁ<ä Ç+Á<ë<äT\T, eTT|üŒ~eT÷&ÉT ø√≥¢ <˚e‘·\T
ø£*dæ s¡|Tüò THê<∏Tä ì <äsÙ¡ HêìøÏ e#êÃs¡T. nwºeü düTe⁄\T, @ø±<äXs¯ T¡ Á<äT\T,
n<Ûë´j·TeTT-33 541
eTs¡T<ZDä eTT, <ë«<äXÊ~‘·T´\T, >∑D >∑+<Ûsä «¡ j·Tøå£ øÏqïs¡T\T dæ<äΔ #ês¡DT\T
n+‘ê $#˚ÃXÊs¡T. nwºüHêsTTø£\T, ~ø±Œ\≈£î\T, mquÛ…’mì$T~y˚\
eTTìãè+<ë\T, @ã~Äs¡T <˚XÊ\Á|üuTÑÛ e⁄\T sêeT<äsÙ¡ HêìøÏ |üsT¡ >∑Tq #˚sês¡T.
dü|BÔü «|ü qeK+&É Á|ü»\T, bÕ‘êfi¯yêdüT\T, Hê>∑˝Àø£yêdüT\T, ñ|ü<e˚
ø£sà¡ <˚e⁄\T Á‹≈£L{≤#·\+ #˚sês¡T. ndü+U≤´ø£ yê<ä´ |òTü Àwü‘√ ~≈£îÿ\T
|æø£ÿ{Ï˝¢≤sTT. n+<ä] H√{≤ s¡|òüTTq+<äqTì #·πsà $ì|æ+#·kÕ–+~.
Á‹≈£L{|üs«¡ ‘·+ô|’ <˚e‘·\+‘ê q\TeT÷\\ qT+&ç ø£*XÊs¡T. <˚e‘·˝À¢
eTTKT´˝…q’ ÁãVü≤à Ç+Á<ä áX¯«s¡T\T ≈£L&Ü á s¡|Tüò Tq+<äqTì #·÷∫
me]øÏ m˝≤ nì|æ+∫+<äì e÷{¢≤&ÉTø√kÕ>±s¡T. s¡|òüTTMs¡Tì #·÷∫
eTqdüT‡˝À n|üsíês¡eTDT&ÉT Hê Vü≤è<äj·T+˝À á‘·ì ù|s¡T ‘·*ùdÔH˚
#·\㢠&ç+~ nqTø=q>± ÁãVü≤à s¡|Tüò T|ü‹ì >∑eTìdü÷Ô á‘·&TÉ øås° ê_Δìyêdæ
»>∑<ë‘·Tà&Óq’ Hê »q≈£î&ÉT nì uÛ≤$+#ê&ÉT. ‘·qqT yÓqï+{Ï s¡ø+Ïå #˚
s¡ø≈£å î£ &Éì Ç+Á<äT&ÉT ‘·\b˛kÕ&ÉT. ø√{Ï eTqà<∏Tä \ |æ‘· á‘·&˚ nì düTs¡>D∑ ≤\T
uÛ≤$+#êsTT. uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î |üPsíÁ¡ ãVü≤à+˝≤ >√#·]+#ê&ÉT.
dü<ë•e⁄ì >∑eTì+#·>±H˚ d”‘ê|ü‹ eTqdüT Äq+<äu]ÑÛ ‘·yTÓ ,Æ Ädüq+
e~* |üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. bÕ<ë\≈£î n_Ûe+<äq+ #˚jT· >± Á‹|ü⁄sê] ˝ÒeHÓ‹Ô
Ä*+>∑q+ #˚dTü ø=Hêï&ÉT. lsêeTT&ÉT ˙\y˚T|òTü XÊ´eTT&ÉT. Á‹˝À#·qT&ÉT
ø£s¡÷Œs¡>ös¡T&ÉT. yê] düe÷>∑eT+ #·+Á<ä_+ã+˝À eTè>∑∫Vü≤ï+˝≤
n\sês¡T‘√+~. øås° ê_Δ˝À ˙\esí+¡ ‘√ Ä~Hêsêj·TDT&ÉT XÀ_Û\T¢ ‘·Tqï≥¢T,
>∑+>±j·TeTTq\T ø£*dæ ø£èwíeü sí+¡ >± ø£ì|æ+∫q≥¢T, uÛ≈Ñ î£ \Ô |üPC≤ù|{Ïø˝£ À
kÕ\Á>±eT+˝≤ •e, lsêeTT\ Ä*+>∑q+ XÀ_Û*+¢ ~. X‚«‘√‘·Œ\eTø£s+¡ <ëìï
ÁuÛeÑ Ts¡+ Á|”‹‘√ nkÕ«~+∫q≥¢T, •ed”‘êHê<∏Tä \ Ä*+>∑q+ ø£qT$+<äT
#˚d+æ ~. •eπøX¯e⁄\ Hêe÷˝Ò _Ûqï+ø±ì yê]s¡Te⁄]øÏ uÛ<Ò +ä ˝Ò<qä ï≥¢T, yês¡T
542 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-33 543

ˇø£ÿ{Ï>± >√#·]düTHÔ êïs¡T. nuÛ<Ò ä nHêeT ìsZT¡ D dü«s¡÷|ü+ qT+&˚ düø\£ lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
düèwºæ »ìdüT+Ô ~. leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘·Ts¡T˝…’q
‘·sT¡ yê‘· $]+∫ Hê ‘·+Á&ç leTHêïsêj·TDT&˚ lsêeTT&Éì ‘Ó*dæ |ü+&ç‘T· \T dü<ë á sêeTø£<qä∏ T ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
Vü≤è<äj·÷ìøÏ Vü≤‘·TÔ≈£îHêï&ÉT. n≥T|æeTà≥ <˚y˚+Á<äT&ÉT qeTdüÿ]+#·>± ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
‘·|üÔø±+#·qesí¡düT+<äs¡T&Ó’q s¡|òüTT|ü‹ n‘·DÏí Áù|eT‘√ Ä*+>∑q+
#˚dTü ≈£îHêï&ÉT. <˚e‘·\q+<ä]ì ø¬ e’ \´<ë‘·jTÆÓ q s¡|Tüò TsêeTT&ÉT Äq+<ä+>± eTT|üŒ~ eT÷&Ée n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT. ndü+U≤´ø£+>± e⁄qï <˚e‘·\T, eTTqT\T ∫Hêïô|<›ë n+<ä]ì j·TT<Δøä ±+&É düe÷|ü+Ô
d”‘ê|ü‹ düeTT∫‘·Ø‹q |ü\ø£]+#ê&ÉT. yê<ë´\ |òTü Àwü˝À nwºHü êsTTø£\T
qè‘·´+ #˚dTü +Ô &É>± düø\£ <˚e‘·\‘√ düV‰ü s¡|Tüò TsêeTT&ÉT düuÑÛ rsê&ÉT. MD
#˚ã÷ì Hês¡<ä ‘·T+ãTs¡T\T kÕeT>±q+ #˚dTü +Ô &É>± s¡|Tüò TMs¡T&ÉT kÕ<äs+¡ >±
‹\øÏ+#ê&ÉT.
lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä bÕeqyÓTqÆ ~. j·TT<Δøä ±+&É Ç+‘·{‘Ï √ düe÷|ü+Ô .
ñ‘·sÔ ø¡ ±+&É n>±<Ûyä TÓ qÆ ~. eTTqTà+<äT ne<Û]ä +#·+&ç. eT≈£î≥+ô|’ eTDÏ
Á|üø±X¯+˝≤, <˚yê\j·T+ô|’ yÓT]ùd ø£\X¯+˝≤, ‘˚CÀe+‘·yTÓ qÆ ~. uÛÀ»q+˝À
ô|s¡T>∑qï+˝≤, ÁX¯eD+ ∫es¡ eTqq+˝≤, ‘·bÕ+‘·+˝À |üPsí|¡ \üò +˝≤,
ñ‘·sÔ ø¡ ±+&É s¡duü ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ ~. Äs¡+uÛ+Ñ ˝À ø£<ä∏ n‹eT<ÛTä s¡+. C≤qø°s|¡ Tüò T|ü‘T· \
ø£\sTTø£, sê|òTü y껄qT bÕ*+∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT C≤qøÏì |æ\T#·Tø=ì sêe&É+
yÓTT<ä˝q’… $ ñ+{≤sTT.
á ø£<ä∏ n‹ eT<ÛTä s¡+. lsêeTuÛ≈Ñ î£ \Ô T ÁãVü‰àq+<ä+˝À ‘˚*j·÷&ÉT‘·÷
Áù|eT eTT|æŒ]>=q>± sêeT$»j·T+ ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ . leTBÛ“e¤ ÷‘·≥$˝≤kÕ!
ÁãVü‰àq+<ë! >∑Ts¡Tesê´! l<Ûsä T¡ &ÉT Á‹ø£sD¡ X¯ó~Δ>± ˙ bÕ<ë\ô|’ nqq´
X¯sD¡ ≤>∑‹ H=+<ë&ÉT. dü«dæ!Ô

n<Ûë´j·TeTT - 34
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
»>∑<«ä +<ë´! y˚<kä Õsê! Á|üDes¡÷bÕ! $X¯«+uÛsÑ ê! ø£sT¡ D≤síy¡ ê! |üse¡ T
ñ<ësê! sê|òTü y˚+Á<ë! lsêe÷! ˙≈£î »j·TeTT. eTqà<∏ä <äV≤ü q Vü≤è<äjT·
s¡‘êï! #·‘T· sêdü´ »qø±! eT+>∑fi¯ uÛ–Ñ ˙ eTH√yÓ÷Vü≤Hê! »>∑Je® Hê! uÛøÑ eÔ£ s¡<ë!
d”‘êe\¢u≤Û ! uÛj Ñ ÷· qø£yTÓ qÆ X¯Øs¡ ÁbÕs¡ã+Δ e\¢ mH√ï |òTü Às¡ $|ò÷ü ‘ê\T,
nqsúê\T ø£\T>∑T‘êsTT. yê{Ïe\¢ Hê eTqdüT‡˝À m˝≤+{Ï <äT'K+ ø£\>∑≈î£ +&Ü
#ÓsTT´. z lsêe÷! uÀ<Ûsä ÷¡ |ü+˝À Hê Vü≤è<äjT· +˝À e⁄+&ç XÊ+‹, øåe£ T,
<äjT· , ñqà˙\qT dü<ë Hê e÷qdü dü<qä +˝À $sêõ\¢Cs… TT´. $$<Ûä
Äø£è‘·T\T, #·sê#·s¡ düèwºæ n+‘ê ˙ dü«s¡÷|ü+>± Hê ø£fifl¯ ø£>T∑ |ü&TÉ ‘·T+~.
yê+‹ì #·÷&É>±H˚ eTqdüT‡ $ø£\yÓTqÆ ≥¢T Hê eTqdüT‡ $wüjT· yêdüq\
|ü≥¢ s¡$T+#·≈î£ +&Ü #·÷&ÉT. ÁX¯eD ø°sHÔ¡ ê~ qe$<Ûä uÛøÑ |ÔÏ sü êj·TDT\
dü‘‡· e÷>∑eT+ Hê≈£î dü<ë ø£*>π ≥≥¢T B$+#·T. ˙ #·]Á‘·, ©˝≤>±q+ $+fÒ
z d”‘ê|ür! ∫‘·eÔ è‘·T\Ô ˙ï Äq+~+#˚≥≥¢T #ÓsTT´. Hê eTqdüT‡, ãT~Δ
ø±*øÏ ø£&j ç ÷· \T, >∑C\…® T>± Hê Áù|eT |”‘ê+ãs¡+˝≤ dü<ë ˙ q&ÉTeTTq
$\dæ\˙¢ . ‘ê≥ø± dü+Vü‰sê! njÓ÷<Ûë´Hê<∏ë! Hê dú÷ü \ <˚V≤ü *+>∑+ ˙
bÕ<äTø£\T>± $sêõ˝Ò≥¢ T¢ düs«¡ <ë qqTï Äos¡«~+#·e\dæ+~. ÁãVü‰àq+<ë!
uÛøÑ eÔ£ ‘·‡˝≤! Hê |ü+#·ÁbÕD≤\˙ï ø£s≈¡í î£ +&É˝≤\T>±, Vü‰s¡+˝Àì |ü‘ø· +£ ˝≤
dü<ë ˙ #Ó+‘· ñ+&É˙!
C≤qø°d‹ü øÏ s¡|Tüò T|ü‹ ÄVü‰«q+
ñ‘·sÔ ø¡ ±+&É uÛ≤^s¡B∏ düe÷q+. n+<äT˝À n+‘·sê«Væ≤ì>± düsd¡ «ü ‹
kÕ>∑T‘√+~. n+<äT˝Àì <äècºÕ+‘·πøåÁ‘ê\T ˇø£<ëìø£+f… eTs=ø£{Ï
n<Ûë´j·TeTT-34 545
$X‚wyü TÓ qÆ $. >∑‘· n<Ûë´j·T+˝Àì ø£<qä∏ qTdü]+∫ <äXø¯ +£ <Ûsä T¡ ì e~Û+∫,
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT $»j·TT&ÓH’ ê&ÉT. ‘·<Tä |ü] düø\£ <˚e‘·\T lsêeT<äsÙ¡ HêìøÏ
e#êÃs¡T. <˚e‘·\ ‘êøÏ&ç m≈£îÿyÓ’ yê] øÏØ{≤\T ˇø£<ëH=ïø£{Ï
sêdüTø=+≥THêïsTT. øÏØ{≤\˝Àì s¡‘êï\T <˚B|ü´e÷q+>± yÓTs¡Tdü÷Ô
qøåÁ£ ‘ê\ø£+f… $TøÏÿ*>± Á|üø±•düTHÔ êïsTT. >∑+<Ûsä «¡ , j·Tøå,£ øÏqïs¡ >∑D≤\T,
düTsêdüTs¡ qs¡yêqs¡T\‘√ düTy˚˝≤#·\+ ÁøÏøÿÏ ]dæb˛sTT+~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
‘·q eT~˝À sêeDT&ÉT Vü≤‘·T&ÓH’ ê C≤qøÏì ‘·«s¡>± ‘ÓeTàì sêeTT&ÉT Ç+ø±
ÄC„≤|æ+#·˝<Ò e˚ ÷! nì nqTø√kÕ>±&ÉT. nqTøåD£ + yêj·TT≈£îe÷s¡T&ÉT ‘·q
eTTK+˝ÀøÏ ‘·<ø˚ +£ >± #·÷düT+Ô &É≥+ >∑eTì+∫ njÓ÷<Ûë´$Vü‰] sTT˝≤
ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. ªÁbÕDdüU≤! Vü≤qTeT+‘ê! yÓ+≥H˚ yÓ[fl kÂuÛ≤>∑´ dü]‘·,
>∑TD uÛ]Ñ ‘·jTÆÓ q C≤qøÏøÏ $;ÛwDü Tì‘√ #Ó|Œæ eT+>∑fik¯ Õïq+ #˚sTT+∫
eÁkÕÔ\+ø±sê*∫à |ü\ø¢ ˝° À Çø£ÿ&É≈î£ rdüT≈£îsêe\dæ+~μ
sêeTTì Ä»„ $qï+‘·H˚ Vü≤qTeT Äø±X¯e÷sZ+¡ ˝À ‘·«s¡>± yÓfi≤fl&ÉT.
˝Ò><∑ ÷ä &É n&É$˝À ‘·*¢ Äe⁄qT #˚sT¡ ø=qï≥¢T, e÷qdüdsü √esêìøÏ eTsêfi¯+
yÓ[flq≥¢T, <ä|Œæ >=qï yê&ÉT ˙{Ï #Ó\eTqT #˚]q≥¢T, Ç+~s¡ <äsÙ¡ HêìøÏ
>∑sT¡ &ÉT&ÉT >∑+‘·T˝Òdqæ ≥¢T yÓ+≥H˚ nXÀø£eq+˝ÀøÏ Vü≤qTeT Á|üy•˚ +∫
C≤qø°e÷‘·≈£î kÕcºÕ+>∑ Á|üD≤eT+#˚XÊ&ÉT. ‘·|æŒb˛sTTq |üdæu≤\Tì
nø£kÕà‘·TÔ>± ‘·*¢ ø£\TdüT≈£îqï≥¢T, b˛sTTq s¡‘·ï+ <=]øÏq≥¢T, b˛j˚T
düeTj·T+˝À H√{¢À neTè‘·+ |ü&çq≥¢T e÷s¡T‹ì #·÷∫ d”‘· m+‘√
dü+‘√wæ+∫+~. Vü≤qTeT #˚‘·T\T CÀ&ç+∫ d”‘· eTT+<äT ì\ã&ç
njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT ùdHêdüV≤æ ‘·+>± düTy˚˝≤#·\+˝À düTK+>± ñHêï&ÉT.
ø£+≥≈£î&Ó’q <äX¯ø£+sƒ¡Tì e~Û+∫ $;ÛwüDTì sêE>± ìj·T$T+#ê&ÉT.
ã+B\sTTq <˚e‘·\qT $&ç|+æ #·>± n+<äs÷¡ sê|òTü e⁄ì ø£*kÕs¡T nì
#Ó|Œü >± »>∑Hêà‘· ªÄVü‰! ˙ e÷≥\T neTè‘·+ ø£Hêï eT<ÛTä s¡+>± ñHêïsTT.
546 lsêeT$»j·T+
˙e⁄ ì»+>± ÁbÕDùdïVæ≤‘·T&Ée⁄. Hê ø±s¡D+>± m+‘√ ÁX¯$T+#êe⁄.
nbÕs¡yTÓ qÆ ˙ y˚T\T njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä ìøÏ ‘Ó*ùd ñ+≥T+~. Äs¡THÓ\\T
H˚qT mH√ï ø£cÕº \qqTuÛ$Ñ +#êqT. yÓ+≥H˚ qqTï s¡|Tüò THê<∏Tä ì e<›≈ä î£
rdüT¬øfi¯fle\dæ+~ nì nqï~. Ä e÷≥ $ì Vü≤qTeT $;ÛwüDTì
eT+~sêìøÏ yÓ[fl düø£\+ ìy˚~+∫ d”‘·≈£î eT+>∑fi¯kÕïq+ #˚sTT+∫
eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤*∫à düTy˚˝≤#·˝≤ìøÏ rdüTø¬ fi≤fl* nì ‘Ó*bÕ&ÉT. Ä yês¡Ô $ì
$;ÛwDü T&ÉT Äq+~+∫ e÷s¡T‹ #˚sTT |ü≥Tº ≈£îì d”‘q· T <ä]Ù+#·{≤ìøÏ
nXÀø£eHêìøÏ $#˚ÃXÊ&ÉT. s¡|Tüò T|ü‹øÏ ÁbÕDÁ|æjT· T˝…q’ Ä ∫s¡+Je⁄*s¡Te⁄s¡T
C≤qøÏ #Ó+‘·≈î£ e#êÃs¡T. $;ÛwDü T&ÉT kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿs¡eTT #˚jT· >±
»>∑Hêà‘· ªdü÷s¡´#·+Á<äT\Tqï+‘·es¡≈î£ ˙e⁄ ∫s¡+J$yÓ’ \+ø£qT bÕ*kÕÔe⁄μ
nì B$+∫+~. bÕs¡«‹ eTT+<äT ≈£îe÷s¡kÕ«$T e˝…, sπ DTø£ eTT+<äT
|üsX¡ ó¯ sêeTTì e˝… $;ÛwDü T&ÉT #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ d”‘· m<äT≥ ì\ã&ç
ª»>∑Hêà‘ê! Á|üDe s¡÷|æD°! dü<ZäTD dü]‘ê! nHê~dæBΔ! n|ü]$T‘ê!
Ä~e÷j·÷! Ç+~sê! ˙e⁄ Ä~|ü⁄s¡Twüßì y˚T˝§ÿ*|æ nq+‘·ÁãVü‰à+&Üìï
dü+|üPsí+¡ >± düèwº+æ #êe⁄. Á‹eT÷s¡T\Ô T ˙ |üdbæ Õ|ü\T. Ä eTTe⁄«]‘√
ñ‘·Œ‹Ô dú‹æ \j·T\T ø±$+∫ ˙ Ç#·Ã¤ |üP]Ôø±>±H˚ ‹]– n+<ä]˙ Vü≤dü>Ô ‘∑ +·
#˚düTø=+{≤e⁄. ˙≈£î düs¡«+ ‘Ó\TdüT ø±˙ $H√<ëìøÏ. ne÷j·Tø£‘·«+
q{ÏkÕÔe⁄. sêeDT&ÉT ìqTï \+ø£≈î£ ‘Ó#êÃ&É+fÒ nB ˙ n;Ûwyüº T˚ ! ã+B\sTTq
<˚e‘·\qT $&ç|+æ ∫, e÷s¡T‹ düTÁ^yê~ yêqs¡T\+<ä]˙, eTeTTà\qT,
sêeTTì $TÁ‘·T\T>± #˚dæ e÷¬ø+‘√ y˚T\T #˚XÊe⁄. Ç|ü⁄&TÉ eT+>∑fi¯ kÕïq+#˚dæ
egkÕuÛsÑ D¡ ≤\T <Û]ä +∫ Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·+˝Àì s¡|Tüò Tq+<äqTì <äsÙ¡ HêìøÏ
‘·«s¡>±b˛<ë+μ nì $qï$+#ê&ÉT. ã<äT\T>± »>∑Hêà‘· ªsêeTT&ÉT
eT+>∑fik¯ Õïq+ #˚jT· ≈£î+&Ü H˚qT #˚ùdÔ m+‘√ bÕ|ü+ ø£\T>∑T‘·T+~. |ü‹
˝Ò≈î£ +&Ü @ |ü˙ #˚jT· ø£b˛e&É+ |ü‹Áe‘ê <Ûsä à¡ +. s¡|Tüò T|ü‹ Ä»„ ˝Ò≈î£ +&Ü
@$T#˚dHæ ê n~ n<Ûsä à¡ y˚Tμ nì #Ó|Œæ +~.
n<Ûë´j·TeTT-34 547
e÷s¡T‹, ª»>∑Hêà‘ê! s¡|òüTTHê<∏äT&ÉT Äq‹#êÃ&ÉHêï&ÉT. eTs¡\
s¬ +&ÉekÕ] $;ÛwDü T&ÉT |ü*øÏq |ü\T≈£î\qT >ös¡$+∫ C≤qøÏ neX¯´eTì+~.
Ç+‘·˝À $;ÛwDü Tì sêDÏjTÆÓ q düse¡ T düø\£ kÕeTÁ–‘√ ÄXÀø£eq+ #˚]+~.
düse¡ T, Á‹»≥ Çs¡Te⁄s¡÷ d”‘≈· î£ ÁbÕD ùdïVæ≤‘·Tsêfi¯ófl. Ç<›sä ÷¡ ø£\dæ
C≤qøÏ ≈£îs¡T\qT $s¡uÀXÊs¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT $;ÛwüDT&ÉT ø£\dæ ˇø£
eT÷\ ≈£Ls=Ãì ñ+&É>± düs¡eT dü«Vü≤kÕÔ\‘√ C≤qøÏì |üPõ+#·
Hês¡+_Û+∫+~. ñ‘·ÔeT |ü≥ºT eÁkÕÔìï ¬>’ø=ì d”‘·≈£î |üs¡<ë>± ø£{ºÏ,
s¡‘ï· K∫‘·yTÓ qÆ ã\¢qT y˚dæ düse¡ T d”‘· bÕ<ë\q_ÛùwøÏ+∫+~. düT>∑+<Ûuä ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ
q÷HÓ‘√ Á‹»≥ d”‘≈· î£ ‘·\+{Ï, ùdïVü≤, Ä<äse¡ #·Hê\‘√ ªnq+‘·yTÓ qÆ X¯ó
uÛ≤\‘√ ø£\Œ |üs´¡ +‘·+ MT <ä+|ü‘T· *s¡Te⁄s¡T Äq+<äu]ÑÛ ‘·T˝…’ J$+#Ó<sä T¡
>±ø£μ nì Äos¡«~+∫+~. düse¡ T ø£d÷ü ]Ô bı&ç rdüTø=ì dü«Vü≤kÕÔ\‘√
q\T>∑T ô|{ºÏ ª‘·©!¢ Á‹»{≤! »qø£ ‘·qj·T u≤>± ˙s¡d+ü >± e⁄+~. ‘·«s¡>±
kÕïHêìøÏ y˚&˙ç fi¯ófl rdüT≈£îsêe\dæ+~μ nqï~. Á‹»≥ ‘·«s¡>± y˚&ç ˙fi¯ófl
rdüT≈£îsê>± düse¡ T d”‘· X¯Øsêqï+‘ê s¡T~› kÕïq+ #˚sTT+∫+~. $;ÛwDü T&ÉT
s¡+>∑Ts¡+>∑T\ neT÷\´yÓTqÆ n\+ø±sê\qT |ü+|æ+#ê&ÉT. Á|üfij ¯ T· ø±\|ü⁄
yÓTs¡T|ü⁄\ø£+f… ø±+‹>∑\ Ns¡qT ø£≥Tº ≈£îì eTT˝¢Àø±˝¢À ≈£L&Ü <äTs¢u¡ yÑÛ TÓ qÆ
~yê´\+ø±sê\qT <Û]ä +∫+~. ø£su¡í ÷ÑÛ wüD≤˝ ø±+‘·T\T dü÷s¡´eT+&É\
ø±+‹ì eT]|æ+#êsTT. düsê«\+ø±s¡ ø±+‘·T\T <äX~¯ X¯\T yê´|æ+#êsTT.
qT<äT≥ ≈£î+≈£îeT sêdüT≈£îì eT<Û´ä ˝À düTyêdüq≈£î ø£d÷ü ]Ô ~~›+~. ~e´
düT>∑+<Ûëìï Á‹»≥ C≤qøÏ düsê«+>±\≈£î |üPdæ+~. ~e´|ò˝ü ≤\‘√ C≤qøÏ
|ü$T≥ #Ós>¡ T∑ ì+|æ+~. düse¡ T C≤qøÏ‘√ ªne÷à! ˇø£ÿ |ü+&ÉT ‹qe\dæ+~μ
nì y˚&ÉT≈£î+~. ø±ì eT+∫ s¡T∫>∑\ düT+<äs¡ düT>∑+<ÛäuÛÑ]‘·yÓTÆq Ä
neTè‘·|˝üò ≤\qT C≤qøÏ $;ÛwDü , Vü≤qTeT+‘·T\≈£î Á|ükÕ<ä+>± |ü+∫ô|{º+Ï ~.
düse¡ T, Á‹»≥\≈£î ≈£L&Ü |üse¡ TÁ|”‹‘√ |ü+&¢∫ç Ã+~. ˇø£ÿ |ü+&ÉT e÷Á‘·+
548 lsêeT$»j·T+
‘êqT rdüT≈£îì Äs¡–+∫+~. n+<äs÷¡ eTTKÁ|üø±å fi¯q #˚dTü ≈£îqï yÓ+≥H˚
$;ÛwüDT&ÉT C≤qøÏ e<›ä≈£î e∫Ã, ~e´eTDÏeTj·T Vü‰sêìï ÄyÓT
eTT+<äT+#ê&ÉT. eTT˝¢Àø±˝¢À ≈£L&Ü <=s¡øì£ Ä eTDÏV‰ü sêìï sêeDT&ÉT
‘·q ø√XÊ>±s¡+˝À e⁄+#ê&ÉT. <ëìì $;ÛwDü T&ÉT Áù|eT‘√ düeT]ŒùdÔ »>∑Hêà‘·
ø£+sƒ+¡ ˝À <Û]ä +∫+~. Ç+‘·˝À \+ø£˝Àì |ü<Tä HÓì$T~ nøåöVæ≤DT\ ôdq’ ´+
yÓ+≥H˚ dæ<eäΔ TsTT yê<ë´\T e÷Ás√à>∑T‘·T+&É>± s¡‘ï· K∫‘·yTÓ qÆ |ü\ø¢ ì°
‘Ó∫à d”‘·eTT+<äT+#ês¡T. $;ÛwüDT&ÉT eT]j·TT e÷s¡T‹ C≤qøÏøÏ
bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚dæ |ü\ø¢ ˝Ï À ≈£Ls¡TÃ+&ÉeTHêïs¡T. düse¡ T, Á‹»≥\qT C≤qøÏ
>∑{>Ϻ ± ø±e*+#·T≈£îì ªÁbÕDdüKT˝≤sê! H˚qT $TeTTà\ eTs¡˝≤ #·÷&É>\∑ H√
˝Ò<√?μ nì <äT'œ+∫+~. düse¡ T, Á‹»≥ ø£fió¯ fl nÁX¯ó|üP]‘ê˝…’ yÓøÿÏ yÓøÿÏ
@&ÉTdü÷Ô C≤qøÏ #·sD¡ ≤\ô|’ yÓ÷ø£]˝¢≤s¡T. yês¡T ‘·eT yÓT*ø£\T ‹]–q
•s√C≤\‘√ C≤qøÏ #·sD¡ ≤\T ‘·T&ç∫, |ü\ø¢ ˝° À ≈£Ls¡TÃ+&Éu{… Ϻ >∑<<äZ ä dü«s¡+‘√
ªÁbÕDdüF! »qø£q+~˙! eTeTTà\qT mqï{Ïø° eTs¡Te<›Tä μ nì y˚&TÉ ≈£îHêïs¡T.
ã<äT\T>± d”‘· ªMTs¡T #˚dqæ y˚T\T H˚qT mqï{Ïø° eTs¡Te˝ÒqTμ nqï~.
ì|ü⁄DT&ÉT ~e´s¡‘êïìï ô|fº˝… À ô|{ºÏ ø±bÕ&çq≥ºT, eTVü‰‘·Tà\T ‘·eT C„≤Hêìï
˝Àø±ìøÏ ãVæ≤sZ‘¡ +· ø±≈£î+&Ü e´eVü≤]+∫q≥ºT, <Ûqä e+‘·T&ÉT ‘·q <ÛHä êìï
düs«¡ <ë >∑T|ü+Ô >± e⁄+∫q≥ºT $;ÛwDü T&ÉT |ü\ø¢ ø° Ï s¡øD£å >± ñHêï&ÉT.
n‹ñ˝¢≤dü+>± yêj·TTdüT‘·T&ÉT ≈£î&çyÓ’|ü⁄ y˚>∑+>± q&ÉTe>±,
eT<Û´ä uÛ≤>∑+˝À \+ø±Hê<∏Tä &Óq’ $;ÛwDü T&ÉT ‘·«s¡>± n&ÉT>∑T\T y˚XÊ&ÉT.
yêVü≤≈£î\T n‹y˚>∑+>± Á‹≈£L{≤#·\+ yÓ’|ü⁄ kÕ–b˛>± $;ÛwüD,
Vü≤qTeT+‘·T*s¡Te⁄s¡T yêVü≤q+ô|’ ‘êeTT ≈£L&Ü ˇø£ #˚sTTy˚XÊs¡T. eTT+<äT
#Û · Á ‘· < Û ë s¡ T \T |ü s ¡ T >∑ T *&É > ± yê<ë´\ ôVAs¡ T e÷s¡ T ÁyÓ ÷ –+~.
düÿ+<ä>D∑ |ü‘T· *s¡Te⁄sT¡ bÕs¡«‹ #Ó+‘·qTqï≥¢T, e÷s¡T‹ $;ÛwDü T\T Áù|eT‘√
|ü\ø¢ ° yÓ+≥ |üsT¡ >¬ ‘êÔsT¡ . ‘·«s¡>± sêeTTì ùdqqT #˚sês¡T. Ä dü+s¡+uÛ≤ìï
n<Ûë´j·TeTT-34 549
#·÷&ÜìøÏ yêqs¡T\T |üsT¡ >¬ ‹Ô‘˚ yê]ì y˚Á‘·V≤ü düT\Ô T <ä+&ç+#ês¡T. yÓ+≥H˚
njÓ÷<Ûë´|ü‹ ˝+ø±~Û|‹ü ì sê$+∫ ªMT y˚Á‘·V≤ü düT\Ô T e÷ yêqs¡T\qT
Væ≤+dæ+#ês¡ì ‘Ó*dæ+~. Ä d”‘· ø√düyT˚ yêqs¡T\T mH√ï ø£cÕº \T düV≤æ +#ês¡T.
ø£qTø£ |ü\ø¢ ˝° ÀqTqï d”‘q· T yê]øÏ #·÷|üe\dæ+~. uÛsÑ Ô¡ Á|üøÿ£ qTqï|ü⁄&ÉT Ád”Ô
m+‘·eT+~ »q+ m<äT≥ ñHêï ‘·|ü ø±<äTμ nì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. n˝≤
sêe÷»„ ø±>±H˚ |ü\ø¢ ° H˚\ô|’ ~–+~.
d”‘e· Tà≈£î losêeTTì |üØøå£
C≤qøÏ H˚\ô|’ ø±*&É>±H˚ n+<äs÷¡ ˇø£ÿkÕ] C≤qøÏì #·÷kÕs¡T. |ü\ø¢ °
ãj·T≥ eTT˝¢Àø±~Û|‹ü sêDÏ ì\ã&É>± s¡‘êï\ô|fº… ‘Óse¡ ã&ç+<ë nqï≥¢T
ø±+‘·T\T yÓ*$¢ ]kÕsTT. me] eTTKø£eT\+ eTT+<äT ø√{Ï#+· Á<äÁ|üu\ÑÛ T
dü]b˛\y√, ˝≤eD´kÕ>∑sy¡ T˚ ñbıŒ+– HêØ s¡÷|ü+ <Û]ä +∫+<ë nqï≥¢T
»>∑»q® ì Ä~e÷j·T, $X¯«Kì <˚e‘·\ ne‘êsê˝…q’ uÛøÑ Ô£ •s√eTDT\qT
ne˝ÀøÏ+∫+~. C≤qøÏì #·÷&É>±H˚ <˚e>∑D≤\≈£î, >∑+<Ûsä T¡ «\≈£î ndüTs¡T\≈£î
eTqdüT‡˝À Ç+‘· n|ü⁄s¡÷|ü kÂ+<äs´¡ e‹ì |üse¡ T<äTsêàsZT¡ &Óq’ <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT
Äs¡THÓ\\T n‘ê´#ês¡+ #˚jT· ≈£î+&Ü m˝≤ e⁄+&É>*∑ >±&ÉT? nqï $ø£\Œ+
ø£*–+~. »>∑<ë‘·àjÓTÆ q s¡|Tüò TMs¡T&ÉT yês¡+<ä] Ä+‘·s´¡ + Á>∑V≤æ +∫ C≤qøÏ‘√
@eTHêï&√ $q+&ç. n|ü&ÉT yê<ë´\˙ï Ä–b˛j·÷sTT. <˚e‘·\+‘ê
ìdüãÔ eΔ Tj·÷´s¡T. uÛ\Ñ ÷¢ ø±\T, yêqsê\T n+<äs÷¡ eTÚq+>± $qkÕ>±s¡T.
ÁuÛTÑ ≈£î{ÏeTT&ç∫ Á≈£Ls¡+>± d”‘q· T #·÷∫ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT ªìqTï >∑T]+∫ qTe⁄«
ˇø£ÿkÕ] Ä˝À∫+∫ #·÷&ÉT. ìqTï sêøåd£ Tü &ÉT m‘·T≈Ô î£ b˛j·÷&ÉT. <äTs¡“s¤ y¡ TÓ qÆ
Ä n|üyê<äTqT s¡÷|ü⁄e÷|ü{≤ìøÏ ìqTï $&ç|æ+∫ ‘Ó#êÃqT. >∑T+&Ó\
MT~qT+&ç bÕcÕD≤ìï ~+|æq≥ºT, s√–øÏ s√>∑+ eT≥Te÷j·TeTsTTq≥¢T,
»Hêà+<ÛTä ìøÏ #·÷|ü⁄ e∫Ãq≥¢T á s√E m+‘√ Äq+<ä+>± e⁄+~. ìqTï
550 lsêeT$»j·T+
Ä sêøåd£ Tü ì #Ósq¡ T+&ç $&ç|+æ ∫ e÷ e÷≥ ì\u…≥Tº ø=HêïeTT. Çø£ ˙
sTTwº+ü e∫Ãq #√≥T≈£î yÓ[flb˛e\dæ+~. H˚qT düs«¡ + ‘·´õ+∫ ñ<ëd”q+>±
n&Ée⁄\˝À dü+#·]kÕÔqT. Hê eTqdüT‡˝À m˝≤+{Ï ø±eTyêdüq\T $T–*˝Òe⁄.
e÷ dü+>∑‹ |üP]Ô>± e~˝Òdæ ˙≈£î q∫Ãq eTVü‰sêEì $yêVü≤+ #˚dTü ø√.
e´sú+¡ >± Çø£ÿ&É ì\ã&ç Á|üj÷Ó »qy˚TeTT+~. mì$T~ ~≈£îÿ\˝À ˙ Çwº+ü
e∫Ãq ~X¯>± yÓfi¯fle#·TÃ. qqTï ¬ø’πøsTT ãj·T≥≈£î ¬>+{Ï+~. Hê≈£î
dæ+Vü‰düq+>±ì, m˝≤+{Ï ì\Te˙&É >±ì ˝Òe⁄. |òTü Àsês¡D≤´\˝À eq#·sê\‘√
ø£\dæ ‹s¡T>∑T‘·T+{≤qT. ‹q{≤ìøÏ nqï+ <=s¡øø£ b£ ˛‘˚ ø£+<äeT÷˝≤\T
uÛøÑ kÏå ÕÔqT. Hês¡Ns¡\T <Û]ä +∫ <äsꓤdqü +ô|’ X¯jT· ìkÕÔqT. n+<äTe\¢ z
d”‘ê! e÷‘√ ø£*dæ ˙e⁄ düTœ+#·˝eÒ ⁄. e´sú+¡ >± Çø£ÿ&É ñ+&É≥+ ø£+f… y˚sπ
e÷sZ+¡ #·÷düTø√. H˚qT ñbÕ<ÛTä *ï e<ä* @ø±+‘·+>± ñ+&É<*ä #êqT.
Hê‘√ eTs=ø£sT¡ e⁄+&É&+É Çwü+º ˝Ò<Tä . Á|ü|+ü #·yêdüq\≈£î ‘êe⁄˝Ò<Tä μ nì
s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT |ü\Tø£>±, d”‘· Á|üfij
¯ T· y˚T X¯ãs› ÷¡ |ü+˝À X¯ÁkÕÔ+˝≤ ‘·÷≥¢T
bı&ç∫+<ë nqï+‘· u≤<Û|ä &ü +ç ~.
X¯u≤› \T ø±e⁄ n$ |æ&TÉ >∑T\T. Ä e÷≥\T X¯ØsêìøÏ ‘·–*q+‘·H˚
X¯Øs¡+ eTTø£ÿ˝…q’ +‘· u≤<Ûä ø£\T>∑T‘·T+~. m+‘√ u≤<Ûqä D#·Tø=ì n–ï˝À
|ü&ɶ ø£eT\+e˝… e&É*b˛sTT qj·THê\qT+&ç nÁX¯ó<Ûës¡\T ø±]b˛‘·T+&É>±
Ä d”‘êkÕ~Û« Ç˝≤ n+~. ª»>∑<«ä +<ë´! lsêeT#·+Á<ë! Äq+<äø+£ <ë!
>∑TDdüeTTÁ<ë! qqTï yÓ+≥H˚ e~Û+#·T. Äs¡THÓ\\T ø£cÕº \T|ü&ç á s√CÒ
sêeT#·sD¡ ≤\qT <ä]Ù+#êqT. Hê |üPs¡«ø£sà¡ ã\+>± e⁄+~. n+<äTe\¢H˚
Ç+ø± $|ò÷ü ï\T ø£\T>∑T‘·THêïsTT. Äq+~+#˚ s√E edüT+Ô <äì düe÷<Ûëq
|ü&ܶ qT. ø±ì Hê ÁbÕs¡ã+Δ Hêø£Hêï eTT+<˚ q&ÉTdüTqÔ ï~. ø±eT<Ûq˚ Te⁄
bÕ\T |æ‹øÏ‘˚ J\>∑ bÕ\T e∫Ãq≥ºT, neTè‘·u≤Û +&Üìï #˚‘ã· ≥ºTø√>±H˚
<äTs¡“s¤ $¡ wü+>± e÷]q≥ºT, eTèπ>+Á<äT&ÉT s¡øD£å >± e⁄Hêï »+ãTø£+ #˚sTT
n<Ûë´j·TeTT-34 551
$s¡>>∑ ={ºqÏ ≥ºT, >∑sT¡ &ÉTì >∑èVü≤+˝À ìedæ+#˚ ÁbÕDÏì bÕeTT ø±fÒdqæ ≥ºT,
j·÷#·≈î£ &ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫à ø£\Œ‘·sT¡ e⁄ ˙&É≈î£ #˚]‘˚ n~ m+&çb˛sTTq
ø£f‘…º √ ø={ºqÏ ≥ºT, |ü⁄*#˚‘· ∫øÏÿq Äe⁄qT $&ç|+æ ∫ j·T»e÷ì <ëìï
ø£Ás¡‘√ ø={ºÏ #·+|æq≥ºT, >∑+>∑ es¡<˝ä À eTTì–b˛j˚T ÁbÕDÏì ø±bÕ&ç
u≤D≤\‘√ e~Û+∫q≥ºT, eT+&˚ Ç+{¢ÀqT+∫ s¡ø+Ïå ∫ ‹]– eT+≥˝À
y˚dqæ ≥ºT, ø£sT¡ D≤kÕ>∑sT¡ ì e<›≈ä î£ eùdÔ Á≈£Ls¡‘«· + Á|ü<]ä Ù+#·&+É $∫Á‘·+.
‘·*¢ |ü⁄Á‘·TìøÏ $wü$T∫Ãq≥¢T, ‘·+Á&ç ø=&ÉT≈£îqT e~Û+∫q≥¢T, j·T»e÷ì
<ëdüTì <ä+&ç+∫q≥¢T>± ñ+~ Hê dú‹æ . uÛ≤^s¡~∏ kÕ>∑sT¡ ì X¯sD¡ T >√s¡>±
Hê e<›ä #√≥T ˝Ò<+ä fÒ n~ mø£ÿ&É≈î£ b˛‘·T+~? »\#·sê\≈£î ˙s¡T, ì\Te˙&É
Çe«ø£b˛‘˚ yê{Ï >∑‘$˚ T{Ï? |ü≈î£å \ô|’ Äø±X¯+ ø√|üŒ&ç‘˚ n$ mø£ÿ&çøÏ b˛>∑\e⁄?
<äjT· ‘√ ÄÁX¯jT· $TkÕÔqì rdüTø=∫à eT<Û´ä ˝À e~˝ÒùdÔ yê&ÉT me]ì X¯sD¡ T
ø√s¡>\∑ &ÉT? nHêïs¡T&Ô q’Ó yê&çì <ë‘· ‘·]$Ty˚ùdÔ yê&ÉT @+ #˚jT· >∑\&ÉT?
Hê |ü]dú‹æ Ä $<Û+ä >± e⁄+~. ‘·eT Ç#·Ã¤ e∫Ãq≥¢T dü÷s¡T´&ÉT øÏsD¡ ≤\ô|’
ø√|æùd,Ô düeTTÁ<ä+ n\\ô|q’ n*–‘˚, neTè‘·+ e÷<ÛTä sê´ìï ãj·T≥≈£î
‘·]y˚Tùd,Ô ‘·q ø=eTà‘√ ø£\Œ‘·sT¡ e⁄ eTÚq+ bÕ{Ïùd,Ô #·+Á<äT&ÉT ‘·q ø£fi\¯ qT
‘ê´>∑+ #˚ùd,Ô y˚Ts¡Te⁄ ‘·q •Ks¡+ô|’ ø√|æùdÔ @+ #˚jT· >∑\<äT? uÛ≤^s¡~e∏ ˝…
<√wü+ ˝Ò≈£î+&Ü düs¡«<ë n–ïe˝… X¯ó∫>± ìs¡à\+>± e⁄qï H˚qT
e÷{¢≤&ÉT‘·THêïqT. <äXø¯ +£ <Ûsä T¡ &ÉT rdüTø¬ fi¯fl&É+‘√ ∫qï <√wü+ »]–+~.
<ëìøÏ Ç+‘· ô|<›ä •øå£ y˚jT· &É+ düeTÁ<äw\üº ≈£î uÛ≤e´y˚THê? >±*‘êøÏ&øπç
ø£$T*b˛j˚T ø£eT˝≤ìï eÁ»+‘√ y˚≥Ty˚dæq≥¢T, eq+˝À ‹]π> ˝Ò&çì
nHê´j·T+>± e~Û+∫q≥ºT, |ü⁄≥+ ô|{ºì düTesí¡+ n–ï‘√ ø£*dæ
dü+|üPsíy¡ TÓ qÆ ≥ºT H˚qT n+<äs÷¡ #·÷düT+Ô &É>± n–ï Á|üyX˚ +¯ #˚kÕÔqì Á|üe÷D+
#˚dTü HÔ êïqT. |üPs¡«yÓTTq]+∫q <äTwüÿs¡à\|ò*ü ‘·+>± mqï{Ïø° düTesí+¡ >±
e÷s¡˝ìÒ ˝ÀVü≤+ e+{Ï uÛ≈Ñ î£ \Ô T ≈£L&Ü |üsT¡ düe+{Ï <˚e⁄ì kÕìï<Û´ä +˝À
552 lsêeT$»j·T+
düTesí+¡ >± e÷s¡T‘ês¡T ø£qTø£ H˚qT n–ï Á|üyX˚ +¯ #˚dTü HÔ êïqTμ nì ø£fifl¯ ˝À
ø£˙ïs¡T ø±]b˛‘·T+&É>± C≤qøÏ yêqs¡T\‘√ ‘·«s¡>± ≈£î+&É+ ‘·j÷· s¡T #˚dæ
yÓ*–+#·eTì ÄC„≤|æ+∫+~.
yÓ+≥H˚ ô|<›ä ô|<›ä ø£f\…º ‘√ $XÊ\yÓTqÆ ∫‹ì dæ<+äΔ #˚XÊs¡T. n–ïC≤«\\T
Á|ü#+· &ÉyTÓ Æ Äø±XÊì¬ø>∑kÕsTT. Ä düeTj·T+˝À ªH˚H˚ |ü]X¯ó<Δqä sTT‘˚ ‹]–
e∫à Hê kÕ«$T bÕ<ë\T dü+<ä]ÙkÕÔqT. Hê˝À <√wü+ e⁄+fÒ H˚˙ n–ï˝À
uÛdÑ àü eTe⁄‘êqìμ n+≥÷ »>∑Hêà‘· n–ïÁ|üyX˚ +¯ #˚jT· &ÜìøÏ ãj·T\T <˚]+~.
düTsêdüTs¡ yêqs¡ ãTTwæeTT˙X¯«s¡T\+‘ê ∫+‘êÁø±+‘·T˝…’Hês¡T. eT+∫
dü+‘√wüdeü Tj·T+˝À á nqsúy¡ T˚ $T{À? nì n+<äs÷¡ nqT≈£îHêïs¡T.
eT+∫ j·TT<Δëìï #·÷∫ Ms¡T&ÉT m+‘· ìs¡“j ¤ T· +>± e⁄+{≤&√ Ä
$<Ûä+>± n–ï eTT+<äs¡ $<˚Vü≤|ü⁄Á‹ ìs¡“¤j·T+>± ì\ã&ç+~. Ä
n–ï≈£î+&ÜìøÏ Á|ü<øä DÏå #˚dæ ø£qT˝≤sê s¡|Tüò Tq+<äqTì >±+∫ yÓT&É˝ÀqTqï
|üP\Vü‰sêìï n–ï˝À y˚dæ dü‘ê´ìøÏ »j·TeTT »j·TeTTî n+≥÷ eT÷&ÉTkÕs¢T¡
»j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚dæ eTT˝¢Àø±\≈£î e÷‘· nsTTq d”‘· n–ï>∑T+&É+˝À
<ä÷øÏ+~. ‘·q Vü≤è<äjT· s¡‘ï· yÓTqÆ d”‘· n–ï˝À Á|üy•˚ +∫+<äì ‘Ó*dæ ≈£îe÷¬sÔ
m+‘· ø£w|üº &ü +ç <√qì eT+>∑fi»¯ qì, uÛ÷Ñ <˚$ $|üØ‘·+>± ø£+|æ+∫+~.
n+‘·{≤ Vü‰Vü‰ø±sê\T $TqTïeTT{º≤sTT. ø£|æùdq+‘ê XÀø±sí¡e+˝À
eTTì–b˛sTT+~. <˚e‘·\+<äs÷¡ Á|üfij ¯ T· y˚T e∫Ã+<˚y÷Ó qì yê´≈£î\|ü&ܶ s¡T.
~≈£îÿ\+‘ê <äTeTTà, <Û÷ä [‘√ ì+&ÜsTT. dü|dÔü eü TTÁ<ë\T bı+>±sTT. yÓ≈’ î£ +sƒ+¡ ,
ø¬ ˝’ ≤dü+ n˙ï }>∑kÕ>±sTT. Äø±X¯+ eDÏø+Ï ~. qøåÁ£ ‘ê\T nbÕs¡+>±
sê*b˛j· ÷ sTT. kÂ$TÁ‹, yêj· T Tq+<ä q T&É T yÓ T T<ä ˝ … ’ q yês¡ T
ø£˙ïs¡TeTT˙ïs¡j·÷´s¡T. n–ï˝À <ä÷øÏq ‘·s¡Tyê‘· ‹]– d”‘êdü‹ì
dü+<ä]Ù+#˚<˝Ó ≤ nì nqT≈£îHêïs¡T. n+‘ê $~Û$X‚w+ü . |üse¡ T<äTs¡“s¤ y¡ TÓ qÆ
n<Ûë´j·TeTT-34 553
dü+|òTü ≥q »]–+<äì ‘·\b˛XÊs¡T. ˇø£ |òTü &çjT· ø±\+ C≤qø° <˚$ n–ï˝À
>∑T|üÔ+>± ñ+&ç, ‘·\ì+&Ü |ü⁄e⁄«\‘√ ‹]– Á|ü‘·´øå£yÓTÆ+~. eTT+<äT
#·÷∫q<ëìø£+f… ÄyÓT kÂ+<äs´¡ + e+<äs¬ ≥¢T ô|]–+~. Ä kÂ+<äs´¡ Á|üu\ÑÛ T
uÛ÷Ñ eT+&É\eT+‘ê ì+&çb˛>± n+<äs÷¡ ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· \j·÷´s¡T.
ns¡D´ø±+&É˝À ø£<qä∏ qTdü]+∫ ndü\T d”‘· \ø£ÎDπsK yÓqTø£ >∑T|üyÔ TÓ Æ
X¯|<ü +ä∏ $Twü‘√ Ç|ü&ÉT Á|üø≥£ eTsTT´+~. d”‘· s¡÷bÕìï n–ï<Û]ä +∫
sêøåd£ eü Hêìï ø±*à X¯|<ü +ä∏ ù|]≥ dü«dü«s¡÷|ü+˝À ø£*dæb˛j·÷&ÉT. sêeTTì
∫‘YXø¯ ÔÏ d”‘.· ÄyÓT \+ø£øπ b˛˝Ò<Tä . á $wüjT· + y˚<ë+‘·C≤„ q+ ø£*–q
kÕ<ÛTä dü»q® T\+<ä]ø° >∑Ts¡T+Ô &ç ñ+≥T+~. Ä $<Û+ä >± yÓ\Te&çq C≤qøÏì
#·÷∫ n+<äs¡÷ »j·T»j·T <Ûë«Hê\T #˚XÊs¡T. ncºÕ<äX¯|ü<äàyêqs¡T\T
qeTkÕÿs¡+ #˚XÊs¡T. düTs¡es¡T\+‘ê d”‘ô· |’ |ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|æ+#ês¡T. d”‘êdü‹
|ü$Á‘·yTÓ qÆ ~ n+≥÷ n+<äs÷¡ Á|üD≤eT+ #˚XÊs¡T. kÂ$TÁ‹, düTÁ^e⁄&ÉT,
$;ÛwDü T&ÉT C≤qø°<$˚ øÏ kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿsê\T #˚XÊs¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
ÄyÓT≈£î bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚dæ Äq+<ä+‘√ Hê≥´+ #˚XÊ&ÉT.
Ä düeTj·T+˝À d”‘êdü‹ yÓT\¢>± Vü≤+dü >∑eTq+‘√ lsêeTTì e<›≈ä î£
ãj·T\T<˚]+~. lsêeTTì eTTK+˝ÀøÏ #·÷∫ d”‘· q>∑TyÓ÷eTT‘√ |üsT¡ >∑Tq
yÓ[fl »>∑<TäZ s¡Te⁄˝…q’ s¡|Tüò TMs¡Tì bÕ<ë\T >∑{>Ϻ ± |ü≥Tº ø=+~. s¡|Tüò T|ü‹
ÄyÓ T qT ˝Ò e Bdæ øö–*+#· T ≈£ î ì ÄyÓ T qT yêe÷+ø£ + ô|’
≈£Ls¡TÃ+&Éu…≥ºT≈£îHêï&ÉT.
|üsy¡ T˚ X¯«s¡ÁãùV≤à+Á<äT˝ dü+düT‹Ô
qey˚T|òTü XÊ´eTT&Óq’ s¡|Tüò T|ü‹ì, $<äT´\¢‘˝· ≤ yÓT]dæb˛‘·Tqï C≤qøÏì
#·÷∫ n+<äs÷¡ d”‘êsêeTT\≈£î »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚XÊs¡T. ndüTs¡T\
yê<ä´|òTü Àwü ‘êsêkúÕsTTøÏ #˚]+~. nqTeT‹ rdüTø=ì ãj·T\T<˚s&¡ ÜìøÏ
554 lsêeT$»j·T+
<˚e‘·\+‘ê ô|ø’ Ï ˝Ò#ês¡T. dü<ë•e⁄&TÉ sê|òTü e⁄ì‘√ ª|ü⁄sêD|ü⁄sT¡ cÕ! |üPsíÁ¡ ãVü‰à!
Äq+<äø£+<ë! ì»düTK<Ûëe÷! |üPsí¡ø±e÷! düπs«XÊ! s¡$≈£î\uÛÑ÷wüD≤!
»\»H˚Á‘ê! »qø£C≤e÷‘ê! ˙\>±Á‘ê! dü∫Ã<ëq+<ë! düTVü‰dü´egø±! MT
©\ #· ÷ ∫ <Û ä q T´\yÓ T Æ H êeTT. #· s ê#· s ¡ Je∫‘· Ô # ê\ø±!
nq+‘·ÁãVü‰à+&ÉbÕ\ø±! sêøå£düT\+<ä]˙ ì]®+∫ ì» uÛÑ≈£îÔ\qT
‘·]+|üCXÒ Êe⁄. j·TT>∑jT· T>±\T ne‘·]+∫ bÕ|ü⁄\T <äTwºßü ˝…q’ ndüTs¡T\qT
eT]›+#êe⁄. ø±ì á ne‘ês¡+˝À lsêe÷! ˙e⁄ n>±<Û©ä \qT #·÷|æ+#êe⁄.
H˚qT s¡|Tüò THê<∏Tä ì m|ü&ÉT #·÷#˚<ë? nqï Ä]Ô Hê˝À yÓT+&ÉT>± e⁄+~.
MT HêeT+‘√H˚ Vü‰˝≤Vü≤\+ dü+|üPsí+¡ >± XÊ+‹+∫+~. d”‘ê düV≤æ ‘·+>±
sêeT#·+Á<ë! ˙e⁄ yÓ+≥H˚ njÓ÷<Ûë´q>∑sêìøÏ yÓfi¯fle\dæ+~μ nì
ø£s÷¡ Œs¡>ös¡T&ÉT |ü\Tø£>±H˚ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ªHê≈£î MTs¡T Äsê<Û´ä <Óe’ ‘·+.
nHê~ dæ<TäΔ &Ée⁄. ø¬ ˝’ ≤düHê<∏Tä &Ée⁄. $X¯«+uÛsÑ T¡ &Ée⁄. $XÊ«r‘·T&Ée⁄. MTs¡T
mH√ï n<äT“¤‘ê\T #˚XÊs¡T. Vü‰˝≤Vü≤\+ ÁãVü‰à+&Üqï+‘ê »«*+∫ y˚dTü +Ô fÒ
MTs¡T <ëìì yÓ+≥H˚ ø£+sƒ+¡ ˝À ÇeTT&ÉTÃ≈£îì düø\£ ˝Àø±\qT s¡ø+Ïå #ês¡T.
MTs¡T |üse¡ T<äj÷· fi¯ós¡T. qHÓï+<äT≈£î düT‹Ô düTHÔ êïs¡T? MTø£Hêï H˚qT y˚sT¡ >±
e⁄HêïHê?μ nì »yê_#êÃ&ÉT.
lsêeTTì e÷≥\T $ì ø£eT˝À<ä“e¤ ⁄&ÉT ªøås° _¡ yΔ êkÕ! Hêsêj·TD≤!
eT<ÛTä ø¬ ≥’ uÛ≤Ø! uÛeÑ uÛ+Ñ »Hê! nq+‘·yc˚ Õ! Äq+<äe<äHê! nq+‘·qj·THê!
nq+‘ê! |ü s ¡ e ÷‘êà! ˙e⁄ Hê ‘· + Á&ç $ . ˙ Hê_Û ø £ e T\+qT+&ç
H˚qT<ä“$¤ +#êqT. ˙ ÄC„≤qTkÕs¡+ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ á »>∑‘T· qÔ T düèwº+æ #êqT.
düèwº˝æ Àì sêeD≈£î+uÛøÑ s£ êí ~ Á≈£Ls¡sêøåd£ Tü \≈£î nVü≤+ø±s¡+ ô|]–b˛sTT+~.
yê]ì dü+Vü≤]+#·{≤ì¬ø’ njÓ÷<Û´ä ˝À á s¡÷|ü+‘√ ˙e⁄ ne‘·]+#êe⁄.
|æ‘êèC„≤bÕ\q $Twü‘√ ˙e⁄ ns¡D≤´\≈£î e#êÃe⁄. |üse¡ T|ü⁄s¡TcÕ! d”‘·
ø±s¡D+>± sêøåd£ Tü \qT e~Û+∫ uÛ≈Ñ î£ \Ô qT s¡ø+Ïå #êe⁄μ. ã<äT\T>± sê|òTü e⁄&ÉT
n<Ûë´j·TeTT-34 555
ªø£eT˝≤düHê! y˚<bä Õ\Hê! $X¯«»qø±! düø\£ \˝≤≥ |ü{˝º KÒ ø±! ˙≈£î düs«¡ +
‘Ó\TdüT. ˙e⁄ H˚qT y˚sT¡ ø±<äì yÓTT<ä{qÏ T+&ç Ç<›]ä ø° u≤>± ‘Ó\TdüT. eT]
u≤Vü≤´+>± á düT‘Ô +Ó <äT≈£î?μ
Ç+‘·˝À |ü⁄qï$THê{Ï #·+Á<äTìe˝… <˚y+˚ Á<äT&ÉT n$T‘√‘ê‡Vü≤+>±
ªùV≤ njÓ÷<Ûë´Hê<∏ë! »>∑<Tä <Δësê! ÁãVü‰àq+<ë! |üsê‘·Œsê! e÷≈£î m+‘√
düV‰ü j·T+ #˚XÊe⁄. n|ü]$T‘·yTÓ qÆ ˙ >∑TD>∑D≤\T y˚<ë\πø n+‘·Tã≥ºe⁄.
z s¡|Tüò THê<∏ë! uÛeÑ ã+<Û#ä Ã˚ <¤ øä ±! Hê eTqdüT‡˝À ˇø£ ø√]ø£ e⁄qï~. <ëìì
MTπs rs¡Ã>∑\s¡T. qqTï MTs¡T @<ÓH’ ê ÄC„≤|æùdÔ H˚qT ‘·«s¡>± Ä|üì #˚kÕÔqT.
ÄbÕ<äeTdüøÔ +£ •s¡kÕeVæ≤kÕÔqTμ nì y˚&TÉ ≈£î+fÒ sê|òTü y˚+Á<äT&ÉT m+‘√
dü+‘√wæ+∫ ªdüV≤ü ÁkÕøå±! ˙e⁄ #·‘T· s¡T&Ée⁄. düeTj·÷ìøÏ m+‘√ düV‰ü j·T+
#˚XÊe⁄. j·TT<ΔëìøÏ s¡<+ä∏ |ü+|æ m+‘√ ñ|üø±s¡+ #˚XÊe⁄. Ä s¡<+ä∏ ˝À
≈£Ls¡TÃì H˚qT nyÓ÷|òTü $»j·T+ kÕ~Û+#êqTμ nì |ü\Tø£>± Ç+Á<äT&ÉT
ªlsêe÷! uÛøÑ øÔ£ ±eTø£\ŒÁ<äTe÷! eT+>∑fi<¯ ëÛ e÷! H˚qT á |ü<$ä ˝À düTœ+#·≥+
˙ Á|ükÕ<äy˚T. n≥Te+≥|ü&ÉT düeTjÓ÷∫‘·+>± s¡<∏ëìï |ü+|ü&É+
ñ|üø±s¡eTe⁄‘·T+<ë? #·ø√s¡+ #·+Á<äTì, #ê‘·ø+£ y˚T|ò÷ü ìï, #·Áø£yêø£+
dü÷s¡T´ì, düeTTÁ<ëìï n\\T @+#˚dæ ‘·è|æ|Ô sü #¡ >· \∑ e⁄? s¡‘ï· + eTT+<äT
sêsTTì, øås° ê_ΔeTT+<äT eTõ®>q∑ T, ≈£îuÒsT¡ ìøÏ ∫*¢>e∑ « düeT]Œ+∫q≥ºT
MTeTT+<äT H˚qT e÷≥˝≤&ÉT≥ ‘·><∑ Tä . qqTï ÄC„≤|æ+#·e\dæ+~μ n+≥÷
Áù|eT ñbıŒ+>∑>± Ç+Á<äT&ÉT sê|òTü e⁄ì #·sD¡ ≤\HêÁX¯sTT+#ê&ÉT.
Ç+Á<äTì neTè‘·eèwºæ
Ç+Á<äTì ô|ø’ ˝Ï |Ò æ sêeT#·+Á<äT&ÉT q>∑TyÓ÷eTT‘√ n+<ä]ø° Äq+<ä+
ø£*–+#˚ e÷≥\T #ÓbÕŒ&ÉT. y˚<Xä ÊÁkÕÔ\qT XÀ~Û+∫ |ü+&ç‘T· \T <Ûsä êà<Ûsä à¡
$X¢ ‚ w ü D #˚ X Ês¡ T . ø±ì n+<ä s ¡ ÷ @ø£ ø £ + sƒ ¡ + ‘√ bÕ|ü | ü ⁄ D≤´\qT
556 lsêeT$»j·T+
$X¯Bø£]+#ês¡T. |üs√|üø±s¡+e\¢ m+‘√ |ü⁄D´+edüT+Ô ~. |üs|¡ &” qÉ + e\¢
nq+‘·yTÓ qÆ bÕ|ü+ dü+Áø£$TdüT+Ô ~. mìï Á>∑+<∏ë\T ‘·s∫¡ #·÷∫Hê yê{Ïu≤Û e+
n<˚. n≥Te+{Ï eTôVA|üø±s¡+ yêqs¡T\T #˚XÊs¡T. Hê≈£î |üP]Ô>±
düV≤ü ø£]+∫ m+‘√ ø°]ìÔ ÄbÕ~+#ês¡T. j·TT<Δ+ä ˝À ÁbÕD≤\T b˛>=≥ºTø=ì
ndü+U≤´≈£î\T Áù|‘ê˝…’ |ü&ñç Hêïs¡T. yêfi¯flã+<ÛTä $TÁ‘·T\+‘ê <äT'K+˝À
eTTì–ñHêïs¡T. Hê $TÁ‘·T˝…q’ Ä yêqs¡T\+<ä]ø° |ü⁄qØ®eq+ Á|ükÕ~+∫
me]ø° <˚V≤ü +ô|q’ @s¡øy£ TÓ qÆ >±j·÷\T ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· e\dæ+~. n+<äs÷¡
Äs√>∑´+>± ø£\ø±\+ düTK+>± ñ+&Ü*. yêfi¯ófl ìedæ+#˚ eq+ dü<ë
|ò\ü e+‘·+>± e⁄+&Ü*. z neTπs+Á<ë! ‘·«s¡>± á ø±s¡´+ |üP]Ô#j ˚ T· e\dæ+~μ
nì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. |üsê‘·Œs¡T&Óq’ sê|òTü e⁄ì |ü\T≈£î\T $ì n+<äs÷¡
Äq+~+#ês¡T. Ç+Á<äT&ÉT lsêeTTì bÕ<ë\ô|’ yÓ÷ø£]*¢ ªyêqs¡T\+<ä]˙
øåD£ +˝À |ü⁄qØ®e⁄\qT #˚kÕÔqTμ nì |ü\Tø£>±, d”‘ês¡eTDT&ÉT n+<ä]ø°
M&√ÿ\T rdüTø√e&ÜìøÏ nqTeT‹#êÃ&ÉT. <˚e‘·\+‘ê $e÷Hê\˝À
ãj·T\T<˚s¡>± <äT+<äTuÛÑT\T e÷s¡TÁyÓ÷>±sTT. Äø±X¯+˝À CÒ>∑+≥\T
ÁyÓ÷>±sTT. düs«¡ Á‘ê Äq+<ëìøÏ ne<ÛTä \T˝Òe⁄. Ç+Á<äT&ÉT ÄC„≤|æ+∫q+‘·H˚
neTè‘·yT˚ |ò÷ü \T Äø±X¯+˝À >∑T$T>∑÷&ç >∑+;Ûs+¡ >± >∑]+® #·kÕ>±sTT. |ü&eÉ T≥
y˚T|òü÷\T<Ûä“$+∫ yÓTs¡T|ü⁄\‘√ düVü‰ j·TT<ΔäuÛÑ÷$T ì+&Ü neTè‘·eèwºæ
≈£î]dæ+~. ˇø£ |òTü &çjT· ø±\+ nbÕs¡+>± neTè‘·+ ≈£î]j·T>± yêqs¡T\+‘ê
ìÁ<äqT+&ç y˚T˝§ÿqï yê] e˝…, lsêeTTì eTT+–≥ kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+
#˚XÊs¡T. ‘·s¡Tyê‘· Ç+Á<äTì ÄC„≤qTkÕs¡+ es¡¸+ Ä–b˛sTT+~. á
dü+<äs“¡ +¤ ˝À #·‘T· s¡T\sTTq ÁXÀ‘·\T sTT˝≤ Á|ü•ï+#·e#·TÃ. yêqs¡T\T,
sêøåd£ Tü \T n+<äs÷¡ ˇπø #√≥ H˚\≈£L˝≤s¡T >∑<ë! eT] sêøåd£ Tü ˝…+<äT≈£î
‹]– J$+#·˝<Ò Tä ? nì. <ëìøÏ eø£Ô düe÷<Ûëq+ Ç~. Hê≥ø£ sêe÷j·TD
ø±e´+˝À á ø£<qä∏ T n+»H˚jT· T&˚ dü«j·T+>± #ÓbÕŒ&ÉT. <ëìï Á|üe÷D+
n<Ûë´j·TeTT-34 557
ø±<ä ì mes¡ q >∑ \ s¡ T ? Ä »]–q<ä + ‘ê <ä ] Ù+∫ l<Û ä s ¡ ø £ $
#ÓãT‘·Tqïe÷≥*$. X¯+ø£s¡T&ÉT yÓTT<ä≥H˚ uÛÑ÷‘ê\qT |ü+|æ Ç˝≤
ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. ªMTs¡T yêqs¡T\ •s¡dTü ‡\T ‘êø£≈î£ +&Ü $T–*q sêøåd£ ü
Áù|‘ê\qT uÛøÑ +Ïå #·+&çμ nã<Δ+ä ˝À qT+&ç ìC≤ìï ãj·T≥≈£î ˝≤–q≥¢T,
‘ê+ã÷\+ qT+&ç sêsTTì rdæq≥ºT, s¡‘êï\qT+&ç e÷eT÷\T sê‹ì
|üØøå£≈£î&ÉT @]q≥¢T, uÛÑ÷‘ê\˙ï sêøå£dü ø£fi‚ãsê\qT @] uÛÑøåÏ+∫,
ndæ|ú +ü »sê\qT düeTTÁ<ä+˝À bÕπsXÊsTT. ny˚M uÛ÷Ñ $Tô|’ $T>∑\˝Ò<Tä .
n+<äTe\¢ neTè‘·|⁄ü »\¢T ≈£î]j·T>±H˚ yêqs¡T\T e÷Á‘·+ |ü⁄qØ®$+#ês¡T.
ø£$ Ç˝≤ ã<äT\T #Ó|üŒ>± ÁXÀ‘·\ dü+X¯j·÷\T dü÷s√´<äj·T+‘√
n+<Ûøä ±s¡+e˝… eT≥Te÷j·TeTj·÷´sTT. nqï+ ‹H˚≥|ü&ÉT H√{¢ÀøÏ sêsTT
eùdÔ rdæyd˚ æ ‹]– uÛÀ»q+ #˚dqæ ≥¢T yê] dü+<˚V‰ü \T |üP]Ô>± düeTdæb˛sTT
‹]– ø£<ë∏ ÁX¯eD+ ø=qkÕ–+#ês¡T.
s¡ | ò ü T THê<∏ ä T &É T $;Û w ü D Tì‘√ Çø£ e÷≈£ î ãj· T \T<˚ s ¡ & ÜìøÏ
nqTeT‹ìe«e\dæ+<äì n&ÉT>∑>± $;ÛwDü TìøÏ $|üØ‘·yTÓ qÆ <äT:K+ ø£*–
yÓøÿÏ yÓøÿÏ @&ÉekÕ>±&ÉT. lsêeT#·sD¡ ≤\qT øö–*+#·T≈£îì Äj·Tq bÕ<ë\ô|’
ø£˙ïs¡Tø±s¡ÃkÕ>±&ÉT. ªHê≈£î \+ø±sêC≤´ìï∫à z sêe÷! ˙e⁄ qH=ï~*
yÓ[flb˛‘·THêïyê? nq+‘· sêC≤´ìï ˙ bÕ<ëÁø±+‘·+ #˚kÕÔqT. ˙ |üP»
‘·|Œü Hê≈£î yÓ÷øå+£ ≈£L&Ü nø£ÿs¡˝<Ò Tä . n≥Te+≥|ü&ÉT ‘·èDÁbÕj·TyÓTqÆ
á \+ø±sê»´+ H˚H+˚ #˚dTü ø=H˚~. H˚qT MT‘√ njÓ÷<Û´ä ≈£î e∫à nø£ÿ&É
MT ùde #˚dTü ≈£î+{≤qTμ nì ‘·q Vü≤è<äjT· y˚<qä qT yÓ*ãT#·Ã>± s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
$;ÛwDü Tì Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ ì ªÁbÕDdüU≤! H˚qT düs«¡ <ë ˙ Vü≤è<äjT· +˝À
ìedæ k ÕÔ q T. ˙e⁄ Hê‘√ njÓ ÷ <Û ä ´ ≈£ î sêe\dæ + ~. <ë]˝À
e÷{¢≤&ÉT≈£î+<ëeTT. njÓ÷<Û´ä ˝Àì y˚&TÉ ø£\˝À bÕ˝§Zì ˙e⁄, düTÁ^e⁄&ÉT
‹]– MT sêC≤´\≈£î yÓfifl¯ e\dæ+~μ nì nqTqsTT+#ê&ÉT. $;ÛwDü T&ÉT Ä
558 lsêeT$»j·T+
e÷≥\≈£î m+‘√ Äq+~+∫ n‘·´+‘· $XÊ\yÓTqÆ >∑TD>∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ Á|üuTÑÛ
Ä»„ bÕ*+#˚ |ü⁄wüŒø£$e÷Hêìï ‘Ó|Œæ +#ê&ÉT. düø\£ »>∑‘T· Ô ø£\dæe∫ÃHê
≈£L&Ü n~ $XÊ\eTe⁄‘·T+~. ø±yê\+fÒ dü+ø√∫düT+Ô ~. n˝≤ n+<ä]˙
‘·q˝À düsT¡› u≤≥T #˚jT· >∑\<äT. n˝≤+{Ï $e÷Hêìï ùde≈£î\T sêeTTì
e<›≈ä î£ rdüT≈£îì sê>± lsêeTT&ÉT <ëìì #˚‹‘√ düŒè•+∫ ø£fifl¯ ø£<Tä› ≈£îì
qeTdüÿ]+#ê&ÉT. d”‘· y˚\T |ü≥Tº ø=ì ~e´s¡‘ï· K∫‘·yTÓ qÆ yÓTf¢ø… ÿÏ $e÷q+˝À
d”‘êdüyT˚ ‘·+>± s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT eTTU≤´düq+˝À Äd”qT&Éj÷· ´&ÉT. |ü<Tä HÓì$T~
|ü<ëà\ yêqs¡T\T, j·÷uÛ…’ Äs¡T ø√≥¢ q\¢ø√‘·T\T, &Óu…“¤Ì ¬s+&ÉT ø√≥¢
m\T>∑Tã+≥¢T, $;ÛwDü Tì ôdq’ ´+ n+‘ê $e÷Hêìï n~Ûs√Væ≤+#ês¡T.
|ü<ì›Ó $T~ nøåöVæ≤D°\ ôdq’ ´+ yê<ä´|òTü Àwü #˚dTü +Ô &É>± mì$T~eT+~
ø£|æÁX‚wüߘ\T mì$T~ eT÷\\˝À sê|òüTe⁄ì #Ó+‘· ì\T#·THêïs¡T.
Vü≤]‘·esí+¡ >∑\ #êeTs¡+‘√ n+>∑<Tä &ÉT, \ø£ÎDT&ÉT Çs¡Te⁄s¡T #Ós√yÓ|’ ⁄ü
düe÷q+>± Mj·TkÕ>±s¡T. Ä $<Ûä+>± sêC≤~ÛsêE, düeTsú¡T&Ó’q
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT njÓ÷<Û´ä yÓ|’ ⁄ü kÕ–b˛j·÷&ÉT.
sêeT$»j·T+ s¡‘êï\Kì. ñ‘·sÔ ø¡ ±+&É øÏØ≥+˝Àì eTDÏ e+{Ï~.
dü»®qT˝…’q MTs¡T eTT+<˚ ø£<∏äqT ÁX¯eD+ #˚j·T+&ç. ÁãVü‰àq+<ä+
ø£\T>∑T‘·T+~. j·TrX¯«s¡T&ÉT |üPsí¡C„≤q düeTTÁ<äT&Ó’q ÁãVü‰àq+<äTì
bÕ<äøe£ T˝≤\ #·T≥º÷ l<Ûsä ¡ ÁuÛeÑ Ts¡+ dü<ë |ü]ÁuÛ$Ñ TdüT+Ô ~. dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘·Ts¡T˝…’q
|ü+&ç‘T· \T m\¢|ü &É÷ á sêeTø£<qä∏ T ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
eTT|üŒ~ Hê\T>∑e n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n<Ûë´j·TeTT - 35
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
z lsêe÷! <˚V≤ü ãT~Δ \+ø£qT ø¬ e’ X¯+ #˚dTü ≈£îì nVü≤+ø±]jÓTÆ q
sêeDTì #·+|æ dü<들e≈£î&Óq’ $;ÛwDü Tì dæ+Vü‰düqeT~Ûw+æ˜ |üCXÒ Êe⁄. »qø£
‘·qj·T, C„≤qsê• nsTTq d”‘· s¡|Tüò TsêeTTì ø£*dæq ‘·sT¡ yê‘· kÕ«q+<äeTH˚
$e÷q+˝À Ä‘êàsêeTTì‘√ ãj·T\T<˚]+~. s¬ +&ÉTy˚\ jÓ÷»Hê\ m‘·T˝Ô À
|ü⁄wüŒø£$e÷q+ m>∑Ts¡T‘·T+&É>± yê<ë´\|òTü Àwü˝À yêqs¡T\T sê|òTü e⁄ì ø°]ìÔ
>±q+ #˚XÊs¡T.
|ü⁄wüŒø£+˝À C≤qø°sêeTT\ |üjT· q+
|üP]íeTHê&ÉT #·+Á<äT&ÉT ‘·«s¡>± |ü•Ãe÷ìøÏ yÓ[flq≥¢T, düeTTÁ<ä+˝À
|ü&eÉ \T >±* y˚>±ìøÏ ‘·«s¡>± ‹]– e∫Ãq≥¢T, ~e´eTDÏeTj·T ø±+‘·T\˝À
y˚T|ò÷ü \>∑T+&Ü $e÷q+ >∑+≥ >∑D>∑D yÓ÷>∑T‘·T+&É>±n‹y˚>+∑ >± ñ‘·sÔ +¡
yÓ ’ | ü ⁄ |ü j · T ì+∫+~. Ä $<Û ä + >± $e÷q+ kÕ–b˛‘· T +&É > ±
s¡$≈£î\uÛÑ÷wüDT&ÉT ndüTs¡≈£î\ø±qq <äVü≤qT&Ó’q s¡|òüTTq+<äqT&ÉT ‘·q
yêe÷+ø£+˝À yÓTs¡T|ü⁄yÓ+≥ y˚T|òTü +˝≤ ≈£Ls¡TÃqï yÓ<’ V˚ ≤æ ‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
ªø±+‘ê! H˚\yÓ|’ ⁄ü #·÷&ÉT. Ä ø£qã&˚<˚ <˚B|ü´e÷q ùV≤eTesí$¡ \dæ‘y· TÓ qÆ
\+ø±q>∑s+¡ . Äe*ˇ&¶TÉ q ì≈£î+_Û˝≤ <äTsZ+¡ . nø£ÿ&˚ kÂ$TÁ‹ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T
e~Û+#ê&ÉT. y˚TeTT ìedæ+∫q Á‹≈£L{≤#·\+ n<˚. ÁbÕDdüF! u≤>± #·÷&ÉT.
#·+Á<äeTTF! Äe*rsêq j·TT<ΔäuÛÑ÷$Tì #·÷&ÉT. nø£ÿ&˚ |òüTÀs¡j·TT<Δä+
»]–+~. eTVü‰ã\e+‘·T\T |üsêÁø£eTo\Ts¡T nsTTq m+‘√eT+~ sêøåd£ Tü \T
q•+#ês¡T. eÁ»<ä+Áwüß&º TÉ , $s¡÷bÕ≈åî£ &ÉT, nø£+|üqT&ÉT, eT‘·,Ô eTVü‰eT‘·,Ô
Á|üV≤ü düÔ Á|ü<ëÛ qT\T, uÛj
Ñ ÷· qø£ $XÊ\ s¡÷|ü+>∑\ ≈£î+uÛøÑ s£ T¡í &ÉT, <˚yê+‘·ø,£
560 lsêeT$»j·T+
qsê+‘·ø,£ eTôVA<äs,¡ ≈£î+uÛ,Ñ ì≈£î+uÛ,Ñ Á‹•s¡, eTVü‰düTs¡T\T ≈£L&Ü Çø£ÿ&˚
eTs¡DÏ+#ês¡T. C≤qø°! @&ÉTs√E\T j·TT<Δä+#˚dæ sêeDT&ÉT Çø£ÿ&˚
$>∑‘J· e⁄&Éj÷· ´&ÉT. n≥TyÓ|’ ⁄ü düeTTÁ<ä+ #·÷&ÉT! nø£ÿ&É ˙\T&ÉT ùd‘·Te⁄
ì]à+#ê&ÉT. Äe*rsêq ñ‘·Ôs¡+yÓ’|ü⁄ ø£qã&˚<˚ <äs¡“¤X¯j·Tq+. nø£ÿ&˚
düeTTÁ<äT&ÉT e∫à qqTï ø£*XÊ&ÉT. eTT+<äT ø£qã&˚$ eT\j·÷#·\, $+<Û´ä
|üs¡«‘ê\T. n~>√ øÏwæÿ+<Ûä! Äq+<ä+>± ‹\øÏ+#·T. Äe* ˇ&¶ÉTq
|ü+bÕdüs√es¡+, nø£ÿ&˚ yêj·TT≈£îe÷s¡T&ÉT qqTï Á|ü<eä∏ T+>± ø£\TdüT≈£îqï~.
düTÁ^e⁄ì ø=s¡≈£î H˚qT Ms¡T&Ó’q yê*ì e~Û+∫+~. nø£ÿ&˚ X¯ã]
ñ<Δ]ä +|üã&ç+~. nø£ÿ&É ø£ã+<ÛTä &ÉT e~Û+|üã&¶Ü&ÉT. Ä ø£qã&˚<˚ >√eTr
rs¡+. nø£ÿ&˚ Ks¡<÷ä wüDdü+Vü‰s¡+ »]–+~.
>∑»>∑eTHê! eTT+<äT ø£qã&˚<˚ |ü+#·e{Ï. nø£ÿ&ÉqT+&˚ sêeDT&ÉT
ìqTï rdüTø¬ [fl+~. |ü<àä qj·THê! >ö‘·MT rsêq ø£qã&˚ X¯su¡ +ÑÛ >∑, düTrø£íå
ãTTwæ ÄÁX¯e÷\qT, eT+<äø]£ í q~ì, dæ+Vü‰Á~ì u≤>± $H√<ä+>± ‹\øÏ+#·T.
Çø£ÿ&˚ eTq+ <ä‘êÔÁ‘˚jT· T&ÉT nÁ‹eTTì nqdü÷j·T\qT ø£\TdüT≈£îqï~.
n<˚ n>∑kÕÔ´ÁX¯eT+. eTT+<äT ø£qã&ÉT‘·Tqï<˚ ∫Á‘·≈L£ ≥+, uÛsÑ <¡ ë«C≤ÁX¯eT+.
eTT+<äTqï~ rsúê\˝À y˚T{Ï nsTTq Á|üj·÷>∑. nø£ÿ&É <ä÷s¡+>±
ø£qã&ÉT‘·Tqï~ q+~Á>±eT+. nø£ÿ&˚ ÁbÕDdüe÷qT&ÉsTTq uÛsÑ ‘¡ T· &ÉTHêï&ÉT.
<ëìø±e\ X¯è+>∑uÒs¡|ü⁄s¡+˝À eTVü‰uÛÑ≈£îÔ&ÉT, øÏsê‘·T&Ó’q >∑TVüQ&ÉT
ìedædüTÔHêï&ÉT. z »\C≤øå°! kÕ<äs¡+>± #·÷&ÉT. düs¡j·T÷ rsêq
|üse¡ TdüT+<äs+¡ >± yÓTs¡TdüTqÔ ï<˚ n<˚ eTq ìyêdüd\üú yÓTqÆ njÓ÷<Ûë´q>∑s+¡ .μ
|üse¡ T ùdïVü‰<äsê\‘√ #ê|übÕDÏ nsTTq sêeTT&ÉT d”‘≈· î£ n˙ï #·÷|æ+#ê&ÉT.
‘· < ä T |ü ] Ä yÓ ÷ øå £ Á |ü < ë‘· ˇø£ ÿ øå £ D + n>∑ k ÕÔ ´ ÁX¯ e T+˝À $&ç ~
#˚j÷· \qT≈£îHêï&ÉT. sêe÷»„‘√ øåD£ +˝À $e÷q+ ãTTwæ ÄÁX¯eT+#Ó+‘·
H˚\ô|’ ~–+~. Ä düeTj·T+˝À C≤qø°se¡ TDT&ÉT C≤qøÏ‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT
n<Ûë´j·TeTT-35 561
ªeTq+ n>∑düTÔ´ì ø£\TdüT≈£î+<ë+. ˝ÀbÕeTTÁ<ä ìqTï Ç+{Ï˝ÀøÏ
rdüT≈£îb˛‘·T+~. nø£ÿ&É m+<äs√ ãTTwæ|‘ü T· ï\T ìqTï #·÷∫ mH√ï Á|üXï¯ \T
y˚kÕÔsT¡ . sêeDT&ÉT ìHÓï˝≤ rdüTø¬ fi≤fl&ÉT? s¡|Tüò T|ü‹ \+ø£ø¬ ˝≤ e#êÃ&ÉT?
Ä ø£<+ä∏ ‘ê m˝≤ »]–+~, nì ìqTï n>∑d´Ôü |ü‹ï Á|ü•ïdüT+Ô ~. nìï
$wüj÷· \T #Ó|ü . ø±ì ùd‘·Te⁄ ì]à+#·&+É >∑T]+∫ ÄyÓT≈£î m|ü&É÷
#Ó|Œü e<›Tä . Ä ø£<ä∏ ÄyÓT≈£î ‘Ó*ùdÔ ìqTï #·T\ø£q #˚dTü +Ô ~μ nì |ü*øÏ
sê|òTü e⁄&ÉT $e÷q+qT+&ç ~>±&ÉT.
n>∑d´Ôü dü+<äsÙ¡ q+
yê<ë´\ôVAs¡T $Tqï+≥>± •wüß´\T |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl n>∑dTü ´Ô ì‘√
kÕ«MT! uÛ\Ñ ÷¢ ø£yêqsê\‘√ $e÷q+ H˚\ô|’ ~–+~. nì ‘Ó*j·TCÒkÕs¡T.
s¡|Tüò TMs¡Tì ‹\øÏ+#·&ÜìøÏ ‘·{≤\Tq ˝Ò#ê&ÉT ≈£î+uÛdÑ +ü uÛeÑ ⁄&ÉT. nbÕs¡yTÓ qÆ
•wü´ø√{Ï‘√ sêeTTì ‘·«s¡>± ø£\TdüTø√e&ÜìøÏ yÓ+≥H˚ ÄÁX¯eT+ ãj·T≥≈£î
$#˚ÃXÊ&ÉT. $e÷q+ qT+&ç ÁøÏ+<ä≈£î ~– sêeTT&ÉT ãTTwædüeT÷Vü‰ìï
#· ÷ ∫ m<ä T s¡ T sêe&É + >∑ e Tì+∫, ÁãVü ≤ à Ç+Á<ä T ì kÕ<ä s ¡ + >±
øö–*+#·T≈£îqï≥¢T, ø£\XÀ<ä“e¤ ⁄&Óq’ n>∑dTü ´Ô &ÉT |üsT¡ >∑Tq e∫à s¡|Tüò T|ü‹ì
Vü≤è<äj·÷ìøÏ Vü≤‘·TÔ≈£îHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ kÂ$TÁ‹ì ≈£L&Ü Ä*+>∑q+
#˚dTü ≈£îHêï&ÉT. lsêeTT&ÉT ãTTwüß\+<ä]ø° kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+ #˚XÊ&ÉT.
sêeTT&ÉT ∫s¡Tqe⁄«‘√ á s√E m+<äT≈£î kÕ«MT! ÄÁX¯e÷ìï M&ç yÓ\T|ü\≈£î
e#êÃs¡T. >∑‘+· ˝À ns¡D´ø£<qä∏ +˝À sêeDT&ÉT d”‘q· T m‘·T≈Ô î£ b˛sTTq ‘·sT¡ yê‘·
sêeT\ø£ÎDT\T Çs¡Te⁄s¡T d”‘q· T yÓ<Tä ≈£î‘·÷ n>∑kÕÔ´ÁX¯e÷ìøÏe#êÃs¡T. Ä
dü+>∑‹ ‘Ó*dæ n>∑düTÔ´&ÉT sêeT<äs¡ÙHêìøÏ sê˝Ò<äT. <ë«s¡+˝ÀqT+&˚
sêeT\ø£ÎDT\qT yÓqøÏÿ |ü+|æyX˚ Ê&ÉT. Ä dü+|òTü ≥qqT >∑Ts¡T#Ô d˚ æ s¡|Tüò T|ü‹,
ªÄ sêeTT&çH˚ H˚qT. Ä s√E qqTï Ä<ä]+#·˝<Ò Tä . á s√E $X‚w+ü >±
562 lsêeT$»j·T+
Áù|$TdüTHÔ êïπs ø±s¡Dy˚T$T{Ï $Áb˛‘·eÔ ÷?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. düe÷<Ûëq+>±
n>∑dTü ´Ô &ÉT ªz sê|òTü yê! Ä düeTj·T+˝À ˙e⁄ uÛ≤sê´s¡V≤æ ‘·+>± e#êÃe⁄.
˙˝À @ yÓu’ eÑÛ eT÷ ˝Ò<Tä . Ä $|üØ‘· |ü]dú‹æ ì #·÷∫ H˚qT ˙ <äsÙ¡ q+
#˚dTü ø√˝Ò<Tä . Ç|ü&ÉT ˙e⁄ uÛ≤sê´düV≤æ ‘·+>± e#êÃe⁄. n+<äTe\¢ ø£*XÊqT.
>ös¡ e eT+‘ê Ád” Ô π ø . ˙e⁄ ì]«ø±s¡ T &É e ⁄. s¡ | ò ü T Tq+<ä H ê! ˙e⁄
e÷Hêee÷Hê\ø£r‘·T&Ée⁄. ˙e⁄ dü∫Ã<ëq+<ä |üsÁ¡ ãVü≤àe⁄. ˙e⁄ nCnõ‘·
Ä|üÔø±eTT&Ée⁄, @ ñbÕ~Û ˝Òìyê&Ée⁄, ìsZ¡TD&Ée⁄. nHêeT≈£î&Ée⁄.
HêHê$ø±sê\T ôV≤#·Tà ‘·>Z∑T\T n˙ï Ád”Ôπø sê|òüTyê!μ ø£\XÀ<䓤e⁄ì
Á|ü‘T· ´‘·sÔ êìøÏ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT Äq+~+∫ ÄÁX¯eT+˝ÀìøÏ ≈£î+uÛdÑ +ü uÛeÑ ⁄ì‘√
ø£*dæyfiÓ ≤fl&ÉT.
n>∑dTü ´Ô ì uÛ≤s¡´ ˝ÀbÕeTTÁ<ä e∫à C≤qøÏ #˚sTT|ü≥Tº ø=ì ÄÁX¯eT+˝ÀìøÏ
rdüTø=ìyÓ[fl |üPõ+∫ Ç˝≤ Á|ü•ï+∫+~ ªyÓ<’ V˚ ≤” ! ìqTï sêeTT&ÉT n$T‘·+>±
Áù|$TkÕÔsT¡ ø£<ë. ˙e⁄ ˝Òì $s¡ø˝ÔÏ À Äj·Tq e÷qdæød£ ‹æú m˝≤ ñqï~?
eHê˝¢À dü+#·]+#˚≥|ü&ÉT ˙e⁄ n\dæb˛‘˚ sêeTT&ÉT ìqTï m˝≤
dü+‘√wüô|fºyÒ ê&√ e÷≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· e\dæ+~μ nì n&ÉT>∑>± eTT˝¢Àø±\≈£î
n~Û|‹ü lsêeTTì |ü≥|º ⁄ü sêDÏ nsTTq yÓ<’ V˚ ≤æ ÁãVü‰àq+<ä+‘√ lsêeTTì
Á|ü‘êbÕìï ø=ìj·÷&ç+~. ªlsêeTT&ÉT |üse¡ T <äj÷· eTj·TT&ÉT. qqTï m+‘√
Áù|$T+#ê&ÉT. ˙e⁄ Ád”˝Ô À\T&É+≥THêïe⁄ ø±ì sêeTT&Óqï{Ïø° ø±<äT. Äj·Tq
nbÕs¡yTÓ qÆ <äj÷· o*. Hê‘√ n$T‘·+>± #Ó*$T #˚XÊ&ÉT. dü<ë $s¡≈î£ &Ô TÉ ,
ìcÕÿeTT&ÉT nsTTq Äj·Tq≈£î HêeTs¡÷bÕ\T ˝Òe⁄. qqTï sêeDT&ÉT
rdüTø¬ [‘˚ <äj÷· kÕ>∑sT¡ &Óq’ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT HêHê$<Ûä Á|üjT· ‘êï\T #˚dæ qqTï
$&ç|+æ #ê&ÉTμ nì ‘Ó*|æ‘˚ ˝ÀbÕeTTÁ<ä ªd”‘ê! ìqTï \+ø±Hê<∏Tä &ÉT @
$<Û+ä >± rdüTø¬ fi≤fl&ÉT? C≤qø°se¡ TDT&ÉT ìHÓï˝≤ $&ç|+æ #ê&ÉT! Ä yÓq’ +
e÷≈£î $es¡+>± ‘Ó\T|üe\dæ+~μ nì n&ç–+~. yÓ<’ V˚ ≤æ Äq+<ä+>± ªH˚qT
n<Ûë´j·TeTT-35 563
˝Ò&ç #·s¡à+‘√ ˇø£ |üjÓT´<ä ø±yê\ì ø√sêqT. dü+>∑‹ ‘Ó*dæq+‘·H˚
VüQ{≤VüQ{Ï>± njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ÉT n&É$˝ÀøÏ |üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ . yÓqTø£H˚ n‹~∏
y˚w+ü ˝À sêeDT&ÉT e∫à qqTï rdüTø¬ fi≤fl&ÉT. Hê $jÓ÷>∑+˝À sêeTT&ÉT
eèøå±\qT, bÕcÕD≤\qT Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. Hê ø√dü+ düTÁ^e⁄ì
ùdïVü≤+ #˚dæ yê*ì dü+Vü≤]+∫ yêqs¡T\+<ä]‘√ yÓTÁÆ ‹ #˚XÊ&ÉT. qqTï
yÓ<≈ä {£ ≤ìøÏ yêj·TTq+<äqTì |ü+|ü>± \+ø±q>∑sêìï ø±*Ãy˚dæ \+ø£≈î£
sêeTTì rdüTø=#êÃ&ÉT. ncºÕ<äX¯ |ü<àä yêqs¡T\‘√ lsêeT#·+Á<äT&ÉT e∫Ã
\+ø±q>∑sêìï #·T{ºÏeTT{ºÏ nbÕs¡yÓTÆq j·TT<Δä+ #˚XÊ&ÉT. sêeDTì
dü+‘·‹q+‘ê j·TT<Δä+˝À dü+Vü≤]+∫ $;ÛwüDTì |ü{º≤_Ûwæ≈£îÔì #˚dæ
|ü⁄wüŒø£$e÷q+˝À ‹]– e#êÃ&ÉT. H˚qT uÛ÷Ñ $Tô|’ #·÷&É>± X¯‘j · ÷Ó »q
$d”sÔ y¡í TÓ qÆ ùd‘·Tã+<ÛHä êìï n<äT“¤‘+· >± sêfi¯fl‘√ ì]à+#ês¡T. düeTTÁ<ëìï
sêfi¯fl‘√ ã+~Û+#·&+É Hê≈£î m+‘√ ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+∫+~μ nì d”‘· sêeTTì
ôV≤#·Ã]ø£ $düà]+∫ ùd‘·T#·]Á‘· n+‘ê dü$kÕÔs+¡ >± $e]+∫+~. yÓ+≥H˚
˝ÀbÕeTTÁ<ä bÕcÕD≤\‘√ düeTTÁ<ëìï ã+~Û+#·≥+ @+ ô|<›ä kÕVü≤dü+?
ˇø£ÿ u≤D+‘√ kÕ>∑sêìï XÀwæ+|ü #˚jT· e#·TÃqT >∑<ë? Hê uÛsÑ Ô¡ øåD£ +˝À
düeTTÁ<ä+ yÓTT‘êÔìï ‘êπ>XÊ&ÉT nì #·T\ø£q #˚jT· >± d”‘· s¡|Tüò TsêeTTì
>∑÷]à áyÓT #·T\ø£q>± e÷≥¢&TÉ ‘·Tqï<˚ @+ »yêãT#ÓbÕŒ˝≤ nì ˇø£ÿ
øåD£ + Ä˝À∫+∫ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT X¯sêìï dü+~ÛùdÔ dü|dÔü eü TTÁ<ë\T ˙{Ï#T· ø£ÿ
˝Ò≈î£ +&Ü b˛‘êsTT. »\#·sê\˙ï $>∑‘J· e⁄\e⁄‘êsTT. sêeTTì e<›qä Tqï
yêqs¡>D∑ eT+‘ê n$T‘· ã\ dü+|üqTï\T, dü|Ôü düeTTÁ<ë\qT ˇπøkÕ]
Äb˛düq |ü≥>º \∑ s¡T. yês¡T |üse¡ T |ü$Á‘·T\T. ˙ uÛsÑ Ô¡ eT÷Á‘êìï yês¡T m˝≤
Á‘ê>∑>∑\s¡T. n+<äTe\q ùd‘·Tã+<Ûäq+ »]–+~. ˝Òø£b˛‘˚ øå£D+˝À
düeTTÁ<äTì Ä#·eTq+ #˚dæ e⁄+&˚yês¡T nì ã<äT*e«>± ˝ÀbÕeTTÁ<ä
ìs¡T‘·sÔ T¡ sê˝…’ C≤qøÏì |üPõ+∫ dü+‘√wü|sü ∫¡ +~.
564 lsêeT$»j·T+
n>∑düTÔ´&ÉT s¡|òüTTq+<äqTì |üPõ+∫q ‘·s¡Tyê‘·, njÓ÷<Ûë´|ü‹
ãTTwüß\+<ä] nqTeT‹ ¬>’ø=ì d”‘êdüVæ≤‘·+>± |ü⁄wüŒø£$e÷q+˝À
Äd”qT&Éj÷· ´&ÉT. |ü⁄wüŒø£+ >±*˝ÀøÏ ˝Ò∫ njÓ÷<Û´ä ~X¯>± ãj·T\T<˚]+~.
Ç+‘·˝À Á|üj÷· >∑qB rsêq ñqï uÛsÑ <¡ ë«» eTVü≤]¸ì <ä]Ù+#ê\qï ø√]ø£
ø£*–+~. yÓ+≥H˚ Á|üuTÑÛ e⁄ n;ÛcÕº ìï nqTdü]+∫ $e÷q+ H˚\ô|’ ~–+~.
eTVü‰q<äT\˙ï e&çe&ç>± düeTTÁ<ëìï #˚]q≥¢T uÛsÑ <¡ ë«» eTVü≤]¸‘√ düV‰ü
ndü+U≤´ø£+>± eTT˙X¯«s¡T\T q\TyÓ|’ ⁄ü \qT+&ç |üsT¡ >∑Tq e#êÃs¡T.
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT H˚\ô|’ ~>∑>±H˚ ãTTwüß\≈£î qeTdüÿ]+#ê&ÉT. sêeTTì
uÛsÑ <¡ ë«»eTVü≤]¸ Áù|eT>± Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. uÛsÑ <¡ ë«»eTVü≤]¸ ªá
s√E Hê »qà <Ûqä ´eTsTT+~. njÓ÷<Ûë´BÛXó¯ &ÉT Hê >∑èVü‰ìøÏ $#˚ÃXÊ&ÉT.μ
nì m+‘√ dü+‘√wæ+#ês¡T. ‘·<Tä |ü] uÛsÑ <¡ ë«E&ÉT Áù|eT>± \ø£ÎDTì
øö–*+#·T≈£îHêï&ÉT. Ä s√Eq s¡|Tüò Tq+<äqTì ‘·q ÄÁX¯eT+˝À $&ç~
#˚j·TeTHêï&ÉT. »>∑<ë‘·àjÓÆTq s¡|òüTTq+<äqT&ÉT ùdïVü≤|üPs¡«ø£+>±
Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT ªás√E y˚TeTT ãTTwæ Á|”‘´· sú+¡ Çø£ÿ&É
ìedækÕÔeTT. n+<äTe\¢ eTT+<äT ˙e⁄ ‘·«s¡>± yÓ[fl uÛsÑ ‘¡ T· ì‘√, X¯è+>∑–]˝Àì
uÛøÑ •Ô£ s√eTDÏ >∑TVüQì‘√ á $wüj÷· ìï ‘Ó*j·TCÒjT· e\dæ+~μ. sêeTTì
Ä»„>¬ ø’ =ì s¡|Tüò TMs¡Tì #·sD¡ ≤\≈£î qeTdüÿ]+∫ yêj·TTdüT‘·T&ÉT yêj·TT
y˚>±q m–]b˛j·÷&ÉT. Äø±X¯+ qT+&ç dü÷s¡T´&ÉT ~–e∫Ãq≥¢T
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT nø£kÕà‘·T>Ô ± >∑TVüQì ìyêkÕìøÏ e∫à ªs¡|Tüò TsêeTT&ÉT
$#˚ÃXÊ&ÉTμ nì ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. »>∑<ëq+<ä eT÷\ø£+<äT&ÉT, uÛÑs¡‘·
Vü≤è<äj·÷s¡$+<ä ÁuÛÑeTs¡eTT, uÛÑø£ÔCqes¡<äT&ÉT, |üs¡e÷q+<äT&ÉT,
ñ<ës¡|òüTqT&ÉT, düsê«+‘·sê´$T, eTH√yÓ÷Vü≤qT&ÉT, |üsê‘·Œs¡T&ÉT,
$XÊ«‘·à≈£î&ÉT, $X¯«bÕ\≈£î&ÉT, $X¯«eTH√<Δës¡≈î£ &ÉT, »qVü≤è<äjT· #ê\≈£î&Óq’
lsêeTT&ÉT <ä>s∑Z ≈¡ î£ e#êÃ&ÉT nqï |ü\T≈£î\T $ì >∑TVüQ&ÉT Äq+<ä+‘√
n<Ûë´j·TeTT-35 565
ñbıŒ+–b˛sTT |üsT¡ >∑Tq e÷s¡T‹ bÕ<ë\T |ü≥Tº ø=ì >∑~‘·T&ÓH’ ê&ÉT. Ä
|üse¡ TuÛ≈Ñ î£ ìÔ Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ Hêï&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. ‹]– >∑TVüQ&ÉT
e÷s¡T‹ #·sD¡ ≤\ô|’ yê* Á‹ø£sD¡ X¯ó~Δ>± MT≈£î Äs¡‹ ÇkÕÔqT n+≥÷
|ü+&¢ÉT|üP\T ‘Ó∫à >∑TVüQ&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì |üPõ+#ê&ÉT. >∑TVüQì‘√
q+~Á>±eT+ ˝ÀqTqïuÛsÑ ‘¡ T· ì e<›≈ä î£ yÓ[fl kÕ«$T edüTHÔ êï&Éqï yês¡qÔ T
$ì|æ<ë› + nì Vü≤qTeT dü÷∫+#·>± uÛøÑ •Ô£ s√eTDT*s¡Te⁄s¡T yÓ+≥H˚ ˝Ò∫
ˇø£] #˚sTT ˇø£sT¡ |ü≥Tº ø=ì øåD£ +˝À y˚>+∑ >± ãj·T\T<˚sês¡T.
q+~Á>±eT+˝À uÛsÑ ‘¡ T· ì dú‹æ
nø£ÿ&É q+~Á>±eT+˝À uÛsÑ ‘¡ T· &ç ìØøåD£ ≈£î |ü<ëÛ ï\T>∑T dü+e‘·‡sê\T
ì+&ÜsTT. Ç+ø± s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT sê˝Ò<e˚ ÷ nì y˚fifl¯ MT<ä ˝…øÿ£ ô|≥ºkÕ>±&ÉT.
uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT düs«¡ >∑TD dü+|üqTï&ÉT. Äj·Tq uÛøÑ kÔÏ Õ>∑s+¡ ˝À #˚|eü +{Ïyê&ÉT.
s¡‘êï\Kì˝À neT÷\´s¡‘·ï+. $y˚ø£eTH˚ >∑+>±s¡a]. C„≤Hêø±X¯+˝À
uÛ≤düÿs¡T&ÉT. yê] øåe£ T Ä~X‚wßü ìø£+f… ìX¯Ã\yÓTqÆ ~. Äj·Tq <äj÷· y˚Ts¡Te⁄.
>∑TD≤>∑TD ìsZT¡ DT&ÉT. Äø±X¯+˝À y˚T|òTü +e+{Ïyê&ÉT. $s¡øqÔÏ +<äqT&Óq’
uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT >∑&TÉ e⁄ <ë{Ïb˛‘·Tqï~, Áù|eTeTj·TeTsTTq ‘·*e¢ +{Ï Hê sêeTT&ÉT
Ç+ø± Hê≈£î ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . Çø£ <˚V≤ü + #ê*+∫ s¡|Tüò Tq+<äqTì yÓ‘T· ≈£î‘êqT
nì yÓ+≥H˚ ôVAeT>∑T+&ÜH˚ïs¡Œs¡∫ uÛÑs¡‘·T&ÉT n–ïì s¡–*+#ê&ÉT.
ôVAeT>∑T+&É+ eTT+<äT ì\ã&ç sêeTTì Ä+‘·s´¡ +˝À <Ûë´ìdüTHÔ êï&ÉT.
øÏØ≥+, ≈£î+&É˝≤\‘√ $XÊ\eTsTTq ø£qT<√sTT‘√, XÊ´eT\esí¡T&ÉT,
düTVü‰dü´e<äqT&Ó’q uÛÑs¡‘·T&ÉT nø£kÕà‘·TÔ>± >∑T+&É+˝À <ä÷ø£uÀ‘·T+&É>±
yêj·TTdüT‘·T&ÉT <ä>s∑Z ≈¡ î£ e∫à sêeDTì #·+|æ, düTs¡T\qT #Ós¡ $&ç|+æ ∫,
»>∑<ë‘·Tà&ÉsTTq s¡|Tüò TsêeTT&ÉT edüTHÔ êï&Éì #ÓbÕŒ&ÉT. uÛøÑ »Ô£ q düV‰ü j·T≈£î&Óq’
sê|òüTe⁄ì Ä>∑eTqyês¡Ô $ì uÛÑs¡‘·T&ÉT ø£fi¯ófl ‘Ós¡e>± Vü≤qTeT
qeTdüÿ]+#ê&ÉT. $|üØ‘·yÓTÆq y˚dü$˝À ø壑·>±Á‘·T&Ó’q kÕs¡~∏øÏ <ä|æŒø£
566 lsêeT$»j·T+
ø£\T>∑>±H˚ #Ó+‘· eT+∫˙s¡T \_Û+∫q≥¢T, #·ø√sêìøÏ Äø£* ø±>±H˚
nqTø√≈£î+&Ü dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+∫q≥¢T uÛÑs¡‘·T&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫
Äq+~+#ê&ÉT. Vü≤qTeT+‘·Tì |üs¡eTÁ|”‹‘√ ô|’øÏ˝Ò|æ Vü≤è<äj·÷ìøÏ
Vü≤‘·T≈Ô î£ ì ªs¡|Tüò T|ü‹ mø£ÿ&çø=#êÃ&ÉT? ÁbÕDdüU≤! Hê≈£î yÓ+≥H˚ #·÷|æ+#·Tμ
nì n]ú+#ê&ÉT.
ÁbÕD+b˛j˚T düeTj·T+˝À Vü≤sƒê‘·T>Ô ± neTè‘·+ H√{¢À |ü&≥ɶ T¢ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT
e÷s¡T‹ì #Ó+‘· ≈£Ls¡TÃ+&Éu≥… Tº ≈£îì $es¡+>± »]–q<ä+‘ê #Ó|Œü eTì
n]ú+#·>± y˚T|òüT+ neTè‘·+ e]¸+∫q≥¢T e÷s¡T‹ #Ó|üŒkÕ>±&ÉT.
ø£èbÕkÕ>∑sT¡ &Óq’ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT nqTøåD£ + ìqTï ‘·\#·Tø=ì m|ü&ÉT eTq+
uÛÑs¡‘·Tì ø£\TdüT≈£î+{≤+ nì n&ÉT>∑T‘·÷H˚ ñHêïs¡T. Ç+Á<ä|ü<ä$‘√
düe÷qyÓTÆq sêC≤´ìï $&ç∫ düø£\ uÛÀ>∑uÛ≤>±´\T ‘·´õ+∫ MTs¡T
q+~Á>±eT+˝À ãdü #˚XÊs¡T. MT düôVA<äsÁ¡ ù|eT≈£î CÀVü‰s¢T¡ nì |ü\Tø£>±
uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ªe÷s¡Tr! m+&Ée÷$˝À dü÷s¡T´&ÉT eTTì–b˛‘˚, Nø£{˝Ï À dü÷s¡T´&ÉT
∫øÏÿb˛‘˚, uÛ≤^s¡~∏ <√cÕ\e\¢ ≈£î+≥Tã&ç‘,˚ Ä~X‚wßü &ÉT <Û]ä Á‹ì yÓ÷j·T˝Òø£
bÕ]b˛‘˚, düeTTÁ<ä+ #Ó*j·Tø£≥º <ë{Ï‘˚ Hê≈£î sê»´ø±+øå£ ø£\T>∑T‘·T+~μ
nì |ü*øÏ X¯Á‘·T|òüTTïì‘√ ª˙e⁄ ‘·«s¡>± njÓ÷<Ûä´≈£î yÓ[fl edæw˜üìø°,
‘·\T¢ \+<ä]ø° á X¯óuÛyÑ ês¡Ô ‘·«s¡>± ‘Ó*j·T#ÓjT· ´e\dæ+~. ‘Ó\y¢ ês¡T‘·÷H˚
Á|ü»\qT, ùdqqT »>∑<«ä +<äT´&Óq’ lsêeTTì eTT+–≥≈£î yê<ë´\ |òTü Àwü‘√
rdüT≈£î sêe\dæ+~μ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
nqTeT‹ >¬ ø’ =ì X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT |üsT¡ >∑Tq njÓ÷<Û´ä ≈£î yÓ[fl düTeT+‘·Tì
ø£\TdüTø√>± n‘·&ç e<äq+ Á|üdqü ïeTsTT+~. Ç+ø± #·÷kÕÔy+˚ ‘·«s¡>±
˝Ò∫sê! ls¡|òüTTHê<∏äT&ÉT njÓ÷<Ûä´qT düMT|æ+#ê&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
q+~Á>±eT+˝À ñHêï&ÉT. $T>∑‘êyê]øÏ ‘·«s¡>± á $wüjT· + ‘Ó*j·TCÒj÷· *.
Ä e÷≥\T $qï düTeT+‘·Tì Äq+<ëìøÏ ne<ÛTä \T ˝Òe⁄. dü+‘√wü+>±
n<Ûë´j·TeTT-35 567
|üsT¡ >∑TrXÊ&ÉT. s¡|Tüò TsêeTT&=#êÃ&Éì <äT+<äTuÛTÑ \T ÁyÓ÷–+#ês¡T. uÛØÒ \
yÓ÷‘·≈£î Äø±X¯+ <ä<›ä]*¢+~. X¯Á‘·T|òüTTï&ÉT sê»uÛÑeHê\ô|’ ø£\XÊ\qT
j·T<∏ëkúÕq+˝À ñ+#ê&ÉT. dü÷s√´<äjT· + ø±>±H˚ uÛ÷Ñ $Tô|q’ øÏsD¡ ≤\T
Á|üd]ü +∫q≥¢T, s¡|Tüò TsêeTT&ÉT e#êÃ&Éqï yês¡Ô q>∑s+¡ ˝À bÕøÏb˛sTT+~.
nìïM<ÛäT˝¢À »q+ |üs¡T>∑T˝…‘êÔs¡T. X¯Øs¡+ s√e÷+∫‘·+ ø±>± yê]
Äq+<ëìøÏ ne<ÛTä \T ˝Òe⁄. ø£qT\˝À qT+&ç Äq+<ëÁX¯óe⁄\T ø±s¡kÕ>±sTT.
|ü<Tä Hês¡T |ü<ëà\ ôdq’ ´+ ‘·«s¡>± dæ<+äΔ ø±>± |ü<ëï\T>∑T y˚\ >∑»<äfi+¯
ˇø£y|’Ó ⁄ü yÓ÷Vü≤]+#êsTT. X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT düTeT+‘·T&ÉT ø£*dæ øödü˝≤´ uÛeÑ HêìøÏ
e∫à e÷‘ê! kÂ$TÁ‹ d”‘ê düV≤æ ‘·+>± s¡|Tüò TsêeTT&=#êÃ&Éì ‘Ó\T|ü>±
øödü˝≤´ düT$TÁ‘·*s¡Te⁄s¡T Äq+<ä+‘√ ñbıŒ+–b˛sTT ø£qTï\qT+&ç
Äq+<ëÁX¯óe⁄\T ø±]b˛‘·T+&É>± ‘·«s¡>± yêVü≤Hê\ q~Ûs√Væ≤+#ês¡T. edæwßü˜ ì
e<›≈ä î£ yÓ[fl X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT Äq+<ä+>± ªkÕ«MT! s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT $#˚ÃXÊ&ÉT.
‘·«s¡>± n‘·ì düìï~ÛøÏ b˛<ë+ |ü<+ä &çμ nHêï&ÉT. s¡|Tüò THê<∏Tä ì Ä>∑eTq
yês¡Ô $ì ÁãVü≤à|ü⁄Á‘·T&ÉT kÕ«q+<ä+˝À z\˝≤&Ü&ÉT. #·‘T· s¡+>∑ ã˝≤\˙ï
q>∑s+¡ yÓ\T|ü\ Äj·T‘·eÔ TsTTHêsTT. yÓTs¡T|ü⁄e˝… |ü‘êø£+ yÓTs¡TdüT+Ô &É>±
eTø£s‘¡ √s¡D≤\T eTT+<äT≈£î kÕ–b˛j·÷sTT. |ü<ìÓ› $T~ |ü<ëà\ Á|ü»\T
q>∑s¡+ yÓ\T|ü\≈£î |üs¡T¬>‘êÔs¡T. ¬ø’πøsTT, düT$TÁ‘·, øödü\´\T |ü\¢ø°\
q~Û s √Væ ≤ +#ês¡ T . eT+>∑ fi ¯ yê<ë´\ôVAs¡ T ˝À Ä dü + s¡ + uÛ Ñ +
e]í+#·q\$ø±<äT. edæw,ü˜ X¯Á‘·T|òTü ï, düTeT+‘·T\T ~e´s¡<ë∏ \˝À Äd”qT\T
ø±>± »qT\+‘ê Äq+<ä e Tj· T T˝… ’ s¡ | ò ü T TsêeTTì <ä ] Ù+#· { ≤ìøÏ
ãj·T\T<˚sês¡T. eTTVüAs¡Ô düeTj·T+ düMT|æùdÔ ñ‘·‡e+ y˚>∑+>±
kÕ–b˛sTTq≥¢T, <ä|æŒø£>=qïyês¡T >∑+>∑ ˇ&¶ÉT≈£î |üs¡T>∑T˝…‹Ôq≥¢T
ÁãVü‰àq+<ä+˝À »qT\T kÕ–b˛j·÷s¡T. q+~ Á>±eT+˝À uÛÑs¡‘·T&ÉT,
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT dü÷s√´<äj·÷H˚ï ìÁ<ä˝Ò∫ ì‘·´ø£è‘ê´\T eTT–+#·Tø=ì
568 lsêeT$»j·T+
eTT+<äT≈£î kÕ–b˛j·÷s¡T. ªá s√E Hê »qà <Ûqä ´yÓT+Æ ~. ø£qTï˝≤sê
ì~Ûe+{Ï sêeTTì >±+#·uÀ‘·THêïqTμ nHêï&ÉT uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT.
uÛsÑ ‘¡ T· ì ø£˝sTTø£
Çø£ÿ&É uÛsÑ <¡ ë«» eTVü≤]¸ nqTeT‹ >¬ ø’ =ì s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT |ü⁄wüŒø£+˝À
≈£Ls=Ãì ‘·«s¡>± $e÷Hêìï njÓ÷<Û´ä yÓ|’ ⁄ü kÕ–bıeTàHêï&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· ì‘√
Vü≤qTeT ª‘·«s¡>± ô|’øÏ #·÷&É+&çμ nHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT+‘·Tì‘√
ªÄø±X¯+˝À yê<ä´|òTü Àwü $+≥T+fÒ Hê≈£î ÄX¯Ãs¡´+ ø£\T>∑T‘·Tqï~ nHêï&ÉT.
Vü≤qTeT n~ |ü⁄wüŒø£$e÷q+, ùdHêdüV≤æ ‘·+>± d”‘ês¡eTDTì rdüT≈£îì
n‹y˚>+∑ >± edüTqÔ ï<äμì |ü\Tø£>± $e÷HêìøÏ kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+ #˚dæ
‹]– ‘·˝‹… Ô $e÷Hêìï ne˝ÀøÏ+#ê&ÉT. ‹]– kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿs¡+ #˚dæ
uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT #·+Á<äTì ø=s¡≈î£ #·ø√s¡+ m<äTs¡T#·÷dæq≥¢T Áù|eT>± Äø±X¯+˝ÀøÏ
#·÷&ÉkÕ>±&ÉT. e÷s¡T‹ #˚sTT|ü≥ºT≈£îì ¬ø’πøsT÷ ‘·qj·TT&ÉT eTT+<äT≈£î
kÕ–b˛j·÷&ÉT. sê|òTü e⁄ì Äq‹ qqTdü]+∫ |ü⁄wüŒø£+ H˚\ô|’ ~–+~.
d”‘êdüVæ≤‘·+>± s¡|òüTTq+<äqT&ÉT $e÷q+qT+&ç øÏ+~øÏ ~– Ä
njÓ÷<Ûë´sêC≤´ìøÏ kÕcºÕ+>∑Á|üD≤eT+ #˚XÊ&ÉT. »qàuÛ÷Ñ $TøÏ, C≤Vü≤ï$øÏ,
»qìøÏ, dü<TäZ s¡Tdú\ü yÓTqÆ |ü$Á‘·u÷ÑÛ $TøÏ •eVü≤] Á|ü‹eT\≈£î eTVü‰‘·Tà\T
kÕcºÕ+>∑Á|üD≤eT+ #˚kÕÔsT¡ . n+‘˚ø±ø£ ‘ê|üdTü \≈£î, y˚<E ä \„ ≈£î, eè<ΔTä \≈£î,
Áu≤Vü≤àDT\≈£î, j·T»„ÁbÕkÕ<ëìøÏ, <Û«ä C≤ìøÏ, ã*|”sêƒ ìøÏ, düe÷~Ûd˝üú ≤ìøÏ
eTVü‰|ü⁄s¡Twüß\T qeTdüÿ]kÕÔsT¡ . dü‘´· Áe‘·T&Óq’ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT njÓ÷<Û´ä ≈£î
qeTdüÿ]+#·&+É Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ düV‰ü uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ≈£L&Ü #·÷∫ nwºuü ≤Û yê\T
eTT|æŒ]>=q>± lsêeTTìøÏ Á|üD$T˝¢≤s¡T. lsêeT$jÓ÷>∑+ #˚‘· X¯Øs¡eT+‘ê
ø£è•+∫b˛>±, uÛdÑ àü <Ûë]jÓTÆ e\ÿ˝≤\T <Û]ä +∫ ‘ê|üdeæ ˝…qTqï uÛsÑ ‘¡ T· ì
>±+∫ d”‘ês¡eTDT&ÉT ø£\es¡|&ü ܶ &ÉT. ‘·e÷\˙\T&Óq’ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT H˚\ô|’
q&ÉTdü÷Ô Äe⁄ ˝Ò><∑ ÷ä &É e<›≈ä î£ yÓ[flq≥¢T y˚>+∑ >± yÓfi≤fl&ÉT. n˝≤π> uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT,
n<Ûë´j·TeTT-35 569
˝À_Û <ÛHä êìï #·÷&É>±H˚ |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl øö–*+#·T≈£îqï≥¢T, lsêeT#·sD¡ ≤\ô|’
yÓ÷ø£]˝¢≤&ÉT. |ü⁄≥ºT>∑T&¶øç Ï #·÷|ü⁄ e∫Ãq≥¢T, eTè‘·T´eTTK+˝À neTè‘êìï
ùd$+∫q≥ºT, <ä]Á<äTìøÏ nø£kÕà‘·T>Ô ± <Ûqä + \_Û+∫q≥¢T, <=+>∑\T <√#·Tø=H˚
düeTj·÷ìøÏ nqTø√≈£î+&Ü s¡øå£≈£î&ÉT |üs¡T>∑Tq e∫Ãq≥¢T uÛÑs¡‘·T&ÉT
n$T‘êq+<äu]ÑÛ ‘·T&Éj÷· ´&ÉT. sê|òTü e⁄&ÉT uÛsÑ ‘¡ T· ì ˝ÒeHÓ‹Ô Vü≤è<äj÷· ìøÏ
Vü≤‘·T≈Ô î£ Hêï&ÉT. Ç<›]ä ø£qT\qT+&ç yÓ\Te&çq nÁX¯ó<Ûës¡\T es¡<˝ä ’… bÕsêsTT.
yê] ø£\sTTø£ Vü≤]Vü≤s¡T\ dü+>∑eT+ e˝…, dü÷s¡´#·+Á<äT\ e˝…, øås° ê_Δe˝…
>√#·]+∫+~. y˚<ë+‘· Á>∑+<∏ë\ kÕs¡eT+‘ê ˇø£ÿf…qÆ ≥¢T, lsêeT uÛsÑ ‘¡ T· \
ø£\sTTø£˝À @ø£‘«· + y˚Tfi¯$+∫+~. düeTdü+‘√wü+ düe÷q Áù|eT\‘√
eTqdü+‘ê ì+&çb˛>± $jÓ÷>∑e´<∏ä ~>∑+‘ê\≈£î bÕ]b˛sTT+~. m+‘·ùd|ü⁄
Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï ‘·ì$rs¡&+É ˝Ò<Tä . Ä düìïy˚XÊìï düTÁ^e $;ÛwDü T\T
ø£qTï˝≤sê >±+#ês¡T. lsêeTuÛsÑ ‘¡ T· \ Áù|eT n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~. ˇø£<ëìø£+f…
eTs=ø£{Ï eT<ÛTä s¡+. ÁbÕD≤~Ûøy£ TÓ qÆ ~. düôVA<äsT¡ &ÉT, kÕ<ÛTä e⁄, $s¡≈î£ &Ô TÉ ,
uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ á Hê\T>∑T $<Ûë\T>± uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT e+<ä˙j·TT&ÉT. sêC≤´ìï e<ä*
ns¡D≤´\˝À |ü<ëï\T>∑T dü+e‘·‡sê\T ìedæ+#ê&ÉT. Ä düôVA<äsÁ¡ ù|eT
eTq˝À ˝Ò<Tä . ˇø£] ÁbÕD≤\T eTs=ø£sT¡ rdüT≈£î+{≤eTT. Ç|ü&ÉT s¡|Tüò THê<∏Tä ì
<ëdüT\yÓTqÆ +<äTq eTT˝¢Àø±\˝À ≈£L&Ü ø°]+Ô #·ã&ÉT‘·THêïeTT. ø±ì yê*,
sêeDT*s¡Te⁄s¡T <Ûqä T´\T. yês¡T $s√<Û+ä ‘√H˚ dü∫Ã<ëq+<äd«ü s¡÷|ü⁄&Óq’
s¡|Tüò Tq+<äqTì #Ó*$T #˚XÊs¡T.
˝Ò><∑ ÷ä &É Áù|eT>± Äe⁄bı<äT>∑Tø¬ ’ |üsT¡ >∑T*&çq≥¢T uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT |üsT¡ >∑Tq
e∫à Áù|eT|üPs¡«ø£+>± C≤qøÏ #·sD¡ ≤\≈£î Á|üD$T˝¢≤&ÉT. ‘·<Tä |ü] uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT,
\ø£ÎDT&ÉT ñbıŒ+–q Áù|eT‘√ ˇø£]H=ø£sT¡ Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêïs¡T.
düTÁ^e, $;ÛwDü T\‘√ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT á X¯óuÛdÑ eü Tj·T+˝À MTs¡T ≈£L&Ü
uÛsÑ ‘¡ T· ì >±&ÛÜ*+>∑q+ #˚dTü ø=eTàHêï&ÉT. Ä e÷≥\T $ì Çs¡Te⁄sT¡ uÛsÑ ‘¡ T· ìøÏ
570 lsêeT$»j·T+
kÕcºÕ+>∑Á|üD≤eT+ #˚j·T>± uÛÑs¡‘·T&ÉT yÓTT<ä≥ düTÁ^e⁄ì ˝ÒeHÓ‹Ô
øö–*+#·T≈£îHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ $;ÛwüDTì ˝Ò|æ Á|”‹‘√ Vü≤è<äj·÷ìøÏ
Vü≤‘·T≈Ô î£ Hêï&ÉT. Ä MT<ä≥ q\, ˙\, yêj·TTq+<äqT\qT, C≤+ãe<ë~
Ms¡T\qT ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT.
|æeTà≥ uÛÑs¡‘·Tì e˝… Bø壑√qTqï >∑TVüQ&ÉT uÛÑøÏÔ‘√ sêeTTìøÏ
qeTdüÿ]+#ê&ÉT. sê|òüTe⁄ìøÏ n+<äs¡÷ düe÷qy˚T. >∑TVüQì sêeTT&ÉT
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·TøÔ √>±H˚ >∑TVüQì Äq+<ëìøÏ ne<ÛTä \T ˝Òe⁄. >∑TVü≤,
uÛsÑ ‘¡ T· \‘√ ø£\dæ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT $e÷q+˝À Äd”qT&ÉT ø±>±H˚ $e÷q+
yêj·TTy˚>+∑ ‘√ >±*˝À |üjT· ì+∫+~. øås° ê_Δrs¡+˝À >∑sT¡ &ÉT&ÉT yê*q≥ºT>±
q+~Á>±eT düMTbÕq $e÷q+ ~–+~. d”‘êsêeTT\T |ü⁄wüŒø£$e÷q+
qT+&ç ~^~>∑>±H˚ øåD£ +˝À yêqs¡T\T, ndüTs¡T\+<äs÷¡ ~–b˛j·÷s¡T.
yÓ+≥H˚ sê|òTü e⁄&ÉT |ü⁄wüŒø£+‘√ ˙e⁄ yÓ+≥H˚ ≈£îuÒsT¡ ì e<›≈ä î£ yÓ[fl eT∞fl
düà]+#·>±H˚ e÷ e<›≈ä î£ e#ÓÃsTT´ nì ÄC„≤|æ+#ê&ÉT. nqTeT‹ >¬ ø’ =ì
|ü⁄wüŒø£+ >±*˝ÀøÏ ˝Ò∫ ≈£îuÒsT¡ ì e<›≈ä î£ yÓ[flb˛sTT+~.
q+~Á>±eT düMT|ü+˝Àì ns¡D´+˝À s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT $&ç~ #˚jT· >±H˚
yêqs¡ ndüTs¡<fiä ≤\˙ï nø£ÿ&ÉH˚ ≈£Ls=ÃHêïsTT. nø£ÿ&É njÓ÷<Û´ä yÓ\T|ü\
düT+<äs+¡ >± s¡<ë∏ ìï n\+ø£]+∫ ôdq’ ´eT+‘ê Äq+<ä+>± ãj·T\T<˚sês¡T.
|ü<Tä Hê\T>∑Ty˚\ >∑»<äfi+¯ , uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ |ü<Vä ‰ü s¡Tø√≥¢ ø±\“\+ X¯Á‘·T|òTü Tïì
yÓ+≥ lsêeTTì ø£\TdüTø√e&ÜìøÏ e#êÃs¡T. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT sê|òTü e⁄ì‘√ ªX¯Á‘·T|òTü ï
düTeT+‘·T\T, ‘·\T¢ \T, ùdïVü≤|üPs¡«ø£+>± $TeTTà\qT ø£\TdüTø√e&ÜìøÏ
e#êÃs¡T. ‘·b˛C„≤q düeTsú¡T\T, XÊ+‹ øå£eT\˝À |üs¡«‘·+ e+{Ïyês¡T,
dü<ZäTs¡THê<∏äT\T nsTTq edæw˜üß\yês¡T ≈£L&Ü $TeTTà\qT ‘·«s¡>±
ø£\TdüTø√yê\ì ñ$«fi¯Sfls¡T‘·THêïs¡T. njÓ÷<Û´ä qT+&ç düø\£ Áu≤Vü≤àDT\T,
n<Ûë´j·TeTT-35 571
|ü<Tä HÓì$T~ |ü<ëà\ôdq’ ´+ dü+|üPsí+¡ >± nbÕs¡yTÓ qÆ Á|”‹‘√ $TeTTà\qT
ø£\yê\qTø=+≥THêïs¡Tμ nì #ÓbÕŒ&ÉT.
dü T eT+‘· T &É T , X¯ Á ‘· T |ò ü T Tï&É T s¡ < ∏ ä + ~– d” ‘ êsêeTTì #· ÷ ∫
kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+ #˚XÊs¡T. X¯Á‘·T|òüTï, düTeT+‘·T\qT ø£\e{≤ìøÏ
s¡|òüTTHê<∏äT&ÉT Ädüq+ qT+&ç ô|’øÏ ˝Òe>± X¯Á‘·T|òüTTï&ÉT ø£˙ï{Ï‘√
bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚XÊ&ÉT. lsêeTT&ÉT >∑~‘·T&Ó’ X¯Á‘·T|òTü Tïì >±&ÛÜ*+>∑q+
#˚düTø=Hêï&ÉT. yÓ+≥H˚ düTeT+‘·T&ÉT lsêeTTì bÕ<ë\T |ü≥ºTø=q>±,
düôVA<äsT¡ ìe˝… Ä<äs+¡ >± s¡|Tüò T|ü‹ Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT. |üse¡ TÁ|”‹‘√
kÂ$TÁ‹, düTeT+‘·, X¯Á‘·T|òüTTï\qT øö–*+#·T≈£îHêï&ÉT. ‘·<äT|ü]
yêqs¡eTTKT´\+<äsT¡ , düTÁ^e, $;ÛwDü , uÛ÷Ñ bÕ\Ts¡T, düTeT+‘·, X¯Á‘·T|òTü Tï\qT
Áù|eT|üPs¡«ø£+>± ø£\TdüT≈£îHêïs¡T. yÓ+≥H˚ kÂuÛ≤>∑´e‹jÓÆTq C≤qøÏøÏ
Çs¡Te⁄s÷¡ qeTdüÿ]+#ês¡T. ‘·<Tä |ü] düTeT+‘·T&ÉT s¡|Tüò TsêeTTì‘√ dü<TäZ s¡TyÓq’
edæwßü˜ \yês¡T e#êÃs¡ì $qï$+#ê&ÉT. Ä e÷≥ $q>±H˚ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT
|üsT¡ >∑Tq m<äTs¬ fi≤fl&ÉT. sêeTTì #·÷∫ edæwßü˜ &ÉT yêVü≤q+ qT+&ç øÏ+<ä≈î£
~>±&ÉT. ø£qT˝≤sê dü<TäZ s¡Tì >±+∫ »qø£C≤e÷‘· >∑~‘·T&Ó’ Á|üD$T\¢>±
edæwßü˜ &ÉT ‘·«s¡>± Áù|eT‘√ ˝ÒeHÓ‘êÔ&TÉ . ª»>∑<«ä +<ë´! s¡|Tüò THê<∏ë! n+<äs≈¡ L£
˙ <äs¡Ùq+ <äTs¢¡uÛÑ+. uÛÑ÷uÛ≤sêìï ‘·–Z+#·&ÜìøÏ ˙e⁄ dü÷s¡´e+X¯+˝À
ne‘· ] +#êe⁄. dü + kÕs¡ u Û Ñ j · T X¯ Á ‘· T $yÓ ÷ #· H ê! sêeD≤+‘· ø ±!
∫qàj·T˝À#·Hê! |ü⁄sêD|ü⁄s¡TcÕ! »>∑H√àVü≤Hê! ˙ ©\\qT #·÷|æ+∫
<Û ä q T´\#˚ X Êe⁄μ nq>± »>∑ < ë‘· à jÓ Æ T q sêeTT&É T ªÇ<ä + ‘ê MT
ø£èbÕe÷Vü‰‘·à´y˚T. >∑Ts¡TuÛ≈Ñ î£ ìÔ øÏ •e, ÁãVü≤à düqø±~≈£î\T qeTdüÿ]kÕÔsT¡ .
s√>∑, ø±\, uÛj Ñ T· , eTè‘·T´e⁄\yê‘· |ü&yɶ ês¡T MTe\q s¡ø+Ïå |üã&É‘ês¡T.
<˚e‘·\+‘ê ã+<Û$ä eTT≈£î\Ô T ø±e&É+ >∑Ts¡Tø£èbÕ $X‚wyü T˚ μ nì düT‹Ô +#ê&ÉT.
572 lsêeT$»j·T+
‘·<Tä |ü] düT$TÁ‘ê ‘·qj·TT&ÉT Áù|eT>± edæwßü˜ ì #·sD¡ ≤\≈£î qeTdüÿ]+#·>±,
>∑Ts¡Te⁄ Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·TøÔ =ì ˙ ø°]Ô <Ûqä ´yÓT+Æ <äì yÓT#·TÃø=Hêï&ÉT.
|æeTà≥ C≤qøÏ Áù|eT‘√ edæwßü˜ ì bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]ùd,Ô ªnq+‘·øfi£ ≤´D+,
kÂuÛ≤>∑´esΔq¡ + ø£\T>∑T>±ø£!μ nì d”‘q· T Äos¡«~+#ê&ÉT. ªz d”‘ê! qTe⁄«
|üPsíd¡ ‹ü $. qTe⁄« sê|òTü e⁄ì ø°]ìÔ ô|+bı+~+#êe⁄. qTe⁄« Á|üDe s¡÷|æD$Ï .
∫‘YXø¯ $ÔÏ . á ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê ˙ dü«Ç#·Ã‘¤ √ s¡∫+|üã&ç+~μ nì edæwßü˜ &ÉT
ø°]+Ô #ê&ÉT.
e÷‘ê|ü⁄Á‘·T\ düe÷>∑eT+
nq+‘·s+¡ y˚˝≤~y˚\ <ä+&ÉbÕDT\T eTT+<äT q&ÉTdüT+Ô &É>± øödü\´,
düT$TÁ‘·, ø¬ øπ’ sTT düTesíe¡ gkÕ~‘·yTÓ qÆ y˚THê\˝À ns¡T<Ó+#ês¡T. düTeT+‘·T&ÉT
s¡|Tüò TsêeTTì‘√ kÕ«MT! MT ‘·*¢ <ä>s∑Z ≈¡ î£ e∫Ã+~ nq>±H˚ d”‘êø±+‘·T&ÉT
øåD£ e÷Á‘·+ ôd|’ ˝ü øÒ £ ‘·*e¢ <›≈ä î£ |üsT¡ >∑T\T rkÕ&ÉT. |ü\ø¢ ì° H˚\MT<ä ~+|ü>±H˚
˝Ò><∑ ÷ä &É Äe⁄qT #·÷∫ #Ó+‘·≈î£ |üsT¡ >¬ ‹Ôq≥¢T>± s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ‘·*¢ #·sD¡ ≤\≈£î
ÁyÓTTø±ÿ&ÉT. øödü\´ yÓ+≥H˚ eTT˝¢Àø±~Û|‹ü , lsêeTTì ô|ø’ Ï ˝Ò|æ Vü≤è<äj÷· ìøÏ
Vü≤‘·T≈Ô î£ +~. nÁX¯ó<Ûës¡\‘√ s¡|Tüò T|ü‹ ‘·*ø¢ Ï n_Ûùwø£+ #˚XÊ&ÉT. yê‘·‡\´+
eTT|æŒ]>=q>± ‘·*≈¢ L£ &É u≤wüŒs¡T<Δøä +£ sƒj ¡ TÆÓ ªe‘ê‡! |ü<ëÛ ï\T>∑T dü+e‘·‡sê\T
ns¡D≤´˝¢À ‹]– düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ ˙ bÕ<ë\T o‘√cíÕìøÏ XÀwæ+#êsTT.
lsêe÷! njÓ÷<Ûä´ Á|ü»\ e÷qdü düs√esêìøÏ ˙e⁄ sê»Vü≤+düe⁄.
XÊ´eT\esí¡T&Ée⁄. düT≈£îe÷s¡T&Ée⁄. n{ºÏ ìqTï MT ‘·+Á&ç ø£+≥ø£yÓTÆq
eqyêkÕìøÏ |ü+bÕ&ÉT. ìs¡à\T&Ó’q Hê sêeT#·+Á<äTì |ü<äTHê\T>∑T
dü+e‘·‡sê\T $jÓ÷>∑eTH˚ sêVüQe⁄ ø£ã[+#ê&ÉT. á s√CÒ dü+|üPsí+¡ >±
sêeT#·+Á<ä eTTK_+ã <äsÙ¡ q+ nsTT+~. |ü<ëï\T>∑T dü+e‘·‡sê\ Bs¡sÈ êÁ‹
>∑&ç∫b˛sTT+~. ás√E sêeTdü÷s√´<äj·TyÓTÆ+~. njÓ÷<Ûä´˝Àì
n<Ûë´j·TeTT-35 573
»qe<äHê\T $ø£dæ+#êsTT. qey˚T|òüTeesí¡T&Ó’q s¡|òüTTMs¡T&ÉT $jÓ÷>∑
düMTsêìï bÕs¡Á<√˝≤&ÉT. H˚{eÏ s¡≈î£ e÷ <˚V≤ü øπ Áå ‘ê\T ;&ÉTyêsêsTTμ nì
n+~. ã<äT\T>∑ Ä ‘·*q¢ T<›•˚ +∫ ªne÷à! ø£fi≤flsê ˙ bÕ<ä|<ü ëà\T <ä]Ù+∫
Hê uÛ≤>∑´+ |ü]|üPsíy¡ TÓ +Æ ~μ nì z<ësêÃ&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· \ø£ÎDT&ÉT øödü\´
bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]ùdÔ ÄyÓT \ø£ÎDTì øö–*+#·T≈£îì >∑~‘·jTÆÓ ªMT]<›sä ÷¡
Hê ∫+‘êeTDT\T. e&çXË\e˝… <ä÷s¡+>± $dæ]y˚j·Tã&¶Üs¡T. Hê
|üPs¡«|ü⁄D´+e\¢ ‹]– $TeTTà\qT ø£fi≤flsê #·÷&É>*∑ >±qTμ nì n+~.
düT$TÁ‘· bÕ<ë\≈£î Ä‘êàsêeTT&ÉT qeTdüÿ]+#·>± ÄyÓT Áù|eT‘√ Ä*+>∑q+
#˚dTü ≈£îì >∑‘· |ü<ëÛ ï\T>∑T dü+e‘·‡sê\T>± njÓ÷<Û´ä qT Áù|‘·øfi£ ¯ Äe]+∫+~.
á s√E ‘·q ÁbÕDyÓTqÆ s¡|Tüò T|ü‹ sêø£‘√ #Ó‘’ q· ´e+‘·yTÓ +Æ ~ nì ‘Ó*|æ+~.
sêeTT&ÉT ø¬ øπ’ sTTøÏ Á|üD$T\¢>± ÄyÓT Á|ü‹>± øö–*+#·T≈£îì ªs¡|Tüò THê<∏ë!
á s√EqT+∫ qTe⁄« ø£˝≤´Ds¡÷|ü⁄&Éy’Ó bÕ*+#·T. H˚{‘Ï √ Hê ‘·\ô|ã’ &¶É
n|üø]° Ô n+‘·]+∫+~μ nì nqï~. m+&çb˛sTTq eT&ÉT>∑T˝Àì #˚|˝ü ≤¢
njÓ÷<Û´ä Á|üC≤˙ø£+ ‘·\&¢ ˝ç ≤¢ s¡T. »>∑Je® qT&Óq’ lsêeTTì sêø£‘√ n+<äs÷¡
Äq+<äkÕ>∑s+¡ ˝À ‘˚*j·÷&Üs¡T.
Çø£ÿ&É düT$TÁ‘· #·sD¡ ≤\≈£î \ø£ÎDT&ÉT yÓ÷ø£]\¢>± Áù|eT‘√ ˝ÒeHÓ‹Ô
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ +~. ª|ü<ëï\T>∑T dü+e‘·‡sê\T ìsêVü‰s¡+>± qTe⁄«
ns¡D´+˝À m+‘√ ø£w|üº &ü ܶ e⁄μ nì n+fÒ kÂ$TÁ‹ ªs¡|Tüò TMs¡Tì <äjT· e\¢
H˚qT m+‘√ Äq+<ä+>± ñHêïqTμ nì düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT
¬ ø ’ π ø sTTøÏ qeTdü ÿ ]ùdÔ ÄyÓ T øö–*+#· T ≈£ î ì $»j· T T&ç $ ø£ e Tàì
Äos¡«~+∫+~. ‘·s¡Tyê‘· øödü\´ #·s¡D≤\≈£î eT+>∑fi¯»qì C≤qøÏ
Á|üD$T\¢>± øödü\´ Vü≤è<äj÷· *+>∑q+ #˚dTü ≈£îì ª|ü<ëï\T>∑T dü+e‘·‡sê\T
qTe⁄« m+‘√ ÁX¯$T+#êe⁄μ n+≥÷ Áù|eT‘√ C≤qøÏ y˚*øÏ qes¡‘ï· eTTÁ~ø£qT
574 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-35 575

‘=&ç–+~. nq+‘·s+¡ düT$TÁ‘ê<˚$øÏ Á|üD$T\¢>± ÄyÓT ªz ‘·©!¢ qTe⁄« lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
ns¡D´+˝À m+‘√ ø£w|üº &ü ܶ e⁄μ nì ‘·q yÓT&É˝Àì e÷\ rdæ C≤qøÏøÏ y˚dæ leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
Áù|eT>± Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ +~. |æeTà≥ d”‘· ø¬ øπ’ sTTøÏ qeTdüÿ]ùd,Ô m\¢|ü &É÷ á sêeTø£<qä∏ T ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
Áù|eT>± Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îH˚ ãT~Δ≈L£ &Ü ÄyÓT≈£î sê˝Ò<Tä . n˝≤{Ï ÄyÓT
eTπs+ #Ó|Œü >∑\<äT? nsTTHê ≈£î{Ï\+>± ª˙ ej·TdüT‡ #ê˝≤ ‘·≈î£ ÿe nsTTHê ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
#ê˝≤ ø°]Ô >∑&+ç #êe⁄. sêeDTì dü+|ü<+ä ‘ê u≤>± nqTuÛ$Ñ +∫ e#êÃe⁄. eTT|üŒ~ nsTT<äe n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
ÁXÀÁ‹j·TT\ bÕÁ‘· nì ‘Ó*j·Tø£ ≈£îø£ÿ rdüTø¬ [fl‘˚, ø√|ü+‘√ <ëìì #·+|æHê
Ä bÕÁ‘· mqï{Ïø° |ü$Á‘·+ ø±<äT. Ä$<Û+ä >± sêeDTì #·+|æ lsêeTT&ÉT
ìqTï $&ç|+æ #ê&ÉT. ˇø=ÿø£ÿ]øÏ ˇø√ÿ$<Û+ä >± Á‹˝Àø£U≤´‹ #˚≈L£ s¡T‘·T+~.
lsêeTT&ÉT ns¡D≤´˝¢À ø£w+æº #ê&ÉT ø±ì ˙e⁄ \+ø£˝À düTK+>± ñHêïe⁄.
nø£ÿ&É qTe⁄« bı+~q Äq+<ä+ Ç+ø± ˙≈£î u≤>± >∑Ts¡T+Ô &˚ ñ+≥T+~μ
nqï ø¬ øπ’ sTT e÷≥\≈£î d”‘· n|ü$Á‘·TìøÏ »yêãT #Ó|Œü &É+ ñ‘·eÔ TTìπø
#˚≥T nqï≥¢T>± eTÚq+>± ˝Ò∫ yÓ[fl øödü\´ |üøÿ£ q ≈£Ls¡TÃ+~. XÊ+‹
#Ó+‘· øåe£ T ìs¡+‘·s+¡ XÀ_Û*q¢ ≥¢T, mø£ÿ&É dü<ë Áù|eT Á|”‹ ˝≤dü´+#˚kÕÔj÷Ó
nø£ÿ&É uÛøÑ ÔÏ ñqï≥¢T, mø£ÿ&É ∫‘·eÔ è‘·T\Ô T ìX¯Ã\eTe⁄‘êjÓ÷ Ä dú˝ü ≤ìï
mqï{Ïø° e<ä\≈£L&Éq≥¢T uÛ≤e⁄≈£î˝…q’ <äTs®q¡ T\qT e~* eTVü‰‘·Tà\ #Ó+‘·
edæ+∫q≥¢T »>∑Hêà‘· C≤qøÏ øödü\´e<›≈ä î£ #˚] XÊ+‹+∫+~.
lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏ä+ s¡düe+‘·+. n+<äT˝À ñ‘·Ôs¡ø±+&É ø£\X¯+
e+{Ï~. Çø£ô|q’ njÓ÷<Ûë´ Á|üyX˚ +¯ ø£<qä∏ T kÕe<Ûëq+>± ne<Û]ä +#·+&ç.
eT+>∑fi¯kÕïHê\T #˚dæ, uÛÀ»q+ d”«ø£]+∫, eT+∫ düTeTTVüAs¡Ô+˝À
lsêeTT&ÉT njÓ÷<Û´ä ˝ÀøÏ Á|üy•˚ +#·uÀ‘ê&ÉT.
l<Ûsä e¡ s¡<ë! sê|òTü y˚XÊ! ÁãVü‰àq+<ë! |ü⁄sêD|ü⁄s¡TcÕ! ˙ <ëdüTìøÏ
<äjT· ‘√ nøåj £ T· |ü<ë∏ ìï Á|ükÕ~+#·e\dæ+~. dü«dæ!Ô

n<Ûë´j·TeTT - 36
l>∑DXÒ Êj·TqeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
dü< Z ä T s¡ T &É T , Ä<ä T ´&É T , ì]«ø±s¡ T &É T , ÁãVü ‰ à~<˚ e ‘· \ ≈£ î
|ü⁄{ºìÏ \¢sTTqyê&ÉT, Ä~e÷j·T≈£î nr‘·T&Óq’ yê&ÉT, s¡$≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&ÉT,
s¡|òüTTMs¡T&ÉT, nq+‘· ÁãVü‰à+&Üìï düèwºæ+∫qyê&ÉT, Á|üfi¯j·÷ìï
XÊdæ+#·>\∑ yê&ÉT, uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑E&Óq’ sêeTT&ÉT q+~Á>±eT+˝À $&ç~ #˚XÊ&ÉT.
q+~Á>±eT+˝À $&ç~
njÓ÷<Ûä´qT+&ç $#˚Ãdæq düø£\»qT\‘√, c˛&ÉX¯ |ü<äà<äfi≤\‘√,
sê»ôdq’ ´+‘√ q+~Á>±eT+ ÁøÏøÿÏ ]dæb˛sTT+~. ncºÕ<äX¯ |ü<àä yêqs¡<fiä ≤\T,
&Óã“~¬s+&ÉT ø√≥¢ uÛ\Ñ ÷¢ ø£<fiä ≤\T, @ã~j·÷s¡T ø√≥¢ q\¢ø√‘·T\T kÕeø±X¯+>±
~>±sTT. ‘·<Tä |ü] $ÁX¯edüTì |ü⁄Á‘·T&ÉT, |ü⁄D´|ü+&ç‘T· &Óq’ $;ÛwDü Tì ùdq
øÏ+~øÏ ~–+~. yês¡+‘ê sêeTuÛøÑ ÔÏ |üsêj·TDT˝Ò. |ü<Tä HÓì$T~ nøåöVæ≤D°\
$;ÛwDü Tì ùdq nôVAsêÁ‘·T\T yê<ä´ |òTü Àwü˝À qT+&É>±, n+‘·ø+£ f… $Tqï>±
njÓ÷<Ûë´|ü⁄s¡yêdüT\T u≤C≤uÛ»Ñ +Ár\T yêsTT+#ês¡T.
X¯Á‘·T|òTü ï düTeT+‘·T\T düTesíe¡ ÁkÕÔ\‘√ ‘·j÷· s¡T#˚dqæ \øå\£ •_sê\qT
ì]à+#ês¡T. n$ s¡‘ï· K∫‘· dü+Ô uÛ≤\‘√ Äø±XÊqï+fÒ ø£\XÊ\‘√ ‘·fi‘¯ fi· ≤
Á|üø±•düTHÔ êïsTT. düTÁ^e, $;ÛwDü ≤~ sêCÒ+Á<äT\≈£î eTTK´yÓTqÆ ø£|Áæ X‚wßü˜ \≈£î
$XÊ\yÓTqÆ •_sê\T øπ {≤sTT+#·ã&¶ÜsTT. |üs«¡ ‘ê\˝À y˚T{ÏjTÆÓ q y˚Ts¡Te⁄˝≤
s¡$≈£î\‹\≈£î&Ó’q lsêeTTì •_s¡+ n‹ Á|üeTTKyÓTÆq~. e÷‘ê
>∑Ts¡Tk˛<äsT¡ \‘√ düV‰ü s¡|Tüò TMs¡T&ÉT nø£ÿ&É ìedæ+#ê&ÉT. ˝À|ü* >∑~˝À
d”‘ê<˚$, }]àfi¯, e÷+&É$, ÁX¯ó‘·ø]° Ô q\T>∑Ts¡T ø√&Éfió¯ fl edæ+#ês¡T. düs«¡ Á‘ê
Äq+<ëìøÏ ne<ÛäT\T ˝Òe⁄. s¡|òüTTMs¡T&ÉT e#êÃ&Éì ‘Ó*dæ e÷eT
n<Ûë´j·TeTT-36 577
»qø£eTVü‰sêE nbÕs¡yTÓ qÆ ôdq’ ´+‘√ düV‰ü y˚Tfi¯‘êfi≤\‘√ $#˚ÃXÊ&ÉT.
@ã~j·÷s¡T <˚XÊ\ sêE\T dü|Ôü B«|ü qe K+&Ü\˝À edæ+#˚yês¡T
ãVüQeT‘·T\T ¬>’ø=ì |üs¡T>∑Tq sêeT<äs¡ÙHêìøÏ $#˚ÃXÊs¡T. düø£\
ãTTw”X«¯ s¡T\T, HêHêÁe‘ê\T, kÕ<Ûqä \T #˚ùdyês¡T jÓ÷>∑j÷· >±\˙ï e~˝Òdæ
s¡|òüTTMs¡Tì <äs¡ÙHêìøÏ @‘Ó+#ês¡T. dü|üÔq>∑sê\˝À edæ+#˚yês¡T,
–]ø£+<äsê\˝À, HêHêrsúê\˝À, s¡V≤ü dü´>∑TVü≤\˝À, eèøå±Á>±\˝À edæd÷ü Ô
yêj·TTy˚ ÄVü‰s¡+>± ø£\yês¡T, HêHê$<Ûyä TÓ qÆ ÄdüHê\˝À e⁄+&˚yês¡T,
X¯eT<äe÷~ ncºÕ+>∑ jÓ÷>∑, <˚V≤ü <ä+&Éq, HêHê Vü≤sƒj ¡ ÷Ó >∑ Á|ü‘ê#·sD¡ \T
#˚ùdyês¡T n˙ï e~˝Òdæ |üs¡T>∑Tq e#êÃs¡T. eT+≥|ü+˝À ≈£Ls¡TÃqï
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ô|ø’ Ï ˝Ò∫ e∫Ãq yês¡+<ä]˙ Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêï&ÉT.
kÕø±s¡T&ÉT, ìsêø±s¡T&ÉT, (<˚V≤æ , $<˚V≤æ ) nsTTq s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ‘·q <äsÙ¡ HêìøÏ
e∫Ãq »>∑ H êà‘· |æ ‘ · , $T~∏ ˝ Ò X ¯ « s¡ T &É T , e÷eTjÓ Æ T q »q≈£ î ì
øö–*+#·T≈£îHêï&ÉT.
‘·<Tä |ü] qs¡, yêqs¡, qè|ü Ms¡T\≈£î, edæcÕ˜ ~ düø\£ ãTTw”X«¯ s¡T\≈£î
lsêeTT&ÉT \øå˝£ ≤~ ã+>±s¡T >∑+>±fi≤\˝À y˚&˙ç fi¯ófl ‘Ó|Œæ +∫, düT>∑+<Ûä
‘Ó’˝≤\‘√ eT+>∑fi¯kÕïHê\T #˚sTT+#ê&ÉT. n+<ä]ø° eÁkÕÔ\+ø±sê\T,
HêHês¡‘·ïuÛÑ÷wüD≤\T düeT]Œ+∫ lsêeTT&ÉT n+<ä]˙ dü‘·ÿ]+#ê&ÉT.
$;ÛwüD≤~ düTÁ^e yêqs¡T\≈£î ‘·«s¡>± eT+>∑fi¯kÕïHê\T #˚sTT+∫
neT÷\´yÓTÆq eÁkÕÔ\+ø±sê\qT dü«j·T+>± s¡|òüTTMs¡T&ÉT Äq+<ä+>±
düeT]Œ+#ê&ÉT. eTDÏeTj·T bÕ<äTø£\T ‘Ó|Œæ +∫ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT >∑Ts¡T<˚e⁄ì
bÕ<ë\eTT+<äT+#ê&ÉT. yê{Ïì <Ûä]+∫ edæw˜üß\yês¡T dü«kúÕq+˝À
Äd”qT\j·÷´s¡T. eTT>ZT∑ s¡T #Ó˝fi…¢ fl¯ ‘√ düV‰ü d”‘· ˝À|ü\ kÕïq+#˚dæ düeTdüÔ
eguÛ÷Ñ wüD≤\T <Û]ä +∫+~. düø\£ njÓ÷<Ûë´yêdüT˝…q’ Ád”,Ô |ü⁄s¡Twüß\+<ä]˙
C≤qø°s¡eTDT&ÉT düe÷q+>± Ä<ä]+#ê&ÉT. |æeTà≥ s¡|òüTTq+<äqT&ÉT
578 lsêeT$»j·T+
k˛<äs¡T\‘√ düVü‰ »≥\T $|üø=ì ‘Ó’\düT>∑+<Ûë\‘√ eT+>∑fi¯kÕïq+
Ä#·]+#ê&ÉT. |ü<Tä Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T Áe‘·Bøå˝£ ÀqTqï d”‘ê|ü‹ H˚&TÉ
düs«¡ + $dü]+® ∫ nuÛ´Ñ +>∑kÕïq+ #˚XÊ&ÉT. düTeT+‘·T&ÉT eÁkÕÔ\+ø±sê\T
‘Ó∫à s¡|òüT÷‘·ÔeTTìøÏ düeT]Œ+#ê&ÉT. Ä ˝≤eD≤´eTè‘·kÕ>∑s¡T&ÉT
eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤\T <Û]ä +#·>±H˚ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT bÕ<äTø£\T ‘·\ô|’ ì&ÉTø=ì ‘Ó∫Ã
sê|òTü e⁄ì eTT+<äT+#ê&ÉT.
nq+‘·s+¡ s¡|Tüò THê<∏Tä ì Ä»„yT˚ s¡≈î£ kÂ$TÁ‹, uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\T,
düTeT+‘· Á|ü<Ûëì eT+>∑fi¯ kÕïHê\T Ä#·]+#ês¡T. dü+<Ûë´~ ì‘·´
nqTcÕ˜qø£sà¡ \T |üP]Ôø±>±H˚ e+≥ |üPs¡sÔ TT+~. düø\£ ãTTwüß\T, sêE\T
uÛÀ»HêìøÏ ≈£Ls¡TÃHêïs¡T. $;ÛwDü , düTÁ^e, yêj·TTq+<äqT\T, q\, ˙\,
X¯s¡uÛÑ, >∑+<Ûäe÷<äq, k˛<äs¡düVæ≤‘·+>± s¡|òüTTq+<äqT&ÉT uÛÀ»HêìøÏ
Äd”qT&Éj÷· ´&ÉT. eTDÏeTj·TyÓTqÆ ã+>±s¡T |üfiflË sê\T+∫ s¡‘ï· K∫‘·yTÓ qÆ
bÕÁ‘·\˝À ˙{Ïì b˛dæ n+<ä]ø° düe÷q+>± e&¶+ç #ês¡T. yÓ+&çø=+&É˝≤
nqï+ yÓTs¡dbæ ˛>±, |ü+#·uøÑÛ ´£å |üse¡ ÷Hêï\‘√ Ä e+≥ #·÷&É{≤ìøÏ Ä≈£î\‘√
ø=eTà\T n\sê]q≥¢Tqï~. bÕ\T, ô|s¡T>∑T, ‘˚HÓ, HÓsTT´, #·¬øÿs¡,
|ü+#êeTè‘·+‘√ düV‰ü <˚ìø° s¡|Tüò TsêeTTì |ü+øÏ˝Ô À ˝À≥T ˝Ò<Tä . uÛÀ»Hê\qT
>∑T]+∫ n+‘ê e]íùdÔ Á>∑+<∏+ä nqedüs+¡ >± $kÕÔse¡ Te⁄‘·T+~. düø\£
JesêdüT\T s¡|Tüò TsêeTTì uÛÀ»q+‘√ ‘·è|æÔ #Ó+<ësTT. #˚‘T· \T ø£&TÉ ≈£îÿqï
‘·sT¡ yê‘· |ü<eä T÷&ÉT >∑TD≤\T >∑\ ‘ê+ã÷˝≤ìï lsêeTTì‘√ düV‰ü n+<äs÷¡
ùd$+#ês¡T. ø√{Ï eTqà<∏Tä \ ‘·+Á&çe+{Ï sêeTT&ÉT nø£ÿ&˚ eT÷&ÉT s√E\T
edæ+#ê&ÉT. ‘·<Tä |ü] njÓ÷<Ûë´ Á|üyX˚ ÊìøÏ edæwßü˜ \yês¡T düTeTTVüAs¡+Ô
ìsí¡sTT+#ês¡T. eT+>∑fi¯ø£s¡yÓTÆq |ü⁄cÕ´s¡ÿjÓ÷>∑+˝À >∑TDdüeTTÁ<äT&ÉT,
ñ‘· Ô e TT&Ó ’ q sêeT#· + Á<ä T &É T ãj· T \T<˚ s ê&É T . yê<ë´\|ò ü T Àwü ‘ √,
|ü<äTHê\T>∑Ty˚\ uÛÒØìHê<ë\‘√, $;ÛwüDTì yê<ë´\ ôVAs¡T‘√ Ä
n<Ûë´j·TeTT-36 579
Á|ü < ˚ X ¯ e T+‘ê e÷Ás√à–+~. $;Û w ü D , dü T Á^yê~ sêE\T ~e´
s¡<ë∏ \q~Ûs√Væ≤+#·>± yê<ë´\ ôVAs¡T≈£î uÛ÷Ñ $T ≈£L&Ü ø£+|æ+∫+~. ~e´
s¡<+ä∏ ˝À d”‘êdüV≤æ ‘·+>± s¡|Tüò THê<∏Tä &É~sÛ √Væ≤+#·>± X¯Á‘·T|òTü ïuÛsÑ ‘¡ T· \T #êeTs¡+
M#ês¡T. y˚˝≤~y˚\ <ä+&ÉbÕDT\T eTT+<äT <ë]#·÷|ü>± nìï$<ä´\˝À
Ä‘·à$<ä´ ñ‘·eÔ TeTsTTq≥¢T, dü|qÔü >∑sê\˝À n‹ÁX‚wyü˜ TÓ qÆ njÓ÷<Ûë´q>∑s¡
<ë«s¡+ es¡≈î£ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT kÕ–b˛j·÷&ÉT.
njÓ÷<Ûë´Á|üyX˚ +¯
njÓ÷<Ûë´q>∑s¡ $X‚cÕ\qT n|ü&ÉT yêqs¡T\T, ndüTs¡T\T ø£fi≤flsê
‹\øÏ+#ês¡T. njÓ÷<Û´ä ‘√ b˛*ùdÔ <˚e˝Àø£+ ‘·≈î£ ÿy˚. njÓ÷<Û´ä #·T≥º÷
e⁄qï ñ|üeHê\‘√ b˛*ùdÔ q+<äqeq+ kÕ{Ïsê<äT. eèøå±\T dü<ë düT|ò\ü
dü+|üPsí+¡ >± Äø±XÊìï #Û~˚ düTHÔ êïj·÷ nqï≥¢T+{≤sTT. <ä≥yº TÓ qÆ #Ó≥e¢ \¢
dü÷s¡´øÏs¡D≤\T H˚\qT ‘êø£˝Òe⁄. eHê\˝À ø£dü÷Ô] eTè>±\T dü<ë
Áø°&dç Tü +Ô {≤sTT. sêy˚ kÕ*j·T, HÓeT*, #ê‘·ø+£ , ˝≤y˚, ‹‘·sÔ ¡ yÓTT<ä˝q’…
|ü≈î£å \T dü<ë sêeTHêe÷ìï ñ#·Ã]düT+Ô {≤sTT. düŒ{¤ øÏ ±\‘√ ‘ê|ü&+É #˚dqæ
düs√esê\˝À mÁs¡ø£\Te\T düTyêdüq\T yÓ<ä»\¢T‘·÷ sê»Vü≤+dü\T
Äq+<ä+>± q]ÔdTü +Ô {≤sTT. njÓ÷<Û´ä #·T≥º÷ ñqï ø√≥>√&É m‘·T>Ô ±, <ë≥
X¯ø£´+ ø±ì~>±, ‘˚CÀe+‘·+>± Hê>∑|ü&É>∑ Äø£è‹‘√ <˚B|ü´e÷q+>±
yÓ*–b˛‘·Tqï~. dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\T #·øÿ£ >± $dü]Ô +∫q≥¢T <äTsZe¡ T+‘ê eèøå±\‘√
$sêõ\¢T‘√+~. yê{Ï |ü+&¢TÉ Äø±XÊìï ‘êø£{≤ìï yêqs¡T\+‘ê Møå+Ï #ês¡T.
ø£qø±Á~ dü+‘·‘ê nqï≥¢T ø√≥ãTs¡TE\T q\TyÓ’|ü⁄˝ $sêõ\¢>±,
eTVü‰<ë«s¡+ ‘˚»düT‡qT e]í+#·q\$ø±<äT. ◊sêe‘·+˝À <˚y+˚ Á<äT&ÉT yÓfifl‚
eTVü‰<ë«s¡+ ø£+f… $Tqï>± njÓ÷<Û´ä M<ÛTä \T Çs¡Te~ Hê\T>∑T jÓ÷»Hê\
ì&ç$‘√, ø£dü÷Ô]yêdüq\T >∑Tu≤[+#·>±, eTsƒ¡eT+≥bÕ\T, #êe&û\T
n|üPs¡«yÓTqÆ s¡‘êï\‘√ XÀ_Û\T¢ ‘·THêïsTT. eÁC≤\‘√ düu≤Û eT+≥|ü+ yÓTs¡e>±,
580 lsêeT$»j·T+
ô|’q eTT‘ê´\T Vü≤+dü˝¢≤ Hê≥´+ #˚düTÔHêïsTT. |ü#·Ã\T #˚ùd X¯u›≤\T
sêeT∫\ø£\T #˚ùd øÏ\øÏ\sêyê\qTuÀ* Á|ü‹Ç+{≤ n<äT“¤‘·+>±
$ì|ædTü HÔ êïsTT. MD, ‘·ô|Œ≥¢T, eTè<ä+>∑yê<ë´\‘√ ∫Á‘ê\T eT<ÛTä s¡+>±
>±q+ #˚ d ü T Ô q ï≥¢ T s¡ ‘ êï\ u§eTà\T Vü ≤ dü Ô d ü + π ø ‘ê\T #· ÷ |æ d ü ÷ Ô
Hê≥´e÷&çq≥¢THêïsTT. q÷s¡T n+‘·dTü \Ô >√|ü⁄sê\T $XÊ\+>± e⁄HêïsTT.
Á|ü‹ n+‘·dTü ˝Ô À n+<äyTÓ qÆ u§eTà\T, ø=+#Ó+ >±*M#·>±H˚ –s¡–sê ‹s¡T>∑T‘·÷
qè‘·´+ #˚dTü HÔ êïsTT. s¡‘ï· K∫‘·yTÓ qÆ >√|ü⁄sê\ô|’ <äXÊe‘êsê\ u£eTà\T
Á|üø±X¯e+‘·+>± yÓTs¡TdüTHÔ êïsTT. sê»>∑èVü≤+˝À eÁC≤\ dü+Ô uÛ≤\T n$T‘·
<˚B|ü´e÷q+>± yÓTs¡TdüT+Ô &É>± dü+Ô uÛ≤\ eT÷\+˝À ˙˝≤\T bı<ä>ã∑ &¶ÜsTT.
dü+Ô uÛ≤ìøÏ ô|’ uÛ≤>∑+˝À |ü#÷ \T #Óø±ÿs¡T. Ä uÛeÑ q+˝Àì bı&Éyq’Ó <ä÷˝≤\T
<ä≥º+>± |ü#·Ã\‘√, bı&ÉyÓ’q e÷DÏø±´\‘√ dü+|üPsí¡+>± bı<ä>∑ã&ç
‘˚CÀe+‘·+>± Á|üø±•düTHÔ êïsTT.
Ä ø±+‘·T\ eTT+<äT qøåÁ£ ‘ê\T ≈£L&Ü yÓ\yÓ\uÀ‘·THêïsTT. Á|ü‹
Ç+{Ï˝À nwºeü TVü‰dæ<TäΔ \T, qeì<ÛTä \T <ë«s¡+˝À ‹w˜yü d˚ eæ ⁄HêïsTT. Ád”,Ô
|ü⁄s¡Twüß\+<äs÷¡ düe÷qãT~Δ ø£*– <Ûsä à¡ es¡qÔ T˝…’ e⁄Hêïs¡T. eTè‘·T´, s√>∑,
<ë]Á<ä, <äT'U≤\T, <äTs¡T“~Δ, ø£sT¡ e⁄, bÕ|ü+, XÀø£+, <=+>∑‘q· +, ø±|ü≥´+,
Væ≤+dæ+#·≥+, <ä÷wüD yÓTT<ä\>∑T ne>∑TD≤\T njÓ÷<Û´ä ˝À ˝Òe⁄. >=&ÉT>∑T≈£î
<ä+&É+, |üP\Vü‰s¡+˝À <ës¡+, #·<sä +¡ >∑+˝À ‘Ó*$‘˚≥\T, j·TT<Δ+ä ˝À
X¯Ss¡‘«· + eTTK´eTì ‘Ó\TdüTø√yê*. ãTTwüß\T _Ûø≈£å î£ sTT+{ÏøÏ sêø£b˛‘˚
>∑èVü≤dúTü \T m+‘√ <äT'œ+#˚yês¡T. ãTTwüß\T ≈£L&Ü Á|ü»\ düTKXÊ+‘·T\¬ø’
ÁbÕ]úd÷ü Ô >∑èVü≤düT\ú T Ç∫Ãq _Ûøq£å T Äq+<ä+>± d”«ø£]+#˚yês¡T. Äe⁄\T
s√E≈£î eT÷&ÉTkÕs¢T¡ bÕ*kÕÔsTT. düeTjÓ÷∫‘·+>± yêq\T ≈£îs¡TkÕÔsTT.
<Ûäs¡àXÊ\˝À $XÊ\yÓTÆq eT+≥bÕ\˝À eÁC≤\ *+>±\T ñ»®«\+>±
Á|ü»«]\¢T‘·T+{≤sTT. ms¡T|ü⁄s¡+>∑T e÷DÏø±´\‘√ >∑DÒX¯ó&ÉT ìs¡à\+>±
n\sês¡T‘·T+{≤&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-36 581
Á|ü‹ Ç+{≤ y˚<ë<Û´ä j·Tq+, Hê´j·TMTe÷+dü, kÕ+K´, |ü‘+· »*,
y˚<ë+‘· yê´ø£sD¡ #·sá »s¡T>∑T‘·T+{≤sTT. #·|Œü ≥¢T, eTè<ä+>∑+ yÓTT<ä˝q’…
ñbÕ+>±\‘√ Áù|eT >∑\ uÛ≈Ñ î£ \Ô T ø°sqÔ¡ >±$kÕÔsT¡ . sê>√|üsê>±\H˚ uÛ≤s¡´\‘√
ˇø£sT¡ kÕeT>±q+ #˚kÕÔsT¡ . qè‘·´ø£fi≤$XÊs¡<Tä \T ‘ê+&Éeqè‘·´+ #˚kÕÔsT¡ .
$<äT´‘YÁbÕj·TyÓTqÆ <Û«ä »dü+Ô uÛ≤\T <˚efi≤\ô|’ yÓTs¡TdüT+Ô {≤sTT. #·+<äq+
|üPdæ, ≈£î+≈£îeT‘√ s¡+>∑T\T ~<›Tä ‘ês¡T. njÓ÷<Û´ä ˝À me]ø° eè<Δë|ü´+
sê<äT. HêHê rsúê\ »\+ Ç+{Ï+{≤ düeTè~Δ>± \_ÛdTü +Ô ~. ˙*s¡+>∑T
HÓeTfi¢ó¯ M<ÛTä \yÓ+≥ |üsT¡ >∑T*&ÉT‘·T+{≤sTT. Á|ü‹ M~ÛHê ˇø£<ëìø£+f…
ˇø£{Ï n+<äyTÓ qÆ eT+~sê\T >√|ü⁄sê\‘√ ∫Á‘·$∫Á‘·+>± XÀ_Û\T¢ ‘·Tqï
njÓ÷<Û´ä qT #·÷dæ yêqs¡>D∑ ≤\T ìX‚Ãwºßü \j·÷´s¡T.
Ä düeTj·T+˝À s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT njÓ÷<Û´ä #˚sê&ÉT. eTVü‰<ë«s¡+˝À
>∑DXÒ ,¯ düsd¡ «ü ‘·T\qT |üPõ+∫, s¡|Tüò T|ü‹ ‘·«s¡‘«· s¡>± düø\£ sê»qT´\T
yÓ+≥sê>± njÓ÷<Û´ä ˝À Á|üy•˚ +#ê&ÉT. q~ düeTTÁ<ëìï ø£*dæq≥¢T, ÁuÛeÑ Ts¡+
q+<äqeq+˝À |ü]ÁuÛ$Ñ T+∫q≥¢T, #·‘T· s¡TàKTì wü&+É >±\qT+&ç y˚<ë\T
yÓ\Te&çq≥¢T, eèÁ‘êdüTs¡Tì e~Û+∫ Ç+Á<äT&ÉT ‘·q eT+~s¡+˝À
ns¡T<Ó+∫q≥¢T n+<ä]‘√ ø£*dæ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT njÓ÷<Û´ä ˝À Á|üy•˚ +#ê&ÉT.
<˚e‘·\T Äø±X¯+ qT+&ç #·÷düT+Ô &É>±, ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ uÛ÷Ñ bÕ\Ts¡ øÏØ{≤\T
ˇø£<ëìø=ø£{Ï &Ûøû =q>± s¡‘êï\ ø±+‘·T\T q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ Á|üd]ü +#êsTT.
<˚yê+>∑q\ø£+f… n+<äyTÓ qÆ düT+<äØeTDT\T s¡‘ï· BbÕ\‘√ sêeTTìøÏ Vü‰s¡‹
|ü≥º&ÜìøÏ e#êÃs¡T. \øå£˝≤~ Ád”Ô\T sê|òüTe⁄ì‘√ ª∫qàj·T˝À#·Hê! ˙
#·sD¡ ≤\˝À »j·T˝≤uÛ≤\T nK+&É+>± \_ÛkÕÔsTTμ nì #Ó|Œæ ‘·eT sTT+{Ï
>√|ü⁄sê\ ô|’¬øøÏÿ |üPsí¡#·+Á<ä_+u≤˝¢≤+{Ï yê] eTTK#·+Á~ø£\qT+&ç
$X‚wøü ±+‘·T\T $sêõ\¢>± Äs¡‹|ü{≤º s¡T. yê] e+ø£ #·÷∫ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT
582 lsêeT$»j·T+
H=dü{‘Ï √ dü+øπ ‘·+ #˚jT· >± yês¡T sêeTTì eTH√uÛ≤yêìï nsú+¡ #˚dTü ≈£îHêïs¡T.
eÁkÕÔ\+ø±sê\T ‘Ó|æŒ+∫ yÓ+≥H˚ yê]ì dü‘·ÿ]+#·>±, q>∑s¡+˝Àì
yês¡+<äs¡÷ øå£D+˝À nø£ÿ&É≈£î |üs¡T¬>‘êÔs¡T. eT+&É|ü+˝À ‘=øÏÿdü˝≤≥
»]–+~. <ä+&ÉbÕDT\T yê]ì <ä+&ç+#·>±, sêeTT&ÉT #·÷∫ yÓ+≥H˚
<ä÷‘·\qT |ü+|æ »qT\+<ä]ì |æ\T#·Tø=ì s¡eTàHêï&ÉT. sêeTTì Ä»„
ø±>±H˚ düø\£ »qT\T <ä>s∑Z ≈¡ î£ e∫à lsêeTTì eTTU≤s¡$+<ëìï <ä]Ù+∫
#·sD¡ ≤\ô|’ yÓ÷ø£]˝¢≤s¡T. s¡|Tüò TsêeTTìô|’ Ád”\Ô T nøå‘£ \· T y˚XÊs¡T. ˇø£sT¡
eTTU≤s¡$+<ëìøÏ ~wºæ rkÕs¡T. ˇø£sT¡ ªz sê|òTü yê! y˚TeTT e÷ X¯Øsê\H˚
˙≈£î ~wº>æ ± düeT]ŒkÕÔeTT nHêïs¡T. Ç+ø=ø£sT¡ á e÷~]>± e÷≈£î ˙
eTTK <äsÙ¡ q+ \_Û+#·<Tä >∑<ë!μ nHêïs¡T. <˚e‘·\+‘ê |ü⁄wŒü eèwºæ ≈£î]|æ+#·>±,
»>∑<«ä +<äT´&Óq’ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT ‘·q eT+~s¡+˝ÀøÏ Á|üy•˚ +#ê&ÉT. ˝À|ü\≈£î
yÓ[fl <˚e‘·\≈£î |ü⁄cÕŒ+»* düeT]Œ+#ê&ÉT. düeTdüÔsê»q´ ùdq\T
njÓ÷<Û´ä ˝À $&ç~ #˚kÕsTT. ncºÕ<äX¯ |ü<àä yêqs¡T\≈£î, \+ø£˝Àì sêøåd£ Tü \≈£î
∫{Ïø˝£ À düTeT+‘·, X¯Á‘·T|òTü Tï\T Ä<äs√|ü#êsê\T #˚XÊs¡T. $;ÛwDü düTÁ^e
sêE\+<äs÷¡ dü<ë sêeTTì düìï~Û˝ÀqTHêïs¡T.
lsêeT|ü{≤º _Ûùwø£+
edæwßü˜ \yês¡T sê»´|ü{≤º _Ûùwø±ìøÏ dæ<+äΔ #˚jT· kÕ>±s¡T. X‚«‘·#êeTs¡+,
X‚«‘·#÷ Á¤ ‘·+, X‚«‘·>»∑ , X‚«‘· ‘·Ts¡+>±\T, #·‘T· dü‡eTTÁ<ë\ »˝≤\qT, dü|Ôü
eTè‹Ô ø £ \ qT ‘Ó | æ Œ +#ês¡ T . dü u Û ≤ eT+&É | ü + ˝À <˚ B |ü ´ e÷qyÓ T Æ q
~e´dæ+Vü‰düHêìï n\+ø£]+#ês¡T. düø\£ $<ë«+düT\T, uÛ÷Ñ |ü‘T· \T n+<äs÷¡
$#˚ÃkÕs¡T. edæwßü˜ &ÉT sêJeqj·TqT&ÉsTTq s¡|Tüò TsêeTTì‘√ ª»\»>±Á‘ê!
C≤qø°JeHê! »>∑<«ä +<ë´! nq+‘·d<ü Hä ê! MTs¡T Çø£ sêC≤´ìï #˚|≥ü eº \dæ+~μ
nì n]ú+#ê&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT Áù|eT‘√ ª|ü<Tä Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T H˚qT #˚dqæ
n<Ûë´j·TeTT-36 583
‘·|dü Tü ‡ á Hê{ÏøÏ |ò\ü e+‘·eTj˚T´≥≥¢T ‘·«s¡>± Äos¡«~+#·e\dæ+~.
MTs¡T dæ+Vü‰düq+ô|’ n~Ûwæ˜+#·>±H˚ nøå£j·TyÓTÆq uÛ≤+&Üsê\˙ï ‘Ós¡∫
j·÷#·≈î£ \+<ä]øÏ ÁãVü‰àq+<ä+>± <ëq+ #˚kÕÔqTμ nì y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT. edæwßü˜ &ÉT
s¡ | ò ü T THê<∏ ä T ì #˚ s TT|ü ≥ º T ø=ì eT+&É | ü + ˝ÀøÏ rdü T ≈£ î ì e#êÃ&É T .
d”‘êdüV≤æ ‘·+>± dæ+Vü‰düq+ô|’ ≈£Ls¡TÃ+&Éu{… Ϻ y˚<eä T+Á‘ê\‘√ n_ÛùwøÏ+#ês¡T.
|üPsíT¡ &ÉT, |òTü qXÊ´eTT&Óq’ s¡|Tüò TMs¡TìøÏ ‘·|øÔü ±+#·qesí¡ |”‘ê+ãs¡+ ø£{Ϻ
~yê´uÛsÑ D¡ ≤\‘√ øödüTuÔ ≤Û ~ eT≈£î≥ ≈£î+&É˝≤\‘√ n\+ø£]+#ês¡T. C≤qøÏ‘√
ø£\dæ dæ+Vü‰düqeT~Ûw+˜æ ∫q s¡|Tüò TMs¡Tì e<›≈ä î£ düø\£ sê»qT´\T $#˚Ãdæ
nøå‘£ \· T y˚dæ Äos¡«~+#ês¡T. düTeTTVüAs¡+Ô ø±>±H˚ düø\£ yê<ë´\ ôVAs¡T
$Tqï+≥>±H˚ dæ+Vü‰düq+ô|’ ~e´#·ÃÁ¤ ‘êìï Á|ü‹w˜+æ |ü#X˚ Ês¡T. n+<äs÷¡
ˇø£ÿkÕ]>± »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚XÊs¡T. <˚e‘·\T |ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|æ+#ês¡T.
düø\£ sêC≤~ÛsêE\T sê|òTü e⁄ìøÏ qeTdüÿ]+∫ ø±qTø£\T düeT]Œ+∫ #˚‘T· \T
ø£≥Tº ≈£îì m<äT≥ ì\T#·THêïs¡T. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ø√XÊ>±sêìï ‘Ós∫¡ j·÷#·≈î£ \qT
>ös¡$+#ê&ÉT. ñ<ës¡T&ÉT, BÛs¡T&ÉT, s¡|òüTT|ü‹ ‘·eTTà&Ó’q uÛÑs¡‘·T&ÉT
j·÷#·≈î£ \+<ä]ø° #ê\T#ê\T nqï+‘·es¡≈î£ ô|<›ä ô|<›ä eT÷≥\T ø£{Ϻ <ÛHä êìï
|ü+∫ô|{º≤&ÉT. >∑TÁsê\T, @qT>∑T\T, neT÷\´yÓTqÆ s¡‘êï\qT j·÷#·≈î£ \≈£î
<ëq+ #˚XÊ&ÉT. y˚<+ä ˝À #Ó|Œæ q≥ºT>± Áu≤Vü≤àDT\qT >√<ëq, uÛ÷Ñ <ëHê\‘√
nbÕs¡+>± dü‘ÿ· ]+∫ dü+‘√wü|sü #¡ ê&ÉT.
Ä $<Û+ä >± |ü<Vä ‰ü s¡Ts√E\bÕ≥T n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ñ‘·‡yê\T »]>±sTT.
Hê≥´>∑‘\ÔÓ T e∫à sêeTTì eTT+<äT Hê≥´+ #˚dæ ‘·eT $<ä´qT Á|ü<]ä Ù+#ês¡T.
\ø£ÎD, uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\≈£î j·TÚesê»´ |ü{≤º _Ûùwø£+>±$+#ê&ÉT sêeTT&ÉT.
eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤*∫à q\T>∑T]ì eTTK´Á|ü<ëÛ qT\T>± #˚XÊ&ÉT. yê] nqTeT‹‘√
sê»´+ #˚kÕÔqì sêeTT&ÉT ôd\$#êÃ&ÉT. ~yê´Hêï\‘√ sêE\+<ä]øÏ $+<äT
#˚XÊ&ÉT. eÁkÕÔ\+ø±sê\‘√ ùdHêdüVæ≤‘·+>± >ös¡$+#ê&ÉT. sê|òüTe⁄ì
584 lsêeT$»j·T+
>∑TD>∑D≤\T ø°]Ôdü÷Ô lsêeTTì nqTeT‹ ¬>’ø=ì düø£\<˚XÊ~ÛH˚‘·\T
ùdHêdüV≤æ ‘·+>± dü«<˚XÊ\≈£î ‘·s*¡ yÓfi≤fls¡T.
düTÁ^e, $;ÛwDü T\qT e÷Á‘·+ ˇø£ e÷dü+ e⁄+#·Tø=ì ì‘·´+ ‘·q
|ü+øÏ˝Ô À uÛÀ»q+, HêHê $˝≤kÕ\‘√, dü+s¡+uÛ≤\‘√ Äq+~+|ü#X˚ Ê&ÉT.
s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT dæ+Vü‰düq+ô|’ Äd”qT&ÉT ø±>± Äq+<ä+>± k˛<äsT¡ \T #·T≥º÷
#˚sês¡T. uÛøÑ ÁÔÏ |ü|‘ü T· \Ô ‘√ uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\T #êeTs¡+ M#·kÕ>±s¡T. Ä
düeTj·T+˝À ‘·\T|ü⁄ dü+<äTqT+&ç Ä <äèX¯´+ #·÷∫q ø¬ øπ’ sTT ªeTT˝¢Àø±\˝À
≈£L&Ü uÛsÑ ‘¡ T· ì e+{Ï nuÛ≤>∑T´&ÉT ñ+&É&ÉT. |ü<ëï\T>∑T dü+e‘·‡sê\T
_ø±]˝≤ eqyêdü+ #˚XÊ&ÉT. ∫es¡≈£î nqï≈£î #êeTs¡+ M∫ <ëdü´+
#˚dTü HÔ êï&ÉT. Ç<ä+‘ê Hê |üPs¡«bÕ|ü|\üò +. Hê >∑sꓤq <ä]Á<äT&ÉT »ìà+#ê&ÉT.
nqï≈£î <ëdü´+ #˚dTü +Ô fÒ Hê¬ø+‘· <äT'K+ ø£\T>∑T‘·T+~μ nì edæwßü˜ ì‘√
@ø±+‘·+>± yêb˛sTT+~. ã<äT\T>± edæwßü˜ &ÉT ªÇø£HH’Ó ê Á|üXÊ+‘·+>± e⁄+&ÉT,
<äXs¯ <¡ eä∏ TVü‰sêEqT bı{ºq ô|≥ºT≈£îHêïe⁄. sê|òTü e⁄ì ns¡D≤´\≈£î |ü+bÕe⁄.
dü∫Ã<ëq+<äT&ÉT, |üPsí¡ÁãVü≤à s¡|òüTTq+<äqT&ÉT>± ne‘·]+#ê&ÉT. ˙e⁄
eT÷sâT¡ sê\e⁄ ø±ã{ºÏ ˙ ø± C„≤q+ Ç+‘·es¡≈L£ ø£\>∑˝<Ò Tä .
ÁãVü‰à~ <˚e‘·˝e… ]ì Äsê~ÛkÕÔs√, n|üsêí s¡eTDT&ÉT dü<ë me]ì
Vü ≤ è<ä j · ÷ q <Û ë ´ìkÕÔ & √, dü q ø±~≈£ î \T Áù|eT‘√ dü < ë me]ì
Vü≤è<äj·Tø£eT˝≤q ì\T|ü⁄≈£î+{≤s√ n≥Te+{Ï |ü⁄sêD |ü⁄s¡Twüß&ÉT
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT. Äj·TqqT eTqkÕsê uÛõÑ +#·T. ˙ ‘Ó*$‘˚≥\qT ø£{ôϺ |≥ºT.
e´súÁ¡ |üd+ü >±\T #˚jT· e<›Tä . ˙≈£î C„≤Hêìï ñ|ü<•˚ +#·&+É ns¡D´s√<äq+
e+{Ï~. #Ó${ÏyêìøÏ dü+^‘·+ $ì|æ+#·&+É e+{Ï~. yÓ\T¢ *¢ ø£s÷¡ Œsêìï
ø£ã[+∫q≥¢T, |üP\‘√≥˝À ñ*¢ #Ó≥Tº ñ<ä“$¤ +∫q≥¢T ˙e⁄ <äTsZT¡ D≤\T
e÷q&É+˝Ò<Tä . s√p ø±øÏ bÕ\T ‘ê–Hê q\T|ü⁄<äq+ M&Éq≥¢T, y˚|#ü ≥Ó Tº ≈£î
n<Ûë´j·TeTT-36 585
bÕ<äTrdæ m+‘· #·ø¬ ÿs¡b˛dæHê ∫es¡≈î£ |ü+&ÉT #˚<Tä >±qTqï≥¢T, ˙≈£î C„≤Hêìï
uÀ~Û+#·{≤ìøÏ H˚qT |ü&ɶ ÁX¯eT+‘ê e´súe¡ TsTT+~. eT{ºìÏ |üsT¡ dü‘√ m+‘·
s¡T~›Hê n~ mqï{Ïø° ã+>±s¡+ ø±˝Ò<Tä . bÕ\˝À ÇdüTø£yù˚ dÔ n~ ø£˝≤Œ+‘êìøÏ
≈£L&Ü ø£s>¡ <∑ Tä . Ä $<Û+ä >± ˙≈£î H˚qT uÀ~Û+∫q C„≤qeT+‘ê eè<∏ë nsTT+~.
Ç|üŒ{Ïø¬ H’ ê ˙ eTqdüT‡qT dúsæ +¡ >± s¡|Tüò THê<∏Tä ìô|’ ìj·T$T+#·e˝dæ+~
nì ÄyÓT≈£î uÀ<Û#ä d˚ æ edæwßü˜ \yês¡T yÓ\T|ü\≈£î e#êÃs¡T.
yêqs¡T\T dü«kúÕHê\≈£î yÓfifl¯ &É+
Ä düeTj·T+˝À s¡|òüTTsêeTT&ÉT $;ÛwüD, düTÁ^e⁄\≈£î M&√ÿ\T
dü+<˚X¯$TdüTÔHêï&ÉT. lsêeTT&ÉT yêqs¡T\‘√ MTs¡+‘ê uÛÀ»q+ #˚dæ
ãj·T\T<˚e\dæq~. yê] e÷≥\ô|’ Ä<äs+¡ ‘√ n+‘ê neX¯´+ nHêïs¡T.
Ä s√E >=|üŒ y˚&TÉ ø£. Áu≤Vü≤àDT\qT, yêqs¡T\+<ä]˙ sê$+∫ uÛÀ»Hê\T
Äs¡+_Û+#ês¡T. düs¡dæCÀ<䓤e⁄ìøÏ ‘·+Á&çjÓÆTq s¡|òüTTsêeTT&ÉT Áù|eT‘√
>∑+<Ûëø壑·\T #·*¢ Ä<äs¡+>± n+<ä]ø° |üP\Vü‰sê\qT düeT]Œ+#ê&ÉT.
düT>∑+<Ûä|ü]eTfi¯ Á<äyê´\qT n+<ä]ø° XÀuÛ≤j·Te÷q+>± |üPkÕs¡T.
<Û÷ä |üBbÕq+‘·s+¡ uÛÀ»Hê\≈£î ≈£Ls=ÃHêïs¡T. lsêeT>∑èVü≤+˝Àì ~yê´qï|ü⁄
düTeT<ÛTä s¡ düTyêdüq\≈£î edü+‘·T&ÉT ≈£L&Ü uÛÀ»H˚#÷ ‘¤ √ nø£ÿ&˚ Á|ü<øä DÏå +
#˚jT· kÕ>±&ÉT. Ä nqï|ü⁄ yêdüq\T dü«sZ+¡ ˝À ñqï <˚e‘·\≈£î ≈£L&Ü #˚sêsTT.
yê]øÏ ≈£L&Ü lsêeT|ü+øÏ˝Ô À ≈£Ls=Ãì uÛÀ+#˚j÷· \ì H√s¡÷]+~. ã+>±s¡T
|”≥\T y˚dæ ~e´s¡‘êï\‘√ bı~–q |üfi≤fl\T ô|{º≤s¡T. m<äT≥ e⁄+∫q
eTTø±ÿ*|”≥\T ≈£L&Ü ~e´s¡‘êï\‘√ bı<ä>ã∑ &ç q\TeT÷˝\ ~e´ø±+‘·T\T
yÓ<»ä ˝¢≤sTT. düTyêdüq\‘√ ì+&çq »\ bÕÁ‘·\qT Á|üøÿ£ q neTsêÃs¡T.
bÕÁ‘·\#Ó+‘· e⁄+∫q B|üd+Ôü uÛ≤\T s¡‘êï\ yÓ\T>∑T˝À XÀ_Û˝≤¢ sTT.
586 lsêeT$»j·T+
Ä sêeTuÛøÑ Ô£ uÛÀ»q|ü+øÏ˝Ô À Á|ü<eä∏ T+>± dü+|üPsí¡ $XÊ«düeTH˚ \eD+
e&¶+ç #·ã&ç+~. $s¡øÔÏ nH˚ $T]j·÷\ bı&ç, HêHêkÕ<Ûqä \H˚ XÊø±\T
e&¶+ç #·ã&¶ÜsTT. dü‘ÿ· s¡à\H˚ |ü+&¢É eTTø£ÿ\qT, qe$<Ûuä ≈ÑÛ î£ \Ô H˚ bÕ\‘√ ø£*|æ,
yê{Ïô|’ ìX¯Ã\‘· nH˚ #·ø¬ ÿs¡ y˚jT· >± n+‘ê ‘Ó\T|ü⁄>± >√#·]+∫+~.
Ä‘·àuÀ<Ûä nH˚ nqï+ |üPsí+¡ >±, <ëì˝À nøåj £ T· XÊ+‹nH˚ |ü|ü \TdüT,
nuÛ<Ò ‘ä «· eTH˚ HêHês¡ø±\ e&É\T nø£ÿ&É e&¶+ç #·ã&¶ÜsTT. |üPsíÁ¡ bÕ|æÔ nH˚
u§ã“≥¢T, uÛÑ÷‘·ø£è|ü\H˚ düT≈£îe÷s¡yÓTÆq >±¬s\T, q÷HÓ˝À y˚sTT+∫q
kı»®bÕŒ\‘√ nbÕs¡yTÓ qÆ eTècºÕHêï\qT e&¶+ç #ês¡T. dü‘«· >∑TDeTH˚ H˚‹ì
y˚&#ç d˚ æ ˝À|ü\ rj·T>±qTqï |üø±«qï+˝À y˚XÊs¡T. øåe£ Tj·TH˚ ù|D°\‘√
n+<ä]øÏ dü]düe÷q+>± e&¶qÉ #˚XÊs¡T. $y˚øe£ TH˚ n+<äyTÓ qÆ n|üŒ&Ü\qT
yÓs’ ê>∑´eTH˚ n–ïô|’ ø±˝≤Ãs¡T. $C„≤qeTH˚ neTè‘· |ò˝ü ≤\qT dü‘«· >∑TDeTH˚
ns¡{Ï |ü+&¢qÉ T n+<ä]ø° |ü+#ês¡T. düø\£ ÁbÕDT\‘√ düeT‘· Á|ü<ëÛ q+>±
bÕ{Ï+∫ n+<äyTÓ qÆ |òTü TeT|òTü TeT˝≤&˚ eTõ®>|∑ ⁄ü \TdüT n+<ä]ø° e&¶qÉ #˚XÊs¡T.
Ä uÛÀ»q+ s¡T∫ y˚<ë+‘·XÊgy˚‘\Ô· sTTq dü»q® T\πø uÀ<Û|ä &ü TÉ ‘·T+~. nø£ÿ&É
Á|ü<Ûëq+>± >∑Ts¡Tø£è|üj˚T |òüTè‘·+. n~˝Òø£ uÛÀ»HêìøÏ s¡T#˚ ˝Ò<äT.
Áù|eTC≤«\\˝À nqï+ |ü]|üø«£ + >±$+#·ã&ç+~. dü<“ä ≈¤ î£ \Ô +<äs÷¡ uÛÀ»HêìøÏ
≈£Ls=ÃHêïs¡T. kÕ«q+<ä»˝≤\‘√ bÕÁ‘·\qT X¯ó~Δ#d˚ ,æ <˚V≤ü ãT~Δì HÓy’ <˚ ´ä +>±
e~* ô|{º≤s¡T. ì'dü‡è nH˚ >±j·TÁ‹ì C|æ+∫ Ä‘·à Á|ü‘·´j·TyÓTÆq
HêeTuÛ≤yêìï ˙fi¯fl˝À e~˝≤s¡T. ìeè‹Ôì Äb˛düq>±|ü{ºÏ _>Z∑s¡>±
sêeTHêeTdüàs¡D >±$+#ês¡T. |ü+#·ÁbÕD≤\qT Á|ü<ëÛ q HÓy’ <˚ ´ä +>± düeT]Œ+∫,
jÓ÷>±uÛ≤´dü+ yÓTT<ä≥#˚d,æ •KqT+&ç ø±eTÁ>∑+<∏Tä \qT ô|ø£*+∫ dü«Vü≤kÕÔ\‘√
˙fi¯ófle~˝≤s¡T. dü+|üPsí+¡ >± ìs¡_eÛ ÷qT˝…’ ø£sø¡ ±å fi¯q #˚dTü ≈£îHêïs¡T. n+<äs÷¡
»>∑Je® qTì <ä]Ù+#·>± Äq+<ëÁX¯óe⁄\T Ádü$+#êsTT. ≈åî£ <ÛëÁø±+‘·T\sTTq
lsêeTuÛ≈Ñ î£ \Ô +<äs÷¡ |üd+ü <äT>± Áù|eT‘√ |ü<ëàdüq+ y˚dTü ≈£îì dü+‘·è|æ>Ô ±
n<Ûë´j·TeTT-36 587
uÛTÑ õ+#ês¡T. uÛeÑ s√>∑+‘√ u≤<Û|ä &ü y˚ ê]øÏ ø£&TÉ |ü⁄˝À uÛ≤e≈åî£ <Ûä ˝Ò<Tä . n≥÷
Ç≥÷ #·÷düTHÔ êïπs ‘·|Œü ˇø£ÿ eTT<›ä ≈£L&Ü ‹q˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. #·+Á<√<äjT· +‘√
Ç‘·s¡ bÕcÕD≤\T #·*+#·ø£b˛sTTHê k˛eTø±+‘·eTDÏ Á<ä$+∫q≥¢T
lsêeT|ü+øÏÔ˝À uÛÀ»q+ #˚j·T&ÜìøÏ uÛÑ≈£îÔ\≈£î kÕ<Ûä´eTÚ‘·T+~ø±ì,
nuÛ≤>∑T´\≈£î neø±X¯+ \_Û+#·<äT. Äq+<ä+>± uÛÑTõdü÷Ô, eT<Ûä´˝À
sêeTHêe÷ìï ñ#·Ã]dü÷Ô ãTTwüß\T y˚<ë\qT düà]+∫ uÛ≤e#·sá #˚XÊs¡T.
me]¬ø‘’ ˚ <ÓM’ dü+|ü‹Ô ø£\<√ yê]øÏ sêeT|ü+øÏ˝Ô À uÛÀ»q+#˚ùd uÛ≤>∑´+
ø£\T>∑T‘·T+~. ÁãVü‰àq+<äT˝…’ ‘·è|æ>Ô ± Á‘˚qÃkÕ>±s¡T. mø£ÿ&É eTT˝¢Àø±~Û|‹ü sêDÏ,
Á‹»>∑»q® ì C≤qøÏ e&¶dç Tü +Ô <√ nø£ÿ&É ˙#·|<ü ësúê\≈£î @e÷Á‘·+ ‘êe⁄˝Ò<Tä .
kÕ«qTuÛeÑ eTH˚ »˝≤ìï ùd$+∫ ø£sà¡ <Ûsä êà\ ñ‘·sÔ êb˛düq #˚dæ n+<äs÷¡
˝Ò#ês¡T. yês¡T á dü+kÕsêqï+‘ê ‘·´õ+∫q≥ºTHêïs¡T. ì>∑s¡«+,
<ä+uÛsÑ êVæ≤‘·´+ ‘ê+ã÷\+>± ùd$+#ês¡T. sêeTHêeT eTTÁ<ë+øÏ‘y· TÓ qÆ
<ÛHä êìï j·÷#·≈î£ \≈£î <äøDÏå >± <ëq+#˚XÊs¡T. uÛøÑ j ÔÏ T˚ uÛ÷Ñ wüD+>± eÁkÕÔ\qT
dü<“ä ≈¤ î£ \Ô ≈£î sêJeH˚Á‘·T&ÉT düeT]Œ+#ê&ÉT. Ä dü+s¡+uÛ≤ìï e]í+#·&ÜìøÏ
Ä~X‚wßü e⁄≈£î ≈£L&Ü X¯øÔÏ #ê\<äT. Ä $<Û+ä >± dü«|ü+øÏ˝Ô À ≈£Ls¡TÃ+&Éu≥… Tº ≈£îì
n+<ä]ø° uÛÀ»q+ ô|{º≤&ÉT. ‘·<Tä |ü] n+<ä]˙ düu≤Û eT+&ÉbÕìøÏ sê$+∫
s¡|òüTTq+<äqT&ÉT >ös¡$+#ê&ÉT. eTT≈£î≥≈£î+&É˝≤\T, düsê«\+ø±sê\T
dü«j·T+>± s¡|Tüò TMs¡T&ÉT n+<äCkÒ Õ&ÉT. n<˚ $<Û+ä >± Ç‘·s¡ yêqs¡T\qT
dü ‘ · ÿ ]+#ê&É T . $;Û w ü D , C≤+ãe+‘· , dü T Á^e⁄ì yêqs¡ ù dq\qT
eÁkÕÔ\+ø±sê*∫à >ös¡$+#ê&ÉT. s¬ +&ÉT dæ+Vü‰düHê\qT, s¬ +&ÉT #ÛÁ· ‘ê\qT
$;ÛwDü , düTÁ^e⁄\≈£î sêJeH˚Á‘·T&ÉT ãVüAø£]+#ê&ÉT. ‹]– eÁkÕÔ\T,
HêHê nbÕs¡yTÓ qÆ edüTeÔ ⁄\qT ø±qTø£>± düeT]Œ+#ê&ÉT. ø±ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
eTT+<äTqï|üŒ{Ïø° s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT Äj·Tq e+ø£ #·÷&É˝<Ò Tä . Bì uÛ≤ey˚TeTì
$|üØ‘·+>± yêqs¡ùdq\˙ï m<äTs¡T#·÷kÕsTT. Vü≤qTeT+‘·Tì e+{Ï ô|ìï~Ûì
588 lsêeT$»j·T+
|üøÿ£ q ô|≥ºT≈£îì ÁãVü‰à+&Üìï ~>∑<÷ä &çà ~wºæ rj·Te\dæ+~ b˛sTT sêeTT&ÉT
n‘·ìe+ø£ m+<äT≈£î #·÷&É˝Ò<ë? nì ‘·\b˛kÕs¡T. Äj·Tq #˚dæq
ñ|üø±sê\sê• y˚Ts¡T|üs¡«‘êìø£Hêï $Tqï. Äj·TqqT dü‘·ÿ]+#·{≤ìøÏ
sêeTTì <äèwºæ k˛ø£˝<Ò e˚ ÷? nì ‘·\#ês¡T. yÓ+≥H˚ s¡|Tüò T|ü‹ ˝Ò∫ e÷s¡T‹ì
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ ì H˚qT dü<ë ˙ Vü≤è<äjT· +˝À edækÕÔqî nHêï&ÉT.
ìqTï e~* ˇø£ÿ øå£D+ e⁄+&É{≤ìøÏ Hê≈£î eTqdüÿ]+#·<äHêï&ÉT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêeTTì bÕ<ë\T |ü≥Tº ø=ì Hê≈£î n<˚ Á|ükÕ~+#·eTHêï&ÉT.
d”‘≈· L£ &Ü yêqs¡T˝+<ä]ø° eÁkÕÔ\+ø±sê*∫à dü‘ÿ· ]+∫+~. ø±ì
Vü≤qTeT+‘·TìøÏ e÷Á‘·+ ‘·q yÓT&É˝Àì ˇø£ ~e´Vü‰sêìï rdæ Ç∫Ãy˚d+æ ~.
Ä Vü‰sêìï e]í+#·&ÜìøÏ @ ñ|üe÷q+ dü]b˛<äT. eTT˝¢Àø±\˝À @ edüTeÔ ⁄
≈£L&Ü <ëìeTT+<äT ~>∑<Tä &ÉTù|. |üè~∏« yÓTT‘·+Ô ˇø£ÿ eTDÏøÏ düe÷q+.
n≥Te+{Ï Vü‰sêìï rdüT≈£îì C≤qøÏ e÷s¡T‹ yÓT&É˝À y˚d+æ ~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
yÓ+≥H˚ m–] #Ó≥Tº ô|’ ≈£Ls¡TÃì ˇø=ÿø£ÿ eTDÏì |ü+{Ï‘√ $s¡>=Z ≥ºkÕ>±&ÉT.
ˇø=ÿø£ÿ eTDÏì $s¡>∑>={ºÏ Ç+<äT˝À s¡|òüTTq+<äqT&ÉT ˝Ò&ÉT. e´sú¡yÓTÆq
sêfi¯ófl Hê¬ø+<äTø£ì $dæ]y˚jT· kÕ>±&ÉT. düTÁ^yê~ yêqs¡T\T e´sú+¡ >±
~e´Vü‰sêìï |ü>∑\>=≥º&ÉyÓT+<äT≈£q>± n+<äT˝À s¡|òüTTMs¡T&ÉT ˝Ò&Éì
ã<äT*#êÃ&ÉT. yêqs¡T\+‘ê ˙ Vü≤è<äj·T+˝À Ç|ü&Ü lsêeTTì
#·÷|æ+#·eTq>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉfÒ¢ #˚XÊ&ÉT! Vü≤è<äj÷· ìï N*à #·÷|ü>±
n+<äT˝À ì+&ÉT>± XÊ´eTesíT¡ &Óq’ lsêeTTì s¡÷bÕìï n+<äs÷¡ <ä]Ù+#ês¡T.
dæ+Vü‰düq+ô|’ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT Äd”qT&Óq’ f¢Ò e÷s¡T‹ Vü≤è<äjT· |”s+¡ƒ ˝À sêeTT&ÉT
<äsÙ¡ ì$T#êÃ&ÉT. yêqs¡T\+<äs÷¡ ˝Ò∫ Vü≤qTeT+‘·TìøÏ qeTdüÿ]+#ês¡T.
n+»Hê‘·qj·TT&ÉT njÓ÷<Û´ä ˝À ì˝∫b˛>±, $T>∑‘ê yêqs¡T\+‘ê
‘·eT Á>±e÷\≈£î ãj·T\T <˚s¡{≤ìøÏ dæ<ΔäeTj·÷´s¡T. \ø£ÎD, uÛÑs¡‘·,
n<Ûë´j·TeTT-36 589
X¯Á‘·T|òüTTï\T düTÁ^e $;ÛwüDT\qT ‘·eT eT+~sê\≈£î rdüT¬ø[fl
eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤\‘√ Ä<ä]+#ês¡T. øödü\´ düT$TÁ‘·\‘√ düTÁ^e $;ÛwDü T\T
‘·\T¢ ˝≤sê! e÷ô|’ ø£\ø±\+ MT Áù|eTqT ≈£î]|æ+#·e\dæ+~î nì n]ú+#ês¡T.
ã<äT\T>± øödü˝≤´,düT$TÁ‘·\T ªWsê! MTs¡T e÷≈£î #˚dqæ ñ|üø±s¡+ yÓ\˝Òì~.
s¡|Tüò THê<∏Tä ìøÏ $»j·T+ #˚≈L£ ]à Hê _&¶qÉ T Hê‘√ ø£*bÕs¡Tμ n+≥÷
neT÷\´yÓTqÆ ÄuÛsÑ D¡ ≤*∫à yê]s¡Te⁄]ì >ös¡$+#ês¡T.
|æ<|ä ü düTÁ^e $;ÛwDü T\T ø¬ øπ’ sTT eT+~s¡+ yÓ|’ ⁄ü ãj·T\T<˚sês¡T.
eT<Û´ä ˝À uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ø£\dæ nø£ÿ&É≈î£ MTs¡T yÓfifl¯ e<›Tä . ÄyÓT nqT∫‘· Áù|˝≤|üq‘√
MT eTqdüT‡≈£î <äT'K+ ø£\T>∑T‘·T+~ nì yê]+#ê&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· ì e÷≥ $ì
yês¡T yÓqT‹]– ls¡|Tüò THê<∏Tä ì #Ó+‘·≈î£ e∫à yÓfió¯ fl≥≈£î nqTeT‹ ø√s¡{≤ìøÏ
e#êÃs¡T. #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ ì\ã&ç ø£fifl¯ ì+&Ü ˙s¡T ì+&É>± n+<äs÷¡ ªz
sê|òTü yê! mqï{Ïø° eTeTTà\qT eTs¡Tee<›Tä . eTT˝¢Àø±\ sê»´dü+|ü<qä T
e~* ˙ düìï~Û˝À ì‘·´+ edæ+#ê*. ø±ì e÷ ÁbÕs¡ã+Δ eT+∫~ ø±<äT.
ã\e+‘·+>± rdüTø¬ [flb˛‘·Tqï~. MTs¡T #˚dqæ ñ|üø±s¡+ m+‘·ì >∑Ts¡TÔ
ô|≥ºTø=H˚~. »qà»qà\≈£î eTq eT<Û´ä <ä÷s¡+ ñ+&É≈L£ &É<Tä . sê|òTü yê!
eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ ˙ |ü\T≈£î\T dü<ë e÷ eT~˝À düà]kÕÔeTTμ nì düTÁ^e $;ÛwDü T\T
yÓøÏÿyÓøÏÿ @&É«kÕ>±s¡T. düe÷<Ûëq+>± s¡|òüTTMs¡T&ÉT ªH˚qT dü<ë MT
Vü≤è<äj÷· \˝À edækÕÔqTμ nì nqTqsTT+∫ Ädüq+ qT+&ç ô|ø’ ˝Ï ∫Ò Çs¡Te⁄]
•s¡dTü ‡\ô|’ #˚sTT e⁄+∫ Äos¡«~+#·>±, s¡|Tüò TsêeTTì ≈£î&ç#‹˚ yÓ|’ ⁄ü qT+&ç
ãj·T\T<˚sês¡T. eTs¡\ Ä s¡|Tüò TMs¡T&ÉT yê]ì dü‘ÿ· ]+∫ njÓ÷<Ûë´q>∑s+¡
yÓ\T|ü\ es¡≈î£ yÓfi≤fl&ÉT. yêqs¡T\+<äsT¡ s¡|Tüò Tq+<äqTìøÏ qeTdüÿ]+#ês¡T.
$;ÛwDü , düTÁ^e, C≤+ãe+‘·, q\, ˙\, n+>∑<Tä \T nø£ÿ&É s¡|Tüò THê<∏Tä ìøÏ
qeTdüÿ]+∫ ãj·T\T<˚sês¡T. >∑<~äZ ‘· ∫‘·T˝Ô ’… yÓqTø£≈î£ ‹]– sêeTTì #·÷∫
590 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-36 591

qeTdüÿ]dü÷Ô yêqs¡T\T, ndüTs¡T\T yêj·TTy˚>∑+‘√ <äøåÏD~X¯>± njÓ÷<Ûë´|ü⁄s¡yêdæjTÆÓ q sêe÷! lÁãVü‰àq+<ë! ø£˝≤´D<Ûëe÷! l<Ûsä e¡ s¡<ë!
kÕ–b˛j·÷s¡T. øÏwÿæ +<Û˝ä À düTÁ^e⁄&ÉT yêqs¡T\‘√ düV‰ü ì*∫b˛j·÷&ÉT. |üPsíø¡ ±e÷! Hêe÷Hêe÷\≈£î nr‘·T&Ée⁄ ˙e⁄. dü«dæ!Ô
$;ÛwüDT&ÉT >ös¡e dü‘êÿsê\T bı+~ sêøå£düT\‘√ düVü‰ \+ø£≈£î yÓ[fl lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
Á|üXÊ+‘·+>± ìedæ+#ê&ÉT. leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T\sTTq
Çø£ÿ&É njÓ÷<Û´ä ˝À s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT k˛<äsd¡ Vü ≤æ ‘·+>± sê»´bÕ\q #˚jT· >± uÛ≈Ñ î£ \Ô T m\¢|ü &É÷ á sêeTø£<qä∏ T ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
uÛ÷Ñ eT+&É\eT+‘ê Äq+<äu]ÑÛ ‘·yTÓ +Æ ~. mø£ÿ&Ü ˝ÒXe¯ ÷Á‘·yTÓ HÆ ê <äT:U≤ìøÏ
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
‘êe⁄˝<Ò Tä . lsêeTT&ÉT |ü<øä =+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡sê\T sê»´+ #˚jT· >± n+<äsT¡
<Ûäsêàìï bÕ*+#˚yêπs ø±ì bÕ|ü+ s¡e+‘·sTTHê ˝Ò<äT. $wíüße⁄ mH√ï eTT|üŒ~ Äs¡e n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
ne‘êsê˝…‘êÔ&TÉ . ø±ì sêe÷e‘ês¡+˝À m+‘√ düTœ+#ê&ÉT. |ü<øä =+&ÉTy˚\
dü+e‘·‡sê\T nøåj £ T· +>± sê»´bÕ\q #˚XÊ&ÉT. eTTdü*‘·q+, eTè‘·T´e⁄,
<äT'K+, <ë]Á<ä´+ nDTe÷Á‘·+ ˝Òe⁄. d”‘ê düV≤æ ‘·T&Ó’ sêJeH˚Á‘·T&ÉT,
ÁãVü‰àq+<ä+>± >∑&bç Õ&ÉT. dü÷s¡T´ìe˝… ‘˚»düTÿ˝…q’ edæwßü˜ &ÉT, $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT,
n>∑dTü ´Ô &ÉT yÓTT<ä˝q’… ãTTwüß\T C≤qø°|‹ü #Ó+‘· dü<ë ìedæ+#ês¡T. n>∑dTü ´Ô ì
dü‘‡· +>±ìï ì‘·´+ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT n_Û\wæ+#˚yê&ÉT. sê|òTü e⁄ì <ä]Ù+∫
j·÷#·≈î£ \+<äs÷¡ dü+uÛ≤eq\T bı+~ dü+‘·è|æ>Ô ± yÓfifl‚ yês¡T.
lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ ~. ñ‘·sÔ ø¡ ±+&É ø£<ä∏ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~.
sêJeH˚Á‘·Tì sê»´bÕ\q˝À düø\£ ø±sê´\T <Ûqä ´yÓTqÆ $. sêeT$»j·T+
ˇø£ÿbÕsêj·TD‘√ bÕbÕ\˙ï <äV≤æ +#·ã&É‘êsTT. ÁX¯eD+ #˚ùdÔ X¯Á‘·Te⁄\T
|ü s ê»j· T + bı+<ä T ‘ês¡ T . dü < 들 e +‘√ |ü ] ƒ ù dÔ nC„ ≤ qT\≈£ î
C„≤H√<äjT· eTe⁄‘·T+~. dü+‘êq+ ˝Òì yê]øÏ dü+‘êqÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+~.
uÛeÑ s√>±\T bÕ]b˛‘êsTT.
njÓ÷<Û´ä Á|üy•˚ +∫q ‘·sT¡ yê‘·, eTT+<äTø£<ä∏ n‹ s¡deü +‘·yTÓ qÆ ~.
|ü + &ç ‘ · T \T sê|ò ü T e⁄ì eTqkÕsê dü à ]+∫ ÁX¯ e D+ #˚ k ÕÔ s ¡ T .

n<Ûë´j·TeTT - 37
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
sê|òTü yê! ø£sT¡ D≤ø£sê! ˙≈£î »j·TeTT. n»≈£î\uÛ÷Ñ wüD≤, eTH√$Vü‰sê!
sêeD≤qT»bÕ\ø±! düeTs¡BsÛ ê! $TÁ‘·|⁄ü Á‘· Væ≤‘·Á|æj÷· ! Á|ü‘ê|üd÷ü s¡´e+X¯
$es¡HΔ ê! eTj·TC≤e÷‘· ≈£î\ ø±qq$#˚Ã<¤ Hä ê! düø\£ ãè+<ës¡ø£ ã+<Ûä
$yÓ÷#·Hê! Äq+<ä dü<Hä ê! nøåj £ ÷· ! øödü\´ Vü≤è<äj÷· s¡$+<ä ÁuÛeÑ Tsê!
uÛÑs¡‘· qj·Tq |ü<äà ~yêø£sê! kÂ$TÁ‹ ÁbÕD≤<Ûësê! n‹ ñ<ësê!
njÓ÷<Ûë´Á|üuÀÛ ! ÁãVü‰àq+<ë! s¡|Tüò Tq+<äHê! $T>∑‘ê Á>∑+<∏ä s¡#q· qT Hê#˚
|ü*øÏ+#·T. z »>∑H√àVü≤Hê! ˙ ©\\T, ˙ e÷≥\T j·T<∏ësúy¡ TÓ qÆ $.
|ü+&ç‘T· ˝≤sê! kÕe<Ûëq+>± Ä\øÏ+#·+&ç. eTT|üŒ~Äs¡e n<Ûë´j·T+˝À
sêC≤~Û s êC… ’ q s¡ | ò ü T Tq+<ä q T&É T dæ + Vü ‰ dü H êìï n~Û w æ ˜ + #ê&É T . Ä
|ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&ÉT |ü<øä =+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡sê\T ì]«|òTü ï+>± sê»´bÕ\q
#˚XÊ&ÉT. njÓ÷<Û´ä Á|ü»\T düø\£ e÷qyê[ Äq+<äu]ÑÛ ‘·T\j·÷´s¡T. $<˚V≤ü
sê»q+~ì, »>∑Hêà‘·, Á|üDe s¡÷|æDÏ nsTTq njÓ÷<Ûë´sêDÏ Á|ü<eä∏ T>∑s“¡ +¤
<Û]ä +∫+~. Äs¡Te÷kÕ\T ì+&É>±H˚ C≤qøÏøÏ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT d”eT+‘·+
#˚sTT+#ê&ÉT. Ä dü+s¡+uÛ+Ñ dü+|üPsí+¡ >± e]í+#·&ÜìøÏ Ä~X‚wßü ìøÏ ≈£L&Ü
n\$ø±<äT.
d”‘ê|ü]‘ê´>∑+
edü+‘·ø±\+˝À Áø°&Ü eq$Vü‰sêìøÏ d”‘êdüy˚T‘·+>± sê|òüTe⁄&ÉT
y˚+#˚XÊ&ÉT. Ä eq+ q+<äqeq+ ø£Hêï XÀuÛ≤j·Te÷q+>± ñ+~. eèøå±\˙ï
dü<ë |ò\ü uÛ]Ñ ‘·+>±, dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\T ≈£L&Ü Á|üd]ü +#·˝qÒ +‘· <ä≥+º >± ì+&ç
ñHêïsTT. Ä Á|ü<X˚ +¯ ˝À d”‘· #˚sTT|ü≥Tº ≈£îì sêJeqj·TqT&ÉT $Vü≤]dü÷,Ô
n<Ûë´j·TeTT-37 593
HêHês¡ø±\ eèøå±\qT d”‘≈· î£ #·÷|æd÷ü Ô @ø±+‘·+>± ñqï Ä düeTj·T+˝À
sê|òTü e⁄&ÉT Áù|eT>± ªdüT≈£îe÷Ø! »qø£u≤˝≤! ˙ eTqdüT‡ @+ ø±yê\ì
ø√s¡T‘·T+~. ˙≈£î Çwºyü TÓ qÆ e˙ï ‘·øD£å + rs¡TkÕÔqTμ nHêï&ÉT. q>∑TyÓ÷Vü≤eTT
>∑\ C≤qø°<$˚ ªs¡|Tüò Tq+<äHê! Hê eTqdüT˝À ˇø£ ø√]ø£ ñ+~. Hê≈£î
$T–*q yê{Ïô|’ yÓ÷E ˝Ò<Tä μ nì ‘Ó*|æ+~.
sêJyê≈åî£ &ÉT, ªd”‘ê! dæ>T∑Z |ü&øÉ £ ˙ eTqdüT‡˝À @eTT+<√ Hê≈£î #Ó|ü
dü‘«· s¡+ HÓsy¡ s˚ T¡ kÕÔqTμ nì nHêï&ÉT. ª>∑+>±rs¡+˝À |ü$Á‘·T˝sTTq ãTTwæ
|ü‘T· ï\‘√ ø£\dæ nsTT<äTsêÁ‘·T\T >∑&bÉ Õ\ì ñ+~. <äsꓤdqü + y˚dTü ø=ì
uÛ÷Ñ $Tô|’ X¯jT· ìdü÷,Ô ø£+<äeT÷˝≤\T ‹ì X¯ó∫>± ñ+&Ü\ì ø√]ø£>±
ñ+~μ nì C≤qøÏ ‘Ó*|æ+~. ÄyÓT e÷≥\≈£î lsêeTT&ÉT eTqdüT˝À ª|üPs¡«+
eqyêdü+ #˚dæ <ës¡TDyÓTqÆ ø£cÕº \T nqTuÛ$Ñ +∫+~. nsTTq|üŒ{Ïø° áyÓT≈£î
ns¡D´yêdü+ MT<ä yÓ÷E rs¡˝<Ò Tä μ nqT≈£îì uÛ$Ñ wü´‘·‡+|òTü ≥q\T ‘Ó*dæq
yê&ÉT ø±ã{ºÏ d”‘‘· √ ªz düT≈£îe÷Ø! ˙ø√]ø£ ‘·|Œü ø£ HÓsy¡ s˚ T¡ kÕÔqTμ nì
nHêï&ÉT. nq+‘·s+¡ ˇø£Hê&ÉT s¡|Tüò TMs¡T&ÉT q>∑s+¡ ˝À dü+#·]+#˚ q>∑s¡
s¡ø≈£å î£ \sTTq >∑÷&Û#É ês¡T\qT Ç˝≤ Á|ü•ï+#ê&ÉT. ªMTs¡T ìs¡+‘·s+¡ q>∑s+¡ ˝À
dü+#·]kÕÔsT¡ ø£<ë! Á|ü»\T eTeTà*ï >∑T]+∫ @eT+≥THêïs√ <äè&Û∫É ‘·T˝Ô ’…
ñqï<äTqï≥¢T>± e÷≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· e\dæ+~. bı>∑&Hç ê, ‘Ó>&∑ Hç ê, ø°]+Ô ∫Hê,
ì+~+∫Hê, e÷≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· e\dæ+~μ nì ø√sê&ÉT. m≥Te+{Ï yês¡Ô
‘Ó*j·TC…|Œæ Hê MT≈£î m≥Te+{Ï Ä|ü<ä sê<äì nuÛj Ñ T· + Á|ükÕ~düTHÔ êïqì
nHêï&ÉT. n+<äT≈£î >∑÷&Û#É ês¡T\T sê|òTü yê! düø\£ uÛ≈Ñ î£ \Ô T, |ü⁄D´e+‘·T\T,
n+<äs÷¡ ‘·eT j·TX¯dTü ‡qT ø°]kÔ ÕÔsT¡ . ø±ì <äTs®q¡ T&Óq’ ˇø£ s¡»≈£î&ÉT ‘·q
uÛ≤s¡´qT Væ≤+dæ+#·>±, ÄyÓT ø√|ü+‘√ ‘·q |ü⁄{º+Ï {ÏøÏ yÓ[flb˛sTT+~. #ê˝≤
s√E\ ‘·sê«‘· ‘·+Á&çì yÓ+≥u…≥Tº ≈£îì ÄyÓT ‘·q uÛsÑ Ô¡ Ç+{ÏøÏ e∫Ã+~.
yê]<›]ä ì #·÷dæ s¡»≈£î&ÉT ø√bÕy˚X+¯ ‘√ e÷eTqT<›•˚ +∫ ªáyÓTqT mqï{Ïø°
594 lsêeT$»j·T+
Hê Ç+{Ï˝ÀøÏ sê˙j·TqT. H˚qT sêeTTDíÏ ø±qT. sêeDT&ÉT C≤qøÏì rdüTø¬ [fl
ãVüQø±\+ ‘·q Ç+{¢À ñ+#·Tø=Hêï ‹]– ‘Ó#T· Ã≈£îHêï&ÉT. H˚qT s¡»≈£î&ÉqT
|ü]X¯ó<ΔTä &ÉqT. »qT\+<ä] eTT]øÏ, yÓT\Æ b˛>=fºÒ e+X¯+ e÷~. n≥Te+{Ï
$|üØ‘êìï y˚TeTT düVæ≤+#·+. ‹]– d”‘·qT rdüTø=∫à s¡|òüTTHê<∏äT&ÉT
nHÍ∫‘·´+>± Á|üe]Ô+#ê&ÉT. H˚qT sêeTTì e+{Ï Ád”˝Ô À\T&ÉqT ø±qT. áyÓT
eTTK+ Hê≈£î #·÷|æ+#·e<›Tä μ nì Áù|˝≤&ÉT. #·+&Ü\T&Óq’ Ä s¡»≈£î&ÉT
MTMT<ä ø£fi+¯ ø£+ yÓ÷bÕ&ÉTμ nì $qï$+#ê&ÉT. Ç<ä+‘ê $ì sêeTT&ÉT
∫+‘êÁø±+‘·T&Éj·÷´&ÉT. \ø£ÎDTì |æ*|æ+∫ »]–q $wüj·TeT+‘ê
$e]+∫ ª\ø£ÎD≤! Ä s¡»≈£î&ÉT y˚dqæ ì+<ä e\¢ d”‘q· T ‘ê´>∑+ #˚kÕÔqTμ
nì ‘·q eTH√;Ûw+ºü ‘Ó*bÕ&ÉT. sêeDTì‘√ düV‰ü sêøåd£ eü +X¯ ìs¡÷à\q
#˚dæ C≤qø° u≤\qT Á‹≈£L{≤#·˝≤ìøÏ ‘Ó∫Ãq|ü&ÉT Ç+Á<äT&ÉT, áX¯«s¡T&ÉT,
düø\£ <˚e‘·\ düeTøå+£ ˝À C≤qøÏ ‘·q ~e´‘ê«ìï ìs¡÷|æ+#·T≈£î+~. nsTTHê
s¡»≈£î&ÉT á $<Û+ä >± ì+<ës√|üD #˚jT· &É+ <äTdü‡Vü≤+>± ñ+~.μ X¯Øsêìï
e~*q ÁbÕD+˝≤, ø√bÕìï $&ç∫q »eT<ä–ï˝≤, dü+kÕs¡ \+|ü{≤\qT
‘ê´>∑+ #˚dqæ ‘·b˛<Ûqä Tì˝≤, dü+kÕs¡uj ÑÛ T· +‘√ eTeT‘·qT e<ä*q jÓ÷–˝≤
lsêeTT&ÉT \ø£ÎDTì‘√ ªnVæ≤+kÕyê~ Væ≤+düqT $&ÉHê&çq≥¢T, eTÚì
yê#ê\‘ê«ìï e~*q≥¢T, dü‘T· Œs¡Twüß\T eTqkÕsê |üsì¡ +<äqT e<ä*y˚dqæ ≥¢T,
ÁXÀÁ‹j·TT\T <äTcºÕ#êsêìï |ü]‘·´õ+∫q≥¢T H˚qT ì»+>± d”‘·qT
e~*y˚düTÔHêïqTμ nHêï&ÉT. Ä e÷≥\T $qï düT$TÁ‘ê≈£îe÷s¡T&ÉT
Áe÷qŒ&çb˛j·÷&ÉT. ‹]– Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªC≤qø°se¡ TD≤! eT÷sâT¡ &ÉT, y¢T˚ #·Tä&TÉ ,
<äTs¡à‹, dü<ë y˚<ë\qT <ä÷wækÕÔ&TÉ . ø±˙ |ü+&ç‘T· \T yê{Ïì ‘·´õkÕÔsê?
eTT‘ê´\qT yêj·Tdü+ >∑T]Ô+#·<Tä ø±ì sê»Vü≤+dü yê{Ïì e~*y˚dTü +Ô <ë?
ø£|Œü ÁuÛeÑ Tsêìï ì+~düT+Ô ~ ø±ì n~ mqï{Ïø° |ü<ëàìï e<ä\<äT. <äTwüß&º TÉ
eTVü‰‘·Tà\qT ì+~kÕÔ&TÉ ø±ì ‘Ó*$ø£\yê&ÉT sêÁ‹+ã>∑fió¯ fl yê]ì |üPõkÕÔ&TÉ .
n<Ûë´j·TeTT-37 595
<=+>∑ yÓHïÓ \qT <ä÷wækÕÔ&TÉ ø±ì #·ø√s¡+ e<ä\<äT. n+<äTe\¢ C≤qø°Hê<∏ë!
mqï{Ïø° >∑TDdü]‘ÓqÌÔ C≤qøÏì e<ä\e<›Tä . H˚Hê s¡»≈£îì Hê\Tø£ #Û~˚ kÕÔqTμ.
ã<äT\T>± lsêeTT&ÉT ªn˝≤ #˚ùdÔ ˝Àø£eT+‘ê $X‚wü+>± eTq\qT
ì+~düT+Ô ~. ‘·q ‘·|ü ø£|Œæ |ü⁄#·TÃø√e&ÜìøÏ s¡»≈£îì <ä+&ç+#ê&É+{≤s¡T.
\ø£ÎD≤! ˙$|ü&ÉT d”‘q· T eq+˝À e~*sêø£b˛‘˚ H˚qT ÁbÕD‘ê´>∑+
#˚kÕÔqTμ nì ‘·q ìsíj ¡ T· + ‘Ó\T|ü>±, \ø£ÎDT&ÉT Áu≤V”≤àeTTVüAs¡+Ô ˝À
C≤qø° >∑èVü≤+˝À Á|üy•˚ +∫, |üse¡ T$Vü≤«\T&Ó’ »>∑Hêà‘· #·sD¡ ≤\≈£î yÓTTøÏÿ,
ªns¡D´+˝Àì ‘ê|üdTü \qT #·÷∫ s¡eTàì s¡|Tüò À‘·eÔ TT&ÉT Äq‹ Ç#êÃ&ÉTμ
nì ‘Ó\T|ü>± $ì $<˚V≤ü sê»q+~ì m+‘√ Äq+~+∫+~. \ø£ÎD≤! Hê
eTH√;ÛcÕº ìï |üP]Ô#d˚ æ ‘·q e÷≥qT ì\u…≥Tº ø√e&ÜìøÏ ìqTï |ü+|æ+#ês¡T.
nø£ÿ&É ◊<äTsêÁ‘·T\T >∑&|ç æ ‘·«s¡>± ‹]– e<›ë+ nqï~. d”‘ê<˚$ e÷≥\T
$ì kÂ$TÁ‹ ø£fifl¯ ì+&Ü ˙fi¯ófl ‹]>±sTT. eTqdüT‡˝À á ‘·*ì¢ ns¡D´+˝À
e~* sêe&ÉyTÓ ˝≤? nì XÀøÏ+#ê&ÉT.
Çø£ÿ&É C≤qøÏ Äq+<ä+>± ãTTwæ|‘ü T· ï\ |üPõ+#·{≤ìøÏ eÁkÕÔusÑÛ D¡ ≤\T,
edüTÔe⁄\T, kÂuÛ≤>∑´Á<äyê´\T $X‚wü+>± rdüT≈£îqï~. kÂuÛ≤>∑´dü]‘·TÔ,
eT+>∑fiu¯ –ÑÛ ì d”‘· øåD£ +˝À s¡<+ä∏ ˝À ≈£Ls¡TÃ+~. \ø£ÎDT&ÉT s¡<ë∏ ìøÏ |üs<¡ ë\T
~+|æ H=>∑fi¯flô|’ ‘êqT ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. me]øÏ á dü+>∑‹ ‘Ó*j·T<äT.
>∑+>±rsêìøÏ s¡<∏ä+ #˚s¡>±H˚ nø£ÿ&É mH√ï n|üX¯≈£îHê\qT C≤qøÏ
>∑eTì+∫+~. <ë]ø£&+ɶ >± ô|<›dä sü êŒ\T |üsT¡ >¬ ‘êÔsTT. |ü‹$jÓ÷>∑eTì
>∑T&¢>É ÷∑ ã ns¡TdüT+Ô ~. ø±øÏ m&ÉeTyÓ|’ ⁄ü m>∑s&¡ +É , $|üØ‘·+>± XÀøÏ+#·&+É
˝≤+{Ï n|üX≈¯ î£ Hê\T #·÷∫ C≤qøÏ eTqdüT‡ ø£\T≈£îÿeT+~. eTs¡~jÓTÆ q
\ø£ÎDTì‘√ $|üØ‘·yTÓ qÆ á ∫Vü‰ï\T m+<äT≈£î ø£qã&ÉT‘·THêïsTT? nì
Á|ü•ï+∫+~. ø±ì uÛ÷Ñ <Ûsä êe‘ês¡T&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT ã<äT*e«˝Ò<Tä . ø£fifl¯ qT+&ç
ø£˙ïs¡T ø±s¡T‘·T+fÒ kÂ$TÁ‹ ø£+sƒ+¡ >∑<~äZ ‘·yTÓ +Æ ~. yÓ+≥H˚ d”‘· ª‘·eTTà\‘√
596 lsêeT$»j·T+
düV‰ü »qø£C≤e÷‘· düTK+>± J$+#·T>±ø£! Äj·Tq nX¯óuÛeÑ TT, <äT'KeTT
n+‘ê Hêô|ã’ &ÉT>±ø£!μ nì ÁbÕ]ú+∫+~. eTs¡~‘√ ‘·«s¡>± eTq+ >∑+>±rs¡+
#·÷∫ s¡|Tüò T|ü‹ì ø£\TdüTø√e&ÜìøÏ njÓ÷<Û´ä ≈£î yÓ[flb˛<ë+ nqï~. ø±ì
kÂ$TÁ‹ e÷s¡T|ü\Tø£ø£ ìdüuÔ ‘Δ · bÕ{Ï+#ê&ÉT. ‘·<Tä |ü] HÍø£˝À C≤qøÏì
s¡<+ä∏ ‘√ düV‰ü ≈£Ls¡TÃ+&Éu{… ≤º &ÉT. >∑+>±q~˝À ~– ‘·«s¡>± Äe* ˇ&¶TÉ #˚]
‹]– yêj·TTy˚>+∑ ‘√ s¡<ë∏ ìï ‘√˝≤&ÉT.
Ä ns¡D´+ |üse¡ TuÛj Ñ T· +ø£s+¡ >± e⁄+~. nø£ÿ&É eTqTwü´dü+#ês¡+
˝Ò<Tä . dæ+Vü‰\T, düsêŒ\T, |ü⁄\T\T n˙ï nø£ÿ&É yêdü+ #˚dTü HÔ êïsTT. d”‘·
\ø£ÎDTì‘√ ª@MT! Çø£ÿ&É ˇø£ÿ ãTTwæ ÄÁX¯eT+ ≈£L&Ü ø±qsê<˚! uÛ≤^s¡~∏
@ yÓ|’ ⁄ü q ñqï~? qqTï mø£ÿ&çøÏ rdüT≈£îb˛‘·THêïe⁄?μ nì n&ç–+~.
$Á|ü⁄\ y˚<|ä Tüò Àwü #Óe⁄\|ü&≥É + ˝Ò<?˚ j·÷>∑XÊ\˝À kÕ«Vü‰ ewü{≤ÿs¡<«äÛ qT\T
$qã&É&+É ˝Ò<?˚ nì Á|ü•ï+∫+~. Ç+‘·˝À <ä{yº TÓ qÆ n&É$˝ÀøÏ s¡<ë∏ ìï
rdüT¬øfi≤fl&ÉT kÂ$TÁ‹. <äsꓤdüq+ y˚dæ C≤qøÏì ~+|æ Ä dúü\+˝À
≈£Ls¡TÃ+&Éu…{º≤&ÉT. uÛÑ÷>∑s¡“¤ ~e´s¡‘·ïeTT, eì‘êdüeTT<ëj·T‹\ø£yÓTÆq,
kÂ+<äs´¡ sê•jÓTÆ q d”‘êe÷‘·qT n&É$˝À e<ä*ô|{º≤&ÉT. ÄyÓT düT+<äs¡
Äø±X¯+˝À qøå£Á‘ê\e˝…, eTT˝¢Àø±\˝À ≈£L&É ø£èbÕbÕÁ‘·yÓTÆq ÄyÓT
X¯Øs¡ø±+‘·T\T nbÕs¡+>± eqeT+‘ê $sêõ˝¢≤sTT. #·+Á<äTì˝À eT#·Ãe⁄qï~
ø±ì n+‘·ø+£ f… düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~ C≤qøÏ e<äq+. yÓTs¡T|ü⁄\ø£+f… Á|üø±X¯+>±
ÄyÓT ÄuÛsÑ D¡ ≤\T n\sês¡T‘·THêïsTT. ÄyÓTqT <äsꓤdqü +ô|’ ≈£Ls¡TÃ+&É#d˚ æ
kÕcºÕ+>∑Á|üD≤eT+ #˚dæ ‘·\e+#·T≈£îì s√~dü÷Ô ì\ã&¶Ü&ÉT. Á|ü<øä DÏå #˚dæ
\ø£ÎDT&ÉT ‹]– ÄyÓT bÕ<ë\qT <äè&Û+É >± |ü≥Tº ≈£îHêï&ÉT. eTs¡~ |ü*øπ
eT+∫e÷≥\qT C≤qøÏ eTÚq+>± $qï~. ª»>∑Hêà‘ê! s¡»≈£î&ÉT ì+<ä
y˚kÕ&Éì s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT ìqTï |òTü Àsês¡D≤´\˝À e<ä* s¡eTàHêï&ÉT. Äj·Tq
n<Ûë´j·TeTT-37 597
Ä»„ bÕ*+#·{≤ìøÏ ìqTï ns¡D´+˝ÀøÏ rdüTø=#êÃqT. MTs¡T s¡|Tüò T|ü‹
#·sD¡ ≤\qT eTqkÕsê düà]dü÷Ô düTK+>± e⁄+&É+&çμ nì \ø£ÎDT&ÉT nqï
Äq‹ ìy˚~+#ê&ÉT. nø£kÕà‘·TÔ>± |æ&ÉT>∑T|ü&ç düT≈£îe÷s¡yÓTÆq ø£eT\+
n+‘·yTÓ qÆ ≥¢T, d”‘· eT÷]ä*+¢ ~. \ø£ÎDT&ÉT eTqdüT‡ sêsTT #˚dTü ≈£îì
s√~dü÷Ô s¡<∏ëqï~Ûs√Væ≤+∫ y˚>∑+>± ‹]– yÓfi≤fl&ÉT. eq<˚e‘·\qT,
eèøå£bÕcÕD≤\qT, >∑», ‘·Ts¡>∑, |ü+#êqHê\qT C≤qøÏì s¡øåÏ+#·eTì
y˚&TÉ ≈£îHêï&ÉT. uÛ÷Ñ $T, ˙s¡T, ø±+‹, >±* nìï+{Ï˙ düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ C≤qøÏì
ø±bÕ&ÉeTì y˚&TÉ ‘·÷ |üeq y˚>+∑ ‘√ kÂ$TÁ‹ njÓ÷<Ûë´q>∑s+¡ #˚sê&ÉT.
nø£ÿ&É d”‘· eT÷s¡Ãq¤ T+&ç ‘˚sT¡ ø=ì ø£fió¯ fl ‘Ós∫¡ #·÷ùdÔ \ø£ÎDT&ÉT
#ê˝≤ <ä÷s¡+ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. ˝Ò∫ ì\ã&ç ô|<›>ä ± øπ ø£ y˚d+æ ~. #˚‘T· ˝…‹Ô
\ø£ÎD≤! ‘·«s¡>± ‹]– sê! H˚H$˚ T nHê´j·T+ #˚XÊqT? m+<äT≈£î qqTï
e<ä*yÓfió¯ fl‘·THêïe⁄? ˙e⁄ yÓ[fl ‘·«s¡>± s¡|Tüò T|ü‹‘√ qqTï e~Û+#·eTì
#Ó|ü . á |òTü Àsês¡D´+˝À H˚qT ˇ+≥]>± mø£ÿ&É≈î£ yÓfifl‚ ~ n+≥÷ s¡|Tüò THê<∏ë!
‘·«s¡>± |üsT¡ >∑Tq sê! n+≥÷ ô|<›>ä ± øπ ø£yd˚ +æ ~ »>∑Hêà‘·. eq+˝Àì
»+‘·Te⁄\T eèøå±\T, \‘·\T, n˙ï C≤qøÏ‘√ ø£\dæ s√~+#êsTT. uÛ÷Ñ $T
ã\+>± eDÏø+Ï ~. |ü≈î£å \T, |üsê«‘ê\T <äT:œ+#êsTT. @qT>∑T\T, |ü⁄\T\T
<äT'K+‘√ eT÷]ä˝≤¢ sTT. d”‘q· T #·÷∫ Vü≤+dü eTT‘ê´\Vü‰sêìï $&ç∫
XÀøÏ+∫+~. HÓeT* qè‘ê´ìï eTs¡∫ $\|æ+∫+~. |ü≈î£å \T ‘·eT s¬ ø£ÿ\‘√
d”‘≈· î£ ˙&Éì#êÃsTT. yê{Ï eTT≈£îÿ\‘√ ˙s¡T ‘Ó∫à d”‘ô· |’ ∫\ø£]+#êsTT.
n&É$˝À Äe⁄\T ‘√ø£‘√ d”‘≈· î£ >±* M#êsTT. eq<˚e‘·\T ≈£L&Ü d”‘ê<˚$ì
#·÷∫ <äT'œ+#êsTT. ns¡D´+˝Àì »+‘·TdüeTT<ëj·TeT+‘ê ô|<›>ä ± s√~dü÷Ô
‘·eT X¯Á‘·T‘ê«ìï eTs¡∫ $|üØ‘·+>± $\|æ+#êsTT. ùV≤ sêe÷! ùV≤sêe÷!
n+≥÷ d”‘· Á|ü>±&Û+É >± <äT'œ+∫+~.
598 lsêeT$»j·T+
d”‘· <äT'U≤ìï #·÷∫ r>∑\T, bı<ä\T, u≤e⁄\T, @s¢T¡ , q<äT\T n˙ï
|ü]‘ê|ü+‘√ dü+#·*+#êsTT. ùV≤ sêe÷ sêJeH˚Á‘ê! |ü$Á‘·Tsê˝…q’ qqTï
m+<äT≈£î ‘·´õ+#êe⁄? ˙e⁄ Bq<äj÷· fi¯ó&Éy.˚ qqTï m+<äT≈£î $düà]+#êe⁄?
qqTï m+<äT≈£î ˇ+≥]>± e~*ô|{º≤e⁄? qqTï z<ëπsÃyê¬ses¡T? Hê≈£î
˙e⁄ ‘·|Œü m˝≤+{Ï Ä<Ûës¡eT÷ ˝Ò<Tä . sê|òTü yê! Hê¬ø+<äTøÏ+‘· nHê´j·T+
#˚XÊe⁄. ø£èbÕkÕ>∑sê! ø√<ä+&ÉbÕD°! Hê yÓTTs¡ Ä\øÏ+#·≈£î+&Ü qqTï
|òTü Àsês¡D´+˝À e~*ô|{º≤e⁄. |ü⁄{ºqÏ |üŒ{ÏqT+&ç H˚H˚ ‘·|ü #˚jT· ˝Ò<Tä . ø£\˝À
≈£L&Ü me]ø° Vü‰ì #˚jT· ˝Ò<Tä . ø±ì |üPs¡«»qà˝À @+ #˚kÕH√ Hê≈£î
‘Ó*j·T<äT. ãVüQXÊ n<˚eTHêï nqTuÛÑyêìøÏ e∫Ã+<˚yÓ÷! ˙e⁄
ø£sT¡ D≤ø£sT¡ &Ée⁄. nHê<∏ãä +<Û÷ä ! H˚qT ˙ <ëdæì. V”≤qTsê\qT. bÕeTs¡Tsê*ì.
qqTï n\øå´£ + #˚jT· e<›Tä . Hê düs«¡ dü«+ ˙y˚. z <ëX¯sB¡ !∏ Hêô|’ m+<äT≈£î
<äjT· ø£\>∑˝<Ò Tä . s¡|Tüò T|ür! eTq ùdïVü‰ìï eTs¡∫, Hêô|’ m+<äTøÏ+‘· ø±]ƒq´+
eVæ≤+#êe⁄? H˚qT nC„≤ìì. u≤\qT. ne÷j·T≈£îsê\qT. ø£èbÕdæ+<Û÷ä !
qqTï ‘·´õ+∫ ns¡D≤´ìøÏ |ü+|ü&+É Hê ø√]ø£ |ò\ü y˚THê? Ç|ü⁄&ÉT H˚HøÓ ÿ£ &çøÏ
yÓfifl‚ ~? me] <äsÙ¡ q+ e\¢ Hê »Hêà+‘·s¡ ø£sà¡ q•düT+Ô <√ n≥Te+{Ï
ÁbÕD$TÁ‘·T&ÉT HêøÏøÿ£ &É mes¡THêïs¡T? sêe÷! ˙y˚ Hê ‘·*$¢ . ‘·+Á&ç$.
k˛<äsT¡ &Ée⁄. Væ≤‘·T&Ée⁄, ã+<ÛTä e⁄ n˙ï ˙y˚! Hê n|üsê<Ûëìï eTìï+∫
Hê≈£î nuÛj Ñ ÷· ìï Á|ükÕ~+#·T. ø£sT¡ D≤kÕ>∑sê! s¡|Tüò TMsê! <äj÷· düeTTÁ<ë!
qqTï<Δ]ä +#·T. dü<ë ìqTï <Ûë´q+ #˚ùd≥≥ºT ˙e⁄ Hê eT~˝À edæ+#˚≥≥ºT
qqTï Äos¡«~+#·T nì ÁbÕ]ú+∫+~.
nø£ÿ&É njÓ÷<Ûë´|ü⁄] #˚] \ø£ÎDT&ÉT >∑TDdæ+<ÛTä yÓq’ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
e¢÷qe<äqT&Ó’ @ø±+‘·+>± eT+~s¡+˝À ≈£Ls=Ãì e⁄+&É>± ø£\TdüTø=ì
lsêeTbÕ<ë\≈£î yÓ÷ø£]˝¢≤&ÉT. ø£sT¡ D≤düeTTÁ<äT&Óq’ sêeTT&ÉT d”‘ê<˚$ì
‘·\#·T≈£îì ø£˙ïs¡T ø±sêÃ&ÉT. n~ #·÷∫ \ø£ÎDT&ÉT s¡|òüTTsêC≤!
n<Ûë´j·TeTT-37 599
∫Á‘·|≥ü +˝Àì eèøå#£ êäjT· e˝… á dü+kÕs¡e÷j·T dü«|üï+ ˝≤+{Ï~. Ç~
≈£L&Ü $T<∏´ä nì }s¡&+ç #ê&ÉT. ø±ì ne<ÛTä \T ˝Òì Ä XÀø£kÕ>∑sêìï
n>∑dTü ´Ô ìe˝… s¡|Tüò TMs¡T&ÉT dü+|üPsí+¡ >± Äb˛düq|ü{Ϻ eTÚq+ eVæ≤+#ê&ÉT.
yê©àøÏ düe÷<äsD¡
Ç~˝≤ e⁄+&É>± nø£ÿ&É »qø£q+~ì ns¡D´+˝À <äT'œdü÷Ô b˛kÕ–+~.
nqTøåD£ + eT÷]ä*¢ uÛ÷Ñ $Tô|’ |ü&TÉ ‘·÷, ‹]– #˚‘T· \T uÛ÷Ñ $Tô|’ Äì+∫
ô|ø’ ˝Ï ∫Ò düs«¡ + eTs¡∫ H˚qT Ç|ü&ÉT mø£ÿ&É≈î£ yÓfi≤fl* sê|òTü y˚+Á<ë! nì
s√~+#·kÕ–+~. H˚qT nHê<∏qä T. n‘·´+‘· BqTsê\qT. ÁbÕD+ e~˝Ò<ë› e÷
n+fÒ Ä‘·àVü≤‘ê´bÕ‘·ø+£ #·T≥ºT≈£î+≥T+~. s¬ +&Ée~ >∑s“¡ V¤ ≤ü ‘ê´<√wü+ ≈£L&Ü
dü+ÁbÕ|ædÔ Tü +Ô ~. >∑T+|ü⁄˝À qT+&ç ‘·|Œæ b˛sTTq Äe⁄e˝…, ˝Ò&ç ˇ+f]>±
eq+˝À e⁄qï≥¢T, ˙s¡T ˝Ò≈î£ +&Ü »\#·sê\T ‘·\&¢ *ç q¢ ≥¢T, ìwü<säÛ ê»|ü‹ï
<äeTj·T+‹ |üPs¡«+ |òTü Àsês¡D´+˝À XÀøÏ+∫q≥¢T, _Û\y¢ w˚ +ü ˝À uÛyÑ êì
ˇ+≥]>± ns¡D´+˝À dü+#·]+∫q≥¢T, d”‘ê<˚$ @ <ë] ‘√#·ø£ ≈£î&çqT+&ç
m&ÉeT≈£î, m&ÉeTqT+&ç ≈£î&çøÏ dü+#·]+#· kÕ–+~. ô|<›ôä |≥ºTq s√~düT+Ô &É>±
ˇø£ $+‘· »]–+~. nø£ÿ&É≈î£ ø£+<äeT÷˝≤\T @s¡Tø√e&ÜìøÏ yê©àøÏãTTwæ
e#êÃ&ÉT. Äj·Tq Á‹ø±\E„&TÉ , ‘˚CÀsê•. Äj·Tq C„≤HêìøÏ ne<ÛTä \T
˝Òe⁄. sêe÷e‘êsêìøÏ eTT+<˚ Äj·Tq sêeTø£<ä∏ sêXÊ&ÉT. Äj·Tq ns¡D´+˝À
dü+#·]düT+Ô &É>± »>∑Hêà‘· ÄÁø£+<äq\T $Hêï&ÉT. d”‘q· T <ä÷s¡+ qT+&ç
yê©àøÏ eTTì #·÷∫ <ä>s∑Z ≈¡ î£ e∫à á X¯óuÛøÑ fi£ ≤´DÏ mes¡T? Á|üDes¡÷|æDj
Ï TÆÓ q
eT÷\ Á|üø£è‹j·÷? nHê~|”sƒ¡ìyêdæì Hê≈£î <äs¡Ùq$Te«{≤ìøÏ
ns¡T<Ó+∫+<ë @$T? Hê ‘·|dü Tü ‡ á s¡÷|ü+˝À Á|üø≥£ yÓT+Æ ~ nì ‘·\b˛XÊ&ÉT.
yê©àøÏ <ä>Z∑s¡≈£î e∫à ªe÷‘ê! ˙yÓes¡T? á |òüTÀs¡eq+˝À @+
#˚dTü HÔ êïe⁄? ˙≈£î á XÀø±ìï ø£*–+∫q yê¬ses¡T?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT.
600 lsêeT$»j·T+
ã<äT\T>± »>∑Hêà‘· H˚qT $T~∏˝XÒ «¯ s¡Tì ≈£îe÷¬sqÔ T. sêeD≤+‘·≈î£ &Óq’ sêeTTì
uÛ≤s¡´qT. H˚qT @ bÕ|ü+ #˚jT· ø£b˛sTTHê qqTï á |òTü Àsês¡D´+˝À e~˝≤&ÉT
kÂ$TÁ‹. H˚qT |üs¡<˚•ì, nHê<∏äqT. Ç|ü&ÉT Hê ‘·+Á&ç MTπs nì
»yê_∫Ã+~. yê©àøÏ ªz »q˙! Hê ù|s¡T yê©àøÏ. ø√<ä+&ÉbÕDÏjTÆÓ q
njÓ÷<Ûë´Hê<∏äTìøÏ u≤>± ‘Ó\TdüT. ˙ ‘·+Á&ç Hê $TÁ‘·T&ÉT. ˙e⁄ Hê
_&¶eÉ +{Ï<ëqe⁄. ˙≈£î Ç<›sä T¡ ≈£îe÷s¡T\T »ìàkÕÔsT¡ . yês¡T ‘·+Á&çø+£ f…
|üsêÁø£eTe+‘·T\T. ìHÓïe¬s‘’ ˚ ãj·T≥≈£î |ü+bÕs√ yê]øÏ düs¬ q’ Á|ü‹#·s´¡
#˚j·T>∑\s¡Tμ nì C≤qøÏ #ÓsTT´ |ü≥ºT≈£îì ÄÁX¯e÷ìøÏ rdüT¬ø[fl,
ãTTwæ»Hê\≈£î |ü]#·jT· + #˚jT· >±, ‘ê‘ê! áyÓT mes¡T? n+fÒ yê©àøÏ
áyÓT »>∑Hêà‘· C≤qøÏ nì ‘Ó*bÕ&ÉT. ãTTwüß\T á nqsúêìï Ç+{Ïø¬ +<äT≈£î
‘Ó#êÃs¡T. y˚TeT+‘ê ne÷j·Tø£ Áu≤Vü≤àDT\+. Á>±e÷ìï ≈£î{Ï\ »qT\qT
e<ä* |òTü Àsês¡D≤´ìøÏ e#êÃeTT. ø±ì Çø£ÿ&É ≈£L&Ü $|òTü ï+ yê{Ï*+¢ ~.
áyÓT n‘·´+‘· kÂ+<äs´¡ e‹. áyÓTô|’ mH√ï n|üyê<äT\T e#êÃsTT. áyÓT
sêø£ e÷≈£î nqsúe¡ Tì nqTe÷q+ ø£\T>∑T‘·Tqï~ nHêïs¡T. ˇø£sT¡ d”‘·
|ü‹Áe‘· nsTT‘˚ yÓ+≥H˚ uÛ≤^s¡~ì∏ Çø£ÿ&É≈î£ rdüT≈£îsêyê*. n˝≤ »s¡>b∑ ˛‘˚
á øåD£ y˚T áyÓTqT Çø£ÿ&ÉqT+&ç |ü+ô|j·÷´* nHêïs¡T. Ä e÷≥ $ì
»qø£ q +~ì uÛ ≤ ^s¡ ~ ∏ ‘ √ ªdü > ∑ s ¡ ≈ £ î ˝≤ìï ‘· ] +|ü # ˚ d æ q z ‘· © ¢ !
Vü≤]#·s¡D≤\qT+&ç ñ<䓤$+∫q »VüQï‘·qj·÷(C≤Vü≤ïM)! ÁãVü‰à+&Üìï
N\TÃø=ì dü«j·T+>± Á|üø£≥yÓTÆHêe⁄. ÁãVü≤à $wíüß eTùV≤X¯«s¡T\T, Ç+Á<ë~
düø\£ <˚e‘·\T dü|Ôü ãTTwüß\T, düq‘·Tÿe÷s¡T\T dü<ë ìqTï düeÔ q+ #˚kÕÔsT¡ .
˙ ˙{Ïì nDTe÷Á‘·+ düŒ]Ù+∫Hê nbÕs¡yTÓ qÆ bÕbÕ\˙ï uÛdÑ àü eTe⁄‘êsTT.
‘Ó\¢ì ~e´yÓTÆq |üP\Vü‰s¡+˝≤ ˙ øÏØ≥+ <Ûä>∑<Ûä>± yÓT]dæb˛‘·Tqï~.
Væ≤eTq>±ìï #Û˚~Û+#·Tø=ì ˇø£ÿkÕ]>± kÕ>∑sêìï ì+bÕe⁄. Ç|ü⁄&ÉT Hê
ø±s¡D+>± ˙e⁄ y˚>∑+>± Çø£ÿ&É≈£î sêe\dæ+~μ nì ÁbÕ]ú+∫+~.
n<Ûë´j·TeTT-37 601
‘· s ¡ * e∫Ãq Ä >∑ + >± Á|ü y êVü ‰ ìï #· ÷ ∫ ãTTwü ß \+‘ê
uÛÑj·÷Áø±+‘·T\j·÷´s¡T. ñ~«>∑ï∫‘·TÔ˝…’ ÄÁX¯eT+ e<ä* bÕ]bıj·÷´s¡T.
ˇø£s¡T d”‘ê<˚$øÏ qeTdüÿ]+∫ e÷‘ê! ÄÁX¯eT+ eTTì–b˛‘·Tqï~. ˙e⁄
‘·|üŒ eTeTTà\qT s¡øåÏ+#˚yê¬se«s¡÷˝Òs¡T nì y˚&ÉTø=Hêïs¡T. yÓ+≥H˚ d”‘·
>∑+>±<˚$ì ÁbÕ]ú+∫ Á|üyêVü‰ìï ìX¯Ã\+ #˚dæ+~. »qø£u≤\ |ü‹Áe‘·
Ç~ dü‘·´eTì ãTTwüß\+‘ê >∑]®+#ês¡T. ãTTwüß\+<äs¡÷ ø£\dæ C≤qøÏì
k˛ÔÁ‘·+ #˚XÊs¡T. e÷‘ê! ˙ ø£wºü+ #·÷&É˝Òø£ uÛ≤^s¡~∏ |üs¡T>∑Tq e∫Ã+~
nì bı–&Üs¡T. ‘·<Tä |ü] yê©àøÏ d”‘ê<˚$ì ÄÁX¯eT+˝À >∑T|ü+Ô >± e⁄+#ê&ÉT.
düø£\ ãTTwüß\T≈£L&Ü á $wüj·÷ìï ãj·T≥≈£î bıø£ÿ≈£î+&Ü s¡Vü≤dü´+>±
ñ+#ês¡T.
≈£îX¯\e⁄\ »qà
qee÷kÕ\T ì+&çq ‘·sT¡ yê‘· X¯óuÛqÑ øåÁ£ ‘· X¯óuÛ~Ñ q+ Hê&ÉT eT<Ûë´Vü≤ï
dü÷s¡T´&ÉT q&çH‹Ó øÔ Ï e∫Ãq ‘·sê«‘· C≤qøÏ Á|üd$ü +∫+~. eè<Δä ãTTwæ|‘ü T· ï\T
|üsT¡ >∑Tq e∫à #·÷&É>± dü÷s¡´#·+Á<äT\e+{Ï Ç<›sä T¡ |ü⁄Á‘·T\T ø£qT$+<äT
#˚XÊs¡T. #·÷&É{≤ìøÏ yÓTT<ä≥ |ü⁄{ºqÏ yê&ÉT bı{º,Ï yÓqø£ |ü⁄{ºqÏ yê&ÉT bı&Ée⁄>±
e⁄Hêï&ÉT. Ç<›sä ÷¡ |ü⁄Á‘·T\T ˇπø øåD£ +˝À »ìà+#ês¡T. yê©àøÏ kÕïHêìøÏ
yÓfifl¯ >± •wüß´\T |üsT¡ >∑Tq e∫à C≤qøÏøÏ ø£e\\T »ìà+#ês¡ì ‘Ó*bÕs¡T.
Ä e÷≥ $qï+‘·H˚ <äs“¡ ,¤ >∑]ø£\T #˚ã÷ì C≤qøÏ e<›≈ä î£ e∫à XÊgØ‘ê´
#˚jT· e˝dæ+~ #˚XÊ&ÉT. |æ<|ä ü <äs“¡ ô¤ |’ u≤\Tì |üsT¡ +&Éu{… Ϻ n_Ûùwø£+ #˚dæ
≈£îX¯ó&Éì HêeTø£sD¡ + #˚XÊ&ÉT. yê&ÉT ìs¡à\+>±, $XÊ\yÓTqÆ H˚Á‘ê\‘√,
XÊ´eTesí+¡ ‘√ sêeTTì b˛*j·TTHêï&ÉT. ∫qïyê&çì >∑]ø£ô|’ |üsT¡ +&Éu{… Ϻ
yÓ+≥H˚ n_Ûùwø£+ #˚dæ yêìøÏ \e⁄&Éì HêeTø£sD¡ + #˚dæ >=|üŒ y˚&TÉ ø£
#˚XÊs¡T. X¯óø¢|£ øü #£å +· Á<äTìe˝…, Áø£eTÁø£eT+>± ñ<äsTT+#˚ dü÷s¡T´ì˝≤ sê|òTü e⁄ì
602 lsêeT$»j·T+
|ü⁄Á‘·T\T düT+<äs+¡ >±, ~q~q Á|ües¡eΔ ÷q+>± ô|]>±s¡T. yê]<›]ä Ä\qbÕ\q
nqT~q+ yê©àøÏ #·÷ùdyê&ÉT. ãTTwæ u≤\≈£î\‘√ yês¡T m\¢|ü&É÷
Ä≥˝≤&ÉT‘·T+&˚yês¡T. @&ÉT dü+e‘·‡sê\T ì+&É>±H˚ ãTTwüß\+<ä]ì sê$+∫
ñ|üqj·Tq eTôVA‘·‡e+ »]|æ+#ê&ÉT. ø±eT<Ûq˚ Te⁄ Hê\T>∑Ts√E\bÕ≥T
ø±e\dæq |ü<ësúê\˙ï düeT≈£L]Ã ãTTwüß\+<ä]˙ dü+‘·è|ü⁄\Ô #˚d+æ ~.
n+<äyTÓ qÆ Ä u≤\Ts¡qT #·÷∫ #ê˝≤eT+~ ãTTwüß\T mH√ï esê\T Ç#êÃs¡T.
yê©àøÏ yê]s¡Te⁄]‘√ y˚<ë<Û´ä j·Tq+ #˚sTT+#ês¡T. ns¡Te~Hê\T>∑T ø£fi\¯ ˝À
|ü]|üPsíT¡ \qT #˚XÊs¡T. düø\£ |ü⁄sêD≤\T ø£s‘¡ ˝· ≤eT\ø£+ >±$+#ês¡T. X¯‘ø· √{Ï
Á>∑+<∏ädüe÷qyÓTÆq sêeT#·]Á‘·qT #·~$+#ês¡T. u≤\Ts¡ ‘Ó*$‘˚{\T
n‘·´<äT“¤‘·yÓTÆq$. ô|≈£îÿs¡T ‘·s¡ÿ+˝À yê]eTT+<äT z&çb˛j·÷s¡T.
eT+Á‘·XÊgeT+‘ê dü«j·T+>± yê©àøÏ eTTì yê]øÏ uÀ~Û+#ês¡T. <Ûqä Tπs«<ä+
#·~$q ‘·sê«‘· yê] #˚‹øÏ <Ûqä Tsê“D≤*∫à j·TT<Δ>ä ‹∑ eTqdüT≈£î Vü≤‘·T≈Ô î£ H˚˝≤
yÓTT‘·+Ô H˚]Œ+#ês¡T. Ä $<Û+ä >± |ü<Tä Hê\T>∑T $<ä´\T, ns¡Te~ Hê\T>∑T
ø£fi\¯ T yê©àøÏeTTì e<›ä H˚sT¡ Ã≈£îì u≤\T]s¡Te⁄s¡T ãTTwæ |ü⁄Á‘·T\‘√ ø£*dæ
‹s¡T>∑T‘·T+&˚yês¡T. HêHês¡ø±˝…q’ $H√<ä dü+uÛ≤wüD\T #˚dæ C≤qøÏ eTqdüT‡
s¡+õ+|ü #˚ùdyês¡T. ø£+<äeT÷˝≤\T ‘Ó∫à »>∑Hêà‘· eTT+<äT+#˚yês¡T.
dü‘‡· +>∑+ \_Û+∫qyês¡T dü+kÕs¡<Tä 'U≤\qT $düà]kÕÔsT¡ . Ä $<Û+ä >± C≤qøÏ
˝À>∑&É »]–Hê <äT'U≤qï+‘ê eTs¡∫+~. |ü~ dü+e‘·‡sê\T ì+&É>±H˚
Çs¡Te⁄s¡÷ y˚≥ø¬ fi‚flyês¡T. HêHês¡ø±\ »+‘·Te⁄\qT #·+|æ, á&ÉTÃ≈£îì
e∫à ‘·*ø¢ Ï #·÷ù|yês¡T.
≈£îX¯\e⁄\ ÁãVü≤àVü≤‘ê´<√wü+
ˇø£s√E ns¡D´+˝À ‹s¡T>∑T‘·÷ |üs«¡ ‘·•Ks¡+ô|’ <Ûë´qdúTü &Ó’ ñqï ˇø£
X¯è+–ì >∑eTì+#ês¡T ≈£îX¯\e⁄\T. Äj·Tq yê©àøÏ eTVü≤]¸ k˛<äsT¡ &ÉT.
dü+|üPsí+¡ >± õ+ø£ y˚w+ü ˝À ñqï Äj·TqqT #·÷∫ ≈£îX¯ó&ÉT u≤D+ e<ä\>±
n<Ûë´j·TeTT-37 603
Äj·Tq yÓ+fH˚ ÁbÕD+ e~˝≤&ÉT. Ä Áù|‘êìï á&ÉTÃø=+≥÷ Çs¡Te⁄s¡÷
ÄÁX¯e÷ìøÏ sê>± yê©àøÏ eTVü≤]¸ yê]e<›≈ä î£ e∫à <˚ìì á&ÉTÃø=ìe#êÃs¡ì
Á|ü•ï+#ê&ÉT. MT ø√dü+ õ+ø£qT e~Û+∫ ‘Ó#êÃ+. <ëì #·sà¡ + ˇ*∫ MT≈£î
Ädüq+ #˚sTTkÕÔ+ nHêïs¡T ≈£îX¯\e⁄\T. Ç+‘·˝À yê©àøÏ |ü]øÏ+∫ #·÷ùdÔ
‘·q k˛<äsT¡ &ÉT e~Û+|üã&çq dü+>∑‹ ‘Ó*dæ+~. MT]s¡Te⁄s¡÷ #˚jT· sêì |üì
#˚XÊs¡T. ÁãVü≤àVü≤‘·´>±$+∫ ns¡D´+ qT+&ç m˝≤ sê>∑*>±s¡T? nHêï&ÉT
yê©àøÏ. k˛<äsT¡ &çøÏ ñ‘·sÔ Á¡ øÏjT· \qT $~ÛjT· Tø£+Ô >± |üP]Ô#d˚ æ yÓ+≥H˚ C≤qøÏ
<ä>s∑Z ≈¡ î£ yÓ[fl »]–q<ä+‘ê $e]+#ê&ÉT. C≤qøÏ ª‘ê‘ê! dü÷s¡´e+X¯+ n‹
røåyÓí£ TqÆ ~. ô|>’ ± MTs¡T u≤\Ts¡qT düø\£ ø£fi≤ Á|üMDT\qT #˚XÊs¡T. ˇ+{¢À
uÛj
Ñ T· eTqï~ ˝Òìyê]‘√ Ç≥Te+{Ï ñ|üÁ<äyê\T ‘·|Œü e⁄. MT eT+Á‘√|ü<X˚ +¯
|ò*ü +∫+~. Á|üdTü ‘Ô +· <√wü|]ü Vü‰sêsú+¡ @+ #˚j÷· ˝À düeTsúT¡ ˝…q’ MTπs
#˚sTT+#·+&çμ nì n]ú+∫+~. düV≤ü ÁdüdTü esíø¡ e£ T˝≤\‘√ ñe÷s¡eTDTì
uÛøÑ ‘ÔÏ √ n]ÃùdÔ ÁãVü≤àVü≤‘ê´bÕ‘·ø+£ ‘=\–b˛‘·T+<äì yê©àøÏ $e]+#ê&ÉT.
yÓ+≥H˚ ≈£îX¯\e⁄\T ‘ê‘ê! düTesí¡ ø£eT˝≤\T mø£ÿ&É \_ÛkÕÔj÷Ó ‘Ó*|æ‘˚
y˚TeTT yÓ+≥H˚ yÓ[fl yê{Ïì rdüTø=kÕÔ+ nì y˚&TÉ ≈£îHêïs¡T. njÓ÷<Û´ä
düMT|ü+˝Àì ÁãVü≤àdüs√es¡+˝À ndü+U≤´ø£+>± ø£eT˝≤\T e⁄HêïsTT. yê{Ïì
|üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q sêeTT&ÉT s¡ødÏå Tü +Ô {≤&ÉT. Ä ÁãVü≤àø£eT˝≤\‘√ sê|òTü e⁄&ÉT
ì‘·´+ •yês¡Ãq #˚kÕÔ&TÉ . eTVü‰ã\XÊ\Ts¡T sêÁ‹+ãefi¯ófl Ä düs√es¡+
#·T≥º÷ ø±|ü˝≤ ‹s¡T>∑T‘·T+{≤s¡T nì yê©àøÏ eTTì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚
yê]s¡Te⁄s¡T |üø|£ øü ± q$« eTT˙X¯«sê! y˚T+ øåD£ +˝À ø£eT˝≤\qT ‘ÓkÕÔ+.
n˝≤¬>‘’ H˚ ˚ ì»+>± MT •wüß´\eTì ‘Ó\TdüTø√+&ç. nø£ÿ&É j·TeTT&˚ s¡ødÏå Tü HÔ êï
yê&çì |üP]Ô>± •øåkÏ ÕÔ+. dü«j·T+>± s¡|Tüò Tq+<äqT&˚ eùdÔ yê&çì Çø£ÿ&çøÏ
|ü{Ϻ ‘ÓkÕÔ+ n+≥÷ <Ûqä TdüT‡≈£î u≤D≤ìï m≈£îÿô|{ºÏ yê]<›sä ÷¡ y˚>+∑ >±
yÓ[flb˛j·÷s¡T. dæ+Vü≤+ #·÷&É{≤ìøÏ ∫qï>± ñHêï <ëì |üsêÁø£eT+
604 lsêeT$»j·T+
nkÕ<Ûës¡D+. dü÷s¡´#·+Á<äT\T ∫qï>± ø£ì|æ+∫Hê yê] Á|üø±X¯+ uÛ÷Ñ $Tô|q’
ñ»®«\+. n>∑dTü ´Ô &ÉT bı{º>Ï ± ñHêï düeTTÁ<ëìï Äb˛X¯q+ |ü{≤º &ÉT. Ä
$<Û+ä >± j·TTeMs¡T\T y˚>+∑ >± ÁãVü≤àdüs√es¡+ #˚s>¡ ± ≈£îX¯ó&ÉT Á‘·T{Ï˝À
ø£eT˝≤qìï+{Ïì ø√dæyX˚ Ê&ÉT. ‘·sT¡ yê‘· nø£ÿ&ç dü+s¡ø≈£å î£ \T düMT|æ+#·>±H˚
\e⁄&ÉT yê]ô|’ X¯s¡|üs¡+|üs¡ ≈£î]|æ+#ê&ÉT. #ê˝≤eT+~ s¡øå£≈£î\T
~e+>∑ ‘ · T \j· ÷ ´s¡ T . $T>∑ ‘ êyêfi¯ ó fl njÓ ÷ <Û ä ´ ≈£ î bÕ]b˛j· ÷ s¡ T .
eTTìu≤\T]<›sä T¡ e∫à |òTü Às¡jT· T<Δ+ä #˚dæ ø£eT˝≤\qT rdüTø¬ fi≤fls¡T nqï
yês¡Ô lsêeTTìøÏ ‘Ó*bÕs¡T. s¡|òüTT|ü‹ Ä u≤\Ts¡ X¯øÏÔkÕeTsúê´\≈£î
ÄX¯Ãs¡´#·øÏ‘·T&Éj·÷´&ÉT.
Ç+‘·˝À Ç<›sä ÷¡ y˚>+∑ >± ø£eT˝≤\qT rdüT≈£îyÓ[fl yê©àøÏ eTT+<äT
düeT]Œ+#ês¡T. <ëìì #·÷∫ yê©àøÏ ÄX¯Ãs¡´|ü&ܶ &ÉT. |æ\\¢ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ
X¯økÔÏ ÕeTsúê´\qT $ì C≤qøÏ nãT“s¡|&ü +ç ~. q÷‘·q •e*+>±ìï dæ<|äΔ sü ∫¡
düV≤ü Ádüøe£ T˝≤\‘√ |üPõ+#·>± ÁãVü≤àVü≤‘ê´bÕ‘·ø+£ qT+∫ yês¡T dü+|üPsí+¡ >±
$eTT≈£îÔ\j·÷´s¡T.
ˇø£s√E \e≈£îX¯ó*<›sä ÷¡ C≤qøÏ #·sD¡ ≤\T düŒè•+∫ ªy˚TeTT @ <˚X+¯ ˝À
»ìà+#êeTT? @ Á>±eT+? @ e+X¯+? e÷ ‘·+Á&ç mes√ e÷≈£î #Ó|Œü e\dæ+~μ
nì ≈£îX¯ó&ÉT Á|ü•ï+#ê&ÉT. n+<äT≈£î d”‘· á $<Û+ä >± düe÷<Ûëq+ #Ó|Œæ +~
ªnjÓ ÷ <Û ë ´q>∑ s ¡ + ˝À n»sê»|ü ⁄ Á‘· T &Ó ’ q <ä X ¯ s ¡ < ∏ ä T &É T Á|ü ‘ ê|ü + ˝À
Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ yê&ÉT. Äj·Tq≈£î sêeT \ø£ÎD uÛsÑ ‘¡ · X¯Á‘·T|òTü Tï\T nH˚ q\T>∑Ts¡T
Á|üU≤´‹>±+∫q ≈£îe÷s¡T\T ñHêïs¡T. yê]˝À sêeDTì n+‘·+#˚dæq
Á|ü‘ê|üe+‘·T&ÉT MT ‘·+Á&ç. s¡»≈£î&ÉT ì+~+#ê&Éì qqTï |òTü Àsês¡D´+˝À
e~*ô|{º≤&ÉTμ nì »>∑Hêà‘· ø£fifl¯ ˝À ˙s¡T ì+&É>± s¡V≤ü kÕ´ìï yÓ\&¢ +ç ∫+~.
»]–q<ä+‘ê ‘Ó\TdüTø=ì Ç<›sä ÷¡ Äy˚X|¯ Pü ]‘·T˝…’ ‘·*ì¢ z<ësêÃs¡T.
n<Ûë´j·TeTT-37 605
nX¯«y˚T<Ûj ä ÷· >∑+
njÓ÷<Ûä´˝À |üHÓï+&˚fi¢¯qT+∫ es¡¸+ |ü&É˝Ò<äT. d”‘êkÕ~Û«ì
øå√uÛÑô|{ºÏq+<äT≈£î \øÏÎ düeTdüÔ+ yÓ[flb˛sTT+~. qs¡dü+#ês¡+ ˝Òì
<ä>±Δ s¡D´+˝À njÓ÷<Ûë´|ü⁄] ø£fi≤$V”≤qyÓT+Æ ~. es¡¸+ ≈£îs¡eø£ |üXó¯ e⁄\T,
$Á|ü⁄\T m+‘√ u≤<Û|ä &ü ܶ s¡T. s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT es¡¸+ m+<äT≈£î ≈£îs¡e&É+˝Ò<Tä ?
nì edæwßü˜ ì Á|ü•ï+#ê&ÉT. @ ‘·|ü #˚jT· ≈£î+&Ü C≤qøÏ yÓ*y˚jT· ã&ç+~.
C≤qøÏ e+{Ï Vü≤è<äjT· s¡‘êïìï, düø\£ |ü‹Áe‘ê•s√eTDÏì ãj·T≥≈£î |ü+|æ‘˚
\øÏÎ ≈£L&Ü yÓ[b¢ ˛sTT+~. n+<äTe\¢ esê¸\T ≈£îs¡e&É+ ˝Ò<Tä . ø±ã{ºÏ
dü+|üPsí¡ nX¯«y˚T<Ûj ä ÷· >±ìï ìs¡«Væ≤+∫ XÊ´eTø£s¡í >∑TÁsêìï <˚X+¯ MT<ä
e~*ô|{º≤* nì edæwßü˜ &ÉT ø£syÔ¡ √´|ü<X˚ +¯ #˚XÊ&ÉT.
Ç+<äT≈£î nqT>∑TD+>± yÓ+≥H˚ düs¡j·T÷rsêq ˇø£ jÓ÷»q
$d”sÔ Á¡í |ü<X˚ +¯ ˝À $XÊ\yÓTqÆ eT+≥bÕìï ì]à+∫ <ä÷‘·\q+<ä]˙ |ü+|æ
eTT˙X¯«s¡T\qT s¡|Œæ +#ê&ÉT. $;ÛwDü , düTÁ^e⁄\≈£î dü+<˚X+¯ |ü+|ü>± yês¡T
ôdq’ ´düyT˚ ‘·+>± yÓ+≥H˚ njÓ÷<Û´ä ≈£î $#˚ÃXÊs¡T. q\T&ÉT, ˙\T&ÉT, n+>∑<Tä &ÉT,
C≤+ãe+‘·T&ÉT, X¯su¡ TÑÛ &ÉT, >∑yê≈åî£ &ÉT n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ã\XÊ\T¬sq’ ncºÕ<äX|¯ <ü àä
yêqs¡T\+<äs÷¡ $#˚ÃXÊs¡T. düø\£ kÕeTÁ– e∫Ã+~. edæwßü˜ &ÉT s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT
nX¯«XÊ\≈£î yÓ[fl dü\øå£DyÓTÆq XÊ´eTø£sí¡ nXÊ«ìï m+|æø£ #˚XÊs¡T.
düTesí¡|òü\ø±ìï ‘Ó∫à nX¯«+ qT<äT≥ ø£{º≤s¡T. <ëìô|’ edæw˜üß&ÉT,
<äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&ÉT sêeD≤+‘·≈î£ &ÉT düTs¡ã+<Û$ä yÓ÷#·qT&ÉT, düø\£ qè|üÁX‚wßü˜ &ÉT,
s¡$≈£î\eT+&ÉqT&ÉT, XÊ´eTø£sêí XÊ«ìï e~˝≤&ÉT. me¬sH’ ê ã\e+‘·T\T+fÒ
á nXÊ«ìï ã+~Û+#·e#·TÃ. Bì yÓ+{ c˛&ÉX¯ |ü<àä <äfid¯ Vü ≤æ ‘·+>± X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT
s¡øD£å >± |ü+|üã&¶Ü&ÉT nì sêXÊs¡T. sêJeH˚Á‘·T&ÉT nXÊ«ìï |üPõ+∫
qT<äT{Ïô|’ düTesí¡|òü\ø±ìï ø£{ºÏq nq+‘·s¡+ X¯Á‘·T|òüTTï&ÉT nqï>±]øÏ
qeTdüÿ]+∫ ôdq’ ´düyT˚ ‘·+>± ãj·T\T<˚sê&ÉT. s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT X¯Á‘·T|òTü Tïì‘√
606 lsêeT$»j·T+
|ü<Vä ‰ü s¡e ~q+˝À|ü\ düø\£ <˚XÊ\qT »sTT+∫ sêE\‘√ düV‰ü ‹]–
sêe\dæ+~ nì #ÓbÕŒ&ÉT. #·øÿ£ {Ï C≤qøÏ düTesíÁ¡ |ü‹eTqT #˚sTT+∫ Á|ü‹eT‘√
düV‰ü s¡|Tüò TMs¡T&ÉT j·T»„Bøå£ eVæ≤+#ê&ÉT. øÏsD¡ ≤\˝À dü÷s¡T´ì˝≤, <˚e‘·\
eT<Û´ä Ç+Á<äTì˝≤, j·T»„eT+≥|ü+˝À ãTTwüß\+<ä] eT<Û´ä lsêeTT&ÉT
XÀ_Û˝≤¢ &ÉT. düTÁ^e⁄&ÉT $;ÛwDü T&ÉT, e÷s¡T‹ j·T»„eT+≥bÕìøÏ s¡øD£å >±
ñHêïs¡T. düTeT+‘·T&ÉT, uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT, \ø£ÎDT&ÉT ìs¡+‘·s+¡ sê|òTü e⁄ì |üøÿ£ H˚
≈£Ls=Ãì ñHêïs¡T. @j˚T edüTÔe⁄\T ø±e\dæ eùdÔ n$ yÓ+≥H˚
düeT≈£Lsπ Ãyês¡T. á yÓu’ yÑÛ êìï <˚e‘·\T $e÷Hê\qT+&ç Møå+Ï #ês¡T. Çø£ÿ&É
@ã~Äs¡T <˚XÊ\qT eTVü‰Ms¡T&Óq’ X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT »sTT+#·>± düø\£ sêE\T
X¯sD¡ Ty˚&ç ãVüQeT‘·T\T n+~+#ês¡T. Ä düeTj·T+˝À bÕ‘êfi¯+˝À es¡TDT&ÉT
eTVü‰j·T»„+ Äs¡+_Û+#ê&ÉT. <ëìøÏ yê©àøÏì eTTK´n‹~∏>± ÄVü‰«ì+#ês¡T.
yê©àøÏ ÄÁX¯eTs¡øå£D $~Ûì \e≈£îe÷s¡T&çøÏ n|üŒ–+∫ bÕ‘êfi≤ìøÏ
yÓ[flb˛j·÷&ÉT. ≈£îX¯ó&ÉT ø£+<äeT÷˝≤\T rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ ns¡D´+˝À
düT<ä÷s¡+>± yÓ[flb˛j·÷&ÉT. \e≈£îe÷s¡T&ÉT ÄÁX¯eTs¡øD£å $~Ûì bÕ{Ïd÷ü Ô
yÓ+≥ Ç‘·s¡ eTTìu≤\≈£î\‘√ HêHê Áø°&É\‘√ $H√~dü÷Ô #Ó≥ºT˙&Éq
≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. mì$T~, |ü<fi˚ fl¯ eTTì≈£îe÷s¡T\T n+<äyTÓ qÆ øö|”Hê\‘√,
‘·\ô|’ •K\‘√ Ä&ÉT‘·÷ bÕ&ÉT‘·÷ ñHêïs¡T. Ç+‘·˝À nø£kÕà‘·T>Ô ± nø£ÿ&çøÏ
XÊ´eTø£sêí X¯«+ |üsT¡ >∑Tq e∫Ã+~. á >∑TÁs¡+ #·÷&Ésê m˝≤ ñ+<√! n+≥÷
eTTì|ü⁄Á‘·T\T \e⁄ìøÏ #·÷|æ+#ês¡T. d”‘ê ‘·qj·TT&ÉT |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl nXÊ«ìï
E≥ºT |ü≥Tº ø=ì qT<äT{Ïô|’ ñqï |ò\ü ø±ìï #·~$q nq+‘·s+¡ ªeTT˝¢Àø±˝¢À
sê|òTü e⁄&ÉT ã\XÊ˝≤?μ nì |üø|£ øü ± qyê«&ÉT. yê] ‘·*¢ e÷Á‘·yT˚ yê]ì
Á|ü d ü $ +∫+<ë? uÛ Ñ ÷ $T ìØ«s¡ ´ yÓ T Æ + <ë? á nXÊ«ìï m˝≤
$&ç|+æ #·T≈£îb˛‘ês√ #·÷kÕÔqT? H˚qT |ü≥Tº ø=qï >∑TÁsêìï ‹]– e<ä*ô|≥ºqì
Á|ü‹q #˚dTü HÔ êïqT. áe÷≥ ‘·|Œæ ‘˚ d”‘· ø£&TÉ |ü⁄q »+‘·Te⁄>± »ìà+∫qf¢!Ò
n<Ûë´j·TeTT-37 607
nì Ä nX¯«+ ø£fió¯ fl ‘·T&ç∫ y˚&TÉ ø√\T>± yÓqTï#·]∫ ô|q’ ñ+&˚ eÁkÕÔìï
yÓT&É≈î£ #·T{ºÏ ns¡{#Ï ≥Ó Tº ≈£î ø£{≤º &ÉT. ª#·÷&É+&ç >∑TÁs¡+ m˝≤ Hê≥´+#˚dTü qÔ ï<√!μ
nì eTTìu≤\≈£î\‘√ nHêï&ÉT.
yês¡+<äs¡÷ uÛÑj·T+‘√ bı{º ìeTTs¡T≈£îHêïs¡T. ª@ sêE >∑TÁs¡+
‘·|Œæ b˛sTTe∫Ã+<√! qTe⁄« ã\e+‘·+>± |ü≥Tº ≈£îHêïe⁄. e∫Ãqyê]øÏ y˚TeTT
\e≈£îe÷s¡T&˚ ã+~Û+#ê&Éì #ÓbÕÔ+μ nì eTTì |ü⁄Á‘·T\T ôV≤#·Ã]+#ês¡T.
y˚Ty˚T Bìì |ü≥Tº ≈£îHêï+. Ç+<äT˝À nqTe÷qy˚TeTT+~? H˚qT j·TeTT&çì
≈£L&Ü •øåÏkÕÔqT. düø£\ øå£Á‹j·TT\qT n+‘·+ #˚kÕÔqTμ nì yê]‘√
n+≥÷+&É>±H˚ nX¯«s¡øø£å M£ s¡T\T |üsT¡ >∑Tq e#êÃs¡T. Áu≤Vü≤àD ≈£îe÷s¡T\qT
#·÷dæ Ms¡T\T <Ûë{Ï>± ªmeÁsê XÊ´eTø£]ìí ns¡{#Ï ≥Ó Tº ≈£î ã+~Û+∫+~μ nì
<äu≤sTT+#ês¡T. |æ\\¢ T uÛj Ñ T· +>± ªnø£ÿ&É ø√|ü+>± #·÷düTqÔ ï u≤\øÏXÀs¡+
y˚T+ e<›+ä ≥THêï ø£{≤º &ÉT yê&çH˚ •øå+Ï #·+&çμ nHêïs¡T.
sêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä bÕeqyÓT+Æ ~. Ç+<äT˝À \e≈£îX¯ó\ n<Ûë´j·T+
neTè‘·+ ø£+f… eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ ~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T ÁX¯eD+ #˚jT· +&ç.
ÁãVü‰àq+<äT&ÉT, l<Ûsä e¡ s¡<Tä &ÉT C≤qø° Vü≤è<äjT· ø£eT\ ÁuÛeÑ Ts¡yTÓ qÆ lsêeTTì
#·]Á‘· n>±<Ûyä TÓ qÆ ~. X¯‘ø· √{ÏXÀ¢ ø£$kÕÔsy¡ TÓ qÆ ~. dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
m\¢|ü &É÷ á sêeTø£<qä∏ T ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
eTT|üŒ~ @&Ée n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+

n<Ûë´j·TeTT - 38
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
<Ûqä Tsê“D≤\T #˚ã÷ì \e⁄&TÉ ì\ã&É>±, yÓqTø£qT+&ç #·‘T· s¡+>∑<fiä ≤\T
$Tqï+fÒ |òüTÀwü‘√ ns¡T<Ó+#êsTT. düø£\sêC≤´~ÛH˚‘·\ eT<Ûä´qTqï
Á|ü#+· &ÉMs¡T&Óq’ X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉTøÏ >∑TÁsêìï |ü≥Tº ≈£îqï yÓq’ + ‘Ó*bÕs¡T. X¯Á‘·T|òTü Tïì
ø£qTôd>’ ‘∑ √ nbÕs¡yTÓ qÆ ôdq’ ´+ XÊ´eTø£sq¡í T ø£≥㺠&çe⁄qï #√≥T≈£î #˚]+~.
Ä&ÉT≈£î+≥Tqï Ä ãTTwæ|⁄ü Á‘·T\qT #·÷∫ >∑TÁsêìï mes¡T ã+~Û+#ês¡T?
nì Á|ü•ï+#ês¡T. |æ\\¢ T uÛj Ñ T· +‘√ #Óe⁄\ô|’ #˚‘T· \T ô|≥ºT≈£îì y˚TeTT
|ü≥Tº ø√˝Ò<ìä Á|üe÷D+ #˚XÊs¡T. ª$\¢+ãT\T <Û]ä +∫q Ä u≤\T&ÉT >∑TÁsêìï
ø£{ºÏy˚kÕ&Éμì #ÓbÕŒs¡T. Ms¡T\+‘ê qe⁄«≈£î+≥÷ u≤\Ts¡T ‘Ó*j·Tø£
≈£î‘·÷Vü≤\+‘√ >∑TÁsêìï ø£{yϺ X˚ Ês¡T. XÊ´eTø£sq¡í T ‘·«s¡>± $&ç|+æ #·+&ç.
njÓ÷<Û´ä ≈£î yÓ[flb˛<ë+. s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT eTqø=s¡≈î£ m<äTs¡T#·÷düT+Ô {≤&ÉT
nHêïs¡T. >∑TÁsêìï $&ç|+æ #·&ÜìøÏ Ms¡T\T |üsT¡ >¬ ‘·>Ô ± meÁsê MTs¡T?
<=+>∑˝≤¢ >∑TÁsêìï $|üŒ&ÜìøÏ e#êÃs¡T. >∑TÁsêìï |ü≥Tº ≈£îì j·TT<Δëì¬ø’
m<äTs¡T#·÷düTHÔ êïqT. MT s¡|Tüò THê<∏Tä &Óes√ yê]‘√ #Ó|Œü +&ç. qqTï MTs¡T
u≤\T&ÉqT≈£î+≥THêïs¡T. ø±ì MT n+<ä]ø° j·TeTT&ÉqT H˚qT. MT nVü≤+ø±s¡
ø£e#êìï ás√E j·TT<Δ+ä ˝À N*à #Ó+&Ü&ÉT‘êqT nì \e⁄&TÉ ôV≤#·Ã]+#·>±
Ms¡T\T nyêø£ÿj·÷´s¡T. düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ á u≤\T&ÉT Áø°&Ü<Ûqä TdüT‡ >¬ ø’ =ì
<ÛÓ’s¡´+>± düyê\T #˚düTÔHêï&ÉT. Mìô|’ X¯g+ Á|üjÓ÷–ùdÔ düø£\Ms¡T\T
eTeTTà#·÷∫ qe⁄«‘ês¡T. ‘·«s¡>± >∑TÁsêìï $|ü≈£îì eTT+<äT≈£î b˛<ë+
|ü<+ä &ç nì nqT≈£îHêïs¡T.
\e⁄ì Á|ü‘ê|ü+ - X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT ã+~Û+#·&+É
>∑TÁsêìï e<ä*ô|≥º&ÜìøÏ Ms¡T\T |üsT¡ –&ç‘˚ \e⁄&ÉT $+{Ïì dü+~Û+∫
‘·«s¡>± e+<ä˝≤~ u≤D≤\T e~* ∫{Ïø˝£ À yê] #˚‘T· \qT $]∫ bÕπsXÊ&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-38 609
eTÁ]Ä≈£î\T ‘·{≤\Tq øÏ+<äsê*q≥¢T Ms¡T\ eTDÏø≥£ T¢ uÛ÷Ñ $Tô|’ sê˝≤sTT.
$T>∑‘ê Ms¡T\+‘ê Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚d÷ü Ô |üsT¡ >¬ ‘êÔsT¡ . K&ZÉ düV≤æ ‘·+>± Ms¡T\
uÛTÑ »<ä+&Ü\qT \e⁄&ÉT ô|<›mä ‘·TqÔ H˚\≈£L˝≤Ã&ÉT. ø=eTà\T ˝Òì e÷qT\e˝…
Ä Ms¡T\T ì\ã&¶Üs¡T. Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚d÷ü Ô ùdq\+<äs÷¡ <ä>s∑Z >¡ ± e#êÃs¡T.
\øå˝£ ≤~ Ms¡T\T yÓqTø£H˚ |üsT¡ >∑Tq e#êÃs¡T. y˚T|ò÷ü \ qT+&ç es¡¸+ <Ûës¡>±
≈£î]dæq≥¢T>± \e⁄&ÉT u≤D≤\T e<ä*‘˚ Ä <Ûë{ÏøÏ X¯Á‘·TX¯sê\˙ï sêdüT\T>±
ÁøÏ+<ä|&ü ܶ sTT. á u≤\T&ÉT |üHïÓ +&ÉT @fi¯fl ÁbÕj·T+˝À ñHêï&ÉT. Mì Á|ü‘ê|ü+
eTT+<äT ø±\T&ÉT ≈£L&Ü ì\e˝Ò&Éì Ms¡T\+<äs¡÷ <ä÷s¡+qT+&ç
ne˝ÀøÏ+#ês¡T. ˇø£sπ yÓ÷ Mìì #·÷ùdÔ Mì >∑Ts¡Te⁄ ãVüQdüeTsúT¡ \ì
‘Ó\TdüTqÔ ï~. n+<äTe\¢H˚ MìøÏ+‘· X¯øÔÏ kÕeTsúê´\T e#êÃsTT. |ü<Vä ‰ü s¡T
nøåöVæ≤DT\ ôdq’ ´+ ˇø£ÿkÕ]>± <ä+&Ó‹HÔ ê, u≤\Tì »sTT+#·&+É me]
‘·s+¡ ø±˝Ò<Tä . \e⁄&TÉ u≤D≤\‘√ Vü≤‘·e÷sêÃ&ÉT. HÓeT*|æ+#Û+· e˝… Ms¡T\+‘ê
#·T≥º÷ #˚s>¡ ± eTVü‰s¡~j ∏ TÆÓ q X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT ô|<›>ä ±πøø£yd˚ ÷ü Ô eTT+<äTø=#êÃ&ÉT.
>∑»ø£fiã‚ sê\˙ï <ä≥+º >± ù|s¡T≈£îHêïsTT. q&ç#+˚ <äT≈£î <ë]˝Ò<Tä . ô|<›ôä |<›ä
Ms¡T\ì ù|s¡Tã&¶Éyês¡+‘ê H˚\sê˝≤s¡T. Áù|‘ê\ìï+{Ïì <ë≥T≈£îì
eTT+<äT≈£î]ø±&ÉT X¯Á‘·T|òüTTï&ÉT. u≤\Tì #·÷&É>± s¡|òüTTq+<äqTì
eTs√s¡÷|ü+˝À ñHêï&ÉT nqT≈£î+≥÷ ª˙yÓe]_&¶eÉ ⁄. ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ ùdqqT
eT≥ºTu…{º≤e⁄. Hê <ÛÓ’s¡´kÕVü≤kÕ\T #·÷|æ ìqTï Ç|ü&ÉT ø£]ƒq+>±
•øåkÏ ÕÔqHêï&ÉTμ. ã<äT\T>± \e⁄&ÉT ªdæ+Vü≤+ e<›≈ä î£ eT<äyTÓ øÏÿ e∫Ãq @qT>∑T,
>∑sT¡ &ÉTì u≤VüQã+<Û+ä ˝À ∫øÏÿq bÕeTT ‹]– øπ eå T+>± m˝≤ yÓfifl¯ >∑\e⁄?μ
nì Á|ü•ï+#·>± X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT $+{ÏøÏ u≤D≤ìï m≈£îÿô|{ºÏ Äø£sêí +‘·+ kÕ]+∫
\e⁄ìô|’ e~˝≤&ÉT. d”‘ê|ü⁄Á‘·T&ÉT øåD£ +˝À <ëìì uÛ+Ñ >∑|]ü #ê&ÉT. ‘·<Tä |ü]
◊<äTu≤D≤\T e<ä\>± yÓ+≥H˚ yê{Ïì K+&ç+#ê&ÉT. |æ<|ä ü $TøÏÿ* ø√|ü+‘√
X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT q÷s¡Tu≤D≤\qT >∑T|æŒ+#·>±, \e⁄&TÉ e~*q u≤D≤\≈£î Äø±X¯+
610 lsêeT$»j·T+
ø£|Œæ y˚jT· ã&ç+~. ùdHê düV≤æ ‘·+>± ø¬ øπ’ sTT ‘·qj·TT&ÉT y˚dqæ yê&çjTÆÓ q
X¯ÁkÕÁkÕÔ\qT \e⁄&ÉT yÓ+≥H˚ #Û~˚ +#ê&ÉT. |üse¡ T dü+ø£≥dú‹æ ì >∑eTì+∫
X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT ‘·qøÏ∫Ãq ìsê«D u≤D≤ìï ‘·÷D°s+¡ qT+&ç
yÓ*øÏrXÊ&ÉT. y˚T|ò÷ü \ #ê≥T qT+&ç yÓTs¡T|ü⁄˝≤ yÓTs¡TdüTqÔ ï Ä ~e´u≤D≤ìï
$+{ÏøÏ dü+~Û+∫ \e⁄ìô|ø’ Ï e~˝≤&ÉT. Ä u≤D≤ìï #·÷&É>±H˚ \e⁄&ÉT Ç~
K+&ç+#·e\dæ+~ ø±<äT. Bì ìyês¡D√bÕj·T+ ≈£îX¯ó&çøÏ e÷Á‘·+ ‘Ó\TdüT.
Hê ÁbÕDs¡ø≈£å î£ &Óq’ ≈£îX¯ó&ÉT |ò˝ü ≤\T ‘˚e&ÜìøÏ <ä÷s¡+>± yÓfi≤fl&ÉT. á
u≤D≤ìï H˚qT mqï{Ïø° ‘·|Œæ +#·Tø√˝ÒqT nì ‘Ó*dæ |üse¡ T<Ûs’Ó ´¡ XÊ*jÓTÆ q
\e⁄&ÉT ˇø£ ~e´u≤D≤ìï e~˝≤&ÉT. Ä u≤D+ X¯Á‘·T|òTü Tïì ~e´u≤D≤ìï
dü>+∑ K+&ç+∫+~. $T>∑‘ê dü>+∑ \e⁄ì Vü≤è<äj÷· ìøÏ >∑T#·TÃø=q>± \e⁄&ÉT
H˚\ô|ã’ &ç eT÷]ä˝≤¢ &ÉT. s¡ø+Ô£ <Ûës¡˝’… Ádü$+∫+~. ø£fió¯ fl, eTTKeT+‘ê
s¡ødÔ£ øæ eÔ£ TsTTHêsTT. ñ#êä«dü ìXÊ«kÕ\T dü+|üPsí+¡ >± ì*∫b˛j·÷sTT.
•K˝ÀqT+&ç s¡ø+Ô£ ã&Éã&Ü ø±]+~. ÁbÕD≤\‘√ $T–*q Ms¡T\T ô|<›ä
m‘·TÔq dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚dü÷Ô øÏXÀs¡+ |ü&çb˛sTT+<ä+≥÷ \e⁄ì e<›ä≈£î
|üsT¡ >¬ ‘êÔsT¡ . <ä÷s¡+ qT+&ç #·÷düTqÔ ï ˇø£&TÉ n‘·&TÉ Hê≥ø£e÷&ÉT‘·THêï&Éì
n]#ê&ÉT. Ç+‘·˝À X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT s¡<+ä∏ ~– \e⁄ì e<›≈ä î£ e#êÃ&ÉT. <ä>s∑Z ¡
≈£Ls¡TÃì á u≤\Tì ø£qï‘·*¢ »qà <Ûqä ´yÓTqÆ ~. s¡‘êïìï Á|üd$ü +∫+<ä+≥÷
#˚‹˝ÀøÏ m‘·T≈Ô î£ Hêï&ÉT. XÊ´eTdüT+<äsT¡ &ÉT, Äø£sq¡í j·TqT&ÉT, ÄC≤qTu≤VüQ&ÉT,
düTVü‰dü´e<äqT&ÉT nsTTq X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT ˙s¡T‘Ó∫à \e⁄ì eTTK+ô|q’ Tqï
s¡ø±Ôìï ‘·T&ç#ê&ÉT. #·T≥º÷ ñqï Ms¡T\+‘ê s¡|Tüò TMs¡Tì s¬ +&Ée ne‘ês¡eTì
ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T. á‘·&ç ø=s¡≈î£ ‘·*¢ $|üØ‘·+>± <äT:œdüT+Ô <äì nqT≈£îHêïs¡T.
u≤\Tì #·÷∫ Áù|eT bı+–bıs¡\>± X¯Á‘·T|òüTTïì qj·THê\T nÁX¯ó
|üP]‘ê\j·÷´sTT. u≤\Tì sêeT#·+Á<äTìøÏ #·÷|æ+#ê\ì s¡<∏ä+˝À
|üsT¡ +&Éu≥… Tº ≈£îì XÊ´eTø£sq¡í T rdüTø=ì y˚>+∑ >± yÓ[flb˛j·÷&ÉT. yê<ë´\
n<Ûë´j·TeTT-38 611
yÓ÷‘·˝À eTVü‰dæ<TäΔ \T kÕ~Û+∫q dæ<TäΔ ì e˝… X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT Äq+<ä+ |ü≥˝º øÒ £
‹]–yÓfi≤fl&ÉT.
Çø£ÿ&É |æ\\¢ T |üsT¡ >¬ ‹Ô C≤qøÏ e<›≈ä î£ yÓ[fl ªe÷‘ê! MT \e⁄ì |ü&>É ={ºÏ
s¡<+ä∏ ˝À rdüTø¬ fi≤fls¡Tμ nì #ÓbÕŒs¡T. $wüjT· eT+‘ê $ì C≤qøÏ eT÷]ä*+¢ ~.
˝À_ÛøÏ ‘·q <Ûqä + <=+–*+#ês¡ì ‘Ó*j·T>±H˚ ÁbÕD≤\˙ï dü+Ô _Û+∫q≥¢T
d”‘· ø£fe…º ˝… ìX‚Ãwº‘æ · nsTT >∑T+&Ó\T u≤<äT≈£î+≥÷ ÄÁø£+~+#·kÕ–+~.
ªH˚qT nHê<∏qä T, ã\V”≤qTsê\qT, |üs<¡ •˚ ì. øπ e\+ _ø±]ì. Hê˝≤+{Ï
nX¯≈î£ sÔ ê*øÏ n<äèwºeü XÊ‘·TÔ Ç<›sä T¡ _&¶\É T ø£*>±s¡T. Ç<›]ä ˝À ˇø£]ì mes√
ìs›¡j·T>± rdüT¬øfi≤fls¡T. |üPs¡«ø£s¡à<äTwüÿè‹|òü\+ Ç|ü&ÉT nqTuÛÑyêìøÏ
e∫Ã+~. n‹ ìs¡à\yÓTqÆ eTTK_+ã+‘√, n+<äyTÓ qÆ $XÊ\ qj·THê\‘√
n‘·´+‘· ø√eT\T&Óq’ Hê _&¶É >±j·÷\T #·÷ùdHÔ ˚ eTq˝Ò&TÉ . yêìô|’ u≤D+
y˚dqæ yêì ø£fió¯ fl ù|*b˛e⁄>±ø£!μ nì düTVü‰dü´e<äq nsTTq d”‘· u≤\Tì
‘·\#·T≈£îì ‘·\&¢ *ç +¢ ~. ªHê _&¶É n‘·´+‘· ã\V”≤qT&ÉT. ø£+<äeT÷˝≤˝‘√
Áã‹πøyêìøÏ m~]+#·>\∑ ã\yÓT˝≤ edüT+Ô ~? u≤\Tìô|’ X¯g+ y˚dqæ yê&ÉT
øåÁ£ ‹j·TT&ÉT ø±<äT. eTTwüÿs¡T&Ó’ e⁄+{≤&ÉT. nø£ÿ&É me]¬øH’ ê m+<äTe\¢ <äjT·
ø£\T>∑˝<Ò Tä ? Hê˝≤+{Ï <ä]Á<äTsê* <ÛHä êìï me&√ bÕ|æ ìs›j ¡ T· >± <=+>∑‘q· +
#˚XÊ&ÉT. Hê˝≤+{Ï >∑T&¶<ç ëì ø£fq…º T ã\e+‘·+>± rdüTø¬ [fl me&√ bÕ|æ
ns¡D´+˝À bÕs¡yX˚ Ê&ÉT. Hê s¬ ø£ÿqT q]øÏyX˚ Ê&ÉT. Hê ø£fifl¯ qT |”øπ XÊ&ÉT. Hê
ø£\Œeèøå±ìï ô|ø£*+#ê&ÉT. ‘·+Á&çjTÆÓ q yê©àøÏ eTTì ≈£L&Ü á düeTj·T+˝À
bÕ‘êfi≤ìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. Hê≈£î nqsú+¡ yê{Ï*+¢ ~. H˚qT me]‘√ #Ó|ü ≈£îH˚~.
≈£îX¯ó&ÉT eHêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT. Ç|ü&ÉT |üsT¡ >∑Tq yÓfifl‚ yê¬ses¡T? Hê _&¶É
\e⁄ì Hê‘√ ø£*ù|yê¬ses¡T?μ nì ≈£î$T*b˛sTT+~.
≈£îX¯ó&ÉT ns¡D´+˝À ‹]– edüT+Ô &É>± n|üX≈¯ î£ Hê\T m<äTs¡j÷· ´sTT.
ø±fi¯ófl yÓTT<›Tä u≤sêsTT. nsTTq|üŒ{Ïø° |üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. Ä e≥Te⁄≈£î
612 lsêeT$»j·T+
ø£{˝Ï À øö|”q+ XÀ_Û+∫+~. ‘·\ô|q’ Tqï •K >±*øÏ s¬ |üs¬ |ü˝≤&ç+~. ‘·*¢
Äø£*‘√ e⁄+≥T+<äì |üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. |üs≈¡í î£ {°s+¡ ˝À Á|üy•˚ +∫ ªe÷‘ê
‘·eTTà&ÉT mø£ÿ&çøÏ yÓfi≤fl&ÉT? á s√E Hê≈£î m<äTs¡Tsê˝Ò<Tä . Ä&ÉT‘·÷ mø£ÿ&É
≈£Ls¡TÃHêï&√ @yÓ÷!μ nHêï&ÉT. eTT˝¢Àø±~Û|‹ü sêDÏjTÆÓ q d”‘· ÄÁø√X¯+‘√
s√~dü÷Ô ªá s√E |üsêsTTsêE e∫à ˙ ‘·eTTàì ã+B>± |ü≥Tº ø¬ fi≤fl&ÉT.
˙y˚ n‘·&øç Ï s¡ø≈£å î£ &Ée⁄. ìH˚ï nqTøåD£ + ‘·\#·T≈£î+≥÷ ÁbÕD+ e<ä\>∑\&ÉT.
˙e⁄ ‘·«s¡>± yÓfió¯ flμ nì |ü\Tø£>± ≈£îX¯ó&ÉT <Ûqä Tsê“D≤\T >¬ ø’ =ì C≤qøÏøÏ
kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+ #˚dæ dü<TäZ s¡T <˚e⁄\≈£î »j·TeT+≥÷ »j·T»j·T<Ûë«Hê\T
#˚XÊ&ÉT. >∑Ts¡THêeT eT+Á‘·+ »|æd÷ü Ô düsê«+>±\≈£î $uÛ÷Ñ ‹ sêdüT≈£îHêï&ÉT.
‘·*¢ m<äTs¡T>± ì*∫, ªÇ+Á<ä#+· Á<ä≈î£ uÒsT¡ \T, ÁãVü≤à$wíßü eTùV≤X¯«s¡T\T m<äTs¡T
ì\∫Hê H˚qT ˙ ≈£îe÷s¡T&ÉH‘’Ó ˚ ás√E Hê ã˝≤qï+‘ê Á|ü<]ä Ù+∫ yê]ì
Hê u≤D+‘√ eTTø£ÿ\T #˚kÕÔqT. j·TT<Δsä +¡ >∑+˝À s¡<ë∏ \qT, ≈£î+»sê\qT
‘·Tì$T X¯Á‘·Te⁄\qT •øå+Ï ∫ ‘·eTTàì $&ç|kæ ÕÔqTμ n+≥÷ Ä »>∑C{…® Ϻ ‘·*ø¢ Ï
qeTdüÿ]+∫ ‘·«s¡>± yÓ[flb˛j·÷&ÉT.
≈£îX¯óì Á|ü‘ê|ü+ - \e⁄ì $yÓ÷#·q+
@qT>∑T\ C≤&É |ü≥Tº ≈£îì dæ+Vü≤+ \+|òTæ +∫q≥¢T, düsêŒ\qT yÓ<Tä ≈£î‘·÷
>∑sT¡ &ÉT&ÉT ø√|ü+>± |üsT¡ –&çq≥¢T <ä÷s¡+>± ôdH’ ê´ìï #·÷∫ ≈£îX¯ó&ÉT ô|qTπøø£
y˚dæ ªÄ>∑+&ç! Ä>∑+&ç! <=+>∑˝≤¢ >± Hê edüTeÔ ⁄qT rdüTø¬ fi¯ó‘·THêïs¡T. <=+>∑\qT
•øå+Ï ∫q≥¢T MT #˚‘T· \T, ø±fi¯ófl q]øÏ #Ó$ eTT≈£îÿ ø√dæ $TeTTà\qT •øåkÏ ÕÔqTμ
nì ô|<›>ä ± n]#ê&ÉT. ùdHêdüeTT<ëj·TeT+‘ê ø£\es¡|&ü ç yÓqTø£ edüTqÔ ï
Ms¡Tì #·÷#ês¡T. Ä sê»düeTT, |òüTqXÊ´eTdüT+<äs¡Tì #·÷∫ ¬s+&Ée
sê|òTü e⁄&ÉqT≈£îHêïs¡T. |üHï˚ +&˚fifl¯ u≤\Tì #·÷∫ Ms¡T\+‘ê eDÏøbÏ ˛j·÷s¡T.
$T–*q yê]ì≈£L&Ü n+‘·+ #˚jT· {≤ìøÏ e#êÃ&Éì ˇø£sH¡ êïs¡T. ≈£îX¯ó&ÉT
n<Ûë´j·TeTT-38 613
$+{Ïì m≈£îÿô|{ºÏ ˇø£ ~e´u≤D≤ìï e<ä\>± X¯se¡ s¡¸+ ≈£î]dæ+~. ôdH’ ê´~Û|‹ü
ôdq’ ´+‘√ düV‰ü yÓqT~]– u≤Des¡¸+ ≈£î]|æd÷ü Ô u≤\ø±! ìqTï øåD£ +˝À
|ü{Ϻ njÓ÷<Û´ä ≈£î rdüT≈£îìb˛‘êqHêï&ÉT. |ü~ <ës¡TDyÓTqÆ yê&ç u≤D≤\qT
≈£îX¯óìô|’ Á|üj÷Ó –+#·>±, eT÷sâT¡ &ÉT mìï e÷{¢≤&çHê |ü+&ç‘T· &ÉT ˇø£ÿ
e÷≥‘√ K+&ç + ∫q≥¢ T , >∑ + >±»˝≤ìï ‘êø£ > ±H˚ bÕbÕ\˙ï
eT≥Te÷j·TeTsTTq≥¢T, ≈£îX¯ó&ÉT ˇø£ÿ u≤D+‘√ #Û~˚ +∫ yÓ+≥H˚ ‘=$Tà~
u≤D≤\qT e~˝≤&ÉT. Hê\T>∑T u≤D≤\T >∑TÁsê\qT, ˇø£{Ï ùdHê|ü‹ s¡<ë∏ ìï
eTTø£ÿ\T #˚kÕsTT. $T–*q u≤D≤\˝À ˇø£{Ï #êbÕìï, ˇø£{Ï ø£e#êìï
X¯Øs¡+ qT+&ç y˚sT¡ #˚dæ $s¡<Tä∏ ì #˚kÕsTT. |æ<|ä ü q&É#T· ≈£î+≥÷ ñqà‘·yÔ TÓ qÆ
dü÷ø£s+¡ dæ+Vü≤+ô|ø’ Ï e∫Ãq≥ºT ≈£îX¯óìô|ø’ Ï sê>± s¬ +&ÉTu≤D≤\‘√ s¬ +&ÉT
#˚‘T· \T q]øÏ, yÓ+≥H˚ ˇø£ ~e´u≤D+‘√ •s¡dTü ‡qT m>∑s>¡ ={º≤&ÉT. ùdHê|ü‹
eTs¡D+Ï #·>±H˚ ˇø£ÿkÕ]>± Vü‰Vü‰ø±sê\T #Ó\sπ >±sTT. ùdHê|ü‹ k˛<äsT¡ &ÉT
Hêπ>+Á<äT&ÉT j·TT<ΔëìøÏ e#êÃ&ÉT. $<äT´Å‘êŒj·TyÓTqÆ Çs¡Te~ u≤D≤\T
Hêπ>+Á<äT&ÉT e<ä\>± Ä u≤D≤\ ‘˚»düT‡≈£î Äø±X¯eT+‘ê yÓ\T>∑T ì+&ç+~.
d”‘êq+<äqT&ÉT ˇπøHêeT+‘√ eTVü‰bÕ‘·ø±ìï uÛdÑ àü +#˚dqæ ≥ºT ˇø£ÿu≤D+‘√
yê{Ïì qT>ZT∑ #˚XÊ&ÉT. ˇø£ÿ ns¡#Δ +· Á<äu≤D+‘√ Hêπ>+Á<äTì •s¡dTü ‡ K+&ç+∫,
˝…øÿ£ ˝Òqìï u≤D≤\T ≈£î|æŒ+#·>± mes¡÷ eTT+<äT≈£î sê˝Ò<Tä . Ç+‘·˝À >±*ø£+fÒ
y˚>+∑ >± ø¬ øπ’ sTT q+<äqT&ÉT eTT+<äTø=#êÃ&ÉT. yÓTs¡T|ü⁄e+{Ï Á|üø±X¯e+‘·yTÓ qÆ
u≤D≤\qT yÓ+≥H˚ e]¸+#ê&ÉT.
#·‘T· s¡T&ÉsTTq sê|òTü e⁄ì |ü⁄Á‘·T&ÉT yê{Ïqìï+{Ïì |æ+&ç#d˚ æ y˚T|òTü +e˝…
X¯Á‘·T|òTü Tï <äfi≤\ô|’ X¯se¡ èwºæ ≈£î]|æ+#·>± düT&ç>±*øÏ y˚T|ò÷ü \T q•+∫q≥¢T,
|üs«¡ ‘·•Ks¡+ô|’ eÁ»|ò÷ü ‘·+ |ü&≥ɶ Tº , X¯Á‘·T|òTü Tïì >∑T+&Ó\ô|’ >∑T#·TÃø=q>±
X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT H˚\≈£L˝≤&ÉT. ‘·<Tä |ü] ≈£îX¯ó&ÉT #·T≥º÷ |ü]øÏ+#·>± ~qø£sT¡ ìøÏ
n+<Û ä ø ±s¡ eTTK+ #· ÷ |æ + #· ˝ Ò q ≥º T , m~]+#˚ yê¬ s es¡ ÷ ˝Ò s ¡ T .
614 lsêeT$»j·T+
c˛&ÉX¯|ü<äà<äfi≤\qT, <˚X¯<˚XÊ\sêE\qT n–ï >∑&¶çì eTdæ#˚dæq≥¢T
eT≥ºTu…{≤º &ÉT. ≈£îX¯ó&ÉT #êbÕìï ‘=&ÉT>∑T˝À ô|{º≤&ÉT. j·÷õ„≈î£ &ÉT n–ïøÏ
n#êä<qä #˚dqæ ≥¢T, yÓTs¡T|ü⁄ y˚T|ò÷ü \ #ê≥Tq <ë–q≥¢T, ãVæ≤wüÿs¡D bı+~q
Á>±eT+˝Àì eT+~s¡ + e˝… s¡ < ∏ ë \ìï X¯ S q´+>± ø£ q ã&¶ Ü sTT.
kÕø屑êÿs¡+ø√dü+ kÕ<Û≈ä î£ &ÉT ‘·‘êÔ«qï+‘ê düeTÁ>∑+>± XÀ~Û+∫q≥¢T, \e⁄ì
ø±s¡D+>± ≈£îX¯ó&ÉT s¡<ë∏ \˙ï yÓ‘ø· ±&ÉT. X¯Á‘·T|òTü Tïì Á|ü<ëÛ qs¡<+ä∏ ˝À eT÷]ä*q¢
˝e⁄&ÉT ø£ì|æ+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ ≈£îX¯ó&ÉT \e⁄ì m‘·TøÔ =ì øö>∑*+#·T≈£îHêï&ÉT.
Ç+‘·˝À \e⁄&ÉT ø£qTï\T ‘Ós∫¡ , k˛<äsT¡ ì e<äHêìï $˝ÀøÏ+∫ yÓ+≥H˚
ô|ø’ ˝Ï ∫Ò ì\ã&ç, X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT mø£ÿ&É≈î£ bÕ]b˛j·÷&Éì n&ç>±&ÉT. ≈£îX¯ó&ÉT
ªˇπs! ˙e⁄ #ê˝≤ ÁX¯$T+#êe⁄ nHêï&ÉT. ã<äT\T>± \e⁄&ÉT ìqTï #·÷&É>±H˚
ø£weüº T+‘ê düeTdæb˛sTT+~. eTq+ XÊ´eTø£sq¡í T yÓ+≥u…≥Tº ≈£îì ÄÁX¯e÷ìøÏ
b˛<ë+μ nHêï&ÉT. ≈£îX¯ó&ÉT ªn˝≤ b˛≈£L&É<Tä . Ç|ü&ÉT j·TT<ΔëìøÏ #ê˝≤eT+~
ekÕÔsT¡ . yê]q+<ä]˙ j·TT<Δ+ä ˝À »sTT+∫ ‘·<Tä |ü] >∑TÁsêìï rdüT≈£îì
‘·*¢ <äsÙ¡ q+ #˚dTü ≈£î+<ë+μ nì nHêï&ÉT. \e⁄&ÉT ªnjÓ÷<Û´ä ≈£î yÓ[fl sêC…q’
sê|òTü e⁄ì |ü≥Tº ≈£îì yê©àøÏ #·sD¡ ≤\≈£î düeT]ŒkÕÔeTì |ü+<Ó+ø±<›ëe÷μ
nì n&ç>±&ÉT.
\ø£ÎDTì‘√ j·TT<Δ+ä
‘·<äq+‘·s¡+ XÊ´eTø£sí¡qT eèøå±ìøÏ ø£{ºÏ <ÛäqTsê“D≤\T ¬>’ø=ì
njÓ÷<Ûë´e÷sZ+¡ yÓ|’ ⁄ü #·÷dü÷Ô Çs¡Te⁄s¡÷ ì\ã&¶Üs¡T. >±j·T|ü&qç $T–*q
ôdì’ ≈£î\T ø=+<äsT¡ njÓ÷<Û´ä ≈£î |üsT¡ >∑Tq yÓ[fl sê|òTü e⁄ìøÏ düø\£ eè‘êÔ+‘·+
ìy˚~+#ês¡T. düôd’q´+>± X¯Á‘·T|òüTTïì j·TT<Δä+˝À |üHÓï+&˚fi¯fl Áu≤Vü≤àD
u≤\T]s¡Te⁄s¡T dü+Vü≤]+#ês¡T. j·T»„eT+&É|+ü ˝À s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ‘·eTTàì
düe÷#ês¡+ $ì #˚‹˝Àì ÄVüQ‹ì e~˝Òdæ H˚\ô|’ <=s¢ê&ÉT. ø£fi˝¯¢ À ˙s¡T
n<Ûë´j·TeTT-38 615
<Ûës¡>± Ádü$+#·>± \ø£ÎDuÛsÑ ‘¡ T· \T, $;ÛwDü , Vü≤qTeT‘Y, düTÁ^e⁄\T á
yês¡$Ô ì ‘·\&¢ ˝ç ≤¢ s¡T. j·TC„≤ìøÏ $|òTü ï+ yê{Ï*+¢ ~. eTVü‰Ms¡T&Óq’ X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT
eTs¡D+Ï #ê&ÉT. Ç+‘·˝À sêJeqj·TqT&ÉT \ø£ÎDTì‘√ X¯Á‘·T|òTü Tïì e+{Ï
s¡DBÛsT¡ ì ãTTwæ≈î£ e÷s¡T\T j·TT<Δ+ä ˝À dü+Vü≤]+#ês¡T. nbÕs¡yTÓ qÆ ôdH’ ê´ìï
rdüT≈£îì k˛<äsT¡ ì ø√dü+ yÓ+≥H˚ yÓfifl¯ e\dæ+~ nHêï&ÉT. lsêeT#·sD¡ ≤\≈£î
qeTdüÿ]+∫ yêj·TTy˚>+∑ ‘√ \ø£ÎDT&ÉT #·qT<Ó+#·>±, yÓ+≥ nbÕs¡yTÓ qÆ
#·‘·Ts¡+>∑<äfi≤\T nqTdü]+#êsTT. |ü<äTHê\T>∑T Á>±e÷\ yÓ&É\TŒq
$dü]Ô +∫q ùdHê düeTTÁ<ä+‘√ düV‰ü , yêj·TTy˚>+∑ ‘√ \ø£ÎDT&ÉT s¡Ds¡+>±ìøÏ
e#êÃ&ÉT. ùdHê|ü‹ ø±fi¯õ‘·TÔ kÂ$TÁ‹ e<›≈ä î£ $#˚Ãj·T>±, <ë]˝À yê]øÏ
X¯•Ä~‘·T´\e˝… \e≈£îX¯ó\T >√#·]+#ês¡T. Çs¡Te⁄s¡T XÊ´eTesíd¡ Tü +<äsT¡ \T,
|üHïÓ +&ÉT @fi¯fl |üduæ ≤\Ts¡T, #˚‹˝À <Ûqä Tsê“D≤\T >¬ ø’ =ì <Ûs’Ó ´¡ +>± m<äTs¡T
#·÷&ÉkÕ>±s¡T. ‘·eTTàì eTqdüT‡ ‘Ó\TdüTø√e{≤ìøÏ Ms¡T&Ó’q ≈£îX¯ó&ÉT
ªnX‚wyü TÓ qÆ ùdq e∫Ã+~. yê] Á|ü‘ê|ü+ $X‚w+ü >± ø£q|ü&TÉ ‘·Tqï~. ùdHê|ü‹
#·‘T· s¡T&ÉT. ø√bÕy˚X+¯ ‘√ s¡<yä∏ TÓ øÏÿ <ës¡TDyÓTqÆ j·TT<Δ+ä #˚kÕÔ&TÉ . eTq≈£î
‹]– »sTT+#·q\$ø±<äTμ nì n<Ûs’Ó ´¡ e#·Hê\T |ü\Tø£>± \e⁄&ÉT ª˙e⁄ Hê
yÓ+≥ s¡øD£å >± e⁄+fÒ Hê≈£î nbÕs¡+>± ã\+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. düsd¡ «ü ‹
yÓ+≥ e⁄+fÒ ø£]qƒ |ü<ë\ uÛ≤e+ yÓ+≥H˚ düTŒ¤]+∫q≥¢T, ˙ n+&É #·÷#·T≈£îì
H˚qT X¯Á‘·Te⁄\qT ìØ«s¡´+ >±$kÕÔqT. n>∑düTÔ´ì #·÷&Éø£ düeTTÁ<ä+
>∑]+® #·e#·TÃ. ˙e⁄ eTèπ>+Á<äT&Ée⁄. »+ãTø£+ ˙ e<›≈ä î£ e∫Ã+~. Nø£{Ï
dü÷s¡T´ì >¬ *ùd,Ô uÛ÷Ñ ‘ê\T j·TeTTì $T+–‘˚ j·TT<Δ+ä ˝À ˙e⁄ #Ó|Œæ +~
ì»eTe⁄‘·T+~. nHêï! Äø±X¯+ m+&Ée÷$˝À eTTì–b˛e&É+, >±*ì
uÛ÷Ñ >√fi¯+˝À ã+~Û+#·&+É kÕ<Û´ä eTsTT‘˚, Ä ôdq’ ´+ ˙ eTT+<äT j·TT<Δ+ä
#˚dæ »sTT+#·e#·TÃ. nHêï! Hê<=ø£ nqTe÷q+. ÄÁX¯eT+ e<›ä |òTü Às¡jT· T<Δ+ä
»]–q|ü⁄&ÉT Hê <Ûqä TdüT‡ m+<äT≈£î $]–+~μ nì n&ç>±&ÉT.
616 lsêeT$»j·T+
Ç+‘·˝À ôdq’ ´eT+‘ê ªªu≤\Ts¡qT |ü≥Tº ø√+&ç. eTq ø£qT#·÷|ü⁄ <ë{Ï
yêfi¯ófl mø£ÿ&É≈î£ b˛>∑\s¡T? |ü≥Tº ø√+&çμμ n+≥÷ ô|ø’ Ï sêkÕ>±s¡T. Ms¡T*<›sä ÷¡
ôdH’ ê´qï+‘ê >∑&bç¶ ˛#·˝≤¢ #·÷dü÷Ô ì\ã&¶Üs¡T. ≈£îX¯ó&ÉT á düeTj·T+˝À
eTq≈£î <Ûqä TdüT‡ me]kÕÔsT¡ ? dü÷s¡T´ì <Ûqä TdüT‡ø√dü+ ÁbÕ]ú+#·eTHêï&ÉT.
sê|òTü e⁄ì |ü⁄Á‘·T*<›sä ÷¡ @ø£ìw˜‘ü √ }s¡«Δ e<äqT˝…’ dü÷s¡T´ì Äsê~Û+#ês¡T.
ª»j·T»j·T ‘·yÓ÷HêX¯ø±! düVü≤ÁdüøÏs¡D≤! n+ãs¡ #·÷&ÜeTD°!
dü÷s¡´Hêsêj·TD≤! Je$T[+<ä ã+<Ûä $yÓ÷#·Hê! Vü≤è<äjT· <äfiÁ¯ |üø±X¯ø±!
ø£qø£uÛÑ÷wæ‘·yÓTÆq @ø£#·Áø£s¡<∏ä+˝À dü|üÔeTTK nXÊ«\‘√ ãVüQy˚>∑+>±
ns¡ ì eTTwü + ˝À nbÕs¡ y Ó T Æ q s¡ < ∏ ë ìï eTH√y˚ > ∑ + ‘√ #· ] kÕÔ e ⁄.
Ä~|ü⁄s¡Twüß&Ée⁄.ì]«ø±s¡T&Ée⁄. ÁãVü≤à $wíüß eTùV≤X¯«s¡T\T ì»+>± ˙
dü«s¡÷|ü⁄˝Ò. düs«¡ Á|üø±X¯≈î£ &Ée⁄. Ä~‘·T´&Ée⁄. düø\£ s√>±\qT <äT:U≤\qT
uÛj
Ñ ÷· \qT Vü≤]kÕÔe⁄. $X¯«B|üø±! $X¯«bÕ\ø±! Á‹uÛTÑ eqH˚Á‘ê! Á|üø±X¯ø±!
ø±˝≤‘·àø±! ø±\s¡÷bÕ!μ nì düT‹Ô +#ês¡T. Ä u≤\≈£î\ ÁbÕsúq¡ $ì yÓ+≥H˚
dü÷s¡T´&ÉT Á|üdqü ïyÓTÆ nøåj
£ T· +>± <Ûqä Tsê“D≤\qT Äø±X¯ e÷sZ+¡ qT+&ç uÛ÷Ñ $Tô|’
y˚XÊ&ÉT. dü÷s¡T´ìøÏ kÕcºÕ+>∑qeTkÕÿs¡+ #˚dæ <Ûqä Tsê“D≤\T >¬ ø’ =ì (yê©àøÏ)
>∑Ts¡T<Ûë´q+ |üP]Ô#d˚ æ dü÷sê´sê<Ûqä #˚XÊs¡T. e÷ dü<TäZ s¡Te⁄\T nK+&É
Á|üC≤„ e+‘·T\T. øåD£ +˝À ÁãVü‰à+&Üìï >¬ \ee#·Tà nì ñ‘·‡Væ≤+#ês¡T.
\e⁄&ÉT á s√E j·TT<Δ+ä ˝À eTq ø√]ø£ |üP]Ôø±e#·TÃq+≥÷ dü÷s¡´<ä‘yÔ· TÓ qÆ
ø√<ä+&Üìï rdüT≈£îì ‘·«s¡>± e#êÃ&ÉT. Ä düeTj·÷q kÂ$TÁ‹ ôdq’ ´eT+‘ê
nø£ÿ&çøÏ #˚]+~. yê]s¡Te⁄] >∑T] ‘·|Œü <äT. y˚dqæ u≤D+ e´sú+¡ ø±<äT.
|ü<ë‹, nX¯«, >∑», s¡<ë∏ \T, ˇø£ÿkÕ]>± $]–|ü&ܶ sTT. me¬sH’ ê <Ûqä TdüT‡
m≈£îÿô|&ç‘,˚ yê] uÛTÑ »+ yÓ+≥H˚ $]–|ü&~˚ . eTDÏø≥£ T¢ K&Z+É ‘√ düV‰ü
H˚\≈£L˝≤sTT. \øå\£ •s¡dTü ‡\‘√ yês¡T uÛ÷Ñ $Tì |üPõ+#ês¡T. s¡ø|Ô£ ⁄ü fÒsT¡ \T
Á|üeVæ≤+#êsTT. ø£fiã‚ sê\T n+<äT˝À ø=≥ºTø=ìb˛kÕ>±sTT. nbÕs¡yTÓ qÆ
n<Ûë´j·TeTT-38 617
Ms¡T\qT dü+Vü≤]+#ês¡T. ø±fi¯õ‘·T‘Ô √ kÂ$TÁ‹ yê]s¡Te⁄s¡÷ ˇø£#√≥
e⁄+fÒ ø£˝≤Œ+‘êìøÏ ≈£L&Ü yê]ì »sTT+#·≥+ kÕ<Û´ä +ø±<äT. ndü+U≤´ø£yTÓ qÆ
ôdH’ ê´ìï rdüT≈£îì nÁ>∑Eì #·T≥ºTeTT≥ºT. ∫qïyêìì H˚qT |ü≥Tº ≈£î+{≤qT.
yÓ+≥H˚ ôdH’ ê´ìï s¬ +&ÉTuÛ≤>±\T>± #˚dæ Çs¡Te~ Hê\T>∑T e\j·÷\T #˚XÊs¡T.
>∑&¶çb˛#· n–ïì #·T≥ºTeTT{ºÏq≥ºT, qø£ÿ ô|<›ä|ü⁄*ì, düsêŒ\T >∑s¡T&çì
ã+~Û+∫q≥¢T, kÂ$TÁ‹ ˝e⁄ì #·T≥ºTeTT{º≤&ÉT. ø±ì Á|ü‹C„≤bÕ\≈£î&ÉT,
Ms¡T&ÉT nsTTq ˝e⁄&ÉT #êbÕìøÏ X¯sêìï m≈£îÿô|{ºÏ #·Áø±ø±s¡+ ‹|æŒ
@ø£<ëÛ {Ï>± u≤D≤\T e~˝≤&ÉT. yê©àøÏ ~e´eT+Á‘·+ <Ûqä ´yÓT+Æ ~. ˇø£ÿ
u≤D+‘√ ø√{ÏXs¯ ê\qT n+<ä]ô|’ y˚dæ sê|òTü edüT‘·T&ÉT n<äT“¤‘+· >±$+#ê&ÉT.
s¡|Tüò T|ü‹ $TÁ‘·T&Óq’ ªs¡T~Ûμ nH˚ sêøåd£ Tü &ÉT, eTVü‰ã\e+‘·T&ÉT Äø±X¯+˝À
m–]e∫à H˚\ô|’ ~– \e⁄ì #êbÕìï ã\e+‘·+>± rdüT≈£îì |üø˝Ïå ≤>±
m–]b˛j·÷&ÉT. #˚‹˝ÀqT+&ç #êbÕìï rdüT≈£îyÓfi>¯¢ ±H˚ düsŒ¡ + yÓ+≥ã&ç‘˚
bÕ]b˛j˚T <=+>∑≈£î ø±fi¯ófl $]–q≥¢T, bÕeTT ø£|üŒqT |ü≥ºTø√uÀ‘˚
nqTø√≈£î+&Ü eT+≥˝¢À ∫≈£îÿ≈£îqï≥¢T, m\T>∑Tã+{ÏqT+&ç ‘·|Œæ +#·Tø√uÀ‘˚
πs–#Ó≥ºT sê|æ&çøÏ efi¯fl+‘ê ^düT≈£îb˛sTTq≥¢T, ì~Ûø√dü+ Á|üj·T‹ïùdÔ
$|òTü ï<˚e‘· >=+‘·T qT*$Tq≥¢T+~ \e⁄ì |ü]dú‹æ . ø±ì d”‘êdüT‘·T&ÉT
|üs¡eT#·‘·Ts¡T&ÉT, >∑s¡T&ÉT&ÉT Äø±XÊìøÏ m–]q≥¢T>± yÓ+≥H˚ m–]
s¡T~Ûsê≈åd£ Tü ì |ü≥Tº ≈£îHêï&ÉT. yêì #˚‹qT+&ç <Ûqä TdüT‡qT ˝≤≈£îÿì, ndüTs¡Tì
E≥ºT |ü≥Tº ≈£îì –s¡–sê ‹|æŒ H˚\øπ dæ u≤<ë&ÉT. eT{º≈Ï î£ +&Ée˝… Ä sêøåd£ Tü ì
nej·Tyê\˙ï #·÷síe¡ Tj·÷´sTT. n+<äs÷¡ #·÷düT+Ô &É>± s¡T~Û ÁbÕD≤\T
e~˝≤&ÉT. <Ûqä TdüT‡ #˚‹ø£+<ä>±H˚ d”‘êq+<äqT&ÉT j·TT<Δ+ä #˚dæ Çs¡Te~
Hê\T>∑T e\j·÷\ ôdH’ ê´ìï øåD£ +˝À dü+Vü≤]+#ê&ÉT. eTVü‰ã\XÊ\Ts¡T
≈£L&Ü Äj·TT<Ûë\T bÕs¡yd˚ æ \e⁄ì bÕ<ë\ô|ã’ &ç ÁbÕD≤\T ø±bÕ&ÉeTì
n]ú+#ês¡T. ˇø£s¡T j·TT<Δä+ e<ä* bÕ]b˛>±, eTs=ø£&ÉT eTÚq+>±
618 lsêeT$»j·T+
X¯sD¡ Ty˚&Ü&ÉT. ø±ì \ø£ÎDT&ÉT dæ+Vü≤Hê<ä+ #˚d÷ü Ô eTT+<äT≈£î |üsT¡ >¬ ‹Ô
yÓTs¡T|ü⁄\e+{Ï ◊<äT røåyí£ TÓ qÆ u≤D≤\qT eTVü‰ ø√|ü+>± \e⁄ìô|’ y˚XÊ&ÉT.
\e⁄&ÉT yÓ+≥H˚ ˇø£ ~yê´ÁkÕÔìï dü+~Û+∫ ÇqTeTTqT bı&ç#˚dæq≥¢T
◊<äTu≤D≤\q÷ |æ+&ç#X˚ Ê&ÉT. \e⁄&TÉ kÂ$TÁ‹‘√ ª˙e⁄ |üPs¡«+ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T
e~Û+#êe⁄. Ä $<ä´\˙ï Hêô|’ ás√E Á|ü<]ä Ù+#·T. ˙e⁄ |ü<Tä Hê\Tπ>fi¯ófl
ìsêVü‰s¡+>± ñ+&ç m+‘√ ÁX¯$T+#êe⁄. á s√E j·TT<Δ+ä ˝À kÕeø±X¯+>±
ì<äTs¡b˛e#·TÃî nHêï&ÉT. kÂ$TÁ‹ ª˙yÓes¡Tμ nì n&ÉT>∑>±, \e⁄&ÉT q$«
ªqqï&É>&∑ ÜìøÏ ˙yÓes¡T?μ e#˚Ã u≤D≤\qT ø±#·Tø=eTàì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.
\e⁄&TÉ uÛj Ñ T· yÓTs¡T>∑ì Á|ü#+· &ÉMs¡T&ÉT. ˇø£ ã\yÓTqÆ u≤D≤ìï e<ä* kÂ$TÁ‹ì
s¡<+ä∏ ‘√ düV‰ü Äø±XÊì¬ø>∑s>¡ ={º≤&ÉT. s¡<+ä∏ Äø±X¯+˝À –s¡–sê ‹]– uÛ÷Ñ $Tô|’
|ü&+ç ~. ø±ì kÂ$TÁ‹ ‘·«s¡>± Ç+ø√ s¡<ë∏ ìï n~Ûs√Væ≤+#ê&ÉT. es¡¸+
≈£î]dæq≥¢T @ø£<ëÛ {Ï>± \ø£ÎDT&ÉT u≤D≤\T e~˝≤&ÉT. \e⁄&ÉT yê{ÏøÏ
|ü~s¬ ≥¢T u≤D≤\T >∑T|æŒ+∫, \ø£ÎDTì u≤D≤\qT ‘·{≤\Tq Á‘·T+#˚XÊ&ÉT.
Ç+‘·˝À kÂ$TÁ‹ eT+Á‘·+ »|æ+∫ u≤D≤ìï e<ä\>± <ëìqT+&ç
ø√{≤qTø√≥¢ >∑<ä\T yÓ\Te&¶ÜsTT. $e÷q+˝ÀqT+&ç n~ #·÷∫q
düø\£ <˚e‘·\T ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· \j·÷´s¡T. yÓ+≥H˚ \e⁄&ÉT >∑Ts¡TeT+Á‘·+ »|æ+∫
#·Áø±ìï e<ä\>±, n~ nbÕs¡yTÓ qÆ >∑<\ä qT #Û~˚ +∫ yÓ+≥H˚ e÷j·TeTsTT+~.
kÂ$TÁ‹ |üs«¡ ‘êìï e<ä\>± \e⁄&ÉT eÁC≤j·TT<Ûëìï Áù|sπ |æ+#ê&ÉT. n~
|üs¡«‘êìï K+&ç+∫ dü«kúÕHêìøÏ yÓ[flb˛sTT+~. dü÷s¡´e+X¯•s√eTDÏ
≈£îe÷s¡T&Óq’ \e≈£îe÷s¡T&ÉT u≤D≤Á>∑+˝À |üHïÓ +&ÉT dü÷s¡T´\qT kúÕ|æ+∫
e~˝≤&ÉT. <ë«<äX¯ Ä~‘·´ düeT÷Vü≤+ yÓ\Te&É>±H˚ ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê
‘·\e+∫+~. Ç~ #·÷dæ \ø£ÎDT&ÉT sêVüQng+ e~˝≤&ÉT. dü÷s¡´sêVüQ
nÁkÕÔ\T ˇø£ÿ{Ï>± ø£\dæ øåD£ +˝À e÷j·TeTj·÷´sTT. nVæ≤Hêj·T≈£î&ÉT
ø±e÷g+ y˚jT· >± \e⁄&ÉT ø±e÷+‘·ø±ìï Áù|s¡D #˚XÊ&ÉT. HêeT+e\¢
n<Ûë´j·TeTT-38 619
bÕ‘·ø+£ Vü≤]+∫q≥¢T ø±e÷g+ yÓ+≥H˚ <∑>y∑Δ TÓ +Æ ~. kÂ$TÁ‹ ‘ês¡ø±g+
e<ä\>± \e⁄&ÉT wüDTàU≤g+ e~˝≤&ÉT, kÂ$TÁ‹ $|ò÷ü ïg+ e<ä\>± \e⁄&ÉT
ùV≤s¡+u≤g+ dü+~Û+#ê&ÉT. kÂ$TÁ‹ düeTTÁ<ëg+ y˚j·T>±, \e⁄&ÉT
n>∑kÕÔ´g+‘√ ‹|æŒø={º≤&ÉT. }]àfi≤|ü‹ bÕeø±g+ dü+~Û+#·>±, \e⁄&ÉT
y˚T|òü÷g+ Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT. Ä‘·àC„≤q+ \_Û+#·>±H˚ Áù|eTyÓ÷Vü‰\T
e÷j·TeTsTTq≥¢T y˚T|ò÷ü g+ Á|ü#+· &Ü–ïì s¡÷|ü⁄e÷|æ+~. \ø£ÎDT&ÉT ‘·q˝À
ªnøåöVæ≤DT\ sêeTôd’q´+ H˚\≈£L*+~. M] n+‘·T‘Ó*j·T&É+ ˝Ò<äT.
XÊ´eTø£s¡í mqï{Ïø° eX¯+ø±<äT. Á|üdTü ‘Ô +· j·TC„≤ìï @+ #˚j÷· *? m<äTs¡T>±
e⁄qïyê¬ses√? á $wüjT· + @$T nsú+¡ >±≈£î+&Ü e⁄qï~. •eπøX¯e⁄\T
u≤\≈£î\ s¡÷|ü+˝À Á|üø≥£ yÓTqÆ ≥¢T>± ‘√düTqÔ ï~. Ç‘·sT¡ \≈£î Ç+‘· X¯øÔÏ ñ
+&É<Tä . Ç~ eTT˝¢Àø±˝¢À me]ø° ‘·s+¡ ø±<äTμ nì jÓ÷∫düT+Ô &É>±, \e⁄&ÉT
kÂ$TÁ‹‘√ ª}s¡πø e⁄Hêïy˚$T? ˙ u≤D≤\T nsTTb˛sTTq≥¢THêïsTT.
njÓ÷<Û´ä ≈£î yÓ[fl ìqTï s¡ø+Ïå #˚ s¡|Tüò THê<∏Tä ì ‘·«s¡>± rdüTø=ìsêe\dæ+~μ
nHêï&ÉT. kÂ$TÁ‹ düe÷<Ûëq+ #Ó|Œü ø£, u≤\Tì ne˝ÀøÏ+∫ ‹]– ø√|ü+
ô|\¢TãTø£>± u≤D≤\T e~˝≤&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT Ä~X‚wßü ì ne‘ês¡+. Ç~
d”‘êdüT‘·TìøÏ ‘Ó\TdüT. n+<äTe\¢ Hê<ëg+ Á|üj÷Ó –+#·>± ˇø£ $∫Á‘·+
»]–+~. ndü+U≤´ø£+>± eT+E\Hê<ë\T $qe#êÃsTT. Ä <Ûä«ì
ÁãVü‰à+&ÉeT+‘ê ì+&çb˛sTT+~. |òüDÏbÕ\T&ÉT <ÛäqTdüT‡qT $dü]®+∫
Hê<äÁãVü≤à+˝À ø£*dæb˛j·÷&ÉT. ñyÓTà‘·–Ô +» ‹+fÒ X¯Øs¡+ ìX‚Ãwºeü Te⁄‘T· +~.
kÂ$TÁ‹ |ü]dúæ‹ n˝≤π> ‘·j·÷s¡sTT+~. Hê<ëg+ Vü≤è<äj·TeT+‘ê
ì+&çb˛sTT+~. bÕeTTø£\T>∑T˝À Á|üy˚•+∫q≥¢T Hê<ä+ n+‘·{≤
yê´|æ+∫+~. \ø£ÎDT&ÉT eT÷]ä*¢ uÛ÷Ñ $Tô|’ |ü&bç ˛j·÷&ÉT. Çø£ÿ&É ≈£îX¯&TÉ
Çs¡Te~ Hê\T>∑T ÄesêÔ\T n<äT“¤‘+· >± |ü&>É ={ºÏ ø±fi¯õ‘·T‘Ô √ düV‰ü n+<ä]˙
dü+Vü≤]+#ê&ÉT. ¬s+&ÉT<äfi≤\qT eT≥ºTô|{ºÏ Çs¡Te⁄s¡T k˛<äs¡T\T
620 lsêeT$»j·T+ n<Ûë´j·TeTT-38 621

@ø£eTj·÷´s¡T. |òTü Às¡jT· T<Δ+ä »]–q ‘·sT¡ yê‘· @qT>∑T\T bÕ]bıj·÷´sTT. ÁãVü‰àq+<äT&ÉT l<Ûäs¡Tì‘√ eTT+<äTeTT+<äT j·TT<Δä+ #ê˝≤
s¡<∏ë\˝À s¡~∏≈£î&ÉT >±ì, kÕs¡~∏>±ì ˝Òs¡T. U≤∞s¡<∏ë\qT >∑TÁsê\T s¡døü +£ <ëj·T+>± e⁄+≥T+<äì nHêï&ÉT. #·‘T· s¡T\sTTq ÁXÀ‘·\T, |ü+&ç‘T· \T
Çwºyü TÓ T∫Ãq≥¢T>± s¡DuÛ÷Ñ $T˝À |æ∫Ã|ü{qϺ ≥ºT ˝≤¬øÿfi¯ó‘·THêïsTT. Áù|eT>± ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ . dü«dæ!Ô
nø£ÿ&É njÓ÷<Û´ä ˝À ø√<ä+&ÉbÕDÏ s¡V≤ü dü´+>± uÛsÑ ‘¡ T· ì |æ*∫ ªn~Ûø£ lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
ùdq\T ¬>’ø=ì kÂ$TÁ‹øÏ düVü‰j·T+>± yÓfi¯fle\dæ+~. \ø£ÎDT&ÉT leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T\sTTq
Á|ü#+· &Éj÷Ó <ÛTä &ÉT. yêì‘√ á e÷≥ #Ó|ü . u≤\≈£î*s¡Te⁄]ì ÁbÕD≤\‘√ uÛ≈Ñ î£ \Ô T m\¢|ü &É÷ á sêeTø£<qä∏ T ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
|ü≥Tº ≈£îì s¡eTàì #Ó|ü . yês¡T eTs¡D+Ï #·≈î£ +&Ü <ä+&ç+#·e#·TÃ. ˝Òøb£ ˛‘˚
yê] ‘·*¢ Vü≤è<äj·T$<ës¡ø£+>± s√~düTÔ+~. u≤D≤\T X¯Øs¡+˝À ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
>∑ T #· T Ãø√≈£ î +&Ü yÓ ÷ Vü ≤ Hêg+‘√ yê]ì |ü ≥ º T ø√e\dæ + ~. yê] eTT|üŒ~ mì$T<äe n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
‘·*<¢ +ä Á&ÉT˝…es√? <Ûqä T]«<ä´ H˚]Œq >∑Ts¡TyÓes√? m+<äT≈£î ns¡D´+˝À
dü+#·]düTHÔ êïs√? düø\£ es¡eÔ ÷q+ ‘Ó\TdüTø√e\dæ+~. yê] dü«s¡÷|ü+,
Äø±s¡+ me]ì b˛*e⁄HêïsTT. ‘·«s¡>± s¡<∏ä+˝À rdüT≈£îsêe\dæ+~.
kÂ$TÁ‹øÏ ø√|ü+ n~Ûø£+. u≤\≈£î\ ÁbÕD≤\T rkÕÔ&˚yÓ÷! n~ #ê\
nHê´j·T+. u≤\≈£î\ô|’ ø£sT¡ D #·÷|üe\dæ+~. me] Vü≤è<äjT· + ø√eT\yÓ÷
yês¡T Ä <äèwº‘æ √ u≤\Ts¡qT #·÷kÕÔsT¡ . n–ï ôd>∑˝À HÓsTT´ø£]–q≥¢T Áù|eT‘√
Vü≤è<äjT· + Á<ä$+∫b˛‘·T+~. u≤\≈£î\T ˝Òø£ eT+~s¡+ X¯Sq´+>± e⁄+~.
y˚TeTT Ä u≤<Ûä uÛ]Ñ düTHÔ êï+. $y˚ø+£ ˝Ò≈î£ +&Ü >∑TDdü]‘ÓqÌÔ kÂ+<äs´¡ e‹
d”‘q· T ‘·´õ+#êqTμ nì s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT e÷{¢≤&ÉT‘·T+&É>± ø£+sƒ+¡ >∑<<äZ yä TÓ +Æ ~.
Á|æj÷· +>∑q C„≤|üø+£ e∫à ø£fifl¯ ˝ÀqT+&ç ø£˙ïs¡T ø±sêsTT.
Ä $<Û+ä >± sêJeH˚Á‘·T&ÉT #ÓãT‘·T+&É>± >±j·T|ü&qç ôdì’ ≈£î\T |üsT¡ >∑Tq
e∫à kÂ$TÁ‹, ø±fi¯õ‘·TÔ düôd’q´+>± H˚\≈£L˝≤s¡T. Ä e÷≥\T $ì
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ∫+‘êÁø±+‘·T&ÓH’ ê&ÉT. düsπ «X¯«s¡T&ÉT eTqô|’ n‘·´+‘· ø√|ü+>±
e⁄Hêï&Éì lsêeTT&ÉT ‘Ó*bÕ&ÉT.

n<Ûë´j·TeTT - 39
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
<˚yê~Û<y˚ ê! sêJeH˚Á‘ê! |ü⁄sêD|ü⁄sT¡ cÕ! |òTü qXÊ´eT>±Á‘ê! uÛøÑ »Ô£ qT\qT
‘·]+|üCj Ò T· &ÜìøÏ ˙e⁄ $∫Á‘·yTÓ qÆ ©\\T #·÷|ækÕÔe⁄. kÂ$TÁ‹ s¡Ds¡+>∑+˝À
H˚\≈£L˝≤&Éì $ì ø√<ä+&ÉbÕDÏ XÀø±≈£î*‘· ∫‘·T&Ô ’Ó H˚\MT<ä |ü&bç ˛>±H˚
düTeT+‘·T&ÉT dü|sü ´¡ \T #˚dæ ˝ÒeBXÊ&ÉT. nbÕs¡yTÓ qÆ ôdq’ ´+‘√ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
yÓfi≤fl&ÉT. uÛÑs¡‘·T&ÉT yêj·TTy˚>∑+‘√ j·TT<ΔëìøÏ |üs¡T¬>‘êÔ&ÉT. uÛÑs¡‘·T&ÉT,
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT j·TT<Δuä ÷ÑÛ $Tì |ü]øÏdTü +Ô &É>± d”‘êdüT‘·T\T Ç<›sä ÷¡ yê]
m<äT≥ ì*#ês¡T. s¡|Tüò TsêeTTìe˝… qTqï M]ì #·÷∫ Mfi¯ófl ‘·|Œü ≈£î+&Ü
d”‘ê<˚$ |ü⁄Á‘·T˝Ò. C≤qøÏ >∑s“¡ +¤ ‘√ ñqï|ü&ÉT ªlsêeT#·+Á<äT&ÉT ÄyÓTqT
ns¡D´+˝À e<ä*ô|{º≤&ÉTμ nì uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT s¡V≤ü dü´+>± Vü≤qTeT+‘·Tì #Ó$˝À
#ÓbÕŒ&ÉT. ã<äT\T>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT s¡‘êï\Kì˝À ‘·|Œü s¡‘êï\T eT¬sø£ÿ&Ü
ñ‘·Œ‹Ô ø±e⁄. Ms¡T C≤qø°dTü ‘·T\ì Hê≈£î uÀ<Û|ä &ü +ç ~ nì ‘·q eTqdüT‡˝À
uÛ≤yêìï ‘Ó*j·TCÒkÕ&ÉT.
uÛsÑ ‘¡ T· ì j·TT<Δ+ä
ªne‘·* |üø+£å ˝À qs¡T&ÉT yêqs¡T&ÉT ø£\dæ yÓT\¢>± @<√ eT+‘·Hê\T
#˚dTü HÔ êïs¡T ˙≈£î n<˚$T{À nsúe¡ TsTT+<ë? eTì<›sä +¡ j·TT<Δ+ä ˝À ìeT>∑ïyÓTÆ
e⁄+&É>± XÊ´eTø£sí¡qT rdüT≈£îyÓfi¢≤\ì Ä˝À∫düTÔHêïπsyÓ÷μqì \e⁄&ÉT,
≈£îX¯ó&ÉT |üsd¡ Œü s¡+ #Ó$˝À >∑Tdü>T∑ dü˝≤&ÉT≈£îHêïs¡T. ªn˝≤¬>‘’ ˚ ˙e⁄ XÊ´eTø£sq¡í T
ø£ìô|{ºÏ e⁄+&ÉT. H˚qT yê]ì j·TT<Δ+ä ˝À eT≥ºTô|&ÜÔqT,μ nì ≈£îX¯ó&ÉT
\e⁄ì‘√ #Ó|Œæ j·TT<ΔëìøÏ düqï<Δyä TÓ Æ yê] eTT+<äT ì*#ê&ÉT. <Ûqä Tsê“D≤\T
>¬ ø’ =qï uÛsÑ ‘¡ T· ì‘√ ≈£îX¯ó&ÉT ªÄø±s¡+ ô|<›~ä >± ø£ì|ædTü +Ô ~.qTe⁄« \ø£ÎDTì
n<Ûë´j·TeTT-39 623
ø£Hêï ô|<›yä ê&çyê? ˙ ù|sπ $T{À ‘·«s¡>± #Ó|ü . ˙ ‘·+Á&ç @ <˚XÊìøÏ sêE.
|üPs¡«+ qTe⁄« m|ü&ÉT me]‘√ ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ j·TT<Δ+ä »]bÕy√ #Ó|ü . á
øåD£ +˝À qTe⁄« Hê ù|s¡T n&É>e∑ #·TÃ. H˚qT Ms¡T&Óq’ ≈£îX‚+Á<ä #·÷&ÜeTDÏìμ
nì ‘Ó*bÕ&ÉT. Ç~ $qï uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ª_&¶˝É ≤sê! MT]ø£ÿ&ÉqT+&ç ‘·‘øY D£å +
yÓ[flb˛+&ç. MT≈£î ÁbÕD<ëq+ #˚dTü HÔ êïqT. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT e~*ô|{º≤&Éì yÓ[fl
MT neTà≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· e\dæ+~μ nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. n+<äT≈£î ≈£îX¯ó&ÉT
qe⁄«‘·÷ ªMT k˛<äsT¡ *s¡Te⁄sT¡ eTs¡D+Ï #ês¡T. <ëìøÏ Á|ürø±s¡+>± lsêeTT&ÉT
ìqTï |ü+bÕ&Ü? j·TT<Δ+ä e÷ì e÷≥˝¢À |ü&ܶ yÓ+<äT≈£î? yÓ+≥H˚ Á|ü‘ê|ü+
#·÷|æ+#·T. ˝Ò<+ä fÒ yÓqTï#·÷|æ njÓ÷<Û´ä ≈£î bÕ]b˛! yÓqø£qT+&ç eT≥T≈£î
ìqTï #·+|üqì Vü‰MT ÇdüTHÔ êïqTμ nHêï&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT $+{Ïì m≈£îÿô|{ºÏ
Äø£sêí +‘·+ kÕ]+∫ ≈£îX¯óìô|’ e~˝≤&ÉT. ≈£îX¯ó&ÉT <ëìì eT<Û´ä ˝ÀH˚ K+&ç+∫,
yÓ+≥H˚ X¯s¡|üs¡+|üs¡‘√ m+‘√ eT+~ì dü+Vü≤]+#ê&ÉT. uÛÑs¡‘·T&ÉT
Á|üj÷Ó –+∫q nÁkÕÔ\≈£î d”‘êdüT‘·T&ÉT #Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ˝¡ <Ò Tä . uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT Á|üj÷Ó –+∫q
ø±s¡ÔMsê´g+ qT+&ç y˚sTT#˚‘·T\‘√ Ms¡T\T<䓤$+∫ nÁ|ü‹|òüT{Ï‘·yÓTÆq
u≤D≤\T e<ä\T‘·÷ ô|<›äπøø£\T y˚ùdÔ Äø±X¯+ <ä<›ä]*¢+~. Ç~ #·÷dæ
sê|òTü e|ü⁄Á‘·T&ÉT y˚>+∑ >± uÛ≤sZy¡ êg+ e~˝≤&ÉT. Ä yÓ+≥H˚ ø±s¡MÔ sê´g+
e÷j·TeTsTT+~. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ø±fi¯sêÁ‹ì Áù|sπ |æùdÔ n+‘·{≤ Nø£{Ï yê´|æ+∫+~.
yÓ+≥H˚ d”‘ê‘·qj·TT&ÉT <ë«<äXÊ~‘·T´\qT Á|üj÷Ó –+#ê&ÉT. Ä Á|üø±XÊìøÏ
Á|ü|+ü #·+ y˚&øÓ ÿÏ +~. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ø£*ø±˝≤+‘êìøÏ ≈£L&Ü M]ì »sTT+#·&+É
mqï{Ïø° X¯ø´£ + ø±<äT n+≥÷ eTVæ≤cÕdüTsêg+ e~*‘˚ ≈£îX¯ó&ÉT nìyês¡´yÓTqÆ
X¯øÏÔì Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT. uÛÑs¡‘·T&ÉT Á‘·´+ãø±ÁkÕÔìï Á|üjÓ÷–ùdÔ, ≈£îX¯ó&ÉT
uÛkÑ ÕàdüTsêg+‘√ n&¶TÉ ≈£îHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ y˚T|òTü +qT+&ç yÓ\Te&˚ yÓTs¡T|ü⁄˝≤
dü÷s¡´eTTU≤g+ Á|üj÷Ó –+∫ uÛsÑ ‘¡ T· &ç m<ä˝À Hê{≤&ÉT. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT s¡<+ä∏ qT+&ç
624 lsêeT$»j·T+
<=]¢ H˚\MT<ä |ü&ܶ &ÉT. ôdq’ ´dü+Vü≤s¡D n+‘·≈î£ eTT+<˚ eTT–dæ+~. Ç~
>∑eTì+∫ Vü≤qTeT |üsT¡ >∑Tq e∫à ˇø£ $XÊ\yÓTqÆ |üs«¡ ‘êìï –s¡–sê ‹|æŒ
ã\+>± ≈£îX¯óì MT~øÏ $dæsπ XÊ&ÉT. ≈£îX¯ó&ÉT eÁ»eTTKu≤D+‘√ Ä n#·˝≤ìï
|æ+&ç#ù˚ dÔ e∫Ãq <Û÷ä [ Äø±X¯+ n+‘ê yê´|æ+∫+~. e÷s¡T‹ Vü≤è<äj÷· ìøÏ
>∑T]#·÷dæ ˇø£ eÁ»u≤D≤ìï dü+~ÛùdÔ Ä eÁ»ø±j·TT&ÉT eT÷]ä*¢ H˚\MT<ä
ˇ]–b˛j·÷&ÉT.
njÓ÷<Û´ä ˝À lsêeTT&ÉT, $;ÛwDü T&ÉT |òTü Às¡jT· T<Δ+ä #˚dTü qÔ ï á u≤\≈£î\T
mes¡T? me]øÏ dü+ã+~Û+∫qyês¡T? nì MTe÷+dü #˚jT· kÕ>±s¡T. Ç+‘·˝À
j·TT<Δ+ä ˝À uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT |ü&bç ˛j·÷&Éì, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eT÷]ä˝≤¢ &Éì s¡Ds¡+>∑+
n\¢ø˝£ À¢ \+>± ñ+<äH˚ yês¡Ô e∫Ã+~. $;ÛwDü T&ÉT lsêeTTì‘√ ªÇø£ j·T»„+
#˚jT· &ÉyTÓ +<äT≈£î? n+‘ê |üse¡ ÷X¯Ãs¡´+>± ñ+~. b˛sTT #·÷&Ée\dæ+<˚!μ
nì |ü\Tø£>± s¡|Tüò TsêeTT&ÉT ªø±\+ m+‘· ø£]qƒ yÓTqÆ ~. ‘·eTTà\T eTT>ZT∑ s¡÷
H˚\≈£L˝≤s¡T. dü+|üPsí+¡ >± ≈£î\ øåj £ T· yÓT+Æ ~μ n+≥÷ $TøÏÿ* ø√|ü+‘√
j·T»„ø+£ ø£D≤ìï ‘Ó+ù|dæ nø£ÿ&É ñ+&˚ ôVAeTÁ<äyê´\qT <ë{Ï ô|ø’ ˝Ï #Ò ê&ÉT.
njÓ÷<Ûä´qT ñÁ~ø£Ô‘· Äe]+∫+~. m≥Te+{Ï dü+πø‘ê\T ˝Ò≈£î+&Ü
ˇø£ÿkÕ]>± n+<äs÷¡ s¡<ë∏ s¡÷&ÛTÉ ˝…’ yêj·TTy˚>+∑ ‘√ yÓ[flb˛j·÷s¡T.
$;ÛwüDT&ÉT, düTÁ^e, C≤+ãe+‘·, q\, ˙\, X¯s¡uÛÑ, n+>∑<äT\T
njÓ÷<Û´ä ˝Àì düeTdü<Ô fiä ≤\T n‹ y˚>+∑ >± |üsT¡ >∑T\T rXÊsTT. esê¸ø±\+˝À
>∑+>∑ es¡<˝ä ’… kÕ>∑s+¡ yÓ|’ ⁄ü |üsT¡ –&çq≥¢T qs¡yêqs¡ ôdH’ ê´\T s¡Ddæ+<ÛTä e⁄
e<›≈ä î£ yÓfi≤flsTT. s¡D+˝À H˚\ã&¶É ‘·eTTà\T eTT>ZT∑ s¡÷ ˇπøkÕ] uÛ÷Ñ $TøÏ
qeTdüÿ]düTÔqï≥¢T ø£\dæ|ü&ç ñ+&É≥+ >∑eTì+#ê&ÉT ø√<ä+&ÉbÕDÏ. Ä
eTè‘·øfi£ ã‚ sê\qT #·÷dæq sê|òTü e⁄ì Ä‘·à m+‘√ øå√_Û+∫+~. ˙ ≈£îe÷¬sqÔ T
nqedüs+¡ >± ø£wôüº |{º≤qì uÛ÷Ñ $TøÏ Á|üD$T˝¢≤&ÉT s¡|Tüò TMs¡T&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-39 625
j·TT<ΔëìøÏ lsêeTTì Ä>∑eTq+
<ä÷s¡+qT+∫ XÊ´eTdüT+<äsT¡ ˝…q’ u≤\≈£î\qT >∑eTì+∫ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
n_Ûq+<äq>± Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªu≤\e≥Te⁄˝…q’ MT≈£î øö|”q+, j·TC„À|üM‘·+
m+‘√ XÀuÛÑ ø£\T>∑CdÒ Tü HÔ êïsTT. ‘·\ô|’ •K m>∑Ts¡T‘·THêï MT <äèwºæ e÷Á‘·+
X¯Á‘·T<äfi≤\ MT<˚ ñqï~μ yêqs¡>∑DeT+‘ê eèøå£bÕcÕD≤\T rdüT≈£îì
ˇø£ÿkÕ]>± ô|ø’ Ï sê>± ≈£îX¯\e⁄\T <Ûqä TdüT‡ kÕ]+∫ eTT+<äT≈£î e∫Ã
eTèπ>+Á<ë˝¢≤ >∑]d® ÷ü Ô u≤D |üs+¡ |üsq¡ T e~˝≤s¡T. n~#·÷∫ s¡|Tüò T|ü‹
ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· &ÓH’ ê&ÉT. ndü+U≤´ø£ u≤D≤\‘√ yêqs¡<fiä ≤\qT HêHêu≤<Û\ä T
ô|{º,Ï düø\£ •\\qT eèøå±\qT $]∫ X¯Á‘·T<äfi≤\ô|’ |ü&yÉ X˚ Ês¡T. u≤\≈£î\
Á|ü‘ê|ü+ ìs¡T|üe÷q+. yê] <ës¡TD X¯sê|ò÷ü ‘ê\≈£î ‘·≥Tº ø√˝Òø£ nH˚øe£ T+~
ìØ®e⁄˝…H’ ês¡T. $T–*qyês¡T bÕ]b˛j·÷s¡T. Ä düeTj·T+˝À Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
eT÷s¡Ã<¤ ]˚ ˇø£ÿkÕ]>± ô|ø¬’ –] Ç˝≤ nqT≈£îHêï&ÉT. ª‘√ø£‘√ Ç<›]ä ˙ ã+~Û+∫
lsêeTdüìï~Û˝À ñ+#·T‘êqTμ nì yÓ+≥H˚ n+»HêdüT‘·T&ÉT >±*˝À¬ø>∑s>¡ ±H˚
≈£îX¯ó&ÉT e<ä*q u≤D≤\˙ï e÷s¡T‹ Vü≤è<äjT· uÛ≤>±ìï ‘·–* H˚\MT<ä |ü&ܶ sTT.
ªeTs¡ÿ{≤! ˇø£ÿ øåD£ + ì\T! ˝À>∑&É qTe⁄« nXÀø£eHêìï <Û«ä +dü+ #˚XÊe⁄.
ø±ì n≥Te+{Ï |üì Çø£ÿ&É kÕ<Û´ä + ø±<äT. eèøåb£ ÕcÕD≤\T $düs&¡ ÜìøÏ~
sêøåd£ ü j·TT<Δ+ä ø±<äT. ô|ø£*+#·T≈£îì ‘·«s¡>± rdüTø¬ fi¯fl&ÜìøÏ~ Á<√D–Ø
ø±<äT. >√e⁄ –≥º˝À ì\#˚ ˙s¡+‘· ˝Òì düeTTÁ<ëìï \+|òTæ +∫ \+ø£qT
<äV≤æ +∫ n<˚ eTVü≤‘·sÔ ¡ kÕVü≤dü+>± uÛ≤$+#êy˚y÷Ó ø±˙ n≥Te+{Ï$
e÷e<›ä kÕ>∑e⁄. Ç~ |üse¡ T <äTdüsÔ y¡ TÓ qÆ dü+Á>±eT+. z yêqsê! ˙øÏøÿ£ &É
$»j·T+ dæ~+Δ #·<Tä . e÷ ‘·*ø¢ Ï ˙e+fÒ m+<äTø√ n$T‘·Áù|eT. ÄyÓT
nqTøåD£ + ìqTï ‘·\#·Tø√ã{ºÏ ˙e⁄ s¡ø+Ïå #·ã&¶Üe⁄. qTe⁄« •\˝≤ ø£<\ä ≈£î+&Ü
ñ+&ÉTμ nì ≈£îX¯ó&ÉT >∑]d® ÷ü Ô |ü]Vü‰dü+ #˚XÊ&ÉT. Ä düeTj·T+˝À eèøå+£
#˚‘ã· ÷ì düTÁ^e⁄&ÉT eTT+<äT≈£î |üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ . ˇø£ÿ u≤D+‘√ \e⁄&ÉT Ä
626 lsêeT$»j·T+
eèøå±ìï $]#˚d,æ düTÁ^e⁄&ç X¯Øsêìï X¯se¡ Tj·T+ #˚XÊ&ÉT. ªzØ dü÷s¡´|ü⁄Á‘ê!
˙yÓ+fÒ ø±\T&ÉTHêï&ÉT. ˙e+{Ï bÕ‘·≈î£ &çì á s√E •øåkÏ ÕÔqT. nqïjÓTÆ q
yê*ì #·+|æ+∫ Äj·Tq uÛ≤s¡´‘√ J$+#êe⁄. me] n+&É<+ä &É\T #·÷düTø=ì
qTM« |üì#˚XÊy√ yê] ‘Ó*$‘˚{\T e÷ø£se¡ú Tj·÷´sTT. ˙≈£î <=]øÏq
>∑Ts¡Te⁄ >=|üŒ Hê´j·T+ #Ó|Œæ ‘ês¡qT ˙<ëìì #˚XÊ&ÉT. qTe⁄« eTs¡ÿ{≤ì$.
˙≈£î C„≤qyÓTø£ÿ&ç~. >∑Ts¡Te⁄ n|üdeü ´e÷sZ+¡ ˝À q&çùdÔ •wüß´\≈£î e÷Á‘·+ @
$<Û+ä >± düe´ C„≤q+ \_ÛdTü +Ô ~. <ëìøÏ ÁbÕj·T•Ã‘·+Ô ás√E j·TT<Δ+ä ˝À
ˇø£ÿkÕ]>± \_ÛdTü +Ô ~μ nì \e≈£îe÷s¡T&ÉT düV≤ü Ádüu≤D≤\‘√ düTÁ^e⁄ì
j·TT<Δ+ä ˝À H˚\≈£L˝≤Ã&ÉT. Äj·Tq X¯Øs¡eT+‘ê u≤D≤\+‘√ |üqdü |ü+&ÉTô|’
eTTfi¯fl˝≤ ñqï~. yÓ+≥H˚ C≤+ãe+‘·T&ÉT |üsT¡ >∑Tq eTT+<äT≈£î e#êÃ&ÉT.
ªC≤+ãe+‘ê! qTe⁄« <äTs¡“\T&ç$. #·÷|ü⁄ dü]>± Äq&É+˝Ò<Tä μ n+≥÷
≈£îX¯ó&ÉT yÓsTT´u≤D≤\‘√ C≤+ãe+‘·Tì |ü&>É ={º≤&ÉT. Ä yÓ+≥H˚ ô|<›sä êsTT
rdüTø=ì ˙\T&ÉT n‹y˚>+∑ >± e#êÃ&ÉT. ªÇ~ ùd‘·Tã+<Ûqä + ø±<äTμ n+≥÷
\e⁄&ÉT nsTT<äT u≤D≤\T y˚dæ ˙\TDÏí j·TeT|ü⁄]øÏ |ü+bÕ&ÉT. n~#·÷∫
n+>∑<Tä &ÉT ø√|ü+‘√ |üsT¡ >∑Tq e#êÃ&ÉT. ªÇ~ sêeDT&ç düu≤Û eT+≥|ü+
ø±<äT, m‘·T≈Ô î£ b˛e&ÜìøÏ. ˙e⁄ Hê |üø±å q #˚]‘˚ ˙ ‘·+Á&çøÏ »]–q<ëìøÏ
Á|ürø±s¡+ #˚kÕÔqT. X¯Á‘·Te⁄≈£î ùde#˚jT· &ÜìøÏ ˙≈£î dæ>T∑Z ˝Ò<÷ä ! ˙ ‘·*¢
e´_Û#ê]DÏ nsTT+~. <ëìøÏ ÁbÕj·T•Ã‘·$Ô T<˚!μ n+≥÷ C≤qø°dTü ‘·T&ÉT
nsTT<äT u≤D≤\‘√ n+>∑<Tä ì n+‘·+ #˚XÊ&ÉT. Ä $<Û+ä >± mì$T~eT+~
yêqs¡Ms¡T\T, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Ç‘·s¡ qs¡yêqs¡ ÁX‚wßü˜ \T s¡Ds¡+>∑+˝À
H˚\ø=]>±s¡T.
Ç<ä+‘ê >∑eTì+∫q s¡|òüTT|ü‹ Hê] kÕ]+∫ u≤D+ e~˝≤&ÉT.
yÓ+≥yÓ+≥ |ü~u≤D≤\T y˚XÊ&ÉT. ≈£îX¯ó&ÉT q÷s¡T ìsê«Du≤D≤\T y˚ùdÔ
s¡|Tüò TsêeTT&ÉT yÓsTT´u≤D≤\T y˚XÊ&ÉT. ≈£îX¯ó&ÉT \øå£ e~*‘˚ sêeTT&ÉT
n<Ûë´j·TeTT-39 627
ø√{Ï, Ä u≤D|üs¡+|üs¡ dü÷s¡´_+u≤ìï ø£|æŒy˚dæ+~. s¡|òüTTsêeTTì
Vü≤düHÔ |’Ó ⁄ü D´y˚T y˚sT¡ . n+‘·ø+£ fÒ $X‚wyü TÓ qÆ H˚sT¡ ŒqT ≈£îX¯ó&ÉT #·÷ô|{º≤&ÉT.
nø£ÿ&É e~*q u≤D≤\T ˝…øÿÏ +#·&+É Ä~X‚wßü e⁄≈£L kÕ<Û´ä +ø±<äT. Ä Ç<›sä T¡
∫s¡+Je⁄\‘√ j·TT<Δ+ä #˚jT· &É+ lsêeTTìøÏ ≈£L&Ü eX¯+ ø±˝Ò<Tä . ªeTTì
≈£îe÷s¡T˝≤sê! Hê e÷≥ Ä\øÏ+#·+&ç. MT≈£î n≥T≈£î\T, \&¢TÉ , $TsƒêsTT\T
ÇkÕÔqT. MT≈£î bÕ\T ‘ê>∑&ÜìøÏ >√e⁄*kÕÔqT. MT |ü≥¢ Á|üdqü Tï&Éqj·÷´qT.
MTπs~ ø√]Hê HÓsy¡ s˚ á &ÜìøÏ H˚qT dæ<yäΔ T˚ . MT <ë]Á<ä´+ rπs˝≤ @qT>∑T*ï,
nXÊ«*ï ÇkÕÔqT!μ nì n+fÒ yês¡T Á|ü‹>± e÷≈£î n&É>{∑ ≤ìøÏ @ ø√]ø£\T
˝Òe⁄. ˙πøyÓTHÆ ê rs¡ì ø√]ø£\T+fÒ n&ÉT>∑T rs¡TkÕÔ+. ˙ dü+|ü<qä T qTy˚«
nqTuÛÑ$+#·T. y˚TeTT ˙ ø°]Ôì $Hêï+. eTT˝¢Àø±\T yÓ~øÏHê ˙e+{Ï
ìs›j¡ T· T\T+&ÉsT¡ . ìqTï kÕ<ÛTä eì mes¡T n+{≤s¡T? ø±|ü≥´+‘√ yê*ì
nqedüs+¡ >± #·+bÕe⁄. uÛ≤^s¡~˝∏ ≤ m≥Te+{Ï bÕ|ü+ #˚jT· ì C≤qøÏ e+{Ï
nqs¡sÈ ‘¡ êïìï nHê´j·T+>± ‘·]$Ty˚XÊe⁄. |ü$Á‘·Tsê\T, |ü‹Áe‘· nsTTq
d”‘q· T n‹|òTü Às¡+>± ø±qHê\≈£î |ü+bÕe⁄. Ä U≤´‹ ˙≈£î XÀ_Û+#·<Tä nì
ã<äT*#êÃs¡T.
Ä Çs¡Te⁄] e÷≥\≈£î lsêeTT&ÉT Á|ü‘T· ´‘·sÔ $¡ Te«˝Ò<Tä . ô|>’ ± sê|òTü e⁄ìøÏ
yê]|ü≥¢ Áù|eT ñbıŒ+–+~. yÓ+≥H˚ eTT<›Tä ô|≥ºTø√yê\ìŒ+∫+~. Ç+‘·˝À
yês¡T ª‘·«s¡>± u≤D≤\T yÓsTT´. qTe⁄« ndü˝q’… øåÁ£ ‹j·TT&Éeì n+<äs÷¡
n+{≤s¡T ø±ì j·TT<Δsä +¡ >∑+˝À e÷≥˝¢À |ü&ܶ e⁄μ nì |ü]Vü≤dæ+#ês¡T.
<ëìøÏ ©˝≤e‘ês¡T&Óq’ s¡|Tüò TMs¡T&ÉT, ªMT¬ses¡T? me] dü+ã+BÛ≈î£ \T? @
e+X¯+˝À »ìà+#ês¡T. MT e÷‘ê|æ‘\· ù|s¢T¡ ‘Ó*j·TCÒjT· +&ç. Ç<›]ä ø°
ˇπ ø rs¡ T q ˇπ ø #√≥ dü e Tdü e ÷q+>± $<ä ´ qT, y˚ < ä X Êg |ü ⁄ sêD
sêe÷j·TD≤\qT @ >∑Ts¡Te⁄ H˚]Œ+#ês¡T? MT <Ûqä T]«<ä´, eT+Á‘êÁkÕÔ\T,
ø£fi≤øöX¯\+ ∫Á‘·$∫Á‘·+>± ñHêïsTT. |ü$Á‘·T˝…’q MT dü<ZäTs¡Te⁄
628 lsêeT$»j·T+
HêeT<Ûj ˚ T· y˚T$T{Ï?μ á Á|üXï¯ \≈£î u≤\≈£î*<›sä ÷¡ |üø|£ øü ± qyê«s¡T. ªj·TT<Δ+ä ˝À
˙ k˛<äsT¡ \T eTs¡D+Ï #ês¡T. Ä <äT'K+ e~*y˚XÊe⁄. ˙ j·TT<Δä $<ä´
Á|ü<sä Ù¡ q Ç<ë! j·TT<ΔëìøÏ e∫à ã+<ÛTä ‘ê«ìï ˝…øÿÏ düTHÔ êïe⁄. k˛<äsT¡ \T
eTs¡D+Ï #ês¡ì uÛj Ñ T· + y˚dTü +Ô <ë @$T{Ï? qTe⁄« á Á|üXï¯ \T y˚jT· &ÜìøÏ
ø±s¡Dy˚T$T{Ï? ‘·«s¡>± ì•‘· u≤D≤\‘√ ˙ k˛<äsT¡ \qT #·+|æq <ëìøÏ
Á|ürø±s¡+ rs¡TÃø√! ‘·sT¡ yê‘· ã+<ÛTä ‘ê«\ >∑T]+∫ #·]Ã+#·e#·TÃ. qTe⁄«
njÓ÷<Ûë´Hê<∏Tä &ç$. sêeD≤~ ndüTs¡T\qT dü+Vü≤]+#êe⁄! ÄHê{Ï $<ä´\T
ás√E ãVæ≤sZ‘¡ +· #˚jT· +&ç #·÷kÕÔ+. y˚T+ ∫qï|æ\\¢ +. qTe⁄« |üPs¡«+
qT+∫ ù|s¡Tbı+~q jÓ÷<Δeä ⁄. edæw>ü˜ T∑ s¡Te⁄\T ˙≈£î yÓTT‘·+Ô <Ûqä T]«<ä´
H˚]Œ+#ês¡T. @ø£|rü ïÁe‘·T&Éyq’Ó ˙e⁄ dürÿ]Ô>\∑ C≤qøÏì e~* n|üø]° Ô
eT÷≥ø£≥Tº ≈£îHêïeì ˝Àø£eT+‘ê ìqTï <ä÷wæk˛Ô+~. e÷‘√ b˛sê{+
#˚jT· ≈£î+&Ü ìqTï e<ä\+. ˙≈£î uÛj Ñ T· +>±ñ+fÒ njÓ÷<Û´ä ≈£î bÕ]b˛! ˙≈£î
uÛ≤sê´_&¶\É T ˝ÒsT¡ . Çø£ düHê´dü+ d”«ø£]+∫ düTK+>± ñ+&ÉTμ nì dü\Vü‰
Ç#êÃs¡T. ªeTT+<äT MT $wüjT· eT+‘ê $e]+#·+&ç. ‘·sT¡ yê‘˚ j·TT<Δ+ä
#˚kÕÔqTμ nHêï&ÉT s¡|Tüò TMs¡T&ÉT. Ä e÷≥\≈£î ≈£îX¯ó&ÉT qe⁄«‘·÷ ª|ü$Á‘·yTÓ qÆ
C≤qøÏ ñ<äsø¡ e£ T\+˝À y˚T$Ts¡Te⁄s¡+ »ìà+#ê+. X¯Á‘·TX¯Øsê\qT ø£f\…º e˝…
‘·÷≥¢Ty˚dæ j·TT<Δ+ä ˝À |æ+&ç#k˚ ÕÔ+μ nHêï&ÉT. ªyê©àøÏ e÷≈£î |üPsí>¡ T∑ s¡Te⁄.
Äj·TH˚ eTeTà*ï dü+s¡øåÏ+#ês¡T. ‘·s¡Tyê‘· ñ|üqj·Tq+ #˚dæ y˚<ä+
H˚]Œ+#ês¡T. düø\£ XÊÁkÕÔ\T, sêeT#·]Á‘·, <Ûqä Tπs«<ä+ n˙ï düeTÁ>∑+>±
|ü]+ƒ #ê+. e÷ ‘·*ø¢ Ï ‘·+Á&ç yê©àøÏeTTì n+{≤s¡T. ‘·*¢ ø√dü+ uÛ≤sZe¡ ⁄&ÉT
uÛ÷Ñ $Tô|’ øåÁ£ ‹j·Tìs¡÷à\q+ #˚XÊ&ÉT. n{¢≤>π y˚T+ ≈£L&Ü uÛ÷Ñ $Tì ìØ«s¡´+
#˚ < › ë eTì dü + ø£ * Œ+#ê+. ‘· * ¢ ø √dü + $q‘êdü T ‘· T &É T dü s êŒ\qT
dü+Vü≤]+#ê&ÉT. Ä $<Û+ä >± y˚TeTT ≈£L&Ü ‘·*¢ ø√dü+ n<˚ ìsíj ¡ T· +
rdüT≈£îHêï+. qTe⁄« d”‘êkÕ~Û«ì ‘·´õ+#êe⁄. |òü*‘·+>± ˙ X¯øÏÔ
n<Ûë´j·TeTT-39 629
n+‘·]+∫+~. qTe⁄« #ê˝≤ ‘Ó*$ ‘·≈î£ ÿe |üì#˚XÊe⁄. ‹]– qTe⁄«
X¯øeÔÏ T+‘·T&Ée⁄ ø±˝Òe⁄μ nì kÕe<Ûëq+>± n+‘ê uÀ<Û|ä &ü {˚ ≥ºT $e]+#ês¡T.
Ä e÷≥\T $ì <äj÷· düeTTÁ<äT&ÉT düsπ «X¯«s¡T&Óq’ lsêeTT&ÉT d”‘q· T
‘·\#·T≈£îì >∑T+&Ó\$ùd˝≤ s√~dü÷Ô uÛ÷Ñ $Tô|’ yê*b˛j·÷&ÉT. ‘·sT¡ yê‘·
ø±ùd|ü{ÏøÏ eT÷s¡Ã¤qT+&ç ‘˚s¡T≈£îì s¡|òüTT|ü‹ ˝Ò#ê&ÉT. Ä düeTj·T+˝À
$;ÛwDü T&ÉT e÷s¡T‹ì M¬se] ≈£îe÷s¡T\T nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. n+<äT≈£î
$#ês¡e<äq+‘√ e÷s¡T‹ Ä u≤\Ts¡T dü+|üPsí+¡ >± sêeTTì Á|ü‹_+ãy˚T!
C≤qøÏ >∑sꓤq »ìà+#ês¡T nì düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT. Hê\T>∑T |òTü &çjT· \
bÕ≥T dü+|üPsí+¡ >± lsêeTT&ÉT eTÚq+ bÕ{Ï+#ê&ÉT. d”‘q· T e<ä*q s√E
qT+&ç es¡ T dü > ± s√E\T ˝… ø Ï ÿ +#ê&É T . |ü H Ó ï +&É T dü + e‘· ‡ sê\
eT÷&ÉTe÷kÕ\ì ˝…øÿ£ e∫Ã+~. Ç<ä+‘ê >∑eTìdüTqÔ ï \e≈£îX¯ó\T |üsd¡ Œü s¡+
#Ó≥Tº ˙&Éq ≈£Ls¡TÃì lsêeTT&ÉT #˚dTü qÔ ï<˚$T{Ï? nì nqT≈£îHêïs¡T. yÓ+≥H˚
≈£îX¯ó&ÉT ˇø£ u≤D+ y˚dæ #Ó≥q¢ T m>∑sø¡ ={º≤&ÉT. ≈£îX¯ó&ç u≤D øöX¯˝≤ìøÏ
»>∑H√àVü≤qT&ÉT eTT>ΔT∑ &Éj÷· ´&ÉT. Ms¡T mqï{Ïø° e÷≥\‘√ Hê≈£î eX¯+
ø±s¡T. Çø£ j·TT<Δä+ #˚j·Tø£ ‘·|üŒ<äT n+≥÷ s¡|òüTTHê<∏äT&ÉT b˛s¡T≈£î
dæ<eäΔ Tj·÷´&ÉT. mìï u≤D≤\T Á|üj÷Ó –+∫Hê ne˙ï Äø±X¯+˝ÀøÏ yÓ[fl
e´sú¡eTj·÷´sTT. Ç<ä+‘ê $e÷Hê\qT+∫ >∑eTìdüTÔqï Ç+Á<ë~
<˚e‘·\+<äs÷¡ sêeTT&ç+‘· kÕeTsú´¡ s¡V≤æ ‘·+>± ‘·j÷· s¡j÷· ´&˚$T{≤? nì
nqT≈£ î Hêïs¡ T . nø±\+˝À e#˚ à y˚ T |ò ü ÷ ˝¢ ≤ sêeTTì u≤D≤\T
ìwüŒ¤\eTj·÷´sTT. Ç+‘·˝À ≈£îX¯ó&ÉT yÓ÷Vü≤Hêg+ dü+~Û+#ê&ÉT. Ä
yÓ÷Vü≤qu≤D+ Vü≤è<äjT· +˝À Hê≥Tø√>± yÓTT‘·+Ô yÓ÷Vü≤uÛ]Ñ ‘·T&Ó’ |ü⁄Á‘·e<äq+
$˝ÀøÏd÷ü Ô sê|òTü e⁄&TÉ eT÷]ä˝≤¢ &ÉT. lsêeTT&ÉT H˚\ô|’ ˇs¡>>∑ ±H˚ Äs¡HÔ ê<ë\T
q\TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ #Ó\sπ >±sTT. |üs«¡ ‘êìï #˚ã÷ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTT+<äT≈£î
\+|òTæ +#ê&ÉT. eÁ»u≤D+ y˚jT· >±H˚ e÷s¡T‹ øåD£ +˝À eT÷]ä˝≤¢ &ÉT. yÓ+≥H˚
630 lsêeT$»j·T+
$;ÛwDü T&ÉT >∑<#ä ‘˚ · <Û]ä +∫ ô|<›>ä ± ns¡Tdü÷Ô eTT+<äT≈£î n&ÉT>π XÊ&ÉT. ≈£îX¯ó
&ÉT e~*q X¯s+¡ \+ø±|ü‹ Vü≤è<äjT· +˝À Hê≥Tø√>±H˚ n‘·qT eT÷]ä˝≤¢ &ÉT.
Çø£ mes¡÷ $T>∑\˝Ò<Tä . \e≈£îX¯ó\T lsêeTTì düMT|æ+∫ ‘·+Á&çì u≤>±
>∑eTì+∫ Áù|eT‘√ bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+#ês¡T. s¡|Tüò T|ü‹ øÏØ≥+ rdæ ≈£îX¯ó
&ÉT ‘·q ‘·\ô|’ ô|≥ºT≈£îHêï&ÉT. øödüTuÔ ÑÛ ≈£î+&É˝≤\T, ø£{yÏ T˚ K\ n˙ï <Û]ä +#ê&ÉT.
kÂ$TÁ‹ uÛÑ÷wüD≤\˙ï rdæ \e≈£îe÷s¡T&ÉT <Ûä]+#ê&ÉT. XÊ´eTø£sí¡qT
yÓ+≥u…≥Tº ≈£îì ~e´s¡<+ä∏ ˝À ≈£Ls¡TÃHêïs¡T.
Vü≤qTeT<ë<äT\ C≤qø°e÷‘· dü+<äsÙ¡ q+
ªnHêï! Ç≥T >∑eTì+#·T. yêqs¡T\qT |ü≥Tº ≈£îì ‘·*ø¢ Ï #·÷|æ<ë› +μ
nì \e≈£îe÷s¡T&ÉT ø√sê&ÉT. q\, ˙\, düTÁ^e, e÷s¡T‘·T\qT ‘√ø£\T
|ü≥Tº ø=ì C≤+ãe+‘· n+>∑<Tä \qT H˚\ô|’ á&ÉTÃø=+≥÷ rdüTø¬ fi≤fls¡T.
uÛ÷Ñ $Tô|’ á&É«&É+‘√ X¯Øs¡+ ^düT≈£îb˛‘√+~. e÷s¡Tr! Hê e÷≥$ì
qTe⁄« ‘·«s¡>± ˝Ò∫ yê]‘√ j·TT<Δ+ä #ÓsTT´! nì yêqs¡|+ü #êj·T‘·q+
ø√s¡>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ìsêø£]+#ê&ÉT.ªÁ‹uÛÑTeqHê<∏äT&Ó’q lsêeTT&˚
eT÷]ä˝≤¢ &ÉT. eTT+<äT »s¡>e∑ \dæq |üqT\T #ê˝≤ ñHêïsTT. Á|üdTü ‘Ô +·
eTs¡D+Ï ∫q≥¢T>± q{Ï+∫ C≤qø°e÷‘· <äsÙ¡ q+ #˚dTü ≈£î+<ë+. Ä Ä~X¯øÔÏ
kÕeTsú´¡ + Á|ü#+· &É+. esíH¡ êr‘·+μ nHêï&ÉT n+»H˚jT· T&ÉT. Ç+‘·˝À u≤\≈£î\T
ÄÁX¯e÷ìøÏ e#êÃs¡T. s¡<+ä∏ qT+&ç ‘·«s¡>± ~– ÄÁX¯eT+˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#ês¡T.
øÏØ≥+ <Û]ä +∫q ≈£îX¯ó&ÉT m<äTs¡T|ü&>É ±H˚ C≤qøÏøÏ s¡|Tüò THê<∏Tä &˚ e#êÃ&Éì|æ+∫
y˚T*eTTdüT>∑T dü]#˚dTü ≈£î+~. yÓ+≥H˚ ≈£îe÷s¡T*<›sä ÷¡ ‘·*ø¢ Ï kÕcºÕ+>∑
<ä+&ÉÁ|üD≤eT+ Ä#·]+#ês¡T. Äq+<ëÁX¯óe⁄\‘√ C≤qøÏ |ü⁄Á‘·T\qT
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ +~. d”‘· ø£+sƒêìï øö–*+#·T≈£îqï ≈£îe÷s¡T\T »]–q
düe÷#ês¡+ $e]+#ês¡T. lsêeTTì‘√ düVü‰ q\T>∑T]ì j·TT<Δä+˝À
n<Ûë´j·TeTT-39 631
ã+~Û+#ê+ nqï dü+>∑‹ $ì d”‘· eT÷]ä*+¢ ~. yÓ+≥H˚ ˝Ò∫ ÄÁø£+~+∫
>∑T+&Ó\T u≤<äT≈£î+~. Ä Á‹uÛTÑ eH˚X«¯ s¡T&ÉT, |òTü qXÊ´eTT&ÉT j·TT<Δ+ä ˝À MT¬ø˝≤
‘·≥dú|ü &ü ܶ s¡T? ‘Ó*ùd MTs¡T |æ‘è· Vü≤‘·´≈£î m˝≤ |üPqT≈£îHêïs¡T. #˚|\ü ‘√
düeTTÁ<ä+ X¯ówæÿ+|üã&¶≥É T¢ , qø£ÿ#˚ dæ+Vü≤+ |ü≥Tº ã&¶≥É T¢ , B|ü+ ‘˚»düT‡≈£î
dü÷s¡T´&ÉT e÷&çq≥¢T, >∑&yç¶ ≥˚ T≈£î eÁ»+ ‘Ó–b˛sTTq≥¢T, |ü‘+· >∑+ e\¢
n–ï $T+>∑ã&¶≥É T¢ , ∫qï >∑T\ø£sêsTT ãs¡Te⁄≈£î Ä~X‚wßü &ÉT ≈£î+–q≥¢T,
<√eT¬ s ø£ ÿ y˚ ≥ T≈£ î y˚ T s¡ T e⁄ <=]¢ q ≥¢ T , #· * NeT H√{Ï > ±*øÏ
Á|üfij ¯ T· ø±\y˚T|ò÷ü \T #Ó˝≤¢ #Ó<s¬ä q’ ≥¢T, _j·T´|ü⁄–+» ãs¡Te⁄≈£î ◊sêe‘·+
eT÷]ä*q¢ ≥¢T, düTeTVü‰s¡+ ãs¡Te⁄≈£î bÕ‘êfi¯≈L£ s¡à+ >±j·T|ü&≥ɶ T¢ >± ñ+~
lsêeTT&ÉT MT#˚ ã+~Û+|üã&çq eè‘êÔ+‘·+ nì n+~ C≤qøÏ. \e≈£îX¯ó\T
ª‘·©!¢ eT÷s¡Ãq¤ T+&ç ‘˚sT¡ ø√>±H˚ n+<äs÷¡ ‘Ó|Œü ]\¢T‘ês¡T. <ëìì >∑T]+∫
∫+‹\¢e<›Tä μ nHêïs¡T \e≈£îX¯ó\T. ‘·©!¢ y˚T+ ø√‘·T\qT ã+~Û+#ê+. n$
#ê˝≤ n+<ä+>± >∑+‘·T˝ÒdTü HÔ êïsTT. ãj·T≥ #Ó≥≈¢ î£ ø£{≤º +. qTe⁄« e∫Ã
#·÷&Ü*‡+<˚ nì Áã‹$T˝≤&Üs¡T. »>∑Hêà‘· e∫à Vü≤qTeT, q\, ˙\,
C≤+ãe+‘·T\qT >∑eTì+∫ ÄX¯Ãs¡´|ü&ç+~. u≤\Ms¡T\ kÕeTsúê´ìøÏ
nãT“s¡ | ü & ç + ~. Ç|ü  &É T M]øÏ u≤\Ts¡ q T |ü ] #· j · T + #˚ ù dÔ
dæ>T∑Z |ü&‘É ês¡qT≈£î+~. yêqs¡T\qT Ç+{¢À ñ+#·&+É bıs¡bÕ≥T. ns¡D´+˝À
e~˝ÒjT· +&ç nì ≈£îe÷s¡T\qT eT+<ä*+∫+~. yê]<›sä ÷¡ yêqs¡T\qT
‘√ø£|⁄ü #·TÃø=ì –s¡–sê ‹|æŒ $dæsπ XÊs¡T. yÓ+≥H˚ Ä eTVü‰Ms¡T\T ˝Ò∫
lsêeTTì e<›≈ä î£ bÕ]b˛j·÷s¡T.
s¡|Tüò TMs¡T&ÉT eT÷s¡Ãq¤ T+&ç ‘Ó|Œü ]\¢>±H˚ ‹]–e∫Ãq yêqs¡Ms¡T\T
yê©àøÏ ÄÁX¯eT+˝À »]–q düe÷#êsêìï ìy˚~+#ês¡T. y˚TeTT eT÷]ä*q¢ ≥¢T
q{Ï+∫ C≤qøÏì #·÷XÊ+. yê]s¡Te⁄s¡÷ XÊ´eTø£sq¡í T ÄÁX¯e÷ìøÏ rdüTø¬ [fl
|üP» #˚XÊs¡T. MT s¡<+ä∏ ÄuÛsÑ D¡ ≤\T Ä Çs¡Te⁄s÷¡ rdüT≈£îìyÓfi≤fls¡T. >∑sT¡ &ÉT&ÉT
632 lsêeT$»j·T+
lVü≤]ì >¬ *∫q≥¢T>± ñqï~. dü÷s¡T´ì e˝¢Ò y˚T|ò÷ü \T »ìkÕÔsTT. nsTT‘˚
n$ ˇø√ÿkÕ] dü÷s¡T´&çH˚ n&¶–É kÕÔsTT nì #ÓbÕŒs¡T. Ä e÷≥\T $+≥÷
‘·e÷\˙\T&ÉT ø=+‘·ùd|ü⁄ eTÚq+ bÕ{Ï+#ê&ÉT.
Çø£ÿ&É yê©àøÏ eTVü≤]¸ j·TT<Δ+ä ˝À ≈£îe÷s¡T\T sêeTTì >¬ *#ês¡ì,
ÄÁX¯eT+ e<›ä |òTü Às¡jT· T<Δ+ä »]–+<äqï $wüjT· + ‘Ó*dæ VüQ{≤VüQ{Ïq
yÓq≈£îÿ e#êÃ&ÉT. ÄÁX¯e÷ìøÏ sê>±H˚ d”‘· »]–q eè‘êÔ+‘·+ $e]+∫+~.
XÊ´eTø£sq¡í T |ü≥Tº ø=#êÃs¡q>±H˚ yê©àøÏ q$« yÓ+≥H˚ s¡Ds¡+>±ìøÏ e∫Ã
ˇø£ n<äT“¤‘+· düèwº+æ #ê&ÉT. ø£eT+&É\+˝Àì ñ<äø+£ Áb˛øå+Ï #·>±H˚ ùdq\˙ï
J$‘·eTj·÷´sTT. \ø£ÎD, uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\T yÓTT<ä˝q’… yês¡+<äs÷¡ ìÁ<äqT+&ç
˝Ò∫q≥¢T>± ˝Ò∫ kÕe<ÛëqT\j·÷´s¡T. nq+‘·s+¡ yê©àøÏ e∫à lsêeTTì
Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îì ªsê|òTü yê! qTe⁄« düs«¡ E„&$ç . ø£seÔ¡ ⁄ ˙y˚. n+<ä]
>∑s«¡ + nD#·&Üìø° ©\ qTy˚« düèwº+æ #êe⁄. ìC≤ìøÏ d”‘· ìqTï e~*
<ä÷s¡+>± mø£ÿ&çøÏ b˛sTT+~. nq+‘· ÁãVü‰à+&ÜìøÏ ø£seÔ¡ ⁄ ˙y˚. qTe⁄«
|ü⁄sêD|ü⁄s¡Twüß&ç$. s¡|Tüò Tesê! e÷j·÷r‘·T&Éyq’Ó ˙e⁄ á ˝Àø£+ ì$T‘·+Ô
nC„≤Hêìï <Ûä]+#êe⁄μ nHêï&ÉT. ªH˚qT j·TT<Δä+ #˚dæ á Çs¡Te⁄]˙
ì]®+#·>\∑ qT. ø±ì H˚qT Hê ã˝≤ìï yê] eTT+<äT #·÷|ü˝<Ò Tä μ nHêï&ÉT
lsêeTT&ÉT.
yê©àøÏ ã<äT\T>± q$« #˚sTT ø£+{ÏøÏ ‘·–*+<äì ø√|ü+‘√ mes¡Hêï
#˚‹ì qs¡T≈£îÿ+{≤sê? uÛÀ»q+ #˚ùd düeTj·T+˝À bıs¡bÕ≥Tq Hê\Tø£
|üfifl¯ eT<Û´ä |ü&‘ç ˚ <ëìô|’ ø√|ü–kÕÔe÷? ø£qTø£ sêCÒ+Á<ë! ø£qø£+ ø±+‹ô|’
ø√|ü|&ü qç ≥¢T, s¡‘ï· + ‘·q ‘˚»düT‡qT ‘·]$Tq≥¢T, ø£f‘…º √ eèøå+£ ‘·q |ò˝ü ≤\qT
‘Ó+|æq≥¢T, ø£\ø£+&É r|æ<äq+ô|’ ø√|ü–+∫q≥¢T, Á|üyêVü≤+ô|’ >∑+>∑
s¡TdüsT¡ dü˝≤&çq≥¢T ø±+‹ô|’ B|ü+ ø√|æ+∫q≥¢T>± ñqï~ MT Ä˝À#·q. ùV≤
n<Ûë´j·TeTT-39 633
»>∑<ë‘êà! njÓ÷<Ûë´|ür! ˙ dü+‘êHêìøÏ nyÓ÷|òüTyÓTÆq ˙ ã\+
dü+ÁbÕ|æ+Ô ∫+~. sê|òTü yê! ªÄ‘êà yÓ’ |ü⁄Á‘·Hêe÷dæμ nì ÁX¯ó‘·T\T≈£L&Ü
|òTü ÀwædTü HÔ êïsTTî nì <Ûsä à¡ dü÷ø£Î+ uÀ~Û+#ê&ÉT. yê©àøÏ e÷≥\≈£î sê|òTü e⁄&ÉT
düe÷<Ûëq|ü&ç |ü]yês¡+‘√ düV‰ü nø£ÿ&˚ ñ+&ç \e≈£îX¯ó\qT ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT.
düT|ü⁄Á‘·d«” ø±s¡+
á |ü⁄Á‘·deü ÷>∑eT eTôVA‘·‡yêìï #·÷dæ ‘·]+#·&ÜìøÏ düø\£ <˚X¯
sê»qT´\T yê] ùdq\‘√ $#˚ÃXÊs¡T. X¯Á‘·T|òTü ï, düTeT+‘·T\T ‘·«]‘·+>±
ùV≤eTeTj·T •_sê\T ì]à+#ês¡T. njÓ÷<Û´ä Á|ü»\+‘ê Ä eTôVA‘·‡e+
<ä]Ù+#·&ÜìøÏ y˚>+∑ >± e#êÃs¡T. edæcÕ˜ ~eTTqT\T Ä y˚&TÉ ø£ #·÷&É{≤ìøÏ
‘·«s¡|ü&¶Üs¡T. ã+>±s¡T eT+≥bÕ\‘√ ì]à+∫q düuÛÑ˝À s¡|òüTTMs¡T&ÉT
ì‘·´ìj·TeT+ |üP]Ô#d˚ qæ ‘·sT¡ yê‘· q÷‘·q eÁkÕÔ\T, n\+ø±sê\T <Û]ä +∫
düu≤Û eT+≥|ü+˝À n+<ä]‘√ ø£*dæ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. yê©àøÏ, ÄÁX¯e÷ìøÏ yÓ[fl
\e≈£îX¯ó\qT, XÊ´eTø£sq¡í T rdüT≈£îìe∫à sê|òTü e⁄ì eTT+<äT ì\u…{≤º &ÉT.
Ç+Á<ë~ <˚e‘·\T düø\£ <˚XÊ~Û|‘ü T· \T \e≈£îX¯ó\qT #·÷dæ Çs¡Te⁄s¡÷
n#·Ã+>± s¡|Tüò T|ü‹H˚ b˛* ñHêïs¡Hêïs¡T. XÊ´eTdüT+<äs+¡ >± Äø£sêí +‘·
qj·THê\‘√, $XÊ\yÓTÆq qT<äTs¡T, düTVü‰dü´e<äq+‘√ ñqï |ü⁄Á‘·T\T,
s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT düeTkÕeT´+>± Á‹eT÷s¡T˝Ô ≤¢ >√#·]+#ês¡T.
Ä düeTj·T+˝À Äø±X¯yêDÏ sê|òTü yê! ˙ |ü⁄Á‘·T\qT #·÷dæ düTs¡T\T
‘·\\qT |ü+øÏdü÷Ô »j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚düTÔHêïs¡ì ‘Ó*j·TCÒdæ+~.
eÁkÕÔ\+ø±sê\T <Ûä]+∫ \e≈£îX¯ó\T lsêeTTì e<›ä≈£î e∫à #˚‹˝À
<ÛäqTsê“D≤\‘√ ‘·+Á&çøÏ qeTdüÿ]+#ês¡T. düs¡«Á‘ê »j·T»j·T<Ûë«Hê\T
yÓ*$¢ ]kÕsTT. <˚e‘·\T |ü⁄wüŒeèwºæ ≈£î]|æ+#ês¡T. sêE\+‘ê |ü⁄Á‘·T\qT
Ä*+>∑q+ #˚dTü ≈£îHêïs¡T. yÓ+≥H˚ s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT ˝Ò∫ ‘·q |ü⁄Á‘·T\qT
634 lsêeT$»j·T+
Vü≤è<äj÷· ìøÏ Vü≤‘·T≈Ô î£ ì ‘·\ô|’ eTT~›&ç ‘·q #Ó+‘· ≈£Ls√Ãu…≥Tº ≈£îHêï&ÉT.
yê]s¡Te⁄]ì düø£\ y˚<äXÊÁkÕÔ\˝À Á|üMDT\T>± yê©àøÏ r]Ã~<›ës¡ì
Á|üX+¯ dæ+#ê&ÉT. n|ü&ÉT X¯‘ø· √{Ï sêe÷j·TD≤ìï u≤\Ts¡T >±q+ #˚XÊs¡T.
>∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ ne‘ês¡ #·]Á‘· $ì s¡|Tüò T|ü‹˝À Áù|eT bı+–bı]¢+~. yê]s¡Te⁄s÷¡
|ü<Tä Hê\T>∑T $<ä´\qT nuÛ´Ñ dæ+#ês¡ì, ns¡Te~Hê\T>∑T ø£fi\¯ T u≤\Ts¡T
ø£s‘¡ ˝· ≤eT\ø£+>± n<Û´ä j·Tq+ #˚XÊs¡ì >∑eTì+∫, yê©àøÏ‘√ MT >∑Ts¡T‘·«+
<Ûqä ´yÓT+Æ ~. u≤\≈£î\≈£î MTs¡T H˚]Œq j·TT<ΔëuÛ≤´dü+ n<äT“¤‘+· >± ñ+<äHêï&ÉT.
düe÷<Ûëq+>± yê©àøÏ ªìC≤ìøÏ Hê >∑Ts¡T‘·«+˝À @eTT+~? MT Ms¡´+
jÓTTø£ÿ X¯øÔÏ dü+|ü‘T· \Ô T nyÓ÷|òTü +μ nHêï&ÉT. kÂ$TÁ‹, uÛsÑ ‘¡ ,· X¯Á‘·T|òTü Tï\T,
düTeT+‘·, düTÁ^e, $;ÛwDü T\T Vü≤qTeT<ë~ düø\£ ôdH’ ê´\T d”‘q· T ‘˚e&ÜìøÏ
ãj·T\T<˚sêsTT. ÄÁX¯eT+ e<›≈ä î£ e∫à n+<äs÷¡ qeTdüÿ]+#ês¡T. yê©àøÏ
ÁbÕsúq¡ eTìï+∫ d”‘· yÓ\T|ü\≈£î e∫Ã+~. n+<äs÷¡ >∑<~äZ ‘·T˝…’ »>∑Hêà‘·
#·s¡D≤\ô|’ yÓ÷ø£]*¢ |ü\¢øÏ˝À ãj·T\T<˚s¡eTì y˚&ÉT≈£îHêïs¡T. düø£\
eTTì|ü‘·Tï\qT ùd$+∫ C≤qøÏ |ü\¢øÏ˝À ≈£Ls¡TÃ+~. düeTTÁ<ëìï #˚πs
eT+<ëøÏì˝≤ y˚>+∑ >± yÓ[fl s¡|Tüò T|ü‹ #Ó+‘· d”‘· |ü\ø¢ Ï ~–+~. yê©àøÏ e∫Ã
s¡|Tüò T|ü‹‘√ ª|ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\˝À X¯• Ä~‘·T´\e˝… yÓ\T>∑T‘·Tqï lsêe÷!
qTe⁄« kÕøå°uÛÑ÷‘·+>± n+<ä] Vü≤è<äj·÷\˝À edækÕÔe⁄. Ä~eT<Ûë´+‘·
X¯øsÔÏ ÷¡ |æDj Ï TÆÓ q C≤qøÏ ì»+>± @ bÕ|ü+ ms¡T>∑<Tä . C≤qøÏ Hê <Ûsä à¡ ø£q´.
H˚{eÏ s¡≈L£ Hê Ç+{¢À ô|]–+~. Ç|ü&ÉT ÄyÓT≈£î ˙ #˚‹ì n+~+∫
nsêΔ+–>± ˙#Ó+‘· ≈£Ls√Ãu…≥Tº ø√μ nì nHêï&ÉT. Ä düeTj·T+˝À Äø±X¯yêDÏ
≈£L&Ü »qø£q+~ì |ü‹Áe‘· Ç~ dü‘´· + nì |ü*øÏ+~. nq+‘·s+¡ lsêeTT&ÉT
d”‘·qT øö–*+#·T≈£îì ‘·q n+ø£|”sƒ¡+ô|’ ≈£Ls¡TÃ+&Éu…≥ºT≈£îHêï&ÉT.
yê<ä´|òTü Àwü˝À s¡|Tüò TMs¡T&ÉT düø\£ eTTì ãè+<ä+‘√ düV‰ü njÓ÷<Û´ä ≈£î s¡eTàì
yê©àøÏì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-39 635
j·TC„≤ìï |üP]Ô#j ˚ T· &ÜìøÏ n+<äs÷¡ lsêeTTì e÷≥ eTìï+#ês¡T.
yê©àøÏ ‘·~‘·sT¡ \T ~e´ yêVü≤Hê˝¢À Äd”qT\j·÷´s¡T. C≤qøÏ‘√ düV‰ü
dü÷s¡T´ì˝≤ yÓ*–b˛‘·Tqï s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT s¡<ë∏ ìï n~Ûs√Væ≤+#·>± Çs¡TyÓ|’ ⁄ü ˝≤
|ü⁄Á‘·T\T $sê»e÷qT\j·÷´s¡T. •s¡dTü ‡q ∫Á‘·$∫Á‘·ø±+‘·T\‘√ ~e´#·ÃÁ¤ ‘·+
$sêõ*¢+~. ì» uÛøÑ ãÔ£ è+<ä+ sêeTTìøÏ nbÕs¡+>± #êeTs¡ùde #˚XÊs¡T.
eTø£sê+øÏ‘ê\T eTT+<äT≈£î kÕ>∑>± uÛÁÑ {≤E\T dü÷s¡´e+X¯ø]° ìÔ düeÔ q+
#˚dTü +Ô &É>± s¡|Tüò TMs¡T&ÉT njÓ÷<Û´ä ˝À Á|üy•˚ +#ê&ÉT. øödü˝≤´ düT$TÁ‘·\T
Áù|eT‘√ d”‘·qT øö–*+#·T≈£îHêïs¡T. \e≈£îX¯ó\≈£î øödü\´ yÓ+≥H˚
~wºræ dæ+~.
‘·q sêø£≈î£ |üPs¡«y˚T j·T»„kÕeTÁ– dæ<+äΔ >± ñ+&É≥+‘√ lsêeTT&ÉT
|üPsíêVüQ‹ #˚dæ j·÷>∑+ |üP]Ô#X˚ Ê&ÉT. eÁkÕÔ\+ø±sê\T, <äøDÏå \T, nbÕs¡+>±
eTT˙X¯«s¡T\≈£î ãVüAø£]+#ês¡T. yês¡T s¡|Tüò TMs¡ #·]Á‘·qT >±q+ #˚d÷ü Ô
‘·eT ‘·eT ÄÁX¯e÷\≈£î yÓ[flb˛j·÷s¡T. sêE\+<äs÷¡ ø±qTø£\T rdüTø=ì
lsêeTTì nqTeT‹‘√ d”‘·eTVæ≤eTqT düTÔ‹dü÷Ô ‘·eT q>∑sê\qT
#˚sT¡ ≈£îHêïs¡T. ÁbÕDùdïVæ≤‘·T˝…q’ $;ÛwDü , düTÁ^e⁄\qT s¡|Tüò T|ü‹ dü‘ÿ· ]+∫
yê] dü«kúÕHê\≈£î |ü+bÕ&ÉT.
nq+‘·s+¡ s¡|Tüò T|ü‹ uÛ≤sê´_&¶\É ‘√ ø£\dæ njÓ÷<Û´ä qT |ü]bÕ*+#ê&ÉT.
á ø£<ä∏ $qïyê]øÏ nøåj £ T· düTU≤\T ø£\T>∑T‘êsTT. á ø£<ä∏ ô|qTdü+ø£{≤\qT
Vü ≤ ]dü T Ô + ~. ÁXÀ‘· eø£ Ô \ ≈£ î Çs¡ T e⁄]ø° $»j· T + ø£ \ T>∑ T ‘· T +~.
lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä düø\£ ∫+‘·\qT Vü≤]düT+Ô ~.
eTT+<äT ø£<ä∏ #ê˝≤ eT<ÛTä s¡+. ∫e] n<Ûë´j·T+˝À lsêeTT&ÉT ©\HÓ˝≤
#·÷|æ+#ê&√ kÕ<äs+¡ >± ÁX¯eD+ #˚jT· +&ç. á Á>∑+<∏+ä ˝À yÓTT‘·+Ô q\Tã~
n<Ûë´j·÷\THêïsTT. $T–*q ˇø£{Ï n‹eT<ÛTä s¡+. eT≈£î≥+ô|’ yÓT]ùd eTDÏ
636 lsêeT$»j·T+
e+{Ï+~. ÁãVü‰àq+<ë! kÕ«$TdüeTsúê! l<Ûsä e¡ s¡<ë! |ü+&É]Hê<∏ë! á Á>∑+<∏+ä
|ü]+ƒ ∫q uÛ≈Ñ î£ \Ô qT qTy˚« s¡ø+Ïå #·T. dü«dæ!Ô
lsêeT$»j· T Á>∑ + <∏ ä + dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q ~. yê©àøÏ $s¡ ∫ ‘·
leTÁ<ëe÷j·TD eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
m\¢|ü &É÷ á sêeTø£<qä∏ T ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .
ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
eTT|üŒ~ ‘=$Tà<äe n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
n<Ûë´j·TeTT - 40
l>∑DXÒ Êj·T qeT' ld”‘êsêeT#·+<Á ëuÛ≤´+ qeT'
»j·TeTT »j·TeTT ì>∑e÷>∑eTs¡÷bÕ! nœ˝≤! nõ‘ê! neT˝≤!
ndüTs¡d+ü Vü‰s¡ø±! |üse¡ T eT+>∑fi≤! n#·˝≤! n$HêXÊ! eTqà<∏yä ês¡D $<ës¡ø£
eTèπ>+Á<ë! ãè+<ës¡øe£ <ë´! Áø√<Ûä y˚T|òTü $#˚Ã<¤ øä £ düMTsê! eT<ä‘y· ÷Ó HêX¯ø£
uÛ≤düÿsê! |üsê‘·Œsê! |üse¡ ÷q+<ë! eT‘·‡s¡ ‘·èD <ëVü≤ø±! yÓX’ Ê«qsê!
e÷j·÷#·Áø£#ê\ø±! $X¯«+uÛsÑ ê! <ä+uÛqÑ >∑#Ã˚ <¤ øä £ eÁ»<Ûsä ê! uÛ÷Ñ $TC≤esê!
uÛÑj·THêX¯Hê! nVü≤+~« |ü+#·eTTK <äs¡ŒVü≤s¡D≤! yÓ÷Vü≤|òüT≥ ÁXÀÁ‘·
dü+Vü≤s¡D≤! XÀø£ X¯Áø£õ‘· >∑s«¡ $<ës¡D≤! }]àfi≤ s¡eTD≤Á>∑C≤! lsêe÷!
˙ ø£èbÕã\+‘√ sêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä düe÷|üeÔ TsTT+~. s¡duü ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ ∫e]
n<Ûë´j·÷ìï Hê <ë«sê |ü*øÏdTü HÔ êïe⁄.
\eD≤düTs¡d+ü Vü‰s¡+
>∑‘· n<Ûë´j·T+˝À \e≈£îXÊU≤´q+ eTT–dæ+~. C≤qøÏì ‘Ó∫à sêeTT&ÉT
nX¯«y˚T<Ûjä T· »„+ |üP]Ô #˚XÊ&ÉT. ‘·<Tä |ü] ˇø£s√E ø√<ä+&ÉbÕDÏ dæ+Vü‰düq+ô|’
≈£Ls¡TÃìe⁄+&É>± ã+<ÛTä esZe¡ T+‘ê #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ me] kúÕHê\˝À yês¡T
ì\ã&çñHêïs¡T. øås° k¡ Õ>∑sy¡ êdüTìøÏ ìy˚~+#·&ÜìøÏ <˚e‘·\T y˚>+∑ >± yÓ[flq≥¢T
j·TeTTHê rs¡+˝À ìedæ+#˚ Áu≤Vü≤àDT\T, Á|ü»\T njÓ÷<Û´ä ≈£î e#êÃs¡T.
Ä düeTj·T+˝À uÛøÑ »Ô£ q düu≤Û uÛ÷Ñ wæ‘T· &Ó’ s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT eTT‘ê´\eT+&É|+ü ˝À
Äd”qT&Ó’ e⁄Hêï&ÉT. ø√{ÏeTqà<∏Tä \ ‘·+Á&ç, Bqã+<ÛTä , >∑TDdæ+<ÛTä nsTTq
s¡|òüTTsêeTTì‘√ Á|ürVü‰], Á|ü»\T $TeTTà\qT ø£\yê\ì e#êÃs¡ì
‘Ó*j·TCÒkÕ&ÉT. mes√ Hê Á|ü»\qT |”&+ç ∫ ñ+{≤s¡qT≈£îì yÓ+≥H˚ yê]ì
rdüT≈£îì s¡eTàHêï&ÉT s¡|Tüò TMs¡T&ÉT. eTT‘ê´\eT+&É|+ü <ä>s∑Z ≈¡ î£ Á|ü»\+‘ê
638 lsêeT$»j·T+
e∫à »j·T»j·T <Ûë«Hê\T #˚dæ qeTdüÿ]+#ês¡T. yê]ì ‘·q düeTTàU≤ìøÏ
sê$+∫ »>∑<Tä <Δës¡≈î£ &ÉT ø£qTôd>’ \∑ ‘√H˚ |ü\ø£]+#ê&ÉT. j·TeTTHê rs¡+˝À
n‹Á≈£Ls¡T&Óq’ \eD≤düTs¡T&ÉT ñqà‘·T&Ô ’Ó |òTü Às¡bÕ‘·ø±\T, n‘·´+‘· Á≈£Ls¡yTÓ qÆ
ø£sà¡ \T #˚dTü HÔ êï&ÉT. yê&ÉT eTTs¡<‘’Ó T· ´\ dü+‘·‹. j·TeTTq Äe*ˇ&¶TÉ n‘·ì
ìyêdükÕú q+. s√p Á|ü»\qT, Áu≤Vü≤àDT\qT Äe⁄\qT #·+|æ Ä #·+&Ü\T&ÉT
uÛøÑ dÏå ÷ü Ô ñ+{≤&ÉT. s¡|Tüò TMsê! n≥Te+{Ï yêìì #·+|æ n+<ä]ø° düTK+
Á|ükÕ~+#·e\dæ+<äì y˚&TÉ ≈£îHêïs¡T. yê] e÷≥\T $qï ø√<ä+&ÉbÕDÏ
ø√b˛Á~≈£î&Ô j É ÷· ´&ÉT. ø£fió¯ fl mÁs¡ã&É>± yÓ+≥H˚ ø√<ä+&Üìï ‘Ó|Œæ +#ê&ÉT.
n|ü&ÉT X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT eTT+<äT≈£îe∫à lsêeT#·sD¡ ≤\≈£î ÁyÓTTøÏÿ \eD≤düTs¡
e<Ûä≈£î nqTeT‹yê«*‡+<äì n]ú+#ê&ÉT. #·‘·Ts¡+>∑ã˝≤\‘√ yÓ[fl
\eD≤düTs¡Tì e~Û+∫, Á|ü»\qT düTKô|≥ºeTì Äq‹#êÃ&ÉT ‘·e÷\˙\T&ÉT.
eT+Á‘·X¯øÏÔ >∑\ ~e´u≤D≤ìï ‘·eTTàìøÏ Ç#êÃ&ÉT. lsêeT#·s¡D≤\≈£î
qeTdüÿ]+∫ X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT ãj·T\T<˚sê&ÉT. dü+Á>±eT dü+øπ ‘·+>± ùde≈£î\T
uÛÒØ\T ÁyÓ÷–+#ês¡T. eT÷&ÉT nøåöVæ≤DT\ ôd’q´+ n$T‘·y˚>∑+‘√
ãj·T\T<˚]+~. nH˚øy£ TÓ qÆ HÍø£\˝À j·TeTTqqT <ë{Ï, Hê\T>∑T ~≈£îÿ˝
|ü]øÏùdÔ nH˚øe£ T+~ ãTTw”X«¯ s¡T\T ø±qe#êÃs¡T.
yês¡T X¯Á‘·T|òTü Tïì‘√ ªá sêøåd£ Tü &ÉT |üse¡ T<ës¡TDyÓTqÆ yê&ÉT. |üPs¡«+
e÷+<Ûë‘· eTVü‰sêEqT #·+bÕ&ÉT. yê&ç uÛTÑ »ã\+ n+‘·T˝Òì~μ nì
\eD≤düTs¡Tì |üsêÁø£e÷\qT $e]+#ês¡T. X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT \eD≤düTs¡TìøÏ
eTs¡D+ m˝≤ dü+uÛÑ$düTÔ+<äì Á|ü•ï+#ê&ÉT. ªM&ÉT |üPs¡«+ áX¯«s¡Tì
Äsê~Û+#·>± X¯+ø£sT¡ &ÉT dü«Vü≤kÕÔ\‘√ X¯S˝≤ìï Á|ükÕ~+#ê&ÉT. yê&ÉT Ä
ã\+‘√ $XÊ«qï+‘ê »sTT+#ê&ÉT. Ä X¯S˝≤ìï rdæyù˚ dÔ yê&ÉT yÓ+≥H˚
eTs¡DÏkÕÔ&ÉT. Ä X¯S\+ eT+~s¡+˝À ô|{ºÏ yê&ÉT ÄVü‰s¡+ø√dü+
sêÁ‹+ãefi¯ófl »+‘·Te⁄\T, >√e⁄\T, Áu≤Vü≤àDT\ ø√dü+ ‹s¡T>∑T‘·÷ ñ+{≤&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-40 639
düeTj·T+ #·÷dæ yê&ç <ä>s∑Z ≈¡ î£ yÓfi≤fl*. X¯S\+ #˚‘ã· {º≤&Ü, n‘·ì ã\+
mqï{Ïø° øåD° +Ï #·<Tä . yê&ç uÛj
Ñ T· +e\¢ eT<ÛTä sêq>∑s+¡ ìsêàqTwü´yÓT+Æ ~μ nì
ãTTwüß\T ‘Ó*bÕs¡T. nq+‘·s+¡ X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT eT<ÛTä sê|ü≥Dº + <ë{Ï yê&ÉT
˝Òì düeTj·T+ #·÷dæ eT+~s¡+ ‘Ó]#ê&ÉT. Ä X¯S\+ |üP»˝À ô|≥ºã&ç
ñ+~. <ëìï X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT yÓ+≥H˚ rdüT≈£îHêï&ÉT. X¯S\+ #˚‘ã· ÷ì ø¬ øπ’ sTT
düT‘·T&ÉT ôdq’ ´+‘√ düV‰ü dæ<+äΔ >± \eD≤düTs¡Tì ø√dü+ Ä‘·&ç ìyêdü+
e<›Hä ˚ ø±|ü⁄ø±kÕ&ÉT. Äe⁄\T, Áu≤Vü≤àDT\qT #·+|æ Ä Áù|‘ê\ìï+{Ïì HÓ‹ôÔ |’
y˚dTü ø=ì ns¡D´+qT+&ç ‹]– edü÷Ô #·T≥º÷ e⁄qï e÷qeôdH’ ê´ìï #·÷dæ
m+‘√ Äq+~+#ê&ÉT. áX¯«s¡T&ÉT ªáHê&ÉT Hê ÄVü‰sêìï Hê Ç+{Ï<>ä s∑Z øπ¡
|ü+bÕ&ÉTμ nì nqT≈£î+≥÷ bı*πøø£ ô|{º,Ï \eDT&ÉT X¯S\bÕDÏjTÆÓ q
X¯Á‘·T|òTü Tïì #·÷dæ X¯S\+ <=+>∑*+#ê&Éqï ø√|ü+‘√ \+|òTæ +∫ ñÁ<˚ø+£ ‘√
n$T‘·yTÓ qÆ s√wü+‘√ ªqTe⁄« e÷qe |ü⁄Á‘·T&Ée⁄. ìqTï #·+|æ øåD£ +˝À
njÓ÷<Ûë´|ü≥ºD≤ìï ˝Àãs¡T#·T≈£î+{≤qT. Hê y˚Tqe÷eT sêeDT&ÉT.
lsêeTT&ÉT n‘·ìì ø±|ü≥´+‘√ dü+Vü≤]+#ê&ÉT. Ç|ü&ÉT H˚qT sê|òTü e⁄ì
e~Û+∫ d”‘q· T ã\e+‘·+>± rdüT≈£îekÕÔqT. MT q\T>∑T]ì #·+|æ Á|ürø±s¡+
rs¡TÃ≈£î+{≤qT. ás√CÒ Á|ü<∏äeT ÄVüQ‹>± ìqTï kÕ«Vü‰ #˚kÕÔqμì
u…~]+#ê&ÉT. \eDTì‘√ X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT ªn\TŒ&Ü! q*¢ì #·+bÕ\+fÒ Ä\dü´+
m+<äT≈£î? yÓ+≥H˚ ìqTï dü+Vü≤]kÕÔqTμ nì nq>±H˚ eèøå±ìï ô|ø£*+∫
y˚>+∑ >± |üsT¡ >¬ ‘êÔ&TÉ \eD≤düTs¡T&ÉT. X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT $+{Ïì dü+~Û+∫ u≤D+
e~˝≤&ÉT. eèøå±ìï #Û~˚ +#·>±H˚ ndüTs¡T&ÉT |üs«¡ ‘êìï $dæsê&ÉT. <ëìì
¬ø’πøsT÷ düT‘·T&ÉT eTTø£ÿ\T #˚XÊ&ÉT. ndü+U≤´ø£yÓTÆq yê&ç u≤D≤\qT
X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT Á|üj÷Ó –ùdÔ \eDT&ÉT ˝…øÿ£ #˚jT· ø£ >∑&bç¶ ˛#·‘√ düe÷q+>±
uÛ≤$+#ê&ÉT. <Ûës¡>± es¡¸+ ≈£î]dæq≥¢T eèøå,£ bÕcÕD≤\T $dæ]y˚XÊ&ÉT.
yê{Ïì u≤D≤\‘√ K+&ç+#ê&ÉT X¯Á‘·T|òüTTï&ÉT. nq+‘·s¡+ X¯Á‘·T|òüTTï&ÉT
640 lsêeT$»j·T+
Ä˝À∫+∫ eT<ÛTä ø¬ ≥’ uÛTÑ \ ø√dü+ ÁãVü≤à ì]à+∫ sTT∫Ãq u≤D≤ìï yÓ*øÏ
rkÕ&ÉT. ÁãVü≤à <ëìì s¡|òüTT|ü‹øÏ#êÃ&ÉT. \eD≤düTs¡T&ÉT e<Ûä≈£î
ãj·T\T<˚πseTT+<äT sêeTT&ÉT Ä u≤D≤ìï X¯Á‘·T|òüTTïìøÏ#êÃ&ÉT. <ëìì
X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT dü+~Û+#·>±, n~ Á|üfij
¯ T· ø±\$<äT´‘·T˝Ô ≤, $+{ÏqT+{Ï y˚>+∑ >±
ãj·T\T<˚] ˝eDTì Vü≤è<äj÷· ìï N*Ã+~. y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·+ MT<ä ◊sêe‘·+
|ü&≥ɶ Tº ndüTs¡T&ÉT H˚\≈£L˝≤&ÉT. yÓ+≥H˚ ÁbÕD+b˛>± ø£fiã‚ s¡+ uÛ÷Ñ $Tô|’
|ü&+ç ~. X¯Á‘·T|òTü Tïì $»j·÷ìøÏ <˚e‘·\T |ü⁄wüŒeèwæº ≈£î]|æ+#ês¡T. yÓ+≥H˚
eT<ÛTä sê|ü≥Dº + Á|ü»\‘√ ì+&çb˛sTT+~. njÓ÷<Ûë´|ü⁄s+¡ m+‘· düT+<äsy¡ ÷Ó
eT<ÛTä sêq>∑s+¡ ≈£L&Ü n+‘˚. <˚X+¯ n+‘ê Á|ü»\‘√ ì+&É>±H˚ <äT'K
<ë]Á<ë´\T bÕ]bıj·÷´sTT. X¯Á‘·T|òTü Tïì $»j·Tyês¡Ô $q>±H˚ s¡|Tüò T|ü‹
#ÛÁ· ‘·#êeTsê~ sê»∫Vü‰ï\qT |ü+bÕ&ÉT. X¯Á‘·T|òTü TïìøÏ #ÛÁ· ‘·+ |ü{Ϻ eT<ÛTä s¡
eTVü ‰ sêEqT #˚ X Ê&É T . dü e TTÁ<ä | ü s ¡ ´ +‘· + ñqï dü e Tdü Ô < ˚ X Ê\qT
Äj·TqøÏ#êÃ&ÉT.
Áu≤Vü≤àDu≤\Tì nø±\eTs¡D+
ˇø£s√E njÓ÷<Û´ä ˝À ˇø£ $∫Á‘·+ »]–+~. lsêeTT&ÉT njÓ÷<Û´ä qT
|ü<äø=+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡sê\T bÕ*+#ê&ÉT. sêeTsê»´+˝À ì»+>±
nø±\eTè‘·T´eqï~ ˝Ò<Tä . n≥Te+{Ï düeTj·T+˝À ˇø£ Áu≤Vü≤àDdüT‘·T&ÉT
nø£kÕà‘·T>Ô ± ñ|üqj·Tq+ ø±>±H˚ eTs¡D+Ï #ê&ÉT. yÓ+≥H˚ ‘·+Á&ç Ä |æ\y¢ ê&çì
m‘·T≈Ô î£ ì sê»düeTTàU≤ìøÏ ‘Ó#êÃ&ÉT. ªqTe⁄« @<√ ‘·|ü #˚XÊe⁄. n+<äTøπ
nø±\+>± Hê |ü⁄Á‘·T&ÉT eTs¡D+Ï #ê&ÉT. BìøÏ yÓ+≥H˚ ÁbÕj·T•Ã‘·+Ô #ÓsTT´μ
nì lsêeTTìô|’ ì+<ä y Ó ÷ bÕ&É T . Ç~ $ì s¡ | ò ü T TsêeTT&É T
∫+‘êÁø±+‘·T&Éj÷· ´&ÉT. Ä düeTj·T+˝À Hês¡<eä TTì $#˚Ãj·T>± d”‘ê|ü‹
»]–q eè‘êÔ+‘·eT+‘ê $e]+#ê&ÉT. n+<äT≈£î Hês¡<Tä &ÉT ªmes√ X¯SÁ<äT&ÉT
‘·|+ü #˚dTü HÔ êï&ÉT. Ä bÕ|ü+ e\¢ á eTTì≈£îe÷s¡T&ÉT eTè‹ #Ó+<ë&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-40 641
‘·|dü Tü ‡ #˚jT· &É+ Áu≤Vü≤àD <Ûsä à¡ +. Ç‘·sT¡ \ø£~ n<Ûsä à¡ +. X¯SÁ<äT&ç ‘·|dü Tü ‡
e˝¢Ò á nø±\eTs¡D+ dü+ÁbÕ|æ+Ô ∫+~μ nì $e]+#ê&ÉT. Ç~ $qï
yÓ+≥H˚ sêeTT&ÉT |ü⁄wüŒø±ìï düà]+#ê&ÉT. düà]+∫q+‘·H˚ $e÷q+
#Ó+‘·ì*∫+~. eT+Á‹, ùdq\‘√ düV‰ü lsêeTT&ÉT $e÷qyÓTø£ÿ>±H˚ n~
|üjT· qyÓT+Æ ~. ‘·e÷\˙\T&ÉT |üèB∏«eT+&É\eT+‘ê XÀ~Û+#ê&ÉT. >∑TVü≤\T,
|üs«¡ ‘ê\T, ø£]qƒ kúÕesê\T ø£qã&¶É ‘·|dü «æ q˝¢≤ C≤‹$#ês¡D #˚XÊ&ÉT.
yês¡+‘ê ÁX‚wyü˜ TÓ qÆ Áu≤Vü≤àDT\eTì ã<äT*#êÃs¡T. yê]øÏ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
qeTdüÿ]+∫ ‹]– yê]ì |üPõ+#ê&ÉT. nq+‘·s¡+ uÛÑ÷$Tq+‘ê
s¡|Tüò THê<∏Tä &ÉT XÀ~Û+#ê&ÉT. <äøDÏå ≤|ü<+ä∏ ˝À yÓ<Tä ø£>±, <ä{+º >± ø=eTà\T
ñqï#√≥ –]ø£+<Ûsä +¡ ˝À ˇø£ n<Ûeä TøÏsê‘·T&ÉT ‘·|dü Tü ‡ #˚dTü HÔ êï&ÉT. yê&ÉT
<Ûä÷eTbÕq+ #˚kÕÔ&ÉT. ª˙~ @ ≈£î\+? @ y˚<ä+? ‘·|üdüT‡ m+<äT≈£î
#˚dTü HÔ êïe⁄?μ nì s¡|Tüò T|ü‹ n‘·ìì Á|ü•ï+#·>±, ªH˚qT øÏsê‘·T&çì, dü«sZ+¡
ø√dü+ ‘·|üdüT‡ #˚düTÔHêïqTμ nì düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT. Ä e÷≥\≈£î
C≤qø°Hê<∏Tä ìøÏ ø√|ü+ e∫Ã+~. ªqTe⁄« #ê˝≤ n<Ûsä à¡ + #˚XÊe⁄μ n+≥÷
$TøÏÿ* yê&çjTÆÓ q u≤D≤ìï Á|üj÷Ó –+∫ ø£+sƒêìï #Û~˚ +#ê&ÉT. yÓ+≥H˚
n‘·&TÉ dü«sZêìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. <˚y+˚ Á<äT&ÉT $e÷q+˝À e∫à s¡|Tüò THê<∏Tä ì
ø£*dæ øÏsê‘·e<Ûä e\¢ eTôVA|üø±s¡+ »]– <˚e‘·\ eTH√s¡<+ä∏ HÓsy¡ ]˚ +~.
ªd”‘êe\¢u≤Û ! s¡|Tüò Tq+<äHê! |ü⁄sêD|ü⁄s¡TcÕ! >∑TDdü+|üHêï! Hê≈£î @<ÓH’ ê
Äqrj·T+&ç. <ëìï yÓ+≥H˚ |üP]Ô #˚kÕÔqTμ nHêï&ÉT. s¡|Tüò T|ü‹ <˚y+˚ Á<äT&ç‘√
ªnjÓ÷<Û´ä ˝À eTTì≈£îe÷s¡T&ÉT eTs¡D+Ï #ê&ÉT. n‘·ìøÏ ÁbÕD<ëq+ #ÓsTT´μ
nHêï&ÉT. düV≤ü Ádüe<äqT&ÉT n+<äT≈£î n+^ø£]+#ê&ÉT. Á>±e÷ìøÏ yÓ[flqyê&ÉT
‹]–e∫Ãq≥¢T eTTì|ü⁄Á‘·Tì ÁbÕD+ ‹]– e∫Ã+~. n<˚ $<Û+ä >± |üPs¡«+
eTs¡D+Ï ∫q yês¡+<ä]ì j·T<∏ëÁ|üø±s¡+ Ç+Á<äT&ÉT Áã‹øÏ+#ê&ÉT. n|ü>±
@<ÓH’ ê edüTeÔ ⁄ rdüT≈£îìyÓ[fl ‹]– Ç∫Ãqf¢Ò yê]øÏ yê] dü+‘êHêìï
neTπs+Á<äT&ÉT ‹]– Ç#êÃ&ÉT.
642 lsêeT$»j·T+
ÁãVü≤à<ä‘T· ìÔ XÊ|ü$yÓ÷#·q
nø£ÿ&É njÓ÷<Ûë´|ü‹ n>∑dTü ´Ô &ÉT+&˚ ns¡D≤´\yÓ|’ ⁄ü yÓ&TÉ ‘·÷, düV≤ü »+>±
eHê\qT, ñ|üeHê\qT ne˝ÀøÏ+#ê&ÉT. Ä düeTj·T+˝À s¬ +&ÉT |ü≈î£å \T
e∫à sê|òTü e⁄ìøÏ yÓ÷ø£]*¢ sê|òTü y˚+Á<ë! e÷ $yê<ëìï |ü]wüÿ]+∫ eTT+<äT≈£î
kÕ>∑e\dæ+<äì y˚&TÉ ≈£îHêïsTT. yê] $q‹ $ì s¡|Tüò ÷‘·eÔ TT&ÉT $e÷Hêìï
ì*bÕ&ÉT. ‘√&ÉH˚ >∑T&¢>É ÷∑ ã, Á>∑<ë› s¬ +&É÷ e÷{¢≤&ÉkÕ>±sTT. ª|üPs¡«ø±\+
qT+&ç Hê≈£î Ç\¢T ñ+~. á >∑<ä› qqTï ã\e+‘·+>± ‘·]y˚Tdæ ‘êqT nø£ÿ&É
ìedæk˛Ô+~μ nì >∑T&¢>É ÷∑ ã |òsæ ê´<äT #˚d+æ ~. ªÄ >∑T&¢>É ÷∑ ã qqTï nø±s¡D+>±
|”&kç ˛Ô+~. Ç\¢T ì»+>± #ê˝≤ø±\+>± Hê<˚μ nì >∑<ä› düe÷<Ûëq+ Ç∫Ã+~.
d”‘ê|ü‹ Á|ü<ëÛ ìì #·÷dæ ªM] $yê<ëìï |ü]wüÿ]+#·+&ç. ì»+ ‘Ó\TdüT≈£îì
Ç\¢T me]<√ yê]πø Ç|æŒ+#·e\dæ+~μ nì Ä<˚•+#ê&ÉT. ªÇø£ÿ&É H˚\
˝Òq|ü&˚ H˚qT á #Ó≥Tº ô|’ Ç\¢T ø£≥Tº ≈£îì ì»+>± ñ+≥THêïqTμ nì
bÕ|üeT‹ nsTTq >∑<ä› n+~. ªáX¯«s¡T&ÉT |üè~∏«ì düèwæ+º #ê&ÉT. <ëìô|’
#Ó≥T¢ ô|]–q ‘·sT¡ yê‘˚ H˚qT Ç\¢T ì]à+#·T≈£îHêïqTμ nì >∑T&¢>É ÷∑ ã nqï~.
ªm≈£îÿeø±\+ ã{ºÏ e⁄+≥Tqï~ø±ã{ºÏ >∑<ä› e÷≥\T ì»+μ nì Á|ü<ëÛ ì
nqï e÷≥\≈£î lsêeTT&ÉT |ò≈ü î£ ÿq qyê«&ÉT. ªqTe⁄« @+ nsú+¡ #˚dTü ≈£îHêïe⁄?
|üè~∏« eèøå±\≈£î Ä<Ûës¡+. >∑÷{ÏøÏ #Ó≥Tº ÄÁX¯jT· +. <äTsê‘·Tà&Óq’ >∑<ä› ì»+>±H˚
>∑T&¢>É ÷∑ ãqT |”&dç Tü HÔ êï&ÉTμ nì rs¡TŒ #ÓbÕŒ&ÉT. j·T<∏ësúêìï yÓ*øÏ rdæ
sêeTT&ÉT >∑T&¢>É ÷∑ u≈£î >∑÷{Ïì Ç∫à >∑<‘ä› √ ªqTe⁄« #·+&Ü\Tsê\e⁄. ìqTï
Ç|ü&˚ e~ÛkÕÔqTμ n+≥÷ yÓ+≥H˚ ng+ dü+~Û+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ Äø±X¯yêDÏ
m\T¬>‹Ô ªùV≤sêe÷! ø√<ä+&ÉbÕD°! á‘·&ìç #·+|üe<›Tä . á‘·&TÉ |üPs¡«+
ÁãVü≤à<ä‘T· &Ô HÉ ˚ eTVü‰sêE. >ö‘·eTTìøÏ •wüß´&ÉT. ˇø£s√E n‘·ì >∑èVü‰ìøÏ
>ö‘·eTT&ÉT uÛÀ»HêìøÏ $#˚ÃXÊ&ÉT. Äj·Tq≈£î e÷+dü+ e&¶+ç #ê&ÉT. n~
#·÷dæ >∑Ts¡Te⁄ eTqdüT‡ øå√_Û+∫ yÓ+≥H˚ XÊ|ü+ Çe«>± >∑<>ä› ± e÷]b˛j·÷&ÉT.
n<Ûë´j·TeTT-40 643
nq+‘·s+¡ >∑Ts¡T#·sD¡ ≤\ MT<ä yê* XÊ|ü$yÓ÷#·q+ n]ú+#ê&ÉT. sêeT<äsÙ¡ q
e÷Á‘êq qTe⁄« ñ<Δäs¡D bı+~ dü«sZêìøÏ b˛‘êe⁄ nì >ö‘·eTT&ÉT
ôd\$#êÃ&ÉT. á $<Û+ä >± XÊ|ü$eTTøÏÔ nsTT+~μ nì |ü*øÏ+~. Ç+‘·˝À
nø£kÕà‘·T>Ô ± $e÷q+ e∫Ã+~. ÁãVü≤à<ä‘T· &Ô TÉ ~e´<˚V≤ü + bı+~ uÛøÑ uÔÏ ≤Û e+‘√
sêeT#·+Á<äTìøÏ qeTdüÿ]+#ê&ÉT. ø√<ä+&ÉbÕDÏì düÔe+ #˚dæ yÓ+≥H˚
$e÷q+˝À ≈£Ls=Ãì s¡|Tüò TMs¡Tì ø£è|üe\¢ dü«sZd¡ Tü U≤\‘√ J$+#ê&ÉT.
nq+‘·s+¡ njÓ÷<Ûë´yêdæ sêeTT&ÉT ø£\XÀ<ä“e¤ ⁄ì ÄÁX¯e÷ìøÏ edü÷Ô
eTTqT\≈£î kÕcºÕ+>∑ qeTkÕÿs¡+ #˚XÊ&ÉT. s¡|Tüò T|ü‹ì n>∑dTü ´Ô &ÉT m+‘√
Ä<äs+¡ ‘√ ÄÁX¯eT+˝À |üPõ+#ê&ÉT. n>∑dTü ´Ô &ÉT sê|òTü e⁄ìøÏ ˇø£ n+<äyTÓ qÆ
Vü≤düøÔ +£ ø£D+ Á|ükÕ~+#ê&ÉT. |üè~∏«˝À eT÷\´+ n+‘ê ˇø=ÿø£ÿ s¡‘ï· +˝À
Ç$T&ç ñ+~ nqï≥¢T>± ñqï~ Ä ø£+ø£D+. <ëìì ÁãVü≤à düèwº+æ #ê&ÉT.
ªdü«sZ¡+˝ÀqTqï edüTÔe⁄\˙ï n‹Á|üø±X¯e+‘·yÓTÆq$. n$ eTqTwüß´\≈£î
\_Û+#·&+É <äTs¢u¡ +ÑÛ . MT≈£î m˝≤ \_Û+∫+~?μ nì lsêeTT&ÉT n>∑dTü ´Ô ì
Á|ü•ï+#ê&ÉT.
$<äs“¡ s¤ êE eè‘êÔ+‘·+
n>∑dTü ´Ô &ÉT Ä ø£<ë∏ eè‘êÔ+‘êìï Ç˝≤ $e]+#ê&ÉT. ªdüs√esêìøÏ
Äe*ˇ&¶TÉ q ø£qã&ÉT‘·Tqï<˚, n~ |ü⁄D´e+‘·T&ÉT ‘·b˛sê• nsTTq $<äs“¡ ¤
eTVü‰sêE Áù|‘·+. Äj·Tq n|ü]$T‘· <ëHê\T #˚XÊ&ÉT. sêe÷! Äj·Tq
|òTü Às¡yTÓ qÆ ‘·|dü Tü ‡ #˚XÊ&ÉT ø±˙ s¡e+‘· ≈£L&Ü nqï<ëq+ #˚jT· ˝Ò<Tä .
Äj·Tq dü«sZêìøÏ yÓ[fl nø£ÿ&É Äø£* u≤<Ûä |ü&ܶ &ÉT. Äj·TqqT #·÷dæ ÁãVü≤à
˙≈£î ‹q&ÜìøÏ Çø£ÿ&˚MT <=s¡ø<£ Tä . nqï<ëq+ #˚jT· ì yê&çøÏ Çø£ÿ&É @MT
\_Û+#·<Tä . qTe⁄« yÓ+≥H˚ yÓ[fl ˙ ø£fiã‚ sêìï uÛøÑ +Ïå #·T. qTe⁄« mìï s√E\T
uÛTÑ õ+∫Hê <ë+{¢À e÷+dü+ ‘·s>¡ <∑ Tä μ nì nHêï&ÉT. Ä uÛ÷Ñ bÕ\T&ÉT
644 lsêeT$»j·T+
$e÷q+˝À ≈£Ls¡TÃì s√p e∫à ‘·q Áù|‘êìï ‹ì ‹]– dü«sZêìøÏ yÓfifl‚ yê&ÉT.
sê|òTü yê! nqï<ëìøÏ $T+∫q <ëq+ y˚sπ ˝Ò<Tä . n<äèwºeü TT+fÒH˚ yÓs’ ê>∑´ÁbÕ|æÔ
ø£\T>∑T‘·T+~. dü<TäZ s¡THê<∏Tä &˚ <˚e⁄&ÉT. XÊ+‹˝ÀqTqï Äq+<ä+ y˚sπ mø£ÿ&Ü
\_Û+#·<äT. ‹<∏äT\˝À <ë«<ä• ÁX‚w˜üyÓTÆq~. eT+Á‘ê\˝À >±j·TÁ‹
eTVü≤‘·sÔ y¡ TÓ qÆ ~. rsúê\˝À Á|üj÷· >∑ eT+∫~. ªsê|òTü yê! n˝≤π> <ëHê\˝À
nqï<ëq+ n‘·´+‘· ÁX‚w+ü˜ nì Ä düeTj·T+˝À $<äs“¡ s¤ êE‘√ ø£eT˝≤düqT&ÉT
$e]+#ê&ÉT. ˙≈£î n>∑d´Ôü eTTì dü+<äsÙ¡ qyÓT‘Æ ˚ ˙ ø£sà¡ $yÓ÷#·qeTe⁄‘·T+<äì
$eTTøÏÔ #ÓbÕŒ&ÉT ÁãVü≤à. ˇø£s√E Ä sêE Áù|‘êìï uÛøÑ dÏå Tü +Ô &É>± nø£kÕà‘·T>Ô ±
qqTï #·÷XÊ&ÉT. <äj·T‘√ Hê Vü≤è<äj·T+ Á<ä$+∫+~. H˚qT n‘·&çøÏ
es¡<ëq$T∫à n‘·&ç ø£sà¡ $yÓ÷#·q+ #˚XÊqT. yÓ+≥H˚ $<äs“¡ s¤ êE dü«sZêìøÏ
b˛‘·÷ neTè‘·bÕq+#˚d,æ >∑Ts¡T|üP» dü+|üPsí+¡ >± #˚dæ á Vü≤düÔ ø£+ø£D+
Ç#êÃ&ÉT. á s¡‘ï· +ô|’ <Óy’ ê+X¯ ñ+~. n+<äTe\¢ eTH√s¡<+ä∏ á&˚sT¡ ‘·T+~μ
nì n>∑dTü ´Ô &Éq>±H˚ njÓ÷<Ûë´|ü‹ ø£+ø£D+ #˚‘· <Û]ä +#ê&ÉT.
<ä+&Éø±s¡D´eè‘êÔ+‘·+
nq+‘·s+¡ sê|òTü e⁄&ÉT n>∑dTü ´Ô ì‘√ ªBìì <ä+&Éø±s¡D´eTì n+{≤s¡T
>∑<ë! Bì |üPs¡«eè‘êÔ+‘·+ ‘Ó*j·TCÒjT· e\dæ+~μ nì ø√sê&ÉT. n>∑dTü ´Ô &ÉT
ªsêe÷! eTqTe⁄ |ü⁄Á‘·T&ÉT Çø屫≈£î&ÉT. yêì ø=&ÉT≈£î <ä+&É≈î£ &ÉT ˇø£s√E
y˚{≈£î yÓfi≤fl&ÉT. Ä ns¡D´+˝À ãTTcÕ´ÁX¯e÷\T m≈£îÿe. <ä+&É≈î£ &ÉT >∑eTìdü÷Ô
b˛>± n‘·´+‘· XÀuÛ≤j·Te÷qyÓTqÆ uÛèÑ >∑Te⁄ ÄÁX¯eT+ ø£ì|æ+∫+~. nø£ÿ&É
eTVü‰sêE ˇø£ÿ øåD£ + $ÁX¯$T+#ê&ÉT. Ä düeTj·T+˝À uÛèÑ >∑Te⁄ ÄÁX¯eT+˝À
˝Ò&TÉ . Ç+{¢À Äj·Tq ≈£îe÷¬sÔ ns¡» ˇ+≥]>± ñ+~. ÄyÓTqT #·÷dæ sêE
yÓ÷Vü‰Áø±+‘·T&Éj÷· ´&ÉT. ø±ì ÄyÓT ej·TdüT‡ |ü~ dü+e‘·‡sê\T. <ä+&É≈î£ &ÉT
Ä ø£q´qT ã\e+‘·+>± nqTuÛ$Ñ +#ê&ÉT. ÄyÓT eT÷]ä\>¢ ± <ä+&É≈î£ &ÉT
nø£ÿ&çqT+&ç yÓ[flb˛j·÷&ÉT. uÛèÑ >∑Te⁄ ÄÁX¯e÷ìøÏ ‹]– sê>±H˚ ≈£L‘·Ts¡T
n<Ûë´j·TeTT-40 645
n#˚‘q· +>± |ü&ç ñ+&É≥+ >∑eTì+∫ ø±s¡≈î£ &ÉT <ä+&É≈î£ &˚qqï $wüjT· +
Á>∑V≤æ +∫ m+‘√ øå√_Û+∫ ª˙ ùdq, Á|ü»\T, <˚X+¯ düeTdü+Ô eHê\T, eèøå±\T,
q>∑sê\T, ˙s¡T, >∑&,ç¶ <Ûë´q+ ˙ e+X¯+‘√ düV‰ü n+<äs÷¡ @&ÉTs√E˝¢À
uÛdÑ àü yÓTbÆ ˛‘ês¡Tμ nì X¯|+æ #ês¡T. Ä $Áb˛‘·eÔ TT&ç˝≤ X¯|+æ #·>±H˚ n+‘ê
uÛdÑ àü eTsTT+~. nø£ÿ&É #Ó≥T¢ , |ü≈î£å \T, ˙s¡T @MT $T>∑\˝Ò<Tä .
#ê˝≤ø±\+ es¡≈L£ Ä <˚Xe¯ T+‘ê X¯Sq´+>± ñ+~. ø=+‘·ø±\+
‘·sê«‘· Hês¡<Tä &ÉT |üs«¡ ‘ê\ eT<Û´ä ‘·>e∑ ⁄ô|{º≤&ÉT. y˚Ts¡T, $+<Ûë´#·\ |üs«¡ ‘ê\T
ˇø£<ëìø£+f… ˇø£{Ï ô|]–b˛‘·THêïsTT. dü÷s¡´eT+&É\+ ‘·\&¢ *ç +¢ ~. düø\£
düèwºæ ø£˝À¢ \yÓT+Æ ~. $+<Ûë´Á~ dü÷s¡T´&ÉT ø£qã&Éq+‘· m‘·TÔ m~–+~. n+‘ê
Nø£f+Æ… ~. n|ü&ÉT ãTTwüß\T, <˚e‘·\T e∫à MT≈£î ‘·|Œü $+<Ûë´#·\+
me]ø° X¯ø£´+ ø±<äT. |üs¡eT<äTsêàsZ¡yÓTÆq~. MTs¡T yÓ+≥H˚ <äøåÏD≤ìøÏ
rsúj ¡ ÷· Á‘·\T #˚jT· e\dæ+~ nì qqTï ÁbÕ]ú+#ês¡T. n+<äTe\¢ ªH˚qT ø±•
e<ä* ‘·«s¡>± eTTqT\‘√ düV‰ü <äøDÏå ≤ìøÏ e#êÃqT. qqTï #·÷&É>±H˚
$+<Ûë´#·\+ uÛ÷Ñ $Tô|’ n&¶+É >± yê*+~. <ëì‘√ H˚qT eT∞fl ‹]– ekÕÔqT.
n+‘·es¡≈î£ ô|ø’ ˝Ï eÒ <›Tä . ˝ÒùdÔ X¯|kæ ÕÔqTμ nì u…~]+#êqT. XÊ|üuj ÑÛ T· + e\¢
Ä |üs¡«‘·+ n|üŒ{ÏqT+&ç áHê{Ïes¡≈£î ô|’øÏ ˝Òe˝Ò<äT. n|ü&ÉT
dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#·>±H˚ dü÷s√´<äj÷· ìï #·÷∫ ˝Àø£eT+‘ê Äq+~+∫+~.
n|ü&ÉT <ä+&Éø±s¡D´eT+‘ê m&Ü]˝≤>∑T+&˚~. eTTqT\‘√ düV‰ü H˚qT nø£ÿ&˚
ìyêdüeTTHêïqT. Ç+Á<äTì‘√ #Ó|Œæ düeTè~Δ>± yêq\T ≈£î]ùd˝≤ #˚kÕqT.
n+‘˚>±ø£ <Ûqä <Ûëq´ ;C≤˝…H√ï <˚y+˚ Á<äT&ÉT Çø£ÿ&É e]¸+#ê&ÉT. <ë+‘√
#ê˝≤ø±\+ á <˚XÊìøÏ |ü{qϺ #Ó&øɶ ±\+ b˛sTT eT+∫s√E\T e#êÃsTTμ.
nì n>∑dTü ´Ô &ÉT dü$es¡+>± <ä+&Éø±s¡D´ eè‘êÔ+‘·+ $e]+#ê&ÉT. nq+‘·s+¡
nqTeT‹ rdüT≈£îì s¡|Tüò TMs¡T&ÉT yÓ[flb˛j·÷&ÉT. d”‘ê|ü‹ |ü⁄wüŒø£+ møÏÿ
njÓ÷<Û´ä ≈£î yÓ&‘ç ˚ yÓ+≥H˚ eTT˙X¯«s¡T&ÉT ≈£îe÷s¡Tì‘√ düV‰ü lsêeT<äsÙ¡ HêìøÏ
646 lsêeT$»j·T+
$#˚Ãdæ ªs¡|Tüò ÷‘·eÔ ÷! ˙ #˚‘\· ≈£î <Ûqä ´yê<ë\T. eTè‘·|⁄ü Á‘·Tì ‹]– düJe⁄ì>±
#˚XÊe⁄. y˚Ts¡Te⁄ ø£Hêï ˙ ø°]Ô ô|]–b˛sTT+~μ nì ø°]+Ô #ê&ÉT. eTT‘ê´\
eT+&É|+ü ˝À C≤qøÏ‘√ düV‰ü #·T≥º÷ ‘·eTTàfi¯ófl, eTT+<äT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
ì\ã&É>± lsêeTT&ÉT XÀ_Û˝≤¢ &ÉT.
lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä bÕeq+. ñ‘·sÔ ø¡ ±+&É n‹ düsd¡ +ü . ˇø£s√E
eT<Ûë´Vü≤ï+ s¡|òüTT|ü‹ Á|ü‘·´øå£yÓTÆ ª‘êqT dü«kúÕHêìøÏ yÓ[flq Ä ø£<∏äqT
e]í+#·e<›Tä . Çø£ÿ&ç‘√ Á>∑+<∏+ä eTT–+#·T. ne‘ês¡+ #ê*+#·&+É >∑T]+∫q
#·]Á‘· sêeT$»j·T+˝À #Ó|Œü e<›Tä . H˚qT nøåj £ T· T&ÉqT. HêX¯q+ ˝Òìyê&ÉqT.
H˚H˚ ÁãVü‰àq+<äT&ÉqT, |ü+&É]Hê<∏äT&ÉqT. dü<ë ;Ûe÷rs¡+˝À ì\ã&ç
ñ+{≤qT. <Ûqä Tsê“D≤\T ‘·´õ+∫, q&ÉTeTT≈£î s¬ +&ÉTyÓ|’ ⁄ü ˝≤ #˚‘T· \T+∫
düeTbÕ<ë\‘√ H˚Á‘ê\‘√ düø˝£ À|ü#êsê\‘√ H˚qT ì\ã&ç ñ+{≤qTμ nì
‘Ó*bÕ&ÉT.
Ä $<Û+ä >± nqTeT‹ rdüTø=ì l<Ûsä T¡ &ÉT qeTdüÿ]+∫ sêeTTìøÏ
»j·T»j·T<Ûë«Hê\T #˚dæ sêeT$»j·T Á>∑+<∏ëìï eTT–+#ê&ÉT. |ü+&É]Hê<∏ë!
$X¯«uÛ]Ñ ‘ê! »>∑<ë‘êà! »>∑<TäZ s√! q\uÛ’… n<Ûë´j·÷\T ñ+&˚ á Á>∑+<∏+ä
Áù|eT|üPs¡«ø£+>± ˙≈£î düeT]ŒdüTHÔ êïqT.
ñ|üd+ü Vü‰s¡+
yê©àøÏøè£ ‘· eT÷\ Á>∑+<∏+ä , Vü≤qTeT‘êÿe´+ n‹ eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ ~. ‘·<Tä |ü]
á Á>∑+<∏ëìï yê´düT&ÉT sêeTø£<>ä∏ ± #ÓbÕŒ&ÉT. <ëìì Á|üe÷D+>± rdüTø=ì,
|ü+&É]Hê<∏äTì ø£è|üe\¢ #Ó$˝À $sƒ¡\T&ÉT @~ #Óù|Ô n~ sêXÊqT.
sêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä @~ ø√]‘˚ n~ ÇdüT+Ô ~. Bì ø£sÔ¡ |ü+&É]Hê<∏Tä &ÉT.
l<Ûsä H¡ êeT+ ì$T‘·eÔ ÷Á‘·+. }s¡øπ qqTï eTT+<äT≈£î Á‘√XÊ&ÉT. á Á>∑+<∏ëìøÏ
|ü+&É]Hê<∏äT&ÉT es¡<ëq+ #˚XÊ&ÉT. me¬s’‘˚ Á|ü‹s√p Bìï #Ó|ü⁄‘·÷
n<Ûë´j·TeTT-40 647
#·<Tä e⁄‘·÷ n<äT“¤‘+· >± Bì C„≤q+ ø£*–e⁄+{≤s√ yê]øÏ dü+ø£{≤\T,
eTVü‰$|ò÷ü ï\T ‘=\–b˛‘êsTT. ˇø£kÕ] bÕsêj·TD #˚ùdÔ yÓ+≥H˚ dü+ø£{≤\T
düT&ç>±*øÏ y˚T|ò÷ü ˝¢≤ #Ó˝≤¢ #Ó<Tä s¡e⁄‘êsTT. ◊<äTbÕsêj·TD≤\T dü+|üPsí+¡ >±
#˚ùdÔ eTVü‰yê´<ÛTä \T ≈£L&Ü ‘=\– b˛‘êsTT. dü+‘·‹ dü+|ü<ä dü+|üPsí+¡ >±
bı+<äT‘ês¡T. X¯ó∫‘√ |ü~bÕsêj·TD≤\T #˚ùdÔ s¡|Tüò THê<∏Tä ì˝≤ Á|üø±X¯e+‘·T˝…q’
|æ\\¢ T ø£\T>∑T‘ês¡T. ÁX¯eD+, |üsq¡ƒ + ˝Ò≈î£ Hêï ì‘·´+ |üPõùdÔ Ç+{¢Àì
u≤<Û\ä ˙ï Vü≤qTeT+‘·T&˚ e∫à ‘=\–kÕÔ&TÉ . Ç+‘·es¡≈î£ s¡|Tüò THê<∏Tä ì ø£<ä∏
#Óù|Œ uÛ≈Ñ î£ \Ô qT ∫s¡+J$ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n+‘·suY ≤Vü‰´\˝À s¡ødÏå ÷ü Ô yê]e<›ä
ì*∫ ñ+{≤&ÉT. sêeTø£<ë∏ ÁX¯eD+ #˚ùdÔ yêj·TTq+<äqT&ÉT Áù|eT‘√ dü<ë
#˚‘T· \T CÀ&ç+∫ ì\ã&ç ñ+{≤&ÉT. X¯ó∫>± sêeT$»j·÷ìï ~+&ÉT>±
#˚dTü ≈£îì ìÁ<äb˛‘˚ dü«|üï+˝À e÷s¡T‹ <äsÙ¡ q$TkÕÔ&TÉ . Ä $<Û+ä >± á
Á>∑+<∏#ä e· T‘êÿsê\T sêyÓ÷bÕdü≈î£ \≈£î ‘Ó\TdüT.
u≤˝≤ø±+&É+ mì$T~ n<Ûë´j·÷\T, njÓ÷<Ûä´ø±+&É Hê\T>∑T
n<Ûë´j·÷\T, Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ ns¡D´ø±+&É Hê\T>∑T n<Ûë´j·÷\T, øÏwÿæ +<Ûøä ±+&É
s¬ +&ÉT n<Ûë´j·÷\T, e÷s¡T‹ ©˝≤#·]Á‘· e⁄qï s¡duü ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ düT+<äsø¡ ±+&É
◊<äT n<Ûë´j·÷\T, s¡düe‘·Ôs¡yÓTÆq j·TT<Δäø±+&É |ü~ n<Ûë´j·÷\T,
|üs¡eTbÕeqyÓTÆq ñ‘·Ôs¡ø±+&É @&ÉT n<Ûë´j·÷\T, yÓTT‘·Ô+ q\Tã~
n<Ûë´j·÷\T ø£*dæ s¡deü +‘·yTÓ qÆ sêeT$»j·T+ nsTT+~. dü<ë ÁX¯eD+
#˚ùdÔ ÁãVü‰àq+<ä+ |ü⁄wüÿ\+>± \_ÛdTü +Ô ~.
Á|ü<eä∏ ÷<Ûë´j·T+˝À eT+>∑fi≤#·sD¡ +, >∑DXÒ ,¯ düsd¡ «ü ‹, >∑Ts¡TdüeÔ q+,
yê©àøÏ |ü⁄≥ºTø£, sêeDT&ÉT, n‘·ì k˛<äsT¡ \ »qà, <äXs¯ <¡ ä∏ \>∑ïeè‘êÔ+‘·+
~«rj·÷<Ûë´j·T+˝À ñHêïsTT. ÁXÊeD ø£<,ä∏ X¯è+– Ä>∑eTq+, <äXs¯ <¡ Tä∏ ì
j· ÷ >∑ + |ü P ]Ô # ˚ j · T &É + , nq+‘· s ¡ + Vü ≤ qTeT+‘· T ì »qàø£ < ∏ ä
648 lsêeT$»j·T+
‘· è rj· ÷ <Û ë ´j· T +˝Àì $X‚ c Õ\T. øödü \ ´, dü T $TÁ‘· , ¬ ø ’ π ø sT÷\
d”eT+‘√‘·‡yê\qT >∑T]+∫ n&É>&∑ ÜìøÏ sêE yÓfifl¯ &É+, lsêeT<Ûë´q+,
»qàdú‹æ Hê\Ze n<Ûë´j·T+˝Àì ø£<.ä∏ lsêeTTì ñ|üqj·Tq+, ÁãVü≤à#·s´¡ +˝À
rsúê≥q, $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT s¡|òüTTsêeTTì n&É>∑≥+ |ü+#·e÷<Ûë´j·T+˝À
$e]+#·&+É »]–+~. jÓ÷>∑yêdæwøü˜ <£ qä∏ +, y˚<ë+‘· uÛ≤>∑ ìs¡÷|üD+
Äs¡en<Ûë´j·T+˝À e]í‘·+. ‘ê≥ø£qT #·+|æ j·÷>±ìï s¡øåÏ+#·&É+,
nVü≤˝À´<Δës¡D, d”‘· »qàeè‘êÔ+‘·+ #Ó|Œü &É+ @&Ée n<Ûë´j·T+˝Àì ø£<.ä∏
mì$T<äe n<Ûë´j·T+˝À d”‘ê dü«j·T+es¡+, <äX¯ø£+sƒ¡Tì |üsêuÛÑe+
∫Á‹‘·yÓTÆ+~. d”‘êsêeT ø£fi≤´D≤q+‘·s¡+ sêeTT&ÉT |üs¡X¯ósêeTTì
»sTT+#·&+É , s¡|Tüò T|ü‹ njÓ÷<Ûë´Á|üyX˚ +¯ s¡|Tüò THê<∏Tä ì sêC≤´_Ûùwø£ j·T‘·ï+,
ø¬ øπ’ sTT nqsú+¡ ø±$+#·&+É , <äXs¯ <¡ Tä∏ ì <äT:K+ qee÷<Ûë´j·T+˝Àì ø£<.ä∏
lsêeTT&ÉT eHê\≈£î ‘·s*¡ b˛e&É+, øödü\´ XÀø£+, C≤Vü≤ïM rsêìøÏ
lsêeT>∑eTq+, <äXe¯ ÷<Ûë´j·TeTT˝Àì eè‘êÔ+‘·+. <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ÁbÕD‘ê´>∑+,
uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT y˚Tqe÷eT Ç+{ÏqT+&ç sêe&É+, uÛøÑ sÔÏ d¡ ~ü e´ ìs¡÷|üD |ü<øä =+&√
n<Ûë´j·T+˝Àì e÷<ÛTä s¡´+. ∫Á‘·≈L£ ≥+˝À s¡|Tüò Tq+<äqTì ø£*j·T&É+,
uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT k˛ÔÁ‘·+ #˚jT· &É+, q+~Á>±eT+˝À uÛsÑ ‘¡ T· ì kúÕ|üq |üHïÓ +&Ée
n<Ûë´j·T+˝Àì esíq¡ . eTTqT\ <äsÙ¡ q+, n>∑d´Ôü eTVæ≤eT |ü<eä T÷&Ée
n<Ûë´j·T+˝Àì ø£<.ä∏ X¯Ss¡ŒDKqT nee÷ì+#·&+É , Á‹•s¡ Ks¡<÷ä wüD
e<Ûä, sêeDT&ç es¡Ôe÷q+ |ü<äTHê\T>∑e n<Ûë´j·T+˝À ìs¡÷|æ‘·+.
s¡|òüTTsêeTT&ÉT õ+ø£qT e~Û+#·&ÜìøÏ yÓfi¯fl&É+, sêeDT&ÉT d”‘·qT
m‘·T≈Ô î£ b˛e&É+, ø±|ü≥´+‘√ bÕ≥T »{≤j·TT e<Ûä |ü<Tä HÓ<’ eä n<Ûë´j·T+˝À
ñ+~. lsêeTTì d”‘ê $s¡V≤ü +, »{≤j·TTe⁄ ñ<Δsä D¡ , |ü+bÕdüs√es¡+
#˚s&¡ +É |ü<Vä ‰ü s¡e n<Ûë´j·T+˝À ñqï ø£<.ä∏ yê*düTÁ^e⁄\ »qàeè‘êÔ+‘·+,
yê* e<Ûä |ü~ùV≤&Ée n<Ûë´j·T+˝Àì Ç‹eè‘·+Ô . ‘ês¡≈î£ uÀ<Û#ä j ˚ T· &É+,
n<Ûë´j·TeTT-40 649
yêqs¡>∑D≤\T d”‘·qT nH˚«wæ+#·&É+, dü+bÕ‹ <äs¡Ùq+ |ü<›Óì$T<äe
n<Ûë´j·T+˝À e]í‘·+. düeTTÁ<√\¢+|òüTq, \+ø±XÀ<Ûäq, sêeD düuÛÑqT
|ü]ÁuÛ$Ñ Tdü÷Ô yêj·TTq+<äqT&ÉT bı+~q $»j·T+ |ü+<=$Tà<äe n<Ûë´j·T+.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘q· T <ä]Ù+#·&+É , nXÀø£eq $<Û«ä +dü+, nøåj £ ÷· ~ sêøåd£ ü
dü+Vü‰s¡+. Çs¡ej·T´e n<Ûë´j·T $wüj·T+. Ç+Á<äõ‘·TÔqT sêeDTì
Væ≤+dæ+∫ \+ø£qT <äV≤æ +#·&+É , e÷s¡T‹ øÏwÿæ +<Û≈ä î£ sêe&É+ Çs¡yˇ’Ó ø£≥e
n<Ûë´j·T+. ÁãVü‰àg ã+<Ûqä +. Ä $Twü‘√ yêj·TTq+<äqT&ÉT düeTTÁ<ä+˝À
‘√ø£qT Äs¡Œ&É+, sêeTT&ÉT düeTTÁ<ärsêìøÏ #˚s&¡ +É , $;ÛwDü T&ÉT sêeDTìøÏ
˙‹ uÀ<Û#ä j ˚ T· &É+ Á‹≈£L≥ |üs«¡ ‘·+ e<›≈ä î£ yÓfifl¯ &É+, ÁãVü≤à ˝ÒKqT #·<eä &É+
Çs¡ys¬’Ó +&Ée n<Ûë´j·T+. $;ÛwDü T&ÉT lsêeTTì dü+<ä]Ù+#·&+É , kÕ>∑s¡
<äsÙ¡ q+, ùd‘·T ã+<Ûqä +, sêeTT&ÉT Á‹≈£L{≤#·˝≤ìøÏ sêe&É+ Çs¡ye’Ó T÷&Ée
n<Ûë´j·T+. d”‘· eTT+<äT ø±|ü≥´ Á|ü<sä Ù¡ q, eT+&√<ä] C≤qøÏì ø£\e&É+,
düTÁ^e⁄&ÉT sêeDTì Væ≤+dæ+#·&+É Çs¡yH’Ó ê\T>∑e n<Ûë´j·T+. n+>∑<Tä &ÉT
sêeDTìøÏ uÀ~Û+#·&+É , <ës¡TD j·TT<Δ+ä , sêeT\ø£ÎDT\T Hê>∑bÕX¯ã<ΔTä \T
ø±e&É+ Çs¡yÓ’nsTT<äe n<Ûë´j·T+. Á|üVü≤düÔe<Ûä, eT+&√<ä] ˙‹,
Á|ü‹j·TT<ΔëìøÏ sêe&É+, |üsê»j·T+ bı+<ä&+É Çs¡yÄ’Ó s¡e n<Ûë´j·T+.
≈£î+uÛøÑ s£ T¡í ì ìÁ<äyT˚ ˝§ÿ\T|ü⁄, <ës¡TD j·TT<Δ+ä , ≈£î+uÛøÑ s£ ¡í eTs¡D+ Çs¡y@’Ó &Ée
n<Ûë´j·T+. qsê+‘·ø±<äT\T Äs¡T>∑T] eTs¡D+, X¯Áø£õ‘·TÔ X¯sø¡ öX¯\+,
e÷s¡T‹ Á<√D≤#·\+ ‘˚e&É+ Çs¡y’Ó mì$T<äe n<Ûë´j·T+. ì≈£î+_Û\ yÓ[fl
ôVAeT$<Û«ä +dü+, \ø£ÎDT&ÉT X¯Áø£õ‘·TqÔ T dü+Vü≤]+#·&+É Çs¡yÓ’‘=$Tà<äe
n<Û ë ´j· T +. eTT|ü Œ j· T ´e n<Û ë ´j· T +˝À dü T ˝À#· q $#ês¡ + .
eTT|üŒjÓTT´ø£≥e n<Ûë´j·T+˝À nVæ≤eTVæ≤ dü+Vü‰s¡+. X¯øÏÔì #Û˚~+#·&É+
eTTô|ÌŒ ¬s+&Ée n<Ûë´j·T+. sêeDT&ç ôVAeT$<Ûä«+dü+, |òüTÀs¡j·TT<Δä+,
sêeD e<Ûä, $;ÛwüD sê»´kúÕ|üq eTTô|ÌŒeT÷&Ée n<Ûë´j·T+. C≤qøÏ
650 lsêeT$»j·T+
X¯|ü<∏ä+, Ç+Á<äTì neTè‘·<äèwºæ, <˚e‘·\T |üPõ+∫ dü«kúÕHê\≈£î eTs¡\&É+
eTTô|ÌŒ Hê\T>∑e n<Ûë´j·T+. |ü⁄wüŒø£+˝À dü|ü]yês¡+>± ãj·T\T<˚]
lsêeTT&ÉT n>∑düTÔ´ì <ä]Ù+#·&É+, uÛÑs¡‘·Tì ø£\sTTø£, eTTô|ÌŒ◊<äe
n<Ûë´j·T+˝À ø£<∏ä sê|òüTe⁄&ÉT q+~ Á>±e÷ìøÏ ‘·s¡*b˛e&É+, njÓ÷<Ûë´
Á|üy˚X¯+, |ü{º≤_Ûùwø£+, yêqs¡T\T dü«kúÕHê\≈£î yÓfi¯fl&É+. eTTô|ÌŒÄs¡e
n<Ûë´j·T+˝À ø£<∏ä. \e≈£îX¯ó\ø£<∏ä eTTô|ÌŒ@&ÉT, eTTô|ÌŒmì$T~,
eTTô|ÌŒ‘=$Tà~ n<Ûë´j·÷\˝À eT<ÛäTs¡+>± e]í‘·+. q\uÛÑj·T´e
n<Ûë´j·T+˝À s¡|Tüò TMs¡T&ÉT øÏsê‘·Tì e~Û+∫ eTs¡D+Ï ∫q ãTTwæ ≈£îe÷s¡Tì
‹]– rdüT≈£îì sêe&É+, <ä+&Éø±s¡D´eè‘êÔ+‘·+ e]í‘·yÓTÆHêsTT.
q\uÛ’… n<Ûë´j·÷\‘√ dü+|üPsíy¡ TÓ qÆ sêeT$»j·T Á>∑+<∏ëìï, n+<äT˝Àì
|üP]Ôu≤Û yêìï ÁX¯eDeTqHê\‘√ $y˚øe£ +‘·T˝…q’ |ü+&ç‘T· \T Á>∑V≤æ kÕÔsT¡ .
lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä qè|ü‹ e+{Ï~. n+<äT˝Àì q\uÛ’… n<Ûë´j·÷\T
<√wü<fiä ≤\qT dü+Vü≤]+#˚ Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ Á|ü‘ê|ü+ >∑*–q eTVü‰Ms¡T\e+{Ï$.
sêeT$»j·T Á>∑+<∏+ä q\uÛ’… n+‘·dTü \Ô T ø£*–q düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~e´
eT+~s¡+. d”‘êdüVæ≤‘·+>± s¡|òüTTMs¡T&ÉT n+<äT˝À $Vü≤]düTÔ+{≤&ÉT.
sêeT$»j·T+ q\uÛ’… uÛ≤>±\‘√ n\sêπs ãè+<ëeq+ e+{Ï~. n+<äT˝À
s¡|Tüò TMs¡Tì ø£<ä∏ ‘·T\dæø√≥ e+{Ï~. <ëì Ä≈£î˝Ò <äècºÕ+‘ê\T. uÛ≈Ñ î£ \Ô T
dü<ë bÕsêj·TD\H˚ Á|ü<øä DÏå \T Ä#·]kÕÔsT¡ . sêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä q\Tã~
ø√XÊ>±sê\‘√ ì]à‘·yTÓ qÆ n‹ n+<äyTÓ qÆ uÛeÑ +‹. Ä ø√XÊ>±sê\T nbÕs¡+>±
kÕVæ≤‘·´Á<äe´+‘√ ì+|üã&çe⁄qï$. á Á>∑+<∏+ä dü÷s¡T´ì e+{Ï~. #·T≥º÷
<äècºÕ+‘ê\H˚ øÏsD¡ ≤\THêïsTT. kÕVæ≤‘·´ ‘êsê>∑D≤\T á Á>∑+<∏ä #·+Á<äTì
|ü]y˚wºæ+∫ ñHêïsTT. nVü≤+s¡÷|üyÓTÆq <äX¯ø£+<Ûäs¡Tì e~Û+∫ dü<ë
$»j·T\øÏÎì <Û]ä +#˚ s¡|Tüò TMs¡Tì Á>∑+<∏yä T˚ Ç~. Bì <äècºÕ+‘ê˝Ò yêqs¡T\T.
n<Ûë´j·TeTT-40 651
sêeT$»j·TeTH˚ Á>∑+<∏ùä |{Ïø˝£ À q\uÛ’… n<Ûë´j·÷\H˚ ns¡\THêïsTT.
yê{Ï˝À qes¡‘ï· Á<äyê´\‘√ dü+|üPsí+¡ >± ì+|æ Hê≈£î ÁãVü‰àq+<äT&ç#êÃs¡T.
uÛeÑ <äT'K, <ë]Á<ë´\qT s¡÷|ü⁄e÷ù| nbÕs¡yTÓ qÆ uÛ≤>∑´+ \_Û+∫+~. á
Á>∑+<∏+ä |ü+&ÉØ|ü⁄s¡+. n+<äT˝Àì ñ|üe÷Hê˝Ò j·÷Á‹ø£deü TT<ëj·÷\T.
s¡‘ï· KìjÓTÆ q sêeT$»j·÷ìï e]íùdÔ yê≈£îÿ <Ûqä ´eTÚ‘·T+~. ÁãVü‰àq+<äTì
ø£è|üe\q á Á>∑+<∏+ä dü+|üPsíe¡ TsTT+~. leTHêïsêj·TDT&ÉT Äq+<ä
dü+Á|ü<ëj·÷qïqqTdü]+∫ eT÷\C„≤Hêìï dü+|üPsí¡+>± düèwºæø£s¡ÔjÓÆTq
ÁãVü≤à<˚e⁄ìøÏ ñ|ü<•˚ +#ê&ÉT. Ä C„≤Hêìï ÁãVü≤à nÁ‹øÏ, ‘·<Tä |ü] nÁ‹ ‘·q
|ü⁄Á‘·T&ÉT, Ä~ |ü⁄s¡Twüß&Óq’ <ä‘êÔÁ‘˚jT· Tq≈£î, <ä‘êÔÁ‘˚jT· T\yês¡T X¯ó<Δyä TÓ qÆ
Ä C„≤Hêìï dü<ëq+<äTìøÏ, yê] qT+&ç düTÁ|üdæ<ΔäTyÓ’q j·TrX¯«s¡T\T
sêeTq+<äT\yê]øÏ, yês¡T >∑+;Ûs¡T\T, C„≤Hêq+<ä ~yêø£s¡T\T,
ø£fi≤´D<ÛëeTyêdæ, düV≤ü C≤q+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\sTTq eT+>∑fi≤q+<˚X«¯ s¡T\≈£î,
yês¡T ‘·b˛C„≤q ‘˚»'|ü⁄+»yÓTqÆ |üPsíêq+<ä eTVü‰j·T‹ sêE≈£î, yês¡T
|üPsí<¡ ‘ä êÔÁ‘˚jT· ne‘ês¡yTÓ qÆ düV≤ü » j·T‹ <ä‘êÔq+<äT\ yê]øÏ, yês¡T Ä
<ä‘êÔq+<äT\ >∑sꓤq X¯ó<Δ|ä Pü sí¡ ne‘ês¡+>± »ìà+∫q ÁãVü‰àq+<äT\yê]øÏ
ñ|ü<•˚ +#ês¡T. Ä ÁãVü‰àq+<ä j·Tr+Á<äT˝Ò Hê≈£î ‘·+Á&ç>±, >∑Ts¡Te⁄>±
düTÁ|üd<æ TäΔ \T.
|ü+&É] qT+&ç Hê\T>∑T jÓ÷»Hê\ <ä÷s¡+˝À HÓs’ è¡ ‹ eT÷\qTqï
Hês¡asπ Á>±eT+˝À ÁãVü‰àq+<äT\T |üPsê«ÁX¯eT+˝À ø£sD¡ +>± |üì#˚XÊs¡T.
‘·<Tä |ü] |ü+&É]øÏ e∫à $~ÛjT· Tø£+Ô >± düHê´dü+ d”«ø£]+∫ ;Ûe÷qBrs¡+˝À
düe÷~Û bı+<ës¡T. yêπs Hê ‘·+Á&ç. kÕ$Á‹ Hê ‘·*.¢ l<Ûsä T¡ &ÉHq’Ó H˚qT
e÷‘ê|æ‘s· T¡ *s¡Te⁄]ø° Á|üD$T*¢ sêeT$»j·TÁ>∑+<∏ëìï |üP]Ô>±$+#êqT.
|ü<Vä ‰ü s¡T e+<ä\ Çs¡Te~nsTT<äT X¯ø£ dü+ˆˆ düTuÛ≤qT HêeT dü+e‘·‡s¡+
ÁXÊeD e÷dü+. uÛ≤qTyês¡+ dü|MÔü T X¯óuÛ~Ñ Hêq |ü+&ÉØ øπ Áå ‘·+˝À á Á>∑+<∏ä
652 lsêeT$»j·T+
s¡#q· |üPs¡sÔ TT+~. Á>∑+<∏øä s£ ≈Ô¡ î£ ÁXÀ‘·\≈£î X¯óuÛ+Ñ ø£\T>∑T>±ø£! düTuÛ≤qT
HêeT dü+e‘·‡s¡+˝À uÛ≤qTyês¡+Hê&˚ uÛ≤qTe+X¯+˝À ls¡|Tüò TsêeTT&ÉT
»ìà+#ê&ÉT. Á>∑+<∏øä s£ ≈Ô¡ î£ , ÁXÀ‘·\≈£î X¯óuÛ+Ñ ø£\T>∑T>±ø£! dü÷s¡´#·+Á<äT\Tqï+‘·
es¡≈î£ á Á>∑+<∏+ä e]Δ\T¢ >±ø£!
ÁãVü‰àq+<ë! bÕ+&ÉTs¡+>±! l<Ûsä e¡ s¡<ë! |üPsín¡ uÛ+Ñ >±! |ü⁄sêD|ü⁄sT¡ cÕ!
uÛøÑ uÔ£ eÑÛ uÛ+Ñ >±! ÁXÀ‘·e⁄ eø£eÔ ⁄ ˙y˚! dü«dæ!Ô
lsêeT$»j·TÁ>∑+<∏+ä düT+<äs+¡ . yê©àøÏ $s¡∫‘· leTÁ<ëe÷j·TD
eTVü‰ø±e´+ Ä<Ûës¡+>± s¡∫+#·ã&ç+~. #·‘T· s¡T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T m\¢|ü &É÷ á
sêeTø£<qä∏ T ÁX¯eD+ #˚kÕÔsT¡ .

ˆˆ lsêeT#·+Á<ës¡ŒDeTdüTÔ ˆˆ
q\Tã<äe n<Ûë´j·T+ eT<ÛäTs¡+
ñ‘·sÔ ø¡ ±+&É düe÷|ü+Ô

X¯óuÛ+Ñ uÛeÑ ‘·T