1

 


 

i я   яя 

k 
 -

 
2

 


 

i я   яя 

  : k 
 -

 
 
n,
 я,
।

! mu !mя o a&

jя: i я   яя 

(st: k 
 -
 
 
n,
 я,
, +,।

Internet Edition
in
+s.

  
d.:
10 я, 2010 3

27 5я6, 1417 +
27 я
 u  , 1431 я 

3

 

d’  !;

d l! >? p,+

 pA l я >  ei
 C

D E !F
я ? 
?। > ag o  ,H i।
!, o

D ;! p.я IJ ;! > ! ?  ?   !F

D E 

я ?। a?K>(  !l o !M, d
H
!O

 яF। e u A H. ! s AAQ?  
 > ।

   > ! aQ( !M, l ?’
D E !F ?

O!A 3
 Q aR ! R t! ! ;! 
 ,HA

u!D? ?  ।  > ei i H. o e ;! R t! T
A j!  ? ‘?tt’। O! er Ji ei gn s
F। ?
ouT a

 ! ei gn O ,HA u!D ?
। ?
R. O!o
 aQ(
D E!M,
m!( jя(

R
l ? o 5! 
 u[
 ?  eo , !
>।
> ! J A-tr  ;! sA !। 

H!
(
O! o
>;;(
 !F ! !
H k M
m । ?i A -tr  >  !
J R _ ? я   R? ! e!n aR i O!Dn
p ?। 

+s. ?
+,R !  i,l!
,H 


l  t  ?o T! !
 ! F- !. ?I e!n ag o ic
F_
H я !.
 !F  ! ki
m ।  ei gn
;! >  O! !Fo u!
 R?  ? 
  d
!

;(! । 
,! 
 pA ! !
? ! O

 
! ei
gn  o
 k

n D E? । gn  p!,
; я _?

i! n ! R я c। ? pJE o n !? F_ e  M

O!
 ? ? o
m ? । l !
i! e ut

 
  !r। 
।
- gn!

4

 

H
Q J
p;
aR:
aR  t ! ,T 
(h)
D E .( 08

 !O
 10

 !k
 12


;   13
Iя я 14

r 15
!
 o ?m a s!O
 15
h o ?  o 16
 o  ?  o 17
 o я_ 19
, 21
J
_ 23
C
- hC
25
k JJ 30
 ! 35

Qt?nt 38
я( 41

 ,t яnDtn 42


D E я ! !v 42
T,? 42
r. un 43
F  
 44
 p ?R 46
s?nt 49
ud! 
(
() 52
d? aR:
aR: l !?:  An >nt 56


s| 57
5

 

!A
я !я ! 59
J o D, 63
t! o FI 63
! o d., k 64
! o n 66
яh o s 62
s., k 69
h>nt 72
h>nt !O
 o k 73
h>nt !! 74
h>nt , 75
i , 76
A? 
 76
!  76
T
T
78
T
T
 !O
 79
C
k 81
>!D[  A 82
>!D? !O
 82
>!D? !я 84
 !F ,H !H 86
 k!H 86

g  87

 k!H 90
p 91
s!H 92
s
!H 94
pя ;! pя ?;
+k. !M, 95
vee 98
p  100
6

 

ee 102
?D? aR:
aR:

D? 104

D? a;( 106

D? e!  k 106
!H
D? 108
k !
D? 109
b-s

D? 111
i

 D E?
D? 111
J?;( aR:
aR: R t!? o
 117

t 118

 , 121
r!
ntE  яi >nt 122
  An a+, o я !-я! 125
!   o J ‡ ?! 125
!, n-
я d o
o ( ?! 126
?T k
? 126
?T T
127
?T ! 129
?T r 131
?T
 131
?T T 132
?T T 133

> ?T

Q k 133
F ?T 
> 136

7

 


p;
aR
 t ! ,T 
(h)
D E .(
 
   
   ? 
(h) e 
R

M ! ! ;(! i- ei 

 ! । >? 
(h) e 
;!i
!
 u[ t। k. >, td
? 
  
?
  o (h) e o
D E  F 
(h) e  ;!। 

k.  !. , я! jo eA e!я ‘s’  
rH  ;! !H  ! ?  ? p.
D E n  |
!F। ei n 
‘k +’। a?R ! ei !M, !; gn ,H
!  .(? । p;

! я ?  ,? ,? !  !H

n  O? 
 (h)  !A tp!, !।  ei .(

Q
Qt c
 Š,gn -!।


-
D E i

g
 C
 
 ei D ; o ?[
Rs

 !F
D E !  F। e e!  ,H !.o F  ? 


?  o r  ,E e!я p. o ?I +,R a st я 

? u> e!  st
(s
D E-!O
 !। !H

n  O?

o ?I
n   >?
 ! ;! u> e!  g 


!?  
s i ! 
 b 
।
?+

i pя 
?
D E F 

 o я
 > !F F
>;;(A।

stя?!
O!A
я 
 b 
 D ;

 ? Dk-?r-? e+ a
+ я-яnt  A( । e
 я-
яnt o u d я !  !  F ei g u 

! e!
e! a!i a st  _। !nt e!  Kh  > । e

яnt o u d
  A MIF J- 5?, ! o a  я

8

 


m  .? !  >? eg d A H[ 

n я
e я( J  
?
k
। eF_  d
mn !F pя ?o
D E  F।
a!
? я я? p. 

D E a!  ;!i ei g
a R
 । R ! > ‘D?tt’ 
! e! 
я ? u H.
Q!
j яn F। e? j p
. !F >, R !
я ?
Q(  e! R! я ? ei R ! 
!F > a o
!O
 a!
H
?i F। ? e
i ‘+
pp F।
 t ! ,T ;!o 
 Q( e a ! я ? a st
F  َ i &? o >। 

َْ ُ َ ً َ َ
َ ‫ﺠﺗ َﻌ ُﻞ ﻓ‬ َ
D E .( ? > i, F:
ْ ٌ ِّ َ َ َ ْ َ ُّ َ َ َ ْ َ
‫ﻴﻬﺎ‬ ِ ‫ َﺟﺎ ِﻋﻞ ِﻲﻓ اﻷ ْر ِض ﺧ ِﻠﻴﻔﺔ * ﻗﺎﻟﻮا أ‬k‫ﻜ ِﺔ ِإ‬ ِ ‫وِذ ﻗﺎل رﺑﻚ ﻟِﻠﻤﻼﺋ‬
ِّ َ َ َ َ َُ ْ َ َ َ َ ِّ ُ ْ َ َ َ ُ ْ ُ ْ َ
َ ‫ﺤﻧ ُﻦ ﻧ ُ َﺴ ِّﺒ ُﺢ‬
k‫ﺤﺑ ْﻤ ِﺪ َك َوﻏﻘ ِّﺪ ُس ﻟﻚ * ﻗﺎل ِإ‬
ِ ‫ﻣﺎء و‬4‫ﻣﻦ ﻓﻔ ِﺴﺪ ِﻓﻴﻬﺎ وﻳﺴ ِﻔﻚ ا‬
َ ََُْ َ َ َُْ َ
‫أﻋﻠﻢ ﻣﺎ ﻻ ﻳﻌﻠﻤﻮن‬
“ ?
 !?( > T,? ! : 
D ;?
e!я p ?  R ? > c, ? T,?. , ?
! D ;? e

!u!
D E ! > &-&

D E ! e+ k? ? a;J

 p ? ? ?
 g.!?( ! F e+ ?
  t
t! s.
! F; ?  , h
n 
я , > ?
 я । [
Q k :
30]”

e T,?. ! p™ !, ‘

&-&

D E ! o
k? ?”। T,?.   я - st? e!
t l
! F_ !ui 
m!( a? । ? I, >! >! ic l
ag ! a? ! ;!, tR 
!i !  k 
m!( я?
। T,? ei p™ !. F, D ;? i?
R a;([ 

(h)
DE o Q( e!  e! R! я ? F > &-&
 o
  !? 
m? e !.i ? ‘+
pp  F। T,?
o
 ‘+
 a! ! F ?i p™ ! 
, !  d

я ?  A(  o ? l T
  o

 -!!  !
9

 

‘+
।
?+ i? ! p. 
 ? 
i  F, a??
?
aR ! я ?
D E pя !?


-
D E kt  !F 5 ,E lš!  !l F
> T,? a? F ।  ei !.i ?
 ! F,
 я ?
?
H (T) 
! ! я ?
DE c- e?
 ! 5 ,E ;!? - ? ? R.i 
। ? 

!O
 a??
-
D, p. ar F  !nt e?

+> я?   ,E u > F l k ;! ?

D E।
H
F_ a
! p.  > o ar !H d
DE !nt
H

? ?
R
t  ! k
? o  । a !; 

(h) e  5 ,E e
  >, e? l  t T[! d
DE
ast 5?
Qk o grtQ.( t  r as ! >? aя( !।


(h) e
R >  g. o  F e+ e !.
? 
D E d6 o
>( AQ H?  ? .( ?( ?

Q
s ? e
F। [
Q k ? 30 ;! 34]

 !O

ei gn
 vяi
+kn aQ( !M, u J
। ? > j
R


m!( H.  ?! 
J ![
 ,st।
?+ gn  .(? ?;  ei ,st ;!i e
F।

 An a+, u ! ?;i R.p
Q? - + j
R
e >(n
я H ;! ?
+g ?। 
 ud, , ! aQ( !M,

 5? !F
 l ! ? aR !। e ;! 

3
 , k?   ?  । d p ? 
 ? D d
- ei ,। e k !r,  
 !O
 .( e+
Ki   e
 ?; я s AAQ?    ।

10

 


 ! я ?  я kd !F a+,  F। e

a+, 
!H। 
 !F
Q? ei !H 5?। !H! ?i l
! e

Jrr 5? !F >, ? я 
?i s a!
? । p ?  !H !nt яn e!!  iu । eg

n

  An a+, >
:
s|,  o, k, h>nt, ,-u ,,
T
T
, >!D[ ( A), !s,
Qtg n ( !v ),
Qt;  (bv), _ o
Fž ant (i s), J
_, яh, J, ?, , ! , O i? 
 !F
 O?।
?+
! I J 
i  p ?  !H! IJ-
e eg
  ? !H d p ?s s  K?!. i? 
яr। !H

n  O? p ?  >nt !nt   !я  я?
F। 
 J?  AQ(? a! k-p ? k 
R p ?
Q?(
 >c > ! I J  я e!n яr।

!H! IJ яi
! я। !. eg d >?
+,
DE। 
 h>nt !я  !H !H (C

R
A?
o) a kя 
! 
MIF o e+ !H ;!  |D? я( 

  
 !( viokiv 
 e
i ( hC

R
)
11

 

(? !। k
R a! !H F >g ei !я 
। e

!H 

g  ( k!H)।

 !O
! !!   ?nt 

s
Ak ! 
    
 !
я । 
>!
m vk j
h? ,b p ! ;! ? ;!।
R. AH p ?  ?nt
!я .( !। p;

g
s
 e!  ? ! ul ! F।
1. !k
;
!k
; 2. ,;
,; 3. J
_;
J
_; 4. C
-
C
- hC
;
hC
; 5. k JJ;
JJ; 6.
 !;
 !; 7.
Qt?nt;
?nt; 8. я(;
; 9.  p ?R;
p ?R; 10. s?nt e+ 11.
ud! 
(
()।

ei 11  
M ! ?nt e!t


( !F k-p ? k d

 ! ? >?  F ??  >(n I J ।  
IJ ;! a;(i  e ‘t’
mDk ;!। t! ei  ‘n’
 яi
! я।
t
t !+  , F я я
l ! > я  !M, !  F ? u b !
?i
a! ? । e?
Jr !O
, e? 5, l!  hp!,! !nt e
s t e? al ? > ! e u ul ? p ?  ?nt u
s ? J p
 c।

1.
 !k

p ?  ?nt
& я _? F e!  e! R! >nt।
 !k

Q F  o।  !  o  J я > e!  ,k
!O
 pя। l ! ak!D? ,k  An R  o

n

  !O
 5? !F। , k, e!  ! D 5? я
>A 


(? ‘!k  ¤
’ p;

(. ! ? u i
I; , s, +, !O ¤
?; я-я i?  d  
mn
!? । O! ?dr,
! !k d
 (! !O
 p !
F। >? e u , o A? >? >nt  >। 


12

 

!k 
! tR JJi
> ! ?-i , e  An яr
>nt! t o !।

(
 206  F_  o


n !k !O
 5?। e

p ?   o u  o
m
। ? 
M ! !!   o
!O
  J !i
!k
 grt aR ।


;  
Q.( s  k
;  
(human skull) d’  a+, Ak।
u a+, > A?
s| ;!
e+ m
 a+,। u a+,

s|! t p ! e+

 ,k , >



(k , k, J ,!
J
  o
( ।

  
R 
 22   o
F। u a+, F 8  o J
a+, 14 । pp s  k
я
? , _।
 A(
;!!
я  
_ ? o  - !.,
; ? ,
_   p



 I_।
?+
;   яn o >?
_? - k
D d o
я
 R;( 
s  F। яn
 18


o  c
;  
mQ.( яn ।

13

 


Iя я

 Iя я (rib cage) 12 я_ k  o d
DE। 
r
;! eg я uO  k,!  । e T An
a  >ntg t K? । u
? я_ Iя 

 Iя- !., eg k  k  o
; >k F। !

IJ   ! Iя। e
R u ? я_  o F !


r
& >k o a (

) ! p ?  Iя e u Iя
u s  ! ( я
& >k F। ! di я_ ! Iя! A


Iяo । e !. , eg tR
t 
r
;
+>k।

14

 



r

r

H 
r p.। 33    o d
DE ei 
r _ ;!
!
 >(n m। e e
A vяi ! F >, Ji
? k
o >? e? ;! 
 я
 a&  s,( !?
k
i।  !M,
5? ei 
r e!  grtQ.( !я 
s 

(s 
 
r jя! t
p। 
r jя
s| m+, ;! 
r
A?  !
 >(n  MIFF। 
r
jя o
я

DE F 
 !nd
s ?nt।

i+я ak ‘S’ e
? 
r 


(!  >? oя  ? u
  ?? !। e T 
 I_?,
?, J?, T o M_?  । 
r
>  
я ,k i
? ? ?

 J, k

?  _?।  e
!.i J?ª яnt 
r a! 
я। J  u oя

O!A  ?? ? ? 
r ,H AQ
! ।

!
 o ?m a s!O


ei a s!O
! i+я?
 A
(pelvis) ।  A

uA ! o

 F 
 ! -
 o।  oя 
r ;!
 A
 ! - o? e
 ?? 
o 
 ;! ur- o  
?  og u > MIF।
15

 

 A

 A

 k F_o ? aAn D[ o kdnt,

,
Qt;  e+ я(
&
mDk aAn.  >nt !
t p !।   A
rH ? !F Jo_ e+
a ? k !o। ?  A
  o

Q !F  !
oя  ,Eo।
eA vяi Ti  ? A(, ( 9

o a R!


 k
_oO
n R.
!?
k
। eF_ ,t p



 ei ,H vяi a!
!।
l ! ? n-n!
 !
J !
D E !F।
 
p ?  a+, ,H !. ?
DE। ei
gn 
 e! e! e
 
я? ।

h o ?  o
u s h
R F e!  (  o
> 
u

(humerus)। e!
+ p s । !i ;! sn
n
>(n m ei h a s u
,HA !। ei a+,
nA
sn  o
&
+>k F, >?

 ?  J? (! _?
k
i।
ei яn!  -e+-
!। e 
5 ,E  Jk! J!  K?
!। 
  An R  o я_
u e! i J !।

!i ;! ? ! bя >(n h a+, d’  m  o F। !i

u  o
& e!  ,H яn F, e!  я яn। ei
яn a! я !bя
?। h m+, ei m d’   o
16

 

e!  
‘’। ei  o  a_ as >k F। !nt a
‘ v
’ 
!  o ? ।  ei !. 
 e!  sk
­iA! ?
k
i।


 ? vяi

?i aQ(! st! R
 ?
!
grtQ.( !>( 
O!A
m я ei я  !M, am !?
F। 
 J?(Cs

DE !D t

 !F
Q ei !M,i
k, F e+ F। !.,
! p> k
Q h-!я-
m-k

 ?i я _?।
?+ ?! l ! eA я  ! 

Q p;
i !?g  o d ? !O
 5? !F। e
  o

R

! R J  K? F।

! bя яn d ?  og u h  o

& >k
F। a ! IJ  a&   o

Q! J ! ? ?
 o
&
+>k ! F।
 ?
(
 27   o F। e

R 8  F ! bя? > 4  ! d’  i
 dA
я, p?!
a&  я e!  ! 5  m  o ? ?? F e+ ! 14 
 o 
 5  a& !
 яF। D d& ? 2   o F e+ !
a& 

Q ?  !  o d
DE। di 
 , o ,k ?nt
R

? _J_  K? । 
!;
H ?  o, , o v
i? 
 ?! ,? ,? An J, k p !F। e Ti 

 я  a! 
(. >nt ? a
i  !?  ।

 o  ?  o

R 
 4   o F। u a+, ?; ur
R >
 o  F e i 

(k ,k o (?
a s। ei a s

®( s (femur)। !  a s
&
+>k ®( s u ,H+,
!। 
 F -en-
! яn। T 
  !
?
k
i।
kA 
 R
 er яn ! g. 
 oя!
O!A ®( s? F _ o। J ! ®( s I
17

 


R > я° s (shinbone)
& >k F। 
 яn !
 !bя яn। T 
 
 
mA ?; I J a+, !bя-я

? _J_ !?  । ei grtQ.(
яn ! a ! !  Fž  o d
t p ! F। tA я !
5? ei  o 

iJ ! (patella)।


 I J d’  (  o F। e

R >  _ ? 
  (tibia)। e 


 ! a s?। d? a s  

T (fibula)। e ak!D ? Fž e+ e
as  e! pn। T u
,H+,  
& I J >k F।
a ! T o    gl >
gl- o
&
? F।  gl F
e!  !bя яn।


  ?  ? a! Fž o ei
R


 I_i, I , 
! , M _, T i o J?o  ।
?+
 ? a s !O
o a?n
JrA
D E ! F l
!।
(
 26   o d  a s!O

DE। e
R 7  ²,
  o  ? _ ? F। 
  a R!+, oя
 ? Kd ?; ei _ ? >  ??  ?i ei s।
e ;! 5 

n  o J F  ? i !। ei
a+,!   (ball)। e 
 ;! 14  Fž  o

n _
uOF  a&  a s!O
। ul  ? o ?
R
vяi kt !F

я
 F। uA
R  o
+ p

-
?
R F 27    ? 26 । ?  ? o ?
!
(k
?
R , ?T[ 
।  ? d 

? !F !я
18

 


 >- !nt ? d
a
+ k !>(
m
m।
e !. , ?
R
_J_ sR?  ?
? a!g. , o
F। e l 
ag >, >
R >!
!
(k
? pя 
! ? 
>;>;  !F।

 o я_

 i?
R ul ! F,

 206   o

n

 !k
  O?। 
 An a+, >? pя
 T! _J_ K? , 
k  ,E
s

Q я_ s ! F। 
 J R я_ d ei !я
я
o F। eg
: 1. 
i; 2. !bя; 3. 
o
!; e+ 4. giv।

!F !F я_ F >


;  , >?  e!
_J_ pя  । e
kt 
i
? я_
o F। e
 я_
5 ,E  ,t яn  ;!
18

>(n  o! _
oO K? p। ? !i
o I я_ e
A o
19

 

F >? JJ , sR? o >। e
 s ?i я
!bя
? я_ 5? ! F। ! ! яn eAo o !
>? ! e! ! u  giv !? । er  o
я_ DEn o >  ?। _J_ sR?
(k ,
>
 s pя 
  o
! яn o F। Jk!
_J_ я e
 я_ u>k।
 _ o ur
R er я_
o >।

l ?’  t ! i, !:

َ ْ َ َ َ ً َ َ َ ْ ُ ْ َ ْ َ َ َ ً َ ْ ُ َ َ َ َ ْ َ ْ َ َ َ ً َ َ َ َ َ ْ ُّ َ ْ َ َ B ُ
‫ﻋﻢ ﺧﻠﻘﻨﺎ اﺠﻄﻔﺔ ﻋﻠﻘﺔ ﻓﺨﻠﻘﻨﺎ اﻟﻌﻠﻘﺔ ﻣﻀﻐﺔ ﻓﺨﻠﻘﻨﺎ اﻟﻤﻀﻐﺔ ِﻋﻈﺎﻣﺎ ﻓﻜﺴﻮﻧﺎ‬
ْ ُ َ ْ َ ُ َ َ َ َ َ َ َ ً ْ َ ُ َ ْ َ ْ َ B ُ ً َْ َ َ ْ
َ ‫اﺨﻟَﺎﻟﻘ‬
‫ﻦﻴ‬ ِِ ‫اﻟ ِﻌﻈﺎم ﺤﻟﻤﺎ ﻋﻢ أﻧﺸﺄﻧﺎه ﺧ ﻠﻘﺎ آﺧﺮ * ﻓﺘﺒﺎرك اﷲ أﺣﺴﻦ‬
“e 
tk n!  .? !  e
 ‘!’ >  ;!, ?

!!  .? ! 
+
, a?h 

+
 ;!
D E ! 
a s,  a s! ³! i ,? , ? ?! _ ?  e! ?

D Er।
?+ !?
 !.
 l > 
(t
sE।” (
Q
Q’
Q
: 14)

u 
 
Q a s!O
 u

+ kp ?;  .( d

 !k
 grt o !M,    JE ! F। !k

  Tun,। e? !  ;!  
Ri
 IR >। ?i

D E!?( 
 ! l?A ei !O


(. !F।  ei !O
 ui s !F _J_ , k
> o u-am- a;([ 
 ,g।
?+ e

 , u !F ?; ? R F।

2. ,

  
 oя 35 ,?+, , ;! e
F।

g 
F _ ;! ei ,i 
! , k >  >
R

 i-
i o !я ! । 
!; ei ,i 
! J
 । , e

20

 


nA l !  F >, 

s| ?; s ?nt яg?
! ic > k,  ? , 
ic! Q. !। a;([ ?-
i?  J
 ! ic! s r !? > , pя

+!J ।

 ? R , F। eg 

D., !k>k o
h>nt ,। 
 

D. , !Ho

D.। e
 ,

 aя !F !я я _? F। er k! aµ c! !>( 
>। e
 , aAn. a!  o v! !я я _? ;!। >

 !?nt
&
mDk

D. , !я   ;! tr !
d!D?
! !
d >(n  (E

  >o। eF_

21

 


 J
_, aAn. a, я(
s
, pR k , i? 
, 

D.।

!k
&
mDk ,? F ,H s!H > !nd s?nt

& >k। e
 , + ,!A 
 nt.R। e !. eg!
scpDt ,  >। a;([ 
 > ! !>(

R-!l
я! _J_ ! ic H. !  ?
s| ;! s !


+ ¶E ,? 
- T ?
k  oO। J
_ J  o u
e
 , o >।

H! l ?I ? n 

 ? J a;([ ?  ?!
!;, an o  d i?! 
  яi
D E !F।
H!
?i e
 !>(  я e+ IJ ;! u!. 
 Jn,,
J
 o · nd > e!  un?
 >nt p !F।
!;  o 
я e+ a i? , , k e!n яr।  ,!
!я 
R
i 
 pA i? n !?
k
i। ,!
?i !F
H nt.R ! F >? 
? p!, я
(a;([ 
я

! i? ! kt) я ic, k! !я ?
। e ?! sR? p ! k !  ud,। IJ ;!
я яr , , k !nt s+ k ! F। e
  R, k
mn

H >  A ? ?!
D E
Q ud, ? ! unJ  >?
।

?D? p! , d 


(k grtQ.( >nt h! 5?
! F। , k, ei , e! 
t !я  ,
( t k m
!। e

- k, , !Hg a kя я a?n 
?(।
p ?
Q?( a kя
pi  K?  ;! e
 ,
 >। 
a kя aA ?i ( e!
+ ? । h>nt ,o
s+ kA J। ? ? a
! A(

s
?; s+ k s?nt
d !F  nt? । ,
R ei
s
;! o F a
+
22

 

s!H। !nt ei
s
 nt.
(kt - a;([ h>nt ,

? s e!,  sn!



  ? !
  _ F_
 a ? k !F s+ k s?nt d
m ?  । s !n , k

 h>nt ei 
? sn   ;! ? я я > ।

a
!
s
!A 
 h sn  _ !
 ?
e! Jn !i R _।   >   , M_M _ ! ?

R a kя
pi _ pя I_- a;([ h>nt! ? _[
 J 

g , a kя
pi  K? ! । e
a
! A(

s
i !я !।  h (  (h[sn)
 _ >-    aA ! e+ dr? C
- hC

R

a ? k a kя A?  >।  !Fk.   
a kя J 
R. >( e
 ( o !
e

R. >(
MIF। ekto s!H
  a
! A(

s

k
।
l! !
n
s
! 
 h>nt ! eA J ? !u
я я?  - ? 
   tR e  !,   >?
!>(! >  nt.R F ?  c 
 e!
t pA l

h o?’।
?+ >? p,+
 > e!
t ?  F_ 
!u ।

3. J
_
J
_   .। ? J
_ a! T+,  !я F। e

R e!    
Mn>(  K?!.। !nt
(k _ !я 

! IJ ;! K? । !., J
_ ;! Ti
  C(!? F _ ;! D,
 o aD, a! st k
. ;!

 k i। ei J
_ k ?! 
 ! d o kd! aD, 
я. An ³! _ ;! 
! k !। e!iA A?
я-k!  st >?    > ?o K? । 
>
 я-k
Q! !я J
_
R
 K?  ?
R !’  

Q>( k ?! ºAi  » ;! !
k ;  ?
t

23

 

nt.; !F я( d   ? o >
, 
(; e+ FI  ?k
i nd >nt 
o J
_ AQ
!
( R!।


 
(k _ >nt  J
_। e!я  .? s
rH J
_ oя 4.5 ;! 5 ! я  ;!। e ktT 2 s

।  An s J
_ ²t
R ??
 F। e
t 1.4


;! 4.0

>(n  ;!। >
 s
(  An st
& H(.

 

 s J
_ ²t

(k ,। я J ; 

p,hi J
_ k e
 as ,!  ; !। !nt l a 


D E!M, T J
_ яi я! 

? o ?A _? ।

l!


 J
_ >

 st _ ;! ?
R J,  o  An
R g n e ul>। g n  o
 !H

E > ;!  An
R u 5?  e+ eg  a a+, !я ।
24

 



 J
_ 16 ;! 40 k >(n 
( u[! g n F। e

R >
 s eg
+ , ?  ? ? o  ?। 
(

D E  g n ms !H।  
(
Q?  , . o a?l  !? nt!

я( ;!
DE। J
_ Aя 
( MIF   я яr a R!+,
.  J
_
R ³! _। ? J
_ i 
 
( ª
 .?  
 J >। ei p


R

  


 !+ a R! 
  a! O । 
( g n

Q 5 ! 10
 >(n  5? !?
k
।


 J
_ tR 
(g n F ? - 5?k d

D E! ! R
g n F। eg

 a R!  
. o >। e
 g n



! 5?k d
D E ! t| J
_! 
 ud,। a !
R g n F > !я  ! A? 

-я? d 5? !।
ei d  k ?! st ! A?  >?  ³!?  ?  K?
!।

4. C
-
C
- hC


 k
·
s

( a kя
pi  K? !? >
!F >nt a ? !я ! >c। a kя  !  !  !H я ?
;! я яr u। !H k-!
O!A
+ Q(,?(
 >(p  
. a kя। l ! 
  An u >( p
a kя । C !  ! 
я t  ,E D k  T
;


! 
 ! p ? k
R

Q>(  ;! a kя 5? !

 F_ । eA >;E  
. a kя
pi  K? ;!।

l!


 C
k k
R a kя > o !я F_o
!  grtQ.( !>(
m !,  ? !H я( !(
viokiv 
 ;!  ! o। ei 
 
 
25

 

я k ?!।
?+

 J? F_i C
k t
+ ? c।
>  !!

t

 C
k n  > ? a kя aA
 dr?  !Hg
D?
  ??  e+

g  !>(  ? _[
n    
D? ! ³ _।

C
k
Q !я
a kя A? o o
!( viokiv  !
o e  !F яr
!я  я? ;! >

 я ,H
pя।  
?
ei
s
i e
v n
я ; e !

k ?
>
!- !. 
 a!
a  я. 

C

R
 A?
 ; !; ei k di

 ! я 


R s? n aA ! ;
e+ C
k
&
mDk F 
 !;  k
?।

d’  >( C
k o k
·
s
 !H a kя
> । p;
>( tr  C
o
R । e

 

i ?
T
T

R  >i। ei ?

R > a kя
F ? T
T
;! ,
R
k
;
, h>nt J >।
h>nt ? ei ‘a kя-
(s’ k! m ! 
( t !H
R
 MIF। e >(n k
R
!H >(n a kя  e+ p;

>(

 p । a kя  !H e!  k
R
e я(
26

 

5? !- >!  !H C
k। ? e !? > я(  i-
pvk 
 5? ! !( viokiv। d? C
k >( tr 
ei !( viokiv! !H ;! k
R ?  o
R
।
?+
!( viokiv-
(s k h>nt 
  ? m ! T
T

R
 >o । T
T

  hC

R

 ei 
! ,H
>(n 
 F_ i। ei
R
C
k d? >(

 p
।

i  F 
 aяno C

k J? ;!- >
 
ns।
! я 
 ei k! nt. !? l ! 
!
(s
яn  !M, 

 e!  !nd s?nt
D E !F।
T
T
?
³! o  o ei
s
d  nt?। 
 e! i
A(

s

m!( J !। e tR   pя !A
C
k! ei
s
nt. !। 
 C
-pC

? o
¾। t ei 
k !? ।
?+ 
 >? C
- C

k ;!
k  ; ! 

s ! F aJ?A ?  J
!।

?+ l ! !n !M, ei k nt. !? e tr


s| e!  a+, >! C
k 
n । e
я
!nd a s?। 
 e! s!H e !я  я? F। T
T


&
mDk v¤
o Iя ,? o
 s!H e!i
& !F
s !
 p. !। ei uA , C
k
&
mDk।
v¤
 _ e! ! mя
D, , > as T
T
 e!
J। s !
 d > v¤

я  oO ? e

?
! R. !। J ! v¤
 ei J ? > h
R
T
T
F ? A u
D d । ei h! ; ! ! A  ।
e ! > Iя ,?o
я ;! s !
 
? ?o

+!J - T  Iя я u !  ? T। ei J
;!o ; ! ! A  A u
D d । ! A  eA _ >o
27

 

i ;! ?
dr? T
T
> MIF। A(

s
 ei k  
k.s - e T v¤
o Iя ,  ss T 
-
e? ?
 T
T
;!   
।
R.? C
k 
n
;! p ?
 12 ;! 20  >(n
 
। T 
 12 ;!
20  >(n C
- hC
! ; !।
 яn o ,t
 30 ;!
50  C
- hC
! ;!। e !. , ? , !Hg
 dr? Ak ? ;! ,t! _ ? k।
?+ !H
R
a ? k a kя pя _।


 C
k
mQ.(r C
k 
n nt. । J?,
u 
 C
k! !FQ >(n nt. !?  । >
 !Fk.
C
n । eF_ !u >  ,,     ? C
k
R
??
 । J? d eA C
k! an?

? nt. ; 

R l pt e!  !M, !я !।
 !r    
A? v F। e >    C
k n !?  ? ?
u ! ?? IJ ;! я яr as !Fk. я C
k n
 ?i 
 я e!n ¾। ? ? ! aQ( !M,
m ?
, e! A ।

C
k 
n ;!
(i 
? C
- hC
o


? ;!। 

я ! !nd Jn, k
D E । 

;! e! 
 
> 
 C
n !? ic ! । ei

e
v¤
o Iя ,? MIF C
k 
n
!
‘aAiv’  p ?s ! । T 
 C
k n ?
k

i। !nt ,k. n  k ?  ?i e!   !M,  F
>? sc C
k a ? k

 n ?
k
 i। !., 
A? !H !>(! ;! ,¿i  ,  
. !( viokiv я

 _। e T k
R e
v
t _
t! >( J
>। a ? k e
v !H eяi

! a! ( ! s)

 !ug !>( R
D E !।
?+
R. as ,k. C

28

 

n  J । ? ! , k 
! ,k. C
n ?
 R !? e! 
 ! l? !M, 
! sc!D? k ?

m o ;! I J  F। k
R >? a ? k e
v 
я

  K?  я !
 
 
! e! !H
(
vu ? F। _
R
s| ! o k ,
R e
 

as !। e !яi  k
R !  
. e
v F ?

!। >i
Q?( e
v
t

 a ?k
!
;
; e
 !H

s| C
k 
n e! 
 p. !। ei v

 ic!D? >
 d 
 sc C
n !  F
?!
‘aAiv’ ! e!  , k,
 C
k 
n ;! p ?
। T 
 R  hC
F_ 
R. C
k tr ! ।

C
- hC

O! ;! e?i grtQ.( >, 
 >  я ! 
, ?
T
T

R ? Ji ? e! >( e

 ;( ?
R i। ei ;( ? Fo e!  aQ( !M, !я !।
 !r
  ic ! >? ,
m ?
A? ³!। ?
³!
sA?i  T
T
 A u
_? ;!। ? 
 !F ,H
!H F > !я  A u
!  
. F ?
 !। >  ?
e
 >( _ > >, T
T
T >o uk
 ? o



;
; e! 
 C
k 
n p. !। ei
o (+
  C
k 
n ;! e! 
 e
C

&

mDk >? , , k! n ! । T  a ? k ?

³!

m  ।

l! ! aQ( !M,! e?    kt ,H s+ k A(

! ic, k d nt.
m- ? e? ,  > T 

k ?
m ?  । p ?  hC
!
 T
D?
  ;!।
!. e
 hC
 e!  a,i ,H hC
। C
k  grtQ.(
e!  ।
?+ e!
O!A
  nt?  e? !M,, e?
u am! e! >  , ! OA  nt? ! ? ? 

29

 

я J kt a! R
m ? ?।  a ! ei k!

mQ.(r 
 icR ! o o aяn 

t! k ?

m  _?
- e
 !
D?
  ?? o

mo ;!?। e

 J !
 b 
 C
k! uA! k;(  An
!-!M, nt. !F।
l! l ag o 

 i।

5. k JJ
k
· k grt ! ? ,  
 ! aя i।

R k
O! JJ Ti    IJ ;!। >
 ! 
!  kd+,

n 
    O? ? 
!H।  p?!
!H! ?  ( E !>( 
O!A  !? > я! IJ ;!?
 o i ;! e я(
pi u A( !? । i > e я(
!H я яr ?  a kя 
। k !я  ei 

! !H !H MIF o e+ e!i
; !H ;!   

Hk !( viokiv 
! !  ;!  ! я T
T

 MIF।
?+ 
 k
· k
& e! R! >nt
я _?। eg : T
T
, h>nt,
h>nt, k o ,-
,-u ,।
u ,

k
·
s

Q !я  a kя
pi o !(
viokiv
। ? ei
s
o e! d' grtQ.( k
&

mDk।   An 
 o >nt  E! st ;  ?
t nt.;
k ?! i я.  st >   A? ³! ? o
 st ‘+

я  p ?R
s
d ( ,? e n v o
 k!H k
.
s  >o; ! !. kk.  
 я
 R !H
 >o i?  !яo k
· k d
m ? ।

g  ? R  F। eg!  R
, , o
u ,। R
 !я  h>nt ;! k  >o o !H !H
MIF। , !я    An a+, ;! k h>nt  
।
30

 

ei uA R 
R >> k! Fž Fž u ,gi 

!H
& >k। e o   a kя o a  E! d 
>;k
!H o >nt > MIF।  e o
R  !H
o a >nt ;! я( st k
R e
 i J >।


  A? k

· k
Q >nt  > h>nt ?

я। h>nt! a!i яn ;!
& a& &A я _? ।

o ?-i। h>nt sn   F !  
 k ! 

я i !  я ? 
D?। h>nt ‘  ;!o    > ! p.
F ! ।
t !!
 ei m  >  n  > ? 
!
 IJ ;!
m  ।
 A( ;! tr ! H
t [
 !+
? >?  F ??  >(n a 
ei >nt  !я ! >।
H
31

 

as >i ;!  ! h>nt k n  o >(n
H
 >
।
?+ ei aQ( m  O! !A !я !? 
 ‘l !?:
 An >nt’ aR h>nt
m!( s ? । e p
& k JJ
k pR u 
 h>nt  m+ e!,
m!( !F ?; ? 
R F
t।


 h ? J   !O  Jm F। eg! 

v p;
Jm o v d? Jm e+ 
 p;
Jm o 

d? Jm 
mR !?  । eg a,i 5j ! 
F-
!nt 
o
 ! O 
 ! । 
 ud, ei J  Jm
!A !я ! ?   o l
D E !M, sr aR !। ei
J  Jm o !F ,H , d
DE। e
 , a?
+!J
o , ; ? ;!- T  m+ k
+ ? ।

h>nt ei  m+ k d’  >(

+ ? । p?! (-  
sn
R ei uA >( 
। p;
>(!  vs । e


h>nt s  , ; as ;!।  d? >(! 
s । e


h>nt
+!J । ei
+!J

i d’  k e!i
&  ? :
a kя-
(s k m ! 
(t O o a kя
k !nt !(
viokiv-
(s k m ! T
T
 
 । p?!  (- 

 60 ;! 90
  k h>nt ;! m !  ! । 

ei  s+ >  ! !.,? n  > ?
R.? J ;! IJ


Ri
D? ।

k a kя o !( viokiv e+ a  !? nt! я( 

! e!; 
 i?
R я F। O! !A e
 !я
+ ? ?
,H! k ? !  ? e
 p™ я e 
 Iя ।
k ;! ? R !H। eg  a kя !  k!H,
- R
 k!H e+ k я

D E! !H >! 
p। e
 !H pя
 
! e!  ? ;( A

 ;!।
?+
32

 

k ? Š ? R !H o pя
!  । pя

Q?  , .,
p , A
,
, 
(, a  ? 
e+ 
 st

n
 O? ? ;(।


 eo i?
R я F >, ? R 
R
k JJ

!। e !A e
 
R
k
O! s > ? e! ? 
 >!। p;
?h R
 (artery) !я  h>nt ;! a kя>k
k!  ! o e+ u , (capillary)
R
!H !H
MIF। d??h , (vein) !я  !( viokiv o a
я(>k k!  p?n a· ;! (  
 >? ? T
T


R MI F я( d  T  a kя>k ! >। k !r,
d’  An
 k
· я d’    5? ! F। h>nt
 m+ e!,

 uA k e!i
& । k >? , _ R

o , e+ a ? kd u ,
R 
kA JJ !?  

K?  k e
  aAn. o !F ,H  c !H
F। eF_ k
t !
,  J
  e!  u ! 
F। >
 , d g
DE ? e!  g.  pя ?
F_ o।
?+ 
 > 
!  !+ !A  
 _ ? 
R a ? k k m pя I_। e

 R
,
, o u , 
>  _ s  ;!? ?


 ?।



i bvp
 ! я 
я । a! e  ?k
a Aj?o F !. ? ? uc kJ !+ m kJ AF।
kJ ! e+ ! ? k ?! >( > ? e! ?   >!।

kJ  J
 k J। ei J

D E  tR
t R

o।  R
  h>nt ;! >
 
R
k   
-
a;([ >
  !H !H k MIF og!  R
। kJ ;!
k
· k !?!
O! o ss
mn ?   >। k J
??
  !F !. F: R
 
!
 , o, h>nt
33

 


R !  ;! > !. e  m+ k ,!
o i? ।
e!я ss
mn  k kJ e!   ( E _  p
R ;!।

l  ag ?I a R!+, n k J 

  nt.
;!। e nt. ? > ?   An u-u!. 
Ri

oя F। >
, 
 a ? я  e+ grtQ.( s?nt
яJ kt  An as h>nt k ??
 o k JJ
pя ,!
 o, R
 
nt. , >? kJ 
e! , ??
  । eF_ k > !H d a kя R


R  !H !H > MIF 
i ‘ 
g ’ 
! !Ho kJ!
nt. ?
? !। 
g  i º! akiv 
! 

!। ei 
k JJ  o! , ; !। ? 

 ? 
>, R

R kJ sA !  e! R! !M, 

F। eo 
 я iT-si T kJ ??


 ;!।

d’ 
 d kJ  .(? । R

R > k h>nt ;!
m !  !  O! e

! kJ! 
s ! p
।

34

 

e

 h>nt
+!J as ;!। d?
!  vs ! p
।
e

 h>nt , ; as ;! e+ e A? k Q.(  >।

R.? 120/80

eiJ я ()  sA ! kJ। p;

+ 

s ! o d?  vs ! kJ
। Q( D6 Jt  ।

6.  !

H! IJ ;!? >  ? । 
 a! R 
Ak. ! ; !।    e я( J  Q.
Q
Qt। I , ?

;! ¤ a kя C


R
A?  !H
R MIF so
l ! F- > .( 
 i?
R ? R F। !nt 
я tR
t a kя >;E । !H o  An a e я( J 

? 
Rs  An  E! d  pя।  ! ?nt !я
  
 

 !ug! A& kd ! o >? ?

яi k
R
d. ! >। l ! ei !я я e! R!
>nt
D E !F।
g e!t
  ;!  E! d  
!  J  
 e+ я( i To u  F। k

R
e
  E!
 !u !H !H MIF। !H eg !я 
я D d, 

? o e я( я।

d’  >(  ! k

+ ? । e p;
  > nt!
D , o
d?  
 !। > nt! >( n o a !O
 d ! A&
T । a;([ _ _ !! Fž Fž !? rn !  >?

 ! k eg A& o k d?
a+, Ak !
m ।

 ! k

 eяi
 ! 
 ! A& e!!

 !u  .? ! >? ? k
R  
( t MIF >?
। e
 eяi
o 
R
DE !F ,H >nt  d u[ o
 я । e
 >nt !  g n  gn।

35

 

!
 A? p, ;! tr !
d  я(+,  o
>(n e! 
 J n?  ! ;  >o ।
?+  ;
p,; 

  o ps;
d। p, ; ?
sd
я
d  ps; > d(n>k я(! l ! a 


!

R я(
t  E! u> st ;! a! ,। ?i e

я(   >o
n s F। 
   >?
k ! ?; T+,
?i a?K>( - >
i
 l
aQ(
D E!M, o  T
।
H
R t

n   !F 
я ?  я
 я।
l! e
  я o   o
!
H ?I aR ? ? ?I i? n ;!  T ;!?
?

 ! s ,

!  J।  !
?nt
&
mDk 
>nt 
R
 ,
, !s, A,
_ o Fž I? i? 
e ul>। e

>nt ! !  e! R!
!я я _? ;!। >


  d  J o
d!., !;  o
C
k
m ? ।
 aAns
( R!
_ >nt A 
 T+, 5 ,?!o a R!   ;!।  !
?nt
& A я _? e !. >, e i 
! ( t
) e!  
5? !। ei  >!D? !?( t, я
 ।  !


t
Fž I? > MIF। e e
ei st   
! A&
 >?! ? 
R >  uO। Fž I? ;! 5я !
36

 

;(
mDd k >!D? > e+ 
 ?  p

,H
oя !

। eF_ a kя
k k >!D[ ;!   h>nt T 
।

!s d + ,!  ! ,H  Fž I? e

MIF। ei
I?  5( 6
। 
  e as। ei I? A?i
a R!+,  ! !>(
m ? । e  k
n  ! 


 ! ag
 ? ;!। I ?  A? p ;? F ! 
!  a& 
D, st > 
A । e !я   st?  .?
d ;! u>
 !u
+g !। p ?  A  !H J
!   u , 
। A  ;! ! !  u k

R e
 u ,
R
>? ;!। eA Fž I? ;! 
u! st  ! o । ! aQ( !M,! ? ei ,H ।
ei 
R pJ  
. я(o F > 
  я u>
।
?+ Fž I? , ! R R  

 ! 
> _ I?
R ³ ! ।

Fž I? J? (! _ I? as। d u! st 

R J >o  ? e e
MIF। e

 st  as
 .? । l ic  e
 я( 
я  ! o s !?
? !nt 
R !F u! st ?o ! ;! e
 
! oo s !। ei !я  , ( _ I? ! ;!। я(
;!   o
 d  _ I ? o JH । T я( e

?! a;(
  .?  > a! ,k। I? F !  ! 
kd! я.। e !я 
 Ak. !- T

to !


। I? , R R
+!J 
!  
d >(n MIF
 e+ ?   
। p
&? e ul >, Dnt (a;([ _
I?) p, d ! e!  u& (>! e nk ) F।
j я e  ! я T+,  !я  | !?  ।
? 

 !  l ! Ki ! я 
 !.
D E !

37

 

। e nko ! e!  e! R! T+, F > я! j
R? a o A H? ? e!  я >।


d l! l d6

D E 

я ?  u a!
!F 
 i?
R я 
। ?tt u 
 ei aQ(
a
n[
 Ã
. !nt ,H  । a?n я A
DE 
 
 a!  eo 
 aя  F।
?+ e 

11  ?nt
p
  e J
>  c। ei ?nt  

Qt?nt।

7.
Qt?nt
!
?я, p.n o !
(k
? > l ! e
Rs
!
!H !H  An u 5я ! d  MIF s !F। !H
k
 >?  k ;!
 !Fi  я u! st 5? o
h?  ? !nt ।
! k
R ;! !F i-pvk > !
! kt a !я я u!  ;!। ? a R!+, kt ? я(

 tp!, ! >  A? ;! !M,  ! T o
s ;!? । a; ?  k ?
R !।

Qt?nt  e! R! >nt k >
R

Qt  A? ;!
i T ।
Qt
Q? e!    ! । e? F
a!я я(- > a R!+,i  , . e+ iºя ;(।
Q t?nt

 >nt 
 Dk  !v । 
  d’  !v  F। ei
!v  я_
( k! FI!
Qt 5? ! >c। iu  
! d’ 
( i
R

Qt !v  ;!  
Q t; ? e
я
 ।
 .? 
 > !  k ,-
(s ei
Q t; ? aR(  >(n
Q t
я
 ;!? । ?i 
 !v ! un?
 k FI! >nt 
o
 ? !?  । p?! !v 
R F , k R! a ? kd

38

 

T + st > 
 T। ei T FI! !я




Qt 5? !।

T
DE
Qt
 !F !nt я( - s a R!+, st 
я u!।
?+ e!  ‘ -
i!’
s
 pя। ei
h u !v  o bv
R
+>k! ( i
R

। !v  ;!   

Qt >
 st ;! ?
R iu 
- p  A& _ T > iºя>k ;( ;!; .; gl!я;

 e
v - p   l+ b!; A ;! 
  t
>k
;( e+ k a st।

-
i! ,H
Qt a ,E+, я( 
 p, !
Q t; ?।
bv 
Qt;  aR(  >(n
Qt я
 ! ? । ? O! !

 ps !? ? e o vяi ! A i- bv >

39

 

 Q.(  >o !F! F  ?i e o s ? !F ,-
!? !H яn  oO। T 

R ps я
D E ।


 !v d 5 ! 1.5 
Q t 5? !? । ?

R.?  ;! 1.5 
Q t 5 !  ! T? ।  ,
!+ a?l
Qt 5?   ?  !


 F। > !, !


 
. uc 
r uA ! 
 


R 
 !v d
as। ?


 p ?  !v  ? a! ,
  J
?।
e + J 
 e+ oя 140 ;! 160 g
। p ?  !v 
aAn. v( ! !F J-  ei !v  R
 o ,
a s?। R

R
5 ! 1700  >(n k !v  A? p,
!। ei k! FI! !v  ? ,
R
?   k

·
s
 ! ।
?+ 
 !v d k ;! a!я
 
 a я(  ! k!  | ! !я  я? F।


 !v d
Q !я  k! T !
Q t 5? !
o ? bv  
। i?
R 
 e  u J ! F।
!nt !v   !F !я F। ? 
R s?  
t n
nt. !; T  
?
O!  
.  
( u s? ;!।

!r,   e!   , e+   a ? al    !। ei
a

я
? 
 !v   ?  o pя n nt. !
>- >? 
R
O!  
.   
 ;!। 
  o
!  !

। !v d k
R ei !


to
nt. ! >?  og
O!  
. !

। !v  !
!я   e
v n nt.
? !। e T  >?
p

O!A
mn । .
t nt. ! T !v d
kJ! 
?!.
> !। !v  ! !я  
k!H 5?? ! J?, ! ?।  k!Hi  k

M ! a+,। eg a kя !H !H  ! ।
?+  i
>c 
 !v d
O! !
(k
? ss я !? яr। 
,
40

 

! uA !v  >  !я ! - ? IJ
, !  oO। !
u  ;!
t !’  A?i
D?
  ?? ? । l
 ,! >,
R.?  ?_? _ !v d E  - e+ pя
e! 
t !v  A ;!i
H IJ ;!? । eF_ l !

H! j  !F, T uA !v  E  o 
, d
!v 
Q !я
 >। eA !v  !я
!  v 

।
? e u  ,  !v  !я
 , 
k- ?i, a
!  k !v  ‘v’ 
  ? d !v  p ?s 
ºnpn
m। я! a! ! eA IJ F। l 
 t! ।

8. я(
l ! >? 
(h) o   o! (h) > u
D E
! F 
A  
D E  ! ei uA
R e
 !F u
F > T !
? >(n e +,R ei D ;
 ? 
-
>o  K? F। ! F A(R. k
?   rH

R F A(
n яn u। 
R F vm!H
 e! T ( iя  T, я ! _  rH tk!H। 
ei uA !H
 Ti
D E  ! ?

n। l
! a 



! -rH d +,D d K? p ?  uA

R e
 e! !H(. я 

+>я !F >, > 
 sr
я
O!A я > । ei !H(. 
p
।  p
 e! 
 hp!,   o rH
Rs >M!H(.।

я( k
H
R O! !A

+ O?  я ?;  u
e ? J ! F। e!  ,t !A
 A( -rH

;! tp!, ! ( 10

10  >(n A(, _ oO e!
tA
Q?( ei R ! яnA ! ? я
R

 

я   J ?
m!( a! , o !T -
n i।
41

 


 ,t яnDtn

T, o
R
e! 
 ,t яnDtn tr। ! 
A(R. !! i+я?  T (iя,।
 ,t яnDtn
a?K>( !  tr? A(R. k! !F  AA .( p

 c। l !?  hp!, eJ , unk  । ei !; 

 ! sE  >? , ?( ! O ! aR !।

p O!!   o 
e! 
t T,  T (iя !H

d
DE। >i
Q?( ? tk!H o
 vm!H e! t?  > O!
?i
H яnDtn tr ।  rH o  >M!H e!!  ,H
R !H।  ei !H!  ?  
!
H !H

M ! !F u
m!( я? ।


D E я ! !v

 !H
Q u! я । я  я( я
?;। > st я! !H
R  ! ?!  k
я
।

p ?  !H 
 46  k
я
F। !nt rH tk!H o 
vm!H p ?  23 
t k
я
d
DE। >?
 a

! !H k
я

t 46  ?i > uA >M!H e! t? 

? ? !H k
я

+ I_ 46 (23   o 23  rH)।
ei 46  k
я


D E >? я ! !v
+ k? ;!।

T,?
 vm!H T  u 
! A(, !?( e! 
i ak? ;!।  rH >(!H 
 ‘
I? !’ 
 
vm!H A? ³! p. JE J। a
+ !H
R
t e! 

42

 

A? p, ! T (iя p

tr !। e ! vm!H ;! e! 

s
 b > MIF- a;([ A( R. tr F  (, >।

s| ;! l (, 
- a ! >(!H vm A? p,

! s n ! !।

?+ vm!H o  ,k  >।
T, o
;
; vm!H !nd _ ;! 23  k
я


& tk!H 23  k
я
e! t? । T
 я яr

 46   23 я_ k
я
!nd as !। e tr  !H
A k k।

r. un
T, vm!H 
e я (Zygote)। e? F
 o
 я ! ?;
m ? 23 я_ k
я
। T  u ;!
R R T ( iя vm!H  A(, ! ag
 ? ;!। e

i
!H A k tr । T, o
t t, È i p;
A k tr
 >।  Ak o i я 
e r.  .? । 6
 T  u
R Ã
. ,H r.  A(, e
e!
iv
o ! ;!। i?
R !H A k
R
r. ?
43

 

a! D d । H6  r.! ? 
? । d?
p
tr? A( s  T
D E tr । T !я  r.! pя
 E > o। e >( r. ?  a+, ? R 
 D,

 >। e
 
 
 env
(, ekv
( o 

v
(। ?D?

p s u tp!, ! > ;! ,t b

 !nd s?nt 5?
। eF_  An , яn  > ;!  >nt 
D E । ?D?

p ,H e
r.
R R
, ,-u , o  !?nt  An
st tp!, ! tr !।
t 30 
; e
r.
R >?
pR pR >nt u[ tr  >। e

 r. J, h, 
я uO? ;!। e
 ! h>nt sno D, A

।

A(R. F
p  r.   o o , tp!, !।
?D?

e
r.! T

mR ! । e e
R e! 


 o ! 5?  F। eF_ ! !o sE। ?D?


,H a&  o >M&
D E  >। e º
un d c 
 
F ? R
m। e

 ,t 5( 15 
n
 >(n  ;! e+
? oя  p 113 g
। ,t

 a!
H
?i ।

l! e !’   e!  !H ;! e? я  a

+ !H
(s
e!  ,t
D E  ! l ! aQ( !?! j , Š 23
я_ k
я
>? я ! ?; 
+ k? ;! > ;! 


t 9

!+ 10


Ri A(,
D E  >। e?
dr?
 ,t tp!,
?i l яn !?  hp!, F_
 !F ।

F  

,t F  
  ? A( ! e!
t rH u। ? rH
e  ! nt. i। e
mQ.(
 l icR। j
,  ;! a? F >, F
 o   rH
tk!H d R( ? ।  ? ! , 
 ei p!, !  c।
44

 



 i?
R я F
H я (a;([ я( 5я ! !v)

(
 23 я_ k
я
F। 23 + я_  >M!H

&
mDk।
ei я_ i  (E ! ? ,t F  
 ।  o rH ei
я_ k
я
An। rH я_  d’  An k
я
 5? >!
ek (x) o oi (y) 
mR ! । !nt  я_ uA 
tR
t ek (x) k
я
। a;([ rH >( F e!  ek o e! 
oi- !nt  vm k
я
d’ i ek। e?  k
я


R An?।

e!  ,t F  
 ? A( ! 

!n я_ k
я

-
;! F। >? rH я_ F ek o oi ?i e  F
?  e!  oi 
?  rH ;! o e!  ek  ;!।
?+
ei я_   ek-oi- a;([ rH। ,t >  
  ;! ?
?! d’  ek ? - e!   ;!  e!  rH ;!।
?+
ekt я_   ek-ek। 
!;  >?
(s tR
t ek
45

 

>  ?i ,t F !+ 
 o ! k
i  u A(
 । a ! >? rH F ek o oi- 
>i > 

i F !+ 
 o я  । ek  
  oi
 F। ,  H 
 R
 F।

9.  p ?R
l
h o
?’
!

D E !


  C(!? ?Ii

DE a kd!
я o ?
  An
st d   >?

t! k ?
m
a ?
я  ?
, 
o Jn
!F।
l!
 A?i e!
!H o !nd s?nt
,H s  F, >? - R p!  An u >

 я. !+  я k ?! ! st i?  u k
. J 
! k ? ;!
k  >। >
s
ei grtQ.( !я  я?
F ? 
  p ?R  i
u
s
।


  я., Ai

o Ft! я? 
D E! u
>?
я A? p, !?   ? s  J
_  K? !
F। !nt eo 
D E! k ?! u  A?  An
u p, ! T।
?+ l ! ! k;(   !H,

 !u e+ a  >nt 5? !F >

 k
.!
46

 

st! ‘+
! !я  я? F।  p ?R
s
!?!
T
? u A( ! !  k ssk।


   p ?R k
? d’ R। p;
  яn?

(
я?) e+ d?  a A>я ?; pя
 T!। яn?  p ?R
s 
R.- >
: J
_, ar, ¶Ê, ;-; , !-_  dr?

 T oO i?  p;
!  p ?R s 
 !я !।
?+
p;
! e
 яn?  p ?R s 
 я ,H u!।
!nt eo eg >;E । !. tk ei p;
p ?k i
>  ! k ?! u a ?k
! 
- > pi , ? ! ?
e kt o
 ,H
 !u, !H o >nt 
 ! p ?k i
5? !। ei vTn
s
a! ,tr sr- A(- a;([ ,H ,tr!
 я? ! e!  ? u।  ei ,H । ar ,tr d
 kn  e!i A vTn 5? e!  s so 
p ?R
s
! ।
l! ,Hk ei a A>я k
?

  ;! ri s A
!, ( !)
m ।
47

 


a A>я  p ?R

s
 J   5 ,E F। p;
?h
k
.!  p,  e
k  oO- e  । d??h
e e!
t Š ,H k
.!! 
 !। ?D ??h p;
 


T o  ei k
? 
+ k? ;! >? A H? ar
k
.!! ‘+
! >। F  F >(n ei  
+ k?
;! e+ d? ,tr rd > d ? 
T? aя( !। J? ;(?h
e
R. -st! k
. ! - tR
t o
 я 
i 
 ,!
 >g -t (
  )    J? ।

a A>я  p ?R

s
 d’  u, F। eg 
u
 o !H
Rs?!  p ?R p ? k। p;
R
p ? k

 e n v 
! e! R p   ? ;( o
k
R tp!, !। e
 p  k
.!  я _ R
?! ?
! F_। u
 p ? k !H i
+ ? - >

я. e+ Hk я 
‘+
!.। ei e!i p ? k !H A?
Ai
p,o R ! ;!।

> !H-
Rs?! p ?R k,  ?, >

 !H a
!H! ‘+
 k
?  og
k  oO। ? e A
!H ‘+
 !я  > - e!
t o
 !H! ? k
. !
‘+
!, > A? ;! k ?! ‘e nя’ ( я.
?
u)   
F !+ >
 !H E  _F।
l!
eA F F !H ‘+
 k
? e !t! ? 3
 e
я я, l k ;! e
 !H er ‘ d
mn’ k
? a R!
F 
 !
+k. 
t। tR ?i - !n
? 
d ‘! ’ ! !F !H!o e ‘+
! ? ।

48

 


10. s?nt

 ! e!  яn >nt 
 !я !? >  An as

O! я ? । · nd
R
pp

! ?; ! 
 b
MI F H. o pя p ? k
D E ! !। sc!D? a!
!я!
( Q.( ! яo ! ?; -p o k-p ? k। >

  ic !, T
। ei ic!
mn ! я 
  An ,!
k ! ?? । ei
k!. (, 


я ;!। a !   >  dA(,? !A я
e!   A& T ? ; aA, я_  o
s  oO e

!>(

Ro ! b
& >>। > !M, e
 grtQ.( !я

+ ?  ?!i  A(

s
 s?nt।

49

 


  s?nt
?i e! Jt!H(! । ! aQ( !M,
e
я F! l a

!D 
 s?nt 
!

R.A IJ ;!? 

? !। Jn ! ,   > 
 aA  !? ? ! ?? !u ! 
 ! e!

D?;>t ! To   !Fi  ? ? । > !, 

s?nt !A !я ! e! ?   >!।


  A(

s
 s?nt F
Q d’  ,: !nd
s?nt o p n! (i) s?nt। !nd s?nt 
M ! >nt 

s| o 
rrjя। ei , !я  i ;! ?
! s !

+!? p

o

n R ,H u>k (, (
) >;s p. !।
eF_ ei
! я 
s|я .? k-!
+ ?  >
 ?;

+k. (

),  d, ,k e+ A p!, i? ।

50

 

p n! s?nt F !nd s?nt i  sD?
!
s ! 
 (s!H)। ei ?nt  t  i ndb
! ?; 
!nd s?nt . !  
 e+
 (, >;s MIF o।

?+ ei ?nt !я   p?n a· o !nd s?nt
R

>> k ! o
! !
n  (,
। 5 !  Š c!

(, >
 !;    я ! ,! k, !, 5 !
s?nt d  nt? । a ! 
 aµ c!
 (, >

h>nt sn,  ! ?nt k, C
k i?  s+ k
(a
!) s?nt d  nt? । eg !, !A  ? 

я i। e

Q? 
! I J  !M, > l a


!?  hp!,
t।
H
ti A ! ;!। ?i l 
a! k s+ k !F >? e
 !я ! tr    >।

!r, 
! >  C
- hC
?
(i J?, 
?!( ;!?
? ? a !я
> o 
 k
m ? ।
e!iA  a! !>(  Q.( nt. 
 ? F_ o 
sA !A
 ! a! k!
O!A я
o 

я ! O  I_?।
 l ! 
!
D E !F ?I
i? я। Š c! !>( -! di ? p!, !? - i?
!? ।
?+ 
 I J  ?;  я t! R 

M ! !-!M, u 
 J?, nt. a ? ali o
F। e !. , p;
?h 
 ei sR?  яi k ?
! e+ e
 kt Q.( nt. d l ?o p!,  ।

s+ k s?nt!  d’  u, A ! F। e p;
!



 (

; !) s?nt। e! ‘>d !   A!’
s

 >। !. ei
s
 !я  ap? ,? ! as a?.
 J?, !,  
! яg? ! ? e+ dr? p ? k
D E।
a ! aµ c! (

; !  a

) s?nt 
! d?
u, 5 ,E  
 J?- AQ(? >? !я R sA
я
o >
 h>nt sn i !
, J
.!
+!J
51

 

!,  !?nt  J i? । e
 !я ‘
 J n?A’ я _? ei
s ! ,! ! !

 ‘,n o J n?’ s !
s

mR
! । ei ,n
s

Q !я  e я(
+k. ! o
O! !я
я
o।
l! ! aQ(
 J n?  !l!

11. ud! 
(
()

  aAn. >> k;( d’ 
s
!я !। e
e!  
A(

s
 s?nt। u 
 e  !F ?; ? 
R F। A(

s
d i ndb o s ! ?;  5d ?!
+!?

R
-p । !nd s?nt e
 ?;  p

!
O!
p ? k >;s MIF । ei
s
 
M ! !я  
!

k o J
i । 
 
 !F >
 
M ! !  ! 
iu  d
DE ?!  !H। !H k-! nt. o e! a

R >> ko pя F।
?+ e
O!A я
o
k l ! !H ;! !H ?;  -p e!  un? s
F। ei s o? 
M ! > 
 ! u я _? ?!i
 
(। eg!  !
! 

я  
 ! ?(!o
 । 
( 
  !H D d o un nt. !,  An 

!>(  !A  ? u !- ( , p, я( !>( !

?  e+ -;!-e я(

D E p

! 
?!. i? 
!я  я? F। j e >(n ,? R! An 
( J h? !?

k
F।


(  !F ,H g n !+ 


R u[ ? o  ?
pя s p ? । e!  ,H ?nt >!  ‘en!ºi
s
’
e
&
mDk g n

Q a R!+, 
( 5? !। e
 g n
R
 u, ;iiv,  v g n e+ vm, !+ (rH) a-!H
e ,HA ul>। eg 
( 5? ! k
R F_
। ?
! 
( en!ºi g n d u[  । >
 kdnt
52

 

( Fž I?)  c!. 

b (   l) !F 
( F_  > !я
  k

! g n!
я ! o >? 
 ! 

(i
 )
D E ! F_ । a ! DEn  p
n (T)। ei
g n  tR
t A(s
 A(, ;!। ,t k
n ?
R ei
To !F ,H 
( 5? !।


  pR !!  
( : D d 
(- e i

g n d
DE, 
(t ei 
( !я ! e+ e di !H D d o
un !>( 
 R? , a !; ei 
( Ti ,t
 A( ;!
tr ! 18 [
 
>(n _ oO; T !-ud! 
(- i
53

 

g n d
DE ei 
( >Mg n

Q k !, e di 
vm!H  k e+ rH >( u[  K? ; p!  
(- ei

(  p
 ,H  s dg u[ я ;
nivio ! 
(- i  g n d
DE ei 
( 

!v d !>( ? ud  !, >
   o kJ nt.;
!
  
(- ;iiv g n ei 
( 5? !, e 

 o
R !

я
  k !  
. !

;! ?
nt. !; i
 - ei 
(  k
d 5? , e !я 
k
R gl!я
t nt. !, e aAi v 




! 
H kn ; e

ºя- ei 
(  я(

s
k !, e ? vm,
D E  e+ e di >M ud
o D d  nt? ; s
- e  e
ºя
? rH
я(
s
k !; e+ e ;  - ei 
( 5? 
!v  A?, e  o
jя >  k !H
D E? ud
>।


d l! 
 ei aR ?tt 
M ! T+,  k

u a! ?; ? R F। e ;! ,  O! u!D? । ,H
! e   !
n ;!  >, 
! яn ? >

 b 
  я  e!  >nt 5? !F।  An !M,
 >? J  Q. ! s g. !F। p™ uO?  e?
я  e!   pя ! F? e я ? ,
H! l
! ,T
!? 

D E !F।
 o > ! a

r я
Q? p e!i !M, 5? ! F। !nt

?  a ? k !F u >k !F eя >, e? n ! 
t 
!
Qk 

 я 
। t a sti
H! d6 я
>(
p !F।
H
R ti p !F uc J? >
R


 pA   J ? aя(
k
?  । 
 i! !t!

   !; >o  e+
(  e 
 !. !-
e
 p™  A
? >? 

R
D E ! o F।
54

 


 a, ?tt u tR
t AQ
!-sr !F .( e >(n ? 
R F। 
 
  > ! a?K>( e!
D E, ?  , R

 
 >  !F ,H >nt  o u u s ? я?
। ?( aR O! ?-i  J? F।

55

 


d? aR

l !?:  An >nt


 
R a! kd o D[  iu  e!t !я !
>c- >

n TT  e!  яn-Jn- d
mn я
tp!,। a!; e!! !H ;! tr ! aAn. >? >nt
>
,
я, h>nt, T
T
, A, !v , !s, kdn o Dn,
 An g n, k i? 
 !F
 
! яn e!   

a st  ! F >
R J?
D E! t
d. ? ।

l! l !
H
R s !?  hp!,  F।

!,-D ;
D E o
 u H. ! (, ?i ?  ?I
 t !
! F  d
mn
H я। 
 ei gn ‘!,-
D ;’ u ! H. ! F - e  
‘3
 Q
jA’ ,
e!  i  F। O! ?
+g !? ।
? e e ul >,
H tR
t >nt  яn ;!?  -
!,-D ;
 (! vяi,  !l o !>(! ?o IJ ;! я
яr। e 
я R
 e!  DEn   p ?  !H o

  
 J h? ‘a kя’ 
 pя?।

a kя 

 ;! Q(,?(  D ; J? (! 

;! >? ;!। !. 
 
Mя?i  !F g-ug F
>
 R o Jnd, > ! 
i i। ag
R 
 ,
? !+ ?? a kя i i? । e a kя
D E p k

& я _?
Q>(!।
?+
Q>( o ?  ;!? ।
Q>( 
Dk
я ?  ??  e!  !
! p ? k  >! ,

!
+¶H.। ei p ? k TTi  (i-pvk 
 Dk
? ;! 
 h
D?) a kя 
।
?+ a kя 5? !
,?( unJ - D ;?
я D k ;!? ।  D k ;! я
56

 

! u>  , i? । eA Jn ! e
яi a

 >, 
 C
Q? 
! I J  kt  a
F। !,-D ;
D E o
H   H. i &? !n !.

 b 
 ?I  t !
F ? e ,  O!
!  | F।


R > !’ 

 J n? ?nt 
 ? u   J ?
Q!
!F J i?
R (p;
aR) F। e ei p?!  ?nt

& я _?  An >nt o k
 - i?  u J

 , ? Ji। eg u H. ;! 

 k-
p ? k
O! sr aR ! s AAQ? i e+ eo , >,
e ;! 
 ?k   >? - 
 pA  ?, n

>( AQ H?  d   ? !. aя( !?  । l

!
> !r।

1.

s|

;  ?
+ k? ak!D? _ ?  ,E 

я 

s| 
! >nt я। i h, ei
я e? я  o 

+! !я  я? F >, ei R ! > e

o 
 e
m!(

 !F я?
k
i । a!  eo 
 ! ad ?
 F। DEnsr  >, 
 · nd
R
pp ?; 
!;। e
 ?; b MIF  H. ,H TT 
 
, -
FI-,-s o n o aAQ ?  a Aj? aя( ! ।
я !n
a+, !n ?;  H. ! ? я  ;!o O! !A H. 
? eo !u я?  । tR j - ,(o e
  я
я i ?
 H. J  
F। !nt TT 
 eo

g.> !F   
। s > e
F ? s R,
a

я
,  k! nd! a! ;o o !lp
Q?
n। 
 e p
&
o
 ,( !
?  !; ? > c । tR
t A(> 5j !
57

 


Qt ;! !F ?;  ?  R F- >? 

R ei C

яn
>, e
 !-!M, o я  s
 b 
 ,
 
 a st k;(
D E !F।

я  !nd s?nt
Q >nt। ei c 
 J, d,
kR e+ p
g grtQ.( !я я - T 
 IJ  F।


m !(? a R!+,  >
 p
, D., A, , n o dh
i? 
я nt. !  a!
 !- !nt O! !A ! ?
я я > ।  i?
R ul ! F >,
я
R 
p?n a· o i я[ ;! a
+
 e+ ?;  
। e

?; H. o   to 

s|।

 

я

!  !F J?, A o  d। ? e ?  grt.( ‘aµя !’
[a,] k я !  !n я 
 ? !nt j o ,(  |
!?  । I, e
  ‘ ;o ’ aA i। >! 
 
!
> c । 
 tR ei C
! , a, t ;!i e Hg
58

 

tp!, ! 

 ।  t o 

 !F nt! c
a

, kR l ?’।

Q.( s  k b oя  1.3 ! я। e? F 1000 ! 
 
. s!H। eg! u । eF_
я F u я
(
!- 
) !H e+ k ! 
। 
(k я  o
grtQ.( >nt 
 
я! a?n ,k
;   o aAns ? 
³!  d
 k? ! F। e e!  | !F  d
R

n. as  F eя >, e aAns a+, >?  An J

o ak? ;! o ei 
R
A(

s

Rs 

d  >> k ।

l! 

я!
+ k? 
! s ! F
eя >, a ?
я >  b E  _ ? 


 I_।

?+
( k,
я >? T+, >?

mn  ? я

! s ! o । e 
!  e! ?  
pя >, O! !A
я  An grtQ.( !я ! ;!।

!A
я !я !



я я  e!  s!H o!( !я   ?
>? !>( 
।
я s!H! i  F u । u
;! u d’  u >> k : 
 ! o 5d ?!। O!
!A ?; u
R
-p  ?  ?  
!
u !H u !F 
Q! J !।

! !H
? u !H
R F Jя(  (! e

>  a e
! !H(.  !H(. ! ? ?! Jя(Î  - a;([
e uº  Jя(,Q )। ? R e
Jя( as u A?
;!। eg  

o 
 v
(uA  R.t! Jя(Î )
59

 

e+ k  (Ï.t! Jя(Î )। ? a
! !H ?
u
R e!   g. F: e s ! i
Ð
 ?
D E
!? । u A? Jя(
Q? Ï.t! ( A)। e !. 
  A  k 
+ a d’   я A  ?  ,।
!nt !H i Jя(  я A।
?+ Jя(
R ei An? ?
‘
+ k? 5d ?! e я(’
D E  ;!- e! 

b  , e я(o
।
?+ e >(n u
m!( 
 > я
?, eg
a !H
?i ? ?
R F s ! i
Ð

D E k
?।
> ! !. e
 !H i
Ð

D E  (?  ! a+, 

я ! a+, ;! ? ) ? eg a u  ns
5d ?!
 
 > MIF। i
Ð

D E !.  !H


b ( !A +) > dr?  । e!  viя,
(Ï.t! ;! R.t! !+ R.t! ;! Ï.t! o)।

u  .(? ºn
,!  5d ?! ºn
,। u ;! u

 ! ºn
,o ।  ei uA ºn
,
R
?; -
p । u ,H pn!  ek। ek
; 5d ?!

60

 

MIF  

oя ;! !F 
-st яn  oO। e
 st!
 uºn
। eg p;
u C(?( u
R > k d
TI! F 
 > MIF। e ?( a ? !s u !F
p! 

_ я। ei я. ;! 
i u ! 


D E  o ? Q(?( u
? ?( u 5d ?! o 

 !

 p. !। eA e!  !  u s !
 !
ud! s ;! n  MIF ।
l! ?;  A?
  J ! aQ( !M,! 
 i ndb >
 ?;  i я?
;!  ; ! ?
i uk u u ;! u 
я
> MIF। 
 MIF 
s| e! H. ! 
 J?
TT p !। ?;  > 
mQ.( ? !F  ? 

 !H

R e an? k.s ?; 

+ k? ।  >  ? Q( 

?

+ k? ?; !+ e !F! F ! ?;  ;!- >
   J? e! 

, ? 

 !H яg?  
! я   ei ?;
я

+ k? F। 
 J? 

i ?; T 
- ?; 
 s.
 e+
  J ? । e J? !;  a?n grtQ.(। > o
a! R. J? !.o 

я !nt O! !A 

J?, i ? eo я > । 
 ! st   J d-
!nt J 
 !Fi  ! ? !я 

 D,!
O!A
A?  s !

R
?
я MIF o- 
। e!
 o H. !я
mQ.r ( 
я- J । !nt
я O! !A
 ? я я > । arA a i nd
R
pp ?;
o e!i !;-
я ?; MIF  ‘!’ ? aA  aR ! ?
!u я । > !,    я  ! ic i।

u 

я
R u
R
s ! ?;  i
Ð

!A J ?   F। !nt b 

 !я  e
 ?;!
H. o  ,H 
 J?  >o- J?!
я !
? >? pp ?; 
m!( 

R e!  ‘ ’  aR>
a;( ps ?  oO। j b e
 !>(  H. ! a!
61

 

 unJ !F। e!  Jt!H(!  , 

я
Q
d’  aR(-! (
s) e ! n !n ?;  H. ! ?
A( ! 
 v ?  I ?।

d’  d ?? b !>(  u j H. ! >c। e

p;
 c d(   a !A > 
я ! ,H a+, a!я
 _ ? e !.  !n !n s ! k
?   ?
?  । d? d ? 
я! !D t
u
k ! ?
R
> s ! p ? k
D E  ? !v( !।
;    An a+,
i!ºv (µd ?! k-p ? k ?;
+g ,H p> k?
5?!D? ?)   e !я я
o ।
H i nd->nt  >
,
J, !, !, t! o яh !D t
A ud
D E
R

я!

k !   !n a+, k-p ? k F। e ;! я 
> !n k
; !n a+, я _?।

e! R! s!H  u
 e!!  !я  я? ;!। e!i !я
я _?
! u!  u k
 !nd। e
 u k
e!t

5? F i nd, 
 (s ! (,) e+ a ?nt।
?+ j
, t!, 
, aTk ( яh), D,, ,b, AH e+ a ?nt
!A !я ! ? я? e
 ?nt T я! o 
 !  !A
 
 
 ? । i?
R  .(? i!ºv
;  ?
  u k-p ? k
 e!  d ? 

i!ºe
Tg T (EEG)।

uc >( H. ;! я F a R!+, v ?
H
s|

 aR( -! ak, AH e+ !;  nt. o p

!। v aR(-

!
&?, я -! O D, o A i?  nt. !। a !
I ?
я !я a!  ?(,।

62

 

J o D,

 D,?nt  
R e!  ag
 я  ?nt। !. D,
 
R

 >  
. ?;
+g !  ? a ! i nd >nt
d
m  । D,  A,   k
? >
R я _? +, !,
?, At, aÒ e+ ? i? । a,i D,   я J
o
я ei uA  pя। st  u ;! > !  »
 ??  T 
e+ ? 
 J MIF ?i  !я  tr
। e
 p ?  m? !
 » J ³!  ?
5d ?!
 rn ।
p ? 
!n er !  ! 

 J ;! a k
s!H
R
b D,
 . ( A я
!k) > MIF।
s|
!H ? e

!
F ? rn !।

t! o FI
t!  FI  
 · nd e! । FI
R


! st! aA ! । 
 t!
R a
+ s ,H+, FI

R

D E  5d ?! o 
 !
 >  dr?
я > MIF।

 J n ! di ? e!  st A ! R ?   ?
  e !  a ! !। eA st   J ? o
!. - a
+  
 ar st J  o FI >
 ?; 

+g ! F ? b 

?

+ k? F। e  o 
i


  ! 
 e!
k !?  । ? e  
aR> >, t! i ndo a
! i nd
? ?;-


63

 

o  

bi 
 ? H.
! o
O! TT

 J? o
aAQ ?? яg? !
। tr? ! 

b!
! >nt
я  F
? e
?
 ! sE
 uOF। ?(?
 oO।

! o d., k
! e!  a?K>( ,b p!>nt ( 
A)। e  e!
t 
r
p.
R 
। !-
!_,
( i?  ! ! i। ?
?! l ! , a u p !F। >

(
 

Rs !m ;!  ?  !u ? !  J >c। ? A?
,H !’   o F >g ,b ?& !m !।
l!
l! ?I
DE
!?!  An !M, - ! >c।

H d’  un? vяi !.( F। eg !я  ,b ?&!

+g ! A?  >o। e ,b! !.(
R !F
+s,
 R( i?  ;! d. s
R


я O । 

яi 
! , aAQ ? p !।


 !.( ?   a+, F। eg : i !.(,
R

!.( o A? !.(। i !.( ?
; i D,
 a+, o A?
d .! !  c। ?
A ?( ! ( > F ?
R

!.(। e  F ?  Fž  o- s, !.( s o ? _। A?

64

 

!.( F  !
? IJ e!  a+, > 
!!  o aR(Dt
D,
। ei ? a+,
 ,b ?&! p

! b  O ।

,b ?& ?
, 
,   o a
R
 u J। e! 
! + > я oO ?
я ?&
 ?

R !m tr
!। ei ,b ?& > 
 ! MIF ?i 
 d. ! ।
H
?, ! O o 

R Ã
.? ,b ?& ,?  O!i। !nt !
! яяnt F > e! tR
t
 
R
Jn ,b ,?
-  !  F  
R ,।
H ! !

 ,b
,?  a s !n!,
R
- a;([ ,b ?&  o u 


 A? !.( > MIF। eA , DEn  я !;
d. !। я я !;  T 

;  ?
Dd !m tr
। T e ;!i A? !.( ‘ -!? !Hg? _ я। ?
e!я ss
R.  k! er d. , k u  ali A(,
? । !nt  o
R
,b J! !я 
m। >
 !u
65

 

> 
mQ.(i  R  ;! ? ?
;  ? ,H ‘ -

>! >nt   ,b d. s ! o >? । a,
eA !я ! !  ? A(, O! ! !. ?   R F

 u।

i !.( d ,b

+g  e i d .!   A?
! J? ;! e+ ! ( > MIF। T e !m tr !।
ei !m
R
!.( ?   o
R
A? !  ag
 ।
ak!D? D[ kt  ,E !.( ( ;! !
kt  ,E ?   o
R
,b ?& J

 ? a! я_  _ T ,b ?b? _
>।
(,H  o s MIF  e ,b T !!  o aR( Dt

D, ? ;!  st? !m tr ।  e ;!i ,H >(n
s ! !H
я  oO o ,b ?&! i!º!
!

rn !
s|  O - T 
 d. ! ।
l! d.
! k
?
D E? l ! aQ( !M,! !
Jr vяi!  |,
Aя
k >? ‘  d. K? p !? > ei я  s।
,b ‘  

s| aAQ?  O!i- !nt !A ‘!’ d. !
?
O! я j я я?  ।

! o n
!nd s?nt ?; 

я  я e
?  -
!
i ndb ?;
 
 J?o
Q? ei
я
R aAQ? - > o
‘J?’ 
 !, ? я ? i ?
 j, ,( ! o Jn,

H H. ,H i। i ndb ! ?;
Q t  
 !।

 e d n aA ! , !;  !я i o C
- hC
i।
e
 
 я। 
 >  s
; no aA !? a
?
? !
 ?? ?
 l ! n aAQ ?
D E я !
ar !M, am !F ? sr e! Jn ! ।

66

 



 >  ! vяi  A  ? ? i e
Q d’ 

a+, F: D,
 i o aAn. a+,। ! ? p;
a+,!i  ।
aAn. a+,
Q d’  Fd F >
  e!  
 o 
।
C
g.

 ! 
nd  >? R !+ _ ! st A?
³!?   
я 
 F a
+ 
। ! A? u !
e!  a+, F > , !F ‘n-!? s ’ 
। A? o
?

R > n F ? o
 s gT? ! 5d ?!-s !

 

я  O । n i nd 
 ! ?     ! O।
?  An st
R >
 
 ! st F ? ;! n
R ;(!
o An?  
 H. !?  । e >(n j
?  
n
k !F > n-!? s!H J? । ei
?  :
67

 

!Q(,
Ó!, T, 
n (
n), uc
(, ,! e+ J।
n u  H. ;! я F, e!i R n e

!
st
 !u (e!  e! R! a. 5? k d a+,) e !o p e!i
R।

яh o s
j
H
R J  s nd g. F  J h? !F।
eg :
E, O!, . o ??। > ! s>k st?
Q? ei
J  e!  !+ e! R! g.
d.  ;!। s >nt 

яh- eF_ e ! !я  !; 
> !। s-p!
!H 
 яh F > !я 
s!
k !।
R.?

яh s-p! !H
+ ,
;!। яh F_o s-!? !H

 ? e+ an u s
ho F।


 яh  An a+,  An

R s aA ! !H  v
F। >
 F a+, d ?k?,



;
E? e+ .k? o O!
aAQ?  яh uA pn। p?! s
v F kd Fd > apn s
s!H 
। e
 !H



я i
Ð
p. !। ? p?!
s>k я 
! p;
? ;( d
k !? । e ? s-
v
я
k !?
k
। > st d
k !  ? 
।

?+ t| яh ! s
 -  pя। g n 
! e! 
g n ei !я 
। 

 ms J J ei g n  a s?।
68

 



d l! u

+ kp .( ;!i 
 · ndb ?; 
!A b >(n > MIF ?  ?
k
 F। l a 

!D

H e
 i nd
R.? яn ;!
D? >(n !я ! >। ? 

D d
; eg k
? a!  । >
 J u ( _,
 J l,    J n !  k
? h
, e?

?
! st ?
 sE  ; d., k !
>; J
_

R Aя _ T ? 
? 

A ;! ; e+ s-no
A _ T
 !F? 
-i s-n a s?
  i? । e

 a, 
 я  ,k >, 
 ei я? J 
я 
-
D? a >( e+ ? 
  !। 
_ 5 !
Jh

Q 
 я l k ;! o (+
 !? ।
?+
 ? ;
+g 5, ;  
 я dA( । l
! 
!
D? Jn  _  o  ? 
-i ! O  я
pst ? g.
> !r।

s., k


я
(k grtQ.( !я   sD ?
+k. o
pя s. !।
H  AnA ?;
+g ! ;!- e
R
· nd !; 
 i?
R J ! F।
s| ?;
+k.
d’  >( F। p;
!  ‘e! v+’। e
Q? p;
! sя pp
?;! 5d ?!-
 !
 rn!  । e !я  
a
+ s!H  u 
 । 
!;
я >? ?;! tR
t
5d ?!-
 ! ?& 

k !? я। eA e!v !
?; ;! 

я o
 e!  aAQ ?  R
 TT i
> 
 J? яg?  oO। ? ei ,H - 

я
pp ei ?;!
+k. ! so ! ;!। T

 R
e!i ?;  e! R! 
 J? o aAQ ?? T 
- ei
T 
 
i  s., k।
69

 


?+  >, s., k  

 p

?   я _?:
e!v,
+k. o T o।
?+ > !u
TA ! a??
a Aj?! s. !?

;(  ?  ?  ei ?   !
tr   । kn s. !? ;(  >
, !  ,H !F
?; >  A  >o , ?  ?  uk ?  >( !;o __
F। , k , !+ !
i !, sA !A IJ ;! kt 

s., k e!  a ? grtQ.( u। A , 
 5 n
!я!
( o JT s., k !? яr। !; , h&
! 
 ,  o _ e+

 я!? s., k  F_ u i।

!;   C(!? 
! sA !A J?  s., k!
!я ?i ।
Q?( Q( o
Q a??  
 

?

+ k? ;!। pя ? 
 !я i।

l! e! Jn
!
яi   >, s., k grt !? a 

। l ! a ?

!M, sD ? 
! u 

s| 5? !F। !H
R

! ?;
+ k?  e я ;!o sD ?, k O! !A !я !
? 
 eo
O!A  ?   ।

i ?
 a
+ ,( !,
 j, !, H! e+ a
Jn,
H ei sD ? , k u !? > H. !F ? it
i। a R!+,
 p™ я: O! !A 

я ?;
+k.
!?
H ! !F ?;
яi s. !?  !nt ag 
? a,
R
s., k D d M
m !? 

я
s., k k
?i  !?! ? eF_  A H >, s., k


R



 p?.o ! ;!। ! ,H - >

e!   _ d( , p?k,( pi
O!A s. !?  । a;J
ei
k k u a !  A-k ? A( !? ।
 F,
H ! !

 a c
tto !
mQ.(  l
?o - a;J e > a! 
? яi я ।

70

 

j a, s., k? 

я AQ
! u , !F
?; ud !F। ? , ?[k .! s., k s ‘ 
&

mDk e! 
। ei s., k di 
 ! st   ,

;
;i  s. !?  । D En : ! !u !! 
!; -    e! i ei !;g  hh  ।
!nt er 
?i k.s ;!- e! È !+ e   
i !; 
hh 
m  । ?( s s., k!  sl! sD ?, k।
e , k T È ! >(n 
 a! !F hh
 ?  ।
ei sD ?
+ k? 
я ‘m ’ 
! e!। (s
sD ? O! !;
+ k?  ? я
O!A я > । ? R.
! , m , ! ! e! o
R
s| i? 
R
>> k d (
 sD ?
+k. । > Ai !  !,


R sD ?, k ;! e!nt яr। l ! 
Qk o я 
u
я
R ei k
? p !F। eF_ sD ?, k
R  k
,H ;(! p !F। eя a!  t !
! Tя !
T !nt a! k ?
m  । e
 !F
H o >-
>
s| sD ?
+k. e?i  >, ! !F e! , 
i ? sA ;! >। er s., k!  ‘Tg T!


’। D ;? e
+ !
- ? 
 я
? d’я !
 Tя F >
t 1


R

s ! ,T Tя !?

;(
F।
l!

я
m!( 
 ei
+ kp ?;
n ei ,H। 


R
(k я  ei >nt 
m!( uc? H. eo
JF e+  d(R  > A H?o J। ? 
 я e!
aR u!  >,
я
Q? e!  p

+ >nt। e
DE F 
 p
 T+,! nt. e+ i я? ;! pp ?;  p

! 
 aAQ ?? R
 J? яg? ! o। a;([ 

  C(!?
m!( jя(
R
я ?! a st a;( ! ?
aR !?
я 
!
? !। e? F  я  a;J
71

 

grtQ.( sD ?
+k. k
? > u A(, 
 5 n J-
J। l  t  a,H ,! >, ?  ag !
! p.
? 

я!  g.
R
5 ,E
? !F।
e? p !F  k
?- > T я 

 C e+ я

m!( я g aR !?  F। Jn, k, A, !l, k,

Dя,?
 a! pjQ.( !я
Q?
я !.i 
 ! ; !।
я! J? o 
 pA! J? 
 uÕg o >? aя(
! F ei un?
я T। e
  !F?i
m ?  >  i?
p.
? 

я , k

? ;!?।  uc. ! F

 l , p,+

QJ! ,b, 
d l!

2. h>nt
 aR
(  k, ei grtQ.( >nt u ! ·[
J F। k
· ?nt u J ! k s

 h>nt u !F ?; sA !Ai .( ! F। ? 

ei >nt  grt e?i , >,
я  J i e u
s ?  e!n !?( 
 ! ।


 h>nt яn ;!
D? >(n a ? !
(k
e!  a?K>(

m। ei >nt 
D E-!M, o !>(! ?
m!( ?i   ! ;!i

H H. ! 
F। ,H ! h>nt - R ?
H

D?
  ?? । ?i h ;! I J u o h ;! u>k
p?!  | h! A !  ? । 
 i?
R
я

m!( , !F J ! F।
я o h>nt u ,Hj vk
F। e! >;k
! v(o яs o u яs ।
 ?+  i
>c ei uA Tl H.
t !? A > MIFF। i
 F ei gn 
 ! O d(R 
v! j h? ,b >?!

m   ! >। h>nt !O
 o k

m!( jя( 


72

 

ud,- ?i 
,
 AH ei aQ( >nt u > !F j я?
F ? u e!
A( !  ।

h>nt !O
 o k

p;
i 
! h>nt !O

m!( я !।
 h>nt
e!  TIT ? ! a > ?
 Ed ?

 
(u F   )। ,k , d 5? ei (
( e!  ,H i
sn !। e? 

R k m !? ;!। a kя,Q k
 p?n a· ;! e
u , o J ,  h>nt A?
p, !। ei k v Jm я
 । Jm   Q.(   e
73

 


+!J ? ;!- T, k ºi!

v !! (l)  v 
p, !। k p, i !! n  >।
?+ k  e!i
;  ?  । e ! v 
+!J  k! я !

 ,
R ³ ! । ei , !я  k! T
T


R  >o। k , >o i !! n  > >? e!i
; k T  
? । ,  k T
T
>o  C


R
 
 a kя e? >k । T
T
;! a kя>k k
e
 Jm e
я
 । e ei Jm
+!J ? ;!। T
k
t !!    p, !। e  Q.(  i
?
+!J o tr !, e !
t !! n  > >? k
  Jm T >?  ।  
+!J  я !
a kя>k k! 
! pR R
?  > e+ ei
R

  k > MIF। e ! k R
? MIF i pR R

!! n  > >? k T 
?  । eAi 

h>nt p?!  sn A? k
· k a? ।
 A(
,t  A( ;! tr !
D ? >(n a 
eA m ! >

 !
(k
a?K>( ei h>nt।
l! ! aQ( !M,, l
!? ! !,!

h>nt !!

 h>nt
R 6   a+, F। e p;
  4 
un?
 !!  Al। e !я  k! e! ! J? o
e+ ul ! 
? R। eg k p ! 
я 
> !nt ? ! > k ;! J
D E  ? eg n 
>। ei !!g  ;! h>nt ! k
i
O!A k s
!? ? । eo l
D E !M, e!  
 p!, F।
( Al vяi! a
. ! я! p> k? ar a
+ Al
5? F >g 
,?   ;!।

74

 


h>nt v ! o 
! d’  ! !! F। v Jm
k p nt. я e!  !! F > 
ºi!
v !!।
eF_ 
 ,
 !  !! F। e  , A? k
p nt. !।  R

 F pR R
 !! e+ 
Jm
 F
t !!। v Jm
 !!!
ºi!
v eя   >, e? F ?  ³!। !nt v
t
 i!
v !! ³! d’ । a d’  !!
 aR( Jnd
D,
?  ! ³! F। !
n vяi! J  Jm ;! k >?
O!
! p
 ;! ?  K? ! ei !!g।
l!

h>nt ,
e! j AH
io! v(
। 
 kt h>nt
, i >;E। ei ,
?i , k,।  ? oo яr !.,

 я e! p?!
 70 ;! bi 

+!J o , ; 
k m !? ।  ( J? (! ei , 
।  An Jm
o , ak!D? !
Jo_- ? ?-o , k,।
(k ,k
, F   o। ei Jm ;!i k , p?n

75

 

a· > MIF। e!я  .? s  k h>nt , ²t 1

n
 >(n  ;!।

i ,
h>nt 
 a s a;([ sn ? e!  >nt। e! ?
O!
s
я? !  pя।
l! ! aQ( !M, ?! 
F ? e! A ।
Q , ?; ( J? (! o o
i > , d e! k  o
& >k  F ?
 
!F я F। e e!   st  F >? h>nt
kA
 m+ e!, ! >? ।
  ei TI!  ;! !nt



?। uA , H(. ,!  k ?
m ?। i ,!
  ! v(
।

A? 

k >? a ? k ? ( ¤!,) , k
m   dr? p

;! ? K?  , aAn e!  i +
?
 

5?  o F। e!i R 

! R
, , o u ,
aAn 
। ei i +  ;! k JJ R
D E ?। eF_
i + ? k я
 R



D Eo ! ।

! 
h>nt ,k ,
(i !я я _? F ?i ? e я( ?;
 pя। 
! st
? ei ,o !H 5?।
?+
p ?  !H  
 a kя !। h>nt k m !  >
!H !H। ei k
R F a kя > !H  ! e я(

D E p k। h>nt ,? a ? k a kя

pi  K? !?
। ei !я я _? F e! R
 >!  ! ।
76

 

 m!D? 5% k e
 ? p, ! h>nt ,!
a kя
pi । ei ?


 I_ ,? k
pi
 K?  -  ei  ( e!
Q !.। l !

! ei
t!  R ;!
k । -
।


d l! 
 h>nt u uk J ;! 

!F a? ? 
। l a 

!D 
 a R!+,
h>nt
яi ? vu  


  ! ;!। a, ( e! 
m- !nt 
яJ kt 
 k pя?
R >
??
  ?-o   ?  e+
;
;
O!A яo । >

77

 


 !r,   !! !
 >(n M_? ic !। e


  p?n a· !H !H a ? k k pя _।

 h>nt ?
k !   dr? o 
sn   _
a ? k k m ! । a ! 
n as
(k !
J 
;! h>nt  m+ e!,o !
 । eF_ oO-
-J


k pя? ??
 । h>nt  ?_? _ e
 
k
!  o
O!A  m+ e!, ??
 ।

R ! j 
! F, ( ,

+!J o , ; ?;
sn
Q? (
R !F ,H !H d udd । e
 !H !я
 a 
5d ?!
 ( ,? p. !। e! h>nt


! ।
H ( ei
! e!  >nt
R
!v(
! >। e >nt!  i!º! v(ogT। h>nt u J
_
R
!!  i!ºv (i! º! ?)   (  sn gT
R

ak ! - ei F !  i!º! v(og
(ECG)। asA !
h[sn
 (
R !


 F। l 
 k !r।
vk , (! !
(k
o k
· k
6 ? 
!

(i 
! яr।

 T-,
(i ei (  !l !
  l я ! ? ;!। e? ? h p, n я
!। 
 R. я !  ,H ! я ! я  (
я я !)
;! h>nt
 ! ;! u!D? । T e?
s? я ! >
 T
, u b !। a, ( !   я ! 
 TT
 l 5! 

?। !. l ! яi F:
“l я ! !l
R p, n я !”।

3. T
T

 aR C
- hC
k u .(! T
T
 !;
ul ? F। 
 e ;! e! я?  F >, T
T

R
p,!D? a kя 
k
& >k 

s , J > e+
78

 

 !H ;! я( 
 h
D? k ?! !( viokiv 

T
T

  
 hC

R
? i  e
T i।
T
T
 ei
Q !я। ?
!M, 
(? ei >nt u a!
 eo 
 aя  F।
 l !? ,(

 u  .(?
я o ( F_o 
R  a! >nt F
>g
D E!M, o !>(! ?   
 s AAQ ?  
  । e kt T
T
o a?K>( >nt 
 ! !i !
 
।

T
T
 !O


 Iя я a R!+, s T
T
 ! F। e
e! ! F sn a s o a ! v¤

Rc। яn



 T
T
 + F ujj - !nt 
o
; e +
 RQ
 .( R. ! । e !.  ?

R QH. d 
a st।

a
+ - u 
?
T
T
 A?
p, !।  i
;! a, ! o

   ?

T
T
>। ! 

  ;! ?

  C
?
MIF। !
R
C
 di A Ak
 uA (v o 
)
T
T

R ³!
_F।  .? s
79

 

! T
T
25 ;! 30 
n
 m।  (( !) T
T

d’  a+, Ak: u o J a+, ()। v ! T

T
 
;! !F _। e? F ?  a+,: u,
R
o J a+,। uA
T
T

  
 h>nt, C
, , R
 o ,
a s?। e!  ? (
d uA T
T
D?।

T
T
 i 
b+ !o ,-p,
J? (! F _ _F e+
i
; eg

1.02


;!o !
। e 
kd  5? F
T
T
 s। uA
T
T
er kd 30
;! 40 !  ! s
F। uA T
T

s 

T

(i) ktT 94
s
- > 

J
_ ktT ?
50 g. ,। - u 
i o!( F_o
T
T

R  F
 ,-u , я।
p ?  s!  F
a! kd! u ,  ! । eg R
 ;! k
+g !
,
R  >।
g R
 e! t?  
 R
 5?

80

 

F। 
g , e! t?  5? F 
 ,। e uA
 h>nt o T
T
! >k ! F।

C
k
C
k o C
-pC

R a;( ! ;! !F ;(! 
।
p;
 a;(  C
- hC

R
a kя   p ?  !H
 MIF  d?  a;( i ;! ?

R
T
T

a kя  >o o !( viokiv  ! । p;
 a;( !
o d?  a;(

?।
?+ C
k ? C
o, T
T
;!
a kя k
,, k!  ! 
 o !H MIF i? 
 । C
k !H яs C
k  e ! 
, я
яr। ei k
R
p ?  !H a kя o  An 5я ! ;( !я
  e я(
 !u 5? ! > 
ev
i ºiT
T
(e  )। e ! C
k

 a kя d gl!я! ! k

R
 - e? !( viokiv я( u 

D E ।
ei я(!  A? ;! dr?  | !? । ei !я 
?
k ?  ! T
T
 e
F_ । 
 ? hC

R

 ! T ।


  !H a 
a kя  ! >c e+ 5?
!F Hk !( viokiv 
T, T
T
o a kя
pi o !(
viokiv h
D? ! K? p a ? !я  я? F,
!o ;
i।  .? s  k p ?
 ?i 14 ;! 20  C
-
hC
? । !nt ! O 
as ei  80 >(n > MIF?
। 
 T
T 
> ?
³! ?
mQ.(i !nt a kя ।
t
21 ,?+, a kя ;! o 0.04 ,?+, !( viokiv। > ?

hC

R   
??o a kя ;! 14 ,?+, e+ !(
viokiv 4.4 ,?+,।
?+  > 
 T
T
e!  
 

>nt।
81

 



d lh! T
T
 u 
 H. s ei gn 
_
> i। ? 
, !  O! e ;!i T
T
 

k u a! o !T  F। l !? ,(

 ei T
T
 
 
 !я  k ! ।  
a kя
pi  K? o !( viokiv 
h
D? !? >

 T
T
a ? !я ! >c। e
 ! 
 J?  
>
 
nso T
T
i ;! ?
 A?  >। яn
;!
D? >(n ei !я a 
J? ;!। 
D?
 ,H hC
।
a kя o

 ‘l’ 
e?
+>k ! o !( viokiv
F_ ?; hC


 ‘h’ ,b
+> !
R  T F 

 T !
 ;!। ei ‘

-T
’ я ! 
R
!
।
l eA aA
! - e!
Q?(o  l s.
;! 
  T ;!?  ।  ei o
 ? ,H
hC
 ?

 hI,  ;!o l  t 


D? ।
e J _ T ! ? ।
?+ 
l  !
 я c >, ?  >
i! 
 я ! aAs ?
?
!। 
।

4. >!D[  A
>!D[!
R. AH ! я ।

(k _ >nt
ei ! я e!  a?K>( st। R ! j
? e  
 500  An
!я я _?।  e p
gi 
 яk;( яr।

>!D? !O


 >!D[ e!  ² 
 + sÚя
? >nt।  u A
v ! v¤
 J e as। 
 Iя я J a+,
>!D[! d(я .? k ? ;! k ! F। e!я  .? s
! A p 1.5 !g
oя  ,E  ;!।  e ²t 15
82

 


n
 । A a
+ !я ;!
tto e 
Q? !O
?A

R. e!  >nt। e? F d’ 
Q a+,: v o  a+,।
eg!  । v    d' u d
DE।
e!  !­ o !v ।

p ?   F
я я kd iu ।
eg!   u।
p 1

 Jo_
e
  u F-
iv
 ,E st। k d e!! 
 e
  u A?
 J  pR
, >(n MIFF। ei
,
R
i k
A ;!  

। >!D? !H
? a!
kt (a;([ !u
 k)
? ।
e
 !H Š  u
kd , J? (! e! 
,H u a s?
F।  u i
kd k d Fd, u , e+ R
 F। e

  u
R 
-p !। A ? !я


  E! ;(
+g, я( st

 e+ 
 ! d  
R F_ o k uk
u

Q
R
я
।

83

 

a >nt
R.? e! 
Qt k
+g !। !nt >!D[ ? k

pi d’ 
Qt  ;!। ( ;! ¤
a kя-
(s k pR ,
 A p, !। ei
Qt A 
 k 25% 
। !

a kя>k k A a e! 
Qt 
 ?,  !
 Ai। ei k
R
A 75% k 
 ! s
;!। ei k ?i  ;! pp  E! d  ;!। e
 d 
A 
 !.  eg!   ! o я
 । A p ?

 1.4   
. k >o-
 !। >!D ?
Q ,
R

k h>nt v A o ।

>!D? !я
i  F a ?
R.A 
(? ei >nt K>( !
(k

a R!। 
an? 500  An !я я _?। ? ?
(k grtQ.(
!я   e я(
+k. ! । gl!я d
DE gi!я 
!
e я( sr
 
 A। >i
Q?( k gl!я
t
,  ? A ?
  
। > u 
ei !я 

?!  gi!я

। >i
Q?( k gl!я   J 

? !

 ? A s ! gi!я! gl!я  .?
!।
?+ A ei grtQ.( !я   a ? k gl!я 
gi!я  .? ! я
   gl!я
t !
 
i
я
!D? gi!я!  gl!я  .? ! k >k !। e u
l ! 
 k
R gl!я
t
O! >(  e! 
ut
s ! F।
l! l ! a 

!D!

d? ! grtQ.( !я я
 
 >!D[। 
R
>
 
 st F ?  ! я e!   pя। .-
(s
?k  + ei st 
t
 i। >!D[ t
5? !
t, ? я
 ! । 
 ;! Fž I? ?
 ! ।

84

 

>!D? ! !я  A
 я
 ! । >!D[ k ;!
A
 e, v, i e+ !
+g !  e+ ? я
  A H? я।
di ;! J [
 >(n
pi  K?  я 
 >!D[ A

-12 я
 ! । >!D? ei я
  !я 
?i Jt!H(!।
 я яr A
 aA ;!
k ;! ei !M,! l !
a 

!

ei ,H , 
 >!D[ 

 e!  ‘
 ! !’ ।
k
R pp a! grtQ.( p  ei >!D[ u[ !। e e! 

‘ u
’। ei p   k
R !

o a яr st
;! K?  !। e k ;!  
?  
o

> ! ;!।  k!H a kя  !। ei !H! 
g 
। A g  
! 
g  e!  u u[ !। eF_
>!D[  >
 !
! u[ !я я _? ?
R
Ti bя (k я
 R я яr) e+ !s (!H (
e!  grtQ.( st) e ul>। >!D? ! !я  k ;!
Hk st  !  
 e+ eg! 
 !A  
t
u[ !। Hk e
 st
R ,>k
!d o
e! e ul>।


d l! 
 >nt

( D[ >nt A  >!D? u

 a! , jя( !
।
?! a;(i ei A  e! 
a?K>( >nt >! !u !u !
! Tk F। A 5 ,? R!
!я
R u !’  grtQ.( H  J ! F
t।

! l !  я A vяi !  e!
 ! ;!

+k.  u-am 


я, (, T
T
, A i? 
>nt 5? !F। eg

n T+, ? 
 IJ ; !। e


Q? 
! IJ !M, a+, ,H। ?i 
 l ei
!r. p ? !D?j? p!, ! F o p.A uc. ! F ?I p,+
.-

d l!
85

 


5.  !F ,H !H

e >( e

  aAns !F ,H !H ( 
) o
? !>(  u J !
 ! F। > !!  !H u

 ?;
n

d ;! ? a?K>( !я!
(
m!( a?
 
   ?  ! aQ( !M,
 b 
 

! _ F। p;
i !H ? !   ? u !F я

 e!n pя। e я  
 e! e! !!  ,H
‘i-
iv’ !H  s ? J !।

!H! я 
M ! a+,  J। l ! e

 kd iu 

R e
 !F !>(k
? F > Jn !
?i a! ? ।
p?!  !H
Q? яn p. o a? k  । 
 e!-
!H  ,E a! p.o F- e!  iu 
 p.। DEn
, я.। p?! !H 
M ! ‘я
Q!’ !>(  >
 5я ! ;(
g., я( (?!. e+ я( i?  !?
k
। я?
! p.
!H d
DE। e!!  !H e!  e! R! ,H !F !я я

o ud, 5? ! F। 
 (!A !  !  !H

n 5? F
 e!!  a+, >
 ?, ,
s|, ,,
 o, J
_, h>nt, T
T
, Dk , >!D[, Dnt, kdnt,  An g n i? 

 !F। 
 e p
&  o
 k!H, p, s!H e+ s

!H- ei IJ  ,H !H  J !।

!.  k!H

 k p 45%  k!H d
DE। ei !H  l
!
?! a;( s,A 5? !F। e i T
T
;! a kя

+g o ? 
( t  !  >। !A 
ei !я  я

86

 

 ? ei 
 я ।  k!H
Q? p  o M
d?
e!  >k ;(  5?। e!  
g ।


g 
k  + ei ;(  !.i । e ?  ,H g. F:
a kя, !( viokiv o i º! akiv e  !? я।
T
T
k e
p;
 !H ;!
+g ? я( 
!(
viokiv h
D? ! e+ C

R
p,!D? a kя 
d ?
‘a k яv’ । a;([ k
R a kя 

t _।

g  > ei a kя d Q.(? A ! ? e!
‘a k 
g ’ । ei a kя>k 
g   !H !H
> ?
pi । ? T 
  
!H я( !( viokiv
87

 



+g !  
। T
T
 ei ‘!( k 
g ’ T
e
?  я ! o a kя 
  !H !H T >।
eA 
a 
!я J  >? ;!।
?+ 
 ?   
k!H
Q u 
g 
Q? ‘!   ’ !я  я? F।
T
T
e!  ;( !H ;!  !  
 e+ T o
e !  ;( T
T
;!
+g o  ! !H !H MIF
o ? !я। ? 
g  
! ei !  !я  F। ?
,? b ,H ! (1996
) j  | ! >, ei

g  
 
R kJ!o a! nt. !। e 
a kя o !( viokiv F_o ?D? !  
 ! ;!

> 
i º! akiv। ei 

i  ,-u , o! , ;
! kJ! nt. !।

88

 

 k!H
Q u u !F ?; u  .(? F। k
ei !H  я 100 ;! 120 
t। a;J ei !H F_ 

IJ ;! u i।
?+ l !  A?i e  u[
s F।  ei u[s  
  o
jя।

 o
jя 
 k
! !H ?;  o
 k!H e+
p u[ !। 
 e! i
 k!H o p u
!F ?;  ?  R।  o
jя e!  ,H R !H F- e!
 
 ! s

। D d nt! Tk o 
( d e 
k
! - T e Ak  5? ! a k !H > 
!. !
F pя  k!H। eg  Ak   !+
 k!H

89

 

5? !। eF_ a e! pя  !H p !H 5? !।
?A
DE e
 !H k
& >k  
( t J >।

.
 k!H
l ! 
!  An - R ;! I J  я 

R e!  a?K>( -p ?R ?nt
D E ! F। 
 p;

aR ei ?nt u , !F ?;  ? R F। k
R ei

s
 ‘5
-

n’ 
 e! !H  F। e !я 
-p ?R ?nt ucs !
(J (,
? ! > dkt >
d,
 rd  I  _! e
 >dn 5
 


T
iÛ
। 
 e!
 k!H 
i
mR !।

u ul ? F >,

! k!H яns   o
jя।

 k!H
jя  An s _ oO। e !F
Q
jя Q.(? A
!  e!   
T
i। 
 e! -
!H ।
90

 

e !я  ‘e n v’ 
! ,H u 5? !। e k

R

(t J. ! e+ , ! st
n i o!
я _ R ‘+
! ।
l! l ! a 

!D! !

!M, ?  
  Tя? ! >c।

! R
 k!H F। e!   
T
i।

 e! -
!H ?  ।  o
jя e
 !H Q.(?
A !?  - ?i e!  k ! я l ! e!  ,H
g n (Fž >nt) 5? !F। ei g n 
;i

e+ e as

  !  o F। -
!H
R e!  ,H я? !H
F >! ‘ ! -
!H’  >। e !я  ! d,
 !H!


 ? !।
l! ! aQ( vTn
s
!

. p
яJ kt 
 !ui F-_ d( !
k i। ?
l a 

!D ! _ R p!D ?! d>( F_
R.?

 a R!+,i
t! d( ,! i । !nt !u ! 
d( ? ? !+  ! - a; , !;o ! d  ,
?  K?A ?  - !., e
  sA !। e p™
c ! !. J
_ !  kk.  ;!-
?+ ei as
;!
 k u !? kk. p k >  ,¿ n s   ?

  k ?
m  e
 ! a ? k k k T
t!
! 
R k,Q? я !? , e+ e ;!
D? oo
asA ! । J
_ !  k   !.  kd! u , 
!  > 


g , F _- F  F। e
 ! 

R
i h>nt ;! a kя>k k p ?  !H !H MIF e+ !(
viokiv>k k !H ;!
 o । d( ? e
 u ,
!  dr? k  ;!   >- > M !
 । l !

R e! 
s
F >? eA k  
t! k ? 
91

 

।
l! ?  k
R e! a ? kd !H
D E ! F।
e e!
t !я  Š k?s > я
 R k   n !
o। ei !Hg 
i  p। 
 e! +
я
!H   ? !?  ।

ei s+ k ‘
i’
s
 ;! IJ ;!
, ! ?।

 k
R p ? !u !

 _i k я
!H

। eg e
?i k
&

g   T !। !nt
>i
Q?( !;o ! ! >o ,-u ,
n  ?
;

; я
!H e! t?  k?s я
 R tr !। tR ?i ,
ei k?s!  Q.(r 

? ud, ?(? e
 !H
Tibя 
! e!  
 ! st 5? ! > !я  
i k

kA a+,g. !। k я
 R !я  ! >o !!


!n
Ri tr  >।
l! ! kd >( d(  ;!
k ! aQ( !M,! ? _ d܍(  ??  tR
t k я
R
>;E - 
kt 
v!
> o яr  I_।  l
!
H! vk j  !F, T 
 pя   An
F_




R  ; !।

. s!H

  aAn p ?
Q?( a
+ 5d ?! o 
 !

 -p c।

g >nt e! 
k яn iu  

a st я ? e

 grtQ.( AQ
!  !। l !

 !
k ? e!  ,H !H
D E !F > !я 
e

 !   !। ,HA vяi!D? e
 !H! 
u  s!H। 

я
R er a
+ u F-
Q?
d’ R !H
R
i 
s|
DE: a !H 
u g।
d? ei !H !я  u! !O
?

;( p !। 


92

 

e p
& tR
t p;
p! s!H ?; u u J

?
।

 aR 
 ‘s?nt’ u J ! u

m!(
 F। !nd o i s?nt
Q? s!H di  J ? । 
e! s ;! a s (
M !A
я o  p?n a·
>> k;() e
 !H
?i Jt!H(! u !я ! ;!। e
vяio s,। u 
 ss ;!
 - a;([
 
!
 ei  >, ? ?;  e! s ;! a s >??
!। + eg! l ! ?; 
R
 F e!
!
;
+>k । e!pn ?; 
e+ apn  ?
!?( !H sn ? । eA ?; u[ s ;! ?  (E
я >(n Ã
. !।
R.? a R!+, ?; (>
 · nd
R

pp ?; )
я >(n Ã
. !।
я ?
k ! pя
p ? k яn । >

 !r, ! !.   D d& ?
; । O! > s ; F 
! u  s!H
&

& e!  ,H R 5d ?!-

 !
 яn । ei

 a ? dr? a , , s!H
R
k
n
s| >
MIF।
s| ; aA ! sg ei
!
k !
J?
R ‘;’ яg? ! - T ; aA ।
 ?+ e
 >c ?;
D E,  o p ? k ei ?  !я u
R

+ ? । tR > ?;
я i

D E  ? !nt , s+
я

Ro ?;
D E  u
R
?   An a+, >? ।
e!  DEn d    | ।

 !r   I_ as  v  e! u !

uO? J।  ic  p;

я
D E ।
я ? s k
e! 
 u
R
 , >(n MIF ।
 
,
R p ? k  e+ e TT I _-  oO। eA
 >? _J_  K? ।
я o ,
R u
R
p ?
93

 


!n a
+ 5d ?! o 
 !
 -p c।

l! l ! a 

!?!

Q? ?I !? e!
p?k DEn > u H. !
?i s AAQ?    >
।

Ý. s
!H
,H !H u J
,H 
 e!  !H u !F
?; e  d ! ic ! F >
! !H
Q।  p ? 
a+, ei !H ;! 5? । s
!H я! ! !? я e+
> ! +, ,H !H 5? !?o । l
D E!M,
e!  aQ( !  e
 s
!H। e! 
t !H ;! 
 
 D d o k
n ? e+  J
Q? ei s
!H d  nt? ।

94

 



 я 
! !Hi я! Ak ! ? !  5? !?
я। !H
R ei g.  e!n яro।  p
! !H a!
!. k  ;!- a ! ? !H d kpp !H p ?s 
 u i। eF_ pя al k ?gs !H!  p.n
?; !
(k
! ?o s ;! Ji। l ! p ?  !H !nd
vee 
!
 !u F। e 
R ? !H
D E >? ?;

+k. ;!। vee o ee 
! ,H
 !u  e! i

 J !। e s
!H
R >
R. !H ? 
e!  a ? k g. F ?-i    JE ! F। A k
R

я! hh ! ! g.  F_o s
!H a R !H ‘5?’
!? я।  ei  ei !H pR 5 ,E। 
 i?
R
 An R k!H  J ul ! F, ei s
!H ;!i
 o
jя
,  o p k!H 5? । s
!H
?i e!
aQ( vяi o !M,
DE e!  !H। e l
D E !M,
 e!  a?K>( ! 
 ! unJ F j
।
  An !H >
  o, k, ,, J
_ e+ a ,H !H
>

n 5? F   An 
 o >nt।
l!

! I J  ?I ! aQ( !M,!

pя ;! pя ?;

+k. !M,

 pi k ! ; ! F J a! ?,
?, Ai
!+   a !
&

я
,  e
 ! e!i R। d’я
iv n! я
я Ai   e! a ! 
 । er
o !. !? p;
k kt

я


?
o ;(! ;!।
d? ? ?-o i। j er o !.
k !F। p ? 
!H !nd e!  я A 5?!D ? e
v (
Q?
 !u) F >

!. F ‘ vo ki u k! e
v’
+k vee। ei vee

 !u >? я ! ?;
+ k? ;!। p ?  !H !nd
95

 

nt! st   ei vee- ei !H A k o p 
D E k
я । p ?  !H  я. k-! o D d  K?  p 
D E

R
।  !H A k !!. F_   An a+, 5?
m ।

?+ p?! !H vee ?( pяn >? ?;

+k. o
D E

QJ !। e >( 
 vee-e u  a ? k !F  i

ut
। e! i e
m!( s ? ?; ? R- e? O!
 
l
D E aQ( !? unJ   ,  । O! я?
 !A ei kd! e! 
 !u
 pA
 >?

D E
  ! F। e
 я  a,i !
я? 
  _ p !k an anhs aAQ?  
 ! । 
ei ,H - vee e ar !  a?K>( vяi
 !u
l ! 5? !F।

d? ei
 !u 
‘i u k! e

v’
+k ee।
ul ‘
 !u’  e! R! e!i  An R e

DE st
e!!  k d a+,। eg ,H u as  ‘n’  >k  ;!।
! 
R ! я? e
o !A ? n ! F ? u A(
! e g.। >
  
 !u 5? F d’  i­я o
e!  a kя e
 n
R
। vee o ee er ‘n!D?’

 !u। ,HA n o r e
R tp!, !F !F
,H g.।
?+  >
! st! eA 5? ! l !
e
R ;(! R(. o ,H 5 ,E o g. p !F।

l! a

j a R! l ! eA
 !F! ?I
k
?
!M, ‘ vяi’ !F। eg e
?i
DE  F-
er ud C
 tR
t o
 J
st ‘ j’ o , k? >
an ‘3
’ Q d !jj  । 
 j u _
!o e  K? я?  F >,  d
mn Q(  !l F_ ?(

R
vee o ee e+
,H >? stя[ ! tp!,
!?  - e j di p
 .?। j F, eA ?(

R
vee tp!, ! Jn 
m p ,Q! > ! sA !
96

 

 d
mn
H e
яi a
 !?  >,
 >A

!M,
D E F ? ! k
i ‘e
?’  ।

 s!-3
 ‘> k’ 
!Q!M, ?;! ;? 5j ! (
Q?

R. A t! ;o) ?(  d à n _я F _
H
3
 E aJE c R ! ei C। e J! J!Q.(  >

Q? A t ? я R R 
i j di p
 .? c। eo

 e !T pJ. ;! I J ;!? l  T Ji।

 a, ! j
? я !+ > k   3
   -

 p я
llh i  o
l

! 3
-

,k F, ,k F d i

; p
. sr
(,H o
(d6 ei

rH .i 3
 D²? я 
 ! >;E। 
 ?I
 t
 !; (o
?  m ?; k u

R
) , F o
C
! F। !., 
 я  3
- -  > k 
R
an
p ?6A ! - e я s+
 l e!n  o ic
pя।
R

 ?  >-> R -
Q! (h)  O

H! ? s  F।
?+ O! e
 !  >,
at gn d 
> k o j
R
pA a st p
. JE J c।
? 
i - + 

(k !F a?K>(
D E ‘
’
l !? !, j d !A unJ F ? p!, !
p
J c। , ! > e ;! 

 pA ? ?;
i?-n p ?  , !H(. R !।

l
DE
! st u H. o ?;
n d > 3
 , k
 D²? ?  ? i &? s+ b 
 ?I  t !

e! R! s !F। 
 !H !nd > a?K>( e! 

 !u ?  5? !F 

m!( R ! j > я? F
? .(
?i a?K>(, Jt!H(! o s! e! ! ।

97

 


vee
  >  e! 
i!
J_  ? > ! R. ! O!

r !i vo ki u k! e
v  vee
 !u
DE। e?
F d’ ! d’  Ji  sn। 
 eg!
i 
J_
I _
d’ ! ( d’  
& ? !?   >
R
I _g >k
;!। uA Ji h
+! 
 ! >k-;( 5?। e! j

!. !F, u koiv। p ?  u koiv  ?  An a+,
Ak।

eg : 1. e!  J 
 !u > 
vo kiя, 2.

e!  T
T gr 
 e+ 3. J  An iºя>k ;(
e!  >!  iя। ei iяg : ev  (A), g  (G),

iя
 !u  n+

98

 

;i
 (T) e+
i
 (C)। ?? e
 
 p ? ?
 grt
pя i। 
 ud, vee
 !u !O
, ? vяi o
!>(! ? .(।

vo kiя
 !u u koiv !nd as ;!। e

e! ! F T
Ti gr e!   a ! uk iя >
! e! । vo kiя u koiv
& p ?  Ji ?(
a+, u koivo >k F-  eAi vo kiя-T
Ti
u-a+,g
 5? !F
I _ d’ ! d’  Ji  sn। e! 

99

 

sn u koiv
; a sn u koiv
R ,H
m!(
F। > u koiv ev  F ?
(i a u koiv
;i  e
& я_ 5? !। a ! > ? F
i

?

(i a u koiv g  e

& я_
? । e
 iя
e! a
& e!  d( 
 ! n
R
>k ;!। ei n

i­я n। vee
 !u !H !nds k
я

!
e!  iu  as !।

u .( ? O! !    kt !F !E! ? ।
? A pя i- 
 vee 
! !H
(k grtQ.(
ei
 !u 
D E !O
 ? R F
t। 
& >k > d’  F 
o F 
g A ! s v ! i  
 ! sE
 oO। ! aQ( !M,
 j l ! ei
 !u  5?
!F ?-i aR e
 H। ei
 !u !A !я !

.( ;!i 
 , u!D? । ? ! ! ! ?; 
A >o 
 я !
 !+ pя i।

vee
 !u e!  grtQ.( !я  p  
! u

5? !।
?+ 
, p;
ei p  я 
 ! ? e! ?   ।

p 
> ! p.! IJ ;! 
M ! e!  u  p  
!
_ ? 
 ! ;(। p ?  !H
(k grtQ.( я 

 ei p । e!  !H 
 oя aR(! i ei p 
R

। g! ,b ‘p o
’ ;! p  ,b u[ t > a;( ‘p;
!’।

100

 


 an? 30,000 An p  F। ei 
+! p 

R j e >(n
t 2 ,?+,
m!(   jя( !F। p  d
!H
D E o e я( 5? । eF_ e !.i 
 ,!
+!J
!?
k
i।   !?nt
&
mDk
>!
 !u
‘eяi
’
Q? p । arA J  nt! u i
  o
a R!+, 
(  p 
 !u। eF_ k e n v,

g  i? o p  я?
 !u।

vee
 !u !H
R ei p  u[ k tr !।

vee e
R
+ k? pя ?; ;! ei u[ !>( m । e
p
& O! !A ei grtQ.( !я 
 R?  ?  ÒÒ  ?
R? a- >
Q?  я  o ! ! ।1 ? e!  >
>, vee p;
e
ee (

я  u k! e
v) 
! e! 
?; !
 !u 5? !। e !nd i e
!H
R
A

 я

! a+, e
>k । ei я
i  p 

D E !।
?+   i >c
 !M, l ! vee 
!

 !u 5? ! e
R
! я ! ?;
+k. !F p 

D E я। ? vee
 !u !я  F।

vee
 !u grtQ.( ! !я  hh A k k।

!H D d o IJ ;! K? e A k k
? u A(,। a;([

я! hh !  !? । ei !я  tr  !H !nd nt!
 b vee
 !u। !. vee яi >  я! hh ! 
! ? e!  !H ;! d’  o
m । !H Ak o Q(

Q?( vee я! !  ! !я  
 ।
l! !n , k 
vee-! eA Ak o я
k ! ?? j ei p™
я я - ? 
 я !

D E!?( 
 e!
t pA l

1
gn! p.? !H j o s ? ?;
Q! i ‘яn !H:   J ? o !>(! ?’ O !r।
i  
Q ei oA
i : https://khanqaaminiaasgaria.000webhostapp.com/
101

 


h o ?’ !? vee e
R ei p. яn ।

? i
Q! >? st
D E!?(, ?(! ,  R(! e+  J!।

 A? a
+ !>(  p ?
Q?(  >c- !nt ! !. ?

c !u я - ? ?  !nt ! яn o !
(k
 я
a,!.। !A F ? я! j d 
 !F  ?
k

 F
t- !nt >A e
 k-!
+ ? c O! 
A !
c e я 
 я    я?  । e

Q? l

D E!M, ,(
t- ?  >A JF O! 

A

>? !>(-!
+ O? c e+ eAi 
 яn  F।

l!

ee
ei
 !u  
 vee
 !u
>! e!  u।
p  u[ e 
Rs?! 
 !я !। !H
R ?
R ee ( i u k! e
v) F। p;
  i


ee। e  as  !H я

! a+,। ei p 
102

 

u[ ? । d?  as !H
ipя
?; !nd i।
e!  ºnT ee। ei
 !u !я  p  >k
! k ‘
 e
v’ 
!
 !u! я
 >o 
ºnT !। ?D? R ee vee ;! я ! bl- pn
я
 MIF- e!  

я ee। ei ?  ee
pя
DE ।
?+ p  u[  K? !? > vee

 !u! ei ?  ee
 !u
Rs?! 
 !я !।

l! l ! aQ(

,DÒ s!

103

 


?D? aR


D?

d l! p;
o d? aR 
 ?t u a!
grtQ.( ?; ? R F। 
 
 
D E aQ(  !l,
vяi o k-! u , A J. ! F।  An 5я ! st
d !A l ! 
! >nt+, 5? !F o eg 
?;  J o
+k. !F ? e 
 ! a! unJ
F।

stя?
 !F e!  ‘+
 >। e!
t
 l !
Jя। ?I d6
D E
H- eя  ,
H  ,T

!?। ei d6
D Eo
.,।
D?  . ? ;! !u i 
।  ei
D? > !

 e
 я ? । ?
 b

 ?I
D E!M, e!  a+, 
 >?  F e! 
e! R! !.  F। e
 !. > o
(  

k !?
  - ? a R!+, kt ?
m।

D? !.

Q ei
aR j ! .( !। e ;! 
 a?  >, e?
я  o
!M,
DE ei ! l ! M
+ kp

 я
i! ;! ud,  F। i! as- !nt ! Js।

p™ ud! ?  >, e? k.s яn я a ? я  o

-!M, d6
D E 

H ! ! 5? ! ? e ut

H! i?p. ;!   ,H 5 ,E
? ! >? ?

R pA-  J ? o ? J? !, । e
 uc>(Ak
j-pj kt ?  u>k o >;;(। 
(  e
 e!  
Ji >
R ®‘( я? t  r as ! >? 
।

104

 

s
(k pj
, pAAk o ?, e!  r! 
R
!F  я d  
ti ei e? я। r d
H яn
e+ e a s ?? 

D?। a !  > 
 > ? r ps
!  r ps !  я( ?;
D?।

r
m!( ?( aR .( । e aR H.  p


D? !A  ? u

? ;!।  , ! > e
! O  
 я
D?!  A > - an?
D ? Jn


R яg?  i-! aT n u! 
 ! JE
 >। 
 l  ei !
 ! ।

“я! a! !
 >c 
 !” - , !F  Q(
e!я Dd ei
n ! F। a, D d
 ei p™ oO 

!.  D ; я
+। я
+ >  _F 

D?o _
!;। !nt 
 ?i - e!  m ? ;! l ic  ,-
я >(n
n яn ? । ei e!i

 A? ? я
!+ ,,  Ak !
D?  a! !
 ;!। >

H
 > ? ;! a!g. , 
H яn ? ।

> !, D d uk
n o ?[?( ei !;g a!

ap
&! i R >- ?i  ag
  c । e e ul !
!. 
D?!
H 
 ?  - Dd Š
n ;! !;  sE
F। 
 !ui an anhs ;! ?   >, 


>? Ji! 

i IJ? Ji। !nt
. > a >( 
Jn ;!o
s 
 !
k i।
 A ? a,i uI ! I ! 
k.।
? 
 я o e я ? ei Jn! R  F। ?F_


 e! aя , k ‘
D? Jn’ ;! 
! Q  JE
F
(i। > !, a >( ei
D? 
 ! я 
? j !
e! ?   >!।

105

 


D?  a;(
a R!+, a AR
D?!
+j ? ! F eA: “я
a
” !+ “a st ”। !nt ‘я’  ‘a st’ ? !  ?
j o ,( d e d’ ,b
+j  !
я । ? 


!  > tR ?  ,  >? !>(! ? >i
Q?(

mQ.(r n  > e+ ?  tr

m R
,H 
?i
H
 F  >। a R!+, kt h>nd sn

 p
o 

; C
- hC
 i ?! ‘
D?’
&

я
,   ;!।
? i + R ! 
v! >nt ? d !D t
u C
k o
h>nt  m+ e!, a?  u  F। ? e
 u
;!o e!

 
>  ! !Fi !я  ।
я
 
p ?  !H
D? ! ³ _। ei >( a ? i vk

H! ‘
D?’  H. ।

e! e! 
! vk  F, ‘IJ a;(  !
(k
;!
e+ IJ
R ei”। !nt ! !+ ! я 
IJ > !
(k
 a R!-

!; я
я । 3
 Q     !nt a!
я 
>। IJ > я 
? t o । 
 > я 
? tR
t
 !. 
t ;!   _F। ei i! e!!A
uA  яn ;!  (? t яn- ? 
 J? e!!A
tp!, ! , ei >) - !. t! u b я  pя
e+ ! !
(k
?; яn ;!? t pя। O! e!
J ;! Ki  ?
k
F >,
H
D?!
+j ?
!
я  ।

D? e!  k
s

D? e!  k 
। t ps o 
!F !F !>(  a? ;!। !nt ei as ;!
H!  я ?
106

 

! ! ;  ;! । ? O! ! as  ?? o 
H
‘
D?’   R(d H. o >?
H t ps ? 
  ?
ak
। j d ? ? я !
m । k !  F,
h>nt k ?; sn n o o h>nt aAn !F !m
!!
 >(n a? ;!। ? È  o o J
.?
e!я? âHR ³  ?
+!J  >।  An ,? 

Dd ?  ? _J_ oO? ! e!   o o
D?
J
_ a J
_  
m ;!। ei p

!  s
gã।  o 48 È o a !я  > e+ h>nt ‘’
( ,) a ! (  
m
D? 72 È  o o।
e
 ?; ;! ei     >,
H
 >o o ?   An
a+, T+, ! ?; яn ;!।
H !Hg (

 a kя
;!  ·? ;!o ‘я ?’ ;!? । !nt ei яn ;! 


H яn ;! । !.,
H я ? ;! a;(  J?, o
?; 
R t as।


 я  !D t
u я!
 !Hg! ‘
я’


>o o !F

 яn  >। a;([ b
o  яn ;!।
!nt eA  яn ;! 

H  яn F ? !nt ।

H
яi ,!  J !।
?+ 

  , яn
;!o
mQ.( aJ।

H
 >o   яn ! ! u  ;! । !nt
O! !
Q?(! ‘
D?’  >? !n k. ? ‘n a  (’
k  tp!, !? k ! kt k
· k >
Q?( J?
n  > O! ?i ‘n a  ( ’ k tp!, !।
h>nt sn > n  > ? k JJo  a ,E ;!
। !Fk. >(n h>nt! 
k ! JE J o >
;(? >(
?  ?i  >, ! 
D? F।  

D? a;( 
mQ.( aj? o
! >nt
   e!  k,
107

 

iu  

mQ.( a!я। h>nt sn n o  >;E


 i b s
 grtQ.( !nd

Q
 >।  ei s

 o
 яn ! u ;!  - > o h>nt!  !
(k
!
m
? ।  e !.i
D?  k h>nt ( ºnpn 
m
।

!H
D?
O! a, a? F > 
  
Q? kd ?
a
+ !H

E।  p ?  !H 
 s+ e!!  яn st। !H
!A Ak  
 j H. a!  ;!i tr
 F। !nt !H
D? u ?
 , s v  । ei  ,?!

t ,! ,H ! ‘

 v;’ ,
p;
ul>
H.
Q!  p! ,? । e? ei p
.  >, !H
D?
 j
; 
 pя R ! - 
H
D?
Q( !H M
D ?  !- 
  K? F ।

я! a, !H
D? 
M ! !.

Q 

  я 
F। !H ‘e ! 
,’ 
! C
- k
R
IJ ;!-
?; !
(, । ei k 
+ ? , > C

R
a kя 

T
T
o  ? k
& >k  !H > MIF।
?+
a kя aA !H
 >। d??h ! d( ! _ !H

 >? । ?D??h  я. 
o !H я
 
;!। eF_  !!  !. !H
 >?  >
, a ? k
?;  -p ?R ?nt
R
k
.; e+  An R Hk
d >  !?nt ;! 
? ।

!H  e!  ,H !.
D?
  ?? ? - ? e
vяi। l ! e! 5?

i e!   (E ! >(n  
;!। er e!  !H  k
Rs 
g  
! !H। e
108

 

| 100 ;! 120 
t। ? ei !H 
! IJ ;!
kt e?i grtQ.( >, e p p? >?  ? _  
  K? !?
 o
jя e  p ? ? u[ ? c। a !Ho 

&

>। er !H-
D?!  ‘pgäv 
 v;’। e
 !H ,H
+!
!H- A k ,H
D? ! ³ _। e!  DEn 
; J। J
,H !F !H ? !>(! ? J s+ _ oO k
? 
a! F Q(   T। T 

; tp!, ! _
o
+!? sr ‘+’
 J।

k !
D?
k ! ! 
D?  !?(? vk! e! >( a,i
‘
D?’  H. ? । ? ei H. tr  ;! 



I_? । !u ? Ji  >, ? я
D? 
 i ?!

D?  H. o !! !nt e!я vk! a,i ei
dn
u? ? ।
D? O! ! F ? ?!
k !?i ।
?+
k !
D? ? !  ?
 !H
D? o !u!
D?
 > । ? I,  grtQ.( >nt >
 h>nt,
я i? 
>? !H > 
D? ! ³ _ ? An !;।

H!
D?  H.

(kt
я-
  । !.
D?

& я _?
D ??( a! । ?i tR
t 

 ! ! ;!
J !
D? 
O!  । ? I ,
R.? 
 > k ! 

D? ;>t ‘
!?
u;’ e as J F ? 
 ei  k
 sA ! яn as T 

! , F_ i। ei
, !.  > >
H a Aj?।
H >
 ? ei

(,H as  ?? -   a Aj? ! я F।

!? as! j AH , J?  p। ?

R.  p
- >  p as ;! T a
m 
r J?  p 

!?
u;। ei as
H ?o
 > - !. ?
R
109

 

a ,E ;! > C
k।
!?
u; as !Fk. ;! !!
 >(n a ? ? ? । aj as >  !A  
A? >? ;! ? e!
!?
u;  > ।  er
as !u !u F >(n aj ;! DEn 
।

>i
Q?(
!?
u; as ;!  k ,H hC
?
!, ?i 
 ?!
D?  H. ! ।
?+ J?  o
C
k n  i
H
 >। ei uA as ?i tp!,
! >
я !  b s

mQ.( a!я  _। j ,
b s
 u a+, J? aAQ ? u[ ts। !nt s+ J?
Hst as 

Q
s|
R 
 > 
‘
b

s’। 
 ;! J?! aA ! Q(,?(  !
(k
b
s
।
?+
я a !;o J? яn o >  b s
a!я
 _ ? ! ? 
 aA ?? R  - a;([ 


mQ.( aj asi ;! >। e ;! e sE  >, b s
i
 ‘J? aA’ я । j ei J? aA s!D ? 

 ! D E!. ;! ‘t’ a st! s! ! !F! F e

I _F।

? ! 
 R , ‘
H b s
o t

n 


  яn  J?’? ?D E? e я I
QJ! i
 । !.
k !
D? a;(i  b s
 !>(k
?
mQ.( a
- > 

J ! a
m।  ei as ?i  ;! >
H
 >-
!. > d’  ,H k n o 

D? ?;: e!.
mQ.(r J?
 o di. C
k a
, ei uA  nt!  b s
। 

> яi a!я ? Š d’  k

J ;! ! p™i uO। t
o b s
 ei
m!( e!  ? R.। e p™ я, t ps
? b s

 >,  b s

D? !. t ps !? ei
я  p™
O! ut o
m । e! !  >, uA 
O!

110

 

o
m F। !nt ?o tR R.
t। e  e!
t 
i

CpA l !i a? >  eg
D E o  !F।

b-
b-s

D?


я !  s
>?k. >(n !
(k
;! ??k. 


D?  ।
H
D? !. a! R ? ।

 !
?
R
>  b s

t!A a!я  >  ?
?_? _ 

? a
m  I_ ? 

D? a >(। eF_
a ! !. >
 ,H - R, >  
 b s

mQ.(
a!я  ?o 
  IJ?  । b s
>  !A
a!я  > ? C
k n  _। ei as!  ‘ p’
> a;(  ! !. h>nt k n Q(i C
k n 
>o। a Aj? ;! я F !u >  d( !  ?? 
;

R
t! ?  ? a R!+, kt
D?   p
R
।
p;
J? p  o   p
+ ? - ?; h>nt k n
Q( C
k n  >। eA
D ?!  ‘b s

D?’।

b s

D? ( e!
R
o ? । >  ( e! o
 !D t
u h>nt k!  !
(, !
m   ?
k
· k n  >o T
я
R k > MIF ।
!!
 eA J  b s
 k n  >। ei
 p’ k
. C
k n 
H
 >।

i

 D E?
D?
i?
R 
 j !
D?
+j ?  R F। !nt
D?!
i

O! eA  । 
D? kt j  | i


g.> ? । !.,

-!M,
DE e!  ?nt
t- e!

я o !
(k
? >? u e?

+>я ! F। eF_
111

 


D? Q( >(n   C(! ? ;! C
k
R
a kя A?
o o !( viokiv  ! s  K? ! F e+ 
e я(  , k > u 
  !?nt !я ! >c- a;([
 g. o 5я( (?!.
-s F।
?+ e  >,

R.A !u >  a kя g. !+  ;! ? ;! ? 

IJ । ?  e d’  ! n   d(  _-
C
k kt
t !!
 >  ? n  > ?
D? e

>।  g. kt


! !+ e !F ,

 >(n
H
я ? ;!? - !nt  g. !?i ।

> !, e >(n J ;! 
 e! aR !
>,

H   An !.
 >? । e
 !.  j H.
J  >c। ?
D? я 
 O! !A  e+
t !n
d ??  ;!   e+ !; >- e
 p™ я j ;!
M o
m । e
 p™ я 
R
( C
;!।

H
., я। яn
i e!
D?। -! i,

F:
B ‫ﺎﻣ ِﺔ * َﻓ َﻤ ْﻦ ُز ْﺣﺰ َح َﻋﻦ‬
‫اﺠﺎ ِر‬ َ ‫ﻓ ْﻮ َن ُأ ُﺟ‬B ‫ﻏ َﻤﺎ ُﺗ َﻮ‬B ‫ﻞﻛ َﻏ ْﻔﺲ َذا ِﺋ َﻘ ُﺔ اﻟ ْ َﻤ ْﻮت * َو‬
َ ‫ ْﻢ َﻳ ْﻮ َم ْاﻟﻘ َﻴ‬aُ ‫ﻮر‬ ُّ ُ
ِ ِ ِ ِ ِ ٍ
ُ َ َ B َ ْ ُّ ُ َ َ ْ َ َ َ َ ْ َ َ َ B َ ْ َ ْ ُ َ
ُ ‫ﺎع ْاﻟ ُﻐ‬
‫ور‬
ِ ‫ﺮ‬ ‫ﻏﻴﺎ إِﻻ ﻣﺘ‬4‫وأد ِﺧﻞ اﺠﻟﻨﺔ ﻓﻘﺪ ﻓﺎز * وﻣﺎ اﺤﻟﻴﺎة ا‬

“p?!  k
D? s g. !। st? ?
! ?


!
(T Q.(
t o - я !
? । >! яn
;! Q
  e+ яn?   !  
-i
T!
।  d  я
F
 A ??  !Fi ” [
Q  i
 : 185]।

j , D ; яn F p 4 ;! 5   F Q(।

e!    e! я
  e!

 , k
+।
e 
 1   a;( 10*1000 = 10,000 k  100 ! ।
?+
112
 ‫
 
‬
‫
 ‪ j
? 4 ;! 5 ,? !  F Q( 
Mя? яn। e‬‬
‫
 ; ‪
 яn ;!
D? >(n >  _ 80 [
i  ? D‬‬
‫

‪? 
 я
t k .!!
?! a;( 
 a ? al‬‬
‫_ ‪я ei R ! e
F। !nt ei
R e
 e! 
 яn‬‬
‫‪??  > T ! a,H я  , n o n
। uk‬‬
‫‪? !
e !;i i &? e
F >, D ; я k.s। s я‬‬
‫‪
F

  eя ُ
D? pя। ! ! at i, F:‬‬
‫َْ َ ََْ ُ ْ َ َ ُ ُ ُ ْ َ َْ ُْ ُ ُ ْ َ َ ْ‬
‫ﺎرةً أﺧ َﺮى‬ ‫ِﻣﻨﻬﺎ ﺧﻠﻘﻨﺎﻛﻢ و ِﻓﻴﻬﺎ ﻧ ِﻌﻴﺪﻛﻢ و ِﻣﻨﻬﺎ ﺨﻧ ِﺮﺟﻜﻢ ﺗ‬

‫‪“
?
!
  ;!

D E ! F (яn
R
),  ei‬‬
‫‪
 
Ri ?
! T   (
D?
R
) e+ ei
  ;!i‬‬
‫‪ ?
! (  !  (я !
?)” [
Q t : 55]।‬‬

‫‪
D? a;(  r ps। O! !A e!я 3
  k r‬‬

‫‪  > ? .(o  t ! ,T e
F:‬‬
‫ً َ ْ ُ‬ ‫ً‬ ‫َ َ ِّ َ‬ ‫َ َ‪ُB َ ْ ُْ ُ ْB َُB‬‬
‫اﺿ َﻴﺔ َﻣ ْﺮ ِﺿ ‪B‬ﻴﺔ * ﻓﺎدﺧ ِﻲﻠ ِﻲﻓ ِﻋ َﺒﺎ ِدي *‬ ‫ْ‬
‫اﺠﻔﺲ اﻟﻤﻄﻤ ِﺌﻨﺔ * ار ِﺟ ِﻲﻌ إِﻰﻟ رﺑ ِﻚ ر ِ‬ ‫ﻳﺎ ﻛﻓﺘﻬﺎ‬
‫ْ ُ‬
‫َوادﺧ ِﻲﻠ َﺟ ‪B‬ﻨ ِﻲﺘ‬

‫‪“ p,n Jt! ?
?
 p ?! ! T J

ntE o‬‬
‫
 ‪
nHAя ।  
 a? n anA(k o e+‬‬
‫‪яn? p, !” [
Q Tя : 27-30]।‬‬

‫! ? ! ‪
H ! !, ei R ! ;! J  g.‬‬
‫‪ K?  R !? i। !
! яn-
D?
m!( i, F:‬‬
‫ُ َ‬ ‫َ َْ ْ َ ‪ُ َُ ْ ْ ُ َ َْ َ B‬‬
‫اب ﻋ ‪B‬ﻢ ِﻣ ْﻦ ﻏ ْﻄﻔ ٍﺔ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺗ‬ ‫ﻦ‬‫ﻣ‬‫ِ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﺎﻛ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻘ‬‫ﻠ‬ ‫ﺧ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻧ‬ ‫ﺈ‬ ‫ﻓ‬ ‫ﺚ‬ ‫ﻌ‬ ‫اﻛ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬
‫ِ‬ ‫ﺐ‬ ‫ﺎس إ ْن ُﻛ ْﻨ ُﺘ ْﻢ ﻲﻓ َر ْ‬
‫ﻳ‬ ‫َﻳﺎ َﻛ ُّﻓ َﻬﺎ ‪B‬‬
‫اﺠ ُ‬
‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َْ‬
‫اﻷ ْر َﺣﺎمِ ﻣﺎَ‬ ‫ُ ‪ُ َ ْ ُ َ َ ِّ َ ُ َ B َ ُ ْ َ َ َ B َ ُ َ ْ ُ ْ B ُ َ َ َ ْ B‬‬
‫ُّ‬
‫ﺮﻴ ﺨﻣﻠﻘ ٍﺔ ِﺠﺒﻦﻴ ﻟﻜﻢ * وﻧ ِﻘﺮ ِﻲﻓ‬ ‫ﻋﻢ ِﻣﻦ ﻋﻠﻘ ٍﺔ ﻋﻢ ِﻣﻦ ﻣﻀﻐ ٍﺔ ﺨﻣﻠﻘ ٍﺔ وﻟ ِ‬
‫ََ ُ َ َ َ ُ َ € ُ ‪B ََُ ْ َ ْ ُ ْ َ ْ ُ B ُ َ َُُْ B ُ ً ْ ْ ُ ُ ُْ B‬‬
‫ﻧﺸﺎء إِﻰﻟ أﺟ ٍﻞ ﻣﺴﻰﻤ ﻋ ﻢ ﺨﻧ ِﺮﺟﻜﻢ ِﻃﻔﻼ ﻋ ﻢ ِﺤﻛﺒﻠﻐﻮا أﺷﺪﻛﻢ * و ِﻣﻨﻜﻢ ﻣﻦ ﻓﺘﻮ…‬

‫‪113‬‬
 ‫
 
‬
‫ْ َ ًْ َََ َْْ َ‬ ‫َ َ َ َ‬ ‫َ َ َ ْ‬ ‫َوﻣ ْﻨ ُ‬
‫ﻜ ْﻢ َﻣ ْﻦ ُﻳ َﺮ ُّد ِإﻰﻟ أ ْرذ ِل اﻟ ُﻌ ُﻤ ِﺮ ِﻟﻜ ْﻴﻼ ﻓ ْﻌﻠ َﻢ ِﻣﻦ ﻧﻌ ِﺪ ِﻋﻠ ٍﻢ ﺷﻴﺌﺎ * وﺗﺮى اﻷرض‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫َ َ ً َ َ ْ َ َ َ َ ْ َ ْ َ َ ْ َ ‪َ ْ َ ِّ ُ ْ ْ َ َ ْ َ ْ َ َ َ ْ B‬‬‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﻴﺞ‬
‫ﻫﺎ ِﻣﺪة ﻓ ِﺈذا أﻧﺰﺠﺎ ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﻤﺎء اﻫﺰﺘت ورﺑ ﺖ وأﻧﺒﺘﺖ ِﻣﻦ ﻞﻛ زو ٍج ﺑ ِﻬ ٍ‬

‫‪“ !
!! >  ?
 rt 
ng o, ? (A‬‬
‫‪-) 
?
!
D t! ;!
D E ! F। e >( ;!, e‬‬
‫‪я
 k ;!, e Q.(!D ?  ,E o aQ.(!D ?  ,E
+
 ;!,‬‬
‫(‪?
 !F k ! я।  
e!  (E ! я
?DA‬‬
‫? ; !  ‪> ic  i, e 
?
! ,t as‬‬
‫??  
?‪>? ?
 >M (. !। ?

R !u !u
D‬‬
‫
 ?> ‪ e+ ?

R !u! |
( 
>(n MIF ,‬‬
‫‪я  j? H
m!(
j ;! । ?
AQ
!  ?? ? o,‬‬
‫‪a?h 
> ?? D E H(. ! , ? ?
?я o s?  > e+‬‬
‫‪
(p!
D, u d u[n !” [
Q jя : 5]।‬‬

‫‪uk ?
 ;! e sE >, l agpp n‬‬

‫ ?‪
D?


ntE Jt ei R ! ;!  । ? я
D‬‬
‫? ‪e!  
? !. e Ti ? ?I p ?! ut
p‬‬
‫‪?; яn? A‬‬ ‫‪R ।  o


,T  .(? 
F:‬‬
‫َ‬ ‫َ َ َ ْ َ َ َّ َ‬ ‫اﺠ ّ‬ ‫ﺖ‪َ ،‬ﻋﻦ َّ‬ ‫َّ‬ ‫َ ْ َُ ََ ْ‬
‫ﷲ‬
‫ﻲﺒ ﺻﻰﻠ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ ﻗﺎل " ﻣﻦ أﺣ ﺐ ِﻟﻘﺎء ا ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻗﻦ ﻗﺒﺎدة ﺑ ِﻦ اﻟﺼﺎ ِﻣ ِ‬
‫ْ‬ ‫َ َ ُ َ َُ َ َ ْ َ َ ُ َْ َ ْ ُ َ‬ ‫َ َ َّ ُ َ َ ُ َ َ ْ َ َ َ‬
‫اﺟ ِﻪ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﷲ ﻛ ِﺮه اﷲ ِﻟﻘﺎءه "‪ .‬ﻗﺎﻟﺖ ﺨﺋِﺸﺔ أ و ﻧﻌﺾ أزو ِ‬ ‫أﺣﺐ اﷲ ِﻟﻘﺎءه‪ ،‬وﻣﻦ ﻛ ِﺮه ِﻟﻘﺎء ا ِ‬
‫َ َ َُ َْ ُ ُّ َ ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫اك‪َ ،‬وﻟ َّ ُ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ﻜ َﺮهُ اﻟ ْ َﻤ ْﻮ َت‪َ .‬ﻗ َﺎل " َﻟ ْﻴ َﺲ َذ َ‬ ‫َّ َ َ ْ‬
‫ان‬ ‫ﻜﻦ اﻟﻤﺆ ِﻣﻦ ِإذا ﺣﺮﻀه اﻟﻤﻮت ﺑ ِﺮﺸ ِﺑ ِﺮﺿﻮ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِإﻧﺎ ﺠ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺎﻣ ُﻪ‪َ ،‬ﻓﺄ َﺣ َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َ َ َ َ َ َ ْ َ َ ْ َ َّ َ‬
‫اﷲ ِﻟ َﻘ َ‬
‫ﺎء ُه‪،‬‬ ‫ﷲ َوأ َﺣ َّﺐ ُ‬ ‫ﺎء ا ِ‬‫ﺐ ِﻟ َﻘ َ‬ ‫¡ﻪ ﻣ َّﻤﺎ أ َﻣ َ‬
‫‪ٌ n‬ء أﺣﺐ ِإ ْ ِ ِ‬ ‫ﷲ و‪a‬ﺮاﻣ ِﺘ ِﻪ‪ ،‬ﻓﻠﻴﺲ‬ ‫ا ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َ ُ ُ َ ََْ َ َ ْ ْ َ‬ ‫َ َّ ْ َ َ َ ُ َ ُ ّ َ َ َ‬
‫ﺎﻣ ُﻪ‪،‬‬‫¡ﻪ ﻣ َّﻤﺎ أ َﻣ َ‬
‫‪ٌ n‬ء أﻛ َﺮهَ ِإ ْ ِ ِ‬ ‫ﷲ وﻗﻘﻮﺑ ِﺘ ِﻪ‪ ،‬ﻓﻠﻴﺲ‬ ‫اب ا ِ‬ ‫و ِن اﻟﺎﻜ ِﻓﺮ ِإذا ﺣ ِﺮﻀ ﺑ ِﺮﺸ ِﺑﻌﺬ ِ‬
‫او َد َو َﻗ ْﻤ ٌﺮو َﻗ ْﻦ ُﺷ ْﻌ َﺒ َﺔ‪َ .‬و َﻗ َﺎل َﺳﻌ ٌ‬
‫ﻴﺪ‬ ‫ﺮﺼهُ أَ ُﺑﻮ َد ُ‬ ‫اﺧ َﺘ َ َ‬ ‫ََ َ ُ َ َُ ْ‬
‫ﷲ و‪ِ a‬ﺮه اﷲ ِﻟﻘﺎءه "‪.‬‬ ‫ﺎء ا ِ‬ ‫َﻛﺮهَ ِﻟ َﻘ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫اﺠ ّ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﻲﺒ ﺻﻰﻠ اﷲ ﻋﻠﻴﻪ وﺳﻠﻢ‪.‬‬ ‫ﻗﻦ ﻗﺘﺎدة ﻗﻦ زرارة ﻗﻦ ﺳﻌ ٍﺪ ﻗﻦ ﺨﺋِﺸﺔ ﻋ ِﻦ ِِ‬

‫‪114‬‬

 

“>? u i

?  dlh h , e! я

llh i  o

l
: > l
&
? ? Fn
!,
 lo ?
&
k? , ।  > l
&

? ? aFn ! ?
&
? ? lo aFn !।
e!; , um
’
 >?  ,
d!  dlh  !+
a st.  dlh hn : !nt
D? ? 
 Fn !  !
я 
Ql
llh i  o
l
: 
  er
- + > ! 3
 !
D? u s? - ? 
? p ?
l
nt E o 

+ 
। ? 
 k
ms 
(! >t)  oO
(k !H(.।
?+ 
l
&

k?! A
e+ lo ?
&
k?! A
।
a ! > ! a C

D?

 u s? , ? 
l
, s o ?I k ;! p ?,R
+ я? ।
?+ ? !
u s? (
?)    oO
( R! D.। a?e 
l
;

k?! aFn ! e+ lo ?

;
? ? aFn !”।

D?! as .( 

,T >?  hi (:) ;!

nA e
F। ?  , 
Ql
llh i  o
l

F: “
D? >
’
 n! d  ;! J  я  >o
я u s?  ? 
? T ,? ,? tà ,
 st
 ?
!  я  ,  p,n t! ?
?
  ! T J

ntE Jt o
nHAя । e v! ,  ;!   
n
r- ?
R 
 ;!
,!
 n।
! T ,? ?! tA

mR ! e+ e! a ? ;! ? 
R

i r MIF
> 

 я (stя[ o ®‘(я?
s)। 
!
T ,? d unk ! : e?  F  t o p,n r! r
T ,? ? : e!
 o  t rg
&।
?+ ?-
i ! ”।

115

 


?+ u .(g ;! e e , 
 !  |
F >,
D? 
 ®‘(! ! r ps e+ e!i
; 
>?
R. k a
!  । 
 
R J >- + !

 ?i  .? । 3
 я
D? ?i ?, ! !. i। 

> pA !F ;! e

F 
i pA ! T >
D?  s,  ।
 >  ? 
 l Fn
i  ;! ? 
J
 яn?
A !।
?+ i

 D E?
D? a;(  k.s яn F_
Js я !  _ я
। !F  я  я  e+

 J n?A
DE e!  я as 
H 

t ?; r
?
Q T >o 
i 
D?।

116

 


J?;( aR

R t!? o


d lh! p;
, d? o ?D? aR 
 ?tt u
a! grtQ.( ?; ? R F। 
 
 
D E aQ(  !l,
vяi o k-! u , A J. ! F।  An 5я ! st
d !A l ! 
! >nt+, 5? !F o eg 
?;  J o
+k. !F ? e 
 ! unJ F।
!nt e? !M,, e? я !
 я? · nd, Jn, k,
s., k, A- i?  grtQ.( T+,
O!A >?
H
mn
!?
k
 ?-i !

D E
Q !.? 

? e
 F_o
!  a ? яr  F > !,  я er e!  яn
u>k  pя F।  ei a ? k grt я 
 

H ! l ! r ? ?; R t!? !nd 
o
 F। tR stя[ - R t! я?
& !
m !(? ?;
u>k ! ? ? >i e?
 я।


 gn ei ,H aR e

R t!?
& 
m!( ,
 An >nt u   l я !-я! u! ? o

(  ?tt ;! 
 l-  J ? ?; i

’ T?
t
!A D d ? - e
  J !। H.  An
>(  d’  aR 
 > !F , F ? Tn 
 
।
a, e p
&
Q J >o Q( a,, ast e+ l !?D(!

DE !nt Jn ei t 
! я 

 
 !- e 
(p ;
!F
?;  ?  R ¾
 ! F।

117
 ‫
 
‬

‫‪
t‬‬
‫? ‪
H r 
t
m!( p;
i !  ,T  .(?
+j‬‬
‫!‪R F। ul, r 
 !n я 

  t !  e‬‬
‫‪  । >
 J ? l ! e  J ? > i,‬‬
‫‪!F:‬‬
‫ُ ُّ ُ ْ َ ْ َ ِّ َ َ ُ ُ ْ َ ْ ْ ‪ً َ B‬‬ ‫ُّ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ْ َُ َ َ‬
‫وح * ﻗ ِﻞ اﻟﺮوح ِﻣﻦ أﻣ ِﺮ ر§ وﻣﺎ أو ِﺗﻴﺘﻢ ِﻣﻦ اﻟ ِﻌﻠ ِﻢ إِﻻ ﻗ ِﻠﻴﻼ‬
‫وﻳﺴﺄﻟﻮﻧﻚ ﻋ ِﻦ اﻟﺮ ِ‬

‫
 ‪“? ! r

m!( яj
!,  : r‬‬
‫!  ‪!?( ,  ?- e H ?
!

 ji‬‬
‫]‪F।” [ i
3 : 85‬‬

‫‪a ! ? l

h o ?’ :‬‬
‫َ َ ََ َ ُ ُ ‪ً َ َ َ َْْ َ َ َ َْْ َ َ ْ B‬‬
‫ﻴﻼ ﻣ ﺎَ‬ ‫ْ‬ ‫ََ َ‬ ‫ُ َ‬
‫ﻋ ‪B‬ﻢ ﺳ ‪B‬ﻮ ُاه َوﻏﻔ ﺦ ِﻓﻴ ِﻪ ِﻣﻦ ُر ِ‬
‫وﺣ ِﻪ * وﺟﻌﻞ ﻟﻜﻢ اﻟﺴﻤ ﻊ واﻷﺑﺼﺎر واﻷﻓ ِﺌﺪة * ﻗ ِﻠ‬
‫َْ ُ َ‬
‫ﺗﺸﻜ ُﺮون‬

‫‪“a?h ?  ?!
H
!, ?? r
· ! e+‬‬
‫”‪?
!  !.(, Jk o anh!.। ?


i !D?j? p!, !।‬‬
‫]‪[
я : 9‬‬

‫‪at 

D E
m!(  F:‬‬
‫و« َﻓ َﻘ ُﻌﻮا َ ُ¬ َﺳﺎﺟ ِﺪ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ َ ُُْ ََ ْ ُ‬
‫ﻳﻦ‬ ‫ِ‬ ‫ﻓ ِﺈذا ﺳ ‪B‬ﻮﻳﺘﻪ َوﻏﻔﺨﺖ ِﻓﻴ ِﻪ ِﻣﻦ ُر ِ‬

‫? ‪“> 
?!

H
! e+ ?? 
 r TI! ,‬‬
‫]‪?
 ?
m
я ?  >।” [F : 72‬‬

‫(‪ !
?
 !A T ,? o r

Q 
  ? .‬‬
‫‪ ? >
 l ! ?I  t !
i, !:‬‬
‫‪118‬‬
 ‫
 
‬
‫ﻦﻴ أَ ْﻟ َﻒ َﺳﻨﺔَ‬ ‫ارهُ َ ْ‬ ‫َ َ ْ‬ ‫وح إ َ ْ‬
‫َ ُ َ ُّ ُ‬ ‫َ ُْ ُ َْ َ‬
‫ٍ‬
‫ﻤﺧﺴ َ‬
‫ِ‬
‫ُ‬ ‫¡ ِﻪ ِﻲﻓ َﻳ ْﻮمٍ ﺎﻛن ِﻣﻘ َﺪ‬ ‫ﻳﻌﺮج اﻟﻤﻼ ِﺋﻜﺔ واﻟﺮ ِ‬

‫
‪“T,?. e+ r l ?’ ! ®‘(
  e‬‬

‫]‪e! , >  
. ·, я F।” [
’ я : 4‬‬

‫َ ‪at  F:‬‬

‫َ ُ َ € َ َ َ َ ‪َ َ ٰ ْ B َُ َ ْ َ B َ ُ B‬‬ ‫َ ْ َ َ ُ ُ ُّ ُ ْ َ‬
‫ﻤﺣ ُﻦ َوﻗﺎل َﺻ َﻮ ًاﺑﺎ‬‫وح َواﻟ َﻤﻼ ِﺋﻜﺔ ﺻﻔﺎ * ﻻ ﻓﺘﻠﻜﻤﻮن ِإﻻ ﻣﻦ أ ِذن ¬ اﻟﺮ‬ ‫ﻳﻮم ﻓﻘﻮم اﻟﺮ‬

‫!> ‪“>  r o T,?.

 dA I _, 
 l‬‬
‫”‪a
? , 
 ?? !u !; ?   e+ 

?!; ।‬‬
‫]‪[ : 38‬‬

‫
! ? !‪eF_ a e‬‬ ‫‪ F:‬‬

‫َ ُ َ ُّ ُ َ ْ َ ِّ ْ ْ ُ ِّ َ ْ‬ ‫ََ‪َ ْ ُB‬‬
‫ﺰﻨل اﻟ َﻤﻼ ِﺋﻜﺔ واﻟﺮوح ِﻓﻴﻬﺎ ِﺑ ِﺈذ ِن رﺑ ِﻬﻢ ِﻣﻦ ﻞﻛ أﻣ ٍﺮ‬‫ﻳ‬

‫?  (‪“e? p?! !я я T,?. o r a?.‬‬

‫]‪!?( (,k
।” [k : 4‬‬

‫‪

D E i >
Q a?? l ! p?! r
D E‬‬
‫‪! F‬‬ ‫‪? p
. mَ ? ;! sE:‬‬
‫ﺒﻟ أَ ْﻏ ُﻔﺴﻬ ْﻢ أَﻟ َ ْﺴ ﺖُ‬‫ْ ُ ِّ ‪ٰ َ ْ ُ َ َ ْ َ ْ ُ َ B‬‬
‫ﻮر ِﻫﻢ ذرﻳﺘﻬ ﻢ وأﺷﻬﺪﻫﻢ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ْ َ َ َ َ ُّ َ‬
‫ِ ِ‬ ‫و ِذ أﺧﺬ رﺑﻚ ِﻣﻦ ﺑ ِﻲﻨ آدم َ ِﻣﻦ ﻇﻬ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫ﺎﻣﺔ إ ‪B‬ﻧﺎ ﻛ ‪B‬ﻨﺎ َﻗ ْﻦ َﻫﺬا ﺬﻟﻓﻠ َ‬ ‫ْ‬
‫ْ َُ ُ ََْ َ َ‬ ‫َ ِّ ُ ْ َ ُ َ ٰ َ ْ َ‬
‫ﻦﻴ‬ ‫ِِ‬ ‫ِﺑﺮﺑﻜﻢ * ﻗﺎﻟﻮا ﺑﻰﻠ * ﺷ ِﻬﺪﻧﺎ * أن ﻳﻘﻮﻟﻮا ﻳﻮم اﻟ ِﻘﻴ ِ ِ‬

‫!  !; ‪“ > ?
 !?(  
 D6,‬‬
‫!
 ‪?
n! e+ я u ?! p ?j !,‬‬
‫ ‪?
 !?( i? ? , a,i, 
 a&! ! F-‬‬
‫”‪ !
?  ? tr ! >, e H  
 я F ।‬‬
‫]‪[’T : 172‬‬
‫‪119‬‬

 


u  .(? p ?  ?i r !; e

F ,H ! 
F_i। e? ei p
.  >, p;
k ? ?;  i
3 85
m ? 
? ! r 
! 
 
 u 
m!(

 s  e! , я?
k
i। e !. , 

j- d k
?i i r!
O!A   e+ aR !। !nt
uk ? l ! 
! e! , ! ।  F,
?
! e
m!( a ? ali j ! F। e? e sE >,

 r
m!(
mQ.(r aj? - + 3
 ! JE-
R,
R- T !, H. o
(  ?
R

 

t r
! я 
?-o !F  o я?- ?
k
।  ei я 
i
 R t!? ?; r ?।

hjя? i

i

>  
hl r ! я 
? ,
.( F !

? 
! ?I p.? p? gn।
?+
?(? u l ? r
m!(   J ?
Q! ?;  ei !? ;!i o
F।

i

>  
hl
?,
H An.

Qk ;(i 
r। ?  ei r! я , F > j
 !F। r!
, t, 
t !+ T
i?  
o
mR !  ;!। ei
t
R
i l ?’ ?ttj ?;
’ T? A, ?I a


Mn>( ,( e+ a

 u b
m।
 a st, ei

Qk?
a, я 
 
 sr я u !? i

>
 
hl , я a st
mn !
Hi ! p!
n !
। 
,    F- e !; p
. pя !. e s?h
d j।
!nt  ! ei ,
H a st
mQ.( - !.,
D?  ko
e!   ;!। > o ? я( as ;! ?(? rn - ?;
J >। 
 
!i  >
R p.  t i।
?+

120

 


 p.n  яn ei !. >, 

R 
! t। ei
t!
R. AH p.o  J।

?+ u
+ 
 ?  
H    t (>
Q?
l ?’ (,  ‘
’ e anA(k) a st, ;! я
u> e!  >nt। ei >nt p ?  u-u e+ !r!>(
t! R. ! я 
(? F।  t
i p.- ?; яn
;! u[
। >i
Q?( t ps ! 
i
Q?(i >nt
D? ।
e p
& i

>  
hl !A 
! e!  ,

& ? !F ? .( e ,HA p .R>।


 ,

 ! >  
 e!  ,
 !  ? e ?-
i?  a&-p?& ei , 
 
 R >। !
-
 ei
, ?,  k !!। kR e  ,, t , o
!- d
nt। e, ,! >  , ,DÒ k !?  ?
?! e !
(J
k ? । a;([
! !
(J >  ?
 t
?? 6   ?  , ,D Ò 
i। !nt s  > k !!
; e+ p·!। !-
 dr
nt (, 
pi ° ! 
। ! t
? !.
!H aA   k? । astR , d(
, !sA
QA  , 
-я
p। e!
> i 
? !!
( p । e, e
?s
я  , ,DÒ k;( ,r t! ! !? ? ?!
a,i !- dr
nt
& 
,( ! eg? । !
-
r
dE k !!! nt. ? kRr  ,! >k !? ।
  , s+ яo >? a ?-kR ,!   
!o  
!। 
!; , i-,D Ò k;( t! , k, AQ
!
 !? ।

121

 

p™ ;!?  A-
,  o kR i?  g.
H

R ;! !. !? !. e
 a ? t я ‘+

>?  > 
 u .( ;! я? 
। s e

g.o pя F। !
-
, A-
 o kR ;!i

 
 я! k !?  ।  ! , k я

 e+ ,tr ;! tk;( pя  kR।

e >(n J 
   ?

k
 F >, t  r!
l!
D E ! ?
>;( a! R st 
R s
!F।
i 
R t a st o 
Mn>( k;(  я? F।
t
nt E!l ! > !? J ? aAQ ?
s| яg?  ?-
, яh i? ! ( , p !।  ! , k ? , ,?
яnA ! 
i (,! !>(  .? !।
?+ 
 p ?  !>(
o e!,
Q  r। r sA  l ? o
nt E aя(।

?+ r
DE
O! ic !- d-aAQ ? s R  ! !
( d
e!,  ।  ei s >  ! R d( ?. u
(!
-kR-A-
-
-
[
>() p?,   ?
O! e!,i

+ ? ।  ei  pA-

nt E !.। 
 r
(i
 ? ut
яn p ?  ?- e ? sA। !nt ?i aRs
!
(J Mt T 

T!
 । l 
! Tя?
!r।

r!
ntE  яi >nt

 i?
R ul ! F, r sA   ? яn!

n o
T !। e a;(  r l ? o i? p ?

-! H( ?।
?+ e h
n  >, r! ,  
i 
l
nt E !
। !nt r ic! s 
 d T !
kt 
Ri я ! a! !-p!D ?। e! DEn d  
 | ।
122

 


 !r   e!  A !я ud,  _ ;! >t !।

ei A !я  ! ic p;
 r
R яg?  aAQ ??

k F। 
 ;!
s| > Š !я >o ;-u 

e!  ( , яn F। ei (,  , a&-p?&! s as
;! Jn !। !nt  ;!  o pk ‘a
?’ 
! e! st
e
! R । 
! !!; , ‘e? Q ?
>
! !? s A । ,  !? !’ ei
Q?( > 

Q (, , k,   ? ei ‘A !я >o’
r ic  ?  >। > ! ‘a
?’ 
! st!   R
! 
;
 । e   s। e !


 
m  я
। !
 
! e!  !-sA p  uO- !., s
!t! e! 

n  e


 I _ । 
!
 >  ei
Q?( nt.  ;! ?   Š A !я >o
;!
яi  ·? ? । > !,   ekto k ।
 !
  nt. F।   ag
 । !FQ >?
 >?i e! d,
 
m! e! d  ;!  ! ?
  h  >[ Iя _c। я F! -s  
a g,
(।

  ;
! I_! я  ei d,
!  ag

 ?  

Q?( я। !nt  
i ‘A !я >o’
Q ic  , p।

?+ e>t k । !o ;
 । Jd' J ! J?
 n;। !FQ ag
  я,    J? e!  k
O[ h
m
 !  F। 
 +
 ud! ।
A, ! 
? JE-?    ? 
o er R

 ! ? ?
। e >(n A ! H i- !nt Jn
R !
!; u । A, 
> A !я я > c ?? ? 
d  ! s;( i। eA hs;( !я

 E !  c! R
!
i

 !;? ei  A! >  p  oO ?
123

 

ek .  я। a;([ 
i A !я > A । ?  
+
!o nt. ! F। ?i e яg? o ! k ?
R
T? ;( ।   J

 !।

u  .(? u J s !

 ?, d 

b?, >,- ? ,, !D.?, A, !  p.?, t( ,
RI! i?  sA  An r R !? ;!। e
g -
?
;!
k ? i   
i
Q t (, ?; A !я
> ! d - ? !. 
 !? । 
!;, t

 p. > sA  ut
J t O 
!  J। 

(i  ? !.  K?!. ! H(?। ? p ?  ( , s

rn яi  >nt। a&-p?& di 
 
 !?(
(, o ? p!, ! । A !; ?  яh
R
?
।
?+ яh
R !;  , k o F। , ! i?
!?  pя , , k। A ! s Ã
. я  o ??
, k !। h>nt d p ?  !H !H k
· k  K? !
F >? og a kя ;!  ·? 
  >। T
T
d i
я[ ;! C

R
?
A?  k
R a kя >
o s ! F।  ! ?nt
R
 ,g !

 -g., pя u !. o я( i T o
s ! F।
s|! e
A 5? ! F >, 
pя
(, d   An a+, _J_
, a?? a Aj?!
+k. !
 

 R;(। eF_ ?  a! !я F। eA p?! 
>nt  An  t  я? F। e
i t
 R;(। t!
R  ? (,
? ! !я ! я ! u>k o !
(k
!
я
 я।
l!

u J ;! e !;  e sE  >,

Q?

R t! o я ?!
 !F  !nds। R t! я? 

DE
я? !, kt 
 l ! 
  ! u>k !
D E
124

 

!F।  e Ti
 e? я , e? Jt!H(! o
!r!>(
mn। R ! j
 я 
 >nt p ?  (

 a+,
m!( A jя( ! F। a ? k d !  !  !H
R

DE   An a  >nt  !A ? s-s T+, я
c

? 
 я a! , a?  F। e
 ! 
 !H aAns
 An !>(   A H. J?
k
 F। e T tR 
v!
j un ?-i , 
 
!  , J?-я?
k

 c। !? я  o pjQ.( e!  vяi 
 ei  ! 
 e!
я a,i p™ ! - > ei  !
D E !F ?  s+ я  я 
!?
n! !?


!
 j!

  An a+, o я !-

я !-я!


Q? a!g grtQ.( a  >nt

E। Q(
aR

Q e 
sE .( e
F। R t!?
& e

>nt

 !
+> F !  
p™ eo unk। ?

 T !

to
Q? e! R! a

E 
 J h?
!F। e
 a!  ?T। ?T a;(
Qk?।  An
 T
?! (s) e
 ?T as
  (E !F s
&

m !(? !F। p?!  ?T ud, F o e
R k
?o


। e 
  An
 T ?! e
 ?T as, k
?,
я ! pA i?  
+ kp J > c।

!   o J ‡ ?!

!   o J ‡ ?! a>
 
 10  ?T F।
eg : 1. !l - 
s d’& J !F ! !; 2. r -
v s d’& J !F  ! !; 3.
 - 
s d’&
u !F ! !; 4. T - !
R
я s; 5. T

125

 

-
; ?
 ; 6. ê
- A
Q; 7. ; 8. ?,; 9. !;
e+ 10. । ,Hk J  
( t я
।

!, n-
!, n-
я d o
o ( ?!
!, n-
я d o
o ( ?! a>
 

10  ?T F। eg 
o as : 1. !l: e s 
s
2 & J !F  ! !; 2. r: e v s 2 & J !F
! !; 3.
: e s 
s 2 & u !F ! !;
4. T: v s 2 & u !F ! ! a s?; 5. T:
e ! o r
R?( s ! ! _ J a s?; e+ 6. T
:
T
 as  !
я s। ! J  ?; , ?,,
 o ! !  (E as i, eg 
( t я
।

A? u
, я p J  ?! a> ?T

Q 
o
as u  d ! F। k !r ,Hk J  (?; , ?,,
 o !) ?T  (E ! s i। e !. , e
 di

  
DE। e
 ,b a;( >;k
 , g, ?
o
 ।
 
 ei J  
M ! u

n
DE 
 !
?। eo ? g.>- !., R ! j uk >k ;(
J?E
Rs  a! 
M ! u  | !F
t।
?+
e >    ,? R! ;( d 
  
DE- ?   ? 
 
R F e! R! 
M ! ;(  i
n >;: a kя o
i­я। ar g F e! R! ;(। ?
o
 ?o a!
R 
M ! ;( 
।

?T k
?
a R!+, ?! a> p ?  ?T as o k
? F।

R.?
! ?!i ?T ! e as 
 h>nt
R
126

 

 J h? ! F। a;([ ( A? ei ?T as। s
? ! ,b e!  a;(o (। R t! ei , k u[
‡
5? h>nt
& ;! ei ?T !  ! я !-
!
! e
R , k
· । a!
?

! ! F_o , !
! ;!o ! я ! ,H u!। h>nt 
 
( t k

· !я
।
?+ p ?  sn >  l я !

+ ? 
? k
R я ! pA _। eA k
R
я !
oя

g  sD?  
 l s. e! aQ(
k s ।

?T r s >? v ! ?i  > e A A?
a s?। 
  e!  aR A  An !>(  .(  F
e 
 500  T+, F।
?+ r !  ! я !-
!
! sA?i A
R pA _। e? A F_ k ? !
,k i। ?dr a ?T !o A R ! l 

я ! ! o
 s o ,-, >nt , k
· । e! 
я ! F >!  ‘
? я!’। ei я ! 
!’  ?T

R
(a;([ 10  ?T !  !) я ! !। ei я ! 
uc >(
 ! ! ;!।
Q? ei я ! 
 p ? 
a&-p?& e+
Qk st d l s. v >o। ei я ! T
> !  p ?  
!Q  l 
  
। 
ei
я ! A  ? o ,?  >,

g
 Ci ?
&
l я ! p F। e e! e! p ?  ?T u  !F
s ? ?;  ? R F।

?T T

ei ?T

R e!  ,H s a R! ! F। e 

Q ®‘(я?   a!
n !F। ? ei ?T! я !

! d  td ! ? ? ‘T

?
 n'? rn ? ।
127

 


?
in a;( p,n।
?+ ei ?T !  g ;! ?
;! ,n ,E?
; as !। ei ?T
R > Ý F ?
 .(।

T
,b a;( ‘ я’  ‘’। ei ‘ я’-! nt.   

  ?? o
m F। ei T
 di 
 >? d|
(
o !>( ! ; !। !. ei T
 !я  
! girl
?; l F_
 !F p ? !DE !।
?+
 T T

&
,?
mDk?
k !F। a !; ,? ? !
nt. ei
T

R  ;!। ekt ei T
! ‘T
m’   ?
! ।

 >
 !-sA яn  >
 A, 
, >,-
 ? !k, +
- dH, d!??, !
-kR-
-
[
>( i? 

 !F
Q > ?T k, ?!i  T

m। !nt ei
T
! rn !? । e T 

! !-sA  ? !
-
sA a R! ? । ei rn!.!  ‘?> ! T
’ 
T
  td!.।

T
!  td!. kt 
 7  s F। ?
ouT  AH
ei sg :
1. T
m:
m: e !я c l F_ > !F F (girl)

!
H! R ? !। e яt anA(k e!   , k,
я 
।
2. T
o
:
o
: T
m > T ? o l ;! Q

 >o
? ! !F ! v!  ? ei T

? d. !
o e rd 
c  oO। ei T
 !яi  я ?! a?! o
g. !я ;!
H! ?  JE ? ;!।
3. T

 
:

:
H ei as (a;([ ei T

R
) ?
pA k ;!

 ;-p,( ! (,
m!( a? ?
k

।

128

 

4. T

?
 n:

 n:
H > ei s u ?  ? 
pA
ic p, n A !। 
l pt 
   .? ।
5. T
 d:
 d: e c ?ok s। e as
H dh-
!
я 
 ? । A o
n d’ i ? !F

- a;([

я?
k
 eg l k ;! 
। 

(i ? pA
p ?  n? !., 
l  ,! 
 tp!, !।
6. T

 d:

 d: e as
 !  t  >। 
l
g.? g. n? । 
? яs a st ;!  T  _। ?
J? ;! tR e!
t
’- l
h ?’।
7. T

 T:

 T: ei
(c
 ! as। e s u ? 

H i
 !
 (
(t

) !F! F MIF >। 
tt d

(c s u ? ।

?T !

 i?
R ul ! F, p
d
! ?! a> ?T
! s  h>nt
 ।
 T  e
R e!  Ý F
>  k.(। ei ?Ti >?  ! !>( nt. ! ;!।
a;([  > 
 ic, k ei ?T e
k !। > ! ic


R яg? o  ei ?T ? !>(! ! kt
k
 oO। ei ?T !   я !-
! ! ? яg?
 oO। e T 
 e d >
 !>(  я
 c ?  k!?

 ! R _-
?+ 
 !яg
O! ! F !  ?
a?  e! nt.  ag
 ?
k
।

 T , ?T ! яg?  uO 
 яn? я ?

m!(o jя( !?  । ? h>nt!i ! । ?

R t!? kt ! ? ei (  h>nt 
! >nt!   -
+ e  ‘ t! h>nt  !’।  An
 T ,  AnA !
 F। !u  ei  R t! D E , k
Q। a
129

 

! !  i,! i ?; Š, A

Qk as। ?
a R!+,
? ei !  d’  > d? 
  .kt। ei d’

( e!   ?T T
 nt.  a  ?T r
nt.।

 T ,( T
 uc+,!  ‘k’   d। e! ‘T
 ?k’

a A ? ! F। T
 ?k
Q? ‘> k A t! t’। ei T
i
 ! k,
Q J !, k। e!  > T
 !
>d!। a ! r  t
(i Š, , k d  nt?। a ?,
‘> k’  oO
H R R  s!? a A, 
jя?  >
(u> lh)।
?+ ei aRh? ;! k u b 



Ri
D E ! F।  , я !-
!
R

?T !! ! H
k !  e? A
oO

? Q।
!! eA  |!.!  ‘?> ! !’  tt d। e!
t
 td !  k!? Q tp!, o i,! i p  uO?
।


  
M !  l+ bk ?; !H u 5j ! ?;  ?

R

  F !A k ;! p ?  !H a kя 
 ;!।
ei 
  !H
 >।  !H
.
 


.।
?+  >, !H! I J 
Q  c a kя। O!
?dr 
Rs R t! >nt  ?; ?T

Qo  F। 

?
?T !   >!rl। >!rl
R
!
я o
p.n  oO। e
Rs я(  |  e+ e?  k!? ?;

’ T? Q p ? m 
H! pA ?, n rn !।
a!
 T ! !   > !-
! F_o 
> 
n  F। 
> яt ?; e!g? aя( ?T !
!   
>  ,H
> o u! o >।

130

 

?T r

 i?
R r as !; ? я F। e Ý 
।
ei ?T ! 
( l ?’ R o । я !-

!
R
e! яg? o
?я ! ? > !
R 

’T  
->
m!(

! jя( । ei я[ 
D?
 ;! !
? >(n

!। e! ! яno  >।

s   t!i r ।

i  F
H a , k, ?T !

& r > d
JF। r !я  ‘R t!’ ?; Š, j u pR। a !
! oя ‘> k’ e ! A। r ;! Ti 
 яn  F।
e a?(
  >? st p.  _। r >   >
?
H я ?!
D? ।

! ?T
? r e! 
Qk R t! st। e
DE !nt
a C। ei r
D?  at J >।
D E

 e  ‘

o’  r я? as !?। 
 
F !H
k
as। 
? pA! я? e+
( i?
,g ;!?। !nt

 as  
 as !; A  F। T
m ?;

 ! !-pD t pA 
! H?  _F।
?+ e!o ? !
> ? । l R, i? o я ! d ?
Rs
! H-
tr  ?; я(
F T Ji। ei H-
k!.!  ‘?> ! r’
 r  t d।  td r  k!? Q  !?  oO।

?T

k
Rs as? ei ?T e! 
Qk R t! st। >
 e  яg? o !
(,  oO ? A
!। e
k 

H anD( E  >। eF_ ei ?T
Ri ?ttj !, ।
ei ?T Ý 
я। o
T>
+ k? l ?’
131

 

jA
; e
m!(। e !.i e! ?ttj !nd  F।


F  r! я?  o
T>
+ k? j
p ? mr। я !-
 !
R
> ?T

?я o p.n
 oO ? > ! ei 
 D, a! !? ;!। e
!.  ?T 
Q >? o
T> ?i 

F p! ,?
st e? p ? m । 
  ‘J?’ 
! k
?
& ei ?T

mDk? 
।

 e a;(  ‘ 
’।
 T , ei
! ‘,Q’ !?
। ei ,Q!.!  ‘?k 
’। !A ,Q!.
m? e p™
я ?I , ei ?T !  ! l g.J! 
 (
i


T?) я ! !? । e T
 e
R ³!->o
я ?!
! st
F > e+ ‘J?’ R t! 
 я? p ?  E
। ei ,Q!.
R

 ‘t! nd!?’ _я ;!
k
?  ।

?T r o ?T
 e

n 

R > t я
! ?!
 T AH ‘r i
’ 
t । l ‘
’
 (, d e   J ? o  nt?।

?T T
ei ?T
&  Ý
m!( 
। ei ?T J  
R t!? ! u[
(
R ! я
t! p  T Tl
s  u? !। ei ?T
R J? o
я? 

( e
!  ! i

>? ?; ‘l l’ я ! !
R
। ei
?Ti
H!
( l

 u s? । T ,b a;( A

।
?+ l R
Q ei ?T k, F। ei
R


 ‘anj(’ A ! ।

132

 


?T T
R t! я?
Qk st
R
(k
Qk?
ei ?T Q
Ý 
mQ.( !। T ,b a;(
mQ.r (  
D?, asE 
a ?
Qk। e !.i a R!+,
 T
? ei ?T

(k
, k, a
я A !nd s a s?। ? !u !u e
as
 O!
Rs ?; ! ! _ J F।

ei ?T! ‘e!!t n ’  F। ? ei n! 
‘!? o ’। ei ?Ti l ?я l ( k!? Q) ud
?
 oO। e? я ! aD, я? j। R-
! o я !

R
> ! ei ?T!
?я o p.n ! ?  ? anD( E
e?  ?? । ? 
я a st ;!
mQ.(  p  >। ei
?T
Q? AA pA-u b
&
mDk।

ei ?T !  ,h।  ,h
 R t!? d6

k
। ei
k
MIF  ?!?
 ! 
t!  
e!
t sE!i
 !F
R a! !?
k
। ?
ouT
AH e!i  ‘Tu T’ a;([  p
R  p। ei uc?

k
tR
t uc >(
 T o l я 
।
(,H ei
k

MIF
 я M
m । e p, tR
t JE-
R !+
я !-
! d 
i
m । e!
t l ?’  o

b? Tsr ?T T
k
> MIF >? ।

 l  ?I !r. D E 
 u  ?? o я
!  я c।


> ?T

Q k
R t!? u
+ kp ei J ,H+, e
?T

Q
!A 
>
R k ! 
 !F ?;  e ? R F।
!
 um? >? ,T  ; 
?l  i  e!я
133

 

p
d T >?
o

ul  
?l  i  ‘,? o
?
ouT’ 
! gn e  s ? .( F। 
e ?I
ei

Q gn ;!i m  ? !;g  d ! F।


 i?
R
 a s? 6  
M st ?; ?T

Q
u !F ?;  ?  R F। ?
ouTn я eg
m!(
s ? я e!n яr। ? 

R.
Ho e
 u! ?
;!  ·? ;! O!  । i


Q IJ sm
R 
> e! 
a?
grtQ.( I । l 
Q
llh i  o
l
F:
“
F?
T?h яn” - 
> ,? J ।


>!
(t
>( MIF?  !A 6  ?T e? k
! ? e! я !।
 T , 
> 7  s F। eg
:

1.
? ? (µ ! 
>): ei as  k!?  n! an?

> ! g. ;!
k ;!? । n !>( >o 
 ?? o ;! 
> o
 k । 6  ?T F_o > 
J  ?T ?; , ?,,  o ! eg di g. !я s
rn ।  e J  st di
  O?। eg 
( t
я
। ,
! a+,i ei J ?T pA F।
?+

g
, 
>
R p ;! g.  i?
,g  > n
я i-! !. !.।

2.
? T
( t! 
>): T
! 
>
R d 
T d  o a
DE я p ?
 !H(. o A
 ;! k
o >। a !; >? irl p ? !H(.
Q? T

R
;!i
D E  ?i e! 
>
R  T 

!
 !H(.
 ?? ! ;! ? ;!। ? 
>? aso e
 T
 
e
>? - + a R!+,
R.
H
R 
-i। e kt
134

 


i!   u J? >, girl ?; l F_ a ! !F
p ? !H(. 
>
  tp!, !
;
;  l !

!   ? । eA  
> >? T
  e

R  ??i l !
 , ! яr। e? , !
>, 
>? as T
  p?. ;!
k o >? ।

!;, ?T T
 !   
>  ! irl
!H(. ;! k o >।

3.
? k (an 
>): 
>  k > ?T k
!  ! 
> ! ? 
a
R? o a
|? ;!
 t. । 
> я t  e!g? 
।

4.
? r (p. 
>): r ?T !
 ,
R

> 
>   ?
R. 
> я
(t

>। !., ei
>( 
> D E >? я ?! st ;!
k  > e+ ? e!
t
l
 । ei as an   ! J do a ! !F p ?
 !
m  ।

5.
?
 ( !? ®‘( 
> > p!D? o aAns as):
ei ?T !
 , ! 
> 
R

> Jk o
an
mQ.(r я ?!
 !F ;!  T  _। 
? e!
t

 l ?’ p ? R-  o
 , ! 
> 
M aя( !। eA 
> ! e! aQ( s aAQ? , >
T 
> 
> p ?  , ! H(? ।

6.
? T (?
(s 
>): e >( 
> i?
p!D? s  >। e 
> an anhs l ?’!
o я !  oO। 
l p
 FI  ?I p ? o
!DE । an A p
!k kn ! ei 
>
?!
a;(
’ T?  l  J j a R! । ?T T
135

 


> 
> ! n 
> ;! T  ? !E R !।


> 
  k!? o
t ? ! T oO।

7.
? T (
>
R a ? k
Qk?
; > я 

aA ): ei ?T 
>i 
’
 я

(t
>( 
>।
ei 
>
R



 sE l b 
 >? (
)
o
T? (g.) anJ(k ps ?  oO। n ?
mQ.(r l
! я ?
t ,( A 
, n o
я aA !। ei as
u?  ‘
F?
’я
’
’ ?; 
>
’
 я
’я
!;  s a;( unJ ।
?+ 
> 5 ! >?i 
>
I_ ??i ?

n A  oO !., 
я 
>
?! l  >(n u ?
k
। 
  я

llh i  o

l
>A
’я
R


 l
?’
k?A R  F, O! ?dr 5 ! IJ  
>

R
I 
’
 l  u s ? d ?I  t  A
R । ei s 
>i
t o l। e
+ ei D ;?
 al।

F ?T 
>
u 
 
>
R  An ?T pA
m!( a?  F।
e? ?T

Q  k!?o unJ F। !nt O! !A ?T

Q
d 
>  ! >? e p™ я я?? o l я
i
dl
 я
k 
?l  i  
nA .( F।

 e ?I 
i .(
 m ?T

Q !   
>
 d ? ? R F।

i  F stя[ o R t! я[

 я !


 10  An
Qk st >! ?T । 
>
R  ei , 
?Ti k, ;!। ? , ?,,  o ! ei J  ?T
136

 

>? 
( t я
 ?i eg u   A

>  ! pя i।  !A 
>  An !

, ! u > я
o  ?i e
 ?T pA
k
 oO। ? ?T T

 R t! я? a 6  ?T !

,HA   
>  я 
>! !F R-
!
!? । 
 e e
  s ? ? R F।

1. I_s ?T ! ! : 
>
R > n

?! ?
 ,H I _
Q- !? O ! ? ?! 
?  ?T ! !। k
 I _ as 

Q-
!? O ! । e

 > 
  d   An я 
 u
>  ??  ? 
> e!g? 
 । ?T ! Q an
Jk D,
  oO  >(n  a? ? ।
 
pя >, ?T ! Ý  । !? O! !.( ;!
d. 
jя?। ?i  F, i

!? O! d. ! o я
e+ я я 
> ! e
A !? o a ?
 O
!?  >? я , >, !nt ,  k ! 
oя >
 MIF।

k


 ?T ! !   eA   
>
 ! aJi ? aA
 .? । 
> e!g?
D E? ei
d ? am
?i ,H !>(! ।

2. r! as ?T r p ? : r! 

 

5 !A ?  l ? s!D ? p ! । e

 ?T
r !   !। r! ?
 O

 r
Rs Q
>? !jj  an J R  
! R !? । eo
?
 O

 !.( > ? d. 
jя? ;!।

137

 

r !  d   
> an l o ?I g. F_
 !Fi p ? m  ।
?! a;( l ! ant rя ।
p?! 
>

 r!s ?T r !   ‘

 b я
’ ?
 O aAs ;!? । eA
,! ! 
>
 ! aJi e! K>( R u b
 A tp!,
!। 
> p ? !H(. ,?g. _ oO। e! >  l  
? 
> an J ei ?T RR
 Ý ? ud
? 
oO।

3. p;

я

 ?T
 e p ? : я ?!
 !F
?; girl ;!
k  e!
t l ?’ !
 , o

> e!  a?
ud,। ei s un? ? p;

я


J D E ;! ! v !nt an D E ;!?  ?T

e !। AA ei ?T !  
я ?
 
! !।

?T
 e Ý
я। ?ttj I R ei ?T Q a!
! 
> l , 5! 
 !। l p ? ‘
я?’
o  k!? ? !F unk । 
 ?
k
 >, ei
я
e!
t l! F_ a !F!  !u! !  !T।
я
as ?
 O

 !.( > ? d. 
g ;!। eA ?T

 p ?  
я ? ? e! ? l 
?T s
Dd !m o
я Q p!,  >? । e as
u?  n 
>
R > aQ( s aA ! ? a !
u 

m ।

4. d?
я

 ?T T ! : p;

я 
я
 ,H d?
я >   ?( ! ?T T u
 d !? ।  Ý Q n? ei ?T ‘T Tl’ s
&

mDk।
138

 


d?
я ,Hi 
>  ,H    k
as T[ >o
 !+ (J !?  ? !?  ,E 
> ) 
t ?
O ! k
!? । l >? o
T?
R я! 
!i  n я 

MA as। ei p!. d’  s

 R? : T Tl o Tu T।

?+ d?
я !
?T T !   uk sd p;
 
  (> 
pA ic )। a,
яs 
? !.( ?
 d.
g ;!।
?
 nd  A ?T  Q
R   >।
p;
! as a, e
 D, 
> an tp!, ! -
?  
>  !? !? ? l ag er uc?
as n! ?   >? । 

(i l  t 
,। !. ? i F,  ?!?
 
 ?l- l

? ;!  ·?  ।

5. t ? 

 ?T T ! :
(,H o

(k
Qk o 
D? ei ?T Q Ý ² !। l ?’
 t  

Q t  ei ?T। 
> > ,nA 

t ? O ! ? 

? p ?! e! ! > MIF
>। e

 ? an D E >  ?T T u s ;! ?

 k!? Q
R > A

 ? u b !। я! ? Ai-
+ A 
? A। 
Tu T ?;
 ! R t!?
(c
s > u ? । 
? e!
t
pA l
h o?’
F_ !;o a ! !F ?  । t ?
R pA
& >
‘!;!;’  
 k!? ? ! R _।

u  .(? d ?? 
> aAs   , ! > n ?
! k?
k
> MIF >। ? e!
t l ?’  o

b? M?i er 
> 
m। uc >( o -l,

139

 

u
, !?, , , ar 
>
R
i l 5!,
n  .?  d - ? Q
 я a R! F।


 
D E aQ( !-!M, u ei ‘? tt!’ kd
H. ;! ! я o O! u!D?  ei ,  ।
( 
l ! 
! er H. d ?I 5!, n rn
; unJ ! ei !
 ! gn i ?  F। 
O! j
a R! e!
t l ?’ F_  !u ।

l ! ?I

DE 
  e
 a?K>(
D Eµ,  u
Jn-H.
R
?I
’ T? 
 ; unk ! । ?I  t

 я !
R v   e+ -?-
 e!g?
D E ! ,
>? 
> o i?
R
?I
nt E aя( ;  >। 
।

p

140