You are on page 1of 8
criticas de las pequefias revistas, que hallan una afinidad entre la materia de las peliculas de cowboys y la estética interna del Ciiiine. La tradicién Hawks Wellman, que es fundamentalmente un dulzor subterréneo que por fuera sabe a caramelo barato, no tiene posibilidad de reverde- cer cuando los intelectuales se entusiasman en igual pro- porcién por los westerns de Ford, Nunnally Johnson, J. Sturges, Stevens, Delmer Daves. En los tiempos de Fer. guson, el intelectual sabfa distinguir entre un estélido pin- tor de género (Ford), un perito en efectos tediosamente bellos con una estética cinematogréfica de fotograbado Giohnson), un pintor de decorados de ojo esquemitico y maneras estiradamente ingenuas con cicatrices encalleci- das por el sol (Sturges), y un amante de la naturaleza a Jo Boys Life que casi sublima con inteligencia a los adoles- centes y las zonas agrestes primitivas (Daves). Hoy, el publico que admira el cine del Oeste y de gangsters es nauseabundamente frivolo y hace poco més que jugar a la recuperacién de desechos o a un fiitil coqueteo noc- turno con las peliculas. Con este piblico supuestamente entendido que adora la pompa y la banalidad ain mas que los turistas del Radio City Music Hall, apenas quedan motivos para esperar que algtin director descarriado in- tente llevar a cabo una accidn disimulada y aparentemente estéril contra la semilla del arte serio, 62 ARTE TERMITA CONTRA ARTE ELEFANTE BLANCO (1962) (A buena parte del caracter fuitil y Minguido del arte de hoy se le puede reprochar la urgencia por alejarse de una tradicién, cuando al mismo tiempo se somete, irracional- mente, a las formas rigidas y enlatadas y a la inercia mic neral de las viejas y apretadamente trabajadas obras maestras europeas) La pintura mas evolucionada sufre desde hace tiempo ste caducado concepto de obra maestra: trata de eva- sire de sus claustrofébicas condiciones hacia una im- provisacién suicida, que intenta desplazarse en todas slirecciones y en ninguna, perdida en minucias, omnfvora, desinteresada; sin embargo, dentro del mismo cuadro, juarda obediencia estricta a los mérgenes del lienzo y, in favoritismos, a Ia preciada naturaleza de cada cen. \imetro de espacio disponible. Un ejemplo clasico de tal inercia es Ia pintura de Cézanne: en sus cuadros (pinta- ‘los sin moverse de casa) de los bosques vecinos a Aix- enProvence, unos pocos relimpagos vibrantes, dsperos uirgen cuando se abandona a lo que ¢l lama su «peque- fia sensacién», el mudable tronco de un arbol, el choque infinitesimal de colores complementarios en suave matiz wobre Ja pared de una casa de labor. El resto de cada 63 89 oG6r “Houteg solreyD) muoworprg “| ssuooax [eat pepnyo vun uo audem, uyog vuresUO onb Soqmoo optpanye >) viyusi9} up}ovIauds9;U} euONg eu ‘epULIO} owarurerrodwoD un ¥ aquaMTeANUNsUE Ueypasonar ‘soyUDIUNDOUOD sMs IVI) 9p OIoWOUE Jo Wa ‘OFad ‘uD TeFUNLT OW» LUD} [0 augos soquodsyp soxqyy soy spo} ops] wey and souquio\| 2p vipored vapeurseMt wun weal ‘pp Fj) ow03 ‘sepyiioap & svondpdsip spur semoyad Sns ap seuniye uo skprey & pemey ‘oop ug (S0id0] soaanu ap oxisinba1 BP we souyuos soysrp anaAuOD A ‘Ouse ns ap soreIpautu souljuoD So] 1e}1OHe] ap Jo anb oyuoUE ns ua oud! vISHLAW P anb o1algo jap ous[s oxo us ‘up|oeZAEIMoAAed v] op SomUK So] op spAEN ¥ OMTUTED ns eIO]dxa ‘seIUEIDI se] onl Tenr [e ‘onb so oyse pep eydure spur uptodisosop vy Epeurpsep ‘oioaytp ‘esoueye pepratoe tun 9p svijony sf osed ns v vfop opps ‘ou 29a fer 43S zOA Ju ‘& sauyuod sordord sns opuesosp ardurais xezureae ap [0 $9 ofsnuroduoy-eE}YOS-LIUIO OIE Jap xeIODd oFsw1 ug ‘oud eundurm e WW epew-e spur om ond eiOpe! “tos-opraiauio} wsoIdUls ap o1adSo BUN Ua WO}SUIOTAUIOS 9s anb ous “jodoro ep vanjno vf tod uoroiqure xensoul tis a1 Ol (1opueyg puowdey op ‘dayjs Sig 24.1 op pent wrowpd vy] uo TUyNE, UeEEM-syAeH premozy od P ‘épseyy & Jomey) soxopeai soy optiens sams uojons Pepileo op svigo sey] “eywtI9} o1ze Jap sefouapuDy svj usw spe aqusuuEsoypadsos Oprs ue axduo!s sepnosfod se] peuoro1peny 1ay pues [ep sajuouoduros sof uos Koy op v9119159 v] 2p uoTDeUTGUIOD ¥[ aB1x9 onb os|ey £ oUsDSqO ‘onjjiodns 6 9p edino tod ojuoturerouvure Je epesoqe voy ‘23511: PP euLy vp aqnosop ered oysnut aezpunzord anb {vi| lup1arqute ef “peptiqa|s9 eI ‘outs|soroard [> sod wpeuorsas -qo ‘vosox ap upesed vorud9 ap UOLeNsouLap a}UEZ9}50%) BUR UD Ud}JOIAUOD a5 ‘aSyjquassy Ja ‘ems Y ‘vi 9 smjuyd vy “ensoeur vigo eun ap up!onxysuOD vf Uo Oplyout -oidwuos “ejuourse vf A pepmunuos ey ap sod us ayuauryex ouad vysesjeur 9s (OTeAdUE JO[O9 UN LOD epeZTTNISa BULIO} vun vdod v vosd op scua[] [2 aug sour sod opedaid “Sop a[qeiiegonbur oj.q | ‘xopexsnjt jp sopearumd & sozex1 So] ep oltre 10d ugrwio(dxo vso1onULH vf ‘BuFU -00y eq Jod sajqes ep opout v sepezue] seuxi0g sel) vam suid e[ ap sieuseur epeo op so0ujd xejmonsed [gy “eUIOTUL eporwUr [Sey eT awise[de usoaLed sapped sooro9[ & sopeoifep So] enb eperurd attauresopnp A aurroua ue} UgID asodwios vun vousoyuseur upeisejdus op sexopeszoie SISop wo eupWI[ND [JomsoqIoyy ‘(OUR Jap eR spur wood eT a seuetiogis sedoiso se] unolsns sviova Seumbso sexno Soxjaut sax} ap sojnduyioo1 aezuva10 ‘saploao sBuLIO] Se. Sea Jeua|]) soyadiro soyexsut ud osiauIUY ayuaUID}UEISUOD septuttidas sviqo sopuvas uo sosoejd sousnbod sois> AMUp [e awowraiqeyaut vuyweyuoD as (o1ds3 aTuDUIEpEL =no[e9 “eystupey ‘0}.5 s0]09 op sedeo selny ap eueMI aonb vonyuro.e pepyensuiss vj ‘soiuopearqure SeULIO} se] axqua sooriqnd sazesnj so] op eurexp oyeuOTDoUIa [9) femoyp “ow, 9p Epeazasax za VT -joyLeM ApUY & [JeMOMOW op ‘ouspour soquid Epes op ojU9[e [9 augos ojusuepesad viaeid ‘eorseur 4 vordo] zea vj e ‘epeNUNl|op UoIq vary UN ap uorouod zofour ey akmpsuod opte Jo anb op vapr eT ‘serolesed souopoeiojuy se esey uppeH “sey a[gsuazdar is ap souaut opoy ap eplafo as anb soy uo ‘(up}eIOBoa ap ou] & oprajos oned un va sa{nur ns ap opesor orezax J9) opequoeuy o9j9 [euoIseO0 un ‘sepex Aloy aywouTesopanetia.nse sejarense Us opequoe ep ofequn ouoiguout ns ep psodxa un ajuoureotugar ofop auuez99 owraxxe Jp wisey empurd ef efeqey ‘0[09 [9 aplatp ‘UTIs -oduros vjedaroo vun ua seam set wiqynba :o}0e14199 -uoasap & eambse aaey as emmurd ns “esazaqut 9] anb yeu -osiad & eoIUn ugIstA vf ap apead as uniiag “OUST Js & Uz -Jesu9 as onb onsoeur ap ouem eum rod eyyansox ‘OT]LIG-eIMa -onayso-pepisuop-osed ap eurespeure epeuide vun $9 ozuat] truida en estudio y habitada por actores desvaidos y re- dundantes cuyo rasgo principal es un maquillaje pulve- rizado) tiene lugar en The Man Who Shot Liberty Valan- ce [1962], de John Ford, Peliculas de Ford mejores que ésta se han visto estropeadas por alguna personalidad irlandesa flem4ticamente solemne y ionada a una ca- bal recitacién declamatoria, por jinetes que se recortan a lo largo de Ia eresta de una montafia en una dorada luz crepuscular, y por la insistencia con la que cuerpos fornidos aparecen revueltos en una composicién ritmica- mente combada a lo Rosa Bonheur. La labor de Wayne aparece impregnada por una cierta energia vagabunda, bien asentada en sus ancas, que sirve de agri-divertido contrapunto a Ia vida escudlida y neutra que le rodea en Ia pelicula. En una ciudad de Arizona demasiado pla- cida, cuyos cactus se plantaron Ia noche anterior y cuyos actores nostdlgicamente elegidos ejecutan un generali- zado namero de embriaguez, cobardia y voracidad, Wayne es el actor termita que se centra en una pequefia superfi- cie inmediata, explotandola con simpatica profesiona- lidad y un sentido beat de cémo hay gue sentarse en una silla reclinada contra la pared, 0 mirar a un castigado histrién (Lee Marvin). Al desplazarse con el paso de una solitaria, Wayne deja una senda hecha de migajas de una astuta caracterizacién introspectiva: un rostro aspe- ro surcado por la amargura y la envidia, un cuerpo for- nido exuberantemente ocioso, que ha envejecido en jue- gos violentos con ancianos pendencieros como John Ford. Los mejores ejemplos del arte termita aparecen fuera del campo del cine, en lugares donde la antorcha de la cultura no brilla por ninguna parte, para que el artesano pueda mostrarse vulgar, prédigo, obstinadamente hermé- tico, y producir arte que no sirve para nada sin preocu- parse del resultado. Ejemplos: la columna periodistica ocasional a cargo del especialista en trabajos rapidos que ha de servir un acontecimiento de actualidad (oe Alsop 66 © Ted Lewis, durante una eleccién presidencial), 0 un técnico de la filipica que cobra vida cuando se despliega la bandera nacional que le permite traer a escena a sus villanos favoritos (Dick Young); Ia version televisiva de The Iceman Cometh? con sus grandes ejemplos de inter- pretacién perezososusurrante a cargo de Myron McCor- mack, Jason Robards, et alii; las tiltimas novelas polica- cas de Ross Macdonald y buena parte de Ja verbosidad hormigueante y Ia sobria constatacién de hechos en las cartas de Raymond Chardler compiladas afios atras en un libro? que pas6 desapercibido y que constituyen un notable y vigente ejemplo de Hano juicio critico; los de- bates televisivos de William Buckley, antes de que renun- ciase a sus dotes para el contraataque tangencial para con- vertirse en um simple promotor de conversaciones. En el cine, el arte no-termita esta demasiado arraiga- do en guionistas y directores para que el omnivoro artis ta termita pueda infiltrarse mas allé de unas pocas esce- nas. Incluso las creaciones de Wayne se deterioran en un duelo a pistola recargado con dngulos de cémara contra: dictorios, juegos de luces y de sombras, posturas y mo- vimientos ritualizados. En The Loneliness of the Long Distance Runner, el guionista, Alan Sillitoe, decide que os fragmentos de la carrera de un delincuente han de aglutinarse en una historia convencional. El esquema que Sillitoe establece —una aventura en forma de rueda, en la que cada uno de sus radios aparece como un recuerdo surgido durante una carrera pedestre— conduce al leit: motiv visual y dramatico de un muchacho que corre, Has- ta un astro de la pista ostentosamente individual —un Peter Snell— se veria en apuros para hacer tales carreras dignas del tiempo del espectador, por mucho que torren- 2. Pieza de Bugene O'Neill (1946) 3, Raymond Chandler Speaking, cartas compiladas por Dorothy jardiner ¥ Katherine Sorley Walker (1982). 4. La soledad del corredor de fondo (Tony Richardson, 1962). or 0 +H souoroejaaar se ered wospreyory op o1t9ye Jo ‘ant9ut -epene opuonnosip ofeqen Jo sod opesues oanioaep jo wuorpe] wosof v] axjU9 eUID09 ap wUZs9 vUN Uy ojorumefoye zaa viousd tod vosng anb oyueyoadxo un © & opeuonsssuos onsox ap aanooip un v eTIa aponponur [e euLIoy sexq0 vozared uoIsEHAey eI onb nd ‘SuRAG JOy[eM ap axpeduios osxuppede UN uD 9}191au09 9s 9puop “wapeNd wun doored onb osid un “ “sque ap se[ppacyng ‘sojuoureyrede ‘sese> us owsjoo ns v aol ‘ suas ef Jopeysadso [v sep ered uospreypny op pepyiqey By] ‘oulsyfeuue opriyexs A ayuopuaidios un wos atjoou vj aesed e uouodsip os onb sojueure ap svfored sop oanf sop woo uo ap uoea un ud o ‘soudoeUHTe soun ayeredvoso a1uel[uq |e a1uaXy ‘ayou ap “wanyt Jeno ua opunfos v opundos oue}UDpas O10 rns stemnoof9 apand uospxeypny ‘Sora a1qos oyuoUresozasod dafona anb ouIs sa[[e}9p So] US eIRtIED 2s ou anb oMUO[d ap sod woo ‘upysnjuoo vl od 09) or -eyioyeur soy v epredu 3» nS WD “(sauaA9f A Sol sofeuosiod sns e eunuejuos onb eprouoiorqod -odo sored uospreypry ap svozndur[q souopeHqey SP] ud ute [9 osnpour) sazopapiod so[ v vapor anb wgosws pIA ef B OTOP anboy uA IsnyNsuOD o] [edioutsd sel BP ouumy souvisiq Buoy ayr Jo ssouyzu0y 21,1 ‘[1961] Kouory fo aisvy ¥) uospreypny ap sejnorfod sey UE feinasnivur tos aay Jo sod opexrdsuy exeurps bun wos Up}29e win euOfeoua oad jap saquiarfesarqos soydur ‘oxvsury & au1y 9p saopiqiyxo soy 10d ‘uospaeypry AuOL ap sejnoyjad Se-T}olquip 19 PPP vois0e sojuRpro9uoNsSp sal[eIaP soyUEMD sou o Bas ons ‘anb oxoidoo ‘TeuorsuoWNP fin aytauresorsuayard eynsax onb aye yop voss08 OB0TyIp um woo ropersadsa [e opuerpnsey ‘osonsniue owanxo un, visey O[fY ns wmNso so}eNIp [9 ord ‘eyonsax waIq yisa wusosa TY “soptionb sosyure sop urysja onb [e ourroyu9 SWOUHTELIOUE OONHD 9[qoUu [2 WoD [eTUE vUDNSO e[ apsop ‘pepmnunuos e| ap soeut sof ap ojduiofo wong un so ‘qu oogeigpeoe aye Jo ‘epla v| por op sosruouD sorsondns sos9'v swyjjouooar ered anys waysooxa uoIoe7 [guy vIs9 ‘oxppoy] 2g “Uo|sedu09 wsonyuN & soproopes so1reiep woo ooqipamou 9p wreuIyD e[qeye ean oUI09 afc -osiad wpeo & ugjoems wpeo sterauit] ap “opuoyA ¥1s9 91 inoyd ej uoo ooygnd je eysewop uo dezqreyurey 10d v -squoma jap £ so}oau1p [pp viouadan vj “pep|feaL uo ‘so seu Be eee rate nie occ ria a pane tis -oaniodap ortoyurjsoqtiooe opunsaud un ¥ O10) ua sojjuiaan{ sawwonourjop 9p pepruntios wun epoy we 1 sooU 9p vfOIqeD eoNsHIUEy EI a opeUEduta opsoyeULIO, “1 op JoWaMp ‘savaspoy Joy v visejde ououTpen “pur onb ‘opuoy 9p razz vIM ap ONUAp Od'UHS99 0]0%, “UNS uN g1OUE 0 ‘ooTIS}IM] feUDUMNDOP Jap OpfIs9 ond [P U9 svus0so vpons ‘oLTEjONI NS UD seUIDTEILAySe st DUD ‘ISHII oMISe ‘HOspaeYPNY “ve op opeyss us ‘uo Tse9 ENTE “eyTULID} wIoULUT L v ‘onb ssauzjaUET a4, U uvprostaxp £ prapsofiox eypouasof vf ‘aiqupee yse9 210 ‘gun eponb onbune ‘sajqyarouy 9 sosorpar sozeurjad ua S90 -tont9 waqiofaton 98 sor019e sms ap sono «omy 40 opIT> 9p stiaxoIsHy sey 9p sefeuoszad soy ap seI>UN sero so] wo resuod taba onb sopramsus so : 10% ozen jo) sopvssqypp & sajuvsojo oyourearsasgoad uv “oko 95 SOzeN SNS ‘OpeUILTeIUD [9 U9 aSMPUNY WesZa. on Seuooe} soquie onb & eprpaur ejunsp ap eozared uooe1 Epeo anb wutx0y ap ‘sore seuo9e} uod owtoo wpue ov $91 A sepemnaqeo seuax3 ap sopeured uoo sopunqeaea ise ss @ euejesus uospxcyory omens ug ‘sopediyd so] up 4 eimaypueut e] 2p somasnur soy ua wezspeoo] as seucntts sodno ‘oyA: Wes ap 2[feq op oULIaJuD dyotatep UN > os opemte uahol umn [9) Aeustanog woy, “epra v[ uo oisnisip e uDiuoIs 9s sofeuosiad sns aonb xeqoxd eied sopninty soxooyo ap pat ‘Bun r9fey ua aysyst0D (AOELL ¥DIG ep AOpEaxD Jo ‘sI9ALte, AuxeT “1aynqna) 140, s1alqo somd so ap opeuioy wy Los ‘PreyoRA anb a1He82]9 anbo1 ong “ormesourp ap osanty un 2P pantuBour vy yseo A essBoye ey Dosod anb ‘ela9 up ap & wy Mappueur Bf ap omnosnur jap aeyruey aquioumesosoa & vortt 99 ssod wun indole weysuNySHE LIN “(wootoNaIq vf ap anb opwrv jap e9129 spur uyjs9 anb safeuosiod op andoqd SP [8 o1srdoud oopesSoyeisu1s opeuses9 un) souOHoeIIE 9p ended un up vjodoosa eun woo enmde sexual F593 SHA ap osu Un ap eouy2our eper[eUs9 vl UD aWstod wooey s9]en9 soy ‘soperpnyso soraoyo so] ua & EpIBUly uo! cua P| ua uae (feus1nog Woy, eIseY UOLING PIEyOE 2PS9p) soxor9e sopeiodsax Anu sng “opeznueied 4 a1Np snud Joumy un ‘ezansap ‘vonopid arsine onb ofjas un ualieu e] & Opuep ‘uoroUNsIp op spuze tm uoD seustso srs 2P offano Jp aezovfue ep oans} Jo uoo ‘oBreqUIO US ‘2}usUt lqeHeau vfared axsoo ‘sopesuasode oquoturepunjord sor “Weppouy woo seBnf eed uospzeypRy op peproedea ey 4 eanqy ey uo epnuns ‘esonsniue ‘emp eyousispxa eum Aensour 4 ‘10198 ap oxoume ood un pmyUNIsoIoA uOD zerodns uo sexeunptd sey ap vun so anb uorenys wun uo ssopupiiiifez uonais anb sajusuodo sa[qepexsesap sop uoo swoutZy[95 seuuTIa} ered S138 K opjas JoLLaWeUr op sejL02 ceteo sepiea up oyquiez as ‘pensiquy seo $9 9] OUIOD vy Tedeaqns us o eeiunde us eus0s9 | wenuowisap sepia eh cyesseg sto 9p wo ‘uomainog, 27 “upfoue> ¥s9 9p waqspu vf & estoy vf ‘pepHEAE US's Jeur woo a}usueIDadsa ‘sosed stax} ¥ saro}oe Shs B UIUINUEUE INb soferoUas sor soony Sef 20d ugPDIFe ns & SeIDeID “sul Jap sejnoyjod?) seu20so sns ap eptA ef epor seep! vrvd sopoiput soieynsod sns 9p ouarord —uoWerL ap zeqey ou rod— meynzy, 10d opeooaord “eotBojoatsd 0 v: ‘ugistay ups wepanb sewistur seusdso sey ‘opus so op sepefodsop ‘onb so ose [3 “(ejs0| B] ap OANMNSNs ousuOduM un uD a19IAUOD 9s -uejeq 98 wlopasour wun ortmd gnb e3sey) one osnppuy 2 sox}sox sof ap opnuas urs sayftiap & &:

You might also like