Vietbac Full

Viêṭ Bắc – Tố Hữu
Ý nghĩa nhan đề của tác phẩm Viêṭ Bắc.

Không chỉ là tên gọi của đoạn trích trong tác phẩm trong sách giáo khoa, Viê ̣t
Bắc còn là tên của toàn bô ̣ tâ ̣p thơ này. Viê ̣t Bắc chính là căn cứ địa Cách
Mạng ( từ năm 1941 sau khi khởi nghĩa Bắc Sơn 9/1940 nổ ra, nơi đây được
hình thành và đến năm 1954 thì hoàn thành sứ mê ̣nh trong kháng chiến chống
Pháp ) gồm 6 tỉnh: Cao Bằng- Bắc Kạn-Lạng Sơn-Hà Giang-Tuyên Quang-
Thái Nguyên.Viê ̣t Bắc trong kí ức của mọi con người Viê ̣t Nam luôn được
nhớ tới là quê hương cách mạng, thủ đô kháng chiến.
Sau năm 1954, chúng ta lâ ̣p lại hòa bình ở miền bắc, chiến dịch Điê ̣n Biên
Phủ kết thúc, hiê ̣p định Giơ-ne-vơ được kí kết.Miền bắc xây dựng cuô ̣c sống
mới tiến lên xã hô ̣i chủ nghĩa, cán bô ̣ từ Viê ̣t Bắc trở về tiếp quản thủ đô Hà
Nô ̣i chia tay nhân dân tại chiến khu Viê ̣t Bắc.Nhân sự kiê ̣n có tính lịch sử -
thời sự, Tố Hữu đã dồn cảm xúc của mình để gửi gắm cả vào tác phẩm , vừa
như ôn lại kỉ niê ̣m vừa là tri ân nhân dân tại chiến khu Viê ̣t Bắc trong những
ngày tháng đã qua trong kháng chiến chống Pháp.
Về tác giả Tố Hữu:

Mỗi mô ̣t nhà thơ họ luôn lựa chọn cho mình mô ̣t lối đi riêng trong sáng tác.
Đối với Tố Hữu, ông luôn được nhớ tới là cánh chim đầu đàn của thơ cách
mạng Viê ̣t Nam, nhà thơ mang hồn thơ của dân tô ̣c, trưởng thành trong giai
đoạn thơ mới phát triển nhưng ông không đi theo con đường ấy mà khẳng
định tên tuổi của mình với phong cách thơ : Trữ Tình Chính Trị. Những tác
phẩm của ông luôn gắn liền với những mốc son trong lịch sử của dân tô ̣c,
cũng như đọng lại trong từng bài thơ ta cảm nhâ ̣n được sự chân thành, mô ̣c
mạc tha thiết ân tình. Mô ̣t người thư kí của của Cách Mạng, đem thơ ca viết
lại trang sử vẻ vang của dân tô ̣c, những ngày tháng không thể nào quên. Sở dĩ
được gọi là Trữ Tình - Chính Trị là bởi những tác phẩm này bày tỏ cảm xúc
chân thành của bản thân tác giả nhưng lại tâ ̣p trung đề câ ̣p đến những vấn đề
to lớn, lớn lao, trọng đại của dân tô ̣c.Có thể nói Viê ̣t Bắc là đỉnh cao nghê ̣
thuâ ̣t trong sự nghiê ̣p sáng tác của Tố Hữu.
Đă ̣c trưng về kết cấu của tác phẩm là cách hát đối đáp : Ta – mình
Người miền Bắc chúng ta vẫn có câu:
“Mình về ta chẳng cho về
Ta níu vạt áo ta đề câu thơ.”
Hay như trong miền Nam khi những người thương, yêu nhau tiễn nhau bồi
hồi cảm xúc cũng có câu :
“Chàng về , em nắm vạt áo em la làng
Bỏ chữ thương, chữ nhớ giữa đàng cho ai?”
Tố Hữu sử dụng để thể hiê ̣n tình cảm của cán bô ̣ về xuôi với nhân dân, cũng
như nhân dân với người ra về. Ông mượn kết cấu lối hát đối đáp, ca dao viết
về mô ̣t đề tài không mới là cuô ̣c chia ly nhưng để ghi lại mô ̣t sự kiê ̣n lịch sử
vừa mới diễn ra.Không phải là cá nhân chia tay với cá nhân mà là của tâ ̣p thể
với tâ ̣p thể của chiến sĩ ra về với nhân dân ở lại.Không phải ngẫu nhiên ông
được gọi là nhà thơ của lẽ sống lớn, tình cảm lớn.Thơ ông đâ ̣m đà tính dân
tô ̣c. Hình thức đối đáp không chỉ là sự ướm hỏi mà đó chính là để bày tỏ tình
cảm, tạo ra âm thanh mang tính điê ̣p trùng cô ̣ng hưởng, đồng vọng không
dứt, âm vang của thời đại.Mà cảm xúc chủ đạo là nỗi nhớ xuyên suốt toàn bô ̣
tác phẩm.
Phân tích chi tiết tác phẩm
4 câu thơ đầu : ( lời nhắn nhủ của người ở lại với cán bô ̣ về xuôi )
Mình về mình có nhớ ta Lời của nhân dân Viê ̣t Bắc dành cho người
Mười lăm năm ấy thiết tha mă ̣n nồng
Mình về mình có nhớ không ra về.Hai câu thơ 1-3 đều là câu hỏi tu từ
Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn. không tìm kiếm câu trả lời, mà chủ yếu là
bày tỏ cảm xúc của nhân vâ ̣t trữ tình.Hỏi
nhưng mục đích chính là để giãi bày tâm
trạng của mình với cán bô ̣ ra về , nhắc đi
nhắc lại chỉ thay đổi mô ̣t từ "ta"” và từ
"không".Mười lăm năm là nhắn nhủ về
khoảng thời gian gắn bó của chiến sĩ với
nhân dân Viê ̣t Bắc , từ năm 1940 khi khởi
nghĩa Bắc Sơn nổ ra cho đến năm 1954 khi
miền Bắc dã hoàn toàn được giải phóng kết
hợp với từ láy thiết tha và mă ̣n nồng chủ
yếu nói về tình cảm trước sau thủy chung
như mô ̣t trong những ngày tháng gắn bó
máu cùng đổ, kề vai sát cánh, chung lưng
đấu câ ̣t.
Că ̣p câu thơ sau lại hướng về không gian
khi tác giả sử dụng những danh từ mang ý
nghĩa bao trùm, cô ̣i rễ “Sông” và “Nguồn” ,
“Cây” và “Núi”.Kết hợp với că ̣p đô ̣ng từ là
Nhìn và Nhớ.gợi nhắc về có núi thì mới có
cây, có nguồn thì mới có sông và có Viê ̣t
Bắc mới có ngày Miền Bắc hoàn toàn đô ̣c
lâ ̣p. Cách bày tỏ cảm xúc của người ở lại là
bâ ̣t lên thành lời.
4 câu thơ sau: trả lời tấm lòng của nhân dân ( hành đô ̣ng của người ra về,
chiến sĩ Cách Mạng bô ̣c lô ̣ tâm tư tình cảm khi trở về thủ đô )
Tiếng ai tha thiết bên cồn Trong những câu thơ viết về tình cảm của
Bâng khuâng trong dạ , bồn chồn bước đi
Áo chàm đưa buổi phân ly người cán bô ̣ ra về chủ yếu là những câu
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay khẳng định.Khẳng định lại tình cảm của
chiến sĩ với nhân dân.Tác giả sử dụng
hàng loạt các từ láy Hán Viê ̣t để miêu tả
nhiều cung bâ ̣c cảm xúc của cán bô ̣ ra
về.Tha thiết là canh cánh trong lòng, là
khắc khoải khôn nguôi.Bâng khuâng
không chỉ đơn thuần là mô ̣t trạng thái cảm
xúc , mà đem tới nhiều những cảm xúc
khác nhau : mô ̣t chút thương , mô ̣t chút
nhớ, mô ̣t chút bồi hồi, mô ̣t chút thương,
mô ̣t chút bịn rịn.Bồn chồn có thể hiểu là
trở đi trở lại liên tục. Áo chàm là nghê ̣
thuâ ̣t hoán dụ kép lấy bô ̣ phâ ̣n chỉ toàn thể.
Áo chàm là áo của người dân tô ̣c Tày, họ
là người chiếm số đông ở Viê ̣t Bắc. Nói áo
chàm chính là để nói nhân dân Viê ̣t Bắc.
Để hoán dụ hay đến như vâ ̣y đòi hỏi đó
phải là người hiểu về nơi đây, Tố Hữu
cũng là cán bô ̣ từng gắn bó với Viê ̣t Bắc
bởi vâ ̣y ông hoán dụ hay đến vâ ̣y. Hành
đô ̣ng được nhắc tới là cầm tay mang nhiều
ý nghĩa. Cầm tay là trao cho nhau hơi ấm,
là trao cho nhau tình cảm, là trao cho nhau
sức mạnh.
Từ câu thơ 9 đến câu thơ 20, lượt lời thứ 2 của nhân dân nhắn nhủ tới cán bô ̣
- Mình đi, có nhớ những ngày Hàng loạt những câu thơ 6 chữ đều
Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù? là những câu hỏi đồng dạng khơi gợi
Mình về, có nhớ chiến khu lại kí ức.
Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai? Những câu thơ 8 chữ đều nhắc lại về
Mình về, rừng núi nhớ ai
Trám bùi để rụng, măng mai để già những khắc nghiê ̣t đă ̣c trưng về núi
Mình đi, có nhớ những nhà rừng Viê ̣t Bắc.Những ngày tháng
Hắt hiu lau xám, đậm đà lòng son khó khăn nhất, “mưa nguồn, suối lũ”
Mình về, còn nhớ núi non nỗi ám ảnh của những con người đã
Nhớ khi kháng Nhật, thuở còn Việt Minh từng ở miền cao. Mây cùng mù khắc
Mình đi, mình có nhớ mình nghiê ̣t giăng kín lối, che đường đi và
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa?
lạnh tới thấu xương.Ở mô ̣t góc đô ̣
khác ta cũng có thể hiểu mây mù ẩn
dụ cho mô ̣t tương lai mờ mịt trong
ngày đầu kháng chiến. Mă ̣c dù
không gian thì khắc nghiê ̣t nhưng
tương phản hoàn toàn với con người
Viê ̣t Bắc thủy chung, ân tình.
( tiểu đối )
miếng cơm chấm muối > < mối thù
nă ̣ng vai
Hắt hiu lau xám > < đâ ̣m đà lòng
son
( ăn uống đạm bạc thiếu thốn nhưng
trách nhiê ̣m lớn lao.Cuô ̣c sống
hoang vu, khó khăn, tiêu điều thì
tấm lòng của con người Viê ̣t Bắc lại
sâu đâ ̣m, đầy ắp những yêu thương.
Bên cạnh đó tác giả vẫn không quên
gợi nhắc tới những giai đoạn lịch sử
đầy tự hào như chống phát xít Nhâ ̣t,
chống thực dân Pháp.
Mái đình Hồng Thái
Đây là điểm dừng chân đầu tiên của
Bác từ Cao Bằng về căn cứ địa cách
mạng Tân Trào ngày
21/5/1945.Đình Hồng Thái cũng là
nơi đón tiếp các đại biểu về dự Quốc
dân đại hô ̣i tháng 8/1945, trong
kháng chiến chống Pháp nơi đây trở
thành trạm đă ̣c biê ̣t quan trọng của
Ban bảo vê ̣ an toàn khu
Cây đa Tân Trào

Dưới gốc đa này, chiều 16/8/1945,
đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đọc
bản quân lê ̣nh số 1 và ngay sau đó
quân Giải Phóng làm lễ xuất quân
lên đường qua Thái Nguyên tiến về
giải phóng Hà Nô ̣i.
Từ câu thơ 21-câu thơ 25

( lời khẳng định tình cảm của chiến sĩ với nhân dân ở lại )
Ta với mình, mình với ta Câu thơ đầu về mặt kết cấu gồm 2
Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh
vế với từ ngữ là hoàn toàn giống
Mình đi mình lại nhớ mình
Nguồn bao nhiêu nước, nghĩa tình bấy nhiêu nhau chỉ có chăng là sự thay đổi về
vị trí.Ta và mình tuy hai mà một tuy
một mà hai.Tình cảm của nhân dân
dành cho chiến sĩ nhiều bao nhiêu
thì tình cảm của chiến sĩ dành cho
nhân dân nhiều bấy nhiêu.Từ tình
cảm quân dân nhưng qua cách nhìn
nhận tinh tế của Tố Hữu lại chẳng
khác nào tình cảm của lứa đôi dành
cho nhau.
Với chiến sĩ ra về họ luôn bộc lộ
cảm xúc bằng những lời khẳng định,
Câu thơ “lòng ta sau trước mặn mà
đinh ninh” là lời khẳng định, lời thề
về tấm lòng của họ dành người ở
lại.Câu thơ thứ 3 không còn đại từ
“Ta” mà chỉ còn ba đại từ
“Mình”.Vừa là nhớ người ở lại
nhưng cũng vừa diễn tả nhớ tới
chính mình trong những ngày tháng
đã từng gắn bó với mảnh đất này.
Tình cảm ấy được cụ thể hóa ở câu
thơ sau cùng , ví von nỗi nhớ với
nước trong nguồn chảy ra, chỉ đầy
vơi không bao giờ vơi cạn, ào ạt,
dào dạt vô tận
Từ câu thơ 26 - câu thơ 33 ( Hồi ức đẹp về chiến khu Viê ̣t Bắc của chiến sĩ
ra về )
Nhớ gì như nhớ người yêu Vẫn biết rằng cảm xúc bao trùm lên toàn bô ̣ tác
Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương
Nhớ từng bản khói cùng sương phẩm là nỗi nhớ.Nhưng đến với đoạn thơ ta
Sớm khuya bếp lửa người thương đi về được cảm nhâ ̣n mô ̣t cách rõ rê ̣t về nỗi nhớ của
Nhớ từng rừng nứa bờ tre cán bô ̣ ra về. “Nhớ người yêu"
Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy
Ta đi ta nhớ những ngày “Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ
Mình đây ta đó đắng cay ngọt bùi Nhớ ai ai nhớ bây giờ nhớ ai”.Bên cạnh đó tác
giả sử dụng phép điê ̣p “Nhớ từng” như lâ ̣t giở
lại từng trang của ký ức về mảnh đất Viê ̣t Bắc
đong đầy nghĩa tình này.Hàng loạt những hình
ảnh được thi sĩ gợi lên với cảnh tượng Viê ̣t Bắc
thanh bình : Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng
nương.Trăng và nắng gợi lên về thời gian tuần
tự, kết hợp với khung cảnh đầu núi, lưng
nương.Từ những hình ảnh quen thuô ̣c bỗng trở
nên thi vị, đâ ̣m chất nên thơ trữ tình.Đó là hình
ảnh những bản làng được giăng mắc lên bằng
màu sương khói.Vừa huyền ảo, vừa thơ
mô ̣ng.Trong những mái nhà những bản làng là
hình ảnh con người Viê ̣t Bắc chờ đợi , chờ
mong.Cho đến khuất tầm mắt là những rừng
nứa bờ tre, mô ̣t màu xanh mướt trải rô ̣ng khắp.
Tất cả làm nên mô ̣t khung cảnh Viê ̣t Bắc vừa
thân quen mô ̣c mạc nhưng lại nên thơ nên họa.
Nếu như trong cách liê ̣t kê của nhân dân là
những chiến thắng vang dô ̣i, thì trong lối nói
của những người ra về, kí ức của họ là những
dòng sông, con suối ở Viê ̣t Bắc, cảnh đẹp thiên
nhiên nhưng cũng là đă ̣c trưng của nơi
đây.Gian khổ đắng cay nào cũng cùng nhân
dân trải qua, diễn tả cảm xúc nỗi thương nỗi
nhớ chia sẻ mọi điều trong 15 năm hoạt đô ̣ng
tại Viê ̣t Bắc
Từ câu thơ 34 đến câu thơ 43

Kỷ niêm
̣ đong đầy và cụ thể về những ngày tháng khó khăn nhất nhưng
luôn có người dân Viêṭ Bắc ở cạnh bên
Thương nhau chia củ sắn lùi Liên tục tác giả sử dụng những hình ảnh
Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng
Nhớ người mẹ nắng cháy lưng thân quen mà thiếu thốn trong kháng chiến
Địu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô như cơm sẻ nửa, chia củ sắn lùi, chăn sui
Nhớ sao lớp học i tờ đắp cùng.Khó khăn chồng chất khó khăn,
Đồng quê đuốc sáng những giờ liên hoan
Nhớ sao ngày tháng cơ quan nhưng đối với chiến sĩ cách mạng luôn có
Gian nan đời vẫn ca vang núi đèo nhân dân đùm bọc, cưu mang, sẻ chia vượt
Nhớ sao tiếng mõ rừng chiều
Chày đêm nê ̣n cối đều đều suối xa
qua những khó khăn của nghịch cảnh.Tác
giả sử dụng hàng loạt những đô ̣ng từ như :
Chia, sẻ, cùng... lúc nào cũng có nhân dân
chia sẻ đắng cay ngọt bùi. Trong những kí
ức của người cán bô ̣ ra về có lẽ ấn tượng
hơn cả là những người mẹ ở Viê ̣t Bắc.Họ
là những người mẹ kháng chiến ta bắt gă ̣p
nhiều trong những tác phẩm :
Mẹ quạt con bằng gió nồm lòng mẹ
Mẹ ấp con bằng lồng ngực không còn mùa
đông
Mẹ xoa đầu con
Bằng bàn tay mẹ xoa cánh đồng
(Quê hương mă ̣t trời vàng – Thu Bồn )
Cảm xúc mang ơn những bà mẹ kháng
chiến trong những ngày tháng khó khăn
gian khổ nhất.Họ đã tự nguyê ̣n lao đô ̣ng
để nuôi kháng chiến , chăm chỉ để góp
phần san sẻ gánh nă ̣ng mưu sinh với cán
bô ̣.
Không chỉ dừng lại ở cảnh vâ ̣t bình yên,
Tố Hữu nhắc lại về những ngày tháng sinh
hoạt ở nơi đây của cán bô ̣.Bình dân học
vụ, là những đêm giao lưu văn hóa văn
nghê ̣.. là hình ảnh là âm thanh quen thuô ̣c
trong đời thường.Viê ̣c dạy học và tuyên
truyền có ý nghĩa đă ̣c biê ̣t quan trọng
trong viê ̣c dẫn tới toàn thắng trong kháng
chiến chống Pháp.
Những đêm giao lưu văn hóa không hề xa
lạ ta đã từng bắt gă ̣p trong thơ ca Quang
Dũng :
“Doanh trại bừng lên hô ̣i đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điê ̣u nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ”
Chiến sĩ vẫn tin tưởng vào mô ̣t ngày mai
nhất định thành công thắng lợi, ý chí của
họ vẫn cao hơn những khó khăn trước mắt,
gợi cảm hứng về tương lai.Sống trong khó
khăn vẫn yêu đời thắm thiết.
Từ câu 44 đến câu thơ 53 ( Bô ̣ tranh tứ bình về con người và thiên nhiên
Viêṭ Bắc trong kí ức của người chiến sĩ cách mạng về xuôi )
Ta về, mình có nhớ ta *Că ̣p câu thơ đầu tiên mang kết cấu
Ta về ta nhớ những hoa cùng người “ta - mình”.Người chiến sĩ đưa ra câu
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi hỏi tu từ gieo vào lòng người ở lại,
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng liê ̣u khi họ ra về, nhân dân nơi đây có
Ngày xuân mơ nở trắng rừng nhớ mình hay chăng.Không tìm kiếm
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi câu trả lời, câu 8 mô ̣t lần nữa tác giả
giang khẳng định lại về tình cảm của người
Ve kêu rừng phách đổ vàng ra về.Đối tượng hướng đến trong nỗi
Nhớ cô em gái hái măng mô ̣t mình nhớ của họ hướng đến “Hoa” và
Rừng thu trăng rọi hòa bình "Người”.Hoa là ẩn dụ tượng trưng
Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung. cho thiên nhiên Viê ̣t Bắc, người là
con người Viê ̣t Bắc.Hai câu thơ mở ra
mô ̣t bô ̣ tranh tứ bình trong tác
phẩm.Tứ bình là mô ̣t bô ̣ tranh gồm
bốn bức tranh, khác nhau về mă ̣t nô ̣i
dung nhưng lại có chung mô ̣t chủ
đề.Tố Hữu bằng tài văn của mình ông
vẽ lên kí ức mô ̣t bô ̣ tranh bằng thơ về
con người và thiên nhiên Viê ̣t Bắc cả
bốn mùa trong năm.Khác với trình tự
khi ta đề câ ̣p tới là Xuân – Hạ – Thu –
Đông.
*Mùa đầu tiên được nhắc tới lại là
bức tranh mùa Đông. Trải lên toàn bô ̣
vùng địa bàn rô ̣ng lớn ở Viê ̣t Bắc là
gam màu lạnh, gam màu xanh lá của
núi rừng trầm măc.Tố Hữu khéo léo
sử dụng bút phát điểm xuyết, chủ yếu
là chấm phá. Đă ̣t lên trên khung cảnh
núi rừng là những bông hoa chuối đỏ
tươi,Với viê ̣c sử dụng những gam
màu tương phản làm nổi bâ ̣t lẫn nhau
và tôn vinh lên nhau. Bức tranh mùa
đông không hề lạnh lẽo, mà trái lại
sinh đô ̣ng rực rỡ sắc màu. “Đèo cao”
là cụm từ thể hiê ̣n hình ảnh của thiên
nhiên hùng vĩ, nhưng với góc nhìn
của mô ̣t nhiếp ảnh gia, tác giả chụp
lại khoảng khắc đẹp của người đi
rừng Viê ̣t Bắc. Những tia nắng chiếu
vào lưỡi dao của người đi rừng Viê ̣t
Bắc và lóe sáng. Người Viê ̣t Bắc
mạnh mẽ tự tin, đứng lên làm chủ quê
hương mình, làm chủ đất nước
mình.Con người vượt qua khó khăn ,
vượt lên trên nghịch cảnh.
*Bức tranh mùa xuân , không còn sử
dụng những gam màu nóng lạnh
tương phản, thi sĩ sử dụng nghê ̣ thuâ ̣t
đảo ngữ “trắng rừng” nhấn mạnh vào
vẻ đẹp đă ̣c trưng thiên nhiên Viê ̣t Bắc
sang xuân. Ở đó là màu trắng tinh
khiết tinh khôi của hoa mơ. Màu hoa
mơ trắng đã nhiều lần bước vào trong
bài thơ Theo Chân Bác, Tố Hữu viết:
Ôi sớm xuân nay xuân 41
Trắng rừng biên giới nở hoa mơ
Bác về im lă ̣ng con chim hót
Thánh thót bờ lau vui ngẩn ngơ”
Hay như trong bài thơ : “hoan hô
chiến sĩ Điê ̣n Biên” Tố Hữu cũng dã
từng viết :
Mường Thanh, Hồng Cúm, Him Lam
Hoa mơ lại trắng, vườn cam lại
vàng”.Cứ câu thơ lục viết về vẻ đẹp
thiên nhiên thì câu thơ bát lại viết về
vẻ đẹp con người.Nhân dân Viê ̣t Bắc
tài hoa , tinh tế trong hoạt đô ̣ng sản
xuất đời thường được thể hiê ̣n qua
hình ảnh “Chuốt từng sợi
giang”.Khác với sự mạnh mẽ tự tin,
đứng lên làm chủ thiên nhiên như bức
tranh mùa đông.Bức tranh con người
và mùa xuân lại toát lên sự tỉ mỉ, cần
cù , tài hoa, chỉ là mô ̣t công viê ̣c nhẹ
nhàng, quen thuô ̣c nhưng lại tinh tế ,
những công viê ̣c bình dị đời thường
nhưng họ thực sự trở thành người
nghê ̣ sĩ trong công viê ̣c của mình.Vẻ
đẹp này ta cũng bắt gă ̣p trong người
lái đò sông Đà hay Huấn Cao trong
chữ người tử tù của Nguyễn Tuân.
*Bức tranh mùa hạ trước tiên đến với
chúng ta trước tiên không phải là màu
sắc , lại là âm thanh đến với bạn đọc.
Tiếng ve kêu râm ran báo hiê ̣u mùa
hè, âm thanh đă ̣c trưng đã nhuô ̣m
vàng cả rừng phách. Trong vỏn vẹn 6
từ , vâ ̣y mà chinh phục bạn đọc bằng
mô ̣t chuỗi vâ ̣n đô ̣ng liên hoàn từ âm
thanh đến hình ảnh.
Từ có lẽ ta quan tâm nhiều hơn là
đô ̣ng từ mạnh “đổ”. Về mă ̣t nghĩa đen
đó là tốc đô ̣ chuyển mùa mau lẹ của
thiên nhiên từ màu trắng tinh khôi của
hoa mơ, chỉ sau những tiếng ve kêu
đã đồng loạt đổ sang màu vàng mỡ
màng của rừng phách.Nhìn vào lịch
sử mùa hạ năm 1954 chúng ta liên tục
giành chiến thắng trên mọi mă ̣t
trâ ̣n.Chỉ mô ̣t từ đổ nhưng đạt tới đô ̣
chính xác mang nhiều trường liên
tưởng, dù hiểu theo cách nào cũng
đều đă ̣c sắc.
Màu sắc trong 4 bức tranh thay đổi
linh hoạt. Trong bức tranh mùa hạ
thay vì viết về cách thức lao đô ̣ng sản
xuất thì tác giả viết về tinh thần trong
lao đô ̣ng. Điều này được thể hiê ̣n ở
nhịp thơ 2/2/2/2 gieo vần ai vần ái thể
hiê ̣n niềm vui.Những cô gái lao đô ̣ng
mô ̣t mình , đóng góp âm thầm trong
suốt những năm tháng kháng chiến.
Họ vui tươi, trẻ trung, hồn nhiên.
Những con người ta không thể nhớ
mă ̣t đă ̣t tên nhưng họ làm nên đất
nước muôn đời.
*Sau cùng là bức tranh mùa thu, tuy
nhiên là không hề có bất cứ màu sắc
nào cả thay vào đó là hình ảnh của
ánh trăng. Khác với xu thế bình
thường là xuân-hạ-thu-đông, mở đầu
lại là mùa đông và kết lại bằng mùa
thu.Bởi trong 9 năm ấy là từ mùa
đông năm 1946 Bác đưa ra lời kêu gọi
toàn quốc kháng chiến và khép lại
bằng tháng 10/1954. Đây là sự phá lê ̣
trong viê ̣c đảo lại trâ ̣t tự các mùa của
bô ̣ tranh tứ bình. Các bức tranh trước
chỉ viết về thiên nhiên vào ban ngày
nhưng đến bức tranh mùa thu lại là vẻ
đẹp đă ̣c trưng núi rừng Viê ̣t Bắc vào
ban đêm.
Thay vì những đêm thao thức trăn trở
về con đường giải phóng dân tô ̣c của
cán bô ̣, chiến sĩ giờ đây chúng ta đã
làm nên những chiến công hiển hách,
giành lại đô ̣c lâ ̣p cho miền bắc và ở
đó là vẻ đẹp của hòa bình, những
tháng ngày bình yên.
Với viê ̣c sử dụng đại từ phiếm chỉ

“Ai” , tác giả nhắc tới mô ̣t truyền
thống đẹp của con người Viê ̣t Nam.
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây , uống nước
nhớ nguồn, những con người thủy
chung, yêu thương, nghĩa tình trong
những ngày tháng khó khăn nhất để
làm nên những điều kì diê ̣u nhất.Thời
gian trôi qua nhưng tình cảm là mãi
mãi không chỉ là câu chuyê ̣n của cán
bô ̣ với nhân dân và là toàn thể nhân
dân Viê ̣t Nam luôn nhớ tới Viê ̣t Bắc.
Từ câu 54 đến câu 64
tác giả kể lại những ngày tháng chiến đấu trường kì gian khổ
Nhớ khi giă ̣c đến giă ̣c lùng Trong hoàn cảnh khó khăn những
Rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây ngày đầu kháng chiến, thế giă ̣c mạnh
Núi giăng thành lũy sắt dày và chúng liên tục reo rắc đau
Rừng che bô ̣ đô ̣i, rừng vây quân thù thương.Tác giả sử dụng từ “cùng” để
Mênh mông bốn mă ̣t sương mù thấy thiên nhiên và con người hòa
Đất trời ta cả chiến khu mô ̣t lòng vào làm mô ̣t chiến đấu với quân
Ai về ai có nhớ không địch.Thâ ̣m chí với cách viết này ta
Ta về ta nhớ Phủ Thông, đèo Giàng cảm nhâ ̣n được ngay cả thiên nhiên
Nhớ sông Lô, nhớ phố Ràng cũng được trao nhiê ̣m vụ.Núi non
Nhớ từ Cao – Lạng, nhớ sang Nhị cũng trở thành bức tường thành ngăn
Hà… cả sự tấn công của quân địch.
Rừng cũng có vai trò quan trọng, có
hồn, có chính kiến, có tư tưởng,
cùng lúc vây quân thù và che chở
cho bô ̣ đô ̣i ta.
Cùng với rừng già, sương mù Tây
Bắc che chắn tầm nhìn của kẻ thù,
gây cản trở.Không chỉ có con người
mà cả thiên nhiên cũng góp phần
vào thành công của cuô ̣c kháng
chiến.Sự thành công đến từ tinh thần
đoàn kết, hợp sức đồng lòng cả con
người cả thiên nhiên.
4 câu thơ sau tác giả sử dụng phép
điê ̣p từ “nhớ” kết hợp với thủ pháp
nghê ̣ thuâ ̣t liê ̣t kê hàng loạt các địa
danh : “Phủ Thông”, “đèo Giàng”,
“sông Lô”, “phố Ràng”…Báo tin
thắng trâ ̣n trên khắp các nơi khi
chúng ta đã vùng lên chiến đấu.
Từ câu thơ 63 đến câu thơ 74 : Cảnh ra quân

Những đường Viê ̣t Bắc của ta “Những đường Viê ̣t Bắc” ta vừa có
Đêm đêm rầm râ ̣p như là đất rung thể hiểu đó là những con đường ra
Quân đi điê ̣p điê ̣p trùng trùng trâ ̣n nhưng cũng có thể hiểu đó là
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nam những con đường kháng chiến, con
Dân công đỏ đuốc từng đoàn đường giải phóng dân tô ̣c.Cụm từ
Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay “của ta” thể hiê ̣n khát khao được
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày đứng lên làm chủ quê hương mình
Đèn pha bâ ̣t sáng như ngày mai lên làm chủ đất nước mình mà ta đã
Tin vui chiến thắng trăm miền từng bắt gă ̣p đồng điê ̣u trong “đất
Hòa Bình, Tây Bắc, Điê ̣n Biên vui nước” của Nguyễn Đình Thi:
về “Trời xanh đây là của chúng ta
Vui từ Đồng Tháp, An Khê Núi rừng đây là của chúng ta”.
Vui lên Viê ̣t Bắc, đèo De , núi Hồng Hàng loạt những từ láy được sử
dụng như “đêm đêm”, như “rầm
râ ̣p” với thủ pháp so sánh và phụ âm
“rung” ta thấy được sự đông đảo của
tất cả những anh bô ̣ đô ̣i ngày đêm
hành quân nung nấu với ý chí quyết
chiến quyết thắng rung chuyển đất
trời.Câu thơ trên thể hiê ̣n âm thanh
thì câu thơ sau lại viết nhiều hơn về
hình ảnh. “Điê ̣p điê ̣p trùng trùng”
thường được sử dụng miêu tả núi
hoă ̣c sóng, tác giả muốn thể hiê ̣n
đoàn quân Viê ̣t Nam ta ra trâ ̣n đông
đảo người người lớp lớp, cuô ̣n lên
như sóng trào kéo dài vô tâ ̣n.
Nếu ánh sao đầu súng là nghê ̣ thuâ ̣t
hoán dụ chỉ các anh bô ̣ đô ̣i thì ta
cũng có thể hiểu mũ nan là hoán dụ
với dân quân du kích, hợp sức chiến
đấu.Sự khác biê ̣t là từ hình ảnh nhìn
nhâ ̣n ở tầm rô ̣ng thì tới đây tác giả
đă ̣c tả vào từng anh bô ̣ đô ̣i.
Trong cuô ̣c kháng chiến ấy không
thể bỏ qua mô ̣t lực lượng có vai trò
quan trọng : “dân công”.Họ là hâ ̣u
phương vững chắc để anh bô ̣ đô ̣i vào
trâ ̣n đánh quân thù.Họ ủng hô ̣ hết
mình cho cuô ̣c kháng chiến của dân
tô ̣c mang tầm vóc lớn lao khi thi sĩ
kết hợp với ngoa ngữ : “ Bước chân
nát đá, muôn tàn lửa bay”.Sự kì vĩ
của những con người mang tầm vóc
khổng lồ, hết mình vì kháng chiến,
gánh trên đôi vai của mình là nhiê ̣m
vụ lớn lao.
Những con người làm nên huyền
thoại của Viê ̣t Nam ở thế kỉ XX.
Trong hai câu thơ tiếp tác giả có đề
câ ̣p tới thăm thẳm sương mù, nhìn
về nghĩa tường minh thì đó là những
khắc nghiê ̣t về mă ̣t thời tiết, nhưng
đă ̣t trong hai câu thơ thì đó lại là ẩn
dụ cho những khó khăn thiếu thốn
trong những ngày đầu quân và dân ta
chống Pháp.Chúng ta chỉ có vũ khí
thô sơ, nhưng quân ta càng đáng
càng mạnh đã khắc phục được hết
những thiếu thốn khó khăn.Chúng ta
đã có những đoàn xe ra mă ̣t trâ ̣n, đã
có pháo binh và ở đó là mô ̣t bình
minh huy hoàng và tráng lê ̣ vẫy gọi
toàn thể dân tô ̣c Viê ̣t Nam.
Nếu ta nhìn nhâ ̣n 8 câu thơ trên là
cảnh ra quân thì ở 4 câu thơ sau lại
là khúc ca khải hoàn ăn mừng chiến
thắng.Với viê ̣c sử dụng phép điê ̣p từ
“vui” nhắc đi nhắc lại 4 lần cũng
như liê ̣t kê ra hàng loạt những địa
danh trên khắp miền Bắc như Hòa
Bình, Tây Bắc, Điê ̣n Biên, Đồng
Tháp, An Khê, Viê ̣t Bắc, đèo De, núi
Hồng…Tác giả thể hiê ̣n tiếng reo
vui từng hàng triê ̣u trái tim con
người Viê ̣t Nam khi chúng ta liên
tục giành chiến thắng, chiến thắng
sau còn vang dô ̣i hơn chiến thắng
trước.Ngày vui chiến thắng chúng ta
đã chờ đợi từ lâu, ngày hô ̣i của cả
dân tô ̣c.
Câu thơ 75 đến câu thơ 82
Viê ̣t Bắc là điểm đến của hy vọng của nhân dân, quê hương cách mạng, mang
vai trò vị trí trung tâm lãnh đạo của.
Ai về ai có nhớ không Tác giả đang miêu tả lại về những
Ngọn cờ đỏ thắm gió lồng cửa hang cuô ̣c họp của Chính phủ.Chúng ta
Nắng trưa rực rỡ sao vàng đều biết rằng hang đô ̣ng luôn là nơi
Trung ương , Chính phủ luâ ̣n bàn tăm tối thế nhưng với hình ảnh lá cờ
viê ̣c công đỏ thắm và ngôi sao vàng rực rơ
Điều quân chiến dịch Thu – đông .̃ Thay vì thấy âm u tăm tối, ta thấy
Nông thôn phát đô ̣ng, giao thông mở rực rỡ sáng ngời lý tưởng.Tất cả đều
đường tâ ̣p trung cho những công viê ̣c vì
Giữ đê, phòng hạn, thu lương nhân dân trong kháng chiến.Từ
Gửi dao miền ngược, thêm trường những cuô ̣c họp thế này mà cuô ̣c
các khu cách mạng của chúng ta tiến dần tới
sự thắng lợi hoàn toàn.Từ điều đô ̣ng
chiến sĩ, cho tới phát triển nông
nghiê ̣p, giữ đê… Vai trò của Viê ̣t
Bắc được thể hiê ̣n rõ nét trong viê ̣c
lãnh đạo, định hướng…
Từ câu thơ 83 đến câu thơ 90
Viê ̣t Bắc không chỉ là căn cứ quan trọng của cuô ̣c Cách Mạng. Nơi đây còn
trở thành mô ̣t địa chỉ tin câ ̣y của toàn thể dân tô ̣c Viê ̣t Nam.
Ở đâu u ám quân thù Nhân dân đă ̣t trọn niềm tin vào Viê ̣t
Nhìn lên Viê ̣t Bắc: Cụ Hồ sáng soi Bắc khi trong những ngày tháng
Ở đâu đau đớn giống nòi chiến tranh khó khăn gian khổ
Trông về Viê ̣t Bắc mà nuôi chí bền nhất.Từ Viê ̣t Bắc chúng ta đã làm
Mười lăm năm ấy, ai quên nên chiến thắng lớn lao.
Quê hương Cách mạng dựng nên
Cô ̣ng Hòa
Mình về mình lại nhớ ta
Mái đình Hồng Thái, cây đa Tân
Trào

Vietbac Full

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Vietbac Full

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Viêṭ Bắc – Tố Hữu

Ý nghĩa nhan đề của tác phẩm Viêṭ Bắc.

Về tác giả Tố Hữu:

Cây đa Tân Trào

Từ câu thơ 21-câu thơ 25

Từ câu thơ 34 đến câu thơ 43

Với viê ̣c sử dụng đại từ phiếm chỉ

Từ câu thơ 63 đến câu thơ 74 : Cảnh ra quân

You might also like