TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.

HỒ CHÍ MINH

KHOA TÀI CHÍNH

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH

CỦA CÁC CÔNG TY ĐA QUỐC GIA
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: PGS. TS NGUYỄN THỊ LIÊN HOA

THÀNH VIÊN:

1. Trần Bảo Ngọc Hà (Nhóm trưởng)

2. Mai Thị Mỹ Nương
3. Giang Huệ Phương
4. Nguyễn Thị Thanh Tâm
5. Mạc Phương Uyên

TP.Hồ Chí Minh, tháng 6, 2021

 MỤC LỤC
GIỚI THIỆU.................................................................................................................... 1
CHU KỲ HOẠT ĐỘNG CỦA TRIDENT TẠI BRAZIL..............................................2
1.1. Giai đoạn báo giá........................................................................................................2
1.2. Khoảng thời gian tìm nguồn cung ứng đầu vào...........................................................2
1.3. Thời gian tồn kho........................................................................................................3
1.4. Kỳ hạn khoản phải trả.................................................................................................3
1.5. Kỳ hạn khoản phải thu................................................................................................4
QUYẾT ĐỊNH TÁI ĐỊNH VỊ CỦA TRIDENT.............................................................5
2.1. Ràng buộc đối với quỹ tái định vị...............................................................................7
2.2. Các điều kiện để chuyển tiền bằng cách chia tách.......................................................8
2.3. Chuyển tiền cổ tức quốc tế........................................................................................10
2.3.1. Rủi ro chính trị................................................................................................11
2.3.2. Phân phối và dòng tiền....................................................................................12
VỐN LUÂN CHUYỂN RÒNG.....................................................................................13
3.1. A / P so với Nợ ngắn hạn..........................................................................................14
3.2. Số ngày Vốn luân chuyển..........................................................................................16
3.3. Vốn luân chuyển nội bộ............................................................................................17
3.4. Quản lý các khoản phải thu.......................................................................................19
3.5. Quản lý hàng tồn kho................................................................................................21
3.6. Các khu thương mại tự do và các khu công nghiệp tự do..........................................22
QUẢN LÝ DÒNG TIỀN QUỐC TẾ.............................................................................24
4.1. Đô ̣ng cơ nắm giữ tiền mă ̣t.........................................................................................24
4.2. Thanh toán quốc tế....................................................................................................24
4.3. Phương thức chuyển tiền quốc tế thông qua ngân hàng (Wire Transfers).................24
4.3.1. Hê ̣ thống thanh toán bù trừ liên ngân hàng - CHIPS...................................25
4.3.2. Hê ̣ thống thanh toán SWIFT.........................................................................25
4.4. Quản lý dòng tiền tâ ̣p trung (Cash Pooling) và Quỹ tâ ̣p trung (Centralized
depositories).....................................................................................................................25
 4.4.1. Lợi thế về thông tin......................................................................................26
4.4.2. Lợi thế về tiền dự phòng...............................................................................26
4.4.3. Lợi thế lãi suất.............................................................................................28
4.4.4. Lợi thế về địa điểm.......................................................................................29
4.5. Thanh toán bù trừ đa phương (Multilateral Netting).................................................29
TÀI TRỢ VỐN LUÂN CHUYỂN.................................................................................32
5.1. Ngân hàng nội bộ......................................................................................................32
5.2. Ngân hàng thương mại..............................................................................................33
5.2.1. Ngân hàng đại lý.............................................................................................34
5.2.2. Văn phòng đại diện.........................................................................................34
5.2.3. Ngân hàng chi nhánh......................................................................................35
5.2.4. Ngân hàng con................................................................................................36
5.2.5. Tập đoàn Edge Act..........................................................................................36
TÓM TẮT....................................................................................................................... 38
 DANH MỤC BẢNG, HÌNH ẢNH VÀ SƠ ĐỒ

Sơ đồ 19.1. Các chu kỳ hoạt động và tiền mặt cho Trident Brazil.....................................2
Hình 19.2: Các công ty con nước ngoài của Trident..........................................................6
Hình 19.3: Chuyển tiền từ Công ty con sang Công ty mẹ................................................10
Sơ đồ 19.4. Yêu cầu về vốn luân chuyển ròng của Trident Brazil....................................14
Sơ đồ 19.5. Số ngày Vốn luân chuyển cho các Công ty Thiết bị Máy tính và Thiết bị
Ngoại vi của Hoa Kỳ và Châu Âu, 2010 (số ngày bán hàng)...........................................17
Sơ đồ 19.6. Trình tự luân chuyển vốn luân chuyển đa quốc gia của Trident....................19
Bảng 19.7 Quản lý dòng tiền phi tâ ̣p trung so với quản lý dòng tiền tâ ̣p trung................28
Sơ đồ 19.8 Thanh toán đa phương không theo hình thức bù trừ.......................................30
Bảng 19.9 Các khoản thanh toán ròng trong nội bộ công ty con của Trident...................30
Bảng 19.10 Thanh toán bù trừ đa phương (Đơn vị tính: Nghìn USD)..............................31
 GIỚI THIỆU
Quản lý vốn luân chuyển trong một MNE đòi hỏi phải quản lý việc tái định vị các dòng
tiền, cũng như quản lý tài sản lưu động và nợ phải trả, khi đối mặt với các ràng buộc về
chính trị, ngoại hối, thuế và thanh khoản. Mục tiêu tổng thể là giảm các quỹ bị ràng buộc
trong vốn luân chuyển, đồng thời cung cấp đủ vốn và tăng tính thanh khoản cho hoạt
động kinh doanh toàn cầu. Điều này sẽ nâng cao lợi tức trên tài sản và lợi tức trên vốn
chủ sở hữu, cũng như sẽ cải thiện tỷ lệ hiệu quả và đánh giá các thông số hiệu suất khác.

Chương này xem xét các hoạt động và mục tiêu về dòng tiền mà Trident phải đối mặt
trong các hoạt động đa quốc gia của mình. Chúng tôi bắt đầu với chu kỳ hoạt động của
Trident cũng như các chiến lược và ràng buộc có thể có đối với việc tái định vị lợi nhuận
và quỹ trên toàn cầu. Tiếp theo là thảo luận về các phương pháp thay thế để di chuyển
vốn và cách thức quản lý các thành phần vốn luân chuyển chính có thể được sử dụng để
chuyển giao, định vị và cuối cùng là tài trợ cho các hoạt động toàn cầu trong và ngoài
nước, bao gồm cả quản lý tiền mặt quốc tế. Chương này kết thúc với Mini-Case,
Honeywell và Pakistan International Airways, chứng tỏ sự phức tạp của việc quản lý vốn
luân chuyển đối với các công ty đa quốc gia hoạt động tại các thị trường mới nổi.

1
 CHU KỲ HOẠT ĐỘNG CỦA TRIDENT TẠI BRAZIL
Các chu kỳ hoạt động và chuyển đổi tiền mặt cho Trident Brazil được minh họa trong
Hình 19.1. Chu kỳ hoạt động có thể được chia thành năm giai đoạn khác nhau, mỗi giai
đoạn có ý nghĩa kinh doanh, kế toán và dòng tiền tiềm năng.

Sơ đồ 19.1. Các chu kỳ hoạt động và tiền mặt cho Trident Brazil

1.1. Giai đoạn báo giá

Yếu tố trong Chương 10 khi chúng ta tìm hiểu mức độ rủi ro giao dịch, thời gian báo giá
kéo dài từ thời điểm báo giá, t0, đến thời điểm khách hàng đặt hàng, t1. Nếu khách hàng
đang yêu cầu báo giá bằng ngoại tệ, chẳng hạn như peso Chile, thì Trident Brazil giờ đây
sẽ có khả năng giao dịch ngoại hối tiềm năng nhưng không chắc chắn trong giai đoạn
này. Bản thân bảng báo giá không được liệt kê trên bất kỳ báo cáo tài chính truyền thống
nào của công ty, mặc dù một công ty như Trident Brazil sẽ giữ một bảng tính báo giá mở
rộng và dựa vào khoảng thời gian của chúng.

2
1.2. Khoảng thời gian tìm nguồn cung ứng đầu vào

Khi một báo giá đã được khách hàng chấp nhận, đơn hàng được đặt vào thời điểm t1. Tại
thời điểm này, một hợp đồng được ký kết giữa người mua và người bán, mô tả sản phẩm
sẽ được giao, thời gian giao hàng có thể xảy ra, điều kiện giao hàng, giá cả và các điều
khoản tài chính. Vào thời điểm này, Trident Brazil sẽ đặt hàng những nguyên liệu đầu
vào mà họ yêu cầu để sản xuất sản phẩm mà họ hiện không có trong kho. Tùy thuộc vào
việc bán hàng riêng lẻ, một khoản đặt cọc tiền mặt hoặc thanh toán trước từ người mua
được thực hiện tại thời điểm này. Nếu vậy, điều này sẽ tạo thành dòng tiền thực tế đầu
tiên liên quan đến đơn đặt hàng, một dòng tiền đổ vào Trident Brazil và điều đó sẽ bắt
đầu chu kỳ chuyển đổi tiền mặt cho giao dịch này.

1.3. Thời gian tồn kho

Khi nhận được nguồn nguyên liệu đầu vào, Trident Brazil lắp ráp và sản xuất hàng hóa.
Khoảng thời gian trong giai đoạn sản xuất hàng tồn kho này, từ t1 đến t2 tùy thuộc vào
loại sản phẩm (có sẵn so với hàng hóa được đặt hàng), sự tích hợp chuỗi cung ứng của
Trident Brazil trong nội bộ và bên ngoài nhà cung cấp, cũng như công nghệ do chính
Trident sử dụng.

1.4. Kỳ hạn khoản phải trả

Khi các yếu tố đầu vào đến trong giai đoạn này, chúng được liệt kê là hàng tồn kho
nguyên liệu và linh kiện ở phía bên trái của bảng cân đối kế toán của Trident Brazil, với
các mục tài khoản phải trả tương ứng ở phía bên phải của bảng cân đối kế toán. Nếu các
nguyên liệu đầu vào được lập hóa đơn bằng ngoại tệ, từ Trident Hoa Kỳ, một công ty con
hoặc từ các nhà cung cấp bên ngoài, thì chúng sẽ cấu thành các giao dịch ngoại tệ với
Trident Brazil. Lưu ý rằng thời hạn của các khoản phải trả thể hiện trong Phụ lục 19.1 bắt
đầu cùng lúc với khoảng thời gian kiểm kê, t2 nhưng có thể kéo dài đến t4 sau khi thời kỳ
kiểm kê kết thúc. Nếu các nhà cung cấp của Trident Brazil mở rộng tín dụng thương mại,
Trident Brazil sẽ có khả năng hoãn thanh toán cho hàng tồn kho trong một thời gian dài.

3
Tất nhiên, nếu Trident Brazil chọn không chấp nhận tín dụng thương mại, ]thì có thể
thanh toán cho các đầu vào như đã giao. Trong trường hợp này, kỳ hạn khoản phải trả sẽ
kết thúc trước thời kỳ hàng tồn kho - thời kỳ sản xuất - kết thúc vào thời điểm t3. Tại bất
kỳ thời điểm nào mà Trident Brazil chọn để thanh toán các khoản phải trả chưa thanh
toán của mình, từ đó sẽ dẫn đến dòng tiền ra.

1.5. Kỳ hạn khoản phải thu

Khi hàng hóa được hoàn thành và chuyển đi, Trident Brazil ghi lại giao dịch bán hàng
trên báo cáo thu nhập và ghi giao dịch trên bảng cân đối kế toán như một khoản phải thu.
Nếu là hóa đơn có gốc ngoại tệ thì tỷ giá giao ngay được tính tại ngày đó, t4 được dùng
để ghi giá trị bán ra bằng nội tệ. Tỷ giá hối đoái có hiệu lực vào ngày thanh toán tiền mặt,
t5 sau đó sẽ được sử dụng để tính toán bất kỳ khoản lãi và lỗ ngoại hối nào liên quan đến
giao dịch — mức chênh lệch giao dịch.

Độ dài của khoảng thời gian phải thu phụ thuộc vào các điều khoản tín dụng do Trident
Brazil cung cấp, sự lựa chọn của người mua để chấp nhận tín dụng thương mại hoặc
thanh toán bằng tiền mặt và các phương thức thanh toán theo quốc gia và ngành cụ thể.
Khi thanh toán tiền mặt, Trident Brazil nhận được một dòng tiền (cuối cùng) để thanh
toán cho hàng hóa được giao. Tại thời điểm t5, giao dịch được kết thúc và tất cả các bút
toán kế toán — các khoản mục hàng tồn kho, các khoản phải trả và các khoản phải thu —
được loại bỏ.

4
 QUYẾT ĐỊNH TÁI ĐỊNH VỊ CỦA TRIDENT
Tiếp theo, chúng tôi mô tả nhiều mục tiêu và ràng buộc khác nhau đối với việc tái định vị
nguồn vốn trong tổng công ty Trident. Phụ lục 19.2 mô tả Trident, các công ty con thuộc
sở hữu hoàn toàn của nó, đơn vị tiền tệ và thuế suất áp dụng cho từng đơn vị và kết luận
hiện tại của ban giám đốc về triển vọng tăng trưởng của từng công ty con. Ba công ty con
nước ngoài của Trident đều thể hiện một loạt các mối quan tâm riêng.

 Trident Europe, công ty lâu đời nhất trong bộ ba công ty, đang hoạt động trong một
môi trường thuế tương đối cao (về nguyên tắc so với thuế suất ở nước mẹ là Hoa Kỳ).
Nó đang hoạt động bằng một loại tiền tệ tương đối ổn định (đồng euro), và có thể tự
do di chuyển vốn vào và ra khỏi đất nước với một số hạn chế. Bản thân hoạt động
kinh doanh đã trưởng thành, với ít triển vọng tăng trưởng đáng kể trong tương lai gần.
 Trident Brazil, kết quả của một vụ mua lại gần đây, đang hoạt động trong một môi
trường thuế thấp, nhưng về mặt lịch sử là một môi trường tiền tệ biến động. Nó chỉ
chịu một số hạn chế về vốn hiện tại. Trident tin rằng doanh nghiệp có triển vọng tăng
trưởng rất tốt trong ngắn hạn đến trung hạn nếu có thể bơm thêm vốn và cải thiện
chuyên môn quản lý vào doanh nghiệp.
 Trident China, một liên doanh mới với một đối tác địa phương là đơn vị cũ của chính
phủ Trung Quốc, đang hoạt động trong một môi trường thuế tương đối thấp, với tỷ giá
hối đoái cố định (đồng Nhân dân tệ được quản lý trong một biên độ rất hẹp so với đô
la U.S). Nó phải tuân theo một số hạn chế về vốn. Doanh nghiệp được cho là có tiềm
năng lớn nhất về lâu dài.
 Trên thực tế, ban lãnh đạo cấp cao của Trident trong công ty mẹ (tổng công ty) trước
tiên sẽ xác định các mục tiêu chiến lược liên quan đến sự phát triển kinh doanh trong
từng công ty con, sau đó lập kế hoạch quản lý tài chính để định vị lại lợi nhuận, dòng
tiền và vốn cho từng công ty con. Kết quả của quá trình này, Trident hiện sẽ cố gắng
theo đuổi các mục tiêu tái định vị sau của công ty con:

5
 Hình 19.2: Các công ty con nước ngoài của Trident

 Trident Europe: chuyển lợi nhuận từ Đức sang Hoa Kỳ trong khi vẫn duy trì giá trị
của sự tăng trưởng của thị trường Châu Âu cho Trident Corporation.
 Trident Brazil: tái định vị hoặc theo một cách nào đó quản lý nguồn vốn bị rủi ro ở
Brazil chịu rủi ro tỷ giá hối đoái, trong khi cung cấp đủ vốn cho triển vọng tăng
trưởng tức thì.
 Trident China: định vị lại số lượng tiền trong và ngoài Trung Quốc để bảo vệ khỏi các
khoản tiền bị phong tỏa (rủi ro chuyển nhượng), đồng thời cân bằng nhu cầu của đối
tác liên doanh.

6
2.1. Ràng buộc đối với quỹ tái định vị

Dòng vốn giữa các đơn vị của một doanh nghiệp trong nước nhìn chung không bị cản trở,
nhưng đó không phải là trường hợp của một doanh nghiệp đa quốc gia. Một công ty hoạt
động trên toàn cầu phải đối mặt với nhiều cân nhắc về chính trị, thuế, ngoại hối và thanh
khoản, điều này hạn chế khả năng chuyển tiền dễ dàng và không mất phí từ quốc gia hoặc
đơn vị tiền tệ này sang quốc gia khác. Những hạn chế này là lý do tại sao các nhà quản lý
tài chính đa quốc gia phải lập kế hoạch tái định vị các quỹ trong MNE. Lập kế hoạch
trước là cần thiết ngay cả khi các ràng buộc không tồn tại, vì một số sự kiện chính trị
trong tương lai có thể dẫn đến các hạn chế không mong muốn.

2.1.1. Những ràng buộc chính trị

Các ràng buộc chính trị có thể ngăn chặn việc chuyển tiền một cách công khai hoặc bí
mật. Sự tắc nghẽn quá mức xảy ra khi một loại tiền tệ trở nên không thể chuyển đổi được
hoặc phải chịu sự kiểm soát của chính phủ về hối đoái điều đó ngăn cản việc chuyển tiền
của nó với tỷ giá hối đoái hợp lý. Tắc nghẽn xảy ra khi cổ tức hoặc các hình thức chuyển
tiền khác của quỹ bị hạn chế nghiêm trọng, bị đánh thuế cao hoặc bị trì hoãn quá mức do
cần phải có sự phê duyệt của cơ quan hành chính.

2.1.2. Ràng buộc thuế

Các ràng buộc về thuế phát sinh do cấu trúc thuế phức tạp và có thể do mâu thuẫn của các
chính phủ quốc gia khác nhau mà các quỹ có thể vượt qua. Một công ty không muốn các
khoản tiền đang vận chuyển bị ảnh hưởng bởi một chuỗi các nhân viên thu thuế ở mọi
khu vực tài phán mà các khoản tiền đó có thể di chuyển qua.

2.1.3. Chi phí giao dịch

Chi phí giao dịch ngoại hối phát sinh khi một loại tiền tệ được trao đổi cho một loại tiền
tệ khác. Các chi phí này, dưới dạng phí và (hoặc) chênh lệch giữa báo giá chào mua và
chào giá, là doanh thu của các ngân hàng thương mại và các đại lý hoạt động trên thị

7
trường ngoại hối. Mặc dù thường là một tỷ lệ nhỏ của số lượng tiền được trao đổi, những
chi phí này trở nên đáng kể đối với các khoản chuyển tiền lớn hoặc thường xuyên. Chi
phí giao dịch đủ lớn để đảm bảo việc lập kế hoạch tránh việc chuyển qua lại không cần
thiết, chẳng hạn như sẽ xảy ra nếu một công ty con chuyển cổ tức bằng tiền mặt cho công
ty mẹ cùng thời điểm với thời điểm công ty mẹ thanh toán cho công ty con mua hàng
hóa. Gửi ngoại hối đồng thời trong hai phương hướng rõ ràng là một sự lãng phí hoàn
toàn nguồn lực của công ty, nhưng điều này đôi khi cũng xảy ra khi một bộ phận của
công ty không được phối hợp với bộ phận khác. Nhu cầu thanh khoản mặc dù có lợi thế
chung về xử lý tiền mặt trên toàn thế giới, nhưng nhu cầu này ở từng địa điểm riêng lẻ
phải được đáp ứng và duy trì các mối quan hệ ngân hàng địa phương tốt. Quy mô của các
số dư thích hợp một phần là một quyết định mang tính phán đoán không dễ dàng đo
lường được. Tuy nhiên, những nhu cầu như vậy hạn chế một cách tiếp cận tối ưu hóa
thuần túy để định vị tiền mặt trên toàn thế giới.

2.2. Các điều kiện để chuyển tiền bằng cách chia tách

Các công ty đa quốc gia thường gộp việc chuyển tiền của họ thành các dòng tiền riêng
biệt cho các mục đích cụ thể. Khi đó, các quốc gia chủ nhà có nhiều khả năng nhận thức
rằng một phần của những gì có thể được gọi là chuyển lợi nhuận bằng cách khác tạo
thành một sự mua bán thiết yếu các lợi ích cụ thể quy định giá trị trên toàn thế giới và
mang lại lợi ích cho quốc gia sở tại. Việc tách nhóm cho phép một công ty đa quốc gia
thu hồi vốn từ các công ty con mà không ảnh hưởng đến sự nhạy cảm của nước sở tại về
quy mô lớn thoát cổ tức. Ví dụ: Trident có thể chuyển tiền từ các công ty con nước ngoài
của mình cho công ty mẹ, Trident Corporation, bằng bất kỳ đường dẫn nào được trình
bày trong Phụ lục 19.3. Sự truyền dẫn có thể được phân chia thành các đường dẫn trước
thuế và sau thuế tại nước sở tại. Mặc dù không phải lúc nào cũng là trọng tâm của chuyển
động quỹ nội bộ, các mục tiêu thuế thường khiến điều này trở thành điểm khác biệt quan
trọng đối với nhiều cơ cấu tài chính công ty con nước ngoài. Sự gia tăng dòng tiền (phí)
trong bất kỳ danh mục nào trước thuế làm giảm lợi nhuận chịu thuế của công ty con nước
ngoài nếu cơ quan thuế nước sở tại thừa nhận khoản phí này là một khoản chi phí hợp

8
pháp. Sự khác biệt trước thuế và sau thuế cũng khá quan trọng đối với một công ty mẹ
đang cố gắng thu hồi các khoản tiền theo phương pháp hiệu quả nhất về thuế nếu nó đang
cố gắng quản lý thâm hụt hoặc tín dụng thuế nước ngoài của riêng mình giữa các đơn vị
nước ngoài. Việc kết hợp từng khoản mục giữa chuyển tiền với đầu vào, chẳng hạn như
tiền bản quyền sở hữu trí tuệ, phí cấp bằng sáng chế và tư vấn, là công bằng cho cả nước
sở tại và nhà đầu tư nước ngoài. Nó cho phép mỗi bên xem lý do của mỗi lần chuyển tiền
và đánh giá việc chấp nhận của nó một cách độc lập. Nếu tất cả các yếu tố đầu vào không
được gộp chung, một phần của những gì có thể đã được phân loại là lợi nhuận thặng dư
có thể trở thành chi phí được trừ thuế liên quan đến một lợi ích cụ thể được mua. Việc
tách nhóm cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc phân bổ chi phí từ bộ phận quốc tế của
công ty mẹ, còn được gọi là dịch vụ dùng chung, cho từng công ty con đang hoạt động
theo một công thức xác định trước. Việc xác định trước phương pháp phân bổ có nghĩa là
quốc gia sở tại ít có khả năng coi một khoản chuyển tiền nhất định là thất thường và do
đó không phù hợp. Cuối cùng, việc tách nhóm tạo điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư vốn
địa phương vào các dự án liên doanh, bởi vì tổng số tiền thù lao cho các chủ sở hữu khác
nhau có thể tương ứng với giá trị của các khoản đóng góp khác nhau của mỗi người, thay
vì chỉ tương ứng với số vốn tiền tệ mà họ đã đầu tư.

9
 Hình 19.3: Chuyển tiền từ Công ty con sang Công ty mẹ

2.3. Chuyển tiền cổ tức quốc tế

Trả cổ tức là phương thức cổ điển mà các công ty chuyển lợi nhuận trở lại cho chủ sở
hữu, chủ sở hữu là các cổ đông cá nhân hoặc các công ty mẹ. Chính sách cổ tức quốc tế
hiện bao gồm các cân nhắc về thuế, rủi ro chính trị và rủi ro ngoại hối, cũng như lợi
nhuận cho hướng dẫn kinh doanh và công nghệ. Tác động về Luật thuế của nước sở tại
10
ảnh hưởng đến quyết định cổ tức. Các quốc gia như Đức đánh thuế thu nhập giữ lại ở một
tỷ lệ trong khi đánh thuế thu nhập được phân phối với tỷ lệ thấp hơn. Hầu hết các quốc
gia đánh thuế khấu lưu đối với cổ tức trả cho các công ty mẹ và nhà đầu tư nước ngoài.
Một lần nữa, hầu hết (nhưng không phải tất cả) các quốc gia mẹ đánh thuế đối với cổ tức
nước ngoài nhận được, nhưng cho phép khấu trừ thuế đối với các khoản thuế nước ngoài
đã nộp trên dòng thu nhập đó. Điều đó cho thấy cổ tức vẫn là phương pháp thuế kém hiệu
quả nhất đối với các quỹ thu hồi vì chúng được phân phối trên cơ sở sau thuế. Điều này
có nghĩa là công ty mẹ sẽ thường xuyên phải đối mặt với việc phát sinh các khoản tín
dụng thuế nước ngoài vượt quá đối với cổ tức. Việc chuyển tiền giấy phép hoặc phí bản
quyền được tính trước thuế tại công ty con nước ngoài; thuế duy nhất thường được áp
dụng là thuế khấu lưu, một mức thuế suất thấp hơn đáng kể so với thuế thu nhập doanh
nghiệp.

2.3.1. Rủi ro chính trị

Rủi ro chính trị có thể thúc đẩy các công ty mẹ yêu cầu các công ty con nước ngoài
chuyển tất cả các khoản tiền được tạo ra trong nước ở trên được yêu cầu để tài trợ nội bộ
cho tăng trưởng doanh số bán hàng (yêu cầu vốn luân chuyển) và mở rộng vốn theo kế
hoạch (CAPEX hoặc chi tiêu vốn). Tuy nhiên, các chính sách như vậy lại không thật sự
phổ biến. Một chiến lược được các MNE sử dụng để đối phó với các hạn chế tiềm ẩn của
chính phủ có thể là duy trì tỷ lệ chi trả cổ tức không đổi để chứng minh rằng một chính
sách đã được thiết lập đang được thực hiện một cách nhất quán. Điều này thiết lập một
tiền lệ cho việc chuyển cổ tức và xóa bỏ quan niệm của một số chính phủ nước sở tại
rằng việc phân chia cổ tức là do bầu cử quản lý. (Lưu ý rằng ngay cả thuật ngữ, “tuyên bố
cổ tức”, ngụ ý tôn trọng quản lý.) Nguy cơ ngoại hối Nếu dự đoán có lỗ tỷ giá hối đoái,
một MNE có thể đẩy nhanh việc chuyển tiền ra khỏi quốc gia thông qua cổ tức. “Khách
hàng tiềm năng” này thường là một phần của chiến lược lớn hơn trong việc chuyển từ
tiền tệ yếu sang tiền tệ mạnh và có thể bao gồm tăng tốc độ thanh toán xác nhận đối với
các khoản phải thu và phải trả. Tuy nhiên, các quyết định tăng tốc chi trả cổ tức trước

11
mức bình thường phải tính đến chênh lệch lãi suất và tác động tiêu cực đến quan hệ nước
sở tại.

2.3.2. Phân phối và dòng tiền

Cổ tức là khoản tiền mặt trả cho chủ sở hữu bằng toàn bộ hoặc một phần thu nhập của
thời kỳ trước. Để trả cổ tức, một công ty con cần cả thu nhập trong quá khứ và tiền mặt
sẵn có. Các công ty con đôi khi có thu nhập mà không có tiền mặt vì thu nhập được đo
lường tại thời điểm bán hàng nhưng tiền mặt được nhận lại sau đó khi khoản phải thu
được thu (một sự khác biệt điển hình giữa lợi nhuận kế toán và dòng tiền). Lợi nhuận của
các công ty con đang phát triển nhanh chóng thường gắn liền với các khoản phải thu và
hàng tồn kho (vốn luân chuyển). Do đó, các công ty con nước ngoài đang phát triển
nhanh chóng có thể thiếu tiền mặt để chia cổ tức bằng thậm chí một phần thu nhập. Điều
ngược lại cũng có thể đúng; các công ty có thể nhận được tiền mặt từ việc thu các khoản
phải thu cũ ngay cả khi lợi nhuận giảm do doanh số bán hàng hiện tại đã giảm hoặc hiện
chi phí đã tăng so với giá bán hiện tại. Các công ty như vậy có thể muốn tuyên bố cổ tức
để loại bỏ nguồn cung tiền mặt dồi dào từ một quốc gia, nhưng thiếu thu nhập để tính các
khoản thanh toán đó. Vì một trong hai lý do này, một công ty phải xem xét cả thu nhập
được đo lường và tiền mặt sẵn có trước khi quyết định chính sách cổ tức bằng tiền mặt.
Các yếu tố liên doanh Sự tồn tại của các đối tác liên doanh hoặc cổ đông trong nước cũng
ảnh hưởng đến chính sách cổ tức. Định vị tối ưu của các quỹ quốc tế không thể chi phối
các yêu cầu hợp lệ của các đối tác độc lập hoặc cổ đông địa phương về cổ tức. Những
người thứ hai không được hưởng lợi từ thành công trên toàn thế giới của công ty mẹ
MNE, mà chỉ từ sự thành công của liên doanh cụ thể mà họ sở hữu cổ phần. Các công ty
có thể do dự giảm cổ tức khi thu nhập giảm. Họ cũng có thể do dự trong việc tăng cổ tức
sau khi thu nhập tăng vọt vì có thể có phản ứng bất lợi với việc giảm cổ tức sau đó nếu
thu nhập giảm. Nhiều MNE khẳng định quyền sở hữu 100% các công ty con để tránh
xung đột lợi ích có thể xảy ra với các cổ đông bên ngoài.

12
 VỐN LUÂN CHUYỂN RÒNG
Nếu hoạt động kinh doanh của Trident Brazil tiếp tục mở rộng, nó sẽ liên tục thêm vào
hàng tồn kho và các khoản phải trả (A/P) để lấp đầy doanh số bán hàng gia tăng dưới
dạng các khoản phải thu (A/R). Ba thành phần này tạo nên vốn luân chuyển ròng (NWC).
Sự kết hợp là “ròng” do khả năng cấp vốn tự phát của các khoản phải trả; các khoản phải
trả cung cấp một phần kinh phí cho việc tăng mức tồn kho và các khoản phải thu.

Vốn luân chuyển ròng (NWC) = (A/R + Hàng tồn kho) - (A/P)

Bởi vì cả A/R và hàng tồn kho đều là các thành phần của tài sản lưu động ở phía bên trái
của bảng cân đối kế toán, khi tài sản có sự mở rộng, chúng phải được tài trợ bởi các
khoản nợ bổ sung dưới một số hình thức ở phía bên phải của bảng cân đối kế toán. A / P
có thể cung cấp một phần kinh phí. Hình 19.4 minh họa vốn luân chuyển ròng của
Trident Brazil. Lưu ý rằng sẽ không bao gồm tiền mặt hoặc nợ ngắn hạn như một phần
của vốn luân chuyển ròng. Mặc dù chúng là một phần của tài sản lưu động và nợ ngắn
hạn, nhưng chúng là kết quả của sự quyết định của ban quản lý và không thay đổi một
cách tự phát theo hoạt động. Các định thức của chúng sẽ được thảo luận ở phần sau của
chương này.

Về nguyên tắc, Trident cố gắng giảm thiểu số dư vốn luân chuyển ròng của mình. A/R bị
giảm nếu số lượng hàng hóa tăng mạnh. Hàng tồn kho do công ty nắm giữ được giảm
xuống bằng cách mang theo mức thấp hơn của cả hàng hóa dở dang và thành phẩm, và
bằng cách đẩy nhanh tốc độ sản xuất hàng hóa - giảm thời gian chu kỳ. Tất cả các biện
pháp này phải được cân bằng với chi phí khách hàng của họ. Doanh thu có thể bị giảm
nếu không có hàng tồn kho hoặc nếu doanh thu tín dụng bị giảm. Ở phía bên kia của bảng
cân đối kế toán, NWC có thể được giảm bớt bằng cách kéo dài A/P. Một lần nữa, nếu
không được thực hiện cẩn thận, điều này có thể làm hỏng mối quan hệ của công ty với
các nhà cung cấp chính, do đó làm giảm độ tin cậy và mối quan hệ đối tác chuỗi cung
ứng.

13
3.1. A / P so với Nợ ngắn hạn

Phụ lục 19.4 cũng mô tả một trong những quyết định quan trọng của quản lý đối với bất
kỳ công ty con nào: có nên thanh toán sớm A/P hay không, nhận chiết khấu nếu nhà cung
cấp đưa ra. Nguồn tài chính thay thế cho số dư NWC là nợ ngắn hạn.

Sơ đồ 19.4. Yêu cầu về vốn luân chuyển ròng của Trident Brazil

Ví dụ, ở Brazil, các điều khoản thanh toán khá dài theo tiêu chuẩn toàn cầu, thường kéo
dài từ 60 đến 90 ngày. Paraña Electronics là một trong những nhà cung cấp chính của
Trident Brazil. Nó giao một lô hàng gồm các linh kiện điện tử và hóa đơn Trident Brazil
R $ 180,000. Paraña Electronics đưa ra các điều khoản tín dụng là 5/10 net 60. Điều này
có nghĩa là toàn bộ số tiền A/P, 180.000 R$, sẽ đến hạn thanh toán sau 60 ngày. Ngoài ra,
nếu Trident Brazil muốn thanh toán trong vòng 10 ngày đầu tiên, sẽ được chiết khấu 5%:

R$180,000 * (1 - 0.05) = R$171,000.

14
Giám đốc tài chính của Trident Brazil, Maria Gonzalez, phải quyết định phương pháp nào
có chi phí tài chính thấp hơn cho NWC của cô ấy. Nợ ngắn hạn bằng đồng real của
Brazil, do điều kiện lạm phát tương đối cao hơn phổ biến ở Brazil, có giá 24% mỗi năm.

Chi phí giảm giá hàng năm do Paraña Electronics cung cấp là bao nhiêu? Trident Brazil
được thanh toán hiệu quả 5% khi từ bỏ 50 ngày tài trợ (trừ 60 ngày trong thời gian 10
ngày để được chiết khấu). Giả sử tính toán lãi trong 365 ngày,

365 ngày/50 ngày= 7.30.

Để tính toán chi phí lãi hàng năm hiệu quả của việc tài trợ cho nhà cung cấp, khoản chiết
khấu 5% trong 50 ngày phải được cộng lại gấp 7,30 lần, tạo ra chi phí được cung cấp bởi
Paraña Electronics.

(1 + .05)^7.3 = 1.428, or 42.8% per annum.

Do đó, Paraña Electronics đang tính phí tài trợ cho Trident Brazil 42,8% mỗi năm tài
chính. Ngoài ra, Trident Brazil có thể vay thực tế từ các ngân hàng địa phương ở São
Paulo với giá 24% mỗi năm, sử dụng tiền để thanh toán sớm cho Paraña Electronics và
nhận các khoản chiết khấu được cung cấp. Sau đó sẽ có cơ sở để đưa ra sự lựa chọn tối
ưu trong trường hợp này.

Việc lựa chọn giữa vay vốn do nhà cung cấp cung cấp tài chính và nợ ngắn hạn không
phải lúc nào cũng hoàn toàn là vấn đề so sánh chi phí lãi vay. Ở nhiều quốc gia, các công
ty con của các MNE nước ngoài bị hạn chế khả năng tiếp cận với các khoản nợ bằng nội
tệ. Trong các trường hợp khác, công ty con có thể được cấp vốn từ công ty mẹ với mức
giá cạnh tranh. Chúng ta sẽ trở lại chủ đề này, ngân hàng nội bộ, trong phần cuối của
chương này, Tài trợ vốn luân chuyển.

15
3.2. Số ngày Vốn luân chuyển

Một phương pháp phổ biến để đánh giá thực tiễn quản lý vốn luân chuyển là tính toán
NWC của công ty trên cơ sở “doanh số bán ngày”. Nếu giá trị của A/R, hàng tồn kho và
A/P trên bảng cân đối kế toán được chia cho doanh thu hàng ngày hàng năm (doanh số
hàng năm/365 ngày), thì NWC của công ty có thể được tóm tắt bằng số ngày doanh thu
mà NWC tạo thành. Phụ lục 19.5 cung cấp kết quả của một cuộc khảo sát gần đây về hiệu
suất vốn luân chuyển của công ty máy tính và thiết bị ngoại vi đối với một nhóm công ty
được chọn ở cả Hoa Kỳ và Châu Âu cho năm 2010. Chúng ta phải thận trọng khi xem kết
quả khảo sát. Vì giá trị doanh thu theo ngày dành cho các công ty hợp nhất, không phải
các công ty con cấp quốc gia cụ thể, giá trị trung bình có thể phản ánh cơ cấu vốn luân
chuyển rất khác nhau cho các công ty con riêng lẻ của các công ty được liệt kê.

Có một số khác biệt rõ ràng giữa mức trung bình của Hoa Kỳ và Châu Âu, cũng như giữa
các công ty riêng lẻ. Số ngày vốn luân chuyển trung bình cho các công ty được chọn của
Hoa Kỳ là 38 ngày ít hơn đầy đủ 30 ngày so với mức trung bình của mẫu ở Châu Âu.
Xem xét kỹ hơn các danh mục phụ cho thấy thái độ hoàn toàn thờ ơ đối với hàng tồn kho
giữa các công ty Hoa Kỳ, trung bình bán hàng trong 31 ngày. Số ngày bán các khoản phải
thu trung bình là 46 ngày, ít hơn gần 34 ngày so với mức trung bình của châu Âu là 80.
Các khoản phải trả ở Mỹ cũng ít hơn đáng kể so với châu Âu, 39 ngày xuống còn 55. Rõ
ràng, các công ty thiết bị máy tính có trụ sở tại châu Âu đang mang mức vốn luân chuyển
cao hơn đáng kể trong cấu trúc tài chính của họ để hỗ trợ cùng mức doanh số so với mức
vốn luân chuyển của các công ty có trụ sở tại Hoa Kỳ tương đương.

Trong số các công ty riêng lẻ, Tập đoàn Máy tính Dell tuân theo phương thức thanh toán
phổ biến của mình với tư cách là một trong những nhà quản lý vốn luân chuyển tốt nhất
trong tất cả các ngành. Mức vốn luân chuyển ròng trong âm hai ngày của Dell cho biết
chính xác mức A/P vượt qua tổng các khoản phải thu và hàng tồn kho. Ngay cả với thành
tích đó, sáu ngày tồn kho của Dell vẫn gấp ba lần so với hai ngày tồn kho của Apple
Computer.

16
Sơ đồ 19.5. Số ngày Vốn luân chuyển cho các Công ty Thiết bị Máy tính và Thiết bị
Ngoại vi của Hoa Kỳ và Châu Âu, 2010 (số ngày bán hàng)

3.3. Vốn luân chuyển nội bộ

Bản thân MNE cũng đặt ra một số thách thức riêng trong việc quản lý vốn luân chuyển.
Nhiều công ty đa quốc gia sản xuất hàng hóa ở một vài quốc gia cụ thể và sau đó vận
chuyển sản phẩm trung gian đến các cơ sở khác trên toàn cầu để hoàn thiện và phân phối.
Các khoản phải trả, phải thu và mức tồn kho của các đơn vị khác nhau là sự kết hợp giữa
xác nhận nội bộ và xác nhận giao diện. Các thực tiễn kinh doanh khác nhau được quan
sát trên toàn cầu liên quan đến điều khoản thanh toán — cả ngày và chiết khấu tạo ra sự
không khớp nghiêm trọng trong một số trường hợp.

17
Ví dụ, Hình 19.6 minh họa những thách thức trong quản lý vốn luân chuyển mà Trident
Brazil phải đối mặt. Vì Trident Brazil mua nguyên liệu đầu vào từ Trident Hoa Kỳ, sau
đó sử dụng thêm nguyên liệu đầu vào tại địa phương để hoàn thành sản phẩm nhằm phân
phối trong nước, nên công ty này phải quản lý hai tập hợp các khoản phải trả khác nhau.
Hoạt động bán hàng nội bộ của Trident U.S. theo các điều khoản thanh toán phổ biến của
Hoa Kỳ, thời hạn thực là 30 ngày. Tuy nhiên, các nhà cung cấp địa phương ở Brazil sử
dụng các điều khoản thanh toán gần với định mức của Brazil là 60 ngày ròng (mặc dù
điều này trong nhiều trường hợp vẫn còn khá ngắn so với các thông lệ của Brazil vốn
được biết là kéo dài tới 180 ngày). Tương tự, vì khách hàng của Trident Brazil là người
Brazil, họ mong đợi điều khoản thanh toán chung là 60 ngày. Trident Brazil sau đó bị
“siết chặt”, phải thanh toán cho Trident U.S. nhanh hơn nhiều so với việc thanh toán cho
các nhà cung cấp địa phương khác và rất lâu trước khi nhận được tiền mặt từ khách hàng.

Ngoài việc Trident cần xác định các phương thức thanh toán xác thực không gây gánh
nặng cho các công ty con nước ngoài của họ, câu hỏi về đơn vị tiền tệ của hóa đơn cũng
sẽ cực kỳ quan trọng. Nếu Trident Brazil chỉ bán trong nước sẽ không có dòng vốn tự
nhiên từ đô la Mỹ hoặc các loại tiền tệ khác. Trident chỉ kiếm được đồng real Brazil. Nếu
Trident U.S. sau đó lập hóa đơn cho đầu vào bằng đô la Mỹ, thì Trident Brazil sẽ liên tục
thiếu đô la và sẽ phải chịu chi phí quản lý tiền tệ liên tục. Trident U.S. nên lập hóa đơn
bằng đồng real của Braxin và quản lý tập trung chênh lệch tiền tệ (có thể thông qua trung
tâm tái lập hóa đơn như đã thảo luận trong Chương 8).

18
 Sơ đồ 19.6. Trình tự luân chuyển vốn luân chuyển đa quốc gia của Trident

3.4. Quản lý các khoản phải thu

Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh của một công ty chủ yếu đến từ việc thu thập các
khoản phải thu. Các khoản phải thu đa quốc gia được tạo ra bởi hai loại giao dịch riêng
biệt: bán hàng cho các công ty con có liên quan và bán hàng cho người mua độc lập hoặc
không liên quan.

Khách hàng độc lập. Việc quản lý các khoản phải thu từ các khách hàng độc lập liên
quan đến hai loại quyết định: Giao dịch phải được ghi bằng đơn vị tiền tệ nào và điều
khoản thanh toán như thế nào? Doanh số bán hàng trong nước hầu như luôn được tính
bằng đồng nội tệ. Vấn đề là liệu doanh số bán hàng xuất khẩu nên được tính bằng đơn vị
tiền tệ của nhà xuất khẩu, đơn vị tiền tệ của người mua hay đơn vị tiền tệ của nước thứ
ba. Cạnh tranh hoặc tập quán thường sẽ quyết định câu trả lời, nhưng nếu có hoạt động
đàm phán, người bán sẽ thích định giá và lập hóa đơn bằng đơn vị tiền tệ mạnh nhất. Tuy
nhiên, một người mua được thông báo thích thanh toán bằng loại tiền tệ yếu nhất.

19
Điều khoản thanh toán. Điều khoản thanh toán là một yếu tố thương lượng khác. Các
khoản phải thu từ việc bán hàng bằng ngoại tệ yếu nên được thu thập càng sớm càng tốt
để giảm thiểu tổn thất giá trị trao đổi giữa ngày bán và ngày thu tiền. Các khoản phải thu
do bán hàng bằng ngoại tệ có thể được phép tồn đọng lâu hơn. Trên thực tế, nếu người
bán dự kiến đồng nội tệ sắp mất giá, họ có thể muốn khuyến khích thanh toán chậm các
khoản phải thu bằng ngoại tệ của mình, đặc biệt nếu chính phủ nội địa yêu cầu đổi ngay
các khoản thu ngoại tệ sang nội tệ. Một giải pháp thay thế, nếu hợp pháp, sẽ là người bán
chấp nhận số tiền thu được ở nước ngoài và giữ chúng ở nước ngoài ký gửi thay vì trả
chúng về nước.

Trong nền kinh tế lạm phát, cầu tín dụng thường vượt quá cung. Tuy nhiên, thông
thường, một doanh nghiệp lớn (có thể là đa quốc gia hoặc doanh nghiệp địa phương lớn)
có khả năng tiếp cận tốt hơn với nguồn tín dụng hạn chế, rẻ hơn sẵn có tại địa phương so
với các doanh nghiệp nhỏ hơn trong nước, chẳng hạn như nhà phân phối địa phương,
thương nhân bán lẻ hoặc nhà sản xuất nhỏ hơn.

Hóa đơn tự thanh lý. Một số hệ thống ngân hàng, thường vì lý do truyền thống, có xu
hướng thích các hóa đơn tự thanh lý, có thể chiết khấu. Ở nhiều nước châu Âu, việc vay
ngân hàng để đảm bảo an toàn cho các hóa đơn (khoản phải thu dưới dạng thương lượng)
được tạo ra từ việc bán hàng dễ dàng hơn so với việc đảm bảo hàng tồn kho. Napoléon
được cho là đã có một triết lý rằng không có thương gia Pháp giỏi nào bắt buộc phải đợi
tiền nếu hàng hóa tốt đã được bán cho những người tốt, miễn là có một tài liệu cho thấy
doanh số bán các mặt hàng đó. Chứng từ phải có chữ ký của người mua và sự chứng thực
của người bán và ngân hàng tái chiết khấu. Do đó, ở Pháp, người ta thường có thể giảm
đầu tư ròng vào các khoản phải thu về 0 bằng cách bán hoàn toàn trên các khoản chấp
nhận thương mại có thể được chiết khấu tại ngân hàng.

Việc châu Âu sử dụng các hóa đơn chiết khấu có một lý do rất thực tế đằng sau nó. Theo
luật thương mại Châu Âu, dựa trên “Bộ luật Napoléon”, yêu cầu được xác nhận bằng chữ
ký của người mua trên hóa đơn được tách biệt với yêu cầu dựa trên giao dịch cơ bản. Ví

20
dụ, một hóa đơn có thể dễ dàng thương lượng vì những phản đối về chất lượng hàng hóa
của người mua không ảnh hưởng đến yêu cầu của người giữ hóa đơn. Ngoài ra, các hóa
đơn vỡ nợ có thể được thu thập thông qua một quy trình xét xử đặc biệt nhanh chóng,
nhanh hơn nhiều so với việc thu các khoản phải thu thông thường.

Các điều khoản khác. Ở nhiều quốc gia, các cơ quan chính phủ tạo điều kiện cho tài trợ
hàng tồn kho dưới hình thức tài trợ khoản phải thu bằng cách mở rộng tín dụng xuất khẩu
hoặc bằng cách bảo lãnh tín dụng xuất khẩu từ các ngân hàng với lãi suất ưu đãi. Khi thời
hạn của khoản tài trợ xuất khẩu đặc biệt có thể được gia hạn để phù hợp với khoản thanh
toán của người mua nước ngoài, thì trên thực tế, người mua nước ngoài có thể tài trợ cho
hàng tồn kho của mình thông qua sự cho phép của chính phủ nước xuất khẩu.

Trong một số môi trường, các điều khoản tín dụng mà nhà sản xuất mở rộng cho các nhà
bán lẻ có thời hạn dài như vậy để cấu thành việc “mua hàng” của nhà bán lẻ, việc “mua
hàng” đó là cần thiết để xây dựng hệ thống phân phối hoạt động giữa nhà sản xuất và
khách hàng cuối cùng. Ví dụ: ở Nhật Bản, thời hạn thanh toán của khách hàng trong 120
ngày khá phổ biến và nỗ lực bán hàng của nhà sản xuất không mang tính cạnh tranh trừ
khi cung cấp đủ hỗ trợ tài chính cho các nhà bán lẻ để họ có thể mua sản phẩm của nhà
sản xuất đó. Hỗ trợ tài chính được báo cáo dưới hình thức mua toàn bộ vốn cổ phần của
nhà bán lẻ, cho vay vốn luân chuyển, mua thiết bị, trợ cấp hoặc cho vay và xem xét các
điều khoản thanh toán. Nguồn tài chính do nhà sản xuất cung cấp như vậy là một cách
kinh doanh bình thường ở Nhật Bản - và góp phần vào việc thiếu cạnh tranh trong nước
phổ biến ở quốc gia đó.

3.5. Quản lý hàng tồn kho

Hoạt động trong các nền kinh tế dễ bị lạm phát, mất giá, đôi khi buộc ban giám đốc phải
sửa đổi cách tiếp cận thông thường để quản lý hàng tồn kho. Trong một số trường hợp,
ban giám đốc có thể chọn duy trì lượng hàng tồn kho và sắp xếp lại mức vượt xa mức
được yêu cầu trong mô hình số lượng đặt hàng kinh tế.

21
Trong điều kiện có khả năng mất giá nội tệ, ban giám đốc phải quyết định xem có nên
tích trữ các mặt hàng nhập khẩu để đề phòng sự mất giá dự kiến hay không. Sau khi phá
giá, hàng tồn kho nhập khẩu sẽ có giá cao hơn tính theo nội tệ. Một sự đánh đổi là chi phí
nắm giữ cao hơn do lượng hàng tồn kho quá lớn và lãi suất nội địa cao thường phản ánh
sự mất giá dự kiến. Một sự đánh đổi ít rõ ràng hơn là khả năng chính quyền địa phương
sẽ thực thi việc đóng băng giá sau khi phá giá. Việc đóng băng này sẽ ngăn không cho
hàng tồn kho đã nhập được bán với giá thích hợp cao hơn giá trị thay thế hiện tại của nó.
Tệ hơn nữa, sự mất giá có thể không xảy ra như dự đoán, khiến ban lãnh đạo phải giữ
một lượng hàng tồn kho quá mức cho đến khi nó có thể được giải quyết. Việc loại bỏ
hàng tồn kho quá mức sẽ đặc biệt khó khăn nếu các đối thủ cạnh tranh đã theo cùng một
chiến lược đầu cơ vào hàng tồn kho nhập khẩu.

3.6. Các khu thương mại tự do và các khu công nghiệp tự do

Khu thương mại tự do kết hợp ý tưởng cũ về cảng miễn thuế với luật giảm hoặc loại bỏ
thuế hải quan đối với các nhà bán lẻ hoặc nhà sản xuất, những người cấu trúc hoạt động
của họ để hưởng lợi từ kỹ thuật này. Thuế thu nhập cũng có thể được giảm đối với các
hoạt động trong khu vực mậu dịch tự do. Các cảng miễn thuế cũ thường nằm trong khu
vực bến tàu của các cảng biển lớn, nơi lưu giữ hàng hóa miễn thuế, cho đến khi chủ hàng
sẵn sàng giao hàng trong nước. So sánh, các khu thương mại tự do hiện đại thường nằm
cách xa khu vực cảng. Ví dụ, công ty Olivetti của Ý có một khu như vậy ở Harrisburg,
Pennsylvania.

Các khu thương mại tự do hoạt động theo một số cách. Như đã đề cập, chúng có thể là
nơi để giảm tải hàng hóa để bán tiếp trong quốc gia có khu vực đó. Ví dụ về một khu vực
như vậy sẽ là một khu vực lưu trữ ô tô Toyota nhập khẩu ở Cảng Los Angeles. Một số
lượng lớn các mẫu xe khác biệt có thể được giữ lại cho đến khi được bán bởi một đại lý,
tại thời điểm đó những chiếc xe này được “nhập khẩu” vào Hoa Kỳ từ khu vực thương
mại tự do. Ưu điểm của cách sắp xếp như vậy là có thể giữ nhiều mẫu mã khác nhau gần

22
điểm bán hàng để giao hàng nhanh chóng, nhưng thuế nhập khẩu chỉ cần được trả khi
hàng hóa đi từ khu vực này vào California.

Loại khu vực thứ hai liên quan đến việc lắp ráp các thành phần để bán tiếp theo trong
quốc gia có khu vực đó. Một ví dụ là dây chuyền lắp ráp Mercedes ở Alabama. Các linh
kiện được nhập khẩu vào khu thương mại tự do, nơi công việc lắp ráp đã hoàn thành.
Thuế nhập khẩu chỉ được trả khi ô tô thành phẩm được đưa ra khỏi khu vực. Hơn nữa,
thuế suất thấp hơn đối với một chiếc xe hoàn thiện vì phí cho các bộ phận nhỏ hơn phí
cho một chiếc xe hoàn thiện.

Loại khu vực thứ ba là một trung tâm sản xuất chính thức với phần lớn sản lượng của nó
được tái xuất ra khỏi đất nước. Hai ví dụ là Penang, Malaysia và Madagascar, nơi những
khu như vậy được chính thức chỉ định là “Khu công nghiệp tự do”. Ở Penang, các công
ty đa dạng như Dell, Sony, Bosch và Trane Air Conditioning sản xuất các sản phẩm cuối
cùng. Một phần lớn sản lượng được tái xuất khẩu, tránh hoàn toàn thuế quan của
Malaysia nhưng cung cấp việc làm cho công nhân và kỹ sư Malaysia. Phần sản xuất được
bán tại Malaysia chỉ bị đánh thuế đối với các thành phần được nhập khẩu ban đầu. Tuy
nhiên, sự đa dạng của các công ty cho phép một công ty mua từ một công ty khác; Dell
mua chip Pentium từ Intel và ổ đĩa từ Seagate, cả hai đều nằm cách nhà máy Dell chưa
đến 1,6 km.

23
 QUẢN LÝ DÒNG TIỀN QUỐC TẾ
Quản lý dòng tiền quốc tế là hoạt động hoạch định và kiểm soát các khoản tiền được nắm
giữ bởi công ty đa quốc gia (MNE), và tạo điều kiê ̣n thuâ ̣n lợi cho viê ̣c luân chuyển dòng
tiền xuyên biên giới.

4.1. Đô ̣ng cơ nắm giữ tiền mă ̣t

Có 2 đô ̣ng cơ cho viê ̣c nắm giữ tiền mă ̣t của các MNE là đô ̣ng cơ giao dịch và đô ̣ng cơ
dự phòng. Viê ̣c nắm giữ tiền mă ̣t để phục vụ cho hoạt đô ̣ng kinh doanh thường ngày của
công ty và mô ̣t phần còn lại sử dụng dự phòng cho trường hợp xảy ra những biến đô ̣ng
không lường trước được trong dòng tiền.

Dòng tiền hoạt đô ̣ng được bổ sung từ 2 nguồn: vòng quay vốn luân chuyển của công ty
và nguồn vốn tài trợ bên ngoài, thường là vốn vay ngắn hạn. Nhìn chung, mỗi công ty
con của MNE thường chỉ duy trì số dư tiền mặt tối thiểu cần thiết để đáp ứng các nhu cầu
giao dịch. Quản lý dòng tiền hiệu quả với mục đích giảm bớt lượng tiền mặt nhàn rỗi
không cần sử dụng đến, mà không làm giảm lợi nhuận hoặc tăng rủi ro, nhằm tăng tỷ suất
lợi nhuận trên tài sản đầu tư của công ty.

4.2. Thanh toán quốc tế

Hoạt đô ̣ng kinh doanh đa quốc gia đã làm tăng tính phức tạp trong việc thực hiê ̣n các
khoản thanh toán của các MNE. Theo thời gian, một số phương thức đã được sử dụng
nhằm đơn giản hóa và giảm chi phí thực hiện các khoản thanh toán xuyên biên giới này.
Ở đây chúng ta sẽ tập trung nói về ba phương thức: chuyển tiền quốc tế thông qua ngân
hàng, quản lý dòng tiền tâ ̣p trung và thanh toán bù trừ.

4.3. Phương thức chuyển tiền quốc tế thông qua ngân hàng (Wire Transfers)

Hoạt đô ̣ng thanh toán quốc tế đang ngày càng phát triển, các phương thức giao dịch và
thanh toán cũng ngày càng đa dạng hơn. Trong đó, hai hê ̣ thống thanh toán phổ biến được

24
sử dụng là CHIPS và SWIFT rất được ưa chuô ̣ng vì các hê ̣ thống này giúp cho viêc̣ thanh
toán của các MNE trở nên thuâ ̣n tiê ̣n, nhanh chóng hơn và tiết kiê ̣m được nhiều chi phí.

4.3.1. Hê ̣ thống thanh toán bù trừ liên ngân hàng - CHIPS

CHIPS là hê ̣ thống thanh toán giữa các ngân hàng lớn trên thế giới. CHIPS được sở hữu
bởi các ngân hàng thành viên, và là mô ̣t thành viên thuô ̣c Tổ chức thanh toán bù trừ New
York (New York Clearing House). Tổ chức thanh toán bù trừ New York là tổ chức thanh
toán lâu đời được thành lâ ̣p từ năm 1853, là nơi diễn ra các hoạt đô ̣ng thanh toán hàng
ngày giữa các ngân hàng tại New York.

4.3.2. Hê ̣ thống thanh toán SWIFT

Hệ thống SWIFT bao gồm thành viên là các ngân hàng và tổ chức tài chính trên thế giới.
Thông qua SWIFT, các thành viên tham gia thực hiê ̣n viê ̣c chuyển tiền cho nhau, mỗi
thành viên sẽ được cấp 1 mã giao dịch gọi là SWIFT code. Nếu CHIPS hoàn toàn là các
khoản thanh toán cho giao dịch tài chính, thì SWIFT đóng vai trò như mô ̣t hê ̣ thống trao
đổi thông tin với tính bảo mâ ̣t cao và các giao dịch quốc tế được chuẩn hóa. Với các ưu
điểm vốn có, SWIFT giảm thiểu đáng kể các sai sót có thể xảy ra và làm giảm các chi phí
liên quan trong chuyển tiền quốc tế. SWIFT đi tiên phong trong lĩnh vực dịch vụ thanh
toán điê ̣n tử, ngoài ngân hàng thì SWIFT còn mở rô ̣ng cung cấp dịch vụ cho cả những tổ
chức phi tài chính như thương mại điê ̣n tử.

Hiê ̣n nay ở Viê ̣t Nam, các giao dịch thanh toán quốc tế chủ yếu xử lý qua Dịch vụ chuyển
tiền quốc tế qua hệ thống SWIFT và Dịch vụ chuyển tiền Western Union (WU) do các tổ
chức tín dụng trong nước trực tiếp thỏa thuận, ký kết tham gia, hợp tác với các tổ chức
quốc tế.

25
4.4. Quản lý dòng tiền tâ ̣p trung (Cash Pooling) và Quỹ tâ ̣p trung (Centralized
depositories)
Các MNE với nhiều công ty con hoạt động phân tán rộng khắp toàn cầu có thể nhâ ̣n được
nhiều lợi ích thông qua phương thức quản lý dòng tiền tâ ̣p trung. Theo đó dòng tiền nhàn
rỗi của các công ty con sẽ được chuyển vào mô ̣t quỹ tiền tâ ̣p trung (central cash
depository), người quản lý sẽ dùng số tiền này để đầu tư vào các đồng tiền và công cụ thị
trường tiền tê ̣. Mô ̣t quỹ tâ ̣p trung mang lại cho MNE ít nhất 4 lợi ích sau:

1. Tiếp nhâ ̣n thông tin.

2. Nắm giữ khoản tiền dự phòng.
3. Giảm chi phí lãi.
4. Hoạt đô ̣ng tại các trung tâm tài chính lớn.

4.4.1. Lợi thế về thông tin

Với lợi thế về quy mô, quỹ tâ ̣p trung được đă ̣t tại mô ̣t trong những trung tâm tài chính
hàng đầu thế giới, vì vâ ̣y viê ̣c tiếp câ ̣n các thông tin về tỷ giá, tỷ suất sinh lời và rủi ro khi
đầu tư vào mỗi loại đồng tiền cũng tốt hơn. Quỹ tâ ̣p trung có thể thu thâ ̣p được nhiều
thông tin hơn từ các ngân hàng, các nhà môi giới, và các định chế tài chính khác, cũng
như được cung cấp dịch vụ tốt hơn.

4.4.2. Lợi thế về tiền dự phòng

Ở phần trước đã đề câ ̣p đến 2 đô ̣ng cơ cho viêc̣ nắm giữ tiền mă ̣t của các MNE, các đô ̣ng
cơ đó là đô ̣ng cơ giao dịch và đô ̣ng cơ dự phòng. Khi thực hiê ̣n quản lý dòng tiền tâ ̣p
trung, khoản tiền mă ̣t phải nắm giữ của MNE có thể giảm xuống mà không làm tăng rủi
ro trong hoạt đô ̣ng.

Ví dụ, Trident Mỹ có các công ty con tại châu Âu, Brazil và Trung Quốc. Giả sử mỗi mô ̣t
công ty con này nắm giữ mô ̣t khoản tiền bằng với nhu cầu tiền mă ̣t dự kiến cô ̣ng ba lần
đô ̣ lê ̣ch chuẩn của đô ̣ biến đô ̣ng nhu cầu tiền mặt dự kiến. Ba lần đô ̣ lê ̣ch chuẩn hàm ý

26
rằng có 99,87% khả năng nhu cầu tiền mặt thực tế được đáp ứng; chỉ 0,13% khả năng
công ty con của Trident sẽ bị thiếu hụt tiền mă ̣t.

Bảng 19.7 thể hiê ̣n nhu cầu tiền mặt của từng công ty con của Trident (A) và khoản tiền
mă ̣t mà mỗi công ty nắm giữ (A + 3B). Tổng khoản tiền mă ̣t do cả 3 công ty nắm giữ là
$46.000.000, trong đó tổng nhu cầu tiền mă ̣t dự kiến là $28.000.000, và tiền nhàn rỗi là
$18.000.000 (tổng của ba lần đô ̣ lê ̣ch chuẩn trong nhu cầu tiền mặt dự kiến).

Khi thực hiê ̣n quản lý dòng tiền tâ ̣p trung, tổng khoản tiền mă ̣t phải nắm giữ của 3 công
ty giảm từ $46.000.000 xuống còn $39.224.972, được tính như sau:

Tổng tiền mă ̣t Tổng nhu cầu tiền Tổng của ba lần đô ̣ lê ̣ch chuẩn
= +
nắm giữ mă ̣t dự kiến trong nhu cầu tiền mặt dự kiến

= $28.000.000 + (3 x $3.741.657)

= $28.000.000 + $11.224.972

= $39.224.972

27
 Bảng 19.7 Quản lý dòng tiền phi tâ ̣p trung so với quản lý dòng tiền tâ ̣p trung

Với trường hợp quản lý dòng tiền phi tâ ̣p trung, tiền nhàn rỗi là $18.000.000. Còn khi áp
dụng phương thức quản lý tâ ̣p trung, tổng tiền nhàn rỗi đã giảm xuống còn $11.224.972.
Trident tiết kiê ̣m được đến $6.755.028 tiền mă ̣t phải nắm giữ mà không làm giảm tính an
toàn vốn.

4.4.3. Lợi thế lãi suất

Lợi ích thứ ba của quỹ tâ ̣p trung đó là mô ̣t công ty con này sẽ không phải đi vay với lãi
suất cao khi mà mô ̣t công ty con khác đang dư thừa vốn hoă ̣c đang đầu tư vốn nhàn rỗi
với lãi suất thấp. Người quản lý quỹ tâ ̣p trung có thể chọn nơi có lãi suất thấp nhất để vay
vốn và nơi đầu tư vốn có lợi nhất để thu được lợi nhuâ ̣n tốt.

28
4.4.4. Lợi thế về địa điểm

Các quỹ tiền tâ ̣p trung thường hoạt động tại các trung tâm tiền tệ lớn như London, New
York, Zurich, Singapore và Tokyo. Ngoài ra cũng có một số địa điểm nổi tiếng khác bao
gồm Liechtenstein, Luxembourg, Bahamas và Bermuda. Các quốc gia này có chính sách
thuận lợi cho việc phát triển trung tâm tài chính doanh nghiệp: tự do chuyển đổi dòng
tiền, kinh tế và chính trị ổn định, hội nhập quốc tế, thủ tục pháp lý rõ ràng. Một điểm vô
cùng thu hút của các quốc gia này nữa đó là nơi đây được xem là thiên đường thuế, do đó
rất hấp dẫn đối với các doanh nghiệp muốn hưởng lợi về mặt thuế.

4.5. Thanh toán bù trừ đa phương (Multilateral Netting)

Thanh toán bù trừ đa phương được định nghĩa là phương thức thanh toán khoản tiền
chênh lệch giữa một đối tượng này với một đối tượng khác có liên quan. Thanh toán bù
trừ đa phương hữu ích khi có phát sinh số lượng lớn giao dịch ngoại hối giữa các công ty
con trong hoạt động kinh doanh. Phương thức này giúp các MNE giảm thiểu chi phí
thanh toán số lượng lớn các giao dịch.

Thanh toán bù trừ đa phương là một hình thức mở rộng của thanh toán bù trừ song
phương. Giả sử Trident Brazil nợ Trident Trung Quốc $5.000.000 và Trident Trung Quốc
đồng thời nợ Trident Brazil $3.000.000, hai bên sẽ có một thỏa thuận song phương về
việc thực hiện một khoản thanh toán bù trừ trị giá $2.000.000 từ Trident Brazil cho
Trident Trung Quốc, khoản thanh toán này chính là chênh lệch giữa khoản phải trả của
hai bên.

Sơ đồ19.8 cho thấy các khoản thanh toán giữa các công ty con của Trident trước khi áp
dụng phương thức thanh toán bù trừ. Trident Brazil thực hiện ba khoản thanh toán và
nhận được ba khoản thanh toán vào cuối tháng. Nếu Trident Brazil phải thanh toán các
nghĩa vụ nội bộ của mình hàng ngày, hoặc thậm chí hàng tuần, thay vì chỉ thanh toán số
dư vào cuối tháng, điều này sẽ tạo ra vô số các giao dịch ngân hàng cực kỳ tốn kém.

29
 Sơ đồ 19.8 Thanh toán đa phương không theo hình thức bù trừ

Nhằm giảm chi phí giao dịch ngân hàng, như phí chênh lệch tỷ giá hối đoái và phí
chuyển tiền, một số MNE trong đó có Trident đã thành lập các trung tâm thanh toán bù
trừ đa phương. Bảng 19.9 dưới đây tổng hợp tất cả các khoản thanh toán ròng nội bộ giữa
các công ty con của Trident.

Bảng 19.9 Các khoản thanh toán ròng trong nội bộ công ty con của Trident

Lưu ý rằng các khoản phải trả và khoản phải thu là bằng nhau với giá trị là
$43.000.000 bởi vì khoản nợ của công ty này cũng là khoản phải thu của công ty kia. Nếu
chi phí giao dịch ngoại hối và phí chuyển tiền là 0,5%, thì tổng chi phí thanh toán là
$205.000. Như vâ ̣y, viêc̣ thanh toán trở nên rất tốn kém. Khi thực hiê ̣n thanh toán bù trừ,
các công ty con của Trident chỉ cần thực hiê ̣n 3 giao dịch: Trident Mỹ chuyển $3.000.000
cho Trident Trung Quốc, còn Trident Châu Âu sẽ chuyển $1.000.000 cho Trident Brazil
và Trident Trung Quốc. Tổng giá trị giao dịch lúc này đã giảm còn $5.000.000, với tổng
chi phí thanh toán chỉ $25.000.

30
Bảng 19.10 Thanh toán bù trừ đa phương (Đơn vị tính: Nghìn USD)

31
 TÀI TRỢ VỐN LUÂN CHUYỂN

MNE có nhiều lựa chọn nguồn ngân hàng để tài trợ cho nhu cầu vốn luân chuyển của mình hơn
so với các doanh nghiệp trong nước. Các nguồn ngân hàng có sẵn cho các MNE bao gồm các
ngân hàng nội bộ được tài trợ bởi vốn không hồi hương, các ngân hàng quốc tế và các ngân hàng
địa phương nơi đặt các công ty con. Các ngân hàng nội bộ và các loại hình văn phòng ngân hàng
thương mại bên ngoài khác nhau được mô tả trong phần còn lại của chương này.

5.1. Ngân hàng nội bộ

Một số MNE nhận thấy rằng các nguồn tài chính và nhu cầu của họ quá lớn hoặc quá phức tạp
đối với các dịch vụ tài chính sẵn có ở nhiều địa điểm nơi họ hoạt động. Một giải pháp cho vấn đề
này là thành lập ngân hàng nội bộ hoặc ngân hàng nội bộ trong công ty. Một ngân hàng nội bộ
như vậy không phải là một công ty riêng biệt; đúng hơn, nó là một tập hợp các chức năng được
thực hiện bởi bộ phận ngân quỹ hiện có. Hoạt động với tư cách là một thực thể độc lập, kho bạc
trung tâm của công ty giao dịch với các đơn vị kinh doanh khác nhau của công ty trên cơ sở chi
nhánh. Các mục đích của ngân hàng nội bộ là cung cấp dịch vụ ngân hàng như cho các đơn vị
khác nhau của công ty. Ngân hàng nội bộ có thể cung cấp các dịch vụ không có sẵn ở nhiều quốc
gia và làm như vậy với chi phí thấp hơn khi chúng có sẵn. Ngoài các hoạt động ngân hàng truyền
thống, ngân hàng nội bộ có thể cung cấp các dịch vụ cho các đơn vị của công ty, hỗ trợ trong
việc quản lý các giao dịch đang diễn ra. Cuối cùng, bởi vì nó là "nội bộ", phân tích tín dụng
không phải là một phần của việc ra quyết định.

Ví dụ, ngân hàng nội bộ của Tập đoàn Trident có thể hợp tác với Trident Europe và Trident
Brazil. Trident Brazil bán tất cả các khoản phải thu cho ngân hàng nội bộ khi chúng phát sinh,
làm giảm một số nhu cầu vốn luân chuyển trong nước. Các nhu cầu vốn luân chuyển bổ sung
được cung cấp trực tiếp bởi ngân hàng nội bộ cho Trident Brazil. Bởi vì ngân hàng nội bộ là một
phần của cùng một công ty, lãi suất mà nó tính có thể thấp hơn đáng kể so với những gì mà
Trident Brazil có thể nhận được. Nguồn tiền cho ngân hàng nội bộ có thể phát sinh từ tiền gửi
Trident Europe. Nếu ngân hàng nội bộ có thể trả cho Trident Europe một mức lãi suất tiền gửi
cao hơn mức mà nó có thể nhận được và nếu ngân hàng nội bộ có thể cho Trident Brazil vay
những khoản tiền này với lãi suất thấp hơn lãi suất mà nó có thể tự vay ở ngân hàng Brazil, thì cả

32
hai đơn vị điều hành đều có lợi. Giả sử lãi suất cho vay lớn hơn lãi suất tiền gửi, ngân hàng nội
bộ thu lợi nhuận bằng biên độ giữa hai khoản này, nhưng mức chênh lệch hoặc biên độ này phải
nhỏ hơn lãi suất ngân hàng thương mại có được.

Làm thế nào ngân hàng nội bộ có thể hoạt động với mức chênh lệch nhỏ hơn ngân hàng thương
mại thông thường ? Thứ nhất, chi phí của nó thấp hơn vì nó không phải tuân theo các yêu cầu
vốn nghiêm ngặt áp đặt đối với các ngân hàng thương mại trên toàn thế giới. Thứ hai, các ngân
hàng nội bộ không có chi phí chung để hỗ trợ các phòng giao dịch lớn, mạng lưới chi nhánh,
“mặt tiền cửa hàng” bán lẻ và các dịch vụ khác cần thiết cho khả năng cạnh tranh của ngân hàng
thương mại. Thứ ba, họ không cần đánh giá mức độ tin cậy của các đơn vị doanh nghiệp mà họ
giao dịch, vì các đơn vị này đều thuộc cùng một gia đình. Cũng không cần họ cung cấp các
khoản lỗ tín dụng

Ngoài việc cung cấp các lợi ích về tài chính, các ngân hàng nội bộ cho phép quản lý rủi ro tiền tệ
hiệu quả hơn. Trong trường hợp của Trident Brazil, việc bán các khoản phải thu ngoại tệ cho
ngân hàng nội bộ làm thay đổi tỷ lệ giao dịch đối với ngân hàng. Ngân hàng nội bộ được trang bị
tốt hơn để đối phó với rủi ro tiền tệ và có khối lượng dòng tiền quốc tế lớn hơn cho phép Tổng
công ty Trident thu được lợi nhuận từ việc sử dụng ròng và khớp lệnh hiệu quả hơn. Điều này
giúp các đơn vị của công ty không gặp khó khăn trong việc quản lý các giao dịch và cho phép họ
tập trung vào các hoạt động kinh doanh chính của mình.

5.2. Ngân hàng thương mại

Các MNE phụ thuộc vào các ngân hàng thương mại của họ không chỉ để xử lý hầu hết các nhu
cầu tài trợ thương mại của họ, chẳng hạn như thư tín dụng, mà còn cung cấp lời khuyên về hỗ trợ
của chính phủ, đánh giá rủi ro quốc gia, giới thiệu với các công ty và ngân hàng nước ngoài và
khả năng cung cấp tài chính chung. Các MNE giao dịch với các ngân hàng của họ thông qua
nhiều loại văn phòng ngân hàng khác nhau, nhiều trong số đó thực hiện các chức năng chuyên
biệt. Do đó, điều quan trọng đối với các nhà quản lý tài chính là phải hiểu các văn phòng ngân
hàng cung cấp các loại hoạt động nào. Các đầu mối liên hệ chính của ngân hàng là với các ngân
hàng đại lý, văn phòng đại diện, ngân hàng chi nhánh và công ty con. Tại Hoa Kỳ, có sẵn một cơ
sở ngân hàng chuyên biệt hơn: công ty Edge Act, được định nghĩa trong phần sau.

33
 5.2.1. Ngân hàng đại lý

Hầu hết các ngân hàng lớn trên thế giới duy trì mối quan hệ ngân hàng đại lý với các ngân hàng
địa phương tại mỗi thành phố nước ngoài quan trọng trên thế giới. Mối liên kết hai chiều giữa
các ngân hàng về cơ bản qua“thư từ,”qua fax, truyền hình cáp, mail và mối quan hệ gởi tiền lẫn
nhau. Ví dụ, một ngân hàng Hoa Kỳ có thể có một ngân hàng đại lý ở Kuala Lumpur, Malaysia
và đến lượt ngân hàng Hoa Kỳ sẽ là ngân hàng đại lý cho ngân hàng Malaysia. Mỗi bên sẽ duy
trì một khoản tiền gửi bằng nội tệ khác.

Các dịch vụ đại lý bao gồm chấp nhận hối phiếu, thư tín dụng danh dự và cung cấp thông tin tín
dụng. Các dịch vụ tập trung vào việc thu hoặc thanh toán các khoản tiền nước ngoài, thường là
các giao dịch xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, một doanh nghiệp đến thăm có thể sử dụng lời giới
thiệu của ngân hàng nội bộ để gặp gỡ các chủ ngân hàng địa phương. Theo mối quan hệ ngân
hàng đại lý, cả hai ngân hàng đại lý đều không duy trì nhân sự của mình ở quốc gia khác. Liên hệ
trực tiếp giữa các ngân hàng thường được giới hạn trong các chuyến thăm định kỳ giữa các thành
viên trong ban quản lý ngân hàng .

Đối với các doanh nghiệp, lợi thế chính của ngân hàng trong nước với một ngân hàng có nhiều
quan hệ đại lý nước ngoài là khả năng xử lý một số lượng lớn các vấn đề tài chính ở nước ngoài
thông qua các nhân viên ngân hàng địa phương có kiến thức sâu rộng về phong tục địa phương.
Những bất lợi là thiếu khả năng gửi, vay hoặc giải ngân từ một chi nhánh của ngân hàng tại nhà
của chính mình. Có khả năng các đại lý sẽ đặt ưu tiên thấp hơn vào việc phục vụ khách hàng của
các ngân hàng nước ngoài so với việc phục vụ khách hàng thường trú của chính họ.

5.2.2. Văn phòng đại diện

Một ngân hàng thành lập văn phòng đại diện ở nước ngoài chủ yếu để giúp đỡ các khách hàng
của ngân hàng mẹ khi họ đang kinh doanh tại quốc gia đó hoặc ở các quốc gia lân cận. Nó cũng
hoạt động như một vị trí thuận tiện về mặt địa lý để từ đó đến các ngân hàng đại lý trong khu vực
của nó thay vì gửi các nhân viên ngân hàng từ ngân hàng mẹ với chi phí tài chính và vật chất cao
hơn. Văn phòng đại diện không phải là “văn phòng ngân hàng”. Nó không thể chấp nhận tiền
gửi, cho vay, cam kết với ngân hàng mẹ cho một khoản vay, hoặc giao dịch hối phiếu, thư tín

34
dụng hoặc thị trường tiền tệ Châu Âu. Thật vậy, một khách du lịch thậm chí không thể rút séc du
lịch từ ngân hàng mẹ tại văn phòng đại diện.

Nếu cuối cùng ngân hàng mẹ quyết định mở một văn phòng ngân hàng tổng hợp tại địa phương,
thì sự tồn tại của một văn phòng đại diện trong một thời gian trước đó thường cung cấp cơ sở
liên hệ và kiến thức chuyên môn có giá trị để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thay đổi. Tuy
nhiên, văn phòng đại diện không nhất thiết phải mở đầu cho một văn phòng ngân hàng nói
chung, cũng không cần một văn phòng ngân hàng tổng hợp cuối cùng là lý do chính để mở văn
phòng đại diện.

5.2.3. Ngân hàng chi nhánh

Ngân hàng chi nhánh nước ngoài là một bộ phận hợp pháp và hoạt động của ngân hàng mẹ, với
toàn bộ nguồn lực của ngân hàng mẹ đó đứng sau văn phòng địa phương. Ngân hàng chi nhánh
không có điều lệ công ty riêng, hội đồng quản trị riêng hoặc bất kỳ cổ phiếu nào đang lưu hành.
Mặc dù vì mục đích quản lý và quy định, nó sẽ duy trì bộ sổ sách của riêng mình, nhưng tài sản
và nợ phải trả của nó trên thực tế là của ngân hàng mẹ. Tuy nhiên, tiền gửi chi nhánh không phải
tuân theo các yêu cầu dự trữ hoặc bảo hiểm FDIC, trong trường hợp của các ngân hàng Hoa Kỳ,
trừ khi các khoản tiền gửi được cho ngân hàng mẹ Hoa Kỳ vay lại.

Các ngân hàng chi nhánh phải tuân theo hai bộ quy định về ngân hàng. Là một phần của ngân
hàng mẹ, ngân hàng chi nhánh phải tuân theo các quy định của nước sở tại. Tuy nhiên, ngân
hàng chi nhánh cũng phải tuân theo các quy định của nước sở tại, nước sở tại có thể đưa ra bất kỳ
hạn chế nào đối với hoạt động của ngân hàng chi nhánh.

Lợi thế chính đối với việc kinh doanh sử dụng ngân hàng chi nhánh là chi nhánh sẽ tiến hành đầy
đủ các dịch vụ ngân hàng dưới danh nghĩa và nghĩa vụ pháp lý của công ty mẹ. Đặt cọc tại chi
nhánh là nghĩa vụ pháp lý của công ty mẹ. Dịch vụ cho khách hàng dựa trên giá trị toàn cầu của
mối quan hệ với khách hàng thay vì chỉ dựa trên mối quan hệ với văn phòng địa phương. Hạn
mức cho vay hợp pháp là một chức năng của quy mô của công ty mẹ, không phải của chi nhánh.

Theo quan điểm của một chủ ngân hàng, lợi nhuận của chi nhánh nước ngoài phải nộp thuế ngay
trong nước, các khoản lỗ của chi nhánh nước ngoài được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế trong
nước. Một văn phòng mới dự kiến sẽ bị lỗ trong những năm đầu thành lập sẽ tạo ra lợi thế về

35
thuế nếu ban đầu nó được tổ chức như một chi nhánh, ngay cả khi ý định cuối cùng là thay đổi
nó thành một công ty con được hợp nhất riêng. Từ quan điểm tổ chức, một chi nhánh nước ngoài
thường dễ thành lập hơn là một công ty con được thành lập riêng lẻ .

Nhược điểm chính của ngân hàng chi nhánh là một khoản tích lũy cho ngân hàng hơn là cho
khách hàng của nó. Ngân hàng mẹ (không chỉ chi nhánh) có thể bị kiện ở cấp địa phương về các
khoản nợ hoặc các hoạt động khác của chi nhánh.

5.2.4. Ngân hàng con

Ngân hàng con là một ngân hàng được thành lập riêng, được sở hữu hoàn toàn hoặc phần lớn bởi
công ty mẹ nước ngoài, thực hiện hoạt động kinh doanh ngân hàng tổng hợp. Là một công ty
riêng biệt, ngân hàng con của ngân hàng phải tuân thủ tất cả các luật của nước sở tại. Hạn mức
cho vay dựa trên vốn tự có của ngân hàng chứ không phải của ngân hàng mẹ. Điều này hạn chế
khả năng phục vụ các khách hàng vay lớn, nhưng công ty hợp doanh trong nước cũng giới hạn
trách nhiệm của ngân hàng mẹ đối với khoản đầu tư cổ phần vào công ty con.

Một ngân hàng con nước ngoài thường xuất hiện như một ngân hàng địa phương trong mắt
khách hàng tiềm năng ở các nước sở tại và do đó thường có khả năng thu hút thêm tiền gửi trong
nước. Điều này đặc biệt đúng nếu ngân hàng độc lập trước khi được mua bởi công ty mẹ nước
ngoài. Ban quản lý có thể là người địa phương, giúp ngân hàng tiếp cận nhiều hơn với cộng đồng
doanh nghiệp địa phương. Một ngân hàng con có vốn nước ngoài có nhiều khả năng tham gia
vào cả hoạt động kinh doanh trong nước và quốc tế hơn là một chi nhánh nước ngoài, có nhiều
khả năng thu hút cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài hơn nhưng cũng có thể gặp khó khăn trong
việc thu hút hoạt động kinh doanh ngân hàng từ các doanh nghiệp trong nước.

5.2.5. Tập đoàn Edge Act

Các tập đoàn theo Đạo luật Edge là công ty con của các ngân hàng Hoa Kỳ, được thành lập tại
Hoa Kỳ theo Mục 25 của Đạo luật Dự trữ Liên bang đã được sửa đổi, để tham gia vào các hoạt
động tài chính và ngân hàng quốc tế. Các công ty con này không chỉ có thể tham gia vào hoạt
động ngân hàng quốc tế nói chung mà còn có thể tài trợ cho các dự án thương mại, công nghiệp
hoặc tài chính ở nước ngoài thông qua các khoản vay dài hạn hoặc tham gia cổ phần. Tuy nhiên ,

36
sự tham gia như vậy phải tuân theo các thông lệ và chính sách hàng ngày của Hệ thống Dự trữ
Liên bang .

Các công ty Edge Act thường tham gia vào hai loại hoạt động: ngân hàng quốc tế trực tiếp bao
gồm hoạt động như một công ty mẹ đối với cổ phiếu của một hoặc nhiều công ty con ngân hàng
nước ngoài và các hoạt động phát triển tài chính không liên quan chặt chẽ đến các hoạt động
ngân hàng truyền thống.

37
 TÓM TẮT

 Chu kỳ hoạt động của một doanh nghiệp tạo ra nhu cầu tài trợ, dòng tiền vào và ra chu kỳ
chuyển đổi tiền mặt và rủi ro tín dụng và tỷ giá hối đoái tiềm ẩn.
 Các nhu cầu tài trợ được tạo ra bởi chu kỳ hoạt động của doanh nghiệp tạo thành vốn luân
chuyển. Chu kỳ hoạt động của một doanh nghiệp kéo dài theo một mốc thời gian từ thời
điểm đầu tiên khách hàng yêu cầu báo giá đến thời điểm cuối cùng mà khách hàng nhận được
khoản thanh toán cho hàng hóa được giao.
 Chu kỳ chuyển đổi tiền mặt, một thành phần phụ của chu kỳ hoạt động, là khoảng thời gian
kéo dài giữa các dòng tiền xuất ra cho các đầu vào và nguyên vật liệu đã mua và khi dòng
tiền nhận được từ việc hanh toán tiền mặt.
 MNE không ngừng nỗ lực để tạo ra giá trị cho cổ đông bằng cách tối đa hóa lợi nhuận sau
thuế của công ty. Một khía cạnh của nhiệm vụ này là định vị lại lợi nhuận của công ty, hợp
pháp và thực tế nhất có thể, trong môi trường thuế thấp.
 Việc định vị lại lợi nhuận sẽ cho phép công ty tăng lợi nhuận sau thuế của công ty bằng cách
giảm các khoản nợ thuế của công ty với cùng một lượng doanh thu.
 Ngoài việc quản lý thuế, việc định vị lại còn hữu ích khi một MNE muốn di chuyển các dòng
tiền hoặc quỹ nói chung từ nơi không cần thiết đến nơi chúng có thể triển khai lại trong các
hoạt động tạo giá trị hơn hoặc để giảm thiểu rủi ro về khả năng sụp đổ tiền tệ hoặc tiềm năng
khủng hoảng chính trị hoặc kinh tế.
 Tiền bản quyền là khoản bồi thường cho việc sử dụng tài sản trí tuệ thuộc về một số bên
khác. Tiền bản quyền thường là một tỷ lệ phần trăm đã nêu trên doanh thu bán hàng (giá
nhân với khối lượng) để chủ sở hữu được trả tiền tương ứng với khối lượng bán hàng.
 Phí cấp phép là tiền thù lao trả cho chủ sở hữu công nghệ, bằng sáng chế, tên thương mại và
tài liệu có bản quyền (bao gồm cả hình ảnh chuyển động, băng video, đĩa compact, phần
mềm và sách). Phí cấp giấy phép thường dựa trên phần trăm giá trị của sản phẩm hoặc trên
khối lượng sản xuất. Do đó, chúng được tính toán độc lập với số lượng bán hàng.
 Chính sách cổ tức quốc tế hiện đã kết hợp các cân nhắc về thuế, rủi ro chính trị và rủi ro
ngoại hối, cũng như lợi nhuận cho hướng dẫn kinh doanh và công nghệ.

38
 Cổ tức là phương pháp thuế không hiệu quả nhất đối với các quỹ hồi hương vì chúng được
phân phối trên cơ sở sau thuế. Điều này có nghĩa là công ty mẹ sẽ thường xuyên phải đối mặt
với việc phát sinh các khoản tín dụng thuế nước ngoài vượt quá đối với cổ tức.
 Việc chuyển tiền giấy phép hoặc phí bản quyền được thực hiện trên cơ sở trước thuế tại công
ty con nước ngoài, loại thuế duy nhất thường được áp dụng là thuế khấu lưu, một mức thuế
suất thấp hơn đáng kể so với thuế thu nhập doanh nghiệp.
 Về nguyên tắc, các công ty cố gắng giảm thiểu số dư vốn luân chuyển ròng của họ. A/R bị
giảm nếu bộ sưu tập được tăng tốc. Hàng tồn kho do công ty nắm giữ được giảm xuống bằng
cách mang theo mức thấp hơn của cả hàng hóa dở dang và thành phẩm, và bằng cách đẩy
nhanh tốc độ sản xuất hàng hóa, giảm được gọi là thời gian chu kỳ.
 Tất cả các công ty phải xác định xem A/P có được thanh toán sớm hay không, nhận chiết
khấu nếu nhà cung cấp đưa ra và tài trợ cho các khoản thanh toán này bằng nợ ngắn hạn. Lưu
ý rằng nợ ngắn hạn không được bao gồm trong bản thân NWC vì nó không tăng lên một cách
tự phát khi hoạt động, mà phải được mua lại như một phần trong các lựa chọn tài chính của
ban lãnh đạo.
 Các MNE có thể tài trợ nhu cầu vốn luân chuyển thông qua ngân hàng nội bộ và ngân hàng
thương mại.
 Các ngân hàng quốc tế tài trợ cho các MNE và cung cấp dịch vụ cho các tài khoản này thông
qua các văn phòng đại diện, các mối quan hệ ngân hàng đại lý, ngân hàng chi nhánh, ngân
hàng con và các tập đoàn Edge Act (chỉ ở Hoa Kỳ).

39