LOI GIGI THIEU Tur Vi Dau S6 tuyét déi khéng phai la “tic ménh Ivan”, ma chi la mén thudt sé da trai qua lich siz phat trién trén mot ngan nim ¥a ¢6 thé dur doan khuynh huéng, xu thé cua ménh van; no chi cin ca vao tinh chat 24a tinh hé dé ludn dodn tinh cach cua mot ngudi va dy dodn nguii nay cé thé sé gip phai nhimg canh ngé nao trong cude di, cho khéng phai la “trai da dinh nhw vay... nhu vay...” Do mén thuat sé nay ding 1a co thé dy doan mét sé tiéu tiét khién nguoi ta phai kinh ngac, nhung lién quan dén canh ng6 cua dai ngudi 14 mét dai sy, Ta Vi Dau $6 quan niém nd hye hau thién cua con ngudi co anh hudng rat lon dén ménh van, bai vi ménh van chinh 1a lich six cia m§t chudi nhimg quyét dinh trong doi. Cho nén néu s6ng buéng xudi, khéng chju né lye chi vi tin rling “sé mang do trai dinh”, thi qué mé tin va quan nigém qua don gian vé Ta Vi Dau 56. Tuong truyén, Tu Vi Diu Sé 06 ngudn géc tir Kham Thién Giam cua triéu dai nha Duong, 6 Lac Duong, Trung Chau. Trung Chau ‘#4 la tén mot ving dat cd, nie “Trung Tho” ¥ 4, "Trung Nguyén” ¥%. Theo nghia rong, “Trung Chau” la chi toan niréc Trung Hoa, con dugc goi la “Than Chau” #1, “Hoa He” 4X. Nghia ban dau cha “Trung Chau” la chi ving dat thugc tinh Ha Nam ngay nay, hay lu vc séng Hoang Ha. Vi ving dat nay o gitta “Ciru Chau” thoi od dai nén cé tén goi nay. Phan lon théi gian trong lich siz, ving dat nay la trung tam van hda, chinh tj, va kinh t& cua Trung Quéc. Thai c6, Lac Duong #8 la ving dat trong yéu cua Trung Chiu, tga lac o bo nam séng Hoang Ha 3/7, mién thy tinh Ha Nam dy, phia bic dya nai Mang Son “4.4, phia nam di dién Long Mén 4.{1, phia tay lién véi Tan Linh #4¢, phia déng la véch nui Tung Son uu, & gidra la mot ving binh nguyén. Noi niy dia hinh LOI GHA THIEU 5hac véw, dat dar phi nhieu, ngudn nude doi dae; trong lich su, day la vung dal ma cde binh gia phai chiém ly, con 1a now Ti tuong, dé lap qui dé, Bat dau tu nam 770 TCN,, truce sau da 6 chin vuang t ta Dong Chu, Dang Han, Tao Nguy, Tay Tan, Bic Nguy. Tu Duong, Hau Luong, va Hau Duong, chon noi nay lam kinh dé, vi vay Lac Duong duoc goi fa “Ciru triéu code" AME, Vao doi Duong, thién van hoe va chiém tinh hoe tir phia Tay Vue du nhjp vao Trung Quéc, da thuc day Tinh Ménh hoc cua Trung, Quéc phat trién mot bude lon, tir do lich phap va bat tu sinh than (nam thang ngay gid sinh) tra thanh nhan to trong yéu trong Tinh Ménh hoc. Nhing hoat dong s6i nai nay chu yéu tap trung o Lac Duong, Trung Chau. Trong s6 céc Dao kinh truyén lai tir doi Duong co Bic Diu kins at 482, Nam Div kink dt-btt, Phat thuyét Bie Dau that tink Dien Ménh kink Hitst+ + Zik4es2, trong do da co nhimg ghi chép tudng tin vé phuong phap bai b6 sao ménh chu va sao than chu nhur trong Tu ¥i Dau SO, Theo quan niém cia duong thoi, sao ménh chu va sao than chu la mau chét quan trong cua kiép s6 nhan sinh, vi vay Dao giao co “Ki an We dau” apeat+, “Ki nhurong khoa nghi™? MAM. Trong Bic Diu Kinh con dé cap 12 cung, “Giap cat tro tinh” "P & Sb ME, cho dén cic cach cuc hung dan dén cac loai ménh van tai kiép nhu trong Te Vi Dau S6, Diéu nay cho thay ba cudn kinh ké trén 6 lién quan rat mat thiét voi To Vi Dau $6 sau nay. Néu cac ban chu gidi kinh van thoi ay con lu truyén dd dén ngay nay, c6 1é chung ta sé biét cac yéu quyét cua Tu Vi Dau $6 vao thoi ay tuimg tan hon. Hign tugng chon Tir Vi lam sao ton quy nhat trong 14 chu tinh 4 nguén géc tir Bde Diu kinh at-4-42, Nam Diu kink 46-448, trong do an chira khai niém “sé” trong Huyén hoc, h5u thé goi la “Ta Vi Dau S6” thyc sy 6 ham y uyén nguyén cua no. Sau thai Bac Téng, cdc hé théng tinh ménh hoc din din hoan thign, NgG Tinh thudt (ire That Chinh Tuo Du) va Tir Binh thuat ({khoa ménh li To Try) da phat trién thanh hai Iu phai Tinh Ménh hoc lon & Trung Quéc, Trong 46, Ngii tinh thugt phai Cam Duong * Moe boas nghi Id eung sao chu an trong Doo gito.Set ta chi phai That Chink Tu Du noi tiéng nhat thai ay, nguon Bk suat phat hi Mat Tong, to sul ting Nhat Hanh — fF (CN. nam 653. 727), ngudi doi Dudng, tén tuc la Truong Truc sik, c6 sich truyén lai la Hie Thre Ngai Tink nguyen teu i % HZ AGA; truyén den ling Xuan # & mii Thanh Thanh, Xuan truyén cho tang Phé Trimg 4:8 9 Giang Tay, Trimg truyén cho Tu Minh tang Hué Minh 099 ($24 o Chiét Giang, Minh lai trayén cho quéc sur nude Liéu la Gia Luat So Tai 4G 4F 2.44. Cia Luat 1a mot dong ho quy téc néi tiéng doi Liéu, co rat nhiéu nguoi lam quan lon va van nhan hoc si. Ba quyén Tink Ménh tong quat 2.6 446 la do Han lam hoc si Gia Luat Thudn Spi i bien soan. Sach sir khong ghi tén dng, cho nén trong Tir Khé dé yeu w9 42% nghi la sich thac danh, nhung trong quyén dau ghi “Nguyén tu" thién Cia Luat Thuan viét vao nién higu Théng Hoa ther 2 (CN. ngay 10, chong 9, ndm 984); Van Hi ede thie muc %.A4i9 A ghi la mot bd, khong phan chia sd sach; Lie Trrie Duiiny thie nue RAP EB A chia lam 5 sdch, nhung khéng ghi 56 quyén; bo sich nay thay chép trong Vinh Lac dai didn A AM va Tit Kho toan tae 09.4 4 4, ngoai nhan gian khéng co truyén ban nao khac. Ngoai ra, bo Hu Thire Ngai Tinh ngayén lieu con duge chua Thién Gidi cat gir mot ban; vao nién higu Héng Vii thir 6, tai truyén cho Thuong Quy Déng &## (Téng Thu #44). Truyén bin ngay nay phan nhiéu la Ciim Duong Ngt Tinh SRL, Cai Kime Hee The Ngit Tink Thién Co that agit phi HE AELLAML AM, Do dé cd thé thay phai Cim Dudmg la mot phan chi Tinh téng quan trong. Con cé thé khao chumg, thu tich Tinh téng nhu bé sich Truong Qud Tinh tong RHF chép trong Tie Kid oan tue, vi Tinh Ménh tO nguyén 29M # do Truong Qua trundc tac, thin thé cia Truong Qua co ghi chép trong Tim Duong truyén - Phong Ki truyén 484-2 1h, So sinh ddi chiéu voi phuong phap doan ménh cia That Chinh Tir Du, ngwoi ta thay 06 nhiéu dau vét dign bién thanh Tr Vi Dau S6 ngay nay (xin xem them Nghién ciu Tink Ménh hoc cia cing tac gid Nguyén Anh Via). ; Trong suét khoang thai gian tir doi Téng dén dau dow Nguyén, Tir Vi Dau SO hau nhu im hoi ling tiéng, ngudi ta khong tim thay mét vin ban nao khac lién quan 4én Tur Vi Dau S6. Hign chi luna gitr duge mt ban chép tay sich cac 06 quyét cua Tir Vi Diu S6 doi Nguyén.Dén doi Minh, giai doan qudi thoi ki chap chinh aia Chu Nguyén Chuong, vj vua khai qué triéu Minh nay dé ha lénh cam dan gian khéng dure hee thién van, cho nén Tinh téng ménh Ui hoe dan dan bj chim trong bong tai, mai dén rien higu Gia Tinh thu 26 (CN. nam 1547) méi giai trir Juat c&im hoc thién van. Tinh tang ménh li hoc thost khéi Kenh ciim nay, dan dan img. bude hoan thién hé thang. Tén goi “Tur Vi Dau $6” som nhat dure thay trong Tuc Dao tang "ila do Truong Quéc Tung fk Ala4, Chinh Nhat thién su dai thir 50 cua Dao giao, tap thanh vao thoi Minh Than Tang nién hiéu Van Lich thir 35 (1607), trong dé co 3 quyén Tu Vi Diu Sé, khéng r6 lac gid, can co nGi dung cua 3 quyén Te Vi Dau S6 nay thi diing -a thuat “Thap Bat Phi Tinh” +A®%. Dau doi Thanh, trong Tir bé thudt sé FARM cha Tir Kid toin the ORES, tong céng ghi nhan doc 50 loai thuat sé, bao gdm ca “Thap Bat Phi Tinh” va “Tur Vi Dau $6". Cang chinh vi vay ma m6t sd hoe gid cho rang Tir Vi Dau S6 la hinh thie cai cach cua "Thap Bat Phi Tinh” duge thu thap trong Tuc Dao tang. Tuy triéu Minh cam din gian hoc thién van, nhung co cau tiéu dinh van cd mét co quan chuyén trach vé khi tuong va thién van, goi la “Kham Thién Gidm”, cho nén mén hoc thugt nay van phat trign trong cung dinh hoang gia. Vi nhin t hoin cinh théi dai, Dau S6 bj khodc én mot bic man che, lam ting vé thin bi lia nd, Tr Vi Dau Sé bit ngudn tir Ngi tinh thugt, do xuat phat tir Kham Thien Giam doi Duong & Lac Duong, Trung Chiu, nén con duoc goi la “Khim Thién Giam bi cap”. Sach Tir Vi Datu Sé'toan thr va Tir Vi Date Sé'toan tip déu dé do Tran Doan cuéi dai Ngii Dai sing tac, trong dan gian thi lu truyén thuyét Lit Déng Tan truyén Tir Vi Dau $6 cho Tran Hi Di. Tran Hi Di lai mang Ti Vi Dau Sé truyén cho cac dé dé cua minh, trong sudt may trim nam, Tir Vi Dau $6 mang hinh thirc bi truyén tir doi nay sang ddi sau, day 1a mét trong nhing nguyén nhan khién sach Tur Vi ‘Dau S6 xuat hign rat hiém hoi. Khoang nién higu Gia Tinh @éi Minh, La Hong Tién AR A2, mét nha kham du gia 6 Cat Thuy, Giang Tay, khic in va lu truyén a * Hoe gid dti Minh, ty ld Dat Phu, sinh vido nién hitu Hodng Trt thi 70 thot Minh Higu ‘Tong (1504), eoft vio nién hitu Gia Tih thé 43 thit Minh Thé Tong (1564),cuat bos aam 1971, adi dung hoan toan twong déng, chi khac la kbeing co cau ke teen, Gita tae Ve Dale Si tear thar va Tie Vt Dae Se doit tap, c6 nhieu. chi khac biel, wha sau: (1) Ménh chu: Tromg, Tie Vi Dic $6 tod ther la lay dja chi eda cung ménh bam chu. Can trong Ti Vi Daly Sé loon tdp thi iy dia chi cda nam sinh lam chu, {2 Tur Hoa: Nim Canh va nim Nhim phuong phap an khac nhau. Trong quyén 2 Tit Vi Difu $6 toan tw, phuong phap an cua ndm Canh la "Thai Duong, Via Khuc. Thién Dong. Thai Am”; nhung trong quyén 4 thi lai co mye <@ IG, phuong phap an le “Thai Duong, Vi Khuc, Thien Dong, Thien Tuéng™; phuong phap an cua nim Nhim la “Thien Long, Te Vi, Thién Phu, Va Khuc™. Trong Tir Vi Dar So toxin tap, phuong, phap an cua nim Canh Ia “Thai Duong, Vi Khue, Thai ‘Am, Thién Déng”; phuong phap an cua nim Nham la “Thién Luong, Tu Vi, Ta Phu, Va Kho”, (3) Héa Tinh, Linh Tinh ‘Trong quyén 2 cla Tir Vi Diu Sé toa thu, chi lily dia chi cua ndm sinh lam cha, khong thiy noi phai phat hop vei git sinh hay Khéng; nhung theo c6 1é ghi trong quyén 4 thi lai thy rat rd rang Ja khéng, phd hep véi gid sinh (ngoai ra, ban du tién con ghi ngudi sinh nam Tj, Du, Siu thi Héa Tinh 6 cung Mio, Linh Tinh & cung ‘Tuat); phuong phap an trong Tir Vi Du $6 toin tép la Ly dia chi cia nam sinh phoi hop véi gid sinh, {4) Do sang cua sao oN 46 DERM At va “Thép nhj mitu vugng lun” +=TanHo eM Tee (5) Dai han Trong Tit Vi Badu S6 todn thy, Khoi dai han ta A d nit My th bc cang. ménh mgt cung (tic cung phy mu) di rage Ld TAUNG CHAU TU V1 OAUSO.TAM MOP PHHALi thi tir sav cung, ménh mot cing (hie cung huynh Am nam dueng mt i aS - Dau So tod lap, Khoi dai han ti cung dé), di nghich. Con trong Tir Vr ménh, ré1 moi di thuan hay di nghich (6) Luru nién Thai Tue than sat =o Trong Ti Vi Dau $6 toa Hee, Jeu nién Thai Tut than sat chico “Tur phi tinh quyét Tang Mon, Bach Hé, BDiéu Khach, Quan Pho", tic la chi an ndm than sat cua “luw nién Thai Tué thap nhi thin sit”. Trong Tie Vi Dit Si teviu tip, lua nién Thai Tué than sat thi an 11 cit than, 47 hung sat, tong cong 58 than sat Tir Vi Dale $6 toa thir va Tee Vi Data So toute taps déu 6 ghi phyong phap an luu mién tam cat thin “Thién Dur, Neauyét Din, Giai than”, va phi thién tam sat “Tau Thu, Teong Quan, True Phu". (7) Thién Khang va Dia Khong Trong Tir Vi Die $6 toan thir lay dia chi ctia gid sinh di nghich va di thugn dé an Thién Khong, Dia Kiép. Con Tir VF Difir Si tone tip thi lay Thién Khéng cua Tit Vi Dau Sé'toan thie goi thanh Dia Khong; con lay dia chi cla nam sinh an mt sao khac trudc Thién Khong mit cung. Do do co thé biét, Thién Khang va Dia Kiép cds Ter Vi Bai St tod thie chinh Ja Dia Khéng va Dia Kiép cua Tir Vi Dattu Sit tov tip. con Thién Khéng cia Tir Vi Diiu Sé‘todn tp khac voi Thién Khang, cha Tie Vi Dau Sé todm thie, C6 mbt 56 sao va thin sit trong hai cuéin déu c6 cach an vac giai thich (nhu Thién Ma, Hoa Loc, Héa Quyén, Héa Khoa, Hang Loan, Thién Khong. Dia Kiép, Héa Kj, Thién Thuong, Thién Sa. Thién Hinh, Thien Diéu, Thién Khéc, Thién Hw); 6 mat sO sao va thn sat trong hai cuén déu co phurong pha i ii thich (nhu Thién Hi, Tam Tae Bat me na coe Tri, Phurgng Cac, Tiét Khong, Tun Khong); ed mot sé nS trong T# Vi Datu S6 toan the khong <5, nhung trong Tit Vi Dé $6 toan ys phuong phép an (ahu Thign Tai, Thién Tho, Thid Thien Phitc, An Quang. Thién Quy, Cé Than, Qua Ta, Kigp te Ca Dao Hoa Sat, Dai Hao, Pha Todi, Dia Khéng). P Sal, Diéu dang ngac nhién ta, co - i Vu, Phi Ligm, Thién Nguyét, a ee 86'sao nhur Giai Than, Thien it Vi Dit $6" Choe on FON Tie Vi Bits So tod hu lin Tit Vi Diu SO toan tap déu \ Vi lu So toan Sé nao cing thay. $9, nhung hign nay sich Tir Vi Diu LOI Grow TEU aHat ba sich Tie Vi Puiu SA toder Hur va Tir Vi Diite Sa’ todn tap co mat diém chung, do la déu dé cap dén La Hong Tién Ait *. Theo {ruven thuyét, wae déi Mink, La Héng Tién ¥ 84 timg chinh li Dau Sé, nhung ve sou sy phat (rien cling khéng co chimg ce rd rang. Hai ban Tee Ve Bite $6 toa ther va toan tip luu truyén trong dan gian vao khoang cud tréu Minh du triéu Thanh, nhumg thoi bay gic duong nhu it nguor xem trong, Tr Vi Dau 56, cho nén phat trién kh cham, trong khi do Khoa Ti: Binh bai rat thinh hanh, Luc sach Ta Vi Dau $d duoc dura vae Dav tang, Dau Sd van im hoi ling tiéng (xet vé mat van ban) Mai dé 1911, Tie Vi Baie Si tuyée vi cua Quan Van Chi Nhan (hud: Bac phai) mei tai hé théng, cha gidi, binh ludn Te Vi Dau S6 mot !3n nita Nam 19%), auat hén hai nhan vt kha quan trong trong lich str phat trim Tir Vi Mau 56, do 1a Thiét Ban Dao Nhan 4RHuAS va Ha Miv Tang {42a (cao thi Tani Hop phai). Tu twang cia mét phai mudn phat huy anh hung, thu nhén mon 46, teude the lap thuyét la dieu bat bude, nhung trong sé mén dé phai cé ngudi duong dank thién ha moi cing quan trong, trong hai nguoi ké trén, Ha Mau Ting lio tién sinh dung 1a c6 dit hai diéu kién nay. Dai dé tir cua dng Ja Te Van, nho trede thu lap thuyét, ndi nhimg diéu tién nhan chua néi, ngdy nay da tro thanh nhat dai téng su trong gidi nghién cou Dau Sé, Trong khoang thap nién 50 cua thé ki 20, Te Vi Dau 56 danh gia Luc Ban Trigu (cao tha Tam Hop phai) dén Huong Cang céng khai truong bang doan ménh, do chinh xac kha cao khién ng néi tiéng nhu cn, dng con ma lop day, vé sau nhing bai gidng cua Sng duge xudt ban voi tén Ti Vi Diu S6 gidng nghia’. Trong thoi ki nay con c6 mét ngudi néi danh trudc Luc Ban Trigu la Truong Khai Quyén KAT 4, bist higu “V6 Mudn Trai Cha” £73 #2, voi cudn Tir Vi Dai: So mérili ti nginén ciru, duge Vuong Dinh Chi xung tung [4 cao tha Bac phai. “Tue Trin hoe Ki PB 94, ong ty aug ld hgu ohn 484 thi 4 eda Trin Hi Di, thude Bac phai Tu Vi Day 86. * Ching tai da dich tan bd phiin 2 trong Nghién cu Tinh Méah Age, n TRUNG CHAU TU'Vi DAU SO. TAM HOP PHALVio thip wién 60 ctia thé ki 20. trong gigi nghién cau Dau S6 @ Dai Loan xuat hién mat nguti tén la Truong Dieu Vin skaz ©, dav tang su cla “fh Vén 1a tién si kinh t@ hoc, vao khoang nhimg nim 1966 tro vé trude ong @ Nhat Ban day hoc, ty xung minh Ja truyén nhan doi thu 13 cha Minh Ding phai (tire Thau phai). Nam 1967 Ong tro vé Dai Loan, mang Tu Vi Dau $6 cua Thau phai truyén ba tai Dai Loan. Phai Diu Sé nay 6 anh hudmg tryc tiép dén su phat trign cua Tur Vi Dau Sé o Dai Loan vao giai doan nay. Cac ban dich Dau Sé tir tiéng NhSt sang tiéng Han cling dan din xudt hién, thoi ki dau co A BO Thai Son APY 6.4, vé sau co Bao Lé Minh @#4, vv... déu 1a cac tic gia thudc nhom nghién aru Dau S6 Déng Duong. Duong théi, ¢é rit nhiéu ban dich Tir Vi Dau Sd cua A BO Thai Som xuat hign o Dai Loan, cho nén dng kha indi tiéng. Ong 1a ngudi trong Thau phi, Dau Sé cha éng duong nhién theo phuong phap “qua tiét khi”, Tuong truyén ngwdi sing lap Thau phai la mot nguai phy ni doi Minh tén la Mai To Huong. Thaw phai goi Diu Sé 1a “Tir Vit chiém tinh thuat” # a 5 ¥ A; phai nay than thoai hda cac “tinh diéu”, lay béi canh cude chién tranh gitra nha An va nha Chu théi vién 6, mang cac nhan vat trong, Phong Thin dién nghia gan vao cac tinh diéu, Déc diém cua Thau phai la van dé “qua tiét khi” khi khoi ménh ban. Déh khodng gitra thip nién 80 cia thé ki trudc, do gidi nghién ciru Diu S6 ngay cang ting va cing chuyén sau hon, duong théi, quan diém nay cua Truong, Diéu Van bj kha nhiéu hoe gid Dau S6 céng kich. Do dé Thau phai Diu $6 lwu truyén dén ngay nay khéng cdn nhw trndc kia, phiin lon déu bé khéng ding nguyén the “qua tiél khi”. Khoang gitta thap nién 70 cia thé ki trude, Tir Vi Diu S64 ai Loan dn din thinh hanh. Trong s6 cac nhan vat xudt hign vio thoi ki nay cé mét ngudi dang duge dé cap, dé 1a Luong Tuong Nhuan #40#1, ong 1a lao tién béi trong gidi ménh tong hoc, trac tac rit nhiéu, dng cé dia vi cao ca trong gidi nghién curu Tu Binh, cac tac phim vé Tir Vi Dau 56 cia dng ciing rat co gia tri, phan nhiéu viét chung voi ba Luong Thién Lan RAM. * Ho higu cho Tu Vi > a la “mau tim cua hoa toong wi", Lon GeO THIEL: B