STATIKA

• Oblast klasične mehanike u kojoj se proučavaju uslovi i vrste ravnoteže tela.

Ravnoteža krutog tela

• Kruto telo predstavlja telo kod koga se međusobni položaj pojedinih tačaka ne menja. Takvo telo se ne
deformiše pod dejstvom sile. Pod dejstvom sile kruto telo se može kretati translaciono i/ili rotaciono.

• Ravnoteža ili ravnotežno stanje je stanje u kom telo ne dobija ubrzanje iako na njega deluju sile.

Telo je u statičkoj ravnoteži ako je u stanju mirovanja, a u dinamičkoj ravnoteži kada se kreće
ravnomerno pravolinijski ili se ravnomerno obrće,tj. (nema ni ubrzanje ni ugaono ubrzanje).

USLOVI RAVNOTEŽE TELA:

• Za ravnotežu je neophodno da se poništavaju ne samo spoljašnje sile, već i momenti spoljašnjih sila.
• Rezultujuća spoljašnja sila koja deluje na telo treba da je jednaka nuli.
• Rezultujući moment spoljašnjih sila oko bilo koje ose rotacije treba da je jednak nuli.

Telo je u ravnoteži samo ako su istovremeno ispunjena dva uslova:

1. Vektorski zbir svih spoljašnjih sila koje deluju na telo jednak je nuli.
2. Vektorski zbir svih momenata spoljašnjih sila koje deluju na telo jednak je nuli.

Da bi se razumeo pojam ravnoteže, potrebno je pored sile teže i težine, znati i pojam težište.
Eksperiment: Može li se podesiti da čvrsto telo ne pada iako je poduprto samo u jednoj tački?

• Poduprite sada knjigu i olovku samo jednim prstom. Pomičite prst dok ne pronađete položaj u kojem
olovka i knjiga stoje mirno. 

Na kom mestu ste postigli ravnotežu? 

• U težištu. Težište označavamo sa T.

• Obično se kaže da je težište napadna tačka sile teže.

• Treba naglasiti da sila teža deluje na sve delove tela, ali se zbir svih tih pojedinih delovanja ogleda
kao delovanje jedne sile u jednoj tački, težištu.

• Telo će biti u ravnoteži samo ako je poduprto u težištu ili u tački koja je na vertikalnoj pravi kroz
težište.

Svako telo ima težište. Za neka tela težište se nalazi u telu, a za neka tela težište je izvan njega, što
zavisi od prostorne raspodele mase tela.

• Kod homogenih tela pravilnog geometrijskog oblika težište se geometrijsi lako određuje.
Tako se npr. težište homogene kocke, lopte i valjka nalazi unutar tela.

Težište narukvice, bumeranga i kifle smešteno je izvan tela.

 • Težište nepravilnih i nehomogenih tela težište se određuje eksperimentalno – u preseku težišnih
linija.
Potrebno je okačiti telo da slobodno visi, a u istoj tački vešanja okačiti i nit sa tegom. Od tačke
vešanja treba povući vertikalnu liniju na kojoj leži nit. Tao dobijamo težišnu liniju. Nakon toga telo
treba okačiti o drugu tačku vešanja i ponovo povući vertikalnu liniju. Može se ponoviti postupak za još
jednu tačku vešanja. U preseku težišnih linija nalazi se težište T.

Gdje je težište ljudskog tela?

Je li ono na istom mestu ako ruke ispružimo prema gore ili prema napred?
Što se dešava s težištem ako čučnemo da bismo dohvatili predmet koji nam je ispao?

• Težište u živom organizmu nije u stalnoj tački, već zavisi od pokreta i položaja dela tela.
• Težištu tela se i u mirovanju pomera zbog disanja i u tom slučaju osciluje oko jedne tačke.