‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫اﮔﺮ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎزه را ﻣﺘﺸﮑﻞ از دو ﺑﺨﺶ ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺪاﻧﯿﻢ‪ ،‬ﺳﺮﺳﻠﺴﻠﻪ ﺑﺨﺶ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬
‫ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا آﺷﻨﺎﯾﯽ و ﺗﺴﻠﻂ ﺑﺮ اﯾﻦ درس ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﺳﺎزه ﻻزم و‬
‫ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ‪ ،‬ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ ﯾﮑﯽ از دروﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‬
‫رﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ‪ ،‬ﺑﺎﻻﺧﺺ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﻋﻤﺮان ﺑﺎ ﮔﺮاﯾﺶ ﺳﺎزه در دوره ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﻧﯿﺎز ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺣﻮزه ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺒﻮد ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي ﻣﺪون از‬
‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮐﺎرﺑﺮدي و ﻣﻨﺎﺳﺐ از اﯾﻦ درس ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻮﻟﻔﯿﻦ اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﯽ ﮐﻪ از‬
‫ﺗﺎﻟﯿﻒ ﮐﺘﺎب ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮏ ﺳﺎزه )ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮاﻻت ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﯾﻦ درس‬
‫را اراﺋﻪ ﻣﯽ ﮐﺮد( ﺑﻪ دﺳﺖ آوردﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ آن ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺎر ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻬﻢ درس‬
‫ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ را اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻌﯽ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻣﺎن ﺑﺮاي اﯾﻦ درس ﺗﺪرﯾﺲ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ دو ﮐﺘﺎب ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ ﺗﺎﻟﯿﻒ ﭼﻦ )ﺗﺮﺟﻤﻪ دﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮد ﯾﺤﯿﺎﯾﯽ( و ﮐﺘﺎب ﺗﺌﻮري‬
‫اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ ﺗﺎﻟﯿﻒ دﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻬﺪي ﺳﻌﺎدت ﭘﻮر ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ در‬
‫ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﺗﺎﻟﯿﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺨﺶ اول ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮐﺘﺎب دﮐﺘﺮ ﺳﻌﺎدت ﭘﻮر‪ ،‬ﺑﺨﺶ دوم ﺣﻞ‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮐﺘﺎب ﭼﻦ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ در ﺑﺨﺶ ﺳﻮم ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﯿﻮﺳﺖ اراﺋﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬ﭼﻨﺪ ﺗﻤﺮﯾﻦ‬
‫اﺿﺎﻓﯽ ﺣﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ‪،‬ﺣﻞ آن دﺳﺘﻪ از ﺳﻮاﻻت ﮐﻪ در ﻣﺤﺪوده ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ﮐﺸﻮرﻣﺎن ﺗﺪرﯾﺲ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬در اﯾﻦ ﮐﺘﺎب آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در آﺧﺮ ﺿﻤﻦ ﺗﺸﮑﺮ از ﺗﻤﺎﻣﯽ‬
‫ﻋﺰﯾﺰاﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ را در ﺗﻬﯿﻪ و ﭼﺎپ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﯾﺎري ﮐﺮدﻧﺪ از ﺗﻤﺎﻣﯽ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن و ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﮔﺮاﻣﯽ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﻈﺮات و اﻧﺘﻘﺎدات ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﯽ زﯾﺮ ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﺸﮑﺮ‬
‫ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1389‬‬
‫ﻣﻮﻟﻔﯿﻦ‬
‫‪Amir_saedi_d@yahoo.com‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ )ﭼﺎپ دوم(‬
‫اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻓﻮق اﻟﻌﺎده داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن و داﻧﺶ ﭘﮋوﻫﺎن ﻋﺰﯾﺰ از ﭼﺎپ اول اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﯾﻦ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﮐﺸﻮرﻣﺎن ﺧﻼء ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺘﺎب ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺷﺪت اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن در ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ زﻣﺎن ﻣﻤﮑﻦ ﭼﺎپ دوم ﮐﺘﺎب را آﻣﺎده ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ زﻣﺎن اﻧﺪك ﺑﯿﻦ ﭼﺎپ اول و دوم ﻓﺮﺻﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻋﻤﺪه در ﮐﺘﺎب‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬وﻟﯿﮑﻦ در ﻫﻤﯿﻦ زﻣﺎن ﻧﯿﺰ ﭼﺎپ دوم ﮐﺘﺎب در دو ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اول‬
‫آﻧﮑﻪ در ﭼﺎپ اول ﺳﻮاﻻت ﻓﺼﻞ دوم ﮐﺘﺎب ﭼﻦ )ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﺤﻤﻮد ﯾﺤﯿﺎﯾﯽ( ﭘﺎﺳﺦ داده ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ در ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﭘﺎﺳﺦ اﯾﻦ ﺳﻮاﻻت اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮑﺘﻪ دوم آﻧﮑﻪ ﺑﺨﺶ ﺳﻮم ﮐﺘﺎب ﮐﻪ‬
‫ﺗﻌﺪادي ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺟﺪﯾﺪ را از ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ اراﺋﻪ ﻣﯽ ﻧﻤﻮد ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺷﺪه و ﺗﻌﺪاد دﯾﮕﺮي از ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﮐﺎرﺑﺮدي و ﻧﮑﺘﻪ دار در ﭼﺎپ ﺟﺪﯾﺪ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﻻزم اﺳﺖ از ﺳﺮﮐﺎر ﺧﺎﻧﻢ ﻣﺮﯾﻢ دﻟﺒﺨﻮاه ﮐﻪ‬
‫زﺣﻤﺖ وﯾﺮاﺳﺘﺎري ﻋﻠﻤﯽ و ادﺑﯽ ﭼﺎپ دوم ﮐﺘﺎب را ﺑﺮﻋﻬﺪه داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻤﺎل ﺗﺸﮑﺮ را ﺑﻪ ﻋﻤﻞ‬
‫آورﯾﻢ‪.‬‬
‫در اﻧﺘﻬﺎ ﻣﺠﺪدا از ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻠﯿﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن و ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻋﺰﯾﺮ ﺗﺸﮑﺮ ﻧﻤﻮده و اﻣﯿﺪ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﮔﻮﺷﻪ اي ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻧﺪك از ﻧﯿﺎز ﻫﺎي اﯾﺸﺎن را در اﯾﻦ ﺣﻮزه ﺑﺮآورده ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﺸﮑﺮ‬
‫زﻣﺴﺘﺎن ‪1390‬‬
‫ﻣﻮﻟﻔﯿﻦ‬
‫‪Amir_saedi_d@yahoo.com‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ‪:‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺑﺨﺶ اول‬

‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮐﺘﺎب ‪:‬‬

‫ﺗﺎﻟﯿﻒ‪ :‬دﮐﺘﺮ ﺳﻌﺎدت ﭘﻮر (‬ ‫) ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬

‫‪1‬‬ ‫ﻓﺼﻞ اول ‪ :‬آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺗﻨﺶ‬
‫‪31‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم ‪ :‬آﻧﺎﻟﯿﺰ ﮐﺮﻧﺶ‬
‫‪53‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪:‬ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﻨﯿﺎدي‬
‫‪69‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬ﻣﻌﺎدﻻت اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ ﺑﺮاي ﻣﻮاد اﯾﺰوﺗﺮوﭘﯿﮏ و ﻓﺮﻣﻮل ﺑﻨﺪي ﻣﺴﺎﺋﻞ دو ﺑﻌﺪي‬
‫‪83‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ‪ :‬ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ دو ﺑﻌﺪي‬
‫‪97‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ‪ :‬ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ در دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻨﺤﻨﯽ اﻟﺨﻂ‬
‫‪107‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ‪ :‬ﭘﯿﭽﺶ‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬
‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮐﺘﺎب ‪:‬‬
‫)ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ و ﻣﺪﻟﺴﺎزي رﻓﺘﺎر ﻣﻮاد ﺗﺎﻟﯿﻒ‪(A.F.Saleeb W.F.Chen :‬‬
‫‪113‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم‪ :‬آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺗﻨﺶ‬
‫‪125‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪ :‬آﻧﺎﻟﯿﺰ ﮐﺮﻧﺶ‬
‫‪143‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ‪ :‬رواﺑﻂ اﻻﺳﺘﯿﮏ ﺗﻨﺶ‪-‬ﮐﺮﻧﺶ‬
‫ﺑﺨﺶ ﺳﻮم‬
‫‪165‬‬ ‫ﭘﯿﻮﺳﺖ‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬ ‫‪2‬‬

‫‪ (1-1‬وﺿﻌﯿﺖ ﺗﻨﺶ در ﻧﻘﻄﻪ اي از ﺟﺴﻢ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ 15 − 5 0 ‬‬
‫‪− 5 20 10 kN cm2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 0 10 18‬‬
‫ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﺑﺮدار ﺗﻨﺶ در روي ﺳﻄﻮح ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﺼﺎت‪.‬‬
‫ب( ﺑﺮدار ﺗﻨﺶ ﺑﺮ روي ﺳﻄﻮح ﻣﻮازي ﺳﻄﺢ ‪. x1 + x2 + x3 = 1‬‬
‫ج( ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﺑﺮدار ﺗﻨﺶ ﺑﺮاي ﻫﻤﺎن ﺳﻄﺢ ﺗﻨﺶ ﻗﺴﻤﺖ ب‪.‬‬

‫‪1 1 1 ‬‬
‫‪. n , ,‬‬ ‫د‪-‬ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻮدي و ﻣﻤﺎﺳﯽ ﺗﻨﺶ ﺑﺮ روي ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺎ ﺑﺮدار ﯾﮑﻪ ‪‬‬
‫‪2 2 2‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫اﻟﻒ(‬
‫‪i‬‬
‫‪T = σ 1 j e j = σ 11 e1 + σ 12 e2 + σ 13 e3 = 15i − 5 j‬‬
‫‪j‬‬
‫‪T = σ 2 j e j = σ 21 e1 + σ 22 e2 + σ 23 e3 = −5i + 20 j + 10 k‬‬
‫‪k‬‬
‫‪T = σ 3 j e j = σ 31 e1 + σ 32 e2 + σ 33 e3 = 10 j + 18k‬‬

‫ب(‬

‫‪1 1 1‬‬
‫‪n , , ‬‬
‫‪ 3 3 3‬‬

‫‪n‬‬

‫‪T = σ n = σ n +σ n +σ n‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪ji‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪ 1   1  10‬‬
‫‪= 15‬‬ ‫‪ − 5‬‬ ‫=‪‬‬
‫‪ 3  3‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪n‬‬

‫‪T = σ n = σ n +σ n +σ n‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪ji‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪ 1 ‬‬ ‫‪ 1 ‬‬ ‫‪ 1  25‬‬

‫‪= −5‬‬ ‫‪ + 20‬‬ ‫‪ + 10‬‬ ‫=‪‬‬
‫‪ 3‬‬ ‫‪ 3‬‬ ‫‪ 3‬‬ ‫‪3‬‬
3 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬
n

T = σ n = σ n +σ n +σ n
i ji j 13 1 23 2 33 3

 1   1  28
= 10  + 18 =
 3  3 3
n n n n
10 25 28
T = T i +T 1 2
j +T3k =
3
i+
3
j+
3
k

(‫ج‬

1 1 1
⇒ 10 25 28
n
n , ,  T= i+ j+ k
 3 3 3 3 3 3

(‫د‬
n

T = σ n = σ n +σ n +σ n
i ji j 11 1 21 2 31 3

1 1
= 15  − 5  = 5
2 2
n

T = σ n = σ n +σ n +σ n
i ji j 12 1 22 2 32 3

1 1  2  15 + 10 2
= −5  + 20  + 10 =

2 2  2  2

T = σ n = σ n +σ n +σ n
i ji j 13 1 23 2 33 3

1  2
= 10  + 18  = 5+9 2

2  2 

n n n n
15 + 10 2
T = T 1 i + T 2 j + T 3 k = 5i + ( ) j + (5 + 9 2 ) k
2

n 1 15 + 10 2 1 2
σ n ⋅ n = (5)( 2 ) + ( 2 )( 2 ) + (5 + 9 2 )( 2 )
= T

61 10 2 61 + 20 2 ( KN
= + = )
4 2 4 cm2
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬ ‫‪4‬‬

‫‪2‬‬
‫‪n‬‬
‫‪τ‬‬ ‫‪= T − σ n ⇒ τ n = 7.3 ( KN‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‬
‫‪n‬‬ ‫‪cm 2‬‬

‫‪ (2-1‬وﺿﻌﯿﺖ ﺗﻨﺶ در ﯾﮏ ﺟﺴﻢ اﻻﺳﺘﯿﮏ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ x1‬‬ ‫‪4 x1‬‬ ‫‪4 x2 ‬‬

‫‪4x‬‬ ‫‪x2‬‬ ‫‪0 ‬‬
‫‪ 1‬‬
‫‪4 x2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪x3 ‬‬

‫ﺑﺮدار ﺗﻨﺶ را در ﻧﻘﻄﻪ اي ﺑﺎ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﯾﮑﺴﺎن ﺑﺮ روي ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪x12 + x22 + x32 = 9‬‬
‫ﺑﯿﺎﺑﯿﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬

‫‪f ( x1 , x2 , x3) = x1 + x2 + x3 − 9 = 0‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫∂ ‪‬‬
‫‪∇f i‬‬ ‫‪+j‬‬
‫∂‬
‫‪+k‬‬
‫‪∂ ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪(x + x + x − 9) = 2 x i + 2 x j + 2 x k‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ ∂ x1‬‬ ‫‪∂ x2‬‬ ‫‪∂ x3 ‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫= ‪x=x =x‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪3‬‬
‫‪∇f ( 3 , 3 , 3 ) = 2 3i + 2 3 j + 2 3k‬‬

‫‪ 3 3 3‬‬
‫‪n( 3 , 3 , 3 ) = ‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 3 3 3 ‬‬

‫‪ 3 4 3 4 3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪σ ( 3, 3, 3 ) = 4 3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0 ‬‬
‫‪4 3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3 ‬‬
‫‪‬‬
‫‪n‬‬

‫‪T = σ n = σ n +σ n +σ n‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪ji‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬

‫() ‪= ( 3‬‬ ‫‪) + (4 3 )( ) + (4 3 )( ) = 9‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪5‬‬ ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬
‫‪n‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪T =σ n =σ n +σ n +σ n‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪ji‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪32‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫() ‪= (4 3‬‬
‫‪) + ( 3 )( ) = 5‬‬
‫‪3‬‬
‫‪n‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪T =σ‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪ji n j‬‬
‫‪= σ 13 n1 + σ 23 n2 + σ 33 n3 = (4 3 )( ) + ( 3 )( ) = 5‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪T = T 1 i + T 2 j + T 3 k = 9i + 5 j + 5k‬‬

‫‪ (3-1‬وﺿﻌﯿﺖ ﺗﻨﺶ در ﯾﮏ ﺟﺴﻢ اﻻﺳﺘﯿﮏ ﻫﻤﺎن وﺿﻌﯿﺖ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻣﺴﺌﻠﻪ ‪ 2-1‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻋﻤﻮدي ﺑﺮدار ﺗﻨﺶ ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ ‪ ABC‬ﺷﮑﻞ زﯾﺮ را در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﻘﺎﻃﻊ ‪ OD‬و ﺳﻄﺢ‬
‫‪ ABC‬ﺑﺪﺳﺖ آورﯾﺪ‪.‬‬

‫‪x3‬‬

‫‪C‬‬
‫‪2‬‬
‫‪o‬‬
‫‪x2‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪D‬‬
‫‪4‬‬

‫‪B‬‬
‫‪4‬‬
‫‪x1‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫)‪A(4,0,2‬‬ ‫)‪B(4,4,0‬‬ ‫)‪C(0,4,2‬‬

‫‪x− 4 y−0 z − 2‬‬

‫‪4 − 4 4 − 0 0 − 2 = 0 ⇒ ( x − 4)(8) + ( y − 0)(+8) + ( z − 2)(16) = 0‬‬
‫‪0−4 4−0 2−2‬‬

‫‪S : x + y + 2z = 8‬‬
‫‪ABC‬‬

‫)‪O(0,0,0‬‬ ‫)‪D(4,4,2‬‬

‫‪x−0 y−0 z−0‬‬

‫‪OD :‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪→ x = y = 2z‬‬
‫‪4−0 4−0 2−0‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬ ‫‪6‬‬

‫‪8 8 4‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻼﻗﯽ‬ ‫) ‪E :( , ,‬‬
‫‪3 3 3‬‬

‫‪∇ f ( S ABC ) = i + j + 2 k‬‬

‫‪8 8 4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫= ) ‪n( , ,‬‬ ‫‪i+‬‬ ‫‪j+‬‬ ‫‪k‬‬
‫‪3 3 3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32 ‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪8 8 4  32‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪‬‬
‫‪σ( , , )= ‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪3 3 3 3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 32‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪4‬‬
‫‪ 3‬‬ ‫‪3 ‬‬

‫‪σ = σ n n = σ n n +σ n n +σ n n +σ n n‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪ij‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪+σ n n +σ n n +σ n n +σ n n +σ n n‬‬
‫‪22‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪8 1‬‬ ‫‪8 1‬‬ ‫‪4 2‬‬ ‫‪32 1‬‬ ‫‪1‬‬

‫) () () ( × ‪= ( )( ) 2 + ( )( ) 2 + ( )( ) 2 + 2‬‬
‫‪3 6‬‬ ‫‪3 6‬‬ ‫‪3 6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪32 1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪112‬‬
‫= ) () () ( × ‪+ 2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪ (4-1‬در ﻧﻘﻄﻪ اي از ﯾﮏ ﺟﺴﻢ اﻻﺳﺘﯿﮏ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ‪ ،‬دو راﺳﺘﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﺑﺮدارﻫﺎي ﯾﮑﻪ ‪ n‬و‬
‫‪m‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪ m‬را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺮدارﻫﺎي ﺗﻨﺶ ﺑﺮ روي ﺳﻄﻮح ﻋﻤﻮد ﺑﺮ اﯾﻦ دو راﺳﺘﺎ را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ T‬و ‪T‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪n‬‬
‫ﺑﻨﺎﻣﯿﺪ‪ .‬ﺗﺎﯾﯿﺪ ﮐﻨﯿﺪ ﻣﻮﻟﻔﻪ ‪ T‬در راﺳﺘﺎي ‪ m‬ﻣﺴﺎوي ﻣﻮﻟﻔﻪ ‪ T‬در راﺳﺘﺎي ‪ n‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬

‫‪n‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪:‬ﺣﮑﻢ‬ ‫‪T⋅ m = T⋅ n‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪T = T i ei = σ‬‬ ‫‪ji‬‬ ‫‪ne‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪T = T i ei = σ‬‬ ‫‪ji‬‬ ‫‪me‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪7‬‬ ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬

‫‪n‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪T⋅ m = σ‬‬ ‫‪ji‬‬ ‫‪nm‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪i‬‬
‫)‪(1‬‬ ‫‪T⋅ n = σ‬‬ ‫‪ji‬‬ ‫‪m n =σ n m‬‬
‫‪j‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪ji‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪i‬‬
‫)‪(2‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪m‬‬

‫‪σ ij = σ ji → T .m = T .n‬‬

‫) ‪(1),( 2‬‬

‫‪ (5-1‬ﺗﺎﻧﺴﻮر ﺗﻨﺶ در ﻧﻘﻄﻪ اي از ﺟﺴﻢ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪− 6 6‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 6 20 − 8 kN cm2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 1 − 8 10 ‬‬
‫ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﻋﻤﻮدي ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ و ﺑﺮدار ﯾﮑﻪ ﺳﻄﻮح ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‪.‬‬
‫ب( ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﺑﺮﺷﯽ ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ و ﺑﺮدار ﯾﮑﻪ ﺳﻄﻮح ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‪.‬‬
‫ج( ﺗﺎﯾﯿﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮﻫﺎي ﺗﻨﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ‪.‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫اﻟﻒ(‬

‫‪σ‬‬ ‫‪− I 1σ + I 2 σ + I 3 = 0‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪I‬‬ ‫‪1 = σ 11 + σ 22 + σ 33 = −6 + 20 + 10 = 24‬‬

‫]‪= σ 11 σ 22 + σ 22 σ 33 + σ 33 σ 11 − [σ 12 + σ 23 + σ 31‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪I‬‬
‫[‬ ‫]‬
‫‪2‬‬

‫‪= (−6)( 20) + ( 20)(10) + ( −6)(10) − (6) + (−8) + (1) = −81‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪σ‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫‪13‬‬

‫‪−6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪I σ‬‬
‫=‬ ‫‪3‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫‪23‬‬
‫‪= 6‬‬ ‫‪20‬‬ ‫= ‪−8‬‬
‫‪σ‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫‪33‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪− 8 10‬‬
‫‪(−6)(200 − 64) − (6)(60 + 8) + (1)(−48 − 20) = −1292‬‬

‫‪σ‬‬ ‫‪− 24σ − 81σ + 1292 = 0‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪σ‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪= 25.1791( KN‬‬
‫‪cm2‬‬
‫‪),‬‬

‫‪σ‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪= 6.5980( KN‬‬
‫‪cm2‬‬
‫‪),‬‬

‫‪σ‬‬ ‫‪3‬‬
‫) ‪= −7.7770( KN 2‬‬
‫‪cm‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬ 8

 (1)  2 2 2

 − 31.179 6 1 n 1 (1)   (1)   (1) 

  , n1 + n 2 + n3 =1
 − 8  n2  = 0      
(1)
6 − 5.179

 1 −8 − 15.179  
(1)      
 n3 
 
 ± 0.1545
n =  ± 0.8782
(1)

m 0.4527

 ( 2) 
− 12.598 1 n 1
2 2 2

 6
6
  ( 2)
 (2)  (2)  (2) 
− , n1 + n 2 + n 3 =1
 13 . 402 8  ( 2)  = 0
 n      
     
2
 1 −8 3.402  
n3 
 
 ± 0.2625 
n =  ± 0.4052 
( 2)

 
 ± 0.8757 

 (3) 
1.777 1   n1  2 2 2

 6
6
(3)  (3)   (3) 
− 8  n2  = 0
(3)
, n1 + n 2 + n 3 =1

27.777
  (3)       
 1 −8 17.777  n3       
 

− .9524
n =  0.2541 
( 3)

 0.1679 

(‫ب‬
1 1
τ 2 σ1 σ3
2
=
( − )=
2
[25.1791 − (−7.777)] = 16.478( KN 2 )
cm
1 1
τ 3 = 2 (σ 1 − σ 2) = 2
[25.1791 − 6.598] = 9.2905( KN 2 )
cm
1 1
τ 1 = 2 (σ 2 − σ 3) = 2
[6.598 − (−7.777)] = 7.1875( KN 2 )
cm
‫‪9‬‬ ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺘﻌﺎﻣﺪ ﺗﻨﺶ ﻋﻤﻮدي ‪ max‬وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺘﻌﺎﻣﺪ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ ﻧﯿﺰ‬
‫وﺟﻮد دارد ﮐﻪ زاوﯾﻪ اﯾﻦ ﺳﻄﻮح ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﻮح اﺻﻠﯽ ‪ π/4‬اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺮاي ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﺑﺮدار‬
‫ﻧﺮﻣﺎل ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺎ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ ‪ τ1 Max‬ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﺮدارﻫﺎي ﻧﺮﻣﺎل ‪ n3 , n2‬را ﺟﻤﻊ ﮐﺮده و آن‬
‫را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮدار ﯾﮑﻪ ﺑﺪﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ ‪ max‬ﻣﺴﺎوي ﻧﺼﻒ اﺧﺘﻼف ﺑﯿﻦ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ و ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﻋﻤﻮدي اﺳﺖ و‬
‫روي ﺳﻄﺤﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﻮح اﯾﻦ دو ﺗﻨﺶ اﺻﻠﯽ‪ ،‬زاوﯾﻪ ‪ ± π 4‬دارد‪.‬‬

‫‪0.2625 − .9524 − 0.6899‬‬

‫‪n + n = 0.4052 +  0.2541  =  0.6593 ‬‬
‫)‪(2‬‬ ‫)‪( 3‬‬

‫‪0.8757  0.1679   1.0436 ‬‬

‫‪− 0.6899‬‬ ‫‪− 0.4879‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪⇒ p =  0.4662 ‬‬
‫)‪(1‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫‪1‬‬
‫× ‪p =  0.6566 ‬‬
‫‪1.4141‬‬
‫‪ 1.0436 ‬‬ ‫‪ 0.738 ‬‬

‫‪− 0.1545 − 0.9524 − 1.1069‬‬

‫‪n + n = − 0.8782 +  0.2541  = − 0.6241‬‬
‫)‪(1‬‬ ‫)‪( 3‬‬

‫‪ 0.4527   0.1679   0.6206 ‬‬

‫‪− 1.1069‬‬ ‫‪− 0.8728‬‬

‫)‪( 2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫× ‪p = − 0.6241‬‬
‫‪1‬‬
‫‪⇒ p = − 0.4413‬‬
‫)‪( 2‬‬

‫‪1.4141‬‬
‫‪ 0.6206 ‬‬ ‫‪ 0.4389 ‬‬

‫‪ − 0.1545 0.2625  0.108 ‬‬

‫‪n + n = − 0.8782 + 0.4052 = − 0.473‬‬
‫)‪(1‬‬ ‫)‪(2‬‬

‫‪ 0.4527  0.8757  1.3284 ‬‬

‫‪ 0.108 ‬‬ ‫‪ 0.0764 ‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪⇒ p = − 0.3345‬‬
‫)‪( 2‬‬ ‫)‪( 3‬‬
‫‪1‬‬
‫× ‪p = − 0.473‬‬
‫‪1.4141‬‬
‫‪ 1.3284 ‬‬ ‫‪ 0.9394 ‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬ 10

(‫ج‬

I = σ + σ + σ = 25.1791 + 6.598 − 7.777 = 24 ok

1 1 2 3

I = σ σ + σ σ + σ σ = (25.1791)(6.598) + (6.598)(−7.777)
2 1 2 2 3 3 1

+ (−7.777 )( 25.1791) = −81 ok

I =σ σ σ
3 1 2 3
= ( 25.1791)(6.598)(−7.777 ) = −1292 ok

.‫ ﺗﺎﯾﯿﺪ ﮐﻨﯿﺪ‬J 2 ‫( ﻣﻌﺎدل ﺑﻮدن رواﺑﻂ زﯾﺮ را ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ‬6-1

:‫ﺣﻞ‬
1
J =
2
2 S ij S ij

J 2
=
1
6
[
(σ 1 − σ 2) 2 + (σ 2 − σ 3) 2 + (σ 3 − σ 1) 2 ]
J 2
=
1
6
[(σ 11 − σ 22) 2 + (σ 22 − σ 33) 2 + (σ 33 − σ 11) 2 + 6(σ 12 + σ 23 + σ 31)
2 2 2
]

S S +S S +S S
J =
11 12 22 23 11 13
2
S S S S S S 21 22 32 33 31 33

= (S S − S S ) + (S S − S S ) + (S S − S S )
11 22 12 21 22 33 23 32 33 11 31 13

= S S + S S + S S − ( S + S + S ) (1)
11 22 22 33 33 11
2
12
2
23
2
31

1
= ( 2 I 1 − 6 I 2)
2
J 2
6

1 1
S ij S ij
= ( Sii S jj − Sij Sij )
2 2
1
= ( S11 S jj + S 22 S jj + S33 S jj − S1 j S1 j − S 2 j S 2 j − S3 j S3 j )
2
11 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬
1
= + + + +
2 S11 S11 S11 S 22 S11 S33 S 22 S11 S 22 S 22
(

+ S 22 S33 + S33 S11 + S33 S 22 + S33 S33

− S11 S11 − S12 S12 − S13 S13 − S 21 S 21 − S 22 S 22
− S 23 S 23 − S31 S31 − S32 S32 − S33 S33)
1
= (2 S11 S 22 + 2 S 22 S 33 + 2 S33 S11 − 2 S12 − 2 S 23 − 2 S31)
2 2 2

2
= S11 S 22 + S 22 S 33 + S 33 S11 − ( S12 + S 23 + S 31)
2 2 2
(2)

1
( → J 2 =
1),( 2 )

2 Sij Sij

S =σ −σ
1 1 m ,

S = σ −σ
2 2 m
, S = σ −σ
3 3 m

1 1 2
= = ( S1 + S 2 + S 3 )
2 2
J 2
2 S ij S ij
2

J 2
=
1
[
2 σ1 σ m
( − ) 2 + (σ 2 − σ m) 2 + (σ 3 − σ m) 2 ]
=
1
2
2
[
(σ 1 + σ 2 + σ 3 ) + 3σ m − 2σ m (σ 1 + σ 2 + σ 3)
2 2 2
]
1
2
2
[ 2 2 2 2 1
2
2 2
] [
= (σ 1 + σ 2 + σ 3 ) + 3σ m − 6σ m = (σ 1 + σ 2 + σ 3 ) − 3σ m
2 2
]
1 2 1 
= (σ 1 + σ 2 + σ 3 ) − (σ 1 + σ 2 + σ 3) 2 
2 2

2 3 
1
6
[
= 3(σ 1 + σ 2 + σ 3 ) − (σ 1 + σ 2 + σ 3 ) − 2(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1)
2 2 2 2 2 2
]
1
6
[
= 2(σ 1 + σ 2 + σ 3 ) − 2(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1)
2 2 2
]
1
[
= (σ 1 − σ 2) 2 + (σ 2 − σ 3) 2 + (σ 3 − σ 1) 2
6
]
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬ 12

J 2
=
1
6
[
(σ 1 − σ 2) 2 + (σ 2 − σ 3) 2 + (σ 3 − σ 1) 2 ]
=
1
6
[
2(σ 1 + σ 2 + σ 3) − 2(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1)
2 2 2
]
1
[
= 2(σ 1 + σ 2 + σ 3) 2 − 4(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1)
6
− 2(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1) ]
=
1
6
[
2(σ 1 + σ 2 + σ 3) 2 − 6(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1) ]
1
[
= 2(σ 11 + σ 22 + σ 33) 2 − 6(σ 11σ 22 + σ 22σ 33 + σ 33σ 11)
6
+ 6(σ 12 + σ 23 + σ 31)
2 2 2
]
=
1
6
[
2(σ 11 + σ 22 + σ 33 ) − 2(σ 11σ 22 + σ 22σ 33 + σ 33σ 11)
2 2 2

+ 6(σ 12 + σ 23 + σ 31)
2 2 2
]
=
1
6
[
(σ 11 − σ 22 ) 2 + (σ 22 − σ 33) 2 + (σ 33 − σ 11) 2 + 6(σ 12 + σ 23 + σ 31)
2 2 2
]

J 2
=
1
6
[
(σ 1 − σ 2) 2 + (σ 2 − σ 3) 2 + (σ 3 − σ 1) 2 ]
=
1
6
[
2(σ 1 + σ 2 + σ 3 ) − 2(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1)
2 2 2
]
1
[
= 2(σ 1 + σ 2 + σ 3) 2 − 4(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1)
6
− 2(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1) ]
=
1
[
6 σ1 σ 2 σ 3
2( + + ) 2 − 6(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1) = ]
1
= ( 2 I 1 − 6 I 2)
2

6
‫‪13‬‬ ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬

‫‪ (7-1‬ﻣﻌﺎدل ﺑﻮدن رواﺑﻂ زﯾﺮ را ﺑﺮاي ‪ τ‬ﺗﺎﯾﯿﺪ ﮐﻨﯿﺪ‪ τ ).‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ ﻫﺸﺖ وﺟﻬﯽ اﺳﺖ(‪.‬‬

‫‪τ 9‬‬
‫‪1‬‬‫‪2‬‬
‫=‬ ‫] ) ‪[(σ − σ ) + (σ − σ ) + (σ − σ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪τ =3‬‬ ‫] ) ‪[(σ − σ ) + (σ − σ ) + (σ − σ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪2‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﯾﮑﯽ از ﺻﻔﺤﺎت ﻫﺸﺖ وﺟﻬﯽ را ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﯾﮑﯽ از ﮐﻨﺞ ﻫﺎي دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺨﺘﺼﺎت‬
‫ﻃﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ از ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ )‪ (1,0,0‬و )‪ (0,1,0‬و )‪ (0,0,1‬ﺑﮕﺬرد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮدار‬
‫ﻧﺮﻣﺎل اﯾﻦ ﺻﻔﺤﻪ را ﭘﯿﺪا ﮐﺮده و ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ را اداﻣﻪ ﻣﯽ دﻫﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ 1 1 1 ‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪n :  ,‬‬ ‫= ‪,  ⇒ n1‬‬ ‫= ‪, n2‬‬ ‫= ‪, n3‬‬
‫‪ 3 3 3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪τ‬‬ ‫)‪= n1 n2 (σ 1 − σ 2 ) + n2 n3 (σ 2 − σ 3) + n3 n1 (σ 3 − σ 1‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪n‬‬

‫( ‪) 2 (σ 1 − σ 2 ) +‬‬ ‫) ‪) 2 (σ 2 − σ 3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪τ‬‬
‫‪2‬‬
‫(=‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪n‬‬
‫( ‪)2‬‬ ‫( ‪)2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫)‪) 2 (σ 3 − σ 1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫(‪+‬‬
‫‪2‬‬
‫( ‪)2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪τ‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪2‬‬
‫=‬
‫‪1‬‬
‫‪9‬‬
‫‪[(σ −σ ) + (σ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪− σ 3) + (σ 3 − σ 1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫]‬

‫}) ‪{a 2 + b 2 + c 2 = (a + b + c) 2 − 2(ab + bc + ca‬‬

‫‪1‬‬
‫‪3‬‬
‫‪[(σ − σ ) + (σ − σ ) + (σ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫)‪− σ m‬‬
‫‪2‬‬
‫]‬
‫) ‪= [(σ + σ + σ − 3σ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪3‬‬
‫[‬
‫)‪− 2 (σ 1 − σ m)(σ 2 − σ m) + (σ 2 − σ m)(σ 3 − σ m) + (σ 3 − σ m)(σ 1 − σ m‬‬ ‫]]‬
‫‪=−‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫(‬
‫‪σ‬‬ ‫[‬
‫‪1σ 2 σ 2σ 3 σ 3σ 1‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫)‬ ‫‪− 2σ m (σ 1 + σ 2 + σ 3 ) + 3σ m‬‬
‫‪2‬‬
‫]‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫[‬
‫‪= − (σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1) − 3σ m‬‬
‫‪2‬‬
‫]‬
‫‪= − (σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1) − (σ 1 + σ 2 + σ 3 ) ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬

 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬ ‫‪14‬‬

‫=‬
‫‪2‬‬
‫‪9‬‬
‫[‬
‫) ‪− 3(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1) + (σ 1 + σ 2 + σ 3‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫)‪+ 2(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1‬‬ ‫]‬

‫=‬ ‫[‬‫‪1‬‬
‫‪9‬‬
‫)‪2(σ 1 + σ 2 + σ 3 ) − 2(σ 1σ 2 + σ 2σ 3 + σ 3σ 1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫]‬
‫‪= [(σ‬‬ ‫‪− σ 2 ) + (σ 2 − σ 3 ) + (σ 3 − σ 1) = τ‬‬ ‫]‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪9‬‬
‫= ‪⇒τ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪3‬‬
‫‪[(σ − σ ) + (σ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪− σ m) + (σ 3 − σ m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫]‬

‫‪ (8-1‬آﯾﺎ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ و راﺳﺘﺎﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﻨﺶ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ اﻧﺤﺮاﻓﯽ و‬
‫راﺳﺘﺎﻫﺎي آﻧﻬﺎ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﻮد؟ ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ‪.‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪σ‬‬ ‫‪m‬‬
‫)‪= (σ 11 + σ 22 + σ 33‬‬
‫‪3‬‬

‫‪I = σ +σ +σ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪I =σ‬‬‫‪1‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪+ σ 22 + σ 33‬‬

‫‪⇒ σ 11 + σ 22 + σ 33 = σ 1 + σ 2 + σ 3‬‬
‫‪1‬‬
‫‪σ‬‬ ‫‪m‬‬
‫)‪= (σ 1 + σ 2 + σ 3‬‬
‫‪3‬‬

‫‪S = σ −σ‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪S = σ −σ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪S = σ −σ‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪m‬‬

‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ s1,s2,s3‬ﻫﻤﺎن ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ اﻧﺤﺮاﻓﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺟﻬﺎت ﺗﻨﺶ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ اﻧﺤﺮاﻓﯽ ﺑﺎ ﺟﻬﺎت ﺗﻨﺶ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ (i ) ‬‬
‫) ‪σ 11 − σ m − ( S i‬‬ ‫‪σ 12‬‬ ‫‪σ 13‬‬ ‫‪  n1 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪  (i ) ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪σ 21‬‬ ‫‪σ 22 σ m Si‬‬
‫‪−‬‬ ‫‪−‬‬ ‫(‬ ‫)‬ ‫‪σ 23‬‬ ‫‪ n2  = 0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪σ 31‬‬ ‫‪σ 32‬‬ ‫‪σ 33 − σ m − ( Si) n3‬‬
‫) ‪(i‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪S = σ −σ‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪15‬‬ ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ‬
‫ﺣﺎل ﺑﺎ ﺟﺎﯾﮕﺬاري ﻣﻘﺪار ‪ si‬در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪:‬‬

‫‪ (i ) ‬‬
‫‪σ 11 − σ i‬‬
‫‪‬‬
‫‪σ‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪σ 13   n(i )1 ‬‬
‫‪ σ 21‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫‪22‬‬
‫‪−σ i‬‬ ‫‪σ 23  n(i )2 = 0‬‬
‫‪ σ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪σ 33 − σ i  n3‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﺑﺎ ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق ﺟﻬﺎت ﺗﻨﺶ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ ‪ σi‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺟﻬﺎت ﺗﻨﺶ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ‬
‫اﻧﺤﺮاﻓﯽ ﺑﺎ ﺟﻬﺎت ﺗﻨﺶ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ (9-1‬ﺗﺎﻧﺴﻮر ﺗﻨﺶ ﺑﺮاي ﻣﺤﻮر ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪x‬‬

‫‪ 0‬‬ ‫‪− Gφz Gφy‬‬ ‫‪y‬‬

‫‪ − Gφz‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ Gφy‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0 ‬‬ ‫‪z‬‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ ‪ G‬ﻣﺪول ﺑﺮﺷﯽ و ‪ Φ‬ﺿﺮﯾﺐ ﺛﺎﺑﺘﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺸﺎن دﻫﯿﺪ دﯾﻮاره ﺟﺎﻧﺒﯽ اﯾﻦ ﻣﺤﻮر‪ ،‬آزاد‬
‫از ﻧﯿﺮو اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻮرد ﻣﻨﺘﺠﻪ ﺑﺮدار ﺗﻨﺶ در روي ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﯽ ﻣﺤﻮر ﺑﺤﺚ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻞ‪:‬‬

‫‪y +z =R‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪f ( x, y, z ) = y + z2 − R2 = 0‬‬
‫‪2‬‬

‫‪∇ f = ( 2 y) j + ( 2 z) k‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪z‬‬
‫=‪n‬‬ ‫‪j+‬‬ ‫‪k‬‬
‫‪y2 + z2‬‬ ‫‪y2 + z2‬‬