የዚህ መጽሐፍ ዓላማ ስለ ልማታዊና ዴሞክራሲያዊ መንግስታችን ያሳሰበው የሀገራችንን ፈጣን እድገት

ማስመዝገብ እና ዜጎች በየደረጃው ተጠቃሚ እንዲሆኑ ማድረግ ነው ፡፡ በከተሞች የልማትና የመልካም

አስተዳደር ስኬታማነት መለኪያዎች አንዱ የልማታዊ የፖለቲካ ኢኮኖሚ መጥበብ እና የኪራይ ሰብሳቢነት

ዝንባሌዎች እና ባህል መጥፋታቸው ነው ፡፡

በአራት መሰረታዊ የመሬት ልማትና አስተዳደር ጉዳዮች ላይ ማተኮር ወሳኝ ነው ፡፡ በመጀመሪያ ፣ በመሬት

አጠቃቀም ዕቅድ መሠረት መሬትን በአግባቡ በመጠቀም ፡፡ በሁለተኛ ደረጃ የመሬት አቅርቦት እና የገቢያ

ስርዓት በግልፅነትና ተጠያቂነት በተሞላበት መንገድ መመራት አለበት ፡፡ ሦስተኛው ትኩረት የባለቤትነት እና

የመሬት አስተዳደር ስርዓቱን ግልፅ እና ቀልጣፋ በማድረግ ህገ-ወጥ ድርጊቶችን መቆጣጠር እና ነፃ ኢኮኖሚ

ስርዓትን ቀልጣፋ ማድረግ መሆን አለበት ፡፡ አራተኛው ትኩረት የዜጎችን የንብረት ባለቤትነት ማረጋገጥ እና

ከመሬት እና ከመሬት ጋር ተያያዥነት ያላቸው የባለቤትነት መብቶች ግልፅ እና ቀልጣፋ የምዝገባ ስርዓት

በማስቀመጥ ዋስትና መያዝ አለበት ፡፡

DEFINITIONS
የከተሞች መስፋፋት የሚለው ቃል ከገጠር ወደ ከተማ ነት መቀየሩን እንዲሁም በሕዝብ ብዛት በተጨናነቁ ከተሞች ውስጥ የሚኖረው የሰው
ልጅ ቁጥር መጨመሩን ለማመልከት ያገለግላል። ስትራቴጂ ማለት የተሰጡትን የከተማ መሬቶችን አጠቃቀም ገጽታ ልማት ዕቅድ ማውጣት
ማለት ነው የከተማ ፖሊሲዎች ከተሞችና ከተሞች እንዴት እንደሚገነቡና እንደሚለወጡ እንዲሁም ነዋሪዎቻቸው እርስ በርስ እንዴት
እንደሚዛመዱ መሠረታዊ ማህበራዊ ስምምነቶችን ያንጸባርቃሉ

አንደኛ መሬትን በመሬት አጠቃቀም እቅድ መሠረት በአግባቡ በመጠቀም መሬት ን በማከፋፈል የተጠቃሚውን አቅም በዘላቂነት ለማረጋገጥ
በፖሊሲው መሰረት የተለያዩ አገልግሎቶች እንዲሁም ማህበረሰባዊ ለውጥ ለማድረግ መሬት እንዲዳረስ ማድረግ

ሁለተኛ፣ የመሬት ስንቅ እና የገበያ ስርዓት ግልፅ ና ተጠያቂ በሆነ መልኩ መምራት አለበት፤ የመሬት ዋጋዎችን መጠበቅ ዝቅተኛ፤ እንዲሁም
ሕዝቡን የሚጠቅም ሥርዓት መገንባት። በዚህ ዘርፍ የመሬት ዕድገታችንና የአስተዳደር ስርዓት የልማት፣ የፖለቲካ አተገባበር ተጨማሪ መሆን
ይኖርበታል መንግስት ያዘጋጀው የኢኮኖሚ እቅድ እና ዝቅተኛ ገቢ ያለው የህብረተሰብ አባላት እንዲችሉ ማድረግ መሬቱን በፍጥነትና
ውጤታማ በሆነ መንገድ ማግኘት ይቻላል

ሶስተኛው ትኩረት ህገ ወጥ ተግባራትን መቆጣጠር መሆን አለበት እንዲሁም የባለቤትነትና የመሬት አስተዳደርን በማድረግ የነፃ ኢኮኖሚ
ስርዓት ውጤታማ እንዲሆን ማድረግ ስርዓት ግልፅ እና ውጤታማ. ይህን ማድረግ የሚቻለው የመረጃ ማከማቻ ስርዓትን በማደራጀት ነው
በቅርብ ጊዜ በቴክኖሎጂ የተጠበቀ
. አራተኛው ትኩረት የዜጎችን የንብረት ባለቤትነት ማረጋገጥና ዋስትና መያዝ የሚቻለው ከመሬትና ከመሬት ጋር የተያያዙ የንብረት መብቶችን
ግልፅና ውጤታማ የምዝገባ ሥርዓት በማስቀመጥ መሆን ይኖርበታል።

CONSTITUTION OF THE FEDERAL DEMOCRATIC REPUBLIC OF ETHIOPIA (FDRE)

የ FDRE ሕገ- መንግሥት። የገጠርና የከተሞች መሬት የህዝብና የመንግስት ንብረት መሆኑን እንዲሁም የመሬትና የተፈጥሮ ሀብት ባለቤቶች
በኢትዮጵያ ብሔሮች፣ ብሔረሰቦችና ሕዝቦች መሆናቸውን በአንቀጽ 40(3) ላይ በግልጽ ተደንግጓል። በእኛ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 40(1-2)
ማንኛውም ዜጋ የግል ንብረት የመያዝ፣ የመጠቀምና የማስተላለፍ መብት እንዳለው ይገልጻል። ከዚህም በተጨማሪ ሕገ መንግሥቱ የግል
ንብረቶችን በግልጽ እንዲመደብና አስፈላጊውን ጥበቃ እንደሚያደርግ በግልጽ ያሳያል ። በመሠረቱ የዜጎችን ጥቅምና ተነሳሽነት ማስፋፋት፣
ብልጽግናን ማፍራት፣ መጠቀምና ማስረከብ፣ አገራዊ ዕድገትና ዕድገት እንዲኖር ማስቻል ነው። የግል ሃብት በራሱ ጉልበት፣ ዕውቀትና ገንዘብ
መፈጠር እንዳለበት ሕገ መንግሥታችን በግልጽ ያመለክታል። የቤት ኪራይ በመፈለግ ሀብትን መፍጠርን ይገታል። የ 3 ቱን የፌዴራል፣
የክልልና የከተማ አካባቢ መንግስታት ኃላፊነት በመለየት የመሬት ልማትና የአስተዳደር ስርዓቱን በዘላቂነት ለማስተካከል አስቧል። በህገ
መንግስቱ መሰረት ድህነትን ለመቀነስ ድጋፍ የሚያደርግ፣ እንዲሁም የኢትዮጵያን ህዳሴ ለማረጋገጥ ልማትና ዕድገት ማምጣት

Globalization and Building of a Free Market System

ግሎባላይዜሽን ምድርን ወደ ማህበረሰብ በመለወጥ እንደ ሁኔታው የሚለዋወጥ የኢኮኖሚ ፉክክር እየፈጠረ ነው። አገሮች በዓለም አቀፍ ገበያ
ተወዳዳሪ የሆኑ ሸቀጦችንና ምርቶችን ካላመረቱ በስተቀር በገበያቸው ላይ መሸጥ፣ ከውጪ ገበያ መውጣት አልቻሉም። የአንድ አገር ዕድገት
መቀጠል የሚቻለው በዚህ ጨካኝ ውድድር በማሸነፍ ብቻ ነው። ዋናው ዓላማ ዘላቂ እድገት እንዲያደርጉ ሁኔታዎችን ለመፍጠር በዓለም
አቀፍ ደረጃ ተወዳዳሪ የሌላቸው ሸቀጦችንና አገልግሎቶችን ለሚያመርቱ ተቋማት ልዩ ድጋፍ መስጠት ነው። ለእድገታችን የጀርባ አጥንት
የምንሆንበት መሰረታዊ ምክንያት ይህ ነው። ይህን ጉድለት የሚፈታተን ፖሊሲ ድህነትን ከማጥፋት እና ለኢትዮጵያ ህዳሴ ግንዛቤ አስተዋጽኦ
ከማድረግ ባለፈ ፈጣን ልማትን ሊፈትን አይችልም። ግሎባላይዜሽን ለፖሊሲው እንደ አንድ መሠረት ስንወስድ፣ በአለምአቀፍ ገበያዎች ላይ
ፉክክር ሊያስከትሉ የሚችሉ ሸቀጦችን እና አገልግሎቶችን ምርት በሚያበረታቱ እና የመሬት እድገት እና የአስተዳደር ፖሊሲያችን የተሻለ
ማራኪነት እንዲኖር ሁኔታዎችን በሚፈጥሩ የልማት ስልቶች ላይ ማተኮር ይኖርብናል።

Rapid Development and Public Benefits

በሀገራችን የተረጋገጠው የኢኮኖሚ ዕድገት ፈጣን ብቻ ሳይሆን ብዙኃኑንም ተጠቃሚ ማድረግና ፈጣንና ዘላቂ መሆን ይኖርበታል። መንግስት
ህዝቡ የልማት አቅሙን ተጠቅሞ ይህንን አቅም በቀጣይነት እንዲያሻሽል ዝግጅት ያደርጋል። ጥቃቅንና አነስተኛ ኢንተርፕራይዞች የህዝቡን
ተጠቃሚነት በጉልበት በመጠቀም በማረጋገጥ ረገድ ያላቸው ሚና እጅግ ከፍተኛ ነው። መንግስት ሁሉን አቀፍና የተቀናጀ የድጋፍ ዝግጅት
ለማድረግ የሚያስችል ስርዓት ነድፏል። ለኤምኤስኤዎች በዜሮ ወይም በፍትሃዊ ዋጋ የማምረትና የመሸጫ ቦታ ማቅረብ ህዝቡ ከልማት
ተጠቃሚ እንዲሆንና የህዝብ ዋና ከተማን ከፍ እንዲል ትልቅ ሚና ይጫወታል። ዝቅተኛና መካከለኛ ገቢ ያላቸው የከተማ ነዋሪዎች በግለሰብ
ደረጃ ወይም በረጅም ጊዜ ብድር በማጠራቀም፣ መሬት በነፃ ወይም በፍትሃዊ ዋጋ በማቅረብ ወይም ቤቶችን በርካሽ ዋጋ እንዲከራዩ ለማድረግ
የሚያስችል ስርዓት እንዲመሰረት ማድረግ ነው። የህዝብ ጥቅም በተዘዋዋሪ (ትምህርት ቤቶች፣ ጤና፣ የኢኮኖሚ መሰረተ ልማት) በመጠቀም
ነው።

Building of a Developmental Democratic Government and Good Governance

System
የቤት ኪራይ ፈላጊ የፖለቲካ ኢኮኖሚ፣ መንግሥት ከአስተዳደር ባለ ሥልጣናት ጋር ምን ያህል እንደሚቀራረቡ ሳይሆን የትኛውን የዜጎች
ጥቅም እየሠራ ነው። ይልቁንም የዜጎች ተጠቃሚነት ባመረቱት ሸቀጥ ላይ ተመስርቶ የሚገኝበትን የልማት ፖለቲካዊ ኢኮኖሚ የበላይነት
ለማረጋገጥ እየተሰራ ነው። ዋናው ዓላማ ኪራይ ፈላጊ የፖለቲካ ኢኮኖሚን ማቋረጥና ለአገሪቱ ህልውና የልማት የፖለቲካ ኢኮኖሚ ማበልጸግ
ለም ሁኔታዎችን መፍጠር አንዱ መሰረት ተደርጎ ይወሰዳል። መልካም አስተዳደር በመመሪያው መሰረት ውሳኔዎችን የማስፈፀም ዕድል
ሲኖላቸው በላቀ አካላትና በአገልግሎት ተቀባዩ ላይ በግልፅ ወደ ኢት በተቀመጠው ውሳኔ ሊገመግም ይገባል። በዋናነት ደግሞ ቅሬታዎችን
የሚያስተናግድና እነዚያን የሚቃወሙ አካላትን በወቅቱ ለይቶ ለማወቅና ወደ ተጠያቂነት ለማምጣት የሚያስችል በቂ እድል የሚሰጥበት
ሥርዓት ሲኖር ነው። የከተሞችየመሬት ልማትና የእድገት መንገዶችን ለማፋጠን የከተሞችን ልማት ሂደት ለማፋጠን የኤሌክትሪክ መስመሮችና
የስልክ መስመሮች መገንባት አለባቸው። ይህን ሁሉ የመሠረተ ልማት መዋቅር ለመገንባቱ የሳይንስ መሬት ያስፈልጋል። መሬት የግል ንብረት
ከሆነ የከተማ መሰረተ ልማት መስፋፋት ብዙ ጊዜና ገንዘብ ይጠይቃል።

Our Urban Land Policies and Industry Development on social benefit

ቀደም ሲል እንደተገለጸው የከተሞች የመሬት ፖሊሲያችን የኢኮኖሚና ማህበራዊ መሰረተ ልማት መስፋፋትን በማቀላጠፍና የኢንዱስትሪ
ልማትን በማጠናከር የህዝብ ተጠቃሚነትን ያረጋግጣል። ከዚህም በላይ ፖሊሲው በከተሞች ውስጥ ፍትሃዊነትን ለማረጋገጥ ሁለት ቁልፍ
ሚናዎችን ይጫወታል። የከተማ አካባቢዎች እየበዙ በመጡ መጠን የመሬት ዋጋ ስለሚጨምር ለቤት ግንባታ የሚያስፈልገው ገንዘብ
ይጨምራል ። በመሆኑም ቤቶችን መሥራት የሚችሉት ሀብታሞች ብቻ ናቸው ። ሀብታሞች ለራሳቸው መደበኛ መኖሪያ ቤቶችን ይሠራሉ፤
እንዲሁም ትላልቅ አፓርታማዎችን በመገንባትና በመከራየት ይጠቀማሉ። በመሆኑም አብዛኛው ሕዝብ በሚገባ የተገነባ ቤት ሊከራይ
ይችላል። መከራየት የማይችሉ ድሆች ሕገ ወጥ በሆነ መንገድ የታሸጉ የብረትና የካርቶን "ቤቶች" ለመሥራት ይገደዳሉ፤ እንዲሁም
በተጨናነቁ መንገዶች ላይ ለመኖር ይገደዳሉ።

መሬት የመንግስት ና የህዝብ ንብረት እንደመሆኑ ይህ ችግር በጣም በሚያስገርም ሁኔታ ይቀንሳል ደረጃዎች. በአዲስ አበባ በመቶ ሺዎች
የሚቆጠሩ ዝቅተኛ ገቢ ያላቸው ቤተሰቦች መኖሪያ ቤት ሆነዋል ለህዝብ መኖሪያ ቤትና ለመሬት መከፋፈያ በሚሰጥ ስርዓት ባለቤቶች በርካሽ
ዋጋ የኮንዶሚኒየም ቤቶች መገንባት... ግማሽ ሚሊዮን ገደማ (የሚኖሩ ቤተሰቦች) in) የጨዋማ አካባቢዎች የህዳሴ ስራዎች ተጠቃሚ
ይሆናሉ።

Limitations in preparing and providing land for social services

በከተሞች የማህበራዊ አገልግሎቶች መስፋፋት ለነዋሪዎች ሁለንተናዊ ዕድገትና እድገት ወሳኝ ነው። አገልግሎቱን ለማስፋት የመንግሥትም ሆነ
የግሉ ዘርፍ ፍላጎት የነበረ ቢሆንም ለአገልግሎቱ አመቺ በሆነ ቦታ ተገቢውን መሬት በማዘጋጀትና በማቅረብ ረገድ ውስንነት አለ። የህዝብ
አገልግሎት ሰፋፊ ሸቀቆችን ስለሚጠይቅና መሬት በነፃ ስለተሰጠ ከአቅም ውስንነት አንጻር ከተሞች መሬት የማዘጋጀትና የማቅረብ አቅም
በአሉታዊ ሁኔታ ተጎድቷል። በመሆኑም የሕዝቡ ፍላጎት አልተፈጸመም ። ከተሞች የነዋሪዎችን መሰረታዊ የማህበራዊ አገልግሎት ፍላጎት
ለማሟላትና የህብረተሰቡን ፍላጎት ለማርካት በመሬት ዝግጅት ላይ የሚፈጠሩ ችግሮች ሊፈቱ ይገባል።

Limitations to re-developing debilitated urban environments

የሀገሪቱን የከተሞች መሬት 60 በመቶ ያህሉን የሚሸፍነው አቅም የሳበው የከተማ አካባቢ መሆኑን የተለያዩ ሰነዶች ያሳያሉ። እነዚህ አቅም
ያጡ የከተማ አከባቢዎች ተጨናንቆ፣ መሰረታዊ ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ አገልግሎት የሌላቸው፣ የተለያዩ የጤናና የመኖሪያ ቤት አደጋዎችና
አስፈላጊ የመኖሪያ ቤት መስፈርቶች የሌሉባቸው ቤቶች እንዲሁም 70 በመቶ ያህሉ ነዋሪዎች በድህነት መስመር ውስጥ ይኖራሉ። ድህነትን
ለማስወገድ የሚደረጉ ሙከራዎች አንዱ አቅም የሳበው የከተማ አካባቢ እንደገና ማደግ ነው። በዚህም ምክንያት ነዋሪዎች ተጠቃሚ እንዲሆኑ
በማድረግ፣ የከተማዋን አካላዊ ቁመና በመቀየር፣ ነዋሪው ምቹ የመኖሪያ አካባቢ እንዲኖረው ና የከተማዋን መሬት የማቅረብ አቅም በማሳደግ
ተጠቃሚ እንዲሆኑ ትልቅ ሚና ይጫወታል። ከኤም ዲ ጂ ዒላማዎች አንዱ እስከ 2020 ድረስ ምቹ በሆኑ የመኖሪያ አካባቢዎች የሚኖሩ
የተደላደለ ኑሮ ያላቸው ሰዎች በሙሉ እንዲኖሩ እቅድ ተይዙ ። ሀገራችን ይህንን ለመፈፀም ቁርጠኛ ናት። በ 2015 ምእመናንን በግማሽ
ለመቁረጥ ና በቀጣይ ጂቲፒ ሙሉ ለሙሉ ለማጥፋት ታስባለች።

The absence of urban land information bank

መጀመሪያ ላይ የከተማ መሬታችንን የምናዘጋጅበትና ለተለያዩ ዓላማዎች የምንጠቀምበት ሥርዓት ሊኖር ይገባል ። ለኢኮኖሚና ማህበራዊ
አገልግሎቶች፣ ለቤቶች ግንባታ፣ ለኢንዱስትሪዎች ልማት ወዘተ መሰረተ ልማት ያለው መሬት ያስፈልገናል። እነዚህ ሁነታዎች ተፈፅሞ ወደ
ግንባታ ስንቀጥል በተመደበው ጊዜ ስራውን ለማጠናቀቅ ትልቅ ሚና ይጫወታል።
 Limitations in the prerequisites for urban land modern land holding administration
ህገወጥ ይዞታ በወረራና በሙስና ያለ ኃላፊነት አካል ፈቃድና ዕውቀት የተያዘ መሬት ነው። ከተሞች በአስተዳደራዊ ክልላቸው መሬቱን ሙሉ
በሙሉ ስለማያውቁትና ስላልመዘገቡት ወይም ስላልተጠቀሙት ከሕገ ወጥ ተግባራት ሊጠብቁትና በአግባቡ ሊያስተዳድሩት አይችሉም።
በተለይ በከተሞች ማስፋፊያ ቦታዎች መሬት በህገወጥ መንገድ በወረራ የሚወሰድ ሲሆን በከተሞች ፕላን ላይ ግንባታዎች እየተካሄዱ ነው።
ይህ እንቅስቃሴ የተገኘውን መሬት ከመቀነስ በተጨማሪ መሬቱን ለሚፈለገው ኢኮኖሚያዊና ማህበራዊ ዓላማ ተጠቅሞ በካርታው መሰረት
ለማሳደግ ትልቅ እንቅፋት ሆኗል። በህገ ወጥ ይዞታዎች ላይ እየጨመረ በመምጣቱ የከተማ መሬት በአግባቡ ለልማት አይውለም። ከዚህም
በተጨማሪ ለአይደር፣ ለወገብ፣ ለወንዝ ዳርቻዎችና ለሕዝብ አገልግሎት የተዘጋጁ ክፍት ቦታዎች ያለ ፈቃድ ተቆጣጥረው ይገኛሉ።

Urban Land Development and Management Policies and Strategies

Preparing and providing land for housing construction
The dramatic growth of urban populations has resulted in an increase in demand for economic and
social services. It has especially created a huge gap between the demand and supply for housing. In the
past years, even though the government and other actors expended effort to solve this problem of
shortage of housing, the supply has remained small. One of the reasons for the shortage of housing in
cities is the limited of capacity to prepare extensive land for housing construction. Since the land
provided for housing construction is small, it is slowing down the effort to solve the problem of housing
shortage for once and for all. Moreover, it is also causing house prices to rise dramatically. Therefore, it
is important to increase the amount of fertile land supplied for housing construction

የከተማ ነዋሪዎች ቁጥር በከፍተኛ ሁኔታ መጨመሩ የኢኮኖሚና የማኅበራዊ አገልግሎቶች ተፈላጊነት እንዲጨምር አድርጓል ። በተለይ ደግሞ
የመኖሪያ ቤት ፍላጎትና አቅርቦት መካከል ከፍተኛ ልዩነት ፈጥሯል ። ባለፉት ዓመታት መንግሥትም ሆነ ሌሎች ተዋናዮች ይህን የመኖሪያ ቤት
እጥረት ችግር ለመቅረፍ ጥረት ቢደክሙም፣ አቅርቦቱ ግን አነስተኛ ሆኖ ቆይቷል። በከተሞች የመኖሪያ ቤት እጥረት እንዲከሰት ከሚያስችሉ
ምክንያቶች አንዱ ለመኖሪያ ቤቶች ግንባታ ሰፊ መሬት ለማዘጋጀት የሚያስችል አቅም ውስን መሆኑ ነው። ለመኖሪያ ቤት ግንባታ የሚውለው
መሬት አነስተኛ በመሆኑ የመኖሪያ ቤት እጥረት ችግርን ለአንዴና ለመጨረሻ ጊዜ ለመፍታት የሚደረገውን ጥረት እያዘገየ ነው። ከዚህም በላይ
የቤት ዋጋ በአስገራሚ ሁኔታ እንዲበራከት እያደረገ ነው። በመሆኑም ለመኖሪያ ቤቶች ግንባታ የሚቀርብ ለም መሬት መጠን መጨመር
አስፈላጊ ነው

የከተማ ነዋሪዎች ቁጥር በከፍተኛ ሁኔታ መጨመሩ የኢኮኖሚና የማኅበራዊ አገልግሎቶች ተፈላጊነት እንዲጨምር አድርጓል ። በተለይ ደግሞ
የመኖሪያ ቤት ፍላጎትና አቅርቦት መካከል ከፍተኛ ልዩነት ፈጥሯል ። ባለፉት ዓመታት መንግሥትም ሆነ ሌሎች ተዋናዮች ይህን የመኖሪያ ቤት
እጥረት ችግር ለመቅረፍ ጥረት ቢደክሙም፣ አቅርቦቱ ግን አነስተኛ ሆኖ ቆይቷል። በከተሞች የመኖሪያ ቤት እጥረት እንዲከሰት ከሚያስችሉ
ምክንያቶች አንዱ ለመኖሪያ ቤቶች ግንባታ ሰፊ መሬት ለማዘጋጀት የሚያስችል አቅም ውስን መሆኑ ነው። ለመኖሪያ ቤት ግንባታ የሚውለው
መሬት አነስተኛ በመሆኑ የመኖሪያ ቤት እጥረት ችግርን ለአንዴና ለመጨረሻ ጊዜ ለመፍታት የሚደረገውን ጥረት እያዘገየ ነው። ከዚህም በላይ
የቤት ዋጋ በአስገራሚ ሁኔታ እንዲበራከት እያደረገ ነው። በመሆኑም ለመኖሪያ ቤቶች ግንባታ የሚቀርብ ለም መሬት መጠን መጨመር
አስፈላጊ ነው

Preparing and supplying land for social services and shared public use
ማህበራዊ አገልግሎቶችን በተለይም የትምህርትና የጤና አገልግሎትን በከተሞች ማስፋት የተማሩና አመርቂ ዜጎችን ለሀገር ኢኮኖሚ ዕድገት
አስተዋጽኦ ያደርጋል። ለአረንጓዴ አካባቢዎችና ፓርኮች በቂ ቦታ መፍጠር ለነዋሪዎች ምቹ የሆነ የኑሮ ቦታ ለመፍጠርና ምርታማነትን
ለማሳደግ ትልቅ ሚና ይጫወታል። ይሁን እንጂ በበቂ መጠን መሬት ማቅረብ ብቻ ሳይሆን ለእነዚህ ዓላማዎች የታሰበ መሬትም ብዙውን ጊዜ
አላግባብ ጥቅም ላይ ይውላል እንዲሁም ለሌላ ዓላማ ይውላል። በመሆኑም በእቅዱ ውስጥ ባለው መለኪያ መሰረት ለማህበራዊ አገልግሎት
ግንባታ ሊውል የሚችል መሬት ማቅረብ አስፈላጊ ነው። ዓላማ - በከተሞች ለማህበራዊ አገልግሎት ሊውል የሚችል መሬት በማዘጋጀትና
በማቅረብ ማህበራዊ እድገትን ለማፋጠንና የዜጎችን ምርታማነት ለማሻሻል ነው። ፖሊሲ - 1. ማህበራዊ አገልግሎቶች የነዋሪዎችን ዕውቀት
ለማሻሻል እና ለማቅረብ ከፍተኛ እገዛ ስለሚያግዙ ሰብአዊነትና መንፈሳዊ ጠቀሜታ፣ በከተሞች ውስጥ በቂ መሬት ማግኘት ይገባል የእነዚህን
አገልግሎቶች አቅርቦት ማስፋፊያ፣ 2. የተጠቃሚዎችን የአገልግሎት ዓይነት፣ ደረጃና ቁጥር ለመቆጣጠር የሚያስችል መስፈርት ሊፈፀም
ይገባል ለማህበራዊ አገልግሎቶች፣ ለአረንጓዴ አካባቢእና ለመናፈሻ መስፋፋት የተዘጋጀ መሬት። ይህም ሊካተት ይገባል እቅድ እና ወደፊትም
ግምገማ ያስፈልጋቸዋል. 3. ከተሞች አቅም ውስን በመሆኑ፣ ለማልማት መሬትን በሚያካትቱ ፕሮጀክቶች ላይ መንግስታዊና የኃይማኖት
ተቋማት፣ ተቋማቱ የተወሰነ የገንዘብ መዋጮ ማድረግ አለባቸው ሀብት፣ ቢያንስ ለተፈናቃይ ነዋሪዎች የንብረት ካሳ ክፍያ። ይህ ብቻ አይደለም
በከተሞች ላይ የሚጫነውን ሸክም መቀነስ፣ ነገር ግን የልማት እንቅስቃሴዘላቂነትም ማረጋገጥ