ANLAM ÜZERİNE BİR YORUM

l. Bö/iim-Bazen birbirimizden o kadar bıkabiliriz ki, birbirimiz için hiçbir

anlamımız kalmaz. Bir erkekle bir kadın birbirlerinden o kadar bıkabilirler
ki, artık birbirleri için hiçbir anlamları kalmaz. Bir insan bir konudan
o kadar bıkabilir ki artık o konunun o kişi için hiçbir anlamı kalmaz. Bir insan
günlük işini, artık kendisi için hiçbir anlam ifade etmeyene kadar yıllar
boyunca saygıyla yerine getirebilir. Bir insan kendisi için hiç anlamı kalmayana
dek yeni maceralar arayabilir ve ne yapıyor olduğunu bilmez vs.
Şimdi gelin kendimize anlamın anlamını ve anlamın kaynağını soralım.
Her şeyden önce anlamın önemli olup olmadığı hakkında düşünelim. Eğer
iyice düşündükten sonra anlamın önemli olduğuna karar veriyorsak, o zaman
kendimize ııe istediğimizi soralım. Ne istediğimizin çok iyi bir formülasyonu
şöyledir: '"Her şeyde anlam bulmak istiyorum" veya "daha fazla
anlam arıyorum" veya "anlamsızlıktan endişe ediyorum ve yaşamımda
daha fazla anlam bulmak için dua ediyorum" vs. Birkaç sene evvel hedef
hakkında Bay O. ile konuşuyordum. Konuşma; tekrarlanma olasılığı, yani
bir insanın, yaşamını tekrar yaşaması hakkındaydı. Bu bir olasılıktır ve
öziimiizde -yani en derin ve en gerçek parçamızda- bir şey değişmiyorsa, o
zaman kişinin yaşamının tekrarlanması -eğer bu oluyorsa- içinden geçtiği
yaşamla özdeş olacaktır. Kişi aynı hayatı yaşayacaktır, belki de onu tekrar
tekrar yaşayacak fakat hiç hatırlamayacaktır. Bu demektir ki, ölüm sırasında
kişi doğmuş olduğu Zaman·ın o parçasına geri döner ve aynı çevrede
vs. doğar ve tekrar aynı hayatı yaşar, aslında tekrar tekrar aynı hayatı yaşar
çünkü kişinin içinde hiçbir şey değişmemiştir.
Bay O. bana bi.ı, hayatımı tekrar yaşama olasılığıyla bağlantılı olarak hedefimin
ne olduğunu sordu ve ben dedim ki: "Hatırlayabildiğim kadarıyla
hayatımı düşünürken, içeri çok az şey aldığımı görüyorum. Tıpkı bir rüya
gibiyd i. Çok az anlama sahiptim ve aslında bütün o yıllar zihnimden silinip
gitti. Hayatımı tekrar yaşayabilseyd im, bütün deneyimlerimin anlamını
hissetme gücüm olmasını isterdim." O dedi ki: "Evet, bu doğru. Kural
olarak henüz orada değiliz. Bay G.'nin birisi hakkında söylediği gibi:
"Hiçbir zaman evinde değil."' Sonra da sanırım şöyle devam etti: "Ve gerçekten
bunu hepimize uygulayabiliriz. Hiçbir zaman evde değiliz ya da