Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS.

Quyeàn Huy AÙnh

CHÖÔNG 8

CHOÏN DAÂY DAÃN VAØ CAÙP

8.1. Khaùi nieäm chung

Daây daãn vaø caùp laø moät trong caùc thaønh phaàn chính cuûa maïng cung caáp ñieän. Vì vaäy, vieäc löïa
choïn daây daãn vaø caùp ñuùng tieâu chuaån kyõ thuaät vaø thoaû maõn chæ tieâu kinh teá seõ goùp phaàn ñaûm baûo
chaát löôïng ñieän, cung caáp ñieän an toaøn vaø lieân tuïc, ñoàng thôøi goùp phaàn khoâng nhoû vaøo vieäc haï
thaáp giaù thaønh truyeàn taûi vaø phaân phoái ñieän naêng, mang laïi lôïi ích lôùn khoâng chæ cho ngaønh ñieän
maø coøn cho caû caùc ngaønh kinh teá quoác daân.
Tuøy theo loaïi maïng ñieän vaø caáp ñieän aùp maø ñieàu kieän kinh teá ñoùng vai troø quyeát ñònh vaø ñieàu
kieän kyõ thuaät ñoùng vai troø quan troïng hay ngöôïc laïi. Do ñoù, caàn phaûi naém vöõng baûn chaát cuûa moãi
phöông phaùp löïa choïn daây daãn vaø caùp ñeå söû duïng ñuùng choã vaø coù hieäu quaû.
8.2. Caùp vaø daây daãn trong maïng ñieän phaân phoái
8.2.1. Daây daãn
1. Caáu taïo
Daây daãn treân khoâng trong maïng phaân phoái chuû yeáu laø daây ñoàng, daây nhoâm vaø daây nhoâm loõi
theùp. Ngoaøi ra, coøn söû duïng caùc daây baèng hôïp kim cuûa nhoâm. Trong caùc loaïi daây treân, daây nhoâm
ñöôïc söû duïng roäng raõi nhaát.
2. Chuûng loaïi daây
a. Daây vaën xoaén
Daây vaën xoaén hay coøn goïi laø daây beän. Daây vaën xoaén goàm nhieàu sôïi daây ñôn vaën cheùo vôùi
nhau theo nhieàu lôùp. Thoâng thöôøng lôùp ngoaøi nhieàu hôn lôùp trong 6 sôïi. (ví duï: ôû giöõa coù moät sôïi
daây trung taâm, lôùp thöù nhaát coù 6 sôïi, lôùp thöù hai coù 12 sôïi…). Moãi lôùp laïi xoaén theo chieàu ngöôïc
nhau cho daây ñöôïc beän chaët vaø khoûi bò bung ra.
+ Daây ñoàng traàn vaën xoaén (Baûng 8.1)
Daây ñoàng traàn vaën xoaén ñöôïc cheá taïo töø nhöõng sôïi ñoàng cöùng ñeå laøm daây daãn ñieän ngoaøi trôøi.
Daây ñoàng traàn vaën xoaén coù ñoä beàn cô hoïc lôùn, chòu ñöôïc aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng.
Tuy ñoàng laø vaät lieäu daãn ñieän raát toát, nhöng vì ñaét vaø raát hieám, neân ngaøy nay loaïi daây naøy chæ
ñöôïc duøng ôû tröôøng hôïp ñaëc bieät nhö maïng ñieän tieáp xuùc (taøu ñieän, xe ñieän…), maïng ñieän trong
haàm loø, xí nghieäp moû…
Ñoái vôùi saûn phaåm cuûa CADIVI, daây ñoàng traàn ñöôïc kí hieäu baèng chöõ caùi (C) vaø chöõ soá keá tieáp
ñeå chæ tieát dieän ñònh möùc cuûa daây daãn.
+ Daây nhoâm traàn vaën xoaén (Baûng 8.2)
Daây nhoâm vaën xoaén goàm nhieàu sôïi nhoâm ñôn gheùp laïi. Ñoää daãn ñieän cuûa nhoâm chæ baèng 65.5%
so vôùi ñoàng, nhöng vì nhoâm nheï, giaù thaønh reû, vaø coù nhieàu neân thöïc teá thöôøng duøng daây nhoâm ñeå
daãn ñieän. Nhöng söùc chòu keùo cuûa daây nhoâm chæ baèng 40% so vôùi daây ñoàng neân daây nhoâm traàn
vaën xoaén thöôøng chæ ñöôïc duøng trong maïng ñieän phaân phoái vôùi caáp ñieän aùp tôùi 35 kV.
Ñoái vôùi saûn phaåm cuûa CADIVI, daây nhoâm traàn vaën xoaén ñöôïc kyù hieäu laø (A) vaø chöõ soá tieáp
theo ñeå chæ tieát dieän daây.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 114

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Baûng 8.1
DAÂY ÑOÀNG XOAÉN
Ruoät daãn: ñoàng cöùng nhieàu sôïi xoaén.
Duøng cho ñöôøng daây truyeàn taûi treân khoâng
Tieát dieän Soá sôïi/ñöôøng Ñieän trôû Ñöôøng kính Troïng löôïng Cöôøng ñoä
danh ñònh kính sôïi daây daãn toång gaàn ñuùng. toái ña
(mm2) (N/mm) (  /km) (mm) (kg/km) (Amp)
C11 7/1,4 1,7065 4,20 95,9 95
C14 7/1,6 1,3065 4,80 125,0 120
C16 7/1,7 1,1573 5,10 142,0 130
C23 7/2,0 0,8362 6,06 197,9 155
C25 7/2,13 0,7336 6,39 224,0 180
C30 7/2,30 0,6290 6,90 261,7 214
C35 7/2,52 0,5238 7,53 311,0 220
C38 7/2,6 0,4880 7,80 334,4 225
C50 7/3,0 0,3880 9,00 430,0 270
C60 7/3,3 0,3670 9,90 537,0 305
C70 19/2,13 0,2723 10,65 602,0 340
C80 19/2,30 0,2335 11,50 702,0 377
C95 19/2,52 0,1944 12,55 850 415
C100 19/2,6 0,1812 13,00 898 450
C120 19/2,8 0,1580 14,00 1066 485
C125 19/2,9 0,1430 14,50 1140 530
C150 19/3,15 0,1244 15,75 1309 570
C185 37/2,52 0,1001 17,57 1624 640
C200 37/2,6 0,0952 18,20 1705 700
C240 37/2,84 0,0791 19,88 2159 760
C250 37/2,9 0,0722 20,30 2255 820
C300 37/3,15 0,0602 22,05 2707 880
C325 37/3,35 0,0565 23,45 2882 943

Baûng 8.2
DAÂY NHOÂM XOAÉN
Ruoät daãn: nhoâm cöùng nhieàu sôïi xoaén.
Duøng cho ñöôøng daây truyeàn taûi treân khoâng
Tieát dieän Soá sôïi/ñöôøng Ñieän trôû Ñöôøng kính Troïng löôïng Cöôøng ñoä
danh ñònh kính sôïi daây daãn toång gaàn ñuùng toái ña
(mm2) (N/mm) (  /km) (mm) (kg/km) (Amp)
A16 7/1,7 1,8007 5,10 43,0 105
A26 7/2,13 1,1498 6,39 68,0 135
A35 7/2,52 0,8347 7,50 94,0 170
A40 7/2,7 0,7157 8,10 109,4 194
A50 7/3,0 0,5784 9,00 135,0 215
A63 7/3,39 0,4544 10,17 172,3 248
A70 7/3,55 0,4131 10,65 189,0 265
A95 7/4,1 0,3114 12,30 252,0 320
A100 19/2,59 0,2877 12,95 274,9 330
A120 19/2,8 0,2459 14,00 321,0 375
A125 19/2,89 0,2301 14,45 343,6 385
A150 19/3,15 0,1944 15,80 406,0 440
A185 19/3,50 0,1574 17,50 502,0 500
A240 19/4,00 0,1205 20,00 655,0 590
A300 19/3,15 0,1000 22,10 794,0 680

b. Daây hôïp kim nhoâm loõi theùp xoaén (Baûng 8.3)

Ñeå taêng khaû naêng veà ñoä beàn cô hoïc, ñoä daãn ñieän ôû caáp ñieän aùp cao, thöôøng duøng hôïp kim
nhoâm loõi theùp. Daây hôïp kim nhoâm traàn vaën xoaén daãn ñieän keùm hôn daây nhoâm moät chuùt nhöng söùc
beàn cô hoïc laïi taêng gaàn gaáp ñoâi. Loaïi daây naøy ñöôïc duøng cho nhöõng khoaûng vöôït töông ñoái lôùn,
vôùi taát caû caùc caáùp ñieän aùp.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 115

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Hình 8.1. Caáu truùc daây nhoâm traàn vaën xoaén

Ñoái vôùi saûn phaåm cuûa CADIVI, daây hôïp kim nhoâm loõi theùp vaën xoaén ñöôïc kyù hieäu laø (As) vaø
chöõ soá tieáp theo ñeå chæ tieát dieän daây.
Baûng 8.3
DAÂY NHOÂM LOÕI THEÙP XOAÉN
Ruoät daãn: nhoâm cöùng nhieàu sôïi xoaén quanh loõi theùp maï keõm
laøm taêng chòu löïc caêng.
Duøng cho ñöôøng daây truyeàn taûi treân khoâng
Tieát dieän Soá sôïi/ñöôøng Theùp Ñöôøng kính Troïng löôïng Cöôøng ñoä
danh ñònh kính sôïi Soá sôïi/ñk sôïi toång gaàn ñuùng toái ña
(mm2) (N/mm) (N/mm2) (mm) (kg/km) (Amp)
As 25/4,2 6/2,30 1/2,30 6,90 100,3 130
As 35/6,2 6/2,80 1/2,80 8,40 148,0 175
As 40/6,7 6/2,91 1/2,91 8,74 161,3 185
As 50/8,0 6/3,20 1/3,20 9,60 195,0 210
As 70/11 6/3,80 1/3,80 11,40 276,0 265
As 95/16 6/4,50 1/4,50 13,50 385,0 300
As 120/27 30/2,20 7/2,20 15,40 528,0 375
As 150/24 26/2,70 7/2,10 17,10 599,0 445
As 150/34 30/2,50 7/2,50 17,50 675,0 450
As 185/24 24/3,15 7/2,10 18,90 705,0 505
As 185/29 26/2,98 7/2,30 18,80 728,0 510
As 185/43 30/2,80 7/2,80 19,60 846,0 515
As 240/39 26/3,40 7/2,65 21,60 952,0 610
As 300/46 26/3,80 7/2,95 24,10 1186,0 690

8.2.2. Caùp maïng phaân phoái

Caùp maïng phaân phoái ñöôïc cheá taïo chaéc chaén, coù theå ñaët trong ñaát hoaëc trong haàm daønh rieâng
cho caùp neân traùnh ñöôïc va ñaäp, traùnh ñöôïc aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa khí haäu.
 Caùp ôû caáp ñieän aùp U< 10 kV, thöôøng ñöôïc cheá taïo theo kieåu ba pha boïc chung moät voû
chì.
 Caùp ôû caáp ñieän aùp U> 10 kV, thöôøng ñöôïc cheá taïo theo kieåu boïc rieâng reõ töøng pha.
Caùp thöôøng duøng loõi nhoâm moät sôïi hoaëc nhieàu sôïi, chæ söû duïng loõi ñoàng ôû nhöõng nôi ñaëc bieät
nhö deã chaùy noå, trong haàm moû, nguy hieåm do khí vaø buïi.
Loõi caùp coù theå laøm baèng moät sôïi hoaëc nhieàu sôïi xoaén laïi, caùc sôïi coù daïng troøn, oâ van, cung
quaït, coù theå eùp chaët hoaëc khoâng eùp chaët.
Caùp nhieàu ruoät thöôøng laø loaïi 3 hay 4 ruoät. Vôùi caùp 4 ruoät, ruoät trung tính thöôøng coù tieát dieän
beù hôn.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 116

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

a. caùp moät loõi b. caùp ba loõi

Hình 8.2. Caáu taïo caùp

Caùc ruoät daãn coù boïc caùch ñieän ñeå boïc töøng pha vôùi nhau beân ngoaøi ñöôïc bao moät lôùp voû baèng
chì, nhoâm, cao su hoaëc nhöïa toång hôïp ñeå ngaên ngöøa lôùp voû bò aên moøn hoaëc bò hoûng, phía beân
ngoaøi cuõng ñöôïc phuû moät lôùp baûo veä goàm:
 Lôùp baûo veä traùnh aên moøn, thöôøng laø bitum queùt leân voû caùp vaø moät lôùp baêng giaáy taåm
sulfat, treân ñoù laïi queùt moät lôùp bitum thöù hai.
 Lôùp ñeäm phuû, ñeå traùnh cho voû caùp khoâng bò hö khi ñaët moät lôùp boïc theùp. Noù goàm lôùp
daây ñay taåm hoaëc giaáy taåm sulfat vaø phuû ngoaøi moät lôùp bitum.
 Lôùp voû boïc theùp baûo veä cho voû khoâng bò hoûng cô hoïc laøm baèng theùp hoaëc daây theùp maï
keõm.
Caùp maïng phaân phoái coù caùc chuûng loaïi nhö sau:
a. Caùp ñieän löïc trung aùp
Caùp vaën xoaén laø caùp ñöôïc boïc caùch ñieän XPLE coù lôùp maøng chaén baùn daãn, duøng ñeå truyeàn taûi
ñieän cao aùp, coù nhieàu loaïi töø 1  4 loõi. Vôùi ruoät daãn ñöôïc laøm baèng nhoâm cöùng nhieàu sôïi caùn eùp
chaët. Tieát dieän cuûa ruoät daãn coù theå ñeán 1000mm2, thöôøng ñöôïc söû duïng ôû caáp ñieän aùp töø 3  30kV.
Caùp ñieän löïc trung aùp coù theå coù hay khoâng coù giaùp kim loaïi baûo veä, nhieät ñoä laøm vieäc daøi haïn
cuûa caùp laø 900C vaø nhieät ñoä cöïc ñaïi cho pheùp khi xaûy ra söï coá ngaén maïch coù theå leân ñeán 2500C
trong khoaûng thôøi gian khoâng quaù 5 giaây.
b. Caùp vaën xoaén trung aùp
Caùp vaën xoaén trung aùp laø loaïi caùp ñöôïc boïc caùch ñieän XPLE, coù sôïi treo chòu löïc. Thöôøng thì
caùp naøy coù 3 hoaëc 4 ruoät daãn 3 pha ñöôïc xoaén laïi thaønh chuøm. Tieát dieän cuûa 1 ruoät daãn naèm trong
khoaûng töø 35  185mm2 vaø söû duïng nhieàu trong maïng ñieän khu vöïc caáp ñieän aùp töø 11  24kV,
cho pheùp laøm vieäc laâu daøi ôû nhieät ñoä 900C.
8.2.3. Phöông phaùp löïa choïn daây/caùp trong maïng phaân phoái cao aùp
Nguyeân taéc chung choïn daây/caùp laø phaûi ñaûm baûo yeâu caàu veà chæ tieâu kinh teá vaø kyõ thuaät. Tuy
nhieân, thöôøng hai chæ tieâu naøy mang tính ñoái laäp cho neân caên cöù vaøo ñaëc ñieåm cuûa maïng phaân
phoái, truyeàn taûi ñieän ñöôïc xem xeùt vaø caùc yeáu toá aûnh höôûng khaùc maø vieäc choïn daây/caùp seõ ñöôïc
tieán haønh treân cô sôû kinh teá hay kyõ thuaät laø chính. Tuy nhieân, duø ñöôïc choïn döïa treân cô sôû naøo thì
cuõng phaûi kieåm tra cô sôû coøn laïi.
Caùc phöông phaùp choïn daây/caùp treân cô sôû chæ tieâu kinh teá bao goàm:
 Phöông phaùp choïn daây/caùp theo maät ñoä doøng ñieän kinh teá
 Phöông phaùp choïn daây/caùp theo khoái löôïng kim loaïi maøu cöïc tieåu
Caùc phöông phaùp choïn daây/caùp theo cô sôû chæ tieâu kyõ thuaät bao goàm:
 Phöông phaùp choïn daây/caùp theo doøng ñieän phaùt noùng
 Phöông phaùp choïn daây/caùp theo ñieàu kieän toån thaát ñieän aùp

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 117

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Phöông phaùp xem xeùt ñoàng thôøi caû hai chæ tieâu kinh teá kyõ thuaät laø phöông phaùp maät ñoä doøng
ñieän J khoâng ñoåi.
1. Phöông phaùp maät ñoä doøng ñieän kinh teá
Ñoái vôùi ñöôøng daây truyeàn taûi vaø phaân phoái ñieän aùp cao, do truyeàn taûi coâng suaát lôùn vaø cöï ly
truyeàn taûi töông ñoái xa neân voán ñaàu tö, chi phí vaän haønh vaø toån thaát coâng suaát coù yù nghóa quyeát
ñònh. Ngoaøi ra, do vieäc ñaûm baûo toån thaát ñieän aùp trong phaïm vi cho pheùp coù theå ñaït ñöôïc nhôø caùc
bieän phaùp ñieàu chænh ñieän aùp cho neân thöôøng daây/caùp trong maïng truyeàn taûi vaø phaân phoái ñöôïc
choïn döïa treân cô sôû ñaûm baûo chi phí tính toaùn haèng naêm laø thaáp nhaát.
Vieäc taêng giaù thaønh naêng löôïng cuøng vôùi toån thaát naêng löôïng lôùn ñoøi hoûi phaûi xeùt vaán ñeà choïn
caùp treân cô sôû toái thieåu hoaù toång voán ñaàu tö vaø chi phí toån hao trong thôøi gian phuïc vuï cuûa ñöôøng
daây.
Toång chi phí laép ñaët vaø vaän haønh trong thôøi gian khai thaùc ñöôïc theå hieän theo giaù trò hieän taïi:
CT = CI + CJ (8.1)
ÔÛ ñaây: CI laø chi phí ñaàu tö ñöôøng daây (ñoàng); CJ laø chi phí töông ñöông do toån thaát trong suoát
thôøi gian tuoåi thoï ñöôøng daây (N naêm) quy veà thôøi ñieåm löôùi ñöôïc mua (giaù trò hieän taïi).
Thaønh phaàn CJ bao goàm chi phí cho naêng löôïng maát maùt CY vaø chi phí cho nguoàn boå sung do
toån thaát CZ.
CY = 3I 2max .R..C 0 (8.2)
ÔÛ ñaây: laø thôøi gian toån thaát coâng suaát lôùn nhaát (h), C0 laø giaù 1Wh (ñ), R laø ñieän trôû cuûa
ñöôøng daây(), Imax laø taûi lôùn nhaát trong naêm ñaàu tieân (A).
CZ = 3I 2max .R.D (ñ/naêm) (8.3)
Vôùi: D laø giaù moät ñôn vò coâng suaát (ñ/naêm)
CJ  3I 2max .R.C 0  D (ñ) (8.4)
Neáu quy veà thôøi ñieåm ban ñaàu thì toång chi phí CJ ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
Q
CJ  3I 2max .R.C 0  D . (ñ) (8.5)
i
1
100
ÔÛ ñaây: i laø möùc laõi keùp (khoâng bao goàm hieäu öùng laïm phaùt); Q laø heä soá coù tính ñeán söï taêng giaù
thaønh naêng löôïng trong N naêm.
N
1  rN
Q   r k 1  (8.6)
k 1 1 r
2
 a   b 
1   1  
 100   100 
r (8.7)
i
1
100
ÔÛ ñaây: a laø heä soá taêng taûi moãi naêm(%); b laø heä soá taêng giaù thaønh naêng löôïng moãi naêm (khoâng
keå laïm phaùt).
Thaønh phaàn CI ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc:
CI = K1L + K2LF (8.8)
ÔÛ ñaây: K1 laø chi phí ñaàu tö , phaàn khoâng phuï thuoäc tieát dieän daây (ñ), K2 laø chi phí ñaàu tö ,
phaàn phuï thuoäc tieát dieän daây (ñ).

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 118

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

L
Do ñieän trôû R coù theå vieát nhö haøm cuûa F ( R  . ) neân giaûi phöông trình ñaïo haøm theo F cuûa
F
quan heä (8.1) tìm ñöôïc tieát dieän kinh teá:
3I 2max ..C 0  D .Q
Fkt  1000 (8.9)
 i 
K 2 1  
 100 
Ñeå ñôn giaûn trong tính toaùn löïa choïn daây/caùp theo ñieàu kieän kinh teá, thöôøng caên cöù vaøo maät
ñoä doøng ñieän kinh teá (Jkt). Maät ñoä doøng ñieän kinh teá ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
I
J kt  lv max
Fkt
Maät ñoä doøng ñieän kinh teá phuï thuoäc vaøo vaät loaïi daây caùp vaø thôøi gian söû duïng coâng suaát cöïc
ñaïi. Coù theå tham khaûo Jkt cuûa Lieân Xoâ (cuõ) cho ôû Baûng 8.4.
Baûng 8.4. Tra maät ñoä Jkt

Thôøi gian Tmax (giôø/naêm)

Loaïi daây daãn <3000 3000 -5000 >5000

Daây traàn vaø thanh caùi baèng ñoàng 2,5 2,1 1,8
Daây traàn vaø thanh caùi baèng nhoâm 1,3 1,1 1,0
Caùp caùch ñieän baèng giaáy vaø daây daãn boïc cao su:
- Loõi ñoàng 3,0 2,5 2,0
- Loõi nhoâm 1,6 1,4 1,2
Caùp ñoàng caùch ñieän baèng cao su 3,5 3,1 2,7

Sau khi tra baûng tìm ñöôïc Jkt, tieát dieän kinh teá ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc:
I
Fkt  lv max (8.10)
J kt
ÔÛ ñaây: Fkt(mm2), Ilvmax(A), Jkt (A/mm2).
Choïn tieát dieän tieâu chuaån Ftc gaàn Fkt nhaát. Sau ñoù, caàn kieåm tra ñieàu kieän kyõ thuaät: ñoä toån thaát
ñieän aùp cho pheùp, doøng phaùt noùng cho pheùp,… Neáu ñieàu kieän kyõ thuaät bò vi phaïm thì phaûi taêng
tieát dieän daây.
2. Xaùc ñònh tieát dieän daây daãn theo ñieàu kieän phí toån kim loaïi maøu ít nhaát
Ñoái vôùi maïng ñieän cung caáp cho caùc phuï taûi phaân taùn, coâng suaát nhoû vaø thôøi gian söû duïng coâng
suaát cöïc ñaïi thaáp maø maïng ñieän noâng nghieäp laø moät ví duï thì chi phí ñaàu tö xaây döïng chieám tyû
troïng lôùn trong chi phí tính toaùn haèng naêm. Trong tröôøng hôïp naøy, vieäc choïn daây/caùp ñöôïc tieán
haønh treân cô sôû cöïc tieåu hoaù khoái löôïng kim loaïi maøu.
Xeùt tröôøng hôïp ñöôøng daây cung caáp cho hai phuï taûi a, b (Hình 8.3).
Toån thaát ñieän aùp cho pheùp töø nguoàn 0 ñeán ñieåm cuoái b laø Ucp. Tuøy choïn giaù trò xo /km, tính
U'' vaø U':
U' = Ucp  U''
ÔÛ ñaây: U' laø thaønh phaàn toån thaát ñieän aùp do coâng suaát taùc duïng vaø ñieän trôû gaây neân treân hai
ñoaïn löôùi oa vaø ab.
U' = U'oa + U'ab

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 119

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

l1, r1 l2, r2

0 a b
P1+ jQ1 P2 + jQ2

pa + jqa pb + jqb

Hình 8.3. Sô ñoà maïng cung caáp ñieän

Neáu bieát U'oa vaø U'ab thì tieát dieän Foa vaø Fab ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc:
P1 l 1
Foa 
.U ñm .Uoa
P2 .l 2 P2 .l 2
Fab = =
.U ñm. Uab .U ñm. (U  Uoa
)
Khoái löôïng kim loaïi maøu treân toaøn boä ñöôøng daây ob:
V = 3 (Foa . l1 + Fab . l2) d
3d  P1 .l1 2 P2 .l 2 2 
V=  
.U ñm  U  U 
 oa ab 
3d  P1 .l1 2 P2 .l 2
2

=   
.U ñm  U U'Uab 
 oa 
ÔÛ ñaây: d laø khoái löôïng rieâng cuûa kim loaïi caáu taïo daây daãn.
V
Ñieàu kieän ñeå V  min laø =0
Uoa

V 3d  P1 .l1 2 P2 .l 2
2

 

Uoa .U ñm  U  U  U   0
 oa oa 

2 2
P1 .l 1 P2 .l 2
=
ΔU oa U  Uoa 
2
P1 .l 1 P .l
= 2 22 (8.11)
ΔU oa ΔU  ab
Pi l i P2 l 2
Thay U'oa = vaø U'ab = vaøo bieåu thöùc (8.11):
.U ñm .Foa .U ñm .Fab
2 2
P1 .l 1 P1 .l 2
2
 2
 P1 .l 1   P1 .l 2 
   
 .U ñm. .Foa   .U ñm. .Foa 
F 2 oa F 2 ab

P1 P2
P1
Foa = Fab
P2
Vì vaäy, ñieàu kieän ñeå khoái löôïng kim loaïi maøu cuûa ñöôøng daây nhoû nhaát laø:
Pi
 const
Fi

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 120

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Pi l i P2 l 2
Do: U' = U'oa + U'ab = +
.U ñm .Foa .U ñm .Fab
P1
Vaø: Foa = Fab
P2
P1 l 1 P2 l 2
Neân: U'  
P1 U ñm Fab
.U ñm . Fab
P2
Töø ñaây, xaùc ñònh ñöôïc tieát dieän Fab:
P2
Fab =
.U ñm .U
 P1 l1  P2 l 2  (8.12)

Töông töï, tieát dieän Foa ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc:
P1
Foa =
.U ñm .U
 P1 l1  P2 l 2  (8.13)

Tröôøng hôïp toång quaùt, tieát dieän ñoaïn löôùi thöù i xaùc ñònh theo ñieàu kieän phí toån kim loaïi maøu
nhoû nhaát laø:
Pi n
Fi =  Pi li
.Uñm .U i 1
(8.14)

ÔÛ ñaây: Fi (mm2), Pi (kW), li (km),  (km/mm2), Uñm (kV), U’(V).

Döïa vaøo tieát dieän tính toaùn, tra baûng tìm tieát dieän tieâu chuaån. Cuoái cuøng caàn kieåm tra ñieàu
kieän toån thaát ñieän aùp vaø phaùt noùng cuûa ñöôøng daây.
3. Choïn daây daãn vaø daây/ caùp theo toån thaát ñieän aùp cho pheùp
Chæ tieâu veà chaát löôïng ñieän aùp luoân ñöôïc quan taâm khi ñaùnh giaù chaát löôïng cung caáp ñieän.
Choïn daây/caùp treân cô sôû ñaûm baûo ñieän aùp cuûa nuùt phuï taûi cuoái ñöôøng daây khoâng thaáp hôn giaù trò
ñieän aùp cho pheùp chính laø muïc ñích cuûa phöông phaùp choïn daây/caùp theo ñieàu kieän toån thaát ñieän
aùp cho pheùp. Phöông phaùp naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng cho caùc ñöôøng daây taûi coâng suaát nhoû vaø haïn
cheá veà caùc bieän phaùp ñieàu chænh ñieän aùp nhö maïng phaân phoái ñoâ thò laø moät ví duï.
Xeùt maïng cung caáp ñieän ñôn giaûn (Hình 8.4):
Toång toån thaát ñieän aùp:
Neáu toaøn boä ñöôøng daây cuøng chuûng loaïi vaø tieát dieän:
n n

 Pi l i x0 Qili
U = r0 i 1
 i 1
(8.15)
U ñm U ñm
n n
r0  p i L i x0  qiLi
Hay: U = i 1
 i 1
= U' + U'' (8.16)
U ñm U ñm
1 n
U =
U ñm
i 1
(PiRi + QiXi)

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 121

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

L2
L1
o P1+jQ1 a P2+jQ2 b
l1 l2

pa+jqb pa+jqb
Hình 8.4. Sô ñoà cung caáp ñieän
ÔÛ ñaây: U' laø thaønh phaàn toån thaát ñieän aùp do coâng suaát taùc duïng vaø ñieän trôû ñöôøng daây gaây
neân; U'' laø thaønh phaàn toån thaát ñieän aùp do coâng suaát phaûn khaùng vaø ñieän khaùng ñöôøng daây gaây
neân; x0, r0 laàn löôït laø ñieän trôû vaø ñieän khaùng treân moät ñôn vò chieàu daøi ñöôøng daây (/km); Pi, Qi laø
coâng suaát taùc duïng vaø phaûn khaùng ñi treân ñoaïn löôùi thöù i; li laø chieàu daøi ñoaïn löôùi thöù i; pi, qi laø
coâng suaát taùc duïng vaø phaûn khaùng taïi nuùt thöù i; Li laø khoaûng caùch töø nuùt thöù i ñeán nuùt nguoàn.
Vì giaù trò ñieän khaùng xo ít thay ñoåi theo tieát dieän daây cho neân coù theå laáy giaù trò trung bình xo
ñeå tính U'':
Giaù trò x 0  0,35  0,42 / km ñoái vôùi ñöôøng daây treân khoâng cao/trung aùp
Giaù trò x 0  0,08Ω / km ñoái vôùi ñöôøng daây caùp.
Töø giaù trò toån thaát ñieän aùp cho pheùp Ucp tính töø nguoàn ñeán phuï taûi xa nhaát, tính ñöôïc U'.
U' = Ucp  U''
n
r0  Pi l i
1
Do U’ = i 1
vaø ro = , tieát dieän daây daãn F xaùc ñònh ñöôïc nhö sau:
U ñm .F
n n

P l i i p L i i
F= i 1
hay F = i 1
(8.17)
.U ñm .U  .U ñm .U 
ÔÛ ñaây: F(mm2); Pi , pi(kW); Li, li (km),  (km/mm2), Uñm (kV), U’(V).
Caên cöù vaøo giaù trò tieát dieän F tính toaùn, tra baûng choïn tieát dieän daây daãn tieâu chuaån gaàn nhaát.
Tra giaù trò ro vaø xo öùng vôùi tieát dieän daây daãn ñaõ choïn, tính laïi toån thaát ñieän aùp U theo bieåu thöùc
(8.15) hay (8.16), vaø so saùnh vôùi Ucp. Neáu ñieàu kieän toån thaát ñieän aùp chöa thoûa thì phaûi taêng tieát
dieän daây daãn leân moät caáp vaø kieåm tra laïi laàn nöõa.
4. Xaùc ñònh tieát dieän daây daãn theo maät ñoä doøng ñieän khoâng ñoåi
Vieäc choïn cuøng moät tieát dieän cho moät tuyeán daây theo phöông phaùp toån thaát ñieän aùp cho pheùp,
cho tröôøng hôïp phuï taûi taäp trung, coâng suaát truyeàn taûi vaø thôøi gian söû duïng coâng suaát cöïc ñaïi khaù
lôùn nhö maïng ñieän khu coâng nghieäp laø moät ví duï, seõ khoâng hôïp lyù. Khi naøy, ñeå giaûm chi phí ñaàu
tö xaây döïng maïng nhöng vaãn ñaûm baûo ñieàu kieän toån thaát ñieän aùp naèm trong phaïm vi cho pheùp caàn
söû duïng phöông phaùp choïn daây/caùp theo maät ñoä doøng ñieän khoâng ñoåi.
Xeùt ñöôøng daây coù hai phuï taûi trình baøy ôû Hình 8.5:
l1,F1 a l2,F2 b
o I1 I2

p1 + jq1 p2 + jq2
Hình 8.5. Sô ñoà maïng cung caáp ñieän

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 122

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Töø Ucp = U' + U'', tuøy choïn giaù trò xo trong giôùi haïn cho pheùp, tính U'' theo bieåu thöùc:
x0 Qili
U'' =
U ñm

U' = Ucp  U'' =

P l i i
=
 3I i l i cos  i
.F.U ñm .F
Maët khaùc: Pi  3I i U ñm cos  i
Do ñoù: U' = U'oa + U'ab

=
 3I 1 l 1 cos  i  3I 2 l 2 cos  2
+
.F1 .F2
ÔÛ ñaây: cos1, cos2 laàn löôït laø heä soá coâng suaát treân ñoaïn oa vaø ñoaïn ab.
Maät ñoä doøng ñieän khoâng ñoåi ñöôïc ñònh nghóa laø:
I I
J= 1 = 2
F1 F2
3
Do ñoù: U' = (Jl1 cos1 + Jl2 cos2)
γ
Töø ñaây: γ.ΔU (8.18)
J
3 l1 cos φ1  l 2 cos φ 2 
Toång quaùt, vôùi maïng ñieän coù n phuï taûi thì maät ñoä doøng ñieän khoâng ñoåi ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
U 
J n
(8.19)
3  l i cos  i
i 1
2 2
ÔÛ ñaây: J(A/mm ); (km/mm ); U’(V); li (km), cosi laàn löôït laø chieàu daøi vaø heä soá coâng suaát
cuûa ñoaïn thöù i.
Ñeå choïn maät ñoä doøng ñieän J hôïp lyù caû veà ñieàu kieän kyõ thuaät vaø kinh teá caàn so saùnh vôùi maät ñoä
doøng ñieän kinh teá Jkt
Neáu J < Jkt , choïn J
Neáu J > Jkt , choïn J=Jkt
Tieát dieän daây daãn caàn choïn ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc:
I I
F1  1 vaø F2  2 (8.20)
J J
Caên cöù vaøo giaù trò tieát dieän F tính toaùn, tra baûng choïn tieát dieän daây daãn tieâu chuaån gaàn nhaát vaø
kieåm tra laïi toån thaát ñieän aùp. Neáu ñieàu kieän toån thaát ñieän aùp chöa thoûa thì phaûi taêng tieát dieän daây
daãn leân moät caáp vaø kieåm tra laïi laàn nöõa.
5. Löïa choïn tieát dieän daây/caùp theo ñieàu kieän phaùt noùng
Choïn daây/caùp theo ñieàu kieän doøng phaùt noùng cho pheùp seõ ñaûm baûo ñoä beàn, ñoä an toaøn trong
quaù trình vaän haønh vaø tuoåi thoï cuûa daây/caùp.
Do thöïc teá, daây/caùp ñöôïc choïn löïa vaø laép ñaët khaùc vôùi caùc ñieàu kieän ñònh möùc do caùc nhaø cheá
taïo daây/caùp quy ñònh neân doøng phaùt noùng cho pheùp ñònh möùc caàn phaûi quy ñoåi veà doøng phaùt noùng
cho pheùp thöïc teá baèng caùch nhaân vôùi heä soá hieäu chænh K. Heä soá K ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû loaïi
daây/caùp, phöông phaùp laép ñaët, nhieät ñoä moâi tröôøng thöïc teá taïi nôi laép ñaët… Heä soá naøy coù theå tra ôû
Baûng 8.5.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 123

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Baûng 8.5
tc cuûa cpmax Heä soá K khi nhieät ñoä cuûa moâi tröôøng xung quanh laø 0C
moâi cuûa
tröôøng daây
xung (0C) -5 0 +5 +10 +15 +20 +25 +30 +35 +40 +45 +50
quanh
(0C)
15 80 1,14 1,11 1,08 1,04 1,00 0,96 0,92 0,83 0,83 0,78 0,73 0,68
25 1,24 1,20 1,17 1,13 1,09 1,04 1,00 0,95 0,90 0,85 0,80 0,74
25 70 1,29 1,24 1,20 1,15 1,11 1,05 1,00 0,94 0,88 0,81 0,74 0,67
15 65 1,18 1,14 1,10 1,05 1,00 0,95 0,89 0,84 0,77 0,71 0,63 0,55
25 1,32 1,27 1,22 1,17 1,12 1,06 1,00 0,94 0,87 0,79 0,71 0,61
15 60 1,20 1,15 1,12 1,06 1,00 0,94 0,88 0,82 0,75 0,67 0,57 0,4
25 1,36 1,31 1,25 1,20 1,13 1,07 1,00 0,93 0,85 0,76 0,66 0,54
Ñieàu kieän löïa choïn:
I lv max
I cpñm  (8.21)
K
ÔÛ ñaây: Icpñm laø doøng phaùt noùng cho pheùp ôû caùc ñieàu kieän ñònh möùc qui ñònh bôûi nhaø saûn xuaát,
K laø heä soá hieäu chænh theo caùc ñieàu kieän laép ñaët vaø vaän haønh thöïc teá, IIVmax laø doøng ñieän laøm vieäc
daøi cöïc ñaïi ñi trong daây/caùp.
8.2.3. Caùc baøi toaùn
1. Baøi toaùn 1
Moät ñöôøng daây treân khoâng, duøng daây nhoâm (=31,5mm2/km), caùc pha ñaët treân ñænh cuûa tam
giaùc ñeàu caïnh 1,5m, cung caáp ñieän cho hai phuï taûi a, b, ñieän aùp 22kV. Toån thaát ñieän aùp cho pheùp
laø Ucp%= 5%. Thôøi gian söû duïng coâng suaát cöïc ñaïi Tmax cuûa phuï taûi laø 3500 giôø/naêm. Caùc tham
soá coøn laïi ghi treân Hình 8.6. Haõy xaùc ñònh tieát dieän daây daãn theo phöông phaùp maät ñoä doøng ñieän
khoâng ñoåi?.

2km a 4km
b
o

1000kVA 600kVA
cos = 0,7 cos = 0,9
Hình 8.6. Sô ñoà maïng cung caáp ñieän
Giaûi:
Coâng suaát taùc duïng vaø phaûn khaùng cuûa phuï taûi a:
p a  Sa cos a  1000 .0,7  700 kW
q a  Sa . sin a  1000.0,714  714 kVAr
Coâng suaát taùc duïng vaø phaûn khaùng cuûa phuï taûi b:
p b  Sb . cos  b  600.0,9  540 kW
q b  Sb . sin  b  600.0,43  260 kVAr
Toång coâng suaát phuï taûi:
p  p a  p b  700  540  1240 kW
q  q a  q b  714  261  975kVAr

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 124

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Töø ñaây: Soa  p 2  q 2  1240 2  975 2  1577 kVA

Doøng ñieän treân caùc ñoaïn löôùi oa vaø ab:
Soa 1577
I oa    41,4A
3U ñm 3.22
Sab 600
I ab    15,76 A
3U ñm 3.22
Choïn xo = 0,4 /km, tính ñöôïc U'':
x0  qiLi 0,4(714.2  260.4)
U'' = =  45V
U ñm 22
Thaønh phaàn toån thaát ñieän aùp do coâng suaát taùc duïng vaø ñieän trôû gaây ra :
5
U' = Ucp  U'' = .22  45  1055V
100
Maät ñoä doøng ñieän khoâng ñoåi treân ñöôøng daây ob laø:
1
1055
γ.ΔU 31,5
J   3,87 A / mm2
3l i cos φ i 3 (2.0,7  4.0,9)
ÖÙng vôùi Tmax = 3500 giôø/naêm, daây daãn nhoâm, tra Baûng 8.4 tìm ñöôïc maät ñoä doøng ñieän kinh teá
Jkt = 1,1A/mm2.
Vì J > Jkt neân choïn J=Jkt ñeå xaùc ñònh tieát dieän daây daãn.
Tieát dieän treân ñoaïn daây oa:
I 41
Foa = oa   37,64 mm 2
J kt 1,1
Tra Baûng 8.2, choïn daây nhoâm xoaén tieâu chuaån : A40.
Tieát dieän treân ñoaïn daây ab:
I ab 15,76
Fab = =  14,33mm 2
J kt 1,1
Tra Baûng 8.2, choïn daây nhoâm xoaén tieâu chuaån: A16.
+ Kieåm tra theo ñieàu kieän toån thaát ñieän aùp
Thoâng soá daây A16: x0 = 0,38/km; r0 = 1,8/km; Icp = 105A
Thoâng soá daây A40: x0 = 0,35/km; r0 = 0,7157/km; Icp = 194A
r0  p oa L oa  x 0  q oa L oa 0,715 .2.1240  0,35.2.974
Uoa    112 V
U ñm 22
r0  p ab L ab  x 0  q ab L ab 1,8.560 .4  0,38.260 .4
Uab    212 V
U ñm 22
U = Uoa + Uab  112  212  313A  Ucp
+ Kieåm tra theo ñieàu kieän phaùt noùng
Coâng suaát cöïc ñaïi: Smax = Soa = 1577 kVA
S max 1577
Doøng ñieän laøm vieäc cöïc ñaïi: Ilv =   41,4A
3U ñm 3.22

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 125

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Do daây traàn ñaët treân khoâng ôû nhieät ñoä laø 300C khaùc vôùi nhieät ñoä chuaån laø 250C, tra Baûng 8.5
tìm ñöôïc heä soá hieäu chænh K = 0,95.
I lv 41,4
  43,6 < Icp = 135 A
K 1 0,95
Nhö vaäy söï löïa choïn daây daãn nhö treân thoaû yeâu caàu veà phaùt noùng
2. Baøi toaùn 2
Hai phuï taûi a, b ñöôïc cung caáp ñieän xoay chieàu ba pha baèng ñöôøng daây treân khoâng, ñieän aùp
ñònh möùc 22kV, daây daãn baèng nhoâm, boá trí treân 3 ñænh cuûa tam giaùc ñeàu coù caïnh laø 1m. Toån thaát
ñieän aùp cho pheùp Ucp% = 5,0% caùc soá lieäu cho treân Hình 8.7, toaøn boä ñöôøng daây duøng moät tieát
dieän, xaùc ñònh tieát dieän daây daãn theo ñieàu kieän toån thaát ñieän aùp, bieát ñieän trôû suaát cuûa nhoâm laø =
31,5  mm2/km.

4 km a 9 km b
0

(1000 + j1000) kVA (500 + j300) kVA

Hình 8.7. Sô ñoà cung caáp ñieän

Giaûi:
Choïn x0= 0,38/km, tính U’’:
x0  qiLi 0,38(1300 .4  300 .9)
U’’ = =  137 V
U ñm 22
Toån thaát ñieän aùp cho pheùp treân toaøn boä ñöôøng daây:
5,0.22
Ucp = 5,0% Uñm   1,1kV  1100 V
100
U’ = Ucp  U’’ = 1100  137 = 963V
Tieát dieän daây daãn ñöôøng daây choïn theo ñieàu kieän toån thaát ñieän aùp cho pheùp:

F=
p L i i
=
31.5
(1300. 4 + 500. 9) = 15,6mm2
.U ñm. U  22.963
Choïn daây nhoâm xoaén A16. Daây naøy coù tieát dieän tieâu chuaån 16mm2, Icp=105A, ro=1,8007/km
vaø xo = 0,38/km.
Xaùc ñònh toån thaát ñieän aùp töø 0 ñeán b:
r0  p i L i  x 0  q i L i
U 
U ñm
1,8007(1500 .4  500 .9)  0,38(1300 .4  300 .9)
U 
22
U = 996V
Kieåm tra theo ñieàu kieän phaùt noùng
P = pa + pb = 1500kW
Q = qa + qb = 1300kVAr
S= P 2  Q 2 = 1985kVA

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 126

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

S 1985
Ilv =  = 52,1A
3U ñm 3 .22
Daây treân khoâng vôùi nhieät ñoä moâi tröôøng laø 300C khaùc vôùi nhieät ñoä moâi tröôøng chuaån laø 25oC,
tra Baûng 8.5 tìm ñöôïc heä soá hieäu chænh K= 0,95.
Ñieàu kieän phaùt noùng cho pheùp laø:
I 52,1
Icp = lv   54,8 A < Icp = 105A
K 1 0,95
Nhö vaäy, daây daãn ñöôïc choïn nhö treân laø phuø hôïp.
3. Baøi toaùn 3
Moät ñöôøng daây nhoâm, ñieän aùp 22kV cung caáp cho hai phuï taûi a, b (Hình 8.8). Daây daãn ñaët treân
maët phaúng naèm ngang, khoaûng caùch trung bình hình hoïc giöõa caùc pha Dtb = 3,5m. Phuï taûi tính baèng
kW vaø kVar, cho bieát toån thaát ñieän aùp cho pheùp laø 5%. Xaùc ñònh tieát dieän daây daãn theo ñieàu kieän
phí toån kim loaïi maøu cöïc tieåu.
12 km 12 km
a b
0

(1500 +j1500)kVA (600+j400)kVA

Hình 8.8. Sô ñoà cung caáp ñieän
Giaûi:
Choïn xo = 0,4/km, tính U’’:
x0 Qili 0,4(1900 .12  400 .12)
U’’ = =  502 V
U ñm 22
Toån thaát ñieän aùp cho pheùp:
Ucp = 5% Uñm = 5% 22000 = 1100V
Do ñoù: U’ = Ucp  U’’= 1100  502 = 598V
Tieát dieän daây daãn ñoaïn ab
P2
Fab =
.U ñm .U
 P1 l1  P2 l 2 
Fab = (
600 .10 3 .31,5
22.598
 2100.10 .12  3

600 .10 3 .12  49,5mm 2

Choïn daây A50 coù caùc tham soá: ro = 0,5784/km; xo = 0,33/km; Icp=215A.
Tieát dieän daây daãn ñoaïn oa:
P1 2100
Foa = Fab  49,5  173,25mm 2
P2 600
Tra baûng choïn daây A185 vôùi caùc tham soá ro = 0,1574/km; xo = 0,3/km; Icp=500A.
Kieåm tra toån thaát ñieän aùp töø nguoàn 0 ñeán ñieåm b:

U =
 P .R   Q .X
i i i i

U ñm

U =
2100 .0,1574  600.0,5784 12  1900 .0,3  400.0,3312 = 753V
22 22
Nhö vaäy: U = 753V < Ucp = 1100 neân daây daãn ñaõ choïn ñaït yeâu caàu veà toån thaát ñieän aùp.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 127

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

4. Baøi toaùn 4
Moät ñöôøng daây nhoâm, ñieän aùp 22kV cung caáp cho hai phuï taûi a, b (Hình 8.9). Daây daãn ñaët treân
maët phaúng naèm ngang, khoaûng caùch trung bình hình hoïc giöõa caùc pha Dtb = 3,5m. Phuï taûi tính baèng
kW vaø kVA, cho bieát toån thaát ñieän aùp cho pheùp laø 5%. Xaùc ñònh tieát dieän daây daãn theo ñieàu kieän
phaùt noùng cho pheùp.
Giaûi:
Doøng coâng suaát vaø doøng ñieän treân ñoaïn löôùi oa:
P1 = pa + pb = 3500kW
Q1 = qa + qb = 2500kVAr
2 2
S1 = P1  Q1 = 4301kVA
S1 4301
I1 =  = 113A
3U ñm 3.22

3km 2 km
a b
0
(1500 +j1500)kVA (2000 + j1000)kVA

Hình 8.9. Sô ñoà cung caáp ñieän

Tra Baûng 8.2 choïn daây nhoâm xoaén A26 coù Icp=135A.
Doøng coâng suaát vaø doøng ñieän treân ñoaïn löôùi ab:
2 2
S2 = P2  Q 2 = 2236kVA
S2 2236
I2 =  = 58,7A
3U ñm 3.22
Tra Baûng 8.2 choïn daây nhoâm xoaén A16 coù Icp=105A.
Kieåm tra toån thaát ñieän aùp cho pheùp
Daây A16 coù r0 = 1,8007/km, x0 = 0,3/km; daây A26 coù r0 = 1,1498/km; x0 = 0,34/km:
r0  Poa l oa  x 0  Q oa l oa 1,1498 .3.3500  0,34.3.2500
Uoa    664,67V
U ñm 22
r0  Pab l ab  x 0  Q ab l ab 1,8007 .2000 .2  0,38.1000 .2
Uab    362 V
U ñm 22
U = Uoa + Uab = 664,67 + 362 = 1026,67V < Ucp
Daây daãn ñaõ choïn ñaït yeâu caàu veà toån thaát ñieän aùp.
8.3. Caùp vaø daây trong maïng haï aùp
Caùp trong maïng haï aùp thöôøng gaëp laø caùp ñoàng hoaëc nhoâm ñöôïc boïc caùch ñieän baèng giaáy taåm
daàu hoaëc cao su.
Ñeå taûi ñieän xoay chieàu 1 pha, ñieän 1 chieàu thöôøng söû duïng caùp 1, 2 loõi, thöôøng laø caùp 2 loõi.
Caùp 3 loõi duøng ñeå taûi ñieän xoay chieàu 3 pha, caáp cho caùc ñoäng cô hoaëc phuï taûi 3 pha ñoái xöùng.
Caùp 4 loõi laø caùp thöôøng ñöôïc duøng nhieàu nhaát ñeå taûi ñieän xoay chieàu 3 pha ñeán 1kV, caáp cho caùc
phuï taûi 3 pha khoâng ñoái xöùng hoaëc caùc taûi ñoäng cô caàn daây trung tính. Loõi thöù 4 cuûa caùp naøy duøng
laøm daây trung tính vaø coù tieát dieän nhoû hôn.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 128

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Daây daãn haï aùp thöôøng duøng laø daây duøng trong nhaø, ñöôïc boïc cao su caùch ñieän hoaëc nhöïa caùch
ñieän PVC. Moät soá tröôøng hôïp duøng trong nhaø laø daây traàn hoaëc thanh daãn nhöng phaûi ñöôïc ñaët treân
söù caùch ñieän.
8.3.1. Chuûng loaïi caùp vaø daây daãn (CADIVI)
a. Caùp vaën xoaén haï aùp LV-ABC (Baûng 8.6)
Ñaây laø loaïi caùp ñöôïc boïc caùch ñieän baèng XPLE, thöôøng caùp naøy coù 2, 3 hoaëc 4 ruoät, ruoät daãn
ñöôïc laøm baèng nhoâm xoaén eùp chaët laïi. Tieát dieän danh ñònh naèm trong khoaûng töø 16  150mm2,
ñöôïc duøng vôùi caáp ñieän aùp 0,6/1kV vaø laøm vieäc laâu daøi ôû nhieät ñoä baèng 900C.
Do caáu taïo ñöôïc xoaén chung thaønh chuøm neân coù nhieàu chöùc naêng öu vieät, an toaøn khi söû duïng,
baûo ñaûm myõ quan thaønh phoá thuaän tieän khi laép ñaët vaø söûa chöõa.
Haõng CADIVI coù khaû naêng cung caáp phuï kieän ñöôøng daây caùp vaën xoaén LV-ABC.
Baûng 8.6
DAÂY VAËN XOAÉN LV – ABC
Ruoät daãn: nhoâm cöùng nhieàu sôïi caùn eùp chaët
Caùch ñieän: XLPE
Duøng cho ñöôøng daây truyeàn taûi ñieän haï aùp treân khoâng
Tieát dieän danh ñònh Soá ruoät x soá sôïi Ñöôøng kính Ñöôøng kính toång Löïc keùo toái thieåu Cöôøng ñoä toái ña
(mm2) /ñöôøng kính sôïi (N/N/dia) caùch ñieän toái ña (mm) (KN) (Amp)
(mm)

LV-ABC 16 4 x 7/1,73 7,9 19,1 8,8 78

LV-ABC 25 4 x 7/2,17 9,2 22,2 14,0 105
LV-ABC 35 4 x 7/2,56 10,3 24,9 19,6 125
LV-ABC 50 4 x 7/2,99 11,8 28,7 28,0 150
LV-ABC 70 4 x 19/2,17 13,6 32,8 39,2 185
LV-ABC 95 4 x 19/2,56 15,9 38,4 53,2 225
LV-ABC 120 4 x 19/2,85 17,5 42,2 67,2 260
LV-ABC 150 4 x 19/3,25 18,9 45,6 84,4 285

b. Daây caùp ñieän löïc CV (Baûng 8.7)

Caùp ñieän löïc CV laø loaïi caùp ñöôïc boïc caùch ñieän baèng nhöïa PVC, ruoät daãn ñöôïc laøm baèng
ñoàng nhieàu sôïi xoaén chaët laïi vôùi nhau. Tieát dieän danh ñònh töø 11  400mm2. Caùp ñieän löïc CV
thöôøng duøng cho maïng ñieän phaân phoái khu vöïc coù ñieän aùp 660V. Nhieät ñoä laøm vieäc daøi haïn cho
pheùp laø 700C, nhieät ñoä cöïc ñaïi cho pheùp khi coù söï coá laø 800C trong khoaûng thôøi gian 24 giô.ø
c. Daây caùp ñieän löïc 2, 3, 4 ruoät CVV (Baûng 8.8)
Ñaây laø caùp ñöôïc boïc caùch ñieän baèng nhöïa PVC, goàm caùp 2, 3, 4 loõi. Ruoät daãn ñöôïc laøm baèng
ñoàng nhieàu sôïi nhoû xoaén chaët laïi vôùi nhau. Tieát dieän danh ñònh töø 2  50mm2. Caùp ñieän löïc CVV
thöôøng duøng ñeå caáp ñieän cho caùc ñoäng cô ñieän 2 pha hoaëc 3 pha. Nhieät ñoä laøm vieäc daøi haïn cho
pheùp laø 700C, nhieät ñoä cöïc ñaïi cho pheùp khi coù söï coá laø 800C trong khoaûng thôøi gian laø 24 giôø.
d. Daây ñôn 1 sôïi (nhieàu sôïi) VC (Baûng 8.9)
Ñaây laø daây ñieän ñöôïc boïc caùch ñieän baèng nhöïa PVC, ruoät daãn ñöôïc laøm baèng ñoàng moât sôïi.
Tieát dieän danh ñònh töø 1  7mm2. Daây VC thöôøng duøng trong vieäc thieát bò ñöôøng daãn ñieän chính
trong nhaø. Nhieät ñoä laøm vieäc daøi haïn ôû 700C vaø khi gaëp söï coá laø 800C trong khoaûng thôøi gian 24
giôø.
8.3.2. Phöông phaùp löïa choïn
Do maïng phaân phoái haï aùp taûi coâng suaát nhoû vaø cöï ly truyeàn taûi ngaén neân chæ tieâu kinh teá chæ
ñoùng vai troø quan troïng maø khoâng ñoùng vai troø quyeát ñònh nhö chæ tieâu kyõ thuaät. Chæ tieâu kyõ thuaät
caàn quan taâm khi choïn daây/caùp bao goàm:

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 129

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

 Nhieät ñoä daây/caùp khoâng ñöôïc vöôït quaù nhieät ñoä cho pheùp qui ñònh bôûi nhaø cheá taïo trong
cheá ñoä vaän haønh bình thöôøng cuõng nhö trong cheá ñoä vaän haønh söï coá khi xuaát hieän ngaén
maïch.
 Ñoä suït aùp khoâng ñöôïc vöôït quaù ñoä suït aùp cho pheùp.
Baûng 8.7
DAÂY CAÙP ÑIEÄN LÖÏC CV
Ruoät daãn: ñoàng nhieàu sôïi xoaén. Caùch ñieän: nhöïa PVC
Ñieän aùp: 660V. Duøng cho maïng ñieän phaân phoái khu vöïc
Tieát dieän Soá sôïi/ñöôøng Ñöôøng kính Ñöôøng kính Troïng löôïng Cöôøng ñoä Ñieän aùp rôi
danh ñònh kính sôïi daây daãn toång gaàn ñuùng toái ña cos=0,8
(mm2) (N/mm) (mm) (mm) (kg/km) (Amp) (V/A/km)
11 7/1,4 4,20 6,80 132 75 3,1
14 7/1,6 4,80 7,60 269 88 2,5
16 7/1,7 5,10 8,10 192 95 2,17
25 7/2,14 6,42 9,60 291 115 1,41
35 7/2,52 7,56 11,00 395 140 1,04
50 19/1,8 9,00 12,60 534 189 0,78
70 19/2,14 10,70 14,50 739 215 0,57
95 19/2,52 12,60 16,50 1008 260 0,43
120 19/2,8 14,00 18,20 1235 324 0,36
150 37/2,3 16,10 20,50 1593 334 0,31
185 37/2,52 17,64 22,30 1908 405 0,26
200 37/2,6 18,20 23,00 2034 440 0,24
250 612,3 20,70 25,50 2579 518 0,21
300 61/2,52 22,68 27,70 3081 570 0,19
325 61/2,6 23,40 28,60 3282 596 0,18
400 61/2,9 26,10 30,60 4041 660 0,17

Baûng 8.8
DAÂY CAÙP ÑIEÄN LÖÏC 2, 3,4 RUOÄT
Ruoät daãn: ñoàng nhieàu sôïi xoaén. Caùch ñieän: nhöïa PVC
Ñieän aùp: 660V. Duøng cho caùc ñoäng cô ñieän 2 pha 3 pha
Tieát dieän Soá sôïi/ñöôøng Ñöôøng kính Ñöôøng kính Troïng löôïng Cöôøng ñoä toái Ñieän aùp rôi
danh ñònh kính sôïi daây daãn toång gaàn ñuùng. ña cos=0,8
(mm2) (N/mm) (mm) (mm) (kg/km) (Amp) (V/A/km)
CVV 2x2 7/0,6 1,80 3,4 10,5 24 18,8
2x3,5 7/0,8 2,40 4,0 11,5 34 11,0
2x5.5 7/1,0 3,00 5,0 13,4 44 7,0
2x8 7/1,2 3,60 6,0 15,5 55 4,8
2x11 7/1,4 4,20 6,8 17,1 66 3,7
2x22 7/2,0 6,00 9,2 21,8 102 1,8
2x38 7/2,6 7,80 11,4 26,4 141 1,0
2x50 19/1,8 9,00 12,6 29,0 164 0,89
3x2 7/0,6 1,80 3,4 11,0 20 16,8
3x3.5 7/0,8 2,40 4,2 12,2 27 9,5
3x5.5 7/1,0 3,00 5,0 14,5 35 6,0
3x8 7/1,2 3,60 6,0 15,5 44 4,1
3x14 7/1,6 4,80 7,6 20,1 62 2,4
3x22 7/2,0 6,00 9,2 23,4 82 1,5
3x38 7/2,6 7,80 11,4 28,5 113 0,92
3x50 19/1,8 9,00 13,6 31,2 132 0,77

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 130

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

4x2 7/0,6 1,80 3,4 11,61 18,5 16,8

4x2.5 7/0,67 2,10 3,6 12,12 21 13,44
4x4 7/0,85 2,55 43,5 14,00 28 8,38
4x6 7/1,04 3,12 53,2 16,34 36 5,58
4x8 7/1,20 3,60 6,0 18,00 43 4,1
4x11 7/1,40 4,20 6,8 20,12 55 3,02
4x22 7/2,00 6,00 9,2 25,81 80 1,5
4x38 7/2,60 7,80 11,4 32,52 114 0,92
4x50 19/1,80 9,00 12,6 34,62 130 0,77

Thuû tuïc ñaày ñuû löïa choïn daây/caùp trong maïng haï aùp nhö sau:

Doøng laøm vieäc cöïc ñaïi

Doøng ñònh möùc CB hay caàu chì

Icp cuûa daây maø thieát bò baûo veä coù khaû

naêng baûo veä

Ñieàu kieän laép ñaët Caàu chì CB

Icp = 1,31 In neáu In ≤ 10A
Icp = 1,21 In neáu In > 10A Icp = In
Heä soá hieäu chænh K vaø In ≤ 25A
Icp = 1,1 In neáu In > 25A

Loaïi daây/caùp
Doøng phaùt noùng cho pheùp tính toaùn
Icptt= Icp/K
Tieát dieän

Doøng phaùt noùng ñònh möùc Icptt IcpñmIcptt

N
Tính suït aùp U U  Ucp Taêng tieát dieän daây

Y
Kieåm tra oån ñònh
N
nhieät khi xuaát F > Fnh
hieän ngaén maïch
Y
Keát thuùc

Hình 8.10.Thuû tuïc ñaày ñuû löïa choïn daây/caùp maïng haï aùp

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 131

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Baûng 8.9
DAÂY ÑÔN 1 SÔÏI (NHIEÀU SÔÏI) VC
Ruoät daãn: ñoàng moät sôïi. Caùch ñieän: nhöïa PVC
Ñieän aùp: 660V. Duøng thieát trí ñöôøng daây daãn chính trong nhaø
Tieát dieän Ñöôøng kính Ñöôøng kính Troïng löôïng Cöôøng ñoä Ñieän aùp rôi
danh ñònh daây daãn toång gaàn ñuùng toái ña cos=0,8
(mm2) (mm) (mm) (kg/km) (Amp) (V/A/km)
VC 1.0 1.2 (7/0,45) 2,8 (3,0) 1,67 19 32,8
VC 1.5 1.4 (7/0,53) 3,0 (3,2) 2,09 23 21,93
VC 2.0 1.6 (7/0,60) 3,2 (3,4) 2,58 27 16,25
VC 3.0 2.0 (7/0,75) 3,6 (3,9) 3,72 35 11,24
VC 5.0 2.6 (7/1,00) 4,6 (5,0) 6,21 48 6,8
VC 7.0 3.0 (7/1,13) 5,0 (5,4) 7,94 57 4,86

1. Löïa choïn tieát dieän theo ñieàu kieän phaùt noùng

Daây daãn ñöôïc choïn theo ñieàu kieän phaùt noùng laâu daøi cho pheùp seõ ñaûm baûo cho caùch ñieän cuûa
daây daãn khoâng bò phaù hoûng do nhieät ñoä daây daãn ñaït ñeán trò soá nguy hieåm cho caùch ñieän cuûa daâyï.
Ñieàu naøy ñöôïc thöïc hieän khi doøng ñieän phaùt noùng cho pheùp cuûa daây/caùp phaûi lôùn hôn doøng ñieän
laøm vieäc laâu daøi cöïc ñaïi chaïy trong daây daãn.
a. Xaùc ñònh tieát dieän daây/caùp khoâng choân ôû döôùi ñaát
Theo ñieàu kieän laép ñaët thöïc teá, doøng phaùt noùng cho pheùp cuûa daây/caùp khoâng choân ngaàm döôùi
ñaát phaûi hieäu chænh theo heä soá K bao goàm caùc heä soá thaønh phaàn:
 Heä soá K1 xeùt ñeán aûnh höôûng cuûa caùch laép ñaët (Baûng 8.10)
 Heä soá K2 xeùt ñeán soá maïch daây/caùp trong moät haøng ñôn (Baûng 8.11)
 Heä soá K3 xeùt ñeán nhieät ñoä moâi tröôøng khaùc 30oC (Baûng 8.12)
K= K1.K2.K3 (8.22)
Baûng 8.10. Heä soá K1 cho caùc caùch ñaët daây khaùc nhau
Thöù töï Caùch ñi daây Minh hoïa K1
B
Caùp ñaët thaúng trong oáng vaät lieäu
0.7
Caùch ñieän chòu nhieät

OÁng daây ñaët trong vaät lieäu

0.77
Caùch ñieän chòu nhieät

Caùp ña loõi 0.9

Haàm caùp vaø möông caùp 0.95

C Caùp treo treân traàn nhaø 0.95

B,C,E,F Caùc tröôøng hôïp khaùc 1

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 132

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Ví duï 1
Maïng caùp goàm 6 daây caùp 3 pha, 3 loõi boïc caùch ñieän PVC ñaët saùt nhau theo moät haøng treân
khay khoâng coù loã, doøng chòu taûi cuûa moãi caùp laø 50A, nhieät ñoä moâi tröôøng nôi laép ñaët laø 35 0C. Xaùc
ñònh tieát dieän cuûa caùp.
Giaûi:
Caùp ñöôïc ñaët treân khay khoâng coù loã, tra Baûng 8.10 tìm ñöôïc heä soá K1 = 1.
Vôùi 6 maïch caùp ñi treân cuøng moät khay caùp, tra Baûng 8.11 tìm ñöôïc heä soá K2 = 0,72.
Nhieät ñoä moâi tröôøng nôi laép ñaët laø 350C khaùc vôùi nhieät ñoä tieâu chuaån laø 300C, vì vaäy phaûi hieäu
chænh laïi doøng ñieän cho pheùp tra Baûng 8.12 tìm ñöôïc heä soá hieäu chænh K3 = 0,93 öùng vôùi
daïng caùch ñieän PVC.

Baûng 8.11. Heä soá K2 theo soá maïch caùp theo moät haøng ñôn
Maõ Heä soá K2
chöõ Caùch ñaët gaàn nhau Soá löôïng maïch hoaëc caùp ña loõi
caùi
1 2 3 4 5 6 7 8 9 12 16 20
BC Laép hoaëc choân trong töôøng 1 0.8 0.7 0.65 0.6 0.57 0.54 0.52 0.5 0.45 0.41 0.38
Haøng ñôn treân töôøng hoaëc
Neàn nhaø, hoaëc treân khay 1 0.85 0.79 0.75 0.73 0.72 0.72 0.71 0.7 0.7 0.7 0.7
C
Caùp khoâng ñuïc loã
Haøng ñôn treân traàn 0.95 0.81 0.72 0.68 0.66 0.64 0.63 0.62 0.61 0.61 0.61 0.61
Haøng ñôn naèm ngang hoaëc
1 0.88 0.82 0.77 0.75 0.73 0.73 0.72 0.72 0.72 0.72 0.72
Treân maùng ñöùng
E,F
Haøng ñôn treân thang caùp,
1 0.87 0.82 0.8 0.8 0.79 0.79 0.78 0.78 0.78 0.78 0.78
Hoaëc coângxom

Khi soá haøng caùp >1, K2 ñöôïc nhaân vôùi heä soá sau: 2 haøng x0,8; 3 haøng x0,73; 4 hoaëc 5 haøng x0,7

Baûng 8.12. Heä soá K3 cho nhieät ñoä moâi tröôøng khaùc 300C
Caùch ñieän
Thöù
Töï Nhieät ñoä Cao su PVC Butyl polyethylen (XLPE)
Moâi tröôøg (chaát deûo) cao su coù ethylene propylene(EPR)
1 10 1.29 1.22 1.15
2 15 1.22 1.17 1.12
3 20 1.15 1.12 1.08
4 25 1.07 1.07 1.04
5 30 1 1 1
6 35 0.93 0.93 0.96
7 40 0.82 0.87 0.91
8 45 0.71 0.79 0.87
9 50 0.58 0.71 0.82
10 55 0.61 0.76
11 60 0.5 0.71

Doøng ñieän phaùt noùng cho pheùp tính toaùn:

I
I cptt  lv max
K
Vôùi: Ilv = 50 A vaø ; K = K1.K2.K3 = 1.0,93.0,72 = 0,67
50
Icptt =  74 A
0,67

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 133

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Döïa vaøo giaù trò Icptt, tra Baûng 8.7 choïn caùp CVV 3x22 vôùi Icpñm coù giaù trò laø 82A vaø coù tieát dieän
laø 22mm2
b. Xaùc ñònh tieát dieän daây/caùp choân ngaàm trong ñaát
Theo ñieàu kieän laép ñaët thöïc teá, doøng phaùt noùng cho pheùp cuûa daây/caùp choân ngaàm döôùi ñaát
phaûi hieäu chænh theo heä soá K bao goàm caùc heä soá thaønh phaàn:
 Heä soá K4 xeùt ñeán aûnh höôûng cuûa caùch laép ñaët (Baûng 8.13)
 Heä soá K5 xeùt ñeán soá maïch daây/caùp trong moät haøng ñôn (Baûng 8.14)
 Heä soá K6 xeùt ñeán tính chaát cuûa ñaát (Baûng 8.15)
 Heä soá K7 xeùt ñeán nhieät ñoä ñaát khaùc 20oC (Baûng 8.16)
K= K4.K5.K6.K7 (8.23)

Baûng 8.13. Heä soá K4 theo caùch laép ñaët

Thöù Caùch laép ñaët Heä soá K4
töï
1 Ñaët trong oáng baèng ñaát numg, oáng ngaàm hoaëc raõnh ñuùc 0.8
2 Tröôøng hôïp khaùc 1

Baûng 8.14. Heä soá K5 theo caùch laép ñaët cho soá daây trong haøng
Heä soá K5
Ñònh vò daây
Soá maïch hoaëc caùp nhieàu loõi
ñaët keà nhau
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Choân ngaàm 1 0.8 0.8 0.65 0.6 0.57 0.54 0.52 0.5 0.45 0.51 0.38
Khi soá haøng caùp >1, K5 ñöôïc nhaân vôùi heä soá sau: 2 haøng x0,8; 3 haøng x0,73; 4, 5 haøng x0,7

Baûng 8.15. Heä soá K6 theo tính chaát cuûa ñaát

Thöù töï Tính chaát cuûa ñaát Heä soá K6
1 Raát öôùt (baõo hoøa) 1.21
2 Öôùt 1.13
3 Aåm 1.05
4 Khoâ 1
5 Raát khoâ 0.86

Baûng 8.16. Heä soá K7 phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä cuûa ñaát
Caùch ñieän
Thöù töï Nhieät ñoä cuûa ñaát t0C
PVC XPLE, EPR (cao su Ethylene Propylen)
1 10 1.10 1.07
2 15 1.05 1.04
3 20 1.00 1
4 25 0.95 0.96
5 30 0.89 0.93
6 35 0.84 0.89
7 40 0.77 0.85
8 45 0.71 0.8
9 50 0.63 0.76
10 55 0.55 0.71
11 60 0.45 0.75

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 134

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Ví duï 2
Daây 1 pha boïc caùch ñieän PVC, ñaët vôùi 5 daây khaùc trong cuøng moät oáng, choân ngaàm trong ñaát,
nhieät ñoä ñaát nôi laép ñaët laø 250C, caáp cho taûi coù coâng suaát laø 10kW, ñieän aùp laø 230V. Xaùc ñònh tieát
dieän daây.
Giaûi:
Daây ñaët trong oáng, tra Baûng 8.13 tìm ñöôïc heä soá K4 = 0,8.
Do aûnh höôûng cuûa daây daãn ñaët keà nhau, tra Baûng 8.14 tìm ñöôïc heä soá K5 = 0,57.
Do ñaát khoâ, tra Baûng 8.15 tìm ñöôïc heä soá K6 = 1.
Nhieät ñoä ñaát nôi laép ñaët laø 250C, khaùc vôùi nhieät ñoä ñaát tieâu chuaån laø 200C, tra Baûng 8.16 tìm
ñöôïc heä soá K7 = 0,95.
Heä soá hieäu chænh K theo ñieàu kieän laép ñaët thöïc teá:
K = K4.K5.K6.K7 = 0,8.0,57.1.0,95 = 0,43
Doøng ñieän laøm vieäc ñi trong daây daãn:
P 10000
I lv    54,3A
U n cos  230 .0,8
Doøng ñieän phaùt noùng tính toaùn:
I lv 43,4
I cptt    100,9A
K 0,43
Döïa vaøo giaù trò Icptt, tra Baûng 8.8 choïn caùp CVV 2x22 vôùi Icpñm coù giaù trò laø 102A vaø coù tieát
dieän laø 22mm2
2. Choïn daây daãn keát hôïp vôùi choïn thieát bò baûo veä
Trong maïng haï aùp, thöôøng söû duïng maùy caét (CB) hay caàu chì ñeå baûo veä quaù taûi thieát bò tieâu
thuï ñieän vaø daây/caùp. Do ñoù, vieäc choïn daây/caùp trong maïng haï aùp lieân quan chaët cheõ vôùi vieäc choïn
thieát bò baûo veä.
a. Choïn daây daãn keát hôïp vôùi choïn CB
Khi tính toaùn ñöôïc doøng laøm vieäc cöïc ñaïi cuûa phuï taûi IB, choïn CB coù doøng ñònh möùc In thoaû
ñieàu kieän:
In  IB (8.24)
Töø ñoù, choïn doøng phaùt noùng cho pheùp Icp cuûa daây/caùp maø CB coù theå khaû naêng baûo veä:
Icp = In (8.25)
Töø ñieàu kieän laép ñaët thöïc teá cuûa daây/caùp tìm ñöôïc heä soá hieäu chænh K. Töø ñaây, xaùc ñònh doøng
phaùt noùng cho pheùp tính toaùn Icptt:
I
I cptt  cp (8.26)
K
Choïn loaïi daây/caùp vaø tieát dieän phuø hôïp coù doøng phaùt noùng ñònh möùc (Icpñm) thoaû ñieàu kieän:
I cpñm  I cptt (8.27)
Sau ño,ù tính suït aùp ∆U vaø kieåm tra ñieàu kieän suït aùp cho pheùp:
U  U cp (8.28)
Neáu ñieàu kieän suït aùp cho pheùp khoâng thoûa, caàn taêng tieát dieän daây leân vaø kieåm tra laïi suït aùp.
Neáu thoaû ñieàu kieän suït aùp cho pheùp thì tieáp tuïc kieåm tra oån ñònh nhieät khi xuaát hieän ngaén
maïch:

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 135

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

F  Fnh (8.29)
Neáu ñieàu kieän oån ñònh nhieät khi xuaát hieän ngaén maïch khoâng thoaû thì caàn taêng tieát dieän daây
cho ñeán khi ñieàu kieän oån ñònh nhieät ñöôïc ñaûm baûo vaø keát thuùc quaù trình choïn daây/caùp keát hôïp vôùi
CB.
b. Choïn daây daãn keát hôïp vôùi choïn caàu chì
Khi tính toaùn ñöôïc doøng laøm vieäc cöïc ñaïi cuûa phuï taûi IB, choïn doøng taùc ñoäng cuûa daây chaûy caàu
chì Idc thoaû ñieàu kieän:
I dc  I B (8.30)
Sau ñoù, choïn doøng phaùt noùng cho pheùp Icp cuûa daây/caùp maø caàu chì coøn coù khaû naêng baûo veä:
 I cp  1,31I dc neáu I dc  10A
 I cp  1,21I dc neáu 10A  I dc  25A
 I cp  1,1I dc neáu I dc  25A
Caùc böôùc xaùc ñònh heä soá hieäu chænh K, doøng cho pheùp tính toaùn Icptt, doøng phaùt noùng ñònh möùc
Icpñm, choïn tieát dieän daây/caùp, kieåm tra ñieàu kieän suït aùp cho pheùp vaø ñieàu kieän oån ñònh nhieät khi
xuaát hieän ngaén maïch töông töï nhö treân.
Ví duï 3
Moät ñöôøng daây treân khoâng, söû duïng daây LV-ABC, cung caáp ñieän cho hai phuï taûi a, b, ñieän aùp
0,38kV. Toån thaát ñieän aùp cho pheùp laø Ucp%= 5%. Thôøi gian söû duïng coâng suaát cöïc ñaïi Tmax cuûa
phuï taûi laø 3500 giôø/naêm. Caùc tham soá coøn laïi ghi treân Hình 8.11. Haõy xaùc ñònh tieát dieän daây daãn
keát hôïp vôùi choïn thieát bò baûo veä.

200m 400m
a b
0
30kVA, cos=0,7 20kVA, cos=0,8
Hình 8.11. Sô ñoà cung caáp ñieän
Giaûi:
Coâng suaát phuï taûi a:
p a  Sa cos a  30.0,7  21kW
q a  Sa . sin a  30.0,714  21,4kVAr
Coâng suaát phuï taûi b:
p b  Sb . cos  b  20.0,8  16 kW
q b  Sb . sin  b  20.0,6  12 kVAr
Toång coâng suaát phuï taûi
P  p a  p b  21  16  37kW
Q  q a  q b  21,4  12  33,4kVAr

Soa  P 2  Q 2  37 2  33,4 2  50 kVA

Doøng ñieän treân caùc ñoaïn oa vaø ab laø:

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 136

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Soa 50
I oa    76 A
3U ñm 3.0,38
Sab 20
I ab    30,4A
3U ñm 3.0,38

Choïn caàu chì baûo veä cho ñoaïn löôùi oa:

Choïn caàu chì coù doøng taùc ñoäng cuûa daây chaûy Idc = 40A > Ioa=37,8A
Choïn doøng phaùt noùng cho pheùp Icp cuûa daây/caùp maø caàu chì coøn coù khaû naêng baûo veä:
I cp  1,1I dc  1,1.76  83,6A
Tra Baûng 8.5 tìm ñöôïc heä soá hieäu chænh K = 0,95 vaø doøng phaùt noùng tính toaùn ñöôïc xaùc ñònh
theo bieåu thöùc:
I cp 83,6
I cptt    88A
K 0,95
Choïn daây daãn theo ñieàu kieän phaùt noùng cho pheùp
I cpñm  I cptt
Tra Baûng 8.6, choïn daây LV-ABC 25 coù Icpñm=105A.
Tuông töï, choïn daây LV-ABC 16 coù Icpñm=105A cho ñoaïn löôùi ab.
Sau ñoù, caàn kieåm tra toån thaát ñieän aùp cho pheùp, neáu khoâng thoaû thì phaûi taêng tieát dieän.
3. Kieåm tra theo ñieàu kieän toån thaát ñieän aùp vaø oån ñònh nhieät
a. Kieåm tra theo toån thaát ñieän aùp
Ñoái vôùi maïng haï aùp, do tröïc tieáp cung caáp ñieän cho phuï taûi neân vaán ñeà ñaûm baûo ñieän aùp raát
quan troïng. Vì vaäy, thöôøng phaûi kieåm tra ñieàu kieän toån thaát ñieän aùp cho pheùp.
Coâng thöùc xaùc ñònh toån thaát ñieän aùp treân ñöôøng daây/caùp trình baøy ôû Baûng 8.17:
Baûng 8.17. Coâng thöùc xaùc ñònh toån thaát ñieän aùp
MAÏCH SUÏT AÙP U

U U%
1 pha: pha/pha U  2I B (r0 cos   x 0 sin )L
1 pha: pha/trung tính U  2I B (r0 cos   x 0 sin )L 100U
U dm
3 pha caân baèng: 3 pha (coù U  3I B (r0 cos   x 0 sin )L
hoaëc khoâng coù trung tính
ÔÛ ñaây: IB laø doøng laøm vieäc lôùn nhaát (A), r0 laø ñieän trôû cuûa daây daãn treân moät ñôn vò chieàu daøi,
(  / km), x0 laø caûm khaùng cuûa daây daãn treân moät ñôn vò chieàu daøi (  / km), L laø chieàu daøi ñöôøng
daây(km),  goùc pha giöõa ñieän aùp vaø doøng ñieän trong daây, Uñm laø ñieän aùp daây ñònh möùc (V).
r0 vaø x0 ñöôïc xaùc ñònh vôùi caùc löu yù sau:
 r0 ñöôïc boû qua khi tieát dieän lôùn hôn 55mm2
22,5Ω(mm 2 / km ) 36Ω(mm 2 / km )
 r0= cho daâ y ñoà n g vaø r 0= cho daây nhoâm
F(mm 2 ) F(mm 2 )
 x0 ñöôïc boû qua cho daây daãn coù tieát dieän nhoû hôn 50mm2.
 Neáu khoâng coù thoâng tin naøo khaùc choïn x0 = 0,08  / km

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 137

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Cos ñöôïc choïn nhö sau:

 Ñoái vôùi phuï taûi chieáu saùng cos  = 0,6÷1
 Ñoái vôùi phuï taûi ñoäng cô
+ Khi khôûi ñoäng cos  = 0,35
+ ÔÛ cheá ñoä bình thöôøng cos  = 0,8
Trong thöïc teá, ñeå ñôn giaûn trong tính toaùn toån thaát ñieän aùp coù theå aùp duïng bieåu thöùc sau:
U = Vd .I.L (8.31)
ÔÛ ñaây: Vd laø ñieän aùp rôi treân moät ñôn vò chieàu daøi ñöôøng daây (V/A.km), I laø doøng ñieän phuï
taûi (A), L laø chieàu daøi cuûa daây (km).
Khi nhaø cheá taïo daây/caùp cho tröôùc giaù trò Vñ thì coù theå xaùc ñònh tieát dieän daây daãn ñaûm baûo toån
thaát ñieän aùp qua baûng tra.
Ñieàu kieän kieåm tra toån thaát ñieän aùp cho pheùp:
U max%  Ucp %
ÔÛ ñaây:  Ucp% laø toån thaát ñieän aùp cho pheùp (  5% hoaëc 2.5 % tuyø loaïi phuï taûi),  Umax %laø
toån thaát ñieän aùp lôùn nhaát trong maïng.
Neáu trong maïng coù nhieàu ñoaïn, nhieàu nhaùnh thì phaûi tìm ñieåm naøo coù toån thaát ñieän aùp lôùn
nhaát Umax% ñeå so saùnh.
Ví duï 4
Moät caùp CVV 3 loõi baèng ñoàng boïc caùch ñieän PVC, caùp coù chieàu daøi laø 500m, laép ñaët treân
khoâng, doøng ñieän quaù taûi laø 30A, ñieän aùp nguoàn cung caáp Un = 380V, taàn soá f = 50Hz, cho pheùp
toån thaát ñieän aùp treân ñöôøng daây daãn laø 5%. Haõy xaùc ñònh tieát dieän daây caùp treân.
Giaûi:
Toån thaát ñieän aùp cho pheùp:
5.380
U = 5%.Un = = 19V
100
Ñieän aùp rôi treân moät ñôn vò chieàu daøi ñöôøng daây thoaû ñieàu kieän toån thaát ñieän aùp:
U 19
Vd = = = 1,2V/A/km
I.L 30.0.5
Tra Baûng 8.8, choïn daây caùp CVV 3x38, loõi ñoàng coù tieát dieän laø 38mm2, coù Vdñm=0,92 <Vd,
Icpñm=113A < Ilvmax=30A. Do ñoù, daây caùp CVV 3x38 thoaû caùc ñieàu kieän veà toån thaát ñieän aùp vaø
doøng phaùt noùng cho pheùp.
Ví duï 5
Moät caùp ñoàng 3 loõi boïc caùch ñieän PVC coù tieát dieän laø 22mm2, chieàu daøi daây laø 150m, ñöôïc ñaët
treân khay, mang doøng ñieän taûi laø 50A, ñieän aùp cuûa nguoàn ñieän Un = 380V. Tính toån thaát ñieän aùp
treân ñöôøng daây.
Giaûi:
Toån thaát ñieän aùp treân ñöôøng daây daãn tính theo coâng thöùc:
U = Vd.I.L
ÔÛ ñaây: I laø doøng ñieän trong daây daãn coù giaù trò laø 50A
Chieàu daøi daây: L =150m = 0,15km
Tra Baûng 8.8, ñoái vôùi caùp ñoàng 3 loõi, tieát dieän laø 22mm2, tìm ñöôïc:
Vd=1,5V/A/km

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 138

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Toån thaát ñieän aùp ñeán cuoái ñöôøng daây:

U = Vd .I.L = 1,5  50  0,15 = 11,25V
Toån thaát ñieän aùp tính theo %:
U 11,25
U % = .100 = .100 = 2,9%
Un 380
U % < Ucp % (vôùi Ucp% =  5%)
Daây caùp ñaõ choïn thoaû tieâu chuaån veà toån thaát ñieän aùp cho pheùp.
b. Kieåm tra theo ñieàu kieän ngaén maïch
Khi chöa mang taûi, nhieät ñoä trong daây daãn baèng vôùi nhieät ñoä moâi tröôøng. Khi ngaén maïch, nhieät
löôïng trong daây daãn seõ sinh ra raát lôùn vaø toaû vaøo lôùp boïc caùch ñieän. Neáu caùc thieát bò baûo veä
khoâng coâ laäp söï coá kòp thôøi seõ daãn caùch ñieän daây daãn bò phaù huûy.
Caàn phaûi kieåm tra khaû naêng chòu nhieät cuûa daây/caùp khi xuaát hieän ngaén maïch theo bieåu thöùc:
I 2N t  K cñ F 2
IN t
Hay F (8.32)
K cñ
ÔÛ ñaây: t laø thôøi gian toàn taïi doøng ngaén maïch (s), IN laø doøng ñieän ngaén maïch (A), F laø tieát dieän
cuûa daây/caùp (mm2); Kcñ laø haèng soá ñaëc tröng cho loaïi caùch ñieän (A2.s/mm4)
Giaù trò Kcñ ñöôïc tra Baûng 8.18.
Baûng 8.18. Nhieät ñoä cho pheùp cuûa caùp theo loaïi caùch ñieän vaø haèng soá Kcñ
Haèng soá Kcñ
Nhieät ñoä cöïc ñaïi (0C)
Caùch ñieän
Cheá ñoä xaùc laäp Cheá ñoä keát thuùc ngaén maïch Ñoàng Nhoâm
PVC 70 160 115 76
Cao su toång hôïp 85 135 135 90
PR, XLPE 90 143 143 94

Ví duï 6
Moät daây daãn baèng ñoàng boïc caùch ñieän XLPE. Khi ngaén maïch, doøng ngaén maïch chaïy qua daây
daãn leân tôùi 15kA trong 2 giaây. Haõy xaùc ñònh tieát dieän daây daãn theo doøng ngaén maïch.
Giaûi
Tieát dieän daây daãn choïn theo ñieàu kieän ngaén maïch xaùc ñònh theo bieåu thöùc:
I t
F=
K cñ
ÔÛ ñaây: S laø tieát dieän daây(mm2); I laø doøng ngaén maïch chaïy trong daây daãn coù giaù trò
I=15kA=15000A; t laø thôøi gian doøng ngaén maïch chaïy trong daây daãn, t = 30ms. Haèng soá Kcñ ñöôïc
tra trong Baûng 8.18 öùng vôùi daây boïc caùch ñieän XLPE tìm ñöôïc haèng soá coù giaù trò, Kcñ =143.
15000 0,03
F= =18,17mm2
143
Choïn daây coù tieát dieän tieâu chuaån F = 22mm2

Ví duï 7

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 139

Giaùo trình cung caáp ñieän PGS.TS. Quyeàn Huy AÙnh

Kieåm tra khaû naêng chòu ngaén maïch cuûa daây daãn baèng ñoàng voû boïc PVC coù tieát dieän loõi 22mm2
doøng ñieän cho pheùp 82A. Doøng ngaén maïch 1500A chaïy qua trong thôøi gian 2 giaây.
Giaûi:
Tra trong Baûng 8.18, öùng vôùi daây boïc PVC tìm ñöôïc haèng soá Kcñ =115.
Doøng ngaén maïch maø daây coù theå chòu ñöôïc trong thôøi gian 2s:
K .F 115 .22
I = cñ = = 1788A >IN=1500A
t 2
Vì vaäy, daây daãn ñaõ choïn thoaû ñieàu kieän veà oån ñònh nhieät cho pheùp khi xuaát hieän ngaén maïch.

ĐH Sư phạm Kỹ thuật Tp HCM www.quyenhuyanh.com 140