You are on page 1of 303
GS, TS TRAN HIEU NHUE THOAT NUGC VA XU LY NUGC THAI CONG NGHIEP b Chi Lan LI NHA XUAT BAN KHOA HQC VA KY THUAT HA NOT- 2001 LO1 NOI DAU _ Dé din dan cdi thien ditu kign vé sinh méi truong cho céc Rhu cong nghi¢p va do thi, ngudi ta phdi dp dung cde bien phap 16 chite va. ky thudt han ché hoge gidm cée logi chat thdi dang ling, rin vis khi cia ting xi nghiép cong nghiép. Mét trong nhitng ign phap tich cuc cia vige bdo ve méi trudng, ching 6 nhiém ngudn nude la t3 chite thodt nude va xit ly nude thdi trude khi xd ra nguodn, 6 nuse ta hién nay e6 téi tren 3000 xf nghiép cong nghiép va rat nhiéu co ad sdn xudt tidu thi cong nghiép, Trong twong tai dén nam 2000 con sé nay sé tang hon nhitu. Cée xi nghitp cong nghiép va co sé tidu thik cong nghiép nay 6 tao ra mot kh6i lugng lon ede loi nude thai, trong dé co nhitu logi nude thdi doe hai, Néu khong gidi quyét t6t viée thodt nude va xit Ly nudc that cite cae xi nghiép cong nghiep, sé gay o nhiém d6i vdi cdc ngudn nude vi dén ti nhitng hau quad xdu gay t6n that cho moi nganh kinh té qudc dan. Véi mong mudn théa man mét phan nho yeu chu thiét ké, xdy dung, cdi tao che xi nghiep cong nghiep, ching t6i bién soan cudn sach "Thodt nude vee xt ly nulée thdi cong nghiep". Trong cudn sdch néu lén cde vain dé co bdn v2 td chiic thoat nuéc, cée phuong phdp, so dd cong nghé, tink todn cdc thiét bj va cong trinh aut Ly nude thdi cia ede xi nghigp cong nghi¢p . G lan xudt ban vio nam 1992, eudn sch duge in thanh hai tp vdi 1 chuong. Olan xudt ban nay, cudn sdch duce in thanh mot tap vdi ndi dung nhu lan truée, nhung c6 sita déi, 6S sung thém G ting chuong. Ngoai ra 06 thém chuong 12 nham giip ban doc thom khdo va e6 thé ding vito viec nghién cuu danh gid mite do 6 nhiém, thiét ké ede cong trinh xt ly nude thdi déi voi ting inh vue cong nghiép cu thé. Cudn sach duge att dung lam tai lidu gidng day. hoc tap, nghién citu, thidt cdc co quan quén ly v8 eds. cong trink thoat nude, xt ly nude thdi - bdo vé moi truong - ngudn nude. Chung toi xin chdn thanh cam on Nha xudt ban khoa hoc va ky thudt da gitip dd dé cudn séch duc hean thank, Do khé nang va trink do c6 han, chéc chan khong trank khdi thiéu sdt, tac gid rét mong nhén dige nhimg v kién dong gop cia ban doc va ddng nghiép. ' éeac truang dai hoc, céc vidn nghién ctu, thiét ké, Tae gia Chuong 17 HE THONG VA SO DO THOAT NUOC CAC xi NGHIEP CONG NGHIEP 1.1. HE THONG THOAT NUOC CAC Xi NGHIEP CONG N He théng thodt nude cae xf nghiép co nhiém vy: thu dan nuée thai- ban (nuéc da dang rdi) ra khéi pham vi nha may xi nghidp va xi ly tdi mie dam bao tiéu chudn qui djnh trudc khi xa ra song hd, dé bao vo nguén nude khdi bi nhiém ban. Co thé ding lai nude thai néu théa man yeu cau cong nghé va thay hop ly vé@ kinh té va ky thuat Khi dé khong phai dan nude thai ra khdi pham vi xf nghiép. Hé thong thoat nude trong cac xi nghiép céng nghiép khae hé théng thoat nuée 4 thanh phé. O thanh phé chi cfn mét hoac hai mang budi la mang ludi thoat nuéc ban va mang lvéi thodt nuée mua. Trong khi dé d xi nghiep cong nghiép s6 mang luéi cd thé 1én hon hai, tay thude vao ngu6n tao ra nude thai, thanh phan tinh chat céc loai nude thai, bién phap xi ly va bign phap sd dung nude sau xv ly. Trong cdc trutng hgp dac biét, cd thé ding hé théng thot nude chung, riéng hoac riéng khong hoan chinh. Trong cdc xi nghiép cong nghiép, nudc tiéu thy cho cic muc tidu sin xudt, sinh hoat va chifa chay, nuéc thai ra bao gid cing it hon nude cp vao. Nuée tiéu thu va thai ra trong cée day chuyén sin xudt cd thé lan: - Nuée véi chic nang la ch&t van chuyén nhiét dé lam ngudi san pham hodc bao vé chi tiét may khdi bi pha hay. © day nudc khong tiép xuc vdi san phém, may mde ma chi tiép xc vai hé trao déi nhiet nén chi ndng lén ma khong bi nhiém ban; - Nuée véi chic nang via la méi tru’ng thu hut, vita dé van chuyén cac tap chat co hoc hoac cae chat tan (khi rua, lam sach hoac lam gidu cdc nguyén liéu sAn phdm). Trong qua trinh sit dung, nude bi nhiém ban béi cic tap chat co hoc va chét tan, khéng bi nong lén; - Nude vai chite nang lA dung méi dé pha ché hda chat, dung dich thude nhuém,... hoac nam trong thanh phan céa san phdm; - Nuée si dung vita la m@i trudng thu hut, van chuyén cdc tap chat co hoc, chat tan, vita dé van chuyén nhiet (khi 1am sach khi 1 cao chang han). Khi do nude vita bj ndng lén, vita bj nhiém ban. Chat lvgng nude yéu cdu dé phuc vy cho san xudt céng nghiép cing khé da dang tay thude ting logi hinh eng nghiép. Cae xi nghiép c@ nbd vA trung binh 6 thé ding ngay ngudn nuféc cung céip tix mang ludi c&p nude dé thi hay céc giéug khoan stu. Nhitng x{ nghiép cong nghigp quy mo lon thutng phai dang hé thong cfip nude doe lap vai gia thanh ré hon hoac tin cy, an toan hon. Nhu trén da ndi, khi nhu cAu nuée ngay cing tang jén thi phai ding hé théng cap nude tuan hoan, tai sit dung nude. Tinh da dang vé che nang va phu cdu vé nuée, nhat la vé chat lugng nude, nhiBu khi doi héi phai xit ly dac biét dé dam bao théa man cong nghé san xudt va chat lidng san phém. Bang 1.1 tém tét nhu edu ding nude va mot sé déi tugng st dung nude trong cde xi nghiép cong nghiép. Bang 17. Nhu chu va mot 08 di tuong eo dung nus trong céc xf nghiép eéng nghibp Nhu edu | D6i tuong SU dung { Hoi Nai hoi, tao dim - didu hoa khong khi Trao ddi nhict Negung ty hoi, lam ngudi chat long, ch&t rn, svdi, sdy ong, dung dich dé cdt got kim loai Thap hép thy lam h khi Cong nghi¢p luy¢n can thép, d6t ric sinh hoat, khit khi SO2 trong khoi, Khi thai Ria chit ria Than, quang, sin phim ndng nghi¢p Van chayén chat cia. Bot gidy, than, Ot, cong nghi¢p thye phim, chat mau, | dign gid Rita - lam sach be mat! XU ly pe mat, ban din, vi dia i, cong nghi¢p nhudm, cong nghi¢p thie phim Van chuyén ion Thing - bé xi ly be mat Dap tt - lam ngudi Than cc, xi, phan cd hat gang Day tri ap sudt ; Thu hoi dau Lin hai Dong ning Knit gi thép, tao hat (xi, lép boc} Sdn xual Bia va mydc udng cachonat hoa Htinh 1). $0 dé cap nude: a- hé théng cap nude thang: b- hé théng ding lai ndi tgp: 1 aude sach khOng bi néng ten 2 nude bi néng lén; 3- nude via bi ndng lén vila bj nhiérn ddA, XN: xi nghiép: TB- tram bom; CTLS- céng trinh lam sach: (. 0. (" - ludng nude cép vao cdc x) nghidp. G. - lugng nude ai theo can; ex - Mong nude tén that khong td tai trong sdn xual; Von - dng nude tn that do bay hdi: - nude thai ra ngudn C6 nhitng so dé sit dung nudc sau day: - He thong cdp nude thang, tic la ding nuéc mot lan (h.1,1a), loai nay chi ding trudc day, nay it ding vi gia thanh xay dung va quan ly dat. Trugng hop nay, lugng nuée thai ra nguén Q, sé JA: B= @- Qn t+ Ws (1) trong dé @ - lugng nude c&p vao cho xi nghiép; Qy, - tén that nude khong tra lai trong qua trinh san xuat; @, - lung nuGc di theo can trong qua trinh xit ly. - He thong ding lai nude nhieu lan néi tiép (h.1.1b). O day nuée céip vio dugc ding néi tiép trong cdc xi nghiép (hoac phan xudng) 1, 2, 3..., ri sau dé mdi xt ly va xa ra nguén. Tat nhién nude thai ra sau xi nghiép 1 van dap ung yéu chu v8 mat chat lugng 4 cac xi nghiép 2, 3... Sa dé nay sé kinh té hon so dd 1.1a vi bao dim yéu cau vé sinh va bao vé ngudn nude khoi bi nhiém ban. - Hé thong cdp nitdc tudn hoan. Trong truéng hgp nay co ba Joai so do: . Khi dang nuéc véi chic ang mang nhiét, trong qua trinh sAn xudt chi nong lén va khong bi nhiém ban thi trude khi ding lai trong hé théng cap nude tufn hoan chi can cho qua cac céng tinh lam ngudi (h.1.2a); . Nuéc trong qua trinh san xudt bi nhiém ban bei cdc tap chat co hoe hoac eae chit tan, truée khi ding lai trong hé théng ep nuéc tuan hoan phai duge xut ly tach cc chat ban. Cac cong trinh xit ly co thé la hd lang, bé loc cat, bé trung hoa,... tuy thude vao thanh phan va tinh chat cé chat ban do (h. 1.2b); n xuat vita bi nong lén, vita bi nhiém ban boi cac tap chat khac nhau, truc khi ding lai trong hé thong cap nude tufn hoan phai duge lam ngudi va tach cdc tap chit ban (h.1.2c). ie so dd sti dung nuéc kha phic tap, chang han, co iy nuée tit vong tuan _Néu nude str dung trong qué trinh Thue té, thugng gap khi dé bé sung nude cho mot vong tuan hoan nay ed the hoan khic; nude da dang roi eda phan xvdng nay ed the ding lai cho phan xudng khiic hoac cho doi tugng khae trong cing mét phan xudng... Hin 1.2. $6 dd c&p nude tuan hon: b= lam sach; c- lam sach va lam ngudi; 12,3- nhu hinh 1%; 4- nude bi nhiém bar Jam ngudi nude; (c- lugng nude di theo cn; Ur- ludng nude thai ra ngudn; Qon- ludng nude tén tht do bay hdi Ux- ludng nude xa di; pg: Wong nude bay di theo gid; Ups- lugng nuse bé sung; Vo- lugng nude da dung ri; dn lai nhu hinh 11 Co thé sit dung so do nude hén hop. © mot s6 phan xvdng 18 so dd cp nuée tudn hodn, 6 phan xudng khic 1a so do cap nude thang hoac ding nhiéu vong tuiin hoan riéng biet,.. Noi chung hién nay su do sit dung nuée trong hé thong efip nvéc tuan hoan dude phé bién rong rai nhét vi no kinh té nhit va hoan ton khong Lim nguon nuéc bi nhiém bain. Tuy nhién ean phai ltt y rang nong do mudi hoa tan trong he thong dng din va cong trinh xt ly s@ tang dan theo thoi gian, se dong can ran lén thanh ong dan. 1.1.1. Cée loai hé théng tuan hoan a) Tula hodn va khong lim chdt legag nude bi xd di Tuan hoan nghia la quay vong tai sit dung mét cach vo dinh cing mot loai nuée cho cung mot muc tiéu va khong bi nhiém bdn. Nudc bé sung thém vao thay thé cho cde loai tn that d dang rd ri va di cing vi nguyén ligu hay ean pham hoae hai nuée trong trudng hop chung bay hoi. ‘Thong thutng chat luong auéc khong thay déi khi khong dua vio nhiing ion ngoui lai, khi tan hodc khuéch tan chat hitu cd hode vé co dang tan trong suét qué trinh. Chi eo nhiing mudi ban dau co dong va tich liy lai trong sudt qué trinh bay hoi va twin hodn Luu lugng nude tuan hoan cd thé kha ldn, nang do cac loai mudi cd thé tang dan do nuéc bay hoi. Diéu dé dai héi phai so bd khit cdc loai mu6i ft tan trong nude bé sung va phai xa nuéc khdi hé théng. Kae dinh ty sé (C) giita ndng do muéi trong hé tun hoan va ndng dé musi trong nude bé sung 1a dya vio ty 6 gitta lugng nude bé sung @,,, va lugng nude xa di Q, Qi & Véi Qpy - biéu thi lugng nude bay hai, voi gid tri gan ding ty 1¢ C gita ndng dé mudi trong hé tuan hoan M va ndng do mudi trong nude bé sung m duge thé hién nhw sau: M__ Ron + & m a& a , Ty sé tuan hoan R = Q/Qi, 1a ty 86 gitta luu lugng nuée @ trong hé tuan hoan va luu lugng nuéc bd sung @,,. Trong hé théng Iam ngudi - tufn hoan hé (h.1.3d), ty le ndng 49 C nam trong khoang 1-6 hoac tham chi téi 10. Trong thy 16, ty le nay c6 thé do dugc bing cach so sinh ndng 6 mudi clorua trong hé tuan hoan va trong nude bé sung, vi trong nuéc bé sung lugng muéi clorua dua vao rét khong dang ké. Trong ndi hoi cla nha may nhi¢t dién, C co thé cao hon nbiéa, téi 100. Cc (1.2) C= (1.3) b) Tuite hodn vat cht keong mde bi xd di Dieu nay cd nghia la tai st dung nvéec va trong qua trinh van hanh co nhiém ban béi cdc tap chat ngoai lai lin vio. Viée cae chat ngoai lai lan vao co thé la: * } cong doan véi qua trinh lam ngudi: + thép hap thu lam sach khi cd chita HC! (d6t rac sinh hoat tu cdc hé gia dinh); ~ thap hap thu lam sach khi cd chita SO, (chi thai khi dun ndi hoi); - thap hap thu kh{ cé chita HF, HCN (khf thai ti 18 nung ed budng khi néng); - tay gi can thép hode phun trong nha-may can thép bang dau m3; - thap phun sin xuét phan dam - nita bang dung dich nits amon, - van chuyén gi va dap tat than cdc bang dung dich cdc hgp chat sunfua. © cong doan khéng ed qua trinh lam nguéi: - ngam trong qua trinh ma dién bang cdc chat phy gia dang mudi tan; _ thap hap thn khi trong cong nghiép sn xudt phan photphat; n chu! nguyén liéu thé ln them chat Is hing va cae loai mudi (eae tuyén quang kim loai) 1.1.2. Cae loai hé théng lam ngudi va tuan hoan nude Theo cdu tao va co cdu eéng nghé ed hai loai dién hinh vé he théng lam ngudi va tuan hoan nude: ~ Lam ngudi va tuan hoan kin nhu hé théng ndi hoi va tuan hoan nude ngung (h. 1. 3a); _ Lam nguéi va tuin hoan hé nhw thap hap thy lam sach va lam ngudi khi th. 1.3 b, ©). Theo doi tugng can lam ngudi hay lam mét c6 cde hé thong lam ngudi hay Jam mat 4p dung cho cdc di tugng sau: - Ngung tu va trac déi nhiét; ~ Lam mat xang dau, khéng khi hode chat lng; - Lam mat dong co, may nén; - Lam mat 18 nung ed ludng khi néng, 16 luyén thép, nha may can thép, pha may san xudt cdc banh xe lan, bd nan dong,... Su hoat dong cia cée hé théng nay tity thudc: - loai két cfu vom hoac dng hoac ban méng; _ kiéu tuan hoan nude (trong, ngoai, Iu téc, v.v.)5 - Joai kim loai tiép xéc vai nuéc (thép thudmg, thép khong gi, dong, hop kim, nhém, ...), - vat ligu st dung dé lam thiét bi phu tro cia hé thong (bétong, g6, ...) dé tiép xtc véi nude cing can duge xem xét. Theo disu kién 4p dung 06 thé phan chia thanh ba loai hé théng lam ngudi: - Nude néng duge xa thang ra séng hodc hé thong thoat nuéc (h. 1.3.8); - Lam nguéi bang céch tigp xc véi dong chat long thi cap (khong khi 10 hodic nude) va quay tré v8 déi tugng cin lam ngudi ma khong tiép xtc voi khi quyén. Trudng hop nay goi la hé théng tuan hoan kin (h. 1.3-b, ¢); = Lam ngudi bang cach bay hei mét phan trong thap lam ngudi va sau dé tré v8 déi tugng cAn lam nguéi. Trudng hgp nay goi 14 hé théng tuan hoan ha (1.34). © c&c he thong tuan hoan hd hén hgp khde, nuée cing oo thé tiép xe trye tiép voi cdc chat ban trong cac qua trinh khéc nhau nhu chap hép thy lam sach khi. Trutng hop nay kha phuc tap (h 1.3 e). Trong hé tuin hoan kin, khéng xay ra bay hai nén can it nude bé sung Hot Fis fas Xa nie 4) Boy hai Dich rong ANuoe bé’sung| Dich agudi Xdnuac Bom e) Thdp hdp phy dat 1.3. Cac joai he thing 4m ngubi: a - h@ thdng sd dung mot lan; b - hé théng tulin hoan nude nbi hk © - hd théng tuln hoan kin; d- h@ théng tun hoan hd; e - hé théng tun hon hd két hop ll hon. Tuy nhién do xay ra nhitng tinh hu6ng khac nhau nhu do dan - trao déi nhiét khde nhau lién quan toi qua trinh nén phai cd nhiing bién phap bdo vé, chéng an man. Véi nhiing ly do trén nén hé théng tuan hoan hé thugng duge ding phd bién hon. 1.1.3, Nuée nbi hai a) Tutn hoan nude ndi hoi: Véi moi Joai nude ndi hoi, so dd tuan hoan nuée duge thé hién nhu 6 hinh 1.3b. Nude vao nai hoi bao gom: + nitde ngung, tha hdi theo cac ty lé khac nhau sau khi tiéu thy hoi, goi la nude tuiin hoan; - nude moi bé sung theo céc muic d6 luu higng khac nhau, sau khi da xt ly, Jam trong va goi la nude b6 sung. Hoi ti néi hai thudng 6 dang cac gigt ch&t long va khi (dc biét 14 khi cachon dioxit). © nhiet dé cao, hoi cbn lin mudi bay hoi do "tac nhan mang hoi" dich thye kéo theo nh silic va @ Ap suat cao cd c& clorua. Nude con lai dang long 6 day ndi hoi cd chifa tat cA cde chat ngoai lai da lin vao nude trudge khi nude chuyén thanh hoi (trir cdc chat da di theo hoi). Nhitng chat bin dang can 6 day ndi cing v6i it nude phai duge x& khdi ndi hoi vao mang ludi thoat nude. Gia sit rang ndi hoi van hanh véi luu lugng lién tuc, dé don gidn héa, cho rang d6 mudi do hai mang di khong dang ké va duge bo qua, ham Intgng mudi khoang s¢ duge can bang én djnh. Khi trong lugng muéi x4 vao hé théng thoat nufée bang trong lugng mudi dua vao cing véi nuéc bd sung (vi nude ngung duoc coi la tinh khiét), ta se duge trang thai can bang: Qi = QM, aa) trong dé @), - bu lugng nude bé sung v6i ndng do mudi m; Q, - luu lugng nude xa di; M - ndng do mudi trong nbi hoi: Mem. Bs (1.5) a Néu toan bé hai tiéu hao hét va dugc biéu thi bang tan hai (T) thi: Qi = T+ Oy > a6 va ty s6 ning dé sé la: M T+ ates a7) nm Q, Trong thu té do han ché béi chi phi van hanh quan ly va chi phi dau tu ban dau nén rt han ché ty le x4 nude di Ty 1@ nay cing nho cang tt. 12 b) Tiéu chudn cho phép ve chat lugng nude ding cho ni hoi duge qui dinh 1 thé trong cdc qui pham vé ndi hei. Dé dénh gia hiéu sudt str dung nic, ngvai ta ding hé sé st dung nude Rk: Rk = 22%, (1.8) rong dé Q - lugng nue cap vao lay tit ngudn; Q, - lugng nude thai ra nguon. He s6 k co thé dao déng trong khodng lon tis 0,2 - 0,3 dén 0,7 - 08. Khi thiét k@ cac xi nghiép cong nghiép phai luu ¥ dén viée bao ve nguon wide, Phitong huéng chinh dé gidi quyét van d& bdo vé nguén nude la tim cac pien phap cong nghé san xudt hgp ly dé giam lvgng nude thai va ndng dé chat 4 nhiém trong nuée déng thoi nghien eitu cdc phuong phap xit ly nude thai cd hieu suat cao dé sii dung cde chat qui trong nudc. Dé gidm lugng nude thai cd thé dig cac qui trinh cong nghé "khé" tite 1a ding va thai nudc ra {t nhat, diing lai nude nhiéu Jan hoac ding lai nude trong he thong cép nude tuan hoan 6 day c6 thé hoac khong cin xt ly so bo roi ding lai cho chinh xi nghiép dé hoac xi nghiép ben canh, tity thuée yéu cau chat lugng née cua cae xi nghiép sau. Néu yéu cau chat luong nutéc vé cong nghé ede xi nghiép sau thap hon thi khong clin xit ly so bo ma dig ngay. Di doi voi bién phap giam luu lugng nguti ta con nghién cuu giam tén that nguyén ligu va sin phéim dé sao cho lugng chat bain trong nude ft nhat. Do dé phai nghién ctu bién phap hoan chink day chuyén san xudt, thu hdi ede chat qui trong xi nghiép. Thang thudng khi giam lugng nuée thai thi nong dd chat béin sé tang lén, khi do sé gidm dutgc dung tich cong trinh xi ly, tée 14 gidm gid thanh xay dung va quan ly. Déng thi khi nong do tang len, sé dé dang thu hai chat qui va noi chung hiéu sudt xt ly sé tang lén, Tuy nhién, khi dé nong dé chat ban con lai vén cao, hoac néu ding phuong phap sinh hoa dé xu ly, ndng do chat ban quad cao sé ngin cAn qué trinh va nhiéu kiti di héi phai xit ly sa bo dé gidm ndng do chat bain trong nude thai. Noi tom lai, khi thiét ké cae xi nghiép cong nghigp, van dé edp thoat nude phai duge giai quyét trong mot 3 hop thong nhat, dong thdi phai ltu ¥ dén cdc cong trinh ky thuat khde trong pham vi xi nghiép. Mat hac cd thé két hgp giai quyét thoat nude cho toan bé cum dan eu va xi nghiép cong nghiép, thi hiéa qua kinh té sé cao han, 12. XAC BINH KHOL LUONG, THANH PIAN, TINH CHAT NUOC THAL CAC XING CONG NGHIEP “Trong céc xi nghiép odng nghiép thuing tao thank ba loai nude thai: 13 _ Nuée thai san xudt la nuéc da dig di trong qua trinh san xudt, ké cA nuée thu duge khi khai mé (chang han nuée 6 ede mé than; khi khai khodng; khai thac dau mé,...)5 ~ Nuéc thai sinh hoat tao ra tit cdc khu vé sinh cua nha hanh chinh, nha san xuét, ria nén nha, ti cc nha tim cia cdc phan xuéng, hoac & vi tri dée lap riéng biet _ Nude mua de mua hoge tuyét tan. © day chu yéu ta xét nutéc thai sn xuét. Dac diém néi bat cha né 1a rit da dang vé thanh phan va Khoi lugng (khdi ligng don vj la lugng nude thai tinh theo mét don vj nguyén liéu hoac s4n phaém). Khoi lugng va ché do thai nuéc, thanh phan va tinh chét nude thai tay thude vio nhiéu yéu 16, trong dé cha yéu 1a: - nguyén ligu va cac héa chat sit dung trong san xuat; + day chuydn cong nghé san xudt; - chat lugng nude tiéu thu cho cac nhu chu san xudét; ~ diéu kién dia phuong. Khi thiét ké thoat nude cho cae xf nghiép phai xem xét phan tich diy a cdc chi tigu hda ly cba nude thai san xudt ting phan xuéng, toan nha may, xf nghiep, phai chj 16 va lam sang té ve khoi lugng, thanh phan tinh chat cdc chat pan. Dac biét phai hw ¥ dén cdc chat bain dién inh (nhu phenol, hgp chat sunfua, dau m,...) va cde ch&t déc (tetraetyl chi, dong xianua,...) Nhu vay mdi d@ ra va chon sd dé thoat nuéc, cong nghé xit ly va bien phap sit dung tat cA cdc loai nude thai sin xudt mdt céch hop ly. Ngudi ta phan biét hai nhém nuée thai sin xudt. Dé la nude khong ban (qui ude 1A sach) va quée bin. Nuéc thai sin xuat khong ban cha yéu tao ra khi lam ngudi va trong: cae qua trinh ngung ty hoi nude, tram lanh. Nude thai san xudt ban co thé chita cdc loai tep chat khae nhau. Co loai chifa chat ban cha yéu 1a vé cd, cd loai chia chat bén cha yéu 1& hitu co. Da s6 cde loai nuée thai san xuat déu chita hin hgp cac chat ban. Mot sé loai chat thai co thé chifa cac chat doc hai nhu nuée thai cae phan xudng ma, mot 36 khac cd thé nguy hiém vé mat vé sinh, bénh dich nhu nude thai céc xi nghiép giét mé, nha may da, nha may ché bin thude phdng dich,... chtta nhiu toai vi khudn gay bénh (vi khudn lodt, dau mia,...). Theo ndbng dé cac chdt bdn cé thé chia ra nude thai dam dac va {t dam dac (oang). Phan ting hoat tinh do pH cia nuée 1a mot chi tiéu quan trong trong vide danh gid nude thai san xuat, nd ddng vai trd quyét dink khi chon vat ligu xay dung cdc cong trinh thoat nuéc Theo dé an mon nguvi ta phan ra cdc loai nugc thai sax: 2 ft an man: co tinh axit pH = 6-6,5 va co Uinh kiém yu pli = 8-9 - an mon manh: ed tinh axit manh pH < 6 va kiém manh pF > 9. Ngoai ra khi danh gid vé dé an mdn cha nude thai ngudi ta con xét dén cac yéu t6 nhiét dd, toe do nude. Nuéc thai san xudt chtfa nhigu chat ban khae nhau vé ca sé lugng lin chat lugng, do dé khong thé cd ti@u chudn ve cac chi tiéu, thanh phan hda ly cho mét loai nude thai nao duge, Dé xde dinh thanh phan tinh ch&t nude thai san xudit, dé voi xi nghiép da xay dung va dang hoat dong, ngudi ta phai can ext vao két qua phan tich truc tiép cdc chi tieu hda ly. Déi véi ede nha may, xf nghiép thiét k& mdi cd thé x4e dinh theo cae sé lieu tinh toan céng nghé vé sé lugng, ban chat cdc chat bain thai vio hé thdng thoat nude hoae co thé theo cac 56 li¢u phan tich nuéc thai cdc nha may tuong ty dang hoat dong. DE nghién ctu xac dinh kh6i lugng, thanh phn, tinh ch&t nude thai, dau tién so bO lim quen véi déy chuyén cong nghé cac qua trinh san xudt cla xi nghigp, biét duoc tink hinh sit dung va thai nude eila ting cng doan san xudt, tinh chat, thanh phan nudc thai tao ra, Sau dé tién hanh nghién ettu vé nude thai ca tiing phan xudng, day chuytn, may moc, roi nude thai cha todn bé xf nghiép. Chi cé nhu vay méi cho phép tim c4ch giai quyét dang d&n van d8 hop nhat hay tach riéng cac loai nude thai va chon bién phap xi ly thich hgp, tie la chon so dd hé théng thoat nue va day chuyén céng nghé xv ly nue mot each hgp ly. Chang han nude thai tu cac phan xuéng dat méng kim loai phai duge xit ly dac biét dé thu hdi dau md; nude thai tir phan xuéng hda chat phai dude khi phenol truée khi qua cdc céng trinh xi ly chung cho nude thai toan nha may. Dé6i véi nuéc thai san xuat chifa cac chét doc hai nguy hiém nhu chat phong xa, xianua,... thi phai tach riéng va xi ly dgc lap. Khi nghién ettu vé nuée thai san xudt, ngoai cae chi tieu héa ly, nhiéu khi phai xAc dinh déng hoc léng (hodc ndi) cla cdc tap chat ed hee, kha nang keo tu, do tham loc, tinh dan dign, dé phong xa, site cdng bé mat, - cla nude thai. Lugng nude thai san xudt duge x4c dinh theo cong sudt cia xf nghiép, theo tiéu chudn thai nude trén mot don vj nguyén ligu hoac san phém,; déi voi cdc nha méy nhiét dién, theo don vi céng sust dién. Néu khéng co cdc 86 liéu dé thi phai xc dinh theo sé ligu tinh toan cong nghé cho truéc trong nhiém vy thiét ké thoat nude. Tieu chudn thai nude hay tu lugng don vj ca nude thai dao dong trong mét khodng kh Ion, tity thuée vao ting céng nghé sin xuat cla cdc xi nghiép 15 cong nghiép, s¢ dd sti dung nude vi thoat nuée, vi tri tuong quan gilia cdc phd méy hoac viing dan ext (xem bang 1.2 va chuong 12). Nhigu nba may, xi nghiép cOng nghiép tao ra nhitu logi nude thai khac nhau vdi 86 lugng rat 1én va ndng d6 chat ban rat cao. De la cac nha may suyén kim den; luyén kim mau, nha may héa céc, nha may hoa chat, nha may gidy xenluloza, nha may dét, nhudm, in hoa,... Mot trong cde nhiém vy eo ban khi thiét ké thodt nuéc cée xi nghiép cong nghigp 1a phai xéc dinh lu lwang tinh todn (ngay dém, gid trung binh, gidy), thanh phan tinh chat va ché dO thai nude. Nhu trén da noi, tat cd cae 96 liéu nay cé thé xac dinh chinh xéc dugc khi da lam quen véi qua trinh san xudt cong nghé cua titng phan xudng va cla tohn nha may xi nghiép. Hinh 1.4 gidi thiéu phutong phap luan - qui trinh nghién cdu vé thodt nude va xu ly nude thai cdc xi nghiép cing nghiép. Thue té ngudi ta phai lap bang ean bang trong xi nghiép cong nghiép va Bing 12 86 wong, dhe tinh nudge thai mbt 08 xi nghidp cong ngnléP Loai x/inghiép cong Tpenvi tudng | 1 Nong dé ban theo cae oni titu chinh, mgt nghiép, cde e&ng 1 done |B ~ - doan san xudt : thai? | chdtiéting ; NOS) — chat dae bigt i i i i ! Nha may luyén kim den i i : = lam sach khilé cao i mkh | 40-60 7,0-8 ; 500-4300(1500) ase | = dic gang ttdogang 20 | 78 00-250013500] 200 | ~dét méng kimioai || 1 tan thép +4 | 65-75| 1005001500) | wo | 300 (md) ~ phan toai xi | Tanxl | 153 | 62-88; 400-700{700} : <0 | Nnamay na cic | : ' «rida than ‘tdnthaneée! 0525! - | 28000 len f - dp t&t than 1 | OS45 | 72-76) esco | <® 10 (phenol Nha may luyén kim maui \ i = lam giau quang ; tthe 50-90 | ! - dBng tain 350 = kBn - nieken i adn | 800 ‘ : = nhom + 4tdn | 1600 . Hl Nna may gidy xenluloze | : ! - ché bién gidy itdn | 0-300] 7278- 500-1220 50-220{200) | + xenlulo sunfit | én} 75-650) j 260-800 46-330011200) + xeniulc suntat 1tén | 370 | woo-4o0 «| 0-200 | - ché bin cacténg atin | 50-250 | - ' 480-870 700-500(330) Nha may dat nhudm vai! 1tdn | 400-600, 65405 120-480(250) 280-1250(600) 20-130 (chat hoat tinh ba mat) Ghd chic b NOS thay BOD, vidt tt tir tiéng Anh Biological Oxygen Demund) fh nba efiu oxi sinh hoa, fang ngoaie gk Ur trun Binh, 16 __— xuiit ciia xi nghiép cong aghep > Dac dim, die kiga! | Pac dim ve si] Hao ra nude ted | rong mage thd | cnme cees t Tg hinh do hing ngfly hoe cat sin xuit | Lam quen vi ovr [ miu a? ate | ginh dic ung. dong hoe clit; a 4 eh nue thai 1 TT | Lim sing «© tinh € dinh leu sword pa tin nik vay Nae dink sor cae Frabe inti ngiy cm], xe din nog Go). Coy net do! va chu rong nue | vit theo ca Fei chat Blin dde] muse (hii [mae th hall : [ Le —— I © Xile din str daw ati a u hw la vi sinh Vill ding haat tinh cit ~ 1) nunc die eng, thai (pH at tre 5 N i. i 1 4 Lap k& hoaeh ngniéa| pp jc dink wu wong fe dint su nin] © dinh sw daw | | don vj sure thai trén | déag think phan! | dong niing do «te . “ r Lam xing ch db) | Xie dink che do thd! Phan tic er sinh 4 cla phi ya dita kidn xi nude nude, he sd “ss wit. sae dink: & [Unis nade nude | ev khio sit, ci | dim do ten teorng val} ) mét don vi sin phim | | tinh ehiit nue thai || chit in die lay mao node nguyen koe kn king trong vil lean — es L J ime theo (ho ian | t - i sjnen ett eae bien php seb Ay, hdr daxs nui thy ° + [seen ara Hint 1-4. $0 d6 phucng phap luan nghién cu ve nude thai cong nghiép (dé lam sang te cdc dac diem vé sinh va ky thudt ¥@ sinh cua nufde thai) 17 tim bién phap gidm tén that toi mite thaip nhat, sit dung nuée téi mttc hiéu qua. nhat. Nhiing tén hao nude trong so dO sti dung nuéc bao gém: « tén thét khong tré lai trong qué trinh san xudt (Q,), tie la nutée mat di theo san phdm va chét thai, ed thé xdc dinh theo tinh todn cong nghé, ngoai ra cdn mat di mot lugng nude ra dung, tudi cay; - tén that do bay hoi khi lam ngud! ké ca bay hei ty nhién theo mat thoang Qin "tn that 8 dang gigt bay theo gid vao khong khi khi lam ngudi (Qug)i - tén that do ro ri & dudng Sng va cdc cing trinh; - lugng nude xa vao hé thong thodt nude Q, dé tranh bien tugng tang lugng mudi khoang trong nude tuan hoan. Trong hé théng cp nuéc tuan hoan, téng lvgng nude tén that phai duge bir vao bang lugng nude mdi bé sung Q,, Lutgng nuée nay bang 5- 10% lugng nude tuan hoan @ (h, 1.2), Nhu vay lugng nvéc xa vao hé thong thoat nude Q, chi la mét phan ludng nude bd sung @1, lay tit ngubn. Dé tinh toan cac cong trinh thodt nuéc phai x4e dinh Q, nay, nd tity thuéc vao chat lugng nude bd sung, ché do thay nuéc trong vong tuan hoan. Ché do thay nuéc cé thé thie hién lién tuc hay gidn doan theo chu ky hang ngay hay vai ba ngay. Ngoai ra cé khi yéu cAu hé thong thodt nude phai tiép nhan cd lugng nude x4 can cac cong trinh (ichi sta chifa, rita thép lam ngudi, hd lam nguéi ed vai phun, bé lang, ...). Khi dé phai tinh toén mang 1u6i thot nudc sao cho an toin va phai xd vao nhiing git lvu lugng théi nuée 6 mang ludi it nhat. Luu lugng nude thai sin xudt xa vao cdc céng trinh thoat nuéc, nhu da noi, duge xdc dinh theo cae 6 lieu cong nghé hoac theo nang sudt cua xi nghiép va tieu chudn thai nuée don vi: Qrga = Mom, nP/ngd , (1.9) mM, nua s =3 Gy Ry Vs, (1.10) trong 45 Qyyq - leu lugng nude thal ngay dém, m3/ngd; dmacs - itu luong gidy t6i da, I/s; m- tiéu chudn thai nude theo mot dan vj san phdm hoac nguyén Jiéu 6 tinh toi tuan hoan nuéc, m3; M- s6 don vj san pham hay nguyén ligu trong mét ngay dém; Mj- sé dan vj san phém hay nguyén ligu cila ca ed nang suat cao nbat; ¢- s6 gid lam viée trong mét ca; &,- hé sé khong diéu héa gid. Néu trong nha: mdy xi nghiép cd mot loat day chuyén sdn xudt cdc mat hang san phém khde nhau thi cin xde dinh lua lugng theo timg loai day chuyén. Khi do lwu lugng nude thai téng cong eta nha may sé 1a: 18 Q = mM, + mM) + m4yMy +... + mM, a1) trong dé mj, mz, m, - tiéu chudn thai nuéc cho mét don vi san phdm hoac nguyén liéu méi loai, chang han, m?/tan; M|, M)..M, - nang suat ting loai san phim hay nguyén liéu, chang han, tan Luu lugng tinh todn duge xde dinh cho toan bé day chuyén sin xuat trong mét don vi thoi gian véi nang sudt t6i da cia nd. Noi chung, ngudi ta khong chi xac dinh luu lugng téng cong cba nuGe thai toan bé xi nghiép ma con phan phéi theo titng phan xudng, tig miéng xA ph4n xudéng va titng ca kip. Ngoai ra ngu@i ta con xdc dinh luu lugng ting loai nudc thai san xudt theo dac tinh chat bén (nude, axit, kiém, trung tinh, ...). Ché d6 thai nude trong cdc xi nghiép cong nghiép Khi thiét ké thodt nude, khong nhimg phai biét luu Ivong dac trung cla nude thai ma con phai biét ché do thai nude theo thai gian. Ché do thai nude duge xdc dinh theo biéu dd dao déng luu higng nude thai ra. Gid tri luu lugng tinh todn duge chon theo ché d6 thai nude. Cuéi cting 1a kich thuée tiét dién va gia thanh xay dung, lai ty thude vao gid tri luu lugng da chon. O eae xi nghiep eéng nghiép née thai san xudt chay vao mang lidi khéng theo mét qui luat xdc dinh nao mA tu thude vao ché d6 cong nghé san xudt. Ché dé thai nude ed thé diéu haa hoac khong diéu hoa trong ca kip, ngay dém. Nhiéu khi x4 nuée tung dgt tap trung, nhat 14 cdc chau, thing, bé, ... dung dich cong nghé x4 can theo chu ky. Vi vay trong tting trutng hgp phai xac dinh ché do thai nude ting xi nghiép, phan xudng, day chuyén san xuat. He sé khong diéu hoa gid (f,) cla nude thai cdc xi nghiép céng nghisp rat khde nhau va thay déi trong mét khoang Ién. Theo s6 ligu cla nhidu nudc hé sé khéng didu hda gid (k,) ca cdc nha may nhu sau: Juyén kim 1,0- 1,1; gidy 1,3- 1,8 héa chat 1,3- 1,5; det nhuém 1,0- 1,15 thc phdm 1,5- 2,0; da 1,5- 2,0 Dé tién tinh todn ngudi ta thudng lap biéu dd luu lugng cta titng loai nude thai cang nhu biéu d0 téng hop luu lugng nuéc thai cia toan bé xi nghiép. 1.3. SU DUNG NUOC THAL SAN XUAT VA THU HOI CHAT QUi Khi thiét ké thoat nude cdc xi nghiép, tric hét phai xem xét dén kha nang tan dung nude thai (toan bd hodc mét phan) va kha nang thu hoi cht qui trong dd. Do thanh phan, khéi lugng nudc thai va diéu kién dia phuong quyét dinh, co thé cd cdc bién phap sit dung duéi day: v 19 1.3.1, Dang lai nude thai sau khi dé xi ly trong hé théng cfp nuée tuan hon cada nha may xi nghiép (h. 1.2) Déi voi nude chi ndng én ma khong bj nhiém bén trong sin xudt, thi chi can cho nie thai qua céng trinh Iam ngudi. Doi vol nude thai bj nhiém bain ma khéng bi nong lén (nude tam gidu quang chang han) thi chi cin cho qua ede cong trinh xi ly (hing) hoac déi voi nude vita bj néng Jén vita bi nhiém ban cing cé thé cho qua xit ly bang cach cho lng ri lam nguéi rdi dn tr ve dung Iai trong sin xuat. Dé minh hoa ta hay xét so dd xi ly nude thai tram lam sach kh{ 10 cao (véi ap suat bin thugng? cia nhii may luyen kim den (bh. 1.5). Mink 1.5. $6 dd sd. dung nude phan xudng fam sach khi 1. phan xudng lam sach khi: 2- bé lang ly tam; 3- tam bom: 4- thap lam ngudi, 5. 6ng din nudc da lam ngudi, 6- tram bom can; 7- 6ng din can; 8- tram ‘am hd 03n; g- éng din can ca bai chda® 10- giéng tap trung nude da sdng trong: 1+ nude bé sung: 12 mang dan nude ty chay 4) cao: Nude thai tie phan xuéng J - phan xudng lam ngudi va lam sach khi (1am phiét dd 40-50°C va chia trung bin 1500 my? chat lo ling. nude duge dan qua be l cach kbi bang: may foc bu Hinh din va thip bap thas v ang ly tam 2, 4 dé ham lueng ebait le Ling trong nucse itm xadng con 160 ingil tiie 14 dap ung yéu edu céng nghé ve chat Luang: mide Nudie ti ic bé king ly tam duge tap Gung vao ngan tiép nbdn 10 cua tram bom 3 va duge bom lén thap lam ngudi 4. Nhiét do 6 day ha xuong 27- 30°C tic la dap ting nhu cfu céng nghé. Nude da lam agudi nhs mot nhom may bom khéc trong tram bom 3 theo dng din 5 dua tré Jai phan xudng lam sach khi Can tit bé lang nha tram bom 6 theo éng dan 7 dua ra tram Yam khé & cd erie may loc chan khéng hoac theo dng ¥ ra sin phui, bai chifa. Sau khi phai khe do Am dat téi 20-25% can duge dua tr vé phan xudng phan cd hat dé dung lim chat hap thu khi dc. Tat cd tén that nude trong vong tuan hoan duge bi dap bang lugng nude bé sung theo éng 1] Nuc thai duge din vao cdc bé ling theo mang bétang cdt thép [2 cs nap I thi su dé can bang nudc trong vong tufin day, Mang phai od dé déc sao cho t6e db nude trong mang 1) 1.2! m/s, Tren hinh vé cac 86 phiin tram (4) Sa bie hoan. Lam lugng don vi cua nue thai la 4,5-5,5 m* trén L000 m* khi 1.3.2. Ding la Trong didu kién nhat dinh, nuée thai ed the dang | nude cho qua trinh sau i cho qua trinh sau m& khong can xit ly so bé néu you chu chit lvgng aude 6 qua trinh sau thiip hon. Néu truée khi dung lai cin phai xi ly thi mite dé cfin thiét xi ly duge xe dinh theo yéu ciu cong nghé. Khi ding lai nai tiép cd thé cho hiéw suit kinh té cao, chang han trong cde nha may loc va hoa déu theo kiéu chung truc tiép, co mot joai binh ngung ty dat ¢ vi tri cao, Nudéc thai sau khi ra khoi binh ngung do cd nhiét do 35°C nén co thé Lim ngudi ode may dat 6 vi tri théip han, vi d ede may do cho phép nude vae vi nhiét do cae han 150°C). Nho sit dung ni tiép va tufin hodin ed the am duu heing nude thai toi 20-30%, gidm duge rat nhiéu lugng nude phai ly tit ngudn vao do dé dat hiéw Bt Pp y qué cao trong viéc si dung nude. O nhitu noi va nbiéu nude trén thé gidi, dé tranh nhiém ban ngudn nude, nguai ta da dua ra ludt phai ste dung hé thong c&ip nude tu&n hon trong cae xi nghiép cong nghicp 1.3.3. Ding nude va can phuc vu tudi, bon rugng trong néng nghiép Mét 36 loai nude th sin xudt es thé ding dé tusi bon ruang trong nong nghiép. O nude ta van dé nay c: nghién cfu va ting dung mot cach eo hé théng. Nude thai chita cde chat hosing ang ci ¥ nghia kinh tlm song chua duge v6 co khong thé ding dé tudi hoa mau ditde vi khang cd hoac ehifa rat it chit dinh duang cho cfy trong. Mat khiae nude thai chia eve ehair vd cu Tai Ta chat déc hai déi véi vi khudn dat cmudi ding, thiée, crom, chi...) hoac ehiee mudi lam pha hy edu tric eda dat Nue thai chifa eve chat bain huu co eda nhiéu fink vue cong aghiep od the

You might also like