Magistr 3

T?l?b? Q?bulu üzr? Dövl?
t Komissiyasý
www.tqdk.gov.az | wap.tqdk.gov.az | www.abiturient.az | www.mekteb.edu.az | www.elachi.edu.az
3
ISSN 2223-9723
9 772223 972006 10313

1
MAGSTRATURA SVYYS ÜZR XTSASLAMALARI NEC SEÇML?

QBUL MTAHANININ KNC MRHLSN HANSI PROQRAM
SASINDA HAZIRLAMALI?
Hörmtli bakalavrlar! Jurnalmzn bu xüsusi buraxlnda siz ali thsil müssislrinin magistraturalarnn bütün
ixtisaslamalarna qbul proqramlarn tqdim edirik.
Bu vsaitdn nec istifad etmli? Hr bir bakalavr vsaiti ld etdikdn sonra vvlc onun ilk shiflrind verilmi
"Magistratura sviyysi üzr ixtisaslama seçimi cdvli" il diqqtl tan olmaldr.
Bu cdvlin 1-ci sütununda bakalavr ixtisaslarnn siyahs verilib. Bakalavr bu siyahdan bitirdiyi ixtisasn adn v
ifrini tapr. Qardak 2-ci sütunda hr bir bakalavr ixtisasna uyun olan magistratura ixtisaslarnn (ixtisaslamalarnn)
ifrlri v adlar qeyd olunub. Magistr ixtisaslamalarnn adlarnn verildiyi xanann qarsndak 3-cü sütunda müvafiq qbul
proqramnn nömrsi, 4-cü sütunda is ixtisaslamalarn seçimin buraxlmaq üçün tlb olunan minimal bal göstrilmidir.
Bakalavr qbul imtahannn birinci mrhlsindki nticsindn asl olaraq hmin ixtisaslamalarn arasndan öz istyin
uyun olanlar seçir v 3-cü sütunda göstriln müvafiq proqram sasnda imtahann ikinci mrhlsin hazrlar.
Msln, “050622 Yerüstü nqliyyat vasitlrinin mühndisliyi” ixtisasn bitirmi bakalavr vvlc ixtisaslama seçimi
cdvlin diqqt yetirir (aada cdvldn nümun verilib). Cdvlin 1-ci sütununda “050622 Yerüstü nqliyyat vasitlrinin
mühndisliyi” ixtisasnn qeyd olunduu xanan tapr.
Proqram
Proq- seçimin
Bakalavriat sviyysind Magistratura sviyysind uyun ixtisaslarn (ixtisaslamalarn) buraxlmaq
ram - üçün tlb
ixtisasn ifri v ad ifri v ad
si olunan
minimal bal
060622 Yerüstü nqliyyat vasitlrinin mühndisliyi
- Yol hrktinin tkili v thlüksizliyi

050622 Yerüstü nqliyyat
vasitlrinin mühndisliyi
- Fövqlad hallarda hrktin tkili 9 40
- Avtomobil nqliyyatnn istismar
T 100100 Avtomobil v traktorlar
- Avtomobillr
T 100200 Nqliyyat vasitlrinin
texniki istismar 060706 Aqromühndislik
6 30
T 100500 Nqliyyatda damalarn - Aqrar istehsalatn mexanikldirilmsi
v idaretmnin tkili
060623 Nqliyyatda damalarn v idaretmnin tkili mühndisliyi
(avtomobil nqliyyat üzr)
- Nqliyyatda damalar v menecment (nqliyyat növlri uzr)
T 100600 Yol hrktinin tkili 10 40
- Nqliyyat logistikas
- hr nqliyyat bksi v nqliyyat xidmtinin tkili
“050622 Yerüstü nqliyyat vasitlrinin mühndisliyi” xanasnn qarsndak 2-ci sütunda bu ixtisasa uyun olan magistr
ixtisaslamalarnn siyahs verilib. Qbul proqramlar müxtlif olduu üçün bu cdvld ixtisaslamalar 3 qrupa bölünüb. Hr
bir ixtisaslama qrupunun qarsnda müvafiq qbul proqramnn nömrsi v minimal bal tlbi qeyd olunub. Bakalavr bu
ixtisaslama qruplarnn istniln birindn ixtisaslama seç bilr. O, ixtisaslamalar 1-ci (yuxardak) ixtisaslamalar
qrupundan seçirs, 9 -li proqram üzr, 2-ci (ortadak) ixtisaslamalar qrupundan seçirs, 6 -li proqram üzr, 3-cü
(aadak) ixtisaslamalar qrupundan seçirs, 10 -li proqram üzr imtahan vermlidir. Yni, seçiln bütün ixtisaslamalar
yalnz bir proqramdan – indiki halda ya yalnz 9 -li, ya yalnz 6 -li, ya da yalnz 10 -li proqramdan olmaldr. Bu qayda
üzr seçimdn sonra bakalavr 3-cü sütunda göstriln müvafiq proqram sasnda imtahann ikinci mrhlsin hazrlar.
Hörmtli bakalavrlar! Magistraturaya qbul aparlan ixtisaslamalarn siyahs, proqram seçimi, ixtisaslama seçimi
haqqnda elan v digr zruri mlumatlarla "Magistr" xüsusi buraxlnn növbti saynda tan olacaqsnz. Xatrladrq ki,
2013/2014-cü tdris ili üçün ali thsil müssislrinin magistraturalarna qbul qaydalar “Magistr” xüsusi buraxlnn 2013-
cü il 1-ci saynda, qbul elan is 2-ci saynda drc edilib. Ümid edirik ki, tqdim olunan bu materiallar siz magistraturaya
qbul imtahanna smrli hazrlamaqda yardmç olacaq. Hamnza uurlar arzu edirik!
2 Magistraturaya qbul – 2013
MAGSTRATURA SVYYS ÜZR

XTSASLAMA SEÇM CDVL
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060602 Geologiya mühndisliyi

- Neft-qaz hövzlrinin geologiyas
- Neft-qaz yataqlarnn axtar v kfiyyat
- Neft-qaz-mdn geologiyas
050602 Geologiya mühndisliyi - Dniz neft-qaz geologiyas
050603 Hidrogeologiya - Filiz v qeyri-filiz faydal qaznt yataqlarnn geologiyas
mühndisliyi 060603 Hidrogeologiya mühndisliyi
050604 Geofizika mühndisliyi - Hidrogeologiya
T 010100 Faydal qaznt
40
- Mühndis geologiyas
yataqlarnn axtar v geoloji - Hidrogeoekologiya
planaalmas
- Litologiya
T 010400 Faydal qaznt
060604 Geofizika mühndisliyi
yataqlarnn axtar v
- Neft-qaz yataqlarnn axtar v kfiyyatnn geofiziki üsullar 1
kfiyyatnn geofiziki üsullar
(sahlr üzr) - Neft-mdn geofizikas
T 010500 Neft v qazn geologiyas - Dniz neft-qaz geofizikas
T 010600 Ttbiqi - Seysmologiya v seysmometriya
geokimya, petrologiya, 060508 Geologiya

mineralogiya - Geokimya
- Dniz v okean dibinin geologiyas
- Palentologiya v stratiqrafiya 45
- Petrologiya
- Petroqrafiya
- Kristalloqrafiya v kristal kimyas
050605 Da-mdn mühndisliyi 060605 Da-mdn mühndisliyi

2 40
T 020400 Açq da-mdn ilri - Açq da-mdn ii
060606 Neft-qaz mühndisliyi

050606 Neft-qaz mühndisliyi - Quruda neft v qaz quyularnn qazlmas
050607 Neft-qaz qurular - Dniz neft v qaz quyularnn qazlmas
mühndisliyi - Maili v üfüqi neft v qaz quyularnn qazlmas
T 020500 Neft-qaz yataqlar-nn - Qazma mhlullarnn texnologiyas
ilnmsi v istismar
- Quyularn möhkmlndirilmsi v tamamlandrlmas
T 020600 Qaz v neft kmr v
- Neft-qaz snayesind texnoloji proseslrin v istehsalatn thlüksizliyi
anbarlarnn layihlndirilmsi,
- Neft v qaz yataqlarnn ilnmsi
tikintisi v istismar 2 40
- Dniz neft-qaz v qaz-kondensat yataqlarnn ilnmsi
T 020700 Neft v qaz quyularnn
- Laylardan karbohidrogen alnmasnn artrlmas
qazlmas
- Neft-qaz quyularnn istismar
T 020800 Dniz neft-qaz qurular
060607 Neft-qaz qurular mühndisliyi
TM 370100 Dniz hidrotexniki
qurular - Neft-qaz kmrlrinin, anbarlarnn etibarll v texniki diaqnostikas
TT 060100 Neft-qaz v da-mdn - Neftin, qazn nqli v saxlanlmasnn srvtqoruyucu texnologiyas

istehsalatnn fiziki proseslri - Dniz neft-qaz qurularnn etibarll v istismar smrliliyi
- Dniz hidrotexniki qurular tikintisi
xtisaslama seçimi cdvli 3
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060608 Elektroenergetika mühndisliyi

- Elektroenergetika
- Elektroenergetika (Tempus layihsi üzr)
050608 Elektroenergetika
mühndisliyi - Elektrik stansiyalarnn elektrik hisssi
050626 Elektrik mühndisliyi - Elektrik bk v sistemlri
T 030100 Elektrik stansiyalar - Elektrik tchizat (sahlr uzr)
T 030200 Elektroenergetika 060626 Elektrik mühndisliyi
sistemlri v bklri - Kabel v keçiricilrin fizikas v texnikas
T 030400 Elektrik tchizat (sahlr - zolyasiya materiallarnn fizikas v texnikas

üzr) - Nqliyyat vasitlrinin elektrik avadanl v elektronikas (nqliyyat
T 030500 Elektroenergetika növlri uzr)
(TEMPUS layihsi)
40
- Elektrik aparatlar
T 120100 Elektrik aparatlar - Enerjinin elektromexaniki çevrilmsinin ümumi nzriyysi
T 120200 Elektroizolyasiya, kabel v
3
- Enerjinin elektromexaniki çevrilmsind proseslrin modelldirilmsi
kondensator texnikas
v tdqiqi üsullar
T 120300 Snaye qurularnn v
- Snaye qurular v texnoloji komplekslrin avtomatikas v elektrik
texnoloji komplekslrin
intiqal
avtomatikas v elektrik intiqal
- Avtomatladrlm elektrotexnoloji qurular v sistemlr
T 120400 Elektrotexnoloji v
- Yüksk grginliklr texnikas v fizikas
elektrotexniki qurular v
sistemlr - Elektrik nqliyyat
T 120600 Elektrik nqliyyat - Elektrik tchizatnn optimalladrlmas v modelldirilmsi
T 120700 Nqliyyat vasitlrinin - Gmilrin elektroenerji sistemlri
elektronikas v elektrik 060706 Aqromühndislik

avadanl (sahlr üzr) - Aqrar istehsalatn elektrikldirilmsi v avtomatladrlmas
T 121300 Elektromexanika (sahlr
30
- Aqrar istehsalatn avtomatladrlma vasitlrinin istismar, tmiri v
üzr) servis xidmti
060628 Proseslrin avtomatladrlmas mühndisliyi

13 40
- Enerji menecmenti ( TEMPUS layihsi)
050609 stilik energetikas 060609 stilik energetikas mühndisliyi

mühndisliyi - stilik elektrik stansiyalar
050610 Enerji manqayrmas - stilik elektrik stansiyalarnda yanacaq v su texnologiyas
mühndisliyi
- Snaye istilik energetikas
T 040100 stilik-elektrik stansiyalar
- Brpa olunan enerji mnblri
T 040200 stilik-elektrik - Enerji çevrilmlrind gedn proseslrin istilik fizikas 4 40
stansiyalarnda yanacaq v su
060610 Enerji manqayrmas mühndisliyi
texnologiyas
- Daxili yanma mührriklri v onlarn texniki istismar
T 040300 Snaye istilik energetikas
- Enerji manlarnn istehsal
T 040600 Daxili yanma mührriklri
- Soyuducu man v qurular
T 041000 stilik çevirici, qeyri-
- Kompressor man v qurular
nnvi v brpa olunan enerji
mnblri v qurular 060628 Proseslrin avtomatladrlmas mühndisliyi
T 041200 Soyuducu man v - Enerji menecmenti ( TEMPUS layihsi)

16 40
qurular, havann
kondisiyaladrlmas
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
050611 Metallurgiya mühndisliyi 060611 Metallurgiya mühndisliyi

T 050200 lvan metallarn - Qara metallarn metallurgiyas
metallurgiyas - lvan v nadir metallarn metallurgiyas
T 050300 Faydal qazntlarn - Metallarn v rintilrin tökm istehsal
znginldirilmsi
- Qaynaq istehsal metallurgiyas, texnologiyas v avadanl
T 050500 Qara v lvan metallarn
- Ovuntu metallurgiyas, kompozisiya materiallar v örtüklri
tökm üsulu il istehsal
- Metalünaslq v metallarn termiki emal
T 050600 Metalünaslq v
metallarn termiki emal - Metallarn tzyiq altnda emal
060601 Materialünaslq mühndisliyi
T 050700 Qaynaq istehsalatnn
metallurgiyas, texnologiyas v - Materialünaslq v materiallar texnologiyas 5 40
avadanl - Kompozisiya materiallar, mmulatlar v konstruksiyalar
T 050800 Kompozisiya v ovuntu - Manqayrma materialünasl
materiallar, örtüklr - Alt materiallar
T 050900 Metallarn tzyiql emal
T 051000 Metallurji proseslrin
fiziki-kimyvi tdqiqat üsullar
TT 080100 Proseslrin v
materiallarn fiziki-kimyvi
tdqiqat üsullar (sahlr üzr)
050645 Poliqrafiya mühndisliyi 060645 Poliqrafiya mühndisliyi
- Poliqrafiya manlar v avtomatladrlm komplekslri
T 110200 Poliqrafiya manlar v
avtomatladrlm 6 40
komplekslri
060610 Enerji manqayrmas mühndisliyi
- Neft-mdn qurularnn hidravlik sistemlri
060612 Man mühndisliyi
- Manqayrma texnologiyas
050610 Enerji manqayrmas - Manqayrmada kompyuter texnologiyalar
mühndisliyi
- Tökm v qaynaq istehsalnn man v avadanlqlar
050612 Man mühndisliyi
- Manqayrmada istehsal vasitlrinin renovasiyas
050630 Mexanika mühndisliyi
- Manlarn tmir texnologiyas v servisi
050625 Texnoloji man v
- Man istehsal avadanl v altlr
avadanlqlar mühndisliyi
- Texnoloji komplekslrin layihlndirilmsi
050646 Tkrar emal v brpa
texnologiyalar mühndisliyi 060625 Texnoloji man v avadanlqlar mühndisliyi
T 060100 Manqayrma - Texnoloji man v avadanlqlarn istehsal, tmiri v texniki xidmt
texnologiyas
texnologiyas (sahlr üzr)
- Neft-qaz istehsalnn man v avadanlqlar
T 060200 Metalksn dzgahlar v
altlr - Neft emal v kimya istehsalnn man v avadanlqlar
T 060300 Tökm istehsalnn - naat yol manlar v avadanlqlar
texnologiyas v manlar - Yükqaldrc manlar v avadanlqlar
- Metalksn dzgahlar v altlr
T 060500 Man v aparat
hisslrinin brpas v - Neft-qaz istehsal vasitlrinin renovasiyas 40
möhkmliyinin artrlmas - Yüngül snaye v mit xidmtinin texnoloji man v avadanlqlar 6
texnologiyas v avadanl - Yeyinti snayesi ia v ticartinin texnoloji man v avadanlqlar
T 060700 Texnoloji komplekslrin - Plastik kütl v rezin emalnn man v avadanlqlar
layihlndirilmsi
060630 Mexanika mühndisliyi
T 060800 Hidravlik manlar,
hidrointiqallar v - Hidromexanika v hidravlik manlar
hidropnevmoavtomatika - Hidravlik manlar, hidrointiqrallar v hidropnevmoavtomatika
T 110100 Texnoloji manlar - Maye v qazlarn nqli avadanlqlar
v avadanlqlar (sahlr üzr) - Tribotexnika
T 110300 Qaldrc nqliyyat - Neft-mdn avadanlqlarnn v xüsusi qurularn dinamikas v möhkmli
manlar v avadanlqlar - Dniz neft-qaz hidrotexniki qurularnn dinamikas v möhkmliyi
TT 100100 Manlarn möh-kmliyi - Yükqaldrc manlarn dinamikas v möhkmliyi
v dinamikas 060646- Tkrar emal v brpa texnologiyalar mühndisliyi
TT 180100 Tribotexnika - Metallurji tullantlarn tkrar emal texnologiyalar
TT 200100 Maddi istehsal - Man v aparat hisslrinin yeyilmydavamllnn yüksldilmsi v
vasitlrinin renovasiyas brpas texnologiyas v avadanl
(sahlr üzr) - Avadanlqlarn brpas v möhkmliyinin artrlmas
TT 230100 Mexanikldirm v - Neft-qaz-mdn avadanlqlarnn emal texnologiyas
avtomatladrma (sahlr üzr)
060706 Aqromühndislik
- Heyvandarln mexanikldirilmsind texnoloji proseslr v aparatlar
- Aqrar istehsalatn texniki tminat
30
- Aqrar istehsalatn mexanikldirilmsi
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
050617 Hava nqliyyatnda texnoloji 060617 Hava nqliyyatnda texnoloji proseslrin v istehsalatn
proseslrin v istehsalatn thlüksizliyi mühndisliyi
thlüksizliyi mühndisliyi -Hava nqliyyatnda texnoloji proseslrin v istehsalatn thlüksizliyi
T 072200 Aviasiya thlüksizliyinin 25 40
tkili
T 072300 Axtar v qza-xilasetm
ilrinin tkili
060618 Dniz texnikas v texnologiyas mühndisliyi

050618 Gmiqayrma v gmi tmiri
- Gmiqayrma
T 080100 Gmiqayrma v gmi 7 40
- Gmi tmiri
tmiri
050619 Gmi energetik qurularnn 060619 Dniz texnikas v avadanlqlarnn istismar mühndisliyi
istismar mühndisliyi - Gmi kömkçi mexanizmlrinin istismar
T 080200 Gmi energetik qurular
v onlarn istismar
- Gmi energetik qurular v onlarn istismar
7 40
T 081300 Gmi man v
mexanizmlri
050620 Dniz naviqasiyas 060620 Gmiçilik v gmilrin hrktinin idar edilmsi

mühndisliyi - Gmilrin hrktinin idar edilmsi
7 40
T 080500 Gmiçilik v gmilrin
hrktinin idar edilmsi
T 080700 Gmilrin 060628 Proseslrin avtomatladrlmas mühndisliyi

avtomatladrma v - Gmilrin avtomatik idaretm sistemlri 13 40
elektroenerji sistemlri
050621 Dmiryol nqliyyat v 060621 Dmir yolu nqliyyat v tsrrüfat mühndisliyi

tsrrüfat mühndisliyi - Dmir yolu tsrrüfat v onun istismar
T 090100 Dmir yolu v tsrrüfat,
8 40
- Lokomativlr v lokomativ tsrrüfat
onun istismar - Vaqon v vaqon tsrrüfat
T 090200 Lokomotiv v vaqon
tsrrüfat
T 100500 Nqliyyatda da-malarn
10 40
v idaretmnin t-kili
(dmiryol nqliyyat üzr) - hr nqliyyat bksi v nqliyyat xidmtinin tkili
T 090300 Dmiryol 060628 Proseslrin avtomatladrlmas mühndisliyi

nqliyyatnda avtomatika, - Dmir yolu nqliyyatnda avtomatika, telemexanika v rabit 13 40
telemexanika v rabit
060622 Yerüstü nqliyyat vasitlrinin mühndisliyi

- Yol hrktinin tkili v thlüksizliyi
050622 Yerüstü nqliyyat
vasitlrinin mühndisliyi
- Fövqlad hallarda hrktin tkili 9 40
- Avtomobil nqliyyatnn istismar
T 100100 Avtomobil v traktorlar
- Avtomobillr
texniki istismar 060706 Aqromühndislik
T 100500 Nqliyyatda damalarn
6 30
v idaretmnin tkili
(avtomobil nqliyyat üzr)
T 100600 Yol hrktinin tkili 10 40
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
050623Nqliyyatda danmalarn v 060623 Nqliyyatda damalarn v idaretmnin tkili mühndisliyi
idaretmnin tkili - Nqliyyatda damalar v menecment (nqliyyat növlri uzr)
mühndisliyi - Limanlarda damalar v menecment
050613 Avianqliyyat istehsalatnn - Nqliyyat logistikas
tkili mühndisliyi - hr nqliyyat bksi v nqliyyat xidmtinin tkili
T 072400 Avianqliyyat
istehsalatnn tkili 10 40
T 100500 Nqliyyatda damalarn
v idaretmnin tkili (hava
nqliyyat üzr)
T 100800 Nqliyyat sistemlrinin
logistikas
T 100500 Nqliyyatda damalarn - Nqliyyatda damalar v menecment (nqliyyat növlri uzr)
v idaretmnin tkili (su - Limanlarda damalar v menecment 10 40
nqliyyat üzr) - Nqliyyat logistikas
T 120800 Gmilrin elektrik 060626 Elektrik mühndisliyi
avadanlqlar v avtomatikas - Gmilrin elektroenerji sistemlri 3 40
050624 Cihazqayrma 060624 Cihazqayrma mühndisliyi
mühndisliyi - Cihazqayrma texnologiyas
050627 Elektronika, telekommunikasiya
- dxal-ixrac nzartinin cihaz v sistemlri
v radiotexnika mühndisliyi
- Kompyuterli informasiya-ölçm texnologiyalar
T 130100 Cihazqayrma
T 130200 Keyfiyyt nzart v - Yanacaq-enerji komplekslrinin nzart v diaqnostika sistemlri
diaqnostika üsul v cihazlar - Aviasiya cihazlar
T 130300 Aviasiya cihazlar v ölçm- - Metroloji cihazlarn istehsal texnologiyas
hesablama komplekslri 060627 Elektronika, telekommunikasiya v radiotexnika mühndisliyi
T 130900 Kompyuterli informasiya-ölçm - Radiorabit, radioverililr v televiziya
texnikas v texnologiyas
- Radiotexnika
T 131100 Gömrük idxal v ixrac
- Radioelektron sistemlr
nzartinin cihaz v sistemlri
T 140100 Elektron texnikasnn materiallar v - Mit radioelektron aparatlar
komponentlri (sahlr üzr) - Xüsusildirilmi radiorabit sistemlri
T 140200 Elektron cihaz v qurular - Radioelektron mübariz vasitlri 11 40
T 140300 Snaye elektronikas - Rabit qovaqlar v kommutasiya sistemlri
T 140400 Mikroelektronika v - Çoxkanall telekommunikasiya sistemlri
yarmkeçirici cihazlar
- bklr, rabit sistemlri v informasiyann paylanmas
T 140600 Fiziki qurularn elektronikas
- Hrkt edn obyekti olan rabit vasitlri
v avtomatikas
T 140800 ntroskopiyann fiziki üsul v - Telekommunikasiya sistemlrinin informasiya thlüksizliyi
cihazlar - Optik rabit fizikas v texnikas
T 350100 Elektron hesablayc vasitlrin - Elektron v poçt rabitsi
konstruksiya edilmsi v - Elektron cihazlar v qurular
texnologiyas - Snaye elektronikas
T 150100 Radiotexnika
- Yanacaq-enerji komplekslrind nzart v diaqnostika sistemlri
T 150200 Radiorabit, radioverililri v
- Nqliyyat radioavadanlqlarnn texniki istismar
televiziya
T 150300 Nqliyyat radio - Elektronika v avtomatika
avadanlqlarnn texniki istismar - Güc elektronikas
T 150500 Radioelektron sistemlri 060624 Cihazqayrma mühndisliyi
T 160100 Rabit qovaqlar v - Cihazqayrma texnologiyas
kommutasiya sistemlri - dxal-ixrac nzartinin cihaz v sistemlri
T 160200 Elektron v poçt rabitsi
T 160300 Çoxkanall telekommunikasiya
sistemlri
T 160400 bklr, rabit sistemlri v
informasiyann paylanmas
T 160500 Hrkt edn obyekti olan
rabit vasitlri
6 40
T 160700 Telekommunikasiya
sistemlrinin informasiya
thlüksizliyi
T 290100 Mit radioelektron
aparatlarna servis xidmti
T 290200 Mit man v cihazlarnn
layihlndirilmsi v servis xidmti
T 350200 Radioelektronika vasitlrinin
konstruksiya edilmsi v
texnologiyas
TT 150100 Optik rabit fizikas v
texnikas
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060649 Ekologiya mühndisliyi
T 131000 Aerokosmik monitorinq
- Aerokosmik monitorinq 19 40
050647 Metrologiya, standartladrma 060647 Metrologiya, standartladrma v sertifikasiya mühndisliyi
v sertifikasiya mühndisliyi - Metrologiya v metroloji tminat
T 130800 Metrologiya v metroloji 23 40
tminat
- Enerji menecmenti (TEMPUS layihsi) 16 40
060624 Cihazqayrma mühndisliyi
- Cihazqayrma texnologiyas
- dxal-ixrac nzartinin cihaz v sistemlri
- Kompyuterli informasiya-ölçm texnologiyalar
- Aviasiya cihazlar
060627 Elektronika, telekommunikasiya v radiotexnika mühndisliyi
- Radiorabit, radioverililr v televiziya
- Radiotexnika
- Radioelektron sistemlr
- Mit radioelektron aparatlar
- Xüsusildirilmi radiorabit sistemlri
- Rabit qovaqlar v kommutasiya sistemlri 11 40
- Çoxkanall telekommunikasiya sistemlri
- bklr, rabit sistemlri v informasiyann paylanmas
- Hrkt edn obyekti olan rabit vasitlri
- Optik rabit fizikas v texnikas
- Elektron v poçt rabitsi
- Elektron cihazlar v qurular
- Snaye elektronikas
050628 Proseslrin - Yanacaq-enerji komplekslrind nzart v diaqnostika sistemlri
avtomatladrlmas - Elektronika v avtomatika
mühndisliyi - Güc elektronikas
050629 Mexatronika v 060509 Kompyuter elmlri
robototexnika mühndisliyi - ntellektual sistemlr
T 170100 Texniki sistemlrd - Biliklrin idar olunmas
idaretm v informatika - nformasiya sistemlri
T 170200 Texnoloji proseslrin v - Paylanm sistemlr v bklr
istehsalatlarn avto- - qtisadi informasiya sistemlri
matladrlmas (sahlr üzr) - daretmnin informasiya texnologiyalar 45
T 170300 Robotlar v robototexniki - Sistem proqramladrlmas
sistemlr - qtisadi faliyytin riyazi v informasiya tminat
T 170400 Energetika sistemlrinin - Hesablama bklrinin proqram tminat
avtomatik idar edilmsi - Kompyuter sistemlrinin v bklrinin proqram tminat
T 170900 Uçulara - nformatika
avtomatladrlm nzart - Kompyuter riyaziyyat
sistemlrinin istismar 060631 Kompyuter mühndisliyi
T 171000 Avtomatladrlm - Kompyuter mühndisliyi 14
sistemlrin informasiya - Dinamiki arxitektural multiprosessor sistem v bklri
thlüksizliyinin tmini - Kompyuter texnikasnn layihlndirilmsi v konstruksiya edilmsi
T 180700 Avtomatladrma v - Biliklrin ld edilmsi sistemlri
informasiya texnikas (TEMPUS - Kompyuter thlüksizliyi
layihsi) 060632 nformasiya texnologiyalar v sistemlri mühndisliyi
- nformasiya mühafizsi v thlüksizliyi
- nformasiya texnologiyalar v telekommunikasiya sistemlri 40
- daretmd informasiya sistemlri
- daretmd informasiya sistemlri (TEMPUS layihsi)
- nformasiya ilnmsinin v idaretmnin avtomatladrlm sistemlri
- Ttbiqi proqram tminat
- qtisadi informatika
- Bioinformatika
- Aerokosmik informasiya sistemlri
060629 Mexatronika v robototexnika mühndisliyi
- Robotlar v robototexniki sistemlr
- Kompyuterldirilmi inteqralladrlm istehsalat
- Texnoloji proseslrin v istehsalatn avtomatladrlmas
- Texnoloji proseslrin v istehsalatn avtomatladrlmas (TEMPUS layihsi)
- Dmir yolu nqliyyatnda avtomatika, telemexanika v rabit 13 40
- Energetika sistemlrinin avtomatik idar edilmsi
- Enerji menecmenti (TEMPUS layihsi)
- Texnoloji proseslrin avtomatladrlmas v idar edilmsi
- Gmilrin avtomatik idaretm sistemlri
- Texniki sistemlrd informatika v idaretm
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060631 Kompyuter mühndisliyi

- Kompyuter mühndisliyi
- Dinamiki arxitektural multiprosessor sistem v bklri
- Kompyuter sistemlri v bklri
- Kompyuter texnikasnn layihlndirilmsi v konstruksiya edilmsi
050509 Kompyuter elmlri
- Biliklrin ld edilmsi sistemlri
- Kompyuter thlüksizliyi
050632 nformasiya texnologiyalar
060632 nformasiya texnologiyalar v sistemlri mühndisliyi
v sistemlri mühndisliyi
40
T 180100 Hesablama manlar,
komplekslri, sistemlri v - nformasiya texnologiyalar v telekommunikasiya sistemlri
bklri - daretmd informasiya sistemlri
T 180200 Avtomatladrlm - nformasiya ilnmsinin v idaretmnin avtomatladrlm sistemlri
layihlndirm sistemlri - Ttbiqi proqram tminat
(sahlr üzr) - qtisadi informatika
T 180300 nformasiya ilnmsinin v - Bioinformatika
idaretmnin avtomatladrlm
14
sistemlri (sahlr üzr)
T 180400 Avtomatladrlm 060509 Kompyuter elmlri
sistemlrin v hesablama - ntellektual sistemlr
texnikasnn proqram tminat - Biliklrin idar olunmas
T 180500 Mlumatlarn - nformasiya sistemlri
mühafizsinin texnologiyas v - Paylanm sistemlr v bklr
tkili
- qtisadi informasiya sistemlri
T 180600 Kompyuter thlüksizliyi
TT 160100 nformasiya sistemlri
- daretmnin informasiya texnologiyalar 45
- Sistem proqramladrlmas
(ttbiq sahlri üzr)
- qtisadi faliyytin riyazi v informasiya tminat
- Hesablama bklrinin proqram tminat
- Kompyuter sistemlrinin v bklrinin proqram tminat
- nformatika
- Kompyuter riyaziyyat
050633 Memarlq 060633 Memarlq
T 190100 Memarlq - Bina v qurularn memarl
T 190200 Memarlq mühitinin - hrsalma
dizayn - Memarlq mühitinin dizayn
T 190300 Memarlq abidlrinin - Memarlq abidlrinin brpas v yenidn qurulmas 15 40
brpas v yenidn qurulmas
- Landaft memarl
T 190400 Ba-park v landaft
quruculuu
T 190500 hrsalma
060634 naat mühndisliyi
050634 naat mühndisliyi
- Snaye v mülki tikinti
050637 Meliorasiya v su tsrrüfat
tikintisi mühndisliyi - hr bldiyy tikintisi v tsrrüfat
T 200100 Snaye v mülki tikinti - Bina v qurularn tikintisinin tkili v texnologiyas
T 200200 Hidrotexniki tikinti - Bina v qurularn dinamikas v zlzly davamll
T 200300 hr bldiyy tikintisi - saslar v özüllrin tikintisi 16 40
v tsrrüfat 060637 Meliorasiya v su tsrrüfat tikintisi mühndisliyi
T 200400 Meliorasiya mühndis - Hidrotexniki tikinti
sistemlrinin tikintisi - Meliorasiya-mühndis sistemlri tikintisi v istismar
T 380100 Danmaz mlakn idar 060628 Proseslrin avtomatladrlmas mühndisliyi
olunmas v ekspertizas
050635 Mühndis sistemlrinin v 060635 Mühndis sistemlrinin v qurularnn tikintisi mühndisliyi
qurularnn tikintisi - stilik-qaz tchizat
mühndisliyi
T 210100 stilik-qaz tchizat v
- Çirkab sularnn knarladrlmas v tmizlnmsi
16 40
ventilyasiya
T 210200 Su tchizat v suayrma
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
050636 Nqliyyat tikintisi mühndisliyi 060636 Nqliyyat tikintisi mühndisliyi
T 220100 Dmir yolu tikintisi v - Avtomobil yollar v aerodromlarn tikintisi
tsrrüfat - Körpülr v nqliyyat qurularnn tikintisi
T 220200 Avtomobil yollar v 16 40
aerodromlarn tikintisi
T 220300 Körpülr v nqliyyat
tunellrinin tikintisi
050638 Tikinti materiallar v 060638 Tikinti materiallar v mmulatlarnn texnologiyas mühndisliyi
mmulatlarnn texnologiyas - Tikinti materiallar v konstruksiyalarnn texnologiyas
mühndisliyi 060639 Me materiallarnn v aac emalnn texnologiyas mühndisliyi
050639 Me materiallarnn v aac
- Aac emal texnologiyas
emalnn texnologiyas mühndisliyi
T 230100 Tikinti materiallar, 16 40
mmulatlar v konstruksiyalar
istehsal
T 230400 Çtinriyn qeyri-metal v
silikat materiallar texnologiyas
T 260300 Aac emal texnologiyas
060640 Geodeziya v xritçilik mühndisliyi
050640 Geodeziya v xritçilik

- Ttbiqi geodeziya 40
mühndisliyi
- Xritçilik
17
T 240100 Ttbiqi geodeziya
060705 Yer quruluu, torpaq v hr kadastr
- Yer quruluu v torpaq müfttiliyi
T 240400 Xritçilik
- Torpaq kadastr 30
- hr kadastr
060641 Kimya mühndisliyi
- Neft-kimya sintezinin texnologiyas
- sas üzvi sintezin kimyas v texnologiyas
- Neft v qazn kimyas
- Qeyri-üzvi maddlrin istehsal texnologiyas
- Neft emal texnologiyas 18 40
- Karbohidrogen qazlarn emal texnologiyas
- Polimerlrin kimyvi texnologiyas
- Polimerlrin v kompozisiya materiallarnn emal texnologiyas
- Neft-kimya proseslrinin riyazi modelldirilmsi
- Neft-kimya proseslrinin kibernetikas
- Su ehtiyatlarnn mühafizsi v kompleks istifadsi
- Meliorasiya, rekultivasiya v torpaq mühafizsi
- Tbii ehtiyatlarn qorunmas v tkrar emal
- Yanacaqlarn smrli istifadsi v hava hövzsinin mühafizsi
- Neft v kimya sahsind traf mühitin mühafizsi 40
050641 Kimya mühndisliyi - traf mühit v neft snayesi
T 250100 Üzvi maddlrin kimyvi - Brk tullantlarn emal texnologiyas
texnologiyas - traf mühitin mühafizsi v tbii ehtiyatlardan smrli istifad olunmas
T 250200 Qeyri-üzvi maddlrin kimyvi - Aerokosmik monitorinq
texnologiyas
T 250400 Neft-qaz v alternativ enerji
- Ekoloji thlüksizliyin informasiya sistemlri
19
060510 Ekologiya
texnologiyas
T 250500 Yüksk molekullu - traf mühitin mühafiz metodlar v brpas
birlmlrin kimyvi texnologiyas - Aqrar sahd traf mühitin mühafizsi
T 250600 Plastik kütl v elastomerlrin 060504 Kimya
kimyvi texnologiyas - traf mühit kimyas 45
T 251700 Kimyvi istehsalatlarn sas - Ekoloji kimya
proseslri v kimyvi kibernetika - Ekoloji kimyvi monitorinq
060505 Biologiya
- Ekoloji biologiya
060504 Kimya
- Kimyvi kinetika v kataliz
- Kompozisiya materiallar kimyas
- Qeyri-üzvi kimya
- Üzvi kimya
- Fiziki kimya
- Kolloid kimya
- Analitik kimya 32 45
- Yüksk molekullu birlmlr kimyas
- Elektrokimya
- Brk cism kimyas
- Tbii v fizioloji fal maddlr kimyas
- Neft kimyas
- Nanomateriallar kimyas
- Kimyvi ekspertiza
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060708 Meçilik
- Me quruluu 30
- Me taksasiyas
060649 Ekologiya mühndisliyi 19
050708 Meçilik
- Meliorasiya, rekultivasiya v torpaq mühafizsi 40
- traf mühitin mühafizsi v tbii ehtiyatlardan smrli istifad olunmas
T 260100 Me mühndisliyi ii 060510 Ekologiya
T 260200 Me v me-park - Aqrar sahd traf mühitin mühafizsi 45
tsrrüfat 060702 Aqronomluq
- Bitkilrin mühafizsi
- Bitkilrin xstlikdn v ziyanvericilrdn mühafizsi 35 30
- Meyvçilik
- Bitkilrin seleksiyas
050642 Qida mhsullar 060642 Qida mhsullar mühndisliyi
mühndisliyi - a mhsullarnn texnologiyas v ianin tkili
T 270100 Taxl v taxl mhsul- - Qida thlüksizliyi
larnn saxlanmas v emal
- Çörk, makaron, unlu qnnad mmulatlarnn v qida konsentratlarnn
texnologiyas
texnologiyas
T 270200 Çörk, makaron, unlu
qnnad mmulatlarnn v qida - t v t mhsullarnn texnologiyas
konsentratlarnn texnologiyas - Balq v balq mhsullarnn texnologiyas
T 270300 kr v krli - rabçlq v qcqrtma istehsalnn texnologiyas
mhsullarn texnologiyas - Konservldirm texnologiyas
20 40
T 270400 rabçlq v qcqrma - Bitkiçilik mhsullarnn saxlanmas v emal texnologiyas
istehsalatnn texnologiyas - krli mhsullarn texnologiyas
T 270500 Subtropik v taml - Konserv v qida konsentratlarnn texnologiyas
mhsullar texnologiyas
060644 stehlak mallarnn ekspertizas v marketinqi
T 270700 Konserv v qida
- stehlak mallarnn keyfiyyt ekspertizas
konsentratlar texnologiyas
- rzaq mhsullarnn ekspertizas v marketinqi
T 270800 t v t mhsullar
texnologiyas - Knd tsrrüfat xammalnn mtünasl v marketinqi
T 270900 Balq v balq mhsullar 060321 Dizayn
texnologiyas - Dizayn v texniki estetika
T 271000 Süd v süd mhsullar
texnologiyas
T 271100 a mhsullar
texnologiyas
T 271200 Bitkiçilik mhsullarnn
saxlanlmas v emal
texnologiyas
53 30
T 271300 Me qida mhsullarnn
v drman bitkilrinin
saxlanlmas, emal
texnologiyas v mtünasl
T 271400 Qida snayesi v ia
sistemind bdii
layihlndirm v trtibat
050643 Çoxilnn mallarn 060321 Dizayn
texnologiyas mühndisliyi - Dizayn v texniki estetika
53 30
T 280100 Tbii liflrin istehsal tex-
060643 Çoxilnn mallarn texnologiyas mühndisliyi
nologiyas v avadanlqlar
- Tiki mmulatlarnn texnologiyas
T 280300 yiricilik texnologiyas
- Tbii liflrin istehsalnn texnologiyas v avadanlqlar
T 280400 Toxuculuq texnologiyas
- Toxuculuq texnologiyas
T 280500 Trikotaj istehsalatnn
texnologiyas - Trikotaj texnologiyas
T 280800 Tiki mmulatlarnn 060644 stehlak mallarnn ekspertizas v marketinqi
texnologiyas - stehlak mallarnn keyfiyyt ekspertizas 21 40
T 280900 Tiki mmulatlarnn - Qeyri-rzaq mhsullarnn ekspertizas v marketinqi
konstruksiya edilmsi - Knd tsrrüfat xammalnn mtünasl v marketinqi
T 281100 Gön-dri mmulatlarnn - Mit elektrik mallarnn ekspertizas v marketinqi
konstruksiya edilmsi
T 281200 Toxuculuq v yüngül
snaye mallarnn bdii
layihlndirilmsi
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
050811 Nqliyyat servisi (nqliyyat 060804 Nqliyyat servisi (nqliyyat növlri üzr)
növlri üzr) - Avtomobil servisinin texnologiyas
T 290600 Texnoloji v nqliyyat - Avtoservis v firma xidmti
man v avadanlqlarnn
quradrlmas, texniki istismar 57 40
v servis xidmti (sahlr üzr)
tmiri v servis xidmti
(nqliyyat növlri üzr)
060803 Turizm v otelçilik

- Sosial-mdni sahlrd xidmtlrin tkili
T 300100 Turizm v sosial- mdni
- Sanatoriya-kurort iinin tkili
servis xidmti
T 300200 Turist, sanatoriya-kurort - Turizm ii
komplekslrinin servis v tibbi - Otelçilik

22 40
xidmtinin tkili - Turizmin bldçisi
T 300300 Turist sanatoriya-kurort - Syaht agentliyi v turoperator
komplekslrind tbii v qeyri- - Turizmd nqliyyat xidmtlri
nnvi vasitlrl sosial-brpa
- Turizm v sosial-mdni servis xidmti
ii
- Beynlxalq turizm v ölkünaslq
060647 Metrologiya, standartladrma v sertifikasiya mühndisliyi

- Standartladrma v sertifikatladrma (sahlr üzr) 23 40
- Keyfiyyt nzart, diaqnostik üsul v sistemlr
060642 Qida mhsullar mühndisliyi

- a mhsullarnn texnologiyas v ianin tkili
- Qida thlüksizliyi
texnologiyas
- t v t mhsullarnn texnologiyas
- Balq v balq mhsullarnn texnologiyas
- rabçlq v qcqrtma istehsalnn texnologiyas 20 40
- Bitkiçilik mhsullarnn saxlanmas v emal texnologiyas
050647 Metrologiya,
- krli mhsullarn texnologiyas
standartladrma v
- Konserv v qida konsentratlarnn texnologiyas
sertifikasiya mühndisliyi
T 310100 Standartladrma v
sertifikasiya (sahlr üzr)
- Knd tsrrüfat xammalnn mtünasl v marketinqi

- Trikotaj texnologiyas
21 40
- Qeyri-rzaq mhsullarnn ekspertizas v marketinqi
- Mit elektrik mallarnn ekspertizas v marketinqi
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal

texnologiyas
- rabçlq v qcqrtma istehsalnn texnologiyas 20 40
050644 stehlak mallarnn
ekspertizas v marketinqi 060644 stehlak mallarnn ekspertizas v marketinqi
T 320100 stehlak mallarnn - stehlak mallarnn keyfiyyt ekspertizas
keyfiyyt ekspertizas (sahlr - rzaq mhsullarnn ekspertizas v marketinqi
üzr) - Knd tsrrüfat xammalnn mtünasl v marketinqi
- Trikotaj texnologiyas
060644 stehlak mallarnn ekspertizas v marketinqi 21 40
- Neft v neft mhsullarnn mtünasl v marketinqi
texnologiyas
T 320200 rzaq mhsullarnn
- rabçlq v qcqrtma istehsalnn texnologiyas
mtünasl
20 40

T 320300 Qeyri-rzaq mallarnn - Trikotaj texnologiyas
mtünasl 060644 stehlak mallarnn ekspertizas v marketinqi
21 40
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
050651 Fövqlad hallar v hyat 060650 Yann thlüksizliyi mühndisliyi
faliyytinin thlüksizliyi 060651 Fövqlad hallar v hyat faliyytinin thlüksizliyi mühndisliyi
T 340100 Hyat faliyytinin - Hyat faliyytinin thlüksizliyi
thlüksizliyi (sahlr üzr) - traf mühitin v insanlarn radiasiya thlüksizliyi
T 340200 traf mühitin mühndis - traf mühitin mühndis mühafizsi (sahlr uzr) 24 40
mühafizsi (sahlr üzr) - Fövqlad hallarda texnoloji proseslrin thlüksizliyi
T 340300 traf mühitin v
insanlarn radiasiya
thlüksizliyi
060617 Hava nqliyyatnda texnoloji proseslrin v istehsalatn thlüksizli
T 340500 stehsalatlarn v texnoloji
mühndisliyi
proseslrin thlüksizliyi
- Aviasiya thlüksizliyinin tkili 25 40
(sahlr üzr)
050648 Biotibbi texnologiya 060648 Biotibbi texnika mühndisliyi

mühndisliyi - Bioloji v tibbi praktikada mühndis ii
T 290300 Biotexniki v tibbi - Biotibbi v radioelektron aparatlarna servis xidmti
aparatlar v sistemlrin - Biotexniki v tibbi aparatlar v sistemlr
quradrlmas, texniki istismar - Tibbi v texniki diaqnostik üsul v cihazlar
v servis xidmti
T 360100 Biotexniki v tibbi 11 40
aparatlar v sistemlr
T 360200 Bioloji-tibbi praktikada
mühndis ii
T 360300 Tibbi informasiya
sistemlri
050614 Aviasiya texnikas 060614 Aviasiya texnikas avadanlqlarnn istismar mühndisliyi
avadanlqlarnn istismar -Uçu aparatlar v güc qurular
mühndisliyi - Uçu aparatlarnn cihaz, radio v elektrik avadanl
T 070300 Uçan aparatlar v onlarn
mührriklrinin texniki
istismar 58 40
T 071000 Aviasiya
elektrosistemlrinin pilotaj
naviqasiya kompleklrinin
texniki istismar
050615 Hava nqliyyatnn 060615 Hava nqliyyatnn hrktinin idar olunmas mühndisliyi
hrktinin idar olunmas - Aeronaviqasiya tminat 59 40
mühndisliyi
060616 Uçu mühndisliyi
050616 Uçu mühndisliyi
-Hava gmilrinin uçu istismar 60 40
TT 090100 Materiallar fizikas
(materiallar göstrilmkl)
- Metallar fizikas 31 40
060503 Fizika
- Nzri v riyazi fizika
- Brk cismlr fizikas
- Yarmkeçiricilr fizikas
- stilik fizikas v molekulyar fizika
- Kvant elektronikas
- Astrofizika
- Atom v molekul fizikas 45
TT 120100 Fiziki elektronika
- Bioloji sistemlr fizikas
31
- Yarmkeçirici cihazlar v mikroelektronika
- Nanohissciklr fizikas
- Brk cism elektronikas
- Qaz v plazma elektronikas
- Optoelektronika
- Metallar fizikas 40
TT 140100 Yüksk grginliklr 060626 Elektrik mühndisliyi
texnikas v fizikas - Yüksk grginliklr texnikas v fizikas 3 40
TT 140200 Elektrotexnoloji qurular 060626 Elektrik mühndisliyi
v sistemlr - Avtomatladrlm elektrotexnoloji qurular v sistemlr 3 40
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060611 Metallurgiya mühndisliyi
- Qara metallarn metallurgiyas
- lvan v nadir metallarn metallurgiyas
- Metallarn v rintilrin tökm istehsal
- Qaynaq istehsal metallurgiyas, texnologiyas v avadanl
050601 Materialünaslq
- Ovuntu metallurgiyas, kompozisiya materiallar v örtüklri
mühndisliyi
- Metalünaslq v metallarn termiki emal 5 40
- Metallarn tzyiq altnda emal
TT 170100 Materialünaslq v yeni
materiallar texnologiyas
- Materialünaslq v materiallar texnologiyas
(sahlr üzr)
- Kompozisiya materiallar, mmulatlar v konstruksiyalar
- Manqayrma materialünasl
- Alt materiallar
- Materialünaslq v materiallar texnologiyas (inaat materiallar üzr)
16 40
- Kompyuter sistemlri v bklri
40
- nformasiya texnologiyalar v telekommunikasiya sistemlri
- Bioinformatika
14
- ntellektual sistemlr
- Biliklrin idar olunmas
- nformasiya sistemlri
- Paylanm sistemlr v bklr
TT 210100 Kompyuter riyaziyyat - qtisadi informasiya sistemlri
- nformatika
060501 Riyaziyyat
- Ehtimal nzriyysi v riyazi statistika
- mliyyatlar tdqiqi v sistemli thlil
- Riyazi kibernetika
- Optimalladrma v optimal idaretm
- Hesablama diaqnostikas
- Riyazi fizika
- Diskret sistemlr
29 45
- Mürkkb sistemlrin ehtimal v statistik metodlarla thlili
- Riyazi modelldirm
- Ttbiqi riyaziyyat
- Optimal idaretmnin riyazi-iqtisadi üsullar
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060209 Psixologiya
- Ümumi psixologiya
- Klinik psixologiya 48 50
- Uaq v ya psixologiyas
060505 Biologiya
- Molekulyar biologiya
- Biokimya
- nsan v heyvan fiziologiyas
TT 240100 Tibbi biologiya - Mikologiya
- Mikrobiologiya 33 45
- Genetika
- Biofizika
- Nanobiotexnologiya
- Snaye mikrobiologiyas
- Biotexnologiya
060805 Sosial i
- Hyat faliyytinin müxtlif sahlrind sosial i 42 40
050510 Ekologiya - traf mühit v neft snayesi
050649 Ekologiya mühndisliyi - Brk tullantlarn emal texnologiyas
ET 010100 Ekologiya - traf mühitin mühafizsi v tbii ehtiyatlardan smrli istifad olunmas
ET 010300 Bioekologiya - Aerokosmik monitorinq 19
ET 010800 traf mühitin mühafizsi - Ekoloji thlüksizliyin informasiya sistemlri
v tbii ehtiyatlardan smrli 060510 Ekologiya
istifad olunmas - traf mühitin mühafiz metodlar v brpas
- Aqrar sahd traf mühitin mühafizsi
060504 Kimya
- traf mühit kimyas 45
- Ekoloji kimya
- Ekoloji kimyvi monitorinq
060505 Biologiya
- Ekoloji biologiya
- traf mühit v neft snayesi
- Brk tullantlarn emal texnologiyas
ET 010500 Aqroekologiya
ET 010600 Meliorasiya,
- Aerokosmik monitorinq
rekultivasiya v torpaq
- Ekoloji thlüksizliyin informasiya sistemlri 19
mühafizsi
060510 Ekologiya
ET 010700 Su ehtiyatlarnn
- traf mühitin mühafiz metodlar v brpas
mühafizsi v kompleks
istifadsi
060504 Kimya
- Ekoloji kimya
060505 Biologiya
- Ekoloji biologiya
060701 Torpaqünaslq v aqrokimya
- Aqrokimya
- Torpan aqroekoloji qiymtlndirilmsi v tiplr ayrlmas 35 30
- Torpan ekoloji monitorinqi v qorunmas
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal

- Aqrokimya
- Torpan aqroekoloji qiymtlndirilmsi v tiplr ayrlmas
060702 Aqronomluq
- pkçilik
- Bitkilrin toxumçuluu
- Bitkilrin genetikas
- Bitkilrin xstlikdn v ziyanvericilrdn mühafizsi
- Aqrobiotexnologiya
35 30
- Bitkilrin karantini
- Bitkiçilik
050701 Torpaqünaslq v - Meyvçilik
aqrokimya - Trvzçilik
050702 Aqronomluq - Üzümçülük
AT 010100 Aqrokimya v - Bitkilrin seleksiyas
aqrotorpaqünaslq - Aqrogeobotanika
AT 020100 Aqronomluq - Biologiya v knd tsrrüfatnn saslar
AT 020200 Meyv-trvzçilik v - Bitki anatomiyas v morfologiyas
üzümçülük
AT 020300 Bitkilrin mühafizsi
AT 020400 pkçilik
AT 020500 Aqrar tsrrüfat
bitkilrinin seleksiyas v - Tbii ehtiyatlarn qorunmas v tkrar emal
genetikas - Yanacaqlarn smrli istifadsi v hava hövzsinin mühafizsi
TE 080100 Torpaqünaslq - Neft v kimya sahsind traf mühitin mühafizsi 40
060510 Ekologiya
060504 Kimya
- Ekoloji kimya
060505 Biologiya
- Ekoloji biologiya
060703 Zootexniklik
- Maldarlq
- Qoyunçuluq
- Quçuluq
050703 Zootexniklik
060704 Baytarlq
050704 Baytarlq
- Epizotologiya v infeksion xstliklr
AT 030100 Zootexniklik
- Parazitologiya v invazion xstliklr
36 30
AT 040100 Baytarlq
- Yoluxmayan daxili xstliklr
AT 040200 Baytarlq czaçl
- Mamalq, ginekologiya v süni mayalanma
- Baytarlq crrahiyysi
- Baytar-sanitar ekspertizas
- Baytarlq czaçl
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060640 Geodeziya v xritçilik mühndisliyi

050705 Yer quruluu, torpaq v
- Ttbiqi geodeziya 40
hr kadastr
- Xritçilik
AT 050100 Yer quruluu v torpaq
müfttiliyi 060705 Yer quruluu, torpaq v hr kadastr 17
- Yer quruluu v torpaq müfttiliyi
AT 050200 Torpaq kadastr
- Torpaq kadastr
30
AT 050300 hr kadastr
- hr kadastr
050706 Aqromühndislik - Heyvandarln mexanikldirilmsind texnoloji proseslr v aparatlar
AT 060100 Aqrar istehsaln - Aqrar istehsalatn texniki tminat 6 30
texnologiyas
AT 060200 Aqrar istehsa-latn
mexanikldirilmsi
AT 060300 Aqrar istehsa-latn
- Aqrar istehsalatn elektrikldirilmsi v avtomatladrlmas
elektrikldirilmsi v
- Aqrar istehsalatn avtomatladrlma vasitlrinin istismar, tmiri v
3 30
avtomatladrlmas
servis xidmti
050707 Balqçlq v balqçlq tsrrüfat ii

- Balqçlq 52 30
050707 Balqçlq v balqçlq
- Balqçlq tsrrüfat ii
tsrrüfat ii
060505 Biologiya
- xtiologiya
33 45
050401 Dünya iqtisadiyyat
- Gömrük ekspertizas
40
010100 Beynlxalq iqtisadi
münasibtlr 060401 Dünya iqtisadiyyat
010100 Beynlxalq iqtisadi - Beynlxalq iqtisadi münasibtlr
münasibtlr (türk proqram) - Gömrük ii
040200 Beynlxalq ticart (sahlr
26
- Beynlxalq ticart
üzr) - Azrbaycann xarici iqtisadi laqlri
45
030300 Gömrük iinin tkili - Xarici iqtisadi faliyyt
030400 Gömrük ekspertizas - Xarici iqtisadi siyast
(sahlr üzr)
- Beynlxalq maliyy v valyuta kredit münasibtlri
060402 Mühasibat uçotu v audit

- stehsal sferasnda mühasibat uçotu v audit
- Xidmt sferasnda mühasibat uçotu v audit
050403 Maliyy
060403 Maliyy
050406 Statistika
- Bank ii
- Vergi v vergiqoyma
010800 Statistika
- Sorta iinin tkili
012500 Milli hesablar sistemi
- Maliyy nzarti v audit
26 45
010300 Maliyy v kredit
- Maliyy menecmenti
012100 Vergilr v vergitutma
- Maliyy bazarlar
012200 Sorta iinin tkili
060406 Statistika
012800 Qiymtli kazlar
- Makroiqtisadi statistika
020200 Menecment (bank ii üzr)
- Müssislrin statistikas
030700 Vergi iinin tkili v
- Milli hesablar sistemi
idar edilmsi
060801 czaçlq
- czaçln tkili
55 40
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060404 qtisadiyyat
- qtisadiyyatn tnzimlnmsi
- qtisadiyyatn hüquqi tnzimlnmsi
- Qiymtlndirm
- Aqrar sahnin iqtisadiyyat
050404 qtisadiyyat - Tbitdn istifadnin iqtisadiyyat v proqnozladrma
050405 Snayenin tkili v idar - traf mühitin iqtisadiyyat
olunmas
- Thsil, elm v sosial-mdni sahnin iqtisadiyyat
050407 Menecment
- Makroiqtisadi siyast
050409 Biznesin idar edilmsi
- Turizmin iqtisadiyyat
050410 Dövlt v bldiyy
- Mdniyytin iqtisadiyyat
idaretmsi
- myin iqtisadiyyat
010400 qtisadiyyatn
060405 Snayenin tkili v idar edilmsi
tnzimlnmsi
- Layihnin idar olunmas
010500 myin iqtisadiyyat v
- nnovasiya strategiyasnn ilnmsi
sosiologiyas
- nvestisiyann iqtisadi qiymtlndirilmsi
010600 Tbitdn istifadnin
iqtisadiyyat - Müssisnin iqtisadiyyat
010700 Thsil, elm v sosial - stehsalat v xidmt sahlrinin iqtisadiyyat v idar edilmsi (sahlr
üzr)
26 45
mdni sahnin iqtisadiyyat
011000 Qiymt v qiymtin ml 060407 Menecment
glmsi - Heytin idar edilmsi
012600 qtisadi resurslarn idar - Strateji idaretm
olunmas - nnovasiyalarn v layihlrin idar olunmas
012700 Qiymtlndirm (sahlr - Menecment (sahlr üzr)
üzr) 060409 Biznesin idar edilmsi
020100 stehsalat v xidmt
- Biznesin tkili v idar edilmsi
sahlrinin iqtisadiyyat v
- Biznes inzibatçl
idar edilmsi (sahlr üzr)
060410 Dövlt v bldiyy idaretmsi
020200 Menecment (sahlr üzr)
- Dövlt strukturlarnda menecment
020400 Biznesin tkili v idar
- Bldiyy menecmenti
edilmsi
- Dövlt qulluunun tkili v idar edilmsi
020400 Biznesin tkili v idar
edilmsi (türk proqram) - Dövlt idarçiliyind ictimaiyytl laqlr
020500 Aqrar istehsalatn - Regional idaretm
iqtisadiyyat v idar edilmsi - Dövlt proqramlarnn v layihlrin idar edilmsi
030100 Dövlt v bldiyy - Elektron idaretm

idaretmsi
030200 Thsilin tkili v idar 060803 Turizm v otelçilik
olunmas
030600 qtisadiyyatn hüquqi
- Turizm ii 22 40
tnzimlnmsi (sahlr üzr)
030900 nzibati idaretm

16 40
060801 czaçlq
55 40
- czaçln tkili
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060404 qtisadiyyat
- qtisadi kibernetika
- qtisadi-riyazi modelldirm
26 45
- Ekonometriya
- Bioinformatika 40
050404 qtisadiyyat
010900 qtisadi kibernetika
012400 Dünya iqtisadiyyatnda
informasiya texnologiyalar
030800 daretm mühndisliyi
- Kompyuter thlüksizliyi 14
- nformatika
050404 qtisadiyyat 060404 qtisadiyyat
012000 qtisadi nzriyy - qtisadi nzriyy 26 45
012300 qtisadi siyast - Makroiqtisadi siyast
060408 Marketinq
- Logistika
- Marketinq (sahlr üzr)
060411 Kommersiya
- Kommersiya faliyyti
26 45
050408 Marketinq - Birja faliyyti
050411 Kommersiya - Reklam ii
020300 Marketinq (sahlr üzr) - Bazar infrastrukturu
020600 Ticart v istehlak 060803 Turizm v otelçilik
kooperasiyasnn iqtisadiyyat
v idar edilmsi
- Turizm ii
040100 Kommersiya (sahlr üzr)
- Otelçilik
040300 Birja faliyyti v fond
bazar - Turizmin bldçisi 22 40
040400 Reklam ii - Syaht agentliyi v turoperator
- Turizmd nqliyyat xidmtlri
060801 czaçlq
- czaçln tkili
55 40
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060501 Riyaziyyat
- Riyazi analiz
- Funksional analiz
- Diferensial tnliklr
- Hnds 45
- Cbr v topologiya 28
- Hesablama riyaziyyat
- Optimal proseslrin riyazi nzriyysi
060105 Riyaziyyat müllimliyi
- Riyaziyyatn tdrisi metodikas v metodologiyas 40
060501 Riyaziyyat
- Ehtimal nzriyysi v riyazi statistika
- mliyyatlar tdqiqi v sistemli thlil
- Riyazi kibernetika
- Optimalladrma v optimal idaretm
- Hesablama diaqnostikas
- Riyazi fizika
- Diskret sistemlr 29 45
- Mürkkb sistemlrin ehtimal v statistik metodlarla thlili
- Riyazi modelldirm
- Ttbiqi riyaziyyat
- Optimal idaretmnin riyazi-iqtisadi üsullar
060202 Flsf
- Tbitünaslq flsfsi 42 50
060115 btidai sinif müllimliyi
- btidai sinifd tdrisin metodika v metodologiyas
050105 Riyaziyyat v informatika 060117 Mktbqdr tlim v trbiy
müllimliyi - Mktbqdr tlim v trbiynin metodika v metodologiyas
050106 Riyaziyyat müllimliyi 060118 Thsild sosial-psixoloji xidmt
050116 nformatika müllimliyi - Thsild sosial-psixoloji xidmt 27 40
050501 Riyaziyyat 060119 Pedaqogika
TE 010100 Riyaziyyat - Pedaqogika nzriyysi v tarixi
TE 100100 Ttbiqi riyaziyyat - Sosial pedaqogika
TE 100200 nformatika - Thsild qiymtlndirm v monitorinq
M 010200 Riyaziyyat v informatika 060509 Kompyuter elmlri
- nformatika
060113 nformatika müllimliyi
- nformatika fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas 14
060632 nformasiya texnologiyalar v sistemlri mühndisliyi 40
- Bioinformatika
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060502 Mexanika
- Deformasiya olunan brk cism mexanikas 30 45
050502 Mexanika
- Maye, qaz v plazma mexanikas
TE 020100 Mexanika
060202 Flsf
42 50
- Tbitünaslq flsfsi
060503 Fizika
- Astrofizika
45
- Atom v molekul fizikas
31
- Optoelektronika
- Metallar fizikas
40
060104 Fizika müllimliyi
- Fizika fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas
050503 Fizika
- Neft-qaz yataqlarnn axtar v kfiyyatnn geofiziki üsullar
TE 030100 Fizika 1 40
- Neft-mdn geofizikas
TE 30200 Ttbiqi fizika
- Dniz neft-qaz geofizikas
M 012400 Ümumi texniki fnlr v
060202 Flsf
fizika 42 50
M 010100 Fizika v astronomiya
060609 stilik energetikas mühndisliyi
4 40
- Enerji çevrilmlrind gedn proseslrin istilik fizikas
060626 Elektrik mühndisliyi
- Kabel v keçiricilrin fizikas v texnikas
- zolyasiya materiallarnn fizikas v texnikas
- Enerjinin elektromexaniki çevrilmsinin ümumi nzriyysi 3 40
- Enerjinin elektromexaniki çevrilmsind proseslrin modelldirilmsi v
tdqiqi üsullar
- Yüksk grginliklr texnikas v fizikas
060117 Mktbqdr tlim v trbiy
- Mktbqdr tlim v trbiynin metodika v metodologiyas
060118 Thsild sosial-psixoloji xidmt
27 40
- Thsild sosial-psixoloji xidmt
060119 Pedaqogika
- Pedaqogika nzriyysi v tarixi
- Sosial pedaqogika
- Thsild qiymtlndirm v monitorinq
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060504 Kimya
- Qeyri-üzvi kimya
- Üzvi kimya
- Fiziki kimya
- Kolloid kimya
- Analitik kimya
32 45
- Elektrokimya
- Brk cism kimyas
- Neft kimyas
- Kimyvi ekspertiza
060110 Kimya müllimliyi
- Kimya fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas 40
060641 Kimya mühndisliyi
- Neft-kimya sintezinin texnologiyas
- sas üzvi sintezin kimyas v texnologiyas
- Neft v qazn kimyas
- Qeyri-üzvi maddlrin istehsal texnologiyas
- Neft emal texnologiyas 18 40
- Karbohidrogen qazlarn emal texnologiyas
- Polimerlrin kimyvi texnologiyas
- Polimerlrin v kompozisiya materiallarnn emal texnologiyas
- Neft-kimya proseslrinin riyazi modelldirilmsi
- Neft-kimya proseslrinin kibernetikas
050504 Kimya 060649 Ekologiya mühndisliyi
050111 Kimya müllimliyi - Su ehtiyatlarnn mühafizsi v kompleks istifadsi
TE 040100 Kimya - Meliorasiya, rekultivasiya v torpaq mühafizsi
TE 040200 Ttbiqi kimya - Tbii ehtiyatlarn qorunmas v tkrar emal
TE 040300 Tbii v fizioloji fal - Yanacaqlarn smrli istifadsi v hava hövzsinin mühafizsi
maddlr kimyas - Neft v kimya sahsind traf mühitin mühafizsi 40
TE 040400 Ekoloji kimya - traf mühit v neft snayesi
060510 Ekologiya
060504 Kimya
- Ekoloji kimya
060505 Biologiya
- Ekoloji biologiya
060202 Flsf
- Thsild sosial-psixoloji xidmt 27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060801 czaçlq
- czaçlq kimyas 55 40
- Toksikoloji kimya
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
42 50
060202 Flsf
- Aerokosmik monitorinq 19
060510 Ekologiya
060504 Kimya
- Ekoloji kimya
060505 Biologiya
- Ekoloji biologiya
54 30
060802 Bdn trbiysi v idman
050110 Biologiya müllimliyi - Bdn trbiysi v idmanda tibbi-bioloji tminat v reabilitasiya
050505 Biologiya 050707 Balqçlq v balqçlq tsrrüfat ii
TE 050100 Biologiya - Balqçlq 52 30
M 011100 Biologiya v gigiyena - Balqçlq tsrrüfat ii
060505 Biologiya
- Biokimya
- Bitki fiziologiyas
- Mikologiya
- Mikrobiologiya
- Botanika
- Genetika
- Onuraszlar zoologiyas 33
- Onurallar zoologiyas 45
- Biofizika
- Entomologiya
- traf mühitin idar edilmsi v bioloji monitorinq
- Bitkilrin genetikas v seleksiyas
- nsan genetikas
- Biotexnologiya
- xtiologiya
40
060109 Biologiya müllimliyi
- Biologiya fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas
- Aqrokimya
060702 Aqronomluq
- pkçilik
- Aqrobiotexnologiya 35 30
- Bitkiçilik
- Meyvçilik
- Trvzçilik
- Üzümçülük
- Aqrogeobotanika
- Biologiya v knd tsrrüfatnn saslar
- Bitki anatomiyas v morfologiyas
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060505 Biologiya
- Biokimya
- Mikologiya
- Mikrobiologiya
- Botanika
- Genetika
- Onuraszlar zoologiyas 33 45
- Onurallar zoologiyas
- Biofizika
- Entomologiya
- Biotexnologiya
- xtiologiya
42 50
060202 Flsf
- Aerokosmik monitorinq 19
060510 Ekologiya
TE 050300 Biokimya
060504 Kimya
- Ekoloji kimya
060505 Biologiya
- Ekoloji biologiya
060504 Kimya
- Qeyri-üzvi kimya
- Üzvi kimya
- Fiziki kimya
- Kolloid kimya
- Analitik kimya 32 45
- Elektrokimya
- Brk cism kimyas
- Neft kimyas
- Kimyvi ekspertiza
- Aqrokimya
060702 Aqronomluq
- pkçilik
35 30
- Aqrobiotexnologiya
- Bitkiçilik
- Meyvçilik
- Trvzçilik
- Üzümçülük
- Aqrogeobotanika
- Biologiya v knd tsrrüfatnn saslar
- Bitki anatomiyas v morfologiyas
060801 czaçlq
55 40
- czaçlq kimyas
- Farmakoqnoziya
- Toksikoloji kimya
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060506 Corafiya
- qtisadi v sosial corafiya
- Landaftünaslq
- Azrbaycann fiziki corafiyas
- Geomorfologiya
45
- Azrbaycann v onunla qonu ölklrin iqtisadi v sosial corafiyas
34
- Dünyann iqtisadi v sosial corafiyas
- razi planladrma v rayon plana alnmas
060112 Corafiya müllimliyi
- Corafiya fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas
40
060202 Flsf
42 50
050506 Corafiya
TE 060100 Corafiya - Turizm ii 22 40
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
050507 Hidrometeorologiya 060507 Hidrometeorologiya

TE 070100 Okeanologiya - Fiziki okeonologiya
12 45
TE 070300 Meteorologiya v - qlimünaslq 12 45
iqlimünaslq - Aviasiya meteorologiyas
TE 070400 Hidrologiya - Hidrologiya 12 45
060508 Geologiya
- Geokimya
- Dniz v okean dibinin geologiyas
- Palentologiya v stratiqrafiya 45
- Petrologiya
- Petroqrafiya
- Kristalloqrafiya v kristal kimyas
060602 Geologiya mühndisliyi
- Neft-qaz hövzlrinin geologiyas
050508 Geologiya
- Neft-qaz yataqlarnn axtar v kfiyyat
TE 090100 Geologiya
TE 090200 Geofizika
- Neft-qaz-mdn geologiyas 1
- Dniz neft-qaz geologiyas
TE 090400 Hidrogeologiya v
- Filiz v qeyri-filiz faydal qaznt yataqlarnn geologiyas
mühndis geologiyas
060603 Hidrogeologiya mühndisliyi
- Hidrogeologiya
- Mühndis geologiyas 40
- Hidrogeoekologiya
- Litologiya
- Neft-qaz yataqlarnn axtar v kfiyyatnn geofiziki üsullar
- Neft-mdn geofizikas
- Dniz neft-qaz geofizikas
- Seysmologiya v seysmometriya
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060501 Riyaziyyat
- Riyazi analiz
- Funksional analiz
- Diferensial tnliklr
45
- Hnds
28
- Cbr v topologiya
- Hesablama riyaziyyat
- Optimal proseslrin riyazi nzriyysi
060105 Riyaziyyat müllimliyi

40
- Riyaziyyatn tdrisi metodikas v metodologiyas
060202 Flsf
42 50
060503 Fizika
M 010300 Riyaziyyat v fizika - Astrofizika

45
- Atom v molekul fizikas
31
- Optoelektronika

40
- Fizika fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas

27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika

Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060206 Tarix
- Azrbaycann qdim v orta srlr tarixi
- Asiya v Afrika ölklrinin tarixi
- Qdim dünya tarixi
- Arxeologiya v etnoqrafiya
- Etnologiya
- Avropa v Amerikann yeni v n yeni tarixi 50
- Türk dünyas tarixi 46
- Yaxn v Orta rqin tarixi
- Orta srlr tarixi
- Azrbaycann yeni v n yeni tarixi
- Azrbaycan tarixinin mnbünasl v tarixünasl
- Slavyan ölklri tarixi
060111 Tarix müllimliyi
- Tarix fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas
40
060301 Muzeyünaslq, arxiv v abidlrin qorunmas
- Muzeyünaslq 37 30
- Arxeoloji v tarixi memarlq abidlrinin mühafizsi
060506 Corafiya
- qtisadi v sosial corafiya
- Landaftünaslq
- Azrbaycann fiziki corafiyas
- Geomorfologiya
45
- Azrbaycann v onunla qonu ölklrin iqtisadi v sosial corafiyas
34
- Dünyann iqtisadi v sosial corafiyas
050114 Tarix v corafiya
- razi planladrma v rayon plana alnmas
müllimliyi
M 012500 Tarix v corafiya
- Corafiya fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas
40
060202 Flsf
- Flsf tarixi 42 50
- Sosial flsf
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
- Turizm ii 22 40
060204 Jurnalistika
- Radiotelejurnalistika
- Beynlxalq jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
- Jurnalistika nzriyysi
- Publisistik jurnalistika
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal

- Fiziki trbiy nzriyysi v metodikas
- dman mqinin nzriyysi v metodikas
30
- Bdn trbiysi v idmanda tibbi-bioloji tminat v reabilitasiya
54
060106 Fiziki trbiy v çaraqdrki hazrlq (qzlar üçün fiziki
trbiy) müllimliyi
- Fiziki trbiy v çaraqdrki hazrlq fnninin tdrisi metodikas v
40
050107 Fiziki trbiy v metodologiyas
çaraqdrki hazrlq (qzlar
üçün fiziki trbiy) müllimliyi 060115 btidai sinif müllimliyi
M 010500 Fiziki trbiy v gnclrin - btidai sinifd tdrisin metodika v metodologiyas

çaraqdrki hazrl 060117 Mktbqdr tlim v trbiy
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060404 qtisadiyyat
- qtisadi nzriyy
26 45
M 010800 qtisadi biliklr
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060107 Texnologiya müllimliyi
- Texnologiya fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas
050108 Texnologiya müllimliyi
M 010600 Pe tlimi
060119 Pedaqogika
27 40
- Sosial pedaqogika
060108 Musiqi müllimliyi
- Musiqi fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas
050109 Musiqi müllimliyi - Mktbqdr tlim v trbiynin metodika v metodologiyas
M 010900 Musiqi thsili 060118 Thsild sosial-psixoloji xidmt
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060504 Kimya
- Qeyri-üzvi kimya
- Üzvi kimya
- Fiziki kimya
- Kolloid kimya
- Analitik kimya 45
- Yüksk molekullu birlmlr kimyas 32
- Elektrokimya
- Brk cism kimyas
- Neft kimyas
- Kimyvi ekspertiza
060110 Kimya müllimliyi
- Kimya fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060202 Flsf
060510 Ekologiya
060504 Kimya
050112 Kimya v biologiya - traf mühit kimyas 45
müllimliyi - Ekoloji kimya
M 011200 Kimya v biologiya - Ekoloji kimyvi monitorinq
060505 Biologiya
- Ekoloji biologiya
- Su ehtiyatlarnn mühafizsi v kompleks istifadsi 19
060505 Biologiya
- Biokimya
- Mikologiya
- Mikrobiologiya
- Botanika
- Genetika
- Onuraszlar zoologiyas 45
- Onurallar zoologiyas 33
- Biofizika
- Biotexnologiya
- xtiologiya
060109 Biologiya müllimliyi
- Biologiya fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas 40
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060209 Psixologiya
- Sosial psixologiya
- nkiaf psixologiyas
- Pedaqoji psixologiya
060116 Korreksiyaedici tlim
050121 Thsild sosial-psixoloji - Korreksiyaedici tlimin metodika v metodologiyas
xidmt 060117 Mktbqdr tlim v trbiy
M 011300 Pedaqogika v - Mktbqdr tlim v trbiynin metodika v metodologiyas
psixologiya 060118 Thsild sosial-psixoloji xidmt 27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
- Fiziki trbiy nzriyysi v metodikas 54 30
060805 Sosial i
060805 Sosial i
050118 btidai sinif müllimliyi 060115 btidai sinif müllimliyi
050119 Korreksiyaedici tlim - btidai sinifd tdrisin metodika v metodologiyas
050120 Mktbqdr tlim v 060116 Korreksiyaedici tlim
trbiy - Korreksiyaedici tlimin metodika v metodologiyas
M 011400 Mktbqdr thsilin 060117 Mktbqdr tlim v trbiy
pedaqogika v metodikas - Mktbqdr tlim v trbiynin metodika v metodologiyas
M 011600 btidai thsilin 060118 Thsild sosial-psixoloji xidmt 27 40
pedaqogika v metodikas - Thsild sosial-psixoloji xidmt
M 011700 Sosial pedaqogika 060119 Pedaqogika
M 011800 Defektologiya - Pedaqogika nzriyysi v tarixi
- Sosial pedaqogika
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060206 Tarix
M 011500 Tarix v ictimaiyyt - Asiya v Afrika ölklrinin tarixi
- Etnologiya
- Orta srlr tarixi
- Tarix fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas 40
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060302 Sntünaslq
- ncsnt srlrinin brpas v ekspertizas 53 30
- Tsviri incsnt tarixi v nzriyysi
060114 Tsviri incsnt müllimliyi
- Tsviri incsnt fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas
050117 Tsviri incsnt
müllimliyi
M 012800 Tsviri incsnt, rsmxt
v mk tlimi
060118 Thsild sosial-psixoloji xidmt 27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060101 Azrbaycan dili v dbiyyat müllimliyi
- Azrbaycan dili v dbiyyatnn tdrisi metodikas v metodologiyas 40
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (ölklr v sahlr üzr) 38
- Azrbaycan dbiyyat 50
- Azrbaycan dili
- Dilünaslq (dillr v sahlr üzr)
060204 Jurnalistika
050101 Azrbaycan dili v
dbiyyat müllimliyi
050201 Filologiya (Azrbaycan dili
- Mtbuat tarixi 44 50
v dbiyyat)
HS 020100 Filologiya (Azrbaycan
dili)
HS 020200 Azrbaycan dili v
dbiyyat
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060103 Xarici dil müllimliyi (rus dili üzr)
- Xarici dilin tdrisi metodikas v metodologiyas
060102 Dil v dbiyyat müllimliyi (rus dili üzr) 40
- Dil v dbiyyatn tdrisi metodikas v metodologiyas (rus dili v
dbiyyat)
060201 Filologiya
39
- dbiyyatünaslq (rus dbiyyat üzr)
050201 Filologiya (rus dili v - Dilünaslq (rus dili üzr)
dbiyyat üzr) 060203 Trcüm
050102 Dil v dbiyyat - Trcüm (rus dili üzr) 43 50
müllimliyi (rus dili üzr) 060204 Jurnalistika
050103 Xarici dil müllimliyi (rus - Radiotelejurnalistika
dili üzr) - Beynlxalq jurnalistika
HS 020300 Xarici dil v dbiyyat - Mtbuat tarixi 44 50
(rus dili v dbiyyat) - Jurnalistika nzriyysi
HS 020400 Xarici dil (rus dili) - Publisistik jurnalistika
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (rb dbiyyat üzr) 41 50
- Dilünaslq (rb dili üzr)
060204 Jurnalistika
050102 Dil v dbiyyat müllimliyi
- Mtbuat tarixi
44 50
(rb dili v dbiyyat üzr)
050103 Xarici dil müllimliyi (rb
dili üzr)
HS 020300 Xarici dil v dbiyyat
(rb dili v dbiyyat )
HS 020400 Xarici dil (rb dili)
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (fars dbiyyat üzr) 41 50
- Dilünaslq (fars dili üzr)
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
(fars dili v dbiyyat üzr)
060103 Xarici dil müllimliyi (fars
dili üzr)
(fars dili v dbiyyat)
HS 020400 Xarici dil (fars dili)
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (türk dbiyyat üzr) 41 50
- Dilünaslq (türk dili üzr)
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
(türk dili v dbiyyat üzr)
060103 Xarici dil müllimliyi (türk
dili üzr)
(türk dili v dbiyyat)
HS 020400 Xarici dil (türk dili)
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060201 Filologiya
- Dilünaslq (yapon dili üzr)
41 50
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
(yapon dili v dbiyyat üzr)
060103 Xarici dil müllimliyi (yapon
dili üzr)
(yapon dili v dbiyyat)
HS 020400 Xarici dil (yapon dili)
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060201 Filologiya
- Dilünaslq (Çin dili üzr)
41 50
060204 Jurnalistika
050102 Dil v dbiyyat müllimliyi - Mtbuat tarixi
44 50
(Çin dili v dbiyyat üzr) - Jurnalistika nzriyysi
060103 Xarici dil müllimliyi (Çin - Publisistik jurnalistika
dili üzr) 060115 btidai sinif müllimliyi
HS 020300 Xarici dil v dbiyyat - btidai sinifd tdrisin metodika v metodologiyas
(Çin dili v dbiyyat) 060117 Mktbqdr tlim v trbiy
HS 020400 Xarici dil (Çin dili) - Mktbqdr tlim v trbiynin metodika v metodologiyas
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060201 Filologiya
- Dilünaslq (ibri dili üzr)
41 50
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
(ibri dili v dbiyyat üzr)
060103 Xarici dil müllimliyi (ibri
dili üzr)
(ibri dili v dbiyyat)
HS 020400 Xarici dil (ibri dili)
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (ingilis dbiyyat üzr) 50

- Dilünaslq (ingilis dili üzr) 40
060103 Xarici dil müllimliyi (ingilis dili üzr)
40
060203 Trcüm
43 50
- Trcüm (ingilis dili üzr)
050201 Filologiya (ingilis dili v
060204 Jurnalistika
dbiyyat)
(ingilis dili v dbiyyat üzr) 44 50
- Mtbuat tarixi
050103 Xarici dil müllimliyi
(ingilis dili üzr) - Jurnalistika nzriyysi
HS 020300 Xarici dil v dbiyyat - Publisistik jurnalistika
(ingilis dili v dbiyyat) 060115 btidai sinif müllimliyi

HS 020400 Xarici dil (ingilis dili) - btidai sinifd tdrisin metodika v metodologiyas

27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060203 Trcüm
43 50
- Trcüm (ispan dili üzr)
060204 Jurnalistika
44 50
- Mtbuat tarixi
(ispan dili v dbiyyat üzr)
050103 Xarici dil müllimliyi (ispan
dili üzr)
(ispan dili v dbiyyat) 060117 Mktbqdr tlim v trbiy

27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika

Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (alman dbiyyat üzr) 50
- Dilünaslq (alman dili üzr)
060103 Xarici dil müllimliyi (alman dili üzr)

41
40
060203 Trcüm
050102 Dil v dbiyyat müllimliyi - Trcüm (alman dili üzr)
43 50
(alman dili v dbiyyat üzr)
060204 Jurnalistika
050103 Xarici dil müllimliyi (alman
dili üzr)
050201 Filologiya(alman dili v
- Mtbuat tarixi
44 50
dbiyyat)
(alman dili v dbiyyat) - Publisistik jurnalistika
HS 020400 Xarici dil (alman dili) 060115 btidai sinif müllimliyi

(alman dili v dbiyyat, 060117 Mktbqdr tlim v trbiy
eksperiment)
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (fransz dbiyyat üzr) 50
- Dilünaslq (fransz dili üzr)
060103 Xarici dil müllimliyi (fransz dili üzr)

41
40
060203 Trcüm
050102 Dil v dbiyyat müllimliyi - Trcüm (fransz dili üzr)
43 50
(fransz dili v dbiyyat üzr)
060204 Jurnalistika
050103 Xarici dil müllimliyi
(fransz dili üzr)
050201 Filologiya(fransz dili v
- Mtbuat tarixi
44 50
dbiyyat)
(fransz dili v dbiyyat) - Publisistik jurnalistika
HS 020400 Xarici dil (fransz dili) 060115 btidai sinif müllimliyi

(fransz dili v dbiyyat, 060117 Mktbqdr tlim v trbiy
filyer)
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060805 Sosial i
- Sosial iin texnologiyas
- halinin sosial müdafisi 40
- halinin mk v hyat raitinin yaxladrlmas
- Hyat faliyytinin müxtlif sahlrind sosial i
060208 Politologiya
- Milli thlüksizlik v siyasi strategiya
- Azrbaycanda siyasi proseslr 42
- Dünya siyasi proseslri
- Konfliktologiya
050210 Sosiologiya
- Tarixi politologiya 50
050813 Sosial i
060210 Sosiologiya
HS 110100 Sosiologiya
- Siyastin sosiologiyas
HS 110200 Sosial i
- daretmnin sosiologiyas
- Sosioloji tdqiqatlarn metodlar v metodologiyas
060204 Jurnalistika
060202 Flsf
- Flsf tarixi
- Sosial flsf
060208 Politologiya
- Azrbaycanda siyasi proseslr
- Dünya siyasi proseslri 50
- Konfliktologiya 42
- Tarixi politologiya
050202 Flsf
060210 Sosiologiya
HS 030100 Flsf
060805 Sosial i
-- Hyat faliyytinin müxtlif sahlrind sosial i 40
060204 Jurnalistika
060203 Trcüm
- Trcüm (ingilis dili üzr) 43 50
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (ingilis dbiyyat üzr) 50
- Dilünaslq (ingilis dili üzr)
060103 Xarici dil müllimliyi (dillr üzr) 40
050203 Trcüm (ingilis dili üzr) - Xarici dilin tdrisi metodikas v metodologiyas 40
HS 040100 Linqvistika 060803 Turizm v otelçilik
HS 040200 Sinxron trcüm (ingilis - Turizm ii
dili) - Turizm v sosial-mdni servis xidmti 22 40
HS 040300 Trcüm (ingilis dili) - Turizmin bldçisi
060204 Jurnalistika
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060203 Trcüm
- Trcüm (alman dili üzr)
43 50
- Turizm ii
22 40
- Turizmin bldçisi
060103 Xarici dil müllimliyi (alman dili üzr)
050203 Trcüm (alman dili üzr) - Xarici dilin tdrisi metodikas v metodologiyas
40
HS 040200 Sinxron trcüm (alman 060201 Filologiya 41
dili) - dbiyyatünaslq (alman dbiyyat üzr) 50
HS 040300 Trcüm (alman dili) - Dilünaslq (alman dili üzr)
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060203 Trcüm
- Trcüm (ispan dili üzr)
43 50
060204 Jurnalistika
050203 Trcüm (ispan dili üzr) - Radiotelejurnalistika
HS 040300 Trcüm (ispan dili) - Beynlxalq jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060203 Trcüm
- Trcüm (italyan dili üzr)
43 50
060204 Jurnalistika
050203 Trcüm (italyan dili üzr) - Radiotelejurnalistika
HS 040300 Trcüm (italyan dili) - Beynlxalq jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060203 Trcüm
- Trcüm (fransz dili üzr)
43 50
- Turizm ii
22 40
- Turizmin bldçisi
060201 Filologiya
050203 Trcüm (fransz dili üzr)
HS 040200 Sinxron trcüm (fransz
- dbiyyatünaslq (fransz dbiyyat üzr) 50
dili)
- Dilünaslq (fransz dili üzr) 41
060103 Xarici dil müllimliyi (fransz dili üzr)
HS 040300 Trcüm (fransz dili)
40
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060203 Trcüm
- Trcüm (rus dili üzr)
43 50
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (rus dbiyyat üzr)
- Dilünaslq (rus dili üzr)
39
060103 Xarici dil müllimliyi (rus dili üzr)
40
050203 Trcüm (rus dili üzr)
HS 040300 Trcüm (rus dili)
- Turizm ii
- Turizm v sosial-mdni servis xidmti 22 40
- Turizmin bldçisi
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060203 Trcüm
- Trcüm (çex dili üzr)
43 50
060204 Jurnalistika
050203 Trcüm (çex dili üzr) - Radiotelejurnalistika
HS 040300 Trcüm (çex dili) - Beynlxalq jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060203 Trcüm
- Trcüm (polyak dili üzr)
43 50
060204 Jurnalistika
050203Trcüm (polyak dili üzr) - Radiotelejurnalistika
HS 040300 Trcüm (polyak dili) - Beynlxalq jurnalistika
060203 Trcüm
- Trcüm (Koreya dili üzr)
43 50
060204 Jurnalistika
050203 Trcüm (Koreya dili üzr) - Radiotelejurnalistika
HS 040300 Trcüm (Koreya dili) - Beynlxalq jurnalistika
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
050204 Jurnalistika - Jurnalistika nzriyysi
HS 050100 Jurnalistika - Publisistik jurnalistika
HS 050200 Beynlxalq jurnalistika 060205 Kitabünaslq
- Nriyyat ii v redaktetm
- Nr iinin metodologiyas 45 50
- Nriyyatda bdii v texniki trtibat ii
- Redakt iinin metodologiyas
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060205 Kitabünaslq
- Nriyyat ii v redaktetm
- Nr iinin metodologiyas
- Nriyyatda bdii v texniki trtibat ii
- Redakt iinin metodologiyas
- Kitab çapnn texnologiyas
- Kitabn elmi v bdii redaktsi
050205 Kitabünaslq
- Kitabn texniki trtibat 45 50
- Dünya v Azrbaycan kitabünasl
050215 Kitabxanaçlq v
060215 Kitabxanaçlq v informasiya
informasiya
- Snd resurslar v informasiya-axtar sistemlri
HS 060100 Nriyyat ii v
- Kitabxanaünaslq
redaktetm
- Biblioqrafiyaünaslq
- Kitabxana-informasiya texnologiyas
- Kitabxana fondlarnn formalamas v istifadsi
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060206 Tarix
- Asiya v Afrika ölklrinin tarixi
- Etnologiya
- Orta srlr tarixi
- Tarix fnninin tdrisi metodikas v metodologiyas
40
060202 Flsf
- Flsf tarixi 42 50
050113 Tarix müllimliyi - Sosial flsf
050206 Tarix 060301 Muzeyünaslq, arxiv v abidlrin qorunmas
HS 070100 Tarix - Muzeyünaslq
HS 070200 Tarix-arxivünaslq - Arxeoloji v tarixi memarlq abidlrinin mühafizsi
37 30
- Arxiv ii v arxivünaslq
27 40
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
- Muzeyünaslq
050301 Muzeyünaslq, arxiv ii v - Arxeoloji v tarixi memarlq abidlrinin mühafizsi
abidlrin qorunmas 060302 Sntünaslq
HS 080100 Muzeyünaslq - Mdniyytin nzriyysi 37 30
- Mdniyytin tarixi
- Sosial kulturologiya
- Azrbaycan mdniyytinin tarixi
- Ttbiqi kulturologiya
060202 Flsf
- Flsf tarixi
- Sosial flsf
060208 Politologiya
- Dünya siyasi proseslri 50
060210 Sosiologiya
050208 Politologiya - Sosioloji tdqiqatlarn metodlar v metodologiyas
HS 090100 Politologiya 060805 Sosial i
- Hyat faliyytinin müxtlif sahlrind sosial i 40
060213 Beynlxalq münasibtlr
- Beynlxalq münasibtlr v diplomatiya
- Müasir dövrd Yaxn v Orta rq ölklrinin xarici siyasti
- Dünya siyasti 47 50
- Müasir danqlar tcrübsi
- Beynlxalq mdni laqlr tarixi v nzriyysi
- Beynlxalq münasibtlr tarixi v nzriyysi
060204 Jurnalistika
060209 Psixologiya
- Klinik psixologiya
- nkiaf psixologiyas 48 50
- Hüquq psixologiyas
060202 Flsf
- Flsf tarixi
- Sosial flsf 50
- Tbitünaslq flsfsi 42
060805 Sosial i
- Hyat faliyytinin müxtlif sahlrind sosial i 40
050209 Psixologiya
- Fiziki trbiy nzriyysi v metodikas 54 30
HS 100100 Psixologiya
060119 Pedaqogika
- Sosial pedaqogika
060204 Jurnalistika
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060211 Regionünaslq
- Ölkünaslq (Böyük Britaniyaünaslq)
- Regionünaslq (Qafqazünaslq)
- Ölkünaslq (Almaniyaünaslq)
- Ölkünaslq (Fransaünaslq)
- Regionünaslq (Qrb ölklri üzr)
- Ölkünaslq (Avropaünaslq)
- Regionünaslq (Amerikaünaslq)
- Regionünaslq (AB v Kanada)
- Ölkünaslq (Azrbaycanünaslq)
- Ölkünaslq (Türkiyünaslq)
- Ölkünaslq (Rusiyaünaslq)
- Ölkünaslq (Polaünaslq)
- Ölkünaslq (ndoneziyaünaslq)
- Ölkünaslq (Bolqarstanünaslq)
47 50
- Ölkünaslq (Yunanstanünaslq)
- Ölkünaslq (Çexiyaünaslq)
- Ölkünaslq (Ukraynaünaslq)
- Regionünaslq (Skandinaviyaünaslq)
- Regionünaslq (srail v Yaxnrqünasl)
- Regionünaslq (Yaxn v Orta rq ölklri)
- Beynlxalq münasibtlr v diplomatiya
050211 Regionünaslq (regionlar - Müasir dövrd Yaxn v Orta rq ölklrinin xarici siyasti
üzr) - Dünya siyasti
HS 120100 Regionünaslq - Müasir danqlar tcrübsi
(regionlar üzr)
060202 Flsf
- Flsf tarixi
- Sosial flsf
060208 Politologiya
50
- Konfliktologiya
42
060210 Sosiologiya
060805 Sosial i
40
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (türk dbiyyat üzr) 41 50
050211 Regionünaslq (Türkiy - Dilünaslq (türk dili üzr)
üzr)* 060204 Jurnalistika
HS 120100 Regionünaslq (Türkiy - Radiotelejurnalistika
üzr)* - Beynlxalq jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (rb dbiyyat üzr) 41 50
050211 Regionünaslq (rb - Dilünaslq (rb dili üzr)
ölklri üzr)* 060204 Jurnalistika
HS 120100 Regionünaslq (rb - Radiotelejurnalistika
ölklri üzr)* - Beynlxalq jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (fars dbiyyat üzr) 41 50
- Dilünaslq (fars dili üzr)
050211 Regionünaslq (ran üzr)*
060204 Jurnalistika
HS 120100 Regionünaslq (ran
üzr)*
- Mtbuat tarixi
44 50
060201 Filologiya
- Dilünaslq (ibri dili üzr)
41 50
050211 Regionünaslq (srail üzr)* 060204 Jurnalistika
HS 120100 Regionünaslq (srail - Radiotelejurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060201 Filologiya
- Dilünaslq (yapon dili üzr)
41 50
050211 Regionünaslq (Yaponiya
060204 Jurnalistika
üzr)*
HS 120100 Regionünaslq
(Yaponiya üzr)*
- Mtbuat tarixi
44 50
* Regionünaslq (rq ölklri üzr) ixtisaslarn bitirn bakalavrlar 47 v 42 nömrli proqramlara daxil olan
ixtisaslamalar da seç bilrlr (bax: sh. 41).
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060201 Filologiya
- Dilünaslq (Çin dili üzr)
41 50
050211 Regionünaslq (Çin üzr)* 060204 Jurnalistika
HS 120100 Regionünaslq (Çin - Radiotelejurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060201 Filologiya
- Dilünaslq (Koreya dili üzr)
41 50
060203 Trcüm
050211 Regionünaslq (Koreya
- Trcüm (Koreya dili üzr)
43 50
üzr)*
HS 120100 Regionünaslq (Koreya 060204 Jurnalistika
üzr)* - Radiotelejurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060201 Filologiya
- dbiyyatünaslq (urdu dbiyyat üzr) 41 50
050211 Regionünaslq (Pakistan - Dilünaslq (urdu dili üzr)
üzr)* 060204 Jurnalistika
HS 120100 Regionünaslq (Pakistan - Radiotelejurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060212 Hüquqünaslq
- Dövlt v hüquq nzriyysi v tarixi
- Beynlxalq hüquq
- Dövlt hüququ
- Cinayt hüququ, cinayt prosesi, kriminalistika v mhkm ekspertizas
- Mülki v tsrrüfat hüququ
- Kommersiya hüququ
49 50
- nsan hüquqlar
- Konstitusiya hüququ
- Avropa hüququ
050212 Hüquqünaslq - Dniz v enerji hüququ
HS 130100 Hüquqünaslq - Transmilli cinayt hüququ
HS 200100 Beynlxalq hüquq 060209 Psixologiya
- Hüquq psixologiyas
48 50
060202 Flsf
- Flsf tarixi 42 50
- Sosial flsf
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
* Regionünaslq (rq ölklri üzr) ixtisaslarn bitirn bakalavrlar 47 v 42 nömrli proqramlara daxil olan
ixtisaslamalar da seç bilrlr (bax: sh. 41).
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
050214 Dinünaslq 060214 Dinünaslq

HS 180100 Dinünaslq - Dinlrin tarixi 51 50
HS 180200 slamünaslq - Dinin sosiologiyas
060303 nstrumental ifaçlq
- nstrumental ifaçln tarixi, nzriyysi v metodikas (fortepiano,
orqan, klavesin üzr)
050303 nstrumental ifaçlq 060305 Dirijorluq
HS 140100 nstrumental ifaçlq
(fortepiano, orqan, klavesin
- Altünaslq 50 30
- Dirijorluun tarixi v nzriyysi
üzr)
060307 Musiqiünaslq
- Muamünaslq
- Musiqi tnqidi
- nstrumental ifaçln tarixi, nzriyysi v metodikas (milli nfs
altlri üzr)
060305 Dirijorluq
HS 140100 nstrumental ifaçlq
(milli nfs altlri)
- Altünaslq 50 30
- Muamünaslq
- Musiqi tnqidi
- nstrumental ifaçln tarixi, nzriyysi v metodikas (simli altlr üzr)
060305 Dirijorluq
050303 nstrumental ifaçlq - Altünaslq
HS 140100 nstrumental ifaçlq - Dirijorluun tarixi v nzriyysi 50 30
(simli altlr) 060307 Musiqiünaslq
- Muamünaslq
- Aqünaslq
- Musiqi tnqidi
- nstrumental ifaçln tarixi, nzriyysi v metodikas (nfs v zrb
altlri üzr)
050303 nstrumental ifaçlq 060305 Dirijorluq
HS 140100 nstrumental ifaçlq - Altünaslq 50 30
(nfs v zrb altlri) - Dirijorluun tarixi v nzriyysi
- Muamünaslq
- Musiqi tnqidi
060310 Xalq çal altlri ifaçl
- Xalq çal altlri ifaçlnn nzriyysi v metodikas
060305 Dirijorluq
050310 Xalq çal altlri
ifaçl
- Altünaslq 50 30
060304 Solo oxuma
- Muamn tdrisi metodikas
060304 Solo oxuma
050304 Solo oxuma - Xanndlik sntinin tarixi, nzriyysi v metodikas
HS 140200 Solo oxuma 060307 Musiqiünaslq 50 30
- Muamünaslq
- Musiqi tnqidi
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060304 Solo oxuma

- Aq snti ifaçlnn tarixi v nzriyysi
HS 152700 Ttbiqi incsnt
(sahlr üzr)
060307 Musiqiünaslq 50 30
- Aqünaslq
- Musiqi tnqidi
060304 Solo oxuma
050304 Solo oxuma - Vokal ifaçlnn tarixi v nzriyysi
HS 140200 Solo oxuma (opera 060307 Musiqiünaslq 50 30
kamera münnisi) - Muamünaslq
- Musiqi tnqidi
060305 Dirijorluq
- Altünaslq
050305 Dirijorluq
HS 140300 Dirijorluq (xor dirijoru)
- Dirijorluun tarixi v nzriyysi 50 30
- Musiqi tnqidi
060306 Bstkarlq
050306 Bstkarlq - Bstkarln tarixi v nzriyysi
HS 140400 Bstkarlq 060307 Musiqiünaslq
50 30
- Musiqi tnqidi
060305 Dirijorluq
050305 Dirijorluq
- Altünaslq
HS 140300 Dirijorluq
- Dirijorluun tarixi v nzriyysi 50 30
HS 152600 Xalq çal altlri
orkestrinin bdii rhbri
-0705 Musiqi tnqidi
050307 Musiqiünaslq - Muamünaslq
HS 140500 Musiqiünaslq - Aqünaslq
50 30
- Musiqi tnqidi
060308 Xoreoqrafiya snti
050308 Xoreoqrafiya snti - Balet tnqidi
HS 140600 Xoreoqrafiya snti - Balet tarixi
37 30
- Xoreoqrafiya sntinin tarixi v nzriyysi
- nstrumental ifaçln tarixi, nzriyysi v metodikas (musiqi altlri
üzr)
HS 140900 Caz snti 060307 Musiqiünaslq 50 30
- Muamünaslq
- Aqünaslq
- Musiqi tnqidi
- Muamünaslq
HS 141000 Etnomuzikologiya
- Aqünaslq
50 30
- Musiqi tnqidi
060313 Teatrünaslq
- Teatr tnqidi
- Teatr tarixi v nzriyysi
050313 Teatrünaslq
HS 150400 Teatrünaslq
060314 Bdii yaradclq v ekran dramaturgiyas 37 30
- dbi i
060302 Sntünaslq
- Mdniyytin nzriyysi
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060316 Kinoünaslq
- Kino tnqidi
- Kino tarixi v nzriyysi
060314 Bdii yaradclq v ekran dramaturgiyas
050316 Kinoünaslq
HS 150600 Kinoünaslq
- dbi i 37 30
- dbi redakt
- Ssenarist
060302 Sntünaslq
050317 Operator snti 060317 Operator snti
HS 150700 Kinooperatorluq - Kinooperator sntinin tarixi v nzriyysi
37 30
060318 Rngkarlq
- Rngkarln tarixi v nzriyysi
050318 Rngkarlq
060319 Qrafika
HS 150300 Teatr-dekor snti
HS 150800 Rngkarlq
- Qrafika sntinin tarixi v nzriyysi 53 30
060302 Sntünaslq
- ncsnt srlrinin brpas v ekspertizas
060319 Qrafika
050319 Qrafika - Qrafika sntinin tarixi v nzriyysi
HS 150900 Qrafika 060302 Sntünaslq 53 30
050312 Dekorativ snt 060312 Dekorativ snt
HS 151300 Dekorativ-ttbiqi - Dekorativ ttbiqi sntin tarixi v nzriyysi
incsnt v xalq snti (sahlr 060302 Sntünaslq
üzr)
- ncsnt srlrinin brpas v ekspertizas 53 30
HS 152300 Bdii toxuculuq üzr
rssam
HS 153800 Xalçaç rssam
060320 Heykltralq
050320 Heykltralq - Heykltraln tarixi v nzriyysi
HS 151000 Heykltralq 060302 Sntünaslq 53 30
050321 Dizayn 060321 Dizayn
HS 151400 Dizayn - Dizayn v texniki estetika
HS 152400 Reklam ii üzr rssam - Dizayn sntinin tarixi v nzriyysi
HS 154200 Modelyer rssam 060302 Sntünaslq
53 30
HS 154300 Dizayner rssam - ncsnt srlrinin brpas v ekspertizas
HS 210100 Dizayn - Tsviri incsnt tarixi v nzriyysi
060633 Memarlq
050633 Memarlq - Memarlq abidlrinin brpas v yenidn qurulmas
15 40
HS 155100 Rssam-memar 060302 Sntünaslq
HS 151500 nteryer üzr rssam - ncsnt srlrinin brpas v ekspertizas 53 30
050302 Sntünaslq 060302 Sntünaslq
HS 155200 ncsnt srlrinin - ncsnt srlrinin brpas v ekspertizas
brpas v ekspertizas - Tsviri incsnt tarixi v nzriyysi
HS 151100 Tsviri incsnt tarixi v
nzriyysi 53 30
HS 154400 Qrim snti v dekorativ
kosmetologiya
HS 155300 Televiziya v kino
rssam
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal

- dbi i
- dbi redakt
37 30
050314 Bdii yaradclq v ekran - Ssenarist
dramaturgiyas
060204 Jurnalistika
HS 151600 Bdii yaradclq (sahlr
üzr) - Radiotelejurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060215 Kitabxanaçlq v informasiya
- Snt resurslar v informasiya-axtar sistemlri
- Kitabxanaünaslq
- Biblioqrafiyaünaslq
45 50
- Kitabxana-informasiya texnologiyas
- Kitabxana fondlarnn formalamas v istifadsi
050215 Kitabxanaçlq v
060302 Sntünaslq
informasiya
37 30
HS 151700 Kitabxanaünaslq v
biblioqrafiya 060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
- Muzeyünaslq
050301 Muzeyünaslq, arxiv v - Arxeoloji v tarixi memarlq abidlrinin mühafizsi
abidlrin qorunmas
37 30
HS 151800 Muzey ii v abidlrin
mühafizsi
060316 Kinoünaslq
- Kino tnqidi
- Kino tarixi v nzriyysi
- dbi i 37 30
- dbi redakt
050314 Bdii yaradclq v ekran - Ssenarist
dramaturgiyas
060302 Sntünaslq
HS 151900 dbi yaradclq v
ekran dramaturgiyas
060204 Jurnalistika
- Mtbuat tarixi
44 50
060302 Sntünaslq
050302 Sntünaslq - Mdniyytin tarixi
HS 152100 Mdni faliyytin - Sosial kulturologiya
tkilatçs - Azrbaycan mdniyytinin tarixi
HS 152200 Mdniyyt meneceri - Ttbiqi kulturologiya
37 30
(prodyuser) 060301 Muzeyünaslq, arxiv v abidlrin qorunmas
HS 152800 Kulturologiya - Muzeyünaslq
- Arxeoloji v tarixi memarlq abidlrinin mühafizsi
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
050311 Aktyor snti 060311 Aktyor snti

HS 150100 Aktyor snti - Aktyor ifaçlnn tarixi v nzriyysi
HS 152900 Teatr v kino aktyoru 37 30
HS 153000 Musiqili teatr aktyoru
HS 153100 Estrada aktyoru
050315 Rejissorluq 060313 Teatrünaslq
HS 153200 Dram rejissoru - Teatr tnqidi
HS 153300 Televiziya rejissoru - Teatr tarixi v nzriyysi
HS 153500 Kütlvi tdbirlr v tamaalar 060315 Rejissorluq
rejissoru 060315 01 Rejissor sntinin tarixi v nzriyysi
37 30
HS 153600 Teatr kollektivlri rejissoru
HS 153700 Estrada rejissoru
HS 154500 Musiqili teatr rejissoru
060315 Rejissorluq
060315 01 Rejissor sntinin tarixi v nzriyysi
37 30
050315 Rejissorluq
HS 153400 Kino rejissoru 060316 Kinoünaslq
- Kino tnqidi
060309 Estrada snti
- Estrada populyar musiqisinin tarixi v nzriyysi
50 30
050309 Estrada snti 060307 Musiqiünaslq
HS 154600 Estrada münnisi - Muamünaslq
- Aqünaslq
- Musiqi tnqidi
50 30
- Muamünaslq
HS 155400 Musiqi meneceri
- Aqünaslq
- Musiqi tnqidi
060211 Regionünaslq
- Ölkünaslq (Böyük Britaniyaünaslq)
- Regionünaslq (Qafqazünaslq)
- Ölkünaslq (Almaniyaünaslq)
- Ölkünaslq (Fransaünaslq)
- Regionünaslq (Qrb ölklri üzr)
- Ölkünaslq (Avropaünaslq)
- Regionünaslq (Amerikaünaslq)
- Regionünaslq (AB v Kanada)
- Ölkünaslq (Azrbaycanünaslq)
- Ölkünaslq (Türkiyünaslq)
- Ölkünaslq (Rusiyaünaslq)
- Ölkünaslq (Polaünaslq)
47 50
- Ölkünaslq (ndoneziyaünaslq)
- Ölkünaslq (Bolqarstanünaslq)
- Ölkünaslq (Yunanstanünaslq)
- Ölkünaslq (Çexiyaünaslq)
- Ölkünaslq (Ukraynaünaslq)
- Regionünaslq (Skandinaviyaünaslq)
- Regionünaslq (srail v Yaxnrqünasl)
- Regionünaslq (Yaxn v Orta rq ölklri)
050213 Beynlxalq - Beynlxalq münasibtlr v diplomatiya
münasibtlr - Müasir dövrd Yaxn v Orta rq ölklrinin xarici siyasti
HS 160100 Beynlxalq münasibtlr - Dünya siyasti
HS 160200 Beynlxalq mdni laqlr - Müasir danqlar tcrübsi
060202 Flsf
- Flsf tarixi
- Sosial flsf
060208 Politologiya
50
060210 Sosiologiya
40
060805 Sosial i
060204 Jurnalistika
44 50
- Mtbuat tarixi
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
050809 Bdn trbiysi v idman - Fiziki trbiy nzriyysi v metodikas
HS 170100 Bdn trbiysi v idman - dman mqinin nzriyysi v metodikas 54 30
- Bdn trbiysi v idmanda tibbi-bioloji tminat v reabilitasiya 54 30
060505 Biologiya
- Biokimya
- Mikrobiologiya
- Genetika 33 45
- Biofizika
050801 Müalic ii - Snaye mikrobiologiyas
050803 Hrbi hkim ii - Biotexnologiya
HS 190100 Müalic ii
060209 Psixologiya
HS 190700 Hrbi hkim ii
- Sanatoriya-kurort iinin tkili 22 40
060805 Sosial i
- Bdn trbiysi v idmanda tibbi-bioloji tminat v reabilitasiya 54 30
060505 Biologiya
- Biokimya
- Mikrobiologiya
- Genetika 33 45
- Biofizika
HS 190200 Pediatriya
- Biotexnologiya
060209 Psixologiya
060805 Sosial i
060209 Psixologiya
- Ümumi psixologiya 48 50
060505 Biologiya
- Biokimya
- Mikologiya
HS 190300 Tibbi profilaktika - Mikrobiologiya 33 45
- Genetika
- Biofizika
- Biotexnologiya
060805 Sosial i
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
060505 Biologiya
- Biokimya
- Mikrobiologiya
- Genetika
33 45
- Biofizika
- Biotexnologiya
HS 190400 Stomatologiya
060209 Psixologiya
060805 Sosial i
42 40
060801 czaçlq
- czaçlq kimyas
- Farmakoqnoziya
- czaçlq texnologiyas
55 40
- Toksikoloji kimya
- czaçln tkili
060505 Biologiya
- Biokimya
- Mikologiya
- Mikrobiologiya
33 45
050806 czaçlq
HS 190500 czaçlq - Botanika
- Biofizika
- Biotexnologiya
060504 Kimya
- Üzvi kimya 32 45
060704 Baytarlq
- Baytarlq czaçl
36 30
060805 Sosial i
42 40
050321 Dizayn 060321 Dizayn
HS 210100 Dizayn - Dizayn v texniki estetika 15 30
(snaye qrafikas v reklam) - Dizayn sntinin tarixi v nzriyysi
Proqram
Proq- seçimin
ram üçün tlb
-si olunan
minimal bal
Biznesin tkili v idar edilmsi (Master of Business

Administration) proqram
060407 Menecment
- Menecment (sahlr üzr)
- Menecment (alman proqram)
060409 Biznesin idar edilmsi
- Biznesin tkili v idar edilmsi (Maliyy üzr)
- Biznesin tkili v idar edilmsi (Beynlxalq biznes üzr)
- Biznesin tkili v idar edilmsi (Marketinq üzr)
- Biznesin tkili v idar edilmsi (Menecment üzr)
- Biznesin tkili v idar edilmsi (kommersiya sahsi üzr)
- Biznesin tkili v idar edilmsi (mehmanxana v turist biznesi sahsi
üzr)
MBA proqramn bütün

- Biznesin tkili v idar edilmsi (bank ii sahsi üzr) 45
bakalavrlar v digr ali thsilli - Biznesin tkili v idar edilmsi (otelçilik sahsi üzr)
56
xslr seç bilrlr. - Biznesin tkili v idar edilmsi (restoran biznesi sahsi üzr)
- Biznesin tkili v idar edilmsi (reklam ii sahsi üzr)
060403 Maliyy
- Bank ii
- Maliyy nzarti v audit
- Maliyy menecmenti
060401 Dünya iqtisadiyyat
- Beynlxalq iqtisadi münasibtlr
- Xarici iqtisadi siyast
- stehsal sferasnda mühasibat uçotu v audit
- Xidmt sferasnda mühasibat uçotu v audit
060408 Marketinq
- Marketinq (sahlr üzr)
40
TEMPUS layihsi üzr bu 060649 Ekologiya mühndisliyi
ixtisaslamalar 050101-050321, - traf mühit v neft snayesi (TEMPUS layihsi)
050801-050809, 050813 (HS v M)
060651 Fövqlad hallar v hyat faliyytinin thlüksizliyi
ifrli ixtisaslardan baqa bütün mühndisliyi 19 40
ixtisaslar bitirmi bakalavrlar v
- traf mühitin mühndis mühafizsi (TEMPUS layihsi)
digr ali thsilli xslr seç
bilrlr.
Beynlxalq layih üzr
mütxssis hazrlanan bu
ixtisaslaman bütün bakalavrlar 060803 Turizm v otelçilik
v digr ali thsilli xslr seç - Turizm ii 22 40
bilrlr. ngilis dili üzr IELTS-in
6.0 v daha yuxar sviyysi tlb
olunur.
QEYD:
"xtisaslama seçimi cdvli"n son illr rzind qbul aparlm ixtisaslamalar daxildir. Ölkmizin sosial-
iqtisadi, siyasi v mdni sahlrd hrtrfli inkiafnn, hmçinin hazrk dövrd elm v texnologiyann
müasir sahlrinin yeni profilli yüksk ixtisasl kadrlara tlbat nzr alnaraq hr il ixtisaslamalar
siyahsnda müvafiq dyiikliklr aparlr. Odur ki, bu il qbul aparlan ixtisaslamalar siyahsna yeni
ixtisaslamalar daxil olarsa v ya müyyn ixtisaslamalar çxarlarsa, onlarla bal mlumat "xtisaslama
seçimi cdvli"n lav klind "Magistr" xüsusi buraxlnn növbti saynda çap olunacaqdr.
[[
XTSASLAMALAR ÜZR
QBUL MTAHANI PROQRAMLARI
Proqram 1
Allüvial çöküntülr. Axar sularn geoloji faliyyti il
ÜMUM GEOLOGYA laqdar olan faydal qazntlar.
Okean v dnizlrin geoloji faliyyti. Okean v
Fnnin mzmunu, tarixi, üsullar.
dnizlrin bionomik zonalar v üzvi almi, onlarn geoloji
Gün sistemi v kosmik fza. Planetlr, onlarn
quruluu. Abraziya. Sahillrin tiplri v morfologiyas.
peyklri, kometlr, asteroidlr, meteoritlr. Gün sistemi v
Okean v dnizlrin geoloji faliyyti il laqdar olan
Yerin mlglmsi haqqnda geosentrik v heliosentrik
faydal qazntlar.
frziyylr.
Göllrin, laqunlarn v bataqlqlarn geoloji faliyyti.
Yerin formas, ölçülri, kimyvi trkibi v quruluu.
Mnyin, duzluluuna gör göllrin tsnifat. Laqun v
Geoid. Yerin xarici geosferlri: atmosfer, hidrosfer, biosfer.
bataqlqlarn ümumi sciyysi. Göllrin, laqunlarn v
Yerin daxili geosferlri: yer qab, mantiya, nüv. Yerin
bataqlqlarn geoloji faliyyti il laqdar olan faydal
daxili v xarici istilik mnblri, maqnit v elektrik sahlri.
qazntlar.
Geoxronologiya – nisbi v mütlq. Süxurlarn nisbi
Buzlaqlarn geoloji faliyyti. Buzlaqlarn ümumi
yann tyin edilmsi üsullar: stratiqrafik, paleontoloji,
sciyysi. Ekzarasiya. Buzlaqlarn geoloji faliyyti il
petroqrafik. Süxurlarn mütlq yann tyin edilmsi
laqdar olan relyef formalar v faydal qazntlar.
üsullar: radioloji, duz, delta.
Buzlaqlarn ml glm sbblri.
Minerallar v süxurlar. Minerallarn kimyvi trkibi v
Daimi donuluq. Qdim buzlama hadislri.
fiziki xasslri, siniflri. Süxurmlgtirn minerallar.
Maqmatik, metamorfik, çökm süxurlar, onlarn sciyysi v
DBYYAT
xüsusiyytlri.
1. lizad ., Babayev M. Ümumi geologiya. Bak,
Lay v onun pozulmu yatmlar. Lay v onun
«Maarif», 1973.
elementlri. Tektonik dislokasiyalar – plikativ v dizyunktiv,
2. Mehdiyev .F. Ümumi geologiya. Bak,
onlarn tiplri v elementlri. Geoloji xritlr haqqnda
«Maarif», 1997.
mlumat.
3. Pnahi . Ümumi geologiyann qsa kursu. Bak,
Yer qabnn sas struktur elementlri. Yer qabnn
«Maarif», 1994.
inkiafnn geotektonik frziyylri. Eli de Bomon,
4.
.., .. .
A.Vegener, V.Belousov, Xess, Dits, Ayzeks, Oliver,
##. $., «%», 1976.
Morqan, Sayks, Makkenzi, Elasser v digrlrinin
5. $&'+ .
., 8; $.
. <= ##=.
frziyylri.
$+, «%», 1989.
Yer qabnn hrktlri. Onlarn tsnifat v tiplri.
6. + %.. <= ##=. @-
Qit v okean geosinklinallar v platformalar, onlarn
$++# INN, 2002.
sas xüsusiyytlri.
Yerin daxili dinamikas. Maqmatizm. Maqmann tiplri,
GEOFZK TDQQAT ÜSULLARI
trkibi, sas xüsusiyytlri. Maqmatik struktur formalar:
batolitlr, lakkolitlr v s. Metamorfizm prosesi.
Geofizikann predmeti, sas bölmlri.
Metamorfizmi rtlndirn amillr v onun tiplri.
Geofizikann sas problemlri.
Maqmatik vulkanlar, onlarn tiplri, püskürm
Qravimetriyann saslar.
mhsullar. Postvulkanik hadislr. Palçq vulkanlar.
Qravimetrik kfiyyat.
Onlarn laqdar olduu struktur formalar, püskürm
Arlq qüvvsi, onun potensial, qravitasiya sahsi,
mhsullar, sopkalar, qrifonlar, salzlar.
sviyy sthi. Qravimetrik planaalmann nticlrinin geoloji
Zlzllr. Mnyin v ocan drinliyin gör
thlili.
zlzllrin tsnifat. zoseystlr, pleystoseyst sah.
Maqnit kfiyyat.
Zlzllrin qeyd alnmas v proqnozu.
Geomaqnit sah. Yerin maqnetizminin mnyi. Yer
Ekzogen proseslr. Anma proseslri. Mexaniki,
Maqnitizminin elementlri v onlarn yer sthind
kimyvi v üzvi anma. Anma mhsullar, anma qab
paylanmas. Süxurlarn maqnit xasslri, maqnit xasslrinin
v torpaq. Külyin geoloji faliyyti. Korraziya v
mlglm sbblri v raiti.
deflyasiya. Shralarda külyin geoloji faliyyti.
Elektrik kfiyyat.
Yeralt sularn geoloji faliyyti. Yeralt sularn genetik
Tbii elektrik v elektromaqnit sahsi. Süni elektrik v
v yatm raitin, temperaturuna gör tsnifat, kimyvi
elektromaqnit sahsi. Süxurlarn elektromaqnit xasslri.
trkibi, minerallama drcsi. Suffoziya. Karst. Sürüm.
Xüsusi elektrik müqavimti. Polyarlama.
Yeralt sularn geoloji faliyyti il laqdar olan faydal
Seysmik kfiyyat.
qazntlar.
Seysmik hadislr, onlarn mnyi. Yerin sürt ksilii.
Axar sularn, çaylarn geoloji faliyyti. Çay
Sthi dalalar. Yerin mxsusi rqslri. Seysmoloji
bksinin quruluu, sxl. Terraslar v meandrlar.
mlumatlar sasnda Yer qabnn quruluu. Seysmik
Eroziya. Çay drlrinin genetik v morfoloji tsnifat.
Qbul proqramlar 53
kfiyyatn fiziki-geoloji saslar. ks olunan, snan,

difraksiya olunan elastiki dalalar. Süxurlarn elastik MNERALOGYA V KRSTALLOQRAFYA
xasslri, uzununa v enin dalalarn sürti, seysmik
dalalarn udulmas. Seysmik kfiyyatn modifikasiyalar: Kristallik maddlr. Simmetriya v onun elementlri.
ks olunan dala üsulu ( DÜ), Ümumi drinlik nöqtsi Sinqoniya v siniflr. Bsit forma v kombinasiyalar.
üsulu (ÜDNÜ). Snan dala üsulu. Seysmik mlumatlarn Hndsi kristalloqrafiyann sas qanunlar.
rqmli emal. Seysmik sürtlrin öyrnilmsi. Spektral Fza qfsi, kristal quruluu anlay. Qfs tiplri.
analiz, drinlik ksililrinin qurulmas. Seysmik Kristallokimyann sas anlaylar. Atomlarn sx yerlm
mlumatlarn interpretasiyas. Seysmik horizontlarn prinsipi. Atom, ion v kovalent radiuslar. Koordinasiya
izlnilmsi. ddi v koordinasion poliedrlr. Struktur tiplrin
Nüv fizikas üsullarnn tsnifat. kristallokimyvi tsnifat.
Filizlrin, süxurlarn, su v atmosfer radioaktivliyi. Minerallarn v mineral aqreqatlarnn morfologiyas.
Süxurlarn neytron v qamma xasslri. Tbii v laborator Mineral kristallarnn formas v zahiri görünüü.
raitd süxurlarn v filizlrin öyrnilmsinin radiometrik kilmlr. Gizli kristallik aqreqatlar, konkresiyalar,
üsullar. Yerin istilik sahsi v onun mnblri (qlobal v sekresiyalar v b.
Minerallarn fiziki xüsusiyytlri. Optiki v mexaniki
lokal). Temperaturun drinlikdn asl olaraq dyimsi.
xüsusiyytlr. Minerallarn rngi, cizgisinin rngi, parlts,
Yerin istilik tarixi. stilik sahsinin öyrnilmsinin vasit v
srtliyi, ayrlma qabiliyyti, snqlar, xüsusi çkisi v b.
üsullar. Minerallarn rnginin tbiti.
Quyularn geofiziki tdqiqatlar. Minerallarn kimyvi xüsusiyytlri. Minerallarn
Elektrik v elektromaqnit karotaj üsullar, karotaj kimyvi trkibi. zomorfizm v polimorfizm haqqnda
zondlar, süxurlarn xüsusi müqavimtinin tyini. Radioaktiv anlay.
üsullarla quyularn tdqiqi. Qamma v neytron hissciklrin Mineral ml glm proseslri (genezis). Endogen,
maddlrl qarlql tsiri. Akustik karotaj üsullar. Birbaa ekzogen, metamorfik v kosmogen proseslr.
karotaj üsullar. Digr karotaj üsullarla quyularn tdqiqi Srbst elementlr sinfi. Metallar, yarmmetallar v
(termometriya, kavernometriya, profilemetriya, qeyri-metallar.
inklinometriya). Quyularda torpedlm v perforasiya ilri. Sulfidlr v onlara yaxn birlmlr sinfi.
QGT üsullar il hll olunan msllr. Quyu ksililrinin Monosulfidlr (sad v mürkkb sulfidlr). Disulfidlr v
litoloji xüsusiyytlrinin öyrnilmsi, quyu ksililrinin sulfoduzlar.
stratiqrafiya v korrelyasiyas. Kollektorlarn seçilmsi, Oksidlr v hidroksidlr sinfi. Sad v mürkkb
laylarn kollektorluq v doyum xüsusiyytlrinin oksidlr. Hidroksidlr.
qiymtlndirilmsi. Haloidlr sinfi. Xloritlr, ftoritlr.
Silikatlar sinfi. Adal silikatlar (orto-diortosilikatlar).
DBYYAT Zncirli silikatlar (meta-dimetasilikatlar). Piroksenlr,
1. Mmmdov P.Z., hmdov T.R., Yusubov N.P. piroksenoidlr. Lentli silikatlar. Amfibollar. Layl silikatlar
Seysmik kfiyyat. Bak, “Elm” nriyyat cild I, v alümosilikatlar. kilayl, üçlayl v çoxlayl paketli
2005, cild II, 2007. silikatlar. Karkasl silikatlar v alümosilikatlar. Çöl patlar
2. Mmmdov N.V., smaylov .K. Quyularn geofiziki (feldpatlar). Feldpatoidlr. Seolitlr ailsi.
Karbonatlar sinfi. Sad v mürkkb karbonatlar. Sulu
tdqiqat üsullar (Elektrik karotaj). Bak, 2007.
karbonatlar.
3. Mmmdov N.V. Quyularn geofiziki tdqiqat üsullar
Sulfatlar sinfi. Sad v mürkkb sulfatlar. Sulu
(Radioaktiv, akustik v digr üsullar). Bak, 2010. sulfatlar.
4. Mmmdov N.V., smaylov .K. Quyularn texniki Fosfatlar sinfi. Susuz v sulu fosfatlar.
vziyytinin öyrnilmsi üsullar (Elektrik karotaj). Volframatlar, molibdatlar, boratlar sinfi.
Bak, 2002.
5. Mmmdov N.V., smaylov .K. Quyularn birbaa DBYYAT
geofiziki üsullarla tdqiqat. Bak, 2003. 1. liyev R.M. Tsviri mineralogiya. Bak, 1980
6. Mmmdova C.S., Mmmdova V.M., Paayev N.V. 2. Qaqay M.S., Mahmudov .. Qiymtli v
Elektrik kfiyyatna dair laboratoriya praktikumu. yarmqiymtli dalar. «Azrnr», Bak, 1973
Bak, 2008. 3. Mhrrmov A.M., Çraqov M.. v b. Kristalloqrafiya
7. skndrov E.H. Qravimetrik v maqnit kfiyyat. v kristallokimya. Bak, BDU, 2008
Bak, 2006. 4. Vzir-zad A.Z., Aayev A.M. Hndsi
8. \ ].
. #^@+. $., kristalloqrafiyadan tdris-metodik vsait. Azrbaycan
«%», 1988. NK-nin nri. Bak, 1975.
9. @_ <.`.,
\+ w.$. {@ 5. 8.]. $#= \
@\N #^@'+ +N#^. $+, 1982.
N^. $., «%», 1992. 6. ]+ 8.8. $#=. $., %, 1983
10. |\+ .. ]^@'+ \N} 7. N . $#=. $., $, 1971
=. $., «%», 1988. 8. `@+ .. \#. $., }=
11. |\+ .. ]^@'+ \N} +, 1971
= @\ +}. ~, @- I-N 9. $\ 8.. $#= +&N} . $.,
~, 1997. %, 1982
10. $+ 8.., <.. $#=. $.
12. \N <.. {; \ N. M.,
$]I, 1982
1962.
11.
\&= %.8. {+N'+ +N
13. \+ .. < + #^@+.
\#. $., %, 1972
$. «%», 1988.
[[
DBYYAT
STRUKTUR GEOLOGYA V GEOLOJ 1. Orucov V. ., Hüseynov H.M. Struktur geologiya v
XRTALMA geoloji xritalma. Maarif, 1985.
2. 8N '} ##'+ +N ( .
Fnnin mzmunu, tdqiqat obyekti. Struktur $.$.$+). `.,
], 1987.
geologiyada v geoloji xritalmada üsullar. 3. ..
N+N= ##=. @- $]I,
Geoloji xritlr haqqnda ümumi mlumat. Geoloji 1986.
xritlr üçün seçiln topoqrafik sas. Geoloji xritlrin
tiplri. Miqyasna gör geoloji xritlrin tsnifat. Geoloji PETROQRAFYA V LTOLOGYA
xritlrd ilnn rti iarlr. Stratiqrafik sütun v geoloji
ksili.
Kristallooptikann saslar. Optiki indikatrisa v onun
Süxurlarn deformasiyas. Deformasiya v grginlik.
kristalloqrafik elementlr gör vziyyti. Bir v iki optiki
Deformasiyann növlri. Süxurlarn fiziki-mexaniki
xüsusiyytlri. Eynicinsli v qeyri-eynicinsli deformasiyalar. oxlu minerallar. Polyarizasiya mikroskopu vasitsil
Lay v onun quruluu. Lay v laylanma. Laylanma minerallarn optiki sabitlrinin tyin olunmas. Polyarizatorla
formalar. Laylarn yatm formalar v formalama raiti. analizatorla minerallarn tdqiqi. Pleoxroizm, minerallarn
Laylarn uyun v qeyri-uyun yatm. Stratiqrafik v toplayc üalarla tdqiqi.
tektonik uyunsuzluq. Uyunsuzluq sthinin quruluu. Ba süxurmlgtirn minerallar. Tünd rngli (mafik)
Laylarn üfüqi yatm v onun elementlri. Üfüqi minerallar: Olivinlr v onlarn dyim mhsullar. Rombik
laylarn xüsusiyytlri v qalnlnn ölçülmsi. Üfüqi (enstatit, hipersten, ferrosilit) v monoklinik piroksenlr
laylarn geoloji xritd tsviri. Üfüqi laylarn geoloji (diopsid, hedenbergit, salit, avgit, pijonit, omfasit, egirin,
ksiliinin trtibi. jadeit, spodumen). Amfibollar (tremolit, aktinolit,
Laylarn maili yatm v yatm elementlri. Maili hornblendlr, arfvedsonit, qlaukofan, ribekit v s.). Mikalar
laylarn ümumi sciyysi. Geoloji kompas. Maili laylarn (muskovit, biotit, lepidomelan, floqopit). Açq rngli (salik)
qalnl. Normal v çevrilmi yatm. Maili laylarn geoloji minerallar: Plagioklazlar onlarn trkibi v ikilm
xritd tsviri. Maili laylarn geoloji ksiliinin trtibi. qanunlar. Optiki üsullarla plagioklazlarn nömrsinin tyini.
Laylarn qrql formalar. Qrqlarn elementlri, Natrium-kalium çöl patlar (sanidin, ortoklaz, mikroklin v
genetik v morfoloji tsnifat. Mürkkb qrq formalar. s.). Feldpatoidlr (nefelin, leysit, sodalit, analsim). Kvars v
Qrqlq v onun ml glm mexanizmi. Qrqlarn onun modifikasiyalar. Aksessor minerallar (xromit,
öyrnilm üsullar. Struktur-geoloji xritalma. Qrqlarn maqnetit, apatit, pinel v s.). Törm minerallar (serpentin,
geoloji xritd v ksilid tsviri.
serisit, kaolinit v s.).
Yerdyimyn qrlmalar. Çatlarn genetik v hndsi
Maqmatik süxurlar. Maqma haqqnda ümumi mlumat.
tsnifat. Çatlarn yatmna gör növlri. Çatllq. Klivaj.
Maqmann ml glm raiti. Maqmatik süxurlarn ml
Budinaj. Çatlarn qrafiki üsullarla öyrnilmsi.
Yerdyin qrlmalar. Fay tip qrlma. ks fay tip glm sbblri. Diferensiasiya proseslri. Fraksionlama
qrlma. Sürüm tip qrlma. Aralanma tip qrlma. diferensiasiyas. Bouenin minerallarn reaksiyas sras.
Üstglm tip qrlma. aryaj v ya örtük tip qrlma. Likvasiya, hibridlm, assimilyasiya, metasomatoz.
Qrlmalarn elementlri. Uyun v qeyri-uyun qrlmalar. Maqmatik rintilr, onlarn xasslri v quruluu. lkin
Planda vziyytin gör qrlmalarn tsnifat. mlglm maqma v onun diferensiatlar. Maqmatik süxurlarn
vaxtna gör qrlmalarn tsnifat. Qrlmalarn geoloji minerallar v onlarn rimsi. Maqmatik süxurlarn rimsi
xritlrd v ksililrd tsviri. v kristallamas. Evtetik trkiblr. Likvidus, solidus.
Effuziv, intruziv, metamorfik süxurlarn yatm ntruziv v effuziv süxurlarn struktur, teksturu v genetik
formalar. Effuziv süxurlarn ml glmsi v stratiqrafik hmiyyti. Süxurlarn fiziki-kimyvi ml glm
ayrlmas. Effuziv süxurlarn yann tyini. Effuziv raitindn asl olaraq sas strukturlarn ml glmsi.
süxurlarn çöl raitind öyrnilmsi v geoloji xritd Maqmatik süxurlarn yatm raiti. Maqmatik süxurlarn
göstrilmsi. vulkanik v plutonik fasiyalar: lavalar, axnlar, örtüklr,
ntruziv cisimlrin quruluu, morfologiyas. ntruziv günbzlr. Piroklastik süxurlarn yatm xüsusiyytlri.
süxurlarn struktur öyrnilm üsullar v yann tyini. Vulkanik qurularn tiplri. Subvulkanik v hipabissal
ntruziv süxurlarn çöl raitind öyrnilmsi v geoloji süxurlar v onlarn yatm formalar: nekklr, daykalar,
xritd göstrilmsi. toklar, sillr, lapolitlr, lakkolitlr. Maqmatik süxurlarn
Süxurlarn metamorfik dyimsi. Metamorfik süxurlarn tsnifat. Tsnifatn saslar: süxurlarn kimyvi v mineral
stratiqrafik ayrlmas v yann tyini. Metamorfik
trkibi. Beynlxalq petroqrafiya komitlrinin tklif etdiyi
süxurlarn çöl raitind öyrnilmsi v geoloji xritd
maqmatik süxurlarn sistematika diaqramlar. Maqmatik
göstrilmsi.
süxurlarn seriyalar. Normal qlvili, subqlvi, qlvi
Yer qabnn sas struktur elementlri. Yer qabnn
süxurlar. Maqmatik süxurlarn seriyalarnn tsnifat. Toleit,
quruluu v inkiaf. Tektonik hrktlr. Geosinklinallar.
hngli-qlvili, suqlvi v qlvi seriyalar.
Platformalar.
Ultrasasi süxurlar. Normal petrokimyvi sraya aid
Geoloji xritalma. Geoloji xritalma ilrinin tkili
olan ultrasasi süxurlar. Meymeçitlr, pikritlr, komatiitlr,
v mrhllri. Hazrlq mrhlsi. Çöl mrhlsi. Kameral
olivinitlr, dunitlr, peridotitlr – harsburgitlr, lersolitlr,
mrhl.
verlitlr, onlarn kimyvi v mineral trkiblri, ml glm
Struktur geologiya v geoloji xritalmada geofiziki
raitlri. Serpentinlm prosesi. Azrbaycann ultrasasi
üsullar.
süxurlar. Qlvi-ultrasasi süxurlar. Biotit-piroksenli
Qbul proqramlar 55
pikritlr, feldpatoidli pikritlr, kimberlitlr, nefelinitlr v s. haqqnda ümumi anlay, amillri v növlri. Metamorfik
Onlarn kimyvi v mineral trkiblri, ml glm raitlri. süxurlarn mineraloji trkibi, struktur v tekstur lamtlri.
sasi süxurlar. Pikrit-bazaltlar v pikrit-doleritlr, Metamorfizmin fiziki-kimyvi parametrlri: temperatur,
olivinli bazaltlar v doleritlr, leykobazaltlar v drinlikl tyin olunan litostatik (hrtrfli) v birtrfli
leykodoleritlr, hiperstenli bazaltlar, onlarn kimyvi v tzyiq. Metamorfizmin növlri. Kontakt metamorfizmi.
mineral trkiblri, sas petrokimyvi xüsusiytlri, ml Kontakt metamorfizminin fasiyalar. Albit-epidot-buynuz
glm raitlri. Bazalt tuflar. Bazaltlarn geoloji yatm da, hornblend-buynuz da. Piroksen-buynuz da, sanidinit
raitlri v assosiasiyalar. Bazaltlarn okean v kontinental fasiyalar. Regional metamorfizm. Regional metamorfizmin
tiplrin ayrlmas. Ayda bazalt vulkanizminin spesifikas, sas süxurlar. Yal istlr fasiyas (fillitlr, istlr,
bazalt v doleritlrin Azrbaycanda yaylmas. Subqlvi kvarsitlr, serpentinli, talkl, aktinolitli istlr), epidot-
sasi süxurlar. Subqlvi olivinli bazaltlar v doleritlr, amfibolit fasiyas (mikal kristallik istlr, kvarsitlr, albit –
subqlvi olivinli leykobazaltlar v leykodoleritlr, epidotlu amfibolitlr), qranulit fasiyas (qranulitlr, sasi
havayitlr, muciyeritlr, traxibazalt v oonitlr, onlarn kristallik istlr), eklogit. Dinamometamorfik süxurlar
kimyvi v mineral trkiblri. sas petrokimyvi (tektonik brekçiyalar, kataklazitlr, milonitlr, fillonitlr,
xüsusiyytlri. Azrbaycann subqlvi bazaltoidlri. blastomilonitlr). Avtometamorfizm, onun metamorfizmin
Ortopirokspenitlr, vebsteritlr, klinopiroksenitlr, baqa növlrindn frqi. Ultrametamorfizm, miqmatitlr,
qabbroidlr, traktolitlr, anortozitlr, onlarn kimyvi mineral anateksis, palingenez. Metasomatizm, ümumi anlay.
trkiblri, sas petrokimyvi xüsusiyytlri. Azrbaycann Metamorfizm v metasomatizmin frqi v oxarl.
qabbroidlri. Kiçik Qafqazn ofiolit assosiasiyasnn Metasomatik süxurlar - propillitlr. Maqneziumlu v hngli
qabbroid massivlri. Qlvi sasi süxurlar. Analsimitlr, skarnlar, albititlr v qreyzenlr, törm kvarsitlr,
nefelenitlr, leysititlr, tefritlr, leysitli tefritlr, nefelinli listvenitlr, berezitlr, serpentinitlr. Metasomatoz v filiz
traxibazaltlar, leysitli traxibazaltlar, onlarn kimyvi v mlglmnin laqsi.
mineral trkiblri. Azrbaycann sasi qlvi vulkanik Çökm süxurlarn mlglm v dyim
süxurlar. Qlvi qabbroidlr - teralitlr, teenitlr, mrhllri. Çökm süxurlar (Litogenez). Anma
esseksitlr, onkinitlr, onlarn kimyvi v mineral trkiblri, (hipergenez) mrhlsi. Mexaniki v kimyvi anma.
sas petrokimyvi xüsusiyytlri, Azrbaycann qlvi Anma proseslrinin sas amillri. Sedimentogenez
qabbroidlri. mrhlsi. Litogenezin iqlim tiplri (hümid, arid, nival).
Orta süxurlar. Andezibazaltlar, andezitlr v onlarn Müxtlif iqlim raitind çökm materialn nql olmas v
piroklastik növlri, dioritlr, kvarsl dioritlr, kimyvi v çökmsi. Çökm diferensiasiyas. Mexaniki v kimyvi
mineral trkiblri, sas petrokimyvi xüsusiytlri. diferensiasiya. Diagenez mrhlsi. Çöküntülrin brk
Azrbaycann orta süxurlar. Subqlvi orta süxurlar. süxurlara çevrilmsi. Çökm süxurlarn postdiagenetik
Traxiandezibazaltlar, latitlr, traxiandezitlr, kvarsl latitlr, dyim mrhllri. Katagenez v metagenez, onlarn sas
traxitlr, subqlvi dioritlr, monsonitlr, subqlvi kvarsl amillri.
dioritlr, siyenitlr, onlarn kimyvi v mineral trkiblri. Çökm süxurlarn tsnifat, tekstur v strukturu.
sas petrokimyvi xüsusiyytlri. Azrbaycann subqlvi Çökm süxurlarn kimyvi v mineraloji trkib hisslri:
orta süxurlar. Qlvi orta vulkanik süxurlar. Qlvi traxitlr, terrigen v autigen komponentlr. Çökm süxurlarn tsviri.
fonolitlr, qlvi siyenitlr, onlarn kimyvi v mineral Qrntl süxurlar: onlarn struktur v mineraloji tsnifat,
trkiblri. kobud dnli, qum, alevrit-psefitlr, psamitlr, alevritlr v
Tur süxurlar. Dasitlr, riodasitlr, riolitlr v onlarn pelitlr. Onlarn tsnifat: kvarsl qrntl süxurlar, arkozlar
üvari növlri: obsidianlar, pemzalar, perlitlr, v qrauvakklar. Vulkanogen-çökm süxurlar (tuf, tuffit,
iqnimbritlr. Piroklastik süxurlar. Kimyvi v mineral tufogen süxurlar). Onlarn trkibi v strukturu, onlarn
trkiblri, süxurlarn assosiasiyalar, geoloji-struktur ümumi sciyysi v mineraloji tsnifat. Gil süxurlar. Gil
vziyyti. Azrbaycann tur vulkanik süxurlar. Qrano- süxurlarn litosferd yaylmas. Gil süxurlarnn sciyysi:
dioritlr, tonalitlr, plagioqranitlr, qranitlr. Azrbaycann kaolinitli, hidromikal, polimineral gilli süxurlar. Hemogen
qranitoid massivlri (Mehri-Ordubad batoliti, Daksn, v üzvi mnli süxurlar: karbonat (hng dalar v
Gdby, Üçtp v s. massivlri). Subqlvi tur süxurlar. dolomitlr), silisli, duz, fosfat, allit, dmirli, manqanl
Traxidasitlr, traxiriolitlr, kimyvi v mineral trkiblri. süxurlar. Onlarn tsnifat, trkibi, strukturu.
Kvarsl siyenitlr, subqlvi qranitlr, alyaskitlr, kimyvi v Tbii rezervuarlarn litologiyas, kollektorlar v ekran
mineral trkiblri. Qlvi tur süxurlar. Qlvi traxidasitlr, (örtük) süxurlarnn tsnifat. Onlarn ümumi
pantelleritlr, kamenditlr, onlarn vulkanik ülri, qlvi xarakteristikas, çökm süxurlarn msamliyi, keçiriciliyi.
kvarsl siyenitlr, qlvi qranitlr, kimyvi v mineral Su v neft doyumluluu v onlarn tyin üsullar. Tbii
trkiblri. rezervuarlarn çökm süxur qatlarnda mlglmsi v
Vulkanogen-qrntl süxurlar. Vulkanoklastik süxurlar paylanmasn tnzim edn amillrin sciyysi.
(lavoklastolitlr, piroklastolitlr, tefralar, ortotuffitlr,
lavobrekçiyalar, klasto-lavalar, tufolavalar, avtomaqmatik DBYYAT
brekçiyalar). Vulkanogen-çökm süxurlar (paratuffitlr, 1. Babazad V.M., Mmmdov M.N., mamverdiyev
tufpelitlr). Terrigen qrnt ml glmlri. Qrntl N. . Petroqrafiya. Bak Universiteti, Bak, 2007.
süxurlarn tiplri, onalrn ml glm raitlri. 2. Babazad V.M., Axundov F.A., Mmmdov M.N.,
Azrbaycann tuf yataqlar. mamverdiyev N. . Maqmatik formasiyalar. Bak,
Metamorfik v metasomatik süxurlar. Metamorfizm “Nafta-press”, 2000.
[[
3. sgrov F.H.. Süxurlarn makroskopik tyini. Süxurlarda suyun növlri.

AzNK, 1992. Yeralt sularn hrkti. Süzülm axnlarnn sas
4. zizbyov . . Petroqarfiya. Azrneftnr, 1959. elementlri. Aerasiya zonas v doyma zonas süxurlarnda
5. Xlifzad Ç.M. Litologiya v fasiya tlimi. Bak, suyun hrktinin (infiltrasiya v süzülm) xüsusiyytlri.
Maarif, 1982. Süzülmnin xtti qanunu (Darsi qanunu). Süzülmnin qeyri-
6. Xlifzad Ç.M., Mmmdov . . Çökm süxurlarn xtti qanunu.
v hövzlrin fasiya v formasiya tlimi. Bak, 2003. Yeralt sularn fiziki xasslri v kimyvi trkibi.
7. $#\N'+ #} }: +^+_=, Kimyvi trkibin qrafiki üsullarla ifadsi.
\+N, .1,2. {N#^=, $., «%+», Yeralt sularn mlglmsi haqqnda nzriyylr v
1983. onlarn genetik tiplri. Yeralt sularn tsnifat.
8. {N#^= N#= \#\N'+, Yeralt sularn sas növlrinin xüsusiyytlri. Torpaq
\N\^'+ \N\N'+ #} v mövsümi sular. Qrunt sular. Artezian sular. Çat sular.
. { +_ .
.{ <.8.#- Karst-çat sular. Mineral-termal sular. Daimi (çoxillik)
N+. $., «`#», 2001. donma zonalarnn yeralt sular. Yeralt sularn rejimi.
9. {N#^=, 'N& 1, 2 3. { . Hidrogeoloji tdqiqat üsullar. Hidrogeoloji planaalma.
8.8.$+, $]I, 1976, 1981, 1985. Regional hidrogeoloji tdqiqatlar. Dövlt hidrogeoloji
10. =@ .
., .. +N + planaalma, mqsd v vziflri. Hidrogeoloji tdqiqatlarda
N}\ @=N=\ N#^. distansion üsullar. Geoloji planaalma zaman hidrogeoloji
$., «%», 1991. tdqiqatlar. Hidrogeoloji xritlr: hidroizohips,
11. <++
.. $N+ = hidroizopyez, hidrokimyvi v s. xritlr.
@ \ @'} Xüsusi hidrogeoloji tdqiqatlar. Brk faydal qaznt
^. $., «%», 1971. yataqlarnn hidrogeoloji raiti.
12. ~\ 8.$. {@ \}. Neft v qaz yataqlarnn hidrogeologiyas.
$., «}= +», 1991. Yeralt sularn mühafizsi.
13. ^+_= \#\N'+ (@;})
& N\. +\_ DBYYAT
{+\ N\N+ @;} 1. Aslanov A.D. Hidrogeologiyadan laborator v çöl
$;# @ ##'+ + ilri. ADU, Bak, 1985.
( #+#). $., «%», 1997. 2. Aslanov A.D., Axundov V.C., hmdova O.M.
14. A classification of igneous rocks and glossary of Mineral v termal sular. Bak Universiteti nriyyat,
terms. Recommendations of the International Union Bak, 1997.
of Geological Sciences Subcommission on the 3. limov .K., Mmmdova E.A. Hidrogeoloji tdqiqat
Systematic of Igneous Rocks. Edited by R.W. Le üsullar. Bak, «Elm», 1997.
Maitre et al. Oxford, London, Edinburgh, Boston, 4. sgrov .H. Hidrogeologiya. Bak, «Maarif» nr.,
Melbourne, 1989. 1990.
15. `#+ %.. {N#^= '} . 5. Rsulov S. . Mühndis geologiyas v hidrogeologiya.
$., }= +, 1984. Bak, «Maarif» nr., 1991.
16. `#+ %..,
# w.%. $N} 6. Msimov A. ., Mmmdova E.A., Axundov V.C.
= '} . `., %, 1986. Hidrogeoloji v mühndisi-geoloji tdqiqatlarda
17. `.. <} N#. `., 1969. geofiziki v aerokosmik üsullar. Bak Universiteti
18. {=+ .., @_ .]. `N#=. $., nriyyat, Bak, 1997.
%, 1991. 7. .8., N+ 8.., { 8.%. <=
19. +N <.. `N#=. «8+\=». 2008. ###=. `., «%», 1988, 359.
20. ; B.B., $ <.%.. < + 8. ]##= /{ . .$.N+
N#^. $., %, 1972. $.
.</, $., 1984, 317 .
21. ^+_= \+N \#\N'+ 9. \N {.{., # ].. <=
. $., %, 1981. ###=. $., 1977.
22. @ ].$. {N#^=. $., %, 1988. 10. <'+ 8.$., \N {.{. ]##=
23.
' ].$., + %.. {N#^= \N; @} + \}. $., 1969.
\#\N'+ \N\^'+ . `., 11. ]' .., `' 8.8.,
\-^
1972.
.$.
+ @' ###. $.,
«%», 1985, 412.
HDROGEOLOGYA 12. `# <.. ]##=. $., @- $+. I-
N, 1969.
Hidrogeologiya bir elm kimi, onun mqsdi v müasir 13. <} ###. ({ . .. {+).
problemlri. @- «%+»,
. <N. %+, 1980.
Tbitd sular. Atmosferd su v yerüstü axm. Suyun
tbitd dövran v Yer kürsinin su balans.
Süxurlarn fiziki-sululuq v kollektorluq xasslri.
Qbul proqramlar 57
Proqram 2
Hidravlik müqavimtlrin tnzim edilmsi.
HDRAVLKA Yerli müqavimtlr. Yerli müqavimtlr haqqnda
mlumat. Birdn genilnn axn. Tdricn genilnn axn.
Mayelrin fiziki xasslri. Mayelr haqqnda ümumi Axnn daralmasnda yerli müqavimt. Sistemin müqavimt
mlumat. Mayenin sxl v xüsusi çkisi. Mayelrin msal. Yerli müqavimtlr interferensiyas.
hcminin tzyiq v temperaturdan asl olaraq dyimsi. Nazikdivarl dlikdn mayenin axmas. Sürt, daralma v
Mayed qazn hll olmas. Cryan xtti v elementar axn. srf msallar. Sabit basqda nazikdivarl dlikdn mayenin
Mayenin hrkt sürti v srfi. Ksilmzlik rti. axmas. Dyin basqda dlikdn axma. Real (özlü)
Mayelrin özlülüyü. Kolloid sistemlr (gilli-lilli axn) mayenin elementar rna.
üçün effektiv özlülük. Struktur özlülük. Mayelrin reoloji Boru kmrlri. Boru kmrlri v onlarn tsnifat.
xasslrin gör tsnifat, qeyri-nyuton mayelrin sas reoloji Borunun diametrinin tyin edilmsi. Sad boru kmrinin
parametrlri v onlarn tyin edilm üsullar. Stoks qanunu. hesablanmas. Ardcl birldirilmi boru kmrlri. Paralel
Mexaniki yadda. birldirilmi boru kmrlri. Sifonlu boru kmri. Boru
Hidrostatika. Hidrostatik tzyiq v onun xasslri. kmrlrinin haçalanmas (lyupinq). Mürkkb boru
Hidrostatik tzyiqin ölçülmsi üçün cihazlar. $ayenin kmrlri. Boru kmri üçün iqtisadi chtdn smrli
diferensial tnliklri. Arlq qüvvsi tsiri altndak mayed diametrin seçilmsi. sas nql üsullar, n yax nql
tzyiqin paylanmas, hidrostatikann sas tnliyi. Brabr üsulunun seçilmsi. Neftin v qazn nql hazrlanmas. Neft
tzyiqlr sthi, srbst sth. Hidrostatik paradoks. v qaz kmrlrinin trkibi, kmrin möhkmliy hesabat.
Hidrostatik tzyiqin paylanma epürü. Mütlq v izafi Neft kmrinin texnoloji hesabat. Texnoloji hesabatn sas
tzyiqlr. Vakuum. Mayelrd mnfi tzyiq. Qeyri-bircinsli göstricilri. Texnoloji hesabatn sas düsturlar.
mayelrd hidrostatik tzyiqin paylanmas. Birlmi qablar Kavitasiya haqqnda ümumi mlumat. Hidravlik zrb
qanunu. Paskal qanunu. Hidravlik pres. Barometrik dalasnn yaylma sürti. Yerli müqavimtlrd kavitasiya.
paylanma. Yast sth dün tzyiq. Silindrik sthlr dün Neft mhsullarnn nql olunmasnda kavitasiyann
tzyiq. Üzn brk cismin müvazint hal. Arximed qanunu. xüsusiyytlri. Kavitasiya rejimlri v nasoslarn buraxla
Arximed qüvvsi. biln sovurma hündürlüyü.
Laylarda suyun tzyiqlr frqi nticsind qaz v neftin Boruda mayenin qrarlamam hrkti üçün Bernulli
yerdyimsi. Mayelrin nisbi müvazinti. Qeyri-Nyuton tnliyi. Hidravlik zrb. Boruda mayenin qrarlamam
mayenin hidrostatikasnn bzi xüsusiyytlri. hrktinin tdqiqi.
Hidrodinamika. Hidrodinamika msllri. Hrktin Süxur hissciyinin özlü-plastik mayed (ÖPM) çökm
öyrnilm metodlar. Maye hrktinin növlri. Axnn sürtinin tyin edilmsi.
hidravlik xarakteristikas: en ksik sahsi, islanm perimetr, Enerji balans v boru kmrinin basq xarakteristikas.
hidravlik radius. Axnn növlri v hidravlik elementlri. Su knaredici qurunun i rejimi.
Hrktin diferensial tnliklri. Ksilmzlik tnliyi. Sabit Nasosun v boru kmrinin xarakteristikalar. Nasoslarn
basq altnda mayenin dlikdn axmas. Silindrik taxma sürtlilik (cldlilik) msal.
borucuqlarda mayenin hrkti. Mayenin dairvi boruda Yeralt sularn hrkt qanunlar.
axmas. deal maye rna üçün Bernulli tnliyi. Bernulli
tnliyinin hndsi v fiziki mnas. Real maye rna üçün DA-MDN V QRUNT MEXANKASI
Bernulli tnliyi. Bernulli tnliyinin praktik ttbiqi.
Hissciklrin düm sürtinin tyini. Da süxurlarnn v qruntlarn mexanikas. Da-
Hidravlik müqavimtlr. Hidravlik müqavimt v mdn v qrunt süxurlar haqqnda ümumi mlumat. Brk
mayenin hrkt rejimlri. Basq itkilrinin tcrübi tyini. cismin fizkas. Süxurlarn mexanikas. Süxurlarn grginlikli
Oxarlq nzriyysinin saslar. Hidrodinamik oxarlq v deformasiya vziyyti. Deformasiya v möhkmlik. Huk
oxarlq meyarlar. Oxarlq nzriyysin sasn hidravlik qanunu. Da süxurlarnn v qruntlarn fiziki xasslri
müqavimtin tdqiqi. Nyuton mayesinin dairvi boruda (qramulometrik trkibi, süzülm-keçiricilik msal, msa-
laminar hrkti. Qeyri-Nyuton mayelrin dairvi boruda mlik, msamnin paylanmas-konsistensiyas, qruntlarn
laminar hrkti. Laminar hrktd sürtünmy srf olunan qeyri-bircinsliyi). Da süxurlarnn ml glmsin gör
basq v ya tzyiq itkilrinin tyini. Müxtlif mühitlrd tsnifat. Süxurlarn qranumetrik trkibi v onun tyini. Da
reoloji stasionar mayelrin hrkti. Yüksk özlü neft v neft süxurlarnn v qruntlarn msamliliyi. Tam, açq, effektiv
mhsullarnn nqli üsullar. Qaz-maye qarnn nqli v dinamiki msamlik msallar, onlarn tyini. deal v
üsullar. fiktiv süxurlar. Süxur dnlrinin ölçülrinin msamliy
Turbulent axnda sürtin paylanmas. Turbulent axnda tsiri. Kollektorlarda msamlik msalnn tyini. Da
hidravlik itkilrin tyini. Hidravlik müqavimtin süxurlarnn keçiriciliyi. Mütlq, faza v nisbi keçiricilik
hesablanmas üçün tcrübi üsullar. Reynolds ddi. Reynolds msallar. Süxurlarda keçiricilik msallarn tyin etmk
ddinin böhran qiymti. Laminar rejimd sürtlrin üçün istifad olunan quru v cihazlar.
paylanmas. Turbulent rejimd sürtlrin paylanmas. Da süxurlarnn (v yaxud qruntlarn) çatl v
Reynolds ddinin böhran qiymtinin tyin edilmsind kavernal. Msamlrin ölçülrin gör çatl süxurlarn
dqiqliyin artrlmas. Hidravlikada qiymtlndirici tsnifat. Da süxurlarnn xüsusi sthi v onun tyin olunma
hesablamalarn aparlmas. Maili yönldilmi quyularda üsullar. Msamliyin maye il doyma msalnn tyini. Da
hidravlik itkinin tyini. Qrarlam rejimin brpa müddti. v qrunt süxurlarnn mexaniki xasslri (elastiklik, sxlmaya-
[[
dalmaya möhkmlilik, qalq deformasiyas, plastiklik). tamamlanmam quyulara mayelrin axn. Kapilyar v sthi
Kollektorlarn mexaniki xasslrinin sas göstricilri. qüvvlrin szma prosesin tsiri.
Da süxurlarnn v qruntlarn istilik xasslri (istilik tutumu,
istilik keçirm, istilik ötürm). Süxurlarn mexaniki DBYYAT
xasslrin tsir edn amillr. 1. Mirzcanzad A. X., Qurbanov R. S., hmdov Z. M.
Yeralt mayelrin hrkt qanunauyunluqlar. Hidravlika. «Maarif» nriyyat, 1983.
Süzülm v keçiricilik msallar. Keçiriciliyin tyin olunma 2. Mirzcanzad A. X., hmdov Z.M., Qurbanov R.S.
üsullar. Keçiriciliyin ölçü vahidi. Keçiriciliy tsir edn Neft laynn fizikas. Bak, «Maarif» nriyyat, 1983.
amillr. Süzülmnin sas qanunu – Darsi qanunu. 3. Musayev Z.S., Mmmdov K.M., Mahmudov T.M.
Keçiriciliyin msamlik v msam kanallarnn ölçülri il Hidravlika v hidravliki manlar. Bak: “Thsil”
laqsi. Keçiriciliyin tzyiq, temperatur v baqa amillrdn NPM, 2005.
asl olmas. Kapilyar tzyiq. 4. Musayev Z.S., Mmmdov K.M.v b. Hidravlika.
Maye v qazlarn trkibi. Tzyiqdn, temperaturdan asl Bak: “Thsil” NPM, 2001.
olaraq maye v qazlarn trkibinin dyimsi. Qazlarn 5. hmdov Z.M., Dada-zad M. . Hidravlika. Bak,
mayed hllolma msal. Doyma tzyiqi v onun tyini. 2002.
Lay v qrunt sularnn fiziki xasslri, onlarn tyin 6. $+ %. ]+ =. $., %, 1986.
üsullar. Tzyiq v temperaturun qazn mayed hll olmasna 7. Mustafayev A. .Qruntlar mexanikas. Bak, 1973.
tsiri. Lay v qrunt sularnda duz çökmsi. 8.
+ 8.. $+ #} . $+, 1967.
Layn enerji mnblri. Qrunt suyunun müntzm v 9. }N' %.8. $+ #N. $+, 1983.
qeyri-müntzm hrkti. Üfüqi kollektorda qrunt suyunun 10. ]\N .. @+ ^N=# #@#
axn. Tk quyuya mayelrin axnn. Tamamlanm v N. $:, 1971.
Proqram 3
5. Elektrotexnika. / T.B. Qurbanovun redaksiyas il/
ELEKTROTEXNKANIN NZR SASLARI Bak, “Elm”, 2004.
6. + ].., + {.8., %N 8..,
Sad elektrik dövrlri, onlarn sas anlaylar,
N
.. <} N _ . $.,
kmiyytlri v elementlri. Elektrik dövrlrinin sas “w#N\@N”, 1989.
qanunlar: aktiv dövr hisssi üçün Om qanunu, Kirxhofun 7. @}\@ .. %} _ . +, “$^”,
birinci v ikinci qanunu. Sinusoidal cryanl birfazal 1999.
elektrik dövrlri. Ardcl, paralel v qarq (ardcl-paralel) 8.
+ @' ; NN'+\
birlmi ikiqütblülrdn ibart olan dövrlrin ekvivalent \ +NN+. { . {.8. +.
müqavimtl vz edilmsi v hmin dövrlrin kompleks $., “w#@N”, 1982.
amplitudlar metodu il hesablanmas.
Elektrik dövrlrind rezonans hadislri, rezonans ELEKTRK MA INLARI
konturlarnn xarakteristikalar v rezonans yrilri.
Mürkkb elektrik dövrlri v onlarn hesablanma Giri
metodlar, teoremlri v prinsiplri. Elektrik manlar v transformatorlarn rolu v
nduktiv rabitli elementlr v induktiv rabitli dövrlrin hmiyyti. Enerjinin elektromexaniki çevrilmsinin saslar.
hesablanmas. Dördqütblülr (çoxqütblülr). Elektrik manlar v transformatorlarn tsnifat.
Sinusoidal cryanl üçfazal elektrik dövrlri, onlarn Transformatorlar.
simmetrik v qeyri-simmetrik rejimlri. Paylanm Transformatorlarn quruluu v i prinsipi.
parametrli elektrik dövrlri. Transformatorun yüksüz ilm v qsa qapanma rejimlri.
Periodik dyin qeyri-sinusoidal cryanl elektrik Transformatorun yüklü i rejimi. vz sxemlri, parametrlri
dövrlrinin nzriyysi v onlarn hesablanmas. v vektor diaqramlar. Üçfazal transformatorlar. Dolaqlarn
Xtti elektrik dövrlrind keçid proseslrinin birlm sxemlri v qruplar. Transformatorlarda grginliyin
hesablanmasnn klassik v operator metodlar. tnzimlnmsi. Transformatorlarn paralel ilmsi. Xüsusi
Qeyri-xtti elektrik dövrlrinin elementlri, transformatorlar. Avtotransformatorlar, çoxdolaql
xarakteristikalar v parametrlri. Qeyri-xtti dövrlrd transformatorlar, ölçü transformatorlar.
qrarlam proseslr v onlarn hesablanmas metodlar. Elektrik manlar nzriyysinin ümumi msllri.
Dyin cryan manlarnn dolaqlar. Dolaqlarn EHQ-
DBYYAT si v MHQ-si. Yüksüz i rejimind maqnit dövrsinin hesab.
1. Kazmzad R.Z. Elektrik dövrlrinin nzriyysi. Elektrik manlarnn itkilri v F . Elektrik manlarnn
Drs vsaiti. Bak, ADNA-nn nri, 2000. qzmas v soyudulmas.
2. Quliyev H.M., Tazad S.M. Elektrik dövrlri Asinxron manlar.
nzriyysinin saslar. Drslik. Bak, “Maarif”, 1997. Asinxron mührrikin quruluu v i prinsipi. Asinxron
3. Seyidov F.. Elektrik dövrlr nzriyysinin saslar. mann rotorunun tormozlanm v frlanan hallarda ii.
Drslik, Bak, “Çaoglu”, 2003. Asinxron mann vz sxemlri. Asinxron mührrikin
4. Seyidov F.., Rhmanov F.H., Salayev G.., elektromaqnit momenti v mexaniki xarakteristikas.
hmdov A. . Elektrotexnikann nzri saslarndan Asinxron mührrikin içi xarakteristikalar, F v güc
msllr. Drs vsaiti, Bak, “Çaoglu”,1999. msal. Asinxron mührrikin i salnmas v frlanma
Qbul proqramlar 59
tezliyinin tnzimi. Xüsusi asinxron manlar. Asinxron Musayev Y.B. Elektrik manlar , Bak, AzP-nin
generator, birfazal asinxron mührrik, fazatnzimlyici, nri, 1992.
induksion grginlik tnzimlyicisi, xtti asinxron mührrik. 4. Elektrotexnika./ T.B Qurbanovun redaksiyas il /
Sinxron manlar. Bak, “Elm”, 2004.
Sinxron mann quruluu v i prinsipi. Sinxron 5. Qasmova T.Q., Osmanov S.C. Elektrik manlar
manlarn tsirlnm sistemlri. Sinxron generatorlarn (Transformatorlar). Mühazirlrin konspekti, ANK,
yüksüz v yüklü i rejimlri. Sinxron mann lövbr Bak, 1988.
reaksiyas. Sinxron mann vektor diaqramlar. Sinxron 6. Qasmova T.Q., Osmanov S.C. xtisasa giri.
generatorun parametrlri v xarakteristikalar. Nisbi vahidlr Elektromexanika. Mühazirlrin konspekti. ANK,
sistemi. Sinxron generatorlarn paralel ii. Sinxron mann Bak, 1989.
bucaq v «U»-killi xarakteristikalar. Sinxron mührrik, 7. |N .
. w+N'+ \}: $}
xarakteristikalar v i salnma üsullar. Sinxron N=# N+: I'. = N. +N\.
kompensator. Xüsusi icral sinxron manlar. _. @. { . .{. }. $., “}=
Sabit cryan manlar. +”, 1988.
Quruluu v i prinsipi. Lövbr dolaqlar. Maqnit 8. .., + ~.w., ' 8..
dövrsinin hesab. Lövbr reaksiyas. Kommutasiya v onun w+N'+ \}: 8} \}:
yaxladrlmas üsullar. Sabit cryan generatorlar. I'. = +N\. _. @. { .
Tsirlnm üsullar, sas tnliklri v xarakteristikalar. Sabit .{. }a. $., “}= +”, 1988.
cryan generatorlarnn paralel ii. Sabit cryan 9.
#+ .%., .., 8+\ %.8.
mührriklri, sas tnliklri v xarakteristikalar, i salnma, w+N'+ \}: ^\N}: I'.
tormozlanma v frlanma tezliyinin tnzimi üsullar. Xüsusi = +N\. _. @. {
tyinatl sabit cryan manlar. . .{. }a. $., “}= +”, 1989.
10. < .`. . w+N'+ \}:
DBYYAT

} \}: I'. = @
1. Osmanov S.C. Elektrik manlar (I hiss). Drslik.
_&. “w+N\+”. { .
Bak, ADNA, 2005.
.{. }. $., “}= +”, 1990.
2. Osmanov S.C., badov O.. Elektrik manlar
11. + .. w+N'+ \}: I'. =
(Asinxron manlar). Drs vsaiti. ANK, Bak, 1980.
@. $., “w#@N”, 1990.
3. Quliyev Y.M., Smdov T.B., lkbrov P. .,
Proqram 4*
entalpiya v entropiyann diferensial tnliklri.
TERMODNAMKA Termodinamikann birinci qanununun sas tnliklri. stilik
tutumlar üçün diferensial ifadlr. Termiki msallar.
Qazn parametrlri. Hal tnliklri. Hal parametrlri. Real qazlar v buxarlar. Su buxar. Tarazln ümumi
Termodinamik proseslr. deal qazn hal tnliklri. Hal termodinamik rtlri. Xarakterik funksiyalar. Qapal v açq
tnliyinin diferensial ifadsi. Qaz qar. Real qazlarn hal sistemlr. Kimyvi potensial. Faza tarazlq rtlri.
tnliklri. Van-der-Vaals tnliyinin analizi. Kritik hal v Klapeyron-Klauzius tnliyi v onun faza tarazlnn
kritik parametrlrin tyini. Qazn ii. Qazn daxili enerjisi. müxtlif hallar üçün inteqrallanmas. Faza diaqram. Faza
Qazn entalpiyas. diaqramnn xarakterik nöqtlri. Üçlük nöqt. Kritik nöqt.
Qazn istilik tutumu. Termodinamik proseslr. stilik Kritik nöqt yaxnlnda maddnin xasslrinin
tutumu. Hqiqi v orta istilik tutumu. Qaz qarnn istilik xüsusiyytlri. Termodinamik diaqramlarda faza tarazlnn
tutumu. v faza srhdlrinin tsviri.
sas termodinamik proseslr. Politropik proses. Su v su buxar haqqnda. Su buxarn v buxarlanma
Termodinamikann birinci v ikinci qanunu. prosesini izah edn anlaylar. pX - diaqramnda buxarlanma
Termodinamikann diferensial tnliklri. Ümumi anlay. prosesinin izah. Üçlük nöqtsi. Fazalar qaydas. Su
Termodinamikann birinci qanununun analitik ifadsi. Dönn buxarnn Ts - diaqram. Su buxarnn iS - diaqram.
v dönmyn proseslr. Termodinamikann ikinci qanunu. Klapeyron- Klauzius tnliyi. Su v su buxarnn parametrlri.
Qapal (dairvi) proseslr v ya tsikllr. Karno tsikli. ks Su buxarnn sas termodinamik proseslri (qrafiki hesabat
Karno tsikli. xtiyari tsikl. Entropiya. Dönmyn proseslrd üsulu).
entropiya dyimsi. Entropiyann fiziki mnas v istilik Nm hava. Axnn termodinamikas. sas anlaylar.
eksergiyas. Termodinamikann birinci v ikinci qanununun Havann nisbi nmliyi. Nm havann orta molekul kütlsi,
birlmi analitik ifadsi. Entropiya v termodinamik qaz sabiti v sxl. Nm havann nmlik tutumu v
ehtimal. Kainatn «stilik ölümü» haqqnda. deal qazlarn entalpiyas. Nm havann id - diaqram. Ya termometr
entropiya dyimsinin sas hal parametrlrindn asll. temperaturu. Nm havann adiabatik doyma temperaturu.
Politropik prosesin Ts - diaqramnda tsviri. Prosesin istilik Qazlarda stasionar (qrarlam) axma rejimi haqqnda
tutumunun dyimsi zaman entropiya dyimsinin anlay. Ksilmmzlik tnliyi. Hrkt tnliyi. Axn üçün
hesablanmas. Ts- istilik diaqram. termodinamikann birinci qanunu. pX-diaqramnda axnn
Diferensial tnliklrin trtib olunmas. Daxili enerji, texniki ii. Axnn igörm qabiliyyti (eksergiya). Qazn son
* Bu proqram üzr test taprqlar vzin tqdim ediln suallara yazl cavab vermk tlb olunur. (bax: shif 232)
[[
sürti. Qaz deikdn axan zaman sürt v srfin tyini. Qazn Konvektiv istilik mübadilsi. Konveksiyann tbiti,
kritik sürti v maksimal srfi. Soplo v diffuzor. yaranma sbblri. stilikverm. Birfazal mühitd
Tormozlanma temperaturu. Qazlarn drossellnmsi. Van- istilikverm. stilikvermy tsir edn sas amillr. Hidravlik
der-Vaals qaznn drossellnmsi. v istilik srhd tbqsi. Laminar v turbulent axn.
Qaz tsikllri Soyuducu manlarn tsikllri. Sürtlrin v temperaturlarn orta qiymtlri. stilikverm
Kompressor. Birpillli kompressorun içi diaqram. üçün Nyuton düsturu. stilik mübadil tnliyi. Enerji, hrkt
Çoxpillli kompressor. Detander. v ksilmmzlik tnliyi.
Daxili yanma mührriklrinin meydana glmsi. Tsikllr stilikötürm. Müstvi divardan istilikötürm. Silindrik
haqqnda anlay. stiliyi sabit hcmd veriln daxili yanma divardan istilikötürm. Çoxqatl divardan istilikötürm.
mührrikinin tsikli (Otto tsikli). stiliyi sabit tzyiqd veriln Borunun istilik izolyasiyasnn kritik diametri.
daxili yanma mührrikinin tsikli (Dizel tsikli). stiliyi qismn Oxarlq v modelldirm nzriyysi. Srbst v
sabit hcm v qismn d sabit tzyiqd veriln daxili yanma mcburi konveksiya. Fiziki hadislrin ölçüsüz ifadsi.
mührrikinin tsikli (Trinkler tsikli). Oxarlq ddi v istilikkeçirmnin diferensial tnliklrinin
Qaz turbin qurular. stiliyi sabit tzyiqd (p=const) ölçüsüz hala gtirilmsi, onlar üçün oxarlq sabitlrinin v
veriln QTQ tsikli. stiliyi sabit hcmd (X=const) veriln oxarlq kriteriyalarnn alnmas. Modelldirmnin
QTQ tsikli. Regenerasiyal QTQ tsikli. mahiyyti. Oxar hadislrin xasslri. Anoloji hadislr.
Hava il ilyn soyuducu mann nzri tsikli. Buxarla Tcrübi nticlrin ilnmsi v ümumildirilmsi. Kriterial
ilyn soyuducu manlar üçün Karno tsikli. Tnzimlyici tnliklr, onlardan istifad etm qaydas.
ventilli buxarla ilyn soyuducu mann nzri tsikli. Borunun mcburi konveksiya il uzununa yuyulmas
Buxar-ejektorlu soyuducu mann tsikli. stilik nasosu. zaman istilikverm. Hidrodinamik v istilik srhd tbqsi.
stilik-energetik qurular. Su buxar üçün Karno tsikli. Borunun enin yuyulmas zaman istilikverm. Srhd
Doymu buxar üçün Renkin tsikli. Qzm buxar üçün tbqsinin çevr boyu dyimsi.
Renkin tsikli. Buxar-güc qurularnn termiki F -nn Aqreqat halnn dyimsi zaman istilik mübadilsi.
artrlmas üsullar. Mayenin qaynamas zaman istilikverm. Qaynamann
stilik-elektrik stansiyalar. Atom-elektrik stansiyalar. yaranmas üçün mövcud rtlr. Mayenin qaynama
mexanizmi. Mayenin hddn artq qzmas. Buxarlanma
DBYYAT mrkzlri. Qaynama hal üçün kriteriyalar. Kritik qaynama.
1. Naziyev Y.M., Allahverdiyev A.M. Texniki Buxarn kondensasiyas zaman istilikverm. Tbqli v
termodinamika. Bak, “Maarif”, 1987. damcl kondensasiya. Kondensat tbqsinin axmas.
2. Naziyev Y.M. stilik texnikas. Bak, “Thsil”. 2003. stilik üalanmas. stilik üalanmasnn tbiti.
3. Mmmdov .M., Hüseynzad .N. Ümumi istilik üalanma qanunlar. üalanma seli. üalanma müddti.
texnikas. Bak, “Maarif”. 1974. Udma, ksetdirm v keçirm qabiliyyti. Plank qanunu. Vin
4. Novikov .. Termodinamika. M., 1984. qanunu. Stefan-Bolsman qanunu. Boz cisim. Qaralq
drcsi. Kirxof qanunu. Lambert qanunu. Müstvi paralel
STLKÖTÜRM sthlr arasnda istilik mübadilsi.
stilikdyidirici aparatlar. Ümumi mlumat.
stilikkeçirm. Qazlarda, mayelrd, metallarda, stilikdyidiricilrin vzifsi, tsnifat v i prinsipi.
dielektriklrd istilikkeçirmnin mexanizmi. Temperatur stilikdyidiricilrin istilik v hidravlik hesab. stilik
sahsi. Furye qanunu. stilikkeçirm msal v onun asll. balans v istilikötürm tnliklri. Orta temperatur basqs.
stilikkeçirmnin diferensial tnliyi. stilikkeçirmd ön Düzaxnl v ksaxnl dyidiricilrin müqayissi. Son
rtlr: birinci, ikinci, üçüncü v dördüncü cinsli srhd temperaturun taplmas.
rtlri. Müstvi divardan istiliyin verilmsi, istilik
müqavimti. Birqatl v çoxqatl silindrik divarlarn DBYYAT
istilikkeçirmsi. Sferik divardan istilikkeçirmsi. Daxili 1.Bdlov Y.A., Naziyev Y.M. stilikötürüm. Bak,
istilik mnbyi olan cisimlrd istilikkeçirm. Qeyri- “Maarif”. 1999.
stasionar rejimd temperatur sahsi. Lövhd istilikkeçirm. 2. Naziyev Y.M. stilik texnikas. Bak, “Maarif”.1974
Uzun silindrin istilikkeçirmsi. Kürnin istilikkeçirmsi. 3. Mmmdov .M., Hüseyinzad .N. Ümumi istilik
Sonlu cisimlrin qzmas v soyumas. Müntzm istilik texnikas. Bak, “Maarif”, 1974.
rejimi. Soyuma zaman temperatur sahsi. Soyuma tempi v 4. '+ .{., < .8.,
+\ $.
onun tyini. '. $., 1975.
Proqram 5
v istiqamtlr. Kristallarda anizotropiya xasslri.
MATERAL ÜNASLIQ Metallarn quruluunu tdqiqetm üsullar.
Kristallama. Maddnin üç aqreqat hal. Kristallama
Giri. Texnikada istifad olunan metal rintilrinin prosesi. Kristallama prosesinin mexanizmi. Kristallama
struktur v xasslri. prosesin tsir edn amillr. Metal töküyün quruluu. Brk
Metal v rintilr nzriyysi. Metallar. Metallarn metallarda çevrilmlr v allotropiya. Maqnit çevrilmsi
tsnifat. Metallarn kristallik quruluu. Metallarn kristallik kristaln amorf hal.
qfslri. Metal kristallarnn hqiqi quruluu. Kristal Metallarn deformasiyas. Metallarda elastiki v plastiki
qfslrinin qüsurlar. Diffuziya. Kristalloqrafik müstvilr deformasiyalar. Onlara tsir edn amillr. Sürüm v
Qbul proqramlar 61
ikilm. Plastiki deformasiyann mexanizmi. Dartlma tabksildilmy uradlmas. Yaxladrlan poladlar.

deformasiyasnn diaqramlar. Metaln nzri v hqiqi Tabalma. Normalladrma.
möhkmliyi. Mexaniki xasslr. Plastiki deformasiya zaman Poladn sthi möhkmlndirilmsi. Poladn sthi
metallarn makro v mikro strukturunun dyimsi. tablandrlmas. Sthi döynk (prçimlmkl) etmkl
Metallarn özlü v kövrk dalmas. möhkmlndirm.
Deformasiya olunan metallarda qzdrlma zaman Kimyvi-termiki emal. Kimyvi-termiki emal
ba vern proseslr. Qaytma poliqonlama v nzriyysi. Kimyvi-termiki emaln növlri. Poladn
rekristallama. lkin v yc rekristallama, onun sbblri, sementitlnmsi. Poladn azotlanmas. Poladn sianlanmas,
ikinci rekristallamann teksturas. Deformasiya olunmu alunitlm, borlama. Metallarda diffuzion znginldirm.
metal qzdrdqda xasslrin dyimsi. frat qzma haqqnda Sementitlmd, azotlamada, sianlanmada istifad olunan
anlay. poladlar.
rintilrin quruluu. Mexaniki qatq. Brk mhlullar. Legirlnmi polad v rintilr. Legirlyici elementlrin
Kimyvi birlm. dmirin allotropik kildyimlrin tsiri. Legirlyici
Hal diaqramlar. Hal diaqramnn qurulmas. elementlrin ferrit tsiri. Legirlnmi poladlarda karbid
Komponentlri mexaniki qatq ml gtirn rintilrin hal fazas. Legirlyici elementlrin poladda ba vern
diaqram. Fazalar v parçalar qaydas. Komponentlri brk çevrilmlr tsiri.
halda bir-birind qeyri-mhdud hll olan rintilrin hal Legirlnmi poladlarn tsnifati v markalanmas.
diaqram. Likvasiya. Komponentlri brk halda bir-birind Legirlnmi poladlarn tsnifatv markalanmas.
mhdud hll olan rintilrin hal diaqram. Kimyvi birlm Legirlnmi konstruksiya poladlar. Konstruksiya
ml gtirn rintilrin hal diaqram. Hal diaqramlarnn poladlarnn legirlnmsinin sas prinsiplri. Legirli
quruluu il rintilrin xasslri arasnda laq. konstruksiya poladlarnn termiki emal. Yaxladrlan
Dmir-karbon rintilri. Dmir. Sementit (karbon) hal poladlar. Yükskmöhkmlikli poladlar. Poladn
diaqram. Komponentlr v fazalar. Fe-C hal diaqramnda qaynaqedilm qabiliyyti. naat poladlar. Armatur
böhran temperaturlar v faza çevrilmsi reaksiyalar. poladlar. Qazma borular. Ressor-yay poladlar. Yastq
Karbonlu poladlar. Karbon v daimi qatqlarn poladlar. Rels poladlar. Legirlnmi poladlarn qüsurlar.
poladn xasslrin tsiri. Müxtlif üsullarla istehsal olunan Yeyilmydözümlü polad v rintilr.
poladlarn keyfiyyti. Ümumi tyinatl karbonlu poladlar. Yeyilmydözümlülük. Qrafitln polad. Yüksk manqanl
Markalar. Döynklnmi prçimlnmi polad. Soyuq polad. Sth ritm il çkiln materiallar.
tamplama üçün vrq polad. Avtomat poladlar, markalar. Alt poladlar v brk rintilr. Ksici alt poladlar.
Çuqun. Qrafitlm prosesi. Çuqunun struktur v tamp poladlar. Ölçü alt poladlar. Yayma vallar üçün
xasslrin qatqlarn tsiri. Çuqunun strukturu. Qrafitin poladlar. Brk rintilr (xlitlr).
formas. Boz çuqun. Yükskmöhkmlikli çuqun. Döyül Korroziyayadözümlü poladlar v rintilr. Korroziya.
biln çuqun. Markalar. Xromlu paslanmayan poladlar. Xromnikelli paslanmayan
Termiki emal. Termiki emaln növlri. Termiki emal poladlar. Turuya dözümlü polad v rintilr. Krioqen polad
zaman ba vern sas çevrilmlr. Polad qzdrarkn ba v rintilr.
vern çevrilmlr. Austenitin ml glmsi v dnlrinin Xüsusi istilik v elastiki xasslri olan rintilr.
böyümsi. Polad soyudarkn onun quruluunda ba vern Odadavaml v odadözümlü rintilr. Metal v rintilrin
çevrilmlr. Austenitin parçalanmas. Perlit çevrilmsi. istilikdn genilnm qanunauyunluqlar. Sabit elastiklik
Poladda martensit çevrilmsi. Aralq çevrilm (beynit modullu rintilr.
çevrilmsi). Tablandrma zaman böhran soyutma sürti. lvan metal v rintilr. Alüminium v onun rintilri.
Poladlarda austenitin izotermiki çevrilm diaqram. Mis v onun rintilri. Bürünclr. Tunclar. Titan v onun
Legirlnmi poladlarda tabksiltm kövrkliyi. rintilri.
Yaxnladrma. Termiki emaln poladn xasssin tsiri.
Poladn termomexaniki emal. Izotermiki çevrilm DBYYAT
diaqramna legirli elementlrin tsiri. Martensit çevrilmsind 1. ükürov R.. Metalünaslq. B., Çaolu, 2002.
Ms v Mb nöqtlrin legirli elementlrin tsiri. 2. MmmdovZ.Q., Namazov S.N., Babanl M.B.
Termiki emaln texnologiyas. Tablanma Termiki emal texnologiyas. B., 2012.
temperaturunun seçilmsi. Qzdrma müddti. Qzdrc 3. Mustafayev S.M., Qasmov S. . Materialünaslq. B.,
mühitin kimyvi tsiri. Tablandrmada soyuducu mühitlr. Zaman, 2005.
Tablandrma drinliyi. Tablandrma qabiliyyti. Tablanma 4. Mmmdov Z.Q. Keyfiyytli poladlar v rintilr. B.,
prosesind alnan daxili grginliklr v qüsurlar. Poladn Elm, 2006.
tablandrlmas. Poladn soyuqla emal. Poladn 5. ]= 8.{. $N. $., 1992.
Proqram 6
Sxlma diaqram. Materialn mexaniki xarakteristikalar.
TTBQ MEXANKA Buraxlabiln grginliklr. Ehtiyat msal. Çkinin nzr
alnmas. Dartlma v sxlmada statik hll olunmayan
Dartlma v sxlma. Dartlma v sxlmada msllr.
deformasiyalar v grginliklr. Huk qanunu. Elastiklik Mürkkb grginlikli vziyyt. Ba ksiklr v ba
msal. Enin deformasiya, Puasson msal. Dartlma. grginliklr. Xtti, müstvi v hcmi grginlikli vziyyt.
[[
Ümumilmi Huk qanunu. Möhkmlik nzriyylri. nzriyysi. Vint cütünd öz-özün tormozlanma, f.i.. Yivin
Sürüm. Xalis sürüm. Xalis sürümd Huk qanunu. vidlri arasnda oxboyu qüvvnin paylanmas. Yivin
Üç elastiki sabit arasndak asllq düsturu. möhkmliy hesab. Müxtlif cür yüklnmi vintin (boltun)
Müstvi ksiklrin hndsi xarakteristikalar. Müstvi çubuunun möhkmliy hesab.
ksiyin statik v talt momentlri. Paralel oxlara gör Qaynaq birldirmlri: ümumi mlumat. Tyinat,
momentlri. Dönmü oxlara gör talt momentlri. Ba konstruksiyalar v möhkmliy hesab. Uc-uca, üst-üst
oxlar v ba talt momentlri. Sad müstvi ksiklrin talt qaynaq birldirmlri. Kontakt qaynaqla birldirmlr.
momentlri. Müqavimt momentlri v talt radiuslar. Qaynaq birldirmsinin möhkmliyi v buraxlabiln
Burulma. Burucu momentin hesablanmas v epürü. En grginliklr.
ksiyi dair olan bruslarda grginlik v deformasiyalar. Prçim birldirmlri, konstruksiyalar: ttbiq
Burulmada möhkmliy v srtliy gör hesabat. En ksiyi sahlri. Prçim tikilrinin konstruktiv elementlrinin
dair olan vintvari yaylarn hesab. möhkmliy hesab. Prçimlrin materiallar v buraxlabiln
yilm. yici moment v ksici qüvv. Onlarn iarlri. grginliklr.
yici moment v ksici qüvv epürlrinin qurulmas. Xalis Lehim v yapqanla birldirmlrin konstruksiyalar,
yilm v enin yilm. yilmd normal v toxunan tyinat. Lehiml birldirm, konstruksiyalar, möhkmliy
grginliklr. yilmd yerdyimlr. yilmi oxun hesab. Yapqanla birldirmlrin konstruksiyalar, sas
diferensial tnliklri. Balanc parametrlr üsulu. yilm il xarakteristikalar.
burulmann birlikd tsiri. Ötürmlr. Ötürmlrin növlri, ümumi mlumat.
Dayanqlq. Sxlan çubuqlarn dayanql. Böhran Düz v çp dili silindrik dili çarx ötürmlri, sas
qüvvsi v böhran grginliyi. Eyler v Yasinski düsturlar. hndsi parametrlri. Dilrin yilmy v kontakt
Dayanqla hesabat. Sxlan çubuqlarn en ksiyinin grginliyin möhkmliy hesab. Dili çarx ötürmlrinin
seçilmsi. layih hesablanmasnn ardcll.
Mexanizmlrin struktur analizi. Kinematik cütlr v Planetar ötürmnin hesablanma xüsusiyytlri,
zncirlr, müstvi mexanizmlrin ümumi kild düsturu v konstruksiyalar, ötürmnin tyinat, kinematikas, ilimd
tsnifat. Mexanizmlrin hrktlilik drcsi v sinfinin yaranan qüvvlr, f.i.., möhkmliy hesab. Ötürmnin dili
taplmas. çarxlarnn dilrinin saynn seçilmsi.
Mexanizmlrin kinematik analizi v sintezi. Müstvi Sonsuz vint ötürmlri: ötürmnin tyinat, sas
mexanizmlrin analitik v qrafoanalitik üsulu il kinematik hndsi parametrlri, kinematikas, f.i.. limd tsir
tdqiqi. Mexanizmlrin vziyytlr plan, sürt v tcillr edn qüvvlr. sas igörm v hesablanma meyarlar,
plannn qurulmas. Bndlrin bucaq sürti v tcillrinin hesabi yük, ötürmnin konstruktiv elementlrinin kontakt v
qiymt v istiqamtlrinin taplmas. Dili çarx v yumruqlu yilm grginliklrin v möhkmliy gör hesab.
mexanizmlr, onlarn analizi v sintezi. Materiallar v buraxlabiln grginliklr. Ötürmnin istiliy
Mexanizmlrin dinamiki analizi. Dinamik analizinin hesab, soyudulmas v yalanmas. Sonsuz vint v sonsuz
sas msllri, bndlr tsir edn talt qüvvlri v vint çarxnn v ötürmnin konstruksiyalar. Qloboid ötürm
momentlrinin tyini. Mexanizmlrin qüvv analizi. haqqnda qsa mlumat.
Kinematik cütlrd yaranan reaksiya qüvvlrinin taplmas. Zncir ötürmlri konstruksiyalar. Ümumi mlumat.
Man v mexanizmlrd sürtünm. Sürtünmnin sas Ötürmnin tyinat, ttbiq sahsi, sas xarakteristikalar (güc,
növlri, sürüm v diyirlnm sürtünmsi. Vint kinematik sürt, ötürm ddi, f.i..), hndsi parametrlri,
cütünd v friksion ötürmlrd sürtünm. elementlrinin konstruksiyalar. ntiqal zncirlri. Ulduzcuq.
Man detallar v konstruksiyaetmnin saslar. Ötürmd yaranan qüvvlr. sas igörm v hesablama
Detal, ym vahidi (düyüm), kinematik zncir, meyarlar. Oynaqlarn yeyilmsi v onun ötürmnin sas
mexanizm, man v aqreqat anlaylar. Man detallarnn parametrlri il laqsi. Buraxlabiln yeyilmnin qiymti.
tsnifat: ümumi v xüsusi tyinatl man detallar. Zncir ötürmsinin praktiki hesab.
Mexanizm v manlarn yaradlmas mrhllri. Man Vint, qayka ötürmsi, konstruksiyas. Ümumi mlumat.
detallarna v onlarn materiallarna qoyulan sas tlblr. Vintli mexanizmlrin yivinin hesablanma xüsusiyytlri.
Man detallarnn igörm qabiliyyti meyarlar: Qay ötürmlri, konstruksiyalar. Ümumi mlumat.
möhkmlik, srtlik, yeyilmy dözümlülük, istiliy Ötürmnin tyinat, tsnifat, qiymtlndirilmsi, sas
dözümlülük, titrmy dyantlilik, Man detallarna tsir igörm v hesablama meyarlar, kinematikas v hndssi.
edn yüklrin növlri. Etibarln sas göstricilri. Etibarlq Ötürmd yaranan qüvvlr. Qayda yaranan grginliklr.
nzriyysinin sas tnliyi. Man v mexanizmlrin Grginliklrin ayr-ayr toplananlarnn onun dart
hesablama üsullarnn tkmilldirilmsi mrhllri v qabiliyytin v uzunömürlülüyün tsiri. Ötürmnin sas
onlarn yaradlmasnn nzri saslar. parametrlrinin seçilmsi il laqdar tövsiylr. Ötürmd
Birlmlr: onlarn tyinat v tsnifat. Val-oymaq yaranan sürüm v itgi. Ötürmnin f.i.. Qaydak
(top) birldirmsi, konstruksiyalar. buraxlabiln faydal grginliklr. Qayn tarml üsullar.
gil birldirmsi. Pazvari igill birldirm. Prizmatik, Vala v dayaa dün qüvvlr. Yastqay ötürmsinin
seqmentvari, silindrik igill birldirm. gilin material v növlri. Pazvari qay ötürmsi, konstruksiyas, hesablanma
buraxlabiln grginliklr. Dili (lis) birldirmlri metodikas. Dili qay ötürmsi, konstruksiyalar.
konstruksiyalar v hesab. Profil birldirmsi. Friksiya ötürmlri. Ümumi mlumat, ötürmnin
Grilm il birldirmlr, möhkmliy hesab, ttbiq tyinat v tsinifat. Diyircklrin sxlma üsullar.
sahlri v konstruksiyalar. Variatorlar, onlarn konstruksiyalar. Friksiya ötürmsind
Yiv birldirmsi, konstruksiyalar. sas anlaylar. yaranan sürüm, ötürm ddinin dyignliyi, ötürmnin
f.i.. Friksiya ötürmsinin hesablanma meyar. Ötürmnin
Yivin hazrlanma üsullar. Yivi xarakteriz edn hndsi
kontakt grginliyin gör möhkmliy hesab. Mexaniki
parametrlr. Brkitm detallarnn növlri. Vint cütü
Qbul proqramlar 63
ötürmlrin konstruktiv elementlri.

Vallar v oxlar. Ümumi mlumat. Vallarn layih hesab. MATERAL ÜNASLIQ V KONSTRUKSYA
Vallarn yoxlama hesab. Hesablama sxeminin trtibi v MATERALLARININ TEXNOLOGYASI
hesabi yükün tyini. Vallarn möhkmliy, srtliy v
titrmy hesab. Vallarn konstruksiyalar. Vallarn srtliy Metallar haqnda ümumi mlumat. Metal v
v davamlla hesab. rintilrin xasslri.
Sürüm v diyirlnm yastqlar, muftalar. Sürüm Manqayrmada ttbiq ediln metal v rintilrin ttbiq
sahlri. Metal v rintilrin xasslri, kristal quruluu, onlarn
v diyirlnm yastqlarnn konstruksiyalar, i raiti v
fiziki, kimyvi v texnoloji xasslri. Dmir-karbon
yastqlarn hesablanmas. Diyirlnm yastqlarnn statiki v rintilrinin hal diaqram, komponentlri v fazalar. Karbonlu
dinamiki yükqaldrma qabiliyytin gör hesablanmas. poladlarn v çuqunlarn tsnifat v markalanmas.
Muftalarn növlri. Elastiki v kompensedici muftalar, lvan metallar v onlarn rintilri.
hesablanma metodikas v seçilmsi, konstruksiyalar. Metallarn tzyiql emal. Metallarn tzyiql emalnn
fiziki-mexaniki saslar. Metallarn tzyiql emalnn mahiyyti
DBYYAT v növlri. Yayma istehsal, yayma istehsalatnn mhsullar,
1. Süleymanov H. . Materiallar müqavimti. Bak, avadanlqlar v altlri. Srbst döym v onun mahiyyti.
“Maarif”, 1971. Döymnin sas mliyyatlar v döym avadanl. Qzmar v
2. Bxtiyarov .A. Materiallar müqavimtinin qsa soyuq tamplama. Qzmar hcmi tamplama üsullar.
kursu. I hiss, Bak, 1996. Tbq tamplama v tbq tamplamasnda ttbiq
3. Hsnov R. ., Mustafayev M.. Ttbiqi mexanika ediln alt v avadanlqlar. Preslm v çkib-uzatma.
(Materiallar müqavimti bölmsi). Bak, 2009. Tökm istehsalat. Tökm istehsalatnn xarakteristikas.
4. = %.$.
N \N. $., 1976. Tökm istehsalnn mahiyyti v qlibin elementlri. Tökm
rintilrinin maye axcl, oturmas, onlarda yaranan çatlar,
5. = %.$.
+ @' N
qaz koular v msamlilik. Xüsusi tökm üsullar. Kokil
\N. $., 1972. tökm. Tzyiq altnda tökm. Mrkzdanqaçma üsulu il
6.
N {.8.
N \N. $., 1983. tökm. Fasilsiz tökm üsulu il töküklrin istehsal. Çuqun
7. ..
N \N. $., v polad töküklrinin hazrlanmas. Alüminium, maqnezium
1979. v mis rintilrindn töküklrin hazrlanmas.
8. Rcbov S. . v b. Materiallar müqavimti. Bak, 1993. Qaynaq istehsalat. Qaynaq birlmlrinin alnmasnn
9. {+ ].
., .
'+ fiziki saslar. Termiki qaynaq üsulunun mahiyyti. Elektrik-
N \N. , 1988. qövs,avtomatik flüsalt, plazma, elektron posa, elektron
10. Kngrli A.M. Man v mexanizmlr nzriyysi. üalar, qaz qayna v s. qaynaq üsullar. Metallarn termiki
Bak, 2004. üsul il ksilmsi. Termomexaniki v mexaniki qaynaq.
11. `N+= <.%.,`N+ %.. N Üsullar. Kontakt qayna, uc-uca, nöqtvi, diyirckli,
\@\ \. $., «}= +», 1985. relyefli, soyuq, ultrassl, partlayla qaynaq. Metal v
12. Abdullayev A.H., Mmmdov R.K., Gümyev M.N. rintilrin qaynaqlanma qabiliyyti. Karbonlu v legirli
Man detallar v konstruksiya etmnin saslar. poladlarn qaynaq edilmsi. Çuqunun, poladn v lvan
metallarn qaynaq edilmsi.
Bak, 2003.
Metallarn ksm il emal edilmsi. Ksm il emal
13. $.%. ~N \. $., «}= +», sxemlri v hrktin tsnifat. Ksm rejimi v ksiln qatn
1984. hndssi. Yonmada ksm qüvvlri v ksmy srf
14. Krimov Z.H. Man hisslri v YQM. Bak, olunan güc. Metalksn dzgahlarn tsnifat. Tokar
“Maarif”, 2002. dzgahlarnda metallarn emal. Yonma metodunun
15. N ~.%. ~N \. $., mahiyyti v tokar kskilri. Metallarn dem dzgahlarnda
$N, 1988. emal edilmsi. Dem prosesinin xarakteristikas.
16. ' ].. ~N \. $., Kompozisiya materiallarnm alnma texnologiyas.
$N, 1988. Ovuntularn alnma üsullar v ovuntularn fiziki, kimyvi v
17. Abdullayev A.H. Man detallarnn EHM-d texnoloji xasslri. Qatqlarn hazrlanmas v pstahlarn
hesablanmas, 1991. formaladrlmas. Biirm v pstahlarn son emal
18. Abdullayev A.H., Mmmdov R.K., Gümyev M.N. texnologiyas.
Man detallar v konstruksiyaetmnin saslar. Bak, Poladlarn termiki v kimyvi-termiki emal.
Elm, 2002.
DBYYAT
19. { .8., + ].8. N 'N}
1. ükürov R.. Metalünaslq. Bak, “Çaolu”, 2002.
+\} ^+_} ' 2. Mustafayev S. ., Qasmov S. ., Materialünaslq.
(N}) $., $N, 1980. Bak, “Zaman-3”, 2005.
20. {=+ .
., ~.., =+ <.8. 3. Novruzov H.D. Konstruksiya materiallarnn

'+ \^N\. $., $N , texnologiyas. Bak, “T-MEDA”, 2005.
1974. 4. `N .$., `N& .{. $N.
21.

.., ]\ $.., # .{., $+, «$N#=», 1986.
' .$. } . N 5. #= +N+_} \N. {
'N}. $., $N, 1970. +_ 8.$. ~&+#. $.,
22.

.., # .{., ' .$. «$N», 1985.
%= N& 'N N \ 6. manov X.. Konstruksiya materiallarnn
'N&. $., $N, 1975. texnoloiyas, Bak, Maarif, 1991.
23. liyev .N. Main v mexanizmlr nzriyysi kursu. 7. Mmmdov A.T., Namazov S.N. v b. Ovuntu
Drslik, Bak, 2009. metallurgiyasnn saslar. Bak, Çaolu, 1999.
[[
Proqram 7
tyinat, i prinsipi v ttbiq olunma sahlri. Buxar
GM KONSTRUKSYASI generatorlarnn sas göstricilri v tsnifat. Buxar
generatorlarnn ümumi quruluu. Kömkçi v utilizasiya
Gminin quruluu. Gmi quruluunun ümumi sxemi. buxar generatorlar. Armatura v nzart – ölçü cihazlar.
Gmilrin tsnifat. Tsnifat cmiyytlri. Dniz Registri. Buxar turbomanlarnn konstruksiyas v i prinsipi.
Azrbaycan Dövlt Xzr Dniz Gmiçiliyinin (ADXDG) Gmi buxar turbinlrinin sxematik quruluu v tsnifat. Qaz
nqliyyat donanmas. ADXDG gmilrin texniki nzart. turbin qurularnn sxematik quruluu v i prinsipi.
Beynlxalq Dniz Tkilat – MO. Beynlxalq Gmi nasoslarnn siniflr bölünmsi. Porenli v rotorlu
konvensiyalar. Gmilrin sas tiplri. nasoslar. Prli nasoslar. irnaql nasoslar. Hava
Gminin möhkmliyi haqqnda ümumi anlay. Gminin kompressorlar v hava ventilyatorlar. Mrkzdnqaçma
ümumi (uzununa) möhkmliyi. Gminin yerli (enin) separatorlar v süzgclr. stilik ötürm aparatlar v su
möhkmliyi. Çki epürü. Saxlama qüvvlri epürü. irinldirici qurular. Sükan manlar. Lövbr v yanalma
Möhkmliyin normaladrlmas. Grginlik konsentrasiyas mexanizmlri. MARPOL 73/78 Beynlxalq konvensiyasnn
v onun azaldlmas tdbirlri. ümumi qaydalar.
Gmi gövdsinin konstruksiyas. Gövd konstruksiyalar.
Gövd materialnn seçilmsi. Gövd konstruksiyalarnn DBYYAT
birlm üsullar. Gövdnin xarici örtüyü v onun açl. 1. @_+ .., $ . ].
} @&}
Göyrt dömsi v kominqslr. Gövdnin ym sistemlri. N+. $.,1985.
Araksmlr. 2.
@} .8,
} #N'+ N+.
Qurtaracaqlarda v man bölmsind korpusun $.,2006.
güclndirilmsi. Ba mührriklrin özüllri. Faydal yalar. 3. @'+ ., & 8. .
}
Sukeçirmyn balamalar – qaplar, illüminatorlar, lyuklar \#N&} \@\}. `.,1979.
v s. Üst tikililrin konstruksiyas. Tsnifat cmiyytlrinin 4. ~+ %. . N} ..
}
son tlblri. kiqat gövd – ikiqat dib v ikiqat bort. +N&} N+.
{., 2005.
Gmi qurulular. Sükan quruluu. Lövbr v yanalma 5. ` %. <. = . ]. \#N&}
(vartov) qurulular. Yedk quruluu. Xilasetm quruluu. #N'+ N+ N . $.,
Yük quruluu. 1982.
Gmi sistemlri. Tryum sistemlri. Ballast sistemlri. Su 6. { N'+ + N_ }
tchizat v sanitar sistemlri. Yanndan mühafiz N'+ N ~ 31.21.30-83 1977 /
sistemlri. Süni iqlim sistemlri. Ölçm sistemi, siqnalizasiya «$N^\+\». $., 1984.
v rabit sistemi, mexanizmlr xidmt sistemi, 7. ~# . ]. '+ \\\ = }
mexanizmlri idaretm sistemi. Xüsusi sistemlr: \+. $., 2007.
tankerlrd yük, tmizlm v qzdrma sistemlri. 8. @_+ .., $ .].
} #N
N# #=. $.,1979.
DBYYAT 9. ~; .
., NN . |., |N . ~.
1. `+ .8. = NN . $.,1992. #= \N. $., 1975.
2. {N .. N+_= + . `. 10. `}+ .., `'+ ..
} }
1984. +N}. INN + N_=. I'+. $.,
3. { +^+_ N+ \+ “ N", 1975.
, N 1, M., 2000. 11. + <.].
} \#N&}
4. Barov M.S., Qaraqal N.Q. Gminin quruluu v \@\} N\}. I' , $.,
nzriyysi. Bak, 2000. “ N”, 1977.
12. + ~..,
..
} }
GM GÜC QURULARI +N}. ` ,
N, 1988.
13. N 8.]., ~&# 8..
} }
Gmi daxili yanma mührriklrinin tsnifat, #@} #N'+ N+. $.,
markalanmas v sas parametrlri. 2 v 4 taktl “ N”, 1990.
mührriklrin i prinsipi, indikator diaqramlar. 14. \'+ ..
} #N N#
Mührriklrin ümumi konstruksiyas, onun trkib hisslri v #=. $., “ N”, 1967.
elementlri. (silindr, qapaq, stanina, fundament ramas,
poren, atun, dirskli val, qazpaylayc elementlr). Daxili DNZD HYAT FALYYTNN
yanma mührriklrinin porenlri, silindr qapaqlar v silindr THLÜKSZLY
vtulkalar, atunlar, dirskli vallar, paylayc vallar.
Mührrikin sxlm hava sistemi. Mührrikin yanacaq v Dniz üzgüçülüyünün thlüksizliyi. Dniz üzgüçülü-
yalama sistemi. Mührrikin soyutma sistemi. yünün thlüksizliyinin infrastrukturu: elmi, texniki,
Mührrikin i salnmas v ildiyi müddtd ona erqonomik, iqtisadi, sosial, texnoloji v hüquqi aspektlri,
texniki xidmtin göstrilmsi, onun saxlanmas v idn thlüksizliyin tmin olunmasnda onlarn rolu. Dniz qza
çxarlmas. Gmi val xttinin quruluu. hadislri. Gminin yaamasnn tmin edilmsi. Gminin
Gmi energetik qurularnda buxar generatorlarnn batmamazl v yanndan mühafiznin konstruktiv
Qbul proqramlar 65
tdbirlri. Gminin qza v yanna qar tchizat. Gminin

yaamas urunda mübarizy hazrlq. Dnizd xilasetm. DBYYAT
Xilasetm iind beynlxalq mkdalq. 1. _=
<`8
-74. %$,
{., 1993.
mniyytli daretm Beynlxalq Kodeksi üzr hazrlq. 2. + {~$%- 78/95. %$,
{., 1996.
BM: Ümumi müddalar. Gmi sndlri. Gmi heyti. 3. %N & @ ;'N&
Thlüksiz idarolunma üzr dnizçilik kompaniyasnn sas (%
-89), ~ 31.60.
rhbrliyi. Yük mliyyatlarna rhbrlik. Gminin yaamas 4. $+ ++ @ N&
urunda mübarizy dair hazrlq. Gmilrin thlüksiz idar ($I) 8< %$,
{., 1998.
olunmas v traf mühitin çirklnmsinin qarsnn 5. $;= +_=
<`8
-74 (@. 1|).
alnmasna dair beynlxalq kodeks ( BM) uyun olaraq 8< %$,
-{, 1999.
nqliyyat donanmas gmilrinin komandir heytinin tlimi. 6.
+ 1 @_ $< %$,
{.,
Qza situasiyalar, myin mühafizsi v yaamaq 1993.
urunda mübariz üsullar il bal funksiyalara dair tlblr. 7.
+ 2 @_ $< %$,
{.,
Gmi heyti v tlblr üçün xsi yaama üsullar. xsi 1993.
thlüksizlik v ictimai vziflr haqda bütün gmi heyti v 8.
+ .., &+ ].., & ..
tlblrin hazrl. Yanna qar thlüksizlik v yannla @ N& \ =.$.,1994.
mübariz üzr bütün heyt v tlblrin hazrl. Gmilrd 9. ]@+ {.{., | {.$. 8-
yannla mübariznin tkili. Yannsöndürm vasitlrinin N& & @ ;'N&
v qza yollarnn müyynldirilmsi. .$.,1977.
Gmi heytinin hazrlanmas. Gmi heyti v tlblr 10. ' 8.. {N #_}
üçün ilk tibbi yardm msllri. Fövqlad vziyytlrd \+ . $.,1982.
görüln tdbirlr haqqnda anlay, o cümldn, zrrçknin 11. $;= \+= #@_=. {
düzgün uzadlmas. Hua gtirmk üsullarnn ttbiq +_ <'+ ].$. %$,
{.,
edilmsi. Qanaxmalar saxlamaq. ok vziyytindn 1996.
çxarmaq üsullarnn ttbiqi. Yanqlarda v pörtülmlrd 12. { +^+_ N+ .
lazmi üsullarn ttbiqi, o cümldn, elektrik cryanndan `#, 1985.
alnm zdlrd ilk tibbi yardm. Xilasedici qayqlarn, 13. 8+ ].$..<} ' \+ +N+.
sallarn v növbtçi qayqlarn konstruksiyas v onlarn §7 ( + # \&) $., 1959.
tchizatna aid yalar. Tlblr v gmi heyti üçün 14. 8+ $.%.. @ N& '+
«Dnizd thlükli v zrrli yüklrin danmas haqqnda \. `#.1983.
Beynlxalq Kodeks» üzr hazrlq. Ro-Ro tipli srniin 15. `=&+ w.{., 8.].. %#_=. ]. I|,
gmilrinin kapitanlar, komandir, sravi v digr heyt § 102-104. $.,1981.
üzvlrinin v tlblrin hazrl. Qeyri-mütkkil insan 16. Ocaqov H.O. Fövqlad hallarda hyat faliyytinin
kütlsinin idar olunmas. Hycan cdvli, qza tlimat. thlüksizliyi. Bak, 2002.
Qza çxlar. Lift v eskalatorlardan istifad zaman 17. Ocaqov H.O. Rhbr heytin fövqlad hallarda
mhdudiyytlr. Dhliz, trap v keçidlrd srniinlri faliyyt v idaretmy hazrlanmas. Bak, 2002.
idaretm. Gminin layih v istismar mhdudiyytlri. 18.
N+ 8. %. @ N& = . 'N& 1.
Thlükli yüklr olan zonalar. Qza zaman srniinlrl C{., 2001.
laq saxlamaq bacar. Neft tankeri heytinin v tlblrin 19. @@
. . @ N& = . 'N& 1.
hazrl. Neft tankerlrinin quruluu v avadanl. Boru C{., 2002.
kmrlri, nasoslar. Yük tanklarnn deqazasiya v 20. ~} . ]. I @ N& .
inertizasiya tmizlik sistemi. Yükün xarakteristikas. <., 1997.
Müxtlif neft yüklrinin fiziki-kimyvi trkibinin 21. ~\N . . < ' @ N
öyrnilmsi. =. $., 2005.
Proqram 8
qaydalar. Bak, 2000.
Dmiryol nqliyyat haqqnda ümumi mlumat 3. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun iarverm
tlimat. Bak, 2001.
Dmiryol nqliyyat v onun nqliyyat sistemind rolu. 4. I@ $.$. @} #. < +.$.,
Azrbaycan dmir yolunun inkiaf tarixi v glck “ N”,1991.
perspektivlri. Dmiryol nqliyyatnn sas texniki-iqtisadi
göstricilri. Dmiryol nqliyyatnda idaretm. Xarici Yol v yol tsrrüfat. Dmir yolunun quruluu v
ölklrin dmiryol nqliyyat haqqnda qsa mlumat. texniki vasitlri. Dmiryol nqliyyatnn tikinti v
qurular
DBYYAT
1. Mmmdov H. ., Barov S.M., Mmmdov R.V., Ümumi mülahizlr.Yolun alt quruluu, torpaq qat v
Abbasov .C., Qhrmanov N.B., Elyazov .., onun enin profili. Su axdc qurular. Torpaq qatnn
Mövsümov T.H. Dmiryol nqliyyat. Ümumi kurs. deformasiyas v onunla mübariz. Süni tikintilr, onlarn
Bak, “Çaolu”, 2002. tsnifat v vziflri. Körpülr, borular, tunellr, dayaq
2. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun texniki istismar divarlar, tnzimlyici qurular. Yolun üst quruluu, növlri
[[
v tyinat. Rels balayclar, ksqaçrclar, calaqsz yol. Vaqonlar, onlarn tsnifat v göstricilri
Rels aralnn qurulmas. yrilrd yolun xüsusiyytlri.
Körpü v tünellrd yolun qurulmas. Yol dyimlri, Vaqonlarn tsnifat. Vaqonlarn sas hisslri v onlarn
birlmlri v ksimlri. tyinat. Srniin vaqonlar. Yük vaqonlar. zotermik hrkt
Yol tsrrüfatnn vziflri v strukturu.Yol ilrinin vasitlri.Vaqonlarn texniki-iqtisadi göstricilri.
siniflr bölünmsi v istehsalnn tkili. Yolun qardan, qum Vaqonlarn sas yazlar v iarlri. Vaqonlarn texniki
axnndan v sel sularndan mühafizsi. xidmti v tmiri.Vaqonlara texniki xidmt v tmir
Dmiryol nqliyyatnda qabaritlr. Dmiryol müssislri.
nqliyyatnn faliyytini tnzimlyn sas normativ
sndlr. Dmir yollarnn layihlndirilmsi v tikintisi. DBYYAT
Dmir yolunda trassa, plan v uzununa profil. Dmir 1. Mmmdov H. ., Barov S.M., Mmmdov R.V.,
yollarnn layihlndirilm mrhllri. Abbasov .C., Qhrmanov N.B., Elyazov ..,
Mövsümov T.H. Dmiryol nqliyyat. Ümumi kurs.
DBYYAT Bak, “Çaolu”, 2002.
1. Mmmdov H. ., Barov S.M., Mmmdov R.V., 2. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun texniki istismar
Abbasov .C., Qhrmanov N.B., Elyazov .., qaydalar. Bak, 2000.
Mövsümov T.H. Dmiryol nqliyyat. Ümumi kurs. 3. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun iarverm
Bak, “Çaolu”, 2002. tlimat. Bak, 2001.
2. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun texniki istismar 4. I@ $.$. @} #. < +.$.,
qaydalar. Bak, 2000. “ N”,1991.
3. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun iarverm 5. Elyazov . Vaqonlarn konstruksiyas v hesabat.
tlimat. Bak, 2001. Bak, “Çaolu”, 1999.
4. I@ $.$. @} #. < +.$., 6. Elyazov .., Mövsümov T.H. Vaqon tsrrüfat. Drs
“ N”,1991. vsaiti. AzTU, 2002.
5. Dmir yollarnn cari saxlanmasna dair tlimat. Bak,
2004. Avtomatika, telemexanika v rabit (ATR) sistemlri
v qurular. stismar ilrind avtomatik idaretm
DYN-nn xidmt vasitlri, onlarn tsnifat, elektrik sistemlri. Rabit sistemlri
tchizat avadanlqlar v qurular
Avtomatika v telemexanika qurularnn vzifsi v
Ümumi mlumat. Elektrik lokomotivlrinin mexaniki tsnifat. arvericilrin quruluu. Giri v çx
hisslri. Sabit cryan elektrik lokomotivlrinin elektrik iarvericilrin yeri v siqnallar. Avtomatik lokomotiv
avadanlqlar. Dyin cryan elektik lokomotivlrinin siqnalizasiyas (ALS). Avtomotik çpr siqnalizasiyas.
xüsusiyytlri. Elektrik qatarlar. Stansiyalarn avtomatika v telemexanika sistemlri.
Lokomotivlr haqqnda. Lokomotivlrin inkiaf tarixi. Yolçeverici v iarvericilr.
Lokomotivlr qoyulan tlabat. Dizel lokomotivlrinin Naqil rabitsi. Radiorabit. Siqnallama v rabit xtlri.
prinsipial sxemi. Dizelin quruluu v i prinsipi. Dizel qatar, Dama prosesinin avtomatik idar edilmsind EHM-in
avtomatris, motor v qaz- turbin lokomotivi. Buxar dart rolu.
vasitlri. Lokomotiv tsrrüfat, lokomotivlr xidmtin
tkili. Lokomotivlrin ekipirovkas. Lokomotivlrin tmiri. DBYYAT
Brpaedici v yannsöndürn qatarlar. Qatara tsir edn 1. Mmmdov H. ., Barov S.M., Mmmdov R.V.,
qüvvlr. Lokomotivlrd dart qüvvsinin yaranmas Abbasov .C., Qhrmanov N.B., Elyazov ..,
prosesi. Lokomotiv dartsnn sas qanunu. Mövsümov T.H. Dmiryol nqliyyat. Ümumi kurs.
Elektrik tchizat sxemi. Kontakt bksind grginlik v Bak, “Çaolu”, 2002.
cryanlar. Dart bksi. Elektrik tchizat qurularnn 2. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun texniki istismar
istismar. qaydalar. Bak, 2000.
3. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun iarverm
DBYYAT tlimat. Bak, 2001.
1. Mmmdov H. ., Barov S.M., Mmmdov R.V., 4. I@ $.$. @} #. < +.$.,
Abbasov .C., Qhrmanov N.B., Elyazov .., “ N”,1991.
Mövsümov T.H. Dmiryol nqliyyat. Ümumi kurs.
Bak, “Çaolu”, 2002. DYN-nn bölm mntqlri v qovaqlar.
2. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun texniki istismar Damalarn v qatarlarn hrktinin tkili. Maddi-
qaydalar. Bak, 2000. texniki tchizat
3. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun iarverm
tlimat. Bak, 2001. Bölm mntqlrinin tyinat v tsnifat. Stansiya
4. I@ $.$. @} #. < +. $., yollar v onlarn tyinat. Stansiyalarda manevr ilri.
“ N”,1991. Stansiyann texnoloji i prosesi. Ksim v ötm
5. N .8. w+N@} N=#} ##N}. $., mntqlri. Aralq, sah, çeidlm, srniin, yük
“ N”, 1977. stansiyalar. Dmiryol qovaqlar.
6. = .$. w+N'+ = mk v vsait. darolunma sistemi. Anbar tsrrüfat.
N @ $., “ N”, 1984. Yük damalarn planladrlmas. Yük v kommersiya
ilri. Stansiyalarda yük mliyyatlar üçün sas tikililr v
Qbul proqramlar 67
qurular. Yüklm-boaltma mliyyatlarn kompleks mliyyatlarnn mexanikldirilmsi v kommersiya

mexanikldirilmsi v avtomatladrlmas. Srniin ilrinin tkili Bak, AzTU, 2001.
damalarnn planladrlmas v tkili. Qatarlarn tkil
edilmsi. Qatarlarn hrkt qrafikinin hmiyyti v Metropolitenlr
tsnifat. Hrkt qrafikinin elementlri. Dmir yollarnn
qatarburaxma v dama qabiliyyti. Qatarlarn hrkt Metropolitenlr haqqnda ümumi mlumat. Metropoliten
qrafikinin trtib edilmsi. Qatarlarn hrktinin idar qurularnn xüsusiyytlri.Metropolitenlrin qabaritlri
edilmsi. stismar iinin sas göstricilri. (ndazlri). Metropolitend yolun quruluu. Metropoliten
vaqonlar. Metropolitend elektrik tchizat sistemi.
DBYYAT Avtomatika, telemexanika v rabit qurular.
1. Mmmdov H. ., Barov S.M., Mmmdov R.V., Metropolitenlrd qatarlarn hrktinin tkili v idar
Abbasov .C., Qhrmanov N.B., Elyazov .., edilmsi. Metropoliten xtlrinin qatarburaxma v dama
Mövsümov T.H. Dmiryol nqliyyat. Ümumi kurs. qabiliyytinin tyin edilmsi.
Bak, “Çaolu”, 2002.
2. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun texniki istismar DBYYAT
qaydalar. Bak, 2000. 1. Mmmdov H. ., Barov S.M., Mmmdov R.V.,
3. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun iarverm Abbasov .C., Qhrmanov N.B., Elyazov ..,
tlimat. Bak, 2001. Mövsümov T.H. Dmiryol nqliyyat. Ümumi kurs.
4. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun qatarlarn hrkti Bak, “Çaolu”, 2002.
v manevr iin dair tlimat. Bak, 2002. 2. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun texniki istismar
5. I@ $.$. @} #. < +.$., qaydalar. Bak, 2000.
“ N”,1991. 3. Azrbaycan Dövlt Dmir Yolunun iarverm
6. Abbasov .C. Dmir yol nqliyyatnda dama tlimat. Bak, 2001.
prosesinin idar edilmsi Bak, “Elm”, 2003. 4. I@ $.$. @} #. < +.$.,
7. Abbasov .C. Dmir yol nqliyyatnda yük “ N”,1991.
Proqram 9
ANV-nin keçiciliyi, qiymtlndirilm göstricilri.
AVTOMOBLN STSMAR XÜSUSYYTLR ANV-nin keçiciliy gör siniflr bölünmsi. ANV-nin
NZRYYS V HESABI keçiciliyinin hndsi amillri. ANV-in keçiciliyinin dartc-
dayaq amillri. ANV-nin konstruksiyasnn keçiciliy tsiri.
Dartc-sürtlnm xarakteristikalarnn qiymtln- ANV-nin konstruksiyasna qoyulan tlblr: ümumi,
dirilm göstricilri. Dartc-sürtlnm xasslrinin istismar, tmir v thlüksizlik tlblri. ANV-nin qabarit
qiymtlndirilm göstricilri. ANV-y tsir edn xarici ölçülrinin v kütlsinin mhdudladrlmas. ANV-nin
qüvvlr. Mührrikin xarici sürt xarakteristikas. Aparan trtibolunma sxemlrinin analizi. ANV-nin mexanizmlrinin
tkrlr ötürüln güc v burucu moment. Transmissiyann yüklnmsi rejimlri.
F.I. . Avtomobil tkrlrinin kinematikas v dinamikas. lim muftas, vzifsi, siniflri v ttbiq sahlri.
Avtomobil tkrinin radiuslar. lim muftalarna qoyulan tlblr. lim muftasnn
ANV-nin tormozlama xasslri. Tormozlama zaman sürtünm momentinin hesablanmas. lim muftasnn
ANV-y tsir edn qüvvlr. Tormozlanmann növlri, snaq elementlrinin hesablanmas. lim muftasnn idaretm
növlri. Yavama tcilinin hesablanmas. Tormoz yolu v mexanizmlri.
tormozlama vaxt. Tormozlama diaqram. Sürtlr qutusu, vzifsi, siniflri v ttbiq sahlri.
ANV-nin yanacaq qnatliliyi, qiymtlndirilm Sürtlr qutusuna qoyulan tlblr. Sürtlr qutusunun sas
göstricilri. Yanacaq srfi normalar. Xüsusi yanacaq srfi. ölçülrinin tyini. Sürtlr qutusunun vallarnn
Yol yanacaq srfinin hesablanmas. stismar v texniki hesablanmas
amillrin yol yanacaq srfin tsiri. Kardan ötürmsi, vzifsi, siniflri v ttbiq sahlri.
ANV-lrin dartc hesabat, veriln, seçiln v Kardan ötürmlrin qoyulan tlblr. Kardan oynann
hesablanan parametrlr. Mührrikin maksimum gücünün kinematikas. Kardan ötürmsinin elementlrinin
hesablanmas. Ba ötürücünün ötürm ddinin hesablanmas.
hesablanmas. Sürtlr qutusunun I v aralq pilllrinin Ba ötürücü, vzifsi, siniflri v ttbiq sahlri. Ba
ötürm ddlrinin hesablanmas. ötürücüy qoyulan tlblr. Ba ötürücülrin sas
ANV-nin idarolunma xüsusiyytlri, qiymtlndirm parametrlrinin tyini. Ba ötürücünün dili çarxlarna tsir
göstricilri. Elastik tkrin yana aparma buca v msal. edn qüvvlr.
ANV-lrin ani dönm mrkzinin taplmas. Dönm radiusu. Diferensial, vzifsi, siniflri v ttbiq sahlri.
Dönm zaman bucaq sürti. Diferensiallara qoyulan tlblr. Diferensiallarn
ANV-nin dyantlilik xüsusiyytlri, qiymtlndirilm kinematikas. Differensialn elementlrin tsir edn yükün
göstricilri. Horizontal yolda enin dyantlilik. tyin edilmsi.
ANV-nin hrkt slisliyi, qiymtlndirm Yarmoxlar, siniflri v ttbiq sahlri. Yarmoxlarn
göstricilri. Asq elementlrinin gtirilmi srtliyi. yüklnmsinin hesablanmas.
Ressorüstü v ressoralt kütllr. Rabit msallar. Sükan idaretm sistemi, vzifsi, siniflri v ttbiq
[[
sahlri. Sükan idaretm sistemlrin qoyulan tlblr. Mührrikin indikator v effektiv göstricilri. Orta
Sükan mexanizmlri, siniflri v ttbiq sahlri. Sükan indikator tzyiqi. ndikator gücü. ndikator F.. . ndikator
idaretm sistemi elementlrinin hesablanmas. Sükan xüsusi yanacaq srfi. ndikator göstricilrinin eksperimental
çarxna tsir edn qüvvlrin hesablanmas. yolla tyin edilmsi. Mührrikin effektiv göstricilri.
Tormoz sistemi, vzifsi, siniflri v ttbiq sahlri. Mexaniki itkilr srf olunan güc. Mexaniki itkilrin tyin
Tormoz sistemin qoyulan ümumi tlblr. Tormoz edilmsi üsullar. Orta effektiv tzyiq. Effektiv güc, mexaniki
mexanizminin sas sxemlri. Aktiv v passiv qliblr tsir F.. . Effektiv F.. . Effektiv xüsusi yanacaq srfi.
edn momentlrin hesablanmas. Tormoz mexanizmlrinin Mührrikin indikator effektiv göstricilrinin, yük v sürt
siniflri v konstruksiyas. rejimlrindn asll. Mührrikin istilik balans. stiliyin
ANV-nin hrkt hisslri, yüklnm rejimlri. paylanmas v ondan rasional istifad yollar. Mührrikin
Avtomobil çrçivlrin qoyulan tlblr v ttbiq sahlri. istilik hesab v sas ölçülrinin hesablanmas.
Çrçivlrin yüklnm rejimlri.
ANV körpülri, siniflri, onlara qoyulan tlblr v DBYYAT
ttbiq sahlri. Körpülr dün yüklrin tyin edilmsi. 1. Hüseynova Z., Krimov N. ., Mehdiyev R..,
Asqlar, vzifsi, siniflri v onlara qoyulan tlblr. fndiyev V.S. Avtomobil v traktor mührriklri.
Asqlarn elastik elementlrinin hesablanmas. Asqlarn Bak, “Maarif”, 1971.
istiqamtlndirici qurulularnn sxemlri. 2. Frzliyev M., Krimov Z., Mcidov R., smaylov A.
Tkrlr, siniflri v ttbiq sahlri. inlrin Avtotraktor mührriklrinin istilik hesab. Kurs
konstruktiv xüsusiyytlri. Tkrlrin balansladrlmas. layihsinin yerin yetirilmsi üçün metodik vsait.
Mührrikin ümumi quruluu, siniflri. Bak, AzTU, 1999.
3. 8NN+N} #N. { . ^.
DBYYAT $.
.|. 2- @. $., “$N”,
1. `N 8.
., .. 8N\&: = 1977.
+ N_} N: I'+ = @. – $., 4. ' 8.., ~\ .{. 'N
“$N”, 1989. N\&} N+N} #N. 3- @.
2.
\ ].8.= ;= +} \. $., }= +, 2003.
I'+. “$N”, 1981. 5. ~#N N# #=. =
3. Mmmdov Y. . Avtomobil. stismar xüsusiyytlri } +\} #N. {
nzriyysi. Drslik. “Bak Universiteti nriyyat”, 2002. . 8.
.< $.].#. 4- @. $.,
4. Mmmdov Y. . Avtomobil nqliyyat vasitlrinin “$N”, 1983.
istismar xüsusiyytlri nzriyysi v hesabat, II hiss: 6. ~#N N# #=. { .
Drslik. Bak, “Thsil” NPM nriyyat, 2005. .%. `+. 2- @. $., “$N”,
5. =+ %.%. . 8N\&. <} 1985.
+N+_. I'+ = @. $., 7. ~#N N# #=. { .
“$N”, 1986. .%. `+. 2- @. $., “$N”,
6. < '+ .. . 8N\&. 8@ 1985.
+N+_, \N} 'N. $., “$N”,
1989. AVTOMOBL DA IMALARI V VAHD
NQLYYAT SSTEM
NQLYYAT MÜHRRKLR
Nqliyyat proseslrinin sistemli analizi. Nqliyyat v
Termodinamik tsikllr. DYM-nin hqiqi tsikllri. dama proseslri. Avtomobil nqliyyatnda dama prosesi.
Mührriklrin hqiqi indikator diaqramlar (4-taktl Dama marrutu v onun növlri. Dama tsikli, onun
qlcmla aldrmal, 4 taktl dizel, 4 taktl üstlik üfürmli növlri v trkib hisslri. Dama tsiklinin nqliyyat ii.
dizel, 2-taktl qlcmla aldrmal v 2-taktl üstlik Dama tsiklinin nqliyyat iinin müxtlif marrutlarda
üfürmli dizel mührriklri üçün). Mührriklrd gedn qrafiki tsviri.
proseslr. Avtomobil nqliyyat vasitlri. Yük avtomobillri,
Sorma prosesi v onun parametrlri. Sorma prosesin onlarn tsnifat v tipaj. Srniin nqliyyat vasitlri v
tsir edn faktorlar. Silindrin üstlik doldurulmas. onlara qoyulan tlblr. Avtobus v minik avtomobillrinin
Sxma prosesi. Sxmann sonunda tzyiq v temperatur. tsnifat v tipaj.
Sxma prosesi parametrlrinin mührrikin sonrak Avtomobilin mhsuldarl v onu tyin edn amillr.
göstricilrin tsiri. Sxma drcsi. Sxma drcsinin Avtomobilin yük götürm qabiliyyti v ondan istifad
mührrikin göstricilrind rolu. msallar. Yük avtomobilinin mhsuldarl v ona tsir edn
Yanma prosesi.Yanma tnliyi. Yanc qarn v yanma amillr. Yük avtomobilinin tonlarla v ton kilometrlrl
mhsullarnn trkibi v bunlarn istilik tutumlar. saatlq mhsuldarlnn ifadlri v onlarn qarlql
Yanma prosesinin fiziki-kimyvi thlili. Alma hdlri, münasibti.
hava artqlq msalnn yanma prosesin tsiri. Avtomobil damalarnn maya dyri. Maya dyrinin
Müxtlif faktorlarn yanma prosesin tsiri. nqliyyat toplanan v onun asl olduu amillr. Maya
Yanmann maksimal tzyiqi v temperaturu, bunlarn dyrinin istismar raitindn v hrkt trkibinin istismar
hesablanmas. keyfiyytlrindn asl analizi. Nqliyyat xrclri v
Normal yanma hallarnn pozulmas. Genilnm v xaric nqliyyatn xrclri, onlar arasndak frq.
proseslri. Genilnm prosesinin xüsusiyytlri. Prosesin Hrkt trkibinin seçilmsi. Ümumi prinsiplr.
istilik hesab, parametrlrin tyin edilmsi. stismar, nqliyyat, yol, tbii-iqlim raitlri v onlarn
Qbul proqramlar 69
hrkt trkibinin seçilmsind rolu. Yük avtomobilinin düsturu).

keyfiyyti anlay. Srniin hrkt trkiblrinin seçilmsi. Nqliyyat axnlarnn modelldirilmsi.
Yük damalarnn tkili. Yük damalarnn plan v Piyada hrktinin sas xarakteristikalar. Piyada
müqavilsi. Dama sndlri. Yol vrqi v mt-nqliyyat axnnn sxl. Hrktin rahatlq göstricisi. Orta sxlq.
qaimsi. Yük, onun xasslri v tsnifat. Piyada hrktinin sürti. Sürt tsir edn amillr. Piyada
Srniin damalarnn tkili. halinin nqliyyat axnlarnn intensivliyi v qeyri-müntzmliyi. Piyada
hrktliliyi. Yerdyim v gedi anlaylar. Mürkkb v axnnn sas tnliyi.
sad gedilr. Nqliyyat hrktliliyinin hesablanma Yol hrkti xarakteristikalarnn tdqiqi. Stasionar
metodlar. Srniin axnnn tdqiqi üsullar: cdvl, talon, mntqlrd nqliyyat axnlarnn öyrnilmsi. Nqliyyat
anket, gözyar v avtomatik. Avtobus damalarnn növlri. axnlarnn stasionar mntqlrd öyrniln göstricilri.
Damalarn idar olunmas. Damalarn idar Syyar laboratoriyalarda yol hrktinin öyrnilmsi.
olunmas sistemlrinin tsnifat. dar olunmaya loqistik Nqliyyat axnlarnda “üzn” avtomobil. Özüyazan
yanama. Dispetçerldirm. Yük damalarnda mli qeydedicilr.
planladrma v onun yerin yetirilm yollar. Avtobus Yol bksi elementlrinin buraxma qabiliyyti. Bir
damalarnda dispetçerldirm. Mrkzi dispetçer hrkt zolann nzri buraxma qabiliyytinin tyin
stansiyas. Damalarn idar olunmasnda dispetçer edilmsi üçün «sadldirilmi dinamiki model». Marrut
nizamlamas üsullar. nqliyyat xttinin buraxma qabiliyyti. Kütlvi nqliyyat
Nqliyyatda yüklm-boaltma ilrinin tkili. xttinin buraxma qabiliyyti.
Yüklm-boaltma mntqlri v onlarn tsnifat. Yollarda mübahisli nöqtlr v mübahisli
Yüklm-boaltma mntqlrinin nqliyyat vasitlril vziyytlr. Yol ayrclarnda mübahisli nöqtlr: (ayrlma,
birg ilmlrinin sinxronluq rti. qovuma, ksim nöqtlri v onlarn növlri).
Vahid nqliyyat sistemi: tsnifat, magistral nqliyyat Pereqonlardak mübahisli nöqtlr.
növlri v onlarn inkiaf perspektivlri.
DBYYAT
DBYYAT 1. +N ].., 8^& $.. <#@_=
1. 8^& `.`., <N+ %.., +#
.$. ;# ;=. $+, “ N” , 1997.

N @+. $., “ N”, 1984. 2. \_ .8. '+ N #@_
2. 8^& `.`., +N 8.., ~&=+ 8.., . ;# ;=. $+, “ N”.1990.
{;+ N\&} @+. $., 3. Bayramov R.P. Yol hrktinin tkili v
“ N”, 1986. thlüksizliyi. Bak, AzTU, 1993.
3. Cavadov . . Damalar v vahid nqliyyat sistemi. 4. Tazad .H., Bayramov R.P. Yol hrktinin tkili
Drslik, Bak, 2004. v thlüksizliyi. Bak, 2002.
4. Cavadov . . Yük avtomobil damalarnn 5. Bayramov R. Yol hrktinin tkilinin texniki
texnologiyas, tkili v idar edilmsi. Drs vsaiti, nizamlama vasitlri. Bak, “Thsil” NPM, 2005.
Bak, 1994.
5. Cavadov . ., Bayramov M.., Mmmdov R.M. AVTOMOBL YOLLARI
Avtomobil srniin damalar. Drslik. Bak, 2004.
Avtomobil yollar haqqnda ümumi mlumat. Xalq
YOL HRKTNN THLÜKSZLY tsrrüfatnn nqliyyat sistemind avtomobil yollarnn rolu.
Avtomobil yollar bksi. Avtomobil yollarnda hrkt
Avtolmobillm v hrktin thlüksizliyi prob- trkiblri v hrktin xarakteristikalar. Avtomobil
lemlri. yollarnn tsnifat.
Yol hrkti haqqnda normativ sndlr. Yolun sas elementlri. Yolun plan v onun
Yol-nqliyyat hadislrinin tsnifat v analizi. YNH- elementlri. Yolun uzunluq v en ksik profillri, onlarn
nin trifi v tsnifat, nticnin arlna, növün v ya ba elementlri. Avtomobil yollarnn hndsi elementlri.
verm mexanizmin v ba verm yerin gör). YNH-nin Torpaq yatann v hrkt hisssinin eni. Yolun
analizi üsullar (kmiyyt, keyfiyyt v topoqrafik analiz). elementlrinin enin v uzunluq mailliklri. Plan v profild
YNH haqqnda kmiyyt göstricilri, onlarn ba verm yrilrin radiuslar. Kiçik radiuslu yrilrin xüsusiyytlri.
sbblri. Yollarda görm msafsi. Yolun plan v profilind görm
Sürücü v hrktin thlüksizliyi. msafsinin tmini. Körpülr v borular. Tunellr.
Nqliyyat vasitlri v hrktin thlüksizliyi. Nqliyyat axnlarnn hrkt qanunlar.
Hrktin thlüksizliyind mlumatn rolu. Avtomobillrin hrkt rejimlri, onlarn xarakteristikalar,
Yol raiti v hrktin thlüksizliyi. YNH-d yol yolun yüklnm drcsi.
faktoru. Daimi v dyikn faktorlar. Yollarda görm Tbii faktorlarn yolun iin tsiri. Tbii faktorlar.
msafsi. Yolun hr hans bir elementindn istifad üsulu. Torpaq yatann islanma mnblri. Torpaq yatann su
Yekun qzallq v arlq msallar. Thlüksizlik rejimi v onun nizamlanmas. Sthi v yeralt su ötürücü
msallarna gör qiymtlndirilm. Tkrl yol arasnda qurular sisteminin layihlndirilmsi prinsiplri.
ilim msal. Avtomobil yollarnn ksimlri. Avtomobil yollarnn
Nqliyyat axnlarnn sas göstricilri. Nqliyyat eyni sviyyd ksimlri. Eyni sviyyli dairvi
axnlarnn intensivliyi, trkibi, sxl, sürti v lngimlri. ksimlr. Müxtlif sviyyli sad v mürkkb ksimlr.
ntensivliyin zaman v mkana gör qeyri-müntzm olaraq Avtomobil yollar il dmir yollarnn ksimsi.
dyimsi (qeyri-müntzmlik msallar). Müyyn Yol geyimlri. Yol geyimlrinin tsnifat v onlarn
marrutda v nizamlanan yol ayrcnda lngimlr (Vebster layihlndirilmsinin ümumi prinsiplri.
[[
Mürkkb iqlim raitlrind yolun layihlndirilmsi Yeyilmnin dyim qanunauyunluu. Hidrodinamik

xüsusiyytlri. Quraqlq, da v bataqlq rayonlarnda yolun yalama nzriyysi. Yeyilmnin tyin olunma üsullar.
layihlndirilmsi. Nqliyyat vasitlrinin etibarll, texniki vziyytinin
Avtomobil magistrallar, hr küç v yollar. tyin olunma v saxlanma üsullar. Texniki istismarda
Avtomobil magistrallar v onlarn layihlndirilmsin etibarlq anlay. Etibarln sas xüsusiyytlri v
qoyulan texniki rtlr. hr küç v yollar, onlarn parametrlri. Diaqnostika – texniki termin kimi. Diaqnostik
tsnifat. lamtlr v parametrlr. Diaqnostik parametrlr qoyulan
Yolun avadanlqladrlmas v abadladrlmas. tlblr. Avtomobillrin sas diaqnostik parametrlri.
Diaqnostika sistemi v prosesi.
DBYYAT Avtomobil yanacaqlar v yalar. Avtomobil
1. + .. 8N\&} #. $. benzinlrinin fiziki-kimyvi v istismar xasslri. Dizel
“ N”, 1983. yanacaqlarnn fiziki-kimyvi v istismar xasslri. Mührrik
2. + .., 8 <.. {+N yalar üzrin qoyulan sas istismar tlblri. Yalarn sas
N\&} #. N& I II. $., fiziki-kimyvi göstricilri v istismar xasslri.
“ N”, 1987. Transmissiya yalarnn fiziki-kimyvi v istismar xasslri.
3. Piriyev Y. Avtomobil yollar, Bak, 1999. Texniki mayelr, onlara qoyulan tlblr, fiziki-
kimyvi xasslri.
NQLYYAT VASTLRNN TEXNK
STSMARININ SASLARI DBYYAT
1. '+= + N_= N\=. I'+
Texniki istismarn tyinat, sas anlaylar. . .
. @_, $., “ N”, 1991.
Avtomobillrin istismar keyfiyytlri, elmi v praktiki 2. & `.
. 8N\&} + N_}
anlaylar, sas mslsi. AT-da ildiln sas anlaylar \N}. I'+. $., “%+-{”, 2003.
(terminlr). Avtomobillrin texniki vziyyti (ATV), ilm 3. Canmirzyev A.C. Avtomobillrin texniki istismar.
qabiliyyti, imtina v nasazlq, texniki qulluq v tmir, Drslik. Bak, «Çaolu» nriyyat, 1998.
resurs. Sürtünm v yeyilm haqqnda ümumi mlumat. 4. Canmirzyev A.C. Nqliyyat vasitlrinin texniki
stismar prosesind nqliyyat vasitlrinin texniki istismar v istismar materiallar. Drs vsaiti. Bak,
vziyytinin dyim sbblri v tsir edn amillr. «Thsil» NMP, 2005.
Proqram 10*
Respublikasnn qanunu. Aviasiya haqqnda Azrbaycan
VAHD NQLYYAT SSTEM Respublikasnn qanunu. Avtomobil nqliyyat haqqnda
Azrbaycan Respublikasnn qanunu.
Nqliyyatn insan cmiyytinin inkiafndak rolu. Nqliyyat problemlri il mul olan beynlxalq
Nqliyyatn sivilizasiyann inkiafnda, ölknin hökumt v qeyri-hökumt tkilatlar. Beynlxalq Dniz
iqtisadiyyatnda v ictimai hyatnda rolu. Nqliyyat Tkilat, Dmir Yollarnn mkdal Tkilat,
anlay. Nqliyyat digr sahlrdn frqlndirn spesifik Beynlxalq Avtonqliyyat ttifaq, Nqliyyat Nazirlrinin
xüsusiyytlr. Nqliyyat xidmti anlay. Nqliyyat Avropa Konfrans, Beynlxalq Ekspeditor Assosiasiyalar
xidmtinin keyfiyyti. Nqliyyatn istehsal prosesi, nqliyyat Federasiyas, Beynlxalq Mülki Aviasiya Tkilat,
mhsulu v onun xüsusiyytlri. Vahid nqliyyat sistemi v Beynlxalq Hava Nqliyyat Assosiasiyas.
onun xalq tsrrüfatndak rolu. Nqliyyat sistemlrinin Azrbaycan Respublikas Nqliyyat Nazirliyi.
tsnifat. Vahid nqliyyat sistemi elementlrinin analizi. Azrbaycan Respublikasnda nqliyyat sisteminin inkiafna
Nqliyyatn inkiaf v istifad göstricilri. Xalq tsrrüfat dair sas strateji prinsiplr.
v halinin nqliyyat xidmti il tmin olunma göstricilri. Dniz nqliyyat. Gmi termini. Dniz nqliyyatnn
Nqliyyat faliyytinin lisenziyaladrlmas. yaranmas v inkiaf. Eramzdan vvl mövcud olan
Nqliyyat haqqnda beynlxalq Konvensiya v gmiçilik nümunlri. Hrbi v ticart gmilrinin
Razlamalar. 1929-cu il Varava konvensiyas v Haaqa gmiçiliyin inkiafndak rolu. X-XIX srlrin yelknli
protokolu, «Beynlxalq mülki aviasiya haqqnda» Çikaqo gmilri. Dniz nqliyyatnn hrkt trkibi v onlarn
konvensiyas (1944), Dnizd insan hyatnn qorunmas evolyusiyas. Dniz nqliyyatnda hrkt trkibinin
üzr beynlxalq Konvensiya (SOLAS), Yol hrkti tyinatna, istifad ediln enerji mnbyin, gminin
haqqnda Konvensiya (1968), Gömrük konvensiyalar (1956, gövdsinin suya nzrn yerlmsi v ölçülrin gör
CMR v 1975, TR). Azrbaycan Respublikas dövlt tsnifat. Dniz nqliyyatnn infrastrukturu. Limanlar.
srhdinin buraxl mntqlrindn keçiriln mallarn v Kanallar. Dniz damalar. Xtti v qeyri-xtti gmiçilik.
nqliyyat vasitlrinin yoxlanlmasnda ttbiq ediln “bir Beynlxalq alq-satq müqavillrind bazis rtlri. Böyük
pncr” prinsipi. Nqliyyat haqqnda Azrbaycan v kiçik kabotaj. Dniz nqliyyatnn i göstricilri. Dniz
Qbul proqramlar 71
nqliyyatnn faliyytinin hüquqi aspektlri. Azrbaycan kmrinin özlliklri. Nabukko qaz kmrinin perspektivlri.
Respublikas Dövlt Dniz Administrasiyas. Azrbaycan Boru kmri nqliyyatnn srniin damalarnda ttbiqi
Respublikas Dövlt Xzr Dniz Gmiçiliyi. perspektivi.
Daxili su (çay) nqliyyat. Daxili su nqliyyatnn hr nqliyyat. hr. hrlrin tsnifat. hr
yaranmas v tarixi. Yelknli v avarl gmilr. Trekvart nqliyyatnn qsa inkiaf tarixi. Kütlvi hr nqliyyatnn
kanal bklri. Vintli v çarxl paroxodlarn istifad inkiaf mrhllri. Vahid hr nqliyyat sisteminin
olunmas. Sualt qanadlar olan v hava yastql gmilrin xarakteristikas. hr nqliyyatnn növlri v istifad
çay nqliyyat kimi istifad olunmas. Brlr, onlarn raiti. Elektrikldirilmi dmir yollar. hr v hrtraf
istifad xüsusiyytlri v tsnifat. Su taksisi. Çay tramvay. qatarlar v onlarn inkiaf etmi ölklrd mövcud olan
Qlisser gmisi. Çay nqliyyatnn sas texniki–istimar nümunlri. Metropoliten. Yaranmas, inkiaf v müasir
xüssiyytlri v üstünlüklri. nümunlri. Tramvay. Tarixi, müasir nümunlri. Sürtli
Dmir yolu nqliyyat. Dmir yolu sistemlri. Dmir tramvay. Metrotram. Monorels nqliyyat. Yaranmas, ttbiqi.
yolu nqliyyatnn yaranmas v inkiaf. Parovozun Trolleybus. Avtobus. Yaranmas, inkiaf, ttbiqi.
meydana glmsi. Dmir yollarnn daimi qurular. Yollar. stiqamtlndiriln avtobus. Marrut taksilr. Asma - kanat
Koleya. Dmir yolu stansiyalar v onlarn tsnifat. nqliyyat. hrlrd su, hava nqliyyatlarnn v
Vazallar. Dmir yolu nqliyyatnn hrkt trkibi. velosipedlrin istifad edilmsi. Taksomotor nqliyyat,
Lokomotivlr v onlarn tsnifat. Vaqonlarn tsnifat. yaranmas v istifad sahlri. Motosiklet taksi. Velorika.
Dmir yolunda br keçidlri: yaranmas v inkiaf. Dmir ntellektual nqliyyat sistemlri.
yolu nqliyyatnda müasir texnika v texnologiyalar. Dmir Müxtlif nqliyyat növlrinin kompleks inkiaf v
yolu damalar. Dmir yolu nqliyyatnn texniki-iqtisadi qarlql tsiri. Damalarn müxtlif nqliyyat növlri il
xüsusiyytlri v üstünlüklri. Dmir yolunun sas i yerin yetirilmsind smrlilik meyarlar. Damalarn sas
göstricilri. “Azrbaycan Dmir Yollar” Qapal Shmdar nqliyyat növlri arasnda smrli paylanmas. Damalarn
Cmiyyti. nqliyyat növlri arasnda paylanma prinsiplri. Müxtlif
Hava nqliyyat. Hava nqliyyatnn yaranmas v nqliyyat növlrinin qarlql laqsi. Nqliyyat sistemind
inkiaf. lk hava nqliyyat vasitlri, yük v srniin nqliyyat növlrinin formalamas, inkiaf v faliyyti üçün
aviasiyasnn meydana glmsi. Hava nqliyyatnn maddi- iqtisadi, texniki, texnoloji v tkilati bazann yaradlmas..
texniki bazas. Hava gmisi. Hava gmilrinin tsnifat. Hava Müxtlif nqliyyat növlrinin qarlql tsirinin vahid
limanlar v onlarn tsnifat. Aviasiya irktlri. Hava texnoloji prosesi v onun ilnilm mrhllri. Müxtlif
nqliyyatnda müasir texnika v texnologiyalar. AR-nn nqliyyat növlrinin qarlql tsirinin bric sistemlri.
beynlxalq hava limanlar. Aviasiya damalar. Müntzm Multimodal nqletm sistemlri. Multimodal damalarn
v qeyri–müntzm aviadamalar. Hava nqliyyatnn i inkiaf etmi ölklrin nqliyyat siyastind rolu. ntermodal
göstricilri. Dövlt Mülki Aviasiya Administrasiyas. damalar. ntermodal texnologiyalarn növlri: br
“AZAL” Qapal Shmdar Cmiyyti. keçidlri, treyler, kontreyler, rolker, lixter v “çay – dniz”
Avtomobil nqliyyat. Avtomobil nqliyyatnn yaranma sistemlri, konteyner v paket damalar, müxtlif koleyaya
tarixi. Avtomobil anlay. Avtomobil nqliyyatnn meydana malik dmir yolu il dama. Müxtlif nqliyyat növlrinin
glmsi v inkiafnda dünyann aparc ölklrinin rolu. qarlql laqsind terminallarn rolu. Nqliyyat dhlizlri.
Avtomobil nqliyyat vasitlri v onlarn tsnifat. Minik “Trans European Network” konsepsiyas, “Edinburq
avtomobillri v avtobuslarn tsnifat. Avtomobil nqliyyat tbbüsü”, Avropa Birliyind nqliyyatn inkiaf
il yük v srniin damalarnn xüsusiyytlri. Dama perspektivlrini müyyn edn “Byaz kitab”, “Krit
prosesinin faliyyt göstricilri. Nqliyyat kütlsi, nqliyyat konfrans” v onlarn nticsind yaradlm Panavropa
yolu v vaxt. Avtomobil nqliyyatnda dama marrutlar. nqliyyat dhlizlri. Beynlxalq Asiya bksi. Azrbaycan
halinin nqliyyat hrktliliyi. Avtomobil nqliyyat Respublikasnn beynlxalq hava limanlarnn, Bak – Tbilisi
vasitlrinin mhsuldarl. Avtomobil nqliyyat il - Qars dmir yolu dhlizinin, rq-Qrb (TRACECA) v
damalarn texniki – istismar göstricilri. Avtonqliyyat imal-Cnub dhlizlrinin nqliyyat növlrinin inkiafndak
vasitlri park v onun i göstricilri. Magistral avtomobil rolu. Nqliyyatda peyk naviqasiya sistemlri.
damalar. Magistral damalarn terminal sistemlri. Nqliyyatda elm, ekologiya v thlüksizlik.
Beynlxalq avtomobil damalar. Nqliyyat ekspedisiya Nqliyyatn elmi problemlri. Dmir yolu nqliyyatnda
xidmti. Yük çatdrlmas sistemlri. hrkt sürtinin artrlmas, vaqonlarn hermetikldirilmsi,
Boru kmri nqliyyat. Boru kmri. Tsnifat. Boru qatarlarn kütlsinin artrlmas v bunlarla laqdar digr
kmri nqliyyatnn tarixi. Azrbaycan Respublikasnn elmi problemlr. Avtomobil nqliyyatnda hrkt sürtinin,
boru kmri nqliyyatnn sas i göstricilri. Boru kmri yük götürm qabiliyytinin, thlüksizliyin artrlmas
nqliyyatnn sas texniki-iqtisadi xüsusiyytlri v yollar. Su nqliyyat növlrind yük götürm qabiliyytinin,
üstünlüklri. Boru kmrinin buraxma qabiliyytinin idaretmnin avtomatladrlma sviyysinin, güc
artrlmas yollar. Borularn korroziyadan müdafisi qurularnn gücünün, hrkt sürti v manevretmnin
metodlar. Neft kmri. Tsnifat. Bak–Batumi, Drujba neft artrlmas istiqamtlri. Hava nqliyyatnda tyyarlrin
kmrlri. Azrbaycan respublikasnn neft ixrac edn neft srniin tutumu v yük götürm qabiliyytinin artrlmas,
kmrlri: imal ixrac marrutu - Bak – Novorossiysk, Qrb hr cür havada uçan tyyarlrin yaradlmas, yanacan yeni
ixrac marrutu - Bak – Supsa, sas ixrac marrutu - Bak – növlrinin ttbiqi, hrktin thlüksizliyinin tmin edilmsi
Tbilisi – Ceyhan. problemlri. hr nqliyyatnda razinin zbt edilmsinin
Qaz kmri. Tsnifat. Azrbaycan Respublikasnn qaz azaldlmas, duracaq, yerdyim sürtinin artrlmas, tam
ixrac edn kmrlri: Cnubi Qafqaz Boru kmri - Bak – avtomatladrlm yeni nqliyyat növlrinin ttbiqi, ss –
Tbilisi – rzurum, Hacqabul – Qardabani, Hacqabul – küy v s. problemlrin hlli yollar.
Mozdok, Hacqabul – Astara – Binnd. «Mavi axn» qaz Nqliyyatda ekoloji problemlr. Torpan, suyun v
[[
atmosferin çirklnmasi, razinin zbt olunmas, ss – küy, 20. Aviasiya haqqnda Azrbaycan Respublikasnn
titryi, elektromaqnit ualanma, resurslarn istifadsi Qanunu. Bak, 24 iyun 2005-ci il.
problemlri. Nqliyyatda thlüksizlik problemlri. 21. Avtomobil nqliyyat haqqnda Azrbaycan
Elektromobil. Yaranmas, inkiaf v problemlri. Hidrogen Respublikasnn Qanunu. Bak, 1 aprel 2008-ci il.
nqliyyat. Yaranmas, inkiaf v problemlri. Kosmik 22. _= \; #;+
nqliyyat. _. { +# 7 += 1944 #.
(~+\N I
8< 7300/3, 1963 #.).
DBYYAT 23. _= #@_ } _
1. Cavadov . . Vahid nqliyyat sisitemi. Drslik, Bak, \;} \} @+ #@, 24
2010, 331 s. \N 1980 #.
2. Cavadov . . Avtomobil yük damalar. Drslik, 24. _= \\\ + #\
Bak, 2009, 354 s. \; + – ; N (]#,
3. Cavadov . . Nqliyyat proseslri v sistemlri 22 += 1986 #.).
nzriyysinin saslar. Drs vsaiti, Bak, 1992, 120 s. 25. = #: += N N= N+
4. Cavadov . . Damalar v vahid nqliyyat sistemi. 2010 #: \= N&, $., {#^

Drslik, Bak, “Thsil” NPM, 2004, 260 s. ||I, 2003, 192 .
5. Cavadov . ., Bayramov M.., Mmmdov R.M. 26. \#= +\} @+,
Avtomobil srniin damalar. Drslik, Bak, 2004, Prepared by the UN/ECE, the European Conference of
236 s. Ministers of Transport (ECMT) and the European
6. hmdov H.M., Ncfov E.M. Nqliyyat sistemlri. Commission (EC), United Nations, New York and
Kurs iinin yerin yetirilmsi üçün metodik vsait, Geneva, 2001.
Bak, 2009, 32 s. 27. N= #N+: I'+ / { . .
7. 8+ .. = N N= N\: `.. $N, $, @N&N “w+@\”, 2005,
I'+ = @, $., “}= +”, 1991, 383 512 .
. 28. _+= %.8., + 8.., \ $..
8. 8^& `.`., <N+ %.., +#
.$. $&N\&} N\} N N+

N @+. $., “ N”, 1984, 336 . N\&} N#: '. =
9. .~. $; @ : @, $., @N&+ _N «8+\=», 2009,
' . $., %<I "8@" : 336 .
%'. +., 2007. 462 . 29. _+= %.8., + 8.. = N N=
10. ]\ %.%., {'+ .8., + 8.~. N\. $., @N&+ _N «8+\=»,
= N N= N\: I'+ = @, 2004, 240 .
$., “ N”, 1987, 304 . 30. ^+ .. = N N= N\
11. ] .]. $;} N N} @\N @'} N N:
_. I'. {, N++ I'+ = @, $., «}= +», 1977,
#N} NN +\+ 240 .
, 175 c. www.vvsu.ru
12. = N N= N\: I'. = @ / DA IMALARIN SIORTASI
] .]. ., $., “ N”, 1999, 303 .
13. #@ .8. N . I'+ = Sorta anlay. Sorta münasibtlrinin yaranmas
@, $., 8< “N_^\”, 2005, 265 . tarixi. Sortann trifi. Sortalanann mlaknn v mlak
14. w#= #. I' . { mnafelrinin müdafisi sahsind münasibtlr.
+_ +\+ 8% ..`. $., Azrbaycan Respublikasnn sorta haqqnda
8
$, 2005, 168 . qanunu. Sorta cavabdehliyi. Sorta haqqnda qanunlar.
15. N#= #N+ + N& – Sorta terminlri. Sortaç. Sortal. Sorta hadissi.
N&} +\ +: I'+ = Sorta mbli. Sorta ödnii. Frontinq sazii.
N N} @. / { . `.. Sorta riski anlay. Riskin növlri v
$N, $., @N&N “w+@\”, 2003, qiymtlndirilmsi. Sorta riski. Sorta edil biln v edil
448 . bilmyn risklr. Risklrin ümumi tsnifat, ekoloji,
16. # .$., $N `.. $;} nqliyyat, siyasi v xüsusi risklr. Riskin sorta hallarnda
#@} N\&} @+: I'. qiymtlndirilmsi.
{ = @ / { . `.. $N, Sorta müqavilsi. Müqavil üçün lazm olan sndlr.
&, 2000, 131 . Müxtlif nqliyyat növlri il damalarda sorta
17. `+ ].8., &+ ..
\} müqavillri. Sorta müqavillrin sasn trflrin
@+ ( \} N_): '. , msuliyyti. Beynlxalq damalarda istifad olunan
$., +&N, 2004, 292 . müqavil formalar.
18. `+ .%., 8.{., ^\+ .., Sorta faliyytinin tkili. Sorta tkilatlarnn tsis
$.. 8NN N} N+ olunmas. Sorta mütxssislri. Broker. Agent. Aktuari.
+;= : '. = @, $., Sorta faliyytinin tnzimlnmsi.
%8, $., 1998, 408 . Sorta faliyytin nzart. Sorta faliyytin nzart
19. Nqliyyat haqqnda Azrbaycan Respublikasnn edn orqanlarn vziflri. Maliyy sabitliyin nzart.
Qanunu. Bak, 11 iyun 1999-cu il. Dövlt sorta nzart komitsi.
Qbul proqramlar 73
stehsal fasillrindn sortalanma. stehsal DBYYAT

fasillrindn sortalanmann mzmunu. Sortaçnn 1. “Aviasiya haqqnda” Azrbaycan Respublikasnn
msuliyyt müddti. tki v xrclrin yaranma sbblri. Qanunu. Bak, 24 iyun 1999-cu il.
Nqliyyat vasitlrinin sortalanmas. Hava nqliyyat 2. “Sorta haqqnda” Azrbaycan Respublikasnn
vasitlrinin sortas. Hava gmilrinin kasko v msuliyyt Qanunu. Bak, 25 iyun 1999-cu il.
sortas. Avtomobillrin sortalanmas. Gmilrin 3. “Srniinlrin icbari sortas haqqnda” Azrbaycan
sortalanmas. Respublikasnn Qanunu. Bak, 17 iyun 2003-cü il.
Yüklrin sortas. Yüklrin sortalanmas. Sorta 4. “Azrbaycan Respublikasnda nqliyyat vasitsi
obyektin yetirilmi itkinin tam v ya qismn ödnilmsi. sahiblrinin mülki msuliyytinin icbari sortas
Sorta ediln, sorta ödnilmsinin tlblrini nzrd tutan haqqnda” Azrbaycan Respublikasnn Qanunu.
sorta növlri küllüsü. Konteynerlrin sortalanmas. Bak, 31 may 1996-c il.
Yüklrin sorta müqavilsi. 5. 8 8..
N N N.
Srniinlrin sortas. Srniinlrin sorta müqavilsi, {+N+\: ' . ]\&, ]I,
sorta müqavilsinin müddti. «Srniinlrin icbari sortas 2006, 147 .
haqqnda» Azrbaycan Respublikasnn Qanunu. 6. + .`. 8N\&} N N
Sorta tariflri. Sorta haqlarnn müyyn olunmas. N. I' . $., I-
Netto stavka. Risk gör sorta haqqnn %, 2004, 220 .
müyynldirilmsi. Üçüncü xslr, srniinlr v yük 7. ..
N. I'+ = @. $.,
sahibin dymi zrrin qiymtlndirilmsi. Ziyann %, 1997, 311 .
ödnilmsi. 8. & .8. $+ N. $.,
Maliyy risklrinin sortas. Maliyy risklrinin N, 1972, 112 .
sortas qaydalarnn xüsusiyytlri, keçirilm raiti v 9.
N . I'+ . `..N\.
sorta risklrinin siyahsn nzr alan xüsusi sortalanma $., N, 1992, 154 .
qaydalar. 10. 8\'+ %. ]. $ N }+ N
Sorta v informasiya texnologiyalarnn ttbiqi. + #@_. $+, <
{w%, 2004, 589 .

Sorta sahsind informasiya texnologiyalar v verilnlr 11. .., ]#& .%., ^\ .`.
bazasnn yaradlmas.
N : I'+ = @ / $.,
Nqliyyatn 3–cü xslr qarsnda msuliyyt “%-~8%8”, + , 2002. 384 .
sortas. «Azrbaycan Respublikasnda nqliyyat 12.
N . I' / @ ..,
vasitsinin sahiblrinin mülki msuliyytinin icbari sortas +NN %.8. |+: |]8w{, 2011,
haqqnda» Azrbaycan Respublikasnn Qanunu. 1952-ci il 208
Roma konvensiyas. 13. \ .. <} N=
Beynlxalq sorta bazar. Lloyd of London sorta \N&+ +. ]. <#, ]<I
mrkzi. Sorta brokerlrin, sürveyerlrin, irktlrin, <]I, 2011, 234 .
birliklrin v digr fiziki xslrin böyük ksriyytinin 14. 8 .., \N N.
mrkzd tmsil olunmas. $+, 2002, 288 .
Proqram 11
inteqral mikrosxemlr. Mntiq cbrinin saslar. Elektron
ELEKTRONKA V SXEMOTEXNKANIN mntiq elementlri v onlarn sxemotexnikas. Mntiqi
SASLARI funksiyalarn minimalladrlmas v kombinasiyal
qurularn trtibi.
Yarmkeçirici cihazlar. Yarmkeçirici parametrik Vakuumlu v plazmal elektron cihazlar.
elementlr: termistorlar, pozistorlar, varistorlar. Elektrovakuum cihazlar. Elektron-üa cihazlar.
Yarmkeçirici diodlar: düzlndirici diodlar, impuls diodlar, Qazboalmas cihazlar. Vakuumlu v lüminessent indikasiya
stabilitronlar, tunel diodlar, varikaplar, otki diodlar. elementlri. Vakuumlu v qazboalmal fotoelektron
Bipolyar v sah tranzistorlar: növlri, i prinsipi, qoulma cihazlar.
sxemlri, statik xarakteristikalar, ekvivalent sxemlri v Elektron açarlar. mpuls siqnallarn ötürn açar
parametrlri. Tiristorlar: növlri, i prinsipi, xarakteristikalar sxemlri: diod açarlar, bipolyar tranzistorlu açar sxemi, sah
v parametrlri. tranzistorlu açar sxemi. Analoq siqnallarn ötürn açar
Fotoelektron cihazlar. Fotoelektron üalandrc sxemlri: diodlarda, bipolyar tranzistorlarda, sah
cihazlar: iq diodlar v lazerlr, onlarn növlri, tranzistorlarnda v optronlarda ylm analoq açar
xarakteristikalar v parametrlri. Fotoelektron üaqbuledici sxemlri.
cihazlar: fotorezistorlar, fotodiodlar, fotoelementlr, Elektrik siqnallarn güclndirn qurular.
fototranzistorlar, fototiristorlar, fotokondensatorlar onlarn Güclndiricilrin tsnifat, keyfiyyt göstricilri v i
volt-amper, spektral v energetik xarakteristikalar. rejimlri. Güclndiricilrin VAX, güclndirm msal. ks
Optoelektron cütlr. laq v onun güclndiricinin keyfiyyt göstricisin tsiri.
Mikroelektronika. Mikroelektronika elementlri. lkin güclndirici kaskadlarn i rejimlrinin seçilmsi v
nteqral mikrosxemlrin tsnifat. Yarmkeçirici v hibrid stabilldirilmsi üsullar. Ümumi emitterli, kollektorlu v
[[
bazal güclndirici kaskadlar. Sah tranzistorlu güclndirici tezlik diapazonunda gücün ölçü üsullar.
kaskadlar. Seçici güclndiricilr. Güc güclndiricilri. Siqnallarn tezlik-zaman parametrlrinin ölçülmsi.
Çoxkaskadl güclndiricilr. Sabit cryan güclndiricilri. Generatorlarn normaladrlan sas parametrlri.
mliyyat güclndiricilri v onlarn sasnda qurulmu Ossilloqraflarn tsnifat. Elektron ossilloqraflarn açl
müxtlif funksiyal sxemlr. üsullar v sinxronladrlmas. Tezliyin ölçü üsullar.
kinci qida mnblri. Birfazal idarolunmayan v Rqmli tezlik ölçnlr. Faza sürümsinin v gecikm
idarolunan düzlndirici sxemlr. Hamarlayc süzgclr: vaxtnn ölçülmsi. Rqm fazometrlri.
sad tutum, sad induktivlik v mürkkb sxemli elektron nformasiya-ölçm sistemlrinin tsnifat. Ölçm
hamarlayc süzgclr. mpuls qida mnblri. sistemlri. Virtual informasiya-ölçm sistemlri. ntellektual
Funksional generatorlar. Harmonik rqs generatorlar: ölçm sistemlri. nterfeyslr.
LC- v RC- generatorlar, ks laq dövrsind faza Elektrik ölçmlrinin üsullar v vasitlri. Birbaa
sürümli v faza sürümsiz RC-generatorlar, müvazintlnm v açl çevirm üsulu il ilyn ölçm
avtogeneratorlarn rqslrinin stabilldirilmsi üsullar. vasitlrinin struktur sxemlri. Birbaa v müvazintlnm
mpuls siqnall generatorlar: triggerlr, multivibratorlar, ölçm vasitlrinin hssasl v xtalar.
tkvibratorlar, blokinq-generatorlar, xtti dyin grginlik Elektromexaniki cihazlar v onlarn tsnifat.
generatorlar. Düzlndirici v termoelektrik cihazlar. Sabit cryan
Siqnal formaladrclar. Amplitud mhdudladrclar: körpülri. Dörd qollu v ikiqat körpülr, onlarn hssasl v
diodlu, tranzistorlu v mliyyat güclndiricili xtalar. Dyin cryan körpülri. Sabit cryan
mhdudladrclar. Tezlik seçici süzgclr. Siqnallar kompensatorlar. Dyin cryan kompensatoru. Polyar-
müqayis edn qurular – komparatorlar. koordinatl v düzbucaq-koordinatl kompensatorlar.
Rqm elektron qurular. Ardcl qurular, inteqral Avtomatik müvazintlnm il ilyn cihazlar. Avtomatik
triggerlr. mpuls sayaclar. Registrlr. Elektron yadda körpü v kompensatorlar.
qurular. Koderlr. Dekoderlr. Kod çeviricilri. Sabit v dyin cryan elektron voltmetrlri.
Multipleksorlar v demultipleksorlar. Mntiq elementlri. Amplitud, orta v tsiredici qiymtlri ölçn voltmetrlr.
Rqm informasiyasn daxiletm v xaricetm qurular. mpuls v universal voltmetrlr. Ommetrlr.
Taktlayc v uzladrc qurular. mpuls generatorlar Cryanlarn, grginliklrin v e.h.q.-nin ölçülmsi. Kiçik
v formaladrclar. nteqral taymer. Rqm v analoq v böyük cryanlarn v grginliklrin ölçülmsi. Gücün v
sistemlrinin uzladrlmas. Miqyaslayc qurular v aktiv enerjinin ölçülmsi. Müqavimtlrin ölçülmsi. Sabit
süzgclr. Rqm-analoq v analoq-rqm çeviricilri. cryan dövrlrind müqavimtin ölçülmsi. Kiçik v
böyük müqavimtlri ölçm üsullar v vasitlri. Maqnit
DBYYAT materiallarnn xarakteristikalarnn tyin olunmas.
1. Hümbtov R.T. Elektronika I v II hiss. Ali mktblr Materiallarn statik v dinamik xarakteristikalar v onlarn
v texnikumlar üçün drs vsaiti. Bak: “Maarif”, tyin olunmas.
2010. Rqm ölçm texnikasnn saslar. Qeyri-elektrik
2. ]\N .. w+N+ \++N+. kmiyytlrin ölçülmsi. Ölçü çeviricilri. Ölçm metodlar.
I' = @. +, «$^»,2011. Mlumat-ölçm sistemlri. Mlumat-ölçm sistemlrinin
3. {}+ .., + `.. { +} funksiyalar, strukturu v tsnifat. Mlumat-hesablama
}. $., “}= +”, 2003. kompleksi, sas funksiyalar v strukturu.
4. `' ..,
%.
. w+N+. I' Mikroprosessor texnikasnn sas xarakteristikalar.
. N /~: +, 2007. Mikroprosessor texnikasnda istifad olunan say sistemlri:
5. I#\ .{. ^= \N+. – ikilik, skkizlik, onaltlq. Onluq say sistemi il bu say

{.:| –
+N – {N#,2000. sistemlri arasnda laq. kilik say sistemind mllr. sas
6.+ . } + _^ +N+. – hesab v mntiq mliyyatlar.
$.,^,2003. Sistem blokunun daxili qurular. Ana plata. Prosessor.
7.
N + .{. <} \++N+.- $., Verilnlri daxiletm v xaricetm qurular. Verilnlrin
@.`N= @} , 2003. yadda saxlanlmas. Yadda qurularnn növlri. mli v
8. Sadqov O. M. Hsnov M. . Elektron texnikasnn daimi yadda qurular. BOS v CMOS yaddalar.
komponentlri, drs vsaiti, Bak, AzTU, 2002 Verilnlrin mübadil qurular. Modem. Verilnlri
9. 8#= _^= +N+:I'+ = yerldirm cdvllri. Klaster anlay. Ana platann
@/ < ' .., ]+ <.{., ] 8.. interfeys inlri. Ss v qrafik informasiyann emal. Ss
{ . <.{.]+. – $., =@&, 1996. kart, videokart.
10. Abdullayev A.A., Axundov A. . Rqm Mikroprosessorlarn sas xarakteristikalar.
elektronikasnn saslar. Drs vsaiti. Bak: AzTU, Mikroprosessorlarn idarolunma prinsiplri: srt idar
1994. olunma v mikroproqraml idarolunma. Mikroprosessorun
11. |_ {., | I. +N \N+: arxitekturas, idaretm v sinxronladrma sxemlri, inlr.
2- N\. {. #. – $., $, 1983. Mikroprosessorlarda mrlrin yerin yetirilm prinsiplri v
mrlrin format. Unvanlandrma üsullar. Riyazi mliyyat,
ÖLÇM V MKROPROSESSOR TEXNKASI mntiq mliyyat, sürüdürm mliyyat mrlri v
modifikasiyalar. Verilnlrin ötürülmsi mrlri.
Metrologiyann sas terminlri. Fiziki kmiyyt v ölçü Mikroprosessorlarn proqram tminat v modeli.
vahidlri. Ölçmlrin tsnifat. Ölçmlrin sas Mikroprosessor sistemlrind informasiya mübadilsinin
xarakteristikalar. |talarn tsnifat. Etalon v nümunvi tkili üsullar. Mikrokontrollerlr. Mikroprosessor
ölçü vasitlri. Cryan v grginliyin ölçü üsullar. Müxtlif sisteminin arxitekturas. Ünvanladrma üsullar v mrlr
Qbul proqramlar 75
sistemi. Prosessor modulu. Yadda modulu. Paralel v ardcl N\}.: I'. = @. 3- @.
interfeyslr. Proqramladrlan taymer. Yaddaa birbaa {. .- $., “w#N\@N”, 1991.
müracit kontrolleri. 16- v 32 drcli mikroprosessorlar. 8. ++ .`., .. $N} N
Mikroprosessorlarn inkiaf perspektivlri. @\=. $., “w#N\@N”, 1986
9. Abdullayev A.A., Axundov A. . Rqm
DBYYAT elektronikasnn saslar. Drs vsaiti. Bak: AzTU,
1. Mmmdov H. ., hmdov R.M. Ölçm texnikasnn 1994.
saslar. Ali mktblr üçün drslik. Bak, 2011. 10. skrov T.M., Mahmudov Y.A., Bayramov X.T.,
2. liyev M.A., Abdullayev N.M., sdov A.V. Allahverdiyev N.M.. Elektron hesablama manlar v
Metrologoyann saslar. Drs vsaiti. Bak: MBM-R, sistemlrinin nzriyysi v layihlndirilmsi. Bak,
2010. “Maarif”, 1990.
3. Rhimov Q. . Metrologiya, standartladrma v 11. liyev T.M., Mmmdov F.S., Tayev E.A.
keyfiyytin idar olunmas. Drs vsaiti. Bak, AzTU, Mikroprosessor texnikasna giri. Bak, 1990.
1991. 12.$+ _} ( . `.%. {). .
4. liyev T.M., Mirslimov R.M., Hsnov T. . Elektrik 1,2,3. $., “}= +”, 1986.
ölçmlri. Bak, “Maarif”, 1986. 13.]&\ . \+ _
5. w+N'+ @\=. ({ . 8.. \+ N+.- $., “$”, 1984.
.$. ~). «w#=», `., 1980. 14. `N& `. \+ _}:
6. N+ w.. $N} +N'+ @\. {#\\ ', N} N,
`., “w#N\@N”, 1990. #\. {. #. – $., -
7. # .$. w+N} }'N&} \} w#N\@N, 1983.
Proqram 12*
axm. Çay axmnn kmiyyt göstricilri: su srfi, axm
HDROLOGYA hcmi, axm modulu, axm lay, axm msal. Çaylarda suyun
hrkt rejimlri v növlri.
Hidrologiya elmi, onun bölmlri v vziflri. Hidrosfer Çayn en ksiyind sürtin paylanmas. Çayn termik v
anlay. Suyun hmiyyti v ondan istifad. Hidrologiyann buz rejimi. Buz rejiminin fazalar. Çaylarn hidrokimyvi v
qsa inkiaf tarixi. Suyun qlobal dövran. Yer kürsinin su hidrobioloji rejimlrinin sas xüsusiyytlri.
ehtiyatlar v onlarn tzlnm müddti. Okean v atmosfer Çaylarn tsrrüfat hmiyyti. Antropogen amillrin
arasnda su mübadilsi: su sthindn buxarlanma v çaylarn rejimin tsiri.
yantlar. Quru v atmosfer arasnda su mübadilsi: quru Göllr v onlarn Yer kürsind paylanmas. Axarl v
sthindn buxarlanma v yantlar. Quru v okean arasnda axarsz göllr. Çalalarnn mnyin gör göllrin tsnifat.
su mübadilsi: çay axm. Sth sular v yeralt sularn Göllrin su balans. Göllrd dinamiki proseslr. Göllrin
qarlql laqsi. Dünyann su balans. Qlobal hidroloji termik v buz rejimlri. sas hidrokimyvi xüsusiyytlri.
dövrann müasir dyimlri. Göllrin çay axmna tsiri. Göllrin su ehtiyatlar.
Yeralt sularn mnyi, qida mnblri v paylanmas. Su balans tdqiqat üsulu. Çay hövzsinin su balans. Su
Torpaq v qruntun su-fiziki xasslri. Yeralt sularn balans elementlrinin hesablanmas. Dünyann n böyük çay
tsnifat. Yatmna gör yeralt sularn tiplri. Yeralt sularn hövzlrinin su balans.
hrkti. Yeralt sularn çaylarn qidalanmasnda rolu. Yeralt Atmosfer yantlar. Hövzy dün yantnn orta
sulardan istifad v onlarn mühafizsi. qiymtinin tyini. Qar örtüyü. Qar örtüyünd su ehtiyat. Qar
Çay hövzsi. Çay v çay hövzsinin morfometrik örtüyünün rim fazalar.
elementlri. Çay hövzsinin fiziki-corafi v geoloji Su, qar v torpaq sthindn buxarlanma. Transpirasiya.
xüsusiyytlri. Çay v çay bksi. Hidroqrafik bk. Çay Buxarlanmann ölçülmsi. Buxarlanmann hesablanma
drsi v mcras. Çaylarn uzununa profili. Çaylarn qida üsullar. Çay hövzsindn ümumi buxarlanma.
mnblri v su rejimi. Çaylarn sululuunun trddüdlri. Mcra v yamac eroziyas. Gtirmlrin formalamas.
Su rejiminin fazalar (gursululuq, qtsululuq, daqn). Asl v dib gtirmlr axm.
Çaylarn qida mnblrin gör tsnifat. Çaylarn su Axn v mcrann qarlql tsiri. Çay mcralarnn
rejimin gör tsnifat. Çay axmnn sas fiziki corafi dayanqlq drcsin gör tsnifat. llik v çoxillik mcra
amillri. Atmosfer yantlar, göllr, geoloji qurulu, bitki v deformasiyalar. Çay mcralarnn planda tsvirlri
torpaq örtüyünün çay axmna tsiri. (formalar) v onlarn dyimlri. Çay mcralar v
Yaz gursulu dövrd axmn mlglm raiti. Daqn subasarlarnn morfoloji elementlri. Mcra proseslrinin
axmnn sas amillri. Azsulu dövrlrd axmn formalama tiplri. Çay mnsblri v onlarn tiplri. Hidrotexniki
xüsusiyytlri. Çay axmnn paylanmasnn corafi qurularn mcra prosesin tsiri.
qanunauyunluqlar. Mcra proseslrin tsir edn tbii v antropogen amillr.
Da çaylarnda hidroloji xüsusiyytlr. Mcra deformasiyalar. Mnsbd hidroloji proseslr.
Çay axm v onun trkib hisslri. Yerüstü v yeralt Hidroloji müahid mntqlrinin tiplri.
[[
Sviyy v su srfi anlaylar. Su srflrinin tyini Cbh inversiyalar. Temperaturun ölçülmsi üçün
üsullar. beynlxalq kalalar. Temperaturun ayr-ayr vahidlri
Sürt – sah üsulu il su srfinin tyini. Sürt aqullarnn arasnda laq. Mütlq temperatur. zotermlr. Adiabatik
tyini. Su srfi ölçülrkn mliyyatlar ardcll. Axnn proseslr. Adiabat qrafiklr. Quru adiabatik qradiyent.
sürtinin v su srfinin inteqrasiya üsulu il tyini. Rütubtli adiabatik qradiyent. Aeroloji diaqram.
Su srfini hesablama üsullar: analitik v qrafik üsullar. Temperaturun stratifikasiyas. Havann rütubtliyi.
zotaxlara gör su srfinin hesablanmas. Atmosferd su buxar. Rütubtlik elementlri. Havann
Çay axmnn qeydiyyat. Su srfinin sviyydn asll nisbi rütubtliyi. Havann mütlq rütubtliyi. Xüsusi
v srflr yrisi. rütubtlik. Su buxarnn parsial tzyiqi. Havann rütubtliyini
Azrbaycann çaylar, göllri, su anbarlar v kanallar. tyin edn, ölçn meteoroloji cihazlar v onlarn i prinsipi.
Azrbaycann sas transsrhd çaylar. Havann temperaturu v rütubtlik elementlri arasnda
Azrbaycan çaylarnn qida mnblri v su rejimi. laq. eh nöqtsi temperaturu. eh nöqtsi temperaturunun
Azrbaycann su ehtiyatlar, onlarn istifadsi v mühafizsi. çatmazl. Rütubt çatmazl. Quru hava. Rütubtli
Xzr dnizi. Morfometrik v morfoloji elementlri. hava. Doymu v doymam hava. Rütubtlik elementlrinin
Hidroloji xüsusiytlri, sviyy trddüdlri, termik, buz v ölçü vahidlri.
dala rejimi, duzluluu, çirklnm mnblri v ekoloji Buludlar. Buludluluq. Buludlarn mlglm raiti,
vziyyti. onlarn mikrostrukturu. Buludlarn miqdar. Buludlarn aa
sviyysinin hündürlüyü. Kondensasiya sviyysi.
DBYYAT Kondensasiya nüvlri. Buludlarn yuxar sviyysinin
1. manov F. . Çay axm. Bak, BDU nriyyat, 2002. hündürlüyü. Buludlarn aquli gücü. Konveksiya. Buludlarn
2. Mmmdov M. ., Ftullayev H.Y. Tsrrüfat beynlxalq tsnifat. Buludlarn morfoloji tsnifat.
faliyytinin çaylarn rejimin tsiri. Bak, ADU n., Buludlarn genetik tsnifat. Aa buludlar. Orta tbq
1992. buludlar. Yuxar tbq buludlar. Llkli buludlar. aquli
3. Mmmdov M. ., manov F. . Ümumi hidrologiya. inkiaf buludlar v ya konvektiv buludlar. Ayr-ayr
Bak, BDU n., 2003. buludlardan dün atmosfer yantlar.
4. Mmmdov M. ., manov F. ., Mahmudov R.N. Atmosfer tzyiqi. Atmosfer tzyiqinin müahid
Hidrometriya. Bak, 2000. edilmsi. Atmosfer tzyiqinin vahidlri v onlar arasnda
5. N\
.]., + .$. } } laq. Barik tendensiya. Barik pill. Barik qradiyent.
8@;+
. +, w\, 1989. Atmosfer tyiqinin aquli qradiyenti. Atmosfer tzyiqinin

üfüqi qradiyenti. Barik qradiyent qüvvsi. Beynlxalq
METEOROLOGYA standart atmosfer. Normal atmosfer tzyiqi. Atmosfer
tzyiqinin fzada paylanmas, izobarlar. Barometrik tnliklr.
Meteorologiya elminin predmet v vzifsi. Dniz ssiviyysin gtirilmi atmosfer tzyiqi. Atmosfer
Meteorologiya elminin ttbiq sahlri. Beynlxalq tzyiqinin dniz sviyysin gtirilmsi. Atmosfer tzyiqinin
Meteorologiya Tkilat v onun strukturu. Atmosfer bizi sutkalq v illik gedii.
hat edn hava tbqsi kimi. Atmosferin tdqiqat Havann sxl. Havann sxlnn hündürlüy gör
metodlar. sas meteoroloji elementlr. Atmosferin dyimsi. Bircins atmosfer. Qaz qanunlar. Universal qaz
tbqlr bölünm prinsiplri. Qaz trkibin gör sabiti. Quru havann hal tnliyi. Rütubtli havann hal tnliyi.
atmosferin tbqlri. Yer atmosferi v onun sas Statikann sas tnliyi.
xüsusiyytlri. Srhd tbqsi. Srbst atmosfer. Yer Külk v onun parametrlri. Atmosferd külyin
sthinin radiasiya balans tnliyi v onun ünsürlri. Yer yaranmasna tsir edn sas qüvvlr. Külyin istiqamti.
sthinin istilik balans tnliklri v onun sas ünsürlri. Cm, Külyin sürti v sürt vahidlri. Külyin faliyyti il
udulan v splnn Gün radiasiyas. laqdar olan meteoroloji hadislr. Qasra. Tayfun.
Atmosferin trkibi. Homosfer v heterosfer. Atmosferin Tornado. Smerç. Bofort kalas. Yer sthi üzrind, müxtlif
tbqlri. Atmosfer havasn tkil edn sas qazlar. Ozon hündürlüklrd alçaq v yüksk tzyiq zonalarnda külyin
tbqsi. Atmosferd ozon tbqsinin hmiyyti. paylanmas.
Atmosferd tsirsiz qazlar. Atmosferin uçan aparatlara Atmosfer hadislri. Meteoroloji müahidlr.
tsirin gör tbqlri. Temperaturun aquli Beynlxalq meteoroloji müahid vaxt. Meteoroloji görünü
stratifikasiyasna gör atmosferin sas tbqlri. Atmosferin msafsi. Meteoroloji görünü msafsini mhdudladran
keçid tbqlri. Troposfer tbqsi. Tropopauza tbqsi. atmosfer hadislri. Duman. Çn. Sis. Çovun. Toz
Stratosfer tbqsi. Stratopauza. Mezosfer tbqsi. burulanlar. Qum burulanlar.
Mezopauza. Termosfer, ionosfer tbqsi. Termopauza. Atmosfer yagntlar. Atmosfer yantlarnn tsnifat.
Ekzosfer tbqsi. Leysan yantlar. Çiskin yantlar. Aramsz yantlar.
Havann temperaturu. Havann temperaturuna tsir edn Atmosfer yantlarnn intensivliyi. Atmosfer yantlarnn
amillr. Temperturun aquli qradiyenti. Temperaturun üfüqi faza vziyyti. Maye yantlar. Brk atmosfer yantlar.
qradiyenti. Havann temperaturunu ölçn meteoroloji Dolu. Qar.
cihazlar v onlarn i prinsipi. Havann ekstremal Atmosferd optik hadislr. Atmosferd elektrik
temperaturu. Mütlq minimum v mütlq maksimum hava hadislri. ldrm. ldrmn növlri. Qütb fqi. lmlar.
temperaturlar. Temperaturun sutkalq gedii. Temperaturun Atmosferin ümumi sirkulyasiyas. Hava kütllri. Hava
illik gedii. Atmosferd saxlayc laylar. nversiya v kütllrinin corafi tsnifat. Müxtlif en dairlrinin hava
izotermiya tbqlri. Gec inversiyalar. Qar inversiyas. kütllri. Hava kütllrinin termodinamik tsnifat. sti v
Qbul proqramlar 77
soyuq hava kütllri. Dayanql v dayanqsz hava kütllri. 4. \N 8@; ( . 8.$N@
Barik sistemlr. sas barik sistemlr. Siklonlar v onlarn w.}+#). +, 1968.
inkiaf mrhllri. Tropik siklonlar. Tzyiq çuxuru. 5. $N `.. \N#. @+
Antisiklonlar v onlarn inkiaf mrhllri. Tzyiq yal. N\^}. `., 1984.
Tzyiq yhri. Siklonlarda hava raiti. Antisiklonlarda hava 6. |\
.{. $N#= +\N#=. $.,
raiti. 2005.
7. ]&+ .., ~+ ].{., $\+
.
DBYYAT $N#=. `#, ]\N@N,
1. Mmmdov B. ., Mmmdov .S. Sinoptik 1972.
meteorologiya. Bak, 2000.
2. Hüseynov N.. Sinoptik meteorologiya. Bak, 2011.
3. Nadirov V.A. Azrbaycann iqlimi. Bak, 1986.
Proqram 13
Avtomatik idaretm v tnzimlm nzriyysi
daretm sistemlrinin element v qurular Avtomatik idaretm obyektlrinin v sistemlrinin
Diskret siqnal formaladrclar v çeviricilri. Rqmli ümumi xarakteristikalar. Avtomatik idaretmnin sas
inteqral mikrosxemlr: sad v mürkkb mntiq elementlri, msllri v anlaylar. Tnzimlm obyektlrinin
sas mntiq qanunlar v aksiomlar. strukturu: idarolunan kmiyytlr, idaredici v
Triggerlr. Asinxron v sinxron, bir taktl v iki taktl hyacanlandrc tsirlr.
triggerlr, sxemlri v alqoritmlri. daretmnin fundamental prinsiplri. Avtomatik
Funksional qovaqlar: impuls sayaclar – ardcl tnzimlmnin növlri. sas tnzimlm qanunlar.
ötürmli toplama v çxma rejimli sayaclar, reversiv Avtomatik idaretm sistemlrinin (AS) tsnifat,
sayaclar, sinxron sayaclar, mcburi say msall sayaclar. Avtomatik tnzimlm obyektlrinin v sistemlrinin riyazi
Registrlr - paralel, ardcl v reversiv registrlr, impuls yazl. Statika v dinamika tnliklri. Xttildirm.
payladrclar. Dairvi sayac sxemlri. Laplas çevirmsi v onun sas xasslri. Ötürm
Kombinasiyal qurular – koderlr v dekoderlr, funksiyas. Xtti diferensial tnliklrin yazl formalar:
cmlyicilr: yarm cmlyicilr, tam cmlyicilr v klassik forma, operator formas v vziyytlr fzasnda Koi
çoxdrcli cmlyicilr, kodlarn müqayissi qurular – formas. Zaman v tezlik xarakteristikalar.
komporatorlar, rqmli kommutatorlar: multipleksorlar v Tipik dinamik manqalar (bndlr). daretm sisteminin
demultipleksorlar. struktur sxemin sasn ötürm funksiyalarnn trtibi.
Mikroprosessorlar - sas göstricilri v parametrlri. Avtomatik idaretm sistemlrinin dayanql.
Mikroprosessorun trkib hisslri: hesab-mntiq qurusu, Dayanqlq anlay. Dayanqln köklr üsulu il tyini.
akumulyatorlar, xususi v ümumi tyinatl registrlr, mrlr Dayanqlq meyarlar: cbri v tezlik meyarlar. Dayanqlq
dekoderi v idaretm-sinxronladrma sxemi, inlr. intervallarnn (sahsinin) tyini.
Mikroprosessor sistemlrind istifad ediln say Avtomatik idaretm sistemlrinin keyfiyyti. sas
sistemlri: 2-lik, 8-lik, 16-lq say sistemlri. ddlrin bir keyfiyyt göstricilri. Giri vahid tkan v harmonik siqnal
say sistemindn digrin v ksin çevrilmsi. 2-lik say olduqda keyfiyyt göstricilri. Tnzimlm keyfiyytinin
sistemind hesab v mntiq mllri, düz, ks v lav xarakteristik tnliyin köklrinin paylanmas sasnda
kodlar. qiymtlndirilmsi. Keyfiyyt göstricilrinin sistemin tezlik
Mikroprosessorun mrlr sistemi. mrlrin format. xarakteristikalar sasnda qiymtlndirilmsi.
mrin formatnn kiçildilmsi üsullar: qeyri-akar, AS-in korreksiya v sintezi. Avtomatik tnzimlm
bilavasit, birbaa v dolay ünvanlandrma. sistemlrind keçid proseslrinin qurulmas üsullar.
Mikroprosessorun mrlri: verilnlri emal mrlri,
verilnlri ötürm mrlri, proqram idaretm mrlri v DBYYAT
vziyyti idaretm mrlri, onlarn modifikasiyalar. 1. Hümbtov R.T. Elektronikann saslar. Bak, 2010.
Yaddan tkili, onun sas parametrlri, statik (SRAM), 2. Mmmdov H. ., hmdov R.M. daretm
dinamik (DRAM) v daimi (ROM) yadda elementlri.
sistemlrinin element v qurular, Bak, “Elm”, 2006
Yaddaa birbaa müracit rejiminin tkili, stek yadda v
3. Avtomatladrma texnikasnn saslar (TEMPUS
onun idar edilmsi.
layihsi çrçivsind). Bak, ADNA, 2004.
Daxiletm-xaricetm sistemlri, klaviaturalar v
4. Mikroprosessor texnikas (TEMPUS layihsi
displeylr, interfeyslr: paralel v ardcl interfeyslr,
çrçivsind). Bak, ADNA, 2004.
verilnlrin asinxron v sinxron mübadilsi, sorular rejimi
5. liyev R. ., liyev R.R. Avtomatik idaretm
v ksilmlr sistemi. Kompyuter bklri.
nzriyysi. Bak,Çaolu,2007.
Vericilr (ölçü çeviricilri), qurulma prinsiplri, sas
parametrlri v xarakteristikalar. Parametrik vericilr – 6. Tnzimlm nzriyysinin saslar (TEMPUS
rezistiv, tutum v induktiv vericilr. Ölçü dövrlri v layihsi çrçivsind). Bak, ADNA, 2004.
qoulma sxemlri. 7. Rüstmov Q. . Avtomatik tnzimlm nzriyysi.
Generator tipli vericilr, ölçü dövrlri v qoulma I hiss, Bak, «Nasir», 2003.
sxemlri. Rqmsal vericilr, analoq–rqm (ARÇ) v 8. Rüstmov Q. . Avtomatik tnzimlm nzriyysi.
rqm–analoq (RAÇ) vericilri. II hiss, Bak, «Nasir», 2006.
[[
Proqram 14
cbrinin mllri. Funksional asllqlar. Normal formalar v
Kompyuterin arxitekturas, hesabi v mntiqi nisbtlrin normalladrlmas. Nisbtlr üzrind
saslar. mliyyatlar. Relyasiya verilnlr bazalarnn layih-
Kompyuter texnikasnn yaranma tarixi v inkiaf lndirilmsi. SQL dili.
mrhllri. Kompyuterlrin tsnifat. Fon-Neyman Verilnlr bazasnn idaretm sistemlri(VBS). VBS-
arxitekturas. Frdi kompyuterlr v onlarn müasir tsnifat. in tyinat, strukturu, tsnifat v aparat vasitlri. Verilnlr
Kompyuterin sas qurular v onlarn qarlql laqlri. bazasnn administratoru. nformasiyann taml,
Say sistemlri. ddlrin bir say sistemindn digrlrin mühafizsi, mxfiliyi v thlüksizliyi. Verilnlr bazasnn
keçid alqoritmlri. Verilnlrin kompyuterin yaddanda mühafiz vasitlri.
tsviri. kilik verilnlr üzrind hesabi v mntiqi Kompyuter bklri.
mliyyatlar. Kompyuter bklrinin tsnifat, topologiyalar v
Verilnlrin strukturu v alqoritmlr. arxitekturas. Lokal bklr (L). L-nin strukturu v
Kompyuterd msllrin hlli mrhllri. Alqoritm, aparat vasitlri. L-nin baza texnologiyalar. Protokollar.
onun xasslri v tsvir üsullar. Tipik alqoritmik strukturlar. Qlobal bklri.
Verilnlrin strukturlar: sad strukturlar, massiv, yaz, nternet bksi.
cdvl, stek, növb, dek, siyah v aacvari strukturlar. Tipik nternet bksinin arxitekturas, strukturu, sas
hesablama proseslrinin alqoritmlri: cmin, hasillrin, funksiyalar, bk ünvanlar. Domen ünvanladrma.
funksiyann qiymtlrinin, maksimal v minimal nternet xidmtlri. nternetd axtar sistemlri. TCP/P
elementlrin hesablanmas, axtar alqoritmlri (ardcl v protokollar. Açq sistemlrin qarlql laqsi (OS) modeli.
ikilik) v çeidlm alqoritmlri (seçm, yerdyim, daxil nternet balant üsullar. Mobil rabit v nternet.
etm). Brauzerlr. Sosial bklr.
mliyyat sistemlri.
mliyyat sistemlrinin tsnifat v onlarn ümumi i DBYYAT
prinsiplri. mliyyat sistemlrinin növlri, oxar v frqli 1. Krimov S.Q., Hbibullayev S.B., brahimzad T..
chtlri. mliyyat sistemlrinin inkiaf istiqamtlri. MS nformatika. Drslik. Bak, 2010.
DOS- un sas anlaylar. MS DOS- un sas mrlri. 2. Krimov S.Q. nformasiya sistemlri. Bak, 2008.
Windows mliyyat sistemi v onun sas versiyalar. 3. Krimov S.Q., Srdarov Y.B. Kompyuter elminin
Windows mliyyat sisteminin arxtekturas v onun sas nzri saslar. Drslik. Bak, 2009.
xarakteristikalar. 4. Seyidov M.., Qardaova L.A., Slimov V.H.
Proqramladrmann saslar. Kompyuter riyaziyyat. Drslik, Bak, 2010.
Proqramladrmann mahiyyti. Müasir proqramladrma 5.
\'
.. . ^\N+. @}
dillri. Kompilyator v interpretatorlarn tyinat v i +.
{., {N, 2004.
prinsiplri. Proqramladrmann üslublar. Proqramladrma 6. @ ..
N+N} } +N
dillrinin sintaksisi v semantikas anlaylar. Fayllarn #\\. $., %<$, 2010.
tkili. Fayllarla i. 7. \, \ X., `@, &@ ., N,
Obyekt-yönlü proqramladrma. & `., N, ^^. 8#N\}:
Obyekt-yönlü proqramladrma dillri (Object Pascal, N @, 2- @. $., "&=\",
C++ dillrinin birind). Dilin sas elementlri v 2005.
operatorlar. Proqramn quruluu. Verilnlrin sad v 8. ~N |.$., ~N {.~;. + #\\N&
mürkkb strukturlar. Obyektlr, siniflr, metodlar. Obyekt-
++. $., %<$, 2008.
yönlü proqramladrmann sas anlaylar: abstraktladrma, 9. ++ . <} =_} @
inkapsulyasiya, varislik, polimorfizm. Tipik hesablama }. $., += +_=, 2001.
proseslrinin v verilnlrin strukturu il iin 10. <^ .]., <^ %.8.
N} _}
proqramladrlmas . N\}. {N, 2002.
Proqram tminat. 11. %= w_+ = {&#
Proqram tminat (PT). PT–nin tsnifat. Sistem v ttbiqi \ &N. $., 2005.
proqram tminat, onlarn tyinat v trkibi. 12. ^\N+. { . %..$+, $+,
Qrafik redaktorlar: rastr redaktorlar, vektor redaktorlar. «} NNN+», 2005.
Riyazi proqram paketlri, onlarn imkanlar v sas 13. <^ .]., <^ %.8. \ &N} N.
nümayndlri. I'+ = @.
{., «{N», 2003.
Xüsusi xidmtçi proqramlar: verilnlrin 14. N+ .`.,N+ 8.. Free Pascal. ~=
arxivldirilmsi v brpas, diskin tmizlnmsi v diskin NN +&+.
{.: |-{N#,
defraqmentasiyas. Antivirus proqramlar. PT–nin 2011.
layihlndirilmsi mrhllri. 15. Seyidzad E.V. Borland C++ il obyektyönlü
nformasiya sistemlri v verilnlr bazalar. proqramladrma. Bak, 2007.
nformasiya texnologiyasnn mzmunu v növlri. 16. liyev . ., liyev A.Y., Kazmov C.K.
Verilnlrin emal texnologiyas. daretmnin informasiya nformatikann saslar. Drs vsaiti. Bak, 2008.
texnologiyas. nformasiya sistemlrinin funksiyalar v 17. Cfrov N.D., Rhimova N. . nformatika üzr
tsnifat. nformasiya sistemlrinin ümumi strukturu. praktikum. Bak, 2011.
nformasiya sistemlrinin xidmtlri v ttbiq sahlri. 18. Cfrov N.D., Rhimova N. . Müasir
Verilnlr bazalar v onlarn modellri. Relyasiya proqramladrma texnologiyas. Bak, 2011.
modeli, onun sas xüsusiyytlri. Relyasiya cbri. Relyasiya
Qbul proqramlar 79
Proqram 15
%w., $., 1978.
MÜHT DZAYNININ SASLARI 11. 8 . 8N+N @. <@. $., 1975.
12. ]; ~.. ~@ N&.
&-
Dizaynn saslar. Dizaynn yaranma tarixi. Dizayn '+. N-/~: +, 2007
sntinin müxtlif sahlrd ttbiqi. Dizaynda bdii-estetik 13. `N& 8.%. N= @. $., 2006
formayaranma. 14. 8#'-{\ .
., 8 %..
Dizayn v müasir texnologiyalar. Dizaynda yeni N& \N} @ ;} @.
texnologiyalar. Formayaranma prosesin yeni N /~, 2006
texnologiyalarn tsiri. Yeni materiallarn xüsusiyyti v 15. `N& 8. w+ \N @.
mmulatlarn bdii formasnda rolu. @N&+ \, 2010.
Formayaranmada rngin rolu. Koloristikann tarixi. 16.
$.<. N \ +N, @
Rng haqqnda elm, «rng dairsi». Rngin harmoniya N+N. $., 2003
qanunlar. Rngin qavranlma psixologiyas. Rngin 17.
\@ w.8. N= @. $N'+
funksional rolu v tyinat. , 2000.
Erqonomika. Erqonomikann sas anlaylar. 17. ;+ .]. 8N+N+ +\N+
Erqonomikann vzifsi v mqsdi. Erqonomikann tdqiqat ^\@=. , }= +, 1991.
obyektlri. Memarlq v ya mühitind erqonomikann 18. { .
. N'+ }
ttbiqi. N+N +\N+. $., 2004.
Dizayn layihsinin ifadsi. Dizayn layihsi v onun
mrhllri. Layihlndirm üzr taprq, layih MEMARLIQ KONSTRUKSYALARI
rfsindki tdqiqatlar, dizayn konsepsiyas, eskiz
layihlndirilmsi, bdii konstruktor layihsi, içi layih. saslar v bünövrlr. Qruntlar haqqnda ümumi
Qrafika v kompyuter dizayn. Qrafik dizaynn rolu. Bdii mlumat. Onlara veriln sas tlblr. Tbii v süni saslar.
qrafika v konstruksiyaladrma proqram. Bünövrlrin növlri, konstruksiyalar. Bünövrlr veriln
Formayaranmada tiplmi elementin rolu. Dizaynda tlblr. Binann konstruktiv sxemindn v sasn
kombinator üsul, onun dizayn v texnikada ttbiqi. xarakterindn asl olaraq konstruksiyaladrma prinsiplri.
Formayaranmada hissdn bütöv, bütövdn hissy keçid Bünövrlrin v zirzmi divarlarnn hidroizolyasiyas.
metodikas. Azmrtbli mülki binalarn konstruktiv elementlri.
Dizayn v reklam. Dizaynda funksional thlil, qrafik Divarlar v ayrca dayaqlar. Divarlarn tsnifat, onlara
dizayn v reklam. Bazar iqtisadiyyatnda tlbatn veriln tlblr. Divarlarn hörgü sistemlri. Binann
öyrnilmsi v reklam faliyytinin tkili. Vziyytlrin memarlq-konstruktiv elementlri. Deformasiya tikilri.
ilkin thlili, tlbatlarn öyrnilmsi. Dizayn, reklam v yeni Ayrca dayaqlar. Divar sthlrini tamamlama ilri.
texnologiyalarn laqsi. Marketinq prosesind tlbat, Örtmlr v dömlr. Örtmlr veriln tlblr,
istehsal v bazara çx laqlri. Dizaynn snayed rolu. növlri. Tirli v tirsiz örtmlr, konstruktiv elementlri.
Müasir hyatda dizaynn rolu. Dizaynda bdii üslublar Örtmlrd ss izolyasiyan tmin etmk qaydalar. Zirzmi,
v yeni istiqamtlr. Dizaynda firma üslubu. Memarlq çardaq v sanitariya qovaqlarnn örtmlrinin konstruktiv
mühitind rssamlarn v dizaynerlrin faliyyti. Funksional hlli.
v rasional formalar. Dizaynn nzri v tcrübi istiqamtlri. Dömlr veriln tlblr, onlarn növlri. Qrunt, beton
Dizaynn müasir faliyytin kompleksli yanamalar. v dmir-beton üzrind qurulan döm konstruksiyalar.
Pillknlr. Pillknlrin tsnifat, onlara veriln tlblr.
DBYYAT Pillknlrin elementlri, onlarn konstruktiv hlli. Kiçik v
1. Abdullayeva N., Bkirova T., Hsnov R. Dizayn iri elementli yma pillknlrin konstruksiyalar. Taxta
terminlrinin izahl lüti. Bak, 2006. pillknlr.
2. Hacyeva Y., Hsnov R. Dizaynn saslar. Bak, Araksmlr. Araksmlrin növlri, onlara veriln
2006. tlblr. Kiçikölçülü v iripanelli, stasionar v
3. Atakiiyev H. hr mühiti v reklam. Bak, 2004. transformasiya ediln araksmlr. Araksmlrin detallar.
4. Abdullayeva N.C., Bkirova T.. Firma üslubu. Bak, Mülki binalarn damlar. Damlarn hndsi formalar.
2004. Damlarn növlri v konstruksiyalar.
5. Bkirova T.., Dizayn tarixi. Bak, 2012. Divar panellri. Xarici divar panellrinin növlri,
6. $N+ ;N# +N=. ( material v konstruksiyalar. Panellrin aquli v üfüqi
NN ..
+ 8.8.}\) birlm konstruksiyalar. Daxili divar panellrinin növlri
%w. $.,1978 v birlm üsullar.
7. $
.$., `.$. <} @: Snaye binalarnn unifikasiyas. Snaye binalarnn
I'+ = _&N 29.02.00 «~@ planladrma parametrlri – arm, addm, hündürlük. Körpü
N+N }» - @&: «% @», kran olan v olmayan binalar üçün qabarit sxem, onlarn
1999. sasnda trtib olunan tip seksiyalar. Temperatur bloklar
8. $
. N= @. $., 2002. haqqnda mlumat.
9. $ ].. 8N+N+ \}} Snaye binalar fnrlri, onlarn növlri v hndsi
^\. } . 2 %w., $., 1974. formalar.
10. $N+ ;N# +N=. Divar panellri. Fasadn divar panellrin bölünmsi.
[[
Örtmlrin yükdayan konstruksiyalar. Yamacl v müssislrinin hrd yerldirm v planladrma-

azmailli damlarda istifad olunan çatq v çatqalt tir, konstruksiya prinsiplri.
fermalar. Bu konstruksiyalarn xüsusiyytlri v ttbiq Ticart-mit binalarnn tsnifat. Memarlq-
sahlri. Konstruktiv elementlrin qovaqlar. planladrma prinsiplri. ctimai yemk (ia, restoran, kafe,
yemkxanalar v s.) müssislrinin memarlq-funksional
DBYYAT sxemlri. Ticart mrkzlrinin, bazarlarn memarlq-
1. Hüseynzad H.Q. Snaye v mülki binalarn planladrma sxemlri. Tamaa v tamaa-ylnc binalarnn
memarl. Bak, 1980. memarlq-planladrma xüsusiyyti. dman binalarnn v
2. Buqa P.Q. Mülki, snaye v knd tsrrüfat binalar. qurularn layihlndirilmsi, memarlq-konstruktiv
Bak, 1989. xüsusiyytlri. Shiyy v istiraht obyektlrinin memarlq-
3. Muradov V.H. Mülki binalarn memarlq planladrma prinsipi. nzibati v kommunal binalarn
konstruksiyalar. Bak, 2007. memarlq-planladrma prinsiplri. Nqliyyat obyektlrinin
4. N+_ #;+ @. { . M.M. yaay msknlrind yerldirilmsi v memarlq-
, M., 1973. layihlndirm prinsiplri.
5. + .A. N Snaye müssislri. Snaye müssislrinin tipoloji
\}} @ ;. `., 1979. tsnifat v layihlndirm xüsusiyytlri. stehsalat
binalarna veriln tlblr. kimrtbli istehsalat binalarnn
MEMARLIQ TPOLOGYASI spesifik xüsusiyytlri v hcmi planladrlmas. stehsalat
BNA V QURULARIN TPOLOGYASI binalarnn sas tiplri. Çoxmrtbli istehsalat binalarnn
növlri, onlarn hcmi-planladrma xüsusiyytlri. Snaye
Yaay binalar. Yaay binalarnn tsnifat, müssislrind yardmç binalar v hisslr.
hrsalmada inaat standartlar v normalar. Azmrtbli
yaay binalarnn növlri. Orta mrtbli yaay binalar. DBYYAT
Çoxmrtbli (6-9 mrt.) yaay binalarnn memarlq 1. .]., ;+ .8., ]N .].
planladrma v konstruktiv xüsusiyytlri. Yükskmrtbli 8N+N +N N}
yaay binalarnn planladrma-konstruktiv xüsusiyytlri. @ ;. M., 1984.
Koridor, koridor-seksiya, eyvan, eyvan-seksiya tipli yaay 2. ~\
.. . 8N+N
binalarnn planladrma xüsusiyytlri. Yaay mnzilinin +N \}} =N. M.,
tiplri, elementlri, otaqlarn nisbtlri, istiqamtlndirilmsi, 1984.
iqlandrlmas. Mnzilin funksional-texnoloji 3. $., ] $., {+ .
zonaladrlmas. Yaay binalarnda yanndan mühafiz 8N+N +N. $., 1988.
tlblri. Tüstülnmyn pillkn v evakuasiya düyünü. 4. {++ .`. . 8N+N
ctimai binalar v qurular. Mktbqdr uaq +N ;} @. M., 1990.
müssislrinin layihlndirilmsind normativ saslar. 5. ] w.., ^ %.<.
Mktbqdr müssislrin hytyan sahsinin $#^+_&} +\ +} #. +,
planladrlmasna veriln funksional-texnoloji tlblr. 2007
Ümumthsil müssislri. Ali thsil v elmi-tdqiqat
Proqram 16
naatda istifad olunan tbii da materiallar. ddi dalar,
N AAT MATERALLARI V MMULATLARI da bloklar v but dalarnn alnmas. Tbii dalarn
hazrlanma v emalolunma üsullarna gör bölünmsi. Miar
naat materiallarnn sas xasslri. dalar, da bloklar, üzlük v döm tavalar, ski v yol
Materiallarn sas inaat-texniki xasslri. Materiallarn örtüyü üçün dalar, yol üçün yan dalar. Xasslrin gör
quruluu. Materiallarn fiziki haln xarakteriz edn xasslr. tbii dalarn tsnifat: orta sxla gör, sxlmada
Ümumi fiziki xasslr: orta sxlq, hqiqi sxlq. Materiallarn möhkmliyin gör (markalara gör), axtaya davamllna
hidrofiziki xasslri: nmlik, hiproskopiklik, suhopma, gör, yumalma msalna gör. Azrbaycann tbii da
sukeçirm, nmötürm, yumalma msal. Materiallarn materiallar.
istilik-fiziki xasslri: istilikkeçirm, istilik tutumu, Keramika materiallar v mmulatlar. Keramika
axtayadavamllq, odadavamllq, odadayanaqllq. materiallar istehsal üçün xammal v kömkçi materiallar.
Materiallarn mexaniki xasslri: möhkmlik, elastiklik, Gillr, növlri, v trkiblri. Keramika materiallarnn
plastiklik, sürtülm, sürtülüb – yeyilm, kövrklik v s. istehsal texnologiyas. Mmulatlarn qliblnm üsullar.
Materiallarn kimyvi xasslri: adgeziya, kristallama, Keramika materiallar istehsalnda quruma prosesinin
brkim, istilikudma v istilikayrma, yanma v s. hmiyyti. Yanma prosesi v yanma rejimi. naat
Materiallarn texnoloji xasslri: qliblnm, mxlanma, keramikas mmulatlarnn tsnifat. Adi gil krpici, istehsal
quruyub-yma, v s. Materiallarn estetik xasslri: texnologiyas, xasslri v ttbiq sahlri. Boluqlu krpic
materiallarn rngi, fakturas v s. istehsal, xasslri v istifad sahlri. Kirmit damüstü örtük
Tbii da materiallar. Süxurlar v minerallar. material. Minalar (irlr), anqoblar. Keramika üzlük
Süxurmlgtirn minerallar. Püskürülmü, çöküntü, materiallar. Keramik borular. Sanitariya texnikas üçün
metamorfik süxurlar. Onlarn tsnifat v inaatda istifadsi. keramika materiallar. Odadavaml krpic, xammal, xasslri
Qbul proqramlar 81
v ttbiqi. sasnda istehsal olunan doldurucular. Onlara olan tlblr v

ü mmulat v tökm da materiallar. naat üsi, istehsal üsullar. Üzvi doldurucular. Xasslri v ttbiq
xammal, istehsal v xasslri. Pncr ü vrqlrinin sahlri.
istehsal, ölçülri, növlri. Ultrabnövyi üalar çox keçirn Beton v dmir-beton mmulatlar. Betonlarn tsnifat.
ü vrqlr. Üzlük ü materiallar – marblit, Beton üçün materiallar. Beton qar. Beton qarnn
emalladrlm tavalar. ü mozaika (smalta v xalça xasslri. Betonun xasslri. Betonun quruluu. Beton
mozaikas). ü bloklar, ölçülri v ttbiqi. ri ölçülü profilli trkibinin layihlndirilmsi. Beton qarnn hazrlanma
ü mmulat. üprofilit. Da rintilri, xammal, istehsal, üsullar. Betonun brkimsi. Betonun markalar v siniflri.
xasslri v ttbiqi. Sitallar v posasitallar, alnmas, Betonun brkimsini sürtlndirn üsullar. Monolit beton.
xasslri v ttbiq sahlri. Qda görüln beton ilri. sti v quru havada aparlan
naatda istifad olunan me materiallar. Aacn betonlama ilri v betona qulluq. Betonun xüsusi növlri.
hisslri: kök, gövd v çtir. Oduncaq. Oduncan mikro-v Yüksk möhkmlikli beton, yüksk axtaya davaml beton,
makroquruluu. Oduncan fiziki xasslri. Oduncan hidrotexniki beton, istiliy davaml beton, turuya davaml
teksturas. Oduncaq materiallarnn mexaniki xasslri. Liflr beton, dekorativ beton v radiasiyadan mühafiz betonlar.
boyu sxlmada möhkmlik hddi. Oduncan statik yilmd Gips beton. Gips beton istehsalnda istifad olunan
deformasiya modulu, onun normal nmlikd ifadsi. materiallar. Gips betonun ttbiq sahlri. Yüngül betonlar.
Oduncan qüsurlar. Oduncan çürümsi v yanma xasssi. Yüngül beton üçün doldurucular. Silikatbetonlar.
Oduncaq materiallarnn uzunömürlülüyü v onun artrlma Çoxmsamli betonlar. Msam mlgtiricilr. Dmir-
üsullar. Oduncaq materiallarnn yanmadan mühafiz beton mmulatnn nomenklaturas. Müxtlif tyinatl beton
olunmas. naatda istifad olunan sas aac cinslri. Me v dmir-beton konstruksiyalar. Armaturlarn növlri.
materiallarnn növlri. Gird me materiallar. Miarlanm Armaturlama üsullar. Adi dmir-beton v qabaqcadan
materiallar. Taxtalar, bruscuqlar (kiçik bruslar), bruslar, grginldirilmi dmir-beton konstruksiyalar.Yma dmir-
paraalbanlar, qabralar. Parket hisslr v parket tavalar. beton konstruksiyalar. Monolit dmir-beton
Profilli pstahlar – haiy, qaltel, plintus v sürahi. ponlar, konstruksiyalar. Dmir-beton mmulatnn istehsal üsullar:
yonulmu v soyulmu ponlar. Fanerlr. Yüksk aqreqat-axn, konveyer, stend v kasset üsullar.
möhkmlikli konstruktiv pon. naat mhlullar. naat mhlullarnn tyinat v
Mineral yapdrc materiallar. Yapdrc materiallarn tsnifat. Mhlul qar üçün materiallar. Qum, yapdrc
tyinat v tsnifat. Havada brkiyn yapdrclar. Hidravlik materiallar v lavlr. Sement, hng, gips, polimer, asfalt
yapdrclar. Avtoklavda brkiyn silikat yapdrclar. Hava mhlullar v onlarn ttbiq sahlri. Qarq mhlullar.
hngi, istehsal, xasslri v ttbiq sahlri. hngin növlri. Mhlul qarnn xasslri – rahat yaylma qabiliyyti,
hngin keyfiyyt göstricilri. Gips yapdrclar, növlri. axarll, susaxlama qabiliyyti. Mhlulun markalar. Hörgü
naat gipsi, istehsal, xasslri v ttbiqi. naat gipsinin v suvaq mhlullar. Dekorativ mhlul v xüsusi tyinatl
texniki xasslri. Yüksk möhkmlikli gips, istehsal v mhlullar.
xasslri. Anhidrit sementi v estrix-gips istehsal, xasslri zolyasiya materiallar v mmulatlar. stilik-
ttbiqi v keyfiyyt göstricilri. Maqnezit yapdrc izolyasiya materiallarnn tsnifat. naatda istilik-izolyasiya
maddlr. Kaustik maqnezit v kaustik dolomit, istehsal, materiallarnn hmiyyti. Üzvi istilik-izolyasiya
xasslri v ttbiq sahlri. Maye ü v turuya davaml materiallar. Oduncaq-yonqar tavalar, texniki
sement istehsal v ttbiqi. Hidravlik yapdrclar. Hidravlik xarakteristikas v istifad sahlri. Oduncaq – lifli tavalar,
hng v romansement. Portlandsement. Portlandsement xasslri v ttbiqi. Torf tavalar, qamiit tavalar, keç,
istehsal üçün xammal. Portlandsementin istehsal üsullar. mantar tavalar, fibrolit tavalar – xasslri v ttbiq sahlri.
Portlandsementin kimyvi v mineraloji trkibi. Qeyri-üzvi istilik-izolyasiya materiallar. Mineral v ü
Portlandsement klinkerinin gips da il birlikd üyüdülmsi, pambq istehsal v xasslri. Onlar sasnda alnan
portlandsementin alnmas. Portlandsementin inaat-texniki materiallar. Spiln istilik-izolyasiya materiallar. Xasslri
xasslri. Sementin marka möhkmliyinin tyini v standart v istehsal. Onlar sasnda mmulatlarn istehsal. Asbest
siniflri. Portlandsementin ttbiq sahlri. Portlndsementin sasnda alnan istilik-izolyasiya materiallar: asbest kaz,
brkim prosesi. Portlandsementin korroziyas. asbest kartonu, asbest keçsi, xasslri v ttbiqi. Plastik
Portlandsementin xüsusi növlri. Tezbrkiyn portlandsement, kütllrdn alnan istilik-izolyasiya materiallar. Sotoplastlar,
tezbrkiyn xüsusi portlandsement, sulfatlara davaml msamli plastiklr – köpüklü polistirol, köpüklü
portlandsement, hidrofil lavli plastikldirilmi polivinilxlorid, mipora, köpüklü poliuretan. Fenol –
portlandsement, hidrofob lavli plastikldirilmi formaldehid polimerlri sasnda alnan köpüklü plastiklr –
portlandsement. Aktiv mineral lavli portlandsement, xasslri v ttbiq sahlri. Akustika materiallar: Ssi udan
putsolanl v posal portlandsementlr. A v lvan sementlr, materiallar. Sskeçirmyn materiallar. Hidroizolyasiya
istehsal xasslri v ttbiq sahlri. Tamponaj sementi. materiallar. Xasslri v ttbiqi.
Alüminat sementi, xammal, istehsal, xasslri v ttbiq Üzvi yapdrc materiallar. Üzvi yapdrc
sahlri. Alüminat sementinin brkim xüsusiyytlri, materiallarn tsnifat. Bitumlar, qatranlar, polimerlr onlarn
sementin markalar v ttbiq sahlri. Genilnn sementlr. tsnifat. Tbii v neft bitumlar. naat neft bitumlar,
Doldurucular. Doldurucularn tyinat v tsnifat. damüstü örtük neft bitumlar, yol neft bitumlar, xasslri,
Doldurucularn sas xasslri. Tbii doldurucular. Qum. markalar v ttbiq sahlri. Qatranlar, tsnifat – da kömür,
Çnql. Qrmada. Onlara olan texniki tlblr v istehsal. aac, torf v ist qatranlar. Da kömür qatrann alnmas,
Msamli doldurucular. Tbii v süni msamli trkib hisslri v inaatda ttbiqi. Bitum v qatran
doldurucular. Ttbiq sahlri. Keramzit v aqloporit, onlara emulsiyalarnn hazrlanmas v ttbiqi. Polimerlrin
veriln texniki tlblr. stehsal üsullar. tsnifat. Tbii polimerlr – növlri v ttbiqi. Sintetik
Köpdürülmü perlit v vermikulit. Snaye tullantlar polimerlr – tsnifat v ttbiqi. Termoplastik, termoreaktiv
[[
polimerlr. Polimerizasiya prosesindn alnan polimerlr. reaksiyalar. Materiallarn xasslri v deformasiyalar

Polikondensasiya prosesindn alnan polimerlr. Tbii xarakteri barsind sas mhdudladrmalar. Ksm üsulu.
polimerlrin kimyvi kütllrin trkibi v sas Daxili qüvv amillri. Grginlik. En ksikdki grginliklrl
komponentlri. Plastik kütllrin sas xasslri. Plastik daxili qüvv amillri arasndak asllqlar. Yerdyim v
kütllrdn mmulatn hazrlanma prinsiplri. Polimerizasiya deformasiyalar.
polimerlri sasnda alnan polimer inaat materiallar. Dartlma v sxlma. Dartlma v sxlmada daxili qüvv
Polimerbetonlar. amillri. Milin en ksiyind normal grginliklr. Dartlma v
Lak v boya materiallar. Lak v boya trkiblrinin sas sxlmada deformasiya v yerdyimlr. Hüq qanunu.
komponentlri. Prd mlgtirn maddlr. Yalar – Dartlmada materialn mexaniki xasslrinin tyini. Dartlma
quruyan, yarmquruyan v qurumayan yalar. lif yalar. diaqram. Grginliklr diaqram. Materialn mexaniki
lif yalarnn tsnifat. Sintetik lif yalar, polimerizasiya xarakteristikalar. Plastik v kövrk materiallar. Sxlma
v polikondensasiya polimerlrindn alnan mhlullar diaqram. Özünü tavlama. Bauinger effekti. Materiallarn
(laklar). Yapqan trkiblri. Düz v ks tipli emulsiyalar. mexaniki xarakteristikalarna tsir edn amillr. Möhkmliy
Piqmentlr v doldurucular. Doldurucularn tiplri v
gör ehtiyat msal. Buraxla biln grginlik. Dartlma v
funksiyalar. Plastifikatorlar v brkim prosesini
sxlmada möhkmliy hesabat. Buraxla biln grginliklr
sürtlndirn katalizator trkiblri (sikkativlr).
Hlledicilrin tsnifat. Duruladrclar – onlara veriln sas üsulu. Dartlma v sxlmada srtliy hesabat. Dartlma v
tlbat. Laklar – sas tsnifat. Nitrolaklar. Poliefir v sxlmada brusun öz çkisinin nzr alnmas. Dartlma v
poliuretan laklar. Laklarn sas xasslri. Laklarn ttbiq sxlmada xarici v daxili qüvvlrin gördüyü i. Potensial
sahlri. Boya materiallar. Boya materiallarnn tsnifat. enerji. Mexaniki enerjinin xasslri. Dartlma v sxlmada
Yal boya trkiblri. Emal boya trkiblri. Sulu boya statik hll olunmayan msllr. Dartlma v sxlmada
trkiblri. Emulsiyal boya trkiblri. dadc yük üsulu il möhkmliy hesablama.
Kompozisiya materiallar v mmulatlar. Grgin v deformasiya hallarnn tdqiqi. Nöqtd
Kompozitlrin trkibi. Kompozitlrd matrisa il grgin hal. Xtti grgin halda maili ksiklrd yaranan
möhkmlndirici elementlrin (komponentlrin) birg i grginliklr. Müstvi grgin halda mail ksiklrd yaranan
prinsipi. Kompozitlrin tsnifat. Liflr vasitsil grginliklr. Ba grginliklr, ba sahciklrin vziyytinin
möhkmlndiriln kompozitlr. ü plastiklri tyini. Müstvi grgin halda mail ksiklrd yaranan
(kompozitlri). ü liflri, sas xasslri. Doranm grginliklrin qrafik üsulla tyini (Mor dairsi). Hcmi
liflrdn alnan kompozitlr. Oduncaq lifli tavalar, oduncaq grgin halda mail ksiklrd yaranan grginliklrin tyini.
yonqar tavalar, xasslri v ttbiq sahlri. Lövhvar
Nöqtd deformasiya hal. Grginliklr v deformasiyalar
doldurucular sasnda alnan kompozitlr. ütekstolit, aac
lövh plastiklri, kazlövh plastiklri. Dispers doldurucular nzriyysind olan asllqlar arasndak riyazi uyunluqlar.
sasnda alnan kompozitlr. Polimersement, polimer mhlul Müstvi v hcmi grgin hallarda deformasiyalarla
v polimer beton, beton-polimer kompozision materiallar. grginliklr arasndak asllqlar (ümumilmi Hüq
Metal inaat materiallar. naatda daha çox istifad qanunu). Nisbi hcmi deformasiya. Hcmi grgin halda
olunan qara v lvan metallar. Çuqun v polad. deformasiyann xüsusi potensial enerjisi. Hcm v forma
Poladn istehsal texnologiyas. Konvertor üsulu, Marten dyimsinin xüsusi potensial enerjisi. Mürkkb grgin
üsulu, elektrik sobalarnda istehsal üsulu. Karbonlu poladlar halda möhkmliy gör hesablama. Hddi hal nzriyylri.
v legirlnmi poladlar. lvan metallar v metal rintilri. Sürüm. Sürüm. Xalis sürüm. Xalis sürümd
Alüminium - mis, mis – sink rintisi – latun, mis – qalay grgin haln thlili. Xalis sürümd Hüq qanunu. zotrop
rintisi – tunc, sink v quruun. Onlarn tikintid istifad cisimlr üçün E, G v μ elastiki msallar arasndak asllq.
sahlri. Metallarn emalolunma üsullar. Prokat üsulu il Sürümd möhkmliy gör hesablama. Sürümd
alnan profilli metal mmulat. Armatur hazrlamaq üçün deformasiyann potensial enerjisi. Ksilmy v zilmy
ildiln polad v armaturun istehsal. Armaturun siniflri v hesablamalar. Prçim birlmlrin hesablanmas.
tsnifat. Metallarn qayna, qaynan növlri v onlarn
Yast ksiklrin hndsi xarakteristikalar. Ksiyin
xarakteristikas. Metallarn korroziyas v korroziyaya
statik momentlri. Ox, qütb v mrkzdnqaçma talt
davamlln artrlmas.
momentlri. Düzbucaql, üçbucaq, dair v yarmdair üçün
DBYYAT ox talt momentlri. Paralel oxlara nzrn talt
1. { .%., $..
NN&} \N} momentlri arasndak asllqlar. Dönmü oxlara nzrn
@=. $., 2002. talt momentlri arasndak asllqlar. Ba oxlar v ba
2. }& .8.
NN& \N. $., talt momentlri. Mürkkb ksiklrin statik v talt
2004. momentlri. talt radiuslar. Müqavimt momentlri.
3. Bdlov A. ., Aabyov N.M. naat materiallarndan Burulma. Burulmada daxili qüvv amillrinin tyini.
laboratoriya praktikumu. Bak,1984. Burucu momentlr epürü. Dairvi en ksikli bruslarda
4. & .8., \ 8.].
NN&} grginlik v deformasiyalar. Burulmada möhkmliy v
\N}. $., 1976. srtliy gör hesablamalar. Burulmada deformasiyann
5. ..
NN&} \N}. $+, potensial enerjisi. Silindrik vintvari yaylarn hesablanmas.
2006. Burulmada statik hll olunmayan msllr.
yilm. yilmd deformasiya. yilm deformasiyas.
MATERALLAR MÜQAVMT yilmd daxili qüvv amillri. yici moment v ksici
qüvv. yici moment, ksici qüvv v yaylm yükün
sas anlay v müddalar. Xarici qüvvlrin tsnifat. intensivliyi arasnda diferensial asllqlar. yici moment v
Daxili qüvvlr. Materiallar müqavimtind tdqiq olunan ksici qüvv epürlrinin qurulmas. Enin v xalis yilm.
cisimlrin tsnifat. Dayaqlar v onlarn növlri. Dayaq Xalis yilmd normal grginliklr. yilmd toxunan
Qbul proqramlar 83
grginliklr. Enin yilmd möhkmliy gör hesablama. 1. Süleymanov H. Materiallar müqavimti. B., “Maarif”,
En ksiklrin rasional formalar. yilmd deformasiyann 1971.
potensial enerjisi. 2. Bxtiyarov .A. Materiallar müqavimti. Bak,
yilmd yerdyimlr. yilmi oxun diferensial “Thsil”, 2008.
tnlikri v onlarn inteqrallanmas. Balanc parametrlr 3. Bxtiyarov .A. v b. Materiallar müqavimtindn
üsulu. yilmd diferensial asllqlar. Kastilyano teoremi. laboratoriya ilrinin yerin yetirilmsi üçün metodik
lav qüvvnin ttbiqi qaydas. Mor inteqral. Vereagin göstrilr. B., 1989.
qaydas. lrin v yerdyimlrin qarlqll teoremi. 4. = %.$.
N \N. $., 1976.
Potensial enerjinin minimumu haqqnda teorem. yilmd 5. = %.$.
+ @' N
srtliy gör hesablama. \N. $., 1972.
yilmd statik hll olunmayan sistemlr. Statik 6. ..
N \N. $.,
hllolunmazlq drcsi. lav rabitlr. sas v ekvivalent 1979.
7. + .. N+ + N=
sistemlr. Qüvvlr üsulu. Kanonik tnliklr.
\N. $., 1986.
Deformasiyalarn müqayissi, Mor üsulu v Vereagin
8.
\ 8.. .
N \N.
qaydasnn statik hll olunmayan sistemlrin hllin ttbiqi.
$., 1975.
Ksilmz tirlr. Üç moment tnliyi. 9. _+' ].%.
N \N. $., 1986.
Mürkkb müqavimt. Çp yilm. Çp yilmd 10. ~+ 8.., ].
.
N
normal grginliklrin tyini. Çp yilmd milin en \N. $., 1969.
ksiyind neytral xttin vziyytinin tyini. Çp yilmd 11. .8. N+ + N=
yerdyimlr. Enin v boyuna qüvvlrin birg tsiri. \N. , “}= +”, 1989.
Boyuna qüvvnin mrkzdnxaric tsiri. Mrkzdnxaric 12. <+ .8., |
..
N
sxlmada (dartlmada) grginliklrin v neytral xttin \N \ @'. |&+, 1971.
vziyytinin tyini. Ksiyin özyi. yilm v burulmann 13. &\ 8.
. .
+ @'
birg tsiri. Mürkkb müqavimtd möhkmliy hesablama. N \N. $., 1984.
Sxlan millrin dayanql. Dayanql v dayanqsz 14. $ .%. . { + @'
müvazint formalar. Böhran qüvvsi. Sxlan millrin N \N. $., 1985.
dayanql. Böhran qüvvsinin hesablanmas üçün Eyler 15. + 8..
+ @' N
düsturu. Millrin uclarnn brkidilmsinin böhran \N. $., 1990.
qüvvsinin qiymtin tsiri. Eyler düsturunun ttbiqolunma 16. 8+ 8.. .
N
srhdlri. Mütnasiblik hddi xaricind böhran qüvvsinin \N. $., 2000.
hesablanmas. Yasinski düsturu. Sxlan millrin dayanqla 17. {+ ].
. .
'+
gör hesablanmas. sas buraxlabiln grginliklrin N \N. , 1988.
kiçildilmsi (azaldlmas) msalna gör hesablama.
DBYYAT
Proqram 17
yoxlanmas v nizamlanmas. Üfüqi v aquli bucaqlarn
GEODEZYA ölçülmsi. Bucaqölçm dqiqliyi.
Msafölçm altlri. Optik msafölçnl msafnin
Geodeziyann saslar. ölçülmsi. Xttin polad lentl ölçülmsi. Sapl
Yerin formas v ölçülri. Proyeksiya üsulu. Plan, xrit msafölçnlr v onun nzriyysi.
v profil. Yer sthind götürülmü nöqtnin vziyytinin Poliqonometriya.
tyini; corafi v düzbucaql koordinatlar; yer sthind IV sinif, 1 v 2-ci drcli poliqonometriya gedilrin v
nöqtnin yükskliyi. Geodeziya istinad bklri. bklrin qoulann tlblr. lkin dqiqlik hesab.
Topoqrafik xritlr. Teodolit v taxeometr gedilri.
Miqyaslar: ddi, xtti, enin v keçid miqyaslar. Msaflrin ölçülmsi, hesablanmas v onlarn dqiqlik
Topoqrafik xritlrin bölünmsi v nomenklaturas. tqdiri.
Xtlrin chtlndirilmsi. Xttin hqiqi azimut v Poliqonometriyada bazislrin v trflrin uzunluunun
direksion buca. Rumb buca. bazis alti il ölçülmsi. q msafölçnlrinin
razinin relyefi v relyefin sas formalar. Topoqrafik poliqonometriyada ttbiqi.
xrit üzrind hll ediln msllr. Poliqonometriya gedilrinin istinad bklri il
Sahlrin hesablanmas, bucaqlarn v msaflrin laqlndirilmsi. Gedilrin laqlndirm üsullar.
ölçülmsi. xtiyari formal poliqonometriya gedilrinin n kiçik
Plan v topoqrafik xrit üzrind sahlrin hndsi, kvadratlar üsulu il tarazladrlmas. Gediin son nöqtsinin
analitik v mexaniki üsullarla hesablanmas. vziyytinin dqiqlik tqdiri.
Üfüqi v aquli bucaqlarn ölçülm prinsipi. Bucaqölçm Yükslilrin tyini.
altlri. Teodolitin sas hisslri: limb, hesabat Hndsi nivelirlm.
mexanizmlri, durbin, tarazlar. Teodolitin tdqiqi, Hndsi nivelirlmnin mahiyyti v üsullar. Nivelir v
[[
nivelir tamasalarnn quruluu v tsnifat. Nivelir v nivelir XRTÇLK

tamasalarnn tdqiqi, yoxlanmas v nizamlanmas.
Yer yriliyi v aquli refraksiyann hndsi nivelirlmy Xritçiliyin mqsd v vziflri.
tsiri. Texniki, IV v III sinif nivelirlm. Hndsi Kartoqrafiyann baqa elmlrl laqsi. Xritnin mqsd
nivelirlmnin dqiqliyi. Nivelir gedilri v bklrinin v vzifsindn asl olaraq mzmunu. Corafiya
tarazladrlmas. xritlrinin hmiyyti. Xritnin sas xüsusiyytlri. Digr
Triqonometrik nivelirlm. kartoqrafik tsvirlr (relyef xritsi). Corafiya xritsinin
Böyükmiqyasl topoqrafik planalma. elementlri.
Planalmann vzifsi v növlri. Yerin forma v ölçülri. Geoid.
Teodolit v taxeometrik planalmalar. Kaptoqrafik proyeksiyalar.
Sthin nivelirlnmsi. Kaptoqrafik proyeksiyalar haqqnda mlumat. Xritlrin
Menzula il planalma. miqyas: ba v xüsusi miqyaslar. Proyeksiyalarda thriflrin
Kombin edilmi v stereotopoqrafik planalmalar. yaranmas, uzunluq, bucaq v sah thriflri, onlarn
Planalma ilrinin mrhllri. Aerofototopoqrafik hesablanmas, thrif xüsusiyytin (xarakterin) gör
planalma ilrinin mrhllri. Planalma istehsalnn kartoqrafik proyeksiyalarn tsnifat. Azimutal (prespektiv,
texnologiyas. perspektiv olmayan) proyeksiyalar. Slindrik proyeksiyalar.
Konus proyeksiyalar. Polikonus v çoxüzlü proyeksiyalar.
Ölçm shvlri nzriyysi.
rti proyeksiyalar. Dünya, yarmkürlr, materiklr v ayr-
Ölçm shvlri nzriyysi haqqnda anlay. Ölçm
ayr dövltlrin xritlri üçün istifad ediln proyeksiyalar.
shvlrinin növlri. Ölçülmü kmiyytlr funksiyasnn orta
Topoqrafik xritlrin proyeksiyalar. Merkatorun
kvadrat xtas. Orta hesab qiymti v onun kvadrat xtas.
brabrbucaql düz slindrik proyeksiyas. Proyeksiyalarn
Ölçm çkisi haqqnda anlay. seçilmsi v tyin edilmsi. Xritlrin komponovkas.
Ehtimallar nzriyysinin sas anlay v triflri. lav v ksik xritlr haqqnda ümumi mlumat.
Ölçmlrin tsnifi. Ölçmlrd hqiqi xta. Qausun Koordinatlar v koordinat sistemlri. Corafi koordinat
paylanma qanunu. Tsadüfi shvlrin (xtalarn) normal sisteminin tyini, corafi en v uzunluq dairlri. Mütlq,
paylanmas. rti v nisbi yükskliklr.
Ölçmlrin dqiqlik meyar. Orta kvadrat xta. Ehtimal Kartoqrafik rti iarlr.
shv, orta shv. Dqiqlik xarakteristikalarnn etibarllq Ümumcorafi xritlrin mzmunu. Hidroqrafik
intervallar. obyektlrin tsviri. Relyefin tsviri: perspektiv, trixlr,
Ölçmlrd sistematik xtalar. yuma, horizontallar v hipsometrik üsullarn ttbiqi. Bitki
Fotoqrammetriya. örtüyü v qruntun tsviri. ctimai-iqtisadi obyekt v
Plan aerofotokilçkmnin hesablanmas (Fotokilçk- hadislrin tsviri. Xüsusi, tematik xritlrd obyekt v
mnin miqyas. Fotokilçkmnin bazislri, uzununa v hadislrin tsvir edilm üsullar: rti iarlr üsulu,
enin örtmlr). izoxtlr üsulu, areallar üsulu, keyfiyyt fonu üsulu, hrkt
Proyeksiyann hndsi saslar. xtlri üsulu, nöqtlr üsulu. Statistik üsullar: kartoqram v
Tk aerofotokil v ondan istifad. Aerokillrin kartodiaqram üsullar. Lokal diaqramlar üsulu. Corafiya
çevrilmsi (transformasiya) v fotoplann trtibi. xritlrinin yazs. Corafi adlarn göstricisi.
Cüt killr nzriyysi. Kartoqrafik generalizasiya.
Uçu-kilçkm ilrinin keyfiyytinin Kartoqrafik generalizasiyann mahiyyti, mqsd v
qiymtlndirilmsi. vzifsi, generalizasiyaya tsir göstrn sas amillr.
Fototransformatorda aerofotokillrin çevrilmsi Generalizasiyann dörd sas növlri. Generalizasiyada
(transformasiya edilmsi). obyektlrin seçilmsi v ümumildirilmsinin sas
Yerüstü stereofotoqrammetrik kilçkmdn alnan xüsusiyytlri. Mntqlr üzr yerln obyekt v
killrin analitik üsulla ilnilmsi. hadislrin generalizasiya edilmsi. Xtti obyekt v
hadislrin generalizasiyas. Fasilsiz yaylan v müyyn
DBYYAT sah üzr yerln obyekt v hadislrin generalizasiyas.
1. Qniyeva S. A. Mühndis geodeziyas. Bak, “Elm v razi üzr splnmi obyekt v hadislrin generalizasiyas.
Hrkt v laq göstricilrinin generalizasiyas.
Thsil”, 2011.
Corafiya xritlrinin tsnifat.
2. ]# $.8. ]@=, $., “%”, 1967.
Corafiya xritlrinin tiplri. Corafiya atlaslar v
3.
' .]. ]@=, $., “%”, 1981.
onlarn tsnifat. Fiziki-corafi xrit v atlaslar. Qurunun
4. {+N+\ #@. { +_
topoqrafik öyrnilmsi.
.. +, $., “%”, 1983.
Topoqrafik xritlrin xüsusiyytlri, rti iarlri v
5. Piriyev R.X. Geodeziyann saslar v topoqrafiya. beynlxalq nomenklaturas. Dniz naviqasiya xritlri.
Bak, 1994. Xüsusi xrit v atlaslar. Kompleks xrit trtib etm.
6. &+ .~., $+@ .. {+N+\ Kompleks atlaslar. Kartoqrafik biblioqrafiya. Xritlrin
N \N\N'+ N+ #@'+ thlil v qiymtlndirmsi.
@\. $., “%”, 1984. Xrit üzr yerin yetiriln msllr.
7. Mmmdov Q., hmdov . Geodeziya. Bak, Nöqtnin mütlq yükskliyinin, xtt üzr meyilliyin
“Maarif”, 2002. tyini. Chtlndirm bucaqlar: azimut, direksion v rumb
8. ` 8.%. N#\\N=. $., “%”, 1983. bucaqlar. Hqiqi, maqnit azimutlar, rumb v direksion
bucaqlar arasnda asllq. Suayrc xttin tyini. Verilmi
Qbul proqramlar 85
xtt istiqamtind profilin qurulmas. Miqyas v koordinat raitd spesifik xüsusiyyti.

msllri. Xrit üzrind xtti v sahvi obyektlrin Obyektin bazar qiymtini tyin edn sas prinsiplr.
ölçülmsi, uzunluq v sahlrin ölçülmsi, relyefin üfüqi v hr torpaqlarnn kadastr qiymtlndirilmsi sistemi.
aquli parçalanmas v orta meyl bucann tyini. Mhlllr üzr hr torpaqlarnn kadastr
Tematik xritlrin layihlndirilmsi v ttbiqi. qiymtlndirilmsi.
Tematik xritlrin layihlndirilmsinin mqsd v Danmaz mlakn memarlq v hrsalma nöqteyi-
vziflri. Tematik xritlrin tiplri. Tematik xritlrin nzrindn qiymtlndirm meyarlar.
layihlndirilmsi v trtibi üçün lazm olan sas vsaitlr v Knd tsrrüfat mülklrinin daxili tsrrüfat üzr
mnblr. qiymtlndirilmsi.
Tematik xritlr üçün corafi sasn hazrlanmas. Dövlt torpaq kadastrnn aparlmas qaydalar. Torpaq -
Kompanovka elementlri. Tematik xritlr üçün legendann kadastr sndlrinin trkibi.
hazrlanmas. Legendann tiplri. Tsvir üsullarnn Yaay mntqlrinin torpaq kadastrnn trkibi v
seçilmsi. Tematik xritlrd kmiyyt göstricilri. strukturu.
Hadislrin dinamikasnn xritd tsviri. Corafi Administrativ rayonlarda torpaq kadastr.
interpolyasiya. Torpaq kadastrnn rayonladrlmas.
Azrbaycan Respublikasnn torpaq kadastrnn
DBYYAT rayonladrlmas.
1. Piriyev R.X. Kartoqrafiya. Bak, “Maarif”, 1975 (I Tikili razilrin kadastr (hr kadastr), onun strukturu,
nri, 1964). mzmunu, trkibi. Kadastr ilrinin aparlma texnologiyas,
2.
.8. N#^=. $., @- $]I, torpaq sahsinin ayrlmas v qeydiyyat. Tikili razilrin
1985. torpaqlarnn inventarladrlmas.
3. \N 8.
. $ +N#^ Dövlt torpaq fondunun xarakteristikas. Torpaq - kadastr
\\ w$. $+, “%”, 1983. informasiyasnn ttbiqi.
4. .8. @\= hr kadastrnn strukturu v mzmunu.
@N} # + \N\ hr kadastr haqqnda anlay. hr kadastrnn plan -
\=. $., 1977. xrit materiallarnn mzmunu.
5. =N 8.$. N#^=. $: 8 +N {, hr kadastr sisteminin tkilati - hüquqi chtdn
2002. tmin olunmas. Kadastr materiallarnn analizi v
6. Piriyev R.X. Geodeziyann saslar v topoqrafiya. qiymtlndirilmsi. hr kadastr tminat vziyytinin
Bak, 1994. qiymtlndirilmsi. Texniki layihlrin ilnib hazrlanmas.
hr kadastr sisteminin texnoloji tmini. Tikili razilrin
TORPAQ V HR KADASTRI torpaqlarnn inventarladrlmas. nventarladrmann
mrhllri.
Torpaq kadastrnn yaranmas v inkiaf. hr kadastr materiallarnn yaradlma texnologiya-
Torpaq kadastrnn növlri v sas msllri. Torpaq snn sas mrhllri.
kadastrnn elmi saslar. Torpaq kadastrnn tsnifat. Torpaq Kadastr plan v xritlrinin redakt edilmsi.
fondu torpaq kadastrnn obyekti kimi. Torpaqlarn hr kadastr materiallarnn trtib edilmsi.
kateqoriyas v qsa xarakteristikas. hr torpaqlarnn kadastr. hr torpaqlarnn kadastr
Torpaq kadastr trkibind mülklrin tsnifat. Torpaq qarsnda qoyulan ümumi tlblr. Torpaqdan istifad
mülklri torpaq kadastrnn sas elementi kimi. ednlrin qeydiyyata alnmas.
Torpaq qeydiyyatnn sas müddalar. Torpaq hr torpaq kadastrnn formalamas xüsusiyytlri.
sahlrinin girovlarnn qeydiyyat. hr razilrinin iqtisadi göstricilri il kadastr
Fiziki v hüquqi xslrin torpaq sahlrin sahiblik parametrlrinin laqsi.
hüququnun qeydiyyat. Geoinformasiya sistemlrinin (GS) yaradlmas.
Torpaqlarn qeydiyyat. Kmiyyt v keyfiyyt Geoinformasiya sistemlri haqqnda sas anlaylar,
göstricilrin gör torpaqlarn qeydiyyat. terminlr. Geoinformasiya texnologiyasnn cihaz, sistem,
Torpaqlarn qiymtlndirilmsi ilri. Torpaqlarn bk v ttbiqi proqram il tmini.
qiymtlndirilm ilrinin ümumi müddalar. Torpaqlarn Geoinformasiya sistemlrinin sas v genilnmi
qiymtlndirmsinin ümumi prinsiplri. funksiyalar.
Torpaqlarn qiymtlndirilmsi. Kartoqrafik mlumatlarn geoinformasiya sistemind
Torpaqlarn keyfiyytc qiymtlndirilmsi. Torpaqlarn saxlanma modellri. Rqmli (elektron) xritlrin
keyfiyyt üzr qiymtlndirm göstricilri v meyarlar. kartoqrafik qatlar (örtüklri). Obyekt topologiyasnn sad
Torpaqlarn iqtisadi qiymtlndirilmsinin sas vektor v poliqon modellri. Obyektlrin vektor, rastr v
msllri. Torpaqlarn iqtisadi qiymtlndirilmsinin tonoloji modellri.
göstricilri. Avtomatladrlm informasiya sistemlrinin (AS)
hr torpaqlarnn balans. hrsalma siyasti v yaradlmas.
torpan qiymti. Torpaqlarn normativ qiymti. Avtomatladrlm informasiya sistemlrinin
Torpaqlarn icary verilmsi xüsusiyytlri. inteqrasiyas. nteqrasiya olunmu informasiya sistemlrinin
hr torpaqlarnn klassik qiymtlndirm üsullarnn informasiya sas. Rqmli (elektron) kartoqrafiyann
xüsusiyytlri. Torpaq sahlrinin qiymti (kadastr qiymti, elementlri. Fzavi obyektlrin informasiyalarnn emal v
bazar qiymti, girov qiymti, normativ qiymti, sorta geoinformasiya sistemin daxil edilmsi. Rastr
qiymti, satma qiymti, alma qiymti v s.) v müasir informasiyasnn geoinformasiya sistemin import v
[[
eksportu. hr kadastrnn avtomatladrlm informasiya prosesinin itirakçsdr.

sistemi. Yer quruluu v torpaq münasibtlri. Vahid torpaq
fondu tsrrüfat obyekti kimi v onun sciyysi.
DBYYAT Müasir yer quruluunun növlri, formalar, tyinat v
1. smaylov M.M., Qniyeva S.A. Torpaq v prinsiplri. Yer quruluunun torpaqlarn idar edilmsind
çoxmqsdli kadastr. Ali mktblr üçün drs vsaiti. rolu.
Bak, “Ziya +”, 2006. Yer quruluu proseslri. Yer quruluu ilrinin tkilind
2. Mmmdov Q.. Azrbaycan Respublikasnn Dövlt tbii-ekoloji, sosial-iqtisadi rtlrin mahiyyti. Yer
Torpaq Kadastr; hüquqi, elmi v praktiki msllri. quruluunda dayanql ekoloji landaft quruculuunun v
Bak, “Elm”, 2003. planladrlmasnn elmi-metodiki saslar. Torpaqlardan
3. Mmmdov Q., Cfrov A., Cfrov F. Torpaqlarn smrli v qnatl istifad edilmsind yer quruluunun
bonitirovkas. Bak, “Elm”, 1997. hmiyyti. Torpaqlarn razi tkilind v idar
4. smaylov A. Kadastrn saslar. Bak, “Müllim”, olunmasnda yer quruluunun layihlndirilmsinin rolu.
2008. Torpaqlarn ayrlmasnda, idar olunmas v istifadsind yer
5. Mehdiyev A., smaylov A. Corafi informasiya quruluunun iqtisadi mnas v hüquqi saslar. Torpaqlarn
sistemlri. Bak, “Müllim”, 2012. texniki qeydiyyat.
6. \ 8.8., \&} +N; =, Yer quruluu layihlndirilmsinin mzmunu, prinsiplri
\N+, +N+. I' . $., ]I, v texnikas. Tsrrüfatlararas, tsrrüfatdaxili v mhlli
2000. yer quruluu ilri. Knd tsrrüfat v hr torpaq
7.
;+ 8.{., ] .8. \&} kateqoriyalarndan istifad. Zonal torpaq mühafizsi
+N; I' . \\&+ – – tdbirlrinin hazrlanmas v ttbiqinin tkili.
8\, 1999. Torpaq ehtiyatlarnn mühafiz edilmsinin dövlt
8. ]+ ..,
.8. ]+ tnzimlnmsi v yer quruluu ilrind dövlt nzarti.
+N # +N#^-#@'+ Yer quruluunun inkiaf qanunauyunluqlar. Müasir
'. $., “%”, 1999. dövrd onun trkibi. Xarici ölklrd yer quruluu sistemi.
9. #+ `.$., N+ ..
]^\_} N\}. $., “NN”, DBYYAT
2000. 1. Quliyev R.M. Yer quruluu. Drs vsaiti, Gnc,
8. smaylov A.. Azrbaycan torpaqlarnn informasiya 1992.
sistemi. Bak, “Elm”, 2004. 2. ]&\ $.8. . \NN&
+N. $, “8#@N”, 1986.
YER QURULU UNUN SASLARI 3. |}N .%., {&#+ .. \&}
N= @\NN. $, “”, 1984.
Torpaq tbii ehtiyat v istehsal vasitsidir. Torpaq bazar
iqtisadi münasibtlri raitind mtdir. Yer quruluu
sosial v iqtisadi obyektlrin laqlndiricisi v istehsal
Proqram 18
Rektifikasiya kalonlar. Neft qazlar v neftlrin
NEFTN EMALI TEXNOLOGYASI fraksiyalara ayrlmas üçün rektifikasiya kalonlarnn
konstruktiv trtibat. Temperatur v tzyiq rejimi. Suvarma
Neftin v qazn kimyvi v element trkibi. üsullar – soyuq, iti v dövrü suvarmalar. Buxarlandrc
Neftin, müaytedn qazlarnn v qaz kondensatlarnn kalonlar v onlarn öblri. Rektifikasiya boqablarnn
trkibi. Element trkibi. Kimyvi qrup trkibi. Neftin növlri. Kalona qzm su buxarnn verilmsi.
heteroatomlu birlmlri. Atmosfer v vakuum kalonlarnn maddi v istilik
Neft v neft mhsullarnn fiziki-kimyvi xasslri. balanslar.
Sxl, molekul kütlsi, doymu buxar tzyiqi, özlülüyü, Kömkçi rektifikasiya kalonlar v onun sas öblri.
istilik xasslri, alma, alovlanma, öz-özün alovlanma, stilikdyidirici aparatlar, onlarn seçilmsinin sas
donma v rim temperaturlar, sthi grilm, elektrik, optik prinsiplri. Neftin ilkin emal v qaz emal qurularnda
xasslri, fraksiya trkibi, benzinlrin antidetonasiya istiliyin regenerasiya edilmsi yollar.
davamll. Hava soyuducular, onlarn konstruktiv trtibat v
Neftlrin v mt neft mhsullarnn tsnifat. istismar xüsusiyytlri. Su-kondensator soyuducular v
Tbii v mdn qazlar, mayeldirilmi qazlar, qaz soyuducular.
benzini. Neftlrin texnoloji tsnifat. mt neft Borulu sobalar. Neftin emalnda istifad ediln borulu
mhsullarnn tsnifat v standartlarn onlara olan tlblri. sobalar. Borulu sobalarn iinin sas texnoloji göstricilri.
Neftin emal variantlar: yanacaq, ya, yanacaq-ya v Sobalarn temperatur rejimi.
yanacaq-neftkimya variantlar. Evaparatorlar, absorberlr, onlarn quruluu, tyinat,
Neftin v qazn ilkin emal proseslrinin aparat ttbiq sahlri.
trtibat. Qazlarn fiziki emal üsullar.
Qbul proqramlar 87
Qazlarn emala hazrlanmas. Tbii v mdn qazlarnn emal. Bak, Uni Print, 2010.
mexaniki qarqlardan, nmdn, hidrogensulfid v karbon 3. Mmmdli M.Q. Neft v qaz emalnn texnologiyas.
qazndan tmizlnmsi. Emal proseslrinin prinsipial Bak, Azrnr, 1964.
texnoloji sxemlri v texnoloji rejimlri. Qaz benzininin 4. xlizad B.C., Sfrov Q.., Azri R.M. Neft v qaz
kompressor, absorbsiya v alçaq temperaturda kondensasiya kimyas. Bak, “Maarif”, 1978.
v rektifikasiya üsullar il alnmas. 5. Mirzyev R.., Sfrov Q.., cmov K.Y. Neft
Qaz kondensatlarnn fiziki-kimyvi xasslri. Qaz mhsullarnn tmizlnmsi. Bak, 2000.
kondensatlarnn, mührrik yanacaqlar istehsalnda neft- 6. Mustafayev S. ., cmov K.Y., liyeva N.T.
kimya sintezi snayesind qiymtli xammal kimi ttbiqi. Hidrokrekinq v hidrotmizlm proseslri. Bak, Uni
Neftin emala hazrlanmas. Print, 2010.
Neftd olan qarqlar, neftin nqli v emalna onlarn 7. ]' .]. #= N+ ^N
tsiri. Mdnlrd neftin qazszladrlmas v #@. .1, , $., |\=, 1972.
sabitldirilmsi. 8. #= N+ ^N #@. .1, /{.
Neftlrin qarqlardan ayrlmasnn sas prinsiplri. . <..]#, .$. N/. $.,
Neftlrin susuzladrma v duzsuzlardrma prosesinin nzri “|\=”, 2007.
saslar. Neftlrin sudan v duzdan tmizlnm proseslrinin 9.
\' .. #= N+ ^N
texnoloji sxemlri. Proseslrin sas aparatlar – sferik v #@. '.2., $., 1980.
horizontal tipli elektrodehidratorlar. 10. N .$., ] 8.8. #=
N+ ^N. '.2, ~N+N} _},
Neft v neft fraksiyalarnn fiziki emal üsullarnn
$+, “”, 2007.
nzri saslar.
Neft v neft fraksiyalarnn fiziki emal üsullar. Neftin
YÜKSKMOLEKULLU BRL MLRN
birdflik, çoxdflik v tdrici buxarlanma yolu il
KMYV TEXNOLOGYASI
distillsi. Karbohidrogen xammalnn distillsi prosesin tsir
edn sas amillr. Buxarlandrc agentlrin (su buxar,
Yükskmolekullu birlmlr haqqnda ümumi
karbohidrogen qazlar, yüngül benzinlr v s.) itirak il mlumat.
neftin distillsi. Yükskmolekullu birlmlrin xasslri, alnma üsullar
Neftin ilk distillsinin snaye qurular. v tsnifat.
Qurularn tsnifat. Neftin ilkin distill proseslrinin Yükskmolekullu birlmlrin alnma
texnoloji trtibat prinsiplri. Neftin atmosfer v atmosfer- texnologiyalarnn tsnifat.
vakuum qurularnda distillsinin texnoloji sxemlri. Polimerlm. Sopolimerlm. Polikondenslm.
Mazutun vakuum altnda qovulmasnn texnoloji sxemi. Polimeranoloji çevrilm proseslri.
Destruktiv emal proseslri. Yükskmolekullu birlmlrin müxtlif alnma
Proseslrin nzri saslar v tsnifat. üsullar: mhlulda, emulsiyada, suspenziyada, kütld,
Termiki proseslr. rintid.
Termiki krekinq. Visbkrekinq. Neft v neft mhsullarnn Yükskmolekullu birlmlrin sas fiziki-kimyvi v
pirolizi. Piroliz prosesinin snaye qurular. Maye v qaz fiziki-mexaniki snaq üsullar.
piroliz mhsullarnn trkibi, keyfiyyti v ttbiq sahlri. Polimerlrin hll olmas, temperatur xarakteristikas,
Kokslama proseslrinin tsnifat. Tdrici v qaynar mexaniki möhkmliyi, termomexaniki yri, reoloji xasslri,
qatda fasilsiz kokslama proseslri. Xammal v alnan özlülük, elektrik xasslri.
mhsullar, texnoloji sxemlri, proses tsir edn sas Yükskmolekullu birlmlrin sintezind istifad
amillr. ediln avadanlq.
Neft bitumlar, istehsal. Bituroks prosesi, texnoloji Polimerizatorlar. Forpolimerizatorlar. Qardrclar.
sxemi, prosesin xammal, tsir edn sas amillr v alnan Reaktorlar. Deqazatorlar. Quruducular.
mhsullar. Müxtlif tyinatl neft bitumlar, ttbiq sahlri. Polimerlm il alnan yükskmolekullu birlmlr.
Termokatalitik proseslr. Poliolefinlr. Poliolefinlrin müxllif sxlql növlri.
Katalitik krekinq prosesi; xammal, katalizatorlar v Aa, orta v yüksk sxlql polietilenlr. Alnma üsullar,
alnan mhsullarn istifadsi. Katalitik krekinq prosesinin xasslri v ttbiq sahlri. Yüksk tzyiqd istehsal olunan
kimyas v mexanizmi. Katalitik krekinqin snaye qurular, aa sxlql polietilenin (Sumqayt etilen-polietilen B)
proses tsir edn sas amillr, prosesin texnoloji sxemi. alnmas (tex sxem), xasslri v ttbiq sahlri. Polietilenin
Katalitik riforminq prosesi. Prosesin xammal, modifikasiya reaksiyalar – xlorladrma v
katalizatorlar v alnan mhsullar, proses tsir edn sulfoxlorladrma.
amillr, texnoloji sxemi. Polipropilen. Polipropilenin istehsal v qurulu
Katalitik alkillm, hidrokrekinq, hidrotmizlm. xüsusiyytlri. Ataktik qurululu polipropilenin
Neft mhsullarnn tmizlnmsi. modifikasiyas. Polipropilenin xasslri v ttbiq sahlri.
Kimyvi tmizlm üsullar. Qlvi tmizlmsi, seçici Polistirol. Stirolun müxtlif üsullarla polimerlmsi.
hlledicilrl tmizlm. Qudronun asfaltszladrlmas. Müxtlif polimerlm üsullar il alnan olistirolun
Dizel v ya fraksiyalarnn parafinsizldirilmsi. xasslri v ttbiq sahlri.
Polivinilxloridin alnmas, xasslri v ttbiqi.
DBYYAT Polivinilxlorid sasnda hazrlanan plastik kütllr.
1. Sfrov Q.., Mmmdov A.S. Neft v qaz emalnn Polivinilasetatn alnmas, xasslri v ttbiq sahlri.
texnologiyas. Drs vsaiti. Bak: “Maarif”, 2000. Polivinilasetat sasnda plastik kütllr.
2. Abbasov V.M. v b. Neft kimyas v neftin ilkin Polivinil spirtinin alnmas, xasslri v ttbiq sahlri.
[[
ondyidirici yükskmolekullu birlmlrin alnmas, Plastik kütllrin texnologiyas. B.: ADNA, 2007.
xasslri v ttbiqi. 2. kbrov O.H., zizov A. . Yükskmolekullu
Polikondenslm il alnan yükskmolekullu birlmlr kimyas. Bak,1997.
birlmlr. 3. Naibova T.M. Neft-kimya v neft emal snayesind
Fenol-formaldehid oliqomerlri. Novolak v rezol tipli polimer materiallar. B.: ADNA, 2009.
oliqomerlrin alnma proseslri v xasslri. Fenol- 4. ahmalyev .M., Bilalov Y.M., Naibova T.M.
formaldehid oliqomerlri sasnda presmateriallar v baqa YMB-in kimyas v fizikas. B.: ADNA, 2007.
kompozisiya materiallarnn alnmas. Amin-aldehid 5. xliyev K.S. Rezin texnologiyas. B.: “Maarif”,
oliqomerlri. Karbamid, anilin v melamin-formaldehid 1986.
oliqomerlrinin polikondenslm üsulu il alnmas. 6. xliyev K.S. Yükskmolekullu birlmlrin
Oliqomerlrin xasslri v ttbiq sahlri. Epoksid kimyvi texnologiyas. Bak, ADNA, 2012.
oliqomerlri. Alnma üsullar, xasslri v ttbiq sahlri. 7. brahimov 8.S., Abbasova L.$. Plastik kütllrin
Poliefirlr. Sad v mürkkb poliefirlrin alnmas, xasslri kimyvi texnologiyas. Bak, 2008.
v ttbiq sahlri. 8. ~#+ .8. |\= N\. $.,|\=,
Elastomerlrin alnmas. 1972.
Etilen-propilen sopolimerlri. kili v üçlü sopolimerlr. 9. .. }+\+=} =.
Etilen-propilen kauçukunun xasslri v ttbiq sahlri. $., ., 1992.
Poliizopren kauçukunun (SK-3) v butil kauçukunun 10. 8., . &} \} \N}
snayed alnmas, xasslri v ttbiq sahlri. . $., “|\=”, 1983.
Butadien-stirol (metilstirol) kauçukunun alnmas, 11.
.., ' w.`., } `.. .
quruluu, xasslri v ttbiqi. <} N# N+ N\:
Polibutadien kauçukunun alnmas, xasslri v ttbiq I'+ = @. $., “|\=”, 1995.
sahlri. 12.
\'+ .~. }+\+=}
Butadien-nitril, xloropren v flüorkauçuklarn alnmas, =. $., @. “8+\=”, 2008.
xasslri v ttbiqi. 13. #= N'+ \. { . +.
Yükskmolekullu birlmlrin tikilm reaksiyalar. ..+: 3- @. $., “|\=”, 1985.
Plastik kütllrin brkimsi. Kauçuklarn vulkanizasiyas. 14. $..,
\ .$,, ..
w +} \} +\ @_ . $.,
DBYYAT “|\=”, 1982.
1. Aakiiyeva M. ., Mmmdov F.V., Tayeva F.M.
Proqram 19
mexaniki, fiziki-kimyvi v termiki.
EKOLOGYA V TBTDN STFAD Hidrosferin mühafizsi. Su hövzlrinin çirklnm
mnblri v sas çirklndiricilr. stehsalat çirkab sularnn
Ekologiya elminin inkiaf. Ekologiya elmlri sistemi. tmizlnmsi üsullar (mexaniki, kimyvi, fiziki-kimyvi v
Ekologiyann corafi, bioloji v sosial-iqtisadi aspektlri. bioloji). Su ehtiyatlarndan istifadnin tnzimlnmsi v
Ekologiyann qanunlar. keyfiyytin nzart.
Ekoloji amillr. Orqanizm v mühit. Növ, populyasiya. Sosial ekologiya v traf mühitin mühafizsi. Müasir
Canl orqanizmlrl ekoloji amillrin qarlql laqsinin urbanizasiya v onun ekoloji problemlri. hrlrin
qanunauyunluqlar. Orqanizmlrin hyatnda fiziki v çirklnmsinin sanitar-gigiyenik nticlri v onlarn
kimyvi ekoloji amillr. Limitldirici amillr. Tolerantlq. yaxladrlmas yollar.
Biosfer v onun mühafizsi. Biosferin quruluu. Tbitdn istifadnin maddi-texniki, iqtisadi v ekoloji
Ekosistemlr v onlarn quruluu. Ekosistemin miqyas v saslar. Tbitdn istifadnin idar edilmsi. Ekoloji auditin
trofik strukturu. Ekosistemin dinamikas. Ekosistemlrin tkili.
bioloji mhsuldarl. Ekosistemlrin brpas v Ekoloji ekspertiza v layihlndirm. Layihnin texniki-
yaxladrlmas. iqtisadi v ekoloji saslandrlmas. Ekoloji ekspertizann
Torpaq v onun fiziki-kimyvi v bioloji xüsusiyytlri. hüquqi-normativ saslar, prinsiplri v mrhllri. Dövlt
sas torpaq tiplri v onlarn ekoloji vziyyti. Torpaqdan ekoloji ekspertizas v onun yekun ryi.
istifad v onun nticlri. Tkrar orlama v torpaqlarn Ekoloji monitorinq. traf mühitin keyfiyytin nzart
eroziyas, deqradasiyas v çirklnmsi. Torpaqlarn sistemlri. traf mühitin monitorinq sistemlri v müahid
mühafizsi tdbirlri. mrhlsinin tkili. Qlobal v lokal monitorinq. Biosferin
Landaftn ekologiyas. Ekoloji vziyytin gör monitorinqi.
landaftlarn qrupladrlmas. Antropogen tsirlr qar Xzr dnizinin ekoloji problemlri. Xzrin tbii
landaftn dayanql, smrli istifadsi, mühafizsi. Xüsusi srvtlri v onlarn smrli istifadsi. Xzr dnizind
qorunan razilr (qoruqlar, yasaqlqlar, milli parklar). suyun sviyysinin dyimsi v onun ekoloji nticlri.
Atmosferin mühafizsi. Atmosferin quruluu. Atmosfer Xzr dnizinin çirklnmsi v onun qarsnn alnmas
havasn çirklndirn sas mnblr. Ozon qatnn tdbirlri.
dalmasnn qarsnn alnmas. Atmosfer atlan Azrbaycan Respublikasnn ekoloji problemlri.
tullantlarn azaldlmas tdbirlri v tmizlnm üsullar: Azrbaycanda tbii mühiti çirklndirn sas mnblr. Araz
Qbul proqramlar 89
v Kür çaylarnn çirklnmsi v onlarn mühafizsi. 8. Salmanov M. Ttbiqi ekologiyann saslar. Bak,
Torpaqlarn orlamas, eroziyas v çirklnmsin qar 1993.
mübariz tdbirlri. Mdn sularnn traf mühit tsirinin 9. Mmmdov . . v b. traf mühitin monitorinqi.
qarsnn alnmas. Azrbaycann melrinin ekoloji Bak, “Adilolu”, 2005.
vziyyti v onlarn brpas yollar. Azrbaycann xüsusi 10. Slimova N. ., Sultanova F.M., Babayev ..,
qorunan razilrinin (qoruqlar, yasaqlqlar, milli parklarn) Snaye müssislrinin zrrli tullantlarndan traf
yaradlmas. Azrbaycan Respublikasnn srvtlrindn mühitin mühafizsi. Bak, 2006.
smrli istifadnin ekoloji vziyyti. traf mühitin 11. sgrov ., liyev F, Hüseynov E., liyev S. Müasir
mühafizsind regional v beynlxalq mkdalq v onun ekologiya. Drslik. Bak, 2007.
hmiyyti. 12. Abbasov V.M., liyeva R. ., Slimova N. . v b.
Ekoloji kimya. Bak, 2003.
DBYYAT 13. <\ .{. w+#=, $., $, 1986.
1. Göyçayl .Y., Mikaylov N.K., Abdullayev R.B.v b. 14.
\ $. w+#= +# \=. +,
traf mühitin mühafizsi v tbii ehtiyatlardan 2003.
smrli istifad. Bak, 1996. 15. + .. . w+#=. I'+ =
2. Mmmdov Q., Xlilov M. Ekologiya v traf @. $., 2006.
mühitin mühafizsi. Bak, 2005. 16. $'+ 8.. w+#=. I'. . $.,
3. Abdullayev R.B. Biocorafiya, Bak, 2005. @- – #= + _=. “~+ ”,
4. Göyçayl .Y., smaylov T. .. Tbitdn istifadnin 2006.
iqtisadi v ekoloji saslar. Bak, 2006. 17. {+ `.., + .., {'+
5. liyeva R. ., Mustafayev Q.T., Hacyeva S.R. <.. w+#=: './ $: . @-:
Ekologiyann saslar (drslik). Bak, BDU nr., “{ +N”, 2007.
2008. 18. @& .8. w+#= +N& N==
6. Xlilov T. Ekologiya v traf mühitin mühafizsinin }. $., 1984.
saslar. Bak, 2009. 19. { ].%., $\ .$., $N^ ..–
7. Slimova N. ., Sultanova F.M. Ekologiya, Bak,
\ N= +# \=. $.,
2010. %+, 2005.
Proqram 20
mal qruplarnn orqanoleptiki v laboratoriya üsulu il
RZAQ MALLARININ MT ÜNASLII V ekspertizas zaman orta nümunnin götürülmsi qaydas. Bu
EKSPERTZASI mal qruplar üzr ekspertizann keçirilm qaydalar v
metodlar.
Taxl-un mallarnn mtünasl v ekspertizas. Taml mallarn mtünasl v ekspertizas. Çay,
Taxl-un mallarnn kimyvi trkibi v qidallq dyri. Taxl- qhv, dviyylr, spirtli v spirtsiz içkilr, üzüm
un mallarnn ekspertizasnn keçirilmsind istifad olunan rablarnn kimyvi trkibi v qidallq dyri. Taml
normativ-texniki sndlr. Taxl-un mallarnn keyfiyyt mallarn ekspertizasnn keçirilmsi üzr normativ-texniki
göstricilri. Taxl-un mallarnn orqanoleptiki v sndlr. Taml mallarn mtünasl v keyfiyyt
laboratoriya üsullar il ekspertizas zaman orta nümunnin göstricilri. Taml mallarn orqanoleptiki v laboratoriya
götürülm qaydalar. Taxl-un mallarnn ekspertizasnn üsullar il ekspertizas zaman orta nümunlrin götürülm
keçirilmsi qaydalar v metodlar. Yarma, çörk, suxar, qaydalar. Ekspertizann keçirilm qaydalar v metodlar.
baranki v makaron mmulatlarnn mtünasl v Yeyinti yalarnn mtünasl v ekspertizas.
ekspertizas. Yalarn trkibi, tsnifat v xasslri. Yalarn ekspertizas
Tz v emal edilmi meyv v trvzlrin üzr istifad olunan normativ-texniki sndlr. Bitki,
mtünasl v ekspertizas. Tz meyv v trvzlrin heyvanat yalarnn mtünasl v keyfiyyt göstricilri.
kimyvi trkibi v qidallq dyri. Tz v emal edilmi Marqarin, mtbx, qnnad yalar v mayonezin keyfiyyt
meyv v trvzlrin ekspertizasnn keçirilmsind istifad ekspertizas. Yeyinti yalarnn orqanoleptiki v laboratoriya
olunan normativ-texniki sndlr. Meyv v trvzlrin üsullar il ekspertizas zaman orta nümunlrin götürülm
keyfiyyt göstricilri. Meyv v trvzlrin orqanoleptiki qaydalar. Ekspertizann keçirilmsi metodu v qaydalar.
v laboratoriya üsullar il ekspertizas zaman orta Süd v süd mhsullarnn mtünasl v
nümunnin götürülmsi. Meyv v trvzlrin ekspertizas. Südün kimyvi trkibi v xasslri. Süd v süd
mtünasl v ekspertizasnn keçirilm qaydalar v mhsullarnn ekspertizas üzr normativ-texniki sndlr.
metodlar. Süd, qaymaq, turudulmu süd mhsullar, pendir, kr ya,
Niasta, kr, bal v qnnad mmulatlarnn süd konservlri, dondurmann mtünasl v keyfiyyt
mtünasl v ekspertizas. Niasta, kr, bal v ekspertizas. Orta nümunlrin götürülmsi qaydalar.
qnnad mmulatlarnn kimyvi trkibi v qidallq dyri. Ekspertizann keçirilm metodlar v qaydalar.
Niasta, kr, bal v qnnad mmulatlarnn ekspertizasnn Yumurta v yumurta mhsullarnn mtünasl v
keçirilmsind istifad olunan normativ-texniki sndlr. Bu ekspertizas. Yumurta v yumurta mhsullarnn kimyvi
mal qruplarnn mtünasl v keyfiyyt göstricilri. Bu trkibi v qidallq dyri. Yumurta v yumurta
[[
mhsullarnn mtünasl v keyfiyyt göstricilri. STANDARTLA DIRMA V

Ekspertizann keçirilmsi üçün orta nümunlrin götürülmsi SERTFKATLA DIRMA
qaydalar. Yumurta v yumurta mhsullarnn orqanoleptiki
v laboratoriya üsullar il ekspertizasnn keçirilmsinin Standartladrma sahsind sas anlaylar v
metodlar v qaydalar. terminlr. Xalq istehlak mallarnn standartladrlmasnn
t v t mhsullarnn mtünasl v ekspertizas. iqtisadi smrliliyi. Standartladrma-istehlak mallar üçün
tin morfologiyas, kimyvi trkibi, qidallq dyri. tin norma, qayda v xarakteristikalar müyynldirn faliyyt
tsnifat, damalanmas. t v ev qular, kolbasa mmulat, növüdür. Normativ-texniki sndlr haqqnda ümumi
his verilmi t mhsullar, t konservlri, çkilib-bükülmü anlay. Ölkd standartladrmann inkiaf haqqnda qsa
t v t yarmfabrikatlarnn mtünasl, kmiyyt, tarixi mlumat. Standartladrmann hyata keçirilm
üsullar. Standartladrmann obyektivlri v standart
keyfiyyt v snd ekspertizas. Orta nümunlrin
göstricilri. Respublikamzda istehlak mallarnn keyfiyyti,
götürülmsi qaydalar. Ekspertiza nticlrinin trtibi.
texniki sviyysi, etibarll v uzunömürlülüyü. Dövlt
Balq v balq mhsullarnn mtünasl v standartladrma sistemi, standartladrma üzr orqanlar v
ekspertizas. Balq v balq mhsullarnn kimyvi trkibi v xidmti tkilatlar.
qidallq dyri. Vtg balqlarnn tsnifat, sciyysi v Standartladrmann elmi-metodiki saslar. Üstün
keyfiyyt göstricilri. Diri, soyudulmu, dondurulmu, tutulan ddlr sistemi v parametrlik sralar. Üstün tutulan
duzlanm, qurudulmu, qaxac edilmi, his verilmi ddlr srasnn yaradlmas v onlarn xalq istehlak
balqlarn mtünasl v ekspertizas. Orta nümunlrin mallarnn standartladrlmas iind ttbiqi.
götürülmsi v thlil üçün hazrlanmas. Balq konservlri, Standartladrma v unifkasiya sviyysinin sas
yarmfabrikatlar, kürü, qeyri-balq su xammalnn çeidi, göstricilri. Standartladrma obyektlrinin parametrlrinin
keyfiyyt ekspertizas. Ekspertiza nticlrinin trtibi optimalladrlmas. Kompleks v qabaqlayc
qaydalar. standartladrma, onlarn istehlak mallarnn keyfiyytinin
yüksldilmsind v elmi-texniki trqqinin
DBYYAT surtlndirilmsind rolu. Xammaln, avadanln,
1. hmdov .., Musayev N.X. rzaq mallarnn yarmfabrikatlarn v hazr mhsullarn kompleks
ekspertizas. I hiss. Bitki mnli rzaq mallarnn standartladrlmas.
ekspertizas. Drslik. Bak, 2005. Standartn növlri v kateqoriyalar. Normativ-texniki
sndlrin kateqoriyalar: dövlt standartlar, sah
2. Musayev N.X., hmdov .., Xlilov A.H. rzaq
standartlar, beynlxalq standartlar, dövbtlraras standartlar,
mallarnn ekspertizas. II hiss. Heyvanat mnli
texniki rtlr, müssis standartlar, habel elmi-texniki v
rzaq mallarnn ekspertizas. Drslik. Bak, 2005. mühndis cmiyytlrinin v digr ictimai birliklrin
3. Musayev N.X. rzaq mallar mtünaslnn nzri standartlar. Bu kateqoriyalar üzr olan standartlarn ttbiq
saslar. Drslik. Bak, 2005. olunma sahsi, standartladrma obyektlri v ttbiq edilm
4. hmdov .., liyev N.T. Meyv-trvzin qaydalar. Standartlarn növlri: sasverici standartlar;
mtünasl. Drslik. Bak, 2009. mhsul, xidmt standartlar; proseslr standartlar, nzart
5. hmdov .. rzaq mallar mtünasl. Drslik. metodlar (snaq, ölçm, analiz) standartlar.
Bak, 2006. Standartlarn trtib edilmsi qaydalar, standartlarn
6. %+ $.8. = + N@. $., 1998. quruluu, mzmunu v tsdiqi. slehlak mallarna dair
7. 'N+ %.$., {N .. w+ N@ müxtlif növ standartlarn quruluu v mzmununun qsa
N. $., 2000. xarakteristikas. Standartlarn hazrlanmasnn tkili v
8. & ].8. . \\'+ N texniki taprqlarn trtib olunmas. Standartlarn layihsinin
+ N@. $., 1997. ilnmsi v onun ry göndrilmsi, alnan rylrin thlili
9. + {.8. . # + N@. $., v standartn sonuncu df nzrdn keçirilmsi. Hazrlq
1998. ilri, razladrma v standartn layihsinin tsdiq tqdim
edilmsi. Layihnin tsdiq edilmsi v qeyd alnmas.
10.
\+
.. w+ N@ N. #,
Standartn nr olunmas v onun yaylmas, standartlarn
2007.
ttbiqi v yenidn baxlmas. Ümumi texniki v tkilat-
11. $N .{., &+ w.{.
metodiki standartlarn quruluu, mzmunu v rhi qaydalar.
} +N. $., 2005. Standartlarn mcburi tlblrin riayt olunmasna dövlt
12. '+ .., \ .8. . nzarti. Standartlara nzart orqanlarnn hüquq v
+ N@ NN&+ funksiyalar. Standartlarn tlblrinin pozulmasna gör
N: I'+. $., “%8-$”., 2001. sanksiyalar.
13. } `.$. + N@ \= Beynlxalq standartladrma haqqnda qsa mlumat.
\=} N: I'+. $., @N&+ Milli standartladrmann xarici ölklrl elmi-texniki v
_N “8+\=”, 2005. ticart laqlrinin inkiaf etdirilmsind rolu.
14. 8.., {';+= .8. Standartladrma üzr beynlxalq SO tkilat, onun
+ N@ &N} N: quruluu v vziflri. Beynlxalq standartlarn trtib
I' . $., “$N”, 2004. edilmsi v tsdiqi qaydalar. Beynlxalq standartlarn trtib
15. 8.., ; <.. edilmsind Beynlxalq Elektro- texniki Komissiyann rolu.
+ N@ }} }} N. I' Beynlxalq standartladrmada itirak edn beynlxalq
. N--~: @. _N “$N”, 2001. tkilatlar. Standartladrma üzr Avropa tkilat. Müstqil
Dövltlr Birliyi çrçivsind standartladrma.
Qbul proqramlar 91
Standartladrma üzr aparlan ilrin elmi tkilinin xarakteristikalar. Beynlxalq sertifikatladrma.

sas prinsiplri. Sistemlilik, komplekslilik prinsiplri, Sertifikatladrma sahsind SO-nun faliyyti,
standartlarn optimalladrlmas v proqressivliyi prinsipi. elektrotexniki mmulatlarn beynlxalq sertifikatladrma
stehlak mallarnn standartladrlmasnn funksional, sistemi, snaq laboratoriyalarnn akkreditldirilmsi üzr
qarlql vz edilmsi prinsipi. Standartlarn ilnib beynlxalq konfrans v beynlxalq akkreditldirm
hazrlanmasnn elmi-tdqiqat prinsipi. sistemlri.
stehsalatn metroloji tminat v istehlak mallarnn
keyfiyytinin idar edilmsi. Metrologiya sahsind sas DBYYAT
anlaylar v triflr. Metrologiyada ttbiq ediln sas l. Azrbaycan Respublikasnn Dövlt Standartladrma
terminlr. Fiziki kmiyyt vahidlri, beynlxalq vahidlr sistemi. Azrdövltstandart, Bak, 1998.
sistemi. Vahidlrin ölçülri haqqnda informasiyann 2. Mmmdov N.R. Standartladrmann saslar. Ali
ötürülmsi. Etalonlar v nümunvi ölçm vasitlri. mktblr üçün drslik, Bak, «Elm»,2003.
Mhsullarn keyfyytinin ekspertizas. Normativ-texniki 3. AZS Milli sertifikatladrma sistemi. Rhbredici
sndlrin metroloji ekspertizas. Standartlarn layihlrinin sndlrin mcmusi. I hiss. Bak.
metroloji ekspertizas. stehlak mallarnn keyifyytinin idar 4. Mmmdov N.R. Sertifikatladrmann saslar. Ali
edilmsi, xüsusi funksiya kimi. Azrbaycanda istehsalatn mktblr üçün drslik. Bak, “Elm”, 2001.
metroloji tminatna dövlt v idar nzarti. Mhsulun 5. Mmmdov N.R. Metrologiya. Ali mktblr üçün
keyfiyytinin idar edilmsind standartladrmann rolu. drslik. Bak. “Elm”, 2009.
Keyfiyyt probleminin mahiyyti. stehlak mallarnn 6. Hsnov .. v b. Beynlxalq standartladrma v
keyfiyytinin beynlxalq bazarda rqabtlilik qabiliyytin
mhsullarn keyfiyyt ekspertizas. Drs vsaiti.
tsiri. Mallarn keyfyytinin beynlxalq hmiyyti v
Gnc, 2003.
ictimai istehsaln smrliliyinin tkili. Ölknin xalq
7. Hsnov .P, Dadaov S.B., Hsnov N.N, Osmanov
tsrrüfatnn bütün pilllrind mhsulun keyfiyytinin
T.R. Standartladrmann saslar, metrologiya v
yüksldilmsi problemin sistemli yanamann mahiyyti.
Milli sertifikatladrma sisteminin sas müddalar. mhsulun keyfiyytinin idar edilmsi. I v II hiss.
Sertifkatladrma sahsind sas terminlr v triflr. Drs vsaiti. Bak, 1993.
Mcburi v könüllü sertifikatladrma. Mhsulun v 8. %_&= N\ N^+_ AZS +,
xidmtlrin sertifkatladrma sxemlri. Sertifkatladrma “8@#NN”, 1993.
sistemlri. Sertifikatladrma proseslrinin strukturu v sas 9. w^ w.$.
N^+_=. I'. . +,
mrhllri. Sertifikat v uyunluq nian, mcburi “”, 2004.
sertifikatladrma v onun aparlma rtlri. 10. w^ w.$.
NN@_= +_.
Sertifakatladrma orqanlarnn hüquqlar. dxal olunan I'. . +, “”, 2007.
mhsullarn sertifikatladrmas. Mcburi sertifkatladrma 11. } ].~. <} NN@_,
zaman istehsal müssissinin vziflri. Sertifkatladrma N^+_, \N#. I'+ = @, 2-
üzr akkreditldirilmi orqanlarn tkilati sturkturu v i @. $., “%”, 2000.
prinsipi.Sertifikatladrma snaqlarnn növlri, struktru v
mzmunu. Snaq zaman aparlan ölçmlrin növlri v
Proqram 21
xasslri v keyfiyytinin ekspertizas. Plastik kütllrin
QEYR-RZAQ MALLARININ ekspertizas zaman istifad ediln normativ sndlr,
MT ÜNASLII V EKSPERTZASI ekspertiza aktnn trtibi. Plastik kütllrdn olan mallarn
çeid ekspertizas. Modifikasiya olunmu tbii polimerlr
mtünasln nzri saslar. mtünasln sasnda alnan qatranlardan olan plastik kütllrin sas
predmeti, metodlar, vziflri, yaranma tarixi, digr elmlrl növlri, trkibi, quruluu, xasslri v keyfiyytinin
laqsi. Mallarn tsnifat v çeidi. Mallarn keyfiyyti v ekspertizas. Plastik kütllrdn olan mallarn
ona tsir edn sas amillr. Mallarn keyfiyytin qoyulan formaladrlmas üsullar. Plastik kütllrin keyfiyytini
tlblr. Keyfiyyt nzart v keyfiyytin qoruyub saxlayan amillrin ekspertizas.
qiymtlndirilmsi metodlar. Mallarn istehlak xasslri. Kimyvi mit mallarnn mtünasl v
stehlak mallarnn ekspertizasnn nzri saslar. ekspertizas. Kimyvi mit mallarnn trkibi, xasslri v
stehlak mallarnn ekspertizasnn predmeti, metodlar v tsnifat. Neft v neft mhsullarnn trkibi, alnmas, sas
vziflri. Ekspertizann tsnifat, sas prinsiplri, obyekti v növlri v keyfiyytinin ekspertizas. Yapqanlar: trkibi,
subyektlri. Ekspertizann sas vasitlri v metodlar; alnmas, tsnifat, sas növlri v keyfiyytinin ekspertizas.
mtünaslq, snd, sanitar-gigiyenik, texnoloji, baytarlq liflr: trkibi, alnmas, tsnifat, növlri v keyfiyytinin
v ekoloji ekspertizalar. Ekspertlr qoyulan tlblr, ekspertizas. Laklar: trkibi, alnmas, tsnifat, növlri v
ekspertizann aparlmasnn tkili, mallarn identifikasiyas keyfiyytinin ekspertizas. Piqmentlr: trkibi, alnmas,
v saxtaladrlmas. tsnifat, növlri, xasslri, keyfiyytinin ekspertizas.
Plastik kütllrdn olan mallarn mtünasl v Boyaqlar : trkibi, alnmas, tsnifat, növlri v
ekspertizas. Plastik kütllrin trkibi, quruluu, xasslri v keyfiyytinin ekspertizas. Yuyucu vasitlr: trkibi,
tsnifat. Polikondensasiya v polimerlm reaksiyas alnmas, tsnifat, növlri v keyfiyytinin ekspertizas.
sasnda alnan qatranlardan olan plastik kütllrin növlri, Kimyvi mit mallarnn keyfiyytini qoruyub saxlayan
[[
amillrin ekspertizas. Ekspertiza aktnn trtibi qaydalar.

Toxuculuq mallarnn mtünasl v ekspertizas. Metaldan olan tsrrüfat mallarnn mtünasl v
Toxuculuq liflri: trkibi, quruluu, alnmas, tsnifat, ekspertizas. Metaldan olan tsrrüfat mallarnn ekspertizas
növlri, xasslri v keyfiyytinin ekspertizas. Parçalar: lif zaman istifad olunan normativ-texniki sndlr haqqnda
trkibi, quruluu, xasslri v keyfiyytinin ekspertizas. ümumi mlumat. Metaldan olan tsrrüfat mallarnn
Parça mallarnn çeid ekspertizas. Toxuculuq mallarnn tsnifat, çeid ekspertizas v onlarn keyfiyytin qoyulan
ekspertizas zaman istifad ediln normativ-texniki sndlr tlblr. Metaldan olan tsrrüfat mallar üzr ekspertizann
v ekspertiza aktnn trtibi qaydalar. keçirilm qaydalar v metodlar. Metaldan olan tsrrüfat
Tikili mallarn mtünasl v ekspertizas. Tikili mallarnn kmiyyt v keyfiyyt ekspertizas. Metaldan olan
mallara qoyulan tlblr v onlarn ekspertizas. Tikili tsrrüfat mallarnn keyfiyytini qoruyub saxlayan amillrin
mallarn keyfiyytini formaladran amillrin ekspertizas. ekspertizas. Ekspertiza nticlrinin trtibi qaydalar.
Tikili mallarn tsnifat v çeid ekspertizas. Tikili mallarn naat mallarnn mtünasl v ekspertizas.
kmiyyt v keyfiyyt ekspertizas. Tikili mallarn naat mallarnn ekspertizas zaman istifad olunan
keyfiyytini qoruyub saxlayan amillrin ekspertizas. Tikili normativ-texniki sndlr haqqnda ümumi mlumat. naat
mallarn ekspertizas zaman istifad olunan normativ-texniki mallarnn keyfiyytin qoyulan tlblr, onlarn tsnifat v
sndlr. Ekspertizann aktnn trtibi qaydalar. çeid ekspertizas. naat mallar üzr ekspertizann keçirilm
Trikotaj mallarnn mtünasl v ekspertizas. qaydalar v metodlar. naat mallarnn kmiyyt v
Trikotaj mmulatlarnn ekspertizas zaman istifad ediln keyfiyyt ekspertizas. naat mallarnn keyfiyytini qoruyub
normativ-texniki sndlr. Trikotaj mmulatlarnn saxlayan amillrin ekspertizas. Ekspertiza nticlrinin
keyfiyytin qoyulan tlblr. Trikotaj mmulatlarnn trtibi qaydalar.
kmiyyt, keyfiyyt v çeid ekspertizas. Trikotaj Aac mallarnn mtünasl v ekspertizas.
mmulatlarnn keyfiyytini qoruyub saxlayan amillrin Aacn trkibi, quruluu, xasslrin v növlrin gör
ekspertizas. Ekspertiza aktnn trtibi qaydalar. ekspertizas. Aacn keyfiyytin veriln tlblr v çeid
Gön-ayaqqab mallarnn mtünasl v ekspertizas. Aacn müxtlif lamtlrin gör keyfiyyt
ekspertizas. Gön-ayaqqab istehsalnda istifad olunan ekspertizas. Aacn keyfiyytini qoruyub saxlayan amillrin
xammal v materiallar. Ayaqqablarn keyfiyytin qoyulan ekspertizas. Ekspertiza nticlrinin trtibi qaydalar.
tlblr. Gön-ayaqqablar ekspertizasnn aparlma qaydalar Mebel mallarnn mtünasl v ekspertizas.
v metodlar. Gön-ayaqqablarn kmiyyt v keyfiyyt Mebel mallarnn ekspertizas zaman istifad ediln
ekspertizas. Gön-ayaqqab mallarnn keyfiyytini qoruyub normativ-texniki sndlr. Mebel mallarnn xammal,
saxlayan amillrin ekspertizas. Arbitraj komissiyasnn v istehsal, tsnifat, üslub v arxitekturas haqqnda mlumat.
mhkm–hüquq orqanlarnn sifarii il keçiriln Mebelin keyfiyytin qoyulan tlblr v mebellrin
ekspertizalar. Gön-ayaqqablarn ekspertizas zaman istifad ekspertizasnn aparlma qaydalar, çeid ekspertizas.
olunan normativ-texniki sndlr. Ekspertiza aktnn trtibi Mebelin kmiyyt v keyfiyyt ekspertizas. Mebel
qaydalar. mallarnn keyfiyytini qoruyub saxlayan amillrin
Xz mallarnn mtünasl v ekspertizas. Xz ekspertizas. Ekspertiza nticlrinin trtibi qaydalar.
mallar istehsalnda istifad olunan tbii v süni xzlrin Kaz, karton, mktb-yaz v dftrxana mallarnn
ekspertizas. Xz mallarnn keyfiyytin qoyulan tlblr. mtünasl v ekspertizas. Kaz, karton, mktb-yaz
Xz mallar üzr müxtlif ekspertizalarn keçirilm qaydalar v dftrxana mallarnn ekspertizasnn aparlmas zaman
v metodlar. Xz mallarnn kmiyyt v keyfiyyt istifad ediln normativ-texniki sndlr. Kaz v kartonun
ekspertizas. Xz mallarnn keyfiyytinin qorunub xammal, istehsal v keyfiyytin qoyulan tlblr. Kaz v
saxlanlmasna kömk edn amillrin ekspertizas. karton mallarnn keyfiyytin qoyulan tlblr, kmiyyt,
Xz mallarnn ekspertizas zaman istifad olunan keyfiyyt v çeid ekspertizas.
normativ-texniki sndlr haqqnda mlumat. Ekspertiza Mktb-yaz lvazimatlar v dftrxana mallarnn
aktnn trtibi qaydalar. keyfiyytin qoyulan tlblr, tsnifat, onlarn
ü mmulatlarnn mtünasl v ekspertizas. ekspertizasnn aparlma qaydalar. Çeid, kmiyyt v
ü mmulatlarnn ekspertizas zaman istifad olunan sas keyfiyyt ekspertizas. Kaz, karton, mktb-yaz v
normativ-texniki sndlr haqqnda ümumi mlumat. dftrxana mallarnn keyfiyytini qoruyub saxlayan
üdn olan mmulatlarn tsnifat v çeid ekspertizas. amillrin ekspertizas. Ekspertiza nticlrinin trtibi
Ekspertizann keçirilm qaydalar v metodlar. ü qaydalar.
mmulatlarnn keyfiyytin qoyulan tlblr. ü Foto-kino mallarnn mtünasl v ekspertizas.
mmulatlarnn kmiyyt v keyfiyyt ekspertizas. ü Foto-kino mallarnn ekspertizasnn aparlmas zaman
mmulatlarnn keyfiyytini qoruyub saxlayan amillrin istifad ediln normativ-texniki sndlr. Ekspertizann
ekspertizas. Ekspertiza aktnn trtibi qaydalar. aparlma qaydalar. Foto-kino mallarnn tsnifat v çeid
Keramika mallarnn mtünasl v ekspertizas. ekspertizas, v onlarn keyfiyytin qoyulan tlblr. Foto-
Keramika mallarnn ekspertizas zaman istifad olunan kino mallarnn kmiyyt v keyfiyyt ekspertizas. Foto-
normativ-texniki sndlr haqqnda ümumi mlumat. kino mallar üçün ildiln ia hssas materiallarn
Keramika mallarnn tsnifat v onlarn keyfiyytin keyfiyytin qoyulan tlblr, onlarn tsnifat, çeidi v
qoyulan tlblr. Çini, ka, saxs v mayolika mallarnn keyfiyytinin ekspertizas. Foto-kino mallarnn keyfiyytini
çeid ekspertizas. Keramika mallar üzr ekspertizann qoruyub saxlayan amillrin ekspertizas.
keçirilmsi qaydalar v metodlar. Keramika mallarnn Radioelektron mit aparatlarnn mtünasl v
kmiyyt v keyfiyyt ekspertizalar. Keramika mallarnn ekspertizas. Radioelektron mit aparatlarnn ekspertizas
keyfiyytini qoruyub saxlayan amillrin ekspertizas. zaman istifad ediln normativ-texniki sndlr. Onlarn
Qbul proqramlar 93
tsnifat v çeid ekspertizas, keyfiyytin qoyulan tlblr. 14. & ].8. . \\'+ N
Radioelektron mit aparatlarnn sas parametrlri. Onlarn + N@. $+, 1997.
kmiyyt v keyfiyyt ekspertizas. Radioelektron mit 15. + {.8. . # + N@.
aparatlarnn keyfiyytini qoruyub saxlayan amillrin $+, 1998.
ekspertizas. 16.
\+
.. w+ N@ N. #,
Musiqi mallarnn mtünasl v ekspertizas. 1999.
Musiqi altlrinin tsnifat v çeid ekspertizas, keyfiyytin 17. $.. . w+ N@ +'N N.
qoyulan tlblr. Musiqi mallarnn ekspertizasnn $., w+\+, 1984.
keçirilmsi zaman istifad olunan normativ-texniki sndlr. 18. _+
.{. . w+ N@ NN&+
Ekspertiza nticlrinin trtibi qaydalar. N } N. $., w+\+, 1980.
dman v turizm mallarnn mtünasl v 19. '
.$. {\+ \ N} N. $.,
ekspertizas. dman mallarnn tsnifat v çeidinin w+\+, 1980.
ekspertizas. Turizm v alpinizm lvazimatlar. Ovçuluq v 20. {N .8. N'+ }
balqçlq mallarnn tsnifat v çeid ekspertizas. dman v N= + N@}
turizm mallarnn keyfiyytin qoyulan tlblr. dman v &N} N. $+, 2004.
turizm mallarnn keyfiyytinin ekspertizas zaman istifad 21. &N} N. /
olunan normativ-texniki sndlr. Ekspertiza nticlrinin { .
}_+ .., $+ $.%. $+,
trtibi qaydalar. 1999.
Oyuncaqlar v yolka-bzk mmulatlarnn 22. + N@
mtünasl v ekspertizas. Oyuncaqlarn tsnifat v &N} N. / { +_
çeid ekspertizas. Oyuncaq v yolka-bzk mallarnn
.8. +.
&- '+. $+,
keyfiyytin veriln tlblr. Oyuncaq v yolka-bzk 2009.
mmulatlarnn ekspertizas zaman istifad olunan normativ- 23. $#\ .. + N@
texniki sndlr. Ekspertiza nticlrinin trtibi. . I'+. $+, 2008.
Zrgrlik mallarnn mtünasl v ekspertizas.
Zrgrlik mallarnn istehsal üçün ttbiq ediln xammaln STANDARTLA DIRMA V
ekspertizas. Zrgrlik mallar istehsalnn xüsusiyytlri. SERTFKATLA DIRMA
Zrgrlik mallarnn tsnifat v çeid ekspertizas. Zrgrlik
mallarnn keyfiyytin qoyulan tlblr. Zrgrlik mallarnn Standartladrma sahsind sas anlaylar v
ekspertizasnn keçirilmsi zaman istifad olunan normativ- terminlr. Xalq istehlak mallarnn standartladrlmasnn
texniki sndlr. Ekspertiza nticlrinin trtibi. iqtisadi smrliliyi. Standartladrma-istehlak mallar üçün
norma, qayda v xarakteristikalar müyynldirn faliyyt
DBYYAT növüdür. Normativ-texniki sndlr haqqnda ümumi
1. Hsnov .P. v baqalar. stehlak mallarnn anlay. Ölkd standartladrmann inkiaf haqqnda qsa
ekspertizasnn nzri saslar. Drslik. Bak, 2003. tarixi mlumat. Standartladrmann hyata keçirilm
2. Hsnov .P. v baqalar. Qeyri-rzaq mallarnn üsullar. Standartladrmann obyektivlri v standart
ekspertizas. I hiss. Toxuculuq, geyim-ayaqqab göstricilri. Respublikamzda istehlak mallarnn keyfiyyti,
mallarnn ekspertizas. Drslik. Bak, 2005. texniki sviyysi, etibarll v uzunömürlülüyü. Dövlt
3. Hsnov .P. v baqalar. Qeyri-rzaq mallarnn standartladrma sistemi, standartladrma üzr orqanlar v
ekspertizas. II hiss. Mdni-mit v tsrrüfat xidmti tkilatlar.
mallarnn ekspertizas. Drslik. Bak, 2005. Standartladrmann elmi-metodiki saslar. Üstün
4. Hsnov .P. v baqalar. Qeyri-rzaq mallarnn tutulan ddlr sistemi v parametrlik sralar. Üstün tutulan
mtünasl üzr laboratoriya praktikumu. Drslik. ddlr srasnn yaradlmas v onlarn xalq istehlak
Bak, 2001. mallarnn standartladrlmas iind ttbiqi.
5. Hsnov .P. v baqalar. Gön-ayaqqab v xz Standartladrma v unifkasiya sviyysinin sas
mallarnn mtünasl. Drslik. Bak, 1999. göstricilri. Standartladrma obyektlrinin parametrlrinin
6. Hsnov .P. v baqalar. Gön-ayaqqab mallarnn optimalladrlmas. Kompleks v qabaqlayc
ekspertizas. Drslik. Bak, 2005. standartladrma, onlarn istehlak mallarnn keyfiyytinin
7. Hsnov .P. v baqalar. Qeyri-rzaq mallar yüksldilmsind v elmi-texniki trqqinin
mtünasl. Drslik. Bak, 1987. surtlndirilmsind rolu. Xammaln, avadanln,
8. Hsnov .P. v baqalar. mtünasln nzri yarmfabrikatlarn v hazr mhsullarn kompleks
saslar. Drslik. Bak, 2003. standartladrlmas.
9. Hsnov .P. v baqalar. Gön-ayaqqab mallar Standartn növlri v kateqoriyalar. Normativ-texniki
mtünasl. Drslik. Bak, 1984. sndlrin kateqoriyalar: dövlt standartlar, sah
10. Hsnov .P. v baqalar. Çini, saxs v ü standartlar, beynlxalq standartlar, dövbtlraras standartlar,
mmulatlar texnologiyas. Drslik. Bak, 2008. texniki rtlr, müssis standartlar, habel elmi-texniki v
11. Hsnov .P. v baqalar. Zrgrlik mmulatlarnn mühndis cmiyytlrinin v digr ictimai birliklrin
texnologiyas. Drslik. Bak, 2009. standartlar. Bu kateqoriyalar üzr olan standartlarn ttbiq
12. %+ $.8. = + N@. $+, olunma sahsi, standartladrma obyektlri v ttbiq edilm
1998. qaydalar. Standartlarn növlri: sasverici standartlar;
13. 'N+ %.$., {N .. w+ N@ mhsul, xidmt standartlar; proseslr standartlar, nzart
N. $+, 2000. metodlar (snaq, ölçm, analiz) standartlar.
[[
Standartlarn trtib edilmsi qaydalar, standartlarn Milli sertifikatladrma sisteminin sas müddalar.
quruluu, mzmunu v tsdiqi. slehlak mallarna dair Sertifkatladrma sahsind sas terminlr v triflr.
müxtlif növ standartlarn quruluu v mzmununun qsa Mcburi v könüllü sertifikatladrma. Mhsulun v
xarakteristikas. Standartlarn hazrlanmasnn tkili v xidmtlrin sertifkatladrma sxemlri. Sertifkatladrma
texniki taprqlarn trtib olunmas. Standartlarn layihsinin sistemlri. Sertifikatladrma proseslrinin strukturu v sas
ilnmsi v onun ry göndrilmsi, alnan rylrin thlili mrhllri. Sertifikat v uyunluq nian, mcburi
v standartn sonuncu df nzrdn keçirilmsi. Hazrlq sertifikatladrma v onun aparlma rtlri.
ilri, razladrma v standartn layihsinin tsdiq tqdim Sertifakatladrma orqanlarnn hüquqlar. dxal olunan
edilmsi. Layihnin tsdiq edilmsi v qeyd alnmas. mhsullarn sertifikatladrmas. Mcburi sertifkatladrma
Standartn nr olunmas v onun yaylmas, standartlarn zaman istehsal müssissinin vziflri. Sertifkatladrma
ttbiqi v yenidn baxlmas. Ümumi texniki v tkilat- üzr akkreditldirilmi orqanlarn tkilati sturkturu v i
metodiki standartlarn quruluu, mzmunu v rhi qaydalar. prinsipi.Sertifikatladrma snaqlarnn növlri, struktru v
Standartlarn mcburi tlblrin riayt olunmasna dövlt mzmunu. Snaq zaman aparlan ölçmlrin növlri v
nzarti. Standartlara nzart orqanlarnn hüquq v xarakteristikalar. Beynlxalq sertifikatladrma.
funksiyalar. Standartlarn tlblrinin pozulmasna gör Sertifikatladrma sahsind SO-nun faliyyti,
sanksiyalar. elektrotexniki mmulatlarn beynlxalq sertifikatladrma
Beynlxalq standartladrma haqqnda qsa mlumat. sistemi, snaq laboratoriyalarnn akkreditldirilmsi üzr
Milli standartladrmann xarici ölklrl elmi-texniki v beynlxalq konfrans v beynlxalq akkreditldirm
ticart laqlrinin inkiaf etdirilmsind rolu. sistemlri.
Standartladrma üzr beynlxalq SO tkilat, onun
quruluu v vziflri. Beynlxalq standartlarn trtib DBYYAT
edilmsi v tsdiqi qaydalar. Beynlxalq standartlarn trtib 1. Azrbaycan Respublikasnn Dövlt Standartladrma
edilmsind Beynlxalq Elektrotexniki Komissiyann rolu. sistemi. Azrdövltstandart, Bak, 1998.
Beynlxalq standartladrmada itirak edn beynlxalq 2. Mmmdov N.R. Standartladrmann saslar. Ali
tkilatlar. Standartladrma üzr Avropa tkilat. Müstqil mktblr üçün drslik, Bak,
Dövltlr Birliyi çrçivsind standartladrma. “Elm” ,2003.
Standartladrma üzr aparlan ilrin elmi tkilinin 3. AZS Milli sertifikatladrma sistemi. Rhbredici
sas prinsiplri. Sistemlilik, komplekslilik prinsiplri, sndlrin mcmusi. I hiss. Bak.
standartlarn optimalladrlmas v proqressivliyi prinsipi. 4. Mmmdov N.R. Sertifikatladrmann saslar. Ali
stehlak mallarnn standartladrlmasnn funksional, mktblr üçün drslik. Bak, “Elm”, 2001.
qarlql vz edilmsi prinsipi. Standartlarn ilnib 5. Mmmdov N.R. Metrologiya. Ali mktblr üçün
hazrlanmasnn elmi-tdqiqat prinsipi. drslik. Bak, “Elm”, 2009.
stehsalatn metroloji tminat v istehlak mallarnn 6. Hsnov .. v b. Beynlxalq standartladrma v
keyfiyytinin idar edilmsi. Metrologiya sahsind sas mhsullarm keyfiyyt ekspertizas. Drs vsaiti,
anlaylar v triflr. Metrologiyada ttbiq ediln sas Gnc, 2003.
terminlr. Fiziki kmiyyt vahidlri, beynlxalq vahidlr 7. Hsnov .P, Dadaov S.B., Hsnov N.N, Osmanov
sistemi. Vahidlrin ölçülri haqqnda informasiyann T.R. Standartladrmann saslar, metrologiya v
ötürülmsi. Etalonlar v nümunvi ölçm vasitlri. mhsulun keyfiyytinin idar edilmsi. I v II hiss.
Mhsullarn keyfyytinin ekspertizas. Normativ-texniki Drs vsaiti. Bak, 1993.
sndlrin metroloji ekspertizas. Standartlarn layihlrinin 8. %_&= N\ N^+_ AZS +:
metroloji ekspertizas. stehlak mallarnn keyifyytinin idar 8@#NN, 1993.
edilmsi, xüsusi funksiya kimi. Azrbaycanda istehsalatn 9. w^ w.$.
N^+_=. I'. . +,
metroloji tminatna dövlt v idar nzarti. Mhsulun “’, 2004.
keyfiyytinin idar edilmsind standartladrmann rolu. 10. w^ w.$.
NN@_= +_.
Keyfiyyt probleminin mahiyyti. stehlak mallarnn I'. . +, “”, 2007.
keyfiyytinin beynlxalq bazarda rqabtlilik qabiliyytin 11. } ].~. <} NN@_,
tsiri. Mallarn keyfyytinin beynlxalq hmiyyti v N^+_, \N#.
ictimai istehsaln smrliliyinin tkili. Ölknin xalq I'+ = @, 2- @. $., “%”, 2000.
tsrrüfatnn bütün pilllrind mhsulun keyfiyytinin
yüksldilmsi problemin sistemli yanamann mahiyyti.
Proqram 22
Menecmentin inkiafnn sas mrhllri.
MENECMENTN SASLARI Turizmin idarolunmas strukturu v sistemi.
Menecmentin funksiyalarnn mahiyyti v qarlql laqsi.
Turizmin menecmentinin meydana glmsinin ilkin Menecmentin sas funksiyalar v onlarn sciyysi.
amillri v onun vziflri. Turizm menecmentinin mqsd Menecmentin prinsiplri.
v vziflri. Turizm menecmentinin meydana glmsinin Menecmentin üsullar. Menecmentin üsullar anlay v
ilkin rtlri v inkiaf yollar. onlarn tsnifat. daretmnin inzibati-tkilati üsullar.
daretm obyekti kimi turizmin xüsusiyytlri. qtisadi idaretm üsullar. daretmnin sosial-psixoloji
Turizmd idarçilik kateqoriyalar v sas anlaylar. üsullar. Özünüidar. Personaln menecmenti.
Qbul proqramlar 95
Turizm irktlrin rhbrlik qaydalar. Rhbrlik Drs vsaiti. Bak, «Çaolu» , 2011.
qaydalar anlay v onun sciyysi. daretmd QRD. 4. Hüseynov .H., fndiyeva N.T. Turizmin saslar.
daretm elementlri. QRD sistemind menecerin Drs vsaiti. Bak, «Mars-Print», 2007.
faliyytinin sciyysi. daretmd lav qaydalar. 5. Bilalov B. . Turizmin menecmenti. Drs vsaiti, Bak,
daretm sviyylri v idaretm prosesi. «Mütrcim», 2005.
daredicilik sviyylrin gör rhbr içilrin 6. Soltanova H.B., Hüseynova .H. Turizmin saslar.
kateqoriyalar. Aa, orta, ali sviyy rhbrlri v onlarn Drs vsaiti. Bak: «Mütrcim», 2007.
funksiyalar. daretm prosesi. Smrli idaretm v onun 7. .., .{., N& .8.
tkili. $;\N N@\.
Qrar qbul edilmsi. Menecmentd idaretm @\ ++ =N&N, $., 2002.
qrarlar. daretm qrarlarnn mzmunu v növlri. Qrar 8. 8.., N& .8., ..,
qbulu prosesi. Qrar qbulu üsullar. Qrar qbul .8. $;\N N@\.
edilmsinin frdi qaydalar. darçilik qrarlarnn @\ N= N\. $., 2001.
smrlilik rtlri. Qrarlarn icrasnn tkili v ona 9. + %.. $;\N N@\. I'
nzart. . $+, 2002.
Menecer v ona xas olan xüsusiyytlr. Menecer olan 10. 8.., N .8. @
tlblr. Hakimiyyt v xsi tsir. Menecerin nüfuzu. w_+ =- I <N\, $., 2009
Menecerin faliyytin tsir edn amillr. Menecerlrin
11. $ %..
NN#'+
tiplri: «fal rhbr», «sahib rhbr», «icraç rhbr»,
NN+ ^\. $., 2000
«trbiyçi rhbr». «ris rhbr» v s. Menecer xas olan
12. $+ 8.8. I <N\,
-{N#,
keyfiyytlr.
@ {, 2007.
Turizm üçün yeni tip menecerlrin formaladrlmas.
Turizm üçün yeni tip menecerlrin formaladrlmasnn
hmiyyti. Firma v dövltin qarlql laqsi. Sosial SYAHT AGENTLKLR V
turizmin müasir meyarlar. Transmilli birliklr. Turizm TUROPERATORLAR
korporasiyalar. daretmy yeni tlblr. Turizm
snayesind yeni texnologiyalar. Ekskursiya anlay, onun funksiyas v xüsusiyytlri.
Maliyy menecmentinin mqsdi v maliyy Ekskursiya traf almi yani drk etm vasitsi kimi.
menecerinin vzifsi. Müssisnin mqsdinin Ekskursiyann xüsusiyytlri: müddti, itirakçlar, bldçi,
müyynldirilmsi. Glirin maksimalladrlmas. Maliyy yanilik, tyin olunmu marrut.
menecmentinin sas vzifsi. Müssisnin maliyy Ekskursiyalarn tsnifat. Mzmununa, itirakçlarn
menecmenti strukturunda sas halqa. Xzinadar v tfti trkibi v sayna, keçirildiyi yer, hrkt üslubuna,
bölmsi. Maliyy menecerinin strateji faliyytinin mqsdi. müddtin, keçirilm üsuluna gör ekskursiyalarn tsnifat.
Qrar qbul edilmsi yollar. Maliyy thlili. Ekskursiyalarn mövzusu v strukturu.
güzar tkilatlarda maliyy menecmenti. Maliyy Ekskursiyalarn hazrlanmas v keçirilm
menecmenti maliyynin idaredilmsi kimi. Maliyy texnologiyas. Ekskursiyalarn hazrlanma mrhllri.
menecmentinin inkiaf etdiyi sahlr. daretm sistemi kimi Ekskursiya bldçisinin turistlrl tanl. Ekskursiyaçlara
menecmentin özünd birldirdiyi istiqamtlr. Maliyy getmk, mlumat almaq v çatdrmaq imkan yaratmaq.
sahsind idaretm qrarlar. Maliyy menecerinin faliyyt Bldçinin funksiyas.
sahsin daxil olan 5 mühüm msl. Maliyy menecerinin Ekskursiyalarn tkilinin nzri üsullar. Ekskursiya
xarici raitin tsiri altnda faliyyt göstrmsi. Maliyy obyektinin nümayii v obyekt haqqnda mlumat. Bunlar
menecerinin funksiyalar. arasnda vaxt bölgüsü. Ekskursiyada nümayiin üç
Maliyy planladrlmas v proqnozladrlmas. Plan elementdn ibart olmas. Nümayi üçün rtlr. Bldçinin
v proqnoz anlaylar. Maliyy planladrlmas. Maliyy rhin qoyulan tlblr.
planladrlmasnn mqsdi. Maliyy proqnozladrlmasnn Uik-End sfrlri. Piknik gedn yolun rahatl v
mqsdi v hmiyyti. Maliyy plannn mzmunu. llik v istiraht yeri yaxnlnda müvafiq rtlrin zruriliyi.
uzunmuddtli planlar. Tamamlanm maliyy planna aid Piknik olan msafnin ölçüsü. Nqliyyatn hrkt sürtinin
sndlr. Maliyy plan trtibi üçün zruri hesabatlar. tyini. Marrutda yol v istiraht üçün vaxtn düzgün
Maliyy msuliyyti mrkzi. Maliyy plannn formas. bölgüsü. Marrutun «pasportunun» hazrlanmas.
nvestisiya xrclrinin maliyyldirilmsi. nvestisiya Uik-End v piknik tkil etmk qaydalar. Piknikin
layihlrinin qiymtlndirilmsi. tkilind nqliyyatn hmiyyti. Turoperatorun vzifsi:
Otelin ba meneceri (GM). Ba menecerin faliyytinin itirakçlarn sayn bilmk, piknikin istiqamti, yolun
konseptual saslar. Ba menecerin bir i gününün thlili, keyfiyyti. Piknikin müddti. Sifariçi il qrup rhbri
liderlik bacar. arasnda razlq. Turoperator trfindn maliyy xrclrinin
stiraht tyinatl otellrin idaredilmsi (Resort hesablanmas v sifariçiy çatdrlmas.
Management). stiraht tipli otellr, otelin infrastrukturu, Turist marrutlarnn tkili qaydalar. Marrutun
strategiyas, xidmtlr. tkilind hazrlq ilri: marrutun msafsi v yol
mlumatlarnn hazrlanmas; nqliyyat növünün seçilmsi.
DBYYAT Marrutun infrastruktur qaydalar v xüsusiyytlri; istiraht
1. mran A.M. Menecment. Bak, «Nurlan», 2007. zonasnn raiti; turistlr xidmtin dyri v sviyysi;
2. Aakrimov M.M. Otel (drs vsaiti). Bak, «R.N. marrut-gün rzind piknik.
Novruz-94», 2008. Turmhsulun qiymtinin hesablanmas. Nqliyyatn
3. Abdullayev F.X. Maliyy menecmentinin saslar. dyri, qrup rhbrinin myinin dyri, vergi v turist
[[
irktinin gliri. Nqliyyat v sürücüy olan tlblr. turoperator v turagent firmalar v onlarn müasir durumu.
Marrutla tanlq v onun tsdiq olunmas zruri rt kimi. Bölglrd yeni turizm firmalarnn yaradlmas
Azrbaycan Respublikasnn xarici ölklrl turizm perspektivlri v onlarn faliyyt imkanlar.
laqlri. Srhdyan ölklrl turizm laqlrinin müasir
vziyyti. Azrbaycan v Türkiy Respublikalar arasndak DBYYAT
turizm laqlri v turist marrutlar. Azrbaycan - ran 1. Aakrimov M.M., Babazad S.. Ekskursiya v
arasndak turizm marrutlar. Azrbaycan – Rusiya turist ekskursiya rhbri. Drs vsaiti. Bak, “Oskar”, 2006.
marrutunun müasir vziyyti v inkiaf dinamikas. 2. Bilalov B. ., Yusupov Q.M. Syaht agentliklri v
Azrbaycan - Gürcüstan Respublikalar arasnda turist turoperatorluq. Bak, “Mütrcim”, 2012.
marrutlarnn müasir vziyyti. 3. Rhimov S.H. Turizm v ekskursiya iinin tkili.
Turizm marrutlarnn hazrlanmasnda Bak, 2004.
turoperatorun faliyyti. Turizmin formalar üzr 4. & .H. ~=N&N& NNc+ #NN:
turopereytinqin tkili. Mövsümiliyin, msafy, müddt, NN+ }+ \N&N. $.,
yerdyim üsuluna, mqsdin gör; dairvi, birtrfli, xtti; 2004.
müalicvi, idman, ov v balqçlq, piyada, dniz-qum, me- 5. \ ~.K. <= =N&N& NN+
da, dniz-çay; igüzar, dini, etnik, maraqlara gör, ekoloji, ^\}. $., «#», 2005.
knd turizminin tkili. 6. \&= .. w++. $., 2000.
Turizm firmalarnn yerldirm obyektlri v 7. w+\+ #@_= N@\:
qidalanma müssislri il i birliyi. Turizm firmalarnn $;} N@\. { . .8.=
otellr, istiraht mrkzlri, sanatoriyalar, qonaq evlri, . $., %<I
, 2005.
yeyinti, ictimai–ia obyektlri il qarlql mkdal. 8. I+ ~.
. {+ N N#. $., 2006.
Müqavil rtlri, öhdliklr, bron, rezervasiya, hesablama, 9. } %.. #= #@_=
güztlr, qidalanmann tkili. N N+ N#N+ =N&N. $.,
Turizm firmalarnn nqliyyat müssislri il i 2005.
birliyi. Turizm firmalarnn nqliyyat müssislri, irktlri,
nqliyyat vasitlri sahiblri il mkdal. Müqavil TURZMN SASLARI V ASUD VAXTIN
rtlri, trflrin vziflri v öhdliklri. Sifarilrin T KL
verilmsi, qbulu, yerin yetirilmsi. Avtoturlarn, kruizlrin,
çarter reyslrinin tkili üzr nqliyyat müssislri il i Turizmin inkiaf tarixi. Turizmin tarixi haqqnda
birliyi. mlumatlar. lk syahtlr v kflr. pk yolu, ondan ticart
Turizm mhsulunun qiymtinin müyyn edilmsi. mqsdi üçün istifad, Avropa, rb, türk, fars, azrbaycan
Turpaket v onun trkibi. Turpaketin qiymt cdvlinin syyahlarnn bu sahd rolu. Mütkkil v kütlvi turizm.
hazrlanmas, turmhsulun maya dyri, mnft, vergi Turizmin siyasi-iqtisadi hmiyyti. Turizmin sosial
ödmlri. Turpaketin qiymt cdvlind yerlm, hmiyyti. Turizmin humanitar hmiyyti.
qidalanma, nqliyyat, ekskursiya xidmti xrclrinin Turizm tsir edn amillr. Turizmin inkiaf
qiymtlri. Mnftin hesablanmas. Turizm irktinn xüsusiyytlri. qtisadi, sosial, demoqrafik amillrin turizm
komissionu, ödni qaydalar. tsiri.
Turoperator – turagent münasibtlri. Turoperator v Turizm snayesi. Turizm snayesi anlay. Turizm
turagent firmalar arasnda mkdalq formalar. Qarlql snayesinin trkibi. Yerlm sektoru. Qidalanma sektoru.
razlamalar, öhdliklr, turun satnda sas v lav Turizm infrastrukturu. Bank-maliyy xidmti. nformasiya
xidmtlrin göstrilmsi üzr razlq, komission haqq. xidmti .
Hesablama qaydalar. Turizm bazar v turizm mhsulu. Turizm bazar
Turizm müssissi–turist münasibtlri. Turizm anlay. Turizm bazarnn xüsusiyytlri. Turizm tlbat v
firmas il turist münasibtlrinin tnzimlnmsi, yadda turizm tklifi. Turizm bazarnn strukturu. Turizm mhsulu
vrqi, informasiya vrqi, müqavil rtlri, turizm anlay. Turizm mhsulunun formalamas v realiz
firmasnn öhdliklri, turistin hüquq v vziflri. Turistin edilmsi. Tur anlay. Frdi v qrup halda turlar. Turpaket.
ehtiyacnn müyyn edilmsi, mmnunluq sviyysi, turistl Syaht v turizm. Syahtlr v onlarn tarixi haqda
ks laqnin saxlanlmas. fikirlr. Syaht v turizmin oxar v frqli chtlri.
Turizm mhsulunun satnn müasir üsullar. Syahtlrin corafiyasnn genilnmsind ticartin rolu.
Turmhsulun müasir informasiya texnologiyalar vasitsi il Syahtlr v müqdds yerlr. lk syahtlr v kflr.
satnn tkili. Turizm srgilri v yarmarkalarda itirak, Turist syahtlrind thlüksizliyin tkili.
KV-d reklam. Mhsulun kreditl sat. Turizm xidmti v turizmd asud vaxtn tkili.
Turizmd rsmiyytçilik. Sorta növlri, onlarn Turizm xidmtinin trkibi. Turistlrin danmas,
turizmd ttbiqi, turist sfrlri üçün sorta polislrinin qidalanmas. dman oyunlar, yarlar. Mdni kütlvi
hazrlanmas. Turizm firmasnn sorta irktlri il tdbirlr. Asud vaxt anlay. Asud vaxtda syaht.
mkdal, turistin sorta irkti il müqavil rtlri. Turistlrin asud vaxtda syahti fal istiraht növlrindn
Xarici sfrlrd istifad olunan pasportlar, viza növlri. biri kimi. Turistlrin zövqün uyun istiraht.
Gömrük qaydalar v gömrük byannamsi. Turoperator, turagent v turist birliklri. Turist
Azrbaycan Respublikasnn regionlarnda turizm marrutlarnn hazrlanmas, reklamn tkili, qiymtlrin
firmalarnn faliyyt imkanlar. Azrbaycann normativlr uyun olaraq hazrlanmas v realiz olunmas.
regionlarnn tbii potensial, regionlarda turizm xidmti Ölky gln turist qruplarnn yerldirilmsi, onlara
obyektlri, insan resurslar, regionlarda faliyyt göstrn xidmt, turist mhsullarnn bazara çxarlmas v satlmas
Qbul proqramlar 97
üzr göstriln faliyyt, qeyri-kommersiya sasnda

faliyyt göstrn birliklr, cmiyytlr. BEYNLXALQ TURZM V TRANSMLL
Turizmin növlri v növ müxtlifliyi. Daxili v OTELLR
beynlxalq turizm. Aktiv v passiv turizm. Mqsdin gör
turizmin növlri. Zamana gör turizm növlrinin tsnifat. Beynlxalq turizm v transmilli otellr fnninin pred-
Maliyy imkanlarna gör turizm növlrinin tsnifat. meti, mqsd v vziflri. Beynlxalq turizm sosial
Turizmin trifi v sas anlaylar faliyyt sahsi corafiyann bir sahsi olmaqla regionlarda v ayr-ayr
kimi. Turizm v turist anlay. Turizm-rekreasiya insanlarn ölklrd turizmin vziyytini v xüsusiyytlrini,
asud vaxtda syaht, fal istiraht növlrindn biri kimi. faliyytini, onu tmin edn rait v ehtiyatlar, hmçinin
Turizm v traf mühit. Turizm infrastrukturu. faliyytin növlrini, turizm müssislrini öyrnn elm
Yerlmy aid termin v anlaylar. Mehmanxana kimi. Beynlxalq turizm xarici iqtisadi laqlrin, beynlxalq
kompleksi. Mehmanxana bksi. Mehmanxanalarn növlri mkdaln xüsusi formas kimi.
v drclri. Dünyann n böyük otellri. Qonaq evi, Dünya iqtisadiyyatnda beynlxalq turizmin yeri v
kempinq, motel, hotel, bunqalo, flaytel . rolu. Turist tdarükçüsü olan dövltlr. Turist qbul edn
Nqliyyata aid termin v anlaylar. Turistlr dövltlr. Müsbt v mnfi saldolu turist balans olan ölklr.
göstriln xidmt növü: tyyar, qatar, avtomobil, su Aktiv v passiv turizm baxmndan ölklrin tipologiyas.
nqliyyat (kruiz) xidmt edn sas vasit kimi. Turizmin «qeyri-turizm» sahlrin tsiri. Turizmin regional
inkiafa tsiri.
Turist tkilatlarnn tsnifat. Azrbaycanda
Beynlxalq turizmin statistikas. Turist axnnn
turizmin idar olunma strukturu. Beynlxalq, regional v
statistikas. Beynlxalq turizmin inkiaf: gln (gedn)
milli tkilatlar. Ümumdünya Turizm Tkilatnn yaranmas,
turistlrin say. Beynlxalq turizmdn ld ediln glir. ÜTT-
strukturu v faliyyti.
y gör turizm makroregionlar. Dünya regionlar üzr
Hüquq v iqtisadiyyata aid termin v anlaylar. beynlxalq turizmin dinamikas. Turist axn statistikasnda
Turizm xartiyas v turizm kodeksi. nsanlarn maddi qalma müddti göstricisi. Turizm glirlri v çxarlarnn
tlbatnn ödnilmsi, mal sat üzr ticart msrflrinin statistikas: turist xrclri. Turist xrclrinin trkibi.
mbli, marketinq, maliyy v s. Turizmin inkiafna dair Turizmd statistik qeydiyyat metodlar.
müvafiq normativ hüquqi aktlarda nzrd tutulmu Dünya mehmanxana bklri. Dünya mehmanxana
müddalar. Normativ hüquqi aktlarn layihlrinin bklrinin yaradlmas zruriliyi. Beynlxalq
hazrlanmas. Turizm sahsind lisenziya. mehmanxana bklrinin növlri: korporativ bklr,
Qidalanmaya aid termin v anlaylar. Turistlr müstqil bklr müssissi, idaredici xidmtlr göstrn
yüksk drcd hazrlanm, keyfiyytli içki, kulinar v mehmanxana bklri. Dünyann n iri mehmanxana
qnnad mmulatlar tqdim edn müssislr, restoran, kafe, bklri. Dünya turizm bazarnda xüsusi birlmlr,
yemkxana, qlyanalt, bar v s. assosiasiyalar v ittifaqlar. Mehmanxana konsorsiumlar.
Mehmanxana tsrrüfatlarnda transmilli irktlr.
DBYYAT Françayzinq. Françayzinq yolu il idaretm. Françayzer.
1. Mmmdov C.A., Soltanova H.B., Rhimov S.H. Avropa v onun subregionlarnda turizmin inkiafnn
Beynlxalq turizmin corafiyas. Bak, 2002. müasir durumu. Avropada intensiv beynlxalq turist
2. Mmmdov C.A., Rhimov S.H. Turizm v onunla axnlar. Avropann sas turizm regionlar. Avropada aktiv
laqli sahlrd ildiln termin v anlaylarn izahl turizmin inkiafn rtlndirn amillr. imali Avropa
lüti. Bak, 2002. subregionu v passiv turizm. Skandinaviya ölklri,
3. Mmmdov C.A., Rhimov S.H. Turizm termin v Danimarka v slandiyada turizmin inkiaf xüsusiyytlri.
anlaylarnn izahl ensiklopedik lüti. Bak, 2003. Bölgd turizmin inkiafna tsir edn amillr. Subregionun
4. Rhimov S.H. Beynlxalq turizmd ildiln termin v turizm-rekreasiya potensial v dinamik inkiaf edn turizm
növlri, mühüm turizm mrkzlri.
anlaylarn izahl lüti. Bak: “CBS”, 2011.
Qrbi Avropa subregionunda turizmin inkiafnn
5. Mmmdov C.A., Bilalov B. . Azrbaycanda glm
müasir durumu. Almaniyada turizmin mövcud vziyyti v
turizm v onun inkiaf yollar. Bak: 2004
inkiaf xüsusiyytlri. Ölknin dünya turizm bazarnda
6. Rhimov S.H. Turizm-ekskursiya iinin tkili. Drs reytinqi, turizm-rekreasiya potensial. AFR-da turist
vsaiti, Bak: 2004 axnlarnn dinamikas. Turistlri clb edn ss turizm
7. Soltanova H. B., Aakrimov M. M., Babazad S. . mrkzlri v turizm bölglri. Fransada turizmin mövcud
Mehmanxana tsrrüfat. Drs vsaiti, Bak, 2005. vziyyti v inkiaf xüsusiyytlri. Turistlrin sayna gör
8. Soltanova H.B., Hüseynova .H. Turizmin saslar. dünya turizm bazarnda reytinqi, ölknin turizm-rekreasiya
Drs vsaiti. Bak, «Mütrcim», 2007. potensial. Turist axnlarnn dinamikas. sas turizm
9. ;+ $.. N@\.
{., rayonlar. Çimrlik, drketm, da-idman turizm mrkzlri.
@N&+ \ N#} \ «]», 2000. Böyük Britaniyada turizmin inkiaf tarixi. Turizmin mövcud
10. ~; .I. #N \N. $., vziyyti v inkiaf xüsusiyytlri. Ölknin turistlrin sayna
“%”, 2002. gör dünya turizm bazarnda reytinqi. Turizm-rekreasiya
11. ~' 8.{. $+N# N@\. $., ”%8- potensial. Böyük Britaniyada daxili v beynlxalq turizm.
$”, 2012. Turistlri clb edn ss turizm mrkzlri v turizm
12. ' $.8. <} N@\. $., “%+- bölglri.
+N”, 2012. Alp dalar ölklrind beynlxalq turizmin
inkiafnn müasir durumu. sveçr v Avstriyada
[[
beynlxalq turizmin inkiaf xüsusiyytlri. Ölklrin turizm Yaponiyada turizm-rekreasiya potensial, dövltin turizm
potensial v beynlxalq turizm bazarnda mövqeyi. Turist siyasti, aktiv v passiv turizmin corafiyas. Tokio turizm
axnlarnn dinamikas. sveçr v Avstriyann sas turizm mrkzi. Çind beynlxalq turizmin aktiv inkiaf siyasti.
mrkzlri v turizm bölglri. “Açq qaplar” siyastinin turizm tsiri. Ölknin turizm-
Cnubi Avropa subregionunda beynlxalq turizmin rekreasiya potensial v sas turizm mrkzlri.
inkiafnn müasir durumu. spaniyada turizmin müasir Cnub- rqi v Cnubi Asiya ölklrind (Tayland,
vziyyti v inkiaf xüsusiyytlri. spaniyann turistlrin Malayziya, Sinqapur, ndoneziya, Hindistan) beynlxalq
sayna gör dünya turizm bazarnda yeri. Ölknin turizm- turizm. Cnub-rqi Asiya ölklrind turizmin inkiaf
rekreasiya potensial. sas turizm bölglri v mrkzlri. xüsusiyytlri.
taliyada turizm-rekreasiya potensial, beynlxalq turizmin Turist axnlarnn dinamikas. razinin turizm-rekreasiya
müasir vziyyti v inkiaf xüsusiyytlri. Turist axnlarnn potensial v sas turizm mrkzlri. Subregionda inkiaf
dinamikas. sas turizm bölglri v mrkzlri. edn turizm növlri. Turistlri clb edn turizm mrkzlri
Yunanstanda turizmin müasir vziyyti v inkiaf v görmli yerlr. Hindistanda beynlxalq turizmin müasir
xüsusiyytlri. Turizm-rekreasiya potensial v dünya turizm vziyyti v dünya turizm bazarnda mövqeyi. Turist
bazarnda mövqeyi. Yunanstana sas turist göndrn ölklr axnlarnn dinamikas. Hindistann turizm ehtiyatlar v
v turist axnlarnn dinamikas. sas turizm mrkzlri v onlarn mnimsnilm xüsusiyytlri. Ölknin turizm
turizm bölglri. bölglri.
rqi Avropa ölklrind beynlxalq turizmin Yaxn- rqd (ran slam Respublikas, Misir, B,
inkiafnn müasir durumu. Subregionda turizmin müasir Sudiyy rbistan) beynlxalq turizmin inkiaf
vziyyti v inkiaf xüsusiyytlri. Çexiya, Pola, xüsusiyytlri. ran slam Respublikas, Misir, B v
Bolqarstan, Macarstan, Slovakiya, Rumniyada turizmin Sudiyy rbistannda turizm-rekreasiya potensial v
potensial imkanlar. rqi Avropada beynlxalq turist ölklrin turizm bazarnda mövqeyi. Turist axnlarnn
axnlar. sas turizm mrkzlri v mhur kurortlar. dinamikas. sas turizm mrkzlri v kurortlar. Dini
Subregionda inkiaf edn turizm növlri. turizm. Yaxn rqd siyasi qeyri-sabitliyin beynlxalq turist
MDB ölklrind beynlxalq turizm. MDB ölklrind mübadilsin tsiri.
turizmin müasir vziyyti v inkiaf xüsusiyytlri. Turizm- Türkiyd beynlxalq turizmin müasir vziyyti v
rekreasiya ehtiyatna gör ölklrin rayonladrlmas. Qara inkiaf xüsusiyytlri. Türkiynin dünya turizm bazarnda
dniz v Azov dnizi , Qafqaz dalar, imal-qrb mövqeyi. Turist axnlarnn dinamikas. Ölknin turizm –
rayonlarnn turizm üzr ixtisaslamas. Turist axnlarnn rekreasiya potensial v turizm bölglri.
corafiyasnn strukturu v istiqamtlri. Rusiya Beynlxalq turizm bazarnda Avstraliya v
Federasiyasnn corafi mövqeyi v tbitinin turizm Okeaniyann mövqeyi. Regionun turizm-rekreasiya
faliyytind hmiyyti. Rekreasiya ehtiyatnn zngin potensial, turizmin müasir vziyyti. Turist axnlarnn
olmas. Kurort zonalar v mrkzlri. Qazaxstan, dinamikas. Milli parklardan turizm mqsdi il istifad.
Özbkistan, Gürcüstanda geni yaylm turizm növlri v Yerli halinin adt-nnlrindn turizmd istifad. sas
sas turizm mrkzlri. turizm mrkzlri.
Amerika regionunda beynlxalq turizm. Amerika
regionunun dünya turizm bazarnda reytinqi. Turist
DBYYAT
axnlarnn dinamikas. AB-da turizm ehtiyatlar v onlarn
1. Aakrimov M.M. Otel. Bak, “R.N. Novruz-94”,
mnimsnilm xüsusiyytlri. Ölknin turizm-rekreasiya
2008.
rayonlar. Vainqton, Nyu-York turizm mrkzlri v imal-
2. Mmmdov C.A., Soltanova H.B., Rhimov S.H.
rq, Kaliforniya, Florida turizm bölglri. Milli parklar v
Beynlxalq turizmin corafiyas. Bak, “R.N. Novruz-
qoruqlar.Kanadada turizmin inkiaf tarixi. Tbitinin
sciyyvi xüsusiyyti. Milli qoruqlar turizm obyekti kimi. 94”, 2002.
Turizm rayonlar v turizm mrkzlri. 3. Rhimov S.H. Beynlxalq turizmd ildiln termin v
Meksikada turizm-rekreasiya ehtiyatlar. Ölknin dünya anlaylarn izahl lüti. Bak, “CBS”, 2011.
turizm bazarnda mövqeyi. Turist axnlarnn dinamikas. 4.Soltanova H.B., Aakrimov M.M., Baba-zad S..
Meksikada tbitin rngarngliyi, turistlri clb edn qdim Mehmanxana tsrrüfat. Bak, “Parni iz Baku”, 2005.
tikililr v abidlr. sas turizm mrkzlri. Mhur 5. A+ A.. $;} N@\. M.,
kurortlar. “8
{-{
”, 2001.
Afrika turizm potensial olan region kimi. Afrika 6. ++ .. $;} N@\. M.,
regionunda turizm-rekreasiya ehtiyatlarnn “%-~8%8”, 2011.
mnimsnilmsind regional frqlr. Turist axnlarnn 7. ]+ 8.8.,
@}+ 8.$. ]#^= N@\.
dinamikas. imali Afrika ölklrind ( lczair, Mrake v N+, 2002.
Tunis) turizmin inkiaf xüsusiyytlri v beynlxalq turizmin 8. w+\+ #@_= N@\:
inkiafnn iqtisadi hmiyyti. Turizm mrkzlri. CAR-n $;} N@\. { . .8.=
turizm-rekreasiya potensial, turizm bazarnda mövqeyi. . $., “%<I
”, 2005.
Ölkd geni yaylan turizm növlri v sas turizm
mrkzlri. TURZMD MARKETNQ
Asiya-Sakit Okean regionu – dinamik inkiaf edn
turizm regionu kimi. Çin v Yaponiyada beynlxalq Turizmd marketinqin mahiyyti, mzmunu v sas
turizm. rqi Asiya – dünya turizm bazarnda formalaan anlaylar. Marketinqin sosial-iqtisadi mahiyyti.
turizm regionu kimi. Turist axnlarnn dinamikas. Marketinq iqtisadi proses kimi. Marketinq tsrrüfat
Qbul proqramlar 99
funksiyas kimi. Xidmt marketinqinin xüsusiyytlri. TURZMD NQLYYAT XDMT

Xidmt standart. Marketinq faliyyt sistemi kimi.
Marketinq fasilsiz proses kimi. Turizmd nqliyyat xidmtlrinin quruluu, növlri
Turizmd marketinqin konsepsiyas. Marketinq v hmiyyti.Turizm il nqliyyat arasndak laq.
nzriyysi v tcrübsi. Turizmd marketinqin sviyylri. Nqliyyat xidmtlrinin quruluu. Turizmd istifad olunan
Turizm müssissi marketinq konsepsiyasnn nqliyyat növlri. Nqliyyat xidmtlrind toplama, datma
realladrlmasnn sas amili kimi. Turizm faliyytind v axtarma mrkzlri sistemi.
marketinq. Turizm müssissind marketinq konsepsiyasnn Turizmd nqliyyat xidmtlrind qiymtin
hyata keçirilmsinin texnologiyas. formalamas. Nqliyyat xidmtlrind qiymtin ml
Marketinq tdqiqatlar turist müssissinin bazar glmsi. Nqliyyat vasitlrind tlbi tyin edn
imkanlarnn müyyn edilmsinin sas kimi. Marketinq amillr.Nqliyyat xrclri il istiraht qiymti arasndak
tdqiqatlarnn mahiyyti, mzmunu v vziflri. Marketinq laq. Nqliyyat xrclrin tsir edn amillr.
tdqiqatlarnn metodiki sas. Tdqiqat üsullar sistemi. Dmiryolu nqliyyat xidmtind qiymtin
Marketinq tdqiqatlarnn qaydalar v proseduru. formalamas v turizm tsiri. Dmiryolu nqliyyatnn
Tdqiqatn mrhllri. Marketinq tdqiqatlarnn tkili turizmd rolu. Dmiryolu nqliyyatnda qiymt. Dmiryolu
formalar. Marketinq tdqiqatlarnn istiqamtlri. nqliyyatnda maya dyr qiymtlrini ml gtirn amillr,
Turizm müssissind marketinq mühiti. Marketinq dyimyn çxarlar, ümumi çxarlar v birbaa çxarlar.
mühiti anlay. Daxili mühitin thlili. Xarici mühitin Dmiryolu nqliyyatnn müasir problemlri.
öyrnilmsi. Tbii amillr. qtisadi amillr. Siyasi-hüquqi Avtomobil nqliyyat xidmtind qiymtin
formalamas v turizm tsiri. Avtomobil nqliyyatnn
amillr. Mehmanxana biznesi v marketinq
müasir inkiaf v turizmd istifad göstricilri. Avtomobil
Bazarn seqmentlri. Seqmentldirm perspektiv,
nqliyyatnn turizmd rolu v hmiyyti.Avtomobil
mqsdli bazarn seçim vasitsi kimi. Seqmentldirmnin
nqliyyatnda qiymt amili. Avtomobil nqliyyatnda qiymt
lamtlri. Turizm bazarnn sas seqmentlri. Gnclik
ml glmsin tsir edn meyarlar. Rent-a-car xidmtlri
turizmi. Orta ya turizmi. Üçüncü ya turizmi. Mqsdli
v onlardan istifad mqsdlri. Avtomobil nqliyyatnda
bazarn seçilmsi. Bazarda turizm mhsulunun mövqeyinin müasir problemlr.
seçilmsi. Dniz nqliyyatnn inkiaf v turizmd rolu. Dniz
Turizm müssissinin marketinq sat strategiyas. nqliyyat v onun inkiaf mrhllri. Dniz nqliyyatndan
Sat strategiyasnn formaladrlmas. Sat strategiyasnn turizmd istifad. Dniz nqliyyatnda qiymt ml glmsi.
hazrlanma mrhllri. Turizm mhsulunun sat kanallar. Dniz nqliyyat vasitlrind sabit v dyikn çxarlar.
Üfüqi marketinq sistemi. Vasitçilr seçimi v onlarla Dniz nqliyyatnda maya dyr qiymtlrini ml gtirn
qaneedici i formasnn müyyn edilmsi. Agentlrl i. amillr. Dniz nqliyyatnn inkiafnn turizm tsiri.
Turizmin marketinqind tklif funksiyas v onun Turizmd dniz nqliyyatnn perspektiv inkiaf
sas xüsusiyytlri. Turizmin tklif funksiyas. Turizmd istiqamtlri.
tklifin sas xüsusiyytlri. Kruiz v yaxta xidmtlrinin turizm sektorunda rolu.
Turizm marketinqind tlb v onun thlili. Turizm Kruizinq xidmtlri v onun üstünlüklri. Kruizinq
marketinqind tlbinin sas xüsusiyytlri. Turizm xidmtlrinin tipologiyas, kütlvi kruizinqlr, klasik
xidmtind tlbin sas göstricilri; mütlq syaht çx kruizinqlr, de-luxe kruizinqlr, özl kruizinqlr. Kruizinq
nisbti, txmini syaht çx nisbti, syaht sxl. turizminin dünya turizmindki yeri v hmiyyti. Yaxta
Turizm tlbin tsir edn amillr. Turizm tlbin turizmi v onun üstünlüklri. Yaxta turizminin tarixi.
tsir edn amillr. qtisadi amillr v xarakteristik Dünyada yaxta turizminin mövcud vziyyti.
xüsusiyytlri. Siyasi amillr v xarakteristik xüsusiyytlri. Hava nqliyyatnn inkiaf v onun turizm tsiri.
Sosial amillr v xarakteristik xüsusiyytlri. Psixoloji Hava nqliyyatnn inkiaf mrhllri. Hava nqliyyatnn
amillr v xarakteristik xüsusiyytlri. turizmd rolu.Turoperatorlar v hava nqliyyat xidmti.
Paket turlar. Qiymt siyasti. Charter v normal sfr
DBYYAT xidmtlri. Bu iki xidmt arasndak frq. Turizmd bu
1. Aakrimov M.M. Otel (drs vsaiti). Bak, “R.N. xidmtlrin yeri v rolu. Çarter xidmtlrinin üstünlüklri.
Novruz-94”, 2008. Hava nqliyyat xidmtind qiymtin formalamas v
2. Hüseynov .H., fndiyeva N.T. Turizmin saslar. turizm tsiri. Hava nqliyyatnda qiymt. Hava
Drs vsaiti. Bak, “Mars-Print”, 2007. nqliyyatnda qiymt ml gtirn amillr. Hava yolu
3. Kotler F. Marketinqin saslar. Bak, “Ergun”, 1993. nqliyyatnda qiymt ml glmsin tsir edn amillr.
4. çöz Orhan. Turizm Ekonomisi. Ankara, 2002. Hava nqliyyatnn sürtli v perspektiv inkiaf. BSP sistemi
5. # ].`., ' .$., 8 |. $+N#. - havayolu irktlrind biletlrin tk ldn sat sistemi.
I'+. M. “w+\+”, 1999. Turizmd hava nqliyyat xidmtlrinin perspektiv
6. ~' 8.{. $+N# N@\. $., “%8- inkiaf istiqamtlri. Hava nqliyyatnn turizmd
$”, 2012. hmiyyti. Hava nqliyyatnn müasir problemlri. Hava
7. ]+ .%. $+N#} +\\+_. M., nqliyyatnn sürtli v perspektiv inkiaf. BSP sistemi -
“ ”. 2000. havayolu irktlrind biletlrin tk ldn sat sistemi.
8.
& .8. I \+N#\. M., Nqliyyat xidmtlrinin beynlxalq turizmdki rolu.
“^”, 1999. Beynlxalq turizmd nqliyyat xidmtlrindn smrli
istifad metodlar. Nqliyyat xidmtlrinin müasir
vziyytinin beynlxalq turizm üçün üstünlüklri.
[[
2002.
DBYYAT 5. Gürdal Mehmet. Turizm Ulatrmas. zmir, “Karnca
1. Heydrov . . Turizmd nqliyyat xidmtlrinin Matbaas”. 1995.
tkili. Drs vsaiti. Mingçevir, 2011. 6. Page Stephen. Transport for tourism. London,
2. Arkan rfan, Ahipaaoglu Suavi. Ulatrma Sistemleri. “Routledge”, 1994.
Ankara, “Gazi Kitabevi”, 2005. 7. Özgüç Nazmiye. Turizm Corafyas. stanbul, “Çantay
3. Hacolu Necdet. Seyahet Acentaclg ve Tur Kitabevi Yaynlar”, 2003.
Operatörlügü. “Uluda Universitesi Basmevi”. 8. N+ .. N ; N@\.
Bursa, 1995. N--~, 2006.
4. ncekaya A., Ylmaz S. Dünyada v Türkiyede 9. & .%. $;\N N N} #:
Kruvaziyer Turizmi. stanbul, stanbul Ticaret Odas. N= @+ . $., 2005.
Proqram 23
ladrma üzr ilrin planladrlmas. Dövlt standartlarnn
STANDARTLA DIRMANIN SASLARI mcburi tlblrin riayt olunmasna dövlt nzarti.
Standartlarn tlblrinin pozulmasna gör sanksiyalar.
Standartladrma sahsind sas anlaylar v Texniki sndlr normaladrc nzart.
terminlr. Standartladrma – mhsullar (ilr, xidmtlr) Beynlxalq v regional standartladrma haqqnda
üçün norma, qayda v xarakteristikalar müyynldirn qsa mlumatlar. Standartladrma üzr beynlxalq SO
faliyyt kimi. Standartladrmann hyata keçirilm üsullar: tkilat, onun sas vziflri v hüquqlar, tkilati
unifikasiya, tipldirm, sistemldirm, simplifikatladrma, strukturu. SO standartlarnn ilnm mrhllri.
aqreqatladrma. Standartlar v texniki rtlr. Standartla- Beynlxalq elektrotexniki komissiya, onun strukturu v i
drma obyektlri. Standartn göstricilri, texniki reqlament, metodu. Beynlxalq standartladrmada itirak edn
standartladrma aspekti. Mhsulun keyfiyyti, texniki beynlxalq tkilatlar. Regional v Qrbi Avropa
sviyysi, etibarll v uzunömürlülüyü. standartladrmas. SEN v SENELEK tkilatlarnn
Standartlarn növlri v kateqoriyalar. sasverici strukturu v i metodu. Keyfiyyt nzart üzr Avropa
standartlar, mhsul, xidmt standartlar, proses standartlar; tkilat (KNAT). KNAT-a üzvlüyün növlri. Müstqil
nzart (snaq, ölçm, analiz) üsullar standartlar. Dövltlr Birliyi çrçivsind standartladrma.
Standartladrma üzr normativ sndlrin kateqoriyalar: Standartladrma üzr aparlan ilrin elmi tkilinin
dövlt standartlar, texniki-iqtisadi v sosial informasiya prinsiplri.
tsnifatlar, sah standartlar, beynlxalq, dövltlraras Sistemlik prinsipi, komplekslik v mhdudiyyt prinsipi,
standartlar, texniki rtlr, müssis standartlar, elmi-texniki standartlarn optimalladrlmas v standartlarn
v mühndis cmiyytlrinin v digr ictimai birliklrin proqressivliyi prinsipi, standartladrlan mmulatlarn
standartlar. Bu kateqoriyalar üzr olan standartlarn ttbiq funksional qarlql vz olunmasn tminetm prinsipi,
olunma sahsi, standartladrma obyektlri v ttbiq edilm standartlarn qarlql uzlama prinsipi, standartlarn
qaydalar. ilnmsinin elmi-tdqiqat prinsipi, dinamiklik prinsipi,
Standartlarn ilnm mrhllri, texniki materiallarn minimal xüsusi srfi prinsipi, üstüntutulma
taprqlarn v standartlarn quruluu, mzmunu v prinsipi. Üstüntutulan ddlr sistemi. ddi v hndsi
rholunma qaydalar. Standartlarn ilnmsinin tkili v silsillrin standartladrmada ttbiqi.
texniki taprn trtib olunmas, standartlarn layihsinin Kompleks v qabaqlayan standartladrma.
ilnmsi v onun ry göndrilmsi, rylrin thlili v Kompleks standartladrma haqqnda anlay. Kompleks
standartn axrnc redaksiyasnn ilnmsi. Hazrlq ilri, standartladrma proqramnn obyektlri, onun iqtisadiyyatn
razladrma v standartn layihsinin tsdiq tqdim inkiafnda rolu. Standartladrmann kompleksliyini tmin
edilmsi, layihnin baxlmas, onun tsdiqi v qeydiyyat, edn proqramlarn ilnmsinin metodik prinsiplri.
standartn nr edilmsi v onun yaylmas. Kompleks standartladrma proqramlarn formaladran
Texniki taprn quruluu v mzmunu, onun msllr. Kompleks standartladrma proqramnn strukturu.
razladrlmas üçün olan tkilatlar. Qabaqlayan standartladrma haqqnda anlay.
Standartlarn quruluuna, mzmununa v rhin Qabaqlayan standartlarn yaradlmas zrurti. Qabaqlayan
(yazlmasna) olan sas tlblr, müyyn mhsul üçün olan standartladrmann obyektlri. Qabaqlama dövrü, onun
sas növ standartlarn mzmunu v rhi qaydalar. optimal qiymtinin tyin olunmas. Hazr mmulatn
Standartlarn adlarnn seçilmsin, bölmlrin ardcllq- iyerarxiya sxemi v onun thlili. Yeni mmulatlarn
la qurulmasna v yazl qaydalarna, standartlarda istifad yaradlmas mrhlsinin qabaqlayan standartladrma il
olunan ddlrin (rqmlrin) yazlma qaydalarna, uzlamas.
standartlarda müxtlif mnblr istinadetm qaydalarna, Mmulatlarn parametrik sralarnn standartla-
cdvllrin qurulmasna, qrafiki materiallara olan tlblr. drlmas.
Standarta lavlr edilmsi v onlarn yazlma qaydalar. Mmulatlarn ba v sas parametrlri haqqnda anlay.
Ümumtexniki v tkilati-metodiki standartlarn quruluu, Parametrik, tip ölçülü v konstruktiv sralar, onlarn yara-
mzmunu v rhi qaydalar. dlmasnn sas tlimat. Parametrik srann diapazonu.
Standartlarn ttbiqi v yenidn baxlmas. Standart- Üstüntutulan ddlr sistemindn parametrlrin ddi qiy-
Qbul proqramlar 101
mtlrini seçmk üçün istifad olunmas. Standartladrma lav vahidlri. S sistemi vahidlrinin etalonlar. S-nin
obyektlrinin parametrlrinin optimalladrlmasnn riyazi törm vahidlri v onlarn tyin edilm qaydalar.
modeli. Ölçmlr, onlarn növlri v metodlar. Ölçmnin modeli
Ümumtexniki standartlarn kompleks sistemlrinin v metrologiyann sas postulatlar.
yaradlmas zrurti. Konstruktor sndlrinin vahid sistemi Ölçmlrin sas xarakteristikalar: ölçm xtalar, fiziki
v onun qruplar. Layih v içi konstruktor sndlri. Qrup kmiyytin sl, hqiqi qiymti, ölçmnin dqiqliyi, ölçmnin
v baza konstruktor sndlri. düzgünlüyü, ölçmnin etibarll. Ölçmlrin növlri: statik,
Texnoloji sndlrin vahid sistemi v onun yaradlmas dinamik, birbaa, dolay, cm, birg, mütlq, nisbi ölçmlr.
zrurti. Bu sistemin mqsd v vziflri. Tipik texnoloji Ölçm metodlar. Ölçm metodlarnn xüsusiyytlri,
proseslrin ttbiqind texnoloji sndlrin vahid sisteminin üstünlüklri v nöqsan chtlri. Ölçm dqiqliyinin
rolu. yüksldilmsi üsullar. Ölçmlrin riyazi modellri. Tsadüfi
stehsalatn texnoloji hazrlanmasnn vahid sistemi, onun xtalarn paylanma qanunlar v onlarn ddi
yaradlmas zrurti. stehsalatn texnoloji hazrlanmasnn xarakteristikalar. Ölçmlrin planladrlmas metodu.
vahid sisteminin yeniliyi. Bu sistemin faliyytinin tmin Ölçmnin nticsinin normal ehtimal paylanma
olunmas. qanunauyunluunun yoxlanmas.
Ümumtexniki standartlarn kompleks sistemlrin daxil Ölçm vasitlri v onlarn xtalar.
olan standartlarn ilnmsi. Ölçm vasitlri v onlarn tsnifat: ölçülr, ölçm
Avtomatladrlm layihlndirm sistemi v onun çeviricilri, ölçü cihazlar, kömkçi ölçm vasitlri, ölçm
yaradlmas zrurti. qurular, ölçm sistemlri. Ölçm vasitlrinin metroloji
Texniki-iqtisadi informasiyann tsnifat v xarakteristikalar v onlarn normaladrlmas üsullar.
kodladrlmasnn vahid sistemi. Ölçm vasitlrinin statik v dinamik xarakteristikalar.
Mhsulun ilnib hazrlanmas v istehsalata qoyulmas Ölçm vasitlrinin xtalar: mütlq, nisbi, gtirilmi xtalar,
sistemi. additiv, multiplikativ xtalar, sistematik v tsadüfi xtalar.
Standartladrma v unifikasiya sviyysinin sas Ölçm vasitlrinin dqiqlik siniflri. Ölçm vasitlrinin
göstricilri. metroloji etibarll. Ölçm vasitlrinin yoxlamalararas
Ttbiqolunma msal (tip ölçülrinin sayna gör, trkib intervallarnn tyin edilmsi. Tsiredici amillr v onlarn
hisslrinin sayna gör, trkib hisslrinin qiymtlrin yox edilmsi. Ölçm vasitlrinin göstriin düzli
gör), qarlql unifikasiya msal, trkib hisslrinin edilmsi. Xtalarn taplmas v aradan qaldrlmas.
tkrarlanma msal, qrup mmulatlarnn unifikasiya msal. Ölçmlrin vhdtinin tmini.
Mmulatlarn unifikasiya v standartladrma Ölçmlrin vhdti. Ölçm vasitlrinin eyniliyi. Fiziki
sviyysinin optimal qiymtinin tyin edilmsi. kmiyytlrin sas vahidlrinin tzlnmsi metodlar:
Normativ sndlrin ilnmsinin v ekspertizann mk saniynin, metrin, kiloqramn, kelvinin, kandelann, amperin
tutumunun tyin edilmsi. v molun tzlnmsi. Etalonlar, nümunvi v içi ölçm
Standartladrmann iqtisadi smrliliyinin tyin vasitlri. Vahidin ölçüsü haqqnda informasiyann etalondan
edilmsi. içi ölçm vasitlrin ötürülmsi sxemi. Dövlt, sah v
Mhsul haqqnda informasiyann standartladrlmas v lokal yoxlama sxemlri.
kodladrlmas. Avropa kodladrma sistemi EAN. 13 v 8 Mhsulun keyfiyytinin metroloji tminat.
rqmli kodlar. Kodlarn trkibi v onlarn trtib olunma Mhsulun keyfiyytinin onun ilnilmsi, istehsal v
qaydas. trixli kodladrmann istehsalat müssislrin istismar mrhllrind metroloji tminat. Mhsulun
verdiyi imkanlar. keyfiyytin nzartin elementlri. Nzart zaman ölçm
vasitlrinin dqiqliyin gör seçilm prinsiplri. Nzartin
DBYYAT nticsinin etibarllna ölçm xtasnn tsiri. Ölçm
1. «Azrbaycan Respublikas Dövlt Standartladrma vasitlrinin seçilm qaydas.
sistemi». Azrdövltstandart. Bak, 1998. Metroloji tminatn tkilati saslar.
2. Mmmdov N.R. Standartladrmann saslar. Ali Dövlt metroloji xidmti. Nazirliklrin metroloji
mktblr üçün drslik. Bak, “Elm”, 2003. xidmtlri v onlarn ba v baza tkilatlar. Müssis
3. Qafarov A.M. Standartladrmann saslar. Bak, metroloji xidmtlri. Müssislrd, tkilatlarda v
“Çaolu”, 2002. sahlrd ölçmlrin vziyytinin thlili.
4. Abdullayev Q.S. Standartladrma, sertifikatladrma Metroloji tminatn normativ saslar.
v keyfiyyti idaretm. Bak, “Gnclik”, 2000. Ölçmlrin vhdtinin dövlt tminat sistemi. Ölçm
5. Frzan N.H., liyev Q.X., Cfrov H.C., Hacyev vasitlrinin dövlt snaqlar. Ölçm vasitlrinin
R.Q. Standartladrma, sertifikasiya v metroloji ilnilmsinin, hazrlanmasnn v istismarnn metroloji
tminatn saslar. B., ADNA, 2002. tminat. Standart nümunlrin ilnmsinin v istifadsinin
6. Frzan N.H., Bayramov V. ., Hacyev R.Q., manov metroloji tminat.
.. Standartladrmann saslar. Bak, Thsil, 2007. Ölçm vasitlrinin yoxlanlmasnn tkili v aparlma
qaydas. Ölçm vasitlrinin dövlt yoxlanlmas. Ölçmlrin
METROLOGYA yerin yetirilmsi metodikalar, onlarn standartladrlmas
v attestasiyas.
Metrologiya sahsind sas anlaylar v terminlr. Texniki sndlrin metroloji ekspertizas, onlarn
Fiziki kmiyytlr v onlarn ölçülüyü. nticlrinin trtib edilmsi v saxlanmas. Metroloji
Fiziki kmiyytlrin vahidlr sisteminin yaranma ekspertizann mzmunu.
prinsiplri. Beynlxalq vahidlr sistemi (S). S-nin sas v
[[
DBYYAT v texniki ölçmlr. Bak, “Çaolu”, 2003.

1. + .. <} \N#, NN@_ 4. Qafarov A.M. Ölçm proseslri v onlarn
+N= +'N. $., “
NN”, 1990. avtomatladrlmas. Bak, “Çaolu”, 2002.
2. $N#'+ ' @N. 5. Frzan N.H., liyev Q.X., Abbasova S.M. Texnoloji
+N +_ ({ . 8.8. '+.). ölçmlr v cihazlar. Bak, ADNA, 2005.
$., @- NN, 1982.
3. 8N\& .], ]
.$.
' KVALMETRYA V KEYFYYTN DAR
= N+ \N#'+ ;. $., @- EDLMS
NN, 1986.
4. %.. \N#: I'. Mhsulun keyfiyytinin ölçülmsi.
. $., @- NN, 1976. Mhsulun keyfiyyt göstricilri. Keyfiyyt
5. @ %.]., = `.., 8@\-@ 8.. göstricilrinin tsnifat. Keyfiyyt göstricilrinin ölçü
#'+ @\= }. $., vahidi, ddi qiymti v miqdar. Keyfiyyt göstricilrinin
“}= +”, 1989. mütlq v nisbi qiymtlri. Frdi v kompleks keyfiyyt
6. liyev T.M. Elektrik ölçmlri. Bak, “Maarif”, 1985. göstricilri, onlarn arasndak laq. Keyfiyyt göstricil-
7. Mmmdov N.R, Abdullayev T.B. Metrologiya. Drs rinin çox sviyyli iyerarxik strukturu. Ümumilmi keyfiy-
vsaiti, I hiss, Bak, Bak Universiteti nriyyat, yt göstricilri. Mhsulun inteqral keyfiyyt göstricisi.
1997. Alti v ekspert üsullar il keyfiyyt göstricilrinin
8. Mmmdov N.R., Mmmdov M.S. Metrologiya. Drs ölçülmsi, onun istifad sahlri.
vsaiti, II hiss. Bak, “Çaolu”, 2000. Mhsulun keyfiyytinin ölçülmsind istifad olunan
9.
# 8.], .. $N#=. $., 2001. crg, interval v nisbtlr kalalar, onlarn xasslri.
10. Frzan N.H., Cfrov H.C, Abbasova S.M. Keyfiyyt etalonlar v onlarn tsnifat. Mhsulun
Metrologiyann saslar. B., ADNA, 2000. keyfiyyt sviyylri. Layihlrin keyfiyyti. Müxtlif növ
11. Qafarov A.M., Qafarov V.A. Metrologiyann saslar. mhsullarn keyfiyytinin ölçülmsi. Ekspert metodu il
Bak, “Çaolu”, 2008. mhsulun keyfiyytinin ölçülmsi, onun rtlri. Ekspertlrin
12. Qafarov A.M. Metrologiya, standartladrma v fikirlrinin uzlama msal. Ekspert üsullar: bilavasit
sertifikatladrma. Bak, “Çaolu”, 2008. (birbaa) ölçm, ranqlama, müqayisetm. Ekspertiza
13. Cfrov H.C. Ttbiqi metrologiya. Bak, Thsil, 2007. obyektlrinin çkilrinin ardcl v cüt-cüt müqayisetm
üsulu il tyini. Ekspertiza obyektlrinin normaladrlm
ÖLÇÜ TEXNKASI çki msallarnn dqiqldirilmsi üsullar.
Mhsulun keyfiyytin nzart.
Elektrik ölçmlri. Mhsulun keyfiyytin nzart növlrinin tsnifat.
Elektrik kmiyytlrinin elektrik ölçmlri. Kiçik Nzart diaqramlar (nzart kartlar). Texnoloji prosesin
grginliyin, cryan iddtinin v yüklnmnin ölçm üsul statistik tnzimlnmsi üçün istifad ediln nzart
v vasitlri. Yüksk grginliyin v böyük cryan iddtinin kartlarnn növlri: orta ddi qiymtlrin, medianlarn, orta
ölçm üsul v vasitlri. Gücün v enerjinin ölçm üsul v kvadratik meyillnmlrin, amplitudlarn v mhsulun
vasitlri. Faza sürümsi bucann ölçm üsul v vasitlri. qüsurlu vahidlr saynn sad nzart kartlar. Mhsulun
Tezliyin ölçm üsul v vasitlri. Maqnit kmiyytlrinin keyfiyytin statistik nzart. Diskret tsadüfi kmiyytlrin
ölçm üsul v vasitlri. paylanma qanunlarna sasn mhsulun keyfiyytin nzart.
Temperatur ölçmlri. Mhsulun keyfiyytinin metroloji tminat. Nzart olunan
Temperatur kalalar. Temperatur ölçm vasitlrinin parametrlrin smrli nomenklaturasnn seçilmsi metodu.
tsnifat. Manometrik termometrlr. Termoelektrik Mhsulun keyfiyytinin idar edilmsi.
termometrlr. Termoelektrik termocütlrin siqnallarnn Mhsulun keyfiyytinin idar edilmsinin sas msl-
ölçm vasitlri. Müqavimt termoçeviricilri. Müqavimt lri. Keyfiyyt sistemi v texniki nzart öbsi. Keyfiyyt
termoçeviricilri il bir dstd ilyn ölçm vasitlri. ilgyi v onun sas mrhllri. Mhsulun keyfiyytinin
üalanma pirometrlri. idar edilmsinin statistik metodlar. Ümumi mhsul
Tzyiq ölçmlri. içrisind olan qüsurlu mhsulun ehtimal miqdarnn normal
Tzyiq ölçm vahidlri. Tzyiq ölçm üsul v vasitlri. paylanma qanunu üzr statistik metodla tyini. Texnoloji
Hidrostatik müvazintldirm il mayeli tzyiq ölçm prosesin dqiqliyi v stabilliyinin statistik analizi. Qüsurluluq
vasitlri. Deformasiyal tzyiq ölçm vasitlri. sviyylri. Tdarükçünün v istehsalçnn risklri.
Deformasiyal ölçm çeviricilri v cihazlar.
Srf ölçmlri. DBYYAT
Srf v miqdar ölçm üsul v vasitlri. Hcmi v sürt 1. + .. $N#=, NN@_=
sayaclar. Dyin tzyiqlr, frqli srfölçnlr. +'N\. I'+ = @. $.,
Elektromaqnit v istilikl srfölçnlr. “
NN”, 1990.
2. Cfrov P.A., Hsnov .. Standartladrma,
DBYYAT keyfiyytin idar olunmas v mhsullarn
1. liyev T.M. Elektrik ölçmlri. Bak, “Maarif” 1985. qiymtlndirilmsi. Drs vsaiti. Gnc, 2003.
2. @ %.]., = `.., 8@\-@ 8.. 3. #N} 8.8., .~.
NN@_=
#'+ @\= }. $., NNN'+ \N = +'N\.
“}= +”, 1989. $., @- NN, 1989.
3. Qafarov A.M. Qarlql vzolunma, standartladrma 4. <#@ .. I +'N\. $. @-
Qbul proqramlar 103
«~
», 1989. Sertifikatladrlan mhsulun keyfiyytin müftti
5. Mmmdov N.R., lkbrov E. B., Aslanov Z. Y. v nzarti. Hmcins mhsulun istehsalnn vziyytin nzart.
baqalar. Kvalimetriya v keyfiyytin idar edilmsi. Müftti nzartinin nticlri üzr sertifikatn v
Bak, Elm, 2007. lisenziyann dayandrlmas, lv edilmsi rtlri.
6. Abdullayev Q. S. Kvalimetriya v keyfiyytin idar Snaq laboratoriyalar v onlarn akkreditldirm
edilmsi. Bak, 2008. qaydalar.
7. Frzan N.H., liyev Q.X., Mcidova S.A. Snaq sahsind istifad olunan terminlr v triflr.
Kvalimetriya v keyfiyyti idaretm. Bak, ADNA, Snaq laboratoriyas v onun statusu. Snaq laboratori-
2007. yalarnn akkreditldirm qaydalar. Akkreditldirilmi
snaq laboratoriyalarna qoyulan tlblr: tkilat v
SERTFKATLA DIRMA idaretm üzr, kadr hazrl üzr, binalar v traf mühit
üzr, snaq avadanl v ölçü vasitlri üzr, snaqlarn
AZS milli sertifikatladrma sisteminin sas müddalar. metod v üsullarna gör, aparlan ilrin tminat sistemi
Sertifikatladrma sahsind sas terminlr v triflr. üzr, sna aparlan mmulatlarla rftara gör, snan
Uyunluq sertifikatladrlmas, mcburi v könüllü sertifi- nticlrinin qeydiyyatna gör, snaqlar bard hesabat üzr.
katladrma, normativ snd, beynlxalq standart, sertifikat- Laboratoriyalarn akkreditldirm qaydalar, akkreditl-
ladrma sistemi, oxar mhsullarn sertifikatladrma siste- dirmnin faliyyt sahsi, akkreditldirmy sifari,
mi. Sertifikatladrma üzr orqan, uyunluq sertifikat, akkreditldirm prosesi. Akkreditldirm müddtinin
uyunluq nian, akkreditldirm, keyfiyyt sistemi, akkre- uzadlmas qaydas. Akkreditldirm attestatnn lv
ditldirilmi laboratoriya, xüsusi slahiyyt verilmi orqan, edilmsi.
istehsalatn attestasiyas, müftti nzarti, ekspert-auditor. Akkreditldirilmi laboratoriyalarn sas funksiyalar,
Sertifikatladrmann mqsdi. Sertifikatladrma üzr vziflri, msuliyyti v hüquqlar.
faliyyt ümumi tlblr. Sertifikatladrma sisteminin Akkreditldirilmi laboratoriyalarn faliyytin müftti
obyektlri v rtlri. Milli sertifikatladrma sisteminin nzarti.
strukturu. Milli sertifikatladrma sisteminin dövlt reyestri v
Sertifikatladrma üzr slahiyyt verilmi orqanlar v onun aparlma qaydalar.
onlarn vziflri. Sertifikat v uyunluq nian. Reyestr haqqnda anlay. Obyektin sertifikatladrma
Mcburi sertifikatladrma v onun aparlma rtlri. sahsind sndin qeydiyyatnn aparlmasnda mqsd.
Mcburi sertifikasiyaya aid ediln mhsullarn (proseslrin, Reyestr daxil ediln obyektlr v sndlr, onlarn reyestr
xidmtlrin) realiz edilmsi. daxil edilm qaydalar. Reyestrin mlumatlar üzr
Sertifikatladrma orqanlarnn hüquqlar. Mcburi informasiya xidmtlri.
sertifikatladrma zaman istehsalçnn vziflri. dxal Milli uyunluq nian, onun forma v ölçülri. Uyunluq
olunan mhsulun sertifikatladrlmas. nianna olan texniki tlblr.
Sertifikatladrma üzr akkreditldirilmi orqanlarn, Beynlxalq sertifikatladrma.
snaq laboratoriyalarnn, istehsalçlarn v ticart Beynlxalq sertifikatladrmann mqsd v vziflri.
tkilatlarnn mcburi sertifikatladrma qaydalarnn Beynlxalq tkilatlarn sertifikatladrmann prinsip v
pozulmasna gör msuliyyti. metodlar üzr tkliflri. Sertifikatladrma üzr beynlxalq
Sertifikatladrma üzr orqan v onun sazilr. Mhsulun sertifikatladrlmas üzr xarici ölklrin
akkreditldirilm qaydalar. i tcrübsi. Xarici ölklrd sertifikatladrma. Rusiya
Sertifikatladrma üzr orqan v ona olan tlblr. Federasiyasnda, Almaniyada, Fransada, Yaponiyada v
Sertifikatladrma orqannn mümkün olan strukturlar. AB-d sertifikatladrma. Regional sertifikatladrma.
Sertifikatladrma üzr orqann sas funksiyalar. Bu orqann Avropa Birliyind sertifikatladrma. MDB-d
keyfiyyt sistemin tlblr v onun maliyy faliyyti. sertifikatladrma.
Sertifikatladrma üzr orqann akkreditldirilmsi.
Sertifikatladrma üzr orqan bard sasnamnin mzmu- DBYYAT
nuna tlblr. Lisenziya müqavilsinin mzmunu, akkredit- 1. AZS Milli sertifikatladrma sistemi. Rhbredici
ldirm attestat, akkreditldirm sahsi. sndlrin mcmusi. I hiss. Bak.
Oxar mhsullarn sertifikatladrma sistemi. “Azrdövltstandart”, 1993.
Oxar mhsulun sertifikatladrma sisteminin yaradlma- 2. Mmmdov N.R. Sertifikatladrmann saslar. Drs
snda mqsd, bu sistem qoyulan tlblr v onun tkilati vsaiti. Bak. “Elm”, 2001.
strukturu. 3. Hsnov .. v b. Beynlxalq standartladrma v
Oxar mhsulun sertifikatladrma qaydalar. mhsullarn keyfiyyt ekspertizas. Drs vsaiti.
Sertifikatladrma üzr akkreditldirilmi orqann tapr Gnc, 2003.
il vkil edilmi tkilatn sertifikatladrma üzr apard 4. } ].~. <} NN@_,
ilrin mzmunu. Sertifikatladrma snaqlarnn aparlma N^+_, \N#. I'+ = @,
qaydalar. Sertifikatladrlan mhsulun sndlrin olan 2- @. $., “%”, 2000.
tlblr. Sertifikatladrmann mümkün olan sxemlri. 5. Abdullayev Q.S. Snaq v snaq avadanlqlarnn
Xarici uyunluq sertifikatnn tannmas. Mcburi akkreditasiyas. Bak, “Elm”, 2006.
sertifikatladrlan mt mallarnn Respublikann razisin 6. Qafarov A.M., xseyidov A.., liyev E.A.
gtirilm (daxil olma) qaydalar. Sertifikatladrma. Bak, “Çaolu”, 2007.
[[
Proqram 24*
FÖVQLAD HALLARIN THLÜKL DBYYAT
AMLLR 1. Ocaqov H.O., Hacyev A.. Sabitliyi pozan amillr v
onlarn nticlrinin xarakteristikas. Drslik. Bak,
Fövqlad hallar haqqnda anlay. 2003.
Thlüksizlik problemi. Respublikann daxilind olan v 2. Ocaqov H.O. Mülki müdafi (mühafiz). Drslik.
xaricdn tsir edn thlüklrin xarakteristikas. Risk v Bak, 2000.
thlüksizlik haqqnda termin v anlaylar. Fövqlad 3. Hyat faliyytinin thlüksizliyi v fövqlad hallara
hallarn tsnifat. Fövqlad hallarn növün, miqyasna, dair keçiriln elmi-praktiki konfranslarn v
nticsin v digr göstricilr gör tsnifat. Texnogen, simpoziumlarn materiallar. Bak, 1998-2009.
tbii, ekoloji, siyasi-sosial xarakterli fövqlad hallarn 4. Ocaqov H.O., Feyzullayeva T. ., Abdinova A. .
tsnifat. Zhrli maddlr v onlardan mühafiz. Bak,
Tbii xarakterli fövqlad hallar. «Maarif», 1998.
Tbii thlüklrin tsnifat. Meteoroloji v 5. <;# ].<. } N @N N .
aqrometeoroloji thlükli hadislr. Hidroloji v geoloji +, 1992.
hadislr.
Texnogen xarakterli fövqlad hallar. FÖVQLAD HALLARIN MONTORNQ V
Texnogen xarakterli fövqlad hadislrin artmasnn PROQNOZU
sas sbblri. Texnogen thlüklrin artmasnn sbblrinin
aradrlmas problemi. ri istehsalat qzalar v onlarn Fövqlad hallarn monitorinqi v proqnozladrlmas.
nticlrinin qsa xarakteristikas. ri istehsalat qzalarnn Proqnozladrmann mqsdi v ttbiqi sahlri.
qrupladrlmas. Tsrrüfat obyektlrind n çox ba vern
Proqnozladrc sistem. Proqnoz üçün lazmi informasiya.
qzalarn xarakteristikas. Enerji sistemlrind qzalar v
Proqnozladrc sistem qoyulan tlblr. Proqnozladrma
onlarn nticlrinin xarakteristikas. Kommunal tsrrüfat
meyarlar. Fövqlad hallarn proqnozunun xüsusiyytlri.
obyektlri. Hidrodinamik qzalarn xarakteristikas.
Proqnozladrma metodlar. Proqnozladrma v qrar qbul
Hidrodinamik thlükli obyektlr. Kimyvi thlükli
obyektlrd qzalarn tsnifat v xarakteristikas. Radiasiya edilmsi. Texnogen v tbii fövqlad hallarn
thlükli obyektlrin tiplri. Radiasiya thlükli obyektlrd proqnozladrlmas. Texnogen fövqlad hallarn
qzalarn v onlarn nticlrinin xarakteristikas. Yann proqnozunun xarakteri. Radioaktiv çirklnmlrin proqnozu.
partlay xarakterli fövqlad hallar. Yanma v partlay Nüv partlaynn, AES-d radioaktiv çirklnmlrin
proseslrinin fiziki-kimyvi xasslri. stehsalatlarn v proqnozu. Radioaktiv zhrlnmnin proqnozu. Kimyvi
otaqlarn yann partlay thlüklrinin qiymtlndirilmsi. zhrlnmnin proqnozu. Zhrlyici v güclü tsirli zhrli
Yann partlay thlükli obyektlrd qzalarn maddlrin ttbiqindn yaranan kimyvi zhrlnmlrin
qiymtlndirilmsi. Yann partlay thlükli obyektlrd proqnozu. Partlayn proqnozu. Partlay nticlrinin
qzalarn xarakteristikas. Bina v qurularn odadavamll qiymtlndirilmsi. Tikinti obyektlrinin partlaydan
v onun hesabat. Tbii v texnogen xarakterli fövqlad sonrak vziyytinin qiymtlndirilmsi. Qza partlay
hallarda halinin davran qaydalar. Tbii v texnogen nticlrinin proqnozu. Qza partlayndan sonra tikinti
xarakterli fövqlad hallarn traf mühit tsiri. obyektlrinin vziyytinin qiymtlndirilmsi. Qza
Ekoloji mnli fövqlad hallar. partlay nticlrinin kompleks qiymtlndirilmsi
Biosfer tsir edn antropogen amillr. Atmosferin metodikas. Hidrotexniki qurularda bndlrin yarlmasnn
trkibinin v xasslrinin dyimsi il laqdar olan proqnozu. Yannlarn proqnozu. Tbii fövqlad hallarn
fövqlad hallar. Hidrosferin dyimsi il laqdar olan proqnozladrlmasnn xüsusiyytlri. Zlzllrin proqnozu.
fövqlad hallar. Biosferin vziyytinin dyimsi il Subasmalarn v daqnlarn proqnozladrlmas. Sellrin
laqdar olan fövqlad hallar. traf mühitin keyfiyytinin proqnozu. Uçqunlarn proqnozu. Sürümlrin proqnozu.
dyimsinin obyektiv v subyektiv sbblri. Epidemiya, epizootiya v epifitotiyalarn proqnozu.
Sosial-siyasi xarakterli fövqlad hallar. Fövqlad hallarda traf mühitin vziyytin kompleks
Sosial-siyasi thlüklrin sbblri v növlri. Sosial monitorinq.
thlüksizlik. Ölkdaxili siyasi vziyyt. Sosial grginliyin
xarakteristikas.
DBYYAT
Hrbi mnli fövqlad hallar.
1. Ocaqov H.O., Hacmtov Q.N. Fövqlad hallarn
Nüv zdlnm oca v onun zdlyici amillrinin
qsa xarakteristikas. Nüv partlaynn növlri v onlarn monitorinqi v proqnozu. Drslik. Bak, 2005.
xüsusiyytlri. Nüv partlaynn zdlyici amillri v 2. <;# ].<. } N @N N .
onlarn xarakteristikas. Adi qrn vasitlrinin tsnifat v +, 1992.
onlarn xarakteristikas. Kütlvi v adi qrn vasitlrinin 3. Ocaqov H.O. Hyat faliyytinin thlüksizliyi (mülki
insanlara, bina v qurulara tsiri. Hrbi xarakterli fövqlad müdafi). Bak, «Çaolu», 2002.
hallarn traf mühit tsiri.
Qbul proqramlar 105
Köçürülmnin tkili v hyata keçirilm üsullar. Sülh

FÖVQLAD HALLARDA THLÜKSZLK dövründki fövqlad hallarda halinin köçürülmsi ilrinin
xüsusiyytlri.
Fövqlad hallarda thlüksizlik. Radiaktiv v kimyvi zhrlnm (çirklnm)
Thlüksizlik anlay v terminlri, thlüksizlik zonalarnda halinin mühafizsi rejimlri.
sistemlri. Fövqlad hallarda halinin mühafizsinin sas Radiasiyadan mühafiz rejimlri. Fhllrin,
prinsiplri v üsullar. halinin mühafizsinin tmin edilmsi qulluqçularn v ilmyn halinin kimyvi
üzr normativ hüquqi baza. zhrlnmlrdn mühafiz rejimlri. halinin radiasiyadan
Mülki mühafiz qurular. v kimyvi zhrlnmdn mühafizsi. Kimyvi thlükli
Mühafiz qurularnn tyinat v tsnifat, onlarn obyektlrd qza nticlri aradan qaldrlarkn frdi
tikintisinin tkili. Obyektin mühafiz qurular v mühafiz vasitlrindn istifad edn xilasedicilrin faliyyt
avadanlqlarna olan tlbatn hesabat. Snacaqlar. rejimi.
Snacaqlarn konstruktiv hlli v mühndis-texniki Dozimetrik v kimyvi nzart. Dozimetrik nzart,
avadanl. Radiasiya daldalanacaqlar. Radiasiya radiometrik nzart, kimyvi nzart. Radiasiya v kimyvi
daldalanacaqlarn mühndis-texniki avadanl. Radiasiya nzartin tkili.
daldalanacann radiasiyada mühafiz qabiliyytinin
yüksldilmsi yollar. Sad daldalanacaqlar. Mühafiz DBYYAT
qurularnn qorunub saxlanlmas v onlardan istifad 1. Ocaqov H.O. Defensiologiya. Drs vsaiti. Bak,
edilmsi. Mühafiz qurularnn fövqlad hallarda istismar. 2006.
Tbii mnli fövqlad hallarn nticlrindn mühafiz 2. Ocaqov H.O. Fövqlad hallarda thlüksizlik.
üçün mühndis-texniki tdbirlrin aparlmas. Drslik. Bak, 2012.
Köçürm (txliy). 3. Ocaqov H.O. Hyat faliyytinin thlüksizliyi (mülki
Köçürülm tdbirlri, köçürülmnin mahiyyti. müdafi). Bak, Çaolu, 2010.
Proqram 25*
Yertraf süni peyklrin axtar ilrind rolu v
MÜLK AVASYADA AXTARI V QZA- hmiyyti. Geostasionar v geosinxron orbit anlay.
XLASETM LRNN T KL ”SOS” siqnallarnn süni peyklr trfindn qbul edilm v
qbul stansiyalarna ötürülm mexanizmi. Radiolokasiya
Nqliyyat qzalar, növlri, spesifik xüsusiyytlri, qza xbrdaredici cihazlar. KOSPAS-SAPSAT sisteminin
xilasetm ilrinin tkili, ardcll v mrhllri. konsepsiyas. Mlumatlarn qbulu v emal edilmsi
Avianqliyyatda fövqlad vziyytlr, statistik analizlr, stansiyalar. Azrbaycan Respublikasnn KOSPAS-
xüsusiyytlr, xilasetm ilrinin tkili v metodlar. Tbii SAPSAT sistemin qoulmas perspektivlri.
flaktlr nticsind ba vern avianqliyyat qzalar.
Beynlxalq Mülki Aviasiya Tkilatnn Çikaqo DBYYAT
Konvensiyasnn “Axtar v xilasetm” adl 12-ci lavsinin 1. “ myin mühafizsi haqqnda” (29 sentyabr 1992-ci il)
müddalar, tlblri v tövsiylri. Beynlxalq aviasiya v v “Texniki thlüksizlik haqqnda” (2 noyabr 1999-cu il)
dnizd axtar v xilasetm üzr rhbr sndin müddalar, Azrbaycan Respublikasnn Qanunlar.
axtar v xilasetm konsepsiyasnn ümumi sistemi, sistemin 2. Azrbaycan Respublikasnn mk Mcllsi (1 fevral
komponentlri v idar edilmsi. Mülki aviasiyada ba 1999-cu il tarixli 618-IQ nömrli Azrbaycan
vermi qzalar zaman xilasedicilrin qza yerind Respublikasnn Qanunu il tsdiq edilmidir).
desantlamas, xilasetm ilrinin tkili v müxtlif 3. “Yann thlüksizliyi haqqnda” Azrbaycan
üsullardan istifad qaydalar. Mülki aviasiya tyyarlrinin Respublikasnn Qanunu, 10 iyun 1997-ci il,
dalarda, tayqada, cnglliklrd, bataqlqlarda, shrada 313-IQ.
mcburi eni etdiyi zaman xilasedicilrin hmin razid 4. “Nqliyyat haqqnda” Azrbaycan Respublikasnn
helikopter, yaxud tyyar vasitsi il axtarn tkil etmk, Qanunu, 11 iyun 1999-cu il, 683-IQ.
qza yerini tyin etdikdn sonra desantlama üsullar v 5. “Aviasiya haqqnda” Azrbaycan Respublikasnn
xilasetm ilrinin tkilind thlüksizlik tdbirlri. Mülki Qanunu, 24 iyun 2005-ci il, 944-IIQ.
aviasiya qzalarnda xüsusi avadanlq v lvazimatlarn 6. Beynlxalq Mülki Aviasiya Tkilatnn 12-ci lavsi.
ttbiqi üsullar v metodlar. Xüsusi texniki avadanlqlardan 7. +N $8${
( \;\
v alpinizm lvazimatlarndan istifad qaydalar, ttbiq _\ \+\ + ),
formalar v texniki thlüksizlik tlblri. Ekstremal N\ I, <#@_= , $</8<.
raitlrd xilasedicilrl axtar. Hava nqliyyat `-$&, 2007 #.
vasitlrinin (helikopterlr, tyyarlr, deltoplanlar, hava 8. “Ekoloji thlüksizlik haqqnda” Azrbaycan
arlar) xüsusi iarlrin kömyi il laqsinin yaradlmas. Respublikasnn Qanunu, 8 iyun 1999-cu il, 677-
Axtar v qza-xilasetm ilrinin tkilind IQ.
KOSPAS-SAPSAT sisteminin hmiyyti v rolu. 9. “ traf mühitin mühafizsi haqqnda” Azrbaycan
[[
Respublikasnn Qanunu, 8 iyun 1999-cu il, 678-IQ liyinin tmininin normativ-hüquqi bazas.
10. Azrbaycan Respublikasnn Milli Thlüksizlik Aviasiya haqqnda Azrbaycan Respublikasnn
Konsepsiyas, 24 may 2007-ci il. Qanunu, Mülki aviasiyann faliyytinin qanunsuz
11. $ . {. “`+_= N müdaxil aktlarndan qorunmas haqqnda Dövlt Proqram,
N}x N”. $., 1979. digr normativ hüquqi aktlar v Azrbaycan
12. #
. ., $.., ]. %.,
}' Respublikasnn trfdar çxd beynlxalq
.. . «I'+ N=». $., 2002. müqavillr
13. «%= _+ = };=». { Hava nqliyyatnn xüsusiyytlri. Hdlr, risklr,
#+# ._, $., 8
-8N&, 2007. müdafisizlik.
14. | .8., | {.8. «<} @ N Hava nqliyyatnn xüsusiyytlri. Hdlr, risklr,
;@=N&N». N--~, 2000. müdafisizlik. Mülki aviasiyaya qar yönlmi thlüklrin
15.8N 8. . «\ #;+ müyynldirilmsi. Thlüksizliyin tmini prinsiplri.
} & N}\ N=\». Thlüklrin müyynldirilmsi v ziflik kriteryas.
$., 1999. Qruplarn xarakteristikas v aviasiya thlüksizliyin
16. «@ N& '@}'} N_=». thlüklr kateqoriyas. Riskin idar olunmas matrisas.
I'+ . %.. +. ]II, $., 2000. Aa, orta v yüksk thlük drclri üçün txmin ediln
17.
.. «@ N& ;@=N&N». tdbirlr. Risk thlüknin kmiyyt qiymtlndirilmsi kimi.
I'+. $., }= +, 2002. Aeroportun aviasiya thlüksizliyi sistemi
18. = %. 8. {+ . . «<} Azrbaycan Respublikasnda aviasiya thlüksizliyinin
@ N ;@=N&N».
\+, tmini sistemi. Aeroportun aviasiya thlüksizliyi sistemi.
1995. Aeroportun aviasiya thlüksizliyi xidmti v onun
19. $++ . . «< ' @ N funksiyalar. Aeroportun aviasiya thlüksizliyinin tminind
;@=N&N». $., 2000. tdbirlr v proseduralar sistemi.
20. %.
., @&\ .. 8N= Mülki aviasiya aeroportunun aviasiya
@ N& “ \\} +”. $., 1992. thlüksizliyinin tmininin proqram
21. ~\ .., .. @N @ Proqramn mqsdi v sas vziflri. Aeroportun,
+ = @ N&. $., 1989. aviamüssisnin, aviairktin aviasiya thlüksizliyinin
22. 8+\ .8., `} .., %.%. “<} tmini proqramnn struktur sxemi. Aeroportda thlüksizlik
@ = +\ tdbirlrini hyata keçirn orqanlar. dar v müssislrin
N# ^”. $., «~ + », slahiyyt v vziflri. Hava gmilrinin istismarçlarnn
2004. funksiyalar.
Aeroportlarda buraxl v obyektdaxili rejiminin
MÜLK AVASYADA AVASYA tkili
THLÜKSZLYNN T KL V TMN Nzart olunan zona. Açq v mhdud girili nzart
olunan zonalar. Müdafi hlqlri. Nzart-buraxl rejimi
Müasir dövrd aviasiya thlüksizliyi probleminin anlay. Buraxl vrqlri v onlarn növlri. Obyektdaxili
aktuall. rejim anlay.
Aviasiya thlüksizliyinin tmininin sas anlay v Aeroportun perimetrinin fiziki müdafi sistemlri
prinsiplri. Aviasiya thlüksizliyin hdlrin mövcud olan Fiziki müdafi sistemlrinin strukturu v növlri.
tendensiyalar. Hava gmisinin tutulmas üçün zmin Yaradlma prinsiplri. nfraqrmz üa göstricilri.
yaradan rait. Aviasiya thlüksizliyinin tmininin sas Radioüal, radiodalal seysmik, vibrasiyaya hssas v lifli
istiqamtlri. optik sistemlr.
Mülki aviasiyann faliyytin qanunsuz müdaxil Aeroportlarda terror vasitlrinin akar edilmsinin
akt anlay. tkili.
Beynlxalq Mülki Aviasiya Tkilatna gör qanunsuz Srniinlrd v onlarn l yüklrind diversiya-terror
müdaxil aktlarnn tsnifat. Dünyann aparc aviasiya vasitlrinin akar edilmsi qaydalar. Terror hadislrinin
dövltlrind qanunsuz müdaxil aktlarnn tsnifat. istisnas üçün aviadama texnologiyalarnn modifikasiyas.
Azrbaycan Respublikasnda qanunsuz müdaxil aktlarnn Txribat-terror mqsdlri üçün istifad ediln
tsnifat. Aviasiya nqliyyat vasitlrinin saxlanlmas, vasitlr v onlarn frqlndirici lamtlri.
yerdyimsi, mhv edilmsi üçün zbt edilmsi. Aviasiya Atc silah v soyuq silah. Silahn növlri. Partlayc
nqliyyat vasitlrin birbaa tsir. Yerüstü infrastruktura maddlr. Partlayc qurular v onlarn elementlri. Döyü
qar birbaa tsir. Periferiya kateqoriyalar. sursatlar.
Beynlxalq Mülki Aviasiya Tkilatnn quruluu, Hava gmisind danmas qadaan edilmi yalarn
vziflri v faliyytinin sas istiqamtlri. v maddlrin icazsiz olaraq hava gmisin gtirilmsi
Tkilatn yaranma tarixi. Mqsd v vziflri. üsullar v onlarn akar edilmsi metodlar.
Tkilatn strukturu v ona üzvlük. Faliyytin strateji plan. Hava gmisind danmas qadaan edilmi ya v
Uçularn thlüksizliyi, aviasiya thlüksizliyi, traf mühitin maddlr. Txribat-terror qurularnn l yükünd, baqajda,
mühafizsi sahsind strateji mqsdlr. Beynlxalq mülki poçtda, bort ehtiyatlarnda v hava gmilrind
aviasiyann thlüksizlik prinsipinin tminind BMAT maskalanmas üsullar. Gizldilmi soyuq v odlu silah. Gizli
reqlamentlrinin rolu. BMAT-n proqramlar v planlar. partlayc qurular v onlarn akar edilmsi metodlar.
Gözlnilmz v fövqlad hallarda planladrma. Hava gmilrinin mühafizsi.
Azrbaycan Respublikasnda aviasiya thlüksiz- Hava gmilrinin mühafiz tdbirlri. Hava gmilrinin
Qbul proqramlar 107
uçu istismarna, texniki xidmt (tmir) v yaxud 8\++ N} @} ,
mühafizy verilmsi. Hava gmisin v onun mühafizsin @#N} #}, 1931-1986.
gör msuliyyt. Tyyarnin yoxlanlmasnn tkili. Pilot Washington, DC: &
kabinsi qapsnn möhkmlndirilmsi. Gizli siqnalizasiya #;+ _, 1986.
sistemi. Video kamera sistemi. Uçularn müayiti. 11. "8_} _N} N
Mülki aviasiyada fövqlad hallarn nizama salnmas. @ N 11 N== 2001 #".
Fövqlad hallarn nizama salnmas üçün beynlxalq %=& 2001 #.
sndlr. Qanunsuz müdaxil aktlarnn qarsnn alnmas 12. Aviasiya thlüksizliyi üzr materiallarn icmal.
üçün Dövlt Proqram. Qanunsuz müdaxil aktlarna qar Toplu 2. Bak, 2003.
ks-tdbirlri reqlamentldirn sahdaxili sndlr. Böhran 13. BMAT-nn Avropa regional tdris mrkzi., KAO
vziyytind faliyytin tkilinin prinsiplri. Böhran institutunun tdris materiallar.
vziyyti üçün hadislrin inkiafnn tipik ardcll. 14. A ~.w. ”NN= \= :
Qanunsuz müdaxil aktlar zaman faliyyt plan. ^\_-N'+ '+
Qza-mliyyat mrkzi. #N}\ @}\ N\\”.
Qza-mliyyat mrkzi koordinasiyaedici v +, “Sada”, 2002.
laqlndirici mrkzi orqan kimi. Qza-mliyyat 15. 8 ~.w. {@N_= @ '
mrkzinin yerldirilmsin v planladrlmasna olan # } @' &}
tlblr. Qza-mliyyat mrkzinin rabit avadanlqlar. N@\\ _\ } +\
Ümumi tyinatl avadanlq v materiallar. Obyektlrin _N NN#'+ \+
partlay diversiya hdsi zaman faliyyt plan. Digr #\\} %8< “{NN \ ”.
potensial thlükli böhran raitlrinin faliyyt planlar. N-{N ,
8 , 17.09.2003.
Qanunsuz müdaxil aktlar il laqdar yaranan 16. 8 ~.w., ”@\: ', #= + ”.
fövqlad hallarda heyt üzvlrinin hrktlri. +, “Sada”, 2003.
Uçuda partlay thlüksi zaman heytin hrktlri. 17. 8 ~.w. ”NN= \= :
Hava gmisinin bortunda partlayc quru akar edildikd ^o\_-N'+ '+
thlüksizlik tdbirlri. Fövqlad hallarda tyyar heytinin #N}\ @}\ N\\”.
faliyyt ardcll. +, “Sada”, 2002.
18. ;+ .{. “
\} N@\. 8@
DBYYAT } ”. “|N”, 2000.
1. “Mülki aviasiyada aviasiya thlüksizliyinin tkili v 19. $_+ . +_ \;
tmini” fnninin mühazirlr toplusu. #@_. $., @. {#, 1976.
2. 8_= @ N&. I' , 20. .8. $;} #@_
+_ ^ .}+#- N N N =@. $, 1960.
\, 2- @, . . $., %I 21. .~. { \@\ =N&N
«8%|», 2005 #. \;} _} #@_. $.,
3. Aviasiya haqqnda Azrbaycan Respublikasnn 1989.
Qanunu. Bak, 24 iyun 2005-ci il, 944-IIQ. 22. |\ ]. . $;- =
4. +N @ N = @N} #\N_= @ N #;+
#;+ _ N +N @+# _. 8N^N N_ +
\N&N. $;= #@_= ' N +N '+ +.
#;+ _. @ N, 2002. @&, 2007.
5. sgrov C.C., Barov C.N., Babayev T.M., Krimov 23.& %... $;} _}
A.K. «Azrbaycan Respublikasnn mülki #\N}: '+= +N'+
aviasiyasnn aviamüssislrind aviasiya \. 8N^. ~. +. . +, .7.
thlüksizliyinin tmini». Drs vsaiti. Bak, 2001. $., 1981.
6. { 8. $., 8 ~. w. «@ N& 24.+N @ N = @N}
a_\ N N: \} #;+ _ N +N @+#
+N}». Elmi mcmulr, cild 6, 2. Bak, \N&N. $;= #@_=
2004. #;+ _. @ N, 2002 #.
7. «Azrbaycan Respublikasnn hava limanlarnda
aviasiya thlüksizliyi üzr baxn keçirilmsin dair TERRORZM V ONUNLA MÜBARZNN
Tlimat». Mülki Aviasiya Administrasiyas trfindn SASLARI
15 yanvar 2009-cu ild 1-li mrl tsdiq edilib.
8. «Mülki aviasiyann faliyytinin qanunsuz müdaxil Terrorizm anlay.
aktlarndan qorunmas haqqnda» Dövlt Proqram. Terrorizmin mahiyytinin müyyn edilmsi problemlri.
Nazirlr Kabinetinin 53 -li qrar. Bak hri, 19 Terrorizmin etimologiyas. Terrorizmin digr siyasi
aprel 2004. hadislrl laqsi. Radikalizm, siyasi ekstremizm, milli
9. _= $; ];+ azadlq hrkat v digr bu kimi anlaylar. Terrorizmin
8_ (+#, 1944 #). {;= 1-18. trkib hisslrin gör identifikasiyas. Amerika tdqiqatçs
10. $NN N N
8, & S.Siqeller trfindn terrorizmin frqlndirici lamtlr
#;+ _. I bölünmsi. Terrorizmin anatomiyas. Terrorizmi douran
@ N #;+ _. sbblr.
[[
Terrorizm tarixi. -hava nqliyyatndan sanksiyasz corafi yerdyim

Terrorizmin mnbyi. Terrorun inkiaf dinamikas (frdi mqsdi il istifad edilmsi. Hava nqliyyatnda tördiln
terror, qrup halnda terror, lokal terror, kütlvi terror). Böyük terror aktlarnn psixoloji v iqtisad tsirlri. 11 sentyabr
Fransa inqilab. Yakobin terroru. XIX srin ikinci yarsnda 2001-ci il terror hadissi total müharib keyfiyytind. Hava
terror. Rus inqilabçlarnn mütlqiyytl mübarizsi. nqliyyatnda terrorizmin cari dinamikas. Mülki aviasiyann
rlandlarn, serblrin, makedoniyallarn milli muxtariyyt ünvanna yeni hdlr.
urunda mübarizsi. Bu dövrün terror nzriyylri. Avropa Böyük dövltlrin antiterrorizm siyasti.
v Amerikann mhur siyasi xadimlrinin hyatna qsdlr. Amerika Birlmi tatlarnn terrorizm qar
1905-1907-ci il Rus nqilab v terror. Birinci Dünya mübarizsi. 4 noyabr 1979-cu ild randa AB
müharibsi v dünyann yeni geosiyasi mnzrsi. Böyük diplomatlarnn girov götürülmsi. 18 aprel 1983-cü ild
Oktyabr Sosialist nqilab v inqilabi, ks-inqilabi terror. AB-n Beyrutdak sfirliyinin partladlmas. 23 oktyabr
Terror dövlt siyasti kimi – sosialist terroru. Terrorizmin n 1983-cü ild dniz piyadalarnn hrbi kazarmalarnn
yeni tarixi. partladlmas. 14 iyun 1985-ci ild 847 sayl reysl uçan
Terrorizmin tsnifat. Boinq-727 tyyarsinin girov götürülmsi. 7 oktyabr 1985-ci
Terror faliyytinin subyektinin xarakterin gör (qeyri- ild Akille Lauro gmisinin qaçrlmas. 21 dekabr 1988-ci
mütkkil v ya frdi, mütkkil, kollektiv). Mqsdlrin ild Pan Amerikan Hava Yollarna mxsus olan tyyarnin
gör terrorizmin tsnifat (siyasi, iqtisadi, ideoloji terrorizm. partladlmas. 7 avqust 1998-ci ild AB-n Tanzaniya v
dövlt terrorizmi, etnik v milli terrorizm, kriminal terrorizm, Keniyadak sfirliklrinin partladlmas. 12 oktyabr 2001-ci
ild AB-n USS Coul gmisind tördiln terror akt.
sosial terrorizm, daxili v xarici terrorizm, kiberterrorizm,
Beynlxalq terrorizm qar ilk müharib. Yaponiyann
kimyvi, bioloji, nüv terrorizmi) .
terrorizm qar mübarizsi.
Terror aktlarnn növlri.
Terrorizml mübarizd beynlxalq tkilatlarn rolu.
Txribat, girov götürm, hava piratl, xüsusi
Birlmi Milltlr Tkilatnn, Avropada Thlüksizlik
hmiyytli tikililri v binalar l keçirmk, silahl hücum.
v mkdalq Tkilatnn, nterpolun, NATO-nun, MDB-
Terror aktlarnn hyata keçirilmsinin mqsdlri.
nin v digr beynlxalq tkilatlarn terrorizm qar
“Terrorizmin maliyyldirilmsi” mnblri v mübarizsi.
sistemlri. Terrorizm probleminin digr qlobal problemlrl
“Terrorizmin maliyyldirilmsi” anlay beynlxalq, laqsi.
milli v xarici qanunvericilikd. Terrorizmin sponsorlar. Terrorizm v
Terrorizm kömk edn dövltlr, kölg iqtisadiyyat, frdi - insan azadl probleminin;
xslrin kömyi. Terrorizmin narkobiznes, mütkkil - yoxsulluq probleminin;
cinaytkarlq v digr kriminal hadislr il laqsi. Dindn - savadszlq probleminin;
yeni resurslarn clb edilmsi üçün istifad edilmsi. - bzi regionlarn inkiafdan qalma probleminin;
Müasir terrorizmin xüsusiyytlri. Beynlxalq terrorizm. - silahszladrma probleminin qarlql tsiri.
“Beynlxalq terrorizm” anlaynn müyynldirilmsi. Ermni terrorizmi.
Terrorizm anlaynn unifikasiyasnn mürkkbliyi. “Böyük Ermnistan” xülyas v ermni terrorunun I
Qloballama prosesinin beynlxalq terrorizm tsiri. Bununla dövrü (XIX srin sonu – XX srin ortalar). Ermni terror
laqdar problemlr: qruplamalar, onlarn faliyytinin forma v metodlar,
- beynlxalq terrorizmin planetar miqyasda geni vüst maliyy mnblri v dayaqlar. I mrhl – ermni terror
almas; siyastinin balanmas, Ermni nqilab Federasiyas –
- beynlxalq terrorizm, ayr-ayr dövltlr v ümumilikd Danaksyutunun yaranmas v zoraklq aktlar. II mrhl –
bütün dünya cmiyyti üçün ciddi thlükdir; 1918-1920-ci illrd Azrbaycan xalqna qar ermnilrin
- beynlxalq terrorizml mübariz üçün tkc böyük törtdiyi terror aktlar. Mart soyqrm. III mrhl –
dövltin v ya çox inkiaf etmi dövltlr qrupunun sylri Azrbaycanllarn Ermnistandan kütlvi deportasiyas
kifayt deyil. illrind ermni terrorizmi. Ermni terrorizminin II dövrü.
Geosiyasi rqabt v separatizm prosesinin beynlxalq Ermni terror tkilatlarnn türk diplomatlarna qar
terrorizm tsiri. törtdiklri terror aktlar. Ermni terrorizminin III dövrü
Kütlvi informasiya vasitlri v terrorizm. (1988). Ermnilrin Azrbaycana qar razi iddialar v
Terrorizml mübarizd kütlvi informasiya vasitlrinin separatist maraqlar. Ermni terrorizminin tarixi v mahiyyti.
rolunun v yerinin müyyn edilmsi problemi. Müasir Xocal soyqrm ermni terrorunun davamdr.
terrorizmin mümkün qlobal kommunikasiya vasitlrinin Azrbaycan terrorizml mübariz sistemind
imkanlarndan istifad etmkl insan üuruna v davranna Azrbaycann terrorla mübarizsini rtlndirn sas
informasiya-psixoloji tsir imkanlar. Terrorizmin sbblr. Azrbaycan Respublikasnn beynlxalq sviyyd
informasiya-kommunikativ strategiyas. Kütlvi informasiya terrorizm qar mübarizsi.
vasitlri il nümayi etdiriln terror aktlarnn potensial Terrorizml mübariznin normativ-hüquqi bazas.
terroristlr tsiri. Terrorizml mübariz sahsind faliyytin hüquqi
Hava nqliyyatnda terrorizm. saslar. Beynlxalq sndlr – Terrorizml mübariz
Hava nqliyyatnda terrorizmin operativ xronologiyas: haqqnda Avropa Konvensiyas, Bomba terrorizmi il
- texniki diversiyalar v ünvanl terror aktlar; mübariz haqqnda Beynlxalq Konvensiya, Plastik partlayc
-iqtisadi tlblrin irli sürülmsi il hyata keçiriln maddlrin müyyn edilmsi mqsdi il nianlanmas
terror aktlar; haqqnda Konvensiya, Terrorizmin maliyyldirilmsi il
- siyasi tlblrin irli sürülmsi il hyata keçiriln terror mübariz haqqnda Beynlxalq Konvensiya, Nüv terror
aktlar; aktlar il mübariz haqqnda Beynlxalq Konvensiya, Hava
Qbul proqramlar 109
gmisinin bortunda ba vermi cinaytlr v digr qanunsuz 10. ] 8.. “{\} N@\ ;
aktlar haqqnda Konvensiya, Hava gmisinin qanunsuz zbt NN&# N}='N=”. $., 2002.
edilmsi il mübarizy dair Konvensiya, Mülki aviasiyann 11. ] <. ., “ } @# N@\”.
thlüksizliyin qar yönldilmi qanunsuz müdaxillrl $., “ '”, 2002.
mübarizy dair Konvensiya, Beynlxalq müdafidn istifad 12. \&= .{. @\ ++ = ++
edn xslr, o cümldn diplomatik agentlr qar tördiln N N =. |&+, {, 1999.
cinaytlrin qarsnn alnmas v cinaytkarlarn 13. + 8. @\: #'+ +
czalandrlmasna dair Konvensiya, Girovlarn götürülmsi il } _+. ]N . 4,
mübarizy dair Beynlxalq Konvensiya v s. Azrbaycan 1995.
Respublikasnn dövltdaxili hüquqi-normativ aktlar - 18 iyul 14. \+ ., &'+ $. @\ –
1999-cu il «Terrorizml mübarizy dair» qanun, Azrbaycan
#&= \ \N. $.,
Respublikas Cinayt Mcllsinin 214-cü «Terrorizm»
NNN \;# +\+,
maddsi v 277-ci «Dövlt v ictimai xadim sui-qsd (terror
akt)» maddsi, 17 may 2002-ci il tarixli «Terrorizmin 1996.
maliyylmsi il mübarizd Beynlxalq Konvensiyaya 15. $&++ ].$., .{. |+NN+
qatlma haqqnda» Azrbaycan Respublikasnn Qanunu, N@\ +N} = }=
«Ekstradisiya haqqnda» 1957-ci il tarixli Konvensiyaya v ^^+N &} \. ]N ,
ona lav 15 oktyabr 1975-ci il v 17 mart 1978-ci il tarixli iki 8, 1997.
protokola, 1977-ci il tarixli “Terrorizmin qarsnn alnmasna 16. $.{. @\ XXI +. $., |N,
dair” Avropa Konvensiyasna, 17 mart 1978-ci il tarixli 2003.
«Cinayt ilrin qar hüquqi yardma dair» Avropa 17. IN .. $;} }N &}
Konvensiyasna lav Protokola, 8 noyabr 1990-c il tarixli N@\\: NN} +N+. $.,
«Cinayt faliyytindn gln glirin yuyulmas, ifa edilmsi, N^\, 2002.
müsadir edilmsin dair» Avropa Konvensiyasna 18. #\ . 50 @\N} NN. |&+,
Azrbaycan Respublikasnn qoulmas v s. 2005.
Terror tkilatlar. 19. ] 8.. "{\ N@\ ;
- ermni terror tkilatlar; NN&# N}='N= } ''N".
- digr terror tkilatlar. @+ N+, 3, 2000.
20. «
_&} #'+ \}
DBYYAT &} \;}\ N@\\». { .
1. Hsnov A. Beynlxalq terrorizm. I hiss. Bak, 2003. .%. =_. 8%. $+, @. «%+»,
2. Abdullayev A., Rfiyev A. Beynlxalq terrorizmin 2002.
xronologiyas v kriminoloji aspekti. Bak, 2006. 21. \+
.$. «{=N} +N} N@\».
3. Mustafayev Ç. Terrorçuluq. Bak, Çinar-çap, 2003. «@\ – #@ ''N XXI +».
4. ] ..,
\ `..
\}
{.. .. }+. NNN N+=
N@\: N&, N #=, \}
8%. $., 2003.
NN=. I' . $., 2003.
5. 8_= @ N&. I' . $., 22. \+ ., &'+ $. @\ —
%'-'} _N «8%|», 2005. #&= \ \N. $., 1996.
6. 8.]., .%. $;= 23. =_ .%. «
_&} #'+
@ N& \} N@\ (I' \} &} \;}\
). $., 2004. N@\\». 8%. $., «%+», 2002.
7. { A.M., 8 ~.w. @ N& 24. ' . %+N+ N@\. {N @.
_\ N N. Milli Aviasiya $., 2005.
Akademiyas, “Elmi mcmulr” jurnal, cild 6, 2. 25. ` %.. «& N@\\: #&}
8. A ~.w. “NN= \= : #&} +N}». «@\ – #@
^o\_-N'+ '+ ''N XXI +». { . .. }+.
#N}\ @}\ N\\”. NNN N+= 8%. $., 2003.
+, “Sada”, 2002. 26. |N <.%. «$;} N@\:
9. ;+ .{. “
\} N@\. 8@ #@, \} NN=,
} ”. “|N”, 2000. +_ N@\». $., 1997.
Proqram 26
tlb yrilri arasndak laq. Tlbin determinantlar. Tlb
MKROQTSADYYAT funksiyas. Tlb qanunu. Tlb yrisi. Tklif. Tklifin
determinantlar. Tklif funksiyas. Tklif qanunu. Tklif
qtisadiyyata giri. qtisadiyyatn sas – resurslarn yrisi. Tlb v tklifin qarlql laqsi. Bazar tarazl.
mhdudluu v tlbatlarn sonsuzluu. Faydallq v seçim. Tlb v tklif elastikliyi. Elastiklik anlay. Elastiklik
Alternativ xrclr. Ev tsrrüfatlar, firma v dövlt. qtisadi msal. Tlbin qiymt gör elastikliyi. Tlbin nöqtvi v
sistemlr. qtisadi mqsdlr. Rasional davran. qtisadi qövsi elastikliklri. Tlbin qiymt gör çarpaz elastikliyi.
thlil. Qrar qbul etm. Pozitiv v normativ yanamalar. Engel yrilri. Tlbin glir gör elastikliyi. Tklifin
Mikroiqtisadiyyat. qiymt gör elastikliyi.
Tlb v tklif. Frdi tlb v bazar tlbi. Frdi v bazar stehlakç davran. stehlakç seçimlri. Faydallq
[[
anlay v faydallq funksiyas. Ümumi faydallq, son hdd (MG), xsi glir (G) v srncamda qalan glir (SG) v
faydall (marjinal faydallq), faydallq haqqnda miqdar onlarn düsturlarla ifadsi.
v sralama nzriyylri. Frqsizlik yrilri v onlarn Milli gliri hesablama metodlar. Nominal v real
xüsusiyytlri. Büdc xtti. ÜDM, ÜDM deflyatoru, qiymt indeksi, Paae, Layspeyras
stehlakç tarazl. Frqsizlik yrilri v büdc xtti v Fier indekslri. ÜDM-un glir, xrc v istehsal
arasndak qarlql laq, istehlakçnn tarazl. Faydallq metodlarna gör hesablanmas. qtisadi artm v iqtisadi
funksiyasndak, qiymtlrdki v glirdki dyiikliklrin inkiaf.
istehlakç tarazlna tsiri. Qiymt istehlak yrisi. Glir Mulluq v isizlik. Mulluq anlay v növlri.
istehlak yrisi. Glir v vzlm effektlri. sizlik anlay v növlri. Tbii isizlik sviyysi. sizlik
stehsal anlay v istehsalç tarazl. stehsal anlay. v inflyasiya arasnda laq, Filips yrisi.
Maral analizi. stehsal prosesind dövrlr. stehsal Mulluqla milli glir arasnda laq, klassik v
funksiyas. Hiks analizi. zokvant v izokosta. stehsalç keynsçi iqtisadi yanamalar. Klassik iqtisadi yanama: Sey
tarazl. Xrclrdki, istehsal amillrinin qiymtlrindki v qanunu; faiz, mk v qiymt haqqnda nzriyylr.
texnologiyadak dyiikliklrin istehsalç tarazlna tsiri. Keynsçi iqtisadi yanama; effektiv tlb, real iqtisadi
stehsal xrclri v firma mnftinin tarazlq, mcmu tklif-mcmu tlb v ym-investisiya
maksimumladrlmas. stehsal xrclrinin mahiyyti. brabrliyi modellri. Ouken qanunu.
Frdi (özl) v ictimai xrclr. Qsamüddtli dövrd istehsal stehlak, ym v investisiyalar. stehlak funksiyas.
xrclrinin thlili. Sabit, dyin v ümumi xrclr. Orta Orta v son hdd istehlak meylliliklri. Ym funksiyas.
xrclr. Son hdd xrclri (marjinal xrclr). Mnftin Orta v son hdd ym meylliliklri. nvestisiya anlay v
maksimumladrlmas prinsiplri. qtisadi mnft v növlri. Kapitaln son hdd (marjinal) mhsuldarl v
mühasibat mnfti. Azalan verim qanunu. Uzunmüddtli investisiya qrarnn alnmas. Multiplikator v akselarator
dövrd istehsal xrclrinin thlili. stehsaln miqyas effekti. investisiya modellri.
Xarici tsirlr v onlarn istehsal xrclrin tsiri. Dövltin fiskal siyasti. Dövlt büdcsi v onun
Tkmil rqabt bazar. Bazar anlay. Tkmil rqabt strukturu. Dövlt xrclri. Dövlt xrclrinin inzibati,
bazar v onun xarakteristikas. Tkmil rqabt bazarnda funksional v iqtisadi tsnifat. Dövlt glirlri. Vergilr v
qiymtin ml glmsi. stehlakç v istehsalç artql. onlarn müxtlif növlri. A. Smitin vergiqoyma prinsiplri.
Tkmil rqabt bazarnda firma tarazl. Tkmil Vergilrin iqtisadi mnblrin gör tsnifat: glir, istehlak
rqabt bazarnda firmann glirlri (ümumi glir, orta glir v srvt (kapital) üzrindn alnan vergilr. Birbaa v
v son hdd gliri (marjinal glir)) v xrclri (ümumi, orta dolay vergilr tsnifat. Dövlt xrclrinin v vergilrin milli
v son hdd xrclri (marjinal xrclr). Firma tarazl v glirin formalamasna tsiri. Büdc ksiri v onun
mnfti maksimumladran istehsal sviyysi. Firmann maliyyldirilmsi üsullar. Dövlt borclar.
qsamüddtli dövr tklif yrisi. Firmann balanma nöqtsi. Xarici iqtisadi laqlr v milli glir. Tdiyy balans
Tkmil rqabt bazarnda uzun müddtli dövrd firma v onun hesablar. Cari hesab: xarici ticart balans v
tarazl. xidmtlr balans. Kapitaln v maliyynin hrkti hesab:
Qeyri-tkmil rqabt bazarlar v firma tarazl. birbaa v portfel investisiyalar. xracatn v idxalatn milli
Xalis inhisar modeli v onun sas xarakteristikas. Xalis glirin formalamasna tsiri.
inhisar modelind firma glirlri (ümumi glir, orta glir v Pula tlb v pul tklifi, monetar siyast. Pul. Pulun
son hdd gliri (marjinal glir)) v tarazl. Tbii inhisarlar. funksiyalar. Pul sistemi tiplri v pul kütlsinin strukturu.
Xammal inhisar. Lokal inhisarlar. nhisarç rqabt bazar. Pul aqreqatlar: M0, M1, M2 v M3. Pul tklifi v tlbi.
Qiymt ayr-seçkiliyi. Oliqopoliya bazar v onun Likvidlik tlsi. Pul kütlsi il qiymt sviyysi arasnda
xarakteristikas. Oliqopoliya bazarlarnn sas modellri. laq: miqdar nzriyysi, Fier v Kembric tnliklri.
Kurno, Edcvort v snq tlb yrisi modellri. Sazili Monetar siyast. Valyuta sistemlri.
oliqopoliya. Qiymt liderliyi. Kartel. Milli glirin real v monetar tarazl. mt bazarnda
stehsal amillri bazarlar. stehsal amillri kimi mk, tarazlq v IS yrisi. Pul bazarnda tarazlq v LM yrisi.
torpaq, kapital v sahibkarlq qabiliyyti anlaylar. stehsal mt v pul bazarnda birg tarazlq (ümumi iqtisadi
amillrinin glirlri: mk haqq, renta, faiz v mnft. tarazlq).
mk, torpaq v kapital bazarlar. stehsal amillri bazarnda Makroiqtisadi qeyri-sabitlik v inflyasiya. qtisadi
tlb v tklif. Tkmil v qeyri-tkmil rqabt raitind inkiafn qeyri-sabitliyi v sbblri. qtisadi tsikl anlay.
istehsal amillri tlbi. Glirlrin formalamasnn bazar Tsiklik trddüdlrin növlri. Ekzogen v endogen
mexanizmi. Glirlrin bölgüsü. Glirin ilkin bölgüsü. Glirin nzriyylr. Qsa, orta v uzun müddtli tsikllr. qtisadi
yenidn bölgüsü (dövltin sosial siyasti). tsiklin fazalar: böhran, durunluq, canlanma v yüksli.
Ümumi iqtisadi tarazlq v rifah. Ümumi iqtisadi nflyasiya, deflyasiya, staqflasiya v devalvasiya. Dövltin
tarazlq. Valras tarazl v qanunu. stehlakçlar arasnda anti-tsiklik tnzimlmsi.
tarazlq. stehsalçlar arasnda tarazlq. stehsal imkanlar
yrisi. Rifah iqtisadiyyat. Pareto dyr mühakimsi v DBYYAT
Pareto optimumu. Xarici tsirlr v rifah iqtisadiyyat. Sosial 1. Mnkyu N.Q. Ekonomiksin saslar. Trcüm ed.
faydallq v sosial xrclr. E.T. badov, R. . sayev, A. . Qurbanov. Bak,
2010.
MAKROQTSADYYAT 2. $++ ..,
.`. w+\+. $., 2010.
3. qtisadi nzriyy. Mikroiqtisadiyyat - 1, 2.
Milli glirl bal anlaylar. Milli glir v milli srvt Mezoiqtisadiyyat. Ali mktb tlblri üçün drslik
anlaylar. Ümumi milli mhsul (ÜMM), ümumi daxili /Q.P.Juravlyova (red.). [trc. red. O.Y.Yusifov,
mhsul (ÜDM), xalis daxili mhsul (XDM), milli glir B.O.Osmanov.]. (Azrbaycan Dövlt qtisad
Qbul proqramlar 111
Universitetind trcüm olunmu drsliklr). Bak,

2011. STATSTKA
4. Menkiw N. Gregory. Principles of Economics, 6th
edition. Cengage Learning, 2012. Statistikann predmeti, metodu, vziflri v tkili.
5. qtisadi nzriyy. Makroiqtisadiyyat - 1, 2. Statistika haqqnda anlay. Statistikann predmeti v
Metaiqtisadiyyat. Ali mktb tlblri üçün drslik metodu. Statistikann sas anlaylar v kateqoriyalar.
/Q.P.Juravlyova (red.). . P. Babayevin ümumi Bazar iqtisadiyyat raitind statistikann rolu,
redaktsi il. (Azrbaycan Dövlt qtisad hmiyyti v vziflri. Statistikann müasir tkili.
Universitetind trcüm olunmu drsliklr). Bak, Statistika müahidsi v qrupladrma. Statistika
2009. müahidsi statistika tdqiqatnn ilkin mrhlsidir.
6. Atakiiyev M.C., Abbasov H.M., Abbasova H.N. Statistika müahidsinin tkili formalar, müahidnin
Mikro v makroiqtisadiyyat. Bak, Azrnr, 2010. növlri v üsullar.
7. qtisadi nzriyy kursu. /A.V. Sidoroviç (red.). Statistika materiallarnn yekunladrlmas v
.P. Babayevin ümumi redaktsi il. (Azrbaycan qrupladrlmas. Qrupladrmann növlri. Statistika
Dövlt qtisad Universitetind trcüm olunmu cdvllri. Statistik bölgü sralar, onun elementlri v
drsliklr). Bak, 2012. qrafikl tsviri.
8. \_ .]., `+ $.. $++\+. $., Statistikada mütlq, nisbi v orta kmiyytlr.
“~
”, 1997. Statistikada mütlq v nisbi kmiyytlr, onlarn növlri.
9. {+ ., ^& ~. $++\+. $., Orta kmiyytlrin mahiyyti v növlri. Moda v
w+\+, ~, 1992. mediana, onlarn mnas v hesablanmas üsullar.
10. ]& .$. . $++\+, I.
{., Variasiya göstricilri. Variasiya haqqnda anlay, onu
1994. douran sbblr v variasiyann statistik öyrnilmsinin
11. |\ ~.$.
\= \++\+: zruriliyi.
@ \. 2- N\. $., } Variasiyan öyrnmk üçün ttbiq olunan mütlq v nisbi
NNN+, 1992. göstricilr. Variasiya geniliyi, orta xtti uzaqlama,
12. w+\'+= N=. I'+. { . dispersiya, orta kvadratik uzaqlama, variasiya msal.
..=, ].{., 8..~}, Alternativ lamtin dispersiyas. Dispersiyann cmlnmsi
`.
.'. $., %8 – $., 2005. qaydas. Bölgü qanunauyunluqlar, onlarn növlri v
13. w+\+. { . 8.
.N, $., 1994. qrafikl tsviri.
14. ~ w.~;., ` ~.. $++\+. Seçm müahidsi. Seçm müahidsinin ttbiqinin

{, 1997. sbb v rtlri. Ba v seçm mcmusu. Tkrar v tkrar
15. ~ .,
. $++\+. $., 2005. olmayan seçm müahidsi. Seçmnin növlri.
16. ~ w.~;., ` ~.. $++\+. Seçm müahidsinin xtas. Seçm müahidsinin

{., 1994. xtasnn v son hddinin müyyn edilmsi. Seçmnin
17. ]& .$., ]+ {.., `+ 8.., nticlrinin qiymtlndirilmsi.
]' `.
. $++\+,
{., 1994. Ehtimal nzriyysi. Tsadüfi hadis. Ehtimaln
18. Nayev ., Quliyev P., Abbasova . Ttbiqi bilavasit hesablanmas. Asl v asl olmayan hadislr.
iqtisadiyyatn elementlri (drs vsaiti). Bak, 2001. rti ehtimallar. Tam ehtimal düsturu. Bayes düsturu.
19. $+& %.]. $++\+. $., 2010. Tsadüfi kmiyytlr. Diskret v ksilmz tsadüfi
20. w+\'+= N=. I'+ = @. { kmiyytlr.
+_ 8. . ~} `.
. '. Qarlql laqlrin statistik öyrnilmsi. Qarlql

{., 2001. laqlrin növlri, formalar v öyrnilmsi metodlar.
21. +\'+ N. I' . laqlrin reqressiya-korrelyasiya thlili. Reqressiya
+N& N+# ++N '} tnliyi. laqlrin sxlnn ölçülmsi göstricilri.
+N ^. 8..
'. $., 2007. laqlrin öyrnilmsind qeyri-parametrik metodlar.
22. Campbell R. McConnel, Stanley L. Brue, Economics, Dinamika sralar v onlarn thlili. Dinamika sralar
Principles, Problems, and Policies, 13th edition, 1999. haqqnda anlay v onlarn növlri. Dinamika sralarnn
23. Rudiger Dornbusch, Stanley Fisher, Macroeconomics, sas analitik göstricilri.
1998. Dinamika sralarnn orta göstricilri. Dinamikann
24. Dinler Zeynel, Mikro Ekonomi, Onuncu Basm, ümumi meylinin (trendin) müyyn edilmsinin sas üsullar.
Bursa, 2000. Mövsümilik indekslri.
25. Pekin Tevfik, Makro Ekonomi, zmir, 2003. Paylanma funksiyalar v hipotezlrin statistik
26. Laidler David, Estrin Saul. Introduction to yoxlanlmas. Paylanma funksiyalar v onlarn xasslri.
Microeconomics. Fourth edition.- Cambridge rti paylanma funksiyalar v rti ehtimal sxlqlar.
University Press, 1995. Normal paylanma.
2 paylanma. Styudent paylanmas.
27. Varian Hal R.. Microeconomics. Fourth or fifth Parametrlrin etibarllq interval v qiymtlndirilmsi.
edition. - W.W. Norton and Company, 1996, 2000. Statistik hipotezlr v onlarn yoxlanlmas. Hipotezlr
28. Hirshhleifer Jack, Glazer Amihai. Price Theory and yoxlanlrkn yol veril biln birinci v ikinci növ xtalar.
Applications. Fifth edition. Prentice-Hall Inc., 1992. ndekslr. ndekslr haqqnda anlay. Frdi v ümumi
(H&G) indekslr. Ümumi indekslrin qurulmasnn müxtlif üsullar.
29. Frank Robert H.. Microeconomics and Behavior. ndekslrin aqreqat formalar. Hesabi orta v harmonik orta
Second edition. McGraw-Hill, 1994. indekslr.
[[
Silsilvi v sas indekslr. Orta sviyynin dinamikasnn NNN+. $., 2009.

indeks metodu il thlili. Dyin, sabit trkibli v qurulu 5. ]\}+ ].`., = NNN+. $., %8-$,
dyimlri indekslri. ndekslrin qarlql laqsi. 2005.
6. \=_ .%., ^\ $.. <= N=
DBYYAT NNN+. $., ^-$, 2007.
1. Hacyev S.M. Statistikann ümumi nzriyysi. 7. = NNN+: I'+ = @ ( .
Drslik. Bak, 2005. \ .8.). $., «} NNN+»,
2. .., @ $.$. <= N= 2005.
NNN+. I'+. $., } NNN+, 8. #N 8.., + $.$.,
\' .$.
2005.
NNN+. $., «} NNN+», 2005.
3. Qmurman V.Y. Ehtimal nzriyysi v riyazi statistika 9. Muradov P.. Satistikann ümumi nzriyysi. Bak,
msllrinin hllin dair rhbrlik. Trcüm ed. H. 2010.
liyev. Bak, "Maarif.", 1980. 10. ]\\ .. = =NN
4. ~\N .8., `}+
.%. <= N= \N\N'+= NNN+. $., 2010.
Proqram 27
Qanunauyunluqlarn xüsusiyytlri. Tlim prosesinin
PEDAQOGKANIN NZRYYS ümumi qanunauyunluqlarnn tsnifat.
Tlimin prinsiplri v qaydalar
Pedaqogikann ümumi saslar Tlim prinsiplri v qaydalar haqqnda anlay. Müasir
Pedaqogikann predmeti v vziflri pedaqogikada tlim prinsiplrinin tsnifat.
Pedaqogikann tkkülü v inkiaf. Pedaqogikann Thsilin mzmunu
predmeti v funksiyalar. sas pedaqoji anlaylar. Pedaqoji Thsilin mzmunu anlay. Dövlt thsil standart. Thsil
elmlr sistemi. Pedaqogikada diferensiasiya v inteqrasiya proqram (kurikulum). Thsilin mzmununun müxtlif
proseslri. Pedaqogika elminin digr elmlrl laqsi. strukturda tqdim edilmsi: xtti, konsentrik, spiralvar v
Pedaqogikann metodologiyas. Pedaqogikann tdqiqat qarq. Tdris plan, tdris proqram, drsliklr v drs
metodlar. vsaitlri. Thsilin mzmununa veriln balca tlblr.
xsiyytin inkiafnn ümumi qanunauyunluqlar Tlimin metodlar, trzlri v vasitlri
xsiyytin inkiaf il bal istiqamtlr. nsann Tlimin metodlar v trzlri haqqnda anlay. Tlim
inkiafnda bioloji v sosial amillr. xsiyytin metodlarnn tsnifat problemi. Tlim metodlarnn
formalamas il bal sosiogenetik v biogenetik baxlar. funksiyalar v onlarn xarakteristikas. Tlim vasitlri.
xsiyytin inkiafnn hrktverici qüvvlri. Daxili v Tlim metodlar v vasitlrinin seçilmsi.
xarici ziddiyytlr. Thsil, trbiy v inkiaf problemi. x- Tlimin növlri v tkili formalar
siyytin inkiafnda onlarn rolu. xsiyytin inkiafnda Tlim formalar v tlimin tkili formalar. Mktbin
faliyyt v ünsiyytin rolu. inkiaf tarixind müxtlif tlim sistemlri. Sinif-drs
xsiyytin inkiafnn ya xüsusiyytlri sisteminin xüsusiyytlri. Müasir mktbd tlimin digr
Uaq hyatnn ya dövrlri v onlarn xüsusiyytlri. formalar. Müasir drs veriln sas tlblr. Drsin tiplri v
nkiafn bioloji mrhllri il intellektual inkiaf arasnda strukturu. Qeyri-standart drslr. Müllimin drs hazr-
laq. Ya xüsusiyytlrinin nzr alnmasnn hmiyyti. lamas. Drsin planladrlmas.
Pedaqoji proses Tlim texnologiyalar
Pedaqoji proses tam, mürkkb v dinamik sistem kimi. Yeni tlim texnologiyalar. Tlim texnologiyasnn
Pedaqoji prosesin qanunauyunluqlar. Pedaqoji prosesin struktur v funksional komponentlri. Tlim
mrhllri. Pedaqoji dyrlr. texnologiyasnn xarakteristikas: beyin hmlsi, binar drs,
Pedaqoji innovasiyalar qarlql nzart, qarlql imla v s.
Pedaqoji sistemin tkmilldirilmsinin sas yollar. Tlimin amillri
Pedaqoji sistemin optimalladrlmas. Kompyuter vasitsi il Tlim prosesin amillrin kompleks tsiri. Didaktik
thsil-trbiy ilri. prosesin mhsuldarln formaladran amillr.
Tlim v thsil nzriyysi v texnologiyas (Didaktika) Öyrnm motivasiyalar
Thsil sistemind tarixilik v müasirlik Tlim sistemind faliyyt göstrn motivlr. Öyrnm
Müxtlif tlim sistemlrinin yaranmas v inkiaf. motivasiyasnn aparc yeri. agirdlrin fallnn struktur
Müasir didaktik sistemin xüsusiyytlri. komponentlri. Drslrd yaradlan falladrc situasiyalar.
Tlim prosesinin mahiyyti Mktblilrd idraki mara formaladrmaq üçün müxtlif
Tlim didaktik proses kimi. Tlimin balca vziflri vasitlr. Öyrnmnin stimulladrlmas. Tlbatlarn,
(funksiyalar). motivlrin v stimullarn bir-biri il ball.
Tlim prosesinin idraki v psixoloji saslar Tlimd diaqnostika v yoxlama
Tlim prosesinin sas mrhllri. Tlim prosesinin agirdlrin tlim müvffqiyytlrinin diaqnostikas.
psixoloji saslar. Tlim prosesinin quruluu. Nzartin prinsiplri, növlri, forma v metodlar. Oxumaa
Tlimin qanunauyunluqlar v qanunlar qabilliyin v maran diaqnostikas. Tdris faliyytinin
Tlimin qanun v qanunauyunluqlar problemi. nticlrinin uçotu v qiymtlndirilmsi.
Qbul proqramlar 113
Trbiy nzriyysi v texnologiyas Mktbi idaretm v ona rhbrlik

Trbiy prosesinin mahiyyti v vziflri Mktbi idaretmd mktbdaxili nzart v
Trbiy prosesinin xüsusiyytlri. Trbiy prosesinin tnzimlm. Mktbdaxili nzart veriln tlblr.
dialektikas. Onun qanunauyunluqlar v hrktverici Mktbd nzartin formalar v metodlar. Mktbdaxili
qüvvlri. Trbiy prosesinin strukturu. Trbiy prosesinin idaretmnin texnologiyas. Mktbdaxili idaretmd
mrhllri. Ümumbri dyrlr (srvtlr) xsiyytin pedaqoji thlil, onun funksiyas v mqsdi. Pedaqoji thlilin
mdniyytinin sas kimi. xsiyytin özünütrbiysi v növlri. Drsin thlili. Mktb direktorunun v onun
yenidn trbiysi. Trbiy iinin diaqnostikas. müavinlrinin hüquq v vziflri. Dövlt v ictimai
Trbiy prinsiplri idaretm orqanlar v mktb rhbrliyi. Mktbi
Trbiy prinsiplri haqqnda anlay. Trbiy idaretmnin formalar. Mktbin pedaqoji uras. Mktbin
prinsiplrinin tsnifat v xarakteri. normativ sndlri. Mktbd metodik iin tkili, onun
Trbiy metodlar v vasitlri formalar. daretmd görüln ilrin hesabat v uçotu.
Trbiy metodlarnn tsnifat. Trbiynin vasitlri. Mktbin i planlar.
Trbiy metodlarnn seçilmsi. Müllim iinin xüsusiyytlri
Trbiy texnologiyalar Pedaqoji pesinin meydana glmsi v inkiaf. Müllim
Trbiy etmk mharti v texnologiyas. Sinifdn v myinin sciyyvi xüsusiyytlri. Müllimin funksiyalar.
mktbdnknar trbiy ilri, onlarn spesifik xüsusiyytlri Müllim veriln tlblr. Müllimin pedaqoji bacarqlar v
v mzmunu. Trbiy iinin formalar. Trbiynin frdi, qrup qabiliyytlri. Xüsusi qayya ehtiyac olan uaqlarla
v kütlvi formalar. müllimin ii.
Trbiynin mzmunu. xsiyytin baza Sinif rhbrinin ii
mdniyytinin formalamas Sinif rhbrinin funksiyalar v vziflri. Sinif
qli trbiy v dünyagörüünün formalamas. rhbrinin iinin mzmunu, formalar, metodlar v
agirdlrin xlaq trbiysi, onun mahiyyti, mzmunu v texnologiyalar.
formalar. Hüquqyönümlü trbiy ilri. Estetik trbiynin
mahiyyti, mqsdi v vziflri. Sosialyönümlü trbiyvi DBYYAT
ilr. 1. Thsil haqqnda Azrbaycan Respublikasnn Qanunu.
Mktblilrin mk trbiysinin mahiyyti, mzmunu, Bak: Hüquq dbiyyat, 2010.
forma v metodlar. Peyönümü, onun mahiyyti, vziflri, 2. Paayev .X., Rüstmov F.A. Pedaqogika. Yeni kurs.
formalar v metodlar. Fiziki trbiy üzr ilr, onun Bak: Çaolu, 2002; Nurlan, 2007.
mqsdi, vziflri, forma v metodlar. agirdlrin iqtisadi 3. Kazmov N.M. Mktb pedaqogikas. Bak: Çaolu,
trbiysinin formaladrlmas. Ekoloji trbiy, onun 2002; 2006.
mahiyyti, mzmunu v formalar. Trbiy iin kompleks 4. Kazmov N, Himov . Pedaqogika. Bak: Maarif,
yanama. 1996.
agird kollektivi v onun xsiyyt tsiri 5. Talbov Y.P., Aayev . ., sayev .N., Eminov A..
agird kollektivinin lamtlri. Onun inkiaf mrhllri. Pedaqogika. Bak: Maarif, 1993.
agird kollektivind xsiyytin trbiysi. 6. lizad H., Abbasov A. Pedaqogika. Bak, 2000.
ctimai trbiy v ail trbiysi 7. Qasmova L., Mahmudova R. Pedaqogika. Bak, 2003.
ctimai trbiynin mahiyyti. Aild trbiy. Ail 8. Mehrabov A. v b. Pedaqoji texnologiyalar. Bak,
trbiysi spesifik pedaqoji sistem kimi. Aily pedaqoji Mütrcim, 2006.
kömk. Mktbin valideynlrl ii, onun mzmunu, formalar 9. lyasov M., Müllimin pedaqoji ustal. Bak, “Elm v
v metodlar. thsil”, 2013.
Uaq birliklrnin ii 10. {} .{. {##+. %} +: 2 +.
Uaq birliklri trbiy tkilat kimi. Azrbaycan Uaqlar $., , 1999.
Birliyi (AUB), onun vziflri, mzmunu, quruluu, 11. + `.{. . {##+: '+. $.,
özünüidar orqanlar v faliyyt proqramlar. AUB-nin @– { +N, 2006.
qanunlar. AUB-nin sasnamsi. AUB-nin faliyyt 12. {##+ / . .. +#. $.,
proqramnn istiqamtlri. {, 1988.
Mktbünasln nzriyysi v texnologiyas
Mktb idaretmnin v rhbrliyinin balca PEDAQOGKA TARX
prinsiplri
Azrbaycan Respublikasnn Konstitusiyas, Thsil Qdim sivilizasiyalarda trbiynin mütkkil
haqqnda Azrbaycan Respublikasnn Qanunu, mktb formalarnn yaranmas
haqqnda sasnam, mktb nizamnamsinin müddalar Trbiynin mnyi il bal konsepsiyalar. Trbiynin
mktbi idaretmnin sas kimi. Pedaqoji sistemlri xüsusi faliyyt növü kimi meydana glmsi. btidai icma
idaretmnin mahiyyti v sas prinsiplri. cmiyytind trbiynin xarakteri. Trbiynin mütkkil
Azrbaycan Respublikasnn thsil sistemi v onun formalarnn yaranmas. Uaq v yeniyetmlr üçün «gnclr
prinsiplri evi»nin meydana glmsi. Gnclrin hrbi trbiysi.
Thsil sistemi haqqnda anlay. Thsil sahsind dövlt Qdim rq ölklrind mktb v trbiy
siyastinin sas prinsiplri. Thsilin v thsilalmann umerd ilk mktblrin yaranmas Mktbin mqsdi,
formalar. Formal, qeyri-formal v informal thsilin tkili. funksiyalar v onun quruluu. Qdim Misird, Qdim
Thsil sisteminin sviyylri v pilllri. lav thsil. Hindistanda, Qdim Çind mktb v trbiy.
Müstqil Azrbaycan Respublikasnda mktb v thsil. Antik dövrd Yunanstanda v Romada mktb v
[[
pedaqoji fikir yazlarmz v lifbamz. Azrbaycanda islam dininin

Qdim Yunanstanda trbiy v mktb. Qdim yaylmas. Müslman mktblrinin yaranmas. Xalq
Yunanstanda pedaqoji nzriyylrin tkkülü v inkiaf. pedaqogikas. «Kitabi-Dd Qorqud» eposunda trbiy
Ellinizm dövründ trbiy v mktb. Qdim Romada msllri.
pedaqoji ideyalar. XII srd Azrbaycanda mdniyytinin inkiaf. Trbiy
Orta srlrd Qrbi Avropa ölklrind trbiy v v mktb thsilinin ümumi sciyysi. Nizami Gncvinin
mktb srlrind pedaqoji fikirlr.
Bizansda trbiy, thsil v pedaqoji fikir. XIII-XIV srlrd Azrbaycanda mdrslr v elmi-
Thsilin inkiafna kilsnin tsiri. Flsfi-pedaqoji fikir. pedaqoji müssislr. Nsirddin Tusinin “ xlaqi-Nasiri”
Trbiy v tlim. Ail-ev trbiysinin tkmil formalar. srind tlim-trbiy msllri. vhdi Maraayinin
nnvi thsil müssislri. Yeni mktblr. Erkn orta “Cami-cm” srind tlim v trbiy msllri.
srlr Avropada ruhani mktblri. hr mktblri v Mhmmd Füzulinin pedaqoji ideyalar.
universitetlrin thsilin inkiafnda rolu. ntibah v islahatlar XVI-XVIII srlrd Azrbaycanda mktb v mdrslr.
dövründ Qrbi Avropada mktb v trbiy. taliya XIX srd Azrbaycanda mktb, thsil v pedaqoji
humanistlrinin pedaqoji fikirlri. fikir.
XV srdn XVII srin vvllrin kimi Qrbi Avropada Dövlt tdris müssislrinin yaranmas v inkiaf. Xalq
mktb. maarifi v mktb thsili sahsind çarizmin siyasti.
Orta srlrd rqd mktb v pedaqoji fikir Zaqafqaziya mktblrinin sasnamlri. Azrbaycan
razisind ilk dövlt mktblrinin meydana glmsi.
Müslman mdniyytinin yaranmas. «Qurani-Krim»d
Azrbaycanda ilk ibtidai mktblrin meydana glmsi.
trbiy v thsil msllri. slam mktblri. slam rq
«Müslman mktblri». XIX srd Azrbaycanda qadn
pedaqoji fikrinin mühüm qaynadr. Volqaboyu, Krm v
thsili.
Sibir türklrind trbiy. Orta srlrd Hindistanda v Çind
XIX srd Azrbaycanda maarifçilik hrkat.
mktb v trbiy.
A.Bakxanovun pedaqoji ideyalar v maarifçilik faliyyti.
XVII-XIX srlrd Avropada mktb v pedaqogika M.Kazmbyin elmi-pedaqoji faliyyti. Mirz fi Vazehin
Müstqil bilik sahsi kimi pedaqogikann ayrlmas. pedaqoji faliyyti. Tlim v trbiyy aid fikirlri.
Klassik Avropa pedaqoqlarnn pedaqoji ideyalar v M.F. Axundovun pedaqoji görülri.
faliyyti. XIX srin 60-c illrind Azrbaycan maarifi. hr v
XIX srin sonu - XX srin vvllrind Avropada v knd normal mktblri. Dmiryolu v bazar günü
AB -da mktb v pedaqogika mktblri. Snt mktblri. Müllim kadrlar hazrl
Pedaqogika v onun müxtlif cryanlar. mk mktbi problemi. Zaqafqaziya Müllimlr Seminariyas nzdind
v vtndalq trbiysi. Eksperimental pedaqogika. Azrbaycan öbsinin tkili v bu öbnin müllim kadrlar
Pedalogiya v qli istedad nzriyysinin meydana glmsi. hazrlnda rolu. A.O.Çernyayevskinin pedaqoji faliyyti.
AB-da praqmatist pedaqogika. Yeni trbiynin nzriyysi Azrbaycanda orta thsil müssislrinin meydana glmsi.
v tcrübsi ideyas. slahatç pedaqogika ideyasnn kütlvi 60-c illrin mktb islahat v qadn thsili msllri.
mktb tcrübsin tsiri. Qrbi Avropa v AB-da mktb nnvi mktb v mdrslrin XIX srd ümumi inkiaf.
v pedaqogika. Orta thsilin müasir növünün inkiaf. nkiaf Mktb v mdrslr barsind çarizmin siyasti.
etmi ölklrd mktb v pedaqogika. Ana dili tlimi ideyasnn meydana glmsi v inkiaf.
Rusiyada pedaqoji fikir Ana dili mktblrinin tkilind ilk addmlar: M.. Qasirin,
n qdim dövrdn XVIII srdk Kiyev Rusunda v Rus H. Zrdabinin, S. . irvaninin, M.T. Sidqinin,
dövltind trbiy, mktb v pedaqoji fikir. M.M. Nvvabn, S.M. Qnizadnin, H. Mahmudbyovun,
XVIII srin vvllrind maarifçilik islahatlar. Dünyvi R. fndiyevin, F. Köçrlinin tlim-trbiy haqqnda
dövlt mktblri. Elmlr Akademiyas v onun nzdind fikirlri. Mirz Hsn Rüdiyynin pedaqoji faliyyti, tlim
tdris müssislrinin yaradlmas. Maarif sahsind v trbiy haqqnda fikirlri.
M.V.Lomonosovun faliyyti. XIX srin 30-40-c illrind XX srd Azrbaycanda mktb v thsil
rus pedaqogikasnn görkmli nümayndlri. XX srin vvllrind mktb v gimnaziyalar. Maarif v
XIX srin 60-c illrind ictimai-pedaqoji hrkat v trbiy msllrind mtbuatn mövqeyi. Tlimin
mktb islahatlar. Rus pedaqoqu K.D.Uinskinin pedaqoji demokratikldirilmsi v ana dilind aparlmas urunda
nzriyylri. L.N.Tolstoyun pedaqoji ideyalar. Çarizmin mübariznin genilnmsi. Ana dilind yeni drs kitablar.
qeyri-rus xalqlarn maarifi sahsindki siyasti. Yeni lifba urunda mübariz. Maarifçilik cmiyytlri.
XX srin vvllrind Rusiyada mktb v pedaqogika. Zaqafqaziya müslman müllimlrinin I v II qurultaylar.
slahatç demokratik pedaqogika v onun balca “Dbistan” v “Mktb” uaq jurnallar. “Rhbr” pedaqoji
nümayndlri. XX srin vvllrind balca pedaqoji jurnalnn nri. Müllim hazrl. liby Hüseynzadnin,
problemlr. . Aayevin, C. Mmmdquluzadnin, M. . Sabirin,
Sovet mktb v pedaqogikas (1917-1980-c illr). 1920- A. Shhtin, M. Mahmudbyovun, M. axtaxtlnn,
1980-ci illrd sovet mktb v pedaqogikasnn inkiaf. F. Aazadnin, Ü. Hacbyovun pedaqoji v maarifçilik
Ümumi thsil v pe mktbi islahatnn sas istiqamtlri. faliyytlri, thsil-trbiy il bal fikirlri. Xalq maarifi
Sovet mktbinin böhran. Müasir dövrd xarici ölklrd sahsind Azrbaycan boleviklrinin siyasti.
mktb thsili. N. Nrimanovun pedaqoji faliyyti.
Azrbaycan mktb v pedaqoji fikir tarixi Azrbaycan Demokratik Respublikas dövründ mktb
Azrbaycanda trbiy v tlimin ilkin xarakterik v pedaqoji fikir.
lamtlri. «Avesta»da trbiy msllri. Zrdüt Azrbaycanda sovet mktbinin tkili v pedaqoji
mktblri. Sasanilr dövründ mktb thsili. Qdim elmin tkkülü
Qbul proqramlar 115
Respublikada sovet mktblrinin tkil edilmsi. Xalq mahiyyti. Psixoloji fikrin inkiaf tarixi.
tsrrüfatnn brpas dövründ mktbin inkiaf. Psixi proseslr v hallar
Azrbaycanda ilk ali pedaqoji institutun tkili v inkiaf. Duyu, qavray, diqqt, hafiz, tfkkür, nitq, txyyül,
Yeddiillik mktblr. btidai mktblrin yeni tdris planlar onlarn psixoloji xüsusiyytlri, tsnifatlar. Hisslr v
v proqramlar. Yeni drs kitablar. Yeni tlim üsullar emosiyalar, onlarn psixoloji xarakteristikas, funksiyalar,
sahsind axtarlar. tsnifatlar.
Azrbaycanda icbari ibtidai thsilin hyata keçirilmsi Faliyyt v onun iradi tnzimi. Ünsiyyt
msllri. Müllim kadrlar hazrl. Yeni lifba islahat. Faliyyt v ünsiyyt haqqnda anlay. Tlbatlar
Azrbaycan sovet pedaqoji mtbuatnn yaranmas v falln mnbyi kimi. rad haqqnda anlay. Faliyytin
genilndirilmsi. Azrbaycan Elmi-Tdqiqat Pedaqoji- iradi tnzimi. Ünsiyytin kommunikativ, interaktiv v
Psixoloji nstitutunun yaradlmas v pedaqoji elmlrin perseptiv chtlri. Aildaxili ünsiyyt.
inkiaf. xsiyyt v xsiyytlraras münasibtlr
1936-1980-c illrd yeni tdris proqram v tdris Frd, xsiyyt v frdiyyt. xsiyytin strukturu.
planlar. Orta v ali pedaqoji thsilin inkiaf, müllim xsiyytin frdi-psixoloji xüsusiyytlri. Temperament,
kadrlarnn tkmilldirilmsi. xarakter, qabiliyytlr haqqnda anlay. Tlimd, trbiyd
Azrbaycan sovet mktbi Böyük Vtn müharibsi temperamentin rolu v xsiyyt frdi yanama. Xarakter
illrind. lamtlri. Qabiliyytlr v onlarn quruluu. xsiyytin
Azrbaycann ilk pedaqoq-alimlri. Azrbaycanda
cins- ya xüsusiyytlri.
yeddiillik ümumi icbari thsilin baa çatdrlmas v tdricn
Tlbatlar v motivlr. üur v üursuzluq. Mnlik üuru
hamlqla orta icbari thsil keçilmsi. Ümumthsil
v onun funksiyalar. xsiyyt nzriyylri. xsiyytin
mktblrinin yeni tdris plan, proqram v drs kitablar.
özünüqiymtlndirmsi v iddia sviyysi. xsiyytin
Görkmli Azrbaycan pedaqoqlar, onlarn
inkiafnda bioloji v sosial amillrin rolu.
tdqiqatlarnn sas istiqamtlri. Azrbaycan xalq maarifi,
xsiyytlraras münasibtlr: müllim-agird, agird-
mktb v thsil haqqnda normativ sndlr.
Azrbaycanda pedaqoji elmlrin inkiafnn sas agird. Sinifd xsiyytlraras münasibtlrin sosial-
istiqamtlri. Müstqil Azrbaycan Respublikasnda mktb, psixoloji xarakteristikas. Qrup v kollektiv. agirdlrin
thsil v pedaqoji elm. Fasilsiz milli thsil konsepsiyas sosiometrik v referentometrik statusu. Sinfin kiçik qrup
(1988). kimi xüsusiyytlri.
Müasir dövrd Azrbaycanda thsil sistemi Ya psixologiyas
Thsil sahsind aparlan islahatlar. Özl mktblrin Ya psixologiyasnn predmeti, vziflri, metodlar. Ya
yaranmas. Thsil haqqnda Azrbaycan Respublikasnn psixologiyasnn sas bölmlri. Psixi inkiafn ya dövrlri.
Qanunu (2009). Akselerant, reterdant v infantil uaqlar.
nkiaf haqqnda anlay. Psixi inkiafn
DBYYAT qanunauyunluqlar. Psixi inkiafn mnblri, hrktverici
1. Seyidov . Pedaqogika tarixi. Bak, 1968. qüvvlri. xsiyytin frdi v ya xüsusiyytlrinin
2. hmdov H. XIX sr Azrbaycan mktbi. Bak, diferensiasiyas. Embrional inkiaf. Körplik, erkn uaqlq,
“Maarif”, 2000. mktbqdr dövrlrin psixoloji xüsusiyytlri. 3 v 7 ya
3. hmdov H. Azrbaycan mktb v pedaqoji fikir böhrannn xüsusiyytlri. Psixi inkiafda oyunun rolu.
tarixi. Bak, 2001. Uaqlarn mktb psixoloji hazrlnn rtlri.
4. Rüstmov F. Pedaqogika tarixi. Bak, «Nurlan», 2006. Kiçik mktblinin psixi inkiaf v xsiyytin
5. Rüstmov F. Azrbaycanda pedaqoji elm: tkkülü, formalamas. Kiçik mktblinin idrak v tlim
inkiaf v problemlri (1920-1991-ci illr). Bak, xüsusiyytlri.
1998. Yeniyetmlrin psixoloji xüsusiyytlri. Yeniyetmlik
6. Talbov Y., Sadqov F., Quliyev S. Azrbaycanda ya dövründ anatomik-fizioloji dyimlr. Yeniyetm
mktb v pedaqoji fikir tarixi. Bak, 2000. yanda mnlik üurunun formalamas: özünütsdiq v
7. Himov . Azrbaycan xalq pedaqogikasnn bzi özünüqiymtlndirmy tlbat. Yallq hissi. Yeniyetmnin
msllri. Bak, “Maarif”, 1970. tlim faliyytinin psixoloji xüsusiyytlri.
8. Hüseynzad R. Erkn orta srlrd mktb v pedaqoji lk gnclik dövründ xsiyytin inkiaf xüsusiyytlri.
fikir. Bak, “Elm”, 2005. Böyük mktblinin tlim faliyyti v peyönümü
9. Thsil haqqnda Azrbaycan Respublikasnn Qanunu, msllri. Yetkin gncliyin psixoloji xüsusiyytlri.
B.: Hüquq dbiyyat, 2010. Pedaqoji psixologiya
10. NN %.8., $}+ .%., Pedaqoji psixologiyann predmeti, vziflri v
$.. N= {##+. $., metodlar. Pedaqoji psixologiyann sas bölmlri.
«{», 1982. Trbiy psixologiyas. xsiyytin formalamas trbiy
11. ~;+ 8.%. @N @= psixologiyasnn sas problemi kimi. Özünütrbiy v onun
\\ \. $., , 1999. motivlri. “Çtin” uaqlar haqqnda anlay, autistik v
hiperaktiv uaqlarla iin xüsusiyytlri.
PSXOLOGYA Tlim psixologiyas. Tlim prosesi pedaqoji
psixologiyann problemi kimi. L.S. Vqotskinin tlim
Psixologiyann predmeti, vziflri v tdqiqat nzriyysi. Tlimin prinsiplri. Müasir drs v xsiyyt.
metodlar
Tlimin mqsdlrinin taksonomiyas. Tlim motivlri.
Psixologiyann bir elm kimi xarakteristikas.
Tlimd geri qalan agirdlrl iin psixoloji xüsusiyytlri.
Psixologiyann sahlri, tdqiqat metodlar. Psixi hadislrin
Pedaqoji faliyytin v müllim xsiyytinin
[[
psixologiyas. Müllim – agird münasibtlrinin sosial- Bak, 2002.

psixoloji xüsusiyytlri. Müllimin cmiyytd yeri v 3. Qdirov . . Ya psixologiyas. Bak, “Maarif”, 2002.
xsiyytin veriln tlblr. Müllimin ünsiyyt üslublar. 4. Hmzyev M. . Ya v pedoqoji psixologiyann
“Piqmalion effekti“ (v ya “Rozenthal effekti“). Pedaqoji saslar Bak: Adilolu, 2003.
qabiliyytlr v bacarqlar. 5. lizad . . Müasir Azrbaycan mktbinin psixoloji
Mktbd psixoloji xidmtin saslar. Mktbd psixoloji problemlri, Bak, “Ozan”, 1998.
xidmtin sas funksiyalar. Mktbd psixoloji xidmtin sas 6. Petrovski A.V. Ümumi psixologiya. Bak, 1982.
istiqamtlri v onlarn mzmunu. 7. Mehdizad Z. M. Uaq psixologiyas. Bak, I hiss -
1984, II hiss - 1988.
DBYYAT 8. %\ .
. {#=.
{., 1996.
1. Bayramov .S., lizad . . Psixologiya. Bak, 2002. 9. %\ .
. {+N'+= #=. $., 1998.
2. Bayramov .S., lizad . . Sosial psixologiya.
Proqram 28
törmlr v diferensiallar. Leybnis düsturu. Mürkkb
RYAZ ANALZ funksiyalarn v trs funksiyalarn yüksk trtib törmlri.
Parametrik kild veriln funksiyalarn yüksk trtib
Çoxluqlar nzriyysinin elementlri. Hqiqi ddlr törmlri. Diferensial hesabnn sas teoremlri. Ferma,
çoxluu. Çoxluqlar. Çoxluqlar üzrind mllr. nikaslar Roll, Laqranj v Koi teoremlri. Teylor düsturu. Qalq
(funksiyalar). nikaslarn xasslri. nikaslarn hddinin Peano, Koi v Laqranj formalar. Elementar
superpozisiyas. Trs inikaslar. Hqiqi ddlr. Hqiqi funksiyalar üçün Teylor düsturu. Lopital qaydas.
ddlrin aksiomatik qurulmas. ddi çoxluqlar. ddi Diferensial hesabnn ttbiqi il funksiyann tdqiqi.
çoxluqlar üçün dqiq aa v dqiq yuxar srhdlrin Funksiyann monotonluu rtlri. Lokal ekstremum
varl. Bir-birin daxil olan parçalar haqqnda lemma. Sonlu nöqtlri. Ekstremumun varl üçün zruri rtlr.
örtük haqqnda lemma. Ekstremumun varl üçün kafi rtlr. Funksiyann parçada
ddi ardcllqlar. Ardclln limiti. ddi n böyük v n kiçik qiymtlrinin taplmas. Funksiyann
ardcllqlar. Ardclln limiti. Ylan ardcllqlar. Ylan qabarql v yilm nöqtlri. Funksiyann asimptotlar.
ardcllqlarn xasslri. Monoton ardcllqlar. “e” ddi. Funksiyann qrafikinin qurulmas.
Ylan ardcllqlar üzrind hesab mllri. Alt ardcllqlar. Qeyri-müyyn inteqral. Qeyri-müyyn inteqraln
Bolsano-Veyertrass teoremi. Xüsusi limitlr. Ardclln trifi v xasslri. nteqrallama düsturlar cdvli.
ylan olmas üçün Koi meyar. Aa v yuxar limitlr nteqrallamada dyinin vz edilmsi düsturu. Hiss-hiss
haqqnda sas teorem. inteqrallama düsturu. Rasional ifadlrin inteqrallanmas.
Birdyinli funksiyalar. Funksiyann limiti. Çoxluun Diferensial binomun inteqrallanmas. Bzi sad irrasional v
limit nöqtsi, nöqtnin traf. Qapal v açq çoxluqlar. transendent funksiyalarn inteqrallanmas.
Funksiya limitinin Heyne v Koi mnada triflri, onlarn Müyyn inteqral. Müyyn inteqraln tyini v varl
ekvivalentliyi. Funksiyann nöqtd birtrfli limiti. rti. nteqrallanma üçün Darbu meyar. Aa v yuxar
Funksiya limitinin xasslri. Mürkkb funksiyann limiti. Darbu cmlri. nteqrallanan funksiyalar siniflri (ksilmz
Sonsuz kiçik v sonsuz böyük funksiyalar. Monoton funksiyann, monoton funksiyann, sonlu sayda ksilm
funksiyann limiti. Funksiya limitinin varl üçün Koi nöqtsin malik mhdud funksiyann inteqrallanmas).
meyar. Funksiyann xüsusi limitlri. Funksiyann aa v Müyyn inteqraln xasslri. Müyyn inteqrallar üçün orta
yuxar limitlri. qiymt teoremlri. Yuxar srhdi dyin müyyn inteqral.
Birdyinli ksilmz funksiyalar. Funksiyann nöqtd Ksilmz funksiyann ibtidai funksiyasnn varl. Nyuton-
ksilmzliyi. Nöqtd birtrfli ksilmzlik. Nöqtd Leybnis düsturu. Müyyn inteqralda dyinin vz
ksilmz funksiyalarn xasslri. Ksilmz funksiyalar edilmsi v hiss-hiss inteqrallama düsturlar. Teylor
üzrind hesab mllri. Funksiyann ksilm nöqtlri. düsturunda qalq hddinin inteqral formas.
Ksilm nöqtlrinin tsnifat. Parçada ksilmz funksiyann ddi sralar. ddi srann tyini v ylmas. ddi
qlobal xasslri (aralq qiymt haqqnda Bolsano-Koi srann ylmas üçün zruri rt. ddi sralarn ylmas
teoremi; maksimal v minimal qiymt haqqnda Veyertrass üçün Koi meyar. Müsbt hdli sralarn ylmas;
teoremi). Trs funksiyann varl v ksilmzliyi. Müntzm müqayis lamtlri. Ylmann Dalamber, Koi v Raabe
ksilmz funksiyalar. Kantor teoremi. Görkmli limitlr. lamtlri. Hdlrinin iarsi növb il dyin sralar.
Funksiyalarn nöqt trafnda müqayissi; «O» v «o» Leybnis lamti. Abel v Dirixle lamtlri. Mütlq ylan
simvollar. sralar. Mütlq ylan sralarn hdlrinin yerdyimsi
Funksiyann törmsi v diferensial. Funksiyann xasssi. rti ylan sralar. Riman teoremi.
nöqtd törmsi v diferensialnn tyini. Törm v Funksional ardcllqlar v sralar. Funksional
diferensialn fiziki v hndsi mnalar. Diferensiallanan ardcllqlar v funksional sralarn ylmas. Müntzm
funksiyalar üzrind hesab mllri. Törmsi olan ylma anlay. Müntzm ylma üçün Koi meyar.
funksiyann ksilmzliyi. Trs funksiyann törmsi. Müntzm ylma üçün Veyertrass, Abel v Dirixle
Mürkkb funksiyann törmsi v diferensial. Birinci trtib lamtlri. Müntzm ylan sralarn xasslri: srann
diferensialn formasnn invariantl. Yüksk trtib cminin ksilmzliyi, srada hdbhd limit keçm, srann
Qbul proqramlar 117
hdbhd diferensiallanmas v inteqrallanmas haqqnda Sth inteqrallar. Sth anlay. Sthin trfi. Sthin
teoremlr. oriyentasiyas. Sthin sahsinin tyini v hesablanmas. I növ
Qüvvt sralar. Qüvvt sralar. Qüvvt srasnn sth inteqrallar v onlarn ikiqat inteqrala gtirilmsi. kinci
ylma radiusu v ylma oblast. Koi-Adamar düsturu. növ sth inteqrallar. Cismin hcminin sth inteqrallar
Qüvvt srasnn cminin ksilmzliyi. Qüvvt sralarnn vasitsil ifadsi. Stoks düsturu. Qauss-Ostroqradski düsturu.
hdbhd inteqrallanmas v diferensiallanmas. Teylor Furye sralar. Triqonometrik sistemlr. Triqonometrik
sras. Elementar funksiyalarn Teylor sralarna ayrl. sistemlr üzr Furye sralar. Furye msallar. Dirixle nüvsi.
Çoxdyinli funksiyalar. Çoxdyinli funksiyann Lokalizasiya prinsipi haqqnda Riman teoremi. Furye
limiti. Rn fzas. Rn fzasnn nöqtvi çoxluqlarnn sas srasnn nöqtd ylmas üçün Dini v Lipis lamtlri.
metrik xarakteristikalar. Rn-d açq, qapal v kompakt
çoxluqlar. Rn-d çoxluun toxunma, limit v izol olunmu DBYYAT
nöqtlri. Rn-d ardclln limiti. Ylan ardcllqlarn 1. N#&_ ].$. ^^_&#
xasslri. Çoxdyinli funksiyalar. Çoxdyinli N#&# '=. .1. $+, 1969.
funksiyann limitinin müxtlif triflri v onlarn 2. N#&_ ].$. ^^_&#
ekvivalentliyi. Tkrar limitlr. N#&# '=. .2. $+, 1970.
Çoxdyinli ksilmz funksiyalar. Çoxdyinli 3. N#&_ ].$. ^^_&#
funksiyalarn ksilmzliyi v ksilm nöqtlri. Ksilmz N#&# '=. .3. $+, 1970.
funksiyann xasslri. Oblastda ksilmz funksiyalar. 4. =_ `.~. \N\N'+# @. .1.
Bolsano-Koi teoremlri. Kompakt çoxluqda ksilmz $+, 1981.
funksiyalar, onlar haqqnda Veyertrass teoremlri. 5. =_ `.~. \N\N'+# @. .2.
Müntzm ksilmz funksiyalar. Kantor teoremi. $+, 1981.
Çoxdyinli funksiyalarn diferensial hesab. 6. ' .8. $N\N'+ @. .1. $+,
Çoxdyinli funksiyann xüsusi törmlri. Çoxdyinli 1981.
funksiyann diferensiallanmas. Çoxdyinli funksiyann 7. ' .8. $N\N'+ @. .2. $+,
xüsusi törmlrinin v tam diferensialnn hndsi mnas. 1984.
Mürkkb funksiyann diferensiallanmas. stiqamt gör 8. & .8., {@=+ w.]. \N\N'+#
törm. Qradiyent. Çoxdyinli funksiyalarn yüksk trtib @. .1. $+ , 1982.
xüsusi törmlri v diferensiallar. Qarq törmlrin 9. & .8., {@=+ w.]. \N\N'+#
brabrliyi haqqnda vars teoremi. Çoxdyinli funksiyalar @. .2. $+, 1984.
üçün Teylor düsturu. Çoxdyinli funksiyalarn 10. I. <} \N\N'+# @.
ekstremumu, ekstremumun varl üçün zruri v kafi rtlr. «$», $+, 1976.
Rn-dn Rm- inikaslar, onlarn diferensiallanmas, Yakobi 11. ~\' .{.
+ @' ;
matrisi. Qeyri-akar funksiyalar. Qeyri-akar funksiyalarn \N\N'+\ @. $+, 1977.
varl, ksilmzliyi v diferensiallanmas haqqnda 12. =_ `.~., N 8.~., ..,
teoremlr. Çoxdyinli funksiyann rti ekstremumu. rti $..
+ @'
ekstremumun taplmas üçün Laqranjn qeyri-müyyn \N\N'+\ @. {.
vuruqlar üsulu. % }N&. ~^^_\N&. $+,
Qeyri-mxsusi inteqrallar. Qeyri-mxsusi inteqrallarn 1984.
trifi. Qeyri-mxsusi inteqrallar üçün inteqral hesabnn 13. =_ `.~., N 8.~., ..,
düsturlar. Qeyri-mxsusi inteqrallarn ylmas üçün Koi $..
+ @'
meyar. Müsbt funksiyalarn qeyri-mxsusi inteqrallarnn \N\N'+\ @. N#}. =}.
ylma lamtlri. Mütlq v rti ylma. Dirixle v Abel $+, 1986.
lamtlri. 14. ]&\ ., <\N ~;. N \}
Parametrdn asl mxsusi inteqrallar. Parametrdn @. $+, “$”, 1967.
asl mxsusi inteqrallarn tyini. nteqral altnda limit 15. Abdullayev S.K., Abdullayev F.A., Mehrabov V.A.
keçm. nteqral altnda diferensiallama v inteqrallama. Riyazi analiz. Ali mktblr üçün drs vsaiti, Bak,
Parametrdn asl qeyri-mxsusi inteqrallar. 2011.
nteqrallarn müntzm ylmasnn tyini. Müntzm
ylma rti: Koi meyar. Müntzm ylma üçün kafi FUNKSONAL ANALZ
rtlr. nteqraln parametr nzrn ksilmzliyi,
diferensiallanmas v inteqrallanmas, Eyler inteqrallar. Hesabi v kontinium güclü çoxluqlar. Güc anlay.
yrixtli inteqrallar. Birinci növ yrixtli inteqrallar. Güclrin müqayissi. Hesabi olmayan çoxluun varl
Birinci növ yrixtli inteqraln müyyn inteqrala gtirilmsi. haqqnda teorm. Kantor-Bernteyn teoremi. Yarmhalqa,
kinci növ yrixtli inteqrallar. kinci növ yrixtli inteqraln halqa, V- cbr. Çoxluqlar sistemini öz daxilind saxlayan
varl v hesablanmas. Sahlrin ikinci növ yrixtli minimal halqa v V- cbrin varl haqqnda. Çoxluqlar
inteqral vasitsil hesablanmas. nteqraln yoldan asl sisteminin inikas. Additiv ölçünün ümumi trifi v onun
olmamas rti. Qapal kontur üzr inteqral. xasslri. V- additiv ölçü v onun xasslri. V- additiv
kiqat v çoxqat inteqrallar. kiqat inteqraln trifi. ölçünün Lebeq davam v davamn xasslri.
kiqat inteqraln varl rti. nteqrallanan funksiyalar sinfi. Ölçüln funksiyalar v onlarn xasslri. Ölçüln
kiqat inteqraln v inteqrallanan funksiyann xasslri. kiqat funksiyalar ardcll. Sanki hr yerd ylma il ölçüy
inteqraln tkrar inteqrala gtirilmsi. Qrin düsturu. kiqat gör ylmann müqayissi. Ölçüln funksiyalar
inteqralda dyinin vz edilmsi.
[[
ardcllnn müxtlif mnada limit funksiyalarnn xasslri. Ortoproyektor v onun xasslri. Öz-özün qoma v unitar
Lebeq inteqralnn trifi v onun xasslri. Cmlnn operatorun spektri haqqnda. Öz-özün qoma, kompakt
funksiyalar sinfi. Lebeq inteqral altnda limit keçm operator üçün Hilbert-midt teoremi.
teoremlri. Lebeq inteqral il Riman inteqralnn Kompleks ddlr meydan. Kompleks müstvi,
müqayissi. LP, pt1 fzalar. Hölder v Minkovski kompleks ddin cbri, triqonometrik v üstlü kli.
brabrsizliklri. Kompleks ddlr üzrind mllrin kompleks müstvid
Metrik fza. Ylma. Açq v qapal çoxluqlar. Sx tsviri. Kompleks ddin kökü v onun hndsi tsviri.
çoxluqlar, separabel fzalar. Dolu metrik fza. Metrik Kompleks ddlr ardcllnn limiti anlay. Ylan
fzann doldurulmas haqqnda teorem.Bir-birin daxil olan ardcllq v onun xasslri. Sonsuz uzaqlam nöqt.
kürlr ardcll haqqnda teorem. Ber teoremi. Sxlm Genilnmi müstvi. Stereoqrafik proyeksiya, onun
inikas prinsipi. Metrik fzada kompakt çoxluqlar. Hausdorf xasslri. Ylan sra v onun xasslri. Açq v qapal
teoremi. Bzi konkret fzalarda kompaktlq meyar. çoxluqlar, onlarn xasslri. Oblast anlay. Birrabitli v
Xtti fza. Alt fza. Sonsuzölçülü xtti fzalar. Xtti çoxrabitli oblastlar. yri. Açq v qapal yrilr.
normal fzann trifi. Alt fza, xtti örtük, qapal xtti örtük. Düzlndiril biln yri v onun uzunluu. Hamar yri
Tam sistem v hesabi bazis. Banax fzas.. Sonlu ölçülü anlay. Jordan teoremi.
fzada normalarn ekvivalentliyi haqqnda teorem. Faktor Kompleks dyinli funksiya anlay. Funksiyann
fza. Faktor fzann taml haqqnda teorem. limiti v onun xasslri. Ksilmzlik v onun xasslri.
Xtti operatorlar. Xtti operatorun nüvsi v qiymtlr Kompleks dyinli funksiyann nöqtd törmsi v onun
oblast haqqnda. Normal fzada xtti mhdud v xtti xasslri. Koi-Riman rtlri. Törmnin arqumenti v
ksilmz operator anlaylar v onlar arasnda laq. Xtti modulunun hndsi mnas. Nöqtd v oblastda konform
operatorun trsi haqqnda. Xtti mhdud operatorun trifi. inikas anlay. Nöqtd v oblastda analitiklik. Oblastda
Xtti mhdud operatorun normas. Xtti operatorun harmonik funksiya. Hqiqi hisssi verilmi harmonik
ksilmzliyi anlay v onun mhdudluq anlay il funksiya olan analitik funksiyann tyini.
müqayissi. Müntzm v güclü ylma, onlarn müqayissi. Xtti v ksr-xtti funksiyalar v onlarn xasslri.
Xtti mhdud operatorlarn L(E, E1) fzas, L(E, E1) Qüvvt funksiyasnn xasslri. Onun birvrqlilik oblastlar.
fzasnn Banax fzas olmas üçün kafi rt. Operatorlar Qüvvt funksiyasnn trsi olan çoxqiymtli kök
ardcllnn müntzm v güclü ylmas, onlarn funksiyasnn birqiymtli ksilmz budaqlar v onlarn
müqayissi. Müntzm mhdudluq prinsipi. Banax- analitikliyi haqqnda. Exsponent funksiyann xasslri v
teynhaus teoremi. Xtti operatorun ksilmz davam birvrqlilik oblastlar. Loqarifm exsponentin trsi kimi.
haqqnda teorem. Operatorlar sras. Kompakt (tamam Loqarifmik funksiyann birqiymtli ksilmz budaqlarnn
ksilmz) operatorun trifi v xasslri. Kompakt operatorlar ayrlmas v onlarn analitikliyi haqqnda. sin z, cos z, tg z,
ardcllnn limiti haqqnda. Bzi inteqral operatorlarn ctg z, sh z, ch z funksiyalar.
kompaktl haqqnda. Xtti operatorun trsinin mhdudluu yri boyunca inteqraln trifi v xasslri. Kompleks
üçün zruri v kafi rt. Mhdud trs malik olan xtti dyinli funksiyann inteqralnn yrixtli inteqralla ifadsi.
operatorun xasslri. Mhdud trsin varl üçün Banax Hamar yri boyunca inteqraln hqiqi dyin gör inteqral
teoremi. (I - A)-1 trsinin mhdudluu üçün kafi rt v onun il ifadsi.
nticlri. Analitik funksiyann xasslri. Birrabitli v çoxrabitli
Xtti funksional v onun xasslri. Normal fzada xtti oblastlar üçün Koi teoremi. btidai funksiya anlay v
mhdud v xtti ksilmz funksional anlaylar v onlar onun xasslri. nteqral hesablamaq üçün Nyuton-Leybnis
arasnda laq. Xtti mhdud funksionaln normas düsturu. Koinin inteqral düsturu v onun nticlri. Qüvvt
Funksionaln normas. Normal fzada Xan-Banax teoremi v sras v onun xasslri. Abel teoremi. Koi-Adamar düsturu.
onun nticlri. E*-qoma fza haqqnda. Güclü v zif Ylma radiusu v ylma dairsi. Qüvvt srasnn ylma
ylan xtti mhdud funksionallar ardcll. EE** dairsind xasslri. Qüvvt sralar üzrind mllr.
daxilolmas haqqnda. Refleksiv fzalar. Müntzm Oblastda analitik funksiyann qüvvt srasna ayrlmas
mhdudluq prinsipi. Banax-teynhauz teoremi. Konkret haqqnda teorem v onun nticlri (msallar üçün Koi
fzalarda xtti ksilmz funksionaln ümumi kli. Xtti brabrsizliyi v s.). Liuvill teoremi. Oblastda analitik
normal fzalarda zif ylma. Zif ylan ardcllqlarn funksiyann törmsinin hmin oblastda analitik olmas
xasslri. Qoma operator v onun xasslri. haqqnda. Analitik funksiyann n-ci trtib törmsinin
Xtti operatorun mxsusi ddlri v mxsusi inteqral ifadsi. Analitik funksiyann sfrlar v onlarn
elementlri anlay. Mxsusi alt fza. Xtti mhdud trtibi anlay. Morera teoremi. Yeganlik teoremi v onun
operatorun requlyar ddlr çoxluu v spektri, onlarn nticlri. Analitik davam mslsi. sin z, cos z, exp z
xasslri. Rezolvent, rezolventann xasslri. Kompakt funksiyalarnn qüvvt sralarna ayrl.
operatorun spektri v onun xasslri. Müntzm ylan analitik funksiyalar sras üçün
Hilbert fzas. Koi-Bunyakovski-vars brabrsizliyi. Veyertrass teoremi. Loran sras anlay v onun ylma
Ortoqonal sistemlr. Ortoqonalladrma haqqnda midt oblast haqqnda. Loran srasnn ylma halqasnda
teoremi. Furye msallar. Furye sras. Bessel brabrsizliyi. analitikliyi. Loran teoremi. Loran srasna ayrlda msallar
Furye srasnn xasslri. Ortonormal bazis. Izomorfizm üçün Koi brabrsizliyi.
haqqnda teorem. Ortoqonal tamamlaycnn varl haqqnda Izol edilmi mxsusi nöqtlr v onlarn tsnifat.
teorem. «Paraleloqramn diaqonallar haqqnda» teorem. Aradan qaldrla biln mxsusi nöqt, polyus, mühüm
Hilbert fzasnda xtti mhdud funksionaln ümumi kli. mxsusi nöqtlr üçün teoremlr. Mxsusi nöqtnin deilmi
Öz-özün qoma v unitar operatorun trifi v xasslri. trafnda Loran srasna ayrla gör mxsusi nöqtlrin
ekvivalent tsnifat. Polyusun trtibi anlay. Soxotski-
Qbul proqramlar 119
Veyertrass teoremi. Sonsuz uzaqlam nöqtd yeganliyi. Mxsusi hll v onun taplma qaydalar.
mxsusiyyt haqqnda. Çxq anlay v çxqlar haqqnda Natamam diferensial tnliklr. Parametr daxil etmyin
teoremlr. Çxqlarn hesablanmas üçün düsturlar. Çxqlar ümumi üsulu. Laqranj v Klero tnliklri. Trayektoriya
nzriyysinin ttbiqi. Loqarifmik çxq, arqument prinsipi, haqqnda msl.
Rue teoremlri. Diferensial tnliklr sistemi v yüksk trtibli
diferensial tnliklr. Normal sistem, sistemin inteqral,
DBYYAT birinci inteqral v ümumi inteqral. Yüksk trtibli
1. \# 8.%., \
.$. w\N} N diferensial tnliklr. Aralq inteqral, birinci inteqral.
^+_ ^+_&# @. $., 2004. Natamam tnliklr, trtibi azaldla biln yüksk trtibli
2. `N+ `.8.,
.. N+ + diferensial tnliklr.
^+_&# @. $., 1982. Xtti diferensial tnliklr sistemi v yüksk trtibli
3. # .8. +_&= @. $., 2002. xtti diferensial tnliklr. Xtti sistemin vektor-matris kli.
4. # .8., {+ .$.,
.
. Xtti bircins sistemin hllrinin xasslri. Funksiyalar
' ;= ^+_&\ sisteminin xtti asll. Fundamental hllr sistemi. Vronski
@. $., 1984. determinant. Ostroqradski-Liuvill-Yakobi düsturu. Xtti
5. =++
.8.
+ @' N bircins olmayan sistem. Sabit msall xtti bircins sistemin
^+_ NN&# \#. $., 1980. ümumi hllinin qurulmas. Yüksk trtibli xtti tnliklr.
6. Hbibzad .. Funksional analiz. Bak, 1980. Sabitlrin variasiyas üsulu. Yüksk trtibli sabit msall
7. hmdov .M. Xtti analizin üç prinsipi. Bak, 2008. tnliklr. Bzi hallarda sabit msall xtti bircins olmayan
8. hmdov .M. Funksional analiz I. Bak, 2011. tnliyin bir xüsusi hllinin taplmas.
9. Babayev R.M., Mirzyev S.S. Lebeq inteqral. Bak, Hllin parametrlrdn v balanc qiymtlrdn
1995. asll. Hllin parametrlr nzrn ksilmzliyi v
10. Orucov E.Q. Ttbiqi funksional analizin elementlri. diferensiallanmas. Hllin balanc qiymtlrdn asll.
Bak, 2008. Normal sistemin ümumi inteqralnn varl.
11. Cbraylov M.S. Metrik v normal fzalar. Xtti Lyapunov mnada dayanqlq. Dayanqln trifi. Xtti
operatorlar. Bak, 2004. sistemin dayanql. Qurviç çoxhdlisi. Lyapunov
12. $+' 8.%., $+' `.8. funksiyalar üsulu. Birinci yaxnlamalara nzrn
N N'+ ^+_. $., dayanqlq.
“{”, 1977. kitrtibli xtti tnliklr. kitrtibli xtti bircins tnliyin
13. { .. N ^+_ hllrinin bzi xasslri. Srhd mslsi.
+\ +# \#. $., 1977.
14. #^ $.8.
+ @' N DBYYAT
N'+ ^+_. $., 1972. 1. hmdov Q.T., Hsnov K.Q., Yaqubov M.H. Adi
15. Hbibzad .. Kompleks dyinli funksiyalar diferensial tnliklr kursu. Bak, “Maarif”, 1978.
nzriyysi. I-II hiss., Bak, 1962, 1964. 2. {N+ .]. `+_ N }+}
16. Mirzyev Q.H., Cavadova F.M. Kompleks dyinli ^^_&} . $+. 1984.
funksiyalar nzriyysi. Bak, 1999. 3. {N=# `.
. <}+} ^^_&}
17. Babayev R.M., Cavadova F.M. Kompleks müstvid =. $+, “%+”, 1982.
ksr-xtti funksiyalar. Bak, 2002. 4.
N .. ^^_&} .
18. Mirzyev S.S., Babayev R.M., Lebeq inteqral., Bak, $+. 1959.
1995. 5. 8..
+ @'
19. Orucov E.Q. Ttbiqi funksional analizin elementlri., ^^_&}\ =\. $+. 1985.
Bak, 2008. 6. Quliyev X.M., Hsnov K.Q. Diferensial tnliklr.
20. Hsnov K.Q., Qhrmanov P.F. Funksional analiz., Msl v misallar hllri il. “Çaolu”, Bak, 2001.
Bak, 2010. 7. Yaqubov M.H., Mehrliyev Y.T. Birtrtibli adi
21. Aslanov H.. Funksional analiz., Bak, 2012. diferensial tnliklr. Bak, BDU, 1999.
8. $N %.$. + @' ;
DFERENSAL TNLKLR }+}\ ^^_&}\ =\.
$+, 2009.
Törmy nzrn hll olunmu birtrtibli diferensial
tnliklr. sas anlaylar v triflr. stiqamtlr meydan. RYAZ FZKA TNLKLR
zoklin. Kvadratura il hll oluna biln diferensial tnliklr,
dyinlrin ayrlan, bircins tnliklr, xtti tnliklr, Riyazi fizika tnliklrin aid misallar (Laplas,
Bernulli tnliyi, tam diferensiall tnlik, inteqrallayc vuruq. istilikkeçirm v simin rqs tnliklri). Riyazi fizikann üç
Rikkati tnliyi. sas tnliyi üçün qoyulan msllr (Koi mslsi, srhd
Birtrtibli tnliyin hllinin varl v yeganliyi. Eyler mslsi, qarq msl). Laplas, istilikkeçirm v simin
snq xtti. Eyni drcdn ksilmz v müntzm mhdud rqs tnliklrinin çxarl.
funksiyalar. Arsela teoremi. Hllin varl haqqnda Peano Koi mslsi. Koi mslsinin qoyuluu. kinci trtib
teoremi. Hllin davam. Yeganlik haqqnda Osqud teoremi. tnliklrin tsnifat v onlarn kanonik kl gtirilmsi. Koi
Ardcl yaxnlama üsulu. Hllin hamarl. mslsinin korrekt qoyuluu. Adamarn misal.
Törmy nzrn hll olunmam birtrtibli tnliklr. Dala tnliyi. Simin rqs tnliyi üçün qarq mslnin
sas anlaylar. Koi mslsinin hllinin varl v Furye (dyinlr ayrma) üsulu il hlli. turm-Liuvill
[[
mslsi. Furye üsulunun saslandrlmas. Dala tnliyi üzrind v fzada düzbucaql koordinatlarn çevrilmsi.
üçün Koi mslsi. Koi mslsinin hllinin yeganliyi Ellips, hiperbola, parabola. Ellipsin kanonik tnliyi v
haqqnda teorem. Koi mslsinin hlli üçün düsturlar v onun formasnn tyin olunmas. Hiperbolann kanonik
onlarn tdqiqi. Qarq mslnin hllinin yeganliyi. tnliyi v onun formasnn tyin olunmas. Parabolann
stilikkeçirm tnliyi. Sonlu v sonsuz oblastlarda kanonik tnliyi. Ellips v hiperbolann direktirislri v fokal
istilikkeçirm tnliyi üçün maksimum prinsipi. stilikkeçirm radiuslar. Ellips, hiperbola v parabolann polyar
tnliyi üçün Koi mslsinin hllinin yeganliyi. Koi koordinatlarla tnliyi.
mslsinin hlli. stilikkeçirm tnliyi üçün qarq Fzann v müstvinin oriyentasiyas. Müstvinin
mslnin Furye üsulu il hlli. oriyentasiyas. Fzann oriyentasiyas.ki vektorun vektorial
Laplas tnliyi v harmonik funksiyalar. Formal hasili. Üçbucan sahsi. Qarq hasil. Paralelepipedin
diferensial ifadlr. Harmonik funksiyann xasslri (sonlu hcmi.
oblast üçün maksimum prinsipi, sfera üzr orta qiymt Fzada müstvi v düz xtt. Müstvinin parametrik
haqqnda teorem, kür üzr orta qiymt teoremi, harmonik tnliyi. Üç nöqtdn keçn müstvi tnliyi. Müstvinin
funksiyann analitikliyi, Harnak v Liuvill teoremlri, aradan parçalarla tnliyi. Müstvinin ümumi tnliyi v onun xüsusi
qaldrla biln mxsusiyyt haqqnda teorem). Kür üçün hallar. ki müstvinin qarlql vziyyti. Müstvinin
Dirixle mslsinin hlli. Laplas tnliyi üçün Dirixle normal tnliyi. Nöqtdn müstviy qdr olan msaf.ki
mslsinin Qrin funksiyas. müstvi arasnda qalan bucaq. Fzada düz xttin parametrik
Potensiallar üsulu. Sad lay, ikiqat lay, hcm tnliyi. Düz xttin kanonik tnliklri. ki nöqtdn keçn düz
potensiallar v onlarn sas xasslri. Qauss inteqral v xtt tnliklri. Fzada iki düz xttin qarlql vziyyti Düz
onun xasslri. Dirixle v Neyman msllrinin inteqral xtt v müstvi arasnda qalan bucaq. Fzada iki düz xtt
tnliklr gtirilmsi. Dirixle v Neyman msllrinin arasnda qalan bucaq.
potensial metodu il hlli. ki trtibli sthlr. Silindrik sthlr. Konik sthlr.
Frlanma sthi. Ellipsoidlr. Biroyuqlu v ikioyuqlu
DBYYAT hiperboloidlr. Elliptik v hiperbolik paraboloidlr.
1. {N+ .]. `+_ = 'N}\ yrilrin diferensial hndssi. yri, yri tnliklri.
@}\. $+, 1984. yriy toxunan düz xtt. Tbii parametrizasiya. yrinin
2. 8.%.,
\+ 8.8. Riyazi fizika tnliklri. kanonik reperi. Frene düsturlar. yrilik v buruqluq.
Azrbaycan Dövlt Tdris-Pedaqoji dbiyyat nri, Müstvi yrilri.
Bak, 1962. Sthlrin diferensial hndssi. Sth anlay, sth
3. \ .
. I= \N\N'+ tnliklri. Hamar sthlr. Sth toxunan müstvi v normal.
^@+. $+, 1981. Birinci kvadratik forma il hll olunan msllr. Sthin
4. $ .{. ~^^_&} = ikinci kvadratik formas. Sth üzrind bzi mühüm yrilr.
'N} @}, $+, 1983. Sthin törm düsturlar. Qauss teoremi.
5.

.`. I= \N\N'+ ^@+,
$+, 1966. DBYYAT
6. $
.]. `} = 'N} 1. Cavadov M. . Vektor hesab. Bak, 1967.
@}. $+, 1977. 2. Qasmova S.S. Analitik hndsdn mühazirlr.
7. $.8. `+_ = Bak, 2006.
\N\N'+ ^@+. $+, 2003. 3. Qasmova S.S. Analitik hndsdn metodik
8. {+ .{., {;
.. {+N'+ + göstrilr. Bak Univ. Nr., 2002.
=\ \N\N'+ ^@+. $%$<, 4. Paayev X.X., Ncfov M.A. Analitik hndsdn
2004. mühazirlr. Bak, 2002.
5. Fttayev H.D. Analitik hnds kursu, I hiss. Bak,
HNDS 2009.
6. Nsrullayev N.L.Hnds msllri. Bak, 2004.
Müstvi üzrind v fzada koordinat sistemlri. 7. <.%. ' ;=
Müstvi üzrind v fzada afin koordinat sistemi. Parçann N'+ #\N. $+, 2003.
veriln nisbtd bölünmsi. Müstvi üzrind v fzada 8. @} .., ~' .. ]\N=, 'N& 2.
düzbucaql koordinat sistemi. Müstvi üzrind polyar $+, 1975.
koordinat sistemi. 9. $+ 8.
., \+ 8..
Vektorlar. Vektor anlay. Vektorun cbri qiymti. ^^_& #\N N #.
Vektorlar üzrind xtti mllr. Verilmi bazis nzrn $+, 2010.
vektorun koordinatlar. Vektorun uzunluu. ki vektor 10. \ .8. `+_ ^^_&
arasnda qalan bucaq. Yönldici kosinuslar. ki vektorun #\N. ;+, 2002.
skalyar hasili. Vektorial hasil. 11. _ %.., ;+= ].$. .
Müstvi üzrind düz xtt. Düz xttin bucaq msall ~^^_&= #\N=, N #=
tnliyi. ki nöqtdn keçn düz xtt tnliyi. ki düz xttin N@} @.
+ @'. , 1989.
qarlql vziyyti. Düz xttin ümumi tnliyi. Düz xttin 12. liyev N.Y, Sfrov A.A., Fttayev H.D. Diferensial
normal tnliyi. Nöqtdn düz xtt qdr olan msaf. ki hnds, topologiya v tenzor analizi. Msl kitab, I
düz xtt arasnda qalan bucaq. hiss, Bak Univ. Nr., 1993.
Koordinatlarn çevrilmsi. Müstvi üzrind v fzada 13. 8+ {.
. `+_ N'+
afin koordinatlarn çevrilmsi. Çevrilmnin matrisi. Müstvi #\N. $+, 1968.
Qbul proqramlar 121
matrislrin vurulmas il dyinlrin xtti çevirmsinin

CBR V DDLR NZRYYS laqsi; xtti inikasn nüvsi v obraz; trs xtti inikasn
varlq rti; xtti funksiyalar; qoma fza v onun ölçüsü;
Ümumi cbrin elementlri. Çoxluqlar v onlar dual bazis; Xtti operatorlar, onlar üzrind mllr; xtti
üzrind sas mllr. Birlm, ksim, Dekart hasili; operatorun müxtlif bazislrd matrislri; nvariant alt
Qismn nizam, nizaml çoxluq; Binar münasibtlr, fzalar; mxsusi vektor v mxsusi qiymt, spektr. Sad
ekvivalentlik münasibti, ekvivalentlik sinfi, örtuk, bölgü v spektrli operator v onun matrisi; Operator çoxhdli, xtti
onlara aid sad misallar (tam ddlrin müqayislri operatorun xarakteristik çoxhdlisi, oxar matrislrin
ekvivalntlik kimi, çxqlar sinfi v s.), faktor çoxluq; xarakteristik çoxhdlilri.
nyektiv, süryektiv v biyektiv inikaslar, inikaslarn Skalyar hasil. Evklid fzas, vektorun normas, vektorlar
kompozisiyas, eynilik inikas, inikasn trsi. vzlmlr v arasnda bucaq v msaf, Koi–Bunyakovski brabrsizliyi;
yerdyimlr: yerdyimd transpozisiya, inversiya, ortoqonallq, ortoqonalladrma prosesi, Qram–mid
vzlmnin cütlüyü; vzlmlrin hasili, vzlmnin trsi, teoremi. Alt fzann ortoqonal tamamlaycs; ermit forma,
transpozisiya haqqnda teorem. unitar fzada Koi–Bunyakovski brabrsizliyi. Qoma v
Cbri ml v sad cbri strukturlar. Qruppoid, simmetrik operatorlar;
yarmqrup, monoid, qrup, halqa v meydan. Kompleks Qrup v halqa. Qrup, qrupun trtibi, elementin trtibi,
ddlr meydan, kompleks ddlrin aksiomatik trifi, onlar qruplarn homomorfizm v izomorfizmlri, homomorfizmin
üzrind mllr, kompleks ddin trsi, kompleks ddin nüvsi v obraz alt qrup kimi. Yana siniflr, normal böln
triqonometrik kli, Muavr düsturu, vahidin köklri qrupu, v onun homomorfizmin nüvsi il laqsi, faktor qrup.
ibtidai köklrin douran olmas; Çxqlar qrupu, halqas v Laqranj teoremi; sonlu dövri qrup v onlar haqqnda sas
meydan: çxqlar üzrind mllr, sad modula nzrn teorem, Keli teoremi. Klassik xtti qruplar: qeyri mxsusi,
çxqlar halqasnn meydan olmas; vzlmlr (simmetrik) ortoqonal, unimodulyar matrislr qruplar.
v cüt vzlmlr (iarsini dyin) qrupu. Halqa, onun ideallar, ba ideal, çxqlar halqas,
Matrislr. Onlarn cmi v hasili, sas xasslr; Matrisin çxqlarn tam v gtirilmi sistemlri, Eyler funksiyas,
ranq, str v sütun ranqlarnn brabrliyi, ranqn minorla Eyler v Ferma teoremlri. Halqa v meydanlarn
ifadsi; Matrislr hasilinin determinant, vahid v trs matris, xarakteristikas; homomorfizm v onun haqqnda sas
trs matrisin varlq rti, matrislr hasilinin ranq, oxar teoremlr.
matrislrin ranq v determinantlar haqqnda xasslr.
Xtti cbri tnliklr sistemi. Xtti cbri tnliklr DBYYAT
sisteminin ümumi kli, onun növlri, bircins tnliklr 1. `#
. 8#. “$”, 1968.
sistemi v onun hlli, ümumi v xüsusi hllr, uyuan (birg) 2. 8.]. } #}, “%+”, 1971.
v uyumayan, müyyn v qeyri–müyyn sistemlr; 3. ~.. `+_ #, “%+”, 1984.
Kramer teoremi v qaydas, xtti tnliklr sisteminin 4. ]&^ .$. `+_ #,
aradrlmas, hllin ttbiqlri; elementar çevirmlr v “%+”, 1966. 1974
tnliklr sistemlrinin ekvivalentliyi, Qauss üsulu; 5. N+ 8.. #, N& 1
Kroneker–Kapelli teoremi, bircins tnliklr sisteminin hllr “@\N”, 2004, N& 2 “@\N”, 2000,
fzas, sistemin hllri çoxluu il uyun bircins sistemin N& 3 “@\N”, 2004.
hllr fzas arasnda laq, fundamental hllr sistemi. 6. Sultanov R.M. Xtti cbrin saslar, “ADU”, 1960.
Determinant. Onun konstruktiv trifi v xasslri, 7. Qasmov V. . Cbr v ddlr nzriyysi, I cild,
determinantn hddinin iarsi, determinantn bzi xüsusi “BDU”, 1998.
növlri (diaqonal, üçbucaq, blok killi v s); minor v cbri 8. Qasmov V. . Qruplar v halqalar, II cild, “BDU”,
tamamlayc, determinantn str elementlrin ayrl, Laplas 1999.
teoremi v onun xüsusi hal, determinantn sfra brabr 9. brahimov .. ddlr nzriyysinin saslar,
olmasnn zruri v kafi rti. “Azrnr”, 1955.
Çoxhdlilr. Çoxhdlinin drcsi v onun xasslri, 10. kbrov M.S., liyeva N.R., Nsibova L.M.
çoxhdlinin kökü, qalql bölm alqoritmi. Bezu teoremi, Kompleks ddlr. 1996.
Hörner sxemi, çoxhdlinin törmsi v onun tkrar köklrl 11. kbrov M.S. Cbr v ddlr nzriyysi. Bak,
laqsi. Çoxhdlinin hqiqi v kompleks ddlr meydannda 2005.
gtirilmyn vuruqlara ayrl. Çoxdyinli çoxhdlilr 12. Qasmov V. . Cbr v ddlr nzriyysi. Drslik.
halqas; onlar üzrind mllr, elementar simmetrik “Bak Universiteti” nriyyat, Bak, 2012.
çoxhdlilr; simmetrik çoxhdlilr v onlar haqqnda sas 13. Baxliyev Y.R., bdülkrimli L.S. Cbr kursu.
teorem. Viyet düsturlar. Çoxhdlilr halqasnn nisbtlr Drslik. “Elm v thsil”, Bak, 2011.
meydan, rasional v sad ksrlr, qeyri-müyyn msallar
metodu. BOB v KOB, qarlql sad çoxhdlilr, HESABLAMA RYAZYYATI
onlarn xasslri; cbri qapal meydan, cbri v transendent
ünsür. nterpolyasiya mslsi. Laqranjn interpolyasiya
Xtti cbr v hnds, xtti fza. Vektorlar sisteminin çoxhdlisi, qalq hddinin qiymtlndirilmsi. Bölünn,
ranq. n sad xasslr, Vektorlarn cmi, dd hasili, sonlu frqlr. Nyutonun interpolyasiya çoxhdlisi, qalq
arifmetik fza, xtti asllq, xtti fzalarn ölçüsü, bazisi. hddinin qiymtlndirilmsi. Orta kvadratik yaxnlamalar.
Eyni sonlu ölçülü xtti fzalarn izomorfluu; xtti fzalarn Splaynlar vasitsil yaxnlamalar. ddi diferensiallama v
alt fzalar, alt fzalarn cmi, ksimsi, düz cmi, onlarn qalq hddinin qiymtlndirilmsi.
ölçülri haqqnda teorem; xtti inikaslarla matrislrin laqsi; Nyuton-Kotes ddi inteqrallama düsturu v onun xüsusi
[[
hallar. Qauss v Çebev ddi inteqrallama düsturlar. OPTMAL PROSESLRN RYAZ

Xtti cbri tnliklr sistemi üçün kvadrat köklr, NZRYYS
ortoqonalladrma, sad iterasiya v Zeydel üsullar.
Qeyri-xtti tnliyin tqribi hlli üçün adi iterasiya, Çoxdyinli funksiyann rtsiz v rti ekstremumu
vtrlr, toxunanlar üsullar. Qeyri-xtti tnliklr sisteminin msllri. rtsiz ekstremum mslsind birinci v ikinci
trtib zruri rtlr, kafi rtlr. rti ekstremum mslsind
tqribi hli üçün adi iterasiya v Nyuton üsullar.
Laqranj vuruqlar qaydas.
Adi diferensial tnliklr üçün Koi mslsinin ddi Qabarq proqramladrma mslsi: qabarq çoxluq,
hlli üçün Eyler, Runqe-Kutta, Adams v työmer üsullar. qabarq funksiya, qabarq çoxluqlarn ayrlmas haqqnda
Xtti v qeyri-xtti srhd msllrinin ddi hlli üçün teorem, Laqranj funksiyas, Kun-Takker teoremi.
sonlu frqlr üsulu. Xtti srhd mslsinin ddi hlli üçün Xtti proqramladrma mslsi: xtti proqramladrma
qovma üsulu. Rits, kollokasiya v Qalyerkin üsullar. mslsinin kanonik kli, mslnin hllrinin xasslri v
Elliptik tip tnliklr üçün bk üsulu. Approksimasiya hndsi izah. Dayaq plan, simpleks üsul.
Funksional fzalarda funksionaln yarmksilmzliyi,
qaydalar. Maksimum prinsipi. Kollats üsulu.Üsulun
funksionaln ekstremumunun varl haqqnda
xtasinn qiymtlndirilmsi. Hiperbolik tip tnliklr üçün Veyertrass teoremi. Funksional fzalarda diferensial
Koi v qarq srhd msllri üçün bk üsulu. hesabnn elementlri: funksionaln variasiyas, Qato
Parabolik tip tnliklr üçün Koi v qarq srhd msllri törmsi, Free törmsi, funksionaln qradiyenti.
üçün bk üsulu. Ekstremum nöqtsinin tqribi taplmas üsullar:
nteqral tnliklr üçün adi iterasiya, inteqral inteqral qradiyent üsulu, Nyuton üsulu.
cmi il vz etm v nüvni crlam nüv il vz etm Variasiya hesabnn sad mslsind funksionaln
birinci variasiyas, Eyler-Laqranj tnliyi. Eyler tnliyinin
üsullar.
kvadratura il inteqrallanan xüsusi hallar. Variasiya
DBYYAT hesabnn sad mslsinin ümumilmlri: çox
1. $\ .~;. $N} }'. +, funksiyadan asl funksional, axtarlan funksiyann yüksk
“$^”, 1988. trtib törmlrindn asl funksional, iki srbst dyini
2. Mmmdov Y.C. tqribi hesablama üsullar. Bak, olan funksiyadan asl funksional üçün Eyler-Ostroqradski
«Maarif», 1986. tnliyi. Variasiya hesabnda rti ekstremum mslsi
3. %.
. } \N}. $., “%+”, (Laqranj mslsi), izoperimetrik msl. Funksionaln ikinci
variasiyas, ekstremum üçün kafi rtlr.
1975.
Adi diferensial tnliklrl tsvir olunan proseslrd
4. %.
., + %.{., &+ ].$. optimal idar mslsinin qoyuluu, terminal idar
} \N}. $., “%+”, 1978, 598 . mslsind Pontryaginin maksimum prinsipi. Ksilmz
5. @ .
., + %.{. $N} }': sistemlr üçün idar mslsind dinamik proqramladrma
2- N. 3- @. $., “%+”, 1966. üsulu, Belman tnliyi.
6. } ., + 8.., $N}} {..
}'N&} \N}. 2- N. $., “%+”, DBYYAT
1. 8+ .$., ] w.$., \ .$.
1976.

+ @' N\@_. I'. .
7. $'+ ].. $N} }'N& \N\N+. $., “%+”, 1984.
I'. . $., “%+”, 1980. 2. 8+ .$., \ .$., \
..
8.
\+ 8.8. = @N} \. I'. < N\& . $., “%+”, 1979.
. $., “%+”, 1983. 3. N=+ .]. $N\N'+ \N}
9. Mehdiyev M., hmdov R., Eyvazov E., rifov E. N\&# =. $., “%+”, 1969.
ddi üsullar. Bak, 2008. 4. ] ., .$. $N} N\@_.
$+, @- .-N, 1981.
10. liyev A.Y., Piriverdiyev V.A. Riyazi analizin tqribi
5. \ . ~\'+ #\\,
hesablama üsullar. Bak, Azrb. E.A., 1993. $+, “`”, 1960.
11. liyev A.Y., Piriverdiyev V.A. Cbrin tqribi 6. # $.$. _} \N \N
hesablama üsullar, Bak, Azrb. EA, 1993. \N} N. $., “%+”, 1972.
12. liyev A.Y., Piriverdiyev V. . Diferensial v 7. Quliyev H.F., Yaqubov M.H., Haxyev S.S., Hüseynov
inteqral tnliklrin tqribi hesablama üsullar, Bak, T.H. Variasiya hesab v optimalladrma üsullarna
«rad», 1993. aid msllr. Bak, «BDU», 1993.
Proqram 29
Birdyinli funksiyalarn limiti v ksilmzliyi.
RYAZ ANALZ nikas. ddi funksiya. sas elementar funksiyalar.
Çoxluun limit nöqtsi. Funksiyann limitinin Heyne v Koi
Ardcllq v onun limiti. mnada triflri. Birtrfli limitlr. Funksiyann sonlu
Ardcllq anlay. Ardclln limiti. Ylan limitinin varl üçün Koi meyar. Monoton funksiyann
ardcllqlar üzrind hesab mllri. Monoton ardclln limiti. Sonsuz kiçik kmiyytlr v onlarn müqayissi.
limiti. e ddi. Ardclln ylmas üçün Koi meyar. Funksiyann ksilmzliyi v müntzm ksilmzliyi.
Qbul proqramlar 123
Ksilm nöqtlrinin tsnifat. Parçada ksilmz funksiyann

xasslri (Veyertrass teoremi v Koinin aralq qiymt DBYYAT
teoremi). Trs funksiyann ksilmzliyi. sas elementar 1. N#&_ ]. $. ^^_&#
funksiyalarn ksilmzliyi. N#&# '=. . I, II, III. $., 1969-
Funksiyann törmsi v diferensial. 1970.
Funksiyann törmsi. Funksiyann diferensial. Trs 2. =_ `. ~. \N\N'+# @. .
funksiyann v mürkkb funksiyann törmsi. Diferensial I, II. $., 1981.
hesabnn sas teoremlri (Ferma, Roll, Koi v Laqranj 3. ' . 8. $N\N'+ @. N. I, II. $.,
teoremlri). Yüksktrtibli törmlr v diferensiallar. Teylor 1981.
düsturu v onun qalq hddinin müxtlif formalar. 4.
. ., + $. ., $. .
Funksiyann ekstremumlar. Ekstremum üçün zruri rt. `+_ N ^+_ +\ +#
Qabarq v çökük funksiyalar. yilm nöqtsi. Funksiyann \#. $., 1982.
asimtotlar. Ekstremum üçün kafi rtlr. Törm vasitsil 5. `N& $. 8., N . . $N} N
funksiyann aradrlmas v qrafikinin qurulmasnn ümumi ^+_ +\ +# \#. $., 1987.
sxemi. 6. Abdullayev S.K., Abdullayev F.A., Mehrabov V.A.
Qeyri-müyyn inteqral. Riyazi analiz. Ali mktblr üçün drs vsaiti, Bak,
btidai funksiya v qeyri-müyyn inteqral. 2011.
Dyini vzetm v hiss-hiss inteqrallama düsturlar. 7. Mmmdov R. H. Ali riyaziyyat kursu. 3 cildd, Bak,
Rasional funksiyann inteqrallanmas. Bzi irrasional «Maarif», 1978, 1981, 1984.
ifadlrin inteqrallanmas. Triqonometrik ifadlrin
inteqrallanmas. CBR V HNDS
Müyyn inteqral.
Müyyn inteqraln trifi. Funksiyann inteqrallanmas Ox üzrind istiqamtlnmi parça v onun üzrind
üçün zruri rt. Müyyn inteqraln varlnn zruri v kafi xtti mllr.
rti. nteqrallanan funksiyalar siniflri. Müyyn inteqraln Ox üzrind, müstvid v fzada dekart koordinatlar.
xasslri. Nyuton-Leybnis düsturu. Dyini vzetm v Analitik hndsnin sad msllri: fzada istiqamtlnmi
hiss-hiss inteqrallama düsturlar. Müyyn inteqraln parça anlay v onun proyeksiyas, iki nöqt arasnda
ttbiqlri. Qeyri-mxsusi inteqrallar v onlarn xasslri. msaf, parçann veriln nisbtd bölünmsi.
Qeyri-mxsusi inteqrallarn mütlq v rti ylmas. Vektor anlay v onun üzrind xtti mllr.
Çoxdyinli funksiyalarn diferensial hesab. Vektorlarn xtti asll anlay. ki v üç vektorun xtti
Çoxdyinli funksiyalar. Funksiyann limiti. Ksilmz kombinasiyalar, dörd vektorun xtti asll. Bazis anlay,
v müntzm ksilmz funksiyalar. Funksiyann xüsusi afin koordinatlar. Vektorun ox üzrind proyeksiyas v onun
törmlri. Funksiyann diferensial. stiqamt gör törm. xasslri. Düzbucaql dekart koordinat sistemi afin koordinat
Qradiyent. Yüksktrtibli xüsusi törmlr. vars teoremi. sisteminin xüsusi hal kimi.
Yüksktrtibli diferensiallar. Funksiyann ekstremumlar. ki vektorun skalyar hasili. Skalyar hasilin hndsi v
Ekstremum zruri rt. Ekstremum üçün kafi rtlr. Qeyri- cbri xasslri. Vektorlarn vektorial v qarq hasillri.
akar funksiyalar (varl, ksilmzliyi v törmsi). Onlarn hndsi v cbri xasslri.
ddi sralar. Düz xtt v müstvinin müxtlif tnliklri.
ddi sra. Srann ylmas üçün zruri rt. Ylan Düz xtlr dstsinin tnliyi. Müstvi v düz xttin
sralarn xasslri. Dalamber v Koi lamtlri. arsi müxtlif tnliklri. Müstvilrin v düz xtlrin qarlql
növbln sralar. Leybnis lamti. Mütlq ylan sralar. vziyyti. Nöqtnin düz xtdn meyli. Müstvilr dstsinin
rti ylan sralar. Riman teoremi. tnliyi. Fzada düz xtt. Fzada düz xttin müxtlif tnliklri.
Funksional ardcllqlar v sralar. Fzada düz xtlrin qarlql vziyyti: Fzada düz xtl
Funksional ardcllq. Müntzm ylma. Funksional müstvinin qarlql vziyyti.
sralar v onlarn müntzm ylma lamtlri. Qüvvt Ellipsin, hiperbolann v parabolann kanonik
sralar. Koi-Adamar düsturu. Teylor sras. Furye sralar. tnliklri.
Çoxdyinli funksiyann inteqral hesab. Ellipsin, hiperbolann v parabolann formasnn kanonik
kiqat inteqral v onunu sas xasslri. Darbu cmlri. tnliy sasn aradrlmas. Ellipsin, hiperbolann
kiqat inteqraln varl rti. kiqat inteqraln tkrar inteqrala ekssentrisiteti v direktrisi. Ellips, hiperbola v parabola
gtirilmsi v dyinin vz olunmas. I v II növ yrixtli kanonik ksiklr kimi. Ellipsin, hiperbolann v parabolann
inteqral v sth inteqrallar. Qrin düsturu. Çoxqat inteqral. toxunanlar.
Çoxqat inteqraln tkrar inteqrala gtirilmsi v dyinin kitrtibli xtlr v sthlr.
vz olunmas. Parametrdn asl müyyn inteqral (inteqral kitrtibli xttin tipi anlay. kitrtibli mrkzi xttin
altnda limit keçm, inteqrallama v diferensiallama (elliptik v hiperbolik tip) sadlmsi v mrkzli xtlrin
teoremlri). Parametrdn asl qeyri-mxsusi inteqral. tsnifat. Parabolik tip xttin tnliyinin sadlmsi v
Kompleks dyinli funksiyalar. parabolik tip xtlrin tsnifat.
Kompleks dyinli funksiyalar v onlarn ksilmzliyi. Ikitrtibli sthlr. Ikitrtibli mrkzi sthlrin tsnifat.
Funksiyann törmsi. Koi-Riman rtlri. Kompleks Ikitrtibli sthlrin formasnn onlarn kanonik tnliklrin
dyinli funksiyann inteqral. Koinin inteqral teoremi. gör aradrlmas: ellipsoid, hiperboloid, paraboloid.
Koi düsturu. Loran sras. Requlyar funksiyann izol Kompleks ddlr çoxluu v cbrin sas teoremi.
edilmi mxsusi nöqtlri v onlarn tsnifat. Funksiyann Kompleks ddin cbri kli. Kompleks ddin
çx. Çxqlar nzriyysinin sas teoremi. triqonometrik kli. Qüvvt yüksltm v kökalma.
[[
Çoxhdlilr v onlar üzrind mllr. Çoxhdlilrin Yüksk trtibli tnliklr.

qalql bölünmsi. n böyük ortaq böln ( BOB), Evklid Trtibi azaldla biln yüksktrtibli tnliklr.
alqoritmi. Çoxhdlinin kökü. Bezu teoremi. Hörner sxemi. Yüksktrtibli xtti tnliklr. Bircins v qeyri-bircins xtti
Cbrin sas teoremi v çoxhdlinin xtti vuruqlara ayrlmas. tnliklr. Sabitlrin variasiyas üsulu.
Viyet düsturu. Sabit msall tnliklr.
Matris v determinant anlay. Xtti cbri tnliklr Sabit msall bircins v qeyri-bircins tnliklrin ümumi
sistemi. hllinin qurulmas. Sabit msall tnliy gtiril biln
Determinantlar v onlarn xasslri. Minor v cbri tnliklr.
tamamlayc. Determinantn str (sütun) üzr ayrl. Trs kitrtibli xtti tnliklr.
matris. Bazis minor haqqnda teorem. Bircins tnliklrin hllrinin sfrlar haqqnda teoremlr.
Crlamayan kvadrat matrisli xtti cbri tnliklr sistemi. Srhd mslsi. Qoma mslnin qurulmas. Qirin
Kramer qaydas. Ümumikilli tnliklr sisteminin uyuanlq funksiyas.
rti. Bircins tnliklr sistemi. Xtti tnliklr sisteminin Birtrtibli xtti tnliklr sistemi.
Qauss üsulu il hlli. Bircins sistemin xtti asl olmayan hllri. Qeyr-bircins
Xtti fza v onun xasslri. sistemin ümumi hlli. Birtrtibli sabit msall xtti bircins v
Xtti fza elementlrinin xtti asll. Bazis v qeyri-bircins diferensial tnliklr sistemlrinin ümumi
koordinatlar. Xtti fzann ölçüsü. n - ölçülü xtti fzalarn hllrinin qurulmas.
izomorfluu. n - ölçülü xtti fzada bir bazisdn digrin Birtrtibli normal sistemin hllinin dayanql.
keçdikd koordinatlarn çevrilmsi. Hqiqi Evklid fzas v Xtti sistemin dayanql. Lyapunov teoremi. Avtonom
onun xasslri. Ortonormal bazis v onun varl sistemlr. Hllrin v trayektoriyalarn xasslri.
(ortoqonalladrma prosesi). Ortonormal bazisin xasslri. n - Birtrtibli xtti v kvazi-xtti xüsusi törmli
ölçülü Evklid fzalarnn izomorfluu. Kompleks Evklid diferensial tnliklr.
fzas v onun xasslri. Qram determinant. Ümumi hllin v Koi mslsinin hllinin qurulmas.
Xtti operatorun trifi v onlar üzrind mllr. Xüsusi törmli diferensial tnliklr. sas anlaylar.
Xtti operatorlar fzas. Xtti operatorun matrisi. Yeni kitrtibli xüsusi törmli diferensial tnliklrin tsnifat v
bazis keçdikd xtti operatorun matrisinin çevrilmsi. Xtti onlarn kanonik kl gtirilmsi. Riyazi fizika tnliklri
operatorun nüvsi v obraz. Trs operator. üçün msllrin qoyuluu v onlarn Adamar mnada
nvariant alt fza. Xtti operatorun mxsusi ddlri v korrektliyi.
mxsusi vektorlar. Xtti operatorun xarakteristik çoxhdlisi. Hiperbolik tip tnliklr.
Kvadratik (bixtti) forma. Simin enin, yayn uzununa kiçik rqslrinin tnliklri.
Kvadratik forma. Kvadratik formann kanonik kl Membranann rqslrinin tnliyi. Koi v srhd
gtirilmsi: Laqranj v Yakobi üsulu. Kvadratik formalarda msllrinin qoyuluu. Srhd rtlrinin növlri.
talt qanunu. Kvadratik formalarn tsnifat. Kvadratik Hiperbolik tip tnliklr üçün Koi v srhd
formann müsbt müyynliyi üçün Silvestr meyar. msllrinin hlli üsullar.
Koi mslsinin v yarmsonsuz oxda srhd
DBYYAT msllrinin xarakteristikalar üsulu il hlli. Srhd
1. & . 8., {@=+ . ]. 8N'+= msllrinin hlli üçün Furye (dyinlr ayrma) üsulu.
#\N=, $., 1981. Mxsusi ddlrin v mxsusi funksiyalarn sas xasslri.
2. & . 8., {@=+ . ]. `= #, $., Parabolik tip tnliklr.
1984. stilikkeçirm v diffuziya tnliklri. Koi v srhd
3. %. . } #}, $., 1975. msllrinin qoyuluu. stilikkeçirm tnliyinin hlli üçün
4. ]&^ . $. `+_ #, $., maksimum prinsipi v ondan çxan nticlr. Koi v srhd
1971. msllrinin hllinin yeganliyi.
5. Mmmdov R. H. Ali riyaziyyat kursu. I cild, Bak, Parabolik tip tnliklr üçün Koi v srhd
“Maarif”, 1978. msllrinin hlli üsullar.
Dyinlr ayrma v Qrin funksiyas üsullar.
DFERENSAL TNLKLR. RYAZ FZKA stilikkeçirm tnliyi üçün Koi mslsinin hlli.
TNLKLR stilikkeçirm tnliyinin fundamental hlli.
Elliptik tip tnliklr.
Dyinlri ayrlan tnliklr. Laplas v Puasson tnliklri üçün srhd msllrinin
Bircins tnliklr v bircins tnliklr gtiriln tnliklr. qoyuluu. Polyar, silindrik v sferik koordinat sistemlrind
Birtrtibli xtti tnliklr. Bernulli tnliyi. Rikkati tnliyi. Laplas tnliyi. Laplas tnliyin fundamental hllri.
Tamdiferensiall tnliklr. nteqrallayc vuruq. Harmonik funksiyalarn sas xasslri.
Birtrtibli normal killi tnliklr üçün Koi Qrinin I v II düsturlar. Harmonik funksiyalar üçün n
mslsinin hllinin varl v yeganliyi. böyük (n kiçik) qiymt v orta qiymt teoremlri, onlardan
Peano, Osqud v Koi-Pikar teoremlri. Hllin çxan nticlr. Srhd msllrinin hllinin yeganliyi.
hamarl, balanc verilnlrdn v parametrlrdn Elliptik tip tnliklr üçün srhd msllrinin hlli
ksilmz asll. Mxsusi nöqtlr v onlarn tsnifat. üsullar.
Törmy nzrn hll olunmam birtrtibli tnliklr. Srhd msllrinin hllin Furye üsulunun ttbiqi.
nteqrallana biln sad hallar. Parametr daxiletm üsulu. Dair Dirixle mslsinin hlli. Puasson inteqral.
Laqranj v Klero tnliklri. Mxsusi hllr v onlarn
taplmas qaydalar. Trayektoriya haqqnda msl.
Qbul proqramlar 125
DBYYAT funksiyalar üçün ksilmzlik teoremi.

1.
N .. ^^_&} . Böyük ddlr qanunu.
$., 1963. Çebev brabrsizliyi. Çebev teoremi v onun xüsusi
2. 8. %., & 8..,
+ 8.]. hallar (Bernulli, Puasson teoremlri). Xinçin teoremi.
~^^_&} =. $., 1980. Markov teoremi.
3. hmdov Q., Hsnov K., Yaqubov M. Adi diferensial Mrkzi lmit teoremi.
tnliklr. Bak, 1978 Levi-Xinçin teoremi. Lindenberq v Lyapunov teoremlri
4. {\ ..
_&} + } v onlarn müqayissi.
\N\N+. $., 1974. Tsadüfi proseslr nzriyysinin elementlri.
5. w&#&_ `.w.. ~^^_&} = Tsadüfi proses anlay. Viner v Puasson proseslri.
_ '. $., 1965. Markov zncirlri.
6. $N %.$.. ~^^_&} =, `., Riyazi statistikann elementlri.
1965. Riyazi statistikann ilkin anlaylar v sas msllri.
7. 8...
+ @' Nöqtvi qiymtlr v onlarn xasslri. n kiçik kvadratlar
^^_&}\ =\. $., 1985. üsulu. Doruyaoxarlq metodu. Momentlr üsulu. nterval
8. {N+ . ]. `+_ = qiymtlndirilmsi. Statistik hipotezlrin yoxlanmas.
'N}\ @}\, $., @\N#@, 1961.
9. N . I= 'N}\ @}\, DBYYAT
$., $, 1964. 1. ]\\ .. = =NN
10. 8. %.
\+ 8. 8. I= \N\N'+= NNN+. $.}= +,
\N\N'+ ^@+, $., «%+», 1964. 1972.
11.

. `. I= \N\N'+ ^@+, 2. ]+ .., |' 8.. w\N
$., «%+», 1966. N =NN. $. «%+»,
12. \ .
. I= \N\N'+ 1976.
^@+, $., «%+», 1967. 3. N_& .<., <' `.8. =
13. $
. ]. \N\N'+ ^@+, $., =NN. $., «%+»,1969.
«%+», 1968. 4. ahbazov . . Ehtimal nzriyysi v riyazi
14. ]
. . I= \N\N'+ ^@+, statistika. 1973
$., «%+», 1971. 5. Hüseynov . ., Qasmov S.Y. Ehtimal nzriyysi v
15. $ . {. ~^^_&} = riyazi statistika. Bak, 2006.
'N} @}, $., «%+», 1976.
16. _@ 8. ., '+ ~. .
+ @' DSKRET RYAZYYAT
=\ \N\N'+ ^@+, $.,
«%+», 1977. Mntiq cbri v bul funksiyalar.
sas triflr v anlaylar. Mntiq cbrinin sas
EHTMAL NZRYYS V RYAZ funksiyalar. sasl v fiktiv dyinlr. Düsturlar.
STATSTKA Funksiyalarn düsturlarla realiz edilmsi. Düsturlarn
ekvivalentliyi. Elementar bul funksiyalarnn xasslri. kili
Diskret elementar hadislr fzas. funksiya. kililik prinsipi. Bul funksiyalarnn dyinlr
Ehtimaln klassik trifi. Kombinatorikann elementlri v gör ayrlmas. Mükmml dizyunktiv normal forma
ehtimal msllrin ttbiqi. Hadislr üzrind mllr. (MDNF). Mükmml konyuktiv normal forma (MKNF).
Diskret elementar hadislr fzasnda ehtimaln verilmsi. Jeqalkin çoxhdlisi.
Ehtimal nzriyysinin aksiomatikas. P–d tamlq v qapallq.
Cbr, siqma cbr. Kolmoqorov aksiomlar. Ehtimaln Bul funksiyalar sisteminin taml. sas qapal siniflr
xasslri. (T0, T, S, M, L). Monoton olmayan, qeyri-xtti v ikili
rti ehtimal. olmayan funksiyalar haqqnda lemmalar. Funksional tamlq
Hadislrin asl olmamazl. Tam ehtimal düsturu v haqqnda teorem.
Bayes düsturlar. Mntiqi cbri funksiyalarn törmsi v onlarn
Asl olmayan snaqlar ardcll. ttbiqlri.
Bernulli sxemi. Binomial paylanma. Puasson,Muavr- Bul funksiyalarnn törmlrinin sas xasslri. Yüksk
Laplasn lokal v inteqral teoremlri. Polinomial sxem. trtib törm. Törmdn istifad etmkl Bul
Tsadüfi kmiyyt v onun ehtimal paylanmas. funksiyalarnn ayrllar.
Diskret v mütlq ksilmz tsadüfi kmiyytlr. Mntiq cbri funksiyalar üçün minimal, n qsa v
Çoxölçülü paylanmalar. Tsadüfi kmiyytlrin asl ixtisar olunmu dizyunktiv normal formalar v onlarn
olmamazlq anlay. Tsadüfi kmiyytlrin cminin, qurulmas alqoritmlri.
hasilinin v nisbtinin paylanmas. Dizyunktiv, konyuktiv v normal formalarn trifi.
Tsadüfi kmiyytlrin ddi xarakteristikalar. Onlarn xasslri. n–dyindn düzldilmi dizyunktiv
Riyazi gözlm, dispersiya, momentlr, moda, median, normal formalarn say. Trivial alqoritm. Hndsi izahat.
kovariasiya, korelyasiya msal. Örtm, mümkün konyuksiyalar.
Douran v xarakteristik funksiyalar. k-qiymtli mntiq.
Yeganlik teoremi Paylanma funksiyalarnn v sas anlaylar v elementar funksiyalar. Mükmml
xarakteristik funksiyalarn ylmas. Xarakteristik normal formalarn k-qiymtli mntiqd analoqlar.
[[
Pk –da tamlq v qapallq. 5.

8.]., \ 8.]., ..
Rosser-Turkett v Post funksiyalarnn sistemlrinin \N N\@_. I'., $., «%+», 1986.
tamlg. k-moduluna gör çoxhdlilr. Funksiyalar sisteminin 6. 8+ .$., \ .$., \
..
taml haqqnda teoremlr. < N\& . $., «%+», 1973.
7. & .{. $N} +N\&}
DBYYAT @'. $., «%+», 1981
1. Frcov R. H., imiyev H. V., Diskret riyaziyyat. Bak, 8. {@+ 8.8. N N\N'+#
BDU nriyyat, 1998. =. $., «%+», 1986.
2. +
. . +N 9. {N=# `.
., N=+ .]., ]\+@
\N\N+. $., “%+”, 1986. .., $+ .. $N\N'+= N=
3. ] ]. {.,
;+ 8. 8.
+ @' N\&} _. $., «%+», 1976.
+N \N\N+. $., “%+”, 1977. 10. { 8.. w\N} N +N}
4. ]+
.
. 8# #+ @'. $., _. $., «%+», 1973.
“%+”, 1972.
5. ]N . 8. <} +N \N\N+. DD ÜSULLAR
$., «}= +», 1986.
6. `. . . ~+N= \N\N+. $., Cbri tnliklrin v tnliklr sistemininn ddi hll
“}= +”, 1988. üsullar.
7. \ ~., {N^ |. ~'} \'+ Xtti cbri tnliklr sisteminin ddi hlli üsullar: Qauss,
N\}. $., «w#N\@N». 1986. qovma, sad iterasiya, Zeydel üsullar; onlarn ylma
rtlri v xtalarnn qiymtlndirilmsi. Qeyri-xtti
OPTMALLA DIRMA ÜSULLARI V OPTMAL tnliklrin v tnliklr sisteminin ddi hlli üsullar: Parçan
DARETMNN RYAZ SASLARI yarya bölm, vtrlr, sad iterasiya v Nyuton üsullar.
nterpolyasiya üsullar.
Optimalladrma üsullarna giri
Cbri çoxhdlilrl interpolyasiya: Laqranj v Nyuton
Optimalladrma msllrinin qoyuluu. Birölçülü
interpolyasiya çoxhdlilri Orta kvadratik yaxnlama. n
optimalladrma. Optimalladrma msllrinin hllinin
kiçik kvadratlar üsulu.
varl. Veyertrass teoremi. Klassik üsul.
ddi diferensiallama v inteqrallama.
Qabarq analiz v qabarq proqramladrma
ddi diferensiallama düsturlar v onlarn xtalar.
Qabarq funksiyalar. Funksiyalarn qabarql üçün
diferensial lamtlr. Qabarq funksiyalarn ekstremal Nyuton – Kotes ddi inteqrallama düsturlar. Sad mexaniki
xasslri. Nöqtnin çoxlua proyeksiyas v ayrma kvadratur düsturlar: düzbucaqllar, trapeslr, Simpson
teoremlri. Qabarq proqramladrma mslsi. Kun-Takker (parabola) v onlarn xtalar.
teoremi. Xtti v qabarq proqramladrmada ikilik Adi diferensial tnliklr üçün Koi v srhd
nzriyysi. msllrinin ddi hll üsullar. Pikar, Eyler, Runqe-Kutta
Optimalladrmann ddi üsullar. v Adams üsullar. Srhd msllrinin hlli üsullar:
rtsiz optimalladrma üsullar. Qradiyent üsulu. Nyuton Qalyorkin, qovma üsullar.
üsulu. Qoma qradiyent üsulu. rti optimalladrma üsullar. Xüsusi törmli diferensial tnliklr üçün tqribi hll
Qradiyentin proyeksiyas üsulu. Crim funksiyalar üsulu. üsullar.
Variasiya hesab. Sad diferensial operatorlarn aproksimasiyas. Frqlr
Variasiya hesab mslsinin qoyuluu v misallar. mslsi v onun dayanql. Birölçülü istilkkeçirm tnliyi
Variasiya hesabnn n sad mslsi. Eyler tnliyi. Bolsa üçün frqlr sxemi. Balans üsulu. Laplas operatorunun
mslsi v transversallq rtlri. Uclar hrkt edn frqlrl aproksimasiyas. Dirixle mslsinin sonlu frqlr
msl. üsulu il hlli.
Optimal idaretm Birölçülü dala tnliyi üçün akar v qeyri-akar sxemlr.
Optimal idaretm mslsinin qoyuluu v misallar. nteqral tnliklrin ddi hll üsullar: Ardcl
Pontryaginin maksimum prinsipi. Maksimum prinsipi il yaxnlama, sonlu frqlr v Qalyorkin üsullar. Qeyri-
klassik variasiya hesab arasnda laq. Dinamik korrekt msllrin requlyarladrma üsulu il hlli.
proqramladrma üsulu. Ksilmz v diskret halda Belman
tnliyi. Xtti optimal teztsir mslsi. Maksimum prinsipi DBYYAT
(Zruri v kafi rtlr). Optimal idarnin varl v 1.
\+ 8.8., ] 8.. } \N}.
yeganliyi. Sintez mslsi. $., «%+», 1989.
2. ' %.., $ .8. }'N&=
DBYYAT \N\N+ \ @'. $., «%+»,
1. 8\
. 8. ` #\\. I'. 1972.
., $., «%+», 1981. 3. ~ %.., ~+= %.
., <.{.
2. & . {. } \N} = } \N}. $., «}= +», 1976.
+N\&} @'. I'. ., $., «%+», 4.
\+ 8.8., ' {.%.,
\+= .%.
1980. ' ;= '}\ \N\. $.,
3. skndrov 8.D., Tayev R.Q., Yaqubov Q.Y. N I
, 2003.
Optimalladrma üsullar. “Çaolu”, 2003. 5. Mehdiyev M., hmdov R., Eyvazov E., rifov E.
4. \ .]. $N\N'+ #\\. ddi üsullar. Bak, 2008.
I'. ., $., «%+», 1980.
Qbul proqramlar 127
Proqram 30*
NZR MEXANKA DBYYAT
1. Axundov M.B., Sadayev .. Nzri mexanikadan
Maddi nöqt kinematikas. Nöqtnin trayektoriyas. mühazirlr. Bak, 2011.
Maddi nöqtnin hrktinin verilmsi üsullar. Maddi 2. Bktai T.H. Nzri mexanika. Bak, «Maarif», 1981.
nöqtnin sürti v tcili. Sektorial sürt. Sürtlrin v 3. $+ 8.{. N'+= \+. $.,
tcillrin toplanmas haqqnda teoremlr. «%+», 1990.
Brk cismin kinematikas. Brk cismin sad hrktlri. 4. #&_ %.%. < + NN'+
Mütlq brk cismin yerdyimlrinin tsvirlri haqqnda \+. $., 1972. . 1,2.
Eyler, al v Mots teoremlri. Brk cismin nöqtlrinin 5. #
.$. N+ + NN'+ \+.
sürtlri v tcillri. Cismin trpnmz ox v nöqt trafnda $., «}= +», 1986.
hrktinin kinematikas. Cismin irlilm v frlanma hr- 6. Tarq S.M. Nzri mexanikann qsa kursu. Bak,
ktlrinin toplanmas. Frlanma cütü. Mütlq brk cismin «Maarif», 1983.
müstviy paralel hrkti. Müstvi fiqurun nöqtlrinin
sürtlri v tcillri. Ani sürtlr v tcillr mrkzlri. BÜTÖV MÜHT MEXANKASI
Statika. Rabitlr. Rabit reaksiyalar. Qüvvlr
sisteminin bir mrkz gtirilmsi. Mümkün (virtual) Bütöv mühitin hrktinin kinematikas. Bütöv mühit
yerdyimlr. Qüvvnin ii. Qüvv sahsi. Potensial qüvv hrktinin öyrnilmsinin iki üsulu. Hrkt qanunu,
sahsi. Potensial enerji. Mümkün yerdyim prinsipi. yerdyim, sürt v temperatur sahlri v s. Qrarlam v
Mütlq brk cism ttbiq olunan qüvvlr sistemin gördüyü
qrarlamam hrkt. Trayektoriya v cryan xtlri.
i. Fza v müstvi qüvvlr sistemlri üçün müvazint
Böhran nöqtlri. Sürtlr meydanna aid misallar: brk
tnliklri. Paralel qüvvlrin toplanmas. Arlq mrkzi.
cismin hrkti, mnb, dipol v s.
Nöqt dinamikas. Nöqtnin sas dinamik kmiyytlri
Müahidçi v izlyn hesablama koordinat sistemlri.
v onlarn dyimsi haqqnda teoremlr. Maddi nöqtnin
Tenzorlar nzriyysinin elementlri. Kovariant v
düzxtli hrktinin rtlri. Nöqtnin düzxtli rqsi (srbst,
müqavimt mühitd, mcburi) hrktlri. Mrkzi qüvv kontravariant bazis vektorlar v tenzorun komponentlri.
tsiri altnda maddi nöqtnin hrkti. Sahlr qanunu. Göy Metrik tenzor. Kristoffel simvollar. Kovariant törmlr.
mexanikasnn elementlri. Kepler qanunlar. Ümümdünya Qauss-Ostroqradski teoremi. Stoks teoremi. Dyin hcm
cazib qanunu. Bine tnliyi. ki cisim mslsi. Laplas gör inteqraln zamana gör törmsi. Tenzorlarn
inteqral. Laplas vektoru. Orbitlrin növlri. invariantlar v xarakteristik tnlik. Tenzorlarn ba oxlar v
Kütllr hndssi. Cismin talt momentlri. Paralel onlarn dönmsi.
oxlara nzrn talt momentlrinin hesablanmasnn Deformasiya nzriyysi. Kiçik deformasiya tenzorunun
Hüygens-teyner teoremi. Ksin oxlara nzrn talt komponentlri, onlarn v birinci invariantn Dekart
momentlri. Ba talt oxlar v ba talt momentlri. talt koordinat sistemind hndsi mnas. Sonsuz kiçik hissciyin
ellipsoidi. deformasiyas. Sonlu v kiçik deformasiya tenzorlar.
Mexaniki sistemin dinamikas. Mexaniki sistemin sas Deformasiya sürtlri tenzoru. Sürt burulan. Potensiall
dinamik kmiyytlri v onlarn trpnmz v Köniq hrkt. Kiçik hissciyin hrktinin irlilm v frlanma
koordinat sistemlrind dyimlri haqqnda teoremlr. hrktlrin v srf deformasiya hrktin ayrlmas.
Dalamber-Laqranj prinsipi. Dinamikann ümumi tnliyi. Sürtin sirkulyasiyas. Burulanl hrktin kinetik xasslri.
Dyin kütlli maddi nöqtnin dinamikas. Meerskinin Sad potensiall v burulanlq hrktin aid misallar.
ümümlmi tnliyi. Sialkovski msllri. Laqranjn 1-ci v Çoxrabitli fzalarda potensialn çoxqiymtliliyi.
2-ci növ tnliklr sistemlri. Potensial qüvv sahsind Deformasiya tenzorunun v deformasiya sürti tenzorunun
Laqranjn 2-ci növ tnliklri. Holonom sistemin tam birglik tnliklri.
mexaniki enerjisinin dyimsi haqqnda teorem. Ksilmzlik tnliyi. Kütl v sxlq haqqnda anlay.
Hamiltonun kanonik tnliklri. Ümümilmi enerji inteqral. Eyler v Laqranj dyinlrind ksilmzlik tnliyi.
Mütlq brk cismin dinamikas. Mütlq brk cismin Sxlmazlq rti. Eyler dyinlrind çoxkomponentli
trpnmz ox trafnda frlanma hrktinin dinamikas. qarq sistemlr üçün ksilmzlik tnliyi. Diffuziya vektoru.
Frlanma oxuna göstriln dinamik v statik tzyiqlrin Kütlvi, sthi, daxili v xarici qüvvlr haqqnda
brabrliyi rtlri. Fiziki rqqas. Brk cismin trpnmz anlay. Sonlu hcm üçün bütöv mühitin hrkt miqdar v
nöqt trafnda hrktinin dinamikas. Eylerin kinematik v hrkt momentinin dyimsi haqqnda teoremlr.
dinamik tnliklri. Ar brk cismin trpnmz nöqt Grginlik nzriyysi. Simmetrik v antisimmetrik
trafnda hrkti mslsinin ümumi qoyuluu. Birinci grginlik tenzoru nzriyylri. Bütöv mühitin hrktinin
inteqrallar. Xüsusi hallar. Giraskoplar nzriyysi. diferensial tnliklri.
Giroskoplar nzriyysinin sas tnliyi. Bütöv mühitin termodinamikas. Hal parametrlri, hal
Mexanikann variasiya prinsiplri. Mexanikann fzas, proseslr v dövrlr haqqnda anlay. Daxili enerji
Dalamber-Laqranj, Jurden v Qauss diferensial variasiya anlay. Enerjinin saxlanma qanunu. stilik seli v
prinsiplri. Hamilton v Mopertyüi-Laqranj inteqral variasiya temperatur anlay. stilik seli üçün qanunlar. stilik seli
prinsiplri.
[[
tnliyi. Xüsusi proseslr: adiabatik, izotermik v digr axarl. Lövhnin v kürnin axarl. Burulanl hrktin
proseslr. Dönn v dönmz proseslr. Tkmil qaz. diferensial tnliyi. Mexaniki enerjinin dissipasiyas.
kiparametrli sistemlr üçün Karno dövriyysi. Termodina- Burulan xtlri. Burulanl hrktin diferensial tnliyi.
mikann II qanunu. Entropiya v mütlq temperatur. Özlü mayenin qrarlam hrktin aid msllr.
Kompensasiya olunmayan istilik v entropiyann yaranmas. Silindrik boruda hrkt. deal qazn dyin en ksikli
kiparametrli mühitlrin termodinamik potensiallar. boruda hrkti. Srhd tbqsi. Prandtl tnliklri. Özlü-
Bütöv mühitin elektrodinamikas. Elektrik v maqnit plastik mayelr. Reynolds ddi. Reynolds ddinin kiçik
grginliklri vektoru. Elektromaqnit sahsi. Vakuumda v qiymtlri üçün özlü mayenin hrkt tnliklri. Stoks
keçiricilrd Maksvell tnliklri. tnliyi. Özlü mayenin boruda qrarlamayan hrkti.
zotropiya v anizotropiya. Elastiki simmetriya Ölçülr nzriyysi. Qaz dinamikasnn hrkt
hallar. zotropiya v anizotropiya. Kristallar, cisimlrin tnliklri v srhd rtlri. P-teoremi. deal qazn
simmetriyasn v makroskopik strukturunu tyin edn qrarlamam hrktinin diferensial tnliklri. Ksilm
hndsi kmiyytlr haqqnda anlaylar. sthi. Zrb dalalar. Zrb dalas sthind ödniln rtlr.
deal mühitin termodinamiki v elektrodinamiki Avtomodel hll.
modellri. Eyler tnliklri. Barotrop proses zaman ideal Hidravlika v süzülm msllri. Hidrostatik tzyiq.
sxlan mühitin modeli. zotermik v adiabatik proseslr üçün eze msal. slanma perimetri. Canl en ksik sahsi. Su
hal tnliklri. mcralarnn növlri. Xtti süzülm v qeyri-xtti süzülm
Elastiki mühit, özlü maye, plastiki v özlü-elastiki qanunlar.
mühitlrin modellri. Huk qanunu. Elastiklik
nzriyysinin ümumi diferensial tnliklri. Lme tnliklri, DBYYAT
Beltrami-Mitçel tnliklri. Qapal tnliklr sistemlri. Özlü 1.
`.. $N} = @\N
maye modeli. Grginlik tenzoru il deformasiya sürtlri \+. $., «%+», 1977.
tenzoru arasnda asll tyin edn Navye qanunu. Özlü 2. `_=+ `.]. $+ ;+N #@. $.,
mayed enerjinin dissipasiya qanunu. stilikkeçirn özlü «%+», 1973.
maye modeli. deal plastik cisim modeli. Yüklnm sthi. 3. ` `.~., `^_ .$. ]\+. $.,
Plastiklik «axm» qanunu. Möhkmlnn plastik mühitin «%+», 1986.
modeli. Dyin yüklnm sthi anlay. Bauinqer effekti. 4. Ramazanov T.Q. Maye, qaz v dala dinamikasna
giri. Bak, BDU, 2000.
Özlü elastiki cisimlr. Sürüncklik v relaksasiya.
5.
.. `+_ #\+. `.,
Tcrüblrd modelldirm v mexaniki oxarlq.
`]I, 1978.
Müyynedici parametrlr sistemi. Oxarlq kriteriyalar.
6. ' %.., & .8., @ %.. N'+=
Frud, Reynolds, Eyler v baqa ölçüsüz kmiyytlr.
#\+. ]`, ' 1,1955.
7. Mirzcanzad A.X., Qurbanov R.S., hmdov Z.M.
DBYYAT Hidravlika. «Maarif», 1990.
1. 8\@ .8. = #N. $., 1976. 8. # .. ]+. $., «w#@N&», 1982.
2.
`.. $+ }. . 1,2, $., 9. {@\= #+. { +_ .
.
1973. . «%», 1986.
3. \ {. $+ }. $., 1965.
4. & 8.8. $+ }. $., DEFORMASYALANAN BRK CSM
1971. MEXANKASI
5. ` `.~., `_ .$. $+. . 2,6,7,8.
$., 1985. Elastiklik nzriyysinin msllri v onlarn hll
6.
`.. \+ }. üsullar. Elastiklik nzriyysinin srhd msllrin
$., 1962. növlri. Srhd v balanc rtlri. Hllin varl v
7.
`.. $N} = @\N yeganliyi. Elastiki msllrin tqribi hllri: analitik v
\+. $., 1977. ddi üsullar. Müstvi msllrinin analitik funksiyalar
8. Ramazanov T.Q. Zlzllrin mexanikas v tektonik nzriyysinin srhd msllrin gtirilmsi. Inteqral
dalalar. BDU, 2005. çevirm üsullar. Dinamik msllr. Lame v Reley
dalalar. Çubuun uzununa v enin hrktinin tnliyi.
MAYE V QAZ MEXANKASI Çubuqlarn dayanql.
Plastiklik nzriyysinin elementlri. Plastiki axn
Hidrostatika. Tarazlq tnliklri. Barotrop v baroklin nzriyysi. Plastiki deformasiya nzriyysi. Srt plastiklik
mayelr üçün tarazlq tnliklri. Konservativ qüvvlr sahsi. v ideal plastiklik. Yüklm sthi. Plastiki tarazln tnliklr
Torriçelli düsturu. Paskal v Arximed qanunlar. sistemi. Elastik-plastik msllr.
deal maye hidromexanikasnn sas inteqrallar. Sürüncklik nzriyysinin elementlri. Sürünckliyin
Puasson adiabat. Entropiya v entalpiya. zoentropik texniki nzriyylri. Frziyylr. Xtti özlü elastiklik.
düsturlar. Bernulli inteqral. Qazlar üçün Bernulli inteqral. Qeyri-xtti özlü elastiklik. Termoözlü elastiklik. Özlü
Eyler tnliyinin Qromeko-Lemb formas. Leybenzon funksi- plastiklik. Relaksasiya. Mexaniki modellr. Xtti özlü
yas. Potensiall hrkt. Laqranj inteqral. Sürtin potensial. elastiki msllrin hll üsullar. Statik, kvazistatik v
Kiçik hycanlanmalar. Riman dalalar. Sxlan mayelrin dinamik msllr.
müxtlif en ksikli borularda qrarlam v qrarlamam Möhkmlik nzriyysi. Materialn möhkmliyi. Plastiki
hrktinin tnliklri. Kompleks potensial. Kompleks sürt. dalma. Kövrk dalma. Çatlar mexanikas. Zdlnm
Sürtin potensial. Cryan funksiyas. Cisimlrin mayed nzriyysi.
Qbul proqramlar 129
hesablanmas.
DBYYAT Prizmatik tirlrin yilmsi. Ksici qüvv v yici
1. 8\@ .8. = #N. $., «%+», $., moment. Onlarn arasnda diferensial asllq. Tir boyu ksici
1976. qüvvnin v yici momentin paylanma epürlri. yilmd
2. \\^& 8. $+ ^\\# normal grginlik. yilmi oxun diferensial tnliyi v onun
N# N. $., 1954. inteqrallanmas. yilmd toxunan grginliklr. Juravski
3. `= 8. $N\N'+= N= #N $., 1935. düsturu. yilmd elastiki potensial enerji düsturu. Cp
4. N . %. $+ ^\\# yilm. Elastiki özül üzrind yerln tirin yilmsi. Enin
N# N. $., 1988. v uzununa yilm. yilmd buraxla biln yük gör
5. + `.$., ]' .. möhkmliyin yoxlanmas.
\+ } . $., 1982. Materiallar müqavimtinin ümumi teoremlri.
6. ' `.$. <} N= N'N. $., Mümkün yerdyim prinsipinin elastiki prizmatik tirlr
«%+», 1969. sistemin ttbiqi. Laqranj v Kastilyano teoremlri. lrin
7. ' `.$. <} \+ @=. $., qarlql teoremi. Statik hll olunmayan sistemin qüvvlr
«%+», 1974. üsulu il hlli.
Elastiki tarazln dayanql. Sxlm elastiki
MATERALLAR MÜQAVMT çubuun dayanql. Dayanqln Eyler kritik qüvvsi.
Cubuun xüsusi brkidilm növlri üçün kritik qüvvnin
sas frziyylr. Tdqiq obyektlri. Xarici qüvvlr. ifadsi.
Rabitlr v rabit reaksiyalar. Hesablama sxemi. Tird Möhkmlik nzriyysi. Kövrk v plastik dalma.
daxili qüvv faktorlar. Klassik möhkmlik nzriyylri. Morun möhkmlik
Prizmatik tirin dartlmas v sxlmas. Grginlik v nzriyysi. Çatn yaylmas. Qriffits nzriyysi. Yorunluq
deformasiya halnn sad növlri. Biroxlu dartlma-sxlma dalmas. Yüksk temperaturda uzunmüddtli möhkmlik.
diaqram; yüklm v elastiki boalma. Materialn sas Zdlrin xtti cmlm prinsipi.
mexaniki kmiyytlri.
Prizmatik tirlr v oynaqla birldirilmi prizmatik DBYYAT
tirlr sistemi. Prizmatik tirlr v oynaqla birldirilmi 1. N .%.
N \N. $.,
prizmatik tirlr sistemi. Sen-Venan prinsipi v müstvi 1962.
ksiklr qanunu. Dartlma v sxlma möhkmliyin hesabat. 2. N .%. $+ ^\\#
Statik qeyri-müyyn prizmatik tirlr sistemi. Elastik-plastik N# N $., 1979.
prizmatik tirlr sistemi, son hddi tarazlq, buraxlabiln 3. & 8.8., `+ .
.
N
yüklr gör hesabat. Dartlma-sxlmada elastiki \N. $., 1959.
deformasiyalanma enerjisi. 4. $++N+ ., 8# 8. ~^\_=
kioxlu grginlik vziyyti. Normal v toxunan @ \N. $., «%+», 1970.
grginliklr. kioxlu dartlmada çp ksikd grginliklr. 5. = %.$.
N \N. $.,
Müstvi grginlik vziyyti. Morun dairvi diaqram. «%+», 1976.
Prizmatik tirlrin burulmas. Dairvi en ksikli 6. Belyayev N.M. Materiallar müqavimti. Bak,
prizmatik tirlrin burulmas. Qapal v açq profilli nazik «Maarif», 1972.
divarl prizmatik tirlrin burulmas. Burulmada elastiki 7. \+
.{.,
N \N. $.,
potensial enerji düsturu. Kiçik addml elastiki yayn %+, 1965, N. 1, 2.
Proqram 31
qanununun ttbiqlri. Reaktiv hrkt. Dyin kütlli cismin
MEXANKA hrkti. Meerski tnliyi. Sialkovski düsturu.
Mexaniki qüvvlr. Sürtünm qüvvsi. Sükunt
Kinematika. Fza v zaman, onlarn xasslri. sürtünmsi. Sürüm sürtünmsi. Elastiki qüvv. Huk
Hesablama sistemlri, hrktin nisbiliyi, maddi nöqt. qanunu.
Yerdyim, sürt, tcil vektorlar. Tcilin tangensial v , güc, enerji. Potensiall sahd görüln i. Kinetik v
normal toplananlar. Radius-vektor, dönm buca, bucaq potensial enerji. Güc. Tam mexaniki enerjinin saxlanmas
sürti, bucaq tcili v onlar arasnda laq. Müstvi-paralel qanunu. Maddi nöqtlr sisteminin enerjisi.
hrkt. Frlanma hrktinin kinematikas. Frlanma hrktinin dinamikas. Qüvv momenti,
Dinamika. Nyutonun I qanunu. nersial hesablama talt momenti. Frlanma hrktinin sas tnliyi. Bzi
sistemlri. Qalileyin nisbilik prinsipi. Qaliley çevrilmlri. cisimlrin talt momentinin hesablanmas. Hüygens-teyner
Sürtlrin toplanmas. Qaliley çevrilmlrinin ttbiq edilm teoremi. Brk cismin impuls momentinin saxlanma qanunu.
hüdudlar. Frlanma hrktinin kinetik enerjisi.
Nyutonun II qanunu. Kütl v qüvv. Hrkt tnliyi. Qravitasiya sahsind hrkt. Ümumdünya cazib
mpuls. Qüvv impulsu. qanunu. Kepler qanunlar. Cazib sahsind hrkt edn
Nyutonun III qanunu. mpulsun saxlanma qanunu. Maddi cismin tam enerjisi. Cazib sahsinin qeyri-bircinsliyi.
nöqtlr sistemi. Kütl mrkzi. mpulsun saxlanma Kosmik sürtlr.
[[
Qeyri-inersial hesablama sistemlrind hrkt. qanunu v onun izoproseslr ttbiqi. Sabit hcmd v sabit
rlilm v frlanma hrkti edn qeyri-inersial hesablama tzyiqd istilik tutumu. Adibatik proses. Puasson tnliyi.
sistemlri. talt qüvvlri. Arlq qüvvsinin corafi en Politropik proseslr. Termodinamikann ikinci qanunu.
dairsindn asll. Frlanan sistem nzrn hrktd olan Dönn v dönmyn proseslr. Karno dövrü v onun F .
cism tsir edn qüvvlr. Koriolis qüvvlri. Fuko rqqas. Klauzius brabrsizliyi. Entropiya. Nernst teoremi. Mütlq
Qeyri-inersial hesablama sistemlrind saxlanma qanunlar. sfr temperaturun alnmasnn mümkünsüzlüyü.
Rqslr v dalalar. Rqsi hrkt. Harmonik rqslr. Real qazlar v mayelr. Van-der-Vaals tnliyi v
Riyazi v fiziki rqqaslar. Harmonik rqsin sürti, tcili v izotermlri. Metastabil hallar. Böhran nöqtsi. Real qazn
enerjisi. Harmonik rqslrin toplanmas. daxili enerjisi. Coul-Tomson effekti. Faza keçidlri. Maye v
Sönn rqslr. Sönm dekrementi. Mcburi rqslr. Rqs buxarn tarazl. Doymu buxar. Klapeyron-Klauzius
sisteminin keyfiyyt msal. Rezonans. Rezonans yrisinin tnliyi. Mayelrd sthi grilm hadissi. yri sthin
eni il sönm dekrementi arasnda laq. Avtorqslr. Elastik yaratd lav tzyiq. Laplas düsturu. Kapilyarlq.
mühitd rqslrin yaylmas. Dalalar. Dala tnliyi. Brk cisimlr. Kristal v amorf cisimlr. Kristallarda
Dalann enerjisi. Enerji seli sxl vektoru. Durun qarlql tsir qüvvlri. Kristallarda defektlr.
dalalar. Ss dalalar. Ultrass. Brk cismin istilik xasslri. stilik tutumunun klassik
Maye v qazlarn hrkti. Ksilmzlik tnliyi. Tzyiq. nzriyysi. Dülonq-Pti qanunu. Klassik nzriyynin
Paskal qanunu. Bernulli tnliyi. Real mayenin hrkti. çtinliklri.
Puazeyl düsturu. Laminar v turbulent axn. Reynolds ddi.
Cismin qazlarda v mayelrd hrkti. Qaldrc qüvv. DBYYAT
Maqnus effekti. 1. Qocayev N.M. Ümumi fizika kursu. II cild.
Molekulyar fizika. Bak, 2008.
DBYYAT 2. Tahirov V.. Molekulyar fizika. Bak, 1999.
1. Qocayev N.M. Ümumi fizika kursu. Mexanika. Bak, 3. hmdov F.A. Ümumi fizika. Mexanika v
1978. molekulyar fizika. Bak, 2007.
2. hmdov F.A. Ümumi fizika. Mexanika v 4. Abbaszad A. Molekulyar fizika v istilik. Bak,
molekulyar fizika. Bak, 2007. 1967.
3. Hüseynov K.D. Mexanika. Bak, 2002. 5. + 8.., + %.. $+== ^@+.
4. Tahirov V.. Mexanika. Bak, 1995. $., 1976.
5. hmdov F.A., Abbasov S.H. Fizika msllri. Ali 6.
~.. ^@+. . II. \\+
mktblr üçün drs vsaiti, Bak, 2008. \+== ^@+. $., 1979.
6.
N+
.{. $+. $., 1975. 7. {.. $+== ^@+. $.,
7.
& .. ^@+. . I. $., %+, «}= +», 1973.
1987. 8. + .. N \+== ^@+. $.,
8. $N 8.%. $+ N= «{», 1976.
NN&N. $., «}= +», 2003. 9. '+ {.. $+== ^@+. $.,
9.
~.. ^@+, . I. $+. $., «%+», 1965.
10.
.w., \ 8.. ^@+
1989.
. I. $., 1970.
10.
.w., \ 8.. ^@+.
11. \ ].8., <.$. ^@+. . I.
. I. $., 1970.
$., «%+», 1969.
11. \ ].8., <.$. ^@+. . I.
12.
& .. ^@+. . I. $.,
$., «%+», 1969.
«%+», 1987.
MOLEKULYAR FZKA V TERMODNAMKA ELEKTRK V MAQNETZM
Qazlarn molekulyar-kinetik nzriyysi (MKN). Vakuumda elektrik sahsi. Elektrostatika. Elektrik
MKN-nin sas müddalar. MKN-nin sas tnliyi. yükünün saxlanmas v diskretliyi. Kulon qanunu. Elektrik
Klapeyron-Mendeleyev tnliyi. Boyl-Mariot, Gey-Lüssak, sahsinin intensivliyi. Superpozisiya prinsipi. Dipol
arl, Dalton, Avoqadro qanunlar. Molekullarn sürtlr sahsinin hesablanmas. Dipol bircins v qeyri-bircins
gör paylanmas (Maksvell paylanmas). Orta kvadratik, orta elektrik sahsind. ntensivlik vektoru seli. Ostroqradski-
v n ehtimall sürt. tern tcrübsi. Bolsman paylanmas. Qauss teoremi v onun ttbiqlri. Elektrostatik sahnin
Barometrik düstur. potensiall xarakteri. Sah intensivliyi il potensial arasnda
Qazlarda köçürm hadislri. Diffuziya, istilikkeçirm laq.
v daxili sürtünm. Köçürm msallar v onlar arasnda la- Naqillr v dielektriklr elektrik sahsind. Naqillrd
q. Molekullarn srbst yolu v srbst yolunun orta yüklrin paylanmas. Naqillr xarici elektrostatik sahd.
uzunluu. Srbst yolun orta uzunluunun tcrübi yolla Tklnmi naqilin elektrik tutumu. Müstvi, sferik v
tyini. silindrik kondensatorlar. Kondensatorlarn birldirilmsi.
Qazlarda istilik tutumunun klassik nzriyysi. Ener- Yüklnmi kondensatorun enerjisi. Elektrostatik sahnin
jinin srbstlik drcsin gör brabr paylanmas teoremi. enerjisi v enerji sxl. Srbst v bal yüklr. Polyar v
ki v çoxatomlu qazlarn istilik tutumunun klassik qeyri-polyar molekullar. Dielektriklrin polyarlamas.
nzriyysi, bu nzriyynin çtinliklri. Polyarlama vektoru. Polyar v qeyri-polyar dielektriklrin
Termodinamikann saslar. Termodinamik sistem. dielektrik nüfuzluu. Seqnetoelektriklr. Pyezoelektrik
Daxili enerji. stilik miqdar. Termodinamikann birinci effekti.
Qbul proqramlar 131
Sabit elektrik cryan. Dövr hisssi üçün Om qanunu. 8.

.w., \ 8.. ^@+. .
Om qanununun diferensial kli. Knar qüvvlr, EHQ. II. $., «%+», 1970.
Qapal dövr üçün Om qanunu. Sabit cryan dövrsind i 9.
& .. ^@+. . II.
v güc. Coul-Lens qanunu v onun diferensial kli. w+N'N. $., «%+», 1989.
Budaqlanm dövrlr üçün Kirxhof qaydalar. 10.
~.. < + ^@+. . III.
Müxtlif mühitlrd elektrik cryan. Metallarda w+N'N. $., 1979.
cryann tbiti. Vakuumda elektrik cryan.
Elektrikkeçiriciliyinin klassik nzriyysi v onun OPTKA
çtinliklri. frat keçiricilik haqqnda. Yarmkeçiricilrin
mxsusi v aqar keçiriciliyi, onun xarici faktorlardan Fotometriya. q mnblri v qbuledicilri.
asll. Termo v fotomüqavimt. Fotometrik kmiyytlr: iq seli, iq iddti, parlaqlq,
Elektrolitlrin elektrik keçiriciliyi. Elektrolitik iqlq, iqlanma. Fotometrik kmiyytlrin ölçü vahidlri.
dissosiasiya. Elektroliz. Faradey qanunlar. Qalvanik Energetik v iq vahidlri arasnda laq.
elementlr. Hndsi optika. Ferma prinsipi. n qaytma v snma
onlama v rekombinasiya. Qazlarda müstqil v qeyri- qanunlar. Tam daxili qaytma. Liflr optikas. Abbe
müstqil boalmalar. Müstqil boalmann növlri. Plazma invariant. Linza düsturu. Linzann optik qüvvsi. Linzalarn
haqqnda anlay. Katod üalar. qüsurlar.
Metal v yarmkeçiricilrd kontakt hadislri. Göz optik sistem kimi. Optik cihazlar: lupa, mikroskop,
Metallardan elektronlarn çx ii. Elektron lampalar – diod teleskop, fotoaparat, proyeksiya aparatlar. Optik cihazlarn
v triod. Metal v yarmkeçiricilrd kontakt potensiallar ayrdetm qabiliyyti.
frqi. Termoelektrik effektlr. Yarmkeçirici diod v n interferensiyas. Koherentlik. Zaman v fza
tranzistor. koherentliyi. Koherent mnblrin alnma üsullar. kiüal
Maqnit sahsi v maddnin maqnit xasslri. Maqnit v çoxüal interferensiya. nterferometrlr. Nazik
sahsinin induksiyas v maqnit seli. nduktivlik. Bio-Savar- tbqlrd interferensiya. Nyuton halqalar.
Laplas qanunu. Maqnit sahsinin intensivlik vektorunun n difraksiyas. Hüygens-Frenel prinsipi. Frenel
sirkulyasiyas. Amper qanunu. Amper qüvvsinin ii. Lorens zonalar. Dairvi deikdn, dairvi manedn, yarmsonsuz
qüvvsi. Holl effekti. ekrann knarndan difraksiya. Bir yarqdan Fraunhofer
Maqnetiklr. Maqnit nüfuzluu v qavraycl. difraksiyas. ki v çox yarqdan difraksiya. Difraksiya
Maqnito-mexaniki hadislr. Dia-, para- v ferromaqnetizm. qfsi. Rentgen üalarnn difraksiyas. Vulf-Breq düsturu.
Maqnit ilgyi. Küri nöqtsi. n polyarlamas. Xtti polyarlam iq. ki
Elektromaqnit induksiyas. Faradey tcrüblri. dielektrik srhdindn qaydan v snan üalarn
Faradeyin induksiya qanunu. Lens qaydas. nduksiya EHQ, polyarlamas. Brüster qanunu. kiqat üasnma.
öz-özün induksiya v qarlql induksiya. Naqilin Polyarladrc cihazlar. Süni anizatropluq. Kerr effekti.
induktivliyi. Maqnit sahsinin enerjisi v enerji sxl. Faradey effekti.
Dyin elektrik cryan. Dyin cryann tsiredici n dispersiyas, udulmas v spilmsi. Normal v
v orta qiymti. Dyin cryan dövrsind aktiv, induktiv anomal dispersiya. Dispersiyann elektron nzriyysi.
v tutum müqavimtlri. Dyin cryan dövrsind Om Lorens-Lorents düsturu. n udulmas. Buger qanunu.
qanunu. Dyin cryan dövrsind rezonans. Dyin n spilmsi. Reley qanunu.
cryann ii v gücü. Transformatorlar. stilik üalanmas. Cisimlrin üaburaxma v üaudma
Elektromaqnit rqslri v dalalar. Elektrik rqs qabiliyyti. Mütlq qara cisim. Kirxhof qanunu. Stefan-
konturu. Mxsusi elektrik rqslri. Tomson düsturu. Sönn Bolsman qanunu. Vin qanunu. Reley-Cins qanunu. Plank
rqslr. Rezonans. Burulanl elektrik sahsi. Yerdyim hipotezi. Plank düsturu. Optik pirometriya.
cryan. nteqral v diferensial kild Maksvel tnliklri. n kvant tbiti. Fotoeffekt. Kompton effekti. n
Vakuumda elektromaqnit dalalar, onlarn yaylma tzyiqi. Rentgen üalanmas. Tormozlanma v xarakteristik
sürti. Elektromaqnit dalalarnn üalanmas. Hers üalanma. Optik kvant generatoru. Lazerlrin i prinsipi.
vibratoru. Elektromaqnit dalalar enerjisinin hcmi sxl. Lazer üalarnn xasslri v ttbiqi.
Enerji seli. Umov-Poytinq vektoru. Radio rabit v
radiolokasiya prinsipi. Elektromaqnit dalalar kalas. DBYYAT
1. Qocayev N.M. Ümumi fizika kursu. IV cild. Optika.
DBYYAT Bak, 1983.
1. Kalanikov S.Q. Elektrik bhsi. Bak, 1980. 2. Fri C.E., Timoreva A.B. Ümumi fizika kursu. III
2. Nsirov V.., Aslanl G.Q. Elektrik (ümumi fizika cild. Bak, 1970.
kursu). Bak, 2002. 3. hmdov F.A. Ümumi fizika kursu. Bak, 2004.
3. Tahirov V.. Ümumi fizika kursu. Elektrik v maqnit 4.
~.. < + ^@+. . IV. < N+.
hadislri. Bak, 2000. $., 1985.
4. liyev B., Hsnov Q. Ümumi fizika kursu. Bak, 5. `# ].
. < N+. $., 1976.
2004. 6. ]; %.$. < N+. $., 1979.
5. Pnahov M., Hmidov ., Ömrzad T. 7.
.w., \ 8.. ^@+.
Elektrostatika. Bak, 2000. . III. $., «%+», 1969.
6. +
.]. w+N'N. $., «%+», 8. \ ].8., <.$. ^@+.
1980. . III. $., «%+», 1970.
7. \ ].8., <.$. ^@+. . II. 9.
& .. ^@+. . III. $.,
$+, «%+», 1970. «%+», 1989.
[[
kameralar. Fotoemulsiya üsulu. Kütl spektrometrlri.

ATOM V NÜV FZKASI Yüklü zrrciklrin sürtlndirilmsi metodu.
Nüv reaksiyalar. Saxlanma qanunlar. Aralq nüv.
Atom modellri. Atom fizikasnn tcrübi saslar. Birbaa gedn nüv reaksiyalar. Nüvnin bölünmsi.
Elementar yük, elektronun kfi. Atomun Tomson modeli. Elementar zrrciklr, nlarn tsnifat. Zncirvari
Rezerford tcrübsi. Atomun nüv modeli. Bor postulatlar. reaksiyalar. Termonüv reaksiyalar. Termonüv sintezinin
Stasionar sviyylrin diskretliyi. Frank-Hers tcrübsi. Bor idaredilm problemi.
nzriyysi, spektral seriyalar. Termlr. Bor nzriyysinin
çtinliklri. DBYYAT
Zrrcik-dala dualizmi. De Broyl hipotezi. Maddnin 1. Murquzov M.. Atom fizikas. Bak, 2000.
dala xasslri. Heyzenberqin qeyri-müyynlik prinsipi. 2. Msimov E. ., Mürslov T.M. Atom fizikas. Bak,
redinger tnliyi. Dala funksiyas v onun modulunun 2002.
kvadratnn fiziki mnas. Potensial çuxurda zrrciklrin 3. Hacyev . ., Mmmdov M.. Atom fizikas. Bak,
enerjisinin kvantlanmas. Xtti harmonik ossilyatorun 2000.
enerjisinin kvantlanmas. Zrrciklrin potensial çprdn 4. bdülvahabova S.Q. Nüv fizikas. Bak, 2000.
keçmsi – tunel effekti. 5. Abdullayev X.S. Nüv fizikas. Bak, 2006.
Atom v molekullarn quruluu. Enerjinin v impuls 6. &+
.. 8N\= ^@+. $., 1980.
momentinin proyeksiyasnn kvantlanmas. Elektronun 7.
~.. < + ^@+. . V. 8N\=
orbital, spin v maqnit momentlri. Kvant ddlri. Pauli ^@+. $., 1986.
prinsipi. Kleçkovski v Hund qaydalar. Elementlrin dövri 8.
~.. < + ^@+. .V. =
sistemi. ^@+. $., 1986.
Xarakteristik rentgen spektrlri. Mozli qanunu. Kimyvi
9. $ .%. = ^@+. $., 1985.
rabit v valentlik. Molekulyar spektrlr. n
10. + .$., %.{. = ^@+. $.,
kombinasiyal spilmsi.
1986.
Atom nüvsi. Atom nüvsinin quruluu. zotoplar,
11.
.w., \ 8.. ^@+.
izotonlar, izobarlar. Nüvnin kütlsi, radiusu. Nüvnin spin
v maqnit momentlri. Nüv modellri. Sehrli ddlr. .III. $., «%+», 1969.
Nüvnin rabit enerjisi. 12. \ ].8., <.$. ^@+.
Radioaktivlik. sas qanunauyunluqlar. D - üalanma, . III. $., «%+», 1972.
E - üalanma, J - üalanma. Yarmçevrilm periodu. 13.
& .. ^@+. . III. $.,
«%+», 1989.
Radioaktiv çevrilm qanunu. Yerdyim qaydas.
Nüv fizikasnn tcrübi üsullar. Zrrcik sayaclar v
Proqram 32
v lav yarmqruplar. sas, törm v daxili dövrilik. Dövri
ÜMUM KMYA sistem v elementlrin analogiyasnn növlri.
Materiya haqqnda anlay Kimyvi laq
Madd v sah – materiyann mövcudluq formalar kimi. Kimyvi laqnin sas xarakteristikalar.
Kimyann predmeti, mqsd v vziflri. Kimyann on laqsi. Atomun effektiv yükü, rabitnin ionluq
fundamental nzriyy v qanunlar. drcsi. Kovalent laq, onun xüsusiyytlri. Valent laq
Atom–molekul tlimi nzriyysi (V N). V N-in çatmazlqlar.
sas anlay v qanunlar. Molekulyar orbitallar nzriyysi (MON). MON-da atom
Daltonun atomistikas. Atom, molekul. Nisbi atom orbitallarnn xtti kombinasiyas üsulu.
kütlsi, nisbi molekul kütlsi. Kimyann qaz qanunlar. Metal laq v onun xüsusiyytlri.
Kimyvi element. zotoplar, izobarlar. Molekullararas qarlql tsir v kompleks-
Qeyri-üzvi maddlrin quruluu. Qeyri-üzvi polimerlr mlglm
haqqnda anlay. Maddnin aqreqat hallar. Van-der-Vals qüvvlri.
Maddnin kristallokimyvi quruluu v xasslri. Oriyentasiya, induksiya v dispersiya effektlri. Hidrogen
Kimyvi individ. laqsi. Hidrogen göstricisi – pH, indikatorlar.
Kimyvi birlm. Kompleks birlmlr. Vernerin koordinasiya
Atomun quruluu v elementlrin dövri sistemi nzriyysi. Kompleks birlmlrd kimyvi laq.
Atomun quruluunun modellri. Rezerfordun tcrüblri, Metallar, yarmkeçiricilr v dielektriklr. Daltonidlr v
atomun planetar modeli. Plank tnliyi. Atomun Bor modeli, Bertolidlr. Maddnin amorf v üvari hallar.
onun çatmazlqlar. Hidroliz, hidrolizin mexanizmi. Elektroliz. Oksidlm-
Mikrohissciklrin ikili-dala v hisscik tbiti. reduksiya reaksiyalar, onlarn növlri.
Heyzenberqin qeyri-müyynlik prinsipi. redinger tnliyi.
Kvant ddlri. DBYYAT
Pauli prinsipi, enerjinin minimumluq prinsipi – 1. Uqay Y.A. Ümumi kimya. Bak, 2004.
Kleçkovski qaydas, Hund qaydas. Dövrlr, qruplar. sas 2. lyasl T.M., Babanl M.B., hmdov E..,
Yaqubov N.. Ümumi kimya kursu. Bak, 2002.
Qbul proqramlar 133
3. Abbasov V.M., Mhrrmov A.M., Babanl M.B. v b. kimyvi xasslri. Oksidlri. Kvars v onun modifikasiyalar.
Ümumi kimyann saslar. Bak, 2001. Silikat turular v silikatlar.
4. 8\N %.
. <= #'+= \=. $., Hallogenidlri. Oksohallogenidlri.
«}= +», 1998. Xalkogenidlri.
5. %+ .. <} \. $., 1970, IIIA qrup elementlri
1975. Qrupun ümumi xarakteristikas. Boranlar. Alüminium v
6. |+^N ., N w.
\} + onun analoqlarnn birlmlri. Borun turular, meta-, orto-
\. 2- N\. $., «$», 2009. v tetraboratlar. Alüminatlar.
Xalkogenidlri.
QEYR-ÜZV KMYA AIIIBVI tipli birlmlr v kimyvi xasslri.
Ncib qazlarn kimyas
Elementlr kimyas Atomlarn elektron tbqlrinin quruluu, onlarn valent
Metallar v qeyri-metallar. Binar kimyvi birlmlr, imkanlar.
onlarn tsnifat. II dövrün tipik elementlri
Mürkkb kimyvi birlmlr. Onlarn tsnifat. Elektron qurulular, valent v koordinasiya imkanlar, V
Hidrogen v S laq. Diaqonal oxarlq. IV dövr elementlrinin
Hidrogenin izotoplar v modifikasiyalar, atomun xüsusiyytlri.
elektron quruluu. Tbitd yaylmas, laboratoriyada v Keçid elementlri
snayed alnmas, xasslri. Ümumi xarakteristikas. Keçid elementlri srasnda
Oksigen oksidlm drcsinin dyimsi. Atom, ion v
zotoplar. Oksidlr, onlarn tsnifat molekullarn maqnit xasslrinin onlarn quruluundan
Ozonun kimyvi xasslri. Ozonidlr. Atmosferd ozon. asll.
Ozonun ttbiqi. Koordinasiya nzriyysi
Polyarlq v polyarladrma haqqnda anlay. Hidrogen Kompleks birlmlrin elektron quruluu. Kristal sah
rabitsi. Suyun ion hasili. nzriyysi (KSN). Birlmlrin maqnit v optik
Ar su. Hidrogen-peroksid (H2O2) v kimyvi xasslri. xasslrinin KSN- gör izah. Liqand sah nzriyysi.
Mendeleyevin dövri sisteminin IA qrup elementlri Keçid elementlrinin I dekadas
Me2 tipli qaz halda molekullar. Ümumi xarakteristikas. Dyin trkibli fazalarn tbiti.
Qlvi metallarn hidridlri, oksidlri v peroksidlri. Ti, V, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn birlmlri, quruluu,
Qlvi metallarn alnmas v ttbiqi. kompleksmlgtirm qabiliyytlri.
IIA qrup elementlri Keçid metallarnn II v III dekadalar
Berillium v maqneziumun müqayisli xarakteristikas. Ümumi xarakteristikas. Birlmlrin turu-sas
kinci qrup elementlrinin birlmlri. kinci qrup xasslrinin dyimsi.
elementlrinin alnma üsullar v ttbiq sahlri. Zr, Hf, Nb, Ta, Mo, W birlmlri.
VIIA qrup elementlri – halogenlr Platin fsilsi elementlri, onlarn birlmlri v
Halogenlr, onlarn xasslrinin müqayissi. Halogen- xasslri. Ag, Au, Cd, Hg birlmlrinin xasslri,
lrin molekullar. Halogen molekullarnda kimyvi rabit. F2 kompleksmlgtirm qabiliyytlri.
v Cl2 molekullarnn müqayisli xarakteristikas. Klaster birlmlri.
Halogenlrin alnma üsullar, xasslri v ttbiq sahlri. Lantonoidlr
HF molekullarnn assosiasiyas. Nadir torpaq elementlri (NTE). NTE oxarlnn sbbi,
Halogenlrin oksigenli birlmlri. Yodat turular v xüsusiyytlri.
yodatlarn tsnifat. Orto, mezo v metayodatlarn quruluu. NTE kimyas. NTE metallokimyas.
VIA qrup elementlri – xalkogenlr
Qrupun ümumi xarakteristikas. DBYYAT
Hidrogenl birlmlri. Sulfanlar. Xalkogenidlr. 1. lyasl T.M., Seyfullayeva .M. Elementlr kimyas.
XO2 v XO3 tipli oksidlrin alnma üsullar v kimyvi Bak, BDU nriyyat, 2005.
xasslri. H2XO3 v H2XO4 turular. 2. lyasl T.M., Seyfullayeva .M. Qeyri-üzvi kimya. I, II
VA qrupun elementlri cild. Bak, “Lman”, 2009.
Qrupun ümumi xarakteristikas v birlmlri. Ammo- 3. 8. N'+ } #'+
nium v fosfonium duzlar. Ammiakatlar. Amidlr, imidlr, \. $., «$», 1968.
nitridlr. Fosfidlr. Hidroksilamin. Azid turusu v azidlr. 4. ~ .,
~. N'+= #'+=
Azotun oksidlri. Nitrit v nitrat turular, onlarn alnma \=. $., «$», |\=, 1969.
üsullar, qurulular v xasslri. Fosforun oksoturular v 5. I# .8. %#'+= \=. $., 1989.
analoqlar. Fosfor turularnn quruluu v xasslri. 6. \ ]. #'+ \. $., «$»,
Sulfidlri. Tioturular. 1968.
IVA qrup elementlri 7. %+ ~.8. %#'+= \=. $.,
Qrupun ümumi xarakteristikas. Karbonun qeyri-üzvi «{», 1982.
birlmlri. Metallarn karbidlri. Karbonun oksidlri, 8. N&=+ .~., $N}+ `.., ]#&
molekullarnn quruluu v xasslri. Karbonun 8.%., @ 8.. %#'+= \=.
oksoturular. Azotlu birlmlri: sian, disian, sianid |\= \N 2- N. $., @. $]I, 2007.
turusu. Rodanid turusu.
Si, Ge hidrogenli birlmlri. Alnma üsullar v
[[
nomenklaturas, izomerliyi. Alnma üsullar v xasslri.

ÜZV KMYA Ketenlr, tsnifat.
kisasl turular. Sintez üsullar. kisasl turularn
sas anlaylar çoxatomlu spirtlrl polikondeslmsi. Lavsan. D, E-
Butlerovun kimyvi qurulu nzriyysi. Atomlarn doymam turular. Akril v metakril turular törmlrinin
valentliyi. Üzvi birlmlrd karbon atomunun hibridlm polimerlmsi. Üzvi ü. Poliakrilnitril. Alnma üsullar v
hallar. Valentlik v koordinasiya ddi. kimyvi xasslri. Dils-Alder reaksiyalar.
Üzvi birlmlrin turu-sasi xasslri (Brensted, Lüis). Yalar v lipidlr. Alnma üsullar v xasslri.
zomerlik v onun növlri. Üzvi birlmlrd rabitlrin Nitro birlmlr. Tsnifat v nomenklaturas.
tiplri. Üzvi molekullarda elektron (induktiv v mezomer) v Nitroqrupun quruluu. Alnma üsullar v xasslri.
fza effektlri. Hiperkonyuqasiya. Reagentlrin v Aminlr. Tsnifat, izomerliyi v nomenklaturas. Alnma
reaksiyalarn tsnifat. Aralq hissciklr, keçid hal v üsullar v xasslri. Diaminlrin çoxsasl turular il
reaksiya mexanizmi haqqnda anlay. Üzvi kimyada fiziki polikondeslmsi. Naylonlar.
tdqiqat üsullar. Diazobirlmlr. Diazometan, alnma üsullar v
Stereokimyann saslar diazobirlmlr sasnda sintezlr.
Sad alkanlarn fza quruluunun tsviri üsullar Hidroksiturular (oksiturular). Tsnifat v
(Nümen). Konformasiyalar v konformerlr. Assimmetrik nomenklaturas. Alnma üsullar v xasslri.
karbon atomu. Xiralln yaranmas üçün zruri olan rtlr. Hidroksiturularn xüsusi xasslri.
Konformasiya v konfiqurasiya. Fza müntzm qurululu Aldehid v ketoturular (oksoturular). Tsnifat,
polimerlr (izotaktik v sindiotaktik polipropilen). nomenklaturas v turuluu. Alnma üsullar v xasslri.
Stereokimyvi (R,S) nomenklatura. Proyeksiya formullar Monosaxaridlr, disaxaridlr, polisaxaridlr.
(Fier). ki xiral mrkz malik birlmlr. Diastereomerlr. Monosaxaridlrin tsnifat v stereokimyas. Aldoz v
Mezo-formalar. Eritro v treo nomenklatura. ketozlarn Fier proyeksiyalarnda stereokimyas.
Açq zncirli birlmlr Disaxaridlr. Reduksiya edn v reduksiya etmyn
Neft komponentlrinin fiziki v kimyvi ayrlma üsullar. disaxaridlr, tbitd yaylmas. Saxaroza, tbii alnma
Alkanlar. Homoloji sras, izomerliyi, nomenklaturas. mnblri, inversiyas, ttbiqi.
Alnma üsullar, fiziki v kimyvi xasslri. Polisaxaridlr – sellüloza v niasta, tbitd yaylmas,
Alkenlr. Homoloji sras, izomerliyi, nomenklaturas, ttbiq sahlri.
sintez üsullar, fiziki-kimyvi xasslri. Zncirvari Aminturular, peptidlr v zülallar. Polikondeslm v
polimerlm v onun tiplri (radikal, kation, anion onun tiplri.
polimerlm). Polietilen, polipropilen, polistirol. Aminturularn tsnifat, nomenklaturas, alnma üsullar
Snayed neft karbohidrogenlri sasnda etilen sras v xasslri.
(C2-C4- v D-olefinlr) karbohidrogenlrin istehsal v ttbiq Peptidlr, nomenklaturas, sintez üsullar.
sahlri. Sthi-aktiv maddlrin (ionogen, qeyri-ionogen)
Alkadienlr. Tsnifat, izomerliyi v nomenklaturas. alnmas.
Alnma üsullar. Kimyvi xasslri. Radikal birg Qapal zncirli birlmlr. Alitsiklik birlmlr
polimerlm. Butadien-stirol, butadiyen-nitril, butil (tsikloalkanlar)
kauçuklarn alnmas. Alitsikllrin tsnifat. Tsikloalkanlar v onlarn
Alkinlr. Homoloji sras, izomerliyi v nomenklaturas. törmlri. Tsiklopropan, tsiklobutan, tsikloheksan v
Fiziki-kimyvi xasslri. onlarn törmlrinin sintez üsullar. Tsikloalkanlarn
Metalüzvi birlmlr. xasslri.
Litium, maqnezium v alüminium üzvi birlmlr. Neftin karbohidrogen trkibi. Neft karbohidrogenlri
Alnma üsullar. neft-kimyvi sintezd xammal kimi.
Neftin qatran-asfalten (qatran, asfaltenlr) v mineral Heterotsiklik birlmlr. Heterotsiklik birlmlrin
komponentlri. tsnifat, nomenklaturas. Sintez üsullar v xasslri.
Spirtlr v fenollar. Onlarn tsnifat. Heterotsiklik birlmlrin (-kaprolaktam, etilen-oksidi)
Biratomlu spirtlr, homoloji sras, izomerliyi v polimerlmsi.
nomenklaturas. Alnma üsullar, fiziki-kimyvi xasslri. Aromatik birlmlr. Arenlr.
kiatomlu spirtlr, izomerliyi v nomenklaturas. Alnma Aromatiklik. Aromatiklik qaydas. Benzolun quruluu.
üsullar v xasslri. Kekule formulu. Aromatik birlmlrin tsnifat, xasslri.
Doymam spirtlr: allil v propargil spirtlri, alnma Laboratoriyada sintez üsullar.
üsullar, allil spirti sasnda sintezlr. Vinil spirti v onun Karbohidrogenlrin halogenli törmlri. zomerliyi,
törmlri. nomenklaturas. Alkan, alken v spirtlrdn alnma üsullar,
Fenollar, alnma üsullar, xasslri. Fenol-formaldehid bir halogen atomunun digri il vz olunmas, arenlrin
qtranlar. xlormetillmsi.
Sad efirlr. Tsnifat, izomerliyi v nomenklaturas. Alkilhalogenidlrd doymu karbon atomunda nukleofil
Alnma üsullar, fiziki v kimyvi xasslri. Kraun efirlri, vzolunma reaksiyalar. Nukleofil vzolunma reaksi-
nomenklaturas, alnmas v ttbiqi. Oksiranlar. Alnma yalarnn mexanizminin tsnifat: SN1 v SN2 reaksiyalarnn
üsullar, xasslri. sas xüsusiyytlri. Reaksiyann energetik profili. Aromatik
Aldehid v ketonlar. Tsnifat, izomerliyi v sulfoturular. Alnmas, xasslri.
nomenklaturas. Alnma üsullar v xasslri. Eliminlm (qopma) reaksiyalar. Zaytsev v Hofman
Karbon turular v onlarn törmlri. Tsnifat, qaydas. Eliminlm reaksiyalarnn stereokimyas. sasn
Qbul proqramlar 135
v çxan qrupun tbitinin qopmann istiqamtin tsiri. E2 sistemlr. Su v kükürd tipli maddlrin hal diaqramlar.
v SN2, E1 v SN1 reaksiyalarnn rqabti. Bu rqabt tsir kikomponentli sistemlr. Üçkomponentli sistemlr.
edn amillr. Kimyvi tarazlq
Nuklein saslar, nukleozid v nukleotidlr. DNT v Kütllrin tsiri qanunu. Tarazlq sabitinin ifadlri. deal
RNT-nin ilkin quruluu. DNT v RNT-nin nukleotid trkibi. v real sistemlrd kimyvi tarazlq. Kütllrin tsiri
DNT-nn ikincili quruluu. DNT-nn bioloji funksiyas. qanununun termodinamiki çxar.
RNT-nn növlri v zülaln biosintezind onlarn rolu. Reaksiyann izoterm tnliyi. Kimyvi reaksiyalarda
Daxili yanma mührriklri üçün yanacaqlar (karbürator, izobar v izoxor potensiallarn dyimsi. Bertlo prinsipi.
dizel, reaktiv). Standart termodinamiki kmiyytlr sasn kimyvi
Sürtgü yalar v onlarn keyfiyytinin yaxladrlmas. reaksiyalarn tarazlq sabitinin hesablanmas. Tarazlq
Sintetik sürtgü yalarnn xasslri v alnma üsullar. sabitinin temperatur asll. Reaksiyann izobar v izoxor
Yanacaq v yalarn kimyvi stabilldirilmsi. tnliklri. Kimyvi tarazla tzyiqin tsiri. Heterogen
sistemlrd kimyvi tarazlq. Le-atelye prinsipi.
DBYYAT Kimyvi kinetika v kataliz
1. .
. <#'+= \=. $., |\=, Kimyvi kinetikann sas anlaylar. Reaksiya sürti v
1994. . 1,2. sürt sabiti. Reaksiyann trtibi v molekulyarl. Kimyvi
2. 8.
\= #'+= \=. $., reaksiyann sürt sabitinin temperaturdan asll.
$, 1981. . 1,2. Aktivlm enerjisi. Dönmyn bir, iki v üçtrtibli
3. N ~;., $. <} #'+ reaksiyalar. Reaksiyann trtibinin tyini üsullar. Dönr bir
\. $., $, 1978. . 1,2. v ikitrtibli reaksiyalar. Paralel v ardcl reaksiyalar.
4. $ ., . <#'+= \=. $., Kimyvi kinetikada aktiv toqqumalar nzriyysi.
$, 1974. Monomolekulyar reaksiyalar. Lindeman nzriyysi.
5. %\= 8.%., %\= %.8. %' Zncirvari reaksiyalar. axlnmyn v axlnn
#'+ \. $., $, 1974. . 1,2. zncirvari reaksiyalar. Fotokimyvi reaksiyalar. Kataliz
6. % <.. <#'+= \=. $., }. +., haqqnda ümumi mlumat. Homogen kataliz. Turu-sas
1990. katalizi. Heterogen kataliz. Kataliz nzriyylri.
7. Mhrrmov A.M., Bayramov M.R. Neft kimyas v Elektrokimya
neft-kimyvi sintez, 2-ci nr, BDU nriyyat, 2006. Arreniusun elektrolitik dissosiasiya nzriyysi v onun
8. 8.$. }+\+=} =, $., çatmayan chtlri. Kristal qfs v solvatlama enerjilri.
1981. Debay-Hükkel nzriyysi. Elektrolit mhlullarn elektrik
9. kbrov O.H., zizov A. ., kbrov E.O. keçiriciliyi. onlarn müthrrikliyi. Kolrau qanunu. onlarn
Yükskmolekullu birlmlr kimyas, BDU köçürülm ddi. Elektroforetik v relaksasiya effektlri. Vin
nriyyat, 2009. v Debay-Falkenhagen effekti. Elektrod potensial v
elektrik hrkt qüvvsi. Elektrodlarn tsnifat. Elektrod
FZK KMYA potensialnn qatlqdan asll. Qalvanik elementlr. Qatlq
elementlri. Elektrokimyvi kinetika. Elektrokimyvi
Fiziki kimyann predmeti korroziya nzriyysi. Metallarn korroziyadan mühafizsi.
sas anlaylar. Kimyvi termodinamikann saslar.
Enerjinin saxlanmas v cevrilmsi qanunu. Hal tnliyi. DBYYAT
Dönn v dönmyn proseslr. v istilik. Daxili enerji. 1. hmdov E.., Mmmdov S.E. Rzayeva N.A. Fiziki
Termodinamikann I qanunu. Entalpiya. Kalorik msallar. kimya. I hiss. Bak, 2009.
Termodinamikann birinci qanununun kimyvi reaksiyalara 2. Cfrov Y.. Fiziki v kolloid kimya. Bak, 2009.
ttbiqi. Hess qanunu v ondan çxan nticlr. Reaksiyann 3. Cfrov Y.. Elektrolit mhlullar nzriyylri. Bak,
istilik effektinin temperatur asll. Kirxhof tnliyi. 2007.
Termodinamikann II qanunu. Karno tsikli. Entropiya. 4. Babanl M.B., Allahverdova N.X. Fiziki v kolloid
Müxtlif proseslr üçün entropiya dyiikliklrinin hesablan- kimya. Bak, 1998.
mas. Plank postulat. Termodinamikann III qanunu. Termo- 5. ]\ .. . ^@'+ \. $.,
dinamiki potensiallar. Xarakteristik funksiyalar. Uçuculuq. |\=, 1969, N.1-2.
Faza keçidlri. Klauzis-Klapeyron tnliyi. Doymu buxar 6. ~\+ .., {N
.8. w+N\=. I'.
tzyiqinin temperatur asll. . $., }. +., 1987.
Mhlullar. Faza tarazlqlar 7. \ .%. <} \'+ N\\+.
Mhlullarn tsnifat. Qatln ifad üsullar. Qazlarn I' . $., }. +, 1978.
mayelrd hll olmas. Henri qanunu. deal mhlullar. Raul 8. \ .%. <} \'+ +N+.
qanunu. Brk maddlrin mayelrd hllolmas. reder I' . $., }. +, 1976.
tnliyi. Osmos tzyiqi. kikomponentli sistemlrd maye- 9. _+ 8.8., _\ `.8. @'+=
buxar tarazl. Parsial molyar kmiyytlr. Gibbs-Dügem \=. $., 1976.
tnliyi. Konovalovun birinci v ikinci qanunlar. Heterogen 10.
N\# 8.].,
\'+ ~.{. @'+=
sistemlr. Faza, komponent, trkib hisssi v srbstlik \=. $., 1973.
drcsi anlaylar. Gibbsin fazalar qaydas. Birkomponentli
[[
Proqram 33
Onurallar yarmtipi: xarakteristikas. Su onurallar
BOTANKA (qurulu icmal v tsnifat).
Quru onurallar: qurulu icmal, tsnifat v hmiyyti.
Bitki morfologiyas
Kök, gövd, yarpaq. Vziflri, formalar, DBYYAT
kildyimlri. 1. Dogel V.A. Onuraszlar zoologiyas. Bak, 2007.
Bitkilrin çoxalmas – vegetativ, qeyri-cinsi v cinsi 2. ~#& .8. #= @'}. $.,
çoxalma. }= +, 1981.
Ali bitkilrd nsil növblmsi. 3. Aayev B.. Onuraszlar zoologiyas. Praktik
Çiçk, çiçk qruplar. Meyv, meyvnin qruplar. Toxum. mllr, Bak, 2001.
Ali bitkilrin sistematikas 4. Mustafayev Q.T., Tayev .N., Sadqova N.A.
Mamrkimilr (Bryophyta), qjkimilr (Pteridophyta), Onurallar zoologiyas. Bak, 2009.
çlpaqtoxumlular (Gymnospermae), örtülütoxumlular v ya 5. Abbasov H.S., Mustafayev Q.T. v b. Onurallar
çiçkli bitkilr (Angiospermae v ya Anthophyta) öblrinin zoologiyas. Bak, “Thsil”, 1999.
v maqnolid, hamamelidid, kariofillid, dillenid, rozid, 6. Aayev B.., Dadaova Z.P. Onurallar zoologiyas.
asterid, alismatid, liliid, aresid yarmsiniflrinin tsnifat v Bak, 2000.
xarakter xüsusiyytlri. 7. %\ %.{., N %.%. #=
@'}. $., }= +, 1979, 'N& I,
DBYYAT 'N& II.
1. Qurbanov E. M. Ali bitkilrin sistematikas. BDU
nriyyat, 2009. HSTOLOGYA. GENETKA
2. Qdirov N.M., Quliyev V.. Ali bitkilr sistematikas.
Bak, Maarif, 1986. Histologiya
3. + 8.].,
& $.{., \ .%. Örtük v vzi epitelinin mnyi, inkiaf v müxtlif
N+ } @\} N. $., növlrinin quruluu. Birldirici toxumalar. Mnyi,
8+\=, 2000. quruluu v inkiaf. Qan v limfa. Qanyaranma v limfann
4. N+ .|. 8N\= \^#= N. $., ml glmsi. Saya v eninzolaql zl toxumalar. Sinir
}= +, 1989. toxumas. Neyronlarn morfofunksional xarakteristikas.
5. \_+ %.8., = `.., I 8.8. Genetika
N+ N\N+ N. $+, rsiyytin maddi saslar. rsiyytin sas
{, 1975. qanunauyunluqlar. lamtlrin cinsiyytd iliikli irsiliyi.
6. |;+ .]. N+. $., liikli irsilik v krossinqover. Prokariotlarda genetik analiz.
}= +, 1976. Nüvdnknar irsiyyt. Dyiknlik. Frdi inkiafn
genetikas. Genetik mühndisliyin saslar. Populyasiya v
ZOOLOGYA tkamül genetikas. nsan genetikas. Seleksiyann genetik
saslar.
Zoologiya – heyvanat alminin mnyi, inkiaf,
biosferd v insan hyatnda (tibd, baytarlqda, knd
DBYYAT
tsrrüfatnda v s.) rolu haqqnda kompleks elm kimi.
1. Abdullayev M.S., Abiyev H.S. Ümumi histologiya.
Zoologiyann sas inkiaf mrhllri. Müasir zooloji
Bak, 1975.
tsnifat.
2. 8^& .., .8.. ]N#=, $.,
Onuraszlar zoologiyas
1989.
Birhüceyrlilrin (sarkodinlr, qamçllar, sporlular,
3. Quliyev R. ., liyeva K. .Genetika. Drslik. Bak,
knidosporidilr, mikrosporidilr v infuzorlar) ümumi
BDU nriyyat, 2002.
xarakteristikas, tsnifat v hmiyyti. Süngrlr,
4. ]@
.$. <} \ #N+.
barsaqboluqlular v qurdlarn (kirpikli qurdlar, sorucular,
, %+ ~\+, 1983.
monogeneylr, lentkilli qurdlar, nemertinlr, nematodlar,
5. 8 ., # ~;.
\= #N+.
rotatorilr, çoxqll, azqll qurdlar v zlilr) ümumi
“$”, 1988.
xarakteristikas, inkiaf tsikli v praktiki hmiyyti.
Buumayaqllar (xrçngkimilr, çoxayaqllar, hratlar,
FZOLOGYA
hörümçkkimilr), molyusklar (xitonlar, qarnayaql
molyusklar, ikitayllar, baayaq molyuskalar) v
Bitki fiziologiyas
drisitikanllarn (dniz ulduzlar, dniz kirpilri, holoturilr
Fotosintetik aparatn quruluu v piqment sistemlri.
v s.) ümumi xarakteristikas v tbitd rolu.
Fotosintezin elektronnqliyyat dövrsi. Fotosintezd suyun
Onurallar zoologiyas
fotooksidlmsi. Fotofosforlama v onun tiplri.
Kllsizlr yarmtipi: qurulu icmal, tsnifat v
Fotosintezd karbon qaznn assimilyasiyas. Bakteriya v
xarakteristikas.
yosunlarda fotosintezin xüsusiyytlri. Xemosintez.
Tunikallar yarmtipi: xarakteristikas, qurulu icmal v
Tnffüsün substratlar. Qlikoliz prosesi. Krebs tsikli.
tsnifat.
Qbul proqramlar 137
Pentoz tsikli. Qlikolat-qlioksilat tsikli. Tnffüsün elektron Molekulyar azotun fiksasiyas (srbst yaayan v
nqliyyat dövrsi, energetikas. Oksidldirici fosforlamann simbiotik bakteriyalar).
mexanizmi. Tnffüs tsir edn amillr. Sellüloza parçalayan mikroorqanizmlr.
Bitki hüceyrsi trfindn suyun v mineral elementlrin Bakteriyalarda mutasiya.
udulmas v hrkti. Kogeziya v adgeziyann su Mikroorqanizmlr arasnda mövcud qarlql münasibt
mübadilsind rolu. Transpirasiya msal, mhsuldarl.
Bitkilrd böyüm v inkiafn tnzim olunmasnn DBYYAT
ümumi prinsiplri. Böyümnin tiplri v fazalar. Böyüm v 1. legel Q. Ümumi mikrobiologiya. Bak, MBM MMC,
inkiafn tnzimlnmsind endogen v ekzogen amillrin 2005.
rolu. Auksinlr, hibberelinlr, sitokininlr. Abssiz turusu v 2. #& ]. <= \+#=. {. \. $.,
etilen. $, 1987.
nsan v heyvan fiziologiyas 3. ] |. ]., 8 %. 8. \=
Hüceyr fiziologiyasnn saslar. Oyanan toxumalarn \+#@\. +, 2008.
fiziologiyas. Sinir sisteminin hrki v inteqrativ
funksiyalar. zl sisteminin fiziologiyas. Sinir sisteminin BOFZKA, MOLEKULYAR BOLOGYA
ümumi fiziologiyas. Daxili sekresiya vzilri. Reproduktiv
funksiyalar, hamillik v qocalq. Qan v qan dövran Biofizika
sistemi. Orqanizmin müdafi sistemi. Tnffüsün fizio- Biofizikann mövzu v problemlri. Bioloji proseslrin
logiyas. frazat sistemi v drinin fiziologiyas. Hzmin kinetikas. Bioloji sistemlrin stasionar hallar. Stasionar
fiziologiyas. Maddlr v enerji mübadilsi. stilik balans hallarn davamll. Fermentativ reaksiyalarn kinetikas.
v istilik tnzimi. Ali sinir faliyyti. Sensor sistem v Mixailes-Menten tnliyi. Arrenius tnliyi.
analizatorlarn fiziologiyas. Yuxu v yadda fiziologiyas. Biologiyada termodinamikann birinci v ikinci
qanunlarnn ttbiqi. Qradiyent, srbst enerji v entropiya
DBYYAT anlaylar. Priqojin teoremi v Le-atelye prinsipi.
1. Qasmov N.A. Bitki fiziologiyas. Bak, BDU Makromolekul biostrukturlarn qurulu sas kimi.
nriyyat, 2008. Biostrukturlarda dinamik qarlql laq.
2. { .. @#= N. $., }= Biomembranda maddlrin danmasnn v bioelektroge-
+, 1989. nez hadissinin biofizikas. zl tqllüsünün v resepsiya-
3. Cfrov F.. nsan fiziologiyas. Bak, 2001, I v II nn biofizikas. Fotobioloji proseslrin biofizikas. Radiasiya
cildlr. biofizikas. Ekoloji biofizika.
4. # 8.. . @#= '+ ;N}. Molekulyar biologiya
$., }= +, 1984, '. I, '. II. Molekulyar biologiyann mövzu v problemi. Nuklein
5. Hsnov H.H., Hacyev .M. Mrkzi sinir sisteminin turularnn quruluu, polimorfizmi, fiziki v kimyvi
fiziologiyas. Bak, 1998. parametrlr, DNT-nin replikasiya mexanizmlri.
6. < .
., %@' 8.~. %\&= Genetik informasiyann kodlamas, realizasiyasnn
^@#=. $., 2005. mexanizmlri v brpa mexanizmlri. Genetik kod.
7. Frcov .N., Hsnov T. Tkamül fiziologiyas. Transkripsiya v translyasiya.
Drs vsaiti. Bak, 2004. DNT molekulunun zdlnmlri v onlarn brpa
mexanizmlri. DNT reparasiyas v rekombinasiya.
MKROBOLOGYA Nüv v nüvdnknar genomlarn v xromatinin
quruluu.
Hüceyr v onun quruluu – sitoplazma v membran,
hüceyr divar, kapsula, qamçlar, ehtiyat qida maddlri, DBYYAT
endosporlar, bakteriyalarn piqmentlri. 1. 8.. ^@+. $., “}= +”, 1987,
Prokariotlar, onlarn tsnifat. +# I, +# II.
Bakteriyalarn virusu, mülayim faqlarn inkiaf, virus v 2. ^@+. { +_ N+ {.].
plazmidlrin bdxassli ilr münasibti. , “}= +”, 1988.
Mikroorqanizmlrin qidalanmas, qidalanma tiplri, 3. \ .8. . ^@+. $.,
böyümnin fiziologiyas. Fasilli v fasilsiz kulturada “$_”, 1983.
böyüm, xarici amillrin mikroorqanizmlr tsiri. Kiçik 4.
8.
. $+== #=. $., “$”,
molekullu birlmlrin biosintezi, hüceyr trfindn 1986.
maddlrin udulmas. 5. \ .. <= \+== #N+.
Qcqrmann tiplri (süd turusu, ya turusu, propion %+, 2003.
turusu, qarqa turusu qcqrmas). qsaçan bakteriyalar.
Anaerob raitd elektronlarn nql olunmas, BOKMYA, MMUNOLOGYA
denitratlama, sulfat reduksiyas, metan bakteriyalar,
üçvalentli dmirin reduksiyas. Biokimya
Qeyri-tam oksidlm, sirk turusu qcqrmas, Zülallar, onlarn xasslri, tsnifat, sad v mürkkb
mikrobioloji transformasiya. zülallar. Zülal molekulunun qurulu sviyylri. Zülallarn
Nitrifikasiya. hidrolizi. Amin turularn parçalanma yollar. Ornitin tsikli.
Fototrof bakteriyalar, onlarn yaylmas. Oksigenli v Zülallarn biosintezi.
oksigensiz fotosintez. Fermentlrin quruluu v xasslri. Fermentlrin tsir
[[
mexanizmi. Fermentlrin nomenklaturas v tsnifat. quruluu, siniflri v funksiyalar. Anadanglm v

Nuklein turular, onlarn quruluu v xasslri. Purin v qazanlm immunçatmazl. QÇS. Ani v gecikn
pirimidin nukleotidlrin mübadilsi. hiperhssaslq.
Karbohidratlar, onlarn tsnifat v quruluu.
Karbohidratlarn aerob v anaerob parçalanmas. DBYYAT
Karbohidratlarn biosintezi. 1. Quliyev A., Hsnov T., Gülhmdov S. Bioloji
Lipidlr, onlarn tsnifat v quruluu. Sad v mürkkb kimya, Bak, 2004.
lipidlrin parçalanmas v biosintezi. 2. fndiyev A.M., slamzad F.Q., slamzad F.. nsan
Vitaminlrin tsnifat, onlarn biokimyvi rolu. biokimyasnn saslar. Bak, 2002, I, II, III cildlr.
Avitaminozlar. Hormonlarn tsnifat v tsir mexanizmi. 3. ' .. <} \. $., N,
mmunologiya 1999.
mmun sisteminin mrkzi v periferik orqanlar v 4. Mmmdov Z. M. mmunologiyann saslar, Bak,
onlarn immunoloji reaksiyalarn yaranmasnda rolu. 2010.
Anadanglm v qazanlm immunitet haqqnda tsvvürlr. 5. ]+N . ]. \\#=. $., “ $~”,
Komplement sistemi, onun aktivlm yollar v immunoloji 2000.
funksiyalar. Faqositar v antigentqdimedn hüceyrlr. 6. N 8. \\#= $., “$”, 2003.
NK-hüceyrlr. B v T limfositlri, antigentanyan 7. 8. 8. <} \\#. $.,
reseptorlarn (BCR v TCR) quruluu, inkiaf (seleksiyas), “%+”, 1999.
subpopulyasiyalar v funksiyalar. mmunoqlobulinlr,
Proqram 34
zonalar. Okeanlarn tbii quraqlar.
FZK CORAFYA Biokütl. Quruda v dünya okeannda orqanizmlrin növ
müxtlifliyi. Yer üzünd hyatn mnyi. Quruda v
Kainat. Kosmos. Qalaktika. Gün sistemi. Kainatin v okeanlarda orqanizmlrin üfüqi v aquli istiqamtlrd
Gün sistemi planetlrinin yaranmas haqqnda nzriyy v yaylmas. Onlarn digr xarici tbqlrl qarql laqlri.
frziyylr. Akkresiya. Qravitasiya differensiasiyas. Yer, Okeanlarn sth (evfotik) v dib (affotik) biostromlar.
onun forma v ölçülri. Yerin hrktlri v onlarn corafi Anma qab v torpaq. Torpaq mlglm prosesi v
nticlri. Ay, onun fazalar v yer tsiri. Cazib v Koriolis onun xüsusiyytlri. Torpan funksiyalar. Torpaq tiplri.
qüvvlri. Yerin maqnit, elektrik v istilik sahlri. Onlarn Bioloji dövran. Corafi tbq v landaft sferas. Landaft
corafi tbqnin faliyytind rolu. sferasnn mrtbliliyi. Madd v enerji dövran.
Yerin planetar v geoloji inkiaf mrhllri. Yerin Geosistemlr. Landaft tsnifatnn prinsiplri. Landaft
daxili quruluu. Yer qab. Astenosfera, Konrad srhddi, tsnifatnn sas vahidlri. Landaftn morfoloji vahidlri.
Moxoroviçiç srhddi. Litosfer tavalar. Litosfer tavalarnn Mhl v mrzlrin tsnifat. Landaft diferensiasiyasnn
srhd tiplri. Benyof srhddi. Orogenez v riftogenez – sas amillri. Tbii komplekslrd srhdlrin keçirilm
litosferin inkiaf mrhllridir. Yeni qlobal tektonika. prinsiplri. Landaft srhdlrinin tiplri. Tbii zonalar.
Qdim v cavan platformalar. Quru v okeanlarda Rütubtlik msal v quraqln radiasiya indeksi tbii
geosinklinal sahlr. Qdim geosinklinallar. zonalarn ayrlmasnn sas kmiyyt göstricilridir. Corafi
Relyef formalar, onlarn sciyysi v tsnifat. zonallq. Azonallq, intrazonallq v inversiya. Antropogen
Endogen proseslr v onlarn relyefmlglmd rolu. landaftlar v onlarn tsnifat. Geoinformasiya sistemlri
Morfostrukturlar. Ekzogen proseslr v onlarn relyef (GS). Ekoloji monitorinq.
mlglmd rolu. Morfoskulpturlar. Anma v onun relyef Materiklrin tbitinin sas xüsusiyytlri: onlarn
mlglmd rolu. Yamaclarn morfologiyas v yamac tektonik strukturalar; meqarelyef formalar; iqlim quraqlar
proseslri.Erozion relyef formalar. Karstn morfologiyas. v iqlim tiplri; barik mrkzlr v daimi külklr; sas çay
Psevdokarst. Qlyasial v flüvial relyef formalar. Shralarn sistemlri v göllri; bitki v heyvanat almi. Materiklrin
geomorfologiyas. Eol proseslri. Dniz sahillrinin tbii zonalarnda üfüqi zonallq, hündürlük quraql v
morfologiyas. Düznliklrin morfogenetik tiplri. Dalarn sektorluq. Materiklrin fiziki - corafi rayonladrlmas.
tsnifat. Materiklrin sualt knarlarnn, okean yata v
orta okean silsillrinin relyefi. DBYYAT
Atmosferin quruluu, trkibi v mnyi. Gün 1. Çobanzad M.S. Ümumi yerünasln saslar. I
radiasiyas, gün sabiti. Radiasiya balans. Havann hiss. “Maarif”, 1988.
temperaturunun paylanmas. Atmosfer sirkulyasiyas. Daimi 2. Müseyibov M.A. Çobanzad M.S. Qitlrin fiziki
tzyiq quraqlar, daimi külklr. Tropik v mülayim corafiyas. I hiss. “Maarif”, 1973
enliklrin mussonlar. Onlarn frqli chtlri. Barik 3. Müseyibov M.A. hmdov F. . Çobanzad M.S.,
maksimumlar v minimumlar. Hava kütllrinin tiplri. Qitlrin fiziki corafiyas. II hiss. “Maarif”, 1976
Atmosfer cbhlri – qlobal (planetar) v lokal. qlim 4. Müseyibov M.A. irinov N.. Budaqov B.A. Ümumi
quraqlar. qlim tiplri. Sektorluq. qlim diaqramlar. geomorfologiya. “Maarif", 1986
Hidrosfer. Quru sular. Çaylar, göllr, bataqlqlar, 5. Süleymanov M. . liyeva .S. Landaftünasln
yeralt sular, buzlaqlar v onlarn tsnifat. Kriosfer.Yerin su saslar. Bak,. 2008
balans. Okean suyunun trkibi. Okean v troposfer arasnda 6. ubayev L.P. Ümumi yerünaslq. Bak, 1986.
istilik v qaz mübadilsi. Su kütllri v onlarn tiplri. 7. .. @'+= ##^= \N+.
Okeanlarda dinamik proseslr. Okeanlarda cbh (frontal) 'N& 1 2. $., 1976
Qbul proqramlar 139
8. `N& <.. @'+= ##^= \# Landaft v fiziki-corafi rayonlama. Landaftn üfüqi
+. $., 1982 v aquli diferensiasiyas v sas landaftmlgtirici
9. $&+ .%. < \. $., 1990 amillr. Landaftn tipoloji tsnifat v tkamül tarixi. sas
10. $&+ .%. + ^N}. $., 1973 landaft tip v yarmtip komplekslrinin sciyysi.
11. $&+ .%. @'+= ##^=, ' Landaftlarda intrazonallq v inversiya. Antropogen
^N ##^'+= @&N&. landaftlar. Fiziki-corafi rayonladrmann elmi-nzri
;. 1986 saslar. Fiziki-corafi rayonladrmann taksonomik
12.
_ .$. < \. $., 2005 vahidlri. Azrbaycan Respublikas razisinin fiziki-corafi
13. `.{. < \. $., 1976 vilaytlri v rayonlar. sas fiziki-corafi vahidlrin –
14. @'+= ##^= \N+ +. Böyük Qafqaz, Kiçik Qafqaz, Kür daaras çökkliyi, Orta
+_ 8.$. ='+. $., }= +. Araz, Lnkran – fiziki corafi vilaytlrinin sciyysi.
1988 Tbiti mühafiz. Tbii srvtlrdn smrli istifad
olunmas v tbii ehtiyatlarn qorunmas problemi. Qiymtli
AZRBAYCANIN CORAFYASI fauna v flora növlrinin qorunmas. Su, torpaq v
atmosferin çirklnmsin qar mübariz tdbirlri. Torpaq
Relyefi v geoloji quruluu. Geoloji inkiaf tarixi, eroziyas, sel, sürüm, oranlama, bataqlqlama v s.
müasir geoloji quruluu, tektonik zonalar, faydal qazntlar. hadislr qar mübariz tdbirlri. Shralama v ona qar
Relyefin ümumi xarakteri v hipsometrik xüsusiyytlri. mübariz. Tbitin mühafizsin yönldiln balca tdbirlr.
sas relyefmlgtirici proseslri v relyef formalar: Azrbaycann “Qrmz kitab”. traf mühitin mühafizsi
morfostrukturlar v morforskulpturlar. Oroqrafik elementlri: üçün yaradlan sas obyektlr: qoruqlar, yasaqlqlar, milli
Böyük Qafqaz, Kiçik Qafqaz, Tal dalar, Zngzur parklar.
silsillri, Kür-Araz, Samur-Dvçi, Lnkran ovalqlar, Azrbaycan Respublikasnn iqtisadi-corafi v
Arazboyu düznliklr, onlarn hipsometrik xüsusiyytlri. geosiyasi mövqeyi, razisinin formalamasnn tarixi-
qlimi. Azrbaycan razisi iqliminin ml glmsind corafi xüsusiyytlri. Ölknin iqtisadi-corafi v geosiyasi
itirak edn sas amillr: gün radiasiyas, atmosfer mövqeyinin qiymtlndirilmsi. Respublikann geosiyasi
sirkulyasiyas, sth örtüyünün xarakteri, oroqrafiya, Xzr mövqeyinin iqtisadiyyatn inkiafna tsiri. Srhdlri v
dnizinin tsiri, Ön Asiya yaylalarna v Mrkzi Asiya onlarda müxtlif dövrlrd ba vern dyiikliklr. Gömrük
shralarna yaxnl. qlim yerli amillrin tsiri. Gün mntqlri v onlarn funksiyalar. Azrbaycan razisinin
radiasiyasnn, havann temperaturunun, atmosfer tarixi-corafi baxmdan formalamasnn xüsusiyytlri.
yantlarnn paylanmas, sas iqlim tiplri. Ölk razisi dünyann n qdim insan yaayan
Daxili sular v Xzr dnizi. Hidroqrafik bknin msknlrindn biri kimi. Tarixi Azrbaycan razisi v bu
oroqrafiya, hipsometriya, süxurlarn litologiyas v iqliml razid yaranm dövltlr. Gülüstan v Türkmnçay
laqsi. sas çaylarn xarakteristikas: qidalanmasnn müqavillri, onlarn nticlri. Ermnistan – Azrbaycan
mnblri v rejim xüsusiyytlri. Selli çaylarn münaqisi: meydana çxmasnn sbblri v sosial iqtisadi
xarakteristikas. Çaylarn hmiyyti. Göllr. Göllrin nticlri.
müxtlif lamtlrin gör tsnifat. Da v düznlik göllri, Tbii raiti v tbii ehtiyatlar. Azrbaycann relyef,
onlarn hmiyyti v istifadsi. Da buzlaqlar, onlarn iqlim, torpaq, su v s. tbii amillrin tsrrüfata tsirinin
hmiyyti. Yeralt sular. Mnyin, temperatur v qiymtlndirilmsi. Xammal ehtiyatlarnn
minerallama drcsin gör onlarn tsnifat. Mineral v qiymtlndirilmsi, onlarn tsnifat. Filiz v qeyri-filiz ( o
termal sular. Bataqlqlar. Xzr dnizinin fiziki – corafi cümldn yanacaq-energetika) ehtiyatlar. Respublikada
xüsusiyytlri, problemlri, canl almi, mineral resurslar, alternativ enerji mnblri. Tikinti materiallar ehtiyatlarnn
kurort-rekreasiya hmiyyti. Dniz suyunun çirklnmsi, qiymtlndirilmsi. Tbii ehtiyatlardan smrli istifad.
ekoloji v digr problemlr. qtisadiyyatn inkiafnda tbii ehtiyatlarn rolu. Ölk
Torpaq örtüyü, bitki v heyvanat almi. Azrbaycan razisind ba vern tbii flaktlrin sosial iqtisadi
Respublikas razisind torpaqmlglmsinin nticlri.
xüsusiyytlri. sas torpaqmlgtirn amillr v onlarn hali v mk ehtiyatlar. Azrbaycan halisinin
yüksklik quraqlar üzr paylanmas. Torpaqlarn genetik mnyi v formalamasnn sas mrhllri. halinin tbii
tsnifat. sas torpaq tiplrinin sciyysi, corafiyaylma v mexaniki artmnn dinamikas. halinin cins, ya artm,
xüsusiyytlri. Torpaqlarn mnimsnilmsi. Onlarn müasir milli trkibi. halinin miqrasiyas v onun sbblri. mk
ekoloji problemlri. Torpaqlarn oranlamas. Azrbaycann ehtiyatlar v onlardan smrli istifad olunmas. halinin
bitki örtüyünün formalamasnn sas mrhllri. Bitki il tminat v bu sahd mövcud olan çatmazlqlar.
qruplar v onlarn razinin iqlimi v oroqrafiyas il laqsi. halinin thsil v salamlq göstricilri. halinin sxl v
Bitkilrin yüksklik quraqlar üzr paylanma xüsusiyytlri. mskunlamasnn xüsusiyytlri. halinin yerlmsin
Böyük Qafqaz, Kiçik Qafqaz, Tal dalarnda v Naxçvan tbii amillrin tsiri. halinin iqtisadi-corafi rayonlar üzr
MR-da bitkilrin aquli quraqlar üzr paylanmasnda frqli mskunlamas. Azrbaycanda urbanizasiya. Yaay
chtlr. sas bitki tiplri: subalp v alp çmnliklri, da- mntqlri: hrlr, qsblr v kndlr.
me v me-kol, da-kserofit, da-çöl, düzn-me v Azrbaycan tsrrüfatnn ümumi xarakteristikas.
yarmshra bitkilri. sas da melri v onlarn Tsrrüfatn inkiafna tsir edn bala amillr. stehsal
hmiyyti. Geobotaniki rayonlama. Heyvanlar alminin sahlrinin yenidn qurulmas. Ölk iqtisadiyyatnda dövlt
formalamas. Mmlilr, sürünnlr, qular v su faunasnn v özl sektorun paynn dyimsi. stehsal v qeyri-istehsal
yaylmas. Faunann mühafizsi problemi. Heyvanat sahlrind maddi texniki bazann yenidn qurulmas. Bank
alminin landaft – ekoloji rayonlar üzr paylanmas. infrastrukturunun genilnmsi. Qeyri-neft sektorunun
[[
inkiaf imkanlar. Ölknin kurort-turizm imkanlar v ondan srniin danmasnn sas istiqamtlri. Xarici iqtisadi
istifad problemlri. qtisadiyyata xarici investisiyalarn clb laqlrin genilnmsi. Azrbaycann iqtisadiyyatnda
edilmsi. stehsal v qeyri-istehsal sahlrinin statistik thlili. Xzr dnizinin rolu. Xzrsahili istiraht mrkzlri.
Keçid dövrünün çtinliklri. Respublikann neft snayesind v balq ovunda v nqliyyat
Snayenin corafiyas. Yanacaq-energetika kompleksi, sektorunda Xzr dnizinin xüsusi çkisi. Bak Xzr
neft-qaz snayesi. Azrbaycann yanacaq balans (istehsal v hövzsind n mühüm limandr. Dnizin sviyysinin
istehlak). Neft snayesinin inkiaf mrhllri. Neft v qaz trddüdünün tsrrüfat sahlrin tsirinin
hasilatnn dinamikas. Quru v dniz neft-qaz yataqlar v qiymtlndirilmsi. Respublikada turizmin inkiaf, sas
onlarn xarici irktlrin itirak il istismar. Neft Fondu. rayonlar v obyektlri.
Bak-Tbilisi-Ceyhan neft kmrinin hmiyyti. qtisadi-corafi rayonlar. Respublikada iqtisadi-corafi
Elektroenergetika. n mühüm SES-lr v ES-lr. Yeni v inzibati rayonlamann sas prinsiplri. Azrbaycan
enerji bloklarnn v elektrik stansiyalarnn inas. Vahid Respublikasnn iqtisadi-corafi rayonlar: Aberon, Gnc-
energetika sisteminin hmiyyti. Metallurgiya snayesi. Qazax, Aran, ki-Zaqatala, Lnkran-Astara, Quba-
Qara v lvan metallurgiya snayesinin xammal bazalar. Xaçmaz, Dalq irvan, Klbcr-Laçn, Yuxar Qaraba,
Metallurgiyann inkiafnda tbii ehtiyat amili. Qara v lvan Naxçvan. qtisadi-corafi rayonlarn sahsi, halisi v ona
metallurgiya snayesinin sas müssislri. Respublikada daxil olan hr v inzibati rayonlar; tbii ehtiyatlar,
qara v lvan metallara olan tlbatn ödnilmsinin snayesi, knd tsrrüfat, nqliyyat v ixtisasladrlm
vziyyti. Metal emal müssislrinin yenidn qurulmas. tsrrüfat sahlri, kurort – turizm imkanlar, thsil
Manqayrma snayesi. Metal, mk v elm tutumlu müssislri, salamlq v idman mrkzlri. Azrbaycan
manqayrma sahlrinin inkiafnda mövcud olan Respublikas regionlarnn sosial-iqtisadi inkiaf Dövlt
problemlr. Manqayrma müssislrinin yerlmsinin Proqramlar.
xüsusiyytlri. Respublikada manqayrmann strukturu.
Neft manqayrma snayesinin inkiaf mrhllri v n DBYYAT
mühüm müssislri. sas neft, elektrotexnika, 1. Azrbaycann iqtisadi v sosial corafiyas. Bak,
cihazqayrma, nqliyyat v s. manqayrma müssislri. 2010.
Manqayrma snayesinin müasir vziyyti v inkiaf 2. \N 8@;. . 8.8.$N@,
perspektivi. Kimya v neft-kimya snayesi. Kimya v neft- w.$.+#. +, 1968.
kimya snayesinin hmiyyti v xammal bazalar. Kimya 3. Müseyibov M.A, Quliyev R.Y. Azrbaycann
snayesind istehsal ediln mhsullar v onlara tlbatn geomorfologiyas. Bak, 1974.
artmas. n mühüm kimya v neft-kimya müssislri. 4. Müseyibov M.A. Azrbaycann fiziki corafiyas.
Tikinti materiallar snayesi. Respublikada tikinti “Maarif”, Bak, 1998.
materiallarnn strukturu. Yeni imkanlarn ld edilmsi. 5. Azrbaycan Respublikas regionlarnn sosial-iqtisadi
Tikinti materiallarnn emal snayesi. Tikinti snayesinin inkiaf Dövlt Proqram (2004-2008-ci illr)
hazrk vziyyti v inkiaf perspektivlri. Yol tikintisi. Yeni 6. Bak hrinin qsblrinin 2006-2007-ci illr üzr
yaay massivlrinin, ticart mrkzlrinin tikintisi. sosial-iqtisadi inkiafnn sürtlndirilmsin dair
Respublikada me-tikinti materiallarna tlbatn v Tdbirlr Proqram.
tminatn vziyyti. stehlak mallar istehsal. stehlak 7. Azrbaycan Respublikas regionlarnn sosial-iqtisadi
mallarnn strukturu v onlara tlbatn ödnilmsinin inkiaf Dövlt Proqram (2009-2013-cü illr).
vziyyti. Pambq-parça, yun-parça, ipk-parça, xalça v s. (http://files.preslib.az/site/region/gl_2_1.pdf)
toxuculuq mrkzlri. stehlak mhsullarnn inkiaf 8. Abbasov C.R. Azrbaycan Respublikasnn iqtisadi v
imkanlar. sosial corafiyas. Bak, 2005.
Knd tsrrüfatnn corafiyas. Aqrar-snaye 9. Allahverdiyev N.N. Azrbaycan Respublikasnn
kompleksi. Aqrar-snaye kompleksinin sah v razi iqtisadi v sosial corafiyas. Bak, 1991
strukturu. Respublikann torpaq fondu v ondan istifadnin 10. fndiyev V. . Urbanizasiya v Azrbaycan hr
vziyyti. Suvarma v dmy kinçiliyi. Torpaqlarn yaay msknlri. Bak, 2002
meliorasiyas (rekultivasiya, irriqasiya v digr tdbirlr). 11. Azrbaycan Respublikas Statistik göstricilri.
oranlamaya qar görüln tdbirlr. kinçilik v http//www. azstat.org
heyvandarlq. Dnli bitkilrin strukturu v sas rayonlar. 12. ] . =;} _&-+\'+
Texniki bitkilrin sah v razi strukturu, istehsal N= ++ _ 8\ NN
dinamikas. Kartof, trvz v yem bitkilrinin sas 8@;. +, «}#», 2004.
rayonlar. Meyvçilik v üzümçülüyün sas rayonlar. Yem
bitkilri. Respublika halisinin rzaq mhsullar il tmin XARC ÖLKLRN QTSAD V SYAS
olunmasnda heyvandarln rolu v hmiyyti. Maldarlq, CORAFYASI
qoyunçuluq, quçuluq, balqçlq v digr heyvandarlq
sahlrinin ixtisasladrlm rayonlar. Heyvandarln Siyasi xrit v dünya ölklrinin tsnifat. Dünyann
sahlr üzr dinamikas. hrtraf razilrd siyasi xritsinin formalama mrhllri. Siyasi xritnin
heyvandarln, xüsusil quçuluun inkiafnn hmiyyti. obyektlri: suveren dövltlr v özüidarolunmayan razilr.
Yeyinti snayesinin corafiyas.Yeni müssislrin tikintisi. «Corafi mkan», «razi», «dövlt srhddi» anlaylar.
Azrbaycann nqliyyat v iqtisadi laqlri. Dövlt srhdlrinin növlri. Dünya ölklrinin tipologiyas
Respublikann tsrrüfatnn formalamasnda v inkiafnda üçün sas göstricilr. nkiaf etmi, orta v zif inkiaf
nqliyyatn rolu. Nqliyyat infrastrukturunun yenidn etmi ölklrin sciyysi.
qurulmas. Ayr-ayr nqliyyat növlrinin sciyysi, yük v Dünya halisinin corafiyas v onun yerlm
Qbul proqramlar 141
xüsusiyytlri. Dünya halisinin say, dinamikas v Avropann ümumi iqtisadi-corafi sciyysi: razisi,
yerlmsi. halinin tbii artm. halinin tkrar istehsal srhdlri, tbiti v tbii ehtiyatlar v raiti, halisi,
tiplri. halinin cins-ya trkibi. Demoqrafik siyast. snaye v knd tsrrüfat sahlri. Avropa ölklrinin
T.R.Maltusun « hali yerlmsi qanunu haqda tcrüb» ixtisaslamas. Siyasi xritdki dyiikliklr. hali.
kitab – halinin saynn azalmas metodlar haqqnda ilk sr Ölklrin beynlxalq inteqrasiyada itirak.
kimi. Dünya halisinin orta ömrü. mk ehtiyatlar. Nigah Almaniya Federativ Respublikas. Corafi raiti v
v boanma siyasti. Dünya halisinin irqi, milli, etnik v tbii ehtiyatlar. Siyasi inkiaf tarixi v dövlt quruluu.
dini trkibi. Etnik separatizm v münaqi ocaqlar. halinin ADR v AFR – vahid müstqil dövlt kimi. halisi.
thsil sviyysi. Knd v hr halisi. Urbanizasiya. Miqrasiyalar. Snaye. Knd tsrrüfat. Nqliyyat v xarici
Aqlomerasiyalar. Meqalopolislr. Miqrasiya v onu iqtisadi laqlr. qtisadi rayonlar v onlarn ixtisaslamas.
formaladran sas amillr. Miqrasiyann növlri. Böyük Britaniya v imali rlandiya Birlmi
Dünya tsrrüfatnn tiplri v modellri. Dünya Krall. Corafi mövqeyi v tbiti. Siyasi inkiaf tarixi v
tsrrüfat v elmi texniki trqqi (ETT). Dünya tsrrüfat dövlt quruluu. halinin say v tbii artm. Milli trkib.
anlay. Dünya tsrrüfatnn tiplri. Ölk tiplrin uyun Emiqrasiya v imiqrasiya. Suburbanizasiya. imali rlandiya
olan faliyyt növlri. Dünya tsrrüfatnn inkiafnn – münaqi oca kimi. qtisadi inkiaf modelinin
corafi modeli. Transmilli korporasiyalarn iqtisadi faliyyti xüsusiyytlri. Snaye. Knd tsrrüfat. Nqliyyat v xarici
v beynlxalq mk bölgüsünd onlarn rolu. razi mk iqtisadi laqlr. qtisadi rayonlar, onlarn ixtisaslamas.
bölgüsünün növlri. ETT dövründ dünya tsrrüfatndak Fransa Respublikas. Corafi mövqeyi v tbiti.
dyiikliklr. ETT-nin trkib hisslri v onlarn sciyysi. Dövltin inkiaf tarixi v dövlt quruluu. hali. Snayenin
Beynlxalq iqtisadi inteqrasiya. Ölklrin inkiaf xüsusiyytlri. stehsaln v kapitaln
inteqrasiyasna sbb olan amillr. nteqrasiyann qruplama tmrküzlmsi. Snaye rayonlar v mrkzlri. Aqrar
növlri. Birlmi Milltlr Tkilat (BMT) – n qlobal bölmnin çoxsahli v yüksk mhsuldar olmas. ri
inteqrasiya kimi. sas funksiyalar. Büdcsinin tsrrüfatlarn üstünlüyü. Heyvandarlq v bitkiçilik. rzaq
formalamas. Avropa ttifaqnn yaranma tarixi v mhsullar ixracna gör Qrbi Avropada yeri. Turizm v
funksiyalar. engen razlamas. A v Avropa Azad Ticart kurort tsrrüfatnn inkiaf. Nqliyyat v xarici iqtisadi
Assosiasiyas (AATA). imali Amerika Azad Ticart sazii laqlri. qtisadi rayonlar, onlarn ixtisaslamas.
(NAFTA) trkibi v funksiyalar. AB-n bu tkilatda rolu. Amerika regionunun iqtisadi-corafi sciyysi.
Azad ticart zonasnn yaradlmas v onun A-dan frqi. Amerikann ümumi iqtisadi-corafi sciyysi: iqtisadi-
qtisadi mkdalq v nkiaf Tkilat ( T). Cnub-rqi corafi raitinin xüsusiyytlri, relyefi, tbii ehtiyatlar,
Asiya Dövltlri Assosiasiyas (ASEAN). Latn Amerikas iqlimi. Siyasi xritsinin formalamas. Dünya
nteqrasiya Assosiasiyas (LAA). Asiya Sakit Okean qtisadi iqtisadiyyatnda v siyastind regionun rolu. Regional
mkdalq Tkilat (8PE
). Neft xrac edn Ölklrin tkilatlar. halisi. qtisadiyyatn inkiaf xüsusiyytlri.
Tkilat (OPEK). Müstqil Dövltlr Birliyi (MDB) – Amerika Birlmi tatlar. Corafi mövqeyi v tbiti.
postsovet mkannn inteqrasiyas. Azrbaycan dünya Ölknin yaranma tarixi v dövlt quruluu. Amerika
inteqrasiya sistemind. milltinin formalamas. halinin say v tbii artm. Daxili
Snaye sahlrinin corafiyas. Snayenin inkiaf üçün v xarici miqrasiyalar. Urbanizasiya. Aqlomerasiya v
tbii-ehtiyat potensial. Tbii ehtiyatlarn qeyri-brabr meqalopolislr. Çoxsahli snaye. Snaye sahlrinin
yerlmsi. Snaye sahlrinin inkiafna tsir edn amillr. sciyysi. Knd tsrrüfatnn inkiaf v dünya bazarnda bu
Snaye sahlrinin corafiyas. Transmilli korporasiyalarn sektorun mövqeyi. Bitkiçilik v heyvandarln strukturu.
faliyyti snayed qloballama xüsusiyytlrinin tzahürü Turizmin inkiaf. Nqliyyat v xarici iqtisadi laqlri.
kimi. Ar v yüngül snaye sahlri. Snaye istehsalnn qtisadi rayonlar.
okean sahillrin clb olunmas sbblri. Elektroenergetika, Kanada. Corafi mövqeyi v tbitinin xüsusiyyti.
metalurgiya, manqayrma, kimya v me, yüngül v Ölknin yaranma tarixi v dövlt quruluu. Mskunlama
yeyinti snaye sahlrinin sciyysi v yerlmsi. tarixi. halinin say v milli trkibi. mk ehtiyatlar.
Knd tsrrüfat sahlrinin corafiyas. Knd Miqrasiyalar. hrlri. Snayenin inkiafna rait yaradan
tsrrüfatnn maddi-texniki bazas – mexaniklm, amillr. Snayenin xammal bazas. Snaye sahlrinin
kimyalama, etektriklm. Knd tsrrüfatnn yerlmsi. Aqrar sektorun inkiaf. Nqliyyat v xarici
yerlmsind ümümi meyllr. Knd tsrrüfat istehsalnn iqtisadi laqlri. qtisadi rayonlar.
nnvi v müasir formalar. nkiaf etmkd olan ölklrd Asiya regionunun iqtisadi-corafi sciyysi. Asiyann
«Yal inqilab». Yal inqilabn sas komponentlri. ümumi iqtisadi-corafi sciyysi: razisi, srhdlri, corafi
Suvarlan torpaqlar. kinçilik v heyvandarln mövqeyinin xüsusiyytlri, tbii raiti v ehtiyatlar. Siyasi
xüsusiyytlri v yerlm corafiyas. Mühüm rzaq xritsinin formalamas. Münaqi ocaqlar. Regional
mhsullarnn istehsal v dünya bazarna ixracat. tkilatlar. halisi. Emiqrasiya. Urbanizasiya.
Dünya nqliyyatnn corafiyas. Dünya nqliyyat Aqlomerasiyalar. Snaye. Knd tsrrüfat. Beynlxalq
sistemi v onun sas göstricilri. nkiaf etmi v inkiaf turizm mrkzlri. Asiyann subregionlar.
etmkd olan ölklr arasnda nqliyyat sistemindki frq. Türkiy. Corafi mövqeyi v tbiti. Formalama tarixi
sas nqliyyat növlri. Hava nqliyyat. Avtomobil v dövlt quruluu. halinin say v etnik trkibi. Dini
nqliyyat. Dmiryolu nqliyyat. Boru kmr nqliyyat. Su mnsubiyyt. Miqrasiya. hrlri. Tsrrüfatn formalama
nqliyyat, onun növlri. Dniz gmiçiliyi. Dniz donanmas. mrhllri. qtisadi siyastin inkiaf istiqamti. Snayenin
Dniz limanlar v onlarn tiplri. Beynlxalq gmiçilik sah v razi strukturu. Onun xammal bazas. Knd
kanallar v boazlar. Çay gmiçiliyi. tsrrüfat. rzaqla tminat. Nqliyyat sistemi. Xarici
Avropa regionunun iqtisadi-corafi sciyysi. iqtisadi laqlri. qtisadi rayonlar.
[[
Çin. Corafi raiti v tbiti. Dövlt quruluu. halinin ehtiyatlar. halisi v hrlrinin corafiyas. Tsrrüfatn
say v tbii artm. Demoqrafik siyast. Urbanizasiya. inkiaf xüsusiyytlri v sahlrinin corafiyas. Nqliyyat
hrlri. qtisadi inkiafn istiqamtlri. qtisadi islahatlar. v iqtisadi laqlri. Ukraynann iqtisadi rayonlar
qtisadiyyatn sah v razi strukturunda dyiikliklr. Azad Moldova. qtisadi-corafi mövqeyi v geosiyasi
iqtisadi zonalar. Xammal bazas v snaye sahlri. Aqrar vziyyti. Tbii raiti v ehtiyatlar. halisi v hrlri.
münasibtlr. Heyvandarlq v bitkiçilik. Knd tsrrüfat Tsrrüfatnn strukturu v sas sahlrinin corafiyas.
rayonlar. Nqliyyat v xarici iqtisadi laqlri. qtisadi Nqliyyat v xarici-iqtisadi laqlri.
rayonlar. Cnubi Qafqaz ölklri.
Yaponiya. Corafi raitin xüsusiyytlri v tbiti. Cnubi Qafqazn geosiyasi vziyyti, lverili iqtisadi-
Seysmik rait v onun tsrrüfata tsiri. Qsa yaranma tarixi corafi mövqeyi. Tbii raiti v ehtiyatlar v onlarn
v dövlt quruluu. halinin say, tbii artm. « halinin geosiyasi rait tsiri.
qocalmas» problemi: Snayedn sonrak inkiaf. Snayenin Gürcüstan. qtisadi-corafi mövqeyi, tbii raiti v
strukturu. Sakit okean snaye qura. Nqliyyat v xarici ehtiyatlar. Ölknin siyasi vziyyti. halisi v hrlri.
iqtisadi laqlrinin xüsusiyytlri. Gürcüstann tsrrüfatnn corafiyas. Ölknin inkiaf
Avstraliya v Okeaniyann iqtisadi-corafi sciyysi. istiqamtlri. Ölknin iqtisadi rayonlar. Nqliyyat v
Avstraliya v Okeaniya corafi region kimi. Trkibi. qtisadi iqtisadi laqlri.
v siyasi vziyytin xüsusiyytlri. Regionun Ermnistan. qtisadi-corafi v geosiyasi mövqeyinin
mskunlamas. halisi. Etnik trkibi. Siyasi xritsindki xüsusiyytlri. Tbii raiti v ehtiyatlar. Ölkd siyasi v
dyiikliklr. qtisadiyyatn ixtisaslamas. Siyasi, hrbi- sosial vziyyt. halisi v hrlri. Snayenin v knd
siyasi v iqtisadi tkilatlar. tsrrüfatnn corafiyas. Nqliyyat v iqtisadi laqlri.
Avstraliya ttifaq. Corafi mövqeyi v tbiti. Mineral Mrkzi Asiya ölklri.
ehtiyatlarn znginliyi. Ölknin formalama tarixi v dövlt Mrkzi Asiya ölklrinin müasir geosiyasi vziyyti.
quruluu. halisi. Aborigenlr v onlarn müasir vziyyti. Türk dünyasnda yeri v corafi mövqeyi. Tbii raiti v
Urbanizasiya. hrlri. Avstraliya – inkiaf etmi aqrar- ehtiyatlar. halisinin milli trkibinin corafiyas.
snaye ölksi kimi. Xarici kapitaldan asllq. Tbii Qazaxstan. Ölknin iqtisadi-corafi mövqeyi. Tbii
ehtiyatlarn ixrac. Yeni v nnvi sahlr. Snaye raiti v ehtiyatlar. Ekoloji vziyyti. halisi v hrlri.
mrkzlri. Çoxsahli knd tsrrüfat. Fermer tsrrüfatlar. Qazaxstann tsrrüfat strukturu, hasilat sahlrinin üstünlük
Bitkiçilik v intensiv heyvandarlq. Nqliyyat v xarici tkil etmsinin sbbi. Tsrrüfat sahlrinin corafiyas.
iqtisadi laqlri. qtisadi rayonlar, onlarn ixtisaslamas. Nqliyyat v iqtisadi laqlri. Qazaxstann iqtisadi
Afrika regionunun iqtisadi-corafi sciyysi. Afrikann rayonlar v sas inkiaf istiqamtlri.
siyasi xritsi. Siyasi v iqtisadi tkilatlar, onlarn trkibi v Türkmnistan. Xzr dnizi sahillrind lverili corafi
faliyyti. Afrikann etnik xritsinin mürkkbliyi. Tbii- mövqeyi. Müasir siyasi vziyyti. Quraq iqlim raiti, su
ehtiyat potensialnn znginliyi. halisi. hrlri. Regionun problemi. Neft-qaz srvtlrinin corafiyas. halisi v
iqtisadiyyatnda CAR-n rolu. Tsrrüfatn inkiafna tsir hrlri. Tsrrüfatn aparc sahlrinin yerlmsi
edn amillr. Knd tsrrüfatnn hlledici rolu. Monokultur xüsusiyytlri. Neft-qaz kompleksi. Tsrrüfatnn inkiaf
xüsusiyyti. Ekstensiv knd tsrrüfat. Nqliyyat. istiqamtlri. Nqliyyat v iqtisadi laqlri.
Misir. Corafi mövqeyi v tbiti. Turizm-rekreasiya Özbkistan. qtisadi-corafi mövqeyi. Tbii raiti v
ehtiyatlar. Ölknin formalama tarixi v dövlt quruluu. ehtiyatlar. Suvarma vadilrinin tsrrüfat hmiyyti.
halisi. Emiqrasiya v problemlr. qtisidi islahatlar. Snaye Ekoloji vziyyti. Demoqrafik rait. halinin
sahlrinin sciyysi. Suvarlan torpaqlar v kinçilik. mskunlamas v hrlrinin corafiyas. Tsrrüfatnn
Turizmin inkiaf v turizm mrkzlri. Nqliyyat. Ölknin inkiaf xüsusiyytlri v ayr-ayr sahlrinin – snaye v
nqliyyat sistemind Suvey kanalnn rolu. Xarici iqtisadi knd tsrrüfatnn corafiyas. Nqliyyat v xarici-iqtisadi
laqlr v «görünmyn ixracat» n rolu. Xarici valyuta laqlrinin strukturu v corafiyas. Ölknin daxili-iqtisadi
axn v beynlxalq kreditlr. frqlri v ixtisasladrlm tsrrüfat sahlri.
MDB ölklri (o cümldn Gürcüstan v Baltikyan Qrzstan. qtisadi-corafi mövqeyi v geosiyasi
ölklr) raiti. Dalq ölk olmasnn problemlri, tbii ehtiyatlar.
Ölklrin corafi mövqeyi. Yaranmasnn sbblri, halisi v hrlrinin corafiyas. Tsrrüfat sahlrinin
trkibi. Tkilatn sas funksiyalar. Azrbaycann MDB yerlm xüsusiyytlri v onlarn zif inkiaf etm
mkannda yeri v rolu. sbblri. ri vadilri (Talas, ssk-Kul, Frqan hisssi v s.).
Rusiya Federasiyas. qtisadi-corafi mövqeyi, tbii Nqliyyat v xarici-iqtisadi laqlri.
raiti v ehtiyatlar. Ekoloji raiti. halisi v hrlri. Tacikistan. qtisadi-corafi mövqeyi, geosiyasi vziyyti
Demoqrafik problemlri. Tsrrüfatn ümumi icmal v Dalq razilri v vadilrin istifad xüsusiyytlri. sas
strukturu. Tsrrüfat sahlrinin razi tkili inkiafnn tbii srvtlri. halisi v hrlri. Tsrrüfat sahlrinin
xüsusiyytlri. Snayenin v knd tsrrüfatnn corafiyas. corafiyas v onlarn zif inkiaf etm sbblri. Nqliyyat
Nqliyyat v iqtisadi laqlri. Rusiyann iqtisadi rayonlar. v iqtisadi laqlri. Daxili frqlri.
Regional iqtisadi siyasti. Baltikyan ölklr.
Belarus. qtisadi-corafi mövqeyi, tbii raiti v Ölklrin iqtisadi-corafi mövqeyi. Baltikyan ölklrin
ehtiyatlar. halisi v hrlrinin corafiyas. Snayenin v trkibi v müasir geosiyasi vziyyti.
knd tsrrüfatnn strukturu v corafiyas. Belarusun Estoniya. qtisadi-corafi mövqeyi. Tbii raiti v
iqtisadi rayonlar. Tsrrüfatn inkiaf istiqamtlri. ehtiyatlar. halisi v hrlri. Aparc tsrrüfat sahlrinin
Nqliyyat v iqtisadi laqlri. xarakteristikas. Limanlar v iqtisadi laqlri.
Ukrayna. qtisadi-corafi mövqeyi, tbii raiti v Latviya. Dnizsahili mövqeyi. Tbii raiti v ehtiyatlar.
Qbul proqramlar 143
halisi v hrlri. sas snaye v knd tsrrüfat sahlri. 5. Mmmdov C.A. , Soltanova H.B., Rhimov S.H.
Nqliyyat v iqtisadi laqlri. MDB ölklri il inteqrasiya Beynlxalq turizmin cografiyas. Bak, 2002.
istiqamtlri. 6. Mmmdov C.A., smayilov Ç.N., Soltanova H.B.,
Litva. qtisadi-corafi mövqeyinin üstün chtlri. Nuriyev E.B., hmdova .., Cfrova G.C.
halisi v hrlri. sas snaye v knd tsrrüfat sahlri. Dünyann iqtisadi v sosial corafiyas. Bak,
Nqliyyat v xarici iqtisadi laqlri. MDB ölklri il “Sabah”, 2011.
laqlrinin corafiyas. 7. Soltanova H.B., Mmmdov C.A. Yaxn v orta rq
Briyytin qlobal problemlri. Briyytin qlobal ölklrinin iqtisadi v sosial corafiyas. “Bak
problemlrinin laqsi. nkiaf etmkd olan ölklrin tbii- Universiteti” nriyyat, 2008.
ehtiyat potensial v onlardan istifad. Qlobal ekoloji 8. .8\ .. ]#^= 8+ N. +,
sistemin deqradasiyas. Dünyann grgin ekoloji rayonlar. «$;} INN», 2010.
nkiaf etmkd olan ölklrd «demoqrafik partlay». 9. I+ ~; . #N \N. $.,
Qlobal rzaq problemi, onun corafi aspektlri v hlli %, 2002.
yollar. Qlobal enerji xammal problemi v onun hlli yollar. 10. 8+ 8.. ]#^= N@\. $.,
BMT-nin dniz hüququ üzr konvensiyas. “%<I
”, 2008.
11. Osmanov .S. MDB dövltlrinin iqtisadi corafiyas.
DBYYAT: Drs vsaiti. Bak, BDU-nun nriyyat, 2004.
1.
_&-+\'+= ##^= @;# 12. w+\'+= _&= ##^=, N}
\. { . ..&+#. $., <%-{
, ;# @;&=. I'+. $., “~^”, 2004.

2005. 13. w+\'+= _&= ##^= .
2. $+++ .{. ]#^'+= +N \. I'+. $., “~^”, 2001.
N& I, II. &, 2004. 14. .8. w+\'+= ##^=
3. ` _ .], {=+ .8, N
.. #&= +\+. $., “$++
]#^= \# @=N. $., `8~<
, `_”, 2002.
1999
4. Mmmdov C.A. , Grayzad T.P. Qrbi Avropa
dövltlri. «Çaolu». Bak, 2001.
Proqram 35
kinçilik v bitkiçilik Bostan bitkilrinin bioloji, aqroekoloji xüsusiyytlri v
kinçilik. kinçilik v bitkiçilik elmlrinin predmeti v aqrotexnikas.
baqa elmlrl laqsi. kinçilik v bitkiçilik elmlrinin
meydana glmsi v sas tarixi inkiaf mrhllri. Bitkilrin DBYYAT
böyüm v inkiaf prosesind kosmik amillrin olan 1. Mmmdov Q.., Cfrov A.B., Mustafayeva Z.R.
tlbat. Bitkilrin böyüm v inkiaf prosesind torpaq kinçilik v bitkiçiliyin saslar. Bak, Elm, 2008.
amillrin olan tlbat. Bitkilrin iq amilin tlbin gör 2. liyev S.C., Hacyev C. . kinçilik sistemlri.
qrupladrlmas, in bitki hyatnda rolu v onun Kirovabad, 1986.
nizamlanmas. Torpaq v atmosfer havasnn trkibinin 3. Yusifov M. Bitkiçilik. Drslik. Bak, Qanun, 2011.
müxtlifliyi, havann bitki hyatnda rolu, kinçilikd hava 4. N=@ .]., $+ .. < @\. $.,
rejimini nizamlamaq üçün aparlan tdbirlr. Bitki hyatnda $]I, 1991
istiliyin hmiyyti v istiliy münasibtin gör bitkilrin 5. {.{. . NN, $., 1986
müxtlifliyi. Su bitkilrin mühüm yaay amili, su rejimi v
kinçilikd onun nizamlanmas yollar. Qida maddlrinin Aqrokimya
bitki hyatnda rolu v kinçilikd onun nizamlanmas. Aqrokimya fnni v onun üsullar. Aqrokimyvi
kinçilik qanunlar. kinçilik sistemlri. elminin inkiaf tarixi. Aqrokimya elminin digr elmlrl
Alaq bitkilri haqnda ümumi anlay v onlarn tsnifat. laqsi.
Alaq bitkilrinin knd tsrrüfat istehsalna vurduu ziyan. Bitkinin trkibi v qidalanmas. Bitkilrd suyun v
Alaq bitkilri il mübariz tdbirlri. Zrrvericilr v quru maddnin miqdar. Bitki orqanizminin kimyvi trkibi.
xstliklrin tsnifat. Zrrvericilr v xstliklrl Bitkilrin qidalanmas. Mikro v makroelementlrin
mübariz tdbirlri. Knd tsrrüfat bitkilri kinlrin bitkilrin qidalanmasnda rolu.
qulluq edilmsi. Knd tsrrüfat bitkilrinin toxumlar v Gübrlr. Mineral gübrlr v onlarn tsnifat. Azotlu,
spin. fosforlu, kaliumlu gübrlr v onlarn knd tsrrüfat
Bitkiçilik. Dnli, dnli-paxlal, kökümeyvli (yemlik), bitkilrinin mhsuldarlnn yüksldilmsind rolu.
kökyumrulu, lifli v yavern bitkilrin bioloji, aqroekoloji Mikroelementlr v mikrogübrlr. Sad, qarq, mürkkb
xüsusiyytlri v aqrotexnikas. Trvzçilik v onun v kompleks gübrlr. Üzvi gübrlr - peyin, qu zl, torf,
tsrrüfat hmiyyti. Trvz bitkilrinin kimyvi trkibi v yal gübr. Bakterial gübrlr.
tsnifat. Kökümeyvli, meyvli v soanaql trvz Torpaqlarn kimyvi meliorasiya üsullar. Tur
bitkilrinin bioloji, aqroekoloji xüsusiyytlri v torpaqlarn hnglnmsi. oraktvari v orakt torpaqlarn
aqrotexnikas. Bostançlq v onun tsrrüfat hmiyyti. gipslnmsi.
[[
Torpan strukturu, onun itirilmsi v brpas. Torpan

DBYYAT ümumi fiziki xasslri. Torpan fiziki-mexaniki xasslri.
1. liyev T. Aqrokimya. Gnc, 2004. Torpaq suyu, torpan su xasslri v su rejimi. Torpaq
2. Cfrov M.. Torpan xasslri v gübrlrin ttbiqi. havas v torpan hava rejimi. Torpan istilik xasslri v
Bak, 2006. istilik rejimi. Torpaq mhlulu v torpaqda oksidlm-
3. Aqrokimya.//V.M. Kleçkovski v reduksiya proseslri. Torpan münbitliyi.
A.V.Peterburqskinin redaktsi il. Bak, Maarif, 1966. Azrbaycan torpaqlarnn genezisi, tsnifat,
corafiyas v knd tsrrüfatnda istifadsi. Torpaqlarn
TORPAQ ÜNASLIIN SASLARI tsnifat haqqnda qsa tarixi icmal. Torpaqlarn müasir
tsnifatnn qurulmas prinsiplri. Torpaqlarn
Torpaq haqqnda tlimin yaranmas. Torpaqünasln nomenklaturas v diaqnostikas. Torpaqlarn corafi
inkiaf tarixi. Torpaq haqqnda V.V.Dokuçayev tlimi. yaylmasnn sas qanunauyunluqlar. Azrbaycan
Azrbaycanda torpaqünaslq elminin inkiaf tarixi. torpaqlarnn diaqnostikas v genetik tsnifatnn qsa
Torpaqmlglm prosesinin mahiyyti. Tbii törm xülassi. Alp v subalp çmnlrin v çmn-bozqrlarn
kimi torpan ümumi xüsusiyytlri. Torpaqmlglmnin torpaqlar. Rütubtli v yarmrütubtli subtropiklrin
mrhllri v ümumi sxemi. Torpan yaranmas v torpaqlar. Mezofil melrin torpaqlar. Kserofil melrin,
tkamülü. Torpaq profilinin morfoloji lamtlri. quru subtropik bozqrlarn v yarmshralarn torpaqlar.
Torpaqmlgtirn amillr. Torpaqmlgtirn süxurlar. Subasarlarn (çay vadilrinin) torpaqlar.
Anma v onun növlri. sas torpaqmlgtirn süxurlar.
qlim torpaqmlgtirn amil kimi. Canl orqanizmlr v DBYYAT
onlarn torpaqmlglmd v torpan münbitliyinin 1. Mmmdov Q.. Torpaqünaslq v torpaq
formalamasnda rolu. Relyef torpaqmlgtirn amil kimi. corafiyasnn saslar. Bak, “Elm”, 2007.
Torpan trkibi, xass v rejimlri. Torpan v 2. hmdov .R. Torpaqünaslq bitkiçiliyin saslar
torpaqmlgtirn süxurlarn mineraloji v qranulometrik il. I hiss. Bak, “irvannr”, 2001.
trkibi. Qranulometrik elementlr, onlarn tsnifat v 3. Cfrov M.. Torpaqünaslq. I hiss. Bak, “Maarif”,
xasslri. Torpan üzvi hisssi. Torpaqda üzvi maddlrin 1982.
mnbyi v onun fraksiya – qrup trkibi. Humus 4. Cfrov M.. Torpaqünaslq. Bak, “Elm”, 2005.
maddlrinin yaranmas proseslri. Torpaqda kimyvi 5. &+ .., @ .., +
..
elementlrin miqdar. Torpaqda kimyvi element {'. $., 2006.
birlmlrinin formalar v onlarn bitkilr trfindn 6. {'. / ..
.'./ $., 1989.
mnimsnilmsi. Torpaq mikroelementlri. Torpan 7.
$.w. ~#N+ +^+_= '
radioaktivliyi. Torpaq kolloidlri v torpan udma 8@;. +, «w\», 1991.
qabiliyyti. Torpan turuluu, qlviliyi v buferliyi.
Proqram 36
Yem rasionlarnn v normalarnn trtibi. Yemlmnin
MALDARLIQ, QOYUNÇULUQ, QU ÇULUQ tiplri, rejimi, yem normas v pay. Tam qidal qarq
yemlr, qarq qüvvli yemlr, zülall-vitaminli lavlr v
Knd tsrrüfat heyvanlarnn v qularnn premikslr.
yetidirilmsi. Knd tsrrüfat heyvanlarnn v qularnn Yemlrin hazrlanmas v paylanmas. Baytarlq-
bioloji v tsrrüfat xüsusiyytlri, onlarn zooloji tsnifatda yeri. sanitariya tdbirlri.
Knd tsrrüfat heyvanlarnn v qularnn Knd tsrrüfat heyvanlarnn v qularnn salamat
konstitusiyas, eksteryeri, interyeri v onlarn mhsuldarlqla saxlanmasnda zoogigiyenik tlblri. Cavan heyvanlarn
laqsi. bslnmsinin planladrlmas.
Müxtlif mhsuldarlq istiqamtli knd tsrrüfat Knd tsrrüfat heyvanlarnn v qularnn cinslri.
heyvanlarnn v qularnn eksteryer, interyer v Mhsuldarlq istiqamtin gör cinslrin tsnifat. Cins
konstitusiyasnn xüsusiyytlri. Daxili orqanlarn funksiyas haqqnda anlay. Cinsin sas xüsusiyytlri. Cinsin strukturu
v mhsuldarlqla laqsi v bunlara olan tlbat. Ali sinir (axlr, tiplr, xtlr v aillr). Cinslrin mhsuldarlq
faliyytinin tiplri, onlarn heyvanlarn v qularn istiqamtin v keyfiyytin gör tsnifat, onlarn yaylma
etologiyasnda hmiyyti. sahlri v rayonladrlmas. Cinsyaranmann sas amillri
Yetidirm üsullar haqqnda anlay. Saf cins yetidirm, v cinsyaranma istiqamtlri. Cinslrin iqlimldirilmsi,
çarpazladrma v hibridldirm, cinsdaxili tiplrdn, xtt mühit raitin uyunladrlmas v onlara sbb olan
v aillrdn istifad. nbridinq v heterozis. Tayladrmann amillr.
prinsiplri v üsullar. Frdi v qrup üzr tayladrma. Frdi- Mhsuldarlq istiqamtin gör qaramal cinslrinin
qrup tayladrma, birtipli (homogen) v müxtlif tipli tsnifat. Südlük istiqamtli (qrmz v s.), südlük-tlik
(heterogen) tayladrma. istiqamtli (qara-ala), tlik-südlük istiqamtli (qonur, qonur
Knd tsrrüfat heyvanlarnn v qularnn Qafqaz v s.), tlik istiqamtli yerli qaramal v
yemlndirilmsi. Knd tsrrüfat heyvanlarnn v Azrbaycanda yetidiriln sas tlik qaramal cinslri.
qularnn saxlanmas sistemlri v üsullar, yemlndirilmsi Qoyun cinslri. Zrifyunlu qoyun cinslri,
v yem olan tlbatn müyyn olunmas. Yemlrin yarmzrifyunlu qoyun cinslri, yarmqaba yunlu qoyun
qidallq dyrinin tyin edilm üsullar. Yemlrin tsnifat. cinslri, qabayunlu qoyun cinslri, tlik-kürklük cinslr,
Qbul proqramlar 145
tlik-piylik, tlik-yunluq-sudlük qoyun cinslri, 3. Abbasov S.A. ,Mehdiyev M. ., Turabov U.T. v b.

Azrbaycanda yetidiriln keçi cinslri. Heyvandarlq 1 hiss. Gnc, 2011.
Knd tsrrüfat qularnn növ, cins v kroslar. Qu 4. Verdiyev Z.Q. Maldarlq. I, II, III hisslr. Bak,
cinslrinin, cins qruplarnn v kroslarnn xarakteristikas. Maarif, 1965, 1969, 1977.
Toyuq cinslri. sas yumurtalq cinslr. Yumurtalq kroslar. 5. Bayramov V. . v b. Azrbaycanda maldarlq. Bak,
tlik toyuqlarn kroslar. tlik - yumurtalq cins Azrnr, 1991.
genefondlar. Azrbaycann yerli toyuqlar v toyuq 6. + `. {. N= @N= N#=
mlzlri. Ördk cinslri v cins qruplar. Qaz cinslri v @N +_ ;NN. $.,
cins qruplar. Hind toyuunun cins v cins qruplar. Firng @N&N "
", 2007.
toyuu, bildirçin v tlik göyrçinlrin cins v cins qruplar. 7. %+ 8. ., 8. . <_N. 5-
Heyvandarlqda v quçuluqda damazlq ii. Damazlq @., . . $. 8# \@N 1987.
ii haqqnda anlay. Damazlq iinin nzri saslar. 8. $& . ., \ 8.
. <_N
Seleksiya iinin mahiyyti, vziyyti v perspektivlri. +@N. @N&N: +, 2011 #.
Genetik parametrlrinin istifadsi. sas v kömkçi 9. Hacyev H.M. Yumurta inkubasiyasnn texnologiyas.
seleksiya lamtlri. Heyvandarlqda v quçuluqda I-II hisslr. Kirovabad, AzKT, 1981-1983-cü illr.
damazlq xidmtinin tkili. 10. .. {\} N_N. $.
Heyvanlarlq v quçuluq mhsullarnn istehsal 8# \@N, 1991.
texnologiyas. 11. Hacyev H.M. Cavan qularn bslnm
Knd tsrrüfat heyvanlarnn v qularnn t texnologiyas. Azrnr, 1987.
mhsuldarl. tin kimyvi trkibi, qida v dad keyfiyyti. 12. Hacyev M., Sultanov R., Mmmdov Y. Qular. I
Müxtlif növ heyvan v qularda t istehsalnn cild. Qularn biologiyas v tsnifat. Bak, 2001.
xüsusiyytlri, onlarn cmdklri v ayr-ayr anatomik 13. Hacyev M.H. Quçuluqda hibridlmnin genetik
hisslrinin yeyinti üçün hmiyyti, cmdklrin morfoloji saslar. Gnc, 2006.
hisslri. t mhsuldarlna v tin keyfiyytin genotip v 14. 8\+ .. \ +\ \
xarici amillrin tsiri. t v onun düzgün ksilmsin tlb N_}. ~_+, @N&N
N+, 2002.
olunan standartlar. Ksim texnologiyas. Cavan v yal 15. N\ %.$.
+NN. I'+. `&,
qularn t istehsalnda yeri, t mhsuldarlna tsir edn 2009.
amillr. Broyler ti istehsalnn xüsusiyytlri. Optimal 16. ' .., {N $.].,
\
..
ksim ya. {N_N. $.
, 2007.
Süd v süd mhsuldarl haqqnda anlay. Süd, süd 17. + `.. {+N+\ N_N.
mhsuldarl, yelinin quruluu, südün ml glmsi v $+, 2002.
salmasnn fizioloji saslar. Südün yall. Samn 18. N\ %.$.
+NN.
+N-
gigiyenas, südün keyfiyytin nzart. Sama v südün {N#. $+. . @. `&, 2007.
trkibin tsir edn amillr (cins, irsiyyt, yemlndirm, ya, 19. .., w..,
N= .8.
laktasiya müddti, servis v qurutma müddtlrinin davam, {N_N N#= @N =_
doum mövsümü v s). Südün ilkin emal v sat. \=.
-{., $+, 2005.
Yun haqqnda anlay, drinin morfoloji quruluu. 20. .. +_= =_ \
Yunun ml glmsi v inkiaf, yun tellrinin morfoloji v \# &+@=N N_}. $.,
histoloji quruluu. Yun tellrinin formalar v tiplri, yun
, 2007.
qruplar. Yunun kimyvi trkibi, fiziki-mexaniki v texnoloji 21. $ %.. . \ #'+
xüsusiyytlri. Yunun qiymtlndirilmsi. Qoyunlarn qrxm +N} +\} + = ;N}.
formalar v texnologiyas. Yunun sinifldirm $+,
, 2008.
texnologiyas. Yunun tmiz çxar v keyfiyytinin tyini. 22. |
.%. \ &+@=N}
Tdarük zaman yunun standart tlbatlar. Yunun ;N}. $+,
, 2007.
sinifldirilmsi v realizasiyas. 23. `.. . {+N+\ +\
Xz-dri mhsullar. &+@=N} ;N}. $+,
Yumurta mhsuldarl haqqnda anlay v
, 2007.
inkubasiyann saslar. Yumurtann mlglm prosesi.
Yumurtlama ritmi. Yumurtann quruluu, kimyvi v YOLUXMAYAN XSTLKLR,
morfoloji trkibi. Yumurtlamann xüsusiyytlri. nkubasiya PARAZTOLOGYA V NVAZON XSTLKLR,
yumurtalarnn keyfiyytin qoyulan tlblr. nkubasiya EPZOOTOLOGYA V NFEKSON
üçün yararl olan yumurtann keyfiyytinin tyini. nkubasiya XSTLKLR, MAMALIQ, GNEKOLOGYA V
üçün yumurtann seçilmsi. nkubasiya qaba yumurtann SÜN MAYALANDIRMA, BAYTARLIQ-SANTARYA
hazrlanmas. EKSPERTZASI
Embrionun inkiaf fiziologiyas. Müxtlif qularn
yumurtalarnn inkubasiya xüsusiyytlri v rejimlri. Qida Ümumi patologiya. Patologiya, patoloji proseslr v
yumurtalarnn standart. xstlik anlay. Xstliyin dövrlri v ntic- lnmsi.
Xstliklrin ba vermsi sbblri v onlarn inkiafnda
DBYYAT müxtlif amillrin (heyvann növü, cinsi, ya, cinsiyyti v
1. Abdullayev Q.Q. Knd tsrrüfat heyvanlarnn s.) rolu.
yetidirilmsi. Bak. Maarif, 1997. Klinik diaqnostika v yoluxmayan xstliklr.
2. Abdullayev Q.Q. v b. Knd tsrrüfat heyvanlarnn Anamnez, ümumi v xüsusi klinik müayin üsullar. Ayr-
yemlndirilmsi. Gnc, 2012. ayr fizioloji sistemlrin v orqanlarn yoluxmayan
[[
xstliklri. Ürk-damar v tnffüs sistemlrinin Knd tsrrüfat heyvanlarnn süni

patologiyas. Hzm sisteminin patologiyas. Md-barsaq mayalandrlmas. Döllük erkklrin seçilmsi, bslnmsi,
xstliklri ( qastroenteritlr, dispepsiya, timpaniya v s.), yemlndirilmsi, saxlanmas, istismar. Spermann trkibi,
sidik ifraznn patologiyas. Maddlr mübadilsi biokimyvi xasslri, alnmas, qiymtlndirilmsi
patologiyalar. Maddlr mübadilsinin pozulmas il saxlanlmas, nql olunmas, duruldulmas, dondurulmas.
laqdar ba vern xstliklr (avitaminozlar, Spermann dii cinsiyyt sistemin yeridilmsi. Süni
hipovitaminozlar, raxit, osteomolyasiya v s.). mayalanmann tkili. Rüeymin transplantasiyas v s.
Zhrlnmlr. Pestisidlrl, keyfiyytsiz yemlrl, zhrli Baytarlq ginekologiyas. Dii v erkk heyvanlarn
bitkilrl, qardal, kr v yem çuunduru, bitkilrdn cinsiyyt üzvlrinin müayin üsullar, heyvann boaz
alnan emal qalqlar (pambq jmx v srotu) v s. il olmasnn tyini. Dii heyvanlarn cinsiyyt sferas üzvlrinin
zhrlnmlr, ilk yardm v müalicnin prinsiplri v xstliklri v onlara qar mübariz tdbirlri. Heyvanlarn
qsrl v sonsuzluu il mübariznin sas prinsiplri.
üsullar.
halinin v heyvanlarn salamlnn qorunmasnda,
Travmatizm, crrahi infeksiya, termiki v kimyvi
rzaq bolluunun yaradlmasnda v onlarn keyfiyytinin
zdlnmlr. Crrahi xstliklrd ilk yardm, müalic v
yüksldilmsind baytarlq-sanitariya ekspertizasnn
profilaktikann prinsiplri v üsullar. hmiyyti. tlik heyvanlarn emal texnologiyasnn saslar
Knd tsrrüfat heyvanlarnn v qularnn v gigiyenas. Cmdk v orqanlarn baytar-sanitar
helmintozlar. Parazitizm v parazitar xstliklr. ekspertizas v bununla laqdar profilaktik tdbirlr. Ayr-
Helmintozlar. Devastasiya haqqnda tlim. Dehelmintizasiya ayr heyvani, qu v bitki mnli mhsullarnn (t, süd, yu
v dezinvaziya tdbirlri. Trematodlar (sorucu yast qurdlar) murta, trvz v s.) baytar-sanitar ekspertizasnn
trfindn tördiln xstliklr (fassiolyoz, dikroselioz v s.). xüsusiyytlri.
Sestodlar (lent killi yast qurdlar) trfindn tördiln Baytarlq czaçl v drmanlarn texnologiyas.
xstliklr (sistiserkoz, exinokokoz, moniezioz v s.). Baytarlq czaçl, onun mqsdi, mzmunu v vziflri,
Nematodlar (gird qurdlar) trfindn tördiln xstliklr sas trkib hisslri. Drman, drman maddsi, drman
(askaridozlar, strongilyatozlar, askaridioz v s.) formas, drman preparat. Brk, maye v yumaq drman
Knd tsrrüfat heyvanlarnn v qularnn araxno- formalar, onlarn hazrlanma texnologiyas. Drman
entomozlar v protozoozlar. Araxnozlar (gnlr uyumazl. Farmakopeya . czaçlq analizi, onun sxemi v
trfindn tördiln xstliklr), qoturluq xstliklri, otlaq metodlar. Drman maddlrinin qiymtlndirilmsinin sas
gnlri. Entomozlar. Srbst xstliklr tördn v prinsiplri.
xstliklri keçirn hratlarn xarakteristikas. Qaramaln Farmakologiya v farmakoqnoziya. Drman
hipodermatozu, qoyunlarn estrozu v s. Qanadl v qanadsz maddlrinin tsir mexanizmi v farmakodinamikas,
qansorucu hratlar. Protozoozlar. Heyvanlarn qan- orqanizm yeridilm v orqanizmdn xaric olma yollar.
parazitar xstliklri (piroplazmoz, teylerioz v s.). Drmanlarn müxtlif farmakoloji qruplar. Drman
Koksidiozlar. Tripanosomozlar (qaramaln trixomonozu v maddlrinin dozas v dozalarn tyini prinsiplri.
s.). Drmanlarn müxtlif farmakoterapevtik qruplara bölünmsi.
Farmakoqnoziyann mqsdi, mzmunu v vziflri.
Ümumi epizootologiya. nfeksiya v infeksion
Farmakoqnoziyann sas tdqiqat obyektlri (bitki v heyvan
xstliklr. Bunlarn ba vermsind mikroorqanizmlrin
mnli drman xammal). Drman bitkilrinin kimyvi
rolu. Epizootik zncir. nfeksiyann yaylma yollar (kontakt,
trkibi v trkibind olan farmakoloji maddlr gör onlarn
yem, su, hava v s.), infeksiyann oca v yoluxucu qrupladrlmas v tsnifat. Heyvan mnli drman
xstliklrin tbii ocaqlar. Epizootiya leyhin tdbirlr: xammal v drman preparatlar.
ümumi profilaktika, spesifik profilaktika, qeyri-salam
tsrrüfatlarda yoluxucu xstliklrin lvi. Profilaktik DBYYAT
tdbirlrin tkili. Spesifik profilaktika, onun üsullar v 1. Sfrov B. . Baytarln saslar. Gnc, 2010.
vasitlri, immunoprofilaktika. Epizootik ocaqda 2. .. <} N. $., 1978.
salamladrc tdbirlr sistemi, karantin. Dezinfeksiya 3. Nsibov F.N. Heyvanlarn daxili xstliklrinin klinik
üsullar v vasitlri. Dezinseksiya v deratizasiya tdbirlri, diaqnostikas. Bak, 2010.
onlarn üsul v vasitlri. 4. Hacyev H.M. Knd tsrrüfat heyvanlarnn
Xüsusi epizootologiya. Müxtlif növ heyvanlar üçün yoluxmayan daxili xstliklri. Bak, 1992.
ümumi olan infeksion xstliklr (qarayara, brusellyoz, 5. sgrov .A. Knd tsrrüfat heyvanlarnn
vrm, pasterellyoz, dabaq, çiçk, dmrov v s.), onlarn gigiyenas. Bak, 1992.
xüsusiyytlri, mübariz tdbirlri. Gövyn heyvanlarn 6. Qocayev E.Q. Parazitologiya v knd tsrrüfat
infeksion xstliklri (enfizematoz karbunkul, vibrioz v s.), heyvanlarnn invazion xstliklri. Bak, 1984.
donuzlarn infeksion xstliklri (qzl yel, taun v s.), körp 7. 8@ .., ~\ %.., % + 8..
heyvanlarn xstliklri (salmonellyoz v s.). Atlarn {@N#= @} @ ;N}.
infeksion xstliklri (manqo, saqqo). Qularn infeksion $., 1990.
xstliklri (Nyukasl xstliyi, qrip, pulloroz, pasterellyoz, 8. + ].]. N @@} @
çiçk v s.). &+@=N} ;N}. $., 2002.
Baytarlq mamal. Erkk v dii heyvanlarn cinsiyyt 9. sgndrov T.B. Ümumi v xüsusi baytarlq
üzvlrinin anatomiyas, topoqrafiyas, fiziologiyas. Cinsi crrahiyysi . Gnc, 2011.
yetiknlik. Döllm, boazlq, boazlq dövrü, doum, 10. hmdov .Q., sgndrov T.B. Baytarlq mamal,
doumdan sonrak dövrün xüsusiyytlri, yeni doulmu ginekologiya, knd tsrrüfat heyvanlarnn süni
balalarn fizioloji xüsusiyytlri. Süd vzilrinin mayalandrlmas v rüeymin transplantasiyas.
fiziologiyas, müayinsi, xstliklri v s. Gnc, 2010.
Qbul proqramlar 147
11.
N_ 8.{. N +N Drman formalarnn texnologiyas. Drslik. Bak,
#+#=. $., 1986. 1989
12. N+ 8.8. w @N#= 17. Hüseynov D. Ümumi v xüsusi reseptura
^+_} @ &+@=N} (farmakologiyann saslar il birlikd). Drslik. Bak,
;N}. $+, 1984. 1976.
13. Qdimov R., Mmmdov ., lsgrov Z. 18. Krimov Y., Süleymanov T., sayev C., Xlilov C.
Epizootologiya. Bak, 1998. Farmakoqnoziya. Bak, 2010.
14. 8+ $., = 8.8., \+ %.. . 19. $& .8. #= +N. $+.
{@N#= @} @ ;N}. 1989. \ 1 – 2.
$., C, 1998. 20. $& ~.8. \+#@=. $+, 1991.
15. Qniyev M. Farmakologiya. Bak, 2008. 21. $@# .. N= ^\+#=. $+,
16. smaylov .., Thmzov F. ., Tayev S. . 1985.
Proqram 37
ensiklopediyas. Ttbiqi snt. Heykltralq. Akkad
MDNYYT TARX V NZRYYS mdniyyti. Memarlq. Zikkuratlar. Assuriya saraylar.
Tsviri snt. “edu”. Gilqame tsvirlri. Hammurapinin
Mdniyyt nzriyysi. Kulturologiya elm sahsi kimi. qanunlar külliyat. Babilistanda elm v thsil. Aurbanipal
Mdniyyt anlay. Mdniyyt v sivilizasiya. trfindn Nineviyada böyük kitabxanann yaradlmas.
Mdniyytin tdqiqind müxtlif mktb v nzriyylr. “Babil qüllsi” v “Asl balar”. Dini tsvvürlr. Elm.
Mdniyyt v tbit. Maddi v mnvi mdniyyt. Flsf. “Aann qul il söhbti”. Babil eposu.
Mdniyytin funksiyalar. drak mdniyyti. xlaq Finikiyallarn mdniyyti. Finikiya hr-dövltlri.
mdniyyti. Estetik mdniyyt. Bdii mdniyyt. B.e.. XII-X srlrd Finikiya mdniyyti: dnizçilik, ticart
Mdniyytd milli v beynlmill chtlr. Mnvi v sntkarlq. Kflr. rqi Aralq dnizi halisinin dini
mdniyytin trkib hisslri. Mdniyytin yaylma sistemi: tsvvürlri. Yaxva. E.. 5-4 srlrd yhudi dininin
thsil sistemi, kütlvi informasiya vasitlri, mdniyyt formalamas. Qdim finikiyallarn dbiyyat. Yaz sistemi.
müssislri. Elitar v kütlvi mdniyyt. Mdniyytd lifba. Memarlq.
mentalitet problemi. Qloballama v mdniyyt. Qdim ran mdniyyti. Zrdütiliyin qbul edilmsi
btidai icma dövrü mdniyyti. btidai mdniyytin (e.. VII sr). «Avesta». Yaz sistemi. Elam mdniyyti.
xüsusiyytlri v mühüm hadislri. btidai dövrün Dini dünyagörüü. dbiyyat. Sntkarlq. Tsviri incsnt.
mrhllri v kflri. Yclq v ovçuluq mdniyyti. Memarlq.
btidai dinlr. btidai insann din qdrki fikirlrin aid Qdim Azrbaycan mdniyyti. Arxeoloji qazntlar.
nzriyylr. btidai insanlarn dünya haqqnda ncsnt. Memarlq. Tsviri snt. Qaya tsvirlri.. Alban
tsvvürlrinin dini formalar: totemizm, animizm, magiya, dövründn vvlki incsnt (e.. IV sr). Alban dövrü
fetiizm, mifologiya. Mif kollektiv üurun inikas kimi. Mif incsntinin ilk klassik mrhlsi (e.. IV- e.I sri). Alban
ilk tfkkür formas kimi. btidai incsnt. mk altlrinin dövrü incsntinin II mrhlsi.. dbiyyat. Avesta.
düzldilmsi – ibtidai incsntin ilk nümunsi kimi. btidai Totemizmin qdim xalq teatr tamaalarna tsiri. Kndirbaz
incsntin sinkretikliyi. lk ibtidai tsviri v dekorativ- oyunu. Novruz bayram. Kos-kosa oyunu.
ttbiqi snt srlri. btidai memarlq. btidai cmiyyt xas Qdim Hindistan mdniyyti. Sivilizasiyann inkiaf
triadann – icma quruluu, mif v tsvir faliyytinin sinifli dövrü. E.. III-II minilliklrd Hindistann ilk mdniyyt
cmiyytd dövlt, din v yaz il vz edilmsi. mrkzlri. Din. Elm. Yaz. dbiyyat. Vedlr. Brahmanlar.
Qdim Misir mdniyyti. Sivilizasiyann inkiaf dövrü. Upaniad v Aranyaklar. Vedanta. Harappa mdniyyti.
lk dövlt tkilatlar: nomlar. Yaz sistemi. Heroqliflr. «Riqveda». «Mahabharata» v «Ramayana». Qdim
Heykltralq. Memarlq. Ehramlar (piramidalar): Coser, Hindistanda incsnt. Memarlq. Qdim Hind teatr. Klassik
Xeops v b. Sfinks. Sntkarlq. Metallurgiya. Mis v tunc hind dram. Kalidasn dramaturgiyas. Klassik hind teatrnn
istehsal. Zrgrlik. Aac emal. Toxuculuq. ü istehsal. quruluu.
Mbdlr: Xatepsut, Luksor v Karnak mbdlri. Qdim Çin mdniyyti. Sivilizasiyann inkiaf dövrü.
Rngkarlq. Divar rsmlri. Firon IV Amenxotepin Yaznn meydana glmsi. Din. Elm. Kflr. Flsf.
islahatlar. Nefertiti. Tutanxamonun mqbrsi. Elm. Thsil. dbiyyat. Ttbiqi snt. «Böyük ipk yolu». Tsviri snt.
Flsf. Kitabxanalar. Dini tsvvürlr. Mumiya snti. Memarlq. Böyük Çin sddi. Musiqi. Qdim Çin teatr.
Qdim Misir yazsnn meydana glmsi. lifba iarlri. Qdim Yapon mdniyyti. Yapon mdniyytinin
dbiyyat. Tsviri snt. Musiqi. buddizmin tsiri il inkiaf etmsi. Memarlq v tsviri snt.
Mesopotamiya mdniyyti. Sivilizasiyann inkiaf dbiyyat. Mifologiya.“Kodziki”. Musiqi. Rqs.
dövrü. Cnubi Mesopotamiyada ilk dövltlr (b.e.. IV-III imali, Cnubi, Mrkzi Amerika mdniyyti. imali
minilliklr). umerlr. Din. Politeizm. Panteon. Mifoloji Amerikada ibtidai icma dövrü. Qdim tayfa v xalqlar.
surtlr v onlarn funksiyalar Elm. Yaz sistemi. Sntkarlq. Toxuculuq. Kaz istehsal. Yaz. Piktoqrafik
Piktoqrafiya (killi yaz). III minillikd umer yaz killr. Din. Totemlr. dbiyyat. E.. III – II minillikd
sisteminin mixi yaz sistemin çevrilmsi. E.. III minilliyin sivilizasiyalarn yaranmas. Mrkzi And xalqlar. Çavin
vvlind umer dbiyyatnn çiçklnmsi. “Gilqame mdniyyti. Aralq vilaytlrinin mdniyyti. Paraks
haqqnda dastan”. Elmi biliklrin inkiaf. “Xara - Xubulu” mdniyyti. Naska mdniyyti. Moçika mdniyyti. nk
[[
sivilizasiyas. Musiqi. Rqs. Elm. Elm. Flsf. Thsil. Bdii dbiyyat. Tsviri snt.
Antik dövr Yunan mdniyyti. Krit-Miken Simvollar. Memarlq.
mdniyyti. Homer dövrü mdniyyti. lifba. Bdii Slavyan xalqlarnn orta sr mdniyyti. rq
dbiyyat. “lliada”. “Odisseya”. Mifologiya. Tsviri snt. slavyanlar. Kiyev Rus dövltinin mdniyyti. Qdim Rus
Memarlq. Arxaik dövr. Dekorativ-ttbiqi snt. Vazalar. mdniyytinin xristianla qdrki v sonrak dövrlri. IX-
Din. Elm. Flsf. Milet mktbi – Fales, Anaksimandr, XIII srlrd rus mdniyyti. XIII-XVII srlrd rus
Anaksimen. Bdii dbiyyat. Hesiod. “Zhmtlr v günlr”, mdniyyti. Xalq teatr. Memarlq. Tsviri snt. Kilslr v
“Teoqoniya” srlri. Lirika. Himnlr. Xor poeziyas. onlarn inas. Musiqi. dbiyyat. Yaz.
Simonid. Alkey, Sapfo, Anakreont. Yamb. Arxilox. Tmsil. Yaxn v Orta rq mdniyyti. Müslman ölklri.
Ezop. Heykltralq: kuros v kora. Memarlq. Dorik v slam dini v onun yaylmas. Elm, flsf v incsnt.
ionik orderlr. Teatr. Olimpiya oyunlar. Afinann yunan Kitabxanalar. Tqvim. rb dili dövlt dili v milltlraras
mdniyyt mrkzin çevrilmsi. Antik dövr. Flsf. lk ünsiyyt vasitsi kimi. Quran müslmanlarn universal
snt nzriyyçilri. Pifaqorçular. Estetika elminin ensiklopediyas kimi. VIII-X srlrd dbiyyat, tsviri
formalamas. Yetkin klassika. Elm. Flsf. Perikl dövrü. incsnt, memarlq. Kordova xilafti dövründ mdniyyt:
Bdii dbiyyat. Dramaturgiya. Sofistlr. Sokrat. thsil, tsviri snt, memarlq.
Antropologizm. Kiniklr v Kiren mktblri. ran mdniyyti. slamn yaylmas. Tsviri snt.
Heykltralq. Miron, Poliklet, Fidi. Memarlq. Afina Miniatür snti. Kmalddin Behzad, Sultan Mhmmd
akropolu. ktin v Kallikrat. Korinf orderi. Rngkarlq: (Tbriz mktbi), Rza Abbasi (shafan mktbi). Parça v
Poliqnot, Apollodor. Vaza snti. Son klassika. Memarlq. xalçalar. Keramika. Memarlq. Sfvilr dövründ hr
Halikarnas mavzoleyi. Epidavrda teatr. Heykltralq. memarl. Bdii dbiyyat: qsid, qit, divan, qzl. rb
Skopas. Praksitel, Leoxar, Lisipp. Rngkarlq. Vaza snti. poeziyasnn tsiri: ruz vzni. Klassik fars poeziyas.
Ellinizm mdniyyti. Elm. Tarix. Tibb. Flsf. dbiyyat. Rudki, C.Rumi, .Cami, Firdovsi, Ömr Xyyam, Sdi,
Dramaturgiya. Esxil, Sofokl, Evripid, Aristofan. Satir Hafiz.
dramlar. Teatr. Rngkarlq. Fayum portretlri, Apelles. Türkiyd Osmanl imperiyasnn mdniyyti.
Heykltralq. Polidor, Aqesandr v Afinodorun “Laokoon” Osmanl imperiyasnda tkilat, maarif v mdniyyt.
qrupu (e.. I sr). Memarlq. Faros mayak. Muzeylrin Tsviri incsnt. Memarlq. Saray tikililri. stanbul
tkkülü. sntkarl v memarl. Topqap saray. Memar Sinan
Antik dövr Roma mdniyyti. Etrusk mdniyyti. (XVI sr): ahzad, Cami, Süleymaniyy mscidlri. Elm.
Din. Elm. Yaz. Tsviri incsnt. Memarlq. Romada Thsil. Dil. dbiyyat.
Respublika dövrü mdniyyti. Din. Elm. Thsil. dbiyyat. Orta srlr Azrbaycan mdniyyti. Erkn orta
Dramaturgiya. Teatr. Tsviri incsnt. Heykltralq. srlrd Azrbaycan mdniyyti (III-VII srlr). Flsf.
Memarlq. Romada mperiya dövrü mdniyyti. Elm. Bdii Din. Tsviri incsnt. Dekorativ-ttbiqi snt. VIII – XVI
dbiyyat. Tsviri incsnt. Memarlq. Teatr. Muzey tipli srlrd Azrbaycan mdniyyti v incsnti. Elm.
tkilatlarn meydana glmsi. Bhmnyar (XI sr), Xtib Tbrizi. Memarlq. cmi bn
Orta srlr Qrbi Avropa mdniyyti. Roma bubkr. Qalalar. Qz qalas. Bdii dbiyyat. “Dd
imperiyasnn süqutu v bölünmsi. Merovinqlr sülalsi Qorqud” dastan (XI – XIIsrlr). fzlddin Xaqani.
dövründ mdniyyt. Frank kral Xlodvikin dövründ Nizami Gncvi. XI – XII srlrd musiqi. Muam snti.
mdniyyt. Memarlq v tsviri incsnt. Dinin incsntl N.Tusi. Maraa rsdxanas. madddin Nsimi. irvanahlar
sx ball. Monastr skriptoriyalar. Kitab üzü köçürm. saray kompleksi (XV sr), çri hr. Saray dbiyyat,
Kitablarn bdii trtibat. Karolinqlr sülalsi dövründ ifahi xalq dbiyyat, xalq poeziyas. Aq Abbas
mdniyyt. “Karolinqlr intibah”. Miniatür snti. Kitab Tufarqanl. Sar Aq. Xst Qasm. “Korolu” dastan.
illüstrasiyas. Qrbi Avropada tsviri incsnt. Rngkarlq. Suraxanda atprstlrin mqbrsi. XVIII sr
Kitab miniatürlri. Heykltralq. Alman memarlnda XI mdniyyti. Realist xalq dbiyyat, saray dbiyyat, ifahi
srin ortalarnda yaranan Roman üslubu. Fransada roman xalq yaradcl, aq poeziyas. Molla Pnah Vaqif, Molla
memarl. ngiltr v Skandinaviyann qhrmanlq Vli Vidadi. Orta srlrd Azrbaycanda teatr snti. Kukla
eposlar. Saqalar. dbiyyat. Novellalar. Tmsillr. Teatr. oyunlar. Xalq tamaalar.
Kils teatr. Misteriyalar. Moralite. Orta sr Hindistan mdniyyti. Din. Heykltralq.
Roman v Qotika mdniyyti. “Roman” termini. Mifologiya. slamn yaylmas. ncsnt. Memarlq. Qütb-
Avropada roman incsntinin qeyri-brabr inkiaf. Minar (XIII sr). Tac – Mahal mqbrsi (XVII sr). XVIII
Monastr memarl. Qsr v qalalar. Divar rsmlri. srdn balayaraq Avropa tipli tikililrin meydana glmsi.
Monumental heykltaralq. Fransa: memarlq, rngkarlq, Flsf..Hind flsfsinin ortodoksal mktblri. Elm.
freskalar, kitab miniatürlri, heykltaralq. Almaniya: dbiyyat. Teatr
memarlq, XII – XIII srlrd roman üslubundan qotika Orta sr Çin mdniyyti. Bdii dbiyyat. Musiqi.
üslubuna keçid, miniatür snti, heykltaralq. taliya: Tsviri snt. Tan dövrü mdniyyti. slamn geni
“ yiln” Piza qüllsi. spaniyada roman incsnti. XIII yaylmas. Bdii dbiyyat. Musiqi. Thsil. Rngkarlq
srin sonundan Qotika üslubunun Avropada inkiaf etmsi. Akademiyas. Qoruq – Muzeyi (XII sr). XVI-XVIII srlrd
hrlr. Memarlq. Qotika incsntinin ilk df Fransada tsviri snt. Rngkarlq. Ttbiqi snt. Teatr. Pekin operas.
yaranmas. Parisin Avropann mdniyyt mrkzin Orta srlr Yapon mdniyyti. Orta srlr Yapon
çevrilmsi. Paris–Notrdam kilssi. atr kilssi. Almaniyada incsnti (VI-XIX srlr). Din. Tsviri snt. Kalliqrafiya.
kils v ratualar. Köln kilssi. Teatr: “No” v “Kabuki” teatr. Pekar kukla teatrlar.
Bizans mdniyyti. Xristianln brqrar olmas v dbiyyat. Musiqi. Memarlq. Dekorativ-ttbiqi snt.
yaylmas. Kilslr. Müqdds Sofiya mbdi. “Yustiniann taliya ntibah. ntibah dövrünün mrhllri.
kodeksi”. konaqranlarla ikonaprstlr arasnda mübariz. Renessans sözünün etimologiyas. Humanizm ideyalar. lk
Qbul proqramlar 149
intibah (Florensiya). Duçento (XIII sr). dbiyyat. Rus mdniyyti (XVII – XVIII srlr). Thsil v elm.
Heykltralq. Rssamlq. Bdii dbiyyat. Erkn intibah: dbiyyat. Janrlar. Memarlq. Rngkarlq. S.Uakov. kona
kvatroçento. dbiyyat. Komediya. Rngkarlq. snti. XVII srd teatr. Musiqi. Elmlr Akademiyas,
Heykltralq. Memarlq. Yüksk intibah: çinkviçento. Universitet v bir çox mktblrin yaradlmas. Lomonosov,
ntibahn qzl dövrü. Elm. dbiyyat. Komediya. Tsviri Kantemir, Trediakovski. Kitab nri. dbiyyat:
snt. Rngkarlq. Memarlq. Memarlq haqqnda 10 kitab. dramaturgiya (Sumarokov), nzm (Derjavin), nsr (Fonvizin,
Heykltaralq. Son intibah (XVI srin II yars). A.Palladio. Karamzin). Memarlq (Uxtomski, Bajenov, Kazakov, Starov,
Veroneze, Tintoretto Manyerizm. Pontormo. Bronzino Trezini, Rastrelli). Rngkarlq (Matveyev, Nikitin, Antropov,
Dramaturgiya. taliya teatr. Rokotov, Levitski). Heykltralq (ubin, Falkone,
imali Avropa ntibah. ncsnt. Niderland Kozlovski). hrsalma. Ermitaj. XVIII srd teatr. Musiqi.
rngkarl (XV-XVI srlr). Yan van Eyk. Roqir van der XIX sr Qrbi Avropa mdniyyti. Elm. Mayer,
Veyden. Qoqo van der Qus. yeronim Bosx. Almaniya leyden, Darvin, Mendeleyev. Flsf. Kant, ellinq, Hegel,
rngkarl (XV-XVI srlr). Dürer. L. Kranax. Bdii openhauer, Marks, Engels. XIX sr Avropa mdniyytinin
dbiyyat (Fransa, ngiltr, spaniya). Teatr v dramaturgiya sas cryanlar. Bdii dbiyyat. Höte, iller (Almaniya).
(Fransa, ngiltr). ntibah dövründ Avropada muzeylrin Rngkarlq. L.David, Enqr (Fransa), Heykltralq. adov
meydana glmsi (Uffitsi qalereyas, Luvr, Britaniya (Almaniya), Kanov (taliya), Torvaldson (Danimarka).
muzeyi). Musiqi. Bethoven. Romantizm. XIX srin I yarsnda
Barokko mdniyyti. Din. Flsf. Barokko üslubu. romantik flsf. Fixte, ellinq, openhauer, Kyerkeqor.
Musiqi. Bdii dbiyyat. dbi janrlar. Memarlq. taliya Bdii dbiyyat. Jan Pol, Hofman, Heyne (Almaniya),
(Maderna, Barromini, Bernini), spaniya (üslublar). Bayron, elli (ngiltr), Stendal, Hüqo, J.Sand (Fransa).
Heykltralq. Rngkarlq: taliya (Karavaco, Karraçi Musiqi: uman, Veber. Opera islahat. Vaqner (Almaniya).
qardalar, Krespi), spaniya (El Qreko, X.Ribyera, Surbaran, Berlioz, Qrand-opera (Fransa). Rossini. Opera islahatlar.
D.Velaskes, Murilyo), Flandriya (Rubens, Van deyk, Bellini (taliya), List (Macarstan), open (Pola).
Y.ordans), Hollandiya (F.Hals, Rembrandt, Yan Vermeyer). Rngkarlq. Jeriko, Delakrua, Domye (Fransa). Teatr.
Avropada klassisizm dövrü mdniyyti. XVII srin II Stendal, Hüqo, P.Merime (Fransa), leqel, Hofman
yarsnda incsntd “klassisizm üslubu”. J.Rasinin (Almaniya). Balet. Adan (Fransa). Realizm. Bdii dbiyyat:
facilri, Molyerin komediyalar. Lafontenin tmsillri, Balzak, Merime, Flober, Mopassan, Hüqo (Fransa); V.Skott,
N.Bualonun nzriyysi. taliya tsviri incsnti. Memar Ç.Dikkens, Qolsuorsi, B.ou (ngiltr); bsen (Norveç).
Barromini, memar v heykltra Bernini, rssam Karavaco, Musiqi: Verdi (operalar), Puççini (taliya). Quno, Bize, Sen-
Krespi. spaniya tsviri incsnti. Rngkarlq. El Qreko, Sans (Fransa), traus (Avstriya). Heykltralq: Roden
X.Ribyera, Surbaran, D.Velaskes, Murilyo. Flamand v (Fransa). Rngkarlq: Mane, Deqa, Koro (Fransa), Qoyya
Holland tsviri incsnti. Barokko Flamand v Holland (spaniya). Teatr. Balet. Simvolizm. Naturializm.
incsntind sas cryan kimi. R.Pubens, Van Deyk, mpressionizm. Rngkarlq. Kurbe, Domye. Tnqidi
ordans. Mit, portret, peyzaj v natürmort Holland realizmin tsiri. Fransa: Mone, Renuar, Deqa, Pikasso,
rssamlnn sas janrlar kimi. F.Hals, Rembrandt, Yan Roden, Qonkur qardalar, Zolya, Mopassan, Debüssi.
Vermer. Fransa tsviri incsnti. Rssamlq: N.Pussen, Postimpressionizm. Klassisizm. XIX sr Qrbi Avropa
Kallo, Jorj de Latur, Lenen qardalar, Klod Lorren. ölklrind teatr snti. Dramaturgiya.
Dramaturgiya. R.Kornel, J.Rasin. “Üç vhdt” qanunu. Elm. XIX-XX srlrd Mrkzi v Cnub- rqi Avropa
Toriçelli, Nyuton, Boyl, Gilbert, Qarvey, Leybnis. Flsf. mdniyyti. Rumniya: tsviri snt, dbiyyat, musiqi.
Veymar mktbi– iller, Höte. Vyana mktbi: Haydn, Çexiya: tsviri snt, musiqi, dbiyyat. Slovakiya:
Motsart, Bethoven. memarlq, tsviri snt, dbiyyat, musiqi. Pola: tsviri
Avropada maarifçilik dövrü mdniyyti. ngiltrd snt, memarlq, dbiyyat, musiqi. Bolqarstan: tsviri
maarifçilik dövrü. Flsf. Teatr. Elm. Berkli, C.Lokk, snt, dbiyyat. Serbiya: dbiyyat, rssamlq. Xorvatiya:
D.Yum, T.Hobbs, Seftsberi, A.Smit, Xoqart, Xatçeson, dbiyyat, rssamlq. Sloveniya: dbiyyat, dramaturgiya,
Byork Bdii dbiyyat. Pol. Tosson. Yunq. Qoldsmit. ngilis rssamlq. Macarstan: memarlq, tsviri snt, dbiyyat,
roman: Qoldsmit, eridan. Memarlq üslublar. Qotik musiqi.
intibah. Rngkarlq. Xoqart. Reynolds. Geynsboro. Teatr. XIX sr rus mdniyyti. Elm. Bdii dbiyyat.
eridan. Dekorativ-ttbiqi snt. Fransada maarifçilik dövrü. Rngkarlq. Heykltralq. Memarlq. Musiqi. Teatr:
Elm. Flsf. Montes+ye. D.Didro. Volter. Russo. Aleksandrinsk teatr. Balet. XIX srin II yarsnda elm.
Kondilyak. Dübo. Helvetsi. Holbax. Lametri. Ensiklopediya. dbiyyat. Kitabxana v muzeylrin açlmas. Tretyakov
Bdii dbiyyat. Rokoko. Sentimentalizm. Neoklassisizm. qalereyas. Musiqi. Rngkarlq. Teatr: XIX srin I yarsnda
Bdii tnqid. Heykltralq. Falkone. Qudon. Rngkarlq. rus teatrnn inkiaf. XIX srin II yarsnda rus teatrnn
Vatto, Bue, arden, L.David. Heykltralq. Musiqi. inkiaf. Rus teatr (XIX srin axrlar – XX srin
“Böyük opera”, Ramo. taliyada maarifçilik dövrü. vvllrind).
Rssamlq. Tyepolo, Krespi, Qvardi. Teatr. Qoldoni, Qotsi. XIX sr Azrbaycan mdniyyti. hrlr. Elm. Mirz
Komediya del arte. Musiqi. Opera – seriya, opera – buffa. Adgözlby. A.Bakxanovun “Gülüstani – rm” sri.
Almaniyada maarifçilik dövrü. Elm. Flsf. Leybnits. Thsil. Flsf. Mtbuat. “Tiflisskiye vedomosti”, “Tatar
Baumqetren. Forster. Herder. Vinkelman. Lessinq. Kant. xbrlri”. “ kinçi”. “Ziya”, “Ziyayi – Qafqaziyy”,
Bdii dbiyyat. Höte, iller. Musiqi. Bax, Hendel. “Kkül”, “Kaspi”, “Bakinskiye izvestiya”, “Baku” v s.
Avstriyada maarifçilik dövrü. Musiqi. Qlyukun opera qzetlrin nri. Azrbaycan maarifçiliyi. A.Bakxanov,
islahatlar. Vyana mktbi. XVIII srin ikinci yars muzey M..Vazeh, .Qutqanl, Q.Zakir, H.Zrdabi, X.Natvan,
iinin inkiafnda yeni mrhl kimi (Budapet, Praqa, S. .irvani, M.F.Axundov, N.Vzirov. Bdii dbiyyat.
Berlind muzeylrin açlmas). Romantik v realist cryanlar. Dramaturgiya. Komediyalar.
Ttbiqi-dekorativ v tsviri snt. Memarlq. Teatr. Xalq
[[
musiqisi. Xanndlr dstsi. Muam ifas. Aq yaradcl. H. rblinski, S.Ruhulla v b. dbiyyat. Dramaturgiya.
Tsviri sntd realist nnlr. Xalçaçlq. Qori müllimlr S.Vurun, O.Sarvlli, M.Müfiq v b. Yazçlar. S.Rhimov,
seminariyasnda Azrbaycan öbsinin açlmas. Bakda ilk S.Rhman, M.Clal, .Vliyev, Anar, Elçin v b. Tsviri
qzlar mktbi. Kütlvi kitabxana v qiratxanalar. incsnt. . zimzad, M.Abdullayev, T.Salahov,
dbiyyat. M.F.Axundov, S. .irvani, C.Mmmdquluzad, Ncfqulu, M.Rhmanzad v b. Memarlq: Nbiolu,
N.Vzirov, N.Nrimanov, .Haqverdiyev. Aq snti. Aq S.Dadaov, M.Hüseynov. Heykltralq: F. bdürrhmanov,
lsgr, Aq Ncfqulu, Hüseyn Bozalqanl. Teatr. “Hac .Zeynalov, Ö.Eldarov, C.Qaryad v b. Azrbaycanda
Qara” srinin tamaaya qoyulmas. Rssamlq. muzeylrin yaranmas v faliyyti. Müasir dövrd
M.M.Nvvab. Memarlq. ki Xan saraynn brpas. Azrbaycanda muzey iinin inkiaf.
XX sr dünya mdniyyti. Elm. Eynteyn. XIX srin Teatr. XX srin ilk 30 ilind Azrbaycanda teatr snti.
sonu – XX srin vvllrind radio, fotoqrafiya v kinonun 1920-30-cu illrd Azrbaycanda Dövlt teatrlarnn
yaranmas. Kulturoloji konsepsiyalar. Nitse, penqler, yaranmas v yaradclq yolu. Azrbaycan Dövlt Teatrnn
Berdyayev, Sorokin, Lenin, Orteqa-i-Qasset, Berqson. XX yaranmas. Milli Dram Teatrnda aktyor yaradcl (1910-
sr mdniyytinin cryanlar. Realizm v modernizm. 1940). Milli Dram Teatr (1938-1960). Akademik Milli
Bdii dbiyyat. Sürrealizm, kubizm, fovizm, futurizm, Dram Teatr (1960-1985). Akademik Milli Dram Teatr
ekspressionizm, abstraksionizm. Simvolizm. Xlebnikov, (1991-2004). Milli operann tkkülü v inkiaf mrhllri.
Belui. Musiqi. Rngkarlq. Memarlq, funksionalizm. Le Milli balet snti. Opera snti. Milli operetta janr. Çada
Korbüzye. Proletar mdniyyti. Teatr: J. Anuy, Jirodu, Azrbaycan teatrlar.
Sartr, Kamyu, Brext. “Absurd” teatr. Ssli kino mrhlsi. Kino. nqilabdan vvl Azrbaycanda kino (1898-1920).
Fransz kinosu. ngilis kinosu. talyan kinosu. Alman kinosu. Azrbaycan kinosu sovet hakimiyyti illrind: sssiz dövr
Latn Amerikas ölklri kinosu (Meksika, Braziliya, (1920-1935). Azrbaycan kinosu sovet hakimiyyti illrind:
Argentina). rq ölklri kinosu. Yapon kinosu. Hind kinosu. ssli dövr (1935-1991). Azrbaycan kinosunun müstqillik
Türk kinosu. Kinoda modernizm. Yüksk elitar incsnt v dövrü. Müstqillik illrind Azrbaycan mdniyyti.
kütlvi mdniyyt. ou-Biznes.
XIX-XX sr AB mdniyyti. Boston DBYYAT
transtendentalistlr mktbi. Emerson. Dini flsf. XIX 1. Krimov K., fndiyev R., Hbibov N. “Azrbaycan
srin sonunda dinin flsfdn ayrlmas. Elm. Thsil. incsnti”. Bak, ”q”, 1992.
Musiqi. Abstrakt ekspressionizm. Abstraksionizm. Pop-art. 2. fndiyev T.. v b. Azrbaycan kino tarixi oçerklri.
ddiyyat. Romantizm. F.Kuper. Tarix v mcara romanlar. Bak, 2001.
Publisistika. rvinq. Novellalar. Poeziya. Brayant. Dedektiv 3. mirxanov S. Muzeyünaslq. Drslik. Bak, “Mars-
janr. E.Po. Realizm. Mark Tven, Uitmen, Bret – Qart, Devis, Print”, 2002.
Forest.. Modernizm. Naturalizm. Qarlend, Kreyn. Tsviri 4. smaylova . Xarici teatr tarixi. Bak, 1975.
snt. Rngkarlq: Salli, kins, Uistler,Sercent, Roayder v b. 5. Krimov . Azrbaycan pekar teatrnn tarixi v
Heykltralq: Sent Qodens. Musiqi: Foster, Meyson, inkiaf mrhllri. Bak, “Maarif”, 2002.
Qatinq, Oliver. Nyu-Yorkda Metropoliten-opera. Memarlq.
6. Kulturologiya. Drslik. (V. Mmmdovann red. il).
Ceferson, Riçardson, Mak-Kim, Ray. Abstrakt realizm.
Bak, “Mars-Print”, 2003.
Kino.Teatr. Qodfri, Tayler, Berd, Bret -Qart. Dramaturgiya.
7. Manafova M. Mdniyyt tarixi v nzriyysi. Bak,
XX sr rus mdniyyti. Elm. Landau, Kurçatov.
“Tbib”, 2006.
Saxarov, Keld, Sobolev, Korolyov, Qaqarin. Thsil.
8. Mdniyyt tarixi v nzriyysi. Ali mktblr üçün
dbiyyat. Tsviri snt. Musiqi. 1907-1917-ci illrd
drslik. (M.Manafova, N. fndiyeva,
Rusiyada teatr snti. Moskva Bdaye teatr. Stanislavskinin
teatr sistemi. Kino. Oktyabr inqilabndan sonra Sovet S.ahhüseynovann redaktsi il). Bak, Sabah, 2010.
hakimiyytinin mdni siyasti. Proletkult. Mdni inqilab. 9. Mdniyyt tarixi v nzriyysi. (M.C.
Thsil müssislrinin açlmas. dbiyyat. S.Yesenin, Mmmdovann red. il). Drslik. Bak, “Tbib”,
V.Mayakovski, Leonov, oloxov, Fadeyev, Tixonov, Yarov, 2006
Brodski, SSR Yazçlar tifaqnn yaradlmas. Mühacir 10. Rhimli . Azrbaycan teatr tarixi. Drslik. Bak,
sntkarlar. Bunin, A.Tolstoy, Kuprin, M.Tsvetayeva, “Çaolu”, 2005.
alyapin, Raxmaninov. Tsviri snt. Qrekov, Deyneka v b. 11. Sadxov N. Azrbaycan bdii kinosu. Bak, 1970.
Proletar rssamlar assosiasiyas. Moskva Rssamlq 12. Sosial kulturologiya. Drslik. Bak, Sabah, 2010.
Cmiyyti. Teatr: Meyerhold. Musiqi: Qlier, ostakoviç, 13. Ttbiqi kulturologiya. Drslik. Bak, “Mars-Print”,
Prokofyev. Kino: Aleksandrov (“n uaqlar”, “Sirk”, 2004.
“Volqa - volqa”). Dissident hrkat. 14. ükürov A.M. Kulturologiya. Bak, 1999.
XX sr Azrbaycan mdniyyti. XX srin I yarsnda 15. N= @ +# NN. 7-\
Azrbaycan mdniyyti. Elm: M.Mirqasmov, N\. $., “+N”, 1967-1985.
Y.Mmmdliyev, Z.Bünyadov v b. Thsil. BDU-nun 16.
& . = N= +. $.,
açlmas. Musiqi: Ü.Hacbyov. Bak Musiqi Texnikumu, “+N”, 1958-1974.
Azrbaycan dilind mktblr. Mtbuat. “Molla Nsrddin” 17. _ . N= ++N. $.,
jurnal. dbiyyat. Nsr: M.S.Ordubadi, A.aiq, “{#”, 1968-1974.
.Hüseynzad, A.Shht, S.S.Axundov. Dramaturgiya. 18. N N +NN. $., 1975-1982.
C.Cabbarl, H.Cavid. XX srin II yarsnda Azrbaycan 19. =;= ., N+ ., IN ., \
.
mdniyyti. Musiqi. M.Maqomayev. Opera sinfi. N= @;# +. $.,1965-1981.
Azrbaycan bstkarlq mktbi. Q.Qarayev, F. mirov, 20. $\. . &N#= (' ).
Niyazi v baqalar. Opera sntkarlar. Gülxar Hsnova, +, “8, }&=”, 2002.
Rübab Muradova, F. hmdova v b. Münnilr. Bülbül,
C.Qaryadolu, R.Behbudov v b. Aktyorluq mktbi.
Qbul proqramlar 151
Proqram 38
sviyylr. Dil sviyylrinin iyerarxiyas. Dilin sviyylri
ÜMUM DLÇLK v dilçiliyin öblri.
Fonetika v fonologiya. Fonem nzriyysi. Danq
Dilçilik tarixi. sslrinin fiziki-akustik xüsusiyytlri. Ssin mxrci. Heca.
Qdim dövrd dil haqqnda elmi v elmi-flsfi Vuru. ntonasiya. Yaz v onun növlri. ifahi v yazl dil.
tsvvürlr. Qdim rqd dilçilik. Qdim Hind dilçiliyi. Leksika. Söz nzriyysi. Dilin lüt trkibi. Leksikoqrafiya.
Orta srlr dilçiliyi. rb-müslman dilçiliyi, onun Frazeologiya. Etimologiya. Söz yaradcl.
genotipologiyas. rb-müslman dilçiliyinin sas Qrammatika. Qrammatik mna. Qrammatik vasitlr.
mktblri: Bsr mktbi, Kuf mktbi. Morfologiya v sintaksis. Morfem nzriyysi. Nitq hisslri.
Mahmud Kaarl rb-müslman dilçiliyinin Söz birlmlri. Cüml nzriyysi. Qrammatik
nümayndsi kimi. kateqoriyalar.
Qrbd antik dilçilik mübahislrinin yeni tarixi raitd Dillrin tsnifi. Dillrin mnyin gör (geneoloji)
davam: realistlr, nominalistlr. tsnifi. Dünya dillrinin müxtlifliyi. Müqayisli-tarixi
ntibah dövründ dilçiliyin inkiaf: dünyann müxtlif dilçilik v dillrin qohumluunu sübutem prinsiplri. Dil
dillrin aid materiallarn toplanmas, lütlr, aillri. Dünyann dilçilik xritsi v sas dil aillri. Türk
qrammatikalar. dillri ailsi. Altay v Ural-Altay dillri haqqnda. Dillrin
XVII-XVIII srlrd lütlr, qrammatikalar. «Ümumi tipoloji tsnifi. Dünya dillrinin müxtlifliyi v dil
rasional qrammatika». Dillrin müqayisli öyrnilmsin ilk universalilri. Formal-struktur tipologiya. Analitik, sintetik
tbbüslr. v polisintetik dillr. Amorf v ya tcridedici, inkorporlaan,
XIX srd elmi (müqayisli-tarixi) dilçiliyin yaranmas aqlütinativ v flektiv dillr. zolyasiya, inkorporasiya,
v inkiaf . aqlütinasiya, fuziya v simvollama dild sas qrammatik
Flsfi dilçilik mktbi. Vilhelm Humboldt ümumi tendensiyalarn (texnikann) göstricisi kimi. Aqlütinativ
dilçiliyin banisi kimi. dillrin sas lamtlri.
Naturalizm dilçilik mktbi. Avqust leyxer. Dillrin Dilçiliyin metodlar.
tsnifi tcrübsi. Dilçiliyin sas tdqiqat metodlar v üsullar. Metod v
Psixoloji dilçilik mktbi. metodologiya.
Gnc qrammatiklr. Onlarn dilçilik görülri, dilçilik Tsviri, müqayisli, tarixi-müqayisli, corafi (yaxud
fikrin tsiri v shvlri. areal) dilçilik metodlar.
Gnc qrammatiklrin tnqidi: Hüqo uxardt, Karl
Fossler, neolinqvistilr. DBYYAT
Ferdinand de Sössürün «Ümumi dilçilik kursu» sri. 1. Axundov A.A. Ümumi dilçilik. Bak, 1988.
F. de Sössür müasir dilçiliyin banisi kimi. 2. Babayev A. Dilçiliy giri. Bak, 1992.
Struktur dilçilik mktblri: funksional dilçilik, deskriptiv 3. Qurbanov A. Ümumi dilçilik (I cild). Bak, 1989.
dilçilik v qlossematika. 4. Qurbanov A. Ümumi dilçilik (II cild). Bak, 1993.
Generativ, yaxud transformasion dilçilik. Noam Xomski. 5. Mmmdov N.N., Axundov A.A. Dilçiliy giri.
Dilçilik nzriyysi. Bak, 1980.
Dilin flsfi mahiyyti. Dilin sas funksiyalar. Dil, nitq 6. Rcbov . . Dilçilik tarixi. Bak, 1988.
v nitq faliyyti. 7. Rcbov . . Dilçilik metodlar. Bak, 2005.
Dil v tfkkür problemi: söz v mfhum, hökm v 8. Rcbli . . Tipoloji dilçilik. Bak, 2009.
cüml, mntiqi v qrammatik kateqoriyalar.
Dilin yaranmas v inkiaf. Dilin mnyi mslsi. MÜASR AZRBAYCAN DL
Dilin mnyi haqqnda müxtlif nzriyylr.
Dilin etnososioloji problemlri. Dil etnosun sas Fonetika.
lamtlrindn biri kimi. Dilin tarixi v etnosun (xalqn) Fonetika dilçiliyin bir bölmsi kimi. Fonetikann növlri.
tarixinin qarlql laqsi. Fonem anlay. Saitlr v onlarn tsnifi. Samitlr v
Dil v cmiyyt. Dilin sosioloji diferensiallamas, onlarn tsnifi. Fonetik hadislr: uyuma, frqlm, ss
siniflrin dil münasibti. Dillrin inkiaf mslsi. Dildaxili artm, ss düümü, ss yerdyimsi. Ahng qanunu. Heca,
v dilxarici inkiaf amillri. vuru, intonasiya.
Dialektlr, dialekt fövqü ünsiyyt dili (xalq dili) v dbi Orfoqrafiya prinsiplri. Sözün düzgün yazl qaydalar.
dil. Duru iarlri.
Dilin siyasi-ideoloji problemlri, yaxud dil siyasti. Orfoepiya. Tlffüz raiti v tlffüz vasitlri.
Dövlt dili. Orfoepiya qaydalar. Sözün düzgün tlffüzü normalar.
Dil quruculuu problemlri. Leksika.
Beynlxalq dillr. Lüt trkibi v lüt fondu. Lüt trkibinin
Dil mdniyyti milli mdniyytin trkib hisssi kimi. znginlm mnblri. Azrbaycan dili lüt trkibinin
Nitq mdniyyti msllri. mnc qruplar. stifad dairsin gör dilimizin lüt
Dilin sistemi, strukturu. Sintaqmatika. Dilin sviyylri. trkibi. Terminlr. Neologizmlr. Köhnlmi sözlr.
Dilin vahidlri. Dil vahidlrinin laqsi. Dild aralq Semasiologiya. Tkmnallq, çoxmnallq, omonimlik,
[[
sinonimlik, antonimlik. Söz birlmsi v cüml. Söz birlmsinin növlri. smi

Etimologiya. Etimologiyann predmeti v vziflri. Elmi birlmlr. Tyini söz birlmlri. Ümumi chtlri,
etimologiya v xalq etimologiyas. mlglm qaydalar, frqlri, trflrinin ifad vasitlri.
Onomastika. Xüsusi adlar – adverm v adseçm. Tyini söz birlmlrin daxil olmayan ismi birlmlr:
Adlarn semantikas. Onomastik vahidlrin üslubi kilçisiz, birinci trfi kilçili, hr iki trfi kilçili,
xüsusiyytlri. qomal ismi birlmlr. Söz birlmlrinin quruluca
Frazeologiya. Frazeoloji vahidlrin xüsusiyytlri v növlri.
növlri, onlarn mlglm yollar. Feli birlmlr. Ad-fel tipli birlmlr feli birlmlrin
Söz yaradcl. Leksik, morfoloji v sintaktik yolla söz sas kimi. Tabe trflrin gör feli birlmlrin növlri:
yaradcl. adlq, tsirlik, yönlük, çxlq hall feli birlmlr. Qomal
Leksikoqrafiya. Türk dillrinin lütçilik tarixi, lütlrin feli birlmlr. Zrf birlmlri.
növlri v tiplri, trtib prinsiplri. Feli trkiblr: msdr, feli sift, feli balama trkiblri.
Morfologiya. Feli trkiblrl budaq cümllrin sintaktik sinonimliyi.
Morfologiyann tdqiqat obyekti. Morfologiya v söz Cüml. Mqsd v intonasiyaya gör cümlnin növlri.
yaradcl. Sözün morfoloji quruluu. Kök v sas mslsi. Nqli, sual, mr, nida cümllri.
kilçilrin variantlamas, kilçilrin omonimliyi, Cüml üzvlri. Ba üzvlr. Mübtda, ifad vasitlri,
sinonimliyi v antonimliyi. quruluca növlri. Xbr, morfoloji v sintaktik üsulla
Nitq hisssi problemi. Nitq hisssi ümumdil hadissi ifadsi, quruluca növlri. Cümlnin ikinci drcli üzvlri.
kimi. Nitq hisssi v cüml üzvü mslsi. Nitq hisssi nitq Tamamlq, növlri, ifad vasitlri, vasitsiz v vasitli
yox, dil kateqoriyas kimi. Söz nitq hisssi v leksik vahid tamamlqlar, quruluca növlri. Tyin, növlri, ifad
kimi. Mürkkb nitq hisssi problemi. Nitq hisslrin daxil vasitlri, quruluca növlri. Zrflik. Zrfliyin mnaca
olan sözlrin quruluca növlri (ayr-ayr nitq hisslri üzr). növlri. Zrfliyin ifad vasitlri, quruluca növlri.
Qrammatik kateqoriyalar. Morfoloji kateqoriya anlay. Hmcins üzvlr.
Ümumi qrammatik kateqoriyalar: xs, xbrlik v kmiyyt lav. Xüsusiln v xüsusilmyn lavlr, paralel
kateqoriyalar. Nitq hisslrinin tsnifi. Nitq hisslrinin lavlr. Xüsusiln lavlrin quruluca növlri. Cüml
üzvlrinin xüsusilmsi.
tsnifi prinsiplri. sas nitq hisslri. Kömkçi nitq hisslri.
Qrammatik chtdn cüml üzvlri il bal olmayan
sim. sas xüsusiyytlri. Quruluca növlri. Leksik,
sözlr. Xitab, quruluca növlri, ifad vasitlri. Ara sözlr,
leksik-semantik chtdn növlri. Ümumi v xüsusi isimlr.
ara sözlrin mna növlri, ara söz birlmlri. Ara cümllr.
Onlarn növlri. Tklik v topluluq bildirn isimlr. smin
Sad cümlnin struktur-semantik tiplri. Üzvlnn v
hal v mnsubiyyt kateqoriyalar.
üzvlnmyn sad cüml tiplri. Ba üzvlrin itirakna gör
Sift. Mna v quruluca növlri. sli v nisbi siftlr.
sad cümlnin növlri. Cüttrkibli cümllr, tktrkibli
Siftlrin drclri. Siftin substantivlmsi. cümllr. kinci drcli üzvlrin itirakna gör sad
Say. Azrbaycan dilinin say sistemi. stifad olunan cümlnin növlri. Müxtsr v geni cümllr. Bütöv v
rqmlr haqqnda. Miqdar saylar (müyyn v qeyri- yarmçq cümllr. Üzvlnmyn cümllr. Söz-cüml.
müyyn), sra saylar. Saylarn orfoqrafiyas, sayn Tktrkibli cümllr. Xbr sasnda formalaan
substantivlmsi. tktrkibli cümllr. xssiz, qeyri-müyyn xsli, ümumi
vzlik. sas xüsusiyytlri. vzliyin mna v xsli cümllr. Mübtda sasnda formalaan tktrkibli
quruluca növlri. Baqa nitq hisslrin münasibtd cümllr. Adlq cüml.
vzliyin növlri. Mürkkb cüml. Mürkkb cümlnin növlri.
Fel. sas xüsusiyytlri v kateqoriyalar. Felin Tabesiz mürkkb cümllr. Onlarn trkib hisslrini
quruluca v mnaca növlri. Tsdiq v inkarlq, tsirlilik v balayan vasitlr. Tabesiz mürkkb cümld mna
tsirsizlik kateqoriyalar. Felin qrammatik mna növlri. laqlri. Ortaq üzvlü tabesiz mürkkb cümllr.
Tsriflnn fellr. Felin zamanlar, felin killri. Felin Tabeli mürkkb cümllr. Ba v budaq cüml. Tabeli
tsriflnmyn formalar: msdr, feli sift v feli balama. mürkkb cümllrin trkib hisslrini balayan vasitlr.
Bunlarn ikili xüsusiyytlri. Felin tsriflnmyn Budaq cüml v feli trkiblr, tabeli mürkkb cümllrin
formalarn yaradan kilçilr. budaq cümlnin növün gör tsnifi. Budaq cümllrin
Zrf. sas xüsusiyytlri. Zrfin mna v quruluca növlri, tiplri.
növlri. Qarq tipli mürkkb cümllr. Onlarn növlri. Qarq
Kömkçi nitq hisslri. Azrbaycan dilçiliyind bu nitq tipli tabesiz mürkkb cümllr, onlarn strukturu, balanma
hisslrinin bölgüsün münasibt. Qoma. Balayc. dat. vasitlri. Qarq tipli tabeli mürkkb cüml, balanma
Modal sözlr. Nida. vasitlri, quruluu, bu cümllrin ba cümly
Sintaksis. balanmasnda istifad ediln vasitlr. Ardcl, paralel,
Sintaktik laqlr. Sözlr arasnda mna v qrammatik ardcl-paralel birln qarq tipli tabeli mürkkb cümllr.
laqlr. Predikativ v qeyri-predikativ laqlr. Tabesizlik Mtn sintaksisi. Mtn v onun daxili vahidlri. Mtn
laqsi, bu laqd olan trflrin baqa üzvlrl mna v komponentlrinin balanmasna xidmt edn vasitlr
qrammatik münasibti, ilnm yeri. Tabelilik laqsi, bu (prosodik, morfoloji, sintaktik). Komponentlr arasinda
laqd olan trflrin qrammatik brabrsizliyi. Tabelilik mntiqi-sintaktik laq üsullar. Aktual uzvlnm.
laqsinin növlri (uzlama, idar, yanama), onlarn Nitq mdniyyti v üslubiyyat. Nitq mdniyytinin
qrammatik lamtlri, istifad olunduu sintaktik mövqelr, predmeti v vziflri. Nitqin növlri. Nitqin mdni v
tabelilik laqsind olan sözlrin sralanmas. qeyri-mdni formalar. Mdni nitqin xüsusiyytlri.
Söz birlmsi. Söz birlmsinin sas xüsusiyytlri, dil Üslubiyyat. Dil v nitq üslublar. Dil vahidlrinin üslubi
sistemind söz birlmlrinin yeri. Söz birlmsi v söz. imkanlari. Azrbaycan dilinin funksional üslublar.
Qbul proqramlar 153
AZRBAYCAN DALEKTOLOGYASI
DBYYAT
1. Dmirçizad . Müasir Azrbaycan dili. I hiss. Bak, Dialektologiyann mövzusu. Dialekt dilin mhlli növü
2007. (variant) kimi. dbi dil v dialektlr. Dialektologiyann
2. Axundov A. Azrbaycan dilinin fonetikasi. Bak, 1984. sas anlaylar v terminlri: dialekt, iv, ivlr qrupu,
3. Qurbanov A. Müasir Azrbaycan dbi dili. Bak, lhc, keçid iv.
1985. Dialektlrin tsvir edilmsi v öyrnilmsi metodlar.
4. Müasir Azrbaycan dili. I hiss. Bak, “Elm”, 1978. Azrbaycan dilinin dialektoloji atlas. Tarixi dialektologiya.
5. Hsnov H. Azrbaycan dilinin fonetikas. Bak, 1999. Azrbaycan dili dialektlrinin öyrnilmsi tarixi.
6. Cfrov S. Müasir Azrbaycan dili. II hiss. Bak, Azrbaycan dilinin dialektlr bölünmsi. Azrbaycan
2007. dili dialektlrinin tsnifi.
7. Hsnov H. Müasir Azrbaycan dilinin leksikas. Bak, Dialektlrin fonetik sistemi.
1988. Dialektlrd Azrbaycan dilinin qrammatik quruluu.
8. Hüseynzad M. Müasir Azrbaycan dili. III hiss. Dialektlrin lüt trkibi.
Bak, 2007.
9. Seyidov Y. Azrbaycan dilinin qrammatikas. Bak, DBYYAT
2002. 1. Azrbaycan dilinin dialektoloji atlas. Bak, “Elm”,
10. Müasir Azrbaycan dili. II hiss. Bak, “Elm”, 1980. 1990.
11. Müasir Azrbaycan dili. III hiss. Bak, “Elm”, 1981. 2. zizov E. Azrbaycan dilinin tarixi dialektologiyas.
12. Abdullayev ., Seyidov Y., Hsnov A. Müasir Dialekt sisteminin tkkülü v inkiaf. Drs vsaiti.
Azrbaycan dili. IV hiss, Bak, 2007. Bak, BDU, 1999.
13. Kazmov Q. Müasir Azrbaycan dili. Sintaksis. Bak, 3. Hüseynov A. Azrbaycan dialektologiyas. Drs
2007. vsaiti. Bak, AP, 1979.
14. Hsnov H. Nitq mdniyyti v üslubiyyatn 4. Mmmdli M. Azrbaycan dili ivlrind ismin
saslar. Bak, 1999. qrammatik kateqoriyalar. Bak, “Elm”, 2003.
5. Rüstmov R. Azrbaycan dili dialekt v ivlrind fel.
AZRBAYCAN DLNN TARX Bak, Azrb. SSR EA, 1965.
6. irliyev M. Azrbaycan dialektologiyasnn saslar.
Tarixi fonetika. Azrbaycan dilinin ss trkibi: saitlr v Ali mktblr üçün drs vsaiti. Bak, “Maarif”, 1968.
samitlr sistemi. Ahng qanunu. Fonetik hadislr. 7. Vliyev A. Azrbaycan dilinin keçid ivlri. Bak,
Tarixi leksika. “Elm”, 2005.
Tarixi morfologiya. Azrbaycan dilinin morfoloji 8. Vliyeva G. Azrbaycan dialektologiyas. Metodik
quruluu. sas v kömkçi nitq hisslri. vsait. Bak, “Nurlan”, 2003.
Tarixi sintaksis. Söz birlmlri v cüml.
Azrbaycan dbi dili tarixinin dövrldirilmsi: DBYYAT NZRYYS
Yazyaqdrki dövr (VII sr qdr)
Milli dbi dilin tkkül dövrünün mrhllri: VII-XII dbiyyat nzriyysinin mövzusu v ümumi saslar.
srlr, XIII-XVI srlr. dbiyyat nzriyysinin bir elm kimi predmeti,
Milli dbi dilin xlqilm mrhlsi: XVII-XVIII dbiyyatünasln sas sahlrindn olan dbiyyat tarixi
srlr. v dbi tnqidl bal ümumi spesifik chtlri, tdqiq v
XIX sr dbi dili: rus-Avropa sözlrinin ilnmsi; thlil obyekti, dbiyyat nzriyysi bdii dbiyyatn
üslublarn yenidn qurulmas; publisist üslubun yaranmas. ictimai mzmun v mahiyytini, cmiyytdki xlaqi-etik
XX sr dbi dili: Dövrün dilçilik msllri; “Molla rolunu, idrak-trbiyvi hmiyytini, özünmxsus
Nsrddin” v “Füyuzat”n dil siyasti. chtlrini, bdii srlrin mzmununu, quruluunu, poetik
Azrbaycan Xalq Cümhuriyyti: dövlt dili; dil siyasti. prinsiplrini, bütünlükd dbiyyatn yaranma prosesini, növ
Sovet dövrü dbi dili: dil siyasti; dil quruculuu. v janrlarn, metod v üslub xüsusiyytlrini öyrnn bir
I Türkolji qurultay. lifba, termin, imla v tdris elm sahsi kimi. Yaradclq prosesi v onun sas
metodikas msllri. mrhllri. Hyat hqiqti v bdii hqiqt, idrak v bdii
Müasir dbi dil prosesi. txyyül. Yaradclq prosesind sntkar xsiyytinin rolu
v yeri. Müqayisli dbiyyatünaslq v dbiyyat
DBYYAT nzriyysi.
1. Mirzzad H. Azrbaycan dilinin tarixi qrammatikas. dbiyyat nzriyysinin inkiaf mrhllri. Bu
Bak, 1990. mrhllrin ümumi, vahid xüsusiyytlri v spesifik elmi-
2. Azrbaycan dbi dili tarixi (kollektiv müllif). Bak, metodoloji prinsiplri. Antik dövr. Antik dövr dbiyyat
1991. nzriyysinin ilk v sas yaradclar: Platon, Aristotel,
3. Budaqova Z., Hacyev T. Azrbaycan dili. Bak, 1992. Horasi. Aristotelin «Poetika» sri. dbiyyat nzriyysinin
4. Hacyev T. Azrbaycan dbi dilinin tarixi Bak, intibah v orta srlr mrhlsi. dbi-nzri fikrin
“Elm”, 2012 inkiafnda klasssizm mrhlsi. dbi-nzri fikir tarixind
5. Dmirçizad . Azrbaycan dbi dilinin tarixi. Bak, maarifçilik dövrü. dbi-nzri fikir tarixind yeni dövr –
1979. XIX sr mrhlsi. Hegel, Belinski, Çernevski,
6. Xudiyev N. Azrbaycan dbi dili tarixi. Bak, 1995. Dobrolyubov v baqalarnn nzri-estetik fikrin
inkiafndak xidmtlri.
[[
Klassik Azrbaycan dbiyyat tarixind dbi-nzri 7. limirzyev X. . C. Mmmdquluzadnin dbi-

fikrin yaranmas, formalamas v sas inkiaf mrhllri tnqidi görülri. Bak, 1991.
haqqnda ümumi mlumat. Nizaminin poetik görülri. 8. Hacyev A. dbiyyat nzriyysi. Bak, 1996.
Füzuli söz v snt haqqnda. M.F. Axundzadnin dbi- 9. Mir Clal, Xlilov P. dbiyyatünasln saslar.
tnqidi görülri. M.F. Axundzad Azrbaycan dbiyyat Bak, 2005.
tarixind bütöv sistem malik ilk dbiyyat nzriyyçisi, 10. Rfili M. dbiyyat nzriyysin giri. Bak, 1958.
professional dbi tnqidin banisidir. dbiyyatünaslqda 11. Talbzad K. XX sr Azrbaycan tnqidi. Bak, 1966.
v dbi tnqidd M.F. Axundzadnin davamçlar. 12. limirzyev X. . dbiyyatünasln elmi v nzri
F. Köçrli, A. Sur, S. Hüseyn, C. Mmmdquluzad v saslar. Bak, 2008.
baqalar. 13. Yusifolu R. dbiyyatünasln saslar. Bak,
Bdii srlrd mzmun v forma. 2005.
Sntd mzmun v forma, onlarn birliyi v spesifik 14. dbiyyatünaslq terminlri lüti. Trtib edni:
chtlri. Mzmun v onun daxili komponentlri. Forma v Mirhmdov .M. Bak, 1978.
onun sas komponentlri. dbi, bdii dil v onun sas 15. ]= %.8. = NN}. $+, 1985.
xüsusiyytlri. Dilin lüt trkibi v onun ifad gözlliyi. 16. { ].%. = NN}. $+, 1978.
Dild tsvir v ifad vasitlri. Dild mcazlar sistemi. 17. = NN} 3- N\. $+,
Nzm v nsr, onlarn ümumi v spesifik chtlri. 1962 - 1965.
Nzmin varln rtlndirn sas qanun v bdii prinsiplr. 18. Mirhmdov .M. dbiyyatünaslq. Ensiklopedik
Ritm, ahng, bdii mntiq, sözlrin poetik düzülüü, ölçü, lüt. Bak, 1998.
bölgü, qafiy v s. Azrbaycan eirinin vznlri, onlarn
nzm sistemind yeri v poetik imkanlar. Heca vzni, ruz, KLASSK AZRBAYCAN DBYYATI
srbst eir v onlarn xüsusiyytlri.
dbi növlr v janrlar. Qdim dövr.
Lirik növ v onun janrlar. “Avesta”. Abidnin yaranma tarixi, trkib hisslri v
Epik növ v onun janrlar. onlarn mzmunu, poetik lövhlr. “Astiaq” fsansi.
Dramatik növ v onun janrlar. fsannin mzmunu, ideyas v surtlr almi.
bdi metod, üslub, dbi cryanlar. “Tomiris” fsansi. fsannin mzmunu, ideyas v
Tarixi kateqoriya saylan dbi metodun mzmunu, surtlr almi.
mahiyyti, hyati idrak v inikas prosesind yeri, hmiyyti. VII-VIII srlr Azrbaycan dbiyyat.
Romantik v realist metod. Üslub. Üslub anlaynn elmi- Musa hvat, smayl ibn Ysar, bül Abbas l- ma,
nzri rhi. Üslub frdi yaradcln sas kriteriyas v onlarn dövrü, hyat v yaradcl.
imkan rti kimi. Üslub v orijinallq. “Kitabi-Dd Qorqud” eposu. Eposun boylar. Boylarn
dbi cryanlar. Klassisizm dbi cryan. Klassisizm mzmunu, ideyas v surtlr almi.
sözünün mnyi, onun klassik irs, xüsusil yunan X-XII srlr Azrbaycan dbiyyat.
dbiyyatna münasibti v flsfi saslar. Sntin predmeti, Xttat Nizami Tbrizi, bu Nsr, Mnsur Tbrizi, skafi
mövzu, obraz, xarakter, bdii dil problemlrinin hllind Zncani, Xtibi Urmvi, Ömr Gnci. Onlarn dövrü, hyat
sasland dbi-nzri prinsiplr. Klassisizmd üç vhdt v yaradcl.
nzriyysi. Xtib Tbrizinin yaradcl v dbiyyatünasla dair
Sentimentalizm dbi cryan. Sentimentalizm dbi srlri.
cryannn dbi-nzri prinsiplri, estetik meyar. Divan dbiyyat. Qtran Tbrizi, Mhsti Gncvi,
Romantizm dbi cryan. Cryann meydana Flki irvani, Mücirddin Beylqani, zzddin irvani,
glmsini rtlndirn ideya mnblri, onun sentimentalizm Qivami Mütrrizi v bülüla Gncvinin dövrü, hyat v
il bal özünmxsus chtlri. Azrbaycan dbiyyatnda yaradcl.
romantizm dbi cryan. Xaqani irvaninin yaradcl. “Qsideyi-iniyy” sri.
Tnqidi realizm dbi cryan. Cryann yaranma “Töhftül-raqeyn” poemas.
tarixi, hyati idrak v inikas prinsiplri, ictimai mram, Nizami Gncvinin dövrü, hyat v lirikas. Epik
estetik ideal. Tnqidi realizmin inkiaf mrhllri v srlri: “Sirlr xzinsi”, “Xosrov v irin”, “Leyli v
tipoloji xüsusiyytlri. Azrbaycan dbiyyatnda tnqidi Mcnun”, “Yeddi gözl”, “sgndrnam”.
realizm dbi cryan, onun dünya tnqidi realist cryanlar XIII-XVIII srlr Azrbaycan dbiyyat.
içrisind yeri, mövqeyi v özünmxsus chtlri. Sovet XIII-XVI srlr Azrbaycan dbiyyatnn sas
dövründ realizm dbi cryan. Postsovet dövründ xüsusiyytlri.
sosialist realizmin münasibtd ayrlqlar. Postmodernizm Anadilli dbiyyatn yaranmas: . Hsnolu. “Dastani-
dbi cryan. hmd Hrami” poemas.
Zülfüqar irvani, Hümam Tbrizi, Mahmud büstri,
DBYYAT Maraal vhdi, Arif rdbili, ssar Tbrizi v Qazi
1. Aristotel. Poetika. Bak, 1974. Bürhanddinin yaradcl.
2. Azrbaycan dbiyyatnn tarixi poetikas. Bak, 1989. dbiyyatda tsvvüfi fikirlrin güclnmsi v
3. Axundov M.F. Seçilmi srlri. II cild. Bak, 1951. hürufiliyin yaranmas.
4. Belinski V.Q. Seçilmi srlri. Bak, 1957. madddin Nsimi, ah Qasim nvar, Bdr irvani,
5. Bualo. Poeziya snti. Bak, 1969. Hamidi, Mirz Cahan ah Hqiqi, Kivri, Hbibi v Hqiri
6. Cfrov M.C. Azrbaycan dbiyyatnda romantizm. Tbrizinin yaradcl.
Bak, 1963. ah smayl Xtainin dövrü, hyat v yaradcl. airin
Qbul proqramlar 155
yaradclnda sufilik. “Nsihtnam” flsfi msnvisi. v publisistikas.

“Dhnam” poemas. . Haqverdiyevin hyat v yaradcl. Novatorluu.
Mhmmd Füzulinin dövrü, hyat v lirikas. Alleqorik Dramaturgiyas. Bdii nsri. dbi-tnqidi mqallri.
poemalar. “Bngü-Bad”, “Söhbtül-smar”,”Yeddi cam”. Realist-maarifprvr dbiyyat.
“Leyli v Mcnun” poemasnn mövzusu, ideyas, mzmunu S.S. Axundovun hyat v yaradcl. Dramaturgiyas.
v surtlr almi. M. Füzulinin nsri: “ikaytnam”, Hekaylri.
”Shht v mrz”, “Rindü Zahid”, “Hdiqtüs-süda”. Üzeyir Hacbyovun hyat v yaradcl.
Füzulinin trcümsi: “Hdisi-rbin”. Dramaturgiyas: “ r v arvad”, “O olmasn, bu olsun”,
XVII-XVIII srlr Azrbaycan dbiyyatnn sas “Arn mal alan”. Publisistikas. Tnqidi mqallri.
xüsusiyytlri. Abdulla aiqin hyat v yaradcl. Uaq eirlri, bdii
Füzuli mktbinin yaranmas. nsri. «Xatirlrim» memuar, dramaturgiyas. Publisistikas.
Mhmmd mani, Fdai, Msihi, Saib Tbrizi v Qövsi Sultan Mcid Qnizadnin hyat v yaradcl.
Tbrizinin yaradcl. “Mktubati-eyda by irvani” roman. Hekaylri.
Tarixi mnzumlrin yaranmas v sas nümayndlri. Yusif Vzir Çmnzminlinin hyat v yaradcl.
Mhcur irvaninin yaradcl. Hekaylri: “Cnntin qbzi”, “Divan”, “A buxaqda qara
Molla Vli Vidadinin dövrü, hyat v yaradcl. xal” v s.
Molla Pnah Vaqifin dövrü, hyat v yaradcl. brahim by Musabyovun hyat v yaradcl. “Neft v
XVII-XVIII srlrd bdii nsr. milyonlar sltntind” povesti.
Möhsün Nsirinin dövrü, hyat v yaradcl. Maraal Zeynalabdinin “Syahtnameyi-brahim by”
“hriyar” dastannn mövzusu, ideyas v surtlr almi. sri.
XIX sr Azrbaycan dbiyyat. Romantik dbiyyat.
1800-1830-cu illr Azrbaycan dbiyyat. Mnblr. Azrbaycan dbiyyatnda romantizmin yaranmas v
sas dbi cryanlar. Maarifçilik. inkiaf. H. Cavidin yaradcl. Lirikas. Dramaturgiyas:
Heyran xanmn hyat v yaradcl. “Ana”, “Maral”, “eyx Snan”, “eyda”, “Uçurum”, “blis”
Abbasqulu aa Bakxanovun dövrü, hyat v v s.
yaradcl. M. Hadinin hyat v yaradcl. Flsfi eirlri.
Mirz fi Vazehin hyat v yaradcl. Poemalar: “nsanlarn tarixi facilri”.
smayl by Qutqanlnn hyat v yaradcl. A. Shhtin yaradcl. eirlri, poemalar,
Aq eiri üslubu. dramaturgiyas, trcümlri v dbi-tnqidi mqallri.
Qasm by Zakirin hyat v yaradcl. Abdulla by Divanbyolunun yaradcl. Bdii nsri:
Seyid bülqasim Nbatinin hyat v yaradcl. airin “Can yans” roman.
yaradclnda sufizm. dbiyyatünaslq.
1840-1870-ci illrd dbiyyat. M.F. Axundzadnin Firudin by Köçrlinin hyat v dbiyyatünaslq
hyat v eir yaradcl. Dramaturgiyas. Bdii nsri. faliyyti. “Azrbaycan dbiyyat tarixi materiallar” kitab.
“Aldanm kvakib” povestinin mövzusu, ideyas v surtlr dbi-tnqidi mqallri.
almi. “Kmalüddövl mktublar” flsfi traktat. dbi- Abdulla Surun yaradcl. “Füzuliy bir nzr”
tnqidi mqallri. mqalsi.
S. . irvaninin hyat v yaradcl. Seyid Hüseynin yaradcl.
Xuridbanu Natvann hyat v yaradcl.
1880-1890-c illrd dbiyyat. DBYYAT
bdürrhim Talbov Tbrizinin hyat v yaradcl. 1. Azrbaycan dbiyyat tarixi. I cild. Bak, 1961.
Xalxalinin “Slbiyy” sri. 2. Azrbaycan dbiyyat tarixi. I cild. Bak, “Elm”,
Hacaa Fqir Ordubadi v Mmmdta Sidqinin 2004.
yaradcl. 3. Azrbaycan klassik dbiyyat kitabxanas (8 cildd).
Ncf by Vzirovun hyat v yaradcl. Bak, “Elm”, 1982 1988.
Dramaturgiyas. N. Vzirovun publisistikas, hekaylri v 4. Arasl H. Azrbaycan dbiyyat: tarixi v problemlri.
tbdillri. “Müsibti-Fxrddin” facisi. srin mövzusu, Bak, “Gnclik”, 1998
ideyas v surtlri. 5. Arasl H. XVII-XVIII sr Azrbaycan dbiyyat
XX sr Azrbaycan dbiyyat. tarixi. Bak, 1956.
nqilabi-demokratik v “burjua” dbiyyat. 6. Qasmzad F. XIX sr Azrbaycan dbiyyat tarixi.
XX srin vvllrind mtbuat: “Molla Nsrddin”, Bak, “Maarif”, 1974.
“Füyuzat”, “Qoç-Dvt”, “Babayi- mir” v s. 7. Mir Clal v Hüseynov F. XX sr Azrbaycan
C. Mmmdquluzadnin hyat v yaradcl. dbiyyat. Bak, “Maarif”, 1982.
Novatorluu. Dramaturgiyas. Bdii nsri. Mirz Clilin 8. Sfrli . v Yusifli X. Qdim v orta srlr
publisistikas: felyetonlar. dbi-tnqidi mqallri. Azrbaycan dbiyyat. Bak, “Ozan”, 1998.
“Xatiratm” memuar. 9. fizad B. Azrbaycan dbiyyat tarixi (n qdim
Mollansrddinçi airlr: M. . Sabir. Hyat v dövrlr). Bak, 2003.
yaradcl. Satiralar. Novatorluu. li Nzmi, liqulu 10. Trbiyt M. Danimndani-Azrbaycan. Bak,
Qmküsar, li Razi, Mirz li Möcüz v b. yaradcl. “Azrnr”, 1987.
M.S. Ordubadinin eir yaradcl. Roman, dramaturgiya 11. Köçrli F. Azrbaycan dbiyyat. 2 cildd. Bak,
v publisistikas. “Elm”, 1981.
N. Nrimanovun yaradcl. Dramaturgiyas. Bdii nsri
[[
MÜASR AZRBAYCAN DBYYATI DBYYAT

1. Müasir Azrbaycan dbiyyat. 2 cildd. 1-ci v 2-ci
Azrbaycan Xalq Cümhuriyyti dövründ dbiyyat cildlr. “Bak Universiteti” nriyyat, 2007.
(1918-1920). 2. Hüseynolu T. Söz tarixin yuvas. Bak, 2000.
XX srin 20-30-cu illrind dbiyyat.
Bu dövrd dbi nnlrin qorunub saxlanmas. AZRBAYCAN FOLKLORU
S.S. Axundov, A. aiq, S. Hüseyn, H.K. Sanl v
T.. Simurqun dbi faliyyti. Folklor v folklorünaslq. Folklorünasln bir elm
H. Cavid. “Aft” facisi. Pyesd frd v mühit problemi. kimi formalamas.
“Peymbr”. srd Mlk rti-metaforik obraz kimi. «Folklor» termini geni v dar anlamlarda. Xalq
Pyesin kompozisiya orijinall: Bist, Dvt, Hicrt, Nüsrt dbiyyatnn xüsusiyytlri. Onun digr elm sahlri il
shnlri. “Topal Teymur” pyesi. srd istilaç laqsi. Folklorun mnyi v buradak süjet oxarlnn
mühariblrin ümumbri mhbbt ideal trfindn rdd sbbi haqqnda. müxtlif nzriyy v mktblr.
edilmsi. “Knyaz” pyesi. srin mövzusu. Azrbaycan folklorunun yaranma v inkiaf tarixindn.
C. Cabbarl. Hyat v yaradcl. Yaradclnn Onun inkiafnda üç sas mrhl.
dövrldirilmsi. Lirik növün (üslubun) janrlar.
dbi yüksli v ictimai-siyasi tzadlar dövründ Kiçik janrlar (atalar sözü v msllr, inanc, and, alq v
dbiyyat (1930-1960-c illr). s.). Azrbaycan folkloru janrlarnn tsnifi. mk, mövsüm
M.S. Ordubadi. “Dumanl Tbriz” roman-epopeyas. v mit, mrasim nmlri.
Y.V. Çmnzminli. “Glck hr” elmi-fantastik Bayat janr. Quruluu, ideya v mzmun xüsusiyytlri.
janrda yazlm ilk sr kimi. “Studentlr” roman. “ki od Aq sntinin mnyi haqqnda. Aq eirinin killri.
arasnda” romannda tarix v müasirlik. Grayl. Qoma. Tcnis. Deyim.
S. Rüstmin yaradclnda Cnub mövzusu. Ustad v ifaç aqlar. Aq sntind ustad-agird
S. Vurun. “nsan” facisi. nnsi. Ustad aqlar (Molla Qasm, Qurbani, Abbas
M. Müfiq. Hyat v yaradcl. Tufarqanl, Sar Aq, Aq lsgr, Molla Cüm, Aq
M. Hüseyn. Hyat v yaradcl. “Yeralt çaylar dniz Hüseyn Bozalqanl, Aq mkir v b ).
axr” roman. Epik növün (üslubun) janrlar.
M. brahimov. Hekay yaradcl. “Cnub hekaylri”. fsan janr. fsanlrin tsnifi. Rvayt janr. fsan v
M. Rahim. “Mhbbt lirikas”. rvaytlrin toplanmas, nri v tdqiqi. Onlar bir-birindn
. bülhsnin hekaylri. ayran chtlr.
Mir Clal. Romanlar. Ltif janr. Ltiflrin tsnifat. Molla Nsrddin
O. Sarvlli. Hyat v yaradcl. Lirikas. ltiflri. Bhlul Dannd ltiflri. Ltiflrin toplanma,
. Mmmdxanl. Hekaylri. nr v tdqiq tarixindn.
B. Bayramov. Povestlri. Nal janr. Nallarn toplanmas, nri v tdqiqatçlar.
Milli özünqayd dövründ dbiyyat (1960-1990-c Nallarn tsnifi, poetikas.
illr). Dastan janr. Qhrmanlq v mhbbt dastanlar.
eir. Nbi Xzrinin yaradclnda Dd Qorqud Dastan haqqnda ümumi mlumat.
motivlri. Qhrmanlq dastanlarnn özünmxsusluqlar. Qdim
M. Araz. “Pasl qlnc”. “Mn d insan oldum”, “Üç oul türk dastanlar. «Kitabi-Dd Qorqud». Poetikas, ideya v
anas”, “Araz axr”, “Qayalara yazlan ss” poemalar. mzmun xüsusiyytlri. Dastann Drezden v Vatikan
B. Vahabzad. “Muam” v “ki qorxu” poemalar. lyazmalar. Nri v tdqiqi. Dd Qorqudla bal fsan v
1970 1980-ci illrin poemalarnda (“Atamn kitab”, rvaytlr.
“Ulu Qorqud” v b.) folklor motivlrindn istifad. «Korolu» dastan. Dastann nr v tdqiq tarixindn.
Nsr. . xlnn “Dli Kür” v “Öln dünyam” Dastann versiya v variantlar. Obrazlar sistemi.
romanlar. Qaçaq dastanlar XIX v XX srin vvllrind ictimai-
G. Hüseynolunun mnsur eirlri. siyasi raitin dbi tzahürü kimi. Qaçaq dastanlarnn
“Qtl günü” (Y. Smdolu), “eytan”, “Köç”, toplanma v nr tarixi.
“Duzsuzluq”, “Ss” (M. Süleymanl) srlri. Mhbbt dastanlarnn tsnifi, ideya-bdii
nqilabi-tarixi roman: “Prvan” (M. brahimov). xüsusiyytlri. Quruluu v süjet xtti. Buta hadissi.
“Mhr” (. Hüseynov) tarixi-flsfi roman nümunsi Mhbbt dastanlarnn mövzusu, ideyas, sas surtlri.
kimi. Mhbbt dastanlarnn toplanmas, nr v tdqiq tarixi
Folklor nnlri v müasir nsr. Elçinin “Mahmud v haqqnda mlumat.
Mrym” roman. Mnvi-xlaqi axtarlar mövzusu. Sabir Dramatik növ (üslub) v janrlar.
hmdlinin “Toana”, “Dünyann arn”, “Aza doru”, Dramatik üslubun xüsusiyytlri v janrlar. (Meydan
“Qanköçürm stansiyas” srlri. tamaalar, xalq dramlar, oyunlar). Meydan tamaalarnn
Anar. “A liman”, “Dantenin yubileyi”, “A qoç qara balca növlri. Xalq dramlar. Oyunlarn tsnifi. Uaq
qoç”. folkloru v janrlar.
Rusdilli Azrbaycan dbiyyat: M. v R. brahimb-
yovlar, Ç. Abdullayev v b. DBYYAT
Repressiya dövrü Azrbaycan dbiyyat. 1. Nbiyev A. Azrbaycan xalq dbiyyat. I hiss. Bak,
Azrbaycan mühacirt dbiyyat. 2002. II hiss. Bak, 2006.
Cnubi Azrbaycan dbiyyat. 2. fndiyev P. Azrbaycan ifahi xalq dbiyyat. Bak,
2012
Qbul proqramlar 157
3. Vliyev V. Azrbaycan folkloru. Bak, 1985 dbi srin mzmunu v forma xüsusiyytlrin dair
4. Korolu X. Ouz qhrmanlq eposu. Bak, 1999. öyrdilck msllr: mövzu, ideya, obraz, kompozisiya,
5. Thmasib M.H. Azrbaycan xalq dastanlar (orta dil-üslubla laqdar anlaylarn öyrdilmsi.
srlr). Bak, 1972. ruz v heca vznlrinin sas xüsusiyytlrinin
6. “Kitabi Dd Qorqud”. Bak, 1988. öyrdilmsi metodikas.
dbi mktblr, üslublar haqqnda nzri biliklrin
AZRBAYCAN DL V DBYYATININ öyrdilmsi.
TDRS METODKASI dbiyyat drslrind ifahi v yazl nitqin inkiaf
etdirilmsi.
Azrbaycan dili tdrisi metodikas elminin predmeti, ifahi v yazl nitq anlaylarnn alanmas.
baqa elmlrl laqsi v keçdiyi inkiaf yolu. ifahi nitqin inkiaf etdirilmsi.
Azrbaycan dilinin tdrisi tarixindn. dbi yazlarn növlri.
Orta mktblr üçün mövcud Azrbaycan dili na yazlarn mövzuya gör növlri.
proqram v drsliklri. dbiyyat drslrind istifad olunan üsullar.
Azrbaycan dili drslrinin tkili v quruluuna dbiyyat drslrind yanilik. dbiyyat drslrind
veriln tlblr. istifad olunan yani vsaitlr v texniki vasitlr.
Azrbaycan dili tliminin qarsnda duran ümumi dbi srlrin tdrisi.
didaktik vziflr. agirdlrin nitq vrdilrini inkiaf dbi srlrin öyrdilmsinin hmiyyti. srin
etdirmk Azrbaycan dili tliminin qarsnda duran sas mzmununun öyrdilmsi. Mtn üzrind i.
didaktik mqsd kimi. dbi srin thlili qaydalar. Thlild ideya
Azrbaycan dili drslrinin tiplri. istiqamtinin, trbiyvi mqsdin müyynlmsi. srin
Azrbaycan dili drslrind n çox istifad ediln müasir tlblr baxmndan qiymtlndirilmsi.
metod v priyomlar. srin thlili. Thlil zaman izah edilck msllr:
Azrbaycan dili drslrind istifad olunan yani v 1. Mövzu v ideya. 2. Obrazlar. 3. Kompozisiya. 4. srin
texniki vasitlr. dili. 5. srin janr xüsusiyytlri. 6. srin dbi-tarixi
Orfoqrafiya tlimi. hmiyyti.
Azrbaycan dili drslrind nitq inkiaf üzr ilr. dbi srlrin dilinin öyrnilmsi.
Azrbaycan dili drslrind nitq inkiaf üzr görülck
ilrin mzmunu v sas istiqamtlri. DBYYAT
Fonetika tlimi. 1. Balyev H. Orta mktbd Azrbaycan dilinin tdrisi
Leksikologiya tlimi. metodikas. Bak, “Maarif”, 1996.
Morfologiya tlimi. 2. Qaralolu . Azrbaycan dbiyyatnn tdrisi
Sintaksis v duru iarlrinin tlimi. metodikas. Bak, 1968.
Azrbaycan dbiyyatnn tdrisi tarixindn. 3. Orta mktbd dbiyyat tdrisi. Bak, 1976.
Son dövrlrd dbiyyat tdrisi metodikasndak 4. hmdov C. dbiyyat tdrisi metodikas. Bak,
yeniliklr. dbiyyat tdrisi qarsnda qoyulan tlblr. 1991.
Orta mktblr üçün mövcud dbiyyat proqram v 5. Muradov B. Orta mktbd dbi srlrin
drsliklri. öyrdilmsi. Bak, 1992.
dbiyyat drslrinin planladrlmas. llik (tematik), 6. Hacyev A. Azrbaycan dbiyyatnn tdrisi
rüblük (tqvim-tematik), gündlik plann trtib qaydalar. metodikas. Bak, 2003.
Drsin rti mrhllri. dbiyyat drslrinin tiplri v 7. Yusifov F. dbiyyatn tdrisi metodikas. Ali
növlri. mktblrin filologiya fakültsinin tlblri üçün
dbiyyat nzriyysi üzr biliklrin öyrdilmsinin drs vsaiti. Bak, 2010.
hmiyyti.
dbiyyatn hyat özünmxsus kild ks etdirmsi.
dbiyyatn janrlar üzr anlaylarn öyrdilmsi.
Proqram 39
@;=. @}+@ XVII – XVIII .
_&= #\\N+.
XIX &.
. %NN'+ =@}+@.
{\N } @} =@}+@=. `#'+ #'+ =
@}+@ # +. 8 +N} =@}+@=. =@}+@. $#\\N@\. $++=
{&\, # } N=. <^#^=. @+= #N'+ +}.
!"# $%&!'* '+ / XIX &. 4& "&!$5-!"'%
#= +'+ N. 7;% ##.
~+ #'+ =@}+@. @+ N&-N'+#
8++= +. @}+@ + =@}+@=.
+N N&= #\\N+
[[
. . `#N'+ @#=} .+, .]\\, 2. @ .$. N= #N'+ '.
8.N+. ^= =@}+ .]\&N. $., }= +, 1975.

_#'+= + N+N@\. 3. .. < =@}+@. $., }=
`#N'+= +_ _= .
. +, 1974.
_#'+ =@}+@. 4. .. =@}+@. $.,

+= ;+= #N'+ +}. @}+ {, 1987.
N.
N+N@\ # } +}: 5. %.8. N= #N'+
^+_&= #N+, + N= '. $., {, 1979.
#N+, #\N+. 6. ] .%. =@}+@. 4- @. $.,
< "7+/= # >> &. }= +, 1983.
@}+ NN&N +\ N. 7. ^\N+ 8.8. =@}+@. $.,
`#N'+ +_ _ $, }, 2008.
# . $++= `#+= 8. $'++= %.. < =@}+@.
^#'+ +}. 8@;+ =@}+@
N+N= _&= N #= =@}+. $.,
# } =. N, %+, 2001.
?"*=/ "&! #. 9. .. =@}+@. $.,
;= =@}+. @N =@}+. }= +, 2001.
@+ =@}+. N =@}+. @}+} @}. 10. 8 N .$. N= #N'+ '.
<@ =@}+ N. <@ I' = @. 4- @., . .
@N _&} =@}+. `NN} =@}+ $., @}+ =+ +&N}, 2005.
\. $;} =@}+. 11. ]_+ 8.8.. =@}+@. $., 2003.
@;!5 #. 12. ]_+ 8.8., \' ].8. <
<N= N& ^+_ =@}+. @}+ =@}+@. $., 8, 2008.
'&. @}+ \}. += =@}+.
NN} +N} @+. <`@@w
@!W #"# !"!" #.

N\ N+N =@}+. @}+} =} {! &"W% "% #.
. N=@}+} N } =@: #\N+ 8 +N} @'= @+ N} =@}+.
N#\N+. 8+N'+ +N. 8N+=_} +N.
N+-^#'+ \^#'+ 8N+=_= #} #}. +_&}
=}. (^#'+) +N @'= @+ N}
{\N ^+_ ^#. ^+_= =@}+. {=N @_ ++ @ } =N
^\. ]\\N+. ]\\N'+ +N#. ^#. @+ N
N };= #\\N'+ @'. N '.

'. $^#= +N. ^+_= \^\.
N\ ^\ \# +# =@}+.
`++-\N'+ N+'+ =.
N\ #} ^\ \# +# =@}+.
`++#=. \}. <\N+.
\#=. I} +@\. @} +@\.
N\
@. @#=.

N+. #} ^\ \# +# =@}+.
N
'N ;. #} ^\ +# =@}+.

[!/, W!/ W!/$%#. '# N+.
# ++ \\&=
< N&} \N. @N&= _ '.
{\} @'= =@}+. {\} = + . N_= +#
N&# \N. <} _ } =@}+.
+^+_ =@}+. {=N ^ . <} \} @-

N&-N'+ \N. = #} +# =@}+. N} \}

N&-N'+ \N # _&. @=. {'} N+.
{\} N&-N'+# \N. += #^+.
+N+_= ^\. 8N= NN&= += ^#^=.
#=. IN ##'+# N;N \$%# &"W% "% #.
N =@}+. += \&= =@}+. `++#= ++ @ + =@}+. `++
\%&!'# !]$%#. \# +# =@}+ N'+ @=
@'} N } =@}+ #\\N'+ + -NN'+.
N+N. #'+= +^+_= =@}+. $#@'N& . <\\=.
\=.
\%&!'# %%"^# $'!&+ 8N\=.
$. `++ \# +# =@}+ N'+ @=
<} #N'+ ##^.
'+ ;=.
'+ = #N'+ `++ \# +# =@}+ N'+ @=
##^. ~+N#=. ^} N=.
`++ \# +# =@}+ N'+ @=
\_<_`< +N# # N. < NN&=
1. @ .$., ] .%. < =@}+@. ++. 8@\} #@\}. += ++.
$., {, 1979. \N= ++.
Qbul proqramlar 159
`++#^=.
; ' ;. N_=
@#=. {\N @' ^@#.
- @} ;} ;=.
\} ^@#'+ +_ _. @#'+ $#+\ N} (;}) ;}
_} N'+ @= ;=. N'+ ;=.
+ ^@#.
N+N} N } ^@-
N+ N+N. {=\= += '&.
#'+ _ \\ +\ =@}+. {=N +N_. {_ } +
["^$%# &"W% "% #. +N_.
$^\+. $^\ ++ \\& @'\= & $5!" "'.
'N& . } \^\ +\ =@}+: +} @}+} \} ++ =N N
^^+&}. $^\} @. +&N} '. \\+N} +'N '.

@. <} } +# 'N& ' ++ @ } +\\+N}
@=.
@N&} @. +'N '. `NN} \} ++

++ +N \^#. N ' ++ ^@#. NN& \} N_
++-#\\N'+ +} +\ =@}+. N\ =@}+. wN+ '# = N'+
{=N #\\N'+ +N#. {_ } ^\} '.
+^+_ 'N '. @!$! "% # ^"W"&
\= NN&. N# , ', $5!" "'.
;.
NN'+= \ ++ @N&
\= #N&. 'N} NN&} NN =@}+ \}. _} =N=
#N&}. {N=;N&} #N&}. NN+: NN'+= +N&,
{} +N+ #N&}.
N = NN'+ N =@}+, NN'+
+'N} #N&}.
+ @'. +_&} N +# =@}+,
#N&}. N\} +N. I= ^\} @_
\= 'N&. 'N} =+} ^+_&} N =@}+.
NN'+ }
'N&}. +# =@}+.
$N\. @=} \N\, @'
#\\N'+ N. \_<_`<
]#. N#= ##. N#= \ 1. `.`. N+ \# +#
##. N#= += ##. N#= @# =@}+. $., 1970.
##. N#= _ ##. 2. `.. <= ^N+. $., 1979.
{'N. ~ 'N. 3. $N' $..
\} + =@}+.
%'. @=} ' @': N+. $., 1976.
N&} N=N&N}. 4. { $..
\} + =@}+.

+N# N==. N+. $., 1979.

;} 'N ' +\ =@}+. {#. 5.
\} + =@}+. N'+ +.
@}. N_}. N+. $., 1979.

$&} . $;\N= 6. _+ %.
. <} ^#. $., 1960.
@+ ;N&} . 7.
\} + =@}+. { .
@! &"W% "% #. {.8.`+N. $., 1982.

'N ++ N+'+= _. 8. ..
\} + =@}+.
^+_= 'N N \ \}} ]^+ ^#^=. $., 1976.
N, \ };= +\ N, 9. =@
.., {;_+=
..
\}
\. } 'N& =@ + NN} =@}+. N+. ]^+.
'N: #, , \}+. <^#^=. <^ =. $., 2005.
{; ++ = _ N+. 10. <^ '+ & +# =@}+. $., 8%
]\\N'+ +N# ;= #
, 1985.
#\\N'+ @'=. {_ } +^+_ 11. # .. + =@}+. ]\\N'+
;. N_= ^\N& ' . $., 1972.
;=. } ; _ }+@}=. 12. ~ {.%. `++ +# =@}+
} ; \&N. ^+_= _ } =. $., 1980.
N} ; +'N N. 13. I^\_ 8.8.
++-\N'+
~N ;. ]} '} N\ =@}+. $., 1968.
;=. NN } '} ;=. 14. `.. < }N N ++#^.
<N ;.
N+N-\N'+ @}+= N\ '= =N&N&. `.,
N } N} ;. } ; 1974.
\. ^+_= ; ' 15. + .{. += ^@#=. $., 1986.
NNN N+N \} ' 16. <;#
.. `++#=. `++#^=.
;=. } N} ; ' &N '. $., 1974.
NNN ;= \N. 17. + %.$. `++#= \#
{=N ;\ ;.
N =@ +# =@}+. $., 1972.
'N ;# ;=.
@} ;} 18. \ ~.%.
\} + =@}+.
;=, N }.
;' ;. `++. $., 1977.
[[
19. \ $..

\} + =@}+. }$W! ~=! W]|.
`++#=. $., 1990. \!"!"+ ]"|.
20. 8.. `++ +# =@}+. $., 1978. @\=@ @\N= NN
21. ]\\N+ +# =@}+. { . \\ NN\ _.
..#. . 1, 2. $., 1960. _ NN NN\ _.
22.
\} + =@}+. { . & !*$=# !*&/#.
~.w.@N=. $., 1984. */=!&% ]"&/#.
23. { .%., &+ ~.{., $_+ `.., 4/ #. _"] * &/.
8..
\} + =@}+.

@. $^#=. $., 1981. \_<_`<
24. \+= .8.
\} + =@}+. 1. |@ .. = NN}. $., }=

@. $., 1973. +, 2005.
25. += #\\N+. { . %... 2. + w.`. = NN}. $., N
2- N. $., 1980. I
, 2005.
26.
\} + =@}+. { . 3. = NN}. { . w.8. 8. +,
.8. +. $., 1981, 1989, 1999. $N;\, 1997.
27. $+ .]. $^#'+ +N# 4. ]= %.8. = NN}. $., 1985.
\# +# =@}+. $., 1981. 5. { ].%.= NN}. $., }=
28. # %.
., @N& ~.w., \ $.. +, 1978.

\} + =@}+. @. 5. $., 1987. 6. \^ `.%. <} N NN}. $.,
29. # %.
.
N+ \# +# 1976.
=@}+. $., 1978. 7. NN. { .
30. + .8.
\} + =@}+. `.$. ', $., 2007.

N+. $., 1977. 8. `.. NN. $.,
31.
\} + =@}+. { . 1987.
.$.]+-+. . 2. $., 1964. 9. NN. { .
32. _ .. <N} ;= ].%. { , $., 1976.
\\ +\ =@}+. $., 1968. 10. 8\' ].J1. NN,
33. N ].8. <'+ ^+_&# N+ $., 1979.
+# =@}+. $., 1973. 11. =N++ 8. {. {N'+ &. $., 1966.
34. ; $.%.
NN+ +# =@}+. $., 12. `NN= _+ = N\ =N.
1983. ]. . N. 8.%. %++. $., 2003.
35. @N& ~.w. {+N'+= NN+ 13. `NN} _+ '+ &. {
+# =@}+. $., 1974. . .$. ;+, {.8. %+. $., 1987.
36. ]& ..,
N <.., + $.8. 14.
& NN'+ N\. { .
+ =@}+ +&N '. $., 2002. `.. \^
.. . $., 1974.
37. @#'+ & +# =@}+. {
. 8..$N+. @. 4. $., 1987. <`@@ \_<_`<
@4 _< \_<_`<

= ^&+. XVIII + ++
>/=!&# $!"!" &/ !&. # N N + ^&+.
{\N @' ;N NN}. XIX + – +'N&# ^\=
@+ @N NN= ++ +. ^&+N+ ++ +. %'} +} &
'+ _. <} +} +\'+# @N ^&+N+ ++ +. +=
NN=. ^&+N+ XX + ++ } N @N
\!"!" "/, &/ =". + ^&+. } N +#
\} N'+# @N= NN}. # N'+# N'N.
w '+, '+ \N'+ }
NN} ;}.

>/=!&+ W!/ !$5. \!"!" XI – '$ XIII &&.
\!"!" ]"&$# !'#. N'+ = @N= N=
@\ \N@\. + NN} ; \#@
%N'+ =. <} (“”, ;N=, ;= .).
= \N+# +N XX +. «{N& \} N».
?#! /"= ^"W & $!"!". «
+@ ]».
\N+, \N+, N& ^ «
+ #».
;N# @=. «{'» \ $\.
N ;NN. |;N} @. «$ ~ N'+».
} ;N} . «-{'+ N+».
@_= \ N '+# NN. \!"!" ]"/ W%$-!!"%
W]|# W]| ]"W. !&# (&!"# !"!5 XIII &. – 80- %%. XV &.).
Qbul proqramlar 161
@N } N_ @N +_@\.

; + N. ..
. «{&\ |N $+N +
{@= ++# _+. =N ; N +», «
N I. \
«{N& N + +». \» (% = '), «
N II. N
«
# + @\». #» (% @N& #N& = @}),
«{N& @ =@ N}\». «
N VII. < N».
«». .. . «%} +N+ +
«
+@ $\\ ». ; + N», «
N &}
«{N& \-8++». », «+ VIII. _»,
«N 8+ %+#». «\».
\!"!" [&% |!"$&% ..
. «w N NNN», «<
%/"!& (| XV-XVI &&.). N ;», «
», «~\N
;= + NN.
\@_», «N», «#_
+= N&. N'+ N. ;», «< #N», «<} @}»,
«|; @ N \=» 8^= %+N. « . $= , N , @'} \+…», «%
«{N& @=N &# N+\». #N, \ N! $ #N \…»,
«
+@ $#\N-N» {N. «NN&», «<& }+», « »,
«
+@ {N » \= @\. «&=», «{ <», «+ {'}».

'= $+\ ]+. .. . «\ %#+»
«
N = +#». .. . «N= », «\=», «

{@= ]@#. », « », «\+ »,
«@+= N=». «_+= \=».
“{N& 8@+\ \ + .. . «, @;} +».
+@+”. .. !". «~&+».
«{N& \=+\ » (N'+=). . . #
. «{&\ +#
«{N& '» (N'+=). NNN», «{ &@ +# _+}
«{N&
N» (N'+=). +\ =@}+», «< @=N |N 1739 #»,
«{N& ]-'N» (}N=). «< & N= N N}
«{N&
+» (}N=). {N}, 1747 #», «@# 8+\»,
«{N& `@'» ( =). «IN @\} ;\ 'N»,
\!"!" «]"*/+» ]* XVII &. «' @\} ;\ 'N», «]\

@ NN} # N . », «
'& \N 8N\ …».
~\N#=. $.%. . «{@», «`N'+»,
++ + NN XVII . «&\;», «+ +», «}#+= =+»,
}N} N. ~\+N'+= N. «% \N& +=@= $+#», «% ;

\ {_+#. «\=- N' ^# N+», «_», «#», « »,
\ }». «#. @& +=», «NN=\ =\»,
«% @=N @\», «{@», «
#&»,
\_<_`< «| _+\», «{\=N+».
1. 8-{N_ .{. ~+= NN .. &. «`_-+@», «{ +
^&+. `., 1974. #\ \\ \, &+ {N+»,
2. `' ~.
. {N+ + NN}. «#», «%&».
`' ~.
. @. N}: 3- N. .1, `., 1987. .. '
. «{&\ wN ~}».
3. ]@ %.. N= + NN}. . . (. «
N I», «< N», «%
$., 1966. \N& », «$N}+», «».
4. + .. N= + NN}. ..
) . «
N+@», «{+ \», «~;
$., 1998. &}», «<@», «'& ;».
\!"!"+ ]"| & < ]$/+

XVIII
'!&"! XVIII &.
\!"!" ]"*/% ]"/ (| XVII –
N\N&- \N'+
]"&# '!&"!5 XVIII &&.) @N + NN}.
=@& +#
w {N I. {, + +N N\N@\ @ +\.
'NN XVIII . {_ «\=» *..
&. «<&», «», « &»,
NN}, # ^^+-NN'+ }. «{ + 8.8. {», «$=», «}
@N+ } N\ ^\ @ 'NN '», «», «]^ ]», «{&\ +#
XVIII . NN+», «= `@», «%N&=, =+=
^ {+ '. «\», «< N'+\ '&», «$^ {_, + %#»,
+N», «
# {N +#». «<N #&\».
\!"!" "% $|W. .*. %+ . «~+ », «{&\ +
_@\ ++ (N'+ \N) #, ;N&N\ &+», «N
+N NN. + +_@\ # &' I+», «&N&», «{NN @
_& @. N+ +# {N# $+», «} '& @N&: +N =? N
[[
=?..», «< '+, # \NN \N», «IN», «}; = #…», «{+»,
«<\_N NN». «# N= ;N= …», «$+»,
..
. «; N+», «{ %.$. «{= _= &' + _
\@», «
NN @} #'+», «8! # = +», «$_}», «~\», « &», «]
; @…», «~#! \= +N'…», «~ # \».
N&», «~ #=», «
@ +N». <# $!"!" 40-* %/& XIX &.
«%N&= +» + NN.
\_<_`< ;+ =^, \+ @ +\.
1. += NN XVIII + (N. *. . $!47. «
'+= =\+», «$+=
$+#+ ].{.). `., 1970. '&», «%'& ;N\», «
N= \N&»,
2. # ~.~. N= + NN} «$#», «%+ +N», «%», «&»,
|VIII +. $.,1960. «{NN», «@», «$N} ».
3. N `.. N= + NN} .$. 4.
;N+ |VIII +. $.,1982. <# $!"!" II ]$& XIX &.
4. .. N= + NN} |VIII `NN 1840-55- ##.
_&- N'+=
+. $.,1982. N+ .
.. $ ) . «
+-+», «N N?»,

XIX
«} \}».
<# $!"!" I ]$& XIX &. .. $". «<}+= N=», «<\»,
.. /. «
&+ +», «'», «<}».
«~;», «$», «%}@\», « », \!"!" 1850-1860-* %%.
«`\», «
N», « w», «+} ~+N «'N# +N».
;», «{_ N + », +@+. .. *. «&», «IN», «{&», «{&
.*. 01. «++», «I\ », }=».
«
& <=», «]@ <\ - +», .. 0" . «== #@», «+
«N&», «++, \= #NN», « # @\», «% N, 'N \N }, », «Silentium»,
.~….», «@' $&+». «wN } &=», «N&
.. %34 . « \+», «];», «} '&…», «I\\ =N&…», «
NN&, \ #, ;…», 8#N_} , NN …».
«~\}», «+». .. . «$@», «$@», « + N
.. -4. «$-%», N\…», « N, + }&…», «% @ N}
«8\\N-+». …», «<&».
.. 34. «}&= =+», «{N} _}», .. 4. «+&'+ \…», «<&»,
«++ {N», «NN», «~\&= », «
& \# », « } ».
« _», «<@», «@», «+ .. ! . « + N+», «$\»,
#+», «+ », «+ N», «`&, «», «~=+ #@», «%+», «<N_}
+ +». N», «8=», « }», «{= &».
.. $5 . «] N \».
NN= @.
.. 1. «@», «$», «», *.. * . « #», «+», «}&=
«{ NN}», «`_», « \= =», «», « '&», «%N}
+\
», «&N&», «~=»,
+@+, « '+», «' & ' N\…»,
», «{& \ <#», «I@+», «{N'+», «%;N= », «
», «}N= =», «{N
«{# N», «~\», «;», #;», «@\}= # @»,
«{+», «{N N », «{N», «@# «{= \+», «% \N& '+», «{\=N
+# _ N\», «
N}», «8», « ~», «+», «% #», «
», «
\», « \ ' \#&», «{ \ @# N +=», «8, \N&
&», «%==», «8'», «\ N», «+@», « N+=», «@= #», «$@, } »,
…», «<&», «19 +N== (1825)», «w#=», «+ ;}», «w#=», «
=N=\», «\
«{;= », «; = & _ ;N& ?».
\}…», «w», « \=N+ @# .*. 8. «
- 'N\=», «@ }
+N}…», « `\», «+@+ N}», «N} ++», «
#'+»,
+», «'+ ^N», «}#}», «~ \N», «]@», « _».
«{N», « ]», «$_N
&», *.. # . «`», « } ;+»,
«
+ }_&», «\} #N&», «{ \= «=' \@», «` $+N $_+# @»,
'\}», «$} +», «# <#», «{N «<'} N+», «
=».
+», «~+», «{+= \», « N+= .9. 43-: . «N= # #»,
'+». «] ]}».
+@+.
.6. #
. «%», «} N+», \!"!" /&= 1870-* %%.
«{», «
\N& N», «», «~\», « #= 'N # = @N
+' #N…», «{N», «+ 'N N + NN}.
N +;…», «'», «», «% $.. ;( . «N& @\», «%} N=
+\ NN +…», «{, \}N= =», _}».
Qbul proqramlar 163
.. $1. «N} =», «} _N+». «&

N+=».
.$. 4 . «
$+», « \ N», .. ? . «$\ N\, }\ N+
«` \N», «+ #N», «
\@}+N». …», «$N», «
N $+», «
N +
.. . «} », « + @ +», «8\N», « N= N @\&,
$N# \», «} '», «I;} …», «~ », «{N», «
N +
+}», «N», «{N +@», {+», «+ ! ~…», «
N +
«N&= \@}». }», «}», «$_».
#.*. 4. «%#», «+ », . . . «`&», «%}'
«
N &+ +@}», «~NN», «<N'N», +', } \\ $=++\ N\
«N&», «@+», « \», «8 », '», «{&\ + \ $',
«+», «{ », «|;-$N», «N& \…», «{&\ N N @ {;
N&\}», « N », «{} =». N …», «<+ N», « \»,
.. < =. «
\N& '+», «N} « & #», « », «=».
N+», «% #@», «+», «|\», «$+», #.. # . «+ ».
«IN {», «
N &», «]», «
+'= .#. . «< @», «#
N=», «{N 6», «$;+», «<#», «~&», @#=N=», «% @», «
N \= -
«~\ \@\», «~\ '+», «+ ;@&», «~+N #».
^N=», «};+», «< », «}'», .*. 4. «|; \+\», «{N
{}».
«%N», «+», «} ».
.. @4=. «~+ +@}» («+»,
«%+», «= +&»), « ~», «{=N=
\_<_`<
_», «
& '+».
1. ]++ ].8. {+ \}
.. 4!. «= #=», «
'& _»,
N'+# N=. $., 1957.
«$N $#N».
2. N= + NN} XIX + .. . « +», «{
(1 ). +, 1999. \=N».
3.
+ 8.%. N= + NN} .. =
. «
\#} N+
|I| + (1 ). $+, 1985. =\…», «
; + N\ &…»,
4. ]; 8.~;. +@ + NN 1 «|'& @N&, ++ N }?…», «$@»,
} |I| +. +, 1982. «
#@} +&», «~_N& . %'&.
5. . %_& @ + {&+…», «$ # }…», «% N\ =, +N
NN}. $., 1967. @\…», «{\ @ #=», «+\».
6. { ].%. N= + NN} 6. . «#»
|IX + (2 ). $+, 1989 .. 4 )3. «< & ~'»,
7. .. %N&= + + «$N ».
NN. $+, 1985 .. A7 . «{N N+»
8. {N
.$. += NN |IX + .$. %(. «{ +», « \»,
(2 ). $., 1988 «{ $N».

XX
\_<_`<
.. (. «$», «<=», «{+», 1. += NN || +. I' =
«]N} N», «]\», «
\^&» @. +, $N;\, 1997.
.. . «8N+ =+», «~=», 2. N= + N+ NN}. 40-80-
«
», «] @
-_+», «<+=} #}. { . 8. $N'+
. {N. @. 2-
». . $., {, 1983.
. $7. «$+ », «
N @#&», 3. N= + NN} || . $., 1998.
«+», «$», «% », «~ 8N\}», 4. += NN || .
'} \N}.
« @», «$N&», «@& \
\#» $., 1995.
#.*. . «#\N ]&+», «@& 5. += NN || +, `., 1985.
= +#», «+@ \ }»,
«& \». [_ ?<?4 <`@@
.. 4. «
N {+ ~\»;
NN=: «$} N'& N @+N…»,

«~+ _+\ …», «%@+\+», <+ # '7+ ]"/W! & $.
«{N}», «< N=, #, …», & +# =@}+ N, +&N
«~_N&», «
+^}». +\'+ ;@ 8@;+
.. 4. «#», «N» +. $; @' +# =@}+,
9.. >
. «$}». # & \.
; N+N +
.. 9 . «{& +», «% ;, @, \N+. $N+ ++ +, \N, @'
'…», «$ N& @…», «{&\ \N} =.
\N», «$} N & \ \#…», ' & W!/ ]"]/&# "%
«<N# @N=», «{+ \N}», #.
«8
#», «} '+», «& ==»,
=@& \N+ +# =@}+ =@}+@\,
[[
##+ #. `#+N'+ $ ^"$%.

} \N+ '= +\ =@}+ ++ ' \N ++-^@#'+ N}
N\. N\ '= +\ =@}+. @\=@
?"|], W!/, ]"W "/!& 7'# ' ++, ^N+ #\\N+. '}
"W #. + N, =@} +'+
<+N'+ _^'+ _ } N\ +# =@}+, +, }@}
'= +\ =@}+. & \N \ N^_. <} } N}
'=. {=N= «\N» « \».
\= ; +'+ +.
+^+_= \N '= +\ =@}+ ++ {\} \N@_ ++. {\} =
\ \. $N'+ \} '=, ++ +N} & '=.
_^+
+NN+, N\} + '= ^@#. N =\ @}
&@. N '= +\ =@}+.
@!W, !] "& "% #, * [!/ "&!# "' & &# 7'W
!"!" W!/ ]"&/#. !& $& $&7"&~.
I+ ++ = ^\ #@_ '- ' \N N} N\
NN& N} +\ =@}+. = + @\ N\ '= '=
+\ +# =@}+. <} _ } N= +\ =@}+.
=@& N} N\
N\} +. } + +# =@}+, @\ '\ ++, #\\N+
N+N} \N} +. $N+ = ^#^ ++ N = +'+#
@'} N +. @ '=. $^\} (@ N)
<$5 #&+ !" "'&+ ]"! ]" @N&} @} N\ '=
7' "W #. +\ =@+.
<N& @'= \; =@}+\ '&. [!/ "&!# "' ';*# & &#
\ \ =@}+ N 7'W %"WW!.

' +N+ @\N _ <@N& +N'+ @'
'= +\ =@}+.
N\ +N'+ #\\N+. <' #\\N+ N+'+
; +\ =@}+. @\=@ . $N+ = #\\N'+ =N.
@N N &\ ' '= _ N ^#^ @N ' =@
'= +\ =@}+. @N N '\ 'N=\ '.
&\ ' – = @' '= +\ [!/ "&!# "' & &# 'W
=@}+. @\=@ @N N &\ &* '!+ "'.
' – @ ;} +N'+# = $N+ @N= ' =@ @'\ \
+\ =@}+\. NN&#. {\} N} }N+
_! W!/'# !%"#. }+ #= #N&},
<N '# N+N ' +\ 'N, @= +N} \N\,
=@}+, # ^+_, +NN+ NN ++ 'N&} ## # \
\N'+ +N#. ^+_= '} NN&}\. $N+ @N= ' =@
N+N +\ +} N= + \. wN } N} @'\ ##.
=@}\ N+N\ + +# =@}+. [!/ 7'# "^%"^.
[!/ 7'# ]"/!&W &/W "'&+ I'N N ^#^ +# #
/#!$5! "* "% #. =@}+ '=. < ^#^ =@
<N = ++ ' '\ ++, ^N+, @
=N&N. \ }+ \ \^#. #= ^#^'+ +
=.
_^+ #= ++ ' '=. 'N, @, +^+_=. <}
=N&N. {\} '= #'+ '. \} '= ^#^.
_^+ \#'+ ' N @N= [!/ "&!# "' & &# 7'W
'= + +# =@}+. @N $&'!#W "* !]&.
&\ ' – @ #} @' ' <' \ N+'+ =@ ++
+\ =@}+. } N @N &\ = }+\ N=
'. ~= '& – @ =@ &\ 'N ;. } 'N.
'. <' ^\ } }
N\ ; # ' '=
\#. $N+ &@= \N
$ \}\, ##&}\ '}\
+ +# =@}+. 'N=\.
[!/ 7'# ^! "^]. [!/ "&!# "' ';*# & &#
$N ^N+-^ '+ N} 7'W ]"!W ]"/$=~.
N\ '= +\ =@}+. '} + `#N'+ } '= N+
'= +\ @, '} +# =@}+. <N N}
@+=. {\} ;= = N} ;. & N @_
@N&} +.
N\ N} N+N-\N'+\ N=\
}N+ }+ &# +# N} ;. {\} ;=
@=. N=@}+ \;=@}+ N^_
[!/ "&!# "' & &# 7'W ' N\ ;.
Qbul proqramlar 165
[!/ "&!# "' ';*# ]" 7' 10. `& $..

&- '+ \N+
$=W ]"/$=#W. +# =@}+. $., {, 1988.
`#N'+ } '= 11. + %.$. + =@}+@
;'}\ ; '}\ #+N+. $., 1987.
;=\. $N+ @N= ' '= 12. ]N} @N&} NN.
=@ @'\ ;} @} ;. + =@}+ + @;+\ =@}+\
{\} '= N+'+ \. {\} '=. + =@}+ NN
'= ;\ N+'+\ _\ ++ 8@;, 2, 2003.
_ \#'+ '. 13. 8 .. <#@_= +N= @ @N\
'} }+ \. +, 1997.
\_<_`< 14. 8 .., <; 8..
+ +NN
1. .8. $N+ = +# +\ =@}+. +, 2005.
=@}+ @;+ +. +, 1981. 15. + 8.%. $N+ = +#
2. ].., { .. {+N'+ =@}+ ++ N#. $+, 2003.
N} @=N= \N+ = 16. 8+ 8.8., # <.. I'\= 'N&=. ~=
+# =@}+. $., 1980. N= +# =@}+ ++ N#
3. ~N #\\} '+ +\ $+, + =@}+, 2004.
=@}+ = V-XI + @N&} 17. 8@\ w.]., + 8.%.
& \N'+
+ @;+\ =@}+\ '=. N\ (= +N+ =
4. $N+ = +# =@}+ =@}+).
{, 1999.
_& +. { . %.. 18. $N+ @N= ' + +#
+ .{. ~. `., 1986. =@}+. { . .8. `};+. $+, 1980.
5. +' 8.. $N+ = +# 19. + `..,
= `.]. {+N+\
=@}+ +. $., 1980. \N+ = +# =@}+
6. + `.{. {_ } \N} '= _& +. `#, 1987.
+\ =@}+. $., 1964. 20.
.%. $N+ '= N}\
7. @ 8.w. @N \N'+ \} =@}+\. @} + +_. $+, 2003.
8@;. +, 1994. 21. {\N} ++\} = I – IV +
8. ].8. $N} \} '= +\ @N&} +. +, 2008.
=@}+ @;+ +. +, 1979.
9. + 8.%. <' N}\ =@}+\.
= +N+. $., 2004.
Proqram 40
Phonetics, M., 1988.
NGLS DLNN FONETKASI 3. Vassilyev V.A. English Phonetics (a theoretical
course). M., 1970.
Danq sslri fizioloji v linqvistik hadis kimi. 4. Dickushina O.I. English Phonetics (a theoretical
ngilis dilinin fonem sisteminin inventar. course). M., L., 1965.
ngilis dilinin artikulyasiya bazas (ana dili il 5. Roach, Peter. English Phonetics and Phonology.
müqayisd). Cambridge, 2000.
ngilis dilinin saitlr sistemi v distribusiyas. 6. Jones, Daniel. Cambridge English Pronouncing
ngilis dilinin samitlr sistemi v distribusiyas. Dictionary. 17th edition. Edited by Peter Roach,
ngilis dilind fonetik hadislr (assimilasiya, James Hartman and Jane Setter. Cambridge
dissimilasiya, reduksiya, eliziya, balama v s.). University Press, 2006.
ngilis dilind hecann quruluu v struktur elementlri. 7. Zeynalov F.H. Practical English phonetics. Bak,
ngilis dilind heca bölgüsünün prinsiplri (maksimal Mütrcim, 2012.
onsets prinsipi).
ngilis dilind sillabik v ambisillabik samitlr. NGLS DLNN QRAMMATKASI
ngilis dilind söz vurusu: tbiti, yeri, drclri v
funksiyalar. Nitq hisslri haqqnda mlumat. sas nitq hisslri.
ngilis dilind sad, düzltm v mürkkb sözlrin Kömkçi nitq hisslri. Srbst nitq hisslri. Nitq
aksentual xüsusiyytlri. hisslrinin omonimliyi.
ngilis dilind intonasiya, onun komponentlri v Morfem v onun növlri.
funksiyalar (münasibt, aksentual, qrammatik, diskurs v s.). sim v onun qrammatik kateqoriyalar.
Sift, zrf v onlarn qrammatik kateqoriyalar.
DBYYAT vzlik v onun növlri.
1. Babayev S., Garayeva M. English Phonetics. Baku, Say v onun növlri.
Nurlan, 2005. Fel v onun qrammatik kateqoriyalar. Felin killri.
2. Leontyeva S.F. A Theoretical Course of English Felin zamanlar. Modal fellr. Felin xssiz formalar:
[[
msdr, feli sift, cerund v onlarn trkiblri. 27. Ilyish B.A. The Structure of Modern English. L.,
Sintaksis. Söz birlmlri v onlarn növlri. 1971.
Cümlnin ba v ikinci drcli üzvlri. Xbrin mübtda 28. Ganshina M.A., Vasilevskaya N.M. English
il uzlamas. Grammar. M., 1964.
Söz sras v onun funksiyas. 29. Natanson E.A. The Oblique Moods, Modal Verbs.
Quruluuna, mqsd v intonasiyaya gör sad cümlnin Moscow, 1968.
növlri. 30. .{., + .., {' _ ].].
Mürkkb cüml. Tabeli v tabesiz mürkkb cümllr. N'+= #\\N+ \#
#+# =@}+. $., 1981.
DBYYAT 31. \ ].8. % #+ #\\N+. $.,
1. Musayev O.. ngilis dilinin qrammatikas. Bak, 2007. 1990.
2. Turksever (Musayev) O.I., Hajiyev E.I., Huseynov
A.R. A Practical Grammar of Contemporary English. NGLS DLNN LEKSKOLOGYASI
Baku, 2009.
3. Yunusov D.N. A Guide to English Grammar. Baku, Söz yaradclnn mhsuldar v qeyri-mhsuldar
2006. növlri.
4. Yunusov D.N., Khanbutayeva L.M. Comparative Sözlrin morfoloji quruluu.
Typology of the English and Azerbaijani Languages. Lüt trkibinin etimoloji xarakteristikas.
Baku, 2008. Alnma sözlr v onlarn assimilyasiyas.
5. Yunusov D.N. “Müqayisli tipologiya”. Bak, 2012. Frazeoloji vahidlr. Frazeoloji vahidlrin tsnifi.
6. Jafarova L.M. Grammar in Tables. Baku, 2012. Lütçilik. Lütlrin növlri.
7. Jafarova L., Huseynov A., Mirzayeva M., Mustafayeva Sözlrin mnaya v formaya gör qruplamas:
S. English Grambridge I. Baku, Science and sinonimlr, antonimlr, omonimlr.
Education, 2011. Çoxmnallq. Sözlrin semantik quruluu. Semantik
8. Jafarova L., Huseynov A., Mirzayeva M., Mammadova dyiikliklr lütin znginldirilmsinin yollar kimi
G., Mustafayeva S. English Grambridge II-III. Baku, (metafora, metonimiya, mnann genilnmsi, artmas,
2012. azalmas, daralmas v s.).
9. Jafarova L., Mustafayeva S. Glossary of Grammatical ngilis dilinin lüt trkibinin üslubi frqlri.
Terms and Notions. Baku, Science and Education, Sözlrin mnaca dyimsind sas faktorlar.
2011. Standart v qeyri-standart ingilis dili (variantlar v
10. Nuriyeva S.T. Gerund. Baku, 2011. dialektlr).
11. Mammadova G.T. English Grammar Rules and
Exercises. Baku, 2012. DBYYAT
12. Swan, M. Practical English Usage. Oxford, 1995. 1. Arnold I.V. The English Word. $+, }=
13. Azar, Betty Schrampfer. Undersanding and Using +, 1986.
English Grammar. London, 1999. 2. Antrushina G.B. English Lexicology. $+,
14. Larsen-Freeman, Diane. Grammar Dimensions. 2, 3, }= +, 2000.
4. London, 2000. 3. Reading in Modern English Lexicology. Leningrad,
15. Evans, Virginia. Round-Up 6. London, 2007. 1969.
16. Fuchs, Marjorie, Margaret Bonner. Focus on 4. Grinberg L.E. Exercises in Modern English
Grammar 4. London, 2006. Lexicology. Moscow, Higher School Publishing
17. Maurer, Jay. Focus on Grammar 5 Advanced. House, 1966.
London, 2006. 5. 8.. 8#+= ^@#=. $+,
18. Eastwood, John. Oxford Practice Grammar. London, 1970.
2005. 6. Vesnik D., Khidekel S. Exercises in Modern English
19. Hashemi, Louise, Raymond Murphy. English Word-Building. M., 1964.
Grammar in Use. Supplementary exercises. London, 7. Ginzburg R.S. and others. A Course in Modern English
2004. Lexicology. M., 1979.
20. Walker, Elaine, Steve Elsworth. Grammar Practice 8. Rayevskaya N. English Lexicology. Kiev, 1986.
for Upper Intermediate Students. London, 2006. 9. # .. `++#= ++#^=.
21. Ur, Penny. Grammar Practice Activities. London, @} N}. $+, }= +, 1978.
2006. 10. Zeynally M., Gezalova K. Word-Formation in the
22. Blokh M.Y. A Course in Theoretical English English Language (manual). Baku, Mutarjim, 2005.
Grammar. M., 1983. 11. Hajiyeva A.H. Lectures and Exercises on English
23. Khaimovich B.S., Rogovskaya B.I. A Course in Lexicology. Baku, Mutarjim, 2001.
English Grammar. M., 1967. 12. Hajiyeva A.H., Najafli E.B. Contrastive Lexicology.
24. Gordon E.M., Krylova I.P. A Grammar of Present- Baku, 2010.
Day English (Parts of Speech). M., 1980. 13. Gozalova K., Mammadova T. A Course of Modern
25. Kaushanskaya V.L. and others. A Grammar of the English Lexicology. Baku, 2009.
English Language. M., 1973. 14. Hajiyeva A.H., Najafli E.B., Jafarov A.M. English
26. Kobrina N.A. and others. An English Grammar. Phraseology. Baku, 2009.
Morphology. M., 1985. 15. Hajiyeva A.H. English Lexicology. Baku, 2011.
Qbul proqramlar 167
16. Vliyeva N.G. Frazeoloji birlmlrin müqayisli AB dbiyyatnn yaranmas v inkiaf prosesi.
linqvistik thlili. Bak, 2001. XIX srin ikinci yars: Böyük Britaniya v AB
17. Vliyeva N.G. Azrbaycanca - ingilisc - rusca dbiyyatlarnda yeni dbi cryanlar.
frazeoloji lüt. Bak, 2008. XX sr Böyük Britaniya v AB dbiyyatlarnda dbi
18. Vliyeva N.G. Müxtlif sistemli dillrd feli metodlar v aparc dbi simalar.
birlmlrin thlili. Bak, 2008.
19. Hacyeva .H. ngilis v Azrbaycan dillrind DBYYAT
somatik frazeologizmlrin struktur-semantik 1. Ousby, Ian. Literature in English. Cambridge,
xüsusiyytlri. Bak, 2004. Cambridge University Press, 1996.
20. Oxford Idioms Dictionary for Learners of English. 2. The American Tradition in Literature. New York,
Oxford University Press, 2006. Grosset and Dunlap, 1974.
21. “Oxford Dictionary of Proverbs”. Oxford University 3. Hecker M. English Literature. Moscow, 1971.
Press, 2009. 4. Hecker M. American Literature. Moscow, 1978.
22. 101 American English dioms. New York, McGraw- 5. Abeltina R. English and American Literature. Riga,
Hill, 2007. 1976.
23. English dioms in Use Advanced. Cambridge 6. Stupnikov I.V. An Anthology of the English Literature.
University Press, 2010. XVIII Century. Leningrad, 1975.
7. Dyakonova M.Y. An Anthology of the English
NGLS DLNN ÜSLUBYYATI Literature. XIX Century. Leningrad, 1978.
8. The Norton Anthology of American Literature. 3rd
Üslub v üslubiyyat. Müxtlif üslublar v dilin edition / vol. 2. New York, 1989.
variativliyi. 9. Sanders, Andrew. The Short Oxford History of English
Leksik üslub vasitlri. Literature. 2nd edition. London, 1999.
Sintaktik üslub vasitlri.
Leksik-sintaktik üslub vasitlri. NGLS DLNN TDRS METODKASI
Fonetik v qrafik üslub vasitlri.
ngilis dilinin funksional üslublar. Orta mktbd ingilis dilinin tliminin prinsiplri.
ngilis dilinin tdrisinin sas mqsdlri. ngilis dilinin
DBYYAT tdrisinin mzmunu.
1. 8& ..
NN+ \# Orta mktbd ngilis dilinin tliminin tkili. ngilis
#+# =@}+ (NN+ +=). dilind nitq faliyytinin növlrinin tdrisinin tkili.
I'. = NN . NNN Fonetikann tdrisi. Qrammatikann tdrisi. Lütin
_&N. `., {, 1981. tdrisi.
2. 8& ..
NN+.
\} Eidib-anlamann tdrisi. ifahi nitqin tdrisi. Oxunun
#+ =@}+. I'+ = @. $., 2004. tdrisi. Yaznn tdrisi.
3. Galperin I.R. An Essay in Stylistic Analysis. Moscow, Orta mktbd tdrisin tkili. Bilik, bacarq v
Higher School Publishing House, 1968. vrdilrin yoxlanmas v qiymtlndirilmsi. ngilis dili
4. Galperin I.R. Stylistics. Moscow, Higher School, 1977. drslrinin planladrlmas.
5. Kukharenko V.A. A Book of Practice in Stylistics. M., Sinifdnknar ilr.
Higher School Publishing House, 1986. ngilis dili üzr proqram tlblri.
6. Kukharenko V.A. Seminars in Style. M., Higher
School Publishing House, 1971. DBYYAT
7. Soshalskaya E.G., Prokhorova V.I. Stylistic Analysis. 1. Xarici dillrin tdrisi metodikas fnni üzr proqram
M., Higher School, 1976. (Bakalavr pillsi üçün). Bak, 2003.
8. Toolan, Michael J. Language, Text and Context: 2. B.A. <} \N+ =
Essays in Stylistics. Routledge,1992. N} =@}+. ., 1986.
9. McIntyre, Bryce T. The English Style Guide. Chinese 3. ]@ ].~. <' ' +\\+_
University Press, 1997. N\ =@}+. +, 2001.
10. Fogiel, M. REA’s Handbook of English Grammar, 4. Ümumthsil mktblrinin V-XI siniflri üçün ingilis,
Style and Writing. USA, Piscataway, Research and fransz v alman dillrindn proqram. Bak, 2000.
Education Association, 1984. 5. Rogova G.V. Methods of Teaching English. $., 1983.
11. Gaibova M.T., Jafarova L.M. Stylistics of the English 6. ]@ %.%. $N+ '= N}\ =@}+\
Language. Baku, 2007. +. $., 1982.
7. Ur, Penny. A Course in Language Teaching.
BÖYÜK BRTANYA V AB DBYYATI Cambridge University Press, 1996.
8. Harmer, Jeremy. The Practice of English Language
Orta srlr ingilis dbiyyat; folklor qaynaqlar; anqlo- Teaching. London, Longman, 2007.
sakson, anqlo-norman dbi dövrlri. 9. Karimov F., Safiyev A. Methods of Teaching English
Qrb intibah dövründ ingilis dbiyyat. in Azerbaijan. Baku, 2008.
Maarifçilik dövrü dbiyyat.
Romantizm nnlri v ingilis dbiyyat.
ngilis dbiyyatnda tnqidi realizm.
[[
Proqram 41
x mövzunu açmal;
AL THSL MÜSSSLRNN x dbi srin mzmununa v ya ictimai-siyasi
MAGSTRATURALARINA QBUL MTAHANINDA problemlr yax bld olduunu göstrmli;
BAKALAVRLARIN YAZACAQLARI N AYA (ESSE) x dbi srin mzmununu v ya ictimai-siyasi
QOYULAN TLBLR HAQQINDA problemlri thlil etmk, ümumildirmk v mntiqi ntic
çxarmaq qabiliyytini nümayi etdirmli;
Hörmtli bakalavrlar! x öz fikirlrini anlaql, mntiqli, rabitli v aydn
2013 – 2014-cü tdris ili üçün ali thsil müssislrinin surtd, dbi dilin normalarna v qrammatika, orfoqrafiya,
duru iarlrinin ilnmsi qaydalarna müvafiq olaraq ifad
magistraturalarna qbul imtahannda 060103 - Xarici dil
etmlidir.
müllimliyi (dillr üzr), 060201- Filologiya ixtisaslar üzr na (esse) sliqli v aydn xtl yazlmaldr.
ixtisaslamalara (Azrbaycan dili, rus dili, ingilis dili, Yaz ii qiymtlndiriln zaman aadak meyarlar
Azrbaycan dbiyyat, rus dbiyyat, ingilis dbiyyat, nzr alnr:
ingilis dili v dbiyyat, trcüm üzr ixtisaslamalar istisna x verilmi mövzunun baa düülmsi, mövzu üzr
olmaqla) qbul olunmaq istyn bakalavrlar ixtisas üzr test material, sas fakt v hadislri bilmk;
taprqlarnn vzin tqdim olunmu mövzu üzr ina x müllifin mövzuya orijinal yanamas, öz nöqteyi-
(esse) yazacaqlar. Yaz ii bakalavrn rizsind seçdiyi nzrini saslandrlm kild ifad etmk bacar,
ixtisaslamaya müvafiq dild (ixtisaslama dilind) yerin mövzunun açlma sviyysi, fikirlrin aydn v anlaql
yetirilmlidir. ifad olunmas;
na (esse) bakalavrn tklif olunmu mövzu üzr öz x çxarlan nticlrin mntiqli v saslandrlm
nöqteyi-nzrini saslandrlm surtd ifad etdiyi müstqil olmas;
yaradc yaz iidir. Bakalavrlara dbi srlrin materiallar x yaz üslubunun orijinall, dilin znginliyi v
slisliyi, savadllq sviyysi;
v ya siyasi, iqtisadi, ictimai v ya mdni hyat sahlrind
x yaz iinin dbi dilin leksik, frazeoloji, qrammatik
ba vern aktual hadis v proseslr, hmçinin respublikamz
v üslub normalarna, orfoqrafiya v duru iarlrinin
v görkmli xsiyytlrimiz, dili öyrniln ölklr v ildilmsi qaydalarna tam riayt etmkl trtib olunmas.
onlarn mhur xsiyytlri, beynlxalq münasibtlr, thsil, Yaz iind bakalavrlarn özlri haqqnda hr hans
ixtisas seçimi, traf mühit, mnviyyat v bütün briyyti mlumat yazmas v ya hanssa iar vurmas qadaandr.
narahat edn digr qlobal problemlr haqqnda müstqil Bel hala yol vermi bakalavrlarn yaz ilri “sfr” balla
mühakim yürütmk bacarn nümayi etdirmy imkan qiymtlndirilckdir.
vern mövzular tklif olunur. na yaz (esse) 2–4 shif hcmind olmaldr.
na yazda (essed) bakalavr öz fikirlrini aydn v
savadl ifad etmlidir.
nan (esseni) yazarkn bakalavr:
Proqram 42
Ellinizm v Roma dövrünün flsfsi. Yunanstann
FLSF iqtisadi-siyasi v mdni chtdn süqutu. Mistika v flsfi
sinkretizm dövrü. Akademik v peripatetik flsfi
Qdim rqd flsfi fikrin yaranmas v inkiaf. mktblrinin faliyyti. Stoisizm v skeptisizm mktblri.
Qdim rqd flsfi ideyalarn meydana glmsi Epikürün atomizmi v etik tlimi. Antik flsfnin Roma
qanunauyunluqlar, flsfnin din v mifologiya il varislik dövrü. T.L. Karn atomist tlimi tbli v inkiaf etdirmsi;
laqlri. Misird v Babilistanda flsfi ideyalar. Veda onun flsfsind tbitin rasionalist-determinist izah.
dbiyyat v Hindistanda flsfi düüncnin formalamas. Yeniplatonçuluq flsfi mktbi. Plotinin emanasiya
sas flsfi sistemlr. Çind flsfi mktblr. nzriyysi.
Qdim dövr Azrbaycan flsfi fikri. Azrbaycanda Orta srlrd rq ölklrind flsfi fikir.
dini-mifoloji, tbii-elmi v flsfi baxlarn yaranmas. Hindistanda vedanta mktbinin inkiaf. Hind ictimai-flsfi
Maqlarn atomizmi. Zrvanilik tlimi. Zrdütlik tliminin fikrind sosial brabrsizliy qar ideyalarn artmas. Çin
yaranmas, onun dini-flsfi v sosial-etik baxlar sistemi. flsfsind buddizmin tsirinin artmas. Daosizm
Avestann dini-mifoloji v flsfi mzmunu. flsfsinin inkiaf. Yenikonfusiçilik. Çind materialist v
Antik yunan-roma flsfsi. Yunan flsfsinin sybyektiv-idealist tlimlr.
meydana glmsi, onun dini-mifoloji tsvvürlr v rqin slam mdni bölgsind flsfnin formalamasna antik
elmi-flsfi biliklri il varislik laqsi. Yunan flsfsinin yunan-roma elmi-flsfi irsinin tsiri. Flsfi fikrin
inkiafnn Sokrataqdrki mrhlsi. Klassik mrhl: inkiafnn sas istiqamtlri. slam flsfsi: mützililik v
Sokratn insan flsfsi. Platonun kosmoloji baxlar, rilik. Sufilik flsfsind mötdil v ifrat istiqamtlr.
ideyalar haqqnda tlimi v idrak nzriyysi. Aristotelin ilk rq peripatetizminin xüsusiyytlri v onun görkmli
sbb v materiya v forma haqqnda tlimi, sosial flsfsi nümayndlri. “Saflq qardalar” cmiyytinin flsfi fikrin
v idrak nzriyysi. inkiafnda v tbliind rolu. bn Xldunun ictimai
Qbul proqramlar 169
dyiikliklr flsfsi. mahiyyti. M. . Rsulzadnin milli dövltçilik ideyas.

VII-XII srlrd Azrbaycan flsfi fikri. .Hüseynzadnin sosial-siyasi görülri. .Aaolunun
slamaqdrki dövrd Azrbaycan razisind mövcud olmu sosial-siyasi düüncsind islamçlq v milltçilik. ctimai
dini-flsfi tlimlr. slam bölgsind yaranm dini-flsfi ziddiyytlrin hllind onun “milli sülh yolu” konsepsiyas.
tlimlrin Azrbaycanda yaylmas. Azrbaycanda sovet hakimiyytinin qurulmas v
"Kitabi-Dd-Qorqud" boylarnda sosial v xlaqi-hüquqi marksist-leninçi flsfnin tblii. Dünya v Azrbaycan
görülr. Xürrmilrin flsfi-etik baxlar v sosial flsfsi üzr aparlan flsfi tdqiqatlar. H. Hüseynovun
brabrlik ideyas. milli flsf tarixinin öyrnilmsind xidmtlri. Sovet
XI-XII srlrd Azrbaycanda mövcud olmu flsfi dövründ flsfnin siyasilmsi v onun neqativ nticlri.
sistemlr. rq peripatetizminin azrbaycanl nümayndlri. Müstqil Azrbaycanda flsfnin tdqiqi v tdrisi
Bhmnyarn flsfsi. Sufilik tlimindki müxtliflik. problemlri. H. liyevin dünya v Azrbaycan flsfsi
.Sührvrdi mötdil sufiliyin nümayndsi kimi. tarixinin öyrnilmsi zrurti haqqnda fikirlri.
E.Miyancinin panteizmi. .Y.Sührvrdinin iraqilik Müasir Qrb flsfsi. Qrbd yaylm sas flsfi
flsfsi. Nizami Gncvinin flsfi görülri. cryanlar. Praqmatizmin inkiaf xüsusiyytlri. Praqmatizm
XIII-XVI srlrd Azrbaycan flsfi fikrinin inkiaf. v elmi metod. Ekzistensializm flsfsinin mahiyyti; insan
Elmi-flsfi fikrin inkiafnda N.Tusinin xidmtlri. v onun azadl problemi. M.Haydeggerin v K.Yaspersin
S. Ürmvinin flsfsi. M. büstrinin sufi-panteist tlimi. flsfsi. Hüsserlin fenomenoloji tlimi. Neopozitivizmin v
Hürufilik flsfsi: Nimi. Nsimi flsfsind insan neotomizmin ideya-nzri mnblri v inkiaf
problemi. M. Füzulinin flsfi görülri. xüsusiyytlri. A.Berqsonun “hyat flsfsi”.
Orta srlrd Qrbi Avropada flsfi fikir. Xristian Hermenevtikann nümayndlri. Dilin flsfsi. Analitik
flsfsinin formalamas. A.Avqustinin dini-flsfi tlimi. flsf - L.Vitgenteyn.
Sxolastikann inkiaf mrhllri. Erkn sxolastika. Sxolastik Varlq v materiya problemi. nkiaf. Varlq
flsfnin trqqi dövrü. F.Akvinalnn tlimi. Sxolastikann kateqoriyas, onun mnas v mzmunu. Materiyann elmi-
son mrhlsi. flsfi anlay. Substansiya anlay. Materiya v ruh.
ntibah dövrünün flsfsi. taliyada humanizm. ntibah Materiyann sinergetik modeli. Hrkt anlay. Mkan v
dövrünün platonizmi v aristotelizmi. Naturflsf v yeni zaman. Varln universal laqlri. Dialektikann
tbitünaslq. Tbit flsfsi. kateqoriyalar. Determinizm prinsipi. nkiaf anlay,
XVII-XIX srlrd Qrbi Avropa flsfsi. Yeni dövr inkiafn sas lamtlri. nkiafn konsepsiyalar. Qanun v
flsfsinin xüsusiyytlri. F.Bekon flsfsinin mahiyyti. qanunauyunluq. nkiafn qanunlar.
R. Dekart flsfsinin dualizmi v rasional metodu. ngilis üur problemi. üur, onun strukturu v mnblri. üur
flsfsi. T. Hobbsun v C.Lokkun flsfsi. C. Berklinin v ruh. üur v tfkkür. üurun strukturunda intuisiyann
subyektiv idealizmi. D.Yumun aqnostisizmi. B. Spinozann yeri. üuri v qeyri-üurinin qarlql laqsi. üur, tfkkür
flsfi görülri. Leybnisin obyektiv idealist flsfsi. v dil. deal problemi.
Fransz maarifçilrinin flsfsi. Volter v Russonun flsfi drak. drakn subyekti v obyekti. drakn sas
görülri. Fransz materialistlrinin sosial baxlarnn formalar. Hissi v rasional idrak. ntuisiya. Biliyin strukturu.
idealist xarakteri. Flsfd hqiqt problemi. Elmi idrakn sas forma v
Alman flsfsinin inkiaf. Herderin tarix flsfsi. vasitlri. Sosial idrakn spesifikas.
.Kant alman klassik flsfsinin banisi kimi. .Fixtenin Flsfi antropologiya. Flsf tarixind insan
subyektiv idealist flsfsi. ellinq flsfsinin inkiafnn probleminin qoyuluu. nsan haqqnda islam konsepsiyas.
sas mrhllri. F.V.Hegel, onun obyektiv idealizm nsann mahiyyti v mövcudluu. nsan mahiyytinin
flsfsi. L.Feyerbaxn antropoloji materializmi. çoxölçülü xarakteri. nsann mnyin dair konsepsiyalar.
A. openhauerin irrasional flsfsi. Hyat flsfsi. nsan v cmiyyt. Flsfi antropologiyada insan hyatnn
Marksizm flsfsinin formalamas v sas prinsiplri. mnas mslsi. Ölüm v ölmzlik.
Azrbaycan maarifçilik flsfsi v milli üurun Cmiyytin mahiyyti v quruluu. Cmiyyt sosial
oyan. Azrbaycanda maarifçilik ideologiyasnn v idrakn predmeti kimi. «cmiyyt», «birlik» v «sosial»
flsfsinin yaranmas, onu douran sosial-siyasi v iqtisadi anlaylar. Cmiyyt haqqnda nzriyylr. Tbit v
rait. A. Bakxanovun flsfi v etik görülri. cmiyyt, ictimai hyatn tbii saslar. Cmiyyt bütöv,
M.F.Axundovun varlq tlimi. Onun sosial flsfsind özünütnzimlyn v özü inkiaf edn sosial sistemdir.
azadlq insann tbii hüququ kimi. Maarifçilik flsfsinin Cmiyytin sosial strukturu. Cmiyytin ayr-ayr sahlrinin
inkiafnda H.Zrdabinin rolu. C. fqaninin sosial-siyasi qarlql laqsi. Sosial faliyyt. Qlobal cmiyytd sosial
flsfsi. faliyytin istiqamtlri.
XX srin vvllrind maarifçilik flsfsi. Maarifçilrin Cmiyytin institutlar. Sosial institutlarn strukturu,
(F. Köçrli, S.M. Qnizad, Ö.F. Nemanzad, onlarn tsnifat v quruluu. Aparc sosial institutlar – ail,
C. Mmmdquluzad v b.) milli mdniyyti v dili inkiaf dövlt, iqtisadiyyat, thsil, din.
etdirmk sahsind sylri. Onlarn dünyaya deist Cmiyytin sosial sferas. Sosial sfera anlay.
münasibti, tbitünasln tbliind xidmtlri. Cmiyytd sosial frqlrin mahiyyti. Sosial stratifikasiya
Müasir Azrbaycan flsfsi. Milli üurun oyannda nzriyysi. Sosial diferensiasiyann sbblri. nsanlarn
v milli-mnvi ideyalarn tbliind H.Cavid, .Cavad, sosial-tarixi birlik formalar. Cmiyytin sosial strukturunda
C.Mmmdquluzad, Ü.Hacbyli v b. ziyallarn rolu. ailnin yeri.
N.Nrimanovun flsfsi. Türkçülük v azrbaycançlq Mdniyyt v sivilizasiya. Mdniyytin flsfi anlam.
ideologiyasnn formalamas. “Türklmk, islamlamaq, Mdniyytin izahna müxtlif yanamalar, onlarn ümumi
avropalamaq” ideoloji-siyasi v flsfi konsepsiyasnn chtlri v xüsusiyytlri. Maddi v mnvi mdniyyt.
[[
Mdniyytin funksiyalar. N.Nrimanov v s.

Sivilizasiya anlay. Sivilizasiyann sas lamtlri. Siyast nzriyysin giri. Siyasi elmin obyekti v
Sivilizasiyann izahna müxtlif yanamalar. ndustrial v predmeti. Siyastin funksiyalar.
postindustrial sivilizasiya. Mdniyyt v sivilizasiyann Hakimiyyt v onun dayclar. Hakimiyyt
frqi v onlarn qarlql münasibti. anlayna müxtlif yanamalar. Hakimiyytin strukturu.
Tarix flsfsi. Tarixi prosesin flsfi dyrlndirilmsi. Legitimliyin tiplri. Siyasi elitann meydana glmsi v
Tarixi prosesin mnas problemi. Tarixin mdni-tarixi mövcudluq mexanizmi. Elitann tsnifat v müasir elita
dövrldirilmsi. Tarixi inkiaf v xolizm ideyalar. ctimai nzriyylri. Liderliyin tbiti v mahiyyti. Siyasi
trqqi anlay. Trqqinin meyar. rliy v geriy inkiaf liderlrin tipologiyas. Liderliy dair nzriyylr.
haqqnda tlimlr. Tarixi prosesd inqilab v tkamül Siyasi sistem nzriyysi. Dövlt. Siyasi rejim.
anlaylar. nqilab v islahat. Cmiyytin siyasi sistemi anlay. Siyasi sistemin nzri
Tarixi prosesin subyektlri anlay. Xalq anlay; tarixd modellri (Q.Almond, D.ston, K.Doyc). Siyasi sistem v
onun rolu. Tarixd xsiyytin rolu. mühit. Azrbaycan Respublikasnn siyasi sistemi. Dövltin
Müasir dövrün qlobal problemlri v onlarn hlli yollar. mahiyyti v tyinat. Dövltin lamtlri v funksiyalar.
Hakimiyytin bölünmsi konsepsiyas. Hüquqi v sosial
DBYYAT dövlt konsepsiyalar. Vtnda cmiyytinin formalamas
1. Abbasova Q.Y., Hacyev Z.S. Sosial flsf. Bak, v faliyyti.
Ayna Mtbu Evi, 2001. Siyasi rejim anlay. Siyasi rejimlrin tsnifat. Totalitar
2. manov H.R. Flsf (Drs vsaiti). Bak, Turan evi, v Avtoritar rejimlr.
2005. Demokratiya: sas tsisatlar. Demokratiya anlay.
3. manov H.R., hdov A. Orta srlrd rb- Demokratiyann tarixi formalar. Demokratiyann müasir
müslman flsfi fikri. Bak, «Ülvi-Hyat», 1998. formalar v nzriyylri. Demokratik tranzit problemlri.
4. smaylov F.Q. Müasir Qrb flsfsi. Bak, Azrnr, Siyasi partiya anlay. Partiyalarn tsnifat v funksiyalar.
1991. Partiya sistemlri v müasir meyillr.
5. Zeynalov $.B. Xarici ölklrin flsf tarixi. Drslik. Siyasi üur v siyasi ideologiya. Siyasi üurun
Bak, rq-Qrb, 2008. mahiyyti. Siyasi üurun funksiyalar.
6. Mmmdov Z.C. Azrbaycan flsfsi tarixi. Bak, Siyasi mdniyyt anlay. Siyasi mdniyytin
rq-Qrb, 2006. sviyylri, tiplri v funksiyalar. Siyasi ideologiyann
7. Dürant Uill. Flsfi hekaylr. Bak: Zki nriyyat, mahiyyti v onun cmiyyt hyatnda rolu. Müasir dövrün
2006 sas ideoloji cryanlar.
8. 8\ w.$. ^= 8@;+# Siyasi sosiallama. Siyasi sosiallamann mrhllri,
=. +, 8@, 1983. tiplri.
9. N= ^^ +N+\ @;. {. Siyasi itirak. Siyasi itirakn mahiyyti. Siyasi
'. #N .. $., 1991. proseslr. Siyasi dyim v inkiaf.
10. $N .w. ^=. I' . +, Siyasi proses anlay. Siyasi prosesin tiplri. Siyasi
2009. qrarlarn qbul olunmas vasitlri, mexanizmlri v
11. ^=. { . .%. `+. $., realladrlmas yollar.
N, 2004. Dünya siyasti v beynlxalq münasibtlr. Beynlxalq
münasibtlr anlay. Beynlxalq münasibtlrin itirakçlar
POLTOLOGYA (aktorlar). Beynlxalq sistemlr, onlarn yaranmas amillri.
Beynlxalq münasibtlr nzriyysi.
Qdim dünyada siyast v hakimiyyt haqqnda Beynlxalq münaqilr. Münaqilrin meydana glmsi
ideyalar. Qdim Çind v Hindistanda siyasi fikrin meydana sbblri v hlli yollar. Ermnistan Azrbaycan - Dalq
glmsi. Qdim Azrbaycanda siyasi fikir. Qdim Qaraba münaqisi.
Yunanstan v Romada siyasi fikir. Xarici siyast. Qloballama v onun siyasi proseslr
Orta srlrd siyasi tlimlr. slam dininin yayld tsiri. Xarici siyast dövltin xarici funksiyas kimi.
rfd Yaxn v Orta rqd ideoloji mühit. Nizami Xarici siyastin vasitlri v funksiyalar. Müasir corafi
Gncvinin flsfi v siyasi görülri. Tusinin sosial-siyasi siyast doktrinas.
görülri. Mhmmd Füzuli yaradclnda cmiyyt, Milli thlüksizlik: milli thlüksizliyin strukturu.
dövlt, idar üsulu bard fikirlr. Azrbaycan Respublikasnn milli thlüksizlik konsepsiyas.
ntibah dövrünün siyasi ideyalar. ntibah dövründ
ictimai-siyasi nzriyylr. Nikkolo Makiavelli, Miel DBYYAT
Monten, Jan Boden. Utopik sosializmin slflri. 1. Babaolu H. Dünya siyasti v beynlxalq
XVII-XVIII srlrd Qrbi Avropada siyasi fikir. münasibtlr. B., 2010.
Tomas Hobbsun siyasi ideyalar. Monteskyenin dövlt v 2. Eyyubov . Azrbaycann siyasi tlimlr tarixi. B.,
hüquq haqqnda tlimi. Jan Jak Russonun siyasi tlimi. 2011.
Qrbi Avropada XVIII srin sonu – XIX srin 3. fndiyev M. . Siyasi elmin saslar. Bak, Siyast,
vvllrind sosial-siyasi fikirlr. C. Stüart Mill, 2011.
B. Konstan v Aleksis de Tokvilin liberal-demokratik 4. irliyev H.., hmdov .C. Politologiya. Bak,
baxlar. 1997.
XIX srin sonu XX srin vvllrind Azrbaycanda 5. {#' .{.,
& 8..
siyasi fikir. M.F.Axundov, H.Zrdabi, C.Mmmdquluzad N#. $., 8
{ {
, 2003.
Qbul proqramlar 171
6. {N#=. { . $.A. +. $., 2005. ail, dövlt, iqtisadi, thsil, din.
7. N= N'+ } '. { Cmiyyt sosiomdni sistem kimi. Mdniyytin
. <.w `N., $., _, 2006. zmini (ilkin rtlri). Maddi v mnvi mdniyyt.
8.
\# `..
N&= N#=: Mdniyytd varislik.
N= \N#= @\= \+N. Sosial statuslar v rollar. Sosial qruplar. Sosial status

{., 1999. anlay. Statuslarn tsnifat. Sosial normalar v sosial rollar.
9. Ruth Lane. Political science in theory and practice: Sosial qruplarn strukturu v sciyyvi xüsusiyytlri. Sosial
the politics model. Armonk, NY. : Sharpe, 1997. qruplarn tsnifat. Kütl fenomeni. Sosial qruplarda laq
üsullar.
SOSOLOGYA Sosial-etnik münasibtlr. “Etnos” anlay. Etnosun
xarakterik chtlri. Etnik birliklrin tsnifat. Etnik
Sosiologiyann meydana glmsi. Qrbd elmi birliklraras inteqrasiya.
sosiologiyann yaranmasnn tarixi raiti. Oqyust Kont v Sosial-demoqrafik münasibtlr. Sosial-demoqrafik
pozitivist sosiologiyann yaranmas. Herbert Spenserin tarixi münasibtlrin mahiyyti. Demoqrafiya v sosiologiya. Ail.
tkamül sosioloji sistemi. Ail v demoqrafiya.
Sosiologiyada psixoloji istiqamtlrin meydana Sosial tkilatlar. Sosial tkilat anlay. Sosial
glmsinin ilkin rtlri. sas cryanlar: “xalqlarn tkilatlarn formalar v növlri. Sosial tkilatlarn idar
psixologiyas” (V. Vundt), yamslama nzriyysi (Tard), olunmas.
qrup psixologiyas (Lebon), psixoloji tkamülçülük (L. Uord, Sosial stratifikasiya. Sosial mobillik. Sosial
F. Qiddins), “instinkt psixologiyas” (U. Mak-Duqlas), stratifikasiyann xarakterik xüsusiyytlri. P. Sorokinin
interaksionizm (Ç. Kuli), psixoanaliz (Z. Freyd). tbqlm nzriyysi. Sosial struktur. Orta sinif haqqnda
E. Dürkheymin sosioloji konsepsiyasnn nzri v sosioloji baxn tkamülü. Sosial mobillik anlay. Sosial
metodoloji saslar. E. Dürkheymin nzriyysinin mühüm mobilliyin sviyylri: aquli v üfüqi mobillik.
trkib hisslri: “kollektiv üursuzluq haqqnda”; “sosial qtisadi sosiologiya. Yoxsulluq v brabrsizlik.
hmrylik” konsepsiyas, “ictimai mk bölgüsü” ideyas. Yoxsulluun nzri chtdn drk edilmsi: yoxsulluq v
Sosiologiyada antipozitivizm v formal sosiologiyann brabrsizliyin qarlql laqsi. Yaay minimumu v
inkiaf. F. Tönnis trfindn sosiologiyann predmeti v istehlak sbti. qtisadi davran.
vziflrinin, sas anlaylarnn rhi: ictimai münasibtlr, xsiyyt sosial sistemdir. ctimai hyat v insan tbiti
tam sosial qurumlar, sosial korporasiyalar. H. Zimmelin anlaylar. xsiyytin tkkülünd v inkiafnda, insan
sosioloji konsepsiyann flsfi v metodoloji prinsiplri. davrannn müyynlmsind tbii v sosial amillrin
Anlayan sosiologiya v M.Veberin “sosial faliyyt” nisbti. xsiyytin sosial mühiti anlay. nteqrasiya v
nzriyysi. Paretonun sosial faliyyt konsepsiyas. adaptasiya insann v cmiyytin qarlql tsir formalardr.
Neopozitivizm v empirik sosiologiyann meydana Sosial nzart. Sosial nzartin elementlri: normalar v
glmsi. Empirik tdqiqatlarn prinsiplrinin (L. Uord), sanksiyalar. Sosial normalarn mahiyyti v tsnifat.
statistik metodlarn (F. Giddinqs, U. Osborn, S. Çapin) Normalar v dyrlr arasndak laq. Sosial sanksiyalarn
ilnmsi. Empirik tdqiqatlarn inkiafnda Çikaqo mahiyyti v tipologiyas: müsbt v mnfi, formal v qeyri-
mktbinin rolu. formal. Nzart üsullar v onlarn sanksiyalarn növündn
“Simvolik interaksionizm” anlay. Onun C. Mid v asll. ctimai ry sosial nzartin formas kimi.
Morenonun nzri irsi il laqsi. Qarlql tsir simvolik Sosial proseslrin qloballamas. XXI srd
interaksionizmin mrkzi anlaydr. sivilizasiyann sas inkiaf istiqamtlri. Sosial inkiaf
Fenomenoloji sosiologiya v etnometodologiya. formalarnn v sviyylrinin müxtlifliyi. Sosial
E. Hüsserlin (1859-1938) fenomenologiyasnn flsfi- proseslrin qloballamas. Postindustrial cmiyyt anlay.
metodoloji prinsiplri. E. Hüsserlin Avropa elmlrinin Urbanizasiya proseslrinin drinlmsi: XXI srd
böhran haqqnda v cmiyyt haqqndak elmlrd pozitivist meqapolislrin inkiaf.
meylin tnqidi ideyalar. Sosioloji tdqiqatlarda nzriyy v praktika.
Ümumi sosial faliyyt nzriyysi. Sosial sistemlr. “Sosioloji thlil” anlay, sosioloji thlilin tiplri, onlarn
T.Parsons. Sosial faliyyt konsepsiyalarnn formalamas. mqsd v vziflri. Sosioloji tdqiqatlarda elmi nz-
M.Veber trfindn sosial faliyyt anlaynn daxil riyylrin rolu.
edilmsi. “Sosial münasibtlr” (M. Veber), “sosial reallq” Ttbiqi sosiologiya, onun obyekti v predmeti. Empirik
(F. Znanetski), “sosial sistem” (T. Parsons) anlaylarnn sosiologiya, onun obyekti v predmeti. Sosioloji informasiya.
qarlql asll. T. Parsonsun “sosial faliyyt” “Metodologiya”, “metodika”, “tdqiqat texnikas”, “tdqiqat
konsepsiyas. proseduras”, “tdqiqat altlri” anlaylar. Analiz,
Sosial faliyyt v onun strukturu. Struktur formalladrma, operasionalladrma, metod.
funksionalizm (Redkliff-Braun, Malinovski, R. Merton, Sosial göstricilrin sralanmasnn ttbiqi aspektlri.
K. Devis). “Sosial göstrici” anlay. Sosial göstricilrin seçm
Cmiyytin mahiyyti v quruluu. Cmiyyt prinsiplri. “Tezaurus” v onun strukturu. Empirik indikator
özünütnzimlyn sosial sistemdir. Cmiyyt haqqnda anlay. Ballq cdvli. ndekslrin kömyi il sosial
sosioloji nzriyylr. Cmiyytin sahlri v institutlar. göstricilrin ölçülmsi. Dinamik v variasion sralar.
Cmiyytin ayr-ayr sahlrinin qarlql laqsi. Müasir Matrisa.
cmiyytin sosial institutlar. Ttbiqi sosioloji tdqiqatlar, onlarn növlri. Sosial
“Sosial institut” anlay. Sosial institutlarn strukturu, mühndislik.
tipldirilmsi v iyerarxiyas. Dominant sosial institutlar: Pilotaj, tsviri v analitik tdqiqatlar. Tkrar tdqiqatlar
[[
v onlarn xarakteristikas. Sosioloji monitorinq. Müqayisli Ölçü v kalalandrma sosioloji analizin trkib
sosioloji tdqiqatlar. Marketinq v operativ tdqiqatlar. Çöl hisslridir. Ölçü anlay. kala anlay. kalalarn sas
tdqiqat. Sosial mühndislik. növlri.
Seçm. Seçm cmin ümumi xarakteristikas v trifi.
Seçm tdqiqatn layihldirilmsi mrhllri. Seçmnin DBYYAT
reprezentativliyi v onun yoxlanmas üsullar. 1. Qrbi Avropada v AB-da sosiologiya tarixi. Ali
Soru anlay v onun sas növlri. Anket sorusu v mktblr üçün drslik. Bak, 2010.
onun ümumi xarakteristikas. Anket sorularnn növlri. 2. Qolenkova Z.T., Akuliç M.M., Kuznetsov V.N.
ntervyu v onun ümumi xarakteristikas. Sosiometrik soru. Ümumi sosiologiya. (Trc. . . Rüstmov.) Bak,
Empirik informasiyann riyazi tfsiri. Testldirm ilkin Diplomat, 2007.
informasiya toplamaq üsuludur. Testin strukturu v onun 3. zimov K.8., Hsnov .$. Sosiologiya. Bak,
trtibi üsullar. Ekspert sorusu v onun növlri. Delfi Adilolu, 2003.
metodu v ya Delfi texnikas. 4. Sosiologiya. F.Q. Vahidovun red. il. Bak, 2005.
Sosioloji müahid informasiya toplamaq metodudur. 5. N= _#
8.
Sosioloji müahid v onun sciyyvi xüsusiyytlri. { . ]..< . $., 1999.
Sosioloji müahid proseduru v onun mrhllri. Sosioloji 6. N+ \ ;@ NN'+
müahidnin tiplri v növlrinin tsnifat. _#. { d. ]..< . $., 1977.
Sosial eksperiment. Eksperiment informasiya 7. <= _#=. I'. . { . 8.].
toplaman metodudur. Eksperimentin strukturu. w^. $., %8-$, 2005.
Sosioloji tdqiqatlarda sndlrin öyrnilmsi. 8.
\@ %.
_#=: . #. $., “+”,
Empirik informasiyann toplanmas prosesind sndli 1998.
mnblrin rolu v onlarn sas funksiyalar. Sndlrin
analizi. Sndlrin analiz metodlar (nnvi, klassik,
formalladrlm).
Proqram 43
duru iarlrinin ilnmsi qaydalarna müvafiq olaraq
AL THSL MÜSSSLRNN trtib etmlidir.
MAGSTRATURALARINA QBUL MTAHANINDA Trcüm qiymtlndiriln zaman aadak meyarlar
BAKALAVRLARIN EDCKLR YAZILI nzr alnr:
TRCÜMY QOYULAN TLBLR HAQQINDA x trcüm mtnind orijinaln janr-üslub
Hörmtli bakalavrlar! xüsusiyytlrinin qorunmas;
2013 – 2014-cü tdris ili üçün ali thsil müssislrinin x trcüm dilind mzmun v forma bütövlüyünün,
magistraturalarna qbul imtahannda 060203 - Trcüm yni adekvatln müvafiq drcd tmin edilmsi;
ixtisasi üzr ixtisaslamalara qbul olunmaq istyn x trcüm zaman orijinalda ilnmi spesifik
bakalavrlar ixtisas üzr test taprqlarnn vzin tqdim anlaylar bildirn sözlrin, ifadlrin, elc d terminlrin
olunmu mtni rizsind seçdiyi imtahan vercyi dildn mümkün ekvivalentlrinin seçilmsi;
asl olaraq Azrbaycan v ya rus dilindn ixtisaslama dilin x frazeoloji vahidlrin, idiomatik ifadlrin, pe
yazl trcüm edcklr. leksikasna aid sözlrin, realilrin, dialekt söz v ifadlrinin
Bakalavrlara trcüm üçün bdii v ya informasiya v s. trcümsi zaman bakalavrn müxtlif trcüm üsul v
xarakterli (ictimai-siyasi, elmi-kütlvi, rsmi-igüzar vasitlrindn yerli-yerind v düzgün istifad etmsi;
mövzuda) material, yni dbi srlrdn götürülmü parça x çoxmnal v mcazi mnada ilnn söz v
v ya siyasi, iqtisadi, ictimai, elmi v ya mdni hyat ifadlrin trcümsi zaman kontekstin nzr alnmas;
sahlrind ba vern aktual hadis v proseslr, hmçinin x bakalavrn orijinalda rast gln bdii tsvir
respublikamz, görkmli xsiyytlrimiz, beynlxalq vasitlrinin trcümd verilmsinin müxtlif yol v
münasibtlr, thsil, ixtisas seçimi, traf mühit, mnviyyat üsullarna yax bld olmas;
v bütün briyyti narahat edn digr qlobal problemlr x trcümd mna thrifinin olmamas;
haqqnda mtn tklif olunur. x trcüm mtnind ifad trzinin aydn v anlaql
Trcümni edrkn bakalavr: olmas;
x orijinaln janr-üslub xüsusiyytlrini nzr almal, x trcüm mtninin trcüm dilinin normalarna,
onun mzmun v formasnn vhdtini qoruyub saxlamal; qrammatika, orfoqrafiya v duru iarlrinin ilnmsi
x trcümnin müxtlif üsul v vasitlrindn qaydalarna uyun trtib edilmsi.
(transformasiya, rh verm, konkretldirm, Yaz iind bakalavrlarn özlri haqqnda hr hans
ümumildirm, lakunalarn v realilrin trcüm dilind mlumat yazmas v ya hanssa iar vurmas, elc d
verilmsi, frazeoloji birlmlrin v idiomatik vahidlrin orijinaldan knar hr hans qeyd aparmas qadaandr. Bel
trcümsi) yerli-yerind istifad etmli, bunlarn kömyi il hala yol vermi bakalavrlarn yaz ilri “sfr” balla
trcümnin adekvatln tmin etmli v mna thrifin yol qiymtlndirilckdir.
vermmli; Trcüm üçün tqdim ediln materialn hcmi
x trcüm etdiyi mtni anlaql v aydn trzd, 400 sözdk ola bilr.
trcüm etdiyi dilin normalarna, qrammatika, orfoqrafiya v
Qbul proqramlar 173
Proqram 44
problemlri thlil etm, ümumildirm v mntiqi ntic
AL THSL MÜSSSLRNN çxarmaq qabiliyytini nümayi etdirmli;
MAGSTRATURALARINA QBUL MTAHANINDA x öz fikirlrini anlaql, mntiqli, rabitli v aydn
BAKALAVRLARIN YAZACAQLARI N AYA surtd, dbi dilin normalarna v qrammatika, orfoqrafiya,
(ESSEY) QOYULAN TLBLR HAQQINDA duru iarlrinin ilnmsi qaydalarna müvafiq olaraq ifad
etmlidir.
Hörmtli bakalavrlar! na (esse) sliqli v aydn xtl yazlmaldr.
2013 – 2014-cü tdris ili üçün ali thsil müssislrinin Yaz ii qiymtlndiriln zaman aadak meyarlar
magistraturalarna qbul imtahannda 060204 – Jurnalistika nzr alnr:
ixtisas üzr ixtisaslamalara qbul olunmaq istyn x verilmi mövzunun baa düülmsi, mövzu üzr
bakalavrlar ixtisas üzr test taprqlarnn vzin tqdim material, sas fakt v hadislri bilm;
olunmu mövzu üzr ina (esse) yazacaqlar. Yaz ii x müllifin mövzuya orijinal yanamas, öz nöqteyi-
bakalavrn rizsind seçdiyi imtahan vercyi dildn asl nzrini saslandrlm kild ifad etmk bacar,
olaraq Azrbaycan v ya rus dilind yerin yetirilmlidir. mövzunun açlma sviyysi, fikirlrin aydn v anlaql
na (esse) bakalavrn tklif olunmu mövzu üzr öz ifad olunmas;
nöqteyi-nzrini saslandrlm surtd ifad etdiyi müstqil x çxarlan nticlrin mntiqli v saslandrlm
yaradc yaz iidir. Bakalavrlara dbi srlrin materiallar olmas;
v ya siyasi, iqtisadi, ictimai v ya mdni hyat sahlrind x yaz üslubunun orijinall, dilin znginliyi v
ba vern aktual hadis v proseslr, hmçinin slisliyi, savadllq sviyysi;
respublikamz, görkmli xsiyytlrimiz, jurnalistika, x yaz iinin dbi dilin leksik, frazeoloji, qrammatik
kütlvi informasiya vasitlri, beynlxalq münasibtlr, v üslub normalarna, orfoqrafiya v duru iarlrinin
thsil, ixtisas seçimi, traf mühit, mnviyyat v bütün ildilmsi qaydalarna tam riayt etmkl trtib olunmas.
briyyti narahat edn digr qlobal problemlr haqqnda Yaz iind bakalavrlarn özlri haqqnda hr hans
müstqil mühakim yürütmk bacarn nümayi etdirmy mlumat yazmas v ya hanssa iar vurmas qadaandr.
imkan vern mövzular tklif olunur. Bel hala yol vermi bakalavrlarn yaz ilri „sfr“ balla
na yazda (essed) bakalavr öz fikirlrini aydn v qiymtlndirilckdir.
savadl ifad etmlidir. na yaz (esse) 2–4 shif hcmind olmaldr.
nan (esseni) yazarkn bakalavr:
x mövzunu açmal;
x dbi srin mzmununa v ya ictimai-siyasi
problemlr yax bld olduunu göstrmli;
x dbi srin mzmununu v ya ictimai-siyasi
Proqram 45
xarakteristikas. Kitab, kitabxana v insan problemi
ÜMUM KTABXANA ÜNASLIQ kitabxanaünasln sas tdqiqat obyekti kimi.
Kitabxanaünasln nzriyysi v tcrübsi arasndak üzvü
Kitabxanaçlq iinin saslar. Kitabxanaünaslq laq kitabxanaünaslq tdqiqatlarnn sas kimi, xarici v
fikrinin meydana glmsi v inkiaf. Qdim dünyada v orta ölk kitabxanaünaslnn görkmli xadimlri.
srlrd kitabxanalarn yaranmas, onlarn cmiyytin Kitabxanaünasln metodologiyas v metodikas.
mdni, mnvi hyatnda mühüm yer tutmas Metodologiya haqqnda tlim kitabxana nzriyysinin v
kitabxanaünaslq fikrinin meydana glmsinin sas amili tcrübsinin elmi-nzri sas kimi.
kimi. Kitabxanaünaslq elmlr sistemind. Kitabxanaünas-
XIX-XX srlrd kitabxanaünasln inkiaf. ln fundamental elmlrin nticlrindn, elmi müd-
Kitabxanaünasln mövqeyinin möhkmlnmsi, dalarndan, qanunauyunluqlarndan bhrlnmsi onun
cmiyytin thsil, trbiy v elmi inkiafnn sas inkiafnn sas amillrindn biri kimi.
amillrindn birin çevrilmsi, kitabxana tcrübsin daha Kitabxanalarn struktur xarakteristikas v sas
yaxndan tmas etmsi il laqdar elm v thsil fnni kimi elementlr. Kitabxanann quruluu v onun elementlri.
formalamas. Kitabxanaünaslq sahsind beynlxalq Müasir kitabxanann modeli. Kitabxana: snd–oxucu–
mkdaln genilnmsi, onun dünya kitabxana- kitabxanaç–maddi-texniki baza. Kitabxanann geni modeli–
ünaslnn inkiafna tsiri, Azrbaycanda kitabxana- nr formasnda snd – informasiya–oxucu (tlbatç)–
ünaslq fikrinin meydana glmsi, kitabxanaünasln elmi kitabxanaç–maddi-texniki baza–idaretm orqanlar.
fnn kimi inkiaf. Kitabxanalarn sosial funksiyalar. Kitabxanann sosial
Kitabxanaünaslq humanitar elm kimi. funksiyas onlarn vziflrinin, cmiyytin inkiafnda rolu
Kitabxanaünasln mahiyyti, obyekti, predmeti v v hmiyytinin müyynldirilmsi meyardr.
strukturu. Kitabxanaünasln anlaylar sistemi v onun Kitabxanalarn sosial funksiyalar haqqnda müxtlif baxlar
[[
v fikirlr. «Kitabxana ii haqqnda» Azrbaycan Sndlrin biblioqrafik tsvirinin ümumi metodikas.
Respublikasnn qanunu kitabxanalarn sosial funksiyas Biblioqrafik tsvird snd sas mnb kimi. Biblioqrafik
haqqnda. tsvirin sahlri. Biblioqrafik tsvirin ünsürlri. Biblioqrafik
Kitabxanalarn tipologiyas. Kitabxanalarn tiplr v tsvird ttbiq olunan mcburi v fakültativ ünsürlr.
növlr ayrlmasnn müxtlifliyi. Kitabxanalarn XIX –XX srlrd kitabxana tsnifatnn inkiafnn
tipologiyasnn mahiyyti, ölçülri v yanama metodlar. sas mrhllri v istiqamtlri. Kitabxana fondunun
Kitabxanaçlq pesi. Kitabxanaçlq pesinin kmiyyt v keyfiyyt dyiikliyi, kataloqladrmann
meydana glmsi, tkkülü v inkiaf. Kitabxanaçnn mexanikldirilmsi, avtomatladrlmas. M.Düinin "Onluq
sosial v professional mövqeyi. tsnifat". “Universal onluq tsnifat"nn (UOT) yaranmas,
n qdim dövrlrdn balayaraq XII sr qdr quruluu v ttbiqi prinsiplri.
Azrbaycanda kitabxanalar. VII-XII srlrd UOT-un quruluu v trtibi prinsiplri. UOT mcburi
Azrbaycanda kitabxanalarn növlri, kitabxanaçlq iinin tsnifat cdvli sistemi kimi. Texniki, tibbi, knd tsrrüfat
sviyysi, kitabxanalarn quruluu, kitabxana fondunun kitabxanalarnda, elmi-texniki informasiya orqanlarnda v
mzmunu v mütaliy münasibt. Azrbaycanda orta sr nriyyatlarda, redaksiyalarda tbitünaslq, texniki
kitabxanalarnn növlri v quruluu: saray kitabxanalar, dbiyyat tsnifldirmk üçün ondan istifad edilmsi.
elmi kitabxanalar, dini kitabxanalar, xsi kitabxanalar. UOT-un tkmilldirilmsi, avtomatladrlm mlumat-
Azrbaycanda xsi kitabxanalar. XVIII-XX srlrd axtar sistemlrind UOT-dan istifad.
Azrbaycanda xsi kitabxanalarn xarakteri. Kitabxana fondu. Kitabxana fondunun yerldirilmsi,
XVIII-XX srlrd Azrbaycanda kitabxana ii. onun vziflri. Kitabxana proseslrinin mexanikldirilmsi
Müstqillik illrind Azrbaycanda kitabxana ii. v avtomatladrlmas. Kitabxana fondunun
Oxucularla i. «Oxucu» termini anlay. Oxucu mara formaladrlmasnn mrhllri, üsullar, formalar.
v onun növlri. Oxucularn öyrnilmsi. Oxucular
öyrnmyin ümumi elmi üsullar. Oxucular öyrnmyin DBYYAT
xüsusi kitabxanaçlq üsullar. Oxucularla frdi i. 1. Xlfov A. A. Kitabxanaünasla giri. Drslik. 3
Abonementd v qirat salonunda oxuculara xidmt ii. hissd. H. 1., Bak Universiteti Nriyyat , Bak,
Kitabxanada oxucularla kütlvi ilr. Kütlvi ilrin yani 2001.
formalar. Kütlvi ilrin ifahi formalar. Kitabxanalararas 2. Xlfov A. A. Kitabxanaünasla giri. Drslik. 3
abonement. Kitabxana iinin tkili v idar edilmsi. hissd. H. 2-3., Bak Universiteti Nriyyat, Bak,
Kitabxana iinin tkili v idar edilmsi. 2003.
Kitabxanalarda myin tkili v normaladrlmas. 3. Xlfov A. A. Kitabxanaünasla giri. Drslik. Bak,
Kitabxanalarda myin elmi tkili, onun mahiyyti, 1996.
xüsusiyyti v hmiyyti. yeri v mk raiti. 4. Xlfov A.A. Azrbaycanda kitabxana iinin
Kitabxanaçnn xsi myinin tkili, iin planladrlmas, tarixindn. Bak, 1986.
i yerinin hazrlanmas. mk intizam, mk bölgüsü. 5. Xlfov A.A. Azrbaycanda kitabxana iinin tarixi.
Kitabxanaç myinin normaladrlmasnn metodlar: i Drslik, 2 hissd. I hiss. Bak Universiteti
gününün fotoqrafiyas, xronometraj müahid v anket Nriyyat, Bak, 2004.
sorusu. Kitabxana iin rhbrlik, onun mzmunu v 6. Xlfov A. v b. Kitabxana içisinin mlumat kitab.
hmiyyti. Azrbaycan Respublikasnda kitabxana iin Bak, “Azrnr”, 1986.
rhbrliyin bkli v inzibati razi prinsipi üzr tkili. 7. N 'NN=\. I'+. $+. “#”,
Kitabxana iinin idar edilmsinin xarakteristikas. Müstqil 1981.
Azrbaycan Respublikasnda kitabxana iinin idar olunmas. 8.
N= .%. N'} ^. I'+. $.,
Kitabxana menecmenti. Kitabxana menecmentinin predmeti, ;= N, 1991.
öyrnilmsi v tdrisinin hmiyyti, mqsd v vzifsi. 9. Rzayev S.M. Kitabxana xidmti. Drs vsaiti., “Bak
Kursun struktur quruluu, digr ixtisas fnlri il laqlri. Universiteti nriyyat”, Bak, 2009.
Kitabxana menecmenti kursunun tdrisinin sas formalar, 10. smaylov X.. Kitabxana iinin idar edilmsinin
tarixünasl, mövcud dbiyyatn icmal. metodiki v tkilati msllri. Drs vsaiti. Bak,
Azrbaycanda kitabxanalara metodiki tminat sisteminin 1995.
formalamasnn inkiaf mrhllri. Dövlt kütlvi 11. smaylov X.. Azrbaycanda kitabxana iinin
kitabxanalarnn metodiki tminat. Sahvi v razi metodik tminat sisteminin inkiaf tarixi (1918-2000).
metodiki mrkzlr, onlarn funksiyalar. Kitabxanalarn Bak, 2000.
metodiki tminatnn forma v metodlar. Respublikada 12. Kazmov R. . Bazar iqtisadiyyat v kitabxanalar.
mrkzldirilmi kitabxana sistemlrinin yaranmas, Drs vsaiti, Bak, 1996.
inkiaf v mrkzi kitabxanada tkilati metodiki 13. Rüstmov .M. nformatika. Drslik. Bak, 2001.
öblrin yaranmas v faliyyti. 14. Xlilov M.S. Kitabxana informatikas. Cild 1. Bak,
Kitabxana marketinqi. Kitabxana marketinqi 2001.
konsepsiyasnn hazrlanmas, marketinq tdqiqatlar, 15. Kitabxanaünaslq: kitabxana kataloqlar. Drs vsaiti
informasiya bazarnn öyrnilmsi v bazar seqmentlrinin (A. Xlfovun red. il). BDU, Bak, 1996.
müyynldirilmsi. Kitabxana marketinqind 16. Hsnov M.M. Kitabxana fondunun yaranmas,
qiymtqoyma siyasti, pullu kitabxana xidmtlri. formalamas v idar edilmsi. Drs vsaiti. BDU,
Kitabxana kataloqlar, yaranmas, mqsdi, Bak,2004.
funksiyalar. Kitabxana kataloqlar soraq-biblioqrafiya 17. hmdov E. Y. Kitabxanaünasln tdqiqind
aparatnn trkib hisssi kimi. flsfi amillr. Kitabxanaünaslq v biblioqrafiya:
Qbul proqramlar 175
Elmi-nzri v tcrübi jurnal. 2. BDU, Bak, 2003. dövlt biblioqrafiyas orqanlarnda v baqa universal
18. “Kitabxana ii haqqnda” Azrbaycan biblioqrafik nrlrd ks olunmas.
Respublikasnn qanunu. Bak. 30 dekabr 1998. Tbii-elmi, texniki v knd tsrrüfat dbiyyat
19. Kitabxana iin dair normativ aktlar. Bak, 2001. biblioqrafiyasnn sciyyvi xüsusiyytlri. Sahvilik v
ttbiqilik hmin sahlrin biblioqrafiyasnn sciyyvi xüsu-
ÜMUM BBLOQRAFYA ÜNASLIQ siyytlrini tyin edn amildir. Tbii-elmi, texniki v knd
tsrrüfat biblioqrafiyasnn obyektlri. Sndlr, pekar v
«Snd- tlbatç» sistemi v biblioqrafik qeyri-pekar informasiya istifadçilri (tlbatçlar) hmin
informasiya. «Snd-tlbatç» («Kitab- oxucu») münasibti sahlrin biblioqrafiyasnn obyektidir. Biblioqrafik faliyyt
biblioqrafik informasiyann meydanaglm mnbyi kimi. obyektlrinin sciyylndirilmsi lamtlri. Tbii-elmi,
Biblioqrafik informasiyann snd kommunikasiyalar texniki v knd tsrrüfat dbiyyat biblioqrafiyasnn tarixi
sistemind bir vasitçi kimi sas xüsusiyytlri. v müasir vziyyti. Azrbaycanda müvafiq sahlr aid
Biblioqrafik informasiyann sas mövcudluq biblioqrafik nrlr sistemi.
formalar. Biblioqrafik çatdrma (xbr verm) biblioqrafik Bdii dbiyyat, dbiyyatünaslq v incsntin
informasiyann sas ünsürüdür. Biblioqrafik tsvir biblioqrafiyasnn obyektlri.
biblioqrafik informasiyann sas mövcudluq formas kimi. Bdii srlr, dbiyyatünaslq materiallar, incsnt
Biblioqrafik vsaitlrin tsnifat. srlri v onlarn istifadçilri hmin sah kompleksi üzr
Biblioqrafik informasiyann sas ictimai funksiyalar. biblioqrafik faliyytin obyekti kimi. dbiyyatn v
Biblioqrafik informasiyada ikimeyillilik. Snd v biblioqrafik informasiya istifadçilrinin sciyylndirilmsind sas
informasiya tlbatçlar. Axtar, kommunikasiya, götürüln amillr. Bdii dbiyyat, dbiyyatünaslq v
qiymtlndirm biblioqrafik informasiyann sas ictimai incsnt üzr biblioqrafik informasiya nrlri. Tzkirlr
funksiyalardr. Biblioqrafik informasiyann genetik v mntiqi dbi biblioqrafiya üzr ilkin biblioqrafik mnblr kimi.
quruluu. Biblioqrafik informasiyann xüsusiyytlri.
Biblioqrafik faliyyt sahsi haqqnda ümumi anlay. DBYYAT
Biblioqrafik faliyyt, onun meydana glmsi v inkiaf. 1. liyev Z.H. Azrbaycan biblioqrafiyasnn tarixi. Bak,
Biblioqrafik faliyytin komponent quruluu. Biblioqrafik 2007.
faliyytin mqsdi, subyektlri, obyektlri, proseslri, 2. liyev Z.H. Ümumi biblioqrafiyaünaslq. Drs
vasitlri v nticlri. Biblioqrafiyaladrma v biblioqrafik vsaiti. Bak, 2001.
xidmtin metodikas. Biblioqrafik axtar. Biblioqrafik 3. smaylov N.. Azrbaycan biblioqrafiyasnn
faliyytin növ tsnifat. Biblioqrafiyann insan faliyytinin biblioqrafiyas (biblioqrafik vsaitlrin göstricisi).
bir sahsi kimi növ tsnifatnda sas lamtlr: tkilati Bak , 2003.
mnsubiyyt, ictimai istiqamt, funksional, mqsd, xronolo- 4. Azrbaycan kitabxanalarnda oxuculara biblioqrafik
ji v biblioqrafiyaladrmann bilavasit obyektinin (snd- xidmt problemlri (Müasir vziyyti v inkiaf
lrin) forma-mzmun lamtlri. Ümumi v xüsusi perspektivlri), (Elmi srlrin mövzu mcmusi).
biblioqrafiya. Universal v sahvi biblioqrafiya. ADU. Bak, 1989.
Biblioqrafiyaünaslq biblioqrafik faliyyt haqqnda 5. smaylov N.., Vzirova R. . Biblioqrafik trtibatn
elm kimi. Biblioqrafiyaünaslq v onun quruluu. metodikas. Bak, “Mütrcim”, 2004.
Biblioqrafiyaünasln trkibi: biblioqrafiyann nzriyysi, 6. Bayramov F.A. Müasir dövrd ictimai elmlr üzr
tarixi, tkili, idar olunmas v metodikas. mul olan mütxssislrin biblioqrafik tminat
Biblioqrafik faliyyt v biblioqrafiyaünaslq yaxn sistemi. Azrbaycanda elmi içilr kitabxana-bib-
bilik v faliyyt sahlri sistemind. Biblioqrafiya v lioqrafiya xidmti. Elmi srlrin mövzu mcmusi.
biblioqrafiyaünasln snd kommunikasiyalar sistemi il ADU. Bak.
laqdar olan, o cümldn kitabxana ii, kitabxanaünaslq, 7. liyev Z.H.Azrbaycanda tbitünaslq, texnika v
elmi- texniki informasiya faliyyti, informatika, kitabçlq knd tsrrüfat biblioqrafiyasnn inkiafna dair
ii v kitabünaslqla qarlql münasibti. (1946-1970-ci illr). Elmi srlr: Kitabxanaünaslq
Biblioqrafik faliyyt sahsind beynlxalq v biblioqrafiya ser.-/M. .Rsulzad adna BDU.
mkdalq. Biblioqrafik faliyyt sahsind beynlxalq 1.Bak .1976
mkdaln zruriliyi. lk beynlxalq biblioqrafik 8. liyev Z.H. Müasir dövrd Azrbaycanda elmi-
mkdalq proqram. tdqiqat içilrinin v mütxssislrin biblioqrafik
Kitabxanada biblioqrafik faliyytin sas tminatnn sas istiqamtlri //Sosializmin tkmill-
istiqamtlri. Kitabxanada biblioqrafik faliyytin sas dirilmsi illrind Azrbaycanda elmi içilr
istiqamtlri v onlarn tkili prinsiplri. Biblioqrafik kitabxana v biblioqrafiya xidmti:Elmi srlrin
proseslr kitabxanann v nriyyatlarn ümumi faliyytinin mövzu mcmusi. ADU, Bak,1985.
mühüm trkib hisssidir. 9. sdullayev A.M. XIX srin sonu XX srin
Azrbaycanda biblioqrafik faliyytin meydana glmsi, vvllrind Azrbaycanda kitab ticarti
inkiaf v müasir vziyyti. biblioqrafiyas. Elmi srlr: Kitabxanaünaslq v
Sosial-siyasi elmlr üzr biblioqrafik faliyytin biblioqrafiyaünaslq ser. 2. ADU, Bak,1974.
obyektlri. Sosial-siyasi elmlr üzr sndlr, informasiya 10. Xlfov .T. Bdii dbiyyat v dbiyyatünasln
istifadçilri v onlarn biblioqrafik faliyytin obyekti kimi biblioqrafiyas. Drs vsaiti. ADU nri, Bak .1986.
sciyylndirilmsi. Sosial-siyasi elmlr üzr biblioqrafik 11. Xlfov .T. XX sr tzkirçilri haqqnda.
faliyytin tkili. Sosial-siyasi elmlr üzr biblioqrafik Kitabxanaünaslq v biblioqrafiya: Elmi-nzri v
informasiya nrlri. Sosial-siyasi elmlr üzr dbiyyatn tcrübi jurnal. 2. Bak,1999.
[[
12. Xlfov .T.Tzkirçilrin bugünkü slflri. çapnn yaranmas. Çind ilk kitab ixtiraçs haqqnda.
Kitabxanaünaslq v biblioqrafiya, Elmi- nzri v Avropa ölklrind kitab çapnn balanmas. .Qutenberqin
tcrübi jurnal. 1. BUN, Bak, 2000. kitab çap sahsindki faliyyti. nknabulalarn meydana
13. Xlfov .T. XVII-XVIII srlrd Azrbaycan dbi glmsi v yaylmas. Rusiyada kitab çapnn balanmas.
biblioqrafik qaynaqlar haqqnda. Kitabxanaünaslq .Fyodrovun kitab çap sahsindki faliyyti. XVI-XVII
v biblioqrafiya: Elmi-nzri v tcrübi jurnal. 1. srlrd Rusiyada kitab çap. Rusiyada anonim mtblr v
Bak, 1998. onlarn çap mhsulu haqqnda. Ukrayna v Belarusda kitab
çapnn meydana glmsi. Ukrayna v Belarusda ilk kitab
ÜMUM KTAB ÜNASLIQ çapçlar haqqnda.
XVIII-XX srlrd kitab. XVIII-XIX srd Rusiyada
Kitab tarixinin ümumi msllri. Kitab tarixinin kitab. N..Novikovun kitab nri sahsindki faliyyti.
obyekti, predmeti v vzifsi. Ümumi kitab tarixinin Rusiya Peterburq Elmlr Akademiyasnn nriyyatçlq
strukturu. Kitabn trifi. Kitab v cmiyyt. Kitabn faliyyti haqqnda. Moskva Dövlt Universitetinin
funksiyalar. Kitabn tipologiyas. Kitabn növlr v tiplr mtbsinin yaranmas v kitab nrind onun yeri. XIX
bölünmsind nzr alnan sas lamtlr haqqnda. Mqsd srd Rusiyada kitab v kitabçlq ii. ri kapitalist
v oxucu tyinat. Kitab v onun ünsürlri. «Tip», nriyyatlarnn yaranmas v faliyyti haqqnda. Keçmi
«dbiyyat», «çap srlri» v «snd» anlaylar haqqnda. SSR-d kitab v kitabçlq ii. Müasir dövrd Rusiyada kitab
Kitabçlq ii sistem kimi. Kitabünasln trifi. Kitab v v kitabçlq ii. Türkiyd (Osmanl imperiyasnda) kitab
oxucu. Kitab snti. Kitab tarixi elmlr sistemind. çapnn meydana glmsi v yaylmas. .Mütffrrikinin
Yaz v kitabn meydana glmsi v inkiaf. Yaznn kitab çap sahsindki faliyyti haqqnda. randa kitab
yaranmas v inkiaf. Yaznn tiplri haqqnda. Qdim dünya çapnn meydana glmsi v yaylmas. randa mtb v
ölklrind yaz. umer, Misir, Çin v Hindistanda yaznn litoqrafiya üsulu il kitab çapnn tarixi. Müasir dövrd
yaranmas. Yaz, dil v kitab. lifbann meydana glmsi v randa kitab v kitabçlq ii. AB-da kitab çapnn meydana
yaylmas. Qdim lifbalar haqqnda. Finikiya lifbas glmsi v yaylmas. XVII-XVIII srlrd AB-da kitabn
haqqnda. Kiril v Mefodi qardalarnn lifbalarnn meydana mövzusu, mzmunu v tipi haqqnda. XIX srd Amerikada
glmsi v yaylmas. Latn lifbasnn yaranmas v faliyyt göstrn iri nriyyatlar haqqnda. XX srd
yaylmas. Heroqlif yaz sistemlri haqqnda. Yaz Amerikada kitab v kitabçlq ii. Qrbi Avropa ölklrind
materiallarnn yaranmas v inkiaf. n qdim yaz kitab çapnn meydana glmsi v yaylmas. Almaniya,
materiallar haqqnda. Gil lövhciklr yaz material kimi. Böyük Britaniya, Niderland, Fransa, taliyada kitab v
Papirusun yaranmas v istifadsi haqqnda. Perqamentin kitabçlq ii. Qrbi Avropa ölklrind böyük nriyyatlarn
yaranmas, istifadsi v yaylmas. Qdim rqd yaz çap mhsulunun thlili. Qrbi Avropa ölklrind seriyal
materiallar. Çin v Hindistanda yaz materiallar. Kazn kitab nrlri. Dünya ölklrind ensiklopediyalarn
meydana glmsi v yaylmas. Çin v Hindistanda qdim yaranmas v inkiaf. Çin v Yaponiyada kitab çapnn
lyazma kitablar. Bizans v rb rqind kitab. Antik balanmas. Kitabn istehsal üsullar. Müasir dövrd Çin v
cmiyytd kitab. Avropa ölklrind lyazma kitab v onun Yaponiyada kitab v kitabçlq ii.
trtibat xüsusiyytlri. rq ölklrind lyazma kitab v Yaz v lyazma kitabnn meydana glmsi v
onun trtibat msllri. Rusiyada yaz v lyazma kitablar yaylmas. Azrbaycanda yaznn yaranmas. Azrbaycanda
haqqnda. Rusiyada kiril lifbas, onun istifadsi v yaznn tiplri v inkiaf xüsusiyytlri. rq yaz sistemlri
tkmilldirilmsi. Qdim müqdds dini kitablarn il Azrbaycan yazsnn laqsi xüsusiyytlri. Yaz, dil v
yaranmas v yaylmas. Bibliyann yaranmas tarixi. Tövratn kitabn qarlql münasibti. Azrbaycanda istifad ediln
qdim lyazmalar haqqnda. hdi-tiq v hdi-cdidin yaz materiallar haqqnda. Yaz v lifbann inkiafnn kitab
kitablar külliyyat. Müqdds ncil kitabnn lyazmas, çap istehsalnda yeri. Azrbaycanda lyazma kitablarnn
nrlri v yaylmas haqqnda. Zbur kitabnn meydana meydana glmsi v inkiaf. Qdim Azrbaycan kitablar
glmsi v yaylmas haqqnda. Tövrat v ncilin müxtlif «Avesta» v «Kitabi Dd Qorqud»un lyazma v çap
dillrd trcümsi haqqnda. Rusiyada Tövratn v ncilin nrlri haqqnda. Orta srlrd Azrbaycanda kitab v
trcümsi v yaylmas. Avropa ölklrind müqdds dini kitabçlq ii. Azrbaycanda yaradlan xtt növlri v onlarn
kitablarn yaylmas. Apostol kitabnn lyazmalar v çap yaradclar haqqnda.
nrlri haqqnda. Qurani-Krimin meydana glmsi v Azrbaycanda kitab çapnn meydana glmsi v
yaylmas. Qurann qdim lyazmalar. Qurann trcümlri. inkiaf. Azrbaycanda mtblrin yaranmas v kitab çap.
Qurann çap nrlri haqqnda. Litoqrafiya v mtb üsulu il kitab çap. Azrbaycan ilk
Orta srlrd kitab. Orta srlrd rq ölklrind çap kitablar haqqnda. Azrbaycan mülliflrinin srlrinin
lyazma kitablar v onlarn trtibat xüsusiyytlri. Xttatlq xarici ölklrd çap v yaylmas. XIX-XX srin
snti haqqnda. Orta srlrd Qrbi Avropa ölklrind vvllrind Azrbaycanda kitab v kitabçlq ii.
lyazma kitablarnn materiallar v yaz altlri haqqnda. Kitab nrind nn v müasirlik, kitab trtibat
Orta srlrd Avropa ölklrind xttatlq snti. rq v msllri. 1920-1940-c illrd Azrbaycanda kitab v
Avropa ölklrind kitab snti. IX-XV srlrd Rusiyada kitabçlq ii. lk sovet nriyyatlarnn, yaranmas v
lyazma kitab, onun istehsal v yaylmas. Zaqafqaziya faliyytlri. «Bak Fhlsi» kooperativ nriyyatnn
respublikalarnda yaz, yaz materiallar v lifba haqqnda. yaranmas v çap mhsulunun thlili. Azrbaycan Dövlt
lyazma kitablarnn yaranmas v inkiaf. Orta Asiya v Nriyyatnn yaranmas v çap mhsulunun thlili. Kitabn
Qazaxstan respublikalarnda yaz, lifba v lyazma seriyalarla nri v hmiyyti. «Azrbaycan Neft
kitablar haqqnda. Çind v Yaponiyada kitab istehsal dbiyyat» nriyyatnn v «Uaqgncnr»in yaranmas
üsullar haqqnda. Çind kitabn mexaniki üsulla (literlrl) v faliyyti.
Qbul proqramlar 177
1961-2006-c illrd Azrbaycanda kitab v kitabçlq 3. Allahverdiyev B.V. Kitablar haqqnda kitab. Bak,
ii. «Gnclik» v «q» nriyyatlarnn çap mhsulunun “Gnclik”, 1972.
thlili. «Yazç» nriyyat v onun seriyalar. 1970-1980-ci 4. Alahverdiyev B.V. Kitabünaslq. ADU, Bak,1974.
illrd Azrbaycan kitabnn inkiaf dinamikas. Müxtlif 5. Allahverdiyev B.V., Mmmdzad R.A. Müasir
sahlr üzr kitab nrinin vziyyti. Soraq-mlumat mrhld kitab ticartinin tkili. Bak, “Gnclik”,
dbiyyatnn nri v inkiaf xüsusiyytlri. Azrbaycan 1996.
Sovet Ensiklopediyasnn nri haqqnda. «Azrbaycan 6. Hsnov H. Azrbaycan kitabnn inkiaf mrhllri.
Ensiklopediyas» Nriyyat Poliqrafiya Birliyinin sahvi Bak, “Azrnr”, 1989.
ensiklopediyalarn v ensiklopedik lütlrin nri 7. Zeynalov . XX srin vvllrind Azrbaycanda
sahsindki faliyyti. «Elm» v «Yazç» nriyyatlar v kitab nri: (Orucov qardalarnn nriyyatnn
onlarn çap mhsullar haqqnda. Müstqillik dövründ faliyyti). Bak, “Azrbaycan”, 1997.
Azrbaycanda kitab v kitabçlq ii. 8. Qhrmanov C.V. Orta sr Azrbaycan kitab
mdniyyti. Bak, “q”, 1991.
DBYYAT 9. Mirhmdov ., Hsnov H. Sovet Azrbaycannn
1. Allahverdiyev B.V. Ümumi kitab tarixi. Bak, kitab mdniyyti. Bak, “Azrnr”, 1975.
“Azrbaycan Milli Ensiklopediyas” Nriyyat- 10. Hsnov H. nqilabdan vvl Azrbaycanda kitabçlq
Poliqrafiya Birliyi, 2003. ii. Bak, 1965.
2. Quliyeva S.F. Azrbaycan soraq-mlumat dbiyyat:
yaranmas, müasir vziyyti v inkiaf perspektivlri.
Bak: “Thsil”, 2006.
Proqram 46
tkkülü. Aquen qanunlar. Albaniyann siyasi tarixinin sas
AZRBAYCAN TARX msllri. Albaniya v Sasani imperiyas.
Girdiman dövlti. Albaniyada Mihranilrin hakimiyyt
Azrbaycan tarixinin nzri-metodoloji msllri, glmsi. Cavanirin daxili v xarici siyasti.
qaynaqlar. Azrbaycan tarixinin dövrldirm prinsiplri, Atropatena razisi Sasani imperiyasnn trkibind.
meyarlar, tcrübsi v dövrlri. Azrbaycan tarixi üzr razisi v inzibati bölgüsü. Tsrrüfat hyat. Yeni ictimai -
qaynaqlarn tsnifat v öyrnilm üsullar. Yazya qdrki iqtisadi münasibtlrin tkkülü. Zrdütlüyün yaylmas.
qaynaqlar. Mixi yazlar. Antik tarixçi v corafiyaünaslarn Azrbaycanda Sasani zülmün qar mübariz. Mdniyyt.
Azrbaycan tarixi il bal yazlar. M. Kalankatuklunun Azrbaycan Xilaftin trkibind. rb iallarnn
“Alban tarixi” srinin v “Kitabi-Dd Qorqud”un balanmas. lk müqavillr v üsyanlar. Albaniyann daxili
mnbünaslq baxmndan hmiyyti. Orta sr rb, fars v müstqilliyinin lvinin sbblri v nticlri. Azrbaycan
türkdilli qaynaqlar. Avropa syyah v elçilrinin rb-Xzr mühariblri dövründ. rblrin Azrbaycanda
gündliklri. inzibati siyasti, idaretm sistemi. Köçürm siyasti.
Azrbaycanda ibtidai icma cmiyyti v etno-siyasi slamn yaylmas. Torpaq v vergi siyasti. Xilaft qar
toplum v birliklr. Azrbaycan razisind ilk insan xalq azadlq hrkatnn balanmas. Xürrmilik tlimi.
msknlri. Da dövrü. Qbil icmasnn yaranmas. «Neolit Babkin baçl il azadlq müharibsi v onun tarixi yeri.
inqilab». stehsal tsrrüfatnn yaranmas. Metal dövrü. Mdniyyt.
btidai icma cmiyytinin dalmas. Lullubi, Kuti, Su v Azrbaycan xalqnn formalamas. Etnogenezis
Turukkilr. Lullubi v Kuti dövlt qurumlar. probleminin nzri qoyuluu. Tdqiqatçlar xalqmzn
Mesopotamiyada Kuti hökmranl. Kimmerlr, iskit-sakalar, tkkülü haqqnda. Qaynaqlar, toponimiya v dil bilgilri.
massagetlr v kaspilr. Türk xalqlarnn yaay areal. “Tbii drinldirm” üsulu.
Azrbaycan razisind qdim dövltlr. Manna Bulqarlar. Buntürklr. Albanlar. Qarqarlar v trtrlr.
dövltinin yaranmas. Dövlt quruluu, tsrrüfat v Protoouz (onoqur, barsil, haylandur v b.) tayfalarnn
mdniyyti. Assuriya v Urartu il qarlql münasibtlr. yaranda rolu. “skit ça” yonma da heykllri. lkin orta
Mannann güclnmsi. Assuriya il yaxnlama. Manna çada türk toplumunun yaylb güclnmsi. Kngrlr.
dövltinin süqutu. Azrbaycan razisind Skif çarl. “Masaha hunlar”. Bersil-Barsal-Borçal. Suvar bulqarlar.
Azrbaycan torpaqlar Midiya v hmni imperiyalarnn Xzrlr. slamn ilkin yaylma ça. VII-X srlrin tarixi
trkibind. qaynaqlar Azrbaycan halisinin etnik trkibi haqqnda.
Atropatena dövltinin yaranmas, razisi, halisi v Türk töryi fsansi xalqn etnotarixi yaddanda. Dil
tsrrüfat. Siyasi tarixi. Parfiya, Roma v digr dövltlrl yarann qayna kimi. “Soykök birliyi” nzriyysi.
münasibtlri. Mdniyyti. Azrbaycan xalqnn tkkülü prosesinin baa çatmas.
Albaniya dövltinin yaranmas. Dövlt quruluu. razisi, Azrbaycan IX srin II yars-XIII srin vvllrind.
halisi, tsrrüfat, hrlri. Siyasi tarixi. Roma ialçlarna Feodal danql, onu rtlndirn amillr. Sacilrin
qar mübariz. Mdniyyti. xilaftdki faliyyti v Azrbaycan razisind dövlt
Azrbaycan erkn orta srlrd (III-VII srlr). yaratmalar. irvanahlar dövlti. Drbnd Haimi mirliyi
Albaniya dövlti III-VII srlrd. razisi v inzibati bölgüsü. v onun l keçirilmsi urunda qonu dövltlrin
Tsrrüfat hyat. Yeni ictimai - iqtisadi münasibtlrin mübarizsi. Sünik v Artsax-Xaçn knyazl. ki mlikliyi.
[[
Salari, Rvvadi v ddadi dövltlri. Slavyanlarn Balakn soxulmas. Gnc trafnda döyü. Cavad xan.
Azrbaycana basqnlar. qtisadi hyat. Knd tsrrüfat. 1804-1813-cü illr Rusiya-ran müharibsi. 1805-ci il 14 v
Torpaq sahibliyinin növlri. Vergi v mükllfiyytlr. 21 may tarixli Kürkçay müqavillri v onlarn nticlri.
Sntkarlq. Ticart. hrlr. 1812-ci il Aslandüz döyüü. Gülüstan müqavilsi v onun
Slcuq türklri v Azrbaycan. irvanahlar dövlti XII- Azrbaycan xalqnn sonrak taleyind rolu. Gülüstan
XIII srin I yarsnda. Atabylr (Eldnizlr) dövltinin müqavilsinin rtlrin yenidn baxlmas üçün ran
yaranmas. qtisadi yüksli. Torpaq v vergi münasibtlri. dövltinin göstrdiyi chdlr. II Rusiya-ran müharibsinin
hrlr v ticart. ntibah mdniyytinin yaranmas. Maarif balanmas. Xanlqlarn brpa edilmsi üçün göstriln
v elm. dbiyyat. ncsnt. Memarlq. chdlr. 1826-c il mkir v Gnc döyülri. Naxçvan v
Azrbaycan XIII-XV srin vvllrind. Monqol rvan xanlqlarnn ial. Rus qounlarnn Cnubi
iallar çada tarixçilrin srlrind. Azrbaycan monqol Azrbaycanda hrbi mliyyatlar. Türkmnçay müqavilsi,
iallar rfsind. Monqollarn Azrbaycana yürülri. Azrbaycann Rusiya v ran arasnda bölüdürülmsinin
Dinc halinin qrlmas. Hülaki dövltinin yaranmas. Torpaq baa çatmas.
v vergi siyasti. Dövlt quruluu v idaretm sistemi. Azrbaycanda çarizmin müstmlkçilik siyasti:
Qazan xann islahatlar. Çobani zülmü v Clairi aal. xanlqlarn lvi, komendant idar üsulu. Torpaq sahibliyi v
Toxtam xan v mir Teymurun Azrbaycana yürülri. vergilr. Silki qurulu. Köçürm siyasti v onun nticlri.
irvanda Drbndilr sülalsinin hakimiyyt glmsi. I Müstmlk idar üsuluna qar üsyanlar. Car-Balakn,
brahimin daxili v xarici siyasti. Azrbaycanda bidtçi Lnkran, Quba v ki üsyanlar. Çarizm v yerli feodallar.
tlim v hrkatlar. Hürufilik. XIII-XIV srlr Azrbaycan 13 iyul 1830-cu il frman. 1840-c il inzibati-mhkm
mdniyyti. islahat. 40-c illrin aqrar qanunvericiliyi.
Azrbaycan XV srd. Qaraqoyunlu dövltinin aldan sonra Cnubi Azrbaycann inzibati-razi
yaranmas. Daxili v xarici siyasti. Aqoyunlu dövltinin bölgüsü, halinin say. Sosial-iqtisadi v siyasi vziyyt.
yaranmas. Daxili siyasti. Uzun Hsnin «Qanunnam»si. Aqrar münasibtlr, vergi sistemi. Babilr hrkat. XIX
Xarici siyastin sas istiqamtlri. Osmanl dövlti il srin I yarsnda Azrbaycan mdniyyti.
aparlan mühariblr v onlarn nticlri. Sosial-iqtisadi v Azrbaycan XIX srin II yarsnda. XIX srin II
mdni hyat. yarsnda imali Azrbaycanda kapitalist münasibtlrin
Azrbaycan Sfvi dövlti. rdbil hakimliyi. inkiaf yolunda mövcud olan manelrin aradan
Qzlbalq tlimi. Dövltin yaranmas. I ah smayln daxili qaldrlmas: 1864-cü ild Balaxan kndlilrinin mcburi
v xarici siyasti. I ah Thmasibin daxili v xarici siyasti. myinin lvi, 14 may 1870-ci il aqrar islahat. Digr burjua
irvan v kinin birldirilmsi. I ah Abbasn hakimiyyt islahatlar. Neft snayesind iltizam sisteminin lvi, azad
glmsi v islahatlar. Sfvi-Osmanl mühariblri. Amasya, sahibkarla keçid, kapital qoyuluunun artmas, texniki
stanbul, Qsri-irin sülh müqavillri. Sfvilrin dövlt yeniliklrin ttbiqi. Azrbaycanda kapitalist snayesinin
quruluu v ordusu. Knd tsrrüfat. Torpaq sahibliyi aparc sahlri. Xarici kapitaln Azrbaycana axn.
formalar v vergilr. hrlri. Sntkarlq sahlri. Daxili Azrbaycan neftinin Rusiya iqtisadiyyatnda yeri v rolu.
v xarici ticarti. Sfvi dövltinin beynlxalq laqlri. Qeyri-neft sahlrinin inkiaf. Azrbaycan knd
Maarif v mktb. Elmi bilik sahlri. Tarix elmi. dbiyyat. tsrrüfatnda kapitalist münasibtlrinin tkkülü v
ncsnt sahlri: tsviri snt, memarlq, musiqi, kitab ii, inkiaf. Azrbaycan milli burjuaziyasnn formalamas.
xttatlq. Cnubi Azrbaycanda sosial-iqtisadi vziyyt. Xarici
Sfvi dövltinin ziflmsi v Azrbaycann imperialistlr v yerli irticaya qar xalqn etirazlar.
beynlxalq rqabt meydanna çevrilmsi. Sfvi Milli azadlq hrkat (1875-1917-ci illr). Problemin
dövltinin ziflmsi v onun sbblri. I Pyotrun Xzryan tarixünasl v dövrlmsi. Milli azadlq hrkatn
bölglr yürüü. Osmanl-Rusiya qardurmas. stanbul douran ictimai-iqtisadi v siyasi amillr. Azrbaycann
müqavilsi. Azrbaycanda Osmanl v Rusiya idarçiliyi. ialndan sonra çar Rusiyasnn Azrbaycanda maarif, din,
irvan ilk yarmmüstqil xanlq kimi. Azrbaycan urunda dil v s. sahlrd yeritdiyi siyastin mahiyyti v nticlri.
mübariznin güclnmsi. Rt v Gnc müqavillri. Milli hrkatn ideoloji prinsiplri v nzri saslar. Milli
Nadirin ah seçilmsi. Dini islahat. Azrbaycanda Nadir aha üurun oyanmas. Milli hrkatn sas cryanlar v onlarn
qar üsyanlar. prinsiplri. Azrbaycanda maarifçi-demokrat, inqilabi-
Azrbaycan xanlqlar. Xanlqlarn yaranmas. demokrat v milli-demokratik istiqamt v onun
Xanlqlarn daxili siyast msllri. Sosial-iqtisadi hyat. nümayndlri Liberal, inqilabç-milltçi v dini-
nzibati-idaretm sistemi. Xanlqlarn xarici siyasti. mühafizkar cryanlar, onlarn baxlar. XX srin
Xanlqlararas münasibtlr. Xanlqlarn ran, Osmanl, vvllrind Rusiyada ba vern hadislrin Rusiya
Rusiya v Gürcüstanla münasibtlri. Qaraba xanlnn sartind olan milltlrin milli hrkatna tsiri.
güclnmsi. Siyasi danqlqdan birlmy doru. Urmiya Ümumrusiya müslmanlar qurultaylar. Milli demokratik
v Quba xanlqlarnn birldirm siyasti. XVIII srin hrkat. Milli partiyalarn yaranmas. Ermni-müslman
sonunda Aa Mhmmd Qacarn Azrbaycann imal davas: sbblri, gedii v nticlri. Azrbaycan
torpaqlarna yürülri. Rusiyann Azrbaycann imal deputatlarnn Rusiya Dövlt Dumasnda faliyyti. 1905-
torpaqlarn ilhaq etmk chdlri. XVIII sr Azrbaycan 1911-ci illr d Cnubi Azrbaycanda inqilabi hrkat.
mdniyyti. Sttarxan.
Azrbaycann XIX srin I yarsnda. Dövrün mnblri XIX srin II yars-XX srin vvllrind Azrbaycan
v tarixünasl. Azrbaycann Rusiya trfindn ialnn mdniyyti. Azrbaycann maarif sistemind ümumrusiya
balanmas. 1802-ci il 26 dekabr Georgiyevski müqavilsi. mktblr bksi. Azrbaycan dilind thsil urunda
Rusiya-Azrbaycan müharibsi. Rus qounlarnn Car- mübariz. S. . irvani, M. Sidqi, M.M. Nvvab. Qadn
Qbul proqramlar 179
thsili urunda mübariz. Elm, ictimai fikir. Azrbaycanda iqtisadi siyastin hyata keçirilmsi v onun xüsusiyytlri.
maarifçilik hrkat. H. Zrdabi, S. Ünsizad, C. Ünsizad, Snayeldirm v kollektivldirm. Azrbaycanda kütlvi
M. . Sabir, C. Mmmdquluzad, N. Nrimanov, M. Hadi, repressiyalar v onun ar nticlri. 1937-ci il
H. Cavid, H. Vzirov, N. Vzirov, . Haqverdiyev, A. Konstitusiyas. Mdni quruculuq. lifba islahatlarnn
Shht. Milli mtbuatn yaranmas. « kinçi», «Molla keçirilmsi.
Nsrddin». Azrbaycan dilind qzet v jurnallarn nri imali Azrbaycan II Dünya müharibsi dövründ. II
urunda mübariz: «rqi Rus», «Hyat», «rad», Dünya müharibsinin balanmas. Azrbaycan Hitler
«Füyuzat» v s. Azrbaycan milli teatrnn yaranmas. Milli Almaniyasnn ialçlq planlarnda. Azrbaycan SSR mü-
opera teatrnn yaranmas. Ü. Hacbyov. Azrbaycan hüm arxa cbh kimi. Azrbaycan milli diviziyalarnn
musiqisi teatr shnsind. tkili. Azrbaycanllarn döyü cbhlrind, partizan v
XX srin vvllrind imali Azrbaycann sosial- antifaist müqavimt hrkatlarnda itiraklar. Azrbaycan
iqtisadi vziyyti. 1900-1903-cü illr iqtisadi böhrannn mühacirtinin faliyyti. Azrbaycan milli legionlar.
imali Azrbaycan iqtisadiyyatna tsiri. Neft snayesinin Cnubi Azrbaycan 1941-1946-c illrd. S.C.Pivri.
vziyyti. nhisarlar. 1904-cü il dekabr ümum ttili. “Mazut Milli hökumtin faliyyti.
konstitusiyas”. Snayenin baqa sahlri. Bank idarlri. Azrbaycan SSR 1945-ci ildn 80-ci illrin
Yeni aqrar qanunlar v onlarn mahiyyti. ortalarnadk. Müharibdn sonra Azrbaycann sosial-
Azrbaycan I Dünya müharibsi illrind. Azrbaycan iqtisadi hyat. Dinc quruculua keçid. Snayenin v knd
müharib aparan dövltlrin planlarnda. Müharibnin tsrrüfatnn brpas. Totalitar rejimin srtlmsi. 1948-
iqtisadiyyata tsiri. Sosial-iqtisadi vziyytin arlamas. 1953-cü illrd azrbaycanllarn Ermnistan SSR-dn
Azrbaycanllarn müharib cbhlrind itirak. Qrb kütlvi surtd deportasiya edilmsi. 50-60-c illrd SSR-
dövltlrinin v Rusiyann planlarnda ermni mslsi. d siyasi sistemin tkmilldirilmsi chdlri v tsrrüfat
Ermni-danak quldurlarnn “Böyük Ermnistan“ yaratmaq islahatlar. H. liyevin hakimiyyt glmsi. qtisadiyyata
planlar v türk müslman halisin qar soyqrmlar. 1918- rhbrliyin güclndirilmsi. 70-80-ci illrd snaye v knd
ci il mart soyqrmnn tarixünasl Azrbaycan Fevral tsrrüfatnn inkiaf. Yeni snaye müssislrinin v sosial
inqilab v Oktyabr çevrilii dövründ. Azrbaycanllara obyektlrin tikilmsi. Kadr hazrl. halinin sosial
qar mart soyqrm. Bak Xalq Komissarlar Sovetinin strukturunda dyiikliklr. 1978-ci il Konstitusiyas.
antiazrbaycan siyasti. Müstqil Azrbaycan Respublikasnn yaranmas.
Azrbaycan Xalq Cümhuriyyti. Cnubi Yenidnqurma siyasti v Azrbaycan. Qondarma Dalq
Azrbaycanda Xiyabani hrkat. 1918-ci il aprel-may Qaraba problemi. Xüsusi idar komitsi. Azrbaycan
aylarnda Cnubi Qafqazda v Azrbaycanda siyasi vziyyt. razisin Ermnistan Respublikasnn yeni qsdlri.
Seymin buraxlmas. Müslman Milli urasnn yaradlmas. Azrbaycanda siyasi böhrann drinlmsi. Milli-azadlq
«stiqlaliyyt Byannam»si. Azrbaycan Xalq hrkatnn genilnmsi. “20 Yanvar”. Azrbaycann dövlt
Cümhuriyytinin elan edilmsi. Azrbaycan v Osmanl müstqilliyinin brpa edilmsi. DQMV-nin statusunun lv
hökumtlri arasnda Batum müqavilsinin imzalanmas. edilmsi. H. liyevin baçl il Azrbaycann dövlt
Azrbaycan milli hökumtinin Gncy köçmsi. Bak Xalq müstqilliyinin möhkmlnmsi urunda mübariz. Milli
Komissarlar Sovetinin Gncy hücum plan v onun hyata dövlt quruculuunun sas istiqamtlri. Milli ordu
keçirilmsi üçün hrbi mliyyatlar. Bak Xalq Komissarlar quruculuu. Siyasi sahd islahatlar. 1995-ci ild
Sovetinin iflasa uramas. ngilis qounlarnn Bakya daxil Azrbaycan Respublikasnn Konstitusiyasnn qbul
olmas. «Sentrokaspi diktaturas». Baknn Azrbaycan v edilmsi. lavlr v düzlilr. Bazar iqtisadiyyatna keçid
Osmanl qounlar trfindn azad edilmsi. Azrbaycan v dünya iqtisadiyyatna inteqrasiya. « srin müqavilsi» v
hökumtinin Bakya köçürülmsi. Mudros müqavilsi v neft strategiyas. Yeni parlamentin formalamas. slahatlarn
Azrbaycan. ngilis qounlarnn yenidn Bakya daxil keçirilmsi. nvestisiya siyasti. Özlldirm v
olmas. Azrbaycan parlamenti. Dövlt v ordu quruculuu. sahibkarln inkiaf. Aqrar islahat. 2003-cü ilin prezident
Beynlxalq siyastd “Bak mslsi”. Azrbaycan Xalq seçkilri. . liyevin Azrbaycan Respublikasnn Prezidenti
Cümhuriyyti hökumtlrinin daxili v xarici siyastlri. seçilmsi v H. liyev siyasi xttinin uurla davam
Mdniyyt sahsind tdbirlr. 1920-ci ilin aprelind Azr- etdirilmsi. Regionlarn sosial-iqtisadi inkiaf. Beynlxalq
baycan Xalq Cümhuriyyti hökumtinin böhran. XI Qzl hmiyytli neft, qaz v nqliyyat layihlrinin hyata
Ordunun Azrbaycana ialç yürüü. Azrbaycan Xalq keçirilmsi v Azrbaycann Cnubi Qafqaz regionunda lider
Cümhuriyytinin süqutu. Azrbaycan Xalq Cümhuriyytinin dövlt çevrilmsi. 2008-ci il prezident seçkilri. . liyevin
tarixi yeri v hmiyyti. Azrbaycan Xalq Cümhuriyytinin yenidn Azrbaycan Respublikasnn Prezidenti seçilmsi.
tarixünasl Azrbaycann sosial-iqtisadi v mdni hyat.
Cnubi Azrbaycan 1917-1920-ci illrd. .M.Xiyabani. Müstqilliyi brpa etdikdn sonra Azrbaycan
Milli hökumtin faliyyti. Respublikasnn xarici siyasti. Azrbaycan beynlxalq
imali Azrbaycanda Sovet hakimiyytinin çoxtrfli laqlr sistemind. Azrbaycan Respublikasnn
qurulmas. 1920-1930-cu illrd sosial-iqtisadi v siyasi xarici siyastinin vziflri, prinsiplri, istiqamtlri v
vziyyt. Azrbaycan SSR-in yaranmas, onun daxili v prioritetlri. Azrbaycann beynlxalq inteqrasiya
beynlxalq vziyyti. „ rzaq sapala“. 1921-ci il proseslrin qoulmas. Azrbaycan Respublikasnn AB v
Konstitusiyas. Sovet rejimin qar üsyanlar. Azrbaycann Qrbi Avropa dövltlri il münasibtlri. Azrbaycann
razi bütövlüyün yeni qsdlr. Azrbaycan ZSFSR v regional xarici siyasti: Rusiya, Türkiy, ran v Gürcüstanla
SSR-nin trkibind. Beynlxalq konfranslar v Azrbaycan. münasibtlr. Azrbaycan xarici siyastinin Asiya istiqamti:
Naxçvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasnn v Dalq Çin, Pakistan v Yaponiya il münasibtlr. MDB dövltlri
Qaraba Muxtar Vilaytinin tkili. Azrbaycanda yeni il münasibtlr. Azrbaycann rb ölklri il
[[
münasibtlri. Azrbaycan v beynlxalq tkilatlar. ran: Qdim ran yaylasnn maddi mdniyyti. Yazl
Ermnistan-Azrbaycan, Dalq Qaraba münaqinin mnblr. Elam dövlti: Kutik – nuinakn daxili v xarici
mahiyyti, sbblri v bununla bal beynlxalq tkilatlar siyasti. Hakimiyyt sisteminin xüsusiyytlri. Midiya
trfindn qbul edilmi sndlr. Azrbaycann xarici çarl. Kiaksarn dövründ çarln yükslii. hmnilr
siyastind Xzr dnizi problemi. Müasir qlobal proseslr imperiyas. II Kirin iallar. Qaumatann üsyan. I Darann
v Azrbaycan. daxili v xarici siyasti. hmni imperiyasnn süqutu.
Qafqaz: lkin tayfa birliklri v dövlt qurumlar.
DBYYAT Qafqazn qdim dövlt v cmiyytlrinin ictimai quruluu
1. Mehdiyev R. Azrbaycan: qloballama dövrünün v xüsusiyytlri.
tlblri. B., 2005. Qdim Hindistan: Arxeoloji qazntlar v «Harappa
2. Hsnov . Müasir beynlxalq münasibtlr v («Hind») sivilizasiyas». «Veda dövrü». Qanq çay vadisind
Azrbaycan Respublikasnn xarici siyasti. B., 2005. ilk dövltlr. Hindistan e.. I minilliyin 2-ci yarsnda.
3. Hsnov C. P. Azrbaycan beynlxalq münasibtlr Mauirilr dövlti. Aokann daxili v xarici siyasti.
sistemind (1918-1920). B., 1993. Hindistan “klassik dövrd”. Qupta imperiyas.
4. Azrbaycan tarixi. Uzaq keçmidn 1870-ci illr Qdim Çin: n qdim dövr v onun mnblri. Çind
qdr. S.S. liyarlnn redaktsi il. Bak,1996. erkn dövltlr. an-n v Qrbi Çjou dövltlri. Çin e. V-
5. N= 8@;.
\ III srlrd. Sin imperiyas. Xan imperiyas.
70- # XIX . { .
.
.8=}. +, Qdim Yunanstan: Arxeoloji tdqiqatlar. Kritd v
2008. axey Yunanstannda erkn sinifli cmiyytlr v ilk
6. Azrbaycan tarixi üzr qaynaqlar. kinci nr. dövltlr. Troya mühariblri. Axey Yunanstannn
Trtibatçs v redaktoru Süleyman liyarl. Bak, tnzzülü. Yunanstan e.. XI-IX srlrd (“Homer
2007. Yunanstan”). Arxaik Yunanstan. Böyük yunan
7. Azrbaycan tarixi. 7 cildd. 1-ci cild. XII, XIV koloniyalamas. Yunan polislrinin formalamas. Yunan
fsillr; 2-ci cild I, II, III, IX, XI fsillr; 4-cü cild II, polisinin sciyyvi chtlri. Peloponnes e.. VIII-VI
IV,V,VII fsillr; 5-ci cild; 6-c cild III, IV, X fsillr; srlrd. Sparta. Messeniya mühariblri. Likurq qanunlar.
7-ci cild. B., 2007-2008. Peloponnes ittifaq. Qdim Attika. Sinoykizm. Dövltin
8. XX sr Azrbaycan tarixi. Y.B.Yusifov v yaranmas. Sosial mübariz. Solonun islahatlar. Afinada
T.T.Vliyevin ümumi redaktsi il. II cild. Ali tiranlq. Afina demokratiyasnn formalamas. Ostrakizm.
mktblr üçün drslik. B., 2009. Yunanstan–ran mühariblri: onun sbblri, mrhllri.
9. Azrbaycan tarixi. XIX-XXI srin vvli. Ali Delos simmaxiyas (I Afina dniz ittifaq). Sparta - Afina
mktblr üçün mühazirlr kursu. A. .Rzayevin ziddiyytlri. Kiçik Peloponnes müharibsi. Afina Arxesinin
redaktsi il B., 2010. formalamas. Kalli sülhü. Afina demokratiyasnn
10. sgndrov Anar. Azrbaycan hqiqtlri: 1917-1920. çiçklnmsi. Periklin islahatlar. Böyük Peloponnes
B., 2012. müharibsi v onun nticlri. II Afina dniz ittifaq.
11. ükürov K.K. Azrbaycan tarixi. Elmi-nzri v Makedoniyann yükslii. II Filip. Ellin ittifaq.
praktik problemlri. I hiss, B., 2004. Makedoniyal sgndrin rq yürüü. Ellin dövltlri
12. Mmmdov X.M. Azrbaycan milli hrkat. B.,1996. sistemi.
13. Azrbaycanda türk-müslman soyqrm probleminin Qdim Roma: Apennin yarmadasnn qdim halisi.
tarixünasl, 1918-1920.R., 2012. Arxeologiya v Qdim cmiyytlr. Etrusk cmiyyti. Roma
14. www.president.az hri. Romada dövltin yaranmas. ahlq dövrü. Romada
15. www.mfa.gov.az erkn Respublika (e.. VI sr - e.. III srin 1-ci yars).
Dövlt idarçiliyi. Patrisilr v plebeylrin mübarizsi.
ÜMUM TARX Romann xarici siyasti. Romada son Respublika (e.. III
QDM DÜNYA TARX srin 2-ci yars – e.. I sr): Xarici siyast. Aralq dnizi
hövzsind aalq urunda Romann mühariblri. Asl
Qdim rq. dövltlr sisteminin yaranmas. Roma Respublikasnn
Qdim Misir: Yazl mnblr. Arxeoloji mnblr. böhran. E.. II srin sonunda Romada sosial mübariz.
Vahid Misir dövltinin yaranmas. Misir Erkn ahlq Siciliya adasnda qullarn üsyanlar. Qrakx qardalarnn
dövründ. Misir Qdim ahlq dövründ. Misir Orta ahlq islahatlar. Müttfiq mühariblri. E.. I . 80-ci illrinin
dövründ. Misir hiksoslarn ial altnda. Misir Yeni ahlq vtnda mühariblri. Optimatlar v populyarlar. Sullann
dövründ. XVIII sülal fironlarnn iallar. IV Amenxotep diktaturas. Spartak üsyan. I Triumvirat. Sezarn Qalliyada
(Exnaton) v onun dini-siyasi islahat. II Ramzes. rqi mühariblri. Sezar v Pompey arasnda vtnda
Aralq dnizi razisi urunda Misir-Het rqabti. Misir Son müharibsi. Sezarn islahatlar. II Triumvirat. Oktavian
ahlq dövründ. Misir hmnilr dövltinin trkibind. Avqustun prinsipat. Erkn imperiya dövrü. Yulilr –
Qdim Mesopotamiya: Yazl mnblr. halisi. umer Klavdilr v Flavilr dövründ prinsipat sisteminin
hr dövltlri. Erkn sülallr dövrünün siyasi tarixi. möhkmlnmsi. Antoninlrin “qzl sri”. III srd Roma
Akkadn yükslii. Mesopotamiya kutilrin hakimiyyti imperiyasnn böhran. “ sgr” imperatorlarnn
altnda. III Ur sülalsi. ctimai-iqtisadi münasibtlr. hökmranl. Roma son imperiya dövründ. Dominat
Mesopotamiya e.. II minillikd: Babilin yükslii. Babil sisteminin qurulmas. Diokletian v Konstantinin islahatlar.
ahl Hammurapinin hakimiyyti dövründ. Hammurapinin Roma imperiyasnn bölünmsi. Qrbi Roma imperiyas V
qanunlar. Mesopotamiya e.. I minillikd: Yeni Aur srd. Qrbi Roma imperiyasnn süqutu.
ahl. Aur dövltinin süqutu. Yeni Babil dövlti.
Qbul proqramlar 181
ORTA SRLR TARX inkiaf. IV Filipin daxili v xarici siyasti. Ba tatlarn
çarlmas. Silki monarxiya. Yüzillik müharib. Jakeriya. XI
Erkn orta srlr ( III-IX srin vvllri ). «Xalqlarn Lüdoviqin daxili v xarici siyasti. Fransann vahid
böyük köçü». Qrbi Roma imperiyas razisind barbar mrkzldirilmi dövlt çevrilmsi.
dövltlrin yaranmas. Qrbi Hun imperiyas. Atilla. ngiltr XI-XIII srlrd. Normand ial v onun
mperiyann daxili v xarici siyasti. Katalaun döyüü. Frank nticlri. II Henrixin islahatlar. Azadlqlarn böyük
krallnn yaranmas. Frank krall Meroveylrin dövründ. xartiyas. Baron oliqarxiyas. Parlamentin çarlmas. Silki
Karolinqlr. Böyük Karl. Frank imperiyasnn yaranmas. monarxiyann meydana glmsi. ngiltr XIV-XV srlrd.
mperiyann xarici siyasti. Verden müqavilsi: Karolinq Uot Tayler üsyan. Cek Ked üsyan. Kils islahat urunda
imperiyasnn bölünmsi. hrkat. Al qzlgül v A qzlgül mühariblri.
Böyük A Hun imperatorluu (eftalitlr). Göytürk Almaniya XI-XV srlrd. nvestitura urunda mübariz.
imperatorluqlar. Çind feodalizmin xüsusiyytlri. Suy v Vorms konkordat. I Fridrix Barbarossa. Alman hrlrinin
Tan imperiyalar. Xuan Çao üsyan. Hindistanda feodalizmin inkiaf. Hanza. 1356-c il «Qzl bullas».
xüsusiyytlri. imali v Cnubi Hindistan dövltlri. taliya XI-XV srlrd. hr kommunalarnn
Hindistanda müslman istilalarnn balanmas. rblrd formalamas. Normanlarn Cnubi taliya v Siciliyan istila
dövltin yaranmas. rb iallar. Xilaft. Kordova xilafti. etmlri.
Qafqazda feodal münasibtlrinin yaranmas. Qafqaz spaniya: Rekonkista. Korteslr. Vahid spaniya
urunda Roma (Bizans), Sasani, rb v Xzr dövltlrinin krallnn yaranmas.
mübarizsi. Çexiya: Yan Qus. Qusçular hrkat v onun nticlri.
rqi Avropada erkn feodal dövltlrin yaranmas: Rusiya: Moskva knyazl. Rusiyada mrkzlmi
Kiyev, Çexiya, Pola dövltlri. Bizans imperiyasnn dövltin yaradlmas urunda mübariz. Monqol aalna
yaranmas. mperator Yustinian. «Nika» üsyan. Feodallama son qoyulmas.
prosesinin xüsusiyytlri. Böyük corafi kflr. Böyük corafi kflrin tarixi
Qrbi Avropa siyasi prakndlik dövründ. Fransa zmini. Kapitaln ilkin ym v böyük corafi kflr.
IX-XI srlrd. Fransa krallnn yaranmas. Feodal Rekonkista. XV srin II yarsnda elm v texnikann inkiaf.
prakndliyi. Kapetinqlrin hakimiyyt glmsi. taliya Osmanl imperiyasnn hrbi uurlar v böyük corafi
VIII-X srlrd. taliyada siyasi prakndlik. Yadelli kflr. Xristofor Kolumbun syahtlri: Amerikann kfi.
istilalar. Papa dövltinin yaranmas. taliyada feodal Vasko da Qama v Hindistana dniz yolunun kf olunmas.
münasibtlri. hrlrin meydana glmsi v trqqisi. Portuqaliyallarn müstmlk iallar. Magellan v Yerin
Almaniya IX-XI srin vvllrind. Almaniyada feodallama trafna ilk dünya syahti. spaniyann Amerikada
prosesinin xüsusiyytlri. I Otton. «Müqdds Roma müstmlk iallar v onun nticlri. Sakit okean
imperiyas»nn yaranmas. Britaniya razisind «barbar» hövzsind corafi kflr. Müstmlk sisteminin
krallqlar. Feodallama prosesi v onun xüsusiyytlri. yaranmas. Amerika qitsind spaniya v Portuqaliyann
Vahid erkn feodal dövltinin yaranmas. Feodal müstmlk idarçiliyi. Böyük corafi kflrin nticlri.
münasibtlrinin möhkmlnmsi. Son orta srlr ( XVI-XVII srlr )
Orta srlrin ikinci dövrü ( XI-XV srlr ) vropa ölklri. Almaniya XVI-XVII srin I yarsnda.
rq ölklri. Böyük Slcuq imperiyas: ictimai – XVI srin vvlind Almaniyann siyasi quruluu v sosial-
iqtisadi münasibtlr. Dehli sultanl. laddin Hilçi. Sun iqtisadi vziyyti. Humanizm. Reformasiya. Martin Lüter.
imperiyas. Çind Monqol aal. Qrmz sarqllar üsyan. Tomas Münser v onun tlimi. Kndli müharibsi.
Min sülalsi. Böyük Monqol imperiyas. Monqol “Möminlrin Münster ahl”. Protestantizm. malkalden
imperiyasnda sosial-iqtisadi münasibtlr. Çingiz xann ittifaq. 1555-ci il Auqsburq dini sülhü.
Yasas. Monqol istilalar. Osmanl dövltinin yaranmas. spaniya XVI-XVII srin I yarsnda. spaniya Habs-
XIV – XV srlrd Osmanl sultanlarnn igallar. Osmanl burqlar monarxiyasnn trkibind. V Karl. Komuneros
imperiyasnda sosial-iqtisadi münasibtlr. Teymurilr hrkat. spaniya II Filippin hakimiyyti dövründ.
dövlti: sosial-iqtisadi münasibtlr, siyasi quruluu. Qzl Niderland XVI-XVII srin I yarsnda. II Filippin
Ordunn parçalanmas. Kazan, Htrxan, Krm v Sibir Niderland siyasti. Milli-azadlq hrkatnn balanmas.
xanlqlarnn yaranmas. Hersoq Albann terror rejimi. 1579-cu il Arras v Utrext
Qafqaz. Regionun sosial, iqtisadi v siyasi vziyyti. uniyalar. Birlmi yaltlr Respublikas XVI srin
Gürcüstann güclnmsi. IV Qurucu David. Qafqaz XIII-XV sonunda. 1609-cu il bar.
srlrd. ngiltr XVI-XVII srin I yarsnda. XVI-XVII srin I
Avropa ölklri. Orta sr hrlrinin yaranmas yarsnda ngiltrnin iqtisadi inkiaf. Snayenin inkiaf.
haqqnda nzriyylr. Feodal hrlrinin meydana glmsi. Aqrar çevriliin balanmas. ngiltr mütlqiyytinin
hrlrin senyorlara qar mübarizsi v onun nticlri. xüsusiyytlri. Kral reformasiyas. Tüdorlarn daxili v xarici
Sntkarlar v sexlr. Qrbi Avropada ticart v kredit iinin siyasti.
inkiaf. Fransa dövlti XVI srin vvllrind. Fransa taliya
Avropallarn rq xaç yürülrinin ilkin rtlri. Xaç mühariblrind. Fransa-Osmanl münasibtlri. Vtnda
yürülrinin xarakteri. rqd xaçl dövltlri. “Qüds mühariblri. Nant edikti. IV Henrix. Mütlqiyytin
assizlri”. Xaç yürülrinin nticlri. qüvvtlnmsi. Kardinal Rielyö.
Fransa XI-XIII srlrd. Feodallama prosesi v XVI-XVII srin birinci yarsnda beynlxalq müna-
feodalizm cmiyytinin formalama xüsusiyytlri. Mrkz- sibtlr. taliya mühariblri (1494-1559). Mrkzlmi
lmi dövlt yaradlmasn douran amillr. IX Lüdoviqin dövltlrin mütlq monarxiyalar dövrün qdm qoymas.
islahatlar. Fransa XIV-XV srlrd. Feodal münasibtlrinin Xarici siyastd «dövlt mara» prinsipi. Otuzillik müharib
[[
(1618-1648) v onun nticlri. qar azadlq mübarizsi. eyx amil. Krm müharibsi. II
Rusiya: Rusiyada mrkzlmi dövltin yaranmas. IV Aleksandr. Thkimçilik hüququnun lvi. Digr burjua
van. Livoniya müharibsi v onun nticlri. Opriçnina v islahatlar. 1905-1907-ci illr inqilab. Dövlt Dumalar.
onun nticlri. XVI srin II yarsnda Rusiyann iallar. Stolpinin islahat. Fevral inqilab. Oktyabr çevrilii v Sovet
Reç-Pospolita: Reç-Pospolitann yaranmas. XVI srin II hakimiyytinin qurulmas.
yars-XVII srin I yarsnda Slavyan ölklrind azadlq Osmanl imperiyas: XVII srin II yars – XVIII srd
hrkat. Osmanl imperiyasnn sosial – iqtisadi v siyasi inkiafnda
rq ölklri. Osmanl dövlti: I Sultan Slim. Onun gerilmsinin sbblri. slahatlar keçirmk chdlri. Avropa
Avropa, Asiya v Afrikada fthlri. Sultan Süleyman dövltlri il mühariblr. «rq mslsi». III Sultan
Qanuninin daxili v xarici siyasti. Qafqaz urunda Sfvi- Slimin islahatlar. Tnzimat. «Midht paa konstitusiyas».
Osmanl mühariblri. eybanilr dövlti. Böyük Mool Gnc türklr hrkat. taliya – Osmanl müharibsi. 1912-
imperatorluu: kbr ahn islahatlar. Çin: Min sülalsinin 1913-cü illr Balkan mühariblri.
devrilmsi. Mancur aalnn balanmas. Yaponiya: oqun rejimi. Avropa dövltlrindn aslln
artmas. Qeyri – brabr hüquqlu müqavillrin balanmas.
YEN TARX 1868-ci il inqilab. Burjua islahatlar. 1889-cu il
konstitusiyas. XIX srin sonlarnda Yaponiyann xarici
ngiltr: XVII srd ngiltr burjua inqilab. I v II siyasti. Rusiya - Yaponiya müharibsi. Koreyann ilhaq.
vtnda mühariblri. ndependent respublikas. Hindistan: Hindistann ngiltr trfindn ial.
O.Kromvelin protektoratl. Stüartlarn brpas. «anl Sipahilr üsyan. Hindistan Milli Konqresi. Hindistan XX
inqilab». «Hüquqlar haqqnda Bill». ngiltr XVII srin srin vvllrind.
sonu-XVIII srd. XVIII srd parlament siyasi sisteminin Çin: Özünü tcrid siyasti. Tiryk mühariblri.
inkiaf. Viqlr v torilr. ngiltrnin iqtisadi inkiaf: Taypinlr hrkat. “Açq qap” doktrinas. slahatçlq
sbblri, xarakteri v nticlri. XIX srd parlament hrkat. Kan Yu Vey. XIX srin sonu – XX srin
islahatlar. Müstmlk siyasti. ngiltr XIX srin sonu – vvllrind daxili siyasi vziyyt. Sun Yatsen. Sinxay
XX srin vvllrind. ngiltr-Almaniya ziddiyytlrinin inqilab.
kskinlmsi. Antantann yaranmas. 1911-ci il parlament Türk xalqlar: Buxara, Xiv v Kokand xanlqlar. XIX
islahat. srin I yarsnda Volqaboyu, Sibir v Krmda idaretm
Amerika Birlmi tatlar: imali Amerikada ingilis sistemi. Sosial-iqtisadi hyat v ictimai vziyyt. Rusiya
koloniyalarnn istiqlaliyyt urunda mübarizsinin sbblri. trfindn Mrkzi Asiya (Türküstan) v Qazaxstann ial
Birinci Kontinental konqres. Hrbi mliyyatlarn edilmsi. daretm sistemind dyiikliklr. Sosial-iqtisadi
balanmas. kinci Kontinental konqres. „stiqlaliyyt münasibtlr. 1886 v 1891-ci il sasnamlri. Mrkzi
byannamsi“. AB-n dövlt quruluunun tkkülü. lk Asiya v Qazaxstana Rusiyadan kndlilrin köçürülmsi.
Konstitusiyann qbul olunmas. Versal sülh müqavilsi. «Köçkünlr fondu». XIX srin 60-70-ci illrinin burjua
1787-ci il Konstitusiyas. Hüquqlar haqqnda Bill urunda islahatlarnn Volqaboyu, Sibir v Krmda hyata keçrilmsi.
mübariz. Konstitusiyaya ilk lavlr. XVIII srin sonu – Türk xalqlarnn regionlarnda 1905-1907-ci illr inqilabnn
XIX srd AB-n daxili v xarici siyasti. «Monro spesifik xüsusiyytlri. Dövlt Dumalarnda Müslman
doktrinas». razi ekspansiyas. AB-da vtnda fraksiyalar v onlarn faliyyti. Stolpinin aqrar islahatnn
müharibsi v onun nticlri. AB XX srin vvllrind. Türküstan, Volqaboyu, Sibir v Krmda hyata
T.Ruzvelt v V. Vilson administrasiyalarnn daxili v xarici keçirilmsinin xüsusiyytlri. Fevral inqilabndan sonra
siyastlri. Türküstan, Volqaboyu, Sibir v Krmda ictimai-siyasi
Fransa: Fransa XIV Lüdovikin dövründ. Fransa vziyyt. Milli-azadlq mübarizsi.
maarifçiliyi. XVIII Fransa burjua inqilab: sbblri, Birinci Dünya müharibsi: sbblri v xarakteri.
mrhllri v nticlri. Termidor reaksiyas. Direktoriya Müharib edn trflrin hrbi v iqtisadi potensiallar.
rejimi. Konsulluq. I imperiya. Burbonlarn brpas. II Hrbi-siyasi koalisiyalarn strateji planlar. 1914-cü ild
Respublika. II imperiya: daxili v xarici siyast. XIX srin hrbi mliyyatlar. Marna döyüü. 1915-ci ild müharibnin
sonlarnda siyasi böhranlar. Fransa XX srin vvllrind. gedii. Dördlr ittifaqnn formalamas. Antantann
Almaniya: Almaniya XVII srin II yarsnda. sralarnda yeni dövltlr. Birinci Dünya müharibsind
Brandenburq-Prussiya dövltinin yükslii. Prussiya krall Qafqaz cbhsi. “Ermni soyqrm” mslsi. 1916-c ild
XVIII srd. Almaniya ittifaq. Frankfurt–Maynda hrbi mliyyatlar. Verden «qssabxana»s. Somma döyüü.
ümumalman parlamenti. Almaniyann birldirilmsi Yutlandiya döyüü. 1917-ci ild hrbi mliyyatlar. AB-n
urunda mübariz. mperiyann yaranmas. O. fon Bismarkn mühariby qoulmas. Brest-Litovsk sülhü.1918-ci ild
reyxkanslerliyi: daxili v xarici siyast. Kaprivinin “yeni hrbi mliyyatlar. Almaniyann müttfiqlrinin tslim
kursu”. Almaniya imperiyas XX srin vvllrind. Dünya olmas. Almaniyann mlub olmas. Kompyen bar.
siyastind Almaniyann hegemonluq iddias. «liffen Birinci Dünya müharibsinin nticlri.
plan».
taliya: taliya XVII – XVIII srlrd. Pyemont krall. MÜASR TARX
K.Kavur. taliyann birldirilmsi. Xarici siyast. taliya
XIX srin sonu - XX srin vvllrind. Dünya ölklri Birinci v kinci Dünya mühariblri
Rusiya: I Pyotrun islahatlar. imal müharibsi. XVIII arasndak dövrd.
srd Rusiya-Osmanl mühariblri. Reç Pospolitann Versal-Vainqton sistemi: Paris sülh konfrans.
bölüdürülmsi. Cnubi Qafqazn ial. Hrbi-müstmlk Almaniya v onun müttfiqlri il sülh müqavillrinin
rejimin qar xalq çxlar. imali Qafqazda rus tcavüzün imzalanmas. Milltlr cmiyytinin yaradlmas. Mandat
Qbul proqramlar 183
sistemi. Vainqton konfrans. Versal-Vainqton sisteminin xarici siyasti. ngiltr XX srin sonu-XXI srin
formalamas. XX srin 20-ci illrind beynlxalq vvllrind.
münasibtlr. Tzminat mslsi. Pan-Avropa plan. Fransa: Müvqqti rejim. IV Respublikann daxili v
Qrbi Avropa: ngiltr: Birinci Dünya müharibsindn xarici siyasti. V Respublikann yaranmas. .De Qollun
sonra ngiltrnin sosial iqtisadi v siyasi vziyyti. I v II prezidentliyi dövründ daxili v xarici siyast. Fransa
Leyborist hökumtlri. ngiltr dünya iqtisadi böhran 70-90-c illrd. Fransa müasir dövrd.
illrind. XX srin 30-cu illrind ngiltrnin daxili v Almaniya Federativ Respublikas: ki alman dövltinin
xarici siyasti. Fransa: Fransa XX srin 20-30-cu illrind. (AFR v ADR) yaranmas. «Sosial bazar tsrrüfat»
Xalq Cbhsi. Almaniya: Veymar Respublikas. Almaniya doktrinasnn mahiyyti. AFR-in NATO-ya daxil olmas.
XX srin 30-cu illrind. Nasistlrin hakimiyyt glmsi. Alman iqtisadi möcüzsi. «Kiçik koalisiya hökumti». V.
Hitler hökumtinin daxili v xarici siyasti. taliya: Brandt hökumtinin «rq siyasti». 1983-cü il parlament
Faistlrin hakimiyyt glmsi. Mussolini. «Korporativ seçkilri v xristian-liberal koalisiyasnn hakimiyyt
dövlt». «Avtarkiya» siyasti. Xarici siyast. glmsi. H. Kol hökumtinin daxili v xarici siyasti.
Amerika Birlmi tatlar: AB XX srin 20-ci Almaniyann birldirilmsi. Almaniya müasir dövrd.
illrind. AB dünya iqtisadi böhran illrind. F. Ruzveltin taliya: kinci Dünya müharibsinin taliya üçün
«Yeni xtt» siyasti. F. Ruzvelt administrasiyasnn xarici nticlri. Yeni siyasi sistemin formalamas. taliya XX
siyasti. srin 50-60-c illrind. „qtisadi möcüz“. Sosial – iqtisadi
SSR: Rusiyada vtnda müharibsi. «Hrbi kom- v siyasi hyatda Cnub problemi. taliya XX srin 70-90-c
munizm» siyasti v «yeni iqtisadi siyast» (YS). SSR-nin illrind. Siyasi radikalizm problemi. 1993-cü il seçki
tkili. Sosialistcsin yenidnqurma tdbirlri. islahat. taliya müasir dövrd.
Totalitarizmin qurulmas. Kütlvi repressiyalar. SSR: Dinc quruculua keçid. XX srin 50-ci illrind
Yaponiya: Birinci Dünya müharibsindn sonra sovet rejiminin mülayimlmsi. II Dünya müharibsi
Yaponiyada sosial-iqtisadi v siyasi dyiikliklr. Daxili illrind deportasiya mruz qalan Qafqaz xalqlarnn
siyast. Dövltin hrbildirilmsi. XX srin 30-cu illrind reabilitasiyas. L..Brejnevin hakimiyyt glmsi.
Yaponiyann daxili siyasi vziyyti. Xarici siyast. Neostalinizm. Yeni sovet konstitusiyalarnn qbul edilmsi.
Çin: Birinci Dünya müharibsinin Çin üçün nticlri. M.S.Qorbaçovun hakimiyyt glmsi. Durunluq: sbblri
Çind siyasi böhran. Vtnda mühariblri. Homindann v tzahür formalar. «Sürtlndirm» kursu v
daxili v xarici siyasti. «Yenidnqurma». Qafqazda etnik konfliktlr. Qafqaz
Hindistan: Birinci Dünya müharibsninin Hindistan xalqlarnn mrkzdnqaçma meyillrinin
üçün nticlri. Milli-azadlq hrkatnn yükslii. M. güclnmsi.Qafqazda milli-azadlq hrkat. SSR-nin
Qandi. Hindistannn idar olunmas sisteminin tkamülü. dalmas v yeni müstqil dövltlrin yaranmas. MDB-nin
Hind-müslman ziddiyytlri. Hindistan Milli Konqresi v tkili. Rusiyann Çeçenistana qar tcavüzü. Rusiya müasir
Müslman Liqas. dövrd. Müstqil türk dövltlrinin yaranmas. Xarici siyast.
Türkiy: Birinci Dünya müharibsinin Türkiy üçün Azrbaycanla laqlr.
nticlri. Milli azadlq hrkat. Lozanna konfrans. Türkiy Mrkzi v Cnub- rqi Avropa ölklri: Sovet
Respublikasnn yaranmas. Mustafa Kamal Atatürk. XX modelli rejimlrin yaranmas. 1948-ci il Çexoslovakiya
srin 20-ci illrind keçirilmi islahatlar. 30-cu illrd hadislri. 1956-c il Macarstan inqilab. 1968-ci il «Praqa
Türkiynin xarici siyasti. Montre konfrans. bahar». Polada «Hmrylik». Çexoslovakiyada «Mxmri
kinci Dünya müharibsi: XX srin 20-30-cu illrind inqilab». Dünya sosializm sisteminin dalmas.
beynlxalq münasibtlr. Asiya v Avropada müharib Yuqoslaviyann parçalanmas v Balkanlarda yeni
ocaqlarnn meydana glmsi. Münhen konfrans. Kollektiv dövltlrin yaranmas.
thlüksizlik sisteminin yaradlmas haqqnda danqlar. Türkiy: Müharibdn sonrak ilk illrd islahatlarn
Molotov-Ribbentrop pakt. kinci Dünya müharibsinin keçirilmsi. Ölknin «Marall plan»na v NATO-ya
balanmas. Almaniya v SSR-nin Avropadak iallar. qoulmas. Kipr böhran. XX srin 60-70-ci illrind siyasi
«Qrib müharib». Almaniyann SSR-y hücumu. Böyük proseslr. 1980-c il hrbi çevrilii. «Türkiy möcüzsi». T.
dövltlrin Qafqazla bal planlar. Antihitler koalisiyasnn Ozaln islahatlar. Müasir dövrd Türkiynin daxili v xarici
yaranmas. Müharibnin gediind sasl dönü. Tehran siyasti. Türkiy-Avropa münasibtlri. Türkiynin müstqil
konfrans. Avropada ikinci cbhnin açlmas. Dumbarton- türk v Qafqaz dövltlri il qarlql münasibtlri.
Oks konfrans. Krm konfrans. BMT-nin tsis olunmas. Çin: 1945 - 1949-cu illrd vtnda müharibsi. ÇXR-in
Almaniyann tslim olmas il Avropada müharibnin baa yaranmas. „Böyük sçray“. Mao Tszedunun «mdni
çatmas. Potsdam konfrans. Yaponiyann tslim olmas. inqilab» xtti v onun nticlri. Xarici siyast. 1970-ci
kinci Dünya müharibsinin nticlri. illrd Çind iqtisadi v siyasi böhranlar. 1980-90-c illrd
Dünya ölklri kinci Dünya müharibsindn sonrak iqtisadi islahatlar, onlarn sas mrhllri v nticlri. Dörd
dövrd. modernlm. Den Syaopin. Honkonqun geri qaytarlmas.
Amerika Birlmi tatlar: H.Trumen adminstra- Çinin müasir dövrd inkiafnn sas xüsusiyytlri.
siyasnn daxili v xarici siyasti. AB 50-60-c illrd. Yaponiya: AB-n ial rejimi. 1947-ci il konstitusiyas.
R. Nikson administrasiyasnn daxili v xarici siyasti. AB San-Fransisko müqavilsi. al rejiminin baa çatmas.
R.Reyqann prezidentliyi dövründ. AB XX srin sonu - «Yapon möcüzsi». Yaponiyann xarici siyasti.
XXI srin vvllrind. Hindistan: Milli-azadlq hrkatnn yükslii.
ngiltr: K. Ettli hökumtinin daxili v xarici siyasti. Hindistann bölünmsi. Müstqil respublikann yaranmas.
ngiltr 50-60-c illrd. Avropada inteqrasiya proseslri v 1950-ci il konstitusiyas. Hindistan-Pakistan münaqisi.
ngiltr. M.Tetçerin mühafizkar hökumtinin daxili v C.Nehru xtti. . Qandinin islahatlar. Hindistan XX srin 90-
[[
c illrind. qtisadi v siyasi inkiaf. Xarici siyast. 12. $.%. N= . $., 2000.
Pakistan: Pakistan dövltinin yaradlmas. Kmir 13. N= ;} @ } =. 2- N\:
mslsi. Pakistan slam Respublikasnn elan edilmsi. N.1-2., $.,1998.
M. yyub xan hökumtinin daxili v xarici siyasti. Pakistan 14. Aslanov R., Mmmdli A., Axundova N.B.Yaxn v
XX srin 80-90-c illrind. Daxili v xarici siyast. Prviz Orta rq ölklrinin orta srlr tarixi. B., 1999.
Mürrf. 15. smayl R., Axundova N. Asiya v Afrika ölklrinin
ran: “A inqilab”. 1978-1979-cu illr inqilab. randa çada tarixi. ran v Türkiy 1945-2001-ci illr. I-II
slam Respublikasnn qurulmas. ran XX srin 80-90-c hisslr, Bak, 2001.
illrind. Daxili v xarici siyast. 16. smayl R ., Axundova N., Barova A. Asiya v
fqanstan: 1978-ci il çevrilii. SSR-nin fqanstana Afrika ölklrinin çada tarixi. III hiss. Bak, 2003.
hrbi müdaxilsi. Taliban rejimi v onun devrilmsi. 17. N= N 8@ 8^+ ( +). $.,
rb ölklri: srail-Flstin münaqisi. rb-srail 1985.
mühariblri. Kemp-Devid sövdlmsi. raqda 18. %= N= N @; 8@ 8^+.
Respublikann qurulmas. I «Körfz müharibsi». Sddam `., 1971.
Hüseyn rejiminin devrilmsi. Yaxn rq probleminin müasir 19. %= N= N 8@ 8^+ ||
vziyyti. “ rb bahar” v onun mahiyyti. +. { . # 8. 3- 'N=. $., 2004.
20. Qasml M. Avropa v Amerika ölklrinin müasir
DBYYAT tarixi. I hiss (1918-1945). B., 2003.
1. Yusifov Y. Qdim rq tarixi. Bak., 2007. 21. Ftliyev M., Qasml M. Avropa v Amerika
2. Mahmudov Y.M. Orta srlr tarixi. Drslik. Bak, ölklrinin müasir tarixi. II hiss (1945-2002). B.,
2012. 2008.
3. Gözlova Y.H. Qdim dünya diplomatiyas. Drslik. 22. Ftliyev M., Yusifzad F. Müasir tarix: Qrbi
Bak, 2010. Avropa ölklri XX srin 90-c illrinin sonu – 2008-
4. N= ~# \ ({ . @ ci illrd. B.,2010.
..). $., 2000. 23. %= N=. {} . { .
5. N= ~ ]_ ({ . @ + .. . $.,1972; N . $.,
..). $., 2000. 1976.
6. N= ~# N+. { . @ 24. %= N= N } 8\+.
.. $., 1988. +_ .. + .$.#@. N. 1-2,
7. N= +. { .
.{., . 1 M., 1998.
– 2, $., 2001. 25. %= N= N } 8\+. {}
8. Muxtarova .. Türk xalqlarnn tarixi (qdim dövr v . { +_ 8..8, M., 1986.
orta srlr). Bak., 2010. 26. %= N= N } 8\+
9. Mehdiyeva N.C. Türk xalqlarnn tarixi. Yeni dövr (1945-2000). $., 2002.
(XIX-XX srin vvllri). Bak., 2010. 27. Mmmdli A.A. Asiya v Afrika ölklrinin orta
10. ] . N= +@. ., srlr tarixi. Bak, 2011.
2006.
11. liyev Q. . Qafqaz tarixi. ( n qdim çalardan
XVIII srin sonunadk). B., 2009.
Proqram 47
müslman davas: sbblri, gedii v nticlri. Azrbaycan
AZRBAYCANIN MÜASR TARX V XARC deputatlarnn Rusiya Dövlt Dumasnda faliyyti. 1905-
SYAST 1911-ci illrd Cnubi Azrbaycanda inqilabi hrkat.
Sttarxan.
Azrbaycan XX srin vvllrind. Azrbaycanda Azrbaycan I Dünya müharibsi illrind. Azrbaycan
sosial-iqtisadi vziyyt. 1900-1903-cü illr iqtisadi müharib aparan dövltlrin planlarnda. Müharibnin
böhrannn imali Azrbaycan iqtisadiyyatna tsiri. Neft iqtisadiyyata tsiri. Azrbaycanllarn müharib cbhlrind
snayesinin vziyyti. nhisarlar. 1904-cü il dekabr itirak. Azrbaycan Fevral inqilab v Oktyabr çevrilii
ümumttili. “Mazut konstitusiyas”. Snayenin baqa dövründ. Milli hrkat. Azrbaycan Qafqaz dövltçiliyi
sahlri. Bank idarlri. Yeni aqrar qanunlar v onlarn sistemind. Azrbaycanllara qar “Mart soyqrm”. Bak
mahiyyti. Azrbaycanda ictimai-siyasi fikir. Milli hrkatn Xalq Komissarlar Sovetinin antiazrbaycan siyasti. Cnubi
ideoloji prinsiplri v nzri saslar. Milli üurun oyanmas. Azrbaycan müharib aparan böyük dövltlrin planlarnda.
Milli hrkatn sas cryanlar v onlarn prinsiplri. Azrbaycan Xalq Cümhuriyyti. Cnubi
Liberal, inqilabç-milltçi v dini-mühafizkar cryanlar, Azrbaycanda Xiyabani hrkat. 1918-ci il aprel-may
onlarn baxlar. XX srin vvllrind Rusiyada ba vern aylarnda Cnubi Qafqazda v Azrbaycanda siyasi vziyyt.
hadislrin Rusiya sartind olan milltlrin milli hrkatna Seymin buraxlmas. Müslman Milli urasnn yaradlmas.
tsiri. Ümumrusiya müslmanlar qurultaylar. Milli 28 may 1918-ci il «stiqlaliyyt Byannam»si. Azrbaycan
demokratik hrkat. Milli partiyalarn yaranmas. Ermni- Xalq Cümhuriyytinin elan edilmsi v ilk diplomatik
Qbul proqramlar 185
addmlar. Batum müqavilsi. Azrbaycan-Osmanl Xüsusi idar komitsi. Azrbaycan razisin Ermnistan
münasibtlri. Azrbaycan hökumtinin Gncy köçmsi. Respublikasnn yeni qsdlri. Azrbaycanda siyasi böhrann
Dövlt v ordu quruculuu. Beynlxalq siyastd “Bak drinlmsi. Milli-azadlq hrkatnn genilnmsi.
mslsi”. Bak Xalq Komissarlar Sovetinin Gncy Azrbaycann dövlt müstqilliyinin brpa edilmsi. DQMV-
hücum plan v onun hyata keçirilmsi üçün hrbi nin statusunun lv edilmsi.
mliyyatlar. Bak Xalq Komissarlar Sovetinin iflasa H. liyevin baçl il Azrbaycann dövlt müst-
uramas. ngilis qounlarnn Bakya daxil olmas. qilliyinin möhkmlndirilmsi urunda mübariz. Milli
«Sentrokaspi diktaturas»nn süqutu. Azrbaycan dövlt quruculuunun sas istiqamtlri. Milli ordu
hökumtinin Bakya köçürülmsi. Mudros bar. quruculuu. 1995-ci ild Azrbaycan Respublikasnn
Azrbaycann ingilis qounlar trfindn ikinci df ial Konstitusiyasnn qbul edilmsi. Bazar iqtisadiyyatna keçid
edilmsi. Azrbaycan parlamenti. Milli hökumtin daxili v dünya iqtisadiyyatna inteqrasiya. Yeni parlamentin
siyasti. Hökumtin mdniyyt sahsind gördüyü tdbirlr. formalamas. slahatlarn keçirilmsi. nvestisiya siyasti.
Milli hökumtin xarici siyastinin sas istiqamtlri: Qafqaz Özlldirm v sahibkarln inkiaf. Aqrar islahat.
dövltlri v ranla münasibtlr. Azrbaycan Paris sülh 2003-cü ilin prezident seçkilri. . liyevin Azrbaycan
konfransnda. Azrbaycann istiqlaliyytinin de-fakto Respublikasnn Prezidenti seçilmsi v H. liyev siyasi
tannmas. Xaricd diplomatik nümayndliklrin açlmas. xttinin uurla davam etdirilmsi. Regionlarn sosial-iqtisadi
Aprel ial rfsind Azrbaycann beynlxalq vziyyti. inkiaf. Beynlxalq hmiyytli neft, qaz v nqliyyat
Aprel böhran. XI Ordunun ialç yürüü. Azrbaycan Xalq layihlrinin hyata keçirilmsi v Azrbaycann Cnubi
Cümhuriyytinin süqutu, tarixi yeri v hmiyyti. Cnubi Qafqaz regionunda lider dövlt çevrilmsi. 2008-ci il
Azrbaycan 1917-1920-ci illrd. . M. Xiyabani. Milli prezident seçkilri. . liyevin yenidn Azrbaycan
hökumtin faliyyti. Respublikasnn Prezidenti seçilmsi. Azrbaycann sosial-
Azrbaycanda kinci Respublikann-Sovet iqtisadi v mdni hyat.
Respublikasnn qurulmas. 1920 - 1930-cu illrd sosial- Müstqilliyi brpa etdikdn sonra Azrbaycan
iqtisadi v siyasi vziyyt. Azrbaycan SSR-in yaranmas, Respublikasnn xarici siyasti. Azrbaycan beynlxalq
onun daxili siyasti v “yeni xarici siyast xtti”. çoxtrfli laqlr sistemind. Azrbaycan Respublikasnn
Azrbaycann diplomatik nümayndliklrinin v Bakdak xarici siyastinin vziflri, prinsiplri, istiqamtlri v
xarici nümayndliklrin lvi. 1921-ci il Konstitusiyas. prioritetlri. Azrbaycann beynlxalq inteqrasiya
8zrbaycan-Türkiy münasibtlri. Sovet rejimin qar proseslrin qoulmas. Azrbaycan Respublikasnn AB v
üsyanlar. Azrbaycann razi bütövlüyün yeni qsdlr. Qrbi Avropa dövltlri il münasibtlri. Azrbaycann
Azrbaycan SSR Zaqafqaziya Sovet Federativ Sosialist regional xarici siyasti: Rusiya, Türkiy, ran v Gürcüstanla
Respublikas v SSR-nin trkibind. Beynlxalq konfranslar münasibtlr. Azrbaycan xarici siyastinin Asiya istiqamti:
v Azrbaycan. Naxçvan Muxtar Sovet Sosialist Çin, Pakistan v Yaponiya il münasibtlr. Azrbaycann
Respublikas v Dalq Qaraba Muxtar Vilaytinin tkili. MDB dövltlri il münasibtlri. Azrbaycann rb ölklri
Azrbaycanda yeni iqtisadi siyastin hyata keçirilmsi v il münasibtlri. Azrbaycan v beynlxalq tkilatlar.
onun xüsusiyytlri. Tlsik snayeldirm v mcburi Ermnistanla Azrbaycan arasndak münaqinin
kollektivldirm. Azrbaycanda kütlvi repressiyalar v mahiyyti, sbblri v tnzimlnmsin dair beynlxalq
onun ar nticlri. 1937-ci il Konstitusiyas. Mdni sylr. Ermnistan-Azrbaycan Dalq Qaraba münaqi-
quruculuq. lifba islahatlarnn keçirilmsi. sin dair beynlxalq tkilatlar trfindn qbul edilmi
Azrbaycan II Dünya müharibsi dövründ. II Dünya sndlr. Azrbaycann “neft strategiyas”. Azrbaycann
müharibsinin balanmas. Azrbaycan Almaniyann xarici siyastind Xzr dnizi problemi. Müasir qlobal
ialçlq planlarnda. Azrbaycan SSR mühüm arxa cbh proseslr v Azrbaycan.
kimi. Azrbaycan milli diviziyalarnn tkili.
Azrbaycanllarn döyü cbhlrind, partizan v antifaist DBYYAT
müqavimt hrkatnda itirak. Azrbaycan mühacirti. 1. Azrbaycan Respublikas 1991-2001. R. Mehdiyevin
Milli legionlar. Cnubi Azrbaycan 1941-1946-c illrd. ümumi redaktsi il. B., 2001.
S.C.Pivri. Milli hökumtin faliyyti. II dünya müharibsi 2. Azrbaycan tarixi. 7 cildd, 5-7-ci cildlr. B., 2008.
illrind böyük dövltlrin siyastind Cnubi Azrbaycan 3. XX sr Azrbaycan tarixi. II cild. T.T.Vliyevin
mslsi. ümumi redaktsi il. B., 2009.
Azrbaycan 1945 - 80-ci illrd. Müharibdn sonra 4. Azrbaycan tarixi. XIX-XXI srin vvli. Ali
Azrbaycann sosial-iqtisadi hyat. Dinc quruculua keçid. mktblr üçün mühazir kursu. A. .Rzayevin
Snayenin v knd tsrrüfatnn brpas. Totalitar rejimin ümumi redaktsi il. B., 2010.
srtlmsi. 1948-1953-cü illrd azrbaycanllarn 5. Qaraba: real tarix, faktlar, sndlr (Y.M.
Ermnistan SSR-dn zorla kütlvi surtd deportasiya Mahmudov, K.K. ükürov). B., 2005.
edilmsi. 50-60-c illrd SSR-d siyasi sistemin tk- 6. Qasmov M. Azrbaycann xarici siyasti (konsepsiya
milldirilmsi chdlri v tsrrüfat islahatlar. H. liyevin msllri). B., 1997.
hakimiyyt glmsi. qtisadiyyata rhbrliyin gücln- 7. Qasmov M. Xarici dövltlr v Azrbaycan. B.,
dirilmsi. 70-80-ci illrd snaye v knd tsrrüfatnn inki- 1998.
af. Yeni snaye müssislrinin v sosial obyektlrin tikil- 8. Mehdiyev R. Azrbaycan: qloballama dövrünün
msi. Kadr hazrl. halinin sosial strukturunda dyi- tlblri. B., 2005.
ikliklr. 1978-ci il Konstitusiyas. 9. Musayev . Azrbaycann xarici siyasti. I hiss. B.,
Müstqil Azrbaycan Respublikas. Yenidnqurma 2003.
siyasti v Azrbaycan. Qondarma Dalq Qaraba problemi. 10. Musayev . Azrbaycann xarici siyasti. III hiss. B.,
[[
2010. diplomatiyas. Fransa diplomatiyasnn sciyysi. Otuzillik

11. Hsnov . Müasir beynlxalq münasibtlr v müharib (1618-1648) v diplomatiya. Vestfal sülhü.
Azrbaycan Respublikasnn xarici siyasti. B., 2005. Yeni dövr. XVII srin II yars – birinci dünya
12. Hsnov . Azrbaycann AB v Avropa dövltlri müharibsinin sonu. Vestfal sisteminin formalamas.
il münasibtlri. B., 2000. Burjua inqilab dövründ ngiltr diplomatiyas. XIV
13. Hsnov C. P. Azrbaycan beynlxalq münasibtlr Lüdovikin mühariblri. Avropada “miras” mühariblri v
sistemind (1918-1920). B., 1993. diplomatiya. «Diplomatik inqilab» v Yeddi illik müharib
14. Hüseynova H. Azrbaycan Avropa siyasi inteqrasiya (1756-1763). “rq mslsi”. Rusiya-Türkiy mühariblri.
proseslri sistemind. B., 1998 stiqlaliyyt urunda müharib v AB-n diplomatiyas.
15. Mmmdov ., Mmmdov Ç. Azrbaycan tarixi (XX Böyük Fransa inqilab, onun beynlxalq münasibtlr tsiri.
sr – XXI srin vvllri). Mühazirlr kursu. B., Napoleon mühariblri. Fransaya qar Avropa dövltlrinin
2009. koalisiyalar. Fransada I imperiyann dalmas. Vyana
16. ~ {. ]. ]N= +# # konqresi, onun yekun akt. Vyana sisteminin mahiyyti.
# N+ \N. ., 2002. Müqdds ttifaq v onun konqreslri. XIX srin 20-40-c
17. www.un.org illrind Avropada beynlxalq münasibtlr. XIX srin 20-
18. www.europa.eu 40-c illrind “rq mslsi” trafnda ziddiyytlrin
19. www.coe.int kskinlmsi. XIX srin I yarsnda Avropa dövltlrinin
20. www.oic-oci.org müstmlk siyasti. XIX srin I yarsnda AB
21. www.mfa.gov.az diplomatiyas. Azadlq urunda mühariblr v Latn
Amerikasnda müstqil dövltlrin yaranmas.
BEYNLXALQ MÜNASBTLR TARX Avropada 1848-1849-cu illr inqilablar v onlarn
beynlxalq münasibtlr tsiri. Krm müharibsi: Paris sülh
Qdim dövrd v orta srlrd beynlxalq konqresi. Vyana sisteminin dalmas. taliya v
münasibtlr. .. III minillikdn – bizim erann XVII Almaniyann birlmsi v beynlxalq münsasibtlr.
srinin I yarsnadk. Qdim rq diplomatiyas: umer Müstmlk rqabti. 1870-1871-ci illr Fransa-Prussiya
hr-dövltlri arasnda münasibtlr. Tell l-Amarna müharibsi. rq böhran v 1877-1878-ci illr Rusiya-
arxivi. Qdim Misirin beynlxalq laqlri. XVIII sülal Türkiy müharibsi. Berlin konqresi. Üçlr ittifaq. Rusiya-
fironlarnn xarici siyasti. XIX sülalnin hakimiyyti Fransa ittifaqnn formalamas. ngiltrnin “parlaq tcrid”
dövründ Misirin beynlxalq vziyyti. II Ramzesin siyasti.
diplomatiyas. Misir-Het sülh müqavilsi. Assuriya Müstmlklrin yenidn bölgüsü urunda mübariz.
dövltinin xarici siyasti (e.. VIII-VII srlr). Qdim Antantann yaranmas. I v II Mrake böhranlar. Bosniya
Hindistanda v Çind diplomatiya snti. böhran. taliya-Türkiy müharibsi, Lozanna sülhü. Birinci
Qdim Yunanstanda beynlxalq münasibtlrin v ikinci Balkan mühariblri. yul böhran v Birinci dünya
formalar (prokseniya, amfiktoniya, müqavillr v ittifaqlar, müharibsinin balanmas. I Dünya müharibsi dövründ
sfirlr v sfirliklr). Yunan-ran v Peloponnes beynlxalq münasibtlr.
mühariblri dövründ diplomatik mübariz. E. . IV srd n yeni dövr. Birinci dünya müharibsinin sonu –
Yunan diplomatiyas. Makedoniyal sgndrin rq yürüü ikinci dünya müharibsinin sonu (1918-1945). I Dünya
v ellinist dövltlrin yaranmas. Ellinizm dövrü müharibsinin baa çatmas v beynlxalq münasibtlrin
diplomatiyas. Versal-Vainqton sisteminin formalamas.
Qdim Roma diplomatiyasnn sas chtlri. Romada 1920-ci illrd beynlxalq münasibtlrd tzminat v
diplomatik tsisatlar v sfirlik iinin tkili. Aralq dnizi thlüksizlik mslsi. Kiçik Antantann yaradlmas.
hövzsind üstünlük urunda Romann mübarizsi. Romann Lozanna konfrans. Lokarno konfrans. Reyn tminat pakt.
rq siyasti v Roma-Parfiya münasibtlri. Roma-Sasani A. Briann «Avropa Birlmi tatlar» plan. Brian-Kelloq
münasibtlri. pakt. SSR-nin xarici siyasti.
Orta srlrd beynlxalq münasibtlrin v XX srin 30-cu illrind beynlxalq münasibtlrin
diplomatiyann sciyyvi xüsusiyytlri. Bizans inkiaf. II dünya müharibsinin sbblri v balanmas.
diplomatiyas. Xilaftin beynlxalq laqlri. Kiyev Rus kinci dünya müharibsi illrind beynlxalq münasibtlr. II
dövltinin diplomatiyas. XI-XII srlrd beynlxalq Dünya müharibsinin baa çatmas v beynlxalq
münasibtlr. Xaç yürülri. XIII-XIV srlrd beynlxalq münasibtlrin Yalta-Potsdam sisteminin formalamas.
münasibtlr. Avropada ilk beynlxalq (dini) konqreslrin 1941-1946-c illrd beynlxalq münasibtlrd Güney
çarlmas. XV srd beynlxalq münasibtlr. Yüzillik Azrbaycan mslsi.
müharib v diplomatiya. Osmanl fthlri v beynlxalq kinci dünya müharibsinin sonundan soyuq
münasibtlr. Aqoyunlu dövltinin xarici siyasti. XVI- müharibnin bitmsindk beynlxalq münasibtlr
XVII srin I yarsnda beynlxalq münasibtlr. Qrbi (1945-1991). “Soyuq müharibnin” balanmas. Qrb v
Avropada milli dövltlrin yaranmas v xarici siyastd rq bloklarnn tkkülü. 1945-1990-c illrd beynlxalq
«dövlt mara» prinsipinin ortaya çxmas. “Beynlxalq münasibtlrd “Almaniya mslsi”. Çind vtnda
hüquq” elminin yaranmas. Diplomatik xidmtin tkili. müharibsi, ÇXR-in yaranmas. Koreya müharibsi. San-
Fransa-Habsburq ziddiyytlri v taliya mühariblri. Fransisko sülh müqavilsi (1951). 1950-1980-ci illrd Qrb-
Atlantikada üstünlük urunda ngiltr-spaniya rqabti. rq münasibtlri. Müstmlkçiliyin lvi prosesinin
Moskva dövltinin diplomatiyas. Osmanl imperiyasnn balanmas. Asiyada v Afrikada Milli Azadlq hrkatlar.
xarici siyasti. Osmanl-Sfvi münasibtlri. Sfvilr Bloklara qoulmamaq hrkat. Konqo böhran. Beynlxalq
dövltinin Avropa il diplomatik laqlri. I ah Abbasn münasibtlrd Çin amili (1960-1970-ci illr). AB-n
Qbul proqramlar 187
Vyetnam müharibsi. Hindistan Cnubi Asiyadak 17. %a+ $.$. N= \;}
beynlxalq münasibtlrd (1960-70-ci illr). Flstinin N. $., 2004.
bölünmsi. Yaxn rq münaqisi, onun beynlxalq 18. =+ 8.. N= \;} N
münasibtlr tsiri (1948-1990-c illr). Karib böhran. \= . $., 2004.
Latn Amerikasnda beynlxalq münasibtlr. 19.
N\= N= \;} N.
1945-1990-c illrd trksilah problemi. Uzaq rqd { . 8.~.#N. 2- N\. $., 2007.
beynlxalq münasibtlr. Helsinki yekun akt. XX srin 70-ci 20.
\} \;} N=. {
illrinin II yarsnda v 80-ci illrind ümumavropa prosesi. . 8.. +. $., 1999.
Qrbi Avropa inteqrasiyasnn balanmas v inkiaf (1950- 21. {N 8.
., @&\+ .$., \ %.
.
1990-c illr). rqi Avropada mxmri inqilablar. “Yeni N= \;} N ==
Avropa üçün Paris xartiyas”. Beynlxalq thlüksizlik N+ (1648-2005). I'+ =
problemlri. Dünya kommunist sisteminin dalmas v NN @/ . 8.
.{N . $.,
“soyuq müharibnin” baa çatmas. Postsovet mkannda 2006.
yeni müstqil dövltlrin yaranmas. 22.
\} \;} N=
XX srin sonu-XXI srin vvllrind beynlxalq \= N+. { . 8..+. $.,
münasibtlr. 1990-c illrd bir qütblü beynlxalq 2005.
münasibtlr sisteminin formalamas. Müasir beynlxalq
münasibtlr sistemind siyasi-hüquqi rejim. Müasir MÜASR BEYNLXALQ MÜNASBTLR
beynlxalq münasibtlr sistemind hrbi amil. imal-cnub
münasibtlrinin yeni ölçülri. Müasir beynlxalq Konfliktologiya. Münaqi: anlay, yaranma sbblri,
münasibtlr sistemind konsepsiyalar. Soyuq müharibdn strukturu, funksiyalar, dinamikas v informasiya analizi.
sonra AB-n xarici siyast strategiyas. Müasir beynlxalq Münaqilrin tsnifat: sosial, siyasi, etnik, beynlxalq,
münasibtlr sistemind geosiyast. Avropada yeni dövltlraras, hrbi. Münaqilrin tdqiqin dair sas nzri
beynlxalq münasibtlr sisteminin formalamas. rqi yanamalar.
Asiyada beynlxalq münasibtlr. Cnubi Asiyada Sosial münaqinin tbiti, mnbyi v köklri. Sosial
beynlxalq münasibtlr. Yaxn v Orta rqd beynlxalq münaqilrin funksiyalar. Sosial münaqilrin tsnifat.
münasibtlr. Müasir inteqrasiya proseslrinin Sosial münaqilr v siyasi inqilablar.
xüsusiyytlri. Müasir dövrd qloballama proseslri. Siyasi münaqi anlay. Siyasi münaqilrin
tipologiyas v inkiaf mrhllri. Siyasi münaqilrd
DBYYAT ideoloji v dini amillr. Etnosiyasi münaqilr. Siyasi
1. ]} ~;.
-: 8@;+ münaqilrd psixoloji amillr. Siyasi münaqilrin hlli

+@ ' } (1941-1946 ##.). texnologiyalar.
$., 2006. Beynlxalq münaqilrin xüsusiyytlri. Beynlxalq
2. Baxov M. . Beynlxalq münasibtlr tarixi. (1871- münaqilrin tiplri. Beynlxalq münaqilrin strukturu v
1918-ci illr). B., 2007. inkiaf mrhllri. Beynlxalq münaqilrin tnzimlnm
3. Baxov M. . Beynlxalq münasibtlr tarixi. ( 1918- mexanizmlri (iqtisadi, humanitar, informasiya, hüquqi,
2003). Drs vsaiti. B., 2007. hrbi).
4. Baxov M. . Beynlxalq münasibtlr tarixi. (XVII “Soyuq müharib” dövründ dövltlraras münaqilr.
srin II yarsndan1871-ci ildk). B., 2009. Müasir dövrd dövltlraras münaqilrin xüsusiyytlri.
5. Mahmudov Y.M. Azrbaycan diplomatiyas. Bak, Münaqilrin hlli. Beynlxalq münaqilrin sülh yolu
2006. il tnzimlnmsinin formalar v yollar. Beynlxalq
6. Hacyeva A. Beynlxalq münasibtlr tarixi. (1871- münaqilrin sülh yolu il tnzimlnmsind danqlar
1919). Drs vsaiti. B., 2003. prosesinin rolu. Silahl münaqilrin hüquqi tnzimlnmsi.
7. Hmidov S. Avropa ittifaqnda siyasi inteqrasiya Münaqilrin tnzimlnmsind üçüncü trfin rolu.
proseslri v Azrbaycan. B., 2009. Daxili silahl münaqilr v sülhmramllq.
8. Gözlova Y.H. Beynlxalq münasibtlr tarixi (XVI- Mühariblrin mahiyyti v növlri.
XVII srin birinci yars). B., 2006. Diplomatik v konsul xidmtinin saslar. Diplomatik
9. Gözlova Y.H. Qdim yunan diplomatiyas. B., 2009. protokol. Diplomatik xidmt anlay v xüsusiyytlri.
10. Yusifov Y. Qdim rq tarixi. B., 2007. Diplomatlar arasnda böyüklük. Diplomatik korpus v
11. Abdullayev M. Beynlxalq münasibtlr tarixi. B., duayen. Dövltin xarici laqlr orqanlar: mrkzi xarici
2000. laq orqanlar v xaricd yerln laq orqanlar. Dövlt
12. N= \N. CN. 8.`+N. $., baçs, Nazirlr Kabineti v Parlamentin xarici siyast
2005. sahsind slahiyytlri. Xarici ilr nazirliyi: strukturu,
13. $\ .$. @\N= #N slahiyytlri v funksiyalar. Xaricdki diplomatik
8++
^ @ +\ nümayndliklr. Sfirliklr v diplomatik missiyalar:
N\. ., 1991. strukturu, trkibi v funksiyalar. Konsulluqlar: trkibi v
14. Hsnov . Müasir beynlxalq münasibtlr v funksiyalar. Diplomatik v konsulluq nümayndliklrinin
Azrbaycan Respublikasnn xarici siyasti. B., 2005. v onlarn xsi heytinin imtiyaz v immunitetlri.
15. Mehdiyev R. Azrbaycan: qloballama dövrünün Diplomatik protokol anlay v xüsusiyytlri. Dövltin
tlblri. B., 2005. tannmas v diplomatik münasibtlrin yaradlmas.
16. $ . $;} N= Diplomatik nümayndnin tyin edilmsi. Diplomatik
1945 #. / {. ^.
. . \+. $., 2005. nümayndliyin baçsnn tyinat ölksin getmsi v
[[
faliyyt balamas. Diplomatik nümayndnin sosioloji yanama. Beynlxalq mkdalq v inteqrasiya

funksiyalarnn bitmsi v onun ölkdn geri qaytmas. proseslri.
Diplomatik nümayndliyin faliyytinin bitmsi. Beynlxalq nizamn sosial saslar.
Diplomatik sndlrin tsnifat. Diplomatik sndlr Geosiyast. Geosiyast: anlay, qanunlar,
qoyulan tlblr. Diplomatik sndlrin trkib hisslri. kateqoriyalar, metodlar, funksiyalar v aktorlar.
Diplomatik görülrin növlri v formalar. Diplomatik Geosiyastin elementlri. Geosiyastin tarixi mrhllri.
söhbtlr. Vizit kartlar. Diplomatik qbullar: növlri v Geosiyastin klassiklrinin sas ideyalar v prinsiplri:
xüsusiyytlri. Diplomatik qbullarn hazrlanmas, tkili v Fridrix Ratsel, Rudolf Çellen, Helford Makinder, Alfred
keçirilmsi. Beynlxalq nzakt. Dövlt rmzlri. Dövlt Mehen, Vidal de la Blan, Nikolas Spaykmen, Karl
sfrlri: anlay v keçirilmsinin tkili. Protokol xidmti. Haushofer.
Beynlxalq konfranslar v müavirlr. BMT-d diplomatik Geosiyastin rus mktbi. Avrasiya hrkatnn tarixi.
protokol. Avrasiyaçlq v neo-avrasiyaçlq.
Azrbaycan Respublikasnn diplomatik v konsulluq Müasir geosiyast nzriyylri v Qrb mktblri.
xidmtinin tkili. Avropa kontinental geosiyasti. Atlantizm v neoatlantizm
Beynlxalq münasibtlr nzriyysi. BMN fnninin nzriyylri. Biheviorist geosiyast. Mondializm v
predmeti v obyekti. BM nzriyysinin metodlar: ümumi neomondializm.
v ttbiqi metodlar. Situasiyann thlili metodlar: müahid, “Yeni dünya nizam” konsepsiyas. Müasir geosiyasi
sndlrin öyrnilmsi, müqayis. Eksplikativ metodlar: sistemd Avropa ttifaq, AB, Rusiya, Çin, Yaponiya v
kontent-analiz, ivent-analiz, koqnitiv-xritldirm, tcrüb. Hindistann yeri v rolu. Müasir beynlxalq münasibtlr
Prqnozladrma metodlar: delfi metodu, ssenarilrin sistemind ran v Türkiynin geosiyasti.
qurulmas, sistemli yanama, modelldirm. Qrarn qbul Beynlxalq tkilatlar. Beynlxalq tkilatlarn anlay
edilmsi prosesinin thlili. v tsnifat. Beynlxalq tkilatlarn hüquqi saslar.
Beynlxalq münasibtlrin qanunauyunluqlar problemi. Beynlxalq tkilatlarn strukturu. Beynlxalq tkilatlarda
Beynlxalq münasibtlrin sahlr v itirakçlar üzr prosedura qaydalar.
tsnifat. BM nzriyysind mktblr. BM nzriyysind Birlmi Milltlr Tkilat (BMT). BMT-nin
nnlr. Rasionalizmin sas müddalar v nümayndlri. ixtisaslam qurumlar. Beynlxalq Valyuta Fondu v
Realizmin v neorealizmin sas müddalar v Ümumdünya Bank qrupu. Ümumdünya Ticart Tkilat
nümayndlri. Edvard Karrn konsepsiyasnn sas (ÜTT). Avropa Thlüksizlik v mkdalq Tkilat
müddalar. Hans Morgentaunun nzri baxlar. Kennet (AT T). Avropa ttifaq (A). Avropa Azad Ticart
Volts neorealizmin banisi kimi. Samuel Hantinqton. Assosiasiyas (AATA). Avropa Yenidnqurma v nkiaf
Liberalizmin v neoliberalizmin sas müddalar v Bank (AYB). Avropa uras (A). imali Atlantika
nümayndlri. Dünya kommunist sisteminin dalmas v Müqavilsi Tkilat (NATO). slam mkdalq Tkilat
liberal demokratiyann inkiaf. Frensis Fukuyama. ( T). Neft ixrac edn ölklrin tkilat (OPE
). rb
Liberalizm gizli diplomatiya, qüvvlr balans v kollektiv Dövltlri Liqas ( DL). Afrika ttifaq (A). Amerika
thlüksizlik haqqnda. qtisadi liberalizmin saslar. Dövltlri Tkilat (ADT). (MERKOSUR). Azad ticart
Marksist v neomarksist beynlxalq münasibtlr haqqnda imali Amerika müqavilsi (NAFTA). Müstqil
nzriyysinin sas müddalar v nümayndlri. Dövltlr Birliyi (MDB). Qara Dniz qtisadi mkdalq
BM nzriyysind böyük debatlar. Tkilat (Q T). Cnub-rqi Asiya Ölklrinin
Aktorlarn davran nzriyylri. Qrarn qbul edilmsi Assosiasiyas (ASEAN).
nzriyysi. Oyunlar nzriyysi. Sfr hcmli oyunlar (zero Beynlxalq v milli thlüksizlik problemlri. Milli v
sum games). Qeyri-sfr hcmli oyunlar (non-zero sum beynlxalq thlüksizlik anlaylar v onlarn qarlql
games) “Cücnin oyunu”. Mhbus dilemmas. Sövdlm laqsi. Müasir beynlxalq thlüksizliyin thlilinin
nzriyysi. sviyylri v tdqiqat metodlar. Qloballama raitind
Beynlxalq sistem. Beynlxalq münasibtlr sisteminin thlüksizliyin tmin olunmas. Müasir dünyada beynlxalq
mühiti. Beynlxalq münasibtlrin itirakçlarnn thlüksizliyin yeni parametrlri. Beynlxalq terrorizm.
mqsdlri, vasitlri v strategiyalar. Güc BM Kütlvi qrn silahlarnn yaylmamas v trksilah
nzriyysinin kateqoriyas kimi. Gücün elementlri v problemi. Beynlxalq hrbi müdaxil. Enerji thlüksizliyi.
ondan istifad edilmsi metodlar. Qüvvlrin balans nformasiya thlüksizliyi. Qanunsuz miqrasiya.
nzriyysi. Kollektiv thlüksizlik prinsipi (nzriyysi). Avropann sas thlüksizlik problemlri: regional v
Thlüksizlik dilemmas. Thlüksizliyin liberal milli münaqilr. Yaxn v Orta rqd thlüksizlik
konsepsiyalar: kooperativ thlüksizliyi, insan thlüksizliyi problemlri. Asiya-Sakit okean regionunda thlüksizlik
v demokratik sülh nzriyylri. Beynlxalq münasibtlrin problemlri. Post-sovet mkannda regional thlüksizlik
hüquqi tnzimlnmsi problemi. Milli maraqlar: anlay, msllri. Cnubi Qafqazda thlüksizliyin tmin
strukturu, metodoloji v siyasi rolu. Milli maraq v edilmsinin xüsusiyytlri.
ideologiya. Azrbaycan Respublikasnn Milli thlüksizliyi.
Xarici siyast: mqsdlri v prinsiplri. Daxili v xarici Azrbaycan Respublikasnn thlüksizlik msllri il
siyast arasnda qarlql laq. Diplomatiya xarici siyastin bal normativ-hüquqi aktlar.
hyata keçirilmsinin bir vasitsi kimi. Diplomatiya v
beynlxalq hüquq. DBYYAT
Beynlxalq mkdalq: anlay v tiplri. Dövltlraras 1. 8_ 8.., 8.. ^+N#=.
mkdala realist yanama. Beynlxalq rejimlr $., 2008.
nzriyysi. Beynlxalq mkdaln thlil olunmasna dair 2. `_
.8. {N'+= +^+N#=. $.,
Qbul proqramlar 189
2009. 19. }#+ {.8. = \;}

3. @} ].. {N'+= +^+N#=. $., N. $., 2006.
2008. 20. %N %. 8. ] N+. $., 2004.
4. Abbasbyli A., Darabadi P., brahimov . 21. Mmmdov C. A. Geosiyast. B., 2005.
Konfliktologiya. B., 2006. 22. Hsnov . Geosiyast.Drslik. B., 2010.
5. $\@ . <} \N'+ 23. |.8. $;} +\'+
;} \N'+# N+ : N=- #@_.
'+. $., 1999.
\}-N=- +N+. ., 2001. 24. I' .. $;} #@_.
6. Abbasbyli A., V.Cfrov. Diplomatik protokol. B.,
' . $., 2005.
2002. 25. hmdov E. Ermnistann Azrbaycana tcavüzü v
7. ~ \N'+= ;. I' / { beynlxalq tkilatlar. B., 1998.
.8..+. $., 2002. 26. Piriyev A. Siyasi strategiya v milli thlüksizlik. B.,
8.
\+ .. ~ \N'+= ;. $., 2005.
2010. 27. # .$. $;= @ N&. $.,
9. { ..
\= \N=: N= 2006.
+N+. $., 2004. 28. «Milli thlüksizlik haqqnda» Azrbaycan
10. «Azrbaycan Respublikasnn Konsul Nizamnamsi». Respublikasnn Qanunu. Bak, 29 iyun 2004-cü il.
Bak, 8 fevral 1994-cü il. 29. Azrbaycan Respublikasnn milli thlüksizlik
11. «Azrbaycan Respublikasnn tatdanknar (fxri) konsepsiyas. Bak, 23 may 2007-ci il.
konsulu haqqnda» sasnam. Bak, 21 aprel 1997-ci 30. Cfrov V.B. Diplomatik yazma. B., 2003.
il. 31. &N\ . %N&= +# \N. $+,
12. «Diplomatik xidmt haqqnda» Azrbaycan 2001.
Respublikasnn Qanunu. Bak, 8 iyun 2001-ci il. 32. Ar Tayyar. Uluslararas ilikiler ve d politika. 8.
13. «Azrbaycan Respublikasnn Sfirliyi haqqnda» bask. Bursa, Mkm Yaynclk, 2009.
sasnam. Bak, 25 may 2006-c il. 33. www.un.org
14. «Azrbaycan Respublikasnn Konsulluu haqqnda» 34. www.europa.eu
sasnam. Bak, 26 fevral 2007-ci il. 35. www.coe.int
15. Hsnov . Müasir beynlxalq münasibtlr v 36. www.oic-oci.org
Azrbaycann xarici siyasti. B., 2005. 37. www.nato.int
16.
N\= N= \;} N. 38. www.cis.minsk.by
2- N\. { . 8.~.#N. $., 2007. 39. www.osce.org
17.
\} \;} N=. { 40. www.imf.org
.8..+. $., 1999. 41. www.opec.org
18. Abbasbyli A., Ncfov E. Beynlxalq münasibtlr 42. www.africa-union.org
nzriyysi. B., 2007. 43. www.nafta-sec-alena.org
Proqram 48
xarakteristikas. üurun funksiyas v strukturu. üur v
ÜMUM PSXOLOGYA üursuzluq. Drk edilmyn proseslrin növlri. Frdi v
ictimai üur. Psixikann ontogenezd inkiafnn rtlri v
Psixologiyann bir elm kimi xarakteristikas. hrktetdirici qüvvlri. L.S.Vqotski psixi inkiaf
Psixologiyann predmeti haqqnda tsvvürlrin inkiaf. haqqnda. Tbii v ali psixi funksiyalar. Ali psixi
Güzran psixologiyas v elmi psixologiya. Psixologiyann funksiyalarn xüsusiyytlri v onlarn ml glm
elmlr sistemind yeri. Psixologiya elminin sahlri, onlarn xüsusiyytlri.
tsnifi, prinsiplri v msllri. Qdim yunan filosoflarnn Psixologiyann tdqiqat metodlar. Psixologiyada metod
tlimlrind psixoloji ideyalarn inkiaf. Orta srlrd v metodologiya anlaylar. Psixoloji tdqiqatn metodikas.
psixoloji ideyalarn inkiaf. XVII–XIX srlrd Psixoloji tdqiqatn planladrlmas. Tdqiqatn frziyysi.
psixologiyann inkiaf. üurun klassik introspektiv Psixoloji tdqiqatn prinsiplri. Psixologiyada ölçm
psixologiyas. Psixoanaliz v drinlik psixologiyas. problemi. Müahid metodu v onun növlri. Eksperiment:
Biheviorizm v neobiheviorizm. Koqnitiv psixologiya. tbii v laborator eksperiment. Psixodiaqnostik üsullar.
L.S.Vqotskinin mdni-tarixi psixologiyas. Azrbaycanda Testlr v onlarn tsnifatlar. Testin effektlivlik meyarlar.
psixoloji fikrin inkiaf tarixi. Psixika psixologiyann Faliyyt v onun iradi tnzimi. Faliyyt v fallq.
predmeti kimi v psixologiyaya tkamüli daxil edilmsi. Tlbatlar falln mnbyi kimi. Tlbatlarn mnyin
Psixi hadislr: psixi proseslr, psixi hallar, psixi xasslr. (tbii v mdni) v predmetin (maddi v mnvi) gör
Psixi inkiafn xüsusiyytlri. Psixikann meyarlar. növlri. nsan tlbatlarnn inkiaf xüsusiyytlri. Tlbatlar
Psixikann filogenezd inkiaf mrhllri. Elementar sensor v motivlr, faliyytin tkilind onlarn rolu.
psixika. Persepsiv psixika. Heyvanlarn davran formalar. Motivasiyann nzriyylri: dispozisional v situativ;
nstinktlr. Öyrnmnin növlri v nzriyylri. klassik psixoanalizd motivasiyann nzriyylri,
Heyvanlarn intellekti. Psixika v üur. üurun psixoloji biheviorizmd v neobiheviorizmd motivasiyann
[[
nzriyylri. Tlbatlarn v motivlrin tsnifat saslar. hdlri: yuxar v aa mütlq hddi v frqlndirm
Insan tlbatlarnn spesifikas; insann sas tlbatlar; hssasl. Adaptasiya. Duyularn qarlql tsiri.
motivasiya hadislrinin dispozision xarakteri; tlbatlarn Sensibilizasiya. Sinesteziya. Duyularn inkiaf v sensor
yalandrma formalar; tlbatlarn psixoloji v fizioloji trbiynin aktual msllri. Duyularn pozuntular.
tzahürü. Motivlrin funksiyalar. Motivlrin drk Qavray. Qavray haqqnda anlay. Qavray
olunmasna v thrikedici güvvsin tsir edn faktorlar. nzriyylri. Helmholtsun üursuz qlintic nzriyysi.
Tlbatlarn v motivlrin iyerarxiyas v bir-birin tabe C.Gibsonun ekoloji nzriyysi, C.Brunerin kateqorizasiya
edilmsi. Motivasiyann faliyyt prosesin v smrliyin nzriyysi. Getaltpsixologiya qavray haqqnda.
tsiri; faliyyt prosesind motivasiya dinamikasnn Qavrayda fiqur v fon. Getaltn perseptiv tkili qanunlar.
determinantlar (“motivin mqsd keçidi”). K.Levin Qavrayn koqnitiv modellri. Qavrayn hcmi. Qavray
mktbinin situativ motivasiyasnn tdqiqatlar: bitirilmmi surtlrinin sas xüsusiyytlri. Appersepsiya v illüziyalar.
mliyyatlarn daha yax yadda saxlama effekti (Zeyqarnik), Qavrayn tsnifat. Mkan, zaman v hrkt qavray.
doyma effekti, vz etm, bitirilmmi hrkt effekti, iddia Uzaqlq v drinlik qavray. Binokulyar parallaks.
sviyysinin dinamikas. Insann tlbat v motivasiya Disparantlq. Stroboskopik hrkt. Fi-fenomen. Qavrayn
dairsinin inkiafnn hrktverici qüvvlri, rtlri v inkiaf. xsiyytin istiqamti v qavray. Qavrayn
etaplar; aparc faliyytin vz edilmsinin öyrnilm üsullar. Qavrayn pozuntular.
qanunauyunluqlar, xsiyytin iradi keyfiyyrlri. Hafiz. Hafiznin hmiyyti. Müasir psixologiyada
Faliyytin quruluu. v hrktlr. Vrdilr v onlarn hafiz problemi. Hafiz haqqnda nzriyylr (psixoloji,
ml glmsi. Faliyytin sas növlri: oyun, tlim, mk. fizioloji, biokimyvi). Hafiznin tsnifatna ümumi
rad haqqnda anlay. Faliyytin iradi tnzimi. radi yanamalar. Hafiznin növlri. Hafiznin proseslri v
iin quruluu v funksiyalar. onlarn ilmsinin sas qanunauyunluqlar. Hafiznin
xsiyyt. xsiyytin strukturu. xsiyytin koqnitiv modellri. R.Atkinson v R.ifrin modeli. Struktur
strukturunun tyin olunmasna sas yanamalar. Frd, model: sensor registr, qsamüddtli yadda saxlanma (operativ
xsiyyt v frdiyyt anlaylarnn müqayissi. xsiyytin hafiz), uzunmüddtli hafiz. Sperlinqin eksperimentlri.
tdqiqin müxtlif yanamalar. Sistem yanama. Uzunmüddtli hafiznin strukturu v faliyyti. Petersonlarn
Münasibtlr nzriyysi (Lazurski, Myasiev). Klassik eksperimentlri. Norman v Vo modeli. Unutma. Retroaktiv
biheviorizm xsiyyt psixologiyas haqqnda (C.Uotson, v proaktiv interferensiya. Mlumat emalnn drc
B.F.Skinner). Neobiheviorizm. Z.Freydin psixoanalizind effektlri. Hafiz prosesind frdi frqlr. Hafiznin tiplri.
xsiyyt, onun strukturu v inkiaf haqqnda tsvvürlr. Hafiznin patologiyas. Hafiznin inkiaf v mümarissi.
A.Adlerin frdi psixologiyas: bütövlük v natamamlq Hafiznin tdqiqat metodlar.
prinsiplri; xsiyytin hyat trzi haqqnda tsvvürlr. K.Q. Tfkkür. Tfkkürün sciyyvi xüsusiyytlri:
Yunqun analitik psixologiyas. “Persona”,”Kölg” ümumildirm, vasitlilik, aktivlik, mqsdyönlülük.
xsiyytin struktur komponenti kimi. “Arxetip”, Tfkkür v hissi idrak. Mntiq v psixologiyada tfkkür
“Kompleks”, “Özlülük” kateqoriyalar. E.Eriksonun, E. problemi. Tfkkür psixologiyasnn predmeti. Tfkkür
Fromun neofreydist yanamalar. xsiyyt interaksionist msl hlli kimi. Tfkkür mlumatn emal prosesi kimi.
v koqnitivist yanamalar. K.Levinin, H.Mürreyin, Tfkkür ali psixi funksiya kimi, nitqi tfkkür, sözün
C.Kellinin xsiyyt nzriyylri. xsiyyt mnas tfkkürün thlil vahidi kimi. Fikri faliyytin
psixologiyasnda humanistik yönli. Q.Olportun xsiyytin motivasiyas. drak motivlri. Fikri mliyyatlar. Tfkkürün
açq sistem kimi nzriyysi. xsiyyt humanistik yanama formalar: mfhum, hökm, qli ntic. Mfhumlarn
prinsipi (K. Rocers). A.Maslounun xsiyytin formalamas prosesi v onun öyrnilmsi yollar.
özünüaktualladrma nzriyysi. V. Frankln mna axtar Tfkkürün növlri: yani-mli, yani-obrazl v mücrrd
nzriyysi. Mnlik üuru v onun funksiyalar. “Mnin” tfkkür. Yaradc tfkkürün xüsusiyytlri. Tfkkür
kf olunmas. “Mn” obraznn formalamas. xsiyytin sahsind frdi frqlr, qli keyfiyytlr. Tfkkür v onun
inkiafnda psixoloji problemlr v onlarn korreksiyas. müxtlif psixoloji mktblrd öyrnilmsi. Tfkkür v
xsiyytin özünüqiymtlndirmsi v iddia sviyysi. intellekt. J.Piajey gör intellektin inkiaf mrhllri.
xsiyytin inkiafnda bioloji v sosial amillr. Tfkkürün inkiafnda tlimin rolu. Tfkkürün tdqiqi
Diqqt. Diqqt v üur. Diqqtin funksiyalar. Diqqtin metodlar. Tfkkürün pozuntular.
hmiyyti. Diqqtin fizioloji mexanizmlri. Diqqtin Nitq. Nitqin psixoloji mahiyyti. Dil v nitq. Dil
növlri. Qeyri-ixtiyari diqqti rtlndirn sas amillr. mnalar. Dilin funksiyalar. Nitqin xüsusiyytlri. Nitqin
xtiyari diqqtin inkiaf v xüsusiyytlri. xtiyari diqqtdn funksiyalar. Nitqin növlri. Eqosentrik nitq. Eqosentrik
sonrak diqqt. Diqqtin xüsusiyytlri: davamll, nitqin ml glmsi v funksiyalar haqqnda L.S.Vqotski
keçirilmsi, paylanmas, hcmi, trddüdü, yaynmas. v J.Piajenin polemikas. Daxili v xarici nitq. ifahi v
Diqqtin dalnl. Diqqtin nzriyylri. Erkn seleksiya yazl nitq. Dialoji v monoloji nitq. Semantik diferensial
nzriyysi (Brodbent, Treysman). Lngimi seleksiya üsulu il nitqin tdqiqi. Nitq v ünsiyyt. Tfkkür v nitqin
nzriyysi (Norman). Koqnitiv modellr: C. Brodbentin filtr nisbti problemi. Nitqli mülahizlrin törmsi v
(süzgc) modeli, E.Treysmann böln modeli, D.Kanemann anlalmas. Nitqin pozuntular.
resurslarn paylanmas modeli. Txyyül. Txyyül ali psixi funksiya kimi. nsann
Duyular. Reseptorlar v analizatorlar. Duyu haqqnda hyat v faliyytind txyyülün hmiyyti. Txyyül
nzriyylr. Duyularn növlri v onlarn tsnifat surtlrinin yaradlmas prosesi. Txyyülün növlri. Xülya
kriteriyalar. Xarici duyularn, daxili duyularn, hrkt v xyal. Brpaedici v yaradc txyyül, onlarn balca
duyularnn ümumi xarakteristikas. Duyularn ümumi xüsusiyytlri. Kreativlik haqqnda anlay. Bdii v elmi
qanunauyunluqlar. Duyularn psixofizikas. Hssasln yaradclqda txyyülün rolu. Txyyülün tdqiqat
Qbul proqramlar 191
metodlar. Txyyülün diaqnostikas v inkiaf metodlar. 8. $++ 8.]. <= #=.

{, 2002
Hisslr, emosiyalar. nsann tlbatlar v hisslr. 9. |N\N= =N. $., 1975
Emosiyalarn fizioloji saslar. Onlarn siqnal, kommunikativ 10. \ <.. {#= \}=. $., 1984
v tnzimetm funksiyalar. Emosiyalarn xarici ifad 11. {N .. {#= \}=. $., 1987
formalar. sas emosional hallar v onlarn xarakteristikas. 12. |+@ |. $N_= 'N&.
{, 2003
Hisslr v xsiyyt. Ali hisslr. Hisslrin sosial funksiyas. 13. .%. {+= #=.
{, 2000
Emosiyalarn öyrnilm üsullar. xsiyytin emosional 14. `'+ 8.. { N +_N_ +N
sahsi. Emosional hadislrin sas siniflri. Faliyytin N+. $., 1976
tnzim edilmsind onlarn rolu. Emosiya v hisslrin 15. | .
., ` ]. 'N. $., 1999
funksiyalar (V.KVilyunas, A.N.Leontyev): kommunikativ, 16. &_
., &_ ~. N= \
tnzimlyici, siqnal, motivasion, qiymtlndirici, #.
{, 1998
stimulladrc, müdafi. Emosional hadislrin 17. 8\ 8.]. {#= 'N. $., 1990
komponentlri. Emosiyalarn bioloji v psixoloji 18. %\ .
. {#=.
{, 1996
nzriyylri. Emosiyalar v xsiyyt. Insan emosiyalarnn 19. @ .{#= \_.
{, 2000
v tlbatlarnn laqsi. Insann emosional sahsinin 20. & .{. w\_ 'N.
{, 2000
ontogenezd inkiaf. Emosional proseslrin növlri, 21. & .{. $N_= \N}.
{, 2000
emosional proseslrin psixofizioloji laqsi; emosional 22.
. #N= #=. $., 1996
proseslrin tsnifat üçün saslar. Normal v patoloji 23. N
.`. <} #.
affektlrin, hisslrin, ehtiraslarn, hvaln xarakteristikas.
{, 2002
Hycanlln növlri v tzahürü; frustrasiyaya olan
24. ]\@ $.., ~\+ .8. 8N
reaksiyalarn tiplri; stresin fizioloji v psixoloji aspektlri,
#. $., 2004
posttravmatik stresin psixoloji nticsi. Emosional
25. ]^ . N N+ #=. $., 1996
proseslrin v xsiyytlraras münasibtlrin laqsi;
26. }&+ .]. {#= ##+ \
xsiyytin emosional keyfiyytlri. Emosiya haqqnda
N_. |N, 1999
nzriyylr: emosiyalarn ifadsinin tkamül nzriyysi
(Ç.Darvin); V.Vundtun nzriyysi; Cems-Langenin 27. <= #=. { . .. #+#,
emosiyalarn periferik nzriyysi; Kennon-Bard 1981
nzriyysi; emosiyalarn koqnitiv nzriyylri;
P.K.Anoxinin emosiyalarn mlumat nzriyysi, SOSAL PSXOLOGYA
D.Lindslinin aktivasiya nzriyysi.
Temperament. Temperament haqqnda tlimlr. Ali sinir Sosial psixologiyann predmeti, vziflri v
faliyytinin xüsusiyytlri v temperament tiplri. eldon metodlar. Sosial psixologiyann predmeti. Sosial
v Kreçmerin konstitusional tipologiyas. Trbiy prosesind psixologiya psixologiya elminin sahlrindn biri kimi.
temperament tiplrinin nzr alnmas v frdi yanama. Sosial psixologiyann ml glmsi v inkiaf.
Müasir dövrd temperamentin öyrnilm üsullar. Azrbaycanda sosial-psixoloji ideyalarn formalamas tarixi.
Xarakter. Xarakter haqqnda anlay. Xarakter Sosial-psixoloji informasiyann xüsusiyytlri, onlarn
nzriyylri. Xarakterin quruluu. Xarakter lamtlrinin thlilinin metodoloji sviyylri: ümumi metodologiya,
tsnifat. Xarakterin tipik v frdi lamtlri, onlar xüsusi metodologiya, konkret tdqiqat metodikalar haqqnda
rtlndirn amillr. Xarakter v özünütrbiy msllri. anlay. Sosial-psixoloji tdqiqatn sas metodlar, onlarn
Xarakterin aksentuasiyas. Aksentuasiyalarn tdqiqi. Liçko tsnifat v xüsusiyytlri. Müahid metodu. Sosial-
v Leonqardn tsnifat. Psixopatiya v onun növlri. psixoloji eksperiment. Psixodiaqnostik metodlar: obyektiv,
Qabiliyytlr. Qabiliyyt nzriyylri (Gilford, proyektiv, standartladrlm özün hesabat v s. Soru
Spirmen, Pirson, Terstoun, Qalton, Kettel v s.). üsulu: müsahib, intervyu, anket, arxiv metodu. Kontent
Qabiliyytlrin bilik, bacarq, vrdilrl laqsi v onlarn analiz sndlrin keyfiyytc analizind istifad olunan
frqi. Qabiliyytlrin quruluu. Qabiliyytlr v faliyyt. metod kimi.
Ümumi v xüsusi qabiliyytlr. Qabiliyytlr v irsiyyt. xsiyytin sosial psixologiyas. Sosial psixologiyada
Qabiliyytlrin formalamas. ntellekt msal. xsiyyt problemi. xsiyytin sosial-psixoloji
Qabiliyytlrin tdqiqi. nzriyylri. Mak-Dauqollun “Sosial instinktlr
nzriyysi”; neobiheviorizm (À.Bandura, N.Miller,
DBYYAT D.Dollard); neofreydizm (E.Fromm, Salliven, V.ults,);
1. Bayramov .S., lizad . . Psixologiya. Bak, 2002 interaksionizm (Q.Mid), koqnitiv nzriyylr (Xayder,
2. Ümumi psixologiya. Prof. A.V. Petrovskinin Nyukom, Festinger). xsiyytin sosial-psixoloji
redaktorluu il. Bak, 1982 tipologiyalar. xsiyytin sosializasiyas. xsiyytin sosial
3. Psixologiya. Drslik / prof. S.. Seyidov, M. . yönlii. xsiyytin srvt meyllri v onlarn
Hmzyevin redaktorluu il. Bak, 2007 formalamas.
4. liyev B.U., Cabbarova L.M. Duyu v qavray. Qrupun sosial psixologiyas.
Metodik vsait, Bak, 2009 Sosial psixologiyada qrup anlay. Sosial qruplarn
5. |N\N= #. {#= tdqiqi il bal sas istiqamtlr. Qrupun sas
\}=. $., 1981 xarakteristikas. Qruplarn tsnifat. Formal v qeyri-formal
6. {#= 'N. N}. { . .. qruplar. Qrup v kollektiv. Kiçik qrupun dinamik proseslri:
] N, 8.8. {@}=. $., 1982 qrup tzyiqi fenomeni, konformluq v konformizm; M.erif
7. ~; .%. w+ \N&= #=.
v S.An tdqiqatlar. Qrup birliyi fenomeni

{, 2000
(L.Festinqer,T.Nyukom). Kiçik qruplarda liderlik v
[[
rhbrlik. Liderlik nzriyylri. Liderlik üslublar. Qrup humanistik istiqamtlr. Trbiynin idar olunmas problemi.
qrarnn qbulu. Grup gütblmsi effekti. Qrup Trbiynin xarici v daxili idaretm imkanlar.
münasibtlrinin öyrnilm metodlar. Sosiometriya. Özünütrbiy özünüidarnin ali formas kimi. xsiyytin
Referentometriya. xsiyytin qrupda sosiometrik statusu. xlaq trbiysinin psixoloji saslar. “Çtin” uaqlar v
xsiyytin sosiometrik statusunun onun xsi onlarla aparlan iin xüsusiyytlri. Mktblilrin trbiylilik
keyfiyytlrindn asll. Böyük qruplarn psixoloji göstricilri v kriteriyalar. Trbiynin etnopsixoloji
xarakteristikalar. Mdniyyt v etnos. Etnik stereotiplr. msllri.
Etnosentrizm. Tlim psixologiyas insann müstqil idrak
Ünsiyytin sosial psixologiyas. Ünsiyyt v faliyyt. faliyytinin özünmxsus formas kimi.
Ünsiyytin strukturu. Ünsiyyt informasiya mübadilsi kimi. Tlim prosesi pedaqoji psixologiyann nzri v ttbiqi
Ünsiyyt qarlql tsir kimi. Qarlql tsir birg faliyytin problemi kimi. Tlimin mahiyyti v qanunauyunluqlar.
tkili kimi. Sosial persepsiya anlay. Ünsiyyt prosesind Tlimin müvffqiyyti üçün psixoloji chtdn bir-biri il
xsiyytlraras qavrayn mexanizmlri: identifikasiya, bal olan amillr: nyi öyrdirlr, kim v nec öyrdir, kimi
refleksiya, empatiya. Atribusiya nzriyysi. öyrdirlr. qli inkiafn göstricilri. Tlim faliyytinin
xsiyytlraras qavrayn effektlri. xsiyytlraras strukturu. Tlim motivlri. Öyrnmd müvffqiyyti v
attraksiya. Sosial-psixoloji treninq; treninqin xüsusiyytlri. müvffqiyytsizliyi müyyn edn amillr. Tlim faliyyti
Sosial v xsiyytlraras münasibtlr. Frdi üurun v psixi proseslr.
formalamasnda sosial münasibtlrin rolu. Sosial Müasir dövrd tlim prosesinin optimalladrlmas
münasibtlrin strukturu v sosial rol anlay. yollar.
xsiyytlras münasibtlrin emosional saslar. Aqressiya. Müasir drs veriln psixoloji tlblr. Tlimin
Aqressiyann bioloji v sosial amillri. Aqressiya frdilmsi v diferensiasiyas. Tlim prosesind özünü
nzriyylri. Affiliasiya v sosial kontaktlarda tlbat. göstrn shv ümumildirmlr: onlarn yaranma sbblri
Altruizm, eqoizm v empatiya. Altruizm nzriyylri. v aradan qaldrlmas yollar. Drslikl iin psixoloji
Ail münasibtlrinin sosial psixologiyas. Ailnin xüsusiyytlri. Müasir elmi-texniki informasiya vasitlrinin
sosial-psixoloji xüsusiyytlri. sas funksiyalar. Müasir mktb tcrübsind ttbiqi.
ailnin nuklearlamas v onun sosial-psixoloji tdqiqi. Pedaqoji faliyytin v müllim xsiyytinin
Valideynlrin xsiyytlrinin xüsusiyytlri, onlarn aild psixologiyas.
bir-birin v uaqlara münasibti. Müxtlif ya dövrlrind Pedaqoji faliyytin psixoloji xüsusiyytlri. Pedaqoji
valideyn-övlad münasibtlrinin inkiaf. Valideyn-övlad faliyytin strukturu. Pedaqoji faliyytin smrliliyi v sas
münasibtlrind ixtilaflarn ml glmsi v onlarn sosial- göstricilri. Müllimin cmiyytd yeri v funksiyalar:
psixoloji xarakteristikas. Natamam v uursuz aillrd inkiafetdirici, trbiyedici, kommunikativ, öyrdici, qnostik,
qarlql münasibtlrin xüsusiyytlri. konstruktiv, tkilatçlq funksiyalar. Müllim xsiyytin
veriln tlblr. Müllimin agirdlr, agirdlrin is müllim
DBYYAT trfindn qavranlmas. Müllimin agirdlrl ünsiyyt üslubu.
1. Bayramov .S., lizad . . Sosial psixologiya. Mktbd psixoloji xidmtin saslar.
Bak, 2003 Psixoloji xidmt anlay v mktbd psixoloji xidmtin
2. 8\ 8.]. {#= 'N. $., 1990 zruriliyi. Mktbd psixoloji xidmtin sas istiqamtlri.
3. 8 ].$.
_&= #=. $., 2004 Mktb psixoloqunun mktb rhbrliyi, müllimlr,
4. | .
., ` ]. 'N. $., 1999 valideynlr v agirdlrl apard ilrin sistemi.
5. { +N} _& #. { . $.
|&N. $., 2001 DBYYAT
6.
_&= #=. { . 8.$. 1. Hmzyev M. . Pedaqoji psixologiya Bak, 1991

N=+. $., 2000 2. Mmmdov A. U. Tlimin psixoloji saslar. Bak,
7. |+@ |. $N_= 'N&.
{, 2003 1993
3. }#N+ `.
. {##'+= #=. $.,
PEDAQOJ PSXOLOGYA 1979
4. }@ %. . {##'+= #=.
Pedaqoji psixologiyann predmeti v vziflri. I' . $., 1998
Pedaqoji psixologiyann predmeti. Pedaqoji psixologiya 5.
N w. { ##+. {#'+=
müasir psixologiya elminin sahlrindn biri kimi. Trbiy N= +N+ '=. $., 1984
v tlimin psixoloji qanunauyunluqlarnn öyrnilmsi
pedaqoji psixologiyann predmeti kimi. Pedaqoji YA PSXOLOGYASI
psixologiyann sas problemlri v vziflri. Pedaqoji
psixologiyann sas bölmlri. Pedaqoji psixologiyann Ya psixologiyasnn predmeti, vziflri, tarixi,
baqa elmlrl laqsi. metodlar.
Trbiy v özünütrbiynin psixologiyas. Ya psixologiyas müxtlif ya dövrlrind uan psixi
xsiyytin formalamas trbiy psixologiyasnn sas inkiafnn faktlarn v qanunauyunluqlarn öyrnn bir
problemi kimi. Trbiy olunan v trbiy ednin elm kimi. Psixikann ontogenezd inkiafnn rtlri v
xüsusiyytlri. Onlarn qarlql münasibtlri. Trbiynin hrktverici qüvvlri. Müasir ya v inkiaf
mqsdi. Trbiy prosesind istifad olunan üsullar. Müasir psixologiyasnn nzri v praktik vziflri. Müasir ya
pedaqoji psixologiyada xsiyytin tkkülü v inkiaf psixologiyasnn inkiafnn sas istiqamtlri. Ya
msllri. Psixodinamik, sosiodinamik, interaksionistik, psixologiyasnn metodlar. Ya psixologiyasnn XIX v XX
Qbul proqramlar 193
srlrd inkiaf. Alt yallarn psixoloji xüsusiyytlri. Alt yal

Azrbaycanda ya psixologiyasnn inkiaf. uaqlarn balca faliyyti olan oyundan tlim keçidin
F. . brahimbyovun, M. C. Mhrrmovun, . S. xüsusiyytlri. Alt yallarda idrak proseslrinin
Aayevin, Z. M. Mehdizadnin, . S. Bayramovun, . . xüsusiyytlri. Alt yallarn tlimd rastladqlar
lizadnin, M. . Hmzyevin, . . Qdirovun v çtinliklrin psixoloji xüsusiyytlri.
baqalarnn xidmtlri. Kiçik mktblilrin psixoloji xüsusiyytlri.
Uaqlarda psixi inkiafn qanunauyunluqlar. Kiçik mktbli yann ümumi psixoloji xüsusiyytlri.
nkiaf haqqnda anlay. Psixi inkiafn mnblri, Uan mktb qbulu il laqdar yaranan psixoloji
hrktverici qüvvlri. nkiafn sas problemlri. nkiafda keyfiyyt dyiilmlr. Kiçik mktblinin tlim faliyyti.
sosial v bioloji amillr. rsiyyt v mühit amillrinin Mktbd tlim müsbt münasibtin, xüsusil maraq v
inkiafa tsiri. Uaqlarn biliklri mnimsmsi v motivlr sisteminin dyimsi. Kiçik mktblilrin oyun v
xsiyytin inkiafnda ya imkanlarnn nzr alnmas. mk faliyytinin psixoloji xüsusiyytlri.
Ünsiyyt v faliyytin uan psixi inkiafna tsiri. Yeniyetmlrin psixoloji xüsusiyytlri.
xsiyytin frdi v ya xüsusiyytlrinin diferensiasiyas. Uaqlarn yeniyetmlik yanda psixi inkiafnn sas
Psixi inkiafn ya dövrlri problemi. xüsusiyytlri. Yeniyetmlrin orqanizmind anatomik-
Çaalq v körplik dövrünün psixoloji xüsusiyytlri. fizioloji dyimlr v onun inkiaf prosesin tsiri.
Yeni doulmu uan anatomik-fizioloji xüsusiyytlri. Yeniyetm yann keçid dövrü kimi sciyysi. Yeniyetm
Çaa v böyüklrin emosional laqlrinin inkiaf. yanda mnlik üurunu formalamas: özünütsdiq v
«Canlanma kompleksi» v onun ml glmsinin rtlri. özünüqiymtlndirmy tlbatn artmas.
Çaann reseptor, hrkt sferasnn v nitqinin inkiaf. Böyük mktblilrin psixoloji xüsusiyytlri.
yavi mllrin mnimsnilmsi il laqdar olaraq yavi Erkn gnclik ya dövründ xsiyytin inkiaf. Bu ya
qavrayn v yavi tfkkürün inkiaf. Körplik dövründ dövründ mnlik üurunun formalamas xüsusiyytlri.
uan diqqtinin, hafizsinin v nitqinin inkiaf. Uan Gnclik yanda qabiliyytlrin, irad v hisslrin, srvt
emosional hyatnn xüsusiyytlri v ünsiyyt dairsinin meyli, ideal v xarakterin formalamasnn milli-etnik
genilnmsi. xüsusiyytlri. Hmyadlarla, böyüklrl qarlql
Mktbqdr dövrd uan inkiafnn psixoloji münasibtlr. Olanlarla qzlar arasnda xlaqi münasibtlr.
xüsusiyytlri.
Körplik dövründn baça dövrün keçid. Baça yal DBYYAT
uaqlarn fiziki v ümumi psixoloji xüsusiyytlri. Mktb- 1. Qdirov . ., Mmmdova . N. Ya psixologiyas.
qdr ya dövründ oyunun inkiafnn xüsusiyytlri. Bak, «Maarif», 1986
Oyunun növlri. Uan psixi inkiafna oyunun tsiri. 2. Hmzyev M. . Ya v pedaqoji psixologiyann
Mktbqdr dövrd fikri proseslrin inkiaf. saslar. Bak, «Adilolu», 2003
Mktbqdr dövrd xsiyytin formalamas. Uaqlarn 3. $ .
. ~N+= #=. $., @-
ilkin tlbatlar: üzvi tlbatlar, ünsiyyt tlbatlar, «w
$< », 2000
hrktlr tlbatlar, tdqiqat-bldlm tlbatlar v s. 4. %\ .
. {#=, . 1. 3- @, $.,
Ünsiyytin verbal v qeyri-verbal növlrinin formalamas. ]\N. @. _N. «`8~<
», 2008
Proqram 49
tsnifat. Dövlt orqanlar sistemi v hakimiyyt bölgüsü
HÜQUQ NZRYYS prinsipi. Hakimiyyt bölgüsü konsepsiyasnn inkiaf tarixi.
Dövltin sosial tyinat. Dövltin funksiyalar v onlarn
Dövlt v hüquq nzriyysi bir elm kimi. Dövlt v tsnifat. Dövlt funksiyalarnn hyata keçirilmsinin hüquqi
hüquq nzriyysinin anlay v predmeti. Dövltin v formalar.
hüququn drk olunmas üsullarnn anlay v tsnifat. Hüquq v hüquq düüncsi anlay v onun
Dövlt v hüquq nzriyysinin humanitar v hüquq elmlri mahiyyti. Hüquq anlay v onun mahiyyti. Hüquq
sistemind yeri. haqqnda nzriyylrin plüralizmi. Hüquq v dövltin
Dövlt cmiyytin siyasi sistemind. Siyasi sistem v nisbti. Hüquq v qanun. Hüququn mahiyyti v ona tsir
onun strukturu. Dövltin siyasi sistemd yeri. Demokratiya göstrn amillr (sosial, iqtisadi, mnvi, dini, siyasi v s.).
v onun formalar. Dövlt, hüquq v xsiyyt. Hüququn funksiyalar. Hüquq düüncsi, onun prinsiplri v
Dövltin formalar anlay, mahiyyti v tiplri. strukturu. Hüquq düüncsinin növlri. Pekar hüquq
Dövltin yaranmasnn sas sbblri v ümumi düüncsi hüquq düüncsinin xüsusi növü kimi. Hüquq
qanunauyunluqlar. Dövlt anlay, onun mahiyyti v düüncsi v hüquqi mdniyyt. Hüquq düüncsi v
lamtlri. Dövlt v vtnda cmiyyti. Hüquqi dövlt: hüquqi trbiy.
anlay, lamtlri v konstitusion saslar. Hüquqi dövlt Hüquq sosial normalar sistemind. Sosial normalar
ideyasnn inkiaf. Dövltlrin tipologiyas mslsi. anlay v onun tsnifat. Hüquqi v qeyri-hüquqi
Dövltin formalar anlay. Dövltin qeyri-tipik formalar. normalarn frqi.
Dövlt aparat v dövltin funksiyalar. Dövlt aparat Hüquq v xlaq: hüquq v xlaqn qarlql laqsi,
anlay, dövlt aparatnn strukturu, tkil edilmsi v hüquqi v xlaqi normalarn frqli chtlri. Mnviyyat
faliyytinin prinsiplri. Dövlt orqanlar anlay v hüququn sas kimi. Hüquq v korporativ normalar. Hüquq
[[
v adt. Adtlr, nnlr v igüzar adtlr. Hüquq v dini I'+. 2- @., . . $., ,
normalar. Hüquq v texniki normalar. @- { +N, 2005.
Hüquq mnblri. Hüquq mnblri anlay. Hüququn 2. = #N . +_. { .
maddi v formal mnblri. Hüquq mnblrinin tsnifat. %.. $N@, 8..$&+. 2- @., .
Hüquqi adt. Mhkm presedenti. Hüquqi doktrina. . $., 2005.
Normativ-hüquqi akt. Müqavil. Digr hüquq mnblri. 3. Lazarev V.V. Ümumi hüquq v dövlt nzriyysi.
Müasir dövrün sas hüquq sistemlri. Trc. edn . Rzabyli. Bak, Qanun, 2007.
Hüquq sistemi. Hüquq sistemi anlay. Hüququn 4. Xropanyuk V.N. Dövlt v hüquq nzriyysi. Trc.
strukturu: xüsusi v ümumi hüquq. Hüquq sahsi anlay. ednlr: M. Dmirov, H. Baratl, . sdov. Bak,
Hüququn sahlr bölünmsinin meyarlar. Hüquqi 2011.
tnzimlmnin predmeti v metodu. Sahlrin tsnifat.
Hüquq institutlar v onlarn növlri. Hüquq sistemi v KONSTTUSYA HÜQUQU
qanunvericilik sistemi. Hüquq sistemi v hüquqi sistem.
Milli v beynlxalq hüquq. Hüquq normalar anlay, hüquq Konstitusiya hüququ – hüququn aparc sahsi kimi.
normalarnn lamtlri v növlri. Hüquq normalarnn Konstitusiya hüququnun anlay v predmeti. «Konstitusiya
mntiqi quruluu. hüququ» v «dövlt hüququ» terminlri. Konstitusiya hüquq
Normativ-hüquqi akt anlay, növlri v sisteml- normalar, onlarn xüsusiyytlri v tsnifat. Konstitusiya
dirilmsi. Normativ-hüquqi akt anlay v lamtlri. hüquq institutlar. Konstitusiya hüquq münasibtlri:
Normativ-hüquqi aktn növlri: qanun v qanun qüvvli anlay, mahiyyti v mzmunu. Konstitusiya hüquq
aktlar. Qanun anlay v lamtlri. Qanunun növlri. münasibtlrinin subyektlri. Konstitusiya hüquq münasibt-
Qanunvericilik prosesi. Qanun qüvvli aktlar v onlarn lrinin növlri. Konstitusiya hüququnda hüquqi fakt.
növlri: Prezidentin frmanlar, hökumtin qrarlar, mrkzi Konstitusiya hüququnun mnblri: anlay v növlri.
v yerli icra hakimiyyti, yerli özünüidar orqanlarnn Azrbaycan Respublikasnn Konstitusiyas konstitusiya
normativ aktlar. Normativ-hüquqi aktn mkan, zaman v hüququnun sas mnbyidir. Azrbaycan Respublikas v
xslr gör qüvvd olmas. Hüquqyaratma anlay v Naxçvan Muxtar Respublikasnn qanunlar. Azrbaycan
onun prinsiplri. Hüquqyaratmann subyektlri, formalar. Respublikas Prezidentinin frmanlar. Konstitusiya hüququ-
Hüquqyaratma prosesinin sas mrhllri. Qanunvericilik nun mnbyi olan digr aktlar. Azrbaycan Respublikasnn
texnikas. Qanunvericilik texnikasnn hüquqyaratma üçün trfdar çxd beynlxalq müqavillr. Konstitusiya
hmiyyti. Normativ-hüquqi aktlarn sistemldirilmsi. hüququnun sistemi. Konstitusiya hüququnun hüquq
nkorporasiya v onun növlri. Konsolidasiya. sistemind yeri. Konstitusiya hüququnun hüququn digr
Mcllldirm v mcllldirm aktlarnn növlri. sahlri il qarlql laqsi, onun aparc rolu.
Hüquq münasibtlri. Hüquq münasibtlri anlay. Konstitusiya hüququ elmi. Konstitusiya hüququ elminin
Hüquq münasibtlrinin xarakterik chtlri. Hüquq anlay, predmeti v metodlar. Konstitusiya hüququ elminin
münasibtlrinin tsnifat. Hüquq münasibtlrinin trkibi. mnblri. Hüquq elmlri sistemind Konstitusiya hüququ
Hüquq münasibtlrinin subyektlri: hüquq qabiliyyti, elminin yeri. Konstitusiya hüququ elminin yaranmas v
faliyyt qabiliyyti, delikt qabiliyyti. Hüquq inkiaf. Konstitusiya hüququ elminin inkiafnda
münasibtlrinin mzmunu: maddi v hüquqi mzmun. Konstitusiyalarn rolu. Müasir dövrd Konstitusiya hüququ
Subyektiv hüquq v hüquqi vzif. Subyektiv hüquq v elminin vziflri v inkiaf istiqamtlri.
slahiyyt. Hüquq münasibtlrinin obyektlri v onlarn Azrbaycan Respublikasnn Konstitusiyas –
tsnifat. Hüquqi faktlar. Faktiki trkib. Azrbaycan dövltinin sas qanunu kimi. Konstitusiyann
Hüququn realizsi v tfsiri. Hüququn realizsi v onun nzri saslar. Dövltin sas qanunu kimi Konstitusiyann
formalar. Hüququn ttbiqi anlay v onun mrhllri. anlay v mahiyyti. Konstitusiyann sosial funksiyalar.
Hüquqttbiqetm aktlar. Normativ aktlarn tfsiri. Tfsirin Konstitusion nizamasalmann obyektlri. Konstitusiyann
hmiyyti. Subyektlr gör tfsirin növlri v onun hüquqi hüquqi qüvvsi. Konstitusiyann hüquqi xüsusiyytlri.
qüvvsi. Tfsirin üsullar. Hcm gör tfsir. Hrfi, Konstitusiyann forma v strukturu. Konstitusiyalarn
genilndirici v mhdudladrc tfsir. Tfsir aktlar v tsnifat. Konstitusiyann qbulu, dyidirilmsi v ona
onlarn normativ-hüquqi aktlardan v hüquqttbiqetm lavlrin edilmsi qaydas. Dövlt v cmiyytin inkiaf
aktlarndan frqi. Hüquqda boluqlar anlay v onlarn üçün Konstitusiyann hmiyyti.
növlri. Boluqlarn tamamlanmas üsullar. Qanunun Azrbaycan Respublikas Konstitusiyasnn inkiaf
analogiyas v hüququn analogiyas. Hüquqi kolliziyalar. tarixi. Azrbaycan Respublikas Konstitusiyasnn inkiaf
Hüquqauyun davran, hüquq pozuntusu, hüquq mrhllri. Azrbaycan dövlti v cmiyytinin inkiaf il
msuliyyti. Hüquqauyun davran anlay v onun bal olaraq Konstitusiyann inkiaf. Azrbaycan
obyektiv, subyektiv chtlri. Hüquqauyun davrann Respublikasnn 1921-ci il Konstitusiyas, onun hüquqi
növlri. Hüquqauyun davranda motivasiyann hmiyyti. tbiti, prinsiplri, quruluu v hmiyyti. Azrbaycan
Hüquq pozuntusu anlay v onun lamtlri. Respublikasnn 1927 v 1937-ci il Konstitusiyalarnn
Hüquqpozmann trkibi. Hüquqpozmann növlri. Hüquq mahiyyti, mzmunu v sas xüsusiyytlri. Azrbaycan
msuliyytinin anlay v lamtlri. Hüquq msuliyytin Respublikasnn 1978-ci il Konstitusiyas, onun mahiyyti,
clb edilmnin saslar. Hüquq msuliyytindn azad quruluu v sas prinsiplri. Azrbaycan Respublikasnn
edilmnin saslar. Hüquq msuliyytinin növlri. 1995-ci il Konstitusiyas, onun mahiyyti, mzmunu, sas
prinsiplri v quruluu. Naxçvan Muxtar Respublikasnn
DBYYAT konstitusion inkiaf tarixi. Naxçvan Muxtar Respublikas
1. $'+ $.%. = #N : Konstitusiyasnn sas prinsiplri.
Qbul proqramlar 195
Azrbaycan Respublikasnn Konstitusiya quruluu. v azadlqlar, onlarn mzmunu v tminat.

Konstitusiya quruluunun anlay v saslar. Siyasi hüquq v azadlqlar, onlarn mzmunu v tminat.
Konstitusiya quruluu saslarnn tsnifat. Konstitusion nsan v vtndan sosial-iqtisadi v mdni hüquq v
dövlt v mülki cmiyyt. Konstitusion dövltd insan v azadlqlar, onlarn mzmunu v tminat. nsan v
vtndan yeri. Konstitusion dövlt haqqnda tlimlr. vtndan hüquq v azadlqlarnn tminatlar v onlarn
Konstitusiya quruluu saslarnn Azrbaycan Respublikas növlri. Prosessual v qeyri-prosessual tminatlar. Hüquq v
Konstitusiyasnda tsbiti.Azrbaycan azadlqlarn mhkm tminat. Hüquqi yardm almaq
Azrbaycan dövltinin Konstitusiya statusu. Azrbay- hüququ. Mhkm aidiyyatnn dyidirilmsin yol
can dövltinin sosial-hüquqi mahiyyti. Xalq hakimiyyti. verilmmsi. Tqsirsizlik prezumpsiyas. Bir cinayt gör
Xalq suverenliyi. Dövlt suverenliyi. Hüquqi dövlt. Haki- tkrarn mhkum etmy yol verilmmsi. Mhkmy
miyyt bölgüsü prinsipinin sosial mzmunu v konstitusiya- tkrar müracit hüququ. Qohumlarn leyhin ifad vermy
hüquqi mahiyyti. Dünyvi dövlt. Din v dövlt müna- mcbur etmy yol verilmmsi. Tutulan, hbs alnan v
sibtlrinin konstitusiya hüquqi tnzimi. Dövlt quruluunun cinayt tördilmsind ittiham edilnlrin hüquqlar. Zrrin
formalar. Respublika idaretm formas. Prezidentli ödnilmsini tlb etmk hüququ. nsan v vtndan hüquq
respublika idaretm formasnn xüsusiyytlri. Azrbaycan v azadlqlarnn dövltdaxili v beynlxalq hüquqi müdafi
dövltinin xarici siyastinin Konstitusiya prinsiplri. Silahl mexanizmlri. nsan v vtndan sas vziflri, onlarn
qüvvlrin konstitusiya hüquqi statusu. Azrbaycan mzmunu. Msuliyyt.
dövltinin rmzlri. Dövlt quruluunun formalar. Dövlt quruluunun
Azrbaycan Respublikasnn konstitusiya anlay v prinsiplri. Unitar v federativ dövlt quruluu
quruluunun siyasi v iqtisadi saslar. Siyasi sistemin formalar. Azrbaycan unitarizminin xüsusiyytlri. Dövlt,
anlay, ünsürlri v funksiyalar. deoloji v siyasi xalq v milltin suverenliyi. Muxtariyyt anlay v sas
plüralizm. Siyasi sistemin ünsürü kimi Azrbaycan xüsusiyytlri. Muxtariyytin forma v növlri.
dövltinin mqsdi v balca vziflri. Xalq hakimiyytinin Naxçvan Muxtar Respublikas. Muxtar respublika
mzmunu, tminat v tzahür formalar. Siyasi partiyalarn anlay v sas chtlri. Muxtar respublikann dövlt-
cmiyytin siyasi sistemind rolu. Siyasi partiyann anlay hüquqi lamtlri. Naxçvan Muxtar Respublikasnn hüquqi
v sosial tyinat. Müasir dövrd siyasi partiyalarn mqsd statusu.
v funksiyalar. Siyasi partiyalarn dövltl v siyasi sistemin Dövlt orqanlarnn sistemi. Dövlt hakimiyyti
digr institutlar il qarlql laqsi. Siyasi partiyalarn orqanlarnn anlay v sas lamtlri. Dövlt hakimiyyti
konstitusiya hüquqi statusu. Siyasi partiyalarn tsnifat. orqanlarnn tsnifat, onlarn tsnifinin konstitusiya saslar.
Partiya sistemlri. Siyasi partiyalarn tkili saslar v Qanunvericilik, icra v mhkm hakimiyyti orqanlar.
formalar. Qeyri-hökumt tkilatlarnn (ctimai birliklrin) Onlarn xüsusiyytlri, tkili v faliyytinin konstitusiya
konstitusiya hüquqi statusu. hüquqi tnzimi.
Azrbaycan Respublikasnn konstitusiya quruluunun Bilavasit demokratiya institutlar. Seçki hüququ v
iqtisadi saslar. seçki sistemi. Referendum. Seçkilrin anlay, mahiyyti
Konstitusiya quruluunun iqtisadi saslarnn anlay v sosial funksiyalar v dövriliyi. Seçki hüququ v seçki
mzmunu. qtisadi sistemin anlay v ünsürlri. qtisadi sisteminin anlay. Aktiv v passiv seçki hüququ. Seçki
faliyytin konstitusiya hüquqi prinsiplri. Mülkiyytin for- hüququnun prinsiplri. Ümumi seçki hüququ. Seçki senzi.
malar. Dövlt mülkiyyti, xüsusi mülkiyyt v bldiyy Seçki hüququnda ya senzi, mlak senzi, oturaqlq senzi,
mülkiyyti. Mülkiyytin obyektlri. Tbii ehtiyatlar. Azad cinsi mnsubiyyt senzi, thsil senzi, vziflrin bir araya
sahibkarlq. Haqsz rqabtin v inhisarçln yolveril- smazl. Brabr seçki hüququ. Brabr seçki hüququnun
mzliyi. tminat. Birbaa seçki hüququ: mahiyyti v tminat. Gizli
nsan v vtndan hüquqi statusunun anlay v ssverm. Açq v gizli ssvermnin anlay. Gizli ssverm
prinsiplri. nsan v vtndan hüquqi statusunun qaydas. Onun tminatlar. Srbst ssverm. xsi
saslarnn anlay v elementlri. nsan v vtndan ssverm. Seçkilrin tkilinin razi prinsipi. Seçki prosesi.
hüquqi statusunun prinsiplri, onlarn ümumi sciyysi. Seçkilrin tyin edilmsi. Seçki mntqsinin anlay, tkili
nsan v vtndan hüquqi vziyytinin saslarnn qaydas. Seçki komissiyalar, onlarn növlri, tkili qaydas,
Azrbaycan Respublikasnn Konstitusiyasnda tsbiti. slahiyytlri. Deputatla namizdlr qar irli sürüln
Azrbaycan Respublikas vtndal. tlblr. Namizdlrin irli sürülmsi qaydas. Namizdlrin
Azrbaycan Respublikasnn vtndalq institutu. qeyd alnmas. Tbliatn aparlmas. Ssverm. Sslrin
Azrbaycan Respublikas vtndalnn anlay v hesablanmas v seçkilrin nticlrinin müyyn edilmsi.
prinsiplri. Azrbaycan Respublikas vtndalnn ld Tkrar ssverm v tkrar seçkilr. Seçki sistemlri.
edilmsi saslar v qaydas. Azrbaycan Respublikas Majoritar seçki sisteminin anlay, xüsusiyytlri v növlri.
vtndalnn xitam üsullar. cnbilr v vtndal Mütlq v nisbi ksriyyt sistemlrinin xüsusiyytlri.
olmayan xslrin hüquqi statusu. kiqat vtndalq v xtisasladrlm majoritar sistem. Proporsional seçki
vtndal olmama problemi. sistemi. Çoxmandatl seçki dairsi. Seçki kvotas. Partiya
nsan v vtndan sas hüquq, azadlq v vziflri. siyahs. Preferensial ssverm. Panair ssverm. Kumu-
nsan v vtndan hüquq v azadlqlarnn anlay v sas lyativ ry sistemi. Qarq seçki sistemi. Referendumun
prinsiplri. «Hüquq» v «azadlq» anlaylar. Subyektiv anlay v mahiyyti, onun konstitusiya hüquqi tnzimi.
mnada hüquq, azadlq v vzif. nsan hüququ v vtnda Referendumun növlri. Onun keçirilmsi qaydas: tyin
hüququ. nsan v vtndan hüquqlarnn v azadlqlarnn edilmsi, tviqat kompaniyas, ssverm v onun
toxunulmazl, pozulmazl, frdi xarakteri v ayrlmazl. nticlrinin müyyn edilmsi. Referendum yolu il qbul
nsan v vtndan hüquq, azadlq v vziflrinin vhdti. edilmi aktlarn hüquqi qüvvsi.
nsan v vtndan hüquq v azadlqlarnn konstitusiya Qanunvericilik hakimiyyti. Azrbaycan
hüquqi tminatlar. nsan v vtndan hüquq v Respublikasnn Milli Mclisi. Milli Mclisin
azadlqlarnn tsnifat. nsan v vtndan tbii, xsi hüquq nümayndlik xarakteri. Milli Mclisin tkili v
[[
faliyytinin konstitusiya saslar. Milli Mclisin sessiyalar. 3. sgrov Z.A., Nsirov E.H., smaylov M..,
Milli Mclisin slahiyytlri. Milli Mclisin daxili Mmmdov X.R. Azrbaycann dövlt v hüququnun
nizamnamsi. Deputatn hüquqi statusu. Deputat mandatnn saslar. Drs vsaiti. Bak, Qapp-Poliqraf, 2003.
hüquqi tbiti. Deputatlarn slahiyyt müddti. 4. sgrov Z.A., Nsirov E.H., smaylov M..
Deputatlqdan mhrumetm v deputat slahiyytlrinin Azrbaycan Respublikasnn Konstitusiyas v
itirilmsi qaydas. Deputatlarn hüquq v vziflri. hüququn saslar. Bak, Qapp-Poliqraf, 2005.
Deputatlq faliyytinin sas tminatlar. Deputat 5. Xropanyuk V.N. Dövlt v hüquq nzriyysi. Trc.
toxunulmazl. ndemnitet. Deputat birliklri. Milli Mclisin ednlr: M. Dmirov, H. Baratl, . sdov. Bak,
komissiyalar, onlarn tkili v faliyytinin sas prinsiplri.
2011.
Komissiyalarn slahiyyti v faliyyt qaydas. Qanunve-
ricilik prosesi. Milli Mclisin aktlar. Qanunvericilik 6. Çirkin V.Y. Xarici ölklrin konstitusiya hüququ.
tbbüsü hüququ. Trc.ed. . Hüseynov. Bak, Digesta, 2000.
cra hakimiyyti. Azrbaycan Respublikasnn
Prezidenti. Prezidentin seçilmsi qaydas. Prezidentliy BEYNLXALQ ÜMUM HÜQUQ
namizdlr aid tlblr. Prezident seçkilrinin saslar.
Azrbaycan Respublikas Prezidentinin slahiyytlri. Beynlxalq hüququn anlay v tarixi. Beynlxalq
Prezidentin digr dövlt orqanlar il qarlql laqsi. hüququn anlay. Beynlxalq hüquq hüququn xüsusi sistemi
Qanunlarn imzalanmas. Prezidentin öz slahiyytlrini kimi. Beynlxalq hüquqi münasibtlr. Hüquq sahlri
daimi icra ed bilmmsi. mpiçment. Prezident vzifdn sistemind beynlxalq hüququn yeri. Beynlxalq ümumi
getdikd onun slahiyytlrinin icras. Azrbaycan hüquq v beynlxalq xüsusi hüquq. Beynlxalq hüququn
Respublikas Nazirlr Kabinetinin statusu. Nazirlr tarixi inkiaf mrhllri. Beynlxalq hüququn inkiaf v
Kabinetinin trkibi, tkili qaydas, msuliyyti v hesabat Azrbaycan tarixi.
vermsi. Nazirlr Kabinetinin slahiyytlri v hüquqi Müasir beynlxalq hüququn mahiyyti, mnblri,
aktlar. Ba nazirin hüquqi vziyyti. Mrkzi icra sistemi v elmi. Müasir beynlxalq hüququn mahiyyti.
hakimiyyti orqanlar. Dövlt orqanlar sistemind yerli Beynlxalq hüququn ayr-ayr sahlrind ciddi dyiikliklr.
dövlt hakimiyyti orqanlar, onlarn tkili qaydas, Müasir beynlxalq hüququn obyektlri (beynlxalq-hüquqi
slahiyytlri, hesabat vermsi, msuliyyti. cra hakimiyyti münasibtlr). Müasir beynlxalq hüququn mnblri.
aktlar. Beynlxalq hüquq normalarnn yaradlmas proseslri.
Azrbaycan Respublikasnda mhkm Beynlxalq hüquq normalarnn yaradlmasnn kömkçi
hakimiyytinin Konstitusiya saslar. Mhkm proseslri. Müasir beynlxalq hüququn xüsusiyytlri.
hakimiyyti anlay v sosial funksiyalar. Azrbaycanda Müasir beynlxalq hüquq normalarnn sistemldirilmsi.
mhkm hakimiyyti orqanlar, onlarn tkili sistemi. nkorporasiya. Müasir beynlxalq hüquq elmi. Müasir
dalt mühakimsinin v faliyytinin prinsiplri. beynlxalq hüququn sistemi.
Hakimlrin müstqilliyi v yalnz qanuna tabeçiliyi. Müasir beynlxalq hüququn faliyyt mexanizmi.
Hakimlrin ilr baxarkn qrzsizliyi. Trflrin hüquq Beynlxalq hüququn faliyyt mexanizminin anlay v
brabrliyi. Vtndalarn qanun v mhkm qarsnda elementlri.
brabrliyi. Akarlq. Qanunla nzrd tutulmu hallar istisna Beynlxalq hüququn normalar, onlarn tsnifat v
olmaqla, cinayt ilrinin qiyabi mhkm icraatna yol qarlql münasibtlrinin prinsiplri. mperativ (jus cogens)
verilmmsi. Çkim prinsipi. Mhkmd hr ksin v dispozitiv normalar. Universal, partikulyar, regional
müdafi hüququ. dalt mühakimsind tqsirsizlik normalar. Norma-prinsiplr. Müqavil v adi normalar,
prezumpsiyas. Mhkm icraatnn dili. Hakimlrin onlarn qarlql faliyyti. Beynlxalq hüquq normalarnn
toxunulmazl. Mhkm qrarlar v onlarn icras. iyerarxiyas. Beynlxalq hüquq münasibtlri.
Konstitusiya nzarti v onun formalar. Azrbaycan Beynlxalq hüquqi tnzimlm. Beynlxalq hüquq
Respublikasnn Konstitusiya Mhkmsi. Onun trkibi, normalarnn tfsiri.
tkili qaydas. Hll etdiyi msllr, slahiyytlri. Beynlxalq hüquq v dövltdaxili hüququn qarlql
Konstitusiya Mhkmsinin qrarlarnn hüquqi qüvvsi. laqsi. Monizm v dualizm nzriyysi. Transformasiya v
Prokurorluun hüquqi vziyyti. implementasiya nzriyylri. Dövltdaxili hüquq
Azrbaycan Respublikasnda yerli özünüidaretmnin normalarnn beynlxalq hüquq normalar il qarlql
konstitusiya hüquqi statusu. Xalq hakimiyyti sistemind münasibtlri. Hüququn iki sisteminin qarlql
yerli özünüidaretm. Yerli özünüidaretmnin anlay. münasibtlri haqqnda mslnin hllinin konstitusion –
Yerli özünüidaretmnin tarixi inkiaf. Yerli hüquqi növlri, metodlar. Özüicra olunan v özüicra
özünüidaretm haqqnda nzriyylr. Yerli olunmayan beynlxalq normalar. Beynlxalq hüququn milli
özünüidaretmnin müasir modellri. Yerli özünüidaret- mhkmlr trfindn ttbiq olunmas problemi. Beynlxalq
mnin saslar. Yerli özünüidaretmnin prinsiplri. hüquq v dövltdaxili hüququn qarlql faliyytinin
Bldiyylrin slahiyytlri, tkili v faliyyti qaydas. üsullar. nkorporasiya, transformasiya v s.
Yerli özünüidaretm orqanlarna seçkilr. Yerli özünüida- Müasir beynlxalq hüququn sas prinsiplri.
retmnin msuliyyti v konstitusiya tminatlar. Beynlxalq hüququn sas prinsiplri anlay, sas prinsiplr
sistemi. Beynlxalq hüququn sas prinsiplri. Güc ttbiq
DBYYAT etmmk v gücl hdlmmk prinsipi. Beynlxalq
1. Azrbaycan Respublikasnn Konstitusiyas, Bak, 2009. mübahislrin dinc yolla hll edilmsi prinsipi. Dövltlrin
2. sgrov Z.A. Konstitusiya hüququ. Drs vsaiti. Bak, suveren brabrliyi prinsipi. Dövltlrin razi bütövlüyü v
BDU-nun nriyyat, 2002. dövlt srhdlrinin toxunulmazl prinsipi. Daxili ilr
qarmamaq prinsipi. Dövltlrin mkdal prinsipi.
Qbul proqramlar 197
Öhdliklrin vicdanla yerin yetirilmsi prinsipi (pacta sunt müqavilnin faliyytinin ksilmsi. Azrbaycan
servanda). Milltlrin v xalqlarn öz müqddratn tyin Respublikasnda beynlxalq müqavillrin balanlma
etmsi prinsipi. nsan hüquqlarna v sas azadlqlarna praktikas.
hörmt etm prinsipi. Beynlxalq hüququn yeni sas Beynlxalq hüquqda razi mslsi. razi mkanlarnn
prinsiplrinin yaranmas. hüquqi rejiminin sas növlri. Dövlt razilrinin anlay v
Müasir beynlxalq hüququn subyektlri. Beynlxalq onun trkib hisslri. Dövltin razi hökmranl. Dövlt
hüququn subyektlri anlay. Beynlxalq hüquq qabiliyyti srhdlri v onlarn hüquqi rejimi. Azrbaycan Respublikas
v faliyyt qabiliyytinin xüsusiyytlri. Beynlxalq hüquq srhdlrind srhd rejimi. razi mübahislri v srhdlr
subyektlrinin növlri. Dövlt. Azrbaycan Respublikasnn haqqnda msllrin dinc yolla nizama salnmas.
beynlxalq-hüquq subyektliyi. Dövlt-bnzr qurumlarn «Mübahisli» razilr. Müstmlk razilri. Xüsusi rejimli
beynlxalq-hüquq subyektliliyi. Beynlxalq hüquqda razilr. Dövlt razilrinin tkil edilmsi v dyiilmsi
dövltlrin tannmas. Tannmann üsullar. Öz üsullar v hüquqi saslar. Müstmlk milltlrinin öz
müstqilliklri urunda mübariz aparan millt v xalqlarn müqddratn tyinetmsi hüququ razi hdlri üçün hüquqi
beynlxalq hüquq subyektliliyi. Beynlxalq tkilatlarn sas kimi. razilrin zorla alnmas. razi dyiikliklrinin
hüquq subyektliliyi. digr huquqauyun üsullar.
nsan hüquqlarnn beynlxalq müdafisi. halinin Beynlxalq dniz hüququ. Beynlxalq dniz hüququnun
trkibi. Vtndalar. Bipatridlr. Apatridlr. cnbilr. anlay v xüsusiyytlri. Beynlxalq dniz hüququnun
Vtndalq. Vtndaln ld olunmas. Xaricilrin hüquqi yaranmas v inkiaf. Mcllldirilmsi. Beynlxalq
vziyyti. Snacaq hüququ. Qaçqnlarn v köçkün hüquqda dniz mkanlarnn hüquqi tsnifat. Daxili dniz
xslrin hüquqi vziyyti haqqnda msl. Azrbaycan sular. Anlay v tsnifat. Dövlt dniz gmilrinin
Respublikasnda qaçqnlarn v köçkün xslrin hüquqi immuniteti. Mhlli (razi) dniz sularnn anlay. Mhlli
vziyyti. Xarici silahl qüvvlrin hüquqi statusu. nsan dniz sularnn hüquqi rejimi. Bitiik znalar. Açq dnizlr.
hüquqlar üzr beynlxalq mkdalq. BMT v regional Gminin bayraq dövltinin müstsna yurisdiksiyas prinsipi.
beynlxalq tkilatlarn faliyytind insan hüquqlarnn qtisadi zona. Kontinental elf. Milli yurisdiksiyann
müdafisi haqqnda msl. faliyyt hddindn knarda yerln dniz dibi rayonu.
Beynlxalq cinayt hüququ. Beynlxalq cinayt Beynlxalq dniz tkilatlar. MO - beynlxalq dniz
hüququnun anlay. Milli cinayt-hüquq sistemlrinin tkilat.
beynlxalq cinaytlrl mübarizsini nzrd tutan Beynlxalq hava hüququ. Beynlxalq hava hüququnun
beynlxalq hüquq normalarnn inkiafnda rolu mslsi. anlay, onun yaranma v inkiaf tarixi. Beynlxalq mülki
Beynlxalq cinaytlrin beynlxalq-hüquqi müyynliyi. aviasiya tkilatlarnn - KAO yaradlmas (1944) Hava
Beynlxalq cinaytlrin növlri. Çoxtrfli mkdaln sas mkanlarnn anlay v növlri. Hava mkanlarnn anlay
istiqamtlri. Beynlxalq tkilatlar çrçivsind v rejimi. Beynlxalq uçular v hava mkanlarnn rejimi.
cinaytkarlqla mübariz. Beynlxalq cinayt polis tkilat Müntzm v qeyri-müntzm hava laqlri. Müntzm v
(NTERPOL). Cinaytkarlqla mübariz üzr dövltlrin qeyri-müntzm hava uçular. Xarici aviairktlrin
ikitrfli mkdal. Beynlxalq hüquqda cinaytkarlarn kommersiya faliyytinin tnzim edilmsi.
verilmsi. Beynlxalq cinayt mhkmlri v tribunallar Beynlxalq kosmos hüququ. Beynlxalq kosmos
çrçivsind beynlxalq cinayt prosesi haqqnda msl. hüququnun müyyn olunmas. Beynlxalq kosmos hüququ
Beynlxalq iqtisadi hüquq. Beynlxalq iqtisadi hüququn beynlxalq hüququn sahsi kimi. Kosmik mkan, kosmik
anlay v meydana glmsi. Beynlxalq iqtisadi hüququn faliyyt, kosmik obyektlr, sma cisimlri. Beynlxalq
mnblri. Beynlxalq iqtisadi hüququn mqsdlri. kosmos hüququnun mcllldirilmsi. Kosmik mkann
Beynlxalq iqtisadi hüququn sas prinsiplri. Beynlxalq beynlxalq-hüquqi rejimi. Kosmik mkann v sma
iqtisadi müqavillrin anlay, növlri v sistemi. cisimlrinin milli mnimsnilmsinin qadaan olunmas.
Beynlxalq iqtisadi tkilatlar v onlarn faliyytlrinin Kosmik mkana buraxlm obyektlr münasibtd
xarakteri. Azrbaycan Respublikas v Avropa Birliyi, dövltlrin suveren hüquqlarnn qorunub saxlanlmas.
Azrbaycan Respublikas v Qara Dniz qtisadi mkdalq Kosmosda milli faliyyt gör, o cümldn kosmik
Tkilat. obyektlr vurulmu zrr gör dövltlrin beynlxalq
Beynlxalq ekologiya hüququ. Bisfer anlay. traf msuliyyti. Kosmonavtlarn v kosmik obyektlrin
tbii mühitin beynlxalq-hüquqi mühafizsinin anlay, beynlxalq-hüquqi rejimi. Kosmik rabit. Kosmik
mnblri v prinsiplri. traf tbii mühitin beynlxalq- meteorologiya. Ksmsda ölklrin mkdal proqram.
hüquqi mühafizsinin obyektlri. Tsnifat. Tbii mühitin «nterksms». Beynlxalq ksms tkilatlar.
mühafizsi msllri üzr sas beynlxalq sazilr. traf Xarici laqlr hüququ. Dövltlrin xarici laq
mühitin mühafizsi üzr BMT proqram (YUNEP). orqanlar. Dövltlrin dövltdaxili xarici laq orqanlar.
Azrbaycan Respublikas v ekologiya. Dövltlrin xaricd faliyytinin laq orqanlar. Dövltlrin
Beynlxalq müqavillr hüququ. Beynlxalq beynlxalq laqlrinin beynlxalq hüquqi saslar.
müqavillr hüququnun anlay. Müqavillr hüququnun Dövltlrin xarici laq orqanlarnn hüquqi vziyyti
mcllldirilmsi. Beynlxalq müqavil anlay v onun haqqnda Azrbaycan Respublikasnn balad sazilr.
hüquqi tbiti. Beynlxalq müqavillrin obyektlri v Diplomatik nümayndliklr. Konsul nümayndliklri.
subyektlri. Beynlxalq müqavillrin (ikitrfli v Diplomatik v konsul hüququnda persona non qrata. Ticart
çoxtrfli) balanlma qaydas v mrhllri. Forma v nümayndliklri. Xüsusi missiyalar. BMT v digr
strukturu. Beynlxalq müqavillrin hqiqiliyi. Qeyri- tkilatlar yannda dövltlrin daimi nümayndliklri.
hqiqiliyin saslar. Müqavillrin faliyyti. Pacta sunt Beynlxalq tkilatlar hüququ. Beynlxalq tkilatlar
Servanda. Müqavillrin tfsiri v onun növlri. Beynlxalq hüququnun anlay. Subyekti v obyekti. Beynlxalq
[[
hökumtlraras tkilatlarn (bundan sonra - beynlxalq

tkilatlar) anlay. Beynlxalq tkilatlarn sas prinsiplri. DBYYAT
Tkilatlarn slahiyyti v onlarn funksiyalar. Beynlxalq 1. $; . { . .8. +=.
hüquq subyektliliyi. Müqavil hüquq subyektliliyi. $., 2005.
Tkilatlarn daxili hüququ. Beynlxalq tkilatlarn müasir 2. + {.%. $; . I'
sistemi, onlarn tiplri v növlri. Beynlxalq tkilatlarn . $., N, 1998.
tsnifat. Beynlxalq tkilatlarn yaranma tarixi. Birlmi 3. ~N \; . 3- N\.
Milltlr Tkilat. Regional tkilatlar. Beynlxalq qeyri-
N.: .$., '+ w.
. $., 1995-
hökumtlraras tkilatlar. Beynlxalq konfranslar. 1996.
Beynlxalq thlüksizlik hüququ. Tcavüzün 4. .~., N .
., #
..,
beynlxalq-hüquqi anlay v tcavüzkar müharibnin ~+ ].$., \@ `.. .
qadaan olunmas. Güc ttbiq etmmk v güc ttbiq \;# . 7-\ N\. $., %+,
etmkl hdlmmk prinsipinin hyata keçirm vzifsi. 1989-1993.
BMT çrçivsind kollektiv thlüksizlik sistemi. Kollektiv 5. `++ .. $; ' .
thlüksizlik. Qoulmamaq hrkat. Trksilah. Dövltlrin
2- N\. $., 1996-1997.
qzn silahlanmasnn qarsnn alnmas üzr tdbirlr.
6. Kolosov Y.M. Beynlxalq hüquq. Redaktoru v
Çoxtrfli beynlxalq-hüquqi aktlar. kitrfli müqavillr.
trcüm edni R.F. Mmmdov. Bak, 2000.
Trksilahn iqtisadi, siyasi v sosial nticlri.
Beynlxalq mübahislrin dinc yolla hllinin 7. Hüseynov L.H. Beynlxalq hüquq. Bak, 2006.
beynlxalq hüquqi üsullar. Beynlxalq mübahislrin dinc
yolla hll edilmsi prinsipinin anlay v hüquqi tbiti. MÜLK HÜQUQ
Mübahislrin dinc hllinin beynlxalq hüquqi vasitlrinin
sistemi. Mübahislrin dinc hllinin beynlxalq-hüquqi Mülki hüququn predmeti, tnzimetm metodu,
vasitlrin anlay v inkiaf. Beynlxalq tkilatlar prinsiplri, sistemi v mnblri. Xüsusi hüququn v
çrçivsind danqlar (BMT v regional tkilatlar). ümumi hüququn anlay, onlarn bir birindn frqlri.
Beynlxalq bardrc proseduras. Xeyirxahlq v Xüsusi hüquq kimi mülki hüququn anlay v predmeti:
vasitçilik. stintaq v razladrma komissiyalar, onlarm mlak v xsi qeyri-mlak münasibtlrinin xüsusiyytlri.
tkil edilmsi. Beynlxalq üçlr mhkmsi (arbitraj). Mülki hüququn metodunun anlay v metodun
Beynlxalq mhkm proseduras. Srhd komissarlar xüsusiyytlri. Mülki hüququn funksiyalar. Mülki hüququn
institutu. Beynlxalq tkilatlar çrçivsind beynlxalq ümumi v xüsusi prinsiplri. Mülki hüququn mnbyinin
münaqilrin dinc üsullarla hll edilmsi. (mülki qanunvericiliyin) anlay v növlri. Mülki
Beynlxalq humanitar hüquq. Mühariblr v silahl qanunvericiliyin formalamasnda v mülki hüquq
münaqilr. Silahl münaqilr. Beynlxalq xarakteri malik normalarnn hyata keçirilmsind AR Konstitusiyasnn
olmayan silahl münaqilr. Beynlxalq silahl münaqi v hmiyyti. Mülki hüququn sas mnbyi kimi AR-nin
milli azadlq mühariblri. Müasir beynlxalq hüquqla Mülki Mcllsinin hmiyyti v quruluu. Qanun qüvvli
tcavüzkarlq mühariblrinin qadaan edilmsi. Tcavüz. normativ aktlar, beynlxalq müqavillr v igüzar adtlr.
Silahl münaqilri tnzim edn beynlxalq sazilr. Mülki qanunvericiliyin (qanunlarn) zamana, mkana v
Mühariblrin aparlmasnn beynlxalq hüquqi tnzimi. xslr gör qüvvsi. Mülki qanunvericiliyin analogiya
Silahl qüvvlrin trkibi. Müharibnin aparlma vasitlri. qaydasnda ttbiqi (qanunun v hüququn analogiyas).
Hrbi mliyyatlarn aparlma qaydalarnn xüsusiyytlri. Mülki hüquq münasibtlrinin anlay,
Mühariblri tnzim edn qanunlar v adtlr. Müharib xüsusiyytlri, növlri, subyektlri, obyektlri v
qurbanlarnn beynlxalq hüquqi müdafisi. Silahl mzmunu. Mülki hüquq münasibtlrinin anlay v
münaqilr raitind mülki dinc halinin v mülki xüsusiyytlri. Mülki hüquq münasibtlrinin növlri. Mülki
obyektlrin müdafisi. Hrbi ialn rejimi. Qaçqnlarn v hüquq münasibtlrinin subyektlri. Fiziki xslr. Fiziki
mcburi köçkünlrin beynlxalq-hüquqi rejimi. Müharibd xs anlay. Mülki hüququn frdi subyekti kimi fiziki
bitrflik v onun növlri. Döyümyn dövltin anlay.
xsin mülki hüquq qabiliyyti. Hüquq qabiliyytinin
Müharibnin qurtarmas n onun beynlxalq hüquqi
mzmunu. Hüquq qabiliyytinin yaranmas v xitam.
nticlri. Sülh v briyyt qar hrbi cinaytlr gör
cnbilrin v vtndal olmayan xslrin hüquq
beynlxalq-hüquqi msuliyyt.
Beynlxalq hüquqda msuliyyt. Beynlxalq-hüquqi qabiliyyti. Fiziki xslrin mülki faliyyt qabiliyyti.
msuliyytinin anlay v hüquqi tbiti. Beynlxalq hüquqi Mülki faliyyt qabiliyytinin mzmunu. Mülki faliyyt
msuliyytin tiplri. Dövlt - beynlxalq-hüquqi qabiliyytinin növlri. Yetkinlik yana çatmayanlarn
msuliyytin sas subyekti kimi. Dövltlrin faliyyt qabiliyytinin növlri. Emansipasiya. Fiziki
msuliyytlrinin saslar. Dövltlrin msuliyytlrinin xslrin mülki faliyyt qabiliyytinin mhdudladrlmas
hüquqi saslarnn anlay v növlri. Beynlxalq hüquq v fiziki xslrin mülki faliyyt qabiliyyti olmayan hesab
pozuntularnn anlay v tsnifat. Beynlxalq deliktlr v edilmsinin qaydas v hüquqi nticlri. Mhdud faliyyt
beynlxalq cinaytlr. Dövltlrin hüquqazidd davranlar. qabiliyytli v faliyyt qabiliyytsiz hesab ediln fiziki
Beynlxalq hüquq msuliyytinin növlri v hcmi. xslrin hüquq v vziflrinin hyata keçirilm qaydas.
Beynlxalq hüquqi msuliyytin formalar. Beynlxalq Qyyumluq v himayçilik. Patronaj. Patronajn qyyumluq
hökumtlraras tkilatlarn beynlxalq-hüquqi msuliyyti. v himayçilikdn frqi. Fiziki xsin yaay yeri v yaay
Dövltlrin beynlxalq tkilatlarn kömyi il hyata yerinin mülki hüquqi hmiyyti. Fiziki xsin itkin dümü
keçirtdiyi sanksiyalar. Fiziki xslrin beynlxalq Cinayt v ölmü elan edilmsinin saslar, qaydas v hüquqi
msuliyyti. Hüquqi xslrin beynlxalq Hüquq msuliyyti nticlri. Vtndalq vziyyti aktlarnn anlay, növlri,
haqqnda msl. mülki hüquqi hmiyyti v qeydiyyat qaydalar. Hüquqi
Qbul proqramlar 199
xslr. Hüquqi xsin anlay v lamtlri. Hüquqi xs Öhdliyin yaranma saslar. Öhdlik subyektlri. Öhdliyin
haqqnda tlimlr. Hüquqi xsin mülki hüquq v mülki subyektlrinin dyimsi. Öhdlikd xslr çoxluu.
faliyyt qabiliyyti. Hüquqi xsin orqan, filial v Öhdliyin icras. Öhdliyin icrasnn anlay, prinsiplri v
nümayndliyi. Hüquqi xsin yaradlma qaydas v üsullar. üsullar. Öhdliyin icra edilmmsi v ya lazmnca icra
Hüquqi xsin dövlt qeydiyyat. Hüquqi xsin yenidn edilmmsinin nticlri. Öhdliyin icrasnn tmini üsullar.
tkili v xitam qaydas. Hüquqi xsin növlri. Girov, dbb pulu, borclunun mlaknn saxlanmas,
Kommersiya v qeyri-kommersiya hüquqi xslri. zaminlik, qarantiya, beh, qanunda v müqavild nzrd
Tsrrüfat ortaqlnn anlay v növlri. Tam ortaqlq v tutulmu digr üsullar. Öhdliyin xitamnn anlay v
kommandit ortaqlq. Tsrrüfat cmiyytinin anlay v saslar. Mülki-hüquqi müqavil. Mülki-hüquqi müqavilnin
növlri. Mhdud msuliyytli, lav msuliyytli cmiyyt anlay, hmiyyti v növlri. Müqavilnin mzmunu:
v shmdar cmiyyti. Kooperativlrin hüquqi xs kimi mühüm v standart rtlr. Müqavilnin formas.
anlay v növlri. Qeyri-kommersiya hüquqi xslrinin Müqavilnin balanma qaydas. Aferta. Aksept. Müqavilnin
mülki hüquq subyektliyi. ctimai v dini qurumlar. Fondlar dyidirilmsinin v lv edilmsinin nticlri.
v ittifaqlar. Dövlt hakimiyyti v yerli özünü idar mlakn mülkiyyt v ya sair ya hüququna
orqanlar. Dövltin v yerli özünü idar orqanlarnn verilmsi üzr müqavillr. Alq-satq müqavilsinin
(bldiyylrin) mülki hüquq subyektliyinin anlay, anlay, hmiyyti v mzmunu. Müqavilnin predmeti.
mzmunu v xüsusiyytlri. Mülki hüquq münasibtlrinin Alcya lazmi keyfiyytd olmayan mlak satldqda onun
obyektlri. Mülki hüquq münasibtlrinin obyektlrinin hüquqlar v satcnn msuliyyti. Praknd ticart v onun
anlay v növlri. yalarn mülki hüquq münasibtlrinin mülki-hüquqi tnziminin xüsusiyytlri. Ticart xidmtind
obyekti kimi anlay v növlri. Pul v qiymtli kazlarn istehlakçlarn hüquqlarnn müdafisi. Danmaz mlaklarn
mülki hüquq münasibtlrinin obyekti kimi anlay. alq-satqs. Satn almada üstünlük hüququ v digr üstünlük
Qiymtli kazlarn sas lamtlri v növlri. Adl, adsz v hüquqlar. Mal göndrm alq-satqsnn bir növü kimi. Mal
orderli qiymtli kazlar. Mülki hüquq münasibtlrinin göndrm müqavilsinin subyektlri, balanlma üsullar,
qeyri-maddi obyektlri, hrktlr, xidmtlr v yaradclq qaydas, mzmunu, icras, dyidirilmsi v pozulmas. Mal
faliyytinin obyektlri. Mülki hüquq münasibtlrinin göndrm üzr müqavil laqlrinin quruluu. Maln
mzmunu. Subyektiv mülki hüquqlarn v vziflrin kmiyyt v keyfiyyt üzr qbulu. Mal göndrm
anlay, mzmunu v növlri. Mülki hüquq münasibtlrinin öhdliyinin pozulmasna gör msuliyyt. Mallarn xarici
yaranmas, dyimsi v xitam saslar. Hüquqi faktlarn ticart alq-satqsnn xüsusiyytlri. Mallarn beynlxalq
anlay v növlri. qdin anlay, hmiyyti v növlri. alq-satqs üzr BMT-nin konvensiyas. Enerji v digr tbii
qdin etibarl olma rtlri. qdin etibarsz hesab ehtiyatlarn tchizatnn mülki hüquqi tnzimi. Dyim
edilmsinin saslar v qaydas. Etibarsz qdin növlri. müqavilsi. Xarici ticartin barterinin xüsusiyytlri.
qdin etibarsz hesab edilmsinin nticlri. Balama müqavilsi. Balamann lvi. anlrin hüquqi
ya hüququ. Mülkiyyt hüququ, ümumi müddalar. rejimi. Renta müqavilsi. Öhdd olmaqla ömürlük saxlanma
ya hüququ kimi mülkiyyt hüququnun anlay v növlri. müqavilsi.
Mülkiyyt hüququnun subyektlri, obyektlri v mzmunu. mlakn istifady verilmsi v ilrin yerin
Mülkiyyt hüququnun yaranmas saslar v üsullar. Danar yetirilmsi üzr öhdliklr. mlak kiray müqavilsi.
v danmaz yalara mülkiyyt hüququnun yaranmasnn Yaay otann kiraysi. car müqavilsinin subyektlri v
xüsusiyytlri. Hüquqlar v tlblr üzrind mülkiyyt obyektlri, mzmunu. car haqq. car müqavilsinin icras
hüququnun yaranmasnn xüsusiyytlri. Mülkiyyt v xitam. cary götürülmü mlakn satn alnmas imkan.
hüququnun xitam saslar v üsullar. Xüsusi mülkiyyt car müqavilsinin sas növlri. Mit burovuzu. Danmaz
hüququ. Fiziki xslrin xüsusi mülkiyyt hüququnun mlaklarn icarsi. Tikintilr icary verildikd onlarn
anlay, subyektlri, obyektlri, mzmunu v ml glm olduu torpaq sahsin dair hüquqlar. Müssislrin (mlak
saslar. Hüquqi xslrin xüsusi mülkiyyt hüququnun kompleksinin) icar müqavilsi. Lizinq müqavilsi. Maliyy
anlay, subyektlri, obyektlri, mzmunu v ml glm lizinqi. Beynlxalq maliyy lizinqi. Torpaq icar müqavilsi.
saslar. Dövlt v bldiyy mülkiyyt hüququ. Dövlt mlakdan vzsiz istifad müqavilsi (ssuda). Vtndalarn
mülkiyyt hüququnun anlay, subyekti, obyektlri, mnzil olan hüququ. Mnzil qanunvericiliyi. Mnzil
mzmunu v ml glm saslar. Bldiyy mülkiyyt fondlar. Dövlt v bldiyy mnzil fondlarndan
hüququnun anlay, subyekti, obyektlri, mzmunu v ml vtndalara yaay sahlrinin verilmsi, yaay sahsin
glm saslar. Mhdud ya hüquqlar. Mhdud ya order v onun hüquqi tbiti. Sosial mnzil kiray
hüququnun anlay v növlri. Mhdud ya hüququ v müqavilsi. Kirayçi v ya onun ail üzvlrinin yaay
mülkiyyt hüququ. Mhdud ya istifad hüququnun sahsind uzun müddt yaamamasnn hüquqi nticlri.
anlay, subyektlri, obyektlri v mzmunu. Tikintiy Yaay sahlrinin bölünmsi. Kirayçilrin birldirilmsi
v vz edilmsi. Dövlt v bldiyy fondlar evlrind
vrslikl keçn v özgninkildiril biln hüquq. Servituf
yaay sahlrinin mcburi dyidirilmsi hallar, yaay
uzufrukt. Mhdud ya tminat hüququnun anlay,
sahsi sosial kiray münasibtlrinin digr hallar. Yaay
subyektlri, obyektlri v mzmunu. Girov v ipoteka.
sahsi sosial kiray münasibtlrinin xitam. Yaay
Mülkiyyt hüququ v digr ya hüquqlarnn mülki hüquqi
sahsindn çxarma: müqavil pozulduqda vtndalarn
müdafisi. Mülkiyyt hüququ v digr ya hüquqlarnn
mnzil hüquqlarnn tminatlar. Mnzil v mnzil-tikinti
mülki hüquqi müdafisinin anlay v hmiyyti. kooperativlrinin evlrind yaay sahlrindn istifad
Mülkiyyt hüququ v digr ya hüquqlarnn mülki hüquqi etm. Xidmti yaay sahlrinin v yataqxanalarda yaay
müdafi üsullar. ya hüququ iddialarn anlay v növlri. sahlrinin verilmsinin v onlardan istifad edilmsinin
Öhdlik hüququ. Ümumi müddalar. Öhdlik xüsusiyytlri. Podrat müqavilsinin anlay. Podrat
hüququnun anlay v sistemi. Öhdliyin anlay v növlri.
[[
müqavilsinin mk müqavilsindn frqi. Podrat vzifli xslrinin vurduqlar zrr gör msuliyyt.
müqavilsind trflr. Ba podratç v subpodratç. Mit Yüksk thlük mnbyinin vurduu zrr gör msuliyyt.
sifarii müqavillri. Mit sifarii müqavilsinin ayr-ayr Yetkinlik yana çatmayan v faliyyt qabiliyyti
növlrinin xüsusiyytlri. Tikintid podrat müqavilsinin olmayanlarn vurduu zrr gör msuliyyt. Vtndan
anlay v onun ünsürlri. Tikintid podrat müqavilsinin shhtinin pozulmas v ya ölümün gör zrrin
trflri. Müqavil laqlrinin quruluu. Müqavilnin ödnilmsinin xüsusiyytlri. Mallarn, ilrin v xidmtlrin
predmeti, qiymti v müddti. Tikintid podrat qüsurlarna gör istehlakçya vurulmu zrrin ödnilmsi.
müqavilsinin rtlrinin pozulmasna gör trflrin mlak Zrr vurmaq nticsind ml gln öhdliklrd
msuliyyti. Layih v axtar ilrinin yerin yetirilmsin zrrçknin tqsirinin v zrrvurann mlak vziyytinin
dair müqavil. nzr alnmas. Mnvi zrrin ödnilmsi hallar v
Xidmt göstrilmsi üzr müqavillr. Nqliyyat miqdar. mlak sassz ld etmkdn v ya saxlamaqdan
müqavillri v onlarn növlri. Nqliyyat müqavillrinin ml gln öhdliklrin anlay. sassz varlanmadan
sistemi. Damalarn tkilin dair müqavillr. Yükdama ml gln öhdliklrin rtlri, mzmunu v icras.
müqavilsi v onun növlri. Yükdama müqavilsinin qli mülkiyyt il laqdar hüquqlar. Mülliflik
balanlma qaydas v formalar. Fraxtlama müqavilsi. hüququ v onunla laqdar hüquqlarn anlay. Mülliflik
Yükdama müqavilsinin icras. Müqavil rtlrinin hüququnun beynlxalq mühafizsi. Mülliflik hüququnun
pozulmasna gör trflrin msuliyyti. Dniz nqliyyat obyektlri. Mülliflik hüququ il qorunan srlr. Mülliflik
üzr yükdamada ümumi v xüsusi qza rejimi, hüququnun subyektlri. rikli mülliflik. Mülliflik
yükgöndrn v yükalann msuliyyti. Yedyalma hüququnun qüvvd olma müddti. Mülliflik hüquqlar.
müqavilsi. Nqliyyat ekspedisiya müqavilsi v onun mlak hüquqlar. xsi qeyri-mlak hüquqlar. Mülliflik
növlri. Saxlama müqavilsinin anlay, mzmunu, müqavilsi, anlay v növlri. façlarn mülliflik hüququ.
balanlma qaydas v icras. Trflrin sas hüquq v Fonoqram istehsalçlarnn mülliflik hüququ. Yaym
vziflri. mlakn itmsi, skik glmsi v zdlnmsin tkilatlarnn mülliflik hüququ. Patent il mühafiz olunan
gör onu saxlayann msuliyyti. Mehmanxanalarda v yaradclq nticlri. xtirann anlay v lamtlri. Faydal
restoranlarda yalarn saxlanlmas. Hüquqi xidmtin modelin anlay v lamtlri. Snaye nümunsinin anlay
anlay v növlri. Hüquqi xidmt göstrilmsi il laqdar v lamtlri. Seleksiya nailiyytlrinin anlay v
ml gln hüquq münasibtlri. Taprq müqavilsi. lamtlri. Patentin verilmsi. Patent ld ednin hüquqlar.
Taprq müqavilsindn ml gln öhdliklrin ünsürlri, Mülliflrin v patent sahiblrinin hüquqlarnn müdafisi.
mzmunu v icras. Komisyon müqavilsi v onun taprq Vtndalarn mülkiyytinin vrsliyi. Vrsliyin
müqavilsindn frqlri. Müqavilnin mzmunu. Sortann anlay v hmiyyti. Vrsliyin saslar. Vrsliyin
anlay v hmiyyti. Sorta müqavillrinin növlri. açlmas. Vrslikd hüquq varisliyinin obyektlri. Miras
Sorta müqavilsi. Sorta müqavilsinin subyektlri v kütlsi. Vsiyyt üzr vrslik. Vsiyytin anlay.
mzmunu. Sorta müqavilsinin icras. Sorta hadissi, Vsiyytnamnin formas v mzmunu. Vsiyyt üzr
sorta qiymti. Sorta zrrinin müyynldirilmsi. vrslr. Vrslikd mcburi pay hüququnun anlay,
Kredit müqavilsi, onun borc müqavilsi il qarlql mzmunu v subyektlri. Qanun üzr vrslik. Qanun üzr
laqsi. mt krediti müqavilsi üzr öhdliklr. vrslr. Onlarn vrsliy çarlmas qaydas. Miras
Kommersiya krediti. Pul tlbinin güzti il maliyy- kütlsind qanun üzr vrslrin pay. Tmsil etm hüququ
ldirm müqavilsi (faktorinq). Faktorinq münasibtlrinin üzr vrslik. Mirasn qbulu. Mirasn qbulu üsullar v
itirakçlar v onlarn mülki hüquqi vziyyti. Bank manti müddti. Vrslik hüququnun rsmildirilmsi. Miras
müqavilsi. Müqavilnin predmeti. Bank mantlrinin qbul etmnin hüquqi nticlri. Miras qoyann borclar üçün
növlri v onlarn rsmildirilmsi. Bank hesab müqavilsi. vrsnin msuliyyti. Miras mlaknn bölünmsi. Mirasdan
Bank manti müqavilsi v bank hesab müqavilsinin imtina. Mirasdan imtinann rsmildirilmsi v onun hüquqi
qarlql laqsi. Bank hesab müqavilsinin balanlmas v nticlri.
qeyd olunmas qaydas. Bank hesab müqavilsinin ayr-ayr
növlri. Bank xidmti sahsind mantçilrin v DBYYAT
mütrilrin hüquqlarnn mülki hüquqi müdafisi. Nadsz 1. ];+ : 2- N\. I'+. / <N.
hesablamalarn sas formalar v onlarn mülki hüquqi . ^. .8.
- 2- @. {. .
tnzimi. Qiymtli kazlar üzr öhdliklr. Qiymtli $., @. , 1998.
kazlarn növlri. 2. Azrbaycan Respublikasnn Mülki Mcllsi. Bak,
Çoxtrfli, birtrfli qdlrdn ml gln v Qanun, 2010.
müqavildnknar öhdliklr. Çoxtrfli qdlrdn ml 3. Müllifik hüququ v laqli hüquqlar haqqnda
gln öhdliklrin anlay v ttbiqi. Birg faliyyt Azrbaycan Respublikasnn Qanunu.
haqqnda müqavil. Müqavilnin mzmunu. Müqavil http://www.e-qanun.az
itirakçlarnn ümumi mlaknn hüquqi rejimi. Tsis 4. Patent haqqnda Azrbaycan Respublikasnn Qanunu.
müqavilsi. Müqavilnin anlay v növlri. Müqavilnin http://www.e-qanun.az
rsmildirilmsi qaydas. Tsis müqavilsinin mzmunu v 5. mt nianlar v corafi göstricilr haqqnda
icras. Birtrfli qdlrdn ml gln öhdliklr. Mükafatn Azrbaycan Respublikasnn Qanunu.
açq elan edilmsi. Açq müsabiq. Açq müsabiqdn ml http://www.e-qanun.az
gln öhdliyin mzmunu v icras. Zrr vurmaq
nticsind ml gln öhdliklrin anlay, hüquqi tbiti CNAYT HÜQUQU
v funksiyalar. Zrr vurmaa gör msuliyytin ml
glm rtlri. Zrrin ödnilmsinin hcmi v miqdar. Cinayt hüququnun anlay v vziflri. Cinayt
Dövlt orqanlarnn, yerli özünüidar orqanlarnn v onlarn hüququnun prinsiplri. Cinayt qanunu. Cinayt
Qbul proqramlar 201
hüququnun anlay, vziflri v sistemi. Cinayt hisssinin anlay, hmiyyti v sistemi. Cinaytlrin
hüququnun prinsiplri: qanunçuluq, qanun qarsnda tövsifi. Azrbaycan Respublikas Cinayt hüququnun Xüsusi
brabrlik, daltlilik, humanizm, msuliyytin xsi hisssinin anlay v hmiyyti. Cinayt hüququnun
xarakteri. Cinayt hüququnun xüsusi prinsiplri. Cinayt Ümumi v Xüsusi hisslrinin qarlql laqsi v vhdti.
hüququ prinsiplrinin normativ qaydada tsbit olunmasnn Cinayt hüququ il cinayt qanununun laqsi. Cinayt
hmiyyti. Cinayt qanununun anlay, onun sas v hüququnun Xüsusi hisssinin sistemldirilmsinin vacibliyi
spesifik xüsusiyytlri. Cinayt qanunu ölkd hüquq v onun meyarlar. 1999-cu il Azrbaycan Respublikas
qaydalarnn cinayt xarakterli qsdlrdn qorunmas vasitsi Cinayt Mcllsinin (CM) Xüsusi hisssinin sistemi. 1922,
kimi. Cinayt qanunu cinayt hüququnun mnbyidir. 1927, 1960 v 1999-cü illr CM-nin Xüsusi hissnin
Cinaytin tördilm vaxtnn anlay. Cinayt qanununun sistemldirilmsinin müqayisli xarakteristikas. Cinayt-
quruluu. Cinayt qanununun zamana gör qüvvsi. Cinayt lrin tövsifinin anlay. Cinaytlrin tövsifinin növlri.
qanununun qüvvy minmsi. Cinayt qanununun geriy Cinaytlrin tövsifinin mrhllri, elmi-praktiki hmiyyti.
amil edilmsi. Cinayt qanununun mkana gör qüvvsi: Tövsifin sas üsullar. Azrbaycan Respublikas Ali
razi prinsipi. Cinaytin edildiyi yer. Ölknin hüdudlarndan Mhkmsi Plenumunun Qrarlarnn cinaytlrin tövsifi
knarda ediln cinaytlr gör msuliyyt. Vtndalq üçün hmiyyti.
prinsipi, real prinsip. Universal prinsip. Cinayt qanununun xsiyyt leyhin olan cinaytlr. xsiyyt leyhin
tfsiri. olan cinaytlrin anlay, ümumi lamtlri v növlri.
Cinayt haqqnda tlim. Cinaytin anlay. Hyat leyhin olan cinaytlrin anlay v növlri.
Cinaytlrin kateqoriyalar. Cinayt trkibi. Cinayt Adamöldürmnin anlay v növlri. Salamlq leyhin
trkibinin anlay. Cinayt trkibi lamtlrinin tsnifi. olan cinaytlrin anlay v növlri. Hyat v salamlq
Cinaytlrin tövsifi. Cinaytin obyekti. Cinaytin obyektiv üçün thlük yaradan cinaytlrin anlay, v növlri.
chtinin anlay. Obyektiv chtin ünsürlri. Cinayt xsiyytin azadl v lyaqti leyhin olan cinaytlrin
trkibinin obyektiv chtinin zruri v fakültativ lamtlri. anlay, ümumi lamtlri v növlri. xsiyytin cinsi
Cinaytin subyektinin anlay. Cinaytin subyektiv chti. toxunulmazl v cinsi azadl leyhin olan cinaytlrin
Subyektiv chtin anlay. Tqsirin anlay. Cinaytin anlay, ümumi lamtlri v növlri. nsan v vtndan
edilm mrhllrinin anlay. Cinaytd itirakçlq. konstitusion hüquq v azadlqlar leyhin olan cinaytlrin
tirakçlarn növlri v itirakçln formalar. Cinaytd anlay, ümumi lamtlri v növlri. Yetkinlik yana
itirakçla gör msuliyyt. mlin cinayt olmasn aradan çatmayanlar v ail münasibtlri leyhin olan cinaytlrin
qaldran hallar. Cinaytlrin çoxluu anlay. Cinaytlrin anlay, ümumi lamtlri v növlri.
çoxluunun növlri. Tkrar cinaytlr, mcmu cinaytlr v qtisadi sahd cinaytlr. qtisadi sahd tördiln
residiv cinaytlr. Cinaytlrin çoxluunun msuliyytin cinaytlrin anlay, ümumi lamtlri v növlri. Mülkiyyt
diferensiasiyas v czann frdildirilmsind rolu. leyhin olan cinaytlrin anlay v növlri. Talamann
Cza haqqnda. Czann anlay v lamtlri. Czann anlay, sas lamtlri, predmeti v formalar. Mülkiyyt
mqsdlri. Czann mqsdlrin dair tlimlr. Czann leyhin olan cinaytlrin ayr-ayr növlrin gör cinayt
sistemi anlay. Czann sisteminin qurulmasnda zruri v msuliyyti, arladrc v xüsusil arladrc hallarn
kifaytlndirici prinsipin yeri v rolu. Qüvvd olan CM-d anlay. qtisadi faliyyt sahsind olan cinaytlrin
czann sistemin gtiriln yeniliklr Cza növlrinin tsnifi. anlay, ümumi lamtlri v növlri. Sahibkarlq v digr
sas czalar. sas czalarn icras xüsusiyytlri. sas v iqtisadi faliyyt sahsind olan cinaytlr. Pul-kredit
lav czalar. lav czalar. Qüvvd olan CM-d sas sahsind olan cinaytlr. Gömrük v vergi cinaytlri.
czann yeni növlri. Czann sistemind müddtli qtisadi faliyyt sahsind olan cinaytlrin ayr-ayr
azadlqdan mhrum etmnin yeri v ttbiqi msllri. növlrin gör cinayt msuliyyti, arladrc v xüsusil
Ömürlük azadlqdan mhrum etm. Onun icras. Ömürlük arladrc hallarn anlay. qtisadi sahd tördiln
azadlqdan mhrum etmdn rti azad etm. Czann cinaytlrin tövsif msllri.
sisteminin tkmilldirilmsi msllri. ctimai thlüksizlik v ictimai qayda leyhin olan
Cza tyin etm. Msuliyytdn v czadan azad etm. cinaytlr. ctimai thlüksizlik v ictimai qayda leyhin
Cza tyin etmnin ümumi müddalar. Czann olan cinaytlrin anlay, ümumi lamtlri v növlri. CM-
frdildirilmsi. Xüsusi hissnin sanksiyasnda nzrd d xüsusi hissnin sistemind bu cinaytlrin yeri. Ümumi
tutulan czadan daha srt, yaxud da daha yumaq cza tyin thlüksizlik leyhin olan cinaytlrin anlay, ümumi
etmnin saslar. Cza tyinind cinaytin thlüklilik lamtlri v növlri. Narkotik vasitlrin v psixotrop
drcsi, cinaytkarn xsiyyti, czan yüngülldirn v maddlrin qanunsuz dövriyysi il laqdar cinaytlrin
arladran hallar, habel, tyin olunmu czann xsin anlay, ümumi lamtlri v növlri. ctimai mnviyyat
islah olunmasna v onun ailsinin hyat raitin tsiri. Baa leyhin olan cinaytlrin anlay, ümumi lamtlri v
çatmayan cinaytlr gör cza tyin etm. tirakçlqla növlri. Ekoloji cinaytlrin anlay, ümumi lamtlri v
tördiln cinaytlr gör cza tyin etm. Residiv növlri. Hrkt thlüksizliyi v nqliyyat vasitlrinin
cinaytlr gör cza tyin etm. Cinaytlrin mcmusu üzr istismar qaydalar leyhin olan cinaytlrin anlay,
cza tyin etm. Hökmlrin cmin gör cza tyin etm. ümumi lamtlri v növlri. Kompüter informasiya
Qanunda nzrd tutulduundan da yüngül cza tyin etm. sahsind cinaytlrin anlay, ümumi lamtlri v növlri.
Msuliyytdn v czadan azad etm. rti mhkum etm. ctimai thlüksizlik v ictimai qayda leyhin olan
Yetkinlik yana çatmayanlar trfindn tördiln cinaytlr cinaytlrin tövsif msllri.
gör msuliyyt msllri. Mcburi tibbi xarakterli Dövlt hakimiyyti leyhin olan cinaytlr. Dövlt
tdbirlrin ttbiqi. hakimiyyti leyhin olan cinaytlrin anlay, ümumi
Azrbaycan Respublikas cinayt hüququnun xüsusi lamtlri, növlri v CM-d Xüsusi hissnin sistemind
[[
yeri. Dövltin konstitusiya quruluunun saslar v Kommentariyas. /F.Y. Smndrovun red. il/. Bak,
thlüksizliyi leyhin olan cinaytlrin anlay, ümumi «Digesta», 2005.
lamtlri v növlri. dalt mühakimsi leyhin olan 3. Azrbaycan Respublikas Ali Mhkmsi Plenumunun
cinaytlrin anlay, ümumi lamtlri v növlri. Dövlt qrarlar mcmusi (1991-2008). Bak, Hüquq
hakimiyyti, dövlt qulluu, mnafeyi v yerli özünüidar dbiyyat, 2003.
orqanlarnda, habel digr kommersiya v ya qeyri- 4. Smndrov F.Y. Cinayt hüququ. Drslik. Bak,
kommersiya tkilatlarnda qulluq mnafeyi leyhin olan Digesta, 2007.
cinaytlrin anlay, ümumi lamtlri v növlri. Vzifli 5. Quliyev R.., manov M.N. Cinayt hüququ. Xüsusi
xs anlay. daretm qaydas leyhin olan cinaytlrin hiss. Drslik. Bak, Qanun, 2004.
anlay, ümumi lamtlri v növlri. 6. I# . <= 'N&. {
. .%. =_, 8.. %\, M., N,
DBYYAT 2004.
1. Azrbaycan Respublikasnn Cinayt Mcllsi. Bak, 7. ## =N N\. { .
Hüquq dbiyyat, 2008. @_ .$., =;+ .$., @+
2. Azrbaycan Respublikas Cinayt Mcllsinin ].%., \ .
. $+, _, 2002.
Proqram 50
P.Çaykovski - yaradclnn sciyysi v tarixi
MUSQ TARX hmiyyti. Simfonik v fortepiano srlri, romanslar;
opera v balet yaradcl.
.S.Bax yaradclnn sciyysi v tarixi hmiyyti. S.Raxmaninov - yaradclnn sciyysi v tarixi
Klavir, orqan, orkestr üçün srlri; irihcmli vokal- hmiyyti. Romanslar, opera v fortepiano yaradcl.
instrumental srlri. "Yax temperasiyal klavir". .Stravinski, S.Prokofyev v D.ostakoviç XX srin
Klassik Vyana mktbi. Y.Haydn klassik simfoniyann görkmli bstkarlar kimi. .Stravinskinin baletlri.
banisi kimi. Simfonik, kamera-instrumental, xor srlri. S.Prokofyevin xor srlri, simfonik yaradcl, opera v
V.A. Mosart opera islahatçs kimi. Operalar, simfonik baletlri. D.ostakoviçin simfoniyalar, opera v balet
v kamera-instrumental srlri. Rekviyem. yaradcl; kamera-instrumental v vokal srlri.
L.van Bethoven klassik Vyana mktbinin son ostakoviç v Azrbaycan musiqisi.
nümayndsi kimi. Simfonik, kamera-instrumental, vokal Ü.Hacbyov Azrbaycan musiqisinin klassiki kimi.
srlri; fortepiano sonatalar. Opera yaradcl; xor srlri; musiqili komediyalar,
Musiqid romantizm. F.ubert musiqid romantizmin ilk kamera-vokal yaradcl. M. Maqomayev v Azrbaycan
nümayndsi kimi. Vokal, simfonik, fortepiano srlri. musiqisi. M. Maqomayevin opera yaradcl.
Alman romantizmi. K. Veber, F.Mendelson-Bartoldi, A.Zeynall yaradclnn sciyysi v tarixi hmiyyti.
R.uman. K.Veberin operalar v instrumental srlri. Romanslar, kamera-instrumental yaradcl.
F.Mendelson-Bartoldi - simfonik v fortepiano srlri, .Bdlbyli görkmli bstkar v musiqiünas kimi.
konsertlri. R.uman bstkar v musiqi tnqidçisi kimi. S.Hacbyov yaradclnn sciyysi v tarixi
Fortepiano yaradcl. Mahn silsillri. Simfoniyalar. hmiyyti. Simfonik yaradcl. S.Hacbyov
F.open Pola bstkarlq mktbinin parlaq yaradclnda balet v musiqili komediya.
nümayndsidir. rihcmli srlri; kiçikhcmli srlri. S.Rüstmov yaradclnn ümumi sciyysi.
F.List romantik proqraml simfonizmin banilrindn biri C.Hacyev yaradclnn sciyysi v tarixi hmiyyti.
kimi. F.Listin simfonik v fortepiano srlri. Simfoniyalar v simfonik poemalar, fortepiano srlri.
.Brams alman romantizminin görkmli nümayndsi Niyazi dirijor v bstkar kimi. Simfonik yaradcl.
kimi. Simfonik v vokal yaradcl, fortepiano srlri. Niyazi yaradclnda opera v balet.
J.Bize yaradclnn sciyysi v tarixi hmiyyti. F. mirov yaradclnn sciyysi v tarixi hmiyyti.
Operalar. Simfonik yaradcl, musiqili komediyalar; F. mirov
C.Verdi yaradclnn sciyysi v tarixi hmiyyti. yaradclnda opera v balet; konsertlri, fortepiano v
Verdinin opera prinsiplri; XIX sr talyan operasnn vokal srlri.
inkiafnda onun rolu. Q.Qarayev yaradclnn sciyysi v tarixi hmiyyti.
E.Qriq Norveç musiqisinin klassiki kimi. nstrumental v Simfonik v kamera-instrumental yaradcl; baletlri v
vokal srlri. xor srlri; fortepiano srlri; Q.Qarayev yaradclnda
Musiqid impressionizm. K.Debüssinin simfonik v opera v müzikl.
fortepiano yaradcl. M.Ravel - simfonik v fortepiano S. lsgrov yaradclnn ümumi sciyysi.
srlri. C.Cahangirov. Xor srlri, operalar, instrumental
M.Qlinka klassik rus musiqisinin banisi kimi. Operalar srlri, mahnlar.
v simfonik srlri; romanslar. T.Quliyev yaradclnn ümumi sciyysi.
"Qüdrtli dst"nin tarixi hmiyyti. A.Borodin - A.Mlikov. Simfonik srlri, baletlri, fortepiano v
yaradclnn sciyysi v tarixi hmiyyti. Simfonik vokal srlri.
yaradcl, "Knyaz qor" operas, romanslar. M.Musorqski V.Adgözlov. Oratoriya v kantatalar, simfonik
- yaradclnn sciyysi v tarixi hmiyyti. Opera, mahn musiqisi, mahnlar, fortepiano srlri.
v romanslar, fortepiano yaradcl. N.Rimski-Korsakov - A. lizad yaradclnda simfoniya v balet. Orkestr
yaradclnn sciyysi v tarixi hmiyyti. Operalar, srlri.
simfonik srlri, romanslar. XX srin musiqi cryanlar. "Fransz altl".
Qbul proqramlar 203
Neoklassisizm. Yeni Vyana mktbi. Polifonik formalar.
DBYYAT DBYYAT
1. Azrbaycan Bstkarlar ttifaqnn mlumat kitabças. 1. Mazel L. Musiqi srlrinin quruluu.
Bak, 2002. (G.Hüseynovann trcümsind). Bak, 1988
2. Abdullayeva Z. Azrbaycan musiqi dbiyyat 2.
. $@}+&= ^\. $., 1976.
(Drslik), II hiss, Bak, 2009. 3. $@& `., ++\ . 8@ \@}+&}
3. Kazmov N. Sid Rustmov. Drs vsaiti, Bak, 2007. @. {N} ^\}. $., 1980.
4. “Üzeyir Hacbyov” ensiklopediyas. Bak, 2003. 4. $@& `.
N \@}+&} @.
5. Hsnova . Musiqi tarixindn muhazirlr. I hiss. $.,1986.
Bak, 2008. 5. . $@}+&= ^\. $., 1965.
6. Hüseynova E., Krimov N., Dadazad K., Tayeva 6.
++ . $@}+&= ^\. $., 1968.
S., sgndrova N. Musiqi tarixi. Bak, 2009.
7. Qasmova S. Azrbaycan musiqi dbiyyat. I hiss. AZRBAYCAN XALQ MUSQ YARADICILII
Bak, 2009.
8. Qafarova Z. Musiqi tarixin dair mühazirlr. Bak, Azrbaycan xalq mahnlar. Janrn sciyysi v tsnifat.
2008. Xalq mahnlarnn poetik sas; lad sas; melodik v ritmik
9. `+ . N= @; \@}+. } .2., $., xüsusiyytlri, formas.
1974. Azrbaycan xalq rqs musiqisi. Janrn sciyysi v
10. ` . N= @ + \@}+ tsnifat. Xalq rqslrinin lad sas, melodikas, formas,
1789 #. .2. |VIII +., $., 1983. metroritmik xüsusiyytlri.
11. N= @;+ \@}+. .1.+, 1992. Aq yaradcl. Tarixi mlumat. Aq poeziyasnn
12. \
., # %. 8@;+= formalar: grayl, qoma, tcnis, divani, müxmms v s.
N+= \@}+&= NN. +, 1986. Epik forma - dastan.
13. . N= @; \@}+. } .3. $., Aq mktblri: hr birinin havalar, üslub
1989. xüsusiyytlri, mhur ustad aqlar.
14. ~+ $. N= @; \@}+. } .4., Muam janrnn sciyysi, poetik sas. Yaxn v Orta
$., 1976. rqin musiqi sntind analoji janrlar. Mugamn tarixi
15. } .. N= + \@}+. .1, 2, 3 inkiaf mrhllri. S.Urmvi, .Maraayi, M. Hvvabn
(1948-1954), $., 1958. risallri. Ü.Hacbyovun muam tarixin dair baxlar.
16. $N} . <'+ @; \@}+ Ü.Hacbyovun v M.S. smaylovun nzri ilri.
} || +. $., 1970. Muam janrnn tsnifat. Muam dstgahlar. Zrbi
17.
N+= \@}+&= NN. $., 1981. muamlar. Kiçikhcmli muamlar. Tsnif v rng. Tsnifin
18. $@}+&= _+ = 6-N N\. $.1973- poetik sas. Muam dstgah il ball.
1986. Azrbaycanda xannd v saznd snti. Azrbaycann
19. `+ . $@}+&= NN @;} muam mktblri: görkmli xanndlr, tar v kamança
N. } .3., $., 1975. ifaçlar, saznd dstlri. Xalq çal altlri.
20. ]_+= . $@}+&= NN @;}
N. } .1. $., 1978. DBYYAT
21. 8 w., \ . <'+ \@}+&# 1. Hacbyov Ü. srlri. II c. Bak, 1965.
+N
N+# 8@;. +, 1970. 2. smaylov M.S. Azrbaycan xalq musiqisinin janrlar.
22. @& . N= @; \@}+. Bak, 1984.
} .1., $., 1978. 3. Zöhrabov R. Muam. Bak, 1991.
23. \
., 8 . $@}+&= 4. Zöhrabov R. ifahi nnli Azrbaycan professional
NN 8@;. +, 2010. musiqisi. Ali mktblr üçün drs vsaiti. Bak, 1996.
5. Zöhrabov R. Azrbaycan zrbi-muamlar. Bak, 2004.
MUSQ SRLRNN THLL 6. uinski F. Azrbaycan xalq musiqiçilri. Bak, 1985.
7. Seyidova S. Qdim Azrbaycan mrasim musiqisi.
Musiqi srlrinin quruluu. Formada hisslrin Bak, 2005.
funksiyalar. 8. Azrbaycan xalq musiqisi: oçerklr.Bak, 1981.
Formayaratma baxmndan harmoniyann funksiyas. 9. Azrbaycan Bstkarlar ttifaqnn mlumat kitabças.
Metr (vzn) v ritm. Metr geni v mhdud mnada. Faktura Bak, 2002.
v bunun ünsürlri. 10. 8
. %} \@}+&}
Period. Cüml, fraza (ibar), motiv. N\N 8@;. +, 2000.
Sad ikihissli v sad üçhissli forma. 11. ];+ I. <} @;+
Mürkkb ikihissli v üçhissli forma. \@}+.+, 1985.
Variasiya formas. 12. . 8@;+ N^}. $., 1983.
Rondo formas. 13. N= @;+ \@}+. .1.1992.
Sonata formas. Rondo-sonata formas. 14. $\ T. _} ;}
Qdim süita. Yeni süita. Sintetik formalar. @;+ #. +, 1988.
nstrumental musiqinin janr v formalar. 15. w& w. +N # 8@;.
Vokal musiqinin janr v formalar. +, 1984.
Simfonik musiqinin janrlar.
[[
Proqram 51*
mkanlarn ziyarti. sas Buddist mzhblri. Hinayana v
DNLR TARX Mahayanann müqayissi. Müasir dövrd Buddist
mzhblri. Theravada Buddist mktblri. Mahayana
Dinin trifi. Dinin mnas. Dinin dyri. Din, mzhb v Buddist mktblri.
camaat. Dinlrin tsnifi. Müxtlif tanr düünclri. Dinin Konfusizm. Tarixi inkiaf. Konfutsinin hyat. Çinin
tdqiqat sahlri. Dinin mrhllri. btidai dinlrin milli kimlik mslsind Konfusizmin rolu. Konfusizmin
xüsusiyytlri. Animizm. Fetiizm. Totem. Tabu. Qdim sas etiqadlar. Konfusizmd ibadt. Müqdds kitablar. Be
dinlrin xüsusiyytlri. Qdim Misird din. Qdim klassik sr. Konfusizmd xlaq prinsiplri. Konfusizmin
Babilistanda din. Qdim Yunanstanda din. Qdim Romada flsfi sistemi.
din. Qdim randa din. Qdim Türklrd din. Qdim Sihizm. Sihizmin tarixi inkiaf. Quru Nanakn hyat.
rblrd din. Qdim qbil. On Quru. Müasir dövrd Sihlr. Sihizmin sas prinsiplri.
Yhudilik. Tarixi inkiaf. Musa v on mr. Musadan Adi Qrant. Sihizmd ibadt. Sih nnsind ictimai struktur.
sonra srailoullar. Etiqad. Seçilmilik, hd, müqdds Daoizm. Daoizmin tarixi inkiaf. Daoizmd sas
torpaq v mbd tsvvürlri. Müqdds kitablar. Yhudilr inanclar. Daoizmd ibadt. Müqdds mtnlr. Müasir
gör Yhudi olmayanlar. badtlr. Gündlik ibadtlr. dövrd Daoizm.
Hftlik ibadt. Müqdds günlr v bayramlar. ctimai Caynizm. Tarixi inkiaf. Caynizmin müqdds mtnlri.
qaydalar. Adt v nnlr. Yhudi mzhblri. Ortodoks Purvalar. Anqalar. Upanqalar. Prakirnalar. Çeda Sutralar.
Yhudilik. Hasidilik. Reformist Yhudilik. Mühafizkar Mula Sutralar. sas tlimlri. sas ibadt. Cmiyyt
Yhudilik. Samirilr. Qarailr. Qabala nnsi. Mhisçilik. strukturu.
Xristianlq. Tarixi inkiaf. Xristianln yaylmas. sas Yeni dini hrkatlar. Yahova ahidlri. Çarlz Rasl a
mflumlar v tlimlr. Xristianlqda müqdds kitab. Dörd cryannn inkiaf. Tlimlri v etiqadlar. Yahova
ncil anlay. Xristianlqda etiqad sistemi. Tslis anlay. ahidlrinin ibadt tsvvürü. Yahova ahidlrind ictimai
nkarnasiya v kfart. Xristianlqda rituallar. Xristianln struktur. Mormonlar. Cozef Smit v Monmon kitab. sas
dini tqvimi. Xristianlqda sas cryanlar. Katolikliyin tarixi prinsiplri. Ail v poliqamiya. Camaat strukturu.
inkiaf, tlimlri v kils quruluu. Pravoslavln tarixi Sayentologiya. Ron Habrdn tlimlri. Dianetiks v Enqram
inkiaf, tlimlri v kils quruluu. Protestantln tarixi tsvvürlri. Satanizm tarixi. Satanizmin sas xüsusiyytlri.
inkiaf v sas prinsiplri. Luterianizm, Zvinqlizm v Satanizm simvollar. Humanist din tsvvürü. Post-modern
Kalvinizm Protestantln tarixi qollar kimi. Müasir dövrd din tsvvürü.
Protestant cryanlar. rq kilslrinin tarixi inkiaf v Müasir dinlraras münasibtlr. Dinlraras
xarakteristik chtlri. münasibtlrin tarixi. Dinlrin hqiqt iddiasna dair
slam. Tarixi inkiaf v yaylmas. sas etiqadlar. nzriyylr. Eksklusuvizm. nklusivizm. Pluralizm. II
Tövhid prinsipi. Allah, peymbr, müqdds kitab, axirt Vatikan urasnn dinlraras münasibtlr tarixind rolu.
etiqad. badt tsvvürü. Namaz, oruc, zkat, hccin xlaqi Qlobal xlaq anlay. Dinlraras münasibtlrin
v ictimai rolu. slamda etiqadi mzhblrin tkkülü v perspektivlri.
tarixi inkiaf. slamda mli mzhblrin tkkülü v tarixi
inkiaf. slam xlaqnn dyrlr sistemi. slamn digr DBYYAT
dinlr bax. slamn sas qurumlar. slamda ictimai 1. Küçük A. Dinler Tarihi. Berikan Yaynevi, Ankara,
struktur. 2011.
Babilik/Bahailik. Tarixi inkiaf. sas prinsiplri. 2. Alc M. Dinler Tarihinin Batl Öncüleri. z
Müqdds kitablar. badt v rituallar. Flsfi v xlaqi yaynclk, stanbul, 2007.
prinsiplri. Müasir dövrd Babilik v Bahailik. 3. Alc M. Müslüman-Hristiyan Diyalogu. z
Hinduizm. Tarixi inkiaf. Arilr v dinlri. Hinduizm bir yaynclk, stanbul, 2010.
kimlik komponenti kimi. Müxtlif mütrk dyrlr. 4. Gündüz, . Yaayan Dünya Dinleri. Diyanet leri
Hinduizmdki müxtliflik. Maya v Avidya nzriyysi. Bakanl, Ankara, 2007.
Samsara v Karma etiqad. Moka v Nirvana inanc. 5. Jones L. (ed.), Encyclopedia of Religion. Macmillan
Mütrk etiqadlar. Kainatla laqli inanclar. Kasta sistemi. Reference USA, 2005.
Arama-darma tsvvürü. Hyatn sl mqsdin dair 6. Smith, J. (ed), The HarperCollins Dictionary of
etiqadlar. Müqdds mtnlr. Smriti v ruti frqi. Vedalar. Religion. San Francisco, 1995.
Brahmanalar. Aranyakalar. Upaniadlar. Hinduizmd ibadt. 7. The Study of Religion in an Age of Global Dialogue.
Hinduizmin mzhblri. Müasir dövrd Hinduizm reformlar. By Leonard J. Swidler and Paul Mojzes. Philadelphia,
Buddizm. Tarixi inkiaf. Buddann hyat. Buddizmin Temple University, 2000.
yayl. Buddann reformlar. Müqdds mtnlr. Pali Kanon
v Mahayana dbiyyat. Buddizmin sas etiqadlar. SLAM TARX
Pratityasamutbada. Dörd sas hqiqt anlay. Skkiz qollu
yol. Karma tlimi. Nirvana anlay. Buddizmd ibadt. Dua slamda tarix yazçlnn tkkülü. slam tarixinin
v meditasiya. Müqdds günlr v festivallar. Müqdds dövrlrinin tsnifi. Dövrlr sasn slam tarixinin
Qbul proqramlar 205
mnblri. slam tarixinin metodologiyas. slam tarixinin Abdulmlik dövrü slam fthlri. mvi xliflrinin li ibn
digr slam elmlri il laqsi. slam tarixinin sahlrinin bu Talib trfdarlarna qar siyasti. Ömr ibn Abdulzizin
tsnifi. slamn siyasi v mdniyyt tarixi. slam tarixin daxili siyasti. mvilrin son böyük xlifsi kimi Hiam ibn
dair mslht görüln dbiyyat. Abdulmlik. mvilrin süqut sbblri.
lk dövr slam Tarixi. slamaqdrki dövrd rblrin mvilr dövltinin mdniyyt tarixi. slam
siyasi, iqtisadi, ictimai v dini hyat rbistan memarlnn formalamas. Qubbtus-Saxra, Mscidu’l-
yarmadasnn fiziki v demoqrafik corafiyas. rblrin Aqsa, Miatta v Qusayr l-Amrann memarlq
mnyi v yarmadada mskunlamas. Cahiliyyt dövrü xüsusiyytlri. Dini elmlrin inkiaf. Fiqh, hdis, klam
rblrind dövlt düüncsi. Sb, Min, Himyr, Qssani sahlrinin inkiafna tsir edn faktorlar. Haciblik, poçt v
v Hir mirliklri. rbistan yarmadasnda iqtisadi hyat arxiv kimi mühüm dövlt tkilatlarnn qurulmas. rb
v beynlxalq iqtisadi münasibtlr. rblrd qbilçilik. dilinin rsmildirilmsi. slamda ilk mülki hrlrin
Hadari v bdvi rblr. rblrd bütprstlik v qurulmas. Vahid pul vahidindn istifad.
Mkknin hmiyyti. Abbasilr dövltinin siyasi tarixi. Abbasoullarnn
Mhmmd Peymbrin slamaqdrki dövrü. hakimiyyt glmsind li övladnn, Xorasanllarn v
Mhmmd Peymbrin qbilsi, nsli v ailsi. Abbasi tbliatçlarnn rolu. Mnsur Abbasilrin hqiqi
Mhmmd Peymbrin uaqlq dövrü. Mhmmd qurucusu kimi. Hakimiyytin Suriyadan raqa nqli.
Peymbrin gnclik dövrü. Mkk ticarti v Mhmmd Badadn qurulmas. Brmki vzir ailsinin rolu. Mmunun
Peymbrin i hyat. Mhmmd Peymbrin ail hyat. hakimiyyti dövrü. Mötsim v türklrin Abbasilr
Mhmmd Peymbrin Mkk cmiyytindki mövqeyi. dövltindki rolu. Abbasilrin Samarra dövrü. Abbasilrin
Mhmmd Peymbrin Mkk dövrü. lk vhy. xarici siyasti. Franklarla v Bizansla münasibtlr.
slama xüsusi v ümumi dvt. Mkklilrin ks-reaksiya, Abbasilr dövrü üsyanlar. Son Abbasi xliflri. Monqol
tqib v tzyiqinin siyasi, iqtisadi v dini sbblri. lk slam ial. Abbasilr dövltinin ziflm v süqut sbblri.
cmiyytinin tkkülü. Hbistana hicrt. Taif sfri. Abbasilr dövltinin mdniyyt tarixi. Abbasilrd
Aqb beytlri. Mdiny hicrt. vzirlik qurumu. dliyy tkilatnn inkiaf. ctimai v dini
Mhmmd Peymbrin Mdin dövrü. Hicrtin qruplar. Dqiq elmlrin inkiaf. Beytulhikm slamda ilk
slam tarixindki hmiyyti. Mdin müqavilsi. Ümmnin akademik qurum kimi. li Tbri, Razi v bn Sinann
formalamas. Mkklilrl hrbi mübariz. Qeyri- timsalnda tibbin inkiaf. Kindi, Farabi, xvani Safa, bn
müslmanlarla münasibtlrin tnzimlnmsi. Hudeybiyy Sinann slam flsfsindki rolu. Bttani, Biruni, Ömr
sülhü. Mkknin fthi. Elçilr ili. Taifin fthi. Bizans v Xyyam v slam astronomiyas. Xarzmi v cbrin inkiaf.
Sasani il münasibtlr. Vida xütbsinin hmiyyti. Hdis, tarix, corafiya, dbiyyat v dilçilik sahsind slam
bu Bkirin xlifliyi dövrü. Siyasi idaretm kli klassik srlrinin tlifi. Abbasi dövrü slam memarlnn
olaraq xilaft. bu Bkirin xlif seçilmsi. Mhmmd xüsusiyytlri.
Peymbrin vfatndan sonra rbistanda dini-siyasi Abbasilr dövltinin trkibind qurulan dövltlr.
vziyyt. rtidad v irtica mühariblri. slam fthlrinin Mrkzdn idaretmnin ziflmsi. Xilaft bal müstqil
balanmas. Qurann toplanmas. dövlt nnsinin balanc. lbilrin imali Afrikadak
Ömr ibn Xttabn xlifliyi dövrü. Ömr ibn Xttabn faliyyti. Tolunoullarnn v hidilrin idarsind Misir.
xlif tyin olunmas. raq v rann fthi. Suriya, Flstin v Orta Asiyada Samani hakimiyyti. Büveyhi dövlti v
ordaniyann fthi. Misirin fthi. qtisadiyyat v dliyy Adududdövlnin Badaddak hakimiyyti.
sahsindki reformlar. Divan tkilatnn tkkülü. Dövlt ndlus mvilrinin siyasi tarixi. Fth v valilik
büdcsinin formalamas. dövrü. mirlik dövrü v I Aburrahman. Franklarla v digr
Osman ibn ffann xlifliyi dövrü. Ömr ibn Xttabn Xristyan dövltlrl münasibtlr. Abbasilrl olan
ura tyini v Osman ibn Xttabn xlif seçilmsi. imali münasibtlr. Daxili qarqlqlar. III Abdurrahman v
Afrikann fthi. Dniz fthlri. Osman ibn ffann daxili mirlikdn xilaft keçid. III Abdurrahman v Fatmi
siyasti. Osman ibn ffann hakimiyyti dövründ daxili münasibti. ndlus mvilrinin ziflmsi. Abbadilrin
narazlqlar. Xlifnin öldürülmsi. hakimiyyti. ndlusda Murabtlar v Muvahhidlr dövrü.
li ibn bu Talibin xlifliyi dövrü. li ibn bu Bni hmr dövlti Avropada slam hakimiyytinin son
Talibin hakimiyyt glmsi. slamda ilk vtnda tmsilçisi kimi.
müharibsi. Cml sava. Haimi- mvi rqabti. Sffin ndlus mvilrinin mdniyyt tarixi. ndlus
sava. Xaricilrin tkkülü v li ibn bu Talib mvilrind dil v dbiyyatn inkiaf. Kazdan istifad
dövründki faliyytlri. Hakm hadissi. li-Müaviy v kitab mdniyytinin inkiaf. Astronomiya v
mübarizsi. li ibn bu Talibin öldürülmsi. riyaziyyatda Qrb tsir. bn l-Baytar v botanika elmi. l-
Raidi xliflr dövründ siyasi, iqtisadi v ictimai Zhravi v tibb elminin inkiaf. bn Bacc, bn Rüd v bn
hyat. Siyasi idaretm kli olaraq xilaft. qtisadi Meymunla flsfnin Qrb ötürülmsi. bn Arabi v
qurumlarn tkkülü. Fth olunan bölglrin hüquqi statusu. sufizmin inkiaf. Toledo trcüm mrkzi kimi. ndlus
Qrargah hrlrinin qurulmas. Dövlt büdcsinin slam memarlnn incilri kimi Kordova Camisi v l-
mnblri. Dövlt glirlrinin istifad yerlri. Cmiyytin Hamra saray.
sas ünsürlri. Zimmilrin slam cmiyytindki statusu. Fatimilr dövltinin siyasi tarixi. smailiyynin
Dini elmlrin tkkülü. tkkülü. Fatmi tbliatçlarnn faliyytlri. Ubeydullah
mvilr dövltinin siyasi tarixi. Muaviy ibn bu Mehdi v Abbasilr paralel ikinci xlifliyin tsisi. Mhur
Süfyann iqtidar mübarizsi. slam idaretm sistemind Fatmi komandirlrinin idaretmdki hmiyyti. Fatmi
vlihdlik prinsipi. Sosial-siyasi zmind Krbla hadissi. vzirlrinin siyastdki rolu. Hakim v qeyri-müslmanlara
Abdulmlik ibn Mrvann daxili siyasti. Vlid ibn qar siyasti. Fatmilr-Abbasilr münasibti. Xaçl sfrlri
[[
qarsnda Fatmilr. Dövltin ziflm v süqut sbblri. Asiya yürülri. Slcuqlu-Abbasi münasibtlri. Alp
Fatimilr dövltinin mdniyyt tarixi. Elmi v dbi Arslann hakimiyyti dövründ fth hrkat. Slcuqlu-
inkiaf. Daru’l-elm Beytulhikmy alternativ olaraq. Bizans münasibti v Malazgirt zfri. Fitrt dövründ
Astronomiya v optika elmindki nailiyytlr. Saray Slcuqlular. Sultan Sncr v Ouz istilas. Slcuqlu
kitabxanas. ncsnt v memarlq. dövltinin ziflm v süqut sbblri.
Eyyubilr dövltinin siyasi tarixi. Eyyubilrin mnyi. Slcuqlu dövltinin mdniyyt tarixi. daretm
Slahddin Eyyubinin Slibçilr qar mübarizsi. Hittin qurumlar. Slcuqlularda saraydaxili tkilat. Thsilin
zfri. Qüdsün Slibçilrdn alnmas. Slahddindn sonra sistemldirilmsi v mdrslr. ctimai hyat. Vqfin
hakimiyyt urunda mübarizlr. Kamil v Eyyubilrin cmiyytdki rolu. Rbat v karvansaraylar. Diyarbkir
ziflmsi. cruddurun hakimiyyti Mmluklara nqli. Böyük Cami, Konya Aladdin Camisi, Amasya Göy
Eyyubilrin ziflm v süqut sbblri. Mdrs, rzurum Qoa Mnarli Mdrs v Slcuqlu
Eyyubilr dövltinin mdniyyt tarixi. Eyyubilrd memarl. Tsvvüfün Slcuqlu mdniyytindki rolu.
idari, siyasi, hrbi v dliyy tkilatlar. Eyyubilrd thsil Osmanl dövltinin siyasi tarixi. Dövltin mnyi.
qurumlar olaraq mdrs, mscid, tkk v zaviylr. Dövltin idari nnsinin tkkülü v ttbiqi. Fateh Sultan
Eyyubilrd dqiq elmlrin inkiaf. Tibb elmi v Mhmd v stanbulun fthi.Yavuz Sultan Slim dövrü
xstxanalarn rolu. Tsvvüfün inkiaf v mhur xarici siyast. Osmanl-Sfvi münasibtlri. Osmanl-
mütsvviflr. bu’l-Fvaris, Zahiriyy, Ruqniyy Mmluklu münasibtlri. Qanuni Sultan Süleyman dövründ
mdrslri v Eyyubi memarl. xarici siyast. Osmanlnn rq v Qrb siyasti. Osmanlda
Qznvilr dövltinin siyasi tarixi. Türklrin Samani böyük meydan mühariblri. Osmanlnn dniz siyasti.
dövltindki mövqeyi. Alp Tkin v Qznvilrin qurulmas. Osmanl-Avropa münasibtlri. Osmanlnn ziflm v
Qznvilrd siyasi hakimiyytin ötürülmsi. Sultan süqut sbblri.
Mahmud Qznvinin Hindistan sfrlri v Somnat. Sultan Osmanl dövltinin mdniyyt tarixi. Osmanlda
Mahmud dövrü Qaraxanl-Qznvi münasibti. Qznvi idaretm sistemi. Osmanlda elmi hyat. Osmanlda maliyy
Msudun Slcuqlularla münasibti v Dandnkan strukturu. Osmanlda daxili v xarici ticart. Tsvvüf
mlubiyyti. Qznvi dövltinin ziflmsi v süqutu. düüncsi. Türk dbiyyat. Memar Sinan v slam dini
Qznvilr dövltinin mdniyyt tarixi. Qznvi memarl. Türk-slam musiqisi. Xttatlq, tzhib, miniatur
dövltind idaretm tkilat v divanlar. Busti, Sistani, v bru slam tsviri incsntinin sas sahlri kimi.
Damqani, Firdövsi timsalnda saray eiri v dbiyyatn XX srd slam dünyasnn siyasi tarixi. Osmanl
inkiaf. Utbi, Beyhaqi v tarix elminin inkiaf. Biruni v corafiyasnda qurulan müstqil dövltlr. imali Afrikann
digr dinlrl laqli ilk obyektiv slam sri. slam slam dövltlri. Körfz dövltlri. Balkan yarmadasnda
dünyasnda ilk mdrslrin tkkülü. Lkr-i Bazar v müslmanlar. Pakistan, fqanstan, ndoneziya, Malaziya.
Qznvi memarl. rqi Asiyada slam. Rusiya v Çind müslman azlqlar.
Qaraxanllar dövltinin siyasi tarixi. Qaraxanllarn randa siyasi hakimiyyt. XX srd slam dünyasnda elm v
mnyi il laqli müxtlif fikirlr. Bilg Kül Qadir xan v mdniyytin ümumi tsviri.
Qaraxanllarn yaranmas. Ali Tiginin vfat v dövltin ikiy
ayrlmas. Qrbi Qaraxanllar Slcuqlu dövltinin DBYYAT
tabeçiliyind. Xarzmahlar v Qrbi Qaraxanllar dövltinin 1. Hizmetli S. lk dönem slam tarihi. Ankara Okulu,
süqutu. rqi-Qrbi Qaraxanl mübarizsi. Qarahitaylar. Ankara, 2011.
Qaraxanllar dövltinin mdniyyt tarixi. Qaraxanl 2. Hasan H. slam Tarihi. Kayhan Yaynlar. stanbul.
dövlt idaretm sistemi v haciblik tkilat. Kaqar, 3. Ünlü N., slam Tarihi. stanbul, 2012.
Balasaqun, Özknd Türk-slam mdniyyti mrkzlri kimi. 4. Cambridge History of Islam. /Edited by P.M. Holt,
Türk dilinin dbi dil çevrilmsi. Yusuf Xas Hacib v Ann K.S. Lambton, Bernard Lewis./ Cambridge
Kutadqu Bilig. Kaqarl Mahmud v Divanu Lüti’t-türk. University Press, 1977.
Mmluklu dövltinin siyasi tarixi. zzddin Aybkin 5. Tbri Mhmmd ibn Crir. Tarix l-Umm v l-
Eyyubi mirlri, Slib v Monqol yürülrin qar muluk
mübarizsi. Bhri v Burci Mmluklar dövrü. Seyfddin 6. Philip K. Hitti. History of Arabs. Palgrave Macmillan,
Kutuz v Ayn Calut zfri. Baybars v Misir Abbasi 2002.
xlifliyinin elan. Seyfddin Qalavunun vfat v Bhri
Mmluklularnn süqutu. Brkuk v Burci Mmluklularn SLAM DNNN SASLARI (QAD)
qurulmas. Seyfddin Kaytbay Burci Mmluklarn son
böyük hökmdar kimi. Mmluklularn Sfvi v Osmanllarla Dinin trifi v din olan ehtiyac. Din veriln triflr v
münasibtlri. Mmluklu dövltinin süqutunun sbblri. din olan ehtiyac haqqnda mlumat. slam alimlrinin haqq
Mmluklu dövltinin mdniyyt tarixi. zhr slam din trifi. Allah trfindn qoyulmu qanunlar toplusu
elm v mdniyytinin mrkzi kimi. Mmluklular dövrü olmas, al v irad sahiblrin xitab etmsi, dinin insanlara
“ensiklopediyalar dövrü” kimi. Tibb elminin inkiaf v bildirdiyi hqiqtlrin hr baxmdan xeyir olmas.
Qalavun xstxanas. Qahird Türk-slam memarl. slam dininin xüsusiyytlri. slam dininin
Mdrs komplekslrinin tkkülü v memarlq xüsusiyytlri. Son din olmas, ümumbri olmas, insann
xüsusiyytlri. maddi v mnvi ehtiyaclarna da xitab etmsi, hm dünya,
Slcuqlu dövltinin siyasi tarixi. Ouzlar v Slcuqlu hm d axirt dini olmas, mötdil v fitrt dini kimi
ailsi. Torul byin faliyytlri v Slcuqlu dövltinin sciyylnmsi.
tkkülü. Slcuqlu Qznvi münasibtlri v Dandnkan mann trifi v növlri, tqlidi v istidlali iman. man
sava. Paytaxtn Rey hrin köçmsi. Slcuqlularn Kiçik v slam terminlri. Tqlidi v istidlali iman. mann tqlid
Qbul proqramlar 207
v ya al yürütmy istinadndan asl olaraq tqsimi. Tsdiq ülvi varlqlar: Mlklr. Mahiyytlri, xüsusiyytlri,
v inkar baxmndan insanlarn mömin, kafir v münafiq vziflri, say v növlri. Cbrayl, Mikayl, srafil v
klind bölünmsi. zrayl. Muqrrbun mlklri, hafaza v qiramn katibin
Tfsili v icmali iman. man ediln saslarn mlklri, Harut-Marut, Münkr v nkir. Mlk yoxsa
ümumiliyin v tfrrüatna gör tqsimi v tfsili imann peymbrlrin üstünlüyü mslsi. Mlk qidsinin
drclri. tsirlri.
Dini hökmlr. Dini hökmlrin tsnifi. Etiqadi, mli v Cinlr v eytan. Latif varliqlardan olan süfli varlqlar.
xlaqi hökmlr. Bu drsin etiqadi hökmlri hat etmsi. Süfli varlqlardan olan eytan v cin.
man saslar v slamn rtlri. Frqli düünc lahi kitablar. Suhuf. Smavi kitablar v onlarn say.
mktblrin gör iman saslar. Klmeyi-tövhid, klmeyi- Qurani-Krimd ad keçn kitablar: Zbur, Tövrat, ncil v
hadt. slamn be rti: klmeyi-hadt, namaz, oruc, Qurani-Krim.
zkat, hcc, zkat. Peymbrliy iman. Peymbrlik sistemi.
man-ml münasibti. man-ml münasibtind qlb, Peymbrlikl laqli mfhumlar. Nbi v nübüvvt. Rsul
dil v mll tsdiq. mann mahiyyti. Kamil imann trifi v risalt. Vhyin trifi. Vhyin növlri. Sadiq röya, vhy
Allaha iman . Allaha iman msllri. Allahn varl. mlyinin gtirmsi, vasitsiz vhy.
Allahn varln inkar edn, kainatn yaranmasn baqa Nübüvvtin imkan. Nübüvvtin imkan. Uluhiyyt v
sbblrl izah edn cryanlar. Materializm, darvinizm, insan baxmndan. Peymbrliyin tarixi reall.
pozitivizm, freydizm. Allahn varln isbat edn bzi Peymbrliy olan ehtiyac.
dlillr. Mrifatullah. Allah tanma yolu kimi “doru xbr”. Peymbrliyin dlillri. Peymbrliyin dlillri. Hissi
Tövsif (vsflndirm). Allahn vsflndirilmsinin (irad v hlak möcüzlri), xbri v bilik möcüzlri. qli
(tövsifinin) varlna inandmz zat haqqnda bzi möcüzlr.
mnalardan, maddi olmayan xüsusiyytlrindn bhs etm Peymbrlrin vsflri, vziflri. Peymbrlrin say
sciyysi damas. v xüsusiyytlri. Br olmalar, Allah trfindn
Allahn varln isbat edn dlillr. Allahn varln seçilmlri, msum olmalar, etibarl olmalar, vhyi tbli
isbat edn dlillrin olan ehtiyac. Allahn varlnn açq etmlri. Peymbrlrin drclri v vziflri. Ulu-l zm
olmas, insann fitrtind yaradc fikrinin olmas. peymbrlr.
Tbii, yaradlmlq v nizam dlillri. rqlri, ölklri, Son peymbr hzrt Muhmmdin nübüvvti. Son
fikir, din v mzhblri bir-birindn frqli olmasna, peymbr hzrt Muhmmd. Hzrt Muhmmdin
inandqlar yaradcnn vsflrind müxtliflik olmasna peymbrliyin iman, peymbrliyinin ümumbriliyi.
rmn yer üzündki ksr insanlarn bu kainatn qüdrtli v Hzrt Muhmmdin möcüzlri .
hikmtli bir yaradcsnn mövcud olduuna übh etmmsi. Peymbrliyinin dlillri. Qurani-Krim. Qurani-Krimin
Tbii v ya “Qbulu-amm dlili”. Hr eyin bir yaradcs ümmi bir insann lind ortaya çxmas, mzmunu v dili
olmas fikrin istinad edn yaradlmlq dlili. Kainatdak baxmndan icaz. Hzrt Peymbrin keçmi müqdds
hr eyin bir nizamnn olmas v bu nizamn özbana kitablarda müjdlnmsi. Onun üstün xlaq. Hissi
yaranmamasna dayanan nizam dlili. möcüzlri. Son peymbr olmas.
Tövhid v irk. Allahn birliyi (Tövhid). Tövhidin Axirt iman. Axirt msllri. Axirtin varlnn qli
növlri. manda tövhid v ibadtd tövhid. manda tövhidin baxmdan mümkün olmas. Mrhllri. Qbir hyat. Qbir
Allahn zatnda tövhid, Allahn siftlrind tövhid v Allahn sual, bu cavaba v dünya hyatna uyun qbir nemti v
feillrind tövhid klind izah. irk. irkin növlri. Böyük zab.
v kiçik (dolay) irk. Dolay irkin növlri. Yaradlmlar Qiyamt v lamtlri. Qiyamtin (s-saat, l-vaqi, l-
ifrat ucaltma, qeybin bilinmsi, fat, riyakarlq v mnft haqqa, l-qari) qopmas. Qiyamt lamtlri. Kiçik v
kimi msllrin kiçik (dolay) irk apara bilmsi. böyük lamtlr. Kiçik lamtlrdn elmin azalmas,
Allahn siftlrinin tsnifi. Allahn siftlrinin tsnifi. chaltin yaylmas, böyük günahlarn açq kild ilnmsi
Slbi, sübuti, xbri v feili siftlr. Slbi (tnzihi) siftlrin v ilrin sritsiz olanlara verilmsi v s. Böyük lamtlr
Allahn anna yaramayan, yaradlmlq xüsusiyyti kimi Ycuc v Mcuc, Dbbtu-l-rz, Duxan, Dccal, hzrt
dayan v Ondan nfy ediln siftlr olmas. Sübuti sann nüzulu, günin qrbdn çxmas. Hr v mhr,
siftlrin kamal, mükmmllik ifad edn siftlr olmas. yenidn dirilm. Axirtd hesabn balanmas. Sura ikinci
Feili siftlr Allahn feillrini (yaratma, ruzi verm, ruzini üflm v b’s (yenidn dirilm). Hr, ml dftrlrinin bu
daaltma, yaatma, öldürm v s.) bildirn siftlr olmas. l- dünyada ilniln mllr gör sa v ya sol trfdn
smau-l-hüsna. smau-l-hüsna. smau-l-hüsnann böyük verilmsi.
ksriyytl ilahi rhmt, sevgi, mrhmt, balayclq v Hesab, sual, mizan v sirat. Hesab v mizan, fat v
lütfkarlq bildirmsi. Kövsr hovuzu, Srat. Bu terminlrin bizim anladmz
Qza v qdr terminlri. Qza v qdrl laqli mnalardan frqli mnalar damas.
msllr. Lüvi v termin mnalar. Qdrin termin raf, cnnt v chnnm. Hesabdan sonrak hyat.
mnasnn Allahn bütün ya v hadislri il kainat zld rafda olan insanlar. Bu dünyada keçiriln hyata uyun v
planlamas klind olmas. Qzann ya v hadislri qazanlan savab v günahlara uyun olaraq insanlarn Cnnt
zldki plana gör Allah trfindn icra edilib yerin v ya Chnnm göndrilmsi.
yetirilmsi klind trif edilmsi. Qza v qdr haqqnda
sas fikirlr. Qza v qdr probleminin hlli yollar. Cbr DBYYAT
(Cbriyy), tfviz (Mötzil) v orta yolda olan eklektik 1. Akseki A. H. slam. stanbul,1966.
fikirlr ( hli-sünn v mamiyy). 2. Topalolu B. Yavuz Y. ., Çelebi ., slamda nanç
Mlklrin say v növlri . Latif varliqlardan olan Esaslar. stanbul, 1999.
[[
3. Topaloglu, Bekir., slam Kelamclar ve Filozoflarna 11. Qzzali. hyau ulumi-d-din. stanbul, 1974-1975.
Göre Allah’n Varl. Diyanet leri Bakanl 12. Qurani-Krim.
Yaynlar, Ankara, 1983. 13. Masse Anri. slam. Trcüm ednlr: C. Cabbarov,
4. Cfr s-Sübhani, l-lahiyyat, Qum 1410/1990. A. lsgrov, AE nriyyat, Bak, 1991.
5. Hilli, bn Mutahhar, Kfu-l-murad fi rhi Tcridi-l- 14. Maturidi, Mhmmd b. Mhmmd, Kitabu’t-
itiqad, Beyrut-1408/1988. Tövhid (nr. Bekir Topalolu-Muhammed Aruçi).
6. Atay Hüseyin. Kur’an’a Göre man Esaslar. Ankara Ankara, 2003.
1961. 15. Hmidullah Mhmmd. slama giri. Trcüm edn:
7. bn Furk. bu Bkir Mhmmd b. Hsn, Gündüz smaylov, Bak, Qismt, 2006.
Mücrrdu mqalati--eyx bi’l-Hsn l- ri 16. eyx Saduq. Risal l-tiqadat l-mamiyy. Ankara
(nr. Daniel Gimaret), Beyrut, 1987. 1978.
8. Çelebi lyas. slam nancnda Gayp Problemi. 17. Topalolu B., “Esma-i Hüsna”, TDV slam
stanbul, 1996. Ansiklopedisi, XI, 404-418.
9. Kutubu-rbaa. 18. Watt, William Montgomery. Islamic Philosophy and
10. Kutubu-sitt. Theology: An Extended Survey. Edinburgh, 1992.
Proqram 52*
Balqlarn növdaxili laqlri.
XTOLOGYA Populyasiya. Sürünün elementar populyasiya ml
gtirmsi v bunun bioloji mahiyyti. Növdaxili parazitizm
xtiologiya elminin predmeti, sahlri. xtiologiyanm qsa v qida laqlri.
tarixi, Azrbaycanda ixtiologiya elminin nailiyytlri v Növlraras laqlrin müxtlifliyi
problemlri. Yem rqabti, yrtc-ikar laqsi, birg yaay,
Ümumi ixtiologiya. parazitizm v s. laqlr.
Balqlarn qurulu xüsusiyytlri. Balqlarn digr heyvanlar v bitkilrl laqsi;
Balqlarn xarici quruluundak müxtlifliklr. Balqlarn bakteriyalar, yosunlar, ali su bitkilri, ibtidailr, qamçllar,
hrkt formalar. Müxtlif tsnifat qruplarna aid olan sporlular, barsaqboluqlar, qurdlar, zlilr, molyuskalar,
balqlarda orqanlar sisteminin xarakter lamtlri; hzm, xrçngkimilr, hratlar, suda-quruda yaayanlar,
tnffüs, qan-damar, ifrazat v çoxalmann spesifk sürünnlr, qular v mmlilr il laq formalar.
xüsusiyytlri. Müxtlif balqlarda traf mühitdn asl olaraq Balq ehtiyatnn qorunmas v artrlmasnda biotik
su-duz mübadilsinin dyiilmsi. Sinir sisteminin v hiss laqlrin hmiyyti.
orqanlarnn inkiaf sviyysi. Balqlarn ekoloji qruplar: dniz balqlar, yarmkeçici
Balqlar v xarici mühit. balqlar, keçici balqlar, irin su balqlar.
Balqlarn xarici mühitl qarlql laqsinin formalar. Balqlarn ölçülrinin taksonomik hmiyyti.
Abiotik amillr v balqçlq tsrrüfat. Abiotik amillrin Uzunluq, kütl v böyümnin yem rejimindn,
balqlara tsiri, balq ehtiyyatnn formalamasnda bu temperaturdan, iqdan, qaz rejimindn, populyasiyann
amillrin hmiyyti, balq ehtiyatna müsbt tsirin tmin sxlndan asll.
edilmsi. Yem xarakteri: yem seçiciliyi, onun yadan v ilin
Suyun temperaturunun balqlarn qidalanmas, çoxalmas fslindn asl olmas. Yem qbul etm intensivliyinin
v davranna tsiri. Evriterm v stenoterm balqlar. Optimal öyrnilm qaydas. Yem msallar.
temperatur, temperatur hddi. Balqlarn yalanmas v dolunluu. Yalanmann bal
Suyun duzlulua gör bölgüsü. Duzluluun suyun coraf il tyini v buna gör balqlarn qruplar. Dolunluun
yerlmsindn, okeanla laqsindn asl olaraq dyiilmsi. Fulton v Klark üsullar il tyin edilmsinin praktik
Evriqal v stenoqal balqlar. xtiofaunann formalamasna hmiyyti.
duzluluun tsiri. Balqlarn nsil vermsi.
Suyun qaz rejimi v onun balqlar üçün hmiyyti. Qrdaql v sümüklü balqlarn çoxalma üsullar.
Oksigen tlbatna gör balqlarn qruplar. Azrbaycan Ginogenez çoxalma, yumurta-diridoma. Cinsiyyt
sularnda oksigenin azalma sbblri v onun qarsnn yetkinliyin çatma. Cinsi dimorfizm. Cinsiyyt nisbti.
alnmas. Oksigen tlbatn yadan asll. Yuxu hadissi, Kürülm vaxt. Birdfy v hiss-hiss kürülm.
yay v q diapazonlar. Yetkinlik kalas. Yetkinlik msal. Kürünün formas v
Suyun axarlnn hmiyyti. Lpdöyn sah. quruluu. Kürütökmnin mikroekologiyas. Nsil qays.
Qabarma-çkilm. Suyun sviyysinin dyimsinin Mhsuldarlq, kürünün keyfyyti v onun nsl tsiri.
balqlara tsiri. Kürünün inkubasiya müddti. Metamorfoz. Balqlarn
Suyun çirklnm mnblri: neft kimyas çirklnmsi, yaay mrhllri: rüeym, sürf, körp, yal v qocalq
mit çirklnmsi, radioaktiv çirklnm. Suyun dövrü, hr mrhlnin sciyyvi xüsusiyytlri, bunlarn
çirklnmsinin balqlara tsiri. balqçlq tsrrüfat baxmndan hmiyyti.
Qbul proqramlar 209
Balqlarn miqrasiyas. smaylov R. . Onurallar zoologiyas. Bak, “Bak

Miqrasiyann mahiyyti. Horizontal v üfqi miqrasiya. Universiteti”, 1999.
Fal v passiv miqrasiya. Anadrom v katadrom miqrasiya. 5. Adgözlova D.M. Zoologiya. Gnc, AKTA
Çoxalma, qidalanma v qlama miqrasiyalar. Bunlarn nriyyat, 2011.
praktik hmiyyti. 6. Mahmudov . Balq v balq mhsullar. Bak, “q”,
Xüsusi ixtiologiya 1998.
Balqlarn müasir tsnifat. Balqlarn mnyi v 7. Mustafayev Q.T., Sadqova N.A., sgndrov T.M.
tkamülü. Azrbaycan faunasnn taksonomiyas v corafiyas
Çnsizlr (Agnatha). Dyirmiazllar (Cyclostomata). (onurallar). “Bak Universiteti”, 2011.
Azrbaycanda Xzr minoqasnn yaylmas, biologiyas, 8. Mustafayev Q.T., Tayev .N., Sadqova N.A.
müasir ehtiyat, qorunmas v istifad olunmas. Onurallar zoologiyas (ali mktblr üçün drslik).
Qrdaql balqlar (Chondrichthyes). Sinfin ümumi “Bak Universiteti”, 2009.
xarakteristikas, tsnifat. 9. 8\ .$., `+ .. N#=.
Akulalar dstüstü (Selachomorpha). Dstüstünün M., “}= +”, 1983.
xarakteristikas, tipik nümayndlri: davran, çoxalmas, 10. %++ ].. +#= }. M., “}=
ehtiyat v istifad edilmsi. +”, 1974.
Skatlar dstüstü (Batomorpha). Xarakteristikas, 11. }}. @& ;N}. ( .T.
.), N. 4.
nümayndlri: davran, çoxalmas, ehtiyat. M., “{”, 1971.
Bütövballar yarmsinifi (Holocephali). Xarakteristikas, 12. %\
.{. #= @'}”, . M.,
tipik nümayndlri. “{”, 1982.
Sümüklü balqlar sinifi (Osteichthyes). Sinfin ümumi
xarakteristikas. FOREL V QFS BALIQÇILII
Kürküzgclilr yarmsinifi (Sarcopterygii),
xarakteristikas, tsnifat. Balqçln hmiyyti v balq mhsullarnn
üaüzgclilr yarmsinifi (Actinopterygii), tsnifat. smrli istifad olunmas
Azrbaycan faunas üçün xarakter növlrin yaylmas, Mühüm snaye hmiyytli balqlar. halinin hyatnda
vziyyti. balq v balq mhsullarnn hmiyyti. Balq mhsullar
Nrkimilr dstsi (Acipenseriformes). Azrbaycan arasnda qfslrd yetidiriln nrkimilr v qzlbalqlarn
sularnda yaylmas, Xzr dnizind ehtiyat, qorunmas, yeri v mövqeyi. Respublikamzn sularnda yaayan sas
süni artrlmas v hazrk vziyyti. vtg hmiyytli balqlar v onlarn ehtiyatnn müasir
Siynkkimilr (Clupeiformes). Azrbaycanda yaylmas. vziyyti. Respublikamzda balq srvtinin artrlmasna v
Xzr siynklri. smrli istifad olunmasna yönlmi tdbirlr.
Qzlbalqkimilr (Salmoniformes). Azrbaycanda Nr balqlarnn bioloji tsrrüfat xüsusiyytlri,
yaylmas. Xzr qzlbalnn müasir vziyyti. qfslrd yetidirilmsi v qfs tsrrüfat
Angvillakimilr dstsinin (Anguilliformes) növlri. Nrkimilr dstsi, tsnifat, yaylmas, bioloji
Xzrd yaama qaydas. xüsusiyytlri.
Çkikimilr (Cypriniformes) dstsi. Tsnifat, ehtiyat, Cinsi yetkinliy çatm nr tördicilrinin seçilmsi.
qorunmas artrlmas v smrli istifad edilmsi. Çkilrin Kürünün alnmas v mayalandrlmas.
vtg hmiyytli cinslri: külm, hm, xramulya, irbit, Kürünün inkubasiyas. Sürflrin yetidirilmsi. Süni
may, yastqarn, çapaq, çki v s. Növlrinin biologiyas. göllrd yetidirm. Nr körplrinin yetidirilmsi.
Naxakimilr (Siluriformes). Adi naxa: biologiyas, Qfs tsrrüfatlarnn quruluu. Dniz nryetidirm
balqçlq tsrrüfat hmiyyti. qfs tsrrüfat. Körp balqlarn danmas v qfslr
Kefalkimilrin (Mugilidae) nümayndlri. |zr yerldirilmsi. Dniz qfslrd nrlrin yerldirilmsinin
introduksiyas v onun nticsi. biotexnologiyas. Qfslrd nr balqlarnn
Xankimilrin (Perciformes) sas növlrinin biologiyas; yemlndirilmsi normativlri.
ehtiyat, qorunmas, balqçlq tsrrüfat hmiyyti. Qzl balqlarn bioloji tsrrüfat xüsusiyytlri, v
Xullar (Gobiidae) fsilsi: sas nümayndlri, onlarn yetidirilmsi
hyat trzi, biosenozda rolu. Qzlbalqkimilrin tsnifat, yaylmas, bioloji
Xzrin Azrbaycan sektorunun v daxili sularn vtg xüsusiyytlri. Cinsi yetkinliy çatm tördicilrin seçilmsi
hmiyyti olmayan balqlar. Onlarn biosenozda rolu, v tördici saxlanan hovuzlara buraxlmas. Tördicilrdn
vtg balqlarnn yemi kimi balqçlq tsrrüfat kürünün alnmas v onlarn mayalandrlmas. Kürülrin
hmiyyti. inkubasiyas. Sürflrin böyüdülmsi. Bir yaadk körplrin
böyüdülmsi. Bir-iki yaadk körplrin satlq çkiy
DBYYAT çatanadk böyüdülmsi.
1. Abbasov H.S., Hacyev R.B. xtiologiya. Drslik. Forel balqlarnn yetidirilmsi
Bak, BDU nriyyat, 2007. Forelçilik. Forel balqçlnn dünyada inkiaf. Forel
2. Abbasov H.S. Dnizlrin faunas (balqlar). Bak, balqlarnn yüksk mhsuldarln tmin edn balca
ADU-nun nriyyat, 1985. amillr. Respublikamzda forelçiliyin inkiaf. Dniz
3. Abbasov H.S. Göl v su daqnlarnda çoxalan sularnda forellrin yetidirilmsinin üstünlüklri. Forellrin
balqlarn artrlmasnn bioloji saslar. Bak, “Elm”, yetidirilmsi zaman yol veriln v optimal duzluluq. Dniz
1972. sularnda forellrin yetidirilmsi texnologiyas. irin sularda
4. Abbasov H.S., Mustafayev Q.T., Mmmdova S. ., forellrin yetidirilmsi.
[[
Forel balqlar v xarici mühit Forel balqlarn yemlndirilmsi

Balqlarn xarici mühitl qarlql laq formalar. Yemlrin enerji qidall v maddlr mübadilsi. Ya v
Paratipik amillrin forel balqlarna tsiri, balq ehtiyatnn quru yemlr. Balanc v mhsuldar yemlr. Yemlrin
formalamasnda bu amillrin hmiyyti, forel ehtiyatna hazrlanmas üsullar. Baln kütlsindn asl olaraq yemin
müsbt tsirin tmin edilmsi. Temperaturun qidalanma, keyfiyyti v yemlndirm tezliyi. Müxtlif ya qruplarnda
çoxalma v davrana tsiri. Optimal temperatur v suda hll olan forellrin yemlndirilmsi.
olmu oksigen. Temperatur v kütldn asl olaraq forel Forel balqlarnn xstliklri
balnn oksigen olan tlbatnn dyimsi. Karbon Balqlarn infeksion xstliklri. Balqlarn invazion
qaznn müxtlif qatlnda forelin yetidirilmsinin xstliklri. Profilaktika tdbirlri.
nticlri. Forel yetidiriln hövzlrd mühitin aktiv Forel yetidirmnin inkiaf
turuluu, ammonyakn tlb olunan qatl, suyun codluu. Müxtlif ölklrd forel yetidirm. Bzi xarici ölklrin
Forellrin yetidirilmsi zaman iqlandrma. balqyetidirm tcrübsi. Balq yetidirm sahsind ld
Forel qfs tsrrüfat olunan nailiyytlr. Müxtlif ölklrd forelçiliyin inkiaf.
Qfslrin quruluu v onlarn qurulmas. Qfslrin
tsnifat. Qfs quradrlmasnn sxemi. Tor qfs DBYYAT
sistemlrinin üstünlüklri. Qfs tsrrüfatnn yerldirildiyi 1. Abbasov H.S., Hacyev R.V. xtiologiya. Bak, BDU
razinin xarakteristikas. Dniz qfs balq yetidirilmsinin nriyyat, 2007.
bir obyekti kimi forelin xarakteristikas. Forel 2. Quliyev Z.M. Azrbaycanda mt balqçl. Bak,
yetidirilmsind istifad olunan tor qfs sistemlri. “Sda”, 2006.
Qfslrd qulluq v tor hovuzlarn tmizlnmsi. 3. Quliyev Z.M. Azrbaycann forel balqlar. Bak,
Forel tsrrüfat üçün sahnin seçilmsi. Forellrin tor “Elm”, 2005.
qfslrd yetidirilmsi. Körp balqlarn xarakteristikas v 4. Quliyev Z., liyev A., Seyid-Rzayev M.
qfslrd balqlarn yetidirilmsi. Forel dniz qfs Azrbaycann daxili su hövzlrinin bioloji
yetidirilmsind biotexniki normativlr. ehtiyatlar, onlarn artrlmas v smrli istifad
Forel v qzl balqlarn mnyi olunmas yollarna dair bioloji tövsiylr. Bak,
Forellrin v qzl balqlarn mnyin dair müxtlif “Elm”, 2011.
balqünas alimlrin fikirlri. P.Y.midt, .S.Berq, 5. Barova .M. Azrbaycann irin su balqlarnn
E.N.Panov,T.. Privolnyevtin bu msly dair fikirlri. erkn inkiaf mrhllri. “Elm” 2010.
V.B.Çernavin, A.N.Derjavin, V.I.Vladimirov, Q.P.Baraç, 6. Guner Y., Guzel ., Kaym M., Serezli R., v b. Balk
V.V.Vasnetsov kimi alimlrin qzlbalqlarn mnyin üreticisi el kitab. Van, 2007.
münasibti. 7. Doan A. çsu balklar üretim teknii, Ankara, 1987.
Forel tsrrüfatlarnn sistemlri 8. 8+
.%.
+ }N. @.-
Forel tsrrüfatlarnda balqyetidirm qurular. 8
, 2005.
nkubasiya sexi. Tördicilri inkubasiya sexind saxlamaq 9. ]\ .`. <} }# @=N.:
üçün hovuzlar. Kürülrin inkubasiyas üçün aparatlar. I' .
\: @- “
\+
Sürflri böyütmk üçün hovuzlar. Körplri böyütmk üçün NN”, 2003.
hovuzlar. mtlik balqlar saxlamaq üçün hovuzlar. 10. ]#&
.
.,
%.8. N&
Tördicilri daimi saxlamaq üçün hovuzlar. Qarantin }N. I' = NN
hovuzlar. _N “} }
Forel balqçl tsrrüfatlarnda istehsal-tsrrüfat ++&N” {N +-\'N+:
qurular. \'N ]I, 2008.
Yem hazrlama sexi. Canl yem yetidirm sexi. 11. {++ .. \+ }
Soyuducu kamera. @=N ( = ^\-})
+N-
Forel balqçlnn biotexnologiyas {N#, 2000.
Tördicilrin seçilmsi v tördici saxlanan hovuzlara 12. {@_ .8., .8. }N. M.,
buraxlmas. Kürünün alnmas v mayalandrlmas. “$”, 2004.
Kürünün hesaba alnmas. nqubasiya zaman temperatur. 13. |'+ . @ }}, + \
Kürünün mayalanma faizinin müyyn edilmsi. Kürülrin N_}. N--~, “+”, 2007.
inkubasiyas. Sürflrin böyüdülmsi. Körplrin 14. @ .`. } \N }=
böyüdülmsi. Satlq çkiy çatm balqlarn tutulmas v } }: \ ; ^. $.,
realiz olunmas. Forel yetidirmnin iqtisadi aspektlri. 8# \@N, 1990.
Proqram 53
kompozisiya. Rngkarlqda perspektiv, onun növlri v
XARC ÖLKLRN NCSNT V xüsusiyytlri. Qrafika snti, onun sas ifad vasitlri v
MEMARLII texnikalar.
Heykltralq, onun növlri v janrlar.
Tsviri incsntd üslub. Tsviri incsntin növlri v Heykltralqda bdii formann xüsusiyytlri.
janrlar. Tsviri incsntin vasitlri v prinsiplri. Heykltraln tsnifat prinsiplri.
Rngkarlq növlri, janrlar v texnologiyas. Rngkarlqda Memarlq v onun xüsusiyytlri. Memarlq üslublar.
Qbul proqramlar 211
Memarlqda konstruksiya v bdii trtibat. Mqrib incsnti. Kordova mscidi, Qranada memarlq
Dekorativ-ttbiqi snt, onun növlri. Dekorativ-ttbiqi komplekslri: l-Hambra saray.
sntin sas ifad vasitlri. Hindistan incsnti. Qdim hind mdniyytinin
Dünya incsntind mövcud olan cryanlar v mrkzlri: Maxenco-Daro v Xarappa. Dini tikililrin sas
üslublar, onlarn sciyyvi chtlri. növlri: Canti stupas (e.. III sr). Qandxar heykltral.
Qdim Misir tsviri incsnti v memarl. Qdim, Acanta bdii ansambl: monumental divar rsmlri. VII-XIII
Orta, Yeni ahlq dövrlri. srlrd Cnubi Hindistann memarlnda “dravid” mktbi.
Qdim Yunanstann tsviri incsnti v memarl VII-XIII srlrd imali Hindistann memarlnda “naara”
(arxaika, klassika, ellinizm dövrlri). mktbi.
Qdim Roma tsviri incsnti v memarl. Qdim Hindistanda müslman incsnti: Qütb-Minar (1231),
Roma heykltralnn xüsusiyytlri. Humayun türbsi (1572), Tac-Mahal (1632-1650). Hind
Orta sr Avropa incsnti. Orta sr incsntinin miniatür sntind Mool v Racpur mktblri.
sciyyvi chtlri. Bizans incsntinin v memarlnn Çin incsnti. Kult buddist tikililri (paqodalar, maara
sciyyvi xüsusiyytlri. Qrbi Avropa tsviri sntind v mbdlri). Orta sr Çin tsviri snti. XIV-XVII srlrd
memarlnda roman v qotika üslublar. Roman üslubunun Çin memarl: “Yasaq shr”, Sma mbdi, mperator
sas abidlri v onlarn xüsusiyytlri. Qotika üslubunun mqbrlri.
sas abidlri v onlarn xüsusiyytlri. Yapon incsnti. Sintoizm dini il bal memarlq.
XIV – XVI sr ntibah dövrünün tsviri incsnti v Buddizm dini il bal incsnt (Xorüdzi kompleksi). Orta
memarl. ntibah dövrünün taliya incsntinin sciyyvi srlrd Yapon rngkarlnn xüsusiyytlri.
xüsusiyytlri. Cotto, Mazaçço, Botiçelli, Donatello, Orta sr rus incsnti. A.Rublyovun yaradcl. XIX
Leonardo da Vinçi, Mikelancelo, Rafael, Corcone, Tisian v sr Rusiya tsviri incsntinin v memarlnn
baqalarnn yaradcl. xüsusiyytlri. Rus rngkarlnn görkmli nümayndlri –
XV-XVI sr Renessans dövrünün tsviri incsnti v A.vanov, .Repin, V.Surikov, .Levitan, K.Korovinin
memarl. Niderlandda Renessans dövrü. Yan Van Eyk, yaradcl. XIX sr Rusiya memarlnn xüsusiyytlri.
eronimus Bosx, Yan Vermeyer Delfli, Piter Breyqelin L.Bajenovun, V.Voronixinin yaradcl.
yaradcl. XV-XVI sr alman tsviri incsnti v
memarl. A. Dürerin yaradcl. DBYYAT
XVII-XVIII sr Avropa incsnti. El Qreko, Velaskes, 1. $@\: 8@ +N+ }
Rubens, Van Deyk, Rembrandt, Karavaconun yaradcl. . $.,1980.
F.Xalsn, «kiçik holland» rssamlarnn yaradcl. XVII sr 2. .. N'+ @'
Qrbi Avropa incsntind v memarlnda barokko v +N. $.,1989.
klassisizm üslublar. L. Bernininin yaradcl. N. Pussenin 3. .. +N ~ ]_, $., 1972.
yaradcl. 4. ~\N %. N+= N= +N. $.,1989.
Bolonya Akademiyasnn sas prinsiplri. XVIII sr 5. ] . {NN, \=, N+N. $.,
spaniya, taliya, Flandriya, Hollandiya tsviri incsnti. 1975.
XVIII sr Fransa incsnti. Rokoko üslubu. Fransa tsviri 6. $N& $.w. +N ~# # N. $., 1961.
incsntind inqilabi klassisizm cryan. J.L. Davidin 7. = N= +N. { +_ ..
yaradcl. XVIII-XIX srin vvllrind spaniya tsviri \ .~. +#, N. 1- 6, $., 1960.
incsnti. F. Qoyyann yaradcl. 8. {+^& .%. {N\ N}. `., 1962.
XIX sr Fransa incsntind sas cryanlar 9. # 8.~. \ N}. $., 1971.
(sentimentalizm, romantizm, realizm, impressionizm). 10. #N `..
\ @ +N.
J.B.Qrez, E.Delakrua, Q.Kurbenin yaradcl. $. 1983.
mpressionizm cryannn sas xüsusiyytlri v 11. N= +N @;} N. { .
nümayndlri. K.Mone, E. Mane, E.Deqa, O.Renuarn +_ $..~++#. $., 1981.
yaradcl. 12. N= +N @;} N. $., 1968.
Puantilizm. J.Syora, P. Sinyakn yaradcl. Pos- 13. + .
. +N N N+. $.,
timpressionizm. P. Sezann, V. Van Qoq, P. Qogenin yarad- 1986.
cl. 14. # %.8. +N N=. $., 1986.
XX srin sas bdii cryanlar. Fovizm cryannn 15. N= +# N+# +N. {
nümayndlri, A. Matissin yaradcl. Suprematizm +_
&=. 1979.
cryan, K.Maleviçin yaradcl. Sürrealizm. S.Dali, M.
Ernstn yaradcl. Ekspressionizm cryan v onun
nümayndlri. E.Munkun yaradcl. XX sr incsntinin AZRBAYCAN NCSNT TARX
mhur nümayndlri. A. Modilyani, M.aqal,
P.Pikassonun yaradcl. btidai icma dövrünün incsnti. Neolit dövrünün
Pop-art cryannn xüsusiyytlri v onun nümayn- mrasim v mit keramikas. Qobustan qaya rsmlri.
dlri. Gmiqaya petroqliflri. Tunc dövründ bdii metal v
Orta sr Türkiy incsnti. Slcuqlar dövründ Koniya keramika. Dmir dövründ bdii metal v keramika.
soltanlnda yaranm memarlq üslublar: mscidlr, Meqalitik abidlr. Menqirlr, dolmenlr, kromlexlr v
mdrslr. sas memarlq abidlri; Ulu-cami (XIV), Yal onlarn tsnifat.
cami (XIV), Bursada türblr. XIV-XV srlrd tsviri snt: Eneolit dövründ maddi mdniyyt. Dmir dövründ
kitab snti, xttatlq, miniatür snti. Memarlqda Hoca bzk yalar. Zoomorf v antropomorf gil fiqurlar. Kültp,
Sinan yaradcl. Xanlar v Mingçevir kurqanlarndan taplan yalar.
[[
Manna v Midiya dövltlrinin incsnti. Manna memarlnn xüsusiyytlri.

incsntind dini-mifoloji tsvvürlr. Manna dövrün aid XIX srin sonu – XX sr Azrbaycan tsviri
keramika v qzl mmulatlar. Manna dövltinin dekorativ- incsnti. Azrbaycan tsviri incsntinin görkmli
ttbiqi snti. Hsnli v Zeyv (Ziviyy) tapntlar. Midiya nümayndlri. B. Kngrli, . zimzad, Q. Xalqov, M.
memarl v dekorativ-ttbiqi snti. Abdullayev, S. Bhlulzad, K. Xanlarov, F. bdurrhmanov,
hmni dövrünün incsnti. Epiqrafik yazlar v Ö. Eldarov, T. Salahov, T. Nrimanbyov, T. Mmmdov,
relyeflr. Bdii metal nümunlri (Hmdan tapntlar). N. bdürrhmanov, R.Babayev yaradcl.
Atropatena dövrünün incsnti. Memarlq, keramika
v bdii metal. DBYYAT
Qafqaz Albaniyasnn mdniyyti v incsnti. Qafqaz 1. w^ . ~+N- + +N
Albaniyasnda bdii ü. Mingçevirdn taplm bzk 8@;. +, 1976.
yalar. Qafqaz Albaniyasnn zoomorf keramikas. Kerami- 2. ] %., %@ ~;. @@N&
ka sntind dekorativ motivlr. Albaniyann qbirüstü +N 8@;+
. $., 1978.
abidlri. Qafqaz Albaniyas incsntind atprstlik, 3. Krimov K. Azrbaycan miniatürlri. Bak, 1980.
bütprstlik v xaçprstlik motivlri. 4. ] ]. |NN +@+ 8.
Orta sr Azrbaycan incsnti. slam dininin +, 1984.
incsnt v mdniyyt tsiri. Dekorativ-ttbiqi sntin 5. ] . 8@;+= #=. +,
inkiaf. Ornament incsnti. Azrbaycanda orta srlr 1986.
memarlq abidlri. Naxçvan memarlq mktbinin 6. Rzayev N. cdadlarn izi il. Bak, 1992.
çiçklnmsi. cmi bubkr Naxçvani yaradcl. 7. fndi R. Azrbaycan incsnti. Bak, 2001, 2007.
Orta sr Azrbaycan miniatür snti. lk Azrbaycan 8. fndi R. Azrbaycan dekorativ-ttbiqi sntlri. Bak,
miniatür sntinin nümunlri. Sfvilr dövründ Azrbay- 2001.
can incsnti. rdbild Sfvilrin memorial-xatir 9. Hsnzad C.Y. Tbrizin solmaz boyalar. Bak, 2001.
kompleksi. Sfvilr dövründ Tbriz miniatür mktbinin 10. Qacar G. «Ömr Eldarov: heykltralq». Bak,
nümunlri. 1539-1543-cü il «Xms» lyazmas v onun 2005.
miniatürlri. Soltan Mhmmdin yaradcl. XVI-XVII sr 11. Rzayev N. Möcüzli qrinlr. Bak, 1984.
Azrbaycan miniatürü. Mhmmdinin, Sadiqi by farn 12. @ %. +N +@+ 8 (IV +
yaradcl. Xttatlq v lyazma trtibat. .. – VII + ..) – +, w\, 1976.
XIX-XX sr Azrbaycan incsnti v memarl. XIX 13. ]@ ~;. . @+= \N=
sr Azrbaycan incsntinin görkmli nümayndlri. Mirz ; &. +: <+, 2000.
Qdim rvani, Mir Möhsün Nvvab, Xurudbanu Natvan, 14. \ .~;.
N $\\ # +.
Usta Qmbr Qarabainin yaradcl. Xalçaçlq snti. $., +N, 1970.
XIX srin sonu–XX srin vvllrind Azrbaycan
Proqram 54
elastiklik, çeviklik onlarn tyinat, inkiaf metodlar.
ATLETKA Atletika mllri zaman mul olanlarda orqanizmin
funksional vziyytin nzartin hyata keçirilmsi.
Qaç texnikasnn saslar. Texnika anlay. Qaçda Üç tkanla tullanmann thlili v öyrdilmsi
hrktverici qüvvlr. metodikas. Hrktin fazalar, fazalarn vaxt v msaf
Qsa msafy qaç texnikasnn thlili v öyrdilmsi nisbtlri, zruri fiziki keyfiyytlr, onlarn trbiy olunmas
metodikas. Qsa msafy qaç, start vziyytlri, metodikas.
msaflr, start variantlar. Onlarn üstün v çatmayan Atletikada yar qaydalar. Atletikann müxtlif
chtlri. Start sürtlnmsi. Msafboyu qaç. növlrind yarlarn tkili v keçirilmsi. Yar sasnamsi.
Qaçaraq uzunlua tullanmann thlili v öyrdilmsi Yarlarn tsnifat. Atletikann inkiafn tnzimlyn
metodikas. Qaçaraq uzunlua tullanmann texnikas. beynlxalq idman tkilatlar.
Hrktin fazalar. Qaç msafsi. Nticy tsir göstrn
amillr. Uzunlua tullanmann üsullar. DBYYAT
Estafet qaç texnikasnn thlili v öyrdilmsi 1. `#+= NN+. { +_ <@
metodikas. Estafet qaçnn növlri. Estafet qaçnn %.]., + .., {\+ .%. I'+.
texnikas, ötürm üsullar v texnikas. Ötürm zonas, $., @+&N N, 1989.
sürtlnm zonas. Sürtlnm zonasnda nianlarn 2. AAF Global Athletics «{ »
qoyulmas, onun msafsinin müyyn edilmsi üsullar. -
N, 2004.
Orta v uzaq msaflr qaçn thlili v öyrdilmsi
3. $N `.{. = \N+ ^@'+#
metodikas. Orta v uzaq msaflr aid ediln yar
N=. I'+. $., @+&N N,
msaflri. Dözümlülüyün trbiy olunmas metodlar.
1976.
Fiziki trbiynin metodiki prinsiplri. Atletin hazrlq
növlri. üurluluq v fallq prinsipi, yanilik, müvafiqlik v 4. 8 .]. <#@_} \N'+
frdilik, sistematiklik, dinamiklik prinsipi. Onlarn izah, } \#N N+ }
fiziki trbiyd rolu. Taktiki, psixoloji, texniki hazrlq. #+NN. I' . =+-<\+,
Fiziki keyfiyytlr. Qüvv, sürt, cldlik, dözümlülük, 1986.
Qbul proqramlar 213
5. Hüseynov F.A. Sprint v sdlrl qaç. Drslik. Bak,

“Müllim”, 2004. GMNASTKA
6. Hüseynov F.A. Atletika növlrinin biomexaniki
saslar. Drs vsaiti. Bak, Müllim, 2005. Fiziki trbiy sistemind gimnastika. Gimnastikann
7. Hüseynov F.A. Qaç! Tullan! At! Drslik. Bak, metodiki xüsusiyyti. Gimnastikann vasitlri.
“Mullim”, 2004. Gimnastikann növlri.
8. <@ %., + . `#+= NN+. Drslik. Sra hrktlri. Sra hrktlrinin öyrdilmsi
$., “@+&N N”, 1989. metodikas. Sra hrktlrinin qruplar. Gimnastika zalnn
9. Hüseynov F.A. Tullanmalar. Drslik. Bak, hisslri v nöqtlri. Sra hrktlri. Düzülülrd interval
“Müllim”, 2004. v msaf. Sra fndlrind ttbiq ediln komandalar.
10. Hüseynov F.A. Yar qaydalar. Bak, “Müllim”, rlilmlr v onlarn növmüxtlifliyi. Düzülülr v
2004. yenidn düzülülr. Seyrlmlr. Sxlamalar.
11. Hüseynov F.A., Qurbanov O., Frcov Y. Yüngül Ümuminkiaf hrktlri. Ümuminkiaf hrktlrinin
atletika. Drs vsaiti. Bak, 1990. tsnifat. yasz hrktlrin qsa sciyysi. ya il
12. Hüseynov F.A. Buraxl ilrinin yerin yetirilmsi hrktlrin qsa sciyysi. ÜH-nin öyrtm üsullar. ÜH-
metodikas. Metodiki tövsiy. Bak, 1998. nin ayr-ayrlqda, axn v keçid üsulu il öyrdilmsi.
13. 8 .]. <#@_} \N'+ Gimnastika terminologiyas. Terminologiyaya tqdim
} \#N N+ } olunan tlblr. Terminlrin ttbiqi qaydalar. Qollarn sas
#+NN. I'+. =+-<\+, 1986. vziyytlri. Ayaqlarn vziyytlri.
14. Hüseynov F.A. Atmalar. Drslik. Bak, “Müllim”, Gimnastika hrktlrini öyrtm metodikas.
2005. Öyrtmnin mrhllri. Öyrtm prosesind kömk v
15. $N `.{. = \N+ ^@'+# mühafiznin tyinat. Gimnastika hrktlrinin tsnifat.
N=. I'e+. $., “@+&N N”, Akrobatika hrktlri. Akrobatika hrktlrinin
1976. tsnifat. Statiki hrktlrin terminlri. Dinamik hrktlrin
terminlri.
DMAN FZOLOGYASI Gimnastika altlrind hrktlr. Altlrl sallanma
v dayaq hrktlri.
Fiziki hrktlrin tsnifat v sciyysi. Fiziki Dayaql v dayaqsz tullanmalar. Dayaql tullanmalarn
hrktlrin icra intensivliyi, enerji il tminat v hrktd fazalar. Dayaqsz tullanmalarn fazalar.
itirak edn zl kütlsindn asl olaraq tsnifat. Gimnastika drsi. Drsin hisslri. Hazrlayc hissnin
Yar faliyyti zaman orqanizmin fizioloji mzmunu v mqsdi. sas hissnin mzmunu v mqsdi.
vziyytinin tsnifat v thlili. Tamamlayc hissnin mzmunu v mqsdi.
dman texnikasnn tlimi v hrkt vrdilrinin
formalamasnn fizioloji saslar. Hrktlrin idar DBYYAT
olunmasnn reflektor mexanizmlri. Hrktlrin idar 1.
\+ .$. ]\N+ \N+
olunmasnn sistemli mexanizmlrinin xüsusiyytlri. dman =. I'+. $., “@+&N
ustalnn artmas il laqdar hrkt vrdilrinin N”, 1987.
tkmillmsinin fizioloji saslar. 2. Nrimanov B. ., liyeva S. ., Nrimanov E. . dman
zl qüvvsinin fizioloji saslar. zl qüvvsinin gimnastikas. Drslik. Bak, “Müllim”, 2004.
inkiafn tmin edn fizioloji amillr. zl qüvvsi
mqinin fizioloji xüsusiyytlri. BDN TRBYSNN NZRYYS V
Dözümlülüyün fizioloji saslar. Dözümlülüyün növlri METODKASI
v xüsusiyytlri. Aerob dözümlülük v oksigennqledici
sistem. Fiziki trbiynin ümumi xüsusiyytlri. sas
Mqin fizioloji saslar. Mq yükünün quruluunun anlaylar, onlarn izah, qarlql laqsi. Fiziki trbiynin
fizioloji saslandrlmas. tdrisinin sas vziflri.
Xarici mühitin xüsusi raitind idman igüzarl. Hrktlrin tlimi (öyrdilmsi). Hrki bacarqlar v
Yüksk temperatur v nmli hava raitind istilik vrdilr. Bacarq v vrdilrin formaladrlmas
tnziminin xüsusiyytlri. nsann bioloji ritmlri. Orta da mexanizmi. Vrdilrin köçürülmsi. Tlim prosesi. lkin,
raitinin idman igüzarlna tsiri. sasl tlim mrhllri. Tkmillm mrhlsi.
Qadnlarn mqinin fizioloji xüsusiyytlri. Qadn Hrki qabiliyytlrin inkiaf metodlar. Qüvv, sürt,
orqanizminin sensor sisteminin inkiaf v mrkzi sinir koordinasiya, çeviklik, surt-güc v dözümlülüyün trbiy
sisteminin faliyytinin xüsusiyytlri. Qadnlarn aerob v olunmas metodlar. Fiziki trbiyd sas metodiki prinsiplr.
anaerob imkanlar. Qadnlarn fiziki i qabiliyytini Fiziki trbiynin ümumthsil mktblrind tkili
mhdudladran faktorlar. formalar. Mktb proqramnn mzmunu. Mktb
proqramna daxil olan idman növlri, onlarn xüsusiyytlri.
DBYYAT Fiziki trbiynin ümumthsil mktblrind planladrlmas
1. _ .$.
N= ^@#=. M., v uçotu. Fiziki trbiynin drsdnknar formalar.
“@+&N N”, 1986. Fiziki trbiynin tdqiqat metodlar. Nzri thlil v
2. Qaybov R.H. dman fiziologiyas. Bak, “Adilolu”, ümumildirm. Eksperimental metodlar.
2009.
[[
DBYYAT 4. Qurbanov H.H. Fiziki trbiy nzriyysi v

1. $N `.{. = \N+ ^@'+# metodikas. Drslik. Bak, 1992.
N=. I'+. “@+&N N”, $., 5. Qurbanov H.H. Fiziki trbiy nzriyysi v
1976. metodikas. Drslik. Bak, 2001.
2. $N `.{. = \N+ ^@'+ 6. Qurbanov H.H., sgrov .Y., Ramazanov .X.
+&N}. I'+. “@+&N N”, $., Bdn trbiysi nzriyysi v metodikas. Drslik.
1991. Bak, 2007.
3. ] .8., ].]., #
.
., 7. Hüseynov F.A., Qurbanov H.H., Barov S.S.,
%\ .8. @'+ N. I' Nrimanov E. . Fiziki trbiy. Drs vsaiti. Bak,
, +, 2008. 2008.
Proqram 55
Dietilaminasetanilidlr. Para-aminbenzoy turusu amidinin
CZAÇILIQ KMYASI törmlri. Prokainamid. Para-aminsalisil turusu törmlri.
Orto-aminbenzoy turusunun (antranil turusu) törmlri.
czaçlq kimyas fnni, onun vziflri. Qeyri-üzvi Arilalkilaminlr. Oksifenilalkilaminlr, nitrofenilalkilaminlr
birlmlr. Drmanlarn alnma mnblri v onlarn v onlarn törmlri. Fenilalkilaminlr. Ariloksipropa-
keyfiyytini nizamlayan normativ sndlr. Qeyri-üzvi v nolaminlrin törmlri (beta-adrenoblokatorlar).
üzvi drman maddlrinin analizinin xüsusiyytlri. Oksifenilalifatikaminturular. Yodlu arilalifatik aminturular.
Drmanlarn tmizliyinin tyinind ümumi qaydalar. Drman Benzolsulfonilamidlr v onlarn törmlri.
maddlrinin tsnifat. Oksigen, hidrogen-peroksid, Sulfanilamidlr. Salazosulfanilamidlr. Xlorbenzolsulfon
hidroperit, suyun preparatlar, inyeksiya üçün suyun turusu amidinin törmlri. Sulfonilsidikcövhri törmlri
keyfiyytin müasir tlblr. Halogenlrin qlvi metallarla antidiabetik preparatlar kimi. Benzolsulfoxloramid
birlmlri. Kalsium, maqnezium, barium, alüminium, bor, törmlri.
bismut, sink, civ, gümü, mis, dmir v platin Tbii v sintetik mnli heterotsiklik birlmlr.
birlmlrinin preparatlar. Radiofarmasevtik preparatlar. Oksigenli heterotsiklik birlmlr.
Üzvi drman maddlri. Alifatik birlmlr. Furan, 5-nitrofuran v benzofuran törmlri. Benzopiran
Stereokimyvi göstricilr v bioloji fallq. Halogenli törmlri. Kumarinlr v onlarn törmlri. Xroman v
törmlr, spirtlr v onlarn efirlri. Aldehidlr, krlr, fenilxroman törmlri.
karbon turular, onlarn törmlri olan preparatlar. Azotlu heterotsikllr. Pirrol v onun kondenslmi
Doymam polikarbon turularnn laktonlar. Aminturular sistemlrinin törmlri.
v onlarn törmlri. Penisillinlr. Biosintetik (tbii) Nootrop maddlr. Polivinilpirrolidon plazmavzedici
penisillinlr. Yarmsintetik penisillinlr. “Müdafi olunmu” v dezintoksikasiya üçün vasit kimi. Kobalaminlr.
penisillinlrin preparatlar. Sefalosporinlrin tibbi Pirrolizidin törmlri. Platifillin-hidrotartrat.
preparatlarnn 7-amindezasetilsefalosporan turusu (7- ndol törmlri. Serotonin, yohimban, lizergin
ADST) v 7-aminsefalosporan turusu (7-AST) sasnda turusu, ezerolin törmlri.
alnmalar. 7-ADST sasnda preparatlar: sefaleksin, ndol törmlri srasnda qurulu il fallq arasnda
sefaklor. Aminqlikozidlrin preparatlar: kanamisin, laq. Strixnin qrupu preparatlar.
neomisin, gentamisin. Pirazol törmlri. midazol v sidnonimin törmlri
Alifatik tsiklik birlmlr. Tsiklopentanperhidro- Piridin törmlri.
fenantren törmlri (steroid birlmlr). Gestagenlr v 3-Oksipiridin törmlri. Piridin-metanol törmlri.
onlarn sintetik analoqlar. Piridin-3-karbon v piridin-4-karbon turusunun törmlri.
Adamantan törmlri. Monotsiklik terpenoidlr. Tropan törmlri.
Bitsiklik terpenoidlr: kamfora, bromkamfora, sulfokamfora Atropin v onun analoqlarnn quruluunun
turusu v onun prokain duzu – sulfokamfokain. Retinollar xüsusiyytlri. "Qurulu-fallq" laqlri. Parkinsonizm
(A qrupu vitaminlri). Kalsiferollar (D qrupu vitaminlri). leyhin xolinolitik preparatlar: tsiklodol (triheksifenidin-
Kardenolidlr. Progesteron v onun sintez imkanlar. hidroxlorid) v b. Kokain-hidroxlorid.
Progesteron törmlrinin alnmas: «qurulu-fallq». Xinolin v xinuklidin törmlri. zoxinolin
Kortikosteroidlr. Flüorlu törmlr. Estrogenlr. törmlri.
Aromatik birlmlr. Xinolin törmlri: xinin v xinidin. 4-vzli v 8-vzli
Fenollar, xinonlar, aminlr v onlarn törmlri. xinolin törmlri olan sintetik analoqlar. Xinolon-4
Naftoxinonlarn törmlri (K qrupu vitaminlri). Brom- törmlri. Xinuklidin törmlri. Benzilizoxinolin
arilamin qrupu preparatlar: bromheksin v baqalar. törmlri. Fenantrenizoxinolin (morfinan) törmlri.
Tetratsiklinlr. Para-aminfenol törmlri qeyri-narkotik Piperazin v pirimidin törmlri. Pirimidin-tiazol
analgetiklr kimi. Parasetamol. Aromatik spirtlrin törmlri. Purin törmlri. Purin nukleozidlri.
(benzhidrol) törmlri. Butirofenon törmlri: haloperidol, Pirimidin-2,4-dion törmlri. B1 qrupu vitaminlri
droperidol v b. drman v profilaktiki maddlr kimi. Ksantin törmlri.
Aromatik turular v onlarn törmlri. Adenozin-fosfat turularnn (mono- v tri-) tibbi preparatlar
Salisil turusunun mürkkb efirlri. Yerli v riboksin. Purin törmsi olan antimetabolit tipli
anesteziyaedici tsir malik para-aminbenzoy turusu efirlri. preparatlar.
Qbul proqramlar 215
Pteridin v izoalloksazin törmlri. Fenotiazin Polisaxaridlr.

törmlri. Fenotiazinin alkilaminli törmlri. Niastal bitkilr: kartof, düyü, buda, qardal. nulin
Fol turusu v onun analoqlar. Fenotiazin törmlri toplayan bitkilr: zncirotu (acqovuq), andz. Selikli bitkilr:
arasnda “qurulu-fallq”. zyrk, gülxtmi, dvdaban, iri v bir baayarpaqlar,
Azepin, benzodiazepin v oksazin törmlri. shlb, heyva. Kitrli bitkilr: gvnin növlri, rik v s.
Azepin törmlri: imizin (imipramin-hidroxlorid), Pektin maddlrinin mnblri olan bitkilr: dniz klmi,
karbamazepin. Benzodiazepin törmlri: xlordiazepoksid pambq.
(xlozepid), sibazon (diazepam), oksazepam (nozepam), Vitaminlr.
nitrazepam v fenazepam. tburnu (drgil) v onun ofisinal növlri (yüksk v az
vitaminli), drman gülümbahar, ikievli gicitkn, qardal,
DBYYAT adi quarmudu, quppyi, murdarçayabnzr çaytikan,
1. liyev H. czaçlq kimyas. I hiss, Bak, “Maarif”, üçbölümlü üçbarmaq, bataqlq qurucas, klm, adi
1979. banaac, qara qaraat.
2. liyev H. czaçlq kimyas. II hiss, Bak, “Maarif”, Lipidlr.
1982. Gngrçk, badam, aftal, küncüt, zeytun, qardal,
3. liyev H.M., Babayev N. . czaçlq kimyasndan günbaxan, zyrk v yunan qozunun yalar. Heyvani
laboratoriya mllrin rhbrlik. Bak, “Maarif”, piylr: balq ya v onun analoqlar. Piybnzr maddlr:
1996. ar mumu, spermaset, lanolin.
4. liyev H. M., Babayev N. , sgndrov V. H. Terpenoidlr.
Kimyvi drman maddlri, onlarn analizi v Efir yal drman bitkilri v xammallar: kiln keni,
ilnmsi. Drs vsaiti. Bak, 2006. istiot nan, lavanda, bdrnc, drman adaçay, evkaliptin
5. + .]. \_N'+= \=. {=N#+, növlri (külrngli, qamçvari, kürvi), da zirsi, ardc,
2003. drman piikotu, adi am, sibir a am v kafurun digr
6. \_N'+= \=. { +_ +. mnblri, çobanyast (mollaba) növlri, da öküzotu,
8$%, ^. 8@\_ 8. {. I' ucaboy andz, sitvar yovan, tozaac, adi cir, razyana, adi
, $., 2004. kklikotu, sürünn kklikotu, adi qaraqnq, bataqlq
gecvri, adi boymadrn, ac yovan, adi datrxunu,
FARMAKOQNOZYA aylant, üçyarpaq suyoncas, çtirli isitmotu, acqovuq, maya
sarma, sar acçiçk. Trkibind qatran olan drman
Ümumi hiss. bitkilri: adi am, sibir a am.
Farmakoqnoziyann bir elm v tdris fnni kimi Qlikozidlr.
mahiyyti. Fnnin sas anlaylar: drman bitkisi, drman Trkibind tioqlikozidlr olan drman bitkilri: sarept
bitki xammal, heyvan mnli xammal, bioloji aktiv xardal, klm, soan, sarmsaq. Trkibind sianogen
maddlr. Farmakoqnoziyann müasir inkiaf mrhlsind qlikozidlr olan drman bitkilri: badam, qara gndala.
vziflri. Farmakoqnoziyann bazis v ixtisas fnlri il Trkibind ürk qlikozidlri olan drman bitkilri: üskükotu
laqlri. czaçnn praktiki faliyytind növlri, Kombe strofant, çtn kndiri, yaz xoruzgülü, may
farmakoqnoziyann rolu v hmiyyti. Professional etika inciçiçyi, boz sarlqotu. Trkibind saponinlr olan drman
msllri. Drman bitkilrinin kimyvi trkibi. lkin v bitkilri: nippon v Qafqaz dioskoreyas, yukka, tüksüz v
ikincili metabolitlr. sas tsiredici (bioloji aktiv) v ural biyan, hündür zamanixa, mancur araliyas, jenen, çöl
müayitedici maddlr. Onlarn bitkilrd biogenezi. traf qatrquyruu, atabald, böyrkçay.
mühit amillrinin bitkilrin kimyvi trkibin tsiri. Drman Fenol birlmlri v onlarn qlikozidlri.
bitkilrinin tsnifat sistemlri: kimyvi, morfoloji, botaniki Trkibind fenolqlikozidlri, fenolspirtlri v digr fenol
v farmakoloji. Farmakoqnostik üsullar: makroskopik, birlmlri olan drman bitkilri v xammallar: ayqula,
mikroskopik, histokimyvi, fitokimyvi, bioloji v mrcangil, çhray rodiola, alabzk bnöv, erkk
mtçilik üsullar. Xammaln eyniliyinin, keyfiyytinin, aydöyi, exinaseya, nginar. Trkibind antrasen törmlri
tmizliyinin v anbar zrrvericilrinin vurduu ziyann v onlarn qlikozidlri olan drman bitkilri v xammallar:
tyini. Standartladrma sistemi. Drman bitki xammalna aid itiyarpaq v kütyarpaq sna, kövrk murdarça, ildici
analitik sndlr (AS): Dövlt Farmakopeyas (X v XI murdarça, zvay, tanqut rvndi, at vliyi, boyaqotu, adi
dazotu. Trkibind flavonoidlr v onlarn qlikozidlri olan
nrlr), Farmakopeya mqallri, Müvqqti farmakopeya
drman bitkilri v xammallar: tikanl, qanqrmz v digr
mqallri, Dövlt v sah standartlar. Drman bitki ofisinal yemian növlri, damotunun növlri, yapon soforas,
xammallarna aid farmakopeya mqallrinin quruluu. sitrus meyvlrinin qabqlar, çin çay, qumlu solmazçiçk
Drman bitkilrinin becrilmsinin üstünlüyü. Xammaln (ödotu), erva, qarameyvli quarmudu, qubudas,
smrli toplanma üsullar, onlarn ilkin emal, qurudulmas, qrmzba qrxbuum, su bibri, kin paxlakolu, qinkqo,
keyfiyytinin tyini v standartlamas, qabladrlmas, baykal balqotu, göy göyümçiçk, üçbölümlü üçyarpaq,
etiketldirilmsi. Drman bitki xammalnn qbul qaydalar. cök, biyann növlri, çiçklri tüklü gvn, bataqlq
Analiz üçün nümunnin götürülmsi v müvafiq normativ- qurucas, alaqanqal. Trkibind liqnanlar olan drman
analitik sndlrin tlbin uyunluu. Drman bitkilrinin bitkilri v xammallar: Çin cr limonu, tikanl eleuterokokk,
mühafizsi, qorunmas v onlarn smrli istifadsi üzr qalxanvari podofill, levzeya (rapontikum). Trkibind
hyata keçiriln tdbirlr (kütlvi yaylma sahlrinin kumarinlr v xromonlar olan drman bitkilri v
müyyn olunmas, ehtiyatn tyini, xritldirilmsi, xammallar: tumlu psoraleya, böyük diqurtlayan, kin
drman bitki qoruqlarnn tkili v s.). Drman bitki crhavucu, bostan üyüdü, sibir imeyvsi, ncir, sdo, adi
xammalnn ehtiyatnn tyini üsullar. Yeni drman atabald, di diqurtlayan, xnbül. Trkibind a
bitkilrinin öyrnm üsullar. maddlri olan drman bitkilri v xammallar: taninin
[[
mnblri (a sumaq, saraan, frlar), paldn növlri, CZAÇILIQ TEXNOLOGYASI

düzqalxan qaytarma, qurdpncsi, drman sincanotu,
younyarpaq badan, qzlaacn növlri, çin çay, adi Porooklar. Yntlar.
banaac, adi dazotu, adi qaragil, nar. Xrdalanma, xrdalayc dyirmanlar, lklr. Sad v
Alkaloidlr. mürkkb porooklar. Daxil v xaric istifad olunan
Trkibind pirrolizidin törmli alkaloidlr olan drman porooklar. Mürkkb porooklarn hazrlanma
bitkilri: yastyarpaq xaçgülü v baqa növlri. Trkibind xüsusiyytlri. Mürkkb porooklarda ba vern uyumazlq
piridin, piperidin v xinolizidin törmli alkaloidlri olan hallar. Porooklarn (sintetik, bitki, heyvan v mineral
drman bitkilri v xammallar: adi v qafqaz xanmotu, qara mnli xammallar) hazrlanmasnda istifad olunan
batbat, adi v hindu dlibngi, karnioliya skopoliyas, aparatlarn texnoloji xarakteristikas.
sekurineqa, termopsisin növlri, younmeyvli sofora, sar Mhlullar. Miksturalar. Sulu çxarlar.
nelufr, quzu plaunu. Trkibind izoxinolin törmli Hqiqi mhlullar. Kolloid mhlullar. Yükskmolekullu
alkaloidlr olan drman bitkilri v xammallar: yuxu birlmlrdn mhlullarn hazrlanmas. Mhlullarn
xaxa, dmrovotu, sar buynuzlal, adi zirinc, hamar hazrlanmasnda istifad olunan hlledicilrin
stefaniya, makleya. Trkibind indol törmli alkaloidlr xarakteristikas. Yal mhlullar. Spirtli mhlullar.
olan drman bitkilri v xammallar: çovdar mahmz, Mhlullarda ba vern uyumazlq hallar. Sentrifuqalar.
qarabükn, ilan rauvolfiyas, kiçik qifotu, inkarnat Dmlm v biirmlrin hazrlanma texnologiyas haqqnda
passifloras, çhray qfotu (katarantus). Trkibind purin ümumi mlumat. Sulu çxarlarn alnmasna tsir edn
törmli alkaloidlr olan drman bitkilri v xammallar: çin amillr. Bitkilrdn dmlm v biirmlrin
çay, okolad aac, araviya qhv aac. Trkibind stereoid hazrlanmasnda xüsusi hallar. Dmlm v biirmlrdn
alkaloidlri v qlikoalkaloidlr olan drman bitkilri v miksturalarn hazrlanmas.
xammallar: Lobel asirqal, dolçavari quüzümü. Trkibind Mlhm v linimentlr.
diterpen alkaloidlri olan drman bitkilri v xammallar: Mlhm saslar, onlarn tsnifat. Mlhm v
kpnkçiçyin növlri, mahmzçiçk. Trkibind atsiklik linimentlrin tiplri. Mlhm v linimentlrin biofarmasevtik
alkaloidlr v yan zncirind azotlu alkaloidlri olan drman xasslri. Emulsion, suspenzion, kombin olunmu v
bitkilri v xammallar: qrmz istiot, orta v qatrquyruqlu homogen mlhmlrin hazrlanma texnologiyasnn
aclq, gözl vaxtszçiçk (itboan). Trkibind müxtlif qrup xüsusiyytlri. Mlhm v linimentlrin hazrlanmasnda
alkolodlr olan drman bitkilri v xammallar: sferofiza, istifad olunan aparat v manlar, onlarn xarakteristikas.
öldürgn, kin aac, younmeyvli sofora, xa-xa, koka, Qabladrma xüsusiyytlri.
parv cili, qaraqaytaran, toppuztikan, qhv, kpnkçiçk, Emulsiya v suspenziyalar.
Lobel asrqal. Emulsiya v suspenziyalarn hazrlanmasnda istifad
Qida hmiyytli drman bitkilri v xammallar. olunan kömkçi maddlrin xarakteristikas. Emulsiya v
Darçn, sarkök, zncfil, zfaran, hil, mixk. suspenziyalarn hazrlanma üsullar. Emulsiya v
Qidaya bioloji fal lavlrin hazrlanmasnda istifad suspenziyalarn davamllna tsir edn amillr. Parenteral
olan drman bitkilri. istifad olunan emulsiya v suspenziyalarn hazrlanma
Trkibind enzimlr olan drman bitkilri v xüsusiyytlri. Emulqatorlar (sthi fal maddlr). Hidrofil-
xammallar. lipofil balans.
Yemi aac (papaya), safloraoxar levzeya Tabletlr, qranullar, drajelr, mikrodraje v
Heyvan v mineral mnli xammallar. spansullar.
Heyvan mnli xammallarn tibd istifad perspektivlri. Tabletlrin drman formas kimi xarakteristikas v
lan zhri. Ar mhsullar. Balq ya, süngr, spermaset, tsnifat. Tabletlrin hazrlanma üsullar. Tabletlrin
lanolin, zli. hazrlanmasnda istifad olunan kömkçi maddlrin tsnifat
v onlara qar irli sürüln tlblr. Tablet manlar v
DBYYAT onlarn ilm prinsipi. Tabletlrin texnoloji v
1. Krimov Y. B., Süleymanov T. A., sayev C, ., biofarmasevtik xasslrinin yoxlanlmas. Tabletlrin
Xlilov C. S. Farmakoqnoziya. Bak, 2010. sthinin örtülmsi üsullar. Müasir tablet növlri (bukkal,
2. `+N NN& }&. oromukozal, fldayan, implantasyon v b.) v onlarn
\+#@=: I' . xarakteristikas. Qranullarn müasir alnma üsullar.
].{.+ ..,
{., @. II, 2010. Mikrodrajelrin hazrlanma texnologiyas. Spansullarn
3. $& ~.8. \+#@=, $., @. II, 1981. alnmas v onlarn xarakteristikas.
4. $& ~.8. \+#@=, $., @. III, 1991. Tinkturalar, ekstraktlar v yeni qalen preparatlar.
5. $& ~.8. \+#@=, $., @. IV, 2007. Ekstraksiya prosesinin nzri saslar. Ekstraksiya
6. \+#@= (N) ( . . ]+' %.. prosesinin intensivlmsin tsir edn amillrin
`}# ..), $., “$_”, 1989. xarakteristikas. Nutç v Druk filtrlr, preslr. Tinkturalarn
7. |\'+ @ +N} N ({. v ekstraktlarn alnma üsullar v onlarn
. ]+' %..
^' `.%.), $., standartladrlmas. Mürkkb tinkturalar (Zelenin damcs,
“}= +”, 1983. Valokormid, Kardiakol).Yal ekstraktlar. Yeni qalen
8. $N'+ ' +N+ preparatlarn hazrlanmasnda istifad olunan müasir
^\+#@. +, 1990. tmizlm üsullarnn xarakteristikas. Trkibind müxtlif
9. $& ~.8.,
\} .8., + ].{. bioloji fal maddlr mcmusu saxlayan bitkilrdn yeni
\+#@=. $., 2002. qalen preparatlarnn alnmas (flamin, silibor, kordigit,
10. `+N NN& }&. lantozid, polisponin, plantaqlüsid, laminarid v s. ).
\+#@=.
{., 2004. Frdi bioloji fal maddlrin alnma texnologiyasnn
11. w_+ '+ & +N} xüsusiyytlri (rutin, qlisiram, selanid v s.).
N +N ;N# ;=. nyeksiya mhlullarnn hazrlanmas.

{., 2002. nyeksiya üçün suyun tmizlnmsi üsullar. Pirogenliyi
aradan qaldrlma üsullar. Drotlarn seçilmsi v
Qbul proqramlar 217
tmizlnmsi. Ampullarn yuyulmas v doldurulmas Bitki irlrinin tsnifat, alnma üsullar (baayarpa,
üsullar. nyeksiya mhlullarnn sterilizasiya üsullar. kalanxoy, zvay, inciçiçyi, dmrovotu, quüzümü irlri,
nyeksiya mhlullarnn sabitldirilmsi üsullar. nyeksiya Sukradbel, Sukkudifer, Sukdioskakil, mmunal preparatlar).
üçün istifad olunan hlledicilr v onlarn xarakteristikas. Onlarn sabitldirilmsi. Tz bitkilrdn cövhrlrin
nyeksya mhlullarnn hazrlanmasnda xüsusi hallar. alnmas üsullar. ir preparatlarnn hazrlanmasnda
nyeksiya mhlullarnn izotonikldirilmsi. nyeksiya istifad olunan man v avadanlqlar.
mhlullarnn keyfiyytinin yoxlanmas üsullar. Fitonsid v biogen stimulyator saxlayan preparatlar.
Jelatin kapsullar. Mikrokapsullar. Tibbi karandalar. Fitonsid saxlayan preparatlarn alnma texnologiyas
Jelatin kapsullarn hazrlanmas üçün kömkçi (llilsat, allilçep, allilqliser, “Oleosativan”, “Qarlik”, “Qarlik
maddlrin seçilmsi. Yumaq v brk jelatin kapsullar v Allium Complex”, Ekstrakt Ekoniki, “Çesnok” v s.). Biogen
onlarn hazrlanma üsullar. Jelatin kapsullarn drman stimulyator saxlayan preparatlarn alnma mnbyi. Peloidin,
formas kimi hmiyyti. Mikrokapsullarn drman formas peloidodistillat, FiBS, zvayn biostimulladrlm ekstrakt,
kimi hmiyyti. Mikrokapsullarn hazrlanma üsullar. Biosedin alnma texnologiyas.
Mikrokapsullarn hazrlanmasnda istifad olunan kömkçi Vitaminli preparatlar.
maddlrin xarakteristikas. Sad v mürkkb koaservasiya. tburnu v çaytikan meyvlrindn vitaminli
Mikrokapsullarn drman sistemi kimi biofarmasevtik preparatlarn alnma texnologiyas. Çay yarpaqlarndan P
xüsusiyytlri. Tibbi karandalarn drman formas kimi vitamininin alnma texnologiyas.
xarakteristikas v alnma üsullar. Onlarn hazrlanmasnda Kosmetik drman vasitlri.
istifad olunan kömkçi maddlr. Tsnifat. Drinin quruluunun xüsusiyytlri v onun
amlar. funksiyalar. Drinin immunoloji xüsusiyytlri. nsan
amlarn drman formas kimi, texnoloji v drisind mümkün ya dyiikliklri. Dri xstliklrinin
biofarmasevtik hmiyyti. am saslar, onlarn tsnifat v ml glmsinin mikrobioloji aspektlri. Kosmetik drman
texnoloji xüsusiyytlri. amlarn hazrlanma üsullar. formalarnn bioczaçlq aspektlri. Müalicvi kosmetikada
amlarn istehsal zaman istifad olunan aparatlar. Müasir istifad olunan drman vasitlri. Kosmetik emulsiyalar.
rektal drman formalar. Tablet-amlar, ikitbqli amlar, Kremlr. tirli südlrin v üz üçün maskalarn növlri.
rektal kapsullar v rektiollar. Gellr (jele). Dezodorantlar. ampunlar. Di pastalar.
Aerozollar. qdanqoruyucular. Dekorativ kosmetikada istifad olunan
Aerozol preparatlarn hazrlanmasnda istifad olunan preparatlar. Onlarn stabilliyinin v keyfiyytinin
balonlarn quruluu v texnoloji xüsusiyytlri. Propelentlr, qiymtlndirilmsi, saxlanmas.
onlarn tsnifat v xasslrinin xarakteristikas. Aerozol Homeopatik drman formalar. Homeopatiya
preparatlarnn alnma texnologiyasnn xüsusiyytlri. xstliklrin kiçik dozalarla müalic metodu kimi.
nhalyasiya üçün v xaric istifad olunan aerozol Homeopatik drmanlarn tsir mexanizmi. Homeopatik
preparatlar. drmanlarn thlüksizliyi. Homeopatik preparatlarn yazl
v potensiyaladrlmas. Bitki v heyvan xammalndan
Plastrlar.
homeopatik drmanlarn hazrlanmas. sas homeopatik
Plastrlarn xüsusiyytlri v tsnifat. Sad quruun
vasitlrin texnologiyas. Onlarn keyfiyytin nzart.
plastr. Qtranl-mumlu, kauçuklu v maye plastrlar.
Uaq drman formalar.
Leykoplastrlarn alnma texnologiyas. Xardal yaxmalar. Uaq drman formalarna olan tlblr. Uaq
Snayed istehsal. Plastrlarn hazrlanmasnda istifad orqanizminin anotomik-fizioloji xüsusiyytlri. Uaq
olunan aparatlar. drmanlarnn hazrlanmas zaman nzr alnmal vacib
Yeni drman formalar. faktorlar. Uaqlar üçün drman formalarnn tsnifat v
Transdermal terapevtik sistemlr, xüsusiyytlri, xarakteristikas. Yeni doulmu v 1 yaa qdr olan uaqlar
tsnifat, tsir mexanizmi. Göz üçün terapevtik sistemlr. üçün drman formalarnn hazrlanma texnologiyasnn
mplantasion terapevtik sistemlr. Peroral terapevtik xüsusiyytlri. Uaq drman formalarnn qabladrlmas.
sistemlr. nfuzion terapevtik sistemlr. Drman Geriatrik drman preparatlar.
maddlrinin mqsdyönlü çatdrlma sistemlri. Drman Qocalan orqanizmd drman maddlrinin tsir
maddlrinin I, II, III nsil dayclar (mikrokapsul, xüsusiyytlri: drman vasitlrinin farmakokinetikasnn v
mikrosfer, nanokapsul, nanosfer, liposomlar, antitel, farmakodinamikasnn dyiilmsi (absorbsiya, metabolizm,
qlükoproteidlr). Maqnitistiqamtlndirici sistemlr. bioloji danma, ekskresiya, hissiyyat v s. sviyysind ba
Göz drman formalar. vern). Geriatrik preparatlar sahsind texnoloji tdqiqatlar.
Göz drman formalarna irli sürüln tlblr. Göz Drman maddlrinin dozalanma v qbul xüsusiyytlri.
damclar, mlhmlri v prdlri. Göz drman prdlrinin Geriatriyada istifad olunan drman preparatlar.
hazrlanma texnologiyasnn xüsusiyytlri. Göz
damclarnn izotonikldirilmsi, sabitldirilmsi v DBYYAT
uzunmüddtli tsirinin tmin edilmsi qaydalar. Zavod 1. smaylov .., Thmzov T. ., Tayev S. .
raitind hazrlanan göz damclar. Drman formalarnn texnologiyas. Bak, “Maarif”,
Bitki, heyvan v mikrob mnli preparatlar. 1989.
Bitki v mikrob mnli ferment preparatlarn alnma 2. Thmzov F. ., liyeva K. . czaçlq texnologiyas
texnologiyasnn xüsusiyytlri. Heyvan mnli orqanlardan üzr tcrüb mllri. Bak, 2005.
hormon v fermentlrin alnma texnologiyas. 3. Vliyeva M.N, Mehraliyeva S.C. Trkibind maksimal
mmobilizasiya olunmu ferment preparatlarnn alnma tmizlnmi mcmu v frdi bioloji fal maddlr
texnologiyas. saxlayan preparatlar. Bak, 2005.
rbtlr. tirli sular. Bitki irlri. 4. Vliyeva M.N, Mehraliyeva S.C., Rhimova A.X.
rbtlrin tsnifat. Sad kr rbti. Drman Tz ylm bitkilrdn preparatlar v irlrin
rbtlrinin alnma texnologiyas (biyan, gülxtmi, hazrlanmas. Bak, 2007.
kombinedilmi v s. rbtlr). rbtlrin 5. Vliyeva M.N, Mehraliyeva S.C. czaçlq
standartladrlmas. tirli sularn alnma üsullar. rbtlrin texnologiyas: Drmanlarn snaye texnologiyas.
v tirli sularn müasir pediatriya praktikasnda hmiyyti. Drslik, I v II hisslr, Bak, 2012.
[[
6. } .., ]= ].{., `.8. . Turuladrlm su v turuladrlm spirtl tcrid
#= +N} ^\. I'+ 2 ediln zhrli maddlr.
N\ . `.8. . . 2. $., $_, Tcrid edilm üsullar. Üsullarn tkmilldirilm
1991. sahsind alimlrin xidmtlri. Ttbiq ediln üsullarn
7. ]= ].{., @ `.$., `N ].{. mahiyyti. Stas-Otto üsulu. vaykova üsulu. Kramarenko
+N + +N'+\ @=N=\ üsulu. Müsbt v mnfi chtlri. pH, hlledici, turu,
@+ N# +N} ^\. $., elektrolit v s. tsiri.
“$_”, 1986 Tur mhluldan xloroformla ekstraksaiya olunan
8. $
.8., .. |\=, N#= maddlr.
^N N. $., “]w<8”, $., 2004. Barbitur turusunun törmlri – barbital, fenobarbital
9. $& .8. #= +N} ^\. (luminal), heksenal (heksobarbital), butobarbital, benzonal
$., “$_”, 1988. (benzobarbital). Kimyvi-toksikoloji analizi. Toksikoloji
10. {_ .$., _ .8., '+ `.w. . hmiyyti. Salisil turusu v törmlri. Pirazol törmsi:
\_N'+ N#'+ +N} antipirin v s.
+N. |&+, I+. .8., 1999. Qlvi mhluldan xloroformla ekstraksiya olunan
11. .., %.. . {\}= maddlr.
N#= +N. -2, |&+ %8I, 2002. Alkaloidlr, tcrid edilmsi, tmizlm v vsfi analiz
üsullar. Miqdari tyinat imkan. Piridin v piperidin törmli
TOKSKOLOJ KMYA alkaloidlr: koniin, nikotin, anabazin, paxikarpin. Onlarn
kimyvi-toksikoloji analizi. Tropan törmli alkaloidlr:
Toksikoloji kimya fnni, obyektlri, üsullar. atropin, kokain, skopolamin, hiossiamin. Toksikoloji
Zhrlnm. hmiyyti. Kimyvi-toksikoloji analizi.
Toksikoloji kimya fnni. Kimyvi-toksikoloji analiz, Xinolin v izoxinolin törmli alkaloidlr.
obyektlri, xüsusiyytlri. Zhr v zhrlnm. Zhrlrin Xinin, ttbiqi, mhkm-kimyvi tdqiqat obyektind
tsnifat. Zhrin orqanizmd taleyi. Metabolizm v sübut edilmsi. zoxinolin törmli alkaloidlr: morfin,
reaksiyalar. Kimyvi-toksikoloji analizd ilk tdqiqatlar. kodein, papaverin, narkotin. Meyit materialnda sübut
Kimyvi-toksikoloji analiz üsullar. Müasir üsullar (UB-, Q- edilmsi. Tiryk. Mekon turusu. Sintetik maddlr:
spektroskopiya, xromatoqrafiya v s.). Zhrli v iddtli etilmorfin hidroxlorid (dionin), apomorfin, promedol,
tsir malik maddlrin tsnifat. nalorfin, tramadol v s. Onlarn kimyvi-toksikoloji sübutu.
Su buxar il qovmaqla tcrid olunan maddlr. Purin, indol v pirrolizidin törmli alkaloidlr.
Su buxar il distill üsulu, quru, i prinsiplri. Sianid Atsiklik alkaloidlr.
turusu v duzlar, kimyvi-toksikoloji analizi, toksikoloji Kofein, teofillin, teobromin v onlarn kimyvi-
hmiyyti, metabolizmi. Ac badam toxumlar. Xloroform, toksikoloji analizi. Strixnin, rezerpin, sekurinin, onlarn
xloralhidrat, karbon 4-xlorid, dixloretann kimyvi- toksikoloji hmiyyti v kimyvi-toksikoloji sübutu.
toksikoloji analizi. Alifatik aldehid v ketonlar. Formaldehid, Platifillin, kimyvi-toksikoloji analizi. Efedrin, akonitin.
formalin, aseton v onlarn kimyvi-toksikoloji analizi. sasi xassli sintetik drman maddlri.
Metil, etil, izoamil spirtlri, etilenqlikol. Spirtlrin tcrid Para-aminbenzoy turusunun törmlri: novokain
edilmsi, vsfi v miqdari tyini. Spirtlrin toksikoloji (prokain), dikain (tetrakain). Para-aminfenol törmsi –
hmiyyti. Sirk turusu, kimyvi-toksikoloji analizi. parasetamol. Fenotiazin törmlri: aminazin
Biratomlu fenollar v törmlri. Karbol turusu, krezollar, (xlorpromazin), diprazin (prometazin), levomepromazin
trikrezol, kimyvi-toksikoloji analizi. Fenolun sidikd (tizersin). 1,4-benzodiazepin törmlri: xlordiazepoksid,
analizi. diazepam, nitrazepam, oksazepam.
Minerallama üsulu il tcrid olunan zhrli maddlr. Ürk qlikozidlri.
Bioloji materialn minerallamasnn vacibliyinin nzri Ürk qlikozidlrinin tcridi, akar edilmsi, tyini v
chtdn saslandrlmas. Metal zhrlrin orqanizmin metabolizmi.
trkib hisssi il qarlql tsiri. Kimyvi-toksikoloji analiz Pestisidlr.
tcrübsind ttbiq ediln ümumi v xüsusi minerallama Ümumi xarakteristikas, tsnifat. Halogenli pestisidlr.
üsullar, mahiyyti. Denitrasiya v onun hmiyyti. Metal DDT, preparatlar, ttbiqi, kimyvi-toksikoloji analizi.
zhrlrin ardcl analizi v qüsurlar. Frdi analiz üsulu v Heksaxlortsikloheksan törmlri: heksaxloran, kimyvi-
üstün chtlri. Barium v quruun, müvafiq birlmlri, toksikoloji analizi. Heptaxlor, ttbiqi, kimyvi-toksikoloji
toksikoloji hmiyyti, vsfi v miqdari tyini. Manqan, analizi. Dinok v dinoseb, onlarn ttbiqi. Sevin, ttbiqi v
xrom v gümü birlmlri, kimyvi-toksikoloji analizi. kimyvi-toksikoloji analizi. Fosfor üzvi birlmlr: metafos,
Mis, stibium v arsen, toksikoloji hmiyyt ksb edn tiofos, xlorofos, dixlorofos, onlarn toksikoloji hmiyyti,
birlmlri, onlarn ttbiq sahlri, kimyvi-toksikoloji metabolizmi v kimyvi-toksikoloji analizi.
analizi. Bismut v kadmium birlmlri, onlarn kimyvi-
toksikoloji analizi. Sink v tallium birlmlri, toksikoloji DBYYAT
hmiyyti, analizi. Civnin qeyri-üzvi birlmlri, tcrid 1. skndrov Q.B. Toksikoloji kimya, Drslik, Bak,
olunma xüsusiyytlri, kimyvi-toksikoloji analizi. Civnin 2012.
üzvi birlmlri. 2. skndrov Q. B. Zhrli metal birlmlri v onlarn
Su il tcrid olunan maddlr. kimyvi-toksikoloji analizi. Bak, 2006.
Mineral turular, qlvilr v duzlar. Toksikoloji 3. skndrov Q.B. Zhrli üzvi maddlr v onlarn
hmiyyti. Nümayndlri. Kimyvi-toksikoloji analizinin kimyvi-toksikoloji analizi, Bak, 2008.
xüsusiyytlri. 4. Qarayev E. A. Qaz xromatoqrafiyas, analitik v
Bilavasit bioloji materialda tyin olunan maddlr. toksikoloji kimyada ttbiqi (tdris-metodik vsait).
Qaz killi zhrlr. Dm qaz, toksikoloji hmiyyti. Bak 2010.
Kimyvi-toksikoloji analiz xüsusiyytlri. Hidrogen sulfid v 5. \+ .. |\+-N++#'+
onun kimyvi-toksikoloji analizi. @. , “ +”, 1982.
Qbul proqramlar 219
6. + $.. ++#'+= \=. $+, Azrbaycan Respublikasnda drman vasitlrinin
“$_”, 1975. keyfiyytin dövlt nzarti sistemi.
7. ++#'+= \=. { . ^. . . Azrbaycan Respublikasnin Shiyy Nazirliyinin
{N, $.,, “]w<8-$”, 2005. nzdind drman vasitlrinin Analitik Ekspertiza Mrkzi.
Onun vziflri v funksiyalar. Respublikaya idxal v yerli
CZAÇILIIN T KL, QTSADYYATI istehsal olunan drman vasitlrinin keyfiyytin nzartinin
qarsna qoyulan tlblr. Drman vasitlrinin keyfiyytin
czaçln tkili v iqtisadiyyat ixtisas fnni kimi. aptekdaxili nzart. Aptekdaxili nzartin növlri v
Fnnin öyrnilmsind istifad olunan müasir aparlma qaydalar. czaç kadrlarn hazrlanmas. myin
yanamalar. czaçlq yardm konsepsiyas. Shiyyd v mühafizsi v mk thlüksizliyi. czaçnn etik kodeksi.
czaçlq sahsind aparlan islahatlar. “Drman vasitlri czaçlq tkilatlarnda informasiya texnologiyalar.
haqqnda” Azrbaycan Respublikasnn Qanunu. sas czaçlq müfttiliyi.
anlaylar. “Reklam haqqnda” Qanun. czaçlq iqtisadiyyat. Makro v mikro iqtisadiyyat.
czaçlq faliyytinin normativ hüquqi bazas. czaçlq bazar, bazar iqtisadiyyatnn sas prinsiplri,
“ halinin salamlnn qorunmas haqqnda” bazarlarn tsnifat. Bazar qanunlar. stehsalçnn davran
Azrbaycan Respublikasnn Qanunu. halinin salamlnn qanunauyunluu. Drman vasitlrin qiymtin
qorunmasnn sas prinsiplri v bu sahd dövltin sas formaladrlmas. Aptekin sas iqtisadi göstricilrinin
vziflri. “Narkotik vasitlrin, psixotrop maddlrin v planladrlmas. Planlamann prinsiplri. Strateji, faktiki,
onlarn prekursorlarnn dövriyysi haqqnda” Azrbaycan operativ planladrmalar. Planlama üsullar. Planlamada
Respublikasnn Qanunu. Azrbaycan Respublikasnda istifad olunan orta kmiyytlr. Planlama mrhllri.
czaçlq xidmtinin tkili. Aptekin realizasiyasnn, ticart lavsinin tdavül
czaçlq faliyytinin lisenziyaladrlmas. haliy xrclrinin, glirin planladrlmas. Biznes plan. Aptek
drman tminat sistemi. tkilatlarnn iqtisadi resurslar. sas dövriyy kapital. Mal
Lisenziyaladrmann sas prinsiplri. czaçlq ehtiyyat.
faliyytin lisenziyann verilm qaydalar. Drman Farmakoiqtisadi analiz.
vasitlrinin dövlt qeydiyyat. lkin ekspertiza. czaçlq menecmenti, sas elmi mnblri. daretm
xtisasladrlm ekspertiza. Drman vasitlrinin v tibbi üsullar. czaçlq tkilatlarnda kadr menecmenti.
tyinatl mmulatlarn standartladrlmas v czaçlq marketinqi. sas konsepsiyalar. Marketinq
sertifikatladrlmas sistemi. Drman vasitlrinin kompleksi. Drman preparatlarna olan tlbatn tyini.
reyestrinin aparlmas. Standartlar, onlarn növlri. Aptek çeidi mallarna olan tlbatn tyini. Marketinq
Logistika, inkiaf tarixi. tdqiqatlar sistemi. Bazarn seqmentldirilmsi. czaçlq
“Logistik sistem” anlay. sas istiqamtlri. tkilatlarnda mt siyasti, çeidlrin quruluu,
Makrologistika, mikrologistika. Logistikann sas qaydalar. xarakteristikas, mtlrin hyat dövrü. Çeidlrin analiz
Logistikann tsnifat. Bölüdürücü logistikann sas üsullar. ABS analizi. Mallarn pozisiyalamas. Rqabtlik
anlaylar (“6C”). Logistik kanallar. Müqavillrin sviyylri. SWOT analizi.
balanmas. ntensiv, selektiv, eksklyuziv bölüdürmlr. Aptek tkilatlarnda uçot v hesabat.
stehsalat logistikas, nqliyyat logistikas, anbar logistikas,
Tsrrüfat uçotu, növlri. Uçotun ölçülri. Mühasibat
informasiya logistikasnn mahiyyti. Tdarükçünün
uçotunun predmeti v metodu. Müssisnin aktivlri,
seçilmsi mrhllri. Danmann qiymtlndirilmsi
tsnifat. Mühasibat uçotunun sas elementlri. Sndlm.
üsullar. Ekspert qiymtlndirm üsulu. Tdarükçünün
seçilmsind istifad olunan meyarlar. Tenderl maln Mühasibat hesablar. Mühasibat balans. sas vsaitlrin
alnmasnn tkili qaydalar. Aptek anbarlar. sas tlblr. uçotu. stehsalat ehtiyatlarnn uçotu. Aptek tkilatlarnda
Aptek çeidi mallarnn saxlanlmas. Saxlanlma sahlrin maln hrktinin uçotu. nventarizasiya. Sndldirilmi
qoyulan tlblr, sas prinsiplr. mxariclrin uçotu. Pul vsaitinin uçotu. Hesablama v
Praknd czaçlq tkilatlar. kredit mliyyatlarnn uçotu. mk haqqnn uçotu.
Tkilati hüquqi formalar. “Sahibkarlq faliyyti Tibbi mtünaslq.
haqqnda Azrbaycan Respublikasnn Qanunu”. Sahibkarlq Tibbi mtünaslq fnni. Tibbi altlrin, cihazlarn v
subyektlri. Özlldirmd sas mqsd. Shmdar aparatlarn xüsusiyytlri. Tiki materiallar. Rezindn
cmiyytlr. Drman vasitlrinin praknd sat qaydalar. hazrlanan mmulatlar. Oftalmologiyada istifad olunan
Aptek tkilatlarnn yaradlmas haqqnda sas tlblr. optik cihazlar. Sar materiallar.
Apteklrin sas funksiyalar. Aptek tkilatlarnn sahlrinin czaçlq mtünasl.
trkibi, avadanlqla tchizin qoyulan sas tlblr. Aptekin czaçlq mtünasl haqqnda mlumat.
içi heyti, trkibi, sas tlblr. Xrda praknd sat mtünasln tarixi mrhllri. Aptek çeidi mallar,
bklri, aptek köklri, aptek maazalar, optika tsnifat. Homeopatik drmanlar. Valeofarmakoloji vasitlr.
maazalarna qoyulan tlblr. Mercandayzinq qaydalar, Parafarmasevtik mallar. mtünaslq mliyyatlar.
Pareto qaydas. Apteklrd sanitariya qaydalar. Beynlxalq standartlar. Drman vasitlrinin tsnifat sistemi.
Apteklrd reseptlrin qbulu v drman vasitlrinin Anatomik-terapevtik-kimyvi tsnifat sistemi. EAN
buraxlmas qaydalar. kodlamas. mtlrin qabladrlmas, markalanmas.
Resept, onun sas v lav rekvizitlri. Resept mtlrin çeidlrinin formalamas. Genilik, tamlq,
nüsxlrinin formalar. Ambulator xstlr reseptlrin drinlik msallar. Reklam. czaçlq informasiyas.
yazlma qaydalar. Reseptlrin czaçlq ekspertizas. Metrologiya.
Stasionar xstlr drman yardmnn tkili. Formulyar
sistemin trtibi. DBYYAT
Zhrli, narkotik, psixotrop drman vasitlri v 1. czaçlq faliyytin xüsusi razlq (lisenziya)
prekursorlarla davran qaydalar. verilmsi Qaydalarnn tsdiq edilmsi bard
Zhrli, narkotik, psixotrop drman vasitlrin Azrbaycan Respublikasnn Nazirlr Kabinetinin
reseptlrin yazlma qaydalar. Bzi qrup drman vasitlrinin 1998-ci il 1 may tarixli 98 -li Qrar
(zhrli, narkotik, etil spirti v s.) ya miqdar uçotu. Tbii 2. Azrbaycan Respublikasnin 6 fevral 2007-ci il tarixli
itki normalarnn hesablanmas. “Drman vasitlri haqqnda” Qanunu
[[
3. Azrbaycan Respublikasnin 15 dekabr 1992-ci il +_ “<#@_ ^\_N'+
tarixli “Sahibkarliq faliyyti haqqnda” Qanunu ;}”. $., 1996.
4. Azrbaycan Respublikasnin 03 oktyabr 1997-ci il 13. Rüstmov A.. czaçln deontologiyas. Bak,
tarixli “Reklam haqqnda” Qanunu “Tbib”, 1996.
5. $.%., ~; .8., w.8. 14. Vliyeva M.N., Mehraliyeva S.C. czaçlq
\_N'+ \;\N, I 'N&. +, mallarnn mübadilsi üzr müqavillrin balanmas
2002. v trtib edilmsi qaydalar. Bak, 2004.
6. Vliyeva M.N., Cabbarova .A., Quliyeva E.A. 15. Cabbarova .A., zizzad N. . Aptek tkilatlarnda
czaçln menecmenti. I hiss. Bak, 2002. aptek çeidi mallarnn saxlanlmasnn tkili. Bak,
7. Vliyeva M.N., Cabbarova .A. czaçln idar 2004.
olunmas v iqtisadiyyat. Bak, rq-Qrb nriyyat, 16.
& .8. <} +\+ N+. $+,
2012. 1997.
8. .., `+N .., `#N+ .{. . 17. Zülfüqarova N.S., smaylova L.N. czaçlqda
I +\+ ^\_. \ 1, $., reklam-mlumat tkili v czaçlq mallarnn
@. N “8+\=”, 2003. markalanma prinsiplri. Bak, “Nurlan”, 2003.
9. .., `+N .., `#N+ .{. . 18. Vliyeva M.N., Quliyeva E.A., Zülfüqarova N.S.,
I +\+ ^\_. \ 2, $., Clilova K.. Aptek müssislrind mt siyasti.
@. N “8+\=”, 2004. Bak, “Nurlan”, 2003.
10. I\
.., %+' .8. . $_+ 19.

.]. I'N N'NN& @=N-
^\_N'+ N. $., “]w<8- ^ =N&N N'} =N.
$”, 2004. + +_. $., 1997.
11. I+ .8. . `_@ +\ 20. Vliyeva M.N., Zülfüqarova N.S., smaylova L.N.

@: ^\_N'+ +N , “$ czaçlqda biznes plannn rolu v trtibat. Bak,
`N”, 1998. 2002.
12. ` N {.., `N `.8., + `.{.
Proqram 56
3. Mmmdov R. Ali riyaziyyat kursu, I cild, Ali
RYAZYYAT mktblr üçün drslik. Bak, «Maarif», 1978.
4. Mmmdov R. Ali riyaziyyat kursu, II cild, Ali
Hqiqi ddlr. mktblr üçün drslik, Bak, «Maarif», 1981.
Cbri ifadlr. Çoxhdlilr v onlar üzrind mllr. 5. Mmmdov R. Ali riyaziyyat kursu, III cild, Ali
Çoxhdlilrin vuruqlara ayrlmas. mktblr üçün drslik, «Maarif», 1984.
Ardcllqlar. ddi v hndsi silsillr. 6. }#+ $..
'+ }
Faiz. Faiz aid msllrin hlli. \N\N+. ]N @N&N
Tnasüb qurulmasna aid msl hlli. ^@+-\N\N'+ NN}, $., 1960.
Tnliklr. Kvadrat tnlik v onun hlli. Tnliklr sistemi. 7. } + 8.].
'+ \N\N+ =
Brabrsizliklr v onlarn hlli. Xtti brabrsizliklr '} @. $., “%+”, 1984.
sistemi v onun hlli.
Funksiya. Funksiyann tdqiqi. VERLNLRN THLL V KAFLY
Törm. Törmnin taplmas. Törm vasitsi il
funksiyann aradrlmas. rtlrin thlili v mslnin hlli üçün grk olan
Kombinatorika elementlri. Ehtimal nzriyysinin rtlrin seçimi. ddi, qrafik v cdvl formasnda verilmi
elementlri. informasiyann thlili v qanunauyunluqlarn akarlanmas.
Düz xtt. Parça. Düz xtlrin qarlql vziyyti. Bucaq. Verilmi informasiya sasnda müxtlif göstricilrin
Bucan növlri. hesablanmas. ddi, qrafik v cdvl klind verilmi
Çoxbucaqllar: üçbucaq, paraleloqram, düzbucaql, informasiyann ümumildirilmsi.
trapesiya. Onlarn xasslri, sahsi v perimetri. Mslnin riyaz qoyuluunun thlili. Riyazi msllrin
Çevr. Çevrnin uzunluu. Dair v onun sahsi. v suallarn mzmununun drk edilmsi. Hesab, cbr v
hnds msllrind verilnlrin kafiliyinin
Koordinat sistemi.
qiymtlndirilmsi. rtlrdki informasiyann mslnin
Düz xtt tnliyi. ki nöqt arasndak msafnin hlli üçün kafi olub-olmamasnn müyyn edilmsi.
taplmas.
Vektorlar v onlar üzrind mllr. Nümun 1. Qrupda olan 25 tlbdn 5-i laçdr. laç
Paralelepiped, silindr v kürnin hcmi v sthinin qzlar qrupda neç nfrdir?
sahsi. (1) Olanlar qrupun 40%-ni tkil edirlr.
Cdvllr, qrafiklr, dairvi v düzbucaql diaqramlar, (2) Qrupdak qzlarn üçü yalnz “kafi” qiymt alr.
histoqramlar. (1) v (2) mülahizlrindn v taprn rtindn
istifad edrk, mslni hll etmk üçün mülahizlrin
DBYYAT kifayt olub olmadn müyyn edin v aada göstriln
1. Xlilov H.M., Heydrov M.F., sgndrov B.B., 5 cavab variantndan düzgün variant seçin:
Hüseynov .T. Riyaziyyat. I hiss: Ali mktblrin A) Düzgün cavab almaq üçün (1) mülahizsi ayrlqda
hazrlq öblri üçün drslik. Bak, “Maarif”, 1976. götürüldükd kifaytdir, lakin (2) mülahizsi ayrlqda
2. Xlilov H.M., Heydrov M.F., sgndrov B.B., götürüldükd, kifayt deyil;
Hüseynov .T. Riyaziyyat, II hiss: Ali mktblrin B) Düzgün cavab almaq üçün (2) mülahizsi ayrlqda
hazrlq öblri üçün drslik, Bak, “BDU götürüldükd kifaytdir, lakin (1) mülahizsi ayrlqda
nriyyat”, 1990. götürüldükd kifayt deyil;
Qbul proqramlar 221
C) Düzgün cavab almaq üçün hr iki mülahiz birlikd

istifad edildikd kifaytdir, lakin ayrlqda götürüldükd Nümun 4. gr a + b + c = 75 olarsa, ac hasili ny
kifayt deyil; brabrdir?
D) Düzgün cavab almaq üçün mülahizlrin hr biri (1) a + b = 2c ;
ayrlqda götürüldükd kifayt edir; (2) a – b = 10.
E) Düzgün cavab almaq üçün (1) v (2) mülahizlri, (1) v (2) mülahizlrindn v taprn sualndan
htta birlikd istifad edildikd bel, kifayt etmir. istifad edrk, mslni hll etmk üçün mülahizlrin
Düzgün cavab E-dir. kifayt olub olmadn müyyn edin v aada göstriln
zahat: (1) v (2) mülahizlri “la” qiymt alan qzlarn 5 cavab variantndan düzgün variant seçin:
sayn tapmaq üçün kifayt etmir, çünki yalnz “kafi” qiymt A) Düzgün cavab almaq üçün (1) mülahizsi ayrlqda
alan üç qzla brabr qrupda olan 15 qzn içrisind “yax”, götürüldükd kifaytdir, lakin (2) mülahizsi ayrlqda
“la” qiymt alan tlblr d var v onlarn içrisindn götürüldükd, kifayt deyil;
laçlarn sayn tapmaq üçün lav veriln olmaldr. B) Düzgün cavab almaq üçün (2) mülahizsi ayrlqda
götürüldükd kifaytdir, lakin (1) mülahizsi ayrlqda
Nümun 2. gr x v y müsbt ddlrdirs, x ddi y-in götürüldükd kifayt deyil;
75%-indn böyükdürmü? C) Düzgün cavab almaq üçün hr iki mülahiz birlikd
(1) x = 6; istifad edildikd kifaytdir, lakin ayrlqda götürüldükd
(2) 5x > 4y. kifayt deyil;
(1) v (2) mülahizlrindn v taprn sualndan D) Düzgün cavab almaq üçün mülahizlrin hr biri
istifad edrk, mslni hll etmk üçün mülahizlrin ayrlqda götürüldükd kifayt edir;
kifayt olub olmadn müyyn edin v aada göstriln E) Düzgün cavab almaq üçün (1) v (2) mülahizlri,
5 cavab variantndan düzgün variant seçin: htta birlikd istifad edildikd bel, kifayt etmir.
A) Düzgün cavab almaq üçün (1) mülahizsi ayrlqda zahat: (1) mülahizsini mslnin rtind nzr alaraq
götürüldükd kifaytdir, lakin (2) mülahizsi ayrlqda c-ni v a + b-ni tapdqdan sonra, (2) mülahizsinin kömyi
götürüldükd, kifayt deyil; il a-n tapb c-nin qiymtin vurub qoyulan sualn cavabn
tapa bilrik. Bellikl, düzgün cavab almaq üçün hr iki
B) Düzgün cavab almaq üçün (2) mülahizsi ayrlqda
mülahiz birlikd istifad edildikd kifaytdir, lakin ayrlqda
götürüldükd kifayt deyil. Düzgün cavab C-dir.
götürüldükd kifayt deyil;
C) Düzgün cavab almaq üçün hr iki mülahiz birlikd Nümun 5. gr s müsbt tam dddirs, onda
istifad edildikd kifaytdir, lakin ayrlqda götürüldükd 2
kifayt deyil; s + 3s
ifadsinin qiymti tam dddirmi?
D) Düzgün cavab almaq üçün mülahizlrin hr biri 2s
ayrlqda götürüldükd kifayt edir; (1) s tk dddir;
E) Düzgün cavab almaq üçün (1) v (2) mülahizlri, (2) s ddi 3- tam bölünür.
htta birlikd istifad edildikd bel, kifayt etmir. (1) v (2) mülahizlrindn v taprn sualndan
zahat: (2) mülahizsindn alnr ki, x > 0,8y, yni = istifad edrk, mslni hll etmk üçün mülahizlrin
ddi –in 80% -indn böyükdür, onda 75%-indn d kifayt olub olmadn müyyn edin v aada göstriln
böyükdür. (1) mülahizsi ayrlqda götürüldükd suala cavab 5 cavab variantndan düzgün variant seçin:
üçün heç bir lav mlumat vermir. Düzgün cavab almaq A) Düzgün cavab almaq üçün (1) mülahizsi ayrlqda
üçün (2) mülahizsi ayrlqda götürüldükd kifaytdir, lakin götürüldükd kifaytdir, lakin (2) mülahizsi ayrlqda
(1) mülahizsi ayrlqda götürüldükd kifayt deyil, yni götürüldükd, kifayt deyil;
düzgün cavab B-dir. B) Düzgün cavab almaq üçün (2) mülahizsi ayrlqda
Nümun 3. x v y ddlrinin ddi ortas neçy götürüldükd kifayt deyil;
brabrdir? C) Düzgün cavab almaq üçün hr iki mülahiz birlikd
(1) x -3 v y + 5 ifadlrinin ddi ortas 13- brabrdir. istifad edildikd kifaytdir, lakin ayrlqda götürüldükd
(2) x, y v 6 ddlrinin ddi ortas 10-a brabrdir. kifayt deyil;
(1) v (2) mülahizlrindn v taprn sualndan D) Düzgün cavab almaq üçün mülahizlrin hr biri
istifad edrk, mslni hll etmk üçün mülahizlrin ayrlqda götürüldükd kifayt edir;
kifayt olub olmadn müyyn edin v aada göstriln E) Düzgün cavab almaq üçün (1) v (2) mülahizlri,
5 cavab variantndan düzgün variant seçin: htta birlikd istifad edildikd bel, kifayt etmir.
A) Düzgün cavab almaq üçün (1) mülahizsi ayrlqda s 2 + 3s s3
götürüldükd kifaytdir, lakin (2) mülahizsi ayrlqda zahat: olduundan, s-tk dd
götürüldükd, kifayt deyil; 2s 2
B) Düzgün cavab almaq üçün (2) mülahizsi ayrlqda olduqda , s+3 cütdür, bu ksrin qiymti tam dddir, yni (1)
götürüldükd kifaytdir, lakin (1) mülahizsi ayrlqda mülahizsi ksrin qiymtinin tam dd olmasn müyyn
götürüldükd kifayt deyil; etmy kifayt edir.
C) Düzgün cavab almaq üçün hr iki mülahiz birlikd s ddinin 3- tam bölünmsindn alnr ki, s+3 tk dd
d, cüt dd d ola bilr, yni (2) mülahizsi ksrin
istifad edildikd kifaytdir, lakin ayrlqda götürüldükd
qiymtinin tam dd olmasn müyyn etmy kifayt etmir.
kifayt deyil; Düzgün cavab A-dr.
D) Düzgün cavab almaq üçün mülahizlrin hr biri
ayrlqda götürüldükd kifayt edir; DBYYAT
E) Düzgün cavab almaq üçün (1) v (2) mülahizlri, 1. Hasik James, Rudnick Stacey, Hackney Ryan.
htta birlikd istifad edildikd bel, kifayt etmir. McGraw-Hill’s GMAT. New York, 2010.
zahat: (x+y)/2 ifadsi x v y ddlrinin ddi ortasdr. 2. The GMAT for Dummies by Suzee Vlk. 4th edition.
(1) v (2) mülahizlrinin hr biri ayrlqda götürüldükd New York, 2006.
(x+y)/2 ifadsinin qiymtinin taplmasna kifayt edir. 3. GMAT, Kaplan Publishing. New York, 2005.
Düzgün cavab D-dir.
[[
Proqram 57*
5.
# .. `#N+. I'. “%8-$”,
NQLYYAT LOGSTKASI 2001.
6. N= #N+. I'+ =
Logistikann mahiyyti v anlaylar. Logistika N N} @./{ +_ `..
anlay. Logistikann inkiaf mrhllri. Logistikann $N. $., @- «w+@\», 2003.
elementlri. Logistikann konsepsiyas. Logistikann 7. + ~.]., + `.%. `#N+
prinsiplri, qaydalar v funksiyalar. Logistikada axnlar v N N. I'+. $., “$N”, 2006.
onlarn növlri. Logistik axnlarn xüsusiyytlri. 8. $ `. 8. `#N+. +N +_. $.
Logistik sistemlr. Sistemlr anlay. Logistik sistemlr, @N&N “w+\”, 2008.
tipologiyas, tsnifat v xüsusiyytlri. Sistemlrin struktur 9. Gözlov S.K., Namazov B.F. Logistikann saslar
trkiblri. Logistik sistemlrin layihlndirilmsi. Logistik fnni üzr mühazirlr konspekti. Bak, 2010.
sistemlrd planladrma, idaretm v smrlilik.
Logistikann funksional sahlri. AVTOSERVSD XDMTN TEXNOLOGYASI
Logistikann nqliyyat tminat. Logistikann nqliyyat V T KL
trkibi v onun hmiyyti. Logistikada nqliyyat xidmtlri.
Nqliyyat xidmtinin keyfiyyti. Nqliyyatn faliyytinin Minik avtomobillrinin texniki qulluq v tmir
logistik aspektlri. Nqliyyat növlri. Müxtlif nqliyyat sisteminin strukturu v mzmunu. Minik avtomobillrinin
növlrinin nqliyyat logistik sistemlrinin xüsusiyytlri v texniki qulluq v tmir sistemi. Avtomobillrin texniki
onlarn qarlql laqsi. Nqliyyat logistik sistem (NLS). xidmt stansiyalar (TXS) tipik avtoservis müssissi
Nqliyyat logistikasnn informasiya tminat. Logistik kimi.Texniki tsirlrin üç kompleksi-satdan qabaq hazrlq,
sistemlrd informasiya axnlar. nformasiya axnlarnn tminatl v tminatl dövrdn sonra istismar zaman texniki
ümumi tsnifat. Nqliyyat logistikasnda logistik qulluq v cari tmir ilri. Bu ilrin mzmunu v mahiyyti.
informasiya sistemlrinin idar olunmas. Nqliyyat stehsalat proseslrinin saslar. sas anlaylar-
logistikasnn informasiya texnologiyalar. istehsalat prosesi, texnoloji proses, mliyyat, texniki qulluq
Nqliyyat-logistik sistemlrin tminat (açar v (TQ), cari tmir (CT), texnoloji avadanlq, içi post,
dstklm) funksiyalar. Tara v qablarn logistik avtomobil-yer. Texniki xidmt stansiyasnda istehsalat
aspektlri. stehlak v snaye qabladrmas. Mhsulun prosesinin vahid texnoloji marrutu.Minik avtomobillrinin
zdlnm v xarabolmadan qorunmas. Tara v qablarn texniki qulluq v cari tmirinin texnoloji marrutlar.
növlri v seçilmsi. Böyük yük vahidlri (modullar). stehsalat sahlri-avtomobillrin qbul-thvil sahsi, yuma-
Konteynerldirm. Qablarn informasiya funksiyalar. ydrma ilri sahsi, diaqnostika sahsi, TQ v CT-in içi
Qabladrlma materiallar. postlarda tkili. Kuzov v üzçkm ilri sahsi. Rnglm
Nqliyyat logistikasnda ehtiyatlar. Material ehtiyatlar v antikorroziya örtüyünün çkilmsi sahsi. Aqreqat-
haqqnda ümumi mlumatlar. Ehtiyatlarn növlri v mexaniki sah. in ilri sahsi. Qida sistemi v elektrik
xarakteristikalar. Ehtiyatlarn funksiyalar. Ehtiyatlarn avadanl. Cihazlarnn tmiri sahsi. Akkumulyator
saxlanma xrclri. Ehtiyatlarn planladrlmas. Ehtiyatlarn batareyalarnn TQ v CT sahsi. Kömkçi xidmt sahlri.
idar olunmasnn logistik metodlar. Nqliyat strukturlarnda Sahlrin texnoloji v digr avadanl, mexanikldirm
ehtiyatlarn idar olunmas. vasitlri, ilrin texnoloji prosesi, sahlrin avadanlq
Nqliyyat logistikasnda anbarlar v terminallar. düzülüü il planlarnn nümunlri.
Logistik zncird anbar infrastrukturunun rolu. Anbarlarn Avtomobillrin texniki qulluq v tmir
tyinat, növlri v funksiyalar. Anbar faliyytinin tkili. texnologiyas.Ydrma-yuma ilrinin texnologiyas v
Anbar bksinin formaladrlmas v dislokasiya normativ tminat. Nzart-diaqnostika v nizamlama
prinsiplri. Anbar avadanlqlarnn optimal strukturu. ilrinin texnologiyas. Brkitm ilrinin texnologiyas.
Çatdrma zncirinin idarolunmas. Çatdrma Yalama ilrinin texnologiyas. Cari tmirin sökm-yma
sisteminin idarolunma (Supply Chain Management ) ilrinin texnologiyas v avadanl. Mührrikin TQ v CT-
sistemi. Konsepsiya v tkilati strukturu. dar olunma i. Transmissiya aqreqatlarnn TQ v CT-i. daretm
modellri. Yüklrin çatdrma sistemin qoyulan tlblr. mexanizmlrinin TQ v CT-i. Hrkt hisssinin TQ v CT-
Yüklrin çatdrma sisteminin itirakçlar v onlarn sas i. Elektrik avadanlnn TQ v CT-i. Xüsusi avadanln TQ
funksiyalar. Avtoservisd logistik çatdrma sistemlri. v CT-i. Kuzov v rnglm ilrinin texnologiyas v
Xarici ticart mliyyatlarnn logistikas. Çatdrmann normativ tminat. TQ v CT ilri zaman mk mühafizsi
bazis rtlri, mahiyyti (NKOTERM). Nqliyyat tlblri v traf mühitin mühafizsi.
makrosistemlrinin logistik aspektlri. Beynlxalq nqliyyat Müasir raitd avtoservisin tkilinin ümumi
dhlizlri. prinsiplri. qtisadiyyatn inkiafnda avtoservisin
DBYYAT hmiyyti v rolu. Avtoservisin tkilinin ümumi
1. manov T.. Logistikann saslar. Drslik, I cild. Bak, prinsiplri. Avtoservis sisteminin sas funksiyalar. Xarici
“Thsil”, 2005. 474 s. firmalarn texniki servis aparat haqqnda sas anlaylar.
2. manov T.. Logistikann saslar . Drslik, II cild. Frdi nqliyyat vasitlrinin texniki servisinin xüsusiyytlri.
Bak, “Thsil”, 2005. 670 s. Elmi-texniki trqqi v avtoservisin siyasti.
3. # .. «
+». $., “ ~ ~+ ”, Avtoservis sisteminin istehsalat-texniki bazasnn
2000. xarakteristikas v texnoloji prosesin tkili. TXS-d
4. ];+ 8.$. `#N+. I'. ~= NN istehsalatn texnoloji prosesinin, TQ v CT-nin tkil
} _. '} @, 3- üsullar, istehsalat prosesind myin tkil formalar. Qaraj-
@. $., «$+N#», 2000. duracaqlar v yanacaq doldurma stansiyalar. stehsalat
Qbul proqramlar 223
faliyytlrinin tkili xüsusiyytlri v digr servis texnologiyas. Gizli qüsurlarn akar edilm üsullar.
xidmtlrinin tkili. Avtoservisd maddi-texniki tchizatn Pnevmatik, hidravlik, ultrass v maqnit üsullar. Yararllq,
tyinat. Ehtiyat hisslri il tchizatn tkili.Anbarda vzolunma v brpa msallarnn mahiyyti v
texnoloji prosesin tkili. Ehtiyatlarn dyimsi qrafiklri. hesablanmas. Buraxlabiln v hddi yeyilm. Hddi
Kompleks avtoservisin tkili. Avtoservis xidmtlrin yeyilmnin tyin olunma meyarlar v metodikas.
tlbat v xidmtlrin tkili. Avtoservis xidmtlri Hisslrin brpa üsullar. Hisslrin brpa
kompleksi–xidmtlr v mmulatlarn nomenklaturas v texnologiyasnn mahiyyti. Brpa üsullarnn tsnifat.
hcmi. Avtoservisd marketinq sistemi. Avtoservis Mexaniki emalla brpa v onun ttbiq sahlri. Mexaniki
faliyytinin marketinq v logistika sasnda idar edilmsi emaln: torna, dem, üzyonma, frezlm, cilalama,
v informasiya texnologiyalarnn ttbiqi. Xidmtlr olan pardaqlama v s. növlri.
tlbatn tyin edilmsi. Xidmtlrin, mhsulun keyfiyyti v Hisslrin tmir ölçülrind brpas. Tmir ölçülrin
mütrilr xidmt mdniyyti. Avtoservisd xidmtin idar çatdrmaqla brpann mahiyyti. Hisslrin tmir ölçülrinin
edilmsi v bunun üçün informasiyann ttbiqi. Avtoservisd növlri. Standart, reqlament üzr v srbst tmir ölçülri v
planladrma, uçot v hesabatn tkili. Avtoservis ttbiq sahlri.
xidmtlrinin yerin yetirilmsi prosesind sndlr Val v oymaq tpli hisslrin tmir ölçülrinin tyini.
dövriyysi,qarlql münasibtlr proseduru. Yeyilmnin növlri: birtrfli, simmetrik, maksimum v
minimum yeyilm. Yeyilmi hisslrd ovalllq v
DBYYAT konusluluq anlaylar v yaranma sbblri. Yeyilmnin
1. Gözlov S.K., Mmmdov R.T., Namazov B.F. qeyri-müntzmlik msal v onun dyim interval. Tmir
Avtoservisd xidmtin texnologiyas v tkili. Bak, intervalnn tyini. Tmir ölçülrinin saynn tyini. Oymaq
2010. 269s. tipli hisslrin tmir ölçülrinin tyini.
2. $+ <.~.
N_ N'+r ;= lav tmir detal (TD) il brpa. lav tmir detal
N\. ., “2, 2008. 536 . 16 _N. il brpa oluna biln hisslr. lav tmir detalnn material
. v formalar. TD-na qoyulan tlblr. TD-nn sas detalla
3. ='+
.., + .{.
N\, N#= birldirilm üsullar. Mexaniki üsulla brpann üstun v
#@_= N N} N. çatmayan chtlri.
I' = NN _&N Hisslrin plastik deformasiya (tzyiq) üsulu il
«8N»,
{. @., “
{ ]8
w”, 2005, brpas. Tzyiq üsulu il brpann mahiyyti v ttbiq
230. sahlri. Metaln plastikliyi. Plastik deformasiyann isti v
4. N_ ].. 8NN;. $., soyuq növlri. Tzyiq üsulu il brpann hazrlq, emal v
$N, 1985.256. tamamlama mliyyatlar. Hisslrin yeyilmi sthlrinin
5. % &+ ].$. . '+= + N_= ölçülrinin tzyiq üsulu il brpa növlri. Oturtma, genltm,
#+} N\. “8N”. 1985. daraltma, uzatma, üzdiyirlm üsullar.
6. '+= + N_= N\. I'+ Hisslrin formasnn brpas. Pres altnda statik
= @./ @_ .
., 8.{., yüklm v üzdöyclm il hisslrin düzldilmsi.
.$. . $., %+, 2001, 535. Düzltmdn sonrak termiki emal. Termiki emaln növlri.
7. BOSCH 8N\&} '+. { Az v çox karbonlu poladlarn termiki emal ardcll.
#+#. { + @. $., 8< Brklik, növlri v ölçülm üsullar. Blok bal v
« \», 2002. 896. borularn tzyiql brpa texnologiyas. Dirskli valn
döyclm il brpas. Hisslrin materiallarnn mexaniki
AVTOMOBL HSSLRNN BRPA xüsusiyytlrinin brpas. Materialn yorulma möhkmliyi,
TEXNOLOGYASI yeyilmy qar davamllq v srtlik anlaylar. Yaylarn
srtliyinin brpas. Detaln sthi tbqsinin
Avtomobil tmirinin saslar. Avtomobillrin tmir möhkmlndirilm üsullar.
sistemi v tmirin növlri. Avtomobilin tmir metodlar. Hisslrin qaynaq v üstritm il brpas. Qaynaq v
Avtomobillrin tmiryararll. Avtotmir istehsalnn üstritm prosesinin mahiyyti. Qaynaq v üstritmnin
xüsusiyytlri. ttbiq sahlri. l il v mexanikldirilmi qaynan
Avtotmir istehsalnn tkil üsullar. Avtotmir növlri. Qaynaq zaman ml gln termiki tsir zonasnn
müssislrinin növlri. Tmir istehsalnn tiplri. Avtotmir mahiyyti v tzadlar. Qaynaq prosesindn vvl hazrlq
müssislrinin strukturu. sas v kömkçi istehsal. sas ilri. Qaz v elektroqövs qayna il brpa. Qaynan
istehsaln sökm, brpa v yma sexlri. Avtotmir mhsuldarlnn tyini. Flüs tbqsi altnda avtomatik
istehsalnn tkil üsullar. Universal v ixtisasladrlm üstritm. Üstritm zaman istifad ediln flüslrin növlri
postlar üsulu. v hmiyyti. Qoruyucu qaz mühitind mexanikldirilmi
Sökm prosesinin texnologiyas. Aqreqat, qovaq v üstritm. Plazma üstritmsi. Plazma anlay.
detallarn tmir qbul rtlri. Tmir fondunun tkili v Plazmatron. Çuqun hisslrin qaynaq edilmsi.
hmiyyti. Çirklnmlrin istismar v texnoloji növlri. Alüminium rintilrindn hazrlanan hisslrin qaynaq
Aqreqat v qovaqlarn sökülm texnologiyas. Aqreqatlarn edilmsi.
sökülm v yuyulma mrhllri. Sökm mliyyatlarnda Hisslrin metalladrma il brpas. Metalladrma
istifad ediln müasir avadanlq v onlarn tmir keyfiyytin prosesinin mahiyyti v növlri. Metalladrmann ttbiq
v mhsuldarla tsiri. Hisslrin yuyulma v tmizlnm sahlri. Metalladrma prosesinin mrhllri.
üsullar. Yuyucu maddlrin tsnifat. Hisslrin qurum v Metalladrmada hazrlq ilrinin hmiyyti v növlri. Qaz
rpdn tmizlnmsi. Köhn lak-rng örtüklrinin alovu il metalladrma v rejimin parametrlri. Elektroqövs
tmizlnmsi. Termokimyvi tmizlm. Ultrass v meyv metalladrmas. Yüksk tezlikli metalladrma. Detonasiyal
çyirdklri il tmizlm metodlar. v plazma metalladrmas.
Hisslrin qüsurladrma texnologiyas. Qüsurladrma Qalvanik örtüklrl hisslrin brpas. Elektroliz
prosesinin mahiyyti v tsnifat. Brpa olunan v brpa prosesinin mahiyyti. Qalvanik üsullarla brpa növlri:
olunmayan qüsurlar. Hisslrin qüsurladrlma poladlama (dmirlm), nikellm, sinklm, mislm.
[[
Kimyvi üsullarla brpa növlri: kimyvi nikellm, disklrinin brpa texnologiyas. Yoxlama-çeidlm üzr
oksidldirm, fosfatladrma v s. Qoruyucu-dekorativ texniki rtlr cdvlinin v brpa üzr texnoloji xritnin
örtüklrin çkilmsi. trtibi. Brpa prosesind marrut xritsinin trtibi.
Lehimlm il hisslrin brpas. Lehimlm prosesinin
mahiyyti. Lehimlrin növlri. Asan v çtin riyn DBYYAT
lehimlrl hisslrin brpas. Lehimlr qoyulan tlblr. 1. Mmmdov H.N. Avtomobillrin istehsal v tmiri.
Lehimlm il brpa olunan hisslr. Lehimlm prosesinin Drslik. Bak, “Thsil” NRM, 2003, 290 s.
üstünlüklri.
2. Mmmdov H.N. Avtomobillrin tmiri. Drs vsaiti
Plastik kütllrl hisslrin brpas. Hisslrin
brpasnda istifad olunan plastik kütllr. Termoplastik v (I v II hisslr). AzTU, Bak,1999.
termoreaktiv plastik kütllr. Dönn v dönmyn proseslr. 3. Mövlazad V.Z., Rsulov N.M. v b. Manqayrma
Epoksid trkiblrin (qtranlarn) hisslrin brpasnda ttbiqi. texnologiyas. Drslik (I hiss). Bak, “Thsil”.1995.
Epoksid qtranlarna lav ediln brkidicilr, plastifikatorlar 386 s.
v doldurucular. Doldurucularn növlri. Hisslrin yeyilmi 4. ' .8. <} N# NN=
sthlrinin plastik materiallarla brpas. Sintetik \N N\. I'+. `.,
yapqanlarla hisslrin brpas. Polimer v plastik kütllrin $N, 1976, 560 .
ttbiqinin nöqsanl chtlri. 5. ' .8. \N N\. I'+. $.,
Lak- rng örtüklrinin çkilmsi. Lak-rng örtüklrinin }= +.,1970. 480 .
çkilm prosesi. Hisslrin rnglnmy hazrlanmas. 6. \N N\. I'+. { . \=_
Avtomobil hisslrinin rnglnm üsullar. Lak-rng
.. $., N, 1988. 327 .
örtüklrinin qurudulma üsullar. Pardaqlama. 7. #= \N N\. I'+. {
Tipik hisslrin brpa texnologiyas. Gövd, val, . `.. ~N+#. $., “ N”, 1979.
oymaq, disk v dairvi olmayan millrin brpa texnologiyas. 342 .
Mührrikin silindrlr blokunun, dirskli v qazpaylayc
vallarn, atunun, otürm v paylayc qutularn gövdlrinin,
yük avtomobillri v avtobuslarn qabaq tirlrinin, tkr
Proqram 58*
nöqtnin (böhran nöqtsinin) vziyytin hücum bucann
AERODNAMKA tsiri.
Qanadda yaranan aerodinamik qüvvlr v
sas qanunlar v anlaylar. Kütlnin, tcilin, çkinin, momentlr. Qanadn v profilin trafnda tzyiqin v yerli
sürtin, sxln, temperaturun, tzyiqin, qüvvnin v gücün sürtin paylanmas. Qanadn v profilin trafnda tzyiqin
ölçü vahidlri. Kütlnin, qüvvnin, tcilin v çkinin triflri. paylanmas nticsind yaranan aerodinamik qüvvlr.
Nyutonun qanunlar. Statik, dinamik tzyiq, Bernulli tnliyi. Tzyiq mrkzi. Aerodinamik moment. Qüvvlr v onlarn
Ksilmzlik tnliyi. tarazl. Qanadn yriliyinin v hücum bucann
Hava axn haqqnda sas mlumatlar. Hava axnnn dyimsinin aerodinamik qüvvlrin paylanmasna tsiri.
sas parametrlri. Cryan xtti, cryan sthi v cryan Qaldrc qüvv. Qaldrc qüvv, qaldrc qüvvnin
rna. Qrarlam v qrarlamam hava axn, iki- v üç düsturu, qaldrc qüvv msal
. Simmetrik v qeyri-
ölçülü axnlarn frqi. simmetrik, müsbt v mnfi yilmsi olan profilin

Tyyarnin qanad. Qanadn planda formalar. msalnn hücum bucandan asll qrafiklri. Böyük v
Qanadn hndsi parametrlri. Qanadn tyinat. Qanadn kiçik sürtli profillrin CY msallarnn frqi. Qrafikd
planda formalar. Qanadn uzunluu, kök v knar vtrlri, xarakter nöqtlr. Hücum bucann qaldrc qüvvy tsiri.
sahsi, orta aerodinamik vtr, uzadlma v daralma Qrafikd CYmax v ¢krit tyin edilmsi. Qaldrc qüvv v
qiymtlri, köndln “V” buca, ¡-oxkillik buca, hava kütlsinin aaya axn. Qaldrc qüvvnin v hava
hndsi v aerodinamik burulmas, qanadn qurulma buca. kütlsinin aaya axn arasnda qarlql laq.
Qanadn profilinin formalar. Profilin hndsi Aln müqavimti qüvvsi. Aln müqavimtinin yaranma
parametrlri. Simmetrik v qeyri-simmetrik qanad sbblri. Aln müqavimti qüvvsi, aln müqavimtinin
profillri. Ssdn kiçik v ssdn yüksk sürtli qanad düsturu, aln müqavimti msal
. Qrafikd xarakter
profillri. Profilin sas parametrlri: profilin vtr xtti, n nöqtlr. Hücum bucann aln müqavimti qüvvsin v
qaln hisssi, nisbi qalnl, orta xtti, orta xttin yriliyi. msalna tsiri. Cismin formasnn aln müqavimti msalna
Qanadn mexanizasiyas. Mexanizasiyann qanadn tsiri. Burulanl iz.
aerodinamikasna tsiri. Qanadn mexanizasiya Tam aln müqavimtinin hisslri. Tam aln
elementlri. Onlarn tyinat. Mexanizasiyann qanadn müqavimti. Sürtünm müqavimti, tzyiq müqavimti,
aerodinamikasna tsiri. induktiv müqavimt: yaranma sblri. nduktiv müqavimt
Qanadn v profilin hava axn il axmlanmas. v sürt. Tam müqavimt v sürt. Tam müqavimtin
Axnn növlri. Qanadn v qanad profilinin axmlanma sürtdn asllq qrafiki. Minimal müqavimt sürti.
mnzrsi. Qanadn v profilin ikiölçülü v üçölçülü hava Tyyarnin çkisinin v uçu hündürlüyünün aln
axn il axmlanmas. Hücum buca. Axnn ayrlma v müqavimtinin IAS, TAS sürtlrindn asllna tsiri.
birlm nöqtlri. Qanad axmlayan axnn daralmas, Xüsusi uçu sürtlri. IAS sürtlrinin dayanqsz, neytral v
genilnmsi v onlarn axnda statik tzyiq v sürt tsiri. dayanql sahlri. Qrafikd dayanqsz sahd sürtin qfil
Hava axnnn tormozlanmas. Tormozlanm hava azalmasnn AS sürtin v müqavimt qüvvsin tsiri.
axnnn parametrlri. Tam tzyiq v tam temperatur. Kritik nduktiv müqavimt. Tyyarnin çkisinin v qaldrc
Qbul proqramlar 225
qüvvnin induktiv müqavimt tsiri. nduktiv müqavimtin avadanlq: hücum bucan ifad edn yelqovan, hücum
azaldlma üsullar. nduktiv müqavimtin sürtdn, qanadn bucan ölçn, turval titrdicisi. Sürt itkisind hava
füzelyaja nisbtn vziyytindn, qanadn planda gmisinin titrmsi. Sürtin itirilmsi haqda xbrdarlq
formasndan, kren bucandan asll. nduktiv olduqda, sürt itirildikd, titrmd, turvaln titrmsi
müqavimtin, qaldrc qüvvnin Cy msalnn hücum yarandqda sürtin brpa olunmas üçün heytin faliyyti.
bucandan asllna tsiri. Qanadn yuxar v aa Sürtin itirilmsinin xüsusi hallar. Uçua yararllq
yerlmsindn asl olaraq induktiv müqavimtin, qaldrc normalarnda (CS/FAR) sürtin itirilmsinin nqliyyat
qüvvnin
v C msalnn hücum bucandan asllq kateqoriyal hava gmilri üçün tlblri. Gücün azalmas il
qrafikin tsiri. sürtin itirilmsi v brpas arasnda olan frq. Dönmd,
Qanadn polyar.
= f(C) qrafiki. Qrafikd xarakterik hündürlük ymada v enid sürtin itirilmsi v brpas.
nöqtlr. lverili hücum buca. Aln müqavimti msalnn Hava gmisinin sxeminin, qanadn formasnn,
.min minimal qiymti. Qanadn keyfiyyti. Keyfiyyt yerldirilmsinin v hndsi quruluunun, quyruq
buca. söykncyinin formasnn v yerldirilmsinin sürtin
Tyyarnin hava axn il axmlanmas. Füzelyaj, itirilmsin v uçu xarakteristikalarnn brpasna tsiri.
qanad, quyruq söykncyini axmlayan ümumi axn. Vintli hava gmisinin hrkt xüsusiyytlri. Buzun, qarn,
Qanadn planda formasnn qaldrc qüvvnin sth üzr qrovun tormozlanma nöqtsin tsiri. Sürtin itirilmsi
paylanmasna tsiri. Tzyiq mrkzinin, qaldrc qüvvnin, bard xbrdarln olmamas hallar, sürtin itirilmsi
aln müqavimti qüvvsinin, knar burulanl axnlarn halnda yol verilmsi ehtimal olunan yanl hrktlr.
dyimsin qanad arxacqlarnn buraxlmasnn tsiri. Sürtin itirilmsinin üfüqi söykncyin aerodinamik
Böyük hücum bucaqlarnda axnn sthdn qopma hallar. effektliyin tsiri. Qaldrc qüvvnin artran vasitlrin
Üç ölçülü axn. Tyyarnin hücum buca, onun tyin uçuda sürtin itirilmsin v brpasna tsiri. Uçu zaman
edilm üsulu. Hesablama xtti, tyyarnin uzununa oxu, buzlamann yaranma ehtimal. Buzlama il laqdr
vtrlr oxu. Hücum buca il tanqaj bucann frqi. tyarnin uçu konfiqurasiyas dyidikd, onun vziyytinin
Yer sthinin tsiri. Knar burulanlarn, hava kütlsinin brpa üsullar. Qanadn çirklnmsinin, yerd buzlamann,
aaya istiqamtlnmsi. Axnn strukturunun, qaldrc buzlama leyhin mayenin müvqqti d olsa hava
qüvvnin yer sthinin tsiri nticsind dyimsi. Ekran gmisinin aerodinamikasna tsiri. Leysan yan tyyarnin
effektinin induktiv müqavimt v hücum bucann ama sürtin, aln müqavimtin tsiri. Hava gmisinin
dyimsin tsiri. Ekran effektinin yaranmas v itmsi. frlanmasnn yaranma sbblri. Enmd sürt
Ekran effektinin ¢stall bucana
- tsiri. Ekran effektinin xarakteristikalar il laqdr yaranm olan uçu
tyyarnin uçub-qalxma v enm xarakteristikalarna, istiqamtinin dyimsinin v hava gmisinin frlanmasnn
reaksiyasna tsiri. Yuxar v aa plan qanad v üfüqi brpa üsullar.
söyknck konstruksiyalarna yer effektinin tsirinin frqi. Qaldrc qüvv msalnn artrlma üsullar. Hava
Üfüqi uçuun aerodinamikas. Üfüqi uçuun anlay. gmisinin qaldrc qüvvsinin artrlmas üçün istifad ediln
Üfüqi uçuda tyyary tsir edn qüvvlr. Üfüqi uçuda qanadn mexanizasiyas elmentlri. Qanad önlüklri, sad
qaldrc qüvv msal il sürt arasnda laq. Üfüqi uçuda lövhciklr, sürün lövhciklr, sad qanadarxacqlar,
sürtin artmasnn v azalmasnn qaldrc qüvvnin Cy sürün qanadarxacqlar, yarql qanadarxacqlar.
msalna tsiri. Mexanizasiya elmentlrinin qanadn hndsi quruluuna
Srhdyan tbq. Srhdyan tbq. Srhdyan tsiri. Qanad profilinin yriliyinin smrli artrlmas.
tbqnin qalnl. Srhdyan tbqnin qalnlna tsir Aerodinamik vtrin hndsi vtrdn frqi. Qanadn
edn amillr. Laminar v turbulent srhdyan tbq, mexanizasiyas elmentlrinin tzyiq mrkzinin vziyytin,
onlarn frqi. Laminardan turbulent axna keçid nöqtsi. uzununa moment, sürtin itirilmsin, CY, CYmax msallarna
Hücum bucann qanadn aerodinamikasna tsiri. tsiri. Qanadn mexanizasiyas elmentlrinin ama sürtin
Axnn bölünm nöqtsi. Kritik hücum buca. Düzbucaq v v ya böhran hücum bucana, CY = f(CX) asllna tsiri.
oxkilli qanadlarda hücum bucann axnn tormozlanma CY/CX nisbtinin mexanizasiyas buraxlm qanadla “tmiz”
nöqtsin, tzyiqin paylanmasna, tzyiq mrkzinin qanad arasnda frqi. Mexanizasiyann asimmetrik
yerlmsin, Cy v Y-, Cx v X-, uzununa moment, üfüqi buraxlmas hallar, bunun hava gmisinin idar olunmasna
söyknckd axnn yilmsin tsiri. tsiri. Qanadarxacqlarnn buraxlmasnn tyyarnin uçub-
Sürtin itirilmsi. VSO , VS , VSR , VStq sürtlri. qalxma v oturma xarakteristikalarna, uçub-qalxma v
Tyyarnin çkisi dyidikd tlb olunan sürtin qaldrc oturma sürtlrin v msaflrin tsiri.
qüvv düsturu vasitsil hesablanmas. Tyyarnin ama Qanad önlüklri v onlarn uçub-qalxmada, enmd
sürtin arlq mrkzinin yerlmsinin, dart qüvvsinin istifadsi. Qanad önlüklri v yüksklikyma qurular.
(gücün) bir hisssinin itirilmsinin, axnn sürümsinin, Önlüklrin növlri: Krüqer arxacqlar, yriliyini dyin
qanadn yüklnmsinin, kütlnin, qanadn çirklnmsinin, arxacqlar, qanadn ön lövhciklri. Qanadn hndsi
uçuun hündürlüyünün, yüklnm msalnn (n) tsiri. Uçu quruluuna arxacqlarn tsiri. Önlükl qanad arasnda
zaman sürt itkisin effektiv nzart vasitlri. Sürt yarqlarn aerodinamik funksiyas. Önlüklrin qanadn
itkisindn önc tyyarnin (qanadn) normal hrkti. Axnn smrli yriliyinin artmasna, vtr, axnn qopma sürtin,
qopma sürtin yaxn sürtlrd idaretmd yaranan CYmax msalna tsiri. “Tmiz” qanadla önlüklü qanadn CY
thlük. msal qrafiklrinin frqi. Qanad önlüklrinin ama sürtin
Qanadn hndssinin sürt itkisin tsiri. Qanadn v kritik hücum bucana tsiri. CY v CX-in hücum
planda formasnn (ellips, düzbucaql, daralan, oxkilli v ya bucandan asllq qrafikind onlarn tsirinin müqayissi.
üçbucaql) sürt itikisin tsiri. Hndsi v aerodinamik Lövhciklrin asimmetrik buraxlmasnn hava gmisinin
burulmann, eleronlarn yilm bucann, axn idar edilmsin tsiri. Uçub-qalxmada v enmd qanad
araksmlrinin, burulan generatorlarnn sürt itkisin önlüklrinin qaldrc qüvvy, sürt, hmçinin msaflr
tsiri. tsiri.
Sürt itkisi haqqnda xbrdarlq üsullar. Sürtin Burulanl hrkt yaradan mexanizmlr. Burulan
itirilmsi haqqnda xbrdarln vacib olmasnn sbbi. hrkti yaradan mexanizmlrin tyinat. sas i prinsipi.
Sürtin itirilmsi hddi v bu haqda xbrdarlq edn Müsbt v mnfi chtlri.
[[
Aerodinamik ylc qurular v onlarn uçuun tsiri. Sabit hücum bucanda CY msalnn Max ddindn
müxtlif mrhllrind istifadsi. Aerodinamik ylc asll, axnn bölünmsi. Sxlama sçraynda axnn
qurularnn tyinat v növlri. Uçuun müxtlif sürtinin azalmas. Max ddinin aln müqavimtin tsiri.
mrhllrind ylc qurularndan istifad edilmkl, Dala müqavimti, sabit hücum bucanda aln müqavimti
sürtin azaldlmas. Aerodinamik ylc qurularnn msalnn Max ddindn asll, Max ddinin CY = f(CX)
tyyarnin aerodinamik xarakteristikalarna, CY = f(CX) asllna tsiri. Max ddinin uzununa moment, tzyiq
asllna, Y/X nisbtin, zrrli müqavimt tsir. aquli mrkzin, aerodinamik mrkz v ma momentin tsiri.
sürt v eni bucana tsirinin effektivliyi. Spoylerlr, ma momentinin tarazladrma üsullar.
intenseptorlar, onlarn aerodinamik tyinat. Uçuda v [krit kritik Max ddi. $krit hücum bucana tsiri. $krit
Yerd istifad ediln spoylerlr, spoyllerlrin Cy v Cx qiymtinin amann fsadlar. $krit qiymtin tsir üsullar.
msallarna, Cy/Cx nisbtin, CY = f(CX) asllna v Qanadn oxkillik bucann kritik Max ddin, CYmax
sürtin azaldlmasna tsiri. msalna v aln müqavimtinin qiymtin tsiri.
Tyyarnin aerodinamik xarakteristikalarnn
pislmsi sbblri. Buzlama v hava gmisinin sthinin DBYYAT
digr çirklnm növlri. Uçu zaman HG-nin sas 1. .8. 8\+ / I'+ = @:
hisslrind buzlama ehtimal. Buzlamann yaranma raiti ' +_ +\+ 8.$.{,
v sbblri. Buzlamann v çirklnmnin qaldrc qüvvy @- %88, +, 2011, 257 .
v müqavimt, sürt, hücum bucana, uçu konfi- 2. .8. ~\+ N / I'+ =
qurasiyasna, dayanüla, v idarolunmaya tsiri. @: ' +_ +\+
Buzlamann uçub-qalxma v enm xarakteristikalarna 8.$.{, @- %88, +, 2008, 443 .
tsiri. Buzlamann v çirklnmnin srhd tbqsin tsuri. 3. sgndrov M.Q. Tyyarlrin aerodinamikas,
Qanadn formalar. Kiçik nisbi yriliyi olan qanadlar, konstruksiyas v möhkmliyi. cild. "Era" nriyyat,
superkritik qanadlarn mqsdi. Ssdn iti v ss sürtindk Bak 2002.
olan qanadlarn konstruktiv xüsusiyytlri. Onlarn sas 4. Abdullayev P.. Sadqov .H., Smdov .S. Uçu
müsbt v mnfi chtlri. aparatlarnn v aviasiya mührriklrinin istehsal v
Tyyarni idaretm sthlri. Hava gmisinin tmiri. I hiss, Bak, 2004.
idaretm sthlri. Hava gmisinin konstruktiv sxemindn 5. Sadqov .H. Hava gmilrinin konstruksiyas v
asl olaraq idaretm sthlrinin tyinat, klassifikasiyas, sistemlri. Mühazirlr kursu. Milli Aviasiya
yerldirilmsi. daretm orqanlarnn hava gmisinin Akademiyas, 2009.
konstruksiyasna uyunluu. daretm sthlrinin 6. Principles of flight. Aviation training. Jeppesen,
effektivliyinin artrlmas üsullar. Oxford Aviation Services Limited, 2001
daretm sükanlarnn sthlrinin aerodinamik 7. =+ .$., # ].
., \ .8. «{N
kompensasiyas. Aerodinamik kompensatorlarn tyinat. N #} +», 1990.
Aerodinamik kompensasiyann növlri, ilm prinsipi, 8. «} \} N #N #;+
konstruktiv xüsusiyytlri. N N} \N», 1993.
Planerin deformasiyasnn v modifikasiyasnn 9. + ].8. . «8\+
tyyarnin aerodinamikasna tsiri. Planerin NN&} N», 1993.
deformasiyasnn v modifikasiyasnn hava gmisinin uçu 10. <.. «
'} \N}», 1991.
xarakteristikalarna tsiri. Planerin modifikasiyasndan asl 11. $N .. 8\+ \+ N.
olaraq tyyarnin aerodinamik xarakteristikalarnn N& 1: «8\+ #;+ @}
dyimsi. », I' , 8+\= ]8, 2000.
Ss sürti v Max ddi. Ss sürti. Ss sürtinin 12. %+ `.. «8\+ \+ N
hündürlükdn asll, xarici mühitin temperaturunun ss N N} \N». 1990.
sürtin tsiri. Max ddi – havada hqiqi sürtin (AS) ss 13. « N+». { +_ 8.$. 8
sürtin nisbti. “Ss manesi”. Ssdn kiçik, ss yaxn v .%. 8^&. $]I. 2004.
ssdn iti uçu sürtlri. Max konusu. Max buca. Max 14. w_+ = N. @N

@
ddin gör mhdudiyytlr. <\
, $., 2011.
Hündürlüyün v temperaturun Max ddin tsiri. 15. 8 ].
. {+N'+= \+. $.,
Sabit eelonda v sürtd, temperatur dyidikd Max @N, 1962.
ddinin sabit qalmas. Max ddinin tyin edilmsi.
Hündürlük ymada v enid Max ddinin dyimsi. NAVQASYANIN SASLARI
Enid sabit Max ddi il v hündürlük ymada sabit AS
sürti il uçu yerin yetirilikdikd, VMO sürtini amaq Naviqasiyann sas anlaylar. Corafi anlaylar.
ehtimal. Naviqasiyada istiqamtlrin tyinind istifad olunan sistem.
Yüksk sürtlr aerodinamikas. Sxlamann yaranma Yer sthind mövqeyin tyini. Kiçik v böyük dair.
sbblri, hava axn istiqamti boyu sxln dyimsi, Geosentrik v corafi en dairlri.
sxlama sbbindn hava gmisi sthlrinin axmlanma Ortodromiya, loksodromiya (rumb xtti). Yer
strukturunun dyimsi. Max ddi sxlamann ölçü meyar sthind msaf. Ortodromik kursun hesablanmas.
kimi. Ortodromiyann hesablanmas.
Zrb dalalar. Düz zrb dalasnn qanadn sthin Naviqasiya hesablaycs CRP-5 (1-ci hiss).
nisbtn vziyyti. Müsbt qaldrc qüvv v düz zrb Çevirmlr lövhsi. Riyazi mliyyatlar. S v imperial
dalas olduu halda Max ddinin aerodinamik sistemlrind olan ölçü vahidlri, vahidlrin qarlql
xarakteristikalara tsiri. Max ddinin sabit qiymtind, çevrilmlri. Hqiqi hava sürtinin v mütlq hündürlüyün
zrb dalasnn intensivliyin hücum bucann tsiri. Ön hesablanmas.
zrb dalas. Çp zrb dalalar. Naviqasiya sürtlr üçbuca. rti iarlr. Naviqasiya
Max ddinin tyyarnin aerodinamik üçbucann alt elementi. Naviqasiya sürtlr üçbucann
xarakteristikalarna tsiri. Max ddinin qaldrc qüvvy hesablanmas.
Qbul proqramlar 227
Naviqasiya hesablaycs CRP-5 (2-ci hiss). Yer Hiroskoplar. Hiroskopun konstruksiyas v sas
sürtinin v kursun hesablanmas. Yönün v yer sürtinin xasslri. Hiroskopun i stabilliyin tsir edn amillr.
hesablanmas. Külk vektorunun hesablanmas. Aviasiyada istifad olunan maqnit kompaslar.
Topoqrafik xritlr. Xritd relyefin göstrilm üsulu. Konstruksiyalar v i prinsiplri. Maqnit kompasnn
rti iarlr v miqyas. Smt nöqtlrinin horizontall, aperiodikliyi v hssasl. Sürtlnmd,
tsnifatlandrlmas. Smtlmnin brpa üsulu. sürt azaltmada v dönmd kompasn xtalar.
Vizual uçular. 1:60 qaydas. 1:60 qaydasnn riyazi Hiroinduksiyal kompas. Konstruksiyas v i prinsipi.
saslar. Kursdan yaynma buca (KYB), birlm buca Uçuun idaretm sistemi (FMS). prinsipi. Mlumat
(BB) v yana yaylma msafsi (YYM). Yön düzliin bazas. mliyyat ardcll -ilkin mlumatn yüklnmsi.
hesablanmas. mliyyat ardcll- hündürlük yma. mliyyat
Naviqasiya hesablaycs CRP-5 (3-cü hiss). CRP-5-d ardcll-kreyser uçuu. mliyyat ardcll-enm.
kursdan yaynma bucann (KYB), birlm bucann (BB) Bölg naviqasiyas. Ümümi mlumatlar. Bölg
v yana yaylma msafsinin (YYM) hesablanmas. naviqasiyasnn üstünlüklri.
Qalxma enm zolanna (QEZ) tsir edn külk nersiya (talt) istinad sistemlri. Platformal v
vektorunun komponentlri. Qar v çapraz külk platformasz inersiya istinad sistemlri. Lazer hiroskopunun
komponentlri. Çapraz külk komponentinin hesablanmas. konstruksiyas v i prinsipi.
Meridianlarn yilm buca (MB) v çevirm
buca (ÇB). Meridianlarn yilm bucann v çevirm DBYYAT
bucann hesablanmas. 1. JAA ATPL JEPPESEN, Oxford Aviation Training
Paralelin kiçik qövsü. Loksodromiyann (rumb xttinin) General Navigation.
uzunluunun hesablanma üsulu. 2. Ray Preston, Navigation for professional pilots. 2010.
Xrit proyeksiyalar. Topoqrafik v aeronaviqasiya (http://selair.selkirk.bc.ca/training/Navigation/pdf/Na
xritlrinin frqi. Proyeksiyalarn növlri. Azimutal, vigation.pdf)
silindrik v konik proyeksiyalar. Xritnin ortomorfliyi v 3. } $.8., .. @=
konformall. #_=, $., N,1992.
Merkatorun normal silindrik proyeksiyas. sas 4. |' .]., + 8.$. 8N\N@
xasslri. Marrutçkm üsulu. ; @} . $., N, 1985.
Lambertin konuskilli proyeksiyas. sas xasslri. 5. |' .]., $ %.., + 8.$.
Marrut çkm üsulu. @= #_=. $., N, 1984.
Yer maqnitizmi. Yer kürsinin qütblri. Maqnit 6. @= #_= #_
qrbinin yilm buca. Variasiya v izoqonallar. ' N. { +_ %..
Zaman v zaman növlri. Gün sistemi v planetlrin $. $., N, 1992.
orbiti. Kepler qanunlar. Orta yerli vaxt. Tnzimlnmi dünya 7. @= #_=. $N'+ +@=
vaxt (UTC). Quraq vaxt. Toranln v alaqaranln @' N&} @. `.: 8]8, 1987-95.
müddtinin hesablanmas. 8. N+ |.] N\+ '+. $.,
Qayd srhdi v brabr vaxt nöqtsi. Qayd ~<
88, 1978
srhdinin v brabr vaxt nöqtsinin hesablama üsullar. 9.
+ .%. <} \N;=, `.:
Qütbün stereoqrafik proyeksiyas. sas <`8]8,1986.
xasslri.Marrutçkm üsulu. 10.
+ .%., .%. {\}
Merkatorun çp v köndln proyeksiyalar. sas } \N;=. `.: <`8]8, 1987.
xasslri. Naviqasiyada istifadsi. 11.
'+ @ #_. $.,
lav meridianl xritlr. sas xasslri. lav düzli N, 1986.
v izoqrivlr .Marrutçkm üsulu. 12. %N N\+ ;
Uçudan önc naviqator hazrl. Triflr, #;+ _
(%
]8-86).
abbreviaturalar v simvollar. Uçu elementlrinin (http://byavia.net/download/NSHS.pdf)
hesablanmas. 13. %N @N N
Maqnetizm. Maqnit qütblri. Maqnitldirm v #;+ _
(%{{-]8 85).
demaqnitldirm üsullar. Brk v yumaq metaln (http://byavia.net/download/npp.pdf)
maqnetizmi.
Proqram 59*
Havada hrkt xidmtin thlüksizliyinin tmin olunmas.
HAVA NQLYYATININ HRKTN XDMT Havada hrktin idar edilmsi heytinin ii il tanlq.
Hava mkannn tsnifat. Hava mkannn tsnifat növlrin
Havada hrkt xidmtin (HHX) ümumi v sas qoyulan tlblr. Hava mkannn qadaan olunmu zonalar.
qaydalar. Havada hrkt xidmtin sas msllri. Mhdudiyyt zonalar. Thlükli zonalar.
Xidmtin növlri. Havada hrkt xidmtin orqanlar. Vizual uçu qaydalar (VUQ). Ttbiq olunma sahsi.
Havada hrkt xidmt zaman ttbiq olunan vaxt. Havada Vizual uçu qaydalar zaman nzr alnan msllr. Vizual
hrkt xidmtd istifad olunan ölçü vahidlri. uçu zaman istifad olunan sviyylm. Vizual uçu
Hava mkannn bölünmsi v klassifikasiyas. Hava qaydalarnn istifadsi zaman dispetçerin msuliyyti.
mkan v ondan istifad qaydalar. Ölknin hava mkannn Vizual uçu qaydalarnn istifadsi zaman gmi kapitannn
zonalara v rayonlara bölünmsi. Hava mkann tkili. msuliyyti. Dispetçer icazsinin verilmsi. Dispetçer
[[
icazsinin verilm qaydalar. Uçu planlarnn ttbiqi (FPL). Uçu planlarna ehtiyac. Uçu
Cihazlar üzr uçu qaydalar (CUQ). Ttbiq olunma plannn strukturu, mzmunu, doldurulma qaydalar v
sahsi. Cihazlar üzr uçu qaydalar zaman nzr alnan oxunmas. Tkrar olunan uçu planlarnn ttbiqi (RPL).
msllr. Cihazlar üzr uçu zaman istifad olunan Tkrar olunan uçu planlarna ehtiyac. Tkrar olunan uçu
sviyylm. Cihazlar üzr uçu qaydalarndan istifad plannn strukturu, mzmunu, doldurulma qaydalar v
zaman dispetçerin msuliyyti. Cihazlar üzr uçu oxunulmas.
qaydalarndan istifad zaman gmi kapitannn msuliyyti.
Dispetçer icazsinin verilmsi. Dispetçer icazsinin verilm
DBYYAT
qaydalar.
1. Azrbaycann Aviasiya Qaydalar – Uçu Qaydalar.
>üsusi vizual uçu qaydalar (XVUQ). Ttbiq olunma
Bak, 2007.
sahsi. |üsusi vizual uçu qaydalar zaman nzr alnan
2. Azrbaycann Aviasiya Qaydalar – Havada hrktin
msllr. |üsusi vizual uçu zaman istifad olunan
idar olunmas. Bak, 2007.
sviyylm. |üsusi vizual uçu qaydalarnn istifadsi
3. Azrbaycann Aviasiya Qaydalar – Aviasiyann
zaman dispetçerin msuliyyti. |üsusi vizual uçu
meteoroloj tminat. Bak, 2007.
qaydalarnn istifadsi zaman gmi kapitannn msuliyyti.
4. Paayev A.M., Hacyev N.C., Nbiyev R.N.,
Dispetçer icazsinin verilmsi. Dispetçer icazsinin verilm
Sultanov V.Z. Hava hrktinin idarsi sistemind
qaydalar. Hava hrkti xidmtind XVUQ-y ehtiyac.
peyk dispetçer rabitsi. Bak, 2005.
Hündürlük ölçn cihazda qurulma qaydalar. Dünya
5. Sultanov V.Z., Mirzyev B.M. aquli
aviasiyasnda ttbiq olunan (QFE, QNE, QNH) tzyiq
sviyylmnin qsaldlm minimum (RVSM).
növlrinin müxtlifliyi. razi yükskliyi. Barometrik
Bak, 2005.
hündürlük ölçn cihaz. Mütlq keçid hündürlüyü. Keçid
6. 8N ~.|., ].., $N {..
sviyysi. Keçid qatnda uçular. Barometrik hündürlük
%;N& @ N& =
ölçn cihazda tzyiqin qurulmas prosedurlar v qaydalar.
@# ;=. +, 2004.
aquli sviyylm qaydalar. Metrik sistemd aquli
7. Azerbaijan Aviation Rules – Radio telephony
sviyylm. Fut sistemind aquli sviyylm. aquli
manual. Baku, 2010.
sviyylmnin qsaldlm minimumlar (RVSM).
8. Annex 2 «Rules of the air». ICAO – 2011.
Üfüqi sviyylm qaydalar. Yan sviyylm
(http://ebookbrowse.com/icao-annex-2-rules-of-the-
qaydalar. Vaxta saslanan yan sviyylmnin
air-pdf-d318341470)
minimumlar v kriteriyalar. Msafy saslanan yan
9. Annex 11 «Air traffic servis». ICAO – 2010.
sviyylmnin minimumlar v kriteriyalar. Bzi
(http://ebookbrowse.com/ic/icao-annex-11-air-traffic-
dövltlrd ttbiq olunan yan sviyylm qaydalar.
service)
Uzununa sviyylm qaydalar. Vaxta v msafy
10. Air traffic managment (Doc 4444). ICAO, – 2007.
saslanan uzununa sviyylmnin minimumlar v
(http://www.aeronav.spb.ru/atcspb/documents/euroco
kriteriyalar. Bir sra dövltlrd ttbiq olunan uzununa
nrol/4444_14.pdf)
sviyylm qaydalar.
11. Air Traffic Services Planning Manual (Doc 9426).
Aerodrom rayonununda v hava yollarnda hava
ICAO – 1985. (http://ebookbrowse.com/ic/icao-doc-
gmilrinin hrkt sxemlri. Hava gmilrinin uçub-getm
9426)
zaman rayon aerodromunda hrkt sxemi (SID). Hava
12. IAMSAR manual (Doc 9731) (International
gmisinin uçub-glm zaman rayon aerodromunda hrkt
aeronautical and maritime search and rescue manual).
sxemi (STAR). Toqqumann qarsnn alnmas.
ICAO – 2008.
nstrumntal nm sistemi (ILS). +inci dövry gdi. HG-
(http://dcaa.trafikstyrelsen.dk:8000/icaodocs/)
nin standart hrkt tray+triyalar. Mütlif nm
13. Radiotelephony manual (Doc 9432). ICAO – 2009.
sistmlrindn istifad etmkl yaxnlab enm. V<R v ya
(http://lp.ncdownloader.com/eb2/?q=Doc%209432)
NDB üzr yaxnlab enm. Gözlm znalarnda uçu
14. <} _ } 'N ''+#
smlri. Havada hrkt dispetçer xidmti.
^+N +N +
Minimumlar. Minimumlarn mahiyyti v trkibi. Hava
@ N N (Doc 9806) ICAO – 2002
gmilrinin uçu-enm zaman külyin sürtin gör
AN/763.
mhdudiyytlr. Hava gmilrinin uçu enm zolann
(http://aviadocs.net/icaodocs/Docs/9806_cons_ru.pdf)
(UEZ) vziyytin gör qoyulan mhdudiyytlr. Enm üçün
15. +N N _}
minimumlarn kateqoriyalar. Birinci kateqoriyal minimum
N (Doc 9422) ICAO – 1984 AN/963.
(CAT I). kinci kateqoriyal minimum (CAT II). Üçüncü
(http://aviadocs.net/icaodocs/Docs/ICAO_Doc9422_
kateqoriyal minimum (CAT III).
84.pdf)
Ardrm dispetçer xidmti. Hava gmilrini perronda
16. & ;
. +, 2007.
v manevr meydannda idar edilmsi. Aerodromda
17. <#@_= I~. + - 2005.
hrktin idar edilmsi. Uçua gedn hava gmilri
18. #= N} N' I~,
hr+tinin idar dilmsi. Enmnin son mrhlsind hava
= \ ^@#=. +, 2006.
gmilri hr+tinin idar olunmas.
19. #= N} N' ;} ;=
Radilkasiya tulama (radar vectoring) v sürt
#;+ _. - $., @}
nzart (speed control). Smtldirmnin mahiyyti v
N N, 1987.
trkibi. Smtldirm prosedurlarnn hyata keçirilmsi.
20. 8 .]., @_ 8.8., $+' .~.
Sürt nzart prosedurlarnn hyata keçirilmsi.
8N\N@_= = @#
Smtldirmnin v sürt nazrtin vasitsi il havada
;=. /- $., N, 1992.
hrktin axnnn tnzimlnmsi.
Uçu plan (FPL) v tkrar olunan uçu plan (RPL).
Qbul proqramlar 229
AERONAVQASYA Aeronaviqasiya mlumat il tminatn tkili.

Aeronaviqasiya mlumat xidmtinin strukturu v msllri.
Aeronaviqasiyann msllri. Tarixi aray (qsaldlm Aeronaviqasiya mlumat mrkzi. Aeronaviqasiya mlumat
formada). stiqamtin strukturu. bürosu. Aeronaviqasiya mlumat il tmin olunmann
Naviqasiyann dqiqliyi v etibarll. Naviqasiya ICAO-nun tövsiylri. Avropa regionunda aeronaviqasiya
prosesinin ehtimal ediln xarakteri. Xta nzriyysinin mlumat tminatnn avtomatladrlm sistemi. AIRAC
saslar. Tsadüfi vahidin ddi xarakteristikalar, paylama sistemi. Aeronaviqasiya mlumatnn sndlrin
qanunlar, dolay yolla ölçülmlrin xtalar. Naviqasiyann dyiikliklrin edilmsi ardcll. Aeronaviqasiya mlumat
dqiqliyi v etibarllnn göstricilri v onlarn sndlri il hava gmisi heytinin tminat. Uçu qaba
qiymtlndirm metodlar. Hava yolunun en hüdudlarnda mlumat-mslht tminat. Uçu dispetçer xidmti
yerlm nisbiliyi. Naviqasiyann tlb olunan dqiqlik (DSPATÇ).
göstricisi. Hava gmisinin uçu xttinin v yerinin dqiq Pilotaj-naviqasiya komplekslrinin (PNK)
tyin olunmas. Radial xtasnn orta kvadrat. Paylanma mlumatlarla tminat. Hava gmilrinin naviqasiya
ellipsi. Veriln istiqamtin xtas. Bucaq v msaf ölçn komplekslrinin mlumatla tminat haqqnda ümumi
vasitlrin kömkliyi il gediln yola dqiq nzart. göstricilr. Baza naviqasiya komplekslrinin mlumatla
Msafnin hesablanmasnn dqiqliyi. tminat. Struktur-marrut sxeminin quruluu. Verilmi
Hava yollarnda uçularn aeronaviqasiya tminat. göstricilrin cdvlinin yaradlma prinsipi.
Hava yollarnn xarakteristikalar v qoyulan tlblr. Hava Aeronaviqasiya göstricilrinin ötürülm formatlar.
yollarnn siyahs. Hava yollarnn eni. Qorunan hava Radiotexniki vasitlr, marrut, gözlm zonalar, hava
mkan. Sviyylm normalarnn saslar. Toqquma yollar, radiorabit, aerodromlar, uçuç-enm zola haqqnda
riski. Mqsdli thlüksizlik sviyysi. Paralel hava yollar mlumatlarn yazlmas.
üçün toqquma riskinin modeli. Zonal naviqasiya. Tlb Uçularn aeronaviqasiya tminatnn problemlri v
olunan naviqasiya xarakteristikalar (RNP, RNAV, PBN). inkiaf perspektivlri.
aquli sviyylmnin qsaldlm minimumlar (RVSM).
Radionaviqasiya sistemlrinin i sahlri. Radionaviqasiya DBYYAT
sistemlrinin i sahlrind quradrlmas. Yerüstü 1. Paayev A.M., Mmmdov Q.., Quliyev H..,
radionaviqasiya sistemlrinin yerldirilmsi bard sas hmdov .H.. Aeronaviqasiyada kartoqrafik
göstricilr. proyeksiyalar. Bak, 2006.
Hava gmilrinin uçu-enm xarakteristikalar. Uçu- 2. } $.8., .. @=
enm xarakteristikalarnn elementlri v mnas: uçu-enm #_=. $., N, 1983.
zaman maksimum icaz veriln uçu-enm kütllri v 3. $ %.. @= #_=
sürti. Uçu-enm xarakteristikalarna tsir edn amillr. #_ ' N. $.,
Uçu-enmnin mrhllri. Tlb olunan v faktiki qaçma N, 1993.
msaflri. Uçu-enm xarakteristikalarnn 4.
+ .%., .. {\}
avtomatladrlm hesablanmas. } \N;=. `.: <`8]8,1987.
Aerodrom sxemlrinin qurulmas v aerodrom 5.
+ .%. ~; : '
+'N #_ ^\_.
minimumlarnn tyin olunmas. DOC 8168 PANS/OPS,
+^N: ~; , 2006.
“Aerodrom sxemlrinin qurulmas v manelrin thlüksiz
6. + .., ` 8..,
+ .%.
uçub-keçm hündürlüklrinin tyin olunmas rhbrliyinin”
&= #_=. -
{: 8<, 2004.
sas müddalar. Hava gmilrinin kateqoriyas. stifad
7. .8. 8#_ '
olunan vasitlr v onlarn dqiqlik xarakteristikalar.
N.
{. 8+. ]8 1993.
Aerodrom sxemlrinin qurulmasnn balanc göstricilri.
8. 8#_ ' N.
Sxemlrin qurulmas zaman külk v temperaturun
$N'+ +@= N +\N\
qeydiyyat prinsipi. Cihaz üzr uçu sxemlrinin qurulmas. #_ ^\_. -
{:
Enm mrhllri. Enmnin balanc mrhlsi üçün 8]8,1993.
sxemlrin qurulmas. Enmnin aralq mrhlsi. Enmnin 9. +N N \} \
son mrhlsi. Vizual enm. Meteoroloji minimumlarn @ } }N N
tsnifat. =NN. ( +@ ~ $N
Aeronaviqasiya mlumatlarnn sndlri. ~-86 N 8 #N 1994 #.).
Aeronaviqasiya mlumat v aeronaviqasiya göstricilri. 10. @= #_= #_
Aeronaviqasiya göstricilrin qoyulan keyfiyyt tlblri. ' N. { +_
Aeronaviqasiya mlumat xidmtin beynlxalq mülki %..$. - $., N, 1992.
aviasiya tkilatnn (ICAO) tlblri. Birldirilmi 11. |' .]., + 8.$. 8N\N@
aeronaviqasiya mlumatlar toplusu. Aeronavqasiya ; @} . - $., N,
mlumat sndlrinin növlri. Daimi v müvqqti xarakter 1985.
dayan aeronaviqasiya mlumat. Aeronaviqasiya mlumat 12. 8#_ ' N.
toplusu (AIP) v JEPPSEN xritlri: strukturu, trkibi v $N'+ +@= NN\ '
rti iarlr. Aeronaviqasiya mlumat toplusu (AIP) v #_ ^\_. -
{: 8]8,
mülki aviasiya aeronaviqasiya mlumat mrkzinin 2000.
xritlri: strukturu, trkibi v rti iarlr. NOTAM: 13. $+ .., $N&+ 8.., @ %.8.
strukturu v trkibi. SNOWTAM v aeronaviqasiya mlumat 8#_ ' N
sirkulyar (AIC) anlay. Elektron vasitlrd aeronaviqasiya \;} @} = (2- @.). –
mlumatlarnn saxlanlmas. #, 2002.
[[
14. @= #_= #_ 2001.

'. I'+ . $ %.. – 18. @= #_=. $N'+ +@=
$., N, 1992. @' N&} @. - `.: 8]8, 1987-95.
15. @= #_= #_ 19. AERONAUTICAL CHART MANUAL. ICAO (Doc
'. $N'+ +@= N\ 8697) - AN/889/2 – 1987.
«@\ \». 8]8, 1991. (http://www.petrmatula.com/_staticfiles/files/icaodocs
16. & ;
. +, 2007. _and_others/Doc%208697.Amend.03.pdf).
17. $+ .., $N&+ 8.., @ %.8. 20. AIRCRAFT OPERATIONS. ICAO (Doc 8168). –
8#_ ' N PANS/OPS/611 – 2006.
\;} @} =. #, (http://dcaa.trafikstyrelsen.dk:8000/icaodocs/).
Proqram 60*
Hava sistemlri. Hava sistemlrinin tyinat. Hava
UÇU APARATLARININ FUNKSONAL sistemlrinin i prinsipi v konstruksiyas. sas elementlri,
SSTEMLR onlarn yerlmsi, konstruksiyas v i prinsipi. Sxlm
hava mnblri. Sistemin hesabnn saslar.
Uçu aparatlar (UA). UA-nn tsnifat. Hava gmilri Havann kondisionerldirm v kabind tzyiqi
v onlarn tsnifat. Hava gmilrinin sas hisslri. HG-nin avtomatik tnzimlm sistemlri. Hava parametrlrinin
konstruksiya elementlrin tsir edn yüklr. Konstruksiya hündürlüy gör dyimsi v bu dyimnin insan
elementlrind istifad ediln materiallar. HG-nin funksional orqanizmin tsiri. Tyyarlrin hermetik kabinlri v bu
sistemlri. kabinlrd insanlarn hyat faliyytinin tmin edilmsi.
UA-nn assisi. assilrin tyinat v onlara qoyulan Havann kondisionerldirm sistemi. Sistemin tyinat v
tlblr. assi sxemlri. assi dayaqlarnn ylmasnn v ona qoyulan tlblr. Hava mnblri. Havann soyudulmas.
açlmasnn kinematik v hidravlik sxemlri. Qabaq dayaq Sistemin idaretm v indikasiya elementlri. Sistemin sas
tkrlrinin döndrilmsi. Amortizatorlu dayaqlar. nasazlqlar. Sistemin hesabnn saslar. Sistemin istismar.
Amortizatorlarn konstruksiyas v i prinsipi. Amortizatorun Tzyiqin avtomatik tnzimlnm sistemi. Sistemin tyinat
iinin parametrlri. ylclr. ylclrin konstruksiyas v v ona qoyulan tlblr. Sistemin i prinsipi v sas
ii. Sürüm leyhi v avtomatik tormozlama sistemi. elemntlri. Tzyiqin tnzimlnm qanunlar. Sistemin
Tyyarlrin idaretm sistemlri. daretm indikasiya v idaretm elementlri. Sistemin sas
sistemlrin qoyulan tlblr. daretm sistemlrinin (S) nasazlqlar.
tsnifat. Mexaniki, hidravlik, hidromexaniki v avtomatik Buzlamaleyhi v yadan mühafiz sistemlri.
S. daretm sistemlrinin parametrlri. arnir momentlri. Buzlamann yaranma raitlri. Buzlamann uçularn
S-nn konstruksiyasn xüsusiyytlri. daretm kmrlri. parametrin v thlüksizliyin tsiri. Buzlama il mübariz
Tyyarnin yana ym, tanqaj v vurnuxma üzr idar üsullar. Buzlamaleyhi sistemin tyinat v ona qoyulan
olunmas. Sükanlarn balanmas. Sükanlarn aerodinamik tlblr. Buzlamaleyhi sistemlrin tsnifat.
kompensasiys. Kömkçi S. Buzlamalehyi sistemin i prinsipi v konstruksiyas: sas
Helikopterlrin idaretm sistemlri. Helikopterlrin elementlri, indikasiya v idaretm elementlri. Kabinnin
konstruksiyasnn xüsusiyytlri. Helikopterlrin idaretm ön ülrinin yadan mühafizsi. ütmizlyicilrinin
sistemlri v onlarn xüsusiyytlri. Komanda orqanlar. konstruksiyas v i rejimlri. B S-in hesabnn saslar.
Enin-uzununa, yol v birldirilmi idar edilm. ym B S-nin istismar.
avtomat. UA-nn elektrik sistemlri. Hava gmilrind istifad
UA-nn yanacaq sistemlri (YS). Yanacaq sistemlri olunan elektrik enerjisi növlri. sas elektrik enerjisi
haqqnda ümumi mlumat. YS-nin tyinat v onlara qoyulan mnblri: akkumulyatorlar, generatorlar, düzlndiricilr v
çevricilr. Sabit v dyin cryanlar. Paylayc lövhlr.
tlblr. stifad olunan yanacaqlar. Yanacaq çnlri: onlarn
Qoryucular. bknin ayrclar. Mntiq simvollar v
tiplri v yerldirilmsi. Yanacaq sistemlrinin sas
bklri
elementlri: nasoslar, kranlar, borular v s. Yanacaq
Yanndan mühafiz sistemi v yanacaq çnlrinin
çnlrinin ventilyasiyas. Yanacaq çnlrinin doldurulmas. neytral qaz sistemi. Yannleyhi avadanlqlar. Yannn
Yanacan qza boaldlmas. YS-nin idaretm v yaranma sbblri. Yann thlüksizliyinin yükslmsin
indikasiya elementlri. yönlmi konstruktiv tdbirlr. Hava gmilrinin
UA-nn hidravlik sistemlri (HS). Hidravlik sistemlr yannleyhi avadanlqlar: danan v stasionar yann
haqqnda mlumat. HS-in tyinat v onlarn i etibarllna söndürücülr. Hava gmilrinin yannleyhi sistemlri.
qoyulan tlblr v bu tlblrin tmin edilm yollar. Yannsöndürm sisteminin sas elementlri v onlarn i
Hidravlik mayelr. HS-in sxemlri. Hidravlik sistemlrin i prinsipi. Sistemin indikasiya v idaretm elementlri.
prinsiplri v onlarn sas parametrlri. HS-in sas Neytral qaz sistemi. Sistemin tyinat v tsnifat. Sistemin
elementlri. HS-in tzyiq mnblri. Hidravlik sas elementlri v onlarn i prinsipi. Sistemin istismar.
güclndiricilr. HS-in idaretm v indikasiya elementlri v Tüstü tyinetm sistemi. Tüstü detektorlar v onlarn
onlarn yerldirilmsi. HS-in idar olunmas. Sistemin yerldirilmsi. Sistemin indikasiya v idaretm
hesabnn saslar. HS-nin istismar. elementlri.
Qbul proqramlar 231
Hava gmilrinin qza-xilasetm v mit 14. N\+ ].. ''N+_= \N" $:
avadanlqlar. Yük tyyarlrinin avadanlqlar. Qza "$N", 1991.
iqlar. Qza iqlarnn yerldirilmsi v istifadsi. 15. %+N ].8., + .8. <} _. $.,
nsanlarn hava gmilrindn qza txliyy edilm N, 1984.
avadanlqlar. Frdi xilasetm avadanlqlar. Xilasetm 16. ` `.., I&= .. {+N
qayqlar. Oksigen sistemi. Sistemin sas elementlri. N } N\ \N. { . - N.
Sistemin istismar. Hava gmilrinin mit avadanlqlar: + ].
.
+'+# $., $N.
mtbx, qarderob, pilot v srniin kreslolar. Hava 1975.
gmilrinin su tminat v kanalizasiya sistemlri. sas
elementlri v onlarn yerldirilmsi. çmli suyun AVONKA SSTEMLR
istifadçilr paylanmas. Yük tyyarlrinin avadanlqlar.
Yük avadanlqlarnn trkibi, tyinat v konstruksiyas. Avionika sistemlrinin tyinat, tsnifat v uçularn
UA-nn funksional sistemlrinin inteqrasiyas. idar olunmasnda rolu. Hava gmilrind ttbiq olunan
Sistemlrin layihlndirilmsi v inkiaf. avionika sistemlri, onlarn tyinat v növlri. Avionika
sistemlrinin xüsusiyytlri, onlarn uçularn idaredilmsind v
DBYYAT thlüksizliyind rolu. Klassik v müasir avionika sistemlri.
1. sgndrov M.Q. Tyyarlrin aerodinamikas, Avionikann sas komponentlri v verilnlrinin
konstruksiyas v möhkmliyi. I cild. Bak, "Era" ötürülmsi xtlri. Avionikann sas komponentlri:
nriyyat, 2002. tranzistorlar, mntiq elementlri, rqmsal avtomatika
2. Abdullayev P.. Sadqov .H., Smdov .S. Uçu qurular. Sinxromührriklr. Qiroskoplar. Servomührriklr.
aparatlarnn v aviasiya mührriklrinin istehsal v Taxogeneratorlar. Verilnlrin ötürülmsi xtlri. ARNC
tmiri. I hiss. Bak, 2004. kodu. Avionika sistemlrinin elektrik dövrlri. Körpü siqnal
3. Sadqov .H. Hava gmilrinin konstruksiyas v dövrlri. Avionika sistemlrinin radiotexniki dövrlri.
sistemlri. Mühazirlr kursu. Milli Aviasiya Yüksk-tezlikli dövrlr v siqnallar. Dayc rqslr.
Akademiyas, 2009. Siqnallarn çevrilmsi: modulyasiya, demodulyasiya.
4. Aircraft Systems: Mechanical, electrical, and avionics Modulyatorlar, demodulyatorlar.
subsystems integration, Third Edition. Ian Moir and Hava gmilrinin displey sistemlri. Cihaz lövhlri v
Allan Seabridge. © 2008 John Wiley & Sons, Ltd. onlarn iqlanmas. Dairvi kalalar. Rqmli displeylr.
ISBN: 978-0-470-05996-8. Vziyyt v istiqamt indikatorlar. Elektron displeylr. q
5. Politecnico di Milano – Dipartimento di Ingegneria diodlar. qdiodlu v maye kristall indikatorlar. Pilotaj
Aerospaziale. Numerical Models for Aircraft Systems
cihazlar v güc qurularnn cihazlar, tyinat, növlri, i
– Lecture notes, Version 2009. Chapter 1 – Aircraft
prinsipi v onlarn pilotaj lövhsind yerldirilmsi.
Systems.
Elektrik qidalanma sistemi. Hava gmilrinin elektrik
6. Politecnico di Milano – Dipartimento di Ingegneria
qidalanma sisteminin quruluu, trkibi v i prinsipi. Elektrik
avadnlqlar v elektrik enerjisinin paylanmas. Hava
– Lecture notes, Version 2009. Chapter 4 – Flight
gmilrinin (HG) elektrik qidalanma sisteminin quruluu v
Control system.
trkibi. HG-nin dyin grginlik elektrik qidalanma
7. Politecnico di Milano – Dipartimento di Ingegneria
mnblri, quruluu, trkibi, i prinsipi v yerlm sxemi.
– Lecture notes, Version 2009. Chapter 3 – Hydraulic HG-nin sabit elektrik qidalanma mnblri v qoruyucu
System. dövrlri. Düzlndirici blok. Statk invertorlar. Akkumulyator
8. Politecnico di Milano – Dipartimento di Ingegneria batareyalar. sas v ehtiyat sabit grginlik mnblri. Xarici
Aerospaziale. Numerical Models for Aircraft Systems elektrik qidalanma mnblri v uçu aparatlarna qoulma
– Lecture notes, Version 2009. Chapter 7 – Fuel sxemlri. Elektrik qidalanma mnblrinin v dövrlrinin
System. qorunmas qurular v sxemlri. Qoruyucu avtomatlar,
9. Politecnico di Milano – Dipartimento di Ingegneria relelr, elementlr v bloklar.
Aerospaziale. Numerical Models for Aircraft Systems Tyyarnin vziyyt vericilri sistemi. Hava verilnlri
– Lecture notes, Version 2009. Chapter 6 – sisteminin vericilri, cihazlar v kompüteri. HG-nin fza
Environmental Control System. vziyyti v kurs sistemi. nersial naviqasiya hesablama
10. $N+ 8.$., .. {+N sistemlri. Maqnit kursu sistemi. Maqnit pelenqi hesablayc
#'+ N\ NN&} N. sistemi. Kompas sistemlri. Pilotaj istiqamt sistemlri.
I'+ = @. $., $N, 1982. Rabit sistemi. Bort rabit sistemi. Bort
296 . radiostansiyalar. Tyyardaxili rabit sistemi. Audio panel.
11. N 8.., %.., .%., ` Srniinlrin mlumatlandrlmas v informasiya-ylnc

.8., %' + %.. +_&} N\} sistemi.
+\'+ N+ / I'. . Naviqasiya sistemlri. Radionaviqasiya sistemlri. Asl
|&+: %_. +\. -N «|&+. _. - v asl olmayan naviqasiya sistemlri: VOR- VHF hrtrf
N», 2005. 112 . istiqamtlnmi radiomayak, ADF-Avtomatik radiokompas,
12. ]; .., 8.%., @_ .. . DME-Msafölçm avadanl, v GPS-Peyk naviqasiya
+_&} N\} @} . sistemi, LS-Cihazla enm sistemi, radiohündürlükölçnlr.
]8, , 1989. Tyyar cavabvericisi. Yer yaxnlama haqqnda
13. ~ .%., $
.. N+_= NN: xbrdarlq sistemi. Trayektoriyan dqiq hesablayan
I'+. – $., @- $8, 2001.-352. naviqasiya sistemlri.
[[
Avtopilot v pilotaj - naviqasiya (uçuun 2. Aircraft instruments and integrated systems. Pearson.
idaredilmsi) sistemlri. Avtopilot sisteminin tyinat, Prentice Hall. Longman Group Limited, England,
quruluu, trkibi v i prinsipi. Tanqaj kanal üzr (qalxma London, 1992, 2007.
v enm) avtopilot sistemi. stiqamt kanal üzr avtopilot 3. Avionics (selected texts). English in aviation.
sistemi. Kren kanal üzr avtopilot sistemi. Avtopilotun Avionics students book. 2007, 86p.
idaretm pultu. Pilotaj – naviqasiya sistemi (FMS). 4. & .]., ] .. . <}
daretm v displey bloku (CDU). Pilotaj – naviqasiya _ } N= @# +\ +
kompyuteri (FMC). NN# _^# N;-
Elektron displey sistemlri. Elektron pilotaj cihaz #_# =. $., 1988.
sistemlri (EFS), tyinat, trkibi, yerlmsi. EFS 5. '+ `.]., $N+ `.
. {}
sisteminin simvol generatoru v idaretm pultu. Fza +\ +} NN&} N. $., 1990.
vziyyti v istiqamtin elektron indikatoru (EAD), tyinat, 6. & .]., ] .. 8_}
quruluu, trkibi v yerlmsi. Üfüqi vziyytin elektron }, ^\_-@\N&}
indikatoru (EHS), tyinat, quruluu, trkibi v yerlmsi. N\} +\ +}. $., 1990.
lkin pilotaj cihaz (PFD) v naviqasiya displeyi (ND) kimi 7. + 8.., <=+ {.. 8_=
elektron pilotaj-naviqasiya cihaz sistemi. +N+, N =@
Ehtiyat cihazlar sistemi. nteqrasiya edilmi ehtiyat uçu #_. I'+ = @. $.,
cihaz. Ehtiyat aviaüfüq cihaz, hava sürti indikatoru, N, 1993.
hündürlükölçn cihaz, aqüli sürt ölçn cihaz, maqnit 8. Paayev A.M., Hacyev N.C., Nbiyev R.N., Sultanov
kompas, saat. V.Z. HH radiolokasiya sistemlri. B.: MAA, 2002.
Mührrikin parametrlrinin indikasiyas v ekipaj 9. 8 .]., @_ 8.8., $+' .~.
xbrdaretm sistemi (ECAS). Mührrik parametrlrinin 8N\N@_= = @}\
indikasiyas sistemi. Mührrikin iin nzart cihazlar. ;\. $., N, 1992.
Yanacaq ölçm cihazlar. Mührrikin yanacaq qidalandrma 10. ]=+ 8.H., {N+
.., &'+ ..
v idaretm cihazlar. Mührrik v tyyar sistemlrinin #_ \N.
idaredilmsi üçün cihazlar. Xbrdaretm sistemi. INN + N_=. $., N, 1981.
Uçu parametrlrinin qeydiyyat sistemi. Tyinat, 11. { 8.$., ] 8.., \@ ]..
quruluu v i prinsipi. \N +-40. .: 2001.
12. +_} N\} @} .
DBYYAT I'+ = @ / . {.
. ~}. $.,
1. Avionics fundamentals. Jeppesen, USA, 2007. N, 1988.
4, 10, 12, 24, 25, 30, 51, 52, 57, 58, 59 v 60 sayl proqramlar seçn
bakalavrlarn nzrin!
AL THSL MÜSSSLRNN MAGSTRATURALARINA QBUL MTAHANINDA BAKALAVRLARIN
XTSAS ÜZR SUALLARA YAZILI CAVABLARINA QOYULAN TLBLR HAQQINDA
Hörmtli bakalavrlar!
2013 – 2014-cü tdris ili üçün ali thsil müssislrinin magistraturalarna qbul imtahannda müyyn ixtisaslar üzr
ixtisaslamalara qbul olunmaq istyn bakalavrlar ixtisas üzr test taprqlarnn vzin magistraturaya qbul imtahan
proqram çrçivsind tqdim olunmu suallara cavab yazmaldrlar.
Bakalavrlara ixtisaslama üzr qbul proqram sasnda bilik v bacarqlarn nümayi etdirmy imkan vern suallar tklif
olunur. Yazl cavablarda bakalavr öz biliyini aydn, savadl v saslandrlm surtd ifad etmlidir. Suallara cavab yazarkn
bakalavr:
x mövzunu tam açmal;
x mövzunu yax bildiyini tsdiqlyn müvafiq faktlardan, terminlrdn, misallardan v sitatlardan istifad etmli;
x mövzu üzr thlil aparma, ümumildirm, analitik düünm v mntiqi ntic çxarma qabiliyytini nümayi
etdirmli;
x öz fikirlrini dqiq, anlaql, mntiqli, rabitli v savadl surtd, elmi üslubun normalarna müvafiq olaraq ifad
etmlidir.
Cavablar sliqli v aydn xtl yazlmaldr.
Yaz ii qiymtlndirilrkn aadak meyarlar nzr alnr:
x verilmi mövzunun baa düülmsi, mövzu üzr material, sas faktlar, terminlri bilmk;
x bakalavrn öz biliyini saslandrlm kild ifad etmk bacar, nzri-tcrübi thlil qabiliyyti, mövzunun açlma
sviyysi, fikirlrin aydn v anlaql ifad olunmas;
x çxarlan nticlrin mntiqli v saslandrlm olmas;
x yaz üslubunun elmiliyi v slisliyi, savadllq sviyysi.
Yaz iind bakalavrlarn özlri haqqnda hr hans mlumat yazmas v ya hanssa iar vurmas qadaandr. Bel hala yol
vermi bakalavrlarn yaz ilri „sfr“ balla qiymtlndirilckdir.
Suallara yazl cavab 3–4 shif hcmind olmaldr.
6 manatdan
“Magistr” xüsusi
buraxýlýþýnýn 4-cü sayýnda
2013/2014-cü t?dris ili üçün
magistraturaya q?bul aparýlan
ixtisaslaþmalarýn siyahýsý, q?bul
planlarý v? dig?r z?ruri materiallar
d?rc edil?c?k.
“Magistr” xüsusi buraxýlýþýnýn 2013-cü il 1-ci sayýnda 2013/2014-cü

t?dris ili üçün ali t?hsil mü?ssis?l?rinin magistralarýna q?bul qaydalarý,
h?mçinin ümumi intellekt s?viyy?si (m?ntiqi t?f?kkür), xarici dill?r v?
informatika üzr? q?bul imtahaný proqramlarý, 2-ci sayýnda is? q?bul
elaný, umumi intellekt s?viyy?si (m?ntiqi t?f?kkur), xarici dill?r v?
informatika uzr? test tapsýrýqlarý d?rc olunub.

Magistr 3

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Magistr 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T?l?b? Q?bulu üzr? Dövl?

9 772223 972006 10313

MAGSTRATURA SVYYS ÜZR XTSASLAMALARI NEC SEÇML?

060622 Yerüstü nqliyyat vasitlrinin mühndisliyi

- Yol hrktinin tkili v thlüksizliyi

- hr nqliyyat bksi v nqliyyat xidmtinin tkili

MAGSTRATURA SVYYS ÜZR

060602 Geologiya mühndisliyi

T 010500 Neft v qazn geologiyas - Dniz neft-qaz geofizikas

T 010600 Ttbiqi - Seysmologiya v seysmometriya

geokimya, petrologiya, 060508 Geologiya

050605 Da-mdn mühndisliyi 060605 Da-mdn mühndisliyi

060606 Neft-qaz mühndisliyi

TT 060100 Neft-qaz v da-mdn - Neftin, qazn nqli v saxlanlmasnn srvtqoruyucu texnologiyas

060608 Elektroenergetika mühndisliyi

050626 Elektrik mühndisliyi - Elektrik bk v sistemlri

T 030100 Elektrik stansiyalar - Elektrik tchizat (sahlr uzr)

T 030200 Elektroenergetika 060626 Elektrik mühndisliyi

sistemlri v bklri - Kabel v keçiricilrin fizikas v texnikas

T 030400 Elektrik tchizat (sahlr - zolyasiya materiallarnn fizikas v texnikas

T 120600 Elektrik nqliyyat - Elektrik tchizatnn optimalladrlmas v modelldirilmsi

T 120700 Nqliyyat vasitlrinin - Gmilrin elektroenerji sistemlri

elektronikas v elektrik 060706 Aqromühndislik

060628 Proseslrin avtomatladrlmas mühndisliyi

050609 stilik energetikas 060609 stilik energetikas mühndisliyi

T 041200 Soyuducu man v - Enerji menecmenti ( TEMPUS layihsi)

050611 Metallurgiya mühndisliyi 060611 Metallurgiya mühndisliyi

060618 Dniz texnikas v texnologiyas mühndisliyi

050620 Dniz naviqasiyas 060620 Gmiçilik v gmilrin hrktinin idar edilmsi

T 080700 Gmilrin 060628 Proseslrin avtomatladrlmas mühndisliyi

050621 Dmiryol nqliyyat v 060621 Dmir yolu nqliyyat v tsrrüfat mühndisliyi

T 090300 Dmiryol 060628 Proseslrin avtomatladrlmas mühndisliyi

060622 Yerüstü nqliyyat vasitlrinin mühndisliyi

060631 Kompyuter mühndisliyi

050640 Geodeziya v xritçilik

060803 Turizm v otelçilik

komplekslrinin servis v tibbi - Otelçilik

060647 Metrologiya, standartladrma v sertifikasiya mühndisliyi

060642 Qida mhsullar mühndisliyi

060643 Çoxilnn mallarn texnologiyas mühndisliyi

060642 Qida mhsullar mühndisliyi

060643 Çoxilnn mallarn texnologiyas mühndisliyi

050648 Biotibbi texnologiya 060648 Biotibbi texnika mühndisliyi

060701 Torpaqünaslq v aqrokimya

060640 Geodeziya v xritçilik mühndisliyi

050707 Balqçlq v balqçlq tsrrüfat ii

060402 Mühasibat uçotu v audit

 020500 Aqrar istehsalatn - Regional idaretm

iqtisadiyyat v idar edilmsi - Dövlt proqramlarnn v layihlrin idar edilmsi

 030100 Dövlt v bldiyy - Elektron idaretm

060628 Proseslrin avtomatladrlmas mühndisliyi

050507 Hidrometeorologiya 060507 Hidrometeorologiya

- Optimal proseslrin riyazi nzriyysi

060105 Riyaziyyat müllimliyi

- Nzri v riyazi fizika

- Brk cismlr fizikas

- stilik fizikas v molekulyar fizika

M 010300 Riyaziyyat v fizika - Astrofizika

- Yarmkeçirici cihazlar v mikroelektronika

- Brk cism elektronikas

- Qaz v plazma elektronikas

060104 Fizika müllimliyi

060115 btidai sinif müllimliyi

- hr nqliyyat bksi v nqliyyat xidmtinin tkili

050605 Da-mdn mühndisliyi 060605 Da-mdn mühndisliyi

TT 060100 Neft-qaz v da-mdn - Neftin, qazn nqli v saxlanlmasnn srvtqoruyucu texnologiyas

T 030400 Elektrik tchizat (sahlr - zolyasiya materiallarnn fizikas v texnikas

050609 stilik energetikas 060609 stilik energetikas mühndisliyi

020500 Aqrar istehsalatn - Regional idaretm

030100 Dövlt v bldiyy - Elektron idaretm

- stilik fizikas v molekulyar fizika

060115 btidai sinif müllimliyi

- btidai sinifd tdrisin metodika v metodologiyas

M 010500 Fiziki trbiy v gnclrin - btidai sinifd tdrisin metodika v metodologiyas

- dbiyyatünaslq (ingilis dbiyyat üzr) 50

(ingilis dili v dbiyyat) 060115 btidai sinif müllimliyi

HS 020400 Xarici dil (alman dili) 060115 btidai sinif müllimliyi

HS 020400 Xarici dil (fransz dili) 060115 btidai sinif müllimliyi

ikilm. Plastiki deformasiyann mexanizmi. Dartlma tabksildilmy uradlmas. Yaxladrlan poladlar.

tdbirlri. Gminin qza v yanna qar tchizat. Gminin

qurular. Yüklm-boaltma mliyyatlarn kompleks mliyyatlarnn mexanikldirilmsi v kommersiya

Mürkkb iqlim raitlrind yolun layihlndirilmsi Yeyilmnin dyim qanunauyunluu. Hidrodinamik

stehsal fasillrindn sortalanma. stehsal DBYYAT

{w%, 2004, 589 .

. +, w\, 1989. Atmosfer tyiqinin aquli qradiyenti. Atmosfer tzyiqinin

Örtmlrin yükdayan konstruksiyalar. Yamacl v müssislrinin hrd yerldirm v planladrma-

nivelir tamasalarnn quruluu v tsnifat. Nivelir v nivelir XRTÇLK

eksportu. hr kadastrnn avtomatladrlm informasiya prosesinin itirakçsdr.

mhsullarnn mtünasl v keyfiyyt göstricilri. STANDARTLA DIRMA V

Standartladrma üzr aparlan ilrin elmi tkilinin xarakteristikalar. Beynlxalq sertifikatladrma.

funksiyas kimi. Xidmt marketinqinin xüsusiyytlri. TURZMD NQLYYAT XDMT

DBYYAT v texniki ölçmlr. Bak, “Çaolu”, 2003.

Terrorizm tarixi. -hava nqliyyatndan sanksiyasz corafi yerdyim

Silsilvi v sas indekslr. Orta sviyynin dinamikasnn NNN+. $., 2009.

hallar. Qauss v Çebev ddi inteqrallama düsturlar. OPTMAL PROSESLRN RYAZ

DBYYAT funksiyalar üçün ksilmzlik teoremi.

Sabit elektrik cryan. Dövr hisssi üçün Om qanunu. 8.