OMÜ SAĞLIK BİLİMLERİ

ENSTİTÜSÜ

HEMŞİRELİK- YÜKSEK
LİSANS PROGRAMI

HEM 625 -BÜYÜME GELİŞME

DERSİ
Dr. Öğr. Üye Esra TURAL BÜYÜK
 DIŞA ATIM
BOZUKLUKLARI
HEM 625 –BÜYÜME VE
GELİŞME DERSİ
Hafta-13
İçerik Planı
 Enürezis
• Enürezis, mesane kontrolünün
kazanılmış olması gereken
yaşta istemsiz olarak, uyku ya
da uyanıklık halindeyken idrar
kaçırma davranışıdır.

• MÖ 1550 yılından beri sözü

edilen enürezis, Yunanca
‘‘enourain:idrar yapmak’’
sözcüğünden türetilmiştir.
 Sınıflandırma
• Enürezis noktürna monosemptomatik(basit) ve
monosemptomatik olmayan(komplike) şeklinde iki alt
grupta incelenir:

• Monosemptomatik enürezis noktürnada gece yatağı

ıslatma dışında gün içinde herhangi bir belirti yoktur.
• Monosemptomatik olmayan enürezis noktürna ise gece
altını ıslatma yanında, gündüzleri ani sıkışma hissi, sık
idrara gitme, gündüz idrar kaçırma, kronik kabızlık gibi
bulguların eşlik etmesi olarak tanımlanır.
• Primer enürezis; idrar kontrolünün doğumdan
itibaren hiç sağlanamamasıdır.

• Sekonder enürezis; idrar kaçırmanın 6 aydan

uzun süreli bir kuru dönemden sonra tekrar
başlamasıdır.
 DSM-5 Enürezis Tanı Ölçütleri
1. Yatağa ya da giysilere, istemli ya da istemsiz olarak,
tekrarlayan biçimde idrar kaçırma
2. Bu durumun en az haftada iki kez ya da ardışık üç ay
boyunca tekrar etmesi ya da klinik olarak belirgin bir
sıkıntıya, ya da sosyal, akademik alanlarda işlevsellikte
bozulmaya neden olması
3. Kronolojik yaşın en az beş olması
4. Alt ıslatma davranışının (diüretik, antipsikotik ya da SSRI
gibi) bir maddenin fizyolojik sonucu olarak ortaya çıkmamış
olması.
Enürezis Noktürna Etiyolojisi
• Hjalmas ve ark. yaptıkları çalışmalarında, enüretik çocukların
sağlıklı çocuklara göre daha heyecanlı, daha sabırsız, daha
sinirli, daha huzursuz olduklarını bulmuştur (2004).
• Joinson ve ark.’nın enüretik ve sağlıklı çocukları
karşılaştırdıkları çalışmalarında, sağlıklı çocuklara göre
enürezisli çocuklarda psikolojik sorunların daha yüksek
oranda birlikteliği saptanmıştır (2007).
• Fındık ve soya fasulyesi alerjileri enurezis nokturna riskini
artırmaktadır (Mungan ve ark., 2005).
• Ayrıca enürezis nedenleri arasında, Enterobius vermicularis'in
de dikkate alınması gerektiği bildirilmektedir (Öztürk ve ark.,
2001-Sangün ve ark., 2006).
 Tanı
• Gece yatağını ıslatan çocuğun ilk basamak
değerlendirilmesinin tanı aşamasında birincil amaç,
monosemptomatik formun non-monosemptomatikten ayrımını
tam yapabilmek ve altta yatabilecek organik bozuklukları
dışlamaktır.
• Non-monosemptomatik enüretik hasta grubu alt üriner sistem
bozukluklarını incelemeye yönelik olarak ikincil basamak
değerlendirilmeye alınmalıdır.
• Ayrıntılı bir öykü ve üro-genital sistemi de içine alacak şekilde
yapılacak fizik muayene ve uygun laboratuvar tetkikleri ile
tedavi planlanabilir.
Tedavi
 Enkoprezis
• DSM IV’e göre (Amerikan Psikiyatri Birliği 1994)
enkoprezis, dört yaşından daha büyük çocuklar için üç
aydan daha uzun bir süre boyunca ayda en az bir kez
dışkısını (istemli ya da istemsiz) uygun olmayan yerlere
yapma olarak tanımlanmıştır.
 Sınıflandırma

• DSM, enkoprezisin görülme biçimine göre konstipasyon

ile birlikte taşma inkontinansı gözlenen (Retentive) ve
konstipasyon ve taşma inkontinansı gözlenmeyen
(Nonretentive) olan iki tipini tanımlamıştır.
• Ayrıca başlangıç zamanına göre primer ve sekonder
olarak iki tip enkoprezis tanımlanmıştır:
• Hayatın başlangıcından itibaren tuvalet eğitimini tam
olarak sağlayamayan, hayatının herhangi bir döneminde
bir yıldan daha uzun bir süre boyunca kontinans
sağlayamayan çocuklar primer enkoprezis,
• Hayatının herhangi bir döneminde bir yıldan daha uzun
bir süre boyunca kontinans sağlayan çocuklar ise
sekonder enkoprezis olarak tanımlanmışlardır.
• Özellikle primer enkoprezisin büyük oranda
konstipasyona bağlı olarak dışkının rektumda birikmesi
ve taşması sonucu geliştiği ve taşma inkontinansı ile
birlikte görülebileceği,
• Sekonder enkoprezisin ise büyük oranda konstipasyon
ve taşma inkontinansından bağımsız olarak geliştiği ileri
sürülmüştür.
 Epidemiyoloji
• 4 yaş çocuklarında %3,
• 6 yaşında %2,
• 10-11 yaşlarında % 1,6
• Ergenlerde çok nadirdir.
• Okul çağı çocuklarında erkek/kız oranı, 2.5/1- 6/1
• Orta ve ağır derecede zekâ geriliği olan ve
sosyoekonomik düzeyi düşük bireylerde daha sık.
Etiyoloji
 Tanı
Öykü almada;
• Enkoprezisi ortaya çıkarıcı faktörler (kardeş doğumu,
okula başlama, anne-baba ayrılığı vs),
• Tuvalet eğitimi hikayesi
• Şimdiki tuvalet kullanım tarzı,
• Dışkı kaçırma şiddeti,
• Diyet alışkanlıkları
• Ailenin çocuğa davranış örüntüleri araştırılmalıdır.
 Tedavi
• Enkoprezisin tedavisinde aile ve çocukla kurulacak iyi
bir terapotik ilişki çok önemlidir.
• Öncelikle aile ile çocuk arasında görülen inatlaşma ve
güç mücadelesi ele alınmalı, aile ve çocuğa bunun
çocuğun suçu olmadığı, dışkılama duyusunu kaybettiği
için bu durumun görüldüğü anlatılmalıdır.
• Böylelikle çocuğun suçlanmasının azaltılması ve ailenin
çocuğa yönelik “bilerek, bize inat yapıyor” düşüncesinin
bertaraf edilmesi amaçlanır.
 KAYNAKLAR
• Önem K, Enürezis: Tanım ve Epidemiyoloji, Türk Ürol
Sem 2011; 2: 31-4.
• Büyükbesnili ZU, Enürezis, Çocuk Cerrahisi Dergisi
30(Ek sayı 6): 575-582, 2016.
• Bodur Ş, Sosyal Ş, Enürezis Nokturna: Yalnızca Bir
Tuvalet Eğitimi Sorunu mu?, 2005, Cilt 14, Sayı 7.
• Türkiye Enürezis Kılavuzu, 2010.
• Akça ÖF, Enkoprezis Tanısı Alan Çocukların Komorbid
Psikopatolojileri, Aile Özellikleri, Anne-babalarının Kişilik
Özellikleri ve Psikiyatrik Belirtilerinin Araştırılması,
Ankara, 2009.