Professional Documents
Culture Documents
Muốn cộng hai phân thức có cùng mẫu thức, ta cộng các tử thức với nhau và giữ nguyên
mẫu thức.
2. Quy tắc cộng hai phân thức có mẫu thức khác nhau
Muốn cộng hai phân thức có mẫu thức khác nhau, ta quy đồng mẫu thức rồi cộng các phân
Phương pháp giải: Sử dụng kết hợp hai quy tắc cộng phân thức đại số nêu trong phần Tóm
tắt lý thuyết.
x2 4x 4
a) với x 2;
6 x 12 6 x 12
3a 7 2a 2
b) với a 0 và b 0 .
5a 2 b 5a 2 b
11 y 6 3 y 6 1
a) 2 với y ;
4 y 1 4 y 1
2
2
mn 3n 7 mn 3n
b) với m 0 và n 0 .
2m 2 n3 2m 2 n 3
2 x 5 2y x 7
b) với x 0 và y 0 .
2 x 2 y 2 8 x3 y 2 4 x3 y
1 x2 x 1
a) 2 2 với x 1;
x 1 x 1 x 2x 1
1 p q
b) 3 với q 2 p.
2p q 4p q
2 2
8 p q3
Dạng 2. Cộng các phân thức đại số có sử dụng quy tắc đối dấu
A A
Bước 1. Áp dụng Quy tắc đổi dấu phân thức: ;
B B
Bài 5. Sử dụng quy tắc đổi dấu để thực hiện các phép tính sau:
3x2 x x 2 3 2 x2
a) với x 1;
x 1 1 x x 1
2 4 5y 2
b) với y 2.
y 2 y 2 4 y2
2 a 2 a 2 a 2 7 5a
a) với a 3;
a 3 3a a3
3 3b 3b 1 11b 5 1
b) với b 0 và b .
2b 2b 1 2b 4b 2
2
1 1 v
a) 2 và v 4;
v 8v 16 8v v 16 v 16
2 2
x2 2 3 1
a) 2 với x 1;
x 1 x x 1 1 x
3
r 1 32r 2 1 r
b) 2 với r 0 và r s.
r rs s r
2 2 2
r rs
Dạng 3. Tính giá trị biểu thức tổng các phân thức đại số
Bước 1. Thực hiện phép cộng các phân thức đại số tương tự Dạng 1 và Dạng 2
Bước 2.Thay giá trị của biến vào phân thức và tính
Bài 9. Rút gọn rồi tính giá trị của biểu thức
x2 2 x 5 50 5x
tại x = -2
5x 25 x x x 5
2 2 4x
Bài 10. Cho biểu thức A với x 0 và x 1 .
x2 x 1 x 2 x 1 x3
Dạng 4. Giải toán đố có sử dụng phép cộng các phân thức đại số
Bước 1. Thiết lập các biểu thức theo yêu cầu của đề bài;
Bước 2. Sử dụng kết hợp hai quy tắc cộng phân thức đại số đã nêu trong phần Tóm tắt lý thuyết.
Bài 11. Một đội máy xúc trên công trường đường Hồ Chí Minh nhận nhiệm vụ xúc 11600 m 3
đất. Giai đoạn đầu còn nhiều khó khăn nên máy làm việc với năng suất trung bình x m 3/
ngày.
b) Tính thời gian làm việc để hoàn thành công việc với x = 250 m 3/ngày.
Bài 12. Con tàu du lịch “Sông Hồng” đưa khách từ Hà Nội đến Việt Trì. Sau đó, nó nghỉ lại
tại Việt Trì 2 giờ rồi quay về Hà Nội. Độ dài khúc sông từ Hà Nội đến Việt Trì là 70 km. Vận
tốc của dòng nước là 5 km/h. Vận tốc riêng của con tàu (tức là vận tốc trong nước yên lặng)
là x km/h.
b) Tính thời gian kể từ lúc xuất phát đến khi con tàu về tới Hà Nội, biết rằng vận tốc lúc
HƯỚNG DẪN
Bài 1.
( x 2) 2 x 2 5a 9
a) Ta được: ; b) Ta được: .
6( x 2) 6 5a 2b
Bài 2.
Bài 3.
4x 2 8 x 12 y 2xy 5
Rút gọn thu được .
8x 3 y 2
Bài 4.
3x 2 x 2
Rút gọn thu được .
( x 1)( x 1) 2
4 p 3 q 3 6 p 2 q 3 pq 2 2 pq q 2
Rút gọn thu được .
(2 p q)(2 p q)(4 p 2 2 pq q 2 )
Bài 5.
x 2 x 2 ( x 1) 2
a) Gợi ý: Rút gọn thu được x 1;
1 x x 1 x 1
5 y 2 5 y 2
b) Gợi ý: y2 – 4 = (y – 2)(y + 2) và 2 ;
4 y2 y 4
y2 1
Rút gọn được .
( y 2).( y 2) y 2
Bài 6.
(a 3) 2
Rút gọn thu được a 3.
a 3
11b 5 5 11b
b) Gợi ý: 2b – 4b2 = 2b(1 – 2b); ;
2b 4b 2
2b(2b 1)
4b 2 1
Rút gọn được: .
2b(2b 1) b
Bài 7.
a) Gợi ý: v2 + 8v + 16 = (v + 4)2;
8v – v2 – 16 = -(v – 4)2
v2 – 16 = (v – 4)(v + 4);
v3 32v
Rút gọn được .
(v 2 16)2
2m(m 2n) 2m
Rút gọn được .
(2n m)(2n m) n 2n
Bài 8.
1 1
a) Gợi ý: x3 – 1 = (x – 1)(x2 + x + 1); ;
1 x x 1
2x 2 2
Rút gọn được 2 .
( x 1)( x x 1) x x 1
2
32r 2 32r 2
b) Gợi ý: ; MC r (r s )( r s );
s2 r 2 r 2 s2
r (32r 2 2s 2) 32r 2 2s 2
Rút gọn được .
r (r s)(r s ) (r s )(r s)
Bài 10.
2
a) Rút gọn được .
x( x 1)( x 2 x 1)
1
b) Thay x = 2 vào biểu thức thu gọn được giá trị .
7
Bài 11.
Khối lượng công việc = thời gian làm việc x năng suất
5000
* (ngày);
x
* Thời gian làm phần còn lại = (khối lượng công việc còn lại) / (năng suất mới), được biểu
6600
thức (ngày)
x 25
5000 6600
* Tổng thời gian (ngày); (3)
x x 25
Bài 12.
Vận tốc xuôi dòng = vận tốc riêng + vận tốc dòng;
Vận tốc ngược dòng = vận tốc riêng – vận tốc dòng;
70
* (giờ).
x 5
70
* (giờ).
x5
70 70
* + + 2 (giờ). (*)
x 5 x5
47
b) giờ = 7 giờ 50 phút.
6
x 4 10 8 x 7 x 2 2 8 xy 3x y 6 x 4 y 3 xy 4 7 12 x 4 x 3
a) b) c) d)
14 14 24 xy 24 xy 3x y 3x y 25 xy 25 xy 25 xy
3 2a 2 x 2 2 xy 3 y 2 xy 2 y 2 3 xy
a) b)
5 2 a 2a 5 x y yx x y
2 x 2ax 3 x a 2b 2 x 1 3x 2 y 2 2 3 2 3 x 2 xy x
a) b) c) d)
3 3a ab ax x b xy x y y 1 x x 2 y 1
5 7 2x 2x 9 2 x 4y 1 2x 5
a) 2 b) c) 2 d) 2
x2 x 4 9 4x 2
2x 3 2 y xy x 2 xy
2
x x 2x 2
2
2 3 2 3x 2 1
a) 2 0 (với x 3 ) b) (với x )
x3 x 9 9x 6x 1 1 9x 1 3x 3x 1
2 2 2
3
2 x 1 3 a 2 b 2 2a b a 1 22 7 x 5
a) 2 b) c)
x2 x 4 x2 a 2 2b ab b 1 9 x 18 72 18 x 12 x 24
2
5b 3 a 1 4a 2 5 2 x 3 4 x2 3 x2 2 x 2x 1
a) b) c) 2
9a 2b 5ab3 15a 3b 2x 2x 1 8x2 4x x 1 x x 1 x 1
3
1 1 x 2x 1 32 x 2 1 2x x4
a) 2 b) 2 c) x3 x 2 x 1
x 6 x 9 6x x 9 x 9
2 2
2x x 1 4x 2x x
2 2
1 x
4 3 3 1 2 3
a) b) 2 2
y x z x y x y z y z x z x 3 x 2 x 12 x 35 x 7 x 10
2
Bài 10: Cho ba số a; b; c đôi một khác nhau. Chứng minh rằng biểu thức sau không phụ
thuộc vào a; b; c :
bc ac ab
a b a c b a b c c a c b
2 x 2 3 x 12 A B C
Bài 11: Tìm các số A; B; C để:
x 3 x 3 x 3 x3
3 3 2
Lời giải
x 4 10 8 x x 4 10 8 x 7 x 14 7 x 2 x 2
a)
14 14 14 14 14 2
7 x 2 2 8 xy 7 x 2 2 8 xy 7 x 8 xy x 7 8 y 7 8 y
b)
24 xy 24 xy 24 xy 24 xy 24 xy 24 y
3x y 6 x 4 y 3x y 6 x 4 y 9 x 3 y 3 3x y
c) 3
3x y 3x y 3x y 3x y 3x y
3 2a 2 3 2 2a 3 2 2 a
a) 1
5 2 a 2a 5 5 2 a 5 2 a 5 2a
b)
x 2 2 xy 3 y 2 xy 2 y 2 3 xy x 2 2 xy xy 3 y 2 2 y 2 3xy x 2 2 xy xy 3 y 2 2 y 2 3xy
x y yx x y x y x y x y x y
x2 y 2
x y
x y
a b 6 2 x 2 x 6
b2 a 2 ab
x2 2 x2 x 2 2 2 x x x 1 1
d)
x 2 x x 2 x x x x 2 x x x x 1
3 2 2 3 3 2 2
x 1
a 2b 2 x 1 a 2b 2 x a 2
b)
ab ax xb a b x a
3x 2 y 2 2 3x 2 y 2 y 2 x 5
c)
xy x y xy y
2 3 x 2 xy x 3x 2 x y 1 3x xy x 2 xy x
2 2
3 1 2 y
d) 2
y 1 x x y 1
2
x y 1
2
x y 1 x y 1
2x 9 2 2 x 9 2 2 x 3 2 x 3 1
b) 2
9 4x 2
2x 3 4x 9
2
4x 9 2x 3
x 4y x 4y x2 4 y2 x 2y
c) 2
2 y xy x 2 xy y 2 y x x x 2 y xy 2 y x
2
xy
1 2x 5 1 2x 5 2 x 1 x 2 x 5 x 2 3x 2
d) 2
x x 2 x 2 2 x x 1 2 x 2 1 2 x x 2 1 2 x x 2 1
2 3
a) 2 0 (với x 3 )
x3 x 9
2 3 2 x 3 3 2 x 3
Ta có: 2 2
x3 x 9 x2 9 x 9
2 3 3
Do đó 2 0 2 x 3 0 x (thỏa mãn x 3 ).
x3 x 9 2
3
Vậy x .
2
2 3x 2 1
b) (với x )
9x 6x 1 1 9x 1 3x 3x 1
2 2 2
3
2 3x 2 3x 2 1 3 x 3x 1 3 x 9 x 2 3x 2
Ta có:
9 x 2 6 x 1 1 9 x 2 3 x 12 1 3 x 1 3 x 1 3x 1 3 x
2
1 3x 1 3x
2
2 3x 2
Do đó: 9 x 2 3x 2 2 9 x 2 3x 0
9x 6x 1 1 9x 1 3x 3x 1
2 2 2
1
3x 3x 1 0 x 0 hoặc x
3
1
So sánh với điều kiện x ta suy ra x 0 .
3
b)
a 2 b 2 2a b a a b 2a b a a 2
2 2
a 2 b 2 2a b a b 2 b b
a 2 2b ab b 1 a 2 1 b 1 b a 2 1 b a 2 1 b a 2
1 22 7 x 5 1 22 7 x 5
c)
9 x 18 72 18 x 12 x 24 9 x 2 18 4 x 12 x 2
2 2
4 x 2 2 7 x 22 15 x 2 33 x 66 11
36 x 4
2
36 x 4 12 x 2
2
a)
9a 2b 5ab3 15a 3b 45a 3b3 45a 3b3
5 2 x 3 4 x 2 3 10 2 x 1 4 x 2 x 3 4 x 3 12 x 2 8 x 7
2
b)
2x 2x 1 8x2 4x 2 x 2 x 1 4 x 2 x 1
6 x 7 2 x 1 6 x 7
4 x 2 x 1 4x
c)
x2 2 x 2x 1 x 2 2 x 2 x x 1 x 2 x 1 4 x 2 5 x 1 x 1 4 x 1 4x 1
2
x 1 x x 1 x 1
3 2
x 1
3
x 1
3
x 1
3
x x 1
a)
1 1 x 1 1 x x2 6x 9 x2 6 x 9 x x2 9
x 2 6 x 9 6 x x 2 9 x 2 9 x 3 2 x 3 2 x 2 9 x 3 x 3
2 2
x3 21x
x 3 x 3
2 2
2 x 1 32 x 2 .x 2 x 1
2 2
8 x 1 4 x 2
8
x 2 x 1 2 x 1 x 4 x 2 1
x 4 x 2 1 x 1 x 1 x 1 x x x 1 x 1 x
4 2 2 2
x4 1
c) x3 x 2 x 1
1 x 1 x 1 x 1 x
4 3 3 4 y z 3 z x 3 y x
a)
y x z x y x y z y z x z y x z x y z
yz 1
.
y x z x y z y x z x
1 2 3 1 2 3
b) 2 2
x 3 x 2 x 12 x 35 x 7 x 10 x 1 x 2 x 5 x 7 x 2 x 5
2
1 1 1 1 1 1 1 1 6
.
x 1 x 2 x 5 x 7 x 2 x 5 x 1 x 7 x 1 x 7
Bài 10: Cho ba số a; b; c đôi một khác nhau. Chứng minh rằng biểu thức sau không phụ
thuộc vào a; b; c :
bc ac ab bc ac ab
a b a c b a b c c a c b a b a c a b b c a c b c
bc b c ac a c ab a b bc b c ac a b b c ab a b
a b a c b c a b a c b c
b c bc ac a b ab ac a b b c a c 1
a b a c b c a b a c b c
2 x 2 3 x 12 A B C
Bài 11: Tìm các số A; B; C để:
x 3 x 3 x 3 x3
3 3 2
A B x 3 C x 3 Cx 2 B 6C x A 3B 9C
2
A B C
Xét vế phải:
x 3 x 3 x3 x 3 x 3
3 2 2 2
C 2 A 39
Khi B 6C 3 B 15 .
A 3B 9C 12 C 2