3/8/2021

2
BAB
Sebatian Karbon

2.1 Jenis-jenis
Sebatian Karbon

1
 3/8/2021

Apakah Sebatian Karbon?

Sebatian Karbon
• Sebatian yang mengandungi
karbon sebagai unsur
juzuknya.
• Terdapat dua jenis sebatian
karbon:
(i) Sebatian organik.
(ii) Sebatian tak organik.

2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon

Memahami sebatian karbon

Hidrokarbon dan Bukan Hidrokarbon

Hidrokarbon
• Sebatian organik yang
mengandungi hidrogen dan
karbon sahaja.
Bukan Hidrokarbon
• Sebatian organik yang
mengandungi karbon dan
hidrogen serta unsur lain seperti
oksigen, nitrogen, fosforus atau
halogen.

2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon

Memahami sebatian karbon

2
 3/8/2021

Hidrokarbon Tepu dan Hidrokarbon Tak Tepu

Hidrokarbon Tepu
• Hidrokarbon yang mempunyai
hanya ikatan tunggal antara atom
karbon
Hidrokarbon Tak Tepu
• Hidrokarbon yang mempunyai
sekurang-kurangnya satu ikatan
ganda dua atau ganda tiga antara
atom karbon.

2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon

Memahami sebatian karbon

Sebatian Organik

Hidrokarbon Bukan Hidrokarbon

C dan H C, H dan O, N, P, S,
F, Cl, Br dan I
Hidrokarbon Tak
Hidrokarbon Tepu
Tepu
 Mempunyai  Mempunyai
hanya ikatan sekurangnya satu
tunggal sahaja ikatan berganda

C C C C C C

3

2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon
Memahami sebatian karbon
Sumber Hidrokarbon
• Sumber utama hidrokarbon:
petroleum atau minyak mentah.
• Petroleum terbentuk daripada hasil
pereputan tumbuhan dan haiwan
yang telah mati di dasar laut berjuta-
juta tahun dahulu.
• Petroleum ialah campuran
hidrokarbon sama ada yang ringkas
atau yang berantai panjang.
2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon
Menerangkan sumber hidrokarbon
3/8/2021
• Petroleum tidak dapat digunakan
sebelum diproses.
• Petroleum perlu diasingkan kepada
pecahannya sebelum dapat
digunakan melalui proses penapisan.
• Dua peringkat dalam penapisan
minyak, iaitu penyulingan
berperingkat dan peretakan.
4
 3/8/2021

Penyulingan Berperingkat
• Semasa proses penyulingan
berperingkat, petroleum dipanaskan
Kegunaan pecahan hidrokarbon
dan dialirkan ke menara penyulingan
• Pecahan dalam petroleum dapat • Dua kegunaan utama pecahan
diasingkan kerana setiap pecahan hidrokarbon yang diperoleh
hidrokarbon mempunyai takat didih daripada penyulingan
yang tersendiri. berperingkat:
• Hidrokarbon dengan takat didih yang a) Digunakan sebagai bahan api.
lebih rendah meruap terlebih dahulu, b) Sebagai bahan mentah dalam
naik ke bahagian atas menara lalu
industri petrokimia.
dikondensasikan dan diasingkan.
• Hidrokarbon dengan takat didih yang
lebih tinggi akan terkumpul di
bahagian bawah menara dan
dikondensasikan sebagai cecair.

2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon

Menerangkan sumber hidrokarbon

9
Proses penyulingan berperingkat petroleum dan
kegunaan hasilnya dalam kehidupan seharian

10

5
 3/8/2021

Peretakan
• Peretakan ialah proses
hidrokarbon rantai panjang
dipecahkan kepada hidrokarbon
yang lebih kecil.
• Dalam proses peretakan, pecahan
hidrokarbon molekul besar
dipanaskan pada suhu dan
tekanan tinggi.
• Mangkin campuran aluminium
oksida, Al2O3 dan silikon(IV)
oksida, SiO digunakan untuk
meningkatkan kadar tindak balas.
Kegunaan:
• Proses peretakan menghasilkan:
a) Hidrokarbon yang lebih kecil
seperti petrol yang digunakan
sebagai bahan api.
b) Hidrokarbon alkena dan alkana
rantai lebih pendek yang
digunakan sebagai bahan mentah
dalam penghasilan polimer, ubat,
detergen, pelarut, baja dan
banyak produk yang berguna.

2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon

Menerangkan sumber hidrokarbon

11

Peretakan
Kepentingan Peretakan

• Permintaan terhadap hidrokarbon bersaiz

kecil adalah lebih tinggi kerana lebih mudah
terbakar dan digunakan sebagai bahan api.
• Pengasingan pecahan petroleum secara
penyulingan berperingkat tidak dapat
memenuhi permintaan yang tinggi terhadap
hidrokarbon bersaiz kecil

2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon

Menerangkan sumber hidrokarbon

12

6
 14
13
Contoh tindak balas peretakan hidrokarbon rantai
Panjang kepada molekul hidrokarbon yang lebih kecil
dan juga gas hidrogen

2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon

Menerangkan sumber hidrokarbon

7
3/8/2021
 3/8/2021

Sumber Alternatif Hidrokarbon

• Sumber alternatif hidrokarbon
merujuk kepada sumber tenaga
selain bahan api fosil yang tidak
dapat diperbaharu.
• Biojisim ialah bahan organik
daripada tumbuhan dan haiwan.
• Biojisim mengandungi tenaga
yang tersimpan daripada matahari.
• Sumber alternatif ini ialah sumber
yang diperbaharu.
• Sumber tenaga alternatif boleh
dihasilkan melalui pelbagai proses
kimia yang bersumberkan biojisim.

2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon

Menerangkan sumber hidrokarbon

15

2.1 Jenis-jenis Sebatian Karbon

16