FDI trong ngành công nghiệp oto Việt Nam

Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Lêi më ®Çu
Níc ta ®ang bíc vµo giai ®o¹n ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho¸ vµ më réng héi nhËp quèc tÕ. Qu¸ tr×nh nµy ®ßi hái vµ cho phÐp tÊt c¶
çc ngµnh kinh tÕ nãi chung vµ tõng ngµnh nãi riªng võa cã thÓ ph¸t triÓn
theo híng sö dông nhiÒu lao ®éng, nhng ®ång thêi chóng ta còng cã thÓ ®i
ngay vµo mét sè ngµnh, mét sè lÜnh vùc cã c«ng nghÖ cao, hiÖn ®¹i, trong
®ã cã ngµnh c«ng nghiÖp « t« .
Sau nhiÒu n¨m t×m híng ®i, tõ n¨m 1991 ®Õn nay ngµnh c«ng
nghiÖp « t« cña níc ta tõng bíc h×nh thµnh, kh«ng nh÷ng cung cÊp cho s¶n
xuÊt vµ tiªu dïng trong níc mét sè lîng « t« nhÊt ®Þnh, gi¶m bít phÇn nhËp
khÈu, mµ cßn ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo thu ng©n s¸ch vµ t¹o thªm viÖc lµm
míi. H¬n n÷a chóng ta bíc ®Çu ®· ®a « t« trë thµnh mét mÆt hµng xuÊt
khÈu víi l« hµng « t« ®Çu tiªn xuÊt sang Trung §«ng n¨m 2000. Sù ph¸t triÓn
cña ngµnh cã phÇn ®ãng gãp kh«ng nhá cña cña çc nhµ ®Çu t níc ngoµi vÒ
vèn ®Çu t, vÒ c«ng nghÖ vµ c¶ kinh nghiÖm qu¶n lý. Tuy nhiªn, qua h¬n 10
n¨m ph¸t triÓn, ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®ang ®øng tríc nhiÒu
khã kh¨n vµ th¸ch thøc, ®ßi hái ph¶i ®îc nghiªn cøu, ph©n tÝch mét çch ®Çy
®ñ th× míi cã thÓ x©y dùng ®îc chiÕn lîc tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh c«ng
nghiÖp nµy trong thêi gian tíi mét çch kh¶ thi, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng.
Víi mong muèn t×m hiÓu vµ gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc
®¸nh gi¸ nh÷ng mÆt ®îc vµ cha ®îc trong lÜnh vùc ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña níc ta, trªn c¬ së ®ã m¹nh d¹n ®Ò
xuÊt mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña çc liªn doanh s¶n xuÊt vµ l¾p
TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 1

r¸p « t« hiÖn cã, em ®· chän vµ viÕt kho¸ luËn tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: ” §Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi trong ngµnh c«ng nghiÖp « t« ” víi 3 phÇn chÝnh:
Ch¬ng I: Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ngµnh c«ng
nghiÖp « t« ViÖt Nam
Ch¬ng III: ChiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam
®Õn n¨m 2010 vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th¹c sü Ph¹m ThÞ Mai Khanh ®· tËn t×nh
chØ ®¹o, híng dÉn, t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em hoµn thµnh tèt kho¸ luËn tèt
nghiÖp cña m×nh.

Ch¬ng I
Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«

I. LÞch sö h×nh thµnh ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi
1. Sù ra ®êi cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«
Cïng víi çc nhu cÇu vÒ “¨n”, “mÆc”, “ë”, th× “®i l¹i” lµ mét trong
bèn nhu cÇu cÇn thiÕt cña con ngêi trong sinh ho¹t hµng ngµy. Tõ viÖc
mong muèn sao cho ®i l¹i ®îc tiÖn lîi h¬n, nhanh h¬n, ®ì tèn søc h¬n, nh©n
lo¹i ®· s¸ng t¹o ra nhiÒu lo¹i ph¬ng tiÖn kh¸c nhau nh: xe ngùa, xe ®¹p, xe
®iÖn, m¸y bay,… Víi u ®iÓm tèc ®é di chuyÓn cao, c¬ ®éng, kh«ng tèn
søc, « t« ®· trë thµnh ph¬ng tiÖn h÷u Ých ë tÊt c¶ çc quèc gia trªn thÕ giíi
vµ lµ ph¬ng tiÖn kh«ng thÓ thiÕu cña ngêi d©n çc níc c«ng nghiÖp ph¸t
triÓn.
N¨m 1820 ë §øc, lÇn ®Çu tiªn ngêi ta nh×n thÊy mét chiÕc xe chuyÓn
®éng b»ng ®éng c¬ h¬i níc. ChiÕc xe võa to võa th« kÖch l¹i tu«n ra nhiÒu
khãi nªn ®· kh«ng dîc chÊp nhËn. Cho ®Õn n¨m 1885 chiÕc « t« ch¹y b»ng
®éng c¬ x¨ng ®Çu tiªn ra ®êi do mét ngêi §øc cã tªn lµ Karl Vesh ph¸t minh.
ChiÕc « t« ch¹y b¨ng ®éng c¬ x¨ng nµy ®· thùc sù trë thµnh ph¬ng tiÖn
mang tÝnh thùc dông. Nhng thêi ®ã, « t« vÉn bÞ coi lµ nh÷ng cç m¸y th«
kÖch, lµ nçi kinh hoµng cña ngêi ®i ®êng vµ nã kh«ng thÓ s¸nh ®îc víi
nh÷ng cç xe ngùa sang träng.
GÇn 10 n¨m sau, n¨m 1892, t¹i mét cuéc triÓn l·m ë Chicago (Mü) ®·
xuÊt hiÖn mét chiÕc « t« ch¹y b»ng ®éng c¬ ®èt trong, cã bèn b¸nh vµ hµng
lo¹t tÝnh n¨ng kü thuËt míi nh hÖ thèng ®¸nh löa b»ng ®iÖn, bé b¬m dÇu tù
®éng. Ph¸t minh nµy lµ cña «ng IacèplÐp, mét kü s c¬ khÝ qu©n ®éi Nga,

vµ nã ®· ®îc thö nghiÖm thµnh c«ng. ChiÕc xe cã thÓ ch¹y víi tèc ®é 20
km/h. Ngay sau ®ã, Nga hoµng ®· ban s¾c lÖnh vÒ quy chÕ vµ çc ®iÒu
kiÖn ®Ó sö dông çc lo¹i xe cã déng c¬ tù vËn hµnh ë níc Nga. §iÒu ®ã cã
nghÜa lµ xe « t«, b»ng hiÖu qu¶ thùc tÕ cña nã, ®· trë thµnh lo¹i ph¬ng tiÖn
cña giai cÊp ®Æc quyÒn vµ nh÷ng ngêi giµu cã. §a sè çc nhµ s¶n xuÊt « t«
thêi kú ®ã ®Òu muèn lµm sao s¶n xuÊt ra ®îc nhiÒu xe cã chÊt lîng cao mµ
gi¸ thµnh thÊp. Môc tiªu ®ã ®· ®îc thùc hiÖn vµ mét kû nguyªn míi cña « t«
b¾t ®Çu: S¶n xuÊt d©y chuyÒn vµ « t« “nh©n d©n”.
B¾t ®Çu tõ níc §øc, dÊu hiÖu ®Çu tiªn cña viÖc s¶n xuÊt nh÷ng
chiÕc « t« ®Æc biÖt lµ « t« dµnh cho mét ngêivµ ngêi s¶n xuÊt ra lo¹i « t«
nµy lµ «ng Damler Benz. Nh÷ng chiÕc xe nµy cã tªn lµ Mano, ®îc b¸n víi gi¸
mµ víi sè tiÒn nµy vµo thêi ®ã ngêi ta cã thÓ mua ®îc mét ®µn ngùa vµ thuª
rÊt nhiÒu ngêi lµm. Nh vËy, lo¹i xe nµy lµ qu¸ ®¾t ®èi víi giíi b×nh d©n,
cho nªn nã chØ ®îc s¶n xuÊt Ýt nhng víi gi¸ thµnh cao vµ ®ã còng lµ mét
çch ®Ó çc nhµ s¶n xuÊt « t« lµm giµu, cßn viÖc s¶n xuÊt thËt nhiÒu víi
gi¸ thËt rÎ vÉn lµ ®iÒu khã kh¨n.
Vµo n¨m 1902 ë Ph¸p, « t« “Popula” ra ®êi, ngêi ta gäi lµ xe nh©n
d©n. §©y míi chØ lµ tªn gäi, ph¶i ba n¨m sau xe Popula míi thùc sù ®i vµo
®êi sèng cña tÇng líp b×nh d©n. ë Mü, cã mét nhµ s¶n xuÊt tªn lµ Ranson
Onsu còng quan t©m ®Õn viÖc s¶n xuÊt nh÷ng chiªc « t« dµnh cho quÇn
chóng vµ hµng n¨m ®· cã kho¶ng tõ 3.000 dÕn 4.000 chiÕc xe mang nh·n
hiÖu Onsu ®îc tung ra thÞ trêng. Nh»m môc ®Ých qu¶ng ço, h·ng nµy cho
phÐp mäi ngêi vµo tham quan nhµ m¸y cña hä. Trong sè nh÷ng ngêi tham
quan cã mét ngêi thêng xuyªn cã mÆt, ®ã lµ Henry Ford. §Õn n¨m 1903, sau
mét thêi gian dµi chuÈn bÞ, Henry Ford ®· cho ra ®êi chiÕc xe rÎ tiÒn ®Çu
tiªn cña m×nh víi gi¸ 1.000 $. Lóc ®ã ngêi Mü ®ang chuéng lo¹i xe Cadillac
hay Pascal víi gi¸ thµnh rÊt cao. Hä cho r»ng nh÷ng chiÕc xe cña Ford lµ ®Ó
dµnh cho nh÷ng kÎ bÊt h¹nh v× ngêi mua chiÕc xe víi gi¸ 1.000 $ lµ kÎ kh«ng
may. Nhng Henry Ford ®· thµnh c«ng nhê nh÷ng “kÎ bÊt h¹nh” v× hä rÊt

®«ng. §Õn cuèi n¨m 1928, h·ng Ford ®· cho ra ®êi chiÕc xe thø 15 triÖu vµ
Henry Ford trë thµnh ngêi giµu cã nhÊt trong ngµnh s¶n xuÊt « t« thÕ giíi.
¤ng cã c«ng rÊt lín trong viÖc t¹o ra nh÷ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt xe h¬i,
biÕn nh÷ng chiÕc xe « t« thµnh ph¬ng tiÖn ®i l¹i cho ngêi d©n. C¬ cÊu cña
d©y chuyÒn nµy ®îc chia ra lµm nhiÒu kh©u ®Ó l¾p r¸p vµ nh vËy tèc ®é
l¾p r¸p ®· t¨ng lªn kho¶ng 500 lÇn so víi tríc vµ gi¸ c¶ theo ®ã còng gi¶m ®i
nhiÒu.
Cïng víi viÖc ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, « t« ngµy cµng trë nªn
tiÖn Ých vµ phï hîp víi ®êi sèng con ngêi. Mïa xu©n n¨m 1901, chiÕc xe cã
tªn lµ Mercedes ra ®êi vµ ngay lËp tøc nã ®· chinh phôc ngay kh¸ch hµng
khã tÝnh nhÊt t¹i §øc. Lo¹i xe víi hÖ thèng ®éng c¬ tuyÖt vêi ®· lµm çc lo¹i
xe kh¸c cïng thêi trë nªn l¹c hËu kho¶ng 5 n¨m. Sau ®ã vµo nh÷ng n¨m 30 ë
§øc l¹i xuÊt hiÖn lo¹i xe bä hung kh¸ næi tiÕng. Nã thùc sù lµ xe nh©n d©n
víi gi¸ rÎ, kÝch thíc gän nhÑ, tiÕt kiÖm nhiªn liÖu. Lo¹i xe ®ã do h·ng
Volkswagen s¶n xuÊt vµ nã trë nªn næi tiÕng, ®Æc biÖt lµ sau chiÕn tranh
thÕ giíi lÇn II.
Trªn thÕ giíi trong lÞch sö ph¸t triÓn « t« kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn n-
íc Nga. T×nh h×nh s¶n xuÊt « t« cña Nga vao nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû hÇu
nh cha cã g×. ChØ cã vµi c¬ së s¶n xuÊt cña Nga lóc ®ã nhËp çc lo¹i khung
xe, çc chi tiÕt m¸y, sau ®ã hoµn thiÖn t¹i nhµ m¸y c¬ khÝ mang tªn Pi«t
Alªchx©y Evic vµ ®ã lµ c¬ së h×nh thµnh çc xÝ nghiÖp liªn doanh s¶n
xuÊt « t« ®Çu tiªn. N¨m 1945, nhµ m¸y s¶n xuÊt « t« Gaz ®· tung ra lo¹i xe
míi cã tªn ”ChiÕn th¾ng” víi ®éng c¬ g©y ®îc sù chó ý vµ gi¸ rÎ. N¨m 1960,
chÝnh phñ Italia ®· ký kÕt hiÖp ®Þnh víi chÝnh phñ Liªn X« (cò) vÒ viÖc
s¶n xuÊt lo¹i xe « t« rÊt næi tiÕng lµ Lada. Vµo thËp kû 70 ë Liªn x«, ngµnh
c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn m¹nh, mçi ngµy b×nh qu©n cã kho¶ng vµi tr¨m
chiÕc « t« ®îc xuÊt xëng vµ mçi n¨m l¹i cã mét kiÓu « t« míi ra ®êi.
Trë l¹i tríc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, ë Texas miÒn T©y Nam n-
íc Mü khi nh÷ng má dÇu ®îc khai th¸c víi quy m« lín lµm gi¸ x¨ng dÇu gi¶m

m¹nh th× lîng xe h¬i ngµy cµng t¨ng lªn vµ dÇn tiÕn vµo x· héi. Lóc nµy quy
tr×nh s¶n xuÊt xe h¬i ®· trë nªn u viÖt, níc Mü ®· biÕn thµnh x· héi ph¸t
triÓn víi ®ñ lo¹i xe h¬i. Trong nh÷ng n¨m tõ 1939 ®Õn 1945 chiÕn tranh
thÕ giíi næ ra th× nh÷ng nhµ m¸y « t« ®îc biÕn thµnh n¬i s¶n xuÊt qu©n
trang hoÆc chÕ t¹o vò khÝ. Sau chiÕn tranh, ngµnh c«ng nghiÖp « t« l¹i mét
lÇn n÷a lªn ng«i. Kü thuËt c¬ b¶n vÒ s¶n xuÊt « t« ®· ®îc hoµn thiÖn h¬n,
xe h¬i cña Mü ®· c¹nh tranh m¹nh mÏ víi çc lo¹i xe kh¸c nhê trong xe cã
®iÒu hoµ nhiÖt ®é vµ kÌm theo hµng lo¹t chøc n¨ng kh¸c. Nh÷ng kü thuËt
l¾p r¸p xe h¬i b¾t ®Çu ph¸t triÓn cao kh«ng cÇn ®Õn sù can thiÖp cña con
ngêi, « t« ®îc s¶n xuÊt hµng lo¹t.
Cïng thêi gian ®ã, NhËt B¶n, mét níc b¹i trËn nhng ®· ph¸t triÓn kinh
tÕ víi mét tiÒm lùc phi thêng. Ngêi NhËt B¶n sang Mü ®Ó häc kinh nghiÖm
chÕ t¹o « t« vµ hä ®· thµnh c«ng, trë thµnh mét trong nh÷ng níc cã ngµnh
c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi.
Ngµy nay, s¶n xuÊt « t« ®· trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu
cña thÕ giíi. C«ng nghiÖp « t« ®îc ®¸nh gi¸ lµ bé mÆt cho nÒn c«ng
nghiÖp mçi quèc gia. Tæng sè « t« trªn thÕ giíi hiÖn nay kho¶ng 660 triÖu
xe. Sè lîng nµy hÇu nh kh«ng t¨ng gi¶m trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y vµ s¶n l-
îng « t« thÕ giíi gÇn nh æn ®Þnh quanh con sè kho¶ng 50 -52 triÖu xe/n¨m,
tËp trung vµo 3 trung t©m c«ng nghiÖp lín lµ B¾c Mü, T©y ¢u vµ NhËt
B¶n. Tuy nhiªn, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, §«ng Nam ¸ vµ Ch©u ¸ còng
®ang næi lªn vµ cã xu híng lµ mét trung t©m c«ng nghiÖp « t« cña thÕ giíi
trong t¬ng lai (®¸ng kÓ lµ Hµn Quèc, Th¸i Lan vµ Trung Quèc). Çc h·ng
s¶n xuÊt « t« hµng ®Çu thÕ giíi hiÖn nay lµ: TOYOTA, FORD,
CHRYSLER, GM, VW, FIAT, NISSAN, MISUBISHI, PEUGEOT,…
Theo t¹p chÝ « t« xe m¸y, n¨m 2000 ë Mü, quèc gia giµu cã nhÊt thÕ
giíi, cø 1,3 ngêi d©n Mü th× cã 1 xe « t«, ë Canada sè ngêi d©n trªn 1 « t« lµ
1,6; ë Italia con sè t¬ng øng lµ 1,8; ë §µi Loan lµ 4,7 vµ Hµn Quèc lµ 7. Cßn
ë ViÖt Nam hiÖn nay (tÝnh ®Õn thêi ®iÓm 30/6/2002), mét ®Êt níc ®ang

trªn ®µ ph¸t triÓn, víi h¬n 80 triÖu d©n, th× sè ngêi b×nh qu©n trªn 1 chiÕc
« t« lµ 139.
Ngµy nay s¶n xuÊt « t« ®· mang tÝnh quèc tÕ vµ toµn cÇu, sù hîp t¸c
vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt kh«ng cã biªn giíi, kho¶ng çch ®Þa lý vµ kh«ng
gian hÇu nh kh«ng cã ý nghÜa. Sù ®Çu t cña çc níc ®an xen nhau vµ hoµ
lÉn nhau. §iÒu ®ã gi¶i thÝch mét phÇn cho sù th©m nhËp å ¹t cña çc h·ng
s¶n xuÊt « t« hµng ®Çu thÕ giíi vµo ViÖt Nam thêi gian qua.
2. §Æc ®iÓm cña ngµnh s¶n xuÊt « t«
2.1. VÒ vèn ®Çu t
So víi vèn ®Çu t vµo ®¹i bé phËn çc ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c, vèn
®Çu t vµo s¶n xuÊt « t« cao h¬n rÊt nhiÒu, trung b×nh ®Ó s¶n xuÊt mét xe
« t« cÇn kho¶ng 15.000-20.000 USD. Mçi « t« cã ®Õn 20.000 -30.000 chi
tiÕt, bé phËn kh¸c nhau. Çc chi tiÕt, bé phËn l¹i ®îc s¶n xuÊt víi nh÷ng
c«ng nghÖ cã ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt, do vËy vèn ®Çu t cho viÖc s¶n xuÊt
20.000- 30.000 chi tiÕt thêng rÊt lín.
Thªm vµo ®ã, do ®Æc ®iÓm cña ngµnh lµ kh«ng ngõng vËn dông çc
tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n xuÊt. V× thÕ, ngoµi çc kho¶n chi phÝ ban ®Çu
bao gåm chi phÝ x©y míi nhµ xëng, mua s¾m trang thiÕt bÞ kü thuËt, ®µo
t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ,…vµ çc kho¶n chi thêng xuyªn nh mua nguyªn vËt
liÖu, b¶o dìng nhµ xëng, m¸y mãc, b¶o qu¶n hµng ho¸,…th× chi phÝ cho
c«ng t¸c nghiªn cøu vµ triÓn khai (R&D) trong lÜnh vùc « t« còng chiÕm
mét phÇn ®¸ng kÓ trong tæng vèn ®Çu t ban ®Çu vµ t¨ng thªm.
2.2. VÒ c«ng nghÖ kü thuËt
§©y lµ lÜnh vùc ®ßi hái c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. Mét
s¶n phÈm « t« ®îc tung ra trªn thÞ trêng lµ sù kÕt hîp cña hµng ngh×n, hµng
v¹n chi tiÕt çc lo¹i, kh«ng gièng nhau. Mçi chi tiÕt ®Òu cã nh÷ng tiªu chuÈn

kü thuËt riªng vµ ®îc chÕ t¹o theo ph¬ng ph¸p riªng ë nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c
nhau nhng vÉn ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé cña s¶n phÈm. Khi c«ng nghiÖp « t«
ph¸t triÓn, xuÊt hiÖn nhiÒu chi tiÕt vît qu¸ kh¶ n¨ng thao t¸c cña con ngêi,
yªu cÇu ph¶i cã sù trî gióp cña m¸y mãc kü thuËt. M¸y mãc kü thuËt cµng
hiÖn ®¹i cµng gi¶m bít sù nÆng nhäc vµ nguy hiÓm; nhng ®iÒu quan träng
h¬n lµ díi sù ®iÒu khiÓn cña con ngêi, nh÷ng m¸y mãc hiÖn ®¹i cã thÓ chÕ
t¹o vµ l¾p r¸p çc chi tiÕt thµnh s¶n phÈm cuèi cïng víi x¸c suÊt sai sãt kh«ng ®¸ng
kÓ.
2.3. VÒ lao ®éng
HiÖn nay, ngµnh s¶n xuÊt « t« kh«ng cßn sö dông mét sè lîng lín lao
®éng nh thêi kú tríc vµ nh mét sè ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c (l¬ng thùc,
dÖt may, khai kho¸ng,…) do ®· ¸p dông nhiÒu tiÕn bé cña khoa häc kü
thuËt. Trong phÇn lín çc nhµ m¸y l¾p r¸p « t« trªn thÕ giíi, ngêi ta Ýt thÊy
bãng d¸ng con ngêi, c«ng viÖc s¶n xuÊt ®Òu do çc r«b«t ®¶m nhËn, con
ngêi chØ ®iÒu khiÓn m¸y mãc chÝnh. Do vËy, sè lîng lao ®éng lµm viÖc
trong ngµnh kh«ng cao. Thªm vµo ®ã, ®Ó cã thÓ sö dông thµnh th¹o çc m¸y
mãc hiÖn ®¹i, nh÷ng ngêi c«ng nh©n ph¶i cã tay nghÒ cao, ®îc ®µo t¹o bµi
b¶n, ®ßi hái cã chi phÝ lín vµ thêi gian dµi cho ®µo t¹o. MÆc dï u thÕ cña
çc níc ®ang ph¸t triÓn lµ cã nguån nh©n c«ng dåi dµo víi tiÒn c«ng thÊp
nhng h¹n chÕ lín trong u thÕ nµy l¹i lµ chÊt lîng nguån lao ®éng kh«ng cao.
V× vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh ngµnh kh«ng tËn dông ®îc nhiÒu lîi thÕ
so s¸nh vÒ nguån lao ®éng cña çc níc ®ang ph¸t triÓn (dåi dµo vÒ sè lîng,
chi phÝ nh©n c«ng thÊp). Thªm vµo ®ã cã thÓ thÊy ®îc ®©y lµ mét khã
kh¨n lín cho çc níc ®ang ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn
ngµnh c«ng nghiÖp « t« bëi ®©y lµ mét ngµnh kh¸ míi mÎ, kiÕn thøc nghÒ
nghiÖp vµ kinh nghiÖm cña ngêi c«ng nh©n cßn non.

3. Vai trß cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«
Bªn c¹nh vai trß cung cÊp ph¬ng tiÖn ®i l¹i tèi u, tõ viÖc g¾n chÆt víi
çc tiÕn bé khoa häc kü thuËt, c«ng nghiÖp « t« cßn ®ãng vai trß thóc ®Èy
ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt cña çc quèc gia cã ngµnh s¶n xuÊt « t«, ®Æc
biÖt lµ khoa häc ®iÖn tö, tù ®éng ho¸, c«ng nghÖ vËt liÖu míi. Së dÜ nh
vËy lµ do nguån gèc xuÊt xø cña çc s¶n phÈm « t« lµ tõ çc níc c«ng nghiÖp
ph¸t triÓn. §øng tríc nhu cÇu ngµy cµng cao cña çc kh¸ch hµng khã tÝnh,
çc h·ng s¶n xuÊt kh«ng ngõng ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu ph¸t triÓn s¶n
phÈm ®Ó n¾m ch¾c vµ ph¸t triÓn thÞ phÇn cña m×nh. ChiÕc « t« ®Çu tiªn
xuÊt hiÖn vµo n¨m 1885 ë §øc, ch¹y b»ng ®éng c¬ x¨ng bÞ cho lµ nh÷ng cç
m¸y th« kÖch, lµ nçi kinh hoµng cña ngêi ®i ®êng ®· buéc çc nhµ khoa häc
ph¶i nghiªn cøu mét s¶n phÈm kh¸c vµ n¨m 1892 chiÕc « t« ch¹y b»ng ®éng
c¬ ®èt trong ®· ra ®êi. Cßn ®èi víi çc níc cã nÒn kinh tÕ Ýt ph¸t triÓn th×
viÖc x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t« tõ sù trî gióp cña níc ngoµi ®· thóc
®Èy tiÕn bé trong kü thuËt vµ c«ng nghÖ kh«ng chØ cho riªng ngµnh c«ng
nghiÖp « t« mµ cßn t¸c ®éng ®Õn nhiÒu ngµnh liªn quan kh¸c nh ngµnh ho¸
chÊt, ®iÖn tö,…TÝnh ®Õn cuèi thÕ kû XX, thÕ giíi cã kho¶ng 170 níc cã
c«ng nghiÖp chÕ t¹o hoÆc l¾p r¸p « t«, v× çc quèc gia ®Òu hiÓu vµ x¸c
®Þnh ®îc ngµnh s¶n xuÊt « t« lµ ®éng lùc ph¸t triÓn cho çc ngµnh liªn
quan. HiÖn ngµnh ®ang tiªu thô 77% cao su tù nhiªn, 67% s¶n lîng ch×, 64%
gang ®óc, 50% cao su tæng hîp, 40% m¸y c«ng cô, 25% vËt liÖu b¸n dÉn,
18% nh«m, 12% thÐp vµ mét sè lîng khæng lå çc nhiªn liÖu gåm: x¨ng, dÇu
diesel, dÇu nhên,…Ngoµi ra, cø 1 ®ång vèn cho s¶n xuÊt « t« cña thÕ giíi
th× ph¶i ®Çu t 8 ®ång vèn cho çc ngµnh c«ng nghiÖp phô cËn vµ b×nh
qu©n cø 7 chç lµm viÖc th× cã 1 ngêi thuéc lÜnh vùc l¾p r¸p & chÕ t¹o « t«.
Nh vËy, vai trß then chèt cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« trong ph¸t triÓn
kinh tÕ ë mçi quèc gia lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. C«ng nghiÖp « t« kh«ng chØ
lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®¬n thuÇn mµ nã cßn lµ ®éng lùc thóc ®Èy

sù ph¸t triÓn cña nhiÒu ngµnh, lÜnh vùc cã liªn quan vµ lµ ®éng lùc quan
träng thóc ®Èy sù tiÕn bé kh«ng ngõng çc thµnh tùu khoa häc - kü thuËt ë
çc quèc gia cã ngµnh c«ng nghiÖp nµy.
II. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« t¹i mét sè quèc
gia vµ khu vùc
1. Çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn cã thÞ trêng « t« ®· b·o hoµ
Trong s¶n xuÊt « t« mét yÕu tè quan träng lµ quy m« thÞ trêng vµ quy
m« s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ kinh tÕ, ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn buéc çc nhµ s¶n
xuÊt ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t lín. Së dÜ nh vËy lµ do, mét sè bé phËn
chÝnh cña « t« cÇn ph¶i ®îc s¶n xuÊt víi sè lîng lín míi ®¶m b¶o cã hiÖu
qu¶. Nhng do ®Æc ®iÓm d©n sè ë nh÷ng níc nµy lµ kh«ng ®«ng nªn mÆc
dï kh¶ n¨ng mua s¾m « t« lµ cã th× sè lîng « t« tiªu thô vÉn lµ kh«ng nhiÒu,
tèc ®é tiªu dïng t¨ng rÊt Ýt. Çc nhµ s¶n xuÊt « t« ë ®©y kh«ng thÓ t×m
kiÕm lîi nhuËn theo çch th«ng thêng, mµ hä ®· chän çc lo¹i xe kh«ng th«ng
dông, xe chuyªn dïng vµ xe con cao cÊp cã gi¸ trÞ cao. S¶n lîng ®îc hä lùa
chän ®Ó s¶n xuÊt ®Òu lµ víi sè lîng Ýt nh sau:
- S¶n xuÊt çc lo¹i xe con cao cÊp
- S¶n xuÊt çc lo¹i xe bus, xe t¶i lín
- S¶n xuÊt çc lo¹i xe t¶i chuyªn dông trªn c¬ së khung xe vµ ®éng c¬
cña çc lo¹i c¬ b¶n ®· m«®un ho¸ nªn nhê tÝnh thèng nhÊt nµy mµ sù ®a
d¹ng cña çc lo¹i xe trªn kh«ng bÞ ph¸ vì vµ kh«ng ®i ngîc víi quy m« s¶n
xuÊt cã tÝnh kinh tÕ
Víi çc lo¹i xe chuyªn dïng nµy, v× sè lîng Ýt, khã cã thÓ s¶n xuÊt tù
®éng ho¸ (v× gi¸ thµnh cao) nªn níc nµo s¶n xuÊt còng cã chi phÝ gièng
nhau, çc cêng quèc « t« Ýt lµm lo¹i nµy (v× tËp trung vµo lµm çc lo¹i xe cã
sè lîng lín); do ®ã, çc níc nhá vÉn cã chç ®øng trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt
« t« thÕ giíi, mÆc dï s¶n lîng nhá nhng doanh sè kh«ng nhá. Cßn víi çc lo¹i
xe cao cÊp, mÆc dï s¶n lîng Ýt nhng gi¸ b¸n cao nªn vÉn thu ®îc lîi nhuËn

cao. Tuy nhiªn, ®Ó s¶n xuÊt ®îc lo¹i xe nµy ®ßi hái tr×nh ®é c«ng nghÖ
cao, vèn ®Çu t lín.
Ch©u ¢u vµ Mü
Ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña Mü vµ Ch©u ¢u ®· ®îc h×nh thµnh tõ

rÊt sím nh ®· giíi thiÖu ë phÇn ®Çu. Theo hiÖp héi çc nhµ s¶n xuÊt « t«
quèc tÕ, cø 3 xe s¶n xuÊt t¹i Mü th× cã mét xe mang nh·n hiÖu níc ngoµi, do
çc nhµ s¶n xuÊt níc ngoµi ®Çu t t¹i Mü lµm ra. Cø 3 xe xuÊt khÈu t¹i Mü
th× cã 2 xe cña çc h·ng níc ngoµi va sè xe níc ngoµi xuÊt khÈu tõ Mü b»ng
tæng sè xe 2 h·ng lín cña Mü lµ Ford Motor vµ Chrysler céng l¹i. §øng tríc
t×nh h×nh nµy, ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña Mü ®ang cã xu híng quèc tÕ
ho¸. §Ó chèng l¹i ¶nh hëng cña çc h·ng níc ngoµi, çc nhµ chiÕn lîc c«ng
nghiÖp « t« Mü ®· tiÕn hµnh mét chiÕn lîc v¬n ra níc ngoµi. §iÓn h×nh cho
híng ®i nµy lµ sù hîp nhÊt gi÷a Chrysler vµ Daimler Benz cña §øc ®Ó lËp
Daimler Chrysler AC. Ford Motor còng tham gia ®Êu thÇu mua Kia cña Hµn
Quèc vµ mua nhiÒu cæ phiÕu cña çc nhµ s¶n xuÊt « t« kh¸c.
NhËt B¶n
ë NhËt B¶n, tríc chiÕn tranh thÞ trêng « t« cßn nhá bÐ, nãi tíi ngµnh
c«ng nghiÖp « t« chØ lµ nãi tíi nh÷ng xe t¶i dïng cho qu©n sù. Do chiÕn
tranh, thiÕt bÞ s¶n xuÊt xuèng cÊp, n¨ng lùc s¶n xuÊt n¨m 1941 cßn lµ
49.000 chiÕc/n¨m mµ ®Õn th¸ng 8 n¨m 1945 ®îc ®¸nh gi¸ chØ cßn 22.000
chiÕc/n¨m. Sau chiÕn tranh, do chØ cã mét sè nhµ m¸y chÕ t¹o phô tïng nªn
NhËt B¶n kh«ng cã ®iÒu kiÖn h×nh thµnh ngµnh c«ng nghiÖp « t« sau
chiÕn tranh, nhµ níc còng kh«ng chñ ®éng tham gia vµo ngµnh c«ng nghiÖp
« t« vµ còng kh«ng cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« t b¶n
d©n téc. ViÖc cÊm s¶n xuÊt « t« th¬ng phÈm ®îc qu©n chiÕm ®ãng b·i bá
vµo n¨m 1948, tiÕp ®ã lµ viÖc b·i bá lÖnh cÊm s¶n xuÊt « t« con vµo n¨m
1950 ®· t¹o ra sù phôc håi cho ngµnh « t« vµ nÒn kinh tÕ nãi chung. Ýt l©u
sau ®ã, NhËt B¶n ®· cã 11 h·ng xe « t«. Do søc Ðp cña viÖc ph¶i tr¶ kho¶n
tiÒn båi thêng chiÕn tranh nªn NhËt B¶n chñ tr¬ng h¹n chÕ nhËp khÈu « t«.

§îc ®¶m b¶o vÒ thÞ trêng nªn çc nhµ s¶n xuÊt l¸p r¸p « t« víi nh÷ng kü
thuËt nhÊt ®Þnh ®· dÇn ®a kü thuËt tõ bªn ngoµi vµo ®Ó t¨ng cêng tr×nh
®é kü thuËt cho m×nh. Cô thÓ n¨m 1952, Nissan chuyÓn giao kü thuËt tõ
Austin cña Anh; n¨m 1953 Isuzu víi Hillman cña Anh; Hino víi Renault cña
Ph¸p,…Trong khi ®ã çc nhµ s¶n xuÊt phô tïng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ
chän läc ®· dÇn tÝch tô díi h×nh thøc hÖ thèng ho¸ hoÆc tù chuyÓn sang
s¶n xuÊt. ViÖc kh«ng tån t¹i chÝnh s¸ch cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña
nhµ níc chøng tá çc nhµ s¶n xuÊt ph¶i tù nç lùc b¶n th©n vµ thµnh c«ng
trong viÖc n¾m ®îc vèn tõ thÞ trêng. Trong chiÕn tranh TriÒu Tiªn n¨m
1952, NhËt B¶n trë thµnh c¨n cø söa ch÷a xe cÊp b¸ch cho Liªn hîp quèc nªn
n¨m 1956 luËt biÖn ph¸p l©m thêi ®Ó kh«i phôc ngµnh c¬ khÝ ®· ®îc ban
hµnh nh»m hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh s¶n xuÊt phô tïng « t«. N¨m 1963 viÖc nhËp
khÈu « t« ®îc tù do ho¸ nhng lóc nµy çc h·ng « t« ®· cã ®îc søc c¹nh tranh
quèc tÕ. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sau ®ã bÞ chi phèi bëi chÝnh s¸ch c«ng
nghiÖp « t« cña Mü-n¬i vèn lµ thÞ trêng xuÊt khÈu lín nhÊt. V× lo ng¹i sÏ
®Ó mÊt thÞ trêng nÕu kh«ng ®èi phã víi luËt lµm cho s¹ch m«i trêng kh«ng
khÝ ®îc thùc hiÖn ë Mü n¨m 1970 vµ kÕ ho¹ch thùc nghiÖm çc lo¹i xe an
toµn do chÝnh phñ Mü khëi xíng n¨m 1972, çc h·ng s¶n xuÊt l¾p r¸p « t«
®· ®æ x« vµo viÖc ph¸t triÓn kü thuËt ®éc lËp víi ý muèn cña chÝnh phñ.
N¨m 1973 khñng ho¶ng dÇu löa næ ra, çc xe tiªu thô Ýt nhiªn kiÖu ®îc hoan
nghªnh ë thÞ trêng trong níc vµ kÕt qu¶ lµ chiÕn lîc ®èi phã nµy ®· thµnh
c«ng trong viÖc më réng thÞ trêng Mü. Nh vËy thµnh c«ng cña ngµnh c«ng
nghiÖp « t« NhËt B¶n dùa vµo chÝnh s¸ch b¶o hé díi d¹ng çc quy ®Þnh
cÊm nhËp khÈu xe « t« ®îc thùc hiÖn ®Õn n¨m 1963 vµ çc quy chÕ vÒ
thuÕ quan. Trong bèi c¶nh cÊm t b¶n níc ngoµi tham gia vµo thÞ trêng « t«
®Õn n¨m 1971, çc h·ng s¶n xuÊt vÉn ®¹t hai môc tiªu lµ thay thÕ nhËp
khÈu vµ thu ngo¹i tÖ. §ång thêi thµnh c«ng nµy cßn nhê vµo ©n huÖ gi¸n
tiÕp ®îc hëng bëi chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp ®èi víi çc ngµnh kh¸c trong níc;

thªm vµo ®ã lµ çc h·ng « t« biÕt tranh thñ tèt nh÷ng thay ®æi vÒ ®iÒu
kiÖn quèc tÕ. Sè liÖu ë b¶ng sau lµ mét minh chøng cho thµnh c«ng nµy.
B¶ng 1: S¶n lîng « t« cña NhËt B¶n theo thêi kú
§¬n vÞ: Ngh×n chiÕc
N¨m S¶n xuÊt XuÊt khÈu NhËp khÈu
1955 69 1 7
1960 481 89 4
1965 1.875 194 18
1970 5.289 1.087 20
1975 6.941 1.677 46
1980 11.043 5.967 48
Nguån: T¹p chÝ c«ng nghiÖp
Mexico
C«ng nghiÖp « t« ®ang lµ ngµnh chñ chèt cña Mexico. Tõ n¨m 1925
Mexico ®· cã c«ng ty l¾p r¸p « t« d¹ng KD cña h·ng FORD, h·ng GM n¨m
1937, h·ng CHRYSLER n¨m 1983. Nhu cÇu « t« lóc ®ã chØ mét bé phËn x·
héi nªn s¶n lîng cßn h¹n chÕ. ViÖc nhËp khÈu CBU lµ ®îc phÐp nhng thùc
tÕ l¹i bÞ cÊm nªn ®Õn n¨m 1961 sè h·ng l¾p r¸p KD ®¹t tíi 12 h·ng. Nh÷ng
h·ng nµy ph¸t triÓn tíi quy m« s¶n xuÊt 60.000 chiÕc mét n¨m. Thêi kú nµy
chÝnh phñ ®Ò ra chÝnh s¸ch « t« nh»m thay thÕ nhËp khÈu « t« con. Néi
dung chñ yÕu cña ph¸p lÖnh nµy lµ cÊm nhËp khÈu d¹ng CBU vµ rót bá
giÊy phÐp cña nh÷ng h·ng l¾p r¸p trong níc cã tû lÖ s¶n xuÊt trong níc cha
®¹t 60%. Tõ thËp niªn 60 bíc vµo thêi kú ph¸t triÓn vµ trë thµnh níc s¶n xuÊt
« t« cã vÞ trÝ cao trªn thÕ giíi vµo thËp niªn 80. Sè xe « t« s¶n xuÊt n¨m
1981 ®· ®¹t 597.000 chiÕc, bao gåm c¶ xe « t« con, xe chë hµng, xe buýt vµ
xe t¶i, ®øng thø 12 trªn thÕ giíi trong sè 50 níc s¶n xuÊt « t«. Ngay c¶ n¨m
1985 lµ n¨m ®ang trong giai ®o¹n khñng ho¶ng kÐo dµi suèt tõ n¨m 1983
®Õn n¨m 1989 th× sè « t« s¶n xuÊt ®îc lµ 398.000 chiÕc, chiÕm vÞ trÝ thø
15 trªn thÕ giíi. N¨m 1986 Mexico gia nhËp GATT vµ ¶nh hëng ®Çu tiªn ®èi
víi ngµnh « t« lµ huû bá chÝnh s¸ch cÊm nhËp khÈu CBU. VÒ lÜnh vùc phô

tïng « t« còng cã nh÷ng thay ®æi nh tõ th¸ng 6 n¨m 1985, 99,1% phô tïng
nhËp khÈu cßn lµ ®èi tîng cÊp phÐp nhng ®Õn cuèi n¨m 1987 chØ cßn
14,3%. N¨m 1988 chÝnh phñ ra chÝnh s¸ch chuyÓn sang khuyÕn khÝch
xuÊt khÈu. Ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®· ph¸t triÓn thµnh ngµnh c«ng nghiÖp
then chèt cña Mexico, cã tØ träng ®ãng gãp vµo GDP lµ 1.5%, tØ lÖ « t«
chiÕm trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 35% .
T¹i Mexico hiÖn nay cã 5 h·ng s¶n xuÊt « t« hoµn chØnh ®éc quyÒn
chi phèi thÞ trêng vµ ®Òu lµ t b¶n níc ngoµi. ThÓ chÕ nµy khiÕn trong t¬ng
lai khã cã h·ng nµo tham gia thªm vµo thÞ trêng « t« bÊt kÓ lµ t b¶n níc
ngoµi hay trong níc. Trong ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o phô tïng kh«ng cã xÝ
nghiÖp t b¶n níc ngoµi vµ cã kho¶ng h¬n 500 h·ng. Ngµnh phô tïng hiÖn
®ang ph©n lµm hai cùc trong ®ã 40 xÝ nghiÖp hµng ®Çu cña ngµnh nµy
chiÕm gÇn 70% toµn bé s¶n lîng cña ngµnh vµ hÇu hÕt kü thuËt ®îc ®a
vµo tõ níc ngoµi.
Mexico ®· ph¸t triÓn thµnh c«ng ngµnh c«ng nghiÖp « t« dùa vµo
viÖc phã th¸c çc h·ng s¶n xuÊt l¾p r¸p cho t b¶n níc ngoµi vµ cñng cè çc
h·ng s¶n xuÊt phô tïng b»ng t b¶n d©n téc. ViÖc Mexico thµnh c«ng trong
viÖc thay thÕ nhËp khÈu vµ trong c¶ biÕn ngµnh « t« thµnh mét trung t©m
®Ó thu ngo¹i tÖ lµ mét ®iÓm ®¸ng lu ý. Còng kh«ng thÓ bá qua mét ®iÒu
lµ Mexico cã may m¾n do ë gÇn Mü vÒ mÆt ®Þa lý; nhng cã thÓ nãi ®©y
lµ chÝnh s¸ch sö dông tèt m¹ng líi quèc tÕ cña çc nhµ s¶n xuÊt « t« níc
ngoµi ®ang cã trªn thÕ giíi chø kh«ng b¾t buéc çc nhµ t b¶n d©n téc ph¶i
gãp vèn.
Tõ kinh nghiÖm cña nh÷ng níc nµy ta thÊy, ViÖt Nam víi quy m« thÞ
trêng cßn nhá th× viÖc lùa chän c¬ cÊu s¶n phÈm hîp lý cho ngµnh c«ng
nghiÖp « t« lµ hÕt søc quan träng nhÊt lµ trong hoµn c¶nh cßn khã kh¨n vÒ
nhiÒu mÆt: vèn, c«ng nghÖ, tr×nh ®é c«ng nh©n,…Thêi gian qua, chóng ta
vÉn ®Ó cho çc doanh nghiÖp tù do lùa chän s¶n phÈm ®Ó s¶n xuÊt. H¬n
30 lo¹i s¶n phÈm ra ®êi víi phÇn lín lµ çc lo¹i xe cao cÊp thùc sù kh«ng phï

hîp víi thu nhËp cña sè ®«ng d©n sè ViÖt Nam. Do vËy, viÖc çc liªn doanh
lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶ lµ ®iÒu dÔ hiÓu.
2. Çc níc ASEAN vµ NICs
Hµn Quèc
§Æc ®iÓm chÝnh cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc lµ çc
ngµnh nguyªn liÖu nh s¾t thÐp, cao su.. .kh«ng ®i tríc ngµnh c«ng nghiÖp «
t« mµ l¹i song song ph¸t triÓn cïng ngµnh c«ng nghiÖp « t« nhng chÝnh s¸ch
ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« nh÷ng n¨m 70 lµ nguyªn nh©n lín nhÊt dÉn ®Õn
thµnh c«ng cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc. N¨m 1962 chÝnh phñ
®Ò ra luËt b¶o hé c«ng nghiÖp « t« víi thêi h¹n 5 n¨m víi néi dung chñ yÕu
lµ h¹n chÕ nhËp khÈu « t« vµ phô tïng, chØ cho nhËp nh÷ng phô tïng vµ
thiÕt bÞ cÇn thiÕt cho ®Õn khi trong níc s¶n xuÊt ®îc. Tríc khi cã luËt nµy,
ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch 5 n¨m ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« do chÝnh phñ ®Ò
ra dù ®Þnh x©y mét nhµ m¸y l¾p r¸p « t« cì lín, mét nhµ m¸y l¾p r¸p « t« cì
nhá, mét nhµ m¸y s¶n xuÊt ®éng c¬ Diesel. Do vËy mµ h·ng « t« SIBARU-
mét h·ng cã thµnh tÝch thùc tÕ tù chÕ t¹o xe taxi - ®îc chän lµm nhµ m¸y
l¾p r¸p cì lín; h·ng « t« SENARA ®îc chän lµm h·ng l¾p r¸p « t« cì nhá; cßn
8 h·ng « t« kh¸c tiÕp tôc ®îc tån t¹i víi tÝnh chÊt lµ nh÷ng “h·ng l¾p r¸p t¹m
thêi”. Trªn c¬ së nµy çc h·ng s¶n xuÊt l¾p r¸p « t« Hµn Quèc b¾t ®Çu ho¹t
®éng, cô thÓ lµ h·ng KIA chuyÓn tõ s¶n xuÊt xe ®¹p sang hîp t¸c s¶n xuÊt
d¹ng SKD xe « t« lín chë hµng 3 b¸nh víi h·ng xe m¸y HONDA cña NhËt n¨m
1961; t¬ng tù nh vËy víi h·ng MATSUDA n¨m 1962, cßn h·ng « t« SENARA
®îc thµnh lËp cïng n¨m nµy th× b¾t ®Çu l¾p r¸p d¹ng SKD xe t¶i h¹ng nhÑ
víi h·ng « t« NISSAN.
Nhng ®Õn n¨m 1964 h·ng « t« SIBARU do thÊt b¹i trong viÖc huy
®éng ngo¹i tÖ nªn ®· kh«ng ®îc chän lµm h·ng l¾p r¸p « t« cì lín n÷a cßn
h·ng SENARA bÞ cho r»ng ®îc sù u ®·i ®Æc biÖt. Thªm n÷a vÊn ®Ò l¾p
r¸p SKD cßn bÞ khiÕu n¹i lµ kh«ng lµm lîi cho çc h·ng s¶n xuÊt phô tïng
trong níc vµ h·ng nµy ®· bÞ ®×nh chØ kinh doanh th¸ng 7 n¨m 1963.
§Ó cøu v·n thÊt b¹i cña hai h·ng nµy, n¨m 1964 “kÕ ho¹ch tæng hîp
ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ” ®îc ®Ò ra. LuËt nµy nh»m hÖ thèng
ho¸ çc xÝ nghiÖp chÕ t¹o phô tïng bao gåm çc “h·ng l¾p r¸p « t« t¹m thêi”
vµ 74 xÝ nghiÖp bªn díi liªn hiÖp c«ng nghiÖp « t«, x©y dùng c¬ së ph¸p lý
cho mét tËp ®oµn chÕ t¹o « t« mang tÝnh ®éc quyÒn. Nhng viÖc chän h·ng
SINCHIN lµm h·ng s¶n xuÊt l¾p r¸p chØ mang tÝnh chÝnh trÞ mµ kh«ng
®Õm xØa ®Õn nguyªn lý thÞ trêng ®· lµm cho luËt nµy trë thµnh h÷u danh
v« thùc. Trªn thùc tÕ çc nhµ kinh doanh cã tµi s¶n trong çc ngµnh kh¸c khi
biÕt viÖc l¾p r¸p « t« lµ cã l·i ®· tham gia vµo thÞ trêng nµy. N¨m 1965
h·ng « t« ASIA ®îc thµnh lËp (s¶n xuÊt SKD theo giÊy phÐp cña SIMCA,
FIAT), n¨m 1967 nhãm HYUNDAI ra nhËp thÞ trêng nµy (s¶n xuÊt theo
giÊy phÐp KD cña h·ng FORD) vµ n¨m 1971 nhãm c«ng nghiÖp KIA ®îc sù
b¶o trî kü thuËt cña h·ng MATSUDA ®· tham gia vµo thÞ trêng xe t¶i nhÑ 4
b¸nh.
Nh vËy lµ ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña Hµn Quèc ®· b¾t ®Çu l¾p
r¸p KD xe cña níc ngoµi trªn c¬ së ®a kü thuËt vµo sö dông. Tuy nhiªn lo¹i
h×nh nµy ®ßi hái ph¶i cã sù tÝch tô t b¶n vµ nh÷ng xÝ nghiÖp l¾p r¸p « t«
nay ho¹t ®éng trªn c¬ së hîp ®ång chuyÓn giao kü thuËt mµ çc hîp ®ång ®ã
chØ thÝch hîp víi tõng lo¹i xe, h¬n n÷a l¹i chØ thÝch hîp víi kü thuËt mang
tÝnh l¾p r¸p chø kh«ng ph¶i lµ hîp ®ång mang tÝnh chuyÓn giao kü thuËt.
Suèt nh÷ng n¨m 60, do thÞ trêng cßn cã quy m« nhá nªn chÝnh phñ
chØ ®¹o ph¶i n©ng cao tØ träng hµng s¶n xuÊt trong níc nhng çc nhµ s¶n
xuÊt l¾p r¸p ®· kh«ng cã ho¹t ®éng ®Çu t thiÕt bÞ nµo kh¸c trªn møc KD
c¶, do vËy chØ cã nhãm c«ng nghiÖp KIA ®îc dù vµo thÞ trêng l¾p r¸p « t«
n¨m 1971 v× hä ®· høa víi chÝnh phñ lµ sÏ tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®éng c¬
trong níc. N¨m 1973, chÝnh phñ ®a ra kÕ ho¹ch phôc håi c«ng nghiÖp « t«
dµi h¹n xuÊt ph¸t tõ kinh nghiÖm cña çc ngµnh ®ãng tµu vµ ®iÖn m¸y, dï

nhu cÇu trong níc kh«ng cã nhng biÕt khai th¸c nh©n c«ng rÎ råi xuÊt khÈu
nªn ®· thµnh c«ng trong viÖc më réng quy m« ngµnh. Môc tiªu cña kÕ ho¹ch
nµy lµ ph¶i h×nh thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« hoµn chØnh tõ kh©u
chÕ t¹o ®Õn kh©u l¾p r¸p cuèi cïng, t¹o søc c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ dùa vµo
s¶n xuÊt víi sè lîng lín, më réng quy m« dùa vµo xuÊt khÈu.
Çc h·ng ®Ò xuÊt víi chÝnh phñ ch¬ng tr×nh hµnh ®éng dùa theo kÕ
ho¹ch phôc håi c«ng nghiÖp « t« dµi h¹n nhng thùc hiÖn ®óng ch¬ng tr×nh
th× chØ cã HYUNDAI. Nhãm KIA vÉn l¾p r¸p KD cßn h·ng SINCHIN
kh«ng ®Èy m¹nh s¶n xuÊt trong níc nªn bÞ ng©n hµng c«ng nghiÖp Hµn
Quèc mua l¹i vµ ®æi tªn thµnh SEHAN. H·ng ASIA kh«ng lµm g× c¶ nªn
n¨m 1976 bÞ rót giÊy phÐp vµ s¸t nhËp vµo KIA thµnh nhµ m¸y chÕ t¹o
riªng xe t¶i vµ xe buýt.
§Õn cuèi n¨m 1978 ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc ®Æt díi
quyÒn kiÓm so¸t cña ba nhãm bao gåm DEAWOO, SEHAN vµ HYUNDAI.
Tuy vËy nhng thÞ trêng trong níc qu¸ nhá nªn dï tÝnh c¶ sè xe xuÊt khÈu
(b¾t ®Çu xuÊt khÈu tõ n¨m 1976) th× c«ng suÊt sö dông thiÕt bÞ cña c¶ ba
nhãm ®Òu kh«ng ®Çy 30%. ViÖc c¶ ba nhãm vÉn cã l·i chøng tá çc h·ng
b¸n « t« víi gi¸ qu¸ cao trong níc ®Ó bï lç cho xuÊt khÈu .
Do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng ®Çu löa lÇn thø hai n¨m 1979
trong khi chÝnh phñ ¸p dông biÖn ph¸p h¹n chÕ nhu cÇu nh t¨ng thuÕ…nªn
t×nh h×nh tµi chÝnh cña çc h·ng xÊu ®i ghª gím. V× thÕ nªn th¸ng 8 n¨m
1980 chÝnh phñ ®· ®Ò ra biÖn ph¸p hîp nhÊt nh»m thèng nhÊt viÖc s¶n
xuÊt « t« vÒ mét mèi mµ néi dung chñ yÕu lµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt tõng
lo¹i xe. Theo biÖn ph¸p nµy th× HYUNDAI sÏ s¶n xuÊt « t« con cßn KIA
®éc quyÒn xe t¶i díi 5 tÊn vµ xe t¶i trªn 5 tÊn vµ xe buýt sÏ do KIA vµ
HYUNDAI ®éc quyÒn, nhng biÖn ph¸p nµy ®· kh«ng ®îc thùc hiÖn hoµn
toµn.
§Õn th¸ng 1 n¨m 1987 biÖn ph¸p trªn bÞ huû bá vµ çc xÝ nghiÖp cã
thÓ tù do tham gia vµo bÊt kú lÜnh vùc nµo. Tuy nhiªn chñ tr¬ng cña chÝnh

phñ lµ h¹n chÕ c¹nh tranh trong níc, lµm cho çc xÝ nghiÖp cã l·i, gióp cho
qu¸ tr×nh tÝch luü t b¶n vµ ®Çu t quy m« lín, nãi çch kh¸c lµ hç trî viÖc
tiÕn hµnh s¶n xuÊt víi quy m« lín, gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng søc c¹nh tranh quèc
tÕ, ®iÒu khiÓn xuÊt khÈu vµ thu ngo¹i tÖ. Do vËy çc h·ng míi tham gia
vµo thÞ trêng kh«ng ph¶i dÔ dµng. ViÖc nhËp khÈu « t« nguyªn chiÕc còng
®îc tù do ho¸ nhng trªn thùc tÕ çc h·ng s¶n xuÊt « t« trong níc vÉn ®îc b¶o
hé nhê çc biÖn ph¸p thuÕ quan vµ chÕ ®é thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (sù thùc lµ
viÖc nhËp khÈu « t« tõ NhËt lµ bÞ cÊm)
TriÓn väng cña c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc lµ t¬ng ®èi s¸ng sña nhê
sù ph¸t triÓn vÒ kü thuËt, cã ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ vµ kh¶ n¨ng më
réng thÞ trêng xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®ã vÉn cßn nhiÒu kh¶ n¨ng ®Ó t¨ng sè
®Çu « t« ë Hµn Quèc do mËt ®é « t« míi chØ b»ng 1/3 çc níc ph¸t triÓn.
H¬n n÷a ngêi ta tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng thèng nhÊt b¸n ®¶o TriÒu Tiªn. Khi ®ã
ngµnh c«ng nghiÖp « t« Hµn Quèc sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ
h¬n. Çc nhµ b×nh luËn cã c¨n cø ®Ó cho r»ng trong thËp kû tíi, Hµn Quèc
sÏ chi phèi ngµnh c«ng nghiÖp « t« ch©u ¸ víi s¶n lîng chiÕm 1/3 tæng khèi
lîng « t« s¶n xuÊt trong khu vùc. Sù ph¸t triÓn nµy ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vai
trß qu¶n lý nhµ níc ®¸ng häc tËp cña chÝnh phñ Hµn Quèc ®èi víi ngµnh
c«ng nghiÖp « t«, ®iÒu mµ chóng ta cã thÓ häc tËp.
Çc níc ASEAN
Çc níc ASEAN (trõ Brunei do nh÷ng ®iÒu kiÖn riªng vÒ d©n sè vµ
®Þa lý lµ kh«ng x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t«) ®· sím x©y dùng
ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña m×nh tõ nh÷ng n¨m 60. Riªng Singapore kh«ng
s¶n xuÊt « t« mµ chØ s¶n xuÊt phô tïng. Bèn níc Th¸i Lan, Malaysia,
Philippines vµ Indonªsia ®Òu cã nhµ m¸y l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt chi tiÕt, bé
phËn « t« ®¹t møc néi ®Þa ho¸ cao: Malaysia ®¹t tû lÖ néi ®Þa ho¸ xe
Proton ®Õn 90%, Th¸i Lan ®¹t møc b×nh qu©n lµ 60%,…Tuy nhiªn, do søc
mua cßn nhá, thÞ trêng hÑp bèn níc nµy ®· sím cã sù ph©n c«ng chuyªn m«n

ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ trong s¶n xuÊt ®Ó trao ®æi víi nhau trong ch¬ng tr×nh ®-
îc gäi lµ BBC (Brand to Brand Complementation). B»ng çch ®ã, mçi níc cã
thÓ s¶n xuÊt víi sè lîng lín ®Ó trao ®æi víi çc níc çc bé phËn chi tiÕt
m×nh kh«ng s¶n xuÊt, do ®ã tuy nhu cÇu cña tõng níc lµ nhá nhng s¶n lîng
s¶n xuÊt vÉn lín vµ cã hiÖu qu¶.
ë Philipine, cho ®Õn ®Çu nh÷ng n¨m 1950, « t« ®· ®îc cung cÊp díi
h×nh thøc xe nhËp khÈu d¹ng CBU hoÆc lµ tËp hîp phô tïng çc xe nhËp
khÈu cò råi tù l¾p r¸p lÊy thµnh çc xe m¸c Jeepny vµ xe Chapchap-vehicle.
Vµ còng t¹i thêi ®iÓm nµy, Philipine ®· b¾t ®Çu l¾p r¸p SKD vµ ®ã lµ sù
khëi ®Çu cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« sím nhÊt trong çc níc ASEAN. Tuy
nhiªn, do lËp trêng cña chÝnh quyÒn AKINO (tríc 1986) ®èi víi chñ ®Çu t
níc ngoµi vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt « t« lµ më cöa thÞ trêng, t¹o c¬ héi kiÕm
lêi, cßn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sau ®ã cña ngµnh « t« th× nh÷ng ngêi hëng lîi
®ã ph¶i ®¶m nhiÖm, g¸nh v¸c. Nhng viÖc ph¸t triÓn ngµnh « t« chØ dùa
vµo cè g¾ng cña çc h·ng « t« kh«ng th«i th× rÊt khã mµ cÇn ®îc xóc tiÕn
trªn c¬ së cña nh÷ng t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, ®an xen víi nh÷ng ®iÒu kiÖn
kh¸c, v× thÕ viÖc t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn m«i trêng ®ã lµ do vai trß cña
ChÝnh phñ. Do kh«ng nhËn thøc ®îc vÊn ®Ò nµy, nªn khi bªn níc ngoµi
hiÓu ra thÞ trêng Philipine kh«ng ®em l¹i c¬ héi hëng lîi th× hä ®· dÔ dµng
vøt bá nã.
DÉn ®Çu trong ngµnh c«ng nghiÖp « t« khu vùc lµ Th¸i Lan víi
®iÓm khëi ®Çu lµ n¨m 1961 tõ viÖc l¾p r¸p « t« vµ hiÖn nay ®· tiÕn ®Õn
xuÊt khÈu çc lo¹i xe vµ phô tïng. Kh¸c víi Philipine, ChÝnh phñ Th¸i Lan
lu«n cã sù quan t©m s¸t sao ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp quan träng nµy. Khëi
®Çu cña chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp « t« Th¸i Lan lµ n¨m 1971, ChÝnh phñ
®Ò ra viÖc h¹n chÕ lo¹i xe l¾p r¸p vµ ®Æt nghÜa vô ph¶i ®¹t tû lÖ s¶n
xuÊt « t« trong níc lµ 25%. N¨m 1978, cïng víi viÖc cÊm nhËp khÈu CBU
çc xe con lo¹i cha ®Õn 2300cm3 vµ xe buýt cì lín, ®¸nh thuÕ 200% gi¸ CIF

®èi víi xe con lo¹i trªn 2300cm 3 vµ 100% gi¸ CIF ®èi víi çc xe hµng nãi
chung vµ nh»m b¶o hé çc h·ng s¶n xuÊt l¾p r¸p, ChÝnh phñ ®· ®Ò ra
chÝnh s¸ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt « t« trong níc. Theo chÝnh s¸ch nµy, tû lÖ
s¶n xuÊt « t« con trong níc tõ th¸ng 8 n¨m 1982 trë ®i ph¶i ®¹t 40%, « t« chë
hµng tõ th¸ng 01/1983 lµ 35%, cßn sau ®ã mçi n¨m t¨ng thªm 5%. ThÕ nhng
kÕt qu¶ thùc tÕ l¹i kh«ng theo ®îc quy ®Þnh nµy, do ®ã n¨m 1981 ®· cã sù
söa ®æi quy ®Þnh môc tiªu ®Æt ra ®èi víi « t« con n¨m 1986 lµ 50%, xe chë
hµng n¨m 1988 lµ 70%. Trong t×nh h×nh quy ®Þnh t b¶n níc ngoµi chØ ®îc
tham gia vµo xÝ nghiÖp Th¸i Lan møc díi mét nöa vèn, çc xÝ nghiÖp së t¹i
®· tiÕn hµnh liªn doanh, nç lùc ®a kü thuËt vµo ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh n©ng
cao tû lÖ néi ®Þa ho¸ trong níc vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®éng c¬ trong níc. Do
vËy, xe « t« s¶n xuÊt trong níc, víi tÝnh n¨ng t¸c dông phï hîp víi ®iÒu kiÖn
t×nh h×nh cña Th¸i Lan hay çi gäi lµ « t« ch©u ¸ (Aisa car) ®· ®îc çc h·ng
b¸n ra. Lo¹i xe nµy kh«ng chØ sö dông trong níc mµ ®· xuÊt khÈu ®îc sang
çc níc l©n cËn vµ mét sè níc ch©u Phi. §Õn nay Th¸i Lan cã 14 nhµ s¶n
xuÊt « t«, n¨ng lùc lµ 1.069.000 xe/n¨m trong ®ã cã 10 nhµ s¶n xuÊt lµ cã
xuÊt xø tõ NhËt B¶n. N¨m 1999, Th¸i Lan ®· xuÊt ®îc 125.702 xe víi tæng
kim ng¹ch xuÊt khÈu « t« ®¹t 2,15 tû USD, dù ®o¸n n¨m 2005 Th¸i Lan sÏ
xuÊt khÈu ®îc 300.000 xe. ThÞ trêng xe « t« cña Th¸i Lan, ®Æc biÖt lµ cña
lo¹i xe th¬ng dông nhá, cabin kÐp ph¸t triÓn rÊt m¹nh, chiÕm tíi 55-60% s¶n
lîng xe « t« cña Th¸i Lan trong khi s¶n lîng xe con chØ kho¶ng 30%. Trong
nhËp khÈu vÒ phô tïng « t« vµ « t«, Th¸i Lan nhËp chñ yÕu tõ NhËt B¶n,
chiÕm tíi 66% gi¸ trÞ nhËp khÈu, phÇn cßn l¹i lµ nhËp tõ çc níc ASEAN.
§Õn nay, tû lÖ néi ®Þa ho¸ cña çc lo¹i xe « t« cña Th¸i Lan ®· ®¹t ®îc nh sau:
+ Xe con: 72%
+ Xe t¶i nhá cabin kÐp: 83%
+ Xe t¶i lín vµ xe buýt : 45%

Ngµnh c«ng nghiÖp « t« Th¸i Lan hiÖn nay t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho
300.000 lao ®éng, doanh sè chiÕm 7% tæng GDP víi 17 nhµ m¸y l¾p r¸p «
t«, 1.000 ®¹i lý b¸n « t«, 1.600 phßng trng bµy vµ 1.300 c¬ së dÞch vô b¶o
hµnh, söa ch÷a « t« trong c¶ níc. Ngµnh c«ng nghiÖp « t« Th¸i Lan còng ®·
cã 1.500 nhµ cung cÊp (chuyªn s¶n xuÊt phô tïng linh kiÖn), trong ®ã cã 300
nhµ cung cÊp lo¹i 1 (cung cÊp çc bé phËn chÝnh cña « t«) mµ 70% lµ
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. Th¸i Lan h×nh thµnh “ViÖn nghiªn
cøu « t«” (Thailand Automotive Institute) lµ c¬ quan trung gian gi÷a çc nhµ
s¶n xuÊt vµ c¬ quan ChÝnh phñ, ®Ó nghiªn cøu, so¹n th¶o çc chÝnh s¸ch
thÝch hîp ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« ®Ó tr×nh lªn ChÝnh phñ. Ngoµi ra,
ngµnh c«ng nghiÖp « t« Th¸i Lan còng ®ang mong ®îi nhiÒu ë sù trî gióp
cña ChÝnh phñ, ®Æc biÖt lµ sau khñng ho¶ng tµi chÝnh ë Ch©u ¸, trong
viÖc thiÕt lËp chÝnh s¸ch dµi h¹n vÒ c«ng nghiÖp « t«, ®Èy m¹nh vµ ph¸t
triÓn çc nhµ cung cÊp, t¨ng cêng c«ng nghiÖp s¶n xuÊt m¸y, dông cô,
khu«n mÉu vµ thóc ®Èy c«ng t¸c ®µo t¹o c«ng nh©n vµ çn bé cho ngµnh
c«ng nghiÖp « t« trong t¬ng lai.
Qua kinh nghiÖm cña Philipine vµ Th¸i Lan ta cã thÓ thÊy vai trß cña
Nhµ níc trong ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« lµ hÕt søc quan träng. NÕu Nhµ
níc kh«ng quan t©m th× viÖc x©y dùng ®îc mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ
rÊt khã kh¨n. Çc chÝnh s¸ch cña Nhµ níc hç trî viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn
ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ sù vËn dông mÒm dÎo çc
chÝnh s¸ch ®ã còng kh«ng kÐm phÇn quan träng. Nh ë Th¸i Lan, ngay c¶
ph¸p lÖnh ®· c«ng bè nhng khi thÊy viÖc thùc hiÖn cã khã kh¨n th× l¹i ®îc
®iÒu chØnh tõ tõ. §iÒu nµy, nÕu nh×n tõ gãc ®é vi m« th× còng cã trêng
hîp bÞ coi lµ khã cho çc doanh nghiÖp do chÝnh s¸ch kh«ng æn ®Þnh, nhng
vÒ mÆt vÜ m« nã l¹i gi÷ vai trß ®iÒu hoµ chung víi toµn bé nÒn kinh tÕ
®Êt níc. KÕt qu¶ lµ thùc hiÖn ®îc sù ph¸t triÓn c©n ®èi.

Nh×n chung ngµnh c«ng nghiÖp « t« çc níc ASEAN ®Òu tr¶i qua
cÊc giai ®o¹n:
Çc bíc ®i cña c«ng nghiÖp « t« çc níc ASEAN vµ Ch©u ¸
Bíc 1: Bíc 2: Bíc 3: Bíc 4:
Nh÷ng n¨m 60 Nh÷ng n¨m 70 Nh÷ng n¨m 80 Nh÷ng n¨m 90
Ph¸t triÓn c«ng B¾t ®Çu s¶n §Èy m¹nh s¶n Coi träng tù do
nghiÖp l¾p r¸p « xuÊt chi tiÕt vµ xuÊt çc chi tiÕt c¹nh tranh vµ
t« trong níc bé phËn ë trong lµ bé phËn ë thÞ trêng tù do
níc trong níc
Giai ®o¹n
khuyÕn khÝch
Giai ®o¹n cña chÝnh s¸ch b¶o hé vµ ph¸t triÓn
tù do c¹nh
tranh
Nguån: Bé C«ng
nghiÖp
Kh¸c víi tríc ®©y, çc níc ASEAN ®· h×nh thµnh mét thÞ trêng thèng
nhÊt, ®iÒu nµy cã lîi cho nh÷ng níc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sím vµ
m¹nh nhng l¹i bÊt lîi ®èi víi nh÷ng níc cã nÒn c«ng nghiÖp yÕu (çc níc
chËm ph¸t triÓn tríc sau còng sÏ lµ thÞ trêng réng lín cho çc níc c«ng nghiÖp
ph¸t triÓn). Thêi ®iÓm lÞch sö vÒ bµi häc ASEAN vÒ ph¸t triÓn « t« ®·
qua, ViÖt Nam kh«ng thÓ lÆp l¹i bµi häc cña ASEAN ®îc, l¹i cµng kh«ng
thÓ häc Hµn Quèc, §µi Loan lµ nh÷ng níc ®îc sù b¶o trî vÒ kinh tÕ chÝnh
trÞ, qu©n sù, viÖn trî rÊt lín cña Mü vÒ vèn vµ c«ng nghÖ (do hoµn c¶nh
®Þa lý, chÝnh trÞ, sau chiÕn tranh Trung Quèc, TriÒu Tiªn cña hä). ViÖt
Nam kh«ng cã gi¸ ®èi víi çc níc ¢u, Mü nh Hµn Quèc, §µi Loan, nªn kh«ng
cã g× ®¸ng ®Ó hä u tiªn, u ®·i ®Çu t trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t«. Cã
thÓ nãi, c¬ héi cho c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ph¸t triÓn lµ rÊt Ýt, c¬ héi
®ã cµng bÐ theo thêi gian khi mµ sù héi nhËp cµng s©u réng, sù ®éc lËp vÒ
kinh tÕ cña mçi níc cµng Ýt ®i, vµ sù phô thuéc lÉn nhau cµng nhiÒu nªn, n-
íc lín sÏ lÊn ¸t níc nhá. Tuy nhiªn ë chõng mùc nµo ®ã, ta vÉn cã thÓ rót ra

bµi häc rÊt quan träng tõ c«ng nghiÖp « t« ASEAN vµ Ch©u ¸ lµ: vai trß cña
Nhµ níc trong viÖc ho¹ch ®Þnh ra chiÕn lîc, çc chÝnh s¸ch ®èi víi ngµnh
c«ng nghiÖp « t«, phï hîp víi bèi c¶nh thÕ giíi, khu vùc vµ hoµn c¶nh cô thÓ
cña ViÖt Nam.
III. Xu híng ph¸t triÓn s¶n xuÊt « t« trªn thÕ giíi
1. VÒ tæ chøc s¶n xuÊt
So víi nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nh c«ng nghiÖp dÖt may,
luyÖn kim, khai kho¸ng,…c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« cßn kh¸ non trÎ, víi tuæi
®êi xÊp xØ 100 n¨m, song l¹i lµ ngµnh cã tèc ®é ph¸t triÓn chãng mÆt vµ
s¶n xuÊt « t« ®· sím mang tÝnh toµn cÇu ho¸. Vèn ®Çu t s¶n xuÊt kinh
doanh cña çc h·ng « t« ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu quèc gia kh¸c nhau. Çc
ho¹t ®éng chia t¸ch, s¸p nhËp diÔn ra kh«ng ngõng ®· dÉn ®Õn viÖc h×nh
thµnh çc tËp ®oµn lín vÒ s¶n xuÊt « t«, chi phèi thÞ trêng tõng khu vùc
hoÆc mét phÇn cña thÕ giíi. Thªm vµo ®ã, do mét s¶n phÈm « t« ®îc h×nh
thµnh tõ nhiÒu chi tiÕt kh¸c nhau nªn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm
nµy ®· sím cã sù chuyªn m«n ho¸ cao. Ngµy nay, Ýt cã lo¹i « t« nµo mµ çc
chi tiÕt, bé phËn cña xe chØ do çc nhµ s¶n xuÊt cña mét níc cung cÊp. Cã
nh÷ng doanh nghiÖp chØ chuyªn cung cÊp mét hoÆc mét sè phô tïng, vµ
còng cã nh÷ng doanh nghiÖp chØ chuyªn l¾p r¸p. S¶n xuÊt « t« ®· nhanh
chãng ®¹t ®îc møc s¶n lîng lín trªn thÕ giíi, do vËy viÖc ph¸t triÓn më réng
thÞ trêng ra ngoµi ph¹m vi quèc gia lµ mét ®iÒu hÕt søc quan träng ®èi víi
sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t«. Tuy nhiªn, ®Ó héi
nhËp thÞ trêng quèc tÕ buéc çc nhµ s¶n xuÊt ph¶i cã ®îc mét sù thÝch nghi
lín víi hµng lo¹t çc nhu cÇu kh¸c nhau. Do ®ã, çc bé phËn chi tiÕt cña « t«
ngµy cµng ®îc thèng nhÊt ho¸, tiªu chuÈn ho¸, cã thÓ l¾p lÉn, dïng chung
cho nhiÒu lo¹i xe cña çc h·ng kh¸c nhau. VÝ dô nh, çc nhµ s¶n xuÊt xe
TOYOTA ë Mü, NhËt ®Òu cã thÓ t×m mua çc chi tiÕt, bé phËn xe tõ çc
nhµ cung cÊp Th¸i Lan, Malaysia. Sù l¾p lÉn dïng chung ngµy cµng nhiÒu
lµm cho çc s¶n phÈm, bé phËn, chi tiÕt cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ
víi sè lîng lín. Do ®ã, gi¸ thµnh h¹ h¬n vµ chÊt lîng tèt h¬n. §iÒu nµy cµng
lµm cho sù hîp t¸c ho¸ s¶n xuÊt trong c«ng nghiÖp « t« ®îc më réng ë ph¹m
vi khu vùc vµ thÕ giíi.
2. Xu híng vÒ s¶n phÈm
Trªn thÕ giíi hiÖn nay, tiªu chuÈn cho mét s¶n phÈm « t« gia t¨ng ngµy
cµng m¹nh, tuú theo nhÞp ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ møc
®é c¶i thiÖn ®êi sèng kinh tÕ cña mçi níc. Thªm vµo ®ã, s¶n xuÊt « t« ®·
sím mang tÝnh toµn cÇu ho¸. Do vËy, xu híng s¶n xuÊt vµ tiªu dïng s¶n
phÈm « t« trªn thÕ giíi nãi chung kh«ng chØ dõng ë viÖc ®¸p øng nhu cÇu
vÒ mét ph¬ng tiÖn phôc vô viÖc ®i l¹i nhanh chãng mµ çc vÊn ®Ò vÒ
chÊt lîng, kiÓu d¸ng, mÉu m·, mµu s¾c, møc ®é hiÖn ®¹i cña s¶n phÈm
còng ®· ®îc nhiÒu ngêi quan t©m. Xu híng ph¸t triÓn s¶n phÈm « t« cã thÓ
®îc kh¸i qu¸t qua mét sè nÐt sau:
+ TÝnh tiªu chuÈn hãa, thèng nhÊt ho¸ cao, m«®un ho¸ tõ khung xe, vá
xe ®Õn çc bé phËn ®éng c¬, hép sè. . .
+ §a nhiÒu thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn ®iÖn tö, tin häc vµo trong ho¹t ®éng
cña ®éng c¬ (EFI) vµ tù ®éng ®iÒu khiÓn cña ngêi l¸i xe (tù ®éng dÉn ®-
êng, tù ®éng t×m ®êng v¾ng nÕu bÞ t¾c nghÏn)
+ T¨ng tÝnh an toµn, tiÖn nghi cao cÊp
+ T¨ng ®é bÒn sö dông vµ khi cÇn thay thÕ lu«n c¶ côm, kh«ng cÇn söa ch÷a
l¹i
+ Sö dông nhiÒu nguån nhiªn liÖu kh¸c nhau, kÓ c¶ n¨ng lîng mÆt trêi
(« t« ®iÖn, gas, c¶ x¨ng + gas, cån, dÇu thùc vËt,…), thay thÕ cho çc nhiªn
liÖu tõ dÇu má ngµy cµng c¹n kiÖt.
+ Gi¶m ån vµ « nhiÔm

3. VÒ thÞ trêng
Toµn thÕ giíi cã kho¶ng 660 triÖu « t« çc lo¹i, tuæi ®êi b×nh qu©n
cña « t« lµ 10-11 n¨m. Tæng sè xe cña thÕ giíi trong nhiÒu n¨m kh«ng t¨ng
nhiÒu do nhu cÇu cña çc níc lín nh Mü, Anh, §øc, NhËt, Italia,…®· gÇn nh
®ñ, t¨ng thªm kh«ng ®¸ng kÓ.
Theo dù b¸o cña HiÖp héi s¶n xuÊt « t« NhËt B¶n (JAMA), tõ nay
®Õn n¨m 2005, thÞ trêng « t« thÕ giíi chØ t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 2%,
trong ®ã çc níc Ch©u ¢u kh«ng t¨ng, NhËt vµ Mü t¨ng Ýt cßn çc níc Ch©u
¸ t¨ng 7% vµ Nam Mü t¨ng 5% nhng nhu cÇu cña hai khu vùc nµy kh«ng
®¸ng kÓ so víi toµn thÕ giíi.
Trªn thùc tÕ, thÞ trêng « t« l¹i bÞ chi phèi vµ n¾m gi÷ bëi 1 sè kh«ng
nhiÒu çc tËp ®oµn « t« lín cña thÕ giíi. Cô thÓ lµ 6 tËp ®oµn: Ford, GM,
Daimler Chrysler, Toyota, Volkswagen (VW) & Renault chiÕm h¬n 82% s¶n
lîng « t« cña thÕ giíi. ThÞ phÇn cña çc tËp ®oµn nµy vµo n¨m 1999 nh sau:
+ TËp ®oµn GM: 24.3% cña toµn thÕ giíi
+ TËp ®oµn Daimler Chrysler: 15%
+ TËp ®oµn FORD: 15.3%
+ TËp ®oµn TOYOTA: 9.9%
+ TËp ®oµn VW: 9.1%
+TËp ®oµn Renault: 8.9%
+ PhÇn cßn l¹i: 17.5%
B¶ng 2: Sè ngêi trªn mét « t« cña mét sè níc
TT Tªn níc Ngêi/1xe TT Tªn níc Ngêi/1xe

1 Ên §é 244,9 6 Hµn Quèc 8,4
2 ViÖt Nam 139 7 NhËt B¶n 2,9

3 Philipines 118,2 8 Mü 1,7
4 Trung Quèc 117 9 Canada 2
5 Th¸i Lan 54 10 Italia 1,9
Nguån: Dù th¶o chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn n¨m
2010
ThÞ trêng « t« thÕ giíi ®· gÇn nh b·o hoµ, cung ®· vît cÇu. Theo t¹p
chÝ ¤ t« Ch©u ¸ sè 1 n¨m 2001, n¨m 1999 sè xe « t« tiªu thô ®îc trªn thÕ giíi
lµ 52,858 triÖu xe, trong khi n¨ng lùc s¶n xuÊt lµ 66,8 triÖu xe, tøc lµ d thõa
tíi 26,7% víi sè lîng lµ 13,942 triÖu xe.
ThÞ trêng Trung Quèc, Ên §é vµ ASEAN vÒ l©u dµi lµ cã tiÒm n¨ng
lín do mËt ®é ngêi/xe cßn rÊt cao so víi çc níc Ch©u ¢u, Mü, NhËt. Tuy
nhiªn, do GDP theo ®Çu ngêi cña çc níc nµy cßn thÊp nªn ®Ó tiÒm n¨ng trë
thµnh hiÖn thùc th× cßn mÊt thêi gian dµi, kho¶ng vµi ba chôc n¨m n÷a.
4. VÒ lao ®éng vµ gi¸ trÞ lao ®éng trong c«ng nghiÖp « t«
S¶n xuÊt « t« trªn thÞ trêng thÕ giíi ®· ®¹t ®Õn s¶n lîng lín, t¹o ®iÒu
kiÖn cho viÖc ¸p dông çc thµnh tùu cao nhÊt, míi nhÊt cña khoa häc c«ng nghÖ.
Trong ngµnh c¬ khÝ, Ýt cã ngµnh nµo mµ tr×nh ®é tù ®éng ho¸, quy m«
cña sù tù ®éng ho¸ vµ r«b«t ho¸ l¹i cao nh ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t«.
Çc d©y chuyÒn s¶n xuÊt vá xe, khung xe, dËp, hµn, l¾p r¸p,…hoµn toµn tù
®éng ®· ®îc phæ biÕn ë çc nhµ s¶n xuÊt « t« thÕ giíi. Çc thµnh qu¶ cña
khoa häc c«ng nghÖ ®îc ¸p dông réng r·i trong c«ng nghiÖp « t« ®· lµm cho
gi¸ trÞ lao ®éng qu¸ khø t¨ng lªn vµ gi¸ trÞ lao ®éng sèng gi¶m ®îc rÊt
nhiÒu.YÕu tè con ngêi vµ gi¸ trÞ lao ®éng trong çc d©y chuyÒn s¶n xuÊt
tÝnh theo s¶n phÈm ®· gi¶m ®¸ng kÓ trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y. Khi ph©n
tÝch c¬ cÊu gi¸ thµnh s¶n phÈm « t« cña çc níc ASEAN vµ çc níc kh¸c nh
Mü, Hµn Quèc, NhËt, chóng ta dÔ dµng hiÓu ®îc chi phÝ nh©n c«ng cña
çc níc ASEAN rÎ h¬n rÊt nhiÒu so víi çc níc trªn nhng ngîc l¹i çc chi phÝ

kh¸c l¹i cao h¬n nhiÒu do nguyªn vËt liÖu vµ çc ®Çu vµo kh¸c ph¶i nhËp
khÈu. Do ®ã, u thÕ l©u nay vÉn ®îc nãi ®Õn cña çc níc ®ang ph¸t triÓn
trong ®ã cã ViÖt Nam lµ gi¸ lao ®éng rÎ, th× còng kh«ng bï ®¾p ®îc víi gi¸
nhËp khÈu nguyªn liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ qu¸ cao tõ çc níc
c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Bëi vËy, u thÕ vÒ lao ®éng rÎ ngµy cµng Ýt cã
hiÖu qu¶ vµ ngµy cµng mÊt dÇn ý nghÜa trong ngµnh c«ng nghiÖp « t«.
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ngµnh c«ng
nghiÖp « t«
I. T×nh h×nh cung cÊp vµ tiªu thô « t« ë ViÖt Nam
1. Sù ra ®êi cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam

Tõ cuèi nh÷ng n¨m 60, s¶n xuÊt « t« vÉn chØ lµ m¬ íc cña ngµnh c¬
khÝ ViÖt Nam. §Þnh híng x©y dùng c«ng nghiÖp « t« trong thêi kú nµy lµ
®i tõ s¶n xuÊt phô tïng c¬ b¶n råi n©ng dÇn lªn s¶n xuÊt « t« hoµn chØnh
®· sím béc lé tÝnh kh«ng hiÖn thùc. Nh vËy, cã thÓ nãi tõ n¨m 1991 trë vÒ
tríc, ViÖt Nam cha cã ngµnh c«ng nghiÖp l¾p r¸p vµ chÕ t¹o « t«. MÆc dï
lóc ®ã còng ®· cã mét vµi nhµ m¸y mang tªn “Nhµ m¸y « t«” nhng thùc chÊt
ho¹t ®éng ë nh÷ng n¬i ®©y chØ lµ söa ch÷a, b¶o dìng, t©n trang mét sè bé
phËn nµo ®ã hoÆc chÕ t¹o theo mÉu nh÷ng chi tiÕt mau háng cña « t«.
Trang thiÕt bÞ ®îc ®Çu t vµo ®©y rÊt Ýt ái, phÇn lín lµ çc lo¹i m¸y chuyªn
dïng ®¬n gi¶n, tr×nh ®é kü thuËt thÊp nh: M¸y rµ su-p¸p, m¸y doa xi lanh,
m¸y thö c«ng suÊt ®éng c¬,… Xe « t« sö dông trong thêi kú nµy chñ yÕu
cña Liªn X« (cò), Trung Quèc vµ mét sè níc §«ng ©u.
Th¸ng 6 /1991 ChÝnh phñ ViÖt Nam cÊp giÊy phÐp cho mét sè c«ng
ty liªn doanh l¾p r¸p « t« ®Çu tiªn: C«ng ty LD MEKONG cã c«ng suÊt
thiÕt kÕ 10.000 xe/ n¨m. Ngay sau ®ã, c«ng ty nµy ®· x©y dùng t¹i thµnh

phè Hå ChÝ Minh mét nhµ m¸y l¾p r¸p d¹ng CKD c«ng suÊt 10.000 xe/ n¨m,
n¨m 1992 mét nhµ m¸y n÷a cña c«ng ty l¹i ra ®êi t¹i khu vùc Cæ Loa, §«ng
Anh- Hµ Néi ®Ó l¾p r¸p xe cì trung vµ cì lín, c«ng suÊt 20.000 xe/ n¨m.
Còng thêi gian nµy, th¸ng 8/1991, c«ng ty liªn doanh VMC cña nhµ m¸y « t«
Hoµ B×nh víi c«ng suÊt thiÕt kÕ 10.900 xe/ n¨m còng ®îc phÐp ho¹t ®éng.
§©y chÝnh lµ nh÷ng c¬ së « t« ra ®êi sím nhÊt. Tuy lµ 2 liªn doanh hoµn
toµn kh«ng cã tªn tuæi trong c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi, Ýt vèn, n¨ng lùc c«ng
nghÖ vµ kü thuËt cßn thÊp, nhng thùc sù ®· më ®Çu cho c«ng nghiÖp « t«
ViÖt Nam vµ t¹o nªn søc hÊp dÉn cho çc h·ng « t« hµng ®Çu thÕ giíi ®Çu
t vµo ViÖt Nam sau khi Mü bá cÊm vËn vµo gi÷a n¨m 1995. Còng cÇn ph¶i
nãi thªm r»ng ë thêi ®iÓm 1991, kh«ng mét h·ng « t« cã uy tÝn nµo muèn
®Çu t vµo ViÖt Nam ®Ó s¶n xuÊt, l¾p r¸p. Hä chØ muèn b¸n xe nguyªn
chiÕc hoÆc Ýt ra lµ l¾p r¸p SKD ®Ó kh«ng ph¶i ®Çu t nhiÒu vÒ thiÕt bÞ,
c«ng nghÖ. Nhng míi chØ sau 5 n¨m, ®Õn th¸ng 9/1996 trªn toµn quèc,
chóng ta ®· cã tíi 14 c«ng ty liªn doanh s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t« hîp t¸c víi hÇu
hÕt çc h·ng næi tiÕng thÕ giíi. (Xem b¶ng )
B¶ng 3: Danh môc çc C«ng ty liªn doanh « t« ®· ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t
ST Tªn liªn doanh C«ng Çc bªn liªn doanh

T Sè ngµy cÊp giÊy suÊt
-Bªn ViÖt Nam -Bªn níc ngoµi
phÐp thiÕt kÕ
-%gãp vèn -%gãp vèn
xe/ n¨m
1 C«ng ty LD 20.000 -Nhµ m¸y c¬ khÝ -Selio Machinery
MEKONG Cæ Loa Co. Ltd(NhËt B¶n)
No208/GP ngµy -Nhµ m¸y -Sae Young Inter
26/6/1991 SAKYNO Inc.Ltd (Hµn
(§· s¶n xuÊt tõ n¨m -30% Quèc )
1992) -70%
2 C«ng ty LD VMC 20.000 -Nhµ m¸y « t« -Columbian Motor
No 228/GP ngµy Hoµ B×nh Corp. (Phillipine)
19/8/1991 -Trancimex -Imex-Pan Pacific
(§· s¶n xuÊt tõ n¨m -30% (Phillipines)
1992) -70%
3 C«ng ty LD 9.500 -Nhµ m¸y 8798 -Daewoo

VIDAMCO -35% Corporation (Hµn
No 744/GP ngµy Quèc)

phÐp thiÕt kÕ
xe/ n¨m
11/12/1993 -65%
(§· s¶n xuÊt tõ n¨m
1996)
4 C«ng ty LD 17.800 -Vietranscimex -Proton (Malaysia)

VINASTAR -25% -Mitsubishi Motor
No 847/GP ngµy corp (NhËt)
23/4/1994 -75%
(§· s¶n xuÊt tõ n¨m
1995)
5 C«ng ty LD 11.000 -SAMCO -Daimler Benz
MERCEDES-BENZ -Nhµ m¸y “ t« 1/5 -Investment
No 1205/GP ngµy -30% Singapore Pte. Ltd
14/4/1995 -70%
(§· s¶n xuÊt tõ 1996)
6 C«ng ty LD VINDACO 10.000 - Nhµ m¸y 19/8 -Astra Inter
No 1206/GP ngµy -34% (Indonesia)
14/4/1995 -Mitra Corp
(§· s¶n xuÊt tõ n¨m (Indonesia)
1996) -66%
7 C«ng ty LD SUZUKI 10.000 -Nhµ m¸y -Suzuki Motor
No 1212/GP ngµy VIKYNO Co.Ltd (NhËt)
22/4/1995 -30% -Nissho Iwai Co. Ltd
(NhËt)
-70%
8 C«ng ty LD FORD 26.000 -C«ng ty Diezen -Ford Motor Corp
No 1365/GP ngµy S«ng C«ng (Mü)
5/9/1995 -25% -75%
9 C«ng ty LD 17.000 Nhµ m¸y - Chrysler inter Corp

CHRYSLER VINAPPRO (Mü)
No 1366/GP ngµy -30% -70%
5/9/1995
10 C«ng ty LD TOYOTA 20.000 -Tæng c«ng ty m¸y -Toyota Motor Corp

No 1367/GP ngµy ®éng lùc vµ m¸y (NhËt)
5/9/1995 n«ng nghiÖp -KUO (Asia) Pte.Ltd
-20% (Singapore)
-80%
11 C«ng ty ISUZU 6000 -SAMCO -ISUZU Corp

No 16/GP ngµy -GOVIMEX -ITOCHU Corp
19/10/1995 -30% -70%

phÐp thiÕt kÕ
xe/ n¨m
12 C«ng ty LD ViÖt- Sin 2.200 -Trancimex -SinBus Engineering
No 1500/GP ngµy -30% Pte.Ltd (Singapore)
16/2/1996 -70%
13 C«ng ty LD Hino 2.600 -Nhµ m¸y söa ch÷a -Hino Motor Ltd.
No 1599/GP ngµy « t« sè 1 -Sumitomo Corp
18/5/1996 -33% -77%
14 C«ng ty LD NISSAN 3.600 -Nhµ m¸y c¬ khÝ -Nissan Motor

No 1687/GP ngµy « t« §µ N½ng Co.Ltd
30/9/1996 -25% -Marubeni Corp
-Tan Chong & Son
Motor Sdn Bhd
(Malaysia)
-75%
Nguån: Bé C«ng NghiÖp
Víi ®êng lèi CNH - H§H ®Êt níc do §¹i héi VIII cña §¶ng ®Ò ra,
ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· quyÕt ®Þnh x©y dùng c«ng nghiÖp « t« ViÖt
Nam ®i tõ l¾p r¸p ®Õn néi ®Þa ho¸. Ngµy 14/11/1994 v¨n b¶n 2308/ UB-T§
Híng dÉn vÒ ®Çu t l¾p r¸p, s¶n xuÊt « t« ë ViÖt Nam do SCCI vµ Bé c«ng
nghiÖp nÆng ban hµnh cã 5 yªu cÇu c¬ b¶n:
Mét lµ, Çc c«ng ty níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt Nam trong lÜnh vùc
l¾p r¸p, s¶n xuÊt « t« ph¶i lµ çc h·ng s¶n xuÊt « t« cã n¨ng lùc tµi chÝnh,
c«ng nghÖ vÒ « t«. Çc c«ng ty th¬ng m¹i cã thÓ gãp vèn ®Çu t.
Hai lµ, ChÝnh phñ ViÖt Nam khuyÕn khÝch ®Çu t theo h×nh thøc liªn
doanh
Ba lµ, Çc dù ¸n ph¶i cã ch¬ng tr×nh néi ®Þa hãa s¶n phÈm t¹i ViÖt
Nam, chËm nhÊt tõ n¨m thø 5 kÓ tõ khi s¶n xuÊt ph¶i ®¹t tû lÖ néi ®Þa ho¸
Ýt nhÊt 5% (tÝnh theo gi¸ trÞ), ®Õn n¨m thø 10 ph¶i ®¹t Ýt nhÊt 30% tû lÖ néi
®Þa ho¸.

Bèn lµ, Çc dù ¸n ph¶i cã cam kÕt cô thÓ vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ,
®µo t¹o ngêi ViÖt Nam vÒ çc mÆt qu¶n lý, chuyªn m«n kü thuËt, c«ng
nghÖ.
N¨m lµ, Çc dù ¸n cã ch¬ng tr×nh xuÊt nhËp khÈu s¶n phÈm hoÆc
linh kiÖn phô tïng th× sÏ ®îc hëng çc u ®·i vÒ thuÕ.
Môc tiªu l©u dµi cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®îc x¸c ®Þnh
trong Quy ho¹ch tæng thÓ ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 lµ x©y
dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam tiªn tiÕn, hoµn chØnh ®Ó ViÖt
Nam cã thÓ chÕ t¹o lÊy çc lo¹i « t« c¬ b¶n phôc vô cho nhu cÇu trong níc vµ
xuÊt khÈu, víi tû lÖ chÕ t¹o néi ®Þa ho¸ kho¶ng 40% vµo n¨m 2010 cho « t« vµ
30% cho phô tïng
Nh vËy, nÕu nh quan ®iÓm x©y dùng c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam
thña s¬ khai lµ ®i tõ s¶n xuÊt phô tïng c¬ b¶n råi n©ng dÇn lªn « t« ®·
kh«ng cã tÝnh thùc tiÔn th× nay ®· ®îc thay thÕ bëi con ®êng ®i tõ l¾p r¸p
« t« råi tiÕn hµnh tõng bíc néi ®Þa ho¸ s¶n xuÊt phô tïng nh çc níc ASEAN
vµ Ch©u ¸ ®· tr¶i qua. (Nh ®· tr×nh bµy ë Ch¬ng I)
Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m
2010 x¸c ®Þnh: “C«ng nghiÖp « t« cña ta còng sÏ tr¶i qua 4 bíc nh ASEAN,
hoÆc cã nh÷ng u tiªn b¶o hé h¬n, tù do trong khu«n khæ vµ cã kiÓm so¸t cña
Nhµ níc, kh«ng c¹nh tranh hçn lo¹n. HiÖn nay, c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam
®ang ë giai ®o¹n ®Çu víi bíc 1 lµ ®ang ph¸t triÓn c«ng nghiÖp l¾p r¸p « t«
trong níc vµ chuÈn bÞ cho bíc 2 lµ b¾t ®Çu s¶n xuÊt chi tiÕt vµ bé phËn
trong níc, tøc lµ ViÖt Nam chËm h¬n çc níc ASEAN kho¶ng h¬n 30 n¨m
trong c«ng nghiÖp « t«, tuy nhiªn qu·ng thêi gian cña çc bíc ta cã thÓ rót
ng¾n hoÆc kÐo dµi, chÝnh lµ do chÝnh s¸ch cña chóng ta quyÕt ®Þnh.

VÒ m« h×nh qu¶n lý th× mçi níc cã mét kiÓu qu¶n lý kh¸c nhau. §Ó
tiÕn nhanh vµ v÷ng ch¾c, ViÖt Nam nªn chän m« h×nh qu¶n lý cña Hµn
Quèc cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña m×nh: NhËp khÈu c«ng nghÖ tiªn
tiÕn cña çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, s¶n xuÊt víi quy m« lín vµ cã hiÖu
qu¶, h¹n chÕ sè lîng nhµ s¶n xuÊt, h¹n chÕ sè lîng kiÓu xe, duy tr× sù c¹nh
tranh.
2. T×nh h×nh cung cÊp vµ tiªu thô « t« ë ViÖt Nam
2.1. T×nh h×nh tiªu thô « t« ë ViÖt Nam
Tõ ®Çu thËp kû 90 ®Õn nay (1990-2001) lîng « t« nhËp khÈu vµ

®¨ng ký míi ë níc ta ngµy cµng gia t¨ng, n¨m sau cao h¬n n¨m tríc vµ n¨m
2001 lµ n¨m ®Ønh cao (t¨ng 46.121 xe « t« so víi n¨m 2000). Tõ n¨m 1990
®Õn n¨m 1995 toµn quèc ®¨ng ký míi tæng sè 113.502 xe « t«, nh vËy trong
6 n¨m nµy, b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 18.917 xe « t«. Tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m
2001, do cã sù gia t¨ng nhu cÇu ®i l¹i vµ møc sèng cña nhiÒu ç nh©n, gia
®×nh ViÖt Nam ®îc n©ng cao h¬n tríc nªn sè lîng tiªu thô « t« ë thÞ trêng n-
íc ta t¨ng m¹nh: Toµn quèc ®¨ng ký míi tæng sè 191.979 xe « t« . Nh vËy
trong 6 n¨m nµy, b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 31.996 xe « t«, t¨ng gÇn gÊp ®«i
so víi 6 n¨m tríc ®ã. Riªng trong 3 th¸ng ®Çu n¨m 2002, toµn quèc ®¨ng ký
míi 13.602 xe « t«, n©ng tæng sè xe hiÖn cã trong c¶ níc lªn 547.791 xe « t«.
(Xem b¶ng)
Lîng « t« lu hµnh t¹i ViÖt Nam tõ 1996 ®Õn 2001

600000
534729
500000 488608
465000
443000
417768
400000 386976
300000
Luong Oto
200000
100000
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001
Nguån: T¹p chÝ « t« xe m¸y
Nhng møc cÇu nµy cha lµm hµi lßng çc nhµ ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch,
chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ vµ cha b»ng 50% nhu cÇu dù b¸o cña çc h·ng
s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t« ë ViÖt Nam. Nguyªn nh©n chÝnh cña viÖc chËm më
réng thÞ phÇn « t« cña níc ta lµ do gi¸ thµnh « t« cßn qu¸ cao, cha phï hîp víi
thu nhËp cña ngêi d©n ViÖt Nam. N¨m 1997, gi¸ mét chiÕc xe « t« du lÞch
l¾p r¸p t¹i ViÖt Nam dao ®éng tõ 20.000-60.000 USD. §¬n cö, xe Mercedes-
Benz C200K sè c¬ khÝ gi¸ 48.194 USD, sè tù ®éng gi¸ 52.920 USD;
Mercedes- Benz 140D gi¸ 27.000USD. Xe « t« cò nhËp tõ níc ngoµi vÒ gi¸
còng kh«ng thÊp h¬n 4000 USD. Trong khi ®ã thu nhËp b×nh qu©n cña ng-
êi d©n ViÖt Nam lµ 280 USD/n¨m, ngêi giµu nhÊt còng chØ ®¹t tõ 500-
1500USD/ th¸ng (cha b»ng 1/20 gi¸ « t« vµ 1/2 gi¸ « t« cò nhËp khÈu)
2.2. T×nh h×nh cung cÊp « t« trong níc
¤ t« níc ta ®îc cung cÊp tõ hai nguån chÝnh lµ nhËp khÈu vµ do çc
liªn doanh l¾p r¸p vµ chÕ t¹o « t« trong níc cung cÊp.

C«ng nghiÖp s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t« ViÖt Nam thêi gian qua ph¸t
triÓn chËm nhng còng ®· s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm, thay thÕ gÇn nh
toµn bé sè lîng xe « t« cò kü cña §«ng ¢u tríc ®©y. NhiÒu kiÓu mÉu xe tiªn
tiÕn ®ang thÞnh hµnh ë çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh Iveco Turbo
Daily, BMW 325i, Mitsubisshi Pajero, Ford Laser, Toyota Camry,…®· ®îc
çc nhµ s¶n xuÊt « t« liªn doanh víi ViÖt Nam ®a vµo níc ta, ®¸p øng phÇn
nµo nhu cÇu çc lo¹i xe du lÞch cho çc c¬ quan, c«ng së vµ çc quan chøc
Nhµ níc.
TÝnh ®Õn hÕt ngµy 30/6/2002, chóng ta cã 11 ®¬n vÞ ho¹t ®éng

trong lÜnh vùc l¾p r¸p vµ chÕ t¹o « t« (mÆc dï cã 14 dù ¸n l¾p r¸p « t« ® îc
cÊp giÊy phÐp ®Çu t t¹i ViÖt Nam nhng cã 3 dù ¸n kh«ng triÓn khai lµ
Chrysler, Nissan, Viet-Sin; Chrysler vµ Viet-Sin bÞ gi¶i thÓ theo quyÕt
®Þnh ra ngµy 6/7/2000 vµ ngµy 18/12/2000, riªng Nissan d·n tiÕn ®é ®Õn
2003) vµ c¶ 11 c¬ së nµy ®Òu lµ liªn doanh. Tæng s¶n lîng « t« t¹i ViÖt Nam
tÝnh tõ ngµy cÊp giÊy phÐp ®Çu t ®Çu tiªn lµ 68.196 xe víi nhiÒu lo¹i xe
kh¸c nhau. S¶n lîng b×nh qu©n n¨m cña mçi liªn doanh lµ 1300/n¨m vµ mçi
lo¹i xe s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam chØ cã s¶n lîng b×nh qu©n lµ 378 xe/n¨m.
Trong khi ®ã víi sè chñng lo¹i xe nµy nÕu ®îc s¶n xuÊt ë 1 sè níc kh¸c trong
khu vùc th× s¶n lîng cña hä gÊp nhiÒu lÇn cña ViÖt Nam, vÝ dô s¶n lîng «
t« n¨m 1992 cña Hµn Quèc lµ 1.754.500 xe. §iÒu nµy cho thÊy sù nhá bÐ
vÒ quy m« s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« níc ta. Khi so s¸nh víi quy
m« b×nh qu©n cña ASEAN th× quy m« s¶n xuÊt cña çc nhµ s¶n xuÊt « t« ViÖt
Nam míi chØ b»ng 1% .
Thªm vµo ®ã, nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt « t« t¹i ViÖt Nam tá ra thiÕu quan
t©m ®Õn çc lo¹i xe th¬ng dông, ®Æc biÖt lµ xe th¬ng dông chë hµng vµ
chë kh¸ch sang träng vµ tiÖn nghi võa ph¶i, hîp víi søc mua vµ gi¸ cíc vËn t¶i
ë ViÖt Nam. HÇu hÕt hai lo¹i xe nµy vÉn ph¶i nhËp khÈu tõ níc ngoµi vµo
díi h×nh thøc xe ®· qua sö dông (díi 4 n¨m) hoÆc nhËp khÈu sau ®ã ®ãng
vá t¹i ViÖt Nam, g©y l·ng phÝ nguån lùc, ngo¹i tÖ vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù
tån t¹i cña çc xe th¬ng dông cò kü ë ViÖt Nam. Cho ®Õn nay, mÆc dï Nhµ
níc ®· cã chÝnh s¸ch h¹n chÕ vµ cÊm nhËp khÈu xe nguyªn chiÕc ®Ó dµnh
thÞ trêng néi ®Þa cho çc liªn doanh l¾p r¸p vµ chÕ t¹o « t« trong níc song sè
lîng xe ®îc tiªu thô lµ xe nhËp khÈu vÉn chiÕm tû träng lín.
B¶ng 4 : S¶n lîng s¶n xuÊt cña 11 liªn doanh l¾p r¸p vµ chÕ t¹o « t« ViÖt Nam
§¬n vÞ:
ChiÕc
TT S¶n lîng s¶n xuÊt tÝnh ®Õn

Tªn doanh nghiÖp
30/6/2002
1 C«ng ty LD Toyota 18.146
2 C«ng ty LD Vindaco 3.075
3 C«ng ty LD Ford ViÖt Nam 4.279
4 C«ng ty LD VMC 12.480
5 C«ng ty LD Hino Motors VN 411
6 C«ng ty Vidamco-Daewoo 8.894
7 C«ng ty LD Suzuki 3.415
8 C«ng ty LD Isuzu 2.088
9 C«ng ty LD Mercedes 3.943
10 C«ng ty LD Mª K«ng 5.443
11 C«ng ty LD VinaStar 6.022
Tæng 68.196
Nguån: Bé C«ng nghiÖp

2.3. T×nh h×nh nhËp khÈu « t«
Cïng víi sù t¨ng trëng m¹nh mÏ vÒ doanh sè b¸n ra cña « t« do çc liªn
doanh trong níc s¶n xuÊt th× lîng « t« nhËp khÈu còng t¨ng trëng víi tØ lÖ t-
¬ng ®èi cao. NÕu nh n¨m 2000 lîng xe nhËp khÈu nguyªn chiÕc lµ 10.068
xe th× lîng xe t¬ng øng cña n¨m 2001 lµ 27.054 xe. Tõ lîng xe nhËp khÈu
hµng n¨m kho¶ng gÇn 20.000 chiÕc/n¨m trong nh÷ng n¨m 1996-1999 th× l-
îng « t« nhËp khÈu n¨m 2000 ®ét ngét gi¶m xuèng cßn h¬n 10.000 chiÕc.
LuËt doanh nghiÖp ViÖt Nam ra ®êi n¨m 2000 víi nh÷ng quy ®Þnh th«ng
tho¸ng h¬n vÒ ®iÒu kiÖn thµnh lËp doanh nghiÖp d· khiÕn sè doanh
nghiÖp t¨ng lªn ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt lµ çc doanh nghiÖp t nh©n. Çc doanh
nghiÖp ra ®êi vµ nhu cÇu mua « t« cña hä lµ rÊt thiÕt yÕu. ChÝnh v× vËy
mµ so víi møc t¨ng trëng 190% cña sè xe do çc doanh nghiÖp trong níc b¸n
ra th× lîng xe nhËp khÈu nguyªn chiÕc t¨ng 270% trong n¨m 2001.
B¶ng 5: C¬ cÊu nguån cung cÊp s¶n phÈm « t« t¹i ViÖt Nam
§¬n vÞ: ChiÕc

Çc liªn doanh Xe nhËp khÈu
N¨m Tæng xe tiªu thô
cung cÊp nguyªn chiÕc
1996 24.707 5.538 19.169
1997 19.915 6.535 13.975
1998 23.126 4.906 18.520
1999 23.000 5.915 17.085
2000 23.068 13.540 9.528
2001 46.121 19.097 27024
ThÞ phÇn b×nh
100% 34.8% 65.2%
qu©n hµng n¨m
Nguån: TBKTVN

II. Thùc tr¹ng thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi
1. Quy m« vèn FDI ®¨ng ký vµ sö dông

1.1. T×nh h×nh vèn ®¨ng ký
TÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy, çc dù ¸n liªn doanh cã tæng sè vèn ®¨ng
ký lµ 586,945 triÖu USD, chiÕm 10,1% vèn ®Çu t níc ngoµi thuéc khu vùc
c«ng nghiÖp nÆng vµ 3,77% trong toµn ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam.
Trong ®ã vèn FDI lµ 389,2 triÖu USD, b»ng 71,6% tæng vèn d¨ng ký. So víi
tæng sè vèn cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam cã ®îc sau h¬n 40 n¨m x©y dùng
vµ ph¸t triÓn lµ 3000 tû VN§ (kho¶ng 300 triÖu USD), th× tæng vèn ®Çu t
vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« trong 10 n¨m qua lµ con sè ®¸ng kÓ vµ thùc sù
®¸ng lu t©m, ®Ó xem xÐt viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ngµnh
nµy trong çc n¨m tíi. Tõ b¶ng sè liÖu chóng ta thÊy, trong giai ®o¹n 1991-
1996, hµng n¨m ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®îc bæ sung mét lîng vèn ®Çu t
®¸ng kÓ do sù ra ®êi liªn tiÕp cña çc liªn doanh l¾p r¸p s¶n xuÊt « t«. NÕu
nh n¨m 1991, vèn ®Çu t ®¨ng ký lµ 95,150 triÖu USD, trong ®ã vèn FDI lµ
66,605 triÖu USD (b»ng 70% vèn ®¨ng ký) th× ®Õn n¨m 1993, tæng vèn
®¨ng ký ®· t¨ng 33.87% víi lîng t¨ng t¬ng øng lµ 32,229 triÖu USD, vèn FDI
t¨ng thªm 20,95 triÖu USD lªn thµnh 87,555 triÖu USD. Trong çc n¨m
1994-1995, khèi lîng vèn ®Çu t t¨ng nhanh h¬n. N¨m 1994, vèn ®Çu t t¨ng
50 triÖu USD víi tèc ®é t¨ng t¬ng øng lµ 39.25%, vèn FDI t¨ng víi tèc ®é
cao 57,1% lªn thµnh 125,055 triÖu USD. §Æc biÖt trong n¨m 1995, vèn
®Çu t cã tèc ®é t¨ng vît bËc 249,7% víi lîng t¨ng tuyÖt ®èi lµ 442,066 triÖu
USD vµ vèn FDI còng cã tèc ®é t¨ng kû lôc lµ 258,37% khiÕn tæng vèn FDI
trong ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®¹t 448,155 triÖu USD . Cã thÓ nãi, ®©y lµ

n¨m cã møc t¨ng vèn kû lôc trong ngµnh s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam tõ tríc ®Õn
nay.
B¶ng 6 : T×nh h×nh vèn ®Çu t cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam
1991 1992 1993 1994 1995 1996 97-2002

Vèn ®¨ng
ký trong
95,150 0 32,229 50 442,066 83,376 0
n¨m
(triÖu USD)
Vèn ®¨ng
ký céng dån 95,150 95,150 127,379 177,379 619,445 702,821 702,821
(triÖu USD)
t¨ng so víi
- 0 33,87 39,25 249,2 13,45 0
n¨m tríc (%)
Vèn gãp cña
bªn níc
ngoµi trong 66,605 0 20,945 38 323,1 15,96 0
n¨m (triÖu
USD)
Vèn gãp cña
bªn níc
ngoµi céng 66,605 66,605 87,55 125,05 448,15 564,11 564,11
dån
(triÖu USD)
t¨ng so víi
- 0 31,44 42,83 258,37 25,87 0
n¨m tríc (%)
Nguån: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
Cã hai nguyªn nh©n gi¶i thÝch cho vÊn ®Ò nµy:
Mét lµ, xu híng vËn ®éng cña dßng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trªn thÕ
giíi ®ang híng vµo çc quèc gia ®ang ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng quèc
gia cã m«i trêng ®Çu t míi l¹ nh ViÖt Nam, lµm gia t¨ng vèn ®Çu t níc ngoµi
kh«ng chØ trong ngµnh c«ng nghiÖp « t« mµ c¶ toµn nÒn kinh tÕ níc ta.
Hai lµ, viÖc ®Çu t cã hiÖu qu¶ cña nhiÒu ngµnh nghÒ kh¸c, cïng tèc
®é ph¸t triÓn kinh tÕ lu«n ë møc cao (h¬n 8%/ n¨m) ®· khiÕn çc nhµ ®Çu

t níc ngoµi m¹o hiÓm h¬n.Thªm vµo ®ã, thÞ trêng « t« ASEAN ®îc ®¸nh gi¸
lµ thÞ trêng cã tiÒm n¨ng lín do mËt ®é ngêi d©n trªn 1 « t« cßn cao vµ thÞ
trêng s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t« ë ViÖt Nam vÉn cßn cã thÓ th©m nhËp.
N¨m 1996, lîng vèn ®Çu t t¨ng thªm 83,376 triÖu USD, ®îc ®ãng gãp
bëi sù ra ®êi cña c«ng ty liªn doanh Hino Motors ViÖt Nam, lµm cho vèn
®Çu t toµn ngµnh t¨ng 13,45% vµ ®a tæng vèn ®¨ng ký ®¹t møc 702,821
triÖu USD vµ tæng vèn FDI ®¹t 564,11 triÖu USD. HiÖn nay, vèn ®¨ng ký
®Çu t l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt « t« ë níc ta chØ cßn ®¹t 586,945 triÖu USD,
trong ®ã vèn FDI lµ 483 triÖu USD do hai liªn doanh CHRYSLER vµ C«ng
ty kü nghÖ liªn doanh Viet-Sin bÞ gi¶i thÓ theo quyÕt ®Þnh ra ngµy
6/7/2000 vµ 18/12/2000. Thùc tr¹ng nµy cã thÓ gi¶i thÝch bëi nh÷ng bÊt cËp
trong chÝnh s¸ch, c«ng t¸c qu¶n lý dù ¸n vµ do nhu cÇu thÞ trêng « t« trong
níc ®· kh«ng ®óng nh mong muèn cña çc nhµ ®Çu t níc ngoµi. Ngoµi ra,
cßn ph¶i kÓ ®Õn chÝnh s¸ch h¹n chÕ sè lîng nhµ ®Çu t trong lÜnh vùc l¾p
r¸p « t« do sè lîng çc nhµ cung cÊp s¶n phÈm « t« nh hiÖn nay ®îc x¸c
®Þnh lµ thõa ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng.
1.2. T×nh h×nh vèn thùc hiÖn
HiÖn nay, c¶ 11 dù ¸n liªn doanh l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt « t« ®Òu ®ang
ho¹t ®éng. Tæng vèn ®Çu t thùc hiÖn ®¹t 326.813 triÖu USD, b»ng 60,14%
tæng vèn ®¨ng ký.
§i ®Çu trong viÖc triÓn khai dù ¸n lµ c«ng ty liªn doanh FORD ViÖt
Nam víi tû lÖ vèn ®Çu t thùc hiÖn cña dù ¸n lµ 100%. Çc liªn doanh
VIDAMCO- DAEWOO vµ MEKONG còng cã tû lÖ nµy ë møc cao, lÇn lît
®¹t 99,29% vµ 93,80%. B¶y trªn tæng sè 11 liªn doanh cã tû lÖ vèn ®Çu t
thùc hiÖn cña dù ¸n ®¹t møc > 50%. (Xem b¶ng 6)
Nh vËy, so víi t×nh h×nh thùc hiÖn çc dù ¸n cã nh©n tè níc ngoµi
kh¸c ë ViÖt Nam, vèn thùc hiÖn trong çc dù ¸n « t« chiÕm 60,14% lµ tû lÖ

t¬ng ®èi cao, cho thÊy tinh thÇn thiÖn chÝ cña çc bªn níc ngoµi khi tham
gia liªn doanh.
B¶ng 7: T×nh h×nh thùc hiÖn vèn ®Çu t cña çc doanh nghiÖp liªn doanh
l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt « t«
§¬n vÞ: TriÖu USD

Tæng vèn ®Çu t
Theo giÊy Thùc hiÖn % Thùc hiÖn
Tªn doanh nghiÖp
Tt phÐp (1) ®Õn 30/6/02 (3)=(2)/(1)
(2)
1 C«ng ty LD Toyota 89 49 55,06
2 C«ng ty LD Vindaco 32 12,362 38,06
3 C«ng ty LD Ford VN 72 72 100
4 C«ng ty LD VMC 58 25 43,1
5 C«ng ty LD Hino Motors 17,03 8,111 47,63
VN
6 C«ng ty Vidamco-Daewoo 32,229 32 99,29
7 C«ng ty LD Suzuki 34,175 50,87 61,07
8 C«ng ty LD Isuzu 50 15 30
9 C«ng ty LD Mercedes 70 25,605 36,58
10 C«ng ty LD Mª K«ng 35,995 33,765 93,80
11 C«ng ty LD VinaStar 53 33,1 62,45
Tæng 543,429 326,813 60,14
Nguån: Bé C«ng nghiÖp
2. C¬ cÊu FDI
2.1. VÒ chñ ®Çu t
Trong 11 liªn doanh s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam hiÖn nay, phÝa ®èi t¸c n-
íc ngoµi chñ yÕu lµ çc tËp ®oµn s¶n xuÊt næi tiÕng ®Õn tõ Mü ( Ford),
NhËt B¶n (Toyota, Mitsubishi, Suzuki, Isuzu...), §øc (Mercedes/ Daimler
Benz) , Hµn Quèc (Deawoo) vµ c¶ çc níc trong khu vùc §«ng Nam ¸ nh
Malaysia (Proton), Indonesia (Daihatsu). Tõ b¶ng sè liÖu ta thÊy phÇn vèn

cña çc dèi t¸c nµy chiÕm kho¶ng 70% vèn ®¨ng ký cña çc liªn doanh.
NhiÒu nhÊt lµ 80% nh ë liªn doanh Toyota vµ thÊp nhÊt còng lµ 65% ë liªn
doanh Vidamco- Deawoo. TØ lÖ gãp vèn cña phÝa ®èi t¸c níc níc ngoµi
trong çc liªn doanh kh¸ cao do ®©y lµ ngµnh ®ßi hái lîng vèn ®Çu t lín. Víi
tØ lÖ gãp vèn lín, phÝa níc ngoµi cã tiÕng nãi quyÕt ®Þnh trong viÖc da ra
®êng lèi ho¹t ®éng cña çc liªn doanh. Cßn phÝa çc ®èi t¸c ViÖt Nam ®Òu
lµ doanh nghiÖp Nhµ níc cña Bé C«ng nghiÖp, Bé GTVT, Bé Quèc phßng
vµ mét sè nhá thuéc ®Þa ph¬ng víi tû lÖ gãp vèn thÊp, trung b×nh kho¶ng
30% vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp liªn doanh. HiÖn nay, tû lÖ cao nhÊt
míi chØ lµ 35% vµ thÊp nhÊt lµ 20% vèn ph¸p ®Þnh. Bªn ViÖt Nam chñ
yÕu gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. Trong ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai
thuéc së h÷u Nhµ níc, viÖc gãp vèn theo ph¬ng thøc nµy võa kh«ng lµm t¨ng
tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vèn cña bªn ViÖt Nam trong liªn doanh, võa lµm cho
bªn níc ngoµi kh«ng ph¸t huy hÕt cè g¾ng cña m×nh trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh xÐt trªn gãc ®é dµi h¹n.
Tû lÖ gãp vèn thÊp dÉn ®Õn tû lÖ ph©n chia lîi nhuËn thÊp vµ ho¹t
®éng qu¶n lý ®iÒu hµnh cña bªn ViÖt Nam trong liªn doanh bÞ h¹n chÕ
®¸ng kÓ. VÊn ®Ò bøc xóc trong çc liªn doanh s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t«
hiÖn nay lµ, mÆc dï luËt ®Çu t níc ngoµi dµnh cho bªn ViÖt Nam quyÒn
phñ quyÕt theo nguyªn t¾c nhÊt trÝ trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng, nhng
thùc tÕ trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt mµ çc bªn cha nhÊt trÝ nh gi¸
nhËp khÈu ®Çu vµo cña bé linh kiÖn CKD, gi¸ thiÕt bÞ ®Çu t, çc vÊn ®Ò
liªn quan ®Õn chiÕn lîc kinh doanh dµi h¹n,… bªn ViÖt Nam vÉn ph¶i nhîng
bé do kh«ng ®ñ th«ng tin vµ Nhµ níc cha cã nh÷ng quy ®Þnh ®Çy ®ñ vµ
®ång bé ®Ó vËn dông.
Cã thÓ nãi, vai trß cña ®¹i diÖn ViÖt Nam trong liªn doanh l¾p r¸p vµ
s¶n xuÊt « t« lµ thô ®éng nªn viÖc thùc hiÖn çc cam kÕt vÒ chuyÓn giao
c«ng nghÖ vµ néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm cña ®èi t¸c níc ngoµi cßn nhiÒu chËm
trÔ.

2.2. VÒ ®Þa bµn ®Çu t
Çc liªn doanh chñ yÕu tËp trung ë çc thµnh phè nh Hµ Néi (6 liªn
doanh ), thµnh phè Hå ChÝ Minh (2 liªn doanh). Çc liªn doanh ®Æt nhµ m¸y
ë çc thµnh phè lµ ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc nhËp khÈu linh kiÖn phôc vô
cho s¶n xuÊt, h¬n n÷a tiÖn cho viÖc tiªu thô s¶n phÈm. Theo c«ng ty
Mercedes-Benz th× cø 100 xe b¸n ®îc th× cã tíi 65 chiÕc tõ ®¹i lý thµnh phè
Hå ChÝ Minhvµ 30 chiÕc t¹i Hµ Néi, çc tØnh cßn l¹i chØ b¸n 5 chiÕc.
B¶ng 8: §Þa bµn ®Çu t cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«
STT §Þa bµn Tªn liªn doanh
1 Thµnh phè Hµ Néi - C«ng ty MEKONG
- C«ng ty VMC
- C«ng ty VIDAMCO
- C«ng ty MERCEDES-BENZ
- C«ng ty DAIHATSU
- C«ng ty HINO
2 Thµnh phè Hå ChÝ Minh - C«ng ty MEKONG
- C«ng ty MERCEDES-BENZ
3 TØnh H¶i D¬ng - C«ng ty FORD
4 TØnh S«ng BÐ - C«ng ty VINASTAR
5 TØnh VÜnh Phóc - C«ng ty SUZUKI
6 TØnh VÜnh Phóc - C«ng ty TOYOTA
Nguån: T¹p chÝ c«ng nghiÖp
2.4. VÒ h×nh thøc ®Çu t
Toµn bé 11 doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp «
t« « t« ë ViÖt Nam ®Òu lµ çc liªn doanh do trong v¨n b¶n 2308/UB-T§ ngµy
14/11/1994 vÒ Híng dÉn l¾p r¸p, s¶n xuÊt « t« ë ViÖt Nam do SCCI vµ bé
v«ng nghiÖp nÆng ban hµnh th× 1 trong 5 yªu cÇu c¬ b¶n lµ chÝnh phñ
khuyÕn khÝch ®Çu t theo h×nh thøc liªn doanh v× doanh nghiÖp liªn doanh
lµ ph¬ng tiÖn thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi cã hiÖu qu¶. Thµnh lËp vµ ph¸t

triÓn çc doanh nghiÖp liªn doanh lµ çch thøc ®Ó chuyÓn giao c«ng nghÖ
níc ngoµi vµo ViÖt Nam mét çch nhanh chãng nhÊt còng nh ph¸t huy tèi ®a
hiÖu qu¶ tõ nhiÒu phÝa. Doanh nghiÖp liªn doanh cßn lµ trêng ®µo t¹o trùc
tiÕp ®éi ngò nh÷ng nhµ kinh doanh, nh÷ng çn bé kü thuËt lµm viÖc theo
m« h×nh kinh doanh hiÖn ®¹i víi t¸c phong c«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, kh«ng
lo¹i trõ trêng hîp bªn ®èi t¸c níc ngoµi ®Èy chi phÝ qu¶ng ço vµ b¸n hµng
lªn cao ®Ó thùc hiÖn ý ®å “lç theo kÕ ho¹ch”, khiÕn ®èi t¸c ViÖt Nam
kh«ng kham næi, tõ ®ã ®éc chiÒm b»ng çch chuyÓn ®æi liªn doanh thµnh
c«ng ty 100% vèn níc ngoµi. Míi ®©y, trong th¸ng 6/2002 chÝnh phñ võa
quyÕt ®Þnh ngõng kh«ng cÊp thªm giÊy phÐp thµnh lËp doanh nghiÖp s¶n
xuÊt xe h¬i míi nh»m b¶o hé çc liªn doanh ®· cã ë ViÖt Nam. B×nh luËn
vÒ viÖc nµy, tæng gi¸m ®èc c«ng ty Ford ViÖt Nam, «ng Jason Liu, cho
r»ng ®©y lµ mét quyÕt ®Þnh phï hîp nh»m ®éng viªn çc liªn doanh hiÖn cã
®Çu t thªm ®Ó x©y dùng nhµ m¸y phï hîp tiªu chuÈn quèc tÕ, ®Çy ®ñ ph-
¬ng tiÖn kü thuËt gãp phÇn nhanh chãng t¨ng tû lÖ néi ®Þa ho¸ « t«. Theo
«ng Liu th× víi quy m« thÞ trêng trong níc, 14 giÊy phÐp ®· cÊp vµ 11 nhµ
m¸y l¾p r¸p dang ho¹t ®éng ®· lµ qu¸ ®ñ råi.
3. KÕt qu¶ ®¹t ®îc vµ nguyªn nh©n

3.1. KÕt qu¶ tµi chÝnh
a. S¶n lîng
TÝnh ®Õn ngµy 30/6/02, víi tæng vèn ®Çu t thùc hiÖn 326,813 triÖu
USD ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®· cã ®îc mét n¨ng lùc s¶n xuÊt cã
thÓ nãi lµ qu¸ dåi dµo ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong níc. Mêi n¨m tríc ®©y,
c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam míi chØ dõng ë viÖc söa ch÷a, b¶o dìng, t©n
trang mét sè bé phËn nµo ®ã hoÆc chÕ t¹o theo mÉu nh÷ng chi tiÕt mau
háng cña « t« th× ngµy nay, hµng n¨m chóng ta cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ra
148.900 xe « t« vît møc cÇu néi ®Þa vÒ s¶n phÈm.

B¶ng 9: T×nh h×nh khai th¸c c«ng suÊt cña 11 liªn doanh l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt
« t« n¨m 2000 vµ 2001
TT C«ng suÊt N¨m 2001 N¨m 2000

thiÕt kÕ S¶n lîng Tû lÖ S¶n lîng Tû lÖ
Tªn doanh nghiÖp (xe/n¨m) s¶n xuÊt khai th¸c s¶n xuÊt khai th¸c
(xe) c«ng suÊt (xe) c«ng suÊt
(%) (%)
1 C«ng ty LD Toyota 20.000 5.586 27.93 1.600 23.00
2 C«ng ty LD Vindaco 10.000 456 4.56 779 7,79
3 C«ng ty LD Ford VN 26.000 1.862 7.16 1.195 4,60
4 C«ng ty LD VMC 20.000 1.748 8.74 2.222 11,11
5 C«ng ty LD Hino 2.600 105 4.04 91 3,50
Motors VN
6 C«ng ty Vidamco- 9.500 2.830 29.80 1.750 18,42
Daewoo
7 C«ng ty LD Suzuki 10.000 1.463 14.63 947 9,47
8 C«ng ty LD Isuzu 6.000 722 12.00 454 6,49
9 C«ng ty LD 7.000 1.824 26.06 547 7,80
Mercedes
10 C«ng ty LD Mª K«ng 20.000 836 4.18 414 2,07
11 C«ng ty LD VinaStar 17.800 1.560 8.76 958 5,40
Tæng 148.900 19.097 12.7 13.957 9,37

N¨m 2000, mét n¨m ®îc ®¸nh gi¸ lµ thêi ®iÓm khëi s¾c cña ngµnh
c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam. Sù thay ®æi ®ét biÕn cña cÇu lµ do sù ra ®êi
mét sè chÝnh s¸ch míi cña Nhµ níc, nh LuËt doanh nghiÖp míi th«ng tho¸ng
h¬n ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ngh×n doanh nghiÖp míi ra ®êi, nhu cÇu
s¾m xe ë çc doanh nghiÖp ®ãng gãp mét phÇn ®¸ng kÓ vµo sù gia t¨ng cña
tæng cÇu vÒ « t« n¨m 2000 vµ 2001; hay, Bé GTVT ®· ra quyÕt ®Þnh yªu
cÇu xe chë kh¸ch liªn tØnh nÕu kh«ng ®¶m b¶o tiªu chuÈn quy ®Þnh ®Òu
bÞ cÊm lu th«ng. Theo sè liÖu ®iÒu tra s¬ bé, sè xe liªn tØnh bÞ buéc ph¶i
thay míi theo quyÕt ®Þnh nµy ph¶i lªn tíi 20.000 – 30.000 xe.Do ®ã, tæng sè
xe çc liªn doanh b¸n ra t¨ng tíi 109% so víi n¨m 1999, dÉn ®Õn çc liªn
doanh ®Èy m¹nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ s¶n lîng s¶n xuÊt n¨m
2000 còng t¨ng vît bËc so víi çc n¨m tríc (t¨ng 33,4%). Tuy vËy, c¬ héi khai
th¸c c«ng suÊt trong n¨m nµy cña çc liªn doanh l¾p r¸p « t« vÉn chØ dõng ë
mét rÊt møc khiªm tèn: tû lÖ khai th¸c c«ng suÊt b×nh qu©n n¨m 2000 míi
chØ ®¹t 9,37%. Së dÜ nh vËy lµ do thÞ trêng tiªu thô « t« ë ViÖt Nam cßn
nhá, l¹i cã nhiÒu nhµ s¶n xuÊt nªn thÞ phÇn cña tõng liªn doanh lµ rÊt nhá,
dÉn ®Õn kh¶ n¨ng khai th¸c c«ng suÊt bÞ h¹n chÕ nhiÒu. Vµ, tõ n¨m ®iÓn
h×nh nµy chóng ta còng cã thÓ mét phÇn ®o¸n ®îc t×nh h×nh vËn hµnh kÕt
qu¶ ®Çu t cña çc liªn doanh nµy ë nh÷ng n¨m tríc lµ khã cã thÓ kh¸ h¬n vµ
còng cho thÊy kh¶ n¨ng t¨ng ®Çu t më réng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña çc liªn
doanh s¶n xuÊt « t« trong thêi gian tíi lµ rÊt Ýt cã triÓn väng.
b. Doanh thu
TÝnh ®Õn hÕt ngµy 30/6/01, tæng sè xe çc liªn doanh ®· b¸n ra trªn
thÞ trêng lµ 48.222 xe trong tæng sè 50.480 xe ®· ®îc l¾p r¸p t¹i ViÖt Nam
kÓ tõ ngµy cÊp giÊy phÐp ®Çu t. Tæng doanh thu b¸n s¶n phÈm trong thêi
gian nµy lµ 1.141.700.396 USD vµ tæng l·i lµ -10.564.774 USD.

N¨m 1996, 7 trªn tæng sè 8 liªn doanh ®i vµo ho¹t ®éng ®Òu bÞ thua
lç. Duy nhÊt cã liªn doanh VMC lµ lµm ¨n cã l·i, ®¹t 2.441.787 USD. N¨m
1997, t×nh h×nh cha cã g× kh¶ quan. Con sè doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i vÉn
chØ lµ 1 nhng tæng sè liªn doanh lç l¹i t¨ng lªn 9 do cã thªm 2 liªn doanh míi
®i vµo ho¹t ®éng.
Thêi kú 1998-99, ®· cã 3 doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i trong 2 n¨m liªn
tiÕp : liªn doanh TOYOTA, SUZUKI vµ LD « t« VINASTAR víi tæng l·i
lÇn lît lµ 7.600 triÖu USD, 7.323 triÖu USD vµ 1.222 triÖu USD. N¨m
2000, phÇn lín çc liªn doanh lµm ¨n cã l·i, víi tæng l·i ®¹t 16.790.288 triÖu
USD vµ riªng 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001 tæng l·i ®¹t 16.705.181 triÖu USD
b»ng 99.49% tæng l·i cña c¶ n¨m 2000. §©y lµ dÊu hiÖu tèt cho ngµnh c«ng
nghiÖp « t« ViÖt Nam trong thêi gian tíi.
Nh vËy, nÕu xem xÐt c¶ thêi kú tõ 1996 ®Õn 30/6/2001 th× hiÖn nay
míi chØ cã 3 trªn tæng sè 11 liªn doanh lµm ¨n cã hiÖu qu¶: LD TOYOTA,
VMC vµ SUZUKI bëi tæng l·i cña c¶ thêi kú lµ nh÷ng con sè d¬ng:
18.695.000 USD; 1.462.578 USD vµ 11.093.000 USD. Çc liªn doanh cßn l¹i
phÇn lín lµm ¨n kh«ng cã l·i. Nguyªn nh©n c¬ b¶n cña hiÖn tr¹ng nµy lµ:
- Thø nhÊt, do søc mua cña thÞ trêng trong nh÷ng n¨m qua cßn yÕu.
Trung b×nh trong 5 n¨m gÇn ®©y, c¶ níc chØ tiªu thô kho¶ng 20.000 xe néi
®Þa/n¨m mµ vèn ®Çu t lín, doanh thu kh«ng ®ñ bï ®¾p chi phÝ.
- Thø hai, viÖc nhËp khÈu å ¹t xe « t« cò, ®· qua sö dông díi 4 n¨m tõ
níc ngoµi vµo ViÖt Nam cã gi¸ thµnh rÎ h¬n nhiÒu so víi xe liªn doanh ®·
lµm gi¶m thÞ phÇn cña xe liªn doanh. Riªng « t« nhËp khÈu chiÕm 3/4 thÞ
phÇn c¶ níc.
- Thø ba, gi¸ xe « t« s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p t¹i ViÖt Nam cao h¬n nhiÒu
so víi gi¸ xe khu vùc vµ thÕ giíi. Së dÜ nh vËy lµ do hÇu hÕt çc phô tïng,
linh kiÖn ®Òu nhËp ngo¹i. Thªm vµo ®ã, do võa míi ®Çu t víi sè vèn lín, tû
lÖ khÇu hao cao trong khi c«ng suÊt ph¸t huy chØ ë møc thÊp (díi 10%), s¶n

lîng tiªu thô kh«ng ®¸ng kÓ nªn gi¸ thµnh cña çc liªn doanh cao h¬n so víi
gi¸ thµnh xe nhËp khÈu. §©y còng lµ trë ng¹i lín cho s¶n phÈm « t« l¾p r¸p
t¹i ViÖt Nam x©m nhËp thÞ trêng quèc tÕ. ( Xem b¶ng 10 )
B¶ng 10: Gi¸ xe míi ë ViÖt Nam vµ ë Mü n¨m 1997-98

§¬n vÞ: USD
Gi¸ t¹i Gi¸ ViÖt Nam

H·ng KiÓu Gi¸ t¹i Mü
ViÖt Nam so víi Mü (%)
TOYOTA Corolla 24.000 13.000 185
Daimler- Benz Mercedes- E- 74.500 45.000 166
series
Marda 626 31.330 20.500 153
BMW 3- Series 49.000 35.000 140
BMW 5-Series 78.000 15.000 173
Trung b×nh 163
Nguån: Quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010
3.2. HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi

Çc liªn doanh « t« ViÖt Nam ®· ®ãng gãp mét khèi lîng vèn lín cho
®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ níc nhµ, víi tæng sè vèn thùc hiÖn tÝnh ®Õn hÕt
ngµy 30/6/01 lµ 326,813 triÖu USD chiÕm 2,39% vèn ®Çu t níc ngoµi thùc
hiÖn trªn toµn quèc. §©y lµ mét tû lÖ t¬ng ®èi cao, bíc ®Çu kh¼ng ®Þnh
vai trß cña ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ
ViÖt Nam.
a. VÒ lao ®éng
Cho ®Õn nay, cïng víi viÖc ra ®êi cña çc liªn doanh s¶n xuÊt vµ l¾p
r¸p « t«, nh÷ng çn bé, c«ng nh©n viªn c«ng t¸c t¹i çc c«ng ty liªn doanh ®·
phÇn nµo n¾m ®îc quy tr×nh c«ng nghÖ l¾p r¸p « t« çc lo¹i vµ ®îc ®µo
t¹o c¬ b¶n ®Ó cã thÕ ®¶m tr¸ch ®îc nh÷ng c«ng ®o¹n l¾p r¸p. Mét ®iÒu
quan träng lµ mét sè çn bé ®· ®îc tiÕp xóc víi ph¬ng ph¸p qu¶n lý khoa häc

cã tr×nh ®é tiªn tiÕn, lµ nh÷ng nh©n tè ban ®Çu ®Ó x©y dùng, ®µo t¹o
nguån nh©n lùc cho sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam.
B¶ng 11: Tæng sè lao ®éng ViÖt Nam trong çc liªn doanh s¶n xuÊt vµ l¾p
r¸p « t« ViÖt Nam
§¬n vÞ: Nguêi

TT Tªn doanh nghiÖp Tæng sè lao ®éng ®Õn 30/6/02
1 C«ng ty LD Toyota 371 (9)
2 C«ng ty LD Vindaco 133 (4)
3 C«ng ty LD Ford ViÖt Nam 260 (3)
4 C«ng ty LD VMC 557 (14)
5 C«ng ty LD Hino Motors VN 34 (2)
6 C«ng ty Vidamco-Daewoo 410 (4)
7 C«ng ty LD Suzuki 166 (2)
8 C«ng ty LD Isuzu 124 (4)
9 C«ng ty LD Mercedes 382 (3)
10 C«ng ty LD Mª K«ng 304 (5)
11 C«ng ty LD VinaStar 231 (9)
Tæng céng 2.972 (59)

Sè trong ngoÆc lµ ngêi níc ngoµi
Tuy nhiªn, do ®Æc tÝnh vÒ c«ng nghÖ, s¶n xuÊt « t« lµ mét ngµnh
kh«ng dïng nhiÒu lao ®éng nªn hiÖn c¶ 11 liªn doanh míi chØ sö dông 2.972
lao ®éng ViÖt Nam.
Nh vËy, dù ¸n sö dông lao ®éng ViÖt Nam nhiÒu nhÊt còng chØ lµ
557 ngêi mÆc dï sè lao ®éng níc ngoµi ®îc sö dông trong ngµnh còng kh«ng
ph¶i lµ cao (nhiÒu nhÊt lµ dù ¸n cña c«ng ty VMC sö dông 14 ngêi níc ngoµi
trªn tæng sè 571 ngêi). Cã thÓ nãi, víi møc vèn thùc hiÖn tõng dù ¸n lªn ®Õn
hµng chôc triÖu USD nh hiÖn nay th× con sè nµy lµ kh«ng ®¸ng kÓ, kh«ng
gi¶i quyÕt ®îc nhiÒu viÖc lµm cho x· héi.
b. VÒ thùc hiÖn chuyÓn giao c«ng nghÖ

HÇu hÕt çc d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®îc bªn níc ngoµi gãp vµo liªn
doanh ®Òu s¶n xuÊt trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90 vµ cña çc níc c«ng
nghiÖp hµng ®Çu thÕ giíi nªn chÊt lîng cßn tèt, c«ng suÊt cao vµ cho phÐp
s¶n xuÊt çc s¶n phÈm hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn 100% çc d©y chuyÒn c«ng
nghÖ nµy míi chØ dõng ë d¹ng CKD2 (mét sè linh kiÖn cha ®îc l¾p r¸p vµo
khung s¶n phÈm), IKD1 (tû lÖ néi ®Þa ho¸ díi 10%) sÏ kh«ng kÝch thÝch
nhiÒu viÖc s¶n xuÊt çc chi tiÕt, phô tïng trong níc ph¸t triÓn mµ chñ yÕu
lµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ l¾p r¸p. Thªm vµo ®ã, toµn bé c«ng t¸c R&D ®îc
tiÕn hµnh t¹i çc h·ng níc ngoµi, kh«ng thùc hiÖn t¹i ViÖt Nam, nªn çc kü s
ViÖt Nam hÇu nh chØ dËp khu«n lµm theo mäi sù chØ dÉn tõ phÝa níc
ngoµi, kh«ng cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn n¨ng lùc ç nh©n. Nh÷ng
nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy cã thÓ kÓ ®Õn nh:
- Thø nhÊt, tr×nh ®é tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ cña chóng ta cßn h¹n
chÕ
- Thø hai, nhµ ®Çu t níc ngoµi muèn cã mét sù phô thuéc nhÊt ®Þnh
tõ phÝa ViÖt Nam, nªn chñ yÕu chuyÓn giao c«ng nghÖ l¾p r¸p kh«ng thùc
hiÖn chuyÓn giao c«ng nghÖ s¶n xuÊt chi tiÕt, phô tïng
Vµ mét nguyªn nh©n kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ Nhµ níc cßn
thiÕu nh÷ng chñ tr¬ng khuyÕn khÝch còng nh hç trî c«ng t¸c R&D cña çc
c¬ së nghiªn cøu c«ng nghÖ trong níc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ cña
phÝa ViÖt Nam trong liªn doanh.
NÕu so víi møc chi phÝ c¬ héi hµng n¨m Nhµ níc ph¶i chÞu do u ®·i
thuÕ cho çc nhµ ®Çu t níc ngoµi (trung b×nh 500 triÖu USD/n¨m) th× møc
®é chuyÓn giao vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ mµ chóng ta nhËn ®îc nh hiÖn nay
hoµn toµn kh«ng t¬ng xøng. ViÖt Nam vÉn cha lµm chñ ®îc c«ng nghÖ s¶n
xuÊt « t« hiÖn cã vµ bÞ phô thuéc vµo quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cña bªn níc
ngoµi.
c. VÒ nép ng©n s¸ch

Çc liªn doanh l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt « t« ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch Nhµ
níc th«ng qua viÖc ®ãng thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ GTGT, thuÕ tiªu thô
®Æc biÖt, thuÕ lîi tøc,…
Tæng møc ®ãng gãp cña çc liªn doanh vµo ng©n s¸ch Nhµ níc tÝnh
®Õn hÕt ngµy 30/6/01 lµ 154.323.000 USD. NÕu tÝnh theo ph¬ng ph¸p sè
b×nh qu©n gi¶n ®¬n, th× møc ®ãng gãp b×nh qu©n n¨m trong giai ®o¹n
1996-2000 lµ 30.864.600 USD/ n¨m. Nh vËy, mÆc dï kinh doanh kh«ng
mÊy hiÖu qu¶ nhng møc ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch cña ngµnh vÉn cao h¬n
rÊt nhiÒu ngµnh kh¸c (ngµnh may chØ nép 17,06 triÖu USD/n¨m).
Riªng n¨m 2000, do sè lîng s¶n phÈm tiªu thô t¨ng ®ét biÕn, çc liªn
doanh s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t« ë ViÖt Nam ®· ®ãng gãp cho ng©n s¸ch sè
tiÒn kû lôc lµ 45.467.846 USD.
B¶ng 12 : Tæng çc kho¶n nép ng©n s¸ch cña çc liªn doanh s¶n xuÊt vµ
l¾p r¸p « t« ViÖt Nam
§¬n vÞ: USD
1/1/2000-
2000
Tªn liªn doanh 30/6/2001 Tæng
C«ng ty LD Toyota 14.527.952 41.874.152
C«ng ty LD Vindaco 1.147.499 476.029 3.958.637
C«ng ty LD Ford VN 4.105.000 2.303.000 9.611.000
C«ng ty LD VMC 5.776.300 2.737.200 33.961.736
C«ng ty LD Hino Motors VN 26.502 103.397 646.419
C«ng ty Vidamco-Daewoo 5.560.000 4.061.000 16.417.000
C«ng ty LD Suzuki 5.610.000 2.957.000 33.318.000
C«ng ty LD Isuzu 1.423.064 1.265.355 4.469.042
C«ng ty LD Mercedes- benz 2.403.842 2.826.035 14.467.978
C«ng ty LD Mª K«ng 1.332.687 1.737.922 14.188.135
C«ng ty LD VinaStar 3.555.000 3.199.000 18.414.000
Tæng céng 45.467.846 21.665.938 191.326.099

4. Tån t¹i vµ nguyªn nh©n
4.1. Tån t¹i vÒ mÆt tµi chÝnh
a. VÒ s¶n lîng
C«ng suÊt cña 11 liªn doanh l¾p r¸p « t« t¹i ViÖt Nam lµ 148.900 xe
mét n¨m. Trong khi ®ã, lîng xe tiªu thô cña 11 liªn doanh l¾p r¸p « t« n¨m
2001 míi ®¹t kho¶ng 19.000 xe, tøc lµ t¬ng ®¬ng víi 12,7% c«ng suÊt thiÕt
kÕ. Liªn doanh b¸n ®îc nhiÒu xe nhÊt lµ Toyota víi 5.586 xe ®îc b¸n ra n¨m
2001, b»ng 27,93% c«ng suÊt thiÕt kÕ. Nhng liªn doanh khai th¸c hiÖu qu¶
nhÊt c«ng suÊt cña nhµ m¸y lµ Vidamco-Deawoo víi 2.860 xe b¸n ra trªn
9500 xe theo c«ng suÊt thiÕt kÕ, còng chØ ®¹t 29,80%. Còng trong n¨m
nµy, liªn doanh Hino Motors ViÖt Nam chØ b¸n ®îc 105 xe vµ cã hiÖu qu¶
thÊp nhÊt chØ lµ 4,04%. Con sè nµy tuy cã kh¶ quan h¬n so víi n¨m 2000
(víi lîng xe b¸n ra ®¹t 13.957 xe, t¬ng ®¬ng 9,37% c«ng suÊt thiÕt kÕ) nhng
®Ó nghÜ ®Õn viÖc thu ®îc lîi nhuËn vµ gi¶m gi¸ b¸n th× çc liªn doanh cßn
nhiÒu viÖc ph¶i lµm. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ:
* ThÞ trêng nhá, s¶n lîng nhá l¹i cã qu¸ nhiÒu nhµ s¶n xuÊt « t«
ViÖt Nam víi d©n sè h¬n 80 triÖu ngêi lµ thÞ trêng tiªu thô ë møc
trung b×nh trong khu vùc. Song nÕu so s¸nh vÒ thu nhËp th× víi møc thu
nhËp kho¶ng 400 USD/ ngêi/n¨m th× thÞ trêng ViÖt Nam chØ ë møc ph¸t
triÓn thÊp. Theo mét sè nghiªn cøu, ®Ó thÞ trêng « t« cã søc mua thùc sù th×
thu nhËp cña ngêi d©n ph¶i ë møc xÊp xØ tõ 4.500 USD/ngêi/n¨m. ThÞ tr-
êng néi ®Þa cha ph¸t triÓn lµ nh©n tè chÝnh t¹o ra t×nh tr¹ng cung vît qu¸
cÇu.
Ngµnh c«ng nghiÖp « t« chØ cã thÓ ph¸t triÓn ®îc hîp lý vµ cã hiÖu
qu¶ khi ®îc x©y dùng theo ph¬ng thøc s¶n lîng lín vµ Ýt chñng lo¹i. Sè

chñng lo¹i xe sÏ t¨ng dÇn trªn c¬ së ph¶i ®¹t ®îc qui m« s¶n xuÊt kinh tÕ.
HiÖn t¹i hµng n¨m ta l¾p r¸p ®îc kho¶ng vµi ngµn xe nhng ®· cã tíi h¬n 30
kiÓu xe kh¸c nhau, mçi kiÓu xe chØ s¶n xuÊt vµi tr¨m chiÕc mçi n¨m, con sè
®ã qu¸ nhá kh«ng cho phÐp ®Çu t çc d©y chuyÒn s¶n xuÊt tiªn tiÕn vµ cã
chÊt lîng. Trong khi ®ã ®Ó cã s¶n lîng ®¹t ®îc quy m« kinh tÕ, ®ñ ®iÒu
kiÖn ®Ó hÊp dÉn çc nhµ cung cÊp linh kiÖn phô tïng ®Çu t vµo ViÖt Nam
th× sè lîng cña mét lo¹i s¶n phÈm còng ph¶i ë mét con sè nhÊt ®Þnh. B¶ng
sau ®©y cho thÊy sè lîng « t« b×nh qu©n cÇn cã (ë NhËt vµ çc níc
ASEAN) ®Ó cã ®iÒu kiÖn h×nh thµnh tæ chøc s¶n xuÊt øng víi mçi lo¹i
phô tïng, chi tiÕt cña « t«
B¶ng 13: Çc lo¹i phô tïng « t« cÇn thiÕt cã quy m« s¶n xuÊt lín
§¬n vÞ b×nh qu©n: Ngh×n chiÕc « t«
TT S¶n lîng hy väng ®- S¶n lîng s¶n xuÊt cña

Tªn phô tïng îc s¶n xuÊt t¹i §«ng mét nhµ m¸y t¹i NhËt
Nam ¸ B¶n
1 M¸y ph¸t ®iÖn 1.250 3.340
2 Bé chia ®iÖn 1.000 3.390
3 M¸y khëi ®éng ®iÖn 933 2.987
4 Xupap 800 2.266
5 §ång hå 567 1.522
6 Cuén d©y ®ãng ®iÖn 562 2.143
7 Ly hîp 390 3.023
8 HÖ thèng l¸i 200 2.100

Nguån: Dù th¶o ChiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn
2010.

Tõ b¶ng nµy ta thÊy, s¶n lîng « t« ViÖt Nam n¨m 2001 míi ®¹t con sè
18.992 xe/n¨m cña c¶ 11 liªn doanh lµ rÊt nhá so víi quy m« b×nh qu©n cÇn
cã ®Ó cã thÓ ®Çu t s¶n lîng s¶n xuÊt phô tïng, linh kiÖn cã hiÖu qu¶. MÆt
kh¸c, bªn c¹nh nhu cÇu tiªu thô nhá, sè lîng nhµ s¶n xuÊt « t« ë ViÖt Nam l¹i
qu¸ nhiÒu nªn s¶n lîng b×nh qu©n n¨m cña çc doanh nghiÖp lµ rÊt nhá
(kho¶ng 1300 xe/n¨m). Do vËy, viÖc çc liªn doanh cha ®Çu t s¶n xuÊt chi
tiÕt phô tïng « t« lµ mét ®iÒu dÔ hiÓu.
* C¬ cÊu chñng lo¹i s¶n phÈm cha hîp lý:
HÇu hÕt çc lo¹i « t« cña çc liªn doanh FDI ®a vµo thÞ trêng ViÖt
Nam ®Òu lµ lo¹i xe cao cÊp, ®¾t tiÒn, sang träng (v× ®ang ®îc b¶o hé
m¹nh) chØ phï hîp víi møc sèng vµ thu nhËp cao, víi ®iÒu kiÖn ®êng x¸ cña
çc níc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn, cha phï hîp víi møc sèng chung vµ h¹ tÇng c¬
së ViÖt Nam. Trong khi ®ã, çc lo¹i xe th¬ng dông phï hîp víi søc mua, víi
tr×nh ®é c«ng nghÖ, víi tÝnh ®a dông, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®êng giao
th«ng cßn kÐm ph¸t triÓn nh ë ViÖt Nam th× l¹i cha ®îc quan t©m ®Çu t
s¶n xuÊt. HÇu hÕt çc lo¹i xe nµy vÉn ph¶i nhËp khÈu tõ níc ngoµi vµo díi
h×nh thøc xe ®· qua sö dông (díi 4 n¨m)
b. VÒ doanh thu vµ lîi nhuËn
TÝnh ®Õn 30/6/2001 míi chØ cã 3 liªn doanh thu ®îc lîi nhuËn , vÊn
®Ò nµy lµ do c«ng t¸c nghiªn cøu chuÈn bÞ ®Çu t cßn s¬ sµi
C«ng nghiÖp s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t« cßn kh¸ míi mÎ ë ViÖt Nam nªn
thÞ trêng tiªu thô cßn nhiÒu biÕn ®éng, ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng ®iÒu tra,
nghiªn cøu tû mû tríc khi tiÕn hµnh ®Çu t. Nhng thùc tÕ, hÇu hÕt çc nhµ
®Çu t níc ngoµi trong liªn doanh l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt « t« kh«ng thùc hiÖn
c«ng t¸c nµy mµ chñ yÕu dùa vµo sè liÖu do 1 vµi h·ng hoÆc mét sè tæ

chøc nµo ®ã th«ng b¸o. Nh÷ng sè liÖu nµy chØ cã tÝnh chÊt chung, kh«ng
cã ®Þnh lîng cô thÓ, kh«ng tiÕn hµnh ®iÒu tra thêng xuyªn nªn víi nhiÒu
doanh nghiÖp lµ kh«ng phï hîp. Tõ ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®Çu t kh«ng
hiÖu qu¶ trong nhiÒu n¨m qua.
B¶ng 14: HiÖu qu¶ SXKD cña çc doanh nghiÖp liªn doanh l¾p r¸p « t« ë
ViÖt Nam (L·i lç thùc hiÖn)
§¬n vÞ: TriÖu USD
1/1/2001-
1999 2000
Tªn liªn doanh 30/6/2001 Tæng
C«ng ty LD Toyota 5.600.000 15.395.000 18.695.000
C«ng ty LD Vindaco -1.510.592 9.435 -158.068 -4.055.111
C«ng ty LD Ford VN -6.424.000 -2.036.000 1.549.000 -6.911.000
C«ng ty LD VMC -2.250.128 3.878.850 2.226.650 1.462.578
C«ng ty LD Hino Motors VN -688.234 -306.755 -39.370 -1.276.706
C«ng ty Vidamco-Daewoo -2.159.000 732.000 4.399.000 -2.488.000
C«ng ty LD Suzuki 2.486.000 1.608.000 2.542.000 11.093.000
C«ng ty LD Isuz -1.582.311 -1.415.521 524.126 -6.107.888
C«ng ty LD Mercedes- benz -2.151.284 -187.704 2.904.527 -7.895.859
C«ng ty LD Mª K«ng -2.074.657 -3.000.017 -626.684 -11.292.788
C«ng ty LD VinaStar 1.156.000 2.113.000 3.384.000 -1.788.000
Tæng céng -9.608.206 16.790.288 16.705.181 -10.564.744

Vµ ®©y cã lÏ lµ mét trong çc nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh h×nh thùc
hiÖn vèn ®Çu t ë nhiÒu liªn doanh cha ®îc nh trong dù ¸n ®Ó tr¸nh sù thua
lç. Nh ta ®· biÕt, khi quy m« thÞ trêng thu hÑp víi møc dù ®o¸n trong dù ¸n
®Çu t, ®Ó h¹n chÕ thiÖt h¹i tõ rñi ro nµy biÖn ph¸p thu hÑp quy m« ®Çu t
thêng ®îc çc chñ ®Çu t lùa chän. TOYOTA ViÖt Nam víi møc vèn ®Çu t
thùc hiÖn míi chØ ®¹t 55,06 % so víi tæng vèn ®¨ng ký nhng ®ang dÉn

®Çu vÒ møc l·i thùc hiÖn víi 18.695.000USD kÓ tõ ngµy ®îc cÊp giÊy
phÐp ®Çu t ®Õn cuèi n¨m 2000. Trong khi ®ã FORD ViÖt Nam th× ®i
®Çu trong viÖc thùc hiÖn dù ¸n, ®¹t 100% vèn nhng kÓ tõ khi ho¹t ®éng
®Õn 30/6/01, gÇn 3 n¨m ho¹t ®éng th× 80% kho¶ng thêi gian ®ã lµ trong
t×nh tr¹ng thua lç. T×nh h×nh nµy x¶y ra t¬ng tù víi mét sè liªn doanh cã møc
thùc hiÖn vèn cao nh Liªn doanh MEKONG vµ Liªn doanh Vidamco-
Daewoo. ViÖc chËm chÔ trong triÓn khai dù ¸n lµ mét sù l·ng phÝ ®èi víi
çc nguån lùc dµnh ®Ó ®Çu t cho dù ¸n mµ kh«ng ®îc ®a vµo khai th¸c. V×
vËy, çc liªn doanh nªn xem xÐt l¹i ®Ó x©y dùng ®îc mét chiÕn lîc kinh
doanh phï hîp víi ®iÒu kiÖn ë ViÖt Nam, tranh thñ chiÕm lÜnh thÞ phÇn «
t« ViÖt Nam trong thêi gian ®Çu ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« khi kh¶ n¨ng
vèn trong níc cßn h¹n hÑp. Bëi lÏ, khi çc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cña ViÖt
Nam ®ñ lín m¹nh th©m nhËp vµo thÞ trêng « t« vµ tiÕn tr×nh héi nhËp kinh
tÕ ®· ®Õn th× çc c¬ héi thuËn lîi cho çc liªn doanh cã thÓ nãi lµ kh«ng
cßn ®îc ®¶m b¶o nh hiÖn nay. ViÖc çc doanh nghiÖp IKD trong lÜnh vùc
l¾p r¸p xe m¸y ViÖt Nam chØ trong vßng 2 n¨m gÇn ®©y ®· nhanh chãng
chiÕm ®îc 86,5% thÞ phÇn, ®Èy çc doanh nghiÖp FDI trong lÜnh vùc nµy
tõ vÞ trÝ ®éc quyÒn xuèng mét gãc nhá ë thÞ trêng cung cÊp xe m¸y ViÖt
Nam, cã lÏ còng lµ mét ®iÒu ®¸ng suy nghÜ ®èi víi nh÷ng ngêi anh em: çc
dù ¸n FDI trong lÜnh vùc l¾p r¸p vµ chÕ t¹o « t«
§øng trªn khÝa c¹nh Nhµ níc ViÖt Nam th× ®©y còng lµ sù l·ng phÝ
khi kh«ng tËn dông ®îc tèi ®a nguån lùc FDI mµ kh«ng ph¶i lóc nµo chóng
ta còng cã thÓ huy ®éng ®îc. Do vËy, bªn c¹nh viÖc xem xÐt l¹i chiÕn lîc
kinh doanh cña doanh nghiÖp FDI th× sù phèi hîp chØ ®¹o tõ phÝa çc nhµ
qu¶n lý vÜ m« ViÖt Nam trong thêi gian tíi lµ cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ h¹n chÕ
®¸ng kÓ khã kh¨n nµy.
4.2. C¬ së h¹ tÇng cßn yÕu kÐm
a. H¹ tÇng c¬ së cßn yÕu kÐm, m¹ng líi ®êng bé cha ph¸t triÓn, quy
ho¹ch ®« thÞ cha phï hîp

MÆc dï sè lîng « t« lu hµnh t¹i ViÖt Nam cha nhiÒu nhng dêng nh nã
®· g©y ra sù qu¸ t¶i ®èi víi hÖ thèng giao th«ng ®êng bé níc ta, nhÊt lµ ë çc
®« thÞ lín- n¬i d©n c cã nhiÒu kh¶ n¨ng mua xe. Ngoµi ra, do quy ho¹ch ®«
thÞ tríc ®©y Ýt quan t©m ®Õn sù ph¸t triÓn cña çc ph¬ng tiÖn giao th«ng
hiÖn ®¹i nh « t« nªn kh«ng dù tÝnh tríc ®Õn viÖc x©y dùng çc b·i ®ç xe.
Kh«ng Ýt gia ®×nh cã kh¶ n¨ng mua ®îc « t« nhng l¹i kh«ng cã chç ®Ó .
Do ®ã, trong thêi kú x©y dùng c«ng nghiÖp « t«, çc nguyªn nh©n nªu
trªn ®· ¶nh hëng trùc tiÕp tíi sù më réng thÞ trêng tiªu thô « t« vµ kÕt qu¶ lµ
çc liªn doanh s¶n xuÊt « t« ho¹t ®éng víi hiÖu qu¶ thÊp.
b. Mét trong nh÷ng trë ng¹i lín cña sù ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp «
t« lµ nguån nh©n lùc
Chóng ta kh«ng cã ®îc çc kü s vµ çc nhµ qu¶n lý cao cÊp nªn viÖc
tiÕp thu c«ng nghÖ chuyÓn giao míi chØ dõng l¹i ë møc ®é híng dÉn dËy
nghÒ, vËn dông theo çc bíc ®· ®îc chØ dÉn; c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t
triÓn c«ng nghÖ trong níc hÇu nh cha cã. Kinh nghiÖm cña Hµn Quèc cho
thÊy n¨ng lùc tiÕp thu c«ng nghÖ trong níc lµ mét ®iÒu hÕt søc quan träng
®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t«. Tríc ®©y, ChÝnh phñ Hµn Quèc ®· cã
nh÷ng sai lÇm khi cho r»ng hÔ bá tiÒn ra mua thiÕt bÞ c«ng nghÖ vÒ lµ kü
thuËt còng sÏ ®îc truyÒn vµo theo. Çc nhµ kinh doanh s¶n xuÊt l¾p r¸p vµ
s¶n xuÊt phô tïng Hµn Quèc còng cho lµ nh vËy vµ viÖc bá tiÒn ra mµ
kh«ng häc ®îc kü thuËt lµ do sù bª trÔ cña phÝa cung cÊp kü thuËt. V× vËy,
viÖc khai th¸c c«ng nghÖ cña Hµn Quèc hiÖn nay vÉn cha cã hiÖu qu¶, chÊt
lîng « t« cña Hµn Quèc cha cã tÝnh c¹nh tranh cao trªn thÞ trêng quèc tÕ.
Tuy nhiªn, kh¸ch quan mµ nãi viÖc tr«ng chê vµo çc ®èi t¸c cung cÊp c«ng
nghÖ chuyÓn giao hîp t¸c ph¸t triÓn c«ng nghÖ ®· chuyÓn giao lµ mét viÖc
lµm v« Ých, bëi lÏ kinh nghiÖm chuyÓn giao c«ng nghÖ ë nhiÒu níc ch©u ¸
(VÝ dô: NhËt, Trung Quèc,…) chØ ra r»ng çc níc mua c«ng nghÖ chØ cã
thÓ khai th¸c mét çch tèt nhÊt thiÕt bÞ m¸y mãc khi cã kh¶ n¨ng hÊp thô nã

mét çch ®Çy ®ñ, n¨ng lùc bªn trong lu«n mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi sù
ph¸t triÓn kü thuËt c«ng nghÖ níc nhµ.
Vai trß ®¹i diÖn cña bªn ViÖt Nam trong liªn doanh lµ thô ®éng nªn
viÖc thùc hiÖn çc cam kÕt khi cÊp giÊy phÐp ®Çu t cña ®èi t¸c níc ngoµi
cßn chËm ch¹p. Ngoµi ra, nhiÒu çn bé ViÖt Nam ®¹i diÖn trong liªn doanh
gÇn nh chØ cã vai trß ngêi gi÷ ®Êt, do thiÕu kiÕn thøc chuyªn m«n, kh«ng
n¾m v÷ng ph¸p luËt vµ th¬ng trêng nªn thùc sù lµ kh«ng cã vai trß trong
qu¶n lý ho¹t ®éng cña liªn doanh.
c. Çc chÝnh s¸ch cña Nhµ níc víi ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« ch-
a phï hîp
ViÖc Nhµ níc ta cÊp giÊy phÐp ®Çu t cho çc doanh nghiÖp cã
vèn ®Çu t níc ngoµi trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t« lµ ®Ó thu hót vèn
®Çu t thùc hiÖn chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ çc h·ng s¶n xuÊt « t« lín trªn
thÕ giíi, nh»m môc ®Ých t¹o dùng c¬ së ban ®Çu ®Ó x©y dùng ngµnh c«ng
nghiÖp « t« cña ViÖt Nam. Chóng ta ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch b¶o hé (kÓ c¶
thuÕ vµ phi thuÕ) rÊt cao ®èi víi çc s¶n phÈm « t«, ®Ó gióp çc liªn doanh
cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn, cô thÓ lµ:
- Tõ n¨m 1999, tæng thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu vµ thuÕ tiªu thô ®Æc
biÖt ¸p dông ®èi víi « t« tõ 5 chç ngåi trë xuèng lµ 400%, trªn 5 chç ngåi
®Õn 15 chç ngåi lµ 320%, tõ 16 ®Õn 24 chç ngåi lµ 260% vµ trªn 25 chç
ngåi (xe bus) lµ 200%, « t« võa chë ngêi võa chë hµng lµ 260%. Nh vËy, « t«
tõ 5 chç ngåi trë xuèng l¾p r¸p trong níc ®îc b¶o hé b»ng thuÕ nhËp khÈu vµ
thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt lµ 400% so víi gi¸ CIF, trong khi bé linh kiÖn xe « t«
nhËp khÈu ®Ó l¾p r¸p ë d¹ng CKD2 chØ ph¶i chÞu thuÕ nhËp khÈu 20% vµ 5%
thuÕ GTGT.
- QuyÕt ®Þnh cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ c¬ chÕ ®iÒu hµnh XNK
thêi kú 2001- 2005 cã quy ®Þnh:
+ CÊm nhËp khÈu « t« ®· qua sö dông: 16 chç ngåi trë xuèng

+ Xe « t« nguyªn chiÕc tõ 9 chç ngåi trë xuèng do Bé Th¬ng M¹i cÊp
giÊy phÐp nhËp khÈu (nhng thùc tÕ lµ kh«ng cho nhËp)
Çc chÝnh s¸ch thuÕ kÓ trªn cña Nhµ níc nh»m tÝch cùc b¶o hé cho
ngµnh s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t« trong níc, ®ã lµ chÝnh s¸ch hîp lý, thÓ hiÖn
sù mong muèn nhanh chãng ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®ñ søc c¹nh
tranh khi héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi. Tuy nhiªn, kh¸ch quan mµ nhËn xÐt
çc chÝnh s¸ch b¶o hé ®ã còng ®· t¹o c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn cho çc bªn liªn
doanh thu ®îc lîi nhuËn cao qua møc thuÕ xuÊt nhËp khÈu chªnh lÖch qu¸
cao gi÷a gi¸ xe nhËp nguyªn chiÕc vµ xe l¾p r¸p trong níc. Vµ ®©y còng lµ
mét trong nh÷ng nguyªn nh©n mang l¹i hËu qu¶ ngoµi ý muèn cña Nhµ níc
lµ: çc liªn doanh cã xu híng ®Èy lïi tiÕn tr×nh néi ®Þa ho¸ vµ dï cha tÝch
cùc néi ®Þa ho¸ th× vÉn cã thÓ tiÕp tôc duy tr× s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i
trong thêi gian dµi n÷a tríc khi tÝnh ®Õn viÖc ph¶i ®Çu t s¶n xuÊt thùc sù
t¹i ViÖt Nam.
Çc biÖn ph¸p hç trî cßn cha ®ång bé, thÞ trêng trong níc cha ®îc b¶o
hé mét çch thÝch ®¸ng, nhÊt lµ çc lo¹i xe t¶i, xe buýt ®ang bÞ çc lo¹i xe
®· qua sö dông nhËp khÈu qu¸ nhiÒu lÊn ¸t trªn thÞ trêng. Çc liªn doanh
hÇu nh kh«ng tiªu thô ®îc lo¹i xe nµy vµ çc d©y chuyÒn l¾p r¸p xe ph¶i
ngõng ho¹t ®éng hoÆc chØ ho¹t ®éng cÇm chõng
d. Çc liªn doanh ch©m thùc hiªn néi ®Þa ho¸
Theo th«ng t sè 215 ngµy 8/2/1995 cña UBNN vÒ hîp t¸c vµ ®Çu t
(nay lµ Bé KH vµ §T) vµ còng ®îc çc liªn doanh FDI cam kÕt thùc hiÖn
(trong çc dù ¸n xin giÊy phÐp ®Çu t liªn doanh s¶n xuÊt « t« ë ViÖt Nam )
lµ: “ChËm nhÊt tõ n¨m thø n¨m kÓ tõ ngµy b¾t ®Çu s¶n xuÊt, ph¶i sö dông
linh kiÖn s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam víi tØ lÖ Ýt nhÊt lµ 5% gi¸ trÞ xe vµ sÏ t¨ng
dÇn tõng n¨m ®Ó ®Õn n¨m thø 10 ®¹t tØ lÖ Ýt nhÊt 30% gi¸ trÞ xe.” Tuy
nhiªn, mÆc dï cam kÕt nh trªn, nhng trªn thùc tÕ viÖc thùc hiÖn néi ®Þa ho¸

rÊt chËm ch¹p vµ Ýt triÓn väng. Lý do kh«ng thùc hiÖn ®îc çc môc tiªu vÒ
néi ®Þa ho¸ mµ çc liªn doanh ®a ra lµ: thÞ trêng « t« ViÖt Nam qu¸ nhá bÐ
v× cã qu¸ nhiÒu nhµ s¶n xuÊt, v× xe ®· qua sö dông vÉn ®îc nhËp,…
TØ lÖ néi ®Þa ho¸ cña çc doanh nghiÖp FDI míi ®¹t cao nhÊt lµ 8%,
thÊp nhÊt lµ 2% trong ®ã phÇn gi¸ trÞ hµn, s¬n, l¾p r¸p lµ chñ yÕu, tØ lÖ
sö dông phô tïng linh kiÖn trong níc cha ®îc bao nhiªu so víi cam kÕt ban
dÇu cña çc liªn doanh (chØ míi sö dông mét sè Ýt çc chi tiÕt, lÜnh vùc s¶n
xuÊt trong níc nh acquy, s¨m-lèp, ghÕ ngåi,…)
Trªn c¬ së ®Ênh gi¸ trªn ta cã thÓ ®i ®Õn kÕt luËn nh sau:
Sè lîng çc liªn doanh FDI lµ qu¸ nhiÒu so víi thÞ trêng xe cao cÊp ë
ViÖt Nam cßn nhá, trong khi ®ã thÞ trêng xe phæ th«ng ë ViÖt Nam ®ang
cã nhu cÇu lín nhng l¹i thiÕu nhµ s¶n xuÊt vµ cung cÊp.
Gi¸ çc lo¹i xe cao cÊp cßn qu¸ cao so víi gi¸ xe thÕ giíi vµ søc mua
cña ngêi d©n ViÖt Nam
TØ lÖ néi ®Þa ho¸ cßn qu¸ thÊp-tiÕn tr×nh thùc hiÖn néi ®Þa ho¸
chËm, sè lîng nhµ cung cÊp phô tïng cßn qu¸ Ýt vµ chØ cung cÊp ®îc çc bé
phËn ®¬n gi¶n, Ýt quan träng cña « t« .
Çc chÝnh s¸ch cña nhµ níc mµ chñ yÕu lµ chÝnh s¸ch b¶o hé qua
thuÕ cÇn hiÖu chØnh l¹i theo híng khuyÕn khÝch vµ ®Èy m¹nh néi ®Þa
ho¸ thùc sù, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt « t« trong níc, nhanh chãng tiÕn ®Õn
s¶n xuÊt « t« mang th¬ng hiÖu ViÖt Nam.
§Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®Ých thùc ViÖt Nam chóng ta
cÇn ®Þnh híng cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« víi chiÕn lîc vµ gi¶i ph¸p nh dîc
tr×nh bµy ë ch¬ng sau.

Ch¬ng III
ChiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam

®Õn n¨m 2010 vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu
qu¶ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp
« t«
I. ChiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn
n¨m 2010
1. Dù b¸o nhu cÇu « t« ë ViÖt Nam
ThÞ trêng « t« ViÖt Nam cßn rÊt nhá bÐ so víi çc níc ASEAN vµ thÕ
giíi. Hai lý do chÝnh lµm cho thÞ trêng « t« ViÖt Nam khã ph¸t triÓn tríc
m¾t còng nh 5, 10 n¨m tíi lµ:
- Møc sèng cßn qu¸ thÊp, b×nh qu©n GDP míi chØ ®¹t trªn 350 USD
lµ qu¸ thÊp cha t¹o nªn søc mua lín vÒ « t«.
- H¹ tÇng c¬ së cßn yÕu kÐm, ®êng x¸ cha ph¸t triÓn, quy ho¹ch ®«
thÞ cha phï hîp (nhµ kh«ng cã chç ®Ó « t«, ®êng phè Ýt cã chç ®ç « t«),
mÆc dï sè lîng « t« cña ta theo ®Çu ngêi cßn cha nhiÒu.
1.1. Dù b¸o thÞ trêng xe phæ th«ng
Híng ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2020 do Bé GTVT so¹n th¶o (4/2000) nhu
cÇu vµ thÞ trêng vÒ sè lîng xe chë kh¸ch lµ nh sau:
+ T¨ng trëng h»ng n¨m 9,1% cho giai ®o¹n 2001 - 2010 vµ 7,8% cho
giai ®o¹n 2010 - 2020.
+ Thay thÕ sè « t« ph¶i thanh lý h»ng n¨m lµ 5% (tøc lµ « t« cã tuæi tõ
20 n¨m trë lªn).
+ Riªng cho giai ®o¹n 2001 - 2003 cÇn thay thÕ sè « t« ph¶i ngng ho¹t
®éng theo QuyÕt ®Þnh sè 890/12-04-1999/ Q§- BGTVT vÒ viÖc “Ban
hµnh vÒ tiªu chuÈn ngµnh” lµ 6.000 « t« kh¸ch. (2000 xe/n¨m).
Nhu cÇu vÒ xe t¶i n«ng dông lµ vµo kho¶ng 35.000 - 40.000 xe /n¨m
(xem phô lôc)

1.2. Dù b¸o thÞ trêng xe « t« cao cÊp
Trong b¶n dù th¶o chiÕn lîc ph¸t triÓn nghµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt
Nam ®Õn n¨m 2010 ®· dù b¸o nhu cÇu « t« ViÖt Nam ®Õn 2010:
NhiÒu tËp ®oµn « t« lín cña thÕ giíi ®· nghiªn cøu vµ dù b¸o sù ph¸t
triÓn cña « t« ViÖt Nam. C¨n cø chñ yÕu ®Ó hä dù b¸o nhu cÇu « t« lµ møc
thu nhËp quèc d©n tÝnh theo ®Çu ngêi.
Mitsubishi GM
(Sè xe/n¨m) (Sè xe/n¨m)

Xe cao cÊp 17.300 12.800
Xe phæ th«ng 63.600 47.200
Tæng 80.900 60.000
Tõ nh÷ng nghiªn cøu t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam, tham
kh¶o kinh nghiÖm cña çc níc Ch©u ¸ ®· x©y dùng c«ng nghiÖp « t« trong
nh÷ng n¨m qua, ViÖn Nghiªn cøu Mitsubishi ®· ®a ra dù b¸o: N¨m 2005, ë
ViÖt Nam sÏ cã kho¶ng 650.000 xe « t«, trong ®ã 60% lµ xe th¬ng dông, (xe
t¶i, çc lo¹i xe bus, çc lo¹i xe th«ng thêng) cßn l¹i 40% lµ xe con. Tû lÖ t¨ng trëng
trung b×nh hµng n¨m cña xe con lµ 6,7%, xe th¬ng dông lµ 18%, tõ ®ã thÊy
n¨m 2005 nhu cÇu « t« ViÖt Nam hµng n¨m lµ 81.000 xe/n¨m, trong ®ã 80%
lµ xe th¬ng dông (63.000 xe/n¨m). H·ng xe GM cña Mü còng ®a ra dù b¸o
nhu cÇu thÊp h¬n (xem b¶ng trªn). C«ng ty Toyota dù b¸o nhu cÇu xe çc lo¹i
kho¶ng 60.000 xe/n¨m vµo n¨m 2005, gÇn nh dù b¸o cña GM.
Nh vËy, ta cã thÓ dù b¸o r»ng, nhu cÇu thÞ trêng « t« ViÖt Nam ®Õn
2005 sÏ kho¶ng 13.000 - 17.500 xe con/n¨m vµ tõ 47.000 - 63.500 xe th¬ng
dông/n¨m, tæng nhu cÇu sÏ lµ 65.000 - 80.000 xe çc lo¹i.

2. Môc tiªu cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam
2.1.Môc tiªu tríc m¾t
a. VÒ çc lo¹i xe phæ th«ng (xe t¶i nhá n«ng th«n, xe kh¸ch phæ
th«ng, xe taxi phæ th«ng,...)
- §¸p øng nhu cÇu trong níc kho¶ng 40 - 50% vÒ sè lîng vµ ®¹t tû lÖ
néi ®Þa hãa ®Õn 55% vµo n¨m 2005, (b¾t ®Çu s¶n xuÊt ®éng c¬ vµ hép sè
vµo n¨m 2003 - 2005)
- §¸p øng 100% nhu cÇu trong níc vÒ sè lîng vµ ®¹t tû lÖ néi ®Þa hãa
®Õn 85% vµo n¨m 2010, (riªng ®éng c¬ tû lÖ néi ®Þa hãa ®¹t 50% - 70%,
vµ hép sè ®¹t 90%).
- VÒ çc lo¹i xe chuyªn dông:
+ §¸p øng 20 - 30% nhu cÇu trong níc vÒ sè lîng, ®¹t tû lÖ néi ®Þa
hãa 40 - 45% vµo n¨m 2005 (nhËp ngo¹i çc phÇn ®éng c¬, hÖ chuyÒn
®éng, hÖ ®iÒu khiÓn, khung gÇm,...).
+ §¸p øng 50 - 60% nhu cÇu trong níc vÒ sè lîng, ®¹t tû lÖ néi ®Þa
hãa 60% vµo n¨m 2010 (phÇn ®éng c¬ ®¹t tû lÖ néi ®Þa hãa 50% - 70% vµ
hép sè ®¹t 90%).
b. VÒ çc lo¹i xe cao cÊp:
- §¸p øng 100% nhu cÇu çc lo¹i xe du lÞch cao cÊp, ®¹t tû lÖ néi ®Þa
hãa 15 - 20% vµo n¨m 2005 vµ 35 - 40% vµo n¨m 2010.
- §¸p øng 80% nhu cÇu çc lo¹i xe th¬ng dông cao cÊp (xe t¶i, xe
bus,...), ®¹t tû lÖ néi ®Þa hãa 30% vµo n¨m 2005 vµ 45 - 50% vµo n¨m
2010.

2.2. Môc tiªu l©u dµi
S¶n xuÊt çc lo¹i xe phæ th«ng, xe cao cÊp, phô tïng vµ linh kiÖn « t«
tháa m·n cho nhu cÇu néi ®Þa vµ xuÊt khÈu vµo çc n¨m 2015 - 2020.
3. Quan ®iÓm c¬ b¶n x©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh
c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam
3.1. X©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ viÖc l©u dµi
§Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« cÇn ph¶i cã mét thêi gian dµi, çc níc
T©y ¢u ph¶i mÊt h¬n 100 n¨m, NhËt B¶n h¬n 50 n¨m, Hµn Quèc h¬n 30
n¨m, vµ ViÖt Nam còng khã cã thÓ lµm nhanh h¬n vµ cha thÓ cã c«ng
nghiÖp « t« lín m¹nh ngay ®îc v×:
 ThÞ trêng néi ®Þa rÊt nhá, møc sèng thÊp, søc mua rÊt h¹n hÑp.
GDP theo ®Çu ngêi hiÖn nay chØ ë møc 350 - 400 USD/n¨m th× cha
thÓ sím cã nÒn c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn ®îc. Th¸ng 7 n¨m 1998 trong
nghiªn cøu cña Timothy J. Sturgeon Gi¶ng viªn Trêng ®¹i häc Masachusetts
Hoa Kú, khi nghiªn cøu vÒ triÓn väng c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam, kÕt luËn
døt kho¸t mét nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ: mét níc ph¶i ®¹t ®îc GDP b×nh qu©n
®Çu ngêi kho¶ng 1.000 USD/n¨m, ®Ó t¹o thÞ trêng ®ñ lín ®¶m b¶o cho
c«ng nghiÖp « t« cã lîi nhuËn vµ møc 4.000 USD/n¨m ®Ó ®¶m b¶o cho nÒn
c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn nhanh.
Tõ kÕt luËn ®ã ta thÊy r»ng, nÕu muèn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t«
theo m« h×nh cña çc níc T©y ¢u, th× ph¶i mÊt 25 ®Õn 30 n¨m n÷a ViÖt
Nam míi héi ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t«.
 ThÞ trêng thÕ giíi ®· b·o hßa. Trªn thÕ giíi, s¶n xuÊt « t« ®· d thõa
n¨ng lùc, cung lín h¬n cÇu. Sù ph¸ s¶n, sôp ®æ vµ s¸p nhËp cña çc tËp
®oµn lín vÒ « t« trªn thÕ giíi lµ minh chøng râ nhÊt cho thùc tÕ cung lín
h¬n cÇu vµ sù c¹nh tranh khèc liÖt trong s¶n xuÊt « t« thÕ giíi. Trªn thÕ giíi
còng nh ë ViÖt Nam, sÏ chØ cßn l¹i çc tËp ®oµn cùc lín vÒ s¶n xuÊt « t« sÏ
trô l¹i ®îc trong t¬ng lai.

 C¬ së h¹ tÇng kü thuËt cña ViÖt Nam cßn rÊt kÐm (kh«ng thÓ
kh¾c phôc trong mét sím mét chiÒu ®îc), ®êng x¸ chËm ph¸t triÓn, ®« thÞ
vµ nhµ ë chËt hÑp kh«ng cã chç ®ç xe, ®Ó xe.
Nhng dï víi tÊt c¶ khã kh¨n kÓ trªn còng kh«ng cã nghÜa lµ ViÖt Nam
ngay tõ b©y giê kh«ng nªn vµ kh«ng thÓ x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh
c«ng nghiÖp « t«.
Do ý nghÜa vµ vÞ trÝ ®Æc biÖt cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«, ®Ó
CNH - H§H ®Êt níc, ViÖt Nam kh«ng thÓ kh«ng x©y dùng ngµnh c«ng
nghiÖp « t« cho riªng m×nh.
Con ®êng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam lµ: kh«ng thÓ theo
çch ®i cña ¢u, Mü, NhËt v× kh«ng thÓ c¹nh tranh ®îc, v× kh«ng ai ®Çu t
vµo ViÖt Nam ®Ó råi ta c¹nh tranh l¹i víi b¶n th©n hä.
Ta còng kh«ng thÓ ®i theo çch ®i cña çc níc ASEAN v× thêi ®iÓm
lÞch sö ®· hoµn toµn ®æi kh¸c, c¬ héi cho çc níc ASEAN çch ®©y 30 - 35
n¨m sÏ kh«ng cßn n÷a ®èi víi ViÖt Nam.
3.2. Quan ®iÓm vÒ s¶n phÈm
Phï hîp víi nhu cÇu thÞ trêng vµ møc sèng cña ViÖt Nam, ngµnh c«ng
nghiÖp « t« ViÖt Nam h×nh thµnh hai lo¹i s¶n phÈm:
+ Lo¹i xe « t« cao cÊp chñ yÕu phôc vô cho çc ®èi tîng lµ çc c¬ quan
Nhµ níc, çc thÞ d©n cã møc sèng cao, cho nhu cÇu du lÞch, v¨n hãa, ngo¹i giao,...
+ Lo¹i xe « t« phæ th«ng, phôc vô cho thÞ trêng c¶ níc, mµ tríc hÕt lµ
çc nhu cÇu vËn t¶i nhá hµng hãa, n«ng s¶n, trªn çc tuyÕn ®êng x·, liªn
huyÖn, liªn x·,... cho nhu cÇu ®i l¹i cña ngêi d©n víi møc sèng thÊp vµ trung
b×nh...
3.3. Quan ®iÓm vÒ thu hót vèn ®Çu t
Nguyªn t¾c lµ:
+ TËn dông tèi ®a n¨ng lùc s½n cã cña Tæng c«ng ty VEAM, çc
Tæng c«ng ty c¬ khÝ giao th«ng (Bé GTVT) vµ cña çc Bé, ngµnh, ®Þa ph-
¬ng;
+ §Çu t chiÒu s©u vµ më réng s¶n xuÊt çc c¬ së s½n cã.

+ Phèi hîp vµ hîp t¸c tèi ®a víi çc liªn doanh ®ang cã ë ViÖt Nam, ®Ó
tËn dông çc c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ s½n cã vµ gi¶m chi phÝ ®Çu t míi vµ
trïng l¾p. §Çu t míi tõng bíc ë nh÷ng kh©u c«ng nghÖ c¬ b¶n, quyÕt ®Þnh
chÊt lîng, phï hîp víi s¶n lîng, víi nhu cÇu thÞ trêng.
3.4. Quan ®iÓm vÒ khoa häc c«ng nghÖ
Xe phæ th«ng ë ViÖt Nam ph¶i ®¶m b¶o kü thuËt lµ hµng ®Çu sau
®ã lµ mü thuËt vµ tiÖn nghi.
Do ®ã ph¶i:
- An toµn cao nhÊt cho ngêi sö dông xe vµ ngêi ®i ®êng.
- §¬n gi¶n, dÔ sö dông, dÔ b¶o dìng, b¶o qu¶n vµ dÔ kiÕm vµ dÔ
thay thÕ phô tïng phï hîp víi tr×nh ®é phæ th«ng cña ngêi sö dông xe.
- VÒ néi thÊt vµ tiÖn nghi: hiÖn ®¹i vµ sang träng ë møc ®é võa ph¶i
vµ thÝch hîp, nhng kh«ng ®îc qu¸ th« thiÓn, xÊu xÝ vµ mÊt mü quan.
- §¶m b¶o çc yªu cÇu vÒ m«i trêng vµ « nhiÔm: ån, khÝ x¶.
4. ChiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t«
4.1. ChiÕn lîc s¶n phÈm
S¶n xuÊt 2 lo¹i xe: lo¹i xe phæ th«ng, xe chuyªn dïng vµ lo¹i xe cao cÊp
a- S¶n xuÊt çc lo¹i xe phæ th«ng mµ thÞ trêng trong níc ®ang cã nhu
cÇu lín, çc cêng quèc « t« vµ çc liªn doanh « t« hiÖn cã ë ViÖt Nam kh«ng
lµm hoÆc hÇu nh kh«ng lµm. §ã lµ çc lo¹i xe th¬ng dông nhá ®¬n gi¶n, rÎ
tiÒn, phï hîp víi ®êng x¸, víi ®iÒu kiÖn sö dông ë ViÖt Nam, víi søc mua
cßn thÊp cña n«ng d©n ViÖt Nam vµ cña kinh tÕ t nh©n sÏ ph¸t triÓn nhanh
trong giai ®o¹n ®Çu cña thÕ kû 21. Lo¹i xe phæ th«ng vµ lo¹i xe chuyªn dïng
bao gåm çc lo¹i xe:
+ Xe t¶i nhá n«ng th«n.
+ Xe taxi phæ th«ng.
+ Xe chë kh¸ch nhá, liªn huyÖn, liªn x·.
+ Xe buýt ®êng dµi liªn tØnh.

+ Çc lo¹i xe chuyªn dïng: Xe chë xi m¨ng, xe chë x¨ng, xe ®«ng l¹nh,
xe chë r¸c, xe phôc vô ngµnh ®iÖn chiÕu s¸ng, xe chë níc, phun níc röa ®-
êng, xe quÐt ®êng phè,...
Çc lo¹i xe nµy sè lîng kh«ng nhiÒu nhng gi¸ trÞ cao.
Ch¬ng tr×nh “Xe n«ng dông” ®îc ®Ò ra ch¬ng tr×nh hµnh ®éng cña
ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2005 còng thuéc lo¹i xe phæ th«ng kÓ
trªn.
- S¶n xuÊt çc lo¹i xe chuyªn dïng, ®Æc chñng mµ ta cã thÓ c¹nh tranh
®îc víi çc cêng quèc « t« trªn thÕ giíi, v× s¶n lîng nhá, nguån vèn ®Çu t Ýt, gi¸
xe ViÖt Nam sÏ thÊp h¬n so víi gi¸ xe çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn.
Lo¹i xe phæ th«ng vµ xe chuyªn dïng sÏ lµ s¶n phÈm chÝnh cña c«ng
nghiÖp « t« ViÖt Nam bªn c¹nh çc lo¹i xe cao cÊp cña 11 Liªn doanh FDI
s½n cã.
TT Lo¹i xe TÝnh n¨ng s¶n S¶n lîng Ghi chó

phÈm chiÕc/n¨m
1 Xe t¶i nhá n«ng Søc chë 800 - 30.000- Dïng ®éng c¬ x¨ng
th«n 1000kg, 40.000 nhËp ngo¹i dÇn
®Õn 5 tÊn thay thÕ b»ng
®éng c¬ diezel néi
§éng c¬ diezel ®Þa
hoÆc x¨ng
2 Xe chë kh¸ch 8 - 25 chç ngåi 5.000- Dïng khung xe
nhá, liªn huyÖn, ®éng c¬ diezel 6.500 gÇm bÐ vµ ®éng
liªn tØnh. c¬ cña xe t¶i nhá
hoÆc x¨ng n«ng th«n ë môc
trªn
3 Xe taxi phæ 3000-
th«ng 4000
4 Xe buýt phæ lo¹i- 35 chç ngåi 3000- NhËp ngo¹i khung
th«ng 3500 xe ®éng c¬, hÖ
truyÒn ®éng, hÖ
tay l¸i
5 Çc lo¹i xe t¶i 500- 700 PhÇn cßn l¹i vá xe,

chuyªn dông ghÕ ®Öm do trong

níc s¶n xuÊt
6 Çc lo¹i xe 500- 600 NhËp ngo¹i phÇn
chuyªn dông khung xe ®éng c¬,
phôc vô lîi Ých hÖ truyÒn ®éng,
c«ng céng hÖ tay l¸i vµ çc c¬
cÊu bé phËn
chuyªn dïng
Çc lo¹i xe phæ th«ng nµy tríc hÕt phôc vô thÞ trêng néi ®Þa sau ®ã
lµ xuÊt khÈu sang çc níc ®ang ph¸t triÓn Nam Mü, Ch©u Phi, Trung CËn
§«ng vµ ASEAN. C«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam b¾t ®Çu tõ çc lo¹i xe phæ
th«ng vµ xe chuyªn dïng nµy, dÇn tiÕn ®Õn çc lo¹i xe cao cÊp khi møc sèng
®· cao vµ thÞ trêng néi ®Þa ®ñ lín.
b-S¶n xuÊt çc lo¹i xe cao cÊp:
Bao gåm çc lo¹i xe con cao cÊp, sang träng, tiÖn nghi.
Çc lo¹i xe th¬ng dông cao cÊp:
+ Xe t¶i çc lo¹i lín nhá.
+ Xe buýt thµnh phè vµ xe buýt ®êng dµi.
Dßng xe nµy sÏ do çc liªn doanh FDI s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p theo nhu cÇ
cña thÞ trêng .
4.2. VÒ tæ chøc s¶n xuÊt
a. Çc lo¹i xe cao cÊp do çc liªn doanh FDI s¶n xuÊt.
b. Çc lo¹i xe phæ th«ng
Tæ chøc s¶n xuÊt çc lo¹i xe phæ th«ng dùa trªn 2 ®¬n vÞ lµ:
a - Tæng c«ng ty m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp ViÖt Nam (Bé
C«ng nghiÖp).
b - Çc Tæng c«ng ty c¬ khÝ giao th«ng (Bé Giao th«ng vËn t¶i).
* Cô thÓ lµ :
+ Tæng C«ng ty m¸y ®éng lùc vµ M¸y n«ng nghiÖp (Bé C«ng
nghiÖp) chñ tr×, phèi hîp víi çc ®¬n vÞ kh¸c ph¸t triÓn viÖc s¶n xuÊt ®éng

c¬, hép sè, çc hÖ thèng truyÒn ®éng, hÖ thèng l¸i, phanh h·m, çc bé phËn
c¬ cÊu kh¸c, s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p çc lo¹i xe n«ng dông, xe chë kh¸ch phæ
th«ng, xe chuyªn dông çc lo¹i.
Tæng C«ng ty VEAM lµ nhµ cung cÊp chñ yÕu çc bé phËn, chi tiÕt,
c¬ cÊu, cho c«ng nghiÖp « t« phæ th«ng ViÖt Nam.
Çc Tæng C«ng ty c¬ khÝ giao th«ng (Bé GTVT) chñ tr× s¶n xuÊt çc
lo¹i xe bus tõ 25 chç trë lªn, çc lo¹i xe chuyªn dïng, xe t¶i nhá.
Tû lÖ néi ®Þa hãa ban ®Çu cña çc lo¹i xe phæ th«ng do 2 Tæng c«ng
ty trªn s¶n xuÊt, kh«ng díi 35%.
§Ó tr¸nh t×nh tr¹ng l¾p r¸p th¬ng m¹i trµn lan çc lo¹i xe phæ th«ng tõ
nay ®Õn 2006, ngoµi çc Tæng c«ng ty trªn, çc doanh nghiÖp trong níc vµ
çc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi, muèn s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p çc lo¹i
xe phæ th«ng kh¸c cÇn cã ý kiÕn tháa thuËn cña Bé C«ng nghiÖp.
II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t«
1. N©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t trong çc doanh nghiÖp s¶n
xuÊt l¾p r¸p « t«
Môc tiªu quan träng cña çc doanh nghiÖp lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Tuy
nhiªn, khi ®Çu t vµo mét ngµnh c«ng nghiÖp cßn qu¸ míi mÎ nh c«ng nghiÖp
« t« ViÖt Nam th× çc liªn doanh hÇu nh lµ thÊt b¹i trong viÖc t×m kiÕm lîi
nhuËn. §Ó cã thÓ tån t¹i l©u dµi ë thÞ trêng tiÒm n¨ng nµy buéc çc liªn
doanh ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Çu t phï hîp, cô thÓ lµ:
Thø nhÊt, ph¶i cã kÕ ho¹ch nghiªn cøu thÞ trêng mét çch nghiªm tóc
vµ tû mû. §èi víi mçi doanh nghiÖp cÇn cã nh÷ng ph¬ng ph¸p nghiªn cøu phï
hîp víi ®Æc ®iÓm cña ®¬n vÞ m×nh, tr¸nh t×nh tr¹ng sö dông sè liÖu b¸o
ço cña çc ®¬n vÞ b¹n hay nh÷ng b¸o ço chØ cã tÝnh ®Þnh híng cña mét sè
tæ chøc trong níc.

Thø hai, çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t« nªn tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ
trêng vµ lËp kÕ ho¹ch triÓn khai cô thÓ çc lo¹i xe trë ngêi díi 15 chç ngåi,
xe t¶i díi 2 tÊn v× nh÷ng xe nµy cã gi¸ thµnh t¬ng ®èi, phï hîp víi ®iÒu kiÖn
giao th«ng cßn thÊp kÐm cña ViÖt Nam
Thø ba, gi¸ b¸n s¶n phÈm cña çc liªn doanh hiÖn nay cßn qu¸ cao so
víi gi¸ xe t¬ng tù trªn thÞ trêng quèc tÕ lµ mét phÇn lµ do linh kiÖn, phô tïng
chñ yÕu lµ nhËp khÈu. Çc doanh nghiÖp nªn nghÜ ®Õn viÖc ®Çu t cho
d©y chuyÒn s¶n xuÊt phô tïng linh kiÖn thay cho viÖc nhËp khÈu tõ c«ng ty
mÑ, h×nh thøc liªn kÕt trong ®Çu t d©y chuyÒn s¶n xuÊt mét sè bé phËn
chÝnh cña « t« sÏ lµ hiÖu qu¶ trong hoµn c¶nh hiÖn nay. ViÖc ®Çu t cho
s¶n xuÊt bé phËn, chi tiÕt « t« võa tranh thñ ®îc sù u ®·i tõ phÝa nhµ níc
võa gióp ®¬n vÞ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2. Thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt
linh kiÖn
S¶n xuÊt phô tïng (chi tiÕt, côm chi tiÕt, bé phËn) lµ cèt lâi cña s¶n
xuÊt « t«. NÕu chØ ®Çu t vµo çc liªn doanh l¾p r¸p « t« nh hiÖn nay th× dï
cã l¾p r¸p ®îc bao nhiªu « t« ®i ch¨ng n÷a còng vÉn lu«n phô thuéc sù cung
cÊp phô tïng cña nhµ s¶n xuÊt gèc, vµ kh«ng bao giê lµm chñ ®îc s¶n xuÊt
trong c«ng nghiÖp « t« .
Nguyªn t¾c chung ®Ó thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo lÜnh vùc
s¶n xuÊt phô tïng lµ
- H¹n chÕ nhËp khÈu « t« nguyªn chiÕc, níi láng vµ cëi më víi s¶n
xuÊt phô tïng
- §Þnh møc thuÕ thÊp cho çc phô tïng cã tØ lÖ néi ®Þa ho¸ cao, çc
phô tïng xuÊt khÈu, çc phô tïng ®¹t tØ lÖ néi ®Þa ho¸ sím h¬n thêi gian quy
®Þnh, phô tïng ®îc s¶n xuÊt b»ng c«ng nghÖ cao…

- ¦u tiªn vµ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt çc lo¹i phô tïng dïng chung cho
çc lo¹i xe nh s¨m lèp, ¾c quy, kÝnh, ghÕ ®Öm, cßi, ®Ìn, d©y ®iÖn...s¶n
xuÊt cíi chÊt lîng cao, s¶n lîng lín cho võa nhu cÇu trong níc, võa xuÊt khÈu
võa trao ®æi lÊy çc phô tïng ta cha s¶n xuÊt ®îc.
- Møc thuÕ s¶n xuÊt phô tïng thÊp, miÔn hoÆc gi¶m thuÕ nhËp khÈu
nguyªn liÖu s¶n xuÊt phô tïng « t«.
- §Æt møc thuÕ cao cho phô tïng nhËp nguyªn chiÕc.
3. X©y dùng c¬ cÊu hîp lý ®èi víi nhµ s¶n xuÊt vµ s¶n
phÈm
§Æc thï cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ chØ cã thÓ ph¸t triÓn ®îc hîp
lý vµ cã hiÖu qu¶ khi ®îc x©y dùng theo ph¬ng thøc s¶n lîng lín vµ Ýt
chñng lo¹i. Do ®ã, ®Ó cã s¶n lîng lín, phï hîp víi quy m« s¶n xuÊt kinh tÕ
trong t¬ng lai, ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o « t« níc ta trong thêi gian tíi nªn
gi¶m sè lîng nhµ s¶n xuÊt, cã thÓ chØ cÇn kho¶ng 3-4 nhµ s¶n xuÊt lín vµ
mét vµi nhµ s¶n xuÊt xe chuyªn dïng. Muèn vËy, tríc m¾t ph¶i h¹n chÕ sè l-
îng kiÓu xe nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho nhµ s¶n xuÊt ®¹t s¶n lîng cao, gi¸
thµnh h¹ vµ ®a c«ng nghÖ kü thuËt cao vµo s¶n xuÊt víi suÊt ®Çu t thÊp.
ChiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®· x¸c ®Þnh trong thêi
gian tíi chóng ta cÇn u tiªn tËp trung l¾p r¸p, chÕ t¹o çc lo¹i xe th¬ng dông
nhá. Theo kinh nghiÖm ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña Hµn Quèc
còng nh nhiÒu níc kh¸c trªn thÕ giíi, viÖc lùa chän 1 lo¹i xe ®Ó tËp trung
®Çu t tõ ®ã ph¸t triÓn c«ng nghÖ ®Ó cho ra ®êi çc lo¹i xe c¶i tiÕn, hiÖn
®¹i h¬n lµ phï hîp víi nh÷ng níc cã nhiÒu h¹n chÕ vÒ nguån lùc nh níc ta. ¦u
thÕ cña xe th¬ng dông lµ phï hîp víi søc mua, tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ ®iÒu
kiÖn c¬ së h¹ tÇng cßn thÊp kÐm, cã kh¶ n¨ng khai th¸c c¶ trong lÜnh vùc
s¶n xuÊt nªn kh¶ n¨ng thu håi tiÒn mua xe vµ nhu cÇu mua xe míi lµ lu«n

t¨ng, h¹n chÕ ®îc t×nh tr¹ng xe cò ®· qu¸ thêi h¹n sö dông vÉn lu th«ng nh
hiÖn nay-mét nguyªn nh©n lµm cho cÇu vÒ s¶n phÈm « t« ë níc t¨ng chËm
ch¹p. Do vËy, chóng ta nªn cã nhiÒu biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vµ hç trî s¶n
xuÊt lo¹i s¶n phÈm nµy. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn b¶o hé cao cho s¶n
phÈm chóng ta còng ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm chø
kh«ng ph¶i chØ l¾p r¸p. Con ®êng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam
®îc x¸c ®Þnh lµ con ®êng dµi, cho nªn kh«ng nhÊt thiÕt chóng ta ph¶i nãng
véi mµ cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t« theo ®óng nghÜa
cña nã.
4 4. TiÕp tôc hoµn thiÖn çc chÝnh s¸ch cã liªn quan
4.1.ChÝnh s¸ch thÞ trêng
ChÝnh phñ ph¶i cã chÝnh s¸ch cÊm nhËp khÈu xe nguyªn chiÕc, xe
®· qua sö dông mµ trong níc ®· l¾p r¸p ®îc. Riªng víi çc lo¹i s¶n phÈm míi
®Çu t d©y chuyÒn l¾p r¸p ë ViÖt Nam, cho phÐp nhËp mét sè lîng giíi h¹n
« t« nguyªn chiÕc ®Ó lµm mÉu cho viÖc nghiªn cøu thÞ trêng hoÆc híng
dÉn c«ng nh©n l¾p r¸p trong xëng.
VÒ ®iÓm nµy, nhiÒu ngêi ®øng trªn quan ®iÓm thiÓn cËn b¶o vÖ
ngêi tiªu dïng sÏ kh«ng t¸n thµnh. Nhng vÒ l©u dµi, nÕu chóng ta b¶o vÖ ng-
êi tiªu dïng mét çch thô ®éng th× chóng ta sÏ bãp chÕt ngµnh c«ng nghiÖp
l¾p r¸p, chÕ t¹o « t« non trÎ cña chóng ta nh ®· x¶y ra ë lÜnh vùc s¶n xuÊt «
t« ë NewZealand v× ChÝnh phñ cho nhËp xe ®· qua sö dông. ThÞ trêng
ViÖt Nam vèn qu¸ nhá, nÕu chÝnh s¸ch cÊm nhËp çc lo¹i xe kÓ trªn ®îc
thùc hiÖn, sÏ t¹o thÞ phÇn lín cho çc liªn doanh l¾p r¸p trong níc, ®ång thêi
tr¸nh biÕn níc ta thµnh mét b·i r¸c cña çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn.

Ngoµi ra, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam míi ph¸t triÓn cha l©u,
ch¾c ch¾n sÏ tèn nhiÒu phô phÝ, kÐo theo ®ã lµ gi¸ b¸n « t« l¾p r¸p trong
níc cã nhiÒu kh¶ n¨ng cao h¬n gi¸ thµnh cña chÝnh thµnh phÈm ®ã ®îc l¾p
r¸p, chÕ t¹o ë níc ngoµi. Do ®ã, kh«ng lo¹i trõ kh¶ n¨ng v× môc ®Ých t lîi,
nhiÒu ç nh©n, doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ nhËp lËu çc s¶n phÈm nµy vµo
trong níc, lµm gi¶ phô tïng, g©y rèi lo¹n, mÊt æn ®Þnh thÞ trêng. V× vËy,
®Ò nghÞ ChÝnh phñ cã chñ tr¬ng, biÖn ph¸p kiªn quyÕt ng¨n chÆn hµng
nhËp lËu, lµm chi tiÕt phô tïng gi¶, ®¸nh thuÕ vµ ph¹t nÆng t¹i n¬i tiªu thô
xe nhËp lËu. Nhµ níc cÇn ban hµnh luËt ph¸p cô thÓ ®Ó gióp çc c¬ quan
chøc n¨ng thùc thi thuËn lîi, cã hiÖu qu¶ h¬n.
4.2. ChÝnh s¸ch néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm

Thêi gian qua, thùc tÕ néi ®Þa ho¸ ë çc liªn doanh cha lµm tho¶ m·n
mong muèn cña ChÝnh phñ ViÖt Nam, cha ®ãng gãp nhiÒu vµo ph¸t triÓn
khoa häc c«ng nghÖ quèc gia. Trong thêi gian tíi, ®Ó thóc ®Èy h¬n n÷a qu¸
tr×nh néi ®Þa ho¸, Nhµ níc nªn thùc hiÖn çc kÕ ho¹ch sau:
- HiÖn nay, do møc thuÕ suÊt nhËp khÈu chªnh lÖch qu¸ cao gi÷a
thuÕ suÊt nhËp khÈu xe nguyªn chiÕc vµ thuÕ suÊt nhËp khÈu linh kiÖn
®Ó l¾p r¸p s¶n phÈm trong níc nªn çc liªn doanh cã xu híng ®Èy lïi tiÕn
tr×nh néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm bëi dï cha tÝch cùc néi ®Þa ho¸ th× vÉn cã thÓ
tiÕp tôc duy tr× s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i trong thêi gian dµi n÷a tríc khi
tÝnh ®Õn viÖc ph¶i ®Çu t s¶n xuÊt thùc sù t¹i ViÖt Nam. Thªm vµo ®ã
viÖc tÝnh thuÕ theo d¹ng rêi ®èi víi linh kiÖn, phô tïng « t« sÏ gÆp khã kh¨n
do çc chi tiÕt chÕ t¹o phøc t¹p, chi tiÕt kÕt dÝnh víi nhiÒu phô tïng kh¸c Ýt
®îc s¶n xuÊt, chÕ t¹o. Do vËy, çch tÝnh vµ møc thuÕ nhËp khÈu cÇn ®îc
x©y dùng c¨n cø theo tû lÖ néi ®Þa ho¸: tû lÖ néi ®Þa ho¸ cµng cao th× møc
thuÕ nhËp khÈu cµng gi¶m.
- Thµnh lËp tæ c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra çc liªn doanh l¾p r¸p « t«,
nghiªn cøu thÞ trêng. Tõ ®ã, ban hµnh çc v¨n b¶n ph¸p quy ®Þnh nghiªm

ngÆt qu¸ tr×nh néi ®Þa ho¸ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt nµy, ®Ò ra çc biÖn
ph¸p xö lý cô thÓ víi çc doanh nghiÖp kh«ng tu©n thñ, g©y ¸p lùc néi ®Þa
ho¸. Chóng ta thËt sù mong muèn «ng muãn cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t vµo c«ng
nghiÖp chÕ t¹o, nhng chóng ta hoµn toµn kh chóng chØ lµ nh÷ng cç m¸y
l¾p r¸p çc thµnh phÈm, lµ ph¬ng tiÖn ®Ó ngêi níc ngoµi th©m nhËp vµo
thÞ trêng ViÖt Nam mét çch hîp ph¸p vµ ®ì tèn kÐm. Ngîc l¹i, chÝnh çc dù
¸n níc ngoµi muèn ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam ph¶i phôc vô ®îc lîi Ých chung cña
ngêi ViÖt Nam.
- Dï sao vÊn ®Ò néi ®Þa ho¸ còng chØ cã chóng ta quan t©m lµ
chÝnh. Do ®ã, muèn néi ®Þa ho¸ cã hiÖu qu¶ cÇn thiÕt ph¶i lËp kÕ ho¹ch
bá vèn cña Nhµ níc. Vèn nµy ®îc dïng ®Ó thµnh lËp thªm çc doanh nghiÖp
s¶n xuÊt phô tïng, hç trî cho çc c¬ së s¶n xuÊt chi tiÕt trong níc, vµ t¨ng vèn
cho bªn ViÖt Nam trong liªn doanh, t¹o nguån quü cho qu¸ tr×nh néi ®Þa ho¸
ë çc ®¬n vÞ l¾p r¸p nµy.
HiÖn t¹i, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt phô tïng vµ c«ng nghiÖp l¾p r¸p, chÕ
t¹o « t« ®· ®îc ChÝnh phñ liÖt kª vµo danh môc ngµnh s¶n xuÊt thay thÕ
nhËp khÈu, ®©y còng lµ mét khuyÕn khÝch ®¸ng kÓ ®èi víi çc nhµ s¶n xuÊt
trong níc.
4.3. ChÝnh s¸ch thuÕ
ChÝnh s¸ch thuÕ lµ mét c«ng cô quan träng nhÊt Nhµ níc ta sö dông
®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« trong thêi gian qua. §Ó
ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong çc liªn doanh s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t« trong thêi
gian tíi, chÝnh s¸ch thuÕ cña ViÖt Nam cÇn ph¶i c¶i tiÕn theo çc híng sau:
Mét lµ, ®Þnh møc thuÕ thÊp cho çc phô tïng cã tû lÖ néi ®Þa ho¸
cao, çc phô tïng xuÊt khÈu, çc côm phô tïng ®¹t tû lÖ néi ®Þa ho¸ sím h¬n
quy ®Þnh, phô tïng ®îc s¶n xuÊt b»ng c«ng nghÖ cao. Xem xÐt ¸p dông
thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®èi víi çc mÆt hµng nµy sao cho hîp lý.

Hai lµ, bæ sung danh môc mÆt hµng, m· thuÕ vµ møc thuÕ nhËp
khÈu ®èi víi vËt t nguyªn liÖu sö dông cho s¶n xuÊt phô tïng linh kiÖn s¶n
xuÊt mµ trong níc cha s¶n xuÊt ®îc.
Ba lµ, cïng víi viÖc kh«ng nhËp « t« cò, xe ®· qua sö dông, cÇn thùc
hiÖn gi¶m thuÕ ®èi víi çc s¶n phÈm lµ « t« th¬ng m¹i vµ xe chuyªn dông
®îc s¶n xuÊt, l¾p r¸p trong níc. Çc lo¹i xe du lÞch, do gi¸ thµnh cßn cao vµ
kh«ng phôc vô nhiÒu môc ®Ých kinh doanh nªn thÞ phÇn ë ViÖt Nam cßn
thÊp, cã thÓ t¨ng thuÕ ®Ó h¹n chÕ s¶n xuÊt. Qua ®ã, c©n ®èi l¹i cung cÇu
tõng lo¹i s¶n phÈm « t«.
Bèn lµ, n¨m 2006 lµ thêi ®iÓm ViÖt Nam ph¶i thùc hiÖn Ch¬ng
tr×nh u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT). §Ó çc doanh nghiÖp s¶n
xuÊt ë ViÖt Nam kh«ng bÞ bì ngì, ®ñ søc c¹nh tranh víi çc s¶n phÈm ®Õn
tõ níc ngoµi vµ vÉn kinh doanh cã hiÖu qu¶, tõ n¨m 2003, Tæng côc H¶i
quan nªn thùc hiÖn gi¶m dÇn møc thuÕ nhËp khÈu ®èi víi çc chñng lo¹i s¶n
phÈm nhËp nguyªn chiÕc tõ níc ngoµi mµ ViÖt Nam cha tiÕn hµnh s¶n
xuÊt, n©ng dÇn ®é khã cña thÞ trêng, t¹o tÝnh ®éc lËp, tù chñ cho çc
doanh nghiÖp.
5. T¨ng cêng båi dìng chuyªn m«n cho çn bé qu¶n lý c¬ së

s¶n xuÊt, çn bé qu¶n lý nhµ níc
§èi t¸c ViÖt Nam trong çc dù ¸n ®Çu t níc ngoµi vµo lÜnh vùc s¶n
xuÊt « t« ®Òu lµ nh÷ng c«ng ty c¬ khÝ chÕ t¹o ®Çu ngµnh nh : Tæng c«ng
ty m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp, Tæng c«ng ty c¬ khÝ giao th«ng vËn
t¶i, c«ng ty c¬ khÝ Sµi Gßn, c«ng ty c¬ khÝ Cê §á, c«ng ty 3983- Bé Quèc
phßng,…nªn ngêi ®¹i diÖn cña çc ®èi t¸c nµy ®Òu cã nh÷ng kiÕn thøc nhÊt
®Þnh vÒ chÕ t¹o m¸y, thËm chÝ cã ngêi ®îc tu nghiÖp ë níc ngoµi. Nhng
xÐt t×nh h×nh kinh tÕ ViÖt Nam trong nhiÒu n¨m qua, ho¹t ®éng s¶n xuÊt
chÕ t¹o cßn yÕu kÐm, chÕ t¹o « t« gÇn nh kh«ng ph¸t triÓn, lîng kiÕn thøc
nµy cña mäi ngêi còng ®· dÇn l¹c hËu, cÇn ph¶i ®îc trang bÞ thªm nh÷ng

vÊn ®Ò míi. Thªm vµo ®ã, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái nh÷ng nhµ qu¶n
lý kh«ng chØ biÕt vÒ chuyªn m«n mµ cßn ph¶i am têng vÒ ph¸p luËt, chÝnh
s¸ch vµ cã n¨ng lùc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu ®ã ®Æt ra vÊn
®Ò cÇn ph¶i liªn tôc më çc kho¸ båi dìng chuyªn m«n, nghiÖp vô cho çc çn
bé qu¶n lý trong liªn doanh; thùc hiÖn çc ch¬ng tr×nh phèi hîp ®µo t¹o gi÷a
çc c¬ së s¶n xuÊt « t« trong níc víi çc viÖn, trêng ®¹i häc- n¬i cã çc gi¸o s
tiÕn sÜ cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. C¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng cña Nhµ níc
còng nªn ®Þnh kú tæ chøc çc líp häc ng¾n ngµy, çc héi th¶o víi doanh
nghiÖp ®Ó giíi thiÖu nh÷ng quy ®Þnh, ph¬ng ph¸p qu¶n lý míi, hay d©y
chuyÒn c«ng nghÖ míi cho nhµ qu¶n lý ViÖt Nam trong liªn doanh.
Song song víi båi dìng chuyªn m«n, nghiÖp vô cho çn bé qu¶n lý ë c¬
së s¶n xuÊt, Nhµ níc còng ph¶i n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n, tr×nh ®é
qu¶n lý cña çc viªn chøc lµm viÖc liªn quan ®Õn s¶n xuÊt « t«, th«ng quan
mét sè buæi tham quan, kiÕn tËp t¹i çc c¬ së s¶n xuÊt tiªn tiÕn ë níc ngoµi.
C«ng t¸c nµy rÊt quan träng v× nã liªn quan trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ qu¶n lý
s¶n xuÊt kinh doanh cña c¶ mét ngµnh kinh tÕ quèc d©n ViÖt Nam.
6. §Èy m¹nh c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®êng bé
Mét trong nh÷ng khã kh¨n hiÖn nay ¶nh hëng ®Õn viÖc t¨ng cÇu tiªu
dïng « t« níc ta lµ thùc tr¹ng yÕu kÐm cña hÖ thèng giao th«ng ®êng bé. Do
vËy trong thêi gian tíi, cÇn thiÕt ph¶i c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®-
êng bé ViÖt Nam. Çc biÖn ph¸p c¶i thiÖn nªn theo híng:
- TiÕp tôc kh«i phôc, n©ng cÊp çc tuyÕn quèc lé, tØnh lé quan träng
cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc.
§ã lµ çc tuyÕn B¾c- Nam, çc tuyÕn nèi çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm, çc
tuyÕn hµnh lang §«ng- T©y, çc trôc nan qu¹t ®Õn çc cöa khÈu, çc tuyÕn
vµnh ®ai vµ çc trôc híng t©m t¹i bèn thµnh phè lín

- ¦u tiªn ®Çu t cho giao th«ng n«ng th«n, miÒn nói, tiÕn tíi t¨ng tû lÖ
®êng cÊp phèi t¹i çc khu vùc nµy lªn 50%.
Ngµnh giao th«ng c«ng chÝnh cïng mét sè ngµnh kh¸c nh cÊp tho¸t n-
íc, ®iÖn, ®iÖn tho¹i, m«i trêng ®« thÞ,…cÇn ph¶i liªn tôc th«ng tin cho
nhau, phèi hîp thùc hiÖn çc dù ¸n liªn ngµnh, lËp kÕ ho¹ch ®µo bíi, l¾p
®Æt, san lÊp lßng ®êng khoa häc, tiÕt kiÖm, khÈn tr¬ng tr¶ l¹i nguyªn tr¹ng,
tr¸nh ®Ó t×nh tr¹ng mÆt ®êng bÞ ®µo , bÞ dë dang hay san lÊp cÈu th¶.
KÕt luËn
C«ng nghiÖp « t« lµ mét trong nh÷ng ngµnh ®ßi hái vèn ®Çu t lín,
nhng ®Õn nay ®· cã 170/200 nÒn kinh tÕ cña thÕ giíi ®· h×nh thµnh vµ
ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t«. §iÒu nµy cho thÊy c«ng nghiÖp « t« lµ

ngµnh c«ng nghiÖp phæ biÕn trong c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp cña hÇu hÕt
çc quèc gia vµ vïng l·nh thæ.
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë níc ta nh÷ng n¨m qua, ngµnh
c«ng nghiÖp « t« ®· tõng bíc ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. §Õn nay trªn
®Þa bµn c¶ níc ®· cã 11 liªn doanh l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt « t« víi tæng sè vèn
®Çu t ®· thùc hiÖn lµ 326,813 triÖu USD víi n¨ng lùc s¶n xuÊt phôc vô t¨ng
thªm lµ 148.900 chiÕc /n¨m, thu hót ®îc 2972 lao ®éng vµ hµng n¨m bæ
sung vµo ng©n s¸ch Nhµ níc mét kho¶n thu ®¸ng kÓ. Mêi n¨m n÷a nhu cÇu
« t« ViÖt Nam cã thÓ lµ 105.000 xe trong ®ã 30% lµ xe du lÞch, gi¸ trung
b×nh 25.000 USD/xe,70% lµ xe th¬ng dông, gi¸ trung b×nh 35.000 USD/xe
th× ta sÏ cã gi¸ trÞ s¶n lîng lµ 3,55 tû USD. Víi møc phÊn ®Êu 50% néi ®Þa
ho¸ th× ta sÏ t¹o ra gi¸ trÞ lµ 1,67 tû USD, t¬ng ®¬ng 8,2 triÖu tÊn g¹o xuÊt
khÈu hoÆc 13 triÖu tÊn dÇu th« xuÊt khÈu .
Bªn c¹nh nh÷ng mÆt ®¹t ®îc ë trªn, çc liªn doanh s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p
« t« ë ViÖt Nam ®ang ®øng tríc nhiÒu khã kh¨n: søc mua cña thÞ trêng
trong níc h¹n hÑp trong khi thÞ trêng ngoµi níc phÇn lín cung ®· vît cÇu.
§Çu t lín, møc s¶n xuÊt kh«ng ®¹t ®îc dù tÝnh ban ®Çu nªn nhiÒu liªn
doanh r¬i vµo t×nh tr¹ng thua lç…§øng tríc nh÷ng khã kh¨n, vÊn ®Ò quan
träng lµ ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao ®îc hiÖu qu¶ ®Çu t vµo ngµnh,
tiÒn ®Ò ph¸t triÓn ngµnh vÒ l©u dµi. Tõ çch ®Æt vÊn ®Ò nh vËy, ngoµi
çc vÊn ®Ò kh¸c, kho¸ luËn ®· cè g¾ng nªu lªn mét sè gi¶i ph¸p nh»m gãp
phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ë níc ta trong
thêi gian tíi.
Tuy nhiªn, do hiÓu biÕt cßn h¹n hÑp, thêi gian nghiªn cøu cha nhiÒu
nªn kÕt qu¶ cña kho¸ luËn ch¾c ch¾n sÏ cßn nhiÒu h¹n chÕ. RÊt mong ®îc
çc thÇy, c« chØ b¶o. Cuèi cïng, em xin ®îc mét lÇn n÷a ch©n thµnh c¶m ¬n

Th¹c sü Ph¹m ThÞ Mai Khanh ®· tËn t×nh híng dÉn, gióp ®ì vµ t¹o ®iÒu
kiÖn ®Ó em hoµn thµnh kho¸ luËn nµy.

Tµi liÖu tham kh¶o
1. Gi¸o tr×nh ®Çu t níc ngoµi - Ts Vò ChÝ Léc- Trêng §¹i häc Ngo¹i Th¬ng
2. Quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn 2010- Bé C«ng
NghiÖp
3. Dù th¶o ChiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn
2010 – Bé C«ng NghiÖp
4. B¸o ço Tæng hîp çc chØ tiªu Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña çc
doanh nghiÖp l¾p r¸p « t« cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®Õn hÕt th¸ng 6/2002 -
Bé C«ng NghiÖp
5. T¹p chÝ « t« - xe m¸y sè 1/2000 – sè 11/2002
6. T¹p chÝ C«ng nghiÖp sè 1/1995- sè 26/2002
7. T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò Kinh tÕ thÕ giíi sè 3/97- 10/02
8. Niªm gi¸m thèng kª 2001- Tæng côc Thèng kª
9. Tãm t¾t Niªm gi¸m thèng kª 2001- Tæng côc Thèng kª
10. www.vnexpress.net
11. www.vneconomy.com.vn
MôC lôc
Lêi më dÇu………………………………………………………………..1
Ch¬ng I: Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«.......................3
I. LÞch sö h×nh thµnh ngµnh c«ng nghiÖp « t« thÕ giíi....................3
1. Sù ra ®êi cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«............................................3
2. §Æc ®iÓm cña ngµnh s¶n xuÊt « t«....................................................7
2.1. VÒ vèn ®Çu t................................................................................7
2.2. VÒ c«ng nghÖ kü thuËt.................................................................7
2.3. VÒ lao ®éng..................................................................................8
3. Vai trß cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«....................................................8
II. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« t¹i mét sè quèc
gia vµ khu vùc............................................................................................9
1. Çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn cã thÞ trêng « t« ®· b·o hoµ.......9
2. Çc níc ASEAN vµ NICs.....................................................................14
III. Xu híng ph¸t triÓn s¶n xuÊt « t« trªn thÕ giíi...........................22
1. VÒ tæ chøc s¶n xuÊt.......................................................................22
2. Xu híng vÒ s¶n phÈm.....................................................................23
3. VÒ thÞ trêng...................................................................................23
4. VÒ lao ®éng vµ gi¸ trÞ lao ®éng trong c«ng nghiÖp « t«............25
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp
« t«..................................................................................................................26
I. T×nh h×nh cung cÊp vµ tiªu thô « t« ë ViÖt Nam..............................26
1. Sù ra ®êi cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam.............................26
2. T×nh h×nh cung cÊp vµ tiªu thô « t« ë ViÖt Nam.............................30
2.1. T×nh h×nh tiªu thô « t« ë ViÖt Nam............................................30
2.2. T×nh h×nh cung cÊp « t« trong níc.............................................32
2.3. T×nh h×nh nhËp khÈu « t«..........................................................34
II. Thùc tr¹ng thu hót vµ sö dông vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. 35
1. Quy m« vèn FDI ®¨ng ký vµ sö dông.................................................35
1.1. T×nh h×nh vèn ®¨ng ký...............................................................35
1.2. T×nh h×nh vèn thùc hiÖn............................................................37
2. C¬ cÊu FDI........................................................................................38
2.1. VÒ chñ ®Çu t..............................................................................38
2.2. VÒ ®Þa bµn ®Çu t......................................................................40
2.4. VÒ h×nh thøc ®Çu t....................................................................40
3. KÕt qu¶ ®¹t ®îc vµ nguyªn nh©n......................................................41
3.1. KÕt qu¶ tµi chÝnh.......................................................................41
3.2. HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi...............................................................45
4. Tån t¹i vµ nguyªn nh©n.......................................................................49
4.1. Tån t¹i vÒ mÆt tµi chÝnh...........................................................49
4.2. C¬ së h¹ tÇng cßn yÕu kÐm........................................................53
Ch¬ng III:ChiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn
n¨m 2010 vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t«......................................................58

I. ChiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn n¨m
2010.............................................................................................................58
1. Dù b¸o nhu cÇu « t« ë ViÖt Nam....................................................58
1.1. Dù b¸o thÞ trêng xe phæ th«ng..............................................58
1.2. Dù b¸o thÞ trêng xe « t« cao cÊp................................................59
2. Môc tiªu cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam...............................60
2.1.Môc tiªu tríc m¾t...........................................................................60
2.2. Môc tiªu l©u dµi...........................................................................60
3. Quan ®iÓm c¬ b¶n x©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng
nghiÖp « t« ViÖt Nam............................................................................61
3.1. X©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ viÖc l©u dµi..................61
3.2. Quan ®iÓm vÒ s¶n phÈm......................................................62
3.3. Quan ®iÓm vÒ thu hót vèn ®Çu t.............................................62
3.4. Quan ®iÓm vÒ khoa häc c«ng nghÖ.....................................63
4. ChiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t«...................................63
4.1. ChiÕn lîc s¶n phÈm.....................................................................63
4.2. VÒ tæ chøc s¶n xuÊt....................................................................65
II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t«..........................................................66
1. N©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t trong çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt l¾p
r¸p « t«....................................................................................................66
2. Thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt linh kiÖn67
3. X©y dùng c¬ cÊu hîp lý ®èi víi nhµ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm............68
4. TiÕp tôc hoµn thiÖn çc chÝnh s¸ch cã liªn quan..............................69
4.1.ChÝnh s¸ch thÞ trêng....................................................................69
4.2. ChÝnh s¸ch néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm.............................................70
4.3. ChÝnh s¸ch thuÕ.....................................................................71
5. T¨ng cêng båi dìng chuyªn m«n cho çn bé qu¶n lý c¬ së s¶n
xuÊt, çn bé qu¶n lý nhµ níc................................................................72
6. §Èy m¹nh c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng ®êng bé...............73
KÕt luËn........................................................................................................74
Tµi liÖu tham kh¶o.........................................................................................76
PHô LôC

FDI trong ngành công nghiệp oto Việt Nam

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

FDI trong ngành công nghiệp oto Việt Nam

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 1

Ch¬ng I: Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 2

Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 3

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 4

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 5

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 6

2. §Æc ®iÓm cña ngµnh s¶n xuÊt « t«

2.1. VÒ vèn ®Çu t

2.2. VÒ c«ng nghÖ kü thuËt

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 7

2.3. VÒ lao ®éng

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 8

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 9

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 10

Ngµnh c«ng nghiÖp « t« cña Mü vµ Ch©u ¢u ®· ®îc h×nh thµnh tõ

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 11

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 12

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 13

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 14

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 16

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 17

C¸c níc ASEAN

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 18

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 19

+ Xe t¶i nhá cabin kÐp: 83%

+ Xe t¶i lín vµ xe buýt : 45%

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 20

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 21

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 22

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 24

+ TËp ®oµn GM: 24.3% cña toµn thÕ giíi

+ TËp ®oµn Daimler Chrysler: 15%

+ TËp ®oµn FORD: 15.3%

+ TËp ®oµn TOYOTA: 9.9%

+ TËp ®oµn VW: 9.1%

+TËp ®oµn Renault: 8.9%

+ PhÇn cßn l¹i: 17.5%

B¶ng 2: Sè ngêi trªn mét « t« cña mét sè níc

TT Tªn níc Ngêi/1xe TT Tªn níc Ngêi/1xe

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 25

4. VÒ lao ®éng vµ gi¸ trÞ lao ®éng trong c«ng nghiÖp « t«

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 26

1. Sù ra ®êi cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 27

ST Tªn liªn doanh C«ng C¸c bªn liªn doanh

3 C«ng ty LD 9.500 -Nhµ m¸y 8798 -Daewoo

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 28

4 C«ng ty LD 17.800 -Vietranscimex -Proton (Malaysia)

9 C«ng ty LD 17.000 Nhµ m¸y - Chrysler inter Corp

10 C«ng ty LD TOYOTA 20.000 -Tæng c«ng ty m¸y -Toyota Motor Corp

11 C«ng ty ISUZU 6000 -SAMCO -ISUZU Corp

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 29

14 C«ng ty LD NISSAN 3.600 -Nhµ m¸y c¬ khÝ -Nissan Motor

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 30

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 31

2. T×nh h×nh cung cÊp vµ tiªu thô « t« ë ViÖt Nam

2.1. T×nh h×nh tiªu thô « t« ë ViÖt Nam

Tõ ®Çu thËp kû 90 ®Õn nay (1990-2001) lîng « t« nhËp khÈu vµ

Lîng « t« lu hµnh t¹i ViÖt Nam tõ 1996 ®Õn 2001

TrÞnh Xu©n Tíi A4 K37 32

2.2. T×nh h×nh cung cÊp « t« trong níc