Expo 'Energy Flash': erfenis van een utopische droom
Rave is dood. Velen die de hoogdagen van de ravecultuur in de jaren 90 hebben meegemaakt, lijken
ervan overtuigd. Of dat ook daadwerkelijk zo is, laten we voorlopig in het midden. De tentoonstelling
‘Energy Flash’ in het Antwerpse M HKA zorgt alvast voor een tijdelijke heropleving.
Rave is meer dan een muzikale
belevenis op zich. Rave is een
levensstijl, met diepe wortels in
de sociaal-culturele, politieke en
technologische tijdsgeest. Rave is
een religie die de waan van het
moment overstijgt en telkens
opnieuw aan een eigen
scheppingsverhaal schrijft, op
weg naar een utopie van zweet,
liefde en grote pupillen. Dat
alomvattende karakter heeft ertoe
geleid dat deze beweging door
zoveel mensen op zoveel
plaatsen is omarmd. ‘Energy
Flash’ in M HKA (Antwerpen) wil
dat onder de aandacht brengen
en vooral eerbiedigen. En daar
slaagt het wonderwel in.
Gelukzalig
Bij binnenkomst voel je het
meteen: de duizelingwekkende
roes van opwinding die je ook
ervaart voor, tijdens en in
mindere mate na een avond
teugelloos dansen. Die overvloed
aan impulsen die je hartslag
afstemt op de cadans van de
daverende menigte, op het aantal
beats per minuut. Een kolkende,
zinnenprikkelende brei van
geluiden en beelden nodigt je
uit om op te gaan in een amorfe
massa. Links weerklinkt de
hymne ‘Plastic Dreams’ van
Jaydee, wat verderop lonkt een
fluorescerende video-installatie
van George Barber en voor je neus
bevindt zich een vitrine vol oude flyers
opgesmukt met ronkende namen als
Aphex Twin en Carl Craig. Even voelt
het alsof die artiesten op dit eigenste
moment je hoofd op hol gaan
brengen.
Een golf van euforie gidst je doorheen
de hele expo en schept een verlangen
naar ongebreidelde vrijheid. Op een
video over de eerste rave in Moskou,
toepasselijk ‘Gagarin’ getiteld, zie je
beelden van ravers vermengd met
raketlanceringen, terwijl een
vrouwenstem de drie woorden
scandeert die al de hele tijd door je
hoofd zoeven: “take me away”. Je wil
je overgeven aan een gelukzalige,
unanieme anonimiteit. Die drang is
inherent menselijk, zo toont een
documentaire van Jef Cornelis. Er is
zoiets als de protorave: al eeuwenlang
zoeken mensen uit verschillende
culturen naar bewustzijnsvervaging
door middel van lichamelijke
overgave in helende dansen.
P.L.U.R.
Niet alleen voor de historische kiemen
van de ravebeweging is er aandacht,
ook de politieke aanleidingen komen
talrijk aan bod. In bijzonder onstabiele
tijden functioneerden raves als de
ideale uitlaat- en oogkleppen – met
een wollige blik op een toekomst zoals
ze alleen in dromen kan bestaan.
Wetteksten tonen ons hoe
overheden die dromen echter al
snel aan diggelen probeerden te
slaan door raves te marginaliseren
en uiteindelijk te verbieden. Het
optimisme van de ravers bleek niet
te krenken en danste vrolijk verder
in de illegaliteit. Tegen zoveel
positiviteit en verbondenheid, of
P.L.U.R. (Peace, Love, Unity en
Respect, ql) zoals dat in het jargon
heet, kun je moeilijk optreden,
denk je dan.
Te lang in staat van opperste
extase vertoeven, eist echter zijn
tol en ook dat gevoel geeft ‘Energy
Flash’ levendig weer. Het wordt na
verloop van tijd allemaal wat veel
om te verwerken. Net als je je
geen weg meer weet door een
wirwar van beats en sirenes – die
toch wat luguber aanvoelen –
beland je in een grote open ruimte
waar natuurbeelden en ambient
house voor rust zorgen: een rake
verbeelding van de chill-outrooms.
Niet toevallig liggen er allemaal
relikwieën van The KLF.
Gezuiverd, maar nog enigszins
groggy van je overdosis P.L.U.R.
strompel je weer naar de grote hal.
Plots passeert er voor je ogen een
uitgelaten groep kinderen die
zichtbaar onder de indruk met
fonkelende ogen alle indrukken tot
zich neemt. Rave is nog lang niet
dood.