BUI LAM DAN BAU NNT ANN -DANTRANH ‘- DANCO - DAN KIM - SAO TRUC UY) NHA XUAT BAN AM NHACBUI LAM DAN BAU CAN BANLOI GIGI THIEU C6 nhiing thinh gid am nhac ngudi nudc ngoai, dé ndi vé iéng DAN BAU, da goiind [a “ink bn” cia dam toe Vigt Nam. Mt nhan xét nh thé phai chang chi la do.cém tinh hay d6ng co hit nghi? Khong hdn vay : Néu nai vé xudt xt7 thi BAN BAU co lé la cay dan ma nguén géc dan toc it phai ban cai hon cd. 86 ciing Iai la cay danma SU THICH UNG VOI THANH DIEU NGON NGU VIET NAM CO THE XEMLA LY TUGNG. Mat khdc tinh cach “BOC DAO, SANG TAO” ciia cu trtic BAN BAU DAC BiET LA PHUONG PHAP TAO AM VA SU LY DG CAO CAC AM TREN (MGT) DAY ctia né da dugc nhiéu nha nhac khi hoc nghién cttu va khang dinh, Tuy nhién, mac dis t&t ca nhang didu ly tha va ky digu ma nguoi da, dang va con sé ndi vé chy DAN BAU, 6 mét sir that lich str fa cho dén gitia thé ky XX, céy dan nay van chi tén tai vei tecdch 1a mét nhac khi dan gian, khong may duge coi trong (’DAN BAU Al GAY THI NGHE...”) Va trong doi it phé bién. Va cting ding 1a cht ty cach mang thang tam va trong cudc khang chién truding ky, dudi Anh sdng cia ban Dé Cuong Van Hoa cing vai phong trao “td vé nguén", khdi phuc va phat huy tinh hoa nghe thudt truyén thong dan téc, nhiéu nhac khi c6 truyén mdi duge “phat hign” lai, dugc nghién ctiu, cai tién dang tham gia vao nhting hoat dong am nhac trong thoi dai mdi. BAN BAU chinh ta mot vi dy dién hinh ctia mOt hién tong hdi sinh va phat wien ruc ra sau hang thé ky s6ng 4m thdm, don d6c vi caitam wang: -Nhudéa hoa thom ma mocgiita rting Thom cay ai biét, ngat tng ai hay..." Turnam 1955, BAN BAU dia chinh thitc budc chan vao truéing Am Nhac Viét Nam (nay la Nhac Vien Ha NOi),trd thanh mot nhac kbi cia gidi chuyén nghiép. Ti mai tnuting dé (va cing c6 khi Khdng xudt than tw mt trtding nao) nhiéu thé hé nghé si, nhac cOng xudt sdc - trong dé 06 cé PHAING tham gia di gieo réc tiéng DAN BAU khdp nai trén dt nuéc va cd tren nhac dai quéc té, thau lvom duge nhiing thanh cong kha vang d6i va that dang ty hao. Nhung do ché this mér thai qué di, chuy€n tiép dén tirtinh cach DAN GIAN “NGHIEP DU” sang tinh céch BAC HOC, CHUYEN NGHIEP, nhidu van dé cia DAN BAU con phai duoc. tip tuc nghién citu gidi quyét. Nhting dé An cai tién vé ca cdu, nhding ngén ky thud mdi tun lu6n duae dé ra, con duding nhut c6 vé con dai trudc khi ta tién dén mdi trang thai tuong déi én dinh trong qua tinh phat wrién DAN BAU. Bac biét, vé mat day va hoc, utc la vin dé phuong phap su pham, manh dat hdu nhu cn dé tréing cho cac sang kién ca nhan, thiéu nhiing céng trinh dic ket khoa hoc va co ban. Chinh vi vay chting tdi dac biét hoan nghénh cé gang rat ln cia nhac si BUILAM trong Ong trinh bién soan cuén “BAN BAU *, dap ting yéu cau rong ldn cia gidi thanh thiéu nién mudn lam quen v6i cay dan rat dang yéu nay va déng thai cting la m6t trong nhiing vién gach déu tién xay dying tt sdch gido khoa dm nhac truyén thong dantéc. Xin tran tong gi6i thigu voi ban dec d6ng déo. ciAosuNHacsi TO VOLOI NO! BAU Cac ban than mén, Cuén sich BAN BAU CAN BAN duge dic ket qua nhiéu kinh nghiém cia cdc nghé nhan, cdc nha supham, di.cé cong dua céy BAN BAU (doc huyéni vao chuong trinh gidng day ti cudi thap ky 50. Déng thai caing 1a nbuing tim t0i, Khai thc vé ky thud, ky nang, ky xdo ctia cic nghé nhan, nghé si tit cdi goc dn gian ban du, dén tim cao ma hém nay céy DAN BAU da dat dugc. Qua chang duéng bén ba khdp manh dat qué huong mang hinh chi? $ vi nhiing cugc vién du tit Chau A, Chau Au, Chau My qua Chau Uc, trontrinh dia cau, Cun sch duge trinh bay tir thap d€n cao, Cac han ti? so cap, tung cap, dén cao hon, déu co thé tim thay ché dé minh hoc +hdi, trong cay, nuong nho, hoac toa dam, traodéi Lau nay cay DAN BAU duc gidi nhac si nghién citu, biéu dién coi la cay dan thé hién ngon nga, am giong mét cach kha chudn dinh, déng thai dé dung hop, hoa quyén tong dan nhac, trén san khdu CHEO, DAN CA, NHAC HUE, TAI TU'CAI LUONG cing vi khi nhac PHUONG TAY. Vai tr6 so day, chuy€n giong dém cho nam, cho na dién vién ca cing dugc thudn tién va nhanh chong. C6 duge cay DAN BAU dén ngay hém nay, ching ta vb cing biét on Té Tién xua da dé lai mét kho tang cé nhac truyén thding v6 cting phong phi. Biét on gido su nhac si TO VU, TA PHUGC, LE YEN va 6 gidng vién DAN BAU cu VU TUAN BUC, NGUYEN BA SACH - Nguoi da cb c6ng gieo hat cay mam, dua cay BAN BAU vao gidng day chinh qui trong TRUONG AM NHAC VIET NAM nam xua_ nay la NHAC VIEN HA NOF ngay mot xanh tuoi, dom hoa két tréi boi nhiing sdng tao ctia cdc thé hé nhac st, nghé st BAN BAU ndi tiép nhau lam vé vang non s6ng gam vac xting danh con chau Réng Tién, Cé.tiéng BAN BAU mang dam da ban sdc VIET NAM. BUI LAM 04TOM LUGC VE CAY DAN BAU VIET NAM Dal nuSc nado, dan t6c nao cling c6 tiéng noi riéng, ngdn ngit ring, tink cam va tam han riéng duoc biéu hién thong qua mét phuong tién nao day dé phan Anh len cai riéng doc déo nhat, quy gid nhat cia minh. DAN BAU la mot nhac khi dc déo cla Viet Nam cht cé mot day duy nhat, khéng c6 phim, ding cén dan (voi dan) dé tao nén hing cao dé tram béng trong am nhac. Cay dan nay ngay xua ggi fa “dan mot day”, vé sau mat dan déng bang g6 ngd dong, hoac gé ving, thanh dan bang gd dc va dé qua bau vao cho dep, nén goi la BAN BAU, BAN BAU trudc day da co su cha ¥ céa nhiéu gidi trong va ngoai nude. Méi day da 6 ngudi phat hién mét sit ligu cho biét cay DAN BAU cé thé da xuat hién & Viet Nam tir hang ngan nam nay, chit khdng phai mdi cé gan day. Sang cudi thé ky XIX dau thé ky XX dén hay, trong va ngoai nude déu cé nhiing cé han va tap thé nghién cau vé cy BAN BAU dan dan dugc ké thia phat trién [én t6i mite cao, ca vé hinh dang cing nhu ndi dung, ky thuat (LOI PHAT BIEU CUA GIAO SU NHAC Si TO VU, PHO VIEN TRUONG VIEN NGHIEN CUU AM NHAC VIET NAM TAI HOI NGHI TOA BAM NHAC HO BAN BAU LAN THU NHAT NGAY 8-3-1979 G THU DO HA NOD. DAN BAU [a ban than tinh ca ngudi lao dong Viet Nam. Bém khuya dudi anh tang thanh, bén liy tre xanh hay trén bén dé, duding phd, goc chg ngudi lao dong dude thé 1 tam tinh cda minh qua tiéng dan ni non, thanh thot ndi lén tat cd nGi long ngudi dan nd 16, ngudi dan mat nude, va cting tu cudc déi tran tuc ay cay dan mot day da ngu chén cung dinh, cat cao tiéng xé rudt, xé long bon vua chia quan lai - dai ty do, doi com no, 404m. Véi cudc dai thang tram cla cay BAN BAU mdt day. Cach mang vé da dem laity do cho tiéng dan cat canh bay cao. Cay dan dan gian ay nam 1955 duge nhac si ging vien LE YEN, TO VU - Hiéu trading TA PHUGC TRUONG AM NHAC VIET NAM ltic bay gid dé xudng dua vao chuiang trinh gidng day dao tao chinh quy cia trudng, ngudi gidng vien DAN BAU dau tiénla cy VU TUAN DUC va hoc tr ctla cu 1a giding vién NGUYEN BA SACH da dao tao ra hang loat nghé sT BAN BAU tai gidi cho dat nude hém nay. Nhting nghé si tai gidi ay khong ngiing déng gop cong lao cua minh vao viéc ké thua, phat trién, cai tién nang cao cay dan phd hgp véi thai dai lich st cba xa héi. Nhiing nam vao thap kj 60, Nghé sf MANH THANG nguéi dau tién da cai tién dua phan khuéch dai am thanh vao DAN BAU, tang thém cai hay va tinh tay trong cay dan ma khong anh huéng gi dén ban chat truyén cam cilia nd. Ong cling la ngudi sing ché ra Idi que gay ngdn va la nguéi dau tién dua dan bau di trinh dién quécté mang vé gidithudng cao quy choTé quéc VIET NAM. 05,Nghé si utr ta BUC NHUAN - nguai dau tién phat minh ra I6i ky thuat danh bdi 4m trén béi am va vé (trémolo) tren mot sgi day BAN BAU, Bén nay Ip lép nghé si DAN BAU tré cling dang phai phéi vuon lén phat trién khong ngiing. Tu mét nhac cy dan gian cu triic dan s4, véi tinh naing phong phi, da dang cay BAN BAU da chiém mot vi tr dng ké trong linh vuc aghé thuat m nhac, dong gop vio kho tang nhac truyén thong quy bauctia Viet Nam. GIGI THIEU CAY BAN BAU CAU TRUC CUA CAY DAN Cay DAN BAU gém cé than dan theo hinh khéi chét nhat dai, dugc ghép bdi hai thanh dan, mat dan va day dan dé tao nén mot khodng réng con goi la thing dan hay thing, nudiam. 1. Thanh dan. 5. Bau dan. 2. Mat dan. 6. Truc dan, 3. Day dan. 7. Day dan. 4. Can dan bau. 8. Cau am (cdu day) Bl THANH PHAN CAU TRUC BAN BAU < (4) CAN BAN (VOI DAN) (5) BAU DAN (8) CAU AM (HAY CAU DAY) (7) DAY DAN (2) MAT DAN (1) THANH BAN (3) BAY DAN (6) TRUC LEN DAY 06+ - — 114cm a MAT DAN } Asem i ee S + 4 ee: Ewe : . j 12,5cm v e is + Soa HAINES eect open ie ei: 107cm 7com © Olem 9;5cm —_______—_ 96cm —___ — + : 107cm » + — 114cm BAY DAN 95 | Nees i em . = = [Jes DAU THANH BAN ; 85cm CU6! THANH BAN CHU THICH : Nhiing s6 do trén chi la sé do tuang déi. o7CAC KIEU CAN DAN . (VOI DAN) 1. Duong kinh phia dudi cin dan : 1m. 2. Chiéu dai cdn dan 42cm (Nhé dan thea hinh dudi chu) 08f TRUC LEN DAY aria ee DAY DAN pee TRUC LEN DAY DAY DAN THANH DAN CAC KIEU QUE GAY = pa ‘ TO BAN Que gay lam bang nhiéu BUF NCANIBET chat liéu khac hau... (Léng con nhim, tre, ntia, g6, sting) nhung lam bing NHO BAN S cay giang la tot nhat, gay tiéng dan kéu dep nhat i QUE DAI DET QUE DAI TRON Dai khodng ta 13cm dén 14cm. 2 a QUE TRON TO 09NHUNG KY THUAT SU’ DUNG DAN BAU TU THE NGO! DAN Cay dan bau cia chiing ta ttt xva t6i nay c6 rit nhiéu kiéu ngéi gay khac nhau, va bat ké mot kiéu ngdi nao ngudi gay dan cting phdi theo quy dinh la dé cay dan ngang ’ tude mat ngudi dan véi cu ly khong duc xa va cing khong dugc sat vao ngudi ma phai cho n6 mot khoang cach ty nhién, dang ngdi khong go bs len gan, khi ngoi dan ngudi gay dan theo mot quy dinh théng nhat la ngéi 6. khodng 1/3 cay dan tinh wr dau dan tré xudng, lung thang, bung khong dugc gap, hai vai khong duge so, léch, cdc co trong than thé dude tha léng dé tao nén mot tu thé tw nhién trong khi ngdi dan @ KIEU NGOI CHONG G61 HAI THE NGOI THE NGOI 2@ KIEU NGOI XEP BANG HAI THE NGO! : @ KIEU NGOI TREN GHE Tit 50cm dén 70cmf CACH MAC DAY VA LAY DAY DAN Day dan ngay nay diing bang day kim loai st hoac inox dai han so véi than dan tt 10 dén 20 cm, duéng kinh ctia day tir 03 dén 03,5 hay 04 milidem. @ CACH MAC DAY Day dan duoc mac vao can dan (voi dan) 6 phia trong long ctia bau dan vdi do cao la én dudi 07cm tinh tt mat dan td len dén chd mac day di kéo thang tdi cium hay cau day (con ngya),_xuyén qua mat dan xudng truc lén day dan tao nén_ mot dung thang chéo véi mat dan. NUT THAT CUA DAY VAO CAN DAN CAN DAN — ak ee DAY DAN @ CACH LAY DAY DAN BAU chi c6 mot day nén viee lay day rit don gidn chit khong phic tap nh nhting nhac cu nhiéu day khac. Néu lay day DO 1 la day budng 6 diém CHAM GAY thet nhat thi chting ta sé c6 cdc diém CHAM GAY tén day mang tén cao dé nhu sau: bo SOL bo. MI SOL sib bo I I TI Iv ¥v VI VIL (DIEM “CHAM GAY” dugc ghi biing chit sé LA MA). 12KY THUAT TAY PHAI (TAY GAY) CACH CAM VA CONG DUNG CUA QUE GAY Tay phai la tay cdm que dé tao ra tiGng kéu clia day dan, que gay con goi la “vat kich am”, Dung luc bat ciia tay gay manh, gay manh vita, gay nhe, hoac gay that nhe. C6 2 kiéu cém que gay : - Kiéu cam que gay dai. - Kigu cdm que gay ngén. m KIEU CAM QUE GAY DAI Que gay dai dudc dat trong long céc ngén tay, phan cudi que ga) ng6n tt va ap dt, hay khe ngén gida va 4p Gt. (Xem hinh vé) kep vao khe haiMKIEU CAM QUE GAY NGAN (BANG BA DAU NGON TAY) *~ DIEM CHAM (DIEM NUT) : ‘DIEM GAY 14DAC DIEM: Khi gay la chi nén sti dung cit dong mém mai tt cé tay tr ra dén cdc ngon tay, khi vé itrémolo} cang nhu vay tham chi cdn tan dung sy mém mai hon thé nia. NGUYEN LY CUA TAY GAY Néu ta dem so sinh diém gay cla DAN BAU vii diém géy cia cac nhac khi khdc + tasé thy: DAN BAU cé nhiéu diém gay hon, méi diém gay la mot cao do BOIAM vang lén chudn xac. Con cde nhac khi khac chit cé mot diém gay 6 phan gan cau day ma théi. Khi gay DAN BAU ta can phai két hap déng thei hai nguyén ly la “CHAM TRUGC GAY SAU”. C6 nhu vay mdi tao ra duge am thanh dac biét SON HARMONIC (béi am) cia cay dan. Que géy bat hat len khdi day dan, déng thoi phan cham tay vao d’y cing duoc nang lén khdi day sau khi gay que. Ching t6i xin trinh bay diém gay trude. 1. DIEM GAY CGA QUE VAO DAY DAN @ DIEMGAY LA GI? biém gay la diém que gay tac dong vao day dan dé tao ra mot tiéng kéu ctia day. BAN BAU cé nhiéu diém géy déng thai kém theo sau mdi diém gay la mot diém cham tay thay con goi la diém nuit tren day). Méi diém gay dugc ghi ky hiéu bing chi sé LA MA theo thi ty ti I déin VIL. @ CAC DIEM CHAM GAY TREN DAY DAN : Diém cham gay 3 ghi sé : biém cham gay 2 ghisé: Biém cham gay 3 ghisé: 1 biém cham gay 4 ghiso: IV Biém cham gay 5 ghisé: V Diém cham gay 6 ghiso; VI biém cham gay 7 ghisé: VII Néu ta ly diém gay the nhat (1) la diém géy phat ra AM BOL thap nhat_ coa dan la nét DO 1 ta sé cé nhiing quang cach alia mdi diém gay 6 cao do nhut sau : Biém cham gay I la DODiém cham gay I 1a DO 2 big cham ply Vm SS Diém cham gay V 1a SOL = = ba Diém cham gay vi la sib Diém cham gdy VIE la DO3 1, KHU VUC TAY CHAM VAO DAY DAN @ CHAM LA Gi? Cham la cham nhe phan canh ban tay vé phia ng6n dt vao day dan, tiét dien cham cang nhé tiéng dan phat ra cang trong va vang. Vi vay (a tam chia phan cham 6 tay gay ra lam 3 khu vue. KHU VUC TAY CHAM VAO DA ~~ . Neue KHU VUC 2 KHU VUC 3@ DIEM CHAM “BIEM CHAM" la diém dugc quy dinh m6t cach tuyét déi trén soi day BAN BAU nhan tic dong cilia phan tay cham nhe vao day dé tao ra nhting hai thanh vang lén dac biét. Trén day DAN BAU co nhiéu diém cham (diém nuit) dé gay. Ching t6i chi néu 7 diém cham trén day dan tuong ting vi 7 diém gay da néu trén. @ CACH Tim BIEM CHAM (DIEM NUT) Bat ké soi day dai hay ngiin, dem chung doi day lai ta sé c6 diém cham (diém nut) thi nhat 6 % soi day, ri lan lyet chung 3, chung 4,... Chting ta sé cé : DIEM CHAM TAY TREN DAY BE PHAT RA AM BOI THU NHAT + % day dan Diém cham tay DIEM CHAM TAY TREN DAY DE PHAT RA AM BOI THU HAI I 1/3 day dan Diém cham tay DIEM CHAM TAY TREN DAY BE PHAT RA AM BOI THU BA iil o 1/4 day dan Biém cham tay@ DIEM CHAM “DIEM CHAM" la diém dugc quy dinh mét cach tuyét déi trén soi day DAN BAU nhan téc dong cia phan tay cham nhe vao day dé tao ra nhiing hai thanh vang lén dac biét. Trén day DAN BAU co nhiéu diém cham (diém nav) dé gay. Ching t6i chi néu 7 diém cham trén day dan tuong ting vdi 7 diém gay da néu trén. @ CACH TIM DIEM CHAM (DIEM NUT) Bat ké soi day dai hay ngan, dem chung doi day lai ta sé cé diém cham (diém nuit) tht nhat 6 % soi day, ri fan lugt chung 3, chung 4,... Ching ta sé c6 : DIEM CHAM TAY TREN DAY BE PHAT RA AM BOI THU NHAT “ot ve day dan Biém cham tay DIEM CHAM TAY TREN DAY DE PHAT RA AM BOI THU HAI at 123 day dan biém cham tay DIEM CHAM TAY TREN DAY BE PHAT RA AM BOI THU BA Tit oe . 1/4 day dan Biém cham tayDIEM CHAM TAY TREN DAY DE PHAT RA AM BOI THU TU Iv + 1/5 day dan Diém cham tay . DIEM CHAM TAY TREN DAY DE PHAT RA AM BO! THU NAM Vv fon 146 day dan Diém cham tay DIEM CHAM TAY TREN DAY DE PHAT RA AM BO! THU SAU VI oO to 1/7 day dan Diém cham tay DIEM CHAM TAY TREN DAY DE PHAT RA AM BOI THU BAY vi 2 ee 1/8 day dan Diém cham tayCACH GAY DAN BAU Trong phan nay chéing tdi xin quy dinh lai cach danh dau diém gay trén mat dan ma lau nay theo Idi gay dan gian: BAN BAU thudng danh dau diém cia dau que gdy én day vao mat dan la chi yéu. Qua nghién cttu ching t6i nhan thay Idi danh dau diém gay cia que vao day trén mat dan khéng thudn tién va chua dude khoa hoc, vi chting ta co rat nhiéu kiéu cdm que dai, ngén khdc nhau va c@ tay lén, nhé khdc nhau, nén mdi ngudi_cé mot diém danh dau dé gay riéng khac nhau. Vi vay sé cé rt nhidu vach danh dau diém gay khac nhau trén day vao mat dan. Trong cudn sach nay ta nén théng nhat Idi danh dau DIEM CHAM (DIEM NUT) cla tay trén day vao mat dan ta chugn nhat. Danh dau DIEM CHAM bat ké kigu_cdm que nao (dai hay ngdin), c@ tay nado (Gn hay nhd), nu ta cham khéng dung DIEM CHAM (NUT) quy dinh wen day, gay khong bao gid keu, vi DIEM CHAM li diém tuyét déi, DIEM NUT cla s6ng ding tao ra dm bdi tren day dan va day cang la DAC TINH CUA BAN BAU (dan mot day) VIET NAM. Trong cuén sdch nay chung t6i quy dinh lai cach danh diu &diém CHAM GAY trén day vao mat dan dé théng nhat phugng phdp gay cho mdi anh chi em hoc DAN BAU mot cach khoa hoc. Cach gdy DAN BAU ctia cac kiéu cam que dai hay ngdn néi chung déu théng nhat mot quy tac co ban cia hai nguyén ly ma ching tdi da ndi tren : "CHAM TRUGC GAY SAU". A. CHAM TRUGC Phan canh duéi ca ban tay phia ngén ut cham nhe vao day ding digém cham (diém nav quy dinh trén day dan rdi dau que pay dat vao day. B. GAY SAU . Tay cam que sao cho que gay phai la mot dutng thang xudng day dé tao nén mét gc vudng tai diém gay trén day. * Mét dau nhon ctia que duge cham vao day nhung khéng dude qua sau. * Bat dau que gay dugc bat hét lén theo hudng vao ldng ngudi ngdi dan va phan tay cham nhe vao day dan déng thai dugc nang lén sau khi gay hat ra khdi day. Nhu vay, ta sé cé m6t am thanh phat ra tuyét vai.Néu khéng lam ding quy cdch trén, ta gay day dan vang lén sé la mot am cia day budng fam thyc) 1 nhu nhitng am thanh phat ra cay dan khdc ma thoi Gay sao cho am phat ra phai I AM BOI (son harmonic) nhut vay mdi goi la tiéng BAN BAU (dan mot day) cia VIET NAM, TOM LAI : Diém danh dau trén mat dan la diém CHAM. Ta goi diém danh dau ay fa diém : “CHAM GAY”.Néu tiéng phat ra bi re, hoac can bi bi-tit, c6 thé do cham tay vao diém CHAM (nuit) chua ding hoac gay chua dting quy cach nhu trén da chi dan, Sil dung cc loai que gay vao cac Idi gay 8 diém “CHAM GAY” véi cy ly gitta diém GAY va diém CHAM trung binh thi phat ra day dan, trung thyc. Néu ev ly cla diém GAY qué ca voi diém CHAM (diém nat) dau que g@y phai nhoai xa 4m thanh phat ra nghe mém va yéu. Cy ly diém GAY qué gan vai diém CHAM (diém nuit) am thanh phat ra nghe danh, chac va bj tiéng que. LUUY : Khi ta c6 dung ¥, mudn tao nén nhting am séc huyén do dac biét thi sé sti dung nhu: - Lay ngé6n tay bat vao day dan -' Lay que gay go lén day. ~ Vita gay vita bit ngén tay vao day. ~ Gay 6 nhiing diém ngoai quy dinh tao ra nhting am nghe ky la. ~ Muén cé nhiing am thanh manh, ta kep chat tay que va gay manh. ~ Khi gay dau que ra khdi day khong nang tay cham lén goi la pichigato. Cay dan bau phai gay it tiéng dé nan ra nhieu chit nhac, cac cu goi la, “ting gid” nhat la str dung tiéng gay vao trong nhiing bai ban nhac truyén thdng ta nén nghién ctu va khong nén tham, lam dung nhiéu tiéng gay. 765, 6 == > DIEM CHAM GAY TREN DAY DAN Tt cra tay cod nan, =SG BO TONG QUAT TY LE KHOANG CACH CAC DIEM CHAM GAY TREN DAY DAN AMTU NHIEN. 2 agen é =e = ° Sy AM DAY BUONG Shee g a) X CI =CIY=% XY X G1 =1/3 XY XC2=1/4XY XE=1/5 XY unt X G2 = 1/6 XY X Bb= 1/7 XY X C3 = 1/8 XY 2SO LUGC NHAC LY AM NHAC Am nhac 1a mén nghé thuat cu tao bai cdc am thanh dé phan anh tinh cam con ngudi. KHUONG NHAC Khudng nhac 1a 5 dudng ké song song déu nhau dé ghi cac ndt nhac. Méi khuéng nhac co dugng ké va 4 khe, es > Khe aoa Nhiing nét nhacTRAM - BONG phai them vao dudng ké phy ngiin dudi hoac trén khudng nhac. a = ni al al! alll oo KHOA NHAC Khéa nhac la dau dat 6 du khudng nhac, nhé dé ta mdi nhan dinh dugc tén cac nét nhac. Quy dinh khéa SOL nam 6 dudng ké thi 2. Ten nét nhac nam tren dung ké this 2 la ndt SOL. Theo thet tu cac tén nét (cao dé) di {én va di xudng ta sé C6 hé théng hang am nhy sau : Mi «1 00 RE Qaoone pe mi FA SOLSew Ww Ww Ss S TEN VA HINH CAC NOT NHAC Trong am nhac c6 7 tén not: DO RE MI FA SOL LA SI 1 2 3 4 5 6 7 1, Nét tran 2. Not trang 3. Nét den 4, NOt méc ow . NOt méc hai 6. Nét méc ba Sar “a7 “ay Mr 8 8 7. Nét méc bén Hinh ndt tron gidng nhu qua tring ga o6 thai gian (trvng do) la 4 phach. Hinh nét trang gidng nhu hinh nét tron thém dudi dua lén hay dua xudng, ¢6 thai gian (trudng d6) 1a 2 phach. Hinh ndt den nhu hinb nét tring nhung t6 dam, cé thdi gian (trudng do) 1a + phach. Hinh nét méc don nhu hinh nét den cé thém mot médc, cé théi gian (trrdng da) la 2 phach. : Hinh not méc kép nh hinh ndt méc don cé 2 mdc, c6 thoi gian (truvng do) la 1/4 phach. Hinh nét méc ba nhw hinh nét méc kép co 3 méc, cé théi gian (truéng do) 1a 1/8 phach, Hinh nét méc bon nhu hinh méc ba co 4 méc, c6 théi gian (truéng dé) la 1/16 phach. 23SO LUGC VE TINH NANG CUA BAN BAU (Phan tinh nang cia dan bau ching t6i sé gidi thiéu ti mi va chi iét ¢-cu6n DAN BAU NANG CAO, trong cuén sdch na yy ching tdi chi gigi thiéu so luge). BAN BAU 1a mot nhac khi thudc loai day géy 6 giai dieu hoan hio nhat che yéu st dung nhitng am di bi&n rat tinh vi nhé dé rat thuan loi cho giai diéu, Idi hat uén é0 ca ching ta. BAN BAU 6 7 diém "CHAM" chinh, khong cé phim c6 dinh, cho nén nhiing cao do dugc sth dung théng qua can (voi) dan trong mot khodng khéng gian ndn cing, nan chiin cia tay cm can dan. DAN BAU co mot tdm et kha rong. Ta tinh tu am day buéng thap nat & diém”CHAM GAY" o Quang 8 sé 6 mot khodng cach 4m thanh la 2 quang 8 hodc rng hon niza. Quang 8 Ngoai ra con cé nhiing cao do thép hon va cao han phai ding dén duding ké phy, nhitng am sit dung dén can dan goi a Am nan (am tao). AM VUC Am wic ciia dan bau c6 thé chia ra 3 am khu chinh la: A. AM KHU TRAM Kém tot Bdi am B. AM KHU TRUNG Ce) © Hieu qua tdi (#) am_— Béi C. AM KHU CAO. Hoi tt Hiéu qua dugc phat ra tt nat la nhitng am day buéng: DO - SOL - DO - MI + SOL - (DO), Con cdc not khac do tay trai si dung cdn dan nén am phat ra yéu hon va kém sang hon, kém vang hon, . 24LUYENGAY TREN CAC DIEM "CHAM GAY" CUA AM DAY BUONG Dat phan CHAM tay vao diém “CHAM GAY" da d4nh dau san wén mat dan cho that chinh xdc, 11 Ap dung nguyén ly "CHAM TRUGC - GAY SAU" déng thoi tay cham nang lén khdi day dan sé co dugc AM BOI vang {én trong sang. BAI 01 TAP GAY NOT TRON - QUE GAY NGAN Bid ¢ Ham GAY Diém CHAM GAY bDiém Cram GAY = ms SS — Nhip chan + + + + + + + + + + + + pémahip 1 2 34 1 2 3 4 1 2 3 4 Diém CHAM GAY —-Di&m CHAM GAY Bim’ CHAM GAY Bim CHAM GAY Vv v wi Vir o 2 t+ + ¢ +t + 4 12 3 4 b wt t+ t+ + + 123 4 #=1 2 3 4 ++ 2 CHU ¥ + Tay chin que gay ngin chi dutac ding 3 ddu ngdn tay (cai - tr6 - gitta) dé bgt que. (xem lai hinh) BAI 02 TAP GAY HINH NOT TRON, TRANG, DEN G DIEM "CHAM GAY" 1. Il. IIL. Cham ul 25BAI 03 : BAI TAP DIEM “CHAM GAY" IV, V, VE vol Cham via v a BAI 04 BAI TAP TONG HOP : TRON, TRANG, DEN, MOC DON Veta phaiKY THUAT TAY TRAI CACH CAM VA SU DUNG CAN DAN Can dan hay con goi la voi dan, vé hinh dang kich thuéc va chat ligu ching toi da gidi thiéu 6 phan dau. Tay trai stt dung can dan dé tao ra nhting cao do am thanh khac nhau biéu hién tinh cam vui, budn trong 4m nhac. (Tay trai 14 tay dudng - nudi 4m thanh) VI TRI TAY CAM TREN CAN DAN Fee j) TAY CAM 9 / dK 6 GIUA j 7 Le cANDAN | = TayCAM ff TREN NGON CAN DAN TAY CAM & 6 DUG! fi CAN DAN a) af Dén vao ngon tay cdi igON tay cdi Dén vao ngon tay tro te “}LUC NAN CANG LUC NAN CHUN ‘Bester “ORR: come 2 Sa TE, QUANG 2 TRUONG QUANG 3 THU QUANG 3 THU Zz Ct piem Q Gay 4 + Zz x “t QUANG 3 O TRUONG Zz au a oC & QUANG 4 a BUNG QO “ gM < ae vO 2 , * = 5 4 Oo a QUANG 5] 3 z UNG D> e : Oo piém O Gay ‘ o owe F ° Teung ic, 1 cung 1 cung 1 cung ‘c+ I cung 1 cung 28KY THUAT TAO RA MAU SAC AM THANH Ciing vdi nguyén ly gay bén tay phai, tay cdm can dan tao ra nhiing cao dé di lén, di xudng trén mét soi day, déng thai cdng thé hién nhiing ky thuat : Rung, v6, luyén, lay.... Bé tao nén mau sac tm hon, tinh cAm, ngén nef trong phong cach am nhac. TAY PHAI (tay cam que gayi 1a tay sinh. TAY TRAI (tay cdm can dan - voi dan) Ia tay duéng - nudi am. -(Trich lai ngudi xua dé lai)- Do vay, bén tay cam can (voi) dan cé nhiing ky thuat dién tu nhu sau : (Trong cu6n sach nay ching tot xin néu mot so ky thuat dién tau théng dung) CHIEU QUE GAY VAO Gay hat vao - Ky higu: Fy BCHIEU QUE GAY RA Gay hat ra - Ky higu: Y DAU LUYEN Ky higus S\N Chi gay nét dau, cdn cdc nét cé déu luyén di qua si dung tay cén kéo lan hay day xuéng nhiing cao dé (nd) c6 dau luyén di qua. Vi du» oF cx Gay DIEM “CHAM GAY” Ghi trén nét nhac - Ky higu: I now Ww Vo svi Vi at TIL Iv 2RUNG NHANH Kyhigu: nan RUNG CHAM Ky higu: VU VO LEN ky higu: AL VO XUONG Ky higu: LAY ky higu: Ww" Viet as 7 = ThE hié Thé hién viet Thé hién viet Thé hién viet { Thé hiénTAY TRAI sU DUNG CAN DAN (VOI BAN) CAN DAN [a mét bd phan hét sic quan trong. Nho dé dé ta tao ra tiéng ni nga diéu va linh hén cia Am nhac phan 4nh tinh cém cla con ngudi. Can DAN BAU 6 3 thé : - Thé “THUAN TAY CAN* - Thé “NGUGC TaY CAN" - Thé “RUNG CAN BAN” @ Thé “THUAN TAY CAN” [a kéo lén_ cing chiéu, va ddy xuéng cing chigu, hay can goi la NAN CANG, NAN CHUN cing chidu. @ Thé “NGUGC TAY CAN” la dang kéo lén r8i day xuding, hay dang day xudng 131 kéo lén, con ggi la nn “CANG CHUN”, nin “CHUN CANG” @ Thé “RUNG CAN DAN’ [a tay wai tac dong lac nhe vao khodng giita can dan, tao. ra dm thanh rung ngan vang nhu tiéng chudng. CHU Y : Xin coi lai phan hinh vé CAN BAN & trang inde. BAI 05 BAI TAP RUNG AM DAY BUONG e Nhipchan + + + Démnhip 1 2 nae CHU Y + Coi tui phan hudng dan sit dung vdn dan bén tay irdi (Phiting pheip rung) 31