nè~° #ˆ~O„^Œ∞_»∞

#ˆ~O„^Œ<å^ä£ ^Œ`Ϋ Jx z#fl`«#OÖ’ Ñ≤Å∞=|_ç# q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ Ü≥ÚHõ¯

150= [Ü«∞Oux D 2013–2014 ã¨O=`«û~°OÖ’ [~°∞ѨىõΩO@∞<åfl=Ú. PÜ«∞#
rq`«O =∞#O^ŒiH© P^Œ~≈° O. =ÚYºOQÍ PÜ«∞# ÉÏźO Ñ≤ÅÅ¡ O^ŒiH© ZO`À
ã¨∂Êùi^Î •Ü«∞HõOQÍ LO@∞Ok. P qâıëêÅ#∞ WѨC_»∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O.
2 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
1. [##=Ú
=∞# ^ÕâO◊ Ö’ HõÅHõ`åÎ (HÀÖòH`õ å) XHõ =∞ǨѨ@} ì O. JHõ¯_ç ã≤=∂¡ J<Õ ¿Ñ@Ö’
qâ◊fi<å^äŒ ^Œ`åÎ, Éè∞í =<Õâfi◊ s ^Õq ^ŒOѨ`∞« Å∞ x=ã≤OKÕ"å~°∞. qâ◊fi<å^äŒ ^Œ`åÎ KåÖÏ
¿Ñ~°∞ QÆ_Oç z# <åºÜ«∞"åk. ZO`À L^•~°ãfi¨ ÉèÏ=O HõÅ"å_»∞. Éè∞í =<Õâfi◊ s ^ÕqH˜
^≥·=ÉèíHÎ̃ "≥∞O_»∞. HÍÅ„Hõ"Õ∞}Ï "åiH˜ #Å∞QÆ∞~°∞ ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞ HõeQÍ~°∞. `«=∞‰õΩ XHõ
‰õΩ=∂~°∞_»∞ ‰õÄ_® [x‡¿ãÎ ÉÏQÆ∞O_»∞#x "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. Z<Àfl ѨÓ[Å∞,
„=`åÅ∞ PK«iOKå~°∞. WO^Œ∞ HÀã¨"∞Õ Éè∞í =<Õâfi◊ s ^Õq HÍjÖ’ L#fl qâ◊fi<å^ä∞Œ }˜‚
„Ѩ`ºÕ HõOQÍ „áêi÷OKÕk ‰õÄ_®.
Jk 1863= ã¨O=`«û~°O
[#=i 12= `Õn ™È=∞"å~°O,
=∞Hõ~° ã¨O„HÍOu ѨÙ}ºk#O.
P ~ÀA# "åi „áê~°#÷ Å∞
Ѷe¨ Oz, XHõ =∞QÆ a_»¤
[x‡OKå_»∞. "åi ã¨O`ÀëêxH˜
"Õ∞~° ÖË^Œ∞. HÍj qâ◊fi<å^äŒ∞_Õ
`«=∞ WO\˜Ö’ ѨÙ\Ïì_x» "å~°∞
ÉèÏqOKå~°∞. ‰õΩ=∂~°∞}˜‚
'gˆ~â◊fi~ü— Jx Ñ≤Å∞=™êQÍ~°∞.
ɡOQÍb ÉèÏ+¨Ö’ '=—, '|— J<Õ
JHõ~Δ åÅ#∞ XˆH q^èOŒ QÍ
LK«Ûi™êÎ~∞° . JO^Œ∞=Å#
gˆ~â◊fi~ü J<Õ ¿Ñ~°∞ cˆ~â◊fi~ü
QÍ#∂, z=~°‰Ωõ 'aÖË— J<Õ
=Ú^Œ∞¿Ì Ñ~°∞QÍ#∂ =∂iáÈ~ÚOk!
J`«_∞» ѨÙ@∞ìH`õ À<Õ HÍOu
=∞O`«"∞≥ #ÿ ÃÑ^ŒÃÌ Ñ^ŒÌ Hõ#∞flÅ∞, QÆ∞O„_»x
=ÚYO, ÉÁ^Œ∞QÌ Í L#fl â◊s~°O Hõey
LO_Õ"å_»∞. JO^Œ∞KÕ`« J`«}‚˜ K«∂z#
"å~°O^Œ~∂° ZO`À PHõi¬`∞« ÅÜÕ∞º"å~°∞.
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 3
J`«}‚˜ K«∂¿ã<Î Õ JO^ŒiH© JѨiq∞`«"∞≥ #ÿ P#O^ŒO HõeQˆ k. WHõ Éè∞í =<Õâfi◊ s
qâ◊fi<å^ä∞Œ Å ã¨OQÆu "Õ~ˆ K≥áêÊÖÏ? H˘O`«HÍÅO `«~∞° "å`« J`«xH˜ '#ˆ~O„^Œ<å^ä—£ Jx
<å=∞Hõ~} ° O KÕâß~°∞. P =∂@‰õΩ =∂#=ÙÅO^ŒiH© ~åA Jx J~°O÷ .
XHõ¯ ÉèÏ~°`^« âÕ ßxH˜ =∂„`«"∞Õ HÍHõ, „ѨÑO¨ KåxˆH "≥Å∞QÆ∞ „Ѩ™êkOz#
=∞Ǩ#∞ÉèÏ=Ù_»∞ L^Œƒqù Oz# P ~ÀA „ѨÑO¨ K«OÖ’ „Ѩu"˘Hõ¯iH© =∞~°záÈÖËx
~ÀA. JO^Œ∞KÕ`<« ,Õ [#=i 12= `Õnx '*ÏfÜ«∞ Ü«Ú=k<À`«û=O—QÍ ÉèÏ~°`«
„ѨÉ∞íè `«fiO „ѨH\õ O˜ zOk. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞QÍ H©iHÔÎ H˜¯# #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ^ÕâO◊ Ö’x
Ü«Ú=`«‰Ωõ ã¨~Àfi`«=Î ∞ P^Œ~≈° O. J`«_∞» rq`«OÖ’ U"Õ∞q∞ KÕâß_À =∞#O `≥Å∞ã¨∞
HÀ"åe. J`«_ç É’^è#Œ Å#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOK«_O» ^•fi~å ^Õâßxfl =ÚO^Œ∞‰õΩ #_ç¿Ñ
ÉÏ^躌 `« ÉÏÅÉÏeHõÅ g∞^•, Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅO^Œi g∞^• LOk. P q^èOŒ QÍ
#ˆ~O„^Œ∞_ç [#‡k#O =∞#O^ŒiH© ѨO_»∞QÆ ~ÀA.
„HÍOux_»∞@‰õΩ =∞Hõ~° ã¨O„HÍOu<å_»∞
<åu Éèí∞=<Õâ◊fis qâ◊fi<å^äŒ∞ʼnõΩ#∞ I
ÉÏÅÉèÏ㨯~°∞ su #∞^Œƒ=ù =Ú#O^≥
HÍt qâıfiâ◊fi~åOâ◊ "å~åt #∞O_ç II
s s s s s
4 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
2. JѨ~° t=Ù_»∞ : #ˆ~O„^Œ∞_»∞
ѨÙ=Ùfi ѨÙ@ìQÍ<Õ Ñ¨i=∞oã¨∞OÎ ^ŒO\Ï~°∞. JÖψQ #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ÉÏźOÖ’<Õ `«#
„Ѩ`ºÕ Hõ`#« ∞ `Õ@`≥ÅO¡ KÕâß_»∞. z#flѨC_»∞ J`«_∞» KåÖÏ JÅ¡i KÕ¿ã"å_»∞.
Éè∞í =<Õâfi◊ s ^Õq P JÅ¡ix Éèií OK«Ö‰Ë áõ ÈÜÕ∞k. XH˘¯Hõ¯™êi qã≤yáÈ~Ú,
''H˘_»∞‰õΩ#∞ W=∞‡x <Õ#∞ Dâ◊fi~°∞}˜‚ „áêi÷¿ã,Î PÜ«∞# H˘_»∞‰õΩx=fi_®xH˜ |^Œ∞Å∞ `«#
Éè∂í `«Q}Æ ÏÅÖ’ #∞Oz XHõ Éè∂í `åxfl <å ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ ѨOÑ≤OKå_»∞—— J<Õk. J~Ú`Õ, ''aÖË
t=Ù_ç JOâ◊`À ѨÙ\Ïì_∞» Hõ^•! =∞i t=Ù_çH˜ Jaè¿+HõO JO>Ë W+¨Oì . JO^Œ∞=Å# 't=
t=— JO@∂ J`«_ç <≥u#Î h~°∞ áÈã≤ K«∂™êÎ#∞! |Ǩïâß JÖÏ KÕ¿ãÎ JÅ¡i
=∂<Õ™êÎ_∞» !—— J#∞‰õΩOk. JÖÏ 't= t=— JO@∂ J`«_ç `«Å g∞^Œ h~°∞
áÈã≤#ѨC_»∞, z„`«OQÍ #ˆ~O„^Œ∞_»∞
JÅ¡i =∂x"Õ¿ã"å_»∞!
J`«_ç JÅ¡i =∂xÑ≤OK«_®xH˜
Éè∞í =<Õâfi◊ s ^Õq =∞~À Ѩ^uúŒ
HõxÃÑ\ì̃Ok. ''#∞=Ùfi WÖÏ
JÅ¡i KÕã∂¨ Î =ÙO>Ë, t=Ù_»∞
x#∞fl HÔ Ö· Ïã¨O Ö’xH˜
~åx=fi_»∞!—— Jx ɡki¿ãÎ
‰õÄ_® J`«_∞» JÅ¡i
=∂x"Õ¿ã"å_»∞!
D JÅ¡iH˜ `À_»∞
aK«ÛQÍ_»∞ Z=Ô~<· å
HõxÑ≤¿ãÎ KåÅ∞, `å#∞
Hõ@∞ì‰Ωõ #fl |@ìÅ∞ fã≤
WzÛ "Õ¿ã"å_»∞! Jq
ZO`« Ys^Œ∞"≥<· å ã¨~ˆ !
WÖÏ Jhfl WKÕÛã¨∞Î <åfl_»x
HÀѨyOz, XHõ ~ÀA
Éè∞í =<Õâfi◊ s ^Õq J`«}‚˜
"Õ∞_» g∞k QÆkÖ’ ÃÑ\ì̃
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 5
`«Å∞Ѩ٠"ÕãO≤ k. ã¨iQÍ JѨC_Õ K«eH˜
=}∞‰õΩ`«∂, XHõ |Hõ¯zH˜¯# aK«ÛQÍ_»∞ „H˜O^Œ
#∞Oz J~°=™êQÍ_»∞. H˜\ H˜ Ö© ’ #∞Oz P
aK«ÛQÍ}˜‚ K«∂ã≤# aÖË ZO`À *ÏeѨ_®¤_∞» .
JHõ¯_» ÃÑ>ì̌Ö’ L#fl |@ìÅ∞
|Ü«∞@‰õΩ fã≤, P H˜\ H˜ Ö© ’
#∞Oz aK«ÛQÍ_ç HÀã¨O |Ü«∞@
Ѩ_"» âÕ ß_»∞. P aK«ÛQÍ_»∞ Jq
fã¨∞‰õΩx ^Œ}O‚ ÃÑ_»∞`«∂
™êyáÈÜ«∂_»∞. z#flѨÊ\˜ #∞Op
J@∞=O\˜ *Ïe QÆ∞O_≥ Hõey# "å_»∞
aÖË. ^•xH˜ `À_»∞, `«# ™⁄O`åxH˜
Ug∞ LOK«∞HÀx "≥~· åQƺO, W`«~∞° Å
HÀã¨O ã¨~åfihfl WzÛ"Õ¿ã `åºQÆ QÆ∞}O
J`«_Öç ’ =∞#O K«∂ã≤ <Õ~∞° ÛHÀ=Åã≤#
Q˘Ñ¨Ê ÅHõ} Δ ÏÅ∞.

ã¨~fi° ã¨OQÆ=ÚÅ#∞ ã¨#flºã≤Oz# t=Ù_»∞

ÉèHí Îõ [#∞Å H©_≥ |~°QÆ ã≤~∞° Å∞ I
J@∞Öˇ ¿Ñ^ŒHK˜ ∞« Û JѨ~° t=Ù_»∞ aÖˇ
`«#^Œ∞ L_»∞ѨÙÖˇÅ¡, `«e¡"≥·# II
s s s s s
6 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
3. JѨ~° |∞^Œ∞ú_»∞ : #ˆ~O„^Œ∞_»∞
#ˆ~O„^Œ∞x Hõà√◊ § KåÖÏ ÃÑ^ŒqÌ . Jq JO^ŒOQÍ#∂, PHõ~¬° }Ü © ∞« OQÍ#∂, `≥eq
`Õ@Å`À xO_ç=Ù#fl@∞¡QÍ#∂ Hõ#Ѩ_qÕ . J`«_ç Hõà√◊ § =¸ã≤=Ù<åfl ZO`À JO^ŒOQÍ
LO_Õq. z#fl =Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ J`«_∞» `«~K° ∂« ^蕺#O KÕ¿ã"å_»∞. XHõ ~ÀA `«#
`À\˜ÑÅ≤ Å¡ #O^Œih XHõ H˘`«Î P@ P_»^•=∞x Ñ≤eKå_»∞. Jk ''^蕺#O KÕÜ∞« _»O——
J<Õ P@! "åà◊§O^Œih "Õ∞_» g∞^Œ‰Ωõ fã¨∞‰õΩ"≥àϧ_»∞. `«#`Àáê@∞ Hõ^ÅŒ ‰õΩO_®
‰õÄ~˘Ûx ^蕺#O KÕÜ∞« =∞<åfl_»∞. Ñ≤ÅÅ¡ O^Œ~∂° JÖψQ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞.
JÅ¡iÖ’ =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞, ^蕺#O KÕÜ∞« _»OÖ’#∂ #ˆ~O„^Œ∞_»∞ k@ì. JÖψQ =∞#O
‰õÄ_®, JÅ¡i KÕÜ∞« _®xH©, P@ÖÏ_»_®xH© ZO`« L`åûǨxfl K«∂ѨÙ`å"≥∂, JO`Õ
L`åûǨÏO`À =∞#ã¨∞û#∞ xâ◊ÛÅOQÍ LOK«_O» ZÖÏQÀ ‰õÄ_® <Õ~∞° ÛHÀ"åe. ^•x
HÀã¨O Hõ^ÅŒ ‰õΩO_® ‰õÄ~ÀÛ=_»O <Õ~∞° ÛHÀ"åe, XˆH q+¨Ü∂« xfl QÆ∞iOz
PÖ’zOK«_O» <Õ~∞° ÛHÀ"åe. XHõ Ѩx KÕã∞¨ #Î flѨC_»∞, =∞#ã¨ûO`å ^•x g∞^Õ
LO_®e. KÕ¿ã Ѩxx
=∞iz áÈ~Ú, k‰õΩ¯Å∞
K«∂_»‰Äõ _»^∞Œ .
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 7
^蕺#O P@ "≥Ú^ŒÖO·ˇ k. "åà◊§O^Œ~∂° z#flÑ≤ÅÅ¡ ∞ Hõ^•. JO^Œ∞=Å# =∞^躌
=∞^躌 Ö’ Hõà√◊ § `≥iz J@∂~Ú@∂ K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞. HÍh #ˆ~O„^Œ∞_»∞ =∂„`«O Hõà√◊ §
=¸ã¨∞‰õΩx, xâ◊ÛÅOQÍ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. WO`«Ö’ JHõ¯_çH˜ XHõ áê=Ú =zÛOk.
^•xfl K«∂ã¨∂<Î Õ Ñ≤ÅÅ¡ O^Œ~∂° , ''áê=Ú, áê=Ú—— Jx J~°∞ã¨∂Î K≥ÖÏ¡K^≥ ∞Œ ~°∞QÍ áêi
áÈÜ«∂~°∞. P áê=Ú JHõ¯_Õ H˘OK≥O ¿ãѨ٠J@∂~Ú@∂ uiy, P `«~åfi`« "≥∞Å¡QÍ
"≥o§áÈ~ÚOk. #ˆ~O„^Œ∞_çH˜ D áê=Ú =zÛ#>Ëì `≥eÜ«∞^Œ∞. J`«_ç =∞#ã¨∞û
xâ◊ÛÅOQÍ ^蕺#OÖ’ xÅ|_çáÈ~Ú LOk.

^蕺#=∂@ÖÏ_»∞ `«H¯˜ # ÉÏÅ∞~°∞

áê=Ú =K≥Û##∞K«∞ áêiáÈ= I
ã≤^∞Œ _ú #·≥ JѨ~° |∞^Œ∞xú =Öˇ aÖˇ
Hõ^ŒÅ ÖË^Œ∞ Hõ#∞fl Hõ^ŒÑ¨ÖË^Œ∞ II
s s s s s
8 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
4. ã‘`å~å=ÚÅ∞ – *ÏuH˜ P^Œ~≈° O
~å=∂Ü«∞}O, =∞ǨÉèÏ~°`O« =∞#‰õΩ Q˘Ñ¨Ê „QÆO^ä•Å∞. JO^Œ∞Ö’x =ÚYºáê„`«Å∞
=∞# *ÏuH˜ P^Œ~≈° „áêÜ«∞"≥∞#ÿ q. JO^Œ∞=Å#, "å\˜Ö’ #∞Oz Hõ^ÅŒä #∞ UiÛ‰õÄiÛ
Éè∞í =<Õâfi◊ s ^Õq z#fl<å_Õ #ˆ~O„^Œ∞_çH˜ K≥¿ÑÊk. "å\˜x qO@∂ #ˆ~O„^Œ∞_»∞
x„^ŒáÈÜÕ∞"å_»∞.
#ˆ~O„^Œ∞_çH˜ N~å=Ú_»∞
ZO`À #KåÛ_»∞. ~å=Úx
q„QÆÇϨ O `≥zÛ `«#
QÆkÖ’ ÃÑ\ì̃ ѨÓlOK«
™êQÍ_»∞. „Hõ=∞OQÍ
~å=Ú}˜‚ K«∂_®Å<Õ
HÀiHõ J`«_Hç ˜
HõeyOk.
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 9
^•x HÀã¨O `«# J=∞‡<Õ ã¨ÅǨ J_çQÍ_»∞.
P"≥∞ #ˆ~O„^Œ∞_ç`À, ''ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ ~å=ÚxH˜ Ѩ~°=∞ Éèí‰õΩÎ_»∞.
J`«}‚˜ ѨiK«Ü∞« O KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë, J`«_ç ^•fi~å ~å=Ú}˜‚ K«∂_»=K«∞Û#∞—— Jx
K≥ÑÊ≤ Ok. ''=∞i ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ ZHõ¯_» LO\Ï_»=∂‡?—— Jx J=∞‡x J_çQÍ_»∞
aÖË. ''J~°\ ˜ `À@ÅÖ’!—— Jx P"≥∞ |^Œ∞Å∞ K≥ÑÊ≤ Ok. ǨÏ#∞=∞O`«∞}˜‚ "≥`H« _õ O»
HÀã¨O XHõ ~ÀA „á⁄^Œ∞<Ì flÕ J`«_∞» WO\˜ #∞Oz |Ü«∞Å∞ ^Õi ™êÜ«∞OHÍÅO
^•HÍ J~°\ ˜ `À@ÅÖ’ "≥`∞« Hõ ™êQÍ_»∞ – WO\˜H˜ ~åÖË^∞Œ . Éè∞í =<Õâfi◊ s ^Õq J`«_ç
HÀã¨O "≥uH˜OzOk. z=~°‰Ωõ `å<Õ J`«}‚˜ XHõ J~°\ `˜ À@Ö’ "≥uH˜ Ѩ@∞ì‰Ωõ Ok.
J~Ú`Õ, ǨÏ#∞=∞O`«∞}˜‚ K«∂¿ãÎ HÍh WO\˜H˜ ~å#x aÖË "≥ÚO_çÑ@ ¨ ∞ì Ѩ\Ïì_∞» .
''N~å=Ú_»∞ Ѩx K≥Ñ`≤ Õ Z\’ "≥àϧ_»∞ÖË—— Jx #K«Û*ˇÑÊ≤ , =∞O‰õΩѨ@∞ì`À L#fl J`«}‚˜
JuHõ+Oì̈ g∞^Œ WO\˜H˜ KÕiÛOk P"≥∞.
#ˆ~O„^Œ∞_çH˜ ÃÑo§ JO>Ë W+ì̈O ÖË^∞Œ . XHõ~ÀA ~å=Ú_çH,© ã‘`‰« Äõ ÃÑà◊§~ÚO^Œx
`≥eã≤Ok. "≥O@<Õ ~å=Ú_ç q„QÆÇ¨ xfl `«# QÆk #∞Oz fã≤"âÕ ß_»∞. J=∞‡ ã¨ÅǨ
"Õ∞~°‰Ωõ , Ѩ~=° ∞t=Ù_»∞ ã¨<åflºã¨∞ňH ã¨<åflºã≤ HÍ|\ì̃ P ™ê÷#OÖ’ t=Ù_ç q„QÆÇ¨ xfl
ÃÑ\˜ì ѨÓlOK«™êQÍ_»∞.
J~Ú`Õ, #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ÃÑ^Œ"Ì å_»Ü∂« ºHõ ã‘`å~å=ÚÅ Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl K«H¯õ QÍ J~°O÷ KÕã∞¨
‰õΩ<åfl_»∞. "åi Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl q=iã¨∂,Î ''ã‘`å~å=ÚÅ∞ =∞# *ÏuH˜ P^Œ~≈° =¸~°∞ÅÎ ∞——
Jx H©iOÎ Kå_»∞. =∞# *Ïu #~°#~åÅÖ’ ã‘`å~å=ÚÅ∞ Wq∞_ç L<åfl~°h, =∞#
^ÕâO◊ Ö’ ã¨~fi° O #tOz áÈ~Ú, z=~°‰Ωõ S^Œ∞QÆ∞~°∞ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ =∂„`«"∞Õ q∞ye<å,
ã‘`å~å=ÚÅ Hõ^Œä "åi =∞^躌 xÅz LO@∞O^Œh J`«_∞» „ѨH\õ O˜ Kå_»∞. ã‘`å^Õq
ÖÏO\˜ ¢ã=Α ¸iÎ „ѨÑO¨ K«OÖ’ =∞Ô~Hõ¯_® HÍ#~å^Œx É’kèOKå_»∞. `«# rq`«=∞O`å
¢ãÅΑ O^Œih `«# `«Å∞¡ÅÖÏQÍ ã¨OÉ’kèOz, Q“~°qOKå_»∞. JÖψQ t=áê~°fi`«∞Å
`åºQÆ=∞Ü«∞ r=#O =∞#‰õΩ P^Œ~≈° =∞x É’kèOKå_»∞.
ÃÑO_çÜ ¡ ∂« _≥ ã‘`« „Ñ‘u`À_» ~å=Ú
_»#∞K«∞ "åi q„QÆÇ¨ Å nã≤ I
ã¨HÅõ ã¨OQÆ=ÚÅ#∞ ã¨#flºã≤Oz# Ü«∞u
„âı+μ¨ _ª #» ∞K«∞ xeÃÑ t=Ùx „Ѩu=∞ II
s s s s s
10 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
5. <åÜ«∞‰õΩ_»∞ : #ˆ~O„^Œ∞_»∞
<åÜ«∞‰õΩ_»∞ J~Ú#"å_»∞ Ѩk=∞Ok Jaè„áêÜ«∂Å#∂ ѨiQÆ}#Ö’H˜
fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. JO`ÕHÍHõ Ѩk=∞OkH© Ç≤Ï`«=Ù ‰õÄ~ˆ Û q^èOŒ QÍ JO^ŒiH© #K«Û*ˇÑʨ
QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. #ˆ~O„^Œ∞_çÖ’x D ÅHõ} Δ ÏÅ#∞ =∞#O ‰õÄ_® <Õ~∞° ÛHÀ"åe.
"åiH˜ XHõ QÆ∞„~°ÑÙ¨ |O_ç LO_Õk. ÃÑ^ŒÌ `«ÅáêQÍ K«∞@∞ì‰Ωõ #fl XHõ =∞x+≤ ^•xfl
#_ç¿Ñ"å_»∞. P |O_ç #_ç¿Ñ Ѩx #ˆ~O„^Œ∞_çH˜ ZO`«QÍ<À #zÛOk. `å#∞ ‰õÄ_®
JÖψQ ~°^™Œä ê~°kä HÍ"åÅx J#∞‰õΩ<åfl_»∞.
#ˆ~O„^Œ∞_çH˜ ÉÏQÍ #zÛ# P@ÅÖ’ '~å[^Œ~åƒ~ü— ÖË^• '~å[ã¨É—íè P@ XHõ\ .˜
`å#∞ XHõ K«„Hõ=iÎÖÏQÍ Z`≥#ΠKÀ@ ‰õÄ~˘Û<Õ"å_»∞. `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞ÅÖ’ H˘O^Œix
=∞O„`«∞Å∞, ™ê=∞O`« ~åAÅ ÖÏQÍ, =∞iH˘O^Œix „Ѩ[Å ÖÏQÍ "Õ̂~fi~°∞ Z`«∞ÅÎ Ö’
‰õÄ~ÀÛÃÑ>Ë"ì å_»∞. "å~°O^Œ~∂° ZO`À Q“~°=O`À K«„Hõ=iÎ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =zÛ `«=∞`«=∞
Hõ+ãì¨ ∞¨ MÏÅ#∞ K≥ÑC¨ ‰õΩ<Õ"å~°∞, `«=∞ q"å^•Å#∞ J`«_ç =ÚO^Œ∞ U‰õ~∞° =Ù ÃÑ>Ë"ì å~°∞!
J=hfl „â◊^QúŒ Í qx, #ˆ~O„^Œ∞_»∞ "åi ã¨=∞㨺Å#∞ Ѩi+¨¯iOz, f~°∞ÊÅ∞ ‰õÄ_®
K≥¿ÑÊ"å_»∞!
XHõ™êi #ˆ~O„^Œ∞_»∞ QÆOQÍ#kH˜ ѨÓ[ KÕÜ∂« Å#∞‰õΩ<åfl_»∞. `«# `«O„_ç =^ŒÌ H˘O`«
_»|∞ƒ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. KåÖÏ=∞Ok Ñ≤ÅÅ¡ #∞ „áÈQÆ∞KÕâß_»∞. "åà◊§‰õΩ QÆOQÍ#kH˜ ѨÓ[
KÕÜ∞« _®xH˜ U"Õ∞q∞ KÕÜ∂« Ö’ q=iOz, "åix W~°∞"≥Ñ· Ù¨ ÖÏ ÉÏ~°∞Å∞ fiÛ
xÅɡ\Ïì_∞» . "åiHõO^ŒiH© Ѩ@∞ìHÀ=_®xH˜ [O_®Å∞ WKåÛ_»∞. `å#∞ <åÜ«∞Hõ`fi« O
=Ç≤Ïã¨∂,Î Éè[í #Å∞ KÕ~Úã¨∂Î "å~°O^Œih QÆOQÍ#k "≥Ñ· Ù¨ #_çÑO≤ Kå_»∞. QÆOQÍ#k
KÕ~∞° ‰õΩ#fl `«~åfi`«, ѨÓÅ∞, ѨO_»∞¡ JiÊOz, "å~°O^Œ~∂° QÆOQÍ#kx JiÛOKå~°∞!
™êÜ«∞OHÍÅO "å~°∞ =∞~°ÖÏ JHõ¯_çH˜ KÕ~∞° ‰õΩx, J~°\ ^˜ ˘<≥flÅÖ’ náêÅ#∞
J=∞iÛ, "å\˜x QÆOQÍ#kÖ’ =kÖÏ~°∞. JÖÏ KåÖÏ=∞Ok Ñ≤ÅÅ¡ ∞ KÕi h\˜Ö’
=ke# P náêÅ "≥Å∞QÆ∞Ö’ QÆOQÍ#k K«∂_»KH« ¯õ QÍ HõxÑ≤OzOk.
J<åk #∞Op =∞# ѨÓsfi‰õΩÅ∞ QÆOQÍ#kx ZO`À Ѩq„`«"∞≥ #ÿ kQÍ
ѨiQÆ}O˜ Kå~°∞. 'QÆOQÍ"åi „|Ǩχ"åi— JO\Ï~°∞. ("åi JO>Ë h~°∞.
„|Ǩχ"åi JO>Ë „|Ǩχ h~°∞, ^≥=· O „Ѩ™êkOz# h~°∞ Jx J~°O÷ .) =∞#
<åQÆiHõ`‰« Ωõ QÆOQÍ#k zǨÏflO. QÆOQÍ#k [#‡™ê÷#O J~Ú# QÆOQÀ„u
"≥Ú^ŒÅ∞‰õΩx, Ѩ~fi° `åÅ g∞^Œ #∞Oz ky, "≥∞^ÿ •<åÅÖ’
„Ѩ"tÕ OKÕ KÀ@∞ J~Ú# ǨÏi^•fi~°O, P
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 11
`«~åfi`« Jk ã¨=Ú„^ŒOÖ’ Hõe¿ã QÆOQÍ™êQÆ~ü =~°‰Äõ ^Õâ„◊ Ѩ[Å KÕ`«
ѨÓlOѨ|_»∞`«∂<Õ LOk. ^•xfl ÉÏÅ #ˆ~O„^Œ∞_»∞ K«H¯õ QÍ QÆ∞iÎOKå_»∞.
'~å[ã¨É—íè #∞ niÛ ~åA#∞ <Õ#x
`À\˜ ã¨Y∞Å *ËiÛ P@ÖÏ_≥ I
ÉÏ~°∞¡ ÉÏ~°∞¡ niÛ ÉÏÅ∞~° #_çÑO≤ z
'QÆOQÆÑÓ¨ [— KÕã≤ Ѷ∞¨ #`« QÍOK≥ II
s s s s s

6. `åH˜`Õ =∞`«O áÈ`«∞O^•?

#ˆ~O„^Œ∞_ç `«O„_ç qâ◊fi<å^ä£ ^Œ`Ϋ Q˘Ñ¨Ê <åºÜ«∞"åk HÍ=_»O =Å# ~°H~õ H° ÍÅ =∞Ok
HÀ~°∞ì =º=Ǩ~åÅ HÀã¨O PÜ«∞# ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =ã¨∞OÎ _Õ"å~°∞. "åiÖ’ Jxfl ‰õΩÖÏÅ "å~°∞,
=∞`åÅ "å~°∞ LO_Õ"å~°∞. WO\˜H˜ =zÛ# Ju^ä∞Œ ʼnõΩ =∞~åº^Œ KÕÜ∞« _»O ÉèÏ~°fÜ«∞
ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O. JO^Œ∞=Å# ɡOQÍb PKå~°O „ѨHÍ~°O WO\˜H˜ =zÛ# "å~°∞ ǨïHͯ
Ñ‘ÅÛ_®xH˜ gÅ∞QÍ PÜ«∞# J<ÕHõ ǨïHͯÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕâß_»∞. „Ѩu ‰õΩÖÏxH˜, „Ѩu
=∞`åxH˜ "Õ̂~fi~°∞ ǨïHͯÅ∞ „Ѩ`ºÕ HõOQÍ LO_»_O» =Å#, Z=~°∞ =¿ãÎ "åiHÀã¨O
„Ѩ`ºÕ HõOQÍ LOz# ǨïHͯ#∞ "åiH˜ WKÕÛ"å~°∞. ^•x`À "å~°∞ á⁄QÆ„`åˆQ"å~°∞.
12 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
#ˆ~O„^Œ∞_çH˜ D U~åÊ@∞ J~°O÷ HÍÖË^∞Œ . Wxfl ǨïHͯÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ Jx J`«_Hç ˜
ã¨O^ÕÇϨ O HõeyOk. XHõ™êi J`«_∞» `«O„_çx, ''<å<åfl! ZO^Œ∞‰õΩ Wxfl ǨïHͯÅ∞
ÃÑ\Ïì~∞° ?—— Jx J_çQÍ_»∞. JO^Œ∞‰õΩ `«O„_ç, ''#ˆ~<£! XHõ ‰õΩÅO "åà◊√§ Ñ‘eÛ#
ǨïHͯ#∞ WOH˘Hõ ‰õΩÅO "å~°∞ Ñ‘e¿ãÎ "åi ‰õΩÅO K≥_áç È`«∞Ok. JÖψQ XHõ =∞`«O
"å~°∞ Ñ‘eÛ# ǨïHͯ#∞ =∞~˘Hõ =∞`«O "å~°∞ Ñ‘e¿ãÎ "åi =∞`«O K≥_áç È`«∞Ok!—— Jx
K≥áêÊ_»∞. D ã¨=∂^è•#O #ˆ~O„^Œ∞_çH˜ `«$Ñ≤Î HõeyOK«Ö^Ë ∞Œ . ‰õΩÅO, =∞`«O ZÖÏ K≥_ç
áÈ`åÜ≥∂ ѨsHΔ̃Oz K«∂_®Åx J`«_∞» J#∞‰õΩ<åfl_»∞.
XHõ™êi `«O„_ç
WO\˜Ö’ ÖË#ѨC_»∞
=~°∞ã¨QÍ XH˘¯Hõ¯
ǨïHͯ<Õ fã¨∞‰õΩx
Ñ‘ÅÛ_»O "≥Ú^ŒÅ∞
ÃÑ\Ïì_μ» . Jxfl\˜ ~°∞z
XˆH ~°HOõ QÍ LOk!
WO`«Ö’ qâ◊fi<å^ä£
^Œ`åÎ =zÛ, ''#ˆ~<£!
Uq∞ KÕã¨∞Î<åfl"£?——
Jx J_çQÍ_»∞.

"≥O@<Õ #ˆ~<£, ''<å<åfl! <å

‰õΩÅO, =∞`«O ZÖÏ K≥_ç
áÈ`åÜ≥∂ K«∂^•Ì=∞x Jxfl
ǨïHͯÅ∂ Ñ‘eÛ K«∂ã¨∞<Î åfl#∞.
JxflO\˜h `åH˜<å <åÖ’ U
=∂~°∂Ê ~åÖË^?Õ XHõi ǨïHͯ#∞
=∞~˘Hõ~∞° Ñ‘eÛ#O`« =∂„`å#
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 13
‰õΩÅO, =∞`«O ZÖÏ áÈ`å~Ú?—— Jx Z^Œ∞~°∞ „ѨtflOKå_»∞. ^•x`À x~å…O`«áÈ=_»O
qâ◊fi<å^ä£ ^Œ`åÎ =O`«∞ J~ÚOk!
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ ÃÑ^Œ~Ì Ú# `«~åfi`«, ''‰õΩÅO, =∞`«O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ =hfl „Ѩã∞¨ `Î « HÍÅOÖ’
=∂#=ÙÅ =∞^躌 Ѩ~㰠ʨ ~° ™È^Œ~° ÉèÏ"åÅ#∞ K≥_Q» ˘_»∞`«∞<åfl~Ú. ѨÓ~°fiO "å\˜=Å¡
H˘O`« =∞Oz [iyO^Õ"∂≥ HÍh, D<å_»∞ Jq =∞#∞+¨μºÅ Ѩ@¡ âßáêÅ∞QÍ =∂i,
=∂#=ÙÅ#∞ ~åHõãΔ ∞¨ Å∞QÍ =∂~°∞ã¨∞<Î åfl~Ú. D ‰õΩÅ=∞`åÅ J_»∞Q¤ À_»ÅxflO\˜h
‰õÄeÛ"ÕÜ∂« e!—— Jx É’kèOKå_»∞.
"Õ~∞° "Õ~∞° ‰õΩÅ=Ú "åiÔH· ÃÑ\ì̃#
ǨïHõ¯Åxfl XHõ¯ QÆ∞Hõ¯ Ñ‘eÛ I
Uq∞? ‰õΩÅ=Ú, =∞`«=Ú, WOK«∞Hõ K≥_Ö» ^Ë ?≥
J#QÆ #`«_∞» † `«O„_ç Ü«∞>ì̌ xÅK≥ II
s s s s s
14 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞

7. ѨsHΔ̃¿ãÎ QÍh #=∞‡_»∞ – #ˆ~O„^Œ∞_»∞

P@ÅO>Ë Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ ZO`À W+ì̈O. JÖψQ aÖË ‰õÄ_® ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À HõÅã≤ ѨiQÔ `ÕÎ
"å_»∞, K≥@∞¡ ZˆH¯"å_»∞, ^Œ∂Hˆ "å_»∞. "åà◊§ <å#fl H˘xÃÑ\˜#ì QÆ∞„~°O Ñ≤Å`¡ À#∂, "Õ∞Hõ
Ñ≤Å`¡ À#∂ P_»∞‰õΩ<Õ"å_»∞.
"åi ¿ãflÇ≤Ï`«∞_ç WO\˜Ö’ L#fl `À@Ö’ `«# q∞„`«∞ÅO^Œi`À HõÅã≤ HÀuH˘=∞‡zÛ
P_Õ"å_»∞. JÖÏ P_»∞`«∞#flѨC_»∞ "åà◊√§ Hˆ HõÅ∞ ÃÑ_»∞`«∂, JHõ¯_» L#fl K«OѨHõ =$HõOΔ
H˘=∞‡Å∞ Ѩ@∞ì‰Ωõ x TQÆ∞`«∂, HÍà◊√§ `«yeOz `«Å„¡ H˜O^Œ∞Å∞QÍ "Õàϧ_»∞`«∂, JHõ¯_»
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 15
#∞Oz „H˜OkH˜ ^Œ∂‰õΩ`«∂ QÀÅ KÕ¿ã"å~°∞. P ¿ãflÇ≤Ï`«∞_ç `å`« P K≥@∞ì g∞^Œ #∞Oz
gà◊√§ Ѩ_áç È`å~°#fl ÉèÜ í ∞« O`À áê@∞, P K≥@∞ì‰Ωõ Ѩӿã K«OѨHõ ѨÙëêÊÅ#∞ P Ñ≤ÅÅ¡ ∞
~åeÛ"Õ™êÎ~#° ∞‰õΩx "åix K≥@∞ì ZHõ¯x=fi‰õÄ_»^xŒ J#∞‰õΩ<åfl_»∞. "åix
ÉèÜ
í ∞« ÃÑ@ì_®xH˜ XHõ LáêÜ«∞O PÖ’zOKå_»∞. ''Xˆ~Üü∞! Ñ≤ÅÅ¡ ∂! P K≥@∞ì g∞^Œ XHõ
^ŒÜ∞« ºO LOk. Jk q∞=∞‡efl K«O¿Ñã¨∞OÎ k. áêiáÈO_ç!—— Jx ɡkiOKå_»∞. ^ŒÜ∞« ºO
=∂@ q#QÍ<Õ Ñ≤ÅÅ¡ O^Œ~∂° ^Œ∂H˜ áêiáÈÜ«∂~°∞. aÖË ‰õÄ_® K≥@∞ì kQÍ_»∞. Wk
K«∂ã≤ P `å`« `«# Ѩ<åflQÆO áêiO^Œ#∞‰õΩO@∂ "≥o§áÈÜ«∂_»∞.
J~Ú`Õ PÜ«∞# J@∞ "≥à§◊ QÍ<Õ, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ ZO`« =^ŒOÌ @∞<åfl q#‰õΩO_®
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ P ^ŒÜ∞« ºO LO^Œx K≥ÑÊ≤ # K≥@∞ì<Õ ZH˜¯ TQÆ_O» "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_∞» . `«#
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å ÃÇÏK«ÛiHõÅ#∞ U=∂„`«O ÖˇH¯õ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À, ''Xˆ~Üü∞!
Ñ≤iH˜ÑO¨ ^ŒÖÏ¡~å! ÃÑH· ˜ ~°O_ç ~å! Z=ˆ~k K≥Ñ`≤ Õ Jk q#_»"∞Õ <å? D K≥@∞ì g∞^Õ
Hõ#∞Hõ ^ŒÜ∞« ºO LO_ç=ÙO>Ë, Dáê\˜Hˆ <å Q˘O`«∞ H˘iH˜ K«O¿Ñã≤ LO_Õk Hõ^•!
HÍ|\˜ì ^ŒÜ∞« º=¸ ÖË^∞Œ , yÜ«∞º=¸ ÖË^∞Œ ! ~°O_ç ~å!—— Jx ^è~·≥ º° O K≥ÑÙ¨ `«∂ Ñ≤eKå_»∞.
Wk qx Ñ≤ÅÅ¡ O^Œ~∂° ^è~·≥ º° OQÍ K≥@∞ì ZHͯ~°∞. uiy=zÛ K«∂¿ãã¨iH˜ Ñ≤ÅÅ¡ O`å
K≥@∞ì g∞^Õ Hõ#Ѩ__» O» `À `«# LáêÜ«∞O áê~°Ö^Ë xŒ `å`« kQÍÅ∞ Ѩ_®¤_∞» .
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ z#flѨÊ\˜ #∞Op ^ÕxH© ÉèÜ í ∞« Ѩ_"Õ å_»∞ HÍ^Œ∞. Ö’`«∞QÍ PÖ’zOz
QÍh ^Õxh #"Õ∞‡"å_»∞ HÍ^Œ∞. ÃÑ^Œ~Ì Ú# `«~åfi`«, ''PÖ’zOK«_=» ∞<Õ Q˘Ñ¨Ê â◊HxÎ̃
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ =∞#‰õΩ WKåÛ_»∞. J@∞=O\˜ â◊HxÎ̃ LѨÜ∂≥ yOK«‰Ωõ O_® „Ѩu ^•xh
QÆ∞_çQ¤ Í #"Õ∞‡"å}˜‚ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ HõqΔ ∞OK«_∞» ã¨∞=∂!——
Jx L^ÀƒkèOKå_»∞.
ÉèÜí ∞« =Ú yÜ«∞=Ú ÖË^∞Œ ^ŒÜ∞« º =∞ã¨Å∞ ÖË^∞Œ
`å`« J~°∞Ѩ٠L`«Î _®OaHõO|∞
K≥@∞ì ZHõ¯~°O_»∞ KÕ`«∞Å∞ `«@∞ì_»∞
^ŒÜ∞« º=∞#QÆ Ñ≤iH˜`#« =Ú QÍ^≥?
s s s s s
16 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
8. ã¨O㨯 $`åÉèϺã¨=Ú
#ˆ~O„^Œ∞_çH˜ P~°= U@ JHõ~Δ åÉèϺã¨O KÕâß~°∞. HÍh |_çH˜ "≥o§ K≥_∞» ã¨ÇϨ "å™êÅ∞
Ѩ_∞» `«∞<åfl_»x, |_ç =∂xÑ≤Oz, WO\’¡<Õ K«^∞Œ =Ù K≥ÑÊ≤ OKå~°∞. H˘kÌ~ÀAÅÖ’<Õ
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ Z<Àfl q+¨Ü∂« Å#∞ <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl_»∞. ZO`À Hõi#î "≥∞#ÿ '=ÚQÆÉú ’^è—Œ J<Õ
"åºHõ~} ° „QÆO^ä•xfl HõO~îã° O÷¨ KÕâß_»∞.
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ ~å„uѨÓ@ "åà◊§ |O^è∞Œ "≥#· #$ã≤OÇ¨Ï ^Œ`åÎ J<Õ `å`« ^ŒQ~æÆ ° Ѩ_∞» ‰õΩ<Õ
"å_»∞. PÜ«∞# ã¨O㨯 $`«OÖ’ ѨO_ç`∞« _»∞. PÜ«∞# =^ŒÌ 'J=∞~°HÀâ◊O— J<Õ ã¨O㨯 $`«
„QÆO^ä•xfl #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl_»∞.
P ~ÀAÅÖ’ "åi WO\˜H˜ ZO^Œ~À ѨO_ç`∞« Å∞ ‰õÄ_® =KÕÛ"å~°∞. "å~°∞ J<ÕHõ
q+¨Ü∂« Å QÆ∞iOz "å^Œ#Å∞, K«~Û° Å∞ [i¿Ñ"å~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ "åi "å^Œ#Å#∞ qx,
`«# Jaè„áêÜ«∂xH˜ q~°∞^ŒOú QÍ L#fl "å\˜x YO_çOKÕ"å_»∞. JO`« z#fl =Ü«∞ã¨∞
Ö’<Õ `«# "å^Œ##∞ ã¨=∞i÷OK«∞‰õΩO@∂, Z<Àfl â’¡HÍÅ#∞ L^ŒÇϨ iOKÕ"å_»∞!
=∞# ÉèÏ~°fÜ«∞ ã¨O㨯 $u ZO`À „áêp#"≥∞#ÿ k. KåÖÏ Q˘Ñ¨Êk. P Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅO>Ë =∞#O ã¨O㨯 $`« ÉèÏ+¨Ö’x „QÆO^ä•Å∞ K«^"Œ åe. ã¨O㨯 $`« ÉèÏ+¨#∞
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 17
<Õ~∞° ÛHÀ=_»O ZO`≥<· å J=ã¨~=° ∞h, ã¨O㨯 $`«
ÉèÏ+¨ ZO`« Z‰õΩ¯= <Õ~∞° Û‰õΩO>Ë, JO`« Z‰õΩ¯= Q“~°=O
^Œ‰Ωõ ¯`«∞O^Œh, `«~åfi`« HÍÅOÖ’ Jaè„áêÜ«∞Ѩ_®¤_∞» .
ã¨O㨯 $`«O|∞, H©iÎ [#∞K«∞O_»∞ "≥#∞"≥O@
P~°¬*Ï˝#"≥∞Å¡ #O^Œ∞ QÆÅ^Œ∞ I
Éè~í `° « „áêÉè=í OѨ٠Ѩ\ =˜ ∞ QÀÔ~^Œ"xÕ
ã¨O㨯 $`«O|∞ ÉÏQÆ <Õ~fi° =ÅÜ«Ú II
s s s s s

9. q^•ºÉèϺã¨O
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ z#flѨÊ\˜ #∞O_ô `«e¡ K≥ÑÊ≤ # Hõ^ÅŒä ∞ „â◊^QúŒ Í q<Õ"å_»x =∞#O WO`«‰Ωõ
=ÚO^Œ∞ K«k"å=Ú. JÖÏ „â◊^QúŒ Í q#_»O =Å#, XHõ¯™êi q<åfl ã¨~ˆ , ^Õxh
=∞~°záÈÜÕ∞ "å_»∞ HÍ^Œ∞. P Hõ^ÅŒä #∞ =∞m§ á⁄Å∞¡áȉõΩO_® K≥Ñʨ QÆeQˆ "å_»∞. JÖÏ
K≥Ñʨ QÆeQˆ "å}˜‚ UHõãO¨ `«„QÍÇ≤Ï JO\Ï~°∞.
=∞#O KÕã∞¨ #Î fl Ѩx g∞^Œ<Õ =∞#ã¨∞û#∞ ѨÓiÎQÍ ÅQÆflO KÕã≤ ѨxK≥Ü∂« ºe. XHõ Ѩx
KÕã∞¨ #Î flѨC_»∞ ^•xx =∞~°záÈ~Ú, q∞ye# Ѩ#∞Å QÆ∞iOz PÖ’zOK«‰Äõ _»^∞Œ .
JO>Ë =∞#O U^≥<· å „"åã¨∂Î LO>Ë ^•x QÆ∞iOKÕ PÖ’zOKåe. ÉÁ=∞‡ wã¨∂Î LO>Ë
=∞#ã¨ûO`å ^•x g∞^Õ LO_®e. P@ P_»∞`«∞#flѨC_»∞ =∞#ã¨ûO`å P@g∞^Õ
LO_®e. WÖÏ =∞#O ~ÀE KÕã∂¨ Î LO>Ë „Hõ=∞OQÍ =∞# UHÍ„QÆ`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl@∞ì
=∞#ˆH `≥Å∞ã¨∞OÎ k. =∞#O KÕ¿ã Ѩ#∞Åhfl =∞iO`« ÉÏQÍ K≥Ü∞« ºQÆÅ∞QÆ∞`«∞#fl@∞ì
=∞#"Õ∞ QÆ=∞x™êÎ=Ú. XHõ™êi UHÍ„QÆ`#« ∞ ™êkèOz# `«~åfi`« KåÖÏ H˘kÌ
ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ Z<Àfl q+¨Ü∂« Å#∞ <Õ~∞° ÛHÀQÆeQˆ â◊HΘ =∞# =∞#ã¨∞û‰õΩ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
WÖÏO\˜ UHÍ„QÆ``« À #ˆ~O„^Œ∞_»∞ `«# áê~îåÅ#∞ ZÖÏ <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl_À K«∂_»O_ç.
XHõ™êi XHõ Láê^蕺ܫÚ_»∞ áê~îO° K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl_»∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ WO\’¡ ÉÏQÍ JÅ¡i
KÕ¿ã"å_»x WO`«‰Ωõ =ÚO^Õ K≥ÑC¨ ‰õΩ<åflO Hõ^•! P ~ÀA |_çÖ’ ‰õÄ_® `À\˜ÑÅ≤ Å¡ `À
=∂\Ï¡_∞» `«∂, QÀÅ KÕâß_»∞. Láê^蕺ܫÚ_çH˜ HÀѨO =zÛOk. XH˘¯Hõ¯ Ñ≤Å"¡ å_ç<Õ
`å#∞ K≥ÑÊ≤ # áê~îO° #∞Oz „Ѩâfl◊ Å∞ "Õâß_»∞. Z=~°∂ ã¨=∂^è•#O K≥Ñʨ ÖË^∞Œ . HÍh
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ K«H¯õ QÍ ã¨=∂^è•<åÅ∞ K≥áêÊ_»∞. JѨC_»∞ Láê^蕺ܫÚ_»∞ #ˆ~O„^Œ∞}˜‚
=∂„`«O H˘@ì‰Ωõ O_®, ã¨=∂^è•<åÅ∞ K≥Ñʨ x "åi#O^Œih ɡ`OΫ `À H˘@ìÉ’Ü«∂_»∞.
HÍh #ˆ~O„^Œ∞_»∞ HõÅ∞QÆ*ãË ∞¨ ‰õΩx, ''=∂ãì̈~∞° QÍ~°∂! QÀÅ KÕãO≤ k <Õ#∞! ##∞fl
18 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
H˘@ìO_ç! "åà◊√§ QÀÅ K≥Ü∞« ºÖË^∞Œ !—— J<åfl_»∞. ''J^Õq∞\˜~å! h=Ù áê~îO° qO@∂<Õ
L<åfl=ÙQÍ!—— Jx Láê^蕺ܫÚ_»∞ J<åfl_»∞. ''J=Ù#O_ô! áê~îO° qO@∂<Õ, QÀÅ
‰õÄ_® KÕâß#∞—— Jx ã¨=∂^è•#O K≥ÑÊ≤ JO^Œih Pâ◊Û~°ºÑ¨iKå_»∞.
J`«_Hç ˜ J<ÕHõ ã¨O㨯 $`«, POQÆ,¡ ɡOQÍb „QÆO^ä•Å∞ HõO~îÀáê~îO° QÍ LO_Õq.
„a\ÏxHÍ q*Ï˝# ã¨~fi° ™êfixfl "≥Ú`«OÎ QÆ∞~°∞Î ÃÑ@∞ì‰Ωõ x `À\˜"åix J|∞ƒ~°Ñ~¨ K° å_»∞.
''Z‰õΩ¯= q+¨Ü∂« Å#∞ QÆ∞~°∞ÃÎ Ñ@∞ìHÀ=_»"∞Õ q^Œº HÍ^Œ∞. =ÚO^Œ∞QÍ =∞#ã¨∞û#∞
UHÍ„QÆO KÕÜ∞« _»O <Õ~∞° ÛHÀ"åe. JÖÏ =∞#ã¨∞û#∞ UHÍ„QÆO KÕÜ∞« _»O <Õ~∞° Û‰õΩ#fl
`«~åfi`«, J@∞=O\˜ UHÍ„QÆ"∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û`À HÍ=Åã≤# q+¨Ü∂« Å#∞ Ju `«fi~°QÍ
¿ãHõiOK«∞HÀ=K«∞Û—— Jx <Õ~∞° ÛHÀ=_»O QÆ∞iOz `«# Jaè„áêÜ«∂efl "≥e|∞KåÛ_»∞.
q+¨Ü∞« „QÆÇϨ }=Ú =∂„`«"∞≥ q^Œº HÍ^Œ∞
=∞#ã¨∞<ÕHÍ„QÆÑ~¨ K° ∞« >ˇ Jã¨Å∞ q^Œº I
=ÚO^Œ∞ Öˇãû¨ QÆ =∞#ã¨∞#∞ x„QÆÇÏ≤ Oz
Z\ì̃ q+¨Ü«∂Å<≥·##∞ <Õ~°fi=K«∞Û II
s s s s s
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 19
10. x~°ƒùÜ«Ú_»∞ : #ˆ~O„^Œ∞_»∞
#ˆ~O„^Œ∞}˜‚ 7= U@ Dâ◊fi~°KO« „^Œ q^•º™êQÆ~ü x~°fiÇ≤Ïã¨∞#Î fl |_çÖ’ KÕiÊOKå~°∞.
P |_çÖ’ XHõ Láê^蕺ܫÚ_»∞ Ñ≤ÅÅ¡ #∞ p\˜H=© ∂\˜H© H˘>Ë"ì å_»∞. Jk K«∂z
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ XHõ™êi #"åfi_»∞. WO^Œ∞‰õΩ Láê^蕺ܫÚ_çH˜ HÀѨO =zÛ, ''#=fi#x
K≥ÑC¨ !—— Jx #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ ‰õÄ_® H˘\Ïì_∞» . HÍh #ˆ~O„^Œ∞_»∞ JO^Œ∞‰õΩ XѨCHÀÖË^∞Œ .
^•O`À =∞iO`« ~Ô zÛáÈ~Ú# Láê^蕺ܫÚ_»∞ ~°HOÎõ =KÕÛ@@∞¡ J`«_ç K≥=ÙÅ∞
Ñ≤O_ç"âÕ ß_»∞. J~Ú<å #ˆ~O„^Œ∞_»∞ `˘}HõÖ^Ë ∞Œ . ''##∞fl H˘@ì_®xH˜ #∞"≥fi=~°∞?
*Ï„QÆ`!Ϋ —— Jx Láê^蕺ܫÚ}Ë‚ J<åfl_»∞. WO`«Ö’ q^•º™êQÆ~ü P `«~Q° uÆ QÆkH˜
=KåÛ_»∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ x~°ƒÜ ù ∞« OQÍ PÜ«∞#`À [iy#^ŒO`å K≥áêÊ_»∞. WHõ P |_çÖ’
`å#∞ K«^=Œ #x K≥ÑÊ≤ , "≥o§áÈ=_®xH˜ ã≤^=úŒ ∞Ü«∂º_»∞. JO`å q#fl q^•º™êQÆ~ü P
Láê^蕺ܫÚ}˜‚ f„=OQÍ =∞O^ŒeOz, #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ T~°_Oç Kå_»∞.
WÖψQ =∞~˘Hõ Láê^蕺ܫÚ_»∞ #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ Éè∂í QÀà◊âßGO g∞^Œ „Ѩâfl◊ "Õâß_»∞.
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ ãÔ̈~#· ã¨=∂^è•#O K≥áêÊ_»∞. HÍh Láê^蕺ܫÚ_»∞ ã¨iQÍ q#‰õΩO_®,
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ K≥ÑÊ≤ Ok `«Ñʨ x QÆkOÌ Kå_»∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ `å#∞ K≥ÑÊ≤ # ã¨=∂^è•#O
ãÔ̈~#· ^Õ#h, `«ÑC¨ HÍ^Œh K≥áêÊ_»∞. ^•x`À P Láê^蕺ܫÚ_»∞ HÀѨO`À J`«}‚˜
Hõi#î OQÍ ^ŒO_çOKå_»∞. J~Ú<å #ˆ~O„^Œ∞_»∞ Láê^蕺ܫÚ_ç =∂@ XѨCHÀÖË^∞Œ .
`«# ã¨=∂^è•#O ãÔ̈~#· ^Œx J`«_Hç ˜ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
WO\˜H˜ "≥àϧHõ [iy# q+¨Ü∂« xfl `«# `«eH¡ ˜ q=iOKå_»∞. J`«_ç ^è~·≥ åºxH˜ P"≥∞
ã¨O`À+≤Oz J`«}‚˜ WÖÏ „áÈ`«ûÇ≤ÏOzOk: ''JÉσ~¸! h=Ù ã¨`º« =∞x #q∞‡# ^•xx
K≥Ñʨ _®xH˜ Z#fl\˜H© ÉèÜ í ∞« Ѩ_=» ^Œ∞.Ì „|Ǩχq+¨μ=‚ ∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å∞ J_»∞Ѥ _¨ <ç å ã¨~ˆ , h=Ù
#q∞‡# ^è~Œ ‡° =∂~°Oæ #∞O_ç H˘OK≥"∞≥ <ÿ å `˘ÅQÆ=^Œ∞!Ì ——
J~Ú`Õ, P Láê^蕺ܫÚ_»∞ WO\˜H˜ "≥àϧHõ `«# `«ÑC¨ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. `å#∞
KÕã#≤ ѨxH˜ ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ ,ç =∞~°∞<å_»∞ #ˆ~O„^Œ∞_çH˜ Hõ=Δ ∂Ѩ}Å∞ K≥áêÊ_»∞. =∞Oz QÆ∞~°∞=Ù
JO>Ë JÖψQ LO_®e =∞i!
`«ÑC¨ ÖˉΩõ #fl QÆ∞~°∞_»∞ ^ŒO_çOK≥ ##∞fl
J#QÆ <å ™êkèfi `«#Ü«Ú# HõxÜ≥∞x@∞¡ I
'ǨÏiǨÏ~å^Œ∞Öˇ =zÛ h Hõ_∞» Ѥ _¨ #ç
^è~Œ ‡° =∂~°=æ Ú xã¨∞=∞O`« `«Ñʨ HõÜ∞« º!—
s s s s s
20 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
11. ™êǨϙȿÑ`«∞_»∞ : #ˆ~O„^Œ∞_»∞
HõÅHõ`åÎ #QÆ~O° Ö’ XHõ L`«û=O [~°∞QÆ∞`«∞#flk. ^•xfl K«∂_®Åx #ˆ~O„^Œ∞_»∞ XHõ
¿ãflÇ≤Ï`«∞_ç`À HõÅã≤ |Ü«∞Å∞^Õ~å_»∞. J`«_∂» z#fl"å_Õ. W^Œ~Ì ∂° JHõ¯_ç qO`«Å∞,
qâıëêÅ#∞ K«∂ã¨∂Î uiQÍ~°∞. JO`å K«∂âßHõ WHõ "≥#∞kiy =ã¨∞<Î åfl~°∞.
"åà◊√§ JÖÏ #_»z =ã¨∞OÎ _»QÍ<Õ pHõ\ ˜ Ѩ_Oç k. ǨÏ~îå`«∞QÎ Í "ÕQOÆ QÍ Ñ¨iQÔ `«∞`Î ∞« #fl
QÆ∞„~°ÑÙ¨ y@ìÅ â◊ÉÏÌxfl #ˆ~O„^Œ∞_»∞ q<åfl_»∞. "≥#∞Hõ =ã¨∞#Î fl `«# q∞„`«∞x HÀã¨O
"≥#‰õΩ¯ uiQÍ_»∞. XHõ QÆ∞„~°ÑÙ¨ |O_ç "ÕQOÆ QÍ gi "≥¿· Ñ =ã¨∞#Î flk. P |O_çx
QÆ=∞xOK«‰Ωõ O_® #_»∞ã¨∞#Î fl `«# q∞„`«∞_»∞ „áê}ÏáêÜ«∞ ã≤u÷ Ö’ L#fl@∞¡ #ˆ~O„^Œ∞_»∞
„QÆÇÏ≤ OKå_»∞. `«# „áê}ÏÅ#∞ U=∂„`«O ÖˇH¯õ KÕÜ∞« ‰õΩO_® ѨiQÔ uÎ, `«# q∞„`«∞}˜‚
„ѨH¯õ ‰õΩ ÖÏQÍ_»∞. =∞~°∞Hõ}
Δ OÖ’ P |O_ç gi „ѨH¯õ QÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩ
áÈ~ÚOk. XHõ¯ Hõ} Δ O PÅ㨺"≥∞`ÿ Õ P Ñ≤Å"¡ å_»∞ „áê}ÏÅ`À LO_Õ"å_»∞ HÍ^Œ∞.
WO\˜H˜ =KåÛHõ q+¨Ü∞« O `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl `«e¡ Éè∞í =<Õâfi◊ s
^Õq, ''ZѨC_»∂ =∂#=`«fiO L#fl =∞x+≤QÍ<Õ rqOK«∞!——
Jx K≥=∞‡ye¡# Hõà§◊ `À #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ nqOzOk.
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 21
=∞~˘Hõ™êi #ˆ~O„^Œ∞_»∞ XHõ K«O\˜ a_»#¤ ∞ Z`«∞‰Î Ωõ x "≥à√◊ `«∞#fl XHõ ¢ãxΑ
~°HOΔ˜ Kå_»∞.
U^≥<· å [O`«∞=Ù "Õ̂~ [O`«∞=Ù Hõ+Oì̈ Ö’ L#fl@∞ì K«∂ã≤<å ^•xx ~°HOΔ̃ K«^∞Œ . `«#
„áê}O HÍáê_»∞HÀ=_®xH˜ áêiáÈ`«∞Ok. J~Ú`Õ =∞x+≤ `«# `À\˜ „áê}˜x
~°HOΔ̃ K«_O» HÀã¨O `«# „áê}ÏÅ#∞ ‰õÄ_® ÖˇH¯õ KÕÜ∞« _»∞. J@∞=O\˜ "å_Õ x[OQÍ
Q˘Ñ¨Ê =∞x+≤. =∞#=∞O^Œ~O° ‰õÄ_® JÖÏ `«Ü∂« ~°∞ HÍ=_®xH˜ „ѨÜ∞« uflOKåe.
Ѩ~°∞Å HÀã¨"≥∞ #^Œ∞ÖˇÅ¡ áê~°∞K«∞O_»∞
Ѩ~∞° Å HÀã¨"∞≥ =$Hõ=Δ ÚÖò ѶŨ =ÚeK«∞Û I
Ѩ~°∞Å HÀã¨"≥∞ ^èÕ#∞=ÙÖò áêÅxK«∞Û
nè~° ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ „|`«∞‰õΩ@ Ѩ~∞° Å H˘~°HÔ II
s s s s s
22 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
12. ^è≥·~°ºâße : #ˆ~O„^Œ∞_»∞
#ˆ~O„^Œ∞xH˜ JѨC_»∞ Ѩ^OÕ _»¡ =Ü«∞ã¨∞. XHõ~ÀA `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À [O`«∞
„Ѩ^~Œ ≈° #âßÅ K«∂^•Ì=∞x |Ü«∞Å∞ ^Õ~å_»∞. JHõ¯_çH˜ "≥à§◊ _®xH˜ Ѩ_=» ZH˜¯ "≥àϧe.
J~Ú`Õ "å~°∞ Ѩ_=» ZH˜¯"≥à√◊ `«∞O_»QÍ, "åi ¿ãflÇ≤Ï`«∞ÅÖ’ XHõiH˜ Ѩ_=» TѨÙ
ã¨iѨ_H» õ JHõ¯_Õ "åOu KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. Wk K«∂z# Ѩ_=» #_ç¿Ñ "å_»∞ Ѩ_=» áê_≥·
áÈ~ÚO^Œh, ^•xfl Hõ_yç ÉÏQÆ∞ KÕÜ∞« =∞h QÀÅ ÃÑ\Ïì_∞» . Ñ≤ÅÅ¡ ∞ ''_»|∞ƒÅ∞ W™êÎO!
ÉÏQÆ∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ—— Jx „|u=∂ÖÏ~°∞. J~Ú<å "å_»∞ q#ÖË^∞Œ . ''Ѩ_=» Hõ_Q» ‰Æ Ωõ O_®
ZÖÏ kQÆ∞`å~À K«∂™êÎ#∞!—— Jx ɡkiOK«™êQÍ_»∞. WÖÏ
[~°∞QÆ∞`«∞O_»QÍ Ñ¨_=» X_»∞#¤ ∞ ã¨g∞Ñ≤OzOk. X_»∞¤ g∞^Œ
W^Œ~Ì ∞° POˆQÜ ¡ ∞« ã≤áê~ÚÅ∞ #_»∞ã¨∂Î HõxÑ≤OKå~°∞.
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ Ѩ_=» g∞^Œ #∞Oz ^Œ∂H˜, "åix
KÕ~∞° ‰õΩx, =pÛ~åx WOw¡+μ¨ =∂@Å`À "åiH˜
q+¨Ü∞« O K≥áêÊ_»∞. "åix Ѩ_=» ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ
fã¨∞‰õΩ =KåÛ_»∞. "åix K«∂ã¨∂<Î Õ
Ѩ_=» "å_»∞ `ÀHõ=Ú_çz, Ñ≤ÅÅ¡ #∞
Hˆ =Δ ∞OQÍ X_»∞¤ g∞^Œ kQÆxKåÛ_»∞.
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 23
QÆ_»∞¤ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ Z^Œ∞Ô~·#ѨC_»∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç,
uHõ=∞Hõ Ѩ_‰» Ωõ O_®, "å\˜Ö’ #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_Õ =∂~°Oæ Uq∞@x
PÖ’zOKåe. `«Ñʨ Hõ =∞#‰õΩ U^À"˘Hõ Ѩiëê¯~°O ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok.
x*ÏxH˜ =∞#‰õΩ Z^Œ∞~Ô #· ã¨=∞㨺 =∞#‰õΩ KÕ¿ã ǨxHõ<åfl =∞# ÉèÜ
í ∞« O =Å¡<Õ
=∞#‰õΩ Z‰õΩ¯= Ǩx [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë ÉèÜ í ∞« O =∞# g∞^Œ =∞#‰õΩ#fl
P`«‡qâßfi™êxfl K≥^~Œ Q° ˘\ì̃, =∞# =∞#ã¨∞û#∞ ã¨iQÍ PÖ’zOK«x=fi^Œ∞.
x~°ƒÜ
ù Ú« _≥#· "å_»∞ K«H¯õ QÍ PÖ’zOz, ã¨=∞㨺Å#∞ Ѩi+¨¯iOK«QÅÆ ∞QÆ∞`å_»∞.
Ѩ_=» "å_»∞ Ѩ_=» ÉÏQÆ∞ KÕÜ∞« =∞#∞K«∞
ÉÏ^èŒ ÃÑ@∞ìK∞« O_», ÉèÜ í ∞« =Ú g_ç I
f~°=∞O^Œ∞ #_»∞K«∞ <åOˆQÜ ¡ ∞« Ü≥∂^è∞Œ Å
Ñ≤Åz Ѩ_=» "åx aOHõ=∞}K≥ II
s s s s s

13. ã¨Ow`« q^•fiOã¨∞_»∞ : #ˆ~O„^Œ∞_»∞

#ˆ~O„^Œ∞_çH˜ ZO`À W+ì̈"∞≥ #ÿ q+¨Ü∂« Å∞ ~Ô O_»∞ – „H©_Å» ∞, ã¨Ow`«O. ^Õâ◊
„k=∞‡~°∞Öˇ#· 'ÉÏÖò— áê@QÍà◊√§ gi WO\˜H˜ =KÕÛ"å~°∞. "å~°∞ áê_Õ P^蕺u‡Hõ"∞≥ #ÿ
áê@Å#∞ #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ZO`À Pã¨HQÎ̃ Í q<Õ"å_»∞. "å\˜Ö’ b#"≥∞áÿ ÈÜÕ∞"å_»∞. ÉË}©
L™êÎ^£ (ÉË}© QÆ∞áêÎ) J<Õ XHõ „ѨMϺ`« ã¨Ow`« q^•fiOã¨∞_ç =^ŒÌ ã¨Ow`«O
<Õ~∞° Û‰õΩ<åfl_»∞. `«|ÖÏ, ѨMÏ"å^ŒºO („^è∞Œ Ѩ^£ ã¨Ow`«OÖ’ "å~ÚOKÕ =∞$^ŒOQÆOÖÏO\˜
"å~Ú^ŒºO) ‰õÄ_® "å~ÚOK«_O» <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl_»∞. #ˆ~O„^Œ∞_ç `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ ‰õÄ_®
áê_Õ"å~°∞. #ˆ~O„^Œ∞_»∞ KåÖÏ z#fl=Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ "åi`À HõÅã≤ áê_Õ"å_»∞.
`«# QÆ∞~°∞=ÙÅ`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ ã¨Ow`«Hàõ #◊ ∞ <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl_»x JO^ŒiKÕ`å
á⁄QÆ_|» _®¤_∞» . Ü«Ú=‰õΩ_çQÍ ‰õÄ_® #ˆ~O„^Œ∞_»∞ Hõc~ü, g∞~å "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ™ê^è∞Œ =ÙÅ
áê@Å∞ áê_Õ"å_»∞. JO`ÕHÍHõ #ˆ~O„^Œ∞_ç HõàÏ^Œ$+≤ì ZO`À Q˘Ñ¨Êk. `«~åfi`« HÍÅOÖ’
ZÖÏ áê_®Ö’ q=iã¨∂,Î ''ˆH=ÅO ~åQÆ`åàÏÖË ã¨Ow`«O HÍ=Ù. ã¨Ow`«O áê@Ö’x
ÉèÏ"åxfl =ºH©HÎ iõ OK«QÅÆ QÍe. h~°ãO¨ QÍ áê_Õ áê@#∞ Z=~°∂ "≥∞K«∞ÛHÀÖË~∞° . áê@
Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ=O áê_Õ"å_çÖ’ ÉèÏ"À„^ÕHÍxfl HõeyOKåe. ~åQÆ`åàÏÅ`À áê@∞ áê@
Ü≥ÚHõ¯ ™êÇ≤Ï`åºxH˜ ‰õÄ_® ã¨=∂#"≥∞#ÿ „áê=ÚYº`«#∞ W"åfie. Jk q<Õ"åi
=∞#ã¨∞û#∞ "Õ∞ÖÁ¯ÖÏÊe. JѨC_Õ Jk x["≥∞#ÿ ã¨Ow`«=∞=Ù`«∞Ok!—— Jx K≥áêÊ_»∞.
24 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
ã¨Ow`«O =∞# =ºHÎ̃`fi« O g∞^Œ Q˘Ñ¨Ê „ѨÉÏè "åxfl K«∂ѨÙ`«∞Ok. =∞#O Z@∞=O\˜
ã¨Ow`åxfl qO@∞<åfl=∞#fl ^•xx |\˜ì =∞# =ºH˜`Î fi« O =∂~°∞`«∞Ok. D q+¨Ü∂« xfl
QÆ∞iOz =∂\Ï¡_∞» `«∂, ''ÉèsË Å∞, `«∂~°º<å^•Å`À "å~ÚOKÕ Ü«Ú^Œú ã¨Ow`åxfl
z#fl`«#O #∞O_Õ q<åe. P "å~Ú^•ºÅÖ’ qxÑ≤OKÕ QÆOcè~"° ∞≥ #ÿ <å^•Å =Å¡
^è~·≥ º° O, áœ~°∞+¨`fi« O ÃÑOá⁄O^Œ∞`å~Ú. D ~ÀAÖ’¡ JO^Œ~∂° qO@∞#fl _»Éσˆ~‰õΩÅ
ã¨Ow`«O =∞#efl |ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÍ, xsfi~°∞ºÅ∞QÍ KÕ™ÈÎOk. W@∞=O\˜ ã¨Ow`«O`À
=∞# ^Õâ"◊ ∞Õ |ÅÇ‘Ï#∞Å ^ÕâO◊ QÍ =∂iáÈ`ÀOk—— Jx K≥áêÊ_»∞.
~åQÆ`åàÏÅ "Õ∞à◊"∞≥ áê@ HÍ^Œ∞
„â’`«Å‰õΩ ^•x ÉèÏ==Ú ‰õÄ~°=ÅÜ«Ú I
J#∞K«∞ HÀq^ŒtMÏ=∞}˜ #ˆ~O„^Œ∞
QÆ∞~°∞=ÙÅ#∞ q∞Oz# Ѷ∞¨ #`« QÍOK≥ II
s s s s s
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 25
14. =∞Ǩg~°∞_≥·# ǨÏ#∞=∞O`«∞_Õ g∞‰õΩ P^Œ~°≈ѨÙ~°∞+¨μ_»∞!
ǨÏ#∞=∞O`«∞_»O>Ë #ˆ~O„^Œ∞xH˜ KåÖÏ W+ì̈O. ǨÏ#∞=∞O`«∞_ç |Å"≥∞#ÿ â◊s~°O,
ã¨∂HõΔ ‡|∞kú #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ ZO`«QÍ<À PHõi¬OKå~Ú. =∞Oz P~ÀQͺxH˜, Jáê~°"∞≥ #ÿ
"Õ∞^è㌠∞¨ û‰õΩ |Å"≥∞#ÿ â◊s~°"∞Õ Ñ¨Ù<åk Hõ^•! z#flѨC_Õ D q+¨Ü∂« xfl „QÆÇÏ≤ Oz#
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ XHõ "åºÜ«∂=∞âßÅ#∞ „áê~°OaèOKå_»∞. Ñ≤ÅÅ¡ O^Œi`À HõÅã≤, `å#∞
‰õÄ_® |㑯Å∞, ^ŒO_ôÅ∞
™ê^è#Œ KÕâß_»∞. PÃÑ#· =∞~˘Hõ
"åºÜ«∂=∞âßÅÖ’ KÕi WOHÍ
Hõ+ì̈"≥∞ÿ# "åºÜ«∂=∂Å∞, ‰õΩã‘Î
<Õ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞.
26 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
XHõ™êi "åºÜ«∂=∞ „Ѩ^~Œ ≈° # [iyOk. #ˆ~O„^Œ∞_»∞
JO^Œ∞Ö’ áêÖÁæ<åfl_»∞. ‰õΩã‘ÖÎ ’ JO^Œih F_çOz
'"≥O_ç <≥=∞e— |Ǩï=∂<åxfl QÔ Å∞K«∞‰õΩ<åfl_»∞.
Hõ„~°™ê=Ú, QÆ∞„~°ÑÙ¨ ™êfis, D`«
‰õÄ_® <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl_»∞. QÆOQÍ#kx
D X_»∞¤ #∞Oz P X_»∞‰¤ Ωõ D^ŒQeÆ Qˆ
"å_»∞.
ÃÑ^Œ"Ì å_»Ü∂« ºHõ ‰õÄ_® |ÖÏxH©,
^è~·≥ åºxH© ZO`À „áê=ÚYº`«#∞ WzÛ,
"å\˜ J=ã¨~åxfl JO^ŒiH© `≥eÜ«∞
*ˇáêÊ_»∞. ~ÀE `å#∞ "åºÜ«∂=∞O
KÕÜ∞« _»O`À áê@∞ `À\˜"åi KÕ`«
‰õÄ_® KÕ~ÚOKÕ"å_»∞. `å#∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ rq`«OÖ’ KÕã#≤ ^•x<Õ
=∞#‰õΩ É’kèOKå_»∞. |Å"Õ∞
r=#=∞h, |ÅÇ‘Ï#`« =∞~°}O`À
ã¨=∂#=∞h, |ÅÇ‘Ï#∞Å∞ Un
™êkèOK«Ö~Ë h° <˘H˜¯ =Hͯ}˜OKå_»∞.
''<åÜ«∞=∂`å‡ |ÅÇ‘Ï<Õ# ÅÉèíºó——
J#fl LѨx+¨`∞« ÅÎ Ö’x "åHͺxfl
Ѷ∞¨ O\ÏѨ^OŒä QÍ „ѨKå~°O KÕâß_»∞.
q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞QÍ WÖÏ
K≥áêÊ_»∞: ''â◊s~°O |ÅOQÍ
ÖËx"å~°∞ =∞#ã¨∞û#∞ ™êfinè#OÖ’H˜
`≥K«∞ÛHÀÖË~°∞. "å~°∞ UHÍ„QÆ`«
™êkèOK«Ö~Ë ∞° . |Å"≥∞#ÿ â◊s~°O
LO>Ë |Å"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û
LO@∞Ok. â◊s~°O |ÅOQÍ ÖËx
"åˆ~ K≥_∞» JÅ"å@¡‰Äõ , HÀáêxH©
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 27
`ÕeHõQÍ ÖÁOyáÈ`å~°∞. â◊s~°O |ÅÇ‘Ï#OQÍ L#fl"å~°∞ "åºÜ«∂=∞O, ѨÙ+≤Hì ~õ "° ∞≥ #ÿ
PǨ~°O ^•fi~å â◊s~åxfl |Å"≥∞#ÿ kQÍ KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë "åi =∞#ã¨∞û ‰õÄ_®
|ÅѨ_»∞`«∞Ok. |Å"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û =Å# ^Œ$_è»"≥∞ÿ# ã¨OHõÅÊâ◊HÎ̃, Ѩ^Œ∞<≥·#
`≥eq`Õ@Å∞ JÅ=_»`å~Ú. g\˜ ^•fi~å P`«‡â◊HÎ̃ ã¨=∞‰õÄ~°∞`«∞Ok.——
''=∞# ^Õâã◊ ∞¨ Å÷ O^Œ~∂° ǨÏ#∞=∞O`«∞}˜‚ J#∞ã¨iOK«_O» ^•fi~å Q˘Ñ¨Ê`«#O
™êkèOKåe. ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ `«# WO„kÜ«∂Å#∞ J^Œ∞ѨÙÖ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. Q˘Ñ¨Ê
^è~·≥ º° =O`«∞_»∞. ã¨Ow`«O "≥Ú^ŒÅ∞ Jxfl q^ŒºÅ#∂ <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl_»∞. `«# ~åA J~Ú#
~å=Ú_ç P[˝#∞ áêeOK«_O» HÀã¨O ã¨=Ú„^•xfl ÅOѶ∞≤ OK«_®xH˜ ã≤^ÑúŒ _¨ ®¤_∞» .
`«#Hˆ "≥∞<ÿ å Ǩx [~°∞QÆ∞`«∞O^Õ"∂≥ #x ÉèÜ
í ∞« Ѩ_Ö» ^Ë ∞Œ . ~å=}∞_ç`À KÕã#≤ Ü«Ú^ŒOú Ö’
~åHõãΔ ¨ Ãã<· åºÅ#∞ <åâ◊#O KÕâß_»∞. J@∞=O\˜ ^è~·≥ º° ™êǨϙêÅ∞, |∞kúâH◊ ,Θ WO„kÜ«∞
x„QÆÇϨ O =∞#‰õΩ HÍ"åe.——

|Å"≥∞ r==Ú ^Œ∞~°ƒÅ"≥∞ Kå=Ù

|Å"≥∞ ™œYº=Ú x`«ºr=#=Ú |Å=Ú I
L‰õΩ¯ #~°=ÚÅ∞ W#∞Ѩ HõO_»~=° ÚÅ∞
Ñ≤_∞» QÆ∞ =O\˜ =∞#ã¨∞ LO_»=ÅÜ«Ú II
s s s s s
28 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
15. ‰õ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ : #ˆ~O„^Œ∞_»∞
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞ÅÖ’ „Ѩu"˘Hõ¯ih ZO`À „¿Ñq∞OKÕ"å_»∞. "åiH˜ U^≥<· å
Hõ+Oì̈ Hõey`Õ, JѨiq∞`«"∞≥ #ÿ Hõ~∞° }`À ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕ¿ã"å_»∞. JO^Œ∞=Å#
¿ãflÇ≤Ï`«∞ÅO^Œ~∂° J`«}‚˜ ZO`«QÍ<À Jaè=∂xOKÕ"å~°∞. Z=iH˜ "å~°∞, ''#<Õfl JO^Œi
HõO>Ë q∞#flQÍ #ˆ~O„^Œ∞_»∞ „¿Ñq∞ã¨∞<Î åfl_»∞!—— J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞. =ÚYºOQÍ ÉÏ^èÅŒ Ö’
L#fl"åix K«∂¿ã,Î J`«_ç ǨÏ$^ŒÜ∞« O
„^ŒqOKÕk. ZO`« Hõ+ì̈"≥∞ÿ<å, #+ì̈"≥∞ÿ<å
Éèií Oz, `«# â◊HHÎ̃ ˘nÌ J@∞=O\˜
"åà◊§#∞ P^Œ∞‰õΩ<Õ"å_»∞.
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 29
XHõ™êi "åà◊§O^Œ~∂° 'á¶È~üì qeÜ«∞O— J<Õ HÀ@#∞ K«∂^•Ì=∞x |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞.
Hˆ iO`«Å∞ H˘_»∞`«∂, L`åûǨÏO`À Hõ|∞~°∞¡ K≥ÑC¨ ‰õΩO@∂ #_»∞ã¨∞<Î åfl~°∞. HÍh "åiÖ’
XHõiH˜ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ [fi~°O =zÛOk. J`«_∞» #_»=ÖËHõ `«∂eáÈ™êQÍ_»∞.
¿ãflÇ≤Ï`«∞ʼnõΩ D q+¨Ü∞« O J~°O÷ HÍÖË^∞Œ . "å~°∞ J`«}‚˜ J#∞Hõiã¨∂,Î U_çÑO≤ K«_O»
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞. J~Ú`Õ #ˆ~O„^Œ∞_»∞ P ¿ãflÇ≤Ï`«∞_ç ÉÏ^èŒ#∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.
"≥O@<Õ XHõ |O_çÖ’ Ñ≤Å"¡ å}˜‚ "å_ç WO\˜H˜ KÕiÛ, `å#∞ uiy =zÛ `«#
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞!

`À\˜ Ñ≤Å"¡ å_»∞ U^≥<· å ÉÏ^èÖŒ ’ LO>Ë =∞#Ö’ KåÖÏ=∞Ok #=Ùfi`å=Ú. HÍh JÖÏ
K≥Ü∞« º‰õÄ_»^∞Œ . =∞#efl K«∂ã≤ JO^Œ~∂° JÖÏ #qfi`Õ =∞#"Õ∞ ZO`À ÉÏ^èÑŒ _¨ `» å=Ú
Hõ^•? Z^Œ∞\˜"å_»∞ U ѨxKÕ¿ãÎ =∞#‰õΩ ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À `À\˜"åiѨ@¡ J@∞=O\˜
Ѩxx =∞#O K≥Ü∞« º‰õÄ_»^∞Œ .
ÉÏÅ∞_˘Hõ¯_»∞ [fi~°=Ú`˘ ÉÏ^èÑŒ _¨ Q» Æ
Qˆ e¿ãÜ«∞QÆ ™êyi `«H¯˜ # ÉÏÅ∞Ô~Å¡ I
"åx Q˘xáÈ~Ú WÅ∞*ËiÛ "ÕQ=Æ zÛ
Hõ~∞° } "å~åt P aÖË "åi QÆeÃã II
s s s s s
30 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
16. ^è≥·~°º=O`«∞_»∞ : #ˆ~O„^Œ∞_»∞
XHõ™êi #ˆ~O„^Œ∞_»∞, J`«_ç ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ Hõeã≤ XHõ LÜ«∂ºÅ Hõ_∞» `«∞<åfl~°∞. ^•x
HÀã¨O ~Ô O_»∞ ^Œ∂ÖÏÅ#∞ <ÕÅÖ’ áê`å~°∞. P ~Ô O\˜h HõÅ∞ѨÙ`«∂ =∞~À W#∞Ѩ Hõg∞‡x
ÃÑH· ˜ ZuÎ Hõ\Ïìe. HÍh "å~°∞ z#fl"å~°∞ HÍ|\˜ì P W#∞ѨHgõ ∞‡x Z`«ÖÎ HË áõ È`«∞<åfl~°∞.
^Œ∂~°O #∞Oz nxx K«∂ã¨∞#Î fl XHõ <åq‰õΩ_»∞ gi g∞^Œ *ÏeѨ_ç ã¨Ç¨ Ü«∞O
KÕÜ∞« _®xH˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ_»∞. JO^Œ~∂° Hõeã≤ P Hõg∞‡x XHõ yÅHõ‰Ωõ Hõ\ ,ì̃ ÃÑH· ˜
ÖÏQÍ~°∞. HÍh ^Œ∞~°^$Œ +¨=ì âß`«∂,Î Hõ\ #ì˜ `å_»∞ `≥y Hõg∞‡
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 31
P <åq‰õΩ_ç `«Å g∞^Œ Ѩ_Oç k. J`«_ç `«Å‰õΩ
QÍÜ«∞O J~Ú, ~°HOÎõ HÍ~°™êyOk. <åq‰õΩ_»∞ ã¨Ê $ǨÏ`«ÑÊ≤
Ѩ_áç ÈÜ«∂_»∞. Wk K«∂ã≤# q∞ye# Ñ≤ÅÅ¡ ∞ ÉèÜ í ∞« O`À áêiáÈÜ«∂~°∞. HÍh
aÖË, =∞~À W^Œ~Ì ∞° ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ =∂„`«O ^è~·≥ º° OQÍ JHõ¯_Õ LO_ç, J`«_Hç ˜
™êÜ«∞O KÕâß~°∞.
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ `«# ѨOK≥ zOÑ≤ J`«_Hç ˜ Hõ@∞ìH\õ Ïì_∞» . <≥=∞‡kQÍ `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å
™êÜ«∞O`À P <åq‰õΩ}˜‚ ^ŒQ~æÆ Ö° ’ L#fl áê~îâ° ßʼnõΩ fã¨∞‰õΩ=KåÛ_»∞. qã≤#Hõ„~°`À
qã¨∞~°∞`«∂, ~°H~õ H° ÍÅ ã¨Ñ~¨ º° Å∞ KÕâß_»∞. "≥^· ∞Œ º}˜‚ Ñ≤eÑ≤Oz "å~°O ~ÀAÅ áê@∞
J`«_Hç ˜ zH˜`û« KÕ~ÚOKå_»∞. „Ѩu ~ÀE J`«_Hç ˜ ¿ã= KÕã∂¨ ,Î J`«_Hç ˜ ã¨fiã¨`÷ «
KÕ‰Äõ ~ˆ ÖÏQÍ KÕâß_»∞. J`«_∞» "≥o§áÈÜÕ∞ ã¨=∞Ü«∂xH˜, H˘O`« ^è<Œ åxfl ‰õÄ_®
áÈQÆ∞KÕã≤ J`«_Hç ˜ |Ǩï=∞uQÍ WzÛ, `«=∞ Hõ$`«[`˝ Å« #∞ `≥eÜ«∞*Ëâß_»∞.
`«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞ÅO^Œ~∂° áêiáÈ~Ú<å ‰õÄ_® #ˆ~O„^Œ∞_»∞ JHõ¯_Õ xÅ|_ç L<åfl_»∞
K«∂âß~å? JÖÏO\˜ ^è~·≥ º° O =∞#‰õΩ ‰õÄ_® LO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O@∞O^À Hõ^•!
=∞#O^ŒiÖ’ Q˘Ñ¨Ê â◊HÎ̃ LOk. (^•xfl g∞~°∞ ^≥=· O Jx HÍh, P`«‡ Jx HÍh
Ñ≤Å∞==K«∞Û.) J~Ú`Õ, Jk ֒֒ѨŠ^•y LOk. ^•xx =∞#O |Ü«∞@‰õΩ f¿ãÎ Jk
=∞# KÕ`« Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê Ѩ#∞efl KÕ~Úã¨∞OÎ k. ^•x ^•fi~å Q˘Ñ¨Ê ^è~·≥ º° O, x~°ƒÜ ù ∞« `«fiO
HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. J~Ú`Õ ^•xx |Ü«∞@‰õΩ fÜ«∞_»O ZÖÏ? =ÚO^Œ∞ =∞#Ö’ Jk
LO^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. P `«~∞° "å`«, =∞#Ö’x Ñ≤iH˜`#« O QÆ∞iOz PÖ’zOK«_O»
=∂x, =∞#Ö’x P Q˘Ñ¨Ê â◊HxÎ̃ QÆ∞iOz ZÅ¡ÑC¨ _»∂ QÆ∞~°∞Î KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ LO_®e.
z=~°‰Ωõ HõÅÖ’ ‰õÄ_® Jk =∞#‰õΩ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =¿ãÎ KåÖÏ =∞Ozk. JÖÏ =∞#O ^•x
QÆ∞iOz x~°O`«~O° PÖ’zOz#ѨC_»∞ P â◊HÎ̃ |Ü«∞@‰õΩ "≥Å∞=_ç =∞#O KÕ¿ã
Ѩ#∞ÅxflO\˜h =∞iO`« K«H¯õ QÍ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. JxflO\˜Ö’#∂
q[Ü«∞O ™êkèOKÕÖÏ KÕã∞¨ OÎ k.
`À\˜ q∞„`«∞Å∞ ÉèÜ í ∞« =ÚKÕ ^Ò_»∞ fÜ«∞
x~°ƒÜù Ú« O_»Q∞Æ <å 'aÖË— xÅz Ü«∞K«@ I
QÍÜ«∞=ÚÅ KÕ`« ã¨Ê $Ç¨Ï `«ÑÊ≤ QÍã≤Ñ_¨ #ç
<åq‰õΩ_»∞ ã¨fiã¨∞÷_»QÆ∞ ^•Hõ ¿ã= KÕÃã II
s s s s s
32 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
17. Ju™êǨÏã¨∞_»∞ : #ˆ~O„^Œ∞_»∞
#ˆ~O„^Œ∞_çH˜ JѨC_»∞ Ѩ^•è flÅ∞ˆQà◊√§. XHõ™êi `«# |O^è∞Œ =ÙÅ`À HõÅã≤ <å@Hõ
„Ѩ^~Œ ≈° #‰õΩ "≥àϧ_»∞. <å@HõâßÅ JO`å „¿ÑHõ‰Δ Ωõ Å`À H˜@H˜@ÖÏ_»∞`ÀOk. ~°OQÆãÅ÷¨ O
K«H¯õ QÍ JÅOHõiOK«|_ç LOk. <å@Hõ „Ѩ^~Œ ≈° # "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. „¿ÑHõ‰Δ Ωõ ÅO^Œ~∂°
xâ◊≈|ÌOQÍ <å@HõO K«∂ã¨∂,Î JO^Œ∞Ö’ b#"≥∞áÿ ÈÜ«∂~°∞.
WO`«Ö’ ~°OQÆãÅ÷¨ O g∞^Œ HÀ~°∞ì
|O„\’`«∞ XHõ_»∞ „Ѩ`«ºHõΔ=∞Ü«∂º_»∞.
P <å@HõOÖ’ #\˜ã∞¨ #Î fl XHõ #@∞x
g∞^Œ <åºÜ«∞™ê÷#O *Ïs
KÕã#≤ 'JÔ~ãπì "å~°O\ò—
J`«_ç KÕuÖ’ LOk!
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 33
x*ÏxH˜ P #@∞_»∞ KåÖÏ ~ÀAÅ #∞Op Ѩ~åsÖ’
L<åfl_»∞. J`«}‚˜ Mˇ^· ∞Œ KÕ¿ã J=HÍâ◊O ^˘iH˜#O^Œ∞‰õΩ P
|O„\’`«∞ ã¨O`À+¨Ñ_¨ ∞» `«∞<åfl_»∞. WO`«Ö’ XHõ QÆkOÌ Ñ¨Ù! ã≤OǨÏQÆ~#°̊
ÖÏO\˜ XHõ ã¨fi~°O JHõ¯_» L#fl JO^Œih ã¨O„Éè=í ∞OÖ’ =ÚOK≥uOÎ k.
''<å@HÍxfl K≥_Q» ˘@ì_®xH˜ h"≥=~°∞? J=`«Å‰õΩ á¶È!—— Jx P ã¨fi~°O
QÆiO˚ zOk! JѨÊ\˜H˜ `Õ~∞° ‰õΩ#fl „¿ÑHõ‰Δ Ωõ Å∞ ‰õÄ_® ÃÑH· ˜ ÖËz, P |O„\’`«∞#∞
"åiOKå~°∞. QÆ`º« O`«~O° ÖËHõ |O„\’`«∞ "≥#∞kiQÍ_»∞. <å@Hõ „Ѩ^~Œ ≈° #
[Ü«∞„Ѩ^OŒ QÍ =Úyã≤Ok. WO`«H© P ã≤OǨÏQÆ~#°̊ KÕãO≤ ^≥=~°∞? #ˆ~O„^Œ∞_Õ!
^è~·≥ º° ™êǨÏã¨=ÚÅ "≥O@ `«~Å° ∞ ÅHΔ̃ ‡
Ñ≤iH˜Ñ¨O^Œ‰õΩ ^Œ‰õΩ¯#∞ 'ÃÑ^ŒÌ J=∞‡— I
J<≥_∞» ã¨`º« =Ú <å@Hõ=∂_»∞ #@∞x
'HÀ~°∞ì "å~°O@∞— J=∞Å∞Q͉õΩO_» KÕÃã II
s s s s s

18. HÍ~°º™ê^茉õΩ_»∞ : #ˆ~O„^Œ∞_»∞

U^≥<· å Ѩx "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\ì̃#ѨÙ_»∞ Z<Àfl J_»O¤ ‰õΩÅ∞ =ã¨∞OÎ \Ï~Ú. U^À"˘Hõ
P@OHõO Z^Œ∞~°∞ HÍQÍ<Õ KåÖÏ=∞Ok KÕã∞¨ #Î fl Ѩxx =∂x"Õ™êÎ~∞° . HÍh x["≥∞#ÿ
HÍ~°º™ê^茉õΩ_»∞ J^è≥·~°ºÑ¨_»_»∞. =∞m§ L`åûǨxfl `≥K«∞Û‰õΩx `å#∞ J#∞‰õΩ#flk
™êkè™êÎ_∞» . JO`«^•HÍ q„â◊q∞OK«_∞» . #ˆ~O„^Œ∞_çÖ’ P ÅHõ} Δ ÏÅ∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ
L<åfl~Ú.
XHõ™êi HõÅHõ`åÎ ~ˆ =ÙÖ’H˜ '„Ñ≤<û£ PѶπ "ÕÖòû— J<Õ <ÒHõ =zÛOk. P ÃÑ^ŒÌ <ÒHõ
֒ѨŠZÖÏ LO@∞O^À K«∂^•Ì=∞x #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ‰õΩ`«∂ǨÏÅѨ_®¤_∞» . HÍh ^•x
HÀã¨O `«y# 'P*Ï˝Ñ„¨ `«O— (Ѩi‡\ò) LO>Ë `«Ñʨ ֒ѨeH˜ J#∞=∞uOK«~x° `≥eã≤Ok.
KåÖÏ=∞Ok ^ŒQ~æÆ Ö° ’<Õ L#fl HÍ~åºÅÜ«∂xH˜ "≥o§ P*Ï˝Ñ„¨ `«O `≥K∞« ÛHÀ=_»O
K«∂âß_»∞. ÃÑ· JO`«ã∞¨ Ö÷ ’ L#fl XHõ JkèHÍi "å\˜x *Ïs KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. `å#∞ ‰õÄ_®
fã¨∞‰õΩO^•=∞x JHõ¯_»∞#fl =~°∞ã¨Ö’ xÅ|_®¤_∞» . HÍh Qˆ @∞ HÍѨÖÏ^•~°∞,
z#flÑ≤Å"¡ å_»∞ Hõ^• Jx #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ Ö’xH˜ "≥à§◊ x=fiÖË^∞Œ .
JO`«=∂„`å# #ˆ~O„^Œ∞_»∞ J^è~·≥ º° Ѩ_Ö» ^Ë ∞Œ . ''UO K≥Ü∂« ºÖÏ?—— Jx PÖ’zOK«_O»
"≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. P HÍ~åºÅÜ«∞ Éèí=#O "≥#∞Hõ "≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥àϧ_»∞. JHõ¯_» ÃÑ·H˜
34 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
"≥à◊§_®xH˜ "≥∞@∞¡ HõxÑ≤OKå~Ú. QÀ_» ^Œ∂H˜, "≥∞@∞¡ ZH˜¯ ÃÑ·H˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞! P
JkèHÍi`À ^è~·≥ º° OQÍ =∂\Ï¡_®_»∞. z#fl Ñ≤Å"¡ å_≥<· å JO`« ^è~·≥ º° O`À, K«H¯õ QÍ
=∂\Ï¡_∞» `«∞#fl #ˆ~O„^Œ∞}˜‚ K«∂ã≤ P JkèHÍi J|∞ƒ~°Ñ_¨ ®¤_∞» . ã¨O`À+¨OQÍ
#ˆ~O„^Œ∞_çH˜ P*Ï˝Ñ„¨ `«O WKåÛ_»∞. JO^Œi`À áê@∞ „H˜OkH˜ =ã¨∂,Î Qˆ @∞ =^ŒÌ
P*Ï˝Ñ„¨ `«O K«∂áê_»∞. HÍѨÖÏ^•~°∞ Pâ◊Û~°ºO`À ''ZÖÏ `≥KåÛ=Ù? ֒ѨeH˜ ZÖÏ
"≥àϧ=Ù?—— Jx J_çQÍ_»∞. ''<å ^ŒQ~æÆ ° '=∂ºlH±— LOk!—— Jx #=Ùfi`«∂ ã¨=∂^è•#O
K≥ÑÊ≤ |Ü«∞@‰õΩ =KÕÛâß_»∞. #ˆ~O„^Œ∞_ç Kå`«∞~åºxH˜
P HÍѨÖÏ^•~°∞ qã¨∞áÎ ÈÜ«∂_»∞.
'"ÕÅ∞û— <ÒHõ K«∂_» "Õ_»∞Hõ Ѩ_ç 'aÖˇ—
P[˝Q˘#QÆ Ö’x Hõ~∞° QÆ∞#ѨÙ_»∞ I
J_»∞ä Ñ\ì̃# HÍѨi |=∞‡i_»QÆ
K˘zÛ "≥#∞Hõ #∞O_ç `≥KÛ≥ p\˜ II
s s s s s
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 35
19. ѨÙ~°∞+¨HÍ~°O : #ˆ~O„^Œ∞_»∞
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ 8= `«~Q° uÆ H˜ =KåÛHõ J`«_ç `«O„_ç ~åÜü∞ѨÓ~ü („Ѩã∞¨ `Î O« Kèf« ãÎ Qπ _Æ £è
~å¢+ì¨ ~å[^è•x) "≥o§, ã¨∞=∂~°∞ 2 ~Ô O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ LO_»=Åã≤=zÛOk. JO^Œ∞
=Å# PÜ«∞# `«# ‰õΩ@∞OÉÏxfl "≥O@ fã¨∞‰õΩ"≥àϧ_»∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«O„_ç`À
~°H~õ H° ÍÅ q+¨Ü∂« Å∞ =∂\Ï¡__» ®xH˜ #ˆ~O„^Œ∞_çH˜ J=HÍâ◊O zH˜¯Ok. Ö’`«∞QÍ
PÖ’zOK«^yŒ # J<ÕHõ q+¨Ü∂« Å QÆ∞iOz "å~°∞ QÆO@Å `«~|° _ç K«iÛOKÕ"å~°∞.
XHõ™êi #ˆ~O„^Œ∞_»∞ U^À q+¨Ü∞« OÖ’ Ѩ\ Oì̃ Ѩ٠=zÛ, `«# `«O„_çx Z^Õ"Ì å
KÕã∞¨ #Î fl@∞ìQÍ, ''g∞~°∞ <å HÀã¨O Uq∞ KÕâß~°∞?—— Jx J_çQÍ_»∞. ''J^ŒOÌ =ÚO^Œ∞
xÅ|_ç, JO^Œ∞Ö’ K«∂ã¨∞HÀ! h HÀã¨O <Õ<qÕ ∞ KÕâß<À J~°=÷ ∞=Ù`«∞Ok!—— Jx `«O„_ç
ã¨=∂^è•#O K≥áêÊ_»∞. "Õ∞^è•q J~Ú# #ˆ~O„^Œ∞_»∞
`«O„_ç ÉèÏ"åxfl K«H¯õ QÍ „QÆÇÏ≤ OKå_»∞.
36 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
=∞~À™êi #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ''D „ѨÑO¨ K«OÖ’
=∞ã¨Å∞HÀ=_»O ZÖÏ?—— Jx `«# `«O„_çx J_çQÍ_»∞. ^•xH˜
ã¨=∂^è•#OQÍ J`«_ç `«O„_ç, ''Uq∞ =zÛѨ_<ç å ã¨~ˆ , Z@∞=O\˜ Ѩiã≤u÷
Z^Œ∞Ô~·<å 㨈~, Pâ◊Û~°ºÑ¨_»=^Œ∞Ì, `«`«Î~°Ñ¨_»=^Œ∞Ì!—— Jx |^Œ∞Å∞ K≥áêÊ_»∞.
`«~∞° "åu rq`«OÖ’ Z<Àfl Hõ+#ì̈ ëêìÅ∞, qѨ`¯« ~°"∞≥ #ÿ Ѩiã≤`÷ ∞« Å`Àáê@∞,
~å[Éè’QÍÅ#∞ ‰õÄ_® #ˆ~O„^Œ∞_»∞ J#∞Éèqí OKå_»∞. "å@xflO\˜h ã¨=∞~°O÷ QÍ
Z^Œ∞~À¯=_®xH˜ D É’^èŒ J`«_Hç ˜ K«H¯õ QÍ LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ Oç k.
Ñ≤ÅÅ¡ ∞ `«=∞ `«e^¡ OŒ „_»∞Å #∞Oz PtOK«=Åã≤#k Pã≤áÎ êã¨∞ÅÎ ∞ HÍ^Œ∞. `«=∞
jÖÏxfl L`«=Î ∞"≥∞#ÿ kQÍ `«Ü∂« ~°∞ KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ „ѨÜ∞« uflOK«_"» ∞Õ ã¨O`å#O
ÉÏ^躌 `«. J@∞=O\˜ "å`å=~°}Ïxfl `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ ã¨=∞‰õÄi¿ãÎ WHõ "åi#∞Oz
HÀˆ~^Õ=ÚO@∞Ok? x*ÏxH˜, =∞# jÅO =∞Ozk HÍ#ѨC_»∞ =∞#‰õΩ ZO`« ^è#Œ O,
Pã¨∞ÅÎ ∞ WzÛ<å J=hfl Hõ~∂° Ê~°OÖÏ Ç¨ÏiOK«∞‰õΩ áÈ`å~Ú. Jxfl q+¨Ü∂« ÅÖ’#∂
=∞# g∞^Œ =∞#"Õ∞ P^è•~°Ñ_¨ _» O» <Õ~∞° ÛHÀ"åe. =∞# Ѩ#∞Å#∞ W`«~∞° Å KÕ`«
KÕ~ÚOK«∞HÀ"åÅx K«∂_»‰Ωõ O_® =∞#"Õ∞ KÕã∞¨ HÀ"åe. =∞# „Ѩ=~°#Î ^•fi~å
`«e^¡ OŒ „_»∞ʼnõÄ, Láê^蕺ܫÚʼnõÄ, `À\˜"åiH© Z@∞=O\˜ Hõ+=ì̈ ¸ HõÅ∞QƉΩõ O_®
„Ѩ=iÎOKåe.
Éè∞í qx =∞ã¨Å∞@ Z@¡x `«O„_ç#_»∞QÆ
'Uq∞Ü≥ÿ∞##∞ `«`«Î~°Ñ¨_»QÆ=Å^Œ∞!— I
J#∞K«∞ Ñ≤`~« ∞° _»∞ K≥Ñʨ QÆ <åÅH˜Oz
`«#^Œ∞ rq`«=Ú‡# KÕã≤ K«∂ÃÑ II
s s s s s

20. `åºQÆx~°`«∞_»∞ : #ˆ~O„^Œ∞_»∞

#ˆ~O„^Œ∞_»∞ Ѩ~∞° Å HÀã¨"∞Õ Ñ¨Ù\Ïì_∞» . JO^Œ∞=Å# `«# z#fl WO\˜H,˜ `«# z#fl
‰õΩ@∞OÉÏxH˜ Ѩiq∞`«"∞≥ ÿ LO_ç áÈÖË^∞Œ . „ѨÑO¨ K«O JO`å `«# ‰õΩ@∞O|"Õ∞
J#QÆey# ™ê÷~ÚH˜ ZkQÍ_»∞. 'L^•~° K«i`å<åO `«∞ =ã¨∞^èH·≥ õ ‰õΩ@∞O|Hõ"∞£ — J#fl
ã¨∂HÎ̃H˜ `«Q@
æÆ ∞ì "≥Ú`«OÎ „ѨÑO¨ K« „Ѩ[efl `«# ‰õΩ@∞O|OQÍ ÉèÏqOKå_»∞. x*ÏxH˜,
ã¨~åfihfl `«ºlOz# 'ã¨<åflºã≤— =∂„`«"∞Õ P ã≤u÷ H˜ KÕ~∞° HÀQÆÅ_»∞.
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 37
#ˆ~O„^Œ∞_»∞ z#flѨC_»∞ ^蕺#OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx ÖËz#ѨÙ_»∞, t=Ùx =∂kiQÍ `«#
"≥O„@∞HõÅ∞ ‰õÄ_® [_»Å∞ Hõ\ÏìÜ∞Õ "≥∂#x K«∂K«∞‰õΩ<Õ"å_»∞!
`«# K«∞@∂ì KÕi# ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞, "åà◊§ ‰õΩ@∞O|OÖ’ 'Z=Ô~<· å ã¨<åflºã≤
JÜ«∂º~å?— Jx „ѨtflOKÕ"å_»∞. ''JÜ«∂º~°∞!—— Jx ã¨=∂^è•#O K≥ÑÊ≤ #"åix
Z‰õΩ¯=QÍ „¿Ñq∞OKÕ"å_»∞. `«# `å`«QÍ~°∞ ã¨#flºã≤Oz# q+¨Ü∞« O #ˆ~O„^Œ∞_çH˜
`≥Å∞ã¨∞. JO^Œ∞=Å# `å#∂ ã¨<åflº™ê<Õfl ÅHõΔ ºOQÍ ZOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. XHõ *’ºu+¨μ¯_»∞
J`«x KÕux K«∂z, D q+¨Ü∂« xfl „^è∞Œ =ѨiKå_»∞. Jk qx #ˆ~O„^Œ∞_»∞ ZO`À
ã¨O`À+≤OKå_»∞.
W@∞=O\˜ =∞Ǩϟ#fl`«"∞≥ #ÿ ÅHΔͺxfl x~°O`«~O° `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ LOK«∞H˘x
J`«_∞» , `å#∞ J#∞‰õΩ#fl L^ÕâÌ ßxfl J=∞Å∞ KÕÜ∞« QÆÅ x~°ƒÜ ù Ú« _≥#· Ü«Ú=‰õΩ_çQÍ
`«Ü∂« ~°Ü∂« º_»∞.
=ã¨∞^èŒ Z=iH˜ ã¨~fi° ^• "åã¨Q$Æ Ç¨Ï"≥Ú
ã¨~fi° r=ÙÅ∞ Z=iH˜ ™⁄O`«"å~˘ I
r=¿ã=Ü≥∞ Z=iH˜ t=Ùx ¿ã"˘
J`«_≥ D #ˆ~O„^Œ<å^ä∞Œ _»#∞ Ü«∞u=~°∞O_»∞ II
s s s s s
38 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
21. #=Ü«ÚQÆ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ : #ˆ~O„^Œ<å^äŒ∞_»∞
#ˆ~O„^Œ∞_çH˜ J`«x `«e¡ Z<Àfl LѨÜÚ« Hõ"Î ∞≥ #ÿ É’^èÅŒ ∞ KÕãO≤ k. JO^Œ∞Ö’ Ju
=ÚYº"≥∞#ÿ k: ''W`«~∞° Å ™êfi`«O„`åºxH˜ Z#fl_»∂ J_»∞Ѥ _¨ =» ^Œ∞!Ì J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ѨC_»∞
JYO_» ^è~·≥ º° ™êǨϙêÅ∞ K«∂Ñ≤OK«_®xH˜ "≥#∞HÍ_»=^Œ∞!Ì —— JÖψQ `«O„_ç ‰õÄ_® H˘xfl
=ÚYº"≥∞#ÿ ÉèÏ=#Å∞ J`«_Hç ˜ #∂iáÈâß_»∞. "å\˜Ö’ „Ѩ^•è #"≥∞#ÿ k: ''q+¨Ü∂« Å#∞
HõO~îã° O÷¨ K≥Ü∞« º_»"∞Õ q^Œº HÍ^Œ∞. q+¨Ü∂« Å#∞ <Õ~∞° ÛHÀ=_»O`À áê@∞,
q=∞~°≈<åâ◊HxÎ̃ =$kú KÕã∞¨ HÀ=@O (JO>Ë "å\˜Ö’x =∞OzK≥_∞» Å#∞ ÉËsA
"ÕÜ∞« _»O) =ÚYºO!—— n#[#∞ŠѨ@¡ "å`«ûźÉèÏ=O ‰õÄ_® J`«_Hç ˜ `«O„_ç #∞OKÕ
ã¨O„Hõq∞OzOk.
Ü«Ú= #ˆ~O„^Œ∞xH˜ Ѩ~=° ∞ã¨`åºxfl (JO>Ë ÉèQí =Æ O`«∞}˜)‚ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#fl `«Ñ#¨
HõeyOk. P ã≤u÷ Ö’ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~=° ∞ǨÏO㨠QÍi`À ѨiK«Ü∞« O
HõeyOk. PÜ«∞# ™êOQÆ`º« OÖ’ J`«_ç rq`«O =∂iáÈ~ÚOk. ã¨~åfixfl `«ºlOz
ã¨<åflºã≤QÍ =∂~å_»∞. =∂#= rq`«ÑÙ¨ QÆ=∞ºO Uq∞\’ Hõ#∞Q˘<åfl_»∞. Ѩ~=° ∞ã¨`åºxfl
™êHΔÍ`«¯iOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. P Ѩ~=° ∞ã¨`º« OÖ’ =∞#ã¨∞û SHõºO J~Ú#ѨÙ_»∞ ã¨=∂kè ã≤u÷
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P ã≤u÷ Ö’ J#O`«"∞≥ #ÿ P#O^ŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ P ã≤u÷ HõO>Ë
Q˘Ñ¨Ê ã≤u÷ =∞~˘Hõ@∞#fl^Œx QÆ∞~°∞=Ù J~Ú# N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~=° ∞ǨÏO㨠J`«_Hç ˜
K≥áêÊ~°∞. J`«_`ç À, ''ã¨=∂kè ã≤u÷ HõO>Ë Q˘Ñ¨Ê ã≤u÷ LOk. h=Ù Jk KÕ~∞° HÀ"åe.
J^Õq∞@O>Ë, Jxfl r=ÙÅÖ’#∂ P Ѩ~=° ∂`«‡#∞ K«∂_»QÅÆ QÆ_O» ! Jk ™êkèOz#
`«~åfi`« h=Ù W`«~∞° ʼnõΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° #O KÕÜ∂« e!—— Jx É’kèOKå~°∞.
N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~=° ∞ǨÏO㨠Ѩ~=° ∞ѨkOz# `«~åfi`« #ˆ~O„^Œ∞_»∞ W`«~° t+¨μºÅ`À
HõÅã≤ ã¨<åflºã¨O fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. `«# ¿Ñ~°∞#∞ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞QÍ =∂~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞.
ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ "≥Ú`åÎxfl P¿ã`«∞Ç≤Ï=∂K«ÅO Ѩ~º° \˜OKå_»∞. ^ÕâO◊ Ö’x J<ÕHõ
„áêO`åÅ#∞ HÍe#_»H<õ Õ „ѨÜ∂« }˜ã∂¨ ,Î ™ê=∂#º „Ѩ[Å HõëêìÅ#∞ „Ѩ`º« HõOΔ QÍ
K«∂âß_»∞. ^•xH˜ `À_»∞ ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ü≥ÚHõ¯ ã¨O㨯 $u =¸ÖÏÅ#∂, ^•x Q˘Ñ¨Ê
`«<åhfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. ÉèÏ~°`^« âÕ Ñ◊ Ù¨ ã¨<å`«# ^è~Œ å‡xfl áêâßÛ`«º^ÕâßÅÖ’ „ѨKå~°O
KÕÜ∞« _»O ^•fi~å "åiH˜ ‰õÄ_® ^•x Ü≥ÚHõ¯ Ѷ֨ ÏÅ#∞ JOkOz, JHõ¯_ç P^è∞Œ xHõ
q*Ï˝#âߢ™êÎxfl ÉèÏ~°`^« âÕ ßxH˜ fã¨∞‰õΩ=zÛ WHõ¯_ç ¿Ñ^ŒiHÍxfl ~°∂ѨÙ=∂áêÅx
PHÍOHΔ̃OKå_»∞. JO^Œ∞=Å# q^ÕâßʼnõΩ "≥àϧÅx xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 39
q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ J"≥∞iHÍ`À áê@∞ J<ÕHõ ^ÕâßÅ∞ Ѩ~º° \˜OKå_»∞. J"≥∞iHÍÖ’
1893Ö’ [iy# +≤HÍQÀ ã¨~fi° =∞`«=∞Ǩã¨ÉÖíè ’ =∞# ã¨<å`«# ^è~Œ ‡° O Ü≥ÚHõ¯
Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl QÆ∞iOz ã¨Q~Æ fi° OQÍ Kå\Ï_»∞. Hˆ =ÅO =∞`«ãǨ Ϩ <åxfl K«∂Ѩ_O»
=∂„`«"∞Õ HÍHõ ã¨<å`«# ^è~Œ ‡° O Jxfl =∞`åÅ∂ ã¨`º« "Õ∞#x JOwHõiã¨∞OÎ ^Œx
`≥eÜ«∞*ˇáêÊ_»∞. P q^èOŒ QÍ ÉèÏ~°`^« âÕ Ñ◊ Ù¨ Q˘Ñ¨Ê`«#"Õ∞q∞\’ „ѨÑO¨ KåxH˜ K«∂áê_»∞.
40 nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞
J"≥∞iHÍ, S~Àáê ^ÕâßÅÖ’ qãÎ̈ $`«OQÍ LѨ#ºã≤OKå_»∞. q^ÕjÜ«ÚňH
HÍHõ, ÉèÏ~°fÜ«ÚʼnõΩ ‰õÄ_® P^蕺u‡Hõ aèHΔõ ÃÑ\Ïì_∞» . (JO>Ë ^Õ=Ù_çH˜
ã¨O|OkèOz# *Ï˝<åxfl ѨOzÃÑ\Ïì_∞» .) Jxfl [#‡Å HõO>Ë =∂#=[#‡
ã¨~Àfi`«¯ $+¨"ì ∞≥ #ÿ ^Œx „ѨH\õ O˜ Kå_»∞.
HÀÖòH`õ åÖ’x ÉËÅ∂~°∞ J<Õ KÀ@ ''~å=∞Hõ$+¨‚ q∞+¨<—£ —#∞ ™ê÷ÑO≤ Kå_»∞.
`À\˜=∂#=ÙÅÖ’ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ L<åfl_»x ÉèÏqã¨∂Î "åiH˜ ¿ã=KÕÜ∞« _»"∞Õ
x["≥∞#ÿ =∞`«^~Œè ‡° O Jx „ѨÑO¨ KåxH˜ <Õ~åÊ_»∞. `åºQÆ"Ú≥ Hõ¯>Ë =ÚHÎ̃H˜
=∂~°=æ ∞x É’kèOKå_»∞.
¢ãÅΑ #∞ ZO`À Q“~°qOKÕ"å_»∞. "åiH˜ ã¨=∂#"≥∞#ÿ q^Œº, J=HÍâßÅ∞
ÖˉΩõ O_® ÉèÏ~°`ã« =¨ ∂[O Jaè=$kú K≥O^ŒÖ^Ë xŒ „ѨH\õ O˜ Kå_»∞.
H˘ÅOÉ’ #∞Op PÖ’‡~å =~°‰Äõ KÕã#≤ LѨ<庙êÅ`À x^Œ∞~°áÈ`«∞#fl =∞#
^Õâßxfl `«\ ì̃ ÖËáê_»∞. ã¨=∞„QÆ"∞≥ #ÿ q^Œº, <≥u· Hõ r=<åÅ P=â◊ºHõ`#« ∞
`≥eÜ«∞*ˇáêÊ_»∞. ^ÕâÉ◊ Híè Θ ÉèÏ=#Å#∞ „¿Ñ~ˆ Ñ≤OK«_O» `À áê@∞, *ÏfÜ«∞`« J<Õ^Õ
Jxfl\˜H<õ åfl =ÚYº"≥∞#ÿ ^Œh, Jk ÖË#ѨC_»∞ ™êfi`«O„`«ºO =zÛ<å ^•x=Å¡
„ѨÜ∂≥ [#O LO_»^hŒ K≥áêÊ_»∞. HÍ|\ì̃ ^Õâ„◊ Ѩ[Å#∞ ÉÏ^躌 `« `≥eã≤#
áœ~°∞Å∞QÍ `«Ü∂« ~°∞KÕ¿ã q^Œº‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍ „áê^è•#ºq∞"åfiÅx K≥áêÊ_»∞.
PÜ«∞# K≥ÑÊ≤ # LѨ<庙êÅ∞, „"åã≤# ÖËYÅ∞ POQÆO¡ Ö’ `˘q∞‡k
ã¨OѨÙ\ÏÅ∞QÍ „QÆO^ä㌠O÷¨ KÕÜ∞« |_®¤~Ú. ("å\˜ ¿Ñ~°∞ 'HõOÑ‘\¡ ò =~ü¯û PѶπ ™êfiq∞
q"ÕHÍ#O^Œ.—) PÜ«∞# É’^è#Œ Å#∞ K«kq# =∞Ǩ`å‡ QÍOnè, ã¨∞ÉèÏ+πKO« „^Œ
É’ãπ, K«„Hõ=iÎ ~å[QÀáêÖÏKåi =O\˜ „Ѩ=ÚY∞Å∞ ZO`À L`Õ*Î Ïxfl, „¿Ñ~°}#∞
á⁄O^•~°∞. ÉÏÅÅ∂! g∞~°∞ ‰õÄ_® ÃÑiy ÃÑ^ŒÜ Ì ∂« ºHõ PÜ«∞# É’^è#Œ Å#∞ K«kq
ã¨∂ÊùiÎ á⁄O^Œ∞`å~°∞ Hõ^∂Œ ! g∞~°∞ ^ÕâßxˆH QÆ~fi° HÍ~°}O HÍ"åe. =∞# ^ÕâÑ◊ Ù¨
ѨÓ~°fi"≥É· "íè åxfl uiy ÃÑH· ˜ `Õ"åe. `«Ñʨ Hõ „ѨÜ∞« ufl™êÎ~∞° Hõ^∂Œ ! U=∞O\Ï~°∞?
^Õâ^◊ âÕ ßÅ ÉèÏ~°`« k=ºÉèiË
=∂~°∞„"≥∂yOz QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ =∞~î=° Ú QÆ>ì̌ I
MϺu QÍOz# q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞
Jkè=ã≤OK≥_∞» QÍ`«! <å ǨÏ$^ŒÜ∞« =∞O^Œ∞ II
s s s s s
nè~° #ˆ~O^Œ∞„_»∞ 41
 nè~° #ˆ~O„^Œ∞_»∞ „ѨHÍâ◊‰õΩÅ∞
~°K#« N~å=∞Hõ$+¨‚ ¿ã"åã¨q∞u,
q[Ü«∞ÅH©Δ ‡Ñ¨Ù~°O, ÉÏѨ@¡–522101
ÉÁ_»∞¤Ñ¨e¡ ã‘`å~å=∂O[<ÕÜ«ÚÅ∞ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡, PO„^茄Ѩ^Õâò
(a.Ü«∞ãπ.P~ü. PO[<ÕÜ«ÚÅ∞) e-mail:rksamithibapatla@gmail.com
‰õÄ~°∞Ê web : www.unworldliness.org

Jq∞~°ÑÙ¨ #@~å[<£ Book Code: /017

z„`åÅ∞ © ã¨~°fiǨωõΩ¯Å∂ „ѨHÍâ◊‰õΩÅq

QÆ∂_»Oâ‹\ ˜ì "≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞¡ (rq), ÉÏѨ@¡ „Ѩ^äŒ=∞ „ѨK«∞~°} – #=O|~°∞, 2013
3000 HÍÑ‘Å∞
„ѨHÍâ◊‰õΩÅ =∞#q
q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ D P^èŒ∞xHõ Ü«ÚQÍxˆH ã¨$+≤ìHõ~°Î. PÜ«∞# `åºQÆ=∞Ü«∞"≥∞ÿ#
`«# rq`«O ^•fi~å, É’^èŒ#Å ^•fi~å HõÖ’¡Å"≥∞ÿáÈ`«∞#fl D „ѨѨOKåxH˜ H˘`«Î
r"åxfl WKåÛ~°∞. z#fl<å\˜ #∞O_Õ PÜ«∞# `«# ã¨fiÜ«∞OHõ$+≤`À „ѨѨOKåxH˜
=∂~°æ^Œ~°≈#O KÕ¿ã ™ê÷~ÚH˜ ZkQÍ~°∞. PÜ«∞# `å#∞ rq`«OÖ’ KÕã≤ K«∂Ñ≤# ^•x<Õ
=∞#‰õΩ K≥áêÊ~°∞. PÜ«∞# `å#∞ U<å_»∂ |ÅÇ‘Ï#∞}˜‚ Jx J#∞HÀÖË^Œ∞. HõѨ@O`À,
Ñ≤iH˜`«#O`À KÕÜ«∞=Åã≤# Ѩxx `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=_®xH˜ K«∂_»ÖË^Œ∞.
P@áê@ÅÖ’#∂, K«^∞Œ =ÙÖ’#∂, z=iH˜ JÅ¡iÖ’ ‰õÄ_® PÜ«∞# |ÖÏ<Õfl =∞#‰õΩ
<Õ~åÊ~°∞. PÜ«∞# ÉÏźO <Õ\ ˜ ÉÏÅÅO^ŒiH© P^Œ~°≈O.
q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ Ü≥ÚHõ¯ 150 [Ü«∞O`«∞º`«û"åÅ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ H©iÎâı+¨μÅ∞ N
a.Ü«∞ãπ.P~ü. PO[<ÕÜ«ÚÅ∞QÍ~°∞ ~°zOz# D nè~°#ˆ~O„^Œ∞_»<Õ z#fl ѨÙãÎ̈HÍxfl
g∞=ÚO^Œ∞‰õΩ `Õ=_»O =∂ÔHO`À ã¨O`Àëêxfl™ÈÎOk. ã¨∞=∂~°∞ 35 ã¨O=`«û~åÅ
„H˜`«"Õ∞ ~°zOK«|_ç# D ѨÙãÎ̈HõOÖ’ H˘kÌáê\˜ =∂~°∞ÊÅ∞ KÕ~°∞ÊÅ∞ KÕâß=Ú. nxÖ’
„Ѩu ÉèÏQÍxH© z=~° PÜ«∞# XHõ JO^Œ"≥∞ÿ# Ѩ^•ºxfl ~°zOKå~°∞. ^•x
ã¨Ç¨Ü«∞O`À P =$`åÎO`åxfl =∞iO`« K«Hõ¯QÍ ÉÏÅÅ∞ QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìHÀ=K«∞Û.
D ѨÙãÎ̈HÍxH˜ JO^Œ"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞Å ÉÁ=∞‡Å#∞ z„uOz WzÛ# NQÆ∂_»Oâ‹\ ì̃
"≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞¡ (rq) QÍiH˜ =∂ „Ѩ`ÕºHõ Hõ$`«[˝`«Å∞. D ѨÙãÎ̈Hõ x~å‡}OÖ’ `À_»Ê_ç#
ã¨q∞u Ü«Ú=HÍ~°ºHõ~°ÎʼnõΩ =∂ Pjã¨∞ûÅ∞.
D #=Ü«ÚQÆOÖ’ ÉÏÅÉÏeHõʼnõΩ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ Ü≥ÚHõ¯ ÉÏźrq`«O
ZO`≥·<å ã¨∂ÊùiÎ HõeyOK«QÆÅ^Œx #=Ú‡`«∂, D z~°∞á⁄`åÎxfl g∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ
`≥ã¨∞Î<åfl=Ú.
#=O|~°∞, 2013 „ѨHÍâ◊‰õΩÅ∞

2nd cover
 N q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ É’^è#Œ Å∞
1. qâßfiã¨O! qâßfiã¨O! ~°yÖË qâßfiã¨O! =∞#g∞^Œ =∞#ˆH qâßfiã¨O,
^Õ=Ùx g∞^Œ qâßfiã¨O! – W^Õ Q˘Ñ¨Ê`«#OÖ’x ~°ÇϨ 㨺O.
2. ''ã¨`º« O ѨÅHõ_O» —— J<Õ „=`åxfl PK«iOK«O_ç. U =∞x+≤ PÖ’K«#Ö’,
=∂@Ö’, ѨxÖ’ ѨiѨÓ~°O‚ QÍ Ñ¨<fl≥ O_Õà§◊ áê@∞ ã¨`åºxH˜ Hõ@∞ì|_ç
rq™êÎ_À, P =∞x+≤ U^Œ#∞‰õΩO>Ë Jk [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
3. â◊HΘ JO`å g∞Ö’<Õ LOk. (^•xfl g∞~°∞ P`«‡ Jx HÍh k=º`«fiO Jx
HÍh Ñ≤Å∞==K«∞Û.) g∞~°∞ U"≥∞<ÿ å K≥Ü∞« ºQÆÅ~°∞, Jhfl ™êkèOK«QÅÆ ~°∞. D
=∂@ #=∞‡O_ç. q∞=∞‡efl g∞~°∞ |ÅÇ‘Ï#∞Å=∞x J#∞HÀHõO_ç.ç nè~∞° Öˇ· ÖËz
xÅ|_ç, g∞Ö’x k=º`åfixfl „ѨH\õ O˜ K«O_ç.
4. =∞#O u<Õ PǨ~°O, =∞#O <Õ̂~Û q^Œº, =∞# PÖ’K«#Å∞ – W=hfl
=∞#efl =∞iO`« |Å=O`«∞efl K≥Ü∂« ºe. U^≥`· Õ q∞=∞‡efl âßsiHõOQÍ,
=∂#ã≤HOõ QÍ, P^蕺u‡HõOQÍ |ÅÇ‘Ï#Ѩ~∞° ã¨∞OÎ ^À ^•xfl q+¨OÖÏQÍ
qã¨iO˚ K«O_ç.
5. rqOz<å, =∞~°}O˜ z<å g∞ ™⁄O`« |ÅO g∞^Œ<Õ P^è•~°Ñ_¨ O» _ç.
„ѨÑO¨ K«OÖ’ áêѨ=∞<Õk LO>Ë Jk |ÅÇ‘Ï#`ÕQÍh =∞~˘Hõ\ ˜ HÍ^Œ∞. Jxfl
~°HÍÅ |ÅÇ‘Ï#`«bfl =keÃÑ@ìO_ç. ZO^Œ∞HõO>Ë |ÅÇ‘Ï#`«Ü∞Õ áêѨO.
|ÅÇ‘Ï#`«Ü∞Õ =∞~°}O.
6. ÖËz, g∞ ÉÏ^躌 `«#∞ g∞ Éè∞í *ÏÅ g∞^Œ̂H Z`«∞‰Î Ωõ x, L`åûǨÏO`À
=^ŒÅ‰õΩO_® Ѩx K≥Ü∞« ºO_ç! D rq`«O h\˜ |∞_»QÆ ÖÏO\˜k. ѨÙ\˜#ì „Ñ¨u
rg Kå=Hõ `«Ñʨ ^Œ∞. =∞#∞+¨μºÅ∞QÍ Ñ¨Ù\ì̃#O^Œ∞‰õΩ, =∞~°}O˜ KÕ Ö’Ñ¨Å U^À
XHõ\ ˜ ™êkèOz, D „ѨÑO¨ K«O g∞^Œ g∞^≥#· XHõ K≥~Q° xÆ =Ú„^Œ#∞ "≥Ü∞« ºO_ç.
ÖËHáõ È`Õ g∞‰õÄ, P K≥@∞ìK=Õ ∞Å∞, ~å~Ú~°Ñʨ ʼnõÄ =∞^躌 `Õ_®
U=ÚO@∞Ok?
7. Ü«Ú=‰õΩÖÏ~å! =∞#‰õΩ HÍ=Åã≤Ok W#∞ѨHOõ _»~åÅ∞, L‰õΩ¯#~åÅ`À
`«Ü∂« ~Ô #· â◊s~°O. J@∞=O\˜ â◊s~°OÖ’ Ñ≤_∞» QÆ∞ÖÏO\˜ =∞#ã¨∞û LO_®e.
|ÅO, áœ~°∞+¨O, HΔÍ„`«g~°ºO HõÅQÆÅã≤# „|Ǩχ`Õ[O =∞#‰õΩ HÍ"åe.

3rd cover