Các chuyên đề toán tiểu học ôn thi vào 6

CHUYÊN Đề: các dạng tính nhanh phân số

I.Dạng 1: Tính tổng của nhiều phân số có tử số bằng nhau và mẫu số của phân số
liền sau gấp 2 lần mẫu số của phân số liền trước.

1 1 1 1 1 1
Ví dụ:      .
2 4 8 16 32 64
Cách giải:
Cách 1:
1 1 1 1 1 1
Bước 1: Đặt A =     
2 4 8 16 32 64
1 1 1 1 1 1 1 1
Bước 2: Ta thấy:  1  ;   ;   ;…….
2 2 4 2 4 8 4 8
1 1 1 1 1  1 1 
Bước 3: Vậy A = 1          
  ...    
 2  2 4 4 8   32 64 
1 1 1 1 1 1 1
A = 1       ...  
2 2 4 4 8 32 64
1 64 1 63
A= 1- =  
64 64 64 64
Cách 2:
1 1 1 1 1 1
Bước 1: Đặt A =     
2 4 8 16 32 64
Bước 2: Ta thấy:
1 1 1 1 3 1 1 1 1 7 1
1 ;   1 ;     1  ;…………………….
2 2 2 4 4 4 2 4 8 8 8
1 1 1 1 1 1 1 64 1 63
Bước 3: Vậy A =      =1- =  
2 4 8 16 32 64 64 64 64 64

II.Dạng 2: Tính tổng của nhiều phân số có tử số bằng nhau và mẫu số của phân số
liền sau gấp n lần mẫu số của phân số liền trước. (n > 1).
1 1 1 1 1 1
Ví dụ: A =     
2 4 8 16 32 64
Cách giải:
Bước 1: Tính A x n (n = 2)
1 1 1 1 1 1 
Ta có: A x 2 = 2 x       
2 4 8 16 32 64 

Biờn soạn và sưu tầm: Thầy Bùi Xuân Hải

Trung tâm luyện thi EDUFLY – http://edufly.vn -hotline: 0987.708.400 Page 1
 Các chuyên đề toán tiểu học ôn thi vào 6

2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1
=      = 1    
2 4 8 16 32 64 2 4 8 16 32
Bước 2: Tính A x n - A = A x (n - 1)
1 1 1 1 1  1 1 1 1 1 1 
A x 2 – A = 1             
2 4 8 16 32   2 4 8 16 32 64 
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
A x (2 - 1) = 1      -     
2 4 8 16 32 2 4 8 16 32 64
1 64 1 63
=1- =  
64 64 64 64

5 5 5 5 5 5
Ví dụ 2: B =     
2 6 18 54 162 486
Cách giải:

Bước 1: Tính B x n (n =3)

5 5 5 5 5 5  15 5 5 5 5 5
B x 3 = 3 x        =     
2 6 18 54 162 486  2 2 6 18 54 162
Bước 2: Tính B x n - B
15 5 5 5 5 5  5 5 5 5 5 5 
B x3 - B =        -       
2 2 6 18 54 162   2 6 18 54 162 486 
15 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
B x (3 - 1) =      -     
2 2 6 18 54 162 2 6 18 54 162 486
15 5 3645  5 3640
Bx2=  = 
2 486 486 486
3640 1820 910
B= :2  
486 486 243

Bài tập
Bài 1: Tính nhanh
2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1
a)       b)       
3 6 12 24 48 96 192 2 4 8 16 32 64 128 256
1 1 1 1 1 1 3 3 3 3 3
c)      . d)    
3 9 27 81 243 729 2 8 32 128 512
3 3 3 3 1 1 1 1 1
e) 3 +    g)     .... 
5 25 125 625 5 10 20 40 1280
1 1 1 1 1
h)     ... 
3 9 27 81 59049

III. Dạng 3: Tính tổng của nhiều phân số có tử số là n (n > 0); mẫu số là tích của 2
thừa số có hiệu bằng n và thừa số thứ 2 của mẫu phân số liền trước là thừa số thứ
nhất của mẫu phân số liền sau:

Biờn soạn và sưu tầm: Thầy Bùi Xuân Hải

Trung tâm luyện thi EDUFLY – http://edufly.vn -hotline: 0987.708.400 Page 2
 Các chuyên đề toán tiểu học ôn thi vào 6

1 1 1 1
Ví dụ: A =   
2 x 3 3x4 4 x5 5 x6
3 2 4 3 5 4 65
A=   
2 x 3 3x 4 4 x5 5x6
3 2 4 3 5 4 6 5
=       
2 x 3 2 x3 3 x 4 3x 4 4 x5 4 x5 5 x6 5 x 6
1 1 1 1 1 1 1 1
=       
2 3 3 4 4 5 5 6
1 1 3 1 2 1
=     
2 6 6 6 6 3

3 3 3 3
Ví dụ: B =   
2 x 5 5 x 8 8 x 11 11 x 14
5  2 8  5 11  8 14  11
B=    .
2 x 5 5 x 8 8 x 11 11 x 14
5 2 8 5 11 8 14 11
B=       
2 x5 2 x5 5 x 8 5 x 8 8 x 11 8 x 11 11 x 14 11 x 14
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 7 1 6 3
=        =     
2 5 5 8 8 11 11 14 2 14 14 14 14 7
Bài tập
Bài 1: Tính nhanh:
4 4 4 4 4 4
a.     
3 x 7 7 x 11 11 x 15 15 x 19 19 x 23 23 x 27
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
b.          ...  
3 x 5 5 x 7 7 x 9 9 x 11 11 x 13 13 x 15 1 x 2 2 x3 3 x 4 8 x 9 9 x 10
3 3 3 3 3 3 77 77 77 77
c.      ...      ... 
1x 2 2 x3 3 x 4 4 x5 5 x6 9 x 10 2 x 9 9 x 16 16 x 23 93 x 100
4 4 4 4
d.   
3 x 6 6 x 9 9 x 12 12 x 15
7 7 7 7 7
đ.    
1 x 5 5 x 9 9 x 13 13 x 17 17 x 21
1 1 1 1 1 1 1
e.       ... 
2 6 12 20 30 42 110
1 1 1 1 1 1
g.     
10 40 88 154 138 340
Bài 2: Cho tổng:
4 4 4 664
S    ... 
3 7 7 11 1115 1995
a) Tìm số hạng cuối cùng của dãy S. b) Tổng S có bao nhiêu số hạng?
Biờn soạn và sưu tầm: Thầy Bùi Xuân Hải
Trung tâm luyện thi EDUFLY – http://edufly.vn -hotline: 0987.708.400 Page 3
 Các chuyên đề toán tiểu học ôn thi vào 6

Bài 3: Tính nhanh:

5 11 19 29 41 55 71 89
a)       
6 12 20 30 42 56 72 90
b) Tính tổng của 10 phân số trong phép cộng sau:
1 5 11 19 29 41 55 71 89 109
        
2 6 12 20 30 42 56 72 90 110
1 1 1 1 1 1
Bài 4: Cho dãy số: , , , , , ........
2 6 12 20 30 42
a) Hãy tính tổng của 10 số hạng đầu tiên của dãy số trên.
1
b) Số có phải là một số hạng của dãy số trên không? Vì sao?
10200
1 1 1 1
Bài 5: Tính nhanh: A =    ... 
1  2 1  2  3 1 2  3  4 1  2  3  4  ...  50
1 1 1 1
Bài 6: So sánh S với 2, biết rằng: S 1     ... 
3 6 10 45
1 1 1 1 1 1 1 1 1
Bài 7: Chứng minh rằng:          1
3 7 13 21 31 43 57 73 91
Bài 8: Điền dấu >,< hoặc = vào ô trống:
1 1 1 1 1
S      ...  1
4 9 16 25 1000

IV.Dạng 4: Tính tổng của nhiều phân số có tử số là n, có mẫu số là tích của 3 thừa
số trong đó thừa số thứ 3 hơn thừa số thứ nhất n đơn vị và hai thừa số cuối của
mẫu phân số liền trước là 2 thừa số đầu của mẫu phân số liền sau.
4 4 4 4 4
Ví dụ: Tính: A =    
1 x 3 x 5 3 x 5 x 7 5 x 7 x 9 7 x 9 x 11 9 x 11 x 13
5 1 73 95 11  7 13  9
=    
1 x 3 x 5 3 x 5 x 7 5 x 7 x 9 7 x 9 x 11 9 x 11 x 13

5 1 73 95 11  7 13  9
=    
1 x 3 x 5 3 x 5 x 7 5 x 7 x 9 7 x 9 x 11 9 x 11 x 13
5 1 7 3 9 5
     
1x3x5 1x3x5 3 x5 x 7 3 x5 x 7 5 x7 x9 5 x7 x9
11 7 13 9
   
7 x 9 x 11 7 x 9 x 11 9 x 11 x 13 9 x 11 x 13
= 1  1  1  1  1  1  1  1  1  1
1 x 3 3 x 5 3 x 5 5 x 7 5 x 7 7 x 9 7 x 9 9 x 11 9 x 11 11 x13
1 1 11 x 13  3 143  3 140
=  =  
1 x 3 11 x 13 3 x11 x 13 429 429

Biờn soạn và sưu tầm: Thầy Bùi Xuân Hải

Trung tâm luyện thi EDUFLY – http://edufly.vn -hotline: 0987.708.400 Page 4
 Các chuyên đề toán tiểu học ôn thi vào 6

Bài tập
Bài 1: Tính nhanh:
6 6 6 6 6
a)    
1  3  7 3  7  9 7  9  13 9  13  15 13  15  19
1 1 1 1 1
b)    
1  3  7 3  7  9 7  9  13 9  13  15 13  15  19
1 1 1 1 1 1
c)      ... 
2  4  6 4  6  8 6  8  10 8  10  12 10  12  14 96  98  100
5 5 5 5
d)    ... 
1  5  8 5  8  12 8  12  15 33  36  40

V.Dạng 5: Tính tích của nhiều phân số trong đó tử số của phân số này có quan hệ
về tỉ số với mẫu số của phân số kia.
1991 1992 1993 1994 995
Ví dụ:    
1990 1991 1992 1993 997
1991 1992   1993 1994  995  1992 1994  995 1994 995 997 995
=          =  =  =1
 1990 1991   1992 1993  997  1990 1992  997 1990 997 995 997
Bài tập
Bài 1: Tính nhanh:
328 468 435 432 164
a)    
435 432 164 984 468
2000 2002 2001 2003 2006
b)    
2001 2003 2002 2004 2000
Bài 2: Tính nhanh:
1313 165165 424242
a)  
2121 143143 151515
1995 19961996 199319931993
b)  
1995 19931993 199519951995
Bài 3: Tính nhanh:
1 1 1 1
a) 1    1    1    1  
 2  3  4   5
3 3 3 1 3 3 
b) 1    1    1    1    ... 1    1  
 4   7   10   13   97   100 
2 2 2 2 2 2
c) 1    1    1    1    ... 1    1  
 5   7   9   11   97   99 
Bài 4: Cho:
1 5 9 13 37 7 11 15 39
M=     ...  N=    .... 
3 7 11 15 39 5 9 13 37
Hãy tính M  N.
Bài 5: Tính tích của 10 hỗn số đầu tiên trong dãy các hỗn số sau:

Biờn soạn và sưu tầm: Thầy Bùi Xuân Hải

Trung tâm luyện thi EDUFLY – http://edufly.vn -hotline: 0987.708.400 Page 5
 Các chuyên đề toán tiểu học ôn thi vào 6

1 1 1 1 1
1  1  1  1  1  ....
3 8 15 24 35

VI.Dạng 6: Vận dụng 4 phép tính để tách, ghép ở tử số hoặc mẫu số nhằm tạo ra
thừa số giống nhau ở cả tử số và mẫu số rồi thực hiện rút gọn biểu thức.
2003  1999  2003  999
Ví dụ 1:
2004  999  1004
2003  (1999  999) 2003  1000
 
 2003 1  999  1004 2003  999  (999  1004)
2003  1000 2003  1000
  1
2003  999  2003 2003  1000
1996  1995  996
Ví dụ 2:
1000  1996  1994
1996  1994  1  996 1996  1994  (1996  996) 1996  1994  1000
   =1
1000  1996 1994 1000  1996  1994 1000  1996  1994

37 23 535353 242424
Ví dụ 3:   
53 48 373737 232323
37 23 53 10101 24  10101 37 23 53 24
       
53 48 37  10101 23  10101 53 48 37 23
 37 53   23 24  24 24 1
     1  
 53 37   48 23  48 48 2
Bài tập
Bài 1: Tính nhanh:
1997  1996  1 254  399  145
a) b)
1995  1997  1996 254  399  253
1997  1996  995 5392  6001  5931
c) d)
1995  1997  1002 5392  6001  69
1995  1997  1
e)
1996  1995  1994
Bài 2: Tính nhanh:
1988  1996  1997  1985 1994  1993  1992  1993
a) b)
1997  1996  1995  1996 1992  1993  1994  7  1996
399  45  55  399 2006  ( 0,4  3: 7,5)
c) d)
1995  1996  1991  1995 2005  2006
1978  1979  1980  21  1985 2,4312300  24,3 1230
e) g)
1980  1979  1978 1979 45  20,1  55  28,9  4,5  3,3  55  5,37
1996  1997  1998  3 2003  14  1988  2001  2002
h) i)
1997  1999  1997  1997 2002  2002  503  504  2002

Biờn soạn và sưu tầm: Thầy Bùi Xuân Hải

Trung tâm luyện thi EDUFLY – http://edufly.vn -hotline: 0987.708.400 Page 6
 Các chuyên đề toán tiểu học ôn thi vào 6

Bài 3: Tính nhanh:

546,82  432,65  453,18  352,35
a)
215  48  215  46  155  60
2004  37  2004  2  2004  59  2004
b)
334  321  201  334  334  102  18  334
16,2  3,7  5,7  16,2  7,8  4,8  4,6  7,8
c)
11,2  12,3  13,4  12,6  11,5  10,4
Bài 4: Tính nhanh:
1995 19961996 193119311931
a)   1 1 1 2 2 2
1996 19311931 199519951995    
c) 4 24 124  7 17 127
1313 165165 424242 3 3 3 3 3 3
b)      
2121 143143 151515 4 24 124 7 17 127
1414  1515  1616  1717  1818  1919
d)
2020  2121  2222  2323  2424  2525

Bài 5: Tính nhanh

12,48 : 0,5  6,25  4  2 19,8 : 0,2  44,44  2 13, 2 : 0,23
a) b)
2  3,12 1, 25: 0,25 10 3,3  88,88 : 0,5  6,6 : 0,125  5
Bài 6: Tính nhanh:
989898 31313131

454545 15151515
5 5 5 5 
Bài 7: Tính nhanh: 10101x     
 10101 20202 30303 40404 
Bài 8: Tính nhanh:
0,8  0,4 1,25  25  0,725  0,275 0,5  40  0,5  20  8  0,1 0,25 10
a) d)
1, 25  4  8  25 128 :8 16  ( 4  52 : 4)
9,6  0,2  15,4  2  15,4 : 0,25 0,1997  2,5 12,5  0,5  0,08  0,8003
b) e)
30,8 : 0,5  7,7 : 0,125  5  6 1,25  2,5  8  4

c)
25,4  0,5  40  5  0,2  20  0,25
g)
10,6524  0,3478 125  0,4  8
1  2  8  ...  129  156 4  0,1  8  0,25  125

* Một số bài tính nhanh luyện tập

Bài 1: Tính nhanh:
1  3  6  10  ...  45  55
a)
1  10  2  9  3  8  ...  8  3  9  2  10  1
1  20  2  19  3  18  4  17  ...  18  3  19  2  20  1
b)
20  (1  2  3  4  ...  19  20)  (1  2  2  3  3  4  ...  19  20)

Biờn soạn và sưu tầm: Thầy Bùi Xuân Hải

Trung tâm luyện thi EDUFLY – http://edufly.vn -hotline: 0987.708.400 Page 7
 Các chuyên đề toán tiểu học ôn thi vào 6

1 13 25 37 49 87 99
Bài 2: Tính nhanh:      ...  
1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000
Bài 3: Tính nhanh:
2 5 5 2
a) :  :  1934
3 7 7 3
1 1 1: 5
b) :   1996
5 3 1: 3

1 1 9
c) (30 : 7 + 0,5 x 3 - 1,5) x  4   : (14,5 x 100)
2  2 2
7 7 7
d)  5   5   2
8 8 8
1 1 1
e) (1999 x 1998 + 1998 x 1997) x 1  : 1  1 
 2 2 3
1   1   1   1   1 
Bài 4: Tính nhanh: 1    1    1    1    1  
 2005   2006   2007   2008   2009 
Bài 5: Tính nhanh:
1999  2001  1 7
a) 
1998  1999  2000 5
2006 2001 2008 2004 1001
b)    
2008 2004 2002 2006 2001
Bài 6: Tính nhanh:
3 3 3 3 3
A=     .... 
1 1 2 1 2  3 1  2  3  4 1  2  3  ...  100
Bài 7: Tính nhanh:
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
S=            
7 8 9 10 11 12 14 15 18 22 24 28 33
1 1 1 1 1 1
Bài 8: Nếu phép cộng của tổng sau cứ kéo dài mãi mãi: ; ; ; ; ; ; ...
2 4 8 16 32 64
thì giá trị của tổng bằng bao nhiêu?
1 1 1 1 1 1
Bài 9: Nếu phép cộng của tổng sau cứ kéo dài mãi mãi: 1 ; ; ; ; ; ; ...
3 9 27 81 243 729
Thì giá trị của tổng bằng bao nhiêu?
 1 1 1  1 2 3 99
Bài 10: Hãy chứng tỏ rằng: 100  1    ...       ...  .
 2 3 100  2 3 4 100

Biờn soạn và sưu tầm: Thầy Bùi Xuân Hải

Trung tâm luyện thi EDUFLY – http://edufly.vn -hotline: 0987.708.400 Page 8